GORDON MOORE ROBERT NOYCE ANDREW GROVE Microsoft Intel

Sebagai ke ala seb!a" er!sa"aan bernilai #$%&' (il)ar )ang bertangg!ng *a+ab atas '%,--- orang

kar)a+an& An.re+ Gro/e& e*abat eksek!tif ke ala Intel Cor oration& (asi" (e( !n)ai an.angan sebagai +ira!sa"a+an, 0al )ang aling baik a.ala" (e(b!at ke !t!san )ang te at, Me(b!at ke !t!san )ang sala" *!ga oke1oke sa*a, 0al )ang aling b!r!k !nt!k .ilak!kan a.ala" (elin.!ngi .iri sen.iri .ari ke(!ngkinan (en.erita ker!gian, Tin.akan se erti it! a.ala" kegagalan,

Intel ti.ak erna" (elin.!ngi .iri sen.iri .ari ke(!ngkinan (er!gi ata! tak!t (enga(bil risiko, Se*ak a+al ber.irin)a er!sa"aan ini .engan gigi" (a*! ter!s (e(as!ki +ila)a" bar!, 2a.a ta"!n $3%4& ketika Gor.en Moore .an Robert No)ce (eninggalkan kea(anan seb!a" er!sa"aan besar )ang s!.a" (a an !nt!k ci takan5 seb!a" c"i se(ikon.!ktor (ini .engan ke(a( !an )ang sa(a !nt!k (en)i( an (e(ori (e(!lai er!sa"aan (ereka sen.iri& rencana (ereka a.ala" (e(abrikkan sat! ro.!k )ang bel!( (ereka ko( !ter .engan inti (agnetis besar )ang .ig!nakan .ala( ko( !ter (ainfra(e, Di ba+a" i( inan Moore .an No)ce& ara insin)!r Intel (!lai (enge(as se(akin ban)ak ke(a( !an ko( !ter .ala( c"i )ang Mikro rosesor& sebagai(ana ben.a it! ke(!.ian .iseb!t& a.ala" seb!a" alat )ang sekarang sa(a .ala( se*ara" enci taan, se(akin kecil, 2a.a ta"!n $36$ (ereka (e(b!at seke ing c"i )ang bisa aktif .ala( o erasi ko( !ter, eringkatn)a .engan (esin e(anen McCor(ick .an *al!r erakitan 0enr) 7or. sebagai tonggak eng!k!r

Dengan (e(b!at ko( ak .a)a ko( !ter 8,--- kaki ersegi ke .ala( seke ing c"i )ang !k!rann)a lebi" kecil .ari a.a k!k! *ari tangan& (ikro rosesor Intel (e(!ngkinkan bisa .ib!atn)a ko( !ter riba.i 92C:, Se(entara re/ol!si 2C (en.a at (o(ent!( a.a a+al ta"!n $34-& Robert No)ce 9)ang (eninggal ta"!n $33-: (e(berikan ko(entar ba"+a

er!ba"an )ang .iti(b!lkan ole" intel ter*a.i .ala( (as)arakat kita,

2enci taan (ikro rosesor bar!la" er(!laann)a, Intel& e(i( in teknologi a+al& (elak!kan ! a)a sek!at ikir organisasi& er!sa"aan ber"asil teta bera.a .i .e an calon esaing sela(a .!a !l!" ta"!n, Ba"kan

tenaga !nt!k (e( erta"ankan ke e(i( inann)a, Dengan bant!an An.re+ Gro/e& (ana*er kinetik .an a"li setela" (e(anta kan e(b!atan (ikro rosesor& )ang .i ro.!ksi .ala( abrik )ang (o.ern .i sel!r!" anggaran ta"!nann)a !nt!k enelitian .an enge(bangan (e(!ncak (en*a.i #$ (il)ar,

.!nia& sebagai in.!stri& Intel ter!s bero erasi sebagai le(baga enelitian, Dala( ta"!n1ta"!n belakangan 2enekanan )ang berat a.a enelitian .i*elaskan .engan .!a ko(entar )ang .ik!ti secara (el!as (asing1

