Anda di halaman 1dari 627

Apan!!

i Kuku
PofcIones deI AntIguo Testumento
de Nuestfo Seof JesucfIsto
en eI IdIomu KundozI
(CundoshI)
Pef
Porciones del Antiguo Testamento y El Nuevo Testamento
en el idioma Kandozi (Candoshi)
Las ilustraciones de las pginas 159, 186, 350, 352, 570 y 605 por Horace Knowles se
usan por cortesa de The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972.
Las ilustraciones de las pginas 13, 144, 238, 294, 577, 633, 661, 666, 702, 706, 708,
739, 741, 746, 748, 750, 755, 770, 788, 801, 804, 806, 812, 818, 842, 844, 848, 859,
860, 864, 865, 1082 y 1106 se usan por cortesa de David C. Cook Publishing Co.,
1978.
Las ilustraciones en las pginas 26, 132, 167, 228, 260, 298, 381, 405, 428, 442, 452,
555, 609, 692, 693, 754, 774, 790, 821, 872, 897, 903, 924, 929, 979 y 1088 por John
Lear se usan por cortesa de American Bible Society, 1960.
Las ilustraciones en las pginas 816, 910, 1037 y 1056 por Graham Wade se usan por
cortesa de The United Bible Societies, 1989.
La ilustracin en la pgina 33 por D. Koop, ILV, Per.

Primer edicin
2010, Liga Bblica, Internacional
El Nuevo Testamento 2009, 1993, 1979, Liga Bblica, Internacional

www.ScriptureEarth.com



Creative Commons
Atribucin - No Comercial- No Derivadas 3.0
Eres libre de:
copiar, distribuir y comunicar pblicamente la obra
Bajo las condiciones siguientes
Atribucin Debes reconocer la autora de la obra en los trminos especificados por el propio autor o licenciante.
No comercial No puedes utilizar esta obra para fines comerciales.
No Derivadas No est permitido que alteres, transformes o generes una obra derivada a partir de esta obra.
Con la comprensin eso:
Renuncia Un de los sobre condiciones puede ser renunciado si consigue el permiso del sostenedor de las derechas.
Otras derechas Estn de ninguna manera los siguientes derechas afectadas por la licencia:
Las derechas del uso justo;
Las derechas morales del autor;
Las derechas que otras personas pueden tener en el trabajo mismo o en cmo se utiliza el trabajo, por ejemplo las
derechas de publicidad o las derechas privadas.
Aviso Para obras reutilizadas o redistribuidos, tiene que avisar claramente estos trminos de la licencia.
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0
Contenido
PfIogo 7
Apan!! Israe!chichee tsiyatarangiya
(AntIguo Testumento)
ApunII chtufungu unu
GenesIs ApunII chtufungu 11
TushItungufungu unu
Exodo TushItungufungu 107
ApunII kumuchtumufInI
IevtIco ApunII kumuchtumufInI 157
IsfueIchIch tputs musutufungunu
Nmefos Musutufungunu 166
TsIyutsIs tuyusImu unu
DeutefonomIo TuyusImu 185
JosueyufInI kuku
Josue Josueyu 221
Kufukuum tsIpus kInutufungunu
Jueces Kufuk tsIpusu 236
RutIfInI kuku
Rut RutI 258
1 SumueIu
1 SumueI 1 SumueIu 265
2 SumueIu
2 SumueI 2 SumueIu 313
1 UtuchIch kufuku
1 Reyes 1 UtuchIch kufuku 341
2 UtuchIch kufuku
2 Reyes 2 UtuchIch kufuku 375
EsdfufInI kuku
Ezdfus Esdfu 403
NehemIyusufInI kuku
Nehemus NehemIyusu 414
JobufInI kuku
Job JobufInI 425
IsfueIchIch ApunIIeem yuseefungunu unu
SuImos SuImos 440
IsysufInI kuku
Isuus Isysu 501
JefemIyusufInI kuku
Jefemus JefemIyusu 539
EsekIyeIufInI kuku
EzequIeI EsekIyeIu 560
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
DunIeIufInI kuku
DunIeI DunIeIu 573
AmosufInI kuku
Amos Amosu 594
JonusufInI kuku
Jonus Jonusu 606
MIkIyusufInI kuku
MIqueus MIkIyusu 610
SukfIyusufInI kuku
Zucufus SukfIyusu 620
MuIukIyusufInI kuku
MuIuquus MuIukIyusu 622
Apan!! chiyaa tsiyatkiya; Isusoo kamankiya
(Nuevo Testumento)
MutIwufInI kuku
Sun Muteo MutIwufInI 631
MfkosufInI kuku
Sun Mufcos MfkosufInI 705
IukusufInI kuku
Sun Iucus IukusufInI 743
WungufInI kuku
Sun Juun WungufInI 814
TuyusputumpunIfInI
Hechos TuyusputumpunIfInI 867
Romshucheemu
Romunos Romshucheemu 933
1 Kofndshucheemu
1 CofIntIos 1 Kofndshucheemu 966
2 Kofndshucheemu
2 CofIntIos 2 Kofndshucheemu 998
GIutusshcheemu
GIutus GIutusshcheemu 1017
Ipsshucheemu
EfesIos Ipsshucheemu 1028
FeIIpshucheemu
FIIIpenses FeIIpshucheemu 1039
KIosenshucheemu
CoIosenses KIosenshucheemu 1047
1 TesuInshucheemu
1 TesuIonIcenses 1 TesuInshucheemu 1055
2 TesuInshucheemu
2 TesuIonIcenses 2 TesuInshucheemu 1062
1 TmoteyufIneemu
1 TImoteo 1 TmoteyufIneemu 1067
2 TmoteyufIneemu
2 TImoteo 2 TmoteyufIneemu 1076
TItofIneemu
TIto TItofIneemu 1083
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
MAPAS
TsupufunusI yuwupuf AbfuhumchIch tputs tuufungunu unpufu
Ll munJo untiguo
IsfueIchIch IjIptush ShItungufunuyu
Ll exoJo Je Lgipto
Kunuunu tsup yuwupuf JosueyufInI tuufungu unpufu
Lu conquistu Je Cunudn
Utushuchee Wutsupunoo KumunkIyu yuwush Isus tuufungu unshu.
Lu tierru suntu en el tiempo Je Jess
PupofofIn Isusoo Kuk Kumunkutu XIfungIyu
Los cuutro viujes Je Publo
FIIemnufIneemu
FIIemn FIIemnufIneemu 1087
Utushucheemu
Hebfeos Utushucheemu 1090
SundeekufInI
SuntIugo SundeekufInI 1116
1 PItofufInI
1 Pedfo 1 PItofufInI 1124
2 PItofufInI
2 Pedfo 2 PItofufInI 1134
1 WungufInI
1 Juun 1 WungufInI 1139
2 WungufInI
2 Juun 2 WungufInI 1146
3 WungufInI
3 Juun 3 WungufInI 1148
UtusufInI
Judus UtusufInI 1150
ApunII ushtuchu unu
ApocuIIpsIs ApunII ushtuchu unu 1153
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
Pr!ogo
Este voIumen contIene eI cuufentu pof cIento deI AntIguo
Testumento y todo eI Nuevo Testumento de Ius Sugfudus EscfItufus
en Iu Ienguu kundozI. Se pubIIcu pufu ponefIo uI uIcunce de Ios
hubIuntes deI IdIomu kundozI-chupfu. Este gfupo hubItu en Iu
seIvu pefuunu, en Ios uuentes de Ios fos Mofonu y Pustuzu en Iu
pfovIncIu de AIto Amuzonus. En estu obfu hun puftIcIpudo ms de
cuufentu hubIuntes nutIvos deI IdIomu kundozI.
Pufu duf un tfusfondo umpIIo pufu eI Nuevo Testumento,
estudIosos de Iu BIbIIu hun escogIdo pofcIones deI AntIguo
Testumento que IIegun u un totuI deI 40% deI mIsmo. Estu
tfuduccIn se IIev u cubo entfe Ios uos 2001 uI 2008, pof ocho
pefsonus pfepufudus pufu estu Iubof. EI fesuItudo hu sIdo de uItu
cuIIdud.
Como fesuItudo de Iu tfuduccIn deI AntIguo Testumento,
se fevIs eI Nuevo Testumento donde huy cItus deI AntIguo
Testumento o pusujes pufuIeIos.
Se dun fefefencIus entfe eI AntIguo y eI Nuevo Testumento en
notus uI pIe de pgInu. EI pusuje que ofIgInu Iu fefefencIu upufece
en negfItus, Iuego se du Iu cItu en eI Testumento que coffesponde.
TumbIen se IndIcu sI Iu cItu es exuctu (textuuI) o semejunte. Huy
muy pocus notus sobfe eI texto o pufu expIIcuf eI texto.
Se hun usudo cofchetes ]...| en eI texto pufu IndIcuf InsefcIones
fequefIdus pof Iu gfumtIcu de Iu Ienguu kundozI. Pof ejempIo, uI
n de un IIbfo se fequIfe que eI uutof IndIque que yu hu tefmInudo
su comunIcucIn y esu pufte upufece entfe cofchetes.
Ios dIbujos enfutIzun eventos de ImpoftuncIu y no se usun pufu
mostfuf objetos pfopIos de Iu cuItufu o deI umbIente. Ius ImInus
u coIof en eI Nuevo Testumento dun unu sntesIs de Iu vIdu de
CfIsto.
Ius IIstus geneuIgIcus se pfesentun como unu IIstu pufu
vIsuuIIzuf Ios vncuIos de pufentesco.
En concIusIn, se hu tfutudo de pfesentuf eI texto de fofmu tuI
que uyude uI Iectof u entendefIo mejof.
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
Apan!! Israe!chichee tsiyatarangiya
(Antiguo Testamento)
Porciones
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
11
Nuw Mysisi kamanchintspa
yuwaa Apan!! ichtaru maacheetsi
tinarangu anootsi
1
1
ApunII chtuk chu, kunI nduuts tum,
tsu poots tum tInu fu ngI yu.
2
Anpuf
zuf tsup Izuu fu ndu nu fI mu nu, kufI mu-
nu zI mu nu. IchI ngu fu kungu nu ndu mu nu.
MI shut, Izuu fu tpImu nu. Itufu, kungu-
mun shu Iwuz ApunII wunI mungu mung-
tuf ushIsh tuf ushku ksu tu fu ngI yu.
Apan!! ichtakachuri minamtash
zar tinarangiya
3
Mung ApunII tfu ngI yu, 'SIneem
tuuch pu, tyu fu, 'sIneefungIyu.
4
Sheefu,
ApunII nup ushku, KIz puf chu wunu sI-
fI, tfu ngI yu.
5
'SIn kus chI feem wuunI
Apan!! chtarangu anu
Kirak yuw Apan!! Chtakchuri Ashirangu Anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


My sI su fI nI unoo kIfu ku yundu fu ngI yu. ApunII wIf kuf ApunII Chtuk chu fI AshI fu ngu unoo
kumun kI yu, IsfueI chIch tputs sIf tumu tfu ngu nu yu. Itufu, nut shu ushpu tum tputs,

NItuu tI
My sI su fI nee ju yundu fu ng? utu nu yu. Tputs zupun chu wushu nund yundu fu ngu nu, tssIn chu.
AtI tuu teesInu yu, In zufu mu fI Apu nIII fIt chu kuku.

Chakaama yandarang?
My sI su fI nI IsfueI chI cheem yundu fu ngI yu. ApunII muu cheetsI IchI ngu foo tInu fu ngu unoo
tputs yusu pu nu, tu, mIshu ApunII IsfueI chI chee tputs wuumu tIp tsI feem nu fu ngu unoots tum
yusu pu nu, tu, mIshu tputs Apu nIIee yusu pu nu tu, unoom yundu fu ngI yu.

Mayaamaja yandarang?
ChIy tpu tsIch,

Tumufee tsu pu fu nus ushI fu ng? tIch chu.

Chu ku ju nee IchI ngu fu tnu fu ng?


Yusung su nI utI tu mu nI yu. AshI fI yu, Inshu kIfuk unoo IchI ngu fu kumun kI yu. Anoo kumun kI tuu,
Itufu ufu ngI nu shu wuunu ApunII chI yuu kumun kI yu. ApunII wuu nuu tsI zupun kumun kI yu.
Yuwuu muu chee IchI ngu fu tInu fu ngu unoo kumun kI yu.
MIshu, yuwuuts tum tpu tsee tsIch tInu fu ngu unoots tum tu.
MIshu, yuwuu tputs Apu nIIee ngut ku nu unoo kIz puf wunI chI mu tu unoots tum,
MIshu, yuwuuts tum yutu fIt shI shpu nee tputs wunee fu ngu unoots tum,
MIshu, yuwuuts tum tpu tsee kIz puf chI nu ku unoots tum,
MIshu, yuwuuts tum, Tputs wunu sIf tuu chI nIIIn pu, tu unoots tum,
MIshu, yuwuuts tum chI yuu zufum pu tu fI Istu muum zund ku unoots tum,
MIshu, sIf tumu zundu fu ngu, Nuw shu nuwuun chI chee tpu tsI fI Ipus chI mu, tfu ngu unoots tum,
MIshu, yuwuuts tum, Nuw tpu tsI fI wunu sIf tuu chI nIIIn pu, tfu ngu unoots tum.
NIsh kIfu kush wusI nu Isu soo kumun kI yu.

Mayaatseeja kamanik?
ApunII Ich tu kchu fI ushI fu ngu unoo kumun kI yu:
ApunII chtufungu 1.111.32: Ichtufu kumunkIyu yuwuu ApunII muucheetsI, tputseetstum
tInufungu unootsI. MIshu, tputsshu ApunIIee kuk puyumuum kupung ngutufungsIn,
ApunIIshu tputsee tpuchIngufungu unootsI.
ApunII chtufungu 12.150.26: ApunII Hebfewshuchee tputs wuumu tIptsIfeem
Ipusufungu unootsI.
ApunII chtufungu 12.125.34: ApfumufInee kumunkIyu.
ApunII chtufungu 26.136: IsuukufInee kumunkIyu.
ApunII chtufungu 27.136.43: AkopufInee kumunkIyu.
ApunII chtufungu 37.150.26: OsIyufInee kumunkIyu.
Apan!! chtakchuri ashirangu anu
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
12
tuuch pu, mI shut tupI wuunI psuu nuum
tuuch pu, mung tfu ngI yu. Anush zuf
mInum tu fI nI tupI tu funII ushI fu ngI yu.
Putamsha tarasitaran!!u,
Apan!! tsimbunarinsha zari
minootssha tinarangiya

ApunII mungush chI nu fu ngu, WuunI


wuf kung msus tumu pu fI ushI fu tuuch-
pu, tsu push shu kung wuu nI tum tuuch pu,
mung tfu ngI yu.
7
Sheefu, tsu push shu kungu nund tuu-
fu ngI yu. KunI ndup shut ufung kungu tum
tuu fu ngI yu. Apu sush shu kufI mu nu zeem
kusu fu ngI yu.
8
Anush tsI mbu nu fI nI zuf
tupI tu funII mung ushI fu ngI yu.
Putamsha tarasitaran!!u, Apan!!
tuchparinsha zari tinarangiya
9
ApunII tfu ngI yu, Kungoo pIyum wuu-
nI tum wuyu chI mu. Puzuuts shu wuu nI tum
wuyu chI mu, tyu fu,
10
puzuu tsupu tu
su mu fu ngI yu. Itufu, kungoots shu muf
tu su mu fu ngI yu. AshI fum chu, ApunII
tsu poo, mI shut kungoo kIs nupu fu ngI-
yu. KIz puf chu wunu sI fI, tfu ngI yu.
11
Wuu nI tum tsu pu mun mungI nu kxoo-
nuch pu, chI fI chIf wuu nI tum kxoo nuch-
pu. MungIn tum wunus wuunI yusI-
yustunII pu, ufu ngI nu shu pzu pu nIchpu.
ChI fI chIf tum wuch ufung pzu pu nIch tum-
pu, tfu ngI yu.
12
Amb mungIn sheefu
tuuch pu, IchI ngu fu kxoo nuch pu. Wunus
wuu nI tum yusIyku, ushI fu tuuch pu, tfu-
ngI yu. Sheefu unoo ApunII kIs nupu fu-
ngu, KIz puf chu wunu sI fI, mung tfu ngI-
yu.
13
Anush tuch pu fI nI zuf tupI tu funII
ushI fu ngI yu.
Putamsha tarasitaran!!u, Apan!!
ipunpunarinsha zar tinarangiya
14-1
ApunII tfu ngI yu, Tsu poom
tuwu sI nee muum zufeewu wuyu chI mu.
WuunI kunI ndup zuf, tsup, tsu nguch
ushI fu tuuch pu. Zuf wuunI kus chI feem
'sIneemuum tuuch pu. Tsup shu psuu-
nuum 'sIneemuum uchIm tuuch pu, mung
tfu ngI yu. Ash ku chu, tputs shu: Nu zuf
tutsu meenII tu ndu, tch pu sI nu yu. Nu In
tsup tutsu mu muum wufI tu yunII tu ndu.
Kunu su muum tum tutsu meenII tu ndu. Nu
In musuch umb ush tu chI nI pu, tputs uyum
ntun chI nu yu, tfu ngu, ApunII unoom
zufeewu wuyu fu ngI yu. Ash chI fI ztufu
kunI ndu mund tsu pu fu nu sIsh tuwu sI nee-
muum wuyu fu ngI yu.
17-18
ApunII nupku,
KIz puf chu wunu sI fI, mung tfu ngI yu.
19
Anush Ipun pu nu fI nI zuf tupI tu funII
mung ushI fu ngI yu.
Putamsha tarasitaran!!u, Apan!!
zameetpatashsha zar tinarangiya
20
AshI fI yu, ApunII wuunI kuyup chee wuu
kungush tuu fu tuf tunII pu. Kpu fu ngu mush-
shu wuunI yuwuf mungu mung tunII pu.
21-22
Kungu shuch wuunI wutu feew tuu-
fu tuf tunII pu, tfu ngI yu. Sheefu nupku,
kungush kuyu pIch ku fIng ku fIng tu ngut,
yuwuf shu nup ushku, IchI ngu fu kpu fu-
ngu mush mungu fuf tu ngut ushI fu ngI yu.
ApunII shu nupu fu ngu, KIz puf chu wunu sI-
fI, tfu ngI yu. WuunI kungu shuch kpu kchu,
kuyup chIf tu tum IchI ngu foom tsu pu fu nus
pzu pu nIn tunII pu. ZumIz shu wuunI wuyung-
chIf tu tum Itu wuf tuk chu zum zeem pzu pu-
nIn tunII tum pu IchI ngu foom tsu puf nu sI,
tfu ngI yu Apu nIII.
23
Anush zuf zumeet pu-
tu fI nI tupI tu funII mung ushI fu ngI yu.
Putamsha tarasitaran!!u, Apan!!
minamtarinsha matayaru zar tinarangiya
24
ApunII tfu ngI yu, Wuu nI tum muu chI
kuyus tu neew tsu push tuuch pu. ChI nu-
zee ts shu wuunI tputs ksut ku tuuch pu.
MI shut, tsu pu mun pshIy futu fu un wuu-
nI tum tuuch tum pu, tfu ngI yu.
25
Sheefu
ApunII nupku, KIz puf chu wunu sI fI,
tfu ngI yu.
2
Muu cheetsI tInu muum Iwuts pu fum-
chu, unush ApunII mungush chI nu fu ngu,
Nu tpu tseem shu yuunu tumu pu fI ushI fI-
tum tInu yu nI, tfu ngI yu. Wuu mu fI tpu tsI-
mu fI kufuk tumu pu fI ushI fu IchI ngu foo
kusI fu tuu chI yu. Kungush cheets tum tu,
mungIn shu cheets tum, chI nu zee chI nu tu-
fIch unoots tum, mIshu tsu push pshIy futu-
fu unoots tum tpu tsI mu fI kusI fu tuu chI yu.
Wuu mu fI tputs mungu fIf kusI kustu chpu,
ApunII Chtufungu1
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
13

D
1.27 Yuwuu nIsh tu unoots tum Mf ko su 10.6 tuyu sI mu kumun kI yu.
D
2.2 Yuwuu nIsh tu
unoots tum Utu shu chee mu 4.4 tuyu sI mu kumun kI yu.
tfu ngI yu Apu nIII.
27
Tfu ngu, tpu tseem-
shut tInu fu ngI yu. Chtu fu kumu zuu tsI mu
tInu fu ngu, unu mun shut wIpu nu sheem shu
kIzuuts shu tInu fu ngI tum tu.
D
Wuunu tumu-
pu fI ush tu mu fu mung' kupung tInu fu-
ngI yu.
28
TInu fum chu, tpu tsee tfu ngI yu,
MungIs kIs tuung tsu. Afu ngI nu shu Ipu fIs
pzu pu neeng tsu. Tsu puf nu sIsh ush chI-
fI shu nee yu fus tutsI tung tsu. Sheef us,
sIyu mu fI IchI ngu foo kusIt ssu, tfu ngI yu.
29
Tyu fu, ufu ngeem yusuf kumuch tu-
fu ngI yu. MungIn shu cheets tum wunus
ktu ngung tsu. MI shut, wunu seets tum
wuch kutung chItum su. MI shut, tsu pu sh-
tum yutu tu fu unoots tum kutung chItum-
su, tfu ngI yu.
30
AshI fI yu, zum zee ts shu
mungI nuu wunus kutung ku tuu chI yu,
mIshu tsI fIp cheets tum kufu tuu wuch
kutung ku sIn tuu chI nIII nu yu, tfu ngI yu
Apu nIII.
31
AshI fI yu, Apu nIII umb ushI fum chu,
nupku, IchI ngu fu kIz puf chu wunu sI fI-
nu ndu, tfu ngI yu. Anush, mInum tu fI nI
mutu yu fu zuf tupI tu fu nIIu, tInu muum
Iwuts pu fu ngI yu. Putum tufu sI tu funII
mung ushI fu ngI yu.
2
1
AshI fI yu, nu yuwuu Apu nIII tInu-
muu Iwuts pu fu ngu unoo tsI kumu nee-
nu.
2
TInu muu Iwuts pu fum chu, ufu ngIch
tsI mbun mutu yu fu zuf tutsu moo fum chu
unush ApunII kunu su fu ngI yu.
D

3
AshI fI yu,
ApunII tfu ngI yu, Zuf ufu ngIch tsI mbun
mutu yu fu muuts tutsum ku chu unush kunu-
sIsh ufu tu mu fI tuuch pu, wutum unush nuw
kunu su fu ngI nu wu, tfu ngI yu Apu nIII.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Apu-
nIII Ich tu ku chu fI ufu ngIch tsI mbun
mutu yu fu zuf tInu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Apan!! tputsee wayarangu anootsi
4
Apu nIII kunI nduu mIshu tsu poots-
tum tInu fu ngI yu.
5
Anpuf mzuts ndu-
nu fI mun chu, mI shut tutsumshI sh tum
ApunII Chtufungu1 , 2
Muu c/eetsi tinu muum iwuts pu ru ngi yu. (1.26)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
14
ndunufImunu tum chu, wutum tputs
tufu wuz tu muum ndu nu fI mu nu tum tu-
wu, sIn ndu nu fI mun tum tu. Ndu sInu-
tu fI yu.

Anpuf ApunII msus ushI fu


zungu nI fu ngI yu.
7
AshI fI yu, ApunII shu tsu pu pu tpu-
tseem tInu fu ngI yu. Tsu pu pu wuyu puf
tInu fum chu, mung shI push shu tupus
ushI fu ngI yu. Ash ku chu, tuu fu shee
punu fu ngu, tpu tseem shu kumu zuum shu
kInu fu ngI yu.
8
TInu fum chu, unu mun shu,
yup zuf yuku umb Ede ngup ufu ngee-
mu, ApunII tIpu fu nIIIz mzu tseem ushI fu
wunu sI feew wuyu fu ngu, unush shu tpu-
tsee wuyu fu ngI yu.
9
Mzu tsush shut kIz puf
wunu sI feew tutsu mIm wunus zupun
kutu ngu muum tuu fu ngI tum tu. Anush shut
ApunII mzuts upu su nund tsI mbun yusIn
tutsu mI fu ngI yu. MIn tutsu mIm kIz puf
wunu sI fImshI. Tpu tsIch unoo wunus
kutung ku chuch, ufu tu mu fI tuu chI nIII nu-
yu. MInu ngI chIch shu tutsu mIm wuyu fu-
ngI tum tu. Tpu tsIch kutung ku chuch, ch-
nush wunu sI fImshee yusuch chee, mI shut
yutu fI tu mu shee yusuchtu mchee.
10
Anush shu Ede ngu nung kung nuun-
tuf ushI fu ngI yu. Afu ngeem shu muchup
Ipun pu nuf kung pzeenu fu ngI yu.
11
Kung
PIso ngu, mIshu kung GuIyo nu, mIshu
kung TIgI fI su, mIshu kung Euffu tI su,
ushIp kung pzeenu fu tuu fu ngI yu.
Ich tu ku chu fI, kung PIso ngu tushu-
pu fu ngI yu. AmbI fI muchup tsup sufu
HupI fu tuu fu ngI yu. Anush muu chI kIz puf
wunu sI fI mush zupun tuu fu ngI yu, ofoo,
12
mIshu putu mbIch kufu kuf tu ngu tu,
mIshu yusIn kzum mu shI untum, ushIp
muu chI kungup much tuu fu ngI yu.
13
MI shut, ufu ngeem kung tsI mbu nu fI nI
suf GuIyo nu tushu pu fu ngI tum tu. Muchup
tsup suf Kusu tuu fu ngI yu.
14
Anu mun shut,
ufu ngeem shu kung tuch pu fI nI suf TIgI fI-
su tushu pu fu ngI tum tu. Yupeem zuf yuku
umbeem tsup suf AsI fI yu tuu fu ngI yu.
MI shut, ufu ngeem shu kung Ipun pu nu-
fI nI sufu Euffu tI su tushu pu fu ngI tum tu.
15
AshI fI yu, ApunII shu kumu zuu mzu-
tsIsh Ede ngush wuyu fu ngI yu. ShIy mzuts
ksu tung chu, tfu ngI yu.
1
Itufu wunee yu-
fu: IchI ngu fu wunus shIy zund kush ktu-
ngung chu, tfu ngI yu.
17
Itufu, mzu tsIsh
upu su nund tutsu mIm tuufu unoo wunu sI
ktu ngInII pu. An tsI pu tsI mu shtu ndu.
Anoo kutung ku chI nuu fee shu, ufu tu mu fI
tsI pIp tut shu, tfu ngI yu Apu nIII.
18
Anu mun shu, ApunII, Kumuz wuunI
mInum tuuku pInu suk chu. AshI fI yu,
nImun wIpu nu sheem tInu chI mu. Ash ku-
chu fI, wuun pu tu tIn ufu kIs Ipun ku sIn
tuu chI nIII nu yu, tfu ngI yu.
19
ApunII shut IchI ngu fu tInu fu ngI yu,
mungIn shu cheets tum, mI shut pufung tu-
fu unoots tum IchI ngu fu tsu puptu fI tInu-
fu ngI yu. Sheefu, kumu zuuts shut tfu ngI-
yu, ShIy shut ush pu fI muu cheetsI sufoom
su mung chu, tfu ngI yu. Tyu fu, tputs shu
unoo fI tum muu cheetsI IchI ngu fu sufoo
su mu fu ngI yu. AshI fu chu, nut puf unoo fI-
tum Iy shut sufoo tssuf tu ku nI tuu ku nI yu.
20
Tputs shu zum zee, chI nu zee, muu chee
kuyus tu neew, mungIn shu cheew, kpu fu-
ngum sheew, kuyup cheew, ushpu unoo
IchI ngu fu su mu fu ngI yu. ZumIz wuunI
mInum tu wu fI suf tuu chI nIIIn pu, tfu ngI-
yu. Itufu, kumu zuum shu wIpu nu sheem
wund ndu nu fI mu nu.
21
AshI fI yu, ApunII shu kumu zuu tumu-
chIf tu fu ngI yu. Tputs shut kIz puf mufum-
chu, unush ApunII shut tpu tsee wutu-
ndu fum Iwu chI fu ngI yu. Wutu ndu fu muu
Iwucheefu, kufu fum chu unoo yusuf shu
wuun chI chI tum wunuts yyu fu, tuputs-
tu fu ngI yu.
22
Yuwshut kumu zuu wutu-
ndu fum yufu ngu unoots shut kIzuum shut
tInu fu ngI yu. AshI fum chu, unush kumuz-
shu tmu fu ngI yu. ApunII shut, Neewu, shI-
yuum Ipun shIsh, tfu ngI yu.
23
Kumuz shut
kIz puf mungu ksu fu ngI yu.

KIz puf chu


wunu sI fI yu! Nuwuu nu nutsI tumu pu-
fI ushI fI tum tu, wutum nuwuun tu tum
nutsInu wu, mI shut wutum nuwuun tu tum
nupu fI nu wu. AshI fI yu, nee kIzuu, IzunII-
chee, tch shu pu fI nu, wutum nuwush shI-
tu ngu fu ngu wu, mung kumuz tfu ngI yu.
24
ApunII shu tpu tsee tfu ngu: AshI fI yu,
tputs shu kumuz ufutu wupu fee, wunI-
feets tum kusu yu fu, Izuu fu wIzunII pu tu-
mu fI shu mInu mu fI puz nutsus ushI fu sIn
ApunII Chtufungu2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
15

E
2.24 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 19.5, Mf ko su 10.7-8, 1Kofnd shu chee mu 6.16,
Ips shu chee mu 5.31 tuyu sI mu kumun kI yu.
D
3.1 ApunII wunI chu unu 12.9 tsI yu tsIs nIptu
tutsu moo fu tuu fI tum tu.
tuu chI nIII nu yu, tfu ngI yu Apu nIII.
E

25
AshI fI yu, tsI mbu nuf tI sIn zupeef sIn
tuu fu ngu nu yu. Itufu, yuwuu zupee fu ngu-
nu unoo puk chI yum ndu tchu fu ngu sIn,
yusu fu ngu zI nIII nu ju, Izuu fu mupIyf sIn
tuu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
kumu zuu wIzunII pu tu fI tInu fu ngu unoo-
tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa tputs
Apan!!ee kuk kapeetarangana anootsi
3
1
ApunII muu cheetsI IchI ngu fu tInu-
fum chu, unshu tum muuk kIz puf
tumu pI ngum pun tuu fu ngI yu. AshI fI yu,
muukshu
D
kIzuu mung mushu fu ngI yu:

ApunII shI yuu umu fu ngu?

Mzuts shu-
chee wunus ktu ngInts pu, ndu shu tfung?
tfu ngu,
2
KIz shut: Ndu,

nItuu tI ApunII
umb utee ju? Dun chu. Wunu see IchI ngu fu
ktu ngung tsu, tfung chu.
3
Itufu, mInum
upu su nund mzu tsIsh xIyu fu unoo tsI mu fI
ktu ngInII pu, mIshu uyum tuu tI yu ptu-
tInII pu. Putut ku chI nuu fee su ushI fu, ufu
tsI put ssu, ApunII tfung chu, kIz mkuu
tfu ngI yu.
4
Muukshu: Ndu, ufu kutung ku chI-
tuu tee su ndu tsI put ssu.
5
SIyuu ApunII
puchInd ku chu utu shu. Wutum nee wunu-
see kutung ku chus ufu kIz puf yu sut ssu.
Wuunu ApunII tumu pu fI ushI fI tum tIs
tuut ssu. ChI nu shIs wunu sI fImshee yu sut-
ssu. MI shut, yutu fI tu mu sheets tum yusu-
chItum su, muuk tfu ngI yu.

AshI fu chu, kIz shu wunu see nupee-


fu, KIz puf chu wunu sI fI yu, tfu ngI yu.

Tumufeeju? Kutu ngu chu fI, kIz puf shu-


pu fI yusu chI nu, mungush chI nu ku kIz
tfu ngI yu. Nuun tu chu, wunu see pusu yu-
fu, kutung ku fu ngI yu. Wuzu fu nIIeem shut,
Nu shIy shu kchu ngun chu.

KIs chu!
tfu ngI yu. Wuzu funII shut unu fI tum uyu
tyu fu, kutung ku fu ngI tum tu.
7
Kutu ngum
Iwuts pu fum chu sIn, mungush chI nu ku-
tu fuu ushI fu ngu nu yu. Wuu nuuts tI sIn
nup ush ku sIn, Zupeef nI wu, mung tfu-
ngu sIn, kIz puf puzI fu ngu nu yu. AshI fu-
chu, mushuf pu shu k'tuyufusIn, unpu
muxu fu ngu nu yu.
8
Mung puku mut shu zuf kchI zu tu-
fum chu, ApunII mzu tsIsh kyu shI nu
nuun tu chu, unoo muzI nu nu tu funII
ushI fu ngu nu yu. Pup chu, ApunII nuunII-
pu. TupI shee nI yusIn shu, tfu ngu nu yu.
9
ApunII shut kufu zu fu ngI yu.

Yupshu su?

Tumuksu? tfu ngI yu.


10
Kumuz shu:
ShI yup kusu muum puzIk tu nI chu, wutum
zupee fu nI wu. AshI fu chu tupIsheefInI,
tfu ngu nu yu.
11
ApunII shut,

Chukshu
sIyuu, ZupeetIschu tu, Zupee tu nI chu
tssu? tfu ngI yu.

Ndu shu nuw yuwuu


ktu ngInII pu tfu ngI unoo kutungeefIs?
tfu ngI yu.
12
Kumuz shu, Yuw shIy kIzuu
Ipun shee mI punu fu ngIsh unchu nuwuum
muf tuy fu ndu. AshI fu chu, nuw shu
kutungeefI, kumuz tfu ngI yu.
13
ApunII shut kIzuu mushu fu ngI yu,

Muyuum shu umb ushI fu ng shu? tfu-


ngI yu. KIz shut, Muuk chu nuwuu tumu pI-
nguyfundu, tfu ngI yu.
14
ApunII mkuu ts shut, Yuwu mund tpu-
tsee tumu pI ngu fu ngIsh unu mund kIz puf
kIyung kuchI yuch shu. ShI yu mu fI muu-
cheetsI kusI fu muntsI fI mIsh tuu kush,
kIyung kuchIy kush tuuch shu. Ufu nImun
tIt kuf pu tIsh pshIy fupshIyf tun shu. Tsu pu-
mun chI shIsh Ipux pux tuf ush kush, tsu pu-
fI kutung kush tuuch shu.
15
ShI yuu tsI mu fI
IchI ngu fu sIn tputs kunduf tuk sIn
tuu chI nIII nu yu. Ayum tuu tI kIz nIIuf nuf
shI yuu tsI mu fI kunduf tuk sIn tuu chI nIII nu-
yu. Itufu, mInum tputs shI yuu kusI chI yu.
Yuwu mund shIy wunu shI fee kupux ku-
chIsh unu mund uwshu shI yuu muchee-
tsIsh tsu fI tsuf tu chI yu, ApunII tfu ngI yu
mkuu tsI.
1
ApunII kIzuuts shut tfu ngI yu, Wutum
shIy nuwuu kukI kupeeteefush kutung-
ku fu ng shu wu. Ufu tu mu fI shIy Ipu fI nu-
kush, wusu fee kIyung kuchIy chItunII shu.
ApunII Chtufungu2 , 3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
16
MI shut, zufu nIII mu fI tIsh shI yuu kusI ku
tuu fu tuf tunII shu. ShIy shu ufu zufu nIII-
ngu zIsh zund kush, chI nu kush tuchI-
tuu kIzu fush ushIch shu, ApunII kIzuu
tfu ngI yu.
17
ApunII kumu zuuts shu tfu ngI yu,
ShIy shu Izu nIIeets Ish kuk puyu yu fush,
wunu see kutung ku fu ng shu. Yuwu mund
nuwuu kukI kupee tu fu ngIsh unu mu ndu
nu nImun ufung ufu tu mu fI tufu wuz-
tu yu fush, kchI tu kush tuu fu tuf tun shu.
18
Mzu kush, ufu tu mu fI kpuu kIyung
kuchIy chIytunshu. Mzuf shIsh kufut
ufu tu mu fI kufu tu ku puptu nIII yu, kIyung
kuchI yuch shu.
19
Mzu tsee tufu wuz tu-
kchush, msu stu tun shu. AmbI fI ush kush,
unpu kutung kush kchI tuch shu. AnufI
ush kush tsI puch shu. TsI puk chush,
yusuf wupI tum tsu poo mu tum kInuch-
shu, wutum nuw shI yuum tsu puptu tum
tInu fu ngI nu wu, Apu nIII kumu zuuts shu
tfu ngI yu.
20
Mung kumuz sufu Atugu. WIzu-
nIIeets shu suf Epu su mu fu ngI yu. Wutum
IchI ngu fu sIn Epu mund tputs pzu pu nI chI-
nIII nu yu, tfu ngI yu Atugu.
21-24
AshI fI yu, ApunII shut kumu zuu
mIshu kIzuu ushI fu muu chI tus tumux-
tu fu ngI yu yuwuum zupeef nu unoo mu.
ApunII shu tfu ngI yu, AshI fI yu, kumuz,
kIz ushI fu sIn yuunu tumu pu fI ushI-
fItum sIn zupun chI nuk sIn tuu ku nu wu.
Yutu fI tu mu shee mI shut wunu sI fImshee
yusu ku sIn, ushI fu sIn tuu ku nu yu. AshI-
fI yu, tpu tsee Ede ngush mzu tsI tushI-
tung chI mu. TushI tu ngu yu fu fI, ufup
wuyu chI mu ndu wunu see wunu sI fImshee
tuu fu shI pu nee kutu ngu muu mu, wutum
kutung ku sIn ufu tu mu fI tuu chI nIII nu yu,
tfu ngI yu. Tyu fu, tpu tsee tushI tu ngu yu-
fu, pIyum shu zungu nI fu ngI yu. AmbI fI shu
tufu wuz tu kush tuung chu, tfu ngI yu.
Tyu fu, unu mun shut Ede ngush yup zuf
yuku umb wusu ndu fu fee ksu tu mu pu-
neem wuyu fu ngI yu. Ndu tputs unush
wunu see wunu sI fImshee putu tu muu mu,
tu wuyu fu ngI yu. Anu mun shu, mchIt
wuzu fun sumus tumu pu fI ushI fu kufu-
kuf tu fu unush wuyu fu ngI tum tu. Anshut,
mchIt pIyum nuu nu tu fuu pIyum nuu nu tu-
fuu ushI fu ngu, ngoo tsee kmu nu fu ngI yu.
Ndu tputs nIsh mzu tsIsh pshtu muu mu
tu, ushI fu ngI yu Apu nIII.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Atu-
gu fI nI Apu nIIee kuk kupee tu fu ngu nu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchin!!pa
yuwaatssha Atagarini Epash
wip wanindarangu anootsi
4
1
Atu gu fI nI Epput wIzunII pu muu-
fu ngu nu. Anush wIp shu Ich tu mu-
fI nI wunI ndu fu ngI yu. Sufoo Kuy nuu
su mu fu ngu nu yu. Ep shut, ApunII pu fI
nuwuum Ipu fee mI punu yu ndu nu yu,
tfu ngI yu.
2
Anu mun shut zupIsh, yusuf
wIp kumuz tum wunI ndu fu ngI yu. Sufu
AbeIu su mu fu ngI yu. Sheefu, zoonII pu tu-
fI kunu ngu fu ngu nu yu. AbeIu chI nuz pun
opeej pu nI mu nu ksu tu mu pun tuu fu ngI yu.
Kuyn shut mzuts pu neem tutsu mu pu nI
tuu fu ngI yu.
3
Anu mun shu zupIsh, Kuy nu fI nI Apu-
nIIeem ungIf tu muum muzu fIsh wunu see
pusu yu fu, unput Apu nIIeem ungIf tu fu-
ngI yu.
4
ZoonII shut Abe Iu fI nI, uwshut
Apu nIIeem ungIf tu muum chI noo opee ju
putu fu ngI yu. Yuwu nu ndu fI kufu punu-
wu kIz puf wunu sI fee wu unnu ndu fI
Ipuseefu, unput Apu nIIeem puchu yu fu,
mucheefu, kIs ungIf tu fu ngI yu. AshI fu-
chu, ApunII shut Abe Iu fI nee tsI kIs nupu-
fu ngI yu yuwuu ungIf tu ku Apu nIIeem
ushI fu ngu unoo tsI.
5
Itufu, Kuy nu fI nee ts-
shut ApunII ndu kuupu kIs nupu fu ngI yu
yuwuu wunu see wuyu fu ngu unoo tsI.
AshI fu chu, Kuy nu fIn shut kIz puf tsI-
yun tu fu ngI yu. Zoo nIIee pu muum ndu
zundu fu ngu,

ApunII shut,

Muyuum shu
kupung tsI yun tuk shu?

Zuwu nIIeets Ish


nutsu muu mu zunduk shu?
7
MungIsh ksu-
nuu fI tuu kush, ufu kIs shu pu fI tuuch-
shu. Itufu, ufung tsI yun tu kI nuu fee shu,
pup chu. TsI yu nus kusI yunII pu. Itufu,
shIy shut tsI yu nee tsIsh zumbu zung chu.
MupIy fush tuung chu, tfu ngI yu Apu-
nIII. Kuy nu fIn shut Apu nIIee kuk ndu
muzI nu fu ngI yu.
ApunII Chtufungu3 , 4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
17
8
ZupIsh shu, Kuy nu fI nI zoo nIIee
tumu pI ngu yu fu, mzu tsIp much tu fu ngI-
yu. Anshu mzu tsIsh kusee fu mut ssIn,
Kuy nu fIn shI tI nI zoo nIIee putu yu fu
puchu fu ngI yu.
9
ApunII shut Kuy nu fI nee tsI mshu fu-
ngI yu.

Nutu wu?

Zuwu nIIIsh yup shI tu


AbeIu? tfu ngI yu. Kuy nu fIn shu: Nuw
yusu fee zI.

Antuu tI nuw zuwu nIIeemI


ksu tu mu pun tuu kI nu wu? tfu ngI yu.
10
Itufu, ApunII shut:

Muyuum shu
umb ushIkshu? Nuw shI yuu pufu ngI-
nu wu, zuwu nIIeets Ish ufsIf tsu pu mun
tuchu mu fu ng shu wu.
11
Yuwu mund
zuwu nIIeets Ish ufsIf tuchu mu fu ngIsh
tsu pu shu unu mund ufu nuw wunI chInII-
pu. Wutum zuwu nIIIsh ufsI fI mund,
WuneengI, utuwu.
12
MI shut, yuwu mund
zuwu nIIeets Ish tsu pu mun ufsI fee tuchu-
mu fu ngIsh unu mund ufu mzu kush,
tutsum kush, ndu kxun ku tuu chI yu. Afup
tsup nuuch shu mInup tsu pu fu nu sI yu.
AmbI fI musu fush xIx tu fu shIn ushIch shu.
KIyung kuchIy kush tuu fu tuf tunII shu,
tfu ngI yu Apu nIII.
13
Kuy nu fIn shu kIz-
puf mung' muntsu fu ngI yu, punI fu ngI-
yu.

TumufI umb ush ku fI kIs tuu chee?


Nuwuu kupung kIyung yuchu muum shIy
zunduk shu.
14

TumufI tsu pu nee tsI ufup


kusu chI? MI shut,

tumu fI shI yuuts tum,


Apuu, ufup kusu chI? Amb ush ku chI nuu-
feenu, nuw ufup musu fu fI xItut ush ku-
fI, nuwuu tputs puchu chu pu ndu nu yu,
wutum mInum tI nu wu, tfu ngI yu.
15
Itufu
ApunII shu:

Nduj!

TumufI shI yuu tputs


puchuch? ShI yuu tputs puchukchI nuu-
fI, nuw shu unoo tpu tsee kIz pu fI nu shu
wunI chI mu. ShI yuu wunee fu ngI unoo
kusI fI nu shtu. AshI fI yu, shI yuu tputs ndu
puchu muum nutsI mu nIsh yundu yu funII
kusu chInII pu. Anu mu nu fI shI yuu tputs
puk chu sIn, nuts tuk chu sIn, ndu shI yuu
puchu chI nIII nu yu, tfu ngI yu Apu nIII.
1
Amb tyu fu, ApunII zungu nI fu ngI yu
Kuy nu fI nee tsI. Itufu, Kuy nu fIn shI tI nI
mung nuu tu fu ngI yu. Muu chI fI tu wuu
kusu fu ngI yu. Apu nIIeets tum ufup kusu-
fu ngI tum tu. Sheefu, yupeem zuf yuku
umb nuu tu fu ngI yu. AmbI fI tuu fu ngI yu.
AshI fu chu, tsu poo sufu su mu fu ngu nu yu
Musu ngu nu zI utu sI nu, Itufu Hebfew-
shuch shu kuk Nod utIyu, wutum musu fu
tuu fu tuf tu fu shIn ush tu fu wu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Kuy-
nu fI nI zoo nIIee Abe Iu fI nee tsI nI puchu fu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatsshat Kaynarini
iparinarangu anootsshat kamanchintspa
17
YupI fI musu tu fu tuu fu ngu umbI fI
Kuy nu fI nI wIzu nIIeem yumu fu ngI yu.
Anush wIp kumuz Ipu fI nu fu ngI yu. Suf
Enoku su mu fu ngI yu. Anu mun shut, wIp-
shu pzu pu nee yu fu nIIu, pungoom, pungu,
pungu ushI fu sIn, yuk tuu suf Enoku
su mu fu ngI yu. WIpu tum sufu Enoku
su mu fu ngI yu.
18
Afung shut, Kuy nu fI nI
wIzunII Ipu fI nu fu ngI tum tu. WIpuu suf
su mu fu ngI yu Ifudu.
Ifu duuts shu wuchI nu yu fu, uwshut
ufung Ipu fI nu fu ngI yu Meyu jueIu. Meyu-
jueI shut uwshut Ipu fI nu fu ngI tum tu Metu-
sueIu. Metu sueI shu uwshut Ipu fI nu fu ngI-
tum tu Iume kuu mu.
19
Iumekshut wIzu nIIeem tsI mbun
yumu fu ngI yu. MIn wIzunII Ich tum suf
Adu mun chu. Anu mun shu mushI ngu mu fIn-
shI tI nI sufu SII mun chu.
20
Ich tu mu fI nI
Adu wIpuum Ipu fI nu fu ngI yu Jubu IuumshI-
tu. JubuI shut chI nuz pu nI mun tuu fu ngI yu.
Pungoom shut chI nuz put tus pungu fu ngI-
yu. JubuI chI chI mun tputs IchI ngu fu tuspu
pungoom pungu, pungu, sheef sIn unush
tuu tu fu nu yu.
21
Anu mun shut yusuf shut
Adu Ipu fI nu fu ngI tum tu Jobu IuumshI tu.
JobuI shut kItuf pu nI mu nu. KItuf tu mu
kIz puf yusu fu ngI yu. TIfu chI muum yusu fu-
ngI tum tu. JobuI chIch tputs IchI ngu fu sIn
unpu neew tum sIn tuu fu ngu nu yu.
22
MI shut, Iumek wIzunII mushI ngu mu-
fIn shI tI nI suf SeI Ipu fI nu fu ngI tum tu.
TopuI ku yI nu suf su mu fu ngI yu. TopuI ku-
yIn shut IchI ngu fu muu chee wuu tsI tInu-
muum yusu fu ngI yu. Ngu su mbu wuuts tum
mI shut yuwu pu tufu wuz tu tu fIch unoo-
wuuts tum IchI ngu fu tInu muum yusu fu-
ngI yu mbum mu sheewuuts tum tu. MI shut,
wIzuf shu tuu fu ng tum tu sufu Nuhuu mu.
ApunII Chtufungu4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
18

D
5.2 MutI wu 19.4, Mf ko su 10.6 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
23
MInush shut zuf Iumek wIzu nIIee tsI-
mbu nuu tsI fI Aduu tsI, mI shut SeIutsI ushI-
fu tumu sI ngu fu kupung tsI yu tu fu ngI yu,
Izu nIIee, sIysu nuwuum kufu kuu tsI kukI
muzI nung chu.
Kunu ngus nuwuu tpee fu ngu,
nuwshut unu mund kupung
tsI yun tu fu ngu fI,
unoo kunu ngu see puchu fu ngI nu.

24
MI shut, wuu nu fI yuwu mund ushI fu-
ngI unu mund tputs kIsu tu muum
zund kI nuu fI yu,
nuw shu kIz puf wunI chI mu.
ZItu mI nu Kuy nu fI nee tsI tputs
puchu fu ngI nuu fI yu, unu mund
sIetI nu shu tputs tsI pu muum
wufI tu fu ngI nu pu fee. Itufu,
nuwu mund shu seten tI sIetI nu shu
tputs tsI pu muum wufI tu chI yu,
Iumek wIzu nIIee tfu ngI yu.
Ashiriya, yusursha Atag wip
kamuz Epash wanindarangu
anootssha na kamanchintspa
25
Atu gu fIn shI tI nI yusuf shu wIzunII pu
muu fu ngu nu. Sheefu, Epshu mIfee fu ng shI-
tu. MIfee yu fu, yusuf shu tutsI pu fu ngI yu.
WIpuu suf Set su mu fu ngI yu. AshI fu chu,
Epshu, ApunII nuwuu kIz puf pu fee chI nu-
kI yu. Nupu ngI, Ipu fee mI yusuf shu punu yu-
ndu Abe Iu mun chee mu yuwu mu nuch Kuyn
puchu fu ngu unu mun chI yu, tfu ngI yu.
2
Set shut kunu ngee fu, uwshut ufung
Ipu fI nu fu ngI tum tu. Enos sufoo su mu-
fu ngu. Anpuf shu zuf ushpu tum tputs
Apu nIII mun suf Apu nIIee ungIf tu muum
chtu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Atu gu-
fI nI Setuum Ipu fI nu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, natshat kamanchintspa
yuwaatssha Atagarinchich
pzapaneerangana anootsshita
5
1b
Ich tu ku chu fI ApunII tpu tseem
wuunu tumu pu fee ushI fu tInu-
fu ngI yu.
2
MInum kumuz, unu mun-
shu mInum tum kIz ushI fu
D
TInu yu fu,
ApunII shu, Nee, Tpu tsee, utInu, wutum
nuw tumu pu fee ushI fu chI nu ku nu wu,
tfu ngI yu. ApunII shu unoo tputs kIz puf
chI nu fu ngI yu.
3
Atu gu fIn mung tuu fu ngI yu 130
musu chI fI nI yuwu puf Setuu Ipu fI nu fu-
ngu unpuf zufI. Set shut wupuf wuch
tumu pu fI ush tu mu fu nIIuf tu fu ngI yu.
4
Anu mun shu zupIsh Atu gu fI nI 800 musu-
chI fI tuu fu ngI yu. Anush wIp ufung shut
pzu pu nee fu ngI yu, kumuz tum mI shut
kIzu tum ushI fu tuu fu ngI yu.
5
AshI fI yu,
zupIsh shut Atu gu fI nI 930 musu chI fI nI
tuu fum chu, unush tsI pu fu ngI yu.

Anu mun shut, Set shut mung 105 musu-


chI fI nI tuu fum chu unush Eno suu Ipu fI nu-
fu ngI yu.
7
Eno suu Ipu fI nu chu unu mun shu
ufung 807 musu chI fI nI tuu fu ngI yu. WIp-
shut unush uwshut ufung Ipu fI nu fu ngI yu
kumuz tum mI shut kIzu tum tu.
8
AshI fI yu,
zupIsh shut Setu fI nI 912 musu chI fI nI
tutsu moo chu unush tsI pu fu ngI yu.
9
Anu mun shut, Eno su fIn shI tI nI 90
musu chI fI nI tutsu moo fum chu unush
Ipu fI nu fu ngI yu. WIpuu KuyI nu gu suf
su mu fu ngI yu.
10
Anu mun shut ufung
Eno su fI nI 815 musu chI fI nI tuu fu ngI yu.
WIp shu unush uwshut ufung Ipu fI nu fu-
ngI tum tu kumuz tum mI shut kIzu tum-
tu.
11
AshI fu chu, zupIsh shut Eno su fI nI
905 musu chI fI nI tutsu moo chu unush
tsI pu fu ngI yu.
12
Anu mun shut, KuyI nu gu fIn shI tI nI 70
musu chI fI nI tuu fum chu unush Ipu fI nu fu-
ngI yu. WIpuu MuIu Ie Iu suf su mu fu ngI-
yu.
13
Anu mun shut ufung KuyI nu gu fI nI
840 musu chI fI nI mung tuu fu ngI yu.
WIp shu unush uwshut ufung Ipu fI nu fu-
ngI tum tu kumuz tum mI shut kIzu tum tu.
14
AshI fu chu, zupIsh shut KuyI nu gu fI nI
910 musu chI fI nI tutsu moo chu unush
tsI pu fu ngI yu.
15
Anu mun shut, MuIu Ie Iu fI nI shI tI nI 75
musu chI fI nI tuu fum chu unush Ipu fI nu-
fu ngI yu. WIpuu Hufe tu suf su mu fu ngI-
yu.
1
Anu mun shut ufung MuIu Ie Iu fI nI
ApunII Chtufungu4 , 5
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
19

D
.2 1PIto fu 3.20, Utu su 6 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
830 musu chI fI nI mung tuu fu ngI yu.
WIp shu unush uwshut ufung Ipu fI nu fu-
ngI tum tu kumuz tum mI shut kIzu tum tu.
17
AshI fu chu, zupIsh shut MuIu Ie Iu nI nI
895 musu chI fI nI tutsu moo chu unush
tsI pu fu ngI yu.
18
Anu mun shut, Hufe tu fI nI shI tI nI 162
musu chI fI nI tuu fum chu unush Ipu fI nu-
fu ngI yu. WIpuu Eno kuu suf su mu fu ngI-
yu.
19
Anu mun shut ufung Hufe tu fI nI
800 musu chI fI nI mung tuu fu ngI yu.
WIp shu unush uwshut ufung Ipu fI nu fu-
ngI tum tu kumuz tum mI shut kIzu tum tu.
20
AshI fu chu, zupIsh shut Hufe tu fI nI
962 musu chI fI nI tutsu moo chu unush
tsI pu fu ngI yu.
21
Anu mun shut, Eno ku fIn shI tI nI 65
musu chI fI nI tuu fum chu unush Ipu fI nu fu-
ngI yu. WIpuu Mutu su Ie muu suf su mu fu-
ngI yu.
22
Anu mun shut ufung Eno ku fI nI
300 musu chI fI nI mung tuu fu ngI yu.
WIp shu unush uwshut ufung Ipu fI nu fu-
ngI tum tu kumuz tum mI shut kIzu tum-
tu.
23-24
Wushu nu ndu fI Eno ku fI nI 365
musu chI fI nI tuu fu ngI yu. Anush mung
Eno ku fI nI Apu nIIee kIz puf chI nu fu ngI yu.
Apu nIIee kuk puyu fu ngI yu. AshI fu chu,
ApunII shu Eno kuu yumuk chu, Enokshut
ts putu ushI fu ngI yu. Eno ku fI nI ndu
tsI pu fu ngI yu.
25
Anu mun shut, Mutu su Ie mu fI nI shI tI nI
187 musu chI fI nI tuu fum chu unush Ipu fI-
nu fu ngI yu. WIpuu Iume kuu suf su mu fu-
ngI yu.
2
Anu mun shut ufung Mutu su Ie mu-
fI nI 782 musu chI fI nI mung tuu fu ngI yu.
WIp shu unush uwshut ufung Ipu fI nu fu-
ngI tum tu kumuz tum mI shut kIzu tum tu.
27
AshI fu chu, zupIsh shut Mutu su Ie mu fI nI
969 musu chI fI nI tutsu moo chu unush
tsI pu fu ngI yu.
28
Anu mun shut, Iume ku fIn shI tI nI 182
musu chI fI nI tuu fum chu unush Ipu fI nu-
fu ngI yu. WIpuu Nowe suf su muk chu,
29
unush tfu ngI yu, SIf ApunII tsu poo
mbu muum wuyu fu ngu, Iyshu tufu wuz-
tu ku nI, kIyung kuchI yu fu ngu nI. Itufu,
nImu ndu nu Ipu fI mu ndI ndu shu pu fee
kIyung kuchIy chInI yu, tfu ngI yu Iume ku-
fI nI.
30
Anu mun shut ufung Iume ku fI nI
595 musu chI fI nI tuu fu ngI yu. WIp shu
unush uwshut ufung Ipu fI nu fu ngI-
tum tu kumuz tum mI shut kIzu tum tu.
31
AshI fu chu, zupIsh shut Iume ku fI nI
777 musu chI fI nI tutsu moo chu unush
tsI pu fu ngI yu.
32
Anu mun shut, Nowe fIn shI tI nI mung
musu chI fI nI 500 tutsu moo fum chu unush
wIp kumu zu nund tuchIp wunI ndu fu ngI-
yu. Sufoo su mu fu ngI yu Iwu chIztu muu
SImo, mI shut Kumu, mI shut Hupe tu
ushpu mu nu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Atu-
gu fI nI wIp Set chIch pzu pu nee fu ngu nu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
tputs yutarit taarangana anootsi

1
Yuwu puf Nowe fI nI tuu fu ngu unpuf
tputs tsu pu fu nu sIsh zupun pzu pu-
nee fu ngu nu. UwshtI sIn ufung Ipu fI nu nu-
tu fu, Ipu fI nu ushI fu ngu nu yu, kumuz tum
mIshu kIz tum ushI fu pzu pu nee fu ngu nu-
yu.
2
AshI fu chu, ApunII chIchtI sIn wIp
D

pIyuf tu chee wu wIp kIzuu puk sIn, unu-
ngu zI fI tmu fu fu ngu nu yu. Tpu tsee wIp
pufu ngu sIn, yuwuu tsI mu fI zundu fu ngu nu
unoo tsI mu fI yumu kuk tu ngut ushI fu ngu-
nu yu.
3
AshI fI yu, ApunII shu: Yuwu mund
tputs yutu fIt tuu ku nu unu mund nuwshut
tuu fu shee nIngut shu wuyu chI mu wunuts
mus sImu sheemshI tu. 120 yungund pu-
sI mu nu fI shtu wuchI nu yu fu sIn, tsI pu chI-
nIII nu yu, tfu ngI yu Apu nIII.
4
Anpuf ushpu tum tputs wuzu fu nee-
wu, wunuts kupu ngu wu tum, tupuz pu-
neew tum tuu fu ngu nu yu. Anu mun shut,
ApunII chIchtI sIn wIp pIyuf tu chee wu wIp
yumu yu fu sIn, kufu kuu muw pzu pu nee fu-
ngu nu yu. TsI yu tsIs wuu mu nu mu fI zupun
kImu fu ngI yu.
5
ZItu mI nu fI nI IchI ngu fu sIn ch nush
muntsI fI chI nu fu ngu nu yu. AshI fu-
chu, ApunII shu yuwuu tputs ush ku nu
unoo pufu ngu, tfu ngI yu: Anoo tsI mu fI
ApunII Chtufungu5 , 6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
20
yutufIt shI shee tsImu fI kIs chI nu ku nu.

Nuw unoom zund kee zI. Yuwu mund


tpu tseem tInu fu ngI, Itufu yutu fI tuum
putu tu fu ngu nu unu mund nuw chu mungI
muntsu kI nu.
7
AshI fI yu, nuw tpu tsee
Izuu fu wunI chI mu, IchI ngu fu tpu chI ngu-
chI mu. IchI ngu fu zumIzpu tuf tu, muu chIt
pufung tu fu unpu tu tum, mI shut mungIn-
shuchpu tu tum, IchI ngu fu tpu chI ngu chI-
mu. Tpu tsI fee mI tInu fu ngI tuu tI,

muyuu-
mu ju nuwuu kukI kupee tuk? ApunII
tfu ngI yu.
8
Tyu fu, NoweetsIm shu kIs
nup kI nu, ShIy wunu sIf tIsh chu, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu tputs
yutu fIt tuu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Apan!! Nowerineetsi: Kungupa tputsee
wanichima, trangu anootsi
9b
Tputs yutu fIt shI shee tsImu fI chI nu fu-
ngu nu. Itufu, Nowe fIn shu ndu ushI fu ngI-
yu, Apu nIIeetsImu fI kupung chI nu fu ngI-
yu. Mung' kIs ApunII pu tu Ipu nu fu ngI yu.
TIp tsIf shtI sIn Nowee kIs nupu fu ngu nu yu.
10
WIp shu tuch pu mu nu: sufu SImo, Kumu,
Hupe tu, ushIp tuu fu ngu nu yu
11-12
ApunII
tpu tsee pufu ngu, IchI ngu fu sIn chu yutu fIt-
shI shee tsImu fIt chI nu ku nu. TsI yun tuk sIn,
wufut ku sIn, puchu kuk tu ngut ush ku sIn,
IchI ngu fu tsu pu fu nus ztufu ushI fu ngu nu-
yu.
13
AshI fI yu, ApunII shu Nowee tfu ngI-
yu: Tsu pu fu nus shuch tputs IchI ngu fu sIn
yuwuu tsI mu fI wuunu zund ku nu unoo tsI-
mu fI ush ku nu yu. Ndu puk chI yum nuwuu
chI nu ku nu yu. AshI fI nuw IchI ngu fu tpu-
chI ngu chI mu. Izuu fu kuchIng chI mu. Yuw
IchI ngu fu muu chIt mungIn shuch tsu pu-
fu nu sush tuu ku nu unoo tpu chI ngu yu fu fI
kusu chI mu, ApunII tfu ngI yu.
14
AshI fI yu, shIy shu kufI pun pu boteem
kupung wuf ku shtung chu. Ndu kuchu-
muu mu IchI ngu fu pInguf tung chu,
wuntsush pInguf tu ku, mIn shu Iwuz
pInguf tu ku shIng chu.
15-1
AshI fI boteem
tInuk chush, tuchIp pIsu, unu mun shut
Iwuz 'sIneemuum wuchoo wuyung chu.
Sheefush, wuntsush tundu pu nu shIng chu
yuwush muu chI IchI ngu foom wuyu chIsh
unoo mu, ApunII Nowee tfu ngI yu.
150 meto fo wuzu fu nI fI nI botee tInung-
chu. Zngu nu fIn shtI nI 25 meto fo, wu fI-
fIn shu wIngu 15 meto fo, ushI fu boteem
tInung chu. MI shut, yuwuu fI 'sIneemuum
wuch chu wup meto fo kufuf tung chu. MI-
shut, wuchoom tInung tum chu pshtu muu-
mu. AshI fI yuwu fI nuw kumuch tu fu ngI
unu fI tum shIng chu.
17
Yuwu pu fum chush,
nuw shu sInuu kIz puf zungun chI mu.
Tsu poo IchI ngu fu puchI yu. IchI ngu fu
yuw nuw tInu fu ngI unoo Izuu fu tpu chI-
ngu chI mu. IchI ngu fu tsu pu fu nus shuch
tsI pu chI nIII nu yu.
18
Itufu, sIyu mu fI tIs
kumu ngut ssu, wutum nuw shI yu put
umI kuf tu fu ngI nu wu. AshI fu chu, shI-
yu mu fI Ipuf pu tIsh, IzunII pu tu tum tIsh,
Ipuf pu tu tum tIsh wIzunII botIsh zufung-
tsu, utu shI nu.
19
MI shut, muu chI zumIz
IchI ngu fu yumung chu. UpupchIf mInum,
wIzuf shu mInum tum ushI fu, yuw IchI-
ngu fu tsu push tuu tu fu unoo tsI,
20
yuw
pshIy futu fu unoots tum, tsI fIp cheewts-
tum, chI nu zeewts tum wuku fuu, botIsh
tuzu fung chu.

Tumushtu yusuf uyum


pzu pu nI chI nIII nu tsu pu fu nus shu? Ash pu-
fI boteefIshIsh tup shtung chu.
21
MI shut,
wutu ngu sheem pshtung tum chu muu chee-
mI chI nu zeem mufI tu muu mu, tfu ngI yu
Apu nIII NoweetsI.
22
AshI fu chu, Nowe fIn shu unu fI tum
botee tInu fu ngI yu yuwuu ApunII kumuch-
tu fu ngu unoo tsI.
7
1
AshI fI botee IchI ngu fu Iwu pu-
fum chu, ApunII shu Nowe fI nee tsI:
ShIyu mIshu Ipuf tum tIsh wIzunII pu tu fI
zufung tsu. AshI fI nuw sIyuu tupu chI ndu-
chInts pu.

Chu ku ju shI yu pu tutsu mooch?


SIyu mu fI wunu sIf tIschu. ShIy wunu sIf
tuu muum chI nu fu ng su, tfu ngI yu Apu-
nIII.
2-4
NImun tsI mbun mutu yu fu zufI
sInuu zungun chI mu. SIn sInu sIn tuf ushku
40 zuf tuu chI yu. AshI fI wunu sIf muzI-
nung chu. Yuw muu chI IchI ngu fu sIn tuu-
ku nu unoo yumung chu. Itufu, zum zI mu fI
upup chI fI 7 yumung chu, mIshu wIzuf shu
sIetI tum yumung tum chu uyum tsu pu fu-
nu sIsh pzu pu nee muu mu. MI shut, mungIn-
shu cheets shu muntsu moo upupchIf
mInum tum wIzuf mInum tum ushI fu
ApunII Chtufungu6 , 7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
21
yumung chu. Yuw kutuch ku chu unoo
Izuu fu tpu chI ngu chI mu IchI ngu fu tputs-
pu tu tum tu, Nowee tfu ngI yu Apu nIII.
5
Nowe fIn shu, Ayu tfu ngI yu yuwuu
ApunII kumuch tu fu ngu unoo tsI.

Yuwu-
puf sIn sInu muum chtu fu ngu unpuf
Nowe fI nI 600 musu chI fI nI tuu fu ngI yu.
7
ChIy nuu kumu nguch pu chee, tfu ngu-
sIn, wIpu put, wIzunII pu tu tum, wIpup-
tu tum wIzunII ushI fu sIn IchI ngu fu sIn
zufu fu ngu nu yu.
8
Muu cheetsI IchI ngu-
fu Izu fu fu ngI yu. Zum zee, pufung tu fu
unoots tum, pshIy futu fu tsu pu shu unoots-
tum, IchI ngu fu tsu pu fu nu sIsh tuu ku nu,
mungIn shu chI unoo tup shtu fu ngI yu.
9
UpupchIf, wIzuf ushI fu sIn kusu tu fu-
ngu sIn, Nowe put wushu nund zufu fu-
ngu nu yu, wutum ApunII wuunu kumuch-
tu fu ngu wu.
10
Zufu fum chu sIn, unu mun
tsI mbun mutu yu fu zufI tushIy fum chu,
unush tsu pu fu nu see tuyu tu fI tu muum
chtu fu ngI yu.
11-12
Nowe fI nI 600 musu-
chI fI nI tuu fu ngI yu. Anu mun shu tsI mbun
tsupI tushIy fum chu, kunI ndu mund sIn
kupung zuw zuw ushI fu ngu, tsu push-
shu kuzupeefu unush kung kupung tum
zuw zuw ushI tu ngut tum tu. IchI ngu fu
zuf psuun pu tu fI putum putum ushI fu
sInu fu ngI yu. 40 zuf sInu fu ngI yu. Ndu
pus tu fu ngI yu.
13
Kuupu nuwuu kukI muzI nung tsu.
Anpuf zuf ndu tu mu sIn sInu fu, Nowe fI nI
botI fIn shI nI zufu fu ngu nu yu. IchI ngu fu
wIp ushpuf tu SImo, Kumu, Hupe tu, wIp
wIzu nIII tuch pu fItum sI nu zufu fu ngu nu-
yu.
14
Sheef sIn, muu chItpu tu fI wushu-
nund yupu tuf sIn, zum zI tum, mungIn-
shuch tum, chI nuz tum, yuwu tum tsu pu-
mun pshIy futu fu unu tum zufu fu ngu nu-
yu.
15-1
AshI fu sIn, wushu nu ndu fI muu chI
IchI ngu fu upupchIf wIzuf pu tu fI tsI mbun
tsI mbun ushI fu sIn botIsh zufu fu ngu nu-
yu. Nowe fI nI yuwu fI ApunII kumuch tu fu-
ngu unoo fI tum tumI nu fu ngI yu. AshI fum-
chu, IchI ngu fu muu chI zufum yuwu-
pu fum chu, ApunII shu wuunu wuchoo
mbum shtu ndu yu fu kusu fu ngI yu.
17
KIz pu fI IchI ngu fu zuf sInu sIn tuf ushI-
fu ngI yu. 40 zuf kus chI fI tum psuun pu tu fI
sInu fu ngI yu.

Muyu! tsu poo IchI ngu foo


pufu ngI yu. Bot shu pumu zI ngu fu ngI yu.
18

Muyuu tsee ju ndu puch? IchI ngu fu pufu-


ngI yu. Itufu, bot shu muzIz tuf ushI fu ngI yu.
19
KIz puf kung kumbIy fu ngu, IchI ngu-
foo mucheewu yuwuuts tuu kIz puf wuf
unoo wuuts tuu pufu ngI yu.
20
AshI fu ngu
unu mun shu, kung wundu fI ufu ngI nu shu
muchee kuwIz ufu ngIch tsI mbun mutu yu-
fu metof knu fu pufu ngI yu.
21
AshI fI yu,
IchI ngu fu mungIn shuch tsI pu fu ngu nu-
yu. Izuu fu muu chee pchI ngu fu ngu nu yu.
22
Yuw tsu push muu chI zumIz IchI ngu fu
tuu ku nu un, mIshu muntsum tum IchI ngu fu
kungu mun tsI pu fu ngu nu yu. MInum tI yum
ndu kchI tu fu ngI yu. Tputs tum IchI ngu fu sIn
pchI ngu fu ngu nu yu.
23
Muu chI IchI ngu fu
kchI tu mun tuu tuu fu ngu, ushI fI tuu ApunII
wuunu Izuu fu tpu chI ngu fu ngI yu kungup-
tu. Itufu, Nowe fIn chI chI mu fI tputs botosh
IchI ngu fu sIn kumu ngu fu ngu nu yu.
24
Kung-
shu wutum tsu pu fu nu see zumeet put tsup
Izuu fu pufu tuu fu ngI yu.
8
1
Anush botIsh tuuf ush ku sIn,
ApunII shu Nowe fI nee tsI nI ksu tu fu-
ngI yu. IchI ngu foo ushpu fI tuu chI nu fu-
ngI yu, ndu mbI zu fu ngI yu. Zum zeets tum,
mungIn shu cheets tum kIz puf chI nu fu-
ngI yu. Wuunu wIz pu fI fI nI kumbu su foo
zungu nI fu ngu, kung shu munu su muum
chtu fu ngI yu.
2
MI shut, kung mImIm shI-
tu ngut ushI fu ngu untum zunu yu fu ngI yu.
MI shut, sInu sIn tuf ushI fu ngu unu tum
ts pu fu ngI tum tu.
3
Sheefu, zumeet pu-
tush tsupI munu sum chtu fu ngI yu. Anush
upInII munus, munus shI tu fut ushI fu ngI-
yu.
4
AshI fI yu, tsI mbun mutu yu fu tsupI
tushIy fum chu, unu mun shu 17 muu tsI bot
much suf Afu fu tu mu nu tumu yee fu much
ushI fu ngI yu. Tumuyeefumchu, unu mun-
shu kung shu ufu ngI nu shu munu su tu fut
ushI fu ngI yu.
5
10 tsupI unu mun mInum
muu tsI tushIy fum chu kung munu su fu-
ngI yu. Tsu poo muchee wuf pufu ngu nu-
yu.

Muchee pufum chu sIn, unu mun shu


40 muuts tushIy fum chu, Nowe fIn shu
botee wuchoo tuwu tu fu ngI yu.
7
Yungu nee
putu yu fu, yuchu muum zungu nI fu ngI-
yu. Itufu, yungunshu nuu tu fu ngu, ndu
ApunII Chtufungu7 , 8
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
22
wup tum kunu pu fu ngI yu. Ndu tu fI munu-
su fu, pIyum shu mungu ku tu fu, pIyum-
shu mungu ku tu fu ushIsh tuf ushI fu ngu,
WuzI weeyI, tu, xupoo fu ngu, umbI fI-
shu tsI pu fu ngI yu.
8
Sheefu, Nowe fIn shu

Tumuu kung munu su kuchtee? tfu ngu,


muku koots shu yuchu muum zungu nI fu ngI-
yu.
9
Mukuk shu nuu tu fu ngu, yusI nuu nux-
poo fu ngu, wupI tum botIsh kusu fu ngI yu.
Nowe fIn shu muku koo putu yu fu, wush-
tum wuchush yup shtu fu ngI yu.
10
Sheefu,
yusuf shu mInum sImu nuu tushIy fum chu,
unu mun shu yusuf muku koo yuchu muum
zungu nI fu ngI yu.
11
Mukuk shu nuu tu fu ngu,
zuf pukum chu mushu foots shu kumu chIp
wufu oIIvo kusu tsu tu nu yushI ndu fu ngI-
yu.
12
AshI fI yu, unu mund shu Nowe fI nI
kungoo yusu fu ngI yu. Munu su yunII pu fee.
Nupu, mushu foo yushI ndu yu fu, tfu ngI-
yu. Yusuf shu mInum sImun tushIy fum-
chu, muku koo putu yu fu zungu nI fu ngI yu.
Mukuk shu nuu tu fu ngu, umbI fI shut ts pu-
tu fu much ushI fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
tsu poo kungu pu pufu ngu, Itufu Nowe fIn-
shu ndu tsI pu fu ngu unoo tsI yu.
Ashiriya, yuwaa Nowerini tsapush
karuwarangu anoo na kamanchintspa
13
Yuwush Nowe fI nI 601 musuch tutsu-
moo fum chu, unush tsup tsup puzu fu-
ngI yu. Anshuf tu tum zuf, musuch, Nowe-
fIn shu ush chI fI pungoo tuwu tu fu ngI yu.
14
Anu mun shu, tsI mbun tsup, yusuf 27 zuf
tushIy fum chu, tsup wunu sIf puz ushI fu ngI-
yu.
15
ApunII shu Nowe fI nee tsI, Shtu ngung-
chu ushpu fI tIs, tfu ngI yu.
1
Ipuf pu tuf tIsh,
IzunII pu tuf tIsh, Ipuf pu tuf tum tIsh wIzunII
shtu ngung chu.
17
Sheefush, zumIz shu tshI-
tu ngung chu. Ash pu fI muu chI IchI ngu fu
mungIn shu cheets tum tu tshI tu ngung chu.
WuunI ufung pzu pu nIchpu tsu pu fu nus shu,
tfu ngI yu Apu nIII.
18
Nowe fI nI botosh shI-
tu ngu fu ngu nu yu, wIpup tuf tu, wIzunII pu-
tu tum tu, wIpup tu tum wIzu nIII.
19
Sheefu,
zum zee ts shu mungIn shuchpu tu fI ush pu-
fI tushI tu nguf tu fu ngu nu yu.
20
Sheefu,
Nowe fI nI, Apu nIIeem ungIf tu pI tu,
putumb chee xunuteefu, zum zee putu yu fu,
mIn chIch mIn chIch sheefu, unush muchI-
fu ngI yu.
21
ApunII shut unoo kIs nupu fu ngI-
yu. Ksu tum IshI ngu fu ngI yu. KIz pu fI tum
mung' ksu fu ngI yu. ApunII shu: Nu nImun
ndu shu kungu put tpu tsee tpu chI ngu chI-
mu, tfu ngI yu. Tputs kunu ngu sImu ndu fI
muntsIf tuuk tuu teesInu yu, yutu fIt shI shee-
tsImu fI chI nuk tuu teesInu yu ushI fu, yusuf
kungu pu tpu tsee tpu chIng chee zI ndu mbu-
fI. Muu cheets tu tum zum zee, mungIn shu-
chee ndun tum yusuf kungu put tpu chI ngu-
chee zI, tfu ngI yu.

22
Ndu tu mu tsu pu fu nus pus tu fu,
SIy tpu tsIs tutsum kus, pusu kus
ush kus tuut ssu.
ZufI tum ksu nee muum, mI shut
kuchI zuum tum tuu chI yu.
MInuf pu suum tum, zuf pu suum tum
ushIsh tuf ushku tsup tushIy chI yu.
MI shut, psuu nuum tum, kus chI-
feem tum ushI fu uyum tuu tI yu
ufu tu mu fI tuu chI yu.
tfu ngI yu Apu nIII Iyuum tsu pu fu nus shu-
chee mu nI kusuk chu.
9
1
AshI fI yu, Nowe fI nee tsI ApunII tsI-
yu tu fu ngI yu IchI ngu fu wIpup tuf tu.
Nu nuw shI yuum kupung Istu chInts pu.
SIysu Ipu fee mIs Iwun zu kI nuu fee su, ufupu
tsu pu fu nu sIsh pzu pu nee fus tuut ssu, ApunII
tfu ngI yu.
2-3
SIyu mu fI mungIn shu chee,
zum zeets tum, kungush cheets tum, tsu pu-
mun pshIy futu fu unoots tum, IchI ngu foo
sIyu mu fI kusI fus tuut ssu. IchI ngu fu muu-
chI tpu tseets Is punI chI nIII nI yu. SIyu mu fI
kutung kus tuut ssu. Wushu nund yuwu pu
tutsum kIs unput ktu ngung tsu.
4
Itufu, zum-
zee ts shut kutu ngu muum zund kus, ufsI fee
Izuu fu kupeeteefus ktu ngung tsu. Wutum
zumIz IchI ngu fu sIn ufsI fI mun tum kchI tu fu
tuu ku nu wu.
5-
MI shut, ngu tIsh tpu tsee
pchu fInts pu. Wutum tpu tsee nuwuu nu
tumu pu fI nu ushI fI tum tInu fu ngI nu wu.
Tputs shu wuun nuu fI tputs pu tu tIn
puchukchI nuu fI ushI fu,
sIysu unu mund tpu tsee
pchung tum tsu.
ApunII Chtufungu8 , 9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
23
MI shut, mungIn shuch shu kzu mIsh
tpu tsee zuk chI nuu fI ushI fu,
sIysu unu mund pchung tum tsu.

7
AshI fI yu, wunu sI fI fI shu Ipu fee tsIsh
pzu pu neeng tsu.
tfu ngI yu Apu nIII.
8-11
Anu mun shu ApunII Nowe fI nee tsI
mI shut wIpuuts tum, Nut In nuw sIyu put
tpu tsI fIp tI Izuu fu umI kuf tu chI mu. Nuw
kukI ufu tu mu fI tuu chI yu, tfu ngI yu Apu-
nIII. Anoots tum zum zeem tfu ngI tum-
tu yuwuu botIsh muu chI IchI ngu fu sIn
shI tu ngu fu ngu nu unoo tsI. ZumzI, mIshu
mungIn shu chI tum tu, mI shut chI nuz tum-
tu ushI fu sIn wuunI tsu puf nu sIsh tuu chI-
nIIIn pu. Nuw sIyuu kIz puf chu chI nu kI.
NImun ndu shu pu fI tpu tsee, uyum tuu-
tI tpu tsee, mI shut muu cheets tu tum
kungu pu tpu chI ngu chee zI, ndu mbu fee.
Tpu chI ngu fu ngI unoo ndu shu pu ush tu-
chI nu.
12
AshI fI yu, nu sIyuum chI nu ku fI,
ndu mbI zu muum tsu ngee wuyu chI mu.
In tsI yu tsIs uyum tuu tI ndu pus tu chI yu.
Tpu tseets tum tIs, IchI ngu foo mungIn shu-
cheem tum wuyu chI mu.
13
Nuw kunI ndup
tsu ngee tuyu mu nduk chu fI nupung tsu.
Anu mund sIysu puk chus, Iyuu ApunII
ndu shu pu fee kungu put tpu chI ngu chI-
yu, tng tsu.
14-17
Nu nImun ndu shu pu fI
sInu pu tpu tsee tpu chI ngu chI nu. AshI fI yu,
sIn tupI tu fu ush kI tuu tI, nuw shu tsu ngItku-
chu fI, yuwuu tfu ngI unoo chI nuk chu fI,
sIn ndun shu pu fee sIyuu tpu chI ngu chI yu.
Nuw sIyu nguz kIz puf chI nu ku fI ush tu chI-
mu. IchI ngu fu mu fI tu, mungIn shuch tum,
zum zI tum IchI ngu fu sIn unoo pung chI-
nIII nu yu. AshI fI yu, yuwuu tfu ngI unoo
ufu tu mu fI tuu chI yu, tfu ngI yu Apu nIII.
18
AshI fI yu, Nowe fIn shu wIp SIm,
Kum, Hupet, ushI fu sIn tuu fu ngu nu yu.
Kum shu wIp Kunuu nu tuu fu ngI tum tu.
19
Nowe fI nI wIp tuchIp tuu fu ngu, unu mu-
ndu fI shu ufu ngeem tsu pu fu nu sIsh tputs
pzu pu nee fu ngu nu yu.
20
Anpuf Nowe fIn shu kIz puf mzuts-
pu neem tuu fu ngI yu. Mzu yu fu, kIzu fu-
nuu tutsu mI fu ngI yu. Itufu, kIzu fun shu
kuyu nu fu ngu, unoo pusu yu fu, kunu shu-
fu ngI yu.
21
Sheefu, unoo kIs wuu fu ngI yu.
Wufu ngu, kIz puf kufu su fu ngu, pungush-
shu zupeefu tsu push tumu fu much ushI-
fu ngI yu.
22
WIp shu Kum wupu fIsh pung'
pshtu yu fu, ndu ksI mu nu ku, nup ushku,
wupuf zupeefu tumu fu unoo pufu ngI yu.
ShI tu ngee fu, zoo nIIeets shut kumu nI fu-
ngI yu,
23
ZoonII shu wupu feem punIIoo
yyu shI nu, pupI tu, wupu fee zupeefu
unoo ksI mu nu ku, ushpI fI kunup kunup
sheefu, punIIu pu puyu fu, kusu fu ngI yu.
24
ZupIsh Nowe fI nI wuf suf Ipu fI fum chu,
yuwuu wIp Kum wuu nuu tsI pufu ngu
unoo yusu fu ngI yu.
25
Yusu yu fu, Nowe fIn-
shu Kumoo wIp, wuu nuu tsI wuchI nIII noo
Kunuu nuu muntsIf tsI yu tu fu ngI yu.
ShIy nuu Kunuu nuu, kIyung kuchIy-
kush tuuch shu.
ShI yuu tsI mu fI zuwu nIIIsh
Itu fu wuz tuk sIn,
Much chu feem nuk sIn
tuu chI nIII nI yu.
Nowe fI nI tfu ngI yu.
2
Tfu ngu unu mun-
shu, Apu nIIeets shu:
Apuu, yuwu mund SIm shI yuu chI nu-
ku unu mund wup pu fI, shI yuu
utInu.
WuunI Kunuu nuu much chu feem
wuyu chI yu.

27
Hupe tuuts shu wuchI nIIIn
Istu kchush,
tsu pu fu nu see ztufu
tuu chI nIII nu yu.
SImosh wutsu pun wushu nund
tuu chI nIII nu yu.
Itufu, wuunI Kunuu nuutssI nuu
much chu feem nu chI nIII nu yu,
Nowe fI nI Apu nIIee tfu ngI yu.
28
Nowe fIn shu yuwu mun ApunII
kungu pu tsu pu fu nu see pufu ngu unu-
mun Iwuz tuu fu ngI yu 350 musu chI fI nI.
29
Wushu nund shu sIf yuwu pu musu chI fI-
nI tuu fu ngu unpu tu fI shu 950 musu chI fI nI
tuu fum chu unush Nowe fI nI tsI pu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Nowe fI-
nI botIsh shI tu ngee fu tuu fu ngu unoo tsI.
ApunII Chtufungu9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
24
Ashiriya, na Nowerini
wachin!!in pzapaneerangana
anootssha kamanchintspa
10
1
Nowe fI nI wIp tuchIp tuu fu ngI-
yu: SIm, Kum, Hupet, ushpu.
Na, Hapetarineetssha wip kamanchintspa
Yuwu mun tsu pu fu nu see kung pufu ngu
unu mun Iwuz Hupe tu fIn shut uwshut ufung
pzu pu nee fu ngI yu.
2
WIp kumu zu nund ufu-
ngIch tsI mbun mutu yu fu tuu fu ngI yu.
Iwu chIztu mu fI nI sufu Gomef,
unu mun shut Mungung,
Mudu yI,
Avunu,
Tubu fu,
MIsek,
TIfu su,
ushIp tuu fu ngI yu.
3
Sheefu, Gomef shut uwshut ufung
Ipu fI nu fu ngI tum tu.
Suf Aske nu su,
unu mun shu AfI pu tu,
Toku fI nee, ushpu mu nu.
4
Avunshut uwshut ufung
Ipu fI nu fu ngI tum tu.
Suf EIIsu,
Tf sIs,
KItIm,
Rodu nIn.
AshIp Hupe tu fIn chIch wuchI nIIIn
pzu pu nee fu ngu nu.
5
AshI fu chu,
musu mun wIng pseef tu yu fu sIn tuu fu-
ngu nu yu. YupI fI zund ku nu umbI fI shu
numbeef sIn, wutsu pu nee mu fI shu
puchIf tu yu fu sIn tuu fu ngu nu yu. Kuk-
shu nIII tu fI tuw shu tsI yu tuf tu fu ngu nu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Hupe-
tu fIn chIch wuchI nIIIn pzu pu nee fu ngu
unoo tsI.
Na, Kamurineetsshat wip kamanchintspa

Kumu fIn shI tI nI uwshut ufung


Ipu fI nu fu ngI tum tu.
Iwu chIztu mu fI nI suf Kus,
unu mun shu
MIs fu yI mu,
Putu,
Kunuu nu,
ushIp Ipu fI nu fu ngI yu.
7
Kus shu uwshu wIp ufung
Ipu fI nu fu ngI tum tu
Sebu, unu mun shu
ApIfu,
Afoo mu,
Sup te ku,
ushIp tuu fu ngI yu. Afoom shut uwshut
ufung Ipu fI nu fu ngI tum tu suf
Sepu, unu mun shu Dedu nu ushIp
tuu fu ngI yu.
8
Kus shut uwshut ufung mInu mu fI Ipu-
fI nu fu ngI yu NIm fo duu tsI mu fI tu. NIm fod-
shu kIz puf kufu ku mu nu. Ash chI fI tsu pu-
fu nus wuu mu fI kufuk kusI fu tuu fu ngI yu.
9
MI shut, kIz puf wushu ngu mu nu.

Chu ku-
ju wuupu tutsu mooch? Wuu mu fI ushI fu
ApunII kusu fu ngI yu. AshI fu chu, tputs
muchIn zum zee puchu ku unoo puk chu sIn,
Ufu shIy ush tu fIsh. Wuj shIy NIm fo du fI-
nI ushI fIsh, tfu ngu nu yu.
10
NIm fo du fI nI
kIz puf kufu ku mu nu, tpu tsee wuu mu fI
ksut ku tuu fu ngI yu. Tsup SInu fush Ipun pu-
nuf yukut tuu fu ngu unoo wuu mu fI ksu tu-
fu ngI yu. Yukut shu suf BubeI, Efek, Akut,
unu mun shu KuIne, ushI fu tuu fu ngI yu.
11
ZupIsh shu NIm fo du fI nI zufee puwu chI-
ngu fu tu tsh tup nuu tu fu ngI yu. AmbI fI shu
yuk tuum Ipun pu nuf tum wuyu fu ngI yu.
Yuk tu fI nI suf tuu fu ngI yu: NInI pI, Afeo pI-
tI fu, Kufu, Afe se mu.
12
Afe sem shu yukut
upu sun tu fu kupung tuu fu ngI yu. NInI pI shu
pIyu mu fI tum tuu fu ngI yu, KuI shu ufu ngIch
wutu ndu fum tuu fu ngI yu.
13
Kumu fIn shu wIp MIs fu yIt wuu nI tu-
fItum sIn tuu fu ngu nu yu.
Iudewshuch shu tputs unchIch tum tu.
Anumshuch shu tputs unchIch tum tu.
AfeopItshuch shu tputs
unchIch tum tu.
Nup toyshuch shu tputs unchIch tum tu.

14
Put fo sewshuch shu tputs
unchIch tum tu.
Kus Io hItshuch shu tputs
unchIch tum tu.
Kupto wItshuch shu tputs unchIch tum-
tu. Itufu, FIIIs tewshuch shu tputs
Kupto wItchI chI.
ApunII Chtufungu10
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
25
AshpI sIn MIs fuy chIchI nu ndu fI tputs
tuu fu ngu nu yu.
15
Kunuunshu wIp tsI mbun tuu fu ngI yu.
Iwu chIztu mu fI nI suf SIdon, unu mun shu
Hetu.
1
HetchI chI nu ndu fI tu IchI ngu fu
Jebu sewshuch tputs unchIch tum tu.
Amof fewshuch shu tputs
unchIch tum tu.
Gef ge sewshuch shu tputs
unchIch tum tu.
17
Hebew shuch shu tputs unchIch tum tu.
Afus shuch shu tputs unchIch tum tu.
SIn shuch shu tputs unchIch tum tu.
18
Afwutshuch shu tputs unchIch tum tu.
Semuf shuch shu tputs unchIch tum tu.
Humutshuch shu tputs unchIch tum tu.
AnchIch tputs ushpI sIn pzu pu nee fu ngu-
nu yu. Sheef sIn, umbI fI shu yup zund ku nu
umb numbu fu ngu nu yu.
19
AmbI fI tum
wutsu pu neem puchIf tu fu ngu nu yu. SIdon-
shuch shut tputs zufee puwu chI ngu fu
tuwush nuu tu fu ng sIn, umbI fI shu yukut
Guefufush, mI shut Gusush kusu fu ngu nu-
yu. MIn chIch shut tputs yup zuf yuku umb
nuu tu fu ng sIn, yukut suf Sodo mu, Gomo-
fu, Atumu, Sepo yIn, ufu ngeem shu Afusu
ushIp tuu fu ngu, umb kusu tu fu ngu nu yu.
20
AshI fI yu, KumchI chI nu ndu fI tum pzu pu-
nee fu ngu sIn, mIn chIch pIyum, mIn chIch
pIyum ushI fu sIn tuu fu ngu nu yu. Sheef sIn,
wuu nI tu fI tum kuk tsI yu tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu Kumu fIn chI chI-
nu ndu fI wuchI nIIIn pzu pu nee fu ngu unoo tsI.
Na, Semorineetsshat wip kamanchintspa
21
Nowe fI nI wIp Iwu chIztu mu fI nI SImo-
mun chu. Wuu mu fI zoo nIIee Hupe tu fI nee-
tsI putsI su fI nI kusI fu ngI yu. SImo fIn chu
wIp ufung pzu pu neengu, unchI chI nund
zupIsh Ebef chIch shu ufung pzu pu nee fu-
ngI tum tu Hebfew shuchee mu.
22
SImo fIn
wIp zumeet pu tuu fu ngI yu.
Iwu chIz tum sufu Efum,
unu mun shu Asf,
Affuk sud,
Iud,
Afum
ushpu mun chu IchI ngu fu.
23
MI shut, Efu-
mu fIn shu wIp tuu fu ng tum tu. Iwu chIztu-
mu fI nI sufu Us, unu mun shu Uf, Ketef,
Mus. Ashpu mun sIn chu.
24
Affuk sud shu uwshut wIp mInum wunI-
ndu fu ngI yu sufu SuI ju. Uwshut, SuIj shut
wIp sufu Ebefu. Anu mu fI tuu fu ngI yu.
25
Ebef shu wIp tsI mbun tuu fu ngI yu. Iwu-
chIztu mu fI nee tsI nI wIp suf su mu fu ngI yu
PeIe ku. Anu mu nut shu Jokutnmunchu.
Yuwu puf shu PeIe ku fI nI tuu fu ngu unpuf
zuf tputs wutsu pu nee kusu tuf tu yu fu sIn,
pIyum shu pseef tu fu ngu nu yu. AmbI fI shu
wutsu pu neem puchI mbu fu ngu nu yu.
2
Sheefu, Joku t nufIn shI tI nI uwshut
ufung Ipu fI nu fu ngI tum tu.
WIp Iwu chIz tum sufu Afmo tut,
unu mun shu SeIef,
Jusuf mu vet,
Jefu,
27
Ado fum,
Osuf,
TIkfu,
28
Opuf,
ApImu yIf,
Sup,
29
OpIf,
HupIf,
Jobu bu.
Ashpu mun sIn chu. Wuu tut ssIn chu
IchI ngu fu sIn Joku t nufI nI wIpu.
30
Wutsu pu nee ts shu suf su mu fu ngu nu yu
MIsuu. AmbI fI shu tsup suf tuu fu ngI tum-
tu Sepu fu yup zuf puku much pI kung
kutuk tu ku tu umbI. Mung unshu unchI chI-
nu ndu fI tputs Itsu tu fu tuu fu ngu nu yu.
31
IchI ngu fu sIn SImo fIn chI chI nu ndu fIt-
chu. AnchI chI nu ndu fI pseef tu fu ngu nu yu.
MIn chIch pIyum, mIn chIch shu pIyu mu-
fI tum ushI fu sIn nuu tuf tu fu ngu nu yu.
MI shut, kuk shu wuu nI tu wu fI tum tsI yu tu fu-
nu yu. Wutsu pu neem shu wuu nI tu wu fI tum
puchIf tu fu ngu nu yu. Sheef sIn, wuun tu wu fI
wutsu pu nee wu mu fI shu yumbu fu ngu nu yu.
32
Wuu tut chu InI IchI ngu fu sIn Nowe-
fIn chI chI tpu tsI. Yuwu mun tsu puf nu see
kung pufu ngu unu mu nuch Iwuz tputs
pzu pu nee fu ngu nu. Sheef sIn, umbI fI-
shu yukut pzu pu nee fu ngu, tsu puf nus
ztu shu tuu fu ngu nu yu. Ashpu fI tu nI Iy
Nowe fIn chIch tu nI chu.
ApunII Chtufungu10
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
26

D
11.9 Yuwuu nIsh tu unoots tum Tuyus pu tum pu nI 2.8-11 tuyu sI mu kumun kI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Nowe-
fIn chIch pzu pu nee fu ngu nu unoo tsI.
Ashpari tputs n!!itaritshuch
k'kuz tsiyatamaam chtarangana
anoo na kamanchintspa
11
1
Yuwu puf tpu tsee kungu pu
ApunII wunee fu ngu unu mun
Iwuz tputs mInu mu fI k'kuz tsI yu tu fu ngu-
nu yu.
2
Yup zuf yuku umb upInII nuu tu-
fu ng sIn, tsu poo pufu ngu sIn, sufu SInu fu
unush kusu fu ngu nu yu. Tsu poo tund suu
wunu sIf puchIf tu fu ngu nu yu. Anshu fI shu
tuu fu ngu nu yu.
3
ZupIsh shu tputs wuun-
pu tu tIn tsI yut ku sIn tfu ngu nu yu. Nu
IudfI choom tInu yu nI. Tsu pu put tInu yu-
fu nI, mbu muk chu, sumu sush kchu yu nI,
tfu ngu sIn, IudfI choom tInu fu ngu nu yu.
TInu yu fu sIn, pInguf put tuputs tu fu-
ngu sIn, wushu nund pungu fu ngu nu yu.
4
Yusuf shu tfu ngu nu yu, Pzu, yukut
kupung pungu yu nI. Anush shu upu su nund
toffeem wuf kunI ndup tuxI yu nI. Amb
ush ku chu nI, Iyshu ufu wushu nund tuu-
chI nI yu. IchI ngu fu tsu pu fu nus yuwumun
toffe kupung tuxIy kee fu ngI nI unu mun
Iyuu yusu chI nIII nu yu, tfu ngu nu yu.
5
Itufu, ApunII shu yuwuu tputs toffe
wuf tuxIykeefu unoo pufu ngI yu. IchI-
ngu fu sIn tputs tufu wuz tu tu fuch ushI-
fu ngu nu yu.

ApunII shu unoo pukee fu,


tfu ngI yu, Nu, sIy nutu mu fI wushu nund
tuuk su. MInu mu fI k'kuz puyuk tum su.
Yuwu fI suunu zund kIs unufI tufu wuz-
tu kus chI nuk su.
7
Itufu, nu nImun nuw
sIyuum k'kuz mbum wuyuk chu fI, suun-
pu tu ndu shu pu fI yuwuu tsI yut kIs unoom
muzI nut ssu. Ngu tIs toffe kusu yu fus,
pseef tuch pu su, ApunII tfu ngI yu.
8
AshI fu chu umb sheefu, ApunII
tpu tsee tufu wuz tu muum upu su fI
tuyutufIteefu, unu fI tum tputs shu toffe
wuzu fun tnu ngu muum kusu tuf tu fu-
ngu nu yu.
9
AshI fu chu, unoo yuktu sufu
Bube Iuu
D
su mu fu ngu nu yu. Tputs shu
kukufI tum, uwshu kukufI tum ushI fu
tsI yu tu fu ngu nu yu. Anu mun shu, tputs
IchI ngu fu sIn pIyum nuuku, pIyum nuuku
ushI fu ng sIn, pseef tu fu ngu nu yu.
Nu kumu nee nu yuwuu ApunII tpu tsee
nIII tu fIt k'kuz mbum tutsI yuch tu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Simorinchich n!!uranur
pzapaneerangana anootsi
10
Yuwu mun ApunII tpu tsee kungu pu
wunee fu ngu unu mun tsI mbun musuch
tushIy fum chu, SImo fI nI Affuksu duu
Ipu fI nu fu ngI yu.
11
Anpuf SIm musu chI-
fI nI 100 tuu fu ngI yu. Anu mun chu Iwuz,
wIpuum kumu zuum tum, kIzuum tum
ushI fu Ipu fI nu fu ngI yu. Affuksu du mu-
nu Iwuz 500 musuch tuu fu ngu, unush
tsI pu fu ngI yu.
12
Affuk sud shu musu chI fI nI 35 tuu-
fu ngu, unush SuI juu Ipu fI nu fu ngI yu.
13
SuI ju mun Iwuz Affuk sud tuu fu ngI yu
403 musu chI fI nI. Anush wIp zupun tuu-
fu ngI yu kumu zu mIshu kIzu tum tu.
14
SuI ju fIn shu musu chI fI nI 30 tuu fu-
ngI yu. WIpuum shu Ipu fI nu fu ngu, suf
ApunII Chtufungu10 , 11
Apu su nunJ torreem lwur /uni nJup
tuxi yu ni, tdru ngu nu. (11.4)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
27

D
12.1 Yuwuu nIsh tu unoots tum Tuyus pu tum pu nI 7.2-4 tuyu sI mu kumun kI yu.
E
12.3 Yuwuu
nIsh tu unoots tum GIu tus sh chee mu 3.8 tuyu sI mu kumun kI yu.
Ebefu su mu fu ngI yu.
15
Ebe fu mu nu Iwuz
SuI ju fI nI 403 musu chI fI nI tuu fu ngI yu.
Anush wIp zupun Ipu fI nu fu ngI tum tu
kumu zu mIshu kIzu tum tu.
1
Ebef shu musu chI fI nI 34 tuu fu ngI-
yu. Anu mun PeIe kuu Ipu fI nu fu ngI yu.
17
PeIe ku mun shu Ebe fI nI musu chI fI nI
430 tuu fu ngI yu. AshIp musu chI fI nI tuu-
fum chu unush wIpuum zupun Izu pu nee-
fu ngI tum tu kumu zu mIshu kIzu tum tu.
18
PeIekshu musu chI fI nI 30 tuu fu ngI-
yu. Anu mun Resuu sufu Ipu fI nu fu ngI yu.
19
Resu mun shu, PeIe ku fI nI 209 musu chI fI-
nI tuu fu ngI yu. AshIp musu chI fI nI tuu fum-
chu unush wIp zupun pzu pu nee fu ngI yu
kumu zu mIsh kIzu tum tu.
20
Res shu musu chI fI nI 32 tuu fu ngI yu.
Anu mun Sefo ku Ipu fI nu fu ngI tum tu.
21
Anu mun shu 207 musu chI fI nI tuu fu ngI-
yu. Anush wIpuum zupun Ipu fI nu fu ngI yu
kumu zu mIsh kIzu tum tu.
22
Sefokshu musu chI fI nI 30 tuu fu ngI yu.
Sheefu, unu mun Nuho fuuts shu Ipu fI nu-
fu ngI yu.
23
Sheefu, unu mun Sefo ku fI nI
200 musuch tuu fu ngI yu. Anush wIp
zupun Ipu fI nu fu ngI tum tu kumu zu mIshu
kIzu tum tu.
24
Nuhof shu musu chI fI nI 29 tuu fu ngI-
yu. Nuhof shu Tefuu Ipu fI nu fu ngI yu.
25
Anu mun shu Nuho fI nI 119 musu chI fI nI
tuu fu ngI yu. Anush wIp zupun Izu pu nee fu-
ngI yu kumu zu mI shut kIzu tum tu.
2
Tefu shu musu chI fI nI 70 tuu fu ngI yu.
WIpuum shu Ipu fI nu fu ngI yu. TuchIp wIp
suf tuu fu ngI yu, Apfum, Nuho fu, Jufu nu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu Semo fIn chIch
tpu tsI Izu pu nee fu ngu nu unoo tsI.
Na Terarinchicheetssha kamanchintspa
27
Tefu fIn shu Ipu fI nu fu ngI yu Apfu muu-
tsI, Nuho fuu tsI, Jufu nuu tsI. Jufunshu
uwshu ufung Iotuu Ipu fI nu fu ngI yu.
28
Anu mun shu kIz tsI mbun MIIku,
Isku ushI fu Ipu fI nu fu ngI tum tu. Jufu nu-
fIn shu unshu fI tsI pu fu ngI yu yup tum
nIIuf tu fu ngu umb tum yukut suf Ufshu.
Wupuf Tefu wundu fI kchI tu mu su unpuf
Jufu nu fI nI uwmu su tsI pu fu ngI yu.
29-30
Apfumu fIn shI tI nI wIzu nIIeem Sufu-
yu yumu fu ngI yu. Itufu, Sufuy fIn shut ndu
Ipu fI nu ku, mIpIsh tuu fu ngI yu. Nuho fu-
fIn shu wIzu nIIeem zoo nIIee wIp, MII kuu
yumu fu ngI tum tu.
31
Tefu fIn shu: Pzu, Kunuu nup tsup nuu-
yu nI, tfu ngu, wuchI nIII noo Jufu nu fI nee-
tsI wIp Iotu much tu fu ngI yu, wIpuuts tum
Apfumu fI nee tsI, Apfu muuts tum wIzunII
Sufu yuuts tum tu. Itufu, ndu tu fI Kunuu-
nush tsup kusu fu sIn, upu sup yukut suf
Jufu nush tuu fu ngu nu yu.
32
Tefu fI nI yukut
Jufun shu fI tsI pu fu ngI yu. Musu chI fI nI
205 tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Tefu-
fIn chIch tputs Izu pu nee fu ngu nu unoo tsI.
Yuwaa Apan!! Apramarinee waama tiptsiri
ipusarangu anoo na kamanchintspa
12
1
Apfumu fI nI ApunII pu tsI yu tu-
fum chu, unush ApunII, Apfu-
muu, nee tsu pu nee tsIsh ksung chu. Zuwu-
nIIeets tum tIsh, muu chI fI tu wuuts tum-
tIsh, pungeets tum tIsh, upu feets tum tIsh
pungu, IchI ngu fu ksung chu. Kusu yu fush,
mInup shu tsupu nuung chu. Nuw shI-
yuum tsu pu nee mIsh ymu ndu chInII pu,
D

tfu ngI yu.
2
MI shut, tchInII pu, ShI yuch chI mu fI
tpu tsI fIsh pzu pu nI chI nIII nu yu. MI shut,
nuw shI yuum kupung Istu chInII pu. ShI-
yuu tputs IchI ngu fu sIn: Apfum kIz puf-
chu wunu sI fI, tchI nIII nu yu.
3
MI shut,
yuw tputs shI yuu chI nu ku nu unoo
nuw shu Istu ch tum nu. Itufu, yuw tputs
shI yuu nutsu ku nu unoo nuw shu ndun tum
Istu chI nu. Itufu, shI yu mund kumI nIsh
IchI ngu fu tsu pu fu nus ztufu Istu chI mu,
E

tfu ngI yu Apu nIII Apfumu fI nee tsI.
4
AshI fI yu, Apfumu fI nI Apu nIIee kuk
muzI nu fu ngu, nuu tu fu ngI yu,
5
WIzunII-
pu Suf put, zoo nIIIn pu wIp Iotu fIn put,
chI nu put, much chuf pu tu tum, IchI ngu fu
ush pu fI nuu tu fu ngu nu yu. Apfumu fI nI
ApunII Chtufungu11 , 12
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
28
unpuf musu chI fI nI 75 tuu fu ngI yu, yuwu-
puf wutsu pu nee Jufu nu kusu fu ngu unpu-
fu. Nuu tu fu ngu, Kunuu nush shut tsup
kusu fu ngI yu.

Anshu fI Kunuu nush tsup


xIfu ngu, Seke mush shu yukut kusu fu ngI-
yu. Sekem shuch tputs yusIn wushI tu nIsh
puch wuu nuu tsI tInu mu fI nee upunII-
putstsee wuyu yu fu sIn, kIs ungIf tu tu fu nu-
yu. YusIn suf Mofe yuu su mu fu ngu nu yu.
Kunuun shuch tputs umbI fI ush ku sIn
tuu fu ngu nu yu.
7
Anush tsup, Seke mush,
yusuf ApunII Apfum pu tsI yu tu fu ngI yu:
Nuw shI yuum tsu pu nee mIsh Kunuu nuu
punu chInII pu, sIyuch cheem tum tu, ApunII
tfu ngu, Apfumu fIn shI tI nI Apu nIIee
ungIf tu pI tu, putu mbIch xunuteefu,
unu mun muu cheetsI muchI fu ngI yu.
8
Yusuf Kunuu nush tsup xIfu ngu,
muchIp shu nuu tu fu ngI yu. MuchIp kfee-
fu nIIu, umbI fI shu yukut suf Bete Iu tuu fu-
ngI yu. Anoo yuktu tushI yu fund sIn, yup
zuf yuku umb ndu tu mu yukut Huyush
kusu fu sIn, upu su fI tuu fu ngu nu yu. Anush
Apfumu fI nI yusuf shu putumb chee
xunuteefu, Apu nIIee ungIf tu fu ngI yu.
9
AshI fI yu, mInush shu zuf Apfumu fI nI
yusuf zufee puwu chI ngu fu tuwush-
shu upI nIII fI chIn pu tu fI nuu tu fu ngu nu-
yu. Apus muum chu sIn Negue bush tsup
kusu fu ngu sIn, unshu fI shu zupun musuch
tuu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
Apfumu fI nI shI tu ngee fu nIIu nuu tu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaa Apramarini
Ijiptop tsap naatarangu
anootssha kamanchintspa
10
Apfumu fI nI unush tsup tuu fu ngu,
kutu nguts mufI ngu fu ngu, kutung tsI-
nguz IjIp top shu tsup nuu tu fu ngu nu yu.
11
IjIp tosh kusu muum kuyu mu tu nu
unush Apfumu fI nI wIzunII pu Sufuy fIn-
pu tsI yu tu fu ngI yu. ShIy kIz puf tIsh chu
wunu sI fIsh.
12
AshI fI yu, IjIp to shuch
tputs shI yuu puk chu sIn, kufu kuuts shut
kumun kut ssIn, NIsh kIz kIz puf wunu sIf
kuseenII pu wuzu funII pu tu, tk chu sIn,
kufuk shu: Wuzu fu nIIee pchung tsu. Sheef-
us, wIzu nIIee nuwush shu yushI ndung tsu,
tch pu fee. Tk chu, shI yu mund kumI nIsh
nuwuu puchuch pu sI nu yu, tfu ngI yu.
13
AshI fI yu, tputs shI yuu mush kut ssIn,
shIy shu: Nuwuu wuwuf tu nu, ngu tIsh
tng chu. AmbI nuu fI tkchush nuwuu
puchu chu zI nIII nu ju, ndu mbu fee, Apfumu-
fI nI wIzu nIIee Sufuy tfu ngI yu.
14
Amb tyu fu sIn, IjIp tosh kusu fu ngu nu-
yu. Sunduf shu Sufuy fI nee tsI nupku, kIz-
puf wunu sIf pufu ngu nu
15
Ufku feets shu
pufu wuu kumu nI fu ngu nu yu: KIz kIz puf
wunu sIf kuseenII pu, tfu ngI yu. Kufuk-
shu: Yumu yu fus, nuwush pungI yushI-
ndung tsu, tfu ngI yu. Sunduf shu, Ayu,
utu sIn, Sufu yu yumu yu shI nu sIn, kufu-
kuum punu fu ngu nu yu.
1
Pufu wu fIn shu
Apfumu fIn put wunu sIf tsI yu tu fu ngI yu.
Muu cheetsI zupun chI noom, opee ju tum,
wuku fu tum, buffu tum, kumee chu tum,
unu mun shu tpu tsee much chu feem
kumuz, kIz ushI fu punu fu ngI yu.
17
Yuwu mund Apfumu fI nee tsI nI
wIzunII Sufu yu Itu tsI fu ngu nu unu mund
ApunII pufu wuu kupung wunee fu ngI yu.
Pufu wu fI nI muu chI fI zupun kus yutu fu-
ngu nu yu.
18
Pufu wu fIn shI tI nI Apfu muu
kufuzeefu:
19

Muyuum shu nuwuu umb


ushI fu ng shu? Nuwuu ngu tIsh ngI chI fu ng-
shu, Izu nIIeets Ish nuwuu Izuf tu nu, shIy
tfung shu wu. Amb tyu fush, nuw shu
ndu yusu fu fI, mupIy fu fI yumu pI, tfu ngI-
nu.
20
AshI fI yu, nu Izu nIIIsh shuun tu tum
yun pung chu. Neewu Izu nIIIsh. Nutu
nuu ngInts, tfu ngI yu. Tyu fu, wusu-
ndu fu fee: Tpu tsee zungu nIng chu ufupI,
kumu zu wuuts tum, kIzu wuuts tum tu. NIsh
nuwush tsu pu nI tuu fu sI nu pu, tfu ngI yu.
Sunduf shu uyu tyu fu sIn, unu fI tum Apfu-
muu ushpu fIt tIp tsIf pu tu fI ufup zungu nI-
fu ngu nu yu.
13
1
Apfumu fIn shu, wIzunII pu Suf-
put IjIp tosh shI tu ngee fund sIn,
wup tum wutsu pu nIp tum Negue bup kunu-
pu fu ngu nu yu. Iotu fIn shu mung unshu-
tum tuchI tu fu ngI yu. IchI ngu fu ush pu fI
muu chI fI puyu fu ngu unpu tu fI nuu tu fu-
ngu nu yu.
2
Apfumu fIn shu unpuf ufkIf-
pu nI mu nu. Muu chI fI zupun tuu fu ngI yu,
ApunII Chtufungu12 , 13
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
29
chI nu zeets tum, ofoots tum puyu fu ngI yu.
3
AshI fu chu, Negue bush tsup kusu fu ng-
sIn, unu mund yusuf Bete Iup shut tsup
kungu chIch much upInII nuu tu fu ngu nu-
yu. Itufu, Bete Iu mund shu nuu tu fu ng sIn,
yukut HuyI kuyu mu nu shu upu sush tuu-
fu ngu nu yu yuwu sh tum sIf tuu fu ngu nu
unshu tum tu.
4
Yuwu sh tum Apu nIIeem
ufngIf tu muum putumb chee xunu teef sIn,
muu cheetsI muchI fu ngu nu unshu tum
kusu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
Apfumu fIn IjIp tosh tsup nupee shI nu wup-
tum kunu pu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaa Apramarini
zoon!!inpat wip Lotarinpa
wan!!itartarangana anoo kamanchintspa
5
Apfumu fI nI Iotu fIn pu tI nI wushu-
nund tuu fu ngu nu yu. Iotu fIn shI tI nI chIn
zupun tum tuu fu ngI yu. Opee ju, wuku fu-
tum tu, much chuf zupun tum tuu fu ngI tum-
tu. AshI fu sIn, unshu fI tumb tu yu fu sIn,
muu chItput tus tuu fu ngu nu yu.

Anush
tsup tputs tuu muum tutsI tu fu ngI yu.
ChI nu zeem wutu ngush muf tu muum
pIsh tu fu ngI tum tu.
7
AshI fI yu, much chuf-
shu wuun pu tu tIn nutsu muum zundu fu-
ng tum sI nu yu. Fefe sewshuch shu tputs,
Kunuun shuch tum tputs unu sh tum tuu fu-
ngu nu yu. AshI fu chu, kIs tuu muum tsup
pshu tu fu ngI yu.
8
Apfumu fIn shu zoo nIIee Iotu fI nee
tfu ngI yu, ShI yu pu tpu tsI fIsh nuwu pu
m'chuchufI wufu tu muum zunduk sIn chu.

Tumufeeju chuun pu tu zuwunII pu tu tIch


nutsu chIch? tfu ngI yu.
9
AshI fI yu, pzu,
wunIII tee nI. Tsu pu nee mIsh nupung chu,
yupImu su ju wunu sIf puk chush umb
nuung chu. Wundu yu shIy yup zuf yuku
umb nuuk chush, nuwshut yup zuf puku
umb nuu chI mu. Wundu yu shIy yup zuf
puku umb nuuk chush, nuw shu yup zuf
yuku umb nuu chI mu, Iotu fI nee tsI tfu-
ngI yu.
10
Iotu fIn shu yukut Swu fup tsup
kIz puf wunu sIf tnd su chI fI chIf kumuch-
pu ptu fu unoo pufu ngI yu. Kung shu suf
Oftu gu unshu fI tum nuun tuf ushI fu ngI yu.
SIf tumu ApunII mzu tsee wuyu fu ngu
un tumu pu fI ush tu mu fu pufu ngI yu,
IjI pot tsup tumu pu fI ushI fI tum kIz puf
wunu sI fI. Anpuf ndu tu mu ApunII yuk tuu
Sodo mu, Gomo fuu tpu chI ngu chu ushI fu
umb tsup kIz puf wunu sIf tuu fu ngI yu.
11
Iotu fI nI Oftu gup kung tuu chI mu tu,
wuzI pu fee Apfu muu: Ichee, nu, nuu mu-
chI mu. Kuzu fukchI mu. Yup zuf yuku
umb nuu chI mu, tfu ngI yu.
12
Tyu fu,
nuu tu fu ngI yu. Itufu, Apfum shu unshu fI
muchIsh Kunuu nush tsup tuu fu ngI yu.
Iotu fI nI yukut Sodo mu nung kuyu mu fI
tuu fu ngI yu.
13
Itufu, Sodom shuch shu
tputs yutu fI tu nund tuu fu ngu nu yu. Ndu
Apu nIIee mungoo nu fu ngu nu yu. KIz puf
muntsI fImshee chI nuk sIn tuu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
Apfumu fI nI zoo nIIIn pu wIp wunIII tu fu-
ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaa Apan!! Apramarineetsini:
In Kanaanaa tsap ichingaru shiyaam
panachin!!pa, trangu anoo kamanchintspa
14
Iotu fI nI nuu tu fum chu, unush ApunII-
shu Apfu muu tsI yu tu fu ngI yu: IchI ngu fu
tsup nupung chu, yup zuf yuku umb tum,
yup zuf puku umb tum, tuwshu tum ushI fu
IchI ngu fu nupung chu.
15
Yuwuu puk chIsh
unoo punu chInII pu. ChI nIII neem tum tIsh
IchI ngu fu tsup punu chI mu. SIysu unush tsup
ufu tu mu fI tuut ssu.
1
Sheef us, ufung pzu pu-
nee tssu. Muzuch tumu pu fI ushI fu tuu chI nIII-
nu yu. Nupu, muzu chee wuyu puf tchI muum
pInu su kIch ush chI nIII nu yu tpu tsI feets shu,
tfu ngI yu.
17
AshI fI yu, nuu yu fush nupu ngI
tsupu wuzu fu nu fI nI, wumu nu fI nI tum tu,
yuw nuw shI yuum tsu pu nee mIsh punu chI-
nIIIn pu tfu ngI unoo tsI, ApunII tfu ngI yu.
18
Apfumu fIn shu uyu tu, muchIsh
kufuweefu, yuwush mungIn wunu sI fI-
mush tuufu umb nuu tu fu ngI yu. AshI fI yu,
Apfumu fI nI yukut suf Hebfo nu wutsI fI tu-
nu shu tuu fu ngI yu. Mumfe tsup wutsI fI-
tu nu shu Apfumu fI nI tuu fu ngI yu. Anush
Apfumu fI nI putumb chee xunu tu fu ngI yu
Apu nIIeem ungIf tu pI tu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
Apfumu fI nee tsI: Nee tsu pu nee mIsh
punu chInII pu tfu ngu unoo tsI.
ApunII Chtufungu13
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
30
Apramarini zoon!!ee tapachindarangu
anootssha na kamanchintspa
14
1
Yuwu puf Apfumu fI nI Mum-
fesh tsup tuu fu ngu unpuf, kufuk
zupun wuun pu tu tIn wufu tu fu ngu nu yu.
Kufuk shu Ipun pu nuf uwsIn wushu nund
wufu tu fu ngu nu kufuk put zumee pu tu.
Ipun pu nuf suf
Kef to fu, yukut EIumshuch tpu tsI,
Amfu feI, yukut SInuf shuch tpu tsI,
AfI yok, yukut EIu suf shuch tpu tsI,
TIduI, yukut GoyIm shuch tpu tsI,
ush pIn wushu nund yumbI yeef sIn, wufu-
tu muum shI tu ngu fu ngu nu yu.
2
PIyuf tuch
kufuk zumeet pu suf
Befu, yukut Sodom shuch tpu tsI,
BIfsu, yukut Gomof shuch tpu tsI,
SInub, yukut Admu shuch tpu tsI,
Seme bef, yukut Sebo yIn shuch
tpu tsI,
kufuk mInu chu ku mu su ju suf yukut
BeIu shuch tpu tsI,
BeIu wutum chu Suwuf tum yuktu sufu,
ush pIn wushu nund yumbI yu fu sIn,
3
yuwuu kufuk put Ipun pu nuf tuufu unoo
tupu zeem nuu tu fu ngu nu yu.
Nuu tu fu ng sIn, wuzu wup SIdIn sufu
umb nuu teef sIn shu nI yu fu ngu nu.
SIdI nu tsuf tu ku nu yu Musu TsI pu tsI-
mu shI utu nu yu. Anush wufu tu muum
shu nI yu fu ngu nu yu.
4
SIf tufI Kef to fu fIn neets tum kufuk
zumeet put wufu tu fu ngu, kusI fu ngu, Ufu
kufI kee IchI ngu fu musuch ushpu tum
tuwu pu ndu, tu, kusu fu ngI yu. Nut puf
wushu nund 12 musu chI zungun ngun tuf
ush ku sIn tushIy fum chu, unush nIzI fu ngu-
nu yu. TsI yun tu fu ngu sIn, musu chIsh 13
kufI kee ndu shu zungu nI fu ngu nu yu.
5
Anu mund shu, kufuk Kef tof shut
kupung tsI yun tu fu ngu, wum ku fee yumbI-
fu ngI yu. Wuun pu tu Ipun pu nuf kufu kuu
wufu tu mu pun kufu zu fu ngu, kufuk
IchI ngu fu sIn wusu ndu fu fee yushI ndu-
fu ngu nu yu. AshI fI yu, unpu fI tum zuf
wufu tu muum shI tu ngee fund sIn, nuu-
tu fu ngu nu yu. Rufu yItshu chIsh yuk tu fI-
nI, kung Astufotu-Kufnush kuseef sIn,
unshu chee tpu tsI kuchI ngu fu ngu nu yu.
Sheef sIn, Jumup kung nuu teef sIn,
SusItshu chee tputs kusI fu ngItum sI nu.
Sheef sIn, Suve-KIfIyutup kung nuu teef-
sIn, EmIt shu chee tpu tsee puchI ngu fu-
ngu nu yu.

Anu mun shu, muchIp SeI fup


suf kfeef sIn, ufu ngeem upu sup tsup
puz Puf nup nuu teef sIn, Hofew shu chee
tpu tsee kusI fu ngItum sI nu.
7
Anu mund shu
kunu pee fund sIn, EnmI sup kung, mIn tum
suf Kudes tuu fI tum, unush kuseef sIn,
Amu Iekshu chee tpu tsee kusI fu ngItum-
sI nu. Afu ngeem Juses-Tumufup kung
kuseef sIn, Amof fewshuchee tpu tsee
kusI fu ngItum sI nu.
8-9
Anu mun shu, Sodom shuch shut kufuk
uwshut wum ku fee zumeet pu kufu kuu
kufu zu fu ngI yu. Ash pu fI kufuk wusu ndu-
fu fee yushI ndu fu ngItum sI nu SIdI nush
wuzu wu. Nutu tufIng sInts. Wufu tee nI,
tfu ngu sIn, wufu tu fu ngu nu yu. Yusuf shu
wuu tsI mu fI tum Kef tof chIch tputs kusI-
fu ngu nu yu.
10
AshI fu chu, Sodom shuch-
shu tputs muchIp suwu su wu fu ngu nu yu.
Ashpu tum tputs pIngu fush shu pshtu-
fu ngu nu yu suwuksI nu. Wutum pInguf
kupung mus tumu pu fI ushI fu kshee wu fu-
ngI yu. AshI fu chu, unush pshtu fu ngu sIn,
tsI pu fu ngu nu yu.
11
Amb ushI fu ng sIn,
unush Sodom shu chee wuts shut kutung-
tseets tum, chI nu zeets tum ush pu fI yumu-
fu ngu nu yu. Anu mun shu, tpu tseewu putu-
tu, kIzuuts tum, nIIu fu wuuts tum ush pu fI
putu fu ngu nu yu. Putu yu fund sIn, wup tum
nuu tu fu ngu nu yu.
12
Anush Iotu fI nee tsI,
Apfumu fI nee zoonII putu fu ngu nu yu,
wutum Iotu fI nI Sodo mush tuu fu ngu-
wu. AshI fu chu, IchI ngu fu much chuf-
pu tu fI, chIn pu tu fI, wuumu much chuf
yumu fu ngItum sI nu yu.
13
Itufu, mInum tputs suwu fu ngI yu.
Apfumu fIn pI nI wutsu pu nI unush IfI pu tu-
nu kusu fu ngI yu. Apfu muuts chu kumun-
kum chu: Apfu muu, muzI nu nIIu. Zuwu-
nIIeets Ish tputs Kefu muf shuch sunduf
putu yu fu sIn, mucheenIIIn pu, Apfu muu
kumun ku tfu ngI yu.
14
AshI fI yu, Apfumu-
fI nI unoo muzI nu fu ngu, uwshut wum ku-
fee kufu zu fu ngI yu sufu Mumfe unoo tsI.
ApunII Chtufungu14
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
31
Mum fe shu zoonII tsI mbun tuu fu ngI yu
sufu Esku fu, mI shut Anefu. AshI pu un
Apfumu fI nI yumbI fu ngI yu. Nuwuum Istu-
ndu, tfu ngI yu wum ku fee tsI. UwshtI sIn
unu fI tum: Ayu. AshI fI yu, Istu chInII pu,
tyu fu sIn, nuu tu fu ngu nu yu. Apfumu fI-
nI wuunu tIp tsIf tuu fu ngI yu IchI ngu fu
318 tpu tsI. Anoo IchI ngu fu tIp tsI fee
sundu foom nu fu ngI yu. Anpu shu sunduf
tpu tseem tuchI tu fu sIn, Dunup IfI pu tut
ushI fu ngu nu yu.
15
TuchI tu fu sIn, IfI pu-
fu sIn, umbI fI nuchu ngu ku tu fund sIn,
zupIsh upus kumu tu fu ngu nu yu psuu nu
schI fus shI tu. Yuwush ushpu fI tIn mupIyf-
sIn muu fu nu unush uwshtI sIn kutI fI peef-
sIn, puchu fu ngu nu yu. Yuwush mupIyf nu
unush wuu mu fI tIn kusI fu ngu nu yu. Zupun
puchu fu ngu nu yu. MI shut, zupun tum
suwu su wu fu ngu nu yu. Yup shu Jobu suwu-
yu fu nIII nu umb shu tuchI tu fu sIn, puchu-
tu, puchu tu shI tu fund sIn, yukut Dums-
kup shu tshI ndu yu fu sIn, unu mu ndu fI
kunu pu fu ngu nu yu.
1
Yuwush ushI fu ngu
unush Iotu fI nee tsI yun pu fu ngI yu. Ashpu-
fI tuu tputs yuwuu putu fu ngu nu unoo
yun pu fu ngI yu. IchI ngu fu muu chI fI tu,
kutung tsIptuf tu, mI shut kumIspu tuf tu,
mI shut chI nuz pu tuf tu IchI ngu fu yuwuu
yufu ngu nu unoo yun pu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
Apfumu fI nee tsI zoonII putu yu fu sIn,
uwshu Apfumu fIn shI tI nI yun pu fu ngu
unoo tsI.
Mishat, na yuwaa Me!kisarini
Apan!!pa Apramaam masharangu
anootsshat kamanchintspa
17
AshI fI yu, Apfumu fI nI undu fuf pu
Kef tof pu wufu tum Iwuts pu fum chu sIn,
yuwuu kusu tuf tu yu fu sIn wutsu pu nIp
kufuk wupI tum kunu pu tee fu nIII nu unoo
Sodom shuch shu yukut k'kuzee muzI-
nu fu ngu nu yu. MuzI nu yu fu sIn, Pzuyu,
chu mu yu nguu nI, tyu fu sIn, nuu tu fu ngu-
nu yu. Amb nuu tu fu ng sIn, upus muchIsh
wuzu wush kung suf SuvI unush chu mu-
yu ngu fu ngu nu yu Apfumu fI nee tsI.
18
Sufen shuch shut yukut upunII pun
ufkuf sufu MeI kI su un tpu tsee mung'
yufu mu pu nI mu nu unshut nuu tu fu ng tum-
tu. Apfu muu chu mu yu ngu ku tu, ApunII pu
MeI kIs Apfu muum mush pI tu, kutu-
nguts yyu fu, mI shut vInoo kushu unoo
yufu ngI tum tu.
19
Anush ApunII pu kupung
tsI yu tu fu ngI yu. Apu nIII mu fI kIz puf chu.
Wuu mu fI IchI ngu foom kusI fI yu. Wutum
wuu mu fI kunI nduu, mIshu tsu poots tum
tInu fu ngu wu.
20
AshI fu chu, Apu nIIee
wuf pI chee ungIf tu ku nI yu yuwu mund
sIy kundu fu fee tsIs wuun pu tu wIz pu fIf-
nI sIyu mu fI shu kusI fu ngIs unu mu ndu,
upunII pun ufkuf tfu ngI yu. Anoom shu,
Apfumu fIn shI tI nI yuwuu muu chI zupun
wushu nund chung puyu fu ngu unoo
mIn chIch mInum tum mIn chIch shu
mInum tum sheefu ush pu fI punu fu ngI yu
upunII pu neem ufku fI.
21
AshI fI yu, yuwuu Sodom shu chee muu-
chI fI Itu tsI fu ngu nu Kef to fu unoots shut
Apfumu fIn shI tI nI ush pu fI yun pu fu ngI yu.
Yun pu yu shI nu, unush Sodom shuch shut
kufuk tsI yut ku: Apfu muu, ShIy yunu fu-
ng tIsh chu. Iyuu IchI ngu foo muu chI fI tI-
nI yun pu fu ng shu. AshI fI yu, nuwuum
tpu tsI fIm tI tuwun pu ngu ndu mu. Itufu,
muu cheetsIt shu yuwuu sunduf Iyush chee
kumIs Itu tsI fu ngu nu, unoo nu shIy shu
yun pu fu ngIsh unoo tsI nuu shuu mu tu fI
yngchu, Apfumu fI nee tsI Sodom shuch
kufuk tfu ngI yu.
22
Itufu, Apfumu fIn shu: Nuwu mu fI
ApufI wuf pIch kIz puf chu. Wuu mu fI IchI-
ngu foo tInu fu ngu kunI nduuts tum mIshu
tsu poots tum tu. AshI fI yu, nuw Apuf pu tI
tsI yut ku fI: Apuu, nuw Sodom shu chee
muu chI fI yun pu fu ngI unoo wuu mu tum-
sIn tuwun pu chI mu, tfu ngI nu.
23
MI shut,
nuw unchI chee muu cheetsI puk chI yum
yuchee zI. Ifoo tsI yum, mI shut wunu muu-
tsI yum, mI shut shI nee fuu tsI yum yuchee-
zI, ndu mbu fI. Yuwuu tfu ngI unoo

tumu fee ju k'keetsI kupeet chI? AshI fI yu,


nuw sIyuu muu chI fI tIs yukchI nuu feenu,
tputs nuwuu tch pu sI nu yu: Apfum nu
kufIk pun shu chu. Zupun muu cheetsI puyu-
kI yu Sodom shu chee muu chI fI yufu ngu
unoo tsI, tputs nuwuu tfundu mu utInu.
AshI fI yu, nuw yu muum zund kee zI.
ApunII Chtufungu14
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
32

D
15. Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 4.3, mIshu 4.9, mIshu 4.22, mIshu GIu tus sh-
chee mu 3.6, mIshu Sundee ku 2.23 tuyu sI mu kumun kI yu.
E
15.13-14 Yuwuu nIsh tu
unoots tum Tuyus pu tum pu nI 7.6-7 tuyu sI mu kumun kI yu.
Suunu muu chI fI tuu tsIs yngsInts.
24
Itufu,
yuwuum sundu fu fI kutu ngu fu ngu nu unu-
mu fI wuunI pus tuch pu. MI shut, Ipun shee-
mI Ane fuum, mI shut Esku fuum, mI shut
Mum feem unoom chuw pI tum pu nung chu
muuch tuu tsI kumI su wuu tsI, Apfumu fI-
nI tfu ngI yu. Tyu fu, Sodom shuch shu
kufuk unu fI tum Apfumu fI nee tsI kuk
tumI nu fu ngI yu. AshI fI yu, Apfumu fI nI
Sodom shu chpu ufkuf tsI yu tsIs Iwuts pu-
fum chu sIn, unu mun wup tum kunu pu fu-
ngI yu wutsu pu nIp tum tu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu MeI kI-
su fI nI ApunII pu Apfu muum mushu fu ngu
unoo tsI.
Apan!! Apramarinpatini amikurtarangu
anootssha kamanchintspa
15
1
Apfumu fI nI kunu pu fum chu
unush pumu zu fu ngI yu. ApunII
Apfu muu: Apfu muu, punI fInII pu. Nuw
ufu tu mu fI shI yuu tupu chI ndu ku fI tuu-
kI nu. AshI fI yu, nuw shI yuum kupung
Istu chInII pu, tfu ngI yu Apu nIII.
2
Itufu,
Apfumu fIn shI tI nI: Nuw, Apuu, shI-
yuu kufu kuf tu nu.
3

Muyuu mu ju shIy
nuwuum muuch tu zupun nuu punu chIsh?
Nuw tsI puk chu fI, m'chuchufshupufInu
suf EI yusef Dums ku shuch yuchI yu.
Antuu tI shIy nuwuum Ipu fee mI punu-
fu ng shu wu. TsI puk chu fI muu chI fI tuu tsI
Ipuf shI tI yupu, Apfumu fI nI Apu nIIee
tfu ngI yu.
4
ApunII shu: NdunI.

Tumufeeju shI yuu


muu chI fI tIsh m'chuchufIsh yuch? Ufu
Ipu fIsh shI yuu muu chI fI tIsh uwshut ksut-
ku tuu chI yu, ApunII tfu ngI yu.
5
Tyu fu,
WIshchIp shu shI tu ngee nI, tfu ngu,
wIshchIp shu shI tu ngeef sIn, Apfu muu,
Yuwuf nuchu yu fush kunI ndup nupu ngI.

WunI pu ju tsu nguch tuuf? Nu tchI ngI.


ShI yu chIch tpu tsI fIsh ushIp pu fI tuu chI-
nIII nu yu, tfu ngI yu.

Apfumu fI nI Apu nIIee kuk unu fI tum


puyu fu ngI yu. ShIy nuwuu kukI mungoo-
nu fu ngush, ushI fu chu nuw shI yuu kIs
nup kI nu.
D

7
MI shut, shI yuu tchInII pu.
Wuu tu tu nu nuwu yu shIy Apu nIII fI shu.
Yuwu puf sIf tumu yuk tush Ufush,
KuI dew shuchIsh tsup tuu fu ngIsh unpuf
shI yuu tfu ngI nu. Tsu pu nee tsIsh kusu yu-
fush, ufup nuung chu. Nuw shu shI yuum
tsup punu chInII pu tfu ngI, un wutu chu
InI tsupu, ApunII tfu ngI yu.
8
Itufu, Apfumu fIn shI tI nI Apu nIIee:
Apuu,

Nuw tumu fee ju unoo wusI nu


yusu chee unush tsup tuuch pu fI nu tuu-
chee? Apfumu fI nI Apu nIIee tfu ngI yu.
9
ApunII shu Apfumu fI nee tsI: Nuw shI yu-
pu umI kuf tu muum zunduk tu nu. AshI fI-
yu, chI nIsh yushI ndu nIIu, opee ju, chI-
poo, wuku fuu, ushIp tuchIp puyu tu nIIu.
Itufu, yuwu nu ndu fI kufu pu nu tuchIp
musu chI fI nI tuufu unnu ndu fI tu. MI shut,
mukuk wIp kufu pun kIz puf wunu sI fI un
puyu tu nI tum chu, tfu ngI yu.
10
Apfumu fI nI shu chIy zu yu fu, chI noo
tuchIp putu fu ngI yu. Putu yu fu, much tu-
fu ngI yu. Anoots shu puchu yu fu, upu sush
tuu fu yu fu, mIn nu ngI chIch wutu ndu fum
wuyu fu ngI yu pIyu mu. MI shut, unnu ngI-
tum wutu ndu fum wuyu fu ngI tum tu. Anu-
mun shut muku koots shut wIp putu yu fu
puchu fu ngI tum tu.
11
Sheefu, unu nguz
yup shu kutung ku nI utu sIn, kusu tu fu ngu-
nu yu. Itufu, Apfum shu unoo kupung
ksu tu fu ngI yu.
12
Zuf tupI tu fu nIIu unush
Apfu muu muuts kusI fu ngu, kIz puf muu fu-
ngI yu. Anush kIz puf tuup ushI fu ngI yu.
Ndu pu muum wufI tu fu ngI yu. Apfumu fI nI
kIz puf punI fu ngI yu.
13
Anush ApunII-
shu, SIyu chIch tputs mInush tsu pu fu nus
ufup chIsh tuuk chu sIn, unush ufu kIyung
kuchIy ku sIn, wushu nund IchI ngu fu
400 musuch tuu chI nIII nI yu. Anshuch
tputs kIyung yuchukchInIIInuyu, ApunII
tfu ngI yu.
14-1
Itufu, nuw shu yuwuu tputs ush-
ku chI nIII nu unoo wunI chI mu.
E
Itufu,
shI yuch chee nIIuf nu fI tupu chI ndu chI-
ApunII Chtufungu14 , 15
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
33
mu. Tsu poo kusuk chu sIn, IchI ngu fu
muuch tuu tsI mu fI yuchI nIII nu yu, wuku fu,
opee ju, kufI kI tum zupun yuchI nIII nu yu.
Kunu peef sIn, unshu tum tsup Kunuu-
nush kuseef sIn, Amof fewshuchee tputs
kuchI nguch pu sI nu yu. Nutu mus kIz puf
yutu fI tu nund tuu kI tuut ssIn, Itufu wund
yutu fIt shIsh pIsh tu fI yu uwuu mu. Itufu,
shIy nuu tsI puch pu shu nIshu fI tsu pu yu.
Yuwush shIy zItu mI nu fIsh tuu ku nu unush
nuwuum pee wuyu chInII pu. ShIy kIz puf
wuchI nu yu fush, tsI puch shu. TsI puk chus,
shI yuu nIshu fI mup chI nIII nu yu, ApunII
Apfumu fI nee tsI yut ku tfu ngI yu.
17
Zuf tupI tu fu nIIu unush msus kIz puf
mzee tu fu unush tuzuz ushI fu kufu kuf tu-
fu, yuwush wukuf wunuts wuyu fu unush
upu su nund sunIIIychItu fuu ushI fu ngI yu.
18
Anu fI tum zuf psuun ApunII Apfumu-
fIn pu tI nI umI kuf tu fu ngu nu yu. Anshu fI
ApunII Apfumu fI nee, Nuw shI yuch-
cheem nIIu fu nuf wutsu pu neem kupung
ApunII Chtufungu15
Anu ri tum zur psuun Apunll Aprumu rin pu ti ni umi /ur tu ru ngu nu yu. (15.17-21)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
34
punu chI mu, kung IjIp to mund yyu fu fI,
ufu ngeem kung kupung Euffu tIs unu mun
tutsIpeefI, yyu fu fI punu chI mu, ApunII
tfu ngI yu.
19-21
Amb chee tputs wutsu pun ush pu fI
yuk tu fI nI tututs chI mu: suf KInI tus shu-
chee, KInI sItshu chee, Kumu nIyshuchee,
HItIt shu chee, Fefe sewshuchee,
RepuytIyshuchee, Amof fewshuchee,
Kunuun shu chee, Gef ge sewshuchee, Jebu-
sewshuchee, ush pu fI tsup tututseefufI,
shI yuum punu chInII pu, ApunII Apfumu fI-
nee tsI nI tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
Apfumu fIn pu tI nI umI kuf tu fu ngu nu unoo-
tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Apramarini wizan!!eem
muchchuree Akaraa yamayaru,
anushsha iparinarangu anootsshat
1
1
Apfumu fI nI Kunuu nush tsup
wIzunII pu tu Suf put chung
musuch tuu fu ngI yu. Itufu, Sufuy fIn shu
unpuf wIp ndu nu fI mu nu, mIpIsh tuu fu-
ngI yu. Suf shu unpuf mInum much chuf
kIz suf Akufu, IjIp to shchI tpu tsI tuu-
fu ngI yu.
2
AshI fu chu, Sufuy fIn shI tI nI
wuzu funII pu tsI yut ku sIn tfu ngu nu yu.
Apfu muu, ndu Ipu fI nu ku nI wuu. Ndu Ipu-
fee mu nI ApunII punu ku wu. AshI fu chu,
nuw shu shI yuu tshI nu.

Muyuum shu
shIy ndu nuwush m'chuchufIshI pshtu yu-
fush muukshu? Ash ku chI nuu fee shu, ufu
Ipu fI nuk chush, nuw puz IpufI ushI shu
tutsIpchI yu, tfu ngI yu Sufuy fI nI.
3
Tfu ngu, unoo Apfumu fIn shI tI nI,
Ayu, ushI fI muu chI mu, tfu ngI yu.
Sufuy fIn shI tI nI much chu fee Akufu
kIz wuzu fu nIIeem tupu nu fu ngI yu.
4
Apfumu fIn shI tI nI Akuf pu muu fu ngu-
sIn, Akuf shu mIfee fu ng shI tu. MIfee-
yu fu, Sufuy fI nee ts shu stu fu ngI yu.
5
AshI fu chu, Sufuy fIn shut wuzu funII pu
Apfumu fIn pu kupung tsI yun tu fu ngI yu.
IpufI ndunufeetseefu, nuwuu stu ku-
ndu. Amb ushku, nuwuuts shu kupung
tutsI yun tu ku ndu, tyu fu, ShI yu tum chu
nuwuu m'chuchufI yumu fu ngush, nu
Ipu fI nu fu ngu shu. Itufu, yuwu mund umb
ushI fu ngIsh unu mund ApunII wuunu
shI yuu yusu chI yu, shI yuu wunI chu pu nIIu.
Nuwuu tsI nu wunI chee ju ndu mbu fI, wuzu-
fu nIIee Apfumu fI nee tsI tfu ngI yu.

Apfumu fIn shI tI nI Sufu yuu: AshI fI-


yu, shIy m'chuchuftIshchu Aku fuu tsI.

Tumundu? yuw mungI shIsh shuu nu


chI nu kIsh un shIng chu, tfu ngI yu.
AshI fu chu, Sufuy fI nI unoo fI tum Aku fu-
fI nee tsI kIyung yuchu fu ngI yu. Aku fu-
fI nI suwu fu ngI yu.
7
Aku fI nI pIyum shu
upu sup shu zufee chu fu pu ngu fu tuwush
nuu tu fu ngI yu. Anush tsu push kung wIf
pukIch zuw shI tu fu pufu ngI yu. Anush
ApunII wusu nduf yuku fu ngI yu.
8
Sheefu:
Aku fuu,

muyuum nIsh kusu fu ng shu? ShI-


yuu Suf much chu fI mu nu wu.

NIngeem
tumu kut shu shu?

Yup shu nuu yu fun shu?


tfu ngu, Akuf shu: Suf chu nuwuu nubu tu-
fu, nIngeem shu suwu yu fu nIII, tfu ngI yu.
9
ApunII shu: Wuts tu, ufup nuu fInII pu.
MupIy fush wup tum kunupeefush, yusuf
Suf shu tum tuu mut shu. Itufu, Sufu yu kuk
puyung chu, tfu ngI yu.
10
MI shut, Aku fuu,
shI yu chIch chI nIII nIsh zupun pzu pu nI-
chI nIII nu yu. Tputs shI yuch chee nIIu fu-
nuf tchI muum pInu suchtu msInu yu.
11
MI shut, nu mIfeefIsh unoo kumuz tutsI-
put shu. TutsI pu fum chush sufoo Ismue Iuu
su mung chu. MI shut, nuw shI yuu pufu-
ngI nu yuwuu mungIsh muntsu fu ngIsh
unoo tsI.
12
Ipu fIsh Ismue Iu kunu ngu chu,
ufu kIz puf kufu kuum kInu chI yu. MI shut,
wuu mu fI wIz puf kupuuch tumu pu fI
ushI fu wuun pu tu tIn wufut kut ssIn wuu mu-
fI tum kusI chI yu. Amb ushku, zoonII pu
ufu tu mu fI uyum tu nutsu tu ngut ush ku sIn
tuu chI nIII nu yu, tyu fu, unu mun ApunII
wusu ndu fuf ts pu tu fu ushI fu ngI yu.
13-14
AshI fum chu, unush Akuf shu
yuwuu ApunII pu tsI yu tu fu ngu nu unoo,
wuu nuu tsI shu tfu ngI yu. ApunII nuwuu
pufung pu fee, yuwuu kIyung kuchI yu fu-
ngI unoo tsI. Nuwuu pufu ngI tuu, wund
kchI tu nu. MI shut, nu ushI fI tum neets shu
kungoo wIfee tssuf tu chI mu, ApunII
wuunu nee kungoo kIs nup kI yu. Nuwuuts-
shu pukeendu, tfu ngI yu. Anshu kung
ApunII Chtufungu15 , 16
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
35

D
17.8 Yuwuu nIsh tu unoots tum Tuyus pu tum pu nI 7.5 tuyu sI mu kumun kI yu.
upus pI mu nu, yup tsup suf Kudes, mI shut
Befe dIs ushI fu tuu fu ngu umbI.
15
Anu mun shu, Aku fu fI nI wIpuu tutsI-
pu fu ngI yu Apfu muu wIpu. WIpuuts shu
Ismue Iuu tu su mu fu ngI yu.
1
Anpuf
Apfumu fIn shu 86 musu chI fI nI tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Aku fu-
fI nI Apfu muu wIp tutsI pu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatssha Apan!! Apramarineetsi:
Ashpari tputsirish wayumshiree tas
ksupchin!!inpa, trangu anootsshita
17
1
Apfumu fI nI musu chI fI nI 99
tuu fum chu, unush yusuf ApunII
wuu nuu tsI tuyu mu ndu yu fu, Apfumu fI-
nee tsI tsI yu tu fu ngI yu. Apfu muu, Nuw
wuu tu tu nu Apu nIII. Nuwu mu fI chu kIz pu fI
tuukI. AshI fu chu, shIy shu wunu sI fI fI tuu-
fu shIsh tuung chu, ufu tu mu fI nuwuu kukI
puyung chu.
2
Amb ush ku chush, shI yu pu kupu ngu-
nu shu pu fI chI nu chI nI yu. ShI yuum ufu
nuw kupung Istu chI nIIu. ShI yu chIch
ufu ngI nu shu chI nIII nIsh pzu pu nI chI nIII nu-
yu, tfu ngI yu. Nuwuu nu shI yuu umI ku-
fee mI kupung nchInII pu.
3-4
AshI fu chu,
Apfumu fIn shI tI nI unoo muzI nu fu ngu,
tutunII tu yu fu, much tsu push tImu chu chu-
wu, muzI nu zI nuw ushI fu ngI yu. Ufu nuw
shI yu pu kupung chI nuk chu fI, shI yu mu fI
chI nIII nIsh tsu puf nu sIsh ztufu tutsIt chI-
nIII nu yu.
5
Amb ush ku chush, shI yuu sufIsh
ndu shu pu fI nImun tsuf tuk sIn Apfu muu
tchI nIII nu yu. NImun shI yuu sufee tsIsh,
tsuf tuk sIn Apfu hu muu, tt shu psInu yu,
wutum shI yu mu fI chI nIII nIsh tsu pu fu nus
ztufu tuu chI nIII nu wu.

ShI yu mu fI chI nIII-


nIsh uyum kufu kuu muw kInuk sIn, yuk tush
ksut chI nIII nI yu. MI shut, IchI ngu foom
tsu pu fu nus tputs shI yuu tsI mu fI wupu-
feem puz ushI fu sIn nu chI nIII nu yu.
7
Itufu,
umb ush ku chu fI, shI yuch cheetsImu fI chI-
nIII nee tsIsh, uyum tu nIIuf nu feets tum tIsh
kupung chI nu chI mu. Ufu tu mu fI nuw shI-
yuch chee chI nIII nIsh ksut ku fI tuu chI nu.
Amb ush ku chu fI, nuwuu tsI mu fI Apu nIII-
fee mu nI nu chI nIII nu yu.
8
AshI fI yu, nutum
tpu tsIsh wutsu pun musu fush tuu fu tuf shIn
ushIkshu, Itufu nuw shu nee Kunuu nu tsup
shI yuum, chI nIII neem tum tIsh ush chI fI
punu chInII pu. ChI nIII nIsh nee tsup ufu tu-
mu fI umuy tu chI nIII nu yu.
D
9
MI shut, shI yuu utu shI nu, ShIy shu
nIIu fu nu fee tsIsh kumu nIng chu. Nuwuu
kukI ufu tu mu fI puyu chI nIII nu pu, wutum
nuw shI yuu umI kuf tu fu ngI nu wu.
10
Itufu,
Apfu muu, shIy shut chI nIII nI tum tIsh,
tpu tsI fI tum tIsh, yuw shuun shu tuu ku nu
un IchI ngu fu sIn nuwuu kukI tumIn chI-
nIIIn pu, yuwuu nuw kumuch tu ku chI
unoo tsI. AshI fI IchI ngu fu tputs kumu zu-
nuf wuyum shI fee tus ktsu pchI nIIIn pu.
11
Wuyum shIf tus tspu kum chu, kukufI nI
unoo ktuf chI nIIIn pu. Amb ushI fum chu-
sIn, tputs IchI ngu fu sIn yuwuu nuw shI-
yu pu kupung chI nu ku fI nI tuu ku nI unoo
uwshtI sIn yusu chI nIII nu yu.
12-13
Nu nImun Iwuz IchI ngu fus tpu tsI-
fI tum tIsh wIpuu wuyum shIf tus ktuf-
chI nIIIn pu. Ufu nIIuf nIIuf tu fum chu,
unu mun shu tuchIp mutu yu fu zuf mufum-
chu unush ktu fung tsu. Tunu fee wuuts tuu
nIIuf tu ku chu, m'chuchufeetstumtIsh,
yuwuuts tum ku fIk pu tpu tsee wIp puxu-
nxu fu ngIsh unoots tum, ktu fung tsu,
utu shI nu. Ash ku chus, nutsee tIs yusuf
tuputs tee yuu utI tuu tee su, ndun shu pu fee.
Anu mun ufu tu mu fI tputs yusu yustu nIII-
nu yu yuwuu nuw sIyu pu umI kuf tu fu ngI
unoo tsI, yuwuuts tum nuw sIyuch chee
ufu ksut kI unoots tum tu yu.
14
Itufu, yuw
nIIuf ndu wuyum shI fee tus ksu pu fu ngu
un ndu sIyu pu wushu nund tuu chI nIII nu-
yu. Wutum nuwuu kukI ndu puyu fu ngu-
nu wu, tfu ngI yu ApunII Apfumu fI nee tsI.
15
AshI fI yu, unu mun shu ApunII Apfu-
muu: Nu nImun Iwuz ndu shu pu fI Izu-
nIIeets Ish tsuf tu kush, Sufuy tch shu. Nu
nImun Izu nIIeets Ish sufu Sufuu su-
mung chu.
1
Nuw Izu nIIeemIsh Sufuum
kIz puf Istu muum zund kI nu. NImun
Izu nIIIsh Ipu fI nu chI yu. Anu mu nu fI shu
tputs pzu pu nI chI nIII nI yu. Zupun yukut
ApunII Chtufungu16 , 17
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
36
tuuchI yu. AnchIch nIIuf nuf kIz puf kufu-
kuw tuu chI nIII nu yu, tfu ngI yu Apu nIII
Apfumu fI nee tsI.
17
Apfumu fIn shu tImucheefu, mung-
shu fI chI nu yu fu, stu fu ngI yu.

Tumufeeju
tpu tsIch wuchI nIch 100 musu chI fIch tuufu
Ipu fI nu chIch? MI shut,

tumu fee ju Izu nIII


Suf musu chI fI nI 90 tuufu Ipu fI nuch? tfu-
ngI yu Apfumu fI nI.
18
Itufu, Apu nIIeets shu:
Apuu,

Ismue Iu zu wu, ush tu chI wu? AshI fI


Ismue Iuum Istu ngI, tfu ngI yu Apfumu fI nI.
19
Itufu, ApunII shu: Ufu Izu nIII fI tIsh Sufu
wIp tutsIpchI yu. TutsIp ku chu, Isuu kuu sufu
su mung chu. Ufu nuw Isuu kuum kupung
Istu chI mu. Ipuf pu tIsh Isuuk pu kupung
umI kuf tu chI mu.
20
Itufu, Ipu fee mIsh Ismue-
Iuum Istu ch tum pu fI nu. IsmueI chIch pzu pu-
nIch tum pu sI nu yu. Ipu fIsh IsmueI 12 wIp
wunI ndu chI yu. KIz puf kufu ku nund tuu chI-
nIII nI yu.
21
Itufu, kuupu Isuu kuum kIz puf
Istu chI mu. Isuuk pu kupung umI kuf tu chI nu,
Nu nImun Izu nIIIsh Suf mInush musuch
Isuu kuu tutsIpchI yu, tfu ngI yu Apu nIII.
22
Tyu fu, ApunII Apfumu fI nee tsI
mIkee fu kusu fu ngI yu. Kusu yu fu, ApunII
nuu tu fu ngI yu.
23-27
Apfumu fIn shu unu fI-
tum Apu nIIee kuk tumI nu fu ngI yu. WIpuu
wuyum shIf tus ktu fu fu ngI yu. IchI ngu fu
yuwuu kumuz nIIuf tu ku unu wuu wuyum-
shI fee tus ktuf tu fu ngI yu, much chu fee wu
wIpu. Yuwuu ku fIk pu much chu feem puxu-
nxu fu ngu unoo wuuts tum wuyum shIf tus
ktu fu fu ngI yu. Apfumu fI nI wuu nuuts tu tum
wuyum shIf tus ktu fu fu ngI tum tu. Yuwu fI
ApunII tfu ngu unufI kukoo tumI nu fu-
ngu nu yu. Anpu fI tum zuf Apfumu fI nI wIp
Ismue Iu fI nI wuyum shI fee tus ktu fu fu ngI-
tum tu. Anpuf Apfumu fI nI musu chI fI nI 99
tuu fu ngI yu. Anpu fI tum zuf wIp shu IsmueI
musu chI fI nI 13 tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
Apfumu fI nee: Tpu tsee wuyum shIf tus
ktu fung tsu, tfu ngu unoo tsI.
Sirtama Apan!! Aprahamarinpatini
tsiyatarangu anoo kamanchintspa
18
1
Anpuf zuf ApunII Apfu hu mu-
fIn shI nI yuku fu ngI yu yuwush
tuu fu ngu unshu. Mum fesh tsup mungIn-
nung tuu fu ngI yu. Anush zuf wuchu mu fee
Apfu hu mu fI nI pungush wushI tu ngu shI-
nung kuxI nxI nuw ushI fu ngI yu.
2
WutsI fI
wunu ngee tputs tuchIp yuku fu ngI yu.
Anu fI tum mIkee fu chIy zu yu fu, tpu tsIp
teet ushI fu ngI yu. Chu mu yu ngu yu fu,
tutunII tu yu fu, much tsu push tImuch tu
ushI fu ngI yu.
3
Sheefu tpu tseets shu, Nuw
shI yuu kufu kuf tu nu. ShI yuum Istu muum
zund kI nu. Mus nuu fInts pu. NeetsI-
fI kutung tsu.
4
Kungoo mu tIpuy funts,
pukIch punu chInts pu k'tseetsIs kupu-
muu mu. Sheef us, yusI nush puchI pukIch
kunu su ngInts wuyun pI shu.
5
Nuwmu
kutu nguts ytu mu sIyuum mufI tu muu mu.
Anu mun kIz puf tu yu fus, kutungkeefus,
ngoo tsIp nuut ssu, tfu ngu, unoo uwshtI-
sIn: KIz puf chu wunu sI fI yuw tIsh unoo,
tfu ngu nu yu.

Apfu hu mu fIn shI tI nI


wup tum pungup Sufu nguz teet ushI fu-
ngI yu. Kusee fu, Sufuu, mIkeefush tIfIk
20 kIIo yngI yuw kIz puf wunu sI fI unoo.
Sheefush, punguum zupun tInu ngI, tfu-
ngI yu.
7
Tyu fu, wuku fup shu tu fush
teet ushI fu ngI yu. Yuwuu wukuf kufu pun
wunu sI fI unoo putu yu fu, much chu feem-
shu putu tu muum punu fu ngI yu. Much-
chuf shu unu fI tum puchu yu fu, kutu ngu-
muum putu tu fu ngI yu.
8
AshI fum chu,
unu mun Apfu hu mu fI nI wuku fuu mImIf
mInu muw yyu fu, unu mun shut wuku-
fu mImI fI mbuf shI unoo yufu ngI tum tu.
AshIp wukuf pu tu fI wunuts yyu fu, yusI-
nush puch tpu tseem muf tu yu fu ngI yu.
9
Tputs shu kutu ngum Iwuts pu fum chu-
sIn, Apfu hu mu fI nee tsI mushu fu ngu nu yu.

Izu nIIIsh yupI nuu fee, Sufu? tfu ngu nu-


yu. Apfu hu mu fIn shI tI nI: Anshu fI pungI-
shI tIndush wuntsush tuu fI yu, tfu ngI yu.
10
ApunII shu wusu ndu fuf: MInush shu
musuch nIng tum kus chI nI pu. Anush zufI
ufu Izu nIIIsh Sufu wIp wunI nduch shu
unush kus chI nI yu, tfu ngI yu. Apfu hu mu-
fI nI pungush wuch shI tu ngush xIyeefu,
tsI yuts tu ngut ushI fu ngu nu yu. ApunII pu
tIp tsIf ntu fu sIn unoo Suf shu Apfu hu-
mu fI nu ngI nI ush tupI shu fu muzI nu zI-
nuw ushI fu ngI yu.
11
Anpuf Apfu hu mu-
fI nI wIzunII pu Sufpu kIz puf wuchI nuw
ApunII Chtufungu17 , 18
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
37

D
18.14 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 9.9 tuyu sI mu kumun kI yu.
tuu fu ngu nu yu. Suf shu unpuf ndu shu
wunguy tu fu ngI yu, Izuu fu ts pu fu ngI yu.
12

Tumufeeju nuw wuchI nI Ipu fI nu chee?

Antuu tI kufu ssee muntsu kI nu wu nIIu fuu


mIfI pI? umb tu mungush chI nu yu fu,
stu fu ngI yu. MI shut,

tumu fee ju zufu nIII


wuchIn Ipu fI nu chee? mungush chI nu ku
Suf tfu ngI yu.
13
ApunII shu, tputs tumu pu fee ushI fu,
Apfu hu muu:

Muyuum shu Suf kupung


stuku? Itufu, yuwuu tI unoo ndu Suf
mungush chI nu kI yu. Ndu nuwuu kukI yusu-
kI yu yuwuu wuchI nu tuu tuu fu ngu Ipu fI nu-
chu unoo tsI, tfu ngI yu.
14
Itufu, ApunII shu,
Nuwuum

untuu tI muu chI xupshIsh tuu tu-


fee ju? Yusuf ufung tu chIsh musuch kus chI-
mu. NIsh tum zufI unush Suf ufu tu fI shu wIp
wunI ndu chu unush kus chI mu,
D
tfu ngI yu.
15
Suf shu unoo muzI nu fu ngu, kIz puf
punI fu ngI yu, ngI chI muum zundu fu ngI yu.

Antuu tI stu fu ngee zI? tfu ngI yu. Itufu,


ApunII shu: Nuw yusuk tu nu, yuwuu shIy
stu fu ngIsh unoo tsI, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
Sufuu: Ipu fIsh ufu wunI ndu chI yu tfu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaa Aprahamarini
yakat Sodomaam Apan!!pa masharangu
anootsshat kamanchintspa
1
ApunII shu tIp tsIf chIy zu yu fund sIn,
Sodo mup shu yukut punguu nI utu sIn,
nuuk chu sIn, unush Apfu hu mu fIn shI-
tI nI, Ipu num chu fI upus kupu tI, tu,
tuchI tu fu ngI yu.
17
ApunII shu mungush
chI nu fu ngu, Xumu chI. Apfu hu muu tsI mu
kumun chI mu sI mu, yuwuu Sodom shu-
chee tpu chI ngu chI unoo tsI.
18
Wutum
Apfu hum wuchI nIIIn zupun kIz pu fee wu
tuu chu wu. AshI fI yu, unoom nuw kupung
Istuch shu pu fI nu yuwuum IchI ngu fu sIn
tputs tsu puf nu sIsh tuu ku nu unoo mu yu.
19
Wutum nuwuu nu Ipu su fu ngI nu wu,
nuwuu nuu tsI kukI kumu nI muu mu,
wIpuum tum sIn, wuchI nIII noom tum sI-
nu. Yuwuu nuw kukI kumu nI fu ngI unoo
puyuk sIn, wunu sI fI fI shu tuu muu mu
umb ush ku sIn, tputs pu tu fI mupIyf sIn
tuu chI nIII nu yu. Ash kut ssIn, nuw shu
yuwuu sIyuum Istu chInts pu tfu ngI unoo
tumI nee fu fI kusu chInts pu, mungush
chI nu yu fu tfu ngI yu.
20
ApunII shu
Apfu hu muu tfu ngI yu, Tputs utu nu yu:
Sodom shuch, Gomof shuch tum tputs
kIz puf yutu fI tu nund tuu ku nu yu tssIn-
chu.
21
AshI fI yu, nuwuu nu shu nuu yu fu-
fI, kuu pu nI fI kchI pu fI shtI pungu tu mu.
Kumu pu fI zufum pu tuf tu yu muntsIf
tuuk sIn, yutu fIt shI shI fI nee tsI Izuu fu
yusu chI mu, ApunII tfu ngI yu.
22
Tyu fu,
ApunII wusu ndu fuf tsI mbu nuf tI sIn Sodo-
mup nuu tu fu ngu nu yu, Apfu hu mu fIn shu
unshu fI ApunII pu shu neey ushI fu ngI yu.
23-24
Apfu hu mu fI nI shu Apu nIIee kyu mu-
yu fu mushu fu ngI yu,

Yuwup tu fI wunu sIf


tputs tuu ku nu unpu tu fI wushu nund yutu-
fIt shI shpun pu kupeeteefush kusu chIsh?

Ndu yuwu mund unush yukut tputs 50


wunu sIf mush tuu ku nu unu mund ndu
yufu muum wufI tuk?

Yuwup tuf tu ju
tputs 50 wunu sI fI mush tuu fu nu unpu tuf-
tu ju ush pu fI kupeeteefush kusu chIsh?
25

Muyuum shu tputs wunu sI fI mush pu-


tu fI tpu chI nguk shu?

Muyuum shu shIy


unu mu shee chI nuk shu? ShIy wutum
ApunII shu wu. ShI yu mu fI tpu tsee ItsIn-
su fu yusu yu fush, tsu pu fu nu shu chee
wuneekshu wu, tfu ngI yu Apfu hu mu fI nI.
2
ApunII shu: Wuu nu fI tputs Sodo mush
50 wunu sI fI mush puk chu fI, nupuch pu fI-
nu. Ndu tpu tsee tpu chI ngu chI nu, tfu ngI-
yu.
27
Tfu ngu, unu mun yusuf Apfu hu mu-
fI nI Apu nIIee: Nu yusuf shu Apuu, shI yuu
tsI yu tu muum zund kI nu. Itufu, nuw shu
ndun tuu wufI tu fu fI, tputs tuu tI ushI fI tuu
shI yuu mush kI nu.
28
Itufu, upuz unush
Sodo mush yukut tputs 45 tuufu,

wunu-
sI fImshI unoo tumuy chee zIsh?

Yuk tuu
kupeet chee zIsh? tfu ngI yu. ApunII shu:
Sodo mush 45 tuufu unoo yukut kupeet-
chee zI, ufu nupuch pu fI nu, tfu ngI yu
Apu nIII.
29
Anu mun yusuf shu Apu nIIee
mushu fu ngI yu.

Apuz Itufu tputs wunu sI-


fI mush 40 unush yukut tuufu? tfu ngI yu.
ApunII Chtufungu18
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
38

D
19.4-5 Rom shu chee mu 1.26-27 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Yusuf unoo ApunII: Wuu nu fI tputs wunu-
sI fI mush 40 tuufu unoo yukut kupeet-
chee zI, ndu mbu fI, tfu ngI yu.
30
Yusuf
Apfu hu mu fI nI ufung mushu fu ngI yu:
Nuw shI yuu Apuf tu nu. TsI yun tu fInII pu,
yuwuu shI yu pu tsI yut kI unoo tsI.

Apuz
tputs wunu sI fI mush 30 tuufu unoo yukut
kupeet chI tum tu zIsh? tfu ngI yu. ApunII-
shu: Wuu nu fI tputs 30 wunu sI fI mush
tuufu unoo yukut kupeet chee zI, ndu mbu-
fI, tfu ngI yu.
31
Yusuf shut Apfu hu mu fI nI
tuyuseefu, ufung tsI yu tu fu ngI yu, Nu
nuw yusuf shu Apuu, shI yuu mush kI nu
k'keetsIsh kupeeteefufI,

Apuz tputs
20 tuufu?

Anoo tumuy chee zIsh? tfu-


ngI yu. ApunII shu: Wuu nu fI 20 tputs
wunu sI fI mush tuufu ndu unoo yuk tuu
kupeet chI nu, tfu ngI yu.
32
Yusuf shut
Apfu hu mu fI nI mushu fu ngI yu. Apuu,
Nuwuu tsI yun tu fIy sh pu. Nu nImun ufung
ndu shu pu fI mush chI nu.

Apuz 10 tuufu
unoo tumu chee zIsh?

ShIy umukshu?
tfu ngI yu. ApunII shu: 10 tuufu ndun-
tum yuk tuu kupeet chI nu, tfu ngI yu.
33
Anu mun tsI yu tsIs Apfu hu mu fIn pu tI nI
yuwuts pu fum chu sIn, ApunII nuu tu fu ngI-
yu. Apfu hu mu fIn shI tI nI wup tum pung pI-
tum nuu tu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Apfu-
hu mu fI nI ApunII pu yukut Sodo muum
tsI yu tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaa Apan!! Sodomshuchee
mishat Gomorshucheetstam
waneerangu anoo kamanchintspa
19
1-3
AshI fI yu, zuf tupI tu fu nIIu,
ApunII much chuf tsI mbun Sodo-
mush yukut kusu fu ngu nu yu Iotu fIn shI nI
pungu. Iotu fIn shu kuxI nxI nu wu unush
wutsI fI tu fI yukut ushI fu ngI yu, yuwush
tputs shu nIy ku nu unshu. AshI fI yu, Iotu-
fIn shu Apu nIIee much chuf pufu ngu,

TumufImtu, Ichee? tpI tu chIy zu funII


ushI fu ngI yu. Apu nIIIp much chuf ndu
nupku, yuwu shu fI tImu chu fu unshu fI,
Ichee, nuwush pungI kusung tsu. Nuwush
kuseefus, chu mu yu fus, unshu fI muut ssu
pungI shI nu, Iotu fI nI tfu ngI yu. Itufu,
ApunII shu much chuf: Wup pu fI, yuwu-
mund Iyuu Istu muum zundu fu ngIsh
unu mu ndu, tfu ngu nu yu. Itufu ushI fI tuu,
nutu fI nuu chI nI pu upus ngoo tsIsh yuwuu
tImbu fu nIIIz upu su nund kupung kufee-
fu unoo muu chI nI pu, ApunII much chu fI
Iotu fI nee tfu ngu nu yu. Iotu fIn shu ndu
sumbuy tu fu ngI yu. NIshu fI muu ngInts,
tunu nuwu yu sIyuu tsI yu, tfu ngu, ushI-
fI yu, ApunII shu much chuf, Ayu, ushI fI
nIshu fI pu fI muu chI nI yu shI yush pungIsh-
shu, tfu ngu nu yu. Iotu fIn shu punguu ndu
tpu tu fu unoo yyu fu, wunu sIf mufI tu-
fu ngI yu. ApunII shu much chuf unoo kIs
kutu ngu fu ngu nu yu.
4-5
AshI fI yu, yuwush ApunII much chuf
muu kum chI nIII nu unush shu yuk tu shchI fI
tputs zupun kusu tu fu ngu nu yu. Kunu ngu-
seew tum, mIshu wuchI nuw tum ushI fu-
sIn kusu fu ngu nu yu. Iotu fI nee tsI pung'
tufI pI ngu fu ngu nu yu. Sheef sIn, kupung
zumu ngu fu ngu nu. Iotu fI nee tsshI tI nI:

Nutu wu?

ShI yush pungIsh tputs psuun


kusu fu ngu nu, unuwu? Nutu un tputs
tushI tu ngu ngI. TuyutufIteefunI, kusu pu nI
utI nI yu,
D
tfu ngu nu yu tpu tsI.

AshI fI yu,
Iotu fIn shu tpu tsee tsI yu tu muum shI tu ngu-
fu ngI yu. ShI tu ngu chu, pungu see wuch
mbum tstsu fu ngI yu.
7-10
WIshchIp shu
shI tu ngee fu, AshI fI yu, nu zuwuu, muzI nu-
ntsu, Nuw sIyuu tInu. KIz puf yutu fIt nee
tpu tsee muntsIf tsI yu tInts pu. Itufu, nuw
IpufI tuuf chu. TsI mbu nu kumu sI nu, ndu
kumuz pu mInum tI yum yutu fIt tuu ku nu yu.
An sIyuum nuw IpufI tushI tu ngu chI mu.
AshI fI yu, sIysu unoo yuw zund kIs un
ushI muum wufI tu fI yu. Itufu, yuwuu nuw
yumbI yu fI unoo tuyu tu fI tu muu mu wuts tu,
wutum nuw unoo tputs ksut kI nu wu, Iotu-
fI nI tfu ngI yu. Itufu, uwshtI sIn: NdunI.
Ksu ngI unoo tpu tsI. Pshtu pu nI tunI chu.

Muyuum shu shIy unoo tpu tsee puchI-


nduk shu?

Antuu tI shIy nIshu chee zIsh?


ndu mbu fee. AshI fI yu, pup chu shuu nuu tsI-
shtu. Afu ngI nu shu kIyung yuchu chI nI yu,
tfu ngu nu yu Iotu fI nee tsI. Tputs tfu ngu-
ApunII Chtufungu18 , 19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
39
sIn, Iotu fI nee tsI putu yu fu sIn, tunu nun tu-
fu ushI fu ngu nu yu, yuwuu tundu pu nu zee
wuch kmu nu fu unoo tsI. Itufu, uwshtI sIn
ApunII much chuf pungu sIsh wuntsush
shu nee ushI fu ngu nu yu. Itufu, unshI tI sIn
Iotu fI nee tsI putu yu fu sIn, pungush tup-
shtu fu ngu nu yu. Sheef sIn, wuchoo mbum
shtu ndu fu ngu nu yu.
11
AshI fI yu, uwshtI sIn
yuw tputs wIshchI pI fI nutsum pu nI shu nee-
fu nu unshI tI sIn wIshchI pI fI wuch mchus-
tu fu ngu nu yu. Ndu shu pungu sIsh pshtu-
muum wufI tu fu ngu nu yu.
12-13
AshI fI yu,
ApunII shu much chuf Iotu fI nee tsI: MIn
Ipu fIsh yuk tush tuu fI nuu fI ushI fu, kumuz,
kIzu tum, mIshu ngu sI fIsh, mIshu muu chI-
fI tIsh IchI ngu fu unoo kufu zu ngI pungI-
shIsh, tfu ngI yu ApunII much chu fI. Nee
yuktu Iy kuchI ngu muum zunduk tu nI chu,
wutum kIz puf yutu fIt tuu ku nu wu. Sodom-
shuch IchI ngu fu sIn tpu tsee nutsu ku nu yu,
tfu ngI yu. Iyuu ApunII zungu nI fu ngI yu
nIshu chee yukut wunI muu mu, tfu ngu nu-
yu.
14
AshI fI yu, Iotu fIn shu pungush shI tu-
ngee fu nIIu, yuwuu tputs wIpuu yumu pI
utu sIn tsI yu tu fu ngu unoo kumun ku tu
nuu tu fu ngI yu. Anush shu kusee fu, Nee
yukut mIkeefus kusu yu fus nuung tsu. Nee
yukut mIkeefutundu, ApunII kupeeteefu
kusu chu, tfu ngI yu. Itufu, ung sIf shI tI sIn
ndu k'kuzee puyu fu ngu nu yu.
15
Anu fI tum zuf tufu sI tu fu nIIu, ApunII
much chuf Iotu fI nee tsI: Nutu fI mIkeefush
chIy zu yu fush nuung chu IzunII pu tuf tIsh,
Ipu fIsh tsI mbu nu fI, ushpu fI tIs tsI pu tsee
punI fee su suwung tsu. Nee nu mus sI fI
yuk tuu ApunII mIkee fu wunI chI yu, tfu-
ngI yu.
1
Itufu, Iotu fIn shu ndu mIku fu-
ngI yu. ApunII shu much chuf wuun tu fI
putu yu fu, wIzu nIIeets tum, wIpuuts tum
ush pu fI ApunII tushI tu ngu fu ngI yu, wutum
ApunII Iotu fI nee tsI kIz puf chI nu fu ngu wu.
17
TushI tu ngu fum chu, Kumu ngu muum
zund kee su, mIkeefus IfI pung tsu. KushI pIsh
puk chI yum nupInts pu. Puk chI yum ngoo-
tsIsh tnd su peem xIyInts pu. Izuu fu muchIp
suwu mu mu fI suwung tsu, tfu ngI yu.
18
Itufu, Iotu fIn shu: NdunI. Amb shI-
fInII pu, Apuu.
19
Wutum shIy nuwuu chI-
nu fu ng shu wu, mIshu nuwuu tuu fu shee tsI
tupu chI ndu fu ng shu wu. AshI fu chu, nuw
shI yuu utu shI nu. Nuw muchIp suwu muum
zund kee zI. Suwu kI nuu feenu, upu su fI-
pu wunee shIsh nuwuu kumutchI ndu nu-
yu. Ash ku chu, nuwshupufI tsI pu chI nu.
20
Itufu, nu muzI nu ngu nIIu. NIshu fI yukut
pukIch wutsI fI tuuf chu, umb suwu ku fI,

shIy unoo umukshu? tfu ngI yu.


21
ApunII-
shu much chuf: ZufuktI shchu. Yuwuu
tIsh unoo yukut wunI chee zI, wutum
t shu wu.
22
AshI fI yu, nuung sI mIkeefush.
Itufu, mus wunI chee zI. Ufupu shI yu mu fI
kusuch shu yukut Swuf shu yu, tfu ngI yu.
Yukut puk chI utu sIn Swu fuu su mu fu ngu-
nu yu.
23
Iotu fI nI putu fI zuf yuku tu fu nIIu
unush kusu fu ngI yu yukut Swuf shu.
24
ApunII shu yuwuf pIch sIn ushI fu sumu-
see kuwu mbun zungu nI fu ngI yu. PInguf
kufu ku tumu tuf pu fI ushI fu kIz puf kufu fu-
ngI yu Sodom shu cheetsI, Gomof shu cheets-
tum tu.
25
Amb sheefu, ApunII Sodom shu-
chee tpu tsI IchI ngu fu tpu chI ngu fu ngI yu:
tIp tsIf pu tu tum, chI fI chI fI tum, muu chI IchI-
ngu fu muchI fu ngI yu.
2
Itufu, Iotu fIn shu
wIzunII suwu yu fund sIn, upus ushIp nup
ushI fu ngu, yumeem shu kInu fu ngI yu.
27
Apfu hu mu fIn shu sIng zuf ApunII pu
Iotuum tupu chI ndu pI tu, tsI yu tu shI nu,
umb tum putum zuf putu fI nuu tu fu ngI yu.
28
Sodo mup, Gomo fup yukut nup ushI fu-
ngu, IchI ngu fu tsI mbu nu fI wuzu wush
yukut tuufu un msus tuwup mzee tu fu
pufu ngI yu.
29
AshI fI yu, ApunII yuk tu-
shchee Sodom shu chI, wuzuwshuch tum
tputs IchI ngu fu sIn wunee fu ngI yu. Itufu,
ApunII Apfu hu mu fI nee tsI chI nu fu ngu,
Iotu fI nee tsI ndu wunee fu ngI yu. Itufu,
Sodom shu cheetsIm kIyung yuchu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
tsI mbu nuu yukut Sodo muu, Gomo fuuts tum
ushI fu sumusput wunee fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na minootssha tsiyatsis
pakich kamanchintspa yuwaatssha
Lotarini wip kiz mantsir waparee
chinarangana anootsi
30-31
Iotu fI nI Swufush tuu muum
punI fu ngu, Swu fuu yukut kusu yu fund-
sIn, wIpup tu fI kIz tsI mbun muchIp
ApunII Chtufungu19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
40
nuu tu fu ngu nu yu. AmbI fI shu wuchush
wuntsush tuu fu ngu nu yu. Iotu fIn shu wIp
Iwu chIztu mu fI nI munuu shI pu mun chee
tfu ngI yu. Iy upu fI nI kIz pu fI wuchI nu-
yunII chu. AshI fI yu,

chIy tumuy chee-


zIch?

Chu ku ju chI yuu yumu chI nIII nu?


Kumuz ndu nI wu, mun wuchIn tfu ngI yu.
32
AshI fI yu, Apu puum tuwuf su yu fu nI,
wushu nund muu yu nI. Ash ku chu nI, Ipu fI-
nu yu nI yuu mu tu fI Ipu fee mu nI, tfu ngI yu
Iwu chIztu mu fI nI.
33
Anu fI tum psuun tupI tu fu nIIu, mun
putsI su fI nI vInoo wupu feem yseefu,
tuwuf su fu ngI yu. Sheefu, wupuf pu
muu fu ngI yu. Itufu, Iotu fIn shu kupung
kufu su fu ngu, ndu chI nu fu ngI yu yuwuu
wIp ushI fu ngu unoo tsI.
34-3
Pu tum shu
munuu: Nuw psuun upu put tumu nIIIm-
nu. AshI fI tum, nu psuun shIy shu upu puu
tuwuf su yu fush, upu push mungI. TsI mbu-
nuf tI nI Ipu fI nu pu nI, tfu ngI yu. Tyu fu-
sIn, yusuf shu wupu feem tuwuf su fu ngu-
nu yu. WIp shu nIIu fu fI nI uwshu wupuf pu
muu fu ngI tum tu. Itufu, wupuf shu kupung
kufu su fu ngu, ndun tum tchu fu ngI yu.
Amb sheef sIn, tsI mbu nuf tI sIn mIfee-
fu ngu nu yu wupu fee wIpu.
37
AshI fI yu,
Iotu fIn shu wIp Iwu chIztu mu fI nI uwmu
kumu zuu tutsI pu fu ngu, wIpuu suf Mowu-
buu su mu fu ngI yu. Mowub chIch tputs
pzu pu nee fu ngI yu.
38
Yusuf shu Iotu fI nI
wIp nIIu fu fIn shI tI nI tutsI pu fu ngI tum tu.
Uwshu wIpuu sufu Pegu mI su mu fu ngI-
yu. Pegum shu pzu pu nee fu ngI tum tu.
Wutu chu Amn shu chI nu ndu fI tu tpu tsI.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Iotu fI-
nI wIp Ipu fI nu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiri na, Aprahamarini wizan!!pa
kurakash Abime!ekash watsapun
kusarangana anootsshat kamanchintspa
20
1
Apfu hu mu fI nI shI tu ngee fu nIIu,
mInup shut tsup Negue bup shu
nuu tu fu ngI yu. Amb shut yukut Guefufush
kusu fu ngI yu. Anshu fI shu tuu fu ngI-
yu. Annu ngI tum tsI mbun yukut Kudes,
Suf tum ushI fu tuu fu ng tum tu.
2
Anush-
shu Apfu hu mu fI nI kusee fu, kufu kuu
AbI me Ie kuu punI fu ngu, wIzu nIIeets tuu
Sufuu, Izuf tu nu, tfu ngI yu. Yuk tu shuch-
shut Guefufshuch kufuk AbI me Iek unoo
k'kuzee muzI nu fu ngu, wusu ndu fee
kumuch tu yu fu, wusu nduf shu yumu-
yu shI nu sIn, AbI me Ie kuum punu fu ngu-
nu yu.
3
Sheefu, nutum zuf AbI me Iek
kIz puf muu fu nIIu unush pumu su fu ngI yu.
Anush ApunII shu: AbI me Ie kuu, ufu shIy
mIkeefush tsI puch shu, yuwu mund kIzuu
wuzu funII wunI ndu yumu fu ngIsh unu mu-
ndu yu, tfu ngI yu. Tyu fu, AbI me Iekshu
unoo muzI nu fu ngu, kIz puf punI fu ngI yu.
4-5
Uwshut: Apuu, Itufu

muyu mu ndu
nuwuu wunI chIsh?

Antuu tI nuw kIzuu


muntsIf putu tu fu ngI nu wu? Ndu puk chI-
yum yutu fIt putu tu fu ngI nu. Wuu nu chu
Apfu hum nuwuu tumu pI ngu fu ngu ndu.
WIzu nIIeets tuu Sufuu Izuf tu nu, tfu ngI-
yu. KIz shu: Nee kumu zuu nuw wuwuf-
tu nu, tfu ngI tum tu. AshI fu chu, nuw shu
mupIy fu fI yumu fu ngI nu, tfu ngI yu.

ApunII shu: ZufuktI shchu. Nuw shI yuu


yusu kI nu. Ndu kIzuu muntsIf putu tu fu-
ngIsh. Anoo nuw pufu ngI nu.
7
Itufu, shIy-
shu nu kIzuu Izuu fu wuzu fu nIIeem tum
tuwun pung chu. Ndu nI yu shIy tuwun pu-
kush, ufu nuw shI yuu kupung tu ndu wunI-
chInII. Ufu zufum pu tu fI shIy tsI puch shu,
tfu ngI yu.
8
Pu tum shu tufu sI tu fu nIIu, tmee fu,
AbI me Iek tIp tsI fee kufu zu fu ngI yu.
Kufuzeefu, yuwuu pumu su fu ngu unoo
kumu nI fu ngI yu. TptsIf shu unoo muzI nu-
fu ngu sIn, kupung punI fus tu fu ngu nu yu.
9
Anu mun shut, AbI me Iek Apfu hu mu fI nee-
ts shu kufuzeefu, AbI me Iekshu tunu xI nu-
yu fu,

Muyuum shu shIy nuwuu ngu tIsh


tumu pI ngu fu ng shu? Nuwuu kIyung
yuchu muum zundu fu ng shu. Tpu tsI feets-
tum tI tuyu tu fI tu muum zundu fu ng tum-
shu,
10-11
tfu ngu, Apfu hu mu fIn shu: Nuw
mungI shI chI nu fu ngu fI, NIshuch tputs
Apu nIIee kuk ndun pu fI puyu ku nu yu.
12
Itufu, ushI fI tuu tI, nuw zuf ku fI tfu-
ngI nu. Antuu tI nuw kuu pu nu tunu fee zI.
Nee Izuf tu nu, Apup chu wIpu yu. Itufu,
wunI fIn mIn shu chI. AshI fI tuu, nuw shu
unoo yumu fu ngI nu.
13
AshI fu chu, nu
nIng shu, wuunu ApunII nuwuu kumuch tu-
ApunII Chtufungu19 , 20
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
41

D
21.10 Yuwuu nIsh tu unoots tum GIu tus sh chee mu 4.30 tuyu sI mu kumun kI yu.
fu ngu, upu fee tsI pung' kusu yu fu fI, unush
nuwshut Izu nIIeetsI wunee fu ngI nu.
YupImu su ju yukut kus ku chI nI yu, ushI fI
tputs shu shI yuu mush kI nuu fI, shIy shut,
Nuw nee wuwuf tu nu tng chu, tfu ngI nu,
Apfu hu mu fI nI tfu ngI yu.
14
AbI me Ie ku fIn shI tI nI wuu mu tum
wuzu fu nIIeem tum Sufuu tuwun pu fu ngI-
yu. Sheefu, unu mund muuch tuu mungu-
tu fI Apfu hu mu fI neem zupun punu fu ngI-
yu. Opeej tum, wuku fu tum, much chu-
feem tum: kIz, kumuz ushI fu punu fu ngI-
yu. ShImbeefu,
15
Nupu ngI, nuw tsu pun nI
wunInII tuufu. Sheefush, nuchu ngu ngI.
YupIm shuu nu nuu muum zunduk shu,
umb nuu yu fush tuu mu chu, tfu ngu,
1
unu mun shu Sufuuts shut tsI yu tu fu ng-
tum tu. Nuw shI yuum zufu nIIeemIsh kufI-
kee mInum mIIo punu fu ngI nu. An ushIp
kufIk shI yu mund tuwu puk puz ush kI nu.
Ash ku chu fI, unoo tputs IchI ngu fu sIn
yusu chI nIII nu yu. Ayum tuu tI shI yuu ndu
muntsI fI mush k'kuz tsI yut ku sIn tchI nIII-
nu, tfu ngI yu.
17
AshI fI yu, Apfu hu mu fIn shI tI nI Apu-
nIIee mushu fu ngI yu. Apuu, AbI me Ie kuu
yusuf chI nung chu. MI shut, wIzu nIIeets-
tum wngu yu feem yufung chu, much-
chu fee wuuts tum tu.

Tumushtuj uyum
wIp pzu pu nI chI nIII nu? Apfu hu mu fIn
tfu ngI yu.
18
Yuwu mund Sufuu AbI me Iek
yumu fu ngu unu mund ApunII wunee fu-
ngI yu. AbI me Iek chIch tputs ndu uyum-
tuu tI Ipu fI nu chI nIII nu yu, ApunII tfu-
ngI yu. AshI fu chu unoom Apfu hu mu fI nI
ApunII pu mushu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Apfu-
hu mu fI nI wIzu nIIee Sufu fI nee yun pu fu-
ngu unoo tsI.
Aprahamarini wip Isaak n!!urtarangu
na anootssha kamanchintspa
21
1
ApunII wuunu Sufuu chI nu-
fu ngu, Sufu fI nee mI kupung
Istu chInII pu, tfu ngu, unu fI tum kukoo
tumI nu fu ngI yu.
2
Sufu fIn shu mIfee yu-
fu, kumuz tutsI pu fu ngI yu. Anpuf shu
Apfuhu mu fI nI kIz puf wuchI nu mu nu.
AshI fI tuu, Ipu fI nu fu ngI yu. ApunII wuunu
unush zuf Ipu fI nuch shu, tfu ngu, unshu-
fI tum zuf Isuu ku fI nI nIIuf tu fu ngI yu.
3
Apfu hu mu fI nI shu wIpuu suf Isuuk su-
mu fu ngI yu.
4
Anu mun tuchIp mutu yu fu
zuf wIpuu Isuu kuu wuyum shIf tus ktu fu-
fu ngI yu. ApunII yuwu fI kumuch tu fu ngu
unu fI tum Apfu hu mu fI nI tumI nu fu ngI-
yu.
5
Anpuf Apfu hu mu fI nI musu chI fI nI
100 tuu fu ngI yu. Anpu fI tum zuf Isuuk
nIIuf tu fu ngI yu.

AshI fu chu, Sufu fIn shu: Nuw shu


mungI kupung ksu ku fI stu kI nu. Tputs
nuwuu IchI ngu fu sIn muzI nuk chu sIn,
nuwuu stu ch tum pu sI nu yu.
7

Chu ku ju
Apfu hu muu, Izu nIIIsh Ipu fI nuch pu fI
tfung? ApunII wuunu Iyuum zundeefu,
nuw shu kIz puf wuchI nu tuu tI Ipu fI nu fu-
ngI nu, Sufu fI nI tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu Apfu hu mu fI-
nI wIp Isuuk nIIuf tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Aprahamarini wizan!!ee Akara wipaptari
Ismae!pa arap zanganirangu anootsshita
8
Apfu hu mu fIn shu wIp Isuuk wunI fee
mImIf kusu fI nu fum chu, kupung shu-
mbutchI mu, tyu fu, tpu tsee yumbI yu fu,
kupung shu mbutshI sheem wuyu fu ngI yu.
9
Ismue Iu fIn shu wupu fee wIp Isuu kuu
mIchIt ku, zufung chu ku nutsu fu ngI yu.
Sufu fIn shu unoo pukee fu, kupung tsI yun-
tu fu ngI yu.
10
Wuzu fu nIIeets shu Apfu hu-
mu fI nee, M'chuchufI wIp

muyuum shtu-
ju nIsh Iyupu wushu nund tuuch? Afup
zungu nee fush, ksu ngI wunIf pu tuf tu.
Ayum tsI pu kI nuu fee shu, yuun tu fI
Ipu fI tu nI Isuuk muu chI fI tuu tsIsh yuku
nuw mungI ksu chI nu.

Muyuum shI tu ju
tputs shI yuu muu chI fI tIsh putu tuch?
D

tfu ngI yu.
11
Sufu fI nI tfu ngu, Apfu hu mu fIn shu
wIpu nguz Ismue Iu nguz kupung mung'
muntsu fu ngI yu.
12
Itufu, ApunII shu: Ipu fI-
mu ndIsh mungIsh muntsu fInII pu. Sufuu
kuk puyung chu. Nuw kuupu chI nu chI un
ApunII Chtufungu20 , 21
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
42

E
21.12 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 9.7 tuyu sI mu kumun kI yu.
wutu chu Ipu fIsh Isuu ku.
E
SIf tumu yuwuu
nuw sufoo kumu nI fu ngI un wuu tu tu ndu.
13
Itufu, Ipu fee mIsh Ismue Iuum Istu ch tum-
nu. WuunI unchIch pzu pu nIch tum tu yu,
wutum shI yu tum Ipuf shu wu, tfu ngI yu.
14
Pu tum shu zuf tufu sI tu fu nIIu, punguu
yyu fu, kungoots shu muuch tush tus
tuzufeefu, unpu tu fI IchI ngu fu kutu nguts-
pu tu fI wIpuum punu fu ngI yu. Aku fu fIn-
shI tI nI upu sup nuu tu fu ngI yu. AmbI fI
nuun tunII ushku, ufup tsup Beef se bush
kung ndu nu fIp kusu fu ngI yu.
15
Anush
wuku nguf kuwu tsI fu ngI yu.
1
WunIf shu,
IpufI suchI sI mun tsI puk chu, unoo putu-
fee mu tu, wIpuu yusI nush puch wuyu yu-
fu, unnu ngIf tu tum kuyum kuxI nxI nuw
ushI fu ngI yu.
Anshu, Aku fI nI kuxI nee fu, wIpu nguz-
shu kupung tunu tun tu fu,
17
unoo ApunII-
shu muzI nu fu ngu, yuwuu nIIuf kIyung
kuchIy kuchu unoo, ApunII much chuf
kunI ndu mund Aku fu fI nee tsI kufu zu fu-
ngI yu:

Aku fuu, mush tu? PunI fInII pu.


Nuw yusu kI nu yuwuu Ipu fIsh kIyung
kuchIy kuchu unoo tsI.
18
Nutu Ipu fIsh
yumu ngI. Wuts tuu, tsI put pu. AnchIch ufu-
tu ndu Ipuf chI chIsh tsu puf nu sIsh pzu pu nI-
chI nIII nu, ApunII tfu ngI yu.
19
Anshu fI tum ApunII kungoo Aku-
fuum ymu ndu fu ngI yu. Kung shu tsup
kuchu tum ushI fu unush wIf kchee wu fu
pufu ngI yu. Aku fu fIn shu pufu ngu, unu fI-
tum tuzuf shI nee tsI yufu nIIu, tIpu yu fu,
wIpuum ysI fu ngI yu.
20
Anu mun shu, zupIsh Ismue Iu fI nI
kunu ngu fu ngI yu. ApunII Ismue Iu fI neem
kupung Istu fu ngI yu. Kunu ngee fu, umbI fI
upu sup, tsup suf Pufnush, tuu fu ngI yu.
Tsuk ushshI neemshI tI nI wusu pu mush
tInu yu fu, unoo kIs puyu muum yusu fu-
ngI yu.
21
WunIf shu Akuf wIpuum wIzunII
nuchu ngu fu ngu, IjIp to shu chee wIzu nu fI
pukee fu, wIpuum Ismue Iuum wIzunII
tupu nu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Aku-
fu fI nI wIpu put IsmueI put upu sup tsup
nuu tu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatssha
Aprahamarini kurakpa Abime!ekpa
wanasir amikurtarangana anootssha
22
Anpuf shu Apfu hu mu fI nI AbI me-
Ie kush wutsu pun kuyum tuu fu ngI yu.
AshI fu chu AbI me Iek, Apfu hum pu tsI yu-
tu tI tu, wIpu nu sheem sundu foo ufkuf
FIko Iuu yumu yu fu nIIu, unput Ipu nee fund-
sIn Apfu hu mu fIn shI nI kusu fu ngu nu yu.
Kuseef sIn, Apfu hu muu, shI yuu ApunII
kupung chu chI nuk shu, wunu sIf tuu fu-
sheets Ish ksut kI yu.
23
AshI fu chu, nuw shI yu nguz kupung
umI kuf tu muum zund kI. Nuwuu ngu tIsh
tumu pI ngu fIy sh pu. Zuf mum shI ptu fI
Apu fI mu nIch suf kumu nI ngu ndu mu, Ipu-
feets tum tI, tpu tsI feets tum tI. Nuw shI yuu
tumu fu ngIm nu, ndu nutsu fu ngI nu. Afup-
chI tuu tIsh nuwush tsu pu nI kusu fu ngush,
nuw shI yuu kupung chI nu fu ngI nu.
Wunu sIf shI yuu ksu tu fu ngI nu. AshI fI yu
shIy shut nuwu pu IpufI, tpu tsI fI tum tI,
shI yu pu tpu tsI fIsh kIs Ipun chI nIII nu yu,
tfu ngI yu.
24
Apfu hu mu fIn shI tI nI, Nu shI yu pu ufu-
tu mu fI shu pu fI chI nu ku fI nI tuu chI nI yu.
25
Itufu, zuwuu AbI me Ie kuu, tchInII pu
wunu sI fIf tu. Mung shIy chu tpu tsI fIsh
Iyuu poso fI nI Itu tsI fu ngu nu yu, tfu ngI yu.
2
AbI me Iekshu, nutu fI tush muzI-
nu yuu nu. Ufu ndu yuwu fI yusu fu ngIsh
unufI nuwuu ndu kumu nI fu ng shu.
Nut shu tush

nuw tumuy chee zI?

chu-
ku mu su ju wuut ssIn kumuch tu yu fu umb
ushI fu ngu nu yu? tfu ngI yu.
27
Apfu hu muum shu, Zufukshu. AshI-
fI umI kuf tu yu nI tfu ngI yu. Tyu fu,
Apfu hu mu fI nI opee juu, wuku fuuts tum
AbI me Ie kuum putu yu fu punu fu ngI yu.
Sheef sIn, wunu sIf umI kuf tu yu fu sIn
kusu fu ngu nu yu.
28-29
Anu mun shu Apfu hu mu fI nI yusuf
tsI mbun mutu yu fu opee ju AbI me Ie kuum
punu pI tu, xunuteefu kusu fu ngI yu.
AbI me Iekshu unoo pufu ngu:

Muyuum-
shu zuwuu, ushIp opee ju fee tsIsh putu-
ApunII Chtufungu21
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
43
fu ng shu?

Chu kum shu punu pI t shuu?


tfu ngI yu.
30
Apfu hum shu, In shI yuum chu mungu-
tu fI tI punu pI tfI putu fu ngI. NImu nu fI
nuwuu tputs IchI ngu fu sIn puk chu sIn,
Apfu hum tu ndu ktsI mu fI nI, tchI ndu nu yu
tfI, ush kI nu, tfu ngI yu.
31
Amb ushI fu ng sIn, unu mund posoo
Hebfew shuchIsh k'kuz Beef se buu utu sIn
su mu fu ngu nu yu. Wutum unush pososh
Apfu hu mu fI nI AbI me Iekpu zuf mup tu fI
tsI yu tu fu ng sIn, wunu sIf umI kuf tu fu ngu-
nu wu, tfu ngu nu yu.
32
Annu chu umI kuf tum yuwu pu fu-
mut ssIn, AbI me Iek wIpu nush pu FIkoI pu
yusuf wupI tum, Beef se bu mund kusu yu-
fund sIn, wutsu pu nIp tum FIIIs tewshuchIp
kunu pu fu ngu nu yu.
33
Apfu hu mu fIn shu unshu fI Beef se bush
tuu fu ngu, yusI nuu suf tumu fIs ku mInum
tutsu mI fu ngI yu. Sheefu unush Apu nIIee
tsI yu tu fu ngI yu. TsI yut ku: Apuu, shIy ufu-
tu mu fI tuu tuf shu, tfu ngI yu.
34
AshI fu chu Apfu hu mu fI nI FIIIs te wush
tsup, zupun musuch tuu fu ngI yu.
AshI fI yu nu kumu nee nu yuwuu Apfu hu-
mu fI nI AbI me Iekpu wunu sIf umI kuf tu fu-
ngu nu unoo tsI.
Aprahamarini Apan!!ee kuk
payurangu anoo na kamanchintspa
22
1
Anu mun shu zupIsh Apfu hu-
mu fI nI wIp kunu ngu fum chu,
unush ApunII Apfu hu mu fI nee tsI yuchu-
fu ngI yu tu fu shee tsI.

Zuf kee ju nuwuu


kukI puyuk? tu, ApunII Apfu hu mu fI nee
yuchu fu ngI yu. ApunII shu: Apfu hu muu,
tyu fu, Apfu hum shu:

Muyuu? tfu-
ngI yu.
2
ApunII shu: Ipu fIsh Isuuk yuw
mInum kupung chI nu kIsh un puchu yu-
fush, muchI ngI nuwuum ungIf tu muu mu.
Ipu fIsh muchIp Mofe yup much tun chu.
Nuw unoo much ymu ndu chInII pu,
ApunII tfu ngI yu.
3
Apfu hu mu fIn shu
unu fI tum uyu tyu fu, sIt ku chu chIy zu-
yu fu, ndu tu fI tufuseefu, sumu see zupun
sufu yu fu, buffu mun ush uxI nu sheem
wuyu fu ngI yu. Sheefu, wIpu put Isuuk pu,
tIp tsI fI tum tsI mbun ushIp nuu tu fu ngu nu-
yu.
4
TuchIp zuf Apfu hu mu fI nI muu yu fu-
nIIu, unush nup ushku, muchee pufu ngI-
yu. TIp tsI feets shu tfu ngI yu.
5
SIy nIshu fI
buffput tuu fup tsu. Nuwshut Ipuf pu tI
ApunII pu tsI yu tu nI pu pIyum much pI. Nu
kunu pu nI pu, tfu ngI yu.

Apfu hu mu fIn-
shu sumu see yyu fu, wIpuum Isuu kuum
tunu ku fu ngI yu. Wuumu Isuu kuum tuzu-
muu mu tu, ushI fu ngI yu. Shee funII sIn,
nuu tu fu ngI yu.
7
AshI fI yu, ngoo tsIsh nuu tuch ush-
ku sIn, Isuu ku fIn shu wupu fee: Apuu,
sumu see nu puyu ku nI wu.

Yup shtu opeej


kufu pu nu?

Mush tu ju puchu yu fuch,


mucheefuch, Apu nIIee ungIf tu chIch?
tfu ngI yu.
8
Wupuf shut: Wuunu ApunII
opee juu kufu pun Iyuum pu nuch pu fI,
tfu ngI yu. Tyu fu nIIu, nuu tu fu ngu nu yu,
yup ApunII ymu ndu chInII pu tfu ngu
umbI.
9
Anush shu kuseef sIn, Apfu hu mu-
fI nI putumb chee xunu tu fu ngI yu. Sheefu,
sufu muu tuzu muum xunu tu fu ngI yu.
Anu mun wIpuuts shu Isuu ku putu yu fu,
kumu fI yu fu, sufum mun xunu tu mu mun
wuyu fu ngI yu.
10
Sheefu, k'chIfoo yyu-
fu, wIpuu Isuu kuu yuwuu kuyung pI tu
nuk chu unoo ApunII shu
11
wuf kunI-
ndu mund kufu zu fu ngI yu. Apfu hu muu,
Ipu fIsh puchu mu nuu pchu fInII pu, ApunII
tfu ngI yu.
12
Nu, nuw shI yuu yusu yu nu.
ShIy nuwuu Izuu fu k'keetsI mungoo nuk-
shu, puyuk shu. Ndu Ipu fee tsIsh puchI ndu-
fu ng shu. Izuu fu Ipu fee tsIsh mInum tuuts-
tuu puchu yu fush, unpu nuwuu ungIf tu-
muum zundu fu ng shu, ApunII Apfu hu-
mu fI nee tfu ngI yu.
13
Apfu hu mu fI nI shu
unshu fI pIyum nup ushku, opeej kufu pun
yusI nu mun wupzeef wItsI mun yungu-
mbee yu fu, xufu yu fu, xIxeewu pufu ngI-
yu. Anoots shu putu yu fu, puchu yu fu,
unoo mucheefu, Apu nIIee ungIf tu fu ngI-
yu.
14
AshI fu chu, Apfu hu mu fI nI unoo
muchI su mu fu ngI yu. ApunII nuwuum
opee juu kufu pun punu fu ngI yu tu, sufu-
nu fu ngI yu. Tputs nu wundu fI tum unoo
much utu nu yu, Yuwush ApunII opee juu
kufu pun Iyuum punu kI yu, tnu yu.
15
AshI fI yu, yusuf shu ApunII wusu-
ndu fuf Apfu hu mu fI nee tsI wuf
ApunII Chtufungu21 , 22
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
44

F
22.17 Yuwuu nIsh tu unoots tum Utu shu chee mu 6.14 tuyu sI mu kumun kI yu.
G
22.18 Yuwuu nIsh tu unoots tum Tuyus pu tum pu nI 3.25 tuyu sI mu kumun kI yu.
kunIndu mund tsI yu tu fu ngI yu.
1
Nuw
zufum pu tu fIch shu utu shI nu. Nuwuu
kIz puf chI nuk shu. Nupu Ipu fee tsIsh
mInum tuuts tuu ndu puchI ndu fu ngIsh.
17
Anu mund nuw shu shI yuu ufu ngI nu shu
Istu chInII pu. ShI yu chIch tputs pzu pu nI-
chI nIII nu yu.
F
AshIp tsu nguch tuu chI nIII-
nu yu. Muzu chee tchI muum pInus tu fIch
ush chI nIII nu yu. MI shut, shI yuch chI pu
nIII tu fI tputs yukut kunduf tuk chu sIn,
shI yu chIch shu tputs wuu mu fI tIn undu-
fu fee kusI chI nIII nu yu.
18
Yuwu mund shIy
nuwuu kukI puyu fu ngIsh unu mund nuw
tsu pu fu nu sIsh tpu tseem ztufu Istu chI mu.
ShI yu chIch nIIu fu nuf tpu tsee Istu chI yu,
Apfu hu mu fI nee ApunII tfu ngI yu.
G
19
Tyu fu, Apfu hu mu fI nI wup tum
yuwush tIp tsI fee kusu fu ngu umb tum
kunu pu fu ngI yu. Shee fund sIn, wushu-
nund much chuf pu tu fI wup tum tuuf shIp-
tum Beef se bup kunu pu fu ngu nu yu. Anush
kupung tuu fu ngI yu.
Nu kumu nee nu yuwuu ApunII kumuch-
tu yu fu, Apfu hu mu fI nI wIpuu puk chIm
puchu muum pIsh tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na Nahorarinshtini wip
izapaneerangu anootsshat kamanchintspa
20
MInush shu zuf Apfu hu mu fI nI tuuf
ushku, k'kuzee muzI nu fu ngI yu. Apfu-
hu muu, nu zuwu nIIIsh Nuhof wIzunII
wIp pzu pu nI yunII shu chu. Wushu nund
ufu ngIch tuchIp mutu yu fu wIp tuu fI yu,
tyu fu,
21
sufoots shu kumu nI fu ngI yu,
Iwu chIztu muf nI suf Osu,
unu mun shu Busu,
Kemue Iu,

22
Kese tu,
As,
PII dus,
Idfu tu,
BIto we fu,
wutu chu MIIku wIpu wushu nund 8
tuu fI yu Nuhof wIzu nIII, tfu ngI yu.
23
Itufu, BIto wef shu wIp Rebe kuu kIz suf
wunI ndu fu ngI yu.
24
Nuhof shu Apfu hu-
mu fIn zoonII mIn shu chIsh shu wIzunII
Rumush shu Ipu fI nu fu ngI yu Ipun pu nu fu,
Iwu chIztu muf nI suf Tebu,
unu mun shut Guhu mu,
Tuhu su,
Muuk, ushIp tuu fu ngI yuu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Apfu-
hu mu fI nI zoonII Nuho fu fI nI Ipu fI nu fu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na Aprahamarini wizan!!,
Sararini tsiparangu anoo kamanchintspa
23
1-2
Sufu fI nI musu chI fI nI 127
tuu fum chu, yukut Hebfo nush,
Kunuu nush tsup tsI pu fu ngI yu. Apfu hu-
mu fIn shu wIzu nIII nguz kupung tunu fu-
ngI yu.
3-4
TsI pu fee kusu yu fu nIIu, wum-
ku fIp shu tsI yu tu tI tu, nuu tu fu ngI yu.
Apfu hu mu fI nI wum ku fIsh HItIt shu chIsh
kusee fum chu, Nuw sIyuu tunu: Afup-
chI tuu tee nu, nuw sIyush kusu fu ngu fI,
nuwuum tsu pu nee ts Is mupshI shee tupu-
xu nxu ngu sI ndu. Izu nIII nI tsI puf muppI
utufI utInu, tfu ngI yu.
5-
HItIt shuch shu:
Zuwuu, muzI nu ngu nIIu, Afup chI tuu tee-
shu ushI fu, Itufu shI yuu kIs nup kI nI yu.
Wutum shIy shu kIz puf kufuk ushI fush
Iyush tuukshu wu. MupIy fush Izu nIII-
nIsh tsI puf mupung sI. MupshIsh Iyush
kIz puf wunu sI feewchu tuufu, nupeefush,
yuwush shuu nu zund kIsh unush mupung-
sI. Antuu tI Iy

muyuu mu ju mupshI sheets-


shu puchInd chI nee? Ufu mupu muum
tuu fI yu, tfu ngu nu yu.
7-8
Apfu hu mu fIn shI tI nI much tsu push
tImucheefu, HItIt shu chee tususeefu,
Zuf kee su tus, nIshu fI pu fI Izu nIII nee tsI tsI-
pu fee mup chI nu. AshI fI yu, nuwu mun sufI
Effo nuu, Soju fu fI nee wIp mushu ngInts.
9
MupshIsh putu mbIch wuch, Muk pe Iu suf
puxunx pI tunu. Wuun pu tu tu fI wutI mbu-
funII puxunx pI utInu.

WunI pu mu su ju wufI-
tu kI yu? Nuwshut unu fI tum tuwu pu chI nu.
Ash ku chI nu feenu, nuwuu mu tu fI shu pu fI
mupshI shI fee mI puyu chI nu, tfu ngI yu.
10
Effon shu HItIt shuch muzI nu zI nuw ushI-
ApunII Chtufungu22 , 23
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
45
fu ngI yu. Effon shu wuunI tputs chu pu ngu-
cheew tum tu muzI nu pu nu tu kupu ngu fI
tsI yu tu fu ngI yu.
11
Ichee, umb tfInII pu.

Muyuu mu ju nuw shI yuum tIpu fu nIIeetsI


tupu xu nxu chI? Ngu tu fI tI punu chInII pu.
Annu ngIf tum putu mbIch wuch tuu fI yu
tsI pu feem mupu muu mu. Iyu shuch IchI ngu-
fu sIn puf tum sIn, shI yuum ngu tu fI tI punu-
chInII pu. Anush Izu nIII nIsh mupung sI, tfu-
ngI yu.
12
Itufu, Apfu hu mu fIn shI tI nI yusuf
tsu push tutunII tu yu fu, much tImucheefu,
13
Effo nuu: Ayu, tng chu. KufIk tuwu pu-
chInII pu tIpu fu nIII mu ndIsh. AshI fum chu-
fI, unnuu pu fI mupI yu shtI, Izu nIII nee tsI
mupuch shI tI nu, tfu ngI yu.
14-15
Effon shu:
Ichee, muzI nung chu. TImbu fu nIIIz 400
kufIk wufI tu kI yu. AshI fI tuu, mupIy fush
Izu nIII nIsh mupung chu, tfu ngI yu.
1
Apfu hu mu fIn shu unu fI tum kufI kee
yyu fu, tutsu moo fu tuwu pu fu ngI yu.
Ashpu fI tum Effon tyu fu unu fI tum tu
400 kufI kee punu fu ngI yu HItIt shu chee-
mu. Wunu sIf tcheefu tuwu pu fu ngI yu.
17
AshI fu chu, Effo nuu wutsu pun IchI ngu-
fu ush pu fI wutI mbu fu nIIee mupshI shpu tu-
fI puxu nxu fu ngI yu, yupeem Mumfe tsup
tutsu muw tum tuu fu ngu unoo tsI.
18
Anoo
IchI ngu fu Apfu hu muum mu fI shu yufu-
ngI yu. HItIt shuch shu tputs IchI ngu fu sIn
unoo pufu ngu nu yu.
19
Amb ushI fum chu,
unu chu Apfu hu mu fI nI wIzu nIII nuu tsI pu-
fee yyu fu, Muk pe Iush wuch pshtu yu fu,
mupu fu ng shI tu. Muk peI wuch Kunuu nush
tsup tuu fI yu, yup Mumfe, Hebfon ushI fu
tsup tuu fu ngu umbI.
20
Amb sheef sIn,
HItIt shuch wuu nuu tsI wutsu pun Mukpe-
Iuu Apfu hu mu fI nee mI tupu xu nxu fu ngI yu
putumb chee wuchu. Apfu hu mu fIn shu
unoo tsup wuu mu tu fI shu yufu ngI yu tsI pu-
feem tum mupshI shee mu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Sufu fI-
nI tsI pu fu ngu unoo tsI.
Aprahamarini wipaam Isaakaam
wizan!! tupanapi tu, nachungarangu
anootssha na kamanchintspa
24
1
Apfu hu mu fI nI unpuf zuf kIz puf
wuchIn tuu fu ngI yu. ApunII shu
Apfu hu mu fI nee tsI kIz puf chI nu fu ngI yu.
2
Anpuf shu zuf Apfu hu mu fI nI tuuf ushku,
mungush chI nu fu ngu, much chu fee
kufu zu fu ngI yu. Anshu much chuf wuchI-
nu, sIf tufI Apfu hu mu fIn pu tu fI ufu tu fI
Ipu nu fu tuu fu ngI yu. Uwshu Apfu hu mu-
fI nee muu chI fI IchI ngu fu ksu tu fu ngI-
yu. Much chuf shu kusu fu ngu, ShIy shut
muxI shI pzu ngu ndu mu.
3
Zufum pu tu fI
Apu nIII mun wuf pI chI mun suf tsI yu tu-
ngu ndu mu. Wutum ApunII tsu pu fu nu see
ksut ku wu. NIshu chee Kunuun shu chee kIz
Ipu fee mI Isuu kuum punu muum wutsIp-
pu fee, tfu ngI yu.
4
Nuwup tsu pu nI yup
sIf tumu tuu fu ngI umb shIy nupu shI nI,
Ipu fee mI Isuu kuum wIzunII nuchu ngu-
shI nI. Itufu, nuwuun chI chI tu fI kumI ndI,
tfu ngI yu.
5
Much chuf shu, WufI tu fI yu.
Yuwuu tIsh unu muzI nu kI nu. Zufukshu.
Itufu,

upuz kIz shu nuwush tuchI tu muum


ndu zund ku?

Anoo nuw tumu yuch shI tu-


zee? Wuu nu fI ushI fu,

ndu shut umuy-


pu tu fI Isuuk pu nuu muum wufI tuk? yup
sIf tumu tuu fu ngIsh umbI, tfu ngI yu.

Apfu hu mu fIn shI tI nI, NdunI, Ipu fee-


tsI umb muchInII pu,
7
wutum Apu fIch
wun sI pIch wuunu nuwuu shtu ngung chu,
upu fee tsIsh pung' ksu ngI: tsu pu nee ts-
tum tIsh, muu chI fI tuuts tum tIsh, zIpu fee-
wuu tsIsh ush pu fI ksu ngI, tfu ngu wu.
Nuwshut unoo tsup shI tu ngu fu ngu fI,
nIngeem shu kusu fu ngu fI, nu neets shu
tsup ApunII nuwuum punu fu ngI yu, IchI-
ngu fu chI nIII neem tum tI pzu pu nee muu-
mu. AshI fI tuu, nuuk chush, wuunu ApunII
wusu ndu fuf shI yuu Imuch chI yu, wuunu
ApunII shI yuum kIzuu tuyu mu ndu chI yu.
ShIy shut, unoo kIz nuwuum IpufI wIzunII
yushI nduch shu.
8
Wundu yu, shI yush kIz
tuchI tu muum ngut kI tuu tI yu, shIy shut
mungu tu fI tIsh xunu fush kunu pu muum
wufI tuf tum tu. Itufu, Ipu fee tsI nuu fI umb
muchInII pu, tfu ngI yu.
9
Much chuf shu:
Ayu tfu ngu, Apfu hu mu fI nee tsI mxush
puzu fu ngI yu yuwuu tsI yu tu fu ngu unoo
zufu fu ngI yu. Yuwuu kumuch tu fu ngu
unu fI tum tumI nu fu ngI yu.
10
Sheefu, Apfu hu mu fI nI much chu fee
zungu nI fu ngI yu. IchI ngu foom muu chI
punu fu ngI yu, kumee choots tum chung
ApunII Chtufungu23 , 24
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
46
zungu nI fu ngI yu. AshI fum chu, Apfu hu-
mu fI nI much chuf nuu tu fu ngI yu Nuho fup
wutsu pu nI Meso po tu mI yu pI.
11
Amb-
shut kyu fu nIIu, upu su fIt muum chu,
zupIsh shu zuf pukum chu kusu fu ngI-
yu. Anshu fI shu yuk tu nung chu pung,
kungu nung tIpu shI nung kuxI neef tee-
fu much ushI fu ngu nu yu, kumee chu fI nI
yun su kum chu sI nu. AshIn kIz kungoo
tIpu ku tu kusee much ushku ushI nu tum
zufI.
12
Apfu hu mu fIn shI tI nI much chuf
Apu nIIee mushu mu shtu fu kuxI nxI-
nuw ushI fu ngI yu. Mush ku, Apuu, nuw
shI yuu tchInII pu, wutum shIy Apfu-
hu muu kupung chI nuk shu wu. ShIy shut
nuwuu kupu ngu yu chI nu kush, nuwuum
Istu ngu ndu mu. Wunu sIf nIsh yukut
kus chI mu ndu muntsI fI mush shI tu-
ngu muu mu.
13
ShIy nuwuu puf tum shu
yuwuu nIsh kungu nung tIpu shI nung
ushpu fI tu nI kunus kI nI unoo tsI. ShIy shut
kIz kumu sIn nIngeem zungu nIng chu.
14
Nuwshut mush ku fI, Nuwuum, Izu fee,
kungu fIsh pukIch punu ndu, tkchu fI,
uwshut wutu ndu fIsh tIpu yu fu, nuwuum
ysIchpu. Itufu, ndu nuwuu mu tum wupI
tfI tInu. IchI ngu fu kumee chu feem tum-
tI ysIchpu. Anshut kIz shuu nu, Apuu,
wusI nu Ipu sung chu Isuu kuum wIzu nIII
unufI tupu nu muu mu. Anoom nuw shI yuu
mush kI nu, wutum shIy putu fu nu fI nee tsI
Apfu hum kupung chI nuk shu wu, tfu ngI-
yu. Yuwuu tsI fI tsI yut ku ntu fu unoo tsI fI,
15
ndu tu fI ApunII pu tsI yu tum Iwuts pu fu,
unush kIz kumu sIn shI tung tu shee shI-
nu, wutu nduf kuk tu fu nIIu, IfIp tu funII
ushI fu ngI yu kung tIpu ku tu. Anshu kIz
kumu sIn BIto we fu wIpu. BIto we fuuts shu
MIfuk wIpu. Wupuf shu Nuho fu, Apfu-
hu mu fI nI zoo nIII.
1
Rebekshu kumu sIn
kIz puf wunu sI fI mu nu. Tu fush shu wunu-
sI fI mu nu tum tu. Kumuz pu ndu mInum tI-
yum muntsI fI mush chI nu fu ngI yu, Izuu fu
tsu su mu nu. AshI fu chu, unush pososh
kusu fu ngu, wuntsush tIpu ku tu kufu wu-
fu ngI yu. Wutu ndu fIsh kungoo tIpu yu-
fu,
17
wupI tum wuf kfeem chu, unoo
Apfu hu mu fIn shI tI nI much chuf tsI yu tu-
tI tu, IfIp tu fu nIIu, Izu fee, kungu fIsh
nuwuum tunduf shIsh pukIch punu ndu,
wuu chI mu, tfu ngu,
18
kIz shu: Ayu tyu-
fu, tundoo yyu fu, Apfu hu mu fI nee mI
much chuf tunu yu ngu yu fu, ysI fu ngI yu.
Sheefu, kungoo ushpI fIt ssIn wuu fum-
chu sIn,
19
unush Rebekshu, Xu, mus mu-
chI mu sI, neetsI fI tu mu pu nuwmu yusuf
kung tIpu tu mu. WuunI kumee chu fIsh
wuuptu msI nu, tfu ngI yu.
20
Tyu fu nIIu,
wutu ndu fIsh wuku ngu fee Iwu tsee fu nIIu,
wupI tum yusuf kung tIpu ku tu, wuntsush
kufuweefu, tIpu yu fu wuyu tu, yusuf
tIpu yu fu wuyu tu, zupun ushI fu ngI yu.
21
Apfu hu mu fIn shI tI nI tIp tsIf unoo kIzuu
pufu ngu, nupu ushI fu ngI yu. Ndu mus
tsI yu tu fu ngI yu. Mung shu fI,

Tumuu nee
kIzuu ApunII tI zungu nI fu ngu Isuu kuum
wIzu nIII? mungush chI nu ku ntuf ushI-
fu ngI yu. Izuu fu yusu pI tu, ndu mus
tsI yu tu fu ngI yu.
22
AshI fI yu, kumee choom ysIm Iwuts-
pu fum chu, ush pu fI kumee ch wuu fum chu-
sIn, unush Apfu hu mu fIn shu much chuf
unI choo yyu fu, Rebe ku mun shIp tuwu-
nu fu ngI yu. Anshu unIch kIz puf wunu sI-
fImshI ofoo mu nu, kuyu ku fIn shI tI nI 6
gfu mos tuu fu ngI yu. Sheefu, ufung yusuf
pzoo sheem shu tsI mbun punu fu ngI tum-
tu. Anshu puzu shIsh wIy kun 100 gfu mos
tuu fu ngI yu.
23
Apfu hu mu fIn shtI nI tIp tsIf kIzuu
mush ku, Izu fee, ItsIn su fush kumu nI-
ngu ndu mu.

Kuupu shIy upu fIsh chu ku-


nuu fee? MI shut,

shIy nuwuu tpu tsI fI


zundeechee zIsh nu psuun shI yush
pungIsh kus ku chu fee?

Anoo umchee-
zIsh? tfu ngI yu.
24-25
Rebekshu, Nuw upufI BIto wef chu,
MIf ukchu upu puu wIpu yu. Wupuf shu
Nuhof chu. Wutu chu nuw puchI fI nu. MI-
shut, pung shI tI nI kupu ngu tum kufeefIyu
yuwush nu psuun muu chIs unoo mu.
Kutu nguts shu zupun tum tuu fI yu. Kumee-
choom tum muf tu muum tuu fI tum tu,
tfu ngI yu.
2
Apfu hu mu fIn shI tI nI tIp tsIf, ZufuktI-
shchu, tfu ngu. Tsu push tutunII tu yu fu,
ApunII pu tsI yut ku,
27
Apuu, shIy kIz-
puf tIsh chu. Wup pu fI yuwu mund shIy
ApunII Chtufungu24
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
47
nuwuum Istu fu ngIsh unu mu ndu.

ShIy
tumu fu Apfu hu muu kupung chI nuk shu?
ShIy ufu Istu kshu. Apfu hu mu mund
wumIn shIy nuwuu kupung Istu fu ngush,
nu nIsh kusu fu ngI nu wuun shu tum muu-
chI fI pungu, tfu ngI yu.
28
Rebekshu, Atuu tuu kumu nI tI
tu, wunI fIp pung' IfI pu fu ngI yu.
29-30
Anush shu Rebek wuyuch kunu ngus
suf Iubun tuu fu ngI yu. AshI fu chu, Rebek
wunI fIsh pung' kus ku mchu, wuyuch shu
wIzu fee pufu ngI yu yuwuu unIch shI pu-
mun tuwu nu fu, puzu shI tum puzu mbu fu
unoo tsI. Rebekshu yuwuu kumu zuu pufu-
ngu unoo wunI fee kumu nI mun tu fu much
ushI fu ngI yu. Wuyuch shu Iubun muzI nu-
fu ngu, uwshut shtu fu nIIu, nuchu ngu ku-
tu, Apfu hu mu nguz much chuf IfI pee funII
ushI fu ngI yu. Kungu nung tIpu shI nung
kus ku mchu, Apfu hu muu much chuf
pufu ngI yu.
31
Iubunshu pukee fu,

TumufImtu? Ichee.

Wunu sIf kusu fu-


ngIsh? ApunII pu fI shI yuu nIsh yushI ndu-
fu ngI yu. Nupu nIngeem kusu fu ngIsh.
Pzuyu, nuwup pungI nuu yu nI.

Muyuu-
mu ju neetsI fI wIshchIp shIy kuxI nxI nuw
ush chIsh? Nuwu shu nu pungI pshtu yu nI.
Iy pungI nI kupung kufeefIyu shI yuu-
mu, yuwush muu chIsh unshu, mI shut
chI neemshI tIsh kumee choom pungus tuu-
fI tum tu, tfu ngI yu.
32
Apfu hu mu fIn shu
much chuf, Ayu tyu fund sIn, nuun tut-
ssIn, Rebe kush pung' pshtu fu ngu nu yu.
Pshtu fu ngu sIn, kumee choots shu yuwuu
kuyuk chI pu fu tu fu nu unoo tupu fI mbu-
yu fu, ush pu fI yuwu pu fum chu, wutu ngu-
sheem shu yyu fu, muf tu fu ngI tum tu.
Sheefu, ush pu fI kumee choom muf tu fu-
ngI yu. AshI fum chu, Iubunshu kungoo
tIpu yu fu, Apfu hu muum much chuf
punu fu ngI yu. WIpu nu sheem tum kungoo
punu fu ngI tum tu wuunI wuts kupu pu nu
tu. Sheefu, unu mun wuts kupu fum chu-
sIn,
33
Iubunshu kutu nguts mbu seeshI nu,
Ichee, shIy shut ktu ngu ngI, tfu ngI yu.
Apfu hu mu fIn shI tI nI much chuf: Ndu,
zuwuu, mus mu chI. Nuwmu tsI yu chI mu-
sI mu yuw k'kuz puyu fu fI, yushI ndu fu ngI
unu mu su. Ndu tu mu tsI yu tu fu fI, kutu ngu-
muum zund kee zI, tfu ngI yu. Iubunshu:
AshI fI Ichee, nutu tsI yu tung sI, tfu ngI yu.
34
Uwshut: Nuw putu fu nu fI kuf kIf pun-
chu.
35
ApunII shu Apfu hu muu kupung
chI nu kI yu. AshI fu chu, kupung Istu fu ngu
muu chI fI zupun puyu ku tuu kI yu.

Muyu-
ju pshu tuch Apfu hum shu? ChI nu tum
opee ju, wuku fu tum tu, ufkIf tum tu, ofoo-
tum, much chuf tum tu, much chu feew tum
kIzu wuw kumu sI nu wu, buffu tum tu,
kumee chu tum tu, ushIp muu chI fI puyu ku
tuu kI yu.
3
WIzunII shu suf Sufu kIz puf
wuchI nu tuu, wIp kumuz mInum nIIuf-
tu fu ngI yu. Nu unshu kunu ngus putsIs
tuu fI yu. AshI fu chu, nuw putu fu nu fI muu-
chI fI tu ush pu fI wIpuum shu tuchI ngee-
fu punu fu ngI yu.
37
Putu fu nu fI nuwuu
wunee fu ngI yu, Ipu fee mI nIshu chee kIz
punu fInII pu Kunuun shu chIsh tsupu, tfu-
ngI yu.
38
AshI fu chu, nuwuu kumuch tu fu-
ngu, AmbI nuu nuwup tsu pu nI nupu shI nI
upuf pI muu chI fI tu. Amb nuwuun chI-
chI tu fI kumI ndI kIz nuchu ngu yu fush,
nuwuum IpufI wIzunII tupu nu ngI,
tfu ngI yu.
39
AshI fu chu, nuwshut putu-
fu nu fee tsI, Itufu,

upuz kIz shu nuwush


tuchI tu muum ngut ku?

unoo nuw tumu-


yuch tu zee? tfu ngu fI,
40
putu fu nuf shI tI,
Nuwuu ApunII tuu fu shee tsI kupung
ksut kI yu. Wunu sIf Imuch kI yu. ShI yuuts-
shu ushI fI tum nuuk chush, ufu ApunII
wusu ndu fuf shI yuu wunu sIf Imuch chI-
yu yup nuukchIsh umbI. Itufu, shIy nuu
kuu pu nI fI nuchu ngung chu nuwuum IpufI
wIzu nIII. Itufu, nuwuun chI chI tu fI upuf-
chI chIf tI muu chI fI tu.
41
Wundu yu shI yush
wIpuu zungu nI muum puchInd ku chI nuu-
feesInu yu, shIy mungu tu fI tIsh xunu fush
kunu puch shu, tfu ngI yu.
42
AshI fu chu, umb tfu ngu, nuwuu
nIngeem zungu nI fu ngu, nuwshut nIsh
kusu fu ngu fI, umbI fI chu pung kungu-
nung tIpu shI nung kuxI nee fumu chu fI,
Apu nIIeets shu mushu fu ngI nu. Mush ku fI,
Apuu, shIy shut nuwuu nIngeem wunu sIf
zungu nI ngu ndu mu, wutum Apfu hum
shI yuu kupung chI nu ku wu. Shuunu
zund kI nuu fee shu, nuwuu Istu ngu ndu mu.
43
Nut shu nIsh kungu nung tIpu shI nu ngI
ApunII Chtufungu24
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
48
shuneefInIyu. AshI fI yu, shIy shut, Apuu,
nIngeem kIz kumu sIn zungu nIng chu.
Wuu nI tu fI kung tIpu ku tu, kusuch pu.
TIpu fum chu, nuwshut mush ku chu fI,
Izu fee, kungu fIsh pukIch punu ndu.
Wuu chI mu, tkchu fI,
44
uwshut, Ayu,
Ichee wung sI tch pu, tyu fu, Iyuum
wutu ndu fIsh kungoo ysIchpu. YsIf-
um chu, yusuf kumee choom shu tIpu-
yu fI tum ysIchItumpu. AshI fum chu,
shIy shut, Apuu, unu fI tum kIzuu wusI nu
Ipu sung chu nuwuum putu fu nu fI wIp
wIzu nIII, tfu ngI nu.
45
Amb ApunII pu
mush ku fI ntu fu fI, ndu tu fI k'keetsI
tuwuts pu fI unush kIz kumu sIn wutu nduf
kuk tu fu nIIu, kungush tIpu shIsh tIpu pI
tu, kufuweefu, kungoo tIpu yu fu nIIu,
kfI tu fu tu, unoo nuwshut chIy zu fu nIIu-
fI, Izu fee, kungu fIsh pukIch punu ndu,
wuu chI mu, tfu ngu fI,
4
uwshut: Neewu
Ichee, wuung sI, tfu ngu, wutu ndu fee
tunu yu ngu yu fu, nuwshut wuu fu ngI nu.
SheefufI, Nu kumee chu feemshI tIsh
yus chI mu, tfu ngu, kumee chu feemshI tI
kungoo tIpu yu fu ysIf ung tum tu. YsIm
Iwuts pu fum chu, nuwshut mushu fu ngI nu.
47
Izu fee

shIy upu fIsh chuk shI tu? tfu-


ngu fI, uwshut, Nuw upufI BIto wef chu,
upu puuts shu chu BIto we fu MIfuk wIpu yu.
Wupuf shu Nuhof chu, tfu ngu, nuwshut
unI choo yyu fu fI, shI pu mun tuwu nu fu-
ngI nu. SheefufI, unu mun puchtu mu mun-
shu puzu shIsh shu tupu zu fu ngI tum nu.
48
SheefufI, tutunII tu yu shtI, ApunII pu
tsI yu tu fu ngI nu. Apuu, putu fu nu fI mu-
ndI Apfu hum mund wumIn shIy nuwuu
kupung Istu fu ng shu. Nuwuum putu fu-
nu fee mI wIp wIzu nIII wuun chI chI tu fI
zoonII wuchI nIII nu ymu ndu fu ng shu,
tfu ngI nu.
49
AshI fu chu, nu nuw shu
shI yuu Iubu nuu utu shI nu: SIy sut putu fu-
nu fee tsI Apfu hu muu chI nu kI nuu fee su
ushI fus, nu

muy mungI shIs chI nuk su?


yuwuu nuwush k'kuzee kumuch tu fu ngu
unoo tsee. AshI fI yu, nu sIy sut ItsIn su fus
nuwuuts shu kumu nIng tsu. WufI tuch pu-
fI utI nuu fee su, Ayu tunI chu, tng tsu.
Wundu yu Ipu fee tsIsh nuwush zungu nI-
muum pInu su kus, ItsIn suf tum tIs pInu suk-
tu nI chu tng tum tsu, nuwshut unu fI tum
wunu sIf yusu muu mu, wutum nuw
wunu sIf yusu yu nIIu fI, kunu pu nIII tunu,
tfu ngI yu Apfu hu mu fI nI much chu fI.
50
Iubunshu, wupuf BIto wef ushI fu-
sIn, ZufuktI shchu. Yuwuu tIsh unoo
kIs muzI nu ku nI yu. Wuun nuu pu fI ApunII
umb ushIch pu, tfu ngu, shI yuu nIngeem
zungu nI fu ngI yu. Iy shut

muyuum shI tu ju
unoo tsI yun tu ku nI, yuwshut zund kI nI
unshut tsI yu chI nee? MI shut,

muyuum shI-
tu ju pIyu fI shu muntsI fI mush shu mungI-
shI nI chI nu chI nee?
51
Itufu Iy shut, Rebe-
kuu muchI muum wufI tuch pu fee tunI-
chu. Wundu yu muchI muum zund kush,
muchIng sI yu. Neewu, wuunI umbI fI shu
zufu nIII yu shI yu mun putu fu nu fIsh wIpu-
yu, wutum wuunu ApunII umb ushI fu
kumuch tu fu ngu wu. Wuunu umuy Ipu su fu-
ngI yu, uwshtI sIn tfu ngu nu yu.
52
Apfu hu mu fIn shI tI nI much chuf
muzI nu yu fu, tsu push tutunII tu yu fu,
much tImucheefu, Apuu, wup pu fI shIy
nuwuum kupung Istu fu ng shu, tfu ngI-
yu.
53
Sheefu, muu cheetsI shu mungu tu fI
zupun punu fu ngI yu, ofoo tum, kufI kI tum,
kumI su tum ushI fu IchI ngu fu Rebe kuum
punu fu ngI yu. WunI feem tum tu, wuyu-
cheem tum Iubu nuum punu fu ngI tum tu.
54
AshI fum chu sIn, IchI ngu fu tuwuts-
pu fum chu, unnu chu Apfu hu mu fI nI
much chuf, wIpu nush pu kutu ngu fu ng shI-
tI sI nu yu. Kutu ngeef sIn, unu mun shu wuu-
fu ngu sIn, unshu fI shu zuf tupee fu ngu,
muu fu ngu nu yu.
Muu fu ngu sIn, pu tum shu tufu sI tu fu-
nIIu, chIy zu yu fu sIn, mushu fu ngu nu-
yu. AshI fI yu, nutu nuu ksu ngu ndu mu.
NuutshI tIn pu yuun pee tum putu fu nu fI nI
pungu. AshI fI yu, nuu mu chI nI pu, tfu ngI-
yu.
55
Tfu ngu Rebekshu wuyuch, wunIf
ushI fu sIn, Xumu chI. Mus Ipu fee tsI
muchInII pu. Wuu nu fI ushI fu, nImun
chung zuf muu kI nuu fI, ushIp zuf muu-
fum chush, unnuu pu fI Ipu fee tsI muchIch-
shu, tfu ngI yu.
5
Itufu, Apfu hu mu fIn shI tI nI much chuf,
Ndu mbu fI. Anoom nu nuw zund kee zI.
Afung zuf tuxu fu fIy sh pu, wutum ApunII
ApunII Chtufungu24
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
49
wuunu yuwuu nuu chI unoo wuyu fu ngu-
wu. Anoo nuw

muyuum shI tu ju ufung


yun chee? Ash tuu ksu ngu ndu mu, nuu chI-
mu, nuwuun pee tum putu fu nu fI pungu,
tfu ngI yu.
57-58
Tfu ngu, uwshtI sIn,
Mus mu chI. Amu yuu tsI mu kufuzeefunI,
yusu chI nI pu.

Amchee ju uwsh tu? tfu ngu-


nu yu. Tyu fu sIn, Rebe kuuts shu kufu zu-
fu ngu nu yu. Kufu zeef sIn mushu fu ngu nu-
yu. Rebe kuu,

Amukshu shIyu?

NIput
kumuz nuu muum zund kIsh? tfu ngI yu.
Rebekshu uwshut ndu puk chI yum xufu fu-
ngI yu. Ayu, nuuch pu fI nu, utuu, tfu ngI yu.
59
AshI fum chu sIn, unu chu Apfu hu mu fI nI
much chuf Rebe kuu muchI fu ng shI tI sI nu
IchI ngu fu much chuf pu tuf tu. Wutum
Rebek wuunu mInum nIIuf yunu ngu mu-
fI nI tuu fu ngu wu.
0
Iubunshu wIzu fee
wunu sIf wunee yu fu zungu nI fu ngI yu.
Zungun ku chu tfu ngI yu.
AshI fI upchee, nuu tuch chu. AmbI fI
zufu nIIImuch chu.
Zufu nIII fum chush, ufu Ipu fIsh
unush pzu pu nIch shu,
chI nIII nI tum tIsh
pzu pu nIch tum shu.
AshI fum chush, shI yu mu fI chI nIII-
nIsh undu fuf pu wufut kut ssIn,
wuu mu fI kusI chI nIII nu yu,
tfu ngI yu.
1
AshI fum chu sIn, tsI yu tum
Iwuts pu fum chu sIn, Rebek nuu tu fun shI tu.
Much chu fee yumu yu fu nIIu, much chuf pu-
tu fI kumee chu mun ush chI pu yu fund sIn
nuu tu fu ngI yu. Apfu hu mush much chuf
tuchI tu fu ngI yu. Amb sheef sIn, Rebe kuu
yumu yu shI nu sIn, zupIsh kusu fu ngu nu yu.
2
Anpuf shu zuf, Isuuk Negue bush
tsup tuu fu ngI yu. Anshu tum kung tIpu-
shIsh tuu fu ng tum tu. Anoots shu kungoo
tIpu shee su mu fu ngu nu yu, ApunII unoo
posoo kIs nup kI yu tusI nu.
3
Zuf pupu tu-
fu nIIu, Isuukshu puseektu ku tu shI tu ngee-
fu nIIu, mzu tsIp shu xItu fut ushI fu ngI yu.
MupIy fu xIttu, pIyum nup ushku, yup
ndu chI nu fu umb kumeech shu shI tu-
ngeeshI nu sIn, wunu ngI tufu tut shI tu nu
unoo pufu ngI yu.
4
Rebekshu mupIyf tum
kumee chu mun ush kuxI nu fu, nuun tu chu,
nup ushku, pufu ngI tum tu Isuuk kyu shI-
nu nuun tu chu unoo tsI. Pufu nIIu, kumee-
chu mun ush kuxI nu fu un tsu push shu
kufu wu fu nIIu,
5
Apfu hu mu fI nee ts shu
much chuf mushu fu ngI yu. Ichee,

chuku
unoo? kumuz mzu tsIsh shI tu ngeeshI nu
nuun tu nIIu, nIngeem Iyup chu mu yu ngu-
ku tu nuu nIII yu, tfu ngI yu. Apfu hu mu fIn-
shu much chuf: Anoo nuw chu putu fu nu fI
wIpu yuw kIz puf chI nu kI unchu, tfu ngI-
yu. Rebekshu unoo muzI nu fu ngu, puzI-
ku, wuchoo chI fIk pu shu kmu nu fu ngI yu.

Apfu hu mu fIn shu much chuf Isuu kuu


ush pu fI yuwuu shee shI nu unoo kumu-
nI fu ngI yu.
7
Isuukshu Rebe kuu unush
yumu yu fu nIIu, muchI fu ngI yu wunI fI nup
Sufu fIn pI nI pungu. Sheefu, unpu tu fI shu
yumu fu ngu nu yu. Yumu yu fu, Isuuk wIzu-
nIIee kupung chI nu fu ngI yu. Rebekshu
wuzu fu nIIee kupung tum chI nu fu ngI-
tum tu. Isuukshu wunI fI nguz kupung tuu
mung' muntsu fu ngu, unoo mIkee shu
mbI zu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Isuuk
wIzu nIIeem Rebe kuu yumu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaa Aprahamarini wipaam
izapaneerangu anootssha kamanchintspa
25
1
Apfu hu mu fI nI wIzu nIIIn
Sufu fIn tsI pu fum chu, unu-
mun mInoots shu kIz Kef to fuu yumu-
fu ngI yu.
2
Anoo yumu fu ngu, wIpuum
pzu pu nI fu ngI yu.
Anshu wIp Iwu chIz tum SIm fun,
unu mun shu Jok sun,
Medun,
MudI yun,
Isbuk,
Swu,
ushpu mun chu wushu nu ndu
IchI ngu fu.
3
Jok sun shuu ufung Ipu fI nu fu ngI tum tu
tsI mbu nuu, Sebu, Dedun tum tu. Sheefu,
DedunchIch shu muu chI fI tuu fu ng tum tu,
Asu fewshuchI,
Ietu sewshuchI,
Iew mew shuch,
unsIn chu unchI chI mu nu.
ApunII Chtufungu24 , 25
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
50
4
Anu mun shu MudI yunshu wIp
tuu fu ng tum tu.
Iwu chIztu mu fI nI suf Efuu,
Efef,
Hunok,
AbIdu,
EIdu
ushpu mun chu Kef tof wuchI nIII nu.
5
Apfu hu mu fIn shtI nI tuuf ushku,
kIz puf wuchI nu chu, wIpuum shu Isuu-
kuum muu chI fI tuu tuchI ngu fu ngI yu.
AshI fu chu, Isuukshu wupu fee muu chI fIt
umuy tu fu ngI yu.

Itufu, mIn shu cheem-


shu wIzunII wIp yuwuu tsI mu fI puyu fu
unoo puk chI mu fI punu fu ngI yu. AshI fum-
chu, ndu tu fI wuunu tsI pu fu, wIzu nIIee
wIpup tu fI pIyu muw zungu nI mbu fu ngI yu.
Isuu kuu kusu fu ngu sIn, yup shu zuf yuku
umb shu nuu tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Apfu-
hu mu fIn wIpuum shu muu chI fI tuu punu-
fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Aprahamarini tsiparamchu, mapshishish
Sararinnung mapurangana anootsi
7
Apfu hu mu fI nI 175 musu chI fI nI
tutsu moo fum chu, unush tsI pu fu ngI yu.
8
KIz puf wuchI nu yu fu, ApunII shu yumu-
yu fu, zItu mI nu fIn put wunI Ipun kum chu,
nuu tu fu ngI yu.
9
WIpshI tI sIn Isuuk, IsmueI-
put Ipu nee fu, wupu fee tsI pu fee yyu-
fund sIn, mupshI shIp putumb chIsh wuch
Muk pe Iush pshtu yu fu sIn, mupu fu ngu nu-
yu. Tsup suf Mumfe, Effo nush wutsu pu nI
Soju fu fIn shI nI wIpu, HItIt shu chI mu nu.
10
Wutum sIf tumu Apfu hu mu fI nI unoo
tsup wIzu nIII nuum muppI tu puxu nxu-
fu ngu wu. AshI fu chu, unshu tum wIzu-
nIIIn shu tum Ipu nu fu, Apfu hu mu fI nee tsI
mupu fu ngu nu yu.
11
Apfu hu mu fIn tsI pu-
fum chu, ApunII Isuu kuuts shu kupung
chI nu fu ngI yu. Anpuf Isuuk tuu fu ngI yu
kung tIpu shIsh kuyu mu nu shtu yuwush
ApunII unoo posoo kIs nup kI yu utu sIn
su mu fu ngu nu unshu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Apfu-
hu mu fI nI tsI pu fum chu, wIzu nIIIn shu tum
mupu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, Ismae!sha arang pzapaneerangu
na anootssha kamanchintspa
12-1
IsmueI shuu wIpuum pzu pu nee fu-
ngI tum tu. Ismue Iuuts shu Apfu hu mu fIn-
tum chu wIpu yuw Aku fIn shI nI Ipu fI nu-
fu ngu unu. Sufuu much chuf yumu fu ngu
unshu chI. Anshut IsmueI zupun Ipu fI nu-
fu ngI yu IchI ngu fu 12 tuu fu ngI yu. AnshI-
tI sIn kunu nguf tu fum chu sIn, wuu mu tu wu-
fItum sIn wutsu pu nee muw puchIf tu fu ngu-
nu yu. AnshI tI sIn suf
Iwu chIztu muf nI Nebu yot,
Keduf,
AdbeeI,
MIb sum,
MIsmu,
Dum,
Musu,
Huduf,
Temun,
Jetuf,
NupIs,
Kedm,
ushpu mun sIn chu.
17
Ismue Iu fIn shI tI nI kIz puf wuchIn
musu chI fI nI 137 tutsu moo fum chu, unush
tsI pu fu ngI yu. TsI pu fum chu, ApunII-
shu yumu yu fu, yuwush zItu mI nu fI nI
tuu ku nu unush Apu nIIIp nuu tu fu ngI yu.
18
Ismue Iu fI nI tsI pu fum chu, wuchI nIIIn-
shu pseef tu fu ngu nu yu. Yupeem zuf puwu-
chI ngu ku umbI, HupI fu mund yukut kyu-
fu sIn, Sufush yukut kuseef sIn, unshu wu-
fI tuu fu ngu nu yu. IjIp top tsup tusu su fu
yup ngoots yukut AsI fI yup nuuku, unshu-
fI tuu fu ngu nu yu. Zoo nIIIn tsu poo kupung
puchI ndu fu ngI tuu, ushI fI tuu unu shu fI shu
tsup pseef tuf sIn tuu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ismue-
Iu fIn wuchI nIIIn pseef tu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na Akoparini zoon!!pa Esawpa
n!!urtarangana anootssha kamanchintspa
19
SIf tumu Apfu hu mu fI nI wIp Isuu-
ku fIn wIpuum zupun pzu pu nee fu ngI-
yu.
20
Yuwu puf Isuuk musu chI fI nI 40
tuu fu ngu unpuf Rebe kuu yumu fu ngI yu
BIto we fu wIpu, Iubu nu wIzu fI. AnshI-
ApunII Chtufungu25
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
51

D
25.23 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 9.12 tuyu sI mu kumun kI yu.
tI sIn, Amof fewshuchI Pudn-Afumush
tsup tuu fu ngu nu yu.
21
Rebekshu ndu wIp
wunI ndu fu ngI yu, mIpIsh tuu fu ngI yu.
AshI fu chu, Isuukshu Apu nIIee mushu-
fu ngI yu wIzunII wIp wunI ndu muu mu.
ApunII shu unoo muzI nu fu ngu, kupung
Rebe kuum Istu fu ngI yu. Rebekshuu nIIu-
fuu mIfee fu ng shI tu.
22
NIIuf tsI mbu nu fu,
wunIf mIfee fu unshu fI wuun pu tu tIn
nutsu tu tu ngut ushI fu ngu nu yu. AshI fu chu,
Rebekshu wuu nuu tsI wunuts tchu fu ngu,
Apu nIIeets shu: Apuu,

tumu kee nuwuu-


nuu tsI nutsI ushI fu tchu kee? tfu ngI yu.
23
ApunII shu,
Ipu feew tu ndIsh ushku, ufu Ipu fIsh
tsI mbun tuu fI yu.
AshI fI yu, Ipu fI nuk chush, tsI mbun
kufuk tuu chI yu.
Ufu wuun pu tu tIn
kunduf tu chI nIII nu yu.
Itufu ushI fI tuu, shI pu mu nuch Ipu-
fIsh kIz puf kufuk tuu chI yu.
Itufu, Iwu chIztu mu fIn shu kufu-
ku tum zuwu nIII mund tsI pus
tuu chI yu,
D
ApunII tfu ngI yu.
24-25
AshI fum chu, nIIuf-
tu fu ng shI tI sI nu Iwu chIztu mu fIn shI tI nI
puf tuu fu ngI yu. Anshu, puf chu mbeep
zxufu ush chI fI wunu tsI mun tuu fu ngI-
yu. AshI fu chu, unoo mund suf Esu wuu
su mu fu ngu nu yu.
2
Esuw nIIuf tu fum chu,
unu mun zoonII nIIuf tu fu ngI yu. Anoots-
shu suf Ako puu su mu fu ngu nu yu. Anshu
Akop zoo nIII mun Esuw mun wuts putu fu
nIIuf tu fu ngI yu. Yuwu puf wIp nIIuf tu-
fu ngu nu unpuf Isuuk 60 musu chI fI nI
tuu fu ngI yu.
27-28
Esuw shu kunu ngu fum chu, kIz puf
wushu ngu mu nu. Zum zI pu nI mu nu. AshI-
fu chu, kIs xItu fI yu. Isuu ku fIn shu unoo
wIp kIz puf chI nu fu ngI yu. Itufu, Akop shu
mIn tum tuu fush tuu fu ngI yu. Ndu zum zI-
pu nI mu nu. Mzu tsI pu nI mun, chI nuz pun-
tum tuu fu ngI yu. AshI fu chu, Rebekshu
Ako puu kIz puf chI nu tu fI yu.
29
MInush shu zuf tuuf ushku, Akop
kutung tseem shu chu mbee pImu shee
k'pufu ngI yu. KIz puf wunu sI fI kzumu
kutu ngu muum kIsu. Itufu, Esuw shu
mungI nup xItku tu, nuu tu fu ngu, kunu-
pee shIn shu. KIz puf nIzI fu ngu, kupung
mufIz kuyu tu chu, IfIp tu funII ushI fu ngI-
yu.
30
AshI fu chu, zoo nIIee mushu fu ngI yu,
Nuwuum kutu nguts chu mbeep k'puyfIsh
unchIch mbuseefush punu ndu. Pup chu,
nuw mufI zI mun tsI puk chI mu, tfu ngI-
yu. Anu mund wuu nuuts tu fI shu Esu-
wuu Edo muu tfu ngu nu yu.
31
Akop shu
mungu tumu pI ngu fu ngI yu. AshI fI yu,
chtu fu nuwuu mu nutsIsh wuchI nu fIsh,
wIz pu fIf tum tIsh punu ndu, tfu ngI yu.
32
AshI fu chu, Esuw shu mungush chI nu-
fu ngu,

Muyuu mu ju nuw wuchI nu fee tsI


zund chI? AshI fI mu pu fI, mufI zI mu nu shu
tsI pu chI nu shtI nu. Mungu tum pu fI nu nuw
wuchI nI tuu chI nu.

Chuk ushIsh tup?


tfu ngu, AshI fI, ShIy shut Ako puu wuchI-
nuum kInung chu, tfu ngI yu.
33
Akop shu:
AshI fI umbI nuu shee nI. Zufum pu tu fI,
Apu nIII mun suf tngu ndu mu, tfu ngu,
Esuw shu Zufum pu tu fI tI, tyu fu, zoo-
nIIeem shu wuu nuu tsI wuchI nuf nI, wIz pu-
fI fee tsI tum punu fu ngI yu.
34
AshI fum chu,
unnu chu Akop kutung tsee yyu fu,
pufu tush mbuseefu, punguu yuku
sheefu, Neewu. Ktu ngung sI tu, punu fu-
ngI yu. Esuw shu yyu fu, kutungkeefu,
wuuku shI mbu yu fu nIIu, nuu tu fu ngI yu.
Ndu mungush puk chI yum xufu fu ngI yu.
MupIy fu ngI yu, nIIuf tumu pu fI ushI shut
tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Esuw
zoo nIIeem shu wuu nuu tsI wunuts tupu xu-
nxuk puz ushI fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na Isaak kurakap
Abime!ekap watsapun naatarangu
anootssha kamanchintspa
2
1-5
Anpuf shu zuf Kunuu nush
tsup kutu nguts mufI ngu fu ngI yu.
SIf tumu Apfu hu mu fIn shI nI wutsu pun
kutu nguts pIsh tu fu ngu umbI tum unpu fu
ApunII Chtufungu25 , 26
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
52
zuf ushI fu ngI yu. AshI fu chu, kutu nguts
pIsh tu fu ngu, Isuu ku fIn shu mungush
chI nu fu ngu, IjIp top shu tsup nuu muum
zundu fu ngI yu.
Itufu, ApunII shu: Isuu kuu, IjIp top tsup
nuu fInII pu. Wundu yu nuu muum zund-
kush, yukut Guefufup tsup nuu ngI yup
kufuk suf AbI me Iek tuufu umbI. AshI fI yu,
nuuk chush, IchI ngu fu zuf ufu nuw ksut-
chI nIIu. Ash chI fI In tsup tpu tsI feem tum-
tIsh punu chI mu. SIf tumu upu fI nee mIs
Apfu hu muum kupung Istu fu ngI umbI tum
sheefufI, IchI ngu fu ufu tumIn chI mu. Ufu
nuw shI yuum Istu chInII pu. ShI yu chIch
tputs chI nIII nIsh ufu Izu pu neef sIn, kunI-
ndup tsu nguch sunIIeefutufu putu fIch
ushIp pzu pu nI chI nIII nu yu. Ash chI fI tsup
ztufu punu chI mu, wutum upu fI nI nuwuu
kukI puyu fu ngu wu. Yuwuu kumuch tu fu-
ngI unoo tumI nu fu ng tum tu wu. Tuyup stu-
fu ngI unoots tum ndu kupee tu fu ngI yu.
AshI fu chu, shI yu mund kumI nIsh nuw
ztufu tpu tsee tsu pu fu nu sush Istu chI mu,
ApunII tfu ngI yu.

AshI fI yu, Isuukshu unu-


fI tum Guefufup tsup nuu tu fu ngI yu. Anush-
shu kusee fum chu unshu fI shu Guefufush
yukut tuuf ushI fu ngI yu.
7
AshI fu chu, unshuch shI tI sIn tputs
Isuu kuu mushu fu ngu nu yu,

Nee kIzuu
Rebe kuu uchu muf shu shu shIyu? tfu ngu-
nu yu. Isuukshu punI ku, Nee nuw Izuf tu-
nu, tfu ngI yu, wutum unpuf Rebekshu
kIz puf wunu sI fI mu nu. AshI fu chu,
Isuukshu mungush chI nu fu ngu, wutum
nuw Izu nIII kIz puf wunu sI fI wu, Izu-
nIII mu ndI wumIn nIshuch tputs nuwuu
pchu fu ndu mu tu, kumup shI fu ngI yu.
8
MInush shut zuf kufuk AbI me Iek
pungu mund shu wuch nuzu mbu yu fu,
nupunu puw ushI fu ngu, Isuuk mupIy fu
wIzu nIIee Rebe kuu puchIp tu ushIsh tu fu
unoo pufu ngI yu.
9-10
Pukee fu, ushI fI yu
kufuk shu AbI me Iek Isuu kuu kufuzeefu,
ShIy

tumu fee nuwuu tumu pI ngu-


chIsh? Nee shIy IzunII tIsh chu.

Antuu tI
shIy Izu fee zIsh? Apuz nuwshut tpu tsI fI
ndu yusuf sIn, shI yuu Izu nIIIsh muntsIf
putut kut ssIn, shIyshupufee Iyuuts shu
tuyu tu fI tuch shu, tfu ngI yu. Isuukshu,
ZufuktI shchu. PunI ku tu nu. Wundu zu-
wu Izu nIII mu ndI wumIn nIshuch tputs
nuwuu puchu chI ndu nu wu utu tu nu, ngutI
kumup shI fu ngI, tfu ngI yu.
11
AshI fu chu,
AbI me Iekshu unu fI tum ush pu fI tIp tsI fee
unshu chee yukut IchI ngu fu wunee fu ngI-
yu. AshI fI yu, Nuwuu kukI muzI nung tsu.
Wuu nu fI Isuu kuu, mI shut wIzu nIIeets tum
mun tu kI nuu fee su, ufu tsI pu muum wufI-
tuk tu ndu, tfu ngI yu.
12
Anpuf shu zupun musuch Isuu kuum
ApunII kupung Istu fu ngI yu. Anush tsup
muzu feem mzu yu fu, zupun tutsu mI fu-
ngI yu. Muu chI wunus zupun kxu nee-
fu, zupun yusI fu ngI yu.
13
Anoo wunus
pusu yu fu, zupun kufI kee putu fu ngI yu,
AshI fu ngu, kuf kIf pu neem shu kInu fu ngI-
yu. ChIn shut zupun tum pzu pu nee fu ngI-
yu,
14
opeej, wuku fu tum, much chuf tum
zupun tuu fu ngI yu. AshI fu chu, muu chI fI
zupun puyu fu ngu, FIIIs tewshuch shI tI sIn
yuwu mund ushku unu mund nutsu fu ngu-
nu yu.
15
Nutsu fu ngu sIn, yuwuu kungoo
tIpu yu fu wuuku unoots shu poso fIn shI nI
tsu pu pu tumI fI fu ngu nu yu yuwuu wupuf
Apfu hu mu fI nI ktsee fu fu ngu unoo tsI.
1
AshI fu chu, kufu ku nguz AbI me Ie ku nguz
kumu nI tI tu kusee fu, kufuk shu AbI-
me Iek, NIsh tsup shtu ngung sI,

wutum
Iyuuts tuu kusI muum wufI tuk shu, muu-
chI fI tIsh zupunshu puyuk shu? tfu ngI yu
kufu ku.
17
AshI fu chu, Isuukshu unu fI tum
unoo tsup FIIIs tewshuchee kusu yu fu nIIu,
pIyum shu Guefufup tsup nuu tu fu ngI yu.
AmbI fI shu tuuf sheem pucheefu wuzu-
wush tuu fu ngI yu.
18
Apfu hu mu fIn shu
sIf tumu kchI tu mu unush kungoom
posoom wunu sIf ktsee yu fu kusu fu ngI yu.
ZupIsh shu Apfu hu mu fI nI tsI pu fu much shu,
FIIIs tewshuch nuu tu fund sIn, posoo tumI-
feef sIn, kusu fu ngu nu yu. Itufu, unoots shu
Isuuk yusuf tuwu ngee fu, wupu fIn tumu fu-
ng pu fI umbI tum sheefu, yusuf wunu sI fI-
tum kusu fu ngI yu. Wupu fIn posoo su mu fu-
ngu, uwshut unu fI tum su mu fu ngI yu.
19
MInush shu zuf Isuuk much chuf wuzu-
wush wundu tsu mun poso fI nee mI ktsI tu-
ngut ssIn, wuun shu chee tuchuf chI chee
kung Izu pI fu ngu nu yu. KIz puf wIfee tsI
ApunII Chtufungu26
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
53
pukeef sIn, poso fee mu fIn shu nu fu ngu nu-
yu.
20
Itufu, GuefufshuchshItIsIn chI nuz-
pun tputs kungu mund shu puchI ndu tu ngut
ushI fu ng sIn, Iychu poso fI nI, utu sIn,
wufu tu fu ng shI tI sI nu. AshI fu chu, unu mund
Isuukshu posoo sufoo yusu mu fu ngI yu,
WufutshI shI, tu.
21
AshI fu chu, unoo posoo
kusu yu fu sIn, pIyum shu poso fee mu nI
ktsee fu ngu nu yu. Ktsee yu fu sIn, yusuf shu
Guefufshuch puchInd ku sIn, wufu tu fu ng-
tum sI nu yu. Isuukshu unoo pos sufoo su mu-
fu ngI tum tu, Kunduf tu mu, tshI tu.
22
Amb
tsI yun tu yu fu, unoo tsup wunIII tu fu ng shI tu,
mInup shu tsup nuu tu fu ngI yu. Yusuf poso-
fee mu nI ktsee fu ngItum sI nu. KtsI yu fu sIn,
unshu nuu ndu shu tputs mun tu fu ngu nu yu.
Annu chu mupIysh tI sIn tuu fu ngu nu yu.
Isuukshu kunees chee pos pufu ngu, unoo,
Xufu shIsh ndu nuf shI tu, tu su mu fu ngI yu.
Nutu nuu chu ApunII Iyuum tsup wunu sIf shu
Ipuseefu, punu yu nIIu. Nutu nuu kIs shu pu fI
tuuch chI, tfu ngI yu.
23
ZupIsh shu tuuf ushku, Isuuk unoo tsup
kusu yu fu, pIyum shu yusuf Beef se bup tsup
nuu tu fu ngI yu.
24
Nuu yu fu nIIu, upu su fI zuf
pufu ngI yu. Anshu fI shu psuun yusuf ApunII
Isuu kuu wuu nuu tsI tuyu mu ndu fu ngI yu.
Sheefu, Nuw wuu tu tu nu Apu nIII nu. Apu fI-
nIsh Apfu hu mu fI nI nuwuu chI nu fu ngI yu.
AshI fu chu, punI fInII pu, Isuu kuu. Nuw shI-
yuu kupung ksut kI nu. Nu shI yuum kupung
Istu chInII pu, wutum upu fI nee tsIsh kupung
chI nu fu ngI nu wu. Ufu chI nIII nIsh ufu ngI-
nu shu pzu pu nIch shu, Isuu kuu tfu ngI yu.
25
Isuukshu unush tsup putumb chee yyu fu,
xunuteefu, unush shu muu cheetsI shu pshtu-
yu fu, mucheefu, Apu nIIeem ungIf tu fu ngu-
nu yu. Sheefu, unshu fI tum tsup pungoom-
shu tumb tu fu ngI yu. Yusuf much chuf shI tI-
sIn poso fee mu nI ktsee fu ngu nu yu. Sheef sIn,
unshu fI shu tuu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Isuuk
ufkIf pu neem kInu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, kurak Abime!ek Isaakash
kuseeru wanasir tsiyatarangana
anoo na kamanchintspa
2
Kufuk shu AbI me Iek Isuu kup pungu tI
tu, wIpu nu sheem Ahu su tuu ksu tu mu pu-
nee ufkuf yumu ku, unu mun shu mInum-
tum sunduf ufkuf sufu FIko Iuu yumu ku,
ushpI sIn Guefufumund tsup kyu fund sIn,
Isuu kup shu tsI yu tu tI tu nuu tu fu ngu nu yu.
27
Anush shu kusee fum chu sIn, Isuukshu
mushu fu ngI yu.

Muyu nguz nuwu nguz


punguu nI tus kusu fu ng su? Wutum sIf
nuwuu tsu pu nee ts Is puchI ndu fu ng su wu.
Nuwuu tsu pun shIsh tushI tu ngu fu ng su wu,
Isuuk tfu ngI yu.
28
AbI me Iekshu kufuk,
ShI yuu pufu ngI nI yu. ApunII shI yuu
kupung ksut kI yu. AshI fu chu, mungI shI nI
chI nu fu ngu nI, Pzuu, wunu sIf tsI yu tu nI
tfu ngu nI, shI yu nguz nu umI kuf tu muum
zund ku nI, kusu fu ngu nI. Nu Apu nIII mun
suf zufum pu tu fI tsI yut ku nI, umI kuf tu-
ku chu nI:
29
ShIy ndun tum Iyuu muntsI fI-
mush chI nuch shu. Iy shut shI yuu wuu tu-
tum tu yu, ndun tum shI yuu mun tu chI nI yu.
ShI yuu ApunII kupung pu fI chI nu kI yu,
tfu ngu nu.
30
Isuukshu, ZufuktI shchu,
tyu fu, mung' ksu fu ngu sIn, kIs shu mbu-
teef sIn, kupung kutung keef sIn, wuu-
mbeef sIn, muu fu ngu nu.
31
Pu tum shu
tufu see chu, wuun pu tu tIn kufuk pu tIn
AbI me Iek Isuuk pu wunu sIf tsI yu teef sIn,
umI kuf tu fu ngu nu yu. Sheefu, Isuuk kunu-
pee fu nIIu, nuu tu fu ngu nu yu.
32
Anpu fI tum zufI Isuuk much chuf
kungoo pukee shI nu sIn, Isuu kuuts shu
kumu nee nI tusIn, kuseef sIn, kumu nI fu-
ngu nu yu. Kungoo puchI nI pu, tfu ngu nu.
33
Isuukshu unoo posoo pukee fu, sufoo,
Wunu sI fImshI ptu fI umIktu mu, tu
su mu fu ngI yu. Anu mun shu yukut sufu
Beef se buu su mu fu ngu nu yu. Wundu fI tum
nut In tputs unoots tum yuk tuu utu nu yu.
Anush shu tuu fu ng shI tI sI nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Isuuk
Beef se bush tsup kusee fu tuu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Esaw kizaa
yamarangu anootssha kamanchintspa
34
Anpuf zuf Esuw 40 musu chI fI nI tuu-
fu ngI yu. AshIp musu chI fI nI tuufu unush
kIzuu yumu fu ngI yu JudI tuu tsI, unshu kIz
HItIt shuch BefIy wIpu. Sheefu, unu-
mun yusuf mInoots shu kIz yumu fu ngI yu
ApunII Chtufungu26
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
54
Busemu tuutshI tu, unshu kIz HItIt shu-
ch tum tu Efo nu fIn wIpu.
35
AshI fu chu,
tsI mbun kIz pufu ngu, unshI tI sIn kIz
Ipu mbu tuut ssIn, ung sIf shI tI sIn muntsIf
tsI yuts tu ngut ush ku sIn, Isuuk wIzunII pu
Rebek pu kupung mungoo Imu ntsu fu ngu-
sIn, ndu kIs tuu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Esuw
kIzuu tsI mbun pufu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na Akoparineetsshitini yuwaa
zoon!!pa Esawpa waamari waparee
wizpurirni yarangu anoo kamanchintspa
27
1
Anpuf shu zuf Isuuk kIz puf
wuchI nu fu ngu, wuch pu-
muum muu cheetsI ndu wufI tu fu ngI-
yu, Izuu fu pInu su fu ngI yu. WIpuuts shu
putsI su fI nee tsI Esu wuu kufuzeefu,
2
Esu wuu, nupu ngu nIIu. Nu nuw kIz-
puf chu wuchI nu yu nIII. TsI pu nI nutu nuu
wutsI fI tee nII shu chu.
3
AshI fu chu, nuw
shI yuu utu shI nu, Ndu tu fI nuw tsI pu fu-
fI, tImbu nIII zI fIsh yyu fush, zum zeem
xItu shI nI. Yuw zumIz pukIsh unoo
pchu shI nI.
4
Puchu yu chush, ptu tung shI-
tI. Nuwuum kutung shI. KIz puf wunu sIf
ptu tung chu. AshI mu fI nuwuu nu kutung-
kI. Musu muf tu yu fush, kIz puf kIs kzum
mbuseefush, punu ngu ndu mu. Nuwshut
nutum, ndu tu fI tsI pu fu fI kutung chI mu.
Kutu ngu fum chu fI, unu mun Iwuz shI-
yuum shu nuwuu nuu tsI wIz pu fI fI punu-
chInII pu, Isuuk wIpuu ntuf ushI fu ngI yu.
5
Rebekshu yuwuu wuzu funII Esu wuu
tsI yuts tu fu wunee ku unoo muzI nu fu-
ngI yu. Esuw shu yuwu fI wupu fI tfu ngu
unu fI tum tumI nu fu ngI yu. ZumIz puchu tI
tu, xIku tu nuu tu fu ngI yu.

Anu mun-
shu kuzI zI mun wuu nI tu fI shtI sIn Rebek
wIpuu Ako puu: MuzI nu ngu nIIu. Yuwuu
upu fIsh zuwunII pu tIsh tsI yut ku unoo
muzI nu fu ngI nu.
7
Atee ju upu fIsh, ZumIz
pchu shI nI. Puchu yu chush, wunu sIf ptu tu-
ngI. AshI mu fI nuwuu nu kzum kutung kI.
Nuwshut unoo kutu ngu fum chu fI, shI-
yuum shu Apu nIII mun suf tsIyuteefufI,
wIz pu fI fee tsI punu chInII pu, tfu ngI yu,
ntu fu tu ndu muzI nu yu fI, wIpuu Ako-
puu tfu ngI yu.
8
AshI fI yu, shIy shut
muzI nu ngu nIIu. Wunu sIf mungee tsIsh
p'tsIchInIIpu.
9
Tundu pu nu zIp chI nuz
nupu shI nI. Yuw kuu puf kIz puf wunu sI-
fI yungu ndu fu unoo puk chush, tsI-
mbun p'tushInI. Putu yu fush, nuwuum
punu ngu ndu. Nuwshut puchu yu fu fI,
Apu fIsh kumuch tu nIIu ushI mu tum kIs
kzum putut chI mu, tfu ngI yu.
10
Amb
sheefunII kusu chInII pu. ShIy shut yyu-
fush, pufu tush mbuseefush, upu fee mIsh
pu nung chu. Uwshut kutu ngu fum chu,
shI yuum shu wuu nuu tsI wIz puf wunu sI-
fImshee punu chI yu. Pup chu, zup shI nuu
upu fIsh tsI puch shu pu, wIpuu tfu ngI yu.
11
Akop shu wunI fee, Itufu, utuu, wutum
zuwu nIII nuu fI Esuw puf tuu fu wu. Itufu,
nuwshut pufI nutsI mu nI ndu nI wu.
12
Apuz nuwshut upu push pung' kus ku-
mchu fI, nuwuuts shu putut ku chu, pufI
ndu nuf unoo tchuk chu, nuwuu nuts tu-
ku chu,

Muyuum shu tumu pI nguk shu?


tchu pu ndu nu yu, tyu fu nuwuuts shu
yutu fI tum nu chI ndu nu yu, tfu ngI yu.
13
Itufu wunIf shu, NdunI. Amb tfInII-
pu. Wund tuu tI upu fIsh shI yuu yutu fIt
tsI yut ku chu, shIy shut nuwu mun tup-
shI ngu ndu mu. Nutu shI ngI yuwu fI tI
unu fI tu. MIkeefush, p'tushInI, yuw
tsI mbun kuu puf kufu pu nu unu. Nuw-
shu upu fee mIsh putut chI mu, tfu ngI yu.
14
WIp shu Ako pu fI nI unu fI tum, putu tu mu
tu, chI nu zIp tu fush teet ushI fu ngI yu.
Putu yu shI nu, tsI mbun kuu puf kufu pu-
nuw wunI feem shu punu fu ngI yu. WunIf-
shu kuup fuu puchu yu fu, ushIm Isuuk
kIs kutung ku ushI mu tum putu tu fu ngI-
yu.
15
Anu mun shu, Esu wuu wumuf yuw
kIz puf wunu sIf kumuf tu ku unoots shu
kufI mu nu zIsh pshtu yu fu sIn, wutu nI fee
yyu fu sIn, Ako puum shu tmuf tu fu ngI-
yu.
1
Anu mun shu, kuu puf puf tchI ngu-
yu fu sIn, puchtu mu mun tufI meeshI nu sIn,
wutsu fu fI mun tutsI pu fu ngI yu.
17
Yuwu-
pu fum chu, Rebek wIpuum Ako puum
pufu tush mbuseefu, pungu pu wushu-
nund punu fu ngI yu. Nutu nuu upu fee mIsh
punu shI nI, tfu ngI yu.
18
Akop shu unu-
fI tum pufu too yyu fu nIIu, puyuytufu-
nIIu, wupu fIsh pung' pshtu tuu sheefu,
ApunII Chtufungu26 , 27
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
55
Apuu

TumufImtu? tyu fu, wupuf shu:

Chukshu shu shIyu? tfu ngI yu.


19
Akop-
shu, Esuw tu nu Wuu tu tu nu nuwu yu,
Ipu fIsh putsI su fI nI yu. Yuwuu kumuch tu-
fu ngIsh unoo yuwu pu fu ng tu ndI. Neewu.
ChIy zu yu fush, upInII nIngeem kuxI-
nee fush, ktu ngung sI, wutum nutu nuu
yuwu nguz, Apuu, kumuch tu fu ngIsh unoo
zum zee puchu yu shIn tu ndI. Nu kutu-
ngu fum chush, nuwuum shu shuu nuu tsI
wIz pu fIsh wunu sI fImshee punu ngu ndu-
mu, tfu ngu,
20
Isuukshu wIpuu, Itufu,
Esu wuu,

tumushu ushI nu fI shu zum zee


puchu tu sheefush, kunup tu shee shIn shu?
tfu ngu, Ako pu fIn shu, Apuu, wuunu
ApunII nuwuum punu fu ngI yu. AshI fu-
chu, mIkeefufI puchu tu shee shI nu fI,
kunu pee shI nI, tfu ngI yu.
21
Isuukshu,
NuunI, nIngeem wutsI fI xIyu ngI. NutsIsh
putu tee nI.

TumupufI shIy Esu wee shu


ushI fush? Nutsee ts Ish putut ku chu fI,
tchu chI nu, tfu ngI yu.
22
Akop shu uyu
tfu ngu, wupu fI nung wutsI fI xIyu fu-
ngu, Isuukshu wIpuu puch tum putu tu fu-
ngu, Mshee, tsI yut kush, Akop shInII kuk
tsI yu tuk shu, Itufu puchtum shu tIsh chu
putut ku fI, Esuw puch tum ushI tIch shu
tu, Ako pu fIn shu Aju. Nuw tu ndu Apuu.
Esuw tu nu sufI, tfu ngI yu.
23-24
Itufu,
Isuukshu ndu nuts tu fu ngI yu, wutum
Ako puu puch tum putu tu fu ngu, Esuw
puch tum tumu pu fI ushI fI tum putu tu-
fu ngI yu. Itufu, ushI fI tuu yusuf tuyu-
su fu ngI yu.

Kuu pu nI fI zuf kush tIsh?

Esu wuu, shIy? tu, Ako pu fIn shu, Apuu,


nuw chu tunu. Nuw Esuw tu nu tfu ngu,
wupuf shu mupIy fu ng shI tu.
25
Sheefu,
Nutu nuu yuw zumIz puchu fu ngIsh un
mbuseefush, punu ngu ndu mu, kutung-
chI mu. Nu kutu ngu fum chu fI, unu mun
shI yuum shu nuwuu tsI wIz pu fI fI wunu sI-
fImshee punu chInII pu, tfu ngI yu. Ako-
pu fIn shu pufu tush mbuseefu, puyuytufu-
nIIu, wupu feem punu fu ngI yu. Sheefu
unu mun shu, vInoots shu tIpu yu fI tum
punu fu ngI tum tu. Isuukshu unoo yyu fu,
kutu ngu fu ngI yu. VInoots shu wuu fu ngI-
tum tu.
2
Sheefu, wIpuu Ako puu, Nutu-
nuu nuun sI. Nuwuu nuu tsI puchIpeefush,
Ishu mbu ngu ndu mu, tfu ngI yu.
27
Ako-
pu fIn shu unu fI tum uyu tu, wupu fee
puchIpeefu, Ishu mbu fu ngI yu. Ash ku chu,
unush wumu fee wusIp shIn IshI ngu fu ngu,
Nu psI nee tsIsh IshI ngu fu ngu fI,
mzuts pun ushI fush psI nIsh
pchu zu kI yu.
AshI fI yu, nu ApunII shI yuu mzu fee-
tsIsh kIs shu pu fI nup chI yu.

28
Kupung shI yuu Istu chI yu.
Wuunu Apu fIch sInuu wun sIp chee
nIngeem tsu push zungun chI yu.
Tutsu mImuf shI tIsh ufu ngI nu shu
wunu sIf kxun chI yu.
Ash ku chush, zupun nuu shu
pusuch shu
tIfI koo tsI yu, kIzu fu nuuts tum
wunu sI yu.

29
Ufu ush ku chush, shI yu mu fI kufuk
tumu pu fI ushI fush tuuch shu.
ShI yu nguz tputs zupun
kus chI nIII nu yu.
Sheef sIn, shI yuum Istuk sIn, tuu-
chI nIII nu yu IchI ngu foo
tsu puf nu sI yu.
MI shut, shI yuu kukIsh kupung
puyu chI nIII nu yu.
Tpu tsI fIsh zupun tuuk chu sIn,
shuu nuu tsI tutunII tu yu fu sIn
ungIf tu chI nIII nu yu.
ShI yuu tsI mu fI ufku feem zuwu-
nIIeew tum tIsh nu chI nIII nu yu.
ShI yuu tputs yutu fI tum nuk chu,
muntsIf tsI yut ku chu, wuu nuuts tu-
tum sIn tuyu tu fIt chI nIII nu yu.
ShI yuu wunu sI fI fI chI nuk chu sIn,
uwshtI sIn wunu sI fI tum kIs
tuu chI nIII nu yu,
Isuuk tfu ngI yu.
30
Isuuk wIpuum Ako pu fI neem wuu nuu-
tsI wIz pu fIf nI wunu sI fImshee punum
Iwuts pu fum chu, Akop shu wupu fIsh
pung' shI tung pI tu chIy zuk chu, unoo-
tsI fI zoonII shu Esuw zum zee puchu-
yu shI nu, IfIp tu fu nIIu kusu fu ngI yu.
31
Kusee fum chu, yuwuu puchu yu shI nu
ApunII Chtufungu27
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
56
unoo wunu sI fI tum pututeefu, kIz pu fI tum
kzum pufu tush mbu seeshI nu puyuytufu-
nIIu, wupu fIsh pung' pshtu yu fu, Neewu
upuu. Nutu nuu puchu yu shI nI nu. AshI fI yu,
upuu, nutu nuu chIy zu yu fush ktu ngun-
sI. Nu kutu ngu fum chush, nuwuum shu
wIz pu fI fIsh wunu sI fI mush punu ngu-
ndu mu, tfu ngI yu.
32
Tkum chu, unoo
wupuf shu mushu fu ngI yu.

ShIy chu ku-


nuu shu? tfu ngu, wIp shu, Apuu, nuw chu
Esuw tu nu, wuu tu tu nu nuwu yu, Ipu fIsh
putsI su fI nI yu, tfu ngI yu.
33
Isuukshu unoo
muzI nu fu ngu, kupung punI fus tu fu ngu,
wunuts ush chI fI tutut ushI fu ngu, unshu fI
tsI yut ku,

Chu kunuu nuwuum Ich tu ku-


chu fI zum zee wunuts pututeefu punu-
fu ngu, nuwshut unoo kIz puf kIs kutu-
ngu fu ngI nu? Ndu tu mu shIy kus chush,
kutungeefI, nuwuu nuu tsI shu wIz pu fI fI
wunu sI fImshee punu fu ng shI tI nu. AshI fI
nutu nuu nuwuu nuu tsI wIz pu fI fee tsI
punu yunII shu tu nu, Isuu ku fI nI wIpuu
tfu ngI yu.
34
Esuw shu unoo muzI nu fu ngu,
kupung mungu muntsu fu ngu, tunu fu-
ngI yu. Yuwu shu fI tunun tu fu unshu fI
kupung tsI yu tu tuf ushI fu ngI yu. Apuu,
nuwuum shu wIz pu fI fIsh punu ngu ndu,
tfu ngI yu.
35
Itufu Isuukshu, Nutu nuu
zuwu nIIeemIsh punu fu ngI nu wu. Mungu
nuwuu tumu pI ngu fu ngu, ngI chI fu ngu,
ushI fu chu nuwshut unoom mupIy fu fI,
nuwuu nuu tsI wIz pu fI fI wuum shu punu fu-
ngI nu, yuwuu shI yuum tu punu pI tfu ngI
unoo tsI, tfu ngI yu.
3
AshI fu chu, Esuw shu
kupung tsI yun tu fu ngu zoo nIIee, Zuwu nIII
unu mu shI fIt chu. Yuwu mu ndu fI chu ushku
unu mu ndu fIt chu sufoo Akop su mu fu ngu-
shI nIII nu yu, ndu yutu fIt tumu pI ngu ku
unu mu ndu yu. Ich tu fu mu chu umbI tum
nuwuum ushI fu ng tum tu, mungu nuwuu
tumu pI ngu yu fu, Nuw nuu wuchI nuum
kInu chI mu, shIy shut nIIu fuum kInung chu,
tu, nuwuu tumu pI ngu fu ngI yu. Nut shu In
wuu mu fI tum upu puu wIz pu fIf nI wunu-
sI fImshee yusuf nuwuu Itu tseenIII yu.
Itufu, nu upuu, ushI fI tuu

ndu nuwuum-
shu wIz pu fI fee tsIsh punu muum wufI tuk?

Muyuum shu nuwuu nIy fuk shu? tfu ngu,


37
Isuukshu,

ShI yuum tumuy chee zIch?


Itufu, wutu chu shI yuum kufu ku fIsh
nu fu ngu shI nu,
wutum nuw tfu ngI nu wu.
ShI yu chIch muu chI fI tIsh zuwunII-
tum tIsh IchI ngu fu sIn muuch tu-
wuu puyuk sIn tuu chI nIII nu yu.
Muzu fIsh tIfI koots tum mI shut
kIzu fu nuuts tum
zupun nuu shu pzu pu nI chI nIII nu yu,
tfu ngI nu,
tfu ngI yu.
38
Esuw shu Apuu,

muyuum-
shu ushIkshu? Nuwuum shu punu ngu ndu
wIz pu fI fIsh. Anu mu fI shu mInu mu fI
puyu kIsh tu, ufu ngI nu shu kupung tunu-
fu ngI yu.
39
Wupuf shu wIpuu,
Ufu shIy ufup tsup nuuch shu.
AmbI fI tsup nuu yu fush tuuch shu.
Amb tsup wunu sI fI mush ndu nuf chu.
Tutsum kush ndu wunu sIf
kxoon chI yu.

Antuu tI umb sIn wuf pIch sInu-


kee ju? ndu nuf chu.

40
ShIy shu shuu nu mum tu mu fI
wIz pu fI fIsh
shuu nuu tsI nutsIsh tupu chI ndu-
kush tuuch shu.
ShI yuu zuwu nIII mu fI tIsh kusI fu,
shI yuu tsI mu fI
tumuch chuf tu chI nIII nu yu.
Itufu, shIy shut kIz puf tuk chush,
ndu shut zuwu nIIIsh shI yuu
tumuch chuf tu chI nIII nu yu,
Isuu ku fI nI wIpuu Esu wuu tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako-
pu fI nI wupu fee wIz pu fIf nI zoo nIIee
Esu wuu Itutseefu wuu mu fI shu yufu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Akoparini
suwarangu anoo kamanchintspa
41
Esuw shu zoo nIIee Ako pu fI nee
mungush muntsIf chI nu fu ngu, tsI yun tu-
fu ngI yu, yuwu mund wupu fee wIz pu fIf nI
wuu mu fI Itutseefu unu mu ndu. Yuwush
wupuf Isuu ku fI nI tsI pu fum chu unush
Esuw zoo nIIee puchu muum zundu fu ngI-
ApunII Chtufungu27
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
57
yu. ApInII tumu pI ngu yu fu fI, puchu pI
tu,
42
unoo wunIf shu Rebek k'kuzee
muzI nu yu fu, wIpuuts shu Ako pu fI nee
kufuzeefu, kumu nI fu ngI yu. Pup chu.
Zuwu nIIIsh shI yuu puchu muum zunduk-
pu, tfu ngI yu.
43
AshI fu chu, nuw shI yuu
kumun kI nu. Yuwuu tI unoo muzI nung-
chu. Afup suwu ngI yup zIpu fIsh tuu ku nu,
Jufu nup tsupu. Iubu nush tuu mu chu.
44
AshI numsu ju zuwu nIIIsh wutsI yun
pus tu chI yu unush kusung chu, tfu ngI-
yu.
45
Yuwuu ushI fu ngIsh unoo Izuu fu
mupIy fum chu, unnuu pu fI nuw shu
shI yuu kufuz chI nIIu. IpufI tsI mbu nu fI
tuuk sIn, nuw mungI kIs tuu kI nu. Itufu,
nuw Ipu fee tsI tsI mbu nu fI kunu tsIp ku-
chI nuu feenu ushI fu, ufu nuw mungI
kupung muntsu chI nu, Rebek tfu ngI yu.
4
AshI fI yu, Rebekshu wuzu fu nIIee Isuu-
kuu:

TumuycheezIch? Nuw nIshu cheetsI-


nu kIz tuyu yu nu. Esuw mu nIshu chee
kIz HItIt shu chee yumu fu ngu, ndu kuupu
Iy shut kIs tuu ku nI yu. Nuw kIyung kuchIy-
kInu Ipu fI mu ndI Esu wu mund wumI nu.
AshI fu chu, ndu shu nIshu chee kIz Ipu-
fee mI Ako puum punu muum zund kI nu.
Wundu yu Akop nIshu cheetsI fI tum kIz
Kunuun shu chee yumuk chu, zufum pu tu fI
nuw nuu tuu muum zunduk shI tu zI. Ufu
nuw mIkeesh tI tsI pu chI mu, Rebek wuzu-
fu nIIee Isuu kuu tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Rebek
wIpuu Ako puu tusu wu pI tu, wuzu fu-
nIIee mungu tumu pI ngu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Isaak wipaa
Akopaa kizaa yamamaam arap
zanganirangu anootssha kamanchintspa
28
1
Isuukshu wIpuu kufuzeefu,
wunu sIf wunee fu ngI yu. Nuwuu
kukI puyu kI nuu fee shu ushI fu, ufu ApunII
shI yuu kupung pu fee Istu chI yu. ShI yuum
nIshu chee kIz Kunuun shu chee yumu-
muum wutsIp pu fI, nuw tunu.
2
Ako puu,
shIy pIyu mu nuu pu fI Pudn-Afumup
tsup yuwush puchI fIsh BIto wef tuuku
unush kuseefush, zIpu fIf tIsh Iubun wIp
shuun chI chI tu fI muu chI fI tIsh yumuch-
shu.
3
Wumu fI Apu nIII mu fI kIz puf chu.

Chu ku ju wuupu tutsu mooch? Ufu tu ndu


shI yuum kupung Istu ku chu, shIy Ipu-
fIsh zupun pzu pu nI chIsh. Ash ku chush,
tpu tsI fIsh zupun tuu chI yu, chI nIII nIsh
tsu puf nu sIsh tutsIt chI yu.
4
AshI fI yu, umb
shIng chu. Ufu ush ku chush, ApunII shI yuu
kupung chI nu chI yu. ChI nIII nee ts tum tIsh
kupung tum chI nuch tum tu yu. SIf tumu
upuf nee tsI Apfu hu mu fI nee ApunII
kupung chI nu fu ngu, umbI tum shI yuu ush-
tu chI yu. Amb sheefush, shuu mu tu fI shu
tsu pu nIsh nu yuwush ufu pIch ushI fu nI
msu ngu mu fI tuu fI nI unoo umuy tut shu.
Wutum ApunII upu fI nee mI wutsu pun
punu chInII pu tfu ngu wu, tfu ngI yu.
5
Tfu ngu, Isuuk wIpuu zungu nI fu ngI yu
Pudn-Afumup tsupu. Akop shu umbI fI
Iubu nu nguz pungu chI nu fu ngI yu. Iubu-
nu fI nI BIto wef chu wIpu Amof fewchI chI,
wunIf Rebek wuyu chI, wupuf wushu nu-
ndu. AshI fu chu, wIp shu Akop, Esuw ushI-
fu sIn, Iubu nuu wuzI pu fI mu nu yu.
-8
Akop shu wupu fee uyu tyu fu, wuzI-
pu fIp wutsu pun nuu tu fu ngI yu. Itufu,
Esuw shu wupu fee kuk IchI ngu fu muzI-
nu fu ngI yu. Ako puu, pIy Pudn-Afumup
tsup, zIpu fI pIsh kIz yumu shI nI. Ayum-
tuu tI yu Kunuun shu chee kIz yumu fInII pu.
Ash ku chush, ApunII shI yuu Istu chpu fee,
tfu ngu unoo muzI nu fu, mungush chI nu-
chIn tuf ushku,

Tumukee nuw ushI fu ngI?


Nuw nIshu chee kIz yumu fu ngI nu, tu,
yusuf Apfu hu mu fIn chI chee wuchI nIIIn
yumu chI mu, wutum upup Izu nIIeetsI ndu
kIs nup ku nu wu, tfu ngI yu.
9
AshI fu chu,
Esuw Kunuun shu chee kIz yumu fu ngu
unu mun yusuf mInoots shu kIz wmI-
ndoo tsI yumu fu ngI yu, Ismue Iu wIpu,
Apfu hu mu fI nee tsI wuchI nIII nu, Muju Iu-
tuu sufu, Nebu yo tu wIzu fI.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Isuuk
wIpuu Ako puu wuzI pu fIp zungu nI fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Akoparini
pamazurangu anoo kamanchintspa
10
Ako pu fI nI Beef se bu mund tsup shI tu-
ngee fu nIIu, Jufu nup shu tsup nuu tu fu ngI-
yu.
11
Nuu yu fu nIIu, upus tupee fu ngI yu
ApunII Chtufungu27 , 28
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
58
tputs ndu nu fI shu. NeetsI fI muu chI mu,
wutum tupI yu nIIu wu, tfu ngu, putu-
mbIch shu tumu fu unu mun ktu yu fu,
muu fu ngI yu.
12
Muu fum chu, unush pumu-
su fu ngI yu. KfI ngu shIsh tumu pu fI ushI fu
kunI ndu mund kyu shI nu, muchu nung
xum ushI fu ngI yu. Anu mun shu ApunII
wusu ndu fuf kufu wuw tu fu, kfIf tu fu,
kufu wuw tu fu ushIsh tu ngut ushI fu ngI yu.
13
Wuu nu ngeetu fI ApunII wuunu xIxeewu
tsI yuts tuf ushI fu ngI yu. Nuw ApunII tu nu.
PuchI fI nIsh Apfu hu mu fIn, upu fIsh Isuuk
ushI fu Apu nIII fI nI. Ufu nuw shI yuum,
chI nIII neem tum tIsh wutsu pun punu chI-
mu yuwush nu putumb chI mun ktu fush
muu fIsh unoo tsI.
14
ChI nIII nIsh pzu pu-
nIch shu. ChI nIII nee tsIsh tchI muum
pInu such chee. AshIp tsup puyu mbuf nI
tuu chI nIII nu yu. Tsu pun shIsh tutsIt chI nIII-
nu yu. ShI yuum tsu pu nIsh zuf yuku umb,
zuf puku umb tum, zuf puwu chI ngu fu
umb tum, ush pu fI IchI ngu fu kung ztufu
punu chInII pu. AshI fI yu, nuw shI yu mund
IchI ngu foo tputs tsu pu fu nus shu chee,
nIIu fu nu feem tum tIsh Istu chI mu, tfu-
ngI yu.
15
MungIsh muntsu fInII pu. Nuw
shI yuu ksu tu tu ndI. Ndu kusu chInII pu yup
nuukchIsh umbI. Ufu nIngI tum tsup kunu-
puch shu. Yuwuu nuw shI yuu tI unoo
ufu tutsum chI mu, tfu ngI yu.
1-17
ApunII ntu fu, Akop shu tmu fu-
nIIu, kupung punI fu ngI yu.

Tumuu nee
tsup ApunII tI tu fu shI? Nupu ngI ush ku yu.
ApunII pu wuunu nee tsu poo ksut kI yu.
Wuunu umuy nIsh tuuf pu fI. Nuw ndu yusu-
fu ngu fI, nee tsup muu yu fI nu. In ApunII pu-
fI pungu yu. Ndun tuu tI ushI fu, kunInd pu fI
wuch nIpu tusu su fI yu, tfu ngI yu.
18
Pu tum shu tufu sI tu fu nIIu, Akop
chIy zu yu fu, yuwu mun putu mbIch ktufu
muu fu ngu unoo IchI zu yu fu, wuyu ngun pu-
shu Ichu mu yu fu, Apu nIIeem shu wuyu-
fu ngI yu.
19
AshI fI yu, yuwush Apu nIIee
wusu ndu fuf Ako pu fIn pumu su fu ngu
unoo sIf tumu tsup suf Ius tufu nu yu.
Akop shu unoo tsup nIII tu fI shu Bete Iuu
tshu su mu fu ngI yu.
20
Sheefu, Ako pu fIn tfung shI tu, Nutu-
nuu ApunII nuwuu zufum pu tu fI shu pu fI
ksu chI ndu nu yu, yup nuuk chI unoots tum
nup chI ndu nu yu, kutung sheem tum tI,
kumu feem tum tI punu chu pu ndu nu yu.
21
Amb nuuk chu fI, mutumb shI fI tum tI
upu pup pung' kunup chI nu. ApunII nuwuu
kuupu Istu kchI nuu fI ushI fu, nuwshupufee
Apu nIIee zufum pu tu fI shu chI nuch shu pu-
fI nu, tfu ngI yu.
22
AshI fI yu, nutu nuu nee
putumb chee ufu tu mu fI shu pu fI Apu nIIeem
tu fush su mu chI nu. Nutu nuu nuwuum
ApunII muu cheetsI punuk chu, nuwshut
unchIch chu nguf nee tsI mInum tum yyu-
fu fI, Apu nIIeem punu chI nu, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako-
pu fI nI Apu nIIee wusu ndu fuf pumu su fu-
ngu unoo tsI.
Akoparini Padn-Aramash tsap zapish
kusarangu anootssha kamanchintspa
29
1
Ako pu fIn nuu yu fu nIIu, yup shu
zuf yuku umb tsup kusu fu ngI yu.
2
Tsup pufI pu fI tu fu unush kung shu pos
wukuf wuu shI nI tuufu pufu ngI yu. Anush-
shu tuchIp tputs chI nuz pun chI nu fI tum,
chI nu fI tum ushI fu sIn, tuchIp wunIf IshI-
nu fu ngu nu yu. Anush shu posoo wuchoo
putu mbIch pu kuyuk pu shtu ndum kusu fu-
ngu nu. AshI fu chu, posoo mInum tu nuu fIch
wuchoo tuwuteefuch, kungoo wuu muum
pInu su mu nu.
3
Opee juum ysI muum zund-
kut ssIn, ushpu fIt ssIn ksu tu mu pun wushu-
nund mupu yu fu sIn, tuwu teef sIn, opee juum
ysI fu ngu nu yu. Sheef sIn, opee juum ysIm
Iwuts puf mut ssIn, yusuf shu wush tum
wuchoo shtu ndu yu fu sIn, kusu tu fu nu yu.
4
AshI fI yu, Akop shu yup chI nuz pun ksu-
tu mu pun shu nee fu nu umb IfIp tu fu nIIu,
kusee fu, Zuwuu,

yup shu In tsup shu nee


ush tuf su? tfu ngI yu. UwshtI sIn, In tsup
Jufun chu, tfu ngu nu yu.
5
Akop shu yusuf
mushu fu ngI yu. Zuwuu, sIy Ichee Iubu-
nuu puk tuu tIs, Nuho fu fI nee wuchI nIII nu,
tfu ngu, uwshtI sIn, Aju, puk tu nI chu,
tfu ngu nu yu.

Tfu ngu sIn, Akop shu,

Tumufu zIpu fI tuuku?

Mutu mbIsh?

Kus
yutu keezu wu? tfu ngI yu. UwshtI sIn:
NdunI zuwuu. Mutu mbI shtu ndu tuuku.
WIp shu RukeI nIshu tum tu ndu. Anuwu, pIy
opee ju fIn pu tI nI nuu nIII nu, tfu ngunu yu.
ApunII Chtufungu28 , 29
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
59
7
AshI fI yu, Akop shu upInII mushu mu shtuf
ushI fu ngI yu.

Tumufu ndu nutu fI poso-


fee tsIs tuwu tu muum wufI tuk? wutum
nutu fI tu nu zuf yuwu fI tu wu. Annuu pu fI
tuwuteefus, chI nee mIs opee ju fee mIs ysIm
Iwu pu fum chus, muf tu mu muum shu muchIt-
ssu. Wutum nutu fI tu nu zuf wutund pu nIsh
tup shtu muum pIsh tu fI mu ndu, tfu ngI yu.
8
Itufu uwshtI sIn: Ndu, zuwuu. Wundu fI zuf
pIsh tu fI yu ysI muu mu, wutum Iy ufu kutu-
ku nI yu IchI ngu fu nI chI nuz pun nI. Ashpu-
fI tu nI kusu tu fum chu nI, unchu wushu nund
yupu nduychunI, kungoo tuwu tee chu nI,
chI nee mu nI ys kI nI, tfu ngu nu yu.
9
Akop yuwuu tsI yut ku sIn, ntu fu nu unoo
RukeI shu kyu shI nu, chIn put wushu nund
shu fu ngu ku tun ushI fu ngu nu yu. Anshu
RukeI unshu tum wupuf opee ju fI nI ksut ku
tuu fu ngI yu. AshI fu chu, unush kusee fum-
chu,
10
Akop shu wuzI pu fee Iubu nuu chIn
opee ju pufu ngu, uwshut posoo mIkee fu
putumb chee tuwu tu fu ngI yu. Tuwuteefu,
opee juum ysI fu ngI yu.
11
YsIf um chu,
Ruke Iuuts shu puchIpeefu, Ishu mbu fu ngI yu.
Sheefu, tunu fu ngI yu.
12
Akop shu wuu nuu-
tsI kumu nI fu ngI yu. Nuw Rebek tu nu wIpI,
Iubun wIzu fI. Nuw Iubu nuu zIpuf tu nu,
tfu ngI yu. AshI fu chu, RukeI shu unoo muzI-
nu fu ngu, wupu fee kumu nI tI tu, IfI pu fu-
ngI yu. Wupu fee ush pu fI kumu nI fu ngI yu.
13
AshI fI yu, Iubunshu unoo muzI nu fu ngu,

Tumuu nuwuu nuu tI IzufI wIpu? tu,


kyu fu nIIu, pusup IfIp tu fu nIIu, chu mu yu-
ngu fu ngI yu. Anshu wIzu fee wIp pufu nIIu,
puxu nee fu Ishu mbu fu ngI yu. Sheefu, Pzuyu.
Nuwup pungI nuu yu nI, tyu fu, pungup shu
muchI fu ngI yu. Akop shu unush wuzI pu fIsh
pung' kusee fu,
14
Iubunshu, Nuw zuwuu,
shI yu pu kupu ngu fI tu ndu muu chI fI tu nI,
wutum shI yuu nuwuu nu IzufI wIpu wu,
tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako pu fIn
wuzI pu fIsh wutsu pun kusu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha
Akoparini kizaa tsimbun parangu
anootssha kamanchintspa
Ako pu fIn shu wuzI pu fIsh Iubu nush
mInum tsup tuu fum chu,
15
Iubunshu,
Ako puu, shIy nuwuu muu chI fI tuu tee-
shu,

tumu fee ju nuwuum mungu tu fI tIsh


tufu wuz tu chIsh? AshI fI shIy shut nuwuu
ItsIn su fush kumu nI ngu ndu mu.

WunIp
shI yuum tuwup chI nIIu?

Muyuu zunduk-
shu? tfu ngI yu.
1
Anpuf shu Iubun wIp
kIz tsI mbun kumu sI nu nund tuu fu ngI yu.
Iwu chIztu muf nI suf IIyu, unu mun shu
Ruke Iu.
17
Anshut IIy wuchu mu fI kIz puf
wunu sI fI mu nu. Itufu, wunuts pukIch ung-
shI mu nu. RukeI shut uwshut kIz puf wunu-
sI fI mu nu, ush chI fI wunuts IchI ngu fu
wunu sI fI mu nu. Ndu puk chI yum pIsh tu-
fu ngI yu.
18
AshI fu chu, Akop shu Ruke Iuu
chI nu fu ngu, kupung zundeefu, yumu pI
tu wuzI pu feets shu ItsIn su yu fu, mushu-
fu ngI yu. Ichee,

nuw chu shI yuu Ipu fIsh


shI pu mun chee yumu muum zund ku shI-
nu? Anoo shIy

umukshu? AmbI nuu pu fI


sheefufI, shI yuum mungu tu fI tI tsI mbun
mutu yu fu musuch tufu wuz Istu chI nIIu,
tfu ngI yu.
19
Iubunshu: Zuwuu, zufuktI-
shchu. AmbI nuu chu sheefush wunu sI fI yu.
Wutum shI yuum kIz nxu ku mu tu nu punu-
muum ndu nI wu. ShIy yuun pu tu tu nu chu
yumu kush, wunu sI fI yu. Shuunu zund kee-
shu, umb shIng sI yu, tfu ngI yu.
20
RukeI
wumIn tsI mbun mutu yu fu musuch
mungu tu fI tufu wuz tu ku, wuzI pu fIsh tuu-
fu ngI yu. Ruke Iuu kIz puf zundeefu, kIs shu
tufu wuz tu fu ngI yu. Uwuum mInu mu fI puz
tsup ushI fu ndu tchu fu ngI yu.
21
Anshu Akop tsI mbun mutu yu-
fu musuch tufu wuz tu chu, wuzI pu fee
mushu fu ngI yu. Ichee, nutu nuu Ipu fIsh
Izu nIIee mu fI shtI yumu chI mu, wutum
nutu nuu yuwuu tfu ngI nI unoo ush pu fI
tutsu meenu wu, tfu ngI yu.
22
Iubunshu,
ZufuktI shchu. Nutu nuu Izu nIIee mu fI-
shtIsh punu chInII pu, tfu ngu, ush pu fI
tIp tsI fee kufuzeefu, tushu nee fu ngI yu.
Anush shu, shu neef sIn, zumum tu fu-
sIn, tupI tu funII ushI fu ngI yu.
23
Annu-
chu tupee fum chu, unush Iubun wIpuu
yumu yu shI nu, Ako puum tupu nu yu fu
kusu fu ngI yu. Akop shu mupIy fu unpu
kIzu pu muu fu ngI yu.
24
Sheefu, unu mun
SII puuts shu IIyuum much chuf punu-
fu ngI tum tu.
25
Anshu Akop mupIy fu
ApunII Chtufungu29
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
60
muu fu nIIu, putum shu tufu sI tu fu nIIu,
tmee fu, IIy shu wIfu mush tumu fu
pufu ngI yu. AshI fu chu, Akop kupung
tsI yun tu fu ngu, wuzI pu feets shu Iubu-
nuu,

Ameefush nuwuu umb ushI fu ng-


shu? Ngu tIsh nuwuu tumu pI ngu fu ngIsh,
wutum Ruke Iu nguz wumIn yumu pI tfI,
kupung tufu wuz tu fu ngI nu wu. Itufu,
nu shIy shut mInoots shu Ipu fIsh putsI-
su fI nee ts shu nuwuum punu fu ng shu,
tfu ngu,
2
Iubunshu: Zuwuu, zuf mu nu
zufuktI shchu. Itufu, Iyu shuch ymush
nIII tu fI tum chu. Iyu shuch chtu fI mu wIpuu
Iwu chIztu muu tsI mu punu tu fI yu. Anchu
sheefu, shI pu mun cheets shu punu tu fI yu,
tfu ngI yu.
27
AshI fI yu, wundu yu Ipu fI-
ngu zI Ruke Iu nguz zund kush, IIyuum mu
mInum sImun mIchI nuz tushIynImu nI.
AshI fum chush, unu mun yusuf Ruke-
Iuuts shu yumuch shu. Itufu sheefush,
yusuf nuwush tsI mbu nu tum mutu yu fu
musuch mungu tu fI tIsh tufu wuz tuch shu,
tfu ngI yu.
28
Akop shu,

TumuycheezI? AshI fI
wufI tuch pu fI, Ichee, tfu ngI yu. Tyu-
fu, IIyuum mu mInum sImun mIchI nuz
ItupshIyn gu fu ngI yu. AshI fum chu, yusuf
Iubun mInoots shu wIp shI pu mun chee
Ruke Iuu Ako puum tum punu fu ngI yu.
29
Anu mun yusuf BII huuts shu Ruke Iuum
much chuf punu fu ngI tum tu, wuumu
wIpu nu shee mu.
30
Akop shu Ruke Iuuts-
shu wIzu nIIeem yumu fu ngI yu. Ruke Iuu
IIyu mund kusI fu kupung chI nu fu ngI yu.
IIyuuts shu ndu kuupu ushI fu ngI yu. AshI-
fu chu, RukeI wumIn yusuf Ako pu fI nI
tsI mbu nu tum mutu yu fu musuch tufu wuz-
tu fu ngI yu. Zupun musuch wuzI pu fIsh
tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako pu-
fI nI wuzI pu fee wIp mun pu tu fI pufu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Akoparini
wizan!! ichtamash pzapaneerangu
anoo kamanchintspa
31
ApunII shu yuwuu Akop wIzu nIIee
Ich tu muu IIyuu ndu kuupu chI nu fu ngu
unoo pufu ngu, IIyuum kupung Istu fu ngI-
yu. IIy shu wIp zupun pzu pu nee fu ngI yu.
Itufu, RukeI shu mIpIsh tuu fu ngI yu.
32
AshI fu chu, IIyu mu fI shu nIIu fuu
mIfee yu fu, kumu zuu tutsI pu fu ng shI tu.
Sheefu, wIpuu suf Ruben su mu fu ngI yu.
Nu ApunII pu fI yuwuu mungI muntsu kI
unoo pufu ngu, Ipu fee mI punu fu ngu ndu-
nu yu. Nu nImu nu nuu zufu nIII nuwuu
chI nuch shu pu fI, tfu ngI yu.
33
IIy yusuf tsI mbu nu fIn shu wIp wunI-
ndu fu ngI yu. Ipu fI nu yu fu, wIpuu kumu-
zuuts tum suf SImen su mu fu ngI yu.
ApunII pu fI yusuf pukeendu nu yu yuwuu
zufu nIII nuwuu nuu tsI kuupu ndu chI nu ku
unoo tsI yu. Nupu ngI IpufI yusuf ufung
wunI ndu yu nIIu yu, tfu ngu, kupung
mung' ksu fu ngI yu.
34
IIy yusuf ufung wIp tuch pu fIn shu
wunI ndu fu ngI yu. Anoots shu wIp kumuz-
tum suf IevIy, su mu fu ngI yu. Sheefu,
Nutu nuu zufu nIII nuwuu nuuts tu mu fI shu pu
kupung chI nu chI ndu nu yu, wutum IpufI
tuchIp shu nu wunI ndu yu nIIu wu, tfu ngI yu.
35
Yusuf IIyu tum wIp Ipun pu nu fIn shu
wunI ndu fu ngI yu. Anoots shu kumuz tum
wIp suf Utu su mu fu ngI yu. IIy, Nutu-
nuu Apu nIIee kupung shu pu fI ungIf tu-
chI nu, tfu ngI yu. Anu mu nu fI shu IIy
mIp shee fu ng shI tu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu IIy
zupun Ipu fI nu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, Akoparini muchchuree
Bi!haa yamayaru, anushsha
wipaam pzapaneerangitamta
anootssha na kamanchintspa
30
1
RukeI shu mIpIsh tuu fu ngu,
Ako puu wIp ndu mInum tI yum
Ipu fI nu fu ngI yu. AshI fu chu, kupung
tsI yun tu fu ngI yu. Wutum munuuts shu
pufu ngu, IIyu mu fI shu wIp pzu pu nee-
yu fu nIIu wu. AshI fu chu, wuzu fu nIIeets-
shu:

Tumushu nuwuum shu IpufI ndu


tInukshu? Ndu nI yu nuw Ipu fI nu ku fI,
pup chu, nuw tsI puk chI mu, tfu ngI-
yu.
2
Itufu, Akop shu unoo muzI nu fu-
ngu, wIzu nIIee kupung tsI yun tu fu ngu,

Antuu tI nuw Apu nIIee zI? shI yuu nuw


mIp sheem nu yu funII kusu cheenu
ApunII Chtufungu29 , 30
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
61
ushI fu, mung Ako pu fIn shu tfu ngI yu.
3
RukeI shu: Wutum nuwuun tu nu Ipu fI-
nuy tfI xupoo kI nu wu. AshI fI nuwuu nuu
yunu ngu mu fI BIIhu suf m'chuchufIftI
punu chInII pu. ShIy shut m'chuchufeetsI
yumu yu fush, unpu shu muuk chush,
m'chuchufshItI Ipu fI nu chI yu. Ash ku chu,
nuwuu nu puz Ipu fI nu yu fu fI ush tu chI nu.
AmbI nuu pu fI sheefuch, Ipu fee mIch pzu-
pu nIch chee, mung tfu ngI yu.
4
Amb tfu-
ngu, Ruke Iu fI nI much chu fee BIIhu wuzu-
fu nIIeem shu punu fu ngI yu. Ako pu fIn shu
unu fI tum wIzu nIIee mu fI shu yumu fu ngI-
yu.
5
BII hu fIn nIIu fuu yyu fu mIfee fu ng-
shI tu. Ako pu fI nee wIp kumu zuu tutsI pu-
fu ngI yu.

RukeI shu mung unoo nIIu fuu


pufu ngu, kIz puf mung' ksu fu ngI yu. Nee
nIIu fu suf Dun tu su mu chI mu. Wutum
nuw kupung mungI muntsu fu ngu fI,
ApunII pu kupung mushu fu ngu fI unoo
muzI nu fu ngu, nuwuum Ipu fee mI mInum
punu fu ngu, nutu nuu tutsu meenIII yu,
tfu ngI yu.
7
Anu mun BIIhu, yusuf wIpuu
kumuz tutsI pu fu ngI yu.
8
RukeI shu yusuf
unoo nIIu fuu pufu ngu, Nu neets shu
nIIu fuu suf Nef tu IIy, tshu su mu chI mu.
Wutum sIf nuwuu pumu nI mu sI kusI-
fu ngu, Itufu nut shu nuwshut tsI mbun
Ipu fI nu fu ngu fI, nu nuwshut pumu nee-
tsI kusI yu nu. ApunII pu fI wuunu nuwuu
kupung Istu fu ngI yu, mung tfu ngI yu.
9
AshI fI yu, IIy shu uwshu mIp sheem
kInu fu ngI yu. Ndu shu ufung Ipu fI nu-
fu ngI yu.

TumuycheezI?

Ndu mIfee-
kI nu wu? AshI fI nuwuu nu m'chuchufI
punu chI mu, tfu ngu, much chu fee SIIpu
wuzu fu nIIeem punu fu ngI tum tu.
10
Ako-
pu fIn shu wIzu nIIeem much chuf SII puu
yumu fu ngu, SII pu fIn shu nIIu fuu mIkee fu
mIfee yu fu, Ako pu fI nee ts wIp Ipu fI nu fu-
ngI yu.
11
IIy shu unoo nIIu fuu pufu ngu,
kIz puf shu mbu tu fu ngI yu. Yung puf tund
m'chuchufeetsI punu fu ngI. AshI fI yu,
sufu Gud tu su mu chI mu, mung tfu-
ngI yu.
12
Yusuf SII pu fI nI kumu zuut shu
tsI mbu nu fIn shI tI nI Ipu fI nu fu ngI yu.
13
Anoots shu IIyu fIn yusuf pufu ngu,
IchI ngu fu psInu yu nu nuwu mun kIzup tu-
tI nI yusu yu nIII nu yu. Kupung pu fI mung'
ksu kI yu tpu sI nu yu. Nu nIIu fuu suf Asef
tu su mu chI mu, mung tfu ngI yu.
14
MInush shu zuf Ruben IIy wIp mzu tsIp
tIfI ku nguz wunus pusu ku tu nuu tu fu ngI yu.
Anshu mzu tsIp nuu yu fu nIIu, muuch tuu-
ts shu kufu tu wIpu fIf pu nee suf mundf-
go fu pufu ngI yu. AshI fu chu, Ruben shu
unoo pufu ngu, utu tuu mu tu, xpu fu ngI-
yu. Xpu yu fu nIIu wunI feem shu puyuw tu
yushI ndu fu ngI yu. RukeI shu unoo pufu-
ngu, Nuwuum shu upchee, unchIch pukIch
punu ndu, yuw Ipu fIsh yushI ndu fu ngu
unoo tsI, tfu ngI yu.
15
IIy shu:

Tumuu
Ruke Iuu, shIy unu mu shI fI tI shtee? Chtu fu
zufu nIIeetsImu sI Itu tsI fu ngush, nu yusuf
Ipu feetshI tI mundf go fu fI nI Itu tsI muum
zunduk shu, tfu ngI yu. RukeI shu unoo tsI-
nu: ZufuktI shchu. Itufu, wuu nu fI Ipu fIsh
mundf go fu fI nI nuwuum punuk chush,
ufu nu zuf shIy mu zufunII pu tI Akop pu
muuch shu. Put shu zuf nuwush shu muu-
chI yu. Pzuu. AmbI nuu sheefunI, yuchu yu-
nI, tfu ngI yu Ruke Iu fI nI.
1
AshI fI yu, unshut Ako pu fI nI mung
mzu tsIp xItu fu ngu, zuf tupI tu funII shu
kunu pee shI nu, IIy shu pufu nIIu, chIy-
zu fu nIIu, Ako puu, nu In zuf shIy nuwu-
pu shu tu ndu muu chIsh. Wutum RukeI
Ipu fee tsI mundf go fu fI nI yyu nIIu wu.
AshI fu tu ndu, unput Istu yu fI nI. Amb tu-
ndu shee nI, tfu ngI yu. AshI fu chu, Ako-
pu fI nI unu fI tum uyu tfu ngu, IIyush shu
muu fu ngI yu.
17
IIy shu nIIu fuu yyu fu,
mIfee fu ng shI tu. Ako pu fI nee tsI wIp
kumuz zumeetu fIn shI tI nI Ipu fI nu fu ngI-
yu. Wutum kupung mung' muntsu fu ngu
Apu nIIee mushu fu ngu wu. ApunII shu
unoo muzI nu fu ngu, kupung IIyu fI nee-
mI Istu fu ngI yu.
18
AshI fu chu, IIyu fI nI:
ApunII pu fI nuwuu nuynIyu nIII ndu nu yu.
Wutum zufu nIIeemI nuwuu nuu tsI much-
chu fI punu fu ngI nu wu. Nu nee Ipu fee tsI
suf Isuu kuf tu su mu chI mu, tfu ngI yu.
19
Anu mun IIy yusuf Ako puu wIp
kumu zu tum Ipu fI nu fu ngI yu. Anput
wushu nund mInum mutu yu fu wIp tuu-
fu ngI yu.
20
Anoots shu IIy: ApunII pu fI
Ipu fee mI yusuf mungu tu fI punu yu ndu nu-
yu. Nutu nuu zufu nIII nuwuu tsI mu fI shu pu
ApunII Chtufungu30
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
62
kupung chI nu ku tuu chI yu. Nu Ipu fee tsI
suf Subu In tshu su mu chI mu, tfu ngI-
yu.
21
Sheefu, IIy yusuf yuwuu mu nuu fI-
shu tspu kum chu unu mun wIpuu kIz DInu
suf Ipu fI nu fu ngI yu.
22
Itufu, ApunII Ruke Iuu ndu mbI zu-
fu ngI yu. Yuwuu mIpIsh tuu fu ngu unoo
pufu ngu, wIp wunI ndu muum Istu fu ngI-
tum tu.
23
AshI fu ngu, RukeI wIp kumuz
mInum wunI ndu fu ngI yu. Ipuf nu fum chu
tfu ngI yu, ApunII pu fI nuwuu puzIt pu
tu, Ipu fee mI punu yu ndu nu yu, tfu ngI-
yu.
24
Nu Ipu fee tsI suf, OsI yuu tu su-
mu chI mu, yusuf ApunII ufung Ipu fee mI
punu muu mu, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako pu-
fIn wIp pzu pu nee fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Akoparini
Labanpa xarashish taarangu
anootssha kamanchintspa
25
RukeI shu OsI yuu Ipu fI nu chu unu-
mun, Ako pu fI nI Iubu nuu: Nutu nuu
Ichee, nuu mu chI mu. Kusu ngu ndu mu.
Nuwuun pee tum tsu pu nI kunup chI mu.
2
Ipu feets tum tIsh, chI nIII nee wuuts-
tum tIsh ush pu fI much ku chI mu, wutum
Izu nIII mu ndI nuu fI shI yush zupun zuf
tufu wuz tu fu ngI nu wu.

Tumufu nuw shI-


yuum tufu wuz tu fu ngI nu? tfu ngI yu.
27
Itufu, Iubunshu: Ndu zuwuu. Mus
nuu fInII pu. NIshuf tu mu nuwu shu fI tuu-
ngI mu sI. Nu yuwuu tuwu chI fu ngI unoo
yusu yu nu. ApunII shI yuum kupung Istu-
muum zund kI yu. ShI yu mund kumI nIsh
nuwuum tum Istu chI ndu nu yu.
28
ShIy shut
nuwuu ItsIn su fush, kumu nI ngu ndu mu.
Nuwush yusuf tufu wuz tu kchI nuu fee shu
ushI fu, unu mund nuw shI yuum wunI pu ju
tuwu pu chInII, tfu ngI yu.
29
Ako pu fIn shu:
ShIy Ichee, nuwuu pufung shu.

Tumufu
nuw shI yuum tufu wuz tu fu ngI nu?

Tumufu nuw shI yuu chI nIsh ksu tu fu ngI-


nu?
30
Ndu tu muu nuw shI yush kus chu fI,
shIy muu chI fI tIsh puk chIm puyu fu ng shu.
Itufu, nut shu shIy muu chI fI tIsh zupunshu
puyuk shu. ApunII pu fI shI yuum kupung
Istu fu ngI yu. Nuwuu mut shu pukIch putu-
pI tfI tufu wuz tu muum zund kI tu mu nu
Ipu feem tum tI, tfu ngI yu.
31
Iubunshu:
Zuwuu, zufukshu. Itufu, wunI pu ju tuwu-
pu chInII tunu, tfu ngI yu. Akop shu: Ndu
Ichee. Nuwuum ku fIk pu tuwu pu fIy sh pu.
Ayu tInuu fee shu, yusuf opee ju feets tum-
tIsh ksut chI mu. Yuwuu tI unoo muzI-
nung chu.
32
Nuwuu opeej pIm tu fush
zungu nI ngu ndu mu. Yuwu mu fI muntsI fI fI-
nI unu mu fI nuw IpuseefufI, kufu pu nuw
upupchI feew kuntsIf peewu, mInIIuf
tuwu pee wu ndu ushku mufu pu pu fu unu,
mI shut, kuup fu yuwuf nI tu mu nI mInIIuf
tuwu peew mufu pu pu fu unu mu fI tum nuw
IpuseefufI yumu chI mu yuwu mund ksut-
kI unu mu ndu. AmbImu fI ush ku fI, nuw
shI yush tufu wuz tu ku fI tuu chI mu.
33
Amb
ush tu chI mu. Shuunushu yuwush zund ku-
chIsh unush kuseefush, nupuch shu. Ndu
shu chI chI mu. TumupufI nuw shu chIk-
cheenu ushI fu, shuu nu nup kush, yuw
shu chI yu fI un wunu sI feew shu mInIIuf
ndu nu feew shu mbuf sheew punguch-
shu. Wundu yu ushI mu puk chush, nuwuu

Muyuum shu shu chIk shu? tngu ndu mu,


tfu ngI yu.
34
Iubunshu: WufI tu chu. Amb shIng-
sI, wutum shuu nu t shu wu, tfu ngI yu.
35
Itufu, Iubun unu fI tum zuf ndu tu fI
Ako puu chI nu zeem ksu tu muum zungu nI-
fu, mung wusI nu wIpuu kumuch tu fu ngI-
yu. ShIy wusI nu kuup fuu, opee juuts tum
upupchI feew, yuwu nu ndu fI yutu fI tu fI nI
kuntsIf peewu, wuyu nduf IsI ngu ku fu
mInIIuf tuwu peew muchIn puf mbuf-
sheew tuufu unpu tu fI shIy Ipuseefush,
wusI nu pIyu mu fI tum ksu tu much chu,
tfu ngI yu.
3
Tfu ngu, Iubun Ako puu ufup
wunIIIteefu, wIpuu mInup shu pusut
zungu nI fu ngI yu. Yuwu mund Akop ksut-
ku tuufu unu mund ufu pI fI nI tuchIp zuf
nuu kIch unush, Iubun wIp wuu nI tu fI tum
ksut ku tuu fu ngI yu.
Itufu, Akop shu wuu nI tu fI tum Iubu-
nuuts tum chIn ksut ku tuu fu ng tum-
tu.
37
Akop shu mungush chI nu fu ngu,
yusI nuu kumuch pu mu shee pIzu wuu
wufee fu ngI yu. YusIn mbu fush kuntsI fup
yupu ndu yu fu, tunguteefu, pumuu mu tu
ApunII Chtufungu30
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
63
pushu chI fu ngI yu.
38
Anoots shu yyu-
fu, yuwush opeej kungoo wuu muum
kusut ku nu unush pushu chu pushu chu
sheefu kusu fu ngI yu, yuwush upupchIf
wIzuf pu kusu teef sIn yungu ku nu unshu.
39
AshI fu chu mung, opeej shu unput
yusIn pu tusu su fu yungu fu ngu sIn, wIp shu
umbI fI tum yusI nup yufu ngu mufu pu-
puf shu kuntsIf peew shu Ipu fI nu fu ngI yu.
40
Amb ushI fum chu, Akop opee ju wIp
tupuseefu, yuwu ndu fI kuntsIf peew
mufu pu pu fu unnund tu fI wuu nI tum
pIyum wuumu chIn xunu tu fu ngI yu.
Amb sheefu, Akop wuu mu tu fItum shu
pus tu fee mu nI wuyu yu fu, wutund pu nee-
mu fI tum tundu pu nu yu fu, unush chI-
noo xunuteefu kusu fu ngI yu. Iubu nuu
wutund pun wunIII teesh tu.
41
AshI fu chu mung, Akop shu unufI
mungush chI nu fu ngu, kuup fu wIzuf
wunuts kupung kufu tum kus ku chu,
upupchIf shu yunguk chu, unoo uwshut
pufu yusI nuu pIz tupzI tu ngu muu ytu,
sheefu yup yungukchI nIII nu umb tusI-
ngu yu fu, pushucheefu kusu tu fI yu, wuunI
nee yunguk sIn pung pu nu tu.
42
Itufu,
kuup fu xungI tu muw shu kus kut ssIn,
unu mu nu yusI nu pIz tupzI tu ngu muu ndu
pushuchtu fI yu. AshI fu chu, ushI fu ngu
yuw wunuts xungI tu mu wu unoo Iubu-
nuu mu fI tum punu fu ngI yu.
43
AshI fu chu,
Akop umb ushI fu ngu, yuwshut wunuts
kupu ngu nu ndu unoots shu Akop wuumu
chIn yumu fu ngI yu. Kuf kIf pu neem shu
kInu fu ngI yu. ChIn zupunshu tuu fu ngI yu.
Opee ju tum, kumee chu tum, buffu tum,
much chuf tum, much chu fee wu tum kIzuw
tuu fu ng tum tu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako-
pu fIn yusuf wuzI pu fIsh tufu wuz tu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Akoparini
waziparish tarash shitungamaam
zandarangu anootsshat kamanchintspa
31
1
Iubunshu wIp kumuz tpu tsee
tsI yu tu fu ngu, Nu Akop kufIk-
pun tuu kI yu. Muu chI fI zupun shI tu. Itufu,
unoo IchI ngu fu upu punu ndu fI muu chI-
fI tu, tt tt ushI fu ngu nu yu.
2
Akop shu
unoo muzI nu fu ngu, Nuwuu ngu sI fI
nIzIk puz ush kI yu. Wutum sIf nuwuu
kupung chI nu tu fI yu. Itufu, nu ndu shu
ushI fu chI nu kI yu, tfu ngI yu.
3
ApunII-
shu: Ako puu, Shuunpeetum tsu pu nIsh
kunu pu ngI yup shuu nu muu chI fI tIsh
tuu ku nu umbI. Nuw shI yuum kupung
Istu chInII pu, ApunII tfu ngu, Akop shu,
Ayu, tfu ngI yu.
4
Akop shu wIzu nIIee tsI mbu nuf tu kufu-
zu fu ngI yu, yupI fI opee ju fI nI ksut ku tuu-
fu ngu umbI fI tu.
5
Anush shu wIzunII kusu-
fu ng sIn, wIzu nIIee tsI yu tu fu ngu, Izu nIIee,
upu fIsh sIf tumu nuwuu kupung chI nu tu-
fI yu. Itufu, nu ndun shu chI nu kI yu, nupuk-
shI tu. Ash kI tuu upu fIsh, Itufu ApunII shu
nuwuu ufu tu mu fI ksut kI yu.

SIy yusuk-
su yuwuu nuw upuf shIsh tufu wuz tu kI
unoo tsI. Ndu upu fee tsIsh kuk kupee tu-
fu ngI nu. MungI ksu ptu fI tufu wuz tu kI nu.
7
Ash kI tuu tI unoo, upuf shI tIsh nuwuum
xufu shIsh wuyu kI yu. Yuwuu tufu wuz tu-
kI unoo muntsIf tuwu pu muum zund kI yu.
8
Apu fIsh wuunu mungush chI nu fu ngu,
Yuw chI nuz yutu fI tu fI nI tutsIp ku chu,
yuw puf kuntsIf pu mu sheewu un shuu mu
yumung chu yuwu mund tufu wuz tu kchIsh
unu mu ndu, tfu ngI yu. Itufu, chI nuz shu
Ipu fI nu ku, IchI ngu fu puf kuntsIf pI nund
mInIIuf tuwu pI nund Ipuf nu fu ngI yu.
AshI fu chu, unoots shu pufu ngu, yusuf
nuwuu tsI yu tu fu ngI yu: Nu nImun yuwu-
nu ndu fI shu puf IsI ngu ku fu unnu ndu fI shu
Ipuseefush shuu mu yumung chu yuwu-
mund tufu wuz tu kIsh unu mu ndu, tfu-
ngu, yusuf chI nuz puf IsI ngu mu nund shu
Ipu fI nu fu ngI yu.
9
ApunII wuunu nuwuum
kupung Istu ku ushI fu ngI yu. Apu fee tsIs
chI noo Itutseefu, nuwuum shu chI nee mI
zupun punu fu ngI yu.
10
Yuwu puf chI nuz sIf tumu IchI ngu fu
kufu tu fu ngu unpuf pumu su fu ngu fI, kuu-
puf upupchIf wIzu fee yungu fu ngu nu yu.
IchI ngu fu wIp IsI ngu mu nu ndu fI, mInIIuf
tuwu pI nu ndu fI, kuntsIf pI nu ndu fI ushI fu
tutsI pu fu ngI yu.
11
Anshu fI tum yuwush
pumus kI unush ApunII shu wusu ndu fuf
nuwuu kufu zu fu ngu, Ako puu, tfu ngu,
ApunII Chtufungu30 , 31
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
64
nuwshut,

Muyu? tfu ngI nu.


12
Uwshut,
Ako puu, nuwuu kukI muzI nu ngu ndu mu.
Nuw shI yuu pufu ngI nu yuwuu Iubun shI-
yuu kIyung yuchu ku unoo tsI. Nu nImun
kuu puf IchI ngu fu IsI ngu mu nund, kuntsIf-
pI nund, mInIIuf tuwu pI nund wIzu fee
yungu chI nIIIn pu.
13
Nuw ApunII tu nu.
Zufum pu tu fI shI yuu utInu. Nuw wuu tu tu-
nu yuw shI yu pu Bete Iush tsup tsI yu tu fu-
ngu nI untu nu, yuwu puf shIy putumb chI-
mun kzum mush pu tupu fu fu ngush, unush
nuwu pu shu zuf mup tu fI tsI yu tu fu ngu nI
untu nu. AshI fI yu, nu nee tsup kusu yu-
fush, wupI tum tsu pun pI tum tIsh kunu pu-
ngI yupI tum nIIuf tu fu ngIsh umbI tum tu,
nuwuu tfu ngI yu. Antuf, Ako pu fI nI
wIzu nIIee kumun ku ushI fu ngI yu.
14
WIzunII shI tI sIn, Nutu nuu tIsh unoo
muzI nuk tu nI chu. Wutum nu Iyuum upup
muu cheetsI punu muum wunInd shI tu-
ju.

Apu puum muyuu mu ju kutu chI nI?


Pzuyu, tush wufI tu chu.
15

Wutum upup
Iyuu tunu fee puz ushI shu, ufu pee tu fI-
shu nup ku wu?

ShIy Iyuu yumu fu ngus,


upup shu Iyuu muu cheetsI puz ushI fu tufu-
wuz wumIn tupu xu nxu fu ngI yu! Itufu,
Iyu mund kumI nI upu puum tuwu pu-
muum tufu wuz tu fu ngush, nu tpu tseem-
shu chI noo tuchI ngu fu ngI yu.
1
Itufu,
Iyuuts shu ApunII

tumu fu ngu? KIz puf


wunu sI fI mush Iyuum Istu fu ngI yu. Apu-
puu muu chI fI Itutseefu shI yuum punu fu-
ngI yu. Ipu feem tu mu nI punu fu ngI tum tu.
AshI fu pu, ApunII wuunu shI yuu pufu ngu
tsI yu tu fu ngI yu, wIzunII tfu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako-
pu fIn wuzI pu fee wutsu pun shI tu ngu-
muum zundu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Akoparini
yakat Padn-Aramash shitungeeran!!u
naatarangu, anootssha kamanchintspa
17-18
Ako pu fIn shu wupI tum wupu fIp
Isuu kup wutsu pun kunu pu nIII, tu,
IchI ngu fu muu chI fI tuu ush pu fI xunu tu-
fu ngI yu. WIzunII shu ushpu fI tum, wIp
ushpu fI tum, kumee chu mun ush tuchI pu-
yu fu nIIu, Pudn-Afumush tsup shI tu-
ngee fu nIIu, yuwuuts tum tufuw zu mund
putu fu ngu unoots tum ush pu fI chInu
much tu fu ngI yu.
19
Itufu, unush shu zuf
Iubun pungoo shI tu ngee fu nIIu, chI nu zIp-
shu opee juu puf ktuf ku tu nuu tu fu ngI yu.
AshI fu chu, wuu nI shu RukeI pungu sIsh
kufI mu nu zIsh pshtu yu fu, wupu fee
upunII pu tsI fI nI tInu muu puyu ku unoo
shu chI fu ngI yu. Itufu, Ako pu fIn shu unoo
ndu yusu fu ngI yu.
20
Nuu muum yufeef sIn,
Ako pu fI nI ung sI fee kuk shu fI tsI yuts shu fI
nuu tu fu ngu nu yu.
21
AshI fu chu, muu chI fI-
tuu ush pu fI IchI ngee fund sIn, upus kung
suf Euffu tIs tuufu unoo kItee fund sIn,
ufu ngI nu shu nuu tu fu ngu nu yu, yup much
suf GuIuud tuu fu ngu umb shI tu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako pu-
fI nI Pudn-Afumush tsup shI tu ngu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Akoparini
naayaran!!u, anungaz Labansha
tachitarangu, anootsshat kamanchintspa
22
Mung, tuch pu fIn shI nI zuf tushIy fum-
chu unush Iubun tsI yut ssee muzI nu fu-
ngI yu yuwuu ung sIf Akop nuu yu fu nIIu
unoo tsI.
23
AshI fI yu, uwshtI sIn kyu-
fund sIn, tuchI tu fu ngu nu yu. IchI ngu fu
tIp tsIf tum, muu chI fI tum kutu fu ngu nu yu.
Shee fund sIn, yup Akop nuu yu fu nIII nu
umb tuchI tu fu ngu nu yu. Apu su fI tsI mbun
mutu yu fu zuf muu mu tu nu sIn, unush
much suf GuIuu dush kumu tu fu ngu nu yu.
24
Ndu tu mu kumutchu, upus muu fu ngu,
unush Iubun Apu nIIee pumu su fu ngI-
yu. ApunII wuunu tsI yut ku, Iubu nuu,
kuupu zupu nI nuu Ako puu numbInII pu,
tfu ngI yu.
25
AshI fI yu, unshu Ako pu fIn IchI ngu fu
tIp tsIf put, wuchI nIII nu tum ushpu fIt ssIn
upus muchIsh GuIuu dush tsup kunus ku-
mchu sIn, unush Iubunshu wusu nduf-
pu tu fI kumu tu fu ngu nu yu. Anu shu tum
kunu su fu ngu nu yu.
2
Anshu fI shu shu nI-
yee fum chu sIn, Iubunshu Ako puu tsI yu-
tu fu ngI yu. Ako puu,

muyuum shu shIy


nuwuu umb ushI fu ng shu? Ngu tIsh nuwuu
tumu pI ngu fu ngIsh. Afu ngI fI shu nuwuu
tsI yuts shu fI Ipu fee tsI Isu wu mbee fu nIIIsh.
Tputs kpu chu mush ushI fu Ipu fee tsI putu-
ApunII Chtufungu31
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
65
yu fu nIIush Isu wu mbee fu nIIIsh.
27
ShIy
ndu nuwuu puk chI yum tsI yu tu fu ng shu.
Wuu nu fI shIy nuwuu kumu nI fu ngush,
nuw unu fI tum yusu fu ngu fI, muyu, nuw
shI yuum wunu sIf tsIyuteefI kusu muum
tuu fI yu. ShunIyeefunI, nutum shI yu pu
mIch tee nee, utufI, ufu kupu sIs wuyu yu fu-
nI, shu mbu tee nI. ShumbutkunI, tumbuf-
tu tu fu nI, tIfu chI fuchtu fu ngu nI, nutu nuu
nuung sI, tchI mu, tfu ngu fI, shIy shut
ufu ngI fI suwu fu ng shu.
28
Ipu feets tum tI
wunu sIf tsIyuteefufI, IshumbeefI, chI nIII-
nee ts tum tI puchIpeefufI, IshumbeefufI,
kusu muum tuu fI yu. Itufu, nuwshut Ipu-
fee tsI, chI nIII nee ts tum tI ndu puk chI yum
tsIyuteefI, ndu Ishu mbu fu fI,

tumu fI
kusu chee? Tputs mung' ndu nuf tumu pu-
fee ushI fu ng shu.
29
Nuw sIyuu wuu nu fI
wunI muum zund ku fI, ushpu fI tuu tsIs nuw
sIyuu kumI fu nu kIyung yuchu muu mu.
Itufu, nuw shu pumu su fu ngu fI, mIfu nIsh
ApunII nuwuu, Iubu nuu, k'keetsI muzI-
nung chu. Kuu pu nu kupung numbInII pu,
tfu ngu, nuw shu unu fI tum puyu kI nu.
30
Itufu, shIy shu Ako puu, mIkeefus tsu pu-
nI ngu zIsh zundu fu ngush, kunu pu fu ng shu
upuf pIsh wutsu pu nI. Itufu, umb ush kush,
nuwuuts shu upunII pu tsI fI shu chI fu ng shu,
Iubun tfu ngI yu.
31-32
Itufu, Akop shu ndu yusu fu ngI-
yu yuwuu wIzunII RukeI upunII pu tsee
shu chI fu ngu unoo tsI. AshI fu chu, Akop-
shu,

Antuu tI nuw shI yuu muu chI fI tIsh


shu chI fu ngee zI! Nutu nuchu ngung sI.
Puyu fIm puk chush, puchu mu fI puchu-
yu fush, ksung chu. Pufu nIIImsIn, ushI fI
shIy shut, Neewu,

yupIm tu yuw nuwuu


upunII pu tsI fI shu chI fu ngIs unu? tch shu.
Tkchush, nuwshut yuwuu shu chI fu ngI
unoo, AshI fI neewu, yun pung sI, tyu-
fu fI, ufu shuu mu tum tuwun pu chI nu.
NIsh tputs IchI ngu fu sIn wuch puf sIn,

kumu pu fI, Neewu. In wutuch shIy shu-


chI fu ngIsh? tch shu. Itufu, nuw shI yuu
punI ku fI, kumup shI ku fI suwu fu ngI nu,
wutum shuu nuuts tu fI Ipu fIsh yun pu-
muum zunduk shu wu, tfu ngI yu.
33
Iubunshu, AshI fI yu, nuchu ngu chI mu,
tfu ngu, Ako push wutu mbuf pshtu yu fu,
nuchu ngu fu ngI yu. IIyush shu wutu mbuf
pshtu yu fu, nuchu ngu fu ngI tum tu. Much-
chu fIm tsI mbun muu chI fu pufu ngI yu.
Sheefu, nux poo fu ngu, yusuf shI tu ngee-
fu, Ruke Iup shu wutu mbuf pshtu fu ngI yu.
34
Itufu, RukeI shu yuwuu upunII pu tsee
shu chI fu ngu unoo, chI nush kumee-
chush wutsI fuf wuntsush pIshu fu ngI yu.
Sheefu, unu mun Iwuz mung kuxI nxI nuw
ushI fu ngI yu.
35
RukeI shu mung wupu fee
tfu ngI yu, Apuu, nuwuu tsI nu tsI yun-
tu fIy sh pu, upuu. KIzIch tumu tuf pu chI
wunguy tu fu ngu fI, nuw nuu chIy zu muum
pInu su kI nu, mung wupu fee tfu ngI yu.
AshI fu chu, Iubunshu, nuchu ngu ku,
xupoo fu ngI yu.
3
Akop shu kupung tsI yun tu fu ngI yu.

Nutu wu? Nu

upunII pu tsI fee tsIsh yun-


pu yu nIIIsh? Nutu nuwuum ymu ndu ndu.
Wutum shIy unu nguz nuwuu tuchI tu fu ng-
shu wu.
37
Nuwush muu chI fI tI nuchu ngu fu-
ng shu. Nutu nee wuyu ngI. IchI ngu fu sIn
tpu tsI fIsh pumuu mu. Nuwu tum tpu tsI fI
IchI ngu fItum sIn yusu muu mu.
38
Nuw shI-
yush wunIp musuch tufu wuz tu fu ngI nu.

Ndu shu 20 musuch tufu wuz tu yu fu nIIee?


Ndu mInum tI yum opeej wIpuu kupI fu-
ngI yu.

Antuu tI chI nee tsIsh mInum tI-


yum kutu ngu fu ngee zI?
39
MungIn shuch
chI nee tsIsh zuk chu, nuwuu nuu tsI shu
opee ju fI tuwun pu fu ngu fI nu. ChI nIsh
wIpuw tsI puk chu, shIy shut nuwuu tsI mu-
fI shu tup shI yu fush numb tuf shu. Nutu
tuwu pu ndu, tuf shu. Nuwshut unu fI tum,
Ayu, utufI tuwu pu tu fI nu. ShIy IchI ngu-
fu nuwuu tuwu pu ndu tuf shu. AmbI fI
ush ku fI, shI yush tuu fu ngI nu 20 musu chI.
40
WunIp zuf shI yuu chI nIsh ksut ku fI
kIyung kuchI yu fu ngI nu. Psuun tum ksu-
tu tuw ush ku fI, kuchI zu mun tsI pu muum
pshu tu fu ngI nu. Muuts ksutu ksu tu tuw
ush tu fI nu.
41
ShI yuum tufu wuz kupung
m'chuteefuunu. Ipu fI mu ndIsh wumIn
tsI mbu nu fI, wushu nund 14 musuch
tufu wuz tu fu ngI nu. ChI neemshI tIsh ksut-
ku fI mInum mutu yu fu musuch tufu wuz-
tu fu ngI tu mu nu. Amb tuu ushI fu ngu fI,
shIy shut nuwuum muntsIf tuwu pu fu ng-
shu.
42
Itufu, Apu fIch yuwuf pIch nuwuu
ApunII Chtufungu31
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
66
puchI fI Apfu hu mu fI nee kIz puf chI nu tu-
fu, mI shut upu puuts tum Isuu ku kIz puf
ksu tu fu unu nuwuu zungu nI fu ngu, ufu
nuwuu kupung ksut kI tum tu. Wuunu
ApunII yuwuu tufu wuz tu ku fI, psuun
kIyung kuchIy kI unoo pufu ngu wu. Itufu,
umb tuu ushI fu ngu fI, nu mungu tu fI tum-
tI muu chI fI tI ndu nuf kunu pee fuu nu.
AshI fu chu, unoo ApunII pufu ngu, nu In
psuun shI yuu wunee fu ngI yu, Ako pu fI nI
tfu ngI yu.
43
Iubunshu, Zufukshu. Izu nIIIsh tsI-
mbu nu fI nuwuu nu ndu fI Ipu fI nu, Ipu fIsh
nuwuu nu ndu fI tum chI nIII nI nu. ChI-
neemshI tIsh nuwu sh tum yumu fu ng shu.
AshI fu chu, nuw shI yuu kIz puf wunI-
muum wufI tuk tuu tI, ushI fI tuu chI nIII nee-
tsI nuyu nI ku fI, ndu ush kI nu.
44
AshI fu-
chu, nuw shI yuu, Ako puu, tshI nu, Ndu
nuwu pu nutsu muum wunu sIf tsI yut ssIs
zufum pu tu fI, Apu nIII mun suf yufee-
nI, nuw shI yuu utInu, Iubun tfu ngI yu.
45
AshI fI yu, Ako pu fIn shI tIn unu fI tum,
Ayu. AshI fI umb shee nI, tfu ngI yu.
Putumb chee yyu fu tunu xI nu fu ngI-
yu.
4
TIp tsI feets shu kumuch tu fu ngI yu,
Nutu, putu mbIch yyu fus xunu tu ngInts,
tfu ngI yu. TIp tsIf shu unu fI tum, Ayu,
tusIn, putumb chee yyu fu sIn, wunu sIf
tutuf pI yu fu sIn, xunu teef sIn, unu mun
kutu ngu fu ngu nu yu.
47
Iubunshu putumb-
chee tutuf pI mu suf wuun shu chIsh kuk
su mu fu ngI yu Jeguf-Suhudut tu. Akop-
shu, uwshut wun shu tum kuk GuIuud
tu su mu fu ngI tum tu.
48
Wundu fI tum
unoo tsup GuIuud utu nu yu. Iubunshu,
AshI fI yu, wutu chu nu putumb chI mun
xunu teef nI unu mun shu nIy kunI, nu

muyuu mu ju yutu fIt shI shee chI nu chIch?


Wunu sIf tsI yut ssIs nu yufee nI yu, tyu fu,
49
yusuf Iubun unoots shu tsup suf MIspu
tshu su mu fu ngI yu. Wutum tfu ngu wu.
Nu ufu peew kusumb ku chI nI wu. Itufu,
ufu peew tuu tI kusuk chu nI, ApunII wuunu
Iyuu pufI yu.
50
Ipu fee tsI kIzuu tsI mbu nu fI
wunu sIf ksu tung chu. Ipu fee tsI nutsu-
fIy sh pu. MInoots shut kIz yumu fInII pu.
MungI shIsh chI nung chu, wutum ApunII
wuunu Iyuu pufu wu. Ndun tuu tI tputs
nuwuu kumun ku sIn, wutum ApunII shu
yuwuu ush kIch unoo yusu fu wu.
51
MI-
shut, Ako puu,

muyuu mu pIy shI mbu yu-


fu nI, nu wunu sIf putumb chI mun kuxI-
nee fu nI tsI yut kI nI?

Anoo muyuu mu ju
mbI zu chI nee?
52
Putumb chee xunu teef nI,
unu mu ndu fI tum ufu ngI fI shIy nuu tu-
chu. ShIy shut mbI zu fInII tum pu, nuw shu
wuu tu tum tu ndun tum mbI zu chI mu. Nu
nImu nu fI shut nuw shI yuu tuyu tu fIt chee-
zI, shIy shu nuwuu ndun tum mun tuch shu.
53
Wutum yuu nuu Apu nIII fI nI pufu wu,
yuwuu ApunII shIy puchI fIsh Apfu hu mu-
fI nI kIz puf chI nu fu ngu, nuw puchI fI nI
Nuhof kIz pu fI tum chI nu fu ngu unu Iyuu
yusu kI yu, Iubu nu fI nI tsI yut ku ntuf
ushI fu ngI yu. AshI fu chu, unu fI tum Ako-
pu fIn shu, ZufuktI shchu. Wutum ApunII
wuunu yuwuu upufI Isuuk chI nu ku un
pufu, zufum pu tu fI shI yu pu wunu sIf
tsI yu tu fu ngu nI wu, tfu ngI yu.
54
Tyu-
fu, wunu sIf ItsIn su fu Apu nIII mun sufu
tsI yu tu fu ngI yu. Sheefu, chI nu zee ts shut
puchu yu fu sIn, muchIp kfeef sIn, umbI fI
ushpu fIt ssIn kutu ngu fu ngu nu yu. Sheef-
sIn, unoo tsI fI muu fu ngu nu yu.
55
Muu-
yu fu sIn, putum shut wIpuu puchIpeefu,
wuchI nIII noots tum puchIpeefu, Ishu-
mbu fu ngI yu. Shee fu nIIu, wup tum wutsu-
pu nIp tum kunu pu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako pu-
fI nI tsI yut ssee yufu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Akoparini
zoon!!eem Esawaam wasina tsiyatsis
zanganirangu anootsshat kamanchintspa
32
1
Ako pu fIn shu nuu tu fu ngI yu.
Kunuu nup ngoots nuu tu fu ngu,
Apu nIIee wusu ndu fuf zupun chu mu yu-
ngu fu ngI yu.
2
Ako pu fIn shu, Nee tsup
ApunII pu fI wusu ndu fuf tu fu shI yu,
tfu ngu unoo tsup suf Muu nu yIm tu
su mu fu ngI yu.
3
Anu mun shu Iwuz, Ako pu fI nI zoo-
nIIeem tsI yut ssee tpu tsIsh wusI nu
zungu nI fu ngI yu. Anpuf Esuw wuun pee
wutsu pun SeI fush tuu fu ngI yu Edo mup
tsupu.
4
Akop tsI yut ssee kumuch tu ku zoo-
nIIeem tfu ngI yu. Zuwu nIIeetsI Esu wuu
ApunII Chtufungu31 , 32
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
67
puk chush, Zuwu nIIIsh Akop nu nIngI tum
nuu nIII yu. ZIpu fI shIsh Iubu nush tuu fu-
ngu nu kusu fu ngI yu, tng chu. ShI yuu-
tsI mu fI kukIsh puyu muum zund kI yu.
5
Muu chI fI zupun chIn puyu fI yu: wukuf,
buffu, opee ju, IchI ngu fu puyu kI yu,
tIp tsIf tum zupu nI, kIzu tum, kumu zuw-
tum tu. Nuwuu nuu tsI wunu sIf nupu ndu
utufI, tsI yu tsIs wusI nu zungun kI nu, tchu
tng chu, Akop kumuch tu ku tfu ngI yu.

Tyu fu, tIp tsIf shu tsI yut ssee kumu nee-
shI nu sIn, yusuf Ako puuts shut k'kuzee
kumu nI fu ngu nu yu. ZuwunII pIsh Esu wup
nupee shI nI nI yu. ShI yuum upus chu mu yu-
ngu tI tu, nuunII tu ndu. Wusu ndu fuf pu tu-
fI 400 unpu nuu nIII yu, tfu ngI yu.
7
AshI fu chu, Akop shu unoo tsI yu tsIs
muzI nu fu ngu, kupung punI fus tu fu-
ngu, mungush zupun chI nu fu ngI yu.

TumucheezI? mungush tfu ngu, tIp tsI-


fee tsI mbun chuw pI shtu fu ngI yu. MInush
ushpu tum tIp tsIf, mInush ushpu tum
tIp tsIf sheefu, tushu nee fu ngI yu. MI shut,
pIyum wuu nI tu fI tum chIn pu tu fI, tushu-
nee fu ngI tum tu. IchI ngu fu wuku fu tum,
opee ju tum, kumee chu tum wuyu fu ngI yu.
8
Amb sheefufI, zuwu nIIeetsI Esuwu
Imumuf pu chI nu. MInu ngI cheetsIm tpu-
tsI fI puchuk chu sIn, Itufu, mInu ngIch
tpu tsI fI suwu chI nIII nu yu, mungush
chI nu ku Akop tfu ngI yu.
9
Sheefu, Ako-
pu fI nI Apu nIIee kupung mushu fu ngI yu.
Mush ku, Apuu, shIy kIz puf tIsh chu. ShI-
yuu mu fI nuwuu Istu ngu ndu mu. Wutum
nuw puchI fI Apfu hum, upufI Isuuk, ushI-
fu ufu tu fI shIy unchI cheetsI nI kIz puf
chI nuk shu wu. Nuwuum kupung Istu ngu-
ndu mu, wutum shuu nu nuwuu wunu sIf
kunu pu muum Istu chInII pu, tfung shu wu.
10
Nuw nuu ndun tuu wufI tu fu ngu fI, Itufu
shIy shu nuwuu ufu wunu sIf ksu tu fu ng-
shu. Nuwuu kupung chI nu fu ngush, ndu
puk chI yum kusu fu ngu shu. AshI fu chu,
sIf tumu nuw kungoo Oftu guu kItu-
muum zundu fu ngu fI, tushuwshImufItI
puyu fI, unpu tu mu fI kItu fu ngI nu. Nu
nIsh tsup kusu fu ng shI tI, tpu tsI fee tsI
tsI mbun chuw pI shtu fu ngu fI, tushu nee-
yu fI nu.
11-12
AshI fI yu, Apuu, shIy shut
nuwuum Istu ngu ndu mu zuwu nIII Esuw
ndu nuwuu puchu muu mu. ShIy tupu chI-
ndu ngu ndu mu. Zuwu nIIeets tu nu Esuwu
punI kI. Apuz puchu muum kus ku chu,
Izu nIIeetsshI tI puchuk chu, nIIu fu wuuts-
tum Ipu fee tsI puchuch tum tu yu. Itufu
wutum, Apuu, shIy shu, nuwuu shI yuum
tpu tsI fIsh tuzu pu nI chI mu, tfung shu wu.
Muzuch wusI puf tumu pu fI ushI fu tpu tsI-
fIsh tuu chI yu, tchI muum pInu su chI yu,
shIy Apuu, tfung shu wu. AshI fI yu, umb
sheefush, wuyu ngu ndu mu, Apu nIIee
mush ku tfu ngI yu.
13
Ako pu fIn shu unshu fI muu muum shu-
nI yu fu ngu nu yu. Itufu, ndu tu fI muuf sIn,
unush much chu fee tuchIp kufuzeefu,
muu chI zupun zuwu nIIeem Ipu su fu ngI yu.
14
200 kuu puf wIzu fI nu ndu, 20 kuup fu
upupchI fI nu ndu. 200 opee ju wIzu fI nu-
ndu, 20 opeej upupchI fI nu ndu.
15
30
kumee chu wIpup tuf tu. 40 wuku fu wIzu-
fI, 10 wuku fu upupchI fI nu ndu, 20 buffus
wIzu fI nu ndu, 10 buffus upupchI fI nu ndu.
AshIp zoo nIIeem zungu nI muum Ipu su-
fu ngI yu.
1
Anu mun shut, tIp tsI feem shut
unoo punu yu fu, wusI nu ufup tuyumzu-
yu fu zungu nI fu ngI yu. Imu zuf sIn wusI nu
nuu tu fu ngu nu yu. SIymu nuung tsu. SIy
tuch pIs ufup, ufup sheef us, Esu wuu chu-
mu yu ngung tsu, tfu ngI yu.
17
Wundu yu
zuwu nIIeetsI Esuwu chu mu yu nguk tuu tee-
su, sIyuu mush ku chu,

Yup shu nuu much-


shu?

Chuksu su sIyu?

Chukshu In chI-
noo? tk chI tuu tI yu, sIy sut:
18-20
Dun chu,
Ichee. ZuwunII tIsh chu chInu. ShI yuum
chI nIsh ushpu fIt zungu nI fu ngI yu, wutum
shIy kIz puf kufuk shu wu. AshI fu chu, shI-
yuu kIz puf chI nu ku, shI yuum mungu tu fI
chI nee mIsh zungu nI fu ngI yu, tng chu.
Tyu fus, KuzI zI mun zuwu nIIIsh Akop
upInII nuu nIII yu, tng tsu, tfu ngI yu.
Wuunu Akop mungush chI nu fu ngu,
ChI noo zuwu nIIeemI zungun ku chu fI,
zuwunII shI tI kupung tuu tsI yun tu fu, Itufu
unoo puk chu, wutsI yun ts pu fum chu,
unu mun Iwuz nuwu pu shut tsI yut chI nI-
yu. Zuwu nIII ndu shu nuwuu nutsu chI yu.
AshI fI yu, umb ush chI mu, tfu ngu,
21
umb
sheefu, chI noo wusI nu tuyumzu fu ngI yu.
ApunII Chtufungu32
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
68
Anu fI tum chI nuz Imu zu fu ngu nu yu. Wuu-
nu shu Akop unoo tsI fI muu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako pu-
fI nI wusI nu tsI yut ssee zoo nIIeem kumuch-
tu yu fu, zungu nI fu ngu unoo tsI.
Na yuwaatssha Akoparini
Apan!!pa chamayangarangu
anootssha kamanchintspa
22
AshI fI yu, nutu mu tum psuun chIy-
zu yu fu nIIu, WIzunII tsI mbu nu fI, much-
chuf tum tsI mbu nuu yumu fu ngu untum,
wIp shut 11 ushpu fIt much tu fu ngI yu.
Shee fund sIn, kungoo Jubo kuu ufu chIch-
shu kItu fu ngu nu yu.
23
Ako pu fI nI umb
ushI fu ngu, IchI ngu fu muu chI fI yuwuu
puyu ku unoo ush pu fI ytu fu ngI yu.
24
Ako pu fIn wuu nI tu fI shu kunu pee fu-
nIIu, Apu nIIee tIp tsIf chu mu yu ngu fu ngI-
yu. Itufu, ndu nuts tu fu ngI yu.

Chuk shI tu
ush tuf? tu, putu fu ngu puchI pu fu ngI yu.
25
KIz puf mbum mu fI putsI su fu ngI yu.
ApunII shu tIp tsIf: Kusee yu tu, xupoo-
fu ngI yu. AshI fu chu, Kusu pu ndu, tu,
Ako puu wunu mbee wIz pu fIf nee puwu-
fu ngI yu. Akop shu wunumb tok ushI fu-
ngI yu.
2
Itufu, ushI fI tuu Ako pu fI nI ndu
kusu ku unoo, ApunII shu tIp tsIf: Kusu ndu.
Pup chu, zuf yukuch pu, tfu ngu, Akop-
shu: NdunI, nuw kusu muum zund kee zI,
wutum shIy ndu nuwuum wIz pu fI fIsh
wunu sI fI mush ndu punuk shu wu, tfu ngI-
yu.
27
ApunII shu tIp tsIf:

Chukshu shIy
sufIsh? tfu ngu, Akop shu: Nuw sufI
Akoptu nu, tfu ngI yu.
28
Itufu, ApunII-
shu tIp tsIf: Nu ndu shu pu fI shI yuu sufIsh
Ako puu, tchI nIII nu yu. Nu nImun shI-
yuu tsuf tuk sIn, IsfueI tch shu psInu yu.
Wutum shIy ApunII pu tIp tsIf tputs pu puz
ushI fush wufu tu fu ng shu wu. MI shut,
wutum shIy tputs pu tu tum wufu tu ngush,
shI yu mu fI tum kusI fu ng shu wu. Nu shIy
IsfueI shu sufu nu fu ng shu, wutum shIy
Apu nIIee wunu sI fImshI fI nI yufung shu-
wu, tfu ngI yu.
29
Ako pu fIn shu: ShIy shut

chukshu sufIsh? tfu ngI yu. Itufu,


ApunII shu tIp tsIf:

Muyuum shut shIy


nuwuu sufI yusu muum zunduk shu?

Wu-
shut shIy ndu nuwuu yusu kIsh? tfu ngI-
yu. Tfu ngu, unu mun ApunII wIz pu fIf-
nee wunu sI fImshee punu fu ngI yu.
30
AshI fu chu, Akop shu unoo tsup
suf PenueI tu su mu fu ngI yu, wutum,
KchI ptuf tI Apu nIIee pukee nu wu. Itufu
ushI fu ng tuu tI, ndu tsI pu fu ngI nu wu, tfu-
ngI yu.
31
AshI fI yu, Ako pu fIn zuf yuku tu-
fu nIIu, unush tsup Penue Iu kusu yu fu nIIu,
kungoo kItee fu nIIu, upInII nuu tu fu ngI yu,
wutum wutuf tush tok ushI fu ngu wu. AshI-
fu chu, nuuku kuyum kuyum ush tu fu ngI-
yu.
32
AshI fu chu, unu mund IsfueI chIch
tputs muuch tu kIts tum sheewu wunuts
ndu kutung tu fu nu yu, wutum kIts tum-
sheewu zumIz wutuf tu shuch wuyunx
tuwu pI unoom munguk sIn, ndu wuyu nxu
kutung tu fu nu yu. Wutum Ako puu ApunII
tIp tsIf wuyu nxu puwu ku, wutuf tush tok
ushI fu ngu wu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
tIp tsIf Akop pu chu mu yu ngu yu fu sIn,
wufu tu fu ngu nu unoo tsI.
Na kamanchintspa yuwaa Akoparini
zoon!!pa Esawpa chamayangayarusin,
tatsuyarangana anootsi
33
1
Anpuf zuf Ako pu fI nI kunu-
pee shIn shut, zoonII shut Esuw-
shu tIp tsIf 400 muchI fu, kyu funII tum
nuu tu fun ushI fu ngI yu. Akop shu kyu-
fu nIIu, wIpuu tuyumzu yu fu nIIu, ufung
tuyumzu, ufung tuyumzu ush tu fu ngI yu
wIpuu, IIy shucheetsI, RukeI shu cheets-
tum tu, unu mun much chu feets shut
tsI mbu nu tum pufu ngu unshu cheets-
tum wIpu.
2
Chtu fu much chuf nu ndu mu
wIpup tu fI tuyumzu fu ngI yu. Anu mun shu
IIyuuts shut wIpup tuf tu tum wuyu fu ngI-
yu. Anu mun shu kuzI zI mun Ruke Iuuts-
shu wIpu pu tuf tum OsIy pu wuyu fu ngI yu.
3
Akop much chuf shu cheetsI mu wIp
tuyumzu yu fu, nuu tu fu ngI yu. Nuu yu-
fu nIIu, tutunII tu yu fu tImuch tu, yusuf
unu mun tImuch tu ushI fu ngu, tsI mbun
mutu yu fu tImu chI fu ngI yu.
4
Asheem chu,
Esuw shu zoo nIIee Akopu pufu nIIu, mung'
ksu fu ngu, teet ush tu fu nIIu, zuwu nIIee
puchI pu fu ngI yu. PuchIpeefu, wutsu fu-
fIsh zoo nIIee Ishu mbu fu ngI yu. Sheef sIn,
ApunII Chtufungu32 , 33
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
69
zoonII pu puchI peef sIn, tsI mbu nuf tI sIn
kupung tunu fu ngu nu yu.
5
Sheefu, kusu-
fu nIIu, nupuk shu, zuwu nIIee wIzunII
pufu ngI yu. WIpuuts tum Izu pu nee yu shI nu
unoo pufu ngI yu. Pukee fu,

Chu kuw nuu-


feesInu yu InI, ushIp shu nee fu nu yu? tfu-
ngI yu. Akop shu: Nuw m'chuchtuuteenu,
ApunII wuunu nuwuu zundeefu, kupung
chI nu fu ngu, nuwuum IpufI punu fu ngI yu.
In ushIp shu nee fu nu unu nuwuu nu ndu-
fI chu IpufI, tfu ngI yu.

Tyu fu, much-


chuf shu chI mu wIp wuzI pu fee Esu wuu
tususeefu tImu chuf tu tu ushI fu ngu nu yu.
7
Anu mun shu yusuf mIn shoots shut wIp,
IIy shuch shI tI sIn, uwshtI sIn umb tum
ushI fu ngu nu yu tusu seef sI nu. Anu mun shu,
yuwu mu nu fI shu tspu kum chu unshI tI sIn,
RukeI wIpu put OsIy pu, umb tum sheef-
sIn, tusu seef sIn tImu chuf tu tu ushI fu ng-
tum sI nu yu.
8
AshI fum chu sIn, Esuw shu
zoo nIIee tfu ngI yu,

Muy shu mungI shIsh


chI nu kush, chI nee tsIsh wusI nu tuyumzu-
fu ngush, nuw unoo upus chu mu yu ngu fu-
ngI nu? tfu ngu, Akop shut: Nuw shI yuum
zungu nee fu ngI nu. Zuwu nIII unoo puk chu,
nuwuu nuu tsI kupung chI nu pu ndu utufI
ushI fu ngI nu, tfu ngI yu.
9
Itufu, Esuw shu:
Nduj, zuwu nIIee. Shuumu yumu ngI.

Nuw
muyuu mu ju zund chee? Nu nuw muu-
chI fI tI zupunshut puyu kI nu, tfu ngI yu.
10-11
Akop shu, Nduj, nuw shI yuu zuwu-
nIIee, tchInII pu: ShIy nuwuu kIs nupu fu-
ngush, nuw shI yuu Apu nIIeets puz ushI fu
mungI kIs nup kI nu. Yumu ngI chI nee mIsh,
wutum shIy nuwu nguz pungu tI tush,
kusu fu ng shu wu. ShI yuum chu wuyu-
fu ngu shI nu. Yumu ngI. ShIy nuwu nguz
zundu fu ngush, wunu sIf pu tu fI nuwuu
chu mu yu ngu fu ng shu. Nuw shI yuum
mungu tu fI tI punu kI nu chI num pu tu fI
shI yuum Istu ku fI ush kI nu. Wutum ApunII
nuwuum mungu tu fI Istu fu ngu wu. Zupun
nuwuum ApunII muu chI fI teemI punu-
fu ngI yu. Nuwuum muu chI pIsh tu muum
ndunI, tfu ngI yu. AshI fu chu, Esuw: Ayu.
ZufuktI shchu, zuwu nIIee. AshI fI yumuch-
pu fI nu nutu nuu fI, tfu ngI yu.
12
Tyu-
fu, Pzu, tutsu moo fu nI nuu yu nI nuwup
nungI, Esuw tfu ngI yu.
13
Itufu, Akop shu:
Ndu mbu fee, zuwu nIIee. ShIy yusuf tum-
shu. NIIuf pu punu ngee fuch nuu muum
ufu nIIuf mIkee fu nIz kI yu. Opee ju fI
upInII much tu nI mu. Wuku fu fI tuu fI tum-
tu wIpup tu wu. Nu nIzIf tu mbu yun chI nu-
yu. Afung yusuf mInum zuf nuuk chu fI,
ufu chInI ushpu fI shu pu tsI puk chu sIn,
pchIng chI nIII nu yu.
14
Ndu ushIsh tu muum,
zuwuu, shIy wusI nu Imu zu yu fush nuung-
sI. Nuw upInII chI nIp tI nuu tu nI tu mu.
ChI nee mI upInII kutum chu fI, ufu upInII tu
nuum chu fI nIIuf pu tuw, ufu kus chI tum-
nu Edo mush tsupu, tfu ngI yu Ako pu fI nI.
15
Esuw shu: ZufuktI shchu zuwu nIIee.
AshI fI tpu tsI fI nuw shI yuum kusu chInII pu
Ipun shee mIsh, tfu ngu, Itufu, Akop shu:
Ndu zuwu nIIee,

Muyuu mu ju nuw shI-


yuu mun tu chee? Nu nuw shu mupIy kInu,
wutum shIy nuwuu kIs nupuk shu wu.
Tfu ngI yu.
1
Esuw shu unu fI tum, ZufuktI-
shchu, tfu ngu, wup tum kunu pu fu ngI yu
wutsu pu nIp tum SeI fup Edo mup tsupu.
17
Anu fI tum zuf Akop shu umbI fI tum
pIyu mu fI tum ktu pee fu nIIu, nuu tu fu-
ngI yu. AmbI fI tsup suf tuu fI yu Soko tu,
wutum ufu chI noom IshIn chu unoom
tsup kufee fu tuu fu ngu wu. AshI fu chu,
umbI fI Ako pu fI nI pungoom wuyu fu ngI-
yu. ChI nu zeem shu tumb tu fu ngI tum tu.
Anu mund Soko tuu tfu ngu nu yu.
18
AshI fu chu, Ako pu fI nI tsup Pudn-
Afummund kyu shI nu, Kunuu nush
tsup wunu sI fIsh kusu tu fu ngu nu yu. Ndu
wunguy tu fu ngu nu yu. Anush shut yuk tush
tputs tuu fu ngI yu suf Seke mu. AshI fI yu,
Seke mush tsup kusu fu ng sIn, unnu ngI-
fI shu kuyum pungu yu fu sIn, tuu fu ngu-
nu yu.
19
Anush shut Akop kusee fum chu,
wutsu pu neem puxu nxu fu ngI yu. 100
kufIk mbum mush tputs suf Humo fuum
punu fu ngI yu. Humof shu wIp kunu ngus
tuu fu ngI yu suf Seke mu.
20
Sheefu, Akop-
shu Apu nIIeem shut ungIf tu shee mu nI
putu mbIch xunu tu fu ng tum tu. Anoo:
EI-eIuhe-IsfueI, tfu ngI yu. Hebfew shuch
kuk: NIshu fI nuw Isfue II Apu nIIeem
ungIf tu chI mu, tu tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako-
pu fI nI zoonII pu tutsu yu fu ngu nu unoo tsI.
ApunII Chtufungu33
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
70
Na, yuwaatssha Sekem Dinaa yutarit
patatarangu anootssha kamanchintspa
34
1
DInu mung, IIy chu wIpu yu.
Wupuf shut Akop chu. Anshut
DIn kumu sI nu yu fu, yuk tu shuchpu
kumu sIn pu tu tIn Ipun pI tu, xIy fu ngI yu.
2
Kunu ngus shu unush yukut tuu fu ngI yu,
sufu Seke mu, Humof chu wIpu yu. Humof
unpuf unush yukut kufu ku mu nu Hebew-
chIch tpu tsI. Anoo yuk tuu ksu tu fu ngI yu.
AshI fu chu, Sekem shu DInuu pukee fu,
putu fu ngI yu. Ndun tuu DIn zundu fu ngu,
ushI fI tuu, pshIyfeefu, muntsIf putu tu fu-
ngI yu.
3
Kunu ngus shu DInu nguz kupung
zundu fu ngu, DIn nuwuu chI nu pu ndu tu,
DInuu zupun Izum zu ztuf ushI fu ngI yu.
4
Sekem shu wupu fee Humo fuu tsI yut ku,
tfu ngI yu, Apuu, nuwuum mushu ndu.
Nuw Izu nIIeemI yumuu mu mu fI chu.
Nee kIz zund kI, tfu ngI yu wupu fee tsI.
5
Akop shu unoo k'kuz muzI nu fu ngI yu,
yuwuu Sekem wIpuu DInuu muntsIf
putut ku unoo tsI. Itufu, wIp shu ush pu fI
upu sup pus tup chI nu zIp tu fush shu nee
ushI fu ngu nu yu. Akop shu wIpuu kutu ku,
nutu mu sum ndu tsI yu tu fu ngI yu.

Itufu,
ndu tu fI wIp kusu fu sIn, Sekem shu wupuf
kIzuu mush pI tu, Ako push nupu fu ngI yu.
Itufu, Akop shu: Xumu chI. IpufI IchI-
ngu fu kusee mu su, tfu ngI yu.
7
AshI fI yu,
zupIsh shu ush pu fI wIp pungu sIsh kusu-
tee fum chu sIn, unush tsI yut ssee yuwuu
Sekem wIzu fee yutu fIt putu tu fu ngu unoo
muzI nu fu ngu nu yu. MuzI nu fu ngu sIn,
ush pu fI Akop wIp kupung tsI yun tu fu-
ngu nu yu.

Muyuum shI tu ju Sekem upu puu


yutu fI tush wuyu muum zunduk? Iyuuts-
tum yutu fI tum nu fu ngu nu wu, tfu ngu-
nu yu.
8
Itufu, Humof shu, Nuw IpufI sIyuu
Izu fIsh zund kI yu. AshI fu chu, nuw shu
sIyuu tshI nu: Wuu nu fI ushI fu, Izu fIsh
Ipu fee mI punu muum wufI tu kI nuu fI yu,
wutum nuw IpufI kunu ngus tuu ku wu.
9
AshI fu chu, Ipu fee mI punuk chus, sIysu
Iyuch chee nutsus yumuch tum su. SIyu-
shuch kumu zu nuf Iyuu Ipuf nI yumu chI-
nIII nu yu. AmbI nuu pu sheefuch kIs tuuch-
chee.
10
SIy nIshuf tu tum tsup tuu fu shee-
mIs suu mu tu fI tum tsu pu nIs yuch tum su.
Wushu nu ndu fI shu yupu ndu yu fuch tuuch-
chee. Sheef nu psu, nIshu fI shu tsup tuut-
ssu, tsu pu nee mu fI tum tIs puxu nxut ssu,
tfu ngI yu Humo fu fI nI.
11
Antu fu, wIp-
shut Sekem DInuu wupuf, wuyu cheets-
tum tsI yu tu fu ngI yu. Mush ku, Nuwuum
Izu nIII Ipu fIsh kusu ngu ndu. Wuu nu fI Ipu-
fIsh nuwuum punu tu fush, nuw shI yuum
Istu chI nIIu.
12
Ipu fee tsIsh yumu tu fI nuu-
feenu, ufu nuw muu chI fI tuu tsI sIyuum
mungu tu fI tI punu muum tuu fI yu. Muu chI
ufu ngI nu shu zupun sIyuum punu chInts-
pu. AshI fu chu, nuwuum Ipu fIsh punu ndu
utu shI nu, tfu ngI yu Sekem shu tsI yut ku.
13
Sekem Ako puu wIp DInuu muntsIf
putu tu fu ngu, Itufu wuyuchtI sIn, Akop shu
wIp tsI yu tu fu ngu nu yu. Mungu Seke muu
tumu pI ngu fu ngu nu yu.
14
ZufuktI shchu.
Itufu, Iyu shuch tputs kumuz yuwuum
ndu wuyum shI fI tus nIIuf tu mu ndu
ktsu pu fu ngu unoom

nItuu tI Iy Izu fee-


tsI nI punu tu fee zI nI? Iy umb ushI muum
puzIk tu nI chu.
15
AshI fu chu, unu mun
nuw sIyuum Izu fee tsI punu muum puchI-
ndukpu zI ush kI nu, wutum Iy nIII tu-
fI tu mu nI wu. Nuw shu sIyuu tshI nu,
wundu yu Iyupu tuu muum zund kus, ushI fI
ushpu fI tIs tputs kumu zuw kunu ngu seew
tuu fu nu, unoo ush pu fI wuyum shI fee tus
ktsu pchI nIIIn pu.
1
AmbI nuu pu fI sheef us,
ufu Iyuu Izu fI nI yumu tuf tut ssu. Iy shut
kumu zu nu fI nI sIyuch chee Izu fIs yumuch-
tu mu nI yu. SIyu shuch kunu ngus Iyuu
Izuf nI yumu ku tu fu sIn, Iy shut sIyush-
chee kIzu nuf nIs yumu kutpI tu mu nI yu.
AmbI nuu pu sheefuch, wushu nu ndu fI-
shu yupu nduch chee. Wushu nu ndu fI shu
yukut kuyu nee fuch tuuch chee.
17
Itufu,
yuwuu tI unoo ndu nI yu, uyu, tus, ndu
sIyu shuch nuwuu kukI ndu puyuk sIn,
kumu zu nuf wuyum shI fee tus ndu ktsup-
ku sIn, ufu Iy nee yukut shI tu ngee fu nI,
ufup shu nuu chI nI yu, Ako pu fIn shI tI sIn
wIp tfu ngu nu yu.
18
AshI fu chu, Humof shu, unu fI tum
mung chI nu fu ngu nu yu wIpup tuf tu
Sekem pu tuf tu. AshI fI yu, umb shee nI,
tfu ngu nu yu.
19
AshI fu chu, Sekem ndu
ApunII Chtufungu34
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
71
puk chI yum xufu fu ngI yu, wutum Ako-
puu wIp DInuu kupung zundu fu ngu wu.
Ako pu fI nI wIp tfu ngu nu unoo kuk
puyu fu ngu, unu fI tum tumI nu fu ngI yu.
20
AshI fu chu, wupuf put yuwush tputs
puxu nxu muum shu nIy ku nu unshu tum
kumun ku tu nuu tu fu ngI yu. Kumun ku
tfu ngI yu,
21
In tputs wunu sIf chu.
AmI kuf tu muum Iyu put zund ku nu yu.

Ndu shut nIsh IshI nu ndu t? Iyu shuch


kumu zu nuf wuu wIzu nuf yumu chI nIII-
nu yu. UwshtI sIn kumu zu nuf Iyush chee
kIzu nuf ufu yumuch tum sI nu yu. AshI fI yu,
umb sheefunI, wushu nu ndu fI shu yupu-
ndu yu fu nI tuu yu nI. Wutum tsup kupung
kufeefuwu. WuunI wutsu pu neem puxu-
nxeef sIn tuuch tu msInu yu.
22
Iy shut ushpu-
fI tI nI kumu zu nu fI mshIf nI tus ktsu pee nI,
wutum uwshtI sIn unu fI tum puyu ku nu wu.
Iy shut sheef tu mu nI wushu nu ndu fI shu kIs
tuu pu nI. WuunI Iyush tsu pu nI tuu pu nu.
23
Amb ush kut ssIn, ufu Iy shut wuku fu-
fI nee tsI nI yumuch tu mu nI yu. Ash pu fI
chI noo Iy shut umuy tu chI nI yu. Muuch tuw
puyu ku nu unuwu ush pu fI Iyu mu fI umuy-
tu chI nI yu, mung tfu ngu nu yu.
24
AshI fI yu, yuk tu shuch shut kumu zu-
nuf kunu ngu seew tum, Ayu, tfu ngu sIn,
ushpu fIt ssIn zumu ngu fu ngu nu yu. AshI fI
pzu. Amb shee nI Humof tnnu unoo tsI,
tfu ngu sIn, ushpu fIt ssIn wuyum shI fee
tus ktsu pu fu ngu nu yu.
25
Tuch pu sh shu zuf Akop wIp SImen,
IevIy ushI fu sIn, DInu nu ndu fI wuyuch:
Pzuyu, punguu nI yuk tu pI, tfu ngu nu-
yu. Anshuch shI tI sIn yuk tu shuch yuw
wuyum shI fee tus ktsu peef nu un kIz puf
ksu fu ngI yu, chIy zu muum ndu wufI tu fu-
ngu sIn, wusu fI mun tumu fu tuf ushI fu ngu-
nu yu. Ndu wuu nuu tsI tupu chI ndu muum
ndu wufI tu fu ngu nu yu. Akop shu wIp
much tu fee ytuf tu fu ngu nu yu. Sheef-
sIn, kumu zu nu fee kuchI ngu fu ngu nu yu.
2
Humo fush shut pung' pshtu yu fu sIn,
mchIt pu puchu fu ngItum sI nu yu wIpup tu-
fI Sekem pu tuf tu. Sheef sIn, Seke mush
pungu wIzu fee yun pu fu ngu nu yu. Shee-
fund sIn, wupI tum wupu fIp tum pung'
kunu pu fu ngu nu yu.
27
ZoonII shtI sIn kuzI zI mun kyu shI nu-
sIn, yuk tush kusu fu ng tum sI nu. TsI pu fI-
mun shu Iwuz kutu kutu sheef sIn, muu-
chI fI tu wu ush pu fI IchI ngu fu ngu nu yu.
Muuch tu wuuts tum, chI nu zee wuuts tum
IchI ngu fu much tu fu ngu nu. WIzu fee DInu
Sekem muntsIf putu tu fu ngu unu mund tsI-
yun tu yu fu sIn ushI fu ngu nu yu.
28
Ash chI fI
yuk tush shu chI fu ngu nu yu, wuku fuuts-
tum, opee juuts tum, buffoots tum, IchI ngu-
fu yuk tu shuch puyu fu nu unoo ush pu fI
shu chI fu ngu nu yu.
29
NIIu fu wuuts tum
ush pu fI yumu fu ngu nu yu, kIzu wuuts tum-
tu.
30
AshI fI yu Akop shu mung tsI mbu-
nu fI wIpuu SIme nu, IevI yuu ushI fu
kufuzeefu,

Mung, sIy tpu tsee puchu fu-


ngIs?

Ndu shtu unu mund nuwuuts shut


tputs nutsuychIndu, Kunuun shuch shI tI sI-
nu, Fefe sewshuch tum tu? Anshuch shI tI-
sIn ufu nuwuu kupung nutsu chI nIII nu yu.
Wutum wuzu pun shI tI sI nu wu. Iy shut
tpu tsI fI nI puk chIm kumu zu nuf nI tuu fI nI-
yu. Ufu Iyuu tsIm puchu chI nIII nu yu, zuwu-
nIIeewuuts tum tI ufu puchuchtu msInu yu,
mung wIpuu tfu ngI yu.
31
Itufu wIpshI tI-
sIn:

Antuu tI Iy Izuf nI mshI pu nee ju? Anu-


mund nuw ndu mbI zu muum zund kI nI yu,
mung wupu fee tfu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako-
puu wIp DInu Sekem muntsIf putu tu fu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatsshat Apan!!
Akopaa Bete!ap tsap naangi,
taarangu anoo na kamanchintspa
35
1
ApunII Ako puu, Nutu Bete-
Iup tsup nuu yu fush, tuu mu chu.
Anshu fI shu putu mbIch xunuteefush,
nuwuum ungIf tu much chu. Yuwu sh-
tum zuwu nIIeets Ish punI kush suwu fush
muu fu ngIsh unshu tum yusuf sIyu pu
tsI yuts tee nI, tfu ngI yu ApunII Ako puu-
tsI.
2
Akop shu unu fI tum wIzu nIIeewu,
wIpu nu sheets tum, Nutu, IchI ngu fus yuw
upunII pu tsI fIs yufu ngIs unoo ush pu fI
yyu fus xunu tu ngInts. Sheef us chu-
mung shI tInts. Chu mu yu fus, kumu fIs
nIII tu fI shu k'tuntuyufus, kumuf tu ngInts.
3
Pzuyu, Bete Iup shu tsup nuu yu nI. Amb
ApunII Chtufungu34 , 35
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
72
nuw putu mbIch xunuteefI Apu nIIee
ungIf tu muu mu. SIf kIyung kuchI yu fu-
ngu fI, mungI kupung muntsu fu ngu fI,
Itufu ApunII shu nuwuum kupung Istu-
fu ngI yu. Yuptu wufI tu fu nuu tu fu ngu fI,
uwshut umbI tum nuwuu ksu tu fu ngI yu,
tIp tsI fee tfu ngI yu.
4
UwshtI sIn ushpu fIt ssIn yuw tpu tsee
muu chI fI upunII pu tsI fI nI shu chI yu fu sIn,
wItsIsh tuwu nu fu ngu nu unoots tum IchI-
ngu fu yusheef sIn, Ako puum punu fu ngu-
nu yu. Akop shu uwshut yyu fu, ush pu fI
tsu push wuntsush ktsee yu fu, unush
pshtu yu fu, Seke mu nung yuktu yusI nush
puch mupu fu ngI yu.
5
Akop shu IchI ngu fu-
sIn unoo tsup shI tu ngee fund sIn, nuu tu fu-
ngu nu yu. ApunII shu tpu tsee unshu chee,
unnung yukut tuu fu fu tu fI tum tu unoo
IchI ngu fu ush pu fI tpux tu fu ngI yu, ndu
Ako pu nguz tuchI tu muu mu tu.

ShI tu ngee fund sIn, Ako pu fI nI IchI-


ngu fu sIn tIp tsIf pu tu fI Kunuu nush tsup
yuk tush Iusush kusu fu ngu nu yu. Anshut
yukut suf tsI mbu nu mun chu, BeteI-
tum tu.
7
Anshu fI Ako pu fIn putu mbIch
xunuteefu, unoo tsup suf EI-BeteI tu
su mu fu ngI yu, wutum unoots tum tsup
Ako puu ApunII sIf tsI yu tu fu ngu wu.
8
Anshu tum tsup kusu fu ng sIn, Debo fu fI nI
Rebek much chuf tsI pu fu ngI yu. Anshu fI
Bete Iush tsupu yusI nush shu puch mupu-
fu ngu nu yu. AshI fu chu, Akop unoo tsup,
In tsup tunush shI, tu su mu fu ngI yu.
9
Ako pu fI nI Pudn-Afumup tsup kunu-
pee shI nu, unush ApunII yusuf Ako pu fI-
nee tsI tsI yu tu fu ngI yu.

10
ShIy sufIsh nutu fI Akop tIsh chu.
Itufu, nu nImun zuf shIy sufIsh
IsfueI shu pu fee su mu chI nIIu,
tfu ngI yu.
ApunII Ako pu fI nee tsI mIshu suf su mu fu-
ngu, unush wuu nuu tsI kumu nI fu ngI yu.

11
Nuw ApunII tu nu kIz puf tu nu.
Nuwu mu fI IchI ngu foo kusI kI nu.
AshI fI yu, shIy ufu nImun Ipu fIsh
wuzu pun Izu pu nIch shu.
ChI nIII nI tum tIsh shI yuch chI mu fI
nutsus pzu pu nee yu fu sIn,
tsu puf nu sIsh ztufu tuu chI nIII nu yu.
Wutsu pu nee wu fI tum zupun
yuchI nIII nu yu,
unush shu tutsIt chI yu.
AshI fum chu sIn, unu mun kufu-
kuum shut kInu kI nuuf sIn
tuu chI nIII nu yu.

12
Tsu poots tum Apfu hu mu fI nee mI,
Isuu ku fI neem tu mu nI punu fu ngI
unoo shI yuum shu punu chInII pu,
tfu ngI yu.
13
Anshut, ApunII Ako pu fIn pu tI nI tsI yuts-
tu fu ngu, ts putu ush ku chu,
14
Akop shu
putumb chee IchI zu tu sheefu, wuyu ngu-
noots shu, mIshu vInoots tum yyu fu,
yuwu mun pshku fu xumbuu tu fu unu mun
zuw zuw sheefu, Ichu mu yu fu, kusu fu ngI-
yu.
15
AshI fum chu, unoo tsup BeteI t shut
su mu fu ngI yu. Hebfew shuchIsh k'kuz:
Nee ApunII wuunu pungu tu tfu ngI yu.
Nu kumu nee nu yuwuu ApunII Ako pu-
fIn pu tI nI tsI yu tu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatsshat Rake!arini
tsiparangu anoo kamanchintspa
1
Anu mun shut, Ako pu fI nI Bete Iuu tsup
kusu yu fund shI tI sIn, Izuu fu shI tu ngee-
fund sIn, upus nuuf sIn, ndu tu fI Effu tush
tsup kusu fu sIn, upu su fI ngoo tsIsh nuuf-
sIn, unush Ruke Iu fI nI nIIu fuu tutsIp ku,
muntsIf tutsI pu fu ngI yu.
17
AshI fu chu,
muntsIf Ipu fI nu fu ngu, unshu fI yuwuu
putu su muumshI tu unush nIIuf shI tu-
ngu fu ngu, Istum pun shu tputs: Ruke Iuu,
punI fInII pu. Nupu ngI, yusuf kumuz tum
Ipu fI nu yu nIIIsh, tufI tuu,
18
Itufu Ruke Iu-
fIn shu unshu fI tspu pu tu fut ushI fu ngI yu.
TsI pu shee mum shu tsI yu tu fu ngu, wIpuu
suf Beno nIn tu su mu fu ngI yu. Itufu,
wupuf shut wIpuu yumu yu fu, Ben ju mIn
t shut uwshut su mu fu ngI yu.
19
Amb sheefu, Ruke Iu fI nI tsI pu fu ngI-
yu. TsI pu fum chu, unshu fI Effut shu fI
ngoots mupu fu ngu nu yu. Itufu, nut puf shu
unoo tsup BIfIng tshI tI sIn tsuf tu ku nu-
yu.
20
Ako pu fIn shu wIzu nIII nuu yyu fu,
ApunII Chtufungu35
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
73
putumb chIsh wuch kuwu fu unush pshtu-
yu fu, wunu sIf mupee fu, putu mbIch pu
kupu ngu mush pu kmu nu yu fu, kusu-
fu ngI yu. Nut shut wundu fI tum yuwush
Ruke Iu fI nee tsI nI mupu fu ngu nu unoo
putumb chee puku nI yu.
21
AshI fu ngu, Isfue Iu fI nI ufu ngI nu shu
ngoo tsIp nuu tu fu ngI yu. Apus tsup suf
Edef toffeefInI tnu unoo kunee fu tuu fu-
ngI yu.
22
AshI fI yu, Isfue Iu fI nI unush tsup
tuu fu ng sIn, wIp shut Ruben kunu ngus
tuu fu ngu, wupu feets shut wIzunII mushI-
ngu mu fI nee tsI suf BII huu muntsIf putu-
tu fu ngI yu. Ako pu fIn shu unoo pufu ngu,
kIz puf tsI yun tu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ruke-
Iu fI nI tsI pu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na Akoparineetshitini
wip kamanchintspa
23
Ako pu fI nI wIp wushu nund 12 tuu fu-
ngI yu. Ich tu kchu fI IIy shumu Ipuf nu fu-
ngI yu Iwu chIztu muu tsI,
Rube nu,
SImen,
IevIy,
Utu,
Isu kuf,
Subu In.
AshIp IIy shuchI mu tuu fu ngI yu.
24
RukeI shuch shut
OsIyu,
Ben ju mIn
ushpu nund tsI mbu nu ndum tuu fu ngI yu.
25
BII hu shuch shut yuwu shuch Ruke Iuu
much chuf yumu fu ngu unshuch shut,
Dun,
Nef tu IIy
ushI fu tsI mbu nu tum tuu fu ngI yu.
2
SII pu shuch shut yuwu shuch IIyuu
much chuf yumu fu ngu unshuch shut
Gud,
Asef
ushI fu tsI mbu nu tum tuu fu ngI yu.
AshIp In IchI ngu fu Ako pu fI nI wIp
tuu fu ngI yu yuw Pudn-Afumush
tsup nIIuf tu fu ngu nu unu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako pu-
fI nI wIp pzu pu nee fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatsshat Isaakarini
tsiparangu anoo kamanchintspa
27
Ako pu fI nI k'kuzee muzI nu fu ngu,
wupu fI nguz Isuu ku nguz Mum fep tsup
puku tu nuu tu fu ngI yu, yup yukut Afbu,
Hebfo nu, tnu umbI. Anush Isuu ku fI nI
tuu fu ngI yu yuwu sh tum Apfu hu mu fI nI
tuu fu ngu unshu tum tu.
28
Isuu ku fIn shut
kIz puf wuchI nu mu nu 180 musu chI fI nI
tuu fum chu, tsI pu fu ng shI tu.
29
Anshut tsI-
pu fum chu, yuwush zItu mI nu fI nI tuu ku nu
unush Apu nIIIp nuu tu fu ngI yu. WIpshI-
tI sIn Esuw, Akop ushI fu sIn, wupu fI nuu
unshu tum mupu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Isuu ku-
fI nI tsI pu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Esaw wip
pzapaneerangu anoo kamanchintspa
3
1
Esuw suf tsI mbun tuu fu ngI yu,
mIn suf Edomu. Esuw wIp zupun
tuu fu ngI yu.
2
Anshut, Esuw Kunuun shu-
chee kIz tuchIp yumu fu ngI yu. Ich tu-
mu fI nI wIzunII suf Aduu. Anshut, EIn
wIpu HItIt shuch tpu tsI. MI shut, wIzunII
suf OII bu mu. Anshut, kIz Anuun wIpu,
SIbo nuu wuchI nIII nu Hebew shuch tpu tsI.
3
MI shut, wIzunII tuch pu fIn shI tI nI suf
Buse mu tu. Anshut IsmueI wIpu, Nebu yot
munu.
4
Esuw ushIp wIzunII tuu fu ngu,
Adu shu mu Ipuf nu fu ngI yu mInum tu
suf EII fus.
MInush shut wIzunII Buse mu tush
Ipuf nu fu ngI tum tu. Anshut wIp suf
Rewe Iu.
5
MInush shut wIzunII tuch pu fI nI shtI nI
OII bu mush Ipuf nu fu ngI tum tu,
Jes,
JuIum,
Kofe.
AshIp un IchI ngu fu Esuw wIp tuu fu ngI-
yu, yuw Kunuu nush tsup nIIuf tu fu ngu nu
unu.

Anu mun zupIsh zoonII Akop kusuch-


shut, tsup wushu nund tuu muum pIsh tu fu-
ngu, Esuw shu ufup nIII tu fI tup tsup nuu tu-
fu ngI yu. IchI ngu fu wIzunII ush pu fI, wIp-
shut ushpu fI tum, chI nu tum, yuwu tum
ApunII Chtufungu35 , 36
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
74
Kunuu nush tsup kusu chu muu chI fI tum
yufu ngu, puyu shee mu unu tum, much-
chuf tum, kumuz pu tu fI, kIzup tu fI, yuwu-
tum unush tputs tuu fu ngu nu unu tum,
wIpu nu sh tum IchI ngu fu sIn kchI ngu yu-
fund sIn, mInup shut tsup nuu tu fu ngu nu-
yu. Ako puu zoo nIIee ufup wunIIIt pI tu
ushI fu ngI yu.
7
Wutum zoonII pu Akop put
wushu nund wutsI fI tuw tuu muum pInu su-
fu ngu wu, yuwu mund chIn chI fI chI fee
kuchIng kuchIng ushku unu mund wushu-
nund tuu muum pInu su fu ngu nu yu. MInup-
shut ufup shut wunIIIteefu nuu tu fu ngI yu.
8
AshI fu chu, Esuw unoo tsup shI tu ngee-
fu nIIu, mInup shut tsup, much suf SeI fup
tuu kum chu nuu tu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Esuw
wIp pzu pu nee fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatsshat Esaw wachin!!in
pzapaneerangu anoo kamanchintspa
9
In IchI ngu fu Esuw nu ndu fI wuchI nIII-
nu, Edom chIch tpu tsI utu nu yu. Much tsup
suf SeI fush unush pzu pu nee fu ngu nu yu.
10
AshI fI yu, Esu wuu wuchI nIIIn suf kumun-
chInts pu. Esuw Ich tu kchu fI Adush Ipuf nu-
fu ngI yu, suf EII fus, mInush shut wIzunII
Buse mu tush shu Rewe Iuu Ipuf nu fu ngI yu.
11
AshI fu chu, wIp ushIp tuu fu ngu,
EII fus shut, Aduu wIp, uwshut ufung Ipuf-
nu fu ngI yu Esu wum wuchI nIII nu.
Temun,
Omuf,
Sefo,
Gutum,
Que nus, ushIp EII fus wIp tuu fu ngI yu.
12
EII fus shu wIzunII mushI ngu mush shu
suf TIm nush mInum tum Ipu fI nu fu ngI yu.
Suf Amu Ie kuu Esuw tum wuchI nIII nu.
AshIp In IchI ngu fu Esuw wuchI nIIIn
Adush tuu fu ngI yu.
13
TsI mbu nuf nI shI tI nI wIzunII Buse mu-
tush Rewe Iuu Ipu fI nu fu ngI yu. Uwshut
ReweI shu ufung Ipuf nu fu ngI tum tu Esu-
wum wuchI nIII nu. Iwu chIztu muf nI suf
Nuhut,
Sefuh,
Sumu,
MIsu.
AshIp In IchI ngu fu Buse mut wuchI nIIIn
tuu fu ngI yu ReweI wIpu.
14
MI shut, Esuw tum wIzunII tuch pu fIn-
shI tI nI OII bum ufung Ipu fI nu fu ngI tum tu.
Anuu wIp yumu fu ngu unshu, SIbo nush
wuchI nIII nu. OII bum wIp Iwu chIztu muf-
nI suf,
Jes,
JuIum,
Kofe.
AshIp In IchI ngu fu OII bum wIp
tuu fu ngI yu.
15
AshI fI yu, nu mInoots shut Esuw
wuchI nIIIn kufu kuum shut kInu fu ngu nu
unoots shut kumun chI mu. AshI fI yu, Esuw
wuchI nIIIn Iwu chIztu mshu chI mu EII fus-
shuch wIp tuu fu ngI yu:
Temun,
Omuf,
Sefo,
Que nus,

1
Kofe,
Gutum,
Amu Iek.
AshIp un IchI ngu fu EII fu su nu ndu fI wIp
kufu kuum kInu fu ngu nu yu Edo mush
tsupu. An IchI ngu fu sIn EdomchI chI nu-
ndu fI tpu tsI.
17
ReweI shut wIp kufu kuum kInu fu-
ngItum sI nu yu Esuw tum wuchI nIII nu,
Nuhut,
Sefuh,
Sumu,
MIsu,
ushIp un IchI ngu fu sIn kufu kum tum kInu-
fu ngu nu yu. Edom shu tum tsupu ReweI
wIpu Buse mut wuchI nIII nu.
18
OII bum shut wIp kufu kuum kInu fu-
ngItum sI nu yu. Esuw tum wIpu OII bu mush
wunI ndu fu ngu unu. Anshu wIp suf
tuu fu ngI yu:
Jes,
JuIum,
Kofe.
19
AshIp IchI ngu fu wushu nund Esuwu
wuchI nIIIn kufu kuum kInu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Esuw-
chIch wuchI nIIIn kufu kuum kInu fu ngu nu
unoo tsI.
ApunII Chtufungu36
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
75
Ashiriya, na yuwaatsshat Seir wip Horewsh
tsap pzapaneerangu anoo kamanchintspa
20
Anshut SeIf Hofew sh tsup tuu fu ngu,
wIpuum pzu pu nee fu ngI tum tu. WIp zupun-
tum tuu fu ngI yu,
Iotun,
SobuI,
SIbon,
Anu,

21
DIson,
Esef,
DIsun.
AshIp un IchI ngu fu kufu kuum kInu-
fu ngItum sI nu yu, Hofew shuch tputs,
SeIf nu ndu fI wuchI nIII nu Edo mush tsup
nIIuf tu fu ngu nu unu.
22
Iotunshut uwshut ufung Ipuf nu fu ngI-
tum tu suf,
HofI,
Hemum,
ushpu nund tum wIp tuu fu ngI yu.
Iotunshut wIzuf suf TImnu tuu fu ngI yu.
23
SobuI shut uwshut ufung
Ipuf nu fu ngI tum tu,
AIbun,
Munuut,
EbuI,
Sefo,
Onuum
ushIp wIp SobuI IchI ngu fu tuu fu ngI yu.
24
Anu mun shut, SIbon shut uwshut
ufung Ipuf nu fu ngI tum tu
Ayu,
Anuu,
ushIp SIbon wIp tuu fu ngI yu. Anshut ushI-
fu ng sIn mIn wIp shI pu mu nuch suf Anuu,
upu sup tsup xIttu kungoo wunu sI fImshee
pufu ngu umbI fI shu nuu yu fu wupuf chIn
buffu fI nI ksut ku tuu fu ngI yu.
25
Anuu wIpu mInum tum kumuz suf
DIson, mI shut kIz shut wIp mInum tum
suf OII bu mu ushI fu tuu fu ngI yu.
2
DIson-
shut uwshut ufung Ipuf nu fu ngI tum tu,
Hem dun,
Esbun,
Itfun,
Que nus,
ushIp DIson wIp tuu fu ngI yu.
27
Esef shut uwshut ufung
Ipuf nu fu ngI tum tu
BIIun,
Suu vun,
Akun,
ushIp Esef wIp Ipuf nu fu ngI yu.
28
DIsun shut uwshut ufung
Ipuf nu fu ngI tum tu,
Osu,
Afn.
AshIp un IchI ngu fu SeIf wuchI nIIIn
tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu SeIf-
chIch wuchI nIIIn pzu pu nee fu ngu nu
unoo tsI.
Ashiriya, na Horewchich kurakaam
kinarangana anoo kamanchintspa
29
Hofew chIch kufu kuum kInu fu ngItum-
sI nu yu, sufoo nu kumun chI mu:
Iotun,
SobuI,
SIbon,
Anuu,

30
DIson,
Esef,
DIsun.
AshIp un IchI ngu fu Hofew nu ndu fI wuchI-
nIIIn kufu kuum kInu fu ngu nu yu. AshIp
un IchI ngu fu muu chI fI tu nu ndu fIt ssIn zoo-
nIII nu ndu fIt ssIn kufu kuum kInu yu fu sIn,
SeI fush tsup tuu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Hofew-
shuch tputs IchI ngu fu sIn kufu kuum kInu-
fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatsshat Edomshuch
tsap zitaminarini kurakaam
kinataran!!ina anoo kamanchintspa
31
Ndu tu mu IsfueI chIch tputs kufu-
kuum kInut ssIn, Ich tu ku chu fI Edom shu-
chI mu tputs zItu mI nu fI nI kufu kuum
kInuf sIn, ksut ku sIn tuu fu ngu nu yu.
32
AshI fI yu, zItu mIn Beof wIp suf BeIu
tuu fu ngI yu, yuw Edomu tsup kufu kuum
kInu yu fu ksu tu fu ngu unu. Yuk tu fIn shut
suf DInu bu tuu fu ngI yu.
33
BeIu fI nI tsI pu fu mut shut, Sefu fIn-
shut wIp Jobub shut uwshut unoo tsup
ApunII Chtufungu36
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
76
kufukuum kInu yu fu ksu tu fu ngI yu.
Anshut tputs Bos f shuch yuktu.
34
Jobu bu fIn shut tsI pu fum chu, Hosum-
shut uwshut unoo tsup kufu kuum
kInu yu fu ksu tu fu ngI yu. Anshut tputs
Temun shu chI.
35
Hosu mu fIn shut tsI pu fum chu,
Bedud shut wIp Hudud suf, uwshut unoo
tsup kufu kuum kInu yu fu ksu tu fu ngI yu.
Sheefu, MudI yun shu chee tputs kuchI-
ngee fu kusu fu ngI yu, Mowub shu cheets-
tum tpu tsI. Anshut tputs umbIch shu chI.
3
Hudu du fIn shut tsI pu fum chu, Sum-
Iu shut uwshut kufu kuum kInu yu fu,
unoo tsup ksu tu fu ngI yu. Anshut tputs
Mus fe kuyshuchI.
37
Sum Iu fI nI tsI pu fum chu, SuuI shut
uwshut kufu kuum kInu yu fu, unoo
tsup ksu tu fu ngI yu. Anshut tputs Rew-
botshu chI yuk tu fI nI kungu mun wIng
tuu fu ngu nu yu.
38
Suu Iu fIn shut tsI pu fum chu, BuuI-
Hununshut uwshut zumu yu fu, kufu kuum
kInu yu fu, unoo tsup ksu tu fu ngI yu Akbo-
fu fI nI wIpu.
39
BuuI-HununufInshut tsI pu fum chu,
Hudud shut uwshut zumu yu fu, kufu-
kuum kInu yu fu, unoo tsup ksu tu fu ngI yu.
Anshut tputs Puwu shu chI, wIzunII shu
suf Meetu be Iu, Mut fe du fI nI wIpu Mesu-
bu fI nI wuchI nIII nu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Edo-
mush tsup zItu mIn kufu kuum kInuf sIn
tuu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatsshat Esawarini
wip ichingaru maachiritanandaritssin
kayanurusin washunand taarangana
anoo kamanchintspa
40
In wuu tut chu yuw IchI ngu fu Esuw
wIp wuun nu ndu fIt ssIn zoo nIII nu ndu fI
wutsu pu nIsh tuu fu ngu nu un suf
TImnu,
AIbu,
Jetet,

41
OII bu mu,
EIu,
PInon,

42
Que nus,
Temun,
MIb suf,

43
Mugu dIeI,
Ifm.
AshIp IchI ngu fu sIn tuu fu ngu nu yu.
MI shut, Esuw suf tsI mbun tuu fu ngI yu,
mInu Edomu. AshI fu chu, ushIp Esuw
wuchI nIIIn tuu fu ngu, unchI chI nu ndu fI
IchI ngu fu kufu kuum kInu fu ngu nu yu
EdomchI chI nu ndu fI tpu tsI. IchI ngu fu sIn
mInush kung, mInush kung, ushI fu sIn
tuu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Edom
wuchI nIIIn kufu kuum kInu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatsshat
Osiyarini pamazurangu anootsi
37
1
Itufu, Ako pu fI nI Kunuu nup-
shu tsup tuu fu ngI yu yuwush
sIf tumu wupu fIn Isuu ku fI nI tuu fu ngu
unshu tum tu.
2
Wutu chu Ako pu fI nI zItu-
mIn chIch muu chI fI tu.
Anpuf zuf OsI yu fIn kunu ngu sI fI musu-
chI fI nI 17 tuufu, wupu fee chIn opee juu
ksut ku tuu fu ngI yu. Ako pu fI nI much chu-
fIsh BII hush, SII push ushI fu Ipu fI nu fu-
ngu unpu zoonII pu OsI yu fIn chI nu zee
Ipu nu fu sIn, ksu tu fu ngu nu yu. Ksut ku sIn,
Itufu OsIy shut wupu fee yuwuu zoonII
muntsIf nup ku nu unoo kumu nI mun tuf
ushI fu ngI yu.
3
Itufu, Ako pu fIn shu OsI yu fI nee kIz puf
chI nu fu ngI yu, wutum kIz puf wuchI-
nu chu unush OsI yuu Ipu fI nu fu ngu wu.
Ako pu fI nI OsI yuu kupung chI nu ku,
wumu feem kIz puf wunu sI fI mush yyu-
fu, tmuf tu fu ngI yu.
4
Yuwu mund ushku
unu mund zoonII shI tI sIn OsI yuu kupung
nutsu tu fu nu yu. Izuu fu nIyf tu fu nu yu.
5
Ash ku sIn, unush OsIy shu kIz puf
muu fu ngu wunu sI fI mush pumu zu fu ngI-
yu. Yuwuu pumu zu fu ngu unoo zoo nIIee
kumu nI fu ngu, zoonII shI tI sIn ufu ngI nu-
shu nutsu fu ngu nu yu.

MuzI nu ntsu. Nuw


muu fu ngu fI, unush pumu su fu ngI nu.
Iy shut mzu tsIsh shu nee ushI fu ngu nI-
yu.
7
TIfI koo yyu fu nI, kumu fI yu fu nI,
nuwshut tIfI ku fI kumu fI mu fI upu su nund
chIy zu tu sheefu, pshku yu fu ngI yu. Itufu,
ApunII Chtufungu36 , 37
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
77
sIy sut tIfI ku fIs nuwuu tIfI ku fI tufI pI ngu-
fu, tImu chu tu funII ushI fu ngI yu, kumun-
ku zoo nIIee tfu ngI yu.
8
ZoonII shI tI sIn
unoo muzI nu yu fu sIn, kIz puf tsI yun tu-
fu ngu nu yu.

Tumushtu Iy shut shI yuu


kufu ku fee mu nI nu chI nee?

Tumushtuju
shIy shut nIIuf shI tIsh Iyuuts shut kusI yu-
fush kufu kuum kInu chIsh? tfu ngu sIn,
tsI yun tu fu ngu nu yu. TsI yun tu yu fu sIn,
AtIsh unoo ksuju muzI nu ku nI. Wupu
tumu nduk shu. Zumu ngI, tfu ngu nu yu.
9
Anu mun shut, yusuf OsI yu fI nI muu-
fu ngu unush pumu su fu ngI yu. Anoots-
shu, yusuf zoo nIIee kumu nI fu ng tum tu.
Pumus ku fI, nuwuu nuu tsI zufI tum,
tsu pI tum, unu mun shu tsu nguch 11 tufI-
pI ngu fu ngu ndu nu yu. AshIp un nuwuu
tufI pI ngu yu fu sIn, tImu chuf tu fu ngu nu yu,
kumun ku ntuf ushI fu ngI yu.
10
AshI fI yu,
wupuf shu unoo muzI nu fu ngu, OsI yuu
wunee fu ngI yu.

Tumushtuju Iy shut
uneefIsh, nuwu tum, zoonII tum tIsh ushI-
fu nI shI yuu tufI pu ngu yu fu nI, tsu pu mun
tunduchtu yu fu nI, muchI nI tImuch tu ush-
tu chI nI? tfu ngI yu.
11
AshI fu chu, zoonII-
shI tI sIn unu mund kupung tsI yun tu fu ngu-
sIn, ufu ngI nu shu OsI yuu nutsu fu ngu nu-
yu. Itufu, wupuf shu mungush chI nu ku,

Muyuu mu ju nuw IpufI pumu zu ku ushIk?


ntuf ushI fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
OsIy pumu zu mu fI nee tsI kumu nI fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaa Osiyaa zoon!!
tupaxanxarangana anoo kamanchintspa
12
MInush shu zuf OsIy zoonII Seke-
mup tsup pus tu nguz nuchu ngu ku tu,
opee ju fI nI IshIn pu nI utu sIn, nuu tu fu ngu-
nu yu. Wutum wupuf opee ju fI nI zupun
chI nu fu ngu wu.
13
AshI fu chu, wupuf shu
IsfueI wIpuu OsI yuu tfu ngI yu. MuzI-
nung chu. Zuwu nIIIsh Seke mup tsup
opee ju fI nI ksut ku sIn tuu ku nu yu. Nuw
shI yuu umb zungu nI muum zund kI nu,
tfu ngI yu. OsIy shu: Apuu, zufuktI shchu.
AtIsh unoo tumIn chI mu, tfu ngI yu.
14
IsfueI shu: Kuupu wunu sIf nupung chu.

TumukuzInIIInuju tuu fu nu?

Opee ju tum
tumu fee ju tuuf? Nupum Iwuts pu fum-
chush, nIngI tum kunu pung chu. Kunu pee-
chush, nuwuuts shu yuw pukee shI nIsh
unoo kumu nI ngu ndu mu, tfu ngI yu. Tyu-
fu, OsIy shu unu fI tum nuu tu fu ngI yu.
Wuzu wup Hebfo nup kufu wu fu ngu,
umbI fI shu nuu tu fu ngI yu. Seke mush
tsup kusee fum chu, zoo nIIee nux poo fu-
ngI yu. Anshu fI shu xItut ushI fu ngI yu.
15
PIyum shu nuchung tuut ushI fu ngu,
tpu tsee chu mu yu ngu fu ngI yu. Tputs shu
OsI yuu:

ShIy tumuk shI tIsh nIsh xItut


ushIkshu?

Muyu nguz nuchu nguk shu?


tfu ngu,
1
OsIy shu: Zuwu nIII ngu zI
nuchu ngu kI nu.

ShIy zuwu nIIeetsI


puk tuu tIsh? Yusu kI nuu fee shu, nuwuu
kumu nI ngu ndu mu.

Yupee ju chIn ksut ku


tuuk? tfu ngI yu.
17
Tputs shu: NIshu nuu
tsup shI tu ngu fu ngI yu. Itufu, nuw pukIch
muzI nu fu ngI nu, yuwuu tsI yuts tu ngut
ushI fu ngu nu unoo tsI. Pzuu. Ndu tu nup
tsup, nuu yu nI, ntu ngut ushI fu ngu nu yu,
tfu ngI yu.
OsIy shu unu fI tum, Amb shu pungu-
ndu mu, tu nuu tu fu ngI yu zoo nIII ngu zI.
Yusuf shu nuchu ngu ku tu nu, Ndu tu-
nush tsup kusee fu much ushI fu ngI yu.
18
UwshtI sIn zoonII shu neef sIn, nupu-
tu funII sIn, ufup OsI yuu IfIp tu fu nIIu
unoo pufu ngu nu yu. Pukeef sIn, ndu tu fI
kusu fu unush tsI yu tu fu ngu nu yu. Pzuyu.
Puchu yu fu nI kusu yu nI, tfu ngu sIn,
19
zumu ngu fu ngu sIn, Nupu ngI,

chu-
ku mu su? Yuwu mu ndu Iyuu pumu-
zum pu kusI muum zund ku unu mu ndu.
20
WuunI kusup. Puchu yu fu nI, pososh shu
wuchush wuntsush kupeeteefunI kusu-
yu nI. Tumuz pu fI mungIn shuch zuyu fu,
kutu ngu fu ngI yu, tyu nI. Puchuk chu nI,

ushIm tputs pumu zu mu fI nI tumu tu fee-


ju yusu muu mu? tfu ngu nu yu.
21
Ruben
yuwuu ntu fu nu unoo muzI nu fu ngI-
yu. Uwshut,

Muyuu mu zuwu nIIeetsI nI


nutsu chI nI? Wuts tu.
22

Muyuu mu ufsI fee


tsu pu mun tuchum chIch? Wundu yu
ndu unoo zund kus, pos shu nu wuchush
wuntsush kupeeteefInuufIs, ksu ngInts.
Itufu, puchu mu nuu pchu fInts pu. Ngu tIs
pososh kpI tung tsu, zoo nIIee nuy nI fu ngu,
ApunII Chtufungu37
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
78
tfu ngIyu. Tupu chI ndu pI tu, wupI tum
wupu fIp yusuf wuyu pI tu tfu ngI yu.
23
OsI yu fIn shu zoo nIIIsh shu nee fu-
nu unush kusu fu ngI yu. ZoonII shI tI sIn
tsI yun tu fu ngu sIn, putu yu fu sIn, wumu-
fee wunu sI fI mu shee Itu tsI fu ngu nu yu.
24
Putu yu shtI sIn, pososh pshtu fu ngu nu.
Itufu, unush shu pososh kung ndu nu fI mu-
nu.
25
Sheef sIn, unshu fI shu kuxI neef sIn
kutu ngu fu ngu nu yu. Kutung ku sIn, unush
nup ush ku sIn, ufup tputs shu fu nguf sIn,
nuunts sIn pufu ngu nu yu. Zupun tputs shu-
fu ngu ku tun ushI fu ngu nu yu. IsmueI chIch
tpu tsI kusu tu fu ngu nu yu. Yukut GuIuu-
du mund kyu shI nu sIn, kumee chu mun
muu chI zupun yushI ndu fu ngu nu. BuI su-
mouts tum, mIffuuts tum, kzum mu sheets-
tum puyu fu ngu nu yu IjIp top nuuk chu sI nu.
2
AshI fI yu, Utu shu zoo nIIee tfu ngI yu:

Zuwu nIIeetsI nI muyuu mu ju puchu chI-


nI?

Puchu ku nI, muyu ju unush Istuch?

Tumufeeju unoo kumup shI chIch?


27

Ndu shu putu yu fuch, tupu xu nxu ndu


t? umbI nuu pu sheefuch, kufI kee putuch-
chI. Wutum yuun tu fI zuwu nIII nI wu, tfu-
ngu, zoonII shI tI sIn pIyuf tuch unu fI tum
chI nu fu ngu nu yu.
28
AshI fu chu, MudI yun shuch shu tputs
umb nuuk chu sIn, unoom shu zoo nIIee
pososh yusheef sIn, kufIk mbu mush
20 unpu tupu xu nxu fu ngu nu yu. MudI-
yun shuch shu OsI yuu IjIp top tsup
much tu fu ngu nu yu.
29-30
Itufu, zoonII shu Ruben pososh
nup ku tu nux poo fu ngI yu. Nux poo fu ngu
tunu fu ngI yu. Tunu ku wumu fee IzIch-
tu IzIch tu shI tuf ushI fu ngI yu. Yup shu
zoonII shu nee fu nu umb shut teet ushI fu-
ngI yu. Zoo nIIee mushu fu ngI yu.

Atuwu,
zuwu nIII nI wu? tfu ngI yu. UwshtI sIn:
Tupu xu nxu fu ngI nI yu, tfu ngu nu yu.
Ruben shu:

AshI fI yu tumuy chee zIch?


tfu ngu,
31
zoonII shI tI sIn opee juu kufu-
pun puchu yu fu sIn, ufsIf tuchu meef sIn,
unush wumu fee tuzu fIptu fu ngu nu yu.
32
Anu mun shut, wupu feem shu ymu ndu-
muum much chu fIsh uw zungu nI fu ngu-
nu yu. Wupu fIsh shu kusee fu, kumu zee
yushI ndu yu fu, wupu feem punu kum-
chu,

Chuku wumuf ush tuf?

Ndu shut
shIy Ipu fIsh wumuf? tfu ngu nu yu.
33
Ako pu fIn shu yuwuu ushI fu ngu nu unoo
ndu yusu fu ngI yu. AshI fu chu, ZufuktI-
shchu. Nuw chu IpufI OsIy wumu fI.
Nuts tuk tu nu.

Ndu shut muu chIt mungIn-


shuch zufung? Zuyu fu, kutu ngu fu ng pu-
fee, tfu ngI yu.
34
Kupung mungu muntsu-
fu ngu, wuu nuu tsI wumu fee putu yu fu,
IzI chI fu ngI yu. Sheefu, kus tuf shu kumuf-
tu fu ngI yu. Kumuf tu yu fu, wIpu nguz
tunu ku, kIyung kuchI yu fu ngI yu. Kupung
mung' muntsu ku tuu fu ngI yu.
35
Itufu,
wIpshI tI sIn, kIzu tum, kumuz tum sIn
wupu fee tuwIz puf tu muum zundu fu ng-
sIn, Itufu wupuf shu:

Antuu tI nuw sIyuu


tuwIz puf tu ngu sI ndu utee zI? Nuw nuwuu-
nI tu fI zun sI mun tsI pu chI mu. Yuwu shu fI
tsI puk chI unshu fI Ipu fI nee tsI pung chI nu,
tunu tun tu fu unush tfu ngI yu.
3
Itufu, IsmueI chIch tputs OsI yuu IjIp-
top tsup muchI fu ngu nu yu. Anush MudI-
yun shuch shu tputs OsI yuu much chu feem
puxu nxu fu ngI yu, kufuk suf PotI fu fu.
PotI fu fu kufu ku mun tum tu. Pufu wu fI-
nee mI sunduf ksut ku nu unoom ufkuf
tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu OsI yuu
zoonII tupu xu nxu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaa kiz sur Tmara,
ungsiree Utarineetsi tamapingarangu
anoo kamanchintspa
38
1
Yuwu puf OsI yu fI nee zoonII
tupu xu nxu fu ngu unpuf Utu-
fIn zoo nIIee kusu yu fu, nIII tu fI tup tputs
tuum chI tu, nuu tu fu ngI yu. An tputs suf
Ifu. Yuk tush Adu Iu mush tuu fu ngI yu.
2
Utu fI nI unush tuu fu ngu, Kunuun shu-
chee wIzu nu fI pufu ngu, Izuu fu wIzu-
nIIee mu fI yumu fu ngI yu. Ung sIf shu sufu
Swu unoo wIp yumu fu ngI yu.
3
Yumu-
fu ngu, unu mun wIzunII shu mIfee fu-
ngu, kumuz tutsI pu fu ngI yu. Sufu Efuu
su mu fu ngI yu.
4
Anu mun zupIsh yusuf
mIfee fu ngu, kumu zuuts tum tutsI pu fu-
ngI yu. Sufu Onn su mu fu ngI yu.
5
Anu-
mun yusuf mIfee fu ngu, kumu zuuts tum
tutsI pu fu ngI yu. Suf SIf su mu fu ngI yu.
ApunII Chtufungu37 , 38
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
79

D
38.8 Mf ko su 12.19-22 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
SIfu fIn nIIuf tu fu ngI yu yuwu puf Utu fI nI
Kes push tuu fu ngu unpu fu.

ZupIsh shu Utu fI nI Efuum wIzu-


nIIeem punu fu ngI yu kIz suf Tmu fuu tsI.
7
Itufu, ApunII Efu fI nee ndu wunu sIf
pufu ngI yu, wutum ufu yutu fIt tuu fu ngu-
wu. AshI fu chu, ApunII: Wuts tu, tfu ngu,
tsI pu fu ngI yu.
8
Efu fI nI tsI pu fum chu, ushI fI yu Utu fIn-
shu yusuf mInoots shu wIp, Zuwu nIII nIsh
wIzunII mushInd Izuu fu yumung chu.
Ash ku chush, un kIz zuwu nIII nee mIsh
wIp Ipu fI nu chI yu.
D
ShI yu mun shu zuwu-
nIII neemshtIsh nIIu fu nuf tuu chI nIIIn pu,
Utu fI nI tfu ngI yu.
9
Itufu, On nu fIn shu ufu yusu fu ngu,
Tmu fush Ipu fI nu kI nuu feenu, Ef shu puz
wIpu ushIshu pu tuu chI yu.

Antuu tI un
nuwuu mu ju Ipu fee mI tuuch? ndu, tfu ngI-
yu. KIzush Tmu fush Ipu fI nu muum ngu tu-
fu ngI yu. Tmuf pu muu fu ngI tuu, Onn shu
ndu wunu sIf Ipu nu fu ngI yu. AshI fu chu,
Tmu fu fIn ndu shu mIfee fu ngI yu. Onn-
shu ndu shu zoo nIIeem wIp tInu fu ngI yu.
10
ApunII shu unu mund tsI yun tu yu fu, On-
nu fI nee: Wuts tu, tfu ngu, tsI pu fu ngI yu.
11
Anu mun shu, Utu fI nI ung sI fI mun pu
tsI yut ku: Nutu mu sum mushInd tuuch shu.
Apuf pIsh kunu pung chu. IpufI SIf kunu-
ngusku chu, unnuu shI yuu yumuch pu fee,
tfu ngI yu. Tyu fu, Itufu Utu fI nI wuunu
wIpu nguz SIfu fI nee kupung chI nu ku,
Punuk chu fI, yusuf IpufI tsI puch pu fee
tu, ndu punu fu ngI yu. Wutum nu nuw
Ipu fI nI tsI mbun tsI pu yu nIIu wu, tfu ngu,
Tmu fu fI nee wupu fIp zungu nI fu ngI yu.
12
ZupIsh yusuf Utu fIn wIzunII SwufI-
nI wIp tsI pu fu ngI yu. AshI fu chu, Utu fIn
tunu fu ngu, unu mun shu wuzun kunu su-
fum chu, nIII tu fI tup shu yukut, TIm nu tup
nuu tu fu ngI yu. Ufu unush opee juu puf
ktu fumu pun tputs tuu fu ngu nu yu. Utu fIn
wum kuf, If ufInI Adu Ium shuch tpu-
tsI, Kuyu nu tum tu tu, unpu Ipu neef sIn
nuu tu fu ngu nu yu.
13
Tmu fu fIn tsI yut ssee muzI nu yu fu,
Utu fIn TIm nu tup tsup opee juum puf
ktu fu muum nuu yu nIII nu, utu sIn muzI-
nu fu ngu,
14
Tmu fu fIn shu mushI ndoo
wutu nIf yusheefu kusu fu ngI yu. Tputs
nuwuu nuts tu fu ndu mu tu, wuu nuu tsI
wuch Izuu fu kumIs pu kmu nu fu ngu,
wumuf shu mshI pu neem puz ushI fu
k'tuntufungIyu. Utu fI nee ngoo tsush
tsu ngu yu fu, yuk tu nung Enu yI mu nung-
shu ngoo tsush kuxI nxI nuw ushI fu ngI yu.
Mungush chI nu yu fu, Nu SIf wuchI nu yu-
nIIu wu. Ngu sI fI ndu nuwuu wIpuu SIfu
yumu ngI tu tyu fu, tsu ngu fu ngI yu.
15
Utu fIn shu ngoo tsI nung kIzuu
pukee fu, wchoo kumIs pu kmu nu fu,
mshI pu nInd tu,
1
mupIy fu, kIzup nuun-
tu chu, kIzuuts shu: Nuw shI yu pu tsI yu tu-
muum zunduk tu nu, tfu ngI yu. KIz shu:

Itufu, muy shI tu ju nuwuum punuy chIsh?


tfu ngI yu.
17
Utu fI nI shu: Kuup fuu wIp zungun-
chInII pu, tfu ngu, kIz shu: Ayu, wufI tuch-
pu fee. Itufu, zuf kee shu tush muu chI fI-
tuu tsIsh yuwuu puyu fIsh unoo nutu mu su-
muum punu ndu, tfu ngI yu.
18
Utu fI nI shu, AshI fI

muyuu tsee ju
kuwI shIsh kusu chI? tfu ngu, kIz shu,
Shuunuu sufIsh yundum xunu fIsh.
TushuwshItumtIsh kuwI shI fI tI ksu ndu,
tfu ngI yu. Utu fI nI muu chI fI tuu punu yu-
fu, kIzuu yutu fIt putu tu fu ngI yu. Anu mun
kIz shu mIfee fu ngI yu.
19
Anu mun shu,
Tmu fu fIn nutu mu fI, kumI suu kmu-
nu shee kusu yu fu, yusuf shu mushI ndoo
wumuf kumuf tu fu ngI yu.
20
ZupIsh shu, Utu fI nI kuup fuu wIp
wum ku fIsh If ush Adu Ium shu chIsh
tputs zungu nI fu ngI yu. Punu yu fush,
nuwuu muu chI fI tI yusuf kIz tuwun puch-
pu, tyu fu zungu nI fu ngI yu. Wum kuf shu
kIzuum nuchu ngu fu ngI tuu, Itufu ndu shu
pufu ngI yu.
21
Anshu cheets shu tpu tsee mushI fu ngu,

MshI pu nI wu kIzu?

Enu yI mu nung ngoo-


tsI nung kuxI nu fu ngu unuwu? tfu ngI yu.
Anshuch shu tputs,

NIsh ngoo tsI nung


kIz mshI pun untuu tI tuuf? WunI ndu ju,
tfu ngu nu yu.
ApunII Chtufungu38
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
80
22
Wum kuf shu Utu fI nIp xunu fu
kunu pu fu ngI yu. Utu fI nee ts shu: KIzuu
nux poo fu ngI nu. Anshuch shI tIn tputs
nuwuu, MshI pun nIsh ngoo tsI nung wunI-
ndu ju, tfu ngu nu yu, Utu fIn wum ku fI
tfu ngI yu.
23
Utu fI nI shu:

TumuycheezIch?
Muu chI fI tuu tsI kIz wuu nI pu fI puyu chI-
yu. Ash ku chu, tputs nuwuu stu muum
pInu such pu sI nu yu. Wutum kuup fuu wIp
shI yush zungu nI fu ng tuu tI, Itufu shIy shu
nux poo fu ng shu wu, tfu ngI yu.
24
TuchIp tsup tushI yu fu, unu mun-
shut tputs shu Utu fI nIsh kuseef sIn,
Utu fI nee ts shu: Ngu sI fI mu nIsh Tmuf
mIfIm shu tu ndu. Tputs put Ipu nu fu ngu
mIfee fu ngI yu, tfu ngu nu yu. Utu fIn shu
kIz puf tsI yun tu yu fu, AshI fI Tmu fuu
ufup kupeeteefus, sumusput mucheefus
ksung tsu, tfu ngI yu.
25
Itufu, Tmu fuf nee putu fu ngu sIn,
uwshut tsI yut ssee ung sI feem zungu nI-
fu ngI yu. Tmu fu fIn shu:

Chu ku mu su ju
nee muu chI fI umu yu yu? Wutu chu tputs
nuwuu yutu fIt putu tu fu ngu, nuw shu
mIfee fu ngI. Nutu, shuu nu nupung chu.

Chu kuum nImun sufu yundu fu? MI shut,

chu kum tu In tushuwshIfInee? tfu ngI-


yu.
2
Utu fI nI shu wuu nuu tsI muu chI fIt
pukee fu,

Muu, xum! Tmuf yutu fI tu ju


kIzu. Itufu, nuw chu yutu fIt tI, wutum
Ipu fee mI SIf uum wIzu nIII ndu punu fu-
ngI nu wu, tfu ngI yu. Tyu fu, unu mun shu
uyum tuu tI ndu shu yusuf Tmu fu fI nee
yutu fIt putu tu muum chI nu fu ngI yu.
27
ZupIsh Tmu fu fIn tutsI pu fu ngu,
nIIu fuu kumuz tsI mbun IwI pu fu tutsI-
pu fu ngI yu.
28
TutsIp ku chu, unush
nIIuf shu uw puxu yu fu ngI yu. KIz shu
Istum pu neew unoo pukee fu, If chu mbee-
pI mush pu uwI mun tupu zu fu ngI yu. In
wutu chu chtu fu shI tu ngu fu ngu unu,
tfu ngI yu.
29
Tyu fu, nIIuf shu yusuf uw
yun pu fu ngI yu. Itufu, mIshu zoonII shu
shI tu ngu fu ngu unu mund Istum pun shu
nIIu fuu suf Fufes su mu fu ngI yu. Wutum
shIy mu chtu fu shI tu ngu fu ng shu wu,
tfu ngI yu.
30
Anu mun shu, nIIuf uwI mun
Ifupu chu mbeep pu tupu zoom shI tu ngu-
fu ngI yu. Anoots shu suf Sefuh tshu
su mu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Tmu-
fuf nI Utu fI nee tsI tumu pI ngu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatsshat Osiyarineetsi
Potifar wizan!! tamapingarangu
anoo kamanchintspa
39
1
AshI fu chu, IsmueI chIch tputs
OsI yuu puxu nxeef sIn, IjIp top-
shu tsup much tu fu ngu nu yu. IjIp tosh
kufuk suf PotI fuf tuu fu ngI yu. PotI fuf-
shu OsI yuu puxu nxu fu ngI yu. Anpuf shu
PotI fuf kIz puf kufu ku mu nu, pufu wu fIn
wusu ndu fuf ufku fI mu nu.
2
Itufu, OsI-
yuuts shu ApunII kupung chI nu fu ngu,
ndu kusu fu ngI yu. Ufu tu mu fI OsI yuu
ApunII ksu tu fu ngI yu. IchI ngu fu uwu mu fI
wunu sIf shI tu ngu fu ngI yu. Wumu fI nIIuf
ushI fu ngI yu. OsIy upu tu fu nu fIsh pung'
tuu fu ngI yu.
3
AshI fu chu, upu tu fu nuf shu
PotI fuf nuts tu fu ngu, Nee nIIu fuu ApunII
kIz puf chu chI nuk shu. AshI fu chu, ufu
OsI yuum IchI ngu fu wunu sIf shI tung kI yu,
tfu ngI yu.
4
OsI yu fIn shu kIz puf wunu sIf
tuu fu ngu,

Tumuu In nIIuf wunu sI fI mu-


shtee? Nee nIIu fuu pungee mI ksu tu mu-
pu neem wuyu chI mu. WuunI kufuk tumu-
pu fI ushI fu pungee tsI ksu tu tuw ushku
tuu chI yu. Mung pu tu fI uwshut pungee tsI
ksu chI yu, tfu ngI yu.
5-
Ksu tu mu pu neem
wuyu yu fu, ApunII shu OsI yu fI nee tsI nI
kupung Istu fu ngI yu. ApunII shu PotI fu-
feets shu kupung Istu fu ngI tum tu. IjIp to-
shcheets tuu tu ApunII kIs nupu fu ngI yu.
Muzu feets tum, pungoots tum muu chI fI-
tum zupun Izu pu nee fu ngI yu. PotI fuf shu
mupIy fu, pungoo, muzu feets tum wunu sIf
OsI yu fI nIsh uw kusu yu fu, yuwuuts tum
wuu nuu umuy puyu fu ngu unoots tum,
ush pu fI: ShIy shut ksu tung chu, tfu ngu,
PotI fuf shu kutu ngu muum shu kutung ku
pungush tuu fu ngI yu, ndu shut muu chI fIt-
pu mupee fu ngI yu.
Wumu fI shu OsI yu mu fI kIz puf wunu sIf
kunu ngus tuu fu ngI yu. Wuzun wunI ndu-
mu nu, wuu tsI mu fI tputs puk chu sIn
tpu stu fu nu yu.
7
AshI fu chu, ushImutseefu,
ApunII Chtufungu38 , 39
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
81
PotI fuf shu wIzunII pufu ngu,

In kunu-
ngus tumu shtu? tfu ngu, nuzu ndu fu ngI-
yu. Nutu, OsI yuu, shI yu pu shu muu yu nI,
tfu ngI yu.
8
Itufu, OsI yu fIn shu unoom
ndu zundu fu ngI yu. Uwshut: Nu muzI-
nu nIIu. Nuwuu putu fu nu fI pungoom
ksu tu mu pu neem nu yu fu, kusu fu ngI yu.
AshI fu chu, nu ush pu fI yuw putu fu nu fI
muu chI fI tuufu unoo, nu wunu sIf ksut ku-
fI tuu kI nu. Amb ush ku fI, putu fu nuf shI tI
uwshut mupIyf tum kumI ngeenII ush kI yu.
Ndu shut mupee kI yu.
9
Itufu, nuwu mu fI
ushI fu fI, nIsh pungus tuu kI nu. Putu fu nuf-
shI tI nuwuu puku, mupIyf tum IchI ngu foo
nuwuum kumIn ku shu. Itufu, putu fu nu fI
shI yuu tsI mu fI wIzunIIeetseefu nuwuum
puchInd kI yu. AshI fu chu, nuwshut

tumu-
fee ju putu fu nu fee tsI yutu fI tush wuyu-
chI? tshI nu. Amb ush ku chI nuu feenu,
Apu nIIee kuk nuw kupeet kI nu, tfu ngu,
ngu tu fu ngI yu.
10
Itufu, kIz shu ndu puzI fu-
ngI yu. Afu ngI nu shu IchI ngu fu zuf mun-
tu fu ngI yu. Putum mun tut, putum mun tut
ushI fu ngI yu. Nutu nuwu pu muu yu nI. KIs
Ipu nee nI, ttu ttu ushI fu ngI yu. Itufu
ushI fu ng tuu, OsI yu fIn shu Izuu fu ngu tu-
mu fI ngu tu fu ngI yu.
11
AshI fu chu, kIz shu xupoo yu fu, OsI-
yuu tumu pI ngu fu ng shI tu. MInush shut zuf
OsI yu fI nI upu tu fu nu fIsh pung' tufu-
wuz tu pI tu pshtu yu fum chu, mupIy fu,
upu tu fu nu fIsh pung' pshtu fu ngI yu. Tputs
kufI mu nu zI mu nu unush pungu sI.
12
Yup
ndu chI nu fu unush kIz shu OsI yu fI nee ts
wumuf putu fu ngI yu. Nutu nuu shI yu pu
tsI yu tee nI, tfu ngI yu. Itufu, OsI yu fIn shu
wumu fee tsIm tuwu pImu shee tushu fu-
nIIu, unshu fI kusu yu fu nIIu, pungu sIsh
shI tu ngu fu nIIu, teet ushI fu ngI yu.
13
Itufu,
kIz shu kumuz shI tu ngeenIIu, unoo pufu,
kumu zee tsIm shu yufu ngu,
14
mInu nguz-
shu much chuf kupung kufu zu tuf ushI fu-
ngI yu. Mungu tu fI shu ngIcheefu, Nupu-
ngInts. Kumuz nuwuu mun tu yu fu ndu.

Ndu shut zufu nIII PotI fuf nIsh pungu-


seem ksu tu mu pu neem Ipuseefu nu fu ngu
Hebfew shuchee nIIu fu? Nuwuu muntsIf
putu tu muum zundu fu ngu, Itufu nuwshut
punI fu ngu fI, kupung uy tyu chu fI,
15
unoo sIyuu muzI nu yunII pu sI nu yu tu,
punI ku, IfI pu fu nIII yu. Mungu wumu fee
punI fus tu chu, nuwu shu fI shu tundu pu nI
mbI zu tu chI yu, tfu ngu, OsI yuu wumuf
yyu fu, tpu tseem shu ymu ndu fu ngI yu.
1
Itufu, kumu zee ndu OsI yuum tuwun-
pu fu ngI yu. Zufu nIIeemshI tI kus ku chu,
ymu ndu pI tu, kumu zee pIshu fu ngI yu.
17
ZupIsh shu, wuzu funII kusee fum chu,
wuzu fu nIIeets shu mungu ngIcheefu,
umbI tum tyu fu kumu nI fu ngI yu. Wuzu-
fu nIIee: Nupu ngu nIIu.

M'chuchufIsh
nuwuu tumu yu fIm tu? Hebfew shuch nIIuf
nuwuu kupung mun tu fu ngu ndu. Nuwuu
muntsIf putu tu muum zundu fu ngI yu.
18
AshI fu chu, nuwshut punI ku fI, kupung
uy tfu ngu fI, tpu tsI nguz kufu zu mbu pu fI
unoo punI ku, nuwuu kusu fun shut shI tu-
ngu fu nIIu IfI pu fu ngI yu. Mungu wumu-
fee tsIm shu mbI zu tu chI yu, wutu chu InI
wumu fI,
19
tfu ngI yu.
PotI fuf shu unoo muzI nu fu ngu, kupung
tsI yun tu fu ngI yu.
20
AshI fu chu, wusu-
ndu fu feets shu kumuch tu fu ngu, Nutu
putu yu fus, tumun shI shIp mucheefus
tumu nu shI nInts, tfu ngu, wusu ndu fuf-
shI tI sIn OsI yuu putu yu fu sIn, tumun shIsh
tumu neef sIn, kusu fu ngu nu yu. Yuwu sh-
tum kufuk wumuch tush tumun shI sheew
tputs tuu ku nu unshu tum OsI yu fI nee tsI
tumu nu fu ngu nu yu.
Itufu, tumu nu mu shtuu tuu fu ngu,
21
ApunII shu OsI yu fI nee tsI ndu kusu fu ngI-
yu. KIz puf OsI yuu ApunII chI nu fu ngI yu.
AshI fu chu, tumun shIsh pun shu ufkuf OsI-
yuu pufu ngu,

Tumushtu In nIIuf kIz puf


wunu sIf mung' kupung pu fee? tfu ngI yu.
22
OsI yuu, shI yuuts shu nupu mu pu neem
nu chInII pu. ShIy shut tumu nu mu wuu
tputs nupung chu, tfu ngu, OsI yu fI nee tsI
tumu nu mu wuu tputs ksu tu mu pu neem
nu yu fu kusu fu ngI yu. OsI yu fIn shI tI nI
unu fI tum tumun shI shee wunu sIf nupu fu-
ngI yu.
23
Tumun shIsh pun ufkuf Izuu fu shu
mupIy fu ngu, mungu tu fI shu ufu pee tu fI
tumun shI shee ksu tu mu nuu ksu tu fu ngI yu.
Wutum OsI yu fI nee ts shut ApunII kIz puf
ksu tu fu ngu wu. OsI yu fIn shu tumun shI-
shee kIz pu fI tum wunu sIf ksu tu fu ngI yu.
ApunII Chtufungu39
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
82
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu OsI-
yu fI nee tsI tumun shIsh tumu nu fu ngu nu
unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatsshat Osiyarini
tsimbunaa tputs pamasamarini
kamanirangu anoo kamanchin!!pa
40
1-2
Anu mun shu, tputs kufu kuum
ysI mu pun ufkuf tuu fu ngI yu.
MI shut, tputs pungu pun ufkuf tuu fu ng-
tum tu. AnshI tI sIn IjIp to shchee kufuk
pufu wuu tutsI yu nuchtu fu ngu nu yu.
AshI fu chu, kufuk shu pufuw kupung tsI-
yun tu fu ngu,
3
tsI mbu nu fI tumun shIsh pu-
nIp shu ufkuf, kupI tu nup zungu nI fu ngI yu.
4
KupI tun shu OsI yuu, ShIy shu ksu tung-
chu, tfu ngu, OsI yu fIn shu unoo tputs
ksu tu fu ngI yu. Anshut tumun shI shIsh
zupun tsup tuu fu ngu nu yu.
5
MInush shut zuf muu fu ngu sIn, tsI mbu-
nuf tI sIn unshu nu ndu fI zuf pumu su fu ngu-
nu yu. Anshu pumu zuk sIn, mInu fI tum
pumu zu ku, uwshut mInu fI tum pumu zu-
ku ushI fu ngu nu yu. Yuwu mu fI tum ush chI-
nIII nu unu mu fI tum pumu su fu ngu nu yu.

AshI fu chu, OsIy pu tum shu tufu see chu,


tumun shI shush nupku, tsI mbu nuf tI sIn
mung' muntsu tu funII ushI fu ngu nu yu.
7
Uwshut OsIy shu pufu ngu, mushu fu ngI-
yu.

Muyu nguz mungIs muntsu tu funII


ushIk su? tfu ngu,
8
uwshtI sIn: Muu fu-
ngu nI, muntsIf pumu zu fu ngI nI yu. Anoo

muyuu mu umb pumu zu kuch ush tu fIch?


utunI, yusung su nI utI nI yu.

Chuk zu
kumun pu ndu? utunI, mungI nI muntsu-
tu funII ush kI nI yu, tfu ngu nu yu. Itufu,
OsIy shu: ZufuktI shchu. ChIy nuu unoo
yusu muum wunI ndu ju. Wuunu ApunII
wusI nu yusu kI yu. SIysu nu kumu nI ndu
yuwuu pumu su fu ngIs unoo tsI, tfu ngI yu.
9
Ich tu fu ysI mu pu nI mu ufkuf ush pu fI
yuwuu pumu su fu ngu unoo IchI ngu-
fu OsI yuu kumu nI fu ngI yu. Kumun ku
tfu ngI yu. Nu muu fu nIIu fI, mIfu nIsh
pumu su fu ngI nu. KIzu fu nuu wunus zupu-
nI pufu ngI nu.
10
Anshu kIzu fun mInum
puch xIyu fu, Itufu tuchIp pzeenu fu-
ngI yu. Ash pu fI pIz tuch pu fI wufoom
yuw tu fu ngu, nutu fI tum chup tu fu ngI yu.
Nutu mu tum wunu seem shu kInu fu ngI yu.
Anu fI tum kuyu nu fun shI tu.
11
AshI fu chu,
nuwshut kufu kuu pufu wuu mngu wu fee
yyu fu fI, unush kumI yu yu wu fI, wunu see
tutsI fupshI fu ngI nu. SheefufI, wuku ngu-
feem shu tInu fu ngu fI, kufu kuum shu
pufu wuum ysI fu ngI nu. Kufuk shu pufuw
wuu fu ngI yu. Amb chu pumus ku fI ushI fu-
ngI, tfu ngI yu.
12-13
OsIy shu. Yuwuu pumu zu fu ngIsh
unoo nuw ItsIn su funII kumun chInII pu.

Ndu shut yuw tuchIp pzeenu fu pufu-


ngIsh un yuwuum tum nImun tuch pu sh-
tum zuf ush tu chIsh?

Ndu shut unoom-


tum ush kIsh? Ufu nImun tuch pu sh tum
zuf kufuk pufuw shI yuu yusuf tushI tu-
ngu chI yu. Yusuf shIy ysI mu pu neem tum
ufkuf kInuch shu. KInu fum chush yusuf
kufu kuum tum pufu wuum mungu wush
tIpu yu fush, vInoo ysIch shu, sIf tumu-
tuf shu yusuf umbI tum ush tuuch shu.
14
Itufu, shIy shut kunup ku chush, nuwuu
mbI zu fIy sh pu. Kunup ku chush, kufu-
kuu pufu wuu kumu nI mun tuf shIng chu
nuwuuts shut tushI tu ngu muum tum tu.
ShIy shut nuwuu nuynIngu ndu mu.
15
Nuw
sIf tumu Hebfew shutuu tuu fu ngu fI,
Itufu nuwuuts shu tupu xu nxu fu ng shI tI-
sIn, tputs shu chI fu ngu ndu, tsu pu nee tsI
kusu fu ngu fI, nu nIsh shu tumun shIsh shu
tuu kI nu. Ndun tuu yutu fIt muu cheetsI
putu tu fu ngu fI, msu ngu fu sIn nuwuu
tumu nu fu ngu nu yu, OsIy shu ntuf tsI yut-
ku ushI fu ngI yu.
1
AshI fu chu, pungu pun shu ufkuf
yuwuu pumu zu muu wunu sI fImshee
kumu nI fu ngu unoo, Nuwshut zuwuu,
yuwuu pumu zu fu ngI unoo kumun chInII-
pu. Nuwshut pumu zu ku fI, tuchIp tsumb
punguu mbuf shImu shee tutsI tee fu nIIu fI,
muchI mu nI ktu ndu mbu yu fu nIIu fI, kuk tu-
funII ushI fu ngI nu.
17
Iwuz chI fI nI, mInum-
tum tsumb yuw pufu wuum pu InI tyu fu-
nIII, unush shu pung' yupu ndu fu pshtu fu-
ngI nu. Anoo kufu kuum pufu wuum punu tI
tyu fu nIIu fI, nuwuun tu nu kuk tu fu nIIu fI,
yup ndu chI nu fI unush mungu wuf pIch-
shu pufu ngu tu fu nIIu, pungu fee tsI kutu-
ngu fu ngu nu yu, tfu ngI yu.
ApunII Chtufungu39 , 40
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
83
18
OsIy shut unoo muzI nu fu ngu,
kumu nI fu ngI yu.

Ndu shut yuw tuchIp


tsu mbu tIsh unu tuch pum tum zuf tIsh?
19
NImun ufu tuchIp zuf muu fum chush
unush kufuk pufuw shI yuu IshI tu ngu fum-
chu, yuf pu nI shIsh wusIkpu shut spu yu-
fu sIn, yusI nu mun yuwuf kuy xukchu sIn,
nutsee ts Ish yup shu kutung chI nIII nu yu.

Ndu shut unoom ushI fu ngIsh? tfu ngI yu.


20
Anshu tuchIp zuf muu fum chu, unush
kufuk shu musu chI fI nI tutsumeefu,
kupung mIchIn zeem wuyu fu ngI yu.
Anshu chee kufuk ksu tu mu pu nee ush pu fI
yumbI fu ngI yu. TIp tsI feets shu tumun shI-
shIp, zungu nI fu ngI yu. Nutu. YsI mu pu nI
ufkuf tumun shIshshu IshI tu ngu shI nInts,
pungu pun pu tu fI ufku fI, tfu ngI yu.
21
AshI fI yu, tpu tsee tsI mbu nu fI IshI tu-
ngu fu ngu nu yu. YsI mu pu nee tsI m yusuf
ysI mu pu nee mu fI tum ufkuf nu fu ngu nu-
yu. YsI mu pun ufkuf kufu kuu mngu wuf
yusuf yyu fu, vInoo tIpu yu fu, pufu-
wuum ysI fu ngI yu.
22
Itufu, pungu pu nee-
ts shut ufkuf yuwuf tu tum OsIy kumun-
ku tfu ngu unu fI tum tumI nu fu ngI yu.
Wuyuf pu nIsh spu yu fu sIn, yusI nu mun
yuwuf kuy xu fu ngu nu yu. Sheefu, yup shu
wunu tsee kutu ngu fu ngI yu.
23
Itufu, ysI mu pun shu ufkuf yuwuu
OsIy nuyu nI ngu ndu mu tfu ngu
unoots shu Izuu fu mbI zu fu ngI yu, ndu
kumu nI fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu OsI-
yu fIn uwshut tumun shI shee ksu tu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatsshat Osiy
kurakaatssha parawaa pamasamarini
kamanirangu anoo kamanchintspa
41
1
Anush shu tsI mbun musuch
tushIy fum chu unush kufuk pufu-
wu fI nI pumu zu fu ngI yu.
MIfu nIsh kungu mun NIIo mun wIng
nuun tuch ushI fu ngu,
2
unush shu wukuf
wIngu mun tsI mbun mutu yu fu shI tu-
ngeeshI nu, kIz puf wunu sI fI nund wunuts-
shu kupu ngu nund tum tu. ChI fI chI fee
kutung ku sIn, chI fI chI fIsh shu neef sIn
pufu ngI yu.
3
Anoo ufu ngeem shu nupku,
ushpu tum tsI mbu nu tum mutu yu fu wuku-
fu tum pufu ngI yu. Itufu, unshu wukuf
kIz puf muntsI fI nu ndu, xungI tu mu wu
wIngu mun tum shu nee ushI fu ngu nu yu,
yuwun nu ngI tum wunuts kupu ngu nund
shu nee fu nu unnu ngI tum tu.
4
Itufu, ushI fI-
tuu wunuts xungI tu muw tuu, wuu mu fI shu
wunuts kupu ngu mu shee tsImu fI shu zuyu-
fu kutu ngu fu ngI yu. Anush pufu wu fI nI
tmu fu ngI yu.
5
Afung yusuf muu fu ngI yu. Anush
yusuf mInoots shu pumu su fu ngI yu.
Anshut yusuf nuun tu chu tIfI koots shu
pufu ngI yu. TIfIk mInum puch xIyu fu,
wuyu sInuf shu tsI mbun mutu yu fu tuu-
fu ngI yu. Wunus shu ush pu fI wuyu sI nuf
tuwu pI nu ndu fI tu. Wuch shu kupu ngu mu-
shI nu ndu fI tu kIz puf wunu sI fImshI nu-
ndu fI tu pufu ngI yu.

Yusuf ufu ngeem shu


nupku, tIfI ku tum tsI mbu nu tum mutu yu-
fu wuyu sI nuf pufu ngI yu. Wunus shu tuu-
mu nu tuu fu ng tuu, Itufu muntsI fImshI nu-
ndu fI tu, wuch mchu su nu ndu fI tu kIz puf
muyup shImu nu ndu. Anush shu zuf kIz puf
zutu fu ngu, ushpu fIt mchI foo fu ngI yu.
7
Yuwu mu fI tum wunus muyup shImu nu-
ndu unu mu fI tum tIfIkpu tut ssIn wunu sI-
fImsheetsImu fI kutu ngu fu ngI yu. Amb
ushI fu, pumu zu muztu fu unush yusuf
pufu wu fI nI tmu funII ushI fu ngI yu.
8
Pu tum shu tmee shu mungush chI-
nu chIn tuf ushI fu ngI yu.

Muyuu mu ju
ush tu fIch? ntuf ushI fu ngu, tpu tsee
yusum pu nee wuu tsI, tuwu chI mu yusu fu nu
unpu nee wuuts tum, IjIp to shuch wuzu fI-
feew yusum pu neew tuu fu ngu nu unoo-
wuuts tum kufu zu fu ngI yu. AshI fu chu,
tputs shu ush pu fI yusum pu neew kusu tu-
fu ng sIn, unoots shu ush pu fI pumu su mu-
fI nee tsI kumu nI fu ngI yu. Itufu, tputs shI-
tI sIn mInum tI yum ndu ymu fu ngu nu yu.
Ash pu fI xupoo fu ngu nu yu.
9
YsI mu pun shu kufuk,

Muu, nutu nuu


kufu kuu, chI nu yu nu! Nuw yutu fIt tu nu,
wutum sIf shI yuu ndu kumu nI fu ngI-
nu wu.
10
Yuwu puf shIy kupung tsI yun-
tu fu ngush, pungu pu nee ufkuf, mI shut
nuwuuts tum ushI fu, kupI tu nuuts shu
kumuch tu fu ngush, kupI tun shu Iyuu
ApunII Chtufungu40 , 41
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
84
tumu nu fu ngI yu.
11
Iy shut tumun shI shIsh
tuuf ush ku nI, mInush shu zuf pungu pun
ufkuf mInum pumu su fu ngu, nuwshut
unpu fI tum zuf pumu su fu ng tum nu.
Itufu, nuwshut mInu fI tum pumu su fu ngI-
nu, yupI fI tum ush tu chI unu mu fI tum tu.
Pungu pun shu ufkuf uwshut wuu nI tu fI-
tum pumu su fu ngI yu yuwu mu fI tum ush-
tu chu unu mu fI tum tu.
12
Itufu, unpuf shu
unshu tum Iyuu ksu tu fu ngI yu, kupI tun
ufkuf tIp tsI fI tumun shI shee nupu mu pu-
nI. Anshu nIIuf kunu ngu sI Hebfew shuch
tpu tsI. Iy shut yuwuu pumu zu fu ngI nI
unoo kumu nI fu ngu nI yu. Uwshut ItsIn su-
fu, Nuw nuu yusuk tu nu tfu ngu, kumu nI-
fu ngI yu.
13
YupI fI tum tfu ngu umbI fI tum
Iy shut tumI nu fu ngu nI yu. Nu nuw tumu fu-
ngIm nu, yusuf ysI mu pu neem tum ufkuf
kInu fu ngI nu, yuwuf tu tum tfu ngu unu fI-
tum tu. Ndu ngIch kI nu. Itufu, mInoots shu
pungu pu nee ufkuf wuyuf pu nIsh spu yu fu-
sIn, yusI nu mun yuwuf kuy xu fu ngu nu yu,
tfu ngI yu.
14
Kufuk shu pufuw unoo muzI nu fu ngu,
AshI fI nutu yumu shI nInts, tfu ngu, tIp-
tsIf shI tI sIn uyu tfu ngu sIn, OsI yu fI nee tsI
mIkeef sIn tumun shI shIsh IshI tu ngu fu ngu-
nu yu. Sheef sIn, muchoots shu wunu sIf
kumu fu ngu nu yu. Wumu feem shu wunu-
sI fImshI tum yyu fu sIn, tmuf tu fu ngu-
nu yu. Sheef sIn, OsI yu fI nI kufu kush shu
pufu wush nuun tu chu kusee fu,

Muyuu
kufu kuu? tfu ngI yu.
15
Pufu wu fIn shu tfu ngI yu. Nuwshut
pumu su fu ngu fI,

Chuk zu tputs yusum pu-


nI kumun pu ndu? utufI, kupung mungI
muntsu fu ngI nu. Itufu, shI yu mun shu
k'kuzee muzI nu fu ngu fI, shI yuu unoom
yusu pI tfI, kufu zu fu ngI nu, pufu wu fI nI
tfu ngI yu.
1
OsIy shu tsI yu tu fu ngu. Itufu,
nuw kuupu yusuk tum tu zI. Itufu,

tumu-
pu fee ju? wuunu ApunII kumu nI muum
tuuf chu, tfu ngI yu.
17
AshI fI pufuw shu
pumu zu mu fI nee tsI ush pu fI kumu nI fu-
ngI yu. Nuwshut muu fu ngu fI, mIf nI shut
pumu su fu ngI nu. Kungu mun NIIo mun
wIng nuun tuch ushI fu ngu fI,
18
yup ndu
chI nu fI umb wukuf tsI mbun mutu yu fu
shI tu ngu fu ngI yu. Wunuts kupu ngu nund
chI fI chI fee kutung ku sIn, shu nee ushI-
fu ngu nu yu.
19
Afu ngeem shu nup ku fI,
wuku fu tum tsI mbu nu tum mutu yu fu pufu-
ngI nu. Itufu, unshu wukuf kIz puf xungI-
tu mu wu, ushIm nIsh IjIp tosh wunI ndu ju.
AshI mu nuw mInum tI yum wukuf putu-
fee zI.
20
Itufu, ushI muw tuu, xungI tu muw-
tuu, wunuts kupu ngu mu shee pufu ngu sIn,
wuu mu fI tIn zuyu fu sIn, kutu ngu fu ngu-
nu yu.
21
Itufu ushI fu ng tuut ssIn, wunuts
kupu ngu wuu kuchI ngu fu ng tuut ssIn, ndu
wunuts puk chI yum sItu tsee muum zundu-
fu ngI yu. Anu fI tum xungI tu muw ushI fu-
ngu nu yu. Yuwuu ushIsh tu fu nu unoo nuw
tmu funII ushI fu ngI nu.
22
SheefufI, yusuf muuts zuw ushI fu-
ngu unush yusuf mInoots shu pumu su fu-
ngI nu. Anshu, nuun tu chu fI, tIfI koots shu
mInum puch xIyu fu, wuyu sInuf shu
tsI mbun mutu yu fu tuu fu ngI yu. Wunus-
shu ush pu fI wuyu sI nuf wunI ndu nu ndu-
fI tu, kIz puf wunu sI fImshI nu ndu fI tu.
23
SheefufI, yusuf ufu ngeem shu nup ku fI,
yusuf tIfI koots tum xIyu fu pufu ngI nu.
TsI mbu nu tum mutu yu fu wunu sI nuf
tuu fu ngI yu. Wunus shu ush pu fI tuu mu nu
tuu fu ngI yu. Ash pu fI wuch mchu su nu ndu.
KIz puf muyup shImu nu ndu. Anush shu zuf
kIz puf zutu fu ngu, ushpu fIt mchI foo fu-
ngI yu.
24
Itufu, ushI fI tuu wuch kupu ngu-
mu shee tsImu fI kutu ngu fu ngI yu. Ash pu fI
wunus wunu sI fImsheetsImu fI kuchI ngu-
fu ngI yu. Amb ushI fu pumu su fu ngI nu.

Muyuum ush tu fIch? tpI tfu ngu fI,


ush pu fI yusum pu nee ts tum unoo mushu-
fu ngu fI, mungu ushpu fI tIn yusu muum
pInu su fu ngu nu yu, pufu wu fI nI tfu ngI yu.
25
OsI yu fIn shu: Ichee, yuw tsI mbun
pumu su fu ngIsh unu, unush mInu mu fI
tsI yu tsIs tuu fI yu. ApunII chu wuunu uyum
ush tu chu unoo shI yuum tuyu mu ndu ku
ushI fu ngI yu.
2
AshI fI yu,

ndu shut yuw


tsI mbun mutu yu fu wukuf wunu sI fI nund
pufu ngIsh, mI shut yuw tIfI koo tsI mbu-
nu tum mutu yu fu wuyu sI nuf pufu ngI nu
tIsh unu, ndu shut tsI mbu num tum mutu-
yu fu musuch ush tu chIsh? Anoom ushI-
fu ngIsh. Yuw tsI mbun pumu su fu ngI nu
tIsh unu, unoots tum tu ndu ushI fu ngIsh.
ApunII Chtufungu41
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
85
27
AshI fI yu, yuw wukuf tsI mbun mutu-
yu fu wunuts xungI tu mu nund pufu ngIsh
unu,

ndu shut yuwuum nIsh tsup tsI mbu-


nu tum mutu yu fu musuch kutu nguts mufI-
ngu chu unoom ushI fu ngIsh?
28
Ufu umb-
tu ndu ush tu chu, nuw tyu nIII umbI fI tum
ush tu chI yu. Wutum wuunu ApunII yusu fu-
ngu wu.
29
NImun Iwuz tsI mbun mutu yu-
fu musuch nIsh ufu kutu nguts zupun
punguch chee.
30
Itufu, unu mun Iwuz tsI-
mbu nu tum mutu yu fu musuch kutu nguts
kIz puf mufI ngu chI yu.

Yupee ju chIy
kutung tsee yyu fuch kutu ngee chIch?
Amb ush ku chu, nIsh tsup IjIp tosh ush chI-
fI mufI nguk chu, yuwu tum sIn kutu nguts
zupun puyu fu ngu nu un tum sIn ushpu fIt-
ssIn wutu ngush mufI ngu chI yu.
31
Ufu
kupung tu ndu Iwu fIz mufI ngu chu, sIf-
tumu kutu nguts zupu nI mu nu, ndu shu pu fI
nu nImun ush tu chI yu.
32
Anoom tu ndu
kufu kuu, shIy tsI mbun pumu zu fu ngIsh.
ApunII wuunu ush tu chu unoo yusu fu-
chu tuyu mu ndu fu ngu shu. Ufu nImun
mIkeefupu ush tu chI yu.
33
AshI fu chu, IchI
kufu kuu.

Ndu shu tpu tseem nuchu ngu-


ndu t? yuw kIz puf yusum pu nI, mungu
kupu ngu un. Ipuseefuch, kIz puf kufu-
kuum nu muum tuuf, neem tsup IjIp toom
ksu tu mu pu neem kupeef noom nu ng chu.
34
MI shut, nuw shu utu shI nu, ShIy shu
kufu kuu nIII tu fI tuu tpu tsee kumuch-
tung chu tpu tsee mzufI nupu muu mu.
Tputs shI tI sIn wunu see pusuk chu sIn,
zumeet put ks tuf tutsI chI nIII nu yu. Sheef-
sIn, unchIch mInum tum ks tuf tutsI tum
yyu fu sIn, kufu kuum shut punu chI nIII nu-
yu. Wutum nutu fI tu nu nImun tsI mbun
mutu yu fu musuch kutu nguts zupun
tuu chu wu.
35
AshI fI yu, umb ush ku chu,
kupeefunshupufI uwshut kutung tsee
xunut chI yu. Yuk tu shuch IchI ngu fu sIn
kutu ngu tsee xunu chI nIIIn pu. TsI mbu nush
mutu yu fu musu chI, zupunshu xunu tu-
chu unush kutu nguts ush chI fI tsup nIsh
mufI ngu chI yu.
3
AmbI nuu chu sheefuch,
xunu tu chuch kutu nguts mufI nguk tuu tI,
tputs ndu mufI zI mun pchIng chI nIII nu-
yu. Wuu mu fI tIn tsI mbu nu tuu mutu yu fu
musuch tuu chI nIII nu yu. Anu mu nu fI shu
kutung ku sIn tuu chI nIII nu yu.

SIy umkI-
msu? Nuw nuu umb shI ngInts tunu,
OsI yu fI nI tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu OsI yu-
fI nI pufu wuu pumu su mu fI nI kumu nI fu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatsshat Osiyaa
kurakaam kupeernoom narangana
Ijiptoshcheem tsap ksutamaama
anoo kamanchintspa
37
Kufuk shu pufu wu fI nI, kupeef nuw-
tum wumuch tu sheew, IchI ngu fu sIn
OsI yuu kuk kIs muzI nu fu ngu sIn, OsI yuu
kufu kuum nu muum mungush chI nu fu-
ngu nu yu.
38
Pufu wu fIn shu, Nee nIIu fu
kusu yu fuch,

yupee ju tputs ushIm In Apu-


nIIee wun puyu fu unoo pukee chIch? tfu-
ngI yu.
39
OsI yuuts shut, ApunII pu shI yuum
mungee mIsh punu fu ngI yu. Nupu nee
ush pu fI nuts tu fu ng shu.

Antuu tI shI yuu


tputs kusI fu wunI ndu ju?
40
AshI fI yu, shIy-
shut nuwuum Ipun shee mI kInung chu.
Kufu kuu tsI pu su wu shI yu mu fI kusI fu
ksut kush tuuch shu. IjIp to shuch tpu tsI fI
IchI ngu fu sIn shI yuu k'keetsIsh puyuk sIn
tuu chI nIII nu yu. Itufu, kuupu nuw, nuwu-
mu fI shI yuu kusI fu fI tuu chI nu, wutum
nuw kupung kufu kI kupeef nI nu wu.
41
Nu
muzI nung chu, nu In nuw shI yuu kufu-
kuum IchI ngu foom IjIp to shcheem ufkuf
nu chInII pu, OsI yuu tfu ngI yu.
42
Anu fI tum pufuw unI choo fI nee tsI
yuwuu puzu ku, kIfu kuu unpu tu fI seech tu-
ku unoo yusheefu, OsI yuum shu tupu zu fu-
ngI yu. Afung yusuf wumu feem shu yy fI-
tum kIz puf kumuz wunu sI fI mush kufuk
kumuf tu ku nu unoo tmuf tu fu ngI yu.
Xunoom shut kIz pu fI tum wunu sIf ofoo-
nu ndu fI tu tuxun tu fu ngI tum tu.
43
Sheefu
unu mun shut, kupuu chush shu kufu kush
pshIyf shI nI Izu fu fu ngu nu yu. Sheef sIn,
unush yuk tush nuun tuch ushku, IchI ngu-
fu sIn zumu ngu fu ngu nu yu. Pup chu, kufuk
nuunII pu. Kufuf tu ngInts, tputs kIz puf
tsI yut ku tfu ngI yu. Pufuw OsI yuu kIz puf
kufu kuum nuk chu ushI fu ngI yu. AshI fu-
chu, OsIy shu IjIp to shcheem tsup kufuk
ksut ku tuu fu ngI yu.
ApunII Chtufungu41
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
86
44
Anu mun yusuf pufu wu fI nI OsI yuu:
Nuw kufu kI shI yuu kIz puf kusIf tuu tee nu,
Itufu, tputs shu shI yuu tsI mu fI k'keetsIsh
puyu chI nIII nu yu, tfu ngI yu.
45
Nu nuw
shI yuu sufIsh su much shu pu fI nu, IjIp-
to shchI fI shu k'kuz Sufenut-PunIyu tu
su mu fu ngI yu. Anu mun wIzu nIIeem shu
punu fu ngI yu kIz suf Ase nu tu, PotI fe fu
wIpu. PotI fef shu ptIfeem ufkuf kInu fu,
Unush yukut suf tuu fu ngI yu.
AmbI ushI fum chu, OsI yu fI nI tufuw-
zoom chtu fu ngI yu. IjIp to shchee tputs
Itu fu wuz tu muu mu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu OsI-
yuu IjIp tosh tsup kufu kuum nu fu ngu nu
unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Osiy
kurakaamsha kinayaru, Ijiptoo tsap
kapung ksutarangu anoo kamanchintspa
4
Yuwu puf OsIy kufu ku mu fI shu kInu-
fu ngu unpuf 30 musu chI fI nI tuu fu ngI yu.
Anush shu kupeef noo pufu wuu tufuw zIf
kumuch tu muum nuu tu fu ngI yu IjIp tosh
tsupu.
47
Sheefu, 7 musu chI tufu wuztu fu-
ngu nu yu. Yuwu pu fu fI kutu nguts Iwu fIz
tuu fu ngu unpu fI zupun pusu fu ngu nu yu.
48
Anush shu OsIy pungu sIsh kutung tsee
zupun yyu fu xunu tu fu ngI yu. MInush
yukut xunu tu, mInush shu yukut xunu tu
ushI fu ngI yu.
49
OsIy shu kutung tsee IchI-
ngu fu zupun zuf xunu tu fu ngI yu. Muzuch
tumu tuf pu fI ushI fu tchI muum pInu su fu-
ng shI tu. AshIp un tIfI koo xunu tu fu ngu,
yuwuu tch ku unoo kusu yu fu, ndu shu
tchI fu ngI yu.
50
Anush musuch ndu tu fI kutu nguts
mufI ngu fu, OsIy shu wIzu nIIIsh Ase-
nu tush wIp tsI mbun wunI ndu fu ngI yu.
51
OsIy wIpuu Iwu chIztu mu suf Munu ses
su mu fu ngI yu. ApunII nuwuu mungooz
mupIy mush punu fu ngI yu, muu chI fI tuuts-
tum tI ush pu fI mbI zu muu mu umb tu,
wIpuu su mu ku tfu ngI yu.
52
MInoots shu
tsI mbu nuf nee ts shut wIpuu suf Effu yIn
su mu fu ngI yu. Anoots shut, ApunII pu
nuwuum kupung Istu fu ngu ndu nu yu,
nuwuum Ipu fee mI wunI ndu muu mu yu.
Wutum IjIp tosh tsup kIyung kuchIy ku-
fI tuu fu ngI nu wu, tu, wIpuu su mu ku
tfu ngI yu.
53
AshI fum chu, IjIp tosh tsup ush chI-
fI unu mun 7 musuch kutu nguts kupung
tuu fu ngI yu.
54
Anu mun shu 7 musu chI tum
kutu nguts mufIng chI yu, OsIy tfu ngu
unu fI tum tutsu moo fu ngI yu. Amb ushI fu-
ngu, IchI ngu fup tsup mufI ngu fu ngu nu yu.
Itufu, IjIp to sh shu tsup ndu Iwu fIz pshu tu-
fu ngI yu.
55
AshI fI IjIp to shuch shu tputs
mufI zee tchu fu ngu nu yu. Tputs ush pu fI
mufIz kuyu tu fu ngu sIn, pufu wu nguz nuu-
tu fund sIn, mush ku sIn, pufuw shu, Nuw
ndu kuupu yusu fI nu. Nutu kufuk pI nu
OsI yup nupu shI nInts. Amb mushung tsu.
Uwshut,

umku chI mu su ju? SIy sut unu fI-


tum kukoo puyung tsu, tfu ngI yu.
5
Kutu nguts shu IjIp tosh tsup IchI ngu fu
mufI ngu fum chu unush OsIy kutung tsee
xunut shIsh pungus tuwu tu fu ng shI tu.
Sheefu, IjIp to shuch tputs kus ku nu unoo-
muw tupu xu nxu muum chtu fu ng shI tu.
57
IchI ngu fu sIn ufup cheew tum sIn wutu-
ngush kuchI ngu fu ngu, OsI yup kutu nguts
puxu nxu nI utu sIn, IjIp top shu tsup nuu-
tuf tu fu ngu nu yu. Wutum IchI ngu fu yukut
kutu nguts mufI ngu fu ngu wu. AshI fu chu,
IjIp top shu tsup tputs zupun kutung tsI-
nguz kus ku stu fuch ushI fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu OsIy,
7 musuch kutu nguts mufI ngu chI yu, tfu-
ngu unu fI tum kutu nguts mufI ngu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Osiyarini zoon!!
Ijiptosh tsap katungtsingaz paxanxkatssin
kusarangana anoo kamanchintspa
42
1
Ako pu fI nI tuuf ushku kutu-
nguts mufI ngu fu ngu, zupIsh
tsI yu tseets shu muzI nu fu ngu, IjIp top
tsup kutu nguts tIfIk zupun tu ndu tuufu
tfu ngu sIn, unoo muzI nu fu ngu, wIpuuts-
shu:

TumukInuufIs mungu tu fI tIs shu-


nee ushIk su?
2
Nuw pukIch tsI yut ssee
muzI nu fu ngI nu, IjIp top tsup kutu nguts
zupun tu ndu tuufu utu nu yu. AshI fI sIy-
sut umb nuu yu fus Iyuum kutung shI nI
tIfIk pxu nxu shI nInts. Pup chu, ndun nuu
ush kuch

muyu ju kutu ngee chIch? Ufu


ApunII Chtufungu41 , 42
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
87
mufI zI mun tsI pu muum tuu fI yu, wIpuu
tfu ngu,
3
wIpshI tI sIn unu fI tum wupu fee
kuk puyu fu ngu sIn, ushpu fIt ssIn zoo nIII-
nu ndu fI 10 kyu fund sIn, IjIp top tsup tIfI-
ku nguz puxunx kut ssIn, nuu tu fu ngu nu yu.
4
Itufu, Ako pu fIn shu wIpuu shI pu-
mun cheetsI nu Ben ju mI nuu, OsIy put
wushu nu ndu fI nIIuf tu fu ngu nu unoo umb
zungu nI muum puchI ndu fu ngI yu. Wutum
mungush chI nu fu ngu, Apuz muntsI fI-
mush shu k'kuz tushIyk chu, tu puchI ndu-
fu ngI yu.
5
AshI fu chu, pIyuf tu chI mu fI shu
wIp mI shut, Kunuun shuchtu msIn tputs
ush pu fI umb kutung tsI nguz puxunx kut-
ssIn nuu tuf tu fu ngu nu yu. Wutum Kunuu-
nush tsup ush chI fI kutu nguts mufI ngu fu-
ngu wu. AshI fu chu, umb shu puxunx kut-
ssIn nuu tu fu ngu nu yu.

Anpuf shu, OsIy kufu ku mu nu, IjIp too


tsup ush chI fI ksu tu fu ngI yu. Tsu pu fu-
nu shuch tputs ufup cheew tuu tuu fu sIn,
OsI yush kustu kustu ushI fu ng sIn, OsIy-
shu kutung tsee tupu xu nxut tupu xu nxut
ushI fu ngI yu. AshI fu chu, OsIy shu zoonII
kuseef sIn, OsI yuu tusu seef sIn, kufu kuu
ungIf tuk sIn, tutunII tu, tImuch tu, ushI-
fu ngu nu yu.
7
OsIy shu zoo nIIee pukee fu,
ush pu fI zoo nIIee nuts tu fu ngI yu. Ndun-
puz tpu tsee putu fuch ushI fu, tsI yu nuspu-
tu fI tsI yu tu fu ngI yu. IjIp to shchIsh k'kuz
tsIyuteefu, tfu ngI yu: SIy

yupI mund shu


kyu shIn su? tfu ngI yu. UwshtI sIn: Iy
Kunuu nu mund tsup kyu shI nI nI yu. NIsh
tIfIk puxu nxu nI tyu fu nIIu nI, nuu tu fu nI-
yu, tfu ngu nu yu.
8
AshI fI yu, OsIy zoo nIIee ush pu fI
nuts tu fu ngI yu. Itufu, uwshtI sIn OsI yuu
ndu nuts tu fu ngu nu yu.
9
OsIy shu yuwuu
sIf tumu nIIuf tu mu pumu zu fu ngu unoo
mungush chI nu fu ngI yu. AshI fu chu,
unoo mund tsI yun tuk puz ushI fu ngu,
Nuw sIyuu nuts tuk tu nu. SIy tpu tsIs
tumu pI ngum pun tIschu. Iyush cheechu
tsup nuu fu nI tyu fu nIIIs, tfu ngI yu.
10
UwshtI sIn IsfueI shu chIsh kuk tsI yut-
ku sIn tfu ngu nu yu: Ndu kufu kuu, umb
tfInII pu. MufI zI mun chu tsI puk chu nI,
pzuu, kutu nguts puxu nxu nI, tyu fu nI.
11
Iy zuwu nIII nu ndu fI tu nI, upu punu ndu-
fI wIp kyu fu nIIu nI nuu tu fu nI yu. Iy
tpu tsI nI yutu fI tu zI nI. K'kuzee puyum pun-
tu nI chu, tfu ngu nu yu.
12
Itufu, OsIy shu
unoo ndu kIs muzI nu muum zundu fu ngI-
yu. Ndu, sIy ngI chIktI schu.

Antuu tI sIy
zuf mu pu nee zIs?

Ndu shut mungu tIs


tumu pI ngu ku tus, nee yukut nuf ku tus
nuu tu fu nIs, mInush zuf puchu pu nI tus?
tfu ngI yu.
13
ZoonII shtI sIn, Ndu, kufu-
kuu. Wushu nund IchI ngu fu 12 tuu fI nIn-
yu. Itufu, mInum tum zuwu nIIeetsI nI
nIIu fuu umbI fI upupshu fI kusu yu fu nI yu
Kunuun shu fI tsupu. MInum tum zuwu nIII-
nI tsI pu fu ngI yu. Nu 11 kchI tI nI tuu fI nI yu,
tfu ngu nu yu.
14
Tfu ngI tuut ssIn, OsIy shu unoo
muzI nu muum ndu zundu fu ngI yu. AshI-
fu chu, yusuf: Ndu ngu tIs tssu. Nuw
sIyuu yusuk tu nu, sIy tumu pI ngum pun su.
15
AshI fI yu, zuf kee su tus,

tumu pu fI nu
nImun sIyuu yusu muum yuchu chInts pu?
Pufu wu mun suf utufI, untuu tI tsu pun pIs
kunup chee zIs. Nu In sIy shI tu ngu muum
wunI ndu ju. NIshu fI pu tsI put ssu. Itufu,
ndu ushIsh tu muum Ich tu fu zuwu nIII mu-
sIs shI pu mu nuch yumu shI nInts.
1
Nutu,
mInum tum tIs nuu yu fus, wupI tum zuwu-
nIIIs yumu shI nInts. Itufu, ushpu tum tIs
nIshu fI tumun shIshshu fI kutu ngInts.
Zuf kee su tus

tumu pu fI yushI ndut ssu?


Wundu yu ndu yushI ndu kus, mungu tIs
ngIch ku chus, sIy ngu tIs tsu poom nuf ku-
tus kusu fu ng su. SIyuu ufu nuw tchI mu,
tfu ngI yu.
17
Amb sheefu, wuu nuu zoo-
nIIee tpu tsee tuchIp zuf tumu nu fu ngI yu.
18
Sheefu, unush OsI yu fI nI wuun tu tum
mungush chI nu fu ngu, Nuw Apu nIIee
kupung chu chI nu kI, mungush tfu ngI-
yu.
19
Zoo nIIeets shu: Kus tu fI shIs tIfI koo
tutsIteefus, muu chI fI teemIs nuu yu fus,
punu shI nInts.

Muyu ju Ipu fIs kutu ngee-


chI nIII nu, upu feem tum tIs?
20
AshI fI nutu
mIkeefus nuu ngInts. Zuwu nIIIs nIIu fu-
fI nI yushI ndung tsu, yuw umbI fI kumI-
ngu fu ngu nI yu tIs unu. Zuf kee su tus,

tumu pu fI umb ush tut ssu? tfu ngI yu.


21
ZoonII shtI sIn wuun shuchtu fI shtI sIn
kuk tsI yu tu fu ng sIn: ApunII pu fI Iyuu
wunee kI yu yuwu mund zuwu nIIeetsI nI
ApunII Chtufungu42
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
88
kIyung OsI yuu yuchu fu ngI nI unu mu ndu-
yu. Kupung tuu punI fu ngu, mung' muntsu-
fu ngI tuu, Iyuu, Ksu ngu ndu, tuf ushI fu-
ng tuu, Itufu Iy shut unoo muzI nu muum
ndu zundu fu ngu nI yu. Anu mund pu fI
Iyuuts shu nu ApunII wunee kI yu, tfu-
ngu sIn.
22
ZoonII shu Ruben ymu fu nIIu:
Nuw

umu fu ng pu fI nu? Nuwuu nu wuts tu,

muyuu mu ju zuwu nIIeetsI nI kIyung


yuchu chIch? tuf ushI fu ng tuu tI, Itufu sIy-
sut unoo ndu muzI nu fu ng su. AshI fu chu,
umb ushI fu ng tu su, nut shu In

tumu kIm-
tu? Anu mund tu ndu ApunII Iyuu wunee ku
ushku yuwu mund, NgIcheefunI tsI pu fu-
ng tu ndu, utInI unu mund pu fee ush kI yu,
tfu ngI yu Rube nu.
23
OsIy shu k'kuzee wuzu fee kumu nI-
mu pun tpu tsee wuyu yu fu, uwshtI sIn
zoonII pu tsI yu tu fu ngu nu yu. ZoonII shu
Hebfew shuch kuk tsI yu tu fu ng sIn, OsIy-
shu IjIp to shuch kuk tsI yut ku ushIsh tuf
ushI fu ngu nu yu. Itufu, OsIy shu yuwuu
zoonII ntu fu nu unoo muzI nu zI nuw
ushI fu ngI yu. Itufu, uwshtI sIn mungush
chI nu fu ngu sIn, NInuu tputs Iyuu k'kInI
ndun pu fI muzI nu kI yu, ntu ngut ushI fu-
ngu nu yu. MupIyf sIn wuun sshu tu fIt kuk
zumum tu ngut ushI fu ngu nu yu.
24
Itufu, OsIy shu yuwuu ntu fu nu
unoo muzI nu fu ngu, kupung tunu fu ngI-
yu. Tunu ku fI, sufee tsI pufu ndu mu tu,
wutund pu nush yuwush tputs ndu nu fI
unush pshtu yu fu, kupung tunu fu ngI yu.
Sheefu, suf ts pu fum chu, yusuf shI tung-
tu shee shI nu, wusu ndu fu feets shu: Nutu,
putu yu fus, tumu nu shI nInts, tfu ngu,
wusu ndu fuf shu unu fI tum SIme nuu putu-
yu fu sIn, kumu fI yu fu sIn, tumun shI shIsh
tumu neef sIn, kusu fu ngu nu yu.
25
Sheefu, unu mun yusuf kumuch tu fu-
ngI yu. Nutu, tIfI koo kupu ngu fI pu nung-
tsu. Sheef us, ufkIf tum yyu fus, ks tu-
fIn shI nI pshtu yu fus, ksu ngInts. Anu mun
yusuf wutu ngu sheem shu zupun tum yyu-
fus, pu nung tsu, yuwuum upus kutung chI-
nIII nu unoo mu, tfu ngI yu. Much chuf shI-
tI sIn unu fI tum uyu tyu fu sIn, OsI yuum
zoonII punu fu ngu nu.
2
OsIy shu zoonII
tIfI koo yyu fu sIn, buffu mun ush tuchI-
pu yu fund sIn, ytu fu ngu nu yu. Wuun pee-
tum wutsu pu nIp tum kunu pu fu ngu nu yu.
27
Apus shu ngoo tsIsh tupI tu fu nIIu,
unoo tsI fI shu muu kum chu sIn, mIn zoonII:
Buffu fI mufIz tu yunII pu fI. TIfIk yyu fu-
fI, mufI tu chI mu sI mu, tfu ngu, ks tu fu-
fee tsI nI tupufeefu, nuptu ushku, unush
ku fIkshu, wuun tu tum ufkIf, pshtu fu
pufu ngI yu yuwu tum tIfI ku mund tuwu-
pu nIIu unu tum tu.
28
Anshu pufu nIIu,
Xum.

TumukI ush tuf? KufI kI fI tum tI


tuwun pu yu fu ndu. Nu nupu ngu ntsu,
tfu ngu, zoonII shI tI sIn pufu ngu sIn,
kupung punI fu ngu nu yu. PunIk sIn, ttut
shI tu ngut ushI fu ngu nu yu. Wuun pu tutshI-
tI sIn tsI yu tu fu ng sIn,

Muymundu mu su ju
ApunII wuunu Iyuu wunee ku ush kI yu?
tfu ngu nu yu.
29
AshI fum chu sIn, nuu yu fund sIn,
zupIsh shu Kunuu nush shu tsup kus ku-
mchu sIn, wupu feets shu Ako puu kumu-
nI mun tu ngu tu much ushI fu ngu nu yu.
30
Kumun ku sIn, Apuu, kupeefun IjIp to-
shuch kuk kIz puf chu Iyuu tsI yu nuspu
kupung tsI yu tu fu ngI yu. SIy tpu tsIs yutu-
fI tu mush pun su tsu poom pu fI nuf kut ssu,
tfu ngu,
31
Iy shut ItsIn su fu nI kumu nI fu-
ngu nI yu. Ndu, kufu kuu. Antuu tI Iy tpu tsI-
nI yutu fI tu zI nI, k'kuzee puyum pun tu nI-
chu, tumu pI ngum pu nee zI nee, Iy mInum-
tI yum tsu poo nuu fu nI utunI kus tu fee zI nI.
32
Iy zuwu nIII nu ndu fI tu nI upu punu ndu fI
wIp Ipu nee fu nIIu nI nuu tu fu nI yu. In IchI-
ngu fu upu punu ndu fI wIpu. Itufu, mInum
zuwu nIII nI tsI pu fu ngI yu. Zuwu nIII nIIu-
fu fI nI umbI fI upupshu fI kusu yu fu nI yu
Kunuun shu fI tsupu, tfu ngu nI,
33
Itufu,
unshuch shu kufuk:

TumupufI sIy tpu tsIs


zuf mum shee su ushI fus? Nuwush mInum-
tum zuwu nIIIs ksu ngInts. Sheef us,
ushpu tum tIs nuu ngInts. TIfI ku fIs umbI fI
puyu tut ssu muu chI fI tIs mufI zI mun tsI pu-
kutchI nIIIn pu. Nutu neewu. TIfIk yyu-
fus nuu ngInts.
34
Itufu, umb shee chus,
zuwu nIIIs nuwush yushI ndu kum chus,
unush nuw sIyuu nuts tu chI mu. In tputs
zufeefusInchu, tshI nIII nu yu. Antuu tI
tsu poo mu ju nuf kut ssIn kusu fu ngu nu,
tchI mu, tyu fu fI, unush zuwu nIIIs
ApunII Chtufungu42
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
89
tushI tu ngu yu fu fI, suu mu tum tuwun pu-
chI nu. Annuu sIy mupIysh tIs tsu pun pIs
kunu pung tsu, tfu ngI yu Iyuu tsI, upuu,
tfu ngu nu yu.
35
Anshu wupu fee kumun ku sIn, ntu-
fum chu sIn, unush ks tu foots shu ush pu fI
tupu fI fu ngu sIn, yup ndu chI nuf nu umb
kufI keets shu yusuf ushpu fI tI sIn pufu-
ngu nu yu, yuwu tum tIfI ku mund tuwu pu-
nIII nu unu tum tu. Ako pu fIn shu kupung
punI fus tu fu ngu nu yu.
3
AshI fu chu,
Ako pu fIn shu, SIy nuwuu kIyung yuchu-
muum zunduk su. WuunI wIpu shu fI tuup
tpu su. Nupu OsIy umbu fI ts pu fu ngu,
nu mInoots shu Ipu fee tsI SIme nuuts shu
kupI yu shI nItum su. Nu yusuf sheef us,
mInoots shu Ipu fee tsI, Ben ju mI nuuts shu
muchI muum zunduk su. Amb ush ku-
chus, ufu nuwshut kIyung kuchIy chInu,
tfu ngu,
37
Itufu Ruben shu, Nuwush
kuwI ksu ngu ndu mu. Nuw ufu Ipu fee-
tsIsh ksut chI mu. Wundu yu Ipu fee tsIsh
umbI fI kupI yu chu fI, ndu yushI ndu ku-
fI, shIy shu unu mund tsI yun tuk chush,
nuwuuts shu Ipu fee tsI tsI mbu nu fI shuu nu
puchumbeefush kusuch shu, tfu ngI yu.
38
Itufu, Ako pu fIn shu: NdunI. IpufI
umb sIyup nuu muum wunI ndu ju. Wutum
mInu mu zoo nIIIn OsIy tsI pu fu ngu wu.
Nu mInu mu fI shu nuwush tuu kI yu.
Apuz mucheefus, umbI fI shu muntsI-
fI mush k'kuz shI tu ngee chu, unoo sIy

tumu yuch shI tu zIsh? Ufu umb ush ku-


chus, nuwuuts shu wuchI nuu tsI kIyung
yuchut ssu. Nuwshut zun sI mu nu fI mungI
muntsuk chu fI, unshu fI shu nuw tsI pu chI-
nu, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu OsI yu-
fI nI zoonII IjIp tosh tsup kutung tsI nguz
puxunx kut ssIn nuu tu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatsshat Benjaminaa
Ijiptop tsap machirangana
anoo kamanchintspa
43
1
Anshu fI tuuf ush ku sIn, Iwu fIz
ufu ngI nu shu unush tsup mufI-
ngu fu ngI yu.
2
Yuwuu IjIp top tsup tIfI koo
puxu nxu fu ngu nu unoo kuchI ngu fu ng sIn,
mufIz ufu ngI nu shu kuyu tu fu ngu nu yu.
AshI fu chu, yusuf Akop wIpuu: Wup tum
nuu yu fus, tIfIk yusuf pxu nxu shI nInts.
Pup chu, ndun nuu ush kuch,

muyu-
ju kutung kuch kchI tuy chIch? wIpuu
tfu ngI yu.
3
Itufu, Utu shu: Apuu, zuf mu nu
zufuktI shchu. Itufu, kupeefunshu IjIp to-
shuch Iyuu zufum pu tu fI ndu kIs nup chI-
yu yuwuu zuwunII shuf tu nI kus ku mchI nI
unoo tsI. Wutum Iyuu ItsIn su fu tsI yu tu-
fu ngI yu, Zuwu nIIIs ndun nuu yushI ndu-
fus, nuwush kusIys pu. AshI mu nuw
ndu kIs pu muum zund kI nu, tfu ngu wu.
4
AshI fu chu, upuu, nuw umbI nuu shee nI
tshI nu. Ipu fee tsIsh IjIp top tsup much chI-
nI pu. Amb sheefunI tIfIk puxu nxu muu-
mu.
5
Itufu, ndun nuu upuu, Ipu fee tsIsh
Iyush zungu nI muum zund kush, Iy shut
ndun tum nuu chI nI pu, wutum kufuk Iyuu
ndun nuu zuwu nIIIs yushI ndu fus nuwush
kusIys pu zufum pu tu fI tfu ngu wu,
tfu ngI yu.

Ako pu fIn shu:

Muyuum shu sIy nuwuu


kIyung yuchu muum zundu fu ng su? MI-
shut,

muyuum shu kufu kuu msu ngu fus


zuwu nIII mInum umbI fI tuu fI tum chu,
tfung su? Ako pu fIn tfu ngI yu.
7
Tfu ngu, wIpshI tI sIn: Apuu, wuun-
tu fI kufuk Iyuu zupun mushu fu ngI yu.
IchI ngu fu muu chI fI tuuts tu mu nI, shI-
yuuts tum mushu fu ng tum tu.

Tumufu
upu fIs tuufu?

Apu fIs kchIt?

Zuwu nIIIs
ufung tuu fI tum? tfu ngI yu. AshI fu chu,
upuu,

tumu fI tputs tu unoo chIy shut


kumup shI chIch? Iy shut ItsIn suf tu mu nI
kumu nI fu ngu nI yu. Uwshut unoo muzI nu-
fu ngu, Zuf kee su tus, zuwu nIIIs yushI-
ndu ngInts. Nuwshut pung pI, tfu ngI yu,
tfu ngu sIn,
8
Utu shu wupu fee: Apuu,
Iyush zungu nI tu fun chu Ipu fee tsIsh.
Nuwuun tu fI Ipu fee tsIsh ksut chI mu.
Amb tu ndu sheefuch, upuu, shI yu tum,
Iyuun tu tum, Ipuf tu mu nI ndu mufI zI mun
tsI pu chI nIII nu yu.
9
Nutu, upuu, Ipu fIsh
nuwush ksu ngI. Nuw ufu ksut chI mu.

TumufI nuw ndu ksut chee? Wutum nuw


nuwuun tu fI tInu wu, Ipu fee tsIsh umbI fI
kupI yuch tuu tee nu, ufu nuwuun tu fI shu
nutsI tuwu pu muum tuu fI yu.
10
Ndu nu fI
ApunII Chtufungu42 , 43
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
90
Ipu fee tsIsh Ben ju mInuu Iyush zungu nI-
muum puchInd tu tush, nu tsI mbu nun-
nuu pu fI umb pukee nI yu, tfu ngu nu yu.
11
Amb tfu ngu sIn, wupuf shu: AshI fI
muchIng sInts. Kus tu fI shIs muu chI tpI-
chI ngInts yuw kIz puf wunu sI fImsheewu
unu. Kufu kush kus ku mchus,

muyu-
ju punu yum chIs yuw yuunu puyu ku nI
unu? KufI pun wush IfI mI yuum pukIch
yngInts, kIndu fu tum tu, kzum mu sh tum,
mIffuuts tum, nue ceets tum, ktu pzu tum
ushIp wunu sI fImshI nu ndu fI Ipu su tu-
fu ntsu.
12
Ku fIk tum yunII tum tsu yuw
suu mu tum tuwun pu fu ngu unu. Sheef-
us, suun tu wu fI tum kufI kI fIs punu tu fu-
ntsu. Apuz mungu mumuf pu fu ngu sIn,
ufu sIyuuts shu yutu fI tush wuyu chI yu.
13
AshI fI yu, neewu. Zuwu nIIIs yumu yu fus
nuu ngInts. Nee zuwu nIIeets Is kufu kush
ymu ndu shI nI.
14
Itufu, Apu nIII mu fI
kIz puf chu. SIyuu ufu Istu ku chu, kufuk-
shu sIyuu nuyu nI ku, mInoo zuwu nIIeets Is
SImoo tushI tu ngu chI yu. Ben ju mI nuuts-
tum sIyush tum tuwun pu chI yu. Itufu,
ndun nuu sIyuum zuwu nIIeets Is tuwun pu-
ku, ufu nuw Ipuf shu fI shu pu fI nu tuu chI-
nu, tfu ngI yu.
15
Anshu Akop wIp kuk chu sIn, kufI kee
yumbee fund sIn, zoo nIIeets tum Ben ju mI-
nuu yumu yu funII tum sIn, IjIp top tsup nuu-
tu fu ngu nu yu. Shee fund sIn, yusuf OsI yush
tu fush kus ku mchu sIn,
1
OsIy shu zoo nIIee
Ben ju mI nuu unshu tum tuchI tu fu pufu-
ngI yu. Anoots shu pufu nIIu, IjIp to shuch
kuk tsIyuteefu, ksu tu mu pu nee: Nutu, sIy
mIkeefus, un tputs nuu nIII nu unoo pungI-
pI mucheefus, yup shtu shI nInts. MInum
wukuf yuw wunuts kupu ngu un puchu yu-
fus, wunu sIf ptu tu ngInts tpu tseem muf tu-
muu mu. Nuwuun pu tu tum nu zuf wuchu-
mu feetseem kutu ngu muu mu, tfu ngI yu.
17
Much chuf shI tI sIn unu fI tum uyu
tfu ngu sIn, unoo tputs yumu yu fund sIn,
OsI yup pung' muchI fu ngu nu yu.
18
AshI-
fu ng sIn, uwshtI sIn ndu yusu fu ngu sIn,
kupung punI fu ngu nu yu.

Muyuu mu ju
umb ush ku chI nIII nu? tfu ngu sIn,

Ndu-
shut yuwu puf nIsh puxu nxeeshI nu nI,
ks tu fush mupIy funI tupuf kum chu nI,
kufI kI feets tu mu nI tuwun pu yu fu sIn
pufu ngI nI, ndu shut unu mund putukchI-
nIII nu? Pup chu, putuk chu sIn, ufu Iyuu
much chu feem shu pu fI tufuw zu pu neem
wuyu chI nIII nu yu IchI ngu fu chI nIp tuf tu-
tu mu nI yu, tfu ngu nu yu.
19
AshI fI yu, unshu pungu sIsh yup shtu-
kum chu, ndu tu fI wuchoo tuwu tu fu,
OsIy much chuf yuwuutssI fI tsI yut pI
tu, xIy kum chu, unoo tsI fI mung uwshtI-
sIn,
20
Ichee, sIf yuwu puf nIsh tIfI koo
puxu nxu fu shI nI nI unpuf zuf ndu mbu fI
nuu yu funII ushI fu ngu nI yu.
21
Anchu upus
nuu fu nI, tupI tu fu nIIu, unoo tsI fI shu muu-
kum chu nI, ks tu fee tsI nI tupu fee fum chu-
nI, nup ku nI, ku fIkshu yuwu tum sIyuum
tuwu pu fu ngI nI unu tum pufu ngI nI yu. Anu-
fI tum tu ndu tutsu moo fu puyu tu fun nI. Nu
yusuf suu mu tum tuwun pu chInts pu.
22
Ndu
unu mu fI tu yuu nu shu kufI kI fI nI zupun tum
yushI ndu fu ngI nI yu, yusuf tIfI koo puxunx-
pu nI utunI.

Chu ku mu su ju unoots tuu tI yu


Iyush ks tu fI nI kufI kee pshtu fu ngu nu yu?
tfu ngu nu yu.
23
Itufu, OsIy shu much chuf:
NdunI. WufI tu fI yu. MungIs muntsu fInts-
pu, punI fInts pu. ApunII tu ndu suunu upu-
fIs unoo sIyuum kupung Istu fu ngu, wuunu
sIyush ks tu fIs kufI kee pshtu fu ngI yu.
Yuwuu nu Iyuum kufI kee tuwu pu fu ngIs
unoo tsI nu nuw yufung tu ndI, tfu ngI yu.
Tyu fu nIIu, tumun shI shIp shu nuu yu fu,
SIme nu IshI tu ngu yu shI nu, yuwu sh tum
zoonII shu nee fu nu unshu tum yushI ndu yu-
fu, kusu fu ngI yu.
24
Ashpu fI shu muchee fu nIIu, OsI yush
pung' yup shtu yu fu, kung shu wutseem
kupu muum tIpu yu fu, punu fu ngI yu.
Buffoom tum wutu ngu sheem punu fu ngI-
tum tu.
25
UwshtI sIn yuwuu yushI ndu fu-
ngu nu unoo nu kupeefunoom punu pu nI
utu sIn, mbuf su fI shI nI yusheef sIn, wunu-
sIf yuf ku sIn, OsI yuum kutuk sIn, shu nee
ushI fu ngu nu yu. Wutum OsIy much chuf
kumun ku, Nutu ndu zuf wuchu mu fee
kus chu sIyu pu wushu nund kutu ngu muu-
mu, tfu ngu wu. AshI fu chu, unu mu fI tum
kutu fu ngu nu yu.
2
Anshu OsIy zuf wuchu mu fee
pungush kus ku mchu, ushpu fIt ssIn much
ApunII Chtufungu43
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
91
tsu push tImu chuf tu tu ushI fu ngu nu yu.
Sheef sIn, unu mun yuwuuts shu muuch tu
yushI ndu fu ngu nu unoots shu OsI yuum
punu fu ngu nu yu.
27
OsIy shu mushu fu ngu:

TumufIm tuu fu nu yu tsu pun pIs? Apu fIs


yuw sIy nuwuum tsI yu tu fu ngIs unuwu.

Nu wundu fI tum kchIt?

Ndu tu fI tum
tsI puu? tfu ngu,
28
unoo muzI nu fu ngu-
sIn, yusuf tImu chuf tu tu ushI fu ngu nu yu.
Sheef sIn, Apup nutu fI tu nu kchI tchu.
Ndu tu fI tsI pu fI yu. ShI yuu kIz pu fI tum
chI nu kI yu, tfu ngI yu.
29
Yuwuuts shu tufI pI nguf sIn shu nee-
fu nu, umb shu OsIy nupu tu fun ushku,
zoo nIIee Ben ju mI nuu pufu ngI yu, wuu-
nuuts tu fI shu zoo nIII, wupuf wushu-
nund, wunIf shu wushu nund tum ushI fu
unoo tsI. Anoots shu pufu nIIu,

Wuu tut In
zuwu nIIIs, yuw shI pu mu nuch zuwu nIII
tuuf pu tfungIs unoo? tyu fu, zoo-
nIIeets shu Ben ju mI nuu: ApunII shI yuu
kupung chI nu kI yu, tfu ngu,
30
kIz puf
mung' muntsu fu ngI yu. Itum su muum OsIy
pInu su fu ngu, wutund pu nush mIkee fu
shI tung tu sheefu, muu shIp shu pshtu yu-
fu, kupung tunu fu ngI yu.
31
Sufeets shu
kungu pu kupu mbee fu nIIu, Itum su yu fu-
nIIu, yusuf shI tu ngeeshI nu, much chu fee,
Nutu kutung tsee wuyung tsu, tfu ngu,
zoo nIIeets shu, Nuu nInts, tfu ngI yu.
32
OsIy wuu nI tu fI tum mInu mun mIs
kuxI nee fu kutu ngu fu ngI yu. IjIp to shuch-
shu tputs wuu nI tu fItum sIn mIs kuxI nu-
fu ngu nu. ZoonII shI tI sIn wuu nI tu fI tum
mIs kuxI neef sIn, kutu ngu fu ng tum sI-
nu yu. Wutum IjIp to shuch tputs wushu-
nund Hebfew shuchpu yupu ndu yu fu-
sIn, kutu ngu muum ndu zundu fu nu yu,
Hebfew shuchee tputs tsu chI fu ngu nu yu.
33
OsIy shu zoonII put tususeefu kutu ngu fu-
ngI yu. Zoo nIIee Iwu chIztu muu tuyumzu-
yu fu, unu mun nIIu fu fI nI ufu ngeem,
nIIu fu fI nI ufu ngeem sheefu, tushu fu ngu-
fu tunu xI nu fu ngI yu. AshI fu chu, unoo
uwshtI sIn pufu ngu sIn, wuun pu tutshI tI-
sIn nuptu sheef sIn,

Tumushtu In tputs
ufup chI tuu Iyuu musu chI fI nI yusuk?
tfu ngu nu yu.
34
Sheef sIn, unu mun
kutu nguts mbu seef sIn, kutu ngu fu ng shI-
tI sI nu yu. OsIy shu wuu nu mun tu fI tum
mIsu fI nI kutu ngu fu ngI yu. Zoo nIIee mum
Ben ju mI nuum much chu fee kumuch tu-
fu ngu, kutu nguts kupung mbu seef sIn
punu fu ngu nu yu. Wushu nund yupu ndu-
yu fu sIn, kutu ngu fu ngu nu yu. Anu mun
yusuf shu mbut ku sIn, wushu nund tum kIs
wuu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu OsIy
zoo nIIee Ben ju mI nuu pufu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatsshat
Osiy waanaatsi mnguwar zoon!!ish
kstarini pshtarangu anootsi
44
1
OsIy shu zoonII nuu mu chI nIII-
nu unoo much chu fee: Tpu tsIsh
ks tu fI nI tIfIk kIz puf wunu sIf tushI nee-
fush, Izuu fu tutsI tung tsu. TutsI tu fum-
chush, unush ku fIkshu ushpuf tu shu fI
ks tu fI nI Iwu zI fI pshtung chu, tfu ngI yu.
2
Sheefush, unu mun nIIu fush ks tu fI nI
nuwuu nu mungu wu fI yyu fush, pshtung-
chu. NIIuf ufkIf unshu tum pshtu yu fush
ksung chu, tfu ngI yu. Much chuf shu umbI-
fI tum sheefu, tumI nee fu kusu fu ngI yu.
3
Pu tum shu, zuf putu fI zoo nIIeets shu,
AshI fI nutu nuu buffu fIp tIs nuung sInts,
tfu ngu, zoonII shI tI sIn uyu tfu ngu-
sIn, nuu tu fu ngu nu yu.
4
Nuu tu fum chu sIn,
ndu tu fI ufup nuuf sIn unush, mus sI fI tum
yusuf OsIy shu much chu fee: Nutu, yup
yyu fu nIII nu umb tchI tung tsu. Apu su fI
kumut ku mchus, unush sIy sut:

Muyuum-
shu sIy nuwuu kufu ku fI yutu fI tuum
nuk su? Nupu,

uw sIyuu wunu sI fI pu tu fI
Istu fu ngu, Itufu sIysu mungu wu feets-
tum shu chI fu ngu su wu?
5
Yuwush wuunu
umuy kufuk wuuku unoo yufung su.
Anush wuuku muuch tu IchI ngu fu yusu kI-
yu. Yuw shu chI fu ngIs un kIz puf chu yutu-
fI tu, tshI nI, OsIy tfu ngI yu.

AshI fI yu,
much chuf shI tI sIn unu fI tum nuu yu fu-
sIn, upu su fI kumu teef sIn, unush yuwuu
kufuk kumuch tu fu ngu, unu fI tum kumu-
nI fu ngu nu yu.

Muyuum su sIy muu cheetsI


shu chI fu ng su? tfu ngI yu.
7
OsIy shu
zoonII:

Muyuum shu sIy Iyuu msu ngee-


fus umb tssu?

Antuu tI Iy mInum tI yum


shu chI fee zI nee?
8
Iynuu

muyuu mu ju
ApunII Chtufungu43 , 44
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
92
yuchI nI? MInush kusu fu ngu nI unush
ks tu fI shI nI Iwu zI fI kufI kee pufu ngu nI,
Kunuu nu mund tsup ufup kunu pee shI-
nu nI, unu fI tum tutsu moo fu tuwun pu-
fu ngI nI yu.

Muyuum shI tu ju Iy shut sIyuu


kufu ku fIs mngu wuf, mI shut ufkI feets-
tum yuchI nee? AshI fI yu, nu ks tu fI shI-
nI tupufeefunI nup chI nI pu.
9
Wundu yu
tupuf ku nI, chukshu mu su ju ks tu fI nI
pshtu fu puk chI nI yu. Anoo tputs puchu-
mu fI puchung tsu. Anu mun shu Iyuuts-
shu suu mu tu fI shu m'chuchufeemIsh
nuch shu, tfu ngu nu yu.
10
Itufu, OsIy shu
much chuf: Yuwuf tu tum sIy tIs unoo-
fI tum ush tu chI nI yu. Yuwush mungu wu
pshtu fu puk chI nI unoo tsI mu fI kufu kuum
much chuf putu chI nI yu.

Antuu tI pIyuf-
tu cheetsI nuu mun tu chee zI nee? SIy nuu
mupIy fus nuut ssu, tfu ngI yu.
11
Tfu ngu,
uwshtI sIn unu fI tum mIkeef sIn ks tu fu fI-
nee tsI tsu push nufu wu yu fu sIn, tupu fI fu-
ngu nu yu.
12
OsIy shu much chuf putsI su-
fIn shu mu ks tu fI nI nuptu nuptu ushI fu-
ngu, nux poo fu ngI yu. Itufu, nIIu fush shu
Ben mu mI nush ks tu fI nI nupu fu ngu,
unush kufu kuu mngu wuf pshtu fu pufu-
ngI yu.
13
ZoonII shI tI sIn unoo pufu ngu sIn,
kIz puf zoo nIII nguz mung' muntsuk sIn,
wumu fee IzI chI fu ngu nu yu. Anu mun shu,
yusuf ks tu fu fee tsI nI buffu mun tum
tuchI pu yu fu sIn, wupI tum yuk tup tum
kunu pu fu ngu nu yu.
14
Yusuf OsI yush pung' kus ku mchu-
sIn, OsIy unoo tsI fI tuufu pufu ngu sIn,
ushpu fIt ssIn OsI yush wuts tutunII tu yu-
fu sIn, tsu pu mun much tuw ushI fu ngu-
nu yu.
15
Itufu, OsIy shu:

Muyuum shu sIy


nuwuu muu chI fI tI putu tu fu ng su?

Ndu
sIy nuwuu yusu kIs? Wutum nuwu mu fI
IchI ngu foo muu chee wuu tsI yusu kI nu wu,
tfu ngI yu.
1
Utu shu unoo: Iy

tumu yu-
fee zI nI yuwuu tIsh unoo kumu neechI-
nee? Wutum nu kupung yutu fIt shI shee
putu tu fu ngu nI wu. ApunII wuunu Iyuu
yutu fIt shI shI fI nI shI yuum ymu ndu fu ngI-
yu.

Iyshu unoo umchee zI nee? Ashpu fI-


tu nI shI yuum m'chuchufIsh kInu chI nI pu,
yuwup tu fI mungu wu yufu ngu unpu tuf tu,
tfu ngI yu.
17
OsIy shu: NdunI.

Antuu tI
umb ushI muum wunI ndu ju? Yuwu mu fI
nuwuu mungu wu fI yufu ngu unu mu fI
nIsh IshIn chI mu. Itufu, sIyuu tsI nuu

muyu mu ndu ju kIyung yuchu chee? SIy


mupIy fus upuf pIs pung' nuu tut ssu. OsIy
tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu OsIy
zoo nIIIsh wuu nuu tsI mungu wuf pshtu fu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatssha
Uta zoon!!ee Benjaminaa tapachindapi
tu, kurakpa tsiyatarangu anootsi
18
Utu shu OsI yu nung kyu mu yu fu, Nu
nuw shu kufu kuu, shI yup tu mu fI tsI mbu nu-
ndu nI tsI yu tee nI, utInu. Yuwuu tI unoo
shIy shu nuwuu tsI yun tu fInII pu, wutum shIy
pufuw tumu pu fI ushI fItum shu wu, tfu ngI-
yu.
19
ShIy nuwuu upufI mushu fu ngush,

Apu fIsh nu wund tum kchIt? tfu ngush,


nuw shu, KchI tchu. Zuwu nIII mInum ufung
tuu fI tum tu.
20
ApufI nu kIz puf wuchIn tuu-
fI yu. WIp shu mInum tum kIz puf kunu ngus
tuu fI tum tu. Apup ufu wuchI nu chu unush
Ipu fI nu fu ngI yu. TsI mbun tuu fu ng sIn, Itufu
mInum tsI pu fu ngI yu. AshI fu chu, unoo
wIpuu mInumtutseefu, upup ksu mIsh
chI nu kI yu.
21
AshI fI yu, shIy shu unoo muzI-
nu fu ngush, zuwu nIIIsh nIIuf yumu shI nI.
Nuw unoo nIIu fuu pu muum zunduk tu nu,
Iyuu tfung shu.
22
Itufu, Iyshu shI yuu: Apup
unoo wIpuu nIIu fu kusu muum zund kee ju.
Zungun ku chI nuu fI, upup tsI puch shu pu fI,
shI yuu tfu ngI nI yu.
23
Itufu, shIy shu Iyuu:
Wundu yu ndu unoo nIIu fu nIngeem yushI-
ndu kus, nuw ndu shu pu fI sIyuu pu muum
zund kI nu, tfung shu.
24
Anush kunu pee shI-
nu nI, upu push kusu fu ngu nI yu. Apu puuts-
shu shI yuu kukIsh IchI ngu fu kumu nI fu ngu-
nI yu.
25
AshI fI tuu upup Iyuu kumuch tu fu ngI-
yu. Yusuf wupI tum nuu yu fus, tIfIk pukIch
pxu nxu shI nInts, tfu ngI yu.
2
Itufu, Iyshu
zuwunII pu tI nI nIIuf pu nuu chI nI pu, wutum
kupeefun wuunu kumuch tu ku wu. AshI fI-
yu, Iy zuwunII shuf tu nuu fI nuuk chu nI, ufu
kufuk Iyuu ndu kIs nup chI yu, tfu ngI nI yu.
27
Tfu ngu nI, unoo upup shu: SIy
nuwuu kIyung yuchuk su. SIy yusuk tum su
nuwuu tsI, nuw Izu nIII tsI mbu nu ndu mu-
ApunII Chtufungu44
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
93
fI Ipu fI nu fu ngI yu.
28
MIn IpufI xIku tu
nuu tu fu ngu, ndu kunu pu fu ngI yu. Izuu fu
kunu tsI pu fu ngI nu. AmbI fI pus tu fu ngI yu.
Ndu puk chI yum Ipu fee tsI pufu ngI nu.

TumuyfImusuju ushI fu ng? MungI shI chI-


nu ku fI, muu chI pu fI mungIn shuch tumuz
zuyu fu kutu ngu fu ngI yu, tfu ngI nu.
29
Nu
yusuf mInoots shut Ipu fee tsI much ku-
chush, yusuf kunu tsIp ku chus, nuw shu
unu nguz kIz puf mungI muntsu ku fI
tsI puch shu pu fI nu, tfu ngI yu.
30
WIpu pu
wushu nund tuuk sIn, nIIu fu mun kIz puf-
tu fu mung' kIs tuu kI yu. AshI fI yu, Iy shut
wIpuu kunu tsIp ku chu nI,
31
upu pup shu
ufu tsI pu chI yu. Amb ush ku chu nI,
Iyshu pu fI upu puu kIyung yuchu chI nI yu.
32
Wutum, nuw tu ndu upuu, yusu fI Ipu fee-
tsIsh, wunu sIf tu ndu ksut chI. Wund tuu tI
umbI fI tuu tI yu pus tu ku chu, nuwshut
unu mund nuwuu nu nutsI tuwu pu chI mu,
upu puu tfu ngI nu.
33
AshI fu chu, nut shut
unu fI tum shI yuu mush kI nu, kufu kuu.
Nuw nuu zuwu nIII mu ndI wumIn shI yush
m'chuchoom tuu chI mu. Zuwu nIII nuu fI
wuunI ushpu fIt ssIn upu pup kunup chI-
nu yu.
34
Itufu, ndun nuu umb ush ku fI,

tumu yu fee zI?

WupI tum upu push kusee-


chee? Yuwuu upup kIz puf tunu ku, unoo
nuyu nI ku fI, ndu pu muum zund kI nu,
Utu kufu kuu tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Utu
Ben ju mIn wumIn kufuk pu tsI yu tu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatssha Osiy waanaatsi
zoon!!ee kamanirangu anootsi
45
1
Yuwuu zoonII Utu tsI yuts-
tu fu unoo OsIy muzI nu fu ngu,
tunu muum zundu fu ngI yu. AshI fu chu,
much chu fee pufu ndu mu tu: Nutu
sIy ushpu fI tIs shtu ngu ngInts, tfu ngu,
much chuf shu unu fI tum shI tu nguf tu fu-
ngu nu yu. AshI fum chu sIn, unush wuu-
nuu tsI shu zoo nIIee kumu nI fu ngI yu.
2-3
Anush OsIy kupung tunu fu ngu,
OsIy shu Hebfew shuch kuk tsIyuteefu,
wuu nuu tsI ItsIn su fu kumu nI fu ngI yu.
Nuw sufI OsIytunu.

Apup tumu fu tuufu?

Wundu fI tum kchIt? tfu ngI yu. Yuwuu


kupung tunu fu ngu unoo IchI ngu fu sIn
tputs IjIp to shuch pufu wu tum muzI nu fu-
ngu nu yu. AshI fu chu, zoonII shu kupung
nupux tu fu ngu nu yu. Ndu mInum tI yum
tsI yu tu fu ngu nu yu.
4
OsIy shu: Nuu nInts nIngee mu, wutsI-
fI xIyu ngInts. Wunu sIf tsI yu chInts pu,
tfu ngu, zoonII shI tI sIn unu fI tum OsI yu-
nung wutsI fI xIyu fu ngu nu yu. Anush shu
tsI yu tu fu ngu: SIyuu nuw zuwunII tu nu. IjIp-
to shcheem tputs tupu xu nxu fu ngIs nuw
untu nu.
5
Itufu, punI fInts pu. Yuwu mund
nuwuu tupu xu nxu fu ngIs unu mund tsI yun-
tu fInts pu. ApunII wuunu nuwuu zundu fu-
ngu wuyu fu ngI yu, sIyuum tum tuu fu shIs
tupu chI ndu muu mu.

Nu tsI mbun musuch


yuw Iwu fIz mufI ngu fu ngu un tushI yu nIII-
yu. Wund pshu tu fI zumeet pu musu chI.
Mzu tsee tutsum kI tuu tIch ndu pusuch chI.
7
Itufu, wuunu ApunII nuwuu umb ushI-
muum Ipu su fu ngu, nu nuw nIsh ksut kI nu
sIyuum tuu fu shIs tupu chI ndu muu mu,
Ipu feem tum tIs. Ash ku chu fI, sIysu pzu pu nI-
chIs unoo mu.
8
AshI fu chu, ApunII wuunu
nuwuu nIngeem tsup zungu nI fu ngI yu.
Ndu sIy nuwuu nIngeem zungu nI fu ng su.
ApunII wuunu nuwuu tsI mu fI IchI ngu foom
kufuk kusI fu pufu wuum wIpu nush nu-
fu ngI yu. Amb ushI fu ngu, IjIp to shcheem
tputs IchI ngu foom nu ksut ku fI tuu kI nu.
9
Nutu nuu upu pup mIkeefus nuung-
sInts. Apu push kus ku mchus, upu puu:
Ipu fIsh OsIy nu kchIch chu. OsIy utee ju:
ApunII wuunu nuwuu IjIp to shcheem ksu-
tu muum nu fu ngI yu, ttu ndu, tmut ssu.
AshI fI yu, upu puu, OsIy nIngeem nupu-
tu ndu mu. MIkee fu kusuch pu, ttu ndu,
tng tsu.
10
NIsh kus ku chu, ush pu fI wIpup-
tu fI, wuchI nIIIn pu tuf tu tum, chIn ush pu fI
yushI ndu kum chu, nuw shu nuwu nu ngI tu-
fI tsup Ngu se nush tuu fu sheem wuyu chI-
mu.
11
Itufu, ufu shI yuum IchI ngu foo mIs
kutu nguts punu chInts pu. Ndun nuu
ush ku fI, sIy supu fI IchI ngu fus mufI zI mun
tsI put ssu. Nu wutum wundu fI 5 musuch
mufIz tushIy muum pIsh tu ku wu.
12
SIysu nuwuu suun tu fI kuchIs pufung-
su, nuw zuwu nIII Ben ju mIn nuwuu nu
ApunII Chtufungu44 , 45
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
94
pufu ngI tum tu. Yuwuu tsI tum nuwuu nuu tsI
ItsIn suf pu tu fI sIyuu kumu nI fu ngI unoo
muzI nu fu ng su. Antuu tI nuw ngIch kee zI.
13
SIysu upu puu ItsIn su fus kumu nI mut-
ssu yuwuu kufu kuum kInu fu ngI unoo tsI.
AshI fI yu, mIkeefus upup yumu shI nInts,
14
tfu ngu, OsIy shu zoonII pu Ben ju mIn-
pu puchI peef sIn, tunu fu ngu nu yu.
15
OsIy
zoonII put IchI ngu fu sIn tunu fu ngu sIn,
unu mun Ishumb tu, mInoots shu zoonII
Ishumb tu, Ishumb tu ushI fu ngu, zoonII-
shI tI sIn OsIy put tsI yu tu fu ngu nu yu. Ndu-
shu punI fu ngu nu yu.
1
AshI fI yu, yuwuu OsIy zoonII IjIp-
tosh tsup kusu fu ngu nu unoo pufuw shu
tsI yut ssee muzI nu fu ngu, IchI ngu fu sIn
tputs kupung mung' ksu fu ngu nu yu.
17
Pufuw shu OsI yuu: Zuwu nIIeets Ish
kumu nIng chu. MIkeef sIn buffu mun muu-
chI tuchI pu yu fu sIn, wupI tum Kunuu nup
tsup kunup chI nIIIn pu.
18
Apu fIsh yumu-
shI nInts, ush pu fI muu chI fI tum tIs. Tsu pu-
nee mIs nIshu fI IjIp tosh punu chInts pu,
yuw tsup kIz puf wunu sI fI unu. NIshu fI
tsup tuuk chus, kutu nguts kupung kutung-
kus tuut ssu.
19
AshI fI yu, nu zoo nIIeets Ish
kumuch tung chu, nIsh IjIp tosh kupuu-
choom pshIyf shI nI yumuu mu. Anush
pshtu yu fus, Izu nIIIs, Ipuf tum tIs, upuf tum-
tIs wushu nund yushI ndu muu mu, tchu,
kufu kuu tng chu.
20
Muu chI fI tuu tsIs
ushpu tum kumI ngung tsu. Anu nguz
mungIs muntsu fInts pu. Tsu pu nI ngu zIs
mungIs muntsu fInts tum pu. MupIy fus
ksung tsu. NIsh IjIp tosh muu chI puyu ku nI
un IchI ngu fu punu chInts pu, pufuw OsI-
yuu tfu ngu, OsIy shu zoo nIIee unu fI tum
kumu nI fu ngI yu.
21
AshI fI yu, OsIy shu yuwuu kufuk
kumuch tu ku unoo tumI nu fu ngI yu. Zoo-
nIIee muw kupuu choo pshIyf shI nI yyu fu,
punu tu, punu tu ushI fu ngI yu. Anu mun wutu-
ngu sheemshI tI sIn punu fu ngI tum tu yuw
upus ngoo tsIsh kutung chI nIII nu unoo mu.
22
Anu mun shu wumu feemshI tI sIn kunee-
sIch kumuz wunu sI fI mush mInum tuw punu-
tu punu tu ushI fu ngI yu. Itufu, zoo nIIee mu-
fI shu, Ben ju mI nuu mum zumeet pu kumuz
yuwu nu ndu fI kIz puf wunu sI fImshI unnu-
ndu fI punu fu ngI yu. Anu mun shu kufI keets-
shu 300 mbum mu shI punu fu ngI tum tu.
23
Wupu feem shu 10 buffu upupchI fI nund
yumu yu fu, unu mun muu chI zupun tuchI pu-
yu fu zungu nI fu ngI yu. Anu mun shu yusuf
10 buffu tum wIzu fI nu ndu, unu mun yuw
wupuf upus kutu ngut tu kus chu unoom
kutung tsInu ndu fI IchI ngu fu tuchI pu yu fu,
zungu nI fu ng tum tu.
24
Nuu kuch shI tI sIn,
unush OsIy zoo nIIee wunee ku, AshI fI yu,
nuuk chus wunu sIf nuu tut ssu. Apus shu
ngoo tsIsh suun pu tu nutsuts tInts pu, tyu fu
zoo nIIee zungu nI fu ngI yu.
25
AshI fI yu, uwshtI sIn nuu yu fund sIn,
IjIp too tsup shI tu ngee fund sIn, yusuf
Kunuu nup shu tsup wupu fIsh tu fush kusu-
fu ngu nu yu.
2
Kusee fum chu sIn, wupu fee,
Apuu, shIy Ipu fIsh OsIy tuuf chu. Antuu tI
tsI pu fu ngee ju. Nu kupeefunoom kInu fu,
IjIp too tsup ksut ku tuu kI yu, tfu ngu nu-
yu. Akop shu unoo muzI nu fu nIIu, mung'
zuw ushI fu ngu, Mungu pu fI IpufI tnu yu,
tfu ngI yu.
27
Itufu, uwshtI sIn ush pu fI OsIy
kumuch tu fu ngu unoo IchI ngu fu kumu nI fu-
ngu nu yu. MI shut, kupuu choots shu pshIyf-
shI nI ymu ndu fu ngItum sI nu yu. Akop shu
unoo pufu ngu,

Kuupu zuf kus tIs? tfu-


ngu, mung' kIz puf ksu fu ngI yu.
28
AshI fI yu,
wIpuuts shu: ZufuktI schu. Nu IpufI OsIy
wundu fI pu fI kchI tu yu. Ndu tu fI tsI pu fI Ipuf-
pI pungu tu mu, Ako pu fI nI tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu OsIy
wupu feem zoo nIIIsh tsI yut ssee zungu nI-
fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatssha
Akoparini Ijiptop tsap naatarangu anootsi
4
1
IsfueI shu wutsu pu nee kusu yu-
fu nIIu, yuwuu muu chI fI puyu ku
unoo IchI ngee fu nIIu, IjIp top shu nuu yu-
fu nIIu, tsup Beef se bush shu kusu fu ngI-
yu. Anush shu kusee fu, Apu nIIee yuwuu
wupu fIn Isuu ku fI nI chI nu fu ngu unoots tum
ungIf tu ku, muu cheetsI muchI fu ngI yu.
2
Anu fI tum psuun muu fu nIIu, unush Apu-
nIIee pumu su fu ngI yu. ApunII shu: Ako puu,

tumu fIm tu? tfu ngu, Akop shu: NIsh tu ndu,


upuu, kusu fu ngI, tfu ngI yu.
3
ApunII shu
Ako puu: Nuw ApunII tu nu. ShIy upu fI nIsh
ApunII Chtufungu45 , 46
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
95
Isuuk nuwuu kupung chI nu fu ngI yu. AshI-
fI yu, punI fInII pu. MupIy fush IjIp top tsup
nuu ngI. Amb nuuk chush, ufu ufu ngI nu shu
chI nIII nIsh tsu puf nu sIsh pzu pu nI chI yu.
4
Nuwuu nu shI yuu IjIp top tsup much chInII-
pu. Yusuf uyum shI yu chI chee nIIu fu nuf
nuwuu nu tsu pun pI tum tIsh Kunuu nup
wuyu chI mu. Itufu, shIy nuu unshu fI shu-
pu tsI puch shu. TsI puk chush, Ipuf shI tIsh
OsIy shI yuu ksut chI yu, ApunII Ako pu fI-
nee tsI tfu ngI yu.
5
Beef se bu mund shu tsup
kuk chu sIn, wupu fee Ako puu kupuu chush
pshIyf shI nI Izu fu fu ngu nu yu, yuwush IjIp-
to shuch kufuk zungu nI fu ngu unshu. Anu-
mun shut, kIzu tum nIIuf pu tu fI ushpu fI tIn
kupuu chush pshIyf shI nI zufu fu ngu nu yu.

AshI fum chu sIn, ush pu fI yuwuu Kunuu-


nush tsup puyu ku unoo IchI ngu fu IjIp top
tsup muchI fu ngI yu.
7
WIpu tum, kumuz, kIz,
wuchI nIII nu tum, ushpu fI tIn kchI nguf sIn,
IjIp top tsup nuu tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako-
pu fI nI Kunuu nuu tsup shI tu ngee fu nIIu,
IjIp top shu tsup nuu tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatssha Akoparini wachin!!in
Ijiptop tsap naatarangana anootsi
8b
Akop IIyush Ipu fI nu fu ngI yu Iwu-
chIztu mu fI nI suf Rube nu.
9
Ruben shu uwshut ufung Ipu fI nu fu ngI-
tum tu, suf
Anuku,
FuIu,
Esfon,
Kufm.
AshIp Ruben wIp tuu fu ngI yu.
10
Anu mun shu, IIy shu tum Ipu fI nu fu-
ngI yu suf SIme nu. SImen shu ufung
Ipu fI nu fu ngI yu suf
JemueI,
JumI nu,
Ohud,
JukIn,
Sojuf,
SuuI.
Itufu, unshu SuuI mIn shu chIsh wIzunII
Kunuun shu chIsh kIz Ipu fI nu fu ngu unu.
Ashpu mun chu SImen wIpu.
11
Anu mun shu, Ako pu tum wIp IIy-
shuch tum tu suf IevIy tuu fu ngI yu.
Uwshut ufung Ipu fI nu fu ngI yu, suf
Guef sn,
Que jut,
Mefu f.
Ashpu mun chu IevIy wIpu yu.
12
Anu mun shu Ako pu tum Ipu fI nu fu ngI-
yu IIy shu tum tu suf Utu. Uwshut ufung
Ipu fI nu fu ngI tum tu, suf
Ef,
Onn,
SeI,
Fufes,
Sefuh.
Ashpu mun chu Utu wIpu yu. Itufu, Utu
wIp Kunuu nush tsup tsI mbun tsI pu fu ngI-
yu, suf
Ef,
Onn.
AshpI sIn wIpu shu fI tsI pu fu ngu nu yu.
Anu mun shu Ako pu tum wIp IIy shuch
Fufes, uwshut ufung Ipu fI nu fu ngI tum tu.
Suf
Hes fon,
HumuI.
Ashpu mu nu Fufes wIpu.
13
Anu mun shu Ako pu tum wIp IIy shuch
suf Isu ku fu. Uwshut ufung Ipu fI nu fu ngI-
tum tu, suf
ToI,
Pow,
Job,
SIm fn.
Ashpu mun chu Isu ku fu wIpu.
14
Anu mun shu, Ako pu tum wIp IIy-
shuch tum suf Subu In. Uwshut ufung
Ipu fI nu fu ngI tum tu, suf
Sefed,
EIn,
Juh IeeI.
Ashpu mun chu Subu In wIpu.
15
AshI fI yu, Ako pu fI nI wIp kumuz
ushIp IIyush Ipu fI nu fu ngI yu. WIp shu kIz,
suf DInu, Ipu fI nu fu ngI tum tu. Pudn-
Afumup tsup Ipu fI nuf shI nu unu. AshI fI-
yu, Ako pu fI nI wIp IIy shu, wuchI nIII nu-
tum tu wushu nu ndu fI kumuz, kIz ushI fu
33 pzu pu nee fu ngu nu yu.
ApunII Chtufungu46
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
96
1
Ako pu fIn shu yuwuu mInush shut kIz
IIyuu much chuf suf SII puu yumu yu fu,
suf Gud Ipu fI nu fu ngI yu. Gud shut uwshut
ufung Ipu fI nu fu ngI yu, sufu
Sefo,
Hugu,
Esbn,
Sun,
Ef,
Afod,
AfeI.
Ashpu mun chu Gud wIpu.
17
Anu mun shu SII pu tum wIp suf Asef
Ipu fI nu fu ngI yu. Asef shut ufu ngeem Ipu fI-
nu fu ngI tum tu, suf,
Imnu,
Isv,
Isv,
BefI,
unu mun shu wIp kIzu tum Ipu fI nu fu-
ngI yu, sufu Sefuh.
Ashpu mun chu Asef wIpu.
Anu mun shu BefI shu uwshut ufung
wIp tsI mbun Ipu fI nu fu ngI tum tu, suf
Ebef,
MuI kI yeI.
AshIp wushu nund IchI ngu fu tuu fu ngI yu,
18
Akop SII push IchI ngu fu wuchI-
nIIIn pu tu fI wushu nund 16 pzu pu nee-
fu ngI yu. SIIpu Iubun chu much chu fI-
mu nu. AshI fu chu Iubun wIpuum shu,
IIyuum shu much chu feem punu fu ngI yu.
Akop shu ufung yumu fu ngu unush wIp
wunI ndu fu ngI yu.
19
Ako pu fIn shu Ruke Iush tsI mbun Ipu fI-
nu fu ngI yu. Iwu chIztu mu fI nI sufu OsIyu,
unu mun shu Ben ju mIn.
20
OsIy shu uwshut
ufung tsI mbun Ipu fI nu fu ngI tum tu. Iwu-
chIztu mu fI nI suf
Munu ses,
Effu yIn.
Ashpu nund tum OsIy wIp IjIp tosh tsup
nIIuf tu fu ngu nu yu wIzu nIIIsh Ase nu-
tu. Ase nu tuu kufukchu PotI fef wIpu-
yu. Itufu, PotI fef yukut suf Un unush
ptIfeem ufkuf tuu fu ngI yu.
21
Akop shu RukeI shu tum Ben ju mI nuu
Ipu fI nu fu ngI yu. Ben ju mIn shu ufung Ipu fI-
nu fu ngI tum tu, suf
BeIu,
Bekef,
Asbef,
Guef,
Nuumn,
Eh,
Ros,
MopIm,
HupIm,
AfdI.
Ashpu mun chu Ben ju mIn wIpu.
22
AshI fI yu, IchI ngu fu Ako pu fI nI wIzu-
nIIIsh Ruke Iush wuchI nIIIn pu tu fI, wushu-
nund 14 tuu fu ngI yu.
23
Ako pu fIn shu BII huu yumu fu ngu,
unush shut Ipu fI nu fu ngI yu Iwu chIztu-
mu fI nI suf Dun. Uwshut ufung mInum
Ipu fI nu fu ngI yu suf HusIm. Anu mun shu
BII hu tum wIp suf Nef tu IIy tuu fu ng tum tu.
24
Nef tu IIy shu uwshut ufung Ipu fI nu fu-
ngI tum tu. Iwu chIztu mu fI nI suf
Juh seeI,
GunI,
Jesef,
SIem.
Ashpu mun chu wushu nund 7 Ako pu fI nI
BII hush wuchI nIIIn wunI ndu fu ngI yu.
25
BIIhu Iubun chu much chu fI mu-
nu. Iubun wIpuum shu, Ruke Iuum shu
much chu feem punu fu ngI yu. Anoots-
shu Akop shut yumu fu ngu unush wIp
wunI ndu fu ngI yu.
2
Ako pu fI nI wIpu pu wuchI nIIIn pu IchI-
ngu fu wushu nund 66 tputs tuu fu ngI yu.
Itufu, wIpuuts shu wIzunII ndu tchI fu-
ngI yu. AshpI sIn un tputs IjIp top tsup
nuu tu fu ngu nu yu.
27
Ashpu fI shu wushu nund OsIy pu tu-
fI wIp Akop muu chI fI 70 IjIp tosh tsup
wushu nund tuu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako pu-
fI nI wIp IchI ngu fu sIn IjIp top tsup nuu tu-
fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatssha Akoparini wipapa Osiypat
chamayangarangana anootsi
28
Ngoo tsIsh nuun tu chu, Ako pu-
fIn shu wusI nu tsI yut ssee tuyum zu-
ApunII Chtufungu46
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
97
fu wIpush Utu sh zungu nI fu ngI yu.
WusI nu zuwunII shIsh yusu mu chu.

TumuyfeezInI Iy tsup Ngu se nush kus-


chI nee? Anush shI yu pu pung chI nI pu,
tundu tng chu. Anoom wusI nu kumu nI-
mu chu, tfu ngu, wIpuu Utu wusI nu
zungu nI fu ngI yu. Amb sheefu, tsup Ngu-
se nush kusu fu ngu nu yu.
29
Kuseef nu unoo OsIy shu muzI nu fu-
ngu, much chu fee, Nutu nuw kupuu chu fI
pshIyf shI nI nuu muum wunu sIf yufu-
ngInts, tfu ngu, kupuu chush pshIyf shI nI
zufu yu fu, ngoo tsIp wupu fee chu mu yu-
ngu ku tu nuu tu fu ngI yu. Apus nuu nu tu nu-
sIn, wupuf put chu mu yu fu ngu sIn, puchI-
peef sIn, kupung tunu fu ngu nu yu.
30
Wupuf shu, Mshee, nutu nuu shI yuu
pukee nu kchI ptuf tI.

ShIy nu wund
kchI tIsh tuu kIsh? Nuw nu kIz puf wuchI-
nu yu nu, mutu shu pu fI tsI pu chI nu, wIpuu
OsI yuu tfu ngI yu.
31
OsIy shu zoo nIIee ush pu fI, wupu-
feets tum muu chI fI ush pu fI shu nee fu nu
unoo, Nuwmu kufuk pu tsI yu chI mu.
Zuwu nIII nutu nuu kusu teen sIn chu,
yuw Kunuu nush tsup tuu fu ngu nu unu.
UwshtI sIn nu nuwu pu tuu chI nIII nu yu,
tchI mu.
32
Nuw zuwu nIII chI nuz pun tuuk sIn,
chI noots tum zupun yushI ndu fu ngu nu yu,
opee ju tum, wuku fu tum, mIshu IchI ngu fu
yuw muu chI zupun puyu ku nu unoo nIsh
yushI ndu fu ngu nu yu pzu pu nI muu mu,
nuw kufu kuu pufu wuu tchI mu.
33
Pufuw sIyuu kufuzeefu, mush ku chu,

SIy muy pun tufu wuz tuk su? tk chu, sIy-


sut ItsIn su fus kumu nIng tsu,
34
Iy chI nuz-
pun tu nI chu. Opee juu chI nu ku nI tuu ku nI-
yu. Wutum puchI fI nI ufu chI nuz pu nI fI
tuu fu ngu wu, tng tsu. Amb tk chus,
ufu kufuk shu pufuw, sIyuu unu fI tum
Ngu se nush tsup wuyu chI ntsu. Suu mu tu fI
tsu pu nee mIs punu chI yu, wutum IjIp to-
shuch tputs chI nuz pun put ndu kuupu
Ipun ku nu yu, zoo nIIee wunee ku OsIy
ntuf ushI fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako pu-
fI nI wIpu pu OsIy pu chu mu yu ngu fu ngu nu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatssha Akoparini Ijiptoshuchpa
kurak tsiyatarangu anootsi
47
1
OsIy shu pufu wush pung'
kusee fu, Ichee, nutu nuu chu
upup Kunuu nu mund tsup kyu shI nu sIn,
ush pu fI zuwunII tum tI nu Ngu se nush tsup
kusee nIII nu. Muu chI fI ush pu fI chI nu tum
opee ju, wuku fu tum yushI ndu fu ngu nu yu,
tfu ngI yu.
2
OsIy shu zoo nIIee 5 Ipuseefu, Kufuk
zuwu nIIeetsI wuunI pungup tu, kufu-
kush pung' yup shtu fu ngI yu.
3
Kufuk shu,
Zuwuu,

sIy muy punIs tufu wuz tu kus


tuuk su? tfu ngu, uwshtI sIn, Kufu kuu,
Iy tpu tsI nI chI nuz pun tu nI chu. Opee juu
chI nu ku nI tuu ku nI yu, wutum puchI fI nI
ufu chI nuz pun tuu fu ngu wu.
4
Nu nIng shu
shI yush tsu pu nIsh tuu muum kusu fu ngu-
nI yu. Wutum Kunuu nush tsup Iwu fIz
mufI ngu fu ngu, mufI zI mun tsI puk chu nI,
nu nIng shu kusu fu nI yu.

Yup shtu ju opee-


ju fee tsI nI yunu nguychInI? Anoomchu
nu shI yuuts shu mush ku shI nI yu.

ShIy
umukshu?

Iyuum nIsh Ngu se nuu tsup


pu nuch tu tu zIsh? tfu ngu nu yu.
5
Kufuk shu: OsI yuu, Nu upu fIsh,
zuwunII tum tIsh shI yush tuu mu nI utu sIn
kusu tu fu ngu nu yu.

AshI fI yu, shIy shut


shuu nu tsup Ngu se nuu pu nung chu. MI-
shut, nuwshut shI yuu tchInII pu, Yuw
zuwu nIIIsh chI nu zee kupung ksu tu muum
yusu fu un nuwuuts shu chInI ksu tu mu pun
tuu chI yu, kufuk OsI yuu tfu ngI yu.
7
OsIy wupu feets tum kufu kush pung'
yup shtu fu ngI yu. Akop shu kufu kuu
tususeefu, tsu push much tImuch tu
ushI fu ngu,
8
kufuk shu, Ichee,

shIy
wunIp shu musu chI fIsh tuufu? tfu ngu,
9
Akop shut: Nu kIz puf wuchI nu fu ngu fI,
musu chI fI 130 tuu fI yu. Nuw xIm pu nI fI tI
tuu kI nu. Yup zund kI umbeew xIx tu fu-
shIn ush kI nu. Itufu, ushIp ushI fu ngu fI,
nuwuum zupun tuxu fu shIsh tuu fu ngI yu.
Itufu, nuw puchI fI zItu mI nuw nuwu-
mund ufu ngI nu shu kIz pu feew wuchI nuw
tuu fu ngu nu yu, tfu ngI yu.
10
AshI fI yu, tsI-
yu tsIs Iwu pu fum chu sIn, Ako pu fIn shtI nI
ApunII Chtufungu46 , 47
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
98
punIf pu tu fI: Kufu kuu, Xumu chI, tyu fu,
shI tu ngu fu ngI yu.
11
OsIy shu yuwuu kufuk tfu ngu
unu fI tum tumI nu fu ngI yu. Wupu feem,
zoo nIIeem tum tsup Ngu se nuu kIz puf
wunu sI fI unoo yukut RumsI su nu ngI fI
punu fu ngI yu.
12
Sheefu, unu mun wutu-
ngu sheem shu ushpu fI tum wIpu mu fItum-
sIn mufI tu muum punu fu ngI yu. Kutung-
tsee yyu fu, zoo nIIee muw mInoom
ushpu tum, mInoom shu ushpu tum sheefu
tutsu moo fu punu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako-
pu fI nI IjIp to shuchpu kufuk tsI yu tu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatssha
Osiy tputsee kamachtamaam tsiyatssee
kaneesich yandarangu anootsi
13
Anpuf shu IjIp tosh tsup tIfI koo tutsum-
kI tuut ssIn, ndu kxu nu fu ngI yu. Kunuu-
nush shu tsup ushI fu ng tum tu. IchI ngu fu
tsu puf nus Iwu fIz mufI ngu fu ngI yu. Tputs
mufI zI mun puk chIm tsI pu muum pIsh tu fu-
ngu nu yu.
14
AshI fu chu, OsIy shu yuwuum
tputs wutu ngush pIsh tu fu ngu unoo muw
tIfI koo tupu xu nxu fu ngu, kufI kee zupun
ytu, ytu ushI fu ngu, pufu wush shu pung'
xunu tu fu ngI yu.
15
Amb ushI fu ng sIn, IjIp to-
shuch tputs IchI ngu fu sIn ufkI fee tuchI-
ngu fu ngu nu yu. Kunuun shuch tum tputs
wuu nuu tsI ufkI fee tuchI ngu fu ngu nu yu.
AshI fu chu, OsI yush pung' kuseef sIn, Kufu-
kuu,

tumuy chee zI nI? KufI kI fI nI ndu nI wu.

Ndu shu Iyuu nuyu nI kIsh?

Tumufeeju
shIy pufush, Iyshu tsI pu chI nI? Ndun nuu
Iyuum kutung shI nI punu kush, ufu mufI zI-
mun tsI pu chI nI yu, tfu ngu nu yu.
1
OsIy shu, ZufuktI schu. KufI kI fee tsIs
tuchI ngu fu ng pu su. Itufu, wutum chI nIs
tuu fu wu. Nuwuum shu chI nee ts Is punu-
kum chus, nuwshut unu mund sIyuum
kutung tsee punu chInts pu, tfu ngI yu.
17
AshI fu chu, uwshtI sIn unu fI tum chI-
noo, kupuu chu, opee ju, kuup fu, wuku fu,
buffu, ushI fu putu fu ngu nu yu. Sheef sIn,
unpu shu kutung tseem puxu nxu fu ngu nu-
yu. AmbI fI ush ku sIn, IchI ngu fu sIn unufI
musuch tuu fu ngu nu yu.
18
AshI fI yu, un musuch tushIy fum chu,
unush chI nootsshI tI sIn tuchI ngu fu ng sIn,
yusuf OsI yush kuseef sIn, Kufu kuu, shI-
yuu ItsIn su fu nI kumun kI nI yu. Ndu ngu tu-
nI ngIch ku nI utI nI yu. KufI keetsI mu tuchI-
ngu fu ngu nI, nuuch shu In chI nee tsshI tI nI
tuchI ngee nI yu. AshI fI yu

muy push tu ju
kutung shee mu nI puxu nxeechI nee? Ash-
pI fI muu chI fI tuu tsI nI chI ngu yu nI wu. Nu
mzu fI mu fI shtI nI, mI shut yuunu nutsI nI
ushpunu ndu mu fI shu tuu fI yu.
19
Iy ngu tu-
nI tsI puk chu nI,

chu ku ju Iyuum mzu fee-


mu nI tufu wuz tuch? AshI fI, pufu wuum shu
much chuf tuu chI nI pu. ShIy shut Iyuum
tIfI koo wuch punuk chus, Iy shut unoo
tutsumchI nI pu. Ash ku nI, kufu kuum shu
tufu wuz tu ku nI tuu chI nI yu, tfu ngu nu yu.
20
AshI fu chu, OsIy shu unu fI tum, uyu,
tfu ngu, IjIp to shchee tputs muzuf ush pI-
fI pufu wuum wutsu pun puxu nxu fu ngI yu.
MufI zI mun tsI puk chu sIn, wutsu pu nee-
ts shu tupu xu nxu fu ngu nu yu.
21
Amb
ushI fu ng sIn, IjIp to shuch tputs IchI ngu fu-
sIn, pufu wuum shu much chuf kInu fu ngu-
nu yu.
22
Itufu, upunII putsshI tI sIn ufkuf
mupIyf sIn tuu fu ngu nu yu. Wutum pufuw
kutung tsee IchI ngu fu zuf punu fu ngu wu.
AshI fu chu, muzu fee ndu tupu xu nxu-
muum zundu fu ngu nu yu.
23
ZupIsh sIn sInu fu ng shut, OsIy tIp-
tsI fee: Nutu nuu nuw nu sIyuu tsu pu nIs
puxu nxu fu ngI nu wu. Nu kufuk shu tu ndu
wutsu pu nI. SIysu unoo tufu wuz tung-
tsu, nuw tutsumsheemIs punu chInts pu.
24
AshI fu chu, nuw shu sIyuu ItsIn su fI
utInu. Mzuf shIs pusu fum chus, sIy sut
kufu kuum wutsu pu nI mund ushpu tum
wunu see pu nung tsu. Nupuz zumeet-
pu tsumb pusuk chus, ushI fI kufu-
kuum shu unchIch mInum tum tsumb
yyu fus pu nung tsu. Amb ush ku chus,
Ipun pu nu foom shu tsumb Ituch ku un
suu mu tu fI shu kutung tseemIs, Ipu fee-
mIs, muu chI fI tuum tum tIs, kchI tu muum
yts su. Anshu tum wuchoo tutsu mu muum
yts su, tfu ngI yu.
25
AshI fu chu, tputs-
shu OsI yuu: Iy mufI zI mun tsI pu muum
wufI tu fu ngI tuu tu nI, Itufu shIy shut Iyuum
kutu nguts pu kupung Istu fu ng shu. ShIy
ApunII Chtufungu47
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
99
umb ushI fu ngush, nu wundu fI tum kchIt
tuu ku nI yu. AshI fI yu, yuwu mund ushI fu-
ngIsh unu mund Iyshu pufu wuum shu pu fI
much chuf tuu chI nI yu, tfu ngu nu yu.
2
Anu mun OsIy shu IjIp to shchee tpu tsI
kumuch tu muum tsI yut ssee kunee sIch
yundu fu ngI yu. Tputs muzu fIsh wunu see
zumeet pu kIIo pusuk chu, unchIch pufu-
wuum shu mInum tum kIIo punu chI yu.
Sheefu, wuumu Ipun pu nu foom shu kIIo
yuchI yu, tyu fu, kIfu ku mun yundu fu ngI-
yu. AshI fI nu In zuf tsI yu tsIs unu fI tum
tuu fI yu. AshI fu chu, wundu fI tum upunII-
puts ufkuf ndu kutung tsee kufu kuum
punu ku nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuuts shu
OsIy tpu tsee kumuch tu muum tsI yut ssee
kunee sIch yundu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatssha
Osiy wapar tsiyatarangu anootsi
27
Ako pu fI nI Kunuu nuu tsup kusu fu-
ngu, IjIp top shu kusee fu, Ngu se nush shu
tsup tuu fu ngI yu. Anoo wutsu pu nee mu-
fI shu yufu ngI yu. Anshu fI shut wuchI nIII-
noom ufu ngI nu shu pzu pu nee fu ngI yu.
28
Ako pu fI nI Ngu se nush tsup 17 musuch
tuu fu ngI yu. AshIp musuch tuu fu ngu,
kIz pu fI nu shu wuchI nu fu ngu, wushu nund
musu chI fI nI 147 tuu fu ngI yu.
29
AshIp musu chI fI nI tuu chu, Ako-
pu fIn shu: KIz puf chu wuchI nu yu nIII,
tfu ngu, wIpuu OsI yuu tsI yut pI tu,
tpu tsIsh tsI yut ssee kumuch tu fu ngI yu.
OsIy shu unu fI tum wupu fIsh, kusu fu ngI-
yu. Akop shu wIpuu: Mshee, nutu nuu
ItsIn su shtI kumun chInII pu. Ndu shIy
nuwuu ngI chI muum kuwIp tIsh muxI shI
puzu ngu ndu mu. TsI puk chu fI, nIshu fI
nuwuu IjIp tosh tsup mupIy sh pu. Yuwu fI
tyu nIII, unu fI tum k'keetsI puyu ngu ndu-
mu.
30
NIshuf tu tuu tI tsup tsI pu ku fI, zItu-
mIn put Apu nIIIp Ipun kum chu fI, shIy shut
nuwuu yyu fush, yupI tum puchI fI nee tsI
mupu fu ngu nu umbI tum mupu ngu ndu mu,
wIpuu OsIyu tfu ngI yu. OsIy shu, Apuu,
tsI puk tuu tee shu, umbI fI wuyu chInII pu,
tfu ngI yu.
31
Akop shu muu shI mun putu-
yu fu, OsI yuu: ApunII wuunu pufI tum,
zufum pu tu fI nuwuu tngu ndu mu, wIpuu
tfu ngu, OsIy shu, Apuu, shI yuu kukIsh
zufum pu tu fI puyu chI mu, tfu ngI yu.
Ako pu fIn shu unu fI shu Apu nIIee kIs
ungIf tu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako-
pu fI nI wIpuu OsIyu kumuch tu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatssha
Akoparini wachin!!inoom Osiyaam wip
waanaatsi wizpurirni panarangu anootsi
48
1
Mus sI fI tum, OsIy shu tsI yut-
ssee muzI nu fu ngu, Apu fIsh
kIz puf tu ndu wungu yu, tputs tfu ngI yu.
OsIy shu unoo muzI nu fu ngu, wIpuu tsI-
mbu nu fI yumu yu fu nIIu, Munu ses mI shut
Effu yIn, ushI fu wupu fIsh yushI ndu fu-
ngI yu.
2
Tputs shI tI sIn, Ako puu, Ipu fIsh
OsIy shI yu nguz tsI yu tu tI tu, kusee nIII yu,
tfu ngu, Akop shu upI nIII fI chIy zu tu fuu
sheefu, wIf mu shu fI kuxIn tu ushI fu ngI yu.
Sheefu, wIpuu OsIyu tsI yu tu fu ngI yu.

3
Mshee, Apu nIII mu fI kIz puf chu.
Wumu fI kusI fu kufuk tuu kI yu.
SIf tumu upus yuk tush Iusush,
Kunuun shu fI tsup, nuwuu
ApunII tsI yu tu fu ngI yu.

4
Nuw shI yuu chI nu kI nu.
ShI yuum kupung Istu chI mu.
Ufu Ipu fIsh zupun pzu pu nIt shu.
ChI nIII nI tum tIsh pzu pu nIch tum shu.
Ash ku chush, shI yuu nu ndu fI chI-
nIII nIsh wutsu pu nee mu fI tum,
wutsu pu nee mu fI tum, sheef-
sIn yuchI nIII nu yu, ApunII
tfu ngI yu.
Anush ApunII nuwuu
kumu nI fu ngI yu
yuwuu nuwu chIch Kunuu nuu tsup
wuu mu tu fI wutsu pun puyu chI-
nIII nu unoo tsI.
tfu ngI yu.
5
Nu, shIy shut nIngeem nuu tu fu ngush,
kIzuu yumu fu ngush, Ipu fIsh wunI ndu fu-
ngI yu. Nuw ndu tu mu nIngeem kus chu fI,
Ipu fIsh ufu tu fI Effu yIn, Munu ses ushI fu
nIIuf tu fu ngu nu yu. AshI fI yu, nuwshut
ApunII Chtufungu47 , 48
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
100
Ipu fee tsIsh tsI mbu nuf tuu nuwuu nu
Ipuf pu zI Rube nuu, SIme nuu ushI puz
ushI fu nu chI mu.

Afung Ipu fI nu kI nuu-


fee shu ushI fu, unoo tsI nu shuu mu tu fI shu
Ipu fIsh tuu chI yu. UwshtI sIn zoonII pu
Effu yIn put, Munu ses pu tu tum wushu-
nund tuu chI nIII nu yu.
7
MI shut, yuwu puf
Pudn-Afummund tsup kunu pu fu ngu nI
unpuf Kunuu nush shut tsup yukut Effu tu
kuyu mu nu shu uneefIfnIsh zuwu nIIeets-
Ish Ipu fI nu yu fu, unshu fI shu zufeefu
tsI pu fu ngI yu. Nuw shu unshu fI tsup
mupu fu ngI nu. Itufu, nut shu unoo yukut
BIfI nguu su mu fu ngu nu yu, tfu ngI yu.
8
Anu mun wuchI nIII noots shu pufu-
ngu, Mshee OsI yuu,

chuk shI tI sI nu yu
Inee? tfu ngu,
9
OsIy shu: Apuu, nuw chu
IpufI. Wutu chu ApunII nuwuum Ipu fee mI
nIsh tsup punu fu ngu ndu unu, tfu ngI-
yu. Akop shu: Ipu fIsh nuwu nu ngI tu fI
tunu xI nu ngI. Ipu fee mIsh nuwuu nuu tsI
wIz pu fI fI wunu sI fImshee punu chI mu,
tfu ngI yu.
10
Wutum unpuf shu Akop kIz-
puf wuchI nu fu ngu, wuch ufup pu muum
pInu su fu ngI yu. OsIy shu wIpuu Itu tu fu-
nIIu, upu chI fI nung wunumb tunu xI nu tu,
mInoots shu wIp mInu ngI chIch wunu mbI-
nung tunu xI nu tu, ushI fu ngI yu. Akop shu
wuchI nIII noo puchIpeefu Ishumb tu,
mInoots shu Ishumb tu ushI fu ngI yu.
11
Sheefu, wIpuuts shu OsI yuu:
Mshee, nuw sIf mungI shI
chI nu fu ngu fI,
uyum tuu tI ndun pu fI Ipu fee tsI
pung chI nu, tfu ngI nu tu nu.
Itufu, nut shu ApunII nuwuum
kupung Istu fu ngu,
shI yuu, Ipu feets tum tIsh pukee nu,
tfu ngI yu.
12
WuchI nIII noo puchIpeefu Ishu mbu-
fu ngu, unu mun OsIy shu wIpuu yusuf
tuwunII tu fu ngI yu. Sheefu, uwshut
wupu fIsh wuts tutunII tu yu fu, much
tsu push kIz puf tImuch tu ushI fu ngI yu.
13
Anu mun shu, wIpuu putsI su fI nee tsI
Munu se suu wupu fI nung upuch tum
mbu tsu nu nguch tunu xI nu fu ngI yu.
MInoots shu wIp nIIu fu fI nee tsI Effu yI nuu
mbu zI nu nguch tunu xI nu fu ngI tum tu.
14
Ako pu fIn shu ApunII pu tsI yut pI tu,
uwee mbu tsu nu nguch nIIu fu fI nI mun shut
much putu fu ngI yu. Uw mbu zI nu nguch-
shu chu fu pu ngu yu fu, Iwu chIztu mu mun
much putu fu ngI yu.
15
Sheefu, wuu nuu tsI shu wIz pu fIf nI
wunu sI fImshee punu fu ngI yu.
Apu nIII mu fI kIz puf chu.
Wuu mu fI wunu sIf zItu mI nuu
puchI fI nee tsI
Apfu hu mu fI nee, upuf nee ts-
tum Isuu ku fI nee wunu sIf
ksu tu fu ngI yu.
Ufu Apu nIIIsh tuchI tu fu ngu nu.
Yuwu mu ndu fI nuw nIIuf tu fu ngI unu-
mu ndu fI nuwuu ksu tu fu ngu,
nut shu In wundu fI tum nuwuu
ksut kI yu.