(asing ole" Gor.on Moore .an An.re+ Gro/e, Yang erta(a& )ang sekarang .ikenal sebagai "!k!( Moore& a.ala" ba"+a kek!atan .an ker!(itan c"i silicon akan (eningkat .!a kali li at setia .ela an belas b!lan, Yang ke.!a& )ang (en*elaskan .orongan Intel !nt!k bera.a .i .e an setia kali c"i silicon (enca ai ke(an*!an& bisa .iseb!t ern)ataan Gro/e 5 "an)a orang )ang aranoi. sa*a )ang akan lestari,

Gor.on Moore .ibesarkan .i seb!a" kota antai kecil .i selatan San 7rancisco& te( at a)a"n)a (en*a.i .e !t) s"eriff .an ib!n)a (engelola toko, Dia ergi (eninggalkan ka( !ng "ala(ann)a !nt!k (en!nt!t en.i.ikan )ang .iselesaikann)a a.a ta"!n $3;< .engan gelar 2",D, .ala( ki(ia .an fisika .ari Instit!t Teknologi California, 2a.a ta"!n $3;%& setela" .!a ta"!n beker*a .i =aboratori!( 7isika, Tera an .i >o"ns 0o kins& Moore ke(bali ke California& te( at .ia (enga(bil eker*aan sebagai a"li ki(ia enelitian .i .engan gelar 2",D, .ala( en*iniring, Dari Instit!t Teknologi Massac"!setts, S"ockle) Se(icon.!ctor S"ockle) Se(icon.!ctor, Sala" sat! rekan ker*an)a a.ala" Robert No)ce& ta(atan 2erg!r!an tinggi Grinnell se"ar!sn)a (er! akan te( at ker*a )ang (enarik? ini a.ala" kelo( ok enelitian .engan .ana c!k! )ang (enci takan transistor, Dengan (engalirkan i( !lses (elal!i se(ikon.!ktor )ang .i res .i antara .!a

.io erasikan ole" Willia( S"ocke)& )ang (e(enangkan "a.ia" Nobel a.a ta"!n $3;% !nt!k erann)a .ala( ke ingan& transistor (enggantikan tab!ng "a( a !.ara .ala( elektronik& (erintis *alan !nt!k e(b!atan ra.io )ang lebi" kecil !k!rann)a, Terobosan ini ak"irn)a akan (erintis *alan (en!*! e(b!atan ko( !ter riba.i, 2a.a ta"!n $3;%1;6& ara il(!+an .i S"ockle) Se(icon.!ctor (elak!kan eks eri(en .engan ke(!ngkinan )ang bera.a .i l!ar *angka!an transistor& (en)eli.iki efisiensi engg!naann)a .ala( e(b!atan (esin .an

alat elektronik kecil lainn)a, Teta i (ereka (en.erita .i ba+a" e(erinta"an tirani S"ockle), @etika No)ce& Moore& .an setenga" l!sin orang lainn)a sangat kece+a .engan a.(inistrasi S"ockle)& (ereka ber!sa"a (inta bant!an ke a.a Art"!r Rock& seorang bankir in/estasi )ang berkantor .i San 7rancisco, Dia (eng!sa"akan agar (ereka ber"!b!ngan .engan 7airc"il. Ca(era .an Instr!(ental Cor oration& seb!a" er!sa"aan besar .i Ne+ York& )ang set!*! (e(!lai sat! .i/isi bar! )ang .ibaktikan ke a.a enelitian se(ikon.!ktor, @etika 7airc"il. Se(icon.!ctor .ib!ka a.a ta"!n $3;6 .i (o!ntain Vie+& California& .engan No)ce sebagai (ana*er .i/isi .an Moore sebagai (ana*er en*iniring& it! (er! akan kelo( ok enelitian se(ikon.!ktor )ang ke.!a .i ka+asan )ang ke(!.ian .ikenal .engan na(a =e(ba" Silikon,