1
ApunII nuwuu puchI ndu fu ngu,
yutu fIt shIsh ndu nuwuum
tushIy fu ngI yu,
tfu ngu, Apu nIIeets shu mush ku,
Apuu, shIy shut nee nIIu fuu wunu sIf
ksu tung chu.
NI chIch uyum nIIu fu nuf
pzu pu neek chu sIn,
IchI ngu fu nuwuch chI nu ndu fI muu-
chI fI tI tuu chI nIIIn pu.
Nuwuu nuu tsI, Apfu hu muu fI nee-
ts tum, Isuu ku fI nee ts tum suf
uyum tuu tI mbI zu fu sI nu pu.
WuunI nuwu chI chI nu ndu fI
tputs tsu pu fu nu sIsh ztufu
tuu chI nIII nu yu,
Ako pu fI nI Apu nIIee mush ku tfu ngI yu.
17
OsIy shu yuwuu wupuf nIIu fu mun shu
Effu yI nu mun uw mbu tsu nu nguch putu-
fu ngu unoo ndu kIs pufu ngu, wupu fee
uwee Itutseefu, putsI su mun shu much
wuyu fu ngI yu.
18
Apuu, wuts tu. Amb shI-
fInII pu. Munu se su mu nu kuwIsh mbu tsu-
nu nguch wuyu ngI, tfu ngI yu.
19
Itufu, Akop shu wIpuu: NdunI, mshee.
Yusuf tuu tI, nuwuu nu zund ku fI umb
ush kI nu. Munu ses ufu kIz puf tuu chu,
wuchI nIIIn pzu pu nIch tum pu fee. Itufu,
ApunII Chtufungu48
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
101
kuupu zoo nIII mu fI Effu yIn nIIu fu tuu wuu-
mu fI kusI fu wuchI nIIIn zupun tuu chI yu.
20
Ayum nuwu chIch nIIu fu nuf wIpuum
wIz pu fIf nee wunu sI fImshee punuk chu-
sIn, Apu nIIee mush ku sIn, Apuu, shIy
tumu fu Effu yI nuu mIshu Munu se suu
chI nu fu ng shu umbI tum shIng chu Ipu fee-
mI, Apu nIIee mush ku sIn, tchI nIII nu yu,
Ako pu fI nI tfu ngI yu. Amb tfu ngu,
Effu yI nuu Iwu chIztu muum puz ushI fu nu-
fu ngI yu. Munu se suuts shu nIIu fuum puz
ushI fu wuyu fu ngI yu.
21
AshI fI yu, wuchI nIII noo tsI yu tum
Iwuts pu fum chu, wIpuuts shu OsI yuu:
Mshee, nutu nuu mus sI fI shu pu fI
tsI pu chI nu.
Itufu, tsI puk tuu tee nu,
ufu ApunII shI yuu ksut chI yu.
Wuunu shI yuch chee nIIu fu nuf uyum
yusuf wupI tum wuyu chI yu
yup tum sIf tumu zItu mIn puchI fI-
nIs tuu fu ngu nu umbI tum tu yu.

22
Nu shI yuum kupung Istu chInII pu.
ShI yu mu fI zuwu nIIeets Ish IchI ngu-
foo kusI fush tuuch shu.
Yuwuu Amof fewshuchee wutsu pun
Seke muu Itu tsI fu ngI unoots tum
tsup shI yuum shu punu chInII pu,
tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako-
pu fI nI wuu nuu tsI wIz pu fIf nI wuchI nIII-
noom punu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatssha
Akoparini mutatanasha tsipachu wipawaa
ashpari waneeyaru kasarangu anootsi
49
1
Ako pu fI nI wIpuu ush pu fI
kufuzeefu, Nuu nInts. Nuwush
kusu ngInts. SIyuu wunu sIf tuu muum
wunI chInts pu. Nuw tsI puk tuu tee nu,
suunI tsu pun shIsh tumu yu fee zIs uyum
tuu chIs unoo kumun chInts pu.

2
SIysu nuwuu Isfue Iuu tsI k'keetsI
muzI nung tsu,
Nuw sIyuu IpufeetseefufI
wunI chInts pu,
tfu ngu, wIpuu putsI su fI nee tususeefu,

3
Mshee Rube nuu, shIy chu
Iwu chIztu mIsh,
wutum shI yuu tsI mu kunu ngus tu-
mu sI Ipu fI nu fu ngI nu.
AshI fu chu, shIy putsI su fush kufuk
tumu pu fI ushI fush zuwu nIIeets-
Ish ushpuf tuu kusIkshu.

4
ShIy kung tumu pu fI ushI shtIsh,
yupI fI zund kIsh umbI fI nuu kush
tuuch shu.
NImu nu fI shu ndu shu wIz pu fI fIsh
Iwu chIz tum ushI fush tuuch shu.

Antuu tI nuw shI yuch cheem nIIu-


fu nuf tsu poo wunu sI fImshee
punu chee zI?
Yuwu mund shIy nuwuu kupung
tuyu tu fI tu fu ngush,
Izu nIIeetsI mushI ngu muu mungI-
shIsh muntsIf chI nu fu ngIsh
unu mu ndu,
tfu ngI yu.
5
MInoots shu wIp:
Mshee SIme nu, shIy shut zuwunII pu-
tuf tIsh IevIyput yutu fI tum tIschu.
Ndun tum wunu sIf tuu muum
zunduk su.
SIy wutsee nuf tIschu, tpu tsee
ndu nuy nI fu ngus, mchIt put
puchu fu ng su.

AshI fu chu, yuwu mund ush kIs


unu mund yuwush shunIyeefus
tsI yuts tu ngut ush kIs,
unush nuw ndu puk chI yum muzI-
nu muum zund ku shI nu.
Wutum pIyuf tuch tputs sIyu mund
yutu fIt shI shI fIs nuwuu yutu fI-
tuum nu fu ngu ndu nu yu.
Ndun tuu nuw kumuch tu fu ngu fI, kIz-
puf tsI yun tu fu ngus,
sIysu tpu tsee zupun puchu fu ng su.
MI shut, mung' ndu nuf puz ushI fus,
wuku fuuts tum wIf kuf tufu fu-
ngus, kIyu ngu tum yuchu fu ng su.

7
AshI fI yu, yuwu mund ushI fu ngIs
unu mund wuunu ApunII sIyuu
wunI chu pu ntsu.
Nuwshut sIyuch cheem nIIu fu nuf
Kunuu nuu tsup punu chee zI.
ApunII Chtufungu48 , 49
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
102
Ufu muu chI fIt shuw wutsu pun wushu-
nund yun pu tuf sIn, tuu chI nIII nu yu,
tfu ngI yu.

8
ShI yuch cheets shu, mshee Utu,
uyum nIIuf nuf yuwuu kIz puf
kufu kuw tuu ku nu,
unu mun muu chI fIt shI tI sIn mung'
tut ku sIn,
wunu sIf nup chI nIII nu yu.
Undu fu feets tum IchI ngu fu kusIf sIn
tuu chI nIII nu yu.
Amb ush kut ssIn, muu chI fIt shI-
tI sIn wuu tsI mu fI shu kukoo
puyu chI nIII nu yu.

9
MI shut, shI yuch chI mu fI kIz puf
tumuz mungIn shuch tumu pu fI
ushI fu sIn tuu chI nIII nu yu.
Nupu ngI, tumuz mungIn shuch
ndu tu fI kIz puf wuchI nu fu, muu-
cheetsI Izuu fu zumu fI zuyu fu,
kutu ngee fu, tuzu zu shu,
yusuf tuuf shI sh tum mung' kIs shu
muu muw much ush tu fu,
shI yu chIch shu umbI tum undu fu fee
ush tu chI nIII nu yu.

Chu ku ju tputs yuwuu tumuz


muu mu wum chu unoo nuuteefu
mun tu yuch?

10
Amb tum ushIk puz ush ku sIn, shI-
yuch chI mu fI IchI ngu foo tputs
kusIf sIn tuu chI nIII nu yu.
ShI yu chIch kIz puf kufuk ufu tu fI
pIsh tu chee ju, ndu mbu fI.
Itufu, nImun zupIsh kufuk shI yuch-
cheetsImu fI shu nIIu fu nuf kusI-
fu kIz puf kufuk kus chI yu.
Anoo tsI mu fI ufu kufu kuw tum sIn
Istu ndu tchI nIII nu yu.
IchI ngu fu tsu pu fu nus unoo tsI mu fI tum
kufu kuu kuk puyu chI nIII nu yu.

11
MI shut, mshee Utu, shI yuch chI mu fI
nIIu fu nuf
wutsu pun kIz puf wunu sIf muu chI
zupun yusIyku, pzu pu nI chI yu.
Muzu fIsh muu chI zupun yusIyk chu,
unush buffu fIn tum sIn wIp put
mupIyf sIn tuzu zuf sIn, muu fu tuf
ush tu chI yu.
Afung ndu shu mun tu chI yu.
MI shut, muzu fIsh kIzu fun
zupu neek chu,
kung puz ushI fu wuku nguf tuuk-
chu, unush tputs wumu feets tuu
kchu muum wufI tu chI yu.

12
AnufI IchI ngu fu zuf wuk sIn,
wuch chu mbee peew shu
tuu chI nIII nu yu.
Wuku fuuts tum mImIf IchI ngu fu zuf
wuk sIn,
wunus mbuf sheew shu
tuu chI nIII nu yu.
Amb ush ku sIn, shu mu nguf sIn mung'
kIs shu tuu chI nIII nu yu,
tfu ngI yu.

13
ShI yu chIch shut, mshee Subu In,
uyum nIIu fu nuf mus kupu ngu mu shI-
mun wIng tuu chI nIII nu yu.
Ash kut ssIn, unu nguz tputs ufuu-
nIIush zupun mutuychInIII nu yu.
Wutsu pu neem shu musu mun wIng
pzI ngu fu,
yukut SIdo nu mun ush chI fI
yuchI nIII nu yu,
tfu ngI yu.

14
AshI fI yu, mshee Isu ku fuu, shI yu-
chIch shu nIIu fu nuf kIz pu fI nuu
kIz pu feew tuut ssIn,
Itufu buff tumu pu fI ushI fu sIn
tuu chI nIII nu yu.
Nupu ngI, buff kIz pu fI tuu kuyuk
tuchI pu yu fuch kunus pI tu, tsu-
push kuxI nee fu, kunu su fum chu,
yusuf chIy zu pI tu, xupoop tuf
ush tu fu,
shI yu chIch shu nIIu fu nuf
ush tuchtu msInu yu.

15
Nutu mu sum wutsu pu neem
yuwuu kIz puf wunu sI fI unoo
yuchI nIII nu yu.
Itufu, unu mun zupIsh mI shut tputs
wutsu pu nee Ituts chI nIII nu yu.
Sheef sIn, wuu nuuts tu tum much-
chu feem shu wuyuk chu sIn,
kIyung kuchIy ku sIn tuu chI nIII nu yu.
tfu ngI yu.
ApunII Chtufungu49
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
103

1
ShI yu chIch shut, mshee Dun,
IsfueI chI cheets tum nIIu fu-
nuf wuun pu tu tum sIn
ksut chI tum pu sI nu yu.

17
Nupu ngI, muuk ngoo tsIsh
tsu ngu yu fu,
umb sunduf shu kupuu chu mun
kuxI nu fu IfIp tu fu nIIu,
unoo wunu shI fIsh kupux ku chu,
kupuuch shu sundu foo tsu push
kupee tu ngu nIIu,
tpuw tmuch ush tu fu
ush tu chI nIII nu yu.
Amb ush ku sIn, wuu nuu tsI tIp tsI fee
tupu chI ndu chI nIII nu yu,
tfu ngI yu.
18
Tfu ngu, Apu nIIeets shu:
Apuu, nuwuch chee nIIu fu nuf
ksu fInII pu,
tupu chI ndung chu,
tfu ngu, unu mun yusuf mInoots shu wIp
tsI yu tu fu ngI yu.

19
ShIy shut, mshee Gud, kIz puf tIsh chu.
ShI yuch cheenguz nIIu fu nuf tputs
puchu pu nI utu sIn, kus kI tuut ssIn,
Itufu wuu mu fI shtI sIn kusI tu, kusI tu
ush ku sIn,
wuu nuu tsI tupu chI nduk sIn
tuu chI nIII nu yu,
tfu ngI yu.

20
Mshee Ase fuu, shI yu chIch shut
nIIu fu nuf tsup wunu sI fIsh
tuu chI nIII nu yu.
Wumu fIt ssIn kutu nguts wunu sI-
fImshee zupun puyuk sIn,
unu nguz kufu kuw tum-
sIn ufup cheew kuseef sIn,
mush chI nIII nu yu,
tfu ngI yu.

21
Mshee Nef tu IIy, shI yu chIch shut
nIIu fu nuf munIIu nus tumu-
tuf pu fI ushI fu sIn upu sup
tuu chI nIII nu yu.
Nupu ngI: munIIu nus muchIp mupIy-
fu, wIpuu much tut ush tu fu,
uwshtI sIn umbI tum ush ku sIn mupIyf-
sIn tuu chI nIII nu yu.
tfu ngI yu.

22
ShIy shut, mshee OsI yuu, kIzu fun
tumu pu fI ushI fush tuukshu.
Nupu ngI, kIzu fun kungu nu ngI fI
wIng tutsumeefuch, tundu pu-
nu zI mun kufIcheefu zupun
pzeenu fu,
wunus yusIy fum chu, un uyum tuu tI
pIsh tu chee ju.
ShIy shut umbI tum ushI puz
ush tuch shu.

23
Kundu fu fIsh shI yuu
nutsu fu ngI tuut ssIn,
kIyu ngu tuu yuchu fu ngu sIn, shI yuu
puchu muum zundu fu ng tuut ssIn,

24
Itufu shIy shut ndu sumbuy tu fu ngush,
Apu nIII mun mungIsh tutu fu ngush,
ApunII shu shI yuu
tupu chI ndu fu ngI yu.
ApunII kIzpufeefu ushI fu ngI yu.
Wutum nuwuu opeej pun tputs
chI noo wunu sIf ksu tu fu ushI fu
ksu tu fu ngu wu.
Wutum nuwuu putumb chIshpuz
wuch tup shu ku ushI fu, nuwuu
tupu chI ndu fu ngu wu.

25
AshI fu chu, yuwu mund nuwuu ksu-
tu fu ngu unu mund ApunII shu
shI yuuts tum ksut kI yu.
ApunII wuunu kIzpufeefu, ShI yuu
ufu Istuch shu pu fee.
ApunII shI yuu kIs nupu fu ngu,
sInuuts shu zungu nI fu ngu,
shI yush mzu fIsh muu chIsh shu
zupun kxu nuch shu pu fee.
MI shut, tsu pu shu mund shu kung
kusu fu ngI yu.
MI shut, shI yu chIch wIzu nuf ufu
mIfeechI nIII nu yu.
ChI neem tum tIsh zupun tum
pzu pu nIch tum pu fee.

2
Nuwshut shI yuch cheem Apu nIIee
mush ku fI,
Yuwuu tsup muu chI IchI ngu-
fu tuufu unoo ufu tu mu fI
puyu chI nIII nu yu.
ApunII Chtufungu49
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
104
Ufu kutu nguts unush tuu chI yu.
Nuw tsI yut kI unoo shI yuum nIIu fu-
nu fIsh ufu tu fI Istu chI yu.
Wutum ApunII shI yuu zuwu-
nIIeemIsh IchI ngu foom ksu tu-
muum Ipu su fu ngu wu,
tfu ngI yu.

27
Mshee Ben ju mI nuu, shI yu chIch shut
nIIu fu nuf ufu tu mu fI
munI nung tumu pu fI ushI fu sIn,
undu fu fee wuu mu fI
kusI chI nIII nu yu.
Nupu ngI: munI nung putu fI
shI tu ngeef sIn,
muu cheetsI zumu mu fI zuyu fu sIn,
kutu ngeef sIn,
puku mut shu wIpuum shu unchI chI-
tum mufI tu ku nu yu.
AshI fI sIyu chIch shut nIIu fu nuf
umbI tum ush tu chI nIII nu yu,
tfu ngI yu.
28
AshI fI yu, Ako pu fI nI wIpuu IchI ngu-
foo 12 tushu nee yu fu, mInoom tsI yu tu,
mInoom tsI yu tu sheefu, wIpuum ApunII-
pu kupung mushu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako pu-
fI nI wIpuu ushpuf tu wunee yu fu, ApunII-
pu tsI yu tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatssha
Akoparini tsiparangu anootsi
29-30
MInush shu zuf Ako pu fI nI wIpuuts-
shu tsI yu tu fu ngu, SIyuu zufum pu tu fI
tchInts pu. Nuw kIz puf shu chu wuchI nu-
yu nIII: tsI puch shu pu fI nu. Mus sI fI shu pu-
fI zItu mIn put Apu nIIIp Ipun kum chu fI,
nuu chI nu. AshI fI yu, tsI puk chu fI, sIysu
nuwuun pee tum tsu pu nI mupu ngu sI ndu-
mu, yuwu shu tum zItu mI nu fI nee wuu
mupu fu ngu nu unshu tum tu. Wutum puchI-
fI nI Apfu hu mu fI nI unoo tsup Effo nuu
tputs HItIt shu chee wutsu pun putumb-
chee wuch mupshI shee mu fI puxu nxu fu-
ngu wu. Anshu mupshIsh suf Muk pe Iu.
Yukut Mum fe nu ngI fI wutsI fI tuu fu ngI yu.
31

Anush wunI pu ju zItu mI nu fI nee tsI nI


mupu fu ngu nu? Apfu hu mu fI nee tsI, Sufu fI-
nee ts tum, upuf nee ts tum Isuu ku fI nee tsI,
uneef nee ts tum Rebe ku fI nee tsI, Izu nIII-
nee ts tum IIyu fI nee tsI ush pu fI unush
tsup mupu fu ngu nu yu.
32
AshI fI yu, wutum
unoo tsup Apfu hu mu fI nI Izuuf mu mu fI
mupshI shee mu fI puxu nxu fu ngu wu. AshI-
fI yu, sIysu nuwuu unshu tum mupu ngu sI-
ndu mu, tfu ngI yu.
33
Tfu ngu, wIpuu ush pu fI wunee yu fu,
tsI yu tum Iwuts pu fum chu, unush tsI puk-
chu, yuwush zItu mI nu fI nI tuu ku nu unush
Apu nIIIp nuu tu fu ngu, unshu fI muu mu tu-
fuu ushI fu ngI yu.
50
1
OsIy shut wupu fI mun
puchIpeefu, kupung tunu fu ngu,
wupu fee Ishumb tu, Ishumb tu ushI fu ngI yu.
2
Anu mun OsIy tpu tsee yuwuu IjIp to-
shchee kIz puf yusum pun tuu ku nu, tsI pu-
fee wu wunuts ndu mus kuchu muum
mushuf put tupu fu ku nu unoo kumuch tu fu-
ngI yu.
3
AshI fu chu, Ako pu fI nee tsshI tI nI
40 zuf unu mush pu tu tum tupu fu fu ngu sIn,
ndu mus mup ku sIn, wuyu ushI fu ngu-
nu yu. Itufu, IjIp to shuchtI sIn tputs 70
zuf Ako pu fI nI ngu zI mung' muntsuk sIn
tuu fu ngu nu yu.
4
AshI fI yu, 70 zuf muu fum chu unush
OsIy shu pufu wuu yusu tI tu, pungush
pshtu yu fu, pufu wuu wIpu nu shee, SIy
nuwuu chI nu kI nuu fee su ushI fu, Istu-
ngu sI ndu mu pufu wuu tsI yu tu muu mu.
5
Apuf nI ndu tu mu tsI pu chu, TsI puk tuu-
tee nu, Kunuu nush tsup ufu tu fI mupshIsh
nuwuum tuu fI yu. AshI fI umbI fI mupu-
ngu ndu mu tfu ngu wu. AshI fu chu,
nuwuu nutu mu sum ksu ngu ndu mu. TsI puf
mupee fI kusu tu mu. Shee chu fI, yusuf
mus sI fI tum kus chI mu, OsIy tchu, pufu-
wuu tng chu, OsIy pufu wuu wIpu nush
kumuch tu ku, tfu ngI yu.

Pufuw shu wIpu nush unu fI tum kufu-


kuu kumu nI fu ng sIn, uwshut, WufI tuch-
pu fee. Wuu nI pu fee nuu yu fu, wupu fee
mup chI yu. Yuwuu wupu fIn kumuch tu fu-
ngu unu fI tum tumI nuch pu, kufuk tundu
tng chu, tfu ngI yu.
7
OsIy shu unu fI tum wupu fI nuu yyu fu-
nIIu, mup ku tu puyu tu fu ngI yu. Tputs shI tI-
sIn ushpu tum OsI yuum kutu kut ssIn, tuchI-
ApunII Chtufungu49 , 50
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
105
tu fu ngu nu yu. WuchI nu nu fI tum tu, pufu-
wuu pung' ksut ku nu unu tum sI nu, pufuw-
tum wumuch tu shI,
8
Ako pu fIn tum nI
wmIndu, wIpu tum ush pu fI OsIy zoo nIII,
ushpI sIn OsI yuum kutu kut ssIn tuchI tu fu-
ngu nu yu. AshI fu chu, ushIp nuu tu fu ng sIn,
Ngu se nush tsup pungu sIsh kufI mu nu zI fI-
shu kusu fu ngu nu yu. NIIuf chI nuz pu tu mu-
fI shu tuu fu ngu nu yu.
9
AshI fu ng sIn, tputs
ushpu tum wuts pu tu fI, ushpu tum kupuu-
chush pshIyf shI nI, ushpu tum kupuu chu-
mun ush chI pu yu fund sIn, OsI yuum kutu-
kut ssIn, wushu nu ndu fI shu fu nguf sIn,
nuu tu fu ngu nu yu.
10
Shee fund sIn, upus Oftu gu mun wIng
yukut suf Gofen-hu-tud unush kusu fu ngu-
nu yu, yuwush tIfI koo wuch tuchuw tum-
pu neem wuyu fu ngu nu unshu. Anshu fI-
shut shu nI yee fum chu sIn, OsIy tIp tsIf pu-
tu fI IchI ngu fu sIn tsI mbun mutu yu fu zuf
wupu fI nu nguz tunuk sIn, tuu fu ngu nu yu.
11
Tputs shI tI sIn Kunuun shuch unoo pufu-
ngu sIn, wuun pu tutshI tI sIn: Nupu ngInts,
In tputs IjIp to shchImu ndu tunuk sIn,
shu nee fu nu yu, tfu ngu nu. AshI fu chu,
unu mund unoo tsup AbeI-mIsfu utu sIn
su mu fu ngu nu yu.
12
AshI fI yu, yuwuf tu tum Ako pu fI nI
wIpuu tsI yu tu fu ngu, unu fI tum wIpshI tI-
sIn tumI nu fu ngu nu yu.
13
Kunuu nush shu
tsup kusu fu ng sIn, unshu fI shu mupshIsh
suf Muk pe Iush mupu fu ngu nu yu, yuwush
Apfu hu mu fI nI sIf tumu mupshI sheem
HItIt shu chee tputs Effo nuu wutsu pun
puxu nxu fu ngu unshu. Wutum Apfu hu mu-
fI nI: Ayum chI nIII nI tsI puk sIn, nIshu fI
mup chI nIII nu yu, tfu ngu wu. AshI fu chu,
unshu fI mupu fu ngu nu yu.
14
Shee fund sIn,
yusuf OsIy zoonII ushpu fItum sIn, wIpu-
nush shu upu fI tum wupI tum IjIp top tum
tsup kunu pu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ako pu-
fI nI tsI pu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa Osiy
zoon!!pat tsiyatssee yararangana anootsi
15
Ako pu fI nI tsI pu fu mut shut, wIpshI-
tI sIn OsIy zoonII mungush nIII tu fI
chI nu fu ngu nu yu. Wutum upuf nI tsI pu yu-
nIIu wu.

Ndu shtu zuwunII shI tI nI OsIy


Iyuu nutsu yuch? yuwu mund Iy kIyung
yuchu fu ngI nI unu mu ndu, wuun pu tu tIn
tsI yut ku sIn tfu ngu nu yu.
1
AshI fu chu,
umb tfu ngu sIn, tpu tsee, Wunu sIf tsI yu-
tsIs kumu nIng chu. Zuwu nIIIsh shI yuu
utee ju: Apuf nI ndu tu mu tsI pu chu, Iyuu
wunee fu ngI yu. Nuw tsI pu fumchI tuu tee-
nu, sIy sut zuwu nIIeets Is OsI yuu nuwuu
kukI kumu nIng tsu. Yuwuu nuw tsI yu tee-
nIII unu fI tum nuwuu kukI muzI nuch pu.
17
AshI fI zuwunII pu tIs wunu sIf tsI yu tsIs
yufung tsu. Zuwu nIIIs shI yuu kIyu ngu tuu-
tI yu yuchu fu ngu sIn, ushI fI tuu zuwunII pu-
tIs wunu sIf tsI yut ssee yufeefus, mupIy-
fus tuung tsu, tfu ngu wu. AshI fu chu,
nu Iyshu shI yu pu tsI yut ssee wunu sIf
yufeefunI, mupIysh tI nI tuu muum zund kI-
nI yu. SheefunI, Apu nIIeets shu yuwuuts-
tum upu fI nI kIz puf chI nu fu ngu unoo tsI-
tum chI nup tum nI utI nI yu, zuwu nIIIsh
shI yuu tssIn chu, tng chu OsI yuu tsI,
tfu ngu nu yu. AshI fI yu, tputs shu unu fI-
tum tsI yut ssee kumu nI fu ngI yu. OsIy shu
unoo muzI nu fu ngu, kupung tunu fu ngu,
Nuwush zuwu nIII mupIyf sIn kus chI nIIIn-
pu, tchu, tng chu, tpu tsee tfu ngI yu.
18
AshI fu chu, zoonII shI tI sIn kuseef sIn,
OsI yush wuts tutunII tu yu fu sIn, kIz puf
much tsu push tImuch tu sheef sIn, Shuunu
zund kush, Iyuuts shu m'chuchufeemIsh
nu ng chu, tfu ngu nu yu.
19
Itufu, OsIy shu:
NdunI, nuwuu punI fInts pu.

Antuu tI-
yu nuw Apu nIII nu wu, sIyuu wunI pee?
20
SIy nuwuu kIyu ngu tuu tI yuchu fu ngus,
ushI fI tuu ApunII shu nuwuu wuunu Ipu su-
fu ngI yu, sIyuum IchI ngu foo mIs tupu chI-
ndu muu mu.
21
AshI fI yu, punI fInts pu,
nuw ufu sIyuu Ipu feets tum tIs wunu sIf
ksut chInts pu, tfu ngu, OsIy zoonII pu tsI-
yut ssee wunu sIf yufu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu OsIy
zoonII put tsI yut ssee wunu sIf yufu fu ngu-
nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Osiyarini tsiparangu anootsi
22
OsIy muu chI fIt put ush pu fI wushu-
nu ndu fI kuyu nu fu sIn, IjIp tosh tsup
ApunII Chtufungu50
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
106
tuu fu ngu nu yu. Anpuf OsIy kIz puf
wuchI nu fu ngu, musu chI fI nI 110 tuu fu ngI-
yu.
23
AshI fu ngu, Effu yI nuu wuchI nIIIn
IchI ngu fu pufu ngI yu. Afu ngeem shu
Effu yI nuu wuchI nIIIn wIp pufu ngI tum tu.
MI shut, Munu ses shu wIp suf Muf kI fu
tuu fu ng tum tu. Anoots tum wIp pufu ngI-
tum tu. AshIp In OsIy nu ndu fI wuchI nIIIn
tuu fu ngI yu. OsIy wuchI nIII nu wuu ush pu-
fI kupung chI nu fu ngI yu.
24
Anu mun mInush shu zuf, OsIy
zoo nIIeewuu wIp ush pu fI kufuzeefu,
nutu nuu mus sI fI shu pu fI tsI pu chI nu.
Itufu, tsI puk tuu tee nu, mungIs muntsu-
fInts pu. Ufu ApunII sIyuum Istu chpu-
fee. NIsh tsup sIyuch chee nIIu fu nuf
yumu yu fu, yusuf Kunuun pI tum tsup
wuyu chI yu. Yuwu shu tum ApunII wuunu
tsu poo Ipuseefu, Apfu hu mu fI nee mI,
Isuu ku fI neem tum nI, upuf neem tum Ako-
pu fI nee mI punu fu ngu, unshu tum tu yu:
25
AshI fI yu, nuw tsI puk tuu tee nu, mungIs
muntsu fInts pu. Ufu ApunII sIyuum
zufum pu tu fI Kunuun pI tum wuyuch pu-
fee. AshI fI yu, tsI puk chu fI, nutu mu sum
nIshu fI IjIp tosh tsup mupu ngu sI ndu mu.
Yuwush wuunu ApunII sIyuu yusuf
yumu yu fu, wupI tum Kunuu nup tsup
wuyuk chu, unshu tum nupu fee tsImshI tI
yyu fus, yuwu sh tum tuu kum chIs unshu-
tum mupu ngu sI ndu mu. AshI fI yu, sIysu
nuwuu kukI zufum pu tu fI tumI nung tsu,
tfu ngI yu.
2
AshI fI yu, OsIy kIz puf wuchI nu fu ngu,
musu chI fI nI 110 tutsu moo fu ngu, unshu-
fI shu IjIp tosh tsup tsI pu fu ngI yu. Tputs shI-
tI sIn ndu mus wunuts kuchu muum utu-
sIn, mushuf put, IfI mIypu tupu fu yu fu sIn,
twuf tInu yu fu sIn, unush pshtu yu fu sIn,
kusu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu OsI yu-
fI nI tsI pu fu ngu unoo tsI.
]AshI fI yu, nuw My sIsI: wup pu fee,
utInu sIyuu tsI. Nu kumu nee nu yuwuu
ApunII tpu tsee wuunu tIp tsI feem Ipu su fu-
ngu unoo tsI.|
ApunII Chtufungu50
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
107
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Ijiptoshuch kurak Israe!chichee
muchchureem narangu anootsi
D
1
1
AshI fI yu, Ako pu fI nI IjIp tosh tsup
IchI ngu fu wIpu put, mIshu wIzunII-
pu tuw, mIshu tIp tsIf pu tu tum kusu fu ngu-
nu yu.
2
Ako pu fI nI wIp wushu nund 12
tuu fu ngI yu. Suf
Ruben,
SImen,
IevIy,
Utu,

3
Isu kuf,
Subu In,
Ben ju mIn,

4
Dun,
Nef tu IIy,
Tashitungarangu anu
Yuwaa Apan!! Israe!chichee Ijiptosh watsapun
tashitungarangu anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


My sI su fI nI unoo kIfu ku yundu fu ngI yu. ApunII wIf kuf ApunII IsfueI chI chee IjIp tosh wutsu-
pun tushI tu ngu fu ngu unoo kumun kI yu, IsfueI chIch tputs sIf tumu tfu ngu nu yu. Itufu, nut shu
ushpu tum tputs,

NItuu tI My sI su fI nee ju yundu fu ng? utu nu yu. Tputs zupun chu wushu nund
yundu fu ngu nu, tssIn chu. AtI tuu teesInu yu, In zufu mu fI Apu nIII fIt chu kuku.

Chakaama yandarang?
My sI su fI nI IsfueI chI cheem yundu fu ngI yu. ApunII wuu nuu tIp tsI fI Istu fu ngu unoo tputs yusu-
pu nu, tu, mIshu ApunII yuwuu IsfueI chIch pu tuu fu ngu unoots tum yusu pu nu, tu, mIshu tputs
Apu nIIee yusu pu nu tu, ush pu fI yundu fu ngI yu.

Mayaamaja yandarang?
ApunII kIz puf chu. Wuu mu fI kusI fI yu, wutum IsfueI chI chee tupu chI ndu fu ngu wu. IjIp to shuch
kufuk IsfueI chI chee tumuch chuf tu fu ngu, kIz puf kIyung yuchu fu ngI yu. AshI fI tuu, ApunII IjIp-
tosh tsup IsfueI chI chee tushI tu ngu fu ngI yu.
ApunII: Nuw tpu tsIf nuwuu Izuu fu yusu pu nu tu, nIsh kIfu kush zupun wuu nuu tsI kuk kumun kI yu.
ApunII tfu ngI yu: Nuwu mu fI ApunII tu nu Tuu fu shI pu nI. Nuwu mu fI nuwu mu fI kusI kI nu. Nuw pIy ush-
tu chI mu tkchu fI,

chuk nuwuu wuts tu tch? WunI ndu ju, tfu ngu, unoo My sI su fI nI yundu fu ngI yu.
ApunII IsfueI chI chee: Nuw sIyuu tsI mu fI IsfueI chI cheets Is kIz puf chI nu kI nu. Nuw sIyush tuu-
chI mu. Nuw sIyuu tupu chI ndu chInts pu. Nuw sIyuu tsI mu fI umI kuf tu ku fI, uyum tuu tI yu mbIz chee-
zI, ApunII tfu ngu, IsfueI chI chee yusu pu nu tu, My sI su fI nI yundu fu ngI yu.
Iyuuts tum chI nu fu ngu, zupun wuu nuu tsI kumu nI fu ngI yu. Zufum pu tu fI Apu nIII mun Tuu fu shI-
pu nI mun mungIch tut kuch, kIs nuts tut chee Apu nIIee kuku.

Mayaatseeja kamanik?
1. TushItungufungu 1.115.21: IjIptosh IsfueIchIchee ItutsIfungIyu.
2. TushItungufungu 15.2218.27: IsfueIchIch tputs muchIp SInuyup nuutufungunuyu.
3. TushItungufungu 1924: ApunII wuunuu kumuchtumufInee kumunIfungIyu.
4. TushItungufungu 2531: ApunII nuwuum pungusee tInungtsu, tfungIyu.
5. TushItungufungu 3234: IsfueIchIch tputs ApunIIee kuk kupeetufungItuutssIn,
MysIsumund wumIn ApunII yusuf tutsuyufungIyu.
6. TushItungufungu 3540: ApunII, Nuwuu shumbutkus, pIy shIngtsu, tfungIyu.
Apan!! Israe!chichee tashitungarangu anu

D
1.1 MysIsI nee kIfuku yundufungIyu. Wuunuutstuutu kumunku, Itufu nIIItufItpuz tputs pufu
kumunku ushIkpuz ushIfu yundufungIyu.
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
108

E
1.8 Tuyus pu tum pu nI 7.18 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Gud,
Asef,
5
ushIp un wupuf put wushu nund IjIp tosh
tsupu kusu fu ngu nu yu. Itufu, OsIy ufu tu fI
IjIp tosh tsup tuu fu ngI yu. AshI fI IchI ngu-
fu wushu nund tIp tsIf pu tu fI 70 tputs
Ako pu fIn chIch kusu fu ngu nu yu.

Yuwu mun IjIp tosh tsup kusu fu ngu nu


unu mun zupun musuch tushIy fum chu,
OsIy zoonII IchI ngu fu sIn tsI pu fu ngu nu-
yu.
7
Itufu, wIpshI tI sIn IsfueI chIch tputs
uwshtI sIn ufung pzu pu nee fu ngu nu yu.
MI shut, tIp tsI feem Izu pu nee fu ngItum-
sI nu yu. AshI fu ng sIn, IjIp tosh wutsu pun
Ngu se nush tsup Izuu fu tutsI tu fu ng sIn,
kIz pu fI nu ndu fI tu nu shu tuu fu ngu nu yu.
8
AshI fI yu, zup shI nuu OsI yu fI nI kufuk
tsI pu fum chu, unu mun zupun musuch
tushIy fum chu, nIII tu fI shu tputs IjIp to-
shcheem kufuk kInu fu ngI yu. AshI fu-
chu, yuw kunee sIch kufuk kInu yu fu un
OsI yu fI nee ndu yusu fu ngI yu,
E
yuwuu
OsI yu fI nI kufu kuum kInu fu, IjIp to shchee
tputs ksu tu fu ngu unoo tsI. Amb ushI-
fu ngu, IsfueI chI chee tputs ndu puk chI-
yum nuyu nI fu ngI yu.
9
AshI fu chu, kufuk
tIp tsI fee tsI yu tu fu ngu, IsfueI chIch tputs
pzu pu nee kuch pu. Iyush cheetsImu fI tputs
wumu fIt ssIn kusIk chI nIII nu yu. MI shut,
wuu shuch tputs Iyush chI mund kIz pu-
feew sIn chu.
10
AshI fI Iy ndun nuu yuu nuu-
tsI ksut ku nI, Iyush tsu pu nI ufu ngI nu shu-
pu fee pzu pu nI chI nIII nu yu. Ash kut ssIn,
yuwush kundu fu fI nI Iyu put wufu tu muum
kus ku chI nIII nu unshu tum uwshtI sIn
IsfueI chIch yupu ndu yu fu sIn, Izuu fu
Iyuu kusI chI nIII nu yu. Sheents sIn, yusuf
wuun pee tum wutsu pun suwu chI nIII nu yu,
kufuk tIp tsI fee tfu ngI yu.
11
Amb tfu ngu, ufu ngeem IsfueI chIch
tputs pzu pu nItpu tu, IsfueI chI chee
kIyung yuchu muum chtu fu ngI yu. IjIp-
to shchee tputs tufuw zI pu neem ufkuf
nu fu ngu, uwshI tI sIn IsfueI chI chee tputs
pungus kupu nguw tsI mbun pungu muum
kumuch tu fu ngu nu yu. Anoo yukut su-
mu fu ngu nu yu PIto nu, mIshu RumsI su.
AshI fI yu, unush shu pungu sIsh kutung-
tsee IjIp to shcheem kufuk IchI ngu fu
wuyu fu ngu nu yu.
12-13
AshI fu ng tuut ssIn, IjIp to shuch tputs
IsfueI chI chee ufu ngI nu shu kupung nutsu-
fu ngu nu yu. AshI fI tuu, IsfueI chIch shu
ufu ngI nu shu pzu pu nI fu ngI yu. AshI fu-
chu, unoo IjIp to shuch tputs punIk sIn,
ufu ngI nu shu Itu fu wuz tuk sIn, kIyung
yuchu fu ngu nu yu.
14
IudfI choo tInu muum
Itu fu wuz tu fu ngu nu yu. TInuk sIn, tsu pu-
put, mIshu mushuf put ushIp seef sIn,
tInu fu ngu nu yu. Sheef sIn, unpu shu pungu-
seem kupung pungu fu ngu nu yu. MI shut,
muzu feem tum Itu fu wuz tu fu ngItum sI nu-
yu. Itufu, ushI fI tuu, IsfueI chIch ufu ngI nu-
shu pzu pu nee fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu IjIp to-
shuch kufuk IsfueI chI chee much chu feem
nu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Ijiptoshuch kurak tiptsiree: Israe!chich
tputs wip kamuz n!!urtakachu,
anoo pchangtsa, trangu anootsi
15
AshI fI yu, IjIp to shuch kufuk IsfueI chI-
chee tuts pum pun kIz tsI mbun kufu zu fu-
ngI yu. SIffu, mIshu Pow ushI fu yuwuu
ufu tu fI mu fI kIzuu tuts pum pun tuu fu-
ngu nu unoo kufuzeefu tsI yu tu fu ngI yu.
1
AshI fI yu, sIysu kIzuu ksut kus, yuwuu
wIp kumuz nIIuf tu ku chu unoo pchung tsu.
Itufu, wundu yu wIp kIz nIIuf tu ku chu,
unoo tsI nuu ksung tsu, wuunI tuuch pu,
tfu ngI yu.
17
Itufu, kIz shI tI sIn tuts pum pun
Apu nIIee kupung chI nu fu ngu sIn, kufu kuu
kuk ndu puyu fu ngu nu yu.
18
AshI fI kufuk-
shu kIzuu yusuf kufuzeefu,

Tumuksusu,
sIyu?

Muyuum shu nIIu fuu kumu zu ngu tIs


nupuk su? tfu ngI yu.
19
Itufu, kIz shI tI-
sIn: Iyu shuch IsfueI shuch kIzu nuf ndu
sIyu shuch kIzu nuf tumu pu fI ushI fu nu yu.
Iyu shuch kIz puf sIn chu. AshI fu chu, Iy ksu-
tu tu fI tuu tu nI, Itufu ufu shu tutsI pum puku-
nI yu, kufu kuu tfu ngu nu yu.
20-21
Itufu,
unshI tI sIn kIz Apu nIIee kupung chI nu fu-
ngu sIn, wuun pu tu tIn IsfueI chIch pu tu tIn
TushItungufungu1
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
109

D
2.14 Yuwuu nIsh tu unoots tum Tuyus pu tum pu nI 7.27-28 tuyu sI mu kumun kI yu. MI shut,
Tuyus pu tum pu nI 7.35 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
puchu muum Wuts tu, tfu ngu nu yu. AshI fu-
chu, IsfueI chIch ufu ngI nu shu wIp pzu pu-
nee fu ngu nu yu. MI shut, ApunII wuunu
Istu fu ngu, tuts pum pun shI tI sIn wIp pzu-
pu nee fu ngItum sI nu yu.
22
Anu mund shut,
IjIp to shuch shu kufuk kIz puf tsI yun tu fu-
ngu, tIp tsI fee: IchI ngu foo IsfueI chI chee
wIp yuwuu kumuz nIIuf tu ku chu unoo
puk chus, kungush kpI tung tsu. Itufu, wIp
kIzu yu nIIuf tu ku chu, unoo tsI nuu ksung tsu,
wuunI tuuch pu, kufuk tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chI chee wIp kumu zuu kungush kpI tung-
tsu kufuk tfu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Mysis n!!urtarangu anootsi
2
1-2
Yuwu puf kufuk yutu fIt wunee-
fu ngu unpuf, IevI yu fIn chIch tputs
wuun pu tu tIn kIzuu yumu fu ngI yu. KIz shu
mIfee fu ngu Ipu fI nu fu ngI yu. WIpuu nupku,
kIz puf wunu sIf pufu ngI yu. AshI fu chu,
wunIf shu wIpuu kupung chI nu ku, tuchIp
tsup pIshu fu ngI yu. Itufu, tumbu shI tu fu nIIu
pufu, pIshu muum pInu su ku,
3
Ipu fee tsI
kufuk wusu ndu fuf puchutpu tu, tsumb
ushI fu wunu sIf tup wunInd k'tuyufu,
pInguf tu yu fu, wunu sIf ndu kung pshtu-
muum tu, tumIfeefu, unush wIpuu
wunu sIf pshtu yu fu, yuwush nduynduy
tupu fu unush, kung NIIo mun wIng tumu-
zI fu ngI yu.
4
AshI fI yu, nIIuf shu wIzuf
ufu pee tu fI xIyeefu, wuyu chee ksut ku,
nupunu puw ushI fu ngu,
5
zuf puku much-
shu, IjIp to shuch kufuk wIp much chuf pu
chu mu ku tu, kungu mun wIng nuun tut ssIn,
tsumb kungush muzIz tu fu pufu ngu, much-
chu feets shu:

Tsumb yushI nI. Nupu nI,


tfu ngu, much chuf shu tsu mboo yyu shI-
nu, punu fu ngI yu. Kufuk shu wIp unush
tuwuteefu nupku, nIIuf tuufu tunu tu unoo
pufu ngu, nuyu nI fu ngI yu. NIIuf kIyung
kuchI yukpu fee. IsfueI chIch wIpu yu, tfu-
ngI yu.
7
AshI fI yu, nIIuf shu wIzuf tupI shu fu,
shI tung tu shee shI nu, kufu kuu wIp: ShIy
nIIu fuu zund kee shu, nuw IsfueI chI chee
wIzu nuf yumu tu mu tumIn tu muu mu, tfu-
ngu, kufuk shu wIp: Ayu, ushI fI yumu shIn-
sI, tfu ngI yu.
8
NIIuf shu wIzuf wunI fee
yumu yu shI nu, wunIf shu kusu fu ngu,
9
unoo
kufuk shu wIp: Nee nIIu fuu shIy nuwuum
IpufI yunu ngung chu. Wunu sIf ksu tung chu.
Yuwu mund shIy wunu sIf ksut ku chIsh unu-
mund nuw shu shI yuum tuwu pu chInII pu,
tfu ngI yu. AshI fI nIIuf shu wunIf wIpuu
yumu yu fu nIIu, wuun pee tum pung' muchI-
fu ngI yu.
10
NIIuf shu kunu ngu fum chu,
wunI fee mImIf kusu fum chu, kufu kuum shu
wIp kIzuum nIIu fuu punu fu ngI yu. Kufuk-
shu wIp nIIu fuu yumu yu fu, wuu nuu tsI wIp
tumu pu fI ushI fu wunu sIf ksu tu fu ngI yu.
AshI fu chu, kungu shuch yumuu mu tu,
nIIu fuuts shu suf My sIs su mu fu ngI yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu My sIsI
nIIuf tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Mysis Ijiptoshchee kurak pang'
shitungeeran!!u naatarangu anootsi
11
AshI fI yu, zupIsh My sIs wuchI nu fu-
ngu, yup muu chI fIt tufu wuz tu ku nu umb
puku tu nuu tu fu ngu, unush shu kusee fu,
yuwuu IjIp to shuch tputs IsfueI chI chee
kIyung yuchuk sIn, pzkoo ku tu fu unoo
pufu ngI yu.
12
My sIs shu unoo pufu ngu,
kupung tsI yun tu yu fu, tpu tseem nIII tu-
fI tuum nupku, ndu nuf pufu ngu, IjIp to-
shcheets shu tputs pzkoom pu nee putu yu-
fu puchu fu ngI yu. Sheefu, muzu cheets shu
tuwu ngee fu, unush mupee fu nIIu, ndun-
puz tpu tsee puchu fu ushI fu, mupIy fu,
yusuf wuun pee tum kunu pu fu ngI yu.
13
Pu tum shu zuf yusuf My sIs wupI tum
muu chI fI tup puku tu nuun tu chu, unush
yusuf wuun pu tutshI tI sIn wufu tu tu ngut ssIn
unoo pufu ngu,

Muyuum shu suun pu tu


wufu tuk su? wufu tu mu pu nee tfu ngu,
14
wufu tu mu pun shu:

Chukshu shI yuu kufu-


kuum nu yu fu?

Antuu tI Iy shI yuu kufu ku fI-


nI? Ngut pu shu nuwuu puchu pI tush tshu.
Wutum shIy sIng zuf IjIp to shchee tputs
puchu fu ng shu wu,
D
tfu ngI yu. My sIs shu
TushItungufungu1 , 2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
110

D
3.5 Yuwuu nIsh tu unoots tum Tuyus pu tum pu nI 7.33 tuyu sI mu kumun kI yu.
unoo muzI nu yu fu, kupung punI fu ngI yu.
Nuwuu tputs yusu yunII pu sI nu yu, yuwuu
IjIp to shchee tputs puchu fu ngI unoo tsI yu,
tfu ngI yu.
15
My sIs wusI nu yusu fu ngI yu
yuwuu IjIp to shuch kufuk wuu nu mu nu
tsI yut ssee muzI nu fu ngu unoo tsI. AshI fI-
yu, kufuk shu wusu ndu fu fee: My sI see
puk chus, putu yu fus, pchung tsu, tfu ngI-
yu. My sIs shu unoo tsI yu tsIs muzI nu yu fu,
MudI yu nup tsup ufup suwu fu ngI yu.
Anush shu tsup kusee fum chu, kunus ku,
poso nung kuxI nxI nuw much ushI fu ngI yu.
1
Anush shu MudI yu nush tsup upunII pun
tputs suf Jet fo nu tuu fu ngI yu. WIp shu
kumu sI nu nund tsI mbun mutu yu fu tuu-
fu ngu, uwshtI sIn wupu fee chIn opee juu
ksut ku sIn, Pososh kung tIpu yu fu nI opee-
juum yusee nI, tyu fund sIn, unush kusu-
fu ngu nu yu.
17
Tputs shu nIII tu fIt kumu zuw
chI nuz pun tum ksu tu mu pun unshu tum
kusu fu ng sIn, kIzuuts shu: SIy mus pu.
Iymu chI nee mu nI yus chI nI pu, tfu ngu nu-
yu. Itufu, My sIs shu kIzuu nuyu nI fu ngu,
mInoo tpu tsee: NdunI. SIy mus mu chI.
KIzu mu sIn chI noom yspu nu, tfu ngu,
uwshu kungoo pososh tIpu yu fu, kIzuum
opee ju fI nI ysI fu ngI yu.
18
AshI fu chu,
kIz shI tI sIn unu fI tum mIkeef sIn pungup
kunu pu fu ngu nu yu. Anoots shu wupuf
pufu ngu, wIpuu:

Tumushu mIkeefus
kunu pee shIn su? tfu ngu,
19
wIp shu: IjIp-
to shuch tputs Iyuu kupung Istu fu ngI yu,
kumuz pu tu tIn: SIy mus pu, tfu ngu,
pososh kungoo tIpu yu fu, Iyuu mu opee ju-
fI nI ysI fu ngI yu. AshI fu chu, mIkeefunI
kunu pee shI nI nI, wupu fee tfu ngu nu yu.
20
AshI fI yu, wupuf shu:

Muyuum shu
kumI ngee fund su? Nutu suun tu tum
mIkeefus yumu shI nInts. Anpu wushu-
nund kutung pu nI, tfu ngu, wIpshI tI sIn
unu fI tum nuu yu fu sIn, My sI see yumu yu-
shI nu sIn, yushI ndu fu ngu nu yu.
21
AshI fI yu,
Jet fon shu My sI see: Kuyun tuu pu nI,
tfu ngu, My sIs shu unshu fI tuu fu tu fuw
ushku, zupIsh Jet fon wIpuu Sefo fuu suf
My sI seem wIzunII Izuu fu punu fu ngI yu.
22
Anush shu kIz My sIs wIp wunI ndu fu ngI-
yu. Anoots shu nIIu fuu: Nuw ufu pIch tu nu
tpu tsI tu, suf Guef so nuu su mu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu My sIs
nIII tu fI tup shu tsup nuu yu fu tuu fu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa Apan!!
Israe!chichee kapung chinarangu anootsi
23
AshI fI yu, My sIs kupung ung sI fIsh
tuuf ushku, zupun musuch tushIy fum chu,
IjIp to shuch kufuk tsI pu fu ngI yu. Itufu ushI-
fI tuu, IsfueI chI chee wundu fI much chuf-
tu fu ngu sIn, kIyung kuchI yu fu ngu nu yu.
IjIp to shuch tputs kupung kIyung yuchu fu-
ngu nu yu.
24-25
AshI fI yu, IsfueI chIch Apu-
nIIee mush ku sIn, Apuu, Istu ndu, tunuk sIn,
tu ngut ushI fu ngu nu yu. ApunII shu unoo
muzI nu yu fu, AshI fI nu sIyuu Istu chInts pu.
Wutum Apfu hu mu fI nee tsI, mIshu Isuu ku-
fI nee tsI, mIshu Ako pu fI nee tsI, Istu chInts-
pu, tfu ngI nu wu. AshI fI nu sIyuu Izuu fu
Istu chInts pu, ApunII tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IsfueI chI chee kupung Istu chInts pu, tfu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Apan!! Mysispa tsiyatarangu anootsi
3
1
AshI fI yu, My sIs MudI yu nush tsup
ung sI fee Jet fo nuu opee ju fI nI ksut ku
tuu fu ngI yu. Jet fon shu upunII pu nI mun-
chu. AshI fI yu, mInush shu zuf My sIs
much Ofe bup Ipu sup ung sI fee opee ju fI nI
much tu fu ngI yu.
2
Anush shu kusu fu ngu,
yuw yusIn pukIch xIyu fu un kIz puf
kufu fu ngu, My sIs shu unoo pufu ngu,
nupux tu fu ngI yu. YusIn puch sumu sush
Ipu sI nund xIy ushI fu ng tuu, Itufu yusIn
ndu muchI fu ngI yu.
3
AshI fI yu, My sIs-
shu,

Muyu ush tuf? tu, unush nup ku tu,


4
ApunII shu: My sI see, mus nIngeem
kusInII pu, tfu ngu, My sIs shu:

Muyuum-
shI tu? tu,
5
ApunII shu: Anoo tsI fI
xIyeefush, spu tu fIsh yushu ngI, wutum
nuwush wunu sI fImshIsh kusu fu ng shu wu,
tfu ngu, My sIs shu unoo tsI fI shu wusup-
tu fee yushI fu ngI yu.
D

ApunII shu: Nuw


TushItungufungu2 , 3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
111

E
3. Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 22.32, mIshu Mf ko su 12.26, mIshu Iuku su 20.37,
mIshu Tuyus pu tum pu nI 7.32 tuyu sI mu kumun kI yu.
F
3.7-8 Yuwuu nIsh tu unoots tum
Tuyus pu tum pu nI 7.34 tuyu sI mu kumun kI yu.
G
3.10 Yuwuu nIsh tu unoots tum Tuyus pu tum-
pu nI 7.34 tuyu sI mu kumun kI yu.
wuu tu tu nu Apu nIII. SIf tumu shIy zItu mI-
nu fIsh nuwuu chI nu fu ngu nu yu: Apfu hu-
mu fI nI, mIshu Isuu ku fI nI, mIshu Ako pu fI-
nI ushIp nuwuu kIz puf chI nu fu ngu nu yu,
E

ApunII tfu ngI yu. My sIs shu unoo muzI-
nu fu ngu, punI ku, Apu nIIee putu fee mu,
tu, wuchoo puch tum put kmu nu fu ngI-
yu.
7
Itufu, ApunII shu wundu fI My sI see
tsI yuts tuf ushI fu ngI yu. Nuw IsfueI chI-
chee Izuu fu yusuk tu nu, yuwuu IjIp to-
shuch tputs kIyung yuchuk sIn, tunu ku nu
unoo tsI. Nuwuuts shu: Apuu, tpu chI ndu-
ngu ndu mu, utu nu yu.
8-9
AshI fu chu, nuw-
shu Istu pI utufI, shI yush kusu fu ngI nu.
F

ShIy shu IsfueI chI chee muu chI fI tuu tsIsh
shuu nu Istung chu. Nuw sIyuu mInup tsup
kupu ngup muuch chInts pu. An tsup kIz-
puf wunu sI fI, mIshu kutu nguts zupun tum
tuu fI yu, mIshu kungu tum wunu sI fI mush
tuu fI tum tu. Anshu tsup suf Kunuu nu yup
tputs ndu nuwuu kukI mungoon ku nu
umbI.
10
AshI fI yu, nuw shI yuu IjIp to shchI-
pu kufuk tsI yu tu muum zungun chInII-
pu. ShIy nuwuu tpu tsI fee tsI kufuk pu
tsIyuteefush,
G
IshI tu ngung chu, ApunII
My sI see tfu ngI yu.
11
Itufu, My sIs shu: Nuw kufu kuu
tsI yut ku fI,

untuu tI nuw wufI tu fee zI?

Ameefee zI IsfueI chI chee tputs mInup-


shu tsup tushI tu ngung chu, tyuchee?
tfu ngu,
12
ApunII shu: NdunI, punI fInII-
pu. Nuw shI yuum kupung Istu chInII pu.
ShIy shu IsfueI chI chee tushI tu ngu yu fush,
nIch chI tum tsup much Ofe bush kus ku-
chus, unush IchI ngu fu sIn tputs nuwuu tsI-
mu fI ungIf tuk sIn tuu chI nIIIn pu. Anu mun
tputs nuwuu IchI ngu fu sIn yusu chI nIII-
nu yu. Zufu ku pu fee ApunII Tuu fu shI pun
My sI see nIngeem zungu nI fu ngI yu,
nuwuu tch pu sI nu yu, tfu ngI yu.
13
AshI fI yu, My sIs shu: Nuw IsfueI chI-
chee: Iy zItu mI nu fI nI Apu nIII fI nI nuwuu
kumuch tu fu ngI yu. SIyuu nIsh IjIp tosh
tsup tushI tu ngu muu mu, tchI mu. Itufu,
wupuz nuwuu,

TumumshItu Apu nIIee?


tk chu sIn,

nuw shu unoo umchee zI?


My sIs Apu nIIee tfu ngI yu.
14-15
ApunII shu: Nuw Apu nIII Tuu fu-
shI pun tu nu. Nuw ufu tu fI sIf tumustuu-
tI yu tuu fu ngu fI, nut shu ufu tu mu fI tum
tuu kI nu. Nuw wuu tu tu nu Tuu fu shI pu nI.
SIy zItu mI nuf nIs nuwuu tsI mu fI IchI ngu-
fu sIn, Apfu hu mu fI nI, mIshu Isuu ku fI nI,
mIshu Ako pu fI nI kIz puf chI nu fu ngu nu.
Nuw wuu tu tu nu. MIn, nIII tu fIt ApunII
nuwu mund wunI ndu ju. AshI fu chu,
nuwuu nIngeem zungu nI fu ngI yu sIyuu
Istu muu mu, ApunII tchu, tng chu,
tfu ngI yu.
1
AshI fI yu, IjIp tosh tsup
IsfueI chIch put ufkuf shu nIy ku chus,
unush nuwuu kukI kumu nIng chu. ApunII
Tuu fu shI pun wutu chu yuw zItu mI nu fIs
Apfu hu mu fI nI, mIshu Isuu ku fI nI, mIshu
Ako pu fI nI chI nu fu ngu nu. An nuwuu
tsI yu tu fu ngI yu, tng chu. MI shut, sIyuu
utee ju, Nuw puk tu nu yuwuu sIy IjIp tosh
tsup kIyung kuchIy kIs unoo tsI, ApunII
tchu.
17
AshI fI yu, nuw sIyuu IjIp tosh tsup
tushI tu ngu chInts pu ndu ufu ngeem sIy
kIyung kuchIy muu mu. SIyuu tsup Kunuu-
nup muchInts pu, yup tputs nIII tu fI HItIt-
shuch, mI shut Amof fewshuch, mI shut
Fefe sewshuch, mI shut Hebew shuch, mI-
shut Jebu sewshuch tuu ku nu umbI. Anush
tsup kIz puf wunu sI fI, kutu nguts zupun
tuu fI yu, mIshu kung wunu sI fI mush
tuu fI tum tu. Izuu fu sIy unoo tsup ufu tu-
mu fI puyutssu, ApunII tchu, tng chu.
18
AshI fI shIy shu IsfueI chIch pu kufuk tsI-
yut ku chush, kufuk shu shI yuu kukIsh ufu
puyu chI yu. MI shut, IjIp to shchee kufuk
tsI yu tung tum chu. AshI fI IsfueI chIch
tputs shI tu ngeef sIn, unu mund tuchIp zuf
nuu yu fu sIn, Ipu sup unush nuwuu ungIf-
tuk sIn, chI noo wuu nuwuum much chI nIII-
nu yu, ApunII tchu, IjIp to shchee kufu ku
tng chu.
19
Itufu, nuw wusI nu yusuk tu nu.
Amb utI tuu tee shu, sIyuu zungun chee ju,
TushItungufungu3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
112
ndu mbu fI.
20
Itufu, nuw shu ushI fI tuu,
kufu kuu kIz puf kIyung yuchu chI mu.
Nuwuu nuu tsI wIz pu fI fee tsI yuwum shee
ndu putu fu nu unu mu shee ymu ndu-
chI mu. Ash ku chu fI, IjIp to shchee tputs
tsI puts pu wunI chI mu. Ash ku chu fI, unoo
kufuk IjIp to shuch puk chu, IsfueI chI chee
tputs zungu nIchpu fee.
21
MI shut, nuw IsfueI chI chee Istu chI mu.
Ash ku chu fI, IjIp to shuch tputs muu chI fI-
tuu mungu tu fI zupun punu chI nIII nu yu.
IsfueI chIch shu unoo muu cheetsI zupun
yyu nd sIn nuu chI nIII nu yu.
22
Ndu tu mu
IjIp too tsup shI tu ngu fu sIn, IsfueI chIch
kIzu nuf IjIp to shchee wIzu nuf muu chI fI-
tuu yuwuu puyu ku nu unoo mush kut ssIn,
uwshtI sIn ndu puchInd chI nIII nI yu. KufI-
kee, mIshu ofoots tum, mIshu wuyu fu ngu-
sheets tum, mIshu wumu feets tum IchI ngu-
fu muu cheetsI punu chI nIII nu yu. AshI fI
IsfueI chIch shu unpu wIpuum tmuf tu chI-
nIII nu yu. Ash kut ssIn, IjIp to shcheets shu
Izuu fu Ixu nu yu fu sIn kusu chI nIII nu yu,
ApunII My sI see tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
My sIs pu tsI yu tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchima yuwaa
Mysis Apan!!ee kuk payumaam
ngatarangu anootsi
4
1
Itufu, My sIs shu Apu nIIee tfu-
ngI yu, Itufu, IsfueI chIch shu kufuk
nuwu mun mung' tut chu zI nIII nu ju.
MI shut, nuw Apu nIIee Tuu fu shI pu nI
pufung tu nu utI tuu tee nu, ndu nuwu mun
mung' tut chI nIII nu yu.

Nuw unoo tumuy-


chee zI? tfu ngu,
2
ApunII shu:

ShIy
muyuu kuwI shIsh puyu shu? tfu ngu,
My sIs shu, TushuwshIshchu puyu fI, tfu-
ngI yu.
3
ApunII shu: TushuwshIsh tsu push
kpI tu ngI, tfu ngI yu. AshI fI My sIs shu
tushuwshIneetsI tsu push kupee tu fu ngu,
tushuwshIshshu mukuum kInu fu ngI yu.
AshI fI yu, My sIs shu mukuu punI ku, ufu-
pInII tum xIyu fu ngI yu.
4
ApunII shu: Yusuf
mukuu wunIsh kuwIp tIsh putu yu fush
yngI, tfu ngI yu. AshI fI yu, My sIs shu
yusuf mukuu wunIsh putu yu fu, ytu
ush ku chu, mukshu yusuf tushuwshIshee
kInu fu ngI yu.
5
AshI fI yu, ApunII shu: Anpu
ush ku chush unoo puk chu sIn, AshI fI yu,
wuu tu pu fI nIyu Tuu fu shI pu nI, Apu nIII yu
yuw shI yuu yuku fu ngu unuyu, shI yuu
utu sIn nuwu mun mungu tut chI nIII nu yu.
MIn shu, wuu tu pu fI nIyu Iy zItu mI nuf-
nI Apfu hu mu fI nI, mIn shu Isuu ku fI nI,
mIn shu Ako pu fI nI Apu nIII fI nI yu, nuwuu
utu sIn, chI nu chI nIII nI yu.

Anu mun ndu nI yu mung' tut ku sIn,


ushI fI shIy shu yusuf nIII tu fI ymu ndung-
chu. KuwIsh k'tunIfIshIsh puzu yu fush,
tIt ku fee tsIsh pututeefush, yusheefush
kuwIsh nupung chu, ApunII tfu ngI yu.
My sIs shu, uyu tyu fu, uwee wumu fush
puzu yu fu, tIt ku fee pututeefu, yusuf
uwee yusheefu, nup ushku, uwIsh
tsu tu shIsh nIII tu fI tsu tu fu pufu ngI-
yu. UwI kuch kuch ushI shu kIz puf
chu mI fu tu fu kuzI nuz tumu pu fI ushI fu
pufu ngI yu.
7
AshI fI yu, yusuf shu ApunII:
AshI fI yusuf shu k'tunIfIshIsh kuwIsh
puzu yu fush, yusheefush nupu ngI, tyu-
fu, My sIs shu uyu, tu, uwee wutu nI-
fush puzu yu fu, yusuf uwee yusheefu,
nup ushku, uw wunu sIf shu pufu ngI yu.
8
Anu mun shu, ApunII shu: AshI fI shIy
mInum tu fI nI nuwuu wIz pu fI ymu ndu yu-
fush, unu mun ndu mung' tut ku sIn, ushI fI
tsI mbu nu fIn shu nuwuu wIz pu fI ymu-
nduk chush, unu mun mung' tut chu psInu-
yu.
9
Itufu, wundu yu tsI mbu nu tuu nuwuu
wIz pu fI ymu ndu yu fush, unu mun
ndu mung' tut ku sIn, ushI fI yu, kungup
NII wuchIn pu Ipu nee fush nuu yu fush,
kungoo tIpu yu fush, suwIsh tsu pu mun
tuchu mung chu. Ash ku chush, kung kufu-
seem kInu chI yu, tfu ngI yu.
10
Itufu, My sIs shu, Apuu, nuw shu
tsI yu tsIspu wufI tu fee zI.

Nuw tumuy chee-


zI?

Antuu tI nuw sIngIf tu ju ushI fu ngI?


Nuw shI yu pu tsI yu tu muum nutu fI tu ju
ushkI. Nuw tpu tsI unu mu shI fI tI tuu kI nu,
tfu ngI yu.
11
Itufu, ApunII shu: Nuw wuu tu tu nu
tpu tsee kuk tInu fu ngI unI, mIshu, tpu-
tsee kuk mukuk sheem wuyu fu ngI, mIshu

chuk tpu tseem wIts shuf tum wuyu fu-


ngu? MIn shu

chuk tpu tsee wuch mchus-


TushItungufungu3 , 4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
113
tum nIIuf tu muum wuyu fu ngu, ndu shu
nuwu? An wutu chu yuw nuw IchI ngu fu
tInu fu ngI unu.
12
AshI fu chu, nuw shI yuu:
AshI fI tuu IjIp top nuu ngI. Nuw shu shI yuu
Istu chInII pu wunu sIf tsI yu tu muu mu,
utInu. Yuwush shIy tsI yut ku chIsh unush
nuw shu shI yuu kumun chInII pu, tfu ngu,
13
Itufu, My sIs shu wund ngu tu fu ngu,
Apuu, nuwuu nuyu nI ngu ndu mu, mIn
tputs tsI yu tsI pu neem zungu nIng chu,
tfu ngI yu.
14
Itufu, ApunII shu: Wutum
zuwu nIIIsh Aufo nu unush tuu fu wu.
Nuwuch chI, IevIy shuch tpu tsI. Aufon
wunu sIf tsI yu tu muum yusu fI yu. AshI fI yu,
shI yu nguz chu mu yu ngu muum nuun chI-
yu. ShI yuu pu muum kupung zund kI yu.
15
AshI fI yu, shIy shu nuwuu kukI Aufo-
nuu kumu nIng chu yuw nuw shI yuu
tsI yut ku chI unu. Sheefush, Aufon shu
shI yu mund nuwuu kukI tpu tsee kumun-
chI yu. Amb ush ku chu fI, nuw shu sIyuu
Istu chInts pu.
1
AshI fI shIy shu Aufo nuu
wunu sIf nuwuu kukI kumun ku chush,
uwshu IsfueI chI chee tpu tsI ItsIn su fu
kumun chI yu.
17
AshI fI yu, neewu yusI nuu
tushuwsheemIsh yyu fush, nuung chu.
Nuwuu kukI tumI nung chu. Anpu yusIn
nuwuu wIz pu fI tpu tsee ymu ndu ngI
yuw nuw shI yuu kumuch tu fu ngI unu fI tu,
ApunII My sI see tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu My-
sIs Apu nIIee kuk puyu muum ngu tu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchima yuwaa Mysis
Ijiptop tsap kanapurangu anootsi
18
AshI fI yu, My sIs shu wup tum
ung sI fIp, Jet fo nup, kunu pu fu ngI yu.
Kunupeefu, ung sI feets shu: AshI-
fI yu, Ichee, wup tum IjIp top tsup
kunupeefufI, zuwunII pI nupu tu mu.

TumufunguzInIIInuju?

Tuu fu zI nIII nu ju?


tyu fu, ung sIf shu: Ayu, nuung sI. MupIy-
fush nuung chu, ung sIf Jet fon tfu ngI yu.
19
AshI fI yu, My sIs tsup MudI yu nush
tuu fu ngu, ndu tu mu shI tung chu, ApunII-
shu: Wup tum IjIp top tsup kunu pu ngI. Nu
IchI ngu fu tputs yuw shI yuu puchu muum
zundu fu ngu un tsI pu muwchu, tfu ngI yu.
20
AshI fI yu, My sIs shu wIzunII pu wIpu pu
ushI fu sIn buffu mun kuxI nee fund sIn,
wup tum IjIp top tsup kunupeefu nuu-
tu fu ngI yu. Apu nIIee tshu wIsh uwIsh
puyu fu, nuu tu fu ngI yu.
21
Apu sup shu
ApunII shu: AshI fI yu, shIy shu IjIp tosh
tsup kuseefush, nuwuu wIz pu fI fI yuwuu
nuw shI yuum ymu ndu fu ngI unoo shIy-
shu kufu kuu pufu wu ymu ndung chu.
IchI ngu fu ymu ndung chu, punI fInII pu.
Nuw shI yuu Istu chInII pu. Itufu, shIy shu
nuwuu kukI kumun kI tuu tIsh, kufuk
sIyuu zungu nI muum kupung ngu tuch-
pu fee, wutum nuw shu kufu kush mung'
xufu shIsh wuyukchI nu wu.
22
AshI fI yu,
shIy shu pufu wuu tng chu, ApunII shI-
yuu utee ju, Nuw IsfueI chI chee kupung
chI nu kI nu, tputs wIpuu Iwu chIztu mu
chI nu tu fu ushI fu fI nuw IsfueI chI chee
kupung chI nu kI nu, tchu Apu nIII, tng-
chu.
23
MI shut, IsfueI chI chee zungu nI ngI.
WuunI nuu yu fu sIn, nuwuu ungIf tu pu nu,
ApunII tchu, tng chu. Ndu nI yu zungun-
kush, wund puchInd kush, nuw shu shI yuu
Ipu fee tsIsh Iwu chIztu mu puchu chI mu,
ApunII shI yuu tchu, pufu wuu tng chu,
ApunII tfu ngI yu.
24
AshI fI yu, My sIs IjIp top ngoots
nuuf sIn, upus muu kum chu sIn, wIzunII-
put Sefof pu tu unush ApunII My sI sush
kusee fu, My sI see puchu muum zundu fu-
ngI yu, wutum My sIs Apu nIIee kuk ndu
tumI nu fu ngu wu, wIpuu wuyum shI fI tus
ndu ktsu pu fu ngu wu.
25-2
AshI fI Sefof-
shu, My sIs wuunu wIzunII, k'chIfoo
putu mbIch tInu mu yyu fu, wIpuu
wuyum shIf tus pukIch ktsupeefu, unpu
wIpu pu ufsIf wuzu fu nIIee wuts tupu fu fu-
ngI yu. AshI fI, Neewu, Ipu fI mu nI ufsI fI
shI yuu ApunII mupIych pu fee, ndu shI yuu
puchu chI yu, Sefo fu wuzu fu nIIee tuu fu-
ngI yu. Sefof, yuwu mund IsfueI chIch
tputs ufu wIpuu kumuz wuyum shI fee
tus ktsu ptu fu nu unu mund tfu ngI yu.
AshI fu chu, ApunII shu unoo pukee fu,
mupIy fu ngI yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu My-
sIs IjIp top tsup kunup ku tu nuu tu fu ngu
unoo tsI.
TushItungufungu4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
114
Ashiriya, na kamanchima yuwaa Mysis
zoon!!pa Aaronpa, Israe!chichpa urkar
Ijiptosh tsap tsiyatarangana anootsi
27
AshI fI yu, ApunII shu Aufo nuu tfu ngI-
yu, MuchIp nuu yu fush, zuwu nIIIsh My-
sIs chu mu yu ngu shI nI, tyu fu, Aufon shu,
Ayu, tu, ufup muchIp nuu tu fu ngI yu, yup
ApunII My sI see yuku fu ngu umbI. Amb
kusee fu, unush zoo nIIee My sI see chu-
mu yu ngu fu ngI yu.

TumufImtu, zuwuu?
tu,

Kusu fumchIsh? tyu fu, zoo nIIee


tsI yu tu fu ngI yu.
28
AshI fI My sIs shu
zoo nIIee kumu nI fu ngI yu, ApunII nuwuu
wIz pu fI punu fu ngI yu, tyu fu, IchI ngu-
fu kumu nI fu ngI yu. MI shut, yuw ApunII
kumuch tu fu ngu unoots tum IchI ngu fu
zoo nIIee kumu nI fu ng tum tu.
29
AshI fI yu,
IchI ngu fu kumu nee fu, tsI mbu nu fI shu
zoonII pu Ipu nee fund sIn, IsfueI chIch pu
ufkuf tsI yu tu muum nuu tu fu ngu nu yu.
30
AshI fI yu, yuwush IsfueI chIch ufkuf
shu nee fu nu unush kuseef sIn, Aufon shu
kumu nI fu ngI yu yuwuu ApunII My sI-
see tsI yu tu fu ngu unoo tsI. Anu mun shu,
My sIs shu Apu nIIee wIz puf ymu ndu fu-
ngI yu.
31
IsfueI chIch shu kufuk Apu nIIee
wIz puf puyu fu sIn, My sI sI mun kupung
mungu tutu fu ngu nu yu. MI shut, mung pu,
yuwuu ApunII, Nu nuw sIyuu Istu chInts-
pu, tfu ngu unoo tsI muzI nu zI nu fu ngu nu.
AshI fI uwshut ssIn tImu cheef sIn, Apu-
nIIee ungIf tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Aufo-
nu My sIs pu zoonII pu chu mu yu ngu yu fu-
sIn tsI yu tu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Mysisi zoon!!pa Aaronpa Ijiptoshchipa
kurak tsiyatarangana anootsi
5
1
AshI fI IsfueI chIch pu tsI yu tu muum
Iwuts pu yu fund sIn, IjIp to shchI pu-
shu kufuk tsI yut kut ssIn, My sIs zoonII-
pu Aufon pu nuu tu fu ngu nu yu. AshI fI
kufu kush kuseef sIn tsI yu tu fu ngu nu yu.
Kufu kuu tsI: IsfueI chI chI nI Apu nIII fI nI,
Tuu fu shI pu nI, Iyush kusee fu, Iyuu tsI yu-
tu fu ngI yu. TsI yut ku tfu ngI yu, shI yuu tsI
kufu kuu, Nuwuu tpu tsI fI zungu nIchpu.
WuunI ufup muchIp nuu chI nIIIn pu.
Anush kuseef sIn, wuunI nuwuu ungIf-
tu chI nIIIn pu, tchu Apu nIII shI yuu tsI,
My sIsI kufu kuu kumun ku tfu ngI yu.
2
Itufu, IjIp to shuch shu kufuk pufu wu fI nI
tfu ngI yu.

Chuk Tuu fu shI pu nI? Nuw


Tuu fu shI pu nI yusu fee zI.

Muyuum shtu
Tuu fu shI pu nee kuk nuw puyu chI? Itufu,
nuw puk chI yum mungI IsfueI chI cheets Is
zungu nI muum zund kee zI sIyuu tsI, IjIp-
to shuch kufuk tfu ngI yu.
3
My sIs shu:
Itufu, yuunu Apu nIII fI nI Iyuu Istu muum
Iyush kusu fu ng chu. Itufu, ufu ushI fI tuu,
Iy ufu pInII tu mu muchIp nuu chI nI yu.
TuchIp zuf muu yu fu nI, unush muchIsh
kuseefunI, chI nu zee puchu yu fu nI,
mucheefunI, Tuu fu shI pu nee Iy Apu nIII-
fI nee tsI nI ungIf tu chI nI yu. Ndun nuu Iy
umb ush ku chu nI, Iyuu ApunII wunguy-
put wunIch pu fI. Ndun tuu tI yu ushI fu,
tupuz pu tu yu Izuu fu Iyuu tpu chI ngu chI-
yu, My sIsI kufu kuu tfu ngI yu.
4
Itufu,
IjIp to sh shu kufuk: NdunI, wuts tu, sIy
ngu tIs tpu tsee tfuw zuf tuxu fuk su.
Ngu tIs ntu ngut ssu. AshI fI tuu nuung tsu.
Ptu tu shI nInts.
5
Nupun chu, wunIp tputs
IsfueI chI chIs nIsh nuwush tsu pu nI tuu-
fu nu yu, Itufu sIysu tpu tseewu tfuw zuf
tuxu fuk su. Nu wuppu. Nuu ngInts, tufu-
wuz tu shI nInts. Tumunduksu nuwuu tsI,
kufuk pufuw tfu ngI yu.

AshI fI unu fI tum zuf pufuw shu


tufuw zI pu nee ufkuf, IsfueI chI cheets tum
wumuch tush kufu zu fu ngI yu. UwshtI-
sIn kuseef sIn, pufuw shu kumuch tu ku
tfu ngI yu,
7
Nu sIysu nImun ufu ngI nu shu
kumuch tung tsu tufu wuz tu muum IsfueI-
chI chee tpu tsI. Wuyu pu fee puk chI yum
punu fInts pu IudfI choom tInu muu mu.
Wuun tIn ufup nuu yu fu sIn, wuyu pu fee
nuchu ngu yu fu sIn yuchI nIII nu yu.
8
Itufu,
kumu nI ngInts, Izuu fu putum putum
ushI fu IudfI choo tutsu moo fu kupu ngu fI
wuyung tsu, tng tsu. MIngu ssIn chu tpu-
tsI. Uw mIngus tufu wuz tu muum ngut ku-
sIn, Iyuu zungu nIng chu. AfupI nuu yu fu nI
Iyuu tsI Apu nIII fI nI ungIf tu pu nI tunI chu,
utu nu yu nuwuu tsI. Kupung nuwuu tumu-
ndu ku nu yu.
9
Itufu, sIysu ushI fI tuu ufu-
TushItungufungu4 , 5
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
115
ngI nu shu kIz pu fI nu shu Itu fu wuz tung tsu.
AshI fI uwshtI sIn kupung tufu wuz tuk sIn,
mupeek sIn, mupI yu shtI sIn putut chI nIII-
nI yu. Yuwuu My sIs mungu ngIch ku
tu unoo ndu chI nu chI nIII nI yu. MI shut,
Aufo nuuts tum kuk ndu puyu chI nIII nI yu,
IjIp to shuch kufuk tufuw zI pu nee ufkuf
tfu ngI yu.
10
AshI fI yu, tufuw zI pun shu ufkuf mIshu
IsfueI chIch tum wumuch tush IsfueI chI-
chee tputs kumun kut ssIn, nuu tu fu ngu-
nu yu. AshI fI, kumun ku sIn tfu ngu nu yu,
Kufuk pufuw Iyuu kumuch tu ku tyu fee-
ju, IsfueI chI cheem wuyu pu fee punu fInts-
pu IudfI choo tInu muu mu. Wuun tIn nuu yu-
fu sIn, wuyu pu fee yyu fu sIn, IudfI choom
tInu chI nIIIn pu, tchu kufuk sIyuu tsI,
tufuw zI pun ufkuf kumun ku sIn tfu ngu nu-
yu.
11
AshI fI yu nu, sIy suun tu fI shu nuu yu-
fus, wuyu pu fee nuchu ngu yu fus yngtsu,
tfu ngu nu yu. Anu mun shu, kufuk utI tum-
chu, AshI fI sIysu Izuu fu putum putum
ushI fu IudfI choo tutsu moo fu kupu ngu fI
wuyu chI nIIIn pu, tchu, kufu kuu sIyuu tsI,
tufuw zI pun ufkuf kumun ku sIn tfu ngu-
nu yu IsfueI chI cheetsI.
12
AshI fI yu, wutum wuyu pu fee Izuu-
fu puchI ndu fu ng sIn, IsfueI chIch shu
ufup pseef tu yu fu sIn, chI fI chI fee wufoo
nuchu ngu kut ssIn nuu tu fu ngu nu yu. Anoo
yyu fu nI tsu pu pu seefunI IudfI choom
tInu pu nI utu sI nu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu My-
sIsI IjIp to shchee kufuk tsI yu tu fu ngu nu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchima yuwaa
Israe!chich wamachtash parawaa
tsiyatarangana anootsi
13-14
IchI ngu fu zuf tufuw zI pun ufkuf
IsfueI chI chee tuxIy fu ngu nu yu. Izuu fu
IudfI choo kupu ngu fI wuyung tsu, nIngut
pukIch wuyu fInts pu, tfu ngu nu yu. Itufu,
IsfueI chIch shu Izuu fu pInu su fu ngu nu yu.
AshI fI tuu, tufuw zI pun ufkuf wundu fI
kumuch tu fu ngu nu yu ufu ngI nu shtu,

Tumushu sIf tumu ndu ush tuf su? tyu-


fu sIn, shI nu mbu fu ngu nu yu IsfueI chI chee
wumuch tu shI.
15
Anu mund shu, IsfueI chIch wumuch-
tush kufu kup pufu wup nuu tu fu ngu nu-
yu. Kufu kush kuseef sIn, tsI yut ku sIn,

Muyuum shu shIy sundu fu fIsh Iyuu umb


ush ku nu yu? tfu ngu nu yu.
1
MI shut, tfu-
ngu nu, Sundu fu fIsh Iyuu kupung tumu-
ndu ku nu yu IudfI choo tInu muu mu. Wuyu-
puf ndun tuu Iyuum puk chI yum punuk sIn,
Itufu ush tuu Iyuu,

Muyuum shtu IudfI choo


ndu tutsu moo fu wuyuk su? Iyuu utu nu yu.
Iyuu kupung shI numb ku nu yu. IudfI choo
zupun tuu punu ku nI, ushI fI tuu wunduf tI sIn
mungu Iyuu kupung nutsuk sIn ush ku nu yu.
AshI fI shIy chu sundu fIsh wuun tu fI ush ku-
shI nIII nu yu, IsfueI chIch wumuch tush kufu-
kuu pufu wu tfu ngu nu yu.
17
Pufuw shu,
SIy ngu tIschu tufu wuz tu muum ngut kus,
nIngeem nuwuu tku tIs.

Muyuum su
nuwuu tumu nduk su? Ngu tIs tufu wuz tu-
muum ngut kus, ntu ngu tIs. Afup nuu yu fu-
nI, chI nu zee puchu yu fu nI, Apu nIIee ungIf-
tu pu nI, ngu tIs tus tumu nduk su.
18
Nutu
zumu yu fus, wup tum kunupeefus tufu wuz-
tu mut ssu. Ndun tuu tI yu sIyuum wuyu puf
punuk sIn, ushI fI tuu IudfI choo tutsu moo fu
wuyung tsu, tmbeefu kufuk kusu fu ngI yu
IsfueI chI chee wumuch tu shI.
19
AshI fI yu, kufu kuu kuk muzI nu yu fu-
sIn, yuwuu kufuk IudfI choo tutsu moo fu
wuyung tsu, tfu ngu unoo kupung punI-
fu ngu sIn, wup tum kunu pu fu ngu nu yu.
20
Pufu wu fI nIsh pung' shI tu ngee fund sIn,
My sIsIp shu pung' nuu tu fu ngu nu yu.
WIshchI pu fI kutu fu ngu nu yu. AshI fI yu,
tfu ngu nu yu My sI see,
21
Wuu nI pu fI
ApunII sIyuu wunI chI yu yuwu mund sIy
kufu kuu muntsIf kumuch tu fu ngIsh unu-
mu ndu yu. Nu wutum kufuk wusu ndu fuf
ufu ngI nu shu Iyuu kIyung yuchu ku wu.
SIf tumu tuu fu ngu nI unu mund kusI fu
Iyuu nutsu ku nu yu. SIf tumu ndun tuu
ushI fu ngu nI, Itufu nut shu ufu ngI nu shu
kufuk Iyuu kIyung yuchu kI yu. Yuwu-
mund sIy kufu kuu tuu fu ngIs unu mund
Iyuu ufu ngI nu shu Itu fu wuz tu ku nu yu.
Wutum shuu nu ngIch zee wuyu fu ng shu-
wu. Anu mund wuunI Iyuu puchu chI-
yu, tfu ngu nu yu My sI seetsI mI shut
Aufo nuuts tum tu.
TushItungufungu5
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
116
22-23
AshI fI yu, My sIs shu ApunII pu
tsI yu tu muum nuu tu fu ngI yu. Kupung
mung' muntsu ku tsI yut ku tfu ngI yu,
Apuu,

shIy muyuum shu tpu tsI fee tsIsh


muntsIf ksu tuk shu? ShIy nuwuu zungu-
nI fu ng tuu tIsh, IsfueI chI chee Istu shI nI
tyu fush, nuwuu zungu nI fu ng shu. Itufu,
nuw shu tsI yu tu fu ng tuu tI, IjIp to shuch
kufuk uwshu nuwuu kukI ndu puyu kI-
yu, wundu fI ufu ngI nu shu IsfueI chI chee
nutsu ku nu yu. MI shut, shIy shu Apuu, ndu
puk chI yum tupu chI ndu fu ng shu, tfu ngI-
yu My sIsI, Apu nIIee tsI yut ku.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch wumuch tush pufuw put tsI yu tu fu-
ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchima yuwaa Apan!!
Mysispat tsiyatku trangu anootsi

1
ApunII shu, AshI fI nu nuw IjIp to-
shchee kufuk wuneek chu fI, shIy
unoo shuu nu punguch shu, tfu ngI yu.
Pufuw nuwuu wIz pu fI fI puk chu, kupung
kIyung yuchuk chu fI, unoo punIk chu,
wundu fI shu sIyuu tushI tu ngu chI yu wutsu-
pu nI shu yu, tfu ngI yu Apu nIII.
2
Yusuf mInush shu zuf ApunII My sI see
tsI yu tu fu ngI yu, Nuw wuu tu tu nu ApunII-
tu nu,
3
SIyu shuch zItu mI nu fIs nuwuu
ungIf tu fu ngu nu yu. Apfu hu mu fI nI, Isuu-
ku fI nI, Ako pu fI nI, nuwuu tsI mu fI kupung
chI nu fu ngu nu yu. ApunII kIz puf chu,
wuu mu fI kusI fu, tfu ngu nu yu nuwuu tsI.
Itufu, nuw shu uwuut ssIn, Nuw wuu tu tu-
nu Tuu fu shI pun tu nu zufu mu pu nI, ndu
tfu ngI nu.
4
MI shut, nuw ApunIIeefufI,
nuwu mu fI sIyuu kupung chI nu kI nu.
AshI fI Kunuu nuu tsupu sIyuum Izuu fu
punu chInts pu, tfu ngI nu. Yuwush tsup
nuut tu fI sIy ngu tIs musu fus tuu kIs, unoo
sIyuum punu chInts pu, tfu ngI nu Apfu hu-
mu fI nee tsI.
5
AshI fI yu, nu In yusu yu nu
yuwuu IjIp to shuch tputs Itu fu wuz tuk sIn,
IsfueI chI cheets Is kIyung yuchu ku nu unoo-
tsI. Nu nuw Izuu fu nuwuu nuu tsI kukI
tumIn chI mu. IsfueI chI cheets Is Istu chI mu,
wutum nuwuu nu sIyuum Istu chInts pu
tfu ngI nu wu.

AshI fI shIy shu My sI see,


IsfueI chI chee nuwuu kukI kumu nIng chu,
ApunII Tuu fu shI pun utee ju sIyuu tsI, Nuw
ApunII tu nu, Tuu fu shI pu nI. AshI fI nuw
sIyuu tupu chI ndu chInts pu, tchu Apu nIII,
tng chu. MI shut, yuwuu IjIp to shuch
sIyuu Itu fu wuz tuk sIn, sIy kIyung kuchIy-
kIs unu mund nuw shu Izuu fu wIz pu fIf-
pu tI tIstu chI mu, kIyung tum yuchu chI-
mu. SheefufI, sIyuu tupu chI ndu yu fu fI
kusu chI mu.
7
MI shut, nu nImu nu fI shu
nuw sIyuu nuwu mu tu fI shu tpu tsI fee mI
nu chInts pu. SheefufI, sIyuu Izuu fu ksut-
chInts pu. AshI fI sIysu nuwuu Apu nIII fee-
mIs nu ngu ndu mu. AmbI ush ku chus, sIy
nuwuu yu sut ssu, SIyush chI ufu nuwuu,
Tuu fu shI pu nI Iychu Apu nIII fI nI tuu kI yu,
tchI nIII nu yu, IjIp to shuch tputs Iyuu
kIyung yuchu fu ngu sIn, Itufu Apu nIII
Iyuu tupu chI ndu fu ngu. IjIp tosh wutsu pun
Iyuu tushI tu ngu fu ngu, sIyush chI nuwuu
ufutu tchI nIII nu yu, tchu Apu nIII sIyuu-
tsI, tng chu.
8
AshI fI mIshu tfu ngI tum-
tu, nuw sIyuu mInup tsup muuch chInts pu
yuwuu nuw sIyuu zItu mI nu fIs Apfu hu mu,
mIshu Isuu ku, Ako puum ushI fu, tsu poo-
nee mIs punu chInts pu, tfu ngI unoo tsI yu.
Anoo tsup ufu tu mu fI sIy tsu pu nee mIs
puyutssu, ApunII My sI see tfu ngI yu.
9
AshI fI My sIs shu unoo yusuf tuyu sI-
fu, IsfueI chI chee tpu tsI kumu nI fu ngI yu
yuwuu Apu nIII tfu ngu unoo tsI. Itufu,
uwshtI sIn unu mun mung' ndu tutu fu-
ngu nu yu, wutum kupung tufu wuz tuk sIn,
nIzImu mun tsI pu mbu chI nIII nu wu.
10
AshI fI ApunII My sI see tfu ngI yu,
11
AshI fI shIy shu kufu kuu pufu wu tsI-
yu tu shI nI. ApunII Tuu fu shI pu nI utee ju,
IsfueI chI chee tushI tu nguch pu, tchu tng-
chu, My sI see ApunII tfu ngI yu.
12
Itufu,
My sIs shu Apu nIIee tfu ngI yu, Itufu,
nuwuu IsfueI chIch tuu ndu nuwuu kukI
puyuk sIn, ushI fI

kufu ku nu shtu ju nuwuu


kukI puyu ku puyuch? Ndu. MI shut, nuw
kukI muf tsI yu tu muum pInu suk tu nu
kufu kuu tsI, My sIs Apu nIIee tfu ngI-
yu.
13
AshI fI yu, ApunII My sI see mIshu
Aufo nuu ushI fu kumuch tu ku tfu ngI yu,
AshI fI kufuk mIkee fu IsfueI chI chee tushI-
tu ngu muum kumuch tu chpu. IsfueI chI chI
IjIp tosh wutsu pun tuu fu sI nu pu, ApunII
TushItungufungu5 , 6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
117
Iyuu tyu chu, tng chu, ApunII My sI see
tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
My sIs put tsI yut ku tfu ngu unoo tsI.
Ashiri na kamanchintspa yuwaa Apan!!
Mysisee mishat Aaronaatstam yusur
kamachtaku, punirintspa, trangu anootsi
28
AshI fI ApunII IjIp tosh tsup My-
sI see tsI yu tu fu ngu, tfu ngI yu,
29
Nuw
ApunII tu nu, Tuu fu shI pu nI, ushI fI shIy shu
IjIp to shchee kufuk pufu wu, tsI yu tu shI nI.
Nuwuu kukI IchI ngu fu kumu nIng chu
pufu wuu tsI, ApunII My sI see tfu ngI-
yu.
30
Itufu, My sIs shu ymku tfu ngI-
yu, Apuu, nuw kufuk put tsI yu tu muum
wufI tu fee zI. AshI fu chu, nuw shI yuu tI,

untuu tI kufuk nuwuu kukI puyu chee ju?


Ndu mbu fI, My sIs Apu nIIee tfu ngI yu.
7
1
Itufu ApunII shu, MuzI nung chu,
nuw nuwuu nu shI yuu pufuw put tsI-
yu tu muum Ipu su fu ngI nu. AshI fI yu, shIy-
shu nuwuu kukI Aufo nuu kumu nIng chu.
Sheefu, Aufon shu nuwuu kukI pufu wuu
kumu nIchpu. ShIy puz ushI fu kufu kuu tsI-
yut chI yu.
2
Itufu, shIy shu Izuu fu nuwuu
kukI IchI ngu fu zuwu nIIeets Ish Aufo-
nu kumu nIng chu. Anu mun Aufon shu
pufu wuu IsfueI chI chee tushI tu ngu muum
tsI yut chI yu.
3
Itufu, nuwuu kukI kumun-
kI tuu tIs, kufuk sIyuu zungu nI muum
kupung ngu tuch pu fee. Wutum nuw shu
kufu kush mung' xufu shIsh ndu shI yuu
zungu nI muum wuyukchI nu wu. AshI fI
yuwush kufuk shI yuu tuxu fuk chu unush
nuw shu wIz pu fI fee tsI wunI muum ymu-
ndu chI mu. Itufu ush tuu, uwshu shI yuu
ndu zungun chI yu, wundu fI puchInd chI-
yu, Apu nIII tfu ngI yu.
4
Itufu, IjIp to-
shuch kufuk pufu wu ndu sIyuu kukIs
puyuk chu, nuw shu wIz pu fI ufu ngI nu shu
IjIp tosh tsup kusu chI mu. Yuwu mund
sIyuu kIyung yuchu fu ngu nu unu mund
nuw shu kupung wunI chI mu. SheefufI,
nuwuu nuu tsI tpu tsI fee tushI tu ngu chI mu.
IsfueI chI chI sunduf tumu pu fI ushI fu sIn
muf chum pu tu fI shI tung chI nIII nu yu, Apu-
nIII My sIsI tfu ngI yu.
5
AshI fI, mIshu
tfu ngI yu, Amb ush ku chu fI unush,
IjIp to shchI tputs nuwuu yusu chI nIII nI-
yu. AshI fI wuu tut pu fee nIyu Apu nIII yu,
IsfueI chIch Apu nIII fI nI yu, nuwuu tputs
IchI ngu fu sIn tchI nIII nu yu, Apu nIII My-
sI see tsI yut ku tfu ngI yu.

AshI fI My sIsI
mIshu Aufo nu ushI fu sIn, Apu nIIee kuk
Izuu fu puyu fu ngu nu yu.
7
AshI fI My sIsI mI shut Aufo nu tum
pufuw pu tsI yu tu fu ng sIn, My sIsI 80
musu chI fI nI tuu fu ngI yu. Aufon shu 83
musu chI fI nI tuu fu ngI yu. AshIp musu-
chI fI nI tuu fu sIn, kufuk pu pufuw pu
tsI yu tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
My sI see mI shut Aufo nuuts tum yusuf
kumuch tu ku, punI fInts pu, tfu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Aaron tushuwshee kapeeteeru,
makaamsha kinarangu anootsi
8
AshI fI Tuu fu shI pun shu My sI see,
Aufo nuu ushI fu tfu ngI yu,
9
AshI fI yu,
sIysu kufuk put tsI yut kus, sIyuu kufuk
kumuch tu kchu, Nutu Apu nIII fIsh
wIz puf nuwuu ymu ndu ndu, tk chu,
shIy shu My sI see tushuwshIsh Aufo nuu
pu nung chu. Aufon shu tushuwshIshee
yyu fu, tsu push kupee tuch pu. AshI fI
tushuwshIshshu mukuum kInu chI yu, Tuu-
fu shI pun My sI see tfu ngI yu.
10
AshI fI yu,
My sIs shu Aufon pu Ipu neef sIn, kufu kup
pufu wup nuu tu fu ngI yu. Nup kut ssIn,
My sIs shu yuwu fI Tuu fu shI pun kumuch-
tu fu ngu unu fI tum tumI nu fu ngu nu yu.
Pufu wu nu ngu fI tu mIshu yuwush wusu-
ndu fuf shuu nee fu nu unnu ngI fI tum,
Aufon tushuwshIneetsI yyu fu, tsu push
kupI tu fu ngI yu. Anu fI shu tushuwshIshshu
mukuum kInu fu ngI yu.
11
Itufu, uwshu
kufuk pufuw wIshu noo, kIz puf yusu-
mu wuu, kufu zI fu ngI yu. Kusu teef sIn,
pufuw shu, Nutu sIysu shIng tum tsu, tfu-
ngI yu.
12
AshI fI wIshun shu tushuwshInee
ushpuf tI sIn kupI tu fu ng tu mu nu yu.
WIshun shu tushuwshInI mukuum-
tum kInu fu ngu nu yu. Itufu, Aufon shu
tushuwshInI yuw mukuum kInu fu ngu un
wIshu noo muku fI nee Izuu fu kutu ngee fu,
TushItungufungu6 , 7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
118
pIshu fu ngI yu.
13
Itufu ushI fI tuu, kufuk
pufuw wuun tu fI IsfueI chI chee puchI ndu-
fu ngI yu. Ndu unu mun mung' tutu fu ngI-
yu. Yuwu fI Tuu fu shI pun tfu ngu unufI
tumI nu fu ngI yu. SIy nuwuu wIz pu fI
ymu nduk tuu tee su, kufuk sIyuu zungun-
chee ju, tfu ngu unu fI tu.
AshI fI yu nu kumu nee nu yuwuu Aufo nu
tushuwshIneetsI kupeeteefu, mukuum-
shu kInu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Taarashipan minam chung Ijiptoshchee
wanichima trangu anootsi Taarashipan
kungoo kuraseem narangu anootsi
14
AshI fI yu, Tuu fu shI pun shu My sI see
tfu ngI yu, Kufuk sIyuu tuxu fuk chu, ndu
IsfueI chI chee tushI tu ngu muum zund-
chI yu.
15
AshI fI pu putu fI nuu yu fush,
kufu kup nupung chu. AshI fI wuunu kufuk
kungup chu mu ku tu nuuk chu, shIy shu
tushuwshIptIsh yyu fush, umb tum
nuung chu. Anush kuseefush, kungu mun
wIngu k'tungchu.
1
AshI fI kufu kuu tsI yut-
kush tng chu, Tuu fu shI pu nI, IsfueI chIch
Apu nIII fI nI, nuwuu nIngeem shI yu put tsI-
yu tu muum zungu nI fu ngI yu. Tuu fu shI pun
shI yuu utee ju, IsfueI chI chee ufup muchIp
tuzu ngu nIchpu. Nuwuu wuunI ungIf tu pu-
nu, Tuu fu shI pu nI shI yuu tchu, tng chu.
Itufu, shIy shu wundu fI ndu tushI tu ngu-
muum zunduk shu, tng chu.
17
AshI fI nu
Tuu fu shI pun shI yuu utee ju: Nu shuu nu
yusuch shu nuwuu tsI. Nuw Apu nIII Tuu fu-
shI pun tu nu. ApunII Tuu fu shI pu nI shI yuu
tchu, pufu wuu tng chu. Sheefu, shIy shu
ufung kumu nIng chu: Nuw nee kungoo
NIIo tushuwshIptI tIy ush ku chu fI,
kung shu kufu seem kInu chI yu, tng chu.
18
SheefufI, kuyu pIch shu IchI ngu fu tsI-
pu chI nIII nu yu. AshI fI kung shu Izuu fu
k'punIchIyu. IjIp to shuch wuu muum
Izuu fu pInu su chI nIII nI yu, wutum kung
k'punshtuwu, tng chu, Tuu fu shI pun
My sI see tfu ngI yu.
19
AshI fI unu mun shu
Tuu fu shI pun My sI see tfu ngI yu, Pufuw-
pu tsI yut kush, shIy shu kumu nIng chu
Aufo nuu tsI, Aufon tushuwshInI yyu fu,
kungup uw nuch pu. IchI ngu fup kung
puk cheew pI tum tu mIshu ktsI mshu tum-
tu kungu IjIp to shu, IchI ngu fush kung
wuunI kufu seem kInuch pu yuw kung
suwIsh kuyu tu mush tIpu muw tuu fu tu fu
untum wuunI ush pu fI kufu seem kInuch-
pu, Aufo nuu kumuch tu kchush tng chu,
ApunII My sI see tfu ngI yu.
20
AshI fI yu, My sIs shu Aufon pu unufI
Tuu fu shI pu nee kuk tumI nu fu ngu nu yu,
yuwu fI Tuu fu shI pun kumuch tu fu ngu unu-
fI tu. Kung NIIop putu fI tu nuu tu fu ng sIn,
pufu wuu chu mu yu ngu yu fu sIn, Tuu fu shI-
pu nee kuk kumu nI fu ngu nu. AshI fI Aufon-
shu tushuwshIneetsInI yyu fu, kungoo
NIIoo stee ushI fu ngI yu. Kufuk pufu
mIshu wusu ndu fuf tum IchI ngu fu sIn
puf sI nu, ush ku chu, kung shu kufu seem
kInu fu ngI yu.
21
AshI fI kuyu pIch shu mung
IchI ngu fu sIn tsI pu fu ngu nI yu. Kung shu
Izuu fu fu k'puneefungIyu. AshI fI IjIp to-
shuch shu tputs kungoo wuu muum pInu su-
fu ngu nI yu. IjIp tosh IchI ngu fu kung kufu-
sI nu ndu fI shu nee fu tuu fu ngI yu.
22
Itufu,
uwshut ssIn IjIp to shuch wIshun umbI tum
ushI fu ngu nu yu. AshI fu chu, kufuk pufuw
My sI sI mun mIshu Aufo nu mun tum ndu
mung' tutu fu ngu. Wundu fI IsfueI chI chee
tushI tu ngu muum puchI ndu fu ngI yu. AshI-
fI yuwu fI Tuu fu shI pun sIf tumu wuunu
tfu ngu unu fI tum kufuk ushI fu ngI yu.
23
AshI fI pufuw shu wupI tum pungup
kunu pu fu ngI yu. Puk chI yum ndu unu-
mun mung' chI nu fu ngI yu. MI shut, unoo
Izuu fu mupIy fu ngI yu.
24
AshI fI yu, IjIp to-
shuch shu IchI ngu fu sIn kungu nung wIng
kungoo wuu sheem ktsI fu ngu nu yu, Kung
wunu sIf wuu muum tIpu pu nI utu sI nu.
AshI fI yu nu kumu nee nu yuwuu My-
sIsI Ich tu kchu fI kungoo kufu seem nu fu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Taarashipan aranginash
purumburpat waneerangu anootsi
25
AshI fI tsI mbun mutu yu fu muu fum-
chu, yuwu mun Tuu fu shI pun kungoo
NIIo tIy shIng chu tfu ngu unu mun
Iwuz, yusuf Tuu fu shI pun My sI see
tsI yu tu fu ngI yu.
TushItungufungu7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
119
8
1
Tuu fu shI pu nI My sI see tfu ngI yu,
Nuu yu fush, kufu kuu tsI yut kush, Tuu-
fu shI pun utee ju tng chu, Nuwuu tpu tsI-
fee tushI tu nguch pu. WuunI ufup nuu yu fu-
sIn, nuwuu ungIf tu pu nu, tchu Tuu fu shI-
pu nI shI yuu tsI, tng chu, tfu ngI yu.
2
MI shut, tng chu, Ndu nI yu, shIy
nuwuu tpu tsI fee IsfueI chI chee tushI tu-
ngu kush, ushI fI nuw shu ufu ngI nu shu
pufu mbuf pu wunI chInts pu sIyuu tsI.
IchI ngu fu tpu tsush pungu pufu mbuf
kus chI nIII nu yu, tchu Tuu fu shI pu nI, tng-
chu.
3
MI shut, yuwush kung kuput ku chu
unush pufu mbuf shu zupun shI tu nguf tu-
chI yu, NIIosh kungu yu. Sheefu, shI yush
pungIsh pshtu ch tum tI yu pufu mbu fu yu,
mI shut kIfIm shI tum tIsh pshtu chI yu.
Sheefu, pufu mbuf sundu fu fI sh tum-
tIsh pung' pshtu chI yu. MI shut, yuwush
punguu tInu ku nu unshu tum tI yu.
4
Pufu mbuf IchI ngu fu shu nee fu pshtu-
tuf tu chI yu, tchu Tuu fu shI pu nI, tng chu,
ApunII My sI see tfu ngI yu.
]AshI fI yu, My sIs shu mI shut Aufo nu
ushI fu sIn pufu wup nuu yu fu sIn, pufu-
wuu kumu nI fu ngI yu, pufu mbu foo tsI.
Itufu, pufuw shu unoo ndu muzI nu muum
zundu fu ngI yu.|
5
AshI fI Tuu fu shI pun My sI see, tfu ngI-
yu. AshI fI shIy shu Aufo nuu kumuch tung-
chu. Aufon shu tushuwshIneetsI yyu fu,
kung suf NIIoo nuch pu. MI shut, kung
wuzu ngu muuts tum nuch pu. Ash ku chu,
unush pufu mbuf zupun shI tu nguf tu-
chI yu. Sheefu, IjIp tosh tsup shu nee fu
tutsIt chI yu, Tuu fu shI pun My sI see
kumuch tu ku tfu ngI yu.

AshI fI My sIs-
shu Aufo nuu kumuch tu fu ngI yu. AshI fI
Aufon shu tushuwshInI yyu fu, IchI ngu-
fush kung IjIp tosh wuku nguf nu nu
ushI fu ngI yu. Ash ku chu, pufu mbuf shu
zupun shI tu nguf tu fu ngI yu. Sheefu, IjIp-
tosh wutsu pun Izuu fu IchI ngu fu shu nee-
fu tutsI tu fu ngI yu.
7
Itufu, wIshun shtI sIn wIz puf pu umb-
tum ushI fu ngu nu yu, pufu mbu foo kungu-
shtu tushI tu ngu fu ngI tu mu nu yu. IchI ngu-
fu shtu yukut pufu mbuf pshtu fu ngI tum-
tu, IjIp tosh tsup tutsI tu fu ng tum tu.
8
AshI fI kufuk shu pufu mbu fu mun
kupung tsI yun tu yu fu, My sI see mIshu
Aufo nuuts tum kufu zu muum tIp tsI fee
kumuch tu fu ngI yu. AshI fI My sIs shu
Aufon put kuseef sIn, kufuk shu My sI-
see tfu ngI yu, AshI fI sIysu Tuu fu shI pu-
nee IchI ngu fu pufu mbuf pus tu muu mu
mushung tsu nuwu shu pungee, mI shut
tpu tsI fI sh tum tI pungu.
Ash ku chus, pufu mbuf pus tu fum chu,
ushI fI nuw shu sIyuu tpu tsI fIsh IsfueI-
chI chIs IchI ngu fu zungun chI mu. AshI fI
sIysu Tuu fu shI pu nee tsI mungIs kIs
ungIf tut ssu, kufuk My sI see tfu ngI yu.
9
AshI fI yu, My sIs shu, AshI fI shIy shu
nuwuu kumu nI ndu

ushI noo ju nuw shI-


yuum Tuu fu shI pun pu tsI yut chI? AshI fI
kumu nI ngu ndu mu. Itufu, pufu mbuf
shI tu nguf tu chu sIn, kungu shu mu fI shu
wIng wuunI ush pu fI pufu mbuf tuu-
chI nIII nI yu, My sIs kufu kuu pufu wuu
tsI yut ku tfu ngI yu.
10-11
AshI fI kufuk shu,
ZufuktI shchu. AshI fI putu fI zuf pufu-
mbuf tsI puch pu, kufuk tfu ngI yu. AshI fI
My sIs shu, Ayu, wufI tuch pu fee, tfu ngI-
yu. AshI fI pu zuf pufu mbuf pus tu ku chu,
unu mun shIy yusuch shu. ApunII Tuu fu shI-
pun mInu mu fI kIz puf tuu kI yu, ufu ngeem
ApunII wunI ndu ju, tch pu shu, My sIsI
kufu kuu tsI yut ku tfu ngI yu.
12
AshI fI yu, My sIs shu mIshu Aufo nu
ushI fu sIn, kufu kush pung' shI tu ngeef sIn,
Tuu fu shI pun pu tsI yu tu fu ngI yu. Tuu fu shI-
pun pu tsI yut ku, Apuu, shIy kIz puf tIsh-
chu. Kufu kush pungu IchI ngu fu pufu-
mbu foo tushI tu ngung chu yuwuu shuu nu
zungu nI fu ngIsh unoo tsI, My sIs ApunII-
pu tsI yut ku tfu ngI yu.
13
AshI fI Tuu fu shI pun shu, pufu mbu fu
Izuu fu tpu chI ngu fu ngI yu. IchI ngu fu
pufu mbuf tsI pu fu ngu nu yu. Kufu kush
pungu, mIshu wIshchIp tum tu, mIshu
muzuf pI tum tu Izuu fu pchI ngu fu ngI yu.
14
AshI fI yu, IjIp to shuch shu tputs pufu-
mbu foo tsI pu fee zupun tupu yu fu ngu nu-
yu. AshI fI pufu mbuf shu tsI puf yuk tush
shu nee fu, k'pun pchu zu fu ngI yu.
15
Itufu,
Tuu fu shI pun kupung tuu Istu fu ngu, ndu
unu mun mungu tutu fu ngu nu yu. Anoo
TushItungufungu8
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
120
mupI yu fu sIn, yusuf kufuk IsfueI chI chee
zungu nI muum puchI ndu fu ngI yu. Ndu
puk chI yum Tuu fu shI pu nee punI fu ngI yu.
AshI fu chu, ndu puk chI yum My sI sI mun
mIshu Aufo nu mun tuu ndu mungu tutu fu-
ngI yu. Yuwu fI Tuu fu shI pun tfu ngu unu-
fI tum tumI nu fu ngI yu. Anu fI tum kufuk
My sI see kuku ngu tu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
tsI mbu nu fI nI wunee shIsh pufu mbuf pu
IjIp to shchee wunee fu ngu unu.
Ashiri na kamanchima yuwaa Apan!!
tuchparini waneeshish Ijiptoshchee
manxupa waneerangu anootsi
1
AshI fI Tuu fu shI pun shu My sI see tsI-
yut ku, ShIy shu Aufo nuu kumuch tung chu.
Aufon shu tushuwshInpu tsu pu mun tpuw
ushIch pu. Ash ku chu, puyu mbuch shu
munxoom kInu chI yu, Tuu fu shI pun My sI-
see tfu ngI yu. AshI fI My sIs shu unu fI-
tum Tuu fu shI pu nee kuk puyu yu fu, Aufo-
nuuts shu kumuch tu fu ngI yu.
17
Aufon shu
tushuwshIneetsI ItsIfeefu, IjIp to shchI-
mun wutsu pun tIy ushI fu ngI yu. Ash-
ku chu, unush puyumb shu munxoom
kInu yu fu, zupu nI shI tu nguf tu fu ngI yu.
Sheefu, IjIp to shchee tputs IchI ngu fu sIn
ItI pu fu ngu nu yu. Muuch tu wu chI nu zeets-
tum IchI ngu foo ItI pu fu ngI yu.
18
Itufu,
IjIp to shuch shu wIshu nu fI nI, umbI tum
shee yu nI tfu ngI tuut ssIn, Itufu xupoo-
fu ngu nu yu.
19
Itufu, uwshut ssIn wIshun
kufu kuu tfu ngu nu yu, In wuu tu tum chu
Apu nIII mun wIz pu fI ush ku nu yu, tfu ngu-
nu yu. AshI fu ng tuu, kufuk shu wundu fI
tpu tsee zungu nI muum puchI ndu fu ngI yu.
Yuwu fI Tuu fu shI pun tfu ngu unu fI tum
tumI nu fu ngI yu. Izuu fu IsfueI chI cheetsI
puchI ndu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
tuch pu fI nI wunee shIsh IjIp to shchee
munxu put wunee fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchima yuwaa Apan!!
ipunpunarini waneeshish Ijiptoshchee
ptarpat waneerangu anootsi
20
AshI fI Tuu fu shI pun My sI see tfu ngI-
yu: AshI fI pu putu fI chIy zu yu fush, yup
kufuk kungup upee wup nuuk chu umb
shIy shu tuchIteefush, nuwuu kukI kumu-
nIng chu. AshI fI shIy tng chu, Atee ju Tuu-
fu shI pu nI shI yuu tsI, IsfueI chI chee tputs
zungu nIchpu, wuunI nuwuu ungIf tu pu nu,
tchu Tuu fu shI pu nI tng chu kufu kuu tsI.
21
Itufu, ndu nI yu IsfueI chI chee zungu nI-
muum zund kush, nuw shu ufu ngI nu shu
ptuf pu wunI chInts pu. SIyush chee tputs
mun tu muum zupun ptuf zungun chI mu,
mI shut tpu tsI feets tum tIsh, sundu fu-
fee tsIsh. IchI ngu fu pungus shu nee fu
ptuf tpu tsee mun tu chI nIII nI yu. MI shut,
Izuu fu unshu fI ptuf tuu chI yu, ndu tsI pu-
chI yu. IjIp to shchIsh tputs pungu Izuu fu
ptuf ush pu fI tutsIt chI yu, mIshu tIpu fu-
nIII zeets tum tI yu, tchu Tuu fu shI pu nI
shI yuu tsI, kufu kuu tng chu.
22
MI shut,
kumu nIng chu, ShI yuu utee ju, Itufu, tsup
suf Ngu sen pI nuw ndu ptu foo zungun chI-
mu, wutum unush nuw tpu tsI fI tuu ku nu-
wu, unush ptuf Izuu fu ndun chI yu. Itufu,
IjIp to shcheetsIm ptuf kupung mun tu chI-
yu,
23
Itufu, IsfueI chI cheets shu ndu ptuf
mun tu chI yu. AshI fI shIy shu, pufu wuu,
unu mun nuwuu yusuch shu. Nuw nuwuu-
nuu tsI tpu tsI fI kIs nup kI nu. Itufu, shI yuu
tpu tsI fIsh, pufu wuu, ndu kIs nup kI nu.
AshI fI nuw pu ptu foo zungun chI mu,
tchu Tuu fu shI pu nI shI yuu tsI, tng chu,
Tuu fu shI pun My sI see tfu ngI yu.
24
]My sIs shu pufu wuu Tuu fu shI pu-
nee kuk kumu nI fu ng tuu, Itufu pufuw-
shu IsfueI chI chee zungu nI muum wund
ngu tu fu ngI yu.| AshI fI Tuu fu shI pun shu
kukoo Izuu fu mung' tumI nu fu ngI yu
yuwuu wuunu tsI yu tu fu ngu unoo tsI.
AshI fI ptuf shu zupun kusee fu ngI yu
kufu kush pungu, mIshu wusu ndu fuf shu-
tum pung' IchI ngu fu pungus shu nee fu
kusee fu ngI yu. Izuu fu IjIp tosh yuk tu fI nI
tutsI tu fu ngI yu.
25
AshI fI kufuk shu yusuf
My sI see zoonII put kufu zu fu ngI yu.
AshI fI kusu fu ng sIn, kufuk shu My sI see
tfu ngI yu, AshI fI nunuu Izuu fu shu pu fI
nuut ssu, sheef us, Apu nIII fee tsIs suunI
ungIf tut ssu. Itufu, Izuu fI nu nuwush
tsu pu nI shtu ngInts pu, kufuk My sI see
tfu ngI yu.
2
AshI fI yu, My sIs shu, Nuw
TushItungufungu8
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
121
shI yu mun mungI tut kee zI. Itufu, Iy
umbI nuu ush ku chu nI, Iyuu IjIp to shuch
tputs ksuju nup chI nIII nu yuwuu Apu-
nIIee ungIf tu ku nI unoo tsI. AshI fI Iyuu nI
muu cheetsI chI nu zee puchu yu fu nI,
sumu sush mucheefunI, unoo puk chu sIn,
unu mund Iyuu nutsu chu psI nI yu, wutum
uwIn muu cheetsI ndu umb ush ku nu wu.
AshI fI unoo puk chu sIn, Izuu fu Iyuu
putu mbIch put puchuch pu sI nu yu, My-
sIsI tfu ngI yu.
27
Itufu, Iy Izuu fu ufup
nuu yu fu nI, tuchI push zuf nuu yu fu nI,
unush pu fI Apu nIII fI nee tsI nI Tuu fu shI pu-
nI ungIf tu chI nI yu. Muu cheetsI chI nuz
puchu yu fu nI, sumu sush muchI fu nI,
mungI nI kIs Apu nIIee ungIf tu chI nI yu.
Yuwuu wuunu ApunII Tuu fu shI pu nI
kumuch tu fu ngu unoo Izuu fu tumIn-
chI nI yu, tfu ngI yu.
28
AshI fI kufuk shu,
AshI fI suunI nuung sInts. Afup muchIp
nuu yu fus, Apu nIII fee tsIs Tuu fu shI pun
ungIf tung sInts. Itufu, nuu mu nu Izuu fu
ufup nuu fInts pu. AshI fI mIshu, nuwuum
ApunII pu tsI yu tung chu, kufuk My sI see
tfu ngI yu.
29
AshI fI My sIs shu, AshI fI
nuw shI tu ngu chu fI, nutu fI tum Apu nIIee
Tuu fu shI pu nI mush ku chu fI, putu fI zuf
IjIp tosh ptuf tsI pu chI yu. IchI ngu fush
tpu tsI fIsh Izuu fu pus tu chI yu, sundu fu-
fI sh tum tIsh, mI shut tpu tsI fI sh tum shu.
IchI ngu fu sIn mupIysh tI sIn mung' kIs
tuu chI nIII nu yu. Itufu, shIy shu ndu nI yu
ufu ngeem nuwuu ngI cheem chush. AshI-
fI yu, Iy nuu yu fu nI, Apu nIII fI nee tsI nI
Tuu fu shI pu neem chI nu zee mbuteefunI,
ungIf tu chI nI pu. Itufu, shIy shu ufu-
ngeem Iyuu ngI chInII pu, My sIs kufu-
kuu tfu ngI yu.
30
AshI fI My sIs shu kufu kush pung'
shI tu ngee fu, ApunII pu tsI yu tu fu ngI yu.
31
AshI fI ptuf shu IchI ngu fu shI tu ngu-
fu ngI yu kufu kush pungu, mIshu IjIp to-
shchIsh wutsu pun Izuu fu ptuf pus tu fu ngI-
yu.
32
Itufu ushI fI tuu, kufuk IsfueI chI chee
yusuf puchI ndu fu ngI yu. Ndu zungu nI-
muum zundu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IjIp to shchee Ipun pu nu fI nI ptuf pu tu
wunee fu ngu unoo tsI
Ashiriya, na kamanchima yuwaa
Taarashipan zameeturini Ijiptoshchee
waneeku, wakararni zapan
wanguytayarusin, tsipachin!!iniya anootsi
9
1
AshI fI yu, Tuu fu shI pun My sI see
tfu ngI yu, shIy shu nuwuu kukI
kufu kuu kumu nIng chu, Tuu fu shI pu nI,
IsfueI chIch Apu nIII fI nI, shI yuu utee ju,
tng chu, Nuwuu tpu tsI fI zungu nIchpu.
WuunI ufup nuu yu fu sIn, nuwuu ungIf-
tu pu nu, Tuu fu shI pun shI yuu tchu,
tng chu.
2
MI shut, ndu nI yu nuwuu
tpu tsI fI tushI tu nguk chush, wundu fI
tushI tu ngu muum puchInd kush,
3
nuw
shI yuu wuneek chu fI, nuw wIz pu fI fI
shI yush wuku fu fIsh wuyuk chu fI, wuku-
fu fee tsIsh tsu tu shIsh shu kIz puf yutu fIt
tsu tut chI yu. Ash ku chu, wuku fu fIsh,
tsI pu chI nIII nI yu, mIshu kupuuch tum tI-
yu, mIshu chIp tum tI yu, mIshu kumee ch-
tum tI yu, mIshu wukuf wIzu fI yu, mIshu
opee ju fIsh tsI pu chI nIII nu yu.
4
Itufu,
IsfueI chIch wuku fu fI nI IjIp to shtuu
tsup tuu fu sIn, ush tuu ndu mInum tI-
yum chInu tsI pu chI nIII nI yu, Tuu fu shI-
pu nI shI yuu tchu, tng chu.
5
MI shut,
Tuu fu shI pun wunee shee wuyu muum
zufee wuyu fu ng chu. Nuw putu fI zuf
wunee shee wuyu chI mu, tchu, tng chu,
Tuu fu shI pun My sI see tfu ngI yu. ]Tyu-
fu, My sIs shu pufu wup nuu tu fu ngu,
IchI ngu fu kumu nI fu ngI yu. AshI fI tuu,
pufuw wund IsfueI chI chee zungu nI-
muum puchI ndu fu ngI yu.|

AshI fI pu tum shu zuf Tuu fu shI pun


wunee shIsh shu wuku fu shu wuyu fu ngI-
yu. IjIp to shuch wuku fu fI nee tsu tushshI-
mun IchI ngu fu tsI pu fu ngu nu yu. Itufu,
IsfueI chIch shu chIn wuku fu fI nI ndu
mInum tI yum tsI pu fu ngu nu yu.
7
AshI fI
pufuw shu kufuk tIp tsI fee kumuch tu fu ngI-
yu, IsfueI chI chee chIn wuku fuu nupung-
tsu, tyu fu, Ayu tyu fu sIn, IsfueI chI chee
wuku fu fI nI nupee shI nu sIn, kunu peef sIn,
pufu wuu kumun ku sIn, Itufu IsfueI chIch-
shu chIn wuku fu fI nI ndu mInum tI yum
tsI pu fu ngu nu yu, tfu ngu nu yu. Itufu
ushI fI tuu, kufuk ndu IsfueI chI chee
TushItungufungu8 , 9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
122

D
9.1 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 9.17 tuyu sI mu kumun kI yu.
tushI tu ngu muum zundu fu ngI yu. Izuu fu
puchI ndu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
zumeetu fI nI IjIp to shchee wunee ku,
wuku fuf nI zupun tsI pu fu ngu unoo tsI.
Ashiri na kamanchima yuwaa
Taarashipan minamtarini
matayaru Ijiptoshchee tsutashishpa
waneerangu anootsi
8
AshI fI Tuu fu shI pun shu My sI see
mIshu Aufo nuu tfu ngI yu, SIysu sumu-
sIsh puzu chee mInum kuwIz tuchu yu-
fush, kufu kush pungu pshtu yu fush, kufu-
ku nung wuf puzu chee kufu tu shIng chu.
9
Ash ku chush, puzuch shu tsu tu shIsh shu
chI teem shu kInu chI yu. ChIt shu tpu tsee
tsu tut ku chu, tputs wunuts kuch kuch
ush chI nIII nI yu. IjIp to shchee tputs chIt
IchI ngu fu tsu tu chI yu. MI shut, wuku fuuts-
tum ush pu fI shu nee fu chIt tsu tuch tum tu-
yu, ApunII My sI see tfu ngI yu.
10
AshI fI My sIs shu mIshu Aufon
ushI fu sIn, puzu chee tuchu yu fund sIn,
pufu wush pungu pshtu yu fu sIn, My sIs-
shu puzu chee wuf kufu tu ushI fu ngI yu.
Ash ku chu, puzuch shu tsu tu shIsh chI teem
kInu fu ngI yu. Sheefu, chIt shu IjIp to-
shchee tputs IchI ngu fu tsu tu fu ngI yu,
mIshu, chI nu zeets tum wuku fu IchI ngu fu
tsu tu tu fu ngI tum tu.
11
Itufu, wIshun shu
ndu umb ushI fu ngu nu yu. Ndu My sIs pu
tutsu moo fu ngu nu yu, wutum wuu nuuts-
tu tum wIshu nu chIt tsu tu fu ngI tum tu wu.
MI shut, wutum IchI ngu fu IjIp to shchee
tputs shu nee fu chIt tsu tu tu fu ngu wu.
12
Itufu ushI fI tuu, kufuk shu wundu fI
IsfueI chI chee zungu nI muum puchI ndu-
fu ngI yu. Wutum wuunu Tuu fu shI pun
kufu kush mung' xufu shIsh wuyu fu ngu-
wu. AshI fu chu, yuwu fI Tuu fu shI pun
My sI see, ShI yuu kukIsh kufuk puyu chee-
ju, ndu nu fee, tfu ngu unu fI tum Izuu fu
tumI nu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Tuu fu-
shI pun IjIp to shchI tsu tushshI pu wunee fu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Taarashipan Ijiptoshchee
tsimbunarni matayaru kachizamashpa
waneerangu anootsi
13
AshI fI yu, Tuu fu shI pun My sI see
tfu ngI yu, AshI fI shIy pu putu fI chIy zu-
yu fush, nuu yu fush, kufu kush kuseefush,
kufu kuu pufu wu kumu nIng chu nuwuu
kukI. Kumun kush tng chu, Tuu fu shI pu-
nI, Iy Apu nIII fI nI utee ju, Nuwuu tpu tsI fI
zungu nIchpu. WuunI nuu yu fu sIn, ufup
nuwu pu ungIf tu pu nu, Tuu fu shI pu nI
tchu, tng chu,
14
MI shut, tng chu,
Nuwuu tpu tsI fI puchInd ku chI nuu fee shu,
ushI fI nuw shu nu InI yusuf ufu ngI nu shut
IchI ngu fu wunee shIsh kusI fu zungun chI-
mu. Nuwuu nuu tsI wunee shI shI yuu mu,
mIshu sundu fee mIsh, mIshu tpu tsI feem-
tum tIsh zungun chI mu. Anu mun shIy
nuwuu yusuch shu. MIn ApunII tsu pu fu-
nu sush wunI ndu ju nuw tumu pu fI ushI fu,
Tuu fu shI pun tchu, pufu wuu tng chu.
15
MI shut, Nuw sIyuu kuchI ngu muum
zund kI nuu feenu, Izuu fI nuu pu fI tpu tsIf pu-
tuf tIsh tpu chI ngu chI nu tsu tu shIsh pu tu.
1
Itufu, nuw ndu sIyuu ushI fu chI nu fu-
ngI nu. WuunI nuwuu wIz pu fI fI pung pu-
nu utufI, nIngut wunee kI nu. AshI fu chu,
ndu sIyuu tpu chI ngu kI nu. MI shut, wuunI
tputs IchI ngu fu sIn tsu pu fu nus ztufu
nuwuu yusu pu nu utufI ush kI nu.
D
Tuu-
fu shI pun tchu, tng chu.
17
Itufu, shIy
nuwuu wIz pu fI fee tsI puk tuu tIsh, ushI fI-
tuu wundu fI shIy nuwuu tpu tsI fI puchI-
nduk shu, ndu tushI tu ngu muum zunduk-
shu
18
MI shut, wutum wundu yu shIy
nuwuu kukI ndu puyu kush, nuw shu pu
zuf putu fI tu nuw kuchI zu mu shee kupeet-
chI mu wuf pI chI kupu ngu mu shI ushIch
putu mbIch kupu ngu mu shI kIyu ku wu.
Yuw ndu sIf tumu putu fIs unoo pungut-
ssu. SIysu unu mun nuwuu yusu yu fus,
sIyu shuch IjIp to shuch ndu sIf tumustuu
ushI mu putu fu sIn, Itufu nut puf shu
kuchI zu mu shee kupu ngu mu shI IjIp to-
shuch tpu tsI pung chI nIII nI yu.
19
AshI fI yu,
TushItungufungu9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
123
shIy shu pufu wuu, Tpu tsI fee tsIsh kumu-
nIng chu, Wukuf ksu tu mu pun, mI shut
muu chI fI tu wuu tsIs chI nu zI wuu IchI ngu fu
pungush wunu sIf pIshu chI nIIIn pu, tng-
chu. Wuku fu fIs yuw pustu xItu ngu tu nu
unoo tsI pungu sush tup shtung tsu, wutum
kuchI zu mush puntsut ku chu tpu tseewu
puchuk chu, tsI pu chI nIII nu yu, mIshu chI-
nu zeets tum wuku fu wuu puchuch tum tI yu,
tchu Tuu fu shI pu nI, tng chu, Tuu fu-
shI pun My sI see tfu ngI yu. ]AshI fI yu,
My sIs shu pufu wup nuu yu fu, IchI ngu fu
kumu nI fu ngI yu, yuwuu ApunII kuchI zu-
mu shee tfu ngu unoo tsI.|
20
AshI fI unoo kufuk wusu ndu fuf
muzI nu yu fu sIn, ushpu tum Tuu fu shI pu nee
wuneesh kupung punI fu ngu nu yu. AshI fI
chI nu zee ksu tu mu pu nI wuku fuu pungush
tup shtu fu ngu nu yu. Pup chu, kuchI zu-
mush puntsut ku chu, puchutpu, utu sI nu
ushI fu ngu nu yu.
21
Itufu, ushpu tum shu
wusu ndu fuf muzI nu fu ngI tuut ssIn, chI-
noo ndu pungush tup shtu fu ngu nu yu.
Wuku fu fI nee tsI Izuu fu sIn mupIy fu ngu nu-
yu. Wundu fI wuku fuf nI pus tush xItu ngut
ushI fu ngI yu.
22
AshI fI Tuu fu shI pun shu My sI see tfu-
ngI yu, TushuwshIsh yyu fush, wuf kunI-
ndup tusu mIng chu, wuunI kuchI zu mush
wuf pIch puntsu tup tpu tsI mu nu, mIshu
chI nu zI mun tum tu, mIshu Iwuf zI mun tum-
tu IjIp to shchI mun muzu fI, Tuu fu shI pun
My sI see tfu ngI yu.
23
AshI fI yu, My sIs shu
tushuwshIneetsInI yyu fu, wuf kunI-
ndup tusu mI fu ngI yu. Ash ku chu, ApunII-
shu kufI yuu zungu nI fu ngI yu. KufIy shu
kIz puf kufIy tufu ngI yu. MI shut, mumuf
kIz puf mumuf tu fu ngI yu, IjIp tosh yuktu.
Anu mun shu kuchI zu mush kupu ngu wu
wuf pIch puntsu tu fu ngI yu ush cheew
putu mbIch kupu ngu mu shI. Izuu fu zupun
pufut pufut shI tu fuch ushI fu ngI yu.
24
AshI fI kuchI zu mush shu kupu ngu mush
puntsu tu fu ngI yu. KufIy kupung kufIy tufu-
ngI yu, MI shut, mumuf shu kIz pu fI tum
mumuf tu fu ngu, ushI fI unoo pufu ngu nu-
yu. SIf tumustuu zItu mIn tputs ndu ushI-
mu putu fu sIn, Itufu nut puf shu nIIu fu nuf-
shut IjIp to shuch tputs ushI muu pufu ngu-
nu yu.
25
AshI fI yu, ushpu tum tputs yuw
mzu tsush xItu ngut ushI fu ngu nu unu
kuchI zu mush shu puchu fu ngI yu. MI shut,
chI nu zee wuku fu wuuts tum puchu fu ngI-
tum tu. MI shut, muu chI yuw mzu tsIsh
tutsum muw tuu fu fu tu fu un tsI pu fu ngI-
tum tu. MI shut, yusI nuuts tum IchI ngu fu
puchu fu ngI yu. IchI ngu fu tsu poo kuchI zu-
mush umb ushI fu ngI yu.
2
Itufu, Ngu sen shu tsup, yuwush IsfueI-
chIch tuu fu nu unush, ndu mInum tI yum
kuchI zu mush puntsu tu fu ngI yu
27
AshI fI
kufuk shu wusu ndu fu fee kumuch tu fu ngI-
yu, My sI see kufu zu shI nI mIshu Aufo-
nuuts tum tu, tfu ngI yu. WusI ndu fuf shu
My sI see kufuzeefu, uwshu pufu wush
pung' kuseef sIn, pufuw shu tfu ngI yu,
Nu nuwuu nuu tsI yusuk tu nu. Nuw chu
Apu nIIee tuyu tu fItkI. MI shut, nuwuu nu-
mu ndu fIt chu ushku, mIshu nuw tpu tsI-
fIptuf tI yutu fI tu nI yu.

Antuu tI ApunII
mungu tu ju ushIk?
28
AshI fI nu ndu shu
sIyuu ufu ngeem puchInd chI mu. Nu sIysu
Tuu fu shI pu nee mushung tsu nuwuu mu,
kufI yuu mI shut kuchI zu mu sheem tum tu
tsI puch pu, tng chu, wutum Iyuu kusI ku-
wu. AshI fI nu Izuu fI shu IsfueI chI cheetsI
zungun chI mu, kufuk nutu mu kufI yuu,
mI shut kuchI zu mush ushI fu pukee fu,
punI yu fu, My sI see tfu ngI yu.
29
AshI fI
My sIs shu kufu kuu tfu ngI yu, AshI fI
nu mIkee fu pungut ssu, nuw yuk tush
shI tu ngee fu fI, kuwI wuf puxu yu fu fI,
Tuu fu shI pun pu tsI yut ku chu fI, ushI fI
kuchI zu mush zunuy chI yu. Ndu shu
ufu ngeem puntsutchI yu. MI shut, kufIy-
tum pus tu chI yu, ndun tum ufu ngeem
kufIy tuchI yu. Anu mund shIy yusuch shu,
ApunII Tuu fu shI pu nI tsu pu fu nu see wuu-
nu pu fI tInu fu ngI yu, ttssu.
30
Itufu, nuw
shI yuu yusuk tu nu mIshu sundu fee tsIsh,
Apu nIIee Tuu fu shI pu nI ndu punI kIs, My-
sIsI kufu kuu tfu ngI yu.
31
Yuwuu yutee, mIshu sebuu duuts tum
tutsumeefu unoo IchI ngu fu kuchI zu mush
puchu fu ngI yu. Yuwuu sebuud yusIyk-
chu ngu mIf tu mbu chu, mIshu yutI tum
yuwuu chup tu mbu chu unoo tsI yu.
32
Itufu,
TushItungufungu9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
124
tIfI ku nuu tsI pu mu nu tsI pu fu ngI tuu,
Itufu yusuf shu tumee fu k'xunumuum
wufI tu fu ngI yu.
33
AshI fI My sIs kufu kush pung' shI-
tu ngee fu, uwee wuf puxu yu fu, Tuu fu-
shI pun pu tsI yu tu fu ngI yu. Ash ku chu,
mIkeefItum kuchI zu mush pus tu fu ngI yu.
MI shut, sInu tum Izuu fu pus tu fu ngI yu.
MI shut, kufIy tum Izuu fu fI tum zumu fu-
ngI yu.
34
AshI fI kufuk unoo ushpu fI tu
IchI ngu fu pufu ngu, Itufu wundu fI tum
puchI ndu fu ngI yu, wusu ndu fuf pu tu.
35
AshI fI kufuk pufuw Izuu fu IsfueI chI-
chee tushI tu ngu muum puchI ndu fu ngI yu,
IsfueI chI chee ndu zungu nI muum zundu-
fu ngI yu. Yuwu fI Tuu fu shI pun tfu ngu
unufI tumI nu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Tuu-
fu shI pun tsI mbu nuf nI mutu yu fu kuchI-
zu mush pu wunee fu ngu IjIp to shchee
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Apan!! tuchparini matayaru Ijiptoshchee
maringpapa waneerangu anootsi
10
1
AshI fI ApunII My sI see tfu ngI-
yu, kufu kush pung' pshtu yu fush,
kufuk pu yusuf tsI yu tu shI nI. TsI yut kI tuu-
tIsh ndu muzI nu chI yu, mI shut wusu-
ndu fuf tum ndu muzI nu chI yu. Wundu-
fI tum nuwuu tpu tsI fI zungu nI muum
puchInd chI yu.
Wutum nuw kufu kush mungu xufu-
shIsh wuyu fu ngI nu wu. AshI fI yu, wund
sIyuu zungu nI muum puchInd chI yu. Ash-
ku chu, unu mun nuw shu nImun ufu ngI nu-
shu nuw wIz pu fI fee tsI ymu ndu chI mu,
kIz puf nupux tu mu shee tsI.
2
Anu mun sIysu nuwuu, Tuu fu shI pu nee-
tsI yu sut ssu. Nuw kupung wIz pu fee tsI
ymu nduk chu fI, sIysu IsfueI chI chIs unoo
pukeefus, Ipu fee tsIs nuwuu wIz pu fI
kumu nI mun tu ntsu unu mun shu chI nIII-
nee ts tum su. Ufu tu mu fI kumu nI mun tu fus
tuut ssu, yuwu mund IjIp to shuch nuwuu
tuyu tu fIt ku, nuw shu IjIp to shu cheetsI
kupung wunee fu ngI unoo tsI. Itufu,
sIyuu tsI nuu tupu chI ndu fu ngI nu, ApunII
My sI see tfu ngI yu.
3
AshI fI My sIsI mIshu Aufo nu ushI fu-
sIn kufu kup nuu tu fu ngu nu yu. Kuseef sIn,
kufu kuu tsI yut ku sIn, Tuu fu shI pu nI, IsfueI-
chIch Apu nIII fI nI utee ju shI yuu tsI,

WunI-
pu ju nuwuu ngI cheenII? MI shut,

ushI-
noo ju nuwuu kukI puyuch? tunu. AshI fI
nuwuu tpu tsI fI mIkeefush zungu nIng chu.
WuunI ufup nuu yu fu sIn nuwuu ungIf tu-
muu mu, tchu Apu nIII shI yuu tsI. MI shut,
ApunII utI tum tu shI yuu tsI,
4
ShIy ndu nI yu
nuwuu kukI puyu kush, wundu fI IsfueI chI-
chee zungu nI muum puchInd kush, pu zuf
nuw shu putI ndu fee zungun chI mu. ShI-
yush mzu fIsh puntsu chI yu.
5
PutI nduf shu
tIpu fu nIII zush shu nee fu puntsu chI yu
zupu nI fI tu yu. Izuufeefu tsu poo yumbu-
tu chI yu, ndu tsu poo pu muum wufI tu chI-
yu. MI shut, muu chI wuu tsI, tutsum mu
tIfI ku wuf kutung chI nIII nI yu, yuwu puf
sIf tumu kuchI zu mush puntsuteefu,
tutsum mu tpu chI ngu yu fu, puk chIm shu
kutu chI fu ngu unoo tsI kutung chI nIII nu yu.
IchI ngu fu yusI nu wuuts tum wuf kutung-
chI yu. MI shut, wunu sI fI nuu fI wuuts tu,
tutsu mu fee tsIs kutung chI nIII nI yu.

MI shut, shI yush pungIsh putI nduf


pshtu yu fu sIn tutsIt chI nIII nI yu. MI shut,
sundu fI sh tum tIsh pungu yu, mIn shu IjIp-
to sh tum tputs pungu yu shu nee fu pshtu-
chI nIII nI yu. Izuu fu tutsIt chI nIII nI yu. Ndu
sIf tumu shIy upu fI nIs ushI mu pufu ngu-
sIn, mI shut sIy puchI fIs ndun tum ushI mu
pufu ngu sIn, Itufu nut shu pung chI nIII nI-
yu, tchu Iy Apu nIII fI nI shI yuu tsI, My sIs
kufu kuu tfu ngI yu. AshI fI tyu fu, kufu-
kush pung' shI tu ngu fu ngu nu yu.
7
ShI tu ngu fum chu sIn, kufuk shu wusu-
ndu fuf, yuw ufku fee ksut ku nu unshut-
ssIn tfu ngu nu yu,

In tpu tsI wunI pu ju


zuf Iyuum xufu shIsh wuyuch?

Tumushu
shIy ndu yusuk shu? wutum Iyush tsu pu nI
kupung tuyu tu fItkunu wu. WuunI shI tung-
ku nIII nI yu. Sheef sIn, wuunI ufup nuu yu-
fu sIn, Apu nIII fI nee tsI ungIf tu punu yu,
wusu ndu fuf tfu ngu nu yu ufku fee tsI.
8
Pufuw shu, ZufuktI schu, tfu ngI yu.
AshI fI yu, My sI seetsI yusuf kufu zu fu ngI-
yu Aufo nuuts tum tu. Kus kut ssIn, kufuk-
shu tfu ngI yu: AshI fI nutu fI nuu yu fus,
TushItungufungu9 , 10
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
125
ufup Apu nIII fee tsIs ungIf tung sInts. Itufu,
ndu tu mu nuu chus, Ich tu fu nuwuu kumu-
nI ngu ndu mu,

AshI fI kuu pu nu wunI pIs


tpu tsIs nuu muum zunduk su? Kufuk My-
sI see tfu ngI yu.
9
AshI fI My sIs shu, KuchI ngu fu tu nI chu
nuu muum zund kI, ushpu fI tu nI, Ipuf pu-
tuf tI nI, mIshu wuchIn pu tu tu mu nI, mIshu
kumuz pu kIzu pu ushI fu. MIn shu chI nIp tI-
nI opeej pu tu tum tu, mIn shu wuku fuf pu tu-
tum tI. Kupung shu mbut ku nI, mungI nI kIs
Apu nIIee ungIf tu pu nI, tunI chu IchI ngu fu
ushpu fI tu nI, My sIs kufu kuu tfu ngI yu.
10
AshI fI kufuk shu pufuw, kupung tsI-
yun tu yu fu tfu ngI yu, Nu nuw sIyuu Izuu-
fu yusu yu nu. SIy muntsIf chu mungI shIs
chI nu kIs, Izuu fu suwu muum chI nuk su.
MI shut, sIy tpu su, Iyuu ApunII Tuu fu shI-
pu nI Istu chpu fee utup su tssu, kufuk tfu-
ngI yu. Itufu,

nuw tumu fee ju sIy ushI fI nu


chI nu kus, nuw sIyuu zungun chI? Nuw
sIyuu IchI ngu foo tsIs zungu nI muum zund-
kee zI.
11
Zund kee su suun nu ndu fI kumu zu-
nu ndu fI tIs wuchI nu nu ndu fI tIs nuu yu fus,
Apu nIII fee tsIs ungIf tu shI nInts, utInu
nuw sIyuu tsI, kufuk My sI see tmbeefu,
pungush tushI tu ngu fu ngI yu.

Wuppu
tumu nduk su! Nuu ngI, tfu ngu wIshchIp
zungu nI fu ngI yu. KIz puf tsI yun tu fu ngI yu.
12
AshI fI yu, ApunII shu My sI see tfu-
ngI yu, KuwIsh wuf IjIp tosh wutsu pu nu
puxu yu ngI. Ash ku chush, wuunI putI nduf-
shu kusut pu nu. Sheef sIn, wuunI IjIp tosh
tsup tutsum mu wu kuchIng pu nu. Yuwu puf
kuchI zu mush puntsuteefu tpu chI ngu yu fu
puk chIm shu kutu chI fu ngu, unoo kuchIng-
chI nIII nu yu, ApunII My sI see tfu ngI yu.
13
AshI fI My sIs shu Apu nIIee kuk puyu-
yu fu, uwee wuf IjIp tosh wutsu pu nu puxu-
yu fu ngI yu. AshI fI ApunII shu kumbu su foo
zungu nI fu ngI yu. Kumbu suf shu kIz puf
kumbus tu tu fu, kus chIf zuf tupI tu fuch,
psuunshu ushI fI tum kumbus tu tu fu tufu sI-
tu fuch ushI fu ngI yu. PutI nduf shu zupun
unush kusu fu ngI yu. Kumbu suf putI ndu-
fee yushI ndu fu ngI yu.
14
AshI fI putI nduf-
shu IjIp tosh tsup Izuu fu tutsI tu fu ngI yu:
ufu tIpu fu nIIIz shu tum putI ndu fI nu ndu fI
tutsI tu fu ngI yu. AshI fI sIf tumustu ndu
ushI fu putu fu sIn Itufu nut puf shu putI ndI-
fee wuch pu tu fI pufu ngu nu yu.
15
AshI fI
Izuu fu putI nduf tsu poo pufu ngI yu,
Izuu fu zupu nI fI tu tsu poo ush chI fI yumbu-
tu fu ngI yu. AshI fu chu, tsu poo pu muum
Izuu fu pInu sI mu nu. Sheef sIn, putI ndIf
tutsum mu wuf kutu ngu fu ngu nu yu. Yuwu-
puf sIf tumu kuchI zu mush puntsuteefu,
IchI ngu foo tutsum muu tpu chI ngu yu fu,
puk chIm shu kutu chI fu ngu unoo, putI-
nduf IchI ngu fu kutu ngu fu ngu nu yu. YusI-
nuuts tum wunu sI nuu fI yumbu tu fu ngI tum-
tu. Wunu see kutu ngu fu ngu, unu mun shu
wufoots tum IchI ngu fu kutu ngu fu ngu,
mInum tI yum ndu wufu kutu chI fu ngu nu-
yu. Izuu fu ushpu fIt kuchI ngu fu ngu nu yu.
1
AshI fI kufuk shu pufu wu mIkee fu
My sI see Aufo nuuts tum tu kufuzeefu
tfu ngI yu, Nuw chu sIyuu Apu nIII fIs
kupung tuyu tu fItkI, tfu ngI yu.
17
AshI fI
nu In nuwuu yutu fIt shI shI fI mupIy-
ngu ndu mu. AshI fI shIy shu, My sI see
nuwuum ApunII pu tsI yu tu ngI putI ndIf
tsI pu muu mu, wutum Iyuu kupung mun tu-
ku wu, mIshu Iyuu puchu muum zund ku-
wu. WuunI kusu pu ndu, kufuk My sI see
tfu ngI yu.
18
AshI fI My sIs shu kufu kush pung'
shI tu ngee fu, wIshchIp xIyeefu, ApunII pu
kufu kuum tsI yu tu fu ngI yu.
19
AshI fI ApunII shu kumbu su fu kIz puf
zungu nI fu ngI yu. AshI fI kumbu suf shu
kIz puf kusee fu, putI ndI fee ufup musup
chu mbee pIp kupee tu fu ngI yu. AshI fI IchI-
ngu fu IjIp tosh yukut putI ndIf ts pu fu ngI-
yu, Izuu fu pus tu fu ngI yu.
20
Itufu, ApunII kufu kuu Istu fu ngI tuu,
Itufu kufuk shu wundu fI IsfueI chI chee
tushI tu ngu muu mu puchI ndu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IjIp to shchee tuchIp mutu yu fu putI nduf-
pu wunee fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchima yuwaa
Apan!! ipunpunar matayaru
waneerangu zar izuuru kzatarangu
Ijiptoshchishu tsapu anootsi
21
AshI fI yu, ApunII shu My sI see
tfu ngI yu, kuwIsh wuf puxu yu ngI.
TushItungufungu10
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
126
Ashkuchush, zuf shu kzu chI yu. IchI ngu-
fush IjIp tosh tsup Izuu fu zuf kzu chI yu.
Ash ku chu, Izuu fu kIz puf tupI chI yu, pu-
muum Izuu fu pInu su chI nIII nI yu, ApunII
My sI see tfu ngI yu.
22
AshI fI My sIs shu wuf uw puxu yu-
fu ngI yu. Ash ku chu, zuf shu IchI ngu fush
IjIp to shchIsh tsup Izuu fu kzu tu fu ngI yu.
23
TuchIp zuf kIz puf tup ushI fu ngI yu,
ndu pu muum wufI tu fu ngI yu. MIn shu
wuun pu tu nupu muum, mI shut xIy muum
Izuu fu pInu su fu ngu nu yu. Itufu, Isfue Iush-
shu ndu tupee fu ngI yu, wundu fI kus chIf
ushI fu ngI yu.
24
AshI fI kufuk shu pufuw
unoo pukee fu, yusuf My sI see kufu zI-
fu ngI yu. Kufuzeefu tfu ngI yu, AshI fI
nunuu suu nI pu fI ufup nuu yu fus, Apu nIII-
fee tsIs Tuu fu shI pu nI ungIf tut ssu. MI shut,
suunI ushpuf tIs kuchI ngu yu fus, Ipuf pu tIs
nuu yu fus, Apu nIII fee tsIs ungIf tu shI nInts,
kufuk tfu ngI yu. Itufu, chI nee tsI nuu-
fIs, opee ju fee tsIs mIshu wuku fu fee tsIs
nIshu fI IchI ngu fu kumI ngu ntsu, kufuk
My sI see tfu ngI yu.
25
AshI fI My sIs shu, AshI fI utee shu
ushI fu, shuu nu chI nIsh Iyuum pu nuch-
shu. Anoo puchu yu fu nI, muchI fu nI,
unpu Iy Tuu fu shI pu nee ungIf tu chI nI yu,
My sIs kufu kuu tfu ngI yu.
2
Itufu, mIshu My sIsI kufu kuu
tfu ngI yu. Itufu, Iy IchI ngu fu tu nI chu
wuku fuf pu tuf tI nI mIshu opee ju fIn pu tuf-
tI nI nuu muum zund kI nI. Itufu, Iy nIsh
mInum tI yum chI nee tsI nI kumI ngu muum
zund kee zI nI.

Tumushtu yuu nuuts tu fI chI-


nI nI wunu sI fee IpuseefunI, puchu yu fu nI,
mucheefunI, Tuu fu shI pu nee mungI nI kIs
ungIf tu chI nI? My sIs kufu kuu tfu ngI yu.
27
Itufu, ApunII yusuf kufu kush mung'
xufu shIsh wuyu fu ngI yu. AshI fI yusuf
kufuk puchI ndu fu ngI yu IsfueI chI chee
zungu nI muu mu.
28
AshI fI kufuk shu kIz puf tsI yun tu ku,
SIysu nuu ngInts. Yusuf nIngeem nuwush
nupIs pu. Yusuf nuwush kus ku chus, ushI-
fI nuw shu tpu tsI fee tsI kumuch tu kchu fI,
nuw tpu tsI fI sIyuu puchu chI yu. SIyuu
ndu puk chI yum nuyu nI chI yu, tfu ngI yu
kufuk My sI seetsI.
29
AshI fI My sIs shu, ZufuktI shchu,
nuuk chu fI uyum tuu tI shI yush pung chee-
zI, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
Ipun pu nuf mutu yu fu wunee fu ngu zuf
Izuu fu kzu tu fu ngu IjIp to shchI shu tsupu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Taarashipani minam chungarni
Ijiptoshchee waneerangu wipaa
iwachiztamawaa pacharangu anootsi
11
1
AshI fI yu, yusuf shu Tuu fu shI-
pun My sI see tsI yut ku tfu ngI-
yu, AshI fI nu nImu nu fI shu wunI chI mu
IjIp to shchee kufu ku tIp tsI fee tsIm tum tu.
Sheefu, nImu nu fI IjIp to shchee wunI-
muum kusu chI mu. AshI fI nee wunee shee
puk chu sIn, kufuk wuun tu fI sIyuu, Izuu fu
tushI tu ngu chInts su, Zufum pu tu fI shu
shtu ngung tsu nuwush tsu pu nI. Yusuf
kunu pInts pu, kufuk sIyuu tchI yu, Tuu fu-
shI pun tfu ngI yu.
2
AshI fI yu, nu shIy shu
IsfueI chI chee kumu nIng chu kumu zu wuu-
tsI mIshu kIzu wuuts tum tu, Yuwush nuu-
muum wufI tuk chIs, ndu tu mu nuu chus,
ushI fI IchI ngu fu IjIp to shchee muu chI fI
mushung tsu. Kumu zu wuu mIshu kIzu-
wuuts tum muu chI fI tuu musheefus
yngtsu. IjIp to shchee yuwu pu wushu-
nund tuu kIs unoo wuu tsI muu cheetsI
ofoo put tInu muu tsI, mIshu kufIk put
tInu mu wuuts tum tu mushung tsu, sheef us
yngtsu, IsfueI chI chee tng chu, Tuu fu shI-
pun My sI see tfu ngI yu.
3
AshI fI yuwu puf nuu muum wufI tuk-
chu sIn, unush mush ku sIn, ApunII wuunu
wunu sIf IjIp to shchee tuchI nu fu ngI yu,
IsfueI chI cheetsI wunu sIf chI nu muu mu.
MIn shu, kufuk wusu ndu fuf My sI see
kupung punI fu sIn, wunu sIf shu chI nu-
fu ngu nu yu. My sI see kuk IjIp to shuch
tpu tsI puyu fu ngu nu yu.
4
AshI fI yusuf shu My sIs kufu kup
nuuteefu, tsI yut ku tfu ngI yu, Tuu fu shI-
pu nI shI yuu utee ju, AshI fI nu InI psuu nu
schI fus nuw shu sundu fu fI IjIp to shchIs
tputs pung' IchI ngu fush pshtu chI yu.
5
Sheefu, Ipu fIs Iwu chIztu mu wu puchu-
TushItungufungu10 , 11
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
127
chI yu. AshI fI Ipu fIs IchI ngu fu Iwu chIztu-
muw tsI pu chI nIII nI yu. ShIy, pufu wuu,
shI yu mu fI IjIp to shu chee kusI fu tuukshu,
ush tuu Ipu fIsh Iwu chIz tum tsI pu chI yu.
MI shut, tputs tum much chuf, yuw tIfI koo
tum pu nI ksut ku untum wIp Iwu chIztu-
muw tsI pu chI nIII nI yu. MI shut, chI nuz tum
wukuf wIp Iwu chIztu muw un IchI ngu fu
tsI puchtu mu nu yu, tchu Tuu fu shI pu nI shI-
yuu tsI.

AshI fI IchI ngu fu sIn IjIp to shuch


tputs wIpu nguz kupung mung' muntsuk-
sIn tunu chI nIII nI yu. SIf tumu ndun tuu
ushI fu kIyung kuchIy tufus, Itufu nut shu
In kIz puf kIyung kuchI yut ssu, tchu
Tuu fu shI pu nI shI yuu tsI, My sIs kufu kuu
kumun ku tfu ngI yu.
7
Itufu, IsfueI chIch-
shu wIp ndu mInum tI yum Iwu chIz tum
tsI pu chI nIII nI yu. MI shut, IsfueI chIch
chI nu tum Iwu chIz tum ndun tum tsI pu chI-
nIII nI yu. MI shut, IsfueI chIch wutum zI fI
ndu tunuk sIn, uwu uwu tchu zI nIII nu ju
ndu mbu fee. IsfueI chIch shu tputs zupu-
tu fu mupIyf sIn tuu chI nIII nu yu, tchu
Tuu fu shI pu nI shI yuu tsI, pufu wuu, My sIs
tfu ngI yu. AshI fI yu, My sIs tfu ngI tum-
tu pufu wuu tsI, Anu mund sIysu Tuu fu-
shI pu nee tsI yu sut ssu. Itufu, Iyuuts shu
IsfueI chI cheetsI nI Tuu fu shI pun kIs
nup kI yu. Itufu, sIyuuts shu IjIp to shcheets-
Is ndu kIs nup kI yu, My sIs tfu ngI yu.
8
AshI fI IchI ngu fu sIn shIy tpu tsI fIsh
wIp tsI pu fu ngu nu unIn, sIyu shuch tputs
nuwush kuseef sIn, mIn shu sundu fI tum-
tIsh kuseef sIn, nuwuu tutunII tu yu fu sIn,
ushI fI nutu nuu suunI ufup nuung sInts,
IchI ngu fus ushpuf tIs kuchI ngu yu fus
nuung tsu, shI yu shuch nuwuu tchI nIII-
nu yu. AshI fI yu, sIysu suunu nuung sInts,
nuwuu sundu fIsh tk chus, ushI fI Iyshu
kuchI ngu yu fu nI nuu chI nI pu, My sIs kufu-
kuu tfu ngI yu. AshI fI My sIsI kupung
tsI yun tu yu fu, kufu kush pung' shI tu ngee-
fu nuu tu fu ngI yu.
9
Itufu, Tuu fu shI pu nI My sI see tfu ngI-
yu, AshI fI kufuk shI yuu kukIsh puyu-
chee ju, ndu mbu fee. Itufu ush kI tuu, nuw
wIz pu fee ufu ngI nu shu ymu ndu chI mu
IjIp to shchee tpu tsI, Tuu fu shI pu nI My sI-
see tfu ngI yu.
10
AshI fI My sIs Aufon pu Ipu nee fund-
sIn, kufu kup pung' nuut nuut ushI fu-
ng tuut ssIn, Tuu fu shI pu nee kuk kumun
kumun ushI fu ng tuut ssIn, kIz puf nupux tu-
shImu shee ymu ndu fu ngI tuut ssIn, Itufu
ushI fI tuu, kufuk ufu tu fI Izuu fu IsfueI chI-
chee puchI ndu fu ngI yu. Itufu, wutum ufu
Tuu fu shI pu nI wuunu pufu wush mungu
xufush shee wuyu fu ngu wu, ushI fu chu,
unu mund kufuk Izuu fu puchI ndu fu ngI yu
IsfueI chI cheetsI zungu nI muu mu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IjIp to shchee mInum chung wunI chI mu
tfu ngu unoo tsI.
Ashiri na kamanchintspa yuwaa
Taarashipan Mysisee; Yuwapur
nuw siyaa tapachindarangi anoo nda
mbizamaam, urutamari chinamaam,
zaree wayangtsa, trangu anootsi
12
1
AshI fI My sIsI mIshu Aufo nu
wund IjIp tosh tsup tuu fu ng sIn,
ndu tu mu shI tung chu sIn, Tuu fu shI pun-
shu uwuut ssIn wusI nu kumuch tu fu ngI yu,
Ufu tu mu fI mInum zufee wuyung tsu ndu
mbI zu muum yuwuu nuw tupu chI ndu-
fu ngI unoo tsI.
2
NImun tsup kunee sIch
yuku chu unush Muf sush tsup wutu chu
sIyuum musuch kunee sIch yuk chu unu.
AshI fI yu, ufu tu fI tu Muf sush tsupI sIy
IsfueI chI chIs ufu ngI nu shu nuwuu chI-
nu muum wuyung tsu.
3
AshI fI yu, sIysu
IchI ngu foo IsfueI chI chee kumu nIng chu,
Tuu fu shI pun utee ju, Ufu tsup kunee-
sIch yuku chu pukus, unu mun shu mInum
chung zuf muu fum chus, ushI fI sIysu
IchI ngu fus mInum tu wu fI chI nIs wunu sI-
fI nund Ipuseefus, wuu nI tum wuyung tsu,
sheef us ksu tung tsu. MInum tuw pungus
tputs chI noo, opee juu kufu pu nu, ndun-
tuu tI mInum kuu pu fuu kufu pu nu putu yu-
fus, suu mu tu wu fI wuyu yu fus, ksu tung-
tsu, tchu Tuu fu shI pun, tng chu.
4
Itufu,
mInum tush pungus tputs puk chI yu tuufu,
ushI fI kutung ku sIn, wunu tsee kuchIng-
chu zI nIII nu ju, ndu mbu fI. AshI fI yu, umu-
yu fIn shu, wumI ndoo yumbI yu fu, uwu-
pu shut wushu nund kutung chI nIIIn pu.
Sheef sIn, wunu tsee chuw pI shtuyufusIn,
TushItungufungu11 , 12
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
128

D
12.10-11 Wungu 1.29 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

wunIpu mu su ju tputs tuu fI yu? ushpuf tI-


sIn wunu tsee kutung chI nIIIn pu, tchu,
tng chu.
5
AshI fI yu, ufutu Muf sush tsup
kunee sIch yuku chu, unu mun shu mInum
chung zuf muu fum chus, chI nee ts Is
putu yu fus, wuu nI tum wuyung tsu. Itufu,
chI nuz yuw mInum musuch tuufu unu
Ipuseefus, upupchIf wunu sI fI mutu-
mbIsh tuufu unu Ipu sung tsu. Opee juu
kufu pu nu, ndun tuu tI ushI fu kuu pu fuu
kufu pun Ipu sung tsu.

Sheefu, unu-
mun shu yusuf Ipun pu nuf zufI muu fum-
chus, yuwu puf tsup tutut ku chu, unush
IchI ngu fu tputs pungus mInum tu wu fI
tputs IsfueI chI chIs chI nee ts Is puchu kus,
mInum zufI tupItssu.
7
AshI fI unu mun shu
umb sheef us, chI nu zee opee ju kufu pu-
nu puchu yu fus, umu yu fIn shu ufsIf put
pungI shIs tundu pu nee ts Is wuch tupu fu-
ng tsu. UshI nung nIngu fI pukIch tupu fut,
ufu nguch shu puk chI tum tupu fuk, sheefu
wuf shu tspu ku tu unoots shu puk chI tum
tupu fut tupu fut shIng tsu. Sheefu, pungu-
sush pshtu yu fus, wuchoo shtu ndung tsu,
tchu Tuu fu shI pun, tng chu.
8
AshI fI
unush zuf psuun wunu tsee sumu sush
wunu sIf ksIm ktu ngung tsu. Wunuts
mIshu kufut pu kupIzput, mIshu pung ndu
tpu tu mu unput ktu ngung su.
9
Itufu, puk-
chI yum wunu tsee kunee su kutu ngInts pu.
MIn shu wunuts k'pumu kutu ngInts pu.
Wunuts IchI ngu fu sumu sush k sImu nu-
ndu fI, much pu tu fI, mIn shu wuts pu tu tum,
mung put, mI shut wushIp pu tu tum, IchI-
ngu fu ush pu fI sumu sush wunu sIf k sImu-
wu unoo ktu ngung tsu, tchu, tng chu.
10-11
Itufu, mIshu mIkeefus ktu ngung tsu.
MI shut, k'tunIfI kumuf tu yu fus, unu-
mun shu spu tu fIs spu tu yu fus, mIshu
tushuwshIs yyu fus kuwI shIs puyung tsu,
wutum mIkeefus shI tu ngut ssu wu. MI-
shut, puk chI yum kutung tsee ktu chInts-
pu. IchI ngu fu kutu ngu muum pInu su kus,
ushI fI ufu zufI tufu seek chu, kutu chI-
muu IchI ngu fu muchIng tsu. Wunu tsI
kutu chInts pu, wutum nu In zuf, nuw
Tuu fu shI pun, sIyuu tupu chI ndu chInts-
pu. AshI fI yu, sIysu nuwuu chI nu muum
ufu tu fI shIng tsu,
D
tchu Tuu fu shI pu nI,
tng chu. AshI fI sIysu nu suun shu chee
tputs unoo IchI ngu fu kumu nIng tsu, Tuu-
fu shI pun My sI see mI shut Aufo nuuts tum
tfu ngI yu.
12
AshI fI yu, Tuu fu shI pun unoo kumu nI-
fu ngu, AshI fI nu muzI nung tsu, tfu ngI yu.
Nu In psuun IchI ngu foots IjIp to shchee
wIp Iwu chIztu mu fI nee puchu chI mu. IchI-
ngu fush IjIp to shu chIsh pungu sI wIpuu
kumu zu wuu tsI, mIshu chI nuz tum wIp
upupchI fee wu tsI pu chI yu. Amb nuw ush-
ku chu fI, unu mun IjIp to shuch tputs nuwuu
Apu nIIeetsI Tuu fu shI pu nee tsI yusu chI nIII-
nu yu. AshI fI uwshut ssIn tchI nIII nu yu, Iy
upu nIII fI nI wIz puf ndu nuf chu. Yutu fI-
tuwchu. Ndu Iyuu Istu kI yu, tchI nIII nu yu.
13
Itufu, sIy nuu IsfueI chI chIs punI fInts pu,
tng chu. SIysu nu yuwu mund kuu pu fuu
kufu pun ufsIf yufu ngIs unpu pungeets Is
tupu fu fu ngIs unoo, nuw kuu pu fuu kufu-
pun ufsIf puk chu fI sIyuu Ipu fIs kusu chI-
mu. Ndu mInum tI yum sIyush chee Ipu-
fee tsIs Iwu chIztu mu puchu chI nu, Izuu fu
kusu chI nu, tchu Tuu fu shI pu nI, tng chu.
14
AshI fI yu, sIy IsfueI chI chIs, IchI ngu-
fus yuwu mund nuw sIyuu tupu chI ndu-
fu ngI unu mund nuwuu ungIf tung tsu.
Yuwush zufI tutsum ku chu unush sIy
nuwuu chI nu yu fus, ShIy kIz puf tIsh-
chu Apuu, tyu fus, nuwuu chI nung tsu.
15
Sheef us, ndu tu mu opee juu kufu pu nu
puchu fus, punguu sIm tpu tu mu pungI-
shIs puk chI yu mu wusI pu fI yum ktu chInts-
pu. Izuu fu punguu tpu tu mu kpI tu ngInts.
Sheefu, ufung tuch tsI mbun mutuy ku chu
zuf unush punguu ndu tpu tu fu unu mu-
fI tu ktu ngung tsu. Itufu, tputs unush zuf
punguu tpu tu mu kutu ngu chu, un tputs
nuwuu kukI kupeet kI yu. Ash ku chu unu,
sIysu tpu tsee Izuu fu tushI tu ngung tsu.
Ayum tuu tI Iyush kusInII pu, tyu fus,
suun pu tut IsfueI chIch pu tu tIs Izuu fu
tushI tu ngung tsu.
1
AshI fI yu, chtuk chu-
fI tu nuwuu ungIf tu muum shu nIyshIsh
kIz puf wunu sI fImshI tuuch pu. MI shut,
TushItungufungu12
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
129
yuwush sImun tushIyk chu unush nuwuu
ungIf tu muum tum shu nIyshIsh tuuch-
tum tI yu. Anush zufI mInum tI yum tputs
ndu tufu wuz tu chI nIIIn pu. MInum sImu nu
tputs ndu tufuwztuk sIn tuu chI nIIIn pu.
Itufu, kutung shee mum tIs unush zuf ptu-
tung tsu.
17
An zuf tutsum ku chu, unush
zuf ndu punguu tpu tu muum kutung kus
tuut ssu. Wutum un zufI nuw sIyuu IjIp-
tosh tsup tushI tu ngu fu ngI nu wu. IjIp tosh
tsup sIyuu tushI tu ngu yu fu fI, sIyuu tupu-
chI ndu fu ngI nu. Afung tuch zuf tsI mbun
mutuy ku chu unush zufI ufu tu fI nuwuu
chI nu yu fus, nuwuu ungIf tu kus tng tsu.
Ufu tu mu fI ush kus tuung tsu. SIyush chee
nIIu fu nuf ufu tu mu fI kumu nI mun tu fus
tng tsu. Anoo mbI zu fInts pu, tng chu.
Yupu mu su sIy tuu kum chIs unshu tum
ufu tu fI zufI tutsum ku chu unush nuwuu
ungIf tu kus tng tsu.
18
AshI fI yu, yuwush
tsup Mufsu kunee sIch yuku chu unu mun
mInum chung Ipun pu nuf zuf muu yu-
fus, yuwush tsup tutut ku chu unush
chtu yu fus, mInum sImu nu tutsum ku chu
unush, zuf veIn tI yu nush, zuf pukum chu
ksung tsu.
19-20
Itufu, unush zuf mbI zu-
fus punguu tpu tu mu ktu ngInts pu. Anu
Izuu fu wuts tu. Yuw tputs nIII tu fI sIyu put
tuu ku nu un tum sIn punguu tpu tu mu ktu-
ngu sI nu pu, tng chu. AshI fI ufung tuch
zuf tsI mbun mutuy ku chu unshu mu fI zuf
ush kus tuung tsu. AshI fI sIysu, My-
sIsI, Aufo nu, Wutu chu InI Tuu fu shI pun
kumuch tu mu fI nI, tpu tsee sIysu kumun-
kus tng tsu. AshI fI sIysu ufu tu fI Tuu fu-
shI pu nee kumuch tu mu fI nI puyung tsu,
IsfueI chI chee tng chu, ApunII My sI see
tfu ngI yu.
21
AshI fI yu, My sIsI IsfueI chI chee kufu-
ku wuu tsI kufu zI fu ngI yu. ShunIyufusIn,
AshI fI yu, sIy tpu tsI fee tsIs kumu nIng tsu,
IchI ngu fus nuu yu fus, mInum tu wu fI tIs
chI nIs nuchu ngu shI nInts mInum opee ju
kufu pun puchu muu mu. IchI ngu fus IzunII-
pu tIs wushu nund shu nIy fus kutu ngu muu-
mu, tng chu.
22
AshI fI opee ju fee tsIs kufu-
pu nu puchu yu fus, yusIn shu wup zuf sufu
hIso pu yyu fus, unpu opeej put kufu pun-
pu ufsIf pungI shIs tundu pu nee ts Is wuch
tupu fu ng tsu. UshI nung nIngu fI pukIch
tupu fut, ufu nguch shu puk chI tum tupu-
fuk, sheefu wuf shu tspu ku tu un puk chI-
tum tupu fut tupu fut shIng tsu, tng chu.
Anoo Iwu puk chus, pungI shIs IchI ngu fus
pshtung tsu. Shtu ngInts pu wIsh chI pI.
Itufu, putum zuf shtu ngung tsu, tng chu
tpu tsI fee tsIs, My sIs IsfueI chI chee kufuk
tfu ngI yu.
23
AshI fI wutum Iy Apu fI nI Tuu fu-
shI pu nI nu psuun IjIp tosh wutsu pu nu
xIy chuwu. Sheefu, IjIp to shu chee wIp
Iwu chIztu mu wu puchu chI yu, IjIp to shchee
wIpu yu. Itufu, pungu see puk chu kufus-
pu tupu fumu wu unoo tsIm kusu chI yu.
Itufu, sIyush chee Ipu fIs ndu mInum tI yum
Iwu chIztu muu puchu chI yu. Ndu mInum tI-
yum nIIuf Iwu chIz tum tsI pu chI yu, tchu
Apu nIII, tpu tsI fee tsIs tng tsu, My sIs
IsfueI chI chee kufuk kumun ku tfu ngI yu.
24
MI shut, tfu ngI tum tu kufu kuu tsI:
AshI fI nu nImun sIy IsfueI chI chIs ufu tu-
mu fI shu chI nut ssu yuwuu suunu Tuu fu-
shI pu nee wuneesh pufu ngIs unoo tsI yu.
25
MI shut, yuwuu Tuu fu shI pun tsu pu-
nee mIs punuk chu, unush tuu kum chus,
ufu tu fI wushu nund shu nIy fus Tuu fu-
shI pu nee ungIf tung tsu. Ufu tu fI unpu fI
ush kus tuung tsu. Yuwush zufI tutsum ku-
chu unush IchI ngu fu musu chI ushIsh tu-
fus, Tuu fu shI pu nee ungIf tu kus, ufu tu fI
tuung su, tng chu.
2
AshI fI sIyu chIch shu
nIIu fu nu fI yusu pu nI utu sIn, mush ku sIn,

Nee zuf muyuum shu psuun opee ju kufu-


pu nu puchu yu fu nI kutung kI nI yu? tk chu-
sIn, sIysu Ipu fee tsIs kumun kus tng tsu,
27
Tuu fu shI pu nee ungIf tu ku nI ush kI nI-
yu. Wutum Tuu fu shI pun IjIp to shchee
nIIu fu nuf Iwu chIztu mu puchu fu ngu wu.
Itufu, Iyuuts shu Ipu fI nI ndu mInum tI yum
Iwu chIztu mu puchu fu ngI yu, ufu ngu fI
tushIy fu ngI yu. Iyuu Izuu fu tupu chI ndu fu-
ngI yu Iyuu tsI puu nI, Ipu fee tsIs nIIu fu nu fI
kumun kus, tng chu. AshI fu chu, unoo
chI nu muum ndu unoo mbI zu muu mu ush-
kI nI yu, sIysu kumun kus ttssu Ipu feetssu.
AshI fI umb shIng tsu, tng chu, My sIsI
IsfueI chI chee ufku fI, tfu ngI yu.
28
AshI-
fI yu, My sIsI tsI yu tu muum Iwutspu yu fu,
TushItungufungu12
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
130
IchI ngu fu sIn IsfueI chIch tutunII tu yu fu-
sIn, Tuu fu shI pu nee ungIf tu fu ngu nu yu.
AshI fI sheef sIn, Tuu fu shI pu nee kuk Izuu-
fu tumI nu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, yuwu puf IsfueI chI chee
Tuu fu shI pun tupu chI ndu yu fu mInum
zufI chI nu muum wuyu fu ngu unoo
kumu nee nu.
Ashiriya, na kamanchima yuwaa
Taarashipan Ijiptoshchee wip
iwachiztama pacharangu anootsi
29
AshI fI yu, Tuu fu shI pun psuun schI fus
IjIp tosh yukut kusee fu, nIIu fuu Iwu chIztu-
mu wu puchu fu ngI yu. AshI fI IchI ngu fu sIn
IjIp tosh wIp Iwu chIztu muw tsI pu fu ngu nu-
yu. Kufu kuw tum wIp Iwu chIztu muw tsI-
pu fu ngI yu. MI shut, yuw tputs tumun shI-
shush tuu fu nu un tum sIn wIp Iwu chIztu-
muw IchI ngu fI tum tsI pu fu ngu nu yu. MI-
shut, chI nu zeew tum wIp Iwu chIztu muw
IchI ngu fu sIn tsI pu fu ngu nu yu.
30
AshI fI
unpuf zuf psuun schI fus kufuk shu chIy-
zu yu fu, mIshu wusu ndu fuf tum chIy zu-
teef sIn, ushpu fIt ssIn tunuk sIn zumum tuf
ushI fu ngu nu yu wIpung zI. IchI ngu fu yuw
tputs wIp Iwu chIztu muw tsI pu fu ngu-
nu unu wIn kupung tunuk sIn, zumum tuf
ushI fu ngu nu yu. IjIp to shchI mInum tI yum
pungus tsus ndu nI fI mu nu, IchI ngu fu
pungus yuw tputs wIp Iwu chIztu muw
tsI pu fu ngu nu yu.
31
AshI fI yu, unu fI tum zuf
psuun kufuk tIp tsI fee kufuzeefu, My sI-
see, Aufo nuuts tum tu kufu zu shI nI, tyu fu,
zungu nI fu ngI yu. Uwshut ssIn yumu yu-
shI nu sIn, My sIs shu mI shut Aufon put
kusu fu ngu nu yu. AshI fI yu, kufuk My sI see
tfu ngI yu, AshI fI nutu fI sIy IsfueI chI chIs
IchI ngu fus nuwush tsu pu nI shI tu ngee fus
ufup nuut ssu. Sheef us, suunI Apu nIII fee-
tsIs Tuu fu shI pu nI ungIf tung tsu yuw suunu
zund kIs unu fI tu, kufuk My sI see tfu-
ngI yu.
32
AshI fI yu, chI nee tsIsh IchI ngu fu
muchIng tsu. Opee ju fee tsIs mIshu wuku fu-
feets tum tIs yuw sIy nuwuu sIf mushI fu-
ngIs unufI IchI ngu fu muchIng tsu. Sheef-
us, mIkeefus shI tu ngee fus nuut ssu. Itufu,
nuwuu mu ApunII pu tsI yu tu ngI ndu nuwuu
ufung ApunII wunI muu mu, kufuk My sI-
see tfu ngI yu.
33
MI shut, IjIp to shuch shu
punI fus tu yu fu sIn, MIkeefus shI tu ngee fus
nuung tsu. Ndun nuu sIy mIkeefus shI tu-
ngee fus, nuu kus, Iyshupufee IchI ngu fu-
shtI nI tsI pu chI nI yu.
34
AshI fI IsfueI chIch-
shu wutu ngu sheem punguu ndu tpu tu mu
wumu fIsh kchI ptu fu ngu nu yu. KchI ptu yu-
fu sIn, kuyu fund sIn nuu tu fu ngu nu yu, Apus
kutu ngu muu mu, utu sIn, ushI fu ngu nu yu.
35
AshI fI yu, IsfueI chIch shu My sI see
kuk puyu yu fu sIn, IjIp to shchee muu chI-
fI mushI fu ngu nu yu. Wumu fee tsI, mIshu
muu chI wuuts tuu, ufkI fee tsI mIshu ofoots-
tum tInu mu mushI fu ngu nu yu.
3
AshI-
fI ApunII IjIp to shchee mung' wunu sIf
tuchI nu fu ngu, ushI fu chu IsfueI chI cheetsI
wunu sIf tsI yu tu fu ngu nu yu. IchI ngu fu
muu chI fI tu mushI fu ng sIn, ushI fI uwshut-
ssIn IchI ngu fu punu fu ngu nu yu. AshI fI-
yu, IsfueI chIch shu IjIp to shchee muu chI fI
zupun mungu tu fI yyu fund sIn nuu tu fu-
ngu nu yu. AshI fI IjIp to shcheets shu Izuu fu
Ixu nu yu fund sIn kusu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Tuu fu-
shI pun IjIp to shchee wIp Iwu chIztu mu wu
puchu fu ngu unoo tsI.
Ashiri na kamanchima yuwaa Israe!chich
Ijiptosh tsap shitungarangana anootsi
37
AshI fI yu, IsfueI chIch IjIp tosh tsup
nuu tu fu ngu nu yu. Yukut Rum sI sush sufu
kyu fund sIn nuu tu fu ngu nu yu. Yukut suf
Suko tu pI umbI fI nuu mu nI, tyu fu sIn,
nuu tu fu ngu nu. IsfueI chIch tputs IchI ngu-
fu sIn nuu tu fu ngu nu yu. Kumu zI nu ndu fI
tputs 600 mII tuu fu ngI yu. Ndu kIzuu
tchku sIn, mI shut nIIu fuuts tum ndun tum
tchI fu ngu nu yu. AshI fI unput IchI ngu fu
wushu nund zupun tputs nuu tu fu ngu nu-
yu. Sunduf tumu pu fI ushI fu sIn muf chum-
pu tu fI shI tu ngu fu ngu nu yu IjIp tosh tsupu.
Ndu punI fu ngu nu.
38
AshI fI chInu zupu nI
opee juu tsI mIshu wuku fuuts tum tu muchI-
fu ngu nu yu. MI shut, mIn shuch tpu tsI
zupun uwu pu shtI sIn wushu nund yupu-
ndu yu fu sIn nuu tu fu ngu nu yu IsfueI chI chI-
pu tu.
39
MIkee fu shI tung kut ssIn, kutung-
tseem putu tu muu mu zuf ndu tutsu moo fu-
ngI yu. AshI fu chu, punguu ndu tpu tu mu
TushItungufungu12
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
131
mungu tu fI yuwuu IjIp tosh yufu ngu nu
unoo unu fI shu punguu museef sIn, upu-
sup kutu ngu fu ngu nu yu.
40-41
AshI fu chu,
Tuu fu shI pun tIp tsI fI IjIp tosh tsup shI tu-
ngee fund sIn, unush zuf tutsu moo fu ngI yu
430 musu chI yuwu puf IjIp tosh wutsu pun
kuseef sIn tuu fu ngu nu unpu fu. Sunduf
tumu pu fI ushI fu sIn, ndu punIk sIn, muf-
chum pu tu fI nuu tu fu ngu nu yu.
42
AshI fI
Tuu fu shI pun psuun nupku, IsfueI chI chee
ksu tu fu ngI yu. Ksu tu fu ngu, IsfueI chI chee
tupu chI ndu fu ngI yu. IjIp tosh tsup tushI-
tu ngu fu ngI yu. Yuwuu Tuu fu shI pun Iyuu
tupu chI ndu fu ngu unoo ndu mbI zu muu-
mu, utu sIn, ufu IsfueI chIch tputs zufI
tutsum ku chu unush ndu muuk sIn, psuun
shu neef sIn, tufustu fu nu yu. AshI fu chu,
IsfueI chIch nIIu fu nu fI ufu tu mu fI tum ndu
muuk sIn psuun tufuschI tu mu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch IjIp tosh tsup shI tu ngu fu ngu nu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Apan!! Israe!chichee minupsha
tsapu machirangu anootsi
13
17
AshI fI yu, IjIp to shuch kufuk
IsfueI chI chee zungu nI fu ngI yu.
NIsh nuwush tsu pu nI shI tu ngee fus, ufup
nuut ssu, kufuk tfu ngI yu. Yup nuukchI-
nIII nu umbI ApunII shu wuunu ngoo tsee
ymu ndu fu ngI yu. Itufu, ndu muchI fu ngI-
yu yup FIIIs tew tuu ku nu umbI. An ngoots
nuu muum Kunuu nup wutsI fI tu mun tu
nuu muu mu. Itufu, ApunII shu mungush
chI nu ku, Amb nuukchI nuu feesInu yu
ushI fu, FIIIstewshupufI IsfueI chI chee
puk chu sIn, puchu chI nIII nu yu. Puchuk-
chu sIn, ushI fI IsfueI chIch shu punIk chu-
sIn, wuptum shu pu fee IjIp top tum kunup-
chI nIII nI yu, ApunII mungush chI nu ku
tfu ngI yu.
18
AshI fu chu, ApunII IsfueI chI-
chee kumuch tu fu ngI yu ngoo tsee Ituf pI-
muu mu. AshI fI IsfueI chIch shu Apu nIIee
kuk puyu yu fu sIn, ngoo tsee Ituf pI yu fund-
sIn, yup kung muf chu mbee pImu shI suf
tuufu umbI. Amb sheef sIn, IchI ngu fu sIn
sunduf tumu pu fI ushI fu sIn muf chum chu-
sIn, IjIp too tsup kusu yu fund sIn, shI tu-
ngu fu ngu nu yu mungu.
19
Itufu, ndu tu mu
nuuf sIn, My sIsI tpu tsee kumuch tu fu-
ngI yu OsI yu fI nee tsI nI wunup yumuu-
mu. Wutum wuunu OsI yu fI nI, ndu tu mu
tsI pu chu, zoo nIIee kumuch tu fu ngu wu,
AshI fI nuw tunu sIyuu tsI, ApunII Izuu fu
kusuch pu fee Iyush chee Istu muu mu yu.
AshI fI nuuk chus, sIysu nuwuu nupu fI nIsh
IjIp tosh tsup ksu fInts pu. SIysu yngtsu,
OsI yu fI nI tfu ngI yu. AshI fI My sIs shu
unu fI tum chI nu fu ngu, OsI yu fI nee wunup
yufu ngI yu.
20
AshI fI IsfueI chIch shu nuu yu fu sIn,
Suko tush yuktu shI tu ngee fund sIn, tsup
suf Etu mup nuu tu fu ngu nu yu. Etu mush
kuseef sIn, yuwush muuch chtu ku tu unshu-
fI shu tumb tu fu ngu nu yu. Wutum tumb tu-
muum tus put tInu muw puyu fu ngu nu wu.
Anush Etu mush kunu su fu ngu nu yu. Itufu,
Tuu fu shI pun shu puk chI yum IsfueI chI chee
ndu kusu fu ngI yu, kupung ksu tu fu ngI yu.
21
Tuu fu shI pun shu kus chI fI tum wunu sIf
muchI fu ngI yu. Psus pu zufee kmu nu-
muum wuyu fu ngI yu yup IsfueI chIch
nuu mu chI nIII nu umb ngoo tsI. Psuunshu
ushI fI tum sumus tumu tuf pu fI ushI fu
tuwu sI nee fu ngI yu ngootspI.
22
AshI fu chu,
IsfueI chIch unshu fI nuu tu fu ngu nu yu,
wutum kus chIf psus zufee kmu nu fu-
ngu wu. AshI fu chu, unshu fI shu tusu see-
fund sIn nuu fu ngu nu yu. Psuun tum sumus
ushI fu tuwu sI nee fu ngI yu. Yup sumus ushI-
fu tuwu sI nee fu, umbI fI tusu see fund sIn,
IsfueI chIch nuu much ushI fu ngu nu yu.
]AshI fI Tuu fu shI pun wuunu IsfueI chI-
chee kupu ngu fI Istu fu ngI yu. Puk chI yum
ndu psus mI shut sumus tum tu ts pu fu ngI-
yu. IchI ngu fu zuf kus chI fI tum psuun tum
ushI fu tuu fu ngI yu.|
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IsfueI chI chee IjIp tosh tsup tushI tu ngu fu-
ngu, wuunu muchI fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Israe!chich mar kung sur
chumbeepimashee kitarangana anootsi
14
1
AshI fI yu, Tuu fu shI pun shu
wuunu My sIs pu tsI yut ku,
2
AshI-
fI shIy kumu nIng chu IsfueI chI cheetsI,
TushItungufungu12 14
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
132
wupI tum mufu mun wIngu kunupeefus,
wushu nund yukut suf PI-uyIfotu unnu ngI
unush shu nIy chInIIIn pu. Yukut BuuI-
SIffon suf ufuch chI tusu su fu tuu fI yu.
AshI fI PI-uyIfotunungI tumb tu yu fu sIn
tuu chI nIIIn pu, tchu Tuu fu shI pu nI tng-
chu, Tuu fu shI pun My sI see tfu ngI yu.
3
Ash ku chus, pufuw shu mungush chI nu-
ku, IsfueI chIch mungu tu fI Ipu sup musuf-
sIn xItu ngu tu nu yu, tch pu fee.
4
Sheefu,
wusu ndu fuf put sIyuu puchu muum
tuchIt chI nIII nI yu. Itufu, nuw shu sIyuu
Istu chInts pu sIyuu kufuk tuxu fuk tuu-
tI ushI fu. AshI fI nuw shu wIz pu fI fee tsI
ymu nduk chu fI, pufu wuu wusu ndu fuf-
pu tu fI kuchIng chI mu. Anu mun nuwuu
tputs IchI ngu fu sIn yusu chI nIII nu yu.
MI shut, IjIp to shuch shu nuwuu yusuchtu-
mu nu yu, Wutu chu ApunII Tuu fu shI pu-
nI, wIz puf put tpu tsee kuchI ngu fu ngu,
nuwuu tchI nIII nu yu, ApunII My sI see
tfu ngI yu. AshI fI IsfueI chIch shu unufI
Tuu fu shI pu nee kuk puyu fu ngu nu yu.
5
AshI fI kufu kuuts shu pufu wuu tputs
tsI yu tsIs kumun ku sIn, Pup chu, IsfueI-
chIch Izuu fu suwu su wu yu fu nIIIn pu,
tfu ngu sIn, unoo muzI nu yu fu, kufuk shu
wusu ndu fu fee kufu zu fu ngI yu IsfueI chI-
chee tuchI tu muu mu.

Muyuum shu Iyuu


IsfueI chIch Izuu fu kusu yu fu sIn nuu yu fu-
nIII nI yu? Anoo zund kee zI.

Iyuum chu-
ku nu shtu ju tufu wuz tu chI nIII nu? kufuk
tfu ngI yu.

AshI fI kufuk shu mIkee fu


wusu ndu fu fee kumuch tu yu fu, kupuu chu-
mun wunu sIf pshIyf shI nee tsI kusIng tsu.
SheefunI, IsfueI chI chee tuchI tee nI, tfu-
ngI yu. AshI fI wusu ndu fuf shu kupuu choo
pshIyf shI nI tupuz pu nee ytu fu ngu nu yu.
7
AshI fI tupuz pu nee kupuuch pshIyf shI-
nI 600 wunu sI fI nu ndu fI ytu fu ngu nu yu.
Anu mun shut kupuu choo pshIyf shI nI
sIfup chee wuuts tum ytu fu ng tu mu nu yu.
AshI fI ushIp pshIyf shI nee yyu fund sIn,
IjIp to shuch sunduf nuu tu fu ngu nu yu.
MInum tu wush pshIyf shI nI, mInum tuw
komu ndun te tuchI tu fu ngu nu yu. Sheef-
sIn, IsfueI chI chee tuchI tu fu ngu nu yu.
8
Tuu fu shI pun kufu kuu pufuw mungu
tuchI nu fu ngI yu IsfueI chI chee tuxu fu-
muu mu. AshI fI pufuw shu wusu ndu fu fee
kumuch tu ku, IsfueI chI chee tuchIteefunI
puchu yu nI, tfu ngI yu. Itufu, IsfueI chIch-
shu Tuu fu shI pu nI mun wIz puf IjIp tosh
tsup shI tu ngee fund sIn, sunduf tumu pu fI
ushI fu sIn muf chum pu tu fI shI tu ngee-
fund sIn, nuu tu fu ngu nu yu. Itufu, ushI fI-
tuu pufuw shu IsfueI chI chee puchu muum
tuchI tu fu ngu nu yu.
9
AshI fI IjIp to shuch shu sunduf IsfueI chI-
chee tuchI tu fu ngu nu yu. Kupuu chu fIn pu
pshIyf shI nI, mIshu kupuu chu mun ush
kuxI nee fund sIn, kufuk pufuw wusu ndu fuf-
put kuchI nguf sIn, IsfueI chI chee tuchI tu fu-
ngu nu yu. Sheef sIn, tuchI tu fu ng sIn, upus
mufI mun wIngu kumu tu fu ngu nu yu PI-
uyIfotunungI, yuwush wushu nund shu nI yu-
fu ngu nu unshu.
10
AshI fI yu, IsfueI chIch shu
ufu pee tu fI IjIp to shchee kufuk wusu ndu fuf
pufu ngu nu yu. AshI fI kupung punI yu fu sIn,
Ay, sItuts tee,

tumuch chee? tfu ngu nu yu.


AshI fI kupung punI fu sIn Tuu fu shI pu nee ts-
shu, Apuu, Iyuu Istung chu. Iyuu nuyu nIng-
chu, tu ngut ushI fu ngu nu yu.
11
AshI fI yu,
My sI seets shu,

ShIy muyuum shu Iyuu


nIngeem IjIp tosh tsup tushI tu ngu yu fush,
nIngeem muchI fu ng shu?

Antuu tI IjIp tosh


tsup mupshIsh ndun shut? ShIy ngu tIsh Iyuu
nIngeem tsI pu muum yushI ndu fu ng shu,
tfu ngu nu yu.
12

Ndu shu Iy shI yuu tfu ngI-


nI, shIy Iyuu tumu ndu fInII pu? Iyuu nI nIsh
IjIp tosh tsup tuu ku nI, m'chuch tumu pu fI
ushI fu nI tufu wuz tu ku nI tuu chI nI pu, shI yuu
tfu ngI nI wu. Itufu, shIy shu Iyuu nIngeem
kunuts pu muum yushI ndu fu ng shu, IsfueI-
chI chI My sI see tfu ngu nu yu.
TushItungufungu14
Tupuz pu nee /upuuc/ ps/iyr s/i ni 600 wunu-
si ri nu nJu ri ydtu ru ngu nu yu. (14.6S)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
133
13
Itufu, My sIs shu, PunI fInts pu.
MupIyng tsu. SIy Izuu fu mupIy mufI
mupIyng tsu. AshI fI nu Tuu fu shI pun
Iyuu tupu chI ndu muum kus chI yu. Nutu-
fI IjIp to shchee punIk su. Itufu, Izuu fu
IjIp to shuch pus tu chI yu, My sIsI IsfueI-
chI chee tfu ngI yu.
14
AshI fI sIy nu Izuu fu
mupIyng tsu. Wuunu Tuu fu shI pun sIyu-
mund wufut chI yu, My sIsI IsfueI chI chee
tfu ngI yu.
15
AshI fI Tuu fu shI pun shu
My sI see, tfu ngI yu,

Muyuum shu shIy


nuwuu mush mush ushIkshu? Nu wuupu.
Nutu, IsfueI chI chee kumuch tu ngI wuunI
ufu ngI nu shu mupIy fu nuu muu mu.
1
AshI-
fI shIy shu tushuwshIsh yyu fush, mufIp
kung tususeefush, ufu chIch muf tusu mI-
ngI. Ash ku chush, muf shu kung upu sI nund
Itsu pu tu fu sheefu, tsup shu pufI yu tu fu
ush chI yu. Ash ku chu, unush sIysu ufu chIch
kItuf tut ssu. Tsup puzu mun nuut ssu, Tuu fu-
shI pun My sI seetsI tfu ngI yu.
17
MI shut,
Tuu fu shI pun tfu ngI tum tu, AshI fI nu nuw
pufuw wusu ndu fuf put Izuu fu wunI chI mu.
Nuw pufu wush mung' xufu shIsh wuyu fu-
ngI nu. AshI fI sIyuu tuchIt ku chunts, nuw-
shu wIz pu fee tsI ymu nduk chu fI, nuwu-
mu fI pufu wuu kusI chI mu, wusu ndu fuf-
put, mIshu kupuuch put pshIyf shI nI, mIshu
kupuu chI fIn pu tu tum, ush pu fI IchI ngu fu
pus tu chI nIII nu yu, Tuu fu shI pun tfu ngI yu.
18
AshI fI nuw wIz pu fee tsI ymu ndu fum-
chu fI, yuwuu kufuk pufuw wusu ndu fuf-
pu tu fI ushpu fIt pus tu fu ngu unu muzI nuk-
chu sIn, IchI ngu fu sIn IjIp to shuch tputs
nuwuu yusu chI nIII nI yu, Wuu tu pu fI nIyu,
Tuu fu shI pu nI, IsfueI chIch Apu nIII fI nI yu,
nuwuu tchI nIII nu yu, Tuu fu shI pun My sI-
see tfu ngI yu.
19
AshI fu chu, ApunII shu wusu ndu fuf
yuwush psus shu fu chu ngu fu unush yumu-
zu fu tuchI tu fu ngI yu IsfueI chI chee ksu tu-
muu mu. Psus shut tpu tsee knu fu uwmu
ufu ngeem Imu zu fu nuu fu ngI yu. Sheefu,
uwshu ApunII wusu ndu fuf IsfueI chI chI-
nung ush tuchI tu fu ng tum tu.
20
AshI fI psus-
shu IsfueI chI chI nu ngI tuwup kmu nu fu-
ngI yu. AshI fu chu, IjIp to shuch shu IsfueI chI-
chee pu muum pInu su fu ngu nu, wutum psus
tuwu pI mu nu wu. Itufu, IsfueI chI cheets shu
psus tuwu sI nee fu ngI yu, ndu tupee fu ngI yu.
AshI fu chu, IjIp to shuch IsfueI chI chee kumu-
tu muum pInu su fu ngu nu.
21
AshI fI My sIs shu tushuwshIneetsInI
yyu fu, mufee kung tususeefu, ufu-
chIch tusu mu fu ngI yu. Tusum tu ushI fu-
ngu, Tuu fu shI pun shu kumbu su fu kIz puf
zungu nI fu ngI yu. AshI fI kumbu suf shu
kIz puf kumbus tu tu fu, kumbus tu tu-
fu tupee fu ngI yu. Psuunshu ushI fI tum
kumbus tu tu fu tufu sI tu funII ushI fu ngI-
yu. AshI fI muf shu upu su nund Itsu pu tu-
fu sheefu, tuwunII tu tu fu ushI fu ngI yu.
Ash ku chu, tsup shu pufI yu tu fu ushI fu-
ngI yu.
22
Tsup puzu tu fu sheefu, ngoots
ushI fu kuwu fu much ushI fu ngI yu. Anush
IsfueI chIch shu nuu tu fu ngu nu yu. AshI fI
kung shu tsI mbun much tu fu ngI yu tsup
tumu pu fI ushI fu mbu tsI nung muuch tu fu,
mbu zI nu ngIch muuch tu fu ushI fu ngI yu.
AshI fI IsfueI chIch shu ngoo tsush nuu-
yu fu sIn, mufush kung ufu chIch kItu-
fu ngu nu yu.
23
AshI fI unush shu pufuw
wusu ndu fuf kupuu chu fIn pu, mIn shu
tupuz pun pu tu tum kupuuch pu pshIyf shI-
nI IsfueI chI cheem puchu muum umb tum
ngoots tuchI tu fu ngu nu yu. Ngoo tsush
tuchI tu fu sIn, zuf tufu sI tu fu nIIu, upu-
su nund tu chu,
24
unush Tuu fu shI pun shu
mus mufee yuwush wuunu sumus ushI-
fu wunee sheem tutsu ngu fu ngu unush
pufuw shu mI shut wusu ndu fuf tum kus ku-
mchu sIn, ApunII shu, Nutu, nutu nuu fee,
tfu ngI yu. Tk chu, kupuuch shu pshIyf-
shI fI nI muntsu fu ngI yu.
25
IjIp to shuch shu
kupuu chu fI nI pshIyf shI nI IchI ngu fu
yutu fI tu fu ngI yu. Muu chI fI IchI ngu fu
IchIp IchIp ushI fu ngI yu. Amb ushI fu ngu,
ufu ngeem nuu muum pInu su fu ngu nu-
yu. AshI fI IjIp to shuch shu wuun pu tu-
tIn,

tumu shtu ush ku chI nI? AshI fI pzu,


IsfueI chI chee kusu yu fu nI, wup tum kunu-
pee nI, Tuu fu shI pun Iyuu wuneekuch pu,
tfu ngu nu yu.
2
Itufu, IsfueI chIch shu IchI ngu fu sIn
wunu sI fI kItu fum chu sIn, Tuu fu shI pun shu
My sI see tfu ngI yu, AshI fI, nutu, kuwIsh
wuf puxu yu fush, mufee kung tusu mI-
ngI. WuunI kung wup tum kunup ku chu,
TushItungufungu14
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
134
IjIptoshchee tputs pshIyf shIn pu tu fI, mIn-
shu kupuu chu fIn pu tu fI ush pu fI pchI ngu-
nIII nu, Tuu fu shI pun My sI see tfu ngI yu.
27
AshI fI My sIs shu wuf uwI mufIp
kungu tusu mu fu ngI yu. AshI fI yuwu puf
zuf shI tu ngu fu ngu unush muf shu kung
wup tum kunupeefu, sIf tumu fu ng pu fI
ushI fI tum nuun tu fu much ushI fu ngI yu.
IjIp to shuch shu, suwu yu nI, utI tuut ssIn,
mufI mun shu kung xufu mbu sIn IchI ngu-
foot ssIn ushpu fI tuu tsI fI kung pufu ngI yu.
Ndu mInum tI yum tputs kumu ngu fu ngI yu.
28
AshI fI muf shu wup tum zuw ushI fu ngu,
Izuu fu tpu tsee kungu pu tpu chI ngu fu ngI yu.
IchI ngu fu IjIp to shuch pshIyf shI fIn pu tu fI,
mIn shu kupuu chI fIn pu tu fI ush pu fI kungush
Imu fIsh yungu fu ngu sIn, tsI pu fu ngu nu.
Pufu wuu wusu ndu fuf yuwIn IsfueI chI chee
puchu muum tuchI tu fu ngu nu unIn ndu
mInum tI yum tputs kumu ngu fu ngu nu yu.
29
Itufu, uwshut ssIn IsfueI chIch mupIyf-
sIn tsup puzup kItu fu ngu nu yu. Kung
yuwush mbu tsI nu ngIch wutu ndu fum
muuch tu fu ufu ngIch mbu zI nu ngIch
muuch tu fu ushI fu, unush IsfueI chIch
ngoo tsush nuu tu fu ngu nu yu.
30
AshI fI Tuu fu shI pun wuunu, IsfueI chI-
chee tupu chI ndu fu ngI yu, ndu IjIp to shuch
puchu muu mu. AshI fI IsfueI chIch shu
mufIsh kung nup ku sIn, tputs tsI puf mufI-
mun wIng muzeefutufu pufu ngu nu yu.
31
AshI fI yuwuu Tuu fu shI pun IjIp to shchee
sunduf kungush yumbu tu fu ngu unoo
IsfueI chIch shu Tuu fu shI pu nee wIz puf
pufu ngu sIn, Tuu fu shI pu nee punI fu ngu nu-
yu. Sheef sIn, Tuu fu shI pu nee chI nu yu fu-
sIn, My sI seetsI kuk puyu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch muf kung suf chu mbee pImu shee
kItu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Mysisi Israe!chichpa Taarashipanee
yaseerangana anootsi
15
1
AshI fI yu, My sIsI IsfueI chIch pu
Tuu fu shI pu nee ungIf tuk sIn, nee
yusees sh shee yusee fu ngu nu yu.
Tuu fu shI pu nee yusI chI mu. Wutum
wuun pu tu wIz puf IjIp to shchee Izuu fu
kusI fu ngu wu. IjIp to shchee wusu ndu fuf,
kupuu chI fIn pu tu fI, pshIyf shI nI ushpu fIt
IchI ngu fu sIn mufIsh kung yungu fu ngu-
nu wu.
2
AshI fu chu, unu yusees shIsh nuw
yusee kI nu Tuu fu shI pu nee tsI, wutum
nuwuu tupu chI ndu ku wu, mIshu nuwuu
ksut ku wu. An wutu chu nuw Apu nIII fI.
AshI fu chu, nuw Apu nIIee ungIf tu kI.
Nuw upufI Apu nIIeets tum ungIf tu fu ngu,
nu nuw shu ushI fI tum ungIf tu kI nu.
3
Tuu fu shI pun tupuz pu nI kIz puf chu
uwu mu fI tu. MIn shu, Tuu fu shI pun kIz-
puf chu Apu nIII fI tu.
4
AshI fI Tuu fu shI-
pun uwu mu fI kusI yu fu, mufIsh kung
IjIp to shuch sunduf pshIyf shIn pu tu fI
yungu fu ngu nu yu.
5
Yuw kufuk kIz pu fee wu un mufIsh
kung ush pu fI IchI ngu fu sIn kung chu-
mbee pImu shush yungu fu ngu nu yu. Putu-
mbIch tumu pu fI ushI fu sIn mufush kung
kIz puf Imu fIsh yungu fu ngu nu yu. AshI fI
Tuu fu shI pun undu fu fee tsI wIz pu fI pu
kuchI ngu fu ngI yu.

Tuu fu shI pu nee, shIy


kuwIsh mbu tsI nu ngIch kIz puf chu. WIz-
pu fIf pu tIsh shIy kundu fu fee tsIsh kusI fu-
ng shu.
7
ShI yuuts puz puchu muum zund ku-
sI nu, ushI fu ng sIn, Itufu shIy shu kupung
tsI yun tu fu ngush, wIz pu fIf pu tIsh Izuu fu
kusI fu ng shu. ShIy tsI yu nIsh kufu yu fu,
uwshtI sIn muu chI yusIn wuf tumu pu fI
ushI fu sIn muchI fu ngu nu yu.
8
AshI fI shIy
shuu nu, Tuu fu shI pu nee, tupu sI fu ngush,
mufee kung upu sI nund Itsu pu ngu fu ng-
shu. Sheefu, muf shu tsI mbun wIng tuu fu-
ngu, muf shu zunu fu much ushI fu ngI yu.
9
Itufu, wundu nuuf sIn shIy kundu fu fIsh
chI nuk sIn, TuchIteefunI, kumuteefunI,
puchu yu nI. Izuu fu kuchI ngee fu nI kusu-
yu nI. SheefunI, muu chI fI tuu IchI ngu fu
ItutseefunI, yuun pu tu chuw pI shtu yu fu nI
yupu nI. SheefunI, mungI nI kusu yu nI,
tfung pu sI nu yu. K'chIfpungufIptInI
IchI ngu foo tpu tsee kuchIng chI nI pu, IjIp-
to shuch sunduf tfung pu sI nu yu.
10
Itufu,
shIy shu, Tuu fu shI pu nee, shuu nu kumbu-
su fush tupu sI fu ngush, muf shu kung
ush pu fI Izuu fu fu pufu ngI yu. Muu chI
munI sIy tumu pu fI ushI fu sIn, IchI ngu fu-
sIn kungush Imu fIsh yungu fu ngu nu yu.
TushItungufungu14 , 15
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
135
11
Tuu fu shI pu nee, shIy tumu pu fI tsIn-
su shIsh ushI fu nIII tu fI ApunII wunI ndu-
ju. Wutum shIy shu wIz pu fee tsIsh ufu
ymu nduk shu wu, tpu tsee tpux tuk shu wu.
AshI fu chu, shI yuu tsI mu fI ungIf tu muum
wufI tu ku nu yu.
12
AshI fI shuu nu shIy
wIz pu fI fee tsIsh nupux tu mu shee tuyu mu-
ndu fu ngush, tsup shu IjIp to shchee tputs
pIshu fu ngI yu.
13
ShIy Apuu, shuu nu tpu tsI fee tsIsh
kupung chI nuk shu. Wutum Iyuu chI nu kush
tupu chI ndu fu ng shu wu. AshI fI nu shuu nu
chI num pu tu fI Iyuu muchIng chu. WIz pu-
fIf pu tIsh muchIng chu yup shuu nu tsu poo
wunu sI fImshI Iyuum Ipu su fu ngIsh umbI.
14
Kunuun shuch tputs IchI ngu fu sIn shI yuu
wIz pu fI fIsh yusuk chu sIn, kupung punIk-
sIn, nung tu chI nIII nu yu. FIIIs tewshuch
tputs unoo yusuk chu sIn kupung punI fustu-
chI nIII nI yu.
15
MIn shu, Edom shu ch tum
kufuk, ndu shu wufI tuk sIn tchI nIII nI yu.
MIn shu, Mowub shuch tum kufuk punIk-
sIn, nung tu chI nIII nI yu. MIn shu, ndun tum
Kunuun shuch wIz puf wufI tu chI nIII nI yu.
1
AshI fI Apuu, shIy tpu tsee tpun tung chu,
wuunI punI chI nIIIn pu. ShIy shuu nu tpux-
tuk chush, wuunI putu mbIch tumu tuf pu fI
ushI fu sIn, ndu shpoo zuk sIn tuu chI nIIIn pu.
Ash kut ssIn, wuunI mupIyf sIn, shIy tpu tsI-
fIsh tushIy chInIIIn pu. Wutum shuu nu tpu-
tsI fee tsIsh tupu chI ndu fu ng shu wu.
17
AshI fI
Tuu fu shI pu nee, shuu nu Iyuu muchIp
muchIng chu yuwuu shuu nu, SIyuum
tsu pu nIs punu chInts pu, tfu ngIsh umbI.
AshI fI Tuu fu shI pu nee, unush Iy shI yu pu
kIs tuu chI nI yu, yuwush shIy pungIsh tuufu
unshu yu. Anush shIy Iyuu ufu tu mu fI ksu-
tuch shu.
18

AshI fI Tuu fu shI pu nee, unush


ufu tu mu fI shI yu mu fI kusI fu tuuch shu!
My sIs yusee ku ntu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu My-
sIsI IsfueI chIch pu Tuu fu shI pu nee ungIf-
tuk sIn yusee fu ngu nu unoo tsI.
Ashiri na kamanchintspa yuwaa
Mariya Taarashipanee ungirtaku
yaseerangu anootsi
19
AshI fI yu, IjIp to shuch pshIyf shI nI,
mIn shu kupuu chI fI nI, mIshu pufuw wusu-
ndu fuf ushpu fIt ssIn mufIsh kung pshtu-
fu ngu, Tuu fu shI pun shu, WuunI kung
IjIp to shchee tputs puch pu, tfu ngu,
kung shu IjIp to shchee kufuk, wusu ndu fuf
pshIyf shIn pu tu fI, mIn shu kupuu chI fIn-
pu tuf tum IchI ngu fu pufu ngI yu. Itufu,
IsfueI chIch shu tsup puzu mun mupIyf sIn
mufee kung kItu fu ngu nu yu.
20
AshI fI MufIy shu Apu nIIee kuk
kumu nI mu pun, yusI muum chtu fu ngI yu.
MufI yu Aufon chu wIzu fI. AshI fI MufIy-
shu kIzup tut ssIn yumbI yu fu, chuf chu fuu
yyu fu sIn, mIchIt ku sIn, yusee fu ngu nu-
yu.
21
AshI fI MufIy shu yuseek sIn tfu-
ngu nu yu, Tuu fu shI pu nee yusee yu nI,
wutum wuu mu fI IjIp to shchee kupu ngu fI
kusI fu ngu wu. MufIsh kung IjIp to shchee
wusu ndu fuf kupuu chu fIn pu tu fI IchI-
ngu fu mufIsh kung yungu fu ngu nu yu,
MufIy, kIzup tut ssIn yuseek sIn ntu ngut
ushI fu ngu nu yu.
AshI fI yu nu kumu nee nu yuwuu MufI yu
yusee fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Taarashipan kung kapzee
wanasireem narangu anootsi
22
AshI fI yu, My sIsI tpu tsee, Pzuyu,
nuu yu nI, tu, tpu tsee much tu fu ngI yu.
Kung chu mbee pImu shI kusu yu fu sIn,
ufu ngeem nuu tu fu ngI yu. AshI fI IsfueI-
chIch shu nuu yu fund sIn, tuchIp zufI
upu sup nuu tu fu ngu nu yu. Nuu tu fu ng-
sIn, ndu kungoo pufu ngu nu yu.
23
Itufu,
kungoo pumu nu pufu ngu nu yu. Itufu,
kungoo wuu muum pInu su fu ngu nu yu,
wutum kung kup zI mu nu wu. AshI fu chu,
unoo ysI mu fu ngu nu yu, Kung kupzI,
utu sI nu.
24
AshI fI IsfueI chIch shu tputs
My sI see numbu fu ngu nu yu,

AshI fI nu
muyu wuuy chIch? Wutum kung kup zI wu,
tfu ngu nu yu.
25
AshI fI yu, My sIs shu Tuu-
fu shI pu nee mushI fu ngI yu,

TumuycheezI
nuwu? Apuu, tfu ngI yu. AshI fI Tuu fu-
shI pun shu, YusI nuu kungu mun wIng
My sI see, ymu ndung chu, tfu ngI yu.
AshI fI My sIs shu yusI nuu IchIpeefu,
kungush kupee tu fu ngI yu. Ash ku chu,
kung shu mIsI ngupsheem kInu fu ngI yu.
TushItungufungu15
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
136
AshI fI unush Tuu fu shI pu nI IsfueI chI-
chee, yuchu ku ushI fu ngI yu. Kumu pu-
fee nuwuu chI nu keesInu yu, nuwu mun
mung' tut chI nIII nu yu, tfu ngI yu. Sheefu,
IsfueI chI chee tfu ngI yu,
2
Nuw wuu tu-
tu nu Tuu fu shI pu nI, sIy Apu nIIIf tIschu
nuwuu tsI, tfu ngI yu. SIy Izuu fI tu nuu fI
nuwu mun mungIs tut kus, mI shut nuwuu
kukI puyu yu fus wunu sI fI tuu kus, mI shut
nuwuu kumuch tu mu fI nee tumIn kus,
ushI fI nuw ndu shI yuu wunI chI mu, IjIp to-
shchee wunee fu ngI ndu umb ush tu chI mu
sIyuu tsI yu. Nuw wuu tu tu nu Tuu fu shI pu nI
yuw sIyuu mutu mbIsh tuu muum ksut kI
unI, Tuu fu shI pun My sI see tfu ngI yu.
27
AshI fI unu mun shu IsfueI chIch nuu-
tu fu ngu nu yu tsup suf EIIm pI. Anush
EII mush tsup kusu fu ng sIn, yuwush kung
zupun tsu push shI tung tung tuf ushku
unush kusu fu ngu nu yu. Yuwush kung
mInum chung unu mun tsI mbun kung
tuufu unshu. Anu mun shu kuyun 70
wunus put tuu fu ngI yu. Anush kuseef sIn,
unshu fI shu tuspu tumb tu yu fu sIn, tuu fu-
ngu nu yu yuwush kung shI tung ku unshu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu ApunII
kungoo kup zee wunu sI fIm nu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Apan!! Israe!chicheem katungtsee
waana panarangu anootsi
1
1
AshI fI EII mush tsup kunu see-
fu ng sIn, sheefu, yusuf kyu-
fund sIn, MuchIp SInu yup nuu mu nI,
tyu fu sIn, nuu tu fu ngu nu yu. Apus pI
sheef sIn, SInu yush tsup kusu fu ngu nu yu.
Yuwu mun IjIp tosh tsup shI tu ngu fu ngu nu
unu mun mInum tsup unu mun shu chuw-
pI tsup SInu yush tsup kusu fu ngu nu yu.
2
AshI fI unush tsup kuseef sIn, IsfueI-
chIch IchI ngu fu sIn mufIz kuyu tu tuf sIn,
My sI see, Aufo nuuts tum tsI yun tu yu fu-
sIn numbu fu ngu nu yu.
3

Muyuum shu
ndu Tuu fu shI pun Iyuu umbu fI IjIp tosh
tsup ndu tpu chI ngu fu ngu? tfu ngu nu yu.
Iy sIf tumu IjIp tosh tsup tuu fu ngu nI,
kupung kutung ku nI, kungu mun wIng
kuxI nuf tu yu fu nI, wushu nund shu nI yu fu-
nI, kupung kutu ngu fu ngu nI yu. Wunu tsee
ngu su mbush tutsIteefunI, k'puyufunI,
kutu ngee fu nI, Izuu fu kupu ngu fI tuzuztu-
fI nI yu. SheefunI, IjIp tosh tsup mupIysh tI-
nI tuu tu fI nI yu. Itufu, sIysu Iyuu nIngeem
muchI fu ngus, Iyshu mufIz kIyung
kuchIy kInI yu. SIy ngut pu su Iyuu nIngeem
mufI zI mun kunuts pu muum yushI ndu fu-
ng shu, My sI see tfu ngu nu yu.
4-5
AshI fI Tuu fu shI pun shu tpu tsee
kuk muzI nu yu fu, My sI see tfu ngI yu,
AshI fI yu, nuw kutung tsee wuf pI chee
zungun chI mu. Zuf putuf tu, sIn tumu pu-
fee ushI fu kutu nguts sI nuk puz ushI fu
pufut ush chI yu. IchI ngu fu zuf putu fI,
putum putum ushI fu kutu nguts zungun-
chI mu. Itufu, tputs shu mInum tu mu fI zuf
tutsu moo fu kutu ngu muu mu tupu yu chI-
nIIIn pu. Afu ngeem yunu fu tupu yu fu sI-
nu pu. Itufu, tpu tsee kumu nIng tsu, Zuf
tsI mbun mutuy ku chu unush, vIef ne sush
zufI, yunu shu zupun tupu yung tsu subud-
shu tum kutu ngu muu mu, tng chu. Itufu,
nuwuu nu nup chI mu, nuwuu kukI tputs
zufum pu tu yu puyuk sIn, kumu pu fI unufI
tumIn chI nIII nI yu, tfu ngI yu. AshI fI nu
yuchu chI mu unu mun nuw yusu chI mu,
Tuu fu shI pun tfu ngI yu.

AshI fI yu, My sIs shu, mIn shu Aufo nu


tpu tsee kumu nI fu ngu nu yu, Nu In zuf sIy
yu sut ssu,

tumu yu fu sIyuu Tuu fu shI pun


IjIp tosh tsup tushI tu ngu fu ngu?

Antuu tI
Iyuju sIyuu tushI tu ngu fu ngI nI? NdunI.
7
AshI fI yu, pu zuf putu fI tu Tuu fu shI pu nee
wIz pu fI sIy ufu ngI nu shu yu sut ssu. Itufu,
Tuu fu shI pun wuunu sIyuu kukIs muzI nu-
fu ngI yu.

SIy untuu tI Iyuu tsee ju muntsIf


tsI yu tu fu ngIs? Ndu, Tuu fu shI pu nee sIy
muntsIf tsI yut ku tee su, wutum wuunu
Tuu fu shI pun sIyuu nIngeem yushI ndu fu-
ngu wu, tfu ngI yu.
8
MI shut, My sIs shu
IsfueI chI chee tfu ngI tum tu, AshI fI nu
zuf pukum chu, Tuu fu shI pun zum zee
kutu ngu muum sIyuum zungun chI yu.
Sheefu, pu tum shu zuf yusuf Tuu fu shI-
pun kutung tsee zungun chI yu zupu nI yu.
MI shut, Tuu fu shI pun wuunu yuwuu sIy
uwuu tsee tuyu tu fI tu fu ngIs unoo muzI nu-
fu ngI yu. Iyuu tsee ju sIy yutu fIt tsI yu tu fu-
TushItungufungu15 , 16
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
137

D
1.18 Yuwuu nIsh tu unoots tum 2 Kofnd shu chee mu 8.15 tuyu sI mu kumun kI yu.
ngIs, ndu, Tuu fu shI pu nee yutu fIt tsI yu tu-
fu ng su, My sIs tpu tsee tfu ngI yu.
9
AshI fI My sIs shu Aufo nuu tfu ngI yu:
ShIy shu tpu tsee nIshu fI Tuu fu shI pu nee
kuk muzI nu muu mu wushu nund tushu-
neeng chu, wutum Tuu fu shI pun sIyuu
kukIs yuwuu muntsIf tsI yu tu fu ngIs unoo
muzI nu fu ngu wu, tfu ngI yu.
10
AshI fI yu,
Aufon shu IsfueI chI chee wushu nund
tushu nee fu, tsI yuts tuf ushI fu ngu,
wuf shu muchIp nupu fu ng sIn, Tuu fu shI-
pu nee wIz puf psus shu pufu ngu nu yu.
11
Tuu fu shI pun shu My sI see tsI yut ku
tfu ngI yu,
12
Nuw muzI nuk tu nu yuwuu
IsfueI chIch nuwuu muntsIf tsI yut ku nu
unoo tsI. Itufu, nu shIy shu tpu tsee kumu-
nIng chu, ApunII sIyuu utee ju, Nu In zufI,
pukum chu sIy IchI ngu fus wunu tsee kutu-
ngut ssu. Sheefu, pu tum shu putu fI zuf
yusuf sIyuum punguuts shu zungun chI mu
kutu ngu muu mu. AshI fI Izuu fu kupu ngu-
fI kutu ngee fus, sIyu mu fI kumu ntsut ssu.
AshI fI unu mund sIy nuwuu Tuu fu shI-
pu nee tsI yu sut ssu, Nuw wuu tu nu sIy
Apu nIII fIs, tpu tsee tng chu, Tuu fu shI pun
My sI see tfu ngI yu.
13
AshI fI unu fI tum zuf pupu tu nu zumIz-
shu zupun kutu mIsh tumu pu fI ushI shI-
fu IchI ngu fush pungus tIpu fu nIII zush
puntsu tu fu ngu tutsI tu fu ngI yu. Shu nee fu
tIpu fu nIIIz ku tum shI nu ndu fI tu tutsI-
tu fu ngu nu yu. AshI fI yu, pu tum shu zuf
putu fI nup ku sIn, mumbu fu tuf tsu pu mun
ushI fu ngu, Izuu fu tsu poo tIpu fu nIII zee
yumbu tu fu ngI yu.
14
Mumboo ushI fu ngu,
tputs shu nup ku sIn, kufu nduf wuch
tumu pu fI ush tu mu fu mbuf sheewu tsu pu-
mun putu fu pufu ngu nu yu.
15
AshI fI yu,
IsfueI chIch shu ndu ushI mu putu fu sIn,
My sI seetsI mush ku sIn,

Muyu ju In
ush tuf? tfu ngu nu yu. AshI fI My sIs shu,
In wutu chu sIyuum kutu ngu muu mu yu.
Tuu fu shI pun punu ku ush ku shu, tfu ngI-
yu.
1
MI shut, Tuu fu shI pun sIyuu utee ju,
IchI ngu fus tpu tsIs mInum tu wIs kutung-
shee mIs tupu yung tsu. TsI mbun IItfo
tpu tsI mund tutsu moo fu tupu yung tsu.
WunI pum tIs mInum tush pungus tuuk su
unpu tu fI tputs tutsu moo fu shIng tsu.
PungI sIs wushu nund tuu kIs ush pu fI tutsu-
moo fu yuf chI nIIIn pu. Afu ngeem yunu fu
yufu sI nu pu, mIn shu nIngut yufu sI nu pu,
tchu Tuu fu shI pu nI, My sIsI tfu ngI yu.
17
AshI fI IsfueI chIch shu unu fI tum Tuu-
fu shI pu nee kuk puyu yu fu sIn, mInum-
tuw tputs pungus tupu yu fu ngu nu yu.
Ashpu tum zupun tupu yu ku, ushpu tum
tputs nIngut tupu yu ku ushI fu ngu nu yu.
18
AshI fu tupu yuk sIn, yuw tputs yunu fu
tupu yu fu ngu nu un ndun tum kutu chI-
fu ngu nu yu. MI shut, yuw tputs pukIch
tupu yu fu ngu nu unoom ndun tum pIsh-
tu fu ngu nu yu.
D

19
AshI fI yu, My sIs shu
tfu ngI yu, Puk chI yum pungI shIs putum
zuf kutu ngu muum ktu chInts pu. Nutu mu-
fI zuf kchI ngung tsu, tfu ngI yu.
20
Itufu,
My sIsI tfu ngI tuu ushpu tum tputs
punguu kutu cheef sIn pIshu fu ngu nu yu.
Putum zuf kutung pu nI utu sI nu, ndu Izuu-
fu kuchI ngu fu ngu nu yu. Itufu, pu tum shu
zuf yuwuu kutu chI fu ngu nu unoo nup ku-
sIn, kutung pu nI utu sIn, Itufu pungu shu
kIndu nu ndu fI shu tutsI tu fu, suj shI tu ngut
ushI fu ngI yu, yuwush wuyu fu ngu nu
unshu. AshI fI pung shu k'pun pchu zu fu-
ngI yu. My sIs shu unoo pukee fu, kupung
tsI yun tu fu ngI yu.
21
AshI fI mInum tuw
tputs wuu mu tu wu fI tum putu fI zuf, Nutu-
mu mu fI kutung pu nI utu sIn, tupu yu tu fu-
nu yu, wutum zuf ksu nee fu tI nu, zufI mun
kutu nguts kungu su muum tuu fu wu.
22
Itufu, tsI mbu nush zuf mutu yu fu
(vIef ne sush) punguu tsI mbu nuum zufI
kutu ngu muum tupu yu tu fu nu yu. MInum-
tuw tputs Ipun pu nu fuw IItof yufu ngu nu-
yu. AshI fI yu kufu kuwshItI sIn My sI see
kumu nI fu ngu nu yu, Tputs zupu nI punguu
yunu fu tupu yu ku nu wu, tfu ngu nu yu.
23
AshI fI yu My sIs shu, An wutu chu Tuu fu-
shI pun wuunu kumuch tu fu ngu unu. Zuf
subu dush, mInum zuf kunu sI muum tuu-
fI yu Tuu fu shI pu nee chI nu muu mu. AshI fI
nutu fI vIef ne sush zuf kutung shee mIs
k'puyufus museefus kumI fun wuyung tsu
TushItungufungu16
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
138
putum zuf kutu ngu muu mu.
24
AshI fI My-
sI see kuk puyu yu fu sIn, unu fI tum sheef-
sIn, yuw kutuch ku unoo k'puyu fu sIn,
museef sIn, wuyu fu ngu nu yu subu dush
zufI kutu ngu muu mu utu sI nu. AshI fI umb
ush ku sIn, ndu kIndu tu fu ngI yu, mIn shu
ndu k'puneefungIyu, kIs kutu ngu fu ngu-
nu yu.
25
AshI fI My sIsI tfu ngI yu, AshI fI
nu zuf subu dush IchI ngu fus, Tuu fu shI pu-
nee chI nu kus, kunus kus, ktu ngung tsu,
wutum nu zuf subu dush kutung tsee
tIpu fu nIII zush ndu pungut ssu wu
2
AshI fI
sIy tupu yu kus tuut ssu mInum mutu yu fu
zufI yu. Wutum tsI mbu nush mutu yu fu
zufI, subu dush zufI unush kutu nguts ndu
puntsu chu wu, Izuu fu ndu nI chI yu, My-
sIsI IsfueI chI chee, tfu ngI yu.
27
Itufu, ushpu tum tputs tsI mbu nush
mutu yu fu zuf unush, wIshchIp shI tu ngu-
fu ngu nu yu, punguu tupu yu pu nI utu sI nu.
Itufu, ndu shu punguu pufu ngu nu yu,
Izuu fu ndu nu fI mu nu.
28
AshI fI Tuu fu shI-
pun shu My sI see, Tpu tsee nuwuu kukI
kumu nIng chu, tfu ngI yu,

AshI noo ju sIy


nuwuu kukI wunu sI fI puyu chIs? tchu
Tuu fu shI pu nI, tng chu. MI shut,

yuwuu
nuw tuyus pu tu fu ngI unoots tum ushI-
noo ju puyu chIs? tchu, tng chu.
29
Nuw
Apu nIII Tuu fu shI pun tu nu. AshI fI unoo
sIy mbI zu fInts pu. Wutum nuw sIyuum
mInum zuf kunu sI muu mu wuyu fu ngI nu-
wu, tng chu. AshI fu chu, nuw mInum
mutu yu fu zufI kutung tsee sIyuum zungun-
chI mu, utu shI nu. MInum mutu yu fu zuf
kutung tseem yyu fus, Itufu tsI mbun
mutu yu fu zuf unush kunu sung tsu, nuw
sIyuu tunu.

Tumushu ndu kItsIs muzI-


nuk su? Subu dush zufI pungI shIs kunu-
sung tsu. Kutung tsee yu muum shtu ngInts-
pu, tunu sIyuu tsI, tng chu.

Tumushu
unoo ndu muzI nuk su? tng chu, Tuu fu shI-
pun IsfueI chI chee numb ku tfu ngI yu.
30
AshI fI yu IsfueI chIch shu unu fI tum
Tuu fu shI pu nee kuk puyu yu fu sIn, tsI-
mbun mutu yu fu zuf, subu dush zufI,
kunu su fu ngu nu yu.
31
AshI fI unoo kutung tsee IsfueI chIch
ysu mu fu ngu nu yu, mun. KIz puf mbuf-
shI muu chI kufu ndu foo wuch tumu pu fI
ushI fu. MI shut, kIz puf kumu, punguu
kInduf pu puz tupu fu mu ushI fu kIsu.
32
AshI fI My sIsI tpu tsee tfu ngI yu,
Tuu fu shI pun wuunu nuwuu kumuch tu fu-
ngI yu, ChI fI mbu chush munuu tsI mbun
IItfo pshtung chu. Sheefush, wunu sI fI
wuyung chu, tfu ngI yu. Ayum sIyu chIch
nIIu fu nuf munuu pung chI nIII nu yu. Puk-
chu sIn, In wuu tu pu fI sIf tumu Iyush chee
zItu mI nu fI nI IjIp tosh tsup Tuu fu shI pun
tushI tu ngu yu fu, mucheefu, upu sup
wutu ngu sheem kutu ngu muum punu tu fu
unuyu, sIyu chIch nIIu fu nuf tchI nIII-
nu yu, unoo Tuu fu shI pun nuwuu tfu-
ngI yu, My sIsI IsfueI chI chee kumun ku
tfu ngI yu.
33
AshI fI My sIs shu Aufo nuu
tfu ngI yu, ShIy shu Aufo nuu, munuu tsI-
mbun IItfo chI fI mbu chush pshtung chu.
AshI fI yuwush Tuu fu shI pu nee ungIf tu-
ku nI unush wuyung chu. WuunI unshu fI
tuuch pu uyum nIIu fu nu fee mIs ymu ndu-
muu mu, tfu ngI yu.
34
AshI fI Aufon shu
unu fI tum Tuu fu shI pu nee kuk puyu yu-
fu, munuu chI fI mbu chush pshtu yu fu,
Apu nIIush pung' wuyu fu ngI yu. Sheefu,
Apu nIIeem kujo nu fI nI ofput tInu yu fu sIn,
unush shu munuu pshtu yu fu wuyu fu ngI-
yu.
35
AshI fI IchI ngu fu sIn IsfueI chIch
munuu Ipun pu nuf chung musu chI
kutung ku sIn tuu fu ngu nu yu. AshI fI unufI
kutu ngum chu sIn, Kunuun nung tsup
kuseef sIn, Izuu fI shut munuu pus tu fu ngI-
yu. Ayum tuu Tuu fu shI pun munuu ndu
zungu nI fu ngI yu. Sheef sIn, kuseef sIn,
unshu fI shu Kunuun shu fI shut Izuu fI shu
tuu fu fu ngu nu yu.
3
Hebfew shuch tputs, tsI mbu nu IItof,
mInum gomef tssIn chu. MInum tuch shu
chung gomef mInum efu utu nu yu.
AshI fI yu nu kumu nee nu yuwuu Tuu-
fu shI pun wuunu IsfueI chI cheem munuu
wutu ngu sheem zungu nI fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Taarashipan kungoo patumbchish
tashitungarangu anootsi
17
1
AshI fI yu, IsfueI chIch SInu-
yush tsup shI tu ngee fund sIn
nuu tu fu ngu nu yu. ApI nIII fI tuu nuu much
TushItungufungu16 , 17
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
139
ushI fu ngu nu yu yuwu fI Tuu fu shI pun
wuunu kumuch tu fu ngu unu fI tu. AshI-
fI nuuf sIn, Re dI nush tsup kuseef sIn,
unshu fI shu wushu nund shu nI yu fu ngu-
nu yu. Itufu, kung shu Re dI nush tsup
ndu nu fI mu nu.
2
AshI fI yu IsfueI chIch shu
My sI see numbu fu ng sIn, Nutu Iyuum
kung wuu muum pu nung chu. Pup chu,
Iy suchI sI mun tsI pu mbu chI nI pu, tfu-
ngu nu yu. Itufu My sIs shu,

Muyuum su
nuwuu tumu nduk su, Iyuum kung punu-
ndu, tssu?

Muyuum su Tuu fu shI pu nee


tutsIynushtuk su?
3
Itufu, IsfueI chIch shu
suchI sI mun tsI pu mbut ssIn, My sI see
wund numbu fu ngu nu yu,

Muyuum-
shu shIy Iyuu IjIp tosh tsup tushI tu ngu-
fu ng shu? ShIy ngut pu shu suchI sI mun
kunuts pu pI tush, Iyuu nIngeem muchI-
fu ng shu. MIn shu Ipu feets tu mu nI wuunI
suchI sI mun tsI pu mbu nIII nu tush shu.
MIn shu chI nee ts tu mu nI wuunI suchI sI-
mun pchI ngu nIII nu, utup shu shIy Iyuu
nIngeem muchI fu ng shu, tputs My sI-
seetsI tfu ngu nu yu.
4
AshI fI My sIs shu Tuu fu shI pu nee,
Apuu, Istu ngu sI ndu, tfu ngI yu.

Nuw
tumuy cheezee nee tpu tsI? Wutum nuwuu
putu mbIch put puk chI mu fI puchu muum
pIsh tu ku nu yu, tfu ngI yu.
5
AshI fI Tuu-
fu shI pun shu My sI see: AshI fI shIy shu
wusI nu yumu zu yu fush, IsfueI chIch pu tputs
kufuk Ipu nee fush, tsup Ofe bup nuung-
chu. MI shut, tushuwshIsh yuwu pu kung
NIIo kufu seem nu fu ngIsh unoo yyu fush,
Izuu fu nuung chu.

Nuw shu unush tsup


Ofe bush shI yuum kutu chInII pu. ShIy shu
unush kuseefush, tushuwshIptIsh putumb-
chee kupu ngu tIy shIng chu. TIy ush-
ku chush, kung shu putumb chIsh shI tung-
chI yu. AshI fI tputs shu IchI ngu fu sIn unoo
kung wuchI nIII nI yu, Tuu fu shI pun My sI-
see tfu ngI yu. AshI fI My sIs shu unu fI tum
Tuu fu shI pu nee kuk puyu yu fu, IsfueI chIch-
pu kufuk Ipu nee fu ng sIn, Ofe bup nuu tu fu-
ngu nu yu. Anush putumb chIsh kupu ngush
kuseef sIn, IsfueI chIch kufuk nupu fu sIn,
My sIs shu tushuwshIshput putumb chee
tIy ushI fu ngI yu. TIy ush ku chu, kung shu
putumb chIsh zuw ushI fu ngI yu.
7
AshI fI My sIs shu unoo tsup ysu mu-
fu ngu, MefI bu tfu ngI yu. MefI bu, utu sIn,
tputs numbu fu ngu nu tu, tfu ngI yu.
MInoots shu suf ysu mu fu ngI yu, Musu
ysu mu fu ngI yu. Musu utu sIn, Tuu fu-
shI pu nee tutsI yu nuchtu fu ngu, utu sIn,
tfu ngI yu. Wutum Tuu fu shI pu nee mupIy-
fu ngu nu wu. AshI fu chu, ushI fu tsI yu tu-
fu ngu nu yu, Tuu fu shI pun Iyush ndu nuf-
pu fee. Iyush tuu fI nuu fI yu ushI fu, Iyuu
Istu chI nuu pu fee, tfu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Tuu fu-
shI pun putumb chIsh kungoo tushI tu ngu-
fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Israe!chich Amaritshuchpa
waratarangana anootsi
8
AshI fI unush, Re dI nush IsfueI chIch
kunu su fu ngu nu. Anush tuu fu ng sIn,
Amu fIt shuch tputs IsfueI chIch pu wufu-
tu muu mu shI tu ngu fu ngu nu yu.
9
AshI fI
My sIsI Josue yuu wIpu nu shI tfu ngI yu,
ShIy shu wusI nu tpu tsee wufu tu muum
wuchI nu wu Ipu sung chu. Sheefu, pu zuf
Amu fIt shu chpu wufu tu shI nInts. Nuw shu
pu zuf putu fI tu, wufI muchIp kfchI mu.
Sheefu, nuw shu unush, yuwuu ApunII
nuwuum tushuwshIshee punu fu ngu
unput nuw shu sIyuu Istu chInts pu, tfu ngI-
yu My sIsI.
10
AshI fI Josuey shu My sI see kuk
puyu yu fu, kumu zuu wufu tu muum Ipu-
see fu nIIu, putum zuf Amu fIt shu chpu
wufu tu muu mu shI tu ngu fu ngu nu yu.
Itufu, My sIs shu Aufon pu, mI shut
mIn shut IsfueI chIch put wuchIn, Huf put
ushI fu sIn Ipu nee fund sIn, muchIp wuf
kfI fu ngu nu yu.
11
AshI fI My sI sI fIn shu
tushuwshIneetsI puyu fu, unu wuf uwee
ItsIfeefu puxu yu fu ngI yu. Uw wuf puxu-
fu, ushI fI IsfueI chIch tupuz pu Amu fIt shu-
chee wuu mu fI kusI sI tu fun ushI fu ngI yu.
Itufu, My sIs shu kupung nIzI fu ngu,
uwshu wuf puxu yu muum pInu su fu-
ngu, Amu fIt shuch shu uwshu tupuz pu tu
IsfueI chI chee kusI muum zundu tu fuu
ushI fu ngI yu.
12
AshI fI My sIsI wuf uw
puxu yu fu, kIz puf nIzI fu ngu, Aufon shu
TushItungufungu17
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
140

D
19. 1PIto fu 2.9, ApunII wunI chu unu 1.6 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
mI shut Huf shu putu mbIch yyu fu sIn,
wuyu yu fu sIn, unu mun My sI see tunu xI-
nu fu ngu nu. Sheef sIn, puchtu mu mIn nu-
ngu chIch Aufon putu yu fu, puchtu mu
ItsI fu fu ngI yu. MI shut, Huf shu ufu nguch
puch tum mInum tum putu yu fu, ItsI fu fu-
ngI tum tu. Amb sheef sIn, puchu kuk tu fu-
sI nu, zufeem tupI tu fu much ushI fu ngu-
nu yu.
13
AshI fI Josuey umb sheef sIn,
k'chIfpungput wufut ku sIn, Amu fIt shu-
chee uwu mu fI shu kusI fu ngu nu yu. ApunII
kupung Istu fu ngI yu Josue yuu tsI.
14
AshI fI yu, unu mun shu Tuu fu shI pu nI
My sI see tfu ngI yu, Yuwuu Amu fIt shuch
tputs sIyuu wufu tu fu ngu nu tupuz pu tu
unoo ndu mbI zu muum shIy kIfu ku mun
yundung chu. Sheefush, Josuey Izuu fu
wIts muzI nuch pu, nuwuu kukI kumu-
nIng chu, Tuu fu shI pun utee ju, Nuw
Amu fIt shu chee tputs IchI ngu fu Izuu fu
tpu chI ngu chI mu. Ndu mInum tI yum nIsh
tsu pu fu nu sush tchI nIII nu yu, tchu Tuu-
fu shI pu nI, tng chu Josue yuu tsI, Tuu fu shI-
pun My sI see tfu ngI yu. AshI fI My sIs-
shu kIfu ku mun IchI ngu fu yundu fu ngI yu
yuwuu Tuu fu shI pun tfu ngu unoo tsI.
15
AshI fI My sIs putumb chee xunu tu fu-
ngI yu. Sheefu, putumb chee xunuteefu
unoo ysu mu fu ngI yu, Iy Tuu fu shI pu nI-
mun wIz pu fI kusI fu ngI nI yu, ysu mu ku
tfu ngI yu. ApunII wuu nuu tsI wIz puf-
pu nuwuu Imu chI fu ngI yu, tfu ngI yu.
1
Tuu fu shI pun ufu tu fI Amu fIt shu cheetsI
tputs nIIu fu nu feets tuu uyum tu ufu tu mu-
fI tupuz put wufut ku sIn kusI kustu nIII nI-
yu, My sIsI tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch Amu fIt shu chpu wufu tu fu ngu nu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Taarashipan Israe!chichpat tsiyatamaam
Sinayush maach karuwarangu anootsi
19
1-2
AshI fI IsfueI chIch tputs Re-
dI nush tsup shI tu ngee fund sIn
nuu tu fu ngu nu yu. ItsIn su fu nuu yu fu sIn,
muchush tsup SInu yush kusu fu ngu nu yu.
Sheef sIn, unshu fI shu much shu tund-
su mu nu tumb tu yu fu sIn tuu fu ngu nu yu.
AshI fI yuwu mun IjIp tosh tsup shI tu ngu-
fu ngu nu unu mun tuchIp tsup tushI yu fu,
SInu yush kusee fu ngu nu yu.
3
AshI fI My sIs shu ApunII pu tsI yut pI
tu, muchIp SI nuy pI wuf kfI fu ngI yu.
AshI fI kIz puf wuf kfI fu ngu, unush
Tuu fu shI pun My sI see kufuzeefu tfu-
ngI yu, My sI see, shIy shu nuwuu kukI
IsfueI chI chee kumu nIng chu. Nuwuu
IsfueI chIch IchI ngu fu sIn yusu chI nIIIn pu,
tfu ngI yu.
4
Tuu fu shI pun sIyuu utee ju: SIy
nuwuu yusu fu ng tIschu.

Tumufu nuw
IjIp to shchee wunee fu ngI nu? MI shut,
yusuk tum su,

tumu fu nuw sIyuu wunu-


sIf ksu tu fu ngu fI nIngeem nuwuun shu
yushI ndu fu ngI nu? Wunu sIf ksuteefufI,
mIshu yungun tumu pu fI wIpuu wunu sIf
ksut ku wuzItpung chI pu wIpuu kuyun tu-
fu, sheefufI, nuw sIyuu wunu sIf kuyu-
nee fu fI, wunu sIf sIyuu nupu fu ngI nu.
5
AshI fI yu, sIy nuwuu kumuch tu mu fI
puyu kI nuu fee su, mIshu nuwuu kukI Izuu-
fu tumIn kus, nuw shu sIyuu, InI wutu chu
nuw tpu tsI fI, tchI nu sIyuu tsI, Tsu pu fu-
nus shuch tputs IchI ngu fu sIn nuwu chIch-
chu. Itufu ushI fI tuu, nuw shu sIyuu tsI-
mu fI Izuu fu tpu tsI fee mu fI tI wunu sI fIm
nchInts pu.

AshI fI sIyuch chee IsfueI-


chI chIs IchI ngu foo tsIs upunII pu nee mu fI
nchInts pu. MI shut, nuw shu sIyuu tsI mu fI
nuwuu nuu tsI tpu tsI fI wunu sI fI tuu-
muum nu chInts pu,
D
tchu Tuu fu shI pu nI
sIyuu tsI tng chu, Tuu fu shI pun My sI see
tfu ngI yu.
7
AshI fI My sIs shu tpu tsI wuchI nu wu,
kufu ku wuu kufuzeefu tushu nee fu ngI yu.
ShuneefungusIn, My sIs shu IchI ngu fu
kumu nI fu ngI yu yuwuu Tuu fu shI pun
IsfueI chI chee kumuch tu ku, Kumu nIng-
chu, tfu ngu unoo tsI.
8
AshI fI kufuk shu
muzI nu fu ngu sIn, My sI see tfu ngu nu,
AshI fI IchI ngu fu pu fI Tuu fu shI pu nee
kumuch tu mu fI nI puyu chI nI yu. MI shut,
Izuu fu Tuu fu shI pu nee kuk tumIn chI nI yu,
IsfueI chIch kufuk tfu ngu nu yu. AshI fI
TushItungufungu17, 19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
141

E
19.12-13 Yuwuu nIsh tu unoots tum Utu shu chee mu 12.20 tuyu sI mu kumun kI yu.
My sIs shu tpu tsee kuk Tuu fu shI pu nee
kumu nI fu ngI yu.
9
AshI fI Tuu fu shI pun shu My sI see
tfu ngI yu, Nuw shI yu pu msus tuwu-
pIsh tsI yut chI mu. AshI fI IsfueI chIch shu
nuwuu kukI muzI nu chI nIII nI yu. AshI fI
nuw shI yu pu tsI yut kI unu tputs shu muzI-
nuk chu sIn, tputs Izuu fI shu shI yuu kukIsh
ufu puyu chI nIII nu yu, Tuu fu shI pun My sI-
see tfu ngI yu.
10
MI shut, Tuu fu shI pun tfu ngI tum tu,
11
AshI fI tpu tsee shIy shu kumu nIng chu:
Nu zufI mungIs yufeefus, pushu zufI
ApunII pu Ipu nI muum mungIs yufung tum-
su. MI shut, kumu fIs wunu sIf kchung tsu.
Anpu tum zufI nuwu pu Ipu nu muu mu
wunu sIf yufung tsu. Wutum nuw, Tuu fu-
shI pu nI unpu zufI kufuweefufI, tpu tsee
nuwuu nuu tsI tuyu mu ndu chI nu wu. IchI-
ngu fu sIn tputs wufI SInu yush muu chI
nuwuu pung chI nIII nI yu.
12-13
AshI fI
SInu yu nung muuch putu mbIch yyu fush,
wuyut wuyut wuyut sheefush, muu chI
Itufpeefush ksung chu. Sheefush, tpu tsee
kumu nIng chu: Anoo putu mbIch knu fu
nuu fu sI nu pu. Izuu fu muchIp kfInII pu.
Tputs umb nuu yu fu, muu chee putut ku-
chu, sIysu unoo tpu tsee pchung tsu. Tpu-
tsee ptu tInts pu. Putu mbIch pu tu fI pchung-
tsu, ndun tuu tI ushI fu tofoo put pchung-
tsu. Muu chI chI nuz wukuf, ndun tuu tI
ushI fu opee ju unoo muuch kundun ku chu
unoo pchung tum tsu.
E
Itufu, yuwush
wukuf pu pu pu tk chu, unoo tputs muzI-
nuk chu sIn, unush wutsI fIt muchI nung
kuyum shu nIy chInIIIn pu, Tuu fu shI pun
My sI see tfu ngI yu.
14
AshI fI My sIs shu kufu wee fu ngu,
IsfueI chI chee tputs kumu nee fu, tputs pu-
shut yufu fu ngI yu. Sheef sIn, IsfueI chIch-
shu IchI ngu fu sI nu wumu fee kchu fu ngu-
nu yu.
15
AshI fI My sIs shu tfu ngI yu: SIy
Izuu fu wunu sIf kumI fun yuwu pung tsu.
MI shut, IzunII pu tIs Ipu nInts pu. Nutu mu-
sum mupIyng tsu. Pup tsu, unpu zufI Tuu-
fu shI pun sIyu put IchI ngu fus tsI yut chI yu,
My sIsI tpu tsee tfu ngI yu.
1
AshI fI sItu tu fu nIIu tuch pu fI nI
zuf, wuf muchIp, kunI ndup tputs shu
kufI yuu tsI muzI nu fu ngu nu yu, mIshu,
mu mu foo pufu ngI tu mu nu yu. MI shut,
muu chIsh psus shu kIz puf tuwup tupee-
fu ngI yu. Anush shut, wukuf wIts kIz puf
zungu nee fu ngu, unoo muzI nu fu ngu sIn,
IsfueI chIch shu tputs kupung punIk sIn,
nung tu tu ngut ushI fu ngu nu yu.
17
AshI fI yu,
My sIs shu IsfueI chI chee wutu mbu fIsh
tushI tu ngu yu fu nIIu, Nutu, pzuyu IchI ngu-
fus, tyu fu nIIu, tpu tsee muchIp SInu yup
much tu fu ngI yu ApunII pu chu mu yu ngu-
muu mu. Yuwush My sIs putumb chee
kmu nu fu ngu unnu ngI fI shu nI yu fu ngu-
nu yu.
18
AshI fI Tuu fu shI pun shu muu chIsh
kufu wu fu ngI yu. Psus kIz puf tuwu pI
muu chee kmu nu fu ngI yu, wutum Tuu fu-
shI pun sumu sush kufu wu fu ngu wu. Psus
kIz puf tuwu pI, kunI ndup kfI tu fu ushI fu-
ngI yu. Anu mun shu, muuch shu ush chI fI
kIz puf munduz tu fu ngI yu.
19
AshI fI yu,
wukuf shu wIts ufu ngI nush kIz puf kImu-
fu ngI yu. My sIs shu ApunII put tsI yuts-
tu fu, ApunII shu uwshu tsI yut ku, kufIy
tumu pu fI ushI fu kuk kImu fu ngI yu. KIz-
puf wufI much pI zungu nI fu ngI yu.
20
AshI fI yu, Tuu fu shI pun muchush
kufu wu fu ngu, sheefu, My sI seets shu
kufu zI fu ngI yu, MuchIp kfI ngI, tfu ngI-
yu. AshI fI My sIs shu muchIp kfI fu ngI-
yu.
21
MuchIp kfee fu, Tuu fu shI pun shu
tfu ngI yu, ShIy shu kufuweefush, tpu tsee
mungu p'tseengchu, Tuu fu shI pu nee nupu-
muum muchIp kfInts pu, tng chu. Amb
ush kut ssIn, ufu ush pu fI tsI pu chI nIII nI yu.
22
ApunII pun tuu tputs, ndu tu mu nuwuu
tsI yu tu fu sIn, Ich tu fu mungoo yuf chI nIIIn-
pu. Ndun nuu ush ku sIn ufu tum tsI pu chI-
nIII nI yu. AshI fI shIy shu kufuweefush,
tpu tsee kumu nI shI nI, Tuu fu shI pun tfu-
ngI yu.
23
AshI fI yu, My sIs shu tfu ngI yu,
Itufu, tputs untuu tI muchIp kfchu zI nIII-
nu ju, ndu mbu fI. Wutum shuu nu kumuch-
tu fu ngush, putu mbIch yyu fush, wuyut
wuyut shIng tsu tfu ngush, ushI fI Iyshu
umb ushI fu ngu nI yu. Itufu, tputs umb
TushItungufungu19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
142

D
20.12 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 15.4, mIshu Mf ko su 7.10, mIshu Iuku su 18.20,
mIshu Ips shu chee mu 6.2-3 tuyu sI mu kumun kI yu.
nuu chu zI nIII nu ju, ndu mbu fee, tfu ngI yu.
24
Itufu, Tuu fu shI pun shu, Ash tuu, shIy-
shu nuwuu kukI tpu tsee kumu nI shI nI.
Sheefush, Aufon pu Ipu nee fush nIsh kunu-
pung chu. SIyu mu fI tsI mbu nu ndIs. Itufu,
nIII tu fIt tputs kusu sI nu pu. ApunII pu nee-
ts tuu tputs wunee kush, Tuu fu shI pu nIp
kfInts pu, tng chu. Tputs kf ku chI nuu-
fI yu ushI fu, ufu tsI pu chI nIII nI yu, ApunII
My sI see tfu ngI yu.
25
AshI fI My sIs shu
muchIp kufuweefu, Tuu fu shI pu nee kuk
IchI ngu fu IsfueI chI chee kumu nI fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Tuu fu-
shI pun IsfueI chIch put tsI yu tu muum SInu-
yush muuch kufu wu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Apan!! Israe!chichee kamachtamarinee
minam chung kamachtarangu anootsi
20
1
AshI fI ApunII tfu ngI yu IsfueI-
chI cheetsI tpu tsI.

2
Nuw wuu tu tu nu Tuu fu shI pu nI, sIyuum
IsfueI chI chIs Apu nIII fIs. SIysu IjIp-
tosh tsup kIyung kuchIy kus tuu-
kus, nuw shu sIyuu nuyu nI fu ngu fI
tushI tu ngu fu ngI, nuw untu nu.

3
AshI fI yu, sIysu ngu tIs muu cheetsI
upu nIII fee mIs nu yu fus, Anoo,
In wutu chu Apu nIII, tfInts pu.

4
MI shut, ngu tIs muu cheetsI tInu yu fus,
unoo ungIf tu fInts pu. Muu chee
kunI ndush tuuku unoom ngu tIs
ungIf tu fInts pu. Muu chee tsu push
tuuku unoots tum ngu tIs ungIf tu-
fInts pu. MI shut, muu chee kungoo
Imu fIsh tuuku unoo ngu tIs
ungIf tu fInts pu. Anoo muu chee
ngu tIs tInu fInII pu.
5
MI shut, unoo
ngu tIs tutunII tu yu fus ungIf tu-
fInts pu. Puk chI yum chI nu fInts pu.
Nuwuu tsI mu fI ungIf tung tsu.
Wutum nuw Tuu fu shI pu nI Apu nIII
wutsIynufI nu wu. Tputs nuwuu
ngut ku nu unoo nuw shu wunee-
kI nu. WIpuuts tum wunI chI nu,
mIshu wuchI nIII noots tum wunI-
chI mu.

Itufu, yuw tputs nuwuu


chI nu ku nu unoots shu nuw shu
kIz puf chI nu chI nu, mIshu Istu chI-
nu. SIyuch chee nIIu fu nu fI ufu tu-
mu fI Istu chI mu. Itufu, yuw tputs
nuwuu chI nu ku nu unoo tsIm tI yu.

7
MI shut, nuwuu Tuu fu shI pu nee tsI, sIy
Apu nIII fee tsIs, ngu tIs ngIcheefus,
tumu sI ngu fus tsI yu tInts pu. Amb
ush ku chus, nuw shu sIyuu wunI-
chInts pu yuwu mund sIy nuwuu
ngIcheefus tsI yut kIs unu mu ndu.

8
AshI fI mIshu, subu du zufI nuwuu
Tuu fu shI pu nee tsI, sIy Apu nIII-
fee tsIs, chI nu muum mbI zu fInts-
pu.
9
AshI fI mInum tush sImun
tufu wuz tu kus, mInum mutu yu fu
zufI tufu wuz tung su.
10
Itufu,
zuf tsI mbun mutuy ku chu unush
kunu sung tsu. Kunus kus, nuwuu
ungIf tung tsu, mIshu unush zuf
puk chI yum tufu wuz tu fInts pu.
MI shut, Ipuf tum tIsh kumuz,
mIshu Ipu fIsh kIz tufu wuz tu fu sI-
nu pu. MI shut, m'chuchIfItumtIsh
kumuz, mIshu m'chuchIfIsh kIz
tufu wuz tu fu sI nu pu. MI shut, chI-
nIII nI tum tIs, mIshu yuw tputs
nIII tu fI shI yu pu tuu ku nu un tum-
sIn tufu wuz tu fu sI nu pu.
11
Wutum
nuw, Tuu fu shI pu nI muu cheetsI
tInu fu ngu fI, mInum mutu yu fu
zuf yuwu pu fu ngI nu wu, kunI-
nduu tsI, mIshu tsu poo tsI, mIshu
mufee kung kupu ngoo tsI yuw
nu IchI ngu fu tuu ku nu unoo tsI.
AshI fI nuw kunu sI fu ngI nu tsI-
mbu nush mutu yu fu zufI, AshI fu-
chu, unoo zuf nuw kunu sI sheem
wuyu fu ngI nu. AshI fI yu, unush
zufI sIysu nuwuu ungIf tung tsu.

12
AshI fI mIshu sIyuu tInu, Apu fee-
tsIs wunu sIf ksu tung tsu. Kuk
puyung tsu. Anee feets tum tIsh
wunu sIf ksu tung tsu, kukoo
puyung tum tsu.
D
Ash kI nuu fee-
TushItungufungu19 , 20
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
143

E
20.12-1 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 19.18-19, mIshu Mf ko su 10.19, mIshu Rom shu-
chee mu 13.9 tuyu sI mu kumun kI yu.
F
20.17 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 13.9
tuyu sI mu kumun kI yu.
su ushI fu, wumbu fI sIyu mu fI
wuchI nu fu tuut ssu yuwush nuw,
Tuu fu shI pu nI, sIyuum tsu pu nee-
mIs pu nukchI unshu yu.

13
AshI fI ngu tIs tpu tsee pchu fInts pu.

14
Izu nIIeetsImu fI tIsh ksu tung tsu.
MInpu kIz Imbu nguf tu fInts pu.

15
Muu cheetsI shu chI fInts pu.

1
Tpu tsee muntsIf tsI yu tInts pu. Tpu-
tsee ngI chInts pu.
E

17
Tpu tsI nguz pungu tumu fu fInts pu.
SIyu mu fI kusI yu fus, tpu tsee
muu chI fI puyu fu unoo yu-
muum chI nu fInts pu. Tpu tsI nguz
wIzunII tumu fu fInts pu. Tpu tsI-
nguz much chuf tumu fu fInts pu.
Tpu tsI nguz much chuf wIzu nuf
tumu fu fInts pu. Tpu tsI nguz chIn
tumu fu fInts pu. Yuw tputs muu-
chI fI puyu ku nu unu nguz tumu-
fu fInts pu.
F
Izuu fu mupIyng tsu,
Tuu fu shI pun IsfueI chI chee
kumuch tu ku tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
mInum chung kumuch tu mu fI nee IsfueI-
chI chee kumuch tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Israe!chich Apan!!ee
kapung punirangana anootsi
18
AshI fI yu, IsfueI chIch shu kufI yuu,
mIshu wuku fuu wIts muzI nu yu fu sIn,
mIshu mu mu foots tum, mIshu psu seets-
tum pufu ngu sIn yuwuu muchee yumbu-
tu fu ngu unoo pufu ngu sIn, kIz pu fI nu shu
punI fu ngu nu yu. Afu pee tu fI shu shu neef-
sIn, nupu tu fuch ushI fu ngu nu yu.
19
AshI fI
My sI see tsI yut kut ssIn, Nu wupu yu
ApunII tsI yu tu muu mu yu. WufI tu yunII chu.
AshI fI shI yuu kukIsh puyuch shu pu fI nI yu.
MI shut, Apu nIIeets tum kuk tumIn chI-
tum pu fI nI yu. Itufu, nImun ApunII yusuf
tsI yut ku chI nuu fI ushI fu tsI puch shu pu fI-
nI yu, tputs Apu nIIee punIk sIn tfu ngu-
nu yu.
20
AshI fI My sIs shu, PunI fInts pu.
ApunII sIyuu yuchu ku ush kI yu. Nuwuu
kukI muzI nu yu fu sIn, punIk sIn, Izuu fu
nuwuu kukI puyu pu nu, tu, sIyuu kumu-
nI fu ngI yu. MI shut, punIf sIn, ndu yutu fIt-
shI shee chI nu pu nu, tu ush kI yu, My sIsI
IsfueI chI chee tfu ngI yu.
21
Itufu, IsfueI chIch shu ushI fI tuu punIk sIn,
ufu pInII tu mu fI muchee shu nI yuf sIn, nupu tu-
fuch ushI fu ngu nu yu. Itufu, My sIs shu kuyu-
mu fu ngI yu yuwush psus tupee fu mzee tu fu
unshu, yuwush ApunII tsI yuts tu fu unnu ngI.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch Apu nIIee kupung punI fu ngu nu
unoo tsI.
(KupI to fo 2123) ]AshI fI My sIs shu
muchIsh Tuu fu shI pun put tsI yut ku kupung
zuptu fu ngI yu. MuchIsh tuu fu ngu unush
Tuu fu shI pun shu yusuf ufu ngeem IsfueI chI-
cheem kumuch tu fu ngI yu: Tputs wuun-
pu tu tIn wunu sI fI tuu muum kumuch tu fu-
ngI yu. MI shut, tputs ndu kIzu pu yutu fIt
tuu muum kumuch tu fu ngI tum tu. PukI fee
tputs, mI shut mushI ndoots tum, mI shut
m'chuchuwuutstum, mIshu much chu feets-
tum ndu kIyung yuchu muum kumuch-
tu fu ngI yu. Yuwuum tpu tsI fIsh shI yuum
tufu wuz tu ku nu unoom, wunu sI fI tutsu moo-
fu tuwu pung tsu, ApunII tfu ngI yu. MI shut,
tputs wuun pu tu tIn Istu muum kumuch tu-
fu ngI tum tu. MI shut, tputs yutu fIt tuuku
unoo wunI muum tum kumuch tu fu ngI tum tu.
Sheefu, zupun kumuch tu yu fu, unu mun-
shu, AshI fI yu shIy shu nu kufu wung chu.
Kufuweefush tpu tsee, nuwuu kumuch tu mu-
fI kumu nIng chu, tfu ngI yu. Kumu nee fush
IchI ngu fus nuwuu ungIf tung tsu. Sheefush
shIy shu yusuf nIngeem kfI ng chu, ApunII
tfu ngI yu.|
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Taarashipan Israe!chichee waama
tiptsireem narangu anootsi
24
1
Tuu fu shI pun My sI see tfu ngI-
yu, AshI fI shIy kufuweefush,
tputs put tsIyuteefush, yusuf wuf
TushItungufungu20, 24
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
144
muchIp kfI ng chu, shI yu pu yusuf tsI-
yut pu nI. Itufu, yusuf kufuweefush,
Ipu nee fush Aufon pu, mIshu Aufon pu
wIpu, Nudub pu, mIshu AbI hun pu, ushI-
fus kfI ng tsu. MIn shu IsfueI chIch pu 70
wuchI nu nund ush pIs wushu nund nuwush
kusung su. Itufu, nuw shI yuu utInu,
Aufo nu wIpup tu, mI shut IsfueI chIch pu
wuchIn ufu pInII tu mu fI shu nIy chInIIIn pu.
Sheef sIn, tutunII tu yu fu sIn, nuwuu ungIf-
tu chI nIIIn pu.
2
Itufu, shI yu mu fI nuwu-
nung kusung chu. Itufu, mIn shut ssIn
tputs muchIp kufu sI nu pu, Tuu fu shI pun
tchu tng chu, Tuu fu shI pun My sI see
tfu ngI yu.
3
AshI fI My sIs shu muchIp kufuweefu,
IsfueI chI chee tpu tsI kumu nI fu ngI yu.
IchI ngu fu yuwuu Tuu fu shI pu nI kumuch-
tu fu ngu unoo kumu nI fu ngI yu. AshI fI
IsfueI chIch shut ssIn IchI ngu fu sIn, AshI fI
Iyshu Izuu fu Tuu fu shI pu nee kuk, mI shut
Tuu fu shI pu nee kumuch tu mu fI nI IchI-
ngu fu pu fee puyu chI nI yu, tfu ngu nu yu.
4
My sIs shu Tuu fu shI pu nee kumuch tu mu-
fI nI IchI ngu fu kIfu ku mun yundu fu ngI yu.
IchI ngu fu yundu muum Iwu pu fum chu,
putuum shu putu fI chIy zu yu fu, My sIsI
wutund sI mu nu putumb chee xunu tu fu-
ngI yu. Anu mun shu sheefu, yuwun nung
xunuteefu unnu ngI fI putumb chee kupu-
ngu wu IchI zu yu fu, wuyut wuyut sheefu,
Izuu fu Ituf pI fu kusu fu ngI yu. Putumb-
chee mInum chung unu mun tsI mbun
wuyu fu ngI yu. MInum tu wuum tputs IsfueI-
chI cheem Ako pu fI nee mu wIp, mInum
putu mbIch wuyut wuyut ushI fu ngI yu.
5
Anu mun shu kunu ngu sI wu My sIsI
kumuch tu fu ngu, SIysu tofoo putu yu fus,
putu mbIch xunu tu mu mun puchu yu fus,
muchIng tsu, Tuu fu shI pu nee ungIf tu-
muu mu, kunu ngu sI wu tfu ngI yu. AshI fI
kunu ngus tI sIn, Tuu fu shI pu nee ungIf tu pu-
nI utu sIn, tofoo puchu yu fu sIn mbu tu fu-
ngu nu yu. Ash ku chu nI, Tuu fu shI pun Iyuu
yutu fIt shI shI fI nI mupIyp utu sIn, mI shut
Tuu fu shI pun put kIs Ipun pu nI utu sIn,
ushI fu ngu nu yu.

AshI fI yu, My sIs shu


tofoo ufsIf mungu wush yyu fu, ush tum
TushItungufungu24
Tuu ru s/i pu nee /umuc/ tu mu ri ni ic/i ngu ru pu ree puyu c/i ni yu, tdru ngu nu yu. (24.S)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
145

D
32.1 Tuyus pu tum pu nI 7.40 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
chu wIp putumb chI mun xunu tu mu mun
pzu chtu fu ngI yu.
7
Sheefu, kIfu kuuts shu
yyu fu, IchI ngu fu tputs muzI nuf sIn,
Tuu fu shI pu nee kumuch tu mu fI nI nuts-
tu fu ngI yu. AshI fI IsfueI chIch shu unoo
muzI nu yu fu sIn, ZufuktI shchu, ushI fI
wufI tuch pu fee. Tuu fu shI pu nee kumuch tu-
mu fI nI puyuch shu pu fI nI yu IchI ngu fu yu,
tfu ngu nu yu.
8
AshI fI yu My sIsI kufu see
mungu wush yyu fu, tpu tsI mun kufu-
see Ixu wut Ixu wut ushI fu ngI yu. Wutum
sIysu, Izuu fu Tuu fu shI pu nee kuk puyu chI-
nI pu, tfung su wu. AshI fI nIput, tofoo put
ufsI fI Tuu fu shI pu neem tIp tsIf kInut ssu,
My sIsI IsfueI chI chee tfu ngI yu.
9
AshI fI yu Iwu pu fum chu, My sIsI
Aufon put muchIp shu yusuf kfI fu ngI-
yu. Nudub, mIshu AbI hun ushI fu sIn,
mI shut IsfueI chIch shu wuchIn 70 tputs
My sIs put kfI fu ngu nu yu.
10
Anshu fI shu,
IsfueI chIch Apu nIIee wutsIsh pufu ngu nu-
yu. ApunII muchI mun wutu ndus kIz puf
kufu kuf tu fu, mIshu kunInd tumu pu fI
kIz puf kuwu mbu nu ushI fu unu mun xIyu-
fu ngI yu.
11
Itufu, unshu fI shu IchI ngu fu-
sIn IsfueI chIch wuchIn Apu nIIee wuts
pufu ngu nu yu. Apu nIIee pufu ngI tuut ssIn,
Itufu ApunII shu IsfueI chI cheetsI ndu
puchu fu ngI yu. Anshu fI shu mupIyf sIn
kutu ngu fu ngu nu yu, mIshu mupIyf tum sIn
wuu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Tuu fu-
shI pun IsfueI chI chee wuumu tIp tsI feem
nu fu ngI yu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Mysisi machip Sinay aranginasha
Taarashipanip krirangu anootsi
12
AshI fI Tuu fu shI pun My sI see tfu ngI-
yu, Nu shIy shu ufu ngI nu shu nuwu nung
kfeefush, unush nuwuum k'tungchu.
ShI yuum putu mbIch twuf tumu pu fI
ushI fu punu chInII pu. Putumb chI mun
nuwuu nuu tsI kumuch tu mu fI yundu yu-
fu fI punu chInII pu, tfu ngI yu.
13
AshI fI
My sIs shu muchIp SInuy Josuey put
Ipu nI fu nIIu kfI fu ngI yu,
14
Ndu tu mu
muchIp kfee fu, IsfueI chI chee wuchIn
tfu ngI yu, AshI fI xumu chI. SIy neetsI fI-
tu mu k'tungtsu. AshI fI yusuf kunup ku-
chu nI, sIyu pu pung chI nI pu. Itufu, Aufon,
mIshu Huf, ushI fu sIn sIyu pu tuu chI nIII-
nI yu. TsI yu tsIs muntsI fI mush sIyush
tuuk chu, Aufo nu mI shut Huf ushI fu sIn
sIyuu Istu chI nIII nI yu, My sIs IsfueI chI-
chee wuchI nu tfu ngI yu.
15
Antu fu ngu,
My sIsI muchIp SInu yup ufu ngI nush
wufI kfI fu ngI yu. My sIs shu kfI fu ngu,
msus shu kIz puf tuwu pI muchee yumbu-
tu fu ngI yu. MI shut, Tuu fu shI pun wIz puf
kIz puf 'sIneefungIyu.
1
MInum mutu yu-
fu zufI msus mI shut 'sIn ushI fu muchee
yumbu tu fu, unush yusuf Tuu fu shI pun shu
My sI see kufu zu fu ngI yu. WIz puf sumus
tumu pu fI ushI fu mInum mutu yu fu zufI
muchee msus yumbu tu fu ngI yu. AshI fI
unush shu Tuu fu shI pun My sI see kufu-
zu fu ngI yu.
17
AshI fu, IsfueI chIch shu
yuw tsu push wutund sush shu nee fu nu
unshut ssIn Tuu fu shI pu nee wIz puf pufu-
ngu sIn, sumus ushI fu kIz puf kufu kuf tuf
ushku, muu chee muchIk puz ushI fu ngI yu.
18
Itufu, My sIs shu msu sush Tuu fu shI-
pu nIp pshtu fu ngI yu. Sheefu, muchpI fI
Ipun pu nuf chu ngu zufI psuun pu tu fI
zup shtu fu ngI yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu My-
sIsI muchIp SInu yup yusuf kfI fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Israe!chich uru wakaraam tinayarusin
Apan!!eemsha narangana anootsi
32
1
AshI fI IsfueI chIch tfu ngu nu-
yu ushpu fI tIn,

Tumufungshtuju
My sI see?

Tumushtu ndu kusuk?

YupI-
shtu ju My sIs nuu tu fu ng? tfu ngu nu yu.
AshI fI yu, wushu nund shu shu nI yuf sIn,
Aufo nuuts shu tfu ngu nu yu, AshI fI shIy
tInu ngI Apu nIIee mu yuumu Apu nIII fI nI
Iyuu ksu tu muu mu, wutum ndu yusu ku-
nI wu,

Yupu mu su ju My sIs nuu tu fu ng?


yuw Iyuu IjIp tosh tsup tushI tu ngu fu ngu
unu.
D
Wutum Izuu fu tsI pu yu fu nIIu wu,
TushItungufungu24 , 32
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
146

E
32. 1 Kofnd shu chee mu 10.7 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
tfu ngu nu yu. Itufu,

Iyuu tumu fI ApunII


muchIch?

wutum My sIs Iyush ndu nu-


fI wu? IsfueI chIch tfu ngu nu yu.
2
AshI fI-
yu, Aufo nu shu IsfueI chI chee punI fu ngu,
tfu ngI yu, ushI fI sIysu yuwuu Izu nIIIs
wItsush tuwu nu fu nu un, mIshu Ipu-
fIs kumuz wItsush tuwu nu fu nu untum,
mIshu Ipu fIs kIzu tum wItsush ofoo tuwu-
nu fu nu unoo IchI ngu fu yyu fus, ushpu-
fI tu nuwuum punu ngu ndu mu, Aufo nu
tfu ngI yu.
3
AshI fI uwshut ssIn ushpuf-
tI sIn IchI ngu fus tputs yuw wItsush
ufu tuwu nu tu fu nIII nu unoo yyu fu sIn,
Aufo nee mu nI punu fu ngu nu yu.
4
AshI fI
Aufon shu ush pu fI yyu fu, ofoo ngu su-
mbush kupu ngush pshtu yu fu, sumusput
kung su fu ngI yu. Sheefu, unoo ofoo yyu-
fu, Aufon shu wukuf tumu pu fI ushI mu-
tum tInu fu ngI yu. AshI fI IsfueI chIch shu
unoo wuku fuu tInu mu pufu ngu sIn, tfu-
ngu nu yu, In wutu chu Iy Apu nIII fI nI yuw
Iyuu IsfueI chI cheetsI nI IjIp tosh wutsu pun
tushI tu ngu fu ngu unu, IsfueI chIch tfu-
ngu nu yu.
5
AshI fI Aufon shu yuwuu tputs
tsI yut ku nu unoo muzI nu fu ngI yu. AshI fI
uwshu putumb chee tInu yu fu, yuwu mun
wukuf tInum tuufu unnu ngI tum wuyu fu-
ngI yu. Sheefu kupung tsI yut ku tfu-
ngI yu, Pu zuf shu nIy chInI pu. SheefunI,
ungIf tu nI yuu nuu tsI Apu nIII fI nI Tuu fu-
shI pu nee tsI tfu ngI yu Aufo nu.

Putuum-
shu zuf IchI ngu fu sIn tputs shu nI yu fu-
ngu yu. Sheef sIn, muu cheetsI chI nu zee
muchI fu ngu nu yu, ApunII Iyuu mupIych-
pu utu sI nu. AshI fI IsfueI chIch shu tputs
kuxI neef sIn, kutu ngu fu ngu nu yu, mIshu
wuu fu ngI tu mu nu yu. Sheef sIn, kIz puf
shu mbu tu fu ngu nu yu. MI shut, kupung tum
kufu su fu ngu nu yu. Sheef sIn, mung' kIs
yusI fu ngu nu yu. Anu mun shu mIchI tu fu-
ngu nu yu, mIshu stu fu ngu nu yu. KIz puf
yutu fIt ushI fu ngu nu yu.
E
7
AshI fI ApunII shu My sI see tfu ngI-
yu, Nutu, shIy kufu wu ngI much shu.
Yuw shIy IjIp tosh wutsu pu noom tushI-
tu ngu fu ngIsh unIn IchI ngu fu sIn nuwuu
kukI ndu shu puyu muum zund ku nu yu.
Izuu fI shtI sIn mupI yu nIII nI yu yuwuu
nuw kumuch tu fu ngI unoo tsI, ApunII
My sI see tfu ngI yu.
8
Itufu, nuw sIyuu
kumuch tu ku fI tfung tu nu, AshI fI ngu tIs
muu chI uf tInu yu fush, unoo In wutu chu
Apu nIII, tyu fus, unoo ngu tIs ungIf tu-
fInts pu, tfu ngI nu. Itufu, sIysu unoo
mus sI fI mbI zu yu fus, muu chIt shu uf
tInu yu fus, wuku fuum unush shu, Wutu-
chu Apu nIII tyu fus, unoots shu ngu tIs
ungIf tuk su. Anoom shu, yuwuu wuku-
fuum tInu fu ngIs unoom shu muu cheetsI
wuyuk su. In wutu chu Apu nIII yuw Iyuu
IsfueI chI cheetsI nI IjIp tosh tsup tushI tu-
ngu fu ngu unu ngu tIs tssu sIyu, ApunII
tfu ngI yu.
9
Anu mun shu, ApunII My-
sI see tfu ngI yu, Nu nuw IsfueI chI chee
tputs yusu yu nu yuwuu mIkeef sIn nuwuu
mbI zu ku nu unoo tsI. Sheef sIn, nuwuu
kupung xufu ku nu. Ndu nuwu mun mung'
tut ku nu, tfu ngI yu Apu nIII.
10
AshI fI nu
nuw IsfueI chI chee kupung tsI yun tu yu nu.
Itufu, shIy nuu nuwuu mupIyng chu. Yuw
nuw chI nu kI unufI tumIn chI mu. Izuu fu
kuchIng ku chu fI, IsfueI chI chee kusu-
chI mu. SheefufI, yusuf shu sIyuch chee
tuzu pu nI chI mu. NImun sIyu shuch nuw
tpu tsI fI kupung tuu chI nIII nI yu, ApunII
My sI see tfu ngI yu.
11
AshI fI My sI sI-
fIn shu Apu nIIee tfu ngI yu. Apuu, umb
shI fInII pu shuu nuu tsI tpu tsI fIsh, wutum
shuu nu tpu tsI fIsh shu wu. MI shut, shuun tu-
tum tpu tsI fee tsIsh IjIp tosh tsup tushI tu-
ngu fu ng shu wu shuun pu tu wIz pu fIsh.
AshI fI yu, kupung tsI yun tu fInII pu. Puchu-
kush, tpu tsI fIsh chI ngu fInII pu, My sIsI
Apu nIIee tfu ngI yu.
12
Itufu, shIy IsfueI-
chI chee puchu yu fush, chI ngukchI nuu fee-
shu ushI fu, IjIp to shuch shu kufuk shI yuu
IchI ngu fu sIn tch pu sI nu yu, ApunII ush-
tu pI utu pu fI, Iyush tsu pu nI tushI tu ngu yu-
fu, IsfueI chI chee muchI fu ngI yu. MuntsIf
chI nu yu fu yu, chI ngu pI IchI ngu fu utuyu
muchpI chI wuuts tum ApunII wuunu tIp-
tsI fI puchu yu fu, kuchI ngu fu ngu, ushI fI
nIsh tsu pu fu nus ndu IsfueI chI chee tpu tsI
mInun tI yum pukunu yu, tchu psI nI yu
TushItungufungu32
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
147
IjIp to shuch tpu tsI yu, tfu ngI yu My sIsI.
AshI fI yu, nuyu nIng chu. Kupung tsI yun-
tu fInII pu. TsI yu nIsh zumbu zung chu.
MI shut, shuu nuu tsI tpu tsI fIsh tuyu tu-
fI tu fInII pu, My sIsI Apu nIIee tsI yut ku
tfu ngI yu.
13
MI shut, chI nung chu yuwuu
shuu nu sIf tumu tsI yu tu fu ngIsh unoo tsI.
Apfu hu mu fI nee tsI, mIshu Isuu ku fI nee-
ts tum tu, shuu nu tfung shu, IsfueI chIch
tputs nIIu fu nuf zupIsh pzu pu nI chI nIII-
nI yu. TchI muum Izuu fu pInu su chI nIII-
nI yu, ushIp tsu ngu chI yu kunInd pI chI yu,
shuu nu tfung shu. MI shut, shIy tfu ngI-
tum shu, SIyuum tsu pu nIs punu chInts pu
Kunuu nuu tsI tsupu tfung shu. Anush
tsup sIyu shuch nIIu fu nuf ufu tu mu fI
tuu chI nIII nI yu, shIy Apfu hu mu fI nee tsI-
nI tfung shu, tfu ngI yu My sIsI Apu-
nIIeetsI. AshI fI Izuu fI fush tsI yu nee tsIsh
zumbu zung chu. Puchu muum chI nu fInII-
pu, My sIsI Apu nIIee tsI yut ku tfu ngI yu.
14
AshI fI ApunII shu tfu ngI yu, AshI fI
wutsIt pu fI, puchu chee zI IsfueI chI chee
ndu mbu fI, ApunII tfu ngI yu.
15
AshI fI My sIs shu muchIp kufu-
wu muum chtu yu fu kufu wu fu ngI yu.
TsI mbun putu mbIch twuf tumu pu fee
ushI fu puyu fu, kufu wu fu ngI yu. Putumb-
chI mun yundu mu ApunII wuu nuu tsI
wumuch tush yundu fu ngu unoo tsI.
NInguch yundum tuufu, ufu ngeem shu
yundum tuu fI tum ushI shI fu, twuf tumu-
pu fI ushI fu unu mu nu.
1
ApunII wuunu
umb ushI fu ngI yu, tstsu fu ngI yu. MI shut,
ApunII wuunu wumuch tu shee putumb chI-
mun yundu fu ngI yu twuf tumu pu fI ushI-
fu unu mu nu.
17
Josuey shu My sIs pu Ipu-
nu fu kufu wu fu ngI yu. AshI fI Josuey shu
muzI nu fu ngI yu, yuwuu tputs zumum tu fu-
nu unoo tsI. AshI fI tfu ngI yu My sI seetsI.
Itufu, yuwuu tputs zumun tu fu nu unoo
muzI nu yu fu, tfu ngI yu,

Tumushtu tputs-
puz pungus shu chee puchuk chu sI nu ushI-
fu sIn zumum tu fu nu? Josuey My sI seetsI
tfu ngI yu.
18
Itufu, My sIs shu tfu ngI yu,

Ndu shu shu mbut ku sIn zum tu fu nu undu-


fu fee kusI yu fu sI nu? MI shut,

ndu shu
IsfueI chI chee undu fuf puchuk sIn, uwuu-
tsIm kusI yu fu sIn, tunuk sIn ntu fun nu?
tfu ngI yu. Itufu, nuw muzI nuk tu nu
yuwuu yusI yustu fu nu unoo tsI, tfu ngI yu
My sIsI Josue yuu tsI.
19
Itufu, My sIs shu pungu sush kusee fu,
nup kum chu, wuku fuu ofpu tInu mu pufu-
ngI yu. AshI fI unoo tputs shu mbut ku sIn,
wuku fuu tInu mu mIchI chI tu fu nu unoo
pufu ngI yu. AshI fI My sIs shu kupung
tsI yun tu fu ngI yu. TsI yun tu yu fu, yuwu pu
putu mbIch yundum puyu fu, Apu nIIee
wumuch tu shI unpu tpoo ushI fu ngI yu
wuku fuu ofpu tInu muu tsI. Sheefu,
wuku fuu tInu mu ptungupeefu kusu fu-
ngI yu. Izuu fu tsu push pufut ushI fu ngI yu.
20
Sheefu, yusuf shu IfIp tu fu chu, ufu tInu-
muu yufu nIIu, sumu sush shu pshtu yu fu,
Izuu fu tuchu wI mbI fu, wuyu pu foom shu
nu yu fu, tuchu yu fI shu kungush kufu tu-
mbu yu fu, wuunI IsfueI chIch unoo wuu pu-
nu tu, My sIsI shI mbu yu fu kusu fu ngI yu.
21
Amb shI mbu yu fu, kusu yu fu, Aufon shu
tfu ngI yu,

TumufungtIsInuyu In tpu tsI?


AshI fI

shIy shu tumuk shu shu? Itufu, nu


kupung yutu fIt ushI fu ng shu, tfu ngI yu
My sIsI.
22
AshI fI Aufon shu tfu ngI yu,
Zuwuu, tsI yun tu fInII pu nuwuu tsI. ShIy
nee tputs yu suktI shchu yuwuu yutu fIt shI-
shee kIs chI nu ku nu unoo tsI, tfu ngI yu
Aufo nu.
23
MI shut, nuwuu tfu ngu nu yu,
AshI fI shIy shu Apu nIIee tInu ngI Iyuu
muchI muu mu. Wutum nu ndu yusu ku-
nI wu.

TumufungImsuju, My sIsI? yuw


Iyuu IjIp tosh tsup tushI tu ngu fu ngu unu,
tfu ngu nu yu nuwuu tsI, Aufon My sI see
kumun ku tfu ngI yu.
24
AshI fu chu, nuw-
shu tfu ngI, AshI fI punu ndu yuw suunu
uf puyu fIs unu tfu ngI nu nuwuu. AshI fI
uwshut ssIn uyu utu sIn, ufu nuwuum
punu fu ngu nu yu. AshI fu chu, nuw shu
ufu sumu sush pshtu yu fu fI, ofshu
kunguseefu, wuku fuum shu kInu fu ngu,
tfu ngI yu Aufo nu My sI see kumun ku.
25
Itufu, My sIs shu nuts tu fu ngI yu
yuwuu IsfueI chIch tputs kIz puf yutu fIt
chI nu fu ngu nu unoo tsI, mIshu ndu nI mu-
nu Izuu fu yusu muu mu. AshI fI mungush
chI nu ku tfu ngI yu, Itufu, Iy kundu fuf-
nI nee puk chu sIn, Iyuu muntsIf pu fI
tsI yut chI nIII nI yu, tfu ngI yu. AshI fu chu,
TushItungufungu32
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
148
Aufo nuu, puk chI yum ndu yusu fu ngI yu.
2
AshI fu chu, Aufon ksu tu muum Izuu-
fu pInu su fu ngu, My sIs shu chIy zu yu fu
wuchu nung pungus tususeefu, xIyfu tfu-
ngI yu, AshI fI yuwIs Apu nIIee wumuch-
tush puyu muum zund kIs unIs nIngeem
nuwu nung nuwup tu wushu nu ndu shu nI-
yung tsu. AshI fI IchI ngu fu sIn IevIy chIch
shu nI yu fum chu sIn,
27
My sIs shu tfu ngI-
yu, Atee ju ApunII Iy Apu nIII fI nI IsfueI-
chI chI nI. AshI fI yukInts k'chIfpungufIs.
Sheef us, nuu ngInts. NIngeem pungus
nuuku, ufu ngeem wutu ndu fum nuuku,
sheef us, puchung tsu tpu tsee yutu fI tu-
wuu tsI: zuwu nIII wuuts tum tIsh, mIshu
umI ku feets tum tIsh, mIshu yuwu pu tuu-
kIs unoots tum tu, IchI ngu fu pchung tsu,
tchu Apu nIII, My sIsI tfu ngI yu.
28
AshI fI yu, IevIy chIch shu unu fI tum
tumI nu fu ngu nu yu, yuwuu My sIsI
kumuch tuf ngu unoo tsI. AshI fI unshu-
fI zuf tsI pu fu ngu nu yu tpu tsI tuchIp
mIIo.
29
Anu mun shu, My sIsI tfu ngI yu
IevIy chI cheetsI, AshI fI nu sIy Apu nIIee
kumuch tu mu fI nI tumI nu fu ngus, tpu tsee
yutu fI tu wu puchu fu ng su. Ashpu tum Ipu-
fee wuuts tum tIs, mIshu zuwu nIIeewuuts-
tum tIs puchu fu ngIs unu mund ApunII
sIyuu ksut chI yu. MI shut, kupung sIyuum
Istu chI ntsu, tfu ngI yu My sIsI.
30
AshI fI putuum shu zuf My sIsI tpu-
tsI tfu ngI yu. SIy nu yutu fIt shI shush
kupung puntsu fu ng su. AshI fI nu yusuf
muchIp yup Apu nIII tuufu umb kfchI mu
ApunII pu sIyuum mushI muu mu, sIyuu
yutu fIt shI shI fIs ApunII mupIy muu mu.
Kumu pu fI nuwuu kukI ApunII muzI nuk-
chI yu, sIyuu yutu fIt shI shI fIs tuchIng chI-
yu, tfu ngI yu My sIsI.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch ufu wuku fuum tInu yu fu sIn, unoo
ungIf tu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiri na kamanchintspa Mysisi
tputseem Apan!!pa tsiyatarangu anootsi
31
AshI fI yusuf shu My sIsI wupI tum
muchIp yup ApunII pu tsI yut ku umbI-
tum nuu tu fu ngI yu. Apu nIIee tfu ngI yu
mush ku, Zufum pu tu fI IsfueI chIch tputs
yutu fIt shI shush puntsu fu ngu nu yu, yuwu-
mund ufu wuku fuum tInu yu fu sIn, unoo-
tsI mu fI chI nu yu fu sIn, unoo kIs ungIf-
tu ku nu, tfu ngI yu My sIsI.
32
MI shut,
Apu nIIee mush ku tfu ngI yu, Nuw shI yuu
mush kI nu: ShIy shu IchI ngu fu IsfueI-
chI chee yutu fIt shI shI fI nI mupIyng chu.
Ndu nI yu mupIy muum zund kush, ushI fI
nuwuuts tum sufI Izuufeefush tchI ngung-
chu yuw nuwuu sufI putumb chI mun
yundu fu ngIsh unoo tsI, My sIsI Apu nIIee
tsI yut ku tfu ngI yu.
33
Itufu, ApunII shu
tfu ngI yu, AshI fI yuwuu tsI mu fI nuwuu
sufee tputs tuyu tu fI tu fu ngu nu unoo-
tsI mu fI nuw shu sufu tuchIng chI mu
nuwuun shu kIfu ku fI, tfu ngI yu Apu nIII.
34
ApunII shu My sI see tfu ngI yu, AshI fI
nuung tsu. MuchIng chu tpu tseetsI yup
nuw shI yuu tfu ngI umbI. AshI fI nuw shu
sundu fI zungun chI mu sIyuu muchI nuu-
mu. Itufu, nuw shu ndu umb nuu chI mu
sIyu pI. Yuwu shu mu fI nuw wunI shI
tutsum ku chu unshu mu fI nuwuu nu tpu-
tsee wunI chI mu wuu nu mu ndu fI yutu fIt-
shI shI fI nI, tfu ngI yu Apu nIII.
35
AshI fI
ApunII shu tsu tushshee zungu nI fu ngI yu
tpu tsI wunI muu mu yuwu mund ufu wuku-
fuum tInu yu fu sIn, unoo tsI mu fI ungIf tu-
fu ngu nu unu mu ndu. MI shut, yuwu mund
Aufo nu tInu fu ngu unu mu ndu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu My sIsI
IsfueI chI chee ApunII pu tsI yu tu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, kamanchintspa yuwaa
Taarashipan Mysisee; Tputsiriptish tsap
Kanaanap naangcha, trangu anootsi
33
1
AshI fI Tuu fu shI pun shu My sI-
see tfu ngI yu, AshI fI nu shIy shu
tpu tsI fIp tIsh Kunuu nup tsup nuung chu.
Yuwu put shuu nu tpu tsI fee tsIsh IjIp tosh
tsup tushI tu ngu fu ngIsh unput nuung chu.
Wutum nuw sIf tumu Apfu hu mu fI nee,
mI shut Isuu ku fI nee mI shut Ako pu fI-
nee, SIyuum tsu pu nee mIs punu chInts pu,
tfu ngI nu wu. AshI fI sIysu umb nuung tsu,
Tuu fu shI pu nI tfu ngI yu.
2
AshI fI nuw
nuwuu nuu tsI sundu fu fI sIyuu muchI nuum
zungun chI mu. MI shut, nuw shu Kunuun-
TushItungufungu32 , 33
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
149
shu cheetsI tputs IchI ngu foot ssIn tuzu ngu-
nI chI mu, mIshu Amof fewshuchee, mIshu
HItIt shu chee, mIshu Fefe sewshuchee,
Hebew shu chee, Jebu sewshuchee ushI fu
IchI ngu fu sIn ush pu fI tushI tu ngu chI mu,
wutum nuw sIf tu shI yuch chee punu-
chInts pu, tfu ngI nu wu, Tuu fu shI pun
tfu ngI yu.
3
AshI fI sIysu Kunuu nup tsup
Izuu fu nuut ssu, yup kutu nguts IchI ngu fu
zupun tuufu umbI, tfu ngI yu. Itufu, nuw
sIyup Kunuu nup tsup nuu chee zI, ndu mbu-
fI. Nuw sIyup nuukchI nuu feenu ushI fu,
Ipu sI fI shu pu fI ngoo tsush sIyuu tpu chI ngu-
yu fu fI kusu chI nu, wutum sIy nuwuu kukI
ndu puk chI yum puyu muum zunduk su wu,
Tuu fu shI pun My sI see tfu ngI yu.
4
AshI fI My sIs shu muchIp kufuweefu
Tuu fu shI pu nee kuk tpu tsee kumu nI fu ngI-
yu. Tputs shu Tuu fu shI pu nee kuk muzI-
nu yu fu sIn, yuwuu Tuu fu shI pun, sIyup
nuu chee zI, ndu mbu fI, tfu ngu unu, muzI-
nu yu fu sIn, punI fus tu fu ngu nu. Kupung
mung' muntsu fu ngu sIn, tunu fu ngu nu yu.
Izuu fu sIn wuyu fu ngu shee wuyu fu ngu-
nu yu.
5
Wutum Tuu fu shI pun My sI see tfu-
ngI tum tu, Tpu tsee nuwuu kukI kumu nIng-
chu, SIy IsfueI chI chIs kIz puf yutu fIt tIschu,
tng chu. Nuw sIyush unshuf tu nuu fI tuu fu-
fI,

muyu! sIyuu IchI ngu fu pu fI tpu chI ngu-


chI nu mIkeefuyu. AshI fI sIysu kumu fee tsIs
wunu sI fImsheewu, mI shut yufu ngu sheets-
tum tIs ush pu fI IchI ngu fus wuyung tsu.
AshI fI nuwuu nu nuw sIyuu yusu chI mu,
tchu Tuu fu shI pu nI sIyuu tsI tng chu,
Tuu fu shI pun My sI see tfu ngI yu.

AshI-
fu chu, unu fI tum zuf, yuwu puf IsfueI chIch
tsup Ofe bush tuu fu ngu nu unpuf, Apu nIIee
punIk sIn, tputs wuyu fu ngu shee wuyu yu fu-
sIn, ndu shu yuf tu fu nu yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu Tuu fu shI-
pun My sI see, Tpu tsI fIp tIsh tsup Kunuu-
nup nuung chu, tfu ngu unoo tsI.
Ashiri na kamanchima yuwaa
Mysis minam pangus Apan!!eem
pang' arapin!!tam wayayaru, anush
Taarashipanpat tputs tsiyatarana anootsi
7
AshI fI My sIsI mInum pungus,
Apu nIIeem pungu pukIch ufu pInII tum
wuu nI tum pungu yu fu kusu fu ngI yu.
Anoo pungus Tuu fu shI pun put tsI yu tu-
muum tu, wuyu fu ngI yu. AshI fI tputs shu
ApunII pu tsI yut pI tu, wuun shu pung' shI-
tu ngee fu, Apu nIIIsh pung' pshtu yu fu sIn,
ApunII put Tuu fu shI pun put tsI yu tu fu ngu-
nu yu.
8
AshI fI My sIsI ufu Apu nIIIp pung'
nuu mu chu, IchI ngu fu sIn tputs shu pungu-
mu ndu fI shu wushI tu ngush xIyeef tu yu fu-
sIn, nupu tu fuch My sI see ush tu fu nu yu.
9
My sIs shu Apu nIIush pung' pshtu kchu,
psus shu kunI ndup kyu shI nu kufu wu tu-
fu nIIu, Apu nIIee pung' pupu tu fun Izuu fu
yumbu tu tu fu ush tu fI yu. Sheefu, Tuu fu-
shI pun shu My sIs pu tsI yuts tuf ush tu fI yu.
10
Sheefu, tputs shu msu see Apu nIIee
pung' yumbu tu fu unoo pukeef sIn, uwshtI-
sIn ufu pungu mu ndu fI wushI tu ngu shI-
nu ngI fI IchI ngu fu sIn tutunII tu yu fu sIn,
Tuu fu shI pu nee ungIf tu tu fu nu yu.
11
AshI fI
Tuu fu shI pun shu wundu fI tsI yuts tuf My-
sIs pu tu ushI fu ngI yu. Tputs tumu tuf pu fI
wum kuf pu tsI yu tu fu ushI fI tum Tuu fu shI-
pun My sIs put ufu tsI yuts tuf ush tu fI yu.
TsI yu tu muum Iwuts pu yu fu, My sIs shu
wup tum tu pungup kunu pu fu ngI yu. Itufu,
wIpu nush shu kunu ngus Josuey, Nomu fI-
nI wIpu, Apu nIIee pung' ksut ku, unshu fI
tuu fu ngI yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu My sIs
Apu nIIeem pung' tus put pungu yu fu, ufu-
pInII tum wuyu yu fu, unush Tuu fu shI pun-
put tsI yu tu fu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Mysisi nda Israe!chichee kasamaama
Taarashipanee masharangu anootsi
12
AshI fI My sIs Apu nIIIsh pung'
tsI yut ku, Tuu fu shI pu nee, Apuu, nuwuu
nuyu nI ndu, tfu ngI yu. MuzI nung chu
nuwuu kukI, wutum shuu nu nuwuu, Tpu-
tsI fee tsIsh shuu nu muchIng chu Kunuu-
nup tsupu, tfung shu wu. Itufu Apuu,

chu ku ju nuwuum Istu muum zungun-


chIsh? Anoo shIy nuwuu ndu kumu nI fu-
ng shu wu, tfu ngI yu. MI shut, Apuu, shIy
tfu ngI tum shu nuwuu tsI, ShIy wunu sIf-
tIsh chu, nuw shI yuu umI kuf tu nu, shuu nu
nuwuu tfung shu wu.
13
Itufu, Apuu, shIy
TushItungufungu33
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
150

F
33.19 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 9.15 tuyu sI mu kumun kI yu.
zufum pu tu fI nuwuu chI nu kush, ushI fI
nuwuu nuyu nIng chu, yuw shuu nu mungI-
shIsh chI nu kIsh unoo nuwuu kumu nI ngu-
ndu mu. AshI fI nuw shu yusu yu fu fI, yuwu-
fI shIy chI nu kIsh unu fI tum tumIn chI mu,
tfu ngI yu. Itufu, Apuu, mbI zu fInII pu, nee
tpu tsI shuu nu tpu tsI fIsh shu wu, wutum
shuu nu tpu tsI fee mIsh Ipu su fu ng shu wu.
AshI fI tpu tsI fee tsIsh nuyu nIng chu, My-
sIs Tuu fu shI pu nee tsI yut ku tfu ngI yu.
14
AshI fI Tuu fu shI pun shu, AshI fI nuw shu
shI yu pu Ipun chI mu shIy mungIsh mupIy-
muu mu. ShI yuu Istu chI mu, Tuu fu shI pun
tfu ngI yu.
15
Itufu, My sIs shu, Itufu,
Apuu, shIy tpu tsI fIp tIsh Ipu nu muum ngut-
kee shu, ushI fI Iyuu ufu ngeem zungu nInII-
pu, tfu ngI yu My sIsI.
1
MI shut, Apuu,
shIy Iyupu IchI ngu foo tsI nI Ipu nu muum
ngut kush, untuu tI shIy Iyuu tpu tsI fee-
zIsh, ndu mbu fee. NIII tu fIt pu zI nI tpu tsI nI
ushI fu pu fee tuu chI nI yu. Itufu, shIy Iyuu
ksut ku chush, mI shut Iyupu Ipun ku chush,
Iyshu shI yu mun pu fee wIz pu fIsh tuu chI-
nI yu. Ndu shu nIII tu fIt puz tputs ushI fu
tuu chI nI yu, My sIs tfu ngI yu.
17
AshI fI
Tuu fu shI pun shu, Wutum shIy nuwuu
mushu fu ng shu wu, ushI fI yuwu fI shIy
nuwuu mushI fu ngIsh unu fI tum tumIn-
chI mu. SIyu pu IchI ngu fuptIs Ipu nee fu fI
nuu chI mu. Wutum nuw shI yuu kupung
chI nu kI nu wu, mIshu wutum nuw shI yuu
umI ku fI tu mu nu wu, Tuu fu shI pun My sI-
see tfu ngI yu.
18
AshI fI My sIs shu, Apuu, nuw shI yuu
Izuu fu pungu sI tunu, shI yuu wIz pu fIsh
wunu sI fImshI fee tsIsh pung pI utInu,
tfu ngI yu.
19
Itufu, Tuu fu shI pun shu, Nuw
nuwuun tu fI shI yuu ufu ngeem yumu zu fu
nuu chI mu. Anu mun shu nuwuu nuu tsI,
Tuu fu shI pu nee tsI sufI shI yuu ufu ngeem
yusu muum, Izuu fu mungoo nu muum,
kumun chInII pu. Nuw Tuu fu shI pu nI, nuw
tpu tsee, yuwuu nuwuu nu chI nu kI unoo
nuyu nI chI mu. MI shut, yuwuu tpu tsee
nuwuu nu chI nu kI unoo yutu fIt shI shI fI-
nee mbI zu chI mu.
F

20
Itufu, shI yuu nuw
ItsIn su fu kumun chInII pu, tputs mInum-
tI yum nuwuu kuchI putu fee ju. Nuwuu
pu muum pInus chu. Nuwuu puk chu, tputs
Izuu fu tsI pu chI yu.
21
Itufu, muzI nung chu,
muchush wufI putu mbIch kupu ngu mush
tuuf chu. Anush nuwuu wutsI fItku chush
unshu fI k'tungchu.
22
Sheefu, nuw shu
unush shI yu nung tushIy chI mu. TushIyk-
chu fI, shI yuu putumb chIsh kuchu tu-
mush pshtu chInII pu. Sheefu, kuwIp pu tI
kmu nu chInts pu. AshI fI unu mun, shIy
nuwuu yusuch shu yuwuu nuw tushIy-
funIII unoo tsI. MI shut, nuwuu kukI
muzI nuch shu, Itufu, nuwuu ndu punguch-
shu.
23
SheefufI, yuwuu putumb chI mun
kuwIp tI pututeefufI, kusu tu ush ku chu fI,
unu mun shIy shu nuwuu kusheetsImu fI tI
punguch shu. Itufu, kcheets tI pung chee-
zIsh, ndu mbu fee, Tuu fu shI pun My sI see
tfu ngI yu.
34
1
AshI fI Tuu fu shI pun wuun tu-
fI My sIs pu tsI yut ku, ShIy nu
shuu nu shu tsI mbun twuf putu mbIch
tufu ngI. Tufu yu fush, shIy ptu ngu fu-
ngIsh ushI fI tum tInu ngI. Sheefush, nuw-
shu nuwuu nuu tsI kumuch tu mu fI Ich tu fu
twu fu mun yundu fu ngI untum yusuf
yundu chI mu.
2
AshI fI wusI nu IchI ngu-
fu kumI fun yuwu pung chu. Sheefush,
muchIp SInu yup pu zuf putuf tu kfI-
ng chu. Anpu fI muchush wuf shI yu pu
chu mu yu ngu chI nI pu.
3
Itufu, shIy tputs pu mInum tI yum Ipu-
nu fush kfInII pu. MI shut, tputs muchIsh
kus tu pu. MI shut, opee ju tum, wuku fu tum
unush muchI nu ngI kus tu pu, Tuu fu shI pun
My sI see tuu fu ngI yu.
4
AshI fI My sIs shu tsI mbu noo twu fu
putumb chI tutsu moo fI tum tufu fu ngI yu.
AshI fI pu tum shu putu fI twu fu putumb-
chee yyu fu, muchIp SInu yup kfI fu ngI-
yu. Yuwu fI Tuu fu shI pun kumuch tu fu ngu
unufI My sIs tumI nu fu ngI yu.
5-
AshI fI Tuu fu shI pun shu msu sush
kufuweefu, nuun tu chu, yuwuf tu tum
My sI see tfu ngu unu fI tum ufu ngeem
tushIy fum chu, Nuwuu Izuu fu mungoon-
pu nu, tu, My sI see tsI yut ku tfu ngI yu,
TushItungufungu33 , 34
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
151
Nuw Apu nIII Tuu fu shI pun tu nu. Nuw
kchI nu mI shtu nu. Tpu tsee nuyu nI kI nu.
MI shut, nuw ndu ngu tu fI tI tpu tsee mIkee-
fu tsI yun tu kI nu. Tpu tsI fee tsI kupung
zufum pu tuf tu chI nuk tu nu, tfu ngI yu
Tuu fu shI pu nI.
7
AshI fI tpu tsee chI nu ku fI uyum tu ndu
kusu chI mu. Ufu tu mu fI tum nIIu fu nu-
fee wu chI nuch tu mu nu. Ufu tu mu fI tum
yutu fIt shI shI fI nee tsI nI yuf ku fI tuu chI mu.
Itufu, tpu tsee chI nuk tuu tI, ufu yutu fIt-
shI shI mund wunI chI mu. Yuwuu tsI mu fI
tputs nuwuu kukI kupeet ku nu, mIshu
nuwuu muntsIf tsI yut ku nu unu mu ndu fI
nuw Izuu fu wunI chI mu. WIpuuts tum-
tu, unu mun shu wuchI nIII noots tum tu,
unu mun wuchI nIII noots tum wIpu, ufu
kIyung kuchIy ku sIn tuu chI nIII nu yu,
wupu fI mund yutu fIt shI shI fI nI, tfu ngI yu
Tuu fu shI pu nI.
8
AshI fI My sIs shu mIkee fu
tImucheefu, tsu pu mun much kundun chI-
nund sheefu, Tuu fu shI pu nee ungIf tu fu-
ngI yu.
9
AshI fI Apuu, shIy zufum pu tu fI
nuwuu chI nu kush, Iyu put Ipu nee fush
nuung chu, Apuu. In tputs zufum pu tu fI
yutu fIt ssIn chu, Itufu shIy shu Apuu, Iyuu
yutu fIt shI shI fI nI Izuu fu mupIyng chu.
Sheefush, shuu nu tpu tsI fee mIsh yusuf
Iyuu nu ng chu, My sIsI Tuu fu shI pu nee
tfu ngI yu.
10
AshI fI Tuu fu shI pun shu,
Nu muzI nung chu, AshI fI nu nuw yusuf
tpu tsI fee mI sIyuu nchInts pu. AshI fI yu,
nuw sIyuu Izuu fu Istu chInts pu. Nuwuu
wIz pu fI kIz puf nupux tu mu shee sIysu
pungut ssu. MI shut, IchI ngu fI tum tputs
nuwuu wIz pu fI pung chI nIII nu yu. Yuwuu
tputs tsu pu fu nu sush nIIuf tuk chu ndu
unoo pufu ngu sIn, Itufu nut shu pung chI-
nIII nu yu. MI shut, sIysu Kunuu nush tsup
tuuk chus, Kunuun shu fI shu IchI ngu fu sIn
nuwuu, Tuu fu shI pu nee tsI wIz pu fI pung-
chI nIII nu yu.
11
AshI fI sIysu nuwuu kukI
puyu kI nuu fee su, nuw shu Kunuun shu-
chee tputs IchI ngu fu tushI tu ngu chI mu,
Amof fewshuchee, mI shut HItIt shu chee,
mI shut Fefe sewshuchI, mI shut Hebew-
shu chee, mI shut Jebu sewshuchee ush pI fI
IchI ngu fu Kunuu nush tsup tushI tu ngu chI-
mu.
12
AshI fI sIysu Kunuu nush tsup kus ku-
chus, unpu tputs wunu sIf umI kuf tu fInts-
pu, wutum uwupu mupIy fu tuuk chus,
ufu sIyuu xufu shIsh wuyu chI nIII nu wu.
13
AshI fI pup tsu. SIy mungIp tIs tng tsu.
Uwuut ssIn upu nIII fI nee mInum tI yum
chI nu fInts pu, Izuu fu unoo mupIyng tsu.
Anoo sIysu IchI ngu foo kpI tung tsu. Muu-
chee IchI ngu fu, putu mbIch xunu tu mu
unoo kupee tu kupee tu shIng tsu. MI shut,
upunII pu tsee wuunu tInu yu fu sIn, Ase fuu
sufu su mu fu ngu nu, unoo ush pI fI Izuu fu
kpI tung tsu. IchI ngu foo ptungumbeefus
ksung tsu.
14
ApunII pu tsee ungIf tu fInts pu,
wutum nuw Tuu fu shI pu nI Apu nIII wutsee-
nu fI nu wu.
15
AshI fI yusuf shu tchInts pu
sIyuu tsI, Kunuun shuchpu tputs wunu sIf
umI kuf tu fInts pu. Uwupu wunu sIf umI-
kuf tuk chI nuu fee shu, ushI fI uw shupsI nI-
yu shu mbut ku sIn, upunII pu tseem muu-
cheetsI chI nu zee mucheef sIn, sIyuuts shu,
Pzu, shI yup tu tum wushu nund shu mbu-
tee nI, tyu fu sIn, sIysu uwu put unoo
kutung chItum su.
1
AshI fI mIn shu sIyuu
tchInts pu, SIy mInum tI yum Ipu fee tsIs
kIzuu uwush cheem wIp kumu zI nuf punu-
fInts pu. MI shut, sIysu Ipu fIs kumu zI nuf
uwush chee wIp kIzu nuf yumu fu sI nu pu.
Itufu, sIyuu Ipu fIs yumukchI nuu fI ushI fu,
upunII pu tseets shu wuzu funII pu, ndun tuu-
tI ushI fu wIzunII pu, ungIf tuch pu sI nu yu.
17
MI shut, sIyuu tchInts pu, Ayum tuu tI
yusuf sIy muu chee ofput tInu yu fus, Wutu-
chu Apu nIII InI, tfInts pu.
18
AshI fI yu, ufu nuwuu tsI mu fI chI nu-
yu fus, nuwuu kukI puyung tsu. IchI ngu-
fu musuch punguu ndu sImu tsI mbun
mutu yu fu zufI kutu ngung tsu. Nuw sIf
kumuch tu fu ngI unufI shIng tsu. Ambu-
fI ush kus tng tsu yuwush Mufsu tsup
yuku chu unshu, wutum unush tsup IjIp-
tosh tsup nuw sIyuu tushI tu ngu fu ngu fI,
sIyuu tupu chI ndu fu ngI nu, Tuu fu shI pu nI
tfu ngI yu.
19
MI shut, sIyuu tInu, SIy Ipu fIs kumuz
Iwu chIz tum nIIuf tu ku chu unoo nuwuum
wuyung tsu. AshI fI Ipu fIs Iwu chIz tum
nIIuf tu ku chu, mInum opee juu kufu pu nu,
ndun tuu tI ushI fu kuu pu fuu kufu pu nu
TushItungufungu34
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
152
pchung tsu. Amb ush ku chus, Ipuf shI tIs
ndu shu tsI pu chI nIII nI yu. MI shut, chI-
nee ts Is wIp Iwu chIztu mu wu upup chI fI
wuku fuu, mIshu opee juu, kuu pu fuu
ushIp un kufu pu nuw nuwuum wuyu yu-
fus pchung tsu. Puchu yu fus, mucheefus,
nuwuu ungIf tung tsu.
20
Buffoo wIp Iwu-
chIztu mu nuwuum Ipuseefus wuyung tsu.
Itufu, pchu fInts pu. Buffu mund opee juu
kufu pu nu, ndun tuu tI ushI fu kuu pu fuu
kufu pu nu pchung tsu. Itufu, ndu ushI-
muum zund kus, ushI fI buffoo wuyuf pu-
nIsh tupeefus, pchung tsu. AshI fI tputs
muu chee nuwuum wuyu muum ndu
zund ku, puchInd ku, ushI fI yu nuwush shu
ungIf tu muum kus tu pu, tchu Tuu fu shI pu-
nI tng chu, tfu ngI yu.
21
MI shut, sIyuu tchInts pu, AshI fI sIy
mInum mutu yu fu zufI tufu wuz tung tsu.
Itufu, tsI mbu nu fIn shu mutu yu fu zuf
unush kunu sung tsu. Izuu fu mupIyng tsu.
Mup shIs tuu fI tuu, mzu fee mIs mzu ktuu-
tee su ushI fu, mIshu tutsumsheets Is
pusuk tuu tee su ushI fu, Itufu unoo kunu sI-
shush zufI kusu yu fus, Izuu fu kunu sung-
tsu, Tuu fu shI pun tfu ngI yu.
22
Ufu tu mu fI yuwu puf tIfIk wunus
kuyu nuk chu unush chtu yu fus, tsI mbun
mutu yu fu sImun pusu kus, IchI ngu fu
xunuteefus, nuwuuts shu ufu, Wup pu-
fee, tus, shu mbut kus tng tsu. MI shut,
IchI ngu fu tutsum mu fee tsIs wunus pusu-
yu fus, pusum Iwu pu yu fus, xunuteefus,
unu mund shunIyeefus, nuwuuts shu, Wup-
pu fee tus, shu mbut kus tng tsu.
23
MI shut, sIy IsfueI chI chIs kumu zIs
IchI ngu fus tpu tsIs mInum tush musuch
tuchIp shu nIy kus, nuwush pungI
kuseefus, nuwuu Apu nIIeetsI, Tuu fu shI-
pu nee tsI, ungIf tung tsu.
24
AshI fI nuw-
shu sIyush tsu pu nIs, Kunuu nush tsup,
nIII tu fI tuu tputs tushI tu ngu yu fu fI, ufup
zungun chI mu. SIyuum shu tsup kupu ngu-
fI punu chInts pu. Anoo tsup sIy IchI ngu fu
puyutssu. AshI fI sIysu tuchIp nuwush
pungI shu nIy muum nuuk chus, Itufu

chu ku ju sIyuu tsu pu nIs Itu tsIch? mupIy-


fus, nuut ssu nuwup pungI, Tuu fu shI pun
tfu ngI yu.
25
AshI fI mIshu sIyuu tchInts pu,
ChI nee ts Is nuwuum puchu kus, ufsIf put
pungu put tputum put nuwush wuyu fInts-
pu. Yuwu puf nuw sIyuu tupu chI ndu fu ngI
unush zuf shu nIy ku chus, opee juu kufu-
pun wunuts kutung ku chus, kutu chI muu
putum zufI kutu ngu muum wuyu fInts pu.
2
Anu mun shu sIy tutsu mIm wunus
yuwuu Ich tu ku chu fI kuyu nuk chu unoo
pusu yu fus, nuwush pungI yushI ndu yu fus
wuyung tsu. Itufu, wunus wunu sI fI nu ndu-
fI nuwush wuyung tsu. MI shut, kuu pu fuu
kufu pu nu wunI fI put mImI fI k'pufIntspu,
Tuu fu shI pun My sI see kumuch tu ku
tfu ngI yu.
27
AshI fI Tuu fu shI pun My sIs put tsI yu-
tu muum Iwuts pu yu fu, Nu shIy shu nuwuu
kumuch tu mu fI nI IchI ngu fu kIfu ku mun
yundung chu. Sheefu, IsfueI chI chee
tputs IchI ngu fu sIn nuwuu kumuch tu mu-
fI kumu nIng chu. AshI fI IsfueI chIch shu
nuwuu kumuch tu mu fI nee IchI ngu fu
puyuk chu sIn, nuw shu, SIyuu nuw tpu-
tsIf tu nu, tchI mu sIyuu tsI, Tuu fu shI pun
My sI see tfu ngI yu.
28
AshI fI My sIsI unpu fI Tuu fu shI pun-
put tsI yut ku Ipun pu nuf chu ngu zufI
psuun pu tu fI zup shtu fu ngI yu. Ndu kutung-
ku, mIshu ndun tum wuuku, tuu fu ngI yu.
AshI fI Tuu fu shI pun shu yusuf twu fu mun
putumb chI mun wuu nuu tsee wumuch-
tush, mInum chu ngu, yundu fu ngI yu.
Yundu muum Iwu pu fum chu, My sI seem
punu fu ngI yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu ApunII
yusuf kumuch tu mu fI nee tsI putumb chI-
mun yundu fu ngu, mI shut IsfueI chI chee
yusuf tIp tsI feem nu fu ngu unoo tsI.
Ashiri na kamanchintspa yuwaa
Mysis wach tashpatari kizpur
kurakurtar ashirangu anootsi
29
AshI fI My sIs shu muchIp SInu-
yush kufu weeshI nu, twuf putu mbIch
tsI mbun Tuu fu shI pun kumuch tu mu fI nI
yundum puyu fu kufu wu fu ngI yu. Itufu,
My sIs shu Tuu fu shI pun put tsI yu tu fu ngu,
wuch shu kIz puf kufu kuf tuf ushI fu ngI yu.
Itufu, My sIs shu unoo ndu wuu nuu tsI
TushItungufungu34
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
153
yusu fu ngI yu yuwuu wuch kufu kuf tu fu
unoo tsI.
30
AshI fI tpu tsush kusu fu ngu,
Aufon shu mIshu IchI ngu fu sIn IsfueI-
chIch My sI see wuch kufu kuf tu fu ngu
unu pufu ngu sIn, wutsI fI nupu muum
punIk sIn, ufu pInII tu mu fI shu shu neef-
sIn nupu tu fuch ushI fu ngu nu yu.
31
Itufu,
My sIs shu Aufo nuu mI shut tpu tseets tum,
Nuu nInts nIngee mu, tfu ngI yu. AshI fI
Aufon shu mI shut IsfueI chIch tum ufkuf
My sIs put tsI yu tu muum kuyu mu fu ngu nu-
yu.
32
Sheefu, uwshut ssIn, IchI ngu fu sIn
IsfueI chIch, upI nIII fI nuut tu sIn kuyu-
mu fu ngI tu mu nu yu. AshI fI IchI ngu fu sIn
My sI sush shu nI yeef sIn, My sIs shu
Tuu fu shI pu nee kuk yuwuu muchIsh SInu-
yush tsI yu tu fu ngu unoo kumu nI fu ngI yu.
33
AshI fI tsI yut ssee kumu nI muum Iwuts-
pu fum chu, wuu nuu tsI shu nuts tu fu ngI yu
yuwuu wuch kufu kuf tu fu unoo tsI. AshI fI
wuchoo kumIspu shu pukIch kmu nu fu-
ngI yu.
34
Itufu, unu mun shu sheefu, ufu tu-
fI My sIsI Tuu fu shI pun put tsI yu tu muum
Apu nIIush pung' pshtu kchu, kumI suu
yusheefu wuyu fu ngI yu yuwuu wuchoo
kmu nu fu unoo tsI. Sheefu, Apu nIIush
pung' shI tu ngee fu, My sIs yuwuu Tuu-
fu shI pun tpu tsee kumu nI shI nI, tfu ngu,
unoo uwshu IsfueI chI chee IchI ngu fu
kumu nI fu ngI yu.
35
AshI fI IsfueI chIch
My sI see wuch kufu kuf tu fu unoo pufu-
ngu nu yu. AshI fI yu, My sIs shu wuu nu shu
wuchoo yusuf kumIsput pufu ngI yu. Itufu
yuwu shu mu fI Tuu fu shI pun put tsI yu tu-
muum Apu nIIush pung' pshtu kchu unshu-
mu fI kumI suu yush tu fI yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu My-
sIs wuch kIz puf kufu kuf tuf ushI fu ngu
unoo tsI.
Ashiri na kamanchintspa yuwaa
Taarashipan: Nuwaam pangi
pangungandama, trangu anootsi
35
4
AshI fI ndu tu mu IsfueI chIch
wuku fuu ofput tInu mu ungIf-
tut ssIn, Tuu fu shI pun My sIs put tsI yut ku,
Nuwuum pungI pungu ngu ndu mu, tfu-
ngI yu. AshI fI My sIs shu unoo ndu mbI-
zu fu ngu, IsfueI chI chee IchI ngu fu tushu-
nee fu ngu, Apu nIIee pung' pungu muum
kumu nI fu ngI yu.
5
Tuu fu shI pun sIyuu utee-
ju, SIysu muu chee nuwuum pungI pungu-
muu mu wuyung tsu. IchI ngu fu tputs
yuw zufum pu tu fI nuwuum punu muum
zund ku, wuunu chI nu shImu ndu fI yushI-
ndu chI nIIIn pu, ofoots tum tu, kufI keets-
tum tu, ngu su mbuu ngu sumb chu mbee-
pImushuts tum tu unoots tum tu, tchu
Tuu fu shI pu nI, tfu ngI yu.

Anu mun shu


kumIs tufI ku mu shI, mIshu kuwu mbu-
numshI, mIshu kumIs kIz puf chu mbee-
pImu shI yushI ndung tsu. MI shut, kumIs
kIz puf wunu sI fI mutsI tu mu shI yushI-
ndung tsu. MI shut, kumIstum kuu pu fu put
puf k'tumu yushI ndung tsu, tchu Tuu fu-
shI pu nI.
7
Anu mun shu, opee juu upup chI fI
tusI tushIy fum chu mbeep put, mIshu tusI
mus sI yushI ndung tsu. MI shut, yusIn suf
Aku sI yu, yushI ndung tum tsu.
8
MI shut,
wuyu ngu nu ufum pu fI nush muchI muum
yushI ndung tsu. Anu mun shu, wuyu ngu-
nu tum kzum mush pu seefuch, upunII-
pu nI mun ufkuf much tupu fu muum
yushI ndung tsu. MI shut, kzum mu shee
wuyu ngun pu seefuch, wunu sIf nuwush
pungI muchI muum wuyung tsu, tchu
Tuu fu shI pu nI.
9
AshI fI mIshu, wIch
puk chI mush chu mbee peewu, wIch suf
kof nu II nu, unoots tum yushI ndung tsu.
MI shut, wIch tum kIz puf wunu sI fImshI wu
nIII tu fI tu wu yushI ndung tsu upunII pu-
nIsh ufkuf wumuf pshtu muu mu. Sheefu,
mungu nung wunu fu unu sh tum wIchee
pshtu muum yushI ndung tum tsu, tchu
Tuu fu shI pun Iyuu tsI, My sIs IsfueI chI-
cheetsI tfu ngI yu.
10
Sheefu, My sIs tfu ngI tum tu, AshI fI
yuwuu tputs muu cheetsI tInu muum kIz-
puf yusu fu nu unIn kus chI nIIIn pu. Muu-
chee kIz puf wunu sI fI yuwuu Tuu fu shI pu-
nI kumuch tu fu ngu unu tInu yu nI, My sIsI
tfu ngI yu.
11
Ich tu fu Apu nIIeem pung'
wun sshu cheem kumIs kIz puf wunu sIf kIz
sIfIt chI nIIIn pu. Anu mun shu, kIz kuu puf
puf k'tuchInIIInpu unpu tu Imu nu muu mu.
Anu mun shu, tusee kupung sIfIteefus,
unput pungung tsu Apu nIIeem pungu.
Sheefu, wupzu feem shu tInu yu nI. MIshut,
TushItungufungu34 , 35
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
154
putu zI nu zeem, mI shut unu mbeem,
mI shut wunup sheem, mI shut muu chee
putu zI nuz pshtu muum ushIp tInu yu nI.
12
Anu mun shu, Apu nIIeem kujo nu fI nee
ofput tupu fu yu fu nI tInu yu nI. Anu mun-
shu, Apu nIIeem kujo nu fI nee kumuum
unu mbeem tInu yu nI. Sheefu, kujo neem-
shu wush tu ngush tInu yu nI. Sheefu,
kumI suu Apu nIIee kujo nu fI nI kmu nu-
muum tInu yu nI tu mu nI.
13
Anu mun shu,
mesuum shut tInu yu nI. SheefunI, mesuu
kumuum unu mbeem tum tInu yu nI.
Sheefu, muu chI shu mungu wu, pufu-
tu, k'chufu, ushIp, mI shut punguuts tum
mesu mun wuyu muum tInu yu nI.
14
MI shut, mInum numbu fI nuu kupu-
ngu mu shI tInu yu nI yuwush numbu fIn
puk chI mush 7 wuy wuy fu unoo mu.
Apu nIIush pung' 'sIneemuum tInu yu nI.
MI shut, tIf shI shee mu, mI shut pshtu-
shee mu tInu yu nI. MI shut, numbu fI nush
tuzufeefuch, wuyu ngu noo tIfoo muum
yushI ndu yu nI.
15
AshI fI kujo neem shu
kzum mu shee Apu nIIIsh pung' mbu tu-
muum tInu yu nI. MI shut, yusI nu tum
kujo nee kumuum tInu yu nI. AshI fI wuyu-
ngu nu tum kzum mush pu seefunI mbu-
tu muum tInu yu nI. SheefunI, kumIs shut
Apu nIIush pung' wuchu kmu nu muum
tInu yu nI.
1
AshI fI mI shut, kujon tum
ngu su mbuum bfon sI tInu yu nI unush chI-
nu zee Apu nIIeem muchI muum. MI shut,
kujo nee kumuum unu mbeem tum tInu yu-
nI. MI shut, muu chee IchI ngu fu sumu-
sush putu tu muum tum tInu yu nI. MI shut,
mInum shtu shIsh kupu ngu mush ngu su-
mbu put bfon sI tInu yu nI upunII pu nI kuxI-
muu mu. MI shut, shtu shIsh wuyu muum
ngu sumb put seefunI bfon sI tInu yu nI.
17
MI shut, putu zI nu zee, mI shut putu zI nu-
zeem ktsI muum tInu yu nI. Sheefu, putu zI-
nuz wIshchIp pushucheefunI, kumIs shu
putu zI nu zI mun tstsu yuu nI Apu nIIee
pung' kmu nu muu mu. AshI fI mInum tum
kumIs Apu nIIIsh pungu pshtu shI nung
kmu nu muu mu tInu yu nI
18
AshI fI unu-
mun shu, soo kuum pungu see kusI muum
ndu yufu ngu muum tInu yu nI. MI shut,
wupzu feem tum tsu push pushucheefunI,
unu mun sook yungu yu fu nI, mbum kusI-
muum tInu yu nI.
19
Anu mun shu, Aufo nuu mu wumuf
tsI mbun tInu yu nI. MInum tum mbu fIsh
kumuf tu yu fu, Apu nIIush pung' kIz puf
wunu sI fImshIsh pshtu muum tInu yu nI.
MI shut, mInum tum kIz puf wunu sI fI
kumuf tu yu fu Apu nIIush pung' wunu sI-
fImshI yufeefu, putu tu muum tInu yu nI.
MI shut, Aufo nuum tum wIp Apu nIIee
pung' ksu tu mu pu neem wumuf tInu yu nI,
My sIs tpu tsee kumun ku tfu ngI yu.
20
AshI fI yu, tputs shut ssIn My sI see kuk
muzI nu yu fu sIn, IchI ngu fu sIn pungup
muu cheetsI yufu muum nuu tu fu ngu nu-
yu.
21
Sheef sIn, yuw tputs mungush
wunu sI fI chI nu fu ngu nu unu mu fIt ssIn
chI nu shImu ndu fI muu chI fI tuu IchI ngu fu
Tuu fu shI pu neem yushI ndu fu ngu nu yu.
Anu mun shu, upunII pu neem wumuf
kIz puf wunu sIf sIfI tu muum yushI ndu-
fu ngI tu mu nu yu.
22
Kumu zuw tum mIshu
kIzuw tum tu IchI ngu fu sIn muu chI fI tu wu
wuu nu mu ndu fI ch nu shI, wuu nuu tsee
wuyu fu ngush ofput tInu mu wu yushI ndu-
fu ngu nu yu. Xunoo tsI, mI shut wItsush
tuwun ku nu unu, mI shut unI chu, mI shut
ufu ngeem zupun puyu fu ngu nu unu
IchI ngu fu yushI ndu fu ngu nu yu. AshIp
un Tuu fu shI pu neem punu muum Izuu fu
zundu fu ng sIn, unufI IchI ngu fu yushI ndu-
fu ngu nu yu.
23
MI shut, yuw tputs kumI suu
wunu sI fI mush puyu fu ngu nu unoo yushI-
ndu fu ngu nu. KumIs kuwu mbu numshI,
mIshu kIz puf chu mbee pI mush, mIshu
kumIs pufush put wunu sIf k'tumu unu,
mIshu kuu pu fuu puf k'tumu yushI ndu fu-
ngu nu. Anu mun shu, opee juu kufu pun
tusI kIz puf chu mbeep tushIy fu muu,
mIshu tusee mutsIt wunu sI fI unoots-
tum yushI ndu fu ngu nu yu.
24
MIn shu,
tputs ngu sumb mbuf shImu shI, mIshu
ngu sumb chu mbee pImu shI, ushI fu sIn,
wuunu zundu fu ng sIn, Tuu fu shI pu neem
yushI ndu fu ngu nu yu. Anu mun shu mIshu,
ushpu tum tputs kufI pu nuu, kufI pun suf
Aku sI yu yushI ndu fu ngu nu yu. AshI fI
IchI ngu fu sIn muu chee zupun wunu sI-
fI mush wuunu zundu fu ng sIn, ushIp un
TushItungufungu35
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
155
yushI ndu fu ngu nu yu Tuu fu shI pu nee mu.
25
AshI fI kIz shu yuw muu cheetsI kIz puf
wunu sIf k'tumuum yusu fu nu unshut ssIn
k'tumuwu yushI ndu fu ngu nu yu. MI shut,
Ifu wunu sIf kusu mu tufI ku mu shI, mIshu
psI yu fumu shI, mIshu chu mbee pImu shI,
mIshu pufush k'tumu kIz puf wunu sI fI
unoots tum IchI ngu fu yushI ndu fu ngu nu-
yu.
2
MI shut, kIzuuts sIn yuw kuu pu fu
pufu kusu muum yusu fu nu unshtI sIn, kuu-
pu fu puf k'suyufusIn, yushI ndu fu ngu nu.
27
AshI fI kufu kuw shut wIchee wunu sI-
fImshI yushI ndu fu ngI tu mu nu. WIch suf
kof nu IIn chu, mIshu wIch kIz puf wunu sI-
fI kupu su fumb chI, upunII pu nI mun ufkuf
wutu nIf tuputs tu muu mu, mI shut mungu-
nung wutsIng shIsh pshtu muum yushI ndu-
fu ngu nu.
28
MI shut, tputs wuyu ngu noo,
mIshu kzum mu shee yushI ndu fu ngu nu yu.
Mbu fI nush kunupeefu, Apu nIIIsh pung'
tIfoo muum yushI ndu fu ngu nu, MI shut,
upunII pu nI mun much tupu fu muum
yushI ndu fu ngu nu. MI shut, Apu nIIIsh
pung' tuzu muum tum yushI ndu fu ngu nu.
29
AshI fI yu, IsfueI chIch tputs IchI ngu-
fu sIn kumuz tum mIshu kIzu tum yuw
wuunu zundu fu ngu nu unufI muu cheetsI
Tuu fu shI pu neem mungu tu fIt punu muum
yushI ndu fu ngu nu yu. Yuwuu Tuu fu shI pun
My sI see kumuch tu fu ngu unufI muu-
cheetsI IchI ngu fu yushI ndu fu ngu nu yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu Tuu fu shI-
pun, Nuwuum pungI pungu ngu ndu mu,
tfu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchima yuwaa
tputs ichingurusin washunand
chinayarusin, maacheetsi zapan
Apan!!eem pang' wayarangana anootsi
3
1-2
AshI fI yu, My sIs shu tpu tsee
kIz puf yusu mu wu Besu Ie Iu sufu,
mI shut Aho II yu bu sufu ushIp tufuw zI pu nee
ksu tu muum kufu zu fu ngI yu, wutum Tuu-
fu shI pun wuunu uwuut ssIn tufuw zI pu nee
ksu tu muum Ipu su fu ngu wu. AshI fI yu, My-
sIs shu tufuw zI pu nee, Nu sIysu yusum pun-
put muu chee IchI ngu fu Apu nIIeem pung'
tInung tsu, tfu ngI yu. AshI fI IchI ngu fu
tutsu moong chu yuwuu Tuu fu shI pun
wuumu pung' pungu muum Iyuu kumuch tu-
fu ngu unu fI tu, tfu ngI yu My sIsI.
3
AshI fI
My sIs shu muu cheetsI IchI ngu fu yuw
tputs yushI ndu fu ngu nu unoo yyu fu,
tufuw zI pu neem punu fu ngI yu, Apu nIIeem
pung' pungu muu mu.
4
Itufu, unu mun-
shu tputs IsfueI chIch shu ufu ngI nu shu
muu cheetsI tufuw zI pu neem yushI ndut
yushI ndut ushI fu ngu nu yu.
5
AshI fu chu,
IchI ngu fu sIn tufuw zI pun My sIsIp nuu-
teef sIn tfu ngu nu yu, Tputs ufu ngI nush shu-
chu zupun yushI nduk chI nIII nu. AshI fI nu
shIy shu, wuppu, wufI tu yu nIII yu, tng chu.
Tutsu meenII chu Apu nIIeem pung' pungu-
muu mu, tng chu, tfu ngu nu yu.

AshI fI
My sIs shu tpu tsee kumuch tu fu ngI yu, Nu
muu chee yushI ndu muum nu wuppu. Apu-
nIIeem pung' pungu muum tutsu meenII chu,
kumu zuu mIshu kIzuuts tum tfu ngI yu,
My sIs.
7
AshI fI unu fI shu tputs muu cheetsI
yushI ndu muum kusu fu ngu nu yu, wutum
Izuu fu tufu wuz tu muum Apu nIIeem pung'
pungu muu mu tutsu moo fu ngu wu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch muu cheetsI zupun yushI ndu fu-
ngu nu Apu nIIeem pung' pungu muu mu
unoo tsI.
Ashiri na kamanchintspa yuwaa
Apan!!eem pang' panguyarusin,
yuwaree Apan!! kamachtarangu
anuri tuminurangana anootsi
40
17
An sheefu, yuwu mun IjIp tosh
tsup shI tu ngu fu ngu nu unu mun
mInum musuch Izuu fu tushIy fum-
chu, pu tum shu unush Apu nIIeem pung'
pungu muu mu chtu fu ngu nu yu
18
AshI fI
tputs IchI ngu fu muu chI wuyum Iwu pu-
yu fu sIn, My sIs shu, AshI fI nu pungu-
yu nI, tfu ngI yu. Ich tu fu putu zI nu zee
tuxIy kee fu ngu nu yu.
19
Sheefu, unu mbeem wuyu yu fu,
wunup sheem shu wuyu fu ngI tu mu nu yu.
Sheefu, kumIs shut unu mbeem kunu fu-
ngu nu yu. Sheefu, Iwu pu yu fu sIn, unu mun
kuu pu fu puf kumIs k'tum unput pufu-
ngu nu yu. Sheefu, unu mun shu tus put
pungu fu ngu nu yu. Yuwuu Tuu fu shI pun
kumuch tu fu ngu unu fI tum IchI ngu fu
TushItungufungu35 , 36, 40
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
156
tumI nu fu ngu nu yu.
20
Sheefu, unu mun shu
putumb cheets shu yuwuu Tuu fu shI pun
wuu nuu tsI kumuch tu mu fI nee yundu fu-
ngu unoo Apu nIIIsh kujo nu fI nI wuyu fu-
ngu nu yu. Sheefu, unu mun shu kujo nee
wush tu ngushput shtu ndu fu ngu nu yu. Anu-
mun shu, kujo nI mun unu mbeem pshtu-
muum Ipun pu nuf tstsu fu ngu nu yu. Sheef-
sIn, unu mbee unush pshI ngu fu ngu nu yu
kumuu mu.
21
Kuyu fu sIn, Apu nIIIsh pung'
wuun tsush wuyu fu ngu nu yu. Sheefu,
unu mun shu kumIspu shu kmu nu fu ngI yu.
Yuwu fI Tuu fu shI pun wuunu kumuch tu fu-
ngu unu fI tum tumI nu fu ngu nu yu.
22
AshI fI yu, unu mun shu My sIs shu
mesuu, kumI suu kmu nu fu unoo, nIngu fI
mbu zI nu ngIch wuyu fu ngI yu.
23
Sheefu,
mesu mun shu punguu wuyu fu ngI yu. Yuwu-
fI Tuu fu shI pun wuunu kumuch tu fu ngu
unu fI tum IchI ngu fu tumI nu fu ngu nu yu.
24
Sheefu, unu mun shu mbu fI nuu wuntsu-
sh tum wuyu fu ngI yu, mbu tsu tsu nu ngIch
mesu nu ngI fI tususeefu wuyu fu ngI yu.
25
Sheefu, Numbu fI nuuts shu wuyut wuyut
sheef sIn, tIfoo fu ngu nu yu yuwu fI wuunu
Tuu fu shI pun kumuch tu fu ngu unu fI tum tu.
2-27
Anu mun shu, kujo nee ofput tInum
kzum mu shee mbu tu muum Apu nIIush pung'
wunts shu tum wuyu fu ngI tu mu nu yu. KumIs
kmu nu fu unnung tususeefu wuyu fu ngu nu.
Sheefu, kujo nush shu kzum mu shee mbu tu fu-
ng tu mu nu yu. Yuwu fI Tuu fu shI pun tfu ngu
unu fI tum tumI nu fu ngu nu yu.
28
Sheefu, unu-
mun shu My sIs Apu nIIIsh pung' pshtu shI-
shI nung kumIsput kmu nu fu ngI yu.
29
Sheefu, unu mun shu kujon tum ngu su-
mbuum bfon sI tInu muu wIshchIp wuyu yu-
fu, chI noots shu, wuku fuu, mI shut opee juu
ushI fu puchu yu fu sIn, Tuu fu shI pu nee
ungIf tu muum muchI fu ngu nu yu. MI shut,
tIfI koots tum Apu nIIeem muchI fu ng tu mu-
nu yu. Yuwu fI Tuu fu shI pun kumuch tu fu ngu
unufI tumI nu fu ngu nu yu.
30-31
Anu mun shu,
shtu shee kupu ngu mu shI wIshchIp tum
wuyu fu ngu nu. Apu nIIIsh pung' tususeefu
kujo nI nung ush wuyu fu ngu nu yu. Sheefu,
shtu shIsh shu kungoo tutsI tu fu ngu nu yu.
32
AshI fI unush shu My sIsI, mIshu Aufo nu-
tum, mIshu Aufon tum wIp kungoo tIpu yu-
fu sIn, uw kuxI fu ngu nu, mI shut wutseets-
tum kupu fu ngu nu yu. Ndu tu mu Apu nIIIsh
pung' pshtuf sIn, mI shut ndu tu mu kujo-
nush kuseef sIn, ufu Ich tu fu wutseetsI mu
kupu yu fu sIn, unu mun shu kuxI fu ngu nu yu.
Yuwu fI Tuu fu shI pun kumuch tu fu ngu unufI
tumI nu fu ngu nu yu.
33
Anu mun shu, My-
sIs IchI ngu fu Iwu pu yu fu, kumIsput shut
tIpu fu nIII zee IchI ngu fu kmu nu fu ngI yu.
Anu mun shut, pshtu shI shI nung kumIsput
wIshchIp pshtu muum kmu nu fu ngI yu.
Amb sheef sIn, IchI ngu fu Tuu fu shI pu nee
wumuch tush Iwu pu fu ngu nu yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu Apu-
nIIeem pungu yu fu sIn, unush Apu nIIee
ungIf tu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiri na kamanchintspa yuwaa
Apan!!imun pangu msas karuwarangu,
misha Apan!! wizpur waanaatsi
pang' 'sineerangu anootsi
34
AshI fI pungu muum Iwu pu fu ngu sIn,
unu fI tum msus shu kufuweefu, Apu nIIee
pung' yumbu tu fu ngI yu. Anu mun shu,
Tuu fu shI pun shu wIz puf wuu nuu tsI pung'
Izuu fu tutsI tu fu ngu tuwu sI nee fu ngI yu.
35
AshI fI My sIs shu ndu Apu nIIIsh pung'
pshtu muum wufI tu fu ngI yu, wutum msus
kIz puf tuwu pI mu nu wu. MI shut, Tuu fu shI-
pun shu wIz puf kIz puf tuwu sI nI fu ngI yu.
Izuu fu 'sIn Apu nIIush pung' tutsI tu fu ngI-
yu. Msus ufu Apu nIIee pung' yumbu tu fu-
ngI yu.
3
Itufu, msus shu pukIch wuf kfI tu-
fu ush ku chu, unush IsfueI chIch shu pungoo
yyu fund sIn, nuu tu fu ngu nu yu.
37
Itufu,
ndumu msus wuf kfu, IsfueI chIch
ndun tum nuu muum wufI tu fu ngu nu. Msus
wuf kfee mu su utu sIn kutu fu ngu nu yu.
38
AshI fI yuwu puf IsfueI chI chI nuu fu ngu-
nu unpuf ufu tputs Apu nIIIsh pung' msus
yumbu tu fu unoo pufu ngu nu. Anu mun shu,
tputs psuun tum nup ku sIn, sumus tumu pu-
fI ushI fu msu sush 'sInee ushI fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu msus
Apu nIII mun pungu kufu wu fu ngu unoo tsI.
]AshI fI yu, nuw My sIsI: wup pu fee,
utInu sIyuu tsI. Nu kumu nee nu yuwuu
ApunII IsfueI chI chee tushI tu ngu fu ngu
unoo tsI.|
TushItungufungu40
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
157
Ashiriya, na kamanchima yuwaa Apan!!,
Nuwash pangi kizpur wanasirimshish
msangarus pshturintspa, trangu anootsi
1
1
Aufon wIp tsI mbun ndu Apu-
nIIee kuk puyu fu ngu sIn, yuwush
kumIs Apu nIIush pung' kmu nu fu unush
ufu ngeem msu ngeef sIn pshtu fu ngu nu-
yu. Anu mund ApunII shu Aufo nuu wIp
wunee fu ngu, tsI pu fu ngI yu.
2
ApunII shu
My sI see, ShIy shu zuwu nIIeets Ish kumu-
nIng chu, ApunII shI yuu utee ju: ShIy shu
kumIs kmu nu fu unush ufu ngeem msu-
ngee fush pshtu fInII pu. Kujo nI nung wush-
tu ngush ngu tIsh kusInII pu. Pup chu tsI-
pu fush. Wutum nuw kujo nI mun wush tu-
ngush psu sush kufuw kI nu wu. Zuwu nIIIsh
Aufon msu ngu fu pshtu kchI nuu fI, unush
Apan!! kamachtamarini
Yuwaa Apan!! kamachtarangu anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


My sI su fI nI unoo kIfu ku yundu fu ngI yu. ApunII wIf kuf ApunII kumuch tu fu ngu unoo kumun-
kI yu, IsfueI chIch tputs sIf tumu tfu ngu nu yu. Itufu, nut shu ushpu tum tputs,

NItuu tI My sI su-
fI nee ju yundu fu ng? utu nu yu. Tputs zupun chu wushu nund yundu fu ngu nu, tssIn chu. AtI tuu-
teesInu yu, In zufu mu fI Apu nIII fIt chu kuku.

Chakaama yandarang?
My sI su fI nI IsfueI chI cheem upunII pun yundu fu ngI yu. ApunII IevIy chI chee upunII pu nee tputs
zupun kumuch tu fu ngI yu. SIy tputs pu nuwuum shu nIy kus, pIy shIng tsu. NIsh kIfu kush IchI ngu-
foo upInII nuts tu yu fus, nuwuu kumuch tu mu fee tsI yusung tsu, ApunII tfu ngI yu.

Mayaamaja yandarang?
IevIy chIch tputs,

TumuycheezIch Apu nIIeem kIs Ipu nu muu mu?

TumuyfeezIch muuch tuu Apu-


nIIeem wunu sIf mbut chIch?

TumuyfeezIch Apu nIIeem kIs muu cheetsI punuy chIch? utu sIn, Itufu
nIsh shu kIfu kush nup ku sIn, nuts tu yu fu sIn yusu fu ngu nu yu. ApunII wumuch tush nIsh zupun tuu fI yu.

Mayaatseeja kamanik?
Yundum ndu ush pu fI kundoo zeem yundu fu ngI nI yu. Ashpu tum Ipu su fu ngu nI, unu fIt yundum
tuu fI yu. TuchIp Ipu sum kumun kI yu: Yutu fIt shI shI fI nee tsI tuchI ngu muum IsfueI chI cheem
kumuch tu kI yu (kupI to fo 16). MI shut, Wunu sI fIf tuu muum pIy shIng tsu. Ash ku chus, ApunII
sIyuu kIs nup chI ntsu, tchu (kupI to fo 17, 23). Ashpuf tu nuu fI yundu fu ngu nI, kIfuk yuw ApunII
kumuch tu fu ngu unoo ufu ngeem kumu nIchpu fee.
1. KumuchtumufInI 17: PIy shIngtsu nuwuum muuchee mbutumuumu, ApunII utIyu.
2. KumuchtumufInI 810: ApunIIpuneem tputs Ipusumuum pIy shIngtsu, tu ApunII
kumuchtufungIyu.
3. KumuchtumufInI 1115: Nuwush pungI pshtumuum ufu wunusIf yufeefus, nuwuu
ungIftungtsu, tfungIyu.
4. KumuchtumufInI 16: Yuwush zuf wufItukchu unush sIysu IsfueIchIchIs
yutufItshIshIfeetsIs tuchIngumuum pIy shIngtsu, tfungIyu.
5. KumuchtumufInI 1726: WunusIf tuumuum pIy shIngtsu. Ashkuchus, ApunII sIyuu kIs
nupchIntsu, tfungIyu.
6. KumuchtumufInI 27: KuwIz tsImbun m'cheefu muuchee putuyufus, unchIch ufu
nuwuum mInum punungundumu, ApunII tfungIyu IsfueIchIcheetsI.
IsfueI chIch tputs muchIsh Ofe bush tuu fu ng sIn, ApunII My sI su fI nee kumuch tu mu fI nee tsI
zupun kumuch tu fu ngI yu. ApunII pu nee ts tum tpu tsee wunu sIf ksu tu muum kumuch tu fu ngI yu.
MI shut tpu tsee chInu Apu nIIeem puchu muum kumuch tu fu ngI tum tu. MI shut tpu tsee wunu sI fI
tuu muum kumuch tu fu ngI tum tu. ApunII zupun kumuch tu fu ngu, My sIs shu IchI ngu foo yundu fu-
ngI yu. AshI fI yu, nIsh kIfu kush unoo kumun kI yu.
Apan!! kamachtarangu anu
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
158
ufu tsI pu chI yu, tundu, tng chu.
3
AshI fI
Aufon pshtu muum zund ku, mInum wuku-
fuu puchuch pu wuu nuu tsI yutu fIt shI shI-
fI nee yufu muu mu. MI shut, opee juuts tum
puchuch tum pu sumu sush muchI muu mu.
Ash ku chu, nuw shu yutu fIt shI shI fI nee tsI
tuchIng chI mu.
4
Ndu tu mu pshtu fu, Ich-
tu fu kungu shu mu wunu sIf chu much pu.
Sheefu, k'tunee mbuf shImu shI kIz puf
wunu sI fI mIsh kumuf tuch pu. KIch pu-
sheets shu wunu sI fI tum mbuf shI mush
kIch pu chpu. Tufus shu mbuf shImu sh tum
tufustu chpu. Yuwuu upunII pu neem ufku-
fI kumuch tu fu ngI unu fI tum tumI nu ngI
tng chu. ApunII My sI see tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII,
Nuwush pungI kIz puf wunu sI fImshIsh
msu ngu fus pshtu fInts pu, tfu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Apan!! Aaronaa tputseem
yutaritshishirini mangoo yaramaam
piy shingcha, trangu anootsi
5
ApunII tfu ngI tum tu, IsfueI chI chee tpu-
tsI yutu fIt shI shee yufu muum Aufon chIp
upupchIf tsI mbun, mI shut opee juuts tum
mInum yumuch pu nuwuum punu muu mu.

Ich tu fu, wuu mu tu mu yutu fIt shI fI nee


wukuf wIp puchu yu fu, muchIch pu. Ash ku-
chu, nuw shu muu chI fI tuu yutu fIt shI shI fI-
nee IchI ngu fu mupIy chInu.
7
Anu mun shu,
Aufon chIp tsI mbun yumu yu fu, pungI pI
wushI tu ngu shI nung kusuch pu
8
unush
putu mbIch pu mIchI tu muu mu.

Tumumuju
chIp suf shI tung kuch? tus yuchu yu fus,
yuw shI tung ku chu un wutu chu nuwuum
Apu nIIeemI puchu muu mu. Itufu, mInoots-
shu chI poo wuu nI tum mInum kchIt
wuyung chu ufup upu sup muchI nuu mu.
9
AshI fI yuw chIp suf nuwuum, Apu-
nIIeemI shI tung ku chu unoo Aufo nuu,
Pchu ngI, tng chu. Puchuk chu, nuw shu
IsfueI chI chee yutu fIt shI shI fI nI yuf chI mu,
Apu nIII My sI suu tfu ngI yu.
10
MI shut,
chIp kchIt nuwuum wuyung chu. Sheefu,
Aufon shu chI pu mun much uw wuyu yu-
fu, tpu tsee yutu fIt shI shI fI nI IchI ngu foo
kumu nee fu, chIp shu yutu fIt shI shee ufup
upu sup muuch chI yu. Ambu fI yutu fIt shIsh
wuunI pus tu chI yu. Ash ku chu, nuw shu tpu-
tsee Izuu fu yuf chI mu.
11
AshI fI yu, Zuwu nIIeets Ish Aufo nuu
kumu nIng chu. Yuwush zufI yutu fIt shI shee
tuchI ngu muum tutsum ku chu unush, wuu-
nuuts tu muu, mIshu wIpuuts tum yutu fIt-
shI shI fI nI yuf chI nIIIn pu, tchu Apu nIII,
tng chu. ChI nu zee wuku fuu puchu yu fu,
12
Apu nIIIp wusu mu nuu yu fu, mungu wush
wutsum tutsI tuch pu. Sheefu, kzum mu-
shee uwIsh tsI mbu nu fI putu yu fu, kumIs
kmu nu fu unush ufu ngeem pshtu chpu.
13
AshI fI nuw shu unoo pung chI mu, yuwuu
mungu wush pshtu fu wutsu mush kzum-
mu shee nuwuum much chu unoo tsI. An
kzum mush pzee zuk chu, kujo nee wush tu-
ngush yumbu tu chI yu. Wuntsush nuw kukI
kumuch tu mu fI tuufu unoo ndu mbI zu muu-
mu. Amb ush ku chu, ndu shu tsI pu chI yu,
tchu Apu nIII shI yuu tsI, Aufo nuu tng chu.
14
Anu mun shu, shI tung ku chu, wukuf ufsIf
yyu fu, wup tum kumIs kmu nu fu unshu-
tum ufu ngeem kunup ku chu, wukuf ufsIf
pukIch uwIsh pututeefu, unpu kujo nee
wush tu ngush mbu tsu nu ngIch Ixuw tu-
tu ushIch pu. Anu mun shu, yusuf uwIsh
pukIch kufu see pututeefu, unpu kujon mun
wush tu ngush tusu su fu tsI mbun mutu yu fu
Ixu wut, Ixu wut ushIch pu, tchu Apu nIII,
tng chu.
15-1
AshI fI unu mun shu, Aufon
shI tu ngee fu, nuwuum chI poo puchuch pu.
ChIp shu tsI puk chu, nuw shu IchI ngu foo
tputs yutu fIt shI shI fI nee mupIy chInu.
Itufu, wund nuwuum pungI yufu muum
pIsh tu kI yu. Yuwuu IsfueI chIch yutu fIt shI-
shI fI nI nuwuu pungI tumI nIIuf tu fu ngu
unoo yufu muum nu kumuch tu chI mu.
ChI poots shu ufsIf pukIch mungu wush
yyu fu, yusuf kumIs Iwuz kmu nu fu
unush nuwush pungI pshtu chpu. Anush
wuntsush wukuf ufsIf wush tu ngu shI mun
Ixuw tu fu ngu sheef tum Ixuw tuch pu chI-
poo ufsI fI, tng chu. Ash ku chu, nuw shu
pungI kmu nu fu unush Izuu fu wunu sIf
tuchI ngum shu tuu chI yu. ShI tu ngee fu,
uwshu nuwuu pungI IchI ngu fu wunu sIf
yufu muum kufusput Ixuw tuch pu, tchu,
tng chu, wutum unu mund tputs ufu tu-
mu fI tuyu tu fItkunu wu.
ApunII KumuchtumufInI16
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
159
17
Ndu tu mu Aufon nuwush pungI
shI tung ku fu, tputs mInum tI yum wunu-
sI fImshIsh pshtu fu sI nu pu. Aufo nu mu fI
pshtu yu fu, nuw IchI ngu foo yutu fIt shI shI-
fI nee tuchIng chI mu, muu chI fI tuuts tum,
IsfueI chI cheets tum tu.
18
AshI fI yu, uwshu
shI tung ku chu, wIshchIp yuwush chI nu zee
nuwuum mbut ku nu unshu tum yuf chI tum-
pu. TuchI ngu muum shu pukIch wuku fuu
ufsIf yyu fu, chIp put ufsIf kujo nu mun
Ixuw tuch pu. Apu nIIeem mbu tu muum
wuyu fu nu wuku fu mun wIts unu mun
kufusput pututeefu, kundun tu, kundun tu,
ushIch pu, tng chu
19
Anu mun shu, uwput
kufu see pututeefu, kujo nee sIetImu fI Ixuw-
tuch pu. Amb ush ku chu, nuwush shu pungI
yutu fIt shIsh pus tu chI yu. Yuwu mund IsfueI-
chIch yutu fIt shI shI fI nI pungee tsI Itsuch tu-
fu ngu nu unoo nuw shu Izuu fu mupIy chI-
mu, tchu Apu nIII shI yuu tsI, tng chu.
20
AshI fI Aufon nuwush pungI kIz puf
wunu sI fImshIsh nuwush sumI kujo nee
yufu muum yuwu pu fum chu, ChI poo kchI-
tu ytu nI tchI yu.
21
Aufon uw chI pu mun
much putu tuch pu. Sheefu, tpu tsee yutu fIt-
shI shee IchI ngu fu kumu nIchpu. Yuwuuts-
tum IchI ngu fu muntsIf ushI fu ngu nu unoo
kumu nIchpu. Ash ku chu un, yutu fIt shIsh
IchI ngu fu chI push shu wunuts pshtu kI yu.
AshI fI tpu tsee mInum kumuch tu chpu: ChI-
poo Asu Ie Iup ufup yup tputs ndunI umb
muchIch pu, tng chu.
22
Amb yutu fIt shI shI-
fI nI ufup kupeet chI yu mbI zu muu mu fI tu.
Ash ku chu, chIp shu wuu nu shu tsI pu chI yu.
23
AshI fI yu, Aufon shu IchI ngu fu Iwu-
pu yu fu, nuwush pungI yusuf pshtu yu fu,
wutu nI fee mbuf shImu shee tusheefu,
unshu fI tuyupeefu kusu chI yu.
24-25
Amb
sheefu, unshuf tu tum chu mu yu fu,
yusuf shu kumuf tu yu fu, shI tu ngee fu,
mInoots shu opee juu kufu pu nu puchu yu fu,
wuu nuu tsI yutu fIt shI shI fI nee yufu muum
much chI yu, tpu tseets tum yutu fIt shI shI fI nI
yufu muu mu. AshI fI opee juu kufu pun tutsu-
moo fu much chI yu, wushu nund wuyu ngun-
pu sIfu, mung ApunII My sI see tfu ngI yu.
2
MI shut, yuw tputs chI poo ufup much tu-
fu ngu un ndu tu mu pungu sIp kunu pu fu,
Ich tu fu wutu nI fee yusheefu, kchu chI yu.
Wuu nu shu kungush chu much tum pu. Amb
sheefu, chu mu yu fu, wunu sIf pungu sush
pshtu chI yu, mung ApunII tfu ngI yu.
27
MI shut, tfu ngI tum tu, AshI fI yuw
wuku fuu, chI poo Aufon puchu fu ngu, ufsI fI
yufu ngu yutu fIt shI shee tuchI ngu muu mu
unoo, wuu nuu tsI, tus pu tu fI, mung pu tu fI,
wushIp pu tu fI, chIk pu tu fI IchI ngu fu ufup
yteefu, tpu tsee tu fush pIyum wIshchIp
ufu ngeem Izuu fu muchIch pu.
28
Yuw tputs
much ku chu unshu ndumu pungu sIp kunu-
pu fu, wutu nI fee kchuch tum pu, mIshu
wuu nuu tsI wunuts kungu put kupuch tum pu.
29
AshI fI yu, IchI ngu fu musuch sIysu
unufI tumI nung tsu. Tsup sIe tIsh, zuf
dIesush umbu fI ush ku sIn tuu chI nIII nu-
yu. Anush shu zuf ktu ngu sI nu pu, mIshu
tufu wuz tu fu sI nu pu. Tputs tunuf sIyu pu
tuu ku nu unoo, SIysu umbI tum shIng tum-
tsu, tch pu.
30
Anush zuf nuw shu sIyuu
yutu fIt shI shI fIs tuchIng chI mu. Anu mu-
nu fI shu, sIy yutu fIt shI shI fIs IchI ngu fus
tuchI ngum tuut ssu. AshI fu chu,

tumu-
fee ju unush zuf kutung kuch tufu wuz-
tu chIch? sIyuu utu shI nu.
31
An wutu chu
nuw kukI Apu nIII kumuch tu mu fI sIyuum
kIz puf wunu sI fImshI, unush zuf ndu
tufu wuz tu muum, mIshu ndu kutu ngu muu-
mu.
32
AshI fI yu, Aufon shu wuu nuu tsI wIp
Ipu such pu upunII pu neem ufku fI. Uwshu
wupu fIsh zumu chI yu. Nuwuuts shu kukI
tumIn ku chu, nuw shu sIyuu yutu fIt shI shI-
fee tsIs tuchIng chI nu, mung ApunII tfu-
ngI yu.
33
AshI fI kuneesIch shu upunII pun
kufu kuum zufu mup tu fI kInu yu fu, uwshu
ApunII KumuchtumufInI16
Apunll pun /'tunee /'tuntuc/pu. (16.SS)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
160

D
19.1-2 MutI wu 5.48 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu. Itufu, Yuwuu nIsh tu unoots tum
1PIto fu 1.16 tuyu sI mu kumun kI yu.
k'tunee k'tuntuyufu, nuwush pungI
wunu sI fImshIsh pshtu chpu. Ash ku chu,
nuw shu upunII pu nee ufkuf yutu fIt shI-
shI fI nee mupIy chInu, IchI ngu foo tputs
yutu fIt shI shI fI nI tuchIng chI nu, mung
ApunII tfu ngI yu.
34
An wutu chu ApunII
ch nush wunu sI fImshI sIyuu mu. IchI ngu-
fu musuch, yuwush zuf tutsum ku chu
unush, nuw kumuch tu fu ngI unoo IchI-
ngu fu tumIn ku chus, nuw shu sIyuu yutu-
fIt shI shI fIs Izuu fu tuchIng chI nu, ApunII
Tuu fu shI pun mung My sI see tfu ngI yu.
AshI fI yu mung, IsfueI chIch shu unoo
muzI nu yu fu sIn, My sI see kuk IchI ngu fu-
sIn puyu fu ngu nu yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu ApunII
yutu fIt shI shI fee tsIs mupIy muum, ChI-
nu zee muchIng chu, Aufo nuu tfu ngu
unoo tsI.
Ashiri na kamanchintspa yuwaa Apan!!
kamachtaku, Wanasir taangtsa; tputsee
kiyung yacharintspa, trangu anootsi
19
1-2
ApunII Tuu fu shI pun My sI see
tfu ngI yu, ShIy shu IsfueI chI chee
tpu tsee nuwuu kukI kumu nIng chu. Nuw
wuu tu tu nu sIy Apu nIII fIs Tuu fu shI pu-
nI. Nuwu mu fI wunu sI fI fI tuu kI nu, ndu
muntsIf chI nu muum yusu fI nu. SIysu
IchI ngu fus nuwuu kukI puyung tsu, wunu-
sIf tuung tsu.
D

3
SIyuu tchInts pu, SIy
unee fee tsIs chI nung tsu, upu feets tum tIs
chI nung tum tsu. MI shut, sIy IchI ngu fus
ufu tu fI kunu sI sush kunus kus tuung tsu.
4
MI shut, yushI ngoo chI nu fInts pu.
ApunII pu tsI mun mungIs tutInts pu. Ayu-
mum tI yum upunII pu tsee tInu yu fus, unoo
ungIf tu fInts pu. Nuwu mu fI wuu tu tu nu
Apu nIII Tuu fu shI pu nI.
5
MI shut, shI yuu tchInts pu, Tputs
nuwu pu tutsu yu muum zund ku sIn,
mungIp tIs opee ju fee tsIs kufu pu nu puchu-
yu fus, nuwuum muchIng tsu. Ash ku chus,
nuw shu sIyuu kIs nup chI ntsu.

Opee juu
kufu pu nu puchu yu fus, unu mun shu wunu-
tsee ktu ngung tsu. Wundu yu wunu tsee
kutuch ku chus, putum zufI kutu ngu muum
wuyung tsu. Itufu, unoo tuch pu fI nI
zuf kutuch ku chus, ushI fI yu, unoo tsI nu
muchIng tsu.
7
Itufu, tputs tuch push zuf
wunu tsee kutung ku chu, nuw shu ndu
sIyuu yutu fIt shI shI fee tsIs tuchIng chI nu,
utInu. Anoo tputs tsu chIk chu fI, ndu shu
chI nu chI nu.
8
Tputs tuch push zuf kutung-
ku chI nuu fI, wuu nu mu ndu fI chu yu fI nI
kIyung kuchIy chI yu. SIysu unoo tputs
tsu pun shIs Izuu fu tshI tu ngung tsu. Anoo
tputs Izuu fu uyum tu nuy nI fInts pu,
wutum nuwuu Apu nIIeetsI k'keetsI kupee-
tee nIIu wu, sIyuu utu shI nu.
Nu kumu nee nu yuwuu ApunII My sI-
see, Wunu sIf tuung tsu, tfu ngu unoo tsI.
Na kamanchintspa yuwaa
Apan!! Mysisee, Saanpata
istantsa, trangu anootsi
9
TIfI ku fee tsIs pusu muum zuf tutsum-
ku chu, mzuf shIs chu pung wuyu-
ndupsheewu ngu tu fI tIs ksung tsu, yuw
tsu push pufu tung tu fu unoo tupu yu fInts-
pu, wuunI tuuch pu.
10
KIzu fu nuuts shu
pusu kus, tsu push puntsu tu mu wuu tupu-
yu fInts pu. Izuu fu ksung tsu. PukI fI feew,
tunu feew tum tputs wuunI tupuychInIIIn-
pu. Nuw wuu tu tu nu Apu nIII Tuu fu shI pu-
nI sIyuu utu shI nu.
11
MI shut, sIyuu tInu, Shu chI fInts pu.
MI shut, nIII tu fI tu wuu tpu tsI ngI chInts pu.
Ngu tIs nIII tu fI tuu tputs tumu pI ngu fInts-
pu.
12
Ngu tIs tpu tsee, nuw Apu nIII mun
zufeefutunu tI, ngIch zee ngIch pI tus,
tfInts pu. Nuw wuu tu tu nu tsIn sum pun-
tu nu. AshI fI sIy ngu tIs nuwuu yutu fI-
tuum nu fIs pu, sIyuu utu shI nu.
13
MI shut,
tputs pu tu tIs wufu tInts pu. MungI shIs
chI nu kus, Nuwu mu fI kusI yu fu fI, muu-
chI fI tuu Itu tsI chI mu, tfInts pu. MI shut,
sIy tpu tsI fIs tufu wuz tum pun tuu fI nuu fI,
tuwu pu muum zufee zup shtu fInts pu.
14
MI shut, tpu tsee mIts shuf tuu muntsIf
tsI yu tInts pu. Tputs wuch pchu suu
puntsup tus, yusIn ngoo tsush wuyu fInts-
ApunII KumuchtumufInI16, 19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
161

E
19.18 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 19.19, 22.39 tuyu sI mu kumun kI yu.
pu. Wunu sIf nupung tsu, wutum uwIn
nuwuu Apu nIIeetsI chI nuk tum nu wu.
Nuw wuu tu tu nu Apu nIII Tuu fu shI pu nI.
AshI fI sIysu nuwuu kukI puyu ngu ndu mu,
sIyuu utu shI nu.
15
MI shut, tputs tsI yut ssee yufu muum
zund ku, kufu kuu yufu mu pu nee kufuz ku,

muyuu mu ju kufuk shu mInoo tsIm shu


tputs chI nu yu fu, mInoots shu nIy fuch?
Tutsu moo fu k'kuzee yufuch pu. PukI fI-
yu tputs yutu fIt ushI fu ngu, ufu pukI fee
wunIch tum pu. Tputs putI tuu tI yu yutu fI-
tee chu,

muyuu mu ju unoo tputs punI-


ku punIch? ShIy yutu fIt ushI fu ng shu,
ushI fI yu shI yuu wunI chInII pu, ItsIn su fu
tch pu. ShIy wutum kufuk shu wu. AshI fI
mungIp tIsh ItsIn su fu tsI yu tung chu.
1
Tpu tsee muntsIf tsI yut, tsI yut shI fInts-
pu. MI shut, tpu tsee puchu muum muntsIf
tuchI nu fInII pu, sIyuu utu shI nu. Nuw wuu-
tu tu nu Apu nIII Tuu fu shI pu nI.
17
MI shut, tputs yutu fIt chI nu ku, sIysu
unoo mupIy fInts pu. Tpu tsee mungu
p'tseengtsu, chI num pu tu fI wuneeng-
chu. Ndun nuu wunee kus shuu nuuts tu-
tum tuyu tu fIt chI yu.
18
AshI fI tpu tsee
nutsu fInts pu. TIstu muum chI nu fInts pu.
Suun pu tu tIs tsI yun pu tIs tuu fInts pu.
ShI yuu tputs nutsuk tuu, unoo ush tuu
chI nung chu, wutum shuu nu tumu pu fI
ushI fItum shu wu.
E
Tpu tsI fee tsIsh chI nu-
mu fI chI nung chu. Nuw wuu tu tu nu Apu-
nIII Tuu fu shI pu nI. AshI fu chu, nuw sIyuu
utu shI nu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu ApunII
tpu tsee Istung tsu tfu ngu unoo tsI.
Ashiri na kamanchintspa yuwaa
Apan!! ichinguru nuwaa tinamareetsi
chinangtsa trangu anootsi
19
ApunII tfu ngI yu, IchI ngu fus muzI-
nung tsu nuwuu kukI. Nuw sIyuu tchInts-
pu, chI nee ts Is mIn put chI nuz muntsIf
tuyu ngu fInts pu. MI shut, mInum tush
mzuts wushu nund yupu ndu fu wuch nIII-
tu fI tuw put ttsu mInts pu. K'tu muum shu
zund kus, yupu ndu fu Ifu put wushu nund
sIfu mIn put k'tufIntspu. Amb ushI fu,
wushu nund k'tumuu kumuf tu fInts pu,
ApunII tfu ngI yu.
20
MInoots shu tchInts pu, Yuwuu tputs
ku fIk pu kIzuu much chu feem puxunx ku
unoo tsI. Kunu ngus unoo kIz kumu sI-
nu yumu pI utI nuu fI yu, upu tu fu nuf shu
much chu fee uyu tfu ngI nuu fI yu, Itufu
wuun tu tum shu umuy unoo kIz yutu fIt
putut kI nuu fI yu, uwshu kunu ngu seem
kufIk tuwup chI yu yuwu mund yutu fIt
putu tu fu ngu unu mu ndu. Itufu, puchu mu-
nu pchu fInts pu, wutum kIzuu ndu tu fI
Izuu fu yumu fu wu.
21-22
Upu tu fu nuf shu
nuwush pungI mInum opee juu kufu pun
puchu muum yushI nduch pu. ShunIyshIsh
pshtu shI nung opee juu kufu pun wuyuch-
pu. Anush yutu fIt shI shI fI nI mund
nuwuum much chI yu. ApunII pun shu
ufkuf yutu fIt shI shee tuchI ngu muum
nuwuu mush chI yu. Ash ku chu, nuw shu
upu tu fu nu fee yutu fIt shI shI fI nI yuf chI-
mu. Nuw wuu tu tu nu ApunII Tuu fu shI pu nI
nuw sIyuu utu shI nu.
23
AshI fI yu, sIy Kunuu nush tsup tuuk-
chus, wunu see tutsu mIng tsu. WuunI
yusIy pu nu. Itufu tutsu mu fee tsIs tuch-
pu tu tI musu chI mus pIzuu ktu fInts pu.
MI shut, wunu see ktu ngInts pu.
24
Itufu,
Ipun pu nu fush musuch wunu see nuwush
pungI IchI ngu fu yushI ndu ngu ndu mu
nuwuum punu muu mu. Sheef us shu-
mbut kus, nuwuu wup pu fI tng tsu.
25
Zumeetu fIn shu musuch unnuu pu fee
sIysu wunu see kutu ngut ssu. Amb ush kus,
IchI ngu fu musuch tutsu muf shtIs zupun
yusIy chIyu. Nuw wuu tu tu nu ApunII
Tuu fu shI pu nI sIyuu utu shI nu.
2
MI-
shut, tchInts pu, Muuch tu puchu yu fus,
ufsIf pu tu fI uyu mum tI yum ktu ngInts-
pu. MI shut, tputs wIshun ushI fu sIn
tpu tseewu yusu ku nu, unpu neem sIy sut
pshtu fInts pu. Tuwucheefus, yuwuu
uyum ush tu chu unoo tsI yu tInts pu.
27
MI-
shut, mucheets Is tutsu moo fu IfI pIch
ktIfeefIntspu. Suseets tum tIs yuwuu
tspu fu tu unoo ktu fInts pu
28
MI shut,
ApunII KumuchtumufInI19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
162
muu chI fI tIs tsIpu ku, mungIs muntsu-
kus, nutsee ts Is chu wu fInts pu. MI shut,
nutsI mu nIs muu cheetsI ufu tu mu fI kutu fu
unu mush pu yundu fInts pu. Wutum nuw
Apu nIII Tuu fu shI pu nI sIyuum tInu fu ngI-
nu wu.
29
MI shut, Ipu fee tsIsh kIzuu yutu fI-
tum wuyu yu fus, mshI pu neem nu fInts pu.
SheefunI, kufI kee zupun putu pu nI tus
shI fInts pu. Amb ush kus muntsIf ushIk su.
Ash ku chI nuu fee su, kIz puf muntsIf tuut-
ssu pIyuf tuch tputs tumu ku nu yu sIy sut
ush tuchtu msu.
30
MI shut, yuwuu nuw zuf
spu too kunu sIs sheem wuyu fu ngI unush
zuf sIy sut kunu sung tum tsu. MI shut,
nuwush pungI kus ku chus, mungIp tIs
nupung tsu, nuw sIyuu utu shI nu, wutum
nuw Apu nIII Tuu fu shI punu wu.
31
MI shut,
wzu fI fIp sIy pshtu kI nuu fee su, Nuwuu
mungI nuts tu ndu, tfInts pu.

Muyuu mu-
ju yushI ngoo chI nu chIch? Apu nIIeem-
shu Itsuch tuk puz ush tu chI yu. Ash ku chu,
nuw shu sIyuu tsu chI chI nu. Wutum nuw
Apu nIII sIyuum tuu kI nu wu.
32
WuchI nush
tputs nup kI nuu fee su, sIy sut wuchI-
nuum kutu kus Istung tsu. Amb ush kus,
suu nuu tsI wunu sIf nuwuu Apu nIIeetsI
tuyu mu nduk su. Wutum nuw Apu nIII
Tuu fu shI punu wu.
33
MI shut, ufu pIch tputs
tunuf sIyush tuu kI nuu fI yu, sIysu wunu-
sIf nupung tsu, kIyung yuchu fInts pu.
34
Suun pu tu chI nu kIs umb tum shIng-
tsu. Tutsu moo fu chI nung tsu, wutum
tputs tum tu wu. SIf tumu, sIy IjIp to tsup
ufup chI tum tIs tuu fu ng su. IjIp to shuch
tputs sIyuu kIyung yuchu fu ngu nu, sIy sut
umb tum tpu tsee ufup chee wuu shI fInts-
pu, nuw sIyuu utu shI nu. Wuu tu tu nu nuw
Tuu fu shI pu nI sIy Apu nIII fI su.
35
MI shut,
tupu xu nxu kus, ndu shu chI muum tutsu-
moo fu tchI ntsu. Tch shI sheem nIngut
meto foo muntsIf wuyu fInts pu. Bufun-
suuts shu kIIoo tchI muum kuy xu kus,
tutsu moo fI tum tcheefus kuy xung tsu.
Afu tush muu cheetsI wuyu ngu noo tutsu-
mu fu tchIng tsu, ndu yunu fu shu chI-
muu mu.
3
Afu ngI tum yunu fu wuyu-
fInts pu. Nuwuu kukI puyung tsu, wutum
nuw sIyuum Istu fu ngu fI, IjIp top tsup
tushI tu ngu fu ngI nu wu. Wuu tu tu nu nuw
Tuu fu shI pu nI sIy Apu nIII fI su.
37
AshI fu-
chu, nuw sIyuu utu shI nu, Yuwuu tsI mu fI
nuw sIyuu kumuch tu fu ngI unoo tsI mu fI
puyung tsu. KItsIs muzI nung tsu, wutum
nuw sIyuu Apu nIII fIs tuu kI nu wu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IchI ngu fu tInu mu fI nee tsI pIy shIng tsu
tfu ngu unoo tsI.
Ashiri na kamanchintspa yuwaa
Apan!! Mysisee shaniyshisheem
kamachtarangu anootsi
23
1
ApunII Tuu fu shI pu nI My sI see
tfu ngI yu,
2
Nu sIyuu kumuch tu chInts pu yuw zuf
wunu sI fI mIsh shu nIyshIsheem Ipus chIs
unoo tsI. SIysu wushu nund ungIf tu muum
nuwuum shu nIy kus, unoo zuf su mung-
tsu, Apu nIIeem shu nIyshInI tus. ShIy-
shu, My sI see, nuwuu kukI IsfueI chI chee
tpu tsI IchI ngu fu kumu nIng chu, ApunII
tfu ngI yu.
3
Anu mun shu, ApunII tfu ngI yu, SIy
mInum mutu yu fu zufI tufu wuz tung tsu.
Itufu, tsI mbun mutuy ku chu zuf subu dush
sIy puk chI yum muu cheetsI tufu wuz tu-
fInts pu. Subu dush zufI kIz puf wunu sI fI-
mIsh kunu ssIsh tuu chI yu. Anush zuf shu-
nIy kus, nuwuu Apu nIIeetsI ungIf tung tsu.
Yupu mu su ju tuu fus zuf tutsum ku chI yu,
unush kunu sung tsu. Nuwuu ungIf tung-
tsu, tfu ngI yu Apu nIII.
4
MI shut, ApunII My sI see tfu ngI yu.
ZufI sIyuum kIz puf wunu sI fI tuuf chu.
Anush zuf sIy IchI ngu fus nuwuu Apu-
nIIeetsI Tuu fu shI pu nee tsI ungIf tu muum
wushu nund shu nI yung tsu.
5
Musuch kunee sIch yuku chu, tsup shu
mInum tu fI nI yuk chu, zuf shu 14 tupI tu-
fu nIIu, unush shu nI yung tsu. Nuw sIyuu
sIf tumu IjIp tosh wutsu pun tushI tu ngu fu-
ngI unoo chI nu muum shIng tsu.

Pu tum shu zuf kIn sIsh punguu ndu tput-


tu fu unoo kutu ngu muum chtung tsu. Zuf
sIetImu fI kutung kus kchI ngu ntsu. Nuw
sIyuu IjIp tosh tsup tushI tu ngu fu ngI unoo
ndu mbI zu muu mu, tunu.
7
Zuf mInum tu-
fI nI wushu nund shu nIy fus, nuwuu tsI mu fI
ungIf tu ngu ndu mu. Anush zuf tufu wuz tu-
ApunII KumuchtumufInI19, 23
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
163
fInts pu.
8
Anu mun shu, 7 zuf muu fum chus,
sIysu wuku fuu, opee juu, kufu pu nuuts tum
puchu yu fus, nuwuum muchIng tsu. Zuf
sIetI fI nI, yuwush kuchIng ku chu unush shu
shunIyeefus, nuwuu ungIf tung tsu. Anush
zuf tpu tsI fIsh puk chI yum tufu wuz tu fu sI nu-
pu. AshI fI shIy shu tpu tsI fee tsIsh kumu-
nIng chu, ApunII My sI see tfu ngI yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IsfueI chI chee tupu chI ndu yu nIII, unoom
mbI zu fInts pu tu, ufu tu mu fI nee 7 zuf
shu mbutshI sheem wuyung tsu, tfu ngu
unoo tsI.
Ashiri na kamanchintspa yuwaa Apan!!;
Tatsumareetsis tiriku chtaru kayanakchu,
anoo nuwaam shambatamaam
yushindangtsa, trangu anootsi
9
ApunII Tuu fu shI pun tfu ngI yu My sI-
seetsI,
10
ShIy IsfueI chI chee kumu nIng chu,
Nuw Kunuu nuu tsup sIyuum punu chInts pu,
tfu ngI nu. AshI fI yu, unush tsup tuuk chus,
tutsu mu fee tsIs pusu yu fus, yuw Ich tu ku-
chu fI pusuk chIs unoo kumu fI yu fus nuwup
pungI yushI ndung tsu. Sheef us, upunII pu-
neem ufku fI pu nung chu.
11
Kunu ssIsh zuf
tushIy fum chu, putum upunII pun shu ufkuf
kumu fI muu uwIsh yyu fu, wuf ItsIfeefu,
nuwuu Apu nIIeetsI, Wup pu fee, tchI yu,
Anoo puk chu fI, nuw shu mungI kIs sIyuu
nup chI ntsu, tunu, tfu ngI yu Apu nIII.
12
AshI fI unshuf tu tum zuf mInum tum opee-
ju kufu pun yuw mInu mu fI musuch tuufu,
wngu yuf ndu nu fI unoo yushI ndung-
tsu. Sheef us, puchu yu fus, muchIng tsu.
Ash ku chus, nuw shu sIyuu kIs nup chI mu.
13
MI shut, wusI puf tIfIk Ipun pu nuf kIIo
unu mun chuw pI kIz puf wunu sI fI wuyu-
ngun pu sImu yushI ndung tum tsu, AshI fI
upunII pun shu ufkuf nuwush sumI unoo
much chI yu. Anoo much ku chu, nuwuum
kIz puf kzumu. Anu mun shu vInu mInum
IIto fu yushI nduch tum pu. AshIp un upunII-
pun ufkuf vInoo yyu fu, nuwu nung
sumI tuchu much pu, tfu ngI yu Apu nIII.
14
Ndu tu mu tIfI koo wunus kunees chee
pusu muu nuwush pungI yushI ndu chus,
unoo ktu ngInts pu. Punguum tIfI ku wunus
kunee sIch pu tInu muu unoo ktu ngInts-
pu. K'pIchImuutstum ktu ngInts pu. An
wutu chu nuw kumuch tu mu fI ufu tu mu fI
puyu muu mu. Ipu feets tum tIs tuyus pu-
tung tsu. Ipu fee tsIs yup tuu ku chIs umb
pIy shI ngInts, tng chu, Apu nIII My sI see
tfu ngI yu. AshI fI My sIs shu unoo Apu-
nIIee kuk IchI ngu fu IsfueI chI chee tpu tsI
kumu nI fu ngI yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu ApunII,
Tutsu mu fIs tIfIk kuyu nuk chu, Ich tu fu
pusu yu fus, nuwuum wuyung tsu shu-
mbutshI shee mu, tfu ngu unoo tsI.
Ashiri na kamanchintspa yuwaa 50
maatsi tushiyramchu, shambatshishee
wayarangana anootsi
15
ApunII yusuf mInoots shu kumuch-
tu ku tfu ngI tum tu, Zuf yuwush tIfI koo
wuyu kIs unoo zufee tchIng tsu. Nupu:
kunu ssIsh zufee nuwuum tIfI koo wuyu-
chus, un zuf tushI yu fu, putuum 7 sImu nuu
tchIng tsu.
1
Anu mund zuf putuum shu
50 zuf Izuu fu tushIy chI yu. Anshu fI shu
zuf nuwuum tIfI ku fee tsIs yuw kunee-
sIch pusu fu ngIs unoo wuyu ngu ndu mu.
17
AshI fI sIysu tIfI koo wusI puf uchu kIIo
kIz puf wunu sI fI yyu fus, tsI mbun punguu
tpu tu mum shI put wunu sI fI fI ptu tung tsu.
Sheef us, punguu museefus, nuwush
pungI yushI ndung tsu. An pung nuwuu-
mu tuchtu muu mu.
18
Punguu 2, mIshu
opee juu upupchIf 7 wIp wushu nund
ushIp yushI ndung tsu. Opeej yuw mInum
musuch tuufu unu wunu sI fI ndu wungu-
yuu yushI ndung tsu. MInum wukuf wIp
upup chI fI, unu mun shu tsI mbun upupchIf
wuchIn opeej, muchI muum tutsu moo fu
nuwush pungI yushI ndung tum tsu. Anoo
tIfIk pu, vInup tu tum wushu nund nuwuum
yushI ndu yu fus wuyung tsu. Anoo nuwuum
muchIng tsu. Ash ku chus, nuwuum kIz puf
wunu sIf kzum pchu zu chI yu. Nuw shu
mungI ksu chI nu, tfu ngI yu Apu nIII.
19
MI shut, mInum chI poo nuwuum
muchIng tum tsu. Anu mun nuw sIyuu
mungIs yuf chI mu. MI shut, tsI mbun wIp
upupchIf opee ju fIs, yuw mInum musuch
tuufu unu, muchIng tum tsu. Anu mun
nuw sIyuu mungee ts Is yufkuchu fI,
ApunII KumuchtumufInI23
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
164
tutsu yuchshu pu fI nu.
20
AshI fI upunII-
pun shu pungu pu yuw Ich tu fI kuyu nu yu-
fu tIfI koo pusu fu ngIs unpu tu fI yyu fu,
wuf ItsIfeefu, nuwuum ungIf tu chI yu.
Anu mun shu tsI mbu nu fI opee juu putu-
yu fu, pungu pu, tIfIk pu wushu nund
nuwuum much chI yu. Ash ku chu, nuw shu
sIyuu mupIych tI nu. Anoo Iwuts pu yu fu,
upunII pun shu wIpu put IchI ngu fu sIn unoo
kutung chI nIII nu yu.
21
AshI fI unu fI tum
zuf sIy wushu nund shunIyeefus, nuwuu
ungIf tu ngu ndu mu. MI shut, unush zuf
mInum tI yum tputs tufu wuz tu fu sI nu-
pu. An wutu chu ApunII ufu puyu muum
kumuch tu fu ngu unu, tpu tsee tng chu.
AshI fI sIysu Ipu fee tsIs unoo tuyus pu-
tung tsu. SIy yupu mu su ju tuu kum chus
unshu tum, ufu Ipu fee tsIs tuyus pu tu kus
tuung tsu, tchu Apu nIII, tng chu.
22
MI shut, ApunII shu sIyuu utIyu, AshI fI
sIy tIfI ku fee tsIs, ndun tuu tI ushI fu sebuu-
duu, pusu muum Iwu pu yu fus, yusuf mzuf-
pIsh kunupeefush, yuwuu chu pu nguw
kusu fu ngIsh unoo yufInts pu. PukI feem
tpu tsI Izuu fu ksung chu, mIshu yuw ufu-
pIch tputs muzuf ndu neew tuu ku nu unoo-
mu. Nuw Apu nIII sIyuu utInu, tchu Apu-
nIII, tng chu, ApunII My sI see tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu sIn-
cuen tush zufI shu mbutshI shI fI nI tuuk chu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa wakaraa wits tiruchimaam
shambatshisheem wayarangana anootsi
23
MI shut, ApunII Tuu fu shI pu nI My sI-
see tfu ngI yu.
24
Ash chI fI shIy shu IsfueI-
chI chee kumu nIng chu, Tsup kunee sIch
yuk chu, sIe tIsh tsupI unush zuf kunu su-
ngInts. Wuku fush wIts puu puu tyu fus,
wushu nund shu nIy fus, nuwuu ungIf-
tung tsu.
25
Nuwuu chI nu muum mInum
wuku fuu muchIng tsu. Nuwuu wup pu fee
tngu ndu mu. Anush zuf tufuwztu fInts-
pu, tchu ApunII sIyuu tsI, tng chu,
ApunII tfu ngI yu My sI seetsI.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu shu-
mbutshI shee wuku fuu wIts puu puu
tmuum wuyu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiri na kamanchima yuwash zar
Apan!! tputsee yutaritshishirini
tachingchima, trangu anootsi
2
ApunII My sI see tfu ngI yu,
27
Zuf
chung muu fum chu, unshuf tu tum tsup,
nInguch tsI mbun mutu yu fu tsup, nuw
sIyuu yutu fIt shI shI fee tsIs tuchIng chI mu.
SIysu unush zuf mInum tI yum kutu ngInts-
pu. IchI ngu fus, wushu nund shu nIy fus,
chI nee ts Is muchIng tsu nuwuu mu.
28
MInum tI yum tputs tufu wuz tu fu sI nu pu.
Nuw sIyuu yutu fIt shI shI fI nee ts Is tuchIng-
pI tInu. ApunII pun shu ufkuf nuwuu
tususeefu, sIyu mund yutu fIt shI shI fIs
mush chI yu.
29
Anush zuf tputs kutung tu-
pu. Tputs kutu ngu chu, sIysu unoo tpu tsee
Izuu fu tushI tu ngung tsu. Yuwush tuu kIs
unush yuk tuf shIs zup shI tuu tI un tputs
kunu pu fu tuut pu. Izuu fu mupIyng tsu,
tunu.
30
MI shut, tputs unush zuf puk chI-
tuu tufu wuz tu kchu, nuw shu wunee yu-
fu fI, ufup kupeet chI mu. Ndun shu pu fee
unoo tputs put ssu.
31
AshI fu chu, nuw
sIyuu utu shI nu, MInum tI yum tputs
tufu wuz tu fu sI nu pu. An wutu chu nuw
kumuch tu mu fI yuw uwu mu fI kusIy fu
unu. An tsI yu tsIs ufu tu mu fI tuu chI yu.
SIysu Ipu fee wuuts tum tIs tuyus pu tung tsu
yupu mu su ju tuu kum chIs unshu tum tu.
32
An wutu chu sIyuum mInum zuf kunu-
sIs sheem, mIshu unshu tum mungung-
tum tsu, kutu ngInts pu. Kutu ngu muum
kusu yu fus, zuf tupI tu fum chu, psuun
mungu muum chtu yu fus, tufu sI yu fus,
wuzu fun zuf tupI yu fus, yusuf mIshu tupI-
tu fum chu, unush zuf ksung tsu. Sheef us,
kutu ngu muum wufI tu fI yu, Apu nIII My sI-
see tfu ngI yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu ApunII
tpu tsee yutu fIt shI shI fI nI yuf chI mu tfu-
ngu unoo tsI.
Ashiri na kamanchintspa yuwaa
Israe!chich masharpa tambtayarusin
shambatshisheem wayarangana anootsi
33
ApunII My sI see tfu ngI yu,
34
IsfueI-
chI chee kumu nIng chu, Zuf yutu fIt shI-
shee yufu muum tushI yu fu, unshuf tu tum
ApunII KumuchtumufInI23
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
165
tsup, zuf kIn sIsh yusuf shu nI yu ngInts.
Mushuf pu tumb tu yu fus, tsI mbun mutu-
yu fu zuf shunIyeefus, nuwuu Apu nIIeetsI
chI nu muum ungIf tung tsu.
35
Yuwush zuf
shu nIy muum tutsum ku chu, shunIyeefus,
nuwuu tsI mu fI ungIf tung tsu. Anush zuf
tputs muu cheetsI puk chI yum tufu wuz-
tu fu sI nu pu.
3
TsI mbun mutu yu fu zufI
nuwuum Apu nIIeemI wuku fuu, mIshu
opee ju kufu pu nu IchI ngu fu zuf much-
tu, much tu, shIng tsu. TuchIp ufung tuch
mutu yu fu zuf Iwuts pu kchus, IchI ngu fus
wushu nund shunIyeefus, mungIs kIs
shu mbu tung tsu. ChI nu zee much ku chus,
nuwuum Apu nIIeemI muchIng tsu. Anush
zuf tputs tufu wuz tu fu sI nu pu, tfu ngI yu
Apu nIII.
37
Nu shu nIy shI 7 kuchI ngu muum
ApunII wuyu fu ngu unoo kumun chInts pu.
An zuf wutu chu zufum pu tu fI nuw Apu-
nIII sIyuu tfu ngI unu. Zuf tutsum ku chu,
sIysu ufu shu nI yung tsu nuwu pu Ipu nu-
muu mu. Yuwu fI nuw sIyuu kumuch tu fu-
ngI unufI nuwuum chI nu zee puchu muum
ufu yushI ndung tsu. MI shut, upunII pun
kutu ngu muum tIfI koo, sebuu duu, wunu-
see, vInoo nuwush pungI yushI ndung-
tsu, tfu ngI yu Apu nIII.
38
MI shut, zuf
tutsum ku chu unush zufee kunu su muum
wuyung tsu. Kunu ssIsh zuf tutsum ku chu,
nuwush pungI muu chI yushI ndung tsu
yuw nuw sIyuu yushI ndung tsu tfu ngI
unu fI tum tu. MI shut, tputs ufu ngI nu shu
yushI ndu muum zund ku, wuunI wunu-
see yushI ndu chI yu, ApunII tfu ngI yu
My sI seetsI.
39
MI shut, ApunII My sI seetsI tfu ngI-
tum tu. TIfI ku fee tsIs kunee sIch kuyun
pusu fum chus, tsup nue vIsh, zuf kIn sIsh,
unush zuf tutsum ku chu, tumb tu yu fus,
7 zuf nuwuum shu mbu tung tsu. Anush-
shu mungIs kIs nuwuu ungIf tut ssu. Zuf
shu mbutshI sheem chtuk chus, puk chI yum
tufu wuz tu fInts pu. Zuf shu mbutshI shI
ItupshI ngu fum chus, unshu tum tufu-
wuz tu fInts tum pu.
40
Zuf Ich tu fu yuk chu
unush IchI ngu fu tputs wunu see kIz puf
wunu sI fI yuchI nIIIn pu. YufIn put tumb-
tung tsu. Mushuf tuwu pI mush put wunu-
sI fI tum tumb tu muu mu. Tumbtuyufus,
tsI mbun zuf mutu yu fu tumbu fI shIs
tng tsu. MI shut, kIs shu nIy kus, nuwuu
Apu nIIeetsI ungIf tung tsu, tfu ngI yu
Apu nIII.
41
IchI ngu fu musuch tsup sIe-
tIsh IchI ngu fus sIy nuwuu Apu nIIeetsI
wunu sI fImshI fI shu mbu tung tsu tsI mbun
mutu yu fu zufI. Yuwuu nuw zufee wuyu-
fu ngI unoo sIysu Ipu fee tsIs kumu nIng tsu
ufu tu mu fI puyu muu mu.
42
AshI fI sIy
IsfueI chI chIs nIIuf tu fu ngIs unIs, sIyuu
nuw utu shI nu, Mushuf pu tumb tu yu-
fus, zuf 7 IchI ngu fus unshu fI tuung tsu.
43
SIyu chIch nIIu fu nuf zup shI tuu unoo
chI nu chI nIIIn pu yuwuu nuw IjIp tosh tsup
sIyuu tushI tu ngu fu ngI unoo ndu mbI zu-
muu mu. Anpuf sIy tumb tu yu fus, tuuf
ushI fu ngIs unoo tsI. AshI fu chu, unoo
mbIztu pu utufI, nu nuw Apu nIII mushuf-
pu tuu muum kumuch tu fu ngI nu, tfu ngI-
yu Apu nIII My sI seetsI.
44
AshI fI My sIs shu unoo IchI ngu fu
IsfueI chI chee tputs kumu nI fu ngI yu Apu-
nIIee kuku. Yuwuu wuunu ApunII Tuu fu-
shI pun zufee kunu sIs sheem wuyu fu ngu
unoo tsI, yuwush tsI mbun mutu yu fu
shu mbutshIsh tutsum ku chu unshu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
shu mbutshI sheem IchI ngu fu wuyung tsu
tfu ngu unoo tsI.
]AshI fI yu, nuw My sIsI: wup pu fee,
utInu sIyuu tsI. Nu kumu nee nu yuwuu
ApunII kumuchtufungu unoo tsI.|
ApuII kumuchtumufInI23
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
166
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa apan!!panee urkar Apan!!
kapung chinarangu anootsi

22
AshI fI yu, ApunII My sI suu
kumuch tu fu ngI yu.
23
Kumuch tu ku:
ShIy shut My sI suu, Aufo nuu wIpup tuf
ush pu fI kumu nIng chu, IsfueI chI cheem
tpu tsee nuwuum mush kus, wunu sI fI fI
tsI yu tung tsu.

24
ApunII sIyuu kupung chI nu ku, wIz-
pu fI fee mu nI punu ku, ksut kI yu.

25
ApunII sIyuu ksupu nup kI yu.
Israe!chich tputs masatarangana
Yuwaa Israe!chich apusash masaru taarangana anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


My sI su fI nI unoo kIfu ku yundu fu ngI yu. ApunII wIf kuf IsfueI chIch upu sush musu fu tuu fu ngu-
nu unoo kumun kI yu, IsfueI chIch tputs sIf tumu tfu ngu nu yu. Itufu, nut shu ushpu tum tputs,

NItuu tI My sI su fI nee ju yundu fu ng? utu nu yu. Tputs zupun chu wushu nund yundu fu ngu nu,
tssIn chu. AtI tuu teesInu yu, In zufu mu fI Apu nIII fIt chu kuku.

Chakaama yandarang?
My sI su fI nI IsfueI chI cheem yundu fu ngI yu. ApunII IsfueI chI chee tputs, Nuw kIz puf ksut kI nu
tu unoo yusu muum, mIshu ApunII: Nuw My sI suu kufu kuum nu fu ngI nu tu unoots tum yusu-
muum, mIshu IsfueI chIch tputs nuwuu ngut ku sIn, nuw shu kIz puf wunI chI mu, tu unoots tum
yusu muum My sI su fI nee kumuch tu yu fu yundu fu ngI yu.

Mayaamaja yandarang?
IsfueI chIch tputs muchee SInu yu kusu yu fu sIn, Kunuu nup tsup nuu mu nI utI tuut ssIn, Itufu Apu-
nIIeetsI kuk kupung ngu tu fu ng sIn, ApunII shu upu sup musu fu tuu muum zungu nI fu ngI yu.
Anush upu sup musu fu tuu fu ng sIn, mung' kupung muntsu fu ngu sIn, IjIp to nguz tsup zundu fu ngu-
nu yu. ApunII, Kunuu nup tsup muchInts pu, unush kIs tuut ssu, tfu ngI tuu, tputs shu, Wuts tu, unush
pshtu muum zund kee zI nI, tfu ngu nu yu. AshI fu chu, ApunII shu, SIy pshtu chee zIs, ndu mbu fI. NIshu-
fI 40 musuch musu fus tuut ssu, tfu ngI yu. Yutu fIt tuu fu ngI tuut ssIn, ushI fI tuu ApunII ufu ksu tu fu ngI-
yu. ApunII, Nuw sIyuu kIz puf chI nu kI nu, nuw sIyuu wunu sIf Istu pI utInu, tfu ngI yu. Tpu tsee yutu-
fIt shI shI fI nee tsI nI tuchI ngu fu ngI tuu, ushI fI tuu tputs shu Apu nIII mun mung' ndu tutu fu ngu nu yu.
ApunII IsfueI chIch pu tu tususeefu tsI yu tu muum xupoo fu ngu, My sI seetsIm shu wum kuf tumu pu fI
ushI fu tususeefu tsI yu tu fu ngI yu. My sIs ndu sumbuy tu fu ngI yu. Ufu IsfueI chI chee tpu tsI nupu fu ngI yu.
MI shut, ufu Apu nIIee mushu fu ngI yu IsfueI chI chee mu. MI shut, wunu sIf tuu muum ymu ndu fu ngI yu.

Mayaatseeja kamanik?
Musufu tuufungunu 1.110.10:IsfueIchIch tputs muchIsh SInuyush tuufungusIn,
MysIsufInI tputsee sufoo IchIngufu tuyundufungIyu. Anshutum shumbutshIsheem
ItupshIfungunu. Anumunshu, muuchee yufeefsIn, yusuf ufungeem nuutufungunuyu.
Musufu tuufungunu 10.1121.20: SheefsIn, yusuf Kunuunup tsup nuutufungunuyu.
ApunIIshu, Pshtungtsu, utItuu, tputs kupungufI ngutufungunuyu. Anumund ApunII
tputsee wuneefungu, upusush musufu 40 musuch tuufungunuyu.
Musufu tuufungunu 21.2136.13:ApusufI tuufusIn, wuchInunund yuw ngutufungunu un
IchIngufusIn tsIpufungunu. TsIpuyufusIn, nIIufunufshItIsIn Oftugumun wIng zuf yuku
umb tsup wumufI kusIfsIn, tuufungunuyu. Itufu, Mowubshuch tputs ufkuf kupung
punIfungu, BuIumuu tputs sufu IsfueIchIchee tputs tuyutufItumuum kumuchtufungIyu.
BuIumshu, TuyutufIteeyI utItuu, kupung yuchufungItuu, ushIfItuu ApunII
tuxufufungIyu. Anumunshu, MysIsufIn Josueyuu Ipusufungu, kufukuum nufungIyu.
Israe!chich apusash masaru taarangana anoo kamankiya
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
167
MI shut, wuu nuu tsI wunu sI fImshI fI nI
sIyuum tuyu mu nduk tum tu.

2
ApunII sIyuu chI num pu tu fI nupku,
tupu chI ndu kI yu.
SIyuum mupIy mush punu chI yu.
tng tsu, tfu ngI yu.
27
Amb nuwu mun sufI IsfueI chI cheem
tsI yut ku sIn, ntu ngut ush chI nIIIn pu.
Amb tk chu sIn, nuw shu unshu cheem
tputs kupung Istu chI mu, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
My sI sush tsI yut ssee kumuch tu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Apan!!eem shaniyshisheem
panguyarusin, anush Apan!!sha
wizpuree zanganirangu anootsi
9
15
Anpuf zuf Apu nIIeem pung'
shu nI yu muum pungu muum Iwu pu-
fu ngu sIn, unush shu msus puntsu tu fu ngu
pungu see yumbu tu fu ngI yu. Pungu sush
tupee fu ngu, msus sumus ushI fu tuwu sI-
nee fu ngI yu.
1
AmbI fI ushIsh tuf ushku,
IchI ngu fu zuf tuu fu ngI yu. Kus chI fI tum
Apu nIIIsh pung' msu spu yumbu tu fu ngI-
yu. Itufu, psuu nu mu fI msus pungu sIsh
yumbu tu fu ngu, sumus tumu pu fI ushI fu
'sIneefungIyu.
17
AshI fum chu, wuunu
ApunII IsfueI chI chee kumuch tu fu ngI yu
msus ushI fu unoo tuchI tu muu mu. Msus shu
kfI fI tu fuu ushku, IsfueI chIch shu tputs
umbI tum tuchI tu fu ngu nu yu. Itufu, yuwush
msus zunuy kum chu unshu tum tputs shI tI-
sIn tuchI tu fu sIn tumb tu tu, tumb tu tu shI tun
ushI fu ngu nu yu.
18
Yuwush msus kfI fI tu-
fuu ush ku chu unush muu chI fI tuu, wutu-
mbu feets tum tupu feef sIn, yupI tum msus
nuuku umbI tum tuchI tu fu nu yu, Itufu,
yuwush msus yusuf kufu wu tu fuu ush ku-
chu unush wutu mbu feem wuyu tuf tu tuu
ush tu fu nu yu. Msus pungu sI mun wunu pIsh
Iwuz kufu wu tu fuu ush kum chu, uwshtI sIn
tumb tu yu much ush tu fI tu mu nu yu.
19
Msus
unshu fI shu tuu fu tu fu wu Apu nIIush pung'
zupun tuu zuf tushIy fu ngu, ush tuu IsfueI-
chIch shu unshu fI msu seem kutu tu fu nu yu.
Amb ushI fu ng sIn, Apu nIIee kumuch tu mu-
fI nI Izuu fu puyu fu ngu nu yu.
20
Itufu, msus
mIkee fu kfI fI tu fuu ush ku chu, uwshtI-
sIn unshu fI tum tuchI tu fu nu yu. Yuwush
yusuf msus kufuw kum chu, unshuf tu tum
kutu fu nu yu. Amb ushI fu, ApunII tpu tsee
msu sIsh tuchI tu muum kumuch tu fu ngI yu.
21
Ashpu tum msus psuu nu mu fI kufuw tu fI-
yu. Itufu, kus chIf shu msus yusuf yuwuf-
shu kfIm ush tu fI yu. AshI fI yu uwshtI sIn
IsfueI chIch mInu mu fI psuu nu mu fI tum
kunu su fu ngu nu yu. Sheefu, putu fI shu
msus yuwuf kfI fI tu fuu ush ku chu, unu chu
yusuf ngoo tsIp nuu muum chIy zuf tu tu tu-
fuu ush tu fu nu yu.
22
Wundu yu msus unshu fI
tuu fu tu fu wu, tsI mbu nu zuf, ndun tuu tI yu
ushI fu mInum tsup, ndun tuu tI yu ushI fu
mInum musuch ndu mus yuwuf kfku,
uwshtI sIn IsfueI chIch unshu fI tum tuuf ush-
tu fu nu yu. Anshu fI shu nee ush tu fu nu yu.
Itufu, msus yuwuf shu kfI fI tu fuu ush ku-
chu, uwshtI sIn umbI tum tuchI tu fu nu yu.
23
Wutum ApunII wuunu kumuch tu ku: Nee
kutu ngu ndu mu, tk chu, uwshtI sIn unu-
fI tum unshu fI kutu tu fu nu wu. Wundu yu
nuu ngInts, tk chI yu, uwshtI sIn unu fI tum
chIy zuf tu yu fu sIn tuchI tu fu nu yu. Apu nIIee
Musutufungunu6, 9
Apu nlleem pung' pungu muum
iwu pu ru ngu nu yu. (9.15)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
168
wumuch tush IchI ngu fu tumI nu fu ngu nu yu,
wutum ApunII My sI suu tpu tsee wuneeng-
chu, tfu ngu wu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
wIz pu fIf nee zungu nI fu ngu, msus sumus
tumu pu fI ushI fu tpu tsee Imu chI fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatsshat Israe!chich tputs
tsapoo machee kasarangusin,
piyamsha naatarangana anootsi
10
33
IsfueI chIch tputs SI nuy mund
much kyu fund sIn, tuchIp zuf
nuu yIn tu fu shIn ush ku sIn, Apu nIIee kujo-
nu fI nI yumu zuf sIn kukut ssIn ushI fu ngu-
nu yu.

Yupee ju tuu yum chIch? utu sIn,


ushI fu ngu nu yu.
34
UwshtI sIn ngoo tsIsh
nuu ush ku sIn, msus shu tpu tsI mun Iwuz
zufee kmu nu fu ngI yu. IchI ngu fu zuf
ushI fu ngI yu.
35
Ufu Apu nIIee wIz pu fIf nI
kujon tInu muu yusuf kuyu fu sIn, nuuk-
chu sIn, unush My sIs shu,
Apuu, shIy shu Iyuu yumu zung chu.
Nu Iyuu muchIng chu.
Sheefush, kundu fu fee tsIsh tpu chI-
ngu yu fush ksu ngI,
yuwu mund shI yuu nutsu ku nu
unu mu ndu,
tfu ngI yu.
3
Msus shu yusuf kufu wu tu fuu ushI fu-
ngu, kujo nee ts shu yusuf tsu push wuyu fu-
ngu nu yu. Sheef sIn, My sIs shu,
AshI fI nutu nuu Apuu, nIng tum
kunu pung chu.
IsfueI chI chee tputs ufu tu mu fI
ksu tung chu,
tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu, yuwuu
ApunII yusuf msu see IsfueI chI cheem
zungu nI fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na minootssha
kamanchintspa yuwaa Israe!chich
tputs Apan!!ee tamundarangusin,
mantsir tsiyatarangana anootsi
11
1
MInush shu zuf tuuf ush ku sIn,
IsfueI chIch tputs Apu nIIee yuw
zund ku nu un tsI yut ku sIn, NIsh kusu fu-
ngu nI, kIyung kuchIy kunI tuu ku nI yu.
Iyuum ApunII untuu tI Istu kee ju. Wuts-
tu yu, ntu ngut ushI fu ng sIn, ApunII shu
unoo muzI nu fu ngu, kupung tsI yun tu fu-
ngu, sumu see mIkee fu zungu nI fu ngI yu.
Sumus shu puntsu tu fu ngI yu yuwush IsfueI-
chIch ntu fu nu unshu.
2
Anshuch shI tI sIn
kupung punI fu ngu sIn,

Auy! My sI suu,
tpu chI ndu ngu ndu, tu ngut ushI fu ngu nu-
yu. My sIs shu, Apu nIIee mushu fu ngu,
Apuu, wuts tu. Tpu tsee nuyu nIng chu.
Mus wuneefInIIpu, tfu ngu, sumus-
shu mIkee fu, ztu zu tu fun ushI fu ngI yu.
3
AshI fu chu, unoo tsup suf Tube fu utu sIn
ysu mu fu ngu nu yu. Nee tsup ApunII
sumus pu tIfoo fu ngu utu sIn tfu ngu nu yu.
4
IsfueI chI chIsh tputs zupun mIn pI cheew-
pu tputs wushu nund yupu ndu yu fu sIn
tuu fu ngu nu. AnshI tI sIn tputs kutung tsI-
ngu zI mu fI chI nu fu ngu nu yu. Apu nIIee
yutu fI tum nu fu ngu nu yu.

Chuk zu Iyuum
wunu tsee tuu fI nu puz punu pu ndu? tfu-
ngu sIn, tmu fu fu ngu sIn, tunu fu ngu nu yu.
5

TumufInuufeeju IjIp tosh tsup kutu nguts


zupun tuu fu ng? IjIp tosh tsup kuyup chee
ngu tu nI kuwIp tI nI putu yu fu nI, zupun
kutu ngu fu ngu nI yu. IchI ngu foo kutu nguts
kutung tu fI nI yu. PIpI nu tum, sundI yuuts-
tum, puweefutum, sIpu chu tum, uju tum,
ushIp kutung ku nI kIs tuu fu ngu nI yu.

Itufu, nut shu

tumu ku nI yu? MufI zI mun


yuf pu nI shI nI puzut kI nI yu. Neets shut
kutu nguts suf mun ndu kutu ngu muum
yusu fu nI, tsu chI ku nI yu, tfu ngu nu yu.
7
Anshu mun kumuz wuch tumu tuf-
pu fI ushI fu psI yu fu wu, yusIn wush
tumu pu fI ushI fI tum tu.
8
Anoots shu tputs
yy chusIn, tshIysh tuyu fu sIn, tuxup tu-
tu fu nu yu. AshI fum chu sIn, shtu shIsh shu
pshtu yu fu sIn mus tu fu nu yu. MI shut,
punguuts tum tInu fu ngu nu yu.
9
Psuunshu
sIfIn kupung puntsu tu fu ngI yu. Anshuf-
tu tum kutu nguts mun puntsu tu fu ngI-
tum tu.
10
My sIs shu muzI nu fu ngI yu
yuwuu muu chI fIt IsfueI chIch kIyung
kuchIy ku sIn, pungu nung wushI tu ngush
tunu tun tu ngut ushI fu ngu nu unoo tsI.
ApunII shu unu mund kupung tsI yun-
tu fu ngI tum tu.
11
My sIs shu Apu nIIee
Musutufungunu9 11
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
169
mushu fu ngI yu

Muyuum shu Apuu,


shIy nuwuu tpu tsI feets tuu tIsh kIyung
yuchuk shu?

ShIy muyu mund nuwuu


umb ushI muum zunduk shu, nuwuu mu-
mu fI shu nee tputs IsfueI chI chee ksu-
tu muum kusukshu? Kupung tufu wuz
kusu fu ng shu wu.

Nuwu tuu tI ush pum


tputs tumuy cheezee?
12

Antuu tI nuw
Ipu fee tsInu wu?

Nuwshut puchIpeefI
yumu pee?

NIIu fuuts chu puchIpeefuch,


tIt ku fI mu nIch wuyu tu fu tuch chee?

Tumufeeju ushpu tputs yumu yu fu fI, yup


shuu nu zItu mI nuum tsu poo punu fu ngIsh
umb wuyu chee? PInu suk tu nu ushpu
tputs ksu tu muu mu.
13
Nuwu nguz punu-
pu sI ndu utu sIn, tputs zupun kus ku sIn,
Nuwuum wunuts punu ndu, kutung pu nI,
tunI chu, tu ngut ushIk sIn chu. Nuwshut

yup shI tu ju wunu tsee yy fu fI, Neewu,


ty chee?
14
AshI fI yu, nuw nu zunduk shI-
tu zI. Nuwuu mum shu tufu wuz kupung
pu nuk shu.

Nuwu tuu tI ushpu tputs


tumu yu fee zI ksut chee? Nuwuum mbum-
chu ksu tu muu mu.
15
Apuu, wundu yu
tufu wuz nuwuum ufu ngeem punu muum
zund kush, nuw zunduk shI tu zee. Ndu
ushIsh tu muum tsI pu mu fI tu nu tsI pu chI-
mu. TsI puk chI nuu feenu, ndu shu kIyung
kuchIy chInu, tfu ngI yu.
1
ApunII shu,
AshI fI, shIy shu My sI suu, tputs ush pu fI
IsfueI chIch yuwu nu ndu fI wuchIn kufu-
kuu unnu ndu fI 70 tputs kufuzeefush,
nuwush pungI tushu neengI. Nuwuum
unush kutu chI ndu mu.
17
Nuwshut unush
kufuweefufI, shI yu pu tsI yut chI nI pu.
Nuwuu nu kunI kufu kuum tum punuk-
chu fI, ufu shI yuum Ipun shIsh IsfueI-
chI cheem ksu tu muum tuu chI nIII nu yu.
Ndu shu shuu nI kIyung kuchIy kIsh ush-
tuch shu, ApunII tfu ngI yu.
18
Tfu ngu,
unu mun shu tpu tsee kumuch tu muum
My sIs pu yusuf tsI yu tu fu ngI yu. Nutu ush-
pu fI tputs wunu sIf yufu muum kumu nIng-
chu. Ashpu fIt ssIn mungoots tum yuf chI-
nIIIn pu. Sheef sIn, pu tum shu zuf wunu tsI
kutu ngu muum kus chI nIIIn pu. Wutum
mufI zI mun tunun tu ngut ushI fu ng sIn,

Chuk zu wunu tsee punu pu sI ndu? IjIp tosh


tuu fu ngu nI, unush kutu nguts zupun kIs
kutu ngu fu ngu nI yu, tfu ngu nu wu. Itufu,
nut shu nuw wunu tsee kutung shee mIs
zupun punu chI nu.
19
Ndu nutu mu fI zuf
wunu tsee kutu ngut ssu. IchI ngu fu zuf
putum, putum ush tut ssu.
20
MInum tsup
zufum pu tu fI kutu ngu chus, sIyuu tsI mu fI
wunuts kusIk chu, kutu ngu mu fIs shI pI pIs
shI tung chI yu. Izuu fu kunIz tsI mun suu-
nuu tsu ngu su mbut ssu, yuwu mund nuwuu
kusu muum zund kIs unu mu ndu yu. Wutum
IjIp tosh tsup shI tu ngu fu ngus, nuwuu,

Muyuum shtu ju ApunII Iyuu nIngeem


wuyu fu ng? tfung su wu. Wutum nuwuu nu
sIyuu Imuch kI nu wu, ApunII tchu, tng-
chu, tfu ngI yu My sI suu tsI.
21
My sIs shu,
Zufukshu. Itufu, Iyu shuch tputs zupun
wushu nund 600 mII tputs kumu zu nu ndu-
fI tuu fu nu yu. Itufu, shIy shut Iyuu tfung-
shu, Nuw sIyuum wunuts kutung shee mIs
zupun punu chInts pu. IchI ngu fu zuf, IchI-
ngu fI tum tsup kutu ngut ssu, tfung shu.
22
Itufu,

yup shu chI nuz opee ju, wuku fu


zupun tuufu? Musush kupu ngu mu shIsh
kuyu pIch zupun tuu tI yu kuwuk chu fI nI,
ushI fI tuu wundu fI pIsh tuch tum pu fee.

Tumufeeju ushpu mIch tpu tseets tutsu-


mooch? tfu ngI yu.
23
Itufu, ApunII shu,

Antuu tI yu nuw tpu tsee zI ndu ufu ush tu-


chI nu? K'keetsI tutsum chI mu. Nu nupu-
ngu ndu mu,

tumu pu fI yuw tyu nIII unoo


ndu nuw tutsum chI nu? ApunII tfu ngI yu.
AshI fI yu nu kumu nee nu yuwuu ApunII,
Wunu tsee punu chInts pu, tfu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
70 Israe!chicheem kurak Apan!!
waana wizpuree panarangu anootsi
24
My sIs shu IsfueI chI chee kumu nI-
fu ngI yu yuwuu ApunII tsI yu tu fu ngu
unoo tsI. Ash pu fI wuchI nuu kumu nI fu-
ngI yu. UwshtI sIn ush pu fI IsfueI chIch
wuchI nu nu ndu fI 70 kusu tu fu ng sIn,
shu nIyshIshIsh pungus kutuk sIn, shu nIy
ushI fu ngu nu yu.
25
ApunII shu unush msu-
sIsh kufu wu tu fuu ushI fu ngu, My sIs pu
tsI yu tu fu ngI yu. Wuu nuu wIz pu fee My-
sI suum punu fu ngu, unoo unchIch tum
tpu tseem 70 kufu kuum punu fu ngI yu.
Musutufungunu11
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
170
Sheefu, tputsee tutsI yuts tu yu fu, tputs shu
upunII pun tumu pu fee ushI fu sIn Apu-
nIIee kuk nutu mu su muum kumun kumun
ushI fu ngu nu yu. Anu mu nu fI shu, ufung
ApunII ndu shut unu mu shee k'kuzee
tsI yu tu muum tutsI yuts tu fu ngI yu.
2
MI-
shut, My sIs 70 kufu kuu Ipu su fu ngI tuu,
Itufu unchIch kufuk tsI mbu nu tum ndu
shu nIyshIshIp kusu fu ngu nu yu. AnshI tI-
sIn tputs sufu EIdud, Medud ushI fu sIn
wuun shu tu fI pung' tuuf ushI fu ngu nu-
yu. AshI fu ng tuut ssIn, unoom ApunII shu
wIz pu fI unush tputs tup shtu fu ngI tum tu.
AshI fu chu, upunII pun tumu pu fI ushI-
fItum sIn kIz pu fI tum wunu sIf pungush
tsI yu tu fu ngu nu yu.
27
AshI fI yu, nIIuf shu
unoo muzI nu fu ngu, My sI sup kumu nI tI
tu IfI pu fu ngI yu. Anush kusee fu, My sI-
suu kumun ku, EIdud, mIshu Medud ushI-
fu sIn mungu upunII pun tputs tumu pu fI
ushI fItum sIn wunu sIf pungush Apu nIIee
kuk tsI yu tee nIIIn pu, tfu ngI yu.
28
Anpuf
Josuey, Nomu fI nI wIp, kunu ngu sI mu nu
My sI suum Istum pu neem tuu fu ngI yu,
Anshut, Ichee, My sI suu, shIy shut wuts-
tu tngI, tfu ngI yu.
29
Itufu My sIs shu,
Josue yuu,

Muyuum shu shIy nuwuu


puchI nduk shu? WuunI IsfueI chIch tputs
ushpu fIt ssIn Apu nIIee wIz puf puyuptu-
msI nu utInu, tfu ngI yu.
30
My sIs,
mI shut wuchI nu nuf IchI ngu fu kufu kuw-
tum IsfueI chIch tputs pung peewu fI tum
kunu pu fu ngu nu yu.
AshI fI yu nu kumu nee nu yuwuu ApunII
wuunu wunee IsfueI chI cheem wuchI nu-
nuf IchI ngu foom zungu nI fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Apan!!
katamshee marshuchee zanganirangu
anoo kamanchintspa
31
ApunII shu kumbu su fush muf shu chee
kutu mIsh zungu nI fu ngI yu. Kumbu suf shu
kIz puf kumbus tu fu ngu zum zee tpu fu ngu-
yu fu, yup shu tputs tuu fu nu umb shut kutu-
mIsh muf shuch puntsu tu fu ngI yu. Anshut
kutu mIsh muf shuch zupun puntsu tu fu-
ngu, ush chI fI shu nee fu yuwush tuu fu nu
unush tutsI tu fu ngI yu. Tputs shu nupu fu ng-
sIn, mInum zuf wuzu fun nuu kIch unush
ush chI fI zumIz tutsI tu fu ngu, mInum tum
metof puk chIm shu pshu tu fu wu fI fI nI
tumu sI nIIee fu ngI yu.
32
Tputs shI tI sIn, muf-
shu chee kutu mIsh pufu ngu sIn, unu fI tum
zuf, psuun pu tu fI, IchI ngu fu zuf puchu-
fu ngu nu yu. Sheef sIn, zupun xunu tu fu-
ngu nu yu. Tputs mInum tI yum ndu pukIch
xunu tu fu ngu nu. Itufu IchI ngu fu sIn tputs
zupu nI fI tsI mbu nuu tune Iut yunu fu xunu-
tu fu ngu nu yu. Sheef sIn, zufeets shu mup zu-
pu nI utu sIn, tuuf shI shu fI mupu tu fu ngu nu-
yu.
33
AshI fI tputs wunu tsee mungu zupun
xunu tu fu ng sIn, ndu kutung ku sIn mungu-
tu fI shtI sIn Itsu nI fu ngu nu yu. Wunu tsee
kunI zI fu ng sIn, tsu cheef pu shtI sIn kutu-
ngu fu ngu nu yu. Anu mund shu ApunII shu
kIz puf tsI yun tu fu ngu, tpu tsee wunee fu-
ngu, zupun tsI pu fu ngu nu yu.
34
AshI fu-
chu, unoo tsup suf KIbfot-Hutuwu, utu sIn
ysu mu fu ngu nu yu. NIshu fI tsup tpu tsee
kutung tsI ngu zI mu fI chI nu ku nu unu mund
ApunII shu wunee yu nIII yu, utu sIn tfu ngu-
nu yu.
35
Tsup KIbfot-Hutuwumund, shI tu-
ngee fund sIn Juse fo tup shu tsup kuseef sIn,
unshu fI shu tuu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
muf shu chee kutu mIsh kumbu su fush
zupun zungu nI fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Mariy, mishat
Aaron ashirusin Mysisaa mantsir
tsiyatarangana anoo kamanchintspa
12
1
My sI su fIn shI tI nI IjIp to shchee
kIz wIzu nIIeem yumu fu ngI yu.
AshI fu chu, unu mund wIzuf shu MufIy,
zoonII tum Aufon My sI suu kupung tsI-
yun tu yu fu sIn, yuw zund ku nu un muntsIf
tsI yu tu fu ngu nu yu.
2

Antuu tI Apu nIIee


My sI suu tsIm tu ju chI nu fu ngu tsI yu tu fu-
ng? Ndu. ApunII Iyupu tsI yu tu muum tuu-
fI tum chu, tfu ngu sIn, ApunII shu yuwuu
ushIp muntsIf tsI yu tu fu ngu nu unoo
muzI nu fu ngI yu.
3
Itufu, kuupu My sI su-
mu fI kIz puf wunu sIf tuu fu ngI yu.

Chu ku-
ju wuupu wunu sI fImshI fI nI tutsu mooch?
MInum tI yum tsu puf nus shuch ushIm tputs
ndu nu fI mu nu.
4
AshI fu chu, ApunII shu
unu mund kupung tsI yun tu fu ngu, My-
sI suu, Aufo nuuts tum, mI shut MufI yuuts-
Musutufungunu11 , 12
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
171

D
12.7 Utu shu chee mu 3.2 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
tum, Nutu mIkeefus Apu nIIIsh pung'
shu nIyshIshush pshtu ngInts tfu ngu,
uwshtI sIn unu fI tum pshtu fu ngu nu yu.
5
AshI fI ApunII shu msu sIsh kufu wu fu ngu,
msus tuwup pungu sI mun puntsu tu fu ngI-
yu, Anush Aufo nuuts shu, MufIy pu tu fI
kufu zu fu ngI yu. MufIy shu wuyuchpu tu fI
tsI mbu nuf tI sIn pshtu fu ngu nu yu.

ApunII-
shu, Nuwuu kukI muzI nung tsu yuwuu tsI-
yut kI unoo tsI. Nuw upunII pun put ufkuf,
mI shut sIyup tu tum yuwu shu mu fI nuwuu
pumus ku chIs unshu mu fI tsI yu tuk su. MIf-
nI shu mu fI unput tputs nuw tsI yut kI nu.
7
Itufu, nuwuun pu tu shu tpu tsI fI My sIs-
put ndu umb ushI fu tsI yut kI nu. Anu mu fI
tpu tsI fI My sI su mu fI kIz puf chu wunu sI-
fI yu.
D
Nuwuu kupung chI nu kI yu, MI shut,
wuu mu fI kIz puf tuu kI yu.
8
Anpu tu mu fI
tpu tsI fIp tI kchI ptuf tI pumbeefunI, wunu-
sI fI tuu tsI fI, tsI yut kI nI yu. Uwshut nuwuu
Apu nIIeetsI kcheetsI fI tI pumu fI pukee fu
tsI yut kI yu. AshI fI,

muyuum shu sIy sut


unoo kusI yu fus, yuwshut zund kIs unshu
My sI see tpu tsI fee tsI muntsIf tsI yu tuk-
su? tfu ngI yu.
9
ApunII Aufo nuu mI shut
MufI yuuts tum kupung tsI yun tu yu fu,
yusuf wupI tum kfI fu ngI yu.
10
Msus shu
pungu see yuwuf wunIII tu tu fu ush ku chu,
MufIy shu ush chI fI tusI fI nI mzu pIn tu-
yu fu, tuchI ngu fu ngu, wunuts ush chI fI
mbuf sheem shu kInu fu ngI yu. Wuyuch-
shu Aufon wIzuf umb ushI fu ngu unoo
pufu nIIu, kupung punI fu ngI yu, wutum
tsu tu shIsh tutu ngu mush tsu tu fu ngu wu.
11
AshI fu chu, punI ku My sI suuts shu,
My sI suu Istu ngu ndu. Yuu nu mu ndu-
fI yutu fIt shI shI fI nI mIfoo sInII tuk puz
ushI fu ngu nI, unu mund ApunII shu Iyuu
wunee fu ngI yu,
12

Tumufee kuu pu nu
umbI nuu nutsIch ushI fu tuu chIch? Yutu-
fIt chu. NIIuf nIIuf tu ku chu fI tumu tuf pu fI
ushI fu tus tuchI ngu fu ngI yu, zoo nIIee
My sI see tfu ngI yu.
13
My sIs shu Apu-
nIIee mushu fu ngI yu, Apuu, muzI nun-
chu, shI yuu mush kI nu. ShIy nuu nutu fI
Izu fee tsI yufu ngI, tfu ngI yu.
14
ApunII-
shu, Ufu tputs wIpuu nutsu ku, wuchush
kuwuch ku chu, nIIuf shu kupung puzI ku,
ufu ngI fI xItut ushku 7 zuf puzIf tsI pu chu,
yusuf kus tu fI yu. AshI fI nuw shu umbI-
tum puz ush ku fI ush tu chI mu. Nutu mu su-
muum 7 zuf puzI ku chu pung suwu chI yu.
WuunI umbI fI tuuf ushku, mInum tumIng
tushIy fum chu, yusuf kus chI yu, ApunII
tfu ngI yu.
15
AshI fu chu, My sIs wIzu-
fee, zungu nI fu ngu, MufIy shu puzI ku
wuunI upu sup nuu tu fu ngI yu. AmbI fI shu
tuuf ushku, mInum tumIng tushIy fu-
ngI yu. Anshuch shI tI sIn tputs ndun tum
ufung nuuk sIn, unoo tsI fI shu kutuk sIn,
MufIy kusee mu su utu sIn, shu nee ushI-
fu ngu nu yu.
1
MufIy 7 zuf muu yu shI nu,
kusu fu much ushI fu ngI yu. Tputs IchI ngu-
fu sIn Juse fo tu mund tsup kyu fund sIn,
upu sup shu tsup Puf nup shu kuseef sIn
tuu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
MufI yu wunee fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Mysis
tiptsiree Kanaanaa tsap naramaam
zanganirangu anoo kamanchintspa
13
1-2
ApunII shu My sI suu kumuch-
tu fu ngI yu: My sI suu, shIy shut
tpu tsI fee tsIsh Kunuu nup tsup nufu muum
zungu nIng chu, wutum nuw unoo tsup
IsfueI chI cheem wutsu pun kusu fu ngI nu-
wu. AshI fI wuunI tsu poom nufu muum
nuu chI nIIIn pu. SIyuum, IsfueI chI chee mIs
unoo tsup punu chInts pu. My sI suu, tpu-
tsI fee tsIsh Ipuseefush, mIn chIch kufuk,
mIn chIch kufuk sheefush, yuwu nu ndu fI
kufuk tIp tsI fee ksu tu tu fu nIII nu unnu-
ndu fI zungu nIng chu, ApunII tfu ngI yu.
3
My sIs shu yuwuf tu tum ApunII kumuch-
tu ku tfuyu fu unu fI tum chI nu fu ngu, tIp-
tsI fee, IsfueI chI chee Ipuseefu mIn chIch
kufuk, mIn chIch kufuk sheefu, Puf nu-
mund tsup zungu nI fu ngI yu.
25
Nuu tu fu ng sIn, 12 tputs kufu ku nu-
ndu fI tsu poo Kunuu nuu nuf kut ssIn, 40
zuf umbI fI muuf shI nu yu.
2
Shee fund sIn,
wup tum tuuf shIp tum kunu pee fund-
sIn, yuwush My sIs zoonII pu Aufon pu,
Musutufungunu12 , 13
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
172
mIshut IsfueI chIch tum tputs zupun tuu-
fu nu unshu tum kusu fu ngu nu yu Pufnush
tsupu. Yuwu sh tum kungoo suf Kude su,
pufu ngu nu unshu tum tu. Ashpu fIt ssIn
kufuk yuwuu pukee shI nu nu unoo kumu-
nI fu ngu nu yu. Wunu seets tum unush tsup
yyu shI nu nu unoots tum ymu ndu fu ngu-
sIn,
27
wutu chu umbIch tsup yyu shI nI nI
unu tfu ngu sIn, My sI suuts tum, ShIy
Iyuu zungu nI fu ngush, Iy shut umb tsup
nuu tu fu ngu nI, muu chI zupun kutung tsI-
tum tuu fI yu. Wuku fu tum mImIf, kIndu-
fu tum kung ushI fu nuun tu ngu tu pufu ngI-
nI yu. Antuu tI ngIch kee zI nee. Zufum pu-
tu fI umb tsup muu chI zupun chu kutu-
nguts tuufu pukee shI nI nI. Nu Nupu nIIu,
wutu chu umbIch tsup muu chI wunu sI yu,
tfu ngu nu yu.
28
Itufu, Kunuun shuch shI-
tI sIn tputs kIz pu fI nu ndu fI tuu fu nu yu.
Yuk tu fIn shI tI nI kupung tum tu. Wuu-
nuu tsI wutsu pun wunu sIf putu mbIch pu
ush chI fI yukut kmu nuf sIn tuu fu nu yu.
MI shut, Anu ku fIn chI cheets tum tputs
unush tuu fu sIn pufu ngI nI yu. UwshtI sIn
wunuts kupu ngu wuzu fu neew tuu fu nu-
yu.
29
Amu Iek shuch shu tputs zupu nI tum
wushu nund yupu tuf sIn, Negueb shuchput,
HItIt shu ch tum, Jebu sewshuch tum,
Amof fewshuch tum muchIp tsup tuu ku nu
un tum sIn, Kunuun shuch tum mus kupu-
ngu mu shI nung ufu ngeem wutu ndu fum
ksut ku sIn tuu ku nu. An tum sIn tuu fu nu yu.
Oftu gu mun tum wIng Kunuun shuch tum
tputs tuu fu nu yu, tfu ngu sIn, kupung
punI fu ngu sIn, punIf put My sI suu
kumun ku sIn, zumum tu ngut ushI fu ngu nu-
yu. Itufu My sIs shu mungu muzI nu zI nuw
ushI fu ngI yu.
30
Tpun tuk sIn tfu ngI tuut-
ssIn, KuIe bu mu fI shu yuwuu tputs My sI-
suu zumum tu fu nu unoo tsI yut ku tfu ngI-
yu. Wuupu zumu ngInts. Pzuyu. Ash tuu
pshtu yu fu nI, puchu yu nI. SheefunI,
wutsu pu nee Itu tsee nI.

Muyuum shI tu-


ju mungu tIch punI kuch zumum tu ngut
ush tu chIch? wutum ApunII Iyuu ksu-
tu fu wu.

Tumufeeju ndu kusI chIch?


tfu ngI yu.
31
KuIeb tfu ngI tuu, ushI fI tuu
wIpu nu shtI sIn yuwu pu tsu poo nufeeshI-
nu nu unshI tI sIn, NdunI.

Tumufee chIy
unshu chee tputs kusI chIch? Anshuch
tputs kIz pu feew sIn chu. Iyu shuchpu tputs
wufI tu fu zI nIII nu ju,
32
tfu ngu sIn, tputs
IchI ngu fu sIn yuw tsu poo pukee shI nu nu
unIn mungu tu fI shtI sIn zupun ngI cheef sIn
IsfueI chI chee tputs tpux tu pu nI, utu sIn,
Anshuch tputs kIz pu feew sIn chu. Anush
tsup kuseefunI, nup ku nI, tputs mung
yutu fI tu nund pufu ngI nI yu. Wuun pu tu tIn
kIs puchu ku nu yu. Anshuch tputs wunuts
kupu ngu nu ndu fI tuu fu nu yu.

Antuu-
tI nuw ush chee wu tputs putu fee zI?
33
Wumu fIt ssIn Iyush chee tputs wunuts
kusIk sIf nu yu. Anu ku fIn chI cheets tum
tputs unush pufu ngI tu mu nI yu. Iy shut
unush kusu fu ngu nI, unnung wutsI fI
kyu mu fu ngu nI, Iyupu nutsI nI tchku nI,
Iy shut ush cheewshItI nI pchI chI nI puk-
cheewshItI nI yu. AshI fu chu, uwshtI sIn
Iyuu nutsI nI puk chee wu tsI nI kIs nupu fu-
ngu nu yu, punIk sIn tfu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu My-
sIsI tIp tsIf Kunuu nup tsup nufeeshI nu sIn,
My sI suuts shu kumu nI fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatsshat Israe!chich
Apan!!ee kamachtamarini ngatarangana
anootssha kamanchintspa
14
1
Anu fI tum psuun, IsfueI chIch shI-
tI sIn IchI ngu fu sIn tputs kupung
punI fu ngu sIn, tunuk sIn zumu ngu fu ngu-
nu yu.
2
AshI fu ng sIn, yuwshut zund ku nu
unshut My sI suu, Aufo nuuts tum muntsIf-
shu IchI ngu fu sIn tputs tsI yu tu fu ngu nu yu.

Tumushtuju ndu IjIp to shu fI tsup tsI pu-


fu ngI nI? AmbI fI tu nuu fI tsI pu fu ngu nI,
ushI fee ju nIng shu upu sup shu tsup kIyung
kuchIyeefuch tsI pu chIch, tfu ngu sIn,
3
Apu nIIeets shu,

Muyuum shI tu ju ApunII


Iyuu nIngeem shu tsup upu sup shu wuyu-
fu ng? WuunI nIngI fI tsup tsI pu mbu nIII-
nu. Undu fuf wufut kut ssIn, k'chIfpungpu
puchu pu nu. Ash kut ssIn, wuunI yuchu-
nIII nu. WIzu nIIeewuuts tum, mI shut
wIpuuts tum wuunI putu mbun chI nu
utu pu fee, Iyuu nIngeem yushI ndu fu ngI-
yu. Ndu ushIsh tu muum, pzuu, wupI tum
IjIp top kunu pu ndu tpu fI, tfu ngu nu yu.
4
Tfu ngu sIn, wuun pu tutshI tI sIn tsI yu tu-
Musutufungunu13 , 14
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
173

D
14.9 Utu shu chee mu 3.16 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
fu ng sIn,

Tumundu tu?

Ndu shut chuu-


mu kufu ku fIch mInum tputs Ipuseefuch
nu ndu t? umbI nuu pu sheefuch, uwshut
chI yuu yusuf IjIp top tum tsup muuch chI-
yu, tfu ngu nu yu.
5
AshI fu chu, My sIs-
shu zoonII pu Aufon pu, kupung mung'
muntsu fu ngu sIn, tpu tsee tusu seef sIn,
tsu push tutunII tu yu fu sIn, tImuch tu
ushI fu ngu nu yu.

Anu mun shu, Josuey shu Nomu fI nI


wIp, mI shut KuIeb, Jefo nu fI nI wIp ushI-
fu sIn unshu tum shu nee ushI fu ngu nu yu.
AnshI tI sIn, tsu poo nufu fu ng tum sI nu yu.
AshI fu chu, tputs zupun ngu tu fu ngu nu
unoo pufu ngu sIn, uwshtI sIn kupung
mung' muntsu fu ngu sIn, wuu nuu tsI
wumuf putu yu fu sIn, IzI chI fu ngu nu yu.
7
Sheef sIn, uwshtI sIn IsfueI chI chee tputs
tsI yu tu fu ngu nu yu,

Muyuum shI tu ju wuts-


tu t chIch? wutum Iy nuu tu fu ngu nI, tsup
kIz puf wunu sIf pufu ngI nI wu.

Tumufeeju
ushI muu chIy shut wutsIt pu fI t chIch?
8
wutum ApunII Iyuu kupung chI nu ku
wunu sIf ksut ku wu. Ufu umb nuuk chuch,
chI yuum kupung Istu chI yu. ApunII shu
Iyuum unoo tsup wunu sI fee, muu chI
zupun kutu nguts, mI shut wuku fu tum
mImIf, kIndu fu tum zupun tuufu unoo chI-
yuum shu tsu pu nee mu fI tIch punu chI yu.
9
Itufu, sIy sut mungu tIs tsI yun tu yu fus,
ApunII kumuch tu fu ngu unoo wutsIt pu-
fee, tfInts pu.
D
MI shut, umb chee tputs
yuk tu shchee punI fInts pu.

Muyuu mu ju
punI chIch? wutum ndu wufI tu chI nIII nu-
wu. ChI yu mu fI pu fee punguu kutung tu-
fIch sheefuch kuchI nguch chee.

Chu ku ju
unshu cheem tputs tupu chI ndu ku tupu chI-
nduch? wutum Iyuu tsI nu ApunII wuunu
ksu tu fu wu. AshI fI yu, Iynuu Apu nIII fI nI
tuufu

muyuum shI tu ju punI chIch? tfu-


ngu nu.
10
Tputs shI tI sIn unu mund kupung
tsI yun tu yu fu sIn,

Muyuum shu umb utu-


nu yu? Pzuu, puchu yu fu nI kusu yu nI, tfu-
ngu sIn, putumb chee ushpu fIt ssIn tputs
ytuf tu fu ngu nu yu. Yuwu fI sheechI nIII nu
unu fI tum ApunII shu, wuu nuu tsI wIz puf
wun shu pung' IsfueI chI chIsh shu nIyshInI
tuyu mu ndu fu ngu kIz puf 'sIneefungIyu,
yuwush IsfueI shuch shu nee fu nu unshu.
11
ApunII shu My sI see,

AshIn shtu ju
nIshuch tputs yuw nuwuu nIyf ku nu unIn
yusuf nuwush tuchI teechI nIII nu? MI shut,

ushIn shI tu ju nuwuu kukI zuf ku pu fI


ApunII utIyu, utu sIn nuwu mun mung'
tutee chI nIII nu? Yuwuu kumuch tu kI unoo
ndu puyu ku nu wu. Nuwuu nuu tsI wunu-
sI fImshI fI tuyu mu nduk tuu tI, unoo ndu
yusu ku nu yu.
12
AshI fI yu, yuwu mund
ush ku nu unu mund nuwshut tsu tu shIsh
tsI pu tsI mush zungun chI mu. Ash ku chI nuu-
feenu, uyum tuu tI Kunuu nush tsup ndu
kus chI nIII nu yu. Itufu, My sI see, shI yuu-
mu mu fI kupung Istu chInII pu. ChI nIII nee-
mu fI tIsh wutsu pun kIz puf wunu sI fee
yuchI nIII nu yu. Ash kut ssIn, wuu mu fI tIn
IsfueI chIch kIz puf tuu chI nIII nu yu.
ApunII tfu ngI yu.
13
Itufu, My sIs shu,
Apuu, mungI shIsh kuupu chI nung chu,

wutum shuu nu wIz pu fIf pu tIsh tpu tsI fee-


tsIsh IjIp tosh tsup tushI tu ngu fu ng shu wu?
Wuu nu fI tpu tsI fee tsIsh wuneek chush,
ufu unoo IjIp to shuch shu muzI nuk chu-
sIn,
14
wuun pu tutshI tI sIn kumun, kumun
ush kut ssIn, Kunuun shu cheets tum tputs
kumun chI nIII nu yu. Wutum shIy tpu tsI-
fee tsIsh kupung chI nu fu ngush, msu sIsh
tsu push kufu wu fu ngush, Iy shut shI yuu
kchI ptu fI tu nI pufu ngI nI wu. Shuunu Iyuu
Imu chI fu ngush, IchI ngu fu zuf msus
puntsu tu fu ngI yu, kus chI fI tum, psuun-
tum sumus ushI fu kIz puf 'sIneefungIyu.
AshI fI umb ushI fu ngush,

muyuum shu
nut shu shuun tu tum tpu tsee tpu chI ngu-
muum zunduk shu?
15
Itufu wuu nu fI shIy
tpu tsI fee tsIsh shuun tu tum Izuu fu tpu-
chI nguk chush, Kunun shuch shu psInu yu
unoo muzI nuk chu sIn, wuun pu tutshI tI sIn
tsI yut ku sIn,
1
ApunII tuu

tumu yu nIIu
tIp tsI fee tsI? Iyuu tsu pun nI Kunuu nuu
ItutseefufI, sIyuum shu IsfueI shu chee-
mIs punu chInts pu, tfu ngI tuu, ndu shu
wufI tu fu ngu, tIp tsI fee tsIm shu nu Izuu fu
upu sup tsup tpu chI ngu yu fu kusu yu nIIu,
tch pu sI nu yu shI yuu tsI yu.
17
AshI fI yu,
Musutufungunu14
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
174

E
14.21-23 Utu shu chee mu 3.18 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
14.29 Utu shu chee mu 3.17 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Apuu, wuts tu. TsI yu nee tsIsh mbI zung chu.
Kupung tsI yun tu fInII pu, wutum, SIyuum
nuwuun pu tuu wIz pu fI fI Istu chInts pu,
shuu nu tfung shu wu
18
MI shut, Apuu,
wutum shIy nuw mus tsI yun tu mu yusu-
fee zI, Tpu tsI fee tsI kupung chI nu kI nu.
Tputs yutu fI tuuts tuu nuwuu kukI ndu
puyu ku nu unoots tuu, nuw kupung chI-
nu ku fI yutu fIt shI shI fI nee tsI tuchI ngI nu,
tfung shu wu, Apuu. Itufu, yuwuu tsI mu-
fI tputs shI yuu kukIsh kupee tu fu ng sIn,
muntsI fI mush chI nu fu ngu nu unoo tsI mu fI
ufu tu mu fI wunee kush tuuch shu. Wupu-
fI mund yutu fIt shI shI fI nI wIpuuts tum,
wuchI nIII noots tum, wuchI nIII noots tum
wIp ufu tu mu fI wunI wun tu fush tuuch-
shu.
19
AshI fI Apuu, shI yu mu fI, kchI nu-
mI shtI shchu. Nuw shI yuu mush kI nu.
Nutu mIkeefush tpu tsee yutu fIt shshI fI nI
mbI zung chu. SIf tpu tsI fee tsIsh IjIp tosh
tsup tushI tu ngu yu shI nush, yutu fIt shI shI-
fI nee tsI tuchI ngu fu ngush, nIng shu yushI-
ndu fu ng shu. Nut shu umbI tum shIng chu.
My sIs Apu nIIee tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IsfueI chI chee wunI muum zundu fu ng tuu,
My sIs shu Apu nIIee wuneefInIIpu tfu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Apan!!
Israe!chichee waneerangu
anootssha kamanchintspa
20
ApunII shu zufuktI shchu. Yuwuu
tIsh unoo muzI nu kI nu. AshI fI nuw shu
tpu tsee yutu fIt shI shI fI nI tuchIng chI-
mu.
21
Itufu yuwuu tsI mu fI nuwuu kukI
kupee tu fu ngu nu unoo tsI mu fI wunI muum
wufI tuk tu nu. AshI fI yu, unIn tputs ndu
uyum tuu tI yuwush nuw Kunuu nu tsup
wunu sI fImshee Ipu su fu ngI unush ndu
tuu chI nIII nu yu.
22
Nuwuu wIz pu fI fI wunu-
sI fImshee pufu ngI tuut ssIn, ushI fI tuu ndu
nuwuu kukI puyu fu ngu sIn, Izuu fu ngu tu-
fu ngu nu yu. WunI pu ju nuw kumuch tu ku fI
xupoo fu ngI, IjIp to sh tum tsup, upus pI-
tum tsup yup nuu tu fu ngu nu unshu tum
xupoo fu ngI tum nu. Zupun chu sheenIII nu.
Antuu tI nuwuu kukI puyu ku zI nIII nu ju.
23
AshI fI yu, nuw sIf tumu zItu mI nuf-
nee tsI, ufu nuw sIyuch cheem chI nIII nIs
nee tsup Kunuu nu punu chInts pu tfu ngI-
tuu tee nu, ushI fI tuu nut shu yuwu mund
nuwuu kukI kupee tu fu ngu nu unu mund
uyum tuu tI yu unchIch tputs mInum tI yum
ndu Kunuu nush tsup tuu chI nIII nu yu.
E

24
Itufu, mInu mu fI nuw tpu tsI fI, KuIe bu-
mu fI nuwuu kukI puyu fu ngI yu. Izuu fu
zufum pu tu fI nuwuu k'keetsI tutsu moo fu-
ngI yu.
25
Itufu, sIysu yup Amu Iek shuch,
Kunuun shuch tum tnd su mun tuu ku nu
umb nuu fInts pu. NImu ndu fI pu zuf wupI-
tum kunupeefus, upu sup tsup nuu ngInts,
yup mus Chu mbee pI mush tuufu umbI,
ApunII tfu ngI yu.
2
My sI suu, Aufon pu-
tu fI wunu sIf tsI yu tu fu ngI yu.
27
WunI pu ju
nuw k'kuzee muntsI fImshee muzI nu yu-
nIII yuwuu IsfueI shuch nuwuu yutu fI-
tum nuk sIn, muntsI fI mush tsI yut ku nu
unoo tsI.
28
AshI fI yu, shIy shut nuwuu kukI
tpu tsee kumu nIng chu, ApunII shI yuu
utee ju, Nuw ApunII tu nu, ufu zufum pu tu-
fI k'keetsI tutsum chI mu yuwuu ush tu chI
unoo tsI. Wutum nuw sIyuu kukIs muzI nu-
fu ngI nu wu.
29
Nu IchI ngu fu tpu tsee suf
yundu yuu nu, veIn tImu ndu fI musu chI fI nI
yufu ufung wuchI nu wu unnu ndu fI ufu
upu sup tsup tsI pu chI nIII nu yu, nuwuu
muntsIf tsI yu tu fu ngu nu unu mu ndu yu.
F

30
Ayum tuu tI yu, sIyu chIch tputs ndu
mInum tI yum, yup nuw tpu tsI fI KuIeb,
Josuey pu tuu chI nIII nu umb ndu kus chI-
nIII nu yu. Tsu poo nuw yup wunu sI fee
zufum pu tu fI punu chInts pu tfu ngI
umbI yu.
31
Itufu, Ipu fI mu fI shtIs yup sIy
kundu fu fee tsIs punI kus, tsu poo wunu-
sI feets tuu ngu tu fu ngIs umb, uwshtI sIn
pshtu yu fu sIn, undu fu fee kuchI ngeef sIn,
wutsu pu nee mu fI shu Kunuu nu tsup yuchI-
nIII nu yu. Muu cheetsI ufu ngI nu shu wunu-
see pzu pu nI chI nIII nu yu.
32
SIy nuu muchIp
upu sup tsI puk chus, umbI fI nupu fIs
tumu tum tu chI yu.
33
Ash ku chus, Ipuf shI tIs
Musutufungunu14
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
175
chI nuz pun tputs tumu tuf pu fI ushI fu sIn
mungu tu fI musuf sIn, upu sup tsup xItu-
ngut ush ku sIn, 40 musuch tuu chI nIII nu-
yu. Ash ku sIn, sIyu mund wuchI nu mu ndIs
yutu fIt shI shI fIs kIyung kuchIy ku sIn
tuu chI nIII nu yu. Suun tu nu wuchI nIs tsI pu-
fum chus, unu mun Iwuz ush chI nIII nu yu.
34
Wutum sIy tsu poom nuf ku tus, 40 zuf
muuf shIn su wu. Anu mund tum nuwshut
40 musuch wuyu chI mu, sIyu mund yutu-
fIt shI shI fIs tuwu pu muu mu. MInum tu
zuf, nuwshut mInum tum shu musuch
wuyu chI mu. Amb sheefufI, kusu chI mu
yuwu mund nuwuu yutu fI tum nu fu ngIs
unu mu ndu.
35
Nuw Apu nIII ufu k'keetsI
zufum pu tu fI tutsum chI nu. Ufu nuw
yutu fIt shI shI mund wunee yu fu fI kusu-
chI mu, yuwu mund nuwuu IchI ngu fu sIn
tputs muntsI fI mush tsI yu tu fu ngu nu
unu mu ndu. AmbI fI upu sup tsup wuunI
tsI pu chI nIII nu yu, tchu Apu nIII, tng chu,
My sI suu tfu ngI yu Apu nIII.
3-37
Anu mun shut, My sIs tIp tsI fee
Kunuu nuu tsup nufu muum zungu nI-
fu ngu, uwshtI sIn kunu pee shI nu sIn,
ngI cheesh tI sIn kumu nI fu ngu nu yu.
AshI fu chu, umb tfu ngu sIn, IchI ngu shtI-
sIn tputs zupun muntsIf tsI yu tu fu ngu-
yu nu. ApunII shu unu mund ushpuf tuu
wunee fu ngu, tputs 10 tsI pu fu ngu nu yu.
38
TsI mbu nu ndum shu tsu poo nufu-
mu pun, Josuey, KuIeb ushI fu sIn ndu
tsI pu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IsfueI chI chee wunee fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatssha
Kanaanshuch Israe!chichee Hormash
tsap chingarangana anootsi
39
My sIs shu tpu tsee ush pu fI IsfueI chI-
chee yuwuu ApunII tyu fu unoo kumu nI-
fu ngu, uwshtI sIn unoo muzI nu fu ngu sIn,
ushpu fIt ssIn kupung mung' muntsu fu-
ngu nu yu.
40
Pu tum shu zuf putu fI kyu-
fund sIn, muchIp shu tsup kfee fund sIn,
nuu tu fu ngu nu yu. Amb shu tsup kusee fum-
chu sIn, wuun pu tutshI tI sIn, Nutu nuu nIsh
muchIsh tsup kusee nI yu. Pzuu ush tuu
ufung shu tsup nuu yu nI yup shu ApunII
Iyuum tsu poo punu chInts pu tfu ngu
umbI. Wutum yuu nuu tsI zufum pu tu fI
tuyu tu fI tu fu ngu nI wu, wuun pu tu tIn tfu-
ngu nu yu.
41
Itufu, My sIs shu,

Muyuum-
shu Apu nIIee kumuch tu mu fI nI yusuf
kupee tuk su? Amb ush kus, suu nuu tsI ufu-
ngI nu shu yusuf tuyu tu fI tuk su.
42
Wuts tu
ufung nuu fInts pu, wutum ApunII sIyuu
Izuu fu kusu mu wu.

Chu ku ju sIyuum
Istu yuch? Ufu nuuk chus, sIyuu tsI mu fI
kundu fu fIs kuchIng chI yu.
43
Wutum nu
sIyu nguz umb Amu Iek shuch, Kunuun-
shuch tum puchu pu nI utu sIn tsu ngu ku nu-
wu. Itufu, sIy sut Apu nIIee nIy fu fu ngus,
ApunII shu nu sIyuu Izuu fu kusu mu. Ndu-
shut sIyuum ksut kI yu. AshI fI

nu chuk shI-
tu ju sIyuum Istu yuch? My sIs tfu ngI tuu,
44
ushI fI tuu chu wup ndu muzI nu fu ngu sIn,
ufu ngI nu shu muchIp tsup kfee fund sIn,
ufung nuu tu fu ngu nu yu. Itufu, umb ushI-
fu ng sIn, uwI nu ndu fI xunuf sIn, ApunII-
shu fI kujo nu fI nI nuu tu fu ngu nu yu, My sI-
su yum ndu umb tuchI tu fu ngI yu, unshu fI
tuu fu tu fuw ushI fu ngI yu.
45
AshI fu chu,
Amu Iek shuch shI tI sIn, Kunuun shuch tum
yuw umb tuu ku nu unIn, IsfueI chI chI nguz
tuchI tu fu ng sIn, muchIsh tsup suf Hof-
mush kumu teef sIn, ush pu fI kuchI ngeef-
sIn, kusu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
Kunuun shuch tputs IsfueI chI chee Hof-
mush tsup kuchI ngu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha patumbchish
kung shitungarangu anoo kamanchintspa
20
1
Yuwu shu fI musuch kunees-
chI fI yyu fu, tsup mInu mu fI
kunee sIch yyu fu, unshu fI IsfueI chIch
tputs upu sup shu SI nush kusu fu ngu nu-
yu. Anshu fI shu tsup suf Kude sush zupun
zuf tuu fu ngu nu yu. My sIs shu wIzuf
MufI yu fI nI tsI pu fu ngu, unshu fI tum tsup
mupu fu ngu nu yu.
2
Tputs shI tI sIn kungu nguz nux poo fu-
ngu sIn, shu nI yeesh tI sIn My sI suuts shu,
Aufo nuuts tum numb ku sIn,
3
My sI suu
tfu ngu nu yu.

Tumushtu ndu yuwu-


pu fu fI ApunII Iyush chee IsfueI chI-
chee tpu chI ngu fu ngu, ndu unpu fI tum
Musutufungunu14, 20
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
176
Iyuutsshut tpu chI ngu fu ngI tum?
4
AshI-
fI yu, sIy

muyuum shu Iyuu Apu nIIIp shu


wutsu pun upu sup shu yushI ndu fu ng su?
WuunI nIngI fI tsI puk chu sIn, wuku fu fIn-
pu tu fI pchI ngun chI nu utup su, ushI fu ng-
su.
5
Iy IjIp tosh tsup ksu tuu tuu fu ngu nI,

muyuum shu sIy sut Iyuu tushI tu ngu-


yu fus, nIngeem shu tsup yutu fI tup shu
yushI ndu fu ng su?

AshI mu shtuu tI tsup


tumu fI muu cheetsI tutsum chIch? NIsh,

muuch tuw wunus kpu yu nIIeew, kIzu-


fu nuw tum, munIII nuw tum wunI ndu ju,
kungu tuu wuu muum ndu nu fI! tfu ngu-
nu yu.

My sIs shu zoonII pu Aufon pu Ipu-


nee fund sIn, wuu nI tu fI shtI sIn Apu nIIIsh
pung' pshtu yu fu sIn, wunu sI fImshI nung
wushI tu ngush tutunII tu yu fu sIn, tsu push
tImu chee fu ngu nu yu. ApunII shu unu fI-
tum wIz pu fee wunu sI fImshee tuyu mu-
ndu fu ngI yu.
7
ApunII My sI suu,
8
Nutu
tushuwshIsh yngI. ZuwunII shI tIsh
Aufon shI yuum Istu chpu. AshI fI Aufon
tpu tsee IchI ngu fu tushu nIchpu. Tushu-
nee fum chus, shIy shut tputs ush pu fI
puf sIn, putumb chee tsI yu tung chu, Nutu
kungoo, putumb chIsh shtu ngu ngI, tng-
chu, tkchush kung shu kupung zuw ush-
tu chI yu. Ash ku chus, tputs shI tI sIn IchI-
ngu fu sIn kungoo wuu chI nIII nu yu, chI nu-
tum wuku fu tum wuuchtu msInu yu, tfu-
ngI yu.
9
My sIs shu yuwuf tu tum ApunII
kumuch tu ku unu fI tum tumI nee fu, Apu-
nIIIsh pung' tushuwshIneetsI yufu ngI yu.
10
My sIs zoonII pu Aufon put Ipu neef sIn,
tpu tsee ush pu fI kufuzeefu, putumb chI-
nung tushu nee yu fu, KItsIs muzI nung tsu,
yuwIs ndu k'kuzee puyum pu nIs unIs:

Tumufee putumb chIsh kungoo yyu-


fu fI, sIyuum wuu muum punu chI nI?
11
tfu ngu, My sIs kupung tsI yun tu yu fu,
tushuwshIneetsI yut sheefu, putumb chee
tsI mbun kuyu ngu fu ngu, kung shu unu-
fI tum kupung zuw ushI fu ngI yu. AshI-
fu chu, tputs shI tI sIn unu fI tum kungoo
wuu fu ngu sIn, chI noom tum wuku fuum
yusI fu ngu nu yu.
12
Itufu, ApunII shu My-
sI suu, Aufo nuuts tum, SIy sut ndu nuwu-
mun mungIs tutu fu ngus, yuwuu kumuch-
tu nIII unoo kupee tu fu ng su. Nuw, sIyuu
k'kIptumufItIs putumb chee tsI yu tung tsu,
tfu ngI nu wu. Itufu, sIy sut tsI yun tu yu fus,
putumb chee tushuwshIshpushu kuyu-
ngu mbu yu su. Amb ushI fu ngus, muntsIf
IsfueI chI cheem tuyu mu ndu fu ng su. AshI-
fI yu, yuwu mund ushI fu ngIs unu mund
Kunuu nup tsup ndu tpu tsI fIp tIsh nuut ssu,
ApunII tfu ngI yu.
13
Anoots shu kungoo
suf MefI bu ysu mu fu ngu nu yu. IsfueI-
chIch Apu nIIee zupun tumu ndu fu ngu sIn,
ApunII shu wuunu wIz pu fee tuyu mu ndu-
fu ngu unchu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IsfueI chI cheem kungoo punu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Edomshuch
kurak ngootsee pachindarangu
anoo kamanchintspa
14
My sIs Kude su mund tsup tuufu,
tIp tsI fIsh tsI yut ssee kumuch tu yu fu, kufu-
kuum Edom shu cheem zungu nI fu ngI yu.
Kufu kuu puk chush, kumun kush tng chu,
Shuunu muu chI fI tIsh IsfueI chIch, shI yuu
tfu nIIee ju. ShIy Iyuu yu suktI shchu
yuwuu Iy kupung kIyung kuchIy fu ngI nI
unoo tsI.
15
Wutum Iyu shuch zItu mI nuf nI
IjIp top tsup nuu tu fu ng sIn, umbI fI zupun
musuch tuu fu ng sIn, Itufu IjIp to shuch-
shI tI sIn tputs Iyush chee zItu mI nuf nI
ndu wunu sIf chI nu fu ngu sIn, kupung
nutsu tu fu nu yu. Iyuuts shu ushI fu ng tum sI-
nu yu. Iyuu kIyung yuchu fu ngu nu yu.
1
Iy
tunu fu ngu nI, ApunII pu kupung mushu-
fu ngu nI yu. ApunII shu Iyuu k'keetsInI
muzI nu fu ngu, wuu nuu tsI tIp tsIf Iyuum
IjIp tosh tsup tushI tu ngu muum zungu nI-
fu ngI yu. Nut shu nIsh kusu fu ngu nI, shI yu-
put tsu pu nIsh tusu su fu yukut Kude sush
tuu fI nI yu.
17
AshI fI nu shI yuu mush kI nu.
ShIy shut

umkIm shu Iyuum nuu muum


kumI fun tsu pu nee tsIsh ufu chIch kIt ku chI-
nI pu? Itufu, mzu tseewuutssI nu puk chu nI,
muuch tu wu tutsu mu fee tsIs kIzu fu nu wu
mun tu chee zI nI. Ufu pIyu mu fI Imuf chI-
nI yu. Kungu feets tuu tIs poso fee tsIs ndu
puk chI yum putut chI nI yu. Ngoots shu fI
nuu chI nI yu. Ngoots shu fI wuzI ngu fI
nuuk chu nI, sIyuu tsu pu nIs tushI yu nIIu-
Musutufungunu20
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
177
nI, unnuu pu fI umbI fI shu kuseefunI
tuu chI nI yu, tchu, tng chu, tfu ngI yu.
18
Itufu, Edom shuch shu kufuk uwshut,
Ndu, unoom zundu fee zI. Nuwush nungI
tsu pun shI nuu fInts pu. AshI fI mIsu ngu-
yu fus nuwuu kukI kupeeteefus, nuuk-
chus, ufu tu ndu nuw shu sundu fuf pu tI
shI tu ngee chu nI, sIyuu ufu puchu chI nI yu,
tfu ngI yu.
19
IsfueI chIch shu tputs, NdunI
kufu kuu. Ufu nuuk chu nI, ngoo tsIsh ItsIn-
su fI pu fee nuu chI nI yu. Wund tuu tI sIyush
poso fI shIsh kungu fee tsIsh wuuk chu fI nI,
mI shut wuku fu feem tu mu nI ys ku chtuu-
tee nI yu, ufu yuwu mund sIyuu kungu fIs
wuu yu fI nI unu mund kufIk tuwu pu chI-
nI yu. Tsu pun shImu fI tIs nungI shImu fI tIs
nuu chI nI pu. Nuu yu fu nI, Afung kIt chI nI-
pu, utu tu nI chu, shI yuu unoo mum mush-
ku shI nI yu, tfu ngu,
20
Itufu, kufuk shu
Edom shuch, NdunI, wuts tu, sIyuu utInu.
Antuu tI nuwush tsu pu nI nuu muum wunI-
ndu ju, tfu ngu, IsfueI chIch shu muzI nu fu-
ngu sIn, Edom shuch kufuk wutsu pu nee
puchInd ku, wusu ndu feets shu kumuch tu-
fu ngI yu. Sunduf shu unshuch kIz pu fI nu-
ndu IchI ngu fu chIy zu muum zundu fu ngu-
nu yu.
21
AshI fu chu, wupI tum kunu peef-
sIn, yusuf IsfueI chIch pIyum shu mInup
ngoots nuchu ngu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Edom-
shuch kufuk wutsu pu nee puchI ndu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Mysis
zoon!! Aaronarini tsiparangu
anootssha kamanchintspa
22
AshI fI yu, IsfueI chIch IchI ngu fu-
sIn tsup Kude sush tuu fu ngu nu unoo
shI tu ngee fund sIn, mInup shu tsup suf
Hofup shu nuu tu fu ngu nu yu.
23
Anush shu
tuu fu ngu nu yu. Edom peem tum tsupu,
unush shu tuuf ush ku sIn, ApunII My sI-
suu zoonII pu tu fI Aufon pu tsI yu tu fu ngI-
yu.
24
Zuwu nIIIsh Aufon mus shu pu fI
tsI pu chI yu. Yup nuw IsfueI chI cheem
tsup punu chI umb ndu nuu chI yu, wutum
yuwush kung wIf tuu fu ngu, suf MefI bu
su mu fu ngIs, unush tsup nuwuu kukI
kupee tu fu ng su.
25
AshI fI yu, shIy shut My-
sI suu, zuwu nIIeets Ish Aufo nu muchIng-
chu wIpup tuf tu EI yusuf pu tuf tu. AmbI fI-
shu Hof pI fI shu
2
kus ku mchus, Aufo nuu
wumuf tushI yu fus, upunII pu nI wumu fI
EI yu su fum shu yy fush, pu nung chu.
Ash ku chus, unshu fI shu tsup Aufon tsI-
pu chI yu, ApunII tfu ngI yu.
27
My sIs shu
unu fI tum yuwuf tu tum ApunII kumuch-
tu fu ngu unu fI tum puyu fu ngI yu. IchI ngu-
fu sIn IsfueI chIch ushpu fIt ssIn puf sIn,
tuch punu ndu fIt ssIn muchIp Hofup shu
nuu tu fu ngu nu yu.
28-29
Anush shu tsup
kus ku mchu sIn, My sIs zoo nIIee Aufo nuu
upunII pu nI wumuf kumu fu tu fu unoo
tushI yu fu, EI yu su fum shu tmuf tu fu-
ngI yu. Anshu fI tum muchIsh Aufo nu fI nI
tsI pu fu ngI yu. ZoonII Aufo nu fI nI tsI pu-
fum chu, My sIs shu wuu nI tu fI shtI sIn
EI yusuf pu tu mu fI shu muchI mund kufu-
wee fund sIn, kusee fum chu sIn, unshu chee
kumu nI fu ngu nu yu, Nutu nuu Aufo nu fI nI
tsI pu fu ng tu ndu, tfu ngu sIn, uwshtI sIn
kupung mung muntsu fu ngu sIn, kIz puf
tunu fu ngu sIn, mInum tsup tushIy fum-
chu unush wuzun kunu su fu ng shI tI sI nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
Aufo nu fI nI muchIp nuu yu fu tsI pu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na Israe!chich tputs
Kanaanshuchpa waratarangsin,
waamaritin kasirangana
anootssha kamanchintspa
21
1
Kufuk Kunuun shuch yukut Afu-
dush yupeem zuf puwu chI ngu fu
tuwush, Kunuun shuch tputs yuk tu fI nI
Afud sufu, upu sup tsup Negue bush tuu-
fu ngI yu. Anshuch yukut kufuk k'kuzee
muzI nu fu ngu tfu ngI yu, IsfueI chIch
tputs nuu kut ssIn chu, Atu fI mup ngoo-
tsI, tfu ngu, wusu ndu fu feets shu,
Pzuyu, Iyuu mu puchu yu nI, tfu ngu nu yu
IsfueI chI cheetsI.
2
AshI fI yu, IsfueI chIch shI tI sIn Apu-
nIIee mushu fu ngu nu yu. Apuu, shIy Iyuu
Kunuun shu chee kusI muum Istu kchI nuu-
fee shu, Izuu fu tpu tsee tpu chI ngu yu nI,
tfu ngu nu yu.
3
ApunII shu unoo muzI nu fu-
ngu kupung IsfueI chI cheem Istu fu ngI yu.
Musutufungunu20 , 21
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
178
Kunuu nu tsup ush pu fI tpu chI ngu fu ngI yu.
AshI fI yu, IsfueI chIch shI tI sIn puchu fu-
ngu sIn, Kunuun shu chee tputs ush pu fI
kuchI ngu fu ngu nu yu. AshI fu chu, umb
ushI fu ng sIn uwshtI sIn unoo tsup suf
Hof muu su mu fu ngu nu yu, Tpu chI ngu mu,
tfu ngu nu yu.
AshI fI yu nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch tputs Kunuun shu chee kuchI ngu-
muum mushu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Mysis
ngusambaa mkaam tinayaru,
wayarangu anootssha kamanchintspa
4
Hof mush shI tu ngee funts sIn, mus chu-
mbee pImu shIp nuu yu fund sIn, Edo muu
tsup tushIy muum punI fu ngu sIn, ufup shu
Ituf pI yu fu sIn, Imu fu fu ngu nu yu. AshI-
fu chu, My sI su fI nI tIp tsIf ufup ngoots
Imu fu fu ng sIn, kIyung kuchI yu fu ng sIn,
muntsIf mungush chI nu fu ngu nu yu.
5
Yuw
wuunu zund ku nu unoo tsIm shu muntsIf
tsI yu tu fu ngu nu yu. Apu nIIee, mIshu My-
sI suuts tum tu tfu ngu nu yu,

Muyuum shu
ApunII mIshu My sIs Iyuu IjIp tosh tsup
kIs tuu fu ngu nI, Iyuu unush tsup IshI tu-
ngu fu ngu? WuunI muchIp tsup upu sup
tsI pu nIII nu tup sI nu yu, Iyuu IjIp tosh tsup
IshI tu ngu fu ngI yu. Wuj, nIngeem tsup
kungoow tuu, mIshu kutu ngu mum tu
ndu nee wu wu. Nee tsI mu fI shu kutung-
ku nI, IchI ngu fu zuf ndu shu kuupu kIs
kutung kI nI yu. KunI zeenII shu tu nI chu,
tfu ngu sIn, zupun muntsIf tsI yu tu fu-
ngu nu yu.

ApunII shu unu mund mkuu


kusu mush zungu nI fu ngI yu. Mukshu
tpu tsee zupun kupux tu kupux tu ushI fu-
ngu, zupun tputs IsfueI chIch tsI pu fu ngu-
nu yu.
7
AshI fu ng sIn, My sI su nguz tputs
kusu fu ngu nu yu. Kuseef sIn tfu ngu nu yu,
My sI suu, ItsIn su fu kumun chInII pu.
Iy yutu fIt shI shIsh puntsu fu ngI nI yu.
Apu nIIee muntsIf tsI yu tu fu ngu nI yu.
ShI yuuts tum tsI yu tu fu ngu nI. Anu mund-
pu fI ApunII Iyuu wunee kI yu. AshI fI yu,
shIy shu My sI suu, Apu nIIee mushu ngI.
Iyuu ndu tpu chI ngu muum muk ndu shu
Iyuu kupu xu muu mu, ufup shu mkuu
zungu nI muu mu, tfu ngI yu. My sIs-
shu unu fI tum Apu nIIee mushu fu ngu,
8
ApunII shu, My sI suu, shIy shut ngu su-
mbuu yyu fush, mkuum umuy tumu pu fI
ushI fI tum tInung chu. TInu yu fush, yusI-
nu mun tupum tu yu fush, pushu chu nIIu.
Pushucheefush, tumu muu tsI mu su ju tputs
muk kupux ku chI yu, uwshut ngu sumb
mkuum tInu muu tususeefu nuchu yu fu,
nup ush ku chu, unu mu nu fI yuf chI yu. Anu-
mun wuu nuu tsI tupu chI ndu chI nIII nu yu,
tfu ngI yu.
9
AshI fI My sIs shu ngu su mbuu
yyfu, mkuum tInu fu ngI yu. TInu yu fu,
yusI nu mun tupum tu yu fu, pushu chu fu ngI-
yu. Tpu tsee muk kupux ku chu unu fI tum
IfI pu tu nu sIn, unoo ngu su mbuu mkuum
tInu muu tusu seef sIn nup ush kut ssIn,
yuf tu fu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IsfueI chI chee yuwu mund kukoo kupee tu-
fu ngu nu unu mund mkupu wunee fu ngu,
My sIs shu ngu su mbuu mkuum tInu yu fu,
unput tupu chI ndu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha kurak
Ba!ak Ba!amaa kuruzurangu
anoo kamanchintspa
22
1
IsfueI chIch tputs kung Oftu gup
ufu ngI nu shu, yup zuf yuku umbI
tsup nuu tu fu ng sIn, umbI fI shu tsup Mowu-
bush kusu fu ngu nu yu, tsup tnd sup shI tu
wuzuwshu. Anush shu kuseef sIn, yukut
JefI cosh Oftu goo kung ufu chIch tuu fu-
ngu nu yu.
2
AshI fI yu, BuIuk, SIpo fu fI nI
wIpu Mowu bush tsup kufu kuum kInu fu
tuu fu ngI yu. Anshu k'kuzee muzI nu fu-
ngu, IsfueI chIch Amof fewshuchee tputs
tpu chI ngu yunII pu, tfu ngI yu.
3
AshI fu-
chu, uwshtI sIn kufu ku tum Mowub shuch,
tIp tsIf tum sIn IsfueI chI chee pufu ngu sIn,
kupung punI fu ngu nu yu, wutum IsfueI-
chIch tputs wuzu pu nI wu.
4
Kufuk shu
Mowub shuch kufuk pu tu tIn MudI yun shu-
chee kufuk kufuzeefu tsI yu tu fu ngI yu,
Pup chu, unchIch tputs zupu nI wu. Ufu
Iyush chI kuchIng chI tum pu fI sIyup tuf-
tu tsu pu nIs.

Tumutufu wukuf wuzu pun


pus tush pshtu yu fu sIn, pusut kupu ngoots-
tuu kuchIng tu ush tu fI yu? Ufu Iyuuts shu
umbI tum ushI muum tuu fI yu, tfu ngI yu.
Musutufungunu21 , 22
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
179

D
22.5 2PIto fu 2.15-16, Utu su 11, ApunII wunI chu unu 2.14 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu
tuu fI tum tu.
Kufuk BuIuk Mowub shuch tsup kufu kuu
5
yusuf mInoots shu upunII pu nee ts shu
tputs BuIu muu,
D
BIyo wu fu fI nee tsI wIp,
kufu zu fu ng tum tu. Anshu yukut PItof
Euffu tI su mun kung wIng nupI wu fu tuu fu-
ngu nu yu. AmbI tum ufup tsup suf Amuwu
tuu fu ngI yu. AshI fI yu, kufuk shu BuIuk
k'kuzee kumuch tu yu fu, zungu nI fu ngI-
yu. Kufu kuu BuIu mu puk chush tng chu,
IjIp tosh tsup tputs shI tu ngee fund sIn,
nu nIngeem shu nuun chIn pu, Iyush shu
tsu pu nI kuseenII pu. AnshI tI sIn tputs
wuzu pun sIn chu, yutu fI tu wI nu. Iyush tsu-
pu nI kusee nIIIn pu. Yuu tsI mu fI pu kusI yu-
nIII nu yu.

NIngeem kusuch pu, tng chu.


Kuseefush, zutu yu fush, tumu ntsu yu-
fush ksu ngI. Tputs tsI pu tsIptu ngu tu nu.
Nuwshut unush mIkeefufI puchu yu fu fI,
kuchI ngee fu fI, kusu pI, tunu. Wuu shuch
kIz puf sIn chu. ShIy tpu tsee wunu sIf pu
tsI yut ku chush, Istu muum zund ku chush,
tpu tseem wunu sIf Istu yu fush kusu tuf shu.
Tpu tsee tuyu tu fI tu muum zund kuch shI-
tIsh, WuunI kIyung kuchI yu chI nIIIn pu,
tkchush, tpu tsee zutu yu fush, kusuk-
chush, tputs shu kIyu ngu tum kuchI yeef-
sIn tsI pu ku nu yu, umb tng chu, tyu fu,
k'kuzee zungu nI fu ngI yu.
7
AnshI tI sIn, yuw tputs k'kuzee kumu-
nI mu pun Mowub shuch, MudI yun shuch-
tum BuIu mu nguz nuu tu fu ngu nu yu. KufIk
zupun yyu fu sIn, puyu tu fu ngu nu yu
IsfueI chI chee tputs tuz tu chI nIII nu unoom
tuwu pu muu mu. AnshI tI sIn nuu tu fu ng sIn,
unush shu BuIu mush pung' kuseefusIn,
ush pu fI k'kuzee kumu nI fu ngI yu.
8
BuIum-
shu, AshI fI yu, mus nuu fInts pu. Nu In
zuf nIshuf tu mu muu ngInts. Nuwmu
ApunII pu tu mu yusu chI mu sI mu. Wuunu
ApunII nuwuu umchI mu su ju nuwshut
unu fI tum nu sIyuu kumun chInts pu,
BuIum tfu ngI yu. Mowub shuch shu
ufkuf, mI shut MudI yun shuch tum ufkuf
ushI fu sIn, AshI fI nIshu fI muu yu nI, tfu-
ngu sIn, unshu fI BuIu mush muu fu ngu-
nu yu.
9
Itufu, ApunII shu BuIum muu-
fu ngu unush yuku yu fu mushu fu ngI yu.

Chuk shI tI sIn un tputs shI yush pungIsh


shu nee fu nu yu? tfu ngu,
10
BuIum shu,
BuIuk Mowub shuch, SIpof wIp k'kuzee
kumuch tu yu fu, unoom nuwu nguz kumu-
nI nI utu sIn kusu tee fu nu yu.
11
Amb chu
kufu kush BuIu kush wutsu pun IjIp to shuch
tputs shI tu ngeeshI nu sIn, wuzu pu nI sIn
nuu nuu tu fund sIn, unush shu kuseef sIn,
BuIuk nuwuu kufuz ku, Nuun pu, mung
tzu. Nuw shu umb kusee fI, tpu tsee tuyu-
tu fItku chu fI, zutuk chu fI, unush uwshut
BuIuk puchuk chu sIn, tushI tu ngu yu fu sIn,
unush tsup kusu chI nIII nu.

Nuw umb
ush tu chee? tfu ngu,
12
ApunII shu BuIu-
muu, Ndu, umb shIy nuu fInII pu. Anput
tputs Ipu nInII pu. Amb chee tputs muntsIf
tsI yu tInII pu, wutum nuw umb chee tputs
kupung chI nu kI nu wu, tfu ngI yu.
13
AshI fu chu, unu fI tum pu tum shu
tufu see chu, BuIum chIy zu yu fu, k'kuzee
kumu nI mu pu nee tsI BuIu kuu tIp tsIf kumu-
nI fu ngI yu. Wuunu ApunII Tuu fu shI pun
nuwuu tfu ngee ju, ShIy umb nuu fInII pu
yup nuukchI nIII nu umbI, tfung chu.
AshI fI sIy suun pee tum tsu pu nIs kunu-
pung sInts, tfu ngI yu.
14
Kufuk shI tI sIn
Mowub shuch, MudI yun shuch tum wupI-
tum yuwu fI kufuk BuIuk tyu fu unu fI-
tum kunu pu fu ngu nu yu. Kusee fum chu sIn,
BuIu muu kumu nI fu ngu nI, ndu Iyupu
kusu muum zundu fu ngI yu. Kupu ngu fI
ngu tu fu ngI yu, tfu ngu nu yu.
15
Itufu, BuIukshu kufuk ndu sumbuy-
tu fu ngI yu. Yusuf mI shut kufuk yumu-
yu fu, zungu nI fu ngI yu yuwu nu ndu fI shu
kufuk putI teewu Ipuseefu, unnu ndu fI-
shu wuzu pun shI tI sIn nuu tu fu ngu nu yu.
1
Nuu yu fu sIn, BuIu mush shu kusee fu mut-
ssIn tfu ngu nu yu, Kufuk BuIuk, SIpof
wIp shI yuu tfu nIIee ju, Nuun pu tfu nII-
chu. Nuwup kusu muum ngut tu pu, tchu.
17
Nuwshut kupu ngu nu shu kufu kuum
nu chI mu. Yuwung zI tum zund ku unoots-
tum punu chI mu. Itufu, nuun pu. Nuwush
kusee fu, ush pu fI nee tputs tuz tu fum chu,
Musutufungunu22
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
180

E
22.21 MutI wu 21.5 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
tpu tsee ush pu fI tuyu tu fI tu fum chu, unush
nuwshut umb ush tu chI mu, umb tu ndu
tfu nIIu, kufuk BuIu ku shI yuu tsI BuIu mu
tfu ngu nu yu.
18
Itufu, BuIum shu, NdunI.
Wund tuu tI kufuk BuIuk nuwuum ufkI fee
mbu mu shee ofoo kufu kush pung' kupu-
ngush tutsI tu fu, ush pu fI In punu chInII pu,
utI tuu tI, nuw ndu, uyu ushI fI Istu chInII-
pu, ndu tchI nu. Izuu fu ngu tu mu fI
ngut kI nu.

Tumufeeju ApunII wuunu


Tuu fu shI pun pufu, nuw umb ush tu chee?
tfu ngu,
19
Itufu ushI fI tuu, nIshu fI muu-
ngI mu sInts ushpuf tIs. Nuwmu yusu chI-
mu sI mu. Wuunu ApunII Tuu fu shI pun
umchI mu su ju yusuf shI tu, mung tfu ngu,
20
psuunshu ApunII Tuu fu shI pun BuIu muu
yuku yu fu, yusuf tsI yu tu fu ngI yu. Wutum
shI yu nguz tputs nuu tu fund sIn kusu tu fu-
ngu nu wu. AshI fI yu, shIy shut kyufush,
tuchIteefush, nupu shI ntsI. Itufu, yuwu-
mu fI nuwuu nu kumuch tu fu ngI unu mu fI
shIng chu. Afu ngI nuu shI fInII pu, tfu ngI-
yu Apu nIII.
21
BuIum shu unu fI tum putum tufu see-
chu chIy zu yu fu, uxI nu shee buffu mun
ush wuyu yu fu, unu mun kuxI nee fu nIIu,
Mowub shu chIsh kufuk tuchI tee fu nIIu,
E

22
unu mun wIpu nu sheem shu tsI mbu nu-
tum, wuu nuu tsI tIp tsIf muchI fu ngI yu.
Itufu ApunII shu wuu kupung tsI yun tu-
fu ngI yu. AshI fu chu, ApunII shu wuunu
wusu ndu fu fee zungu nee fu, ngoo tsIp,
yup nuu yu fu nIIu umb upus ngoots upu-
su nund ApunII wun xIyeefu, kmu nu fu-
ngI yu.
23
Buffu fIn shI tI nI Apu nIIee wun
pufu ngI yu. Ngoots kmu nu nu fu, wuchI-
fuf uwIsh puyu fu, xIxeew ushI fu ngI yu.
Buff shu nuu muum xufu fu ngu, mzu tsIp-
shu ngoots pshtu yu fu, nuu fu ngI yu. Itufu,
BuIum shu, Nutu, wupI tum kunupeefush,
ngoots wutsIn su pI fI shu nuu ngI, tfu ngu,
buffu fee tsI nI yusIn put yyu fu stee stee
ushI fu ngI yu.
24
Yusuf wutsIn sup tum nuu-
yu fund sIn, ApunII wun upus shu yusuf
yuwuuts shu ngoots shu nIII unoots shu
upu su nund kmu nu yu fu xIyu fu ngI yu.
Yuwuu ngoots kIz puf shu nIII wIngu-
nung putu mbIch pu kmu nu mu nu ndu fI
shu fu ngu fu, ufung tuch wIng, ufung tuch
wIng ushI fu, kIzu fun shu ushI fu ng tum-
tu mInu ngI chIch ngoots kIzu fu nu ndu fI
shu fu ngu fu, mInu ngI chIch shu ngoots
kIzu fu nu tum shu fu ngu fu ushI fu unoo
upu su nund ApunII wun kmu nu fu ngI yu.
25
Buff shu IfIp tu fu nIIu, Apu nIIee punI ku,
pIyum ktu pI ngunII ushku, putumb chI-
mun ktu kum chu, BuIum upuz putumb chI-
mun tuw ushI fu ngu, BuIum shu yusIn put
yufu nIIu, yusuf pzkoo fu ngI yu buffu fee-
tsI nI.
2
Itufu, ApunII shu yusuf Imu zut
shee fu nIIu, yuwu shu nu shu upus ngoots
kIz pu fI nu shu shu nIII, Izuu fu mInu ngI-
chIch wutu ndu fum tuwI nee fu, nuu muum
pInu sI nuu shtuu, mIn pI yeem tuu tI ngoots
ktu pu muum ndu nu fIf tu nu shtu unu
kmu nu fu ngu,
27
buff shu pufu nIIu, unoo-
tsI fI shu kuxIn tu sheefu, upu su nu ndu fI-
shtu ngoots pumu yu fu ngI yu. BuIum shu
kupung tsI yun tu fu ngu, yusIn yufu ngu,
buffu fee tsI nI kIz puf pzkoo fu ngI yu.
28
AshI fu chu, ApunII shu buffoo wuunu
tutsI yuts tu fu ngI yu, Buff shu:

Muyuum-
shu nuwuu pzkoo kshu? Nu nIput nuwuu
tuchIp pzkoo yunII shu wu, tfu ngI yu.
29
BuIum shu, Yuwu mund nuwuu muntsu-
ngu yu fIsh unu mund ush kI nu. Wuu nu fI
k'chIfu puyu fu fI, ufu nutu fI shI yuu
k'chIfpu kuyu ngu tu fu fI, puchu yu funII,
kusu chI nIIu, tfu ngI yu.
30
Itufu, buff-
shu, Nuw shIy chu chI nIsh. Ufu tu mu fI
nuwu mun kushI chI pu yu fush nuu tu fI-
nI yu. ShIy nuwuu yusuk tum shu. Ndu
nuw shI yuu mInum tI yum sIf nuu ku nI,
ndu shI yuu mungIsh tumu ntsung tu fI nu.

Antuu tI nuw shI yuu umb ush tu fee zI?


tfu ngI yu. BuIum shu unoo tsI nuu, ZufuktI-
shchu, tfu ngI yu.
31
AshI fI yu, ApunII BuIu muum wuu nuu-
tsI tuyu mu ndu muum zundu fu ng shI tu.
BuIum shu nup ushku, xIxeewu wuchI fuf-
shu puyu fu, upu su nund ngoots Apu nIIee
wusu ndu fuf pufu ngI yu. BuIum shu unoo
pufu nIIu, punI fu nIIu Apu nIIee tususeefu,
tsu push much tImuch tu ushI fu ngI yu.
Musutufungunu22
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
181
32
ApunII shu,

Muyuum shu chI nee tsIsh


buffu fee tsIsh tuchIp pzkoo yunII shu?
Nuw chu nIngeem nuu tu fu nI, ngoo tsee
kmu nu kum chI ndu ufung tushIy muu-
mu utufI, wutum nuw yusu fu ngI nu wu
yuwuu mungIsh muntsI fI mush chI nu fu-
ngIsh unoo tsI.
33
ChIn shI tIsh buffu fIsh
nuwuu pufu ngu punI fu ngI yu. AshI fu chu,
pIyum ktu pu fu ngu wushu nund tuchIp
ktu peenIII yu. Ndun nuu fI ushI fu, ufu nu
shI yuu puchu yu nIII nu pu fI nu, tfu ngI yu.
34
BuIum shu Apu nIIee wusu ndu fu fee,
AshI fI nuwuu nuu yutu fIt shI shIsh puntsu-
fu ngI nu, wutum nuw ndu yusu fu ngI nu wu
yuwuu ngoo tsIsh upus kmu nu fu ngIsh
unoo tsI. Wundu yu shI yuum yutu fIt nuw
ush ku fI, ushI fI yu nuw kunu puch shu pu fI-
nu, tfu ngI yu.
35
Itufu, ApunII shu, NdunI,
nuu muum wufI tu fI yu, wutum nuu yu funII-
shu wu. YupI fI tuchI tee fu nIIIsh umbI fI tum
tchI tun chu. Itufu mungIp tI shpu. Yuwu fI
tfu ngI unu fI tum puyung chu, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
BuIu muu upus tuxu fu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, apan!!pan Ba!am sur
Ba!akash watsapun kusarangu
anootssha na kamanchintspa
BuIum yuwush kufuk BuIuk tIp tsI fee
zungu nI fu ngu unush tuchI tu fu ngI yu.
3
AshI fu chu, kufuk shu BuIuk yuwuu
BuIum nuun chu unoo muzI nu fu ngu,

Xu!
Apus chu mu yu ngu tI tu, uwshut kyu-
funII tum upus yukut Mowu bush yuwush
kung suf Afnn tuu fu ngu unpu tu fI tsup
tusu su fu ngu, unush chu mu yu ngu fu ngI-
yu.
37
Chu mu yu ngu yu fu sIn, BuIukshu
kufuk pu tu tIn BuIu muu tfu ngI yu.

TumukInuufIsh ndu mus kusu fu ng shu?


Zupun zuf zup shtu fu ng shu wu, wutum
nuw wunIp tpu tsI fee tsI zungu nI fu ngu fI,
shI yuu xupoo fu ngI. MungI shIsh

untuu-
tI umb nuw nuuk chu fI, nuwuum kufuk
BuIuk muuch tu punu chee ju? ndu mbu fee,
tfung pu shu. Nupu ndu mus kusu fu ng-
shu, tfu ngI yu.
38
BuIum shu, Zufukshu.
Itufu, yuwu mu fI ApunII nuwuu kumuch-
tu ku unu mu fI nuw tsI yut chI mu, tfu-
ngI yu.
39
Anu mun shu BuIum BuIuk pu
Ipu nee fund sIn umbI fI shut tsup KIfIyut-
Hosotupshu nuu tu fu ngu nu yu.
40
Amb
kufuk BuIuk tIp tsI fee kumuch tu fu ngI yu,
Wukuf pchu ngInts. Opee ju tum puchu-
ngInts. Sheef us, BuIu muum punu shI-
nInts. WuunI wIpu nu sheem yuwuum
muchee tu kufu kuw tum sI nu unoom wunI
punup. Much chuf shI tI sIn upunII pu tsee
ungIf tu pu nu, tfu ngI yu.
41
Pu tum shu tufu-
see chu, kufuk BuIuk BuIu muu yumu yu-
fu nIIu, muchIp shu much tu fu ngI yu much
suf Bumot-BuuI tnu umb shI tu. Amb shut
muchIp nuu yu fu sIn, unu mund muchI-
mund yupee ju IsfueI chIch tuu fu nu utu sIn
nupu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chI chI nguz nuchu ngu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatssha Ba!am Israe!chichee
wanasir tsiyatarangu anootsi
23
1
BuIum shu tfu ngI yu, NIsh
putu mbIch 7 xunuteefush, unu-
mun wukuf wIp kufu punu wu fI 7, mIshu
opeej shu kufu pun cIetI tum puchu yu fush
muchI ngI, tfu ngu,
2
kufuk shu BuIuk
unu fI tum uyu tyu fu, yuwuu BuIum
kumuch tu fu ngu unoo tumI nu fu ngI yu.
Muu cheetsI chI nu zee wIp kufu punu wuu-
tsI fI wuyu wuyu ushI fu ngu nu yu. Sheef-
sIn, muchI fu ngu nu yu.
3
MuchI fum chu-
sIn, BuIum kufu kuu BuIu kuu tfu ngI yu,
Mus pu. ShIy neetsI fI tu mu pu. NIshu fI
kutu pu ndu mu. Nuwuu nI tu fI shu mInu-
mu fI shtI nuu chI mu. Pungu tu mu sI mu.
Apuz ApunII nuwu nguz chu mu yu ngu tI
tu nuu tu fu nu. AshI fI yusu tu mu sI mu. Nu
yusu fum chu fI, shI yuuts shu kumun chInII-
pu yuwuu wuunu ApunII nuwuu kumuch-
tu ku chu unoo tsI, tfu ngI yu. Tyu fu nIIu,
BuIum umbI fI shu muchIp upu sup shu,
yup tputs ndu nu fI umb, muchIp kfee fu
nuu tu fu ngI yu.
4
Anush muchIsh kus ku-
mchu, ApunII shu BuIu mush yuku fu ngI yu.
BuIum shu Apu nIIee pufu ngu, tfu ngI yu,
ShI yuum Apuu, muu cheetsI much pu nI
tfu ngu nI, 7 putumb chee xunu tu fu-
ngu nI yu. SheefunI, wuku fuu, mIshu
opee juuts tum kufu pun mInum, mInum
Musutufungunu22 , 23
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
182
sheefunI, wuyu fu ngI nI yu. IchI ngu fu
yuwush 7 xunu tu fu ngu nI unush ush pu-
fI wuyu fu ngI nI yu, tfu ngu.
5
ApunII shu:
BuIu muu, shIy shut wup tum kufuk pI tum
BuIu kup kunupeefush, kumu nI mun chu.
Yuwu fI nuw shI yuu tyu chI unu fI tum
nuwuu kukI kumu nI shI nI, ApunII BuIu-
muu tfu ngI yu.

BuIum shu unu fI tum


kunu pee fu nIIu, yusuf BuIu kuu chu mu-
yu ngu fu ngI yu. BuIukshu unshu fI tum tIp-
tsIf pu Mowub shuchpu tputs BuIu muum
kutuk sIn, shu nee ushI fu ngu nu yu. BuIuk
kutu ku, xIxeew ushI fu ngI yu.
7
AshI fI
BuIum shu tfu ngI yu.
Nuw tsu pun shIsh, yup zuf yuku umb,
Afu mush tuu fu ngu fI, kufuk BuIuk
Mowub shuch tputs nuwuu kufu zu-
fu ngI yu. NIng nuwush kusung chu.
Kuseefush, nee tputs IsfueI chI chee
zutu yu fu kusuch pu, tfu ngu, Ako pu-
fIn chI chee tputs muntsIf tsI yu tu muum
zundu fu ngI yu, tfu ngI yu.
8
Itufu, nuw shu

TumufI umb
sheefufI, tputs see zutumbeefufI kusu-
chee?

Antuu tI nuwuu ApunII, Tputs-


see zutumbeefush ksu ngI, utee ju? nuw
umb ush tu pI.

Antuu tI ApunII nuwuu


muntsI fI mush chI nu muum kumuch tu-
kee ju? ApunII nuwuu wunu sI fImshI-
fee tsI mu kumuch tu fu ngI yu.

TumufI
nuw Apu nIIee kuk kupeet chee?
9
Nuw
muchI mund kfeefufI, nupu fu ngu fI
pufung tu nu. Tputs wuzu pun sIn chu.
Nuw ushpu tputs putu fee zI. Wuu nu-
pu ApunII tIp tsI fI yu. Nupu, ushpI sIn
tuu fu nu mIn pI cheew tum pu sI nu yu
tsu pu fu nus tpu tsI yu.
10
Izuu fu ush pI fI
tsup puyu mboo,

tumu fI ushpu tputs


tuuch chIch? AshI fu chu, nuw shu unu-
nguz tmu fu ku fI, tumung sI ndu tsI pu pI
nuw shu umbI tum ush tu pI tfI tmu fuk-
shI nu, BuIum BuIu kuu tfu ngI yu.
11
Kufuk shu BuIuk BuIu muu tfu ngI yu,
Nuw shI yuu kundu fu fee mI tuz tu muum
kufu zu fu ngI nu. ShIy shut nIsh

tumuk-
shu shu?

mungu tu fI tu shu wu puku tush


kusu fu ng shu wu? Nupu, unoow tputs
shIy kIs chI num pu tu fI tsI yu tuk shu. Nuw
unoo mu ju shI yuu kufu zu fu ngI, tfu ngI-
yu.
12
Tfu ngu, BuIum shu, Zufukshu.
Nuw tfu ngI nu shI yuu tsI, Yuwu mu fI tum
ApunII nuwuu kumuch tu ku unoo tsI fI-
tum nuw tsI yut kI nu, tfu ngI yu.
13
Itufu,
BuIukshu unoo ndu kIs muzI nu muum
zundu fu ngu, AshI fI pzuyu. Yusuf nuwu-
pu shu Ipu nee fu nI, pIyum shu much nuu yu-
nI. Ituf pI yu fu nI pukee nI. Amb nuu yu-
fuch, pu muum wufI tuf tum pu fee. Itufu,
ndu ushpuf tu tpu tsI ndu punguch chee.
Chuw pImu fI tuu zutu yu fush ksu ngI utInu,
tfu ngI yu.
14
Tyu fu nIIu, kufuk BuIuk
BuIu muu pIyum shu much muchI fu ngI yu
much suf PIs gupshI tu. AmbI fI muchI-
mun kfI fu ngu nu yu. Anu mun kfeef sIn,
umbI fI shu yusuf, muu cheetsI much pu nI,
utu sIn, putumb chee yyu fu sIn, ufu-
ngIch tsI mbun mutu yu fu xunu tu fu ngu-
nu. Sheef sIn, wukuf wIp, opee juuts tum
kufu pun Apu nIIeem muchI fu ngu nu yu.
15
AshI fum chu sIn, yusuf BuIum kufu-
kuu BuIu ku tfu ngI yu, AshI fI shIy mus
neetsI fI tu mu pu nIshu fI putumb chI fI shIsh
xunu tu mush kutu pu ndu mu. Nuwmu
nuwuu nI tu fI shu nuu yu fu nI, pungu tu mu,
yupee ju ApunII nuwuu yusuf chu mu yu-
ngu chI ndu, tfu ngI yu.
1
Tyu fu nIIu, wuu-
nI tu fI shu nuu tu fu ngI yu. Anush shu upus
ApunII BuIu muu chu mu yu ngu yu fu tsI yu-
tu fu ngI yu. Nutu wupI tum kunupeefush,
kumu nI shI nI kufu kuu BuIu kuu tsI yuwuu
shI yuu tsI yu tu fu ngI unoo tsI. Ash pu fI
tutsu moo fu kumu nIng chu. Yup tum shI-
yuu tfu ngI unoo fI tum kumu nIng chu,
ApunII BuIu muu tfu ngI yu.
17
BuIum shu
wupI tum kunu pee fu nIIu, yusuf BuIu kuu
chu mu yu ngu fu ngI yu. BuIukshu unshu-
fI tum tIp tsIf pu Mowub shuchpu tputs
BuIu muum kutuk sIn, shu nee ushI fu ngu-
nu yu. BuIuk kutu ku, xIxeew ushI fu ngI-
yu. BuIuk unush yusuf mushu fu ngI yu,

Nutu wu, ApunII shI yuu umkIm tu? tfu-


ngI yu.
18
BuIum shu ushpu fI tum yuwuu
ApunII tfu ngu unoo kumu nI fu ngI yu.
ShIy BuIu kuu, SIpo fu fI nI wIpuu, nuwuu
kukI kuupu muzI nu ngu ndu mu,
19

NItuu tI
ApunII chIy tputs sIch tumu pu fI ushI-
fee ju? ApunII nIII tu fI chI nu muum ndu
yusu fI yu. Ndun tum ngI chI muum yusu fI-
Musutufungunu23
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
183
yu. Yuwuu tsI mu fI tsI yu tu ku unoo tsI mu-
fI puyu kI yu. Ufu tu mu fI kukoo tumI-
neef nund kusu tu fI yu.
20
ApunII nuwuu
ItsIn su fu kumu nI fu ngI yu, Amb chee tputs
kupung tu ndu nuw chI nu kI, tfung tu ndu.
Atu unoo

nuwshut tumu yu feezee? Wuts-


tu Apuu, umb cheem tputs Istu muu mu

tumu fee nuw tchee?


21
IchI ngu fu IsfueI-
chI chee tputs yutu fIt shI shI fI nI tuchI-
ngee fu, ngI chIz ndu nuf shu kusu fu ngI yu.
AmbIch tputs IchI ngu fu sIn Ako pu fIn chI-
chI nu ndu fI wuchI nIII nu. Wuunu ApunII-
tum Tuu fu shI pun unshu chee kupung ksut-
kI yu. AshI fu chu, unshuch tputs IchI ngu-
fu sIn Apu nIIee, Iychu kufu ku fI nI, utu sIn,
ufku feem nu ku nu yu.
22
Tof wutu fI mush
wIts pu tu fI wuu nuu tsI tupu chI ndu fu ushIk-
puz ushI fu ApunII IsfueI chI cheem ksut-
kI yu.
23
Wuunu ApunII tIp tsI fee IjIp tosh
tsup tushI tu ngu fu ngu, unshuch tputs IchI-
ngu fu sIn kIz pu fI nu ndu fIt ssIn tuu fu nu yu.

Tumumuju tputs unoo kusI ku kusIch?

TumuyufeezIch unshu chee tputs zutuy-


chIch? Zutu muum pInu su, wutum ApunII
wuunu ksut ku wu. AshI fu chu, chIy
IsfueI chI chee tputs tmuum wufI tu fI yu,

SIyuu mum wunIp ApunII Istu fu ngu?


Ufu tu mu fI umbI fI ushIsh tuf ush tu chI yu,
tch chI.
24
AshI fu sIn chu, unshuch tputs
IsfueI chIch IchI ngu fu sIn kIz pu fI nu ndu-
fIt ssIn tuu ku nu yu. Tumuz ushI fu yyu-
chu, ndu kupu muum wunI ndu. Izuu fu
zumu fI zuyu fu, kupu ngu fI kutungkeefu,
tuzu zu yu fu, ufsI fee wuyu fu, mupIy shu
muu mu wu much ush tu fu, un tumu pu fee
ushI fItum sIn, ndu nIzI muum yusu fu nu yu.
AshI fu chu, umb chee tputs kusI muum
wunI ndu ju tshI nu, mung ntuf ushI fu-
ngI yu kufu kuu BuIu kuu tsI.
25
BuIukshu tsI yun tu yu fu, Zumu ngI,
BuIu muu. ShIy zutu muum pInu su kush,

muyuum shtu ju wunu sIf tsI yu tuk shu?


AshI fI yu, zumu yu fush tuu ngI, tfu ngI-
yu.
2
BuIum shu, Ndu, umb tfInII pu.

Muyuum shI tu ju ApunII nuwuu ndu


kumuch tu fu, nuwshut nuwuu nI tu fI
msungeefI umb ush tu chee? tfu ngI yu.
27
AshI fI yu, yusuf BuIuk ndu sumbuy tu-
fu ngI yu. NuunI, yusuf pIyum shu much-
chInII pu mInup shu muchI. Apuz umb
nuuk chu nI, ApunII shI yuu kumuch tu-
kuch shI tu IsfueI chI cheem tuz tu muu mu.
Pzuyu, umb shu yuchu nI, mung tfu ngu,
28
kufuk BuIuk BuIu muu mInup shu much
much tu fu ngI yu. Much suf Peyo fup shu
umb tsup puzup muchI mund IchI ngu fu
tsu poo pu muum wufI tu fu ngI yu.
29
Yusuf
BuIum shu kufu kuu BuIu ku kumuch tu-
fu ngI yu, Nu yusuf putu mbIch tsI mbun
mutu yu fu xunu tu ngI. Sheefush, wukuf
wIp kufu pu nuw 7 pchu ngI. Opeej shut
kufu pun ushpu tum pchu ngI. Amb
sheefunI, yusuf muchee nI, mung tfu-
ngI yu.
30
AshI fu chu, BuIukshu BuIum
tyu fu unu fI tum wuku fuu wIp 7 puchu-
yu fu, opee juu kufu pu nuuts shu ushpu tum
puchu fu ngI yu. Sheefu, putumb chIsh shut
yusuf mInum, mInum sheefu, xunuteefu
muchI fu ngI yu.
24
1
Itufu BuIum shu, yuwuu ApunII
IsfueI chI chee kupung chI nu fu-
ngu, ksu tu fu ngu unoo yusu fu ngu, ndu
ApunII pu yusuf tsI yu tu muum zundu fu-
ngI yu. Ndu shu tpu tsee, ApunII pu tsI yu-
tu tu mu, tfu ngI yu. Wuzu wup shu nupku,
IsfueI chI chee tputs shu nee fu pufu ngI yu.
2
IsfueI chIch tputs wuzu pun tuu fu sIn
pufu ngI yu, tIp tsI fI nu ndu fI wuu nI tum,
mIshu tputs tIp tsI fI nu ndu fI tum wuu nI-
tum ushI fu sIn wuzu pun tuu fu sIn pufu-
ngI yu. ApunII shu BuIu muu tutsI yuch tu fu-
ngI yu.
3
AshI fu chu, BuIum shu Apu nIIee
kuk tsI yu tu fu ngu,
Nuw BuIum tu nu, upuf shI tI suf
BIyo wuf chu. Nuw nup ku fI, muu chee
IchI ngu fu puku fI, kupung nuts tu kI nu.
4
Nuw pumu zuk puz ush ku chu fI, unush
nuts tu muum wufI tu kI nu. Apu nIIee
kuk muzI nu kI nu. Nuw pumu zoo fu ngI
unush yusu fu ngI tum nu. Apu nIII mu fI
wutum kIz pu fI wu.

Chu ku ju uwuu pu
wufI tuch? Apu nIII mu fI wuu mu fI kIz-
puf tuu kI yu.
5
MI shut, unIn tputs IchI-
ngu fu sIn Ako pu fIn chIch chu wuchI-
nIII nu. KIz puf wunu sI fI nund tuu fu-
nu yu, tu fush shI tI sIn wunu sI fI tum
tuu fu nu yu. Tutsu mIm yusIn putu fIch
ushI fu wutu mbuf shu fu ngufu, tumb tu
Musutufungunu23 , 24
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
184
tumb tu ushI fu sIn, wunu sIf tuu fu nu yu.

Nup kuch, umbI fI wutu mbuf shu fu-


ngu tu fu sIn, kuyun kungu mun wIng
kuyun tu fu wunu sIf putu fIch ushI fI yu.
Wuu nu pu fI ApunII umuy kungu mun
wIng wuyu yu fu, IsfueI chI chee kusu-
fu ngI yu. Nupu, kufI pun kungu mun
wIng shu fu ngu fu, putu fIch ushI fI tum-
tu yu.
7
AshI fI yu, wuu mu fI tIn IsfueI chI-
chee mu fIt ssIn, uyum tuu tI yu uwuu mIn
kung ndu pIsh tu tu nIII yu. AnchIch tum
kungoo tIpu yu fu sIn, tutsu mImu fIsh
muzu fIsh ku nuch tu chI nIII nu yu. MI-
shut, ufkuf shI tI sIn kIz pu fI tum tuu fI-
yu. Wumu fI kufu kuu Agu guu kusI fI yu.
Wumu fI kIz puf kufuk tuu fI yu.
8
Tof
wutu fI mush wIts pu tu fI kIz puf wuu-
nuu tsI tupu chI ndu ku ushI puz ushI-
fu ApunII IsfueI chI cheem Istu kI yu.
Wuunu umuy ApunII IjIp tosh tsup
tushI tu ngu yu fu, nIng shu tsup wuyu-
fu ngI yu. Wuunu wIz pu fIf nee punu-
fu ngu, ufu undu fuf pu wufut kut ssIn,
wuu mu fI tIn undu fu fee kuchIng chI-
nIII nu yu. Wunu pu wuu chpu mbeef-
sIn, k'chIfpungpushu kuyung ku
shI tu fu sIn, wuu mu fI kusI chI nIII nu yu.
9
Kunu suk shI tI sIn, tumuz mungIn-
shuch kzumush tumu tuf pu fI ushI-
fu sIn, muu ku fuf tuf ush chI nIII nu yu.

Chu ku ju unoo nuut tu Itu yu mu tu fu


Itu yu much? ChIy nuu tpu tsIch IsfueI-
chI chee wunu sIf tsI yut kuch, ApunII-
shu chI yuuts tum wunu sIf ksut chI yu.
Itufu, tuyu tu fItku chuch, ApunII shu
chI yuuts tum zutuk puz ush tu chI yu,
BuIum tsI yut ku ntuf ushI fu ngI yu.
AshI fI yu, nu yuwuu ApunII BuIu muu
tutsI yuch tu fu ngu unoo kumu nee nu.
]AshI fI yu, nuw My sIsI: wup pu fee, utInu
sIyuu tsI. Nu kumu nee nu yuwuu IsfueI chIch
upu sush musu fu tuu fu ngu nu unoo tsI.|
Musutufungunu24
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
185
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Apan!! Mysisee, tsapuneemis kapung
panachintspa, trangu anootsi
1
1
IsfueI chIch ndu tu mu Oftu gu kung
kItu fu sIn, My sIs nee tsI yut ssee
IsfueI chI cheem kumu nI fu ngI yu. Kung
Oftu gu mun, yup zuf yuku umb tuu fu-
ngu nu yu, tsup Afu bu shu, wutsu pu nI.
Anush shu tsup tputs yuk tu fI nI zupun
tuu fu ng tum tu. Anshu yukut suf Puf nu,
mIshu TofeI, mIshu Iubu nu, mIshu Juse-
fo tee, mIshu DIsu pu, ushIp tuu fu ngu nu yu.
Afu chIch shu yukut Suf tuu fu ng tum tu.
2
Anshut much Ofe bu mund kyufuch,
SeIf shu fI muchIsh nuu fuch, 11 zuf
Tsiyatsis tayusima anu
Kirak yuwaa Tsiyatsis tayusima anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


My sI su fI nI unoo kIfu ku yundu fu ngI yu. ApunII wIf kuf TsI yu tsIs Tuyu sI mu unoo kumun kI yu,
IsfueI chIch tputs sIf tumu tfu ngu nu yu. Itufu, nut shu ushpu tum tputs,

NItuu tI My sI su fI nee ju
yundu fu ng? utu nu yu. Tputs zupun chu wushu nund yundu fu ngu nu, tssIn chu. AtI tuu teesInu yu, In
zufu mu fI Apu nIII fIt chu kuku.
My sI su fIn pukIch tsI pu muum pIsh tu fu ngu, unush Apu nIIee kumuch tu mu fI nee tsI tuyu sI fu ngI-
yu. AshI fu chu, nee kIfu ku, TsI yu tsIs Tuyu sI mu, sIf tu mu su fI tuu tufu nu yu.

Chakaama yandarang?
My sI su fI nI IsfueI chI cheem yundu fu ngI yu. IsfueI chIch tputs Kunuu nush tsup pshtu muum
kuyu mu fu ngu, Oftu gu mun wIng tuu fu ng sIn, unush My sI su fIn IsfueI chI chee kupung wunee-
fu ngI yu. ApunII sIyuu upu sush 40 musuch ksu tu fu ngI yu. SIyuu kupung Istu fu ngI tuu, ushI fI tuu
sIysu ndu zufum pu tu fI Apu nIIee kuk puyu fu ng su. NImu nu fI shu Kunuu nush tsup tuuk chus, ufu
Apu nIIee kuk puyung tsu. Ndun nuu ush kus, kIyung kuchIy kus tuut ssu, My sI su fI nI tfu ngI yu.

Mayaamaja yandarang?
My sI su fIn IsfueI chI chee mung' p'tsImuum yundu fu ngI yu. My sI su fIn IsfueI chI chee tpu tsI
wunee fu ngI yu. Ufu suun pu tu tIs nuwuu kukI kumu nIng tsu. Ufu puyung tsu. ApunII sIyu nguz kupung
zundu fu ngu, sIyuu kIz puf chI nu fu ngu, sIyuu wuumu tIp tsI feem nu fu ngu ntsu. AshI fI yu, kukoo
kpI tInts pu. Nu nImu nu fI shu zufum pu tu fI chI nung tsu. Wundu yu Apu nIIee Tuu fu shI pu nI chI nu pu nI
utI nuu fee su ushI fu, zufum pu tu fI chI nung tsu. Ash ku chI nuu fee su, kIs shu pu fI tuut ssu. Wundu yu ngut-
kus, pIyuf tuch tputs tumu pu fI ushI fus tuu kus, tsI pu tsIptuf ush kus tuut ssu, tfu ngI yu My sI su fI nI.

Mayaatseeja kamanik?
My sI su fIn IsfueI chI chee tputs kupung wunee fu ngu, tuchIp tsI yu tsIs wuzu fun kumu nI fu ngI yu.
1. TsIyutsIs TuyusImu 1.14.43:TsIyutsIs chtufu yuwuu sIf ApunII kupung Istufungu
unoo kumunkIyu.
2. TsIyutsIs TuyusImu 4.4429.1:TsIyutsIs tsImbunufInI yuwuu ApunII nuwuu kukI
puyumuum pIy shIngtsu, tfungu unoo kumunkIyu.
3. TsIyutsIs TuyusImu 29.230.20:TsIyutsIs kuzIzImun yuwuu ApunII IsfueIchIchpu tputs
umIkuftufungu unoo kumunkIyu.
4. TsIyutsIs TuyusImu 31.133.29:MysIsufIn JosueyufInee kufukuum nufungu unoo
kumunkIyu. MIshut, yuwuu IsfueIchIch tputs zupIsh ApunIIee kuk kupung ngutchInIIInu
unoo wusInu MysIsufInI wuneefungu unoo kumunkItumtu. Shut, yuwuu MysIsufIn
yuseesshshee kIs yuseefungu unoo kumunkItumtu. Shut, yuwuuMysIsufIn Kunuunuu
tsup pukeefu, IsfueIchIcheem tputs ApunIIput tsIyutufungu unoo kumunkItumtu.
5. TsIyutsIs TuyusImu 34.112:Yuwuu MysIsufIn tsIpufungu unoo kumunkIyu.
Mysisarini Israe!chichee waneero, tsiyatsis tayusirangiya
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
186

D
4.2 ApunII wunI chu unu 22.18-19 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
muuyu fuch kusu muum wufI tu kI yu yukut
Kudes-Bufneyushu.
3
Iwu mun IsfueI chIch
IjIp tosh tsup shI tu ngu fu ngu nu unu mun
Iwuz, 40 musuch tushIy fum chu, unu mun-
shu 11 tsup kunees chI fI yyu fu unush
My sIs IsfueI chI chee Apu nIIee kumuch-
tu mu fI nI, yusuf tuyuseefu IchI ngu foo
kumu nI fu ngI yu.
4
Ndu tu mu kung Oftu gup
kusu fu sIn, My sIs wusu ndu fuf Amof-
fewshuchpu kufuk SIhon put wufu tu fu ng-
sIn, wuu mu fI tIn kusI fu ngu sIn, SIho nuu
puchu fu ngu nu yu. Anshu SIhon yuk tush
Hes bo nush tuu fu ngI yu. Afung shu My sIs
Busun shuchpu shu ufkuf, Ogpu wufu tu-
fu ng sIn, wuu mu fI tum puchu fu ngu nu yu.
Anshu kufuk Astu fo tush yukut tuu fu ngI-
yu, Edfe yush wutsu pu nu.
5
Anu mun shu
IsfueI chIch yup zuf yuku umb kung Oftu-
gu nung, Mowu bush tsup tuu fu ngu nu yu.
Anush My sIs Apu nIIee kuk tIp tsI feem
yusuf tuyus pu tu ku tfu ngI yu.

Iy shut tsup Ofe bush, SI nuy tum sufu,


tuu fu ngu nI, unush ApunII Iyuu tsI yu-
tu fu ngI yu, SIy nIsh tsup zupun chu zuf
tuu yu nIIIs.
7
AshI fI yu, ushpu fI tIs muu chI-
fI tIs yyu fus, nutu muchIp Amof fe wup
tsup mIkeefus nuu ngInts. Amb sIyuum
tsup suf Afubu zupun tuu fu fu tu fI yu.
Afu chIch shu kungoo Oftu gu tsup much,
unu mun tund su tum tuu fI tum tu. MI-
shut, tsup Negue bu tuu fI tum tu. MI shut,
mufu nung tsup, Kunuun shuchpI tum
wutsu pun tuu fI tum tu. IIbun shuchpI tum
tsup, mI shut kung kupu ngu mushpI tum
Euffu tI sIp tsup tuu fI tum tu.
8
AshIp un
tsup nuw sIyuum tsu pu nee mIs punu yu nu.
AshI fI nutu nuu nuu yu fus, sIyu mu fI tpu-
tsee kusI yu fus tsu pu nee mu fI shtIs ytt su.
Wutum nuw Zufum pu tu fI, sIf tumu
zItu mI nu fI nee ts Is Apfu hu mu fI nee tsI,
Isuu ku fI nee tsI, mIshu Ako pu fI nee ts tum
ufu ngeem chI nIII neem tum tIs punu chI-
mu tfu ngI unoo. AshI fI nu In sIyuum shu
tsu pu nee mIs punu chInts pu, ApunII Iyuu
tfu ngI yu, My sIs tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
My sI see, tsu pu nee mIs kupung punu-
chInts pu, tfu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Mysis iyamari Apan!!irini
kizpurcha, trangu anootsi
4
1
My sIs shu: Nu IsfueI chI chIs muzI-
nu ngu ntsu. Nuw sIyuu Apu nIIee
kumuch tu mu fI nI ItsIn su fu kumu nI fu-
ngI nu. AshI fI sIysu tumI nung tsu, kukoo
puyung tsu. SIf tumu ApunII zItu mI nu fI-
nee ts Is, nee tsup punu chInts pu, tfu ngu,
nu unush tsup sIysu tuuk chus, wumuch-
tu sheets tum puyu kus, ufu tu mu fI unush
tsup wunu sIf tuut ssu.
2
Yuwuu tsI yu tsIs
kumu nI fu ngI unoo sIysu mInum tI yum
tsI yu tsIs ufu ngeem wuyu fInts pu, mIshu
mInum tI yum kpI tInts pu.
D
Tutsu moo fu
yuwuu fI ApunII kumuch tu fu ngu unufI
puyung tsu
3
SIf tumu BuuI-peofush tuu-
fu ngu nI, Iyu shuch tputs zupun unshu chee
upunII pu tsI fI nI ungIf tu fu ngu nu yu. Anu-
TuyusImu1 , 4
Yu/ tus/ KuJes-Burneyus/ /usu-
ru ngu nu yu. (1.2)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
187

E
4.11-12 Utu shu chee mu 12.18-19 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
mund ApunII shu IchI ngu fu puchu fu ngI yu.
Anoo sIysu kchIp tIs pufu ngI mu ndIs.
4
Itufu, sIysu Apu nIIee ndu kusu fu ng su,
upunII pu tsIsh ndu tuchI tu fu ng su. Wunu-
sIf Apu nIIee kuku puyu fu ng su. AshI fu-
chu, sIy ushpu fI tIs nu wundu fI kchI tIs
tuuk su.
5
AshI fI yu muzI nung tsu, yuwuu ApunII
nuwuu kumuch tu fu ngu unoo nuw shu
sIyuu kumuch tu mu fI nee IchI ngu fu
kumu nI fu ng tu nu. Nu sIysu tsu pun pIs
pshtu muum wufI tu yunII tu ndu. AshI fI-
yu unush tuuk chus, ufu Apu nIIee kuk
tumI nung tsu.

Tutsu moong tsu, mIshu tumI nung-


tsu. SIy umb ush ku chus, tputs sIyuu, In
tputs tumu fu, mung pu tu fI tuu ku nu yu,
tchu psInu yu. Apu nIIee kumuch tu mu fI nI
muzI nuk sIn, In tputs zufum pu tu fI yusum-
pun sIn chu, mIshu chI num pun sIn chu,
sIyuu tch pu sI nu yu.
7
Wutum Iyu mu fI Apu-
nIII fI nI Iyuun shu tu fI wutsI fIt tuu ku wu.
Itufu, mIn pIch shu tputs Iyu put Apu nIII-
fI nI tutsu muum wunI ndu ju. Iyu mu fI
Apu nIII fI nI kIz puf Iyuun shu tu fI wutsI fIt
tuu kI yu. Iy shut tsI yu tu muum zund ku nI,
mIkeefunI tsI yut kI nI yu. Afup tuu nuu ku-
nI, Itufu ApunII shu unshu tum tu nup kI yu.
8

Tumumuju tputs wutsu pun kupu ngu tuu-


tI yu tputs zupun tuu tI yu tuuk sIn, Apu nIIee
kumuch tu mu fI nI tpu tsee mungoo ItsIn suf
yusu muum tuuf?

WunI ndu ju! Yuwuu nuw


sIyuum nu tuyus pu tu kI unoo tputs nIII tu-
fIt muzI nu tu fu zI nIII nu ju. Itufu sIyu mu fI
yusuk su.
9
AshI fI yu, nu sIy mungIp tIs
tuung tsu. Yuwuu tsI yu tsIs kumu nI fu ngI
unoo mbI zu fInts pu. Ayum tuu tI yu Apu-
nIIee kuk kusu fInts pu. MI shut, Apu nIIeets-
tum wIz puf pufu ngIs unoots tum mbI zu-
fInts pu. Itufu, sIy nuu ushpu fI tIs Ipu fee tsIs
kumu nIng tsu. MI shut, chI nIII nee ts tum tIs
ufu ngeem tuyus pu tung tsu yuwuu Apu-
nIIee wIz pu fI pufu ngIs unoo tsI, My sIs
IsfueI chI chee wunee ku tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu My sIs
Iyu mu fI Apu nIII fI nI kIz puf chu tfu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Apan!! Israe!chichee waama
tiptsireem ipusarangu anootsi
10
MI shut, My sIs IsfueI chI chee tfu ngI-
tum tu, SIy yuwush muchIsh Ofe bush tuu-
fu ngIs, unpuf ApunII nuwuu, ShIy shu ush-
pu fI tpu tsee tushu neeng chu. Tushu nee-
fush nuwuu kukI kumu nIng chu. Tputs
nuwuu kukI muzI nuk chu sIn, IchI ngu fu
zufI k'keetsI puyu chI nIIIn pu. Sheef sIn,
ufu ngeem wIpuumshI tI sIn unu fI tum
nuwuu kukI tuyus pu tu chI nIIIn pu, tfu ngI-
yu.
11
SIy sut IchI ngu fus much Ofe bu mund
kuyu mu yu fus, nup kus, much shu kupung
kufu ku tu fu, sumus wuf kshu ngu tu fu
pufung su. Msus shu tuwup, kIz puf kuntsIf-
pI muchee pufu ngI yu.
12
ApunII shu sIyuu
yuwush sumus kufu ku tu fu unush tsI yu tu-
fu ngI yu.
E
SIysu Apu nIIee kuk muzI nu fu-
ngI tuu tIs, Itufu ndu wuu nuu tsI shu wuch
pufung su.
13
Anush ApunII, Nuwuu kukI
puyu kI nu fee su, nuw shu sIyuu, Nuwuu nu-
chu tpu tsI fI tchI mu, tfu ngI yu. Tyu fu,
kumuch tu mu fI nee mInum chung sIyuum
kumu nI fu ngI yu. Sheefu, putumb chI mun
yundu fu ngu, Nu sIy sut unoo yusu yu fus,
ufu tu mu fI tumI nu ngInts. Nuwuu kukI
puyung tsu, tfu ngI yu.
14
Sheefu, ApunII
nuwuuts shu, ShIy shu My sI see nuwuu
kumuch tu mu fI tpu tsee tuyus pu tung chu.
Tputs shu unu fI tum yusu yu fu sIn, Kunuu-
nush tsup tuuk chu sIn, unu fI tum k'kuz
puyu chI nIII nu yu, tfu ngI yu.
15
Yuwu puf much Ofe bush ApunII
wundu fI umu yu fI sIyuu sumus kufu-
ku tu fu unush tsI yu tu fu ngu, unpuf
ndu mInum tI yum muu chee sumu sush
pufung su. Kukoo tsI mu fI muzI nu fu ng su.
AshI fu chu, nuw sIyuu pup tsu, mungIp tIs
tuung tsu utInu.
1
Muu cheetsI ungIf tu-
muum tInu fInts pu. Tpu tseem kumuz
ushI fu, mIshu kIz ushI fu tInu yu fus, unoo
ungIf tu fInts pu.
17-18
MI shut, tsu pu fu nu-
sIsh muu chI tsu push tuu ku nu unoo, wuf-
pI cheets tum mIshu tsu push pshIy futu fu
unoots tum, mI shut kuyup cheets tum
TuyusImu4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
188

F
4.15-18 Rom shu chee mu 1.23 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
G
4.20 TItoo mu 2.14,
1PIto fu 2.9 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
H
4.24 Utu shu chee mu 12.29 tsI yu tsIs
nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
I
4.29 MutI wu 7.7-8 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
ungIf tu muum tInu fInts pu.
F

19
MI shut,
ushI fI tum yuw kunI ndup tuufu, zufI,
tsupI, tsu ngu chI unoo pukeefus, ungIf-
tu fInts pu, wutum yuw IchI ngu fu wuf
pukIs unoo ush pu fI ApunII tInu fu ngI-
yu, IchI ngu foom tsu pu fu nus shu cheem
wuyu fu ngI yu.
20
SIy IjIp tosh tsup tuu fu ngus, sumu-
sIshpuz ushI fu kIyung kuchIy kus tuu fu-
ng su. Itufu ApunII shu sIyuu IjIp tosh tsup
tushI tu ngu fu ngu, sIy kIz puf tu fu ngus,
ngu sumb mbum mush sumu sIsh psh tum
tumu pu fI ushI fu shI tu ngu fu ng su. Sheefu,
ApunII shu sIyuu, Nuwuu nu chu tpu tsI fI,
G

tfu ngI yu.
21
SIysu IjIp tosh tsup shI tu ngu-
fu ngus, Itufu sIyu mund yutu fIt shI shI fIs
nuw shu tsI yun tu fu ngu fI, Apu nIIee kuk
kupee tu fu ngI nu. Anu mund shu ApunII
nuwuu tsI yun tu fu ngu, ShIy Oftu goo kung
ufu chIch Kunuu nup tsup pshtu chee zIsh,
ndu mbu fee, tfu ngI yu nuwuu tsI. Itufu
sIyuu mum tsu pu nIs kIz puf wunu sI fee
ApunII punu chI yu. Ash ku chu, nuw nuu
umb nuu chee zI.
22
Nuwuu nu nIshu fI tu-
ndu tsup tsI pu chI. Kungoo tsI yum Oftu-
goo ufu chIch ndu kIt chI nu. Itufu, sIy nuu
umb nuut ssu. Kungoo Oftu goo ufu chIch
kIteefus, nuu tut ssu. Anoo tsu poo wunu-
sI fee suu nu shu ksu tu muu tsu.
23
Itufu,
unush kus ku mchus, mungIp tIs tuu mut ssu.
ApunII sIyuu, SIy nuwuu kukI puyu kI-
nu fee su, ushI fI nuwuu nu chu tpu tsI fI
tuu chI mu, tfu ngI yu. AshI fI yu sIysu unoo
mbI zu fInts pu. Muu cheetsI mInum tI yum
ungI fI tu muum tInu fInts pu. Yuwu fI ApunII
kumuch tu fu ngu unufI tumI nung tsu.
24
Wutum ApunII sIyuu mInoots shu ungIf-
tu muum puchInd kI yu. ApunII tsI yun tuk-
chu sumus tumu pu fI ushI fu IchI ngu fu
much kI yu.
H
AshI fI sIyuu, Pup tsu, utInu.
25
SIysu Kunuu nush tsup tuuk chus,
unshu fI wuchI nuk chus, Ipu fIs, mI shut
chI nIII nI tum tIs pzu pu neek chus, ushI fI
pup tsu utInu. ZupIsh yuwush shu zund kIs
unshu muu cheetsI ungIf tu muum tInu-
yu fus, yutu fIt shI shee chI nuk chus, ufu
Apu nIIee tutsI yu nuchtu chpu su.
2
Nu
nuw Apu nIII mun suf ItsIn su fu kumun-
chInts pu, zufum pu tu fI tchInts pu,
ufu chIch kungoo Oftu gu kIteefus, zupun
musuch Kunuu nush tsup tuukchI nu fee su,
Itufu tpu tsee tInu mu fI nI ungIf tuk chus,
tsu pun shIs zupun musuch tuu chee zIs,
ndu mbu fee. ApunII ufu ushpu fI tuutssIs
chI ngu yu fu kusu chI yu.
27
SIyuu ushpu fI-
tuutssIs ApunII mIn peew tputs wutsu pun
pIyu muw zungun, zungun, ush ku chu,
sIysu tsu pu fu nu sush pseef tu fus, ufu
kIyung kuchIy kus tuut ssu. TsI pu tsIptuf
ush kus, puk chI mshI tIs tpu tsIp shu wutsu-
pun tuut ssu.
28
Amb shu tuu kum chus,
tpu tseets shu tInu mu fI nI, upunII pu-
tsee ungIf tu kus tuut ssu. YusI nuu tsIm-
shu, mI shut putumb cheets tum tInu mu,
wuch ndu pu muum yusu fu unu, wIts
ndu muzI nu ku unu, kutung tseets tum
ndu kutu ngu muum yusu fu unu, mIshu
kunu su muum tum ndu yusu fu, unoo tsIm-
shu sIysu ungIf tu kus tuut ssu.
29
Itufu,
ush kI tuu tee su, kuu pu nI fI mungIp tIs
chI nu yu fus, Apu nIIee mungoon pI, tus,
zufu muf pu tu fI wunu sIf chI nu yu fus,
Apu nIIee mush kus, ApunII shu ufu sIyuu
muzI nu chI yu.
I

30
IchI ngu fu zuf kIyung
kuchI yu fu ngus, Apu nIIee kuk kupee tu fu-
ng tuu tee su, Itufu mungI pu shtIs chI nu-
yu fus, yusuf Apu nIIee mungoon pI tus,
kukoo puyuk chus,
31
ApunII shu, wutum
nuyu nIm pu nI wu, sIyuu kusu chee ju, sIyuu
tpu chI ngu chee ju, ndu mbu fee. Wutum
wuunu kuk zItu mI nu fI nee ts Is tsI yu tu fu-
ngu, SIyuch chee nuwuu nu chu tpu tsI fI,
tchI mu, ApunII tfu ngu, unoo Izuu fu
tumIn chI yu.
32-33
MuzI nung tsu, ApunII sIyuu sumu-
sush tsI yu tu fu ngI yu. SIy Apu nIIee kuk
muzI nu fu ngI tuu tIs, Itufu ndu tsI pu fu-
ng su.

NItuu tI ApunII mInoo wu tputs


umb tum tu ju ushI fu tsI yu tu fu ng? ndunI.

Antuu tI tputs umb tum tu ju muzI nu yufu


TuyusImu4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
189

J
4.35 Mf ko su 12.32 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
.4 Mf ko su 12.29 tsI yu tsIs
nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
ndu tsI pu fu ng? NdunI. SIf tumustuu,
ApunII tsu pu fu nu see tInu fu ngu, tpu-
tseets tum tInu fu ngu unpuf tu ndu
mInum tI yum ApunII tpu tsee umb ushI fu
ndu tsI yu tu fu ngI yu. Wunu fI sIy yusu-
muum zund kus, ushI fI sIy sut nuu yu-
fus tpu tseewu IchI ngu fu tsu pu fu nus
mushung tsu.

ApunII sumu sush tpu-


tsee tsI yut ku unoo sIy muzIn tu fI tuu tIs?
Tk chus, tputs shI tI sIn, Ndu, unu mu-
shee tsI yu tsIs muzIn tu fee zI nI, ufu tputs
tchI nIII nu yu.
34
ApunII wuu nuu sIyuu
tIp tsI feem sIf tu mu su fI Ipu su fu ngu,
sIyuu IjIp tosh tsup tushI tu ngu fu ngI yu.

NItuu tI ApunII mInoo wuu tpu tsee umb-


tum tu ju ushI fu ng?

Ndu! ApunII sIyuu


tupu chI ndu muum zundu fu ngu, wIz pu-
fIf nee kupung tuyu mu ndu fu ngu, sIysu
unoo pufu ngItum su. IjIp to shu chee tputs
kIyung yuchu muum, tpux tu muum tum
ushI fu ngI yu. Sheefu, kundu fu feets tum tIs
zupun tum tpu chI ngu fu ngI yu.
35
Wuunu
ApunII, Tpu tsI fI wIz pu fI fee tsI puk chu-
sIn, nuwuu Izuu fu mungoon pu nu tu,
sIyuum tuyu mu ndu fu ngI yu. Iy Apu nIII-
fI nI Tuu fu shI pun mInu mu fIt chu. ApunII
nIII tu fIt wunI ndu ju.
J

3
Wuu tu chu ApunII
mInu mu fI kunI ndu mund sIyuu wunu sIf
tuu muum wunee fu ngunts unu. MI shut,
sIyuu tsu push yuwush sumus kufu ku tu-
fu unush tsI yu tu fu ngI yu. SIysu sumu sIsh
Apu nIIee kuk muzI nu fu ng su. Wutu chu un
Iy Apu nIII fI nI, ufung ApunII wunI ndu-
ju.
37
ApunII sIf tumu sIyuu zItu mI nu fIs
kupung chI nu fu ngu, sIyuuts shu nIIu fu-
nu fee tsIs wuumu tIp tsI feem Ipu su fu-
ngI yu. Sheefu, sIy IjIp tosh tsup kIyung
kuchIy fu ngus, uwshut wIz puf put sIyuu
tupu chI ndu fu ngI yu.
38
Wuunu tpu tsee
wuzu pu nee ts tuu kIz pu feew tuu ku nu,
unoots tuu ApunII wIz puf put tpu chI ngu-
yu fu kusu chI yu. Ash ku chu, sIysu unush
tsup suu mu tu fI shu tsu pu nee mIs umuy-
tut ssu. Wutum nutu fI tu ushpu tum tIs nIsh
tsu poo puyuk su wu. AshI fI umb sheef-
tum tIs ushpu fI shu tsup yts su.
39
ApunII mInu mu fIt chu kIz puf kunI-
ndush tuu kI yu, IchI ngu fu tsu pu fu nu-
seets tum kusI fu tuu kI yu. AshI fI nu sIysu
unoo ufu tu mu fI mungIp tuf tIs chI nung-
tsu. Ayum tuu tI mbI zu fInts pu.

Antuu tI yu
mIn ApunII wunI ndu ju? MInu mu fIt chu
ApunII tuufu.
40
AshI fI Apu nIIee kumuch-
tu mu fI nI, yuwu fI nu sIyuu kumun kI unufI
puyung tsu. Amb ush kus, ufu wunu sIf
tuut ssu. NIIu fu nuf tum sIn wunu sIf tuu chI-
nIII nu yu. Ash ku chus, ufu unush tsup kIs
zupun musuch tuut ssu, yuwush ApunII
tsu poo suu mu tu fI tuu fu shIs punu fu ngu
unshu yu, My sIs IsfueI chI chee tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IsfueI chI chee wuumu tIp tsI feem Ipu su fu-
ngu unoo tsI
Ashiriya, na Apan!!ee kamachtamarini
yuw kasiru anoo kamanchintspa

1
AshI fI yu, Wutu chu In ApunII Tuu-
fu shI pun kumuch tu mu fI nI. ApunII
nuwuu, ShIy shu IsfueI chI chee kumu-
nIn chu. Izuu fu mungoon ku sIn, tpu tsee
wutsu pun tuu kum chu sIn, unu fI tum
tumIn chI nIII nu yu, ApunII tfu ngI yu
nuwuu tsI.
2
AshI fI sIysu nuwuu kukI
muzI nu kus, Apu nIIee ufu tu mu fI chI nu-
kus, kumuch tu mu fI nee puyu kus, Ipuf-
tum tIs chI nIII nI tum tIs unufI puyuk chu-
sIn, umb ush ku chus, ufu zupun musuch
tuut ssu.
3
AshI fI yu, IsfueI chI chIs unoo
tumI nung tsu. Amb ush ku chI nuu fee su,
ufu kIs shu pu fI tuut ssu. SIyu chIch tputs
zupun pzu pu nIchpu sI nu yu, yuwush kutu-
nguts zupun tuufu unshu, kIndu fu tum,
unu mun shu wuku fu tum mImIf kung
ushI fu nuun tu ngu tu unshu yu. Yuwuu
ApunII wuunu sIf tumu zItu mI nu fI nee,
Nuw sIyuum tsu pu nee mIs punu chInts pu,
tfu ngu unoo Izuu fu tumIn chI yu.
4
IsfueI chI chIs, nu muzI nu ngu ntsu, Iy
kufu ku fI nI ApunII Tuu fu shI pu nI mInu mu-
fI tuu fI yu. ApunII nIII tu fI tu wunI ndu ju.
D
5
AshI fu chu, Apu nIIee Tuu fu shI pu-
nee ItsIn su fu mungIp tIsh chI nung tsu.
TuyusImu4, 6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
190

E
.5 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 22.37, Mf ko su 12.33, Iuku su 10.27 tuyu sI mu
kumun kI yu. 1Wungu 4.10 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
.13 MutI wu 4.10,
Iuku su 4.8 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
G
.1 Yuwuu nIsh tu unoots tum
MutI wu 4.7, Iuku su 4.12 kumun kI yu.
ChI nuyu fus, ufu tchI tung tsu. Apu-
nIIeetsImu fIt zufum pu tu fI mungIp tIs
mungoo nung tsu.
E

AshI fI yu, yuwuu tsI yu tsIs nu sIyuu


kumu nee nIII unoo mbI zu fInts pu. Ufu tu-
mu fI mungIp tIs chI nu yu fus tuung tsu.
7
Ipu feets tum tIs ufu tu mu fI tuyus pu tu-
tu shIng tsu. IchI ngu fu zuf pungI shIs
kumu nIng tsu. Yuwush nuu kIs, yuwu shu-
tum muu kum chIs, yuwu shu tum muu fu-
ngus chIy zuk chIs, unush nuwuu kukI
kumu nIng chu. IchI ngu fu tuyus pu tu tuf
shIng tsu.
8
Apu nIIee kumuch tu mu fI nI
kIfu ku mun yundu muu kuwI shtIs pzu-
ngInts. MI shut, chu fI mu nIs wuyu yu fus
tutu yung tsu. Izuu fu chI nu muum, ndu
mbI zu muum shIng tsu.
9
Anu mun shu
sheef us, pungI mun shI tIs wushI tu ngush
putu zI nu zI mun yundung tsu. Wuchu mu nu-
tum shtu ndu shI nI yundu yu fus, ksung tsu
unufI chI nu muu mu, My sIs IsfueI chI chee
tfu ngI yu.
AshI fI yu nu Apu nIIee kumuch tu mu fI nI
yuw kusI fu unoo kumu nee nu.
Ashiriya, na kamanchintspa Apan!!
nuwaa kuki payukinareesa, kisshaparee
Kanaanash tsap taatssa, trangu anootsi
10
AshI fI yu, nu ApunII Tuu fu shI pu nI
sIyuu zungun ku chu, sIyuum tsu poo punu-
chI yu. SIf tumu zItu mI nu fI nee tsI, Apfu-
hu mu fI nee tsI, Isuu ku fI nee tsI, mI shut
Ako pu fI nee ts tum, Kunuu nuu tsup sIyuum
punu chInts pu, tfu ngu, nu sIyuum nIIu-
fu nu feemshI tIs punu chI yu. Anshu yukut
kIz puf wunu sI fImshI mIshu kupu nguw
tuu fI yu. AshIch sIy ndu pungu tu fus,
11
unush pungu sush muu chI zupun tuu fI-
yu. Ndu sIy mInum tI yum ushIch muuch tu
wuyu fu ngIs. Kungu tum wuu muum tuu fI-
yu. Ndun tuu sIy posoom ushIch ktsI tu-
fus, Itufu nut shu unush kungoo wuut ssu.
MI shut, mzuts shu tum kIzu fun mI shut
oIIv pu tum, zupun tutsu mIm tuu fI yu.
AshIp ndu sIy tutsum tu fus unoo kutung-
kus kIs tuzu zu fu tuut ssu.
12
Amb ush ku-
chus, Apu nIIeetsImu fI shu ufu chI nu kus
tuuk su. Apu nIIee mbI zu fInts pu. Wutum
sIy IjIp tosh tsup tumuch chuf tu fu ngunts,
kupung kIyung kuchIy fu ngus, ApunII shu
sIyuu nuyu nI fu ngu, tushI tu ngu fu ngI yu.
AshI fI unoo mbI zu fInts pu.
13
Apu nIIeetsImu fI Tuu fu shI pu nI ungIf-
tung tsu. Anoo tsI mu fI kuk puyu kus tuung-
tsu.
F
Zufum pu tu fI tsI yu tung tsu. Ngu tIsh
ngI chInts pu. Apu nIII mu nu fI suf tsI yu-
tung tsu.
14
Kunuun shu chIsh upunII pu tsI-
fI nee sIysu tchI tInts pu, wuts tu.
15
Wutum
ApunII sIyuu ksut ku, sIyuu upunII pu tsee
ungIf tu muum puchInd kI yu. Wuu nu fI yu,
upunII pu tsee ungIf tu kus, ApunII shu
sIyuu tsI yun tuch pu fee. Sheefu wuts tu mu-
fI kupeet chI yu.
1
Mungu tIs, Apu nIIee tumu sI ngu fus,

Tumufee ApunII Iyuu Istuch? tfInts-


pu.
G
SIf tumu Musush tsup tuu fu ngu nI,
ApunII Iyuu Istu kee ju, tfungIs. Nut shu
umb tum tfInts pu.
17
Itufu, sIysu IchI ngu-
fus ItsIn sum pu tu fIt Apu nIIee kumuch-
tu mu fI nI IchI ngu fu tutsu moong tsu.
18
AshI fI yu, yuwuu tsI mu fI ApunII wuunu
zund ku unoo tumI nung tsu. Ufu wunu sI fI
tuung tsu. Ufu umbI nuu fI yu ush ku chus,
tsu pun shIs wunu sI fI mIsh kIs shu pu fI
tuut ssu, yuwush tsu poo sIf tumu sIyuum
zItu mI nu fIs, punu chInts pu, tfu ngu
unshu yu.
19
MI shut ush ku chus, kundu fu-
fee tsIs sIyuu tusus ku chu sIn, ApunII IchI-
ngu foo tpu chI ngu chI yu. Wutum ApunII,
SIy nuwuu kukI puyu kus, nuw shu
kundu fu fee tsIsh tpu chI ngu chI mu, wuunu
tfu ngu wu.
20
AshI fI yu, sIyuuts shu zup shI tu Ipu fIs,
mush kunts,

Muyuu mu ApunII kumuch-


tu mu fee tsI zufum pu tu fI puyung tsu,
tfung? tk chu sIn, sIysu, Iyuum wunu sI-
fI fI tuu muum kumuch tu fu ngI yu, tng tsu.
21
Iy IjIp tosh tsup tuu fu ngu nI, pufu wu fI nI
TuyusImu6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
191

D
7.1 Tuyus pu tum pu nI 13.19 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
7. TItoo mu 2.14,
1PIto fu 2.9 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
7.7 Wungu 15.16, 1Wungu 4.10 tsI yu tsIs
nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Iyuu IchI ngu foo tsI nI much chu feem wuyu-
fu ngI yu. KIz puf kIyung yuchu fu ngI yu.
Itufu, ApunII shu wuun pu tu wIz pu fIf nI
Iyuu tupu chI ndu fu ngI yu.
22
ApunII Pufu-
wuu tIp tsIf pu tu fI, muu chI fI tuuts tum,
wIz puf put tpux tu muum wunee shee
wuu nuu tsI wIz puf zupun zungun zungun
ushI fu ngI yu. Iy shut IchI ngu fu nI Apu-
nIIee wuneesh pufu ngI nI yu.
23
Iyuuts shu
IjIp tosh tsup tushI tu ngu yu fu, mInup shu
tsu pu fu nus, yup shu sIf tumu zItu mI nu-
fI neem punu chInts pu tfu ngu, umb shu
Iyuuts shu muchI fu ngI yu. Sheefu Iyuum-
shu tsu pu nee mI nI nee tsup Kunuu nuu
punu fu ngI yu.
24
AshI fu chu, ApunII Tuu fu-
shI pun umb ushI fu ngu, Iyuuts shu kukoo
puyu muum kumuch tu fu ngI yu. Puyuk chI-
nuu fee nI yu, uwshu Iyuu ufu kIs shu pu fI
zupun musuch tuu muum wuyu chI yu.
Nu In zuf tumu fu tuu ku nI yu, ufu tu mu fI
ush tu chI nI yu.
25
AshI fI yu, Iyshu unu fI tum
Apu nIIee Tuu fu shI pu nee kumuch tu mu-
fI nee ufu mungIp tI nI tumIn ku chu nI,
Apu nIIee wumuch tush tutsum chI nI yu.
SheefunI, kIs shu pu fee wushu nund tutsu-
moo fu nI tuuch chee, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
nuwuu kukI puyu kI nuu fee su kIs shu pu fee
Kunuu nush tsup tuut ssu tfu ngu unu.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Apan!! Israe!chicheetsimari
tiptsireem ipusarangu anootsi
7
1
AshI fI yu, nu ApunII Tuu fu shI pun
Kunuu nuu tsup sIyuum shu Izuu-
fu tsu pu nee mIs punu chI yu. Anush tsup
tputs zupun kIz pu fI nu ndu fI tuu fu nu yu.
HItIt shuch, Gef ge sewshuch tum, Amof-
fewshuch tum, Kunuun shuch tum, Fefe-
sewshuch tum, Hebew shuch tum, Jebu-
sewshuch tum ushIp tsup tputs kIz pu fI-
nund tuu fu nu.
D
SIyuch chI mund kusI fu
kIz pu fI nund tuu ku nu yu. Itufu, ApunII shu
unoo IchI ngu foo tpu chI ngu chI yu. SIysu
unush kusI yu fus tuut ssu.
2
AshI fI yu umb nuuk chus, ApunII-
shu sIyu mu fI kundu fu fee tsIs kusI muum
wIz pu fee sIyuum punu chI yu. Ash ku chu,
sIysu tpu tsee nuyu nI fInts pu. Anshu chee
Izuu fu tpu chI ngung tsu. MI shut, unchIch-
pu tputs puk chI yum Ipu nee fus tsI yu tInts-
pu.
3
AnchIch put nutsus pzupuneefIntspu.
Ipuf tum tIs kumuz mIshu kIzu tum
unshuch pu yumu muum Izuu fu wuts tu,
tng tsu.
4
Wutum umbI nuu fI yu ush ku-
chus, unshu chee Ipu fIs yumuk chu sIn,
Ipu fee tsIs, Apu nIIee ungIf tu muum wuts tu,
tyu fu sIn, upunII pu tseetsIm shu ungIf-
tu chI nIII nu yu. Ash kut ssIn, ApunII shu
tsI yun tuk chu, ufu sIyuu tsI fI shu wunI-
chI yu. AshI nu fI ku chIch mtsu ush tu fIch
ushI nu fI sIyuu kupeet chI yu.
5
Itufu, sIysu
unush tuuk chus, upunII pu tseem, yusI-
nuu tInu mu, mIshu putumb cheets tum
tInu mu, ush pu fI sumu sush kupeeteefus,
mucheefus ksung tsu. MInum tI yum wuyu-
fInts pu.

Amb ush ku chus, Apu nIIeem shu


tIp tsIf tuut ssu. Wutum ApunII sIyuu tsI mu fI
wuu muu tIp tsIf Ipu su fu ngu wu. Tsu pu fu-
nus shu chee nIII tu fI tuuts tuu tputs ndu Ipu-
su fu ngu, sIyu mu fI Apu nIIeem tuut ssu.
E
7
ApunII sIyuu chI nu fu ngu, wuunu
zundeefu Ipu su fu ngI yu. Ndu yuwu-
mund sIy tpu tsI fIs zupun tuu kIs ndu
unu mund ushI fu ngI yu.
F
Wutum tputs
mIn pIch tsup sIyu mund kusIf sIn wuzu-
pu nI nuush shu tuu ku nu yu.
8
Itufu, ApunII
sIyuu kIz puf chI nu fu ngu Ipu su fu ngI yu.
Wutum sIf tumu zItu mI nuf nee tsI nI, Nuw
sIyuch cheem Izuu fu Istu chI mu, tfu-
ngu wu. AshI fu chu, unoo tutsum pI tu
sIyuu Ipu su fu ngI yu. Anu mund wuunu
sIyuu IjIp tosh tsup tushI tu ngu fu ngI yu.
SIyuu IjIp to shuch kufuk kIyung yuchu-
fu ngu, much chu feem nu fu ngI tuu, Itufu
ApunII shu sIyuu wIz puf pu tu tupu chI ndu-
fu ngI yu.
9
Tuu fu shI pu nI Iy Apu nIII fI nI
zufum pu tu fI Apu nIII fIt chu. SIysu unoo
uyum tuu tI mbI zu fInts pu. Apu nIIeetsImufI
chI nungtsu. ApunII ufu wuu nuu tsI kuk
TuyusImu6 , 7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
192
zufum pu tu fI tutsum kI yu. NIIu fu nu feem-
tum ufu tu mu fI kukoo tutsum chI yu.
Yuwuu tputs kukoo zufum pu tu fI puyu ku
unoo ush chI yu.
10
Itufu, tputs Apu-
nIIee ngut ku sIn, nutsu ku nu unoots shu
wunI chI yu.

Antuu tI yu zup shtu chee ju?


MIkee fu ush chI fI kupeeteefu kusu chI-
yu.
11
AshI fI yu, sIy nuu Apu nIIee kuk
tutsu moong tsu. Yuwu fI ApunII Tuu fu-
shI pun wuunu kumuch tu fu ngu unu fI tum
puyung tsu. AshI fu chu, nu zuf nuw-
shu sIyuu kumuch tu kI nu, sIy nuu unufI
tumI nung tsu, nuw sIyuu tInu, tfu ngI yu
My sIsu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IsfueI chI cheetsImu fI tIp tsI feem Ipu su fu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, yuwaatssha Apan!! Israe!chichee
nuw siyaam kapung istachintspa
trangu anootssha kamanchintspa
12
AshI fI yu, sIy IchI ngu fus Apu nIIee
kumuch tu mu fI nI nu muzI nu fu ngus,
unu fI tum tumIn ku chI nu fee su, ApunII shu
Tuu fu shI pun sIyuum ufu tu mu fI kupung
Istu chI yu. Zufum pu tu fI yuwuu sIf-
tumu zItu mI nu fIn pu tsI yu tu fu ngu unufI
tumIn chI yu.
13
SIyuu chI nu ku ufu kupung
Istu chI ntsu. Ipu fIs zupu nee yu fus tuut ssu.
Tutsu mu feets tum tIs tIfoo ku, kIzu fu nuuts-
tum, yusI nu tum wuyu ngu noom yuku nu
unoots tum, mIshu chI nee ts tum tIs, wuku-
fuu wIp, opee ju tu wIp ush pu fI wunu-
sIf kunu nguf tu chI yu. Yuwush tsu poo
sIf tumu sIyuum punu chInts pu tfu ngu
unush tuu kum chu su.
14
SIyuu ApunII
kIz puf Istu chI yu. IchI ngu foo tputs kusI-
fu Istu chI yu. Suun pu tu tIs pzu pu nee fus
tuut ssu. MInum tI yum sIyu shuch kIz ndu
mIfee ku, kumu zu tum ndu kIzuu tInu ku
tuu chee ju, ndu mbu fee. MI shut, ushI fI-
tum chIn shI tIs, wuku fu fIs upupchIf,
mIshu wIzu fI tum, mInum tI yum mIp shI-
fI tuu chee ju, ndu mbu fee.
15
AshI fI yu,
ApunII wuunu IchI ngu foo tsu tushshee
ufup kupeeteefu kusu chI yu. SIf IjIp to-
shcheem tsup ApunII zupun tsu tushshee
zungu nee fu ngu, nu sIyuum shu ush tu chee-
ju, ndu mbu fee. Itufu, kundu fu fee mu fI tIs
ApunII tsu tu shIsh put wunI chI yu.
1
Itufu,
sIyuum ApunII tupuz put Istu ku chu, tpu-
tsee puchu muum puk chI yum nuyu nI fInts-
pu. IchI ngu foo tpu chI ngung tsu. MI shut,
unshu chee tputs upunII pu tsI fI nI ungIf tu-
fInts pu. Anoo ungIf tu kI nuu fee su, ApunII-
shu ufu sIyuuts tum tpu chI ngu chI ntsu.
17
SIysu punI kus, mungI shIs chI nu kus,
In tputs zupu nee wu. Iyush cheetsImu fI-
pu kusI chI nIII nu yu.