No)ce a.ala" seorang enci ta )ang ce(erlang& a.a ta"!n $3;3 .ia ber"asil (eng!*i sat! sirk!it ter a.!5 .ia (eng!*i sat! sirk!it ter a.!5 .ia (enggab!ngkan sel!r!" *al!r elektris ban)ak transistor a.a seke ing c"i silicon, Dala( +akt! )ang ti.ak terlal! la(a& sirk!it ter a.! 7airc"il. Se(icon.!ctor (enggantikan sakelar elektro(ekanis )ang (en*alankan ko( !ter .an (esin1(esin lainn)a, Dengan (engan.aikan ba"+a )ang ti.ak a.a "abis1"abisn)a, @ala! sirk!it transistor bisa .ib!at agar a.a a.a c"i silicon& .ia

ini bar! (er! akan a+al .ari eng!rangan skala )ang l!as& Gor.on Moore (e(ba)angkan ke(!ngkinan bar! (e( erti(bangkan& ban)ak cara )ang bisa .ite(!kan !nt!k (eli atgan.akan ke(a( !an seke ing c"i 1 .an ke(!ngkinan (eli atgan.akan ke(bali, Intel .i.irikan sebagai seb!a" er!sa"aan a.a tanggal $4 >!li De+an Direksi& No)ce (en*abat sebagai resi.en .irekt!r .an CEO& .an Moore sebagai +akil resi.en .irekt!r eksek!tif, Mereka (en.irikan bengkel .i Mo!ntain Vie+& California& "an)a .i !*!ng *alan .ari 7airc"il. Se(icon.!ctor& .an Ani/ersitas Stanfor., Setela" (erekr!t kira1kira setenga" l!sin kar)a+an .ari in.!stri bar!, Bisnis (e(ori se(ikon.!ktor ti.ak a.a& kata No)ce, It! a.ala" k!nci (en!*! kelestarian ti.ak ber en.!.!k sa(a sekali, $3%4& .engan na(a NM Electronics 9NM a.ala" singkatan !nt!k No)ce .an Moore :, Rock (en*a.i 2i( inan

7airc"il.& ter(as!k An.re+ Gro/e& (ereka (!lai (engisi sat! s!.!t kecil teta i ak"irn)a (enci takan seb!a" "i.! seb!a" er!sa"aan )ang (asi" (!.a, @ita ber!sa"a (e(as!ki bisnis )ang k!rang en.!.!kn)a ata! Wala! !n ro.!k erta(a (er! akan keber"asilan besar& ara (ana*er Intel (en)a.ari ba"+a er!sa"aan (asi" *a!" .ari (erealisasi t!*!ann)a (enca ai e(as!kan ta"!nan sebesar #'; *!ta, Ban)ak "al (!ngkin .ica ai secara teknologis& teta i "an)a ro.!k )ang (a( ! (erai" keber"asilan ekono(i sa*a )ang akan (en*a.i realita& kata No)ce,

Se*ak a+al& e(abrikan c"i silicon sangat r!(it, 2a.a a+al ta"!n t!*!" !l!"an abrik akan (eng!rangi sat! rancangan (elal!i fotografi& .an ke(!.ian (encetakn)a a.a seke ing kecil silicon, 2roses ini .i!langi berkali1kali !nt!k (enge ak rib!an transistor a.a seke ing c"i , 2ro.!ksi c"i sangat (a"al& .an terobosan teknologi akan les! kala! Intel ti.ak (erancang cara& a.a setia ta"a & !nt!k (e( ro.!ksi c"i a.a la*! kece atan )ang (a( ! .ica ai,

Gro/e& )ang .ala( ikirann)a (e( !n)ai organisasi in.!stri& .iberi t!gas (e(i( in ro.!ksi .an

(e(bant! engara"an eks eri(entasi a+al er!sa"aan .engan *al!r erakitan, @a+asan e(abrikan ini keli"atan se erti abrik Will) Wonka& .engan slang& kabel .an *aringan erangkat )ang ber*alan .engan b!n)i ber.eg! 1.eg! & Gro/e teringat, Ta"!n1ta"!n a+al Intel "an)a (er! akan en.a"!l!an (en!*! terobosan )ang akan (el!nc!rkan

ert!(b!"an er!sa"aan .an en)ebaran ko( !ter riba.i1 a.a ta"!n $36-1an, Ci taann)a a.ala"