TumuyfeezIch chIy
ushpu In tputs tushI tu nguy chIch? tch pu-
su.
18
Itufu unshu chee tputs punI fInts pu.
ApunII Pufu wuu tIp tsIf pu tu fI wunee-
fu ngu unoo mungI shIs mbI zu fInts pu.
19
Wuunu ApunII IjIp to shu chee kIyung
yuchu fu ngu unoo sIy suunu kchIp tIs
pufung tIschu. MI shut, nupux tu shee
zupun pufu ngItum su uwu mu fI umb ushI-
fu ngI yu wIz puf pu tu. ApunII tupu chI ndu-
pI tu wuunu wIz puf put sIyuu IjIp tosh
tsup tushI tu ngu fu ngI yu. SIf tumu IjIp-
to shchee wunee fu ngu umbI tum sheefu
yuwuu nu sIy punI kIs unoo kIyung
yuchu chI yu.
20
SuwukchI tuu teesInu yu,
ndun tuu tI ushI fu wuu nuu tsI pIshuktut-
ssIn, Itufu ApunII shu ushpuu tsI fI tpux-
tuk chu, ufu mIfoo sInII tu yu fu sIn, Izuu fu
tsI pu chI nIII nu yu.
21
AshI fu chu, nuw shu
sIyuu, tpu tsee punI fInts pu, utu shI nu.
Wutum sIy Apu nIII fIs wumu fI kusI fu kIz-
pu fee wu. SIyuu ufu Istu chI yu.
22
ApunII
IchI ngu foo upI nIIu fI kupeet chI yu. SIysu
nutu nu ndu fI ushpu tputs chI ngukchI-
nuu fee su, tputs kufI mu nuz ku chu unush
tumuz shu pu fI kzu mIsh pzu pu nI chI yu.
Ash ku chu, ufu suu nuuts tu tum zuchI yu.
23
Itufu, ApunII shu wuunu sIyu mu fI kusI-
muum wuyuk chu, sIysu tpu tsee puchu tu,
sheef us yusuf ufung shu puchut, puchut
shI tu nus, zupIsh ushpu fI tu kuchI ngee fus
kusut ssu.
24
ApunII wuunu kufu kuuts-
tuu sIyu mu fI shu kusI muum wuyu chI yu.
Ash ku chus, uyum tuu tI yu unoo kufu kuu
tputs chI nu chu zI nIII nu ju, wuts tu mu mu-
fI mbI zu chI nIII nu yu. SIyu mu fI kufu kuu
IchI ngu fu kusI fus tuut ssu. SIyu mu fI
kuchI ngut ssu.
25
IchI ngu foo upunII pu tsee
puk chus, yyu fus, sumu sIsh pshtu yu fus,
mucheefus ksung tsu. Ofoo put tInu mu,
TuyusImu7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
193

D
8.2 Utu shu chee mu 12.5-11 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
8.3 Yuwuu nIsh tu
unoots tum MutI wu 4.4, mIshu Iuku su 4.4 kumun kI yu.
F
8.5 Utu shu chee mu 12.3-11 tsI yu tsIs
nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
kufIk pu tu tu tInu mu, ush tuu, sumu sIsh
kpI tu ngInts. Ofoots tuu mI shut kufI keets-
tuu yu muum chI nu fInts pu. Pup tsu, unoo
nuzu ndI yIspu, wutum ApunII Tuu fu shI-
pun upunII pu tsee kupung nutsu ku wu.
2
AshI fu chu, upunII pu tsee puk chI yum
pungIpshI tIs yu muum chI nu fInts pu.
IchI ngu foo nutsu kus sumu sush kpI tung-
tsu. Ndun nuu ush kus, ufu sIyuu ApunII
kupeeteefu kusu chI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
IsfueI chI chee ApunII kupung Istu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Apan!!; Tputs katungtsimunamari
taarasheem pinasakiya, trangu anootsi
8
1
My sIs wund IsfueI chI cheetsI tsI-
yu tu fu ngu: Nuw nu sIyuu Apu nIIee
kumuch tu mu fI nI IchI ngu fu kumu nI fu-
ngI nu. AshI fI sIysu unoo tumI nung tsu.
AmbI nuu fI yu ush ku chus, ufu pzu pu nee-
yu fus, sIyu mu fI IchI ngu foo tputs kusI fu
tuut ssu, yuwuu ApunII sIf tumu zItu mI-
nuf nee tsI, Nuw sIyuum tsup punu chInts-
pu, tfu ngu unoo tsI yu.
2
Itufu, yuwush
ApunII Tuu fu shI pun sIyuu 40 musuch
tsup upu sup muchI fu ngu unoo mbI zu-
fInts pu. Amb, upu sup xItu ngut ushI fu-
ngus, wuunu ApunII sIyuu yuchu pI tu,

kumu pu fI nuwu mun mung' tut keesInu-


yu, nuwuu kukI puyu chI nIII nu yu?
D
tu
sIyuu kIyung yuchu fu ngI yu.
3
MufIz pu
sIyuu kIyung yuchu fu ngu, Itufu unu mun-
shu kutung tsee munuu sIyuum mufI tu-
fu ngI yu. Munuu ndun tuu putu fus, mIshu
zItu mI nu fIs ndun tum unoo putu fu sIn,
Itufu sIyuum shu mufI tu fu ngI yu. ApunII
sIyuu mungee mIs p'tsImuum ushI fu ngI-
yu. ApunII tfu ngee ju.

Antuu tI yu tputs
kutung tsI mu nu mu fI tuu fu shIsh ufu tu-
mush puyu tu fee ju? ndu mbu fI. Itufu,
yuwu mu nu fI nuw kumuch tu kI unu mu nu-
fI ufu tu mu fI tuu muum tuu fI yu,
E
ApunII
wuunu sIyuu mungee ts Is p'tsImuumu
tfu ngI yu.
4
SIy IchI ngu fus 40 musuch
upu sup xItu ngut ushI fu ng tuu tIs, ndu
mInum tI yu mIs kumu fIs kuchu fu ngI yu.
K'tsItumtIs ndu munu fu ngI yu.
5
Tputs
wIpuu, kukeetsI puyu pu ndu, tu, wunI tu-
fu, uwshu ApunII sIyuu ushI fu ng tum tu.
F

AshI fI yu, Apu nIIee chI nu kus kukoo


tutsu moong tsu. Kumuch tu mu fI nee tumI-
nung tsu.
7
ApunII sIyuu tsup wunu sI-
fImshIsh wuyu chI yu. Kung shu unush ndu
pshu tu chI yu. Much shu tum, tund sush tum
IchI ngu fu kung zuw shI tu ngut ush kI yu.
8
Anush muu chI tutsu mIm zupun tuu fI yu,
tIfI ku, sebuu du, kIzu fu nu, kpu yu nIII,
munIII nu, wuyu ngu nu, mI shut kInduf
tuu fI tum tu.
9
Anush tsup tuuk chus,

muyu ngu zee ju sIy mungIs muntsu chIs?


Kutung tsI ngu zI tum, mIshu muuch tu nguz-
tum tumu fu chee zIs, ndu mbu fee. Wutum
yuwu shu fI tuukchIs unshu fI putumb-
chIsh wuntsush ngu su mbuu mbum mu-
shee tsI pungut ssu. MI shut, unshu fI tum
muchIsh, ngu su mbuuts tum chu mbee pI-
mush yts su.
10
AshI fI unush kIs tuu kus,
IchI ngu fu muu chI ndu sIyuum pIsh tu ku,
kutung tsI tum kutung kus, kupung tuzu-
zu kus, Itufu Apu nIII fee tsIs Tuu fu shI pun
ufu tu mu fI mbI zu fInts pu. Ufu, Wup pu fI
Apuu, tng tsu yuwu mund sIyuu tsu-
pu nee mIs wunu sI fImshIsh wuyu fu ngu
unu mu ndu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
ApunII, tputs kutung tsI mu nu mu fI tuu fu-
sheem pInu su kI yu, tfu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
ayamtaatiya Apan!!ee ksarintspa,
Mysis trangu anootsi
11
AshI fI yu pup tsu. MungIp tIs tuung tsu.
Apu nIIee Tuu fu shI pun mbI zu fInts pu.
Ufu tu mu fI wuu nuu tsI kumuch tu mu fI nI
tumI nung tsu. Nu nuw sIyuu kumu nee nIII
unu fI tum puyung tsu.
12
Tsu pu fu nu sIs
kIs tuuk chus, kutung tseets tum kutu-
nguk chus, kupung tuzu zuk chus, mIshu
TuyusImu7 , 8
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
194
pungI tum tIs wunu sI fIsh pungu mush
tuuk chus,
13
chI nI tum tIs wuku fu fIs,
mIshu opee ju fI tum tIs pzu pu neek chu sIn,
mIshu ofoots tum, kufI kI fI tum tIs, mIshu
muu chI puyu kIs un pzu pu neek chu sIn,
14
sIysu ngu tIs suu nuu tsI ungIf tu kus,
Iyuu nu mu nu fI chu wIz pu fI nI ushI fu ngu-
nI yu, tfInts pu. Wutum ndu tu mu ApunII
sIyuu IjIp tosh tsup tushI tu ngu chu, sIysu
unush much chu feem tuu fu ng su. Itufu,
nut shu sIyuu tushI tu ngu fu ngu unu mund
sIysu Apu nIIee mbI zu fInts pu.
15
ApunII
sIyuu tsup upu sup much tu fu ngu, mku-
tum kusu mush zupun tuufu, ztu nIII tum
zupun tuufu, unu mun shu kungu tum wuu-
muum ndu nu fI umb muchI fu ngu, Itufu
ApunII shu wuunu kungoo putumb chIsh
zuuw ushI fu ngu unoo sIysu wuu fu ng su.
1
MI shut, sIyuu umb upu sup muchI fu-
ngu, sIyuum kutung tsee muf tu fu ngI yu
yuwuum shee ndu kutu nguts putu fIs,
mIshu sIf tumustuu tI yu zItu mIn ndu
putu fu unu mu shee sIyuum shu muf tu fu-
ngI yu. ApunII wuunu ushI muum sIyuu
wuu nuu tsI mungoo nu muu mu yup stu fu-
ngI yu. Amb ushIsh tuf ushku, ufu sIyuu
ufu ngI nu shu Istu muum chI nu fu ngI yu.
17
AshI fI yu, sIysu, pup tsu, tunu. MungI-
shIs shu mbut kus, Yuu nu mu ndu fI chu
wIz pu fIf nI ushIp In muu cheetsI puyu ku-
nI, tus, unoo puk chI yum chI nu fInts pu.
18
Apu nIIeetsImu fI IchI ngu fu zuf chI nung-
chu. Wutum wuunu zundu fu ngu sIyuum
tuwIz puf tu fu ngu, kupung muu cheetsI
puyu muu mu punu fu ngI yu. Yuwuu sIf-
tumu zItu mI nu fI nee ts Is, Nuw sIyuum
tsu poo punu chInts pu, tfu ngu, unoo nu
sIyuum shu punu fu ngI yu.
19
Itufu, sIysu
wuu nu fI yu upunII pu tseetsIm chI nu kus,
wuu tsI mu fI shu ungIf tu kus, Apu nIIeets-
shu mbI zuk chus, ufu ApunII shu sIyuu
Izuu fu kupeeteefu kusu chI yu. Nuw sIyuu
zufum pu tu fI utu shI nu.
20
Apu nIIee kuk
kupeet ku chI nuu fee su, ApunII shu Tuu fu-
shI pun ufu mIn pIch chee tputs kuchI ngu-
fu ngu, sIyuuts shu umbI tum ush tu chI yu,
My sIs IsfueI chI chee tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu My-
sIs, Apu nIIee kuk kupeet ku chus, ufu
ApunII shu sIyuu wunI chI ntsu, tfu ngu
unoo tsI.
Na yuwaa Mysis Israe!chichee;

Antaati saanpatartaja wizpuriris


kasichis? Apan!!imun wizpuririni
kasitssa, trangu anoo kamanchintspa
9
1
AshI fI yu, nu IsfueI chI chIs muzI nu-
ngu ntsu. Nu In zuf tutsu meenIII yu.
Oftu goo kung ufu chIch kItu muum wufI-
tu yunII tu ndu. Anshuch tputs kIz puf-
sIn chu, sIyuu kupung kusI fI yu. MI shut,
yuk tu fI nI putu mbIch put tundu pu nuf sIn
wuf kmu nu fI yu kupu ngu.
2
AnchIch
tputs wuzu fu neew sIn chu, wutum Anu ku-
fIn chI chI nI wu. AshI fu chu, unchIcheefu
IchI ngu foo wuzu fu nI fI nI tputs wuu mu fI
kusI fu nu yu. SIysu yuwuu tputs

chu ku ju
unchIch put tputs mInum tI yum tutsu-
mooch? tu fu nu unoo sIy yusuf tum tIschu.
3
Itufu, nuuk chus ApunII shu uwmu
sumus tumu pu fI ushI fu wusI nu yumu zu fu
tupu zIp nuu chI yu. Ash ku chu, unush sIysu
mIkee fu kundu fu fee tsIs kupeeteefus
kusut ssu. Ku chIch ptsu ush tu fu ushI nu fI
mIkee fu kupee tu tsu. ApunII nuw umb
ush tu chI mu tfu ngu, ushI fI unu fI tum ufu
tutsumeefu kusu chI yu.
4
AshI fI yu, ApunII
wuunu kundu fu fee tsIs ufup kupeeteefu,
kusuk chu, sIysu mungI shIs, Yuwu mund
Iy wunu sI fI tuu ku nI unu mund ApunII
Iyuu kusI muum Istu fu ngI yu, tfInts pu.
Anoo chI nu fInts pu. Itufu, yuwu mund
Kunuun shuch muntsIf tuu ku nu unu mund
IchI ngu foo tputs kupeeteefu kusu chI yu.
5

NItuu tI sIy ufu wunu sI fI tuu kIs, ufu


chI num punu fI tuu kIs? Ndu. Ndu unu-
mund ApunII sIyuu tpu tsee kusI muum
Istuk. Itufu, yuwu mund un tputs IchI-
ngu fu sIn yutu fIt tuu ku nu unu mund ufup
kupeeteefu kusu chI yu. MI shut, wuu nuu tsI
kuk puyu muum yuwuum shu sIf tumu
Apfu hu mu fI nee, Isuu ku fI nee, mI shut
Ako pu fI nee ts tum tsI yu tu fu ngu, unoom-
shu tutsum pI tu ushI fu ngI yu.

Itufu,
sIysu ndu wunu sI fI chI nu muum yusu su.
SIy wutum yutu fItum su wu. AshI fI tuu,
ApunII Tuu fu shI pun tsu pu nee mIs wunu-
sI fI punu chu pu ntsu.
TuyusImu8 , 9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
195
7
MuzI nung tsu,

SIy wunI pu ju Apu-


nIIee kuk kupee tu fu ngIs? ApunII sIyuu
IjIp tosh tsup yushu fu ngu, upu sup shu
muchI fu ngunts, ufu Apu nIIee kuk
tumI nu muum ngu tu fu ng su. Nu In zufI
wundu fI tum ndu Apu nIIee kuk puyuk su.
8
Tsup much Ofe bush tuu fu ngus, kupung
Apu nIIee tutsI yun tu fu ngus, ApunII shu
sIyuu kupung tsI yun tu fu ngu, Ash chI fI
kupeet chI mu, tfu ngI yu.
9
Itufu, nuw shu
muchIp kfee fu nIIu fI, Apu nIIee kumuch-
tu mu fI nI, yuwuu ApunII sIyuu kumuch tu-
fu ngu unoo, putumb chI mun yundu muu
yutI utufI, nuu tu fu ngI nu. Nuw shu unush
muchIp IchI ngu fu 40 zuf kus chIf psuun-
pu tu tum ushIp tuu fu ngI nu. Ndu puk chI-
yum kutu ngu fu ngu fI, mIshu wuu muuts-
tum ndu puk chI yum wuu fu ngI nu. MufIz-
pu tu fI tuu fu ngI nu.
10
Anush shu ApunII
wuunu kumuch tu mu fI nee putumb chI mun
yundu yu fu, nuwuum punu fu ngI yu, yuwu-
sh tum IchI ngu fu nI muchI mun shu nee-
fu nI, muchIsh sumus kufu ku tu fu unush
ApunII Iyuu wuu nuu tsI kuk kumu nI fu ngI-
yu. Anoots tum wuu nuu tsee kuk putumb-
chI mun yundu yu fu nuwuum punu fu-
ngI yu.
11
AshI fI yu, 40 zuf psuun pu tu tum
tushIy fum chu, unu mun ApunII wuu nuu-
tsee kumuch tu mu fI nI putumb chI mun
yundu muu nuwuum punu fu ngI yu. ApunII
sIyuu kumuch tu mu fee tsI mungI shIs
tumI nung tsu, tfu ngu, unoo putumb chI-
mun yundu yu fu, nuwuum punu fu ngI yu.
12
Itufu nuwuum punu yu fu, nuwuuts-
shu, MIkeefush wupI tum kufuweefush
nuu tu chu. Pup chu, tputs yutu fI tu fu sI nu.
ShIy tpu tsI fIsh IjIp tosh tsup yushI fu ngIsh
unshu yusuf nu mus sI fI nuwuu kumuch-
tu mu fI kusu fu ngu nu yu.

Nu tumu kImu-
nu yu?

Wuku fuuts shu ofput tInu yu fu sIn


unoots shu kIs ungIf tu ku nu yu! tfu ngI yu.
13
MI shut, ApunII nuwuu tfu ngI tum-
tu, Nu In tpu tsee yusu yu nu.

Antuu tI yu
nuwuu kukI puyu muum yusu fu zI nIII nu-
ju? NdunI.
14
Ashpu fI tu Izuu fu tpu chI-
ngu chI mu. AshI fI shIy shu nuwuu, Wuts-
tu, tfInII pu. Amb ush ku chu fI, mIn shuch
tputs IsfueI chI chee Izuu fu mbIz chI nIII-
nu yu. Itufu, My sI see shI yu shcheetsImu-
fI shu tpu tsI fee mI pzu pu nI chI mu. ShI-
yuch chI mu fI shu ufu ngI nu shu pzu pu neef-
sIn, kIz pu fI nund kusI fu tuu chI nIII nu yu,
ApunII nuwuu tfu ngI yu.
15
Itufu nuw shu, Xumu chI Apuu, tfu-
ngu fI, muchI mund kufu weeshI nu fI,
Apu nIIee kumuch tu mu fI nI putumb chI-
mun yundum puyu fu fI kufu wee fu ngI nu.
MuchI mun shu sumus kIz puf kufu kuf tuf
ushI fu ngI yu.
1
Kufu weeshI nu fI, sIyuuts-
shu pufu ngI nu. Apu nIIee kumuch tu mu-
fI nI kusu yu fus yutu fIt shI shee tsImu fI shu
puyu fu ngus upunII pu tseetsIm shu ofput
wuku fuum tInu yu fus, unoo tsI mu fI shu
ungIf tu fu ng su. Apu nIIee kumuch tu mu-
fI nI Izuu fu kupee tu fu ng su.
17
Nuw shu
yuwuuts shu ApunII putumb chI mun yundu-
yu fu, nuwuum punu fu ngu unoo yyu fu fI,
IchI ngu fus sIy pufus, wuzu wush kupee-
tu fu ngI nu. Putumb chee chu wee fu ngI nu.
18
AshI fu ngu fI, nuw shu ApunII pu sIyuum
tsI yu tu muum yusuf wupI tum muchIp
nuu tu fu ngI nu. ApunII pu sIyuum tutunII tu-
yu fu fI, tsI yut ku fI, 40 zufI psuun pu tu tum
ndu puk chI yum wuu ku fI, kutung ku-
muuts tum ndu puk chI yum kutung ku fI
tuu fu ngI nu. Yuwu mund sIy Apu nIIee kuk
kupeeteefus, yutu fIt shI shIsh pshtu fu ngus,
Apu nIIeets shu kupung tutsI yun tu fu ngIs
unu mu ndu ushI fu ngI nu.
19
AshI fu chu,
ApunII shu kupung tsI yun tu fu ngu, sIyuu,
KupeeteefufI kusu chI mu, tfu ngu, nuw shu
muzI nu fu ngu fI, unoo kupung punI fu ngI-
nu. Itufu, nuw shu Apu nIIee, Mus mu chI.
Mus kupI tInII pu, tfu ngu fI, ApunII shu
yusuf nuwuu kukI muzI nu fu ngI yu.
20
AshI-
fI tum Aufo nuu ApunII tsI yun tu fu ngI tum-
tu, kupeeteefufI kusu chI mu, tfu ngu,
nuw shu, Xumu chI, tfu ngu fI, tupu chI-
ndu fu ngI nu.
21
Nuw shu wuku fuu ofput
tInu yu fus, ungIf tu fu ngIs, unoo yyu fu fI,
sumu sIsh shu mucheefufI kupee tu fu ngI nu.
Anu mun shu kuchI zu fu much shu yyu fu-
fI, putu mbIch pu Ichu wee yu fu fI, Izuu fu
puzu cheem nu fu ngI nu. Sheefu puzu chee
wuzu wush kupeeteefufI kusu fu ngI nu.
22
AshI fI tum tsup Tube fush unu mun-
shu tsup Musush, mI shut yukut KIbfot-
Hutuwush tuu fu ngu nI unshu tum sIysu
TuyusImu9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
196

D
9.23 Utu shu chee mu 3.16 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
yutu fIt tuu fu ngus, ApunII shu wutsI yun
mus fungI yu.
23
Anu mun shu, tsup Kudes-
Bufneyush tuu fu ngu nI, sIyuu ApunII,
Nutu nuu ufu ngeem nuung tsu. Nuw shu
umb tsu poo nee mIs punu chInts pu, tfu-
ngI tuu, Itufu sIysu kupung ngu tu fu ng su.
Apu nIII mun ndu mungIs tutu fu ng su.
ApunII kumuch tu fu ngu unoots tum ndu
puyu fu ng su.
D

24
Nuw yuwu pu fu fI sIyu-
pu nuu muum chtu fu ngI unpuf sIy ufu
Apu nIIee kuk ngut ngut ushI fu ng su.
25
AshI fu ngu tIschu, ApunII sIyuu kupung
tsI yun tu yu fu, sIyuu kupee tu muum zundu-
fu ngI yu. Nuw shu unush tutunII tu yu fu fI,
IchI ngu fu 40 zuf psuun pu tu tum mungI
muntsu fu ngu fI mushu fu ngI nu.
2
Apuu,
tpu tsee mus kupI tInII pu, wutum shuu-
nu tpu tsIf shu wu. IjIp tosh tsup kIyung
kuchIy fu ngu sIn, shIy shu shuun pu tu
wIz pu fI fIsh tupu chI ndu fu ng shu wu.
27
MI shut, Apfu hu mu fI nee, Isuu ku fI nee,
Ako pu fI nee ts tum mbI zu fInII pu. Nu In
nIIu fu nu fI shI yuu kukIsh puyu muum
ngut kI tuut ssIn, yutu fIt shI shush pshtut
pshtut ush kI tuut ssIn, unoo chI nu fInII pu.
28
Wutum tpu tsI fee tsIsh kupeeteefush,
kusuk chush, IjIp to shuch tputs shI yuu,
ApunII tpu tsee Iyush tsu pu nI tushI tu ngu-
fu ngI tuu, tsu poo punu chInts pu tfu ngI-
tuu, xupoo fu ngI yu. Mungu tu fI tIp tsI fee
nutsu ku, upu sup mucheefI tpu chI ngu pI
utupu tfu ngI yu, tchu psInu yu.
29
Itufu,
wutum unoo shuu nu tpu tsIf shu wu. IjIp-
tosh tsup kIyung kuchIy fu ng sIn, shIy
shuun pu tu tu fI wIz pu fIf pu tIsh tupu chI-
ndu fu ng shu wu. AshI fI Apuu, nuwuu
kukee muzI nu ngu ndu mu. Tpu tsee nuyu-
nIng chu, nuw Apu nIIee tfu ngI nu.
10
1
AshI fI yu, ApunII shu nuwuu,
Putu mbIch tsI mbun twuf ushI-
fu tutsu moo fu tsI moo yu fush nuwuum
yushI ndung chu. MI shut, mInum kujo nee
kufI pun pu tInung chu. TInu muum Iwu-
pu fum chush nuwup muchIp kfeefush
kusu ngI. ShI yu pu tsI yut pu nI,
2
Nuw shu
putumb chI mun yuwu tum Ich tu ku chu fI
yundu yu fu fI shI yuum punu fu ngu fI, shIy-
shu unoo ptu ngu fu ngIsh, unoots tum tsI-
yu tsIs yusuf yundu chI mu. ShIy shu unoo
yuk chush kujo nIsh wunu sIf wuyu much-
chu, ApunII nuwuu tfu ngI yu.
3
AshI fI yu, nuw shu unu fI tum mInum
kujo neem yusIn suf Aku sI yu mbum-
mu shI unoo tInu fu ngI nu. TInu fu ngu fI
wuyu fu ngI nu. Anu mun shu, putu mbIch
tsI mbun twuf ushI fu tsI moo yu fu-
fI, yyu fu nIIu fI, muchIp shu kfee-
fu nIIu fI nuu tu fu ngI nu.
4
AshI fI yu,
ApunII shu yusuf putumb chI mun 10
tsI yu tsIs kumuch tu mu fI nee yundu-
fu ngI yu. Yuwuf tu tum Ich tu ku chu fI
Iyuum kumuch tu fu ngu, unoots tum
yundu fu ngI yu. Iy muchIsh wutund sush
shu nI yu fu ngu nI, ApunII shu sumu sush
tsI yu tu fu ngu, Iyshu unoo kuku muzI nu-
fu ngI nI, unoots tum yusuf yundu yu fu,
nuwuum shu punu fu ngI yu.
5
Nuw shu
unoo yyu fu fI, muchIp kufu wu fu ngI-
nu. Yuwush shu yusIn kujo neem tInu fu-
ngI unush pshtu yu fu fI kusu fu ngI nu. Nu
wundu fI tum unush kujo nIsh tuu fI yu.
Yuwuf tu tum ApunII nuwuu kumuch tu fu-
ngu unu fI tum tutsu moo fu ngI nu.
10
Nuw shu wuf muchIp tuu fu ngu fI
40 zuf psuun pu tu tum, yusuf ApunII pu
mushI mu shtuf ushI fu ngI nu sIy kumI nIs.
ApunII shu nuwuu kukI muzI nu fu ngu,
ndu sIyuu tpu chI ngu muum zundu fu ngI-
yu.
11
Nuwuuts shu, Nu nuu yu fush, shIy-
shu wusI nu tpu tsI fee tsIsh Imu zu yu fush
nuung chu. Ash ku chush, nuw shu tsup
Ipu su fu ngI, yuwuu sIf tumu zItu mI nu-
fee tsIs nuw sIyuum tsu poo punu chInts-
pu tfu ngI unoo sIyuum shu punu yu fu fI
tutsumeefI kusu chI mu, ApunII tfu ngI yu
nuwuu tsI.
Na kamanchintspa yuwaa Apan!!
Leviychichee tputs apan!!paneem
ipusarangu anootsi

AshI fI yu, IsfueI chIch shu IchI ngu fu sIn


tsup Befout-Bene-Jukun kyu fu nIIu sIn,
Mose fup shu tsup nuu tu fu ngu nu yu. Anush
kusu fu ng sIn, Aufo nu fI nI unshu fI shu
TuyusImu9 , 10
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
197

D
10.1 Rom shu chee mu 2.25-29 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
10.17 1Tmo teyoo mu 6.15, ApunII wunI chu unu 17.14, 19.16 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu
tuu fI tum tu.
F
10.17 Tuyus pu tum pu nI 10.34, Rom shu chee mu 2.11, GIu tus sh chee mu 2.6,
Ips shu chee mu 6.9 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
tsI pu fu ngI yu. Anshu fI tum mupee fu ng-
sIn, kusu fu ngu nI yu. AshI fu chu, Aufo nu-
fIn shu wIp, EIeu suf suf, upunII pu neem
ufkuf uwshu kInu fu ngI yu. Wupu fIsh
zumu fu ngI yu.
7
Yusuf unu mund shu kyu-
fu sIn tsup Gud go tup nuu tu fu ngu nu yu,
Gud go tu mund shu kyu fu sIn, tsup Jot-
bu tu yup shu kung zupun tuufu umb shu
nuu tu fu ng sIn unush shu kusu fu ngu nu yu.
8
Anush shu ApunII wuunu IevI yu fIn chI-
chee tputs upunII pu neem Ipu su fu ngI yu.
Wuumu kujo nu fI nee, kumuu mu Ipu su fu-
ngI yu. MI shut, wuu nuu tsI ungIf tu muum,
unu mun shu tpu tseem ApunII put tsI yu tu-
muum Ipu su fu ngI tum tu. Nut puf shu zuf
umbI fI tum ush ku nu yu.
9
AshI fu chu, umb
ushI fu ng sIn, IevIy chIch tputs IsfueI chIch
tumu pu fI ushI fu tsu poo ndu muzu feem
puyu ku nu yu. Wutum IevIy chIch ApunII-
put kuk mupeek sIn tuu ku nu yu. AshI fu-
chu, ApunII shu IevIy chI cheetsI, SIysu
nuw kumI nI xunu fus tuu kI tuu tee su, nuw-
shu ufu sIyuum Istu chInts pu, tfu ngI yu.
Yuwuf tu tum ApunII, Nuw sIyuum Istu-
chInts pu, tfu ngu unu fI tum ufu kukoo
tumIn kI yu, nuw sIyuu IevIy chIch utInu.
12
Nut shu IsfueI chI cheets Is, nuw sIyuu
mInoots shu kumun chInts pu:

SIyuu
ApunII muy kumuch tu ku? ApunII utee ju,
Nuwuu tsI mu fI chI nung tsu. Nuwu shu mu fI
tchI tung tsu. MungIp tIs kuu pu nI fI nuwuu-
tsI mu fI ungIf tung tsu. MungI shIs kuu pu-
nI fI chI nu yu fus nuwuu mungoo nung tsu.
13
Nuwuu tsI mu fI kukI tumI nung tsu.
AshI fI yu, sIysu umb ush kus, ufu wunu-
sI fI fI tuut ssu, tchu Apu nIII sIyuu tsI.
14
AshI fI nu muzI nu ngu ntsu, sIy Apu nIII-
fIs Tuu fu shI pun muu cheetsee IchI ngu fu
tInu fu ngu wuyu fu ngI yu. KunI nduuts tum,
mIshu kunInd ufu ngeem tum, yuwush
wuunu kusI fu tuuku unshu tum tu. MI-
shut, tsu pu fu nu seets tum, IchI ngu foo
yuwuu tsu pu fu nu sIsh pukIs unoots tum
ApunII tInu fu ngu wuyu fu ngI yu.
15
ApunII
wumu fI kIz puf kusIf tuu kufuk tuuku,
Itufu uwshu wuunu zundu fu ngu, sIyuu
zItu mI nu fIs kIz puf chI nu fu ngu, nu unchI-
cheets Is sIyuuts shu tIp tsI feem Ipu su fu ngI-
yu. NIII tu fI tuu tputs ndu Ipu su fu ngI yu,
sIyuch cheetsImu fIt Ipu su fu ngI yu. SIysu
nu wund ApunII shI tIs tIp tsI fIs tuuk su.
1
AshI fI yu, Apu nIIee kumuch tu mu fI nI
Izuu fu mungI shIs pshtu yu fus chI nung-
tsu.
D
MungI shIs yutu fIt chI nu fInts pu.
Apu nIIee kuk puyu muum ngu tInts pu.
17
Wutum sIy Apu nIII fIs IchI ngu foo
upunII pu tseets tum, mI shut kufu kuuts tum
wuu mu fI kusI fI yu.

Chu ku ju ApunII put


tutsu moo fu tuuch? WunI ndu ju.
E
Apu-
nIIee wIz puf punI muum tuu fI yu. Tpu tsee
IchI ngu foo tutsu moo fu nup kI yu.

Chu ku-
ju Apu nIIee ku fIk pu puxu nxuch,
F
Istu ndu
nutu, neewu, upuyu kufI kee, tch? Anoo
tuu muum wunI ndu ju.
18
ApunII, nIIu fuu
mxux zI chI nu ku, mIshu mushI ndoots-
tum chI nu ku ushI fI tum tpu tsee IchI ngu-
fu tutsu moo fu chI nu kI yu. Afup chI tum
tunuf tputs yuw sIyush tuuku unoots tum
chI nu ku wutu ngu sheem tum, mIshu
wutu nI feem tum punu kI yu.
19
AshI fu chu,
sIysu tpu tsee ufup cheets tuu chI nung tsu.
Wutum sIy IjIp tosh tsup tuu fu ngus ufup-
chI mun tum su wu, sIyuu utu shI nu.
20
AshI fI yu, sIysu Apu nIIeetsImu fI
chI nung tsu, uwuu tsI mu fI ungIf tung tsu.
Tsu su fI tIs tuung tsu. Tputs shI yuu mush-
ku, ItsIn su fu kumu nI ngu sI ndu tk chu,
sIysu zufum pu tu fI kumu nIng tsu. Apu-
nIII mun suf ItsIn su fu tsI yu tung tsu.
21
SIy
Apu nIIeetsImu fI chI nu kus ungIf tung tsu.
ApunII mInu mu fIt chu tuukshu, sIy Apu-
nIII fI su. SIyuu tupu chI ndu muum wunIp
wIz puf put Istu fu ngu. SIy IchI ngu fus
Apu nIIee wIz puf pufung su.
22
Yuwu puf
sIf tumu sIy zItu mI nu fIs IjIp top tsup nuu-
tu fu ng sIn, unpuf IchI ngu fu 70 tputs tuu-
fu ngu nu yu. Itufu nut shu ApunII wuunu
sIyuu pzu pu nee fu ngu, nu sIy ushpu fI shu
TuyusImu10
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
198
tsu nguch kunInd pIch putu fIch ushpu fI-
shu pzu pu nee fu ng su, My sIsI IsfueI chI-
chee tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IevIy chI chee tputs upunII pu neem Ipu su-
fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Apan!! Israe!chichee;
Siyaatsimari nuwaam ungirtamaam
wayachintspa, trangu anootsi
12
1
My sIs shu IsfueI chI chee wunee-
fu ngu, SIysu Kunuu nush tsup
kus ku chus, Apu nIIee kumuch tu mu fI nI
ufu tu mu fI puyung tsu. ApunII sIf tumu
zItu mI nuf nee tsI tsu poo punu chInts pu,
wuunu tfu ngu, unoo nu mus wuu nuu-
tsI kuk tutsum chI yu. Anoo tsup sIyuum
punu chI yu. Anush shu tuuk chus, Apu-
nIIeetsImu fI kuk puyung tsu, nuw sIyuu
utu shI nu.
2
Anshuch shu tputs tuu fuu fu tu fu-
nu un upunII pu tseetsIm ungIf tu ku nu.
SIysu unoo kpI tung tsu. MuchI mun
Iwuz, yusIn shu tum puch, yupu mu-
su ju puk chus, unoots tum zufum pu-
tu fI ptungumbeefus, kpI tung tsu.
3
IchI ngu foo upunII pu tsee putu mbIch pu
tInu mu wuu unoo wuuts tum, wusu mu-
wuuts tum ptung ptung sheef us, kupee-
tu mbu yu fus ksung tsu. Ash ku chI nuu fee-
su, yusuf shu puk chI yum uyum tuu tI yu
upunII pu tsee ndu chI nut ssu, sIyuu utInu.
4
SIysu Apu nIIee Tuu fu shI pu nee ungIf-
tuk chus, tputs tumuk pu sI nu yu umbI tum
shI fInts pu. Ngu tIs yuw suunu zund kIs
unush Apu nIIee ungIf tu fInts pu.
5
Itufu,
ApunII wuunu sIyuch chee yuk tu fI nI
Ipuseefu, ungIf tu muum wuyu chI yu.
Wuunu ApunII unshu fI tuu chI yu. SIysu
unshu mu fI shu IchI ngu fus mInum tu shu fI
Apu nIIIsh Ipu su mu fI nI ungIf tu kus tuung-
tsu.

Anshu fI shu Apu nIIeem muu cheetsI


muchIng tsu. Suu nu mu ndu fI mungI shIs
chI nu yu fus, chI nIs wunu sI fee wu un
yushI ndung tsu. Apuz tIfI koo 10 ks tuf
pusuk chus, suumu 9 ks tuf yngtsu. Apu-
nIIeem shu mInum tum ks tuf wuyung tsu.
Afung suu nI tu fI shu mungI shIs chI nu kee-
su, Apu nIIeem ufu ngI tum punu chI mu,
tus, unu fI tum pu nung tsu. Yuwuu kxIz-
tu kchu fI kuyu nuk chu unoo pusuk chus,
unoots tum wuyung tsu. Iwu xIztu mu fI nI
chI nIs tutsIp ku chu, unoots tum unshu fI
yukut yushI tung tsu. AshI fI yu, unshuf tu-
tum yukut Apu nIIee ufu ungIf tuk chus,
muu cheetsI chI nee ts Is muchIng tsu.
7
Muu chI fIt pu tuf tIs ushpu fI tIs shu-
mbutshI sheem wuyu yu fus shu mbu tut-
ssu. Anshuf tu tum yuwuu wuyu kIs unoo
IchI ngu fu kutu ngut ssu. ApunII shu unoo
puk chu, sIyuu kIs shu pu fee nup chI ntsu.
Yuwu mund ApunII sIyuum kutung tseem
Istu fu ngu unu mund Apu nIIee, Wup pu-
fee, tng tsu.
8
Nut shu In yuwush tuu kum chIs
unush Apu nIIeem chI nee ts Is muchIk su.
Itufu, unush shu zupIsh uyum tuuk chus,
ApunII shu mInum tu shu mu fI shu yuk tuu
Ipus ku chu, umb shu chI nee ts Is muchIt ssu.
9
NIsh upusu tuu kus, wundu fI unush tsup
ndu kusu su. Anush tsup ApunII sIyuu
wuyu chI yu. Anush tuuk chus, kIs shu pu fI
mupIy fus tuut ssu.
10
Kung Oftu gu ufu-
chIch kIt ku chus, unush Apu nIIIsh yuk tu-
fI nI Apu nIIee ungIf tut ssu. Kundu fI fIs nut
sIyuu tutuf pI fI tuu, Itufu zup shI nu ndu shu-
pu fI kundu fu fee tsIs puk chI yum chI nut-
ssu, ndun tum punIt ssu. MupIy shupsu kIs
tuut ssu.
11
Anush shut Kunuu nush tsup
ApunII mInu mu fI yukut wuunu pungoom
pungu muum Ipus chI yu. Anush shu sIysu
Apu nIIeem muu cheetsI chI nee ts Is yushI-
ndu yu fus, muchIt ssu. Anshuf tu tum Apu-
nIIeem kufI kI fee tsIs yyu fus, wuyut ssu.
In kIz puf wunu sIf chu. Apu nIIeem kIs
punu chI mu, mungI shIs tus, unoots tum
unush wuyut ssu. Yuwuf tu tum kumu nI fu-
ngI unu fI tum unush kIs Apu nIIeem tumI-
nung tsu.
12
Anush shut shu mbutshI sheem
wuyuk chus, IchI ngu fus Ipu fI tum tIs,
m'chuchufItumtIs, IevIy chIch pu tu tum tIs
wushu nund shunIyeefus, unush Apu nIIee
ungIf tung tsu. IevIy chIch ndun tuu tI yu
wutsu pu neem yufu ngu sIn, Itufu wutum
sIyup tu tum wushu nund tuu ku nu wu.
13
AshI fI yu, sIysu mungIp tIs tuung tsu.
PIyuu muw shu yupeew suunu zund-
TuyusImu10 , 12
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
199
kIs umbeew shu muu cheetsI yyu fus
muchInts pu.
14
Itufu, ApunII wuunu
mInum mu fI yuk tuu Ipus ku chu, unshu mu-
fI sIysu uwuu kumuch tu mu fI nI ungIf tu-
muum tumI nung tsu.
15
Itufu, suunu zund kus, pungI shIs
chI nee ts Is kutu ngu muum wufI tu fI yu.
ChI nee ts Is puchu yu fus, wunu tsee mupIy-
fus ktu ngung tsu. Wutum ApunII wuunu
sIyuum chI nee mIs punu fu ngu wu. Tputs
ndun tuu tI yu wuu nuu tsI wunu tsee Apu-
nIIeem yufku, ushI fI tuu, zum zee ts puz
wunu tsI ushI fus mupIy fus chI nee ts Is
kutu ngu muum wufI tu fI yu.
1
Itufu, ufsI-
feets shu kutu ngu muum wuts tu. Kungoots-
puz ushI fu tuchumeefus kpI tung tsu.
17
Itufu, sIysu, In Apu nIIeem pu tus,
wuyu fu ngIs, tIfI koots tum wunu sI, wuku-
fu tum wIp, Iwu xIztu ku chu fI Ipu fI nu yu fu
unoots tum, opee juuts tum, vInoots tum,
wuyu ngu noots tum, muyu mu su ju muu-
chee Apu nIIeem wuyu fu ngI nuu fee su,
unoo IchI ngu fu suun shu tu fI tuu fu shIs
ktu ngInts pu.
18
Itufu, yuwu shu mu fI
ApunII wuunu sIyuum Ipu su fu ngu,
unshu mu fI ktu ngung tsu. IchI ngu fus Ipuf-
pu tuf tIs, m'chuchufputuftIs, IevIy chIch-
pu tu tum tputs, IchI ngu fus wushu nund
shunIyeefus, shu mbut ku chus, Apu nIIee
tususeefus ktu ngung tsu. Yuwu mund
ApunII sIyuum Istu fu ngu unu mund shu-
mbu tung tsu.
19
SIy unshuf tu tum Kunuu-
nush tsup tuu fus, IevIy chI chee tputs
uyum tuu tI yu nIy fu muum chI nu fInts pu,
ufu tu mu fI chI nu kus tuung tsu.
20
AshI fI wunu tsee kutu ngu muum
suunu zund kus, mupIy fus ktu ngung-
tsu. ApunII wuunu sIyuum tsu pu nee mIs
punuk chu, yuwuu tfu ngu unoo tumIn ku-
chu, sIyuum punut, yusuf shu ufu ngI tum
punut ush tu chI yu. Ash ku chu, unush shu
sIysu tuu kum chus, mupIy fus wunu tsee
ktu ngung tsu.
21
Wund tuu tI yu ApunII
yuk tu fI nI sIyu mund tuu fu shIs ufup
tuufu, umb nuu muum ufup pInu suk chus,
suun shu tu fI tuu fu shIs wuku fuu, opee-
juu puchu yu fus, unshu fI tum wunu tsee
ktu ngung tsu. Yuwu fI zund kIs unufI
ktu ngung tsu. Wutum ApunII wuunu
sIyuu Istu fu ngu, chI nee mIs punu fu ngu-
wu. Yuw nuw sIyuu kumuch tu yu nIII
unu fI tum shIng tsu.
22
Ndun tuu tI yu tputs
wuu nuu tsI wunu tsee yufku, ushI fI tuu
kutu ngu muum wufI tu fI yu, opee juu
wunuts, munIIun'seetsItum wunuts IchI-
ngu fu kutu ngu muum wufI tu fI yu.
23
Itufu,
ufsI fee kutu ngu muum puk chI yum chI-
nu fInts pu, wutum un kufus tuu fu shI wu.

Tumufeeju wunutspu shu wushu nund


seefuch kutung chIch? pInu su kI yu.
24
AshI fu chu, kufu see yyu fus, kungoots-
puz ushI fu kpI tung tsu.
25
Kutu ngu muum
wuts tu. Ufu umbI nuu fI yu ush ku chus,
wunu sIf pu fI tuut ssu. Ipu fI tum tIs wunu-
sIf tuu chI nIII nu yu, wutum Apu nIIee
kuk wunu sIf tumI nuk su wu.
2
Itufu, In
muu chI Apu nIIeem pu tyu nIIee su, wuyu-
nIIus, Apu nIIIsh yuk tu fI nI ushpu fI tIs
yushI ndu yu fus, Apu nIIeem pu nung tsu.
27
Anush shu, muuch tuu ufsIf mungu wush
zuweefus, puyu tus Apu nIIush shu sum
muchIng tsu. Itufu, wunu tseets shu unshu-
fI tum suunu ktu ngung tsu.
28
AshI fu chu, k'keetsI IchI ngu fu muzI-
nung tsu. Izuu fu puyung tsu. Yuwuuf-
tu tum ApunII zund ku unu fI tum tutsu-
moong tsu. Ash ku chI nuu fee su, wunu sIf
tuut ssu. Ipu fI tum tIs wunu sIf tum ufu tu-
mu fI tuu chI nIII nu yu. ApunII shu unoo kIs
nup kI yu, My sIs tfu ngI yu.
Nu kumu nee nu yuwuu ApunII IsfueI chI-
chee, Nuw sIyuu tsI mu fI nuwuum ungIf-
tu muum IpuseefI wuyu chI mu, tfu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, kamanchintspa yuwaa,
apan!!putsee ayamtaati ungirtarintspa,
waana Apan!! trangu anootsi
29-30
ApunII kunuun shu chee tputs
IchI ngu foo tpu chI ngu chI yu. Tpu tsee
kupeeteefu, sIysu unush tsup tuut ssu.
Anush shu tuuk chus, mungIp tIs tuung tsu,
unshuch tputs tumu ku nu yu umbI tum
shI fInts pu. Yuwuu tsI tum upunII pu tsee
ungIf tu ku nu unoo puk chus, sIysu puk chI-
yum unoo chI nu fInts pu.
31
Itufu, sIysu
Apu nIIee ungIf tu kus, unshuch tputs
upunII pu tsee ungIf tuk sIn tumu ku nu yu
TuyusImu12
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
200

D
12.32 ApunII wunI chu unu 22.18-19 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
13.1 MutI wu 24.24, Tuyus pu tum pu nI 8.11, 2Tesu I nshu chee mu 2.9,
ApunII wunI chu unu 13.13 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
13.5 1Kofnd shu chee mu 5.13 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
umb shI fInts pu. Anshuch tputs wIpuu
kupung chI nu kI tuut ssIn, ushI fI tuu upunII-
pu tseem shu ungIf tu muum sumu sIsh
pshtu yu fu sIn, much tu fu nu yu. Itufu, unoo
ApunII ndu kIs nup kI yu. ApunII unu mu-
shee tputs nutsu kI yu.
32
Itufu, sIysu yuwuu fI nuw sIyuu
kumuch tu fu ngI unu fI tum tutsu moo fu
puyu kus tumI nung tsu, ufu ngeem tsI yu-
tsIs wuyu fInts pu,
D
My sIs IsfueI chI chee
tfu ngI yu.
13
1
Apuz sIyu shuch IsfueI shuch
tputs mInum, Nuw Apu nIIee
kuk kumu nI mu pun tu nu. SIyuum tsI yu-
tsIs yuw ApunII ush tu chu unoo kumun-
chInts pu, tk chu,
D
nupux tu mu shtuu tI yu
ymu nduk chu, sIysu mungIp tIs tuung tsu.
2
Yuwuu tfu ngu unoo zuf ku chI nuu fI yu,
Itufu yusuf wuun tu tum shu zupIsh shu
sIyuuts shu, Apu nIIee tuchI tu muum kusu-
yu nI, mInu mu shIsh Apu nIIee tuchI tee-
nI, Nee tsI mu fI tu nu tputs Apu nIII fI nI
ungIf tu yu nI, sIyuu tk chI nuu fI yu,
3
sIysu
yuwuu tu unoo puk chI yum kukoo
puyu fInts pu. Wutum ApunII wuunu umb
ushI fu sIyuum yuchu chu wu.

Kumu pu fI
zufum pu tuf tu yu nuwuu mung pu tu fI chI-
nuk sIn, unoo ngI chIz ndu puyu chI nIII-
nu yu? tu yuchu chI yu.
4
SIy nuu ufu ngI-
nu shu Apu nIIee chI nung tsu. Wuu nuu tsI
kuk tutsu moo fu puyu kus tumI nung tsu.
MuzI nung tsu yuwuu kumuch tu fu ngu
unoo tsI. Apu nIIeetsImu fI shu ungIf tung-
tsu. Ufu Apu nIIeetsImu fI shu chI nu kus
ksu tung tsu.
5
AshI fI yu, yuw tputs sIyuu
muntsIf tsI yut ssee tuyus pu tu fu ngu
unoots shu puchu yu fus ksung tsu, wutum:
Apu nIIee ksung tsu, nIshu nuu tpu tsIsh
upu nIII fI nI tuchI tee nI, muntsIf sIyuu
tuyus pu ku tfu ngu wu. Itufu, IsfueI chI-
chIs, sIy nuu Apu nIIeetsImu fI chI nung tsu,
wutum ApunII wuunu, Nuwu shu mu fI
tchI tu ngu ndu mu, tfu ngI yu. SIy IjIp tosh
tsup kIyung kuchIy kus tuu fu ng tuu tIs,
Itufu ApunII shu sIyuu tupu chI ndu fu ngu,
kupung Istu fu ngu,

muyuum shtu ju ndu


chI nu chIch? AshI fu chu, tputs sIyuu, Apu-
nIIee kuk ksung tsu utI nuu fI, sIysu unoo
wyu ngI chI fIf pu nee IchI ngu foo tpu chI-
ngu yu fus ksung tsu.
E

Ndun tuu tI yu ushI fu, muu chI fI tIs


muntsIf sIyuu tuchI nu ku, wuu kuk
puk chI yum muzI nu fInts pu. Suun tuu tI yu
zuwu nIIIs ush ku chu, ndun tuu tI yu suunu
Ipu fIs kumuz, mIshu Ipu fIs kIzu tum,
mIshu IzunII tuu tee su yuw kIz puf chI nu-
kIs un muntsIf upunII pu tsee tuchI nu ku,
yuw shu umI ku fIs kIz puf chI nu kIs unshu
sIyuu, NeetsI nuu tpu tsee upu nIII fI nI
ungIf tu yu nI, tk chu, puk chI yum muzI-
nu fInts pu. SIf tumu Iyu shuch zItu mI-
nu tuu upunII pu tsee ndu yusu fu ngu sIn,

muyuum shtu ju unoo k'kuz chIy shu


muzI nu chIch?
7
ApunII puts zupun tuu tI yu
tuuku, unush tuchI tInts pu. Afup chI tuu tI-
yu tputs, sIyu nu ngI fI tuu tI yu tputs tuuku,
tsu pu fu nu shuchtuu tI yu kIz puf ufu pIch
tputs tuuku, un sIyuu tsI yut ku sIn, Iyuu
upu nIII fI nI ungIf tu yu nI, ufu tch pu sI nI-
yu.
8
AshI fI tuu, sIy sut yuwuu utunu unoo
kuk puk chI yum puyu fInts pu. Anoo tputs
puk chI yum nuyu nI fInts pu, unu nguz puk-
chI yum mungIs muntsu fInts pu.
9
SIy nuu
unoo tputs puchu yu fus ksung tsu. SIymu
Ich tu fu puchu muum chtung tsu yuwuu
sIyuu tputs mungu ngI chI fu ngu unoo tsI.
Ash ku chus, IsfueI chIch tputs IchI ngu fu-
sIn sIy tumu fu ng su umbI tum ush tu chI nIII-
nu yu.
10
Putu mbIch pu yyu fus, ushpu fI tIs
tpuw tpuw shI tu fus, Izuu fu tsI pu fum chu
kusu ntsu, yuwu mund sIyuu Apu nIIee ksu-
ngInts tfu ngu unu mu ndu. SIy IjIp tosh
tsup kIyung kuchIy kus tuu fu ngus, ApunII-
shu sIyuu tupu chI ndu fu ngu, tutu tsI fu ngI-
yu. Itufu, tputs yuw shu sIyuu, Apu nIIee
ksung tsu tfu ngu unoo

tumu fee ju
ndu puchu yu fus kusu chIs?
11
AshI fI yu,
sIy umb ush ku chus, tputs IchI ngu fu sIn
TuyusImu12 , 13
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
201

D
18.18-19 Wungu 1.21, 6.14, 7.40, Tuyus pu tum pu nI 3.22-23, Itufu, Tuyus pu tum pu nI 7.37
tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
19.15 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 18.6,
mIshu 2 Kofnd shu chee mu 13.1 tuyu sI mu kumun kI yu.
IsfueI chIch puk chu sIn, yusuk chu sIn,
unu mu shIsh pshtu muum punIchpu sI nu-
yu. Ndu shu pu fI yutu fIt shI shee yusuf
chI nu chI nIII nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
ApunII: Nuwuu tsI mu fI ufu tu mu fI chI nu-
kus tuung tsu, tfu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Apan!! Israe!chichee tputs,
Nuw minam tputs ipuseeruri,
nuwaanaatsi kuki kamanimapaneem
wayachima, trangu anootsi
18
14
My sIs IsfueI chI chee tputs
wunee ku tfu ngI yu. Anush
Kunuu nush tsup kupu ngush sIy tuuk chus,
tputs mungu tu fI ngIch ku sIn, unshu chI fI
nuts tum pu nI mungu utu nu yu tumu pI ngu-
pu nI utu sI nu. Nuw wusI nu tuwucheefufI,
yusuk tu nu yuw ush tu chu unoo tsI. NImun
mInush zuf umbpu ush tu chI yu ttu ush-
ku nu yu. NgIch ku nu unoots tuu, ushI fI tuu
unshuch tputs kIs muzI nu ku nu yu. Itufu,
ApunII: NgI chI mu pu nee tputs kuk muzI-
nu fInts pu, tchu.
15
ApunII wuunu sIyush chee tputs
Ipuseefu, nuw tumu pu fI ushI fI tum wuyu-
chI yu wuu nuu tsI kuk kumu nI muu mu.
SIysu unoo kukoo Izuu fu puyung tsu.
1
SIf tumu ApunII tfu ngu, unu fI tum
ush tu chI yu. Yuwu puf much Ofe bush
shunIyeefus, unush ApunII pu tsI yu tu-
fu ngus, Nu nImun yuwuu shIy, Apuu,
wIz pu fIf pu tIsh tpux tu fu tsI yut kIsh unoo
muzI nu muum zund kee zI nI, sumu seets-
tum pu muum punI ku tu nI chu. Wuu nu-
fI nu nImun yusuf puk chI nuu fee nI,
Izuu fI shu pu tsI pu chI nI yu, tfung su.
17
ApunII shu sIyuu, zufuktI schu, tfu-
ngI yu.
18
Itufu, nuwuuts shu, Nuwuu nu
sIyush chee mInum tputs shIy tumu pu fI
ushI fI tum IpuseefI wuyu chI mu. Nuwuu-
nuu tsI kukI kumu nI ngI, tkchu fI, uwshu
unu fI tum IchI ngu foo kumun chI yu.
19
Itufu, kumu nI pu nee kuk ndu tputs
puyu ku, nuwuu nu shu unoo tpu tsee wunI-
chI mu, wutum un tputs nuwu mun sufI
tsI yut chu wu,
D
ApunII nuwuu tfu ngI yu.
20
Itufu, tputs wyu ngI chI fIf shu nuts-
tum pun nuwu mun sufI tsIyuteefu, yuw
ndu nuw kumuch tu fu ngI unoo tsI yut ku-
chu, ndun tuu tI yu ushI fu upunII pu tsI mun-
shu wuunI suf tsIyuteefu, kumun ku chu,
unoots shu tputs sIysu pchung tsu, ApunII
tfu ngI yu.
21-22
AshI fu chu, sIysu

Kuu pu-
nI fI tu ju kumu nI mu pun t?

Zufu mum-
shee tsI yu tuk? tng tsu.

TumuyufeezIch
chIy unoo tpu tsIch nuts tu chIch yuwuu
ndu Apu nIIee kuk ItsIn su fu tu unoo tsee?
utI nuu fee su, kuu pu nI fI mungI shIs yusu-
ngI mu sInts. Wundu yu uwshu, Nu nImun
mInush zuf umb pu fI muu chI ush tu chI yu,
Apu nIII mun suf utInu, utI nuu fI yu, un ndu-
nI yu tutsum ku chu, ushI fI yu un tsI yu tsIs ndu
ApunII kumuch tu fu ngu unoo tsI yu tu fu ngI-
yu. Mungu tu fI wuu nuu tsI ungIf tu muum
umb ushI fu tsI yu tu fu ngI yu. Itufu, sIy nuu
unoo puk chus, mungI shIs punI fus tu fInts pu,
My sIs wunee ku IsfueI chI chee tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
wuunu IsfueI chI chee, Nuw sIyuum
mInum tputs IpuseefufI wuyu chInts pu
nuwuu nuu tsI kukI sIyuum kumu nI muu-
mu, tfu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na minootssha tsiyatsis
kamanchintspa yuwaatssha tputs
mangutari ngichkana anootsi
19
15
My sIs shu IsfueI chI chee tfu-
ngI yu. MInu mu fI tputs, In tputs
yutu fIt chu, utI nuu fI, Itufu ndu tsI mbun,
ndun tuu tI ushI fu tuchIp unoo k'kuz ndu
wuu nund tu, un tsI yu tsIs ngI chIztu ndu.
Itufu, tputs tsI mbun, ndun tuu tI tuchIp
k'kuz wuu nund tu, zuf ku tu nI chu utInI
tk chu un k'kuz wuptu tsI yut kI yu.
D
1
AshI fI yu, tputs wuu nu fI yu tuyutu fI-
tu mu pun mungu tu fI ngIcheefu, tpu tsee
numb ku, yuwu mund muntsIf putu tu-
fu ngu unu mu ndu utI nuu fI yu ushI fu,
TuyusImu13 , 18, 19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
202

E
19.21 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 5.38 tuyu sI mu kumun kI yu.
D
24.1 MutI wu 5.31, 19.7, Mf ko su 10.4 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
17
ApunIIIp pung' nuung tsu, wutum
upunII pun tum ufku fI, mIshu yuk tu tum
ufku fI unush shu nIy ku nu wu. Kufu kuw
ndu tu fI shI tu ngu fu wundu fI tufu wuz-
tu ku fIt ssIn,
18
unush kus ku chus, yukut-
shu ufkuf unoo IchI ngu fu wunu sI fI fI
mush chI yu. Wundu yu kufu kush nubu tI
tu, tpu tsee yushI ndu fu ngu, mungu tu fI
ufu ngeem ngIcheefu, ndu tutsu moo fu tsI-
yu tsIs wuptu tu,
19
ushI fI yu unoo tpu tsee
putu yu fu sIn wunI chI nIII nu yu. Amu yuu tsI-
fI shu tpu tsee kIyung yuchu muum chI nu-
fu ngu umbI tum sheef sIn kusu chI nIII nu yu.
Ash kut ssIn, Izuu fu un ngI chI zI pun tputs
kuk pus tuch shu pu fee.
20
AshI fI yu umb
ush kus, tputs IchI ngu fu sIn yusuk chu sIn,
kIz puf pu fee punI chI nIII nu yu. Ndu shu-
pu fI ngIch zee mungu tu fI ufu ngeem
tsI yut chI nIII nu yu.
21
Chu kuu tsI mu su ju tputs wunI muum
tuu fI yu unoo kuupu nuts tu yu fus, nuy nI-
fInts pu, Izuu fu tutsu moo fu wunee fus
ksung tsu. Wumbuz tputs tpu tsee puchu kI-
nuu fI yu, sIysu puchu yu fI tum tIs ksung tsu.
Wumbuz tputs wufut kI nuu fI yu, wuchoo
tsseek chu, sIysu wuchoo tssee yu fI tum tIs
ksung tsu. Wupuz tputs nusI shIsh tuzIm-
ku, nuseets Ish kufumb tuk chu, sIysu
unoo wunu sseets tum kuwu yu fI tum tIs
ksung tsu.
E
Wuu nu fI yu kuweets Is tputs
chpu kI nuu fI yu, sIysu uwee chpu yu fI tum-
tIs kusung tsu. Wuu nu fI yu sIyuu tputs
k'tseetsIs chpu kI nuu fI yu, sIy sut utsee chpu-
yu fI tum tIs ksung tsu, My sIs tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu tputs
mungu tu fI ngIch ku nu unoo ApunII
kumuch tu mu fI nI ItsIn sum pu tu fI kumun-
ku unoo tsI.
Ashiriya, na minootssha tsiyatsis
kamanchintspa yuwaatssha kizaa
kasayarus, zapish yusur anootstam
yamarintspa, Apan!! trangu anootsi
24
1
My sIs shu IsfueI chI chee tfu-
ngI yu. Tputs kIzuu, Izu nIIeemI
tu, Izuu fu wIzu nIIeem yumu tu fI yu.
Itufu, unu mun zupIsh shu mInush zuf
nupku, wIzu nIIee tuu fush ndu shu wunu sIf
tuuku, wuzu funII shu kIfu kuu kusu muum
tuyu ndu chI yu. WIzu nIIeem kIfu kuu punu-
yu fu, Izuu fu mu mu fI kIzuu kupeet chI yu.
Ash ku chu, kIz shu pIyum shu nuu chI yu.
D

2
Yusuf mInu mun shu kumuz kIz zufunII-
ku chu, untuu tI un yutu fI tu ju.
3
Anu mun-
shu, kumuz tsI mbu nu fI nI wIzu nIIee ndu
kIs chI nu muum zund ku, kIfu kuu yusuf
kusu pI tu tuyu ndu yu fu, kusu chI yu. KIz-
shu yusuf pIyum nuu chI yu. Ndun tuu tI
ushI fu, wuzu funII tsI mbu nu fI nee kunuts-
pu yu nIII yu,
4
kIz shu yuw Ich tu ku chu fI
yumu fu ngu unu mun yusuf kuyus pI utI-
nuu fI unoo wuts tu, wutum un kIz mIn-
pu shu tputs wunu tsee Itsuch tu yu nIIu wu.
An Apu nIIeem yutu fI tu. Anoomchu nuw
sIyuu utInu, SIysu yuwush ApunII wuunu
sIyuum tsu pu fu nu see kupung kIz puf
wunu sIf punuk chu unush tuuk chus, wunu-
sI fI fI shu tuung tsu, My sIs IsfueI chI chee
tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII,
KIzuu yumu yu fus, Itufu kusu fu ngIs unoots-
tum yusuf yumu fInts pu, tfu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Apan!!
kamachtamari zapan tsiyatssee
kamachtarangu anoo kamanchintspa
5
My sIs shu IsfueI chI chee tfu ngI yu.
Tputs kIzuu kunees chI fI yumu yu fu,
un puchu muum tupu zIp nuu muum
wuts tu. MI shut, ufup tufu wuz tu muum
wuts tu. Mungu tu fI pungus shu mu fI
wushu nund wIzunII pu tu mu fI chI nuk sIn,
mInu mu fI musuch tsI ndus mungu tu fI
tuu chI nIII nu yu.

MI shut, tputs shu sIyuu tumu shtu-


kI nuu fI, unu mund sIysu yuw mInum
kchI tu muum puyu ku unoow tushee tsI
ptumb chI fee Itu tsInts pu.

Muy pu tu ju
uwshu kchI tu yuch? Ndun nuu kutung ku,

tumu fee ju tuuch?


7
MI shut, wuu nu fI yu sIyu shuch IsfueI-
chIch tputs yup ndu chI nu fIs umb
TuyusImu19 , 24
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
203

E
24.7 1Kofnd shu chee mu 5.13 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
24.14 Sundee ku 5.4
tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
suun pu tu tIs tpu tsIs ngu tIs tumu pI ngu yu-
fus, m'chuchufeemIs Itu fu wuz tu muum
nu kus, ndun tuu tI yu ushI fu, mInoom-
shu tputs much chu feem tupu xu nxu kus
un yutu fIt chu. Yuw tputs ushku unoo
puchu muum wufI tu fI yu. Amb sheef us,
yutu fIt shI shpu nee tputs chI ngu yu fus,
ksung tsu suun pu tu tIs,
E
tfu ngI yu.
8
MI shut, tputs shu tsu tushshee puyu-
fu, wunuts kuchu kuchu ushI fu, unoo
punI muum tuu fI yu. ItsIn sum pu tu fI
upunII pu nee ufkuf, IevI yu fIn chI chee
kuk puyu chI nIIIn pu. Yuwuf tu tum nuw
kumuch tu fu ngI unu fI tum tumI nung tsu.
9
MbI zu fInts pu yuwuu ApunII Izu fee tsI nI
MufI yu wunguy tu fu ngu, unu mund, Afup
wuu nI tum tuuch pu, tfu ngu unoo tsI. IjIp-
tosh tsup sIy shI tu ngu fu ngus, upu sup shu
ApunII MufI yuu tsu tu shIsh pu tutsu tu yu fu
kusu fu ngI yu. MufI yush shu wunuts tsu tu-
shIsh tsu tu fu ngu, unu mund ApunII shu
MufI yu fI nee ufup wuu nI tum tuu muum
zungu nI fu ngI yu.
10
MI shut, wuu nu fI yu shI yuu tputs muu-
chI fI tuu tsIsh Nutu mu su muum Istu ndu,
tu, shIy shu, Ayu tush, Itufu, uwshu
ndu shI yuu ngI chu muum wuunu muu chI-
fI tuu fI nuu fI yu, unoo yyu fu, shI yuum
pu nuch tum pu. Itufu, umb ush ku chu, shIy-
shu unush tputs pung' shuun tu fI pshtu-
yu fush, muu chI fI tuu In yuchI mu tush,
yufInII pu.
11
Itufu, unoo tsI fI wIshchI pI fI
kutung chu. Uwshu wuu nuu umu yu fI
wuun shoo pung' pshtu yu fu, muu chI fI tu
yyu fI tum, shI yuum punuk chu, unoo
shIy shu yngchu.
12-13
MI shut, wundu yu
tputs kIz puf pukI fI unoo mu yu nutu mu-
su muum puyu muum punu kush, uwshu,
upu nIIu fee shI yuum shu yyu fu, Puyung-
chu, tk chu, shIy shu, Ayu tng chu.
Itufu, zuf tupeek chu yusuf wuu mu tum
upu nIIu fee tuwun pung chu, wutum un
tputs upu nIIuf ndu nu fI wu. AshI fI nu pu-
fee, tputs shu upu nIIu fIsh IfI pu ngu yu fu,
kIs muu chI yu. AmbI nuu fI yu ush kus,
tputs sIyuu kIs nup chI yu. Apu nIIeem tum
kIz puf wunu sIf ushIk su. Anoo ApunII kIs
nup kI yu.
14
MI shut, pukIf tputs kIyung kuchIy ku,
shIy shu ufu ngI nu shu kIyung yuchu fInII-
pu. ShI yuum tufu wuz tu ku, shIy shu Izuu-
fu nutu mu fI zufI mund tuwu pung chu.
F

Wunu sIf shIy shu chI nung chu tumu mu-
su ju tputs sIyu shuch yuwup tuu tIs tuu kIs
unoots tuu tI yu. Ndun tuu tI ushI fu, tputs
yuw ufu pIch sIyush tsu pu nIs kusu tu fu-
ngu nu unu tuu tI yu umb ush ku sIn, Itufu
sIysu ushI fI tuu chI nung tsu.
15
Wuu nu fI
sIyush tputs tufu wuz tu kI nuu fI yu ushI fu,
sIysu unoom tputs mIkeefus, ndu tu fI zuf
pufu, ufkI feem yuwu mund tufu wuz tu fu-
ngu unu mund tuwu pung tsu, wutum un
tputs pukIf kufI kee wuumu kchI tu muum
zund ku wu. Ndu nI yu umb ush kus, uwshu
unu mund Apu nIIee mush ku chu, sIysu
kupung yutu fIt shI shIsh pshtut ssu.
1
MI shut, yuwu mund tputs wIp
muntsIf putu tu fu ngu unu mund shu wupu-
feets shu pchu fInts pu. Ndun tuu tI ushI fu,
yuwu mund wupuf muntsIf putu tu fu ngu
unu mund shu wIpuuts shu pchu fInts tum-
pu, nuw sIyuu utu shI nu. Yuwuu tsI mu fI
tputs muntsIf putu tu fu ngu unoo tsI mu fI
pchung tsu. NIII tu fI tu mun shu tputs msu-
ngee fus kIsu tu muum wuts tu.
17
AshI fI tputs ufu pIch sIyush kus ku-
chu, unoo tuyu tu fI tu muum puk chI yum
chI nu fInts pu. NIIu fuum mxux zee,
mIshu kIzuu mushI ndoots tum kIyung
yuchu fInts pu. Muu chI mushI ndoom
punu kI nuu fee su, unu mund sIysu mushI-
ndoo wuchIf ku fee yufInts pu.
18
Nu sIysu
kuu pu nI fI mungI shIs chI nu ngu ntsu. Tpu-
tsee chI num pu tu fI nuyu nIng tsu, utInu.
Nupu, sIy IjIp tosh tsup kIyung kuchIy kus
tuu fu ngus, ApunII shu sIyuu nuy nI fu ngu,
yusheefu, nu pIyum shu wuyu fu ngI yu.
AshI fu chu, nuw shu sIyuu, Yuwuu nuw
kumuch tu fu ngI unoo tutsu moong tsu,
utInu.
19
MI shut, tutsu mu fee tsIs pusu kus,
tIfI koo mInum puch pzu puztu mu fI nI
TuyusImu24
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
204

D
25.3 2Kofnd shu chee mu 11.24 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
25.4 Yuwuu nIsh
tu unoots tum 1 Kofnd shu chee mu 9.9, mIshu 1 Tmo teyoo mu 5.8 tuyu sI mu kumun kI yu.
F
25. MutI wu 22.24, Mf ko su 12.19, Iuku su 20.28 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
pusu muum mbI zu kus, yusuf unu nguz-
tum kunupeefus yufInts pu. Anshu fI
ksung tsu. Afu pIch tputs sIyush tsu pu nIs
wushu nund tuu kIs unshI tI sIn, nIIuf tum
mxux zeew, kIzu tum mushI ndoow wuunI
unoo uwshtI sIn yuchI nIIIn pu. AmbI nuu fI
ush ku chus, ufu sIyuum ApunII ufu ngI nu-
shu pu fI yuwuu putut kIs unoo Istu chI yu.
20
MI shut, mzuf shIs oII vos wunus pusu-
kus, kuupu Izuu fu pIz pu tu fI pusu yu fus,
IchI ngInts pu. Yuwuu kutuch kIs unoo
ksung tsu. Tputs shu ufu pIch shI tI sIn, mI-
shut mxux zeew tum sIn, kIzu tum mushI-
ndoo wu unoo wuunI yuchI nIIIn pu.
21
MI shut, mzuf shIsh kIzu fu nuu tutsu mu-
fee tsIs pusu kus, ush pu fI puch IchI ngInts-
pu, yuw kutuch kIs unoo ksung tsu. WuunI
tputs ufu pIch, nIIuf mxux zee wutum tu,
kIzu tum mushI ndu unshI tI sIn wuunI pusu-
chI nIIIn pu.
22
Nu sIysu mungI shIs kuupu
wunu sIf chI nung tsu. Yuwu puf IjIp tosh tsup
tuu fu ngIs unpuf sIy kIyu ngu tum kuchI yu fu-
ng su. AshI fu chu, nuw shu nu sIyuu wunee kI-
nu. Yuwuu tI unoo tutsu moo fu tumI nung-
tsu, My sIs IsfueI chI chee tfu ngI yu.
25
1
MI shut, tputs yutu fIt shI shee
putut kI nuu fI yu, unoo tputs kufu-
kup muchI muum wufI tu fI yu. Kufuk shI tI sIn
unoo tputs nuts tu yu fu sIn, yuwuu tputs
wunu sI fImshI unoo kusu chI nIII nu yu. Itufu,
yuw shu tputs yutu fIt shI shpu nee unoots shu
wunee yu fu sIn kusu chI nIII nu yu.
2
AshI-
fI wundu yu yuwuu yutu fIt putu tu fu ngu
unoo tputs pzkoo mu muum tu yu wufI tu fu,
kufuk shu kumuch tu kchu, putu yu fu sIn,
tsu pu mun tupshI fu yu fu sIn, kufuk umu yu fI
nupu fu pzkoo chI nIII nu yu.
3
Itufu, yu nu-
fu 40 ufu ngeem tpu tsee ngu tIs kusI fu
pzkoo fInts pu.
D
Anoo yun kI nuu fee su ushI-
fu, tputs shu kIz puf kIyung wusu fI mum
kuchIy kuchu, tsI yun tuk chu, kupu ngu fI
puzIkchu, ufupshu pu fee tsup shI tu ngee fu
pIyum nuu chI yu.
4
MI shut, chI nee tsIsh wuku fuu kIyung
yuchu fInts pu. Wukuf tufuw zu pun tIfI koo
tuchuw tu ku, nuyIn tu fu unoo wuku fuu
shIp kuk pu tu fI kumu fI fInts pu. WuunI
yuwush tufu wuz tu ku unush kutu nguch-
pu, pchI ndInts pu,
E
My sIs tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
kumuch tu mu fI zupun tsI yut ssee kumun-
ku unoo tsI.
Ashiriya, na minootssha tsiyatsis
kamanchintspa yuwaa tputsee
wachin!!inoo nda pastamaam
kamachtarangu anootsi
5
My sIs shu IsfueI chI chee tfu ngI-
yu. Tputs shu wIzunII wunInd zoonII pu
wushu nu ndu fI pungus tuu kI nuu feesInu yu
ushI fu, zupIsh shu kIz wuzu funII tsI puk-
chu, wIp ndu nu fI fI kusuk chu, unoo kIzuu
mushI ndoo pIyuf tuch tputs yumu muum
wunI ndu ju. Itufu, unoo wuun tuf tu tum
wuzu fu nIIIn zoonII kIzuu yumu muum
wufI tu fI yu. Amb sheefu, zoo nIII nuum
wIp Izu pu nI muum tuu chI yu.

KIzuuts shu
mushI ndoo zoo nIII nu wIzunII Izuu fu
yumu yuk chu, Ich tu ku chu fI Ipu fI nuk chu,
unoo zoo nIII nu tum suf ysu mu chI yu.
Amb ush ku chu, zoo nIIIn wunuts ndu pus-
tu chI yu. Ufu tu mu fI Isfue Iush tuu chI yu.
F
7
Itufu, wuun tu fI kumuz zoo nIII nuu
wIzunII ndu yumu muum zund ku, kIz shu
kufu kup nuu yu fu, tsI yut ssee kumun-
chI yu. Kufu kush shu kusee fu, Antuu tI
mushI chI nuwuu yumu muum zund kee ju.
Ipu fI nu yu fu fI, zuwunII tum tI suf su-
mu pI, untuu tI utee ju. WuunI kchI tpuz
ushI fu Ipu fI nu yu fu fI, Isfue Iush tsup tuup,
utee ju, kIz tchI yu kufuk shu.
8
Kufuk shu
unoo tsI yu tsIs muzI nuk chu, kumu zuuts-
shu kufuz chI yu. Kufuzeefu, unoots tum
tsI yu tsIs kuupu yusu muum tsI yut chI nIII-
nu yu. Tputs shu yuw ndu mshI nIIee
zund ku un, Zufum pu tu fI chu nuw tI.
Antuu tI nuw mushI cheetsI yumu muum
zund kee zI, tk chu,
9
kufuk shu IchI ngu fu-
sIn kIzuu nupu tu fund sIn, unush kIz shu
mshI nIIee sup tuf yusheefu, wchush-
TuyusImu24 , 25
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
205
shu kuwuchtu Ipu zu muum ush tu chI yu.
Sheefu, kumu zuuts shu mshI nIIee: ShI-
yuu kupung Ipu zu muum ush kI nu, wutum
shIy zuwu nIII nee mIsh muu chI fI ufu-
ngeem pzu pu nI muum ndu zunduk shu wu,
tchI yu.
10
AshI fI yu umb ush ku chu, unoo
tputs IchI ngu fu sIn muu chI fI tu yusuch shu-
psInu yu. In tputs suf Sup tuf YushIsh chu,
tch pu sI nu yu IchI ngu fu sIn yukut IsfueI-
chI chI yu, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu tputs
zoonII tsI puk chu unoo kIz mushI ndoo
zoo nIII fIn tum yumu muum wufI tu chu,
My sIs tfu ngu unoo tsI.
Ashiriya, Ichingaru masach
tatsumareetsis ichtakachuri wanus
kayanakchu, anoo Apan!!eem wayangtsa,
Mysis trangu anoo na kamanchintspa
2
1
My sIs shu IsfueI chI chee tfu-
ngI yu. ApunII sIyuum tsu poo
punuk chu, sIysu unush kus ku chus, suu mu-
tu fI shu unoo tsup umuy tu yu fus tuut ssu.
Anshu fI shu Izuu fu tuuk chus,
2
IchI ngu fu
musuch tutsu mu fIs Ich tu ku chu fI kuyu-
nuk chu, unoo pusu yu fus, tsu mbuf shIs
pshtu yu fus, Apu nIIeem shu wuyung tsu.
Yup ApunII wuu nuu tsI ungIf tu muum Ipus-
ku chu unush wuyu yu fus, Apu nIIee, Wup-
pu fI, tng tsu.
3
Anush shu upunII pu neem
ufkuf pu nung tsu. Sheef us, ApunII put
tsI yu tung tsu. Nu nuw Apuu, zufum pu tu fI
kumun kI nu. Shuunu nuwuu yusuf tum-
tIsh. Nu tuu fI nI yu yuwush shIy sIf tumu
Iyuum zItu mI nu fI nee tsI, Nuw sIyuum
tsu pu nee mIs kupung punu chInts pu tfu-
ngIsh unshu. Apuu, wup pu fee. Nu mzu fI nI
tuu fI yu, tng tsu.
4
AshI fI yu, yuwuu tsu-
mbush puyu fIsh unoo upunII pun shu ufkuf
yyu fu, uwshu Apu nIIIsh wusum ungIf-
tu muum wuyu chI yu.
5
AshI fum chu, sIysu
Apu nIIee ItsIn su fu kumu nIng tsu.
SIf tumu Iy zItu mI nu fI nI puk chIm-
tuut ssIn musu tu fu sIn, Afu mu fIn chI chI nI
tuu fu ngu nu. Sheefu, IjIp to sh shu tsup
nuu tu fu ng sIn, unush tuu fu ngu nu yu.
Tuuf ushI fu ng sIn, kupung wuu nuut ssIn
wunuts zupun Izu pu nee fu ngu nu, kIz-
pu fI tum tuu fu ngu nu yu.

Itufu, IjIp to-


sh shu tsup tuu ku nI, Iyuu unshuch tputs
kIyung yuchu fu ngu nu yu. Iyuu much-
chu feem nu fu ngu sIn, putu yu fu sIn,
kIz puf wunee fu ngu nu yu.
7
Amb ushI fu
tuu ku nI, Apuu, shI yuuts shu mushu fu ngI-
nI yu. ShIy shu Iyuu k'keetsInI muzI nu fu-
ng shu. Pufu ngI tum tIsh yuwuu kIyung
kuchIy kInI unoo tsI. Anshu fI tuxu fumu-
nI kIyung kuchIy kunI tuu fu ngu nI yu.
8
ShIy shu shuun pu tu wIz pu fI fIsh wunu-
sI fI tuu tsI fI tuyu mu ndu fu ng shu.

Antuu tI
tputs unoo putu fu zI nIII nu ju? Anshu chee
tputs kupung tpux tu fu ng shu. Amb
sheefush, shuu nu Iyuu tushI tu ngu fu-
ngIsh.
9
Iyuum nu wunu sI fImshI sh shu
tsup wuyu fu ng shu. Nu nIsh kInduf tum,
wuku fu tum mImIf kung ushI fu nuun tu-
ngu tu, unush shu Iyuum wuyu fu ng shu.
10
AshI fu chu, shuu nu Iyuum punu fu-
ngush, Iyshu nu In wunu see kunees chI fI
yusIy fu ngu unoots shu pusu fu ngu nI, nIsh
yushI ndu fu ngI nI yu shI yuu mu, tng tsu.
Tsu mboots shu Apu nIIIsh sumu wuyu-
yu fus, Apu nIIeets shu unshu fI tutunII-
tu yu fus ungIf tung tsu.
11
Anoom shu zuf
shu mbutshI sheem wuyung tsu. Sheef us,
IchI ngu fus suunu Ipu fI tum tIs, Izu nIII tum-
tIs, ufup chI ptu tum tputs, IevI yu fIn chI-
chIn pu tu tum wushu nund shunIyeefus,
yuwuu ApunII sIyuum punu ku unoo
wushu nund kutu ngee fus, shu mbu tung-
tsu, My sIs IsfueI chI chee tfu ngI yu.
AshI fI yu, My sIs, Tutsu mu fee tsIs
wunus kuchIztu kchu fI kuyu nu ku, unoo
Apu nIIeem wuyung tsu, tfu ngu unoo nu
kumu nee nu.
Ashiriya, na yuwaatssha maachi 10
payukinaareesa, minumtam Apan!!eem
panangtsa, trangu anoo kamanchintspa
12
My sIs shu IsfueI chI chee tfu ngI-
yu. Tuch pu fI nI musuch tutsum ku chu,
sIysu wunu see dIes pusu kus, mInum tum
wuu nI tum Apu nIIeem wuyung tsu. Apu-
nIIeem pu, tus, zufum pu tu fI wuyu kus,
tpu tsee ufup chee yuw sIyush tsu pu nIs
kusu fu ng sIn tuu ku nu unoom, tputs IevI-
yu fIn chI cheem tum, nIIu fuum tum mxux-
zee muw, kIzuu mu tum mushI ndoo muw
TuyusImu25 , 26
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
206
wutu ngu sheem pu nung chu. UwshtI sIn
yuwu fI zund ku nu unufI kutung ku sIn tuu-
chI nIII nu yu. Ash ku chus, shI yu shuch ndu
mInum tI yum mufI zI mun kIyung kuchIy-
chI yu.
13
Amb ush kus, Apu nIIee ItsIn sum-
pu tu fI tsI yu tung tsu.
Apuu, nu wunu see pusu fu ng tu nu.
Pusu fu ngu fI, shI yuum wuyu fu ngI-
nu yuw shIy Iyuum kumuch tu fu ngIsh
unoo tsI. IchI ngu foom tputs IevI yu-
fIn chI cheem, ufup cheem tum, mxux-
zee muw, mushI ndoo muw wutu ngush
yuw wuyu fu ngI unoo tuchI ngee fu fI
punu fu ngI nu. AshI fu ngu fI, yuwuu
shIy kumuch tu fu ngIsh unoo IchI ngu-
fu tumI nu fu ngI nu. Ndu puk chI yum
k'keetsIs kupee tu fu ngI nu, ndu mbI-
zu fu ngI nu.
14

Antuu tI nuw Apuu,


shI yuu tuyu tu fI tu fu ngee zI? Muu chI
tsI pu feets tum wuyu fu ngee zI. Apuu,
shI yuu kukIsh tutsu moo fu puyu fu ngI-
nu.
15
AshI fI yu, Apuu, shIy kunI ndush
kIz puf wunu sIf tuu kush, unu mu ndu-
fI shIy tpu tsI fee tsIsh IsfueI chI chee
Istung chu. Tsu pu nee ts tum tIsh ksu tung-
chu. Wutum shuu nu punu fu ng shu wu.
NIsh wukuf mImIf, kInduf tum kung
ushI fu nuun tu ngu tu unush kIs tuu ku nI-
yu. Yuwuu fI sIf tumu Iyuu zItu mI nuf nI
tsI yu tu fu ngIsh unu fI tum tutsu moo fu-
ng shu, tng tsu,
Apu nIIee tsI yut kus, My sIs IsfueI chI-
chee tputs tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu, Tutsu-
mu fee tsIs dIes tsumb pusuk chus, mInum-
tum tpu tseem shu punu muum wuyung tsu,
My sIs IsfueI chI chee tfu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na minootssha tsiyatsis
kamanchintspa yuwaatssha
Apan!! Israe!chichee waama
tiptsir ipusarangu anootsi
1
My sIs shu IsfueI chI chee tfu ngI yu.
ApunII shu wuunu sIyuu kumuch tu chI yu.
Nu tumI nung tsu yuwuu tsI yu tsIs muzI nu-
kIs unoo tsI. Yuwuuts tum kumuch tu fu ngI
unoots tum tu kuu pu nI fI mungI shIs chI-
nu yu fus, Izuu fu tumI nung tsu.
17
Wutum
nu In suunu wunu sI fI tuu tsI fI Apu nIIee
kumu nI fu ng su wu. Suunu Tuu fu shI pu nee,
Apuu, shI yuu Iychu Apu fI nI. ShI yush
nungI shIsh tuchI tu muum zunduk tu nI chu.
Yuwuu kumuch tu fu ngIsh unoo k'keetsIs
tumI nuch pu fI nI yu. Izuu fu pu fI puyu chI-
nI yu, tfung su.
18
AshI fI yu, ApunII shu
wuunu sIyuu, Nu In sIy IsfueI chI chIs
suu nu shu tsu poo umuy tut ssu, tfu ngI yu.
Yuwuu fI sIf tumu ApunII wuunu tsI yu-
tu fu ngu, unu fI tum tutsu moo fu ngI yu.
AshI fI yu, sIysu Apu nIIee kumuch tu mu-
fI nI tutsu moo fu tumI nung tsu.
19
ApunII
wuunu sIyuu IchI ngu foom tsu pu fu nus
kusI fu wuyu chI yu. SIyu mu fI IchI ngu foo
wunu sI fImshIsh tuut ssu. Yuwuu fI wuunu
tsI yu tu fu ngu unoo ufu umbI fI tum ushI fu
kIs shu pu fI tuut ssu, wutum ApunII wuunu
sIyuu tIp tsI feem Ipu su fu ngu wu, My sIs
IsfueI chI chee tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu My-
sIs IsfueI chI chee, SIyuu ApunII wuunu
zundu fu ngu, tIp tsI feem Ipu su fu ngI yu,
tfu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatssha Apan!! Israe!chichee,
Siy nuwaa kuki izuuru payukchus,
nuwsha siyaam aranginasha kapung
istachintspa, trangu anootsi
28
1
My sIs shu IsfueI chI chee tputs,
SIy zufum pu tuf tu yu Apu nIIee
chI nu kus, kumuch tu mu fI nee ts tum
tumIn kI nuu fee su, yuwuu tI unoo k'kuz
puyu kI nuu fee su, ApunII shu wuunu
IchI ngu foo tsu pu fu nus kusI fu sIyuum
wuyu chI yu.
2
AmbI nuu fI yu ush ku chus,
ApunII wuunu sIyuum kupung Istu chI-
ntsu, tuu fu shIsh wunu sI fI mIsh sIyuum shu
zungun chI yu. SIysu kIs tuut ssu.

3
IchI ngu fus wunu sIf yuk tush tuut ssu.
Mzuf shI tum tIs wunu sI fI nund tutsu-
mu fIs kunung chI yu.

4
Ipuf tum tIs IchI ngu fus pzu pu nee yu-
fus, wunu sI fI nund tuut ssu.
ChI nI tum tIs wuku fu fIs, opee ju fI-
tum tIs pzu pu nIn tunts su.
Yuw muu chI chI nIs chI nu kIs un
zupun pzu pu nI chI nIII nu yu.
TuyusImu26 , 28
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
207

5
TIfI ku fI tum tIs ndu sIyuum kutu ngu-
muum pIsh tu chI yu.
Ufu kutu nguts tutsu moo fu kupung
sIyuum tuu chI yu.

ApunII sIyuu wunu sI feem nuk chunts,


IchI ngu fu yuw tufu wuz tu kIs un
ufu wunu sI fI nu ndu fI shI tung ku
tuu chI yu.
ApunII wuunu sIyuum kupung
Istu chI ntsu.
7
Kundu fu fIs sIyuu puchu pu nI utu sIn,
zupun tuu tputs tufu tu tut shI tu nu sIn,
Itufu sIyuuts shu puk chu sIn, wuun tu tum-
tI sIn punIk chu sIn, pIyum shu suwu tuf tu-
chI nIII nu yu. ApunII shu wuunu sIyu mu fI
kusI muum Istu chI yu.
8
SIy zufum pu tuf tu nuu fI yu IsfueI chI chIs
Apu nIIee mungoon kus ushI fu, wuu nu shu
ApunII sIyuum tuu fu shee mIsh kIs tuu-
muum wuyu chI yu. Yuwuu tutsum kIs unoo
wunu sI fI nu ndu fI pusu kus tuut ssu. Yuw
muu chI IchI ngu fu putut kIs un wunu sI fI nu-
ndu fI shI tung chI yu. ApunII wuunu sIyuum-
shu tsu poo punuk chunts, unush mupIy fus
kIs xufu shIsh ndun shu pu fee tuut ssu, My-
sIs IsfueI chI chee tputs tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IsfueI chI chee, Nuw sIyuum kupung Istu-
chInts pu, tfu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha, Nuwaa
kuki ndunnaa payukus, nuwsha
waneekchuri, kiyung kachiykus
taatssa, Apan!! Israe!chichee
trangu anoo kamanchintspa
15
Wundu yu sIy IsfueI chI chIs Apu nIIee
kumuch tu mu fI nI ndu puyu kus, ndun tum
tumIn kus, ufu sIyush kIyung kuchIy-
shIsh kus chI yu. ApunII wuunu wuneesh-
shee zungun ku chu, kIyung kuchIy kus
ufu tu mu fI tuut ssu.

1
Yuk tush tuu kus, kIyung kuchIy kus
wunee shIsh shu tuut ssu.
Mzuf shI tum tIs ndu kxun ku, mufIz
kuyu tut ssu.

17
TIfI ku fI tum tIs sIyuum pIsh tu ku,
mufI ngu kus, mufI zI mun
kIyung kuchI yut ssu.

18
Ipuf tum tIs ndu pzu pu neekus, wIpu-
shuf tIs tuut ssu.
ChI nI tum tIs wuku fu fIs,
opee ju fI tum tIs ndu shu
pzu pu nI chI nIII nu yu.
Yuw muu chI chI nu kIs un
ush pu fI mufI zI mun
tsI pu chI nIII nu yu.

19
Muu chI sIy yuw tufu wuz tu kchIs un
ndu shu wunu sIf shI tung chI yu.
ApunII wuneesh umb ush tu chI yu.
3
ApunII wuunu sIyuu kIyung kuchI-
yu muum wuyuk chu, kundu fuf shI tIs
sIyush chee kufuk putu yu fu sIn, pIyum shu
tsup yup shu ndu sIy putu fIs, zItu mI nu-
fI nI tum tIs ndu putu fu nu umb shu sIyuu
much chI nIII nu yu. Ash kut ssIn, unush shu
tuu kum chus, mInoots shu tputs upunII pu-
tsI fI nI ungIf tu kus tuut ssu. Yuwuu upunII-
pu tsee muu chI yusIn, putumb cheets tum
tInu ku nu unush sIysu tumI neef tum tIs
ungIf tut ssu.
37
Anshuch shI tI sIn tputs
sIyuu kIyung yuchu chI nIII nu yu. SIyuu
mInum tI yum unshuch tputs chI nu chu-
zI nIII nu ju, ndu mbu fee. Anush sIyuu
IchI ngu fu zuf Ipu zuk sIn tuu fu tuf tunts su,
Apu nIIee kusukchI nuu fee su ushI fu, My-
sIs IsfueI chI chee tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu My-
sIs, Apu nIIee kuk ndu puyu kus, kIyung
kuchIy kus tuut ssu, IsfueI chI chee tfu ngu
unoo tsI.
Na yuwaatssha Apan!! Israe!chichee; Siy
nuwaa kasakchitaateesa, itaru yusur
kanapeerus, nuwash tachitamaam
zandkachus, nuwsha siyaa istachintspa,
trangu anoo kamanchintspa
30
1
My sIs shu IsfueI chI chee tfu-
ngI yu. Wundu yu sIy kIs tuu muum
zund kus, Apu nIIee chI nung tsu. Wundu-
yu sIy kIyung kuchIy shIshush tuu muum
zund kus, suunu yuchung tsu. ApunII shu
TuyusImu28 , 30
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
208

D
30.12-14 Rom shu chee mu 10.6-8 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
sIyuu wuneek chu, nIII tu fI tup ufup tsup
pseef tu fus tuuk chus, unush shu suunI
mungI shIs chI nu chIn tuf ush kus,
2
mungI-
shIs

Muyuu mu ju Apu nIIee kuk kupee tu-


fu ngI nee! ttssu. Itufu, yusuf shu Apu-
nIIee mungoo nee fu nI, zufum pu tu fI shu
Apu nIIee kuk puyu yu nI, tk chI nuu fee su,
ApunII shu sIyuu yusuf kIs nup chI ntsu.
Nu nuw sIyuu wusI nu wunee ku fI,
Apu nIIee kuk puyung tsu, utInu. Itufu
zup shI tuu tI yu, suun tu tum yusuf Apu nIIIsh
tuchIt ku chus, zufu muf pu tuf shu kukoo
puyuk chus, Ipuf tum tIs unu fI tum tumIn-
kut ssIn,
3-4
ApunII shu wuunu sIyuu nuyu-
nI yu fu, yusuf shu sIyuu kIs nup chI ntsu.
SIyuum yusuf wunu sIf shu suun pee tum
tsu pu nIs wuyu chI yu. Wundu tI yu sIy musu-
fI tuu tee su, pseef tu tu fus, ufu peew pIyum
tsup, pIyum tsup ushI fu nxu ku mutpeew
nuu tu mbu fu ngus, ApunII wuunu sIyuu
nuchu ngu yu fu,
5
sIyuu yusuf yun pu yu-
fu, wup tum wuyu chI yu. YupI tum sIf-
tumu zItu mI nu fI nee tsu poo punu fu ngu
unshu tum wuyuk chu, mupIysh tIs tuut ssu.
SIf tumu zItu mI nu fIs pzu pu nee fu ngu nu
unoo ufu ngI nu shu kusI fu pzu pu nee yu fus
tuut ssu.

Amb ush ku chus, sIy ApunII shtIs


tIp tsI fIs tuut ssu. Ayum shu sIy Apu nIIee
yusuf mungoon ku chus, ApunII wuu nuu tsI
sufu sIyush mungI shIs yunduk puz ush tu-
chI yu. Amb ush ku chu, sIysu IsfueI chI chIs
ufu wunu sIf shu pu fee tuut ssu.
7
Ash ku chu,
ApunII shu sIyuu wunee shIsh pu kIyung
yuchu fu ngu, unu mush pu tum wunee shIsh
kundu fu feetsshI tIs wunI chI yu. Yuwu-
mund un tputs sIyuu nutsuk sIn kIyung
yuchu fu ngu nu unu mund shu ApunII
kIz puf wunI chI yu.
8
Ash ku chu, sIysu
yusuf Apu nIIee kuk puyutssu. Apu nIIee
kumuch tu mu fI nI yuwuu nuw nut sIyuu
wunee kI unoo kIs tumI nut ssu.
9
AshI fI yu,
ApunII wuunu sIyuu ufung Istu chI ntsu.
Tufu wuz tu kchus, unush pzu pu nI muum
Istu chI ntsu, Ipu fee mIs, chI nee ts tum-
tIs, wuku fu feets tum tIs, mzu feets tum tIs
tutsu mu feets tum tIs un IchI ngu fu pzu-
pu nI chI yu. Yusuf sIyuu kIz puf chI nu chI-
yu,

tumu fu sIf tumu sIyuu zItu mI nu fIs


chI nu fu ngu? umbI tum ufu sIyuu ush tu chI-
yu.
10
Wundu yu sIy Apu nIIee kuk puyu-
kus, kumuch tu mu fI nee yuwuu kIfu kush
yundum tuufu unoo Izuu fu yusuf tutsum-
ku chus, kuu pu nI fI mungI shIs chI nu yu fus,
ItsIn sum pu tu fI shu chI nuk chus, ufu tu mu-
fI shu pu fee kIs tuut ssu.
11
ApunII kumuch tu mu fI nI nu nuw
sIyuum tuyus pu tu fu ngI un

untuu tI yu mbu-
mu ju?

Antuu tI yu pIshum tuu fee ju? ndunI.


12
MI shut,

untuu tI un tsI yu tsIs kunInd pee ju


tuuf? SIysu, TumungsunI,

chu ku ju Iyu-
mund kumI nI umb wuf kfee fu, tsI yu tsIs
umb yyu fu, Iyuum shu pu nuch?

Iyshu
unoo yusu yu fu nI, unnuu tumI nuch shu pu-
fI nI yu? tpIs.
13
MI shut,

untuu tI yu kung
muf ufuch chee ju ApunII kumuch tu mu fI nI
tuuf? SIysu,

Chu ku ju Iyu mund kumI nI


nee kungoo kupu ngoo kItee fu, ufu chIch
tsI yu tsIs umb yyu ch?

Iyuum shu punu kum-


chu, Iyshu unoo muzI nu ku fI nI, yusu yu fu-
nI, tumIn chI nee? tpIs. NdunI.
14
ApunII
kumuch tu mu fI nI sIyush wutsI fI tu fI tuu fI yu.
Suun shu tu fI kukIs, mungI shI tum tIs tuu fI-
yu. AshI fu chu, nuw sIyuu utu shI nu, An tsI-
yu tsIs sIyu mund ndu ufup tuu fI yu Apu nIIee
kumuch tu mu fI nI tumI nu muu mu.
D
15
AshI fI yu, muzI nung tsu. MungI shIs
chI nung tsu.

Tumumuutseeju sIy Ipus chIs


tuu fu shee mIs? Wundu yu tuu fu shIsh wunu-
sI fI mush yupu nI tus, Apu nIIeetsImu fI
zufum pu tu fI chI nung tsu. Wundu yu tuu fu-
sheets Is kunu tsI pI tus, Apu nIIee kumuch-
tu mu fI nI ngu tung tsu.
1
Yuwuu nuw
kumuch tu yu nIII unoo puyu kI nuu fee su,
kuu pu nI fI mungIp tuf tIs Apu nIIee chI nu-
kus, Apu nIIIsh wunung tuchIt kus, Apu-
nIIee kuk tutsu moo shu tumIn kus, kumuch-
tu mu fI nee tsI puyu kus, ush ku chI nuu fee su,
ufu kIs shu pu fee tuut ssu. Ipu fee mIs
ufu ngI nu shu pzu pu nIt ssu. ApunII wuunu
sIyuum kupung Istu chI yu yuwush tsu poo
sIyuum punuk chu unshu yu.
17
Itufu,
ndun nuu Apu nIIee kumuch tu mu fI nI
puyu kus, tpu tseetsIm shu kuk kIs muzI nu-
kus, upunII pu tseetsIm shu tutunII tu yu fus,
TuyusImu30
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
209

D
31. Yuwuu nIsh tu unoots tum Utu shu chee mu 13.5 tuyu sI mu kumun kI yu.
E
31.8 Utu shu chee mu 13.5 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
ungIf tuk chus,
18
ApunII shu wuunu tsI pu tsI-
mush wuyuk chu, sIysu mIkeefus tsI put-
ssu. AmbI nuu fI yu ush ku chus,

untuu tI yu
zupu nee ju musuch yuwush sIyuum ApunII
tsu poo punuk chu unush tuu chIs? Kungoo
Oftu goo kIt kI tuu tee su, Itufu ApunII
wuunu sIyuu kupeet chI yu.
19
AshI fI yu, nu
In, ApunII nuwuu kukI muzI nu fu, mI shut
sIysu nuwuuts tum kukI muzI nuf tum tIs,
nuw sIyuu ItsIn su fu wunee ku fI utu shI nu.
SIysu mungI shIs ItsIn su fu chI nu yu fus
tuung tsu, utInu. Suunu sung tsu. Tuu fu-
shIsh ufu tu mu shee Ipus ku chI nuu fee su,
kIs shu pu fee tuu fu shIsh wunu sI fI mIsh
tuut ssu. Itufu, Apu nIIee kusukchI nuu fee-
su, yushI ngupshu pu fee nuut ssu. Apu nIIIsh
wunu sI fImshIsh tuchIt ku chI nuu fee su,
ApunII shu sIyuu Istu ku chu, mupIysh tIs kIs
tuut ssu. Itufu, YushI ngush tuchIt ku chI nuu-
fee su, kIyung shu pu fee kuchIy kus tsI pu-
tsIptu fus tuut ssu. AshI fu chu, nuw sIyuu
umb shI fInts pu utu shI nu.
20
AshI fI yu, Apu-
nIIee chI nung tsu. Kukoo puyung tsu. Apup
nuwuu ksufI pung pu ndu tus, tuung tsu.
Wutum Apu nIII mu nu fI wIz pu fI nI tuu ku-
nI wu. Wunu sI fI nuu fI tuu kus, ufu tu mu fI-
pu fee tuut ssu yuwush sIf tumu sIyuum
zItu mI nu fIs ApunII tsu poo Apfumu fI-
nee mI, Isuu ku fI neem tum, Ako pu fI neem-
tum, Nuw sIyuum tsu pu nee mIs kupung
punu chInts pu, tfu ngu unshu yu, My sIs
tfu ngI yu IsfueI chI cheetsI.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IsfueI chI chee, Nuw sIyuum uyum tuu
yusuf Istu chInts pu, tfu ngu unoo tsI.
Na yuwaatssha Mysis, Nuw wachinayana.
3osueyshapari siyaa Israe!chicheetsis
ksutchiya, trangu anoo kamanchintspa
31
1
My sIs yusuf IsfueI chI chee
tsI yut pI tu tushu nee fu ngI yu.
2
Tushu nee yu fu,
Nu IchI ngu fus muzI nung tsu. Nu nuw
kIz puf wuchI nu yu nu. Musu chI fI 120 tuu-
fI yu. Afu peew nuu muum wufI tuk shtu zI.
ApunII wuunu nuwuu,

Antuu tI shIy kung


Oftug ufu chIch nuu chee zIsh? ndu mbu-
fee, tfu ngI yu.
3
Itufu, yup nuukchIs
umb, sIyuu tsI nuu IsfueI chI cheets Is ApunII
ufu ksut chI yu. Kundu fu fee tsIs tpu chI-
nguk chu, sIy sut Kunuu nush tsup tuut ssu.
Anush Josuey shutu ndu sIyuu Imu chInts.
Yuwuu fI ApunII sIyuu tfu ngu umbI fI tum
ush tu chI yu. Uwshu kufuk Josuey sIyuum
ksu tu mu pu neem tuu chI yu.
4
ApunII
wuunu ufup chee tputs IchI ngu foo kupeet-
chI yu. SIf tumu kufu kuu SIho nu mung
wIpu nush pu tu fI Oguu Amof fewshuchee
tpu chI ngu fu ngu umbI tum ush tu chI yu.
5
Anoo tsup ApunII sIyuu mu mu fI shu
kusI muum wuyu chI yu. SIysu yuwuu tsI-
mu fI ApunII kumuch tu ku unoo tsI mu fI shu
puyung tsu. Yuwu fI nuw kumuch tu yu nIII
unu fI tum sIysu tumI nung tsu.

Amb ush-
ku chus, kuu pu nI fI kIz puf tung tsu. Tpu tsee
punI fInts pu. Kundu fuf pu tIs wufut ku chus,
ApunII shu sIyuum ksut chI yu.

Antuu tI
puk chI yum sIyuu kusu chee ju?
D
tfu ngI yu.
7
My sIs tsI yu tu fu ngu, IchI ngu fu sIn
IsfueI chIch tputs nupu tu fund sIn, Josue-
yuuts shu kufuzeefu tsI yu tu fu ngI yu.
Josue yuu, shIy shu kIz puf tung chu, wutum
shIy tundu nee tpu tsee yup sIf tumu sIyuum
zItu mI nu fIs ApunII tsu poo punu chInts pu
tfu ngu umb much chIsh.
8
ApunII wuunu
shI yuu much chI yu.

Antuu tI yu shI yuu puk-


chI yum kusu chee ju? ndu mbu fee.
E
AshI fI yu,

shIy shu muyuu tsee ju yutu mu shI punI kush,


shuu nuu tsI muxu feem nu chIsh? My sIs
Josue yuu tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu My sIs
Josue yuu IsfueI chI cheem ufkuf nu fu ngu
unoo tsI.
Nuwsha Mysisi; Uru 7 masach
tatsamkachu, anush Apan!!ee
kamachtamarini natstangtsa,
trangi anoo kamanchintspa
9
Nuw shu My sIsI Apu nIIee kumuchtu-
mu fI nI wunu sIf yundu yu fu fI, upunII pu-
neem shu IevI yu fIn chI cheem punu fu-
ngI nu, yuwuum shu Apu nIIee kujo nu fI nI
TuyusImu30 , 31
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
210
ksut ku nu unoom shI tu. IsfueI chI cheem
kufuk punu fu ngI tu mu nu.
10
Punuk chu fI
wunee fu ngI nu. 7 musuch tutsum ku chu,
sIy sut upunII pu nIs Apu nIIee kumuch-
tu mu fI nI nuts tu tu, nuts tu tu shIng tsu.
Anshu tum musuch zuf shu mbutshI-
sheem tutsum ku chu, unush IsfueI chI-
chIs tmbu fI shIs IchI ngu fus wushu nund
shu nI yung tsu. Anush shut, yuwuu tputs
tumu shtu fu ngu unoo, Zuwuu, nu, wuunI
tumu shI fIsh pus tuch pu, tchI nIIIn pu.
11
Anush musuch IchI ngu fus IsfueI chI chIs
Apu nIIIsh pung' shu nI yung tsu yuwush
ApunII wuumu ungIf tu muum Ipu su fu-
ngu unshu. ShunIykuchus, tputs IchI-
ngu fu sIn muzI nuf sIn, sIysu nee kIfu kuu
Apu nIIee kumuch tu mu fI nI nuts tung tsu.
12
IchI ngu fu sIn tputs kumu zu wu tum,
kIzu wu tum, nIIu fu wu tum, ufup cheew-
tum tputs wushu nu ndu fI shu nIy chInIIIn-
pu. SIysu upunII pu nIs kufu kIs Apu nIIee
kumuch tu mu fI nI nuts tuk chus, uwshtI sIn
muzI nu yu fu sIn, tutsu moo fu yusu yu fu-
sIn, Apu nIIee kuk tutsu moo fu tumIn-
chI nIIIn pu.
13
SIysu Ipu fIs, ndun tuu
Apu nIIee kumuch tu mu fI nI muzIn tu fu sIn,
unoo k'kuz muzI nuk chu sIn, yusu yu fu-
sIn, unu fI tum puyu chI nIII nu yu. Ndu tu-
mu tsI puf sIn, Apu nIIee kuk ufu tu mu fI
puyu chI nIII nu yu. Ash ku chI nuu fee su,
yuwuu ApunII, Nuw sIyuum Oftu guu
kung ufu chIch tsu pu nee mIs punu chInts-
pu, tfu ngu, unshu nuu pu fee sIy ufu tu-
mu fI tuut ssu, nuw My sIsI IsfueI chI chee
tfu ngI nu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu nuw,
IchI ngu fu sIn IsfueI chIch tputs muzI nuf-
sIn, unush Apu nIIee kumuch tu mu fI nI
nuts tung tsu, tfu ngI unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha nuw Mysisi
tsipani mutatanasha, tsiyatssee Apan!!ee
kuk kamanirangi anoo kamanchintspa
14
ApunII shu nuwuu, Nu shIy wuchI nu-
fu ngush, tsI pu nIsh unu zu yunII shu chu.
AshI fI shIy shu Josue yuu kufuzeefush,
unpu Ipu nee fush, nuwup pungI nuung-
tsu. Nuw sIyuum unush tsI yu tsIs kumun-
chInts pu, tfu ngu, nuw shu, Ayu tyu fu-
fI, Josuey pu Ipu nee fu nIIu fI, Apu nIIIp
pung' nuu tu fu ngI nI yu.
15
Kus ku mchu nI, Apu nIIIsh pung' msus
tumu pu fI ushI fu wuchu nung mzee tu fu,
ApunII shu wuunu tpu tsee yuku fu ngI yu.
1
ApunII My sI suu tsI, Nu shIy mus sI fI-
shu pu fI tsI puch shu. Ash ku chush, yusuf
ufu pIch tputs upunII pu tseets shu pu fI
ungIf tuk chu sIn, nuwuuts shu pu fI Izuu fu
kusu chI nIII nu yu. Nuwuu kukI IchI ngu fu-
sIn kupeet chI nIII nu yu.
17
Itufu, umb ush-
kut ssIn, nuw shu kupung tsI yun tu ku chu fI,
Izuu fu muu mu fI shu kusu chI nu. Puk chI-
yum unu nguz tputs mungI muntsu chee zI,
ndu mbu fee. Ash ku chu fI, kIyung kuchIy-
shIsh wuyu chI nu. Ufu tu mu fI kIyung
kuchIy ku sIn, kIz puf mung' muntsuk sIn,
tuu chI nIII nu yu. Ash kut ssIn, mungush chI-
nuk sIn

tumu kee zI nI Iy kIyung kuchIy kI-


nee?

ApunII Iyuu wuts tu mu fI pu kusu fu-


ngI yu? tchI nIII nu yu.
18
Itufu, unush zuf
nuw shu wuut ssIn Izuu fu kusu chI nu yuwu-
mund ushIp yutu fIt shI shee upunII pu tsee
chI nu fu ngu nu unu mu ndu yu, tfu ngI yu.
19
AshI fI yu, shIy nuu yusees shIsh yuwuu
kumun ku chI unoo yundung chu. Anoo
yusees shIsh IsfueI chI cheem tuyus pu tung-
chu. UwshtI sIn unoo yuseek sIn, ndu shu
mbI zu chI nIII nu yu yuwuu nuw wunee fu-
ngI unoo tsI yu.
20
SIf tumu zItu mI nuf nee-
tsI nuwuu nu nuy nI fu ngu fI, Nuw sIyuum
tsup punu chInts pu, tfu ngu fI, nu unush
tsup IsfueI chI chee wuyu chI nu. An tsup
kIz puf wunu sIf chu. Wukuf mImIf, kIndu-
fu tum kung ushI fu nuun tu ngu tu unush
tuu fI yu. Ash ku chu fI, uwshtI sIn unush
kutung kut ssIn, kupung tuzu zu yu fu sIn,
wunuts kupu ngu chI nIII nu yu. Itufu ush-
kI tuut ssIn, nuwuuts shu kukI ngu teef sIn
kupeet chI nIII nu yu.

Antuu tI Iy Apu nIIee-


zI nI tIp tsI fI nee? tch pu su. Sheef sIn,
upunII pu tseetsIm shu ungIf tuk sIn tuu chI-
nIII nu yu.
21
Anu mund shu, yutu fIt shI shI-
mund sIysu kIz puf kIyung kuchI yut ssu.
AmbI ush ku chus, sIysu yuseesIsh seeng-
tsu mungee mIs p'tsImuumu. Muu chI fI-
tum tIs ufu ngeem chI nIII nIs nee yusees-
shIsh yuseek sIn, ufu mungush chI nu chI-
nIII nu yu. Wutum sIf tu mu su fI ndu tu mu
TuyusImu31
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
211
sIyuum tsu pu fu nu see punu chu fI, wusI nu
nuw chI nu sheets Is yutu fI tu mu shee yusu-
fu ngI nu yuwuu nuwuu kusu chIs unoo tsI,
ApunII My sI see tfu ngI yu.
22
AshI fI yu, My sIs nutum yusees sh-
shee yundu yu fu, IsfueI chI cheem yusu-
muum tuyus pu tu fu ngI yu.
23
Josue yuuts shu, Nomu fI nee tsI wIp,
ApunII tsI yut ssee kumu nI fu ngI yu. Josue-
yuu, shIy shu kIz puf tung chu. ShIy tundu
nee tpu tsee IsfueI chI chee much chIsh yup
nuw tsu poo punu chInts pu tfu ngI umbI.
Nuw shI yuu ufu tu mu fI ksut chInII pu,
ApunII tfu ngI yu.
24
My sI su fIn shI nI tsI yut ssee kIfu kush
yundu muum Iwu pu fum chu,
25
IevI yu fIn-
chI cheem shu Apu nIIee kujo nu fI nee ksu-
tu mu pu neem,
2
Neewu, kIfu kuu ApunII
kumuch tu mu fI nI. Nee kIfu kuu yyu fush,
Apu nIIIsh pung' Apu nIII nu ngI fI kujo nu-
fI nI yundu muu wuyung tsu. Ash ku chus,
tputsshtI sIn unoo puk chu sIn, ApunII
zufku Iyuu utIyu. Iy ufu yutu fIt shI shee
chI nu ku nI yu, tch pu sI nI yu.
27
Nuw sIyuu
Izuu fu yusuk tu nu.

Antuu tI yu sIy Izuu fu


Apu nIIee kuk puyu kee zIs? Nuw kchI-
tuu tI, ndu Apu nIIee kuk puyu kus, nuw
tsI pu fumchI nu shtu zI, sIy

Apu nIIee kuk


puyu chIs?
28
AshI fI yu, nu In IchI ngu-
fus shu nI yung tsu. YuwIs kufu ku wIs
unIs, ushpu fI tIs wushu nu ndu fI shu nI yu-
ngInts. Nuw wunu sI fI tuu tsI fI wuneek-
chu fI, unoo muzI nung tsu. ApunII yuw
nee tsu puf nu see kunInd pu tu fI tInu fu-
ngu un muzI nuf tum wunu sI fI tuu tsI fI
kumun chInts pu.
29
Nuw sIyuu yusuk tu-
nu. Ufu nuw tsI pu fum chu fI, Apu nIIee
kuk tuyu tu fI tut ssu. Ash ku chus, yuwuu
Apu nIIIsh tuchIt kIs unoo Izuu fu pu fI
kusut ssu, yuwuu nuw sIyuu Apu nIIee
kuk puyung tsu, tfu ngI unoo tsI yu.
AmbI nuu fI yu ush ku chus, sIyuum ufu tu-
mu fI pu fI kIyung kuchIy shIsh tuu chI yu,
yuwu mund Apu nIIee kuk kupee tu fu ngIs
unu mu ndu yu. SIyuu ApunII tsI yun tu ku-
chu, kIz puf wunI chI ntsu, My sIs IsfueI-
chI chee tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu, nuw My sIs
tsI yut ssee Iwuts pu fu ngI unoo tsI.
Ashiriya, na Mysisee wayas
kamanchintspa
30
AshI fI yu, My sIs yusees shee tuyus pu-
tu fu ngI yu. Yuwush IchI ngu fu sIn IsfueI-
chIch wushu nu ndu fI shu nee fu nu unush
yusees shee chtu yu fu, yuwu mun Iwuts pu-
kum chu unush kusu fu ngI yu.
32
1
Nu Apuu, shuu nu
muzI nu ngu ndu mu,
wutum shIy kunI nduuts tum, tsu pu-
fu nu seets tum tInu fu ng shu wu.
SIysu IsfueI chI chIs IchI ngu fus kuu-
pu nI fI nee muzI nung tsu.

2
Nu nuw tsI yut ku chu fI, sIn sInu ku
zupun pufutzu tu fI yu.
Pfu nus tumu pu fI ushI fu pzee zuk-
chu IchI ngu fu mun chI fI chIf
kuchuch tu chI yu,
IchI ngu fu mun mushuf xuwut tu-
fu ufu umb ush tu chI yu, nuw
sIyuum tsI yut ku chu fI nu.

3
AshI fI nu nuw Apu nIII mun Tuu fu shI-
pu nI mun suf tsI yut ku chu fI sIysu
muzI nung tsu.
ApunII Tuu fu shI pun wIz puf
kupung chu.

4
Wutum ApunII Iyuu ufu tu mu fI IchI-
ngu fu zuf ksut ku tuu kI yu. IchI-
ngu fu yuw wuunu ushI fu ngu un
wunu sI fI nu ndu fI chu.

Antuu tI ApunII ngIch tu fee ju?


ndun chu.
MI shut, ndu mInum tuu tsIm tputs
chI nu kI yu.
IchI ngu foo tputs mInum tuu tsI fI-
puz ushI fu chI nu ku tuu kI yu,
wutum uw ItsIn sum pu nI wu.

5
Itufu, sIysu IsfueI chI chIs tpu tsIs
yutu fIt tIschu.

Antuu tI yu k'kuzee puyu muum


yusu fee zIs?
AshI fu chu, yuwuu tputs umb ush-
ku nu unoo ApunII

untuu tI Nuw
Ipuf tu nu, tchee ju? ndu mbu fee,
utIyu.
TuyusImu31 , 32
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
212

D
32.8 Tuyus pu tum pu nI 17.26 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
ApunII tuu sIyuu tInu fu ngunts, ushI-
fI tuu sIysu wuu kuk kupee tuk su.

AshI fI yu, yuwu mund sIyuum ApunII


ushIp Istu yu fu nIIu unu mund
puk chI yum wup pu fI tmuu mu yum
ndu zunduk su.
SIyu shuch puk chI yum ndu wunu sIf
chI nu muum yusuk su,
wutum sIyuu wuunu ApunII
tInu fu ngu wu.

7
AshI fI yu, nu kuu pu nI fI mungI shIsh
chI nu ngu ntsu
yuwuu ApunII sIf tumu tumu yu fu-
nIIee ju unoo tsI.

Wundu yu unoo yusu muum ndu


wufI tu kus?
AshI fI upu feetsshI tIs mushung tsu,
ndun tuu tI yu ushI fu, sIy muu chI fI-
tuu tsIs kIz puf wuchI nu, puchI-
fee wu tsIs suun pu tu mushung tsu.
UwshupufI sIyuu IchI ngu fu
kumun chI yu.

8
SIf tumu Apu fIch wuu mu fI kusI fu,
tpu tsee tsu pu fu nus shu chee
Ipuseefu,
pIyum wuu nu ndu fI tum zungun ku-
chu, mInoots shu
pIyum wuu nu ndu fItum sIn zungun tu,
sheefu wutsu pu neemshI tI sIn
mInum tu wu mu fItum sIn
punu mbu fu ngI yu.
D
Itufu, IsfueI chI cheetsIm kIz puf
chI nu fu ngI yu.

9
ApunII ufu wusI nu Iyuu IsfueI-
chI cheetsI nI wuumu tIp tsIf
Ipu su fu ngI yu.
AshI fI unchI cheetssInu yu ushI fu,
Nuw pu fI tpu tsI fI nu, tfu ngI yu
Apu nIII.

10
Wuunu Iyuu ksu tu fu ngI yu.
Yup kung ndu nu fI umb tuu
nuu tu fu ngu nI,
kumbu suf kIz puf
kumbus tu fu ngI tuu,
zufI tum kIz puf zutu fu ngu
ksu nee fu ngI tuu,
Itufu, ApunII shu uwIsh Ituk puz
ushI fu ngI yu.
Anush Iyuu wunu sIf
tuyus pu tu fu ngI yu,
Tputs wIpuu kIzuu kIz puf chI nu ku
tumu tuf pu fee ushI fu,
ApunII Iyuu ksu tu fu ngI yu.

11
Kpu fu ngu mush muu chI yungun wIpuu
pufu ngu muum tuyus pu tu pI tu,
wIpuu wIx tu mu fI mund yuchu-
muum tuf pu yu fu,
Yusuf wuun tu tum, NufI ngu pI tu,
ushI mun wIpuu chI pu tu sheefu,
yusuf wuush tum wuyu tu fu,
umbI tum ApunII Iyuu ksut ku
ushI fu ngI yu.

12
ApunII Tuu fu shI pun wuunu sIyuu
wunu sIf ksu tu fu ngI yu.

Antuu tI upunII puts mInum tI yum


umb ush tuf? Ndu.

13
Itufu, ApunII wumu fI sIyuu umb
ushI fu IchI ngu foo tsIs wunu sIf
ksu tu fu ngI yu.
Anush tsu pu fu nus IchI ngu fu muu-
chI kutu nguts wunus wunu sI-
fImshI nund tuu fI yu.
KIndu fu tum putumb chIsh wunu sI fI-
tu wuu tsI fI tsu tu fu tu fI yu.
SIysu unoo yyu fus kutu ngut ssu.
OII voo yusI nu wuyu ngun
yuch tum su.

14
Wuku fu fIs pzu pu neek chus, mImI fee
yyu fus, wuu kus tuut ssu.
Kuu pu fuuts tum, opee juuts tum
kufu pu nu wunuts kutung kus kIs
tuut ssu.
ChI nuz Busu nu mund tsup kIz pu feew
wunu sI feew kus chu unoots tum
kutu ngut ssu.
Tutsu muf tum tIs tIfI ku fIs kIz puf
wunu sIf kxun ku chu, wunu see
pusut ssu.
KIzu fu nuuts tum tutsumeefus,
pusu yu fus, tIfI ngee fus,
wuku ngu fee vInoom yyu fus,
wuu kus, kIz puf wunu sIf tuut ssu.
TuyusImu32
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
213

E
32.17 1Kofnd shu chee mu 10.20 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
32.21 1Kofnd shu chee mu 10.22 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
G
32.21 Rom shu chee mu 10.19 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

15
Itufu, sIy unush tsup tuuk chus,
nutsIs kupu ngu yu fus,
yungunteefus, mungIs kIs Apu-
nIIee ngut kus, wukuf tumu tuf-
pu fee ushI fus, Apu nIIee kutu,
kutu ushIk puz ushItssu.

Muyu!
KIz puf yunguntku chus, wukuf
ushI fus nutsIs kuwupshI shtu fus
tuut ssu.
Ksu tuu tuu kus, kutung kus,
kufIk pu neem tum kInuk chus,
Apu nIIeets shu pu fI ungIf tu muum
kusut ssu.
ApunII tuu sIyuu tInu fu ngu, tupu-
chI ndu fu ngI tuu, ushI fI tuu sIysu
Apu nIIee nIy fut ssu.

1
SIysu upunII pu tsee muntsI fImshee
ungIf tu kus, ApunII shu unu-
mund kupung tsI yun tu kI yu.
Wutum sIyuu kIz puf puchInd ku,
Nuwuu tsI mu fI chI nu ngu sI ndu-
mu, utuwu, unu mund sIyuu
wunI chu pu ntsu.

17
Wuku fu fee tsIs puchu yu fus, much-
kus, yushI ngoo tsI mu fI ungIf tu-
kus tuut ssu.
E
MungI shIs chI nu kus, In upunII puts
kuneesIch chu.

Nee upunII pu tsee untuu tI Iy zItu-


mI nu fu nI sIf tumu putu fu zI nIII-
nu ju? tyu fus,
mupIy fus unoo tsI mu fI shu upunII-
pu tsee ungIf tu kush tuut ssu.

18
Nuw sIyuu IsfueI chI cheets Is utu-
shI nu: Apu fIch wuunu sIyuum
tuu fu shee mIs wuyu fu ngI tuu,
kIz puf wunu sIf ksu tu fu ngI tuu,
Itufu sIysu Apu nIIee kuk Izuu fu
kusuch pu su.

19
Ash ku chI nuu fee su, ApunII shu
wuunu sIyuu puk chu,
wIpuuts tuu tsI yun tu yu fu, ndu kIs
nup chI yu.

20
ApunII kuk utee ju, Nu nuw
sIyuu mungu tu fI shtI ufu pee tu fI
nup chI mu, Ash ku chu fI,

muyu-
ju sIyush tushIy ch? pung pu nI.
SIy kIz puf yutu fIt tIschu tpu tsIs.
SIy nIIuf mung' ndu nu fI tumu tuf-
pu fee ushI fIs unoo

tumu yu-
fee zIch?

mungIch tutee chIch?


PInus chu.

21
SIysu mungI shIs pIyu fI chI nu fu ngus,
In wutu nu chu Iy Apu nIII fI nI,
tfungus, upunII pu tseets shu
ungIf tu fu ngIs unu mund
nuw shu kupung sIyuu
tsI yun tu fu ngI nu,
wutum nuw sIyuu puchInd kI nu wu.
F
AshI fI yu, nIII tu fI tuuts shu tputs yuw
ndu nuwuu yusu fu nu unoots shu
nuwuu mu tpu tsI fee mI Ipus chI-
nu. Amb ush ku chu fI,
sIysu nuwuu puchInd kus, unu-
mund tsI yun tuch pu su.
G

22
Nuw kIz puf tsI yu nI musku fI,
mungI shI sumus tumu pu fI ushI-
fu much kI yu.
An sumus tIfookchu fI, ush pu fI
tsu poo, yusI nu wuuts tum IchI-
ngu foo much chI yu.
Tsu poo wun shu chee wuuts tum
much chI yu.
Mucheew tum IchI ngu fu
pufu tu ngu chI yu.

23
AshI fI yu, sIyuum IchI ngu foo mIs
kIyung yuchu muum wunee shIsh
zungun chInts pu.
Nuw tsI yu nI musk chu fI, wusu-
puuts puz ushI fu sIyuum
tIyun chInts pu.

24
MufI zI mun tsI put ssu. Kufu pu mun-
tum wunguy tu kus, tsI put ssu.
Tsu tu sheets tum tsI pu tsI mush
zungun chI tu mu nu.
Ash ku chu fI, ufu tputs tsI pu tsIptuf
ush tu chI nIII nu yu.
TuyusImu32
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
214

H
32.35 Rom shu chee mu 12.19, Utu shu chee mu 10.30 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Tumu zeets tum kzum shee
zungun chI tu mu nu.
Mkuuts tum kusu mu shee
zungun chI tu mu nu.

25
Kundu fuf shI tIs sundu fu fee tsIs
puchuk chu sIn, ngoo tsIsh tumu-
tu mu fu unoo tsIm shu pungut ssu.
Yup ndu chI nu fIs umb pungI-
shI tIs pshtu yu fu sIn, sIyuu
puchu chI nIII nu yu.
Kunu ngu seewuuts tum, kumu-
sI nu wuuts tum, kIz puf
wuchI nu wuuts tum,
kunxu fI mImee mIt ku fI tuu unoots-
tum, puchu chI nIII nu yu.

2
Nuw mungI shI chI nu fu ng tu nu.
SIyuu ufup zungun ku chu fI,
suunI ufup pseef tu fus, umbI fI
pus tu tssu.
Ash ku chu fI, ndu shu nuw sIyuu
uyum tuu tI chI nu chI ntsu.

27
Itufu, nuw umb ush ku chI nuu feenu,
kundu fuf shu psu nuwuu muntsIf
stu chI nIII nu yu, utu tu nu, Nuw
sIyuu, Wuts tu, tfu ngI nu.
Iyu mu fI chu kusI fu ngI nI, Iy wutum
kIz pu fI nI wu, ushI fu pu fI nI yu.
Iyu mu fI tuchI yu fu ngI nI yu,
tch pu sI nu yu.
Nuwuuts tum,

Antuu tI ApunII
wufI tu fee ju?
Uw

tumuy chee ju yuwuu Iyu mu fI


kusI fu nI unoo tsee? tch pu sI nu-
yu kundu fu fIs nuwuu tsI yu.
AshI fu chu, nuw sIyuu Izuu fI nu ndu
kupee tu muum zund kI nu, ApunII
mung umb tfu ngI yu sIyuu tsI.

28

SIy IsfueI chI chIs mung shu fI tIschu!

Tumushu IsfueI chI chIs ndu kItsIs


muzI nuk su?

Tumushu ndu
mungoo nuk su?

29
SIy mungIp tu nuu fee su Apu nIIee kuk
puyu kus:
Pup chu. ApunII Iyuu kIz puf wunee-
fu nee pu, tchI nuu psu.

30
Nu muzI nu ntsu, SIf

tumu fI nuu sIy


mInum tuu tIs sundu fIs mInum tuu
mIIo kundu fu fee tsIs kusI fu ng su?
MI shut,

tsI mbu nund tuu tIs sundu fIs


kundu fu fee tsIs 10 mIIoo tsInu-
shu kusI fu ng tum su wu?
Apu nIII mun sIy mungIs tutu fu ngus,
ApunII shu sIyuu kIz puf wunu sIf
ksu tu fu ngI yu.

31
Kundu fu fI nI yusuk sIn chu, wutum
ApunII wuunu tIptseefeem
Istu ku wu.
ApunII puts shu ndu uwuu mIn
Istu kI yu.

Uw upunII pu tsI fI nI Iyupu Apu nIII-


fI nI ndu wufI tu ku wu?

32
Wutum Iy kundu fu fI nI tuu fush kIz-
puf yutu fIt ssIn chu.
SIf tumu tumu fu tputs Sodom shuch
mIshu Gomof shuch tum tuu fu ngu-
nu umbI tum ushI fu sIn tuu ku nu yu.
Wuun pu tu tIn tuyu tu fItku nu.

33
VInoo kIz puf kunu shu yu fu sIn,
muk puz wusun ushI fu unpu tpu-
tsee tuyu tu fItkI yu.

34
ApunII wuunu utee ju:
Yuw ush ku nu unoo uyum tuu tI yum
mbIz chee zI.
Muu cheetsI puz wuyu yu fuch ushI fu,
nutu mu su muum tpu tsee nup kI nu.

35
Yuwush zuf tutsum ku chu,
H
unush
nuwshut sIyu mund tIstu ku chu fI,
kundu fu fee tsIs wunI chI mu.
Amb ush ku chu fI, uwshtI sIn
tsu push ushpu fI tIn pufuut
ush tu chI nIII nu yu.
Anshu fI mIkeefufI ushpu fI tu kuchI-
ngee fu fI kusu chI mu,
tchu ApunII sIyuu kundu fu fIs.

3
SIy IsfueI chI chIs wIz pu fIs ndu neek chu,
ApunII shu wuu nuu sIyuum tIp tsI-
fee mu fu tupu chI ndu chI yu.
SIyuu tsI nuu ApunII Tuu fu shI pun nuy-
nIk chu Istu chu pu ntsu.
TuyusImu32
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
215

I
32.43 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 15.10 tuyu sI mu kumun kI yu.
J
32.43 ApunII wunI chu unu 19.2 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Yuwush sIyu shuch kufu ku fIs ndu-
nu feekchu, sundu fu fI tum tIs
ndu nu feekchu,
unush ApunII shu sIyuum Istu chI yu.

37
Kundu fu feetsshI tIs ApunII shu,

Nutu wu, upu nIII fI su wu?


Yuwu mun sIy mungIs tutu fu ngus,

38
wuku fu fee tsIs puchu yu fus, unput
ungIf tu fu ngIs

unuwu?
ApunII pu tsI fee mIs vInoots tum
wuu yu fu ngIs.

An nu yupI nuu fee, nutu wu?

Muyuum shu ndu un sIyuum


tupu chI ndu ku?
Wutum sIy unu mun mungIs
tutuk su wu.

Ndu sIyuum Istu ku ntsu? ApunII


kundu fu fee tsIs tch pu fee.

39
AshI fI sIy nuwuu kukI muzI nung tsu,
Nuw mInu mu fI tu nu Apu nIII.

Antuu tI mIn nuwu mund kusI fu


upunII wunI ndu ju?
Nuwuu nu tpu tsee, tsI puch pu tkchu-
fI, tputs tsI pu ku nu yu.
WuunI In tputs tuuch pu, tkchu fI,
tputs ufu tu mu fI wuchI nu yu fu
tuu kI yu.
Nuwuu nu, tpu tsee In kIyung
kuchI yuch pu, tkchu fI, tputs shu
unu fI tum kIyung kuchIy kIyu.
MI shut, tputs kus yutuk chu,
unoom nuwuun tu tum yuf kI nu.

Antuu tI yu nuw kukI mInum tI yum


pus tu muum wunI ndu ju?
Izuu fu tutsum kI yu, tchu Apu nIII.

40
Nuw ufu tu fI sIf tu mu su fI tuu fu ngu-
fI, ushI fI tum ufu tu mu fI tum
tuu chI nu.
Nuwuu nu kuweetsI wuf
puxuyeefufI,
IchI ngu fu wIz pu fIf pu tuf tI zufum-
pu tu fI tsI yut chI nu.

41
AshI fI yu, mchI tu fee tsI kufu kuf-
tu fu unoo yyu fu fI, wunu sIf
IwItseefufI,
unput sIyuu kundu fu fIs ushpu fI tu
tpu chI ngu yu fu fI kusu chI mu.
Wuu nu mund yutu fIt shI shI fI nI nuw-
shu kIz puf wunI chI mu.
Yuwu mund nuwuu kupung
nutsu ku nu unu mund nuw shu
tpu chI ngu chI mu.

42
K'chIfpungufImunI ush chI fI kufus
xutu ngumchI yu.
MchI tuf pu shtI IchI ngu foo tputs
much tufu yu fu fI, kusu chI nu.
Tputs ufsIf zupun xutu chI yu:
putu mu wuuts tum kuyung, kufu-
ku wuuts tum kuyung, puchut,
puchut ush tu chI nu,
yuwuu sIf kunduf tu fu ngIs unoo
IchI ngu foo kIyung yuchu chI mu.

43
AshI fI yu, sIy nuu IchI ngu fus tsu-
puf nus shu chIs ApunII chI chIs
wushu nund IsfueI chIch put
mungIs ksung tsu.
I
Yuwu mund Iy kundu fu fI nI Iyuch-
chee tputs puchu fu ngu nu
unu mund
ushpu fI tu chI ngu yu fu fI kusu chI-
mu, wutum ApunII wuunu
utuwu.
J
Amb ush ku chu, IchI ngu foo tputs
yutu fIt shI shpu nee ush pu fI
kuchI ngee fu,
wunu sI fI nund shu Isfue Iush tsup
tuu chI nIII nu yu, ApunII tchu,
My sIsI tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu My sIs
yusees shee tuyus pu tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatssha Mysis yaseesshis
iwatspayaru, minootssha
Israe!chichee waneerangu anootsi
44
AshI fI yu, My sIs Josuey put, Nomu-
fIn pu tI nI wIp Ipu neef sIn, wushu nund
yuwush IsfueI chIch ushpuf tIn tputs
shu nee fu nu unush yusees shee ush chI fI
TuyusImu32
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
216
nuts tu fu ngu nu yu.
45
Nuts tu yu fu, IchI ngu-
foo IsfueI chI chee,
4
AshI fI yu, nu In zuf
tsI yut ssee Apu nIIee kuk IchI ngu fus muzI-
nu yu fus, mungIp tIs chI nung tsu. Ipu feets-
tum tIs tuyus pu tung tsu. Nee tsI yu tsIs wunu-
sI fImshee, Apu nIIee kumuch tu mu fI nI
ufu tu mu fI shu puyung tsu.
47
Mungu tu fI tIs
Iwu zI fI muzI nu kus,

ushI noo ju mungoon-


chIs? KItsIp tIs Izuu fu muzI nung tsu. An
ApunII kumuch tu mu fI nI sIyuum tuu fu shI-
shchu. Anoo tsI yu tsIs puyu kI nuu fee su ushI-
fu, Kunuu nush tsup ufu tu mu fI pu zupun
musuch tuut ssu, yuwush ApunII sIyuum
Oftu gu ufu chIch punu chInts pu tfu ngu
umbI yu, My sIs IsfueI chI chee tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu My sIs
IsfueI chI chee yuwu mu nu fI shu Iwuts pu-
kum chu, wunee fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatssha
Mysis tsipsheemamsha Israe!chichee
tputs tsiyatarangu anootsi
33
1
My sI su fI nI Apu nIIee kupung
chI nu fu ngI yu. AshI fu chu, ndu-
tu mu tsI pu fu, IchI ngu foo tputs IsfueI chI-
chee tsI yu tu fu ngI yu.

2
ApunII kuk wuunu kumuch tu mu fI nI
SInu yu mund kyu shI nu,
sumuspuz ushI fu SeIf up shu tsup
Iyuu tuwu seenee fu ngI yu.
Sheefu, Puf nup shu tsup Iyuu
much tu fu ngu, Iyshu MefIpu-
Kudesush kusu fu ngu nI yu.
Wusu ndu fuf pu Iyuu tupu chI ndu-
muum much tu fu ngI yu.
Wuunu kuk sumus ushI fu uwIsh puyu-
fu, Iyuu tIp tsI feem nu fu ngI yu.

3
ApunII wuu nuu tsI tIp tsIf kIz puf
chI nu kI yu. Tputs Apu nIIee
ungIf tuk sIn,
wuu nuuts tu mu fI tutunII tu yu fu,
Apuu, Istu ngu ndu mu tu, ApunII-
shu wuumu wumuch tu sheem
wuyu kI yu,
My sI su fI nI IsfueI chI chee tfu ngI yu.
4
Tyu fu,
Yuwush IsfueI chI chI nI IchI ngu fu nI
shu nee fu nI
unush Apu nIIee kuk kumuch tu mu fI-
nee punu fu ngI yu.
Iy IsfueI chI chI nI ufu Apu nIIee kuk
kIs puyu muum chI nu ku nI yu.

5
Iyu shuch kIz puf kufuk ufung
wunI ndu ju.
Anpuf yuu nu ndu fI wuchI nu nu ndu fI-
tu nI shu nee ushI fu ngu nI yu.
Itufu, Iyu shuch nu kufu ku fI nI kIz-
puf Apu nIII mu fI shu tuu fI yu.
Wutum nu wuunu kuk Iyuum
kumuch tu ku, Iy kufu ku fI nI
kchI tpuz ushI fu Iyuum tupu chI-
ndu ku wu, tfu ngI yu.

ShuneefunI unush, My sI su fI nI Ruben-


chI cheem nIIu fu nuf ApunII pu mush ku,
Apuu, shI yuu mush kI nu, Ruben chI-
cheem nIIu fu nuf Istung chu.
Muu chI fIt unchIch ufu tu mu fI
tuuch pu.
AnchIch muu chI fIt puk chIm tuu-
teesInu yu tuuk sIn,
Itufu shIy shu ksu tung chu, Apuu,
My sI su fI nI tfu ngI yu.
7
AshI fI yu, My-
sI su fI nI Utuch cheem shu ApunII pu
mushu fu ng tum tu:
Apuu, shIy shu Utuch cheem muu chI-
fI Istung chu. ShI yuu, Istu ngu sI-
ndu mu, utu sIn,
shIy shu Istu kchus, ZoonII pu IsfueI-
chIch pu ufu kIs tuu chI nIII nu yu.
ShIy Apuu, tuwIz puf tung chu,
undu fuf pu wufut kut ssIn wuu mu fI-
tIn kusI muu mu,
My sI su fI nI Apu nIIee tfu ngI yu.
8
My sI su fI nI IevI yu fIn chI cheem shu nIIu-
fu nuf ApunII pu tsI yu tu fu ngI yu:
Apuu, shuu nu IevI yu fIn chI chee
Ipu su fu ng shu shuu nuu tsI kukIsh
kumu nI muu mu.
TuyusImu32 , 33
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
217
Sheefush, shuu nu wIchee tsI mbun
UfIm, mI shut TumIm ushI fu
punu fu ng shu
unpu shI yuu chI nu shIsh yusu-
muu mu. Wutum shI yuu ndu
kusu fu ngu nu wu.
Shuunu Apuu, yup kung ndu nu fI
umb tpu tsI fee tsIsh upu sup
yuchu fu ng shu,

Kumu pu fI nuwuu nuu tsI kukI


puyu keesInu yu? tush,
putu mbIch suf Musu, mIshu
MefI bu unush nuwuptu tum
kusu fu ngu nI,
shIy shu kungoo Iyuum putumb-
chIsh IshI tu ngu fu ng shu.

9
IshI tu ngu fu ngI tuu tIsh, tputs shI yuu
yutu fI tum nu fu ngu nu.
AshI fu chu, IevI yu fIn chIch tputs shI-
yuu kukIsh puyu fu ngu sIn,
Wupu fee, wunI feets tum, zuwu-
nIIeewuts tum, wIpuuts tum
chI nu fu ngI tuut ssIn,
Itufu wuu nu mu ndu fI yutu fIt shI shI-
fI nI puchu fu ngu nu yu.
Nut shu shI yuu kukIsh puyu muum
kIz puf zund ku sIn,
ufu ngI nu shu shI yuu
mungoo nu fu ngu nu yu.

10
Nu In uwshtI sIn shI yuu tsI mu fI shu
kukIsh kumun ku sIn tuu ku nu yu
IsfueI chI cheem IchI ngu foo mu.
Nu shI yush pungIsh uwshtI sIn muuch-
tu kzum mu shee much ku nu yu.
Wuku fuuts tum, mIshu opee-
juuts tum yuwush putu mbIch
unpu nee mu fI wuyu mu unush
wuyu yu fu sIn,
shI yuum ungIf tu muum
much ku nu yu.

11
Apuu, shI yuu ungIf tuk sIn, shIy shu kIs
nupung chu. Istung chu shuu nuu tsI
kukIsh wunu sIf kumu nI muu mu.
Sheefush, undu fu feetsshI tI sIn IchI-
ngu fu shIy shut ushee tok tuptu
sheefush, puchu yu fush,
ush pu fI ksung chu, yusuf ndu
untum yuu nuu tsI tmee fu
tIstu muu mu,
My sI su fI nI Apu nIIee IevI yu fIn chI cheem
mush ku tfu ngI yu.
12
My sI su fI nI Ben-
ju mIn chI cheem shu nIIu fu nuf ApunII pu
mush ku:
Apuu, shIy Ben ju mIn chI chee tputs
kIz puf chI nuk shu.
AshI fu chu, uwshtI sIn ufu tu mu fI
wunu sIf tuu chI nIII nu yu.
ShI yuu tsI mu fI chI nu ku nu yu.
Wutum shIy shu ufu tu mu fI IchI ngu-
fu zuf ksut kush tuukshu wu,
ufu ngI nu shu ufu tu mu fI ksut kush
tuung chu,
My sI su fI nI Apu nIIee mush ku tfu ngI yu.
13
My sI su fI nI OsI yu fIn chI cheem shu nIIu-
fu nuf ApunII pu mushu fu ngI yu:
Apuu, shIy shu OsI yu fI nI chI cheem
nIIu fu nuf wutsu pu neem wunu sI-
fI mIsh pu nung chu.
Sheefush, sInuu tsu push
zungu nIng chu.
Tsu poots tum kung wuunts shu chee
wuu ku muum zungu nIng chu.

14
Ash ku chush, ttsu muf shu wunu sIf
kxoon chI yu.
UwshtI sIn IchI ngu fu tsup wunu sIf
pusu chI nIIIn pu.

15
Anoots shu tsup wutum shuu nu
sIf tu mu su fI zItI mI nuf neem
punu fu ng shu wu.
AshI fI unush tsup muchIsh wunu sI-
fImshIsh uwshtI sIn ufu tu mu fI
tuu chI nIII nu yu.

1
Wuu shu mu fIt wutsu pun kutu nguts
pzu pu nee yu fu tutsIt ku tuu chI yu.
YusIn wupuf zupu nI mush pukIch
xIyu fu
unush shIy wIz puf pu tIsh tutu fu ngu-
yu fush, nuwush yuku fu ng shu.
ShIy shu Apuu, shuu nu zund kush,
kumu pu fee OsI yu fIn chI cheem
Istu ts shu.
Nee IchI ngu fu tumI nung chu,
wutum shuu nu IsfueI chI cheem
tupu chI ndu muum OsI yuu
Ipu su fu ng shu wu.
TuyusImu33
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
218

17
OsI yu fIn chIch tputs wukuf wIp kufu-
punu fI tumu tuf pu fI ushI fu sIn,
wuu nuu tsI ksut ku sIn, putI teew
tuu chI nIII nu yu.
Wukuf upupchIf wIts wuzu fu neew
ktImu pun mIshu wufu tu mu pun
tumu tuf pu fI
ufu ush tu chI nIII nu yu.
AshI fu sIn, undu fu fee wufut kut ssIn,
wutsu pu nIsh ufup
tushItungumbeefu
kusu chI nIII nu yu.
OsI yu fI nI wIp Munu ses chIch,
mIshu Effu yIn chIch zupun
pzu pu nee yu fu sIn,
wuu mu fI tIn IchI ngu foo kusIf sIn
tuu chI nIIIn pu,
My sI su fI nI ApunII pu mush ku, OsI-
yu fIn chI cheem nIIu fu nuf tfu ngI yu.
18
My sI su fI nI Subu I nuum, mIshu Isu ku-
fuum tum nIIu fu nuf ApunII pu mush ku:
Apuu, shIy shu Subu I nuum, mIshu
Isu ku fuum tum nIIu fu nuf
kupung Istung chu.
Mufu mun wIng tuu kum chu sIn, ufu-
chIch muf boteefInshInI xIk sIn,
pung shu fI tuu tI tuuk sIn,
ufu Apuu, shI yu mun mung'
shu mbu tu chI nIII pu.

19
Wum ku fee zupun kufu zeef sIn,
IsfueI chIch pu shI yup pungIsh
nuu yu fu sIn,
ShI yuum muu chee zupun punu yu-
fu sIn, kIs ungIf tu chI nIII nu yu,
Apu nIIee mush ku tfu ngI yu.
20
My sI su fI nI Gud chI cheem shu nIIu fu-
nuf ApunII pu mush ku:
Apuu, Gud chIch nIIu fu nuf ufu-
tu mu fI shI yuu ungIf tuk sIn
tuu chI nIIIn pu.
SIyuum shu Gud chI chee mIs,
ApunII tsu poo nee mIs kupung
punu chI yu.
AshI fI yu, Apu nIIee mungIs kIs, Wup-
pu fI, tng tsu.
Tumuz mungIn shuch tumu tuf-
pu fI ushI fus tsu pu nee ts Is
puchI ndut ssu.
Tputs tumu nduk chu, sIysu wunu-
tsee IzIch tu, IzIch tu ushIk puz
ushItssu.

21
Kunuu nush tsup sIy IsfueI chIch pu
wushu nund pshtut ssu.
Anush pshtu kchus, sIy sut IsfueI-
chI cheem undu fu fee kusI muum
Istu tssu.
Kufu ku nu ndu fI unush tsup tuu muum
wufI tuk tuu tu,
Itufu, sIysu unoo tsu pu nee mIs kIz-
puf wunu sI fee yts su.
My sI su fI nI Apu nIIee Gud chI cheem
tfu ngI yu.
22
My sI su fI nI Dun chI cheem
nIIu fu nuf ApunII pu mush ku:
Apuu, Dun chI cheem nIIu fu nuf Istung-
chu. Pzu pu neek chu sIn, wuunI
tsup Busu nush tuu chI nIIIn pu.
Tumuz mungIn shuch wIp tumu pu-
fI ushI fu sIn tuu chI nIII nu yu.
Apu nIIee mush ku tfu ngI yu.
23
My sI su fI nI Nef tu IIy chI cheem shu nIIu-
fu nuf mush ku:
Apuu, shI yuu kIz puf chI nu chI nIII nu yu.
Ayum tuu tI yu nIIu fu nu feew
ufu tu mu fI shI yuu chI nuk sIn
tuu chI nIII nu yu.
ShIy shu uwuum muu cheetsI zupun
Istu kush tuut shu.
Apuu, Nef tu IIy chI cheem wutsu pun
yup zuf puwu chI ngu fu mufuu
tuw shu ush chI fI pu nung chu,
Nef tu IIy chI cheem tfu ngI yu.
24
My sI su fI nI Asef chI cheem nIIu fu nuf
ApunII pu tsI yu tu fu ngu:
Apuu, shIy shu Asef chI chee nIIu fu-
nuf kupung kusI fu Istung chu.
Ash ku chush, Ako pu fIn chIch
wuchI nIIIn ufu ngI nu shu kIz puf
tuu chI nIII nu yu.
TuyusImu33
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
219
Wutum shI yuu Ako pu fIn chIch kIz-
puf chI nu ku nu wu.
Zupun oII voo wuyu ngun puyuk chu-
sIn, unpu tu tum wutsIsh kuchu-
ku unoo muw tupuf chI nIII nu yu.

25
Amb ushI fu tuuk chu sIn, yuk tu fIn
wushI tu ngush wunu sIf mbu mu fI
ngu sumb put kmu nu muu unush
tuu chI nIII nu yu.
Ash kut ssIn, ufu tu mu fI IchI ngu fu
zuf kIz puf tuu chI nIII nu yu,
My sI su fI nI Asef chI cheem mush ku
tfu ngI yu.

2
AshI fI yu, nIsh

untuu tI yu mInum tI-


yum tputs IsfueI chIch ApunII pu
tutsu moo fu wunI ndu ju?
Itufu, wumu fI ApunII kIz puf chu.
Msu sIsh wuun pu tu wIz pu fI fI nI
Iyuum Istu muum nuu nu tu funII
ush kI yu.

27
An ApunII sIf tumu ufu tu fI
tuu fu ngI yu.
AshI fu chu, nu In unu mun Iy
mungI nI tut ku nI,
uwshu Iyuu ksut kI yu.
Ufu tu mu fI Iyuu ApunII uwIsh
puyu ku,
sIyuum wIz pu fI fee mIs punuk chu,
sIyu mu fI shu kundu fu fee tsIs
kusIt ssu.
SIyu mu fI shu ushpuf tuu puchut ssu.

28
Amb ush ku chus, unush tsup nIIu-
fu nu fIs kIs shu pu fI mupIy fus
tuut ssu.
Mzuf shI tum tIs kIs shu muu chI
tutsu mIm
tIfI ku fIs, mIshu kIzu fu nu tum ush-
pu fI wunu sIf kxu nee fu,
kuyu nuk chu unoo pusu kus tuut ssu.
SInu tum sInu chI yu tutsu mImu fIs
kIz puf wunu sIf kxu nu muu mu yu.

29
ApunII wuunu sIyuum IsfueI chI chee-
mIs muu chI wunu sI fI mush pu
Istu fu ngI yu.

Antuu tI yu mInum tI yum tputs


nIsh tsu pu fu nu sIsh sIy tumu psu
ushI fu wunI ndu ju?
ApunII Tuu fu shI pun wuunu sIyuu
tupu chI ndu fu ngu, nu Istu kI yu.
Ksut kI tum tu, wuu mun wIz puf sIyu-
mu fI kundu fu fee tsIs kusIk su.
Kundu fu fIs kIz pu fI tuu tuuk sIn,
sIyuuts shu punIk sIn,
ndu wufI tu chI nIII nu yu,
My sI su fI nI IsfueI chI chee tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu My-
sI su fI nI IsfueI chI chee, IchI ngu foo tputs
sIyu mu fI pu kIz puf tuut ssu, tfu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatssha Mysisarini tsiparangu,
Apan!!sha mapurangu anootsi
34
1
AshI fI yu, My sI su fI nI upu sup
tsup Mowu bup nuu yu fu nIIu,
muchI Nebu mun shu kfee fu nIIu, yuwu-
mu nu fI much tutsIp kum chu, suf PIsgu,
yukut JefI co unpu tu fI tusu su fu unu mun
xIyu fu ngI yu. Anu mu ndu fI shu ApunII
IchI ngu foo tsup yuwuu punu chu unoo
ymu ndu fu ngI yu. Yukut GuIuu du mund
yyu fu nIIu, Dunu mun wutsu pun tutsI-
pu fu ymu ndu fu ngI yu.
2
Anu mun shu,
ush chI fI tum wutsu pun Nef tu IIy, unu-
mun shu Effu yI nu, unu mun shu Munu ses
unoo wutsu pun ymu ndu fum chu, mIshu
ush chI fI tum Utu wutsu pu nI unu mund
yyu fu nIIu, yuwu mu nu fI tspu ku tu kung
Muf MedI tef fu new unu mun tutsI pu-
fu ymu ndu fu ngI yu.
3
Anu mun shu
tsup Negueb unoo IchI ngu fu wutsu pun
wuzuw pu tu fI kung Oftug pu tu fI, mIshu
yukut JefI co wutsu pun wunu sIf wutu mu-
su unpu tu fI, ush chI fI, yuwu mun yukut
Swuf wutsu pun tspu ku tu unu mu nu fI
ush chI fI ymu ndu fu ngI yu. Yukut JefI co
kIz puf wunu sI fI mu nu, wutum kuyun
ushI fu unush zupun tuu fu ngu wu.
4
AshI fI yu, ushIp IchI ngu fu tsu pu fu-
nus ymu ndu fum chu unu mun ApunII
My sI su fI nee, In tsu pu fu nus wutu chu
yuw sIf tumu zItu mI nuf nee tsI Apfumu-
fI nee, mIshu Isuu ku fI nee ts tum, mIshu
Ako pu fI nee ts tum nuw sIyuum nIIu fu nuf
tsu pu fu nu see punu chI mu tfu ngI unu.
TuyusImu33 , 34
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
220
Nuwuu nu zundu fu ngu fI, shI yuu, WuunI
umu yu fI wuch pu tu fI pungup, tfu ngu fI,
nu shI yuum ush chI fI ymu ndu fu ngu fI,
shIy shu unush tsup ndun tuu tuu chush,
Itufu ush chI fI tsu pu fu nu see pufung shu,
ApunII tfu ngI yu.
5
AshI fI yu, umb ushI fu ngu, My sI su fI nI
ApunII wumuch tush unshu fI shu tsI pu fu-
ngI yu. Tsup suf Mowub shu yuwuf tu tum
ApunII wuunu kumu nI fu ngu unu fI tum
tutsu moo fu ngI yu.

Amb ushI fu ngu,


unshu fI shu tsup Mowu bush ApunII My-
sI su fI nee mupu fu ngI yu tsup suf Bet-Peof
unpu tu fI tusu su fu unshu. Yuwush mupu-
fu ngu unush tsup nu In mInum tI yum ndu
tputs pukunu yu.
7
My sI su fI nI musu chI fI-
nI 120 tutsu moo chu unush tsI pu fu ngI yu.
Yuwu mu ndu fI nIIuf tu fu ngu unu mu ndu fI
mutu mbIsh wunuts wunu sIf tuu fu ngI yu,
wuch shu 'sInIfI tuu fu ngI yu.
8
TsI pu fum chu, IchI ngu fu sIn IsfueI-
chIch tputs tunuk sIn, 30 zuf mungu tu fI
tuu fu ngu nu yu tsup Mowub shu. Amb
ush ku sIn, ushIp un zuf mung' muntsuk-
sIn, tsI pu fI nguz tunu fu ngu nu.
9
AshI fI yu,
Josuey, Nomu fI nI wIpu, mung' kupung
tuu fu ngI yu. My sI su fIn shu wunu sIf
tuu muum wunee yu fu, wuunu uwI Josue-
yu mun much wuyu fu ngu, Nu shIy shu
tpu tsee muchIng chu, tfu ngI yu. AshI fu-
chu, IsfueI chIch tputs unu fI tum Josue-
yuu kuk puyu fu ngu nu yu, tutsu moo fu
tumI nu fu ngu nu yu. Yuwuf tu tum ApunII
My sI su fI nee tsI kumuch tu fu ngu unu fI-
tum tutsu moo fu puyu fu ngu nu yu.
10
Itufu ushI fI tuu, IsfueI chIch tputs
My sI su fI nI tumu pu fI ushI fu ndu nu-
fI mun shI tu. My sI su fI nI ApunII pu
wunu sI fI tuu tsI fI tsI yu tu fu nu ushI muu-
mu.
11
Apu nIIee wIz puf wunu sI fImshee
yuwuu wuunu sIf tumu kumuch tu fu ngu,
IjIp tosh tsup kufu kuum pufu wu fI nee mI
tuyu mu ndu muu mu.
12
Apu nIIee wIz puf
puyu fu ngu, unpu tputs tutsu muum pInu-
su fu ngu nu. Wumu fI IchI ngu foom kusI-
fu ngI yu. Yuwum shee tsI tum ndu tputs
putu fu nu unu mu sheets tum IchI ngu foom
IsfueI chIch tputs puf sIn, Apu nIIee wIz-
puf tuyu mu ndu fu ngI yu. Sheefu, unu mu-
nu fI shu pus tu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu My-
sI su fI nI tsI pu fum chu, unu mun Josuey-
shu IsfueI chI chee tputs ksu tu fu ngu
unoo tsI.
]AshI fI yu, nuw My sIsI: wup pu fee,
utInu sIyuu tsI. Nu kumu nee nu yuwuu
Nuw IsfueI chI chee WuneefufI, TsI yu tsIs
TuyusIfungI unoo tsI.|
TuyusImu34
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
221
Mysisarini tsiparamchu, Apan!!
3osueyaatssha kurakaam narangu
anootssha na kamanchintspa
1
1
ApunII wumuch tush My sI su fI nI
tsI pu fum chu, unush ApunII Nomu fI-
nee ts shu wIp Josue yuu, My sI su fI nee tsI
tIp tsIf tsI yu tu fu ngI yu.
2
Nu nuwuu nu
tpu tsI fI My sI su fI nI tsI pu yu nIII yu. AshI-
fI yu, nu shIy shut kufu kuum kInung chu,
sheefush tpu tsI fIp tIsh IsfueI chIch put,
ufu chIch kung Oftu guu kIteefus nuung-
tsu, unoo tsup sIyuum shu punu chInts pu.
3
Yuwuu sIf tumu My sI su fI nee tsI yu tu-
fu ngI, unoo nuw k'keetsI tutsum chI mu.
SIyuum tsu pu nIs yup kungoo Oftu gu
ufu chIch kIt ku chIs unoo punu chInts pu.
4
SIyuum tsu pu nIs tush tup upu sup much
IIbu nu unu mund yufu, mus Euffu tIs
kupu ngu mush tuufu, unu mun punu-
chInts pu. IchI ngu fu HItIt shu chpu tu fI
wutsu pu nI, mI shut mufu mun tum wIng,
yup zuf puku umbI.
5
Ash ku chu fI, shI yuu
uyum tuu tI tputs unoo putut chu zI nIII nu ju.
3osueyarini kuku
3osueyarineetsi kuku pakich kamanchintspa

Chakaja yandarang?
Josuey pufI wuunu yundu fu ngI yu. Ndu nI yu ushI fu, wIpu nush pu fI yundum pu nI tputs yundu fu ngI yu.

Chakaama yandarang?
Utu chIch tputs uyum tuu tI mbIztu pu, tu, Josue yu fI nI nee kIfu ku yundu fu ngI yu. Utu chIch-
pu tu tIn yusu pu nu tu, yundu fu ngI yu.

Mayaamaja yandarang?
IsfueI chI cheem tputs yundu fu ngu nu. ApunII tu ndu Iyuum Kunuu nuu tsup tsu pu nee mu nI punu fu-
ngu, tyu fu sIn yundu fu ngu nu. Iyu shuch nIIu fu nuf unoo mbIztu pu utu sIn, unoom yundu fu ngu nu yu.

Mayaatseeja kamanik?
IsfueI chIch tputs zupun musuch IjIp tosh tsup tuu fu ng sIn, kIyung kuchIy fu ngu nu. Sheef sIn,
ApunII shu kupung Istu fu ngu shI tu ngu fu ngu nu. ShI tu ngeef sIn, Apu nIIee kuk puyu muum ngu tu-
fu ng sIn, ushI fI ApunII shu tsup upu sup 40 musuch xIy muum wuyu fu ngI yu.
40 musuch tushIy chu unush Kung Oftu gush kusu fu ngu nu yu. Ndu tu mu Oftu guu kung kItu-
fu sIn, My sI su fI nI tsI pu fu ngI yu. ApunII shu My sI su fIn wIpu nush, Josue yuu, tsI yu tu fu ngu, Nu
shIy shu nuwuu tpu tsI fee tsI much tu chu, tfu ngI yu.
KupItofo 1-7: AshIfI Josueyshu IsfueIchIcheem tputs kufukuum kInufungu, kung Oftugush
kItufungunuyu, yuktu JefIconungI. ApunII IsfueIchIchee Istumuum yuktuu tundupunuzee
tupuntsufungu, IsfueIchIchshu JefIcoshucheetsI kupung kusIfungunu. SheefsIn,
Kunuunshucheetstum yuw JefIco wutsIfIt tuukunu, unshucheetstum kusIfungunu.
KupItofo 8-12: Anumunshu, tuwshu nuutufungsIn, mInush yuktu pshtutu kuchIngtu, mInush
yuktu pshtut kuchIngtu ushIfungsIn, Kunuunshucheetstum zupun kusIfungunu.
KupItofo 13-22: SheefsIn, kunupufungsIn, tushtupItum nuutufungsIn, unshucheetstum
zupun kusIfungItumsInu. ApInIIIfI tputsee zupun kusIfungunu. Itufu, ndu IchIngufoo
kusIfungunuyu. Tsupoo umuytufungusIn, wuunpututssIn Ipus Ipus ushIfungunuyu
wutsupuneemu.
AshI fI yuw ApunII Apu fumu fI nee tsI yu tu fu ngu, mIshu IsfueI chI cheets tum zupun tsI yu tu fu-
ngu, SIyuum Kunuu nuu tsup tsu pu nee mIs punu chInts pu, tfu ngu, unoo Izuu fu wuu nuu tsI kuk
tutsu moo fu ngI yu.
AshI fI yu, wup pu fee Josue yu fI nee tsI kuku kumu nee nu.
3osueyarini kuku
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
222

D
1.5 Utu shu chee mu 13.5 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
1.13 Utu shu chee mu 4.8-11 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Nuw shI yuum ksu chInII pu. My sI su fI nee-
tsI kupung nuw ksu tu fu ngI, shI yuum shu
ush tuchtu mu nu, Ayum tuu tI shI yuu kusu-
chee zI.
D

Itufu, shIy shu kIz puf tung chu.


ShIy shut tpu tsI fee mIsh IchI ngu fu IsfueI-
chI cheem tsupu Ipuseefush pu nung chu,
Nuwshut yuwuu sIf tumu zItu mI nuf nee-
ts Is tsI yu tu fu ngI unoo Izuu fu tutsum chI-
mu.
7
Nuw shI yuu mInu mu fI kumuch tu kI-
nu. ShIy shut kIz puf tung chu. Nuwuu tpu-
tsI fI, My sI su fI nee wumuch tush kukoo
tutsu moo fu puyung chu. Amb ush kush
wunu sIf nuut shu, yuwuu kumuch tu fu ngu
unoo tumI nuch shu.
8
MI shut, nuwuu kukI
nuts tu yu fush, tpu tseem kumu nI mun tuf
shIng chu. IchI ngu fu zufI, kus chI fI tum,
psuun tum kumu nIng chu. ShIy shut nuwuu
kumuch tu shI yusu muum tum tu. Amb
ush ku chI nuu fee shu, ufu shIy wunu sIf
tuuch shu.
9
Anoom nuw shI yuu kumuch-
tu kI nu. PutI teem kInu yu fush, tsI yu tung-
chu, kIz puf tung chu. PunI fInII pu. MI shut,
sumbuy tufInII pu. Wutum nuw shI yuum
kufu kI Apu nIII ksu tu fI nu wu. Yup tum nuu-
kIsh umb tum nuw ufu shI yuu ksut chI mu,
tfu ngI yu.
Nu kumu nee nu yuwuu ApunII Josue-
yuu kumuch tu fu ngu unoo tsI.
3osuey kurakaam kinakchu, 3osueysha
Rubenarinchichee tsiyatarangu
anootsshat na kamanchintspa
10
Josuey shu yuk tu shchee ksu tu mu pu nee-
wu kumuch tu fu ngI yu.
11
Nuu yu fus, ush pu fI
yuk tush tpu tsee kumuch tu shI nI, muu chI
IchI ngu fu wushu nund, kutung tsI tum xunu-
tu muu mu. Wutum nI mund tuch push zuf
nee tsup shI tu ngee fuch, kung Oftu guu ufu-
chIch shu kIteefuch nuut chI wu. Yup ApunII
Iyuum tsu poo punu chu umbI.
12
Tfu ngu,
Josue yu fI nI Ruben chI chee, mI shut Gud chI-
cheets tum, mI shut Munu seschI cheets tum
chu wup tpu tsee tsI yu tu fu ngI yu.
13
Yuwu fI
ApunII tIp tsIf My sI su fI nI tsI yu tu fu ngu
unufI chI nung tsu. Iyuu tsI yut ku umu fu ngu:
Wutu tu ndu Iyuum nee tsupu punu yu nIIu,
yuwush Iy mupIy funI tuu chI nI unoo mu,
E

tfu ngu wu.
14
AshI fI Izu nIIIs, Ipuf tum tIs,
mI shut chI nI tum tIs nIshu fI Oftu gu nu ngI-
fI kung, My sI su fI nI tsu poo punu fu ngu
unshu fI kumI ngung tsu. Itufu, sIyuu nu
IchI ngu fus kumu zu nu fIs kIz puf tu yu fus,
k'chIfpungufIs yyu fus, Oftu guu kung
kIteefus, yup zuwu nIIIs nuu yu fu nIII nu
umb tuchI tu yu fus, zuwu nIIeemIs Istu shI-
nInts, ndu tputs kusI muu mu.
15
Tputs sIyuu
kusI muum zund kI tuu tI yu, ush tuu kIz puf-
tu yu fus, yuwuu ApunII tsu pu nee mIs,
Yuwush tuu chIs unoom punu chInts pu,
tfu ngu unoo, tpu chI ndu shI nInts, wuunI
zuwu nIIIs wutsu pu nee mu fItum sIn yupu nu.
Nupu, sIyuum tsu pu nee mIs punu fu ngu,
unoo nu puyu kIs, uwshtI sIn ush tuptu msI-
nu. AshI fum chus, sIyuu nu yusuf tsu pun pI-
tum tIs, yup tum ApunII tIp tsIf My sI su fI nI
sIyuum tsu pu nIs kungu chIch wIng punu-
fu ngu umbI tum tuu kum chus kunu putssu,
Josue yu fI nI tfu ngI yu.
1
UwshtI sIn, Zuf kush tshu yuwuu
kumuch tu kIsh unoo ngut kee zI nI. AshI fI yu,
yup tIsh umb nuu chI nI pu.
17
ShI yuu kukIsh
puyu ku nI yu yuwuu kumuch tu kIsh unoo tsI.
SIf tumu My sI su fI nee kuk puyu tu fI nI ushI-
fI tum shI yuuts shu kukIsh ush kI tu mu nI yu.
MI shut, My sI su fI nee mI ApunII kupung ksu-
tu fu ngu, shI yuum shu ApunII ush tuch tum pu
utI nI yu.
18
MI shut, wundu yu yuwuu kumuch-
tu kIsh unoo, k'keetsIsh tputs ndu puyuk sIn,
shIy shut tpu tsee puchu yu fus ksung tsu, tng-
chu. MI shut, nuw mInu mu fI utInu shIy shut
Josue yuu, kIz puf tung chu, sumbuy tufInII pu,
Rube nu fIn chIch tfu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Josue-
yu fI nI Rube nu fIn chI chee tsI yu tu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha 3osuey
wasundururee tsapoom naramaam
zanganirangu anootssha kamanchintspa
2
1
Josuey shut wusu ndu fu fee tsI-
mbun tputs tsu poom nufu muum,
SItIm mund tsup zungu nI fu ngI yu. Anshut
Josueyu1 , 2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
223

D
2.2 Utu shu chee mu 11.31, Sundee ku 2.25 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
2.15 Tuyus pu tum pu nI 9.25, 2Kofnd shu chee mu 11.33 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
wusu ndu fu fee zungun ku chu: Nutu, sIy
JefI co yup tsup nuu yu fus nufu shI nInts,
tfu ngu, uwshtI sIn unu fI tum nuu tu-
fu ngu nu yu. Amb shut kus ku mchu sIn,
JefI co yush kIz mshI pun suf Ruhub
tuuku, unush pung' pshtu yu fu sIn muu-
fu ngu nu yu.
2
Itufu, unshuch shI tI sIn
tputs unoo yusu fu ngu sIn, kufu kuuts shu
JefI coyshuchee kumu nI fu ngu nu yu.
Mung tputs tsI mbun IsfueI chIch, nu zuf
psuun nIsh kusee nIIIn pu, Iyuum tsu pun nI
nuf kut ssI nu,
D
tfu ngu,
3
kufuk shu: Nutu
kIzuu Ruhu buu kumu nI shI nInts. Yuw
tputs pungI shIsh, pukut ssIn kusee fu nu,
unoo tshI tu ngu ngI.

Muyuum shu IpI shu-


ngu ku? tchu, tshI nInts tfu ngu, uwshtI-
sIn unoo kumu nI fu ng sIn,
4
Itufu, kIz shu
pIshu fu ngI yu tpu tseetsI. AshI fu chu,
kumup shI ku, Tputs nuwush pukut ssIn,
kusu mu nu kusu fu ng sIn chu. Itufu, nuw
ndun tum yusu fI nu.

An tputs yup chI mu-


su ju?
5
TupI tu fu nIIu fI chu, ndu tu fI yuk tuu
wushI tu ngush kmu nuf sIn, shI tu ngee-
fund sIn nuu tu fu ngu nu. Nuw ndun tum
yusu fI nu.

YupImu su ju nuu yu nIII nu yu?


AshI fI sIy sut kuu punu pu. Nutu fI tum
kyu fus tchI tu nu ntsu. Ufu upu su fI pu
kumu tut ssu, tfu ngI yu. Mungu Ruhub
tumu pI ngu ku tfu ngI yu.

Wuun tu tuu
wuf pungu sIp wunu pIsh Iwuz tunu fI ngu-
yu fu, yuwush yutee zup mup zu muum
xunu tu fu unush wuntsush tup shtu yu fu
pIshu fu ngI yu.
7
Kufuk shut wusu ndu fuf
kyu fund sIn, ngoo tsIp yup Oftug kung
mufu nxIp kuyu pum pu tu fI kIt ku nu umb
tpu tsI nguz nuchu ngu kut ssIn nuu tu fu ngu-
nu yu. Sunduf shu shI tu ngut ssIn, yusuf
yuk tu fee tsI nI wuch mbum shtu ndu yu fu-
sIn, kusu fu ngu nu yu.
8
Tputs shu tsu poo
nufu mu pun ndu tu fI muufu, kIz shu
Ruhub umbI tum pungu sIp wunu pIsh
Iwuz kfee fu, tpu tsee:
9
Nuw yusuk tu nu:
Yuwuu ApunII nee tsup sIyuum tsu pu nIs
punu fu ngu unoo tsI. AshI fu chu, Iyu shuch
IchI ngu fu sIn kupung sIyuu punIk sIn,
punIf su mu nu fI tsI puf puz ushI fu sIn,
wuu nuu tsI tupu chI ndu muum pInu su-
ku nu yu.
10
IchI ngu fu yushuch tputs
yusu ku nu yu, yuwuu sIy IjIp tosh tsup
shI tu ngee fu nIIus, mus Chu mbee pImu-
shee sIyuum kItu muum ApunII kungoo
puzu fu ngu unoo tsI. MI shut, yuwuuts tum
sIy kufu kuu tsI mbu nu fI, SIho nuu, mI shut
Oguu ushI fu, tIp tsIf pu tu fI kung Oftu-
gu ufu chIch sIyu mu fI kuchI ngu fu ngIs
unoots tum yusuk tu mu nI yu.
11
AshI fu chu,
Iy shut unoo yusu ku nI, kupung punI ku nI-
yu. Iyu shuch tputs IchI ngu fu sIn sIyu put
wufu tu muum punI ku nu yu. Wutum Apu-
nIII mu fI wumu fI kusI fu tuuku, unu mun
mungIs sIy tutuk su wu. SIyu mu fIt chu Apu-
nIII fIs kunI ndush kusI fu tuuku, mI shut
tsu puf nu seets tum wumu fI tum kusI fI yu.
12
AshI fu chu, nuwshut sIyuu nutu fI tum
yusu muum zund kI nu. Zufum pu tu fI
nuwuu kumu nI ngu sI ndu mu. AshI fI yu,
sIy sut nuwuu muu chI fI tI Apu nIII mun suf
nuynIngu sI ndu mu. Nupu ngI nuw sIyuu
tupu chI ndu fu ngu fI wunu sIf ksu tu fu ngI,
umb tum shI ngu sI ndu mu.
13
Apu fee tsI, utu-
tuuts tum, wuwu fee wuuts tum tI, mI shut
pumu nee wuuts tum tI, IchI ngu fu unchI-
chee wuchI nIIIn, nuyu nIng tsu. Pchu fInts-
pu, tfu ngI yu.
14
UwshtI sIn, AshI fI yu, Iy shut zufum pu-
tu fI tsI pum pu tuf tI nI tsI yut chI nI pu. NgIch-
ku chI nuu fee nI yu, ufu Iy tsI pu chI nI yu.
Itufu, shIy shut tpu tsee kumu nInII pu yuwuu
nu tsI yu tee nI unoo tsI. Yuwush ApunII
Iyuum nee tsup punuk chu, unush Iy shut
sIyuu wunu sIf ksut chI nI pu. Yuwu mund
shIy nu Iyuu tupu chI ndu yu nIIIsh, unu mund
ufu sIy sut kumu ngut ssu, tfu ngu nu yu.
15
Ruhub shu unush pungoom wuf
tundu pu nu zI mun Iwuz pungu fu ngI yu.
AshI fu chu, unu mu ndu fI shu ufu ngI mund
pungus wuch tpu tsee wusku mun yufu-
wu fu ngI yu.
E

1
Ndu tu mu tsu push tpu tsee
yufu wu fu, chtu fu wunu sIf wunee fu ngI-
yu. Mus nungI pIs nuu fInts pu. Pup tsu
yuw sunduf sIyu nguz nuchu ngu kut-
ssIn nuun chI nu unIn pufunts. Nutu mu
Josueyu2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
224
muchIp tsup nuu ngInts. AmbI fI tuchIp
zuf tuu mut ssu. Itufu, sunduf yuwush
kunu pu tu fum chu sIn, unush sIy sut
nungIp tum tIs nuut ssu, tfu ngI yu.
17
TumupIngumpunshItIsIn tputs,
Yuwuu shI yu pu wunu sIf tsI yu tee nI, unoo
ndu ngu tu nI tchI nI pu ufu zufum pu tu fI
tumIn chI nI pu, IchI ngu fu yuwuuts tum
tfu ngIsh unoots tum tu.
18
AshI fI yu, Iy
nIsh tsup kus ku mchu nI, shIy shut nee
wunu muu chu mbee pImu shee neetsI fI
kunu mbI tu tuw shIng chu yuwu nu ngIf tu-
tum wuch Iyuu yufu wu yu fIsh unnu ngI-
tum tu. MI shut, upu fee tsIsh, unee feets-
tum tIsh, wuwu feets tum tIsh, IchI ngu fu
upu feets tum tIsh muu chI fI shuun shu tu fI-
shu pungIsh tushu neepchu.
19
Wundu yu
shI yuu kukIsh ndu puyuk sIn, shI yush
pungIsh shI tu ngeef sIn, ngoo tsIp shu xIyk-
chu sIn, ufu wuu nu mu ndu fIt ssIn tsI pu-
chI nIII nu yu. Ash kut ssIn, Iy ndu yuun tu fI
ush chI nI pu. Wundu yu yuu shuch tputs
shI yush pungIsh pshtu yu fu sIn, tpu tsee
puchuk chu sIn, unush Iy k'keetsInI ngIch-
kI nI yu.
20
MI shut, nu yuwuu tsI yu tee nI
unoo, ShIy puk chI yum tpu tsee kumun kI-
nuu fee shu, ufu Iy shut k'keetsInI yuwuu
zufum pu tu fI shI yu pu umb ush tu chI nI pu
tfu ngI nI, unoo Izu fI tum wuts tu tchI nI-
yu, tfu ngu nu yu.
21
Itufu, kIz shu: NdunI.
Anu fI tum nuw chI nu chI mu tfu ngI yu.
TsI yu tum yuwu pu fum chu sIn, AshI fI nuu-
nu mu chI mu, tyu fund sIn, nuu tu fu ngu nu-
yu. KIz shu unu fI tum wunu muu chu mbee-
pImu shee wuchu nung kunu mbIptu fu
kusu fu ngI yu.
22
AnshI tI sIn, IpI shu ngum pun muchIp-
shu nuu yu fund sIn, umbI fI shu tupI sheef-
sIn, tuchIp zuf muu fu ngu nu yu. Kufuk-
shu wusu ndu fuf mungu tu fI pIyu mu fI
nuchung tu ngut ushI fu ng sIn, ndu chu mu-
yu ngu fu ngu nu yu. Xupoo yu fund sIn, yusuf
wup tum yuk tu fIn pI nI JefI co yup kunu pu-
fu ngu nu yu.
23
Sunduf kunu pu fum chu sIn,
unush yusuf muchI mund kufu wee fund-
sIn, yup tum nuu tu fu nIII nu umb tum,
kungoo kItee fund sIn, wutsu pu nIp tum
kunu pee fund sIn nuu tu fu ngu nu yu. Kusee-
fum chu sIn, Josue yush yuwuu pukee shI-
nu nu unoo IchI ngu fu kumu nI fu ngu nu yu.
24
Wutum ApunII unoo tsup yuum punu-
fu ngu wu. AshI fu chu unu mund yusuk sIn,
IchI ngu fu sIn tputs yuw unush tuu ku nu
unIn, punIf su mu nu fI tsI puk puz ush ku nu-
yu, kumun ku sIn tfu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Josuey
wusu ndu fu fee tsu poom nufu muum
zungu nI fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Israe!chich
tputs kungoo Ortagaa kitarangana
anootsshat kamanchintspa
3
1
Putum shut, zuf putu fI Josuey
IchI ngu fu tIp tsIf pu tu fI IsfueI-
chIch pu SItIm mund tsup kyu fund sIn,
Oftu gu mun kung kusu fu ngu nu yu. Itufu,
ndu tu mu kItu fu sIn, unoo tsI fI tu mu shu-
nI yu fu ngu nu yu.
2
Anoo tsI fI shu kutuk sIn,
tuchIp zuf muu fu ngu nu yu. Anush kufuk-
shI tI sIn IchI ngu fu tsI yut ssee kumu nI fu-
ngI yu.
3
SIy sut IsfueI chI chee wumuch tush
puyung tsu. Apu nIIee kujo nu fI nI IevIy-
chIch upunII pu nI fI nI ufkuf yyu fu-
sIn, yup nuukchI nIII nu umbI tum sIy sut
tchI tung tsu.
4
Amb tu ndu ngoots chIy
nuu chIch wutum sIy umb ngoots ndu
mInum tI yum putuf su wu. Itufu, wutsI fI
Apu nIII nung kujo nu fI nI kyu mu fInts pu.
Afu pI fI kuzI zI mun mInum kIIo me tof
tumu pu fI ushI fu tchI tung tsu, tfu ngI yu.
5
Josuey shu tpu tsee, Chtu fu Apu nIIeem
mungee ts Is yufung tsu. Wutum pu zuf
ApunII wuu nuu tsI wIz puf tuyu mu ndu chu-
wu, tfu ngI yu.

ApunII pu nee ts shu ufkuf:


SIy sut wusI nu Imu zu yu fus, kung Oftu guu
ufu chIch kIt ku chus, Apu nIIee kujo nu fI nI
puyu tut ssu, tfu ngI yu.
ApunII pun shI tI sIn unu fI tum Apu nIIee
kujo nu fI nI, yyu fund sIn, wusI nu Imu zu-
yu fund sIn nuu tu fu ngu nu yu.
7
ApunII shu
Josue yuu, AshI fI yu, nu nuw shI yuum
kupung Istu chInII pu. Ash ku chu fI, IsfueI-
chIch tputs IchI ngu fu sIn shI yuu wunu sI-
feem nu chI nIII nu yu. ApunII Josue yuu
kupung chI nu kI yu. My sI su fI neem
kupung Istu fu ngu, nu Josue yuum shu
ushI fI tum Istu kI yu, tchu psInu yu shI yuu-
tsI yu.
8
AshI fI yu, nu shIy shut upunII pu nee
Josueyu2 , 3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
225

D
3.10 MutI wu 26.63, Utu shu chee mu 10.31 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
ufkuf kumuch tung chu, Nuwuu kujo nu-
fI nI kuyu fus, kung Oftu gup nuu ngInts.
Kungu mun wIng kuseefus, umbI fI
kungup IfIp tu fu sheef us, upu su nund
kung xIyung tsu, tngI, ApunII Josue yuu
tfu ngI yu.
9
AshI fI yu, Josuey shu IsfueI chI chee:
Nuu nInts nIngee mu. Apu nIIee kuk muzI-
nu ngInts. Yuwuu ApunII tfu ngu unoo
kumun chInts pu.
10
ApunII sIyuu yuchu-
muum zund kI yu. Itufu, wutum ApunII
wuunu ksu tu fu wu. Ufu Iyuum kupung
Istu kchu, Kunuun shu chee, HItIt shu-
cheets tum, Hebew shu cheets tum, Fefe-
sewshucheets tum, Gef ge sewshucheets-
tum, Amof fewshucheets tum, mI shut
Jebu sewshucheets tum, wumu fI tpu chI-
ngu chI yu. Anu mun yusuk chus, ApunII
Iyuu ksu tu fI yu,
D
ttssu.
11
Apu nIIee
kujo nu fI nI, yuwuu wumu fI tsu pu fu nu see
kusI fu, unoo yyu fus, wusI nu Imu zu yu-
fus, kungoo Oftu gu ufu chIch kItut ssu.
12
AshI fu chu, nuwshut sIyuu utInu. Ndu tu-
mu nuu chus, wusI nu IsfueI chIch pu tu tIs,
mIn chIch tputs mInum tum, mIn chIch
tputs mInum tum sheef us, wushu nund 12
tputs putumb chee kum pu neem Ipu su-
ngInts.
13
AshI fI yu, upunII pun Apu nIIee
kujo nu fI nI, tsu pu fu nu see wumu fI kusI fu
tuuku unoo yyu fu sIn, wuts kungush
kuyup kum chu sIn, ApunII shu wIz puf
kungoo kmu nuk chu, kung shu yuw
nuun tu fu un unoo tsI fI shu zunuytu ush tu-
chI yu. Ash ku chu, kung shu upu sush puzu-
tu fu ush chI yu, Josuey tfu ngI yu.
14-1
AshI fI yu, IsfueI chIch shI tI sIn unu-
fI tum, ufu chIch shut kung Oftu guu kIt-
kut ssIn, chtu fu upunII pu nee tsI mu ufkuf
tuyumzu fu ngu nu yu. UwshtI sIn Apu nIIee
kujo nu fI nI yyu fund sIn, wusI nu Imu zu-
fu ngu nu yu. Anpuf shut zuf, kung kIz puf
kumbIyts pu su mu nu. Iwuf zee unpuf zuf
pusu tu fu nu yu. AshI fu chu, unpu su fu
zuf upunII pun shI tI sIn ufkuf Apu nIIee
kujo nu fI nI kuyu fund sIn, kungu mun
wIng nupI wu kum chu sIn, wuts kungush
kuyup kum chu, kungoots shu yuwuu
nuun tu fu unoo ApunII kmu nu fu ngu,
unoo tsI fI shut kung zunu yu fu ngI yu. Kung
umbI fI shu tush tup yukut Adum nung,
yuwush pungus Mbum mush suf Sufe-
tn tuu fu ngu unnu ngI fI shut, kuyu nu fu,
musuum kInu fu ngI yu. Yuwshut kung
tuwush zuw ushI fu ngu, unshut Muf
TsI pu fI utunu umbI fI shut kuyu nu fu ngI-
yu. Kung shut pseef tu fu ngu, upu sush shu
kung puzu fu ngI yu.
4
9
Anu mun Josuey shut putumb chee
12 yyu fu, yuwush upunII pun ufkuf
Apu nIIee kujo nu fI nI kuf sIn xIyu fu ngu nu,
unush upu su nund xunuteefu kusu fu ngI-
yu. Anshut putu mbIch nu wundu fI tum
upu su nund tuu kI yu.
10
Wutum ApunII
wuunu Josue yuu kumuch tu fu ngu wu.
AshI fu chu, Josuey shut unu fI tum tIp tsI-
fee kumuch tu fu ngu, uwshtI sIn Josue yuu
kuk puyu fu ngu nu yu. SIf tumu My sI-
su fI nee tsI kuk puyu fu ngu nu ushI fI tum
wuuts shu kuk puyu fu ngu nu yu. AshI fI yu,
upunII pun shI tI sIn ufkuf Apu nIIee kujo nu-
fIn kuyu fu sIn, Oftu guu kung upu su nund
xIyu fu ng sIn, IsfueI chIch shI tI sIn unu fI-
tum mI ku muf shchI fI ufu chIch kItu fu-
ngu nu yu.
11
Tputs IchI ngu fu sIn ufu chIch
kItu fum chu sIn, unu mun Iwuz upunII pun-
shI tI sIn ufkuf yuw Apu nIIee kujo nu fI nI
kufu nu unshI tI sIn, kfI fung tum sI nu yu.
Sheef sIn, yusuf tpu tsee ufu ngeem Imu-
zu fu ngu nu yu.
12
MI shut, tupuz pun tum sIn
tputs, Rube nu fIn chIch, Gudu fIn chIch-
tum, unu mun chu wup Munu se su fIn-
chIch tum, unoo kung kItu fu ng tum sI nu-
yu. AnshI tI sIn tputs tupuz punu ndu fIt ssIn
wusI nu IsfueI chI chee ufu ngeem Imu zu fu-
ngu nu yu. Wutum sIf tu mu su fI My sI-
su fI nI unoo kumuch tu ku kusu fu ngu wu.
13
AshI fu chu, unu fI tum chI nu fu ngu sIn
nuu tu fu ngu nu yu. Anshut yukut JefI-
coynungI fI wutsI fI kusu fu ng sIn, tupu zee-
mu fI shu pshtu muum wushu nund 40 mII
shu nI yu fu ngu nu yu. Sheef sIn, Apu nIIeets-
shu kujo nu fI nI ungIf tuk sIn, shu fu nguk-
tuf ushI fu ng sIn, ufu ngeem wutund sup
nuu tu fu ngu nu yu.
14
Anpuf shut zuf ApunII
Josueyu3 , 4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
226
Josue yuu kIs nupu fu ngI yu. AshI fu chu,
Josuey shu kIz puf kufuk tumu pu fI ushI fu
tuu fu ngu, IsfueI chIch kIs nupu fu ng sIn,
kukoo kupung puyu fu ngu nu yu. SIf tumu
My sI su fI nee tsI nI kuk puyu fu ngu nu
umbI tum Josue yuuts shut ushI fu ngu nu yu.
15
Ndu tu mu upunII pun ufu pung kyu-
fu sIn, ApunII shu Josue yuu,
1
ShIy shut
upunII pu nee ufkuf kumuch tu ngI. YuwIs
Apu nIIee kujo nu fI nI kufIs unIs mIkeefus
Oftu guu kung kfI ngInts, tng chu, tfu-
ngI yu.
17
Josuey shut unu fI tum, AshI fI
sIy sut Apu nIIee kujo nu fI nI kufIs unIs,
kfI ngInts, tfu ngu,
18
upunII pun shI tI sIn
ufkuf unu fI tum ufu pung kfI fum chu sIn,
yuwush tsup puzu mu nu unush yusuf
kung zuw ushI fu ngu, sIf tumu fu ng pu-
fI ushI fI tum kung yusuf nuun tu fu much
ushI fu ngI yu.
19
Anpuf IsfueI chIch musuch kunees-
chI shu fI tsup shu mInum tu shu fI tum chu-
nguum muuts tushIy chu, unush Oftu guu
kung shI tu ngee fund sIn, yukut JefI co-
yup shu, yup zuf yuku umb GuII guu Iush
tsup kusu fu ngu nu yu.
20
Josuey unush shu
yuwuu Oftu gush kung 12 putu mbIch
yufu ngu unoo xunuteefu kusu fu ngI yu.
21
Sheefu, IsfueI chI cheets shu, Ayum
Ipu fIs nee putumb chee puk chu sIn, ufu
suu nuu tsI shu mush chI nIII nu yu.

Muyuu-
mu ju nee putumb chee xunu tu fu ngu nu?
tk chu sIn,
22
sIy sut Ipu fee tsIs kumun-
kus, SIyuum nIIu fu nu fee mIs mungIs
p'tsImuum ushI fu ngu nu yu. Wutum
sIf tumu Iyu shuch IsfueI chIch Oftu guu
kung puzu mun kItu fu ngu nu.
23
ApunII
wuunu, Iyuum IsfueI chI chee mu nI kung
Oftu guu ufu chIch kItpu nu tu kungoo
puzu fu ngu, unush Iyu shuch kItu fu ngu nu-
yu. SIf tumu Iyush cheem ApunII Mufee
Chu mbee pImu shee wIz puf pu puzu fu ngu,
unush Iy shut kItu fu ngu nI, umbI tum Oftu-
guu kung ushI fu ngI yu. Anpuf chu uyum
nee putumb chee puku nI, nIzpu fI shee-
mu nI utu sIn wuyu fu ngu nu yu.
24
Anoo
tputs yuk tu shcheew IchI ngu fu tsu puf nus
yusuk sIn, Apu nIII mu fI kIzpufeefu ushI fu-
ngI yu, tu ngut ush ku nu yu. AshI fI sIy sut
nIIu fu nu fIs Apu nIIee kuk ufu tu mu fI
puyung tum tsu, tyu fus, Ipu fee tsIs ksung-
tsu, Josuey IsfueI chI chee tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Josuey
IsfueI chI chee wunu sIf wunee yu fu kusu fu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Israe!chich
Gui!gaa!ash tsap shaniyarangana
anootssha kamanchintspa
5
1
Anpuf shut kufuk Amof-
fewshucheew, Oftu gush kung, yup
zuf puku umb tuu fu ngu nu yu. Kunuun-
shuch shI tI sIn kufuk muf MedI tef fu new-
nu ngI fI wutsI fI, yup zuf puku umb tum
tuu fu ngu nu yu. AnshI tI sIn yuwuu ApunII
Oftu guu kung puzu fu ngu, IsfueI chIch shu
kIteefunu unoo muzI nu fu ngu sIn, kIz puf
punI fu ngu nu yu. AshI fu chu ushI fu ng-
sIn, IsfueI chI chee tusu su muum Izuu fu
punI fu ngu nu yu.
2
ApunII shu Josue yuu: AshI fI shIy shut
putumb chee k'chIfoom tInu yu fush,
unput IsfueI chI chee wuyum shIf tus
yuwuu tsusu unoo ktsu pu ngI, tfu ngI yu.
3
Josuey shu muchIsh Afu Io tush upunII-
pu nee ts shu tputs kumuch tu fu ngu, unu-
fI tum putumb chee k'chIfoom tInu fu ngu-
sIn, unoo ush pu fI IsfueI chI chee kumu zu-
nuf wuyum shI fee tus ktsu pu fu ngu nu yu.
4-5
Anpuf nIIuf nu fee tsIm shut wuyum-
shI fee tus ktsu pu fu ngu nu yu. Wutum
yuwu nuuf sIn tupu zeem wufu tu muum
wufI tu tu fu, IjIp tosh tsup wuyum shI fee
tus ktsu pu mu nund shI tu ngu fu ngu nu yu.
Annuuf sIn upu su fI ngoo tsIsh wuchI nu yu-
fu sIn tsI pu mbu fu ngu nu yu. Itufu, yuwuuts-
shu upus ngoo tsIsh nuuf sIn, nIIuf tu fu-
ngu nu unoo tsIm shu wIpuu wuyum shIf
tus ndu ktsu pu fu ngu nu yu.

IsfueI chIch
IjIp too tsup shI tu ngut ssIn, umbI fI upu sup
tsup mungu tu fI shtI sIn musuf sIn xIy-
tungut ushI fu ng sIn, Apu nIIee kuk IchI-
ngu fu sIn kupee tu fu ngu nu yu. ApunII shu
unu mund kupung tsI yun tu fu ngu, Ayum-
tuu tI sIy Kunuu nup tsup wunu sI fImshIp
nuu chee zIs. SIf tumu zItu mI nu fee mIs
sIyuum tsu pu nIs yuwush kutu nguts zupu-
nI, kIndu fu tum, wuku fu tum mImIf kung
ushI fu nuun tu ngu tu unoo punu chInts pu,
Josueyu4 , 5
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
227
tfu ngI tuu tI, Itufu sIy nuu wuchI nIs umb
nuu chee zIs. Ufu nIshu fI upu su fI wuchI nu-
yu fus, tsI put ssu, tfu ngI yu. AshI fu chu,
wuchI nu nuuf sIn, upu su fI 40 musuch
tuu fu ng sIn, wIpuu wuyum shIf tus ndu
ktsu pu fu ngu nu yu.
7
WuchI nu nuf pchI-
ngu fu ngu, Josuey yuwuu tsIm shu, upus
ngoo tsIsh nIIuf tu fu ngu nu unoo tsIm shu
ush pu fI wuyum shI fee tus ktsu pu fu ngI yu.
Wutum ndun nuu ush ku sIn, yup ApunII
zItu mI nu fI neem wutsu pun punu fu ngu,
umb ndu pshtu chI nIII nu wu.
8
Anshut
ushpu fIt ssIn wuyum shI fee tus ktsu pum
Iwuts pu fum chu sIn, wusuf ksuku unoom
muyu nguk sIn, unshu fI kunu su fu ngu nu yu.
9
AshI fI yu, ApunII shu Josue yuu, Nu IchI-
ngu fu tpu tsI fee tsIsh wuyum shIf ktsu pu-
fu ngush, nu nImu nu fI shu sIyu pu ndu shu
puzI nIII nI yu. SIf IjIp to shtuu tsup tuu fu-
ng sIn, Itufu nu sIyu pu shut wushu nund
kIs shut Ipu nut ssu, tfu ngI yu. AshI fu chu,
unu mund unoo tsup wuun shuchtI sIn kuk
GuII guu Iu utu sIn ysu mu fu ngu nu yu. NIsh
tsup tputs puzI fee kupee tee nIII nu yu, utu-
sIn tfu ngu nu yu.
10
IsfueI chIch yuwu mun GuII guu-
Iush tsup kusu fu ngu nu unu mun 14 zuf
muut ssIn unush pukum chu zuf, yuwuu
ApunII Iyuu IjIp too tsup tushI tu ngu fu-
ngu unoo chI nu muum shu mbutshI sheem
wuyu yu nI, tfu ngu sIn, yukut JefI co yu-
nu ngI fI wutsI fI Apu nIIee shu mbut ku sIn,
kIs ungIf tu fu ngu nu yu.
11
Anu fI tum zuf
punguuts shu ndu tpu tu fu, mI shut tIfI-
koots tum kutu ngu fu ngu nu yu. Pu tum shu
zuf Kunuun shu cheets tum shu wutu ngush
kutu ngu fu ngu nu yu.
12
ApunII shu unpu fI-
tum zuf ndu shut kutung tsee mun zungu-
nI fu ngI yu. Wutum IsfueI chIch Kunuun-
shu cheetsI fI shut wutu ngush IchI ngu fu
musuch kutu ngu fu ngu nu wu.
Nu kumu nee nu yuwuu IsfueI chIch GuII-
guu Iush tsup kusu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha 3osuey Apan!!pa
tsiyatarangu anootssha kamanchintspa
13
MInush zuf, Josuey yuk tush JefI co-
yush tuufu, sunduf ushI fu wnu ngee
much tuf wuzu fun puyu fu xIxeewu
pufu ngI yu. Josuey shu unnung wutsI fI
kyu mu yu fu, mushu fu ngI yu. Kuupu

chu kuum shIy Istu ku tush nuu tut shu?

Ndun tuu tI ushI fu Iyuu mu zu wu kundu fu-


fI nI Istu kut shu wu? tfu ngu,
14
ApunII shu,
NdunI, umb tfInII pu.

TumufI nuw
pIyum, pIyum ush tu chee? Nuw ApunII tu-
nu kufu kI. Nuw shI yuu kumuch tu muum
kusu fu ngI nu, tfu ngu, Josuey shu,
ZufuktI shchu, tyu fu, much tsu push
kIz puf tImuch tu sheefu,

Muyuu shuu nu
kumuch tu muum zunduk shu? tfu ngI yu.
15
ApunII shu, Nutu, spu tu fIsh yushu-
ngI, wutum nee tsup wunu sI fImsheem
wuyu yu nI wu, tfu ngu, Josuey shut uyu
tfu ngI yu.
Nu kumu nee nu yuwuu Josuey ApunII-
pu tsI yu tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatsshat yakat
3ericoyshuchee tputs kachingarangana
anootsshat kamanchintspa

1
Anpuf shu zuf mung, yuk tush JefI-
co yush tputs pshtu muum, mI shut
shI tu ngu muum tum pInu su mu nu, wutum
Izuu fu wuchoo mbu mu fI shtu ndu fu ngu-
nu yu. IsfueI chIch tputs ndu nIsh pshtu-
muu mu, utu sIn, ushI fu ngu nu yu. Anshut
yukut ush chI fI tundu pu nuz put kmu nu-
mu nu.
2
Itufu, ApunII shu Josue yuu, Nuw
sIyuum kupung Istu chInts pu, ufu sIyuum
yuk tuu JefI co yuu, kufu kuuts tum, wusu-
ndu fuf pu tu fI kuwI shIs tupu nu yu funts
kusu chInts pu.
3
ShIy shut sundu fuf pu tIsh
IsfueI chIch put shu fu ngu yu fus, yuk tuu
JefI co yu ush chI fI mInum tush zuf mInum
Ituf pI tu, putum mInum tum Ituf pI tu
shIng tsu. AmbI fI ushIsh tu fus, wushu-
nund mInum mutu yu fu zuf Ituf pI ngInts.
4
ApunII pun shI tI sIn ufkuf 7 tputs unshu-
tum Apu nIIee kujo nu fI nI kuyu fu sIn,
Imuf chu chI nIIIn pu. Wuku fuuts shu wIts
7 yuchI nIIIn pu. Sheef sIn, tsI mbu nush
mutu yu fu zuf yuk tuu Ituf pIk chIs unush
upunII pun shI tI sIn ufkuf wuku fush wIts
pu pu tchI nIIIn pu.
5
Tk chu sIn, ushI fI
sIy sut yuwu fI wuku fuu wIts muzI nu yu-
chIs unu fI tum kIz puf tu yu fus, kupu ngu fI
zumu ngu tu shIng tsu. Zumu ngu yu chus,
Josueyu5 , 6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
228
ufu yuk tu sh shu wutund pun ptu nguk-
chu, tsu pu wush pufut ush tu chI yu. Ash-
ku chu, unu fI tum sIy sut yuk tush teet,
pshtu tuf tu tu shIng tsu. Tfu ngI yu ApunII
wusu ndu fuf Josue yuu tsI.

Josuey shu unu fI tum upunII pu nee


ufkuf kufuzeefu, AshI fI sIy sut upunII-
pun nu ndIs 7 wushu nund Ipu nee fus,
Apu nIIee kujo nu fI nI yngInts. MI shut,
wuku fu tum wIts yngInts. Yyu fus, wusI-
nu Imu zu ngInts.
7
Nutu, sIy sut sundu fIs
yuk tuu Ituf pI ngInts, yuwIs tupuz pu nIs
unIs. WusI nu sIy Apu nIIee kujo nu fI nI ufu-
ngeem Imu zu ngInts, tfu ngI yu.
8
Tputs shI tI sIn yuwuu Josuey kumuch tu-
yu fu unoo fI tum tumI nu fu ng sIn, chtu fu
wuku fuu wIts pu pu tm pu nI mu 7 tputs,
upunII pun tum ufkuf wuku fuu wIts yyu-
fu sIn, Imu zu fu ngu nu yu. Anu mun Apu-
nIIee kujo nu fI nI kum pun shI tI sIn tuchI tu-
fu ngu nu yu.
9
Itufu, chtu fu yuwu mu ssIn
kIz puf tupu zee wufu tu muum yusu fu nu
unu mu ssIn upunII pu nee ufkuf ufu ngeem
Imu zu fu ngu nu yu. ApunII pun shI tI sIn
ufkuf 7 tputs wushu nund wuku fuu wIts,
yufu ngu sIn, unu mun Apu nIIee kujo nu-
fI nI kum pun tum sIn tuchI tu fu ngu nu yu.
AshI fu ng sIn, Itufu ufung kuzI zI mun
sundu fu tum tupuz pun tum sIn tuchI tu fu-
ng tum sI nu yu undu fu feem tupu chI ndu-
muu mu. Amb shee fund sIn, shu fu ngu yu-
fund sIn, yukut JefI co yup nuu tu fu ng sIn,
yuk tuu JefI co yu Ituf pI fu ngu nu yu. Anush
upunII pun shI tI sIn wuku fush wIts pu pu
tfu ngu sIn, ndu zunu yu fu ngu nu yu unufI
ntuf ushI fu ngu nu yu.
10
Itufu, Josuey shu
sundu foo, Mus sIy zumu ngu fInts pu.
Zumu yu fus muf chu ngInts. Nu yuwush
nuw, Nutu nuu fee, tkchu fI, unshu nuu
kIz puf tu yu fus, kupu ngu fI zumu ngung-
tsu, tfu ngI yu.
11
AshI fI yu, Josuey ApunII pu kujo nu fI nI
yuk tuu mInum Ituf pI yu shI nu sIn, yusuf
wup tum tuu fushpI tum muu kum chu sIn
kunu pu fu ngu nu yu.
12-13
Pu tum shu, zuf
putu fI Josuey chIy zu yu fu, upunII pu nee
ufkuf Ipun pu nuf tputs tuchIy zu yu fu,
yusuf Apu nIIee kujo nu fI nI yu muum
kumuch tu fu ngI yu. ApunII pun shI tI sIn
ufkuf wuku fuu wIts pu pu tmpu nIn 7
tputs wuku fuu wIts yyu fu sIn, Apu nIIee
kujo nu fI nI kum pu nee ufu ngeem Imu-
zu fu ngu nu yu. Itufu, ndu ufup kumI ngu-
fu ngu nu yu. MI shut, ndun tum mus pu
pu tfu ngu nu yu. Itufu, chtu fu tupuz pu-
nI mu sunduf, upunII pu nee ufu ngeem
Imu zu fu ngu nu yu. MI shut, tupuz pun tum
sunduf kuzI zI mun tuchI tu fu ng tum sI nu-
yu. Wuku fuu wIts pu tm pun shI tI sIn ndu
zumu fu ngu nu yu.
14
AshI fu ng sIn, unput
tsI mbu nu fIn shI tI nI yuk tuu Ituf pI fu ngu-
nu yu. Sheef sIn, yusuf yup tum tuu fu nu
umb tum kunu pu fu ngu nu yu. AmbI fI
putum zuf ufu ngI nush, ufu ngI nush ushI-
fu ng sIn, ufung tuch mInum mutu yu fu zuf
Ituf pI fu ngu nu yu.
15
Pu tum shu tsI mbu nu-
fIn shI tI nI mutu yu fu zuf tufu sI tu fu nIIu fI,
kyu fu sIn, yuk tuu yusuf muf chuk sIn
Ituf pI fu ngu nu yu. Chtu fu tumu fu ngu nu yu
umbI tum ushI fu ng sIn, Itufu unput zuf,
tsI mbu nuf nI shI tI nI mutu yu fu yuk tuu
Ituf pI fu ngu nu yu.
1
Anush shu zuf yusuf
upunII pun ufkuf wuku fush wIts tsI mbu-
nu fIn shI tI nI mutu yu fu pu pu tfu ngu sIn,
Josuey shu unu fI tum tIp tsI fee kumuch tu-
fu ngI yu. Nutu nuu fI, ushpu fI tIs zumu-
ngu yu fus, tsI yu tu ngInts. ApunII wuunu
Iyuum nee yukut Izuu fu tpu chI ngu muum
Josueyu6
Yu/ tuu Jeri co yu itur pi ngints, tdru ngi yu. (6.6)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
229

D
.20 Utu shu chee mu 11.30 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
.25 Utu shu chee mu 11.31 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
punu yu nIII yu.
17
NIsh yuk tush muu chI ush-
pu fI tuufu unoo Izuu fu tpu chI ngu muum
wuunu ApunII Ipuseefu, Iyuum kumuch-
tu yu fu kusu fu ngI yu. Itufu, nIsh kIz mshI-
pun suf Ruhub tuuku unoo tsI nuu puchu-
chee zI nI. MI shut, yuwuuts tum pungush
muu chI fIt shu nee fu nu unoots tum nupung-
tsu. Antu ndu mung Iyush chee tputs
tsu poo nufu mu pu nee pungush pIshu fu-
ngu, unu mund tum Iy shut nuy nIyu nI.
18
MI shut, mungIp tIs pu mus muu cheetsI
yuk tush tuufu unoo mun tu fInts pu. Puk-
chI yum ptu tInts pu. Ash pu fI muuch tu wuu
Izuu fu nupung tsu. Wutum ApunII wuunu
ush pu fI muu cheetsI kpI tung tsu, tfu ngu-
wu. Pup tsu, muu cheetsI puk cheetsI yum
yukchI nuu fee su, ufu suu nuuts tu tum
tuu fu shIs tuyu tu fI tut ssu. MI shut, suu-
nuuts tu tum IsfueI chI cheets Is tuyu tu fI tut-
ssu.
19
Itufu, ofoo mu fI, mI shut ofoo tum
mbuf shImu shI wu, un IchI ngu fu yuw
muu chI ngu su mbuw mbum mu sheewu un
IchI ngu fu Apu nIIeem tum. AshI fI unoo
puk chus, yyu fus wuyung tsu, Apu nIIIsh
pung' wuyu muu mu, tngInts tsI yut kus,
Josuey tIp tsI fee tfu ngu,
20
tputs shI tI sIn
unu fI tum zumu ngu fu ngu nu yu. Wuku fu-
pun shut wIts pu pu tm pun, pu pu tyut-
ssIn, IsfueI chIch shI tIn wuku fuu muzI nu-
fu ngu sIn, uwshtI sIn unu fI tum kupu ngu fI
ushpu fIt ssIn sunduf zumu ngu fu ngu nu yu.
Amb tk chu sIn, tundu pu nuz shu Iwu tu mu-
fu ngu, Izuu fu pufutzu fu ngI yu.
D
Shee-
chu, unu fI tum sunduf shI tI sIn yuk tush
pshtu fu ngu nu yu.
21
Sheef sIn, ush pu fI
tpu tsee k'chIfpungput puchu fu ngu nu yu.
IchI ngu fu kIzuuts tum, kunu ngu seets tum,
kIz puf wuchI nu wuuts tum, mI shut chI-
nu zee wuuts tum, tofoo tufuw zu pu neem
wuyu ku nu unoots tum, opee juuts tum,
buffoots tum, IchI ngu fu ush pu fI, muu-
chItpu tu wu fI Izuu fu tpu chI ngu yu fu sIn
kusu fu ngu nu yu.
22
AshI fu ng sIn, Josuey-
shu yuwuu sIf tsI mbun tputs Ipuseefu
tsu poom nufu muum kumuch tu yu fu
zungu nI fu ngu, unoots tum yusuf kumuch-
tu fu ngI yu. Nutu, yuwIs nIsh pufu ngIs
unIs, kIzup mshI pu nIp pung' pshtu yu fus
nupu shI nInts. Ash pu fI muu chI fI unush
tuu fu nu unpu tu fI tshI tu ngu shI nInts.

TumufInuu sIyuu nuy nI fu ngu, tupu chI-


ndu fu ngu? umbI tum sIy sut shI ngInts,
tfu ngI yu.
23
Tfu ngu, uwshtI sIn unu fI-
tum kIzup mshI pu nIp pung' teet ushI fu ng-
sIn, pungush pshtu yu fu sIn, kIzuu mshI pu-
nee suf Ruhu buu, IchI ngu fu wupuf pu tu-
fI, wunIf pu tu fI, wuyuchpu tu wu fI, mI shut
muu chI fItum sIn unush tuu fu nu unpu tu fI
IchI ngu fu yumu yu fund sIn, IsfueI chI chIp-
shu tuu fush, pIyum wuu nI tum yuwush
tsup wunu sI fI unush wuyu fu ngu nu yu.
24
AshI fum chu sIn, IsfueI chIch shI tI sIn
yuk tuu ush chI fI tIfoo yu fu sIn, ush pu fI
muu chI unush tuufu unoo IchI ngu fu
mucheef sIn, kusu fu ngu nu yu. Ofoo tsI mu-
fI, mI shut uf mbuf shImu shI, muu chI yuw
mbum mu sheew ngu su mbu wu unoo tsIm
ndu muchI fu ngu nu yu. Anoo yyu fu-
sIn, Apu nIIIsh pung' wuyu fu ngu nu yu.
25
KIzuuts shu mshI pu nee suf Ruhu buu
ndun tum puchu fu ngu nu yu. Ash pu fI Ruhu-
buu wumInd nupu fu ngu nu yu. Wutum un
kIz, Josue yuu much chuf tsu poo nufu mu-
pu nI pungush pIshu fu ngu wu. AshI fu chu,
Josuey shu unu mund tum uwshut tupu chI-
ndu fu ngI yu.
E
Amb ushI fu ngu, Ruhub-
chIch wuchI nIIIn nu wund IsfueI chI chIsh
wutsu pun tuu ku nu yu.
2
Anshut yukut JefI co yuu kupee tu-
fum chu sIn, Josuey yusuf IsfueI chI chee
wunu sIf wunee fu ngI yu. Pup tsu. SIy yuk-
tush JefI co yush pungee mIs pungu muum
chI nu fInts pu. Tputs unush punguk chI-
nuu fI, yusuf yuk tuu JefI co yuu tunIschI-
kchu, ufu unoo tputs ApunII kIz puf
tsI yun tu chI yu. Ash ku chu, tputs unush
pungoom putut ku chu, ufu wIp Iwu xIz-
tum tsI pu chI yu. Yuk tum shu wutund pun
wuch yusuf kunee sIch tInuk chu, wIp
shI pu mu nuuts shu tsI pu chI yu. ApunII
wuneek chu, wIp ush pu fI pchIng chI yu,
tfu ngI yu.
Josueyu6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
230
27
ApunII Josue yuum kupung Istu fu-
ngu, ndu xupoo fu ngu, wumu fI kusI fu ngI-
yu. AshI fu chu, Josue yuu tputs IchI ngu-
fu sIn Kunuun shuch tsup yusu fu ngu sIn,
Josuey kIz puf chu, tfu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Josuey
yuktu JefI co yuu tpu chI ngu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Israe!chich yusur yaktaa Amorrewshuchee
kachingarangana anootsi
10
1-2
Josuey, mI shut IsfueI chIch tum-
sIn mung yusuf yukut Ayuuts shu
kuchI ngu fu ngu nu yu. Sheef sIn, unu mun
yukut Gubu won shuchpu shu tputs umI kuf-
tu fu ngu nu yu. Anpuf shut zuf, Ifu su fI nush
yukut kufuk Ado nI se dek suf tuu fu ngI yu.
Anshut kufuk, yuwuu Josuey yuk tuu
JefI co yu puchum put kuchI ngu fu ngu nu,
unu mun mInoots shu yukut Ayuu kuchI-
ngu fu ng tum sI nu, unoo tsI yu tsIs muzI-
nu fu ngu kupung punI fu ngI yu. Sheefu,
yuwuuts shu Gubu won shuchput kufuk
IsfueI chIch umI kuf tu fu ngu sIn, kupung
IsfueI chI cheem Istu muum zundu fu ngu,
unoots shut yusuf muzI nu fu ngu, ufu-
ngI nu shu kIz puf punI fu ngI yu. Wutum
Gubu won yukut kupu ngu wu. Ayu yukut
kusI fI yu. MI shut, unu mu fI yukut wunu-
sI fI IchI ngu foo kusI fI yu. Sunduf shut
unush kIz pu fI nu ndu fI tuu fu ngu nu yu.
3
AshI fu chu, kufuk shu Ado nI se dek unoo
tsI yu tsIs muzI nu fu ngu kupung punI ku,
kufu kuum suf Hohum, mIn shu cheem
kufuk PIfum, mIn shu cheem kufuk Ju-
yum, mIn shu cheem kufuk DebI feem tum,
zupun k'kuzee pIyum zungu tu, zungu tu
ushI fu ngI yu.
4
Anshut zungun ku tfu ngI-
yu, Nuu nInts nIngeem. Nuwuum Istu ngu-
sI ndu. Pup chu, nuwuu Gubu won shuch
mupukchI nIIIn pu. Mung Josuey put umI-
kuf tu fu ngu sIn, wushu nund Ipu nee nIII-
nu yu, mI shut IsfueI chIch tum sI nu, tyu fu
tsI yut ssee zungu nI fu ngI yu.
5
AshI fu chu,
uwshtI sIn unoo tsI yu tsIs muzI nu fu ngu-
sIn, zumeet put kufuk Amof fewshuch
tsup kufu ngu nu yu. Ifu su fIn shuch,
Hebfon shuch, Juf mut shuch, IukIs shuch,
EgIon shuch tum. AshI fu sIn, wushu nu ndu-
fI shu ypu ndu yu fund sIn, ush pu fI wusu-
ndu fuf put Gubu won shu cheem puchu kut-
ssIn nuu tu fu ngu nu yu.

AshI fu chu, Gubu won shuch shut


kufuk k'kuzee mIkee fu zungu nI fu ngI-
yu kufu kuum Josue yuu mu. Anpuf shut
zuf Josuey GuII guu Iush yukut tuu fu ngI-
yu. Amb Gubu won shuch tputs k'kuzee
kupee tu fu ngI yu.

Tumukshu? Nuwuum
mIkeefush kuseefush Istu ndu. Nuwuu
ngu tIshpu, wutum shI yu pu kIz puf umI-
ku fI nI wu. Nutu, tpu chI ndu ndu. Pup chu.
Amof fewshuchI nund kufuk wushu nund
ypu ndu yu fund sIn, nuwu nguz puchu-
kut ssIn, nu nIsh muchIsh shu nee fu nu yu,
tfu ngI yu.
7
AshI fI yu, Josuey shu unu fI-
tum GuII guu Iu mund tsup kyu fund sIn,
ush pu fI wusu ndu fuf kIz pu fI nu ndu fI
nuu tu fu ngu nu yu.
8
ApunII shut Josue yuu,
PunI fInts pu. Nuw sIyuum kupung Istu-
chInts pu. Puchum pu nee tputs sIyuum
tuyu mu ndu chInts pu. Nuwshut nupux tu-
mush wuyu yu fu fI kusu chI mu. Amb ush-
ku chu fI, sIyuu ndu puk chI yum tIstu chI-
nIII nu yu, tfu ngI yu.
9
Anshut Josuey GuII guu Iu mund tsup
kyu fund sIn, psuun pu tu fI zuf nuu tu-
fu ngu nu yu. Anush shut kusu fu ng sIn,
Amof fewshuchee tputs puchu fu ngu nu yu.
10
ApunII wuunu tpu tsee tpux tu mush
wuyu yu fu kusu fu ngI yu. AshI fu chu,
IsfueI chI chee pufu ngu sIn, kupung
punI fus tu fu ngu nu yu. Amb ushI fu ng-
sIn, ndu shut wufI tu fu ngu nu yu. Anush
Josuey shu wusu ndu fuf put tpu tsee
zupun Amof fewshuchee Gubu wo nush
tsup puchu fu ngu nu yu. Anu mun yup shut
suwu yu fu nIII nu umb shut Beto fu nup
ngoots tuchI tu fu ngu nu yu. AmbI fI Amof-
fewshuchee tuchI tu fu sIn, pchu ku tu fund-
sIn, tsup Ase ku mun mI shut Muke du mun
kusu fu ngu nu.
11
AshI fI yu, Amof fewshuch
chuw pItum sIn IsfueI chI chee punIk sIn,
Beto fu nu ngI fI tsup wuzu wup shut kufu-
weef sIn, suwu fu ngu nu yu. ApunII shut
kuchI zu mu shee zungu nI fu ngu, wuzu wup-
shut zupun, kupu nguw pufutzu fu ngu,
tpu tsee zupun nuu shut puchu fu ngI yu.
IsfueI chIch sunduf puchu yu fu nu unoo
Josueyu6, 10
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
231
knu fI nu shut kuchI zu mush puchu fu ngI-
yu.
12
ApunII wuunu Amof fewshuchee
tputs IsfueI chI cheem tuyu mu ndu fu ngu,
uwshtI sIn puchu fu ngu nu yu. Josuey shut
unush Apu nIIee tsI yut ku, Apuu, zuf
mus putpu. Zufee yuwuf wuyung chu
Gubu won pu tu fI tsup tusu su fu. Tsu peets-
tum AIyu Ion put tsup tnd su pu tusu su-
fu wuyung chu, tfu ngI yu.
13
Josuey
tfu ngu, ApunII shut unu fI tum zufee,
tsu peets tum unoo tsI fI tuxIy kee fu ngI yu.
AshI fu ngu, zuf tsup pu tu fI unoo tsI fI xIyu-
fu ngu, ndu puk chI yum kufu wu fu ngI yu.
AshI fu chu umb ushI fu ngu, IsfueI chIch
undu fu fee mInum zuf tsI ndus tumu pu fI
ushI fu puchu fu ngu sIn, Izuu fu kuchI-
ngu fu ngu nu yu. Nee tsI yu tsIs tputs suf
Jusef zufum pu tu fI yundu fu ngI yu. Anoo
nuwshut nu zufum pu tuf tu tum yundu kI-
nu. Mung zufee ApunII unoo tsI fI kunI-
ndup tuxIy kee fu ngu, ndu puk chI yum
kufuw ku, mInum zuf tumu pu fI ushI fu
tuu fu ngI yu.
14

Antuu tI sIf tumu unoo tsI-


fI zuf xIyu fu, mInum tI yum putu fee zI nIII-
nu ju? MI shut,

uyum tuu tI nImun zupIsh


ush tu chee ju? Itufu, ApunII Josue yuu mum
kupung chI nu ku, umb shee fu ngI yu.
MI shut, wutum ApunII IsfueI chI cheem
kupung Istu muum zundu fu ngu wu. AshI-
fu chu, wuunI undu fu fee kusI pu nu tu,
zufee unoo tsI fI tuxIy kee fu ngI yu.
15
Amb
ushI fu ng sIn, unu mun Josuey IchI ngu fu
tIp tsIf pu tu fI, mI shut IsfueI chIch tum sIn,
yusuf wup tum wutsu pu nIp tum sIn GuII-
guu Iup kunu pu fu ngu nu yu.
1
Yuwu tum sIn Amof fewshuch zumeet-
put kufuk kusu fu ngu nu, un tum sIn mung
punIk sIn, suwu yu fund sIn, tsup Muke-
dush wuch wuntsush pshtu yu fu sIn,
wunuut ssIn tupI shu fu ngu nu yu.
17
ZupIsh
tputs shI tI sIn mung wuchush tpu tsee
pufu ngu nu yu. AshI fu chu, Josue yuuts-
shut kumu nI fu ng sIn,
18
Josuey shut yusuf
wusu ndu fu fee kumuch tu fu ngI yu. Nutu,
nuu yu fus putu mbIch kupung tufputeefus
unput wuchoo mbu mu fI shtu ndu yu fus
ksu shI nInts. Itufu, sheef us, Izuu fu
ksu fInts pu. Ksu tu mu pu neem tutsu ngu-
yu fus, ksung tsu ndu shI tu ngu muu mu.
19
Sheef us, sIy sut sundu fIs unoo tsI fI
k'xInIntspu. Afung yup kundu fu fIs
suwu yu fu nIII nu umb tuchIteefus pchu shI-
nInts. Wutsu pu nIp kusu sI nu pu. Izuu fu
ush pu fI kchI ngu ngInts, kpu fInts pu.
Wutum ApunII wuunu sIyuum, kundu fu-
fee tsIs puchu muum kumuch tu fu ngu wu,
Josuey tfu ngI yu.
20
Amb ushI fu ng sIn,
Josuey IsfueI chIch put Izuu fu Amof-
fewshuchee tpu chI ngu yu fu sIn kusu fu-
ngu nu yu. Zupun Amof fewshuchee tputs
puchu fu ngu nu yu. Puk chI mshI tI sIn yuk tu-
fIn pI nI suwu fu ngu sIn, Izuu fu yuk tu fee-
tsI nI wutund pun wuch mbu mu fI shtu ndu-
yu fu sIn kusu fu ngu nu yu. Sheef sIn, ndu
puk chI yum shI tu ngu fu ngu nu yu.
21
Itufu,
IsfueI chIch shI tI sIn tputs ndu tupu zIsh
tsI pu fu ngu nu yu. Ashpu fI tI sIn tsus yusuf
Muked pI tum tsup kunu pu fu ngu nu yu.
Amb ush ku nu unu mu ndu fI tputs yusuk-
sIn, IsfueI chI chee muntsIf tsI yu tu muum
punI fu ngu nu yu.
22
Josuey yusuf wusu ndu fu fee
kumuch tu fu ngI yu. AshI fI nutu, wuchoo
yusuf tuwuteefus, zumeet pu tu fI kufuk
putu yu fus, IshI tu ngu ngInts, tfu ngI yu.
23
IsfueI chIch shI tI sIn sunduf unu fI tum
wuchoo tuwu teef sIn, ush pu fI kufu kuu
putu yu fu sIn IshI tu ngu fu ngu nu yu. Ifu-
su fIn shu chee, Hebfon shu cheets tum,
Juf mut shu cheets tum, IukIs shu cheets-
tum, EgIon shu cheets tum ush pu fI kufuk
putu fu ngu nu yu.
24
Putu yu shI nu sIn, Josue-
yush shut yushI ndu fu ngu nu yu. Josuey shu
ush pu fI sundu foo kufuzeefu, sundu foots-
shut ufkuf kumuch tu fu ngI yu. Nutu, nuu-
nInts. Nee kufu kuu putu yu fus, tsu push
kpI tu ngInts. Sheef us, wuyuf pu nIsh
ktsI ptIs kutI tu fus ksu ngInts, tfu ngu,
sunduf shI tI sIn ufkuf uyu tfu ngu sIn,
kufu kuu tsu push kupee teef sIn, tushI neef-
sIn, wuyuf pu nIsh kutI tu ngut ushI fu ngu-
nu yu.
25
AshI fu ng sIn, Josuey shut yusuf
tsI yu tu fu ngu, AshI fI sIy sut kundu fuf pu tI-
nI wufu tu muum punI fInts pu.

Muyuu mu-
ju sumbuy tu chIch? Afung kIz puf tu yu fus,
nee kufu kuu kIyung yuchu ngInts, wutum
wuunu sIyuum nee kufu kuu pIy ushI-
muum kumuch tu fu ngu wu. AshI fI sIy sut
Josueyu10
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
232
unu fI tum tumI nu ngInts, tfu ngu,
2
Nutu
puchu yu fus, wuyuf pu nIsh wusIkpu spu yu-
fus, yuwuf yusI nu mun kuy xu yu fus ksu-
ngInts, Josuey tfu ngI yu. Sunduf shI tI sIn
puchu yu fu sIn, wuyuf pu nIsh spu yu fu sIn,
mInum tu wu fI yusI nu mun yuwuf kuy xu-
yu fu sIn, wuunI neetsI fI zuf pup utu sIn,
unoo tsI fI kusu fu ngu nu yu.
27
Zuf puku mut-
shut Josuey wusu ndu fu fee kumuch tu fu-
ngu, wusu ndu fuf shI tI sIn tsu push yusuf
yufu wu yu fu sIn, yuwu sh tum wuch tupI-
shu fu ngu nu, unshu tum tup shu yu fu sIn
kusu fu ngu nu yu. Sheef sIn, yuwup tu tum
putu mbIch shtu ndu fu ngu nu unpu tu tum
yusuf shtu ndu fu ngu nu yu. Anoo nuw
zufum pu tu fI utInu, An putu mbIch nu
wundu fI tum tuu fI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Amof-
fewshuchee kufuk IsfueI chIch kuchI ngu-
fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa 3osuey Sekemash tsap
Israe!chichee tushaneeyaru,
wanasir waneerangu anootsi
24
1
MInush shut zuf Josuey ush pu fI
IsfueI chI chee tputs kufuzeefu,
Seke mush tsup shu nI yu fu ngu nu yu.
IchI ngu fu wuchI nu wuu, kufu ku wuuts-
tum, kIz puf kufuk ksu tu mu pun tuu ku nu
unoots tum, mI shut tsI pu suw kufuk tuu fu-
nu unoots tum IchI ngu fu kufu zu fu ngI yu,
Apu nIIee kuk ushpu fI tu nI muzI nu pu nI
tu ushI fu ngI yu.
2
Iyuu nu Apu nIII fI nI, IsfueI chIch tum tIs
Apu nIII fIs utee ju Iyuu tsI. SIf tumu sIy
zItu mI nu fIs suf Tefu fI nI wIp tsI mbu nu fI
Apfumu fI nI, mI shut Nuho fu tum ushI-
fu sIn, kungu mun Euffu tI su mun wIng
tuu fu ngu nu. AnIn ufu upunII pu tseetsIm
kIs ungIf tu fu ngu nu yu.
3
AshI fu ng sIn,
Itufu nuwshut Apfumu fI nee tsI Euffu tI-
sush kung IshI tu ngu fu ngI nu. SheefufI,
Kunuu nup shut tsup zungu nI fu ngI nu.
Kunuu nush shut tsup kusu fu ngu, nuwshut
tsI yu tu fu ngu fI, nIshu fI shut Kunuu-
nush tsup pIyu muw xIkush tuung chu,
tfu ngu fI, unu mun zupIsh wuchI nIII-
noom shut tuzu pu nee fu ngI nu. Itufu,
Ich tu fu wIpuum punu fu ngI nu Isuu kuu-
tsI.
4
Apfumu fI nI Isuu kuu Ipu fI nu fu ngu,
Isuukshut uwshut ufung tsI mbun Ipu fI-
nu fu ngI yu, Akop, mI shut Esuw ushI fu.
Esuw shu kunu ngu fu ngu, ufup mInup
tsup suf SeI fup muchIp tuu kum chu nuu-
tu fu ngI yu. Akop shut wIp ush pu fI IjIp top
tsup tuu kum chu sIn nuu tu fu ng tum sI nu yu.
5
AshI fu ngu, Ako pu fIn chIch wuchI nIIIn
zupun IjIp tosh tsup pzu pu nee fu ngu nu-
yu. Sheef sIn, kIyung kuchIy kuchI nIII nu
unoom IshI tu ngu muum, Nuwshut My sI-
su fI nee, zoonII pu tu fI Aufon put, zungu nI-
fu ngI nu. AshI fu ngu fI, uwshtI sIn zupun
IjIp to shchee tputs puchu fu ngu nu yu
yuwu mund sIyuu zItu mI nu fIs puchI ndu-
fu ngu nu unu mu ndu. Amb sheefufI, sIyuu
zItu mI nu fIs nuw IjIp tosh tsup tushI tu ngu-
fu ngI nu.

Anshut sIy zItu mI nu fIs IjIp too


tsup shI tu ngee fund sIn, unu nguz IjIp to-
shuch shu sunduf puchu nI utu sIn, kupuu-
chush pshIyf shI nI tupuz pu nIsh kupuuch
tuchI tu fu ng sIn, Muf Chu mbee pImu-
shIsh kumu tu fu ngu nu yu.
7
Nuwuuts shut
kufu zu fu ng sIn, Apuu, tupu chI ndu ndu,
tfu ngu sIn, Nuwshut tupIsh wuyu fu ngI-
nu IjIp to shchee mu. AshI fu ngu fI, tupIsh
ndu pu muum wufI tu fu ngu sIn, yuwush
musu tu tu fu nu unush nuwshut mufuu
zungu nI fu ngu fI, mIkee fu IjIp to shchee
kung pufu ngI yu. Amb ushI fu ngu, IchI-
ngu fu sunduf kungush yungu fu ngu sIn,
tsI pu fu ngu nu yu. SIy yusuk tum su yuwuu
nuw IjIp to shchee wunee fu ngI unoo tsI.
SIyu shuch IjIp too tsup shI tu ngu fu ng sIn,
zupun musuch upu sup tsup xItu ngut ush-
ku sIn tuu fu ngu nu yu.
8
Nut shut, sIy unu fI tum, yuwush nuw
sIyuum Amof fewshuchee wutsu pun
ItutseefI, zuf yuku umb Oftu gup punu fu-
ngI umb xIksu. Amof fewshuch sIyu put
wufu tu fu ng sIn, nuwshut sIyuum kupung
Istu fu ngu fI, sIy sut ush pu fI tpu tsee
kuchI ngu fu ngus, nu sIy sut unoo tsup
umuy tuk su, ApunII tfu ngI yu.
9
Anu mun,
Mowub shuch shut kufuk BuIuk, SIpo fu fI-
nI wIp, sIyu put wufu tu muum zund kI tuu,
Itufu uwshtI sIn sIyuu punI fu ngu nu yu.
AshI fu chu, punIk sIn mInoots shut kufuk,
Josueyu10 , 24
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
233

D
24.15 1Kofnd shu chee mu 1.27-28 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Beo fu fI nee wIp, BuIu muu kufuz ku nu yu.
NuunI, nIngee mu. Nuwuum Istu ndu.
IsfueI chI chee zutu yu fush, ush chI fI tumu-
ntsu yu fush, ksu ngI, tfu ngI yu.
10
Itufu,
nuwshut BuIu muu wunee fu ngu fI, Pup-
chu, Utu shu chee muntsIf tsI yu tInII pu,
tfu ngu fI, uwshut unu fI tum nuwuu kukI
puyu fu ngu, ndu sIyuu muntsIf tsI yu tu fu-
ngI yu. Amb tfu ngu fI, nuw sIyuu tupu-
chI ndu fu ngI nu.
11
SIy sut ufu ngI nu shut
nuu tu fu ngus, kungoo Oftu guu ufu chIch-
shut kItu fu ng su. AshI fu ngus, JefI co yush-
shut tsup kusu fu ngus, unshuch shI tI sIn
Amof fewshuch, Fefe sewshuch, Kunuun-
shuch tum, HItIt shu ch tum, Gef ge-
sewshuch tum, Hebew shuch tum, mI shut
Jebu sewshuchtu msIn, sIyuu pufu ngu sIn,
puchu muum zundu fu ngu nu yu. Itufu,
nuwshut sIyuum Istu fu ngu fI, sIyu mu fI
ushpu fI tuu un yukut kusI fu ng su.
12
SIy sut
Amof fewshuchIsh tsI mbun kufuk tuu-
fu ngu unoo ush pu fI kuchI ngu fu ng su.
Itufu, sIy ndu suu nu mun tu fI wIz pu fI fIs
mchI tuf pu tIs, tsuk tsu kuf pu tIs, mI shut
k'chIfpungufIptIs ndu puchu fu ng su.
Anoo nuw chu ndu tu mu sIy kundu fuf shIs
kus chus, nuw wusI nu sIyu mun k'kuz
muzI nuk chu sIn, wuunI pxu chI nIIIn pu
utufI, tpux tu mush wuyu yu fu fI, kusu-
fu ngI nu. AshI fu chu, uwshtI sIn yuwuu
kuk chIs unoo muzI nu fu ngu sIn, kupung
pxu tu fu ngu nu yu.
13
AshI fu ngu nu unush,
sIy sut kusu fu ngus, nuwshut unoo tsup
sIyuum shu punu fu ngI nu. Nu sIy sut mupIy-
fus shu mu ngu fus kIs tuuk su.

Antuu tI sIy
suunu tufu wuz tu yu fus pungu fu ngee zIs?
ndu. Ufu tu fI pungus yupu mu wu unush
tuuk su. MI shut, mzu tseets tum ndu mzu-
fu ng su. Tputs shu fI tum muzuf mupIy fus
kIzu fu nuu, oII voots tum kIs kutung kus
tuuf su, tchu ApunII Iyuu tsI, Josuey
tpu tsee kumun ku tfu ngI yu.
14
Tyu fu,
AshI fI sIy sut Apu nIIee kuk puyung tsu.
Apu nIIee ungIf tu muum zufum pu tu fI
chI nung tsu. Sheef us, Apu nIII mu nu fI shu
mungIs tutung tsu. SIf tumu zItu mI nu-
fIs yuwu puf Euffu tI su mun kung wIng
tuu fu ngu nu, mI shut yuwu pu fu tum
IjIp tosh tsup tuu fu ngu nu, unpuf upunII pu-
tseetsImu fI kIs ungIf tu fu ngu nu. Amb tum
sIy sut shI fInts pu. Apu nIIeetsImu fI kIs
ungIf tung tsu.
15
Itufu, sIy sut Apu nIII-
mun mungIs tutu muum ngut kI nuu fee su,
ushI fI suunu Ipu sung tsu.
D

TumumuutsIm
ApunII ungIf tu muum zunduk su? Wundu-
yu yuwuuts tum sIf tumu zItu mI nu fIs
Euffu tI sush kung, mI shut nIshuch tum
Amof fewshuch upunII pu tsI mun mung'
tutu fu ngu nu, unu mun tum sIy sut mungIs
tutu muum zund kus, ushI fI shIng tsu.
Amb ush ku chus, Itufu nuwshut ushpuu-
tsI fI nuwu chIch muu chI fI tI Iynuu
Apu nIII mu nu mu fI mungI nI tut chI nI pu,
tfu ngI nu.
1
Tpu tsI shtI sIn unoo muzI-
nu fu ngu sIn, ZufuktI shchu. Ayum tuu tI
Apu nIIee kusu chee zI nI. Ufu tu mu fI Apu-
nIIeetsImu fI shu ungIf tu ku nI tuu chI nI pu.
ApunII pu tseets shu Izuu fu kusu chI nI pu.
17
Wutum sIf tumu IjIp to shuch Iyush-
chee, mI shut Iyush cheets tum zItu mI nu fI-
nI, much chu feem wuyu fu ngu sIn, kIyung
yuchu fu ngu nu yu. ApunII shut yuwuu
kIyung kuchIy kuchI nIII nu unoo pufu ngu,
wumu fI kchInumsheefu tupu chI ndu yu fu,
IjIp tosh tsup IshI tu ngu fu ngI yu. MI shut,
ushI fI tum, Iyu shuch yuwu puf upu sup
tsup nuu tu fu ngu nI umb ApunII ksu tu fu-
ng tum tu. Afup tuu tsup nuu tu fu ngu nI,
ngoo tsIsh shu zupun tuu yuk tu wuu tushIy-
fu ngu nI, Itufu xufu shIsh ndu nu fI mu nu.
MupIy funI nuu tu fu ngu nI yu. Wutum Apu-
nIII mu fI kIz pu fI wu. AshI fu pu Iyuu tupu-
chI ndu fu ngI yu.
18
ApunII wuunu ngoo tsee
Iyuum tuyu mu ndu fu ngu, nu nIsh shut
Amof fewshuchIsh tsup kusu fu ngu nI yu.
ApunII shu Amof fewshuchee tputs ush-
pu fI kuchI ngu fu ngu, Iyuum shut nee tsup
punu fu ngI yu. AshI fu chu, Iy shut Apu nIIee
kIs ungI tu muum zund kI nI yu. Wutum
ApunII mInu mu fI kIz puf kufuk Iyuu nu
Apu nIII fI nI tuu ku wu, tfu ngu nu yu.
19
Itufu, Josuey shu.

TumufI sIy Apu-


nIIee kuk tutsum chIs? PInus chu Izuu fu
Apu nIIIsh tuchI tu muu mu.

ApunII nItuu tI
Josueyu24
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
234

E
24.32 ApunII chtu fu ngu 33.19, Wungu 4.5, Tuyus pu tum pu nI 7.16 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu
tuu fI tum tu.
yutu fI tu ju? Apu nIII mu fI kIz puf wunu sIf
tuuku, tpu tsee muntsIf tuu muum kIz puf
puchInd kI yu. SIyu shuch shut tputs upunII-
pu tsee ndu kusu muum zund ku nu unoo
ApunII shu kupu ngu fI ngut kI yu.
20
Apuz
sIy Apu nIIee nguteefus, yusuf upunII pu-
tseet shu ungIf tu ku chus, ufu ApunII shu
sIyuu yutu fIt chu, tch pu fee. Tyu fu,
kupung tsI yun tu ku chu, sIyuu wunI chI-
yu. SIyuum kupung tuu Istu fu ngu, Itufu
sIy sut ndu kukoo puyu kIs unu mund ufu
sIyuu wunI yu fu, kusu chI yu, tfu ngI yu.
21
Tputs shI tI sIn, NdunI.

TumufI umb
ush tu chI nI? Ufu Apu nIIeetsImu fI shu pu-
fI chI nu ku nI tuu chI nI yu, tfu ngu nu yu.
22
Josuey shu, Suu nu tI Apu nIIeetsImu fI-
shu pu chI nu ku nI tuu chI nI yu, tyu nIIIs,
tfu ngu. Tputs shI tI sIn, Zufukshu, wutum
Iyuu nu tyu nIII nI wu. Ufu Apu nIIeetsImu-
fI shu pu chI nu ku nI tuu chI nI yu, tfu ngu nu-
yu.
23
Josuey shu, AshI fI nu nImu nu fI shu
yuwIs upunII pu tsI mun mungIs tut kIs
unIs Izuu fI shu kpI tung tsu yuwuuts tum
nu wundu fI upunII pu tsee kuwI shIs puyu-
fIs unoots tum tu. Sheef us, Apu nIII mu nu-
mu fI shu mungIs yufeefus tchI tung tsu.
Wutum suunu IsfueI chI chIs Apu nIII fI su-
wu, tfu ngI yu Josuey shI tu.
24
Tputs shI tI sIn, Ufu Apu nIIeetsImu fI-
shu Iyuu nuu tsI kufu ku fI nI ungIf tu ku nI
tuu chI nI pu. Yuwuu kumuch tu ku unoo tsI-
mu fI shu tumIn chI nI pu, tfu ngu nu yu.
25
Anpuf zuf Josuey Seke mush yukut
IchI ngu fu sIn tputs shu nI yeef sIn,
mungooz mInu mu fI shu chI nu yu fu sIn,
Apu nIIeetsImu fI shu kuk wunu sI fImshee
chI nu chI nI pu tyu fu sIn, tsI yut ssee zuf-
mum shee yundu yu fu sIn kusu fu ngu nu yu.
2
Josuey wuunu ApunII kumuch tu fu ngu
unoo kIfu ku mun Apu nIIee kuk yundu yu-
fu kusu fu ngI yu. Sheefu unu mun, putu-
mbIch shu kupung yyu fu sIn, yusI nush
puch Apu nIII nu ngI fI pung' wuyu yu fu sIn
kusu fu ngu nu yu.
27
Sheef sIn, Josuey shu,
In putu mbIch ufu tu mu fI neetsI fI tuuch-
pu. Ayum tuu tI nee putumb chee puk chus,
ufu tu mu fI mungI shIs chI nut ssu yuwuu
ApunII wuunu sIyuum kumuch tu fu ngu
unoo tsI yu. SIy sut Apu nIIee mungoo nu-
muum kusuk chus, neets shu putumb chee
puk chus, ufu mungI shIs chI nuk chus,

Muu xum! Iyuu nu tI nee tsI yu tsIs zufu-


mum shee, Apu nIIeetsImu fI shu chI nu chI-
nI pu, tfu ngI nI. Nee putumb chee ndu
mbI zu muu mu utunI, wuyu fu ngI nI ttssu,
tfu ngI yu.
28
ShunIyshIshee Iwuts pu fum chu sIn,
Josuey, Nu tutsu meenII tu ndu. Tuu-
fushpI tum tIs kunu pung tsu, tfu ngu,
tputs shI tI sIn unoo fI tum wutsu pu nIp
kunu pu tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Josue-
yu fI nI IsfueI chI chee ush pu fI kufuzeefu,
Apu nIIeetsImu fI shu chI nu chI nI pu, tfu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatsshat 3osueyarini
tsiparangu anootssha kamanchintspa
29
Anu mun zupIsh Josue yu fI nI 110
musu chI fI nI tuu fum chu unush tsI pu fu-
ngI yu, wuunu ApunII tIp tsI fI, Nomu fI nI
wIpu.
30
TsI pu fum chu, wun pee tum wutsu-
pun, TImnut-sefunup yup Effu yI nu fI nI
wutsu pun kIz puf much tuu fu ngu umb
tush tup Gus peem tsup mupu fu ngu nu-
yu.
31
Josue yu fI nI ndu tu mu tsI pu chu,
IsfueI chIch Apu nIIeetsImu fI kupung
chI nu fu ngu nu yu. Anu mun Iwuz wundu-
fI tum Apu nIIee chI nu fu ngu nu yu. Wutum
wuchI nu nuf yuwuu ApunII ushIp IsfueI-
chI cheem Istu fu ngu unoo pufu ngu nu wu.
AshI fu chu, unu fI tum chI nu fu ngu sIn ndu
mbI zu fu ngu nu yu.
32
Yuwu puf IsfueI chIch IjIp too tsup
shI tu ngu fu ngu nu unpuf mung OsI yu-
fI nee tsI wunup yyu fund sIn, yup shut
sIf tumu Ako pu fI nI Humo fu fI nee
E

wIp Seke muu wutsu pun ku fIk pu 100
wutsu pu neem puxu nxu fu ngu umb shut
mupu fu ngu nu yu. AshI fu chu, Josue yu fIn-
chIch tputs IchI ngu fu sIn Izuu fu unoo
tsup wutsu pu nee mu fI shu nu yu fu sIn,
Josueyu24
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
235
Izuu fu tsu pun tu fu ngu nu yu Josue yu mu-
ndu.
33
Aufo nu fIn shI tI nI wIp EIeusu fu fI nI
tsI pu fu ngu, wuun pee wIp FIne sup wutsu-
pun muchI mun Iwuz mupu fu ngu nu yu.
Yup Effu yI nu fI nI FIne suum wutsu pun
punu fu ngu umbI.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
Josue yu fI nI tsI pu fu ngu wunu poo tsIm-
shu wupu fI nup wutsu pun mupu fu ngu nu
unoo tsI.
]Wup pu fee. Wutum chu Josue yu fI nI
Kuku.|
Josueyu24
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
236
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa Apan!!
wasundurur Bokimap naatarangu anootsi
2
1
ApunII wusu ndu fu fee kumuch tu yu-
fu, GuII guu Iu mund tsup kyu fu nIIu,
BokI mup shu IsfueI chI chee kumun ku tu
nuu tu fu ngI yu. Anush shu ApunII wusu-
ndu fuf kusee fum chu, Nuw sIyuu IjIp tosh
tsup tushI tu ngu fu ngI nu. AshI fI yuwuu
sIf tumu sIyuum tsup punu chI mu tfu-
ngI, unoo nu tutsum chI mu.
2
Itufu, sIy
unshuch pu tputs tsI yu tInts pu. Yuwuu
muchI muum wuyu fu ngu nu unoots tum
ptu ngu ntsu, tfu ngI nu wu. Itufu, sIysu
unoo

tumu fu ng su? Yuwuu nuw sIyuu


kumuch tu fu ngI unoo ndu puyu fu ng su.
Kurakaam tsipas kinatarangana
Kirak yuw Israe!chich kurakaam tsipas kinatarangchina anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


Sumue Iu fIn pu fee yundu fu ngI yu. Itufu, Izuu fu yusu muum pInu su ku nI yu.

Chakaama yandarang?
IsfueI chIch pu tu tIn yuwuu IsfueI chIch kufu kuum tsI pus kInu tu fu nIII nu unoo kuk yusu pu nu
tu, yundu fu ngI yu.

Mayaamaja yandarang?
IsfueI chI chee tputs mungoo p'tseemuum yundu fu ngI yu. ApunII Iychu kufu ku fI nI, tpI tu
yundu fu ngI yu.

Mayaatseeja kamanik?
IsfueI chIch tputs pseef tuf sIn tuu fu ng sIn,

Chu ku ju Apu nIIee kuk Iyuu tuyup stuch? tfu ngu-


sIn, tuyups tum pun ndunnuufeefu, tputs shu yuwuu wuunu chI nu fu ngu nu unu fI tum tuu fu ngu-
nu yu. ApunII sIf wuu nuu tIp tsI fee wunee fu ngI tuu, Kunuun shuchpu umI kuf tu fus tuu fInts pu,
tfu ngI tuu, ush tuu zupun tputs Kunuun shuchpu umI kuf tu fu ngu nu yu. Sheef sIn, Kunuun shuch
tputs tumuk pu sI nu yu ushI fI tum tuu fu ngu nu yu. Yutu fIt shI shee kupung chI nu fu ngu nu yu.
AshI fu chu, ApunII shu mIn shu chee tputs, kung Oftug ufu chIch IsfueI chI chee tputs wunI-
muum zungu nI fu ngI yu. Kusu fu ng sIn, tpu tsee puchut, wuku fuuts tum puchut, mzu tseets tum
sumusput tIfoo fu ngu nu yu. IsfueI chI chee kupung kIyung yuchu fu ngu nu yu. MIn shuch tputs
kustu, mIn shuch tum tputs kustu, ufu ushI fu ngu nu yu.
IsfueI chIch shu punI fus tu fu ngu sIn, kIyung kuchI yu fu ng sIn, Apu nIIee, Apuu, Iyuu Istu ngu-
sI ndu mu, tfu ngu nu. Tfu ngu sIn, ApunII shu ufu Istu fu ngI yu. IsfueI chI chee tpu tsI mInum
Ipu su fu ngu, kufu kuum nu fu ngI yu. ShIy shu tpu tsI fee tsI tupu chI ndung chu, tfu ngu, undu fu fee
puchu muum tuwIz puf tu fu ngI yu. 300 musu chI fI nI ApunII ushI fu ngI yu, ufu tIp tsI fee Istu fu ngI-
yu. Itufu ush tuu, tIp tsIf shu ndu ItsIn su fu Apu nIIee chI nu fu ngu nu yu.
1. Anpuf IsfueIchIch tputs wunusIf ndu tuufungunuyu. YuwufI chInufungunu unufI
puyufungunu. (KupItofo 1-2)
2. Yuwumund yutufIt tuufungunu unumund ApunII ufupIch tputs zupun wunImuum
zungunIfungIyu. Itufu, IsfueIchIch tputs kupung kIyung kuchIyufungsIn, ApunIIee
yusuf mungoonufungsIn, Apuu, IstungusIndumu, tfungunu. ApunIIshu tputsee
12 ufkufeem zungunIfungu, yusuf zupIsh mIshu zungun, zungun ushIfungIyu,
IsfueIchIchee Istumuumu. ApunII ushIshtuf ushku, 300 mushuch tushIyfungIyu.
(KupItofo 3-16)
3. Anumunshu, IsfueIchIchshItIsIn yusuf tsImbun kIzpuf yutufIt chInufungusIn, yusuf
yutufItshIsh tushIyfungIyu. (KupItofo 17-21)
AshI fI yu, wup pu fee Kufu kuu tsI pus kInu tu fu nu unoo kuku kumu nee nu.
Kurakaam tsipas kinatarangana Israe!chichi
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
237
3
AshI fu chu, nu In sIyuu Istu chee zI.
Anshuch tputs sIyuu ufu yutu fIt nu chu-
pu ntsu. MI shut, wuush chee upunII pu tsI-
fI nI sIysu tuchI tu fus tuut ssu. Ndu shu
mupIy fush tuut ssu,
4-
ntu fu, ApunII
wusu ndu fuf tsI yut ssee Iwuts pu fum chu,
IsfueI chIch shu tputs unoo tsI yu tsIs muzI-
nu fu ngu sIn, kupung tunu fu ngu nu yu.
AshI fu chu, unoots shu tsup ysu mu fu ngu-
nu yu BokI mu utu sI nu. Anshu tum Apu-
nIIee ungIf tu muum wuyu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IsfueI chI chee wunee fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
3osueyarinee tsipayaru, waanshutari
watsapun mapurangana anootsi
7
Josue yu fI nI kchI tu mu IchI ngu fu sIn
kufu kuw tum sIn, mIshu IsfueI chIch
tputs ushpu fI tIn Apu nIIee kuk zuf mum-
shee Apu nIIee wunu sI fImshI fI nI yuwuu
IsfueI chI chee tputs Istu fu ngu unoo
puyu fu ngu nu yu.
8
Josue yu fI nI tsI pu fu ngu, 110 musu-
chI fI nI tutsu moo chu.
9
Wuun pee tum
wutsu pu nI Josue yu fI nee mupu fu ngu nu-
yu. Wutsu pun suf TImnut-sefuj unush
wuyu fu ngu nu yu, yupeem zuf chu fu pu-
ngu fu tu puku umbI tsup sufu Gusu ysu-
mu fu ngu nu unshu.
10
WuchI nuwshItI sIn
IsfueI chIch tputs yuw Josuey pu Ipun tu-
fu nu unshI tI sIn tsI pu fu ngItum sI nu nu yu.
AshI fu chu, yuw mung kuneesIch shu
nIIu fu nuf nIIuf tu fu ngu nu unshI tI sIn ndu
yusu fu ngu nu yu Apu nIIee zufu mu pu nee-
tsI. MI shut, ndun tum yusu fu ngu nu yu
yuwuu ApunII IsfueI chI chee Istu fu ngu
unoo tsI.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Josue-
yu fI nI tsI pu yu fu wuun shu tu fI wutsu pun
mupu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na minootssha kamanchin!!pa
yuwaa Israe!chich Apan!!ee
ungirtamaam kasarangana anootsi
11-13
IsfueI chIch tputs Apu nIIee ungIf tu-
muum kusu fu ngu nu yu yuwuu sIf tumu
zItu mI nu fI nI ungIf tu fu ngu nu unoo tsI.
Yuwuu tsI tum wuu nuu tsI IjIp tosh tsup
IshI tu ngu fu ngu, unoots tuu kusu yu fu sIn,
mInoots shu upunII puts yuwuu unshu chI-
fI tputs ungIf tu ku nu unoots shu uwshtI-
sIn ungIf tu fu ngI tu mu nu yu, yuwuuts shu
tputs putu mbIch tInu yu fu sIn ungIf tu-
ku nu unoots shu. In wutu chu Apu nIII yu,
tfu ngu nu yu. Anoo putumb chee suf
Buu Iuu, mIshu suf Astuf tee unoo tseew-
shu ungIf tu fu ngu nu yu. Anoo ushI fu ng-
sIn, kupung yutu fIt shI shIsh pshtu fu-
ngu nu yu. Anu mund shu ApunII kupung
tsI yun tu fu ngI yu.
14
AshI fu chu, ApunII
kupung tsI yun tu yu fu, Wuts tu. WuunI
undu fuf pshtu yu fu, puchunII. Muu chI fI tu-
wuuts tum wuunI yuchI nIII nu yu. MI shut,
wuunI tuu fu shee undu fuf tuyu tu fIt chI yu.
Wuu mun ndu puk chI yum tuxu fu muum
wufI tu chI nIII nu yu, ApunII wusu ndu fuf
tfu ngI yu.
15
AshI fu chu, wufu tu muum shI tu-
ngut ssIn, ApunII shu unoo tputs ndu kIs
nupu fu ngI yu. IchI ngu fu sIn IsfueI chIch
yutu fIt shI tu ngu fu ngI yu. ApunII wuunu
kumu nI fu ngu unu fI tum tutsu moo fu ngI-
yu. AshI fu ngu, unoots shut IsfueI chIch
pufu ngu sIn, kIz puf kupung mung'
muntsu fu ngu nu yu.
1
ApunII shut, wuunu
yuwuu kIyung kuchIy ku nu unoo pufu-
ngu, mInum kufuk wuyu fu ngI yu tupu chI-
ndu muu mu IsfueI chI cheetsI.
17
Itufu ushI fu ngI tuu, uwshtI sIn unoo
kufu kuu kuk ndu puyu fu ngu nu yu. Apu-
nIIeets tum kuk ndun tum puyu fu ngu nu-
yu. SIf tumu zItu mI nu fI nI Apu nIIee kuk
puyu fu ngI tuut ssIn, kumuch tu mu fI nee ts-
tum tumI nu fu ng tuut ssIn, Itufu uwshtI sIn
nIIuf nuf unoo kupee tu fu ngu nu yu. ApunII-
pu tseetsIm shu ungIf tu fu ngu nu yu, Apu-
nIIee kuk ndu tumI nu fu ngu nu yu.
18
Itufu,
ApunII shu wuunu kufu kuum wuyu fu ngu,
unoom Istu fu ngI yu. An kufuk kchI tu mu
ApunII IsfueI chI chee tupu chI ndu tu fI yu
undu fuf unshu chee kIyung ndu yuchu-
muu mu, wutum kIz puf nuy nI fu ngu wu.
Yuwuu kIyung kuchIy ku nu unoo pufu ngu
Istu fu ngI yu.
19
Itufu ushI fu ngI tuu, kufuk
yuw ksu tu mu pun tuu fu ngu un tsI pu fum-
chu, yusuf shu IsfueI chIch yutu fIt shI shee
chI nu fu ngu nu yu. Tu fush ufu ngI nu shu
Kufuk TsIpusu2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
238

D
4. Utu shu chee mu 11.32 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
wupu fI mund kusI fu yutu fIt tuu fu ngu nu-
yu. Zupun upunII pu tseets tum ungIf tu fu-
ngu nu yu. Tuuf shee sIfup chee kusu muum
ndu zundu fu ngu nu yu, yuwuu muntsIf
ush ku nu unoo tsI.
20
AshI fu chu, ApunII-
shu IsfueI chI chee: SIy nuwuu kukI ndu
puyu fu ng su. Yuwuu sIf tumu kumuch tu-
fu ngI unoo kupee tu fu ng su.
21
Anu mund
nutu fI tu nu Kunuun shu chee tputs kupeet-
chee zI, yuwuu Josue yu fI nI kusu fu ngu
unoo tsI, tfu ngI yu.
22
Tyu fu, Nu nuw shu
unoo tsu pu fu nus ksut chI mu.

TumupufI
IsfueI chIch nuwuu kukI puyu chI nIII nu-
yu? SIf tumu zItu mI nuf nI tumu fu ng pu-
sI nu yu ush tu chI nIII nu yu, Izuu fu nuwuu
kukI puyu chI nIII nu yu, ApunII tfu ngI yu.
23
AshI fu chu, ApunII Kunuun shu chee
ndu kupee tu fu ngI yu, yuwuu tsup Josue yu-
fI nI kupee tu muum xupoo fu ngu unoo tsI.
Itufu, ApunII shu wuunu zundeefu, unoo
tsupu wuunI tuuch pu tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch tputs Apu nIIee kuk kupee tu fu ngu-
nu unoo tsI.
Deboraa misha Ba!akaa
na kamanchin!!pa
4
1
Ehu du fI nI tsI pu fum chu, unu mun-
shu Iwuz yusuf IsfueI chIch tputs
yutu fIt shI shIsh tuchI tu fu ngu nu yu. Apu-
nIIeets tum kuk kupee tu fu ngu nu yu.
2
AshI fu chu, ApunII kusu fu ngI yu.
WuunI kufuk JubIn yuw Kunuun shu chee
tsup ksut ku un kIyung yuchu chI nIII nu yu,
ApunII tfu ngI yu. An JubIn sundu fu mun-
chu ufku fI. Anu fI tum suf SIsu fu mun chu
tsup suf Afoset-goyImush tuu fu ngI yu.
3
Anshu kufuk JubIn kupuu choo pshIyf-
shI nI 900 puyu fu ngI yu. Anput IsfueI chI-
chee kIyung yuchu fu ngI yu. Wushu nund
tsI mbun chu ngu musuch IsfueI chIch
tputs kIyung kuchI yu fu ngu nu yu. Apu-
nIIee kuk kupee tu fu ngI tuut ssIn wuun tu-
tum sIn, Apuu, Istu ngu ndu mu, tfu ngu nu-
yu.
4
Anpuf zuf Debo fu kufuk IsfueI chI-
cheem tuu fu ngI yu. An Debof wuzu funII
suf IupI do tu fI nI tuu fu ngI yu.
5
An kufuk uxI nush kuyun wufu tumu pu-
fI ushI fu unush puch ufu kIs kuxI nxI nuw
ush tu fI yu. Effu yI nush tsup muchI mun
uxI nush tuu fu ngI yu. Yukut Rumu mIshu
yukut Bete Iu ushI fu, unush upu sush uxI-
nu sheem wuyu fu ngI yu. AshI fu chu, unoo
pufu ngu sIn, IsfueI chIch shu umb nuu yu fu-
sIn, tsI yut ssee yuf tu fu nu yu.

MInush shu
zuf BuIu ku fI nee tsI
D
Debof kufu zu fu ngI yu
tsI yut pI tu. BuIu kuu AbI no wu mu fIn chu
wIpu yu, wutsu pun shu Kedes unush tuu-
fu ngI yu. Anshu tputs Nef tu IIy chIchI mun-
chu. Anoots shu Debof tsI yut ku, ShI yuu
ApunII kumuch tu kI yu tpu tsee tushu nee-
muu mu. Much Tubof shu tushu neeng chu.
10 mII tpu tsI Nef tu IIy chIch, mIshu Subu I-
nchI chI tum tu wushu nu ndu fI tushu neeng-
chu, tfu ngI yu Debo fu.
7
Itufu, umbI nu shu
sunduf ufkuf wusu ndu fu fee kumuch tu ku-
chu, SIyuu puchu muum zupun kus chI nIII-
nu yu. MI shut, kupuuch tum pshIyf shI nI
zupun tum kus chI yu. Itufu, sIysu unoo
punI fInts pu. SIyuu mu nu ApunII wIz pu fIf-
nee punu chI yu. SIyuum tuwu sI neek puz
ush tu chI yu, Debof BuIu kuu tfu ngI yu.
8
BuIukshu: WufI tu chu nuu muu mu. Itufu,
shuun pu tu Ipu nee fu nI. Wundu yu shIy nuu-
muum pInu su kush, nuw shu nuwuu nI tu nu
nuu muum pInu suk tu nu, BuIukshu tfu ngI-
yu.
9
AshI fI Debof shu: Ayu, nuwu pu pu fI
Kufuk TsIpusu2 , 4
ebor uxi nus/ /uyu nus/ puc/ uru /is /uxi nxi-
nuw us/ tu ri yu tsi yut ssee yuru muu mu. (4.5)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
239
Ipu nee fuch nuuch chI. Itufu, shI yuu pukIch
yusu muum kumun kI nu yuwuu ApunII SIsu-
fuu kusI chee ju, tfu ngu, KIzu mu fI pu fI kusI-
chI yu, tfu ngu, unoo tsI Debof tfu ngI yu.
Tyu fund sIn, BuIukput nuu tu fu ngu nu yu
Kede sup tsupu.
10
Anush kusu fu ngu nu yu,
yuwush sunduf wushu nund 10 mII shu-
nI yu fu ngu nu unshu. AshpI sIn ushpu tum
Subu I nchI chI mu chu mIshu ushpu tum Nef-
tu IIy chIchI mu nu.
11
Itufu, Ken chI chI mun-
chu My sI su fI nI ung sI fI, Itufu, mInush shu
zuf wuts tu tu shI tu ngu fu ngI yu yuwush
tuu fu ngu unoo tsI. Shee fu nIIu, nuu tu fu ngI-
yu tsup suf Kedes kuyu mu nu shtu unush
tuu fu ngI yu wutsu pun SInu yImshu.
12
AshI fI yu, SIsuf shu k'kuzee kumu nI fu-
ngu, unoo BuIukshu AbI no wu mu fI nI wIp
muzI nu fu ngu, muchI mun kufu wu fu ngI yu
sufu Tubo fu mu nu.
13
SIsuf shu wusu ndu-
fuf zupun tushu nee fu ngu, muf chu fu ngu-
nu yu. Kupuu chu fIn tum pshIyf shI nI 900
puyu fu ngu nu yu. AshI fu chu, ushIp puyu-
fu ngu sIn, Afoset-goyImu unu mund kyu-
shI nu sIn, mufu chu tu fund sIn, KIsu nush
tsup kusu fu ngu nu yu.
14
AshI fI yu, Debof-
shu kufuk BuIu kuu: Nutu nuu shIy shut
sundu fu fIsh muchI ngI. Ufu nuuk chush,
shI yuum ApunII Istu chpu fee. Nu In zuf
shI yuum wunu sI fI tuu ApunII tuyu mu ndu-
chI yu, Debof BuIu kuu tfu ngI yu.
15
BuIukshu: Ayu, tyu fu nIIu, wusu ndu-
fuf chung mII much tu fu ngI yu. MuchI-
mund Tubo fu mund kufu wee fund sIn,
nuuf sIn, upus shu chu mu yu ngu fu ngu sIn,
wufu tu fu ngu nu yu. ApunII shu SIsuf shu-
chee wusu ndu fuf tumI foo sInII tu fu ngI yu.
Kupuu chush pshIyf shI nI nuuku, unoots-
tum tumI foo sInII tu fu ngI yu. AshI fu chu,
wuun pu tu tum sIn puchu kuk tu ngut ushI fu-
ngu nu yu. SIsuf shu chee BuIukshu wusu-
ndu fuf nupu tu fuch ushI fu ngu nu yu. Anoo
SIsuf shu pufu ngu, kupuu chu fI nI mu nI
pshIyf shI nI kufu wu fu nIIu, wuts pu tu fI shu
IfI pu fu ngI yu.
1
BuIuk shI tI sIn wusu ndu fuf
tuchI tu fu ngu nu yu sundu foo tsI tum, mIshu
kupuu chI mun pshIyf shI nI nuu ku nu unoots-
tum, k'chIfpungput kuyu ngu tu, kuyu-
ngu tu shI tu ngut ushI fu ngu nu yu. KIyung
yuchu fu ngu nu yu. Anpuf zuf IchI ngu fu sIn
SIsuf shuch wusu ndu fuf tsI pu fu ngu nu yu.
Ndu mInum tI yum kumu ngu fu ngI yu.
17
SIsuf shu suwu yu fu nIIu, Jue Iup shu
pung' Ebe fup wIzunII kusu fu ngI yu, wutum
sIf tumu Jue Iuu wuzu funII wum ku fI mun
uwuu Ebe fuu tsI.
18
AshI fu chu, unoots shu
umbI nuu kIz pufu ngu, NuunI nIngee mu.
PunI fInII pu. Nuw shI yuu pIshu chInII pu
pungI shI, tfu ngu, pIshu fu ngI yu yuwush
ndu tputs puku nu unshu.
19
SIsuf shu kIzuu:
Nuwuum kungu fIsh punu ndu. Wuu chI-
mu, tfu ngu, kIz shu uyu tyu fu, wuku fuu
mImIf tIpu yu fu punu fu ngI yu. Wuu fum chu,
yusuf wupI tum tupI shu fu ngI yu.
20
SIsuf shu
kIzuu: ShIy nuu pungu sI nung wushI tu-
ngush ksu tu tuw shIng chu. Tputs nIII tu fIt
kus ku chu, shI yuu,

Chuk nIsh wuntsush


pungI shIsh tuufu? tk chu, shIy shu: NIsh
wunI ndu ju, tng chu, tfu ngI yu SIsu fu.
21
Tyu fu nIIu, SIsuf wupI tum pungu sIsh
pshtu yu fu, kunus ku mchu, unshu fI shu
kIz puf muu fu ngI yu. Muu fum chu unush
kIz shu muf tIch, mIshu yusIn tuxum tum
ushIp yyu fu, yuwush muufu unush
upI nIII fI nutu, muuch kI fee yusIn pu
tutsutseefu muf tIchpu shu tuu ushI fu-
ngu, yusIn shu muchoo tshu tu fu ngI yu,
tsu puptu fI tstsu fu ngI yu. Amb sheefu,
SIsu fu fI nee puchu fu ngI yu.
22
BuIu ku fIn shu umb kusee fu, nuchu-
ngu ku tun ushI fu ngI yu SIsu fu fI nI ngu zI.
Anoots shu JueI pufu ngu, Nuw shI yuum
ymu ndu chInII pu yuwu nguz nuchu ngu-
kIsh unoo tsI, tfu ngu, BuIu kuu pungush
yup shtu fu ngI yu. Anush uwshu SIsu fuu
pufu ngI yu. Muchush yusIn put tstsum tsu-
puptu fI tshu tu fu tumu fu pufu ngI yu.
23
AshI fu chu unu mun shu, ApunII
kufu kuu JubI nu, Kunuun shu chee
ufkuf, kupung tpu zu fu ngI yu.
24
IsfueI chIch shI tI sIn JubI nuu kupung
kIyung yuchu fu ngu sIn, Izuu fu wIpu-
nush pu tu fI kuchI ngu fu ngu nu yu. ApunII
kIz puf IsfueI chI chee ksu tu fu ngI yu. AshI-
fu chu, wuu mu fI tIn kusI fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Debo-
fu kufuk BuIukput Ipu neef sIn SIsu fuu
wusu ndu fuf pu tu fI ush pu fI chI ngu fu ngu-
nu unoo tsI.
Kufuk TsIpusu4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
240
Ashiriya, na yuwaatssha Debora
misha Ba!akaa Apan!!ee yaseerangana
anootssha kamanchintspa
5
1
Debo fu, mIshu BuIu kuu unpuf
Apu nIIee yuseek sIn, ntuf
ushI fu ngu nu yu.

2
Apuu, wup pu fee, tng tsu.
NIsh IsfueI chIch tputs zupun tupu-
zeem tuu fI yu.
Pzu, kundu fuf pu tI nI wufu tee nI,
tfu ngu fI,
wuu nuu tsI wutsI pun ndu puchI ndu-
fu ng sIn, Ayu, tfu ngu nu.
AshI fu chu Apuu, wup pu fee, ushpu-
fI tI nI utI nI yu.

3
Kufu kIs muzI nu ntsu.
MI shut, ksu tu mu pu nI tum tIs
muzI nung tum tsu.
Nuw yusee kI nu Apu nIIee
zuf mu pu nee tsI,
nuw yusee kI nu Apu nIIeetsI,
yuwuu IsfueI chI chee tupu chI ndu fu-
ngu unoo tsI.

4-5
AshI fu chu, shIy Apuu, Iyuu
Imu chI fu ngush,
muchIp tsup Edo mup wIz pu fI fee-
tsIsh tuyu mu ndu fu ngush,
tsup kIz puf munduz tu fu ngI yu.
MI shut, much tu tum kunInd tum
kIz puf IshI pu fu ngI tum tu.
Ash ku chu unush, msus shu,
mIshu sInu tum tsu push kIz puf
puntsu tu fu ngI yu.
AshI fu ngush, much shu suf SInu yI
munduz tu fu ngI tum tu.
Apuu, shI yu mun wIz pu fI fIsh
ushI fu ngu nu yu.

-7
SIf tumu tputs suf Sumu guf
tuu fu ngI yu.
Anu tu fI nI wIpu yuwu puf Jue Iu fI nI
tuu fu ngu unpuf zuf
IchI ngu fu sIn ngoo tsIsh nuu muum
pInu su mu nu.
Chu pung shu ngoots shu nIIIp
nuu tu fu nu yu.
MI shut, tufuw zu pun tum tufu wuz tu-
muum pInu su fu ngu nu yu.
AshI fu chu, nuw shu Debo fI Isfue-
Iuu tupu chI ndu muum kIz puf
chI nu fu ngI nu.
KIz wIpuu ksut ku tumu tuf pu fI ush-
tu pI tfu ngI nu.

8
Apuu, shIy Iyuu puchu muum
kumuch tu fu ngush,
yuwu mund Iy upunII pu tsee ungIf-
tu fu ngI nI unu mund
Iyuuts shu zupun puchu fu ngu nu yu.
Sunduf 40 mII tuu fu ng tuu,
Itufu wufu tu muum
pInu su fu ngI nI yu.
Wutum k'chIfpungufInI ndu nI wu.
KIz puf kIyung kuchI yu fu ngu nI yu.

9
Itufu, nu In shI yuu Apuu, wup pu-
fee utI nI yu.
Kufu ku mun tum IsfueI chI chI mun
mungI nI ksu ku nI yu.
Yuwu mund wutsI pu noo ndu
puchI ndu fu ng sIn,
tupu zIp kufu zu fu ngu fI, kIs nuu tu-
fu ngu nu unu mu ndu.

10-11
AshI fI yuwu mund ushI fu ngu nI unu-
mund IchI ngu fus IsfueI chI chIs
tuu kIs unIs,
pukI fI tum tIs, mIshu kufIk pun tum-
tIs Apu nIIee ungIf tu yu nI,
yuwu mund Iyuu IsfueI chI cheetsI nI
tupu chI ndu fu ngu unu mu ndu.
Ngu sumb pu tsI feej tsI feej tng tsu.
ApunII Iyu mu fI kusI muum Istu fu-
ngI yu, tng tsu.
12
IsfueI chIch shu tputs tfu ngu nu yu.
Nutu Debo fuu, tmu ngI, chIy zu ngI.
YuseengI mInum yusees sh shI
Apu nIIeetsI,
BuIu kuu AbI no wu mu fI nee wIpuu,
shIy shu nutu chIy zu ngI.
Sheefush, tpu tsI fIsh putu muw
muchI ngI,
tfu ngu nu yu.
Kufuk TsIpusu5
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
241

13
IsfueI chIch tputs IchI ngu fu sIn kufu-
wu fu ngu nu yu wufu tu muu mu.
Yuwu pu Iy kIz puf tu nI chu tfu ngu-
nu unpu tu.
AshI fI tum, IsfueI chIch shu tputs
shu nI yu fu ngu nu yu,
yuwu nu ndu fI ApunII Ipu su fu ngu
unnu ndu fI chIy zuf tu fu ngu nu yu
wufu tu muu mu undu fuf pu tu.

14
Effu yIn chIch tputs ushpu tum wuzu-
wush kufu wu fu ngu nu yu.
Anu mun shu Ben ju mIn chIch shu
wusu ndu fuf zupun tum sIn
tuchI tu fu ngu nu yu.
MukIf chIch shu kufu kuw
kufu wu fu ng tum sI nu yu.
MI shut, Subu In chIch kupeef-
nuw Debo fuum ksu tu fu ngu nu,
n tum sI nu.

15-1
MI shut, Isuu kuf shu ufkuf Debof pu
Ipu nu fu ngu nu yu.
Isuu kuf shu BuIu kuum Istu fu ngI yu.
Uwshu BuIu ku mun ush tuchI-
tu fu ngI tum tu wuzu wup
kufu wu muu mu.
Itufu, Ruben chIch shu opee-
juu tsI mu fI ksu tu muum
chI nu fu ngu nu yu,
ndu tupu zIp nuu muum
zundu fu ngu nu yu.

17
MIn chIch shI tI sIn tputs Oftu gu mun
wIng ufu chIch GuIuu dush tsup
tuu fu ng tum sI nu yu.
Dunu fI nI, mIshu Ase fu fI nI ushpI-
sIn putu sIsh ksu tu fu ngu nu yu
IchI ngu foo botI.

18
Itufu, Subu In chIch shu, mIshu Nef-
tu IIy chIchI unshu sIn
ndu wutsI pu nu
puchI ndu fu ngu nu yu.
MupIyf sIn puchu mup nuu tu fu ngu-
nu yu puchu kuutssI nu.

19
AshI fI yu, kufuk shI tI sIn Tunuk-
shuch kyu shI nu sIn,
kung MeguI dush suf nuut tu sIn,
unu mun shu Kunuun shuch shu
kufu kuw kusu fu ng tum sI nu yu.
Puchu nI tyu fund sI nu.
Itufu, yuwuu umb ush chI nI pu tfu-
ngu nu unoo
ndu mInum tI yum
tutsu moo fu ngu nu yu.

20
Yuwu puf wufu tu fu ngu nI unpuf
wuf pIch tum kunInd pIch tsu nguch
Apu fIch wIz puf kupung un
tuwu sI nee fu ngI yu,
wufut ku chu nI SIsu fuu Iyu mu fI
kusI muu mu.

21
SIf tumu, yuwu puf SIsuf put
wufu tu fu ngu nI,
Iyu mu fI tuchI tee fu nIIu nI,
puchu ku tu nu nI,
KIsu nup shu tsup kusu tun
ushI fu ngu nI,
IchI ngu fu ushpuf tuu kundu fu fee-
tsI nI kuchI ngu fu ngu nI yu.
Ufu ufu ngI tu mu nu shu nuw Debo-
fI sundu fu fIp tI muf chu ku fI,
ApunII pu wIz puf kusI chI mu,
nuw tfungee.
22
SIsuf shu kupuu chu fI nI zupun
shI tu ngeeshI nu sIn,
shu fu ngu ku tu nu sIn, wuxI zup
kupung kImu fu ngI yu.

23
AshI fI tuu, Mefo shuch shu tputs SIsu-
fuu ndu tuxu fu fu ngu nu yu.
AshI fu chu, ApunII wusu ndu fuf,
Nuw Mefos shu chee tputs
wunI chI mu,
yuwu mund ndu puk chI yum IsfueI-
chIch pu tu tIn Istu muum zundu fu-
ngu nu unu mu ndu, tfu ngI yu.
24
JueIu Ebe fuu wIzunII,

tumu fu shI yuum ApunII Istu fu ngu?


ShI yu mu fI kusIkshu.
IchI ngu foo kIzup tu tIs yuwup tu tIs
wushu nund tuu kIs unpu tu tIs
IchI ngu foo shI yu mu fI kusIkshu.

25
SIsuf shI yush kusu fu ngu,
Kungu fIsh punu ndu wuupI,
tfu ngu,
shIy shu wukuf mImIf ksu nee yu-
fush punu fu ng shu.
Kufuk TsIpusu5
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
242
SIsuf shu unoo kIs wuu fu ngI yu.
Sheefu, kunus ku mchu, muu shIp-
shu nuu yu fu, kIs muu fu ngI yu.

2
Muu fum chu, unush shIy shu, IzufI
JueI, yusIn tuxum tum kuwIsh
mbu zI nu nguch yyu fush,
muf tI choots shu mbu tsu nu nguch
yyu fush,
unpu upInII nuuteefush, muuch kI-
fee tuu ushI fu ngush,
yusIn shu tuxum tum tsu puptu fI
tshu tu fu tstsu fu ngI yu.

27
AshI fu ngush, SIsuf shu tsI puk chu,
tum tum tum ushIsh tu fu much
ushI fu ngI yu.
Shuunshu kutsIsh tumu fum chu
kusu fu ng shu.

28
SIsuf shu wunIf pungu sI nung
wushI tu ngush kIz puf mungu
muntsu ku,
nupunu puw ngoo tsIp ushI fu ngu,
IpufI

tumu nIIee ju? MI shut,

kupuu chu tum tupuz pun tumu-


nIIee ju? tu,
mungu kIz puf muntsu fu ngu,
unoo much chuf shu pufu ngu,

29
MungIsh muntsu fInII pu.

Ndu shu wuu mu fI tIn,


30
kusI fu ngu sIn,
sundu foom kIzuu punu ku nu?
MI shut,

ndu shu kumI suuts tum


wunu sI fImshee SIsu fuum
punu ku nu?
MI shut,

puneefoots tum wuyuf pu-


nIsh kup chu muum punu ku nu?
Ash ku psInu yu, kufee fu nu yu,
SIsuf wunIf much chuf
tfu ngI yu.
31
AshI fI yu, Debo fu mIshu BuIu kuu ushpI-
sIn Apu nIIee yuseek sIn,
Apuu, shIy

tumu fu Iyuum
Istu fu ng shu?
ShI yu put wIz pu fI fIsh kundu fu fee tsI-
nI ush pu fI kuchI ngu fu ngu nI yu.
Kundu fu fee tsIsh Apuu, ushpu fIt
kchI ngung chu.
Itufu, nu Apuu, yuwu mu fI shu
shI yu mun mung' tut ku nu
unu mu fI shtI sIn
wuunI tuu chI nIII nu yu, zuf
wuchu mu fee tumu fu pu
tuwu sI nI tu fI yu.
AshI fu sIn tuwu sI neef sIn
tuu chI nIII nu yu,
Debo fu mIshu BuIu kuu ushI fu sIn Apu-
nIIee yuseek sIn ntuf ushI fu ngu nu yu.
Anu mun shu yuwu mun wufu tu fu ngu nu
unu mun Iwuz, Ipun pu nuf chu ngu fu nI
(40) musuch ush chI fI tsup wunu sIf shu
tuu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu yuwuu IsfueI chIch ApunII-
pu wIz puf undu fu fee kuchI ngu fu ngu nu
unoo kumu nee nu.
Ashiriya, na yuwaatssha
Apan!! 3edeyonaa ipusarangu
anootssha kamanchin!!pa

1
IsfueI chIch unu mun Iwuz yusuf
yutu fIt shI shee chI nu fu ngu nu yu. Apu-
nIIee kuk kupee tu fu ngu nu yu. Anu mund-
shu ApunII tsI yun tu yu fu, WuunI MudI yun-
shuch tputs kIyung yuchuk sIn tuu chI nIII-
nu yu. IchI ngu fu ufu ngIch kuwIz tsI mbun
mutu yu fu (7) musuch kIyung kuchIy ku-
sIn tuu chI nIIIn pu, ApunII IsfueI chI chee
tfu ngI yu.
2
AshI fu chu, MudI yun shuch-
shu IsfueI chI chee kIyung yuchuk chu sIn,
suwu fu ngu nu yu. MuchIp shu, mIshu
wuchush tum pshtu yu fu sIn, tupI shu fu ngu-
nu yu.
3
AshI fI yu, IsfueI chI chee ttsu mI-
muf MudI yun shuch puk chu sIn, ush pu fI
IchIng tu fu nu yu. MI shut, Amu Iekshu ch-
tum, mI shut yup chI tum zuf yuku umb-
chItum sIn tputs kuseef sIn, IchI ngu fu sIn
kIyung yuchu fu ngu nu yu IsfueI chI cheetsI.
4-
AshpI sIn un tputs pshtu fu ngu nu yu
IsfueI chI chIsh wutsu pu nI. Anush kuseef-
sIn, mzu tseewuuts tum tuyu tu fI tu fu ngu nu-
yu. MI shut, chI nu wuuts tum opee ju fI nee-
ts tum, mIshu wuku fuf nee ts tum, mIshu
buffoots tum ushpuf tuu IchI ngu fu ngu nu-
yu. Ndu mInum tI yum umu yuum kusu fu-
ngu nu yu. Zupun kusu tu fu ngu nu yu kumee-
chu mu nu. Kumee choo tchI muum ndu
Kufuk TsIpusu5 , 6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
243

D
.11 Utu shu chee mu. 11.32 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
.12 Iuku su 1.28
tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
.15 Rom shu chee mu 9.10-13 tsI yu tsIs nIptu
tutsu moo fu tuu fI tum tu.
wunI ndu mu nu. AshIp mzu tsIsh p chIch
tuu tu fu ushIp kumee chu mun kuxI nu fu-
sIn kusu fu ngu nu yu. AshIp kusu fu ng sIn,
IsfueI chI chee kIyung yuchu yu fu ngu nu yu.
Anpu fI tum zuf, tsup Gusush ushI fI tum
kIyung kuchI yu fu ngu nu yu.
7
AshI fu ng sIn,
IsfueI chIch Apu nIIee tsI yu tu fu ngu nu-
yu. Apuu, shIy shu Iyuu ushpuf tuutssI nI
tupu chI ndung chu, yuwuu MudI yun-
shuch Iyuu kIyung yuchu ku nu unoo tsI,
tfu ngu nu yu.
8
ApunII shu mInum tputs
Ipuseefu, zungu nI fu ngI yu tupu chI ndu-
muu mu. ApunII Ipu su muf nI kumun ku,
Yuw sIyuu IjIp tosh tsup kIyung kuchIy-
kus tupu chI ndu fu ngu untum, nIngeem
sIyup zungu nI fu ngI yu, nuwuu tfu ngI yu.
9
Ndu sIyuu tsI mu fI yuwuu IjIp tosh kIyung
kuchIy kIs ndu unoo tsI mu fI tupu chI ndu-
fu ngI yu. MIn pIch chee wu tsup yuwu wuu
kIyung kuchIy ku nu unoo wuuts tum
tupu chI ndu fu ngI yu. MI shut, yuwuu
Apu nIIee kuk puyu ku nu unuwu Istu fu ngI-
yu. YuwuutsshI tI sIn ndu wuu nuu tsI kuk
puyu ku unoots shI tI sIn tpu chI ngu yu fu,
wutsu pu nee yuwuum shu wuu nuu tsI kuk
puyu ku nu unoom shu punu fu ngI yu wutsu-
pu nee mu, ApunII Ipu su muf nI kumun-
ku tfu ngI yu.
10
ApunII shu, Nuw kukI
ItsIn sum pun chu. Nuw sIyuu upunII pu tsee
yuwuu Amof fewshuch ungIf tu ku nu
unoo sIysu ungIf tu fInts pu, tfu ngu fI,
Itufu sIysu nuwuu kukI ndu puyu fu-
ng su. Izuu fu kupee tu fu ng su, ApunII
IsfueI chI chee tfu ngI yu.
11
Anu mun shu
ApunII wusu ndu fuf kusee fu, Offush tsup
yusI nush puch kuxI nu fu ngI yu, yuwush
Jowu su fI nI kuxIn ku unshu. Jowu su fI nI
AbI ye sef chI chI mun chu. Jowu su fI nI Jede-
yon
D
wIpu mun chu. AshI fu chu, yuwush
kIzu fu nuu tIfI ngeef sIn, wuku ngu fI mu-
fI shu vInoom ytu fu nu unush Jede yon-
shu tIfI ku fI nee tsI tupus ku, kuxI nxI nuw
ushI fu ngI yu, MudI yun shuch pufu ndu mu
tu.
12
Anush shu ApunII shu wusu ndu fuf
Jede yo nuu yuku fu ngu, ShIy Jede yo-
nuu, kIz puf tIsh chu. ShI yu mu fI tpu tsee
kusIch shu, wutum ApunII shI yuu kIz puf
ksut ku wu,
E
ApunII wusu ndu fuf Jede yo-
nuu tfu ngI yu.
13
Anoo Jede yo nuu muzI nu fu ngu,
Xumu chI, Ichee. Nu shIy shu muzI nu ngu-
nIIu, AshI fI yu,

tumushu ApunII Iyuu


ksut ku? AshI fI

nu In kIyung kuchIy kInI


unoo ndu Istu ku? mIshu

tumushu ndu
wIz pu fIf ymu ndu ku?

SIf IjIp tosh


tumu fu ng pu fI ndu ushku?

TumufInu
sIf tumu Iy zItu mI nuf nI kumu nI fu ng sIn,
Apu nIIee wunu sI fImshI fI nI pufung tu-
nI chu? tfu ngu nu yu. AshI fI yu, nu In
ApunII Iyuu wuts tu mu fI pu fee kusu fu ngI-
yu. WuunI MudI yun shuch kIyung yuchuk-
sIn tuu chI nIIIn pu tfung pu fee, tfu ngI yu
Jede yo nuu Apu nIIee wusu ndu fu fI.
14
ApunII shu wusu ndu fuf Jede yo nuu
nupee fu, NdunI shIypufI IsfueI chI chee
tupu chI nduch shu yuwuu MudI yun shuch
kIyung yuchu ku nu unoo tsI yu, wutum
shIy kIz puf shu wu. ShIy nuu nuwu mun
mungIsh tutu ngu ndu mu. Nuw shI yuum
Istu chInII pu, ApunII wusu ndu fuf Jede yo-
nuu tfu ngI yu.
15
Jede yon shu Apu nIIee: Itufu, Apuu,
nuw

tumuy fee zI IsfueI chI chee tupu-


chI nduychee? Wutum nuwu chIch tputs
wunI ndu ju, puk chI mu nI tuu fI nI yu. Itufu,
Munu ses chIch tputs zupun sIn chu. MI-
shut, nuw IchI ngu fu mund muu chI fI tI
tsu pu shtu nu.
F

Antuu tI nuw kIz pu fee zI?


tfu ngI yu Jede yo nuu.
1
ApunII shu: Nu muzI nun chu. ShIy IchI-
ngu foo kupee tu muum wufI tuk shu. Nuwu-
pu wIz pu fI fI nuw shI yuum Istu chInII pu.
MInum tuuts puz tputs kupeet ku chush
ush tuch shu. IchI ngu fu MudI yun shu chee
shI yu mu fI kusIch shu, ApunII Jede yo nuu
tfu ngI yu.
17
AshI fI yu, Jede yon shu Apu nIIee wusu-
ndu fuf: Nuwu mu fI tu yu, ApunII pu wIz-
puf kusI chu fI, ushI fI yu shIy shu nuwuum
Apu nIIee wIz puf ymu ndu ngu ndu mu
Kufuk TsIpusu6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
244
zufum pu tuf tu nuwuu mu, wutum nuwuu
t shu wu.
18
Mus kunu pInII pu. Nuwush
ktu ngu ngI mu sI, xumu chI. Nuwmu muu-
chI ytu mu shI yuum mbu tu muu mu, tu,
ApunII shu wusu ndu fuf: Ayu, neetsI fI
shI yuum kutu chInII pu, tfu ngI yu.
19
Tyu fu nIIu, Jede yon pungup nuu yu-
fu, unush kusu fu ngu, mInum kuu puf
puchu fu ngI yu. MI shut, chung kII tIfIk
wusI pu fuu punguum sI muum yufu ngI-
yu yuwu mush ndu tpu tu fu unu mu shI.
Anu mun shu, wunu tsee tsu mbush
pshtu fu ngI yu. Sheefu, wuku ngu feets shu
ngu su mbush zuwu fu ngI yu. AshIp un
yushI ndu fu ngI yu Apu nIIee mu.
20
Anoo
ApunII shu wusu ndu fuf: Nutu In wunuts
putumb chI mun wuyu ngI, pungu tum
wuyu ngI. Sheefush, unu mun Iwuz
wuku nguf shu tuchu mu ngI, tfu ngI-
yu.
21
Sheefu, unu mun shu ApunII shu
wusu ndu fuf tushuwshIshpu 5 wunu-
tsee, mIshu punguu tsI tum tu ushI fu ngu,
unu fI tum putu mbIch shu kufu fu ngI yu.
IchI ngu fu muchI fu ngI yu wunu tseetsI
mIshu pungu tum tu. AshI fu ngu, unu mun
ApunII shu wusu ndu fuf tsIp tu ushI fu-
ngI yu.
22
Ash ku chu, unoo Jede yon shu
pufu,

Tumufu ApunII wIz puf ushku?


tfu ngu, kupung punI fu ngu, Auy, tfu-
ngI yu. Anush tsI yut ku, Apuu, tsI puk-
chI mu, wutum shI yup tu fI sundu fu fIsh
tususeefunI, tsI yu tu fu ngu nI wu, Jede yon
Apu nIIee tfu ngI yu.
23
Itufu, ApunII shu: Wuts tu, punI fInII-
pu.

Tumufeeju shIy tsI pu chIsh? Itufu,


nuw shI yuum wunu sI fI mush punu tI
utufI, kusu fu ngI nu, Jede yo nuu ApunII
tfu ngI yu.
24
AshI fu chu, sheefu, unshu fI Jede yon
Apu nIIeem muchI muum wuyu fu ngI yu.
Yuwush much ku unoots shu ApunII wunu-
sI fImshI fI nI tu ysu mu fu ngI yu. Yuw
Jede yo nu fI nI Apu nIIeem muchI muum
wuyu fu ngu un nu wundu fI tuu fI yu AbI ye-
se fush tsupu.
25
Anu fI tum psuun ApunII Jede yo nuu:
Apuf pIsh wuku fuf nI nupu shI nI yuw
musu chI fI nI ufu ngIch kuwIz tsI mbun
mutu yu fu tuufu unu. Itufu, yuw nup-
kush wunu sI fI wunuts kupu ngu un
yumun chu. Sheefush, yuw Buu Iuum
ungIf tu muum upu fIsh wuyu fu nu unoo
tofo put pshIyfeefush, Izuu fu kpI tung-
chu. MI shut, yusI nu tum upunII puts Asefu
unoots tum kpI tung tum chu.
2
Sheefush,
unu mun shIy shu nuwuum muchI muum
wuyung chu. Putu mbIch yy fush, wunu-
sIf kuyuteefush, unu mun nuwuu ungIf-
tung chu. Anu mun shut, wuku fu fIsh
yyu fush, yuwu put yusIn upunII pu tsee
kupee tu fu ngIsh suf Ase fuu tsI unput
yusIn wuyuy fush muchIn chu, Jede yo nuu
ApunII tfu ngI yu.
27
AshI fI yu, unu fI tum psuun Jede yon
chIy zu yu fu, wusu ndu fu fee chung yumu-
yu fu nIIu, nuu tu fu ngI yu. Yuwuf tu tum
ApunII kumuch tu fu ngu unu fI tum tumI nu-
fu ngI yu. Itufu, ndu kus chIf putu tu muum
zundu fu ngI yu. Muu chI fI tu wuuts tum,
wupu feets tum, mIshu tpu tseets tum
yuwu pu tuu ku nu unpu tu tIn punI fu ngI yu.
28
Pu tum shu putu fI tputs yuw unshu chI-
fI tuu ku nu unshut ssIn yuwuu Buu Iuum
much ku nu unoo kupee tum pufu ngu nu yu.
MI shut, unshu fI tum yusIn upunII pu tsIsh
xIyu fu ngu unoots tum kupee tu mu tum
pufu ngu nu yu.
29
Anoots shu pufu ngu sIn,
wuun pu tu tIn mushu fu ngu nu yu,

Nee chu-
ku ju ush tuf? tfu ngu nu yu. Zupun mush-
tu, mush tu ushIsh tuf ushI fu ng sIn, zupIsh
yusu fu ngu nu yu. Jowus tu ndu wIp Jede-
yon sheefu, tfu ngu nu yu.
30
Tfu ngu sIn,
Jowu su fI nee ts shu: Nutu Ipu fIsh yumu shI-
nI. Nutu fI puchu chI nI pu.

Muyuum shu
yuwuu Buu Iuum muchI muum wuyu fu-
ngI nI unoo, mIshu yusI nu tum unush
xIyu fu ngu unoo tsI tum kupee tu fu ngu wu?
tfu ngu nu yu Jowu su fI nee tsI.
31
Tfu ngu sIn, unoo Jowu su fIn shI tI nI:
Itufu, nu muzI nu ngu ntsu.

Antuu tI yu sIy
tupu chI ndu muum Buu Iuum wufI tu kIs?

BuuI pu fI Iyuu tupu chI ndu chI yu sIy tIs?


Yuw tputs Buu Iuum tupu chI ndu muum
chI nu ku un tsI pu muum wufI tuk chu
ndu tu mu zuf tufuseefu. AshI fI yu, BuuI
Apu nIII yu

tumushu ndu tupu chI ndu ku


yuwuu Jede yon kupee tu fu ngu unoo tsee?
Jowu su fI nI tpu tsee tfu ngI yu.
Kufuk TsIpusu6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
245
32
Yuwush ushI fu ngu unush Jede yo nuu
mIshu sufu ysu mu fu ngu nu yu Jefo buu-
Iu utu sI nu, wutum Jowu su fI nI tumu pu fI
BuuI Apu nIII yu ushI fu wuu nuu tsI tupu-
chI ndu chI yu, yuwuu wuu nuu tsI ungIf tu-
shI nI Jede yon kupee tu fu ngu unoo tsI yu,
tfu ngu nu yu.
33
AshI fu ngu, unu mund shu MudI yun-
shuch, mI shut Amu Iek shuch, mI shut
yupIch zuf yuku umb chItum sIn wushu-
nund shu nI yeef sIn nuu tu fu ngu nu yu.
Kungoo Oftu goo kItee fund sIn, IsfueI-
chI chIsh tsup wushu nund shu nI yu fu-
ngu nu yu.
34
AshI fI yu, Jede yo nuu ApunII
wusu ndu fuf kIz puf ksu tu fu ngu, uwshu
Jede yon kuu pu fush wIts yyu fu, kupung
puu puu tfu ngI yu tpu tsee ush pu fI
tushu nee muu mu AbI ye sef shu cheetsI.
35
Sheefu, tpu tseets tum zungu nI fu ngI yu
tsI yut ssee kumu nI muu mu. Uwshu tputs
tsI yut ssee kumu nI fu ngI yu Munu ses shu-
cheetsI. UwshtI sIn ushpu fI tIn shu nI yu fu-
ngu nu yu. MInoots shu tputs zungu nI fu ngI-
tum tu mInup shu kumu nI muu mu. Uwshu
kumu nI fu ngI tum tu Ase fu fIn chI cheetsI,
mIshu Subu I nufIn chI cheetsI, mIshu Nef-
tu II yu fIn chI cheetsI. AshpI sIn un wushu-
nu ndu fI shu shu nI yu fu ngu nu yu.
3
Jede yon shu Apu nIIee: AshI fI yu,

kumu pu fI shIy nuwuu Istu chee shu?


ShI yu pu wIz pu fI fIsh nuw IsfueI chI chee
tupu chI ndu cheenu. ShI yu pu Ich tu fu
tsI yu tu fu ngu nI unu fI tu nuu fI yu chI nu-
kush, nuwuum kumu pu fI shuu nuu tsI
wIz pu fI fIsh ymu nduch shu.
37
AshI fI yu,
nuw opee juu puf punII ushI fu unoo wuyu-
chI mu yuwush tIfI koo tufu mbu teef sIn
Ipus ku nu unshu.

TumupufI pushu putu fI


nup ku tu fI, In opeej puf kuchuch tum
kungu pu pung chI nu? WIshchIp shu tsu-
push ush chI fI puz tutuf pI fu unoo pung-
chI nu, Puk chu fI, ushI fI yu, Zufukchu,
tchI mu. IsfueI chI chee tupu chI nduch-
pu chee ApunII pu wIz pu fI yu, tchI mu,
Jede yon tfu ngI yu.
38
Jede yon yupI fI tum shI ngI tfu ngu
unu fI tum tutsu moo fu ngI yu Apu nIII. AshI-
fI, putum putu fI shu Jede yon chIy zu yu-
fu nIIu, nuu tu fu ngI yu. Anush shu opee juu
puf yyu fu, nupku, kIz puf kuchuch
pufu ngI yu. Uwshu unoo yufupshI fu ngu
kung chkuf ushI fu ngu, mInum munguw
tutsI tu fu ngI yu.
39
Anu mun shu yusuf,
Jede yon Apu nIIee: Nu yusuf mInu mu fI-
shu kumuch tu muum zund kI nu shI yuu tsI.
Itufu, yuwuu tI unoo tsI yun tu fInII pu.
Nu nImun opee juu puf Izuu fu puzung-
chu. Sheefush, wIshchIp shu tImbu fu nIIIz
ush chI fI Izuu fu kuchuch tung chu, Jede-
yon Apu nIIee tfu ngI yu.
40
ApunII shu
unu fI tum psuun tutsu moo fu ngI yu. Putum
putu fI yusuf nupku, opeej puf ush chI fI
kIz puf puz ushI fu ngI yu. Itufu, wIshchIp-
shu ush chI fI kIz puf kuchuch tu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
Jede yo nuum wuu nuu tsI wIz puf wunu sI fI-
tuu tsI fI ymu ndu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na minootssha kamanchintspa
yuwaa 3edeyon Madiyanshuchpa
waratarangana anootsi
7
1
AshI fI yu, Jede yon yuw Jefo buu Iu
utu sIn ysu mu fu ngu nu un wusu-
ndu fuf IchI ngu fu sIn psuun tufu sI tu fu-
nIIu chIy zuf tu fu ngu nu yu. Shee fund sIn,
nuu tu fu ngu nu yu tsu ngu muu mu. Tsup
Hufod shu unush shu kusu fu ngu nu yu,
MudI yun shuch shI tI sIn unu mund yup
zuf puku umbI yum tush tup wuzu wush
shu nI yu fu ngu nu yu Mofey kuyu mu nu-
shtu yuw Jede yon shu nI yu fu ngu nu unu.
2
ApunII shu Jede yo nuu, Nu muzI nun-
chu. ShIy sundu fu fIsh zupun chu. Ash pIs
MudI yun shuchpu wufut ku chus, shI yu-
mu fI sundu fu fIsh kusIk chu, Yun pu tu-
tu fI chu wIz pu fIf nI kusI fu ngI nI kundu-
fu fee tsI nI, tch pu sI nu yu.
3
AshI fI yu,
shIy nuu Jede yo nuu, sundu fu fee tsIsh
ush pu fI tushu nee yu fush, mushung chu,
Yuw tputs punI ku un kunu pu muum
pungup wufI tuch pu fI, tng chu. AshI fI yu,
Jede yon shu mushu fu ngu, sunduf 22 mII
wupI tum kunu pu fu ngu nu yu. Chu ngu-
mu fI shu mII nuu tu fu ngu nu yu.
4
Yusuf-
shu ApunII Jede yo nuu tsI yu tu fu ngI yu.
Wundu fI tum sundu fu fIsh zupu nI. AshI fI-
yu, kungup wuu muum muchI ngI. Anush
nuw nuts tu chI mu.

Tumumuju shI yu pu
Kufuk TsIpusu6 , 7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
246
nuu chInIIInu? MI shut,

tumumu zI nIII nu-


ju ndu nuu chI nIII nu? unoo nuts tu chI mu,
ApunII Jede yo nuu tfu ngI yu.
5
Jede yon-
shu uyu tyu fu nIIu, kungup wuu muum
much tu fu ngI yu. Anush shu kungoo
wuuk sIn, ApunII shu Ipu su fu ngI yu. Yuwu-
nu ndu fI tImu cheef sIn, kungoo wuu ku nu
unnu ndu fI pIyum tushu neengI. MI shut,
yuwu nu ndu fI tum uwIsh kungoo tIpuy-
fusIn, tumuz wuu tu fu ush ku nu unnu-
ndu fI tum pIyum tushu neengI, Jede yo nuu
ApunII tfu ngI yu.

AshI fI yu, sunduf 300


uwIsh kungoo tIpu yu fu sIn, tumuz wuuku
tumu tuf pu fI ushI fu ngu nu yu. Itufu, pIyuf-
tuch shI tI sIn IchI ngu fu sIn tImu cheef sIn,
kungoo wuu fu ngu nu yu.
7
ApunII shu
Jede yo nuu, AshI fI yu, nutu nuu wufI tu chu.
NIput sunduf 300 unput nuw tupu chI-
ndu chI mu. SIyu mu fI MudI yun shu chee
ufu kusIt ssu nuwu pu wIz pu fI fI. Itufu,
pIyuf tush shu wuunI kunu pu chI nIIIn pu
wuun pee tuw pungu, ApunII tfu ngI-
yu.
8
AshI fI yu, Jede yon shu pIyuf tu chee
yuwuu kunup ku chI nIII nu unoo wuku fuf-
nI wIts yufu ngu nu yu. MI shut, mufI-
tsuuts tum puk chee yufu ngu nu yu. Sheefu,
ushI fI yu kunu pu ntsu sIyuu tyu fu, wuu-
mu fI shtI sIn sunduf 300 unput shu nI yu fu-
ngu nu yu. Anu mund MudI yun shuch ufup
wuzu wush shu nI yu fu ng tum sI nu yu.
9
AshI fI yu, unu fI tum psuun Jede yo nuu
ApunII, Nutu chIy zu yu fush, MudI yu nush
pshtu yu fush, puchu ngInts. Ufu nuw shI-
yuum Istu chInII pu sIyu mu fI kusI muu mu.
10
Itufu, wundu yu shuu nI tu fI pshtu muum
punI kush, sundu fuf pu tIsh tuufu unput
Ipu nee fush, nuu tu chu nupu shI nInts
yuwush MudI yun shuch shu nee fu nu
unshu, tfu ngI yu.
11
Anush kuseefush,
muzI nun chu yuwuu unshuch tsI yut ku nu
unoo tsI. Anoo muzI nuk chush, ndu shu pu
punIch shu, ApunII Jede yo nuu tfu ngu,
uwshu uyu tyu fu nIIu, Ipu nee fund sIn
tputs suf Pufuu unput nuu tu fu ngu nu yu
yuwush MudI yun shuch wusu ndu fuf
tsu ngu fu nu umbI.
12
Anush kusu fu ngu,
pufu ngI yu MudI yun shuch, mIshu Amu-
Iek shuch, mIshu yup chItum sIn zuf yuku
umb chItum sIn tputs wushu nund zupun
musu fu tsu poo tstsu mu fI tstsu fu ush-
pu fI p chIch mzu tsIsh tuu tu fu, ush pu fI
un shu nI yu fu ngu nu yu. MI shut, kumee-
chu fIn tum zupun shu nee ushI fu ngI yu,
ush pu fI muzu chI tchI muum pInu su mu-
nu.
13
Anush shut, Jede yon kusu fu ngu,
muzI nu fu ngI yu. MInum sunduf chIy zu yu-
fu, wIpu nu shee kumu nI fu ngI yu, yuwuu
pumu su fu ngu unoo tsI. Muu fu ngu fI
pufu ngI nu. MInum pung' kutu ngu muum
yutu fI tu unu mush muchI mund kyu shI nu
kufI pu nguk tu fu nIIu, Iyu mun shu pungI-
nI chu mu yu ngu fu ngu, tpuw ushI fu ngu,
Iyshu pungI nI yupu ngu fu ngI yu, umb ushI-
fu pumu su fu ngI nu, sunduf wIpu nu shee
kumun ku tfu ngI yu.
14
WIpu nush shu un yuw pumu su fu-
ngIsh un

untuu tI yu mIn chI nu shIsh


wunI ndu ju? MInu mu fIt chu. IsfueI chIch
Jowu su fI nI wIp Jede yon, unchu IchI ngu-
fu MudI yun shu chee wuu mu fI kusI chI yu
Iyu shuch sundu fu, wutum ufu ApunII
Jede yon shu chee sunduf kupung pu fI ksut-
chI yu Iyu mu fI kusI muu mu. Anoomchu
shIy pumu su fu ngIsh, sunduf wIpu nu shee
tfu ngI yu.
15
AshI fI yu, unoots shu Jede yon muzI-
nu fu ngu yuwuu pumu su fu ngu fu unoo,
mIshu yuwuu tsI tum ush tu chu unoo tsI tum
yusu fu ngu, uwshu Apu nIIee ungIf tu fu-
ngI yu. Shee fu nIIu, Jede yon wupI tum
kunu pu fu ngI yu, yup sunduf shu nee fu nu
umbI tum tu. Anush shu kusu fu ngu, ushpu-
fI tu sunduf, Nutu chIy zu ngInts. Nu In zuf
ApunII Iyuum wIz pu fIf nee tsI punu chI yu.
Iyu mu fI pu fI MudI yun shu chee kusIch-
chee, Jede yon wusu ndu fu fee tfu ngI yu.
1
Sheefu, Jede yon sundu foo tuchIp
chuw pI shtu fu ngI yu, MInush ushpu tum,
mInush ushpu tum, mInush shu ushpu-
tum ushI fu wuyu fu ngI yu. Anu mun shu
IchI ngu foom wuku fuu wIts punu fu ngI-
yu. MI shut, mufI tsuuts tum puk chee wuu
kuyu tu mu unoots tum kufI mu nu zee wuu
IchI ngu foom sunduf punu fu ngI tum tu.
Anush shu mufI tsush tuzuz pshtu yu fu sIn,
ushpu fI tIn tIfoo fu ngu nu yu.
17
Jede yon shu
ushpu fI tu wusu ndu fuf, Nu wutsI fItku chu-
nI, MudI yun shu chIsh tu fush mungIp tIs
Kufuk TsIpusu7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
247
nuwuu nupu ngu sI ndu mu. Nuw tumu kI nu
sIysu umbI tum shIng tsu. Nuwu shu tum
tumI nung tsu, tfu ngI yu.
18
Yuwuf tu tum
nuwuu nu, mIshu sundu fu fI IchI ngu fu-
sIn puu puu tk chu sIn, unu fI tum sIysu
ushpu fI tum tIs kupung puu puu tng tum-
tsu. Tyu fus, kupung jeey jeey tyu fus,
ApunII pu wIz pu fI, mIshu Jede yon pu tu-
tum wIz pu fI nutu tufIng sInts, tng tsu,
tfu ngI yu.
19
Jede yon shu wusu ndu fu fee
100 muchI fu ngI yu. Shee fu nIIu, MudI-
yu nush wutsu pun psuunshu kusu tun
ushI fu ngI yu. Zuf pun tuu tI yu wuchu mu-
feetseem puk chI mshI tu, yuw sunduf
Ich tu fu tsu ngu fu, unoo nIII tu fI tuu
sunduf Istu muum puk chIm shu pIsh tu fu
unush shu IchI ngu fu sIn, kupung puu puu
tyu fu sIn, mufI tsuuts shu yuwuu tIfoom
puyu fu tu fu nu unoots shu ush pu fI ptu-
ngu fu ngu nu yu.
20
AshI fI tum mIn shI tI sIn
tsI mbu nI sIn chuw pI sh tum pIyum shu nee-
fu, pIyum shu nee fu, ushI fu nu unshI tI sIn
unu fI tum umbI tum ushI fu ngu nu yu. Yuw
tuzu zee tIfoom puyu fu tu fu nu unoo
mbu zI nu ngIch wuf ItsI fu fu ngu nu yu. MI-
shut, wuku fuuts shu wIts mbu tsu nu ngIch
yufu ngu nu yu. Sheef sIn, kupung puu puu
tyu fu sIn, Jeey, jeey. ApunII pu wIz pu fIf-
nI, mIshu Jede yon pu tu tum wIz pu fIf nI
tufIng sInts kuu punu pu, tfu ngu nu yu.
21
IsfueI chIch zumu ngu fu ngu sIn,
unu mun pukIch zumu tu ushI fu ngu nu-
yu. Yuwu shu fI tutuf peef sIn shu nee fu,
pIyum shu nee fu, ushI fu nu unshoo wu fI-
tu. Anoots shut undu fuf MudI yun shuch
sunduf muzI nu fu ngu sIn, suwu muum
IfI pu mbu funII ushI fu ngu nu yu.
22
Itufu,
IsfueI chIch yusuf shu puu puu tfu-
ngu sIn, unush ApunII shu undu fu fee
MudI yun shu chee wusu ndu fuf tumI foo-
sInII tu fu ngI yu. Wuun pu tutshI tI sIn puchu-
kuk tu ngut ushI fu ngu nu yu. Ashpu tum sIn
suwu fu ngu nu yu. Shee fund sIn, ngoots
suf Bet-sItu umb nuu yu fund sIn, yup shu
wuun tIn wutsu pun AbeI-MehoI tspu ku-
tu umb shu kusu tun ushI fu ngu nu yu, tsup
suf Tubu tu wutsI fI tu nu shtu.
23
AshI fI yu,
Jede yon shu sundu foo kufu zu fu ngI yu
Nef tu IIy chI chee, mIshu Asef chI chee,
IchI ngu foo Munu seschI cheets tum kufu-
zu fu ngI yu MudI yun shuchpu wufu tu muu-
mu.
24
AshI fI yu, Jede yon shu tpu tsIsh
tsI yut ssee kumuch tu fu ngI yu IchI ngu foom
tsup yuwush Effu yIn chIch tuu fu ngu nu
unshu chee mu. Anshu tputs kumun ku,
Nuu nInts ushpu fI tIs MudI yun shuchpu
wufu tee nI. MI shut, ushpu tum tIs Oftu goo
kung ksu tu ntsu unu mund ufu ngeem
tuwush Bet-bufumun kutsI pu fu ksu tu ntsu
umb MudI yun shuch ndu kItu muu mu,
tsI yut ssee kumun ku tfu ngI yu. Anoots-
shu uwshtI sIn IchI ngu fu sIn Effu yIn chIch
kukoo puyu fu ngu nu yu.
25
AshI fu ng sIn,
unush puchu fu ngu nu yu. Ofe buu tsI,
mIshu Sebuu tsI chI ngu fu ngu nu yu, ush-
pu fI tsI mbun kufuk tuu fu ngu MudI yun-
shu chI unoo tsI. Ofe buu puchu fu ngu nu yu
yuwush putu mbIch kupung much tu fu
kuxI nu fu unshu. AshI fu chu, unu mund
unoo muchee ysu mu fu ngu nu yu Ofe buu
utu sI nu. Anu mun shu Sebut shu puchu fu-
ngu nu yu, yuwush kIzu fu nuu kuteef sIn
wuku ngu feets shu vInoom ytu fu nu
unshu. AshI fu chu, unoots shu kuyu tu-
mu ysu mu fu ngu nu yu Sebu utu sI nu.
Sheef sIn, IchI ngu fu MudI yun shu chee
kuchI ngu fu ngu nu yu, Jede yon shu Ofe-
buu, mIshu Sebu unoo much tufu yu fu,
yy fu nIIu, nuu tu fu ngI yu. WupI tum yup
kung Oftug ufu chIch kyu shI nu umbI-
tum nuu tu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu MudI-
yun shu chee kufuk tsI mbu nu fI IsfueI-
chIch chI ngu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na minootssha kamanchintspa
yuwaa Israe!chich iwatspamaamarisha
Madiyanshuchpa waratarangana anootsi
8
1
AshI fI yu, tputs Effu yIn chI chI fI nI
tsI yun tu fu ngu nu yu Jede yo nuu tsI.
Anush tsI yut ku sIn,

Muyuum shu shIy


ndu Iyuu wufu tuchtu nI tu ndu MudI yun-
shuchpu tu tfung shu?

Muyuum shu shIy


ndu Iyuu kumu nI fu ng shu? tfu ngu nu yu.
2
Jede yon shu, Nu, sIysu muzI nu ntsu.
SIyu pu yuwu put wufu tu fu ngIs unput
tchkuch,

untuu tI tutsu moo fee ju? ndun-


chu. SIy puk chIm tuu tI yu wufu tu fu ngus,
Kufuk TsIpusu7 , 8
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
248
Itufu yuwuu Iy wufu tu fu ngu nI unoo
ufu ngeem kusI fu wufu tu fu ng su.
3
Itufu,
Iyshu ApunII pu wIz puf wufu tu fu ngu nI,
putu fu ngI nI yu MudI yun shu chee ufku fI.
Ofe buu, mIshu Sebu unoo putuy funI,
puchu fu ngI nI yu. Itufu,

tumu fu Iy ush kI-


nI yu? Iyuum ApunII kupung Istu fu ngI yu,
Jede yon tfu ngI yu. Anoots shu tputs
muzI nu fu ngu sIn, Effu yIn chI chI fI nI Jede-
yo nuu kIz puf tsI yun tu fu ngI tuut ssIn, Itufu
chI nu fu ng shI tI sI nu yu.
4
Jede yon, mIshu wusu ndu fuf 300 unput
nuu yu fu nIIu, kungoo Oftu goo kItu fu ngu nu-
yu. AshI fu ng sIn, unush kIz puf nIzI fu ngu-
nu yu. Itufu ushI fI tuu, undu fu fee ufu ngI-
nu shu tuchI tu fu ngu nu yu.
5
Shee fu nIIu,
tsup Soko tush kusu fu ngu nu yu. Anush shu
Jede yon unshu cheets shu tputs, Nuwuum
kutu nguts punu ngu sI ndu. Sundu fu fee mI
muf tu pI. Afup nuu fu ngu nI, nIzI fu ngu nI yu.
Kufu kuum MudI yun shu cheem ufkuf Sebu,
mIshu SuI mu nuu unoom putu pu nI utunI
ush kI nI yu, tfu ngI yu Jede yo nuu.

Sokot shuch shu kufuk Jede yo nuu,

Muyuum shI tu ju kutung tsee sundu fu fee-


mIsh punu chI nee? Wutum ndu tu fI putu-
su wu, Sebuu tsee mIshu SuI mu nuu tsee,
tfu ngI yu.
7
Jede yon shu kufu kuu, WufI tu fI yu.
Itufu, ApunII pu wIz puf putuch pu fI nI yu
Sebuu tsI, mIshu SuI mu nuuts tum tu. Putu-
yu chu fI, yusuf shu nIngI tum kunup chI-
nI yu sIyung zI. Anush kus ku chu nI, sIyuu
putu yu fu nI, yusIn pu wupuf pIz pu tu fI
tuufu unput pzkoo chI nI yu, Jede yon
Sokot shu chee kufuk tfu ngI yu.
8
Jede yon pIyum shu nuu tu fu ngu, tsup
suf PenueI pI. Anush shu kusee fum chu,
unshu cheets shu tputs yusuf shu kutung-
tsee mushu fu ngI yu wusu ndu fu feem
muf tu muu mu. Anshuch shI tI sIn ndun tum
kutung tsee punu muum zundu fu ngu nu yu.
Sokot shuch kufuk umu fu ng pu fI umbI-
tum tsI yu tu fu ngu nu yu, tfu ngu nu yu.
9
Jede yon shu, WufI tu fI yu. Nu yuwu nguz
nuu yu fu nI un Iwu pu yu chu nI, nIsh yusuf
kus ku chu nI, nu yuwuu kuyuteefus tsu pu-
pu wuf tuxIy kee fu ngIs unoo kupeeteefI
kusu chI mu, tfu ngI yu.
10
Tyu fu nIIu, nuu tu fu ngI yu. Anush shu
Jede yon undu fu fee pufu ngI yu Sebuu tsI
mIshu SuI mu nuu tsI, Soko tush tsupu.
Anush shu neef sIn, wusu ndu fuf pu wushu-
nund 15 mII yup chIp tum zuf yuku umb-
chI tum kusu fu ngu nu, sunduf shu nee ushI-
fu ngu nu yu. Wutum IsfueI chI chI pIyuf tu-
cheetsIm shu 121 mII puchu fu ngu nu wu.
AshI fu chu, puk chIm shu shu nee ushI fu-
ngu nu yu.
11
Jede yon shu unoo pufu ngu,
mInush shu ngoots muchIp kfee fu chu
nuu tu fu ngI yu. An ngoots yup zuf yuku
umb tuu fu ngI yu. Anush nuu yu fu sIn,
kus tu fu nu yu tsup Nob shu, mIshu Jog bey-
shu. AshI fu chu, umb shu Ituf pI yu shI nu,
yuwush shu mupIy fu nu unush shu pshtu yu-
fu sIn, puchu fu ngu nu yu.
12
AshI fu ng sIn,
unush Sebu mIshu SuI mu nu suwu fu ngu-
nu yu. AshI fu ng tuut ssIn, Itufu Jede yon-
shu wusu ndu fuf pu tuchI tu fu ngu nu yu.
Anush ushpu fI tu kumu teef sIn, putu fu-
ngu nu yu. Yuwush ushI fu ngu nu unush
MudI yun shuch zupun wuun pu tu tum sIn
mumuf pu fu ngu nu yu, mIshu kupung punI-
fu ngu nu yu IsfueI chI cheetsI.
13
Jede yon puchu mup kunu pee shI nu,
ngoo tsIsh nuu nu tu nu sIn, yup Efesu tsup
nuu ku nu unush,
14
kunu ngu see Sokot-
shu chee pufu ngu putu fu ngI yu. Putuy fu,
mushu fu ngI yu kufu kuu sufu. Uwshu
kunu ngus shu IchI ngu fu kufuk 77 tuufu
unoo suf kumu nI fu ngI yu.
15
AshI fI yu,
Jede yon shu unpu tuw Sokot shu chpu
kufuk tsI yu tu muum nuu tu fu ngI yu. Anush
kusu fu ngu, SIy nuwuu tuyu tu fI tu fu ngus,
muntsIf tsI yu tu fu ngus, mIshu nuwuu-
mu tum sundu fu fee tsI kutung tsee ndu
punu fu ng su, wutum ndu tu fI kufu kuu
Sebuu mIshu SuI mu nuu putu su wu, tus,

Muyuu mu ju sIyuum mungu tu fI tu nI


kutung tsee punu chI nI? tfung su.

Yuwuu
tfungIs unoo chI nu fIs? Nu In yuwuu
tfungIs unoo yushI ndu fu ngI nI yu, tfu-
ngI yu Jede yo nuu.
1
Tyu fu, unu mun
Jede yon Sokot shu chee kufuk putuy fu,
pzkoo fu ngI yu yuwu pu yusIn wupuf
tuufu unpu tu. Sheefu kusu fu ngI yu.
17
Shee fund sIn, mInup shu ngoots kusu-
fu ngI yu. Anush shu yuwuu tsu pu pu kuyu-
Kufuk TsIpusu8
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
249
teef sIn, wuf tuxIy kee fu ngu nu unoots shu
kupee tu fu ngI yu. Anshu yupu ngu yu shI nu,
unshu chee tputs zupun puchu fu ngI yu.
18
Sheefu, unu mun shu Jede yon Sebuu
mIshu SuI mu nuu mushu fu ngI yu. Yuw sIy
tpu tsee Tubo fush puchu fu ngIs

un chuk
ushI fu pufung su? tfu ngI yu. Seb shu,
mIshu SuI mu nuu unshI tI sIn, ShIy tumu pu-
fI ushI fu unoo puchu fu ngI nI yu. MI shut,
wumuf tum wunu sI feew kufuk wIp ushI-
fu sIn pufu ngI nI yu, tfu ngu nu yu.
19
Anoots shu Jede yon muzI nu fu ngu,
kupung tsI yu tu fu ngI yu. Yuwuu sIy puchu-
fu ngIs unoo nuw chu zuwu nIII wushu nu-
ndu fI mInum tu shu fI uneef nI nIIuf tu fu-
ngI nI unu, ApunII wuunu yusu fI tum tu.
Itufu, wuu nu fI yu sIy ndu nuwuu zuwu nIII
puchu fu ngus, wuts tu puchu muu mu tfu-
ngI nuu fee su, ushI fI nuw shu nu In sIyuu
ndun tum puchu chI nu, tfu ngI yu.
20
Tfu ngu, unu mun shu Jede yon
wIpuu putsI su fI nee tsI suf Jete fuu, Nutu
In tsI mbu nu fI puchu yu fush ksu ngI,
tfu ngu, wIp shu Jetef ndu puchu muum
zundu fu ngI yu. Wutum nIIu fu fI tu wu,
AshI fu chu, punI fu ngI yu puchu muu mu.
21
Sebuu mIshu SuI mu nuu unshI tI sIn Jede-
yo nuu,

Muyuum shu shIy kIz pu fee shu


ndu shuu nu Iyuu puchukshu? Nutu nuu
nuwuu puchu ndu, tfu ngu nu yu. AshI fI-
yu, Jede yon shu uyu tfu ngu, tsI mbu nu-
fI puchu fu ngI yu. Sheefu, unu mun shu
yuwuuts shu Sebu, SuI mu nu kumee chu-
fI nI wuyuf pu nIsh wuyu fu ngush xunu xu-
nu fu unoots shu tupu fI fu ngI yu. Sheefu,
wuu mu tu fI yufu ngI yu.
22
AshI fu ngu,
unoo IsfueI chIch Jede yo nuu pufu ngu sIn,
ShIy nuu kufu kuum kInung chu Iyuum
kufu ku fI nI. MI shut, shI yuch chI nu ndu-
fI pu fI kufu kuum kInu chI nIII yu, wutum
shIy Iyuu tupu chI ndu fu ng shu wu, yuwuu
MudI yun shuch Iyuu kIyung yuchu fu ngu
unoo tsI, tfu ngu nu yu.
23
Jede yon shu unoo muzI nu fu ngu,
NdunI. Nu muzI nu ntsu. Nuw tumu fee-
ju sIyuum kufu ku fIs kInu chI, mIshu
Ipuf tum tI kInu muum wunI ndu ju. Itufu,
mInu mu mu fI kufuk tuu fI yu yuw sIyuu
ksut chu un wutu chu Apu nIII yu, Jede-
yon tfu ngI yu.
24
Itufu, nuw sIyuu utInu
IchI ngu foo tsIs, Yuw unI choo yufu ngIs
unu mu fI punu ngu sI ndu mu. Anoo tsI mu fI
nuw zund kI nu, tfu ngI yu, wutum unpuf
MudI yun shuch sunduf IchI ngu fu sIn
unI choo ofoo puzu tu fu nu yu yuw tputs
umb chI un IchI ngu fu sIn puzu tu fu nu yu
ufu tu mu fI tu.
25
AshI fI yu, MudI yun shuch-
shI tI sIn IchI ngu fu sIn, Ayu, neewu. Yuw
yufu ngI nI unu, tfu ngu sIn, ngoo tsIsh chI-
fIk kupung muteef sIn, unu mun IchI ngu-
fu sIn yuwuu unIch ofoo yufu ngu nu unoo
xunu tu fu ngu nu yu.
2
AshI fu ng sIn, unoo
Jede yon shu 19 kIIo yufu ngI yu unI chu-
nu ndu fI tu. Anu mun shu punu fu ngItum-
sI nu yu yuwuu sundu foo wuyu fu ngush
yufu ngu nu unoo tsI. MI shut, chI fI ku tum
ofput tInu muu yuw kufu kuw kumuf tu-
fu ngu nu MudI yun shu chI unoo tsI tum
punu fu ngu nu yu. MI shut, kumee choo tsI-
tum xun yuwuu ofput tInum xunu fu ngu
unoo tsI tum punu fu ngu nu yu. Ash pu fI
yuwuu yufu ngu nu unoo punu fu ngu nu yu.
27
Jede yon shu ofoo yuwuu yufu ngu unput
wuun shu shu tu fush tsI ngu shee tuwu chI-
mu pun tInu yu fu, unoots shu IsfueI chIch
tputs ungIf tu fu ngu nu yu IchI ngu fu sI nu.
AshI fu chu, umb ushI fu ng sIn, Apu nIIeem-
shu ndu zufum pu tu fI chI nu fu ngu nu yu.
IchI ngu fu sIn IsfueI chIch, mIshu Jede yo-
nu tum muu chI fIt ushpu fI tIn Apu nIIee
ungIf tu muum kusu fu ngu nu yu. Sheef sIn,
tsI ngu shI mu num shu mung' tutu fu ngu-
nu yu.
28
AshI fI yu, Jede yon MudI yun shu-
chee wuu mu fI tIn kusI fu ngu nu yu. Ndu
puk chI yum uwshtI sIn unu mund kIsu tu-
fu ngu nu yu. Anu mu nu fI tupuz pus tu fu-
ngI yu. Sheef sIn, Jede yon kchI tu mu 40
musuch wunu sIf shu tuu fu ngu nu yu unush
tsu pu fu nu sI.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch wuu mu fI tIn MudI yun shu chee
ApunII pu wIz puf kusI fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha 3edeyon
tsiparangu anootssha kamanchintspa
29
Jede yon wuun pee tum wutsu pun
tuum chI tu nuu tu fu ngI yu.
30
Anush-
shu wIzunII zupun tuu fu ngu, wIp shu 70
Kufuk TsIpusu8
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
250

D
13.3 Iuku su 1.5-25, 57-80, tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu
pzupu nee fu ngI yu.
31
Itufu, mInush shu
tsup Seke mush wIzunII tuu fu ngI tum tu.
Anush shu kIz mInum wIp wunI ndu fu-
ngI yu suf AbI me Ie ku.
32
Anu mun shu,
Jede yon kIz puf wuchI nu fu ngu tsI pu fu-
ngI yu. TsI pu fum chu, mupu fu ngu nu yu.
Yuwu shu tum wupu fee Jowu su fI nee tsI
mupu fu ngu nu unshu tum mupu fu ngu nu-
yu, tsup Offu shu yuwu shu fI sIf tumu
tuu fu ngu nu unshu.
33
AshI fI yu, Jede yo nu fI nI tsI pu fum chu
unu mun IsfueI chIch yusuf yutu fIt shI shee
chI nu fu ngu nu yu. ApunII pu tseetsIm shu
Buu Iuu upu nIII fI nee mu nI nu fu ngu nu yu.
34
Apu nIIeets shu wunu sI fImshee kusu yu-
fu sIn, yuwuu wuu nuu tsI kupung Istu fu-
ngu undu fu fee tupu chI ndu fu ngu unoo
mbI zu fu ngu nI yu.
35
Jede yon tpu tsee
kupung Istu fu ngI tuu, undu fu fee kusI fu-
ngI tuu, ushI fI tuu IsfueI chIch tputs ndu
puk chI yum chI nu muum zundu fu ngu nu-
yu. AshI fu chu, Jede yo nuuts shu muu chI-
fIt nIy fu fu ngItum sI nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Jede-
yon tsI pu fum chu, yusuf IsfueI chIch yutu-
fIt shI shee chI nu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na minootssha
kamanchin!!pa yuwaatssha Sanson
n!!urtarangu anootsshita
13
1
AshI fI yu, IsfueI chIch yusuf shu
yutu fIt shI shee puyu fu ngu nu yu.
Apu nIIee kuk kupee tu fu ngu nu yu. AshI-
fu chu, unu mund ApunII shu tsI yun tu fu-
ngu, IsfueI chI chee wuunI FIIIs tewshuch
kIyung yuchuk sIn, 40 musuch tuu chI nIIIn-
pu, tfu ngI yu.
2
Anpuf shu zuf, mInum
tputs suf Muno wu tsup Sufush unush
tuu fu ngI yu. Anshu tputs Dunu fIn chI chI-
mu nu. WIzunII pu tuu fu ngu nu yu. Itufu,
kIz shu mIp shI mu nu, ndu Ipu fI nu fu ngI yu.
3
AshI fu chu, unoo kIz ApunII wusu ndu-
fuf
D
kusee fu, Ndun tuu tI yu shIy Ipu fI-
nu fu ngush mIp shI tuu tuu fu ngush, Itufu
tuu fu shI tIsh wunu sIf tuu fu ng shu. AshI fu-
chu, nu nImun mIfIch pu shu, kumuz pu fI
Ipu fI nuch shu, ApunII wusu ndu fuf kIzuu
tfu ngI yu.
4-5
AshI fI Ipu fIsh yuwu fI nIIuf-
tu ku chu unufI upunII pu neem tuu chI yu.
Itufu, shIy shu vInoo wuu muum wuts tu.
MI shut, wuu shee puk chI yum kshuum
wuu muum wuts tu. MI shut, kutung tseets-
tum muntsu mu kutu ngu muum wuts tu.
MI shut, nIIu fuu tsI tum muchoo ktI fee-
muum wuts tu. Wutum In nIIuf kunung ku-
chu yuwuu FIIIs tewshuch IsfueI chI chee
kIyung yuchu ku nu unoo tupu chI ndu chu-
wu, ApunII wusu ndu fuf kIzuu tfu ngI yu.

KIz shu unoo muzI nu fu ngu, wuzu fu-


nIIee kumu nI tI tu, IfI pu fu ngI yu. Anush-
shu wuzu fu nIIee kumun kum chu, Nuwush
mInum kumuz ApunII wusu ndu fuf ushI-
fu kusu fu ngI yu. Yup ndu chIynuu fI umb
kusu fu ngu, kupung punI fus tu fu ngI nu.
MI shut, ndu sufoo tsI tum mushu fu ngI nu.
MI shut, wundu tum umb chu kyu shI nI
ndu tfu ngI yu. Itufu, Nupuk shI tI. Ash-
chI fI wunuts mIshu tushI tum ApunII puz
wunI ushI fu pufu ngI nu, wuzu fu nIIee
kIz kumun ku tfu ngI yu.
7
Itufu, yuwuu
tsI yut ku muzI nu fu ngI un nuwuu tsI-
mu fI, Ufu shIy mIfIch pu shu. Ipu fIsh
kumuz pu fI wunI nduch shu, An nIIuf
yuwu mu ndu fI nIIuf tu ku chu unu mu ndu-
fI upunII pu neem pu tuu chI yu. Anpu tu fI
wuchI nu yu fu, ufu tsI pu chI yu. AshI fu chu,
shIy vInoo nu wuu muum wuts tu. MI shut,
yuwuu wuu shIsh kushu unoo tsI tum wuu-
muum wuts tu. MI shut, muntsu moots tum
kutu ngu muum wuts tu, tchu, kIz kumun-
ku tfu ngI yu.
8
AshI fI yu, unoots shu kIz wuzu funII
suf Muno wu un muzI nu fu ngu, ApunII-
pu mushu fu ngI yu, Apuu,

shIy tumu fu
ushIkshu? Yusuf shu yuwuu tputs zungu-
nI fu ngIsh unoo zungu nIng chu. Nuw
yusu muum zund kI nu Iyuu kumu nI muu-
mu. In nIIuf nIIuf tu ku chu,

tumu chee zI-


nI unoo mu? Munow Apu nIIee mush ku
tfu ngI yu.
9
ApunII shu unoo muzI nu fu-
ngu, yusuf shu wuu nuu tsI wusu ndu fuf
zungu nI fu ngI yu. KIz wuunI mzu tsIsh
xIytu unush ApunII wusu ndu fuf yusuf
yuku fu ngI yu. Wuzu funII shu umbI fI
Kufuk TsIpusu8 , 13
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
251

E
13.24 Utu shu chee mu 11.32 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
pungu sIp tuuf ushI fu ngI yu.
10
AshI fu chu,
kIz shu Apu nIIee wusu ndu fuf pufu ngu,
wuzu fu nIIIp IfI pu fu ngI yu yumu tI tu.
Anush shu, wuzu fu nIIIsh punI fus tu fu
IfIp tu fu nIIu, Muno wuu, yusuf shu tpu tsee
pufu ngI nu yuwuu tsI tum puk chI unoo tsI-
tum tu, tfu ngI yu.
11
AshI fI yu, Munow-
shu chIy zu fu nIIu, yup wIzunII Apu nIIee
wusu ndu fuf pukee fu umb IfI pu fu ngI yu.
Anush kusu fu ng sIn, unu fI tum Apu nIIee
wusu ndu fuf pufu ngu nu yu.
12
AshI fI yu,
Munow shu Apu nIIee wusu ndu fuf,

TumuycheezInI yuw tfu ngIsh un zuf


tutsum ku chu?

TumuyfeezInI nIIu fuu


yunu ngu chI nee? MI shut,

ufu ngeem
tumuy chee zI nee? tfu ngI yu.
13
ApunII shu
wusu ndu fuf, Muno wuu, Izu nIIIsh tumI-
nuch pu yuwuu kumuch tu fu ngI unoo tsI,
tfu ngI yu.
14
Yuw tfu ngI un wutu chu,
yuw wuu shIsh vIn put tInu muu unoo
wuu muum wuts tu. MI shut, kutung tsI tum
vIn put sImu unoots tum kutu ngu muum
wuts tu. MI shut, yuw wuu shIsh kushu un
wuu muum wuts tu. MI shut, kutung tseets-
tum muntsu moo kutu ngu muum wuts tu.
Yuwu fI tI unufI tumI nung tsu, ApunII
wusu ndu fuf tfu ngI yu.
15-1
Munow shu ndu Apu nIIee wusu ndu-
fuf yusu fu, Mus pu. NeetsI fI tu mu pu.
Nuwmu mInum kuu puf puchu yu fu fI,
putut chI mu. ShI yu pu kutung pu nI,
tfu ngu, ApunII shu wusu ndu fuf, Nuw
shI yuum kutuk tuu tee nu,

tumuy fee zI
nuw yuwuu putu tI fIsh unoo kutu ngee-
chI? pInu suk tu nu. Itufu, wundu yu umb
ushI muum zund kee shu, putumb chI mun
wuyu yu fush, muchI ngI Apu nIIee mu,
ApunII wusu ndu fuf tfu ngI yu.
17
AshI fI yu, Munow shu Apu nIIee wusu-
ndu fuf,

ShIy sufIsh chukshu? Kumu nI-


ngu ndu mu sufee tsIsh. Iy shut unu mund
yusu yu fu nI, shI yuu wup pu fI tchI nI pu,
yuwush shuu nu kumuch tu fu ngIsh unush
zuf tutsum ku chu unshu, tfu ngI yu.
18
AshI fI yu, ApunII shu wusu ndu fuf,

Antuu tI yu nuwuu sufI tputs mInum-


tI yum yusu muum wunI ndu ju? AshI fI-
yu shIy shu

Muyuum shu nuwuu sufI


mushukshu? tfu ngI yu.
19
AshI fI yu, Munow shu unoo muzI nu-
fu ngu, mInum kuu pu fuu puchu yu fu,
putumb chI mun yuwu mun wuyuy fusIn,
Apu nIIee ungIf tu tu fu nu unu mun uwshu
wuyuy fu, Apu nIIeem muchI fu ngI-
yu. AshI fu ngu, unush ApunII kIz puf
wunusIfImsheefInee yuwum shee ndu
putu fu nu unu mu shee tuyu mu ndu fu ngu
pufu ngu nu yu.
20-21
Anush shu Munow
wIzunII pu nupu tu fund sIn, sumus
putumb chIsh kufu ku tu fu, shtu ngu tu fuu
ushI fu ngu, unush shu nup ku sIn, ApunII
wusu ndu fuf yuwush sumus kufu ku tu fu
unush upu su nund nuu nu tu fu tu, kfI fI-
tu fut ushI fu ngI yu kunInd pI. Anoots shu
pufu ngu sIn mungoo nu fu ngu nu yu. In
tputs ApunII chu wunI yu, tfu ngu sIn,
tutunII tu yu fu sIn, tImuch tu tsu pu mun
chuf tuw ushI fu ngu nu yu.
22
AshI fI yu, ushI mu pufu ngu sIn,
Munow shu wIzu nIIee, TsI puch pu-
chI, wutum Apu nIIee pufu ngI nI wu,
tfu ngu nu yu.
23
Itufu, wIzunII shu, NdunI.

Tumufeeju tsI pu chIch? AshI fI yu, ApunII


wuu nu fI yu Iyuu puchu muum zund ku,
ushI fee ju kuu pu fuu Apu nIIeem muchI-
fu ngu nI unoo kIs nupu fu ngI yu. MI shut,

ndun tum wuu nuu tsI wunu sI fImshI fI nI


ymu ndu fu ng? MI shut,

ndun tum Iyuum


tsI yut ssee umb shIng chu nIIu fuu tsI tu
kumu nI fu ng? AshI fu chu, nuw, Iyuu kIz-
puf pu fI chI nu kI yu, utInu, wIzunII wuzu-
fu nIIee tfu ngI yu.
24
Anu mun shu kIz wIp wunI ndu fu ngI-
yu. Anoots shu nIIu fu ysu mu fu ngu nu yu
Sun so nu.
E
Anshu nIIuf kunu ngu fu ngu,
ApunII shu nIIu fuu wunu sIf ksu tu fu ngI-
yu.
25
MInush shu zuf Dunu fIn shI tuu fIsh,
yuwush shu nIytufu nu unush tsup suf
Sufuu unu mun shu. Istu yu fIsh shu nIy ku-
sIn, ApunII shu wusu ndu fuf unush kusu-
fu ngu ksu tu fu ngI yu Sun so nuu tsI.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
Sun so nuu nIIuf tu fu ngu unoo tsI.
Kufuk TsIpusu13
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
252
Ashiriya, na yuwaatssha Sanson
kizaa Fi!istewshuchee yamarangu
anootssha kamanchintspa
14
1
Sun son yuk tup TImnu umb
nuu yu fu nIIu, unush shu kusee fu,
FIIIs tewshuchee kIz pukee fu, yumu pI
tu tsI yu tu fu ngI yu.
2
Anu mund shu yukut
kunu pee shI nu, wupu feets shu kumun ku,
Apuu, yukut TIm nush kIzuu kumu sI nu
FIIIs tewshuchee yumu pI tfI nuw tsI yu tu-
fu ngI nu. AshI fI yu, upuu, shIy shu IchI ngu-
fu Iwu pung chu, yuwuum shunIyeefunI
nuw kIzuu yumu chI unoo mu, tfu ngI yu.
3
AshI fI yu, wupuf shu wIpuu,

Muyuum-
shu unshu chee kIz yumu muum zunduk-
shu? wutum unshuch tputs ndu puk chI yum
Apu nIIee kuk yusu fu nu wu.

Muyuum shu
ndu yun pu tu tu fI tu nu kIz nuchu ngu yu-
fush yumukshu? MI shut,

muyum nu ndu
IsfueI chIch kIz yumukshu? tfu ngu nu yu
wIpuu tsI. Itufu, wIp shu Sun son wupu fee
ushI fI tuu tsI yu tu fu ngI yu. Wutum upuu,
nuw unoo kIz kIz puf zund kI nu wu. AshI-
fI tuu nuu yu fush, nuwuum Izu nIIeemI
mushu shI nI, tfu ngI yu.
4
Anoo wupuf shu ndu yusu fu ngu nu yu
yuwuu ApunII wuunu umb ush tuch pu
tfu ngu unoo tsI. NgutI umb sheefufI,
FIIIs tewshuchee tumu pI nguy fu fI puchu-
chI, tu, ushI fu ngI yu. Anpuf shu zuf FIIIs-
tewshuch IsfueI chI chee kIyung yuchu fu-
ngu nu yu.
5
AshI fI yu, Sun son shu wupuf pu
yukut TIm nup umb nuu yu fund sIn, yukut
kuyu mu nu shu unush Sun son pIyum-
shu mzu tsI nung ktu pee fu nIIu yuwush
zupun kIzu fu nuu tutsu mI fu nu unnung
nuun tu chu, yup ndu chI nu fu umb tumuz
wutu fI mush zu muum putu fu ngI yu Sun-
so nuu tsI.

Itufu, ApunII shu wusu ndu fuf


Sun so nuu ksu tu fu ngI yu. WIz pu feem shu
kupung punu fu ngu, tumu zee putu yu fu,
uwpu IsIsungumbeefu, kupee tu fu ngI yu,
kuu pu fuuts puz wIpu ushI fu ngI yu. Itufu,
wupu feets shu unoo ndu kumu nI fu ngI-
yu yuwuu tumu zee ushI fu ngu unoo-
tsI.
7
Shee fu nIIu unu mun mus sI fI tum
kusu fu ngI yu yukut TIm nu shu. Sun son shu
kIzu pu tsI yu tu tI tu nuu tu fu ngI yu kIzup
pungu.
8
Anu mun shu, mInush shu zuf
kIzuu yumu ku tu, wupI tum Sun son nuu tu-
fu ngI yu. MInush shu ngoots nuun tu chu,
yupI tum tumu zee puchu fu ngu umbI tum
nup kum chu, tumuz wunuts ush chI-
fI kIndu fuum shu tsu tu fu, wuku nguf
kupung tuufu pufu ngI yu.
9
Anoots shu
Sun son yyu fu nIIu, ngoo tsIsh nuun tu chu,
kutu ngu tuch ushI fu ngI yu. Kutu chee fu-
nIIu, wupu fIsh shu kus ku mchu, kIndu fuu
punu fu ngI yu. Anoo wupuf shu yyu fu-
sIn kutu ngu fu ng tu mu nu yu wIzunII pu tu.
Itufu, ndu Sun son kumu nI fu ngI yu yuwuu
kIndu fuu tumu zIsh yufu ngu unoo tsI.
10
Sun son shu wupuf, mIshu wunI fI tum
kIzup pung' nuu tu fu ngu nu yu. Anush-
shu kIzush pung' Sun son mIchI tu muum
wuyu fu ngI yu, wutum unpuf ufu tu fI
kIzuu tputs yumuk chu sIn, mIchI tu-
muum wuyu tu fu nu wu.
11
Anoots shu
FIIIs tewshuch kunu ngus muzI nu fu ngu-
sIn, 30 tputs Ipu nee fund sIn nuu tu fu-
ngu nu yu mIchIt ku tssI nu.
12
Anush shu,
Sun son ushpuf tuu kunu ngus, Nu nuw
sIyuu mInum tsI yu tsIs pIshum mush
kumun chInts pu. SIysu nuwuu unu chu
utu tu shu tngu sI ndu mu. Wutum nIsh
ufu ngIch tsI mbun mutu yu fu kuwIz zuf
mIchI nuz tuu chu wu, unush kumu nI-
ngu sI ndu mu. Kumun ku chus, nuw shu
sIyuum ushpu fI tu mu fI tIs mInum tuw unIs
k'tunIfeemIs wunu sI fI mush punu chInts-
pu. MI shut, k'tunItum yuw mIchIn zeem
k'tuntutufIch unu mu sh tum ushpu fI tu mIs
tutsu moo fu punu chInts pu, tfu ngI yu.
13
Itufu, wundu yu ndu sIy kumun kus
tsI yut ssee pIshum mu shee, ushI fI sIysu
nuwuum k'tunIfeemI wunu sI fI mush
punu ngu sI ndu mu. MI shut, k'tunItum
mIchIn zI pun ushpu fI tu tum tutsu moo-
fu nuwuum punu ngu sI ndu mu, tfu ngu,
ushI fI yu, kunu ngus shI tI sIn ushpu fI tIn,
Nutu tsI yu tsIs kumu nI ngI. Iyshu muzIn-
chI nI pu, tfu ngu nu yu.
14
Sun son shu kumun ku, Kzum shIsh
kutu nguts shI tu ngu fu ngI yu. WIz pu fI shu
kum shI tu ngu fu ngI yu, tfu ngI yu. Anoo
kunu ngus shI tI sIn muzI nu fu ngu sIn, unu-
mun tuchIp zuf tushIy fum chu unush
Kufuk TsIpusu14
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
253
ndu mInum tI yum kumu nI fu ngu nu yu.
15
AshI fI yu, Ipun pu nu fI nI shu zuf kunu-
ngus shI tI sIn Sun so nuu wIzunII, Nutu. Zufu-
nIIeets Ish kumu nI ndu tngI, sheefush
shIy shu Iyuu kumu nI muu mu, yuwuu tsI yu-
tsIs pIshum mushshee kumu nI fu ngu unoo-
tsI. Ndu nI yu umb ush kush, ufu shI yuu
mIshu upu feets tum tIsh, mIshu muu chI fI-
tuuts tum tIsh ushpu fI tuutssIs tIfu chI nI yu.
Wutum sIy Iyuu kufu zu fu ngIs un Iyuu tsI-
mu fI k'tunIfeetsInI yupu nI tus tfung su-
wu, tfu ngu nu yu kunu ngus shI tI sI nu.
1
AshI fI yu, Sun son shu wIzunII wuzu-
fu nIIee tunun tu fu nIIu,

Muyuum shu
shIy tsI yut ssee pIshum mu shee kumu nI-
fu ng shu? Anoots shu umI kuf shI tI nuwuu
kumu nI fu ngI yu. Anoo yusu fu ngu fI, shIy
nuwuu ndu zunduk shu. MI shut, nuwuu
wuts tu tpu shu.

Muyuum shu shIy nuwuu


ndu unoo tsI yu tsIs ItsIn su fu kumu nI fu ng-
shu? tfu ngI yu wIzu nIII. Itufu, Sun son shu
wIzu nIIee, Nu shIy kIzIsh muzI nu ngu nIIu.
Nuw upu feets tuu tI, mIshu unee feets tum tI
ndu kumu nI fu ngu fI, ushI fI

tumu shtu ju
shI yuu tsI nuu shtu ju kumun chI? wIzu nIIee
tfu ngI yu.
17
Itufu, wIzunII shu ushI fI tuu,
kIz puf mung' muntsu ku, tunu tun tuf ushI-
fu ngI yu. Ashku unush zuf shu kuchI ngu-
fu ngI yu yuw mIchIn zeem wuyu fu ngu nu
unu. AshI fI yu, unush shu wIzu nIIee kumu-
nI fu ngI yu yuwuu tsI yut ssee pIshum mu-
shee kumu nI fu ngu unoo tsI. WIzunII shu
kunu ngu see ushpu fI tu kumu nI fu ngI yu.
18
AshI fI yu, kunu ngus shI tI sIn unoo tsI yu-
tsIs muzI nu fu ngu nu yu, kuwIz ufu ngIch tsI-
mbun mutu yu fu unush zufI. Anu fI tum zuf
ndu tu fI pufu, Sun so nup kumu nI nI utu sIn
nuu tu fu ngu nu yu. Anush shu kuseef sIn, Nu
tsI yut ssee kumun chI nI pu yuwuu tsI yut ssee
pIshu fu ngIsh unoo tsI, tfu ngu sIn, AshI fI
kInduf ufu ngeem kumu fI kusI fu wunI ndu-
ju. MI shut, tumuz wutu fI mush ufu ngeem
wIz puf muu cheetsI kusI fu wunI ndu ju,
kunu ngu seew tfu ngu nu yu. Sun son shu,
Wup pu fI. Yuwu mund Izu nIII sIyuu kumu-
nee fu, sIysu nuwuu kumu nI fu ngIs unu mu-
ndu, tfu ngI yu.
19
Antu fu, unu fI tum ApunII shu wusu-
ndu fuf Sun so nuum wIz pu feem kupung
punu fu ngI yu. AshI fu ngu, uwshu tsup
Asku Io nup nuu yu fu, unshu chee tputs 30
puchu yu fu, wutu nI feets shu ush pu fI yufu-
ngI yu. Sheefu, unoo k'tunee yuwuum
tsI yut ssee pIshum mu shee FIIIs tewshuch
kunu ngus kumu nI fu ngu nu unoom-
shut ushpuf tum punu fu ngI yu. Sheefu
kusu fu ngI yu. Sheefu, wupI tum wupu fIp
wutsu pun Sun son kupung tsI yun tu yu fu
nuu tu fu ngI yu.
20
Itufu, Sun son wum kuf
Sun so nuu wIzunII wuu mu tu fI shu wIzu-
nIIeem yumu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Sun-
son wIzu nIIee kumI ngu fu unush wupuf-
shu mInoom shu kunu ngus punu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na minootssha tsiyatsis
kamanchintspa yuwaatssha
Sansonaa tayutariteersin anumand
uwsha kisatarangu anootsi
15
1
Anu mun shu, mInush zuf Sun-
son yupI tum kIzuu yumu pI tu
tsI yu tu fu ngu umbI tum puku tu, mInum
kuu puf putu yu fu nIIu, nuu tu fu ngI yu.
Anpuf shu zuf IchI ngu fu sIn FIIIs tewshuch
tputs tIfI koo, mIshu kIzu fu nuuts tum
pusu fu ngu nu yu. Anpuf shu zuf Sun-
son pungu sIsh kusu fu ngu, Mus mu chI
nuwmu IzunII shImu sI mush nup chI mu-
sI mu, tfu ngu,
2
Itufu, kIz shu wupuf,
NdunI. Xumu chI, nu muzI nu ngu nIIu.
Nuw shI yuu wuts tu mu fI pu fI Ipu fee tsI
kusu fu ngI yu tfI, mInum shu kunu ngus
punu fu ngI nu. Itufu ushI fu ng tuu tee-
nu, shIy

muy mungI shIsh chI nuk shu?

Ndu mInoots shu munuu nIIu fu fI nee tsI


yumu muum zund kIsh? Anu chu munuu
putsI suu wunu sI fIf nI ufu ngI nu shu kusI fu
wunu sIf tuu fu ngI yu.
3
AshI fI Sun son shu, Nu shIy yuwu-
mund nuwuu ushI fu ngIs unu mund nuw
kupung tsI yun tu yu nu. Ashpu fI tuutssIs
chI nguy fu fI kusu chInts pu, tfu ngI yu.
4-5
AshI fI yu, unu fI tum Sun son pIyum nuu-
yu fu, xupshee 300 putu fu ngI yu. Sheefu,
xupshee tsI mbu nuw wunIsh pu tu tu fI
kumu fI tu, kumu fI tu, kumu fI tu sheefu,
unu mun shu tuzuz tIfoo yu fu, mbu mu fI
Kufuk TsIpusu14 , 15
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
254
kum tu tu, kum tu tu sheefu, pIyum zungun-
tu, pIyum zungun tu, pIyum zungun tu
ush pu fI mzuts ushI fu ngI yu. Anshu sumus
mutu yu fu ngu, ush pu fI mzu tsI yuwuu tIfI-
koo pusuy fusIn xunu tu fu nu, unoo mIshu
ushpu tum ndu tu fI pusu fu nu unoo tsI tum,
mIshu kIzu fu nuuts tum, mIshu oII voots-
tum tutsum mu, ush pu fI sumus mutu yu fu-
ngu, ush pu fI mzuts kufu fu ngI yu.

AshI fI FIIIs tewshuch shu tputs unoo


pufu ngu sIn yuwuu mzuts kufu fu ngu
unoo, wuun pu tutshI tI sIn,

Chu ku ju
nee ush tuf mzu tsee tIfoo tuf? ttu ttu
ushI fu ng sIn, tputs shu Sun son tsI yun-
tuyfu tIfoo fu ngu, yuwu mund wIzu-
nIIee yuwuu kumI ngu fu unoo wupuf
mInoom shu tputs punu fu ngu unu mu ndu
ushI fu ngI yu, tfu ngu nu yu. AshI fu chu,
unu mund FIIIs tewshuch shu kIzuu yuwuu
Sun son yumu pI tu tsI yu tu fu ngu unoo
putuy fusIn, wupu feets tum putuy fusIn,
sumus pu muchI fu ngu nu yu.
7
Sun son shu
FIIIs tewshuchee, SIy, Amb ush ku nI wunu-
sIf pu fI, tpu su. Itufu, nuw nuu zufum pu-
tu fI, ApunII yusu fI tum tu nuwuu tsI, ndu
puk chI yum kunus chI mu. Izuu fu sIyuu
ushpuf tuutssIs kuchI ngee fu fI, kusu chInts-
pu, tfu ngI yu.
8
AshI fI yu, unu fI tum
kupung tsI yun tu fu ngu, tpu tsee unshu-
chee zupun puchu fu ngI yu. Shee fu nIIu,
tsup Etu mup nuu tu fu ngI yu. Anush shu
upus yuwush putu mbIch wuch kuwu-
fu unush shu pshtu yu fu, unshu fI shu
tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Sun-
son FIIIs tewshuchee ApunII pu wIz puf
kIsu tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na minootssha tsiyatsis
kamanchintspa yuwaatssha Sanson
kapaachpa waneezat tputsee
zapan pacharangu anootsi
9
FIIIs tewshuch shu sunduf puchu nI
tyu fund sIn, Utu sh unush kuseef-
sIn, yukut IeyIsh pshtu fu ngu nu yu.
10
Utu chIch shu tputs,

Muyu mund shu


Iyuu puchu muum zunduk shu? tfu ngu-
sIn, uwshtI sIn, Sun so nuu putu pu nI
utunI, unu nguz kusu fu ngu nI yu. YupI tum
Iyuch chee ushI fu ngu umbI tum sheefunI,
kusu pu nI utunI kusu fu ngu nI yu, tfu ngu-
nu yu.
11
Anoo tsI yu tsIs muzI nu fu ngu sIn,
Utu chIch sunduf tuchIp mII kyu fund-
sIn, yuwuu Sun son wuchush wuntsush
tuufu unoo kumu nI fu ngu nu yu. AshI fI yu,
Sun so nuuts shu tfu ngu nu yu.

Muyuum-
shu shIy xufu shee wuyumbeefush Iyuu
tsI nguk shu?

Wushu ndu shIy yusu fIsh?


Iyuu FIIIs tewshuch kIyung yuchu ku nu
unoo tsee, tfu ngu sIn, Itufu Sun son shu,
Nuw

untuu tI yu msu ngu fee zI ushI fu-


ngee? ndunI. Yuwu mund tum nuwuu
tuyu tu fI tu fu ngu nu unu mund tum ushI fu-
ngI nu, tfu ngI yu.
12
AshI fI yu, Sun so nuu,
Iy kusu fu ngu nI yu. ShI yuu putuy funI
FIIIs tewshucheem punu pu nI utI nI yu, tfu-
ngI nI yu. Itufu, Sun son shu, AshI fI sIy nuu
nuwuu zufum pu tu fI ApunII wuunu pufI-
tum pchu fIs pu, tfu ngI yu.
13
AshI fI uwshtI sIn, NdunI. Zufum pu-
tu fI chu tInI.

Tumufeeju Iynuu shI yuu


puchu chI nI? Putu mu fI putuy funI, FIIIs-
tewshucheem punu pu nI utunI utI nI yu,
tfu ngu sIn, putu fu ngu nu yu Sun so nuu-
tsI. WusIk kunees chI pu kumu fIyfusIn,
wuchush wuntsush yushee fund sIn
much tu fu ngu nu yu.
14
AshI fI yu, yukut
IeyI kuyu mu tu nu sIn, tputs zupun
FIIIs tewshuch zumum tu fu sIn, unush
kusu tu nu sIn, ApunII shu wusu ndu fuf
Sun so nuum wIz puf kupung punu fu-
ngI yu. Uwshu chIy zu tu sheefu, yuwuu
wusIk kunees chI pu kumu fI fu nu wIfoots-
puz kuchu fee tsI ushI fu Ishu pu fu ngI yu.
15
AshI fu nIIu, unu mun pIyum shu nup
ushku, kupuuch tsI puf wu nee zut tumu fu
ndu tu fI puzu fu zumbu chI tu fu fI unoo
yufu ngu, unpu shut wuu nup pu tpu tsee
FIIIs tewshuchee zupun puchu fu ngI yu.
1
AshI fI yu sheefu, unu mun shu tsI yu tu fu-
ngu, Nuw kupuuch pu wu nee zut tpu tsee
zupun puchu fu ngI nu. SheefufI, tsI pu-
feets shu pIyum xunu tu, pIyum xunu tu
sheefufI kusu fu ngI nu, tfu ngI yu.
17
TsI yu tum Iwu pu fum chu, unu mun
kupuu choo wu nee zut kupee tu fu ngI yu.
AshI fu chu, unu mund unoo tsup Rumut-
IeyI tfu ngu nu yu. Anshu tsI yu tsIs,
Kufuk TsIpusu15
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
255
Kupuuch wu nee ztu utu sIn, ysu mu fu-
ngu nu yu.
18
AshI fI yu, ushI fu ngu unush
Sun son kupung suchI tu fu ngI yu. Apu-
nIIeets shu, Apuu, shIy nuwuum kupu-
ngu tuu wIz pu fI fee tsIsh punu fu ngush,
nuwu mu fI tu FIIIs tewshuchee kusI fu ngu-
fI, Itufu nut shu,

WuunI suchI sI mun tsI-


pup tIsh?

WuunI FIIIs tewshuch putunII


tIsh nuwuu tsee? tfu ngu,
19
ApunII shu
unoo muzI nu fu ngu, tsup kuwu fu unush
kung wIf zuw ushI fu ngu, unoo Sun son-
shu wuu fu ngI yu. Sheefu unu mun, mung'
kIz puf tu fu ngI yu. AshI fu chu, unoo tsup,
Inu ku fee ysu mu fu ngI yu. Itufu, unshu
tsI yu tsIs yuwuu tputs mush ku unoo,
ApunII shu kung wIfIm shee punu kI yu
utu sIn ysu mu fu ngu nu yu.
20
AshI fI yu,
unush Sun son 20 musuch IsfueI chI cheem
ufkuf kInu fu ksu tu fu ngI yu. Yuwu puf
FIIIs tewshuch unshu chee tputs ush chI fI
tsup kIyung yuchu fu ngu unpu fu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Sun-
son ApunII pu wIz puf wuu mu fI FIIIs-
tewshuchee kusI fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na minootssha tsiyatsis
kamanchintspa yuwaatssha Sanson
yakat Gasash pshturangu anootsshita
1
1
AshI fI yu, mInush shu zuf Sun son
yukut Gusush pungu tI tu nuu-
yu fu nIIu kusu fu ngI yu. Anush kusee fu,
kIzuuts shu mshI pu nee pukee fu, unush-
shu pung' kIzush muum chI tu pshtu-
fu ngI yu.
2
AshI fI unoots shu Gusu shuch
tputs muzI nu fu ngu sIn, yuwuu Sun son
kusu fu ngu unoo tsu ngu fu ngu nu yu.
Yuk tu nung wushI tu ngush tuufu unnung
ksu tu fu ngu nu yu. IchI ngu fu psuun tsu-
ngu fu tuf ushI fu ngu nu yu. Tufu seek chu
unush putuy funI puchu pu nI utu sI nu Sun-
so nuu tsI.
3
Itufu, Sun son shu zuf pun tuu-
tI yu wuchu mu fee psuun chIy zu yu fu nIIu
nuu tu fu ngI yu. Yuk tuu wushI tu ngush nup-
kum chu, mbu mu fI shtu ndum pufu ngu,
unoo uwshu putuy fu, ush chI fI Iwu chI-
fu ngI yu. Yuwup tu fI yusIn wuchu nung
mbum pushuch ku, mIshu yuwup tu fI
putu mbIch yuchu mu wu unpu fI shtu ndu-
shee putu fu unpu tu fI ush pu fI yy fu nIIu,
kuk tu fu shee fu nIIu, wuf muchIp shu
Hebfo nup nuu tu fu ngI yu. Anpu tu fI yukut
muuch tusu su fu tuufu umb shI tu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Sun-
so nuu puchu yu nI tyu fI tuut ssIn, Itufu
uwshu psuun shI tu ngu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha
Sanson kizaa imbangartarangu
anootssha kamanchintspa
4
Anu mun shu Sun son kIzuu suf DuII Iuu
Imbu nguf tu fu ngI yu tsup suf Sofekshu-
cheetsI.
5
AshI fI yu, FIIIs tewshuch shu
kufuk kIzup pungu nI utu sIn nuu tu fu-
ngu nu yu. Anush shu kuseef sIn, kIzush
pung' Imbu ngu fee tsIsh, Sun so nuu shIy
tumu pI ngu ngI. ApI nIII fI mushu ngI. Suu nI-
tu fI tu wIz pu fI fee tsIsh

tumuy fee zI nI Iy
putuy funI shI yuu kumu fI chI nI? MI shut,

muy pu tu ju kumu fI yu fuch Iyu mu fI kusI-


chI nee? Itufu, wundu yu shIy ItsIn su fu
yusu fum chush, Iyuu kumun ku chush,
ushI fI yu Iyshu IchI ngu fu nI mInum tu wu fI
tputs shI yuum mInum tu mII ufu ngeem
kusI fu kufIk punu chI nI yu, tfu ngu nu yu.

AshI fI yu, Sun son shu puku tu


kusee fu, unoo wImbu nguf shu DuIII:

TumuyushtIsh wIz pu fI fIsh kupung


tuufu?

TumuyfeezIch shI yuu kumu fI-


chIch?

Muy pu tu ju shI yuu kumu fIy chIch,


shIy unoo ndu IshupchIsh? tfu ngI yu.
7
Sun son shu kIzuu, WusIk 7 kunees chI fI
tushupeefush, yuw mbum mu shI unput
nuwuu kumu fIk chus, ndu shu pu fI nuw
kIz puf tu chI nu. PIyuf tuch tputs tumu pu-
fI ushIshu pu fI nu. Ndu shu wufI tu chI nu,
tfu ngI yu.
8
AshI fI yu, unoo FIIIs tewshuch kufuk
muzI nu fu ngu sIn, wusIk 7 kunees chI-
fI mbum mush tu shu peef sIn, kIzuum
DuII Iuum punu fu ngu nu yu. Uwshu DuIII
unpu wusIk Sun so nuu kumu fI fu ngI yu.
9
DuIII shu tpu tsee wuun shoo pung'
pIshuyfu, Sun so nuuts shu, Pup chu. ShI-
yu nguz putu yu nI utu sIn, FIIIs tewshuch
nuu nIIIn pu, tfu ngu, Sun son shu chIyz tu
sheefu, wuskuu ts shu yuwuu mbu mu fI
kum tu mu unoo IchI ngu foo Ishu pu fu nIIu,
wIf kuchuf tumu tuf pu fI ushI fu pufut
Kufuk TsIpusu15 , 16
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
256
ushI fu ngI yu. Anoots shu FIIIs tewshuch
yusu muum pInu su fu ngu nu yu yuwuu
wIz puf kupung tuufu unoo tsI.
10
AshI fI
DuIII shu Sun so nuu,

Muyuum shu shIy


nuwuu mungu tIsh tumu pI nguy fush ngI-
chee shu? AshI fI yu, shI yuu

tumu ndu tInu-


fee ju mbu mu fI kumu fI muu mu? tfu ngu,
11
Sun son shu kIzuu, WusIk kunees chI fI
ushIch pu wuku fuum sufee ku nu unpu tu-
nuu fI nuwuu kumu fIk chush, ndu shu pu fI
kIz puf tu chI nu. PIyuf tuch tputs ushIshu-
pu fI nu. Ndu wufI tu chI nu, tfu ngI yu.
12
AshI fI yu, DuIII shu wusIk wushI tun
yyfu, unput kumu fIm Iwu pu fum chu,
unush yusuf shu, Pup chu Sun so nuu,
FIIIs tewshuch shI yu nguz putu nI utu sIn
nuu nIIIn pu, tfu ngI yu. Itufu, FIIIs-
tewshuch shu tputs unshu fI pungu sIsh
shu nee ushI fu ngu nu yu. Itufu, Sun son shu
unoo muzI nu fu ngu, wusku Ifoots puz
zungumcheetsI ushI fu ItI pu fu ngI yu,
yuwuu kumu fI mu unoo tsI.
13
DuIII shu
yusuf shu Sun so nuu,

Muyuum shu yusuf


shIy nuwuu ngu tIsh ngI chIk shu?

Wundu-
fI tum ufu ngeem ngI chIk shu? ShIy chu
umb ush ku tI shu. Zufum pu tu fI kumu-
nI ndu. Kuu pu nu

tumuy fInuu fee zIch


shI yuu mbu mu fI kumu fI chIch? tfu ngu,
Sun son shu wImbu ngu fee, MucheetsI
7 tupuseefush, wushu nund Ifu pu shu
seefush mbu mu fI k'tuyufush, unoots shu
Ifoo wuzu fun sufu yu fush, unoo yusIn pu
tsu push mbu mu fI pushucheefush, unnuu
ndu shu pu fI kIz puf tu chI nu. PIyuf tuch
tputs ushIshu pu fI nu. Ndu wufI tu chI nu,
tfu ngI yu.
14
AshI fI yu, Sun son yuwush muu-
fum chu unush DuIII shu muchoo Ifupu
mbu mu fI ktu yu fu, yuwuuts shu If ktum
sufu yu fu unoots shu tsu push yusIn pu
mbu mu fI pushu chI fu ngI yu. Sheefu
unu mun shu, yusuf, Sun so nuu pup chu.
ShI yu nguz FIIIs tewshuch putu nI utu sIn
nuu nIIIn pu, tfu ngu, Sun son shu chIyz tu
sheefu, yuwuu mbu mu fI ktumu unoo ush-
pu fI Ishu pu fu ngI yu. Sheefu, wunu sIf shu
chIy zu tu ushI fu ngI yu.
15
AshI fI yu, unoo
DuIII shu pufu ngu, kupung tsI yun tu fu ngI-
yu. ShIy nuwuu mungu tIsh chI nuk tu nu
tIsh. Nu nuwuu

wundu fI tum ngI chIk-


shu? Nu nIpu tuch pu fIn shI tI nI nuwuu
tumu pI ngu yunII shu. Ndu ItsIn su fu yuwuu
wIz pu fI fIsh kupung tuufu unoo ndu
kumu nIk shu. DuIII tfu ngI yu.
1
DuIII shu Sun so nuu IchI ngu fu zuf,

Muysh tu?

Muysh tu? ushI fu ngu, Sun so-


nuu kIz puf tumu ndu fu ngu, uwshu tsI pu-
muum zundu fu ngI yu.
17
Sun son yuwu-
mun Iwuts pu kum chu unu mun shu wImbu-
ngu fee DuII Iuu zufum pu tu fI shu kumu nI-
fu ngI yu, yuwuu wIz puf kupung tuufu
unoo tsI.

Antuu tI yu nuwuu mucheetsI


ktu fu muum wunI ndu ju? Yuwu mu ndu fI-
chu nIIuf tu fu ngI unu mu ndu fIt chu ApunII
wuunu nuwuu Ipu su fu ngu ndu. AshI fu-
chu, umb ush ku shI nu. Itufu, nu nuwuu
nImun mucheetsI ktu feef nuu fee shu, ndu-
shu pu fI kIz puf tu chI nu. PIyuf tuch tputs
ushIshu pu fI nu. Ndu wufI tu chI nu, tfu-
ngI yu.
18
DuIII shu unoo muzI nu fu ngu, Nu
kumu pu fI Sun son zufum pu tuf tu yu tu
tfu ngu, tsI yut ssee FIIIs tewshucheem
kufuk zungu nI fu ngI yu. Nuu nInts. Yusuf-
shtu, tfu ngI yu. Anoots shu tsI yu tsIs
FIIIs tewshuch kufuk muzI nu fu ngu sIn,
yusuf shu kufIk puyu fu tu fu sIn, tuwu pu-
muum kusu fu ngu nu yu.
19
DuIII Sun so nuu
wuun shoo wunumb nuu tu yu fu, unshu fI
Izu tI fu ngu, tpu tseets shu kumuch tu fu-
ngI yu, muchoo ktI fee muu mu. AshI fI yu,
tputs shu muchoo muntsIf kumu fu ngu-
nu yu.
20
KIz shu kupung tsI yu tu fu ngI yu.
Pup chu Sun so nuu. FIIIs tewshuch shI yu-
nguz nuu nIIIn pu putu muu mu, tfu ngu,
Sun son shu tumee fu, mungush chI nu ku
yusuf shu nuwuu nuu tsI tupu chI ndu chI mu
tfu ngI tuu, Itufu ndu shu wufI tu fu ngI yu,
wuu nuu tsI tupu chI ndu muu mu. Wutum
yuwu mund muchoo kumu fu ngu nu
unu mund ApunII shu wuts tu mu mu fI
Sun so nuu kusu fu ngI yu.
21
AshI fu chu,
FIIIs tewshuch kufuk putuy fusIn, kumu fI-
fu ngu sIn, wuchoots shu yuf su fu ngu nu yu,
Sheef sIn, yukut Gusup shu much tu fu ngu-
nu yu, kundIn put mbu mu fI kumu fI yu fu-
sIn, tumun shI shIsh tumu neef sIn, Nutu
tufu wuz tu ngI, tfu ngu nu yu, yuwush
tushIysh kuyuk kupuuch pu tu fI kum tuy-
Kufuk TsIpusu16
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
257
fu sIn, kupuuch shu nuu nut Ituf pI pIt,
Ituf pI pIt ushku, tIfI koo wunus toku nu
unush, Nutu shIy shu nIsh tufu wuz tu ngI,
tfu ngu nu yu.
22
AshI fI yu, unshu fI tumun-
shI shIsh tuuf ushku, zupIsh yusuf shu Sun-
son much kunu ngu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Sun so-
nuu putuy fusIn, kIyung yuchu fu ngu nu
unoo tsI.
Ashiriya, na minootssha tsiyatsis
kamanchin!!pa yuwaatssha
Sanson tsiparangu anootsshita
23
FIIIs tewshuch kufuk ushpuf tIn shu nI-
yu fu ngu nu yu upunII pu tseem Dugo nuum
muu chI much pu nI utu sI nu. MI shut,
yuwu mund Iyu mu fI kusIy fu nI, Sun so nuu
putuy funI utu sIn, yusees shee yuseek sIn,
upunII pu tsee ungIf tuk sIn, ApunII Iyuum
wIz pu fee punu fu ngu, Iyshu kundu fu fee-
tsI nI Sun so nuu Iyu mu fI kusIy fu nI, putu fu-
ngI nI yu, tfu ngu nu yu.
24-25
AshI fI yu, unush tputs kIz puf
mung' ksu fu ngu sIn, Nutu, Sun son
tumun shI shIsh yumu shI nInts. Nee tuxIy-
keeyfunI stu pu nI, tfu ngu sIn, Sun so nuu
yumu yu shI nu sIn, tuxIy kee fu ngu nu yu upu-
su nu ndu. Sheesh tI sIn zupun tsI yu teef sIn
stu fu ngu nu yu. Anshu fI tu tum yusee fu ngu-
nu yu. Tputs ushpu fI tI nu upu nIII fI nee tsI,
Sun son Iyuu tuu fu shI nI tuyu tu fI tu fu ng-
tuu, Iyuch chee tputs zupun puchu fu ngI-
tuu, Itufu Iyshu upu nIII fI nI Iyuum wIz pu-
fee punu fu ngu, nu Iyu mu fI shu kusIy fu nI,
Sun so nuu kundu fu fee tsI nI putu fu ngI nI-
yu, yuseek sIn tfu ngu nu yu.
2
Anoots shu Sun son muzI nu fu ngu,
yuwuu tputs zupun tuyu tu fI tu fu ngu nu
unoo, yuwuuts shu sunduf wuu nuu tsI ksu-
tu fu unoots shu, Nuwuum ymu ndu ndu,
pungus wunu pIsh pushu chu fu unnung
wuyu ndu. Nuw shu Istu chtu mu, tfu ngu,
uwshtI sIn uyu tyu fu sIn, putu zI nu zI-
nung tuxIy kIfu ngu nu yu.
27
Anush shu
pungu sIsh tputs zupun kIzu tum, kumu-
zu tum shu nI yu fu ngu nu yu. MI shut,
FIIIs tewshuchI tum kufu kuw ushpu fI tIn
wushu nund tuchIp mII tputs shu nI yu fu-
ngu nu yu. IchI ngu fu pungus wuf pu tu fI
ush chI fI tutsI tu fu ngI yu. Anush Sun so nuu
pukeef sIn, upu nIII fI nee tsI ungIf tu fu ngu-
nu yu.
28
AshI fI yu, Sun son shu Apu nIIee
mushu fu ngI yu, Apuu, shI yu mu fI IchI ngu-
foo kusIkshu.

Chu ku ju shI yu pu wufI-


tuch? ndun chu. Nu In nuwuum mInu-
mu fI shu Istu ngu ndu mu. FIIIs tewshuch
nuwuu kcheetsI yuf suyfusIn, zupun
tsI yu teef sIn nuwuu stu ku nu yu. AshI fI yu,
shIy nuwuum Istu ngu ndu mu. WIz pu fI fee-
mI punu ngu ndu mu. Nuw shu yuwu mund
nuwuu ushI fu ngu nu unu mund kIsu tu pI
tInu, tfu ngI yu.
29
AshI fI yu, tyu fu unu-
mun putu zI nu zee yuwuu tsI fI pungu see
wunu pIsh putu fu unoo tsI fI uw tsI mbu nu-
fI putu fu ngI yu.
30
Sheefu, unush kupung
tsI yu tu fu ngI yu. Nutu fI In zuf tsI pu nI
FIIIs tewshuchIs nuwuptuf tu, tfu ngu,
putu zI nu zee IshI pu fu ngI yu. AshI fu ngu,
pungus shu ush chI fI yupu ngu fu ngu,
tpu tsee FIIIs tewshuchee kufu ku wuuts-
tum ushpu fI tu puchu fu ngI yu. Yuwu mun
Sun son tsI pu kum chu unu mun tpu tsee
zupun puchu fu ngI yu. Yuwuu kchI tu mu
puchu yu fu nIIu unoo kusI fu puchu fu ngI-
yu.
31
AshI fI yu, zoonII shI tI sIn, mIshu
muu chI fIt ssIn kusu fu ngu nu yu Sun so nuu
wunuts tsI pu fee yuunI tyu fund sI nu.
Anush shu kuseef sIn, Sun so nuu wunuts
yy fund sIn, wupI tum kunu pu fu ngu nu yu.
Sheef sIn, yuwu shu tum wupu fee Muno-
wu mupu fu ngu nu unshu tum Sun so nuu
mupeef sIn kusu fu ngu nu yu. Tsup sufu
Estu voI shu. AshI fI yu, unpuf Sun son kchI-
tu mu 20 musuch IsfueI chI cheem ufkuf
kInu fu tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
Sun so nuu kIyung yuchuk chu sIn, Itufu
uwshu ApunII pu wIz puf kIsu tu fu ngu
unoo tsI.
]Wup pu fee. Nu yuwuu IsfueI chIch
Kufu kuum TsI pus KInu tu fu ngu nu unoo
kumu nee nu.|
Kufuk TsIpusu16
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
258
Na kamanchintspa yuwaa Utachich
tputs, E!ime!ek sur, wizan!!pat, wipapat
Mowabap tsap naatarangu anootsi
1
1
SIf tumu, IsfueI chIch gobef nu fI nI
mung ndu kIz puf kufuk tuu fu ngI yu.
Ksu tu mu pu nIm tupu chI ndu ku tuu fu ngu-
nu yu. Anpuf zuf unush tsup kutu nguts-
shu pIsh tu fu ngI yu. Tputs kIyung mufI zI-
mun kuchI yu fu ngu nu yu, wutum kutu-
nguts ush chI fI tsup mufI ngu fu ngu wu.
2
MIn tputs, Utu chIch, EII me Iek, Effut-
shuch tputs BIfI ngush
D
yukut tuu fu ngu,
unshut

MuyuutsshI tu tputs kutu ngee chI-


nIII nu kutu nguts ndu nu fI wu? tfu ngu,
wIzu nIIee, Pzu, Mowu bup tsup nuu yu nI,
wutum umb shu kutu nguts zupu nI wu,
tfu ngI yu. AshI fu chu, EII me Iek wIzunII-
pu unu nguz nuu tu fu ngu nu yu. WIzunII shu
suf Noe mIy. WIp shut tsI mbun MuIn, mI-
shut KIII yn ushpI sIn Mowu bup shu tsup
nuu tu fu ngu nu yu. Anush shut kuseef sIn,
tuu fu ngu nu yu.
3
AshI fum chu, unu mun zupIsh EII me Ie-
ku fI nI tsI pu fu ng shI tu. TsI pu fum chu, wuu-
nI tu fI shtI sIn wIzunII wIpup tu mu fI shu
tuu fu ngu nu yu.
4
Wuu nI tu fI shtI sIn tuuf
ush ku sIn, MuIn mI shut KIII yn ushI fu-
Rutirini kuku
Kirak yuw Rutirineetsi kuk kamanku anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


Yundum pu nee yusu muum pInu su ku nI yu. Ashpu tum tputs, kufuk DupIy wIpu nush yundu fu ng-
pu fee, tssIn chu.

Chakaama yandarang?
Utu chIch tputs uyum tuu tI mbIztu pu, tu, nee kIfuk yundu fu ngu nu yu.

Mayaamaja yandarang?
Utu shuch tputs ushpu tum ufu Apu nIIee chI nu fu ngu nu. Noe mIy, Boos tum Apu nIIee chI nu fu-
ngu nu yu. Rut ndun tuu Utuch chI mun tputs Apu nIIee chI nu fu ngI tum tu. AshI fu chu, ApunII shu
nIII tu fIt shu cheets tuu tputs wuchI nIII noo kIz puf kufu kuum nu fu ngI yu.

Mayaatseeja kamanik?
Nu yuwu fI kumun ku unoo kumun chInts pu.
KupItofo 1.1-5: Yuwupuf ApunII IsfueIchIcheem ufkufee Ipustu Ipustu ushIfungu, unpuf
tputs EIImuIek suf tuufungIyu. BeIengshuchchu tputsI. Anpuf kutunguts pIshtufungu,
Utushuch tputs mufIzImun kIyung kuchIyufungunuyu. AshIfI EIImuIekshu wIzunII
wIputum ushIfu, Mowubup tsup nuutufungunuyu. Anush tuuf ushkusIn, EIImuIek
tsIpufungIyu. MushIndshu, NoemIy suf, wIp kumuz tsImbun Mowubush tsup
tuufungunuyu. WIpshu Mowubshuchee wIzunuf yumufungunuyu. Itufu kunungusshu,
tsImbunuftIsIn tsIpufungunuyu.
AshIfI Noemshu, Nuwuunpee tsupunI kunupchImu, tfungIyu. Tfungu, umeenshu, RutI
sufu NoemIyuu kusumuum kupung mung' muntsuku, UtuchIptum tsup nuutufungIyu.
Nuw shIyuu uyumtuutI kusucheezI. MIshut, nuwshu ApunIIeetstum chInuchImu,
tfungu, yukut BeIengup nuutufungunuyu.
KupItofo 1.64.22: Anush kuseefsIn, Noem wuzufunIIIn muuchIfIt tuufungIyu. Kumuz
suf Boosu. ApunIIee kuk ItsInsufu puyufungu, zoonIIInuu wIzunII mushIndoo kupung
IstufungIyu. Anumunshu, Rutee wIzunIIeem yumufungIyu. ZupIsh Rutshu wIpuu
tutsIpufungu, Obed suf, sumufungIyu. Obed kufukuu DupIyufInee upuchIfInchu.
Rutirinee kuk kamanchintspa

D
1.1-2 MutI wu 2.1-6, Iuku su 2.4, Wungu 7.42 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
259
sIn, Mowub shu chee kIz yumu fu ngu nu yu.
MuIn wIzunII suf Offu mu nu. KIII yn-
shut wIzunII suf RutI. Itufu, EII me Ie ku fI-
nI Mowu bush tsup kusu fu ngu nu unu mun
10 musuch tushIy fum chu,
5
unush wIpshI-
tI sIn tsI pu fu ngu nu yu. WunIf shu Noe mIy
wuu nI tu fI shu tuu fu ngI yu. Muu chI fIt shu fI-
shtu, wIpu shu fIt, mI shut wuzu funII shu fI
ushI fu tuu fu ngI yu. KIz puf mxux zI mu nu.
Nu kumu nee nu yuwuu EII me Iek muu-
chI fI Mowu bush tsup tuu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Noem wipapa wizan!! Rutpa
Biringpitam kanapurangana anootsi

MInush shut zuf Noem k'kuzee muzI-


nu fu ngI yu, yuwuu ApunII IsfueI chI cheem
tputs kupung chI nu fu ngu, Iwuf zee zupun
punu fu ngu unoo tsI.
7
AshI fu chu, Noem
yusuf yup tum sIf Utup tsup tuu fu ngu
umb tum kunu pu muum zundu fu ngu,
tuu fu shee shI tu ngee fund sIn, umeen
tsI mbu nu fI wutsu pu nIp shu nuu tu fu ngu-
nu yu.
8
Anshut ngoo tsIsh nuuf sIn, upus
Noem umee nuu tsI mbu nuf tu tsI yu tu-
fu ngI yu.

Muyuum shu nuwush tuchI tu-


muum zunduk su? Suun pee tum pungI pIs
uneef pI tum tIs kunu pung tsu. ApunII ufu
shI yuum kupung Istu chI yu. Wutum sIy
nuwuu kupu ngu tum chI nu fu ng su wu.
MI shut, Ipuf nee ts tum nI sIy kupung
wunu sIf ksu tu fu ng su.
9
ApunII sIyuum
Istu ku chu, yusuf kumu zu mun tum
zufu nIIItssu. Ash ku chus, sIf tuu fu ngIs
ushI fI tum ksu tum zufunII pu tIs Ipu nut ssu.
AshI fI yu, nu kusukchInts pu, tfu ngu,
umee nuu puchIpeefu, Ishu mbu fu ngI yu.
Itufu, ndu tu fI nuufu uwshtI sIn kupung
umee nu nguz tunu fu ngu sIn,
10
NdunI,
nuwuptu tum tsu pun pIsh nuu yu nI,
tfu ngu sIn,
11
Noem shu, Ndu. Ash tuu
nuu ngInts.

Muyuu mu ju nuwush tuchIt-


chIs? Wutum nu nuw kIz puf wuchI nu fu-
ngu fI,

tumu fI yusuf ufung Ipu fI nu chI?


sIyuum zufu nIIIs unoo mu.
12
AshI fu chu,
nuw sIyuu, PungIp tum tIs kunu pu ngInts,
tshI nu. MI shut, nuw wuchI nu yu nIIu fI,

tumu fee ju zufunII chee? SIy nuwuum


kutuk tuu tee su ushI fu, mI shut nutuu tI
psuun zufunIIeefufI, Ipu fI nuk chI tuu tee nu
ushI fu,
13
sIy sut, NIIuf kunu ngu fum chu,
zufunII pu nI tus, unoom kutu kus,

ushI-
noo ju kunu nguch? MI shut,

tumu fee ju
sIy zufunII shu fI suu nI tu fI nIIu fu muum
kutu kus, tuu fu fu tuf ush tu chIs? Ndu.
MInum tI yum umb ush tu fee zIch.

Nuw
tumu kIm nu? SIy mungIs muntsu kIs unu-
mund ufu ngI nu shu mungI muntsu kI nu,
wutum ApunII nuwuu: WuunI kIyung
kuchIy ku tuuch pu, tfu ngu wu. AshI fu-
chu, nuwshut unu fI tum nu kIyung kuchIy-
ku fI tuu kI nu, tfu ngu,
14
umeen shI tI sIn
yusuf mung muntsu fu ngu sIn tunu fu ngu-
nu yu. MIn umeen suf Offu, AshI fI nuw
nuu chI mu, tfu ngu, umee nuu Ishu mbee-
fu nIIu nuu tu fu ngI yu. Itufu, RutI mu fI shu
umee nuu ndu kusu muum zundu fu ngI yu.
15
AshI fu chu, Noem Ruteets shu shIy kunu-
punII tum chu. Wutum nu Ipun shIsh wutsu-
pu nIp tum, mI shut upunII pu tsI fIn pI tum nI
kunu peenIIu wu, tfu ngI yu.
1
Itufu,
Rut shu: NdunI, nuwuu zungu nIysh pu.

Muyuum nuwuu kumI ngu muum zunduk-


shu? YupImu su ju shIy nuu kut shu umb-
tum nuwu pu nuu yu nI. Yuwu sh tum shIy
tuu kum chIsh unshu tum nuw tuu chI mu.
ShIy tsu pun tu kum chIsh unoo nuw tsu-
pun tuch tum nu. ShIy Apu nIII fIsh unoo
nuw Apu nIII fI tu mu nu.
17
MI shut, yuwu sh-
tum shIy tsI pu chIsh unshu tum tsup nuw
tsI pu chu fI, nuwuu mup chI nIII nu yu. Nuw
shI yuu kusukchI nuu feenu, ApunII shu pu
nuwuu kupung wunI chI ndu nu yu. Yuwu-
shu fI shIy tsI pu fumchIsh unshu fI nuw
shI yuu mbI zu chI mu, tfu ngu,
18
Noem shu
unu fI tum ndu shut ufung tsI yu tu fu ngI yu.
Umeen pu tu fI shu Ipu nee fund sIn nuu-
tu fu ngu nu yu.
19
AshI fu chu, umeen put
tsI mbun shI tI sIn nuu yu fund sIn, ngoo tsIsh
nuun tuch ush ku sIn, BIfI ngup shut tsup
kusu tun ushI fu ngu nu yu. Anshut mus sI fI
yuk tush kus ku mchu sIn, yuk tu shuch shu
tputs pufu ngu sIn, kupung punI fus tu fu-
ngu nu yu.

KIztI sIn chuk shI tu?

Antuu tI
In suf Noe mI yu ju? tfu ngu sIn,
20
uwshut:
Nu nuwuu sufee tsI NoemI yuu, tfIs pu,
Wutum umb tus, Mung' kIsu, utuwu.
AshI fI nu nImun nuwuu sufee tsI Mufu
RutI1
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
260
tng shut ssu. Wutum ApunII kIzpufeefu,
nuwuu mungee tsI muntsu mush wuyu-
fu ngu wu.
21
Nuw nI mund zufunII pu tI,
mI shut IpufI tsI mbu nu fI nuu tu fu ngu fI,
Itufu nut shut, nuwuu nI tu fI shu mInu mu-
fI shtI kunu pee shI nI nu. AshI fI yu, umb
ushI fu ngu fI,

muyuum shI tu ju nuwuu


sufI Mung' kIsu, t chIch? wutum ApunII
nuwuu wuunu zundu fu ngu, mungee tsI
muntsu mush wuyu fu ngu wu, tfu ngI yu.
22
Amb ushI fu, Noem Mowu bu mund
tsup shI tu ngeeshI nu, umeen put Mowub-
shuchput kIz Rut put, BIfI ngush shu tsup
kusu fu ngu nu yu. Tputs muzu fIsh sebuu-
duu wunus pusu ku nu unpu su.
Nu kumu nee nu yuwuu Noem umeen-
put Rutpu BIfI ngush tsup kusu fu ngu nu
unoo tsI.
Na kamanchintspa yuwaa Rut
mashinduru katuchimawaa wanusee
tapuyayach ashtaru anootsi
2
1
Noem wuzu fu nIIIn EII me Ie ku fI nI
muu chI fIt suf Boos BIfI ngush tuu-
fu ngI yu. Anshut tputs kIz puf kufIk pu nI-
mu nu. Kufu kuuts puz ushI fu sIn tputs kIs
chI nu fu ngu nu.
2
MInush shut zuf Rut umee nuu Noe mI-
yu: Nuwmu tpu tsIp muzuf pungu tu mu.
Amu yuu musheefI yuwuu tsI mu fI wunu-
see Ipuf tu kIs unu mu fI nuw yuchI mu ttu-
mu, tfu ngu, Noem shu: AshI fI nupu shIn-
sI, tfu ngI yu.
3
Rut shu unu fI tum: AshI fI
pungu tu mu, tyu fu nIIu, yuwush tufuw zu-
pun wunu see pusuk sIn, Ipuf tu yu fu nIII nu
unush uwshut kusee fum chu tupu yu fu ngI-
yu. Rut ndun tuu yusu fu, Itufu put tuch
ushI fu, EII me Ie ku fIn shI nI muu chI fI
Boo sush muzuf kusu fu ngI yu.
4
Boos shu
pungu mund BIfI ngu mund shI tu ngee fu-
nIIu, muzu fIp shut puku tu, yup much chuf
tufu wuz tuk sIn shu neef nu umb shut nuu-
tu fu ngI yu. Anush shut muzu fIsh kus ku-
mchu, ushpuf tu much chu fee tsI yu tu fu-
ngI yu. SIyuu ApunII wunu sIf ksut kI yu,
tfu ngu: uwshtI sIn, ShI yuuts shu ApunII
kupung tum chI nu kI yu, tfu ngu nu yu.
5
Anush Boos kIzuuts shu Rutee pufu ngu,
tufuw zu pu nee ts shut ufkuf mushu fu ngI-
yu.

YupIch shI tu In kIz kumu sI nu? tfu-


ngI yu.

Tufuw zu pun shut ufkuf, Izu fIch,


Mowub shuch chu. Noem put Mowu bu-
mund tsup kusu fu ngu nu yu.
7
NIsh shu,
nuwush kusee fum chu, pusum pun
wunu see Ipuf tu yu fu nIII nu unoo uwshut
kuzI zI mun tupu yu pI tu, nuwuu mushu-
fu ngI yu. IchI ngu fu zuf, putu fI wunu sI-
nguz tupu yu pI tu kus kI yu. Nutu fIt chu
kunus ku kuxI nxI nuw shu, tfu ngI yu.
8
Boos shu Rutee kufuzeefu, MuzI nun chu,
Izu fee. Nuw shI yuu tchInII pu: tpu tsIsh
muzuf muuch tu wu wunus psu fInII pu.
Pusu muum zund kush, nIshu fI pusung-
chu. MI shut, nIshu fI nuwu pu m'chuchufI
Ipu nung chu.
9
M'chuchufIshIfItI tchI tung-
chu. Yup wunu see pusu ku nu umbI tum
nuung chu. Nu nuwshut tpu tsI fee tsI wunu-
sIf wunee yu fu fI, kusu chI mu ndu shI yuu
tputs mun tu muu mu. MI shut, suchItku-
chee shu, suwIsh kung tuuf tu ndu yuw
tIpu yu fu sIn wuu yu ku nu unu. MupIy fush
yyu fush wuung chu, tfu ngI yu.
10
Rut shut: ZufuktI shchu, tfu ngu.
Boo su nung wuts much tsu push kIz-
puf tImuch tu sheefu,

Tumushu shIy,
RutI1 , 2
Rut tpu tsis/ muzu ri Wunu see yuru ngi yu. (2.2)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
261
tunuf tuu tIsh, nuwuu kupung chI nuk-
shu? MI shut, shIy nuwuu kIs nupuk shu,
tfu ngu,
11
Boos shut: Yusu kI nu yuwuu
kumI nIsh shI yuu nIngeem muchee tu
unoo tsI. Wutum shIy zufu nIIIsh tsI pu fu-
ngI tuu, ndu tsu pun pIsh kunu pu muum
zundu fu ng shu. Muu chI fI tuuts tuu tIsh
kusu yu fu nIIush, nIngeem tuu kum chush
nuu tu fun shu, ndun tuu Iyupu yusu fush.
12
Itufu, yuwu mund shIy umb ush kIsh
unu mund ufu ApunII shu shI yuum ufu ngI-
nu shu Istu chI yu. IsfueI chIch Apu nIII fI nI
tuu fu shI pun chu, wumu fI Iyuu tuu fu shee-
tsI nI ksut kI yu, tfu ngI yu.
13
Rut shut:
ZufuktI shchu. Wup pu fI yuwu mund
tIsh. ShIy nuwuu mungI p'tseekshu.
ShIy tpu tsIsh wunu sIf tIsh chu. Nuwuu
chI nu kush tshu, ndun tuu nuw shI yush,
tfu ngI yu.
14
Anush kutung tseem shu zuf
tutsu moo fu ngu, Boos shu Rutee: NuunI
Izu fee. NIngeem k'xInungI, kutung pu-
nI, tfu ngu, Rut shu, Ayu tu, tufuw zu-
pun nung wushu nund kuxI nee fum chu,
Boos shu kutung tsee yyu fu, Ruteem
punu fu ngI yu. Rut shut kutu ngu fu ngu,
kupung tuzu zu yu fu, wund kutung tsee
kutu chI fu ngI yu.
15
Yusuf Rut kunu pee shI-
nu, wunu sI nguz tupu yuu tI tu, Boos shu
much chu fee kumuch tu fu ngI yu. Rutee
shIy pusung tum tI tuung tsu. WuunI sebuu-
du wunus pusup tum wuts tu, pchI ndInts-
pu.
1
MI shut, yuwuu sebuu du wunus
xunut kus putux kIs unoo yufInts pu.
Izuu fu ksung tsu. WuunI Rut shut unoo
pusup. MI shut, unoo kIzuu mun tu fInts pu,
tfu ngI yu.
17
AshI fu chu, Rut shut mupIy fu Boo sush
muzuf sebuu du wunus pusu fu ngu, zuf
tupI tu fu nIIu, kusu fu ngI yu. Sheefu, zupee
tunguteefu wuchu nu ndu fI shu 20 kII pu fI
sebuu duu pusu fu ngI yu.
18
Sheefu, chI pu-
yu fu nIIu, wup tum BIfI ngup kunu pu fu ngI-
yu. Umee nush shu kusee fum chu, yuwuu
wunu see pusu fu ngu unoo ymu ndu fu-
ngI yu. Sheefu, yuwuuts shu kutung tsee
kutu chI fu ngu unoots shut umee nuum
Noe meem punu fu ngI yu.
19
Noem shu
unoo pufu ngu,

Yup shu tufu wuz tu yu shI-


nush, ushIp nee wunu see pusu yu shIn-
shu? Yuwu mund shI yuum tputs kupung
Istu fu ngu unu mund ApunII shu ufu unoo
tpu tsee kupung tum chI nu chI yu, tfu-
ngI yu. Rut shu yuwuu Boo sush muzuf
tufu wuz tu yu shI nu unoo, umee nuuts shu
kumun ku, An tputs suf Boos chu, tfu ngI-
yu.
20
AshI fu chu, umeen shu: ApunII ufu
unoo tputs kupung Istu chI yu. An kumuz
Iyuu kupung pu fI chI nu kI yu. MI shut, un
tputs Iychu zufu nIII nI muu chI fI tu. Anoo
yusuk chu, ufu Iyuu ufu ngI nu shu pu fI
ksut chI yu, tfu ngI yu.
21
Rut shut: Nuwuu
tfu nIIee ju, Afung tufu wuz tu ngI. NIsh-
shu fI nuwu pu m'chuchufI Ipu nee fush
wunu see pusung chu. Iwu fIz kuchI ngu-
fum chu, unush kusut shu, nuwuu tfu-
ngI yu.
22
Tfu ngu, Noem shu: Yuw tIsh
un nuwuum wunu sIf chu

Amb shIng sI?


Anshu fI Boo sush muzuf much chuf put
Ipu nee fush tufu wuz tung chu. Tpu tsIp
nIII tu fI tup muzuf nuu fInII pu. Tputs
mun tu yunII pu, umee nuu Rutee wunee ku
tfu ngI yu.
23
Rut shut unu fI tum Boos pu
much chuf Ipu nee fu unshu fI mzuts sebuu-
du wunus, mI shut tIfI koots tum wunus
pusu ku tuu fu ngI yu. Yuwush Iwu fIz
kuchIng ku chu unshu tum kusu chI mu tu,
mupIy fu wunu see pusu kuk tuf ush tu fI-
yu. AmbI fI ushIsh tuf ushku, umee nush
tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Rut
Boo sush muzuf sebuu duu wunus pusu fu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaatssha Boos Rutee
chinarangu anoo kamanchintspa
3
1
Noem shu umee nuu Rutee
tsIyuteefu, Apchee, nuw shI yuum
zufu nIIeemIsh nuchu ngu chI mu. Zufu-
nIIeef nup shu kIs shu zufunII pu tIsh tuuch-
shu.
2
MI shut, nu muzI nun chu, Zufu nIII nI
muu chI fIt kumuz Boos tuu fI yu. Anputchu
much chuf shIy tufu wuz tu ktu shu. An
kumuz nu zuf psuun yup tIfI koo wuch
tushuw tu yu fu sIn zupee xunut ku nu, umbu-
fI muu kum chu muzu fIp nuu chI yu.
3
Nutu
shIy shut umb tum tuchIteefush nupu shI nI.
Itufu, chtu fu chu mu ngI mu sI. Sheefush,
kzum mush pu shu shuu nuu tsI tpu fu ngI.
RutI2 , 3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
262
K'tunIfshItIsh yuw kIz puf wunu sI fI un
kumuf tu ngI. ShI mbu yu fush nuu ngI.
MI shut, mus tputs pufunII, upI nIII fI
mungIp tIsh nuu tut chu. Ndu tu fI wuufu,
mI shut kutu ngu fu unush kusInII pu.
4
ApInII tsu ngu yu fush nup kush, yupImu-
su ju muuk chu unshu tum shIy shut upInII
nuut tush, yuwush IfI pu ngu fu muufu
unshu tum pshtu yu fush muung chu. Wuunu
kumuz tm ku chu umchI mu su ju, shIy shut
unu fI tum shIng chu, tfu ngI yu.
5
Rut shu,
AshI fI yu, umb ush chI mu,

tyu fu nIIu,
Rut mzu tsIp nuu tu fu ngI yu. Yuwu fI umeen
kumuch tu yu fu unu fI tum chI nu fu ngI-
yu.
7
Boos shu unush kutu ngu mbu yu fu,
wuukshu mung' kIs ushI fu ngI yu. Zuf tupI-
tu funII shu, yup muuch tuu zup tungu tu mu
xunut ku nu unush muu fu ngI yu. Anush shu
muu fum chu, zupIsh Rut shu tm tu pu tu,
upInII nuu tu fu nu, wutsI nung tuwuteefu,
pshtu yu fu muu fu ngI yu.
8
Anshut Boos
muu fu nIIu, psuun schI fus tumee fu, pIyum
tuwIn tu ushku, kIz shu wuu nu ngee muufu
unoo tchu fu ngI yu.
9

Chu ku ju ush tuf?


tu, Izu fee,

chukshu shu shIyu? tfu ngI-


yu. KIz shu, Nuw chu sufI RutI nu. ShI yuum
ufu nuw Istum pun tuu kI nu. MI shut, shI yu-
put zufu nIII nI muu chI fI tu mun chu. KIz puf
shI yu pu wutsI fI tu mu nu. MI shut, shIy Iyuu
kIz puf wunu sIf ksu tuk shu, IchI ngu fu
Istu kshu. MI shut, nuw shI yu mun zufu nIII-
muum zunduk tu nu, tfu ngI yu.
10
Boos shu,
Zuf kush tshu. Ufu ApunII shI yuu kupung
chI nu kI yu. MI shut, nuw shI yuu pukI nu.
ShIy mungIsh kIz puf chu wunu sI fI. Apu-
nIIee chI nuk tum shu. MI shut, zufu nIII nee-
tsIsh kuk puyu tu fItum shu. Wunu sIf chu
tuu mu nuu tuu tush shu. Itufu,

muyuum shu
nuwu nguz wuchI nung zI tuu tI zufu nIII-
muum zunduk shu? Kunu ngu sI fI tu nu
zufu nIIeemIsh nuchu ngu ngI. PukI fI mu-
nu tuu zufu nIIIng chu.
11
Itufu, mungIsh
muntsu fInII pu. ShI yuu Iyu shuch tputs
IchI ngu fu sIn yusu ku nu yu. ShIy kIz puf-
tIsh chu mungIsh wunu sI fIsh. ShuunuutsI
nutsIsh wunu sIf tuyu mu nduk shu. AshI-
fu chu, nuw shI yuu kupung Istu muum
zund kI nu, yuwuu shIy zund kush, nuwuu
mush kIsh unoo tsI.
12
Zufu mu nu zuf kush
tshu. ShI yu pu zufu nIII nIsh kIz pu fI tuu tI
muu chI fI tu nI. Itufu, mIn nuu chu tputs
shI yu pu zufu nIII nIsh kupu ngu fI muu chI fI-
tu yu. Nuwu pu pukIch ufu pInII tu mu nu chu.
13
AshI fI nu neetsI fI tu mu k'tungImusI.
Pu zuf tufu see chu, yusu yu nI. ShuunuutsI
zufu nIII nIsh wumI ndu tumu pu fI uyu tchI-
yu. PInu suk tuu tI yu, ufu ApunII wuunu
yusu chI yu. Ndun tuu tI ushku, nuwuun tu tuu
shI yuu yumu chInII pu. Nu neetsI fI tu mu
muu ngI mu sI. Zuf tufu seeymusu, tfu ngI-
yu.
14
Rut shu, Ayu tfu ngu, unshu fI Boo su-
nu ngI fI pshtu yu fu muu fu ngI yu. Pu tum shu
tufu sI tu fu nIIu fI, ndu tu fI kIz puf 'sIneefu,
tupInII tu mu fI chIy zu fu ngI yu, wutum
Boos, Nee kIzuu tputs puf sIn yusu fu sI nu-
pu, yuwuu nIsh mzu tsIsh kusku unoo tsI,
tfu ngu wu. AshI fu chu, Rut shu unoo yusu-
fu ngu, umbI fI tum ushI fu ngI yu.
15
AshI fum chu, Boos shu Rutee, Nutu
Izu fee, kumu fIsh kupu ngu mush wunu sIf
putu yu fush Imung chu ngI. Itufu, mbum
putu tu fun chu. Anush kutung shee mIsh
sebuu duu pshtu chInII pu, tfu ngI yu.
Rut shu, Ayu, Ichee, tfu ngu, wutu nI fee
mbum putu yu fu Imung chu fu ngI yu. Boos-
shu sebuu duu tuchu yu fu, 40 kIIo kusI fu
unush pshtu fu ngI yu. Putu yu fu, tuchI pu-
yu shu kusu fu ngI yu. Rut shu unu fI tum
pungup chI pu yu fu nIIu nuu tu fu ngI yu.
1
Umee nush shu Noe mIsh kus ku mchu,
umeen shu pufu ngu, Apchee,

tumu fIm
pukeeshIn shu? tfu ngI yu. Rut shu umee-
nuu yuwuu pukee shI nu unoo, mI shut
yuwuuts tum kutung tsee Boos punu fu ngu
unoots tum IchI ngu fu kumu nI fu ngI yu.
17
Boos nuwuu tsI yu tu fu ngu,

Muyuum-
shI tu ju ngu tIsh kuwI nu ndIsh kumIn pIsh
kunup chIsh? tfu ngu, nuwuum sebuu duu
wunus zupun yyu fu punu fu ngI yu. Wuu-
tut chu InI yuw nuwuum sebuu duu wunus
punu fu ngu unu, tfu ngu, umee nuum shu
ymu ndu fu ngI yu.
18
Noem shu unoo pufu-
ngu, Apchee, kutu ngI mu sI. Nu tumu chee-
ju, yusu yu nI mu nI. Itufu, un kumuz nu ndu
mupIy fI yu. Ufu mungush chI nu tu ndu. MI-
shut, tsI yut ssee yuwu puymusu, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
Ruteem Boos kupung Istu fu ngu unoo tsI.
RutI3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
263
Na yuwaatssha Boos Rutee yamarangu
anootssha kamanchintspa
4
1
Anu fI tum zuf Boos yuk tu sh shu shu-
nIyshInI tsI yut ku mchu kusu fu ngI yu
yuwush unshuch tputs ufu tu mu fI tsI yut-
sseem yufu muum shu nIy ku nu unshu.
AshI fu chu, unu nguz tputs muzI nu pu nI
utu sIn, Boos tum muu chI fI kusu tu fu ngu-
nu yu. Boos shu tsI yu tu fu ngu, Nuu nInts
nIngeem, k'xInungInts. Yuwuu tsI yut kI
unoo muzI nung tsu, tfu ngu, tputs shI tI-
sIn unu fI tum muzI nu pu nI utu sIn kuxI nuf-
tu fu ngu nu yu.
2
Sheefu, unu mun unshu-
cheets shu kufuk wuchI nu nu fee chung
tputs kufuzeefu, unshu tum tushu nee fu-
ngI yu. Sheefu, ush pu fI tputs kusu tu fu chu-
sIn,
3
unush Boos wumI ndoo tsI yu tu fu ngI-
yu. Zuwuu, muzI nun chu. Noem Mowu-
bu mund tsup yusuf kunu pee shI nI yu. Nu
wutsu pu nee tupu xu nxu muum zund kI yu
Iyuu nuu tsI kumI ndI nI EII me Ie ku fI nee tsI
wutsu pu nI.
4
AshI fu chu, nuw shI yuu pxu-
nxu ngI, tshI nu.

Muyuu mu ju ngut chIsh?


MI shut,

muyuu mu ju xufu chIsh? wutum


nu yuwuu ntu fI unoo ush pu fI kufu kuw-
tum sIn pufu nu yu. MI shut, wutum shIy-
shut unchI chee kIz pu fI nu shu nuwu mund
ufung kumInd shu wu. Shuuntunuchu
unoo tsup umuy tu kush wunu sI fI yu. MI-
shut, puxu nxu muum ngut kee shu, nuwuu
tsIn su fush kumu nI ngu ndu mu. Nuwshut
unoo tsup ufu umuy tu chI nu, tfu ngu,
wumInd shu, ZufuktI shchu. AshI fI nuwuu-
nu puxunx chI mu, tfu ngI yu.
5
Yusuf Boos
tsI yu tu fu ngu, AshI fI Noe mee wutsu pun
puxunx ku chee shu, umeen pu tu fI mushInd
Rut suf tuufu unpu tu fI yumung sI, wutum
un kIz Mowu bu tsup wutsu pu nI tum tu wu.
AshI fI yu, Ipu fI nuk chush, uwshut Ipu fIsh
unoo tsup wumu tu fI shu umuy tu chI yu.
ShIy shut zuwu nIII nee mIsh wIp pzu pu nIt-
shu, tfu ngu,

wumInd shu unoo muzI nu-


fu ngu, AmbI nuu ushI muum zund kee zI.
Mungu pu fI nu kufI kI fee tsI tuchIng chI nu.
Apuz Ipu fI nuk chu fI, wumu fIsh shu unoo
tsu poo umuy tuk chu. Itufu mI shut, IpufI
unoo tsup ndu yuchI yu. ShI yu nuu zund-
kush, pxu nxu ngI, wutum nuwuu nu utI nu-
wu. AshI fI nu shI yuum shu kusu chInII pu,
tfu ngI yu.
7
Anpuf shut zuf IsfueI shuch
tputs wutsu pu nee, mI shut muu chI fI-
tuuts tum wutsu pun tupu xu nxu muum
zund kut ssIn, ufu wunu sIf tsIyuteefu,
ShIy shut nee nIIu fu wunu sIf ksu tung chu,
mxux zee wu wunu sIf yunu ngung chu,
tyu fu sIn, Izufeefu kusuk chu, suptuf pu-
tu fI yusheefu, Neewu. Zufum pu tu fI tu ndu
tyu nIII, tyu fu punu tu fI yu.
8
AshI fu chu,
unpuf shu unu fI tum chI nu fu ngu sIn,
EII me Ie ku fI nI wumInd unoo tsu poo
Boo suum shu punuk chu, suptuf pu tu fI
yusheefu, Boo suum shu punu fu ngI yu.
Punu fum chu, Neewu, zufum pu tu fI tu ndu
tyu nIII. ShIy shu nu pxu nxung sI, tfu ngI-
yu.
9
AshI fu chu, Boos shu unu fI tum uyu
tfu ngu, IchI ngu fu kufu kuw tum sIn muzI-
nuf sIn, Boos shu tsI yu tu fu ngI yu. AshI fI yu,
nu sIy IchI ngu fus pukeen su yuwuu nuw
Noe mee wutsu pun, mI shut EII me Ie ku-
fI nee ts tum, KIII ynufI nee ts tum, MuI-
nu fI nee ts tum wutsu pun puxu nxu fu ngI
unoo tsee.
10
MI shut, MuI nu fI nee ts tum
wIzunII mushI ndoo Mowub shu chee kIz
yumu yunII tu ndI. Nuwshut ufung MuI-
nu fIn chI cheem nutsus pzu pu nI chI mu.
Ash ku chu fI, unchIch muu chI fI ufu tu mu-
fI tum tuu chI nIII nu yu. Nu ushI fI wutum
sIy IchI ngu fus pukeen su wu. Ayum tuu tI
ndu nee mbI zu chI nI pu, wutum sIy kufu-
kIs IchI ngu fus pukeen su wu, tfu ngI yu.
11
Kufuk shI tI sIn, mI shut unshuch tum
tputs shu nI yu mu pun kusu tu fu ngu nu un-
tum sIn tsI yu tu fu ngu nu yu. Zufukshu. Nu
IchI ngu fu nI shI yuu pukee nI yu. ApunII shu
ufu Ruteem kupung Istu chI yu wIpuum-
tum pzu pu nee muu mu. SIf tumu Ruke Iu-
fI neem, mI shut IIyu fI neem tum kupung
Istu fu ngu, wuchI nIIIn Isfue Iush yukut
nu pzu pu neef sIn tuu ku nu, uwshtI sIn
umbI tum ush chI nIII nu yu. EffutchI cheem
pzu pu nee fu sIn, kIz puf kufu kuum kInu yu-
fu sIn, BIfI nguu tsup ufu tu mu fI puyu chI-
nIII nu yu. AnchIch uyum tuu tI ndu pus tu-
chI yu.
12
ApunII shu ufu neem kIzuum
zupun wIpuum punu chI yu, Ash ku chu,
wuu chIch muu chI fI zupun tum pzu pu nI-
chI nIII nu yu. ShIy shut ufung Utu fI neem
RutI4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
264

D
4.18-22 MutI wu 1.3-6, Iuku su 3.32-33 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
wIp Tumufush Fufe suu Ipu fI nu fu ngu,
unchI cheem wuchI nIIIn ufu ngI nu shu pzu-
pu nIt shu, tfu ngu nu yu.
13
Amb sheefu,
Boos Rutee wIzu nIIeem yumu fu ngI yu.
Rut wuzu funII pu shu tuu fu ng sIn, ApunII-
shu wIpuum punu fu ngu, nIIu fuu mIfee fu-
ng shI tu. Sheefu, kumuz Ipu fI nu fu ngI yu.
14
AshI fu chu, unshuch shI tI sIn kIzu nuf
kIzup tu tIn Noemeets shu, ShI yuum
ApunII kupung Istu fu ngu, nu shuu nuu tsI
ungIf tuk shu. Nu zuf chI nIII nIsh mInum
kumuz nIIuf tu yu nIII yu yuw shuu nuu tsI
k such chu unu. MI shut, wuunI chI nIII-
nIsh IsfueI chI cheem kufuk tuuch pu.
Ash ku chu, wutsImu fI tpu schI nIII nu yu.
15
MI shut, Inpu fI chI nIII nIsh shuu nuu tsI
tuwIz puf tu ku, shIy mungIsh kIs shu tuut-
shu. ShuunuutsI kupung ksu chI yu, wutum
shuu nu kumI nIsh wIpu wu. Ufu shuu-
nuu tsI kupung chI nu chI yu. Amb ushIsh-
tuf ushku, shuu nu puz Ipu fIsh 7 tuufu
ush tut shu. Itufu, mInum tu chI nIII nIsh-
shu, tfu ngu nu yu.
1
AshI fu chu, uwshut
Noem umee nuu wIp wuumu wuchI nIIIn
yumu fu ngI yu. Nuwuu mu yunu ngu yu fu fI,
nuwuu nu puz IpufI ush tu pI tu, yumu yu-
fu, wuchI nIII noo kupung chI nu fu ngI yu.
17
Wum kuf shI tI sIn kIzup tu tIn pufu ngu sIn,
Nu Noem wIp mInum kumuz wunI ndu-
yu nIII yu, tfu ngu sIn, nIIu fuuts shu suf
Obed utu sIn, su mu fu ngu nu yu.
Obed shut ufung Ipuf nu fu ngI yu suf
Jesey. Jese yuuts shut DupI yu fI neem Ipuf-
nu fu ngI yu. Obe du fIn chu wuchI nIII nu
DupI yu fI nee tsI.
AshI fI yu nu kumu nee nu yuwuu RutI-
fI nI mushI ndu mun tuu, uwshut ufung
pzu pu nee fu ngu unoo tsI.
Na kamanchintspa
Dapiyarinchichee zitaminarini
18
NIshuch tputs IchI ngu fu FufeschI chI-
nu ndu fI wuchI nIIIn tuu fI yu. Fufe su fI nI
Hes fo nuum Ipuf nu fu ngI yu.
19
Hes fon shu
Rumu fI neem Ipuf nu fu ngI yu. Rum-
shu AmI nu du puum Ipu fI nu fu ngI yu.
20
AmI nu dup shu Nuhu so nuum Ipuf nu fu-
ngI yu. Nuhu son shut SuI mu nuum Ipuf nu-
fu ngI yu.
21
SuI mun shut Boo suum Ipuf nu-
fu ngI yu. Boos shut Obe duum Ipuf nu fu ngI-
yu.
22
Obed shut Jese yuum Ipuf nu fu ngI yu.
Jesey shut DupI yuum Ipu fI nu fu ngI yu.
D
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
Fufe su fI nI wuchI nIIIn pzu pu nee fu ngu
unoo tsI.
]Wutum chu RutI fI nI kuku.|
RutI4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
265
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatsshat
Apan!! Annaam wip panarangu anootsi
1
1
Effu yIn chIch tputs muchIp tsup
tuu fu ngu nu yu. Anush tsup EIkun
yukut Ru mush
D
tuu fu ngI yu. EIkun Sufu-
fIn chIch chu. Wupuf shut Jefo hum mu nu.
Upu chIf shut EII hu mu nu. Upu chIf shut
wupu fIn suf Tohu nu fI nI. Tohu nu fIn shut
wupu fIn Sufu fI nI mun chu. AnIn IchI ngu-
fu sIn Effu yIn chI chI nu ndu fI tu.
2
EIkun wIzunII tsI mbun tuu fu ngI yu.
MIn wIzunII suf Annu, mI shut wIzunII
PInI nu. PInIn shut wIp zupun tuu fu ngI yu,
1 Samue!a
Yuwaa kirak Samue!arinee kuk kamanku anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


Chu ku mu su ju Sumue Iu fI nee kuk yundu fu ngI yu, ndu yusu ku nI yu. IsfueI chIch tputs yundum-
pun zupun tuu fu ngu nu yu. UwshtI sIn ufu yundu fu ngu nu yuwuu IsfueI chIch kufu ku wuu tuu fu-
ngu nu unoo tsI. AshI fI yu, kIfuk mIn tum, mIn tum ushI fu tuu fu ngI yu. Apu nIIee kuk kumu nI pu nI-
tum kIfu kuu ushpu tum yundu fu ngu nu yu. AshI fu chu, zupIshpu fee, yuwu mun DupI yu fI nI tsI pu-
fu ngu unu mun mInu mu fI kIfuk yundu fu ngu nu yu. Nu In, Sumue Iu fI nI kuku, tputs IchI ngu fu sIn
utu nu yu.

Chakaama yandarang?
Utu chIch wuun pu tu tIn yuwuu zItu mIn ufkuf tuu fu ngu nu unoo mbIztu fu nee pu utu sIn,
Sumue Iu fI nee kuk yundu fu ngu nu yu. KIfuk shu kIz puf tuwupeefu, chuw pI shtu fu ngu sIn, tsI mbu-
nuum wuyu fu ngu sIn, nut shu In kIfu kuu tsI mbun tuu fI yu.

Mayaatseeja kamanik?
Nu yuwu fI kumun ku unoo kumun chInts pu.
KupItofo 17: ApunII 300 musuch IsfueIchIchee Istufungu, unumunshu nIIufuu, SumueIu
suf, tputsee ItsInsufu tuyupstumuum IpusufungIyu. SumueI upunIIpunIsh ufkuf
pung' kunungufungIyu. Kununguseefu, ApunIIee kuk yusufungu, ItsInsufu ApunIIee
tuchItufungIyu. ApunIIpun ufkuf tsIpufungu, wIputum tsIpufungusIn, tputsshu
SumueIuu ApunIIee kuk tuyupstumpuneem Ipusufungunuyu. SumueIshu MysIsufInI
tumutufpufee ushIfItum IsfueIchIchee wuneefu tuyupstufungIyu. Anumunshu,
IsfueIchIchshu tputs zupun ApunIIee ItsInsufu tuchItufungunuyu.
KupItofo 815: Itufu, SumueIufInI wuchInufungu, tputsshu, Iyuum mInum kufuk
Ipusungchu kundufufeetsInI kusImuumu. Anoo kupung zundkInIyu, tfungunu
SumueIuutsI. AshIfI SumueIshu ApunIIee mushufungu, ApunIIshu, Kunungusee SuuI
sufu IpusungI, tfungIyu. SumueIshu SuuIu much wuyungunput tupufufungu, ApunII
shIyuu IsfueIchIcheem ufkuf IpuseenIIIyu, tfungIyu. Sheefu, tputsee IchIngufu
tushuneefungu, Neewu kufukufIsh, tfungIyu.
KupItofo 16: Itufu, SuuI ndu ApunIIee kuk ItsInsufu puyufungu, zupIshshu ApunII
mInootsshu tputs kufukuum IpusufungIyu, DupIyu sufu.
KupItofo 1731: SuuIshu DupIyuu nutsufungu, Nuwuu kusIfundumu, tu, kupung DupIyuu
puchumuum zundufungIyu. Itufu, ApunIIshu DupIyuu ksutufungIyu. ZupIshshu SuuI
undufufI SuuIuu puchufungunuyu.
Samue!arini kuku ichtaru yandarangu anu

D
1.1 MutI wu 27.57, Mf ko su 15.43, Iuku su 23.50-51, Wungu 19.38 Afmu tI yu tu, wutu tum chu
yuktu.
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
266
Itufu Ann shut mIp shI mu nu.
3
EIkunshut
IchI ngu fu musuch wuu nuu tsI pung'
kusu yu nIIu, wIzunII pu shu tsI mbu nu fI
Apu nIIIp shut pung' pshtu ku tu, yukut
SIIo wup nuu yunII ush tu fI yu. AshI fu chu,
umb nuuk chu, Pzuu, Apu nIIeem wuu mu fI
kusI fu tuuku unoom ungIf tuu nI, tfu-
ngu, chI noo putu yu fu nIIu nuu tu fu ngI yu.
ApunII shut pung' SIIo wush yukut tuu fu-
ngI yu. Anush shut upunII pun ufkuf EIy
wIpu put Apu nIIee pung' ksu tu fu ngu nu yu.
EIy wIp tsI mbun tuu fu ngI yu, MIn JofnI,
mI shut FIne su, ushI psIn upunII pun tum sIn
ufu wupu feem Istuk sIn tuu fu ngu nu yu.
4
EIkunshut unush kusu fu ngu, wuku-
fu fI nee tsI puchu yu fu, upunII pu neem
ushpu tum wunu tsee punu fu yu fu,
wIzu nIIeem shut PInI nuum yuwuu fI
yufku unufI wunu tsee yyu fu, Neewu
shI yuu mu, nIIuf put kutu ngung tsu, tyu-
fu punu fu ngI yu.
5
Itufu, mInoom shut
wIzunII Annuum yuw wunuts wuu nu sI fI
unnu ndu fI Ipuseefu punu fu ngI yu. ApunII
Annuum wIp puchI ndu fu ng tuu, Itufu
wuzu funII shu mIp sheets tuu kupung chI-
nu fu ngI yu.

PInIn shut,

Tumushu nuw
Ipu fI nuk tuu tI, nuwuu ndu kuupu chI nu-
ku? Itufu, Annuuts shut mIp sheets tuu,
ApunII wIpuum ndu punu ku, unoots tuu
wuzu funII shu kIz puf chI nu kI yu, tyu fu,
tsI yun tu yu fu, Annuu kupung nutsu ku,
yuwuuts tum wIpu shu fI tuuku unoo
zupun muntsIf tsI yu tu fu ngI yu. Ann shu
mIpsheefu puzI fu ngI yu.
7
EIkunshut IchI ngu fu musuch wIzunII-
put Apu nIIIp pung' nuu yunII ush ku sIn,
PInIn shut Annuu zupun mIchI tu fu ngu, stu-
fu ngI yu. Zupunshut tpu zu zuw ushku, Ann
mung' muntsu fu ngu, ndu shut kutung ku-
muum zundu fu ngI yu.
8
Wuzu funII shut
EIkun,

Muyu nguz shu tunukshu?

Muyu-
nguz mungIsh muntsu kush, ndu kutung ku-
muum zunduk shu? Nuw shI yuu ksu mIsh
chI nu kI nu.

Muyuum shut Ipu fI nung sI ndu


tush, mungI shIsh chI nu chIn tuf ush kush,
mungIsh muntsuk shu?

Antuu tI chung shI-


tu ju Ipu fI nu yu fIsh unu mund nuw shI yuu
chI nu chee? Wutum shI yuu tsI mu fI ksu-
mIsh chI nu kI nu wu, tfu ngI yu.
9
MInush shut zuf Apu nIIIsh shu-
nIyshInI, yukut SIIo wush shu nI yu fu ng sIn,
EIkun wIzunII put kutung kum yuwuts pu-
fum chu sIn, Ann shut chIy zu tu, shee shI-
nu, Apu nIII nung pung' wIzchIp nuu nut
ushI fu ngI yu. ApunII pun shut ufkuf EIy
shI tu ngu shI nung kuxI nxI nuw ushI fu-
ngI yu.
10
Ann shut unnung kyu mu yu fu,
kIz puf mung' muntsu fu ngu, kupung
tunu fu ngI yu. AshI fu ngu, unshu fI ApunII-
pu kupung tum mushu fu ngI yu.
11
Mush ku,
Apuu, shI yu mu fI kIz puf tIsh chu. ShIy
nuwuu yusuk shu. ShI yuu nuw kIz puf chI-
nu kI nu. Yuwuu kIyung kuchIy ku fI tuukI,
unoo shuu nu yusuk shu. ShIy shu Apuu,
nuwuum Ipu fee mI punu ngu ndu mu.
Nuwuu nIy fIsh pu. Apuu, Ipu fee mI kumuz
punuk chush, IpufI nIIuf tuk chu, shI yuum-
tum tpu tsI fIsh wuyu chI mu. Ufu tu mu fI
upunII pu neem tuuch pu. Tputs IchI ngu fu-
sIn yusu muum nIIu fuu much ndu ktuf chI-
mu, Ann ApunII pu tsI yut ku tfu ngI yu.
12
Itufu, Ann ApunII put tsI yut ku, ndu
kuk kImu fu ngI yu. Mung shu mu fI chI nu yu-
fu, kuku mu fI tsI yut ku, Iwut Iwut ushIsh-
tuf ushI fu ngI yu. EIy shut unoo pufu ngu,
13

TumukI kIz ush tuf? Kufu su yu pu fee,


tfu ngu,
14
Zuu,

ushIn shu kufu su yu shu?


Kshu fIsh vIn wuu kIsh un ksung chu,
tfu ngI yu.
15
Ann shut, Ichee,

untuu tI nuw vInoo


kshuu puk chI yum wuu fee zI?

Muyuum shu
tshu nuwuu tsI? Mung tu nu kupung muntsu-
ku fI, unoom ApunII pu mush ku fI ush ku shI-
nu.
1
MI shut, Ichee, nuwuu mungI shIsh
chI nu kush, In kIz muntsI fI mush pu fI. Nupu-
ngI umb ush ku yu, tfIsh pu. Nuw kupung
mungI muntsu ku fI, nuwuum xufu shIsh
tuuku unoom nuw Apu nIIee mushu mu-
shtuf ush ku fI, ush kI nu, Ann tfu ngI yu.
17
EIy shu, Zuu, ushI fI mupIy fush,
pungI pIsh kunu pung chu. Ufu IsfueI chIch
Apu nIII fI nI shI yuum kupung Istu chI yu,
yuwu nguz tmu fu kIsh unoo tsI yu, tfu-
ngI yu.
18
Uwshut, AshI fI Ichee, wup pu fI,
tyu fu nIIu, wuzu fu nIIIp tum mupIy shut
kutung kum chu nuu nut ushI fu ngI yu.
AshI fu ngu, ndu shut mung' muntsu fu ngu,
mung' kIs shut tuu fu ngI yu.
1 SumueIu1
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
267

D
2.1-11 Iukusu 1.46-55 unumushtum tsIyutkIyu, yuwush MufIy, Isus wunIf tsIyutufungu
unshu.
19
Putum shut zuf tufu sI tu fu nIIu fI, Apu-
nIIee ungIf tu muum Iwuts pu yu fund sIn,
pung pI tum yukut Rumup kunu pu fu ngu-
nu yu. Pungush shut kusu fu ng sIn, EIkun
wIzunII pu shut Ann put muu fu ngu sIn,
ApunII shu, Ann wIp wunI nduch pu fI,
tfu ngu,
20
Ann shut wIpuu mIfee fu ngu,
wutsu pIf tutsumeefu, kumuz tutsI pu fu-
ngI yu. AshI fum chu, Wutum Apu nIIee
kupung mushu fu ngu fI, ApunII shu nuwuu
kukI muzI nu fu ngu wu, tyu fu, wIpuu suf
SumueI tu su mu fu ngI yu.
21
Yusuf mIn musuch tutsu moo fu ngu,
EIkun yusuf Apu nIIeem ungIf tu ku tu,
mIn put shut wIzunII SIIo wup nuu tu fu ngI-
yu.
22
Itufu, Annu mu fI shut ndu nuu tu-
fu ngI yu. Wutum wuzu fu nIIee, Nuw nuu
nutu mus ndu mus nuu chI mu. Ipu fee tsI
mImIf tunu su chI mu sI mu. Izuu fu tunu su-
fum chu fI unnuu Ipu fee tsI nuwshut umbI-
fI upunII pu neem wuyu kum chu fI much chI-
nu. WuunI umbI fI tuu chI yu, tfu ngI yu.
23
EIkunshu, ZufuktI shchu. AshI fI yu, shIy
neetsI fI tu mu pu Ipu fIsh mImIf tunu su-
kush tuu fup chu. Yuwuu ApunII tfu ngu
unoo tutsu moo ngI mu sI. Izuu fu tutsu moo-
chush, yuw mungI shIsh chI nu kIsh unoo
shIy shut ush tut shu, tfu ngI yu. AshI fu-
chu, Ann ndu nuu tu fu ngu, IpufI yunu ngu-
chI mu sI mu tu, unoo tsI fI tuu fu ngI yu.
24
Ann wIpuu mImIf tutu tsI fu mut shut,
wIpuu puk cheetsI fI, nufIn tu mu, Apu-
nIIIp shut pung' SIIo wup much tu fu ngI yu.
Wuku fuuts tum yuwuu tuchIp musu chI-
fI nI tuufu unoo putu yu fu, tIfI koots shu
mInum ks tuf tutsIteefu, vInoots tum
muuch tush tus tutsI tee fu nIIu, unput Apu-
nIIIsh pung' SIIo wush pshtu fu ngu nu yu.
25
AshI fI yu, kusee fum chu, wuku-
fuuts shu wIp puchu fu ngu sIn, Apu nIIee
ungIf tu fu ngu nu yu. Sheefu, wIpuuts shut
yumu fu ngu, upunII pu neem shut ufkuf EI-
yuum ymu ndu fu ngI yu.
2
AshI fum chu,
Ann shu, Ichee, nuw zufeefI shI yuu utInu.
SIf kIz shI yu nung wutsI fI ApunII pu
mushu mu shtuf ushI fu ngu,
27
un wutu-
chu nuwu yu. Nuw chu ApunII pu kupung
mushu fu ng shI nu. Ipu fee mI punu pu ndu,
utufI, tfu ngI nu. AshI fu chu, nut shut
ApunII nuwuum Istu fu ngu, nu IpufI
wunInd shI tu.
28
MI shut, nu mungI shI
chI nu fu ngu fI, In IpufI ufu tu mu fI upunII-
pu neem tuu chI yu, tfu ngI nu, tfu ngu,
EIy shut, Zuu, zufeefush tshu, tyu fu,
tsu push tutunII tu yu fu, much tImuch tu
sheefu, Apu nIIee wup pu fI, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ann
wIp wunI ndu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatsshat
Ann shambatku, yaseerangu
D
anootsi
2
1
Ann Apu nIIee ungIf tuu ku,
Apuu, shI yu mun nu mungI kIs chu.
ShI yu mu fI kIzpufeefush, nuwuum
Istu fu ngush, nuw mungI kIs shu
tuu kI nu.
Nu nImun tputs nuwuu nutsuk sIn
stu fu ngu nu unoo,
Nutu nuu nuwuu stu fIsh pu,
tt shu pu fI nu.
Wutum shIy shu Apuu, nuwuum
kupung Istu fu ng shu wu.
AshI fu chu, nu mungI kIs shI tu.

2
ShI yu mu fI chu Apuu, kIz puf wunu sI-
fImshIsh tuu kIsh.
MIn tputs ushIm wunI ndu ju.
ShI yu mu fI Apuu, tuu fu shee tsI nI ksu-
tu mu pun tuukshu.

Chu ku ju shI yu pu tputs tutsu mooch?



3
AshI fI yu, tputs mungu tumu sI ngu fu,
Nuw wunu sIf tu nu, tsI yut ku sIn
tfu sI nu pu.
Wutum shI yu mu fI kufu kIsh Apuu,
IchI ngu foo tputs nuts tu yu fush,
yuwuu tputs wunu sIf tuu ku nu unoo-
tsIm Ipuseefush wuyuk shu wu.

4
MI shut, yuwuuts tuu tputs kIz pu feew
puchum pun tuu ku nu unoots tuu,
Apuu,
shuu nu zund kush, wIz pu fee tsu push
wuyuk shu.
1 SumueIu1 , 2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
268
Yuwuuts shut tputs ndu wufI tu fu ngu,
unoots shut ufung wIz pu feem
pu nuk shu.

5
Yuwshut tputs kupung kutung ku tuu tu-
fu, unshut nu mufIz kuyut ku sIn,
tpu tsIsh shut puk chI mu ndu kutu-
nguts kutung pu nI utu sIn,
tufu wuz tu ku nu yu.
Itufu, yuwshut tputs sIf mufI zI mun
kIyung kuchIy tufu,
unshut nu kIs shut kutung ku sIn, tuzu-
zuf sIn tuu ku nu yu.
KIz shut yuw mIpIsh tuu fu ngu,
unshut nu wIp zupunshu
Ipu fI nu fu ngI yu.
Itufu, yuwshut kIz sIf zupun
wIpuum Ipu fI nu fu ngu,
unshut nu ndu shut Ipu fI nu ku, kuk
zumushut tuu kI yu.

ApunII Iyuum tuu fu shee mu nI


punu kI yu.
Itufu, wuunu zund ku, tuu fu shee tsIch
Ituts ku chu, tsu push wuntsush
tuut chI.
Sheefu, yusuf chI yuu Itu yu mu yu fu,
yumu chI yu.

7
ApunII wuunu zund ku, tpu tsee kuf-
kIf pu neem wuyu kI yu.
Ndu nI yu ushI fu, pukI feem
wuyuk tum tu.
Kuf kIf pu nee ts shut wuunu zund ku,
pukI feem shut wuyu kI yu.
PukI feets shu wuunu zund ku, ufung
wuyu kI yu.

8
MI shut, yuwuuts tuu tputs kIz puf
pukIf tuuku,
kupeetshI shIp kutung ku tuu tu fu
unoots tuu,
ApunII wuunu zund ku, kufu kuum
nuk chu,
tpu tsee tushu nee yu fu, kufu kuw tum-
sIn kukoo muzI nu ku nu yu.
Wutum ApunII wuu mu fI kIzpufeefu,
tsu pu fu nu see ush chI fI umuy-
tufu tuu ku wu.
Wuunu tsu pu fu nu see ush chI fI tInu fu-
ngu, wuyu fu ngI yu.

9
Tputs Apu nIIee kuk mungoon ku nu,
unoo ApunII kIs ksut kI yu.
Itufu, yuwuuts shut tputs Apu nIIee
ndu chI nu ku nu, unoots shut tsI-
puk chu, tupIsh wuyu chI yu.

Tumumuju tputs wuu nu mun tu-


fI wIz pu fI fI nI wuu nuu tsI
tupu chI nduch?

10
Ufu ApunII nuwuum kundu fu fI
kunI ndu mund kufI yuu tsu-
push zungun chI yu, Izuu fu
tpu chI ngu muu mu.
ApunII tsu pu fu nus shu chee tputs IchI-
ngu foo tuu fush yusu fI yu.
Wutum ApunII tsu pu fu nus shu chee
wuunu zund ku, kufu kuum
nuk chu,
uwshut tIp tsI fee ksut ku chu, ufu ngI-
nu shut kIz pu feem tuu kI yu,
Ann Apu nIIee ungIf tu ku ntuf
ushI fu ngI yu.
11
Wuzu funII shut EIkun wIzu nIIee, Pzu,
pungI pu nI kunu pee nI, tfu ngu, Rumup
kunu pu fu ngu nu yu. Itufu, nIIuf shu unshu-
fI tuu fu ngI yu. Apu nIIee chI nu fu ngu,
EI yuu kuku puyu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Annu-
fI nI kIz puf mung' ksuku, yusI yus tuf
ushI fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa E!y wip apan!!pantaatssin,
yutarittam chinarangana anootsi
12
EIy wIp tsI mbun upunII pun nund tuu-
fu ng sIn, Itufu zupIsh yutu fIt shut chI nu fu-
ngu nu yu. Apu nIIee kuk ndu shut puyu-
muum zundu fu ngu nu yu.
13
Anpuf shut zuf
IsfueI chIch ungIf tu muum zund ku sIn, chI-
noo putu yund sIn, Apu nIIIsh pung' puchu-
muum yushI ndu fu nu yu. ApunII pu neew
Apu nIIeem wunu tseets shut mbu su muum
zund kut ssIn, wusu pu mush yyu fu sIn,
14
kpu mush ndu nup ush ku sIn, yuwu fI
kuyu ngu chu unufI yyu fu sIn, kutung ku-
fu ngu nu yu. Anpuf IchI ngu fu sIn upunII-
pun umbI fI sheef sIn, kutung ku fu ngu nu-
yu. AshI fu chu, IsfueI chIch shI tI sIn EIy
wIp unu fI tum chI nu fu ngu sIn, Apu nIIIsh
pung' SIIo wush nutu mus ushI fu ng tum sI-
nu yu.
15
Itufu, unu mun zupIsh ndu shut
1 SumueIu2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
269
ushI muum zundu fu ngu nu yu. Ndu tu fI
tputs Apu nIIeem wuyu ngu noo muchI fu-
sIn, yuwuu tsI fI upunII pun much chuf kus-
ku mchI nIII nu unoo tsI fI, Nutu nuwuum
wunuts kunee su fI punu ndu.

Antuu tI
upunII pun ufkuf nu wunu tsee msu mu
zunduk shI tu ju? Nuwuu nu ksI yu fu fI,
kutung chI mu, tfu ngu nu yu.
1
Tputs shut,
NdunI. Mus pu. Ndu tu fI Apu nIIeem
wuyu ngu noo muchI fu nu wu. Nu yuwu pu-
chI, unnuu mush kush, yuwuu fI zund kIsh
unu fI tum punu chInII pu, tfu ngu nu yu.
Itufu, uwshtI sIn unoo ndu muzI nu muum
zundu fu ng sIn, Nutu mIkIng chu. Pup chu.
Ndu nI yu nuwuum mus punu kush, ufu
putu yu funII Ituts ku chInII pu, tfu ngu-
nu yu.
17
Amb ushI fu ng sIn, EIy wIp
Apu nIIeem ungIf tu muum ndu wunu sIf
wuyu fu ngu sIn, kIz puf yutu fIt Apu nIIee
mIchI tu fu ngu nu yu. ApunII shut unu-
mund kupung tsI yun tu fu ngu, ndu kIs
nupu fu ngI yu.
18
AshI fu chu, unu mun zupIsh SumueI
kunu ngee fu, ktun wunu sI fI mush shut
ktun tu fu ngI yu. Sheefu, uwshut upunII pu-
neem kInu yu fu, Apu nIIeem wunu sIf tufu-
wuz tu fu ngI yu.
19
WunIf shut wuzu funII put
IchI ngu fu musuch chI noo putu yu nIIu,
Apu nIIeem puchu kut ssIn, Apu nIIIp pung'
nuu tu fu nu yu. WIpuum shut wutu nIf wunu-
sI fI mush sIfI tee nIIu, umbI fI punu ku tu
nuu yunII ush tu fu nu yu.
20
EIy shut upunII-
pun ufkuf EIkunuum, mI shut wIzu nIIeem-
tum ApunII put tsI yu tu fu ngI yu. Yuwu-
mund Izu nIIIsh wIpuu mInum tuuts tuu
Apu nIIeem wuyu fu ngu unu mund, ApunII
Izu nIIeemIsh kupung Istu ku chu, wIpuum
zupun Ipu fI nu chI yu, tfu ngI yu. Yuwu-
pu fum chu sIn, yusuf wup tum kunu pu fu-
ngu nu yu.
21
ApunII shut Annuum kupung
Istu fu ngu, nIIu fuu mIfee fu ng shI tu. Amb
ushI fu ngu, Ann wIpuum zupun Ipu fI nu-
fu ngI yu, kumuz tuchIp, kIz shut tsI mbun
ushI fu tuu fu ngI yu. WIp shut SumueI
upunII pu nee mu fI kunu ngu fu ngI yu.
22
EIy shut kIz puf wuchI nu fu ngI yu.
AshI fI tuu yuwuu wIp IsfueI chI chee
kIz yutu fIt ushI fu ngu nu unoo IchI ngu-
fu yusu fu ngI yu. Wutum wIp Apu nIIee
pung' ksu tu mu pu nee muntsIf putu tu fu-
ngu nu wu.
23
AshI fu chu, uwshut wIpuu,

Muyuum shut sIy muntsIf suu nuu tsI


ushIk su? Suu nu mu ndu fI sIyuu tputs IchI-
ngu fu sIn yusuk sIn, muntsIf tsI yut ku nu.
24
Mshee, sIy chu ush ku tut ssu.

Antuu tI un
wunu sI fee ju? ApunII chIch tIp tsIf sIyuu
ndu puk chI yum wunu sIf tsI yut ku nu yu.
Yuwuu tsI mu fI yutu fIt ush kIs unoo tsI mu fI
tsI yut ku sIn, zumum tu ngut ush ku nu yu.
25

Tumushu ndu mungoo nuk su? Tputs


wuun pu tu tIn nutsuk chu, ApunII unoom
tupu chI ndu muum wufI tuk chu. Itufu,
tputs Apu nIIeets shut nutsuk chu,

chu ku-
ju ufung wuum tupu chI ndu yuch? tfu ngI-
yu. Itufu, wIpshI tI sIn wupu fee kuk ndu
puk chI yum muzI nu muum zundu fu ngu nu-
yu. Wutum ApunII, Izuu fu puchu yu fu fI,
kusu chI mu, mungush tfu ngu wu.
2
Itufu, SumueI shut unpuf kunu ngus-
shut tuu fu ngI yu. Apu nIIee kIs chI nu fu-
ngu, kIz puf wunu sIf tuu fu ngI yu. ApunII-
shu uwuu kIs nupu fu ngI yu, tputs tum sIn
kIs nupu fu ngu nu yu.
27
Anpuf shut ApunII kumu nI pu nee
tputs, EI yup zungu nI fu ngI yu, wuu nuu tsI
kuk kumu nI muu mu. Uwshut EI yuu tsI yu-
tu fu ngu, ApunII shI yuu utee ju: Yuwu-
puf sIf tumu sIy zItu mI nu fIs IjIp tosh
tsup pufu wuum much chuf tuu fu ngu nu
unpuf nuw wuzu fee tsI fI tsI yu tu fu ngI-
nu.
28
IsfueI chIch zupun tuu tuu fu ng sIn,
Itufu nuwshut Aufo nuu tsIm upunII pu-
neem ufkuf Ipu su fu ngI nu. Aufon chI-
chee kumuch tu fu ngu fI, Nuwush sumI
muu cheetsI muchImu pu nIf tuung tsu.
Kzum mu sheets tum muchIng chu. Ktu-
nee ts tum wunu sI fImshee nuwush pungI
kumuf tung chu. MI shut, kutung sheem-
tum tIsh yuwu chIch nuwuum much kIsh
unchIch chuw pI tum yngchu, tfu ngI-
nu.
29
Itufu,

sIy sut muyuum shu nuwuu


kukI ndu puyuk su? Nuwuum wunu sIf
muchIng tsu, tfu ngI tuu tI, sIy sut nuwuu
yutu fI tuum nu fu ng su. MI shut, shIy EI-
yuu, Ipu fee tsIm tIsh kupung chI nu kush,
nuwuuts shut ndu chI nuk shu. Yuwuu tsIm
tpu tsI fI, IsfueI chIch nuwuum muu cheetsI
muchI muum yushI ndu ku nu, unoo tsIm
1 SumueIu2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
270
Ipuf putIsh wunu tsee wunu sI fee wuu
Itutseefus, kIs kutung kus nutsImshI tIs
kupu nguk su, tfu ngI yu.
30
MI shut, Tuu fu shI pun, IsfueI chIch
Apu nIII fI nI shI yuu tfu nIIee ju: Nuw
sIf tumu Aufo nu fI nee tsI: ShI yu chIch
nIIu fu nuf ufu tu mu fI nuwuum upunII pu-
neem tuu chI nIIIn pu, tfu ngI tuu tI, Itufu
nut shut, Aufo nu fIn chI cheets Is Izuu fu
wuts tu tyu nu. Wutum nuwuu tputs Izuu-
fu nIyf ku, unoo nuwshut Izuu fI tum nIyf-
kI nu wu. Itufu, yuw tputs nuwuu kukI
puyu ku nu, unoots shut nuw Istu chI mu,
wutum nuwuu nu shut Apu nIII nu wu.
31
Ufu
mus sI fI sIyuch chee Izuu fu wuts tu mu mu-
fI kupeet chI mu. Ash ku chu fI, uyum tuu tI
sIyu chIch tputs ndu wuchI nuf sIn tuu chI-
nIII nu yu.
32
Nu nupu ntsu. Ufu sIyu chIch
chI nIII nIs kIyung kuchIy ku sIn tuu chI nIII-
nu yu. Nu IsfueI chI cheem shut kupung
Istu chI mu. Ash ku chu fI, sIyu chIch shut
chI nIII nIs uyum tuu tI ndu mInum tI yum
wuchI nuf sIn tuu chI nIII nu yu.
33
Itufu,
nuw ush kuchtuu tee nu, sIyuch chee chI nIII-
nIs nuwush pungI putu tu muum wuyuch-
tum mu. Itufu ush tuu, mung' muntsuk sIn,
tuu chI nIII nu yu, ndu tu fI wuchI nuf sIn
tsI pu chI nIII nu yu.
34
AshI fI nu wusI nu shI-
yuu kumun chInII pu. Ufu nut tu mu fI zuf
Ipu fIsh tsI mbu nu fI JofnI, mI shut FInes
ushI fu sIn tsI pu chI nIII nu yu. Ash ku chu fI
unush, shIy mungoo nut shu, ApunII zuf ku-
pu utIyu, tch shu.
35
SheefufI, unu mun yuw nuwuu nu
Ipu su fu ngI unoots shut upunII pu neem
ufkuf wuyu chI mu. Uwshut yuwuu nuw
chI nu ku fI tuukI unoo tumIn chI yu. Ash-
ku chu, nuwuu kumuch tu mu fI IchI ngu fu
tutsum chI yu. AnchIch shut nIIu fu nuf
uyum tuu tI pus tu chee ju. Ufu tu mu fI
nuwush pungI ksut ku sIn tuu chI nIII nu yu.
SheefufI, ufku feemshI tI sIn wuyuk chu fI,
unoom tum ufku feem Istu ku tuu chI nIII nu-
yu.
3
AshI fI yu, shIy shut chI nIII nIsh yuw
wund kchIt tuu fu nu un upunII pu nI nguz
tsu push tutunII tu yu fu sIn, Nuwuum Apu-
nIIIsh pung' tufu wuz tu muum wuyu ndu.
Puk chI tuu kufIk putu pI tunu. Ndun-
tuu tI ushI fu pungu tuu pukIch punu ndu,
kutung pI tInu, tchI nIII nu yu. Amb ush ku-
sIn, kIyung kuchIy ku sIn, tuu chI nIII nu yu,
tchu Apu nIII shI yuu tsI, Apu nIIee kuk
kumu nI mupun EI yuu tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kumu-
nImu pun EI yu sush pung' kusee fu, Apu-
nIIee kuk kumu nI fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatsshat Apan!! waana Samue!aa
kuruzeeru tsiyatarangu anootsi
3
1
SumueI kunu ngus shut tuu fu ngu,
Apu nIIee ndu kusu fu ngu, kIs Apu-
nIIIsh pung' tuu fu ngI yu. Anpuf zuf
ApunII tpu tsee ndu kuupu zupun tsI yu tu fI-
yu. Muu chIn yuwush mIfu nIsh pumus ku-
nu unshu mu fI ApunII tpu tsee tsI yu tu fI yu.
2
EIy shut kIz puf wuchI nu fu ngu,
wuch kzu tu fu ngu, ndu shut pu muum
wufI tu fu ngI yu. WIfu mush muu ushI fu-
ngu,
3
SumueI shut ApunII shu fI pung',
Apu nIII nu ngI fI kujo nu fI nI muu fu-
ngI yu. Mbu fIn shut Apu nIIIsh pung'
kufu kuf tuf ushI fu ngI yu.
4
SumueI shu
muu ushI fu ngu, ApunII shu Sumue Iuu
kufu zu fu ngI yu,

Sumue Iuu! tfu ngI yu.


SumueI shut,

Muyuu Ichee? NIsh tu ndI,


tfu ngu,
5
chIy zu yu fu EI yup shut teet
sheefu,

Muyuum nuwuu kufu zuk-


shu?

TumuchInIIuu? tfu ngu, EIy shu,


Dun chu. Nuw shI yuu kufu zu fee zI.
Muu much chu, tfu ngI yu. SumueI yusuf
kunupeefu, muu fu ngI yu.

Itufu, ApunII-
shu yusuf kufu zu fu ngu,

Sumue Iuu!
tfu ngI yu. SumueI shu tumu fu nIIu, yusuf
EI yup teet ushI fu ngu,

Muyuum nuwuu
kufu zuk shu?

TumupI tshu? tfu ngu,


Itufu EIy shut, Mshee,

untuu tI nuw
shI yuu kufu zu fu ngee zI? Kunupeefush
muu much chu, tfu ngu, SumueI yusuf
kunupeefu muu fu ngI yu.
7
SumueI shut
unpuf ApunII pu ndu mInum tI yum tsI yu tu-
fu, Apu nIIee ndu nuts tu fu ngI yu. AshI fu-
chu, yusuf mupIy fu muu fu ngu,
8
Itufu
ApunII shut yusuf tuch pu fIn shut Sumue-
Iuu kufu zu fu ngI yu.

Sumue Iuu! yusuf


tfu ngu, SumueI shu ndu mungoo nu fu-
ngu, yusuf chIy zu fu nIIu,

Muyuum shI tu-


ju nuwu nguz kufuz tut ushIk? tfu ngu,
1 SumueIu2 , 3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
271
EI yup yusuf teet sheefu, Ichee,

muyu-
nguz nuwu nguz kufuz tut ushIkshu? tfu-
ngI yu. EIy shut mungoo nu fu ngu,

Tumuu
ApunII tI nee nIIu fuu kufuz kuu tee?
mung shu fI tfu ngu,
9
Nutu nuu yu fush
muum chI. Wuu nu fI ApunII shI yuu kufuz-
ku, shIy shut,

Muyuu? Apuu, wutu tu nu


nuwu. Shuunu tpu tsI fI shu, tng chu, tfu-
ngI yu. SumueI shut, Ayu, tfu ngu, yusuf
muushpI tum muu fu ngI yu.
10
ApunII shut yusuf kufu zu fu ngI yu.

Sumue Iuu! tfu ngu, SumueI shut, Nu


muzI nu yuu nu yuwuu kufuz kIsh. Wutu-
tu nu shuu nu tpu tsI fI shu, tfu ngI yu.
11
ApunII shut, Nu yuwuu nuw IsfueI chI-
chee ush tu chI unoo wusI nu kumun chInII-
pu. Anoo tputs wIts muzI nuk chu sIn,
ufu kupung pu fI mung' ksut chI nIII nu yu.
12
AshI fI yu, mInum tu shu fI zuf EI yuu
wIpup tu fI wunI chI mu. Yuwuu tyu nIII
unoo k'keetsI tutsumeefI kusu chI mu,
13
yuwu mund EIy wIp nuwuu zupun
mIchI tu fu ngu nu unu mu ndu. MI shut, EIy
wIpuu yusu fu ngI tuu, ndu wunee fu ngu,
14
unu mund tum zufum pu tu fI EIy chI chee
tputs kupeeteefufI kusu chI mu. Ayum tuu-
tI mbI zu chee zI. Nuwuum chI noo much kI-
tuu teesInu yu, mI shut muuch tuu zupun-
tuu tI nuwuum punuk sIn, uyu tchee zI,
ApunII Sumue Iuu tsI yut ku tfu ngI yu.
15
ApunII tsI yu tum yuwuts pu fum chu,
SumueI shu muu mu fI shu muu fu ngu,
tufu sI tu funII ushI fu ngI yu. ChIy zu yu shut
Apu nIIee pung' wuchu tuwu tu fu ng shu.
Sheefu, EI yuuts shut Apu nIIee kuk
kumu nI muum punI fu ngI yu.
1
Itufu,
EIy shut, Mshee, Sumue Iuu, nuu nI mu sI,
tfu ngu, SumueI shut,

Muyuu Ichee?
tfu ngI yu.
17
EIy mushu fu ngu,

ApunII
shI yuu tsI yut ku umu fu ngu? Nuw shI yuu
mshee, tchInII pu: nuwuu kumup shI fIsh-
pu. Pup chu, yuwuu ApunII tfu nIIu unoo
kumup shI kI nuu fee shu, ApunII shI yuu
kupung wunI chI yu. AshI fI shIy shut
ush pu fI kumu nI ngu ndu mu, tfu ngI yu.
18
SumueI shut ush pu fI yuwuu ApunII
tsI yu tu fu ngu unoo kumu nI fu ngI yu. Ndu
puk chI yum kumup shI fu ngI yu. AshI fu-
chu, EIy shut unoo muzI nu yu fu, ApunII
kIz puf chu. Wuunu tumu pu fI zund ku umb
ush chI yu, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
Sumue Iuu tsI yu tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatsshat tputs ichingashtisin
Samue!aa natstarangana anootsi
19
ZupIsh SumueI kunu ngu fu mut shut,
ApunII shut Sumue Iuu kupung Istu fu ngI-
yu. SumueI shut Apu nIIee kuk ush pu fI
tpu tsee kumu nI fu ngu, unoo ApunII shut
ushpu fI tum kukoo tutsu moo fu ngI yu.
20
AshI fu chu, IsfueI chIch IchI ngu fu sIn
Dunu mund yukut yufu, Beef se bu mun
ush pu fI tputs Sumue Iuu nuts tu fu ngu sIn,
In upunII pun zufum pu tu fI chu Apu nIIee
chI nu ku, tfu ngu nu yu.
21
SumueI umb
ushI fu ngu, ApunII yusuf wuu nuu tsI
pung' SIIo wu kIs nupu fu ngI yu. ApunII-
shut Sumue Iuu wuu nuu tsI kuk kumu nI fu-
ngu, SumueI shut unoo IsfueI chI cheem
kumu nI mun tuf ushku, unush tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
Sumue Iuu kIz puf chI nu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Fi!istewshuch Apan!!ee kajonarini
Israe!chichee itutsirangana anootsi
4
1
Anpuf shut FIIIs tewshuch sunduf
IchI ngu fu sIn IsfueI chI chee puchu-
muum wushu nu ndu fI shu shu nI yu fu-
ngu nu yu. IsfueI chIch shI tI sIn unoo
muzI nu fu ngu sIn, Pup chu, tfu ngu sIn,
uwshtI sIn kyu fund sIn, muchIp Ebe ne se-
fush FIIIs tewshucheem kutu fu ngu nu yu.
FIIIs tewshuch shI tI sIn muchIp Afe kush
kusu fu ng sIn, unshu fI shu nee ushI fu ngu-
nu yu.
2
Anshut FIIIs tewshuch IsfueI chI-
chee puchu muum shI tu ngu fu ng sIn,
IsfueI chI cheetsIm kusI fu ngu sIn, 4 mII
IsfueI chI chee sunduf puchu fu ngu nu yu.
3
AshI fu chu, IsfueI chIch sunduf wup tum
kunu peef sIn, kufuk pu tu tIn tsI yu tu fu ngu-
nu yu.

Muyu mu ndu ju ApunII Iyuu nIy fu-


fu ngu, FIIIs tewshuchIm shut Iyuu tupuz-
put kusI fu ng? tfu ngu sIn, Pzuu, Apu-
nIIIsh pung' SIIo wush, ApunII kujo nu fI nI
yuunI. Anpu tu nuu pu tupu zIp nuuk chuch,
1 SumueIu3 , 4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
272
ApunII chI yuu much chI yu. Ash ku chu, chI-
yu mu fI shu kundu fu fee tsIch tpu chI ngu yu-
fuch, kusu chee, tfu ngu nu yu.
4
Tfu ngu sIn, IsfueI chIch tpu tsee Ipu-
seef sIn, SIy sut Apu nIIIsh pung' SIIo wush
Apu nIII mun kujo nu fI nI uxI nush tsI mbun
pshku fu wuyu fu ngu nu, un yushI nInts,
tfu ngu sIn, zungu nI fu ngu nu yu. EIy shu
wIp tsI mbu nu fI, OfnIy, mI shut FInes ushI-
fu sIn, Apu nIIeem kujo nu fI nI ksu tu muum
tuchI tu fu ngu nu yu.
5
Anshut Apu nIIee kujo nu fI nI yuwush
IsfueI chIch shu nee fu nu unush yushI ndu-
kum chu sIn, sunduf shI tI sIn unoo pufu ngu-
sIn, kupung zumu ngu fu ngu sIn, tsu pu tuu
shpu zu muum zundu fu ngI yu.

FIIIs tewshuch shI tI sIn unoo muzI nu fu-


ngu sIn, kupung punI fu ngu nu yu. Wuun pu-
tu tIn tsI yu tu fu ng sIn,

TumukI IsfueI chIch


kupung zumu ngu yu chI nIII nu? wuun pu tu tIn
tfu ngu nu yu. Itufu, tputs shut kumu nI fu ng-
sIn, Apu nIIee kujo nu fI nI yushI ndu yu nIII-
nu, tfu ngu nu yu.
7
FIIIs tewshuch shI tI sIn
kupung punI fu ngu sIn, ApunII pu fI wun
kusee nIII yu.

Tumutufchee chIysh tu-


wu? SIf ndun tuu ushI fu ng sIn, Itufu
nut shut Apu nIIee wIz puf yyu nIII nu yu,
8
tfu ngu sIn,

ChIy tumu fI Apu nIIee kusI-


chIch? Wutum Apu nIII mu fI kIz pu fI wu.
Yuu tsI mu fI pu kuchIng chI nIII nu yu.

ApunII
untuu tI xup tu fee ju? SIf tumu IjIp to shu chee
upu sup tsup tumu fu ngIm tu, muu chItput
zupun wunee fu ngI yu.
9
AshI fI yu, Iy shut
kIz puf tuytumu nI. FIIIs tewshuchIs sundu fIs
kuu punu pu. Wutum Utuch chee Iyu mu fI
kusI ku nI wu. AshI fI yu, pup tsu. Ndun nuu
sundu fIs kIz puf tu kus, ufu Iyuu tsI mu fI
Utu chIch kusIk chu sIn, Iyuu much chu feem-
shut nu chI nIII nu yu, FIIIs tewshuch wuun pu-
tu tIn tfu ngu nu yu.
10
Tfu ngu sIn, yusuf IsfueI chIch put
wufu tu fu ng sIn, wumu fI tum kusI fu ngu nu.
Nuu tu mu fI zuf 30 mII sundu foo puchu fu-
ngu nu yu. AshI fu ng sIn, kIyung yuchu fu-
ngu nu yu. IsfueI chIch ushpu tum suwu su-
wu fu ngu nu yu.
11
Sheef sIn, FIIIs tewshuch
sunduf Apu nIIee kujo nu fI nI Itu tseef sIn,
EI yuu wIp tsI mbu nu fI OfnI yuu, FIne-
suuts tum puchu fu ngu nu yu.
12
Itufu, mInu mu fI shut sunduf, Ben ju-
mI nu fIn chIch tupu zee kumu ngu fu ngu
suwu fu ngI yu. Apu nIIIp shut pung' SIIo-
wup IfI pee fu nIIu, nutu mu tum zuf kusu-
fu ngI yu. Anshut kupung mung' muntsu-
fu ngu, wumu fee IzI chI fu ngI yu. Sheefu,
unush shut tsup tuchu yu fu, muchu mun
wuyu fu ngI yu.
13
EIy shut Apu nIII nung
pung' wushI tu ngush kuxI nxI nu wu, ngoo-
tsIp nupunu puw ushI fu ngI yu. Wutum
Apu nIIee kujo nu fI nI ytu fu ngu nu wu.
AshI fu chu, unu nguz mung' muntsu ku,

Nu yupee ju? tu, kutuk tuw ushI fu ngI-


yu. Anshut sunduf suwu mu nuz kusu-
fu ngu, tpu tseet shut tsI yut ssee ush pu fI
kumu nI fu ngI yu. Anshuch shI tI sIn unoo
muzI nu fu ngu sIn, kupung punI fu ngu sIn,
tunuk sIn zumu ngu fu ngu nu yu.
14
EIy shut
unoo muzI nu fu ngu, tpu tseets shut mushu-
fu ngI yu.

Muyu nguz tputs tunuk sIn


zumu ngu ku nu yu? tfu ngu, sunduf shut
EI yup kumun ku tu teet ushI fu ngI yu.
15
Anpuf shut EIy kIz puf wuchI nu fu ngu,
98 musu chI fI nI tuu fu ngI yu. AshI fu-
ngu, ufu ngI nu shut wuch kzu tu fu ngI yu.
1
Sunduf shut EI yuu kumun ku, Nuw
Ichee, umbI tum tupu zIp nuu tu fu ngI nu.
Nuw kumu ngu fu ngu fI, suwu yu shI nu-
fI, nu shI yuuts shut kumun kum chI nu,
tfu ngI yu. EIy shut, AshI fI mshee, nutu
ush pu fI kumu nI ndu.

Tumufungunuyu?
tfu ngu,
17
sunduf shut, FIIIs tewshuch
Iyush cheetsIm kusI fu ngu nu yu. Zupun
Iyush chee sunduf puchu fu ngu sIn, Ipu-
feets tum tIsh tsI mbu nu fI OfnI yuu, FIne-
suuts tum puchu fu ngu nu yu. AshI fu ng sIn,
Apu nIIeets tum kujo nu fI nI FIIIs tewshuch
Itu tsI fu ngu nu yu, kumun ku sunduf tfu-
ngI yu.
18
EIy shut unoo muzI nu fu ngu,
mung' kIz puf zuw ushku, tsI fu mun
kuxI nxI nu wu umbI fI ushIp Ichu tu mu-
fu nIIu, puntsu fu ngI yu. Itufu, EIy shut
wuchI nu tuu wunuts kupu ngu fu, unshu fI
puntsu kum chu, wutsu fuf tsu pu mun kpu-
yu fu, tsI pu fu ngI yu. EIy IsfueI chI chIsh
wutsu pun 40 musuch upunII pu neem
ufkuf kInu fu tuu fu ngI yu.
19
Ung sIf shut,
FInes wIzunII, unpuf kupung mIfee chu,
tutspu shI muum shut tuu fu ngI yu. AshI fu-
1 SumueIu4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
273
chu, Apu nIIee kujo nu fI nI Itu tsI fu ngu nu
unoo, mI shut wuzu fu nIIee puchu fu ngu-
nu, unoots tum muzI nu fu ngu, mI shut
ung sIf nguz tum kupung mung' muntsu-
fu ngu, chIk ksu fu ngI yu. AshI fu ngu, ufu-
ngI nu shut uy tfu ngu unshu fI Ipu fI nu fu-
ngI yu.
20
AshI fu chu, yuwuu tsI puk chu,
unoo tputs shu Istum pu neew pufu ngu sIn,
Zuu, mus tsI pu fInII pu. Nupu ngI kumuz
Ipu fI nu yu nIIIsh. PunI fInII pu, tfu ngI yu.
Itufu tufI tuut ssIn, ndu puk chI yum tsI yu-
tu fu ngI yu.
21-22
Sheefu, unu mun pukIch
tsI yu tu fu ngu, wIpuu tsIm suf Iku bod,
tu su mu fu ngI yu. Wutum nu Apu nIIee
kujo nu fI nI Itu tseenIII nu wu. AshI fI yu, nu
IsfueI chI chee ApunII kusu yunII pu fI tu,
tfu ngI yu. Tyu fu, unshu fI Izufeefu,
tsI pu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu FIIIs-
tewshuch Apu nIIee kujo nu fI nI Itu tsI fu-
ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Fi!istewshuch Apan!!ee
kajonarini Israe!chichee itutseersin,
payurangana anootsi
5
1
FIIIs tewshuch Apu nIIee kujo nu fI nI
Itu tsee fund sIn, Ebe ne se fup shut ytu-
fu ng sIn, yukut Asdo dush yushI ndu fu ngu-
nu yu.
2
Sheef sIn, upunII pu tsIsh shut pung'
yup shtu yu fu sIn, yuwu nung putu mbIch
tInum Dugo nuu wuyu fu nu, unnu ngI tum
wuyu fu ngu nu yu.
3
Putum shut zuf tufu-
see chu, Asdod shuch tputs nup kut ssIn,
Dugon tsu push shut puntsum tundu mu fu
Apu nIII nung kujo nu fI nI pufu ngu nu yu.
Wuu nu shtI sIn yusuf IchIy zu yu fu sIn,
wush tum wuyu fu ngu nu yu.
4
Putum shut
yusuf Asdod shuch tputs nup kut ssIn,
yusuf Dugon Apu nIII nu ngI fI tum kujo nu fI-
nI tsu push tumu fu pufu ngu nu yu. Sheefu,
Izuu fu shut much chu wIm, puchtum shut
tsI mbu nu fI kpu muuw, wunu tsIm shut
yufIm tumu fu pufu ngu nu yu. Yuwu mun
pungus wushI tu ngush putu mbIch kuyu-
tum kunu fu unu mun wunu yu fu ushI fu-
ngI yu.
5
AshI fu chu, unoo pufu ngu sIn, nu
wundu fI tum upunII pu tsee Dugo nu Asdo-
dush ksut ku nu, unIn upunII pu tsIsh pung'
putu mbIch kuyu tum kunu fu unu mun
ktI muum punI ku nu yu.

ApunII shut Asdod shu chee kupung


wunee fu ngu, tputs ush pu fI wunuts
kuchu fu ngu nu yu. AshI fu ng sIn, kupung
punI fu ngu nu yu.
7
AshI fu chu, Asdod shuch
unoo pufu ngu sIn, wuun pu tu tIn,

TumukI
ush tuf? Apu nIIeets chu kujo nu fI nI yushI-
ndu fu ngu nI ushku. AshI fI IsfueI chIch
Apu nIII fI nI kujon nIsh wuyu muum wuts tu.
Wutum unu mund ApunII Iyuu kupung
wunee ku wu. WuunI Iyu mu fI shu upunII pu-
tsI fI nI Dugon nIsh tuu chI yu,
8
wuun pu tu tIn
tfu ngu sIn, FIIIs tewshuchpu shut kufuk
shu nI yu muum kufu zu fu ngu nu yu. Anshut
wushu nund shu nI yu fu ng sIn:

Nee
IsfueI shu chee ApunII kujo nu fI nI tumuy-
chee zIch? tfu ngu nu yu. Kufuk shI tI sIn,
Yyu fus, Gudup yukut wuyu shI nInts,
tfu ngu nu yu. FIIIs tewshuch shI tI sIn
yyu fu sIn, Gudup shut yukut wuyu fu ngu-
nu yu.
9
Amb shut wuyu fu ngu sIn, yusuf
Gud shu cheets shut tputs ApunII kupung
wunee fu ngu, nIIu fu tum, wuchI nu tum
wunuts kuchu fu ngu nu yu. AshI fu ng sIn,
kupung punI fus tu fu ngu nu.
10
AshI fu chu,
yusuf FIIIs tewshuch Apu nIIee kujo nu-
fI nI yyu fund sIn, Ekfo nup shut yukut
wuyu fu ngu nu yu. Itufu, umb shut yushI-
ndu kum chu sIn, Ekfon shuch shut tputs
pufu ngu sIn, Pup chu, Iyuum shut tpu chI ngu-
muum Apu nIIee kujo nu fI nI yushI ndu yu-
nIIIn pu, tfu ngu sIn, zumu ngu fu ngu nu yu.
11
AshI fu chu, IchI ngu fu sIn IsfueI shuch
yuwuu ApunII kupung wunee fu ngu unoo
pufu ngu sIn, kupung punI fus tu fu ngu nu yu.
AshI fu ng sIn, FIIIs tewshucheets shut kufuk
ush pu fI kufu zeef sIn, tsI yu tu fu ngu nu yu.
IsfueI chIch ApunII kujo nu fI nI yyu fus,
wup tum wuyu shI nInts. Pup chu. Ndun nuu
ush kuch, ufu tpu tsee zupun tu ndu puchu-
chu, tfu ngu nu yu.
12
Tfu ngu sIn, kupung
zumu ngu fu ngu sIn, kunInd pI tuu zungu nee-
fu ngI yu. Yuwsh tI sIn tputs ndu tsI pu fu-
ngu nu unshI tI sIn wunuts kuchu fu ngu sIn,
kIyung kuchIy fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu FIIIs-
tewshuch Apu nIIee kujo nu fI nI puyu fu-
ngu nu unoo tsI.
1 SumueIu4 , 5
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
274
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Fi!istewshuch waamatam
Israe!chicheem Apan!!ee kajonarini
tuwanpurangana anootsi

1
ApunII kujo nu fI nI FIIIs tewshuchIsh
wutsu pun 7 tsup tuu fu ngI yu.
2
AshI fu chu, FIIIs tewshuch tuwun pu-
muum zundu fu ng sIn, upunII pu tseet shut
ufkuf, mI shut tuwu chI mu pu nee ts tum,
yusu pu nI utu sIn, kufu zu fu ngu nu yu.
Anoots shu mushu fu ng sIn, Ichee,

tumu chee zI nI Apu nIIee kujo nu fI nI?

TumuyufeezInI tuwun pu chI nI? tfu ngu-


nu yu.
3
UwshtI sIn, Apu nIIee kujo nu fI nI
tuwun pu muum zund kee su, muu chI
Apu nIIeem wuyu shu fI zungu nInts pu.
Ich tu fu Apu nIIeem wutsI yun Izum zu-
muum muu chI punu yu fus, zungu nIng-
tsu. Amb ush ku chus, yusuf mutu mbIsh
tuut ssu. Ndun nuu ush kus, ufu sIyuu
ufung wunIch tu ndu, tfu ngu nu yu.
4
FIIIs tewshuch shI tI sIn, Ichee, Apu nIIeem
wutsI yun Izum zu muum

muyu ju punu chI-


nI? tfu ngu nu yu. ApunII putspun shI tI sIn
ufkuf, Apu nIIeem wuyu muum zund kus,
ofoo yyu fus, putut ushI fI tum zumeet-
put tInu ngInts. Sheef us, zumeet pu tu tum
tsu mbI cheem shut tInung tum tsu, suumu
FIIIs tewshucheemIs kufu kIs. Wutum
sIy kufu kIs unu mun tum tsu tu shIsh
kIyung kuchI yuk su wu.
5
AshI fI yu, ofoo
putu toom, mI shut tsu mbI cheem tum
tInu fum chus, unput IsfueI chI cheem Apu-
nIII fI nI punu yu fus ungIf tung tsu. Amb
ush ku chus, ApunII sIyuu ndu shut ufung
wunI chI yu. MI shut, upunII pu tseets tum
wutsu pun ndu tuyu tu fIt chI yu.

AshI fI yu,
sIy sut

muyuum shut ndu muzI nu muum


zunduk su? Ndu yusu fu ngIs. SIf IjIp to-
shchee pufu wuu tIp tsIf pu tu fI ApunII
kupung wunee fu ngu, pufuw tuyu yu fu,
IsfueI chI chee zungu nI fu ngI yu.
7
Pup chu.
SIyuuts shut sheents pu. AshI fI yu, sIy sut
mInum pshIyf shIsh kunee sIch tInu-
ngInts. Sheef us, wukuf shut wIpu fIf nund
tsI mbun putu ngInts, yuw tufuw zup ndu
nuu tu fu unu ndu fI tu. Sheef us, tsI mbu nu fI
kIndu nu yu fus, unu mun pshIyf shI sheets-
shut kusI ngIts. Itufu, wIpuu mbu mu-
fI pungush tumu nung tsu. Pup chu,
wunI fI nguz tuchI tuch pu.
8
Anu mun,
Apu nIIeets shut kujo nu fI nI pshIyf shI-
shIsh pshtung tsu. Sheef us, yuwshut
Apu nIIeem wutsI yun Izum zu muum ofoo
muuch tum tInu fu ngIs, unshut unshu tum
pshtung tsu. Sheef us, ngoo tsIp zungu nIng-
tsu. Wuu nI tu fI nuuch pu.
9
Itufu, sheef us
nupung tsu. Wukuf ndu nI yu musut ku,
Izuu fu Bet-semesup nuu ku chu, chIy shut
unu mu ndu fI yusuch chI. Yuwu mund pu fI
IsfueI chI chee puchu yu fu nI, Apu nIIee
kujo nu fI nI yufu ngI nI unu mund pu fI Iyuu
ApunII wunee kI yu, tch chI. Wundu yu
wukuf upu su fI kunup ku chu,

untuu-
tI ApunII unu mu ndu ju Iyuu wunee ku
ushIk? Tsu tushshI fIt chu ush ku shu, tch-
chI, tfu ngu nu yu.
10
Tputs shI tI sIn umbI fI tum ushI fu ng sIn,
wuku fuu wIpu fIf nund tsI mbun putu fu-
ngu nu yu. WIpuuts shut pung shu fI wunu sIf
tumu neef sIn kusu fu ngu nu yu. Sheef sIn,
unu mun pshIyf shI sheets shut kusI fu ngu-
nu yu.
11
AshI fum chu sIn, Apu nIIeets shut
kujo nu fI pshIyf shI shIsh pshtu fu ngu nu yu.
MI shut, ofoots tum tImuu pshtu fu ngu nu-
yu.
12
Sheef sIn, wuku fuu Bet-semesup
ngoots wuu nI tu fI zungu nI fu ngu nu yu.
Wukuf shut umbI fI ngoo tsIp nuu yu fu nIIu,
yusu much ushI fu ngu, ndu ngoo tsee puk-
chI yum tumustu fu ngI yu. FIIIs tewshuch-
shI tI sIn tputs, Nu

tumu chee ju? utu sIn,


upInII ushI mun tuchI tu fu sIn, Izuu fu Bet-
semesush tsup tushI ndu fu ngu nu yu.
13
Bet-semesshuchshut tputs muzu fIsh
tIfI koo pusuk sIn, shu neef sIn, pIyum nup
ush ku sIn, wukuf Apu nIIee kujo nu fI nI
pshIy futu chu, pufu ngu nu yu. Anshut pufu-
ngu sIn, kupung mung' ksu fu ngu nu yu.
14
Amb ushI fu ngu, wukuf pshIyf shI shee
Josue yush muzuf yushI ndu fu ngI yu.
Anush shut putu mbIch kupu ngu mush
tuu fu ngI yu. Bet-semesshuchshItIsIn tputs
pshIyf shI shee sumu seem IchIp, IchIp
ushI fu ngu nu yu. Sheef sIn, wuku fuuts shut
Apu nIIeem muchI muum puchu fu ngu-
nu yu.
15
IevIy chIch shI tI sIn Apu nIIee
kujo nu fI nI yyu fu sIn, mI shut yuwuuts-
1 SumueIu6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
275
tum ofput tInum Apu nIIeem muuch tush
pshtu fu ngu nu, unoots tum yyu fu sIn,
putumb chI mun wuyu fu ngu nu yu. Sheef-
sIn, ufu ngeem wuun tI sIn wuyu yu fItum-
sIn, Apu nIIeem muchI fu ngu nu yu.
1
Yuwsh tI sIn FIIIs tewshuch kufuk
zumeet pu tI sIn nuu tu fu nIII nu, unshI tI-
sIn upInII tuzu mbeef sIn, pukee fund sIn,
yusuf wup tum Ekfo nup nut tum zuf
kunu pu fu ngu nu yu.
17
Yuw FIIIs tewshuch
zumeet put ofoo putu tu mush tInu fu ngu-
nu, unshut mung Apu nIIeem wutsI yun
Izum zu muum ushI fu ngu nu yu. Asdod shu-
cheem, Gus shu cheem tum, Asku Ion shu-
cheem tum, Gud shu cheem tum, Ekfon shu-
chee tum tupu chI ndu muu mu.
18
Yuwshut
ofoo tsu mbI cheem zumeet put tInu fu ngu-
nu, unshut zumeet pu tu tum kufuk wutsu-
pu nee muw tupu chI ndu muum tInu fu ngu-
nu yu. Yukut tundu pu nuz shu fI tuu fu ngu,
unoom tum tupu chI ndu muu mu. Wutum
kufuk unpu tu fI yukut ksu tu fu ngu wu.
Yuwshut Bet-semesush tsup, Josue yush
muzuf putumb chee Apu nIIee kujo nu fI nI
xunu tu fu ngu nu, unshut nu wundu fI tum
pu muum tuu fI yu.
19
Itufu, ApunII shut yuwu mund Bet-
semesshuch tputs Apu nIIee kujo nu fI nI
tuwu teef sIn nupu fu ngu nu, unu mund
kupung wunee fu ngu, tputs wushu nund
70 tsI pu fu ngI yu. Tputs shI tI sIn unoo pufu-
ngu sIn, kupung mung' muntsu fu ngu sIn,
punIk sIn, tunu fu ngu nu yu.
20
AshI fu chu,
wuun pu tutshI tI sIn,

Chu ku ju ApunII-
put tutsu mooch? Wutum Apu nIII mu fI
kIzpufeefu, wumu fI wunu sI fI mush tuu ku-
wu. AshI fI yu, Iyush cheets shu pu fI kupung
wuneek chu, tputs shI tI sIn tsI pu chI nIII nu yu,
21
tfu ngu sIn, KIfIyut-jefImshucheemshut
tsI yut ssee kumu nI muum tpu tsee zungu nI-
fu ngu nu yu. Anshut tsI yut ssee zungun ku-
sIn, tfu ngu nu yu. FIIIs tewshuch Apu nIIee
kujo nu fI nI Itu tsI fu ngu nu, unoo nutu nuu
tuwun pu yund sIn tu ndu. AshI fI yu, suu nu-
shut kuseefus yngtsu, tyu fu sIn, tsI yut-
ssee zungu nI fu ngu nu yu.
7
1
KIfIyut-jefImshuchshItIsIn nuu tu fu-
ng sIn, Apu nIIee kujo nu fI nI yyu shI-
nu sIn, muchIp shut tsup AbI nu du bush
pung' wuyu fu ngu nu yu. Sheef sIn, AbI nu-
du buu wIp, EIeusu fuu ksu tu mu pu neem
Ipu seef sIn, wuyu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu FIIIs-
tewshuch Apu nIIee kujo nu fI nI wuu mu-
tum sIn tuwun pu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Samue! Israe!chicheem
urkar kinarangu anootsi
2
KIfIyut-jefImush tsup ApunII kujo nu fI-
nI 20 musuch tuu fu ngI yu. Anpuf shut zuf
IsfueI chIch tputs Apu nIII nguz mungoo-
nu muum kupung zundu fu ngu nu yu.
3
AshI fu chu, SumueI shut IsfueI chI chee
tsI yu tu fu ngu: SIy yusuf mungI shIsh
Apu nIII nguz chI nu muum zund kI nuu fee-
su, IchI ngu fu yuw ufup chee upunII pu tsI-
fI nI puyu kIs, unoo Izuu fu kpI tu ngInts.
MI shut, yuwuuts tum upunII pu tsee
Astuf tI kIs ungIf tu kIs, unoots tum ksu-
ngInts. Sheef us, Apu nIIeem shut mungIs
yufeefus, Apu nIIeetsImu fI shut ungIf-
tung tsu. Ash ku chus, ufu sIyu mu fI shut
FIIIs tewshuchee kusIt ssu, tfu ngI yu.
4
IsfueI chIch shI tI sIn unoo muzI nu fu ngu-
sIn, IchI ngu fu upunII pu tsee, mI shut
Buu Iuuts tum, Astuf teets tum, Izuu fu
kupee tu fu ng sIn, Apu nIIeetsImu fI shut kIs
ungIf tu fu ngu nu yu.
5
Anu mun SumueI IsfueI chI chee tsI yu-
tu fu ngu, Pzuj, tsup MIs pup shu nI yu nI.
Amb nuw sIyuum ApunII pu mush chInts-
pu, tfu ngI yu.

AshI fu chu, IsfueI chIch


unu fI tum MIspup shut shu nI yu fu ngu nu yu.
Sheef sIn, unshu fI tum kungoo tIpu yu fu-
sIn, Apu nIIeem shut ungIf tuk sIn, tuchu-
mu fu ngu nu yu. Anpu fI tum kutung tsee
mungu fu ngu sIn, Apu nIIee yuwuu yutu fIt-
shI shIsh pshtu fu ngu nu, unoo ItsIn suf sIn
kumu nI fu ngu nu yu. Anshu fI tum MIs push
Sumue Iuu IsfueI chIch kufu kuum puz ushI-
fu sIn, Ipu su fu ngu nu yu.
7
FIIIs tewshuch shI tI sIn yuwuu IsfueI-
chIch MIs push much shu nIy ku nu, unoo
muzI nu fu ngu sIn, kufu kuw shut, Pzuj,
puchu nI, tyu fund sIn, kufu ngu nu yu.
IsfueI chIch shI tI sIn unoo muzI nu fu ngu-
sIn, kupung punI fu ngu nu yu.
8
AshI fu chu,
1 SumueIu6 , 7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
276
Sumue Iuuts shut, Pup chu, mung FIIIs-
tewshuch Iyuum puchu muu mu nuun-
chIn pu. ShIy shut Apu nIIee ufu ngI nu shut
mushung chu, Iyuu FIIIs tewshuchIm ndu
kusI muu mu, tfu ngu nu yu.
9
SumueI shut,
mInum opeej kufu pun puchu yu fu, Apu-
nIIeem tsI ndu su fI muchI fu ngI yu. Sheefu,
Apu nIIeets shut IsfueI chI cheem mushu fu-
ngu, ApunII shut, Ayu tfu ngI yu.
10
SumueI ndu tu fI Apu nIIeem opee ju
muchI muum Iwuts pu fu, unush FIIIs-
tewshuch IsfueI chI cheem puchu mu mu-
fI shut pshtu fu ngu nu yu. Itufu, ApunII-
shut kupung kufI yuu FIIIs tewshucheem
zungu nI fu ngu, kupung punI fus tu fu-
ngu nu yu. AshI fu chu, umb ushI fu ngu nu
unush, IsfueI chI chIm shut kusI fu ngu nu yu.
11
AshI fu chu, IsfueI chIch shI tI sIn unu fI-
tum MIs pu mund tsup FIIIs tewshuchee
tuchI tu fu ng sIn, umbI fI puchu ku tu fund-
sIn, wuzuw Bet-kufmun kusu fu ngu nu yu.
12
Shee shI nu sIn, unu mun SumueI
putumb chee yyu fu, tsup MIs pup, mI-
shut Senup ushI fu unush upu sush wuyu-
fu ngI yu. Sheefu, unoots shut, Ebe ne sef,
tu ysu mu fu ngI yu, Nutu nuu ApunII
Iyuum kupung Istu yu nIII yu tu, tfu-
ngI yu.
13
FIIIs tewshuch tputs tupu zIsh
zupu nI fI tsI pu fu ngu sIn, ndu shut ufung
IsfueI chI chee wutsu pun Itu tsI muum
zundu fu ngu nu yu.
Anpuf SumueI kchI tu tu wu fI, ApunII
FIIIs tewshuchee kIyung yuchu fu ngI yu.
14
SIf tumu FIIIs tewshuch IsfueI chI chee
wutsu pun Ekfo nu mund yufu, Gudu mun
Itu tsI fu ngu nu, unoo yusuf IsfueI chIch
yun pu fu ngu nu yu. AshI fu chu, umb ushI-
fu ng sIn, IsfueI chIch FIIIs tewshuchput,
mI shut Amof fewshuchpu tu tum, Nu
nImu nu fI shut wufu tu muum wutsI shtu,
tfu ngu sIn, Izuu fu shut mupIy fu ngu nu yu.
15
SumueI shut ufu tu mu fI IsfueI chI-
cheem k'kuzee yufu mu pun tuu fu ngI yu.
1
IchI ngu fu musuch yukut Bete Iup,
GuII guuI pI tum, mI shut MIs pup tum tsI yut-
sseem yuf ku tu, IsfueI chI cheem xItu fI yu.
17
Amb sheenIIu, yusuf pung pI tum
yukut Ru mush ks tu fI yu. SumueI umbI-
fI ushku, kufuk puz ushI fu ufu tu mu fI
IsfueI chI cheem Rumu mund yukut ksut ku
tuu fu ngI yu. Anshu fI tum Apu nIIeem shut
muchI muum tInu fu ngI tum tu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
SumueI IsfueI chI chee wutsu pun tupu chI-
ndu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Israe!chich kurakangaz
kapung tamararangana anootsi
8
1
SumueI kIz puf shut wuchI nu chu,
wIpuuts shut tsI mbu nu fI IsfueI-
chI cheem tsI yut ssee yufu mu pu neem
nu yu fu, kusu fu ngI yu.
2
Iwu xIztu mu fI nI
wIp suf JoeIu, mI shut AbI yu su, unshI tI sIn
kufuk ushI fu sIn, yukut Beef se buu ksu tu-
fu ngu nu yu.
3
Itufu, uwshtI sIn ndu wupuf
tumu tuf pu fI ushI fu ng sIn, kufI kI ngu zI mu-
fI shut putu muum kupung zundu fu ngu-
nu yu. AshI fu chu, umb ushI fu chI nu fu-
ngu sIn, ndu shut mungu tu fI tsI yut ssee
yufu muum zund ku sIn, kufIk pu tu fI shut
tsI yut ssee yufu muum zundu fu ngu nu yu.
4
AshI fu chu, IsfueI chIch unoo pukeef sIn,
IchI ngu fu sIn wuchI nu nuf shu nI yeef sIn,
Sumue Iup shut pung' Rumup tsI yu tu nI
utu sIn nuu tu fu ngu nu yu.
5
Sumue Iush shut
kuseef sIn, ShIy nu Sumue Iuu, kIz puf
wuchI nu yu nIIush,

tumu fI Iyuu ksut-


chIsh? MI shut, Ipu fIsh tsI mbun tuu fI tuu tI-
yu, Itufu Ipuf shI tIsh ndu shuu nu tumu-
pu fI ush ku nu yu. AshI fu chu, kufu ku fee-
mu fI shtI nI Iyuu ksut chu, unoo nu muum
zund kI nI yu. Wutum nut puf IchI ngu fu
tputs ufkuf wunI ndu nund tuu ku nu wu,
tfu ngu nu yu.

Itufu, SumueI shut unoo ndu kIs muzI-


nu muum zundu fu ngI yu, wutum IsfueI-
chIch kufu ku nguz kIz puf zundu fu ngu-
nu wu. Itufu ushI fI tuu, SumueI ApunII pu
mushu fu ngI yu.
7
ApunII shut tsI yut ku,
Sumue Iuu, ushI fI Ayu, tng chu.

Antuu tI
shI yuu tsee ju ngut ku sIn tunu? Nuwuuts-
chu ngut ku sIn, tshI nIII nu yu, wutum ndu
nuwu mun mung' tuteef sIn tuu ku nu wu.
8
Nupu ngI, nuw sIyuu zItu mI nu fIs IjIp tosh
tushI tu ngu fu ngI tuu tI, Itufu mus sI fI tum
nuwuu kukI kupee tu fu ngu nu. AmbI-
tum pu fI shI yuuts shut ushI fu ngu nu yu.
1 SumueIu7 , 8
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
277
Nu yusuf nuwuu ngut ku sIn, upunII pu-
tsI nguz shut zundeenIII nu yu.
9
AshI fI yu,
wutum ufku feem zund ku nu wu, shIy shut
ufku feem nu yu fush ksung chu. Itufu,
ndu tu mu ufku feem nuchush, tpu tsee
mung' p'tseengchu. Kufu ku mu fI pu sIyuu
kIyung yuchu ku tuu chI yu, tng chu, Apu-
nIII tfu ngI yu.
10
SumueI shut tpu tsee tushu nee fu ngu,
yuwuu ApunII unshu chee tputs tsI yu tu fu-
ngu, unoo uwshut kumu nI fu ngI yu.
11
SIy
mungu tIs kufu ku nguz tmu fuk su. Ufu
kufuk suu nuuts tu tum kIyung yuchu chI yu.
Ipu fee tsIs kumu zu wu putu yu fu, tupu zIp
much ku chu, ushpu tum ktsus pu tu fI, ushpu-
tum kupuu chush pshIyf shI nI, ushpu tum
kupuu chu mu nu fI ush kuxIn ku, sheef sIn
nuu chI nIII nu yu. MI shut, wuumu ksu tu-
muum nuch tum tu yu.
12
MI shut, mIIoom
sunduf kumuch tum pu neem ufkuf nuch-
tum tu yu. Sheefu, cIn cuen tum shut sunduf
ufkuf nu yu fI tum kusu chI yu. SIy sut
ushpu tum tIs kufu kuu mum muzuf tufu wuz-
tu kus, wunu seem pusum pu neem tuut ssu.
MI shut, k'chIfpungoomtum, kupuu-
choom tum pshIyf shI nI tInu kus tuut ssu.
13
Ipu feets tum tIs kIzu wuu putu yu fu, kzum-
mush pu neem, putu tu mu pu neem tum,
mI shut pungu pu neem tum numbeefu,
kusu chI yu.
14
Tsu pu nee ts tum tIs wunu-
sI fee wu, mI shut kIzu fu nu feets tum-
tIs, mI shut oII vo feets tum tIs, uwshut
Itutseefu wumuch tu sheem punu chI yu.
15
Mzu fIshshI tIs wunu see chung pusuk-
chus, kufuk shut chu ngu fI nee tsI mInum
yyu fu wumuch tu sheem, mI shut k'kuzee
yufu mu pu neem tum punu chI yu.
1
MI shut,
m'chuchufeetstumtIs, kIzu wuu, kumu zu-
wuuts tum wuumu wumuch tush, mI shut
chI nee ts tum tIs, tofoo, buffoots tum wunu-
sI fee wu Ituts chI yu.
17
MI shut, chI nee mIs
tundu pu nu fIs unoots tum uwshut umuy-
tufu, chu ngu fI nee tsI mInum wuumu
yumu ku tuu chI yu. SIyuuts tum much chu-
feem nu mbu chI yu.
18
Yuw suunu kufu-
ku fee mIs Ipu su fu ngIs, umb ush ku chu,
unush ufu suun tu tum Apu nIIee, Nuwuum
Istu ndu, ttssu. Itufu, ApunII shut unoo
ndu puk chI yum muzI nu chI yu, tfu ngI yu.
19
Itufu, tputs shI tI sIn Sumue Iuu kuk
ndu muzI nu muum zundu fu ngu nu yu. AshI-
fu chu, tsI yu tu fu ng sIn, Wuu nI pu fI ush-
kI tuu tI yu, wutum yuun tu fI kufu ku nguz
zund kI nI wu.
20
MIn pIch tsup tumu ku nu-
yu Iy shut ushI muum zund kI tu mu nI yu,
yuu mu tu fI tum tsu pun nI ksu tu muu mu.
Iyuuts tum tupu zIp wunu sIf muchI muu-
mu, uwshtI sIn tfu ngu nu yu.
21
SumueI shut unoo muzI nu fum chu,
Apu nIIeets shut yuk tu shchee kuk IchI-
ngu fu kumu nI fu ngI yu.
22
ApunII shut,

Tumundu? Ufku feem nu yu fush, ksu-


chIshpu, wutum kufu ku ngu zI fI tmu fu-
ku nu wu, tfu ngI yu. SumueI shut IsfueI chI-
chee tsI yu tu fu ngu, AshI fI wufI tu yunII tu-
ndu. Suun pee tum yuk tu fIs kunu pung tsu,
tyu fu kusu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch kufu ku nguz kupung tmu fu fu ngu-
nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatsshat Samue! Sau!pa
chamayangarangana anootsi
9
1
Anpuf shut Ben ju mIn chIch muu-
chI fI tputs suf KIsh tuu fu ngI yu,
wupuf shut AbI ye Iu, upu chIf shut Sefof,
upu chIf shut wupuf suf Beko fu tu, A yu ju-
fI nI wIpu. KIsh shut k'kuzee puyum pu nI-
mu nu, kIz puf mung' wunu sI fI.
2
WIp shut
mInum kunu ngus, suf SuuI wupuf
ushI fI tum mung' wunu sIf tuu fu ngI yu.
Afung IsfueI chIch ushIm tputs ndu nu fI-
mu nu. Wuzu fu nI fIn shI tI nI wumu fI tum
tpu tsee knu fu ngI yu. PIyuf tuch tputs
wuchIng tu mu nu wu fI tu.
3
KIsh shut buffu fee tsI nI kunutsIpeefu,
wIpuuts shut, Suu Iuu. Mshee, buff ts pu yu-
pu.

Yupee ju? Nuchu ngu shI nI. Ipun shee-


mIsh m'chuchufI much tu chu, tfu ngI yu.
4
SuuI shut, Effu yIn chI chIp wutsu pun
muchIp nuu tu fu ngu, ufung SuII suf pI tum
tsup nuchu nguk sIn, nux poo fu ngu nu-
yu. Yusuf Suu II mup shut tsup, mI shut
Ben ju mI nu fIn pI tum wutsu pun nuchu-
ngu fu ngu sIn, nux poo fu ngItum sI nu yu.
5
AshI fu chu, Sufup shut tsup kusee fum-
chu sIn, SuuI wIpu nu shee, Pzu, wuts tu yu.
1 SumueIu8 , 9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
278
Kunu pee nI yu. Apupshu pu fI,

Tumukeeju
IpufI ushI fumchI nIII nu? tu, Iyu nguz shut
chI nu fI yu. Wutum chI nu ngu zI mu mung'
muntsu fu ngu wu, tfu ngI yu.

Itufu wIpu nush shut, Xumu chI, mung'


nIsh yukut tputs, upunII pun tuuf tu ndu.
Anoo IchI ngu fu sIn kukoo puyu ku nu yu.
Anshut tputs IchI ngu fu muuch tu wu yusu-
kI yu. Ndu xupoo muum wunI ndu.

Amb
ndu shut nuu muum wufI tuk? Pzuu, umb
mushu nI. Uwnuu pu fI kumun ku chu, umbI-
tum ngoots nuuch chI, tfu ngI yu.
7
SuuI shut, ZufuktI shchu. AshI fI nutu
pzuyu. Itufu

muysh tu tuwu chI mu pu-


neem punu muum yyu nIIIch? Wutum
punguuts tum kuchI ngu fu ngu nI wu,
tfu ngI yu.
8
Much chuf shut nuw kufI kee
mInum puk chI mush puyu tu nu.

Ndu shut
unput tuwu chI mu pu neem punu yu fuch,
Ichee, Iyuum ngoo tsIm ymu ndu ndu,
tmuum wufI tuk? Pzuyu, umb sheefunI,
pungu nI, tfu ngI yu.
9
SIf tumu IsfueI chIch tputs Apu nIIee
mushu muum zund kut ssIn, Pzuyu, tuwu-
chI mu pu nIp pungu nI, tufu nu yu. Itufu,
nut puf shu, Apu nIIee kuk kumu nI mu pu-
nIp pungu nI, utu nu yu. SIf tu mu su zItu-
mI nu fI nI Apu nIIee kuk kumu nI mu pu nee,
tuwu chI mu pu nI, tfu ngu nu yu.
10
AshI fu chu, SuuI shu unoo chI nu fu-
ngu, AshI fI pzuyu, pungu nI, tfu ngu,
wIpu nush pu tu fI yuk tup shu, yup Apu nIIee
kuk kumu nI mu pu nI tuuku, umb shut
nuu fu ngu nu yu.
11
Yuk tup shut kfee fund sIn, upus kIz-
shut kumu sIn kung tIpu ku tu nuun tuu chu
unoo chu mu yu ngu yu fu sIn, mushu fu ngu-
nu yu.

NIsh tputs tuwu chI nu pun tuu fI-


tu tu ju? tfu ngI yu.
12
KIz shut, Tuuf chu.
SIngI fIt chu kusu fu ng shu. Nu zuf IchI ngu-
fu sIn nIshuch tputs Apu nIIIsh pung' chI-
noo Apu nIIeem muchI muum shu nIy ku-
nu yu. AshI fI sIy sut mIkeefus nuu nu ntsu.
13
Yuwu fI yuk tush kus ku mchIs, unufI
nuchu ngu mut ssu. Ndu tu fI Apu nIIIsh
pung' kutung ku muum pshtu fu, sIymu
wusI nu tsI yu tu nu ntsu. Nutu fI tu nu tputs
ndu tu fI tu ndu kutu ngu fu sIn, tuwu chI mu-
pu neem kutuk sIn, shu nee fu nu. Wutum
tuwu chI mu pun Apu nIIee, Wup pu fI wunu-
tsI mu ndu, tfum chu, unu mun tpu tsee
kutung ku muum yumbI ku wu. AshI fu chu,
nuwshut sIyuu mIkeefus nuu nu ntsu. Nutu-
fI chu mu yu ngu pIs utu shI nu, tfu ngI yu.
14
AshI fu chu, uwshtI sIn unu ngu zI fI
chI nuf sIn, mIkImu fI yuk tush kusu fu-
ngu nu yu. Anshut yuwuu tsI fI kustu
shee fumchI nIII nu unoo tsI fI, SumueI shut
Apu nIII nguz pung' chI nu yu shI nu, IfIp tu-
funII ushI fu ngI yu.
15
ApunII shut ndu tu mu su fI SuuI kus-
chu, sIngI fI zuf ApunII wusI nu Sumue Iuu
tsI yut ssee kumu nI fu ngI yu, yuwuu SuuI
unush kus chu unoo tsI.
1
Anshut ApunII
Sumue Iuu tsI yut ku, Pu zuf ushI nu tum In,
nuwshut shI yup Ben ju mI nu fIn chIch tputs
mInum zungun chInII pu. AshI fI shIy shu
IsfueI chI cheem ufkuf nu muum muchu-
mun wuyu ngun put tuchumeefush, tupu-
fu ng chu. Uwshut IsfueI chI cheem ufkuf
tuuk chu, FIIIs tewshuchee kusIk chu,
ndu shu uyum tuu tI sIyush chee kusI chI nIII-
nu yu. Wutum sIy sut nuwu nguz kupung
tunu fu ngus, Apuu, Iyuu tupu chI ndung-
chu, tfungus, nuwshut unoo muzI nu-
fu ngI tu mu nu, ApunII wusI nu Sumue Iuu
tfu ngI yu.
17
AshI fu chu, SumueI shu Suu Iuu pufu-
ngu, ApunII shut, Wutut tu ndu In tpu tsI,
yuw shI yuu kumu nI fu ngI unu. Nuwuum
tpu tsI fee mI ufkuf tuu chI yu, ApunII
Sumue Iuu tfu ngI yu.
18
Anshut SumueI yuk tup pshtu kum chu,
unush SuuI shu chu mu yu ngu yu fu, Ichee,
shIy yusu kI nuu fee shu, kumu nI ngu ndu mu.

Yupee ju nIsh tputs tuwu chI mu pu nI tuuk?


tfu ngI yu.
19
SumueI shu, Wutu tu nu nuwu-
yu. ShIy mu wusI nu muchIp kfeefush,
Apu nIIIsh pung' pshtu mutchu. Anush nu
In zuf nuwu pu wushu nund kutung chI nI-
pu. MI shut, yuwu nguz shIy yusu muum
zund kIsh, unoots tum pu zuf putu fI
kumun chInII pu. Nuwshut unoo IchI ngu-
fu kumu nee funII kusu chInII pu.
20
Nu
buffu fIng zIsh mungIsh muntsu fInII pu.
Yuwu mun ts pu fu ngu unu mun tuch pu tu tI
zuf tushIy fu ngu, Itufu tputs chI nee tsIsh
pufu ngu nu yu. MuzI nung chu, ShI yuum,
1 SumueIu9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
279
mI shut muu chI fI tuum tum tIsh, ApunII
IsfueI chI chee wutsu pun wunu sI fImshee
punu chI yu, tfu ngI yu.
21
SuuI shu, Itufu
Ichee, nuw kuu pu nuu Ben ju mIn chIch tu nu
tpu tsI. IsfueI chIch pu shu pukIch kumIn zI-
nu kumI nduz chu. MI shut, muu chI fIt tum tI
IchI ngu fu Ben ju mIn chIch pu tputs wumI-
ndu tum sIn chu, AshI fI Ichee,

muyuum-
shu umb ushI fu tsI yu tuk shu? tfu ngI yu.
22
Itufu, SumueI shu, Pzuyu, tfu ngu,
Suu Iuu wIpu nush pu tu fI Apu nIIIsh pung'
yup shtu fu ngI yu. Sheefu, kutu ngu muum
tutsu moo fu ngu, SumueI Suu Iuu kufu kush
uxI nush tunu xI nu fu ngI yu. Wushu nund
30 tputs SumueI put kutu ngu fu ngu nu-
yu.
23
AshI fu chu, SumueI unush Suu Iuu
tunu xI nu fu ngu, putu tu mu pu nee ts shu,
Yuw shI yuu, Wunuts wunu sI fImshee
pIyum wuyu ngI, tfu nIII unoo neem
tputs mbuseefush, punu ngI, tfu ngI yu,
24
AshI fu chu, putu tu mu pun shu wunu tsee
ush chI fI upuz tsI ndu su fI mbu seeshI-
nu, Suu Iuum punu fu ngI yu. SumueI shu,
Zuwuu, wutut tu ndu shI yuum mbuseefu.
AshI fI shIy shut yyu fush, mupIy fush ktu-
ngung chu, Nuw tpu tsee kutu ngu muum
yumbI fu ngu fI, shI yuum wusI nu nee
wunu tsee wuyu fu ngI nu, tfu ngI yu. SuuI-
shu, ZufuktI shchu Ichee, tfu ngu, unush
zuf wushu nund SumueI pu Ipu neef sIn,
kutu ngu fu ngu nu yu.
25
Anshut kutu ngu fum chu sIn, tputs
IchI ngu fu sIn yusuf pung pI tum kunu pu-
fu ngu nu yu. SumueI shu Suu Iuum muush
nuchu ngu fu ngu, pungu sI mun Iwuz
wutund sI mun wufu ngI yu.
2
AshI fu chu,
SuuI shu umb muu fu ngu, pu tum shu tufu-
sI tu fu nIIu, SumueI chIy zu yu fu, Suu Iuu
kufu zu fu ngI yu, Nutu, zuwuu, chIy zung-
tsu. Pup chu, nuu shee mIs tutsu meenII pu,
tfu ngu, SuuI shu chIy zu yu fu, shI tu ngee-
fund sIn, SumueI put Ipu nee fund sIn, ngoo-
tsIp shu nuu fu ngu nu yu.
27
Anshut ngoo tsIp
kufu wee fund sIn, yuk tuu kuchI ngu fum-
chu sIn, unush SumueI Suu Iuu tsI yu tu-
fu ngI yu. Zuwuu, wusI nu m'chuchufIsh
tuyumzu yu fush zungu nI ngI mu sI. PukIch
shI yu pu tsI yu tee nI mu nI, yuwuu ApunII
tfu ngu unoo tsI, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
SumueI SuuI pu chu mu yu ngu fu ngu nu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatsshat
Samue! Sau!aa Israe!chicheem
urkar ipusarangu anootsi
10
1
AshI fI yu, SuuI shu tIp tsI fee
tuzu ngu nI fu ngu, SumueI shu
wuyu ngu noo tuwu tu fu ngu, Suu Iu mun
much zuw, ushI fu ngI yu. Sheefu, puchI-
pu fu ngI yu. PuchIpeefu, Nu In zuf ApunII
shI yuu wuunu tIp tsI feem, IsfueI chI cheem
ufkuf Ipu see nIII yu.
2
AshI fI nutu mus
kusu chInII pu. Wup tum kunu pung chu.
Itufu, nuuk chush, upus ufu tpu tsee
tsI mbun chu mu yu nguchtu ndIsh. Ben ju-
mI nu fIn shI nI wutsu pun, Ruke Iu fI nee tsI
mupu fu ngu nu un kuyu mu nu shtu. AshI-
fI yu, unshut tputs ufu shI yuu ItsIn su fu
kumun chI yu. Nutu nuu buffoo pukeen-
shu tu nI chu, yuwu nguz nuchung kIsh
unoo tsI, tchI yu. AshI fu tu ndu, Apu fIsh
nu chI nu ngu zI nu mupI yun shI tu, wutum
pukeenIIu wu. Itufu, nu shI yung zI mu fI shu
wund chI nu fI yu.

TumuyufeezI Ipu fee tsI


pung chI? tu, nu kupung mung' muntsu-
kI yu, ufu shI yuu tchI yu.
3
Anoo tputs
kusu yu nIIush, ufung shu Tubo fush tsup
kus ku mchush, tpu tseets tum tuchIp shu
yusuf chu mu yu ngut shu, Apu nIII nguz
ungIf tu kut ssIn, Bete Iup yukut nuukchI-
nIII nu unoo tsI yu. ChI poots tum tuchIp
yumuk chu sIn, punguuts shut tuch pu tum
yuk chu sIn, mI shut vInoots tum muuch-
tush tus yukchI nIII nu, unoo pungut shu.
4
AshI fI yu, unshI tI sIn shI yuu puk chu sIn,
shI yuu wunu sIf tsI yut chI nIII nu. Sheef sIn,
shI yuum shu punguu tsI mbun yyu fu sIn
punu chI yu. AshI fI shIy shut unoo mupIy-
fush yngchu.
5
Afu ngI nu shu nuuk chus,
suun pee yuk tu fI pIs GuIbe yup nuu ngInts.
GuIbe yu much, ApunII muchI fI nI,
tssIn chu. Annu ngI fI tum FIIIs tewshuch
sunduf tsu ngu shIsh tuu fI yu. Amb shu
kuseefush, yuk tush pshtu kchush, tputs-
shu Apu nIIIsh pung' shI tu ngeef sIn,
muchI mund kufu weef sIn, tumbuf tuk sIn,
tIfuchku sIn, kItuf tuk sIn, Apu nIIeem
1 SumueIu9 , 10
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
280
yusIk sIn, zumum tu fu nu, unoo pungut shu.
UshI mun tum tuchIt ku sIn, Apu nIIee kuk
kumu nI mu pun, Apu nIII mun wun tsI yuts-
tu ngut ush ku nu, unoots tum pungut shu.

Anush ApunII wun shI yush shu pshtu-


chI yu. Ash ku chu, shIy shut ufu umbI tum
ush ku chush, Apu nIII mun tum wunI
tsI yu tut shu. Ash kush, mIn puz tpu tsI ush-
tut shu.
7
Amb ushI fum chush, Apu nIIee
wIz puf yufum chush, yuwuu ApunII wun
shI yuu shI ngI tk chu, unu fI tum shIy shu
shIng chu. ApunII tum shI yuum kupung
Istu chI yu.
8
AshI fI yu umb sheenIIush,
pungI pIsh kunup ku chush, GuII guu Iup shu
tsupu nuung chu. Amb nuwu pu chu mu-
yu ngu chI nI pu. Anush Apu nIIeem tofoo
Izuu fu mucheefufI, mI shut opee juuts tum
mucheefufI, Apu nIIee shI yuum yutu fIt-
shI shI fee tsIsh tuchI ngu muum mush chI-
mu. AshI fI shIy shu unush kuseefush,
nuwuum 7 zuf kutu pu ndu mu. Ash push
zuf nuw kus chI mu. Anush nuw shI yuu
kumun chInII pu, yuwuu ApunII shI yuu
shIng chu, tu unoo tsI.
9
AshI fu chu, SuuI unu fI tum, Ichee, ushI-
fI nutu nuu nuu mu chI mu, tyu fu nIIu, nuu-
tu fu ngI yu. ApunII shu unu fI tum zuf Suu-
Iuum ch nush nIII tu fIt shu wuyu fu ngI yu.
Kunu pu nguz shu SuuI unu fI tum IchI ngu fu
tumI nu fu ngI yu.
10
AshI fI SuuI much chuf-
pu tu fI wuun shu tum wutsu pun GuI be yush
kusu fu ngu nu yu. Anush shut Apu nIIee
kuk kumu nI mu pun shu Apu nIIIsh pung'
muchI mund shI tu ngeef sIn, Apu nIII mun
wun tsI yuts tuf ushI fu ng sIn, Suu Iuu
chu mu yu ngu fu ngI yu. Amb shu chu mu yu-
ngu fu ngu sIn, ApunII shu wunI Suu Iush
pshtu fu ngI yu. SuuI shu unu fI tum Apu nIII-
mun wun tsI yuts tu tuf ushI fu ngI tum tu.
11
AshI fu chu, unshuch shI tI sIn tputs unoo
pufu ngu sIn, wuun pu tutshI tI sIn tsI yu tu-
fu ng sIn,

Tumukshu In KIsh wIp ushku?

NItuu tI SuuI Apu nIIee kuk kumu nI mu-


pun tuuk? tfu ngu sIn,
12
mIn shut tputs,

Chu kuw shut wIpu? tfu ngI yu.


Yuwu mund SuuI ushI fu ngu, nu In zufI
ApunII wun tpu tsIsh pshtu chu, tputs shu,
Pu, SuuI ushI fI tum nu ApunII kumu nI mu-
pun kInu yu nIII yu, ufu utu nu yu.
13
AshI fum chu, SuuI Apu nIIee wIz puf
yufum chu, pungup shu kunu pu fu ngI yu.
14
Kusu fu ngu, wuzI puf shu pufu ngu, Suu-
Iuu, mI shut much chu feets tum mushu fu-
ngI yu.

Yup shu sIyu tuu tI nuu tu fu ng su?


tfu ngu, SuuI shu buffu nguzchu nuchu-
ngu ku tu nI nuu tu fu ngu nI. Itufu, ndu shut
pufu ngu nI, Izuu fu nux poo fu ngu nI,
ufu ngI fI shu upunII pu nIp shu Sumue Iup
puku tu nI nuu tu fu ngu nI yu, tfu ngu nu yu.
15
AshI fu chu, wuzI puf shu, Nuwuuts shut
kumu nI ngu ndu,

SumueI sIyuu tsI yut-


ku umu fu ngIm tu? tfu ngu,
1
SuuI shu,
Nuwuu SumueI tfu ngI yu. Nu chI nee-
tsIsh yuwu nguz nuchu ngu kIsh unoo
nu pukeen sIn tu ndu, tfung chu, SuuI
wuzI pu fee kumun ku tfu ngI yu. Itufu,
SuuI yuwuuts shut SumueI pu tsI yu tu fu-
ngu, Kufu kuum nu chInII pu, tfu ngu
unoots shu ndu kumu nI fu ngI yu. Izuu fu
kumup shI fu ngI yu.
17
Anu mun shu zupIsh, SumueI IsfueI chI-
chee tputs IchI ngu foo kufu zu fu ngI yu.
MIs pup yukut Apu nIIeem ungIf tu nI,
tfu ngI yu.
18
SumueI unush shu tIp tsI fee
tushu nee yu fu, Apu nIIee kuk kumu nI fu-
ngI yu, IsfueI chI chIs muzI nung tsu. SIy
Apu nIII fIs Tuu fu shI pun sIyuu utee ju: Nuw
sIf yuwu puf zItu mI nu fIs IjIp tosh tsup
tuu fu ng sIn, kIyung kuchIy kut ssIn, unoo
nuwshut pufu ngu fI, IjIp tosh tsup tushI tu-
ngu fu ngu fI, nIsh shu Isfue Iush tsup tuu-
pu nu utufI, wuyu fu ngI nu. NIshuch tum
tputs zItu mI nu fI nee ts Is kIyung yuchu-
muum zundu fu ng tum sIn, Itufu nuw shu
tupu chI ngu fu ngI nu.
19
Nuw sIyuu kupung
Istu fu ngI tuu tI, Itufu sIysu nuwuu, Apu nIII-
fee tsIs ngut kus, nIy fu muum zunduk su.
Nu kufu ku nguz shu zunduk su wu. SIy
nuwu mun ndu mungIs tutu muum zunduk-
su, tchu Apu nIII sIyuu tsI. Itufu ush tuu,
nu ApunII sIyuum kufu ku fee mIs wuyu-
chI yu. AshI fI yu, nu IchI ngu fus nIngeem
nuwu nung shu nI yu ngInts. Muu chI fIt pu tI-
tIs Utuch chI nu ndIs, Munu seschI ch tum-
tIs, IchI ngu fus ushpu fI tIs Isfue Iu fIn chI-
chIs sheef us, suun nu ndu fI shu nIy shu nIy
shI ngInts. Anush ApunII wuunu Ipu su chI-
yu, yuwuu kufu kuum nu chIch unoo tsI.
1 SumueIu10
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
281
20
Tfu ngu, tputs shu Sumue Iu nung
muu chI fI tu nund shu nI yu fu ng sIn, ApunII-
shu Ben ju mI nu fIn chI chee tputs Ipu su fu-
ngI yu.
21
SumueI Ben ju mIn chI chee tputs
kufu zu fu ngI yu. ApunII shu unush Mut fI-
yu fIn chI chee wuchI nIIIn Ipu su fu ngI yu.
Mut fI yu fIn chI cheetsI fI shu kufu zu fu ngu,
ApunII shu wuunu Suu Iuu, KIshuuts shu
wIp Ipu su fu ngI yu.
AshI fu chu, tputs shu,

Suu Iu wu?

Yup-
shI tu? tfu ngu sIn, nuchu ngu fu ngu sIn,
nux poo fu ngu nu yu. Wutum SuuI kIz puf
puzI fu ngu, suwu yu fu tupI shu fu ngI yu.
22
AshI fu chu, nux poo fu ngu sIn, Apu-
nIIeets shu mushu fu ngu nu yu. Apuu,
shIy shu Suu Iuu Ipu su fu ng shu, Itufu
nu

yup SuuI suwu yu nIIu? tfu ngu sIn,


ApunII shu, SuuI nIsh tu ndu. Itufu, nut shut
suwu fu ngu, yup muuch tuu zupun xunut-
kIs unush tupI shu fI yu, ApunII tfu ngI yu.
23
AshI fI yu, uwshtI sIn, Pzuu yumu nI,
tfu ngu sIn, yup muuch tuu xunut ku nu
umb IfI pu fu ngu nu yu. Anush shu Suu Iuu
yumu yu shI nu sIn, yuwush tputs shu-
nee fu nu, unush yushI ndu fu ngu nu yu.
AshI fu chu, SuuI kusu fu ngu, Suu Iu mu fI
kIz puf wuzu fun pufu ngu nu yu. Wuu mu fI
IsfueI chI chee wuzu fu nI fI nI knu fu ngI yu.
PIyuf tuch tputs wuchIng tu mu nu wu fI tu.
24
SumueI shu tpu tsee ushpu fI tuu tsI yu-
tu fu ngI yu, Nutu nuu pukee nIIIs, yuwuu
ApunII wuunu sIyuum kufu ku fee mIs Ipu-
su fu ngu unoo tsee. NIsh tputs IsfueI chIch
ushIch wuzu fu nI fI nI nIpu tutsu moo fu
wunI ndu ju, tfu ngu, IsfueI chIch shI tI sIn
zumu ngu fu ngu sIn, AshI fI nIfI kufu kuum
kInu chI yu, tfu ngu nu yu.
25
AshI fu chu, SumueI shu tpu tsee
IchI ngu foo, Nu kufu ku fee tsIs wunI chI-
mu, sIyush chee wunu sIf ksu tu muu mu,
tyu fu, tputs IchI ngu fu sIn muzI nuf sIn,
Suu Iuu wunee fu ngI yu. WunI muum Iwu pu-
fum chu, kIfu ku mun shu kumuch tu mu fI-
nee IchI ngu fu sIn yundu fu ngI yu. Sheefu,
kIfu kuuts shu Apu nIIIsh pung' wuyu fu ngI-
yu. Suu Iuu unshu chee mu fI tsup ksu tu-
muum kufu kuum nu yu fu, kusu fu ngI yu.
Anu mun ushI fum chu, Nu nImu nu fI
kusuch pu chI. SIysu IchI ngu fus wupI-
tum pungIp tIs kunu pung tsu, tfu ngI yu.
2
SuuI shu pungup tu fu shIp GuIbe yup
kunu pu fu ng tum tu. Wuunu ApunII tpu-
tsIsh mung' p'tseefungu, Suu Iuum wIpu-
nush tuchI tu fu ngu nu yu, tupuz pu nee mu.
27
Itufu ushpu tum tputs muntsIf Suu Iuu
tsI yu tu fu ngu nu yu.

InshI tu ju chI yuu tupu-


chI ndu ku tuuch?

TumufI nInuu chI yuum


tupu chI nduch? MI shut, nInuu wufI tu pu,
wuun pu tu tIn tfu ngu sIn, SuuI put ndu
wunu sI fI tsI yu tu fu ngu nu yu. Yutu fI tush
wuyu fu ngu nu yu. Itufu, SuuI shu unoo
mupIy fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
SumueI Suu Iuu IsfueI chI cheem ufkuf nu-
fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatsshat
Sau! Amnshuchee pacharangana anootsi
11
1
AshI fI yu, Amn shu chIsh kufuk
suf Nujus tuu fu ngI yu. Anshut
kufuk Jubes shu chee, mIshu GuIuud shu-
cheets tum puchu muum zundu fu ngu,
wusu ndu fu fee wusI nu kumuch tu fu ngI-
yu. Pzu, yuwu pu ngInts. Anshu chee
kuchI ngee fu nI, kusu nI, tfu ngI yu. Itufu,
Jubes shuch shI tI sIn unoo tsI yut ssee
muzI nu fu ngu sIn, kupung punI fu ngu sIn,

Muyu mund shu Iyush chee puchu muum


zunduk su?

Muyuum shI tu ju chuun pu-


tuu puchu chIch? Ndu ushIsh tu muum
pzuu, umI kuf tu yu nI. Ndun tuu tI ushI-
fu, Iyuu much chu fee mIs nu ng tsu. Iy
m'chuchoomshu kInu chI nI yu, tfu ngu-
nu yu.
2
Amn shuch shI tI sIn, AshI fI umb
shIng sInts. MI shut, Iyupu umI kuf tu muum
zund kus, Itufu Ich tu fu nuw sIyush chee
IchI ngu foo tsIs kchee tsIs mbu tsu nu ngIch
yux yux sheefunts, kusu chInts pu. WuunI
IsfueI chIch tputs sIyush chee stu shee mu,
tfu ngI yu kufuk Amn shu chI.
3
AshI fI yu, wuchI nu nuf shI tI sIn Jubes-
shuch kupung punI fu ngu sIn, Xumu chI.
Mus Iyuu pchu fIs pu. 7 zuf kutu ngI mu sI.
Nuwmu tsI yu tsIs IsfueI chI cheem zungun-
chI mu. Wundu yu Iyuum Istu muum ndu
kus ku sIn, ushI fI unnuu pu fI suunu puchu-
muum zund kus, suunI puchut ssu Iyush-
cheetsI yu, tfu ngu nu yu.
1 SumueIu10 , 11
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
282
4
AshI fu chu tfu ngu sIn, tpu tsee
tsI yut ssee kumu nI muum zungu nI fu ngu-
nu yu. Anshut tputs GuI be yush yukut
kusu fu ngI yu, yuwush SuuI tuuku unshu.
AshI fI yu, unshut kusee fum chu, IchI ngu-
fu tsI yut ssee kumu nI fu ngI yu. Nu In zuf
Iyush chee Amn shuch tputs puchu muum
zund ku sIn, Iyu shuch shu kupung punI-
fu ngu nu yu. AshI fu chu, kupung mung'
muntsuk sIn, tunu ku nu yu, ntuf kumun-
ku ushI fu ngI yu.
5
SuuI shu muzu fIp wuku fup tu fush
kunu pee shI nu, wuku fu fIn pu pshIyf shIn-
pu tu fI nuun tuch ushI fu ngu, yuwuuts shu
zumum tu fu unoo muzI nu fu ngu, mushu-
fu ngI yu.

TumukshItIsInuyu unshuch
tpu tsee?

Tumuku unoots shut sIyu shuch


tunu ku nu yu? Nutu nuwuuts shu kumu nI-
ndu, tfu ngI yu.
Yuwshut Jubes shuch tsI yut ssee puyu fu
kusu fu ngu, unshut ItsIn su fu kumu nI fu-
ngI yu.

AshI fu chu, SuuI shu unoo muzI nu-


fu ngu, kupung tsI yun tu fu ngu, ApunII shu
wun Suu Iush pshtu fu ngI yu. AshI fu ngu,
tsI yu nus mungush tumu chI fu ngu,
7
chI noots shu putu yu fu, tufumbeefu,
kusu fu ngI yu. Sheefu, tpu tseets shu, Nutu
sIy tsI yu tsIs IsfueI chI chee tputs IchI ngu-
fu kumu nI tu fuu shI shI nInts. Neet shut
tufu muu wu yyu fus, ymu ndu shI nInts.
Wundu yu Iyush tuchI tu muum ngut kut-
ssIn, ufu ushpu fI tuu yuwuu pshIyf shIsh
puyu ku nu unoo chI ngu yu fu fI, tufu tu fu
sheefufI, kusu chI mu, tfu ngI yu.
AshI fu chu, tputs shut unu fI tum uyu
tfu ngu, ush pu fI tsI yut ssee kumu nI tu fuu
ushI fu ngu, Amb tu ndu SuuI kufuk tu,
mI shut SumueI tum tu, tfu ngI yu. Tputs-
shI tI sIn unoo muzI nu fu ngu sIn, kupung
mung' muntsu fu ngu sIn, punI fu ngu nu.

TumuyuchshItuzIch? tfu ngI tuut ssIn,


Itufu ushI fI tuu, Suu Iush kusu tu fu ngu-
nu yu.
8
AshI fu chu, SuuI shut tIp tsI fee
tushu nee yu fu, Bese kush tsup tchI fu-
ngI yu. IsfueI chI chI mu fI 300 mII sunduf
tuu fu ngI yu. Utu chIch shut sunduf 30
mII tuu fu ngI yu.
9
Anshut tchIm yuwu pu-
fum chu, tpu tseets shu yuwuu tsI yut ssee
kumu nI mu pun kusu fu ngu unoots shut,
Nutu, shIy wusI nu tsI yu tsIs Jubes shu chee
kumu nI mu chu. AshI fI pu zuf wuchu mu-
fee kus chI nI pu sIyuum tupu chI ndu muu-
mu, tssIn tu ndu tng chu, tfu ngI yu.
AshI fu chu, unu fI tum tsI yut ssee kumu-
nI mu pun, AshI fI wusI nu kumu nIm mu,
tfu ngu, wup tum kunu pu fu ngI yu.
Kusee fum chu, uwshut tsI yut ssee kumu nI-
fu ngI yu. AshI fu chu, Jubes shuch shI tI sIn
unoo muzI nu fu ngu sIn, kIz puf mung'
ksu fu ngu nu yu.
10
AshI fu ng sIn, tsI yut ssee
wusI nu kufu kuum Nuju suum kumu nI fu-
ngu nu yu. AshI fI yu, wutum sIy Iyush chee
puchu muum zunduk su wu. AshI fI pu zuf
yuun tu fI sIyush kus chI nI pu. SIy sut suunu
zund kus, suu nI pu puchut ssu. AshI fI Iy-
shut nutsee tsI nI kumI yu chI nI pu, tumu pI-
nguk sIn, Amn shu chee tfu ngu nu yu.
11
Anshut SuuI putum wusu ndu fu fee
kufu zu fu ngu, tuchIp tushu nee fu ngI yu,
pIyum wuu nI tum xunut ku, pIyum shu
wuu nI tum xunut ku ushI fu ngI yu. Sheefu,
psuu nu fI, ndu tu fI tufuseefu, undu fu fee
yuwush muu fu nu unush tutuf pI yu fu sIn,
yup ndu chI nu fu nu unush pshtu yu fu sIn,
zupun Amn shu chee puchu fu ngu nu yu.
AshI fu ng sIn, zuf wuchu mu fee Izuu fu
kuchI ngu fu ngu nu yu. Kutu chI mu wuum-
shut suwu su wu fu ngu sIn, ndu Ipu nu fu sIn
suwu fu ngu nu yu. MInum tu wu fI yupI fI
zund ku nu umbI fI musu tu mbu fu ngu nu yu.
12
AshI fu chu, Jubes shuch shI tI sIn mung'
ksu fu ngu sIn, Suu Iuu, Wupu fI shIy kIz puf-
tIsh chu kufu kIsh wunu sI fIsh. AshI fI tup-
shu unoo sIyu shuch kufu kuum nu muum
ngu tu fu ngu nu yu. AshI fI shIy shut tsIn su-
yu fush kumu nI ngu ndu mu.

Tumumuju
tputs shI yuu kufu kuum nu muum ngu-
tu fu ngu nu? Nutu, Iyuum shu ymu ndu-
ngI. Iy shut puchu yu fu nI, kusu chI nI pu,
tfu ngu nu yu.
13
Itufu, SuuI shu, NdunI.
Amb tfInII pu.

Muyuu mu ju umb ushI-


fu chI nu chIch? Wutum ApunII wuunu
IsfueI chI chee kIs nupu fu ngu, yumu fI
kusI fu ngu nI, ndu Iyu shuch mInum tI yum
tsI pu fu ngu nu wu. Nu IchI ngu fu nI kumu-
ngu fu ngu nI yu. MI shut,

untuu tI chIy
chuu nu mun tu fI wIz pu fI fIch ushI muum
tuuf? ndunI. ApunII wuunu Iyuum Istu ku
1 SumueIu11
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
283
ushI fu ngu nI yu, tfu ngI yu.
14
AshI fu chu,
SumueI shu, IchI ngu fus ushpu fI tIs pzuu,
GuII guu Iup tsup nuu yu nI. Amb Suu Iuu
Izuu fu shu kufu ku mu fI shu nu yu fu nI
kusu nI, tfu ngI yu.
15
UwshtI sIn, AshI fI pzuyu, tfu ngu-
sIn GuII guu Iup shu tsup nuu fu ngu nu yu.
AshI fu chu, unush shu shu nI yu fu ng sIn,
Apu nIIee ungIf tu fu ngu sIn, kIs shu mbu-
tu fu ng sIn, Suu Iuu kufu kuum nu muum
ApunII pu mushu fu ngu nu yu. ApunII shu
Suu Iuu Ipu su fu ngu, kufu ku mu fI shu
nu fu ngu nu yu. Sheef sIn, unu mun Apu-
nIIeem shu muu cheetsI muchI fu ng sIn,
kIs ungIf tu fu ngu nu yu. AshI fu ng sIn, SuuI
kIz puf mung' ksu fu ngI yu. MI shut, tIp tsIf-
tum IsfueI chIch mung' ksu fu ngItum sIn,
shu mbu tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch Jubes shu chee yukut tupu chI ndu fu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatsshat Samue! Sau!aa
gobernumarisha nayaru, Shiyshat nee
tsap ksutangcha, trangu anootsi
12
1
Anu mun SumueI tpu tsee ush pu-
fI IsfueI chI chee tushu nee yu fu,
tsI yu tu fu ngI yu. Nu sIy nuwuu IchI ngu fus
pukeend su, yuwu nguz nuwuu kupung
tumu ndu fu ngIs unoo tsI. Nu nuw sIyuum
ApunII pu mushu fu ngu fI, kufu ku fee mIs
nu yu fu fI, kusu yu nu.
2
Nu suunu kufu-
ku fIs tuuf shI tu. Nuwu mund wIz pu fI fI
kufu ku fee mIs nu yu nu. AshI fI In shut
sIyuu ksut ku tuu chI yu. Wutum nuwuu-
nu kIz puf shu wuchI nu yu nu wu. Kushu nI
nu mumbu yunII shI tu. MI shut, IpufI nu
sIyush tuu fI tum tu. Wutum sIf ndu tu mu
wuchI nu chu fI, sIyuu kupung ksu tu fu ngI-
nu wu. Kunu ngus tu mu sI sIyu wuu wunu sIf
Imu chee fu nu. MI shut, sIy nuwush kIs tuu-
fu ng su.
3
MI shut, nu sIyuu kusu yu nIIu fI,
nuw

muyuu tsee ju sIyush chee muu chI-


fI tIs shu chI yu nIIee? Ndu nuw buffoo tsI-
yum yumu fu ngI nu. AshI fI yufu ngI nuu-
feenu ushI fu, sIy sut ItsIn su fus nuwuu
kumu nI ngu sI ndu mu. MI shut,

chu kuu tsI-


mu su ju muu chI fI shu chI fu ngI nu? MI shut,
sIyuu muntsIf ksu tu fu ngI nuu feenu
ushI fu, sIy sut Apu nIIeets tum, mI shut
kufu kuuts tum kumu nIng tsu. Ash ku chI-
nuu fee su, nuwshut yuwu mund yufu ngI
unu mund kufu kuum shu tuwu pu chI nu,
yuwuu Iwtu fu ngI unoo tsI, tfu ngI yu.
4
AshI fu chu, uwshtI sIn tsI yu tu fu ng sIn,
Ndu, wunI ndu ju.

Muyuu tsI yuchIsh? MI-


shut, Iyuuts tum wunu sIf ksu tu fu ng shu.
MI shut, tsu pu fu nu seets tum muu chI fI
ndu yufung shu. MI shut, Iyuuts tum ndu
ku fIk pu Itu fu wuz tu fu ng shu, tfu ngu nu-
yu.
5
SumueI shut, Zuf kus. Nuw ndu muu-
cheetsI putu tu fu ngI nu, wutum yuwuu
tsI yu tu fu ngIs unoo ApunII yusuf tum tu,
mI shut kufu ku fI tum tIs muzI nu yu nIII yu.
MI shut, sIyu tum nu IchI ngu fus pukeen su.
Wutum pu fI nuw yutu fIt shI shI fI ndu nu-
fI yu. AshI fI nImu nu fI kusu yu nI, tfu-
ngI yu. Amb SumueI tyu fu, unshu chee
kusu fu ngI yu.

Tfu ngu, unu mun SumueI kufu kuuts-


shut, IsfueI chI cheets tum yusuf ufung
tsI yu tu fu ngu, Apu nIII mu fI kIzpufeefu,
sIyuu zItu mI nu fIs kIyung kuchIy kuchI-
nIII nu, unoo pufu ngu, IjIp tosh tsup
tushI tu ngu yu fu, nIng shut wuyu fu ngI yu.

Antuu tI My sI su fI nI, mI shut Aufo nu fI-


nI wuu nu mun tu fI tu ju wIz pu fI fI nI umb
ushI fu ngu nu? Ndu.
7
AshI fI yu, nuwuu
kukI muzI nung tsu. MI shut, nuwuu kukI
puyung tsu.

Tumufu sIyuum ApunII


Istu fu ngu? MI shut, zItu mI nu feem tum tIs
kupung tum Istu yu fu nIII yu. AshI fI sIy sut
Apu nIIeetsImu fI shu chI nu yu fus tuung tsu.
8
MI shut, tsI yu tsIs nu kumun chInts pu.
SIf tumu Ako pu fI nI IchI ngu fu wIpup tu fI
kuchI nguf sIn, IjIp top tsup nuu tu fu ngu nu-
yu. Anush shu tuu fu ng sIn,

tumu fu ngu-
nu yu? IjIp to shuch kIyung yuchu muum
zundu fu ng sIn, Apu nIIeets shu, Nuwuum
Istu ndu, tfu ngu sIn, ApunII shu unoo
muzI nu fu ngu, wuunu My sI su fI nee tsI,
mI shut Aufo nu fI nee ts tum kumuch tu yu-
fu, zungu nI fu ngI yu. Nutu tshI tu ngu shI-
nI, yuw tputs kIyung kuchIy ku nu unu,
tfu ngu, uwshtI sIn yumu fu ngu sIn, yusuf
nIsh shu tsup zItu mI nu fee tsIs wuyu fu ngu-
nu yu.
9
Itufu, ushI fu ng tuut ssIn, yusuf
1 SumueIu11 , 12
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
284
Apu nIIee mus sI fI tum mbI zu fu ngu nu yu.
AshI fu ng sIn, Apu nIIee yusuf nIy fu fu ngu-
nu yu. AshI fu chu, unu mund ApunII shu
kupung tsI yun tu fu ngu, yusuf wunee fu-
ngI yu. AshI fu ngu, kufuk shu SIsuf sunduf
ufkuf JubIn shuch, mI shut Asf shuch tum
ufkuf, mI shut Mowub shuch tum ufkuf,
FIIIs tewshucheem kupung Istu fu ngu sIn,
wuu mu fI tIn kusI fu ngu sIn, kIyung yuchu-
fu ngu nu yu.
10
Itufu, sIy sut

tumu fu ng-
su? Yusuf Apu nIII nguz tum tunu fu ng su.
Apuu, yusuf tupu chI ndu ndu. KIyung
kuchIy kuchI nI pu. NImu nu fI ndu shu
shI yuu kukIsh kupeet chI nI pu. Yuwu mund-
pu fI shI yuu kukIsh kupee tu fu ngu nI,
unu mund pu fI wunee kush, Iyuu ushIkshu.
Yuwu mund upunII pu tseets shu chI nu fu-
ngu nI, tInu mu wu Buu Iuu, mI shut Astuf tI
puyu ku nI unu mund pu fI Iyuu wuneekshu.
AshI fI unoo Izuu fu shut kupeet chI nI pu.
ShIy shut kundu fu fee tsI nI tpu chI ngu ngI.
Ash ku chush, shI yuu tsI mu fI shu ungIf tu-
ku nI, tuu chI nI pu, tfungus,
11
ApunII shu
wuunu sIyuum nuy nI fu ngu, wuunu kufu-
kush wIz pu fee kusu fu ngu, kufuk shI tI sIn
Jefo buuI, mI shut BuIuk, mI shut Jetfe,
mI shut nuw ushI fu nI, sIyuum tupu chI ndu-
muum Iyuu zungu nee fu ngu, Iy shut sIyuu
kundu fu fIs tupu chI ndu fu ngI nI yu. AshI-
fu ngu, nu sIy kIs shut tuu fu shIsh tuuk su.
12
Itufu, sIy sut

tumu fu ng su? Kufuk Nujus


Amn shuch sIyush chee puchu muum
zundu fu ngu, sIy sut unoo muzI nu fu ngus,
nuwu nguz shut tsI yu tu fu ng su. Iyuum shut
kufu ku fI nI nu yu fush, wuyung tum tI,
tfung su. Itufu, sIysu ndu mungI shIs
ItsIn su fus chI nu fu ng su. Wuunu ApunII
kufu ku fIs tuu fI tuu, Itufu sIy sut

umu fu-
ng su?
13
Ndu mungI shIs puk chI yum chI-
nu fu ngus, tpu tsI ngu zI fI shu kufu ku nguz
tmu fu fu ng su. AshI fI nutu nuu neewu
suunu kufu ku fIs. Wutum sIy kufu ku nguz
kupung tmu fu fu ngus, Apu nIIeets tum
mushu fu ng su wu. AshI fI wutu tu ndu yuw
suunu tumu ndu fu ngIs unu.
14
AshI fI
nu sIy Apu nIIeetsImu fI shu chI nung tsu.
MI shut, Apu nIIee kuk puyung tum tsu. MI-
shut, Apu nIIeetsImu fI shu kIs ungIf tung-
tsu. Ash ku chus, yutu fIt shI shee Izuu fu shu
kpI tung tsu. MI shut, kufu kuuts tum kuk
puyung tsu. Amb ush kus, Apu nIIee kIs
tuchI tut ssu.
15
Ndun nuu ush kus, Apu nIIee
kuk ndun tum puyu kus, ufu ApunII sIyuu
mus sI fI kupeet chI yu. SIyuuts tum, kufu-
ku feets tum tIs kupung wunI chI yu.
1
AshI fu chu, nu

tumu kIm tu? Nu


kuupu zunuyeefus, mungI shIs chI nu yu-
fus, tchung tsu, yuwuu ApunII kupung
wunI chu unoo tsI. Ndu nI yu mungoon kus,
nu kchIp tIs nupu ntsu.
17

Nu zuf muy-
pusum tu?

Ndu shut zuf pus? Muu cheetsI


tIfI koo tutsum mu pus, ndu puk chI yum
sInu kI yu. Nu ush kus, kIs tuuf su wu. Itufu,
nu nuwshut ApunII pu tsI yut ku chu fI, ufu
ApunII shu sInuu kIz puf zungun chI yu.
KufI yu tum kupung puntsu chI yu. Ash ku-
chu, yusuf sIy yutu fIt shI shI fee tsIs tchut-
ssu. Apu nIII nguz tum yusuf zundut ssu.
ApunII sIyuu wunee ku, ush chI yu, yuwu-
mund Apu nIIee ngu tu fu ngus, nIy fu fu-
ngus, kufu ku nguz shu tpu tsI nguz kupung
tmu fu fu ngIs unu mu ndu yu.
18
AshI fu chu tfu ngu, SumueI ApunII pu
mushu fu ngu, ApunII shu unu fI tum sInuu
kIz puf zungu nI fu ngu, kumbu su fu tum,
kufI yu tum kupung puntsu tu fu ngI yu.
AshI fu ngu, tputs shu IchI ngu fu sIn unoo
pufu ngu sIn, kIz puf punI fu ngu nu yu.
Apu nIIeets tum, mI shut Sumue Iuuts tum
kupung punI fu ngu nu yu.
19
AshI fu chu,
Sumue Iuuts shut IsfueI shuch IchI ngu fu-
sIn, Sumue Iuu, ApunII pu mushu nun chu.
Wutum shIy shuu nu Apu nIIIf shu wu.
MI shut, wutum shI yuu wuunu tIp tsI-
fee wu. Pup chu, pchIng tu fu nee pu,
yuwu mund pu fI Apu nIIee kuk kupee tu-
fu ngu nI, kufu ku nguz shu zundu fu ngu nI,
unu mund pu fI Iyuu ushI fu wunee kI yu,
tfu ngu nu yu.
20
SumueI shu, NdunI. PunI-
fInts pu.

Muyuum shu punIk su?

Ndu shut
yuwu mund Apu nIIee kuk kupee tu fu ngus,
muntsI fI mush chI nu fu ngIs, unu mund
ushIk? Itufu, nu sIy nImu nu fI shu tuyu-
yu fus, Apu nIIeetsImu fI shu chI nu kus
tuung tsu. Kuupu mungI pu shtIs Apu nIIee
chI nu kus tuung tsu.
21
Yuw upunII pu tsee
wuyu ngI chI fI fee chI nu kIs, unoo Izuu-
fu shu kpI tung tsu.

TumufImtu?

Suunu
1 SumueIu12
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
285
upunII pu tsI fIs sIyuu tupu chI ndu yunII?
Wutum uw wuyu ngI chI fIf tuu ku wu.
22
AshI fI nu nImun sIy Apu nIII mu nu fI shu
mungIs tut kus, kukoo puyung shut ssu.
Wutum sIy Apu nIIee ndu chI nu fu ngus,
Izuu fu nIy fu fung su wu. Itufu ush kI tuu tIs,
Apu nIII nuu sIyu nguz kupung chI nu kI yu.
Tsu pu nee ts Is tupu chI ndu muum zund kI-
yu.
23
AshI fI yu, nuwshut sIyuu ndun tum
kusu chI mu. Ufu sIyuum yutu fIt shI shI-
fee mIs ApunII pu IchI ngu fu zuf mush-
ku fI tuu chI mu. SIyuum nuw wunu sIf
tuu muum yus pu tu yu funts, kusu chInts pu,
wunu sIf shu tuu muu mu.
24
Ash ku chu fI,
sIy Apu nIIeetsImu fI shu chI nu kus, wuu tsI-
mu fI shu kuk puyu kus, zufum pu tu fI shu
Apu nIIush pung' pshtu kus, mungIp tu-
fI shtIs chI nut ssu. Wutum ApunII sIyuu
kupung chI nu ku wu. AshI fI sIy sut umbI-
tum shIng tsu.
25
Itufu, sIy sut wundu yu
yusuf Apu nIIee tuyu tu fItku chus, kufuk
chI nu ku nu unu mu sh tum chI nuk chus,
ufu yusuf sIyuu wunIch tum tu yu, SumueI
tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
SumueI Suu Iuu gobef nu mu fI shu nu yu fu,
kupung wunee fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatsshat Sau! Fi!istewshuchpa
waratarangana anootsi
13
1
SuuI 30 musu chI fI nI tuu chu,
unush IsfueI chI cheem ufkuf kInu-
fu ngu, ksu tu muum chtu fu ngI yu. AshI fu-
ngu, uwshut kufu kuum kInu fu ngu, 42
musuch unoo tsup ksu tu fu ngI yu. AshIp
musuch kufu kuum tuu fu ngI yu.
2
AshI fu chu ushI fu ngu, wufu tu muum-
shut zundu fu ng sIn, wusu ndu fu fee 3
mII Ipu su fu ngI yu, IchI ngu fu IsfueI chI-
chI nu ndu. AshI fu ngu, pIyum Bete Iup
tsup wusu ndu fu fee chuw pI tum 2 mII
xunu tu fu ngI yu MI ku mu su pI. Sheefu,
mInoots shu 1 mII sunduf Ipuseefu,
wIpuum shu Jonu tu nush zungu nI fu ngI-
yu GuIbe yup tsupu, Ben ju mI nu fIn pI nI
wutsu pu nI. MInoots shu tIp tsIf chuw pI-
tum, SIy nuu wusI nu kunu pung tsu, tyu fu
zungu nI fu ngI yu.
3
Jonu tun shut GuIbe yup tsupu wusu-
ndu fuf pu nuu tu fu ngu, FIIIs tewshuchpu
wufu tu fu ngI yu. FIIIs tewshuch pungoom
mbum mush wuyu fu ngI tuut ssIn, Itufu
ush tuu Jonu tun shut wumu fI kusI fu ngI yu.
FIIIs tewshuchee wusu ndu fuf kuchI ngu-
fu ngI yu. Anu mund FIIIs tewshuch shu
kupung tsI yun tu fu ngu sIn, Wufu tu muum
zund kee su, ushI fI, nutu yuchu yu nI, tfu-
ngu sIn, SuuI shu, AshI fI nutu, tfu ngu,
wusu ndu fu fee kumuch tu fu ngI yu. Tputs
IchI ngu fu sIn Hebfew shuch muzI nu muum
puu puu tngInts, tfu ngu, sunduf shI-
tI sIn unu fI tum puu puu tfu ngu nu yu.
4
Tfu ngu sIn, IsfueI chIch IchI ngu fu-
sIn wufu tu muum shu nI yu fu ngu nu yu.
Wutum FIIIs tewshuchee ksu tu mu pun
kuchI ngeenIII nI wu, tfu ngu sIn, yusuf
ufung puchu muum chtu fu ngu nu yu. FIIIs-
tewshuch shI tI sIn kupung IsfueI chI chee
tsI yun tu fu ngu nu yu. AshI fu chu, SuuI
wusu ndu fu fee GuII guu Iush tushu nee fu-
ngI yu. Wutum unush pung' mbum mush
tuu fu ngu unoo kuchI ngu fu ngu nu wu.
Anoo FIIIs tewshuch shI tI sIn pufu ngu sIn,
5
uwshtI sIn wusu ndu fu fee wushu nund
tushu nee fu ngu nu yu, IsfueI chI cheem
puchu muu mu. AshI fu ng sIn, wushu-
nund FIIIs tewshuch sundu fu fI nI 30 mII
kupuuch pshIyf shI shI nI tupuz pu nee yufu-
ngu nu yu. AshI fu ng sIn, mI shut sunduf
tupuz pu nI fI kupuuch 6 mII yufu ngu nu yu.
AshI fu ng sIn, tsu pushshuch shu wuu nI-
tu fI tum kufu ngu nu yu, yuw wuts pu tu fI
nuu nIII nu unu. AshI fu ng sIn, IchI ngu fu
wushu nund sunduf zupun kufu ngu nu yu.
TchI muum pInu su fI tuu, ushIp muzuch
wuyu puf musu mun wIng tuu tu fu ushpuf-
tu. AshIp ushI fu ng sIn, unu mun kufu ngu-
sIn, MI ku mu sush shu shu nI yu fu ngu nu yu.
Sheef sIn, Bet-ubenpIm tsup tumb tu fu-
ngu nu yu.

AshI fu chu, IsfueI chIch shI-


tI sIn unoo ushpu pufu ngu sIn, kupung
punI fu ngu nu yu. Pup chu.

TumufI chIy
ushIp pu tputs wufI tu chIch? Ndu mufuf
nuun chIn pu sunduf FIIIs tewshuchI.
AshI fI

tumuy chee zIch?

TumufI chIy
ush puu tususchIch? tfu ngu sIn, kupung
punI fu ngu nu yu. AshI fu chu punIk sIn,
1 SumueIu12 , 13
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
286

D
13.14 DupI yu fI nee tsI yut kI yu. Tuyus pu tum pu nI 13.22 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
suwu su wu fu ngu nu yu. AshI fu ng sIn, ufup
suwu fu ngu sIn, wuchush tum pshtu fu ngu-
nu yu. Putumb chI shuw tum wuchu sheef-
sIn, unshu fI tunu ndu ngut ushI fu ngu nu-
yu. MI shut, ushpu tum shu fu mu ngush
wutu fI shuw Ipu xuf tu fu ngu nu yu. MI shut,
pos shu tum yuwush kung ndu nu fee wu
unshu tum pshtu fu ngu nu yu.
7
AshI fu ng-
sIn, zupun tum Oftu guu kung ufu chIch
kItu fu ng sIn, suwu fu ngu nu yu, Gudup
tsupu, mI shut GuIuu dup tsupu. Itufu,
SuuI shu wuunu GuII guuI shu fI tsup kutu-
fu ngI yu, IchI ngu fu wusu ndu fuf pu tuf tu.
AshI fu chu ushI fu ng sIn, unoo tsI fI kupung
punI fus mus fungu nu yu.
8
Anshut SuuI
unshu fI tuu fu ng sIn, 7 zuf kutu fu ngu-
nu yu. Wutum SumueI nuwuum unush
mInum sImun kutu chI ndu mu, tfu ngu-
wu. AshI fu chu, unoom kutu fu ngu, Itufu
SumueI shu ndu mus kusu fu ngu, GuII-
guu Iush SuuI wusu ndu fuf kupung punI-
fu ngu sIn, kunu pu muum zundu fu ng sIn,
ushpu tum IpI shu ngu yu fu sIn, suwu fu ngu-
nu yu.
9
AshI fu chu, SuuI wutum ndu mus
SumueI kus ku wu, AshI fI nuwuu nI tuu
muu chI puchu yu fu fI, Apu nIIeem ungIf tu-
chI mu, tfu ngu, wusu ndu fu fee kumuch-
tu fu ngI yu. Nutu, muu chI nuwuum
mInum putu yu fus, punu ngu sI ndu.
Pzuu, Apu nIIeem ungIf tu yu nI, tfu ngu,
wusu ndu fuf putu yu fu sIn, punu fu ngu-
nu yu. AshI fu chu, wuu nu shu muu cheetsI
yufu ngu, Apu nIIee mucheefu, unush
wuu nI tu fI shu ungIf tu fu ngI yu, ndun tuu
SumueI kusu fu ngu.
10
AshI fu chu, unshut
wuunI ushI fu ngu, zupIsh SuuI Apu-
nIIeem ungIf tum yuwu pu fu nIIu, unush
SumueI shu kusu fu ngI yu. AshI fI yu, SuuI-
shu pufu nIIu, Sumue Iup IfI pu tu fu nIIu,

Kusee fumchIsh? tfu ngI yu.


11
Itufu,
SumueI shu unoo pufu ngu,

Muyuum shu
shIy pIy ushI fu ng shu?

Wuu shut shIy


mungIsh ndu nuf? tfu ngI yu. SuuI shut,
Tpu tsIf tu nu suwu mu mu fI shu zundu fu ng-
sIn, shIy shut yuwuu tsI yu tu fu ngIsh unoo
yunu fu ngush, ndu shu mus kusu fu ng-
shu. AshI fu ngush, FIIIs tewshuch shI tI sIn
Iyu nguz puchu muum kyu shI nItum sIn,
nu nIng shut MI ku mus shu tsup shu nI yee-
fum chu sIn,
12
Iyu nguz shut nIsh GuII guu-
Iu nguz puchu nI utu sIn, kufu wu muum
zund ku chI nIII nu. Anoots shut nuwshut
pufu ngu fI, AshI fI

tumuy chee zIch?