(ikro rosesor& )ang .iseb!t Gor.en Moore sala" sat! ro.!k aling re/ol!sioner .ala( se*ara" !(at

(an!sia, 2ene(!an ini b!kan eristi+a )ang .i er"it!ngkan& teta i "an)a sat! langka" )ang logis .ala( ! a)a Intel )ang ter!s1(ener!s !nt!k (e(b!at c"i n)a lebi" cer.ik .an (eng!rangi !k!ran alat )ang (e(berikan kek!atan ke a.a ke(a( !an f!ngsi ko( !ter, 2a.a ta"!n $3%3 seb!a" er!sa"aan >e ang (e(inta ke a.a Intel agar (e( ro.!ksi rangkaian c"i )ang akan (e(!ngkinkan kalk!lator gengga( bisa (elak!kan "it!ngan r!(it )ang "an)a bisa .ilak!kan ole" (esin "it!ng ata! ko( !ter )ang lebi" besar, B!kann)a (e(asang bebara a c"i ber.a( ingan& insin)!r sat! c"i )ang k!at .i tenga"1tenga"n)a, Dala( roses ini& 0off (erancang sat! (eto.e !nt!k

Intel Te. 0off kebet!lan (en.a atkan gagasan (engg!nakan e( at c"i )ang saling ber"!b!ngan& .engan (ene( atkan sel!r!" cental rocessing !nit 9C2A: a.a sat! c"i t!nggal, Dan sat! c"i t!nggal ini sat! (ikro rosesor Intel <--<, e(eca"an )ang ti.ak ter.!ga1.!ga !nt!k (e(en!"i er(intaan .ari seorang elanggan (en*a.i

Dala( seb!a" il!strasi grafis "!k!( Moore& Intel <--<1)ang ti.ak lebi" besar .ari a.a seekor !lat i i" .engan kaki loga(1.i ak .engan ',8-- transistor .an berisi kek!atan f!ngsi ko( !ter seban)ak ENIAC $3<%& ko( !ter elektronik erta(a& )ang (e(en!"i te( at sel!as 8,--- kaki ersegi, C"i )ang ber"arga #'-- ini& )ang .i erkenalkan a.a ta"!n $36$& bisa (en)elesaikan %-,--- o erasi )agn (enak*!bkan "an)a .ala( +akt! sat! .etik, 2ro.!k elektronik kons!(en se erti Altair .an TRS14- (en*a.i o !lar .engan seketika& .an (asing1(asing (engg!nakan seke ing c"i Intel, Sa( ai ta"!n $364& setela" er!sa"aan (e( erkenalkan c"i 4-4%& e(as!kan Intel "a( ir sebesar #<-- *!ta,

Ta"!n $36-1an (eng!ba" Intel (en*a.i raksasa, 2e(as!kan (eningkat .ari #<&' *!ta a.a ta"!n $36(en*a.i #%%$ *!ta a.a ta"!n $363& sat! ta"!n ketika er!sa"aan (e(egang <- ersen asar (ikro rosesor )ang bernilai #4'- *!ta, Sa( ai ta"!n $34- sa"a(n)a (eningkat $-,--- ersen .ari "arga ena+aran aslin)a #8'&;- er le(bar, Tan a !tang *angka an*ang .an osisi .o(inan .ala( asar )ang .ibant!