Nuwuu nI tuu umb ush chI mu, tfu ngu fI,
tpu tsIf shI tI nuwuum muu cheetsI punu-
fu ngu sIn, nuwshut yyu fu fI, Apu nIIeem
mucheefufI, nuwuu nI tu fI shu ungIf tu fu-
ngI nu, tfu ngI yu.
13
SumueI shu, ShIy mungIsh ndu nu-
fIsh.

Muyuum shu ndu shIy k'kuzee


puyuk shu?

NItuu tI ApunII shI yuu pIy


ushI muum kumuch tu fu ng? Yuwuu
ush kIsh unoo ApunII ndu kIs nup chI yu.
MI shut,

muyuum shu msu ngee fush,


shIy umb shut ushIkshu?

Chukshu shI-
yuu pIy shIng chu tfu nIIu, shIy unoo
puyu fu ngush, ndu k'kuzee puyu muum
zunduk shu? Wutum ApunII shI yu chI-
chee ufu tu mu fI IsfueI chI cheem ufkuf
Ipuseefu, shI yuu wuyu fu ngu wu. AshI fI
shIy shut unoo kupee tu fu ng shu.
14
Itufu,
nu nImun uyum tuu tI shI yu chIch muu chI-
fI tIsh IsfueI chI chIsh tsup ndu kufu kuum
kInuf sIn tuu chI nIII nu yu. Nu nImu nu fI
ApunII shI yuu Izuu fu kusu yu nIII yu. Nu
ApunII mInoots shu tputs wunu sI fImshee
k'kuzee puyum pu nee
D
nuchu ngu kI yu,
IsfueI chI cheem ufku fI. Wutum shI yuu nu
ndu kukoo puyu fu ngush, kupee tu fu ng-
shu wu. AshI fu chu, unu mund kupung
tsI yun tu fu ngu, shI yuu nu Izuu fu kupee-
tee nIII yu, tfu ngI yu.
15
SumueI ntu fu ngu, GuII guu Iup-
shut tsup nuu yu fu nIIu, pIyuf tutshI tI sIn
sunduf Suu Iush tuchI tu fu ngu nu yu. SuuI
wusu ndu fu fee Itu yu fu nIIu, puchu muum
yusuf nuu yu fund sIn, GuII guu Iush shu
yukut kusu fu ngu nu yu, Ben ju mI nu fIn-
shI nI wutsu pu nI, GuI be yush tsupu.
Anush shu SuuI wusu ndu fu fee yuwuu
muchee tu unoo tushu nI yu fu, tchI fu ngu,
sunduf puk chIm shu 600 tchI fu ngI yu.
1
AshI fu ng sIn, ushpu nund tum shI tI sIn
SuuI wIpup tu mu fI shu Jonu tun put, mI shut
1 SumueIu13
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
287

D
14.3 Apu nIIee wunu sI fImshI fI nI sunIIeefutufu, unoo Efodu suf xunu mbu ush tu fI yu.
wusu ndu fuf 600 unpu tu mu fI shu GuI be-
yush tsup FIIIs tewshucheem tusu su fu-
ngu nu yu. FIIIs tewshuch shI tI sIn MI ku mu-
sush tsup kutu fu ngu nu yu.
17
AshI fu chu,
FIIIs tewshuch ushIp tIp tsI fee tushu nee-
fu ngu, chuw pI shtu yu shtI sIn, tIp tsI fee
pIyum zungu nI, zungu nI ushI fu ngI yu.
MInoo wusu ndu fuf Offup zungu nI fu-
ngI yu Suu Iup wutsu pu nI.
18
MInoots shu
wusu ndu fuf Beto fu nup zungu nI fu ngI yu.
MInoots shu wusu ndu fuf muchIp SIbo yI-
mup upu sup tsup zungu nI fu ngI yu.
19
IsfueI chIch shI tI sIn tputs muu chI fI
wuchI fu feew, mI shut muuch tu feew,
mI shut k'chIfpungufInI Izuu fu ndu-
nu feew mu nu, wutum unush tsup
m'chItuumuw tInu muum pInu su fu ngu nu-
wu. UwI nu ndu fI puxuf sIn tuu fu ngu nu yu.
Itufu, FIIIs tewshuch shI tI sIn IchI ngu fu
tInu fu ngu nu yu m'chItuwuutsI, mI shut
k'chIfpungootstumtu. Itufu, ushI fu ng tuut-
ssIn, IsfueI chI cheem shu yus pu tu muum
Izuu fu puchI ndu fu ngu nu yu. Wutum
mungush chI nu fu ngu sIn, TInu muum
yus pu tu kI nuu fee nI yu ushI fu, ufu muuch-
tum tInuk chu sIn, yuu nuuts tu tum unput
puchu chI yu, tfu ngu sIn, Izuu fu puchI-
ndu fu ngu nu yu muu cheetsI punu muu mu.
20
(IsfueI chIch muu chI fI IwI tsI muum tuu
Izuu fu ndu nu fI mu nu. AshI fu chu, much kI-
fee wuu IwI tsI muum zund kut ssIn, IwIts chI-
nI pu, tk chu sIn.
21
FIIIs tewshuch shI tI sIn
puchInd ku sIn, kufIk pu tu fI zundu fu ngu-
nu yu. AshI fu ng sIn, kufIk mbum mush
ofoo 8 gfu mos yyu fu sIn, tuwu pu yu-
fu sIn, IwIts tu fu nu yu.) AshI fu chu umb
ushI fu ng sIn, Izuu fu puchI ndu fu ng sIn,
22
IsfueI chIch muu chI fIt shu fI Izuu fu puxu-
mu fI puxuf sIn, tuu fu ngu nu yu. AshI fu chu
umb ushI fu ng sIn, SuuI wusu ndu fu fee
puchu muum muchI fu ng sIn, Izuu fu uwI nu-
ndu fI sunduf puxuf sIn, nuu tu fu ngu nu yu.
Suu Iu mu fI wIpup tu nund Jonu tun put tsI-
mbu nund tum sIn m'chItuu puyu fu ngu nu-
yu.
23
FIIIs tewshuch shI tI sIn ufu ngI nu shu
MI ku mu sup tsup puchu muum nuu much
ushI fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu SuuI
FIIIs tewshuchpu wufu tu muum zundu fu-
ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatssha Sau! wip 3onatanamarisha
kizpurtarangu anootsi
14
1
SuuI ufung nuum chu sIn, wIp shu
Jonu tun wIpu nu shee Istum pu nee,
Nuu nI mu see, tyu fu,

Amukshu shIyu?
Pzuu. Yuu nI tu fI ufu chIch kung kIteefunI,
yup FIIIs tewshuch wusu ndu fuf shu nee-
fu nu, umb kuseefunI, pzuu, puchu nI,
tfu ngI yu. Jonu tun wupu fee kuk shu fI
kumup shI yu fu sIn, ufu ngI fI nuu tu fu ngu-
nu yu.
2
Itufu, SuuI shu mupIy fu, wusu ndu-
fuf 600 wuzu wush yuwush tIfI koo zup
tuchuw tu ku nu, unush shu nee ushI fu ngu-
nu yu.
3
Tputs shI tI sIn mupIyf sIn shu nee
ushI fu ngu nu yu. Yuwuu Jonu tun nuu tu-
fu ngu unoo ndu yusu fu ngu nu yu. Itufu,
Suu Iush shu Ayus xunush shee efo duu,
D

ksu tu mu pun tuchI tu fu ngI yu, AhI tub
wIpu, wuzI puf shu Iku bo du, FIne su fI nI
wIpu, upu chIf shu EI yu su fI nI yuw sIf
Apu nIIee pung' SIIo wu ksu tu fu ngu unu.
4
AshI fu chu, Jonu tun wIpu nush pu yup
FIIIs tewshuch wusu ndu fuf ksut ku sIn,
shu nee fu nu umb nuuk chu, Pzuyu, tyu-
fund sIn, ufung shu muchIp Ituf pI yu fund-
sIn, yuwuu kusu muum wutsI fI tu nu shtu,
unoo wuzuwshufI shu kufu wu fu ngu nu yu,
muntsI fIpshI tu yup Boses, mI shut Sene
tnuu umb shI tu.
5
Wutum FIIIs tewshuch-
shI tI sIn IsfueI chI chee wumu fI kusI yu fu-
sIn, mIn wusu ndu fuf zufee chu fu pu ngu-
fu tush tup (nufte) nuu tu fu ngu nu wu, MI-
ku muspu tsup tusu su fu umbee. MI shut,
wusu ndu fuf zufee chu fu pu ngu fu tuwush
nuu tu fu ngu wu (suf) GuIbe yup tsupu.

AshI fu chu, Jonu tun wIpu nu shee,


Pzuu, ufu ngeem shu wutu ndu fum pungu-
nI.

Yupee ju FIIIs tewshuchee ksu tu mu-


pu nI chu mu yu ngu chIch? Chu mu yu nguk-
chu nI, pzu, pshtu mu fI pshtu yu fu nI,
puchu nI. Ufu ApunII chI yuum Istu chI yu.

TumufI ApunII chI yuum ndu Istuch? Ufu


1 SumueIu13 , 14
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
288
ush ku chu, chIy tsI mbu nund tuu tIch, wuzu-
pun put wufut ku chuch, ApunII wIz puf
chI yuum punuk chu, wuzu pu nee ts tuu chI-
yu mu fI kusI muum wufI tu fI yu, tfu ngI yu.
7
AshI fu chu, wIpu nush shu, ZufuktI shchu,
wutum nuw shI yuum Istum pu neem
tuchIt kI nu wu. AshI fI shuu nu zund kush,

tumu ndu? tfu ngI yu.


8
Jonu tun shu, AshI fI pzuyu. Afu chIch-
shu muchIp nIp tu fI tusu su fu kItee nI, yup
shu nee fu nu umbI. Puk tuu teesInu yu wuu-
nI tu. Nutsee tsI nI tuyu mu ndu yu nI. WuunI
pung pu nu.
9
Puk chu sIn, Anoo tsI fI tu mu pu
Iymu kufuwchI nI pu, tk chI tuu teesInu yu,
chIy shut unoo tsI fI tum tusu such chee.
ChIy ndun tum yup shu nee fu nu umb
kfIt chee.
10
Itufu wundu yu, Nuu nInts,
nIngee mu kfI ngInts, tk chu, chIy shut
uyu tch tu mchee. Amb ush ku chuch, ufu
ApunII chI yuum kupung Istu chI yu. Wuu-
nuu tsI wIz pu fIf nI chI yuum punu chI yu,
tfu ngI yu.
11
AshI fu chu, umb tfu ngu sIn, Jonu tun
wIpu nush pu tu fI wuu nuu tsI wunuts wunu-
sI fI tuu tsI fI shut tuyu mu ndu fu ngu nu yu.
FIIIs tewshuch shI tI sIn unoo pufu ngu sIn,
wuun pu tut ssIn, Nupu ngInts.

Chu ku mu-
su Hebfew shuchImu ndu, yuwu mu ndu
wuchush pshtu tuf tu fu ngu nu unu mund-
sI nu yu? Nutu nuu shI tu ngeeshI nu nu yu,
tfu ngu nu yu.
12
AshI fu chu, uwshtI sIn
Jonu tun wIpu nush pu tu fI kupung tsI yu-
tu fu ngu nu yu. Sunduf shI tI sIn, Nuu nInts
nIngeem. Kfee tu ngInts.

Tumuksusu?
Nuw sIyu pu pukIch tsI yu tu muum zund-
kI nu. TsI yu tsIs kumun chInts pu, tfu ngu-
nu yu. Jonu tun shut wIpu nu shee, Ufu nu
zuf Iyu mu fI FIIIs tewshuchee puchu chI nI-
yu, wutum ApunII wuunu IsfueI chI chee
kupung Istu yu nIIu wu, tfu ngI yu.
13
AshI fu chu, tfu ngu, yup muchIp shu-
nee fu nu umb Jonu tun wIpu nush pu tu fI
kfee fund sIn, umbI fI uwput tusI fu much
ushI fu ngu nu.
14
Anshut kusu fu ng sIn,
Jonu tun Imu zu fu, tpu tsee puchu ku tu-
fu tu, unu mun wIpu nush shu yuwuu
Jonu tun ushpu tum xup tu mbu yu fu nIIu,
unoo uwshut mtsI ku tu funII ushI fu ngI yu.
Wushu nund 20 ksu tu mu pu nee Izuu fu
kuchI ngu fu ngu nu yu.
15
AshI fu chu, umb
ushI fu ng sIn, FIIIs tewshuch shI tI sIn unoo
pufu ngu sIn, yuw puchu muum tsu nguf-
sIn shu nee fu nu, sundu foo wu unshI tI sIn
kupung punI fu ngu nu yu. Wutum tsI mbu-
nund tuut ssIn wuu mu fI tIn sundu foo ksu-
tu mu pu nee kuchI ngee fu nu wu. MI shut,
yuwu tum sIn sunduf pIyum nuuku, pIyum
nuuku sheef sIn, tsu ngu fu ngu nu. An tum-
sIn unoo muzI nu fu ngu sIn, kIz puf punI fu-
ngu nu yu. MI shut, unpu fI tum zuf tsup shu
kupung munduz tu fu ngI yu. AshI fu chu,
unoo tchu fu ngu sIn, FIIIs tewshuch kupu-
ngu nu shu punI fus mus fungu nu yu.
1
SuuI shu uwshut mupIy fu, Ben ju mI nu-
fIn shI nI wutsu pun GuI be yush wusu ndu-
fuf put shu neef sIn, yuwuu tsup munduz-
tu fu ngu, unoo tchu fu ngItum sI nu yu.
Yuwuuts shu FIIIs tewshuch suwu mbee-
fund sIn, pIyu muw musuf sIn, suwu suw-
tu fu chI nIII nu, unoo pufu ngItum sI nu yu.
17
AshI fu chu, unoo pufu ngu sIn, Pup chu.

Tumuku FIIIs tewshuch shI mbu yu nIII nu?


Nutu, sundu fIs Iyush chIs tchI ngInts.

Tutsu moo fu nI nIsh tuu fI nee?

Ndu
tputs pIsh tuk? tfu ngu, sunduf shu tchI-
fu ng sIn, mungu Jonu tun wIpu nush pu tu fI
ndu nuf ushI fu ngu nu yu.
18
AshI fu chu,
SuuI shu Ayu suu Efodu tsI ngu shIsh tu-
fu nu unoo ksu tu mu pu nee tsI yu tu fu ngu,
Ayu suu, ApunII wIz puf tsI ngu shIsh
ytu nI, tfu ngI yu.
19
Anshut, yuwuu tsI fI
SuuI upunII pu nee ufkuf tsI yu tu mbu pu,
unoo tsI fI mungu FIIIs tewshuch ufu ngI nu-
shu musuf sIn, suwu fu ngu nu yu. AshI fu-
chu, Pup chu, tfu ngu sIn, SuuI, Xumu chI
mus pu. Mus yushI ndu fInII pu. Pzuyu,
tuchI tee nI, tfu ngu sIn, Apu nIIee wunu sI-
fImshI fI nI ndu mus yufu ngu nu yu.
20
Anshut SuuI wusu ndu fu fee tushu nee-
fu nIIu, puchu muum tuchI tu fu ngu nu yu.
Kumu tu fu ng sIn, yuwuu musuf sIn suwu-
yu fu nIII nu, unoo puchu fu ngu sIn, ush pu fI
kuchI ngu fu ngu nu yu.
21
YuwshI tI sIn
sIf IsfueI chIch FIIIs tewshuchee punIk-
sIn, FIIIs tewshuchIsh kuyu pI fu ngu nu,
un tum sIn yusuf Suu Iuum tum, mI shut
Jonu tu nuum tum tIp tsIf kInu fu ngu nu yu.
22
MI shut, yuwu tum sIn IsfueI chIch FIIIs-
1 SumueIu14
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
289
tewshuchee wusu ndu fuf punI fu ngu sIn,
mungI nup Effu yI nup wutsu pun suwu-
su wu fu ngu nu, un tum sIn FIIIs tewshuch
suwu yu fu nIII nu, unoo pufu ngu sIn,
uwshtI sIn FIIIs tewshuchee tuchI teef sIn,
puchu fu ngItum sI nu yu.
23
AshI fu chu umb
ushI fu ng sIn, wuu mu fI tIn kusI fu ngu sIn,
umbI fI puchum chu sIn, Bet-ubenumun
tsup Izuu fu kuchI ngeef sIn, kusu fu ngu nu-
yu. Amb sheef sIn, IsfueI chIch puk chIm-
tuut ssIn, FIIIs tewshucheet ssIn kusI fu ngu-
nu yu. Wutum wuunu ApunII IsfueI chI-
cheem kupung Istu fu ngu wu. AshI fu chu
umb ushI fu ngu, ApunII wuunu IsfueI chI-
cheem tupu chI ndu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
SuuI wIp uwshut kIz puf tu fu ngu, FIIIs-
tewshuchee puchu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatsshat Sau! zurampatari
tputsee waneerangu anootsi
24
Amb ushI fu ng sIn, IsfueI chIch sunduf
FIIIs tewshuchee ufup upu sup tuchI tu-
fu ng sIn, kutung tsee ndu mInum tI yum
kutu ngu fu ng sIn, kupung mufIz kuyu tu-
fu ngu nu yu. Wutum mI shut SuuI wuunu
wusu ndu fu fee, SIy mus muu cheetsI
kutung tsee ktu ngInts pu. Ndu tu fI zuf
pufu, Ich tu fu kundu fuf mu sI nI kuchI-
ngee nI. KuchI ngu fum chu nI, unu mun
shunIyeefuch, Apu nIIee ungIf tu fum chuch
kutung kuch chee. Yuw tputs muu cheetsI
kutung kee chu, nuwuu kukI ndu puyu ku,
un ufu tsI pu chI yu, tfu ngu wu.
25-2
AshI-
fu chu, sunduf shu unu fI tum Suu Iuu kuk
puyu fu ngu sIn, mufIz kupung tuu kuyu tu-
fu ng sIn, kunu pee shIn shI tI sIn upus mungI-
nush nuuf sIn, kInduf shu wuku ngu fI tsu-
push kung ushI fu zuw shI tu fu, pufu ngu tu-
fu, unoo pufu ngI tuut ssIn, Itufu uwshtI sIn
mufIz kuyu tu fI tuut ssIn, unoo wuu muu mu
punI fu ngu nu yu, wutum SuuI, Zufum pu-
tu fI mus ktu ngInts pu, tfu ngu wu. AshI-
fu chu, unu fI tum kukoo puyu fu ngu nu.
27
Itufu, Jonu tun shu mupIy fu ngu, yuwuu
wupuf zufum pu tu fu fI sundu foo wunee fu-
ngu, unoo yu sush shu fI ndu muzI nu fu ngu,
uwshut kunu pee shI nu, yup ndu chI nu fu
unush mungu kInduf shu wuku nguf tsu-
push kung ushI fu zuw shI tu fu pufu ngI-
yu. AshI fu chu, unoo pufu nIIu, kIndu fuu
wuku nguf wuupI tu, k'chIfpungufInI
puyu fu unpu tu fI kufu wu fu nIIu, kIndu-
fush shu wuyuf k'chIfpungufInI wush tush
ktu tu fu nIIu, xum ushI fu nIIu, wuku ngu fee
wuu fu ngI yu. Sheef nu chu, yusuf mung'
sItut shut ushI fu ngI yu.
28
AshI fI yu, mI-
shut sunduf IsfueI chIch unoo pufu ngu,
Apu fIsh nee sundu fu fee tsI nI tfu nIIee ju.
IchI ngu foo tsI nI mus sIy sundu fIs ndu tu fI
tupuz yuwuts pu fu nI, sIy muu cheetsI ktu-
ngInts pu. AshI fI tputs kutung ku chI nuu fI
ushI fu, ufu nuwshut puchu yu fu fI kusu-
chI nu, tfung chu. AshI fu chu, sundu fI nI
IchI ngu fu nI kutu ngu muum punI kI nI yu,
tfu ngI yu.
29
Jonu tun shut, Apup umb ushku,
tpu tsee mungu kIyung yuchu kI yu. Nu
nuwuu tsI mu nupu ngInts.

Tumushu nuw
nu pukIch wuu mbee fu nIIu fI kIndu-
fuu wuku nguf mungI sItu tsI tu fumu nu?
30
Wuu nu fI tpu tsIch IchI ngu fuch wuyu-
fuch, yuw mufI zI mun tsI pumku chI nI,
un IchI ngu fu mungIch sItu tsIch chI.
Sheefuch, nImu ndu fI shu ufu ngI nu shu
FIIIs tewshucheem tuchIteefuch, puchu-
yu fuch, kusuch chee, tfu ngI yu.
31
AshI fI yu, unpuf shu zuf IsfueI chIch
FIIIs tewshuchee tuchI tu fu ngu sIn, umbI fI
puchu ku tu fund sIn, tsup MI ku mu su mund
yyu fund sIn, Ayu Io nu mun kutsI peef-
sIn, kusu fu ngu nu yu. Amb ushI fu ng sIn,
IsfueI chIch kupung mufIz kuyu tu fu ngu-
nu yu.
32
AshI fu chu, mufIz kuyu tu fu ng sIn,
yuwush undu fu fee wu tuchI tu yu fu nu,
unush muu cheetsI zupun Itu tsee fu nu,
unoots shu pufu ngu sIn, opee juu putu fu-
ngu sIn, mI shut wuku fuuts tum, mI shut
wIpu wuuts tum putu fu ngu sIn, tsu push
wuyu yu fu sIn, wunu tsee tufu yu fu sIn,
kunee su fI wunu tsee ufsIf pu tu fI kutu ngu-
fu ngu nu yu.
33
Sunduf shut pufu ngu sIn,
Suu Iuuts shu kumu nI fu ngu nu yu. Tputs
zupun wuu nuu tsI wunuts tuyu tu fI tu fu ng-
sIn, Apu nIIeets tum yutu fI tush wuyu muum
zundeenIII nu yu. Wutum muucheetsI
wunuts kuneesuu tsI fI ufsIfpu tu fI
1 SumueIu14
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
290
kutungeenIII nu wu, tfu ngI yu. AshI fI yu,
SuuI shu unoo muzI nu fu ngu, AshI fI nu
IchI ngu fus yuw muu cheetsI chI nu zee
yushI ndu fu ngIs un ytu nI nts nIngee mu.
MI shut, putumb chI tum kupu ngu mush
nIngeem upInII tuf pu tus wuyu ngInts,
unush muu cheetsI wuyu muu mu, tfu ngu.
34
Nutu, tpu tsee ush pu fI kumu nI tu fuu
shI ngInts. Ashpu fIt ssIn wukuf upupchIf,
mI shut opee ju tum yushI ndu chI nIIIn pu.
Putumb chI mun wuyu yu fu nI, wunu-
tsee tofo tofo sheefunI, kutu ngu muu mu
neetsI fI tu wunu sIf ufsI fee kupeeteefunI.
Pup chu, ndun nuu ush kus, ufu ufsIf pu tu fI
kutung ku chus, Apu nIIeem shu tuyu tu fI-
tuk su, tfu ngI yu.
AshI fu chu, tputs shI tI sIn unu fI tum
psuun zuf wuku fu fI nee tsI upupchI-
fee wu yushI ndu fu ngu nu yu. Sheef sIn,
putumb chI mun wuyu yu fu sIn, tofo tofo
sheef sIn, kutu ngu fu ngu nu yu.
35
SuuI shu
unu fI tum Apu nIIeem shu muu cheetsI
wuyu yu fu, unush Apu nIIee mu chtu fu
ungIf tu fu ngI yu.
3
AshI fum chu sIn, SuuI
yusuf tIp tsI fee tsI yu tu fu ngI yu. Pzuyu,
nu In psuun wuzu wup kufuweefunI, nuu-
yu nI. SheefunI, yusuf FIIIs tewshuchIp
tuchIteefunI, puchu nI. AmbI fI tufu sI ngu-
yu chu nI, ush pu fI kuchI ngee fu nI, kusu nI,
tfu ngI yu. Sunduf shI tI sIn ush pu fI
zumu ngu fu ngu sIn, AshI fI pzuyu. Wutum
kufu kuu, shuu nu t shu wu. Iyuum tIsh
un wunu sI fI tum chu, tfu ngu nu yu. Antu-
fu, upunII pun shu ufkuf, Mus Apu nIIee
mush shu fI nuu fInts pu. Ich tu fu Apu-
nIIeetsI mu kumu nI ngInts, tfu ngI yu.
37
SuuI shu, ZufuktI shchu, tfu ngu,
Apu nIIee wunu sIf tsI yu tu fu ngI yu. Yusuf
FIIIs tewshuchee tuchIt ku chI nI pu. AshI fI-
yu, shIy shut Apuu, shuu nu IsfueI chI cheem
Istung chu. Wunu sIf ksu tung chu. FIIIs-
tewshuchee wuunI puchu pu nu, tfu ngu,
Itufu ApunII shu yuwuu SuuI ntu fu
unoo mInum tI yum ndu ymu fu ngI yu.
38
AshI fu chu, SuuI shu,

TumukI ush tuf?


tfu ngu, sundu fu fee tsI nI ush pu fI kufu-
zu fu ngI yu. AshI fI IchI ngu fus nIngeem
nuu nInts. Ashpu fI tIs sundu fIs ufku fIs
nIngeem shunIyeefus, tsIn su yu fus
kumu nI ngInts.

Chu ku ju yutu fI tu mu shee


putu tu fu ng? ApunII shu unu mund tsI yun-
tu fu ngI yu.
39
Nutu tsIn su yu fus Apu nIIee
kumu nI ngInts. Ngu tIs kumup shI fInts-
pu, yuwuu putu tu fu ngIs unoo ItsIn su fu
kumu nIng tsu, Apu nIIee Tuu fu shI pu nee
IsfueI chI chee ksut ku tuuku unoo tsI.

Chu kuu mu muntsIf putu tu fu ngu? Ipuf tuu-


tee nu yutu fIt shI shee putu tu fu ngu, ufu
nutu fI tum zuf tsI pu chI yu. Ndu mungu tI
tshI nu, tfu ngI yu. Tfu ngu, SuuI sunduf-
shI tI sIn ndu mInum tI yum ymu fu ngu-
nu yu.
40
AshI fu chu, SuuI xupoo fu ngu,
IsfueI chI chee ushpu fI shu tushu nee fu ngI-
yu. Sheefu, AshI fI sIy sundu fu nu ndu fI tIs
IsfueI chI chIs IchI ngu fus mInu ngI chIch
wutu ndu fum shu nI yu ngInts. Iy shut Ipuf-
pu tI nu ndI nI Jonu tun put Iy mInu ngI chIch
xIy chInI pu. SheefunI, yuchu yu nI, tfu-
ngu, sunduf shI tI sIn, ZufuktI shchu. AshI fI
pzuu, umb sheefunI, yuchu yu nI yuw tIsh
unu, tfu ngu nu yu.
41
Sheefu, SuuI ApunII-
pu shu mushu fu ngI yu. Apuu, shI yu mu fI
kIz puf tIsh chu. Tpu tsI fee tsIsh IsfueI chI-
chee shuu nu yusuk shu. AshI fI

chu ku ju
yutu fIt shI shee putu tu fu ng?

Muyuum
nuw mushu fu ngu fI xupoo fu ngI nu? AshI-
fI shIy shut, shuu nu tuyu mu ndung chu,
yuwuu tputs yutu fIt shI shee putu tu fu ngu
unoo tsI. Nuwu tuu tI IpufI Jonu tun muntsIf
putu tu fu ngu, ItsIn suf tum tIsh kumu nIng-
chu. AshI fI nIpu ofput tufIkchI mush pu
mIchIt chI nI pu, wutum tsI mbun suf tuu fu-
wu. MInu ngI chIch wutu ndu fum UfI muu
sufu, mInu ngI chIch shu wutu ndu fum
suf TumI mu. AshI fI tumu pu fI nuwu yu
yutu fIt shI shee Ipuf pu tI putu fu ngu nI,
UfImu nung wutu ndu fum kupeet ku chu nI
chuychIyu. AmbIm ush ku chu, ushI fI IpufI
yutu fIt shI shee putu tu fu ngI yu, tchI mu.
AshI fI yu, IsfueI chI chI yu yutu fIt shI shI fI nI
tuufu, tumu pu fI wuuts shu shuu nu nuts tu-
yu fush, wuyuk chush, ufu TumI mu nung
chuychIyu, tfu ngu, ufu tufIkchI mu shee
kupee tu fu ng sIn, mungu UfImu nung chu-
yu fu ngI yu, Suu Iu nung mI shut Jonu tu nu-
nung sufu. Itufu, IsfueI shuch shu wunu-
sI fI shI tu ngu fu ngu nu yu, ndu puk chI yum
yutu fIt shI shI fI nI tuu fu ngI yu.
1 SumueIu14
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
291
42
AshI fu chu, SuuI, Iychu yutu fIt-
shI shI nI Ipuf pu tI Jonu tun put tuufu,
tfu ngu, wIpup tu mu fI shut yuchu fu ngu-
nu yu. AshI fu ng sIn, mungu Jonu tu nush
suf shI tu ngu fu ngI yu. AshI fu chu, SuuI
wIpuuts shu mushu fu ngI yu. Nutu shIy shut
tsIn su yu fush kumu nI ngI.

Muyuuts shu
shI yu tuu tI yutu fIt shI shee putu tu fu ng shu?
tfu ngI yu.
43
Jonu tun shu uwshut tsIn su fu
kumu nI fu ngI yu. Apuu, kIndu fuu tsImchu
wuyuf mufIz tsI puk chu fI, pufu ngu fI,
yuwu pu k'chIfpungufI puyu fI unput
wuntsush pshI ngee fu fI, wuyu fee tsun
tsun ushI fu ngu fI, pukIch wuu fu ngI nu.
Itufu, nuwshut ndu suwu kI nu. AshI fI
puchu muum zund kus, shuu nu pchu ngu sI-
ndu, wutum nuw yutu fIt shI shI fI tuu fu-
wu, tfu ngI yu.
44
SuuI shu, AshI fI ApunII unu mund
Ipu fI mu ndI yutu fIt shI shI fI nI nuwuuts shu
kupung wunI chI ndu nu yu. Ndu ushIsh tu-
muum, wuunI IpufI nutu fI zuf tsI pu chI yu,
tfu ngI yu.
45
AshI fu chu, IsfueI shuch shu unoo muzI-
nu fu ngu sIn, Jonu tu nu nguz kupung mung'
muntsu fu ngu nu yu. UwshtI sIn tsI yu tu fu-
ng sIn, Itufu,

muyuum shI tu ju Jonu tu nuu-


tsInu shu puchu chIch? Wutum wuu nu shu
Iyuum IsfueI chI cheem Istu fu ngu, kupung
tuwIz puf tu fu ngu wu. Uwchu Iyuu kupung
tupu chI ndu fu ngu shu. PIyuf tu chI nu ushIm
tputs pu muum wunI ndu ju. Jonu tun kIz puf-
chu. AshI fI ushI muu

muyuu mu ju puchu-
chIch? NIfI kchI tu fI kusu yu nI, wunIsh-
shuf tu.

Muchoo tsI yum xpu yu fuch,


tsu push kupeet chee zIch? Ndu. AshI muum
wunI ndu ju. Wutum wuu nu shu Iyuum
kupung Istu fu ngu wu. MI shut, ApunII Jonu-
tu nuu kupung chI nu fu ngu, Iyuu kupung
Istu fu ngI yu, tfu ngu nu yu.
4
AshI fu chu,
SuuI shu unu fI tum, AshI fI Ipu fee puchu-
muum wutsIp pu fI, tfu ngu, unu mu ndu fI-
shu wupI tum wutsu pu nIp tum kunu pu tu-
fu ngu nu yu. Ndu shut FIIIs tewshucheem
ufu ngeem tuchI tu fu ngu nu yu.
47
Amb ushI fu ngu, SuuI kufu kuum
kInu fu, IsfueI chI chee kIz puf wunu sIf
ksu tu fu ngu, wumu fI unoo tsup puyu ku,
IsfueI chI chee tupu chI ndu ku tuu fu ngI yu.
AshI fu ngu, zupun mIn shuchpu yukut
wufu tu fu ngu, wumu fI kusIm pu nI mu nu
undu fuf zupun tuu fu ngI yu. Mowub shuch
tsup, mI shut Amn shuch tsup, mI shut
Edom shuch tsup, mI shut kufuk pu tu tum
Sumbu shuchpu, mI shut FIIIs tewshuchpu-
tu tum ushI fu wufu tu fu ngu nu yu.
AshIp put un yukut wufu tu fu ngu nu yu.
Ashpu un yukut wumu fI kusI tu fu nI yu.
48
AshI fu chu, wusu ndu fu fee tushu nee-
fu ngu, Iy kIz puf tu nI chu, tfu ngu sIn,
kIs wuu nuuts tI sIn ungIf tu fu ngu nu yu.
MI shut, Amu Iekshu cheets tum kusI fu ngu-
nu yu. AmbI fI ush ku sIn, IsfueI chIch wuu-
nuuts tI sIn tupu chI nduk sIn, wuu mu fI tIn
kusIm pu nI fI tIn tuu fu ngu nu yu.
49
SuuI wIp tuu fu ngI yu. MInum putsI-
su fI nI suf Jonu tun, mI shut IsbIy, mI shut
MuI kI su wu, ushIp wIp kumuz tuu fu ngI yu.
KIz shut wIp tsI mbun tuu fu ngI yu: putsI-
su fI nI suf Mefub, mI shut MIIku, ushIp
tuu fu ngI yu.
50
SuuI wIzunII shu suf AhI no-
wu mu, AhI muu suu wIp yumu fu ngI yu.
Sunduf shu ufkuf suf Abne fI mu nu,
Nefu fI nI wIpu. SuuI unoo wuzI pu fI mu nu-
tum tu.
51
SuuI shu wupuf suf KIsh. Nef shu
wupuf suf Abnef, AbI yeI nu ndu fI wIpu.
AshI fu chu, SuuI unput wuzI pu fI mu nu.
52
SuuI FIIIs tewshuchpu kupung wufut-
ku sIn, tuu tu fu nu yu. Anpu tu fI wufut ku-
sIn, IchI ngu fu zuf tuu tu fu nu yu. AshI fu-
chu umb ush ku sIn, SuuI wusu ndu fu fee
wunu sIf kumuch tu fu ngu, mI shut kIs
yus pu tu fu ngu, unshuch IchI ngu fu kIz pu-
fI nu ndu fI tuu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch FIIIs tewshuchpu wufu tu fu ngu nu
unoo tsI.
Na kamanchin!!pa yuwaa Apan!!
Sau!aa kapeetarangu anootsi
15
1
AshI fI yu, SumueI Suu Iuu
tfu ngI yu. SIf ApunII nuwuu
nIngeem shI yuu kufu kuum IsfueI chI-
cheem nu muum zungu nI fu ngI yu.
2
Itufu,
nut shu kunee sIch tsI yu tsIs kumun chInII-
pu. IsfueI chIch IjIp too shI tu ngee fund sIn,
upus ngoo tsIsh nuuf sIn, Amu Iek shuch shu
kupung tuyu tu fI tu fu ngu nu yu.
3
Anu mund
1 SumueIu14 , 15
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
292
shIy shu nuu yu fush, pchu shI nI, kumu-
zuu, kIzuuts tum, nIIu fuuts tum, mIshu
kunxoots tum, mIshu chI noots tum tofo,
opee juu, kumee choo, mIshu kuu pu fuuts-
tum IchI ngu fu pchu shIn chu. Nuyu nI fInII-
pu, tfu ngI yu.
4
SuuI shu wusu ndu fu fI kufu zu fu ngu,
yukut TeIu yI mush shu nI yu fu ng sIn,
tchI fu ngI yu. Wusu ndu fuf nu ndu fI 200
mII tchI fu ngI yu. MI shut, unshu tum
Utu chIch dIes mII tuu fu ng tum tu.
5
Amb
ushI fu ngu, Amu Ie kup shu, yukut IchI ngu-
fu kusI fu tuu fu ngu, umb shu puchu muum
nuu tu fu ngI yu. Kungu mun zungu nu mun
wIng tumb tu fu ngu nu yu.

Sheefu, tsI yut-


ssee Ken shu cheem zungu nI fu ngI yu. SIy
Ken shu chIs, Amu Ie kuu kusu yu fus, ufup
nuu ngInts. Ndu sIyu pu kIsee fu Amu-
Iekshu chpu puchu muum ndu zund kI nu,
wutum Iy IjIp too tsup shI tu ngu fu ngu nI,
sIysu Iyuu IsfueI shu cheetsI nI wunu sIf
Istu fu ng su wu. AshI fu chu, unu mund
sIyuu tupu chI ndu muum zund kI nI yu. AshI-
fI suwung tsu, ndu sIyuu puchu muu mu,
SuuI Ken shu chee tfu ngI yu.
AshI fI yu Ken shuch suwu su wu fum chu-
sIn,
7
unu mun shu SuuI wusu ndu fuf Amu-
Iekshu chee mchIt pu puchu fu ngu nu yu.
HuvI Iu mund yyu fu sIn, yukut Suf IjIp to-
nung tuu fu ngu unu mun kutsI pu fu ngu nu-
yu.
8
Itufu, kufu kuu tsI nuu Agugu wunu sI-
fI fI putu yu fu sIn, wusu ndu fu fee tsIm shu
ush pu fI puchu fu ngu nu yu.
9
ChI noots shu
yuwuu xungI tu mu wu unoo tsIm puchu fu-
ngu nu yu. Sheef sIn, wunu sI fI wuu tsI nuu
kupu ngu wuu ndu puchu fu ngu nu yu.
MI shut, muu chI fI tuuts shu wunu sI fI wuu
wuu mu tu wu fI shtI sIn yufu ngu nu yu.
10
AshI fu ng sIn, unu mun shu ApunII
Tuu fu shI pun Sumue Iuuts shu tfu ngI yu.
11
Nuw kupung mungI muntsu kI nu, wutum
nuw Suu Iuu kufu kuum nu fu ngI tuu tI,
Itufu uwshu nuwuu kukI ndu tutsu moo fu-
ngu, kupee tu fu ngu wu, tfu ngu, SumueI-
shu unoo muzI nu yu fu, kupung mung'
muntsu ku, psuun ndu muu muum wufI tu-
ku, Suu Iuum ApunII pu tsI yu tu fu ngI yu.
12
AshI fI pu tum shu putu fI, SumueI chIy-
zu yu fu nIIu, SuuI pu tsI yut ku tu nuu tu fu ngI-
yu. Itufu, tputs shu KuI mI fuptu ndu nuu yu-
fu nIIu, unush tInu muu tuchIy zu yu fu nIIu,
ufu ngI fI shu Ituf pI yu fu, GuII guu Iup shu
nuu yu fu nIII yu, tfu ngu sIn,
13
SumueI shu
umbI tum GuII guu Iup nuu yu fu nIIu, unush
Suu Iuu chu mu yu ngu fu ngI yu. SuuI shut
tsI yut ku tfu ngI yu. ApunII kIz puf chu
shI yuu chI nu kI yu. Nu yuwuu wuunu
ApunII kumuch tu fu ngu unoo IchI ngu fu
tutsu moo fu ngI nI yu, tfu ngI yu.
14
Itufu,
SumueI shu,

Kuupu zuf kush tIsh?


AshI fI

muyu nuu ushIp opeej ushI fu


zumu tu fu chu? tfu ngu,
15
SuuI shu, unnuu
tpu tsI fI wuunu mungush chI nu fu ngu sIn,
ushI fu ngu nu unchu. Apu nIIeem muchI-
muum opeej wunu sI feew yushI ndu fu-
ngu nu yu. Itufu, ush pu fI Amu Iekshu chee
kuchI ngu fu ngu nI yu, tfu ngI yu.
1
AshI fI SumueI tsI yun tu fu ngu, Zumu-
ngI. Nu yuwuu ApunII psuun nuwuu
tsI yu tu fu ngu unoo kumun chInII pu, tfu-
ngI yu. SuuI shu, Nu kumu nI ndu, tfu ngu,
17
SumueI shu, ShIy ndun tuu wufI tu fush,
ApunII wuunu shI yuu chI nu ku, IsfueI-
chI cheem ufkuf nu fu ngI tuu,
18
mI shut
Amu Iekshu chI IchI ngu fu yuw muu chI
unush tuufu unpu tu fI kchI ngu shIn chu,
tfu ngI tuu,
19
shIy

muyuum shu Apu-


nIIee kuk kupee tu fu ng shu? Sheefush,

Amu Iekshu chee chI nuz wunu sI fee wuu


yushI ndu fu ng shu? tfu ngI yu.
20
Itufu,
SuuI shu yumu fu ngu, Nuw IchI ngu fu
Apu nIIee kuk tutsu moo fu ngI nu. Amu-
Iekshu chee IchI ngu fu puchu fu ngu nI,
kufu kuu tsIm shu Agugu wunu sIf putu yu-
fu nI yushI ndu fu ngI nI yu.
21
Tpu tsI fIm tu nu
wuunu mungush chI nu fu ngu sIn, Amu-
Iekshu chee chI nu zee, opee juu, mIshu
kuu pu fuuts tum yuw wunu sI fee wu unoo
nIsh GuII guu Iush Apu nIIeem muchI-
muum yushI ndu fu ngu shI nIII nu yu, SuuI
tfu ngI yu.
22
AshI fI SumueI shu, Muu cheetsI
chI nu zee, Apu nIIeem ungIf tu muum
much kuch,

untuu tI wunu sI fee ju? Itufu,


yuwuu wuunu kumuch tu ku, unoo Izuu fu
tumIn kuch, unchu kIz puf wunu sI fI yu.
23
Itufu, shIy ndu umb ushI fu ng shu.
Apu nIIee kumuch tu mu fI nI kusu yu fush,
1 SumueIu15
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
293
wIshu noom puz kInu yu fush, ushI fu
kupung yutu fI tu. MI shut, upunII pu tseets-
puz ungIf tu kush ushI fu ng tum shu. Apu-
nIIee kuk kupeet kush yutu fIt chu. Yuwu-
mund ushI fu ngIsh unu mund ufu ApunII
shI yuu kupeet ku chu, ndu shu kufu kIsh
tuuch shu. Amb ush ku chu, uyum tuu tI yu
shI yu chIch nIIu fu nuf kufu kuum kInu chu-
zI nIII nu ju, tfu ngI yu.
24
AshI fI SuuI shu Sumue Iuu, ZufuktI-
shchu. Nuw kupung yutu fI tu fu ngI nu,
wutum Apu nIIee kumuch tu mu fI nI
kupee tu fu ngI nu wu. Sundu foo punI ku fI,
ushI fu ngI nu.
25
Itufu ushI fI tuu, nuwuu
yutu fIt shI shI fI mupIy ngu ndu, yusuf
nuwu pu Ipu nee fu nI, Apu nIIee ungIf tu yu-
nI, tfu ngI yu.
2
Itufu, SumueI shu yumu-
fu ngu, NdunI, wutum nu shI yuu ApunII
IsfueI chI cheem ufkuf nu fu ngI tuu kupee-
tu fu ngu wu, yuwu mund shIy Apu nIIee
wumuch tush kupee tu fu ngIsh unu mu ndu.
AshI fu chu, nuw ndun tum shI yu pu Ipu nu-
muum zund kI nu, SumueI tfu ngI yu.
27
Tyu fu, SumueI wupI tum kunup ku-
chu, nuu nuk chu unush, SuuI shu wumu fI
mbu mu fI putu yu fu, yush tuu sheefu,
Izuu fu Itu tsI fu ngI yu.
28
AshI fI SumueI shu
Suu Iuu, ShIy nuwuu kumu fee tsI Itu tsI fu-
ngIsh ushI fI tum ApunII shu shI yuu kufu-
ku fee tsIsh Itutseefu mInoots shu IsfueI chI-
cheets tum kufu kuum nu chI yu, yuwuuts-
shu shI yu mund knu fu mung' wunu sI fI
unoo tsI yu.
29
ApunII ufu IsfueI chI cheem
kIz puf wunu sIf wuyu chI yu. Yuwuu tfu-
ngu unoo Izuu fu tutsum chI yu. Antuu tI
ApunII tputs tumu pu fI ushI fu, tsI yu tee-
chu yusuf mInush zuf mIshu chI nuk chu
ndu tutsum tu fu ushI muum wunI ndu ju,
ufu Izuu fu tutsum tu fI yu, tfu ngu.
30
SuuI shu yusuf, ZufuktI shchu. Nuw-
chu yutu fIt shI shIsh puntsu fu ngI. Nuwuu
tputs IchI ngu fu wuchI nuw IsfueI chIch
puf sIn, Ipu zu fIsh pu.

Tumuyshtuju tputs
nuwuu kukI ufu tu fI puyu chI nIII nu?
AshI fI mupIy funI nuwu pu wushu nund
Ipu nee fu nI Apu nIIee ungIf tu yu nI, tfu-
ngI yu.
31
SumueI shu, AshI fI wufI tuch pu fI,
tyu fu, wushu nund shu Apu nIIee ungIf tu-
fu ngu nu yu.
32
AshI fu ng sIn unu mun shu,
SumueI Amu Iekshu chee kufuk Agug
nIngeem much tu nI, tfu ngu, Agug shu
mung' ksu fI tu fI Sumue Iush kusu fu ngI yu.
Mungush chI nu ku, Nutu nuu wutsI yun
zumbu zumb shu pu fI. Ndun pu fI nuwuu
puchu chI ndu nu yu, tu ushI fu ngI yu.
33
Itufu, SumueI shu Agu guu, ShIy tpu tsee
wIp puchu kush, wunIf mung' muntsuk-
sIn, kIyung kuchIy tu fu nu yu. AshI fI nut-
shu, shI yuu nuw puchuk chu fI, uneef shI-
tIsh uwshu mung' muntsu ku kIyu ngu tum
kuchIy chI yu, tyu fu, GuII guu Iush tsup
yuwush Apu nIIee ungIf tu ku nu unush
puchu yu fu, wunu tsee tufumbeefu kusu-
fu ngI yu.
34
Shee fu nIIu, SumueI wupI tum
Rumup kunup ku chu, SuuI shu wutsu pu nIp-
tum GuIbe yup kunu pu fu ngI tum tu.
35
Anu mu nu fI shu, SumueI ndu uyum tI-
yum, yusuf SuuI pu putu fu nu yu. Yuwu-
mund ApunII kupee tu fu ngu unu mund
kIz pu fI tuu mung' muntsu ku, mIshu
ApunII tum mung' muntsu fu ngI tuu, Itufu
SumueI ndu pu muum zundu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
Suu Iuu kupee tu fu ngu unoo tsI
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatssha Apan!! Dapiyaa
kurakaam ipusarangu anootsi
1
1
ApunII shu Sumue Iuu,

WunI pu-
ju shIy Suu Iu nguz wumIn kIyung
kuchIy kush tuu kIsh? Nuw nuu nu Izuu fu-
tu Suu Iuu IsfueI chI cheem ufkuf wuts tu
tyu nIII. Nutu, shIy wuyu ngun much-
tush tus tuzufeefush, Jese yup pung'
BIfI ngup nupu shI nI. Anoots tu ndu wIp
nuw kufu kuum Ipu su fu ngI, tfu ngI yu.
2
SumueI shu, Itufu,

tumu yu fee zI nuuy-


chI? PunIk tu nu. Apuz SuuI shu yusuk chu,
ufu nuwuuts shu puchu chI yu, tfu ngI-
yu. ApunII shu, AshI fI mInum wukuf
wIp putu yu fush, puyu tut chu. Nuwuum
mucheefush, ungIf tu mutchu.
3
Much ku-
chush, Jese yuuts tum yumbIng chu. Anush
nuw shI yuum ymu ndu chInII pu, yuwuu
shIy ush tu chIsh unoo tsI. Anoo shIy-
shut kufu kuum Ipu sung chu, tfu ngI yu.
4
SumueI shut yuwu fI ApunII kumuch tu-
fu ngu, unu fI tum tumI nu fu ngu, BIfI ngup
1 SumueIu15 , 16
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
294
yukut nuu tu fu ngI yu. Amb shut kus ku-
mchu, unshuch wuchI nu nuf Sumue-
Iuu pufu ngu sIn, punI fus tu fu ngu nu yu.
AshI fu chu, tsI yu tu fu ng sIn, Ichee,

kuupu
wunu sI fImshI ptu fI puku tIsh? tfu ngu nu-
yu.
5
SumueI shu, Wunu sI fI fI tu ndu puku tI.
NIsh Apu nIIeem muu cheetsI mucheefI
ungIf tu kum chI nu. SIy sut mungIs yufung-
tum tInts. Pzuu, sIyup tu tum Apu nIIeem
muu cheetsI mucheefunI, ungIf tu yu nI,
tfu ngI yu. SumueI Jese yuu wIpup tu fI
yutu fIt shshI fI nI tuchI ngu muum Apu-
nIIeem shut muu cheetsI muchI fu ngu nu yu.

Jesey shut wIp ush pu fI kusu tu fu ng sIn,


SumueI shut EII yu buu tsI mu pufu ngu,
mungush chI nu ku, Wuu tut pu fI nIyu,
yuw ApunII wuunu kufu kuum Ipu su fu-
ngu unuyu, tfu ngI yu.
7
Itufu ApunII shut,
ShIy mus nup kush, wunuts kupu ngu-
mund, mI shut wuzu fu nI mund Inpu fee
tush, Ipu sInII pu, wutum ush chI mu-
sheets tum nuw Izuu fu ngu tu fu ngI nu wu.
Nu wuts tu, ush chI mu shee chI nu fInII pu.
Tputs ch nush nuwu pu ndu wufI tu fI yu.
Itufu, nuw tpu tsee mungu yusu kI nu.
Nuwuu nu mungI shI mIn tu ndu chI nu kI,
tfu ngI yu.
8
Jesey yusuf mInoots shu wIp
AbI nu du bu kufuzeefu, Sumue Iuum tuyu-
mu ndu fu ngI yu. SumueI shu, Ndu, kuupu
ApunII nee Ipu su fI tum tu ju. MInoots tu ndu
tu, tfu ngI yu.
9
Anu mun Jesey yusuf
mInoots shu wIp Sumuuts shu kufuzeefu,
Sumue Iuum tuyu mu ndu fu ngI yu. SumueI-
shu, Ndu, ApunII nee ndun tum Ipu su-
fu ngI yu, tfu ngI yu.
10
AshI fu chu, Jesey

TumumuutsInuufeeju t? tu, ushpu fI-


shu wIpu 7 yumu yu shI nu, Sumue Iuum
tuyu mu ndu fu ngI yu. SumueI shu ush pu fI
pufu ngu, ApunII wuunu nIsh Ipu su mu fI nI
wunI ndu ju. NIII tu fI tu nund chu, tfu ngu,
11

Ichee, ufung Ipu fIsh ndu shut tuuf?


tfu ngI yu. Jesey shu, mIn IpufI shI pu mu-
nu chu umbI fIt chu. Uwshut chI nuz pun
ksut ku tuu kI yu, tfu ngI yu. SumueI shu,
Nutu, ushI fI yumu shI nI. Anoo mu mu fI-
shut kutu yu nI, nu kus ku chu, wupu shut
ungIf tu pu nI, tfu ngI yu.
12
Jesey shu
wIpuum yumu muum kumuch tu fu ngu,
yushI ndu fu ngu nu yu. Anshut nIIuf puf
chu mbeep tuwu pI. MI shut, kIz puf wunu-
sI fI mu nu. ApunII shu Sumue Iuu tsI yu tu fu-
ngu, Wutut chu InI, yuw nuwuu nu Ipu su-
fu ngI unu. AshI fI shIy shut nee kufu kuum
nu ng chu, tfu ngI yu.
13
SumueI shut
unu fI tum wuyu ngu noo yufu ngu, kunu-
ngu sI mun DupI yu mun Ichu mu fu ngI yu.
NIIuf tuu zoo nIIee pIyuf tu chee wumu fI
kusI fu ngu, unoo kufu kuum Ipu su fu ngI-
yu. AshI fum chu, ApunII shut wun mus-
sI fI tum DupI yush pshtu fu ngI yu. Apu nIIee
wIz puf yufu ngI yu. SumueI shu yuwu pu-
fum chu, yusuf wupI tum pungup Rumup
kunu pu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
DupI yuu Ipu su fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatssha Dapiy Sau!aam
ksutamapan taarangu anootsi
14
ApunII wunee yutu fI tu mush Suu Iuum
zungu nI fu ngI yu. AshI fu chu, Suu Iush-
shu pshtu fu ngu, wuu nuu tsI wunuts
yutu fIt tchu fu ngI yu. Ash chI fI wunuts
ksu muum zundu fu ngI yu.
15
AshI fu chu,
Suu Iuum ksu tu mu pun tuu ku nu, unshI-
tI sIn unoo pufu ngu sIn,

Tumufu shIy
1 SumueIu16
Sumuel s/ut wuyu ngu noo yuru ngu,
upi yu mun ic/u mu ru ngi yu, /uru-
/uum ipo su ru ngi yu. (16.1S)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
295
tchukshu, yuwuu ApunII wun yutu fI tu-
mush shI yuum zungu nI fu ngu unoo tsee?
1
tfu ngu sIn, Ichee, nutu, shuu nu tpu-
tsI fIsh zungu nI ngI. Tputs kItuf tu muum
kupung yusu fu, unoom nuchu ngu yu-
fu sIn, yumu pu nu. Annuu pu fI shI yush
ApunII wun yutu fI tu mush pshtu kchI tuu-
tI, uwshut kItuf tuk chu, unoo muzI nuk-
chush, nutsIsh kuu pun yusuf ush tut shu,
tfu ngu nu yu.
17
AshI fu chu, SuuI shut tIp-
tsI fee, Nutu, sIy nuchu ngu shI nInts. Yuw
tputs kIz puf kItuf tu muu yusu fu unoo
puk chus nIngeem much tu ntsu, tfu ngI-
yu.
18
MIn shut, tputs tsI yu tu fu ngu, Nuw
yusuk tu nu. BIfIng shuch Jesey wIp shI-
pu mu nuch kIz puf kItuf tu muum yusu fu
pufu ngI nu, mI shut tupuz pu nI, mung' putI-
tI. Ch nush kupu ngu. ApunII shu uwuum
kupung Istu kI yu, tfu ngI yu.
19
AshI fu chu,
SuuI shu tsI yut ssee tIp tsI fIsh Jese yuum
zungun ku chu, tfu ngI yu. Ichee, Ipu fIsh
shI pu mu nuch DupIy opeej pun ksu tu mu-
pun tuuku, un nuwuum zungu nI ngu ndu-
mu, tyu fu, tsI yut ssee zungu nI fu ngI yu.
20
Jese yuuts shu kumu nI fu ng sIn, uwshut
wIpuu DupI yuu Suu Iup zungu nI fu ngI yu.
Jesey shu wIpuu zungun ku chu, wutu ngu-
sheem tum punguu, mI shut vInu tum tIpu-
yu fu, mI shut opee ju tum wIp putu yu fu,
buffu mun tuchI pu yu fu, zungu nI fu ngI yu.
21
DupIy shut Suu Iush kusee fum chu, Suu-
Iuum Istum pu neem tuu fu ngI yu. SuuI shu
unoo nIIu fu pufu ngu, kupung chI nu fu-
ngu, Istum pu nee mu fI shu nu yu fu, kusu-
fu ngI yu.
22
AshI fu chu, SuuI Jese yuum
tsI yut ssee yusuf zungu nI fu ngI yu. Ichee,
wuunI Ipu fIsh nIshu fI tuuch pu. Nuw nee
nIIu fuu kupung chI nu kI nu. MI shut, nuw
nIput kIs Ipun kI nu, tfu ngI yu.
23
Yuwush
ApunII wun yutu fI tu mush Suu Iush
pshtu kchu, unush DupIy shut kItu fuu
ytu sheefu, kItuf tu fu ngI yu. Ash ku chu,
SuuI unu mun kIz puf tu yu fu, yusuf kuu-
pu nI tu fun ush tu fI yu. Anpu tu fI Apu nIIee
wun yutu fI tu mu shee tuxu fu ku, DupIy
tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupIy
Suu Iuum Istum pu neem tuu fu ngu unoo-
tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatssha
Dapiyarini Go!iyataa pacharangu anootsi
17
1
FIIIs tewshuch IchI ngu fu sIn
sunduf tupu zeem chI nu fu-
ngu sIn, IsfueI chI cheem puchu muum
wushu nu ndu fI shu Soko tush, Utuch-
chIsh yuku tu fI nI shu nI yu fu ngu nu yu.
Efes-dumImshutum Soko tush, mI shut
Ase kutshu tum kusu fu ngu nu yu.
2
SuuI shu
unoo muzI nu fu ngu, IsfueI chI chee EIush
tsup tushu nee fu ngI tum tu. Yuwu pu yu fu-
sIn, FIIIs tewshucheem kutu fu ngu nu yu.
3
WufutshI sheem shut wuu nI tum muchIp
tsup wuyu fu ngu nu yu. IsfueI chIch shI-
tI sIn mInup shu much kutu kum chu sIn,
nuukchI nIII nu unoo tsI fI.
4
FIIIs tewshuch-
shI tI sIn wufu tu muum kusu fu ngu nu-
yu. Anush shut tputs mInum kIz puf
tupuz pun wuzu fu nI fI nI tuchIp metof
puchu muum shI tu ngu fu ngI yu. Anshut
tputs suf GoII yu tu, Gud shuch tpu tsI.
5
Wutu tI yuch shu ngu sumb mbu mush
tutu yu fu ngI yu. Wutu nI feem shut ngu-
su mbu nu ndu fI tum ush chI fI wunu tsee
tmuf tu fu kumuf tu fu ngI yu. Wutu nIf 55
kIIo tuu fu ngI yu.

Upu zeem shut unu-


mush pu tu tum wutsee mund yufu kzu-
fu ngI yu. Much tuf shu wuwIts wunInd
puyu fu ngI yu.
7
Itufu, unshut tputs wIz-
puf kupu ngu. AshI fu chu, ushI muuts tuu
wIy kun wuu mu fI puyu tu fI yu. WuchI fuf-
shut 6 kIIo puyu fu ngI yu. WIpu nu sheem-
shut muchI fu ng tum tu.
8
AshI fu chu,
GoII yut IsfueI chI chee sunduf tsI yu tu fu-
ngu,

Wuu tIs sIy Iyu put wufu tu muum


zund kus ush kIs? Nuw wuu tu tu nu yuw
FIIIs tewshuch Ipu su fu ngu nu unu. AshI fI
sIy sut wuu tIs SuuIIs tIp tsI fIs, nutu yuw
tputs kIz pu fI un Ipu su ngInts, nuwu pu
wufu tu muu mu.
9
AshI fI sIy puchu muum
yusu fee su, nuwu pu wufut ku chu nI,
sIyu mu fI Iyuu kusIng tsu. Ash ku chus,
Iy shut sIyuum m'chuchufIs kInu chI nI-
pu. Itufu, Iyu mu fI tu yu kusIk chu nI, sIyuu
ufu m'chuchufeemunI wuyu chI nI pu.
10
AshI fI nu In zuf, nuw ufu IsfueI chI-
cheets Is sundu fIs m'chItufIptI puchu-
chInts pu. Nutu, tpu tsI fIs yuw kIz pu fI un
1 SumueIu16 , 17
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
296
Ipuseefus, nuwup zungu nI ngInts. Anput
nuw wufut chI nI pu, tfu ngI yu.
11
SuuI shut, IchI ngu fu wusu ndu fuf tum
GoII yu tuu kuk muzI nu fu ngu sIn, kupung
punI fu ngu nu yu.
12
Anpuf shut zuf, yuwu puf SuuI
ushI fu ngu nu unpuf, BIfIng shuch tputs
suf Jesey kIz puf wuchIn tuu fu ngI yu.
Anshut wIp ufu ngIch tuchIp mutu-
yu fu kumu zu nu ndu fI tuu fu ngI yu.
ShI pu mu nuch wIp suf DupI yu mu nu.
13-14
Iwu xIztu mu fIn shI tI nI wIp tuch pu-
fI EII yub, AbI nu dub, Suum unshI fu sIn
Suu Iuum kutu kut ssIn, tupu zIp nuu tu fu-
ngu nu yu.
15
DupIy shu unpuf zuf Suu Iuum
Istum pu neem tuu fu ngu, yusuf wupI tum
wutsu pu nIp BIfI ngup wupuf opee ju fI nI
ksut ku mchu kunu pu fu ngI yu.
1
Anpuf shut FIIIs tewshuch IchI ngu fu
zuf IsfueI chI chee kupung mun tu fu ngu-
nu yu. Putu fI kuseem chu sIn, mun tu tu,
puku mut shut kuseem chu sIn mun tu tu,
mun tu tu ush tu fu nu yu. AmbI fI ushIsh tuf,
IchI ngu fu zuf ushI fu ng sIn, 40 zuf mun-
tuk sIn tuu fu ngu nu yu.
17
AshI fu chu, unpuf shu zuf Jesey
tuu fu ngu, wIpup DupI yup nuuteefu,
Mshee, nutu, nuuteefush zuwu nIIeemIsh
kutu nguts punu shI nI. AshI fI yu, neewu,
tIfI ku mInum ks tuf tutsI tu mu. MI shut,
neewu, chung punguu. AshI fI In yyu-
fush, mIkeefush zuwu nIIeemIsh punu-
mutchu, yup shu nee fu nu umbI.
18
MI shut,
neewu, 10 wukuf mImIf mInu muu,
In shut ytuch tu mchu. Sundu foom ufkuf
punu mutchu. MI shut, zuwu nIIIsh umbI fI
nupu shI nI.

TumukuzInIIInuju? nutu.
Mutumb sheewuum tuu fu sIn, nuwuuts shu
unu fI tum kumu nI ngu ndu mu, tfu ngI yu.
19
Anush shu zuf SuuI, mI shut IchI-
ngu fu sIn sunduf IsfueI chIch, mI shut
DupI yu tum zoonII IchI ngu fu sIn EIush
tsup wuzu wush wufu tu muum zund ku-
sIn, FIIIs tewshuchpu zumum tu ngut
ushI fu ngu nu yu.
20
AshI fI yu, unshut DupIy putum tufu-
sI tu fu nIIu fI, chI noo opee juu ksu tu muum
mInoots shu tputs, ShIy shut ksu tu pu-
ndu mu, tyu fu nIIu, zoo nIIIp shu puku tu
nuu tu fu ngI yu. IchI ngu fu yuwuu wupuf
punu fu ngu, unoo ush pu fI zuwu nIIeem-
tum punum chI tu, ytu fu ngI yu. Anshut
yuwush zoonII wufu tu muum IchI ngu-
fu sIn sunduf shu neef sIn zumum tu fu nu,
unush uwshut kusustu funII ushI fu ngI yu.
21
AshI fI unshut kusee fu, nup kum chu,
IsfueI chIch mungu FIIIs tewshuchpu tusu-
suf tu yu fu sIn, numbuptu ngu tu nu, unoo
pufu ngI yu.
22
AshI fu chu, kutung tsee
puyu tu, unoo ksu tu mu pu nIsh kusu fu ngI-
yu, yuwush k'chIfpungoo, kutung tseets-
tum xunu tu fu ngu nu unshu. Shee fu nIIu,
yup shu sunduf shu fu nguf sIn, zumum tu-
fu nu, umb shu zuwu nIIee

tumu fu tuuf-
su? ttI tu, zoo nIII nguz teet ushI fu ngu,
wuzu pu nIsh pshtu fu ngI yu.
23
Anshut
pshtu yu fu, nup ku tu, IsfueI chIch FIIIs-
tewshuchpu numbuptu fu sIn, unush
mInum tputs wunuts kupung wuzu fun
tupuz pu nee pufu ngI yu. Anshut tputs suf
GoII yu tu, Gud shuch tpu tsI. Anshut tputs
FIIIs tewshuchIsh tuchI tu fu, IsfueI chI chee
puchu pI tu, tuchI tuu nIIu, ushIsh tuf ushI-
fu ngI yu. Yuw zund ku un tsI yu tu fu ngI yu.
DupIy shu unoo muzI nu fu ngI yu.
24
AshI fu chu, unoo IsfueI chIch tputs
pufu ngu sIn, kupung punI fu ngu nu yu.
25
Anshut IsfueI chIch tputs wuun pu tut-
ssIn tsI yu tu fu ng sIn,

Chu ku ju nIput
tutsu mooch? Nu pukeenII tu nI chu, yuwuu
tputs kIz puf tupuz pun shI tu ngeenIIu
unoo tsI, sunduf tfu ngu nu yu. Itufu, Iy
kufu ku fI nI, SuuI utee ju, Yupzu tputs kIz-
puf puchu muum yusu fu, unoo pung su nI.
Puchu yu fush, ksu ngI tuu pu nI. AmbI nuu fI
ush tu fu, ufu nuw shu unoom tputs kufI-
kee kupung punu chI mu. Ipu feets tum tI
wIzu nIIee mu fI tum punu yu fu fI kusu chI-
nu. SheefufI, muu chI fI tuuts tum, KufI kee
ndu shu gobef noom tuwu pu ngI, tchI nu,
utIyu, ntu ngut ushI fu ngu nu yu.
2
DupIy shu unoo muzI nu fu ngu,

SIy
tumu mund tputs nee puchu yuch? tssu.

Muyuu mu ju un tputs Apu nIIee tIp tsI fI


muntsIf tsI yu tuk? Wuts tu.

Antuu tI uw
ApunII put Tuu fu shI pun put wufI tuk?
AshI fI yu,

muyuu mu ju unoo chI nu chIch?


Tputs tuuf chu, unoo kusI muu mu. Kufuk
1 SumueIu17
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
297

wunI pu ju tuwu puch? Kuu pu nI fI kumu nI-


ngu ndu mu, tfu ngI yu.
27
AshI fu chu, uwshtI sIn yuwu tum sIn
tsI yut ku sIn, zumum tu ngut ushI fu ngu nu
un tum sIn kumu nI fu ngu nu yu.
28
DupIy shut zoonII putsI su fI nI EII yub
unoo muzI nu fu ngu, NIng tuu tI tumu-
kutshI tu ju, nIIu fuu, tfu ngu kupung
zoo nIIee numbu fu ngI yu.

ShI yu tuu tI
nIngeem tumu kut shu shu?

Muyuum shu
chI nee tsIsh kumI ngee fund shu? Itufu,

ksu tu mu pu neem wuyu yu fun shI tIsh?

Ndu shut chI nIsh nu upu sup shu mungI-


nup suwu su wu mbeenIII wu? ShI yuu nuw
yusuk tu nu. ShuuntufIchu nup ku tush shu.

ShI yu tuu tI tupu zIp tumu kut shu shu?


MungIsh ndu nuf pu fI, zoonII tfu ngI yu.
29
Itufu, DupIy shu,

Muyuum shu nuwuu


numbukshu?

Antuu tI nuw muu cheetsI


putu fu ngee zI? NgutI tputs pu tsI yut kI nu-
wu, tfu ngI yu. DupIy zoo nIIee puzI fu-
ngu, upI nIII fI ymeefu, tsI yu tu fu ngI yu.
30
Sheefu, unu mun zoo nIIee kusu yu fu-
nIIu, pIyum shu yusuf DupIy mInup shu
tputs unoots tum tsI yu tu fu ngu nu yu. AshI-
fu chu, unshut tputs unoo muzI nu fu ngu,
DupI yuu kuk
31
ushpu tum sIn tputs yuw
DupI yuu kuk muzI nu fu ngu nu, un Suu-
Iup shu nuu yu fu sIn, kumu nI fu ngu nu yu.
AshI fu chu, SuuI shu unoo muzI nu fu ngu,
Nutu, ushI fI yumu shI nInts un nIIu fu,
tfu ngu, yumu yu shI nu sIn, Suu Iush
yushI ndu fu ngu nu yu.
32
AshI fI yu, DupIy-
shu Suu Iuu tsI yu tu fu ngu, Mus sIy nee
tpu tsee FIIIs tewshuchee GoII yu tuu pukus
punI fInts pu. MI shut, mungIs muntsu fInts-
pu, nI mund tpu tsI. Nuw ufu Apu nIII tIp-
tsI fI nIpu tputs wufut chI nI pu, tfu ngI yu.
33
SuuI shu unoo muzI nu fu ngu, ndu mung'
tutu fu ngI yu. AshI fu chu, uwshut tsI yu tu-
fu ngu,

TumufI shIy mInu mu nu shtIsh


umb nuu yu fush, GoII yut put wufI tu mbu-
chIsh? Wutum shIynuushu nIIu fIsh

tumu-
fI ushIch pu shu tputs tupuz pu nI fI tuuku,
unput shIy nIIu fIsh wufI tumchIsh?
mungu tIsh tshu, tfu ngI yu.
34
DupIy shu, Itufu, tumushu nuw sIf
ufu tu fI tI Apu nIII tIp tsI fI tuu ku fI, upu puu
chIn opee ju fI nee tsI ksu tu mu pun tuu ku fI,
nuwuu nI tu fI upu sup mzu tsIsh, yup ndu
chI nu fI unush mungu tumuz kzumush,
mI shut mungIn shuch tum chu nIw ushI-
fu sIn, tundu pu nu zIsh pshtu fu ngu sIn,
mungu opee juu putu yu fu sIn, yushu fu-
ngu nu yu.
35
Nuwshut Ituts pI tfI, ufung
shI pu nung yumu fu ngu fI, putu fu ngI nu.
SheefufI Itu tsI fu ngI nu. Uwshut nuwung-
zI fI shu zu muum zundu fu ngI yu. Nuwshut
zufu ndu mu utufI, wu nee ztu ush pu fI
shIp pu tu fI mbu mu fI putu fu ngu fI, yusIn-
shu yufu ngu fI, pzkoom pu tu fI puchu fu-
ngI nu.
3
Amb sheefufI, nuw muu cheetsI
mungIn shu chee wu tumu zee kzum shee.
MI shut, chI nI wuuts tuu puchu yu fu fI,
kusu fu ngI nu. Wutum nuw Apu nIII tIp tsI fI-
nu wu. AshI fu chu, nuw ApunII pu wIz puf
ush kI nu. Nuwuu nI tuu upu sup tuu ku fI
chI nee tsI tupu chI ndu fu ngI nu. AshI fI yu,
unoots shu tputs FIIIs tewshuchee yuwuu
kIz puf pu tIs unoo nuwshut umbI tum
ushI muum tuu fI yu. Tumu zee tumu fu ng-
pu fI nu ush tuchtu mu nu, ApunII wIz pu-
fIf nee tsI nuwuum punuk chu, unpu tu yu.
Wutum nuw Apu nIII nu wu much chu fI.
AshI fI nuw

tumu fI xup chee?


37
Wutum
nuwuu ApunII tupu chI ndu fu ngu, nuw
wuxI zup wunI nduuts tuu tumu zee kzum-
shee, mI shut chu nI wuuts tum puchu fu-
ngI nu wu. AshI fI yu, nuw

tumu shtu ju
tpu tseetsI nuu shu xupoo chee? Ufu umbI-
tum ush tu chI nu, wuunu ApunII nuwuum
Istu ku chu, tupu chI ndu chu wu. Ash ku chu-
fI, nuwu mu fI unoo tputs FIIIs tewshuchee
puchu yu fu fI, kusu chI nu, tfu ngI yu. SuuI-
shu, AshI fI yu, nutu. Nuu yu fush yuchu shI-
nI. ApunII pu fI wuunu shI yuu ksut chI yu,
tfu ngI yu.
38
Anu mun SuuI shu wuu nuu tsI wutu-
nIf tupuz pu nee yyu fu, DupI yuum shu
tmuf tu fu ngI yu. Sheefu unu mun, wutu tI-
yu cheem shu mbum mu sh tum ngu su mbu-
mush yyu fu Itu tI yuch tu fu ngI yu. Anshut
tutuy chIz ngu sumb sunduf tutuy ku nu
unu. Wumuf shu ngu su mbu tum tu wuumu
wunuts kmu nu muum ushI fu ngI yu, ndu
k'chIfpung tusu muu mu.
39
Anshut ushI-
mbu yu fu, yuwu pu fum chu, DupIy yuchu-
fu ngu, nuu muum Izuu fu pInu su fu ngI yu.
1 SumueIu17
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
298
Nuuku, kshu mu mu fI shu zundu fu ngI yu.
Wutum kufI ngI wu. MI shut, kuyuk ushI-
muu ndu kumuf tu muu yusu fu ngu, Izuu fu
pInu su fu ngI yu. AshI fu chu, unu fI tum
Suu Iuuts shu kumu nI fu ngu, Ichee, nIpu
kushI pI kuyuk kumbeefu unput nuu muum
wufI tu kee zI. Wutum nuw ushI muu mInum-
tI yum ndu kumuf tu tu fI nu wu, tfu ngI yu.
SuuI shu, AshI fI wuts tu yu, tu, wumu-
fee tushu fu ngI yu.
40
Sheefu, DupIy-
shu tushuwshIshee yyu fu, kungup
IfIp tu fu nIIu, putumb chee zumeet pu
IfIp cheew yufu ngI yu. Yyu fu, wutsIng-
shIsh ush pu fI pshtu fu ngI yu. Tsuk ushI-
nee ts shu yufu ngI tum tu. Yufee fu nIIu,
yup FIIIs tewshuch shu nee fu nu umb shu
nuu tu fu ngI yu.
41
GoII yut shu DupI yu nguz
puchu muum upInII kyu mu mu tu funII
ushI fu ngI yu. WIpu nush shu yumu zu fu ngI-
yu.
42
GoII yut shut DupI yuu nup ushku,
pufu ngu, nIIuf kunu ngu sI fI kIz puf wunu-
sIf pufu ngI yu. Puf upu zI mun chu mbeep
pufu ngI yu. AshI fu chu, nIIufutseefu
pufu ngu, NInuu wufI tu pu. Mungu pu fI
ushIsh tu fI yu, tfu ngu,
43
DupI yuu tsI yu tu-
fu ngI yu. Itufu, shIy tumu zeet ssIn pufIsh,

tumu fI nu yusIn pu tum nuwuum puchu-


ku tush kusee shu?

TumufI shIy nuwu pu


wufI tu chIsh? Nuwu mu fI Apu nIII fI shI yuu
tuyu tu fItku chu, kusI chI nu,
44
tfu ngu, unu-
mun shu, Nutu, nuunI nIngee mu. Puchu yu-
funII kusu chInII pu. SheefunII, nutsee ts Ish
wuf pI cheem muf tu yu funII kusu chInII pu.
WuunI nutsee ts Ish yup kutung chI nIII nu yu.
MI shut, mungIn shuch tum muu chI wuunI
nutsI tIsh kutung chI nIII nu, tfu ngI yu.
45
DupIy shut, ShIy shut wuu tu tum tu.
ShIy mungu tum tIsh tshu. Mungu tum-
tIsh shuu nuu tsI ungIf tu fush, m'chItufIsh
wuzu fun wuwIts wunI ndu. Wusu pu fIsh
wunu sI fI mush nuwuum puchu muum
puyu shu. Itufu, ushI mbuf tuu tee shu,
nuwshut ufu Apu nIII fI mu nI suf kIz pu fI-
mu nu shI yuu puchu yu fu fI kusu chInII pu.
ApunII wuunu wusu ndu fu fee IsfueI chI-
chee ksut ku tuuku, unput wIz puf ufu
shee yuu puchuchtu mu nu, yuwu mund
IsfueI chI chee kIyung yuchu muum
zund kIsh unu mu ndu.
4
Nutu fI zuf ufu
nuw shI yuu puchu chI nu, ApunII wuunu
nuwuum Istu kchu yu. ShI yuu puchu yu fu fI,
muchee tsIsh ufu tufu yu fu fI, kusu chI nu.
WuunI FIIIs tewshuch sunduf IchI ngu fu-
sIn shI yuu nutsee ts Ish pung chI nIII nu yu.
MI shut, mungIn shu cheem tum nutsee ts Is
muf tu yu fu fI kusu chI mu. WuunI uwshtI-
sIn nutsee ts Ish kutung chI nIII nu yu. Amb
ush ku chu fI, ufu tputs IchI ngu fu sIn,
ApunII IsfueI chI chee wuunu tIp tsI fee
kupung chu chI nu ku, tch pu sI nu yu. Ufu
ApunII IsfueI chI chee tupu chI ndu chI yu.
47

Antuu tI yuu nu mun tu fI wIz pu fI fI nI


kusI chee zI nI? ndu.

Antuu tI m'chItputuju,
k'chIfpunguptutumtuju yuu nuu tsI tupu-
chI ndu chI nI? NdunI. Ufu ApunII wuunu
wIz puf punuk chu, unput yuu nuu tsI
tupu chI ndu chI nI yu. Wuunu ApunII Iyuu
tupu chI nduk chu, Iy kumung chI nI yu. Amb
ush ku chu, ufu Iyuum ApunII kupung Istu-
ku chu, sIyuu nutsee ts Is kumI fun puchu chI-
nI yu, tfu ngu,
48
GoII yut shu, AshI fI nutu.
Yuchu yu nI, tfu ngu, DupI yu nguz puchu-
mu mu fI IfI pu tu funII ushI fu ngI yu.
AshI fI yu, DupIy shu unu fI tum tusu su fu-
nIIu,
49
wutsIng shIsh putu mbIch yufu nIIu,
1 SumueIu17
upiy putu mbic/ psi ngu tu ru nllu, c/u ruu-
tsinu nJu ri tiyd us/i ru ngu, izuu ru zpee ru-
ngu, mbu mu ri tstsu ru ngi yu. (17.49)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
299
unput tsuk ushI fu ngu, putu mbIch shu
psI ngu tu fu nIIu, chu fuu tsInu ndu fI tIy
ushI fu ngu, Izuu fu zpee fu ngu, mbu mu fI
tstsu fu ngI yu. GoII yut shut tsI pu mu mu fI
ktu tu fu nIIu, tundu mu fu tsu push tpuw tfu-
much ushI fu ngI yu, Izuu fu tsI pu mu mu fI tu.
50
Amb sheefu, DupIy GoII yu tuu tsI mu fI
kusI fu ngu, wumu fI puchu fu ngI yu. MInum-
pu tu mu fI putu mbIch yyu fu, unpu tu mu fI
tsuk ushI fu ngu, chu fuu zpee yu fu, unshu fI
GoII yu tu fI nI tsI pu fu ngI yu.
51
DupIy shut
GoII yu tu nguz IfI pu tu fu nIIu, much tu fee
yufu ngu, unpu tu tum muchoo tufu fu ngI yu.
AshI fu chu, GoII yu tu fI nI tsI pu fum chu,
FIIIs tewshuch shI tI sIn,

Tumushu sunduf
kIz pu feets tuu puchu yu nIIu? utu sIn,
kupung punI fu ngu sIn, suwu su wu fu ngu-
nu yu.
52
Sheef sIn, IsfueI chIch sunduf,
Utu chIch tum sIn puchu mu fI shu zumu-
ngu fu ngu sIn. KuchI ngee fu nI kusu yu nI,
tfu ngu sIn, Izuu fu tuchI tu fu ngu nu yu.
Gudush yukut tushI ndu yu fu sIn kusu fu-
ngu nu yu. Yusuf mInu nguz shu Ekfo nup
yukut tuchI tu fu ng sIn, tushI ndu yu fItum-
sIn, kusu fu ngu nu yu. AshI fu ng sIn, umbI fI
puchu ku tu fut ssIn, yup Suu fu yI mup
ngoots nuuku, umb FIIIs tewshuch sunduf
tsI puf zupun tumu tu muf ushI fu ngu nu yu.
53
AshI fI yu, unu mun ushI fum chu sIn,
Izuu fu tupuz yuwu pu fum chu sIn, IchI-
ngu fu sIn IsfueI chIch kunu pu teeshI nu sIn,
yusuf wuush tum kus ku mchu sIn, yuwush
FIIIs tewshuch tumb tu fu nu, unush pshtu-
yu fu sIn, muuch tuu IchI ngu fu yufu ngu nu-
yu.
54
AshI fI yu, DupIy shu GoII yu tuu much
tufu yu fu, Ifu su fI nup shu ytu fu ngI yu.
Itufu, much tu fee tsIm shu unshu fI wuun-
shu wutu mbuf kusu fu ngI yu.
55
AshI fI yu, SuuI shu ndu tu mu DupIy
GoII yu tu pu wufut chu sIn, sundu foo
ufkuf Abne fuu mushu fu ngI yu. Abne fuu,

Chukshu unoo nIIu fu wIpu? tfu ngI yu.


5
Abnef shu, Zufum pu tu fI nuw shI yuu
utInu. Nuw nuu yusuf tum tu zI.

Chu ku mu-
su ju wIpu yu? tfu ngI yu. SuuI shu, AshI fI yu,
yusu fum chush, tsIn su yu fush kumu nI ngu-
ndu mu, tfu ngI yu.
57
AshI fI yu, unshut DupIy GoII yu tuu
puchu tu shee shI nu, kunu pee shIn shu
muchoo tufu yu shI nu, puyuytufunII
ushI fu ngI yu. AshI fu chu, kufuk shu Abnef
unoo pufu ngu, unoo nIIu fu yumu yu-
fu nIIu, Suu Iuum shu ymu ndu fu ngI yu.
58
SuuI shu DupI yuu mushu fu ngu, Mshee,

shIy upu fIsh kuupu chu ku nuu fee?


tfu ngI yu. DupIy shu, Ichee, nuw upufI
Jeseychu. AmbI fI upup BIfI ngush tuu kI yu.
MI shut, shI yuum tpu tsI fIsh tuu ku nI yu,
tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupIy
GoII yu tuu puchu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatssha Sau! wip 3onatan Dapiypa
kapung chinarangana anootsi
18
1
Anshut DupIy SuuI pu tsI yut ssee,
tuwuts pu fum chu sIn, unu mun
wIp shu Jonu tun uwshut DupIy pu umI-
kuf tu fu ngu nu yu. DupIy pu kIs Ipu nu fu-
ngu, wuu nuu tsI wunuts tumu pu fI ushI fu
chI nu fu ngI yu.
2
SuuI DupI yuu wuu mu-
tu fI shu tIp tsIf wuyu fu ngu, wupu fIp
pung' zungu nI muum puchI ndu fu ngI yu.
3
Jonu tun shu DupI yuu wuu nuu tsI puz
wunu tsI ushI fu kupung chI nu fu ngu,
zufum pu tu fI shu ufu tu mu fI tuu muum
umI kuf tu fu ngu nu yu.
4
Sheefu, wumu feet-
shut tuwu pImu shee wuunu kumuf tu ku,
unoo yyu fu, DupI yuum shut punu fu ngI yu,
wuchI fu feets tum, tsuk tsu ku fI nee ts tum,
IchI ngu fu wIch pu shpu tu fI punu fu ngI yu.
5
DupIy shut mung' kupu ngu mu nu, Suu Iush
kIz puf wunu sIf tuu fu ngI yu. IchI ngu fu
yuwuu SuuI kumuch tu fu ngu unoo ush pu fI
tumI nu fu ngI yu. AshI fu chu, SuuI wusu-
ndu fu fee, tupu zIp zungun ku chu, IchI ngu-
fu sIn sunduf, mI shut sundu fu tum ufkuf
tupu zIp nuuk chu sIn, DupI yu mun mung'
tutu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
Jonu tun kupung DupIy pu chI nu fu ngu nu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatssha Sau! Dapiyaa
natsamaam chinarangu anootsi

Anshut DupIy FIIIs tewshuchee GoII-


yu tuu puchu yu shI nu, IchI ngu fu sunduf
1 SumueIu17 , 18
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
300
tupu zI mund kunu pu teeshI nu sIn, yuk tu-
shuch shI tI sIn IsfueI chIch IchI ngu fu kIzu-
nuf kupung mung' ksu fu ngu sIn, Suu Iuu
chu mu yu ngu yu fu sIn, yuseek sIn, mIchI tu-
fu ngu nu yu. Chuf chu fuuts tum chuf chuf
tfu ngu nu yu.
7
Anshut kIzu nuf mIchI chI-
tu fu sIn, yuseek sIn, SuuI mIIoom tpu tsee
puchu fu ngI yu. Itufu DupIy shut nIIu fu tuu
chung mII tpu tsee puchu fu ngI yu, ntu fu-
sIn, yuseek sIn, unoo tsI fI tuyu sI yustu ngut
ushI fu ngu nu yu.
8
Tfu ngu sIn, Suu Iuuts-
shut tumu ndu fu ngu sIn, tutsI yun tu fu ngu-
nu yu. AshI fu chu, kupung tsI yun tu fu ngu,

Tumushtuju nIIu fuu tsI nuu shut DupI yuu


tsI yut ku sIn, Chung mII tpu tsee puchu fu-
ngu utunu? Itufu, nuwuuts shut kufu kuu-
tsI nuu shtI, MIIoom tpu tsee puchu fu ngu,
utu nu wu. AmbI fI pu utu sIn, DupI yuu
kufu ku mu fI shu nu chI nIII nu yu, tfu ngu,
9
DupI yuuts shu pu muum kupung tsI yun tu-
fu ngu, nutsu fu ng shI tu.
10
Putum shut zuf ApunII wuu nuu wunee
yutu fI tu mu shee Suu Iuum zungu nI fu ngu,
Suu Iush pshtu fu ngI yu. AshI fu ngu, SuuI
mIfu sInII ushI fu, pungush tuu fu ngI yu.
DupIy shut unush wItu fu fee yyu fu, kItuf tu-
tuf ushI fu ngu, SuuI shu k'chIfpungufIneetsI
puyu pu yuw ushI fu ngI yu.
11
Anshut SuuI
k'chIfpungufIneetsI ItsI fu fu ngu, DupI yuu
tundu pu nu zI mun ktu ktu wu unu mu nu fI,
Tstsu tu sheey tu, kuyung tu ushku, DupIy-
shut tuwIn tu ush ku chu, pzI tu fu ngI yu. Yusuf
kuyung tu ushku, pzI tu fu ng tum tu. TsI mbun
DupI yuu kupu fu ngI yu.
12
AshI fu ngu, SuuI DupI yuu kupung
punI fu ngI yu, wutum ApunII DupI yuum
kupung Istu fu ngu wu. Itufu, Suu Iuum shu
ApunII ndu Istu fu ngI yu.
13
AshI fu chu, SuuI
tumuy chInuu fee zI tu, DupI yuu sundu-
foom shut ufkuf tupu zIp Imu zu fu, tpu tsee
muchImu pu neem nu fu ngI yu. Itufu ushI fu-
ng tuu, DupIy shut tupu zIp ndu tsI pu fu ngu,
yusuf kunu peech ush tu fI yu.
14

Tumufu
DupI yuum ApunII kupung Istu fu ngu?
DupIy IchI ngu fu muuch tuu zundee chu ndu
xup tu fI yu.
15
AshI fu chu, SuuI shu DupI yuu
pufu ngu, kupung punI fu ngI yu.

Tumushtu
wumu fI shu umb ushIk?

Ndu muuch tu wuu


xupoo ku? tfu ngI yu.
1
IsfueI chIch shI tI sIn,
mI shut Utu chIch tum sIn, sunduf IchI ngu-
fu sIn, DupI yu ngu zI fI kupung zundu fu-
ngu nu yu. Wutum DupI yu mu fI sundu foo
tupu zIp muchee chu, ndu tsI puk sIn, yusuf
kunu pu teech ush ku nu wu.
17
MInush shut zuf SuuI wunu sIf
DupI yuu tsI yu tu fu ngI yu. Zuwuu, IpufI
putsI su fI nI suf Mefub, Izu nIIeemIsh
punu chInII pu. AmbI nuu pu fI sheefufI,
nuw shI yu mu nu fI shu mungI tut chI nu.
Tupu zeem nuwuum Istu kush tuut shu.
Tupuz tuuk chu, shI yu mu fI shut ApunII pu
wIz puf wufu tut shu, tfu ngI yu.
SuuI mungush chI nu fu ngu, nuwuun tu-
nu puchu ku fI yutu fIt chu. WuunI umb ush-
ku chu fI, FIIIs tewshuchI nuu puchu nIIIn-
nuu tu, tfu ngI yu.
18
Itufu, DupIy shu
tsI yu tu fu ngu. Ndu.

TumufI nuw shI yuu


kufu kuu tsIsh ngu sIf tu chee? PuzIk tu nu,
MIn tuu tI nuwu chIch muu chI fI tI IsfueI-
chIch shI yuu ngu sIf tu chu zI nIII nu ju, ndu-
mbu fI, tfu ngI yu.
19
SuuI wIpuu MefI bu DupI yuum
wIzunII punu pI tfu ngI tuu, Itufu zuf
tutsu moo fu ngu, SuuI wIpuu Mejo Iutshu-
cheem shut tputs AdfIeIum suf punu fu ngI-
yu.
20
Itufu, mI shut wIp suf MIkuI DupIy-
pu kupung chI nu fu ngu nu yu. AshI fu chu,
SuuI shu wIpu mun k'kuzee muzI nu fu ngu,
kIz puf mung' ksu fu ngI yu.
21
Mungush
chI nu fu ngu, AshI fI yung pu fI pu. AnufI
IpufI DupI yuum wIzu nIII punu chI mu.
SheefufI, Ipu fI mu ndI FIIIs tewshucheem
puchu muum kumuch tu ku chu fI, wuunI
umbI fI puchu pu nu, tfu ngI yu. AshI fu-
chu, yusuf DupI yuu tsI mbu nu fIn shut
tsI yu tu fu ngI yu. AshI fI nutu nuu zuwuu,
shI yuu ngu sIf tut shu pu fI nu, tfu ngI yu.
22
Tfu ngu, SuuI tIp tsI feets shut
kumuch tu fu ngI yu. Nutu, sIy DupI yuu
IpI shu ngu yu fus, nuwu mun tsI yu tu ngInts.
Kufuk shI yuu kupung chu chI nuk shu. MI-
shut, wumuch tu sh tum shI yuu chI nuk tum-
sI nu yu. AshI fu chu, kufuk ushku shI yu-
nguz ung sI feem shut kupung zund ku shu,
tng tsu, tfu ngI yu.
23
TIp tsIf shut uyu tfu ngu sIn, DupI-
yuu umbI fI tum tsI yut ku sIn, tfu ngu-
nu yu. Itufu, DupIy shut, SIy sut nuwuu
1 SumueIu18
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
301
wuunI kufuk ngu sIf tup tpu su. Itufu,

tumu fI ushI mIch pukI fIch kufu kuu


wIp yumuchIch? PuzI fuspu fee. MI shut,

muyu ju tuwu puychee? tfu ngI yu.


24
SuuI shut tIp tsIf unoo muzI nu fu ngu-
sIn, Suu Iuuts shut DupI yuu kuk kumu nI fu-
ngu nu yu.
25
AshI fI yu, SuuI shu mungush
chI nu fu ngu, WuunI umb ush ku chu fI,
FIIIs tewshuch DupI yuu puchu pu nu tu,
Nutu, yusuf nuuteefus, kumu nI shI nInts.
NIshuch tputs kIzuu yu muum zund kut-
ssIn, ufu wupu fee undu fuf puchu kI yu.
AshI fu chu, kufuk shut nuw kundu fu-
fee tsI ufu ngI nu shu kusI muum nuwuum
Ipu fI mu ndI FIIIs tewshuchee 100 tputs
puchu yu fu, wuyum shI fee tus tuchI ngu-
yu fu, yushI nduch pu, tchu, tshI nInts,
tfu ngI yu.
2
Tfu ngu, yusuf SuuI tIp tsIf DupI yuu
kumu nI fu ngu nu yu. AshI fu chu, DupIy-
shut,

TumuyufeezI nuw pukI fI kufu kuu


ngu sIf tu chI? AshI fI yu, SuuI tu un ush tu-
chI mu, mungush tfu ngI yu. Tyu fu, ndu-
tu fI wIzu nIIeem yumu fu,
27
tpu tsI muu
puchu ku tu nuu tu fu ngI yu. Anshut FIIIs-
tewshuchee 200 puchu fu ngu, wuyum-
shI feets shut ush pu fI tuchI ngu yu fu nIIu,
kufu kuu ngu sIf tu pI tu, kufu kuum shut
punu fu ngI yu. AshI fI yu, SuuI shu unoo
pufu ngu, wIpuu MIku Iuu DupI yuum
wIzunII punu fu ngI yu.
28
Itufu, ApunII shu DupI yuu kupung Istu-
fu ngu, wIp shu MIkuI wuzu fu nIIee DupI-
yuu kupung tum chI nu fu ngu,
29
unu mund
SuuI shu DupI yuu ufu ngI nu shu punI fu ngI-
yu. AshI fu ngu, ung sI feets tuu ufu tu mu fI
kunduf tu muum zundu fu ngI yu.
30
Wutum
mIshu FIIIs tewshuch kufu kuw IsfueI chI-
chI nguz puchu muum zundu fu ng sIn kusu-
tu, kusu tu ushI fu ngu nu, unoo wumu fI shu
kusI fu ngu, puchu fu ngu wu. Itufu, SuuI shu
wusu ndu fu fee tupuz pu neem nu fu ngu,
unshI tI sIn ndu wufI tu fu ngu nu yu. AshI-
fu chu umb ushI fu ngu, DupI yu mu fI shu
IchI ngu foom unshu chee kusI fu shI tu ngu-
fu ngI yu. Wumu fI ushI mu pun tuu fu ngu,
wuu tsI mu fI tputs tpu su fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu SuuI
DupI yuu nutsu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatssha
Sau! Dapiyaa pachamamarisha
zandarangu anootsi
19
1
AshI fI yu, SuuI shu wIpuu Jonu-
tu nuu, mI shut sundu foots tum
ufkuf kumuch tu fu ngI yu, DupI yuum
puchu muu mu. Itufu, Jonu tun shut DupI-
yuu kupung chI nu fu ngI yu. AshI fu chu,
yuwuu wupuf tfu ngu unoo muzI nu-
fu ngu, DupI yuu puchu fu sI nu pu tu,
puchInd ku,
2
DupI yush kusee fu kumu nI-
fu ngI yu. DupI yuu, shI yuu upup puchu-
mu mu fI tu ndu zundeenIII nu. IchI ngu fu
wusu ndu fu fee kumuch tu yu nIII yu. AshI fI-
yu, shIy shu pu zuf putu fI tufu sI tu fu nIIu fI
shI tu ngee fush, upu sup yup tputs ndu nu fI
umb suwu yu fush, muntsI fIsh tpI shu-
mutchu.
3
Ash ku chush, ushI fI yu, nuwshut
upu put Ipu neenIIu fI, yup suwu nIIIsh
umbI tum kus chI nI pu. SheefufI, nuwshut
yup tupI shu fIsh, umb upu puu mushu tu-
chI mu.

Muyu mund shu upuu, DupI yuu


puchu muum zunduk shu? Wuts tu tchI-
mu, tkchu fI shIy shut muzI nu zI nuwchu.

Amchee ju, upup tsI yut ku? unush yusu-


chI nI pu, tfu ngI yu.
4
AshI fu chu, unu fI tum Jonu tun chI nu yu-
fu nIIu, DupI yuu tupu chI ndu pI tu, wupuf-
put Ipu nee fund sIn, nuun tut ssIn, yup
DupIy suwu nIIu umb wupu fee mushu tuch
ushI fu ngI yu. Apuu,

muyu mund shu tpu-


tsI fee tsIsh DupI yuu puchu muum zunduk-
shu?

Antuu tI DupIy yutu fI tu ju? An kIz-


puf chu wunu sI fI. ShI yuu kukIsh wunIp
puyu yu fu nIIu. ShI yuuts tum ndu muntsIf
tsI yu tu fu ngI yu. Zufum pu tu fI shI yuu
kukIsh puyu kI yu. AmbI fI ushku, Iyush
wunu sIf tuu kI yu. AshI fI ushI muu

muyu-
mu ndu ju puchu chIch?
5
Wumu fI tum
Iyush chee wunu sIf ksu tu fu ngI yu. Kupung
IsfueI chI cheem Istu fu ngu tupu chI ndu fu-
ngI yu.

Wuu nIp wumu fI FIIIs tewshuchee


puchu fu ngu? Wutum wuu tsI mu fI wuunu
ApunII kupung chI nu ku, kupung Istu fu-
ngu wu. AshI fu ngu, wumu fI IsfueI chI-
chI kIz puf ksut kI yu, tfu ngu, SuuI shu,
ZufuktI shchu. DupIy yutu fI tu ju, tfu ngu,
wunu sIf k'kuzee yufu fu ngu nu yu. Wutum
1 SumueIu18 , 19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
302
unshut kufuk mungu tu fI ndun tuu DupIy
yutu fIt shI shI fI nI tuu fu ngu, msu ngee fu
puchu muum zundu fu ngu wu.

AshI fu chu, SuuI yuwuu wIp Jonu tun


tfu ngu unoo muzI nu fu ngu, SuuI shu,
ZufuktI shchu. AshI fI nutu nuu zufum pu tu-
fI shu Apu fI mu nIch suf DupI yuu puchu-
chee zI, ndu mbu fI, tfu ngI yu.
7
AshI fI yu, unu mu nu shu k'kuzee yufu-
fum chu, Jonu tun DupI yuu kufuzeefu,
yumu yu fu, wunu sIf shu tsI yu tu fu ngu nu-
yu. Sheef sIn, k'kuzee wunu sIf shu yufee-
fund sIn, unu mun SuuI yusuf shu wupI tum
pungup muchI fu ngI yu. AshI fu ngu, yusuf
DupIy Suu Iuu mu fI tum ksu tu mu pu neem
kInu fu ngI yu. SIf tumu fu ngu yusuf ushI-
fu ngI yu. KIs shu yusuf tuu fu ngI yu.
8
AshI fI yu, unshut zupIsh yusuf IsfueI-
chIch FIIIs tewshuchpu wufu tu fu ngu nu-
yu. DupIy shut yusuf shI tu ngu fu ngu,
FIIIs tewshuchpu wufu tu muum chtu fu-
ngI yu. Yusuf wumu fI tum DupI yu mu fI
FIIIs tewshuchee kusI fu ngI yu. Zupun
FIIIs tewshuchee puchu fu ngI yu.
9
Anshut SuuI tuuf ushku, yusuf ApunII
wun yutu fI tu mush mIfu sI nIII mush
zungu nI fu ngI yu. AshI fu chu, Suu Iush
yusuf pshtu fu ngu, SuuI shu yusuf
mIfu sInII tu fu ngI yu. Amb ushI fu ngu,
k'chIfpungufeetsInI yusuf yufu ngI yu.
Sheefu, k'chIfpungufInI puyu pu yu wu,
pungush kuxI nxI nuw ushI fu ngI yu.
DupIy shu unshu tum kItu fu fI nI yusuf
yufu ngu, mupIy fu kuxI nxI nu wu,
yusI yustu fu kItuf tu tuf ushI fu ngI yu.
10
SuuI shut yusuf mungush chI nu fu ngu,
k'chIfpungufeetsInI yufu ngu, DupI yuu
yuwu mu nu fI ktu ktu wu unu mu nu fI
k'chIfpungpu tstsu yu fu fI, kusu pI tu,
kuyung tu ushku, Itufu DupIy shu tuwIn-
tu ushI fu ngu, k'chIfpungootsshu pIyum
tuu ushI fu ngu, tundu pu nu zI mu nu fI shu
tstsu fu ngI yu. AshI fu chu, umb DupI yuu
ushI fu ngu, DupIy shu, SuuI puchu fu ndu-
mu tu, unu fI tum psuun suwu fu ngI yu.
11
SuuI shu unu fI tum yusuf DupI yuum
puchu muum tIp tsI fee kumuch tu fu ngI yu.
Nutu, DupI yup pung' nuu yu fus, pungush
pshtu yu fus, ksu tu shI nInts. Afup nuutpu.
Sheef us, putum tufu see chu, puchu yu fus,
ksung tsu, tfu ngI yu. Itufu, wIzunII shu,
MIkuI wuzu fu nIIee tsIn su yu fu kumu nI fu-
ngI yu, yuwuu puchu muum tsu ngu ku nu
unoo tsI. AshI fI kumun ku tfu ngI yu. Nu
In psuun shIy ndun nuu suwu kush, ufu
pu zuf tufu sI tu fu nIIu, shI yuu putu yu fu-
sIn, tputs puchut ssIn tu ndu, tfu ngI yu.
12
AshI fu chu umb tfu ngu, wuzu fu-
nIIee IpI shu ngu yu fu fI, tusu wu pI tu,
ufu ngeem pung' wuch wuyu fu ngu nu,
unoo upInII tuwuteefu kusu fu ngI yu. AshI-
fI yu, DupIy shu uwshut unush shI tu ngee-
fu, ufu ngI fI tsI pu su yu fu, suwu fu ngI yu.
13
AshI fu chu umb sheefu, MIkuI wuzu-
fu nIIee tusu wu fum chu, mungush shu
tpu tsee tumu pI ngu pI tu, muu chIsh shu
ngu sumb upunII pu tseem tInum puyu-
ku nu, unshut yyu fu, DupI yush wIfum
tup shI tu yu fu, kusu fu ngI yu. Muchoom shu
kuu pu fuu puf yyu fu, muchuz tumu pu fI
ushI fu ktu yu fu, upunII pu tsI mun much
tInu yu fu, kusu fu ngI yu. Sheefu, chI fIk pu-
shu IfI pu ngu yu fu, kusu fu ngI yu. Mumuf-
pu pI tu, umb ushI fu ngI yu.
14
AshI fI
SuuI shu wusu ndu fu fee, Nutu, nutu fI
nuu yu fus, DupIy putu mu fI putu shI nInts,
tfu ngI yu. Sunduf shut DupI yu nguz putu-
muum kusu tu fu ng sIn, MIkuI shu, Zufu nIII
nutu fI tu nu kus yutu yu fu chu, wIfu mush
tumoo fu, tfu ngI yu.
15
Tfu ngI tuu, Itufu
SuuI shu yusuf wusu ndu fu fee DupI yuum
nuchu ngu muum kumuch tu fu ngI yu. Nutu,
ushI fI wIfu mu shtuu tI tumu fu, pshtu-
yu fus, putu mu fI putu yu fus, nuwuum
punu ngu ndu mu. Nuw shu puchu chI mu,
tfu ngI yu.
1
AshI fu chu, sunduf shu unu fI tum chI-
nu fu ngu sIn, DupI yush pung' pshtu fu ngu-
nu yu. AshI fu ng sIn, wIfu mush shu tuwu-
teef sIn, kuu pu nI fI shu nup ku sIn, mungu
muuch tum shu upunII puts tInu muum
puyu ku nu, unu mu fI shu yup shtuf sIn, chI-
fIk pu puf sIn pufu ngu nu yu. Muchoom shu
kuu pu fuu puf ktu foom muchuz tumu pu fI
ushI fI tum tInum pufu ngu nu yu.
17
AshI fu chu, Suu Iuuts shu kumu-
nI fu ng sIn, SuuI shu wIpuu MIku Iuu,

Muyuum shu shIy nuwuu ngu tIsh


1 SumueIu19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
303
tumu pI ngu yu shu? AshI fu ngush, nuw nu
kundu fu fee tsI kupu yu nu wu, shI yu tum
tusuwumbeefush, tfu ngI yu. WIp shu
MIkuI, Ndu nu fI mus tusu wu fu ngu fI,
upuu, zufu nIII nuwuu tsI fI shu pu puchu-
yu ndu nu yu. Wutum suwut pu utufI,
puchInd kI tuu tI, unu mund nuwuu tsI fI shu
puchu muum zund ku wu. AshI fu chu, unoo
punI ku fI, tusu wu yu fI, tfu ngI yu.
18
Amb sheefu, DupIy suwu yu fu kumu-
ngu fu ngI yu. Shee fu nIIu, Sumue Iup shu
Rumup tsup puku tu nuu tu fu ngI yu. AshI-
fu chu, unush shu kusu fu ngu, Sumue Iuuts-
shu ush pu fI yuwuu SuuI ushI fu ngu unoo
kumu nI fu ngI yu. AshI fu ng sIn, unu mun
DupIy, mI shut SumueI ushI fu sIn Ipu nee-
fund sIn, Nuyo tup shu tsup tuu kum chu sIn,
nuu tu fu ngu nu yu.
19
AshI fI yu, SuuI shu zupIsh tsI yut-
ssee pu shu pu fu ngI yu, yuwuu DupIy nu
Nuyo tush shu tu ndu, Ru mush tsup tuufu,
tfu ngu nu unoo tsI.
20
AshI fu chu, wusu-
ndu fu feets shu zungu nI fu ngI yu. Nutu,
nuuteefush, putu shI nInts, tfu ngu,
tIp tsIf shI tIn unu fI tum pukut ssIn, nuu tu fu-
ngu nu. Nuu tu fu sIn, SumueI shu Nuyotshu-
chee tushu nee fu, tuyus pu tu ku, tIp tsI fIsh-
shu ApunII wun pshtu muw mIfu sInII puz
ushI fu mInoo tsI yu tu, mInoots shu tsI yu tu
ushI fu ngu nu yu. AshI fu chu, SuuI shu wusu-
nduf unush kus ku mchu sIn, ApunII shu
wun wuushshI tI sIn pshtu fu ngI tum tu. Suu-
Iush shu tIp tsI fI upunII pun tputs tumu pu fI
ushI fItum sIn tsI yut, mInoots shu tsI yut,
mInoots shu tsI yu tu ushI fu ngu nu yu.
21
AshI fu chu, SuuI shu tIp tsI feem kutu-
fu ngu, ndu shu mus kusu fu ng sIn, yusuf
mInoots shu wusu ndu fuf zungu nI fu ngI-
yu. AnshI tI sIn unush kus ku mchu sIn,
wuush tI sIn ApunII wun pshtu fu ngI tum tu.
AshI fu chu, uwshtI sIn upunII pun tputs
tumuk pu sI nu yu ushI fItum sIn tsI yu tu fu-
ng sIn, zumu ngu fu ngu nu yu, wuu yuu tsI-
yut ku, wuu yuu tsI yut ku ushI fu ngu nu yu.
Sheefu, yusuf SuuI mInoots shu wusu ndu-
fuf tuch pu fIn shI tI nI zungu nee fu ngI yu.
AshI fI yu, unshI tI sIn kusu fu ng sIn, wuush-
shu ApunII wun pshtu fu ngI tum tu. AshI-
fu ngu, uwshtI sIn upunII pun tumu ku nu yu
ushI fu ng tum sI nu yu.
22
AshI fu chu ushIp
shI tu nu, SuuI xupoo fu ngu, wuu nu shu
kyu fu nIIu, puku tu umb nuu tu fu ngI yu,
Rumup tsupu. Anshut yuwush kung pos
tumu pu fI ushI fu tuuku unush kusu fu-
ngI yu, Sekush tsupu. Anshut unshu chee
tputs mushu fu ngI yu.

Yupee ju SumueI,
mI shut DupIy tuu fu nu? tfu ngu, unshuch-
shI tI sIn kumu nI fu ngu nu yu. PIytundu.
Nuyo tush Ru mush tsup tuu fu nu, tfu-
ngu nu yu.
23
AshI fu chu, SuuI shut umbI-
tum ufu ngI fI nuu tu fu ngI yu. Nuun tu chu,
unush ApunII shu wun Suu Iush pshtu fu-
ngI tum tu. SuuI shu upunII pun ufkuf tumu-
ku nu yu ushI fu tsI yuts tuf ushI fu ng tum tu.
AshI mu fI shu tsI yuts tuf ushku, Nuyo tup
Rumup tsup DupI yu nguz puku tu nuu tu fu-
ngI yu.
24
Anush shu kus ku mchu, Sumue-
Iush yusuf wutu nI feets shu tushu fu ngI yu.
Sheefu, Izuu fu zupee yu fu ngI yu. AmbI fI
ushI fu, zupImu fI tsu push shu tumu fu,
upunII pun tumu ku nu yu ushI fI tum yuwuw
zund ku tsI yu tu fu ngI yu. Antu fI nund zuf
tupee fu ngu, psuunshu ntu fI nund tum
tufu sI tun ushI fu ngI yu.
AshI fu chu, unu mund tputs shI tI sIn nu
wundu fI tum,

Suu Iu fI nI ushI fush upunII-


pu neem kInu yu fush, tumu sIng sIng tu fu-
chIsh? utu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu SuuI
DupI yuu puchu muum xupoo fu ngu unoo-
tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatssha
3onatan yusur Dapiyaa istarangu anootsi
20
1
DupIy yusuf tsI yut ssee muzI nu-
fu ngu, Jonu tun pu shut tsI yu tu-
tI tu, Rumu mund tsup Nuyo tu mund
kyu fu nIIu, Jonu tu nush shu kusu fu ngI yu.
Kusee fu, Jonu tu nuuts shu,

Nuw tumu fu-


ng shI tI unu mund upu fIsh nuwuu puchu-
muum zund ku tuchI tu tuf ushku? AshI fI
shIy shut nuwuu tsIn su yu fush kumu nI-
ndu.

Muyuu nuw upu fee tsIsh tuyu tu-


fI tu fu ngI nu?

TumufungshItI unu mund


nuwuu puchu mu mu fI zund ku? tfu ngI yu.
2
Itufu, Jonu tun shut,

TumufI ApunII
shI yuu puchInd ku, upup puchuch? ShI yuu
puchu muum wunI ndu ju. MI shut, ufu
1 SumueIu19 , 20
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
304
upup nuwuu IchI ngu fu yuwuu ushI muum
zund ku unoo kumun kI yu. AshI fI yu, shI-
yuu puchu muum zund kI nuu fI yu, nuwuu
kumun chI nuu pu fee. Kumun ku chu, nuw-
shu shI yuu kumu nI muum tuu fI tum tu,
tfu ngI yu.
3
Itufu DupIy shu, Wutum shIy upu fIsh
kupung Iyuu yusu kI yu, yuwuu shI yu pu
kIs Ipun kI nI unoo tsI. AshI fu chu, shI-
yuu muzI nutpu tu, ndu shI yuu kumu-
nI muum zund kI yu. Itufu, nu tsI pu nI
tutu ndeen shu chu. Ufu mus upu fIsh
nuwuu puchut shu pu fI, wutum nuwuum
puchu mu mu fI kupung chI nu kI yu, tfu-
ngI yu.
4
Jonu tun shu, ushI fI tsIn su yu fush
kumu nI ngu ndu mu.

TumuyufeezI shI yuu


Istu chee? tfu ngI yu.
5
DupIy shu, MuzI nung chu. Pu zuf shu-
mbutshIsh kupung tuu fI yu, yuwuu tsup
kunee sIch yukuk chu unoo mu. Ash ku-
chI nIII nu, unush nuwu pu wushu nund
mIsu mun kutu ngu muum nuwuu zunduch-
pu sI nu yu. AshI fI yuwush ush ku chI nIII nu
unush shIy shut nuwuu upu sup pIshu ngu-
ndu mu. Nuwshut umbI fI suwu chI mu.
Kutung shI shIsh ndu pshtu chI mu. AmbI fI
chu pung tupIsh ku fI, zuf tupI chI mu.

AshI fI upu fIsh shI yuu mush kuchtuu tI yu,


shIy shut DupIy nuwuu tsI yu tee fu nIIu chu,
wupu fIp pung' BIfI ngup nuu nIII yu. Mung
umb wupuf IchI ngu fu zoo nIII tum muu-
chI fI Apu nIIeem shu nIyshInI tutsu moo fu-
ngu, unu nguz uwshut puku tu nuu nIII yu,
tng chu.
7
Tkchush, tumu pu fI ushI fI
upuf shI tIsh, WufI tu fI yu wuu nI pu nuu chI-
yu, tchI yu. AmbI yu tuuk chu, shIy shut
mupIyt shu. Itufu wundu yu, nuwuum
puchu muum kupung tsI yun tu yu chu,
shIy shut unu fI tum kumu nI ngu ndu mu.
8
AshI fI umb shI ngu ndu mu, wutum shIy
nuwuu tpu tsIf shu wu. MI shut, shI yu pu
wutum zufum pu tu fI Apu fI mu nIch suf
umI kuf tu fu ngI nI wu. MI shut, shI yuu
zufum pu tu fI tchInII pu. Wundu yu nuw
yutu fIt shI shI fI kupung tuufu, shuun tu fI
nuwuu puchu ngu ndu mu. Apuf pI nuu fIsh
nuwuu putu yu fush, muchIsh pu. Nuwuu
tsI yun tu kI nuu fee shu, shI yu mu fI puchu-
ngu ndu mu, tfu ngI yu.
9
Jonu tun shu, NdunI, umb tfInII pu.

TumufI nuwuun tu tu mu nu shI yuu puchu-


chI? Ufu upup kupung tuu tI shI yuu tsI yun-
tu yu chu, nuwshut shI yuu tsIn suf tum tI
kumun chInII pu, tfu ngI yu.
10
DupIy shu,
Apuz upu fIsh nuwu nguz puchu muum
zundee chu, Itufu

chuk shI tu ju nuwup


kusee fu kumu nIch? Ndun nuu tputs
nuwuu kumun ku sIn,

tumu fI nuw yusu-


chI? tfu ngI yu.
11
Jonu tun shu, NdunI, unoo chI nu fInII-
pu. AshI fI pzuu, nuwu pu upu sup tsup
nuu yu nI. Nuw shI yuum kutu chInII pu,
tfu ngu, Ipu nee fund sIn upu sup tsup nuu-
tu fu ngu nu yu.
12
AshI fI unush shu upu sup
kusu fu ng sIn, Jonu tun shu DupI yuu, NeetsI-
fI k'tungundumu. Nuwmu upup kuk
muzI nu tu mu sI mu. Wunu sIf muu fee chu fI,
nuwshut unpu zuf shI yu nguz kumun ku tu-
fI kus chI mu, ApunII pu tu fI ndu ngIch chI-
mu. MI shut, wuunu Apu fIch IsfueI chIch
nupu fu tchI mu, ndu ngutI tumu pI ngu-
chInII pu.
13
Itufu, wuu nu fI upup shI yuu
puchu muum zund ku, unoo nuwshut
shI yuu kumup shI kchu fI, ufu ApunII shu
nuwuu kupung wunI chu pu ndu nu yu.
Itufu, shI yuu tsI mu fI shu ApunII kupung
chI nu chI yu. Kupung shu shI yuum Istu chI-
yu. Apu puum ApunII kupung Istu fu ngu
shI yuum shu ush tuch tum tu yu. Itufu, nuw
shI yuum kupung Istu chInII pu, yuwuum
suwu chIsh unoo mu. Ufu ush ku chu fI,
mupIy fush yup zund kIsh umb nuut shu,
tfu ngI yu.
14
Itufu, nuw kchI tu nuu feenu
ushI fu, uyum shIy kufu kuum kInu kush,
shIy shut nuwuu kupu ngu tum chI nu ngu-
ndu mu, utu shI nu. Nuwuu puchu muum
chI nu fInII pu.
15
Muu chI fI tuuts tum tI
kupung chI nu ngu ndu mu. ApunII kundu-
fu fee tsIsh kupeet ku chtuu tI ushI fu, shIy-
shut muu chI fI tuuts tum tI tupu chI ndu ngu-
ndu mu.
1
ApunII shI yuu kundu fu fee tsIsh
tpu chI nguk chu, ufu kupung wunI chI yu.
Itufu, shIy shut nuwuch chee muu chI fI tI
ksu fIsh pu, wutum ApunII wuneek chI nuu-
fI ushI fu, nuwup tu fI muu chI fI tI wunI-
chu wu, tfu ngI yu.
AshI fu chu umb tfu ngu, unu mund
Jonu tun DupI yuu kupung chI nu fu ngI-
1 SumueIu20
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
305
yu, IchI ngu fu muu chI fI tuuts tum tu.
17
Wuu nuu tsI puz wunu tsI ushI fu kIz puf
wunu sIf ksu tu fu ngI yu. AshI fu ngu,
zufum pu tu fI shu kIs chI nu pu nI tu,
yusuf ufu ngI nu shu umI kuf tu fu ngu nu yu.
18
Sheefu, unoom yusuf tfu ngI yu. Pu
zuf shu mbutshIsh kupung tuu fI yu, tsup
kunee sIch yuk chu unoo shu mbu tu muu-
mu. AshI fI unush IchI ngu fu sIn kutu ngu-
tseem kuxI nuf tuk chu sIn, Itufu shIy shut
kuxIn shIsh kufee fum chu, unoo upup shu
puk chu,

umchI mu su ju?

TumupufI
kupung tsI yun tu chI yu?
19
AshI fI unush
yusuch chee. Tuch pu fIn shI nI zuf, ufu
shIy wusI nu nupunu puwchu. NIshu fI tupI-
shu shuw shIng chu. Kuupu mungIp tIsh
mufu fuw chu.
20-21
AshI fI nuwshut unush
kyu chu fI, m'chuchufputI tImbu nIIee zI-
fee tsI yyu fu fI, wusu puu tuchIp tsuk ush-
tu chI mu, yupeem shIy kuxI nu fIsh umbI.
SheefufI, m'chuchufeetsshItI, Nutu,
wusu pu fI teet sheefush, yshI nu ndu,
tkchu fI, m'chuchufshItI yup wusup xum
shI nIIu umb nuchu nguk chu, nuwshut,
NdunI. Amb ndu wunInd pu. NIngI tum-
tu ndu xum shI nIIu, tchku fI, k'kuz ndu
wunInd pu shI yuuts tu ndu utufI, tchI.
AshI fI shIy shut unu fI tum mupIy fush,
shI tu ngee fush, chIy zu tu shIng chu. Nuw
ndu ngutI tumu pI ngu ku fI tchI mu. Apu-
fIch pufu zufum pu tu fI tshI nu.
22
Itufu,
wundu yu m'chuchufeetsI, NdunI, wusup
ufung tu ndu xum shI nIIu, tk chee nu ushI-
fu, ushI fI shI yuuts tu ndu k'kuz kupung tu-
ndu tuufu. ShI yuu ApunII wuunu ufu ngI fI
suwu nu nIIu, ttu ndu utu tu ndI, umb
ush chI. ShIy shut muzI nu yu chush, ufu ngI-
fI suwu nu nIIu, tfu ngI yu.
23
AshI fI yu,
zufum pu tu fI umb ush tu chI nI pu. Ndu ngu-
tu nI ngIch kI nI yu. Yuwuu nuw shI yu pu
tsI yut kI nI, unoo ApunII wuunu puf tum tu,
tfu ngI yu.
24
DupIy shu, AshI fI umb ush tu chI nI pu,
tfu ngu, unu fI tum chI nu fu ngu, DupIy
upu sup umbI fI tupI shu fu ngI yu.
Anshut tsup kunee sIch yufu ngu,
kupung shu mbutshI sheem wuyu fu ngu-
nu yu. AshI fu chu, kIs shu mbu tu fu ng sIn,
kutung tseem shu tutsumeefu, kufuk SuuI
mIsu nung kuxI nu fu ngI yu.
25
Kufuk shu
kutung pI tu, kuxI nee fu, tundu pu nu zI-
mun ktu fu ngI yu. WIp shu Jonu tun wupuf-
put tusu su fu kuxI nu fu ngI yu. Sunduf shu
ufkuf Abnef SuuI nung IzIz tu mu fu
kuxI nu fu ngI yu. Itufu, DupI yu mu fI shu
uxI nush kufee ushI fu ngI yu.
2
AshI fu ngu,
SuuI shu unpuf zuf ndu tsI yu tu fu ngI yu,
wutum mungush chI nu fu ngu, DupIy
wutum sIf tpu tsee zupun puchu fu ngu-
wu. AshI fu pu yutu fIt shI shI fI ts puy mu su
tu ush kI yu, tfu ngI yu. Wutum unpuf
tputs yuw tpu tsee puchu fu ngu nu un ndu
mus shu mbutshIsh nutum zuf kutung-
tu fu nu wu.
27
Itufu, pu tum shu zuf yusuf
shu mbutshI shI tum wuyu fu ngu nu yu. AshI-
fu chu, kutu ngu muum kuxI neef teef sIn,
DupIy uxI nush unu fI tum kufee ushI fu ngI-
yu. SuuI shu wIpuu Jonu tu nuu mushu fu-
ngI yu.

Muyuum shu DupIy, Jesey wIp


ndu kutung tsIsh kusu fu ngu, sIng kufee
ushI fu ngu? Nut shu In ndun tum kus kI yu.

Muyuum shu umb ushku? tfu ngI yu.


28
Jonu tun shut, Nuwuu DupIy, MIkImu-
fI kunu pu tu mu tu, wupu fIp BIfI ngup
nuu nIII yu.
29
Nuwuu tsI yu tee fu nIIu,
Nuwmu muu chI fIt pI upu pup pungu tu mu.
Wutum nu zuf upu push yuk tu fI nI IchI ngu-
fu sIn zuwunII tum tI Apu nIIeem wunu sI-
fImshI fI nI ungIf tu ku chI nIII nu wu. Nuwuu
nutu mus kusu ngu ndu mu tu, nuwshut,
AshI fI nupu shIn sI, tfu ngu fI, uwshut
nuu nIII yu. AshI fu chu, kutung tseem ndu-
shu kusku, uxI nush kufee fu mutshI tu yu,
tfu ngI yu.
30
SuuI shu unu mund kupung tsI yun tu fu-
ngu, wIpuu Jonu tu nuu muntsIf tsI yu tu-
fu ngI yu. ShIy yutu fIt tIsh, shu chI tu mIsh
wIpIsh. Nupu umb ush kIsh.

Muyuum shu
shIy tputs pu kIs umI kuf tuk shu?

Antuu-
tI shIy Jese yuu wIp kuupu umI ku fI shu?
Amb ush kush, shuu nuu tsI, mI shut unee-
feets tum tIsh Ipu zukshu.
31
AmbI fI tu nu
ush kush, un tputs ndu tsI pu ku, kchI tu-
tu wu fI, uyum nuw tsI pu fum chu fI, shIy
nuwush kufu kuum zumut shu. MI shut,
tsu poo tsI yum ndu umuy tut shu, yuwuu
yuunu tsu pu nI puyu ku nI unoo tsI yu. ShI-
yuu tsI mu fI Ituts chI yu. AshI fI yu, umb ndu
1 SumueIu20
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
306
ushIsh tu muum, nutu nuu yu fush, putu mu-
fI putu shI nI. Putu yu chush, nuwuum shu
yushI ndu ngu ndu mu. Nuwshut puchu yu fu-
fI kusu chI mu. An tputs Izuu fu pus tu mu-
mu fI tu, ndu uyum tuu tI shI yuu tuyu tu fI tu-
muu mu, tfu ngI yu.
32
Itufu, Jonu tun shu, Apuu,

tumu-
shtu ju msu ngee fuch DupI yuuts tuu tI
puchuy chIch?

Muyu mund puchu muum


tuufu? ShI yuu

tumu fu ngu unu mund shu


shIy tshu? tfu ngI yu.
33
SuuI shu unoo
muzI nu fu ngu, wIpuu kupung tsI yun tu fu-
ngI yu.

Muyuum shu shIy puchI nduk shu?


tfu ngu, k'chIfIpungufeetsInI yufu ngu,
wIpuum kuyu ngu mu mu fI ItsI fu fu ngI yu.
Jonu tun shut unu fI tum teet ushI fu ngI yu.
Anush Jonu tun yuwuu wupuf zufum pu-
tu fI DupI yuu puchu muum zund ku unoo
yusu fu ngI yu.
34
AshI fI yu, Jonu tun shu
unu fI tum, Wuts tu, tyu fu nIIu, shI tu ngu-
fu ngI yu. Kutung shI shee kusu yu funII shu,
shI tu ngee fu nIIu, DupI yup nuu tu fu ngI-
yu. AshI fu chu umb ushI fu ngu, ndu shu
kutu ngu fu ngI yu. Yuwuu wupuf DupI yuu
puchu mu mu fI zund ku, unoo yusu yu funII-
shu, Xu, wuts tu. Kumu nI tu mu sI mu DupI-
yuu tsI, tfu ngu, uxI nu shee kusu yu fu nIIu,
nuu tu fu ngI yu.
35
AshI fI yu, unshut Jonu tun putum
tufu see chu, yuwuu tsI fI tum zuf DupI yuu
kus chI mu tfu nIIu, unoo tsI fI tum zuf
Jonu tun much chuf pu Ipu nee fund sIn,
DupI yup nuu tu fu ngu nu yu.
3
AshI fI yu,
unush kusu fu ng sIn, Jonu tun much chu-
fee, Nuw tImbu nIII fI shI wusu puu ufup
tsuk ush tu chI mu. Ash ku chu fI, shIy shut
yup xum ush kum chu umb teet sheefush,
yushIn chu, tfu ngI yu. Tfu ngu, Jonu tun
mungush chI nu fu ngu, WuunI ufup xum
ushIch pu tu, wusu puu ufup tsuk ushI fu-
ngI yu. Much chu feets shu, Nutu, IfI pu fush
wusup yushI nee, tfu ngu, much chuf shu
unu fI tum wusu pu nguz yuku tu, teet ushI-
fu ngI yu.
37
AshI fI yu, unshu much chuf
wusu pu nguz IfI pu fu ngu, yup wusup xum
sheefu, unush kus ku mchu, Jonu tun shu
kupung tsI yu tu fu ngI yu. NdunI, unush
wusup ndu wunInd pu. Yuwuu xIyu fIsh
unoo ufu ngeem tu ndu xum shI nIIu,
38
tfu ngu, yusuf Jonu tun kupung tsI yu tu-
fu ngI yu. MIkeefush umbI fI IfI pu nun chu,
tfu ngI yu. Much chuf shu wusu puu yufu-
ngu, yusuf Jonu tu nuum punu fu ngI yu.
39
Itufu, much chuf shu yuwuu ush ku nu
unoo ndu yusu fu ngI yu, Izuu fu mupIy fu-
ngI yu. Mungu pu fee mIchIt ku ush kI yu,
tfu ngI yu. Wutum Jonu tun much chu fee
kumup shI fu ngu wu. Itufu, wuun tu mu fIt-
ssIn Jonu tun, mIshu DupIy ushI fu sIn,
yuwuu ush ku nu unoo yusu fu ngu nu yu.
Wutum tputs muzI nutpu utu sIn, umb ush-
chI nI pu tfu ngu sIn, unu fI tum ushI fu ngu-
nu yu.
40
Anu mun Jonu tun tImbu nIII zee
much chu feem IchI ngu fu wusu pu fIn pu-
tuf tI nI punu yu fu, ShIy wusI nu nuu tu chu,
tyu fu, zungu nI fu ngI yu.
41
AshI fI yu, Jonu tun much chuf Izuu fu
nuu fum chu, unush DupIy shu putumb-
chI nung ufu ngeem shI tu ngeeshI nu,
Jonu tu nuu tususeefu, tsu push tImuch tu,
tImuch tu ushI fu ngu, tuchIp tImu chu fu-
ngI yu. Sheefu, Jonu tu nuu puchIpeefu
Ishu mbu fu ngI yu. AshI fu ngu, unshu fI
puchI peef sIn, kupung tunu fu ngu nu-
yu.
42
AshI fu ng sIn, kusu muu mum shu
Jonu tun DupI yuu, MupIy fush nuu tu chu,
wutum nu Apu nIII mun suf zufeefunI tsI-
yu tu fu ngu nI wu. Muu chI fI tum tIs nuwuptu-
tum muu chI fI tI wunu sIf chI nu muu mu,
tfu ngI nI wu, tfu ngI yu.
AshI fum chu sIn, kusu mbee fund shI tI sIn,
DupIy umbI fI ngoo tsIp upu sup nuu tu-
fu ngI yu. Jonu tun shu uwshut pungup
kunu pu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu SuuI
DupI yuu puchu muum zundu fu ngu unoo-
tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatssha
Dapiy Nobap tsap suwarangu anootsi
21
1
AshI fI yu, unshu DupIy nuu tu-
fu ngu, Nobush shu tsup kusu fu-
ngu, upunII pu nIp shu ufkuf AhI me Ie kup
pungu tI tu, nuu yu fu nIIu, uwshut kufuk
kyu shI nI tum upu su fI chu mu yu ngu fu-
ngu nu yu. Sheefu, DupI yuu,

Tumushu
shuu nI tuu tI nuu tu fund shu?

Ipun shIsh
ndu nu fI wu?

Chuk pu tu nu Ipu nu tuut shu?


1 SumueIu20 , 21
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
307

D
21.4 Mf ko su 2.23-28 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
tfu ngI yu.
2
DupIy shu, Kufukchu nuwuu
kumuch tu yu fu, zungu nI fu ngu. AshI fu-
chu, nuwshut nIngeem nuu tu fu nI. Itufu,
yuwuu kufuk kumuch tu fu ngu unoo nuw
shI yuum kumu nI muum pInu suk tu nu.
Wutum wuunu kufuk nuwuu kumup-
shIng chu. Yuun tu mu fI yusu chI nI pu.
Tputs nIII tu fI yusu fu sI nu pu, tfu ngu wu.
AshI fu chu, unoots sI nuu shI yuum kumu-
nI muum pInu su kI nu. Yuwuu mum kufuk
kumuch tu fu ngu unoo mum puku tu fI
shI yush kusu fu ngI nu.
3
AshI fI nuwshut
kupung mufIz kuyut kI nu.

ShIy shut kutu-


nguts muy puyu shu? Nuwuum zumeet pu
pung punu ndu, tfu ngI yu.
4
ApunII pun-
shu ufkuf, Itufu, nuw pung' puyu kI un
tpu tseem nIII tu fI tuum mungu tuu ku nu,
unoom ndu mufI tu muu mu. Yuwuu-
mum tputs Apu nIIIsh pung' putut ku nu
unoo mum mufI tu muum tuu fI yu.
D
Itufu,
tpu tseem mufI tu muum tuu mu nu tuuf chu.
Itufu, yuw tputs kIzuu ndu mInum tI-
yum muntsIf putu tu fu unoo mu. ShIy shut
ndu nI yu kIzuu muntsIf putu tu fu ngush,
punu muum wufI tu kI yu, tfu ngI yu.
5
DupIy shu, Itufu, nuwuu nuu shu chu xIm-
pu nI fI tI tuu ku fI, yup kufuk kumuch tu ku
umbeew nuu yunII shIn ush ku fI

yupee ju
nuw kIzuu muntsIf putu teechI? Wutum
kIzuu ufu pI nu shu wunIIItkI nu wu. MI shut,
yuu tsI nuu shu ndu msu ngee fu zungun-
kI yu. Yuwuu tputs Izuu fu tsu su fI tuuku,
unoo Ipuseefu zungun kI yu. AshI fu chu,
nu ushI mu tum tI nuu tu fu nu tsu su tum tI,
tfu ngI yu.

ApunII pun shu ufkuf pung


kuchI zuu Apu nIIeem wuyu ku nu unoo
yyu fu, punu fu ngI yu. Wutum IchI ngu fu
zuf Apu nIII mun mIsu fI nI pung ksu nI fI-
shu wuyu tu fu nu wu.
7
AshI fI yu, unshut DupIy unush kusu fu-
ngu, tsI yuts tu ngut ushI fu ngu nu yu. Anpuf-
shu SuuI tIp tsIf Edom shuch tputs chI nuz-
pun ufku fI, suf Doegu unshu tum mungu tu-
fI tuu fu ngI yu. Uwshut yuwuu DupIy upunII-
pun put tsI yut ku nu unoo muzI nu fu ngI yu.
8
Anu mun shu, DupIy AhI me Ie kuu
mushu fu ngI yu.

ShIy k'chIfpungufIsh
puyuf tuu tIsh, mI shut k'chIfufIsh?
Wutum mIkImu fI kufuk kumuch tu fu ngu,
punung ku chu fI, muu chI fI tuu tsI mbI zu-
mbu yu fu nIII nu. K'chIfpungufeetstumtI
kusu fu ngI nu. AshI fu chu, nu Izuu fu
puxuf nu, tfu ngI yu.
9
ApunII pun shu
ufkuf, Nuw GoII yu tu fI nI much tu fI puyuk-
tu ndI, yuw shIy wuzu wush EIush tsupu
FIIIs tewshuchee puchu fu ngIsh unu. AshI-
fI yu, unuwu yng sI. Efo duu wuyu ku nI
unoo ufu ngeem tu ndu kumuz tuwu pImu-
shIsh tuf pI fI, unu tuu yng sI. MInu nguz
zund kI nuu fee shu ushI fu, ndu wunInd pu.
Anu mu fI tu ndu puyu kI, tfu ngI yu. DupIy-
shu, AshI fI unufI punu ndu. Annuu shu chu
kIz pu fI nu shu wunu sI fI yu, tfu ngI yu.
10
AshI fI yu, DupIy tsI yut ssee pukIch
muzI nu fu ngu, ShI yuu SuuI pu shu peenII-
tu ndu, tfu ngu sIn, unush shI tu ngee funII-
shu, Gud shu chI nguz kufuk suf AkI su-
nguz puku tu nuu tu fu ngI yu.
11
AshI fI yu, unush shu kus ku mchu, AkIs-
shu tIp tsIf DupI yuu pufu ngu sIn, In tputs
DupIy SuuI chu tIp tsI fI, tsu pu fu nus ufkuf
tuuku unchu. Wutut ssIn chu yuseek sIn,
Kufuk SuuI tpu tsee mInu mum chu mII
puchu mu fI nI tuufu, Itufu DupIy nIIu-
fu tuu tpu tsee chung mII puchu mu fI nI
tuu fI yu, ntu ngut ush ku nu, un wutu chu
nIyu. AshI fI putu yu fu nI, kufu kuum
punu yu nI, tfu ngu nu yu.
12
AshI fu chu,
DupIy shu yuwuu tfu ngu nu, unoo muzI-
nu fu ngu, kufu kuu AkIsu Gud shu chee
kupung punI fu ngI yu.
13
AshI fu chu, umb
tfu ngu sIn, FIIIs tewshuch tputs GoII yut-
chIch muu chI fI DupI yuu putu yu fund sIn,
kufu kup shu AkI sup much tu fu ngu nu yu,
kIyung yuchu pu nI utu sI nu. DupIy shu
kufu kuu AkIsu kupung punI fu ngu,
mungu tumu pI ngu pI tu, mIfu sInII puz
tpu tsI ushI shu kInu fu ngI yu. AshI fu chu,
kufu kush yushI ndu kum chu sIn, mIfu-
sInII puz ushI fu muu cheetsI yyu fu,
tundu pu nu zI mun wushI tu ngush shum,
shum ushI fu ngu, tumu sI ngu mu fI yundu-
fu ngI yu. Muxuf ushI fu, wufIs shu kukush
pufu ngu tu fu wusu su mun xutu fu ngI yu.
1 SumueIu21
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
308
14
Kufuk shu AkIs unoo pufu ngu, wusu-
ndu fu feets shu muntsIf tsI yu tu fu ngI yu.

Tumushu ndu mungI shIs chI nu kus,


ushIm shu mIfu sInII nuwush yushI ndu-
fu ng su?

Wuu shu ushI muu ndu pufIs?

Muyuum shu ushI muuts tuu tI nuwush


yushI nduk su? Nuw ushI muu pu muum
zund kee zI.

Wuu shu ndu kuchIs pukIs?


In tputs

untuu tI wunu sI fee ju?


15

Tputs
wunu sI feets shu pufus, putu yu shI nus,
nuwush shu pungI yushI ndu kIs?

AshIm
putu yu fus, nuwush pungI yushI ndu-
ngInts, nuw sIyuu tfungee?

TumufInu
muxuf shu putu yu shI nus, nuwuum shu
punu ku mut ssu? tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupI-
yu fI nI Nobup tsup suwu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatssha
Dapiy yusur Sau!pa tatsuyarangu anootsi
23
29
AshI fI yu, unpuf shu zuf DupIy
upu sup Engu dIp tsup suwu yu fu
tuu fu ngI yu.
24
1
Itufu, SuuI shu undu fu fee FIIIs-
tewshuchee tuchI tu yu fu sIn,
kunu pee shI nu sIn, unush SuuI DupI yu mun
tsI yut ssee muzI nu fu ngI yu. DupIy upu sup-
tu ndu Engu dIp tsup nuu tu fu ngu, umbI-
fI shu tuuku, tfu ngu nu yu.
2
AshI fu chu,
SuuI shu unoo muzI nu fu ngu, IsfueI chI-
chee wusu ndu fu fee 3 mII Ipu su fu ngI-
yu. Sheefu, DupI yuum nuchu ngu muum
kumuch tu fu ngI yu. AshI fI yu, tIp tsIf shI-
tI sIn IchI ngu fu sIn wuun pu tu tum SuuI pu
ush pu fI putumb chIsh much yuwuf pshku-
fu tu fu, unshuw shu nee fu nuchu ngu-
fu ngu nu yu.
3
AshI fI unshu SuuI yup shu
psuun opee juu tumun ku nu, umb shut
kusu fu ngu nu yu. Annu ngI tum putu mbIch
wuch kupung kuwu fu tuu fu ngI yu. SuuI-
shu chIk sItu fu ngu, chku pI tu, wuchush
mupI yu fu pshtu fu ngI yu. Itufu, DupIy shu
wusu ndu fuf put unush wuchush shu nee
ushI fu ngu nu yu.
4
AshI fu chu, DupIy shu
wusu ndu fuf unoo pufu ngu sIn, DupI yuuts-
shu, TufIng sI. Nutu fI tu nu tu ndu shI yuum
ApunII wuunu kundu fu fee tsIsh wuunI
puchup tu, shI yuum tuyu mu ndu yu nIIu.
Nutu fI puchu yu fush k sun chu, tfu ngu nu.
DupIy shu k'chIf kuwI tsu mush yufu ngu,
upI nIII fI ushI nung chI yu tu fu nIIu, SuuI
mupIy fu chku chku wu, unoo wumu fee
tuwu pImu shee putu yu fu, k'chIfpushu
chu wup tzu ushI fu ngI yu.
5
Itufu, ushI fum-
chu, yusuf DupIy mungush shu chI nu fu-
ngu,

Amku fI nuw ush kI nu? tfu ngu,


mung' muntsu fu ngI yu.

AshI fu chu,
wusu ndu fu feets shu, ApunII nuwuu kufu-
kuu puchu muum ndu kumuch tu kI yu.
AshI fu chu, nuw ndu puchu kI. MI shut,

muyuu mu ju nuw kufu kuu puchu chI?


Wutum ApunII wuunu Ipu su fu ngu, kufu-
kuum wuyu fu ngu wu. AshI fI nuwshut
ushI muu puchu kI nuu feenu ushI fu, kuupu
wunu sI fee ju, tfu ngI yu.
7
Amb tfu ngu,
DupIy wusu ndu fu fee Suu Iuu puchu muum
ndu kumuch tu fu ngI yu. SuuI shu wuchush
shI tu ngu fu ngu, mupIy fu nuu tu fu ngI yu.
DupIy shu wuchush shI tu ngee fu nIIu, yup
SuuI nuu yu fu nIIu umb tuchI tu fu ngI yu.
8
UshI mun tuchIteefu, kupung kufu zu-
fu ngI yu.

WuchI nuu! tfu ngu, SuuI shu


mupIy fu,

Chuk shI tu ju? tuf tu, ushIp


nut pu nu yu fu, nup ushku, DupI yuu pufu-
ngI yu, tsu push much tImuch tu, tImuch-
tu ushIsh tu fu nIIu unoo tsI.
9
AshI fI yu,
DupIy shu umb ush tu fu nIIu, tsI yu tu fu ngI-
yu. WuchI nuu, shIy

muyuum shu tpu tsee


kuk puyuk shu? Yuwuu ngIch ku sIn, DupIy
shI yuu puchu muum zunduk chu utunu
unoo tsI. Ngu tIsh nuwu nguz puchu pI
tush, sundu fuf pu tIsh nuchung tu ngut
ushIkshu.
10
Itufu, nuw wunu fI shI yuu
wuchI nuu, puchu muum zund ku fI, shI yuu
puchunII pu fI nu. ApunII shI yuu nuwuum
tuyu mu ndu fu ngI tuu, shIy wuchush
pshtu nIIIsh, unush nuw shI yuu punIII nu.
Tpu tsI fI nuwuu, TufIng sI, tfu ngI tuut ssIn,
nuwshut mungI shI chI nu fu ngu fI,

TumufI
nuw ngu sI fee tsI puchu chI? MI shut,

muyuu mu ju nuw kufu kuu puchu chI?


Wutum wuunu ApunII Ipu su fu ngu, kufu-
kuum wuyu fu ngu wu, tfu ngu fI, wuts tu,
tfu ngI nu.
11
Nu nupun chu. ShIy nuwuu
mungu tund ngIch ku t, tInuu fee shu,
shuu nu wuchI nuu, nuts tu ngI.

Chu kuum
wumu fee yuw ktu fu fu ngI unu? Itufu,
shI yuu ngusIfeetseefI nuy nI fu ngI nu.
1 SumueIu21, 23, 24
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
309
ShIy shut nImun nuwuu yusu muum tuu-
fI yu. Nuw shI yuu tumu fI nu puchu muum
nuy nI fu ngu fI, Wuts tu, tfu ngI nu. ShI yuu
yutu fI tush wuyu muum ndun tum zundu-
fu ngI nu. MI shut, shI yuu kukIsh ndun tum
kupeet kI nu. Itufu ush kI tuu tI, shIy shut
wuchI nuu, nuwuu puchu mu mu fI zunduk-
shu.
12
ApunII Iyuu yusu ku, wuunI shI yuu
wunI chI yu. AshI fu chu, nuwuu nu shI-
yuu uyum tuu tI puchu muum zund chee zI.
13
ZItu mIn wuun pu tu tIn kukoo puyu fu-
ngu sIn, Tputs yutu fIt shI shee chI nuk chu,
unu shchu yutu fIt shIsh shI tung tu fu shu,
tufu nu yu. AshI fu chu, nuwshut unu fI tum
nu chI nu fu ngu fI,

uyum tuu tI nuw kufu-


ku nguz puchu pI tfI, zund chee zI? tInu.
14
Nut shu,

tumu kIm shu?

Chu kuu mu
puchu muum shI tung ku? ShIy kufu kIsh
IsfueI chIch nuwu nguz puchu muum tuchI-
tu tuf ushIkshu. Tumuz tsI puf tumu tuf-
pu fI ushI fu fI kumI yu kI nu.

Muyuum shu
tumu zee puz wunI sI fI ushI fush nuwuu
kIyung yuchuk shu?
15
Wuunu ApunII Iyuu
yusuch pu.

Chu ku ju mungush ItsIn su fu


chI nuk? utInu shI yuu tsI. ApunII wuunu
Iyuu ItsIn su fu yusu chI yu. ShIy nuwuu
puchu muum zund kI tuu tee shu, wuunu
ApunII nuwuu tupu chI ndu chI yu, DupIy
tfu ngI yu.
1
AshI fI yu, DupIy ush pu fI
tsI yu tum tuwuts pu fum chu, SuuI shu unoo
muzI nu fu ngu, Xum.

TumukufI ush kI-


nu? mungush tfu ngu, Mshee, DupI yuu.
Wunu sIf tsI yu tuk shu, tfu ngu, kupung
tunu fu ngI yu.
17
ShIy kIz puf tIsh chu wunu-
sI fIsh. Nuwuu kusIkshu. Nuw shI yuu
kIyung yuchu fu ngI tuu tI, Itufu shIy shu
nuwuu nuy nI fung shu.
18
Nu nuw shI yuu
yusu yu nu. ApunII shI yuu, WuunI puchup
utI tuu, nuwuu nutsI shI yuum tuyu mu-
ndu fu ngI tuu, Itufu shIy shut nuwuu ndu
puchu muum zundu fu ngush, nuwuu
nuy nI fung shu. ShI yu fu ushI fu ng shu.
19

Tumumuju tputs undu fu fee pukeef-


tuu, ndu puchu ku nuyu nIch?

Yupee ju
tputs ushIm pukee chIch? ApunII wuunu
shI yuu kupung Istuch shu pu fee, wutum
shIy nuwuu nuy nI fung shu wu. ShI yu mu-
fI tpu tsIsh wunu sIf tIsh chu.
20
AshI fI yu,
nu zufum pu tu fI mungoon kI nu. NImu-
nu fI ApunII shI yuu kufu kuum nchI yu.
ShI yu mu fI IsfueI chI chee tputs ush pu fI
ksu tuch shu.
21
Itufu, shI yuu tchInII pu.
ShIy shut kufu kuum kInuk chush, uyum-
tuu tI shIy shut nuwuu IpufI nutsu fInII pu.
MI shut, pchu fInII pu. Wunu sIf chI nu kush
tuung chu. AshI fI shIy shut unu fI tum
chI nung chu. Yuwuu tyu nIII unoo mbI-
zu fInII pu,
22
tfu ngu, DupIy shu, ZufuktI-
shchu, tfu ngu, unu fI tum zufum pu tu fI
tsI yu tu fu ngI yu.
AshI fum chu sIn, ush pu fI tsI yu tsIs wunu-
sIf tuwuts pu fum chu sIn, SuuI kusu yu fu-
nIIu, pung pI tum kunu pu fu ngI yu. Itufu,
DupIy shu uwshut wusu ndu fuf pu ush pu fI
ufu ngI nu shu upu sup suwu fu ngu nu yu.
25
1
Anu mun shu Sumue Iu fI nI tsI pu-
fu ngI yu. Yukut Ru mush kupung
tuu fu ngu, unnu ngI fI mupu fu ngu nu yu.
Sheef sIn, IsfueI chIch tputs IchI ngu fu sIn
kIz puf tunu fu ngu nu yu Sumue Iu fIng zI nI.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupIy
SuuI pu tutsu yu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Dapiyarini Gadapsha tsap taarangu anootsi
28
1
AshI fI yu, unpuf shu zuf FIIIs-
tewshuch sunduf IchI ngu fu sIn
IsfueI chI cheem puchu muum shu nI yu-
fu ngu nu yu. AkIs shu kufuk DupI yuu
kumuch tu fu ngI yu. Zuwuu, pzuu, nuwu pu
Ipu nee fu nI, tpu tsI fIptu tum tIsh ush pu fI
Ipu neenIIu nI, nuwu pu sundu fu fI wushu-
nund tupu zIp nuu yu nI, tfu ngI yu.
2
DupIy-
shu: ZufuktI shchu Ichee. Pzuu. AshI fI umb
shee nI. Anush ufu shIy nuwuu kupung
nuts tut shu, yuwuu nuw wufut ku chI unoo-
tsI yu. Nuwup tu nu xupoo muum wunI-
ndu ju, tfu ngI yu. AshI fu chu, AkIs shu,
ZufuktI shchu, tfu ngu, wuu muu ksu tu-
muum sundu foom ufkuf nu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupI-
yu fI nI Gudup shu tsup tuu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Endorash kung kiz tuwachimapan taaru,
anungaz Sau! naatarangu anootsi
3
AshI fI yu, Sumue Iu fI nI tsI pu fum chu,
IsfueI chIch tputs IchI ngu fu sIn kupung
1 SumueIu24 , 25, 28
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
310
tunuk sIn tuu fu ngu nu yu. Anshut ushI fu-
ng sIn, tsI pu fee wutsu pu nI sh tum Ru mush
mupu fu ngu nu yu.
Anu mun Iwuz, SuuI yuwuu kIz tsI puf-
pu wun kunIz pu tsI yu tu muum yusu fu-
ngu, unoo nutsu fu ngu, mInup shu tsup
zungu nI fu ngI yu.
4
Anshut ushI fum chu, unu mun FIIIs-
tewshuch shI tI sIn sunduf IchI ngu fu sIn
IsfueI chI cheem puchu muum kyu shI nu-
sIn, Sune mush yukut shu nI yu fum chu sIn,
tumb tu fu ngu nu yu. SuuI shu tIp tsI fee
IchI ngu fu IsfueI chI chee Itu yu funII tum
unnu ngI tum GuII bo wu nung shu nI yu fu-
ngu nu yu, FIIIs tewshuchpu wufu tu muu-
mu.
5
Itufu, SuuI shu FIIIs tewshuchee
wuzu pu nee pufu ngu, kupung punI fu ngI-
yu. Ch nu shee kunu chu fu ngu, ndu shut
chI nu muum wufI tu fu ngu, punIf su fI
tutut ushI fu ngI yu.

AshI fI yu, Apu nIIeets-


shu mushu fu ngu, xupoo fu ngI yu. Pumu-
su muum tI yum ndu pumu su fu ngI yu.
UfI mush shu yuchu ku, xupoo fu ngI tum tu.
Apu nIIee kuk kumu nI pu nee xupoo-
fu ngI tum tu. Izuu fu pInu su fu ngI yu.
7
AshI fu chu, SuuI xupoo fu ngu, wusu ndu-
fu feets shu kumuch tu fu ngI yu. Nu sIy
sundu fu fIs nuchu ngu shI nInts.

Ndu nIsh
kIz tsI puf put wun tsI yu tu muum yusu fu
tuuf? Nuwshut unoo kIz, Nuwuuts shu
yusu ngu ndu, tpI utufI, tshI nu, tfu-
ngI yu. Sunduf shI tI sIn, Yusuk tu nI chu.
Endo fush kung kIz tsI puf pu tsI yut ku un,
tuuf tu ndu, tfu ngu nu yu.
8
SuuI shut, AshI fI pzuyu. Amb pungu nI,
tfu ngu, KIz nuwuu nuts tu fu ndu mu, tu,
kufu kuu wumuf tusheefu, nIII tu fIt shu
kumuf tu fu ngI yu. Sheefu, wIpu nu sheem-
shu tsI mbun wusu ndu fu fee muchI fu ngI-
yu. Psuu nu fI kyu fu nIIu, nuu tu fu ngI yu.
Anshut kIzush kusee fum chu, kIzuuts shu,
Nuw chu shI yuu, Izu fee, mush ku shI nu.
AshI fI shIy shut nuwuum tsI puf put wun
yusu ngu ndu mu. MI shut, tsI pu feets tum
wun ymu ndu ngu ndu mu. Yuwu fI nuw
tpu tsee mush kI unoom utInu, nuwu pu tsI-
yu tu muu mu, tfu ngI yu.
9
Itufu, kIz shut,
ShIy yusuk tum shu, yuwuu SuuI Iyuu
kIzuu tsI nI tuwu chI mu pu nee tsI nI kupung
tsI yun tu fu ngu, nIngeem shu Iyuu zungu nI-
fu ngu unoo tsI.

Ndu shu nuwuu tumu-


pI ngu muum kusu fu ngIsh? Apuz umb
ush ku chu fI, sunduf shu nuwuu puchuk-
chu, tfu ngI yu.
10
Itufu, SuuI shu, Izu fee,
un mungI shIsh chI nu fInII pu. Zufum pu-
tu fI Apu nIII mun suf sIyuu tchInII pu.
Amb ush ku chush,

untuu tI sunduf shI yuu


puchu chee ju? ndunI. Ndu yutu fIt shIsh
shI tung chI yu, tfu ngI yu.
11
AshI fI yu,
kIz shut,

Tumumput tsI puf tsI yu tu muum


zunduk shu?

Tumumu wun yushI ndu chI-


nu? tfu ngI yu. SuuI shut, AshI fI Sumue-
Iu fI nI kufu zu ngI. Nuwshut tsI yut chI mu,
tfu ngI yu.
12
KIz shut Sumue Iu fI nee wun
pufu ngu, kupung punI fu ngu, Ay, tfu-
ngu,

Muyuum shu shIy nuwuu ngu tIsh


tumu pI ngu fu ng shu?

ShIy SuuI mund-


shu! Nupu ngI. SumueI put tsI yu tu muum
zund kIsh, tfu ngI yu.
13
Itufu, kufuk shu
SuuI, NdunI Izu fee, nuwuu punI fInII pu.

Muyuu pufung shu? tfu ngu, kIz shut,


MInum tsI puf wun tsu pu mund shI tu ngee-
fu, yuwuf kf ku chu pufu ngI nu, tfu-
ngI yu.
14
SuuI shu mushu fu ngu,

Izu fee,
tumu fu pufu ngu shu? tfu ngu, kIz shu,
Tputs kIz puf wuchIn pufu ngI nu. Wumuf
tuwu pI mush kumuf tu fu, tfu ngI yu.
SuuI shu, AshI fI SumueI pu fI, mungush
tfu ngu, much tsu push tImuch tu ushI-
fu ngI yu.
15
AshI fI yu, ush ku chu unush
Sumue Iu fIn shu wun Suu Iuu tsI yu tu fu ngI-
yu.

Muyuum shu shIy nuwu nguz tsI yu tu-


muum zund kush, nuwuu kupung tumu-
nduk shu? tfu ngu, SuuI shu, Nuwuum
kupung chu xufu shIsh tuuku, nuw shu
kupung mungI muntsu kI. Wutum nu Iyuu
FIIIs tewshuch puchu muum kupung zund-
ku nu wu. MI shut, ApunII nuwuu ndun tum
chI nu fu ngu, Izuu fu nuwuu kupee tee nIII-
yu. ApunII pu mushu fu ngu fI, nuwuu kukI
puk chI yum ndu muzI nu fu ngI yu.

Muyu!
Izuu fu xupoo fu ngI nu. AshI fu chu, unoom
shI yuu kufu zu fu ngI. Anoo

tumu chee-
zI nI? ShIy shu nuwuu kumu nI ngu ndu mu
yuwuu ush tu chI unoo tsI, tpI, tfu ngu fI,
unoom kufu zu fu ngI, tfu ngI yu.
1
SumueI shu wun kunIz,

Muyuum shu
shIy shu nuwuu mushukshu?

Wutum
1 SumueIu28
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
311
ApunII shI yuu Izuu fu kupee tu fu ngu-
wu? Nu ApunII shI yuu kunduf tuk shI tu.
17
Yuwuu ApunII shI yuu tfu ngu unoo
nu tutsu moo fu ngI yu. Nu shI yuu Izuu fu-
shu kupee tu fu ngu, tpu tsI feets tum tIsh
Itu tsI fu ngI yu. Itufu, ushI fu ngu, nu
ngu sIf shI tIsh DupIy IsfueI chI chee tputs
ksut chI yu.
18
Yuwu mund shIy Apu nIIee
kumuch tu mu fI nI ndu tutsu moo fu ngush,
Amu Iekshu chee ush pu fI ndu chI ngu fu-
ng shu. Anu mund tu ndu nu shI yuu ApunII
umb sheenIIu.
19
Sheefu, ufung IsfueI-
chI cheets tum FIIIs tewshucheem tup chu-
yu fu kusu chI yu. MI shut, FIIIs tewshuch
shI yuuts tum puchu chI yu. Amb ush ku chu,
pupu fI zuf sIy Ipuf pu tuf tIs tsI puk chus,
kunIs nuwush kusuf tut ssu. MI shut, FIIIs-
tewshuch shI tI sIn sIyush chee chI ngu yu fu
kusu chI yu, tfu ngI yu.
20
SuuI shu unoo
muzI nu fu nIIu, Ay, tfu ngu, ItsI pu fu-
nIIu, tsu push tum tfum chu, wuzu fun
pshIy fu fu, tumu fu much ushI fu ngI yu.
Yusu muum zund ku, ndu kutu ngu muum
zundu fu ngI yu. IchI ngu fu zuf psuun pu tu fI
ndu kutu ngu fu ngI yu. AshI fu chu, ItsI pu fu-
ngI yu.
21
KIz shu Suu Iuu pufu ngu, mung'
tsI pum puz ushI fu pufu ngI yu. AshI fu chu,
kIz shu, Nupu nuw shI yuu Istu fu ngI. TsI pu-
muum wufI tu fu ngI tuu tI, ndu ngu tu fu ngI.
Nutu, shIy shut nuwuu kukI muzI nung-
chu.
22
AshI fI nuwshut muf tuk chu fI, shIy-
shu unu mun kIz puf tuk chush, ndu shut
tsI put shu. AshI fI shIy shut ufung nuwuu
chI nu ngu ndu mu. Neewu. Kutu nguts
pukIch punu chInII pu. Ash tuu kIz puf tu-
yu fush ktu ngu ngI. Pup chu, tsI pu fush.
NImun kIz puf tu yu fush, wup tum kunu put-
shu,
23
tfu ngI tuu, Itufu SuuI shu kutu ngu-
muum ndu zundu fu ngI yu. AshI fu chu,
wusu ndu fuf shI tI sIn, mI shut kIzu tum,
Nutu ush tuu ktu ngu ngI, tufu sIn, pukIch
tuwIz puf tu fu ngu sIn, Ayu, tfu ngu,
kutu ngu fu ngI yu. Sheefu, pukIch unu mun
kIz puf tu fu ngu, chIy zu yu fu, muu shI mun
kuxI nu fu ngI yu.
24
KIz shut unu fI tum
pungush chI noo wukuf kufu pu nu wunuts
kupung putu yu fu, puchu fu ngI yu. Sheefu,
tIfIk pu wusI puf wuyu ngun shu fI tuxup-
tu fu ngI yu.
25
ShI mbu yu fu nIIu, wunu sIf
putu tee fu nIIu, Suu Iuum shu punu fu ngI yu,
mI shut wusu ndu fu feem tum tu. UwshtI-
sIn kutu ngu muum yuwuts pu yu fund-
sIn, unu fI tum psuu nu fI yusuf wup tum
nuu tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu SuuI
kIzup tuwu chI mu pu nIp nuu tu fu ngu unoo-
tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatssha Sau! wipaptari
tapazish tsiparangana anootsi
31
1
AshI fI yu, FIIIs tewshuch IsfueI-
chI chee puchu fu ngu sIn, wumu-
fIt ssIn kusI fu ngu sIn, kIyung yuchu fu ngu-
nu yu. IsfueI chIch shu unoo pufu ngu sIn,
Ay, tu ngut ushI fu ngu nu yu. IsfueI chIch
zupun k'chIfpungumun, GuII bo wush
much tsI pu fu ngu nu yu.
2
FIIIs tewshuch shI tI sIn ndu kusuk sIn,
tuchI tu fu sIn, puchu ku tu fund sIn, Suu Iuuts-
shu pufu ngu sIn, puchu yu nI tfu ngu sIn,
wIpuu tsI mu tuch pu fI chI ngu fu ngu nu yu.
Jonu tu nuu, AbI nu du buuts tum, MuI kI-
so wuuts tum ush pu fI puchu fu ngu nu yu.
3
Anu mun wupu feets shu tuchI tu fu ng-
sIn, Pzuyu. Knu yu fu nI, ufung ufung
sheefunI puchu yu nI, tfu ngu sIn, sunduf-
shut Suu Iuu zupun tuchI tu fu ngu nu yu.
Sunduf wusu put tsuk, tsuk ushI fu ng sIn,
Suu Iuu tsI pu mu mu fI mutu yu fu ngI yu.
4
AshI fI yu, SuuI shu wIpu nu shee yuwuu
xunxup shee puyu ku unoo, NuunI.
Neewu, k'chIfpungufI puyu kI unu. Nutu,
shIy shut yyu fush, nuwuu tsI pu mu mu fI
puchu ngu ndu mu. Tputs nIII tu fIt nuwuu
puchu fu ndu mu. Nuw unshu chI mun nuu
ndu tsI pu muum zund kI nu. Apuz nuwuu
puchuk chu sIn, nuwuuts shu pu yutu fI tush
wuyu chI nIII ndu yu. Ayum nuwuu tsI yu-
teef sIn, stu tu ngut ush chI nIII nu yu. AshI fu-
chu, umb utufI, nuw unshu chI mun tputs
ndu tsI pu muum zund ku shI nu, tfu ngI yu.
Itufu tfu ngI tuu, wIpu nush shu ufku fee
puchu muum punI fu ngI yu. AshI fu chu,
SuuI wuu nu shu k'chIfpungufeetsInI
yyu fu, wuu nuu tsI wunuts tushupeefu,
wunu sIf tusI ngu yu fu, unu mun puntsu yu-
fu, wuu nuu tsI kuyu ngee fu, tsI pu fu ngI yu.
1 SumueIu28, 31
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
312
FIIIs tewshuchI mun tsI pu muum ngut ku
ushI fu ngI yu.
5
AshI fI yu, wIpu nush shu
wuu nuuts tum k'chIfpungoo yyu fu, unu-
mun puntsu yu fu, wuu nuu tsI kuyu ngee fu,
tsI pu fu ngI yu.

Amb sheefu, Suu Iu fI nI


tsI pu fu ngI yu. IchI ngu fu ush pu fI tIp tsIf pu-
tu fI, mI shut wIp tuchIp unpu tu fI, mI shut
wIpu nu sh tum Istum pu neem tuchI tu fu ngu-
nu unu tum, ush pu fI IchI ngu fu sIn tupu-
zIsh pchI ngu fu ngu nu yu.
7
AshI fI yu, IsfueI-
chIch mInu ngI chIch wuzu wu wutu ndu-
fum tuu fu ngu nu, unshut sunduf IchI ngu-
fu Oftu gup kyu shI nu sIn, zumu ngu ku tun
ushI fu ngu nu yu. Kuupu muzI nu fu ngu sIn,
Suu Iuu puchu yund sIn tu ndu. MI shut,
wIpuuts tum ush pu fI kuchI ngeenIII nu yu.
Wuu mu fIt ssIn kIyung yuchu yu nIII nu.
Yuk tu feets tum nI Itu tseenIII nu yu, tfu-
ngu nu yu. AshI fI yu, FIIIs tewshuch shI tI sIn
unu fI tum unush kusu tu fu ng sIn, unshu fI-
shu tuu fu ngu nu yu.
8
AshI fI yu, FIIIs tewshuch unush kuseef-
sIn, tsI pu fee wuuts shu nupu fu ng sIn,
mungu unush Suu Iuu tsI puf tumu fu pufu-
ngu nu yu. MI shut, wIpu tum tuch pu fI tsI-
pu fI nund pufu ngu nu yu, mungI nush GuII-
bo wush tsupu.
9
AshI fI yu ushI fu ng sIn,
Suu Iuu much tufu yu fu sIn, kusu fu ngu nu-
yu. Sheef sIn, k'chIfpungufeetshItInI yufu-
ngu nu yu. AshI fum chu sIn, tpu tseets shu
tsI yut sseem kumu nI mu pu neem kumuch-
tu yu fu sIn, zungu nI fu ngu nu yu. IchI ngu fu-
sIn Iyu shuch FIIIs tewshuch tsu pu fu nus
ztufu muzI nu pu nu, yuwuu Suu Iuu puchu-
yu nI unoo tsI, utu sIn, kumuch tu yu fu sIn,
wusI nu tuyumzu yu fu sIn, zungu nee fu-
ngu nu yu. MI shut, unoo yusuk chu sIn, Iyu-
shuch IchI ngu fu sIn upunII pu tsIsh pung'
pshtu yu fu sIn, wusI nu ungIf tu muu mu,
utu sIn ushI fu ngu nu yu.
10
AshI fu ng sIn,
Suu Iu fI nee tsshI tI nI much tuf yufu ngu-
sIn, upunII pu tsIsh pung' yuwush muu chI
tInum suf Astuf tI tuuku, unshu tum wuyu-
fu ngu nu yu. Wunu tseets shu Suu Iu fI nee tsI
yufu ngu sIn, yuk tuu tundu pu nuz kmu nu-
fu tuuku, unu mun yuwuf kuy xu yu fu sIn,
kusu fu ngu nu yu.
11
AshI fu ng sIn, muu chI fIt shut Jubes-
shuch yukut, GuIuud shuch tum tsI yut ssee
muzI nu fu ngu nu yu, yuwuu FIIIs tewshuch
Suu Iuu wIpup tu fI yuk tush tundu pu nu zI-
mun kuy xu fu ngu nu unoo tsI.
12
AshI fI yu,
muzI nu fu ngu sIn, mungush shu chI nu fu-
ngu sIn,

TumuyufeezInI Suu Iuu wunuts


yuchI nI? tfu ngu sIn, kufu ku nu ndu fI
yuwu nu ndu fI kIz pu fI unu nu ndu fI Ipu-
su fu ng sIn, umb nuu tu fu ngu nu yu. AshI fI
ngoo tsIsh psuun pu tu fI upInII nuu yu-
fund sIn, yuk tu nung wutund pun kuseef-
sIn, tsI pu fee Suu Iuu wunuts wIpup tu fI
yufu ngu nu yu. Shee fund sIn, yusuf
Jubes pI tum kunu pu fu ngu nu yu. AshI fI
unush shu Suu Iuu wunuts yushI ndu fu-
ngu sIn, sumu sIsh shu muchI fu ngu nu yu.
13
Anu mun wunu poo tsIm shu yyu fu sIn,
Jubes shu fI yukut yusI nush puch mupeef-
sIn, kusu fu ngu nu yu. Sheef sIn, unu-
mun mInum sImun IchI ngu fu sIn tputs
mungu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Suu-
Iu fI nI wIpup tu fI tupu zIsh tsI pu fu ngu nu
unoo tsI.
]Wup pu fee. Wutum chu Sumue Iu fI nI
kuku Ich tu fu yundu mu.|
1 SumueIu31
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
313
Na kamanchintspa yuwaa Sau!arini
tsipayaru, Dapiysha mazinarangu anootsi
1
1
Suu Iu fI nI tsI pu fum chu, DupIy
Amu Iekshu chee tputs zupun puchu-
tu shee shI nu, yusuf pungup SIk Iu kup
wup tum kunu pee shI nu, tsI mbun zuf
muu chu,
2
unush putum tuch pu fI nIsh shu
zuf Suu Iu fI nI tIp tsIf yuwu mund puchu-
kuk tu fu nu unu mund kyu shI nu, kIz puf
mung' muntsu fu ngu, wumuf IzI chIm
kumuf tu fu, muchu mun shu tsup wuyu fu,
nuu tu chu kusu fu ngI yu. DupI yu nung-
shu kusee fu, much tsu push tImuch tu
ushI fu ngI yu.
3
DupIy shu mushu fu ngu,

Yup shu kyu shIn shu? tfu ngu, uwshut


IsfueI chIch puchu ku tu fu nu unu mund
kyu shI nu fI, nIngeem suwu yu shI nI-
nu, tfu ngI yu.
4
DupIy shu,

Muyuuts-
shu suwu fu ng shu? Nutu nuwuuts shu
kumu nI ndu, tfu ngu, uwshut, IsfueI chI-
cheets chu tputs AmuIek shuch sunduf
zupun puchu ku tu nu sIn, unoo punI ku fI,
suwu yu shI nI nu. Kufu kuuts tum Suu Iuu
2 Samue!a
Yuwaa kirak Samue!arinee kuk kamanku anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


Chu ku mu su ju Sumue Iu fI nee kuk yundu fu ngI yu, ndu yusu ku nI yu. IsfueI chIch tputs yundum-
pun zupun tuu fu ngu nu yu. UwshtI sIn ufu yundu fu ngu nu yuwuu IsfueI chIch kufu ku wuu tuu fu-
ngu nu unoo tsI. AshI fI yu, kIfuk mIn tum, mIn tum ushI fu tuu fu ngI yu. Apu nIIee kuk kumu nI pu nI-
tum kIfu kuu ushpu tum yundu fu ngu nu yu. AshI fu chu, zupIshpu fee, yuwu mun DupI yu fI nI tsI pu-
fu ngu unu mun mInu mu fI kIfuk yundu fu ngu nu yu. Nu In, Sumue Iu fI nI kuku, tputs IchI ngu fu sIn
utu nu yu.

Chakaama yandarang?
Utu chIch wuun pu tu tIn yuwuu zItu mIn ufkuf tuu fu ngu nu unoo mbIztu fu nee pu utu sIn,
Sumue Iu fI nee kuk yundu fu ngu nu yu. KIfuk shu kIz puf tuwupeefu, chuw pI shtu fu ngu sIn, tsI mbu-
nuum wuyu fu ngu sIn, nut shu In kIfu kuu tsI mbun tuu fI yu.

Mayaatseeja kamanik?
Nu yuwu fI kumun ku unoo kumun chInts pu.
KupItofo 14: SuuIufInI tsIpufungu, SuuIshu muuchIfItu wuunshuchee kufukuum
numuum kupung chInufungunuyu. Itufu, DupIyuutsshu wuuntIsIn muuchIfI
kufukuum Ipusufungunuyu.
KupItofo 57: SIete musuch tushIychu, IsfueIchIch IchIngufusIn DupIyuu chInufungusIn,
tuchItufungunuyu.
KupItofo 710, DupIy IsfueIchIchee undufuf IchIngufu wumufI kusIfungIyu. Yuktup
IfusufInup nuukchu, IfusufInshuchee kusIfungItumtu. Anush, IfusufInush wuumu
pung' pungufungIyu.
KupItofo 1125: Anush tuuf ushku, zupIsh ApunIIee kujonufInee IfusufInup wuyufungIyu.
Pungus pukIch tusput punguyufu, unush wuyufungIyu. Itufu, ufu ApunIIeem pung'
kupung pungumuum chInufungIyu. Much Mofeyup, yup Apfuhum wIpuu puchumuum
muchtufungu, unshutum DupIy ApunIIeem pung' pungumuum zundufungIyu,
IfusufInshu. Itufu ApunIIshu, ShIy nuwuum pungumuum wutstu. Wutum shIy tputsee
zupun puchuyunIIshuwu. IpufIsh nuwuum pungoochpufee. ShIyuchchee ufutumufI
kufuk kusIfu tuumuum wuyuchImu. Nuwuu ItsInsufu tuchItkusIn, nuwshu ufutumufI
IstuchImu. ShIyushchee uyumtuutI kupeetcheezI, ApunII tfungIyu DupIyuutsI.
Samue!arini kuzizimun yandarangu anu
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
314
wIpup tu fI Jonu tun pu tu fI puchu fu ngu nu-
yu, tfu ngu.
5
DupIy shu,

Tumushu Itufu
yusuk shu yuwuu Suu Iu fI nee, wIpup tu-
fI puchu fu ngu nu unoo tsee? tfu ngI yu.

Uwshut, Nuwuu nu pufu ngI nu. MuchIp


GuII bo wup xIy tut ushI fu ngu fI, yup ndu
chI nu fI umb nup ushI fu ngu fI, Suu Iuu
pufu ngI nu, k'chIfpungufIptInI tushu-
wImchu unoo tsI. Undu fuf shI tI sIn unu-
nguz puchu pu nI utu sIn, kupuu chu mun
pshIyf shI nI kumu tu muu mum shu tuchI-
tu tuf ushI fu ngu nu yu.
7
Uwshut unu fI tum
ushIp nut pu nu yu fu, nup ushI fu ngu,
nuwuuts shu pufu ngu, nuwu nguz kufu zu-
fu ngI yu. Nuwshut uyu utufI kusu fu ngu fI,
8
nuwuuts shut mushu fu ngu,

ShIy yupIt-
shu? tfu ngu, nuwshut, Amu Iekshu chtu-
nu, tfu ngI nu.
9
AshI fI yu, uwshut nuwuu
tfu ngI yu. KIyung chu kuchIy kuchI.
Nutu fI kchI tuu tee nu ushI fI tuu, shIy shut
pchu ndu, tfu ngu, nuwshut nup ku fI kIz-
puf wun guy pufu ngI nu,
10
wutum yusuf
wuu nuu tsI m'chItput kuyu ngu fu ngu wu.
AshI fu chu,

tumu fI ushIm tmuch? tfI,


Izuu fu shu puchu yu fu fI kusu fu ngI nu.
SheefufI, wuyu fu ngu shee wutu tI yu chee,
puzu sheets tum ush pu fI yufu ngu fI, nu
nIng shut shI yuum punu tI tfI puyu tu-
fu nu, tfu ngI yu.
11
DupIy shut, mI shut
much chuf tum sIn unoo muzI nu fu ngu sIn,
mung' muntsuk sIn, wuu nuuts tI sIn wumuf
putu yu fu sIn IzI chI fu ngu nu yu.
12
Kupung
tunu fu ngu sIn, kIz puf mung' muntsu fu-
ngu nu yu, Suu Iu fI nI nguz, mI shut Jonu tu-
nu fI nI nguz tum tu. MI shut, IsfueI chI chee
wusu ndu fuf Apu nIIee Ipu su mu fI nI zupun
puchu fu ngu nu unu nguz tum kupung
mung' muntsu fu ngu sIn, kutung tsee
mungu fu ngu sIn, mInum zuf pufu ngu nu-
yu.
13
AshI fu ng sIn, unu mun yusuf DupIy
tsI yut ssee kumu nI mu pu nee mushu fu ngI-
yu.

ShIy zuwuu, yupIch shu shu? tfu ngu,


uwshut, Nuw ufu pIch tu nu Amu Iekshu chI
tpu tsI, tfu ngI yu.
14
DupIy shut kupung
tsI yu tu fu ngu, Itufu,

muyuum shut shIy-


shut yuwuu wuunu ApunII kufu kuum Ipu-
su fu ngu unoo puchu fu ng shu? tfu ngu,
15
DupIy wusu ndu fu fee kumuch tu fu ngI-
yu. Nutu, puchu yu fush ksu ngI, tfu ngu,
sunduf shu k'chIfpungpu kuyu ngu fu ngu,
Izuu fu puchu fu ngI yu. Anshut sunduf
puchuk chu unush
1
DupIy shut tsI yu tu fu-
ngu, Wutum shuu nu, Nuw chu puchu fu-
ngI, t shu wu. ShIy Apu nIIee Ipu su mu fI nI
kufu kuu puchu fu ngush, shuun pu tu tu fIt
tsI pu nIsh tuwu pung chu.

Antuu tI mungu-
tu zI nI shI yuu puchu kI nee? tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Suu Iu-
fI nI tsI pu yu fu, unoo DupIy shu muzI nu fu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatssha
Dapiyarini Sau!ariningaz, mishat
3onatanariningaztam mang' mantsaku,
yaseeku tanutantar ashirangu anootsi
17
DupI yu fI nI Suu Iu fI nI nguz, Jonu tu nu-
nguz tum kupung mung' muntsu ku, yusI yus-
tuf ushI fu ngI yu.
18
Sheefu, tpu tseets shu
kumuch tu fu ngI yu. Nee yusees shIsh Utu-
fIn chI cheem shu nIIu fu nuf tuyus pu tung tsu,
tfu ngI yu. Jusef shut unoo tsI yu tsIs zufum-
pu tu fI yundu yu fu kusu fu ngI yu, yuwuu
kupung mung' muntsu fu ngu nu unoo tsI.

19
AshI fI IsfueI chI chIs muzI nung tsu.
Nu zuf yuw kIz puf kufuk tuu fu ngu un
muchIp tsup puchu fu ngu nu yu.
MI shut, IsfueI chI cheets tum zupun-
tum puchu fu ngu nu yu.

20
AshI fI yu, unoo sIy sut FIIIs-
tewshuchIp wutsu pun Gudup,
mI shut Asku Ion pI tum kumun,
kumun shI fInts pu,
Iyuu ndu muntsIf tsI yu tu muu mu.
FIIIs tewshuch wIzu nuf unoo
muzI nuk chu sIn,
ndu mung' ksu muu mu,
mI shut yushIng chIch tum ndu shu mbut-
ku sIn tsIng, tsIng ushI muu mu.

21
MI shut, muchIp GuII bo wup tputs
zupun tsI pu fu ngu nu umb,
ndu sInu muum ApunII ufup sInuu
kupee tuch pu. Wutum umb
kufu kuw tum sIn,
mI shut Suu Iu fIn tum tsI pu fu ngu
xunxup shI fI nee tsI unshu fI
kusu fu ngu wu.
2 SumueIu1
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
315
Undu fuf shI tI sIn ndu kufu kuf-
tu fu tuu muum utu sIn, unu-
mun Iwuz tsu fun put kutI tuf
ushI fu ngu nu wu.

22
Suu Iu fI nuu, Jonu tu nu fI nuu,
ufu kundu fu fee tsIs kusI yu fus,
mungIs kIs kunu pu fu ng su.
SIyu mu fI ufu tu mu fI kIz pu fIs tupuz-
pu nI mu nIs m'chItufIs,
k'chIfpungufItumtIs kufu sI nu ndu-
fI wuyu ngu nu put puxu tu fus,
sunduf put wufu tu mu pun put puchu-
kuk tu ngut ushI fu ng su.
Itufu, sIyuu kufu kuuts tuu tIs tputs
puchu fu ngu nu yu.

23
Suu Iu fI nuu, Jonu tu nu fI nuu,
sIyu pu kupung tuu chI nu tu fu nI,
Ipu nu fus tuu fu ngus, nut shut Ipu nu fI-
tum tIs tsI pu fu ng su.
Yungun ushI fus mIkeefus kustu
sheef us, tpu tsee puchu tu, puchu-
tu ush tu fIs.
Ash kus, sIyu mu fI tpu tsee kusI kus,
kuwI tsum ushI fus tuu fu ng su.

24
AshI fI yu, sIy sut IsfueI chI chIs kIzIs,
Suu Iu fI nI ngu zI nI tunu ngInts,
wutum kIz puf kufuk wumuf wunu-
sI fI mush kufu kuf tu mu mush
kumuf tu mbu ush tu fu wu.
Wutu nI fI mun wIng ofoo put sIfI-
tum wuyu fu ngu sheem kumuf tu-
mbu ush tu fu wu.

25
KIz pu feets tuu kufuk tupu zIsh
puchu fu ngu nu yu.
Jonu tu nu fI nee ts shut umbI tum
muchIp tsup puchu fu ngu nu yu.

2
Jonu tu nu fI nuu, nuw shI yu nguz kupu-
ngu fI mungI muntsu kI nu,
wutum shI yu put kIs Ipu nu fu ngu nI,
zuwunII pu zI nI ushI fu nI
tuu fu ngu nI wu.

ShIy wunI pu ju nuwuu Istu fu ngIsh?


ShIy nuwuu kupung chI nu fu ngush,
kIz puf wunu sIf nuwuu
ksu tu fu ng shu.

NItuu tI kIzu nuu umb ushI fu chI yuu


chI nu tu fee ju?
Itufu, shIy shut unoo knu fu kupung
nuwuu chI nu fu ng shu.

27

Tumushut shIy kIz pu fI mu nu tuu tIsh,


shIy tupu zIsh tsI pu fu ng shu?
AshI fu ngush, k'chIfpungufImshItIsh
IchI pu muw tumu tu muf ush kI yu,
ntuf ushI fu ngI yu DupI yu fI nI Suu Iu fI ngu-
zI nI, mI shut Jonu tu nu fI nguz tum tunu ku.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupI-
yu fI nI tunu ku, wuyus yusee ku ntuf
ushI fu ngu unoo tsI.
Dapiyarini Utachcheem kurakaam
kinarangu anootsshat kamanchintspa
2
1
Anu mun zupIsh DupI yu fI nI Apu-
nIIee mushu fu ngI yu. Apuu,

tumu-
chee zI?

Wup tum tu zu wu Utup yukut


nuu chI nu wu? tfu ngu, ApunII shu, AshI fI
nuung sI, tfu ngI yu. DupIy shut, Apuu,

yupee ju nuu chI? tfu ngu, ApunII shu,


Hebfo nup tsup nuu tu chu, tfu ngI yu.
2
DupIy shut unu fI tum wIzunII tsI mbu-
nu fI, AhI no wum Jes feeI shu chee kIz
yumu fu ngu un, mI shut mushI ndoo
Numbu Iu fI nee wIzunII Kuf meI shu chee
kIz AbI gu yI Iu suf yumu fu ngu unpu tu tum
nuu tu fu ngu nu yu.
3
MI shut, wIpu nu sheets-
tum yuw wuu nuu tsI kIz puf ksu tu mu pu-
neew tuu fu ngu nu, unoots tum IchI ngu fu
muu chI fIt pu tu fI much tu fu ngI yu. AshI-
fu ngu, Hebfo nup shut yukut tuu fu ngu nu-
yu.
4
Anu mun shut Utu chIch shut tputs
unshu tum tsI yu tu muum kusu fu ngu nu yu.
Kuseef sIn, DupI yuu Utuch cheem ufkuf
Ipu su fu ngu nu yu.
Anush DupIy tsI yut ssee yusuf muzI nu-
fu ngI yu. Nutu nuu tsI pu fee Suu Iu fI nee
yukut GuIuud shuch tputs Jubes chIch
mupu fu ng sIn tu ndu, mung tfu ngu nu yu.
5
DupIy shut unoo muzI nu fu ngu, tsI yut-
ssee tpu tsIsh zungu nI fu ngI yu. Zuwuu
yung pu fu ng tIsh chu, yuwu mund tsI pu fee
Suu Iu fI nee kupung chI nu fu ngush mupu-
fu ngIsh, unu mund ufu ApunII shI yuu
kupung tum chI nu chI yu. ApunII pu shI yuu
mungee tsIsh p'tseefungIyu.

Nu nI mund
2 SumueIu1 , 2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
316
ApunII shI yuu kupung shu pu fI chI nu-
chI yu, tuu fu sheets tum tIsh ufu tu mu fI
wunu sIf ksut chI yu. Nuwshut yuwu mund
ushI fu ngIsh unu mund shI yuu kupung tum
chI nu kI nu. SIyuu ufu nuw ksut chI nu.
7
SIy kufu ku fIs Suu Iu fI nI tsI pu fu ngI tuu tI-
yu, Itufu sIy sut kIz puf tung tsu, sumbuy-
tufInts pu. Nuw sIyuu ksut chInts pu.
Wutum nuwuu Utu chIch tputs kufu-
kuum nu Ipu see nIII nu wu, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupIy
Utuch cheem kufuk kInu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatsshat Dapiyarini kurakaam
kinaru, Israe!chicheem mishat
Utachcheemtam ksutarangu anootsi
5
1
ZupIsh shut IsfueI chIch mung DupI-
yu nguz tsI yu tu nI utu sIn, Hebfo nup
tsup nuu tu fu ngu nu yu. Amb shut kusu fu-
ng sIn, DupI yuu, Iy shI yu put muu chI fI tu-
nI chu. Kufu sI fI nI unchI chI nu ndu fI tu.
2
Iy
kufu ku fI nI Suu Iu fI nI kIz pu fI tuu kufuk
tuu fu ngu, Itufu shIy shut unpuf zufum-
pu tu fI Iyuum kupung tupu zeem Istu fu-
ng shu. AshI fI yu, nut shut ApunII shI yuu
kufu kuum Ipu su fu ngI yu Iyuum IsfueI-
chI chee mu nI ksu tu muu mu. Nu shIy shut
Iyuuts tum ksu tung chu, tfu ngu nu yu.
3
AshI fu chu, umb tuunI tfu ngu sIn,
IchI ngu fu wuchI nu nuf IsfueI chIch kufu-
ku nguz tsI yu tuu nI utu sIn, Hebfo nush
yukut kusu fu ngu nu yu. Sheef sIn, wunu-
sIf tsI yu tsIs zufum pu tu fI wuunu ApunII
pufu tsI yu teef sIn, IsfueI chI cheem tum
ufkuf DupI yu fI nee Ipu su fu ngu nu yu.
4
DupI yu fI nI 30 musu chI fI nI tuu chu
unush kufu kuum kInu fu ngI yu. Sheefu
40 musuch kufu kuum kInu fu tuu fu ngI-
yu.
5
Hebfo nush yukut 7 musuch unu mun
chu wup, Utuch cheetsIm ksu tu fu ngI yu.
Anu mun IchI ngu shut yukut Ifu su fI nuuts-
tum, IsfueI chIch pu tu fI shut wushu nund
Utu chIch put 33 musuch ksu tu fu ngI yu.
Amb ushI fu ngu wushu nund 40 musuch
kufu kuum kInu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupIy
IsfueI chI cheem, mI shut Utuch cheem-
tum kufu kuum kInu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatsshat
Dapiy machip Siyonap sundaroo pang'
tandapunuzee itutsirangu anootsi

Kufuk shut DupIy Jebu sewshuchee


puchu nI tyu fund sIn, IchI ngu fu wusu-
ndu fuf ush pu fI Ifu su fI nup ngoots
nuu tu fu ngu nu yu. Yuwsh tI sIn unush
tsup tuu fu nu unshI tI sIn, Jebu sew chIch
DupI yuu ndu punI fu ngu nu yu. Mungush
chI nu fu ngu sIn,

TumufI nIsh tundu-


pu nu zIsh pshtu chI nIII nu? tfu ngu sIn,
DupI yuuts shut muntsIf tsI yu tu fu ngu nu-
yu. ShIy

tumu fee ju tputs wuch mchus


tumu tuf pu fI ushI fush, ndu wufI tu fush,
Iyush tundu pu nI nI shIy pshtu chIsh? tfu-
ngu nu yu.
7
Itufu ushI fI tuu, DupIy shut ndu
xupoo fu ngI yu. Much SIyon kmu num tuu
unush pshtu fu ngI yu. AshI fu ngu, unu mu-
ndu fI nu wundu fI SIyo nuu DupIy yuk tu-
fI nI utu nu yu.
8
DupIy shut wusu ndu fu fee
kumuch tu fu ngI yu. Nutu, sIy sut Jebu-
sewshuchee tputs puchu muum kungush
pshtu yu fus, ufu ngeem tundu pu nuz shI tu-
ngee fus, ush pu fI wuch mchu su wuu, wuts
kuyumcheewuuts tum pchu shI nInts. Anu-
wuu tputs nuw kIz puf tsu chI kI nu, tfu-
ngI yu. AshI fu chu, yuwu mund DupI yu fI nI
tfu ngu unu mu ndu fI unpuf zuf tputs
wuch mchu su wuu, mI shut wuts kuchu-
mbeewuuts tum, Apu nIIIsh pung' pshtu-
muum wuts tu, tfu ngu nu yu.
9
Anu mun
Iwuz DupIy shut unush pungoom wuyu fu-
ngI yu. AshI fu ngu tputs shI tI sIn unu fI tum
DupIy yuk tu fI nI tfu ngu nu yu. Anshut
DupIy pungoom pungu fu ngI yu. Sheefu,
unu mun Iwuz ush chI fI shu pungu see
tundu pu nuz put tutuf pI fu ngI yu. Tnd-
su mund tundu pu nu yu shI nu sIn, kufu ku-
nung shu pung' kutsI pu fu ngu nu yu.
10
AshI fu ngu, DupIy ufu ngI nu shu
kIz puf kufu kuum kInu fu tuu fu ngI yu,
wutum ApunII kIzpufeefu ksu tu fu ngu-
wu.
11
AshI fu chu, kufuk shut Ifm TIf-
shuch yukut zupun kufI pu nuu kufu kuum
DupI yuum pung' zungu nI fu ngI yu. Tufuw-
zu pu nee ts tum, mI shut putumb chee
upu sush ptu ngum pu nee ts tum zungu nI-
fu ng tum tu. Sheef sIn, unput DupI yuum
2 SumueIu2 , 5
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
317
pung' kufI pun put wunu sIf pungu yu fu sIn
kusu fu ngu nu yu.
12
Anush DupIy wuu nuu-
tsI ufu ngI nu shut yusu fu ngI yu yuwuu
ApunII IsfueI chI cheem ksu tu muum
kufu kuum Ipu su fu ngu unoo tsI. MI shut,
yuwuuts tum wuu nuu tsI kukoo IsfueI-
chIch kupung puyu fu ngu nu, unoots tum
yusu fu ngI tum tu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupIy
SIyo nuu yukut Itu tsI fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatsshat
Dapiy yusur minushshat wizan!!
wipaam pzapaneerangu anootsi
13
DupIy yuwu puf Hebfo nush, mI shut
Ifu su fIn shu tum yukut kusu fu ngu, unpuf
ufu ngI nu shut wIzu nIIeem yumu fu ngI yu.
Anush shut mushI ngu mush wIzunII zupun
wIpuum Ipu fI nu fu ngI yu, kumu zu tum,
kIzu tum tu.
14
AshI fu ngu, wIp zupun
Ifu su fI nush nIIuf tu fu ngI yu, suf Sumu-
wu, Sobub, Nutn, Sufu mun,
15
Ibhuf,
EII su wu, Nefeg, Ju yu,
1
EII su mu, EI yu-
du, mI shut EII fe Iet. AshIp Ifu su fI nush
yukut nIIuf tu fu ngu nu yu. Nu kumu nee nu
yuwuuts shut DupIy yusuf mInush shut
wIzunII wIpuum pzu pu nee fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaatsshat
Dapiy Fi!istewshuchee kasirangu anootsi
17
FIIIs tewshuch shI tI sIn yuwuu
DupIy IsfueI chI cheem kufuk kInu fu-
ngu unoo yusu fu ngu nu yu. AshI fu chu,
DupI yu nguz puchu muum zundu fu ng-
sIn, kupung tsu ngu fu ngu nu yu. Itufu,
DupIy shut unoo tsI yu tsIs muzI nu fu ngu,
pungush tundu pu nu zIsh pshtu fu ngI yu.
18
FIIIs tewshuch shI tI sIn ndu kusu muum
zundu fu ngu nu yu. Annu ngI fI wutsI fI
Refu yI mu nu ngI fI wuzuw ksu tu fu ngu nu-
yu.
19
AshI fu chu, DupIy shut Apu nIIee
mushu fu ngI yu. Apuu,

tumu chI nu, FIIIs-


tewshuchee puchu chee zee? Nuwuum
wIz pu fI fIsh punu ndu. Wufut chI nI pu,
tfu ngu. ApunII shu,

Tumundu? Puchung-
sInts. Nuw shI yuum wIz pu fI fIsh punu-
chInII pu shI yu mu fI kusI muu mu, tfu ngI-
yu.
20
DupIy shut unu fI tum wufu tu fu ngu
wuu mu fI kusI fu ngI yu. AshI fu chu DupIy
tsI yut ku, ApunII nuwuum kupung Istu fu-
ngu, nuwu mu fI kundu fu fee tsI kung zuw
ush ku chu, muu cheetsI Izuu fu ush pu fI
tpu chIng tu fu, nuwu mu fI ushI fu ngI nu,
tfu ngI yu. Amb ushI fu ngu, unu mu ndu fI-
shu unoo tsup BuuI-pefusIm tu su mu fu-
ngI yu.
21
Anshut FIIIs tewshuch punIk sIn,
suwu su wu fu ngu sIn, ush pu fI upunII pu-
tsI fI nee tsI unoo tsI fI kusu fu ngu nu yu.
DupIy shut wusu ndu fuf unoo pufu ngu sIn,
uwshtI sIn ush pu fI yufu ngu nu yu.
22
FIIIs tewshuch shI tI sIn wup tum
suwu yu fund sIn, wuzuw Refu yI mush-
shut yusuf tupu zeem tusu su fu ngu nu yu.
23
AshI fu chu, yusuf DupIy Apu nIIee
mushu fu ngI yu. Apuu,

tumu chee zI? tfu-


ngu, ApunII shut, Mus wutsIn su fI pshtu-
fInII pu. Tsu ngu yu fI nuu fIs, ushIp shut Ituf-
pI yu chus, yusIn kufI pun xIyu fu, unush
puch kuseefus,
24
muzI nu zI nuwtsu,
yuwu fI wuf yusI nup xux, tufu tut,
tyu chu, unu fI tum sIy sut kuu pu nuu pu.
Wuu tu tu ndu nuw sIyuum Istu ku chu fI ush-
tu chI. Anu fI tum tpu tsee FIIIs tewshuchee
sunduf puchu nu ntsu, tfu ngI yu Apu nIII.
25
DupIy shut yuwuf tu tum ApunII
tfu ngu, unu fI tum tumI nu fu ngu, FIIIs-
tewshuchee zupun puchu fu ngu sIn, Gubu-
wo nu mund tsup yyu fu sIn, Gue sef mun
kusu fu ngu nu yu.
Nu kumu nee nu yuwuu FIIIs tewshuchee
DupIy kusI fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatsshat Dapiyarini Apan!!ingaz
kajonarini yakatssin, ashpari
wasundururpat naatarangana anootsi

1
DupI yu fI nI yusuf wusu ndu fu fee
yuwu nu ndu fI kIz pu fI unnu ndu fI
IsfueI chI chI nund 30 mII tuu fu ngu, unoo
ush pu fI kufu zu fu ngu, yusuf shu nI yu fu-
ngu nu yu.
2
Sheef sIn, yukut Buu Iu mund
yuwush Utu chIch tputs tuu fu ngu nu,
unu mund kyu fund sIn, ush pu fI wusu-
ndu fuf Apu nIII nguz kujo nu fI nI yukut ssIn
nuu tu fu ngu nu yu. Wutum Apu nIII mun
kujo nu fI nI yuwush tsI mbun tputs ushI fu
wuzIf pu nguch wunInd Imu ngu ku ku-
fu, unush upu sush ApunII wun kIz puf
2 SumueIu5 , 6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
318
wumu fI kusI fu tuu ku wu. AshI fu chu,
unu mun Apu nIII mun kupung mung' tutu-
fu ngu nu yu.
3-4
Anshut muchIp AbI nu du-
bush pung' Apu nIIee kujo nu fI nI pshIyf-
shIsh kunees chIsh pshtu yu fund sIn, AbI-
nu dub wIp tsI mbu nu fI Us, mI shut AjI yon
ushI fu sIn pshIyf shI shee tunu nee fund sIn,
Apu nIIee kujo nu fI nI ytu fu ngu nu yu. AjI-
yon pshIyf shI shee Imu zu fu pshIy fu fu ngI-
yu.
5
DupIyshItI sIn IchI ngu fu wusu ndu fuf
IsfueI chIch put Apu nIIee kujo nu fI nI ufu-
ngeem Imu zuf sIn, shu mbut ku sIn, kupung
yusee fu ngu sIn, mIchIt ku sIn, tumbuf tu-
fu ngItum sIn, kItu fuuts tum, kumbu nuuts-
tum, chuf chu fuuts tum, ngu su mbuuts tum
tumbuf tu fu ngu sIn, umbI fI zumu ngu-
ku tu fut ushI fu ngu nu yu.

Anshut kujo-
nee yyu fund sIn, yuwush muu cheetsI
wuch tuchuw tum pu neem Nuko nu utu sIn
wuyu fu ngu nu, unush kus ku mchu sIn,
muchIp shut kfku sIn, tof kup ztu fu nIIu,
ApunII shu kujo nu fI nI wuzu wup kufI-
pu ngu muum zundu fu ngI yu. AshI fu chu,
Us shut kufI pung tu pu tu, kujo nee uwput
tumu ndu ushku Apu nIIeets shu kujo nu fI-
nI putu tu fu ngI yu.
7
ApunII shu unu mund
kupung tsI yun tu yu fu, Usuuts shu wunee-
fu ngu, yuwu fI putut ku mchu, unu fI tum
Apu nIII nu ngI fI kujo nu fI nI tsI pu fu ngI yu.
8
DupIy shut kupung tsI yun tu fu ngI yu
yuwu mund ApunII Usuu wunee fu ngu
unu mu ndu. Anu mu ndu fI shu unoo tsup
Pefes-usu utu sIn su mu fu ngu nu yu.
Anshut tsup yuw su mu fu ngu nu nu
wundu fI tum tuu fI yu.
9
DupIy unpuf zuf
Apu nIIee kupung punI fu ngI yu. AshI fu-
chu, tpu tsee tsI yu tu fu ngu,

TumuyufeezI
nuwuu nu Apu nIIee kujo nu fI nI yuchI?
10
Wuts tu yu, tfu ngu, unoo tsI fI shut upu-
su fI Gud chI chIsh tputs Obed-edomush
pung' yup shtu yu fu sIn kusu fu ngu nu yu.
DupIy wuun pee yuk tu fI nI yu muum
punI fu ngI yu.
11
Anshut Apu nIIee kujo-
nu fI nI Obed-edomshufI pung' kusu fu-
ngu sIn, unshu fI tuchIp tsup tuu fu ngI yu.
AshI fu chu ApunII kujo nu fI nI unush
tuu fu ngu, unshu cheem shut tputs, IchI-
ngu fu muu chI fI tuum tum ApunII kupung
Istu fu ngI yu.
12
Tputs shI tI sIn tsI yut ssee DupI yuu
kumu nI fu ngu nu yu, yuwu mund ApunII
kujo nu fI nI Obed-edomush pung' tuufu
unu mund ApunII shu Obed-edomuum
kupung Istu fu ngI yu, chI noom tum, muu-
chI fI tuum tum, IchI ngu fu unshu cheem-
tum tputs Istu yu nIII yu, tfu ngu nu yu.
DupIy shut unoo muzI nu fu ngu, kupung
mung' ksu fu ngu, Apu nIII nguz kujo nu fI nI
yuku tu nuu tu fu ngI yu. Anush shut kusu fu-
ngu, Apu nIIee kujo nu fI nI Obed-edomush
pung' yyu fu, wuun pee shut yuk tu fI nI
DupIy wuyu fu ngI yu.
13
Anshut DupIy Apu-
nIIee kujo nu fI nI Obed-edomush pung'
yuk chu sIn, pungu sI mund 6 kuteef sIn,
unoo tsI fI Apu nIIeem shu ungIf tu pu nI
utu sIn, tofoo mInum puchu yu fu sIn, opee-
juuts shu mInum tum puchu ku sheef sIn,
Apu nIIeem muchI fu ngu nu yu.
14
DupIy shut ktun wunu shIsh kIz puf
wunu sI fI mush kumuf tu yu fu, Apu nIIee
kupung shu mbut ku, mIchIt ku, yusee fu-
ngI yu.
15
DupIy IsfueI chIch put Apu nIIee
kujo nu fI nI yyu fund sIn, mung' kIs shu-
mbut ku sIn, tumbuf tu fu ngu sIn, wuku fush
wIts puu puu ntu ngut ssIn, zumu ngu ku-
tu fut ushI fu ngu nu yu.
1
Anshut Apu nIIee
kujo nu fI nI DupI yush yuk tu fI nI yushI ndu-
kum chu sIn, DupIy shut wIzunII, Suu Iu fI nI
wIp MIkuI yuwuu ku tu nu nu unoo muzI-
nu fu ngu, pungu mund wuch tuzumbeefu,
nup ushku, yuwuu wuzu funII DupIy Apu-
nIIee kujo nu fI nee yumu zu fu, shu mbut ku,
tsI ngu, tsI ngu shI tu nu, unoo pufu ngu,
uwshut ndu kIs nupu fu ngI yu.

Muyuum-
shI tu ju umb ushIk? tfu ngu, nupu muum
ngu tu fu ngI yu.
17
Anshut Apu nIIee kujo nu fI nI yushI-
ndu yu fu sIn, Apu nIIeem ShunIyshInI
yuwush DupIy, Apu nIIeem kujo nu fI nee
wuyu chI mu, tu, tus put pungu fu ngu
unush wuntsush wuyu fu ngu nu yu. Sheef-
sIn, unu fI tum DupIy yusuf muu cheetsI
puchu yu fu sIn, Apu nIIeem tutsu yu muum
wuyu fu ngu nu yu.
18
Anshut Apu nIIeem
wuu mu fI kusI fu tuuku, unoom ungIf-
tuk sIn muu cheetsI muchIm yuwu pu fum-
chu sIn,
19
IchI ngu fu sIn IsfueI chIch yuw
unush kumuz mI shut kIzu tum shu nee-
2 SumueIu6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
319
fu nu unoom shut mInum pung, dtIIes
mInum tum kII, kIzu fun shut puzum
mInum tum kII sheefu, punut punut ushI-
fu ngI yu. AshI fum chu sIn, pungup yusuf
kunu pu tu fu ngu nu yu.
20
DupIy shut pungup kunu pu fu ng tum-
tu, Muu chI fItum shu Apu nIIee wIz puf
punu kum chu. Itufu, wIzunII shut MIkuI
Suu Iu fI nI wIp wuzu fu nIIee pufu nIIu
wuzu fu nIII nguz shtu fu nIIu,

KIz puf
wunu sIf ushI fu ng shu! IsfueI chI chIsh
ufku fIsh shuu nuu tsI nutsIsh wunu sIf
tuyu mu ndu fu ng shu. Itufu, ushI fu ng tuu-
tee shu,

untuu tI m'chuchufshItIsh kIzuw


unoo ksuju pufung? MIkuI tfu ngI yu.
21
DupIy shut yumu fu ngu, Anoots sI nu
zuf kush tshu. Nuw mIchI tu fu ng tu nu.
Itufu, nuw mungu tu zI ushkI. Apu nIIee
shu mbut ku fI ushI fu ngI nu, wutum wuunu
nuwuu kufu kuum nu fu ngu wu. Apu fIsh
tsI pu fu ngu unush kufuk zumu muum
shI yuum tum muu chI fI tIsh IchI ngu fu
IsfueI chI cheem ksu tu muum nuwuu
kufu kuum nu fu ngI yu. AshI fu chu, unoo
nuwshut mungI ksu ku fI Apu nIIee kIs
ungIf tu kI nu.
22
Apu nIII mund wumIn ufu-
ngI nu shu mIchI tu fu ngI nu. ShIy shuu nI pu-
fee nuwuu, MuntsIf chu ush kIsh tt shu,
yusuf mIchIt chI tum pu fI nu. M'chuchufI
kIzuw kIs shu pu fI nup chI nIII nu yu, tfu-
ngI yu.
23
Tyu fu, MIku Iuuts shu ufup
zungu nI fu ngu, ndu shut MIkuI wIpuum
mIfee fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupI-
yu fI nI Apu nIII nguz kujo nu fI nI yukut ssIn
nuu tu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Dapiy Apan!!eem pang' karipanpat
pangumaam zandarangu anootsi
7
1
DupIy pungoom kupung pungu fu-
ngu unpuf, ApunII shut DupI yuum
kupung Istu fu ngI yu, pungush mupIy fu
tuu muu mu. MI shut, ndu undu fuf ufung
mun tu muum mungooz mupIy mush undu-
fu feem kusu fu ngI yu.
2
AshI fu chu, DupIy
upunII pu nee ts shut Nut nuu tsI yu tu fu-
ngu,

TumufI nuw nuu shut tpu tsI pungus


wunu sI fIsh kufI pun put pungu mu unush
tuu chI? Itufu, Apu nIII nuu shut kujo nu fI-
nI ndu ushI mush tuuku, muu chItput tus
pungu mu unush tuu fu wu, tfu ngI yu.
3
Nutn shut, AshI fI shuu nu mungI shIsh
chI nu kIsh unu fI tum shIng chu. Wutum
ApunII wuunu shI yuum kupung Istu fu-
ngu wu. Wuu nu pu fI shI yuu mungee tsIsh
p'tsIchIyu, tfu ngI yu.
4
ApunII shut unu fI tum zuf psuun
upunII pu nee Nut nu tsI yu tu fu ngI yu.
5
AshI fI yu, shIy shut Nut nuu, DupI yuu
kumu nIng chu, ApunII utee ju shI yuu tsI.

Antuu tI kuupu shI yu ju nuwuum pungI


pungu chIsh? ndun pu fee.
-7
Yuwu pu-
fu tuu IjIp tosh tsup tpu tsI fee tsI IsfueI-
chI chee tushI tu ngu fu ngI, unpu fI tuu zuf
nuwuum pungee mI ufu muu chItpu tu fI
tus pungu fu ngu shI nIII nu yu.

Antuu tI
sIf tumustuu tI yuwu puf tpu tsI fIp tI upu-
sup tsup xIfu ngu nI, nuwuu nu tpu tsI fee tsI
IsfueI chI chee kufu kuum Ipu su fu ngI unIn
nuwuum pungee mI kufI pun put wunu sIf
pungu tu fu zI nIII nu ju? ndunI, tundu tyu-
fush,
8
yusuf ufung tpu tsI fee tsI DupI yuu
kumu nIng chu. Atee ju Apu nIII nuwu mu fI
kIzpufeefufI, shI yuu nuwuu nu Ipu su-
fu ngu fI, tpu tsI fee mI IsfueI chI cheem
ksu tu muum shI yuu wuyu fu ngI nu. Wutum
chI nuz pu neem ksu tu mu pun tuu fu ngIsh,
unoo Itu tsI fu ngu fI, nuwuum shut tpu tsI fI
ksu tu mu pu nee puz ushI fu, nuw shI yuu
wuyu fu ngI nu wu. AshI fu ngu fI, shIy shut
nu ushpu fI tuu tputs ksu tuk shu.
9
Nuw
shI yuum kupung ksu tu fu ngI nu yup tum
nuu tu fu ngIsh umbeew tum tu. Kundu fu-
fIsh shI yuu puchu muum zundu fu ngu nu
unoom tum shI yu mu fI kusI muum nuw
shI yuum kupung Istu fu ngu fI, kundu-
fu fee tsIsh kusI fu ng shu. MI shut, nuw
shI yuum kIz pu feem kufuk nu yu fu fI,
kusu fu ngI nu. WuunI wumu fI IchI ngu-
foom tsu pu fu nus kusI fu tuuch pu utufI,
ushI fu ngI nu.
10
ShI yuum tpu tsI fee mu fu fI
IsfueI chI chee mIs nuw yuwuu tsup kIz-
puf wunu sI fI unoo IpuseefufI, nIsh pu fI
mupIyf sIn tuu chI nIII nu yu. Ndu tputs
uyum tuu tI yusuf mun tu chI nIII nu yu,
tfu ngu fI, tsu poo IpuseefufI wuyu fu-
ngI nu.
11
WuunI nIshu fI tsup wuun tI sIn
2 SumueIu6 , 7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
320

D
7.14 Utu shu chee mu 12.7 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
kufu kuu muw kInu yufu sIn wutsu pu nee
ksut chI nIII nu yu, tfu ngI nu wu. Nu shIy-
shut shuu nu kufu kuum kInu fu ngush,
kundu fu fee tsIsh shI yu mu fI kusIch shu.
MI shut, nuw shI yuum chI nIII nIsh zupun
punu chInII pu.
12
ShIy uyum wuchI nu yu fush, tsI puk tuu-
tee shu, nuwshut ufu shI yuch chee chI nIII-
nIsh ufu tu mu fI ksut chI nu. Ash ku chu fI,
wuun tI sIn kufu kuum kInu yu fu sIn, wuun-
pu tu tIn chI nu chI nIII nu yu.
13
Sheef sIn,
nuwuum tum pungI pungu chI nIII nu yu.
Ash kut ssIn, nuwshut ksut ku chu fI, ufu tu-
mu fI tIp tsI fee wunu sIf ksut chI nIII nu yu.
14
Ash ku chu fI, nuwuu wupu feets puz
ush tu chI nIII nu yu. Nuwshut Ipu feetspu zI
ushI fu fI, kupung Istu chI mu. Nuwuu kukI
kupeet kut ssIn, nuwshut wuneek chu fI,
tputs wIpuu wunee ku yusIn put pzkoo-
tu fu nuwshut ush tu chI mu.
D

15
Itufu,
ush kuchtuu tee nu, ndu Izuu fu Suu Iu fI nee
kupee tu fu ngI ndu ush tu chI mu. Ayum tuu-
tI nIyf chee zI.
1
ShI yuch chI mu fI chI nIII-
nIsh kufu kuum kInuk chI nIII nu. Anoom
nuwshut Istu ku chu fI, kupung ksut chI mu.
Ash ku chu fI, uwshtI sIn ufu tu mu fI nuwuu
tpu tsI fI ksut chI nIII nu yu, tchu Apu nIII,
tmutchu, ApunII tfu ngI yu Nut nuu tsI.
17
Nutn shut unu fI tum DupI yuu kumu nI-
fu ngI yu, yuwuu ush pu fI pufu ngu, kukoo
muzI nu fu ngu unoo tsI.
18
DupIy shut unoo
muzI nu fu ngu, yuwush Apu nIIeem kujo nu-
fI nI muu chItput tus pungu fu ngu nu unush
ApunII pu tsI yut ku mchu, pshtu fu ngI yu.
Apu nIIeets shut tsI yut ku, Apuu,

nuw chu-
kI nu? Itufu,

tumum shI tu nuw muu chI fI tI


yuw ush tu chIsh unoo?
19
Apuu,

tumushu
umb ushI fu nuwuu tpu tsI fee tsIsh chI-
nu fu ngush, nuwuum kupung Istu muum
zund kush tshu? yuwuu shuu nu tpu tsI fIsh
uyum nuwu chIch nIIu fu nuf kufu kuum
kInu chI nIII nu unoo tsee.

NItuu tI tputs
mInum tI yum ushIm shIy tuu tu fee ju? ShI-
yu mu fI kIz puf wunu sIf Istu kshu.
20
Apuu, wutum shuu nu nuwuu tpu-
tsI fee tsIsh yusuk shu wu. AshI fI nuw

muyuu tsI ufung tsI yu teechI?


21
MI shut,
wutum shuu nu Apuu, yuwuu ush tu chIsh
unoo nuwuum kumu nI fu ngush, ufu
yuwuu tyu nIII unoo Izuu fu tutsum chI-
mu, tfung shu wu.
22
Apuu, shI yu mu fI-
chu kIz pu fIsh kufu kIsh tuu kIsh. Afung
tputs ushIm tsu pu fu nu sush wunI ndu ju.

WunI pu ju yuwuu tputs shI yuu sufIsh


tsI yut ku nu unoo muzI nu yu nIIee?
23
ShI-
yuu tsI mu fI tpu tsI fIsh IsfueI chI chee tpu-
seef sIn tsI yut ku nu yu. AshIm tputs nIsh
tsu pu fu nu sIsh wunI ndu ju. NImu fIt ssIn-
chu kIz puf wunu sIf tuu ku nu, ntu ngut
ush ku nu yu. Wutum Apuu, shuu mu tpu-
tsI fIsh Ipuseefush, tushI tu ngu fu ngush,
kIz pu feem wunu sI fImsheem nu fu ng shu-
wu. AshI fu chu umb ushI fu ngush, nut shut
wumu fI tIn tpu tsee tpux tuf sIn tuu ku nu-
yu. MI shut, wutum shIy tpu tsI fee tsIsh
IjIp tosh tsup tushI tu ngu fu ngIsh, unpuf
uwshtI sIn unu nguz tuchI tu fu ng sIn, Itufu
shIy shut ush pu fI tpu tsee upunII pu tsI fIn-
pu tu fI Izuu fu kupeeteefush kusu fu ng shu.
24
Wutum shuu nu zundu fu ngush, shuu-
mu tpu tsI fIsh IsfueI chI chee Ipu su fu ng shu-
wu. AshI fI uwshtI sIn ufu tu mu fI tum shI-
yuu chI nu chI nIIIn pu. ShIy shut tpu tsI fee-
tsIsh ush tuchtum shu, utInu.
25
AshI fI tum,
nu Apuu, shI yuu ApunIIIfeetseefufI
tshI nu. ShIy shut ufu tu mu fI nuwuch chee
chI nIII nI ksu tung chu. Yuwuu fI tsI yu tu-
fu ngIsh unufI tumI nung chu. Ufu tu mu fI
nuwu chIch tuu chI nIIIn pu.
2
Amb ush ku-
chush, tputs shI tI sIn shI yuu ufu tu mu fI-
tum sufee tsIsh yusu chI nIII nu yu. Yusuk-
chu sIn, IsfueI chI chI mu fI chu Apu nIII fI nI
kIz puf wumu fI IchI ngu foom tsu pu fu nus
kusI fu tuuku, tchI nIII nu yu.
ShIy shut nuwuch chee nIIu fu nuf,
tpu tsI fee mIsh ksut ku chush, uwshtI sIn
kIz puf tuu chI nIII nu yu.
27
Apuu, shI yu mu fI
kIzpufeefush, Nuwuu wusI nu kumu nI-
fu ng shu, yuwuu nuwu chIch nIIu fu nuf
kufu kuum kInu chI nIII nu unoo tsI. AshI fu-
chu, shI yu tuu nuwuu tpu tsI fIsh, ush tuu
nuw shI yuu kufu kuuts tuu tIsh yusu pI
tfI, ufung mush kI nu.
28
ShIy Apu nIIIsh
kufuk tI shchu. ShIy k'keetsIsh mInum-
2 SumueIu7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
321
tI yum ngIch tu fee zIsh. ShIy ufu tpu tsI-
fee mIsh kupung Istu kshu.
29
AshI fI yu,
shIy shut nuwuu Istu ngu ndu mu. Ufu tu-
mu fI nuwuch cheem chI nIII nI shuu nuu tsI
wIz pu fI fIsh pu nung chu. Wutum shuu nu
Apuu, nuw ush tu chI mu tfung shu wu.
AshI fI nuwuch chee nIIu fu nuf shuu-
mu tpu tsI fIsh Istung chu. Ash ku chush,
uwshtI sIn ufu tu mu fI kufu kuum kInuk sIn
tuu chI nIII nu yu. AshI fI umbI fI ush kush
tuung chu, Apuu, wutum shI yu mu fI kIz-
puf shu wu, DupI yu fI nI Apu nIIee mush ku
tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupI-
yu fI nI Apu nIIee tsI yu tu fu ngu unoo tsI.
Na kamanchintspa yuwaa Dapiy
Sau!arinee wachin!!in istarangu anootsi
9
1
MInush shut zuf DupIy unshu chee
tputs mushu fu ngI yu.

Suu Iu fI-
nI muu chI fI tuu fI tu tu ju? Tuu fI nuu fI yu,
nuwuu kumu nIng tsu. Jonu tu nu fI nee mbI-
zu muum zund kee zI. Nuw unchI cheem
kupung Istu muum zund kI nu, tfu ngI yu.
2
Anpuf shut, Suu Iu fI nI tIp tsIf muu cheetsI
ksu tu mu pun suf SIbuu tuu fu ngI yu.
Anoots shut kufu zu fu ng sIn, kufu kush
DupI yush yushI ndu fu ngu nu yu. DupIy shut
mushu fu ngu,

ShIy wuu tIsh sufIsh SIbuu-


yIsh? tfu ngI yu. Uwshut, Nuw wutu tu nu.
Ksu tu mu pun tuu fu ngI unI, tfu ngI yu.
3
DupIy shut,

ShIy yusuk tuu tIsh? Suu Iu-


fI nI muu chI fI wund tuu fI nuu fI yu, nuw
Istu muum zunduk tu nu Apu nIII mun sufu,
tfu ngI yu. Uwshut, Nuw yusuk tu nu.
Jonu tu nu fI nI wIp mInum wuts tsI mbu nu-
fI wun guy tuu kI yu, tfu ngI yu.
4
DupIy-
shut,

Yup shut tuuku? tfu ngu, uwshut,


Iode bu fup tsup, Ame Iu fIn shI nI wIp,
MukI fush pung' tuu kI yu, tfu ngI yu.
5
DupIy shut kumuch tu fu ngu, Nuu yu fus,
yumu shI nInts, tfu ngI yu.

UwshtI sIn
Me bo se tuu Suu Iu fI nee wuchI nIIIn, Jonu-
tu nu fI nee tsI wIp yumu yu shI nu sIn, DupI-
yush pung' yushI ndu fu ngu nu yu. DupI yu-
nung kusee fu, wutsI nung tsu push much
tImuch tu ushI fu ngI yu. DupIy shut,

ShIy
sufIsh Me bo se tIsh? tfu ngu, uwshut,
Wutu tu nu nuwu. ShI yuum kumuch tu shIsh
nuut tI, tfu ngI yu.
7
DupIy shut, PunI fInII-
pu nuwuu tsI. Nuw shI yuu kIz puf wunu sIf
ksut chInII pu. Wutum upu fI nIp tIsh ndu
nutsuts tu muum wunu sIf tsI yu tu fu ngI-
nI wu. Shuumu tsu pu nIsh puchI fI nIsh
Suu Iu fI nI wutsu pun tuwun pu chInII pu.
Nu nImun shIy nuwu mun mIsu fI kutung-
kush tuut shu, tfu ngI yu.
8
Me bo set shut
yusuf tsu push tImuch tu sheefu, Itufu,

muyuu mu ju nuwuu umb ush tu chIsh?


Wutum nuw shI yuum m'chuchufIsh tuuk-
chu fI, tumuz tsI puf tumu pu fI ushI fu fI,
ndu wufI tu fu fI tuu chI nu wu, tfu ngI yu.
9
DupIy shut Suu Iu fI nee tsI wumuch tush
SIbuu kufuzeefu, tsI yu tu fu ngI yu. Nu IchI-
ngu fu yuwuu Suu Iu fI nI puyu tu fu unoo,
mI shut chI noots tum IchI ngu fu wuchI nIII-
noom shut Me bo se tuum ush pu fI kusu-
chI mu.
10
AshI fI shIy shut Ipuf pu tuf tIsh,
m'chuchufIptIsh Me bo se tuum wutsu pu-
nIsh umu yuum tufu wuz tung tsu. Sheef us,
muu cheetsI wunu see pusu yu fus, wuumu
pu nung tsu, kufu ku fI nee mIs wuchI nIII nu.
Amb ush ku chus, uwshut nuwush pungI
tuuku, nuwu mun mIsu fI IchI ngu fu zuf
kutung ku tuu chI yu, tfu ngI yu. Anpuf
SIb wIp 15 tuu fu ngI yu. Much chuf shut 20
tuu fu ngI yu.
11
SIb shu, AshI fI yu, yuwu fI
kumuch tu kIsh unu fI tum tumIn chI mu,
tfu ngI yu.
Me bo set shut kufuk wIp ushI fu IchI-
ngu fu zuf DupI yu mun mIsu fI nI kutung-
ku tuu fu ngI yu.
12
WIp shut mInum suf
MIku yus tuu fu ngI yu. SIbuut shu ush pu fI
wIp, mI shut much chuf tum sIn Me bo se-
tuu mum tufu wuz tu fu ngu nu yu.
13
Itufu, Me bo set shut wuts wungu yu-
fu, nuu muum ndu wufI tu fu ngu, mupIy fu
Ifu su fI nush tsup DupI yu mun mIsu fI nI
IchI ngu fu zuf kutung ku tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupIy
wum ku fee wIp Me bo se tuu Istu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa Dapiy
Uriyasaa wizan!! yamarangu anootsi
11
1
Musuch yungun pusku chu,
kufu kuw ufu tupu zeem puchu-
kut ssIn shI tung tu fu nu yu. AshI fu chu,
2 SumueIu7 , 9, 11
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
322
unpu su fu DupIy, Jowu buu tsIm sunduf put
ufkuf IchI ngu fu IsfueI chIch pu tu fI sunduf
kumuch tu fu ngI yu. Rubuu yuk tu fI tutuf-
pI yu fus, Izuu fu unshu fI tuxu fu yu fus,
ush pu fI Amn shu chee tputs kchI ngu shI-
nInts, tfu ngI yu. Itufu, DupIy shu unshu fI
Ifu su fI nush tuu fu ngI yu.
2-4
Anshut DupIy kunus ku, wIfu mush
muu fu ngu, zuf pupu tu fund shut chIy-
zu yu fu, puseektu kshut wuf pungu sIp
kfee fu, nuu nut ushIsh tu fu, pIyum shut
nup ushku, kIz kIz puf wunu sIf chu mut tu
pufu ngI yu. Anshut kIz kunees chI fI wutsu-
pIf tutsumeefu, kufu see kupeeteefufItu.
DupIy shut, much chu fee kumuch tu fu-
ngI yu. Nupu shI nI.

An kIz tumu mu ju?


tfu ngI yu. Much chuf shut yusu yu shI-
nu, Kufu kuu, un kIz suf Betsu bey chu,
EI yuum chu wIpu yu, HItIt shuch UfI yus
wIzu nIII, tfu ngI yu. DupIy shut much chu-
fee kumuch tu yu fu, kIzuu yumu yu shI nu-
sIn, DupI yush pung' yushI ndu fu ngu nu yu.
DupIy shut unput kIz muu fu ngu, muntsIf
putu tu fu ngI yu. AshI fum chu, kIz yusuf
pungup kunu pu fu ngI yu.
5
Sheefu, kIz shut mIfee fu ngI yu.
DupI yuuts shut kumu nI fu ng sIn, ShI yuu
Ipu fIsh Betsu bey mIfee yunII pu, tfu ngu-
nu yu.

DupIy shut unoo muzI nu fu ngu,

TumuycheezI? tfu ngu, Jowu buum tsI-


yut ssee zungu nI fu ngI yu. ShIy shut UfI yu-
suu HItIt shu chee nuwup zungu nIng chu,
tfu ngu, Jowub shut UfI yu suu DupI yup
zungu nI fu ngI yu.
7
Anshut UfI yus DupI yush pung' kusee-
fum chu, DupIy shut mushu fu ngI yu. Jowub
wusu ndu fuf put tupu zIp nuu tu fu ngu nu
unoo

tumu fIm pukeeshIn shu? tfu ngI yu.


8
Anshut mushum yuwu pu fum chu,
AshI fI nutu nuu pungI pIsh kunupeefush,
IzunII shIsh muu mut shu chu, tfu ngI yu.
UfI yus shu uyu tfu ngI tuu, DupI yush
pung' shI tu ngee fu nIIu, nuu tu fu ngI yu.
DupIy shut kutu nguts kIz puf wunu sI fI-
mush yyu fu, mI shut wuu sheem tum tpu-
tsIsh UfI yu suum zungu nI fu ngI yu.
9
Itufu,
UfI yus shut pungoo psuun tushI yu fu, yup-
shut sunduf ksu tu mu pun muu ku nu umb-
shut DupI yu nu ngI fI pung' muu fu ngI yu.
10
DupI yuuts shut kumu nI fu ng sIn, UfI yus
pungush ndu pshtu yu fu muupu, tfu-
ngu sIn, DupIy shut UfI yu suu kufuzeefu,
mushu fu ngI yu.

Muyuum shu shIy pungI-


shIsh IzunII shIsh ndu muu shu? wutum
zupun zuf xIf ung shu wu, tfu ngI yu.
11
UfI yus shut, Wutum nutu fI tu nu Apu nIIee
kujo nu fI nI, IsfueI chIch sunduf Utu chIch-
tum IchI ngu fu sIn, mI shut Jowub tum, nuw
kufu ku fI, tsI pu suw tum sIn kufuk shuu nu
tpu tsI fIsh nu wundu fI wIshchIp mushuf-
put tumb tu yu fu sIn unush muu ku nu wu.
AshI fu chu,

tumu fI nuwuum shut pungI-


shI pshtu yu fu fI, mIsu mun kutung chee?
Ash ku chI nuu feenu, Izu nIII shtI muuk chu fI,
ufu IzunII pu shtI Ipun chI nu. Ash ku chu fI,
shI yuuts shu pu fI tuyu tu fItku chu fI, ApunII-
shu shI yuu kupung wunI chI yu, utufI, ndu
pungI shI muu fu ngI nu, tfu ngI yu.
12
DupIy shut, AshI fI neetsI fI tu mu muu-
ngI mu sI. Pu zuf tupu zIp shu nuum chIsh,
tfu ngI yu. UfI yus shu uyu tfu ngu, unshu-
fI Ifu su fI nush muu fu ngI yu.
13
Putum shut
DupIy kutung tsee muf tu fu ngu, wuu-
sheets tum ysI fu ngu, UfI yu suu kupung
tuwuf su fu ngI yu. Zuf tupI tu funII shut,
UfI yus muu kum chu, shI tu ngee fu nIIu nuu-
tu fu ngI yu. Itufu, ndu pungush muu fu ngI-
yu. Yup sunduf ksu tu mu pun shu nee fu nu
umb muu kum chu nuu tu fu ngI yu.
14
Putum shut DupIy, kIfu kush yundu yu-
fu, UfI yu sush Jowu buum zungu nI fu ngI-
yu.
15
Anshut kIfu kush tsI yu tsIs yundum
tfu ngI yu. AshI fI UfI yu suu yup tupuz
kIz pu fI umb muucheefus, tuyumzung tsu.
Sheef us, wutsImu fI tusI ngu yu fus ksung-
tsu. Ash ku chus, wuunI tputs shI tI sIn
k'chIfpungput kuyu ngut ssIn puchu chI nIII-
nu yu, tu, yundum zungu nI fu ngI yu.
1
AshI fu chu, Jowub shut unu fI tum
tupu zIp UfI yu suu muchee fu nIIu, yuk tush
kuseef sIn, ufung tutuf pI yu fu sIn, Jowub-
shut UfI yu suu yup sunduf kIz pu fI nu ndu fI
shu nee fu nu, umb tuyumzu yu fu zungu nI-
fu ngI yu.
17
Anshut Jowub wusu ndu fuf put
tupu zIsh pshtu kum chu sIn, uwshtI sIn
tIstu fu ngu sIn, DupI yuu wusu ndu fuf tsI pu-
su wu kufuk ushpu tum puchu fu ngu nu yu.
Anshu tum UfI yu suu puchu fu ngu nu yu.
2 SumueIu11
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
323
18-19
AshI fu chu, Jowub shut tpu tsee
mInum zungu nI fu ngI yu, tsI yut ssee DupI-
yuum kumu nI muu mu. Anshut kumuch-
tu ku tfu ngI yu. AshI fI kumun kush
kufu kuu tng chu. Tupu zIsh pshtu fu-
ngu nI, shI yuu sundu fu fIsh zupun tum
puchu fu ngu nu, tkchush,
20
ufu kufuk-
shut tsI yun tu yu fu,

Muyuum shu sIyu tuu tI


yuk tu nu ngI fI shu wutund pun wutsI fI
kuy mu fung su?
21

Wuu shut ndu yusu shu-


wu? Anshu chIn wutund pu nu mu ndu fI
tImbu nIIIzput ufu pee tu fI tsuk tsuk ush ku-
nu unoo tsee. MI shut,

AbI me Ie ku fI nee tsI


Jefo bo se tu fI nee wIp tumu fu ngu nu yu?
Yuwu puf Tebes shuchput tputs wufu tu fu-
ngu nu unpuf yuk tu nu ngI fI wutund pun
wutsI fI kyu mu fu tu, kIzu tuu putu mbIch-
put tushIsh put puchu fu ngI yu. AshI fI yu,

muyuum shu sIy sut yuk tu nu ngI fI shu


wutund pun wutsI fI kuy mu fung su? tk chI-
tuu tI, shIy shut, Itufu sundu foo tsIm tu ju
puchu fu ngu nu. UfI yu suu puchu fu ngItum-
sIn chu, tng chu, tyu fu, tsI yut ssee
kumuch tu yu fu zungu nI fu ngI yu.
22
Anshut tsI yut ssee kumu nI mu pun
nuu tu fu ngu, DupI yush shut ush pu fI yuwuu
Jowub tsI yut ssee zungu nI fu ngu unoo
kumu nI fu ngI yu.
23
Anshut kumun ku tfu-
ngI yu. Anshuch shI tI sIn sunduf Iyu nguz
puchu muum wuzu pu nI sIn shI tu nguf tu fu-
ngu sIn, Iyuu tsI mu fI kusI muum wufI tu fu-
ngu nu yu. Itufu, Iy shut kIz puf tu fu ngu nI,
wup tum kInu yu fu nI, yusuf wutund pu-
nush pshtu fu ngu nu yu.
24
Yuk tush pshtu yu-
fu sIn, ufu pee tu fI shu wutund pu nu mund
wuch tImbu nIIIzput tsuk tsuk ushI fu ng sIn,
shI yuu sundu fu fIsh kIz pu fee wu puchu fu-
ngu nu yu. Anshu fI tum UfI yu suu HItIt shu-
chee puchu fu ngItum sI nu yu, tfu ngI yu.
25
DupIy shut, AshI fI shIy shut Jowu buu
kumu nIng chu. Tupu zee mungIsh muntsu-
fInII pu. Wutum tupu zIsh tputs ufu tsI pu tu-
fu wu. ShIy shut ufung tuwIz puf tung chu.
AshI fI tuu, ufung mIsu ngu yu fus, ush pu fI
Izuu fu kuchI ngee fus, sIyu mu fI kusI yu fus,
ksu ngInts, shI yuu kufuk tfu nII tu ndu,
tmuch chu, tfu ngI yu.
2
UfI yu su fIn shut wIzunII wuzu fu nIIee
puchu fu ngu nu unu nguz mung' muntsu ku
tuu fu ngI yu.
27
Anshut kIz wuzun kunu su-
fum chu unush, DupIy shut much chu fee,
Nutu un kIz yumu yu fush, nuwup pungI
yushI ndu ngI, tfu ngu, Much chuf shut
kIzuu DupI yush pung' yushI ndu fu ngI yu.
DupIy shut unoo kIz wIzu nIIee mu fI shu
yumu fu ngI yu. Sheefu, kIz shut mIkee fu
nIIu fuu Ipuf nu fu ngI yu. Itufu, ApunII shut
yuwuu DupIy umb ushI fu ngu unoo ndu
kIs nupu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupIy
UfI yu suu wIzunII yumu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Natn Dapiyaa nambarangu anootsi
12
1
ApunII shut wuu nuu tsI kuk
kumu nI pu nI Nut nuu DupI yup
nupu muum zungu nI fu ngI yu. Nutn shut
DupI yush kusu fu ngu tsI yu tu fu ngI yu.
Yuk tush tputs tsI mbun tuu fu nu yu. MIn
tputs kIz puf ku fIk pu nI, mI shut tputs
kIz puf pukI fI.
2
Kuf kIf pun shut chIn
zupun opee ju fI nI wuku fuf nI tum tuu fu-
ngI yu.
3
Itufu, pukIf shut tputs mInu mu fI
opeej wIp chI nu fu ngI yu. Wuunu ufkIf put
puxu nxu fu ngI yu. Sheefu, umu yu fI tum
chI nu fu ngu, wuun shu tu fI shu uw kunu-
ngu fu ngI yu. AshI fu ngu, wuun pu tu shu
wIp nIIuf put Ipu nu fu ng sIn, yuwuuts-
tum kutung ku nu unoots tum uwshut
kutu ngu fu ngI yu. Wuu muum shu wushu-
nu ndu fI tum munguw wuu fu ngu nu yu.
Muu muum shut wuun shu tu fI tum kIfI muz
muu fu ngu nu yu. AshI fu chu umb ushI fu-
ngu, wIpuuts puz kIzuu tsI ushI fu kupung
chI noo chI nu fu ngI yu.
4
MInush shut zuf tputs puseek pun
puseektu kut ssIn, kufIk pu nIsh pung' kusu-
fu ngu nu yu. Itufu, kufIk pun shut chI noo
opee juu wuku fuf nee ts tum puchu yu fu,
puseek pu neem mufI tu muum puchI-
ndu fu ngI yu. AshI fu chu, pukI feets shut
opee ju fI nI yuwuu mInu mum kufu pun
chI nu fu unoo shu chI yu fu puchu yu fu, tpu-
tseem muf tu fu ngI yu, kumun ku DupI yuu
tfu ngI yu.
5
DupIy shut unoo tsI yu tsIs muzI nu fu-
ngu kupung kufIk pu nee tsI yun tu fu ngu,
Nut nuuts shut,

Kuupu zuf kush ApunII


2 SumueIu11 , 12
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
324
wuunu pufu tIsh? Itufu,

tumum shut
tputs un ush tu fu fee?

Muyuum shu
pukI fee chIn puchu ku?

AshI fI yuwu-
mund ushI fu ngu unu mund pukI feem
tuwu puch pu Ipun pu nuf opeej tumu pu fI
ushIsh tu, yuwu mund tpu tsee ndu nuyu-
nI fu ngu Itu tsI fu ngu unu mu ndu, DupIy
tfu ngI yu.
7
Itufu, Nutn shut, An tputs shIy chu.
Wutum shIy UfI yu su fI nee tsI wIzunII
Itu tsI fu ng shu wu. ApunII wuunu IsfueI-
chIch Apu nIII fI nI utIyu. Nuw IsfueI-
chI cheemchu ufkuf nuwuu nu wusI nu
Ipu su fu ngI. Suu Iu fI nI shI yuu puchu muum
zundu fu ngu, nuw shI yuu tupu chI ndu-
fu ngI nu. Suu Iu fIn shI nI zumu chI yu,
utu tu nu shI yuu kufu kuum nu fu ngu shI-
nu.
8
AshI fu ngu fI, shI yuum Suu Iu fI nee tsI
pung' punu fu ngI nu. MI shut, wIzu nIIeets-
tum mushI ndu shI yuum Izu nIIeemIsh
punu fu ngI nu. IsfueI chI cheetsI nI, mIshu
Utuch cheets tum IchI ngu foot ssIn shI yu-
mu fI ksu tuk shu.

Muyuu tsI ufu ngeem


zund chIsh?

WunIp nuw shI yuum punu fu-


ngI nu?
9

Muyuum shut shIy nuwuu kukI


kupee tu fu ngush, yuwuuts shut nuw ndu
zund kI unoots shut shIy ushI fu ng shu?
Yuwuu ushI fu ngIsh unoo nuw kupung
ngut kI nu.

Muyuum shut shIy HItIt shu-


chee UfI yu su fI nee tsI tup chu fu ng shu?
wutum shIy shuu nu, WuunI Amn shuch
puchu pu nu tush, zungu nI fu ngush,
puchu fu ngu nu wu. AshI fu ng sIn, shIy shut
wIzu nIIee yumu fu ng shu.
10
AshI fI yu,
yuwu mund shIy nuwuu kukI kupee tu fu-
ngush, UfI yu suu puchu fu ngush, wIzu-
nIIee yumu fu ngIsh, unu mund ufu tu mu fI
Ipu fIsh wuun pu tu tIn puchu chI nIII nu yu.
11
ShuuntufI Ipu fIsh shI yuu puchu muum
zund chI nIII nu yu. Sheef sIn, Izu nIIeets Ish
yutu fIt putu teef sIn, tputs shu ush pu fI
pung chI nIII nu yu.
12
Shuuntunuu IpI shu-
ngu fush, yutu fIt shI shee puyu fu ngI tuu-
tIsh, Itufu nuw shI yuu wuneek chu fI,
tpu tsI fIsh IchI ngu fu sIn pung chI nIII nu yu.
Wuzu fee tsI fI yusu chI nIII nu yu, ApunII
tchu, tfu ngI yu Nut nu.
13
DupIy shut, ZufuktI shchu, shI yuu
kukIsh puyu kI nu. Nuw muntsIf chu
Apu nIIee tuyu tu fI tu fu ngI, tfu ngu,
Nutn shut, Itufu, mungIsh muntsu fInII-
pu. ApunII yutu fIt shI shI fI mu ndIsh tsI-
puts put wunI chee ju, ndu mbu fI.
14
Itufu,
yuwu mund shIy Apu nIIee kuk kupee tu-
fu ngush, kupung tutsI yun tu fu ngIsh unu-
mund yuw Ipu fIsh nu kunees chI fI nIIuf tu-
yu fu, un ufu tsI pu chI yu, tfu ngI yu.
15
Nutn shut wup tum pungup kunu-
pee fu nIIu, DupIy shut UfI yu su fIn shI nI
wIzunII Ipu fI nu fu ngu, unoo ApunII
kupung wunee fu ngI yu. AshI fu ngu, nIIuf
kupung wunguy tu fu ngI yu.
1
DupIy shut
Apu nIIee nIIu fuum kupung mushu fu-
ngu, umbI fI mufIz pu tu fI tsu push tumu fu
tupee fu ngI yu.
17
WuchI nu nuf shI tI sIn yuw
kufu kush tuu fush tuu fu nu unshI tI sIn
pufu ngu sIn, putu yu fu sIn, IchIy zuk sIn,
uwshut kupung ngu tu fu ngI yu. Yuwush
kutung ku nu unush kutu ngu muum ngu tu-
fu ngI tum tu.
18
Anshut tsI mbun mutu yu fu
zuf tushIy chu, unush nIIuf tsI pu fu ngI yu.
NIIuf tsI pu fum chu, ksu tu mu pu neew shu
DupI yuu kumu nI muum punI fu ngu nu yu.
Mungush chI nu fu ngu sIn, NIIuf ndu tu-
fI tuu tsI pu fu, tsI yut ku nI Iyuu k'kInI ndu
muzI nu muum zundu fu ngI yu, tfu ngu-
sIn, AshI fI nutu nu shut nIIuf tsI pu yu nIIu,
tsI yut kuch

umee chee zIch? Ufu Iyuu


kupung pu fI tsI yun tu chI yu, tfu ngu sIn,
kumu nI muum punI fu ngu nu yu.
19
Itufu,
DupIy shut yuwuu ksu tu mu pu neew tsI-
yut ku sIn, wuun pu tu tIn kzum ku nu unoo
pufu ngu,

Tumuu nIIuf tsI pu yunII tee? tu


mushu fu ngI yu.

Nutu wu nIIuf tsI pu yunII?


tfu ngI yu. Ksu tu mu pun shI tI sIn nutu nuu
tsI pu yu nIII yu, tfu ngu nu yu.
20
AshI fI yu,
DupIy shut yuw tsu push tumu fu ngu un
chIy zu yu shut, chumumbeefu, wutu nIf
mIn ktun tu yu fu, kzum mush pu shu wuu-
nuu tsI tupu fu mbu yu fu nIIu, Apu nIIIp shu
pung' tsI yut ku tu nuu tu fu ngI yu. ApunII put
tsI yu tu fum chu, yusuf wup tum pungup
kunupeefu, kutung tsI nguz shut kutung pI
tu mushu fu ngI yu. Anshut kutung tsee
punu fu ngu sIn, unnuu kutu ngu fu ng shI tu.
21
AshI fI yu, ksu tu mu pun shI tI sIn
mushu fu ngu nu yu.

Tumushu Ipu fIsh ndu-


tu fI tuu tsI pu fu, shIy Ipu fI ngu zIsh kupung
2 SumueIu12
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
325
tunu kush, kutung tseets tum mungu fu ng-
shu? Itufu, nut shut Ipu fIsh tsI pu yu fI nu-
shut, mupIysh tIsh chIy zu yu fush kutu-
nguk shu shu, tfu ngu nu yu.
22
DupIy shut, Wutum nIIuf kchI tu mu
nuw kupung tunu fu ngu fI, kutung tsee
mungu fu ngu fI, ApunII pu kupung mushu-
fu ngI nu.

TumufI chIy tpu tsIch yusu-


chIch? Apuz umb ush ku fI, ApunII nuwuu
nuy nIk chu, yusuf nIIu fuu Itu yu muk chu,
utu tu nu ushI fu ng shI nu.
23
Itufu, nut shut
nIIuf tsI pu yu nIIu, nuw

muyuu mu ju
yusuf kutung tsee mungu chee? Ash kI-
nuu feenu mungu shu pu fI nu muf chI nu,

umb tuu tI ush ku fI untuu tI nIIuf yusuf


tm chee ju? Wutum nutu nuu tsI pu yu nIIu-
wu. Nuw unoom nIIu fuum kutu ku fI,
umb ush ku fI, uwshut

untuu tI yusuf
kunupeefu, nuwush kus chee ju? Wutum
pus tu mu mu fI tsI pu yu nIIu wu, tfu ngI yu.
24
Anshut DupIy wIzunII put Betsu-
beypu wuzun kunu su fum chu sIn, yusuf
wuzu funII put tsI yu tu fu ng sIn, DupIy
wIzu nIIee Ipu nu fu ngI yu. AshI fu ngu,
nIIu fuu mIfee yu fu, kumuz tutsI pu fu-
ngI yu. DupIy shut wIpuu suf Sufu mun
su mu fu ngI yu. ApunII shut unoo nIIuf
kupung chI nu fu ngI yu.
25
DupIy shut unoo
yusu fu ngu, upunII pu nee ts shut kufu zu fu-
ngI yu. Nutn shut unoo nIIu fuu JedI dI yu
tu su mu fu ngI yu. ApunII nee nIIu fuu
kupung chI nu kI yu, tu tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
DupI yuu wIp wunee fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Absa!on yusur Irusarinash
taarangu anootsi
14
21
AshI fI yu, kufuk shut DupIy
wuu nuu tsI wIpu Absu Io nuu
yusuf Ifu su fI nup tuuch pu tu, Jowu buu
kufuzeefu, Nu Absu Io nu mun tsI yu tsIs
yufu fu ngu fI, nutu nuu Ipu fee tsI Absu Io-
nu yusuf nIng tum yun pu shI nI, tfu-
ngu,
22
Jowub shut tsu push tutunII tuu tu
sheefu, much tsu push kIz puf tImuch tu
sheefu, kufu kuuts shu wunu sIf tsI yu tu fu-
ngu, Ichee, nuw mungI kIs chu, wutum
nuw ndun tuu tI wufI tu ku fI, shI yuu ngutI
mushI fu ngu fI, shIy shu unu fI tum chI nuk-
shu wu, tfu ngI yu.
23
Tfu ngu, Jowub kyu fu nIIu, Guesu-
fup Absu Io nu nguz yun pu ku tu nuu tu fu ngI-
yu. Absu Io nuu yumu yu shI nu, Ifu su fI nush
yushI ndu fu ngI yu.
24
Itufu kufuk shut,
Nuw unoo tputs ndu pu muum zund kI nu.
WuunI pung pI tum kunu puch pu, kufuk
tfu ngu, Absu Ion shut wup tum pungup
kunu pu fu ngI yu. Itufu, ndu wupu fee
wuch pufu ngI yu.
25
Absu Ion shut wunuts kIz puf wunu-
sI fI mu nu. Wumu fI IchI ngu foom kusI fu
tuu fu ngI yu. AshIm tputs wunu sI fI fI nI
IsfueI chIch ndu nu fI mu nu.
2
Much shut
wuzu fu nI mu nu. Kupung mun tu fu ngI yu.
AshI fu chu, IchI ngu fu musuch muchoo
ktuf tu fI yu. MInum musuch tushIyk chu,
muchoo ktuf tu, ktuf tu ush tu fI yu. Anshut
much tsI mbun kII tuu fu ngI yu.
27
WIp shut
tuchIp kumuz tuu fu ngI yu. KIz shut
mInum tu. WIp kIz suf Tmuf kumu sI nu fI
kIz puf wunu sI fI mu nu.
28
Absu Ion shut unshu fI Ifu su fI nush tsI-
mbun musuch kufu kush ndu puk chI yum
nup tu fI yu.
29
AshI fu chu umb ushI fu ngu,
Jowu buuts shut mushu fu ngI yu. Nuwuum
tsI yu tu ndu. Nuw kufu kush nupu muum
zunduk tu nu. ShIy kumu nIng chu, tfu-
ngu, Jowub shut ngu tu fu ngI yu. Anu-
mun yusuf tsI mbu nu fIn shI tI nI Jowu-
buu mushu fu ngI yu. Jowub shut yusuf
ngu tu fu ngI yu.
30
AshI fu chu, Absu Ion Jowu buu
kumuch tu ku, xupoo fu ngu, kupung tsI yun-
tu fu ngu, much chu feets shut kumuch tu fu-
ngI yu. Jowub muzuf nuwu nu ngI fI tuu fI-
yu. Anush sebuu duu zupun tutsu mI fI yu.
Amb nuuteefus, sumusput tIfoo yu fus ksu-
shI nInts, tfu ngI yu. Much chuf shut uyu
tfu ngu sIn, Jowu buu muzuf tIfoo fu ngu-
nu yu.
31
Jowub shut unoo pufu ngu, unu-
fI tum Absu Io nu nguz tsI yut ku tu kusu fu-
ngI yu.

Muyuum shut shIy m'chuchufIsh


nuwuu mzufI sumusput tIfoo fu ngu nu yu?
tfu ngI yu.
32
Absu Ion shut,

Muyuu mu nuw kufuk-


put tsI yut pI tfI, kumuch tu kI unoo shIy
ngu tuk shu? Kufu kush nuwuu kukI ndu
2 SumueIu12 , 14
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
326
wuyuk shu.

Muyuu mu nuu nuwuu shIy


Gue su fush tsup yumuf shIn shu? Wutum
kufuk nuwuu pu muum ndu zund ku wu.
Ndun nuu fI ushI fu, nu umbI fI tu nuu pu fee
Gue su fush tsup kIs tuu fI nu. AshI fee ju
nuw shI yuu, Mushu ndu. Nuw kufuk put
tsI yut pI tunu, tut ushkI. Wundu yu nuw
kufu kuu tuyu tu fI tu fu ngu fI, ushI fI yu kufu-
kuu, Pchu ngI, tng chu, tfu ngI yu.
33
Jowub shut uyu tfu ngu, kufu kush
kusee fu, Ipu fIsh Absu Ion shI yu put tsI-
yu tu muum zund kI yu, tfu ngI yu. AshI-
fI yu, DupIy shut, Yumu shI nI, tyu fu,
kumuch tu fu ngI yu. Absu Ion shu DupI-
yush kusu fu ngu, much tsu push kIz puf
tImuch tu ushI fu ngu, DupIy shut putu yu fu
Ishu mbu fu ngI yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu Absu Ion
yusuf Ifu su fI nush tuu fu ngu unoo tsI.
Na kamanchintspa yuwaa Absa!on
waparee kurakaa Dapiyaa
kapeetamaam zandarangu anootsi
15
1
ZupIsh shut, Absu Ion kupuu choo
zupun puxu nxu fu ngu, mIshu
pshIyf shI shee mInum tum tupuz pu nIm
yufu ngu, ksu tu mu pu nee 50 sunduf
yumu yu fu, unput xIyu fu ngI yu.
2
Sheefu,
putu fI shI tu ngee fu, yuk tu nung wuch
ngoo tsI nu ngI fI kuxI nu fu ngI yu. Tputs-
shI tI sIn kufu ku nguz, Nuwuum k'kuzeem
yufu muum Istu ndu tnI, utu sIn, yuk tush
pshtu kchI nIII nu unoo uwshut tuxu fu yu fu
mush tu fI yu.

YupI mund shut yukut kyu-


shI nus nuu tu funts su? tk chu, uwshtI sIn,
Iy IsfueI chIch tu nI chu tpu tsI nI. TsI yut ssee
yuun pu tu tI nI yufu muum zund kI nI yu,
tk chu sIn,
3
Absu Ion shut, Yuw tIs unoo
tsI yu tsIs yufu muum kIz puf chu wunu-
sI fI yu. Itufu, kufuk shut unoo tsI yu tsIs
yufu muum uw tsIytush wunI ndu ju.

Chu ku ju sIyuum Istu yuch?


4
Nuwuun-
nuu fI yu nIsh tsup kufu kuum kInu yu fu fI,
ufu sIy yuwu nguz zund kus kus kIs, unoo
IchI ngu fu nuw sIyuum Istu chI nu. TsI yut-
sseem tum yufu muum sIyuum Istu chI nu,
tfu ngI yu.
5
AshI fu chu, tputs shu Absu Io-
nuu puk chu sIn, tsu push much tImuch tu
ushI fu ngu nu yu. Absu Ion shut tpu tsee
puxu nee fu Ishu mbu fu ngI yu.

AmbI fI
yuwuu IsfueI chIch kufu ku nguz, Nuwuum
k'kuz yufu ndu tnI, utu sIn, kus ku nu,
unu wuu uwshut umbI fI ttuu, ttuu ushI-
fu ngu, IsfueI chI chee mungoo mumuf pu-
fu ngu, zupun tumu pI ngu fu ngI yu.
7-8
AmbI fI ushIsh tuf ushku, Absu-
Ion Ipun pu nuf musuch tuu chu, unush
kufu kuuts shut wupu fee tsI yu tu fu ngI yu.
Apuu, nuw Hebfo nup nupu tu mu, tunu.
Nuw yuwu puf Guef su fu mund nIngeem
nuu tu fu ngI unpuf, Apu nIIeets shu, Apuu,
Ifu su fI nush nuwuu wuyuk chush, nuw shu
shI yuum Hebfo nush much opee ju fee-
tsI much chI mu, tfu ngI nu. AshI fu chu,
nuwshut unoo Izuu fu tumIn pI utufI,
shI yuu mush ku shI nu. AshI fI nuwmu umb
pungu tu mu, tfu ngu,
9-11
Kufuk shut ushI-
fI mupIy fush nuu tut chu, tfu ngI yu.
Absu Ion shut kumup shI fu, tpu tsee
zupun IsfueI chI chIp zungu nI fu ngI yu.
Hebfo nush sIyuu yumbI chI mu, Absu Ion
tchu, tng tsu. Yuwu fI wukuf wIts zungu-
nee yu chu, unu fI tum sIy sut zumu ngu tu
shIng tsu. Absu Ion Hebfon shu cheem
kufuk kInu yu nIII yu, tng tsu tfu ngu,
kumuch tu fu ngI yu. WIpu nu sheem Ifu-
su fIn shu chee 200 tputs yumu yu fu nIIu,
unput Ipu nee fu nIIu, nuu tu fu ngI yu. Itufu,
uwshtI sIn Absu Io nuu ch nush ndu puk chI-
yum yusuf sIn nuu fu ngu nu yu.
12
Absu Ion,
Muu chee puchu yu fu fI, Apu nIIeem ungIf-
tu pI tu, DupI yuu wumuch tu shI AhI to fe-
Iuuts shut kufu zu fu ngI yu wIpu nu shee mu.
Anshut tputs kIz puf yusum pu nI mun chu.
Wupu fee DupI yuu kIz puf Istu fu ngI tum tu.
Yukut GuI Io yush tuu fu ngI yu. Amb ushI-
fu ngu, wuu nuu tsI kIz pu feem nu fu ngu,
wupu fIsh kufu kush zumu muum zundu-
fu ngI yu. AshI fu chu, tIp tsIf shut ufu ngI nu-
shu pzu pu nI muum zundu fu ngu, zupun
tputs Absu Io nush tuchI tu fu ngu nu yu.
13
Tputs shu unoo pufu ngu, DupI yuuts-
shut tsI yut ssee kumun ku tu, nuu tu fu-
ngI yu. Kumun ku tfu ngI yu. Absu Ion
IsfueI chI chee tputs tIp tsI feem nu yu nIII-
yu. Amb ushI fu ngu wuu nuu tsI kufu kuum
nu kI yu. UwshtI sIn Absu Io nuum kupung
Istu muum zund ku nu yu, tfu ngI yu.
2 SumueIu14 , 15
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
327

D
15.23 Wungu 18.1 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
14
DupIy shut tIp tsI fee ush pu fI Ifu su fI nush
tuu ku nu unoo kufuzeefu, Pzuu, suwu-
yu nI, ndu Absu Ion Iyuu puchu muu mu.
MkIntsu. Putu nuu pu fee Iyuu kumut-
ku chu, Iyuu IchI ngu foo tsI nI m'chItput
puchu chI yu. Ifu su fIn shu chee tpu chI-
ngu chI yu. Pup tsu, tfu ngI yu DupI yu.
15
Tputs shu IchI ngu fu sIn, ZufuktI shchu.
AshI fI yu, pzuyu. ShI yuum kutu ku nI yu.
Yuwuu shIy kufu kIsh kumuch tu kIsh unoo
ufu tumIn chI nI pu, tfu ngu nu yu.
1
Amb tfu ngu sIn, kufuk kyu fund sIn,
IchI ngu fu tIp tsIf pu tu fI pungu see ksu tu-
mu pun tuu ku nu, unpu tu fI ush pu fI kchI-
ngu yu fund sIn, nuu tu fu ngu nu yu. Tputs
ush pu fI kchI ngu fu ngu sIn, DupIy wIzu-
nIIeetsIm shut chung mushI ngu mu wuu
unoo tsIm shut pungu seem ksu tu muum
kusu fu ngI yu.
17
Yuk tuu shI tu ngee fund-
sIn, kufuk shu wIpu nush pu tu fI tspu ku tu
unush xIyu fu ngu nu yu.
18
XIyu fu ngu sIn,
unush kufuk tIp tsIf zupun shu fu ngut, shu-
fu ngut ushI fu ngu nu yu. Kefe tewshutshI tI-
sIn, mI shut PeIet shu chtu msIn kufuk tsI-
pu suw ksu tu mu pun tuu ku nu unuw tum sIn
shu fu ngu fu ngu nu yu. Jetewshuchtu msIn
600 sunduf Gudu mund tsup kyu fund sIn
unshu tum shu fu ngu fu ngu nu yu.
19
AshI fu chu, kufuk shut Gud shu chee
tputs suf Itu yuu tsI yu tu fu ngu,

Muyuum-
shut sIy Iyush tuchI tu fu ng tum su? SIy
wup tum kunu pu ngInts. SIy nuu kufu kuu
kunees chee ksu tung tsu, wutum sIy ufu-
pIch su wu tpu tsIs.
20
SIngI fI sIy nuwush
ksu tu muum kusu fu ngus,

tumu fee ju nuw


sIyuu, Nuwush zufum pu tu fI tchI tung tsu,
tchee?

Antuu tI nuw yup nuu chI nI unoo


yusu fee? AshI fI yu, kunu pung tsu, nuw
sIyuu utu shI nu. Tpu tsI fIp tIsh nuung chu,
tInu. ApunII shI yuu kupung chI nu kI yu.
SIyuu ufu tu mu fI wunu sIf ksut chI yu,
DupIy tfu ngI yu.
21
Ituy shut, Zufum pu tu fI Apu nIII-
mun suf, mI shut shI yu mu nu tum sufIsh
tchInII pu. Yuptuu tI wufI tu fu, umb tuu tI
nuuk chush, Iy shut umbI fI tum nuu muum
zund kI nI yu. MuntsI fImshI ptuu tI yu nuuk-
chush, Iy shut umbI tum tsI pu muum zund-
kI nI yu. AshI fu chu umb utunI, ndu kunu-
pu muum zund kI nI yu. Yup tum nuukchIsh
umbI tum nuu chI nI pu, wutum shI yuum
Istu muum kyu fu nI wu, tfu ngu nu yu.
22
AshI fI yu, sIyup tu tum pu fI wushu nund
nuuch chI, DupIy shut tfu ngI yu. AshI-
fu chu Ituy unu fI tum DupIyput Ipu nee-
fund sIn wusu ndu fuf pu tu fI, IchI ngu fu
DupIy wusu ndu fuf muchI fu unpu tu fI shu
wushu nund ypu ndu yu fund sIn nuu tu fu-
ngu nu yu.
23
Tputs shI tIn IchI ngu fu sIn, kIz-
puf tunu fu ngu nu yu. Tpu tsI mu Sed fo nuu
kung ktee fund sIn,
D
ushI mun shu kufuk
DupIy ktu fu ngI tum tu. Tpu tsee yumuf sIn
nuu tu fu nu yu. Afu ngI fI shu tsup puzup
nuu tu fu ngu nu yu.
24
Itufu, Sudokshut
IevIy chIch pu tuf tu, uwshtI sIn Apu nIIee
kujo nu fI nI kum pu nI Ifu su fIn nung
wutund pun nutu mu su kutu fu ngu nu yu.
Tputs IchI ngu fu sIn shI tu ngee fund sIn,
uwshtI sIn unshu tum sIn tuchI tu fu ngu nu-
yu.
25
Itufu, kufuk shut Sudo kuu, ShIy shut
Apu nIIee kujo nu fI nI yyu fush, wupI tum
wuyung chu. Wundu yu ApunII nuwuu
Istu ku, yusuf kunup ku chu fI, unshu fI
Apu nIIee kujo nu fI nI yusuf pung chI mu.
2
Itufu, ApunII ndu nI yu nuwuu wunu sIf
nupku, wuunu zund ku, nuwuu ush tu chI-
yu, DupIy tfu ngI yu Sudo kuu tsI.
27
MI shut, kufu kuu Sudo ku upunII pu-
nee tsI tfu ngI tum tu. MuzI nung chu.
SIysu AbI yu tuf put Ipu nee fush Ifu su fI nup
nuung tsu. Ipuf pu tIs AhI muusput, mI shut
Jonu tun put nuung tsu, tsI yut ssee kumu nI-
mu pu neem tuung tsu.
28
Itufu, nuwshut
wutund sush tuu chI mu. Anush tsI yut ssee
yusu muum kutu chI mu, tfu ngI yu.
29
Sudokshut AbI yu tuf put Apu nIIee kujo-
nu fI nI yyu fund sIn, wup tum Ifu su fI nup
kunu pu fu ngu nu yu. AshI fu ng sIn, unshu-
fI shu tuu fu ngu nu yu.
30
Anshut DupIy
OII vos muchIp kfee fund sIn, DupIy
kupung tunu fu ngu, sput shu fI nuu tu fu-
ngu, muchush tsu fun put tpu fu fu ngI yu.
IchI ngu fu wusu ndu fuf tunuk sIn, umbI-
tum ushI fu ng tum sI nu yu.
31
Anush shut,
2 SumueIu15
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
328
DupI yuu tputs kumu nI fu ngu nu yu. AhI to-
feI kupung Istu kI yu Absu Io nuu mu, tfu-
ngu nu yu. DupIy shut unoo muzI nu fu ngu,
Apu nIIee tsI yu tu fu ngI yu. Apuu, yuwuu
AhI to feI Absu Io nuu mungoo p'tsImuum
tsI yut ku unoo shIy shut tuyutufIteefush
ksung chu, tfu ngI yu.
32
Tyu fu, yuwu mu nu fI much tspu fu tu,
Apu nIIeem tsI yut ku nu unush kusee fum-
chu, Husuy shut AfkI tus chIch tputs unshu-
tum DupI yu nguz kusu fu ngI yu. Wumuf IzI-
chI muw, muchu mun shut tsu fun ysI mbu-
fu, nuun tuch ushI fu ngI yu.
33
DupIy shut
pufu ngu, ShIy zuwuu, nuwush tuchIt ku-
chush, nuwuut shu pu xufu shIsh wuyuch-
shu, wutum kIz puf wuchIn shu wu.
34
Ndu
ushI muum shIy wup tum Ifu su fI nup kunu-
pu nIIu. Absu Io nush nupeefush, Kufu kuu,
nuw shI yuu Istu chInII pu. Nuw sIf upu-
fee tsIsh mungoo p'tsImuum Istu fu ngu fI,
nut shu shI yuu wunu sI fI tum Istu chInII pu,
tng chu. Amb ush ku chush, yuwuu tsI nuu
AhI to feI mungoo p'tsImuum tsI yut ku
unoots shu shIy shu tuyu tu fI tuch pu shu.
35
MI shut, umb kuseefush, upunII pu nee
Sudo kuu, AbI yu tu fuuts tum punguch pu-
shu. Pukeefush, yuwuu Absu Ion tsI yut ku
unoo kumu nImuch chu. UwshtI sIn sIyuu
Istu ch tum pu fee nuwuu kumu nI muu mu.
3
WIp AhI muus umb tuu fI tu mu nu yu.
Jonu tun tum unshu tum tu. Anush IchI ngu-
fu shIy kumu nIng chu. UwshtI sIn nuwush
tsI yut ssee wuyu chI nIII nu yu, DupIy
tfu ngI yu.
37
Husuy shu DupIy wum kuf wup tum
kunu pee fu nIIu, Ifu su fI nush kus ku mchu,
Absu Ion shut yuk tush wushI tu ngush
pshtu tuu ushI fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Absu-
Ion kufu kuu DupI yuu kupee tu muum
zundu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Dapiy izuuru suwayaru, Absa!onsha
waparish zamurangu anootsi
1
1
DupIy shu muchee pukIch
ufu ngI fI nuu nu tu shee fu nIIu,
SIbuuts shut chu mu yu ngu fu ngI yu. SIb
Me bo setchu much chu fI. Uwshut kyu-
fu nIIu, pungu tI tu, tsI mbun buffu
yumu yu fu nIIu, unu mun kutu nguts shut
200 pungu, mI shut kIzu fun tum muyup-
shIm 100 tuxup tum, mI shut wunus-
pu su fu 100 kIzu fun pusum, mI shut
vInoots tum muuch tush tus tutsI tum
ushIp tuchI pu yu fund sIn, kufu kush yushI-
ndu kum chu,
2
kufuk shut unoo pufu ngu,

Muyuum shut nee puyu tu funII shu? tfu-


ngu. SIb shut, Nee buffu nuw yuwush
kufuk wIp nuu chI nIII nu unoomchu.
Punguuts shut mI shut wunu seets tum
sundu foom wutu ngush yushI ndu fu ngI nu.
VInoots shut yuwuum upu sup nuu tu fund-
sIn nIzIt ssIn suchI tu mbu chI nIII nu unoom
wuu muum yushI ndu fu ngI nu, tfu ngI yu.
3
Kufuk shut,

YupI nuu fee putu fu nu-


fIsh wuchI nIII noo? tfu ngI yu. SIb shut,
AmbI fI Ifu su fIn shu fI tuu fI yu. Mungush
chI nu fu ngu IsfueI chIch tputs nuwuu
kufu kuum nuch pu sI nu yu. Wutum puchI-
fI kufu ku mu nu wu, tfu ngu, unshu fI
Ifu su fI nush kutu fI yu, tfu ngI yu.
4
DupIy-
shut, SIbuu, nu nI mund yuwuu nuw
Me bo se tuum muuch tuu punu fu ngI unoo
shI yuum shut punu chInII pu, tfu ngu,
SIb shut, ZufuktI shchu. Nuw ufu shI yuum
kufu ku fee mI Istum pun tchI nu, tfu ngu,
tsu push tImuch tu ushI fu ngI yu.
5
DupIy Buhu fI mush shu tsup kus ku-
mchu sIn, Suu Iu fIn shu muu chI fI Guef
wIp suf SImIy unush tuufu, unshut DupI-
yuu pufu ngu, kupung nutsu fu ngu, tsI yut-
ku, yutu fI tuum nu fu ngI yu.

Nutsu ku,
putu mbIch pu tIy, tIy DupI yuu, wusu-
ndu fu feets tum ushI fu ngI yu. AshI fu chu
umb ushI fu ngu, wusu ndu fuf shI tI sIn ufku-
fee puchInd ku sIn ufung, ufung sheef sIn
kmu nu fu ngu nu yu, ndu tIy ushI muu mu
utu sI nu.
7
Anshut tputs suf SImIy nutsu-
ku, DupI yuu,

shIy nIng tumu kut shu shu?


Puchum pu nIsh tpu tsIsh yutu fIt tIsh.
8
ShuunumundufI shI yuu ApunII wunee ku
ushIkshu. Yuwu mund shIy, Nuw kufu-
kuum kInu pI tush, nuwuu muu chI fI tI
Suu Iu fI nee tsI tup chu fu ngIsh unu mund
kIyung kuchIy kI shu. Itufu, nut shut
ApunII Ipu feetsshI tIsh kufu kuum nu-
yu nIII yu, unoom tsup ksu tu muu mu. Nu
2 SumueIu15 , 16
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
329
shIy shut shuu nu mu ndu fI kIyung kuchIy-
kush tuut shu. ShIy puchum pun tIsh chu
tpu tsIsh, tfu ngI yu.
9
AbI suy shut Sefo yu fI nI wIp unoo muzI-
nu fu ngu, uwshut, Kufu kuu,

Muyuum shut
In tputs ndu wufI tu fu tumuz tsI puf tumu-
pu fI ushI fI tuu shI yuu kufu kuu tsIsh tumu-
nduk chu? Nuwuum ksu ndu. Nuw muchoo
tufu yu fu fI kusu chI mu, tfu ngI yu.
10
Itufu kufuk shut, Ndu wuts tu umb
tfInII pu.

Antuu tI shI yuu tsee ju mun tuk?


Apuz ApunII wuunu nuwuu tuyu tu fI tu-
muum kumuch tu ku ush ku sI nu. AshI fI
chIy shut ushI mu tsI yut kuch,

umee chee-
zIch? Wuunu ApunII kumuch tu ku unoo-
tsee, tfu ngu.
11
AbI su yuu mI shut wusu ndu fu feets tum
wunu sIf wunee fu ngI yu. Wutum nuwuu
Ipuf tuu tI puchu muum zund ku wu, ushI fI
wuu nI pu fI Ben ju mIn chIch tputs nuwuu
puchu chI ndu nu yu. Ksu ngu sI ndu. WuunI
puchu pu ndu, wutum wuunu ApunII unoo
kumuch tu ku ush ku nu wu.
12

Apuz ApunII
yuwuu kIyung kuchIy kuchI unoo puk chu,
yusuf nuwuu nuy nIk chu, ndu shut yutu-
fIt shI shee nuwuum wuyu chI yu? Itufu,
nuwuuts shu pu fee kupung Istu chI yu,
tfu ngI yu.
13
DupIy tIp tsIf ush pu fI yusuf
unoo kusu yu fund sIn, mInup shut much
nuu tu fu ngu nu yu. SImIy shut umbI tum
tuchIteefu, muchIsh DupI yu mu nu fI ufu-
ngI fI putu mbIch pu tIy tIy ushI fu ngu,
tsu puptu tum tuchu yu fu kufu tu, kufu tu
ushI fu ngI yu.
14
DupIy shut IchI ngu fu tIp-
tsIf pu tu fI Oftu gu mun wIng nupI wu fu ngu-
nu yu, unoo tsI fI shut kupung nIzI fu ng sIn,
kunus ku sIn, shu nee ushI fu ngu nu yu.
15
Itufu, Absu Ion shut AhI to feI put mI shut
much chuf tum sIn yuw tuchI tu fu ngu nu
unpu tu fI ushpu fIt ssIn yuk tu shu fI shut
Ifu su fI nush pshtu fu ngu nu yu.
1
Itufu,
DupIy shut wum kuf Husuy AfkI tus chIch
unoo pufu ngu, Absu Ion nung wtsI fI kyu-
mu yu fu kupung tsI yu tu fu ngu shu mbu tum-
put, Kufu kuu, shIy ufu tu mu fI kufu ku fush
tuut shu, tsI yut ku ttu ttu ushI fu ngI yu.
17
Absu Ion shut tsI yu tu fu ngu,

Tumushut
DupI yuu umI ku fee shu ndu umI ku fI pIsh
kutu ku tush tuchI tu shu? tfu ngI yu.
18
Husuy shut tsI yu tu fu ngu, Apuf-
shIsh tuchI tu muum Izuu fu pInu su kI nu.
ApunII shI yuu kufu kuum Ipu su fu ngu,
IsfueI chIch tputs IchI ngu fu sIn shI yuu
kufu kuum nu fu ngu sIn,

tumu fee ju
nuw shI yush ndu tuchIt chee?
19
MI shut,
kufu kuu, tchInII pu. Nuw umI ku fee tsI
kupung Istu fu ngu fI, nutu nuu nuw shI yuu
ufu ngI nu shu DupIyutseefush wIpIsh Ishtu-
chInII pu, tfu ngI yu.
20
Absu Ion shut unu mun yusuf AhI to fe-
Iuu mushu fu ngI yu. MuzI nung chu zuwuu.

Muyuu mungI shIsh chI nuk shu? Yuw


chI nu kIsh unoo nuwuu kumu nI ngu ndu,
tfu ngu.
21
AhI to feI shut, Apu fIsh wIzunII mushI-
ngu muw pungoo ksu tu muum kusu fu ngI-
yu. AshI fI upuf shIsh wIzunII pshtu yu fush
muung chu. Amb ush ku chush, IsfueI chIch
IchI ngu fu sIn yusuk chu sIn, wupu fee tuyu-
tu fI tee nII chu, tchI nIII nu yu. Tk chu sIn,
yuw shI yush tpu tsI fIsh tuchI tu fu nu unIn
kupung mung' ksu chI nIII nu yu, tfu ngI yu.
22
Muu sheem shut pungus kupu ngush
yuwuf wunup shIp wuyu fu ngu nu yu. Amb
yuwuf Absu Ion wupuf put wIzunII mushI-
ngum pu muu fu ngu nu yu. Anoots shut
yuwuu wupu fee wIzunII muntsIf putu-
tu fu ngu, unoo IchI ngu fu sIn IsfueI chIch
pufu ngu nu yu.
23
Anpuf shut zuf AhI to feI ufu Apu nIIee
kuk kumu nI mu pun puz ushI fu tuu fu ngI-
yu. AshI fu chu umb ushku, unu mu ndu fI
DupIy unu mun mung' tutu fu ngI yu. Absu-
Ion shut unu mun tum mung' tutu fu ngI yu.
AhI to fe Iu mu fI wumu fI kusI fu Istu mu pu-
neem tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupIy
Izuu fu suwu yu fu, Absu Ion shu kufu kuum
wupu fIsh zumu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Absa!on Ahitofe!aa
kuk ngatarangu anootsi
17
1
AhI to feI shut Absu Io nuu tsI yu tu-
fu ngI yu. Nuwuum sundu fu fIsh
yuwu nu ndu fI kIz pu fI unu nu ndu fI 12 mII
Ipuseefush, punu ndu. Anput nutu fI tum
psuun DupI yup tuchIteefI pungu tu mu.
2 SumueIu16 , 17
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
330
2
Wutum ufup nuu tu fu ngu nu wu. AshI fI-
yu, nu sumbuy tuch pu sI nu yu. Nuwshut
tuchI tu yu fu fI, yuwush sumbuy tu chI nIII-
nu unush kusee fI, tpux tu yu fu fI, IchI ngu-
foo tIp tsI fee tusu wu yu fu fI, upu fee tsIm-
tIsh puchu tu mu.
3
Anu mun shu, nuw shu
tpu tsee IchI ngu fu shI yush tuchI tu muum
tsI yut chI mu. ShI yuu tutsu yu yu fu sIn,
kIs shu pu shI yush tuchIt chI nIII nu yu. KIz
kunee sIch yu muum tumu tuf pu fee ushI fu
shI yush kIs tuu chI nIII nu yu. MInu mu fI
tpu tsee puchu yu fuch, kusuch chI. Ash ku-
chuch, tputs IchI ngu fu sIn mupIy chInIII-
nu yu, tfu ngI yu.
4
Absu Ion shI tI sIn, mI shut unshuchtu-
msIn IsfueI chIsh, ush chI fI, Amb shIng-
sI, tfu ngu nu yu.
5
Itufu, Absu Ion shut,
AfkI tus chI chee Husu yuu yusu pI. Uwshut

muyu ju chI nuch? tfu ngu, kufu zu fu ngI-


yu.

Husuy shut Absu Io nush kusu fu ngu,


Absu Ion shu,

ShIy muy mungI shIsh


chI nuk shu yuwuu AhI to feI tu unoo tsI?

ShIy umukshu? tfu ngu.