terci tan)a& Intel (erasakan te( atn)a .ala( in.!stri a(an, Na(!n ara e(i( in er!sa"aan (erasa ba"+a (ereka bar! (!lai (en)a.ari ke(!ngkinan teknologi ini, Dengan (e(as!kkan se(akin ban)ak bisa (e(egang kek!atan )ang sa(a .engan (ainfra(e& ko( !ter ker*a )ang besar& )ang ter!ta(a .i ro.!ksi ole" IBM& )ang (en.orong sebagian besar !sa"a bisnis skala besar, Wala! !n .e(ikian ara ionir Intel )ang berani ini akan (eng"a.a i tantangan )ang ti.ak ter.!ga1.!ga, Ak!ran (a! !n tra.isi ti.ak akan (en*a(in (asa .e an er!sa"aan .ala( asar ko( !ter )ang .engan ce at bergeser, Sebagai(ana )ang .it!lis ole" 0o+ar. R!.nitsk) .ala( 7orbes tentang in.!stri se(ikon.!ktor a.a ta"!n $34-5 (asi" ko( etitif tan a kenal a( !n teta i se(akin a.at (o.al .an r!(it& b!kan lagi bisnis te( at An.a bisa (e(!lai .ala( garasi .engan (o.al #$--,--- ata! ber(ain .i litbang .an #$;- *!ta .ala( engel!aran (o.al, te( at lain secara besar1besaran1ba"kan sean.ain)a An.a seorang Intel& .engan #%% *!ta seta"!n .ala( Di erkenalkann)a ko( !ter riba.i IBM (eng!ba" .!nia ko( !ter, Dengan .!k!ngan er!sa"aan raksasa se ergi Big Bl!e& ko( !ter riba.i1(esin .engan otak .an (e(ori1.engan ce at (en*a.i ro.!k )ang anas bagi in.i/i.! (a! !n bisnis, IBM12C seketika (eneta kan c"i 4-4% Intel sebagai stan.ar in.!stri, @arena IBM ti.ak (enge(bangkan ban)ak teknologi k"!s!s )ang ber"!b!ngan .engan 2C& er!sa"aan1 er!sa"aan bisa (enir! 2C tan a terlal! ban)ak kes!litan, Wala! !n Moore .an No)ce teta bera.a .i !ncak tangga er!sa"aan Intel& An.re+ Gro/e (er! akan .a)a en.orong .i belakang erl!asan er!sa"aan )ang k!at& setela" .iangkat (en*a.i resi.en .irekt!r .an e*abat o erasi ke ala a.a ta"!n $363, Gro/e )ang sika n)a tegas .an (e( !n)ai .orongan k!at )ang l!ar ke(a( !an f!ngsi ko( !ter ke .ala( ke ingan silicon& (ereka berke)akinan ba"+a sat! c"i t!nggal akan

biasa ini .beri na(a *!l!kan >en.eral 2r!sis, Dia .ikenal sebagai orang )ang (en)i( an .aftar eker*a )ang .atang ses!.a" !k!l .ela an agi? .an a.a ta"!n $34$& ketika er!sa"aan (engala(i kes!litan .ala( (asa resesi& .ia (eng"asilkan e(eca"an $'; ersen , Se(!a kar)a+an rofessional .i aksa beker*a se(ingg! li(a !l!" *a( tan a eningkatan ! a",

Intel (e( !n)ai kes!litan .ala( (e( erta"ankan .o(inasin)a a.a ta"!n $34-1an, @arena rintangan !nt!k (e(as!ki in.!stri (ikro rosesor sangat tinggi& er!sa"aan1 er!sa"aan )ang ber!sa"a (era( as s!.!t asar Intel )ang l!as biasa (eng!nt!ngkan a.ala" er!sa"aan1 er!sa"aan besar .engan kantong tebal5 TeBas Instr!(ents& Motorola& .an se(akin ban)ak er!sa"aan >e ang,

2en)ela(atan Intel .atang se erti )ang selal! ter*a.i (elal!i terci tan)a sat! ro.!k bar! )ang (e(b!at stan.arn)a sen.iri sebel!(n)a& .an stan.ar se(!a esaing& terasa ti.ak c!k! ce at lagi, 2a.a b!lan Oktober $34; Intel (e( erkenalkan (ikro rosesor 84%& )ang (enge(bangkann)a (akan bia)a lebi" .ari # $-- *!ta, Sebagai (!k*ICat (iniat!risasi& (ikro rosesor ini ber!k!ran inci ersegi& na(!n (elak!kan !nt!k ker*a .engan 3 >!ni $34%, kek!atan .an kece atan )ang sa(a .engan ban)ak ko( !ter !k!ran en!"& 7orbes (ela orkan a.a b!lan