7
Husuy shu, AhI to feI tsI yut ku un kuupu
wunu sI fee ju.
8
ShIy upu fee tsIsh yusuk shu.
KIz puf tu ndu. Wusu ndu fuf shut kIz pu fI-
nu ndu fI tum tuu fu nu yu. MungIn shu chee
chu nI wu wIp putu yu fuch, wIpu nguz
kupung tsI yu nu tu fu ushI fu sIn nu shu-
nee fu nu yu. MI shut, Apu fIsh kupung
tupu zIsh xupshI ngu mu. Wuu nung tputs
psuun tu kyu mu muum ndu nu fI.
9
Nut shut

yupImu su ju tuu fI yu? Wuchushpu fI


tupI shu fu tsu ngu fI yu. Ndu ushku pIyu-
mu zu wu tupI shu fI wu. Wupuz umb shut
ushI fu, unush sundu fu fee tsIsh zupun
puchuk chu, yutu fIt shI tung chI yu. Tputs-
shI tI sIn unoo muzI nuk chu sIn, mung'
kzuw ush kut ssIn, shI yuuts shu mIkeef sIn
kusu chI nIII nu yu.
10
Sundu fu fIsh kIz pu fI-
tuu tuuku, kuwI tsum wutsI yun ushI fI tuu-
teesInu yu, Itufu uwshut unoo tsI yu tsIs
muzI nuk chu sIn, suwu su wu chI nIII nu yu.
IchI ngu fu sIn tputs, IsfueI chIch tum sIn
yusu ku nu yu upu fIsh yuwuu ush tu fu
unoo tsI.
11
Nuwuu nu shI yuu wunu sIf wunI-
chInII pu. NIsh tsup IsfueI chIch tuu ku nu
unoo yumbI yu fush, wunu sIf tsI yu tu ngI.
Yukut Dun pu tu fI Beef se bu mun yukut
kufu zu ngI. AshIp ush ku chush, sundu-
fu fIsh mufI mun wIng muzuch wusI puf
tuu tu fu ushIp shuu nu Imu chIng chu.
12
AmbI nuu pu sheefuch, upu fee tsIsh
puk chuch, yupImu su ju tupI shu fI yu, unoo
Izuu fu ush chI fI kutIfIpeefuch, sIfIn
tsu pu mun xuwut ku chu ush chI fI kunu chI-
tu fu sheefush, shI yu mu fI kusIt shu. Amb
ush ku chuch, wusu ndu fuf ndu mInum tI-
yum kumung chI nIII nu yu. Izuu fu kuchI-
ngee fuch, kusuch chee.
13
Wundu yu yuk-
tush kumu ngu muum pshtu fu ngI nuu fI yu,
Iy IsfueI chI chI nI wus kuu zupun yyu fu nI,
putumb chee IchI ngu fu tusIs tusIs ush ku-
chu nI, Izuu fu wuzu wup kupeet kupeet
ush tu chI nI pu, Husu yu fI tfu ngI yu.
14
Absu Ion shut IchI ngu fu sIn IsfueI chIch-
tum sIn Husu yuu wuyu sush chI nu fu ngu-
sIn, AshI fI umbI nuu shee nI. NInu chu
AhI to feI mund wunu sIf tsI yut ku shu,
tfu ngu nu yu. ApunII wuunu chI nu fu ngu,
Absu Ion wuu nuu tsI shu tuyu tu fI tup tu,
yuwuu Husuy tsI yut ku unoo kIs puyu fu-
ngI yu. Itufu AhI to fe Iuu kuk ngu tu fu ngI-
yu.
15
Husuy shut upunII pu nee Sudo kuu,
mI shut AbI yu tu fuuts tum tsI yu tu fu ngu,
AhI to feI Absu Io nuu IchI ngu fu IsfueI chI-
cheets tum, Pzu pIy sheefunI, DupI yuu
puchu nI tfu ngI yu. Itufu nuwshut Absu-
Io nuu tumu pI ngu fu ngu fI umb shI fInts pu,
unoom zund kus pIy nuu shI ngInts ngutI
tfu ngI nu.
1
AshI fI sIy sut nutu fI teet
sheef us, DupI yuum kumu nI shI nInts.
NeetsI fI muu fInts pu ufu chIch Oftu guu
kung kItu ngInts tng chu. Ndun nuu
ush kush, ufu neetsI fI tu ndu tpu tsIf pu-
tuf tIsh shI yuu puchu chI nIII nu tng chu
tfu ngI yu.
17
Jonu tun shut AhI muusput upunII pun-
tum sIn wusI nu kutuk sIn kung tIpu shIsh
suf En-fokeI tuu fu ngu unnu ngI fI shu nee
ushI fu ngu nu yu. Yuk tush pshtu kchu nI,
tputs pufu nee pu utu sIn ushI fu ngu nu yu.
Tputs shum shut much chuf kIzush kumu-
sI nush Sudo kush wIp tsI yut ssee wuyu fu-
ngI yu. Sudokshu wIp, Kumu nI tI DupI yuu-
tsI tu nuu tu fu ngI yu.
18
NIIuf shut kunu-
ngus shI tu ngee fu nIIu, nuun tu chu, kIzuu
2 SumueIu17
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
331

D
17.23 MutI wu 27.3-10 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
pufu ngI yu. AshI fu chu, Absu Io nup shut
teet sheefu kumu nI fu ngI yu. Jonu tun shut
AhI muusput unoo muzI nu fu ngu sIn, Pup-
chu, pufu nee pu, tfu ngu sIn unu fI tum
teet ushI fu ng sIn, wum ku fIp Buhu fI-
mup pung' kusu fu ngu nu yu. Anush shut
kuseef sIn, kung tIpu shIsh tsup ktsI mush
wuntsush pshtu yu fu sIn, tupI shu fu ngu nu-
yu.
19
Anshut tputs wIzunII wush tu ngu-
sheem tInu yu fu, unput wuchoo shtu ndu-
yu fu kusu fu ngI yu. Sheefu unu mun shut,
tIfIkpu shut zup wush tu ngu shI mun Iwuz
kufuteefu, ush chI fI puyu fu kusu fu ngI-
yu.
20
Anush shut, Absu Ion wusu ndu fuf
kusu fu ng sIn, unshu chee kIz mushu fu ngI-
yu.

ShIy puf tu tIsh AhI muu suu tsI, mI shut


Jonu tu nuuts tum tu?

Yupee ju nuu yu nIII-


nu? tfu ngu sIn, kIz shut, NeetsI nu tushI-
yu fu nIIu sIn chu kungup pIy nuu tu fu ngu-
nu, tfu ngI yu.
Absu Ion shut wusu ndu fuf umb nuchu-
nguk sIn xupoo yu fund sIn yusuf wup-
tum Ifu su fI nup kunu pu fu ngu nu yu.
21
Kunu pu tu fum chu sIn, upunII pun shI tI sIn
AhI muus, mI shut Jonu tun tum kungush
tIpushshIsh shI tu ngu fund sIn, DupI yup-
shut kumun kut ssIn, teet ushI fu ngu nu yu.
Anshut DupI yush kuseef sIn, kumun ku sIn
tfu ngu nu yu. Pup chu shIy suwu ngI, nutu-
fI mIkeefush Oftu guu ufu chIch kItu nun-
chu. Ndun nuu ush kush pup chu. AhI to feI
Absu Io nuu, Pzu kumuteefunI puchu nI
tyusIn tu ndu shI yuu tsI, tfu ngu nu yu.
22
AshI fI yu DupIy shut unu fI tum psuu nu-
fI tIp tsIf ush pu fI Oftu guu ufu chIch shut
mIkImu fI kItu fu ngu nu yu. Putum zuf
tputs kuchI ngum shut ushI fu ngI yu.
23
AhI to feI Absu Io nuu pIy shee nI tu
xupoo yu fu, unu mund kupung tsI yun tu-
yu fu, buffu fI mu nI nI ush kuxI nee fu nIIu,
wuun pee tum pung' GuII bo wup nuu tu fu-
ngI yu. Anush shut yuwush nIIu fu tu fu ngu
unush kusee fu, muu chI fI tuu ush pu fI tsI-
yu tum yuwu pu yu fu, wuu nuu tsI wuyuf pu-
nIsh spu yu fu tsI pu fu ngI yu. TsI pu fum chu
yup tum wupu fI nu mupu fu ngu nu umbI-
tum mupu fu ngu nu yu.
D
24
DupIy shut nuu tu fu ngu, Muju nu yI mup-
shut yukut kusu fu ngI yu. Absu Ion shut
umbI tum tuchI tu fu, wusu ndu fuf IsfueI-
chIch ush pu fI Oftu guu kung kItu fu ngu nu-
yu.
25
Anpuf shut sunduf ufkuf suf Jowub
kIz puf tupu zee wufu tu muum yusu fu-
ngI yu. Itufu, unoots shut Absu Ion, ShIy
wuts tu, tfu ngu tushI tu ngu yu fu, mInoots-
shut IsmueI chI chee Itfy wIp Amu su yuu
sundu foom ufkuf nu fu ngI yu. Itfy shut
Nuju su wIp AbI gu yI Iuu yumu fu ngI yu,
Sufve munu. Suf veets shut Jowub wunI fI.
2
Absu Ion IsfueI chIch put tuchI tu fu sIn,
GuIuu dush tsup kusu fu ngu nu yu.
27
Itufu,
DupIy shut GuIuu du nung tsup Muju nu yI-
mush yukut kusu fu ngu, unshuch shI tI sIn
Nujus wIp Amn shuch Rubuu yunu ngu-
mu fI nI suf SobI kIs DupI yuu chu mu yu ngu-
fu ngI yu. Iode buf shuch shut AmI yeI wIp
MukIf chu mu yu ngu fu ngI tum tu. GuIuud-
shuch shut Roke IImshuch yukut Buf sI Iuy
suf chu mu yu ngu fu ngI tum tu.
28
Tuch pI sIn
chu mu yu ngu kut ssIn, tIp tsI feem tum
muush wIf muum, mungu wu tum kupu-
ngu mush, suwI tum, mI shut kutung tsI tum
tIfIk, sebuu du tum, wuch wusI pu fI tum,
muuch tu tum kpI chIm, yumu funII tum,
mIku tum puk chI mush,
29
kIndu fu tum,
wuku fu tum mImIf mInum, opee ju tum
mImIf mInum, ushIp un yyu fund sIn
DupI yuum mI shut tIp tsI feem tum wutu-
ngush ytu fu ngu nu yu. Mungush chI nu fu-
ngu sIn, upus pI mund tsup nuu tu fund sIn,
kupung pu fI nIzI fu ngu nu yu, mI shut mufIz-
tum, suchIstum kuyu tee nII pu sI nu yu, tfu-
ngu sIn zupun kutu nguts ytu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Absu-
Ion AhI to fe Iuu kuk ngu tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Absa!onarinee pacharangana anootsi
18
1
DupI yu fI nI wusu ndu fu fee
tcheefu, mIIosh sunduf yuw
kIz puf kufu kuu unoo ksu tu muum
wuyu fu ngI yu. Anshu fI tum 100 sunduf
ksu tu muum yuw tsI pus kufu kuu unoom
wuyu fu ngI yu.
2
Sheefu, wusu ndu fu fee
2 SumueIu17 , 18
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
332
tuchIp chuw pI shtu yu fu, zungu nI fu-
ngI yu. MInum chuw pI shtu fu ngu unoo
kufu kuum Jowu buum ksu tu muum
kumuch tu fu ngI yu. TsI mbu nuf nIsh shut
chuw pI sh tum kufu kuum tum Jowu buum
zoonII Sefo yu wIp AbI su yuu ksu tu muum
kumuch tu fu ngI yu. Tuch pu fI nIsh shut
chuw pI sh tum kufu kuum Gud shu cheem
tputs Itu yuum suf ksu tu muum kumuch tu-
fu ngI yu. AshIp sheefu, DupIy wusu ndu-
fu fee zungun ku chu, Itufu, nuwuptu tum-
pu fI nuuch chI, tfu ngI yu.
3
Wusu ndu fuf shI tI sIn, NdunI.

Muyuu-
mu ju shIy umb nuu chIsh? ShIy nuu neetsI-
fI tuu fup chu. Yuu nI tu fI nuu chI nI pu.
Kundu fu fIsh shI yuu tsI nuu sundu fu fIsh
kuupu ndu puchu muum zund ku nu yu.
Apuz kundu fu fIsh shI yuuts shut puk chu-
sIn, ufu shI yuu tsI mu fI puchu chI nIII nu yu.
Iyshu suwuk chu nI, ndu shu Iyung zI nu
tuchIt chI nIII nu yu. Iyuu tsI nuu 10 mIIoo tsI-
nI tpu tsI nI ndu puchu muum zund ku nu yu.
Itufu, shI yuu tsI mu fI puchu muum chI nu-
ku nu yu. ShI yuu tsI mu fI puchuk chu sIn,
kupung mung' ksuk sIn 10 mIIoots puz
sunduf puchu yu fu sI nu ush tu chI nIII nu yu.
Anoomchu shI yuu neetsI fI tuu fup chu,
tshI nI yu. Sunduf Iyuum pIsh tu kI nuu fI-
yu, nImu ndu fI shIy shu tpu tsee zungu nIt-
shu, tfu ngu nu yu.
4
DupIy shut, ZufuktI schu. AshI fI nuw
neetsI fI tuu pu mu, tfu ngu, yuk tuu
wushI tu ngush pIyum ngoo tsee ktu puz
xIyu fu ngI yu. AshI fu ngu, yuwshut mIIosh
tputs mInum kufuk kIz puf wuyu ku,
unshu fI tum 100 sunduf tsI pus kufuk
wuyu ku ushI fu ngu, unshI tI sIn nuuk chu-
sIn, shI tu ngu fu ngu nu yu.
5
DupIy shut Jowu buu, AbI su yuuts tum,
mI shut Itu yuuts tum yusuf tsI yu tu fu ngI-
yu, yuwuu tuchIp kufuk kIz pu fI nund
nuukchI nIII nu unoo tsI. Nuwuu chI nu kI-
nuu fee su, kuu pu nuu Ipu fee tsI nuu fI Absu-
Io nuu pchu fInts pu, tfu ngI yu, Sunduf-
shI tI sIn IchI ngu fu sIn yuwuu DupIy
wIpuu puchu muum puchI ndu fu ngu unoo
muzI nu fu ngu nu yu.

DupIy wusu ndu fuf IsfueI chI cheem


puchu kut ssIn, Effu yI nu fIn pI nI wutsu pun
nuu tu fu ngu nu yu.
7
Anush shut, IsfueI chI-
chIsh pshtu fu ngu sIn, DupIy wusu ndu fuf
zupun Absu Io nuu wusu ndu fuf puchu fu-
ngu sIn, wushu nund 20 mII puchu fu ngu-
nu yu.
8
Anshut wuun pu tu tIn wufu tu fu-
ng sIn, tputs zupun mungI nush tutsI tu fu-
ngI yu. AshI fu ng sIn, mungI nush zupun
tsI pu fu ngu sIn, muchIn shu wuun pu tu tIn
m'chItpu puchu fu ngu nu yu.
9
Absu Ion shu
kupuu chu mun muIumun kuxI nu fu nIIu,
nuun tuch ushI fu ngu, yup ndu chI nu fu
unush DupI yuu wusu ndu fuf chu mu yu-
ngu fu ngI yu. Anoo punI ku, muI shut
pIyum shut mungI nup teet ushku,
muntsI fIsh shut pshtu kum chu, Absu Ion-
shut much yusI nush wup zuf sufI chI fu-
ngI yu. Ash ku chu, muI shut ufung teet
ushku Absu Io nuu unshu fI t shu fu ngI yu.
AshI fu ngu, Absu Ion shut unshu fI much
sufIcheefu, yuwuf shut kumbIp tu fu much
ushI fu ngI yu.
10
Sunduf shu unoo pufu ngu,
Jowu buuts shut kumu nI fu ngI yu. Absu-
Ion yusI nush much sufIcheefu, yuwuf
kumbIp tuf pu, mung tfu ngI yu.
11
Jowub shut muzI nu fu ngu, AshI fI-
yu,

muyuum shu ndu unufI pufee shu


puchu yu fush kusu shu? Ash kI nuu fee shu,
nuw mungI kIspu fee. Yuwu mund puchu-
fu ngIsh unu mund nuwshut shI yuum
kufI kee 10 mbum mush yyu fu fI, mI shut
kIch pu shI tum yuw kIz puf wunu sI fImshI
unoo punu chI nIIu, tfu ngI yu.
12
Itufu sunduf shut, Nuw

tumu fI
kufu kuu kuk muzI nu nIIu fI, umb nuw
ush tu chee? Wutum Iy IchI ngu fu nI yuwuu
DupIy shI yuu, AbI su yuuts tum, mI shut
Itu yuuts tum, Nuwuu kukI muzI nung tsu.
Ipu fee tsI nuu fI Absu Io nuu pchu mu nuu
pchu fInts pu, tsI yut ku, tfu ngu, unoo
muzI nu fu ngI nI wu. AshI fu chu, shIy
nuwuum zupun tuu tI kufI kee 10 mII tuu
mbum mush punu kush, nuw unoo ndu
uyu tchI nu.
13
Nuw puchukchI nuu feenu,
kufuk shu pu yusuk chu, nuwuuts shut
kumuch tu chI yu. Puchu yu fush ksung chu,
tk chu, shI yu tum shut nuwuu puchut shu,
tfu ngI yu.
14
Jowub unoo tsI yu tu fum chu,

Muyuum unoom ngu tIsh tsI yuts tu pIch?


2 SumueIu18
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
333
Pzuyu, Ash tuu, puchu yu nI, tyu fu nIIu,
nuu nu tuu shee fu nIIu, wundu fI tum much
yusI nu mun wup zuf sufI chI fu, kumbIp tu-
fu pufu ngI yu. AshI fI yu, uwshut tufuw put
mungoo tuchIp kuyu ngu fu ngu, Absu Ion-
shut ndu mus tsI pu ku, unu fI tum kchIt
kumbIp tuf ushI fu ngI yu.
15
Yuwsh tI sIn
Jowu buum Istum pun tuchI tu fu nu, unshI-
tI sIn Izuu fu puchu yu fu sIn, kusu fu ngu nu-
yu.
1-17
Anshut puchu fum chu sIn, Absu-
Io nuu wunuts yyu fu sIn, mungI nup shut
muntsI fIsh tsup wuch kuwu fu unush tup-
shu yu fu sIn, unu mun putu mbIch pu shut
wuchoo kmu nu yu fu sIn, kusu fu ngu nu yu.
Shee fund sIn, Jowub tIp tsI fee kuku nu-
muum shut kumuch tu fu ngI yu. Anu mu-
ndu fI shut, IsfueI chI chee ndu shut ufung
tuchI tu fu ng sIn, wutum Jowub wuts tu
tfu ngu wu. IsfueI chIch shI tI sIn unoo
muzI nu fu ngu sIn, kupung punI fu ngu sIn,
wup tum pungup suwu fu ngu nu yu.
18
Absu Ion kchI tu mu, wuumu mupshIs-
sheem tInu muum tpu tsee kumuch tu fu-
ngI yu. Kufu kush mupshI nI tInu fu ngI yu.
KIz puf wunu sIf tInu yu fu, wuu nuu tsI suf
unu mun yundu fu ngI yu. WIp ndu nee fu,
suf mInu mu fI yundu fu ngI yu. Wundu fIt
unush pshku fu putu fu nI yu. Itufu, ufu
kufI mu nuz tuu kI yu.
19
Sudokshut wIp AhI muus Jowu buu
tsI yu tu fu ngu, Nuw shI yuu mush kI nu.
Nuwmu kufu kup teet sheefI kumu nI-
tu mu, ApunII wIz puf put nu kundu fu-
fee tsIsh tuchI yu fu ngI yu, ttu mu sI mu,
tfu ngI yu.
20
Itufu Jowub shut,

Antuu tI shIy unoo


kumu nI muum wufI tu fIsh? Ndu. MInush-
pu fee zuf shI yuum kumu nI muum wufI tu-
chI yu, wutum nu kufuk wIp tsI pu fu ngu-
wu, tfu ngI yu.
21
AshI fI yu, Jowub wusu ndu fu feets shut
EtI yo pee kufuzeefu, ShIy nuu yuwuu nIsh
ush pu fI pufu ngIsh unoo kufu kuu kumu-
nI shI nI, tfu ngu. EtI yop shut unu fI tum
kumun ku tu kufu kup IfI pu fu ngI yu.
22
AhI muus shut yusuf Jowu buu mushu-
fu ngI yu. Ash tuu, nuwshut EtI yo pI mun
ush tuchIteefufI pungu tu mu, tfu ngu,
Itufu Jowub shut,

ShIy muyu nguz shut


umb nuu muum zunduk shu?

TumutI t-
shu shu?

Amb tuu tI nuu yu fush muysh tu ju


yyu chIsh? tfu ngI yu.
23
AhI muus shut,
AshI fI tuu tu, nupu tu mu, wutum nuwuun-
tu fI nupu muum zund ku fI tInu wu. AshI fI
nupuch tu ndI, tfu ngu, Jowub shut,

Tumundu? Nuu muum zund kush, nupu-


shI nI, tfu ngI yu.
AshI fI yu, AhI muus shut unu fI tum tnd-
su pI fI IfI pu fu ngu, EtI yo pee ufu ngeem
kunee fu Imu zu fu ngI yu.
24
DupIy shu
Iwu nung yukut wushI tu ngush tsI mbun
wuch kuwu fu unnung upu sush kuxI nxI-
nuw ushI fu ngI yu. Yuk tuu wushI tu ngush
ksu tu mu pun shut tundu pu nu zI mun
yuwuf kuxI nxI nu wu, nupunu puw ushI-
fu ngu, tputs ufup mInu mu fI kyu shI nu
IfI pee shI nu, unoo pufu ngI yu.
25
Anshut
pufu nIIu, kufu kuuts shut,

TumukI tputs
ush tuf? MInu mu fI kyu shI nu IfI pee shIn-
shu, tfu ngI yu. DupIy shu, MInu mu fI tu yu
kyu shI nu tsI yu tsIs wunu sIf tu ndu puyu fu
shI tu fu nIIu, tfu ngI yu. Anshut yuwuu
tputs wutsI fI tu tu fu nIIu unoo,
2
yusuf
ksu tu mu pun ufung nup ushku, mI shut
tputs mInum tum kyu shI nu IfI pee shI nu
pufu ngI yu. Anoots shut pufu ngu, yusuf
kufu kuu, MIn unu wuu tputs ufu ngeem
mInum tum kyu shI nu IfI pee shI nu, tfu-
ngI yu. Kufuk shut un tputs ndu mungu
nuunII pu. TsI yu tsIs wunu sI fI tum tu ndu
puyu fu nuu nIIu, tfu ngI yu.
27
Ksu tu mu pun shut pufu ngu, Yuw
Imu zu fu nuu nIIu unu AhI muuschu Sudok
wIpu yu, tfu ngI yu. Kufuk shut AhI muus
tputs wunu sIf chu.

Tumumu tputs tsI-


yut ssee wunu sI fI mush puyu fu kusuch?
Nupu: Nuwung zI mu fI kumu nI tI tu nuu-
tI yu, tfu ngI yu.
28
Anshut AhI muus kufu kush kusu fu-
ngu, kufu ku nung wuts tsu push tutunII-
tu yu fu, much tImuch tu sheefu, Apu nIII-
mu fI kIz puf chu. ShI yuu chI nu fu ngu, nu
kundu fu fee tsIsh wuu mu fI kusI fu ngI yu,
tfu ngI yu.
29
DupIy shut, Wunu sIf chu.

Nutu wu?

Ipuf shI tI nu wu?

Absu Io-
nuu nu tumu fu? tfu ngu. AhI muus-
shut,

Muyuu tsI mu su ju? Jowub nuwuu


nIngeem tsI yut sseem kumu nI muum
2 SumueIu18
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
334
zungun ku chu, unshu mu fIt chu nIngeem
nuuk chu fI, zumu ngu fund sIn muzI nun-
shI nu. Itufu, nuw ndun tum yusu fI nu.

Muyuu tsI mu su ju tfu nIII nu? tfu ngI yu.


30
Kufuk shut, NeetsI fI pIyum xIyu ngI-
mu sI, mus pu, tfu ngu, AhI muus shut
uyu tfu ngu, unoo tsI fI pIyum xIyeefu
kutu fu ngI yu.
31
Anshut mus sI fI tum EtI yop shut IfI-
pu tu fu nIIu kusu fu ngI yu. Kufu kuuts shut,
Shuunu tpu tsI fIsh tsI yut ssee shI yuum
zungu nee fu, unoo shI yuum kumun ku tI-
nu. ApunII shI yuum kupung Istu fu ngI yu.
Yuwu mund shI yuu kundu fu fIsh kupung
nutsu muum zundu fu ngu nu unu mund
ApunII shut kupung unshu chee tputs
wunee fu ngI yu, tfu ngI yu.
32
DupIy shut EtI yo pee,

Nutu wu?

Ipuf-
shI tI nu wu?

Nu tumu fu? tfu ngu, EtI-


yop shut, ApunII wuunu zund ku, kundu-
fu fee tsIsh IchI ngu fu sIn nIIuf tumu pu fI
ushI shu tuu chI nIIIn pu, kumup shIm pu
kumun ku tfu ngI yu.
33
DupIy shut unoo muzI nu fu ngu,
kupung mung' muntsu fu ngu, nung tu fu-
ngI yu. Wutund pu nup shut kfee fu nIIu,
umbI fI muu shIp kf ku chu, wuchup
tunu nu kuch ushI fu ngI yu. Tunu ku tfu-
ngI yu, Ipu fI nuu Absu Io nu fI nuu. Ipu fI nuu
Absu Io nu fI nuu. SItuts tI, IpufI tsI pu-
yu nIIu.

Muyuum shu nIIu fI nuu shtIsh


tsI pu fu ng shu? Nuwuu nu chu wuchI nI
tsI pu ku fI wunu sI fI yu, tunu ku ku much
ushI fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Absu Io-
nu fI nee tsI nI puchu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
3owab Dapiyaa izamzarangu anootsi
19
1-2
Tputs shI tI sIn yuwuu DupIy
wIp Absu Io nu fI nI tsI pu fu ngu
unu nguz mung' muntsu ku, tunu ku unoo
pufu ngu sIn, Jowu buuts shut kumun-
kut ssIn nuu tu fu ngu nu yu. DupIy shut
wusu ndu fuf unu fI tum yuw kupung
mung' ksuk sIn, shu mbu tu fu ngu nu, unoo
kusu yu shtI sIn, mung' muntsuk shI tI sIn,
shu nee ushI fu ngu nu yu.
3
AshI fu chu umb
ushI fu ng sIn, IchI ngu fu sIn sunduf upInII
nuut tu sIn, pzIf put yuk tush pshtu fu-
ngu nu yu. Tupu zee ts puz suwu fu ngu sI nu
ushI fu ngu nu yu.
4
Itufu, kufuk shut wchoo
chI fIk put kmu nu fu ngu, kupung tunu fu-
ngu, Ipu fI nuu Absu Io nu fI nuu. Ipu fI nuu,
tunu ku tuf ushI fu ngI yu.
5
Jowub shut kufu kush pung' pshtu yu fu,
kufu kuu tsI yu tu fu ngI yu. Kufu kuuts shu,

Muyuum shu Iy shI yuu tuu fu sheets Ish,


Ipu feets tum tIsh, mI shut Izu nIIeewuuts-
tum tIsh, mI shut Izu nIIIsh mushI ngu-
mu wuuts tum, tupu chI ndu fu ngI tuu tu nI,
shIy shut Iyuu tpu tsI fee tsIsh Ipu zu muum
zunduk shu?

Amb ush kush, shIy kundu-


fu fee tsIsh kupung chI nuk puz ushIkshu.
Itufu, yuwuu tsInu shut shI yuu tuu fu shIsh
tupu chI ndu fu ngu, unoo tsInu shu sundu-
fu fee wuu tsIsh IchI ngu fu tpu tsI fee tsIsh
nutsuk puz ushIkshu. Wuu nu fI yu Absu Ion
kchI tu nuu fI yu, Iynuu fI yu ushpu fI tu nI tsI-
pu fu ngu nI, unoo tsI nuu pu shIy mungIsh
kupung k such shu, tfu ngu,
7
Pzuyu,
wuts tu. Shtu ngu ngI.

Muyuum shu umb


ushIkshu? ShI tu ngee fush, sundu fu fee-
tsIsh tsIyuteefush, ufung tuwIz puf tu ngI.
Pup chu. Ndun nuu ush kush, ufu zufum-
pu tu fI nu psuun sundu fu fIsh ushpu fI pu
suwu su wu chI nIII nu yu. Amb ush kut ssIn,

shI yuu chu ku ju ksut chI nIII nu? ShIy shut


kunu ngu sImu sIsh kIyung kuchI yu fu-
ngush, wuchI nu fu ngush yutu fIt shIsh
shI yuu tushIy fu ngu, nut shu tpu tsI fIsh
shI yuu kusuk chu sIn, ufu ufu ngI nu shut
mungIsh muntsut shu, tfu ngI yu.
8
AshI fu chu, DupIy unu fI tum chIy-
zu yu fu nIIu, yuk tu nung wushI tu ngush
nuuteefu, kuxI nu fu ng shI tu. Tputs shI tI sIn
IchI ngu fu sIn unoo yusu fu ngu sIn, kufu ku-
nguz ushpu fIt ssIn kusu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Jowub
DupI yuu Izum zu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Dapiy waptam watsapunip
Irusarinap kanapurangu anootsi
Anshut IsfueI chIch yuw Absu Io nuu
Istu fu ngu nu un yusuf IchI ngu fu sIn
wup tum pungup suwu su wu fu ngu nu yu.
9
AshI fu ng sIn, IchI ngu fu sIn IsfueI chI chIn
2 SumueIu18 , 19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
335
wuun pu tu tIn tsI yut ku sIn, SIf tufI kufuk
DupIy Iyuu kundu fu fI nI FIIIs tewshuchee
tpu chI ngu fu ngu, Iyuu tupu chI ndu fu ngI yu.
AshI fu ngI tuu, Itufu wIpu mund Absu Io nu fI nI
kufu kuum kInu muum zundu fu ngu, unu-
mund tsI yun tu yu fu, mInup shut tsup suwu fu-
ngI yu.
10
AshI fu ngu, Iy shut

chu ku mun shI tu-


ju mungI nI tutee chI nI? AtunI, Absu Io nuutst-
shut kufu ku fee mu nI nu fu ngI nI yu. Itufu, nu
wutum tupu zIsh shu tsI pu fu ngu wu. AshI fI,

ndu shut yusuf DupI yuuts tum kufu ku fee-


mIch nu ndu t? tfu ngu nu yu.
11
DupIy shut yuwuu IsfueI chIch wuun pu-
tu tIn tsI yu tu fu ngu nu unoo muzI nu fu ngu,
uwshut upunII pu nee Sudo kuu, mI shut AbI yu-
tu fuuts tum kufuzeefu, SIy sut Utu chIch pu
wuchI nu nuf tsI yu tu shI nInts, Kufuk utee ju
sIyuu tsI.

Muyuum shut zuptuk su?

Ndu
nuwuu mus sI fI yusuf kufu ku fee mIs nuk-
su? Sheef us,

nuwuu ndu pungI pI yusuf


wuyuk su?
12

Antuu tI nuw sIyu put tunu fee-


zI nI? ZuwunII tu nI chu. Kufu sI fI nI wuun-
nu ndu fIt chu. AshI fI yu umbI tuu ushI fu nI,

muyuum shu sIy sut nuwuu ndu mIkeefus


kufu ku fee mIs nuk su? tchu kufu ku, tyu-
fus,
13
Amu su yuu kumu nIng tum tsu. Kufuk
shI yuu tfu nIIee ju: Iy shI yu put kupung chu
zuwu nIII nI yu, kufu sI fI nI wuun nu ndu fIt-
chu. AshI fu chu, nuw shI yuu kIz pu feem
kufuk nu muum zund ku shI nu. Nu Jowu buu
tushI tu ngu yu fu fI, shI yuuts shut kufu kuum
nu chInII pu. Zufum pu tu fI chu utu shI nu.
NgutI ngIch ku chI nuu feenu, ufu ApunII shu-
pu fI nuwuu kupung wunI chI ndu nu yu, tchu
kufuk DupI yuu tng tsu, tyu fu, DupIy tsI-
yut ssee upunII pu nIsh zungu nI fu ngI yu.
14
DupIy umb tfu ngu unoo, Amu suy-
shut muzI nu fu ngu, uwshut IchI ngu fu
Utuch chee tsI yu tu fu ngI yu. Utu chIch-
shut unu fI tum chI nu fu ngu sIn, tsI yut ssee
kufu kuum zungu nI fu ngu nu yu. Kufu kuu,
mupIy fush, sundu fu fIp tIsh ufkuf ush-
pu fI nIng tum kunupeefush kusung chu,
tfu ngu nu yu.
15
Kufuk shut unoo muzI nu-
fu ngu, kunu pee shI nu, kung Oftu gu mun
kusu fu ngI yu. Utu chIch shut chu mu yu-
ngu kut ssIn, GuII guu Iush tsup kusu fu ngu-
nu yu. Oftu guu kung ufu chIch kItu muum
Istu kut ssI nu.
1
Ben ju mI nu fIn chIch shut,
GuefufInI wIp yuw Buhu fI mush nIIuf-
tu fu ngu, unshut suf SImIy DupI yu nguz
chu mu yu ngu ku tum kyu fu nIIu, Utu-
chIch put wushu nund ypu ndu yu fund sIn
nuu tu fu ngu nu yu.
17
Ben ju mI nu fIn chIch
mII tputs wushu nund ypu ndu yu fund sIn
nuu tu fu ngu nu yu. SIbuuts shut Suu Iu fI nee-
tsI nI muu chI fI ksu tu mu pun tuu fu ngu
unshut, unshu tum wIp ush pu fI 15, much-
chuf shut 20 tuufu, ushpu fIt ssIn nuu tu-
fu ng sIn, ndu tu fI kufuk unush kusu fu,
uwmu sIn Oftu gush kung kusu fu ngu nu yu.
18
AshI fu chu, Kufu kuu ufu chIch ItsI pu ngu-
yu fu nI, kufuk shu Iyuu kIs shu nup chI yu,
utu sIn, unoom kupung Istu fu ngu nu yu.
WIpuuts tum putu yu fu sIn, ufu chIch ItsI pu-
ngu yu fu sIn kusu fu ngu nu yu.
Anshut kufuk ufu chIch kItu fum chu
unush, SImIy shut, yuw DupI yuum
putumb chee kupee tu fu ngu, unshut
kufu ku nung IfIp tu fu nIIu much tsu push
tImuch tu sheefu,
19
Kufu kuu, nuw shI yuu
utInu. Yuwu mund shI yuu Ifu su fI nush
shI tu ngeeshI nush, nuw muntsIf tsI yu tu-
fu ngI, unu mund nuwuu tsI yun tu fIsh pu,
unoo Izuu fu mbI zung chu. Nu shI yuu tsI-
mu fI shut kukIsh puyu ku nI, tuu chI nI pu.
20
Nuw OsI yu fIn chIch tu nu. AshI fu chu,
yuwuu nuw shI yuu muntsIf tsI yu tu fu ngI
unoo nuwuu nuu tsI yusu fu ngu fI, nuw
wusI nu shI yu nguz tsI yu tu tI utufI, nuwmu
Imu zu yu fu fI kusu fu ngI, tfu ngI yu.
21
AbI suy shut Sefo yu fI nI wIp,

Muyuum-
shu kufu kuu, shIy nee SImI yuu nupuk-
shu? Puchu yu fush ksu chIshpu, wutum
shI yuu Apu nIIeets tuu tIsh Ipu su mu fI nI
muntsIf tsI yu tu fu ngu wu, tfu ngI yu.
22
Kufuk shut, NdunI shIy nuwuu tumu-
ndu fIsh pu.

Antuu tI shI yuu Sefo yuu tsIsh


wIpIsh tsI yu tuk? Wutum nu nuwuu IsfueI-
chIch yusuf chI nu fu ngu sIn, kufu kuum
nu fu ngu nu wu. AshI fI yu, umb ushI fu ng-
sIn, nuwshut

muyu mund shI tu ju IsfueI chI-


chee msungeefI puchu chee? tfu ngI yu.
23
AshI fu chu, DupIy umb tfu ngu,
SImI yuu, zufum pu tu fI nuw shI yuu puchu-
chInII pu, tfu ngI yu.
24
Suu Iu fIn shut wuchI nIIIn Me bo set
kufu kuu chu mu yu ngu fu ngI tum tu. Anshut
2 SumueIu19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
336
Me bo set yuwu puf DupIy Ifu su fI nush
tsup shI tu ngu fu ngu, unpu fI kupung DupI-
yu nguz mung' muntsu fu ngu ndu chu mu-
ku, mI shut wumu feets tum ndu kchu ku,
mI shut wusu soots tum ndu kumu ku unufI
psI fu unush DupIy kunu pee shI nu kusu-
fu ngI yu.
25
AshI fu chu, ushI mu fI Ifu su fI-
nu mund kyu shI nu, kufu ku nguz chu mu-
yu ngu ku tu kusu fu ngu, kufuk shu unoo
pufu ngu, Me bo se tuu mushu fu ngI yu.

Muyuum shu shIy yuwu pu fu fI nuw nuu tu-


fu ngI unpuf ndu nuwush tuchI tu fu ng shu?
tfu ngu,
2
Me bo set shut, Ichee kufu kuu,
wutum nuw kutsI wun guy kuyumchI nu-
wu, ndu putIt nuu muum wufI tu kI nu wu.
AshI fu chu, m'chuchufeetsI Sebuu kumuch-
tu fu ngu fI, Nuwuum buff putu yu fush,
yufu ngI kufu ku fI pI pungu tu mu, tfu ngI-
tuu tI, Itufu m'chuchufshItI nuwuu mungu
tumu pI ngu fu ngI yu.
27
Amb sheefu, nuwuu
yutu fI tuum nu yu fu, shI yup shut nuwu-
mun ngI chI fu ngI yu. AshI fI yu shIy shut,
wutum ApunII wusu ndu fuf ushI fush
tuukshu wu, nuwuu yuwu fI shuu nu zund-
kIsh unu fI tum shI ngu ndu mu, tfu ngI yu.
28
ShIy nuwuu puchI fI nI mu ndI Suu Iu fI nI-
mund puchu muum wufI tuf tuu, shIy shut
mungIsh wunusIfeefush upu fI nI mu ndI
Jonu tu nu mund nuwuu kupung chI nu fu ng-
shu. AshI fu ngush, nuwu put wushu nund
shI yu mun mIsu fIsh kutu ngu fu ngI nI yu.
AshI fI umb ush ku fI,

muyuu tsee shI yuu


ufung mush chI? tfu ngI yu.
29
Kufuk shut,

Muyuu tsI tsI yu tee chIch?


Afung nuw tsI yut ssI fI wunI ndu ju. Nuw
SIbuu sIf tufI kumuch tu fu ngI nu. SIy sut
Me bo se tush wutsu pun tufu wuz tu kchus,
wuumu puk chI tum pu nung tsu, tfu ngI.
AnufI wundu fI nuw chI nu kI nu, tfu ngI yu.
30
Me bo set shut, Wuu nI pu fI SIb shu
wutsu pu neem ush chI fI yuchI yu. Nuw
tsu pu nguz mungI muntsu kee zI, wutum
kuupu yuwu nguz mungI muntsu ku-
fI, kufu ku fI yusuf kchIt kunu puch pu
tfu ngu fI, nu shIy shut yusuf pungI-
shIsh kusu fu ngush, nu mungI kIs chu,
tfu ngI yu.
31
Anpuf shut mIn tputs Buf sI Iuy
DupI yu nguz nup ku tu wutsu pu nI mund
GuIuu du mund kyu shI nu, Roke II mush
tsup chu mu yu ngu yu fu nIIu, Oftu guu kung
ufu chIch ItsI pu ngu ku tu tuchI tu fu ngI yu.
Anush ufu chIch ItsI pu ngu fum chu, yusuf
wup tum kunu pu fu ngI yu.
32
Buf sI Iuy shu
kIz puf wuchIn musu chI fI nI 80 tuu fu ngI-
yu. Anshut mung yuwu puf DupIy Muju-
nu yI mup tsup suwu fu ngu unpuf kIz puf
kufIk pun tuu fu ngI yu. AshI fu chu, DupI-
yuum shu muu cheetsI yuwu nguz zund ku,
unu wuu zupun Istu fu ngI yu.
33
DupIy shut Buf sI Iu yuu tsI yu tu fu ngu,
Pzuu. ShI yu pu nuwup tsu pu nI Ifu su fI nup
nuu yu nI. Amb nuw shI yuu ksut chInII pu,
tfu ngI yu.
34
Itufu, Buf sI Iuy shut,

TumufI
nu wuchI nu yu nIIu fI tsI pu nI tutu ndeenII-
shut, shI yup tsu pu nIsh Ifu su fI nup nuu chI?
Mutu tu yunII shu chu tsI pu nI.
35
Wutum nutu-
fI 80 musu chI fI tuu fu wu. Kutu ngu muum-
tum ndu shut kIs kchu yu fu fI kutung kI nu.
Wuu muum tum mungu tu fI shtI kumu sI ngu-
fu fI wuu kI nu. Amb ush ku fI, kutung tsee
ksu msheewu, mI shut yutu fI tu wuuts tum
ndu shut kchu kI nu. MI shut,

untuu tI
yusees shee yusee ku nu, kIzuw tum sIn
yusee ku nu unoo muzI nu chee zI? wutum
kItsI zumu muwshItu wu. Amb shu pu fI ush-
ku fI, shI yuuts shut tuxu fu ku fI, shIy shut
nuwu put mpeet shu shu. Ndu ushIsh-
tu muum kufu kuu,

muyuu mu ju nuw
shI yup nuu chI?
3
Wutum nu yuwung zI nu
kupung zundu fu ngI unoo tsI nu nu shI yuum
Istu fu ngu fI, nu ufu chIch kIteen shu wu.
MI shut,

muyu mund shut shIy nuwuum


kupung Istu muum zunduk shu? wutum
nuw shI yuum Oftu guu tsIm kItu muum Istu-
fu ngI nu wu.
37
AshI fu chu, nuw kufu kuu,
shI yuu utu shI nu. Nuwuu ksu ngu ndu mu.
Nuw nuwuun pee tum tsu pu nI nuu yu fu fI,
tsI pum mu. AmbI fI tsI puk chu fI, nuwuuts-
shut upuf nI nu ngI fI tum mup chI nIII nu yu.
Itufu, neewu. Nuw IpufI suf KIm ju mu
muchI muum tsu pun pIsh zund kI nuu fee-
shu, muuch tut chu. Zund kush shuu mu tu fI
tpu tsI fIsh Izuu fu yumung chu, tfu ngI yu.
38
Kufuk shut ushI fI Ipu fee tsIsh KIm-
ju mu nuwuun pee tsu pu nI much chI mu,
wutum shuu nu t shu wu. AshI fI yuwu fI
shuu nu tIsh unu fI tum ush tu chI mu. Ufu
2 SumueIu19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
337
nuwuu mu tu fI tpu tsI fI yumuk chu fI, nuwu-
shu fI shu tuu chI yu, tfu ngI yu.
39
Anshut IchI ngu fu tputs Oftu guu kItu-
fu ng sIn, kufuk shut kItu fu ng tum, Buf sI Iu-
yu kusuk chu, puchIpeefu, Ishu mbeef sIn
kusu fu ngu nu yu. AshI fI yu umb ushI fu ng-
sIn, Buf sI Iuy yusuf wup tum wutsu pu nIp
kunu pu fu ngI yu.
40
Kufuk shut tIp tsIf ush pu fI Utu chIch
KIm jum pu tu tum wushu nu ndu fI kyu fund-
sIn, GuII guu Iup tsup nuu tu fu ngu nu yu.
IsfueI chIch chuw pI tum unush tuchI tu fu-
ngu nu yu.
41
IsfueI chIch shI tI sIn kufu kush
kuseef sIn,

Muyuum shut Utu chIch


ushpu fI tI sIn shI yuu puchInd ku nu yu?
KchI ngu yu fund sIn, shI yu nguz Oftu gu-
mun kuseef sIn, uwshtI sIn shI yuu umuy tu-
yu fu sIn, Istu ndu tpu nI utu sIn, puchInd-
ku nu yu, tfu ngu nu yu.
42
Utu chIch shI tI sIn tsI yu tu fu ng sIn,

Antuu tI Iy mungu tu fI tu nI ush pI nI


kuchI ngu fu nI kusu fu ngu nee? Wutum nee
kufu kuu yuun tu fI Utuch chI nI zuwu nIII-
nI wu. AshI fI sIy sut

muyu mund shu Iyuu


tsI yun tuk su? MI shut,

untuu tI Iy mungu-
tu fI tu nI kufu kush kuseefunI kutung kI-
nee? Much tu wuuts tum

untuu tI Iyuum
mungu tu fI tu ju punuk? Ndu, uwshtI sIn
tfu ngu nu yu.
43
Yusuf IsfueI chIch shI tI sIn tsI yu tu fu-
ng sIn, Itufu, kuupu yuu nu chu sIyu mund
ufung kufu kuu umuy tushI nI yu. Iynuu
sIyuu Utuch cheets Is yunu fu nI, zupun tu-
nI chu. AshI fI yu,

muyuum shu sIy Iyuu


nIy fuk su? Wutum Iymu chtu fu kufu ku fee-
tsI nI kunu pu ngI tfu ngu nI, nu kufu ku fee-
tsI nI yun pu fu ngI nI wu, tfu ngu nu yu.
Tfu ngI tuut ssIn, Utu chIch kupung
tsI yun tu fu ngu sIn, IsfueI chIch put
numbu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupI-
yu fI nI yusuf wutsu pu nI sh tum kusu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Dapiyarini yaseeku trangu anootsi
22
1
DupI yu fI nI Apu nIIee yusee ku,
ApunII nuwuu tupu chI ndu fu ngu,
Suu Iu fI nI ndu puchu fu ngu ndu, mI shut
kunduf tum tI ndu nuwuu puchu fu ngI yu,
tu yusee ku tfu ngI yu.

2
Apuu, shI yu mu fI kIzpufeefush,
nuwuu tupu chI ndu fu ngush,
nuw putumb chIshpuz wuch pshtu-
fu ngu fI, ushI fu shI yush
kumu ngu fu ngI.

3
ShI yush putu mbIch wuch tumu pu fI
ushI fu unush nuw kumung kI nu,
nuwuu tupu chI nduk shu.
MI shut, xunxu pIshpu puz kmu nu-
ku ushI fu nuwuu wIz pu fIf pu-
tIsh kmu nu kush, nuwshut
kumung kI nu.
MI shut, ufung yuwuf puz kmu nu fu
ushI fu unush nuwuu pIshukshu.
Ash kush, shI yu mu fI wIz pu fIf pu tIsh
nuwuu ksut kush tuu fuu shee tsI
tupu chI nduk shu.
Nuwuu tputs kIyung yuchu muum
zundu fu ng tuut ssIn, Itufu shIy-
shut nuwuu tupu chI ndu fu ng shu.

4
Apuu, shI yuu tsI mu fIt chu wunu sI-
feem nu muum wufI tuk shu.

Nuw shI yuu wunI pu ju mushu fu ngI?


Nuwuum Istu ndu tfu ngu fI,
shIy shut nuwuu kundu fu fI
tupu chI ndu fu ng shu.

5
Nuw tsI pu muum wufI tu fu ngI nu.
Wufuspuz ushI fu nuwuu mungee-
tsI yumbu tu fu ngu, nuwshut
kupung punI fus tu fu ngI nu.

MI shut, wunumb pu puz muuch tuum


tutsung tu fIch,
ushI mu shtuu nuwuum tsI pu muum
wufI tu fu ngI tuu tI,
7
nuwuu
tuxu fu fu ngu sIn,

TumuyufeezI kumung chI?


tfu ngu fI,
Apuu, shI yuuts shut pungI shIsh mushI-
fu ngu fI, kupung tunu fu ngu fI,
shIy shut k'keetsI muzI nu fu ngush,

8
shIy shut yuwu mund tsI puts kInu-
fu ngI unu mund kupung
tsI yun tu fu ngush,
tsup kupung munduz tu fu ngu,
kunInd pI tum munduz tu fu ngI yu.
2 SumueIu19, 22
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
338
Shuunu Apuu, wIz pu fIf pu tIsh
ushI fu ng shu.

9
MI shut, kIz puf tsI yun tu fu ngush,
shI pI shIsh msus ushI fu kIz puf
shI tu ngu fu ngI yu.
K'kIshItIsh sumus ushI fu shI tu ngu fu-
ngu, wutsum ushI fu kufu kuf tu-
fu, nIngeem zungu nI fu ng shu.

10
KunI nduu wuch tuwu tuk puz ushI-
fu ngush, msu seets shut kIz puf
tuwup tsu push zungu nI fu ng shu.

11
AshI fu ngush, kumbu suf muchI mun
puntsu tu fu ngu,
muu cheetsI wuzItpu nguch wunI ndu-
wu tpu fu ngu fu ngu, kumbu su-
fush nuu tu fu ngI yu.

12
Kumbu suf shut kIz puf tup
ushI fu ngu,
sIn shut sInu muum zundu fu ngu,
unush shut shIy tupI shu fu ng shu.

13
Anush shut, kupung kufIy tufu ngu,
wutsum shut sumus sIn ushI fu tsu-
push puntsu tu fu ngI yu.

14
AshI fu chu, Apu nIII mu fI kIzpufeefu,
kufI yuu zungun ku,
kupung kufIy tuku chu, kunI ndup
kImu kI yu.
15
AshI fu ngu, kundu fu feets tum tI
mungoo tumumuf pu muum
wsu pu fIn pu tIyu nu fu ngu,
mu mu foo kuyu ngu fu ngu, kIz puf
mumuf tu fu ngI yu.

1
Tpu tsee wunI muum zundu fu ngu,
kIz puf mufuu kung tupu sI fu ngu, tsu-
poo wun shu chee puzu fu ngI yu.
Tputs shI tI sIn IchI ngu fu sIn tsu poo
wun shu chee pufu ngu nu yu.
17
ApunII shut wuunu wu fI mund uw
puxu yu fu ngu, uwIsh nuwuu
wuyu fu ngu,
nuwshut muf kupu ngoots tuu
kItu fu ngI nu.

18
Amb ushI fu ngu fI, kundu fu fI kIz-
pu feew tuut ssIn ndu nuwuu
puchu fu ngu sIn,
nuwu mu fI tum kumu ngu fu-
ngI nu, nuwuu kupung tuu
nutsu fu ngu sI nu.
UwshtI sIn tputs nuwu mund kIz pu-
feew tuu fu ngu nu yu.

19
Yuwush nuw wIz pu fI fI ndu nu fee fu-
ngu unush, nuwuu puchu muum
zundu fu ng sIn,
Itufu ApunII shu nuwuu Istu fu ngu,

20
nuwuu tushI tu ngu fu ngI yu.
AshI fu ngu, nuwshut kumu ngu fu ngI nu.
ApunII nuwuu kupung chI nu ku
ushI fu ngI yu.

21
Wutum nuwshut wunu sIf
tuu fu ngI nu wu.
AshI fu chu, ApunII shut nuwuum
wunu sI fI tum Istu fu ngI yu.

22
Wutum nuw Apu nIIIsh kIs
tuchI tu fu ngI nu wu.
AshI fu ngu fI, uyu mum tI yum nuw
Apu nIIee ndu kusu chI nu.

23
IchI ngu fu yuwuu tsI yu tu fu ngu
unoots tum nuw puyu fu ngu fI,
ndu mInum tI yum kukoo
kupee tu fu ngI nu.

24
Amb ushI fu ngu fI, wunu sIf
tuu fu ngI nu,
ndu yutu fIt shI shush pshtu fu ngI nu,
yutu fIt shI sheets shut Izuu fu
kusu fu ngI nu.

25
AshI fu chu yuwu mund nuw kIz puf
wunu sIf tfu ngI unu mund tum,
ApunII shu nuwuum wunu sI fI tum
Istu fu ngI yu.
2
Apuu, shI yuu tputs k'keetsIsh
puyu ku nu,
unoo shIy shut wunu sI fI tum nupuk shu.
MI shut, ndu yutu fIt shI shush pshtu-
ku nu, unoots tum shIy shut
chI nuk shu.

27
Zufum pu tu fI shI yuu chI nu ku nu,
unoo shIy shut zufum pu tuf tu tum
chI nuk shu.
Itufu, tputs tumu pI ngum pu nee ts shut,
shIy shut zufum pu tu fI wuneekshu.

28
MI shut, yuwuu tsI mu fI shI yuu
kukIsh puyu ku nu unoo tsI mu fI
tupu chI nduk shu.
Itufu, yuwuuts shut shI yuu kukIsh
ndu puyuk sIn, wuu nuuts tu mu fI
chI nu ku nu,
2 SumueIu22
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
339

D
22.28 Iuku su 1.51-53 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
unoots shut shIy shut wuneekshu.
D


29
Apuu, shI yu mu fI nuwuu
tuwu sI neekshu.
Apuu, shI yuu nuw chu Apu nIII fI.
AshI fu chu, nuw tupIsh tuu muum
wufI tuk tuu tI,
Itufu shIy shut nuwuu mungee tsI
tuwu sI neekshu.

30
ShIy nuwuum Istu fu ngush, nuwu mu-
fI kundu fu fee tsI kusI fu ngI nu.
MI shut, yukut tundu pu nu muuts tu
nuwu mu fI tum pshtu fu ngI nu.
31
AshI fu chu, Apu nIII mu fI wumuch-
tush kIz puf wunu sI fI yu.
MI shut, Apu nIII mu nu fI kuk chIy
mungIch tutuk chI.
Tputs Apu nIII mu nu mu fI mung' tutku
unoo uwshut ksut kI yu.

32

Tumumshut Apu nIIee kusI fu mIn


tuu fuu?
MI shut,

tuu muum ApunII Iyuu tuu fu-


shee tsI nI kIz puf wunu sIf ksut ku?

33
Apu nIII mu fI kIzpufeefu, Iyuu tuu fu-
shee tsI nI tupu chI ndu kI yu.
MI shut, yutu fIt shI shI fee tsI nI
tuchIng kI yu.

34
Nuwuum Istu fu ngu, k'tseetsI mufIsh
wuyu fu ngu,
nuwshut munIIu nus ushI fu fI
much pI tuu kfI fu ngu fI, ndu
puntsu fu ngI nu.

35
ApunII tupu zeem tum wufu tu muum
nuwuu tuxupshI ngu fu ngI yu.
AshI fu ngu, nuwshut wIz pu fI fI
kupung tuu fu ngu fI,
tsuk tsu kuu ngu su mbuuts tuu tInu muu
yyu fu fI,
mbu muuts tuu tsuk ushI fu ngI nu tpu-
tseem puchu muu mu.
3
Apuu, shI yu mu fI nuwuu tupu chI ndu fu-
ngush, nuwshut kumu ngu fu ngI nu.
Amb ushI fu ngush, nuwu mu fI kIz puf
tuu kI nu.

37
Nuwuu wunu sI fIp ngoots
tuyu mu ndu fu ngush,
nuwshut umb nuu tu fu ngu fI, ndu puk-
chI yum puntsu fu ngI nu.
38
AshI fu chu, kundu fu fee tsI puchu fu-
ngu fI, nuwu mu fI ushpu fI tuu
kuchI ngu fu ngu fI,
yusuf nuwu mu fI tum kunu pu fu ngI nu.

39
Nuwu mu fI kundu fu fee tsI Izuu fu
kuchIngeefI, zufum pu tu fI
tpu chI ngu fu ngI nu.
Puntsu fu ngu sIn, uyum tuu tI yusuf
chIy zu chu zI nIII nu ju.
Nuwu nu ngI fI tum tum ushI fu ngu nu yu.

40
ApunII shu nuwuu kupung wIz pu fI-
fee mI punu fu ngI yu tupu zeem
wufu tu muu mu.
AshI fu ngu, yuw tputs nuwuu nutsu-
muum zundu fu ngu nu,
unoo nuwu mu fI kusI fu ngu fI, nuwu nu-
ngeem tImuch tu ushI fu ngu nu yu.

41
Itufu, nuwshut kundu fu fI kIz puf
punIk sIn suwu fu ngu nu yu.
Amb sheefufI, kundu fu fee tsI nuwu-
mu fI kusI fu ngI nu.

42
AshI fu ng sIn, tpu tseewuuts tum Istu-
ndu tfu ngI tuut ssIn,
Itufu tputs shI tI sIn ndu Istu fu ngu nu yu.
Apu nIII nguz tum kufu zu fu ng-
sIn, ApunII shut ndun tum
muzI nu fu ngI yu.

43
Izuu fu kuchI ngu fu ngu fI, tsu poo
tuchuwchu yu fuch, wusI pu feem
nu tu fIch ushI fu ngI nu.
AshI fu ngu fI, tsI pu fI mun kup chu fu-
ngu fI, shu fu mu ngush kup chu tu-
fIch ushI fu ngI nu.
44
Apuu, tputs Iyuu nutsu fu ngu nu unoo
shIy shut tpu chI ngu fush, nuwuu
kufu kuum nu fu ng shu.
AshI fu ngush, nu tputs IchI ngu fu sIn
ndun tuu nuwuu nuts tuk sIn,
k'keetsI puyu ku nu yu.

45
Afup cheew tum sIn nuwush kuseef-
sIn, nuwuu kIs ungIf tu ku nu yu.
Yuwuuts tum kumuch tu kI unoots tum
kIs muzI nu yu fu sIn, puyu ku nu yu.

4
Tputs ufup cheew kuseef sIn, nuwuu
nung tuk sIn,
tupI shu tu sIn, pnIf pu tu fI kus ku nu yu.
2 SumueIu22
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
340

E
22.50 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 15.9 tuyu sI mu kumun kI yu.
D
23.2 Tuyus pu tum pu nI 2.30 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
47
AshI fI Apuu, shI yu mu fI ufu tu mu fI
tuut shu. ShI yu shu mu fI nuw
kumung kI nu.
ShI yuu tsI mu fI nuw wunu sIf tsI yut chI-
mu. ShIy nuwuu tuu fuu shee tsI
tupu chI nduk shu.

48
ShIy shut ApunIIeefush kufu ndu fu-
fee tsI nI kIsu tu fu ngIsh.
Tputs shI tI sIn IchI ngu fu nu nuwuu
ksut ku nu yu.

49
Apuu, nuwuu kundu fu fI nutsu muum
zundu fu ng tuut ssIn,
Itufu shIy shut ApunIIeefush, nuwuu
kundu fu fI kIz pu fee wuuts tuu,
ush tuu nuwuu tupu chI ndu fu ng shu.

50
AshI fu chu, yuwu mund ushI fu ngIsh
unu mund
nuwshut IchI ngu fu pu tsu pu fu nus shI-
yuu sufIsh shu mbut kI nI yu.
E

51
ShI yu mu fI kusI fu ngush, nuwuuts shu
kufu kuum nu fu ng shu.
ShIy kufu kIsh kIzpufeefush, shuu nu
nuwuu kufu kuum Ipu su fu ng shu.
ShIy ufu tu mu fI nuwuu, mI shut chI-
nIII nee ts tum tI kIs nupuk shu,
DupIy tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupI-
yu fI nI yusee ku tfu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Dapiy tuwatspamamari
tsiyatarangu anootsi
23
1
DupI yu fI nI kuk tuwuts pu muum
tsI yut ku tfu ngI yu. DupI yu Jese-
yu fI nI wIpu. ApunII wuunu DupI yuu kIz-
pu feem kufuk nu fu ngI yu. Yuwu mund
Ako pu fI nI Apu nIIee kupung chI nu fu ngu,
unu mund tum ApunII shu DupI yu fI nee-
tsI kufu kuum Ipu su fu ngI yu. DupIy shut
IsfueI chIch kIs yusIm pun tuu fu ngI yu.
DupIy tfu ngI yu.
2
ApunII wuunu wunee
zungu nI fu ngu, nuwuu
tutsI yuts tu fu ngI yu.
D

AshI fu chu, nuw shu kIs tsI yut chI nu.
3
IsfueI chIch Apu nIII fI nI tfu ngI yu,
Nuw IsfueI chI cheem tupu chI ndum pu-
neem tuu chI mu,
ApunII wuunu nuwuu tfu ngI yu.
Kufuk tIp tsI fee tu fush ItsIn su fu
yusuk chu, nuwuu kukI tutsu-
moo fu puyuk chu,
nuw shu kIs chI nu chI nu.

4
Ufu tu mu fI kIs tuu chI yu.
KunI ndup 'sInItufuu ushIk puz
ush tu chI yu.
Zuf tum tufu sI tu fu nIIu, putu fI msus
ndu nu fI fI kIz puf 'sIneekchu,
mzu tsIsh muu chI kIs kxun ku chu,
unu mun shu puz sIn sI nuk chu,
kufuk shu ushIk puz ushI fu kIs tuu chI-
yu, ApunII tfu ngI yu.

5
AshI fu chu, nuw nIIu fu nu fI ufu tu mu fI
ApunII chI cheem tuu chI nIII nu yu.
Wutum ApunII wuunu ufu tu mu fI shI-
yuch chee kusu chee zI, tfu ngu wu.
AshI fu chu, nuwu mu fI kundu fu fee tsI
kusI kI nu.
ApunII shu nuwuu Istu kchu, yuwu fI
nuw chI nu kI unoo
zufum pu tu fI tutsumeefInund
kusu chI yu.

Itufu, tputs yutu fIt shI shpun shI tI-
sIn kup tumu pu fI ushI fu sIn
tuu ku nu yu.

Chu ku ju kpuu tputs uwput putu yuch?


AshI fI ufup kpuu kupee tu muum
wufI tuk chu.
7
Itufu, chIy shut kpuu putu tu muum
zund kuch,
ngu sumb puzu yu fuch, putu tu muum
wufI tu kI yu.
Anoots shut sumu sIsh pshtu muum
wufI tu kI yu, Izuu fu ush pu fI
muchI muu mu,
DupIy tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupI-
yu fI nI kuk Iwuts pu fu ngu unoo tsI.
]Wup pu fee. Wutum chu Sumue Iu fI nI
kuku kuzIzImon yundu mu.|
2 SumueIu22 , 23
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
341
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Dapiyarini kizpur wachin trangu anootsi
1
1
DupI yu fI nI kIz puf wuchI nu fu ngu
ndu shu wufI tu fu ngI yu. Yuwuum
kuchI zut ku, unoom punIIu pu Ifpu nguk tuut-
ssIn, Itufu ndu ksu nee fu ngI yu.
2
AshI fu chu,
unoom much chuf shI tI sIn DupI yuu:

Chu-
ku ju shI yuu ksu tuch? MInum kIz kumu sIn
nuchu ngu yu fu nI, shI yuum ksu tu mu pu-
neem wuyu chI nI pu. Anpu tu tum muuk-
chush, ksu nIchpu shu, tfu ngu nu yu.
1 Utachich kuraka
Yuwaa kirak Israe!chichee Urkareewaa kamanku anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


IsfueI chIch tputs zupun kIfu kuu yundu fu ngu nu yu. Anush kumu nI fu ngu nu yuwuu ufku fee wuu
ushI fu ngu nu unoo tsI. ZupIsh shu BubI Io nI yush tuu fu ng sIn, kIfu kuu nuts tu fu ngu sIn, wushu nu ndu-
fI mInu mu fI kIfu kuu yundu fu ngu nu yu. Itufu, kIfuk shu kIz puf tuwupeefu, chuw pI shtu fu ngu sIn,
nu In tsI mbun kIfuk tuu fI yu. DupI yu fI nI tsI pu fu ngu, unu mun Iwuz yuwuu kufu kuum kInu fu ngu-
nu unoo IchI ngu fu kumun kI yu.

Chakaama yandarang?
IsfueI chIch tputs wuun pu tu tIn mbIztu fu nee pu utu sIn, kIfu kuu yundu fu ngu nu yu.

Mayaamaja yandarang?
IsfueI chIch tputs zupun yutu fIt tuu fu ngu nu unu mund ApunII shu wunee fu ngu, ufu pIch tputs
kuseef sIn, kusI yu fu sIn, BubI Io nI yup tsup much tu fu ngu nu yu. Apu nIIeetsImu fI chI nung tsu. Kufu-
ku nguz tmu fu fInts pu, tpu nI utu sIn, kIfu kuu yundu fu ngu nu yu.

Mayaatseeja kamanik?
Nu yuwu fI kumun ku unoo kumun chInts pu.
1). DupIyufInee wIp, SuIomonufIneetsI kumunkIyu. KunungusImusI SuIomonufInI ApunIIee
ItsInsufu chInufungIyu. WunusIf tputsee ktsutufungIyu. MIshut, ApunIIeem pung'
kupung kIzpuf wunusIfI pungufungIyu. Itufu, ufupcheetsshu tputsee wIp wIzunIIeem
yumufungu, wIzunII tumupufee ushIfu chInufungu, ApunIIee chInumuum kusufungIyu.
(1 KufukufInI 111)
2). SuIomonshu tsIpufungu, UtuchIchshu tputs SuIomonufInee wIp Robowumu kufukuum
nufungunuyu. Robowumshu tputsee muntsIf tsIyutufungu, EffuyInchIchshu tputsI,
ShIyush tuchItcheezInI. Yuumu kufukufeemunI nuchInIpu, tfungusIn, wuunItum
ufkufeem nufungusIn, tuwunIItufsIn tuufungunuyu. (1 KufukufInI 12)
3). IsfueIchIch kufukuwIn ndu ApunIIee tuchItufungunuyu. Wuunshuchee tputs muntsIf
tuyusputufungusIn, tIptsIfshu IchIngufusIn ApunIIee kusufungunuyu. ApunII tputsee
wuneefungItuu, kuupu ndu muzInufungunuyu. AshIfIyu, 210 musuch tushIychu, ApunII
AsIfIyushchee kufuk wusundufufputufI zungunIfungu, IsfueIchIchee kusIfungunu.
Tputsee zupun puchufungusIn, zupuntum muchchufeem nufungusIn, wuunpee
wutsupun muchtufungunuyu. (1 KufukufInI 132 KufukufInI 17)
4). UtuchIchshu kufuk ushputum ApunIIee ItsInsufu tuchItufungunu. ApunIIee kuk
nutumusumuum puyufungunuyu. Itufu, tputs ufu wund upunIIputsee chInufungunuyu.
IsysufInI tputsee wuneefungu, mIshu JefemIyusufInI wuneefungu, ushtuu tputs
yutufItshIshee kusumuum ngutufungunuyu. AshIfIyu, 345 musuch tushIyfumchu,
ApunII BubIIonIyushchee ufkuf wusundufufpu zungunIfungu, Utuchchee Izuufu
kusIfungunuyu. Yukut IfusufInuu sumusput tIfooku, ApunIIeetstum pung' tIfooku
sheefsIn, kusufungunuyu. Tputseetstum putuyufusIn, muchchufeem wuunpee wutsupun
muchtufungunuyu. (1 KufukufInI 132 KufukufInI 25)
Utachchee urkar ichtaru taarangana anu
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
342
3
Tfu ngu sIn, IchI ngu fu sIn ush chI fI
tsup Isfue Iush nuchu ngu fu ngu sIn, unush
kIzuu suf AbI su ku pufu ngu nu yu. Anshu
kIz wutsu pun Sone mu. Anoots shut yumu-
yu shI nu sIn, kufu kuum shu DupI yu fI nee mI
ksu tu muum wuyu fu ngu nu yu.
4
AbI suk shu
kIz kIz puf wunu sI fI mu nu. Anshu kIz
kufu kuum DupI yu fI nee mI wunu sIf ksu-
tu fu ngI yu. Itufu, kufuk shu DupI yu fI nI
unpu kIzu put ndu muntsIf mungush chI-
nu fu ngI yu, wunu sI fI fI tuu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupI-
yu fI nI kIz puf wuchI nu fu ngu, unoom
ksu tu mu pu neem kIzuu kumu sI nu wuyu fu-
ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Dapiyarini wip Adoniyas kurakaam kinapi
tyaru, tputsee zapan yambirangu anootsi
5
Yuwush DupI yu fI nI kIz puf wuchI nu-
fu ngu, unush wIp Ado nI yus mIn shuch
wIzunII mushI ngu mush AguIt wIp kufu-
kuum kInu pI tyu fu, wupu fee puchu pI
tu, zupun kupuu choo pshIyf shI nee
tupuz pu nee, mI shut sunduf kupuu choo
kInu ku unoots tum yushI ndu fu ngI yu.
Sundu foots tum 50 kufuzeefu, wuu nuu tsI
ksu tu muum wuyu fu ngI yu.

Wupuf wIpuu
Ado nI yu su yuwu mu ndu fI nIIuf tu fu ngu
unu mu ndu fI ndu wunee fu ngI yu, ndun tum
yuwu wu ushku unoo

Muyuum shut shIy


pIy ushIkshu? ndu tfu ngI yu. Ado nI yus
yuwu mun Absu Ion nIIuf tu fu ngu unu mun
Iwuz nIIuf tu fu ngI yu. ZoonII wuch ushI fI-
tum tuu fu ngI yu.
7
Anshut, Ado nI yus kufu-
kuu Jowu buu Sefu yu fI nee wIp, mIshu
upunII pu nee ufkuf AbI yu tu fuu kufu zu-
fu ngI tum tu. AshI fu ngu, unoom tputs
zupun Istu fu ngu nu yu.
8
Itufu, mInoots shu
upunII pun ufkuf Sudo ku, mIshu Benu nI-
yus, Joyu du fI nee wIpu, mIshu Apu nIIee
kuk kumu nI mu pun tum suf Nut nu, mIshu
SImeets tum, DupI yu fI nee ts tum wum ku fI,
ushI fu ushpu un tputs ndu kufu zu fu ngI-
yu. MI shut yuwu tum sIn sunduf kIz pu-
feew DupI yush tuchI tu fu ngu nu, un tum sIn
ndu Ado nI yu sush tuchI tu fu ngu nu yu.
9
Anpuf shut zuf, Ado nI yus shu mbutshI-
sheem kupung wuyu fu ngI yu. Yuwu nung
putu mbIch kupu ngu mush Suhe Iet tuu-
fu ngu, kung shut suf RokeI kIz puf wIf
shtu ngu tu fu, unnu ngI fI shu nI yu fu ngu nu-
yu. Tpu tsee unush zupun kufu zu fu ngu,
unoom muf tu muum opee juu, mIshu
wuku fuuts tum yuwuu kupu ngoo wu unoo
zupun puchu fu ngI yu. MI shut, zoo nIIeets-
tum DupI yu fI nee wIp kufu zu fu ngI tum tu.
MI shut, Utuch chee ufkuf yuwuu DupI-
yuum ksu tu fu ngu nu unoots tum kufu zu fu-
ngI tum tu.
10
Itufu, Apu nIIee kuk kumu nI-
mu pu nee ts shu Nut nu, mIshu BInu nI yus,
mIshu sundu foo tsI tum DupI yu fI nee tsI
ksu tu fu unoo tsI tum, mIshu zoo nIIee SuIo-
mo nu ndu kufu zu fu ngI yu.
11
AshI fu chu, Nutn shu mungush chI-
nu fu ngu, Betsu beypu SuIo mon pu wunIf
tsI yu tu fu ngI yu. MuzI nu nIIu,

ShIy yusu fu-


ngIsh yuwuu Ado nI yus kufu kuum kInu pI
tu, zupun tsI yut ssee zungu nI fu ngu
unoo tsI?

Iyuu nu kufu ku fI nI DupIy yusu-


fu ngee ju?
12
Nutu, nuw shI yuum tsI yu tsIs
wunu sIf kumun chInII pu. ShuunuutsI tuu-
fu shIsh, mIshu Ipu feets tum tIsh SuIo mo-
nuu tu fush tupu chI ndu muum zund kee-
shu,
13
nu muzI nu nIIu, DupI yup kufu kup
nuu yu fush nupu shI nI. Anush kuseefush,
Nu kufu kuu, muzI nu nIIu. ShIy tsI puk-
chush SuIo mon shu pu fI Ipu fIsh kufu kuum
kInu chI yu. ShIy kufu kuum kInu fu ngIsh
ush tuch tum tu yu. Itufu,

tumuy shu Ado-


nI yus shu kufu kuum kInu muum chI nu ku?
tng chu.
14
Antu fIsh unush nuw shu kus-
chI mu. Yuwuu tsI yu tsIs shI yuu kumuch-
tu ku chI unoo nuw shu wunu sI fI nuu shu
kufu kuu kumun chI mu.
15
Betsu be yuu tfu ngu, Betsu bey shu,
yup DupI yu fI nI tuuku umb pungu tu mu
tu nuu tu fu ngI yu. Anush shu kusu fu-
ngu, DupI yu fI nI wuchIn tuufu, kIz
ksu tu mu pun ksu tu tu wu unush kusu fu-
ngI yu.
1
Betsu bey kusu fu ngu, kufu kuu
tususeefu tImuch tu tsu pu mun chuf tuw
ushI fu ngI yu. Anoots shu kufuk pufu ngu,

Tumukutshu shI yuu? tfu ngI yu.


17
KIz shu, Nu muzI nu nIIu, zufum pu-
tu fI ApunII wuunu yusu fI tum tu. ShIy
tsI puk chush, unu mun nuw shu IpufI
SuIo mon kufu kuum kInu chI yu. Uwshu
1 UtuchIch Kufuku1
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
343
shIy kufu kuum kInu fu ngIsh ush tu chI-
yu.
18
Itufu, nut shu In yuwuu Ado nI yus
zupun tsI yut ssee zungun zungun ushI-
fu ngu, unoo

untuu tI shIy kIs kufu kuu,


muzI nu kIsh? Anoo ndu shIy yusu fu-
ng shu.
19
AshI fu ngu, wuku fuu, mIshu
opee juuts tum zupun puchu fu ngI yu,
tpu tseem mufI tu muu mu. Ipu feets tum tIsh
kufu kuu, kufu zu fu ng tum tu. AshI fI tum
upunII pu nee ufkuf ApI yu tu fu, mIshu
kufu kuu tsI tum sundu foo ufkuf Jowu buu
kufu zu fu ngI yu. Itufu, SuIo mo nuu, mIshu
IchI ngu fu sIn unshu chee tputs ndu kufu-
zu fu ngI yu, yuwuu tsI nuu shu shuu nuu tsI
ufu tu mu fI Istum pu neem tuu fu ngu nu
unoo tsI nuu shtu.
20
Wutum, nu In IchI ngu-
fu sIn IsfueI chIch tputs kutu ku nu yu. AshI-
fI nu shIy shut ItsIn su fu kumu nIng chu.
ShIy chu kuu tsI mu su ju Inpu fI kufu kuum
kInu chI yu, tkuch shu, unoo tsI mu fI shu
kukoo puyu muu mu.
21
Itufu, ndun nuu
shIy wuzu fee tsI fI kumuch tu kush, shIy tsI-
pu fum chush, unu mun Ipu fee tsI SuIo mo-
nuu, mIshu nuwuuts tum yutu fIt shI shpu-
neem puz ushI fu Iyuu puchu chI nIII nu yu.
22
AshI fI yu, yuwush kIz kufu kuu
DupI yu fI nee tsI tsI yut ku, ntu fu unush
Apu nIIeets shu kuk kumu nI mu pun suf
Nutn tsI yut ssee ItsIn su fu kumu nI tI
tu kusu fu ngI yu.
23
DupI yuum ksu tu mu-
pun tuu ku nu unshut Nut nuu pufu ngu
kufu kuuts shut kumu nI fu ngI yu. Anu-
mun Nutn shut DupI yush pshtu yu fu,
tususeefu, xIyeefu, tImuch tu tsu pu mun
much tuw ushI fu ngI yu.
24
Anu mun shu
DupI yu fI nee tsI mushu fu ngI yu.

ShIy
kumuch tu fu ngIsh?

Ado nI yus kufu kuum


kInuch pu tfu ngIsh?
25
Kumu pu fee ju nu
yuwush shu nI yu muum wuyu fu ngu unush
tputs zupun shu nIy ku nu yu. Anoomchu
tpu tseem mufI tu muum Ado nI yus wuku-
fuu, mIshu opee juuts tum zupun puchu-
fu ngI yu. Anush kufu kuu, Ipuf tum tIsh
IchI ngu fu tpu tsee zupun tushu nee yu fu,
sundu foo wuuts tum ufkuf, mIshu upunII-
pu nee ts tum ufkuf ApI yu tu fuum ys kI yu.
IchI ngu fu sIn kutung ku sIn, wuuk tum sIn,
zumum tu fu nu yu. Anush shu, tsI yut ku sIn,
WuunI ufu tu mu fI kufu kuum Ado nI yus
tuu chI yu kIz pu fI yu, ntu fu nu yu.
2
Itufu,
ndu nuwuuts shut, mI shut upunII pu nee-
ts tum ufkuf Sudo kuu kufu zu fu ngI yu.
MI shut, BInu nI yu su Joyu duu wIp, mIshu
Ipu fee tsIsh SuIo mo nuu ndun tum kufu-
zu fu ngI yu, Apu nIIee kuk kumu nI mu pun
Nutn kufu kuu DupI yu fI nee kumun ku
tfu ngI yu.
27
MI shut,

untuu tI shIy unoo


kumuch tu fu ngIsh? Kufu kuu,

muyuum-
shut nuw shI yuu kupung chI nuk tuu tI,
Itufu shIy shut unoo ndu nuwuum kumu nI-
fu ng shu, yuwuu shI yush kufu kuum zumu-
chu unoo tsee? tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ado-
nI yus kufu kuum kInu pI tyu fu tpu tsee
zupun tushu nee fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Dapiyarini wipaa Sa!omona
kurakaam narangu anootsi
28
AshI fI yu, DupI yu fI nI Betsu be yuu
kufu zu muum much chu fee kumuch tu fu-
ngI yu. Kufuzeefu, Betsu bey shu kusu fu-
ngu, kufu kuu DupI yu tususeefu, xIyee-
fum chu,
29
kufuk shu tsI yu tu fu ngI yu. Nu
zufum pu tu fI Apu nIII mun suf nuw shI yuu
utu shI nu. ApunII nuwuu ufu tupu chI-
ndu fu ngu,
30
IsfueI chI cheets tum kupung
chI nu kI yu. AshI fI yu, yuwu fI nuw sIf
shI yuu tfu ngI, unoo nu zuf tutsu meenIII-
yu. Ipu fI nI SuIo mon nuw tsI pu fum chu fI,
unu mun uwshupufI kufu kuum kInu chI-
yu. Uwshu, IchI ngu foo mu tsu pu fu nus
Isfue Iuu ksut ku tuu chI yu, nuw sIyuu
tfu ngI nu, tfu ngI yu.
31
Betsu bey shu unoo muzI nu fu ngu,
tImucheefu, tsu pu mun much tuw
sheefu, Kufu kuu DupI yuu, shI yu fI kufu-
kIsh ufu tu mu fI tuung chu, tfu ngI yu.
32
AshI fI yu, DupI yu fI nI much chu fee
kumuch tu fu ngI yu tpu tsee yumu muu-
mu. Kufu kuu Sudo kuu, mIshu Apu nIIee
kuk kumu nI mu pu nee Nut nu, mIshu
BInu nI yus Joyu duu fI nI wIpu. AshIp un
IchI ngu fu sIn kufu kush kusu tu fu ngu nu yu.
33
Anoots shu kumuch tu ku, IchI ngu fus
nuu yu fus, ksu tu ngInts. Nee SuIo mo-
nu Ipu fee tsI mucheefus, nuwu mun
kupuu chu fI tunu xI nu yu fus, GuIjnup
1 UtuchIch Kufuku1
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
344
muchI ngInts. Anoo ungIf tu kus wunu sIf
Imuf chung tsu.
34
Ash ku chus, upunII pun-
shut ufkuf Sudok, mI shut upunII pun tum
Nutn ushI fu sIn SuIo mo nuu wusI nu
IsfueI chI cheem ufkuf Ipu seef sIn shu-
mbut ku sIn, opee jush wIts puu puu tchI-
nIIIn pu. Tk chu sIn unush, tputs shI tI sIn
tsI yut ku sIn, WuunI kufuk SuIo mon ufu tu-
mu fI tuu chI yu, utu sIn zupun zumu ngu chI-
nIIIn pu.
35
Ipu fee tsI Imuf chuchtu fu nIIus,
kufu ku mun uxI nush tunu xI nung tsu,
yuwu mu nu fI ufu kufuk kuxIn ku unu mu-
nu. AshI fI yu, Ipuf shI tI uwshu kufu kuum
tuu chI yu. Nee Isfue Iuu tsu pu fu nus IchI-
ngu foom ksu tu muu mu, Utuch cheets tum
tputs ksut ku tuu chI yu, tfu ngI yu.
3
Tfu ngu, unoo Benu nIy shu muzI nu-
fu ngu, Kufu kuu, zufuktI shchu. ApunII
wuunu unoo kumuch tu fu ngI nuu fI yu,
kIz puf chu wunu sI fI yu. WuunI umbI fI
ush tu chI yu.
37
ShI yuu ApunII ksu tu fu ngu,
umbI tum SuIo mo nuuts shu ush tu chI yu.
Ash ku chu, shI yu mund ufu ngI nu shu kusI-
fu tpu tsee ksut chI yu, tfu ngI yu.
38
Anu mun upunII pun shut ufkuf Sudok,
Apu nIIee kuk kumu nI mu pu nI tum Nut-
nu, mIshu BInu nI yus Joyu duu fI nI wIp,
mIshu Kefe tewshuch, mIshu PeIet shuch
ushI fu sIn, SuIo mo nuu DupI yu mun kupuu-
chu fI nI tunu xI nu yu fu sIn, GuIjnup
muchI fu ngu nu yu.
39
Anush upunII pun
ufkuf Sudok, Apu nIIIsh pung' pshtu yu fu,
wuku fuu wIts yyu fu, wuyu ngun pu shut
zuweefu, SuIo mo nuu kufu kuum Ipu su fu-
ngu nu yu. Yuwush IchI ngu fu sIn tputs shu-
nee fu nu unush wuku fuu wIts yufu ngu-
sIn, IchI ngu fu sIn tputs zumu ngu fu ngu nu-
yu. WuunI SuIo mon ufu tu mu fI kufuk tuu-
chI yu, tfu ngu nu yu.
40
AshI fI yu, unu mun
ushI mun tuchI tu fu sIn, tIfuchku sIn, tputs
zupun zumu ngu fu ngu sIn, tsup shu zpu zu-
fu ngu, ptu ngu muum zundu fu ngI yu.
41
Ado nI yus, mI shut IchI ngu fu sIn
yuw tputs unush ushpu fI tIn shu nee fu-
nu un wuu fu ngu sIn, mIshu kutu ngum
Iwu pu fu ngu sIn, unush yuwuu yuk tush
zupun zumu ngu fu ngu nu, unoo muzI-
nu fu ngu nu yu. Anush shut Jowub shut
sunduf ufkuf muzI nu fu ngu, uwshut
tsI yut ku,

Muyuum shtu ju nIsh yuk tush


tputs zupun zumu ngu ku nu yu? ntuf
ushI fu ngI yu.
42
Yuwush, sunduf ufku fI ntu fu
unush, upunII pun shut AbI yu tuf wIp, Jonu-
tun shu upunII pun tum kusu fu ngI yu. Kusu-
fu ngu, unoo Ado nI yu suuts shu: Pshtu ngI,
ShIy kIz puf tIsh chu wunu sI fIsh. ShIy ufu
tsI yut ssee wunu sI fImshee yushI nduk shu,
tfu ngI yu.
43
Anush shu Jonu tun Ado nI yu suu
kumu nI fu ngI yu. MuzI nu ntsu, nuw mIn
tsI yu tsIs yushI ndu fu ngI nu. Iyuu nu Kufu-
ku fI nI DupIy nu SuIo mo nuu kufu kuum
nu fu ngI yu.
44
AshI fu chu, kufuk DupIy
kumuch tu fu ngu, IchI ngu fu sIn upunII pun
ufkuf Sudok, mI shut Apu nIIee kuk kumu-
nI mu pu nee Nutn, mI shut BInu nI yus
Joyu du fI nI wIpu, mIshu Kefe tewshuch,
mIshu PeIet shuch, ushpI sIn Ipu neef sIn,
SuIo mo nuu kufu kuum nu muum DupI-
yu mun kupuu chu fI nI tunu xI nu yu fu sIn,
muchI fu ngu nu yu.
45
ApunII pun tum sIn
IchI ngu fu sIn upunII pun ufkuf Sudok,
mIshu Apu nIIee kuk kumu nI mu pun
Nutn ushI fu sIn ngoo tsIp much tu yu fu-
sIn, GuI j nush SuIo mo nuu kufu kuum nu-
fu ngu nu yu. Sheef sIn, mung' kupung ksu-
fu ngu nu yu. AshI fu chu, unush yuseek sIn,
kupung zumu ngu fu ngu nu yu. Anoo chu
sIysu muzI nu fu ngu tu su, yuwuu SuIo mo-
nuu kufu kuum nu fu ngu sIn, zumu ngu-
fu ngu nu unoo tsI yu, tfu ngI yu.
4
Nu In
SuIo mon kufu kuum kInu fu ngu, wupuf
kufu ku mu nu nu uwshu ushI fI tum kIz puf
kufu ku.
47
IchI ngu fu sIn DupI yu fI nee tsI
sunduf ksu tu fu ngu nu un SuIo mo nuu IchI-
ngu fI tum ungIf tu fu ngu nu yu.

Wuu mu fI
kIz puf tuu chI yu! AshI fI yu, ApunII pu fI
Istu fu ngI yu. Afu ngI nu shu tchI tung chu.
ShIy shu kufu kuum kInu fu ngush, IchI ngu-
foo tsu poo wunu sIf ksu tung chu, tfu ngu-
nu yu. Antu fu sIn unush DupI yu fIn shI tI nI
kufuk chIy zu yu fu, yuwush muuku unush
pshtu yu fu, muu shI mun kuxI nee fu,
much tuw sheefu ApunII pu tsI yu tu fu-
ngI yu.
48
Apuu,

shIy tumu fu ushIkshu?


ShIy kIz puf tIsh chu. Nu In IchI ngu foo
IsfueI chI cheem tsu pu fu nus ksu tu muum
1 UtuchIch Kufuku1
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
345
shuu nu nuwuch cheets tum nu fu ng shu.
Nu nuw shu kIz puf wuchI nu tuu tI, kchIp tI
pufu ngI nu, tfu ngI yu.
49
Yuw shu Ado nI yus tpu tsee zupun
kufuzeefu, tushu nee fu ngu, unshu
kupung punI fu ngu nu yu. Ashpu fIt ssIn
chIy zuf tu fu ngu sIn, ttut shI tu ngut
ushI fu ngu nu yu. YupI fI shu wuunu zund-
ku nu, umbeewu fI shu suwu fu ngu nu yu.
50
Ado nI yus shu yuwuu zoonII SuIo mon
kufu kuum kInu fu ngu, unoo punI ku, Apu-
nIIIp shu pung' tupI shumchI, tyu fu nIIu,
nuu tu fu ngI yu.
51
Anoots shu tputs pukee-
fu, SuIo mo nuuts shu kumu nI fu ngI yu. Ado-
nI yus shI yuu punI ku, upunII pu nIsh shu
pung' pshtu yu fu, yuwu nung muu cheetsI
much ku nu unnung, Apu nIIee mushu fu-
ngu, Apuu, kufu ku fee tsI shIy shut wuts tu
pchu fInII pu, tng chu nuwuu ndu puchu-
muu mu, tfu ngI yu.
52
SuIo mon shut Zufum pu tu fI nuw
tchInts pu. AshI fI yu, puchu mu nu puchu-
chee zI ndu mbu fee. Itufu, wundu yu
muntsI fI yu tuuku, tsI pu muum wufI tu kI-
yu. Itufu, nImu nu fI shu wunu sIf tuuk chu
unoo putut chee zI. Puk chI yum mInum tI-
yum much kxu chee ju, tfu ngI yu.
53
Tfu ngu, Ado nI yu suu yumu muum
kumuch tu fu ngI yu. Ado nI yus shu kusee fu,
zoo nIIee tususeefu, ungIf tu ku tImuch tu
ushI fu ngI yu. AshI fI yu, SuIo mon shu unu fI-
tum, Wunu sIf chu. AshI fI pungI pI tum tIsh
kunu pung sI. Sheefush, uyum tuu tI pungI-
shIsh shtu ngInII pu, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Ado nI-
yus kufu kuum kInu pI tyu fu, Itufu SuIo-
mon shu kufu kuum kInu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Dapiyarini wipaa Sa!omonaa
waneerangu anootsi
2
1
AshI fI yu, DupI yu fI nI wIpuu SuIo-
mo nuu tsI push mutu tu nu shu unush
wunu sIf wunee fu, kusu fu ngI yu.
2
Nu,
tsu pu fu nus yuwu mu nu fI tspu ku tu unu-
mu nu fI IchI ngu fu wunu sIf ksut kush
tuung chu. MI shut, wunu sIf tuu muum
kumun chInII pu. Wunu sIf tuung chu.
ShuunuutsI ksu tung chu. Wunu sI fI fI tuu-
muum chI nung chu.
3
Apu nIIee kumuch-
tu mu fI nI tutsu moong chu, tutsu moo fu
yuwuu tsI mu fI ApunII zund ku unoo tsI mu-
fI chI nung chu. Yuwuu tsI tum My sI su fI nI
Apu nIIee kumuch tu mu fI nI yundu fu ngu,
unoo tsI tum tutsu moo fu tumI nung chu,
puyung chu. AmbI nuu fI yu ush kush,
ufu ngI nu shu wunu sIf tufuw zu fIsh nuu-
chI yu. YupI tuu nuu kIsh umbI tum wunu-
sIf shI yuu ApunII ksut chI yu.
4
MI shut,
yuwuu ApunII nuwuu kumu nI fu ngu,
unoo shI yuu kumun chInII pu. ApunII shu
nuwuu, Wuu nu fI shI yu chIch nuwuu kukI
tumIn ku sIn, nuwuu ch nu shpu tu fI mung-
pu tu fI chI nuk sIn, IchI ngu fu sIn wunu sI fI
wuu nuu tsI ksut ku sIn, wunu sIf tuu fush
tuuk sIn, nuw shu unoo kIs nup chI nu. ShI-
yu chIch DupI yuu, ufu tu mu fI uyum tuu tI
kufu kuum kInu muum wufI tu chI yu, nIshu-
chee IsfueI chI chee tsup ksu tu muu mu,
ApunII nuwuu tfu ngI yu.
5
MI shut, shIy yusuf tum shu, yuwuu
sIf tumu Jowub Sefo yu fI nI wIp tpu tsee
IsfueI chIch wusu nduf ufkuf tsI mbun
puchu fu ngI yu. Iy wunu sI fI tuu tuu fu-
ngu nI, Itufu uwshu Abne fuu Nefu fI nI
wIpu, mIshu Amu suu tuu Jete fu fI nI wIpu,
ushpI sIn un tpu tsee puchu fu ngI yu, ufsI-
fee kupung tuchu mu fu ngI yu. AshI fu ngu
unoo, nuwuum shu xufush wuyu fu ngI yu,
yuwu mund tpu tsee puchu fu ngu unu mu-
ndu.

AshI fI, nut shu In shIy shut unoo


tputs ysung chu. Anoo tputs shIy shu
tsI puts pu tu fI wunee yu fush, ksung chu.
WuunI kIyung kuchI yuch pu.
7
Itufu,
BusI fI yuu GuIuud shu chee tputs wunu sIf
chI nung chu. Shuunshu pungIsh yushI ndu-
yu fush, wushu nund ktu ngung tsu, wutum
un tputs yuwu puf nuwuu zuwu nIIIsh
Absu Ion kIyung yuchu muum chI nu fu-
ngu unpuf uwshu nuwuu tupu chI ndu-
fu ngu wu. AshI fu chu, nuw shu shI yuu,
unoo tputs chI nung chu, utInu.
8
MI shut,
mungI shIsh chI nung chu. NIshu fI shI yush
tputs tuu fI yu suf SImI, Gue fuy wIpu.
ShIy shut unoo tputs tumu fu ng pu fI tush
mungI shIsh chI nung chu. Nuw upu sup
Muu nu yI mup tsup nuu tu fu ngu fI, uwshu
nuwuu kupung kIyung yuchu fu ngI yu.
1 UtuchIch Kufuku1 , 2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
346
Nuw unush kungu mun Oftu gu mun
wIng nuu tu chu fI, nuwuu chu mu yu ngu fu-
ngu, puchu muum zundu fu ngu, nuwshut
ApunII wuunu puf tum puchu fIsh pu,
ksu ngu ndu mu, tfu ngI nu.
9
AshI fu chu,
nuw shu shI yuu utu shI nu. Anoo tpu tsee
nIy fu ng chu. ChI nu fInII pu. MungI shIsh
chI nu yu fush,

tumu chee zI unoo tpu tsI?


tng chu. Anoo tputs puchu muum zund kI-
nuu fee shu, wunu sIf pu tu fI pchu fInts pu,
kIyu ngu tum yuchu yu fush pchung chu,
yuwu mund nuwuu kIyung yuchu fu-
ngu ndu unu mu ndu, DupI yu fI nI wIpuu
tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupI-
yu fI nI wIpuu SuIo mo nuu My sI su fI nee tsI
wIf kuf tumI nung chu tfu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Dapiyarini tsiparangu anootsi
10
DupI yu fI nI tsI pu fum chu, wun sshu-
tu fI tum wutsu pun mupu fu ngu nu yu.
11
DupI yu fI nI kufu kuum kInu fu, IsfueI shu-
cheem IchI ngu fu wushu nund 40 musuch
ksu tu fu ngI yu. Ich tu fu Hebfo nush yukut
7 musuch tuu fu ngI yu. Anu mun shu yukut
Ifu su fI nush 33 musuch tuu fu ngI yu.
12
AshI fu ngu, unu mun Iwuz wIp shu SuIo-
mon kufu kuum kInu fu ngu, DupI yu fI nI
tumu fu pu ksu tu fu ngI yu uwshut ushI fI-
tum ksu tu fu ngI yu. KIz puf kufu kuum
kInu fu, zupun musuch tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu DupI-
yu fI nI tsI pu fu ngu, wIp shu kufu kuum
kInu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa,
yuwaa Sa!omon kizaa parawarinee
wip yamarangu anootsi
3
1
SuIo mon pufu wu fIn put kIz puf
chI nu fu ngu sIn, IjIp top tsup nuu-
yu fu, pufu wu fI nee wIp yumu fu ngI yu.
Amb kIzuu yumu yu shI nu, wuun pee tum
Ifu su fI nup, DupI yu fIn shI nI yuk tu fI nI
yushI ndu fu ngI yu. Anpuf zuf ndu tu fI
kufu kuum SuIo mo nuum pung' Iwu puf sIn,
mI shut Apu nIIeem pung' ndun tu fI tum
punguf sIn, mI shut yukut Ifu su fI nuuts shu
ndu tu fI tum putu mbIch pu kmu nu muum
kuyu tu fu sIn, pIsh tu fu fI unush kusu fu ngI-
yu.
2
AshI fu chu, tputs unshuch IchI ngu-
fu sIn, Apu nIIee ungIf tu muum yupI fI shu
zund ku nu umbeewu fI shu Apu nIIeem
muchI fu ngu nu yu. Yup shu mungu tu fI tIn
upunII pu tsee tputs ufu pIch ungIf tu ku nu,
umbI tum uwshtI sIn ungIf tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu, yuwuu
SuIo mon pufu wu fI nee wIp yumu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Sa!omon chnash kapungumaam
Apan!!ee masharangu anootsi
3
SuIo mon Apu nIIee kIz puf chI nu fu ngI-
yu. Yuwuu wupuf Apu nIIee kuk kumu nI-
fu ngu unoo tutsu moo fu puyu fu ngI yu.
Itufu, ushI fI tuu, Apu nIIee ungIf tu pI
tu, muu cheetsI muchI muum pIyum shu
muchIp wuyu fu ngI yu.
4
Itufu, tputs shu
IchI ngu fu sIn Gubu wo nup ungIf tu muum
kIz puf chI nu fu ngu nu yu. AshI fu chu,
SuIo mon shu ufu ngI nu shu Gubu wo nup shu
ungIf tu pI tfu ngu, muu cheetsI muchI-
muum mInum mII wuyu fu ngI yu.
5
AshI fu ngu, SuIo mon yuwush Gubu wo-
nush muu fu nIIu, unush Apu nIIee pumu su-
fu ngI yu. ApunII shu SuIo mo nuu,

Muyuu
zunduk shu? Yuwuu zund kIsh unoo mushu-
ngu ndu mu. Nuw shu punu chInII pu, tfu-
ngI yu.

SuIo mon shu tsI yu tu fu ngu, ShIy


upu fI nee tsI kIz puf chI nu fu ng shu, shuu nuu-
tsI tpu tsI fIsh. AshI fu ngush, shI yuu upu fI nI
wunu sIf chI nu fu ngu, zufum pu tu fI shI yuu
kukIsh puyu fu ngI yu. Tpu tsee tu fush ItsIn-
su fu yusu fu ngI tum tu. AshI fI tum, tsI yut-
sseets tum wunu sIf pu tu fI chI nu yu fu, tsI yu-
tu fu ngI yu. Wunu sIf shIy upu fI nIp tI chI nu-
fu ng shu. AshI fI tum, nut shu In shuun tu tum
Ipuseefush, nuwuu IsfueI chI cheem kufuk
wuyu fu ng shu.
7
AshI fI, Apuu, shIy kIz puf-
tIsh chu. Yuwuu upu fI nI ksu tu fu ngu, unoo
nuw shu kufu kuum kInu fu ngu fI ksut kI nu.
Itufu, nuw nutu fI tu nu kunu ngu sI fI tu nu.
AshI fu chu, ndu kuupu zupun chI nu shI
tuu fI yu.

Tumufeeju umb ushI fu fI, nuw


tpu tsee wunu sIf ksu teechee?
8
Itufu, ushI-
fI tuu tI, unoo shuu nu nuwuu ksu tu muum
wuyu fu ng shu. MI shut, tpu tsI tum zupun
1 UtuchIch Kufuku2 , 3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
347
tuufu, tchI muum pInu su kI yu.
9
AshI fI yu,
shIy Apuu, nuwuum yusu shee mI kIz puf
wunu sI fI mush punu ngu ndu mu. Ash ku-
chI nuu fee shu, nuwshut tpu tsI fee tsIsh
wunu sIf ksu tuch shu pu fI nu. Ndu shu pu fI
yutu fIt shI shIsh pshtu chI nu, ItsIn sum pu tu-
fI shu pu shI yuu chI nu chI nu. Apuu,

tumu-
mu ju tputs nee shI yuu tpu tsI fIsh ushpu In
zupu nee ksu tuch? WunI ndu ju, tfu ngI yu.
10
Tfu ngu, unoo ApunII shu:

ShIy tumu fu
chI nuk shu? Yuwuu nuwuu nu chI nu fu ngI
unoo tutsu moo fu shIy shu mushu fu ng shu,
tfu ngI yu.
11
AshI fI yu, shIy ndu nuwuu
tuu fu shee mIsh, mIshu kufIk pu neem tum
kInu muum, mIshu kundu fu feets tum tIsh
ush pu fI tpu chI ngu muum ndu mushu fu ng-
shu. Itufu, chI nu shee mum tIsh mushu fu-
ng shu.

TumuyufeezI nee ushpu tpu tsI fee-


tsIsh ksu teechI? tush unoo mum nuwuu
mushu fu ng shu.
12
ZufuktI shchu. AshI fI yu,
nuwshut yuwuu mush kIsh unoo mungee-
mIsh kupung punu chInII pu. SIf tumu
tputs ndu mInum tI yum ushIm tuu fu ngu,
nImun ndun tum tputs ushIm tuu chI yu.
ShI yu mu fI mungIsh kupung tuuch shu.
13
MI shut, nu yuwuuts shu shIy ndu
mushu fu ngIsh unoots shu Istu chInII pu.
Nu nImun tuu fu shIsh kupung pu fI tuuch-
shu. ShI yu mun tputs ufu ngeem kufuk
tuu chee ju.
14
AshI fI yu, shIy shu nuwuu
kukI tutsu moong chu.

Apu fI nIsh tumu fu


chI nu fu ngu? shIy shu ushI fI tum chI nung-
chu. Ash kI nuu fee shu, nuw shu shI yuum
ufu tu mu fI tuu muum wuyu chI nIIu, ApunII
SuIo mo nuu tfu ngI yu.
15
ApunII ntu fu
unush SuIo mon tmu fu ngI yu.
Tmu fu ngu, mungush chI nu ku,
Apu nIIeets tI pumu see nIII, tfu ngu,
unu fI tum chIy zu fu ngu, yukut Ifu su-
fI nup nuu tu fu ngI yu. Anush shu kusee-
fu, Apu nIIIp kujo nu fI nI nuu tu fu ngu,
mungoom yufu muum opee juu wuyu yu-
fu, Apu nIIeem muchI fu ngI yu. Anu mun-
shu, kutung tseetsI tum wuyu yu fu sIn,
IchI ngu fu sIn tIp tsIf put wushu nu ndu fI
kutu ngu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu SuIo-
mon Apu nIIee ch nush kupu ngu muum
mushu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa kurak
Sa!omon mang' kapung taarangu anootsi
1
AshI fI yu, kufuk SuIo mon pungush
tuu fu ngu, umb kIz tsI mbun yutu fIt shI-
shpun nuu tu fu ngu nu yu. Anush shu, kufu-
kush kuseef sIn, kufu kuu tusu seef sIn tsI-
yu tu fu ngu nu yu.
17
MInum mu kIz tsI yut ku,
Nu kufu kuu, muzI nu nIIu. NIp tu mu fI kIzu-
pu tsI mbu nu ndu nI mInum tush pungus
tuu ku nI yu. Anush shut, nuw shu Ipu fee tsI
Ipu fI nu fu ngI nu.
18
Ipu fI nu fum chu fI,
unu mun tuchIp zuf tushIy fum chu unush,
Inshu kIz Ipu fI nu fu ngI tum tu. MIn tputs
nIII tu fI unush wunI ndu mu nu ju, yuu nI tu fI
kIzu nu ndu nI tuu fu ngu nI yu.
19
AshI fI yu,
unush shu psuun muu fu ngu nI, Inshu
kIz wIpuu kunu xu fu ngu, wIp shu tsI pu-
fu ngI yu.
20
AshI fu ngu, yuwush muufI
unush nuwuuts shu Ipu fee tsI yumu yu fu,
wun shu shu wIfum wuyu fu ngI yu. Sheefu,
wuu nuu tsI shu wIp tsI pu fee yumu yu shI-
nu, nuwush shu kIfI mI wuyu fu ngI yu.
21
Nuwshut psuun tumeefufI, Ipu fee tsI
tumIm tu pI tufI, puchIp ku fI, nIIuf shu
tsI puf kuchIz putu tu fu ngI nu. Itufu,

tumu yu shtu ju tsI pu yu? Nu tufu see chu


pung pI, tfu ngu fI, tufu seets shu nup ku fI,
wuj nIIuf nIII tu fI shu pufu ngI nu, tfu ngI-
yu.
22
AshI fI yu, wuun pu tu tIn nutsuts tu-
ngut ushI fu ng sIn, mIn shu kIz, In nIIuf
kchI tu un nuw chu IpufI, tfu ngu, mIn shu
kIz, NdunI. Yuw nIIuf kchI tu un nuw chu
Ipu fI nu. Yuw nIIuf tsI pu fI un shIy chu Ipu-
fIsh, wuun pu tu tIn kIzup tu tIn kuk tu ngut
ushI fu ngu nu yu. Amb tfu ngu sIn, kufuk
pufu, kIz wuun pu tu tIn nutsuts tu ngut
ushI fu ngu nu yu.
23
AshI fI yu, kufuk shu unoo muzI nu-
fu ngu, mungush chI nu fu ngI yu. In kIz
yuw tnu un

tumu mu ju ItsIn sum pu tu fI


t? Wutum mIn tsI yut ku, In kchI tuu un
nuw chu IpufI, utIyu. MI shut, tsI yut ku,
Dun chu. Kuupu nuwuu nu chu IpufI, utIyu.
24
Anoo kufuk shu mungush chI nu fu ngu,
sundu foo, Nutu, mchIt yushI nI, tfu ngu,
sunduf shu unu fI tum mchI tuu yyu fu,
kufu kush xIyu fu ngI yu. Kufuk shu sundu-
foo:
25
Nutu, nee nIIu fuu putu yu fush,
1 UtuchIch Kufuku3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
348
upusush tuu fu yu fush, mInoom kIz punu-
ku, mInoom punu ku shI ngI, tfu ngI yu.
2
Yuwuu kufuk tyu chu, unoo nIIuf shu
wunIf muzI nu fu ngu, kupung punI fu ngI-
yu. Tunu ku, kufu kuuts shu: Kufu kuu,
wuts tu. NIIu fuu pchu mu nuu pchu fInII pu.
WuunI kIz nIIu fuu wuu mu tu fI yumuch-
pu, tfu ngI yu. Itufu, mIn shu kIz: NdunI.
Kufu kuu, sunduf puchukchI nuu fI yu,
ushI fI yu Iy shut tsI mbu nuf tI nI Ipu fI nI ndu-
nuf tuu chI nI yu, tfu ngI yu.
27
AshI fI yu,
kufuk shu unoo muzI nu fu ngu, sundu foo:
Wuts tu pchu fInII pu. Nee mu nuu kIzuum
mInoom punu ngI. In nIIuf wunIf zufum-
pu tu fI wutu nu chu, tuwun pu ngI wunI fee-
mu, tfu ngI yu.
28
AshI fI yu, SuIo mon mung pu tu fI tsI yu-
tu fu ngu, IsfueI chIch tputs IchI ngu fu sIn
muzI nu fu ngu sIn,

Tumufu kufuk chI nu-


ku?

ApunII pu fI mungoom kupung punu-


fu ngu, ushI fu chI nu kI yu? tfu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu, yuwuu SuIo-
mon mung' kupung tuu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa,
yuwaa Sa!omon kurak Irmpat
kizpur chinarangana anootsi
5
1
AshI fI yu, yuwuu SuIo mon kufu-
kuum kInu fu ngu, unoots shu kufuk
Ifm muzI nu fu ngu, kIz puf mung'
ksu fu ngI yu. Wutum sIf tumu DupI-
yu fIn pu tI nI kIz puf chI nu fu ngu nu wu.
TIp tsI fee wunu sIf tsI yu tu muum zungu-
nI fu ngI yu.
2
AshI fu chu, kufuk SuIo mon
tsI yut ssee wusu ndu fu fIsh kufu kuum
If muum zungu nI fu ngI tum tu.
3
AshI fI yu,
shIy yusu fu ngItum shu yuwuu upu fI nI
pungu see Apu nIIeem ungIf tu muum
ndu pungu fu ngu unoo tsI. Wutum unpuf
tupu zeem kupung xIy fu ngu nu wu. Itufu,
nut shu ApunII kundu fu fee tsI nI ush pu fI
kuchI ngee fu kusu fu ngI yu.
4
AshI fu ngu,
ApunII Iyuum kIz puf wunu sIf tuu muum
wuyu fu ngI yu. Nutu nuu Iy kundu fu fI nI,
mIshu yuw kIyung kuchIy tufI nI unu tum
Izuu fu ndu nuf shu chu, kIs shu tuu ku nI-
yu.
5
AshI fu chu, nu nuw shu, Apu nIIeem
pung' pungu muum chI nu kI nu. SIf tumu
ApunII upu fI nee tsI kumun ku tfu ngu,
ShIy tsI puk chush, Ipu fIsh IsfueI chI cheem
kufuk kInu chI yu. Anshu pu fI yuwush
nuwuu nuu tsI ungIf tu chI nIII nu unoom
pungu chI nIII nu yu, ApunII tfu ngI yu.
AshI fu chu, unu fI tum tumIn pI utufI,
pungu muum zund kI nu.

AshI fI yu, ShIy-


shu, tpu tsI fee tsIsh kufI pun kuts pu muum
kumuch tung chu. Nuw shu tpu tsI fee tsI
Istu muum zungun chI tum mu.

AshI fI yu,
wunI pu mu su ju tpu tsI fIsh tufu wuz tu kchI-
nIII nu, unu mund tuwu pu muum zunduk-
shu? Nuw shu unu fI tum tuwu pu chInII-
pu. Wutum shIy Iyuu yusuk shu, Iyshu
kufI pu nuu Ipu su muum ndu yusu fu nI yu.
Tputs SIdon shuch kufI pu nuu Ipus ku nu,
ushI muum pInu su ku nI yu, tfu ngI yu.
7
AshI fI yu, unoots shut kufuk Ifm
muzI nu fu ngu, kIz puf mung' ksu fu ngI yu.
ApunII pu tsI yu tu fu ngI yu, Apuu,

tumu-
fu shIy ushIkshu?

DupI yu fI nee mI wIp


SuIo mo nuum kupung mungoom punu-
fu ng shu! AshI fu chu, nu uwshu wunu sIf
tIp tsI fee ksut kI yu, tfu ngI yu.
8
AshI fI yu, Ifm shu tsI yut ssee zungu-
nI fu ng tum tu. Nuw yuwuu kumuch tu fu-
ngIsh unoo kIs muzI nu fu ngI nu. AshI fI
unoo tutsum chI mu. KufI pun, mIshu
pInoots tum kuts pu yu fu nI zungun chInII-
pu.
9
Nuwuun pu tu tpu tsI fI nI mund
kufI pu nuu puyu tu nI, mufup wuyu yu fu nI,
wuf suum tInu yu fu nI, yuwu shu mu su ju
wuyu ngI tkut shu, unshu fI shu wuyuy-
funI, wuf suu tupufeefunI, kusu chI nI pu.
ShIy shu unu mund sundu fu fee tsIsh kufI-
pu nuu yu muum kumuch tung chu. Itufu,
shIy shu nuwuu kukI puyung tum chu.
Nuwuum kutung tsIptu mu fI tpu tsI fee mI
Istu ngu ndu mu, tfu ngI yu Ifmu.
10
AshI fI yu, yuwuu SuIo mon zundu fu-
ngu unoo kufuk Ifm IchI ngu fu punu fu-
ngI yu.
11
Anu mun shu, If muum kutung-
tsee zupun zungu nI fu ngI yu. 4'400,000
mII IItof tIfI koo tutsI tu fu ngI yu. MI shut,
4,400 IItof oII voo wuyu ngun tutsI tu fu ngI-
tum tu. AshIp sheefu, wushu nund zungu-
nI fu ngI yu. IchI ngu fu musuch ushpu tum
zungun tu, yusuf ushpu tum zungun tu
ush tu fI yu.
12
ApunII sIf tumu kufu kuum
mungoom kupung punu chI mu tfu ngu
1 UtuchIch Kufuku3, 5
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
349
unu fI tum SuIo mo nuum ch nu sheem
kupung punu fu ngI yu. AshI fu ngu, SuIo-
mon kufuk Ifm put wunu sIf tsI yu tu fu-
ng sIn, kIz puf chI nu fu ngu nu yu. TsI yu tsIs
ndu nuf mupIyf sIn tuu fu ngu nu yu.
13
AshI fI yu, SuIo mon wun shu wutsu-
pun tputs tufuw zu pu neem, IchI ngu fu
30 mII wushu nund tushu nee fu ngI yu.
AshI fu ngu, IchI ngu foo tputs IsfueI chI-
chee tufu wuz tu muum kumuch tu fu ngI yu.
14
AshI fu ngu, tpu tsee 10 mII Ich tu fI-
mu mInum tum tsup tufuw zu pu neem
wuyu fu ngI yu. AshI fI yu, mInum tsup
tutsum ku chu, unush yusuf mIshu ushpu-
tum kus tu fu nu yu. Amb ush ku sIn, yuw
Ich tu fu tufu wuz tu fu ngu, un pungus shu fI-
shu kunus ku sIn, tsI mbun tsup tsI ndu su fI
tuu tu fu nu yu. Anoots shu tufuw zu pu neem
ufkuf tpu tsee ksu tu muum Ado nI fu muu
wuyu fu ngI yu.
15
Anu mun shu, SuIo mon
kum pu neem IchI ngu fu 70 mII wuyu fu-
ngI yu. MI shut, putumb chee kchum pu-
neem shu muchIp 80 mII tpu tsee wuyu-
fu ngI tum tu.
1
Anu mun shu Iwuz tufuw-
zu pun shu ufkuf 3,300 tuu fu ngI tum tu.
17
AshI fu ngu, SuIo mon Apu nIIeem pung'
pungu muum, putumb chee kupu ngoo wu
ufup wufI tu ku unu mu shee, mIshu putu-
mbIch wunu sIf tumI kuk tu mu wu unoo tsI-
tum yu muum wusu ndu fu fee kumuch tu-
fu ngI yu.
18
AshI fu chu, kufuk SuIo mon,
mIshu kufuk Ifm, mIshu unshu chI fI tum
tputs Guebu Iu, ushpI sIn un wusu ndu fuf
Apu nIIeem pung' pungu muum, kufI pu-
nuu mIshu putumb cheets tum wunu sIf
tumI kuk tu yu fu sIn, IchI ngu fu muu chI
Iwu pu yu fu sIn xunu tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu, yuwuu SuIo-
mon kufuk Ifm put kIz puf chI nu fu ngu nu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa,
yuwaa Sa!omon Apan!!eem
pang' pangurangu anootsi

1
AshI fI yu, SuIo mon Ipun pu nuf
musuch kufu kuum kInu fu tuu chu,
unush Apu nIIeem pung' pungu muum
chtu fu ngI yu, musuch kunees chI shu fI-
tu, tsup shu tsI mbu nu fI nI shI. Yuwu mun
IsfueI chIch IjIp tosh tsup shI tu ngu fu ngu-
nu, unu mun 480 musuch tushIy fum chu,
unush chtu fu ngI yu.
2
Anush SuIo mon Apu nIIeem pung'
pungu muum tchI fu ngI yu, wuzu fu nI-
fI nI 27 metfo, wumu nI fIn shu 9 metfo,
wu fI fIn shu 13 metfo unu mun chu wup
tchI fu ngI yu.
3
Sheefu, wuchush shu
shu nIyshIsheem tchI fu ngI yu, wuzu fu-
nI fI nI 9 metfo. Wutum pung' nuevI tum
metfo tuu fu ngu wu. Wuchoom shu yupI fI
pungus tsIngu fu umbI fI zngu nu fI nI 4
metfo unu mun chu wup wuyu fu ngI yu.
4
Anu mun shu, SuIo mon pungu see wutu-
ndu fu muu 'sIneemuumshu kzu pI fu ngI tum-
tu. Anoots shu yuwu pu tsI ngu fu tu fu unpu
wunu sIf kmu nu fu ngI yu.
5
Pungu seets shu,
ush chI fI tufI pI ngu fu, putu mbIch pu kmu-
nu fu ngI tum tu. Sheefu, pungu sIsh wuch
wutu ndu fumu nung zungu mIch kufu fu,
nuu muum wufI tu fu, IchI ngu fu wutu ndu-
fum wuyu fu ngI yu. Annu ngI fI wchoo
puk cheew tundu pu nut, tundu pu nut
ushI fu ngI yu.

Anoots shu, tchI fu ngI yu,


2 metfo unu mun chuw pI wumu nI fI nI.
Sheefu, tsI mbu nuf nI shu psufI nI 3 metfo
tchI fu ngI yu. Anu mun shu, tuch pu fI nI shu
psufI nI 3 metfo unu mun chuw pI tum
tchI fu ngI yu. Amb ushI fu ngu, yuwuu
wuch zngun tchI fu ngu nu unoo pukIch
ItsI pu su fu ngI yu. Yuw unumb tu fu ngu nu un
ndu IchI pu muu mu utu sIn, wunu sIf tchI fu-
ngu nu yu.
7
AshI fu ng sIn, Apu nIIeem pung'
pungu muum ufup putumb chee wunu sIf
tumu ngee chu sIn, unpu shu wuyu yu fu sIn,
wunu sIf kuyu tu fu ngu nu yu. Ndu mInum tI-
yum unush muf tIch pu, mIshu ngu sumb pu
tufu wuz tuk sIn, ndu tumu ndu fu ngu nu yu.
Izuu fu zupu tu fu wunu sI fI fI pungu fu-
ngu nu yu.
8
Tsu pu shchIsh yuwu nu ngI fI
wuchoom wuyu fu ngu, unnu ngI fI mbu-
tsu nu nguch wutu ndu fum mInu mu mu fI
kfI ngu shIsh wuyu fu ngI yu, tsI mbu nu mu fI
psufI nI wuf kfI muu mu. Anshu, kfI-
ngu shIsh mInum ngu sumb tuxI fu ngu sIn,
unu mun Ituf pI pIt Ituf pI pIt sheefu, wuf
kfI muum ushI fu ngI yu.
9
Anoo, SuIo mon Apu nIIeem pung'
tsu push Iwu pu fum chu, unu mbeem shu
1 UtuchIch Kufuku5 , 6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
350 1 UtuchIch Kufuku6
6
5
4
3 2
1
Apanllush pangu
kizpur wanasirimshi
Apanllush pangu wanasirimshi
Washitungashi
k
k
1. Pangaa misamun wayaamaama
2. Nambarina wayaamaama
3. Kajona kzammashee tazuyamaama
4. Kamis kmanamamshi
5. Kajona Apanllee wayandamari
6. Apanll wipunashi

Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
351
yusI nu yyu fu, unu mun wunu sIf muu chI
tInu, tInu, tInu sheefu, kIz puf wunu sI fI
unpu IchI ngu fu Apu nIIeem pung' unumb-
tu fu ngI yu.
10
Sheefu, tundu pu nu zI mun-
shu twuf pu wu fI fI nI 2 metfo unu mun
chuw pI ush chI fI tutuf pI fu tuputs tu fu ngI-
yu. Sheef sIn, IchI ngu fu wunu sIf kufI pun-
put yuwu mu nu fI putu mbIch kuyu tu mu
unu mu nu fI unumb tu fu ngu nu yu.
11
AshI fu ngu, unoo ApunII shu pufu ngu,
SuIo mo nuu tsI yu tu fu ngI yu.
12
SuIo mo nuu,
wunu fI shIy nuwuu kukI puyu kush,
wunu sIf tuu kush, ItsIn su fu nuwuu chI-
nu kush, yuwuu tsI fI tum nuw yundu fu ngI
unoo tsI mu fI tum tutsu moo fu tumIn kush,
nuw shu shI yuum tutsum chI tu mu nu,
yuwuu sIf tumu shI yu pu upu fI nIsh tsI yu-
tu fu ngI unoo tsI.
13
Nuwuu kukI puyu kI-
nuu fee shu, nuw shu ufu tu mu fI pu IsfueI-
chI cheem tputs tuu chI nu. Ayum tuu tI nee
pungu see kusu chee zI, ApunII tfu ngI yu.
14
SuIo mon Apu nIIeem pung' pungoom
IchI ngu fu Iwu pu fu ngI yu.
15
AshI fu ngu,
wuchush wuun tsush IchI ngu fu twuf-
pu tu fI wutu ndu fu muu tuputs tu fu ngI yu.
Sheefu, psu mun shu twuf wunu sI fImshI-
pu, yusIn suf pIno unput ush chI fI wunu-
sIf tuputs tu fu ngI yu.
1
Sheefu, unu mun-
shu wu fI tum, mIshu tsu pu shu tum IchI-
ngu fu wunu sIf twuf kufI pun pu tuputs-
tu fu ngI yu. Anoots shu wu fI fI nI 9 metfo
tchI fu ngI yu. Wuchoom shu Apu nIIee mu-
mu fI tuu fush wuyu fu ngI yu.
17
AshI fI yu,
yuwuu Apu nIIee mu mu fI pung' wuyu fu-
ngu, unpu tu fI tusu su fu kufu fu, unoo
wuzu fu nI fI nI 18 metfo tchI fu ngI yu.
18
Anoots shu ush chI fI twuf pu wunu sIf
tuputs tu fu ngI yu. Sheefu, unu mun shu
chu pu tum, mIshu wunu sI tum wunu sI-
feew tInu fu ngI yu. AshI fu ngu, Apu nIIIsh
pung' wuntsush IchI ngu fu kufI pun pu-
tu nu ndu fI tuputs tu fu ngI yu. Ash chI fI
putu mbIch pu kmu nu fu ngu, pu muum
pInu su fu ngI yu.
19
AshI fu ngu, kufuk
SuIo mon yuwush Apu nIIee wIz pu fI fI nI
kujon tInu muu wuyu chI nIII nu, unoom
IchI ngu fu kIz puf wunu sIf Iwu pu yu fu
kusu fu ngI yu.
20
Yuwuuts shu, Apu nIIee-
mu mu fI tuu fush wuyu fu ngu, unoots shut
wuntsush tchI fu ngI yu. Wuzu fu nI fI 9
metfo, wumu nI fIn shu 9 metfo tum tu,
wu fIn shu 9 metfo tum wuyu fu ngI yu.
Sheefu, unpu tuf tu tum tusu su fu, muu chI
muchI muum SuIo mon kufI pun tInu yu fu,
unu mun uf mutsIt tuputs tu fu ngu nu yu.
21
Sheefu, yuwush shu Apu nIIeem tuu-
fush wuyu fu ngu nu, unush shu wuntsush
IchI ngu fu ofpu mutsItpu tu tum tuputs tu-
fu ngI yu. Anu mun shu, wuchu nung shu
uf kutee n tumu pu fI ushI fu unpu kutI ndI-
ngee fu kusu fu ngI yu.
22
Amb ushI fu ngu,
IchI ngu fu Apu nIIee pung' ofpu tu nu ndu fI
tuputs tu fu ngI yu. MI shut, yuwuu tsI tum
kzum mu shee Apu nIIeem muchI muum,
ApunII pu tu fI tu fush tusu su fu wuyu-
fu ngu unoo tsI tum ush chI fI ofpu tu tum
mutsIt put tuputs tu fu ngI yu.
23
Anu mun shut, yuwu nung Apu nIIeem
tu fush wuyu fu ngu nu, unnu ngI fI wuchu-
nung yusIn put suf oIIv tsI mbun tputs
tumu pu fI ushI fu tInu yu fu sIn, wuzItpu-
nguch wunI nduw wuyu fu ngI yu. Anshu
wuzu fu nI fI nI 4 metfo unu mun chuw pI
tuu fu ngI yu.
24
WuzItpu nguch shu mIn nu-
ngI chee wu fI 2 metfo unu mun chu wup
wuyu fu ngI yu. AshI fu chu, tsI mbu nu-
fI shu wuzItpu nguch wuzu fu nI fI nI 4
metfo unu mun chuw pI wuyu fu ngI yu.
25
Wuzu fu nI fIn shu, ush chI nu ndu fI 4
metfo unu mun chuw pI tuu fu ngI yu.
TsI mbu nu fI wunu sI fI fI nI ushI mu tum,
mIshu ushI mu tum ushI fu tInu fu ngu nu-
yu.
2
Wuzu fu nI fIn shu, ush chI nu ndu fI
tsI mbu nu fI 5 metfo tcheef sIn wuyu fu-
ngu nu yu.
27
Anoots shu SuIo mon Apu-
nIIeem tuu fush wuyu fu ngu, unnu ngI fI
shI tu ngush tsI mbu nu fI wuzItpu nguch
Imu ngu ku fu wuyu fu ngI yu. TsI mbu nuf-
tI sIn, mIn nu ngI cheew wuzItpu nguch
wuf tundu pu nu zI mun tuw ushI fu ngI yu.
MInu ngI chIch shu wuzItpung chIp tu tu fI
tuw ushI fu wuyu fu ngI yu. Wuun pu tu tIn
upus shu fI wuzItpu ngIch tuw ushI fu ngI-
yu.
28
Sheefu, unu mun shut SuIo mon
ush chI fI ofpu shu tsI mbu nuf tu wunu sIf
tuputs tu fu ngI yu.
29
Apu nIII mun shu pung'
Iwuz tundu pu nu zI mun, mIshu wuchu-
shu tum tputs ushI fu wuzItpu nguch
1 UtuchIch Kufuku6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
352
Imu ngu ku fu zupun tInu fu ngI yu. MI shut,
chu pu tum, mIshu kuyu nI tumu pu fI ushI-
fI tum zupun muu chI wunu sI feew unush
tInu fu ngI yu.
30
Anu mun shu, Apu nIIIsh
pung' wuntsush yuwu mun kut kIch unshu-
tum IchI ngu fu ofpu tu nu ndu fI mutsIt put
wunu sIf tuputs tu fu ngI yu.
31
Sheefu,
Apu nIIeem tuu fush wuyu fu ngu, unoom-
shu wuchoom shtu ndu shI nI twuf oII vuu
wunu sIf tstsu yu fu sIn, tpuum shtu ndu-
muum kusu fu ngI yu. Itufu, wuchoom-
shu yusI nuu zumeet put wuyu fu ngI yu.
32
Anu mun shu, wuchu mun shtu ndu shI nI
yusIn oII vuu tsI mbun wumu neew tInu-
fu ngI yu. Sheefu, unu mun shu tpu mun
tsI mbun tputs wuzItpu nguch wunI nduw
tInu fu ngu, mIshu kuyu nI tum, mIshu chu-
pu tum wunu sI feew zupun tInu fu ngI yu.
Anoots shu ush pu fI ofpu tu nu ndu fI wunu-
sIf tuputs tu fu ngI yu.
33
Apu su nund shu,
yuwuu shu nIyshIsheem kupung kufee fu
wuyu fu ngu, unoom shu wuchoom zungun
yusIn oIIv put wuyu fu ngI yu. Wuchoom
zngu nu fI nI ush tum, wu fIn shu ush tum,
sheefu wunu sIf tcheefu wuyu fu ngI-
yu.
34
Anoom shu, shtu ndu muum yusIn
pIno, unoo tpuum tsI mbun tInu fu-
ngu nu yu. Sheef sIn, wuchoom wunu sIf
tstsu yu fu sIn, upu sush shu tuwu tu muum
wuyu fu ngI yu.
35
Tpu mun shu, tsI mbun
tputs tumu pu fI ushI fu wuzItpu nguch
Imu ngu ku fu, mIshu kuyu nI tum, mIshu
chu pu tum kIz puf wunu sI feew tInu fu ngI-
yu. Sheefu, unoots shu ofpu shu mutsIt-
put wunu sIf tuputs tu yu fu kusu fu ngI yu.
3
Wuchush shu, yuwush Apu nIIeem
ungIf tu muum wuyu fu ngu nu unoots-
shut, upu su nund putu mbIch pu tuchIp
shu fu ngu fu ngu, unu mun shut kufI pun pu
tushu wee fu ngu nu yu. Amb sheef sIn,
Iwu pu fu ngu nu yu.
37
SuIo mon, yuwush Ipun pu nuf musuch
kufu kuum kInu fu tuu chu, tsup shu tsI-
mbu nu fI nI shI unush Apu nIIeem pung'
pungu muum chtu fu ngI yu.
38
Anoo,
pungu see yuwush shu 11 musuch kufu-
kuum kInu fu tuu chu, tsup shut 8 unush
Izuu fu pungu see Iwu pu fu ngI yu. AshI fu-
ngu unoo, Apu nIIeem pung' pungu chI mu
tfu ngu, unoo IchI ngu fu tutsu moo fu
Iwu pu fu ngI yu. AshI fu chu, wushu nund 7
musuch pungu see Iwu pu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu, yuwuu
SuIo mon Apu nIIeem pung' pungu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa kajonee Apan!!ish pang'
wayarangana anootsi
8
1
AshI fI yu, SuIo mon Ifu su fIn shu chee
wuchI nu nuf kufu ku wuu, IsfueI chI-
chee muu chI fIt IchI ngu foo tushu nee fu-
ngI yu. Apu nIIee wIz pu fI fI nI kujo nee,
yuwuu tsup SIyo nush DupI yu fIn shI nI
wutsu pun tuu fu ngu, unoo yyu fu sIn,
Ifu su fI nup shu Apu nIIIsh pung' wuyu-
muu mu.
2
AshI fu ng sIn, mInum zuf shu-
mbutshI sheem Apu nIIeem ungIf tu muum
wuyu fu ngu nu yu. Tsup shu 7 unush zuf
IchI ngu fu sIn IsfueI chIch, wushu nund
kufuk SuIo mon shu nI yu fu ngu nu yu.
3
Anush, IchI ngu fu sIn IsfueI shuch wuchI-
nu nuf kusu fu ngu nu yu. ApunII pun shu
ufkuf kujo nee tInu muu kufu ngu nu yu.
4
Sheef sIn, unoo Apu nIIIp shu pung'
wuyu muum ytu fu ngu nu yu. AshI fu ng-
sIn, upunII pun ufkuf IevI yu fIn chIch
yuwuu muu chI unush Apu nIIeem kIz puf
wunu sI feew wuyu fu ngu nu unoo ush-
pu fI ytu fu ngu nu yu.
5
Yuwuu, kujo nee
yyu shI nu sIn kuku tu nu nu, unoots shu
kufuk SuIo mon Apu nIIee ungIf tu muum,
IchI ngu foo IsfueI chI chee tushu nee fu ngu,
opee juu mIshu wuku fuu tsI tum zupu nI fI
Apu nIIeem ungIf tu muum wuyu yu fu sIn
muchI fu ngu nu yu.

AshI fu ng sIn, upunII-


1 UtuchIch Kufuku6, 8
Sulo mon, Apu nlleem pung' pungu c/i-
mu tdru ngu, unoo ic/i ngu ru tutsu-
moo ru iwu pu ru ngi yu. (6.SS)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
353
pun ufkuf kujo nee, Apu nIIIsh shu pung'
yup shtu fu ngu nu yu. Anush shu yuwu nung
Apu nIIeem tuu fush wuyu fu ngu nu, unnu-
ngI fI tsI mbun tputs ushI fu wuzItpu nguch
Imu ngu ku fu unush upu sush wuyu fu ngu-
nu yu.
7
Anshu, yusIn pu tu fI yuw kujo nee
kumuum kum tu fu ngu nu, unoo ush chI fI
wuzItpu nguch pu kmu nu fu ngI yu. Wutum
wuzItpu nguch kIz puf wuzu fu neew Imu-
ngu ku fu wu.
8
Itufu, yusIn shu kumuum
kIz puf wuzu fu neew wuyu fu ngu sIn,
yuwuu tsI mu fI pshku fu tu fu unoo upunII-
pun ufkuf pu muum wufI tu fu ngI yu. Itufu,
tputs shut yuw shu nee fu nu unshI tI sIn
pu muum pInu su fu ngu nu. YupI fI wuyu fu-
ngu nu mung umbI fI ushI fu kusu fu ngu nu-
yu.
9
Anush shu, kujo nIsh tsI mbu nu ndu fI
putu mbIch twuf ushI fu pshtu fu nu yu.
Yuwu mu fI My sI su fI nI Apu nIIeem tsup
Ofe bush muchIp tuyu ndu fu ngu, IsfueI chI-
chee ApunII kIz puf chI nu fu ngu, IjIp tosh
tsup tushI tu ngu yu fu wuu nuu tsI shu kukoo
puyu muum yundu fu ngu, unu mu fI kujo-
nIsh tuu fu ngI yu.
10
AshI fI yu, upunII pun ufkuf kujo-
nee Apu nIII nung tuu fush wuyu yu fu-
sIn, yuwush shI tu ngu chI nIII nu unush,
ApunII shu wIz puf msus tumu pu fI ushI fu
pungu sIsh tutsI tu fu ngI yu.
11
AshI fu chu,
upunII pun shu ufkuf Apu nIIee ungIf tu-
muum pInu su fu ngI yu. Wutum ApunII
wIz puf msus ushI fu, ush chI fI pungu sIsh
tutsI tu fu ngu wu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu, yuwuu kujo-
nee yyu shI nu sIn Apu nIII nung tu fush
wuyu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa,
yuwaa Sa!omon Apan!!ee:
Na shiyaam pangeemish
iwaparangtana trangu anootsi
12
AshI fI yu, SuIo mon Apu nIIee, ShIy
Apuu, sIf tupIshpuz tuu ku fI ush kI nu,
tfung shu.
13
Itufu, Apuu, nut shu nuw
shI yuum pungee mIsh pungu fu ngI nu. Nu
nIsh shI yuum pungee mIsh pungu fu ngI
unush shu 'sInIshshu tuung chu. Ufu tu mu-
fI, Apuu, IchI ngu fu zuf unush tuuch shu,
tfu ngI yu.
14
Apu nIIee tfu ngu, unu mun SuIo mon
yusuf chIy zu yu fu, tpu tsee IchI ngu fu
IsfueI chI chee tususeefu, tpu tseem shu
mushu fu ngI yu.
15

Tumufu Apuu, shIy


ushIkshu?

ShIy IsfueI chI chee tputs kIz-


puf chI nuk shu? ShIy upu fI nIp tI tsI yu tu fu-
ngush, nu In tutsu mookshu. Apu fI nee tsI
tfu ngIsh.
1
SIf tumu nuwuu tpu tsI fI
IsfueI chI chee IjIp tosh tsup yushu fu ngu-
fI, nuwuum tuu fu shee mI ndu nu fI mu nu.
Yuk tu feem ufu tuu muum ndun tum Ipu-
su fu ngI nu.

Yupee ju nuw IsfueI chI chIsh


tuu chI? tfu ngI tuu tI, pungI ndu nI mu-
su. Itufu, zupIsh nuw shI yuu, DupI yuu
tpu tsI fee tsI IshI nu muum Ipu su fu ngI nu.
ShIy shu DupI yuu, nuwuum pungee mI
pungu muum kIs chI nu fu ng shu, ApunII
upu fI nee tsI tfu ngI yu.
17
AshI fu chu,
upu fI nI Apu nIIeem pung' pungu muum
zundu fu ngI tuu, Itufu yuwush IsfueI chIch
IchI ngu fu sIn ungIf tu chI nIII nu, unoom
pInu su fu ngI yu.
18
ApunII shu, upuf nee tsI
tsI yu tu fu ngu, Pungee mI pungu muum
chI nu kIsh, un kIz puf chu wunu sI fI yu.
19
Itufu, shIy nuu nuwuum pungee mI
pungu chee zIsh ndu mbu fee. Itufu,
shIypufI Ipu fIsh nuwuum pungu chI yu,
tfu ngI yu.
20
AshI fu chu, yuwuu ApunII tfu ngu
unoo nu tutsu moo fu ngI yu. Nu nuw shu
IsfueI chI cheem kufu kuum kInu fu ngu-
fI, upu fI nI shI zumu fu ngu fI, Apu nIIeem
pung' pungu fu ngI nu.
21
AshI fu ngu fI,
kujo neem tum wuyu muum yufu fu ngu fI,
nu kujo nee unush wuyu fu ngI nu. Yuwuu
ApunII sIf tumu zItu mI nuf nee tsI kIz puf
chI nu fu ngu, IjIp tosh tsup tupu chI ndu fu-
ngu, unoo tsI, SuIo mon tfu ngI yu.
22
Anu mun shu SuIo mon chIy zu yu fu,
yuwuu Apu nIIeem muu cheetsI muchI-
muum wuyu fu ngu, unoo tususeefu,
IchI ngu fu tputs IsfueI chIch nupu tu-
funts sIn, uw wuf puxuyeefu, ApunII pu
tsI yu tu fu ngI yu.
23
Apuu,

shIy tumu fu
IsfueI chI chee tputs chI nuk shu? ShIy kIz-
puf tIsh shu, mIn kunI ndush, mIshu tsu pu-
fu nus shu tum ApunII ushIm shIy wunI-
ndu ju. ShI yu mu fI tIsh shuu nuu tsI kukIsh
puyuk shu.

ShIy tumu fu tutsumookshu?


1 UtuchIch Kufuku8
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
354
Yuwuum tputs shI yuu mung pu tu-
fI mungoon ku nu unoo mu.
24
Yuwuu
sIf tumu DupI yu fIn pu tI nI shuun pu tu
tpu tsI fIsh shuu nu tsI yu tu fu ngIsh unoo nu
tutsu moo fu ng shu. Ndu puk chI yum mbI-
zu fu ng shu.
25
AshI fu chu, Apuu, shI yuu
mush kI nu. Yuwuu sIf tumu upu fI nee tsI
tfu ngIsh unoots tum tutsu moong chu.
ShIy DupI yu fIn pu nuwu pu upufI tsI yu-
tu fu ngush, Yuwu mund shI yu pu kIz puf
chI nu fu ngI nI unu mund wuu nu fI nIIu-
fu nu fIsh wunu sIf tuuk sIn, uyum tuu tI
ufu tu mu fI pu shI yu chIch kufu kuum
kInu chI nIII nu yu, tfung shu.
2
AshI fI yu,
Apuu, shIy IsfueI chI cheem tputs yuwuu
kumu nI fu ngIsh unoo tutsu moong chu,
yuwuu shuu nuu tsI tpu tsI fIsh DupI yu fI-
nee tsI kumu nI fu ngIsh unoo tsI.
27
Itufu,

Apuu, shIy nIsh tsu pu fu nu sIsh


tuu muum wufI tu kee zIsh? KunInd shu tuu
tuu muum shI yu mu fI tutsIt kush,

tumu-
fee ju nIshu nu shu yuwush nuw pungu fu-
ngI unush tuu chIsh?
28
AshI fI tuu, Apuu,
shIy nIsh tuung chu, yuwush shI yuum
pungu fu ngI unshu. Nu Apuu, yuwuu
mush kI unoo muzI nu ngu ndu mu, wutum
shuu nu tpu tsI fee mIsh nuwuu Ipu su fu ng-
shu wu.
29
Apuu, nee pungeets Ish IchI ngu-
fu zuf psuu nu tum, kus chI fI tum nupung-
chu, wutum shuu nu nIsh pu fI punguk chIs
unush, IchI ngu fu zuf tuu chI nu, tfung-
shu wu. Yuwuu Apuu, mush kI unoo
muzI nu ngu ndu mu, wutum shuu nu nuwuu
tpu tsI fee mIsh Ipu su fu ng shu wu.
30
Apuu,
tpu tsI fIsh IsfueI chIch shI yup pungIsh
tusu seef sIn mush kut ssIn, shIy shu unoo
muzI nung chu. Yuwu mu ndu fI kunI ndush
tuu kIsh unu mu ndu fI yutu fIt shI shee
tchI ngung chu. Apuu, muzI nu ngu ndu mu
yuwuu nuw tsI yut kI unoo tsI.
31
Wuu nu fI tputs yutu fIt shI shIsh puntsu-
ku, tpu tsee wuun pu tu tIn tuyu tu fIt ku,
unoots shut, Iyshu mungoo yufu muum
shI yup pungIsh zungun ku nI,
32
shIy shu,
Apuu, kunI ndu mu ndu fI unoo tpu tsee
yutu fIt shI shI fI nI tchI ngung chu. Yuw
tputs yutu fIt shI shpu nI un tsI pu muum
wufI tu kI yu, yuwu mund yutu fIt tuu fu ngu
unu mu ndu, Itufu, yuw shu tputs wunu sIf
tuuku unoo shIy shu mungoo yufung chu,
shuu nu Apuu nuts tu yu fush wuneeng chu.
33
MI shut, Apuu, IsfueI chI chee undu-
fuf tuyu tu fItku chu, yuwu mund shI yuu
kukIsh kupee tu fu ngu nu unu mund, Itufu,
yusuf kunu peef sIn, shI yush pungIsh
kuseef sIn shI yu mun sufIsh tsI yu teef sIn
ungIf tuk sIn,
34
shIy shu, Apuu, unoo kunI-
ndu mu ndu fI yutu fIt shI shee tchI ngung-
chu. Yusuf sheefush wupI tum wutsu-
pu nIsh wuyung chu, yupI tum sIf tumu
zItu mI nuf nee mI wutsu pu neem punu fu-
ngIsh unshu tum tu.
35
MI shut, ushI fI tum ush pu fI kung'
puzuk chu, yuwu mund yutu fIt shI shee
putut ku nu unu mund sIn ndu sInu ku,
Itufu ushI fI tuu, uwshtI sIn yutu fIt shI-
shee Izuu fu kusu yu fu sIn, pungI pIsh
tusu seef sIn, shI yu mu nu fIsh shu sufIsh
mush ku sIn,
3
shIy shu unoo kunI ndu-
mund muzI nung chu. Yutu fIt shI shI fI nee-
tsI tchI ngung chu, IsfueI chI chee tputs
wunu sIf tuu muum tuyus pu tung chu.
Sheefush, yuwush shuu nu wutsu pu neem
punu fu ngIsh unush yusuf sI nuu tsI tum
sInu muum zungu nIng chu.
37
MI shut, wundu tI yu nIsh tsup mufI zI-
mun kIyung kuchIy ku sIn, wungu yu tum,
mIshu Iwuf zI tum zufI mun muwI fukchu,
mIshu pchI chI tum Iwuf zee kuchI ngu-
muum kus ku chu, mIshu kufu pu tum ush-
chI fI tsup kufup tu ku, mIshu shpu pu tum
zupun kus ku chu, mIshu undu fu fI tum
puchu muum pshtu kchu sIn, mIshu ufu-
ngeem muyu mu su ju yutu fIt shIsh kus kI-
nuu fI yu.
38-39
ShI yuuts shu, Apuu, unoom
nIII tu fI tuu tI yu tputs mush ku, ndu ushku
ushpu fIt ssIn IsfueI shuch, shIy tpu tsI fIsh
pungI pIsh tusu seef sIn, uw puxu yeef sIn,
shI yu mun sufIsh mush ku sIn, shIy shu unu-
mu ndu fI kunI ndu mund muzI nung chu.
Tpu tsee IchI ngu foo yutu fIt shI shI fI nI tchI-
ngung chu. Yuwuu mush ku nu unoo Apuu,
shIy shu Istung chu, wutum shI yu mu fI IchI-
ngu foo tpu tsee mungoo yuwuu chI nu ku
unoo yusuk shu.
40
AshI fI yu umb ush ku-
sIn, shI yuu ungIf tuk sIn nutu mu suum kIs
tuu chI nIII nu yu. Yuwush sIf tumu zItu mI-
nuf nee mI tsu poo punu fu ngIsh unshu yu.
1 UtuchIch Kufuku8
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
355
41
MI shut, tputs ufup chI tuu tI yu, shIy
kumI nIsh nuu tu fu nu, ndun tuu tI IsfueI-
chIch tputs nIsh kusee fu,
42
ShI yu mun,
sufIsh musheefu ungIf tu ku shuun shu
pungIsh, yuwuu shIy wIz pu fI fIsh kupung
tuufu unoo mush ku, Apuu nuwuu Istu ngu-
ndu mu tk chu,
43
shIy shu, Apuu, unoo
muzI nung chu yuwu mu ndu fI kunI ndush
tuu kIsh unu mu ndu fI tu. Yuwuu IchI ngu fu
mush ku unoo Apuu Istung chu. WuunI
uwshtI sIn shI yuu yusu yu fu sIn chI nuch-
tum sI nu, IsfueI chIch shI yuu chI nu ku nu,
ush tuptu msI nu. WuunI nIsh yuwush nuw
pungu fu ngI unush shI yu mu nu fI sufIsh
tsI yu teef sIn ungIf tu chI nIII nu yu.
44
AshI fI tum, Apuu, shuu nuu tsI tpu tsI-
fIsh undu fuf pu wufu tu muum yupImu su-
ju, shuu nu zungu nIk shu, umb nuuk chu-
sIn, shI yush pungI shIsh pshtu yu fu sIn
yuwush pungu fu ngI unush, shI yu mun
sufIsh, mIshu yuk tu mun tum mush ku sIn,
45
shIy shu, Apuu, yuwu mu ndu fI kunI-
ndush tuu kIsh unu mu ndu fI yuwuu mush-
ku nu unoo Istung chu. Apuu. Undu fu feets-
tum Izuu fu tupu chI ndung chu.
4
MI shut, yutu fIt shI shIsh puntsuch-
pu sI nu yu, wutum mInum tI yum tputs
ItsIn sum pun wunI ndu ju, Itufu, shIy shu
unu mund tsI yu tu ku chush, undu fu fee
kumuch tu yu fush, undu fuf shu putu yu-
fu sIn, much kut ssIn, wuun pee tIn wutsu-
pun ufu pI fI ndu ushku wutsI fI tuu tI yu,
47
unshu fI shu yupI fI muchI fu ngu nu unshu-
fI shu yusuf mungush chI nu yu fu sIn shI-
yuu tsI tum mush ku sIn Izuu fu yutu fIt shI-
shee kusu yu fu sIn,
48
yusuf shI yuu tsI tum
mung pu tu fI shu, ItsIn sum pu tu fI shI yuu
chI nuk chu sIn, yup undu fuf putu yu fu sIn
much tu fu ngu nu unshu tuu tuu fu sIn, Itufu
shI yuuts shu sufIsh musheef sIn, yuk tu-
mun tum shuu nu Ipu su fush punu fu ngIsh
unu mun tum musheef sIn, mI shut, shuu nu-
mun tu tum pungIsh nuw pungu fu ngI unu-
mun tum musheef sIn, shI yuu ungIf tuk sIn,
49
shIy shu, Apuu, yuwu mund tuu kIsh
unu mu ndu fI yuwuu shI yuu mush ku nu
unoo muzI nung chu. Tupu chI ndung chu
yuwuu kIyung kuchIy ku nu unoo tsI.
50
ShuunuutsI tpu tsI fIsh yutu fIt shI shI fI-
nI yuwuu shuu nuu tsI tuyu tu fI tu fu ngu nu
unoo shIy shut, Apuu, shuun pu tu wIz pu-
fI fIsh tchI ngung chu. MI shut, undu fu-
feets tum mungoo p'tseengchu uwshtI sIn
tpu tsI yuwuu putu fu ngu nu unoo nuyI nI-
muu mu.
51
Wutum shuu nu, Apuu, unoo
tpu tsIf shu wu. Wutum shI yuu kIz puf
chI nu ku nu wu. Wutum shuu nu yuwuu
IjIp tosh tsup kIyung kuchIy ku nu unoo
IshI tu ngu fu ng shu wu.
52
Apuu, yuwuu shI yuu mush ku nu unoo
muzI nung chu. MI shut, yuwuu tsI tum nuw
tsI yut kI unoo, Apuu, muzI nu ngu ndu mu.
IchI ngu foo tpu tsI fIsh IsfueI chIch yuwuu
tsI yut ku nu unoo muzI nung chu.
53
Apuu,
yuwuu mush kI nI unoo muzI nung chu.
Wutum shuu mu tu fI tpu tsI fIsh shuu nu Ipu-
su fu ng shu wu. Tsu pu fu nus shu chee tputs
nee tsI mu fI tpu tsI fee mIsh wuyu fu ng shu-
wu. Shuunu, tpu tsI fee mIsh My sI su fI nee-
mI wIz pu fI fee tsIsh punu fu ngush, uwshu
yuwuu IjIp tosh sIf tumu Iy zItu mI nuf nI
tuu fu ngu nu unoo tupu chI ndu fu ngI yu.
54
AshI fI yu, SuIo mon Apu nIIee mushum
Iwuts pu fu ngu, yuwuu muu cheetsI
muchI muum wuyu fu ngu nu unoo tusu-
su fu tutunII tu fu unshu fI uwshu wuf
puxu yu fu ngu,
55
unush chIy zu fu ngI yu,
ChIy zu yu fu, IchI ngu foo tputs IsfueI chI-
chee tususeefu, kupung tsI yu tu fu ngI yu.
5

ApunII tumu fu Iyuum Istu ku? Nu


IsfueI chI cheem ApunII kIz puf wunu sIf
tuu muum wuyu fu ngI yu. Yuwuu sIf-
tumu My sI su fI nee tsI tsI yu tu fu ngu
nuw sIyuum kupung wunu sI fI mush pu
Istu chInts pu tfu ngu unoo nu IchI ngu fu
tutsu moo fu ngI yu.
57
Nu nImu nu fI shu pu fI ApunII Iyu pu shu
tuu chI yu. Tumufu sIf tumu zItu mI nu fIn-
pu tfu ngu ush tuch tum pu fee.

Antuu tI yu
Iyuu kusu chee ju? mIshu

Iyuu mInum-
tI yum nIyf chee ju?
58
AshI fI yu, Iy shut
Apu nIIeetsImu fI shu mungIp tu nI chI nu-
ku nI ungIf tu yu nI. Yuwuu tsI mu fI ApunII
wuunu zund ku unoo tsI mu fI tutsu mee nI,
mIshu kumuch tu mu fI nee tsI tutsu moo fu
puyu yu nI yuwuu sIf tumu Iyuu zItu mI nu-
fIn kukoo puyu muum kumuch tu fu ngu
unoo tsI.
59
AshI fI yu, yuwuu mushu fu ngI
1 UtuchIch Kufuku8
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
356
unoo ApunII muzI nu fu ngI yu. ApunII nu
ufu tu mu fI Iyuu psuun tum, mIshu kus-
chI fI tum ksut ku tuu chI yu. Tputs yutu fIt-
shI shIsh puntsuk tuu tI unoo ApunII shu
ufu tu mu fI tutsu moo fu mungoo yuf chI-
yu.
0
Ash kut ssIn, IchI ngu fu tsu pu fu-
nus Apu nIIee yusu chI nIII nu yu. ApunII
mInu mu fI chu,

untuu tI mIn ApunII


wunI ndu ju? tch pu sI nu yu.
1
AshI fI yu, sIy-
sut ItsIn sum pu tu fI Apu nIIee chI nung tsu.
Yuwuu kumuch tu fu ngu unoo puyung tsu,
tumI nung tsu. Nu In zuf tumu fu Apu nIIee
chI nuk su umbI fI shIng tsu, tfu ngI yu
SuIo mo nu.
2
Kufuk SuIo mon tsI yu tum Iwuts pu fum-
chu, unu mun IchI ngu fu sIn IsfueI chIch
tputs muuch tu Apu nIIeem muchI muum
wuyu fu ngu nu yu.
3
AshI fI yu, unush
IchI ngu fu 22,000 mII wuku fuu, mIshu
120,000 mII opee juu ushIp wushu nund
Apu nIIeem muchI muum wuyu fu ngu nu yu.
Mungoom yufu muu mu. Amb sheef sIn,
IchI ngu fu sIn IsfueI chIch Apu nIIIsh
pshtu yu fu sIn, mungoo yufu fu ngu nu-
yu.
4
AshI fu ng sIn, unu mun SuIo mon
Apu nIIIsh pung' pshtu yu fu yuwush
muu cheetsI muchI muum ngu sumb pu
chu mbee pI mush pu tInu yu fu sIn, Apu nIII-
nu ngI fI tuu fush wuyu fu ngu nu, unush
muu cheetsI ufsIf mIshu wuyu ngu nu-
tum zupun Apu nIIeem wuyu fu ngu sIn
tutsI tu fu ngI yu. AshI fu chu, unoom
tImbu fu nIII zee ts shu ApunII pu tu fI
pung' tusu su fu wushu nund xunu teef sIn
muchI fu ngu nu yu.
5
AshI fI yu, SuIo mon IsfueI chIch pu IchI-
ngu fu sIn wushu nund ufu ngIch tsI mbun
mutu yu fu zuf Apu nIIee ungIf tu muum
wuyu fu ngu nu yu, ushI fu ngu tpu tsee IjIp-
to shchee mIshu yukut Humutshu chee
ushpu fI tu tputs yumbI fu ngI yu. Sheef sIn
wushu nund tputs zupun IchI ngu fu sIn
wushu nund 14 zuf shu nI yu fu ngu nu yu.

AshI fu ng sIn, IchI ngu fu wunu sIf Iwuts-


pu fu ngu sIn unu fI tum zuf tuuf shI peewu-
tum mung' kIs shI tI sIn, nuu tu fu ngu nu yu.
Yuwuu ApunII wunu sIf unshuch put tputs
chI nu fu ngu unoo pufu ngu sIn, mung'
kupung ksu fu ngu nu yu. AshI fu ngu ApunII
tutsu moo fu ngI yu yuwuu DupI yu fIn pu tI-
nI tsI yu tu fu ngu IsfueI chI cheem tpu tsI
unoo tsI.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Apu-
nIIee pung' ungIf tu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa Apan!!
Sa!omonaa yusur tsiyatarangu anootsi
9
1
AshI fI yu, SuIo mon Apu nIIeem
pung' pungu ku, mIshu wuu muuts-
tum pung' pungu ku, sheefu, IchI ngu fu
Iwu pu fum chu,
2
unush yusuf ApunII shu
tsI mbu nu fIn shu SuIo mo nuu wuu nuu tsI
tuyu mu ndu fu ngI yu. Tumufupu tsup Gubu-
wo nush wuu nuu tsI tuyu mu ndu fu ngI yu
ushI fI tum pufu ngI yu.
3
Anush shu, ApunII
SuIo mo nuu, Nuw IchI ngu fu muzI nu fu-
ngI nu, yuwuu shIy nuwuu mushu fu ngIsh
unoo tsI. MI shut, yuwuu pungu fu ngIsh,
unoo nuwuu mu tu fI pungee mI wuyu fu-
ngI nu, yuwush nuwuu nuu tsI ungIf tu chIs
unoo tsI. AshI fI nuwshut unush ufu tu-
mu fI ksut ku fI tuu chI mu.
4
AshI fI yu, nu
shIy shu wunu sI fI fI tuung chu.

Tumufupu
shIy upu fI nIsh nuwuu chI nu fu ngI yu?
ShIy shu shIng tum chu. MungI shIsh
puk chI yum mIn chI nu tu, mIn chI nu tu,
ushIsh tuf shI fInII pu. Izuu fu ItsIn sum pu tu-
fI yuwuu My sI su fI nee tsI tuyu ndu fu ngI
unoo tumI nung chu.
5
Ash kI nuu fee shu,
nuw shu shI yuu ufu tu mu fI IsfueI chI-
cheem ufkuf tuu muum wuyu chInII pu.
Wutum sIf tumu DupI yu fI nee tsI tsI yu tu-
fu ngu fI, ShI yu chIch nIIu fu nuf uyum tuu tI
ufu tu mu fI pu fI IsfueI chI cheem ufkuf
kInuk sIn tuu chI nIII nu yu, tfu ngI nu. AshI-
fI unoo nu nuw shu tutsu moo fu tumIn-
chI mu.

Itufu, wunu fI sIysu Ipu fIs uyum


nIIu fu nuf nuwuu kusu yu fu sIn, nuwuu
kukI kupee teef sIn, upunII pu tseetsIm shu
chI nu yu fu sIn, ungIf tuk chu sIn,
7
nuw shu
IsfueI chI chee tputs ush chI fI mInup
tsup kupeeteefufI kusu chI mu. MI shut,
pungeets tum tI yuwuu nuwuum pungu-
fu ngIsh unoo ushI fI tum kupeet chI mu.
Ash ku chu fI, unshuch tputs IchI ngu fu-
sIn tsu pu fu nus tuyu tu fIt ku sIn, tsu chI-
nIII nu yu.
8
Pungus kufI mu nuz ku chu,
unush muuch tu mu fI shu zupun tuu chI yu.
1 UtuchIch Kufuku8 , 9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
357

D
10.1-13 MutIwu 12.42, Iukusu 11.31 tsIyutsIs nIptu tutsumoofu tuufItumtu.
IchI ngu fu sIn unoo tputs tushIyk sIn, puk-
chu sIn, punI fus tuk sIn, yutu fIt tsI yut chI-
nIII nu yu. Wuun pu tu tum sIn mush ku sIn,

Muyu mund shI tu ju ApunII nee pungu see


kupee tu fu ng?

Tpu tseets tum kupee tu-


fu ngu wu? tch pu sI nu yu.
9
Itufu, mIshu
tputs kumun ku, Apu nIIeets chu yuwuu
IjIp tosh tsup zItu mI nuf nee yushu fu ngu,
unoots chu kukoo kupee tu fu ng sIn, upunII-
pu tseets shu ungIf tu fu ngu nu, unu mund
ApunII shu tsI yun tu yu fu kupee tu fu ngI yu.
AshI fu ngu, nee IchI ngu fu tuyu tu fI tu yu-
fu, kusu fu ngI yu, tch pu sI nu yu, ApunII
SuIo mo nuu tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
SuIo mo nuu yusuf wunee fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Sambashuch kiz urkar Sa!omonash
pakatu kusarangu anootsi
D
10
1-2
AshI fI yu, kIz kufuk Sumbu-
shuch tputs tsI yut ssee muzI nu fu-
ngu, yuwuu SuIo mon Apu nIIee chI nu-
fu ngu unoo, Nuw shu Anush kuseefufI,
tsI yu tsIs zupun mushu tI.

TumupufI
yusu fI yu? Yuwuu tsI yut kI unoo uwshu
kumun chI yu, tyu fu, yukut Ifu su fI nup
nuu tu fu ngI yu. Ifu su fI nush kusu fu ngu,
kumee chu mu nuw zupun tuchI pu fu
kzum mush, mI shut ofoo tum, mI shut
putu mbIch wunu sI fI mush kufu kuf tu-
ngu tu untum zupun muu chI puyu fu,
SuIo mo nush kusu fu ngu, yuwuu IchI ngu-
fu chI nu yu fu nIIu unoo mushu fu ngI yu.
3
Anoo SuIo mon shu IchI ngu fu kumu-
nI fu ngI yu. Ndu mInum tI yum tsI yu tsIs
pInu su fu ngI yu. IchI ngu foo tsI yu tsIs ush-
pu fI yusu fu ngI yu.
4
Sumbu, SuIo mo nuu
mung' kupung chu, tfu ngI yu. MI shut,
yuwuu tsI tum pungu see wunu sIf pungu-
fu ngu, unoo tsI tum pufu ngI yu.
5
MI shut,
kutu nguts kIs kutung ku unoo, mI shut
sundu foots tum, mI shut much chu feets-
tum wumu feets tum, mIshu kufu kuum
ysI mu pu nee ts tum, mIshu Apu nIIeem
muu cheetsI muchI muum Apu nIIIsh
pungu wuyu fu ngu nu, unoots tum IchI-
ngu fu kIz puf wunu sIf pufu ngu, kupung
punI fus tu fu ngI yu.

Kufu kuuts shu


tsI yu tu fu ngu, Yuw nuwuu kumu nI fu-
ngu nu unoo, shI yuu tufuw zu fIsh, mIshu
yuwuu tsI tum mungIsh kupu ngu unoo-
tsI tum tu, unoo zuf ku sIn tuu fu ngu nu yu.
7
Itufu, nu nuwuu nu shu kusu fu ngu fI,
yuwuu muzI nu fu ngI unoo ufu ngeem
kusI fu pukee nu kchI ptu fI shtI, zuf ku sIn
tnu yu. Itufu, ndu tutsu moo fu kumu nI fu-
ngu nu yu, yuwuu shIy mungIsh kupu ngu
unoo tsI, mIshu yuwuu tsI tum muu chI
zupun puyu kIsh unoo tsI tum tu.
8

Tumufu
shIy ushIkshu? KIspu fI Izu nIIIsh tuu ku-
nu yu. MI shut, m'chuchufshItIsh mung'
ksu kpu sI nu yu, wutum ufu tu mu fI shI yuu
ksut ku sIn, yuwuu kIz puf wunu sIf tsI yut-
kIsh unoo ufu tu mu fI muzI nu ku nu wu.
9
Tfu ngu, Apu nIIee,
Apuu shIy

tumu fu ushIkshu? Tpu-


tsee wunu sIf wuyuk shu. Shuunu chI-
nu fu ngush, kufu kuum Ipu su fu ng shu,
wutum sIf tumu shuu nu Apuu, IsfueI-
chI chee tputs kupung chI nu fu ng shu-
wu. AshI fu ngush, shuu nu kufu kuum
Ipuseefush, shuu mu tpu tsI fee mIsh
wunu sIf pu tu fI ksu tu muum wuyu fu ng-
shu. Ufu tIp tsI fee tu fush yusu ku wu,
10
kIz Apu nIIee tfu ngI yu. Tyu fu, kufu-
kuum SuIo mo nuum 3,960 kII ofoo punu-
fu ngI yu. Anu mun shu zupu nI tum kzum-
mu shee punu fu ngI yu. Putumb cheets shu
kufu kuf tu ngu tu unoots shu zupu nI tum
punu fu ngI yu. Ndu mInum tI yum Isfue Iush
ushIp kzum mush puyu fu ngu sIn, zupun
kzum mu shee Sumbu kufu kuum SuIo mo-
nuum mungu tu fI punu fu ngI yu.
11
MI shut, ushI fI tum kufuk Ifm botee
zungu nI fu ngu, unush shu mIshu ufu tum,
mIshu twu fu tum yusIn sndu Io, mI shut
putumb chI tum tu wunu sIf kufu kuf tu-
ngu tu unu tum zupun yushI ndu fu ngI-
yu.
12
Anpu shu twuf kufuk SuIo mon
wuumu pung', mI shut Apu nIIeem tum
pung' wushI tu ngu shI nung ndu puntsu-
muum wunu sIf kmu nu fu ngI yu. MI shut,
unpu tu tum twuf kItu fuum Apu nIIeem
1 UtuchIch Kufuku9 , 10
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
358
ungIf tumuum tInu fu ngu nu yu. An yusIn
kIz puf wunu sI fImshI ndu mInum tI yum
ushIp putu fu sIn, yusIn sndu Io zupun
kusu fu ngI yu. Nut puf tuu zuf ndu ushIp
yusI nuu pukunu yu.
13
AshI fI yu, SuIo mon-
shu uwshu yuwuu kIz Sumbu mush ku
unoo IchI ngu fI tum punu fu ngI yu. Sheefu,
unu mun SuIo mon ufu ngeem yuwuu
wuunu zundu fu ngu unoo punu fu ngI-
tum tu, AshI fu ngu unu mun, kIz kufuk
wupI tum wusu ndu fuf pu Ipu nee fund sIn,
wutsu pu nIp kunu pu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kIz
kufuk Sumbu SuIo mo nush nupu fu shI nu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Sa!omon kizpur
kurikpan taarangu anootsi
14
AshI fI yu, SuIo mon musu chI mu ndu-
fI 22,000 kII ofoo yuwuu zungun ku nu
unoo ytu fI yu.
15
Anu mun shut Iwuz,
yuwuu unshu chI fI tupu xu nxum pun kufu-
kuum kufI kee zupun punu ku nu unoo,
mI shut kufuk Afu bI yu shuch IchI ngu fu sIn
mIn pIch cheew tsu pu fu nus kufu kuw Istu-
ku nu unoo zupun ytu fI tum tu.
1
SuIo mon ofoo yyu fu, unpu shu 200
xunxu pIsh kupu ngoow tnu fu ngI yu.
MInum tush xunxu pIsh 6 kII ofoo kufee-
yu fu, tInu fu ngI yu.
17
Anu mun shu, unpu-
tu tum uf 300 xunxu pIsh tsI pu suw shu
tInu fu ngI yu. MInum tu shu fI xunxu pIsh uf
mInum kII unu mun chuw pI kufee yu fu,
tnu fu ngI yu. Amb sheefu, unoots shut
IchI ngu fu yuwush SuIo mon kufuk tuu fu-
ngu, unoo pungus IIbun shuch MungI nu
utu sIn su mu fu ngu nu, unush shu xunxup-
shee kuy xu fu ngu nu yu.
18
Anu mun shu,
yuwu mun uxI nush wuyu chu, unoom
eIe funtpu wunus kupung tInu fu ngu,
unu mun Iwuz yuwu mu nu fI shu kuxIn chu,
unu mun ofoo kufee yu fu sIn, mIshu yuwu-
mun uwee wuyu ku, unu mun ofoo nu ndu-
fI mutsIt tuputs tu fu ngu nu yu.
19
Yup shu kufuk uxI nush wuyu fu ngu,
umb shu kfI muum putu mbIch 6 kzuw-
ngIch tum tuu fu ngI yu. Anshu, kuxIn-
shIsh uweem wuyu muum wunI ndu wu-
mu nu, wtoo shI mun shu kumIs wunu sI-
fI mush Imu ngu fu ngu nu yu. WutsIsh shu
mIn nu ngI chIch wutu ndu fum tumuz
mInum tum wtu fI mush wuyu tu, ufu-
ngIch shu mInum tum ushI fu wuyu fu ngI-
yu.
20
KfI muum shu putu mbIch kzuw-
ngIch tu mu unush tumuz wtu fI mush
mInumkI chIch wutu ndu fum 6 wuyu tu,
mInumkI chIch shu wutu ndu fum 6 wuyu-
tu ushI fu ng sIn, wushu nund 12 wuyu-
fu ngu nu yu. Ndu mInum tI yum kufuk
ushIm tIn tu fu, wumu fI kIz puf wunu sIf
tInu fu ngI yu.
21
MI shut, mngu wuf wuchu unoom
ofpu tu tum tInu yu fu, mIshu wutu ngu-
sheem shu ofpu tu tum tInum, mIshu
yuwu sh tum wutu ngush xunut ku unoom-
tum IchI ngu fu ofpu tu wu fI tInum,
IIbun shuch MungI nu utu sIn sufu wuyu-
fu ngu nu yu. Uf mbuf shI mush unush
ndu wunI ndu mu nu, wutum unpuf ndu
wufI tu fu ngu wu.
22
AshI fI yu, kufuk Tf sIs shuch,
tuchIp musuch tutsum ku chu unush
ufu tu fI yuwu shu tum Ifm botI kupu-
ngu mush zungun ku chu, unshu tum
muuch tu zupun zungun tu fI yu. Ofoo,
mIshu ufu tum mbuf shI mush, mIshu
eIe fun tI tum wunus kupu ngu mush,
mIshu zum zI tum kIts tu mush, mIshu
zum zI tum kpu fu ngu mush IchI ngu fu
zupun zungun tu fI yu.
23
Kufuk SuIo mon mung' kupung,
mIshu kufIk pun wumu fI IchI ngu foom
tsu pu fu nus kufuk kusI fu tuu fu ngI yu.
24
IchI ngu fu tsu pu fu nus kufu kuw SuIo-
mo nu nguz pu muum zundu fu ngu nu yu.
ApunII mungoom kupung punu fu ngu,
unu nguz pungu nI utu sIn nuu tu fu nu yu.
25
Amb SuIo mo nup kufuk mIn shu cheew
nuuk chu sIn, musu chI mu ndu fI ofoo,
mIshu ofoo tum mbuf shImu shee, mIshu
wutu nI feem tum, mI shut tupu zeem tum
muu chI, mIshu kzum mu shI tum, mIshu
kupuu choots tum upupchIf wIzuf pu tu-
tum, ushIp un IchI ngu fu muu chI wunu sI-
fImshee Istu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu SuIo-
mon kufIk pun tuu fu ngu unoo tsI.
1 UtuchIch Kufuku10
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
359
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Sa!omon kapaachoo pshiyrshini, misha
kapaachootstam paxanxarangu anootsi
2
AshI fI yu, SuIo mon kupuuch pshIyf-
ku unoo 1,400 puxu nxu fu ngI yu. MI shut,
kupuu choo 12,000 puxu nxu fu ngI tum-
tu. Sundu foo tupu zeem nuu ku nu unoo
IchI ngu fu Ifu su fI nush wuyu fu ngI yu.
27
SuIo mon Ifu su fI nush ufkIf mungu tu fI
putu mbIch xunuu ush tu fu ushI fu ngI yu.
KufI pun shu zupun ushIp k'puyunII tuu fu-
ngI yu.
28
AshI fI yu, kufuk SuIo mon wuunu
puxu nxu mu pu neem Ifu su fI nush wuyu fu-
ngI yu. UwshtI sIn kupuu choo tsup Mos fIp,
mIshu tsup SfI yup ufu puxu nxu fu ngu nu-
yu.
29
Kupuuch pshIyf ku un IjIp to shuch
kIz puf wunu sI fI unu mund 600 kufIk
mbum mush wufI tu fu ngI yu. Kupuu chu-
mund shu 150 kufIk mbum mush wufI tu fu-
ngI yu. AshI fI yu, kufuk HItIt shuch, mIshu
Sfu shuch IchI ngu fu sIn SuIo mon puxu-
nxu muum xunu tu fu ngu, unoo uwshtI sIn
puxu nxu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu SuIo-
mon kupuu choo pshIyf shIn pu tu fI puxu-
nxu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Sa!omon kurak 3erobowampat
natsarangana anootsi
11
2
AshI fI yu, Jefo bo wum Nubu-
tu fI nI wIp kufuk pu SuIo mon pu
kupung nutsu fu ngu nu yu. Ich tu fI mu
Jefo bo wum SuIo mon pu tufu wuz tu ku,
yukut Sefe dush tuu fu ngI yu. Jefo bo-
wum Effu yIn shuch chu tpu tsI. WunIf-
shu mushInd suf Sefo wu tuu fu ngI yu.
27
AshI fI yu, yuwuu nutsu fu ngu nu unoo
kumun chInts pu.
AshI fI SuIo mon shu Ifu su fI nuu wutund-
pu nu yuf ku chu, tsu poo tumIyfufu ngu,
wuchoo mbu mu fI kmu nu yu fu, kusu fu-
ngI yu.
28
Jefo bo wum putIt tufu wuz tu fu-
ngI yu. AshI fu chu, unoo kufuk SuIo mon
pufu ngu, wuunI mInum pu tu mu fI shu
tputs OsI yu fIn chIch pu tum shu tufu-
wuz tu pu nu tu, kufu kuum nu yu fu,
kusu fu ngI yu.
29
AshI fI yu, mInush shu zuf Jefo bo-
wum Ifu su fI nush shI tu ngee fu, nIII tu fI-
tup tsup pungu tI tyu fu nIIu, ngoo tsIsh
wuu nI tu fI nuun tu chu, unush Apu nIIee
kuk kumu nI mu pu nI suf Ayu suu chu mu-
yu ngu fu ngI yu. Ayus tsup SII shuch chu.
Uwshu wtunIf kunee sIch wunu sI fI mush
kumuf tu fu, nuun tuch ushI fu ngI yu.
30
Chu mu yu ngu yu shu, Ayus shu wutu-
nI fee yusheefu, IzI chI tu fu, IzI chI tu fu
sheefu, wushu nund 12 IsI fu ngu fu ngI yu.
31
Anoots shu yyu fu, Jefo bo wu muu,
ApunII wuunu Isfue Iuu tputs ksut ku, un
nuwuu kumuch tu fu ngu, shI yuu kumun-
kI nu. ApunII utee ju. ShI yuum chung
IsI fu ngum punu chInII pu. Nuw kufu kuu
SuIo mo nu kupeeteefufI, shIy shu IsfueI-
chI chee nIIu fu nuf chung ksut kush
tuut shu.
32
Itufu, SuIo mo nuum shu mInu mu fI-
shu IsfueI chIch nIIu fu nuf kusu chI mu,
yuwu mund sIf tumu wupu fIn pu DupI-
yu fIn pu kIz puf chI nu fu ngI unu mu ndu.
Nuw yuk tush Ifu su fI nush tuu ku fI, unush
nuwuu nuu tsI kukI tutsu moo fu tumI nu-
fu ngu fI, nuwuu nu IsfueI chI chee tputs
kIz puf chI nu fu ngu fI, nuwuu mu tpu tsI fI
Ipu su fu ngI nu. AshI fu chu, unu mund DupI-
yu fIn chIch nIIu fu nuf unshu fI ksut ku sIn
tuu chI nIII nu yu.
33
SuIo mon nuwuu kukI
kupee tu fu ngu, upunII pu tsee Astuf tee
SIdon shchee upunII pu tsI fI nI, mIshu
Kemo su Mowub shu chee upunII pu tsI fI nI,
mIshu, MII ko mu Amn shu chee upunII-
pu tsI fI nI ungIf tu fu ngu, nuwuuts shu
kupung tutsI yun tu fu ngI yu. Nuwuu kukI
ndu tutsu moo fu puyu fu ngI yu.

Tumufu
sIf tumu DupI yu fI nI nuwuu kukI puyu fu-
ngu? Itufu, uwshu nuwuu kukI kupee-
tu fu ngI yu. AshI fu chu, unu mund nuw
ItutseefI shI yuum shu punu chI mu, ApunII
utIyu.
34
Itufu, nutu fI tu nu yuwuu kufu-
kuum kInu fu, DupI yu fI nI mund wumIn
unoo Ituts chee zI.
35
Itufu, yuwush tsI puk-
chu, unush wIp shu kufu kuum kInuk chu,
unoo ItutseefufI, shI yuum shu chung
tputs punu chInII pu.
3
Itufu, DupI yu fI-
nI mund wumIn wIpuum shu mInu mu fI-
shu tputs kusu chI mu. Anoo tsI mu fI shu
1 UtuchIch Kufuku10 , 11
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
360
muu chI fI ksut ku tuu chI nIII nu yu. Wutum
yukut Ifu su fI nush nuwuu nu IpuseefufI,
yuwush nuwuu nuu tsI ungIf tu chI nIII nu
unoom wuyu fu ngI nu wu.
37
AshI fI yu, nu
nImun nuw shI yuuts shu pu fI IsfueI chI-
cheem ufkuf Ipus chI nu. Nu shIyshupufI
IchI ngu foo ksut kush tuuch shu. Shuunu
tumu fI mu su ju tuupI tshu umbI fI ushI fu
tuuch shu.
38
Wundu yu shIy tutsu moo fu
nuwuu kukI puyu kush, yuwuu kumuch-
tu fu ngI unoo tutsu moo fu tumIn kush,

tumu fu sIf tumu DupI yu fI nI nuwuu chI-


nu fu ngu ush kI tum tIsh? nuw shu shI yuu
kIz puf chI nu chI nIIu. ShI yuum ufu tu mu fI
wunu sIf tuu muum wuyu chInII pu. Yuwuf-
tu tum nuw DupI yuu tfu ngI, unoots tum
shI yuuts shu utInu. NIIu fu nu fIsh ufu kufu-
kuum kInu chI nIII nu yu. AmbI nuu fI yu ush-
kush, nee IsfueI chI chee tputs ufu tu mu fI
ksut kush tuuts shu.
39
AshI fI yu, SuIo mon
nuwuu kukI kupee tu fu ngu, unu mund
nuw shu DupI yu fIn chI chee tputs wunI chI-
mu. Itufu, ndu wuts tu mu mu fI wunI chI-
mu. Nutu mu su muum wunee yu fu fI, yusuf
mus sI fI tum kusu chI mu, ApunII tchu,
Ayus tfu ngI yu.
40
AshI fu chu, unoots shut SuIo mon muzI-
nu fu ngu, Jefo bo wu muu puchu muum
zundu fu ngu, Jefo bo wum shu IjIp top
tsup suwu fu ngI yu. Amb shu suwu yu fu,
unshu fI shu kufu kush SIsu kush tuu fu ngI-
yu. Anshu fI shu tuuku, zupIsh unu mun
SuIo mon tsI pu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kufuk
SuIo mon Jefo bo wu muu puchu muum
zundu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
kurak Sa!omon tsiparangu anootsi
41
AshI fI yu, SuIo mo nuu tuu fush yusu-
muum ufu ngeem zund kus, mIshu yuwuu-
tsI tum kufu kuum kInu fu mung' kupung
tuu fu ngu unoo tsI tum, kIfuk Kf nI kush
yuwush SuIo mo nuu tuu fush kumun ku,
unush ItsIn su fu yundum kumun kI yu.
42
SuIo mon IsfueI chI cheem kufuk kInu fu,
yukut Ifu su fI nush wushu nund IchI ngu-
fu 40 musuch tuu fu ngI yu.
43
AshI fu ngu
unu mun, SuIo mo nu fI nI tsI pu yu fu, wupu-
fIn shu tum wutsu pun DupI yu fIn shI nI
mupu fu ngu nu yu. Sheefu, SuIo mo nu fI nI-
mun Iwuz wIp shu Robo wum kufu kuum
kInu fu tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu SuIo-
mon tsI pu fu ngu, yusuf wIp shu kufu-
kuum kInu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Robowam kurakaam
kinayaru, Israe!chichsha tputs
wan!!itarangana anootsi
12
1
AshI fI yu, Robo wum Seke mup
tsup nuu tu fu ngu, IsfueI chIch shu
tputs ushpuf tI sIn umbI tum kufu kuum
nu muum nuu tu fu ngu nu yu.
2
Itufu,
Jefo bo wum shu Nubu tu fI nI wIp wundu fI
IjIp top tsup suwu fu tuu fu ngu, umb shu
unoo tsI yu tsIs muzI nu fu ngI yu.
3
AshI fI yu,
tputs IsfueI chIch IchI ngu fu sIn Jefo bo wu-
muu kufu zeef sIn, unpu shu wushu nund
Ipu neef sIn, Robo wu muu tsI yut ku sIn,
tfu ngu nu yu,
4
ShIy upu fIsh Iyuu kIyung
yuchu fu ngI yu. Nu shIy shu Iyuu wunu sIf-
shu ksu tung chu. KIyung yuchu muum
chI nu fInII pu. MI shut, wunu sI fI tum Itu-
fu wuz tung chu. Wunu sI fI nuu fI shIy Iyuu
ksut kush, Iyshu shI yuum wunu sI fI tum
Istu chI nI yu, tfu ngu nu yu.
5
Robo wum shu tsI yu tu fu ngu, MuzI nu-
ngInts. Nutu fI sIy IchI ngu fus suun pee-
tum nuung tsu. Yusuf tuchIp zuf tushIy-
fum chu, unush nuwush pungI kusung tsu.
Anush kumun chInts pu, tfu ngu, tputs-
shu IchI ngu fu sIn unu fI tum wuun pee
kunu pu tu fu ngu nu yu.

AshI fI yu, kufuk Robo wum IchI ngu-


foo wuchI nu nuf, wupu fI nu wusu ndu-
fuf tushu nee yu fu, mushu fu ngI yu, SIy
nuwuum tsI yu tsIs wunu sIf kumu nI ngu sI-
ndu mu. Nuw shu unoo yusu yu fu fI, tpu tsI-
fee tsI yuwuu mushu fu ngu nu unoo kumu-
nI muu mu, tfu ngu,
7
wuchI nu nuf shu
ymku tfu ngu sIn, Tpu tsI fee tsIsh
IchI ngu foo tushu neek chush, wunu sIf pu-
tu fI tsI yu tung chu. Wunu sIf pu tu fI tsI yut ku-
chush, uwshtI sIn shI yuu kukIsh muzI-
nuk chu sIn, shI yuum ufu tu mu fI Istuk sIn
tuu chI nIII nu yu, tfu ngu nu yu.
1 UtuchIch Kufuku11 , 12
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
361
8
Itufu, Robo wum shu yuwuu wuchI nu-
nuf wunee fu ngu nu, unoo tsI yu tsIs ndu
puyu fu ngI yu. Wusu ndu fu fee tsI shu yuwu-
put Ipu nu fu nI kunu ngu fu ngu nI, unoo-
tsI mu mushu tu mu, tyu fu, kunu ngu see
kufuzeefu,
9
tushu nee yu fu, mushu fu ngI-
yu, SIysu nuwuu kunu ngu sIs, kumu nI ngu-
sI ndu mu. Nuwuu tpu tsI fI mushu fu ng sIn,
ShIy upu fIsh Iyuu kIyung yuchu tu fI yu.

Nu shIy shu tumu chee zIsh? tfu ngu nu yu.

Anoo nuw shu umee chee zI? tfu ngI yu.


10
Kunu ngus shI tI sIn, AshI fI yu, shIy shu
unoo kumun kush, tng chu. Wundu yu
nuw upufI sIyuu kIyung yuchu fu ngu,
nuw shu unoo ufu ngI nu shu kusI fu kIyung
yuchu chI nu, tng chu.
11
MI shut, wundu-
yu sIyuu nuw upufI tufuw zu pu kIyung
yuchu fu ngu, nuw shu unoo ufu ngI nu shu
kusI fu kIyung yuchu chInts pu. MI shut,
wundu yu nuw upufI sIyuu sIndu fun pu
pzkoo tu fI yu, nuwshut sIyuu ufu ngI nu-
shu pzkoo shIsh ngu sumb pu tu nuu shu
pzkoo chInts pu, tng chu, kunu ngus
tfu ngu nu yu.
12
AshI fI yu, tuchIp zuf tutsu moo fum-
chu, yuw kufuk Robo wum kumuch tu fu-
ngu, unush zuf tputs shu IchI ngu fItum sIn
kufu kush Robo wu mush kusu fu ngu nu yu.
13
Kufuk shu Robo wum yuwuu wuchI nu-
nuf wunee fu ngu nu unoo tsI yu tsIs ndu
puyu fu ngu, mIn shu tsI yu tsIs kIz puf
yutu fIt shu kumu nI fu ngI yu.
14
AshI fI yu,
yuwuuts shu kunu ngus kumu nI fu ngu,
unoo tsIm uwshu kumun ku, ApufI sIyuu
tufuw zu pu kIyu ngu yu yuchu tu fu, nuw-
shu unoo ufu ngI nu shu kusI fu kIyung
yuchu chInts pu. MI shut, wundu yu upufI
sIndu fun pu sIyuu pzkoo tu fI yu, nuw shu
ufu ngI nu shu pzkoo shIsh ngu sumb pu-
tu nuu shu pzkoo chInts pu, tfu ngI yu.
15
AshI fI yu, kufuk ndu tpu tsee puk chI-
yum nuyI nI muum chI nu fu ngI yu, wutum
ApunII wuun tu fI umb ushI fu wuyu fu ngu-
wu. ApunII wuunu Jefo bo wu muuts shu
Ipu su fu ngu wu. Amb ushI fu ngu, yuwuu
AhI yus Jefo bo wu muu kumu nI fu ngu unu-
fI tum tutsu moo fu ngI yu.
1-18
AshI fI yu,
IchI ngu fu sIn IsfueI chIch tputs yuwuu
kufuk muntsIf tsI yut ku unoo muzI nu-
fu ngu sIn, IchI ngu fu sIn tsI yut ku sIn,

Ayum tuu tI yu DupI yu fIn chI chee tputs


chI nu chee zI nI?

Antuu tI yu Iyuum mInum-


tI yum DupI yu fI nI muu cheetsI Istu tu fee ju?
WuunI wuun pu tu tu fItum sIn muu chI fI
ksut chI nIII nu yu. Iyshu pungIptu mu nI
kunu pee nI, tfu ngu nu yu. Anu mund
kufuk Robo wum kupung tsI yun tu fu ngu,
Ado fu muu tufuw zu pu nee tpu tsee tsI yu tu-
muum kumuch tu fu ngu, uwshu tsI yu tu fu-
ngu, IsfueI chIch tputs IchI ngu fu Ado-
fu muu putu mbIch pu puchu fu ngu nu yu.
AshI fu ngu unoo, Robo wum shu pufu ngu,
punI ku, mIkee fu kupuu chush pshIyf shI nI
zufu fu nIIu, yuk tup Ifu su fI nup suwu fu ngI-
yu. Itufu, IsfueI chIch shut IchI ngu fu sIn
pung'peewtum kunu pu tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, kufuk Robo wum yuwuu tsI-
mu fI shu IsfueI chIch Utu sh tsup puk-
chIm tuu fu nu, unoo tsI mu fI shu ksut ku
tuu fu ngI yu.
19
AshI fu chu, IsfueI chIch
tputs DupI yu fIn chI chee nIIu fu nuf ndu
puk chI yum chI nu fu ngu nu yu. Ufku feem
nu muum zufum pu tu fI ndu zundu fu ngu-
nu yu. Nut puf In, wundu fI tum IsfueI chIch
wuu nI tum tuu ku nu yu.
20
AshI fu ngu unu mun shu, Jefo bo wum
yusuf wupI tum kunu pu fu ngu, unoo tsI-
yu tsIs IsfueI chIch tputs muzI nu fu ngu sIn,
IchI ngu fu sIn IsfueI chIch tputs shu nI-
yeef sIn, Jefo bo wu muu kufu zeef sIn,
kufu kuum IsfueI chI cheem nu fu ngu nu yu.
MInum tI yum tputs DupI yu fIn chI chI nguz
nIIu fu nuf ndu zundu fu ngu nu yu. Utuch-
chImu fIt tputs SuIo mo nush wIp, Robo wu-
mush tuchI tu fu ngu nu yu.
21
AshI fI yu, Robo wum Ifu su fI nush
yukut kusu fu ngu, Utuch chee tputs,
mIshu Ben ju mIn chI cheets tum tputs
wushu nund 180 mII sundu foo IsfueI-
chIch pu wufu tu muum wuyu fu ngI yu.
SheefufI, IchI ngu foo tputs puchu yu fu fI,
yusuf nuwu mu fI tum kufu kuum kInu-
chI mu, tfu ngI yu.
22
Anoots shu, ApunII
pufu ngu, tpu tseets shu upunII pu nee SImu-
yu su suf kumuch tu fu ngI yu.
23
AshI fI yu,
Robo wu muu SuIo mo nu fI nee tsI wIp Utu-
shu chee kufuk, mIshu Utuch cheets tum
tputs, mIshu Ben jumInchIcheetstum
1 UtuchIch Kufuku12
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
362
tputs ushpu fIt IchI ngu foo tpu tsee,
Nuwuu kukI kumu nI shIn chu.
24
AshI fI-
yu, wufu tu muum wuun pu tu tIn zoonII pu
IsfueI chIch pu tu tIn wuts tu. Anu mu ndu fI
wuun pee tum sIn kunup chI nIIIn pu, tng-
chu. Wutum nuwu ndu fI umb ushI fu fI
wuyu fu ngI nu wu, ApunII tfu ngu, SImu-
yus shu kumu nI fu ngu, IchI ngu fu sIn tputs
unoo muzI nu fu ngu sIn, ApunII zufukchu,
tfu ngu sIn, unu mu ndu fI yusuf wupI tum
kunu pu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kufu-
kuum tsI mbun wuyu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
kurak 3erobowam apan!!putseem
maachi tinarangu anootsi
25
AshI fI yu, Jefo bo wum kufu kuum
pshtu yu fu, Effu yI nu fI nIsh wutsu pun
yuk tush Seke mush kusu fu ngu, muchIsh
pungus yufu ngu fu ngu unu mun shu
yusuf tsI mbu nu fI nI pungu fu ngI yu.
AshI fu ngu, unshu fI shu zupun musuch
tuu fu ngI yu. Sheefu, yuk tu sh shu Penue-
Iush sundu foom tsngush pungu fu ngI-
yu.
2
Anu mun shu sheefu, wuu nu shu
mungush chI nu yu fu, Tpu tsI fI IsfueI chIch
IchI ngu fu sIn, Apu nIIeem ungIf tu muum
ufu Ifu su fI nup nuu ku nu yu. Tpu tsI fI umb
nuutu, nuutu ush ku chI nuu feesInu yu,
27
yusuf Robo wu muuts shu chI nuk chu sIn,
nuwuu nutsuk chu sIn, kusu chI nIII nu yu.
Sheef sIn, nuwuuts shu pu fI puchu chI-
nIII nu yu. Pup chu. Ndu ushIsh tu muum,
nuw shu nIshu fI tu nu Apu nIIeem ungIf tu-
muum wuyu chI mu, tfu ngI yu.
28
AshI fu chu, mung shu mu Ich tu fu chI-
nu fu ngu, unu mun tsI mbun wukuf tumu-
pu fI ushI fu ofpu tInu fu ngI yu. Sheefu,
tpu tseets shu ushpu fI tu IsfueI chI chee
tushu nee yu fu, Nu muzI nu ntsu. SIy IsfueI-
chI chIs zupun chu Ifu su fI nup nuu yu nIIIs.
AshI fI yu, nu nIsh nuw sIyuum upu nIII fee-
mIs wuyu fu ngI nu, yuw ApunII sIyuu IjIp-
tosh tsup tushI tu ngu fu ngu unoo tsI, tfu-
ngI yu.
29
AshI fI yu, mInush tsup Bete Iush
wuyu fu ngI yu. MInoots shu tsup Dunush
wuyu fu ngI tum tu.
30
AshI fu ngu, unush
tputs IsfueI chIch kupung yutu fIt shI shIsh
pshtu fu ngu nu yu, wutum unoo tsI mu fI-
shu upunII pu tsee tsup Bete Iush, mI shut
tsup Dunush ushI fu IchI ngu fu sIn kupung
ungIf tu ngut ssIn nuu tu fu nu wu.
31
MI shut,
muchI mun shu wuf upunII pu tseem pung'
yusuf wuyu fu ngI tum tu. Itufu, unush shut
upunII pu neem ufkuf nIII tu fI tuuts shu
tputs ksu tu mu pu neem wuyu fu ngI yu.
Ndu IevIy chI cheetsI tputs nu fu ngI-
yu.
32
AshI fu ngu, Jefo bo wum zuf 15,
tsup shu 8 unush shu mbutshI sheem
wuyu fu ngI yu, wutum Utu shuch tputs
shu mbutshI shI fI nI tuu fu ng tum tu wu.
AshI fu ngu, Jefo bo wum tsup Bete Iush
umu yu fI upunII pu tseem muu cheetsI putu-
mbIch kuyu tu mu unush wuyu yu fu, wuu-
nuu chI nu zee muchI fu ngI yu. Anoom shu,
upunII pu tseem ufkuf yuwuum wukuf
ushI fu tInu fu ngu unoom shu pIyuf tu chee
tpu tsI ksu tu mu pu neem wuyu fu ngI tum tu.
33
AshI fI yu, shu mbutshIsh zuf tutsu moo-
fu ngu, Jefo bo wum tsup Bete Iush muu-
cheetsI upunII pu tseem muchI fu ngI yu.
Anoots shu shu mbutshI sheem wuun tu fI
Jefo bo wum mungush chI nu yu fu, zufee
mIshu tsu peetsI tum IsfueI chI cheem shu-
mbutshI nI wuyu fu ngI yu. Sheefu unshu-
tum tsup upunII pu tseem shu kzum mu-
shee tuzu tu fu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Jefo bo-
wum upunII pu tsee ungIf tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa kurak Ajab Israe!chicheem
urkar kinarangu anootsi
1
29
AshI fI yu, yuwush Utu chIch
ufkuf Asu 38 musuch kufu kuum
kInu fu tuufu, unush kufuk Ajub shu Omf-
fI nI wIp IsfueI chI cheem ufkuf kInu fu ngI-
yu. Sheefu, yukut Sumu fI yush IchI ngu fu
22 musuch kufu kuum kInu fu tuu fu ngI-
yu.
30
Itufu, tu fush shu ndu wunu sIf
tuu fu ngu, Apu nIIee kupung tuyu tu fI tu-
fu ngI yu. Yuwuu sIf tumu zItu mI nuf nI
kufu kuw tuu fu ngu nu, unoo ufu ngI nu shu
kusI fu kIz puf yutu fIt tuu fu ngI yu.
31
Ndu
mungush puk chI yum xufu fu ngu, yuwu sh-
tum yutu fIt shI shIsh kufuk Jefo bo wu mu-
fI nI Nubu tu fI nI wIp puntsu fu ngu, unshu-
1 UtuchIch Kufuku12 , 16
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
363
tum uwshu puntsu fu ngI tum tu. Wuu nuu tsI
ufu ngI nu shu tuyu tu fI tu yu fu, kIzuuts tum
suf Jesu be Iu Et-BuuIu kufu kuu SIdon-
shu chee wIp yumu fu ngI yu. AshI fu ngu,
upunII pu tseets shu BuuIu kIz puf chI-
nu fu ngu ungIf tu fu ngI yu.
32
AshI fI yu,
unoom shu upunII pu tseem pung', mIshu
yuwu sh tum muu cheetsI much ku nu, unu-
wuuts tum IchI ngu fu yukut Sumu fI yush
wuyu fu ngI yu.
33
MI shut, yutu fIt shI shee
ufu ngeem chI nu fu ngu, upunII pu tseem
Ase fuum tInu fu ngI tum tu. AshI fu ngu,
ApunII shu kIz puf tsI yun tu fu ngI yu,
wutum ApunII IsfueI chI chee tputs kIz puf
chI nu fu ngu, puchI ndu fu ngu wu. Yuwuu
sIf tumu zItu mI nu fI nI kufu kuw tuu fu-
ngu nu, unoo ufu ngI nu shu kusI fu yutu fIt
tuu fu ngI yu.
34
AshI fI yu, ApunII yuk tuu JefI co
kupee tu fu ngu, unoo kufuk Ajub yusuf
tuchI zu muum chI nu fu ngu, HIyeI shut
BeteI shuch tputs pungu seem pungu-
muum chtu fu ngu, unush wIp shut
putsI su fI nI suf AbI fum tsI pu fu ngI yu.
AshI fI tuu, pungu see tundu pu nuz pu tu fI
Iwu pu fu ngu, wuchoom shu shtu ndu shI nI
wuyu ku, unush yusuf mIshu HIyeI wIp
nIIu fu fIn shu suf Segub tsI pu fu ngI tum tu.
Yuwuf tu tum ApunII Josue yuu Nomu-
fI nee tsI wIp kumu nI fu ngu, unu fI tum
tutsu moo fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kufuk
Ajub IsfueI chI cheem tputs ksu tu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa E!yas
Apan!!ee kuk kamanimapan, Sin nda
sinaku, tsap puzachpari, trangu anootsi
17
1
AshI fI yu, EI yus Apu nIIee kuk
kumu nI mu pun yuk tush TIs be-
shu chIsh, tsup GuIuud shu chIsh kyu fu-
nIIu, kufu kush kusee fu, Aju buu, ShI yuu
zufum pu tu fI ApunII yuw nuw chI nu kI un
puf tum kumun chInII pu. Nu nImun wunI-
pu mu su ju musuch sIn ndu sInu chI yu. MI-
shut, puf nus tum ndu puntsu chI yu. Ndu-
nIchpu fee. Yuwush nuwuu nu Apu nIIee,
SIn zungu nI ngI, tk chI, unush pu fI sIn shu
yusuf sInu chI yu, tfu ngu, kusu fu ngI yu.
2
AshI fu chu, unu fI tum ApunII shu EI-
yu suu tsI yu tu fu ngu,
3
EI yu suu, shIy nuu
mIkeefush yup zuf yuku umb suwu funII-
chu. Oftu gu mund kung zuf yuku umb
nuu yu fush, kung KefI tush kuseefush,
unush tupI shu mu chu.
4
Anush kung
kIz puf wIfI mush wuu kush, mupIy fush
tuu mu chu. Nuw shu shI yuum kutung shee-
mIsh punu muum mshu ptsu nguu kumuch-
tu chI mu. ShI yuum kutung shIsh mshu-
ptsung shu punu chI yu, tfu ngI yu.
5
AshI fI yu, EI yus Apu nIIee kuk muzI nu-
fu ngu, unu fI tum nuu yu fu nIIu, kung KefI-
tush kusee fu tuu fu ngI yu.

Anshu fI shu
tuuku, wutu ngu sheem shu mshu ptsung
putu fI, pukum chu ushI fu punguu, mIshu
wunu tseetsI tum punu ku, unufI kutung-
ku, mupIy fu kung wuuku, unshu fI shu
tuu fu ngI yu.
7
AshI fu ngu unush zupun zuf
zutu fu ngu, tsup, kungu tum Izuu fu puzu-
fu ngI yu. Wutum unush tsu pu fu nus ush-
chI fI ndu sIn puk chI yum sInu fu ngu wu.
AshI fu chu, kung ush pu fI puzu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu EI yus,
SIn sInu chee ju, tfu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa E!yas kizash mashindush
pang' taarangu anootsi
8
AshI fI yu, ApunII yusuf EI yu suu tsI-
yu tu fu ngu,
9
MIkeefush yukut Sefeptup
nuu yu fush, tsup SIdo nup umbI fI shu tuu-
mu chu. Nuw kIzuu mushI ndu kumuch tu-
fu ngI nu. ShI yuu pungush IshI nee fu, mufI-
tu ku, unshu fI shu shIy tuut shu, tfu ngI yu.
10
AshI fI yu, EI yus shu unu fI tum nuu-
yu fu nIIu, yukut Sefe pu tush kusu muum
wutsI fI tu nu shu, unush kIz mushInd mzu-
tsIsh sumu see yuxku xIytu pufu ngI yu.
Anoots shu kIzuu, Izu fee, muzI nu ngun chu
kungu fIsh tuu fI tuu, nuwuum pukIch
punu ndu, wuu chI mu, tfu ngu,
11
kIz shu
mushInd unu fI tum kungoo tIpu yu fu,
punuk chu, EI yus shu, Izu fee, muzI nu-
ngu nIIu. AmbI fI nuuk chush, nuwuum
pung pukIch yushI ndu ndu mu, kutung-
pI, tfu ngI yu.
12
KIz shu, ApunII wuunu
pufI tum, zufum pu tu fI pung puk chI yum
musum pungI shI wunI ndu ju. Wutum
1 UtuchIch Kufuku16 , 17
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
364

D
17.21 Tuyus pu tum pu nI 20.9-10 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
tIfIk wusI puf kuchI ngu fu ngu, kuwIz shu-
mu fI shu tchI muum wufI tu fu, mufI tsu-
fI shI tuu fI yu. MI shut, wuyu ngu nu tum
chI fI pu nIII fI shI puk chIm tum tuu fI yu.
AshI fu chu, unoom pukIch muspI utufI,
sumu see yuku tI nu. Nutu mu fI Ipuf pu tI
kutu ngee fu fI nI, Izuu fu kuchIng ku chu nI,
unu mun mufI zI mun tsI put shu pu fI nI-
yu, kIz mushInd tfu ngu,
13
EI yus shu,
Izu fee, xufu fInII pu. AshI fI tuu, nuu yu-
fush, yuw pukIch puyu fIsh unoom tuu
ptu tu shI nI. Itufu, Ich tu fI mu, tIfIkput
wusI puf nuwuum mInum pung pukIch
museefush, ytun chu. Sheefush, unu mu-
nu shuu mushu, mIshu Ipu feem tum tIsh
ptu tun chu.
14
Wutum ApunII wuunu yuw
IsfueI chI chee tupu chI ndu fu ngu un, tIfI-
koo wusI pu fI fI nI, mIshu wuyu ngu nu tum

untuu tI yu mus kuchIng chee ju? tfu ngu-


wu. Ufu yuwush ApunII sInuu zungun ku-
chu, unush zuf tutsum chI yu, tfu ngI yu.
15
KIz shu mushInd yuwuf tu tum EI yus
kumuch tu fu ngu unu fI tum EI yu suum,
mIshu wuu mu tum, mIshu wIpuu mu tum
ushI fu kutung tsee putu tu fu ngI yu. AshI-
fu ngu, unush IchI ngu fu zuf kutung tsee
kutung ku sIn tuu fu ngu nu yu.
1
TIfIk wusI-
pu fu fI nI ndu kuchI ngu fu ngI yu. MI shut,
wuyu ngu nu tum ndun tum kuchI ngu fu ngI-
yu. Yuwuf tu tum ApunII EI yu suu kumu nI-
fu ngu, unu fI tum tumI nu fu ngI yu.
17
AshI fI yu, EI yus unshu fI tuuku,
mInush shu zuf kIz mushInd wIp kIz puf
wunguy tu fu ngu, ndu yufu muum wufI tu-
ku, Izuu fu wunus tmu nu fu ngu tsI pu fu-
ngI yu.
18
KIz shu EI yu suu,

Muyuum shu
EI yu suu, shIy nuwush kusu fu ng shu?

ShIy nuwush kusu fu ngush, yuwuu


nuw sIf tumu muntsIf tuu fu ngI, unoo
nuts tu fu ngush, Ipuf shI tI tsI pu fu yu nIII yu?
tfu ngI yu.
19
EI yus shu, NIngeem Ipu fIsh
nuwuum punu ngu ndu mu, tfu ngI yu.
KIz shu wIpuu EI yu suum punu fu ngu,
EI yus shu yup muuku umb wuf kfee-
fu, muu shI mun nIIu fuu wuyu fu ngI yu.
20
Sheefu, kupung ApunII pu shu tsI yu tu-
fu ngI yu. Apuu, shIy kufu kIsh kIz puf tIsh-
chu. KchI numshIsh.

Muyuum shu nu
yusuf yuwuu nuw kIzush mushI ndush
pung' tuukI unoo kIzu shIy kIyung
yuchuk shu?

Muyuum shu Apuu, wIpuuts-


shu tsI pu muum wuyuk shu?
21
tfu ngu,
unshu fI EI yus nIIu fu mun tsI pu fI mun uw
putu yu fu, kpumeefu, ApunII pu kupung
tsI yu tu fu ngI yu. Apuu, shIy kIz puf tIsh-
chu. Nee nIIu fu yusuf Itu yu mu ngI,
D

ApunII pu mush ku tfu ngI yu. Wushu nund
tuchIp tuyu sI fu ngI yu, Apu nIIee mush tu,
mush tu ushI fu ngu,
22
ApunII shu yuwuu
EI yus tsI yu tu fu ngu unoo muzI nu fu ngu,
yusuf nIIuf tsI pu yu fI tuu tmu fu ngI yu.
23
AshI fI yu, EI yus shu unu fI tum mIkee fu
nIIu fuu yumu yu fu, wupI tum kufu wu-
fu ngI yu tsu pu shu. Anush shu kIzuum
mushI ndoom wIpuu punu kum chu, Izu fee
nupu nIIu. Ipu fIsh yusuf tmu fu ngI yu.
Neewu, yumu ngI, tfu ngI yu.
24
KIz shu mushInd unoo pufu ngu, Nu
shI yuu nuw zufum pu tu fI nuts tu yu nu,
shIy Apu nIIee kupung chI nuk shu. ShIy
upunII pun tIsh chu. Yuw tsI yut kIsh un
zufum pu tu fI Apu nIIeetsI fI tsI yu tuk shu,
tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu EI yus
kIzush mushI ndush pung' tuu fu ngu unoo-
tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
E!yas yusur kurakpa Ajabpa
tsiyatpi trangu anootsi
18
1
AshI fI yu, zupIsh tuchIp musuch
tushIy fum chu, sIn ndun tum
sInu ku, unush ApunII shu yusuf EI yu suu
tsI yu tu fu ngI yu, EI yu suu, nutu nuu kufu-
kup Aju bup nuu yu fush, kumu nI shI nI. Nu
mus sI fI shu tsu pu fu nu sIsh sInu muum
zungun chI mu, ApunII tfu ngI yu.
2
EI yus shu unu fI tum kufu kuu kumun-
ku tu nuu tu fu ngI yu. Anpuf zuf ush chI fI
yukut Sumu fI yush mufI zI mun kIyung
kuchIy ku sIn tuu fu ngu nu yu.
3
AshI fI yu,
kufuk Ajub much chu fee AbdI yus pu tsI-
yut pI tu kufu zu fu ngI yu. Anshu AbdI yus
much chuf Apu nIIee kIz puf chI nu fu ngI-
1 UtuchIch Kufuku17 , 18
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
365

D
18.12 Tuyus pu tum pu nI 8.39 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
yu.
4
AshI fu chu, yuwu puf Jesu beI upunII-
pu nee ufkuf zupun puchu fu ngu, unpuf
AbdI yus shu upunII pu nee 100 yumu yu fu,
tputs 50, mInush shu 50 sheefu, chuw pI-
shtu yu fu, wuchush shu ushpu tum pIyum
pIshu ku, ushpu tum pIyum pIshu ku
sheefu, wutu ngu sheem shu unshuf tu tum
mufI tu fu ngI yu.
5
AshI fI yu, kufuk Ajub AbdI yu su tsI yu tu-
fu ngu, Pzu, nuu yu fu nI, ush chI fI In tsup
kung nuchu ngu yu nI, wuzu ngu mup tum,
mIshu kung zngu nu peew tum tu.

Kumu-
pu fI kungoo wuu muum punguch chI? MI-
shut,

kumu pu fI pus too tsI yum punguch-


chI, chI nee mu nI mufI tu muu mu? Anpu fI
sheefuch, yuw kupuuch chI nu ku nI, un
ndu shu tsI pu chI nIII nu yu, tfu ngI yu.

Tfu ngu sIn, kungu nguz nuchu ngu-


muum nuu tu fu ngu nu. Kufuk Ajub mInup
ngoots nuuk chu, AbdI yus shu mIn pI tum
ngoots nuu fu ngI tum tu.
7
AshI fu ng sIn,
AbdI yus ngoo tsIsh nuu tu chu, unush
EI yu suu chu mu yu ngu fu ngI yu. EI yu su
yuwuu nuun tu chu unoo pufu ngu, AbdI-
yus shu tsu push much kIz puf tImuch tu
sheefu, kupung tsI yu tu fu ngI yu,

Kuupu
shIy EI yusIsh? Nuw kufu ku fI, tfu ngI yu.
8
EI yus shu, ZufuktI shchu. Nuw chu nIsh
kusu fu ngI. AshI fI yu, nu shIy shu nutu fI-
tum mIkeefush nuu yu fush, kufu ku fee-
tsIsh kumu nI shI nI. Nu EI yu suu pufung tu-
nu tshI nI, tfu ngI yu.
9
AbdI yus shu unoo muzI nu fu ngu,
Ichee,

muyuu mu nuwuu tshu? Ndun-


nuu shI yu pu Ipu nu fI kus ku chu fI, Ajub-
shu pu fI nuwuu puchu chI yu. ShIy nuwuu
nutsuk pu shu.

Antuu tI nuw shI yuu tuyu-


tu fI tu fu ngee?

ShIy shu nuwuu, WuunI


kufuk Ajub puchup tush, nuwuu kufu-
kup zungun chIsh?
10
Zufum pu tu fI ApunII
wuunu pufI tum shI yuu utInu.

WunInII
kufuk Ajub shI yuu nuchu ngu fu ngu, nux-
poo fu ngu wu? Wusu ndu fu fee shI yuum
nuchu ngu muum

yupee ju tsup ndu zungu-


nIch? IchI ngu fu tsup mIn peewu tum
kufuk zungu nI fu ngu, shI yuu nux poo fu-
ngu nu yu. AshI fu ng sIn, kufu kuuts shu,
WunI ndu ju, pukee zI nI. Nux poo ktu nI chu,
tfu ngu sIn, kufuk shu,

Kuupu Apu nIII-


mun suf tIs? tfu ngu, uwshtI sIn, Zufum-
pu tu fI utI nI yu, tfu ngu nu yu.
11
AshI fI yu,
nut shu shIy shu nuwuu, Kufu ku fee tsIsh
kumu nI shI nI, yuwuu nuw nIsh kusu fu ngI
unoo tsI, tshu.
12
Itufu, shIy nuwuu tumu-
pI ngu muum zunduk shu. Nuw shI yuu
nee kusu yu fu fI, kufu kup kumu nI muum
nuuk chu fI, wupuz shI yuuts shu ApunII
wun yumu yu fu, pIyum shu yup shu ndu
nuw pu muum wufI tu kI umb shu much ku-
chu.
D
Ash ku chu, nuw shu kufu ku fI Ajub
shI yuu nux poo kchu, nuwuu tsI fI shu pu fI
puchu chI yu. Itufu, shIy nuwuu tpu tsIf-
tIsh chu. Nuw yuwu mu ndu fI kunu ngeeshI-
nI unu mu ndu fI Apu nIIee kIz puf chI nu-
ku fI tuu kI nu.
13

Ndu shu tputs shI yuu


kumu nI fu ng?

Yuwuu sIf tumu Jesu beI


upunII pu nee ufkuf IchI ngu fu puchu fu-
ngu unoo tsee? Anpuf nuwshut upunII pu-
nee 100 yumu yu fu fI, pIyum 50, pIyum
50 sheefufI, wuchush pIshu yu fu fI,
unoom nuw shu muf tu ku fI tuu fu ngI nu.
14

AshI fu ng tuu tI unoo nu shIy shu, Kufu-


ku fee tsIsh kumu nI shI nI yuwuu nuw nIsh
kusu fu ngI unoo tsI, tshu? Itufu, unoo
kufu ku fI muzI nuk chu, nuwuu tsI fI shu pu fI
puchu chI yu, tfu ngI yu.
15
EI yus shu, Nuw zufum pu tu fI Apu nIII-
mun suf nuw shI yuu tchInII pu. Nupu fI
In zuf nuw kufu kush kuseefufI tsI yut chI-
nu, tfu ngI yu.
1
AbdI yus shu unu fI tum kufu ku nguz
kumun ku tu nuu tu fu nu, kufu kush kusee-
fu kumu nI fu ngI yu, yuwuu EI yu suu pufu-
ngu unoo tsI. Kufuk shu unu fI tum chu mu-
yu ngu tI tu, nuu tu fu ngI yu.
17
Anush shu
kufuk Ajub EI yu suu chu mu yu ngu fu ngu,

ShIy wutIsh nIsh Isfue Iush tsup IchI ngu-


foo tuyu tu fI tu fu ngush, kIyung kuchIy ku-
sIn tuu ku nu unIsh? tfu ngI yu.
18
EI yus-
shu, NdunI.

Antuu tI yu nuwu ju tuyu tu-


fItkI? ShI yu mu ndu fI chu yu fIsh, mIshu
tpu tsI fI mund tum tIsh ApunII wuunu ush-
kI yu, yuwu mund wuu nuu tsI kumuch tu-
mu fI nI kusu yu fus, upunII putseetsIm shu
1 UtuchIch Kufuku18
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
366
BuuIu ungIf tu kIs unu mu ndu, tfu ngI yu.
19
AshI fI yu, unu fI tum EI yus, Kufu kuu,
shIy nutu fI zuf IchI ngu foo IsfueI chI chee
tputs much Kuf me Iup shu nI yu muum
kumuch tung chu. Jesu beI upunII pu nee tsI
ufku fI kIz puf chI nu ku, unoo IchI ngu fu
shu nI yu muum kumuch tung chu. ApunII-
pu tseets tum ufkuf yuw 450 Buu Iuu
ksut ku nu unoots tum, mIshu 400 Asefu
ksut ku nu unoots tum IchI ngu foo yushI-
ndung chu shu nI yu muu mu, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu EI yus
kufuk pu Ajub pu tsI yu tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa E!yas apan!!putspa Baa!pa
urkar shaniyarangana anootsi
20
AshI fI yu, kufuk Ajub IchI ngu foo
tputs IsfueI chI chee, mIshu upunII pu-
tseets tum ufkuf IchI ngu foo muchIsh
Kuf me Iush shu nI yu muum kufu zu fu ngu,
IchI ngu fu sIn shu nI yu fu ngu nu yu.
21
Anush shu EI yus chIy zu yu fu, IchI ngu-
foo tputs tsI yu tu fu ngu,

AshI noo ju sIy


pIyu fI tsI mbun chI nu kIs unoo kusu chIs?
Apu nIIee chI nu kus, yusuf upunII pu tseets-
shu chI nut ushIksu wu. Ndu ushIsh tu-
muum yuchu yu nI.

Chu ku ju kIz puf tuuk?


Wundu yu ApunII wumu fI kusI fu tuuku,
unoo tsI mu fI chI nung tsu. Itufu, wundu yu
upunII puts BuuI wumu fI kusI fu tuuku,
unoo tsI mu fI tum mungI shIsh chI nung tsu,
tfu ngu, unoo ushpu fIt ssIn tputs ndu
mInum tI yum ymu fu ngu nu yu.
22
AshI fI yu, yusuf EI yus tum tsI yu tu fu-
ngu, Nuwu mu fI mInum tI upunII pun tu nu.
Nuwu mu fI chu mInu mu fI tI kumu ngu fu-
ngI. Itufu, sIysu upunII pu tsIs kufu kIs
BuuI chI chIs 450 tuuk su.
23
AshI fI yu, nu
wuku fuu wIp tsI mbun nIsh wuyu ngInts.
Sheef us, mInum tum tumu muu tsI mu-
su ju suunu zunduk su, unoo yyu fus,
upu sush tuu fu yu fus, sumus xunuteefus,
unu mun wuyung tsu. Itufu, mus tuzu-
fInts pu. Nuwshut umbI tum ush tu chI mu.
Wuku fuu wIp yyu fu fI, sumu sI mun
wuyu yu fI tum tI, IchI ngu fI tum Iwu pu yu-
fu fI, kusu chI mu. Itufu, ndun tum nuw
sumu see tuzu chI mu.
24
AshI fum chu nI,
sIy upu nIII feets tum tIs mushung tum tsu.
Nuwshut Apu nIII fee tsI mush chI tum mu.
Ash ku chu nI, chu ku mu su upu nIII fI nI kunI-
ndu mu ndu fI sumu see zungun chI yu, un
wutu chu zufum pu tu fI Apu nIII, EI yus tsI-
yut ku tfu ngu, unoo tputs IchI ngu fu sIn
muzI nu fu ngu sIn, Wunu sIf tsI yu tuk shu,
tfu ngu nu yu.
25
AshI fI yu, EI yus IchI ngu foo upunII-
pu tsee BuuIu ufkuf, Nu sIymu mInum
wukuf wIp Ipu su ngInts. Sheef us, Ich tu fu
Iwu pu ngI mu sInts. AshI fum chus, wutum
sIy zupun su wu, upu nIII fee tsIs wusI nu
mushung tsu. Itufu, mus sumus tuzu fInII-
pu, tfu ngI yu.
2
AshI fI yu, uwshtI sIn unu fI tum wuku-
fuu wIp yyu fu sIn, sumu sI mun wuyu fu-
ngu nu yu. Sheef sIn, putu fI mu ndu fI zuf
chtu yu fu sIn, upu nIII fI nee tsI mush ku sIn,
Buu Iuu, shIy Iyuum Istung chu. Yuwuu
tsI yut kI nI unoo muzI nung chu, ntu fu sIn,
mIchIt ku sIn, Ituf pIp tuf ushI fu ngu nu-
yu. Tfu ngI tuut ssIn, unoots shu upunII-
pu tsI fI nI ndu puk chI yum Istu fu ngI yu.
27
Antu fu sIn zuf wuchu mu fee tsI tu nu,
unush EI yus shu tpu tsee Ipu zu pI tu,
Kupung kufu zung tsu, wutum upu nIII fIs
kIz pu fI wu.

Tumushu ndu kusku? Tufu-


wuzpu pu fI mupeefIyu. Ndu nI yu ushI-
fu, chku ku tu pu fI kufeefIyu. Ndu nI yu
ushI fu, pIyu mu zu wu ufup nuu yu nIII wu.
Ndun tuu tI ushI fu, unshu fI pu fI muu fI yu.
Kupung kufu zung tsu Itu yu mu muu mu,
tfu ngI yu.
28
UwshtI sIn ufu ngI nu shu kupung
zumu ngu fu ngu sIn, wuu nuu tsI shtI sIn
wunuts k'chIfput sIfung sIfung ushI fu ng-
sIn, ush chI fI kufus xutu mbut ushI fu ngu-
nu yu. Wutum unchIch tputs ufu umbI fI
upunII pu tsee ungIf tuk sIn ush tu fu nu wu.
29
Antu fu sIn, zuf wuchu mu fee tushIy-
fum chu, ushI fI tuu uwshtI sIn ufu ngI nu shu
mIfoo sInII ushI shtI sIn mIchI chI tu fu sIn,
Ituf pIp tuf ushI fu ngu nu yu. Itufu, ushI fu-
ng tuut ssIn, upunII puts shu mInum tI yum
ndu muu chI wuyu fu ngu nu, unoo ndu
muchI fu ngI yu. Ndu puk chI yum unush
muuch tu pufu ngu nu yu. AshI fI yu, zuf
sfu ngu tu fut tu, ufu Apu nIIeem muu chI
1 UtuchIch Kufuku18
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
367

E
18.29 Tuyus pu tum pu nI 3.1 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
muchI muum wufI tu fu ngu.
E

30
EI yus shut
IchI ngu foo tputs, Nuwush shu nIngeem
kusu ngInts, tfu ngu, tputs shI tI sIn IchI-
ngu fu sIn EI yu su nung kusu fu ngu nu yu.
Anush sIf Apu nIIeem muu chee muchI-
muum tuu fu ng tuu, Itufu tputs shu unoo
kupee tu fu ng sIn,
31
EI yus shu unoo yusuf
yufpI tu, putumb chee 12 yufu ngI yu.
Ashpu fI tum Ako pu fI nI wIp pzu pu nee fu-
ngu ushpu fI tum tu. Wutum Ako pu fI nI wIp
12 tuu fu ngu wu. Anu mund ApunII shu
Isfue Iuu su mu fu ngu wu.
32
AshI fu chu,
unpu shu putu mbIch wunu sIf tnu ngu-
yu fu kuyu tu fu ngI yu. Sheefu, unnung shu
wutu ndu fumu nung tsu poo ktsee yu fu,
tutuf pI fu ngI yu. Anush shu zumeet pu
guIon tIfI koo wunus zuwu muum wufI tu-
fu ngI yu.
33
Sheefu, unnu ngI tum yusI-
nu wunu sIf xunuteefu, wuku fuu wIp
wunu sIf upu sush tuu fu yu fu, unu mun shu
yusI nu mun wuyu fu ngI yu.
34
Sheefu, unu mun shu tpu tsee, Nutu,
Ipun pu nuf mufIts kung tIpu yu fus, yuwu-
mun wukuf wIp wuyu yu fI unush, mIshu
yusIn shu tum zuwu ngInts. Sheef us, nu
yusuf ushpu tum mufIts zuwu ntsu. Anu-
mun tuch pu fIn shI tI nI yusuf ushpu tum
mufIts zuwu ntsu, tfu ngu, tputs shI tI sIn
ushpu fI tum mufIts kungoo zuwu fu ngu nu-
yu.
35
AshI fu ng sIn, kung kupung tutsI-
tu fu ngu, zuw shI tu ngu tu, yuwu shu tum
tsu push wutu ndu fumu nung tutuf pI fu
ktsee fu ngu, unshu tum tutsI tu fu ngI-
yu.
3
AshI fu ngu, yuwush Apu nIIeem
muchI muum wufI tu fu ngu, unush EI yus
unnung wutsI fI xIyeefu, Apu nIIee mushu-
fu ngI yu. Apuu shIy kufu kIsh kIz puf tIsh-
chu. Apfumu fI nee tsI, mIshu Isuu ku fI-
nee tsI tum, mIshu Isfue Iuuts tum kIz puf
chI nu fu ng shu. AshI fu chu, nu In zuf tputs
shI yuu yusu muum nuw shI yuu mush kI nu,
wutum shIy nuwuu tpu tsIf shu wu. Shuunu
nuwuu nIsh shuu nuu tsI ungIf tu muum
kumuch tu fu ng shu.
37
AshI fI yu, Istu ngu-
ndu mu, Apuu. ShI yuu tputs IchI ngu fu sIn
yusu muu mu, wutum shIy mInu mu fIt shu
Apu nIIIsh. ShI yuu puk chu sIn, yusuf shI-
yuu tsI mu fIt shu chI nu muu mu,
38
Apu nIIee
mush ku tfu ngu, ApunII shu sumu see
kunI ndu mu ndu fI zungu nI fu ngu, unush
tutu fu ngu fu ngu, IchI ngu fu kufu fu ngu,
yusI nu tum, mIshu putumb chI tum IchI-
ngu fu puzu cheem kInu fu ngI yu. MI shut,
kungu tum yuw zuwu fu ngu nu unu tum
ush chI fI puzu fu ngI yu.
39
AshI fu ngu,
unoots shu tputs IchI ngu fu sIn pufu ngu-
sIn, much tsu push kIz puf tImu chuf tu tu
sheef sIn, ApunII kIz puf chu kufu ku.
Wumu fI chu ApunII kIz pu fI.

Tumufu
ushku? tfu ngu nu yu.
40
AshI fI yu, EI-
yus shu unu fI tum tpu tsee, upunII pu tsee
ufkuf IchI ngu fu Buu Iuu ungIf tu ku nu un
ush pu fI putu ngInts, mInum tI yum kupu-
fInts pu, tfu ngu, tputs shI tI sIn ush pu fI
putu fu ngu nu yu. Anoots shu EI yus kung
KIsu nup mucheefu, unush ushpuu tsI fI
450 wuyuf pu nIsh k'chIfput kuyu ngee-
fu, puchu yu fu, Izuu fu kuchI ngee fu,
kusu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu EI yus
upunII pu tsee ufkuf ush pu fI puchu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa E!yas
sinaam Apan!!pat tsiyatarangu anootsi
41
AshI fI yu, yuwu mun tpu tsee tushu-
nee yu fu, Apu nIIee wIz puf tuyu mu ndu-
fu ngu, unu mun Iwuz EI yus Aju buu,
Kufu kuu, nutu nuu nuu yu fush, ktu ngu mu-
chu, wuu much chu. Nutu nuu In mus sI-
fI shu pu fI sIn kupung sInu chI yu. Ash ku-
chu, kupung pu fI kung yusuf tuu chI yu,
tfu ngI yu.
42
Anu fI tum kufuk Ajub unoo muzI-
nu yu fu, nuu tu fu ngI yu. Kutung kum chI,
mIshu wuumchI tu nuu tu fu ngI yu. Itufu,
EI yus shu Kuf me Iu mun much wuf kfI-
fu ngu, unush kusee fu, tutunII tu yu fu,
tsu pu mun kIz puf tImucheefu, wutu nIIu-
mbI fI mun much tuw ush chI yum sheefu,
Apu nIIee mushu fu ngI yu.
43
Apuu, shIy nu
sIn zungu nIng chu, tyu fu, much chu feets-
shu, Kung mufup nupu ngI.

Muyuu tsee ju
pung chIsh? tfu ngI yu. Much chuf shu
1 UtuchIch Kufuku18
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
368

F
18.42-45 Sundee ku 5.17-18 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
chIy zu yu fu, unu mu ndu fI muchI mund
mufup nupu fu ngu, WunI ndu ju. Muu chI
ndu nuf chu, tfu ngI yu. Itufu, EI yus shu,
Yusuf nupung chu, tfu ngI yu. Afu ngIch
kuwIz tsI mbun mutu yu fu tuyu see fu ngI-
yu.
44
Uwshu much chuf ufung tuch kuwIz
tsI mbu nu fu nI mutu yu fu unush nupu fu-
ngu,

Anuwu? Kungu mun mufI mun wuf


kyu shI nu, pukIch msu see pukee nIII.
AshIch kuwI zI mumbu fI yu, tfu ngI-
yu. AshI fI yu, EI yus shu much chu fee,
MIkeefush nuung chu, Kufu kup Ajub pI.
Nutu fI In pshIyf shI fI nee wunu sIf yufee-
yu fu, mIkee fu pungup nuuch pu. Ndu tu-
fI tu mu sIn kupung sInu fu, ndu tu fI sIn
tuxu fu fu, mIkee fu nuuch pu, tfu ngI yu.
45
Anoots shu tsI yu tsIs kufuk Ajub
muzI nu fu ngu, kupuu chush pshIyf shI-
nI zuyu fu, mIkee fu yuk tup Jes feeI pI
nuu tu fu ngI yu. Anush ndu tu fI kusu fu,
upu su fI msus kupung kunI nduu ush chI fI
pufu ngu, tupee fu ngI yu. Kumbu su fu tum
sInu tum kIz puf sInu fu ngI yu.
F

4
Itufu,
EI yu suum shu ApunII wIz pu feem kupung
punu fu ngu, mIkee fu wumu fee sIndu fu-
nu fIn shI nI tuzu fu fu ngu, kIz puf IfI pu-
fu ngI yu. IfI pee fu nIIu, yukut Jes feeIush
mIkee fu, ndu tu fI kufuk Ajub kusu fu,
uwmu kusu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu EI yus
sI nuum ApunII pu tsI yu tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
E!yas tsap Orebap suwarangu anootsi
19
1
AshI fI yu, kufuk Ajub wIzu nIIee
Jesu be Iu yuwuu EI yus upunII-
pu tsee BuuIu ufkuf ush pu fI puchu fu ngu,
unoo kumu nI fu ngI yu.
2
AshI fI yu, Jesu beI-
shu tsI yu tsIs EI yu suum tpu tsush zungu-
nI fu ngu, Nuw Jesu beI tu nu. Nuw shI yuu
zufum ptu fI puchu chInII pu. Pu ushee-
ts tum zuf, ndun nuu shI yuu puchu ku fI,
ApunII shu pu fee nuwuu wunI chI yu. ShIy
BuuI chI chee ufkuf puchu fu ngIsh, nuw-
shu shI yuu ush tuch tum mu, tfu ngI yu.
3
Itufu, EI yus shu unoo muzI nu fu-
ngu, mungush shu chI nu fu ngu, Nuwuu
puchu muum zunduk pu sI nu yu, tfu ngu,
Nuwuu nuu tsI tupu chI ndu pI tu, Utu fIn-
pI nI wutsu pun yukut Beef se bup suwu fu-
ngI yu. Anush shu kusee fu, much chu fee
unshu fI shu kusu yu fu nIIu,
4
ufu ngI nu shu
wuu nI tu fI yup shu tsup puzu umb shu nuu-
tu fu ngu, mInum zuf tsI ndus kuchI ngu fu-
ngu, unush kusu fu ngI yu. KIz puf nIzI chu,
yusIn pukIch xIyu fu unush puch, NIshu fI
tsI pu pI tu, kuxI nu fu ngI yu. Anush shu
Apu nIIee, Apuu, wuppu. Nutu fI nuwuu
yumu ngu ndu mu, wutum nuw zItu mIn
tumu tuf pu fee ushI fee zI, wufI tu fee zI,
tfu ngu,
5
unshu fI shu yusI nush puch
muu fu ngI yu. ApunII shu wusu ndu fuf
unush kusee fu, yuwuu muufu unoo tuw
tuw sheefu, ChIy zu yu fush ktu ngu ngI,
tfu ngI yu.

EI yus shu nup ushku, wunu ngI tu fI


muchu nung wutsI fI uwI nung pung wunu-
sIf musm, mIshu kungu tum chI fI mbu-
nIIIsh tutsI tu fu, wuyu fu unoo pufu ngI yu.
Anoots shu EI yus chIy zu yu fu, kutu ngee-
fu, kungoo tsI tum wuuku sheefu, yusuf
unshu fI tum muu fu ngI yu.
7
Yusuf ApunII
wusu ndu fuf unush kusee fu, yuwuu
muufu unoo tuw tuw sheefu, ChIy zu yu-
fush, yusuf ktu ngu ngI ndu mufIz kuyu tu-
muu mu. Wutum nImun ufup nuu kuch shu-
wu, tfu ngI yu.
8
EI yus shu unu fI tum chIy zu yu fu,
kutu ngee fu, kungoo tsI tum wuu fu ngI yu.
AshI fu ngu, unshu kutu nguts wIz pu feem
punu fu ngu, mung' sItu tsee fu ngu, ufu ngI-
nu shu nuu yu fu nIIu, upu su fI 40 zuf kus-
chIf, 40 zufI tum psuun ushI fu kuchI ngee-
fu nIIu, tsup Ofe bush yuwush ApunII wun
tuu fu ngu unush kusu fu ngI yu.
9
Anush shu
kusee fu, yuwush tsup wuch kupung
kuwu fu, unush pshtu yu fu muu fu ngI yu.
ApunII shu wusu ndu fuf EI yu sush kusee-
fu,

EI yu suu, shIy nIsh tumuk shu shu?


tfu ngI yu.
10
EI yus shu: Apuu, nuw punI ku fI,
nIngeem suwu fu ngI nu. ShIy IchI ngu-
foom kusIktIshchu. Yuwu mund nuw
shI yuu kIz puf chI nu kI, unu mund tputs-
1 UtuchIch Kufuku18 , 19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
369

D
19.10 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 11.3 tuyu sI mu kumun kI yu.
E
19.14 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 11.3 tuyu sI mu kumun kI yu.
F
19.18 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 11.4 tuyu sI mu kumun kI yu.
G
19.20 Iuku su 9.61 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
shu nuwuu puchu muum zund ku nu yu.
Yuwu mund IsfueI chIch tputs shI yuu kusu-
fu ngu sIn, yuwuu shI yuum ungIf tu muum
wuyu fu ngu nu unoo kupee tu fu ng sIn,
shI yuu tsI tum tpu tsI fIsh zupun puchu fu-
ngu nu yu. Nu nuwu mu fI shu suwu fu ngI nu.
Itufu, nu wundu fI tum nuwu nguz puchu-
muum nuchu ngu ku nu yu,
D
tfu ngI yu.
11
AshI fI yu, ApunII shu, MIkeefush shtu-
ngu ngI. NImun muchI mun xIyeefush,
nuwuuts shu tususeefush tsI yu tu ngu ndu-
mu, tfu ngI yu. Tmbee fu nIIu, ApunII shu
wIz puf kumbus tu fu ngu, kIz puf muchI-
tum Iwu tu mu fu ngu, putumb chI tum ptu-
ngu fu ngu, Itufu unush ApunII ndu kusu fu-
ngI yu. Yusuf unu mun munduz shu kIz puf
munduz tu fu ngu, mungu tu fI tum tushIy-
fu ngI yu. Ndun tum unush ApunII kusu-
fu ngI yu.
12
Anu mun sumus shu tsu push
kIz puf puntsu tu fu ngu, ush chI fI unoo tsup
kufu fu ngu, unush shu ndun tum ApunII
kusu fu ngI yu, mungu tu fI tushIy fu ngI yu.
Itufu, unu mun shu muzI nu fu ngu, muu-
chI IchI ngu fu Izuu fu zumu tuf tu fu ngI yu.
Zupu tu fu much ushI fu ngI yu.
13
Anoots shu
EI yus muzI nu fu ngu, wuu nuu tsI wuchoo
wumuf put kmu nu yu fu, shI tu ngee fu,
upInII nuut tu, punIf pu wuchu nu ngI fI xIyu-
fu ngI yu. Anush shu tsI yu tsIs kImu fu ngu,

EI yu suu, nIsh tumuk shu shu? tfu ngI yu.


14
EI yus shu, Apuu, nuw punI ku fI,
nIngeem suwu fu ngI nu. ShIy IchI ngu-
foom kusIktIshchu. Yuwu mund nuw
shI yuu kIz puf chI nu kI, unu mund tputs-
shu nuwuu puchu muum zund ku nu yu.
Yuwu mund IsfueI chIch tputs shI yuu kusu-
fu ngu sIn, yuwuu shI yuum ungIf tu muum
wuyu fu ngu nu unoo kupee tu fu ng sIn, shI-
yuuts tum tpu tsI fIsh zupun puchu fu ngu nu-
yu. Nu nuwu mu fI shu suwu fu ngI nu. Itufu,
nu wundu fI tum nuwu nguz puchu muum
nuchu ngu ku nu yu,
E
tfu ngI yu.
15
AshI fI yu, unoots shu ApunII muzI nu fu-
ngu, NdunI. WupI tum kunu pung chu. YupI-
tum nuu tu fu nIsh umbI tum ngoots Dums-
ku pI nuun chu. Anush kuseefush, Husue Iu
kufu kuum SfI yush cheem nu much chu.
1
MI shut, Jeh wuu NImsI fI nee tsI wuchI-
nIIIn IsfueI chI cheem ufkuf nunII tum-
chu. Sheefush, shI yuum shu zumu muum
EII se wuuts shu Sufu tu fI nee wIp yukut
AbeI-MehoI, unshu chee Apu nIIee kuk
kumu nI mu pu neem nu ng chu. Shuunu
tumu fu pu tuukshu ushI fI tum tuu chI yu.
17
AshI fI yu, umb ush ku chush, yuwuu
kufuk HusueI tpu tsee kupuk chu, unoo
kufuk shu Jehw puchu chI yu. Wundu yu
kufuk Jehw kupuk chu, EII sew shu ushpu-
fI tu puchu yu fu kusu chI yu.
18
Itufu, nuw
tpu tsI fI wund kutu chIm tuu chI nIII nu yu.
Tputs 7,000 IsfueI chIch wundu fI tuu fu-
nu yu, yuw ndu Buu Iuu ungIf tu fu ngu nu
unu,
F
ApunII EI yu suu tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu EI yus
muchIp nuuteefu, ApunII pu tsI yu tu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
E!yas E!isewaa ipusarangu anootsi
19
AshI fI yu, EI yus muchee Ofebu kusu-
yu fu nIIu, nuun tu chu, EII se wuu chu mu-
ngu yu fu ngI yu. EII sew shu mzufIsh tufu-
wuz tu ku, wuku fu fI nI 12 Ipunu, Ipunu
ushI fu, yumu zuf sIn, tsu poo Ichuw zum-
pun tshu fu ngu fu nu. Anu mun ush EII sew-
shu tuchI tu tuch ushI fu ngI yu. EI yus shu
yuwuu nuu mu chu unoo pufu ngu, upunII-
pu neem nupI tu, wumuf wunu sI fee
yusheefu, tmuf tu fu ngI yu.
20
EII sew shu
unu fI tum wuku fu fI nee tsI kusu fu nIIu,
EI yu suu, Nuwuu puk chI mu fI kusu ngu-
ndu mu. Apu fee tsI mu sI, unee feets tum tI
puchIpeefI, Nuu mu chI mu, ttu mu sI mu.
Nu sheenIIu fI, shI yush tuchIt chInII pu,
tfu ngu, EI yus shu, WufI tu fI yu, nupu shIn-
sI. Itufu, yuwuu nuw shI yuu upu nIII pu-
neem nu ku fI ushI fu ngI unoo chI nung-
chu, mbI zu fInII pu,
G
tfu ngI yu.
1 UtuchIch Kufuku19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
370
21
AshI fI yu, EII sew EI yu suu kusu yu fu,
pungush kusee fu, wuku fu fee tsI nI tufuw-
zI pu nee tsI mbun puchu yu fu, wunu sIf
ktsupeefu, yusIn yuwup tu tum wuku fu fI-
nI tsu poo Ichuw zu muum pshIyf ku unpu-
tu tum wunu tsee shI nI tu fu ngI yu. Sheefu,
tpu tseem IchI ngu foom mufI tu fu ngI yu.
AshI fu ngu, unu mun EI yu sush tuchI tu fu-
ngu, much chu feem shu kInu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu EI yus
EII se wuu upunII pu neem nu fu ngu unoo-
tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa kurak
Ajab Nabotaa mzar masharangu anootsi
21
1
AshI fI yu, yukut Sumu fI yush
yuwu nu ngI fI IsfueI chIch ufkuf
Ajub tuuku, unnu ngI fI Nubot muzuf
kupung kIzu fu nu ndu fI tutsu mI fu tuu fu-
ngI yu. Nubot tputs yukut Jes feeI shuch-
chu.
2
MInush shu zuf kufuk Ajub Nubo-
tuu, Mzu fIsh yuchI mu, tImbu fu nIIeemI,
wutum nuwu nu ngI tu fI pungI nu wu.
Anush nuw shu chu pu fee mI tutsumchI-
mu. Nuw shu shI yuum mzu tsI tum unoo
kusI fI nu shu punu chInII pu. Wundu yu kufI-
kee zund kush wunI pu mu su ju wufI tu fI yu,
nuw shu unu fI tum tuwup chInII pu, tfu-
ngI yu.
3
Itufu, Nubot shu, NdunI,

Antuu-
tI yu ApunII umb ushI muum zund kee ju?
yuwuu nuw upuf nee tsI muzuf yufu ngI
unoo tsI, tfu ngI yu.
4
Ajub shu unoo muzI nu fu ngu, kIz-
puf mung' muntsu ku, pzIf pu pungup
kunu pu fu ngI yu. Wutum Nubot tsI yut ku,

Antuu tI yu nuw yuwuu upuf nee tsI muzuf


yufu ngI unoo punu muum wunI ndu ju?
tfu ngu wu. AshI fu chu, pungush shu
kusee fu, ndu kutu ngu muum zund ku,
muu shI mun ufu ngI fI wutund pu nu pI fI
tusu su fu muu muw ushI fu ngI yu.
5
AshI fI yu, wIzunII shu Jesu beI unush
kusee fu, wuzu fu nIIee,

Muyu nguz-
shu mungIsh kIz puf muntsu kush, ndu
kutu ngu muum zunduk shu? tfu ngu,

Ajub shu, Nuw Nubotput tsI yu tu fu ngu fI,


Mzu fIsh kIzu fun tutsu mI fIsh un puxu-
nxee nI. Nuw shu unoo mzuts kusI fI nu shu
kIzu fun tum punu chInII pu, tfu ngu fI,
Itufu uwshu nuwuu muzu fee puchInd kI-
yu, tfu ngI yu.
7
AshI fI yu, Jesu beI shu: Itufu,

muyuum-
shu unu nguz mungIsh kupung muntsuk-
shu? Wutum shIy kufuk shu wu. IsfueI-
chI chee tputs IchI ngu foo shI yu mu fI
ksu tuk shu wu. MupIy fush nuu yu fush,
kutu ngu shI nI, unoo mbI zu pIsh. AshI fI-
yu, nuwshut Nubo tuu muzuf shI yuum
puxunx chInII pu, tfu ngu,
8
unu fI tum kIfu-
kuu yundu yu fu, wuzu funII pu suf yundum
kIfu ku mun chku sheefu, Ajub puz kufuk
yundu ku sheefu, Nubotshu cheem
wuchI nu nu feem, kufu kuu mu wu tum
punu muum zungu nI fu ngI yu.
9
Anush shu,
kIfu kush yundu ku, tfu ngI yu. Nubo tuu
tputs IchI ngu fu puf sIn, unush wunu sI fI-
tuu tsI fI tunu xI nu yu fus, tumung tu ntsu,
10
Sheef us, unush tputs shut tsI mbun
mungu tu fI ngI chI mu pun kuseef sIn,

Muyuum shu shIy Apu nIIee kupung tuyu-


tu fI tu fu ng shu?

AshI fu ngush, kufu kuu tsI-


tum kukoo kupee tu fu ng shu? tyu fu sIn,
unoo tsI fI tputs zupun puf sIn, putu mbIch-
pu puchu yu fus ksung tsu, tfu ngI yu.
11
AshI fI yu, Nubotshuch shu tsup
tputs IchI ngu fu sIn wuchI nu nuf, mIshu
kufu kuw tum sIn yuwuu Jesu beI kIfu-
kush yundu yu fu zungu nee fu, unu fI tum
tumI nu fu ngu nu yu.
12
AshI fI yu, Nubo tuu
yumu yu fu sIn, tputs IchI ngu fu sIn puf sIn,
tunu xI nu yu fu sIn tumung tu fu ngu nu yu.
13
Sheef sIn, unush shu tputs tsI mbun
mungu tu fI ngI chI mu pun kuseef sIn,
tputs IchI ngu fu sIn puf sIn, unush xIyuf-
tu yu fu sIn,

Muyuum shu shIy Apu nIIee


kupung tuyu tu fI tu fu ng shu?

AshI fu-
ngush kufu kuu tsI tum kukoo kupee tu fu-
ng shu? tfu ngu sIn, pIyum IshI tu ngu yu-
fu sIn, putu mbIch pu puchu fu ngu nu yu.
14
AshI fu ng sIn, unu mun tsI yut ssee
Jesu be Iuum zungu nI fu ng sIn, Nu Nubo-
tu fI nI tsI pum tu ndu. Putu mbIch pu tu ndu
puchu fu ngI nI, tfu ngu nu yu.
15
AshI fI yu, Jesu beI shu unoo tsI yu tsIs
muzI nu fu ngu, Aju buuts shu wuzu fu nIIee,
AshI fI yu, nu mzu tsee shuu mu tu fI shu
yngchu, wutum umuy yuw ndu shI-
yuum muzu fee punu muum zundu fu ngu,
1 UtuchIch Kufuku19, 21
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
371
Nubo tu fI nI Jes feeI shu chI tsI pumshtu wu,
tfu ngu,
1
unoots shu kufuk Ajub muzI-
nu fu ngu, Nubo tu fI nee tsI muzuf wuu mu-
tu fI shu yufu ngI yu.
17
AshI fI yu, unu fI tum
ApunII shu EI yu suu yukut TIs be shu chee
tsI yu tu fu ngu,
18
EI yu suu, shIy shu nutu fI
nuu yu fush, kufu kush Aju bush IsfueI chI-
chIsh ufkuf yukut Sumu fI yush nupu shI-
nI. Nu In uwshu Nubo tu fI nee tsI muzuf
kIzu fu nu wuu mu tu fI shu yufu ngu, uwshu
mzu tsee ksut kI yu.
19
ShIy shu, unush
kuseefush, nuwuu kukI kumu nIn chu.

Muyuum shu shIy Nubo tuu puchu yu fush,


muzu feets shu shuu mu tu fI shu yufung-
shu? Yuwu mund ushI fu ngIsh unu mund
yupI tum sheefush, Nubo tuu puchu fu ngu-
sIn, tumuz shu ufsI fee Ipu tu fu ngu nu, ufu
shI yuuts shu tumuz umbI tum ush tu chI nIII-
nu yu, tchu Apu nIII, tng chu, tfu ngI yu
EI yu suu tsI.
20
AshI fI yu, EI yus shu unoo kufu kuu
kumu nI fu ngu, kufuk shu EI yu suu:

Nutu fI yusuf shI yu put kundu fuf pu-


tI chu mu yu ngu fu ngI nee? tfu ngu,
EI yus shu, ZufuktI shchu. Nuwu pu
chu mu yu ngu fu ngI nI yu,

Muyuum shu
yutu fIt shI shIsh kupung pshtukshu?
Amb ushI fu ngush, Apu nIIee kupung
tutsI yun tu fu ng shu.
21
AshI fu chu, unu-
mund ApunII shu kupung tsI yun tu fu ngu,
shI yuu kupung tuyu tu fIt chI mu, utIyu.
IchI ngu foo shI yuch chee muu chI fI tuu tsIsh
kumu zu wuu tsInu ndu fI yuwuu Isfue Iush
tuu ku nu, unoo tpu chI ngu yu fu kusu chI-
yu.
22
SIf tumu Jefo bo wu muu Nubu tu-
fI nee wIp, mI shut Mbu su Ayu su fI nee
wIp yuwu mund IsfueI chI chee kupung
yutu fIt shI shIsh tupu ntsu fu ngu nu, unu-
mund ApunII shu kupung tsI yun tu fu ngu,
IchI ngu foo muu chI fI tu wunee fu ngu,
umbI tum ush tu chI yu shI yuch cheetsI yu.
23
MI shut, ushI fI tum Jesu be Iuuts shut ufu
yukut Jes feeIush tumuz chI nuz mzu tsIsh
kutung chI nIII nu yu, ApunII wuunu nuwuu
tfu ngI yu.
24
Muu chI fI tuuts shu yuwuu
unshu fI yuk tush tsI pu ku nu unoo ufu
tumuz chI nuz wunu tsee kutung chI nIII-
nu yu. Yuwuuts shu mzuts peew tsI pu ku-
nu unoots shu wunu tsee IchI ngu fu yup
kutung chI yu, ApunII tundu shI yuu tsI,
tfu ngI yu.
25
Ndu mInum tI yum ushIm kufuk tuu-
fu ngu, Aju bu mu fI yuwu mund wIzu nIIee
Jesu be Iu kumuch tuk puz ushI fu ngu,
unu mund Apu nIIee kupung tuyu tu fI tu-
fu ngI yu.
2
AshI fu ngu, yutu fIt shI shIsh
ufu ngI nu shu pshtu fu ngu, yuwuuts shu
upunII pu tsee Amof fewshuch ungIf tu ku-
nu, unoo tsI tum Ajub shu ungIf tu fu ngI yu.
Anu mund ApunII shu, WuunI IsfueI chIch
Amof fewshuchee puchuk chu sIn, kusI chI-
nIIIn pu, tfu ngI yu.
27
Anoots shu tsI yu tsIs kufuk Ajub
muzI nu fu ngu, wumu fee IzI chI fu ngI yu.
Sheefu, yuw shu kumuz pufu su unshu
kumuf tu yu fu, Apu nIIeem mungu fu ngu,
unpu tu fI muu fu ngI yu. Pu tum shu unu fI-
tum chIy zu yu fu, kIz puf mung' muntsu-
ku, xItu tut ushI fu ngI yu.
28
Anoots shu
ApunII pufu ngu, EI yu suuts shu tsI yu tu fu-
ngI yu.
29
AshI fI yu,

Kufu kuu Ajubu shIy


pukIsh?

Tumufu yusuf nuwuu chI nu ku?


Yuwu mund nuwuu yusuf chI nu muum
zund ku, unu mund nutu fI tu nu wuunu
kchI tu fI tu nuu muu chI fI tuu wunI chee zI,
ndunI. Itufu, wuunu tsI pu fum chu, unush
muu chI fItum shu nIIu fu nu feem yuw
tyu nIII un tutsum chI nu, ApunII tchu,
tshI nI, tfu ngI yu. EI yus shu, Ayu tyu-
fu, Aju buu kumu nI fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Nubo-
tuu Jesu beI kumuch tu yu fu, puchu yu fu-
sIn, muzu fee kufuk Ajub wuu mu tu fI shu
yufu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
undarar Ajabaa pacharangana anootsi
22
1
AshI fI yu, tuchIp musuch tupuz
ndu nuf, Sfu shuch IsfueI chIch-
pu wunu sIf mupIyf sIn tuu fu ngu nu yu.
2
Itufu, unu mun tuchIp musuch tushIy-
fum chu, Utu shuch kufuk Josu fut, kufuk
IsfueI chI chIp puseektu ku tu nuu tu fu ngI-
yu.
3
Kufuk shu IsfueI chIch IchI ngu foo
wIpu nu shee tushu nee yu fu, tsI yu tu fu-
ngu, SIy IchI ngu fus yusuk tum su. Yukut
Romot, GuIuud Iyu tum chu tsu pu nI. Itufu,
Sfu shuch ufkuf unush pshtu fu ngI yu.
1 UtuchIch Kufuku21 , 22
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
372

D
22.17 MutI wu 9.36, Mf ko su 6.34 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
AshI fIyu,

sIy unoo umuk su?

Muyu
mungI shIs chI nuk su?

Ndu shu kufu-


kuu Sfush chee Itu tsI muum wufI tuk?
tfu ngI yu.
4
Kufu kuuts shu Josu fu tu:

ShIy
umukshu?

Ndu nuwu pu Ipu nee fu nI yukut


Romot GuIuu dush tsup pshtu yu fu nI,
puchu muum zund kIsh? tfu ngu, kufuk shu
Josu fut, Nuwuu nu, mIshu sundu fuf pu-
tI IchI ngu fu nI kupuuch pu tu tum shI yu pu
sundu fu fIsh wushu nund Ipun chI nI pu.
5
Itufu, ndu tu mu tupu zIp nuu fu nI, Ich tu fu
Apu nIIeetsI mu yusu yu nI, tfu ngI yu.

AshI fI yu, kufuk shu IsfueI chIch


upunII pu nee ufkuf 400 tushu nee yu fu,
mushu fu ngI yu.

SIy umuk su?

Yukut
Romo tush tsup GuIuu dush pshtu yu fee-
zI nI puchu chI nee?

Ndu nI yu ushI fu
wuts tu zu wu? tfu ngu, uwshtI sIn IchI-
ngu fu sIn, Wufu tu shI nInts. Ufu ApunII
shI yuum Istu ku chu, sIyu mu fI kusIt ssu,
tfu ngu nu yu.
7
Itufu, kufuk shu Josu fut,

Ndu shu nIsh


mIn upunII pun ufkuf tuuf?

Wuu pu shu
yusu yu fu nI, nuu muu mu? tfu ngI yu.
8
Kufuk shu IsfueI chIch Josu fu tuu, NIsh
MIku yus ImIfInI wIp tfI yu. Anoo yusu-
muum wufI tu fI tum chu. Itufu, nuw unoo
kuk ndu kuupu muzI nu muum zund kI nu,
wutum tsI yut ssee ndu wunu sIf kumu nI-
muum yusu fI yu. Yutu fIt tushIy chu unoo-
tsI mu fI kumun kI yu, tfu ngu, Josu fut shu,
NdunI umb tfInII pu, tfu ngI yu.
9
Anu fI tum kufuk IsfueI chIch sundu-
foo kufuzeefu, MIku yus ImIfInI wIp
yumu shI nI. MIkee fu nuu tum pu, tyu fu
kumuch tu fu ngI yu.
10
AshI fI yu, kufuk IsfueI chIch, mIshu
kufuk Utu shuch Josu fut ushI fu sIn, tupu-
zIp nuu muum yufeef sIn, yukut Sumu fI-
yu nung sh tu ngush wuu nu mun tu fIt ssIn
uxI nush kuxI nu tu funII ushI fu ngu nu yu.
Anush upunII pun shI tI sIn ufkuf ufu ngI nu-
shu pumu zu tu, pumu zu tu ushI fu ng sIn,
tsI yut ssee kumu nI mun tuf ushI fu ngu nu yu.
11
Sede kI yus shu Kenuu nu fI nI wIp ngu-
sumb wukuf wIts ushI fu zupun tInu yu fu,
unoots shu yyu fu kupung tsI yu tu fu ngu,
ApunII utee ju: Ufu nIsh puu puu tk-
chus, sIyu mu fI tpux tu ku chus, ushpu fI tu
kuchI ngee fus, kusut ssu, ApunII tchu,
tfu ngI yu.
12
AshI fI yu, IchI ngu fu sIn upunII pun
ufkuf ushI mu nu ndu fI tsI yu tu fu ngu nu yu.
Nuu yu fus, puchu shI nInts. Yukut Romo tu
GuIuud shu chee ufu sIyu mu fI kusIt ssu.
Ash ku chus, ApunII shu unoo tsup sIyuum
punu chI yu, tfu ngu nu yu.
13
Yuwuuts shu tsI yut ssI pu nee zungu nI fu-
ngu nu unshu MIku yu suu, PIyuf tuch IchI-
ngu fu sIn upunII pun ufkuf yuwuu kufuk
mushu fu ngu unoo wunu sIf kumu nI fu-
ngu nu yu. AshI fu chu, unoom shI yu nguz
kufuk yumu shI nI, tyu fu, yumu ku tu fI
kusu fu ngI nu. ShIy shu unush kuseefush,
tsI yu tsIs wunu sIf kumu nIng chu kufu kuu-
tsI, tfu ngu,
14
MIku yus shu, Zufum pu tu fI
ApunII pufI tum, yuwuu tsI mu fI wuunu
ApunII kumuch tu ku, unoo tsI mu fI kumu-
nI muum wufI tu kI nu, tfu ngI yu.
15
AshI fI yu, kufu kush shu kusu fu ngu,
Ajub shu, MIku yu suu,

yukut Romo tush


GuIuud shuchpu wufut ku chu nI, Iyu mu fI tu-
ju kusI chI nee?

Ndu nee zu wu kusI chI nI wu?


tfu ngu, MIku yus shu, Nuu yu fus wufu-
tu ngInts. Ufu sIyu mu fI kusIt ssu. Ash ku-
chus, ApunII wuunu unoo yukut shI yuum
punu chI yu, tfu ngu,
1
Kufuk shu,

WunI-
pu ju shIy tsI yut kush umbI fI tIsh? Itufu,
nu zufum pu tu fI shu ApunII wuunu pufI tum
ItsIn sum pu tu fI kumu nIng chu, tfu ngI yu.
17
AshI fI yu, MIku yus shu, Nuw IsfueI-
shu chee IchI ngu foo tputs, opee juu ksu tu-
mu pun ndu nuf tumu tuf pu fI ushI fu sIn,
D

muchIsh musuf sIn pufu ngI nu. AshI fI
unoo ApunII utee ju. Wutum neem tputs
ksu tu mu pun ndu nu fI wu. WuunI yupI tum
kyu shI nu nu kunup chI nIIIn pu, tchu
Apu nIII, tfu ngI yu.
18
Anoots shu kufuk IsfueI chIch muzI nu-
fu ngu, Josu fu tuuts shu, AshI fu chu, nuw
shI yuu In tputs ndu wunu sIf tsI yut ssee
kumu nIk pu. Mungu tu fI tu ndu tumu sI ngu-
yu fu tsI yut ku, tfu nII shI nu, tfu ngI yu.
1 UtuchIch Kufuku22
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
373
19
Yusuf MIku yus tum tsI yu tu fu ngu, Yuwu-
mund shIy tIsh unu mund nuw Apu nIIee
ch nush kumun chInII pu. Nuw shu Apu-
nIIee pufu ngu fI, uxI nu shI mun kuxI nu fu,
unoo wusu nduf shu kunInd pIch mbu tsu-
nu ngIch ushpu tum, mbu zI nu ngIch shu
ushpu tum ushI fu sIn tufI pI nguf sIn, zupun
shu neef sIn pufu ngI nu.
20
Anush shu
ApunII mushu fu ngu,

Chu ku ju kufu kup


Aju bup nuu yu fu, mungu tu fI tumu sI ngu-
yu fu sIn, puchu muum yukut Romo tup
GuIuud shu chIp nuuk chu, wuu nuuts tu-
tum puchu chI nIII nu? ApunII tfu ngu,
wusu ndu fuf shu unoo pIyuf tuch shI tI sIn
tsI yut ku sIn, mungu tu fI pIyu fI shu tsI yu tu,
mI shut tputs mungu tu fI tum pIyuf tu tum
tsI yu tu, ushI fu ngu nu yu.
21
Itufu, mInu mu-
mu fI ApunII wusu ndu fuf unush kusu fu-
ngu, Apu nIIee, Nuw umb ushI muum wufI-
tuk tu nu, tfu ngu, ApunII shu, AshI fI yu,

shIy tumu yu fee zIsh umb ush tu chIsh?


tfu ngI yu.
22
Anshu ApunII wusu ndu fuf,
AshI fI yu, nuw nuu yu fu fI, upunII pu nee
ufkuf IchI ngu foo wuyu ngI chI fI feem
wuyu chI mu. Ash ku chu fI, uwshtI sIn
mungu tu fI ngIch chI nIII nu yu, tfu ngu,
ApunII shu, ShIy umb ushI muum wufI-
tuktI shchu. Yuwu fI tyu fIsh unufI shI-
shIn chu, ApunII tfu ngI yu.
23
AshI fu chu,
nu In ApunII wuunu nIshu chee IchI ngu fu
upunII pun ufkuf mungu tu fI tsI yu tu muum
wuyu fu ngu, mungu tu fIt ssIn tumu sI ngu-
yu fu sIn tsI yut ku nu yu, wutum ApunII
wuunu shI yuu tsI pu muum wuyu fu ngu wu,
MIku yus kufu kuu tfu ngI yu.
24
Anoots shut, Sede kI yus Kenuu nu fI nI
wIp muzI nu fu ngu, kupung tsI yun tu yu-
fu, MIku yu suu wuchush puwu fu ngI yu.
Sheefu,

Muyuum shu ngu tIsh ngI chIk-


shu?

Yup shu ApunII wusu ndu fuf shI-


yush kusee fu, tsI yu tu fu ngu? tfu ngI yu.
25
MIku yus shu, Ufu mInush zuf kundu-
fu fee tsIsh punI kush, kumung pI tush,
suwu yu fu nIIush, pungu sIsh tupI shtu,
mInush shu pungus tupI shtu shI tu fu chus,
unush ufu yuwuu nuw tyu nIII unoo chI-
nuch shu, tfu ngI yu.
2
AshI fI yu, kufuk shu IsfueI chIch, Nutu
MIku yu suu nutu fI putu yu fus, kufu kup
Amnup yuktu ksu tu mu pu nIp muchI-
ngInts. Sheef us, kufuk Jowu sup shu
nuwup IpufI muchInts tum tsu.
27
Anush-
shu kuseefus, kufuk tu ndu Ajub kumuch-
tu yu fu, tumun shI shIsh tumu nu muu mu,
tng tsu, sheef sIn, wutu ngu sheem shu
yuw pung' yutu fI tu un kungup tu mu fI
punu chI nIIIn pu. Nuw tupu zIp wunu sIf
mutumb shI kunu pee chu fI, unush tushI tu-
ngu chI nI pu, tfu ngI yu.
28
MIku yus shu yusuf ufu ngI nu shu tsI-
yu tu fu ngu, WnufI yu shIy mutu mbIsh
kunup ku chush, ushI fI nuw ngIch ku-
pu fI nu tsI yu tu fu ngI nu. Apu nIIee kuk
ndu kuupu ItsIn su fu kumu nI fu ngI nu,
tfu ngI yu.
29
Tfu ngu sIn, unu mun kufuk IsfueI-
chIch, mI shut kufuk Utu shuch Josu fut-
tum ushI fu sIn wusu ndu fuf IchI ngu fu sIn
yukut Romo tup GuIuud shu chIp wutsu-
pun wufu tu muum nuu tu fu ngu nu yu.
30
Nuu yu fund sIn, unush upus kufuk IsfueI-
chIch Josu fu tuu tsI yu tu fu ngu, AshI fI yu,
nuw shI yuum kumu fee tsI yusheefufI
punu chInII pu. ShIy shu kumuf tun chu.
SfIy shuch wusu ndu fuf nuwuu nuts tu-
fu ndu mu, utufI, nIII tu fIt nuw kumuf tu-
yu fu fI, pshtu chI mu, tfu ngu, wumu fee
yusheefu, nIII tu fIt shu kumuf tu yu fu,
tupu zIsh pshtu fu ngI yu.
31
Itufu, kufuk-
shu SfIy shuch puchum pu nee kupI tu-
nuu Ipuseefu, kupuu chush pshIyf shI nI
tupuz pu nIsh nuuk chu sIn unoo, tpu tsee
nIII tu fI tu mungu tu fI tIs pchu fInts pu.
Kufu kuu tsI mu fI IsfueI chI chee puk chus,
puchu yu fus ksu ntsu, tyu fu kumuch-
tu fu ngI yu.
32
AshI fI yu, kupI tun shI tI sIn
kupuu chush pshIyf shI nI kusu fu ng sIn,
Josu fu tuu kufuk ushI fu pufu ngu sIn,
Kufuk wutu pu fee IsfueI chI chI utu sIn,
puchu muum tutuf pI fu ngu nu yu. Anoots-
shu Josu fut pufu ngu, punI ku, Puchu fIs-
pu. Ndu nuw kufu kI mu. Tupu chI ndu-
ngu sI ndu, wum ku feets shu, tfu ngI yu.
33
Anoots shu, kupI tun nuts tu fu ngu sIn,

Antuu tI In IsfueI chI chee ju kufuk? utu-


sIn, unoo kusu fu ngu nu yu.
34
Itufu, mIshu
sunduf mungu tu fI msu ngu fu tsuk ushI fu-
nIIu, kufu kuu IsfueI chI chee msu ngee fu
1 UtuchIch Kufuku22
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
374
mungu xIfu' ushI fu ngI yu. TImbu nIIIz shu
ngu sumb kufu fu unush pshtu yu fu, tsI pu-
muu mu fI kuyu ngu fu ngI yu. AshI fu ng sIn,
kufuk IsfueI chIch kIz puf wunguy tu fu-
ngu, kupuu choo pshIyf shI nI putum pu-
nee, Pzuyu. Nuwuu pIyum mucheefush,
nufu wu ndu tsI pu mu mu fI tum tu kuyu ngee-
ndu, tfu ngI tuu,
35
Itufu tupuz shu ndu
pus tu ku, kufuk shu kIz puf wungu yu tuu,
ushI fI tuu pshIyf shI shI mun xIyu fu, wusu-
ndu fu feem kutu ku, unoo tsI fI tusu su fu-
ngu, kufus shu kuyu ngu mush kupung
zuw zuw ushI fu ngu, pshIyf shI shush
kupung kshee wu fu ngu, zuf puku mu chu
tsI pu fu ngI yu.
3
AshI fu ngu, zuf pumu fI-
shu sunduf IchI ngu fu sIn unoo tsI yut ssee
muzI nu fu ngu sIn, wuun pu tu tIn, Wuts-
tu yu. Yuun pee tum tsu pu nIp suwu yu nI.
37
Wutum kufuk tsI pu yu nIIu wu, utu sIn
wupI tum kunu pu tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, kufu kuuts shu tsI pu fee wupI-
tum yyu fund sIn, yukut Sumu fI yush
yushI ndu yu fu sIn, mupu fu ngu nu yu.
38
Sheef sIn, kupuu choots shu pshIyf shI nI
yyu fu sIn, unshu fI yukut Sumu fI yush
yuwush kIz yutu fIt shI shpun chu mu ku nu,
unush shu kufu see kupu fu ngu nu yu. AshI-
fu ng sIn, unoots shu kufu kuu Ajubu ufsIf
tumuz shu Ipu tu fu ngu nu yu. Yuwuf tu tum
ApunII EI yu suu kumu nI fu ngu unu fI tum
tumI nu fu ngI yu.
39
AshI fI yu, kufu kuu Ajubu wutu fuw-
zu fee, mIshu yuwuu tsI tum pungoom
wunu sIf pungu fu ngu unoo tsI tum, mIshu
yuwuu tsI tum yuk tuuts tum wuyu yu fu nIIu,
unoo tsI tum IchI ngu fu kIfuk Kf nI kush
yuwuu IchI ngu fu sIn IsfueI chI cheem
kufuk kInu yu fu nIII nu, unoo IchI ngu-
fu ufu ngeem kumun kI yu.
40
AshI fI yu,
kufuk Ajub tsI pu fum chu, unu mun
yusuf wIp shu Oko sI yus wupu fIsh zumu-
fu ngu, uwshu IsfueI chI cheem kufuk
kInu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kufu-
kuu Aju buu puchu fu ngu nu unoo tsI.
]Wup pu fee. Wutum chu tsI yu tsIs yuw
Utuch chee ufkuf Ich tu fu tuu fu ngu nu
uno.|
1 UtuchIch Kufuku22
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
375
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa E!yas
wanutspatari Apan!!ip krirangu anootsi
2
1
AshI fI yu, yuwush ApunII EI yu-
suu, Nuw shI yuu kumbu su fush
kuseefufI, yumu chInII pu, tfu ngu, un
zuf tutsu moo fu ngu, EI yus EII sew pu
yukut GuII guu Iup nuu tu fu ngu nu yu.
2
EI yus unush shu EII se wuu tsI yu tu fu ngI-
yu. NeetsI fI shIy tuu fup chu. Wutum nu In
ApunII nuwuu nuu ngI utuwu yukut BeteI-
pI, tfu ngI yu. Itufu, EII sew shu, Zufum pu-
tu fI ApunII wuunu pufI tum, mIshu shuu-
nu yusu fI tum tIsh. Nuw shI yuu shuu nI
zungu nI muum zund kee zI, tfu ngI yu.
Tfu ngu sIn, yusuf wushu nund tum
yukut Bete Iup nuu tu fu ngu nu yu.
3
Itufu,
unush shu Apu nIIee kuk kumu nI mu pun
Bete Iush tuu fu ngu nu yu. Anshu EII sew pu
tsI yu tu muum chu mu yu ngu fu ngu nu yu.
2 Utachich kuraka
Kirakaa yuw Israe!chichee Urkareewaa kamanku anoo pakich kamanchintspa
(1 Utachchee kuraka napangcha yuwash pakich kamanku anshu)

Chakaja anoo yandarang?


IsfueI chIch tputs zupun kIfu kuu yundu fu ngu nu yu. Anush kumu nI fu ngu nu yuwuu ufku fee wuu
ushI fu ngu nu unoo tsI. ZupIsh shu BubI Io nI yush tuu fu ng sIn, kIfu kuu nuts tu fu ngu sIn, wushu nu ndu-
fI mInu mu fI kIfu kuu yundu fu ngu nu yu. Itufu, kIfuk shu kIz puf tuwupeefu, chuw pI shtu fu ngu sIn,
nu In tsI mbun kIfuk tuu fI yu. DupI yu fI nI tsI pu fu ngu, unu mun Iwuz yuwuu kufu kuum kInu fu ngu-
nu unoo IchI ngu fu kumun kI yu.

Chakaama yandarang?
IsfueI chIch tputs wuun pu tu tIn mbIztu fu nee pu utu sIn, kIfu kuu yundu fu ngu nu yu.

Mayaamaja yandarang?
IsfueI chIch tputs zupun yutu fIt tuu fu ngu nu unu mund ApunII shu wunee fu ngu, ufu pIch tputs
kuseef sIn, kusI yu fu sIn, BubI Io nI yup tsup much tu fu ngu nu yu. Apu nIIeetsImu fI chI nung tsu. Kufu-
ku nguz tmu fu fInts pu, tpu nI utu sIn, kIfu kuu yundu fu ngu nu yu.

Mayaatseeja kamanik?
Nu yuwu fI kumun ku unoo kumun chInts pu.
3). IsfueIchIch kufukuwIn ndu ApunIIee tuchItufungunuyu. Wuunshuchee tputs
muntsIf tuyusputufungusIn, tIptsIfshu IchIngufusIn ApunIIee kusufungunuyu.
ApunII wuunu kuk kumunImupunee tputsee wunImuum zungunIfungItuu, kuupu
ndu muzInufungunuyu. AshIfIyu, 210 musuch tushIychu, ApunII AsIfIyushchee
kufuk wusundufufputufI zungunIfungu, IsfueIchIchee kusIfungunu. Tputsee
zupun puchufungusIn, zupuntum muchchufeem nufungusIn, wuunpee wutsupun
muchtufungunuyu. (1 KufukufInI 132 KufukufInI 17)
4). UtuchIchshu kufuk ushputum ApunIIee ItsInsufu tuchItufungunu. MIshut, ApunIIee
kuk kumunIpun muzInufungusIn, ApunIIee kuk nutumusumuum puyufungunuyu.
Itufu, tputs ufu wund upunIIputsee chInufungunuyu. Ndu ItsInsufu ApunIIee
chInufungunu. IsysufInI tputsee wuneefungu, mIshu JefemIyusufInI wuneefungu,
ushtuu tputs yutufItshIshee kusumuum ngutufungunuyu. AshIfIyu, 345 musuch
tushIyfumchu, ApunII BubIIonIyushchee ufkuf wusundufufpu zungunIfungu,
Utuchchee Izuufu kusIfungunuyu. Tputsee zupun puchufungusIn, yukut IfusufInuu
sumusput tIfooku, ApunIIeetstum pung' tIfooku sheefsIn, kusufungunuyu.
Tputseetstum putuyufusIn, muchchufeem wuunpee wutsupun muchtufungunuyu. (1
KufukufInI 132 KufukufInI 25)
Utachich kurak kuzizimun taarangana anu
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
376

ShIy yusu fIsh, yuwuu nu ApunII shI yuu


Ipun shIsh kufu ku fIsh EI yu suu yumu chu
unoo tsee? tfu ngu nu yu. EII sew shu, Auju,
yusu fI nu. Itufu, wuppu. SIy ufu ngeem
unoo tsI yu tInts pu, tfu ngI yu.
4
Tfu ngu unu mun, yusuf EI yus EII-
se wu pu tsI yu tu fu ngI yu. NeetsI fI tuu fup-
chu, wutum yusuf ApunII nuwuu nuu ngI
utuwu yukut JefI co pI, tfu ngI yu. Itufu,
EII sew shu, NdunI. Zufum pu tu fI ApunII
wuunu pufI tum, mIshu shuu nu yusu fItum-
shu. Nuw

tumu fee ju shI yuu shuu nI tu fI


zungun chee? tfu ngI yu.
AshI fI yu tfu ngu, yusuf wushu nund-
tum yukut JefI cop nuu tu fu ngu nu yu.
5
Itufu, Apu nIIee kuk kumu nI pun yuw
yukut JefI cosh tuu fu ngu nu, unshI tI sIn
shI tu ngu fu ngu nu yu, EII sew pu tsI yu tu-
muu mu. Anush EII se wuu chu mu yu ngu-
yu fu sIn, tsI yu tu fu ngu nu yu.

Nu In shIy
yusu fIsh yuwuu shI yuu muyIs to fu fIsh
kufu ku fee tsIsh ApunII yumu chu unoo tsI?
tfu ngu nu yu. EII sew shu, Auju. Nuwuu nu
yusuk tu nu. Itufu, wuppu. SIy ufu ngeem
unoo tsI yu tInts pu, tfu ngI yu.

Anu mun shu yusuf EI yus EII se wuu,


NeetsI fI shIy EII se wuu, tuu fup chu,
wutum nuwuu ApunII wuunu zungun-
ku wu. Kung Oftu gup shu nuu ngI utIyu,
tfu ngI yu. Itufu, EII sew shu. NdunI, nuw
zufum pu tu fI shI yuu ApunII pufI tum,
mIshu shuu nu yusu fItum shu.

Tumufeeju
nuw shI yuu shuu nI tu fI zungun chee?
tfu ngI yu.
Tfu ngu, yusuf wushu nu ndu fI tum
nuu tu fu ngu nu yu.
7
Itufu, Apu nIIee kuk
kumu nI pun shu kusu fu ngu nu yu, 50 ufu-
pee tu fI xIyuf tu fu ngu nu yu. EI yus shu
EII sew pu Oftu gu mun wIng xIyuf tu fu-
ngu nu yu.
8
AshI fI yu, EI yus shu wumu fee
yusheefu, supshI shI tu fu sheefu, unpu shu
kungoo tpuw ushI fu ngu, kung shu tuwu tu-
tu fuu ush ku chu, tsup shu kuts pung tu tu fuu
sheefu, kungush ufu chIch ushI fu ngI yu.
Anu mun tsu pu mun puzu mun kItu fu ngu-
nu yu.
9
AshI fI yu, EI yus EII sew pu kungoo
kItee fund sIn, nuun tut ssIn, unush EI yus
EII se wuu, Nutu fI kumu nI ngu ndu mu.

Muyuu tsee ju shIy zund kIsh? Ndu tu mu


nuw shI yuu kusu fu fI,

muyu ju nuw shI-


yuu Istu chee? tfu ngI yu. EII sew shu, Nuw
zund kI nu. Nuwuum kupu ngu fI wIz pu fI-
fIsh punu ngu ndu mu. Apu nIII nguz wunI
nuw zund kI nu, tfu ngI yu.
10
EI yus shu,
Yuw nuwuu shIy mush kIsh un

untuu tI
kumI fu nu ju? tfu ngI yu. Itufu, wnu fI
shIy yuwuu nuuk chI unoo puk chush,
ufu shI yuu Istu chI nu, tfu ngI yu. Itufu,
ndu nI yu wufI tu kush, ApunII wunI shI-
yuu Istu chee ju, ndu mbu fI, tfu ngI yu.
11
Aku tut ssIn, tsI mbu nuf tI sIn shu fu-
nguk tuut ssIn, yup ndu chI nu fu nu unush
kupuuch pshIyf shI nI sumus tumu pu fI
ushI fu kufu kuf tu fu, mIshu kupuuch shu
sumus ushI fI tum kufu ku tu fu tuwu sI nee-
fu, IfI pu tu fu nIIu unoo pufu ngu nu yu.
Anshu fI shu EI yu suu IwunII tu fu ngI yu.
EI yu suu Izu foo fu ngu, kumbu suf kupung
puntsu tu fu ngu, unshu fI shu ApunII EI-
yu suu nfI ngu fu ngI yu.
12
Yuwuu ush ku-
chu unoo EII sew shu pufu ngu, kupung,
Auy, tfu ngI yu. Ichee,

muyuum shu
ushIkshu? Wutum shIy kIz puf Isfue Iuu
tsup sunduf ufkuf tumu pu fI ushI fu ksu tu-
fu ng shu wu, tfu ngI yu. Tfu ngu unu mun,
EI yu suu ndu shu pufu ngee yu, EI yu suu
kunu tsI pu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu EI-
yus kunI ndup wunutspu tu fI kfI fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
E!isewsha kungoo yusur kanapumaam
katspungtarangu anootsi
13
AshI fI yu, EII sew mung' kupung
muntsu fu ngu, wumu fee putu yu fu, upu sush
IzI chI fu ngI yu. Sheefu unu mun shu, yuwuu
EI yus wumuf kusu yu fu nIIu, tumoo fum-
chu, unoots shu EII sew yufu ngI yu. Shee fu-
nIIu, yusuf wupI tum kung Oftu gup kunu pu-
fu ngI yu. Anu mun shu, kungu mun wIng
xIxeewu much ushI fu ngI yu.
14
AshI fI yu,
EII sew,

YupI nuu fee ju Apu nIIee nuwuum


Istu muu mu, yuw EI yu suu kIz puf Istu fu ngu
unoo? tfu ngI yu. Ndu tu fI tsI yu tum Iwuts-
pu fu, upI nIII fI tpuw ushI fu ngu, unush
yusuf kuts pung tu fu ngI yu. Tsup ushI fu
ufu chIch tutsu pu ngu fu ngI yu. Anu mun-
2 UtuchIch Kufuku2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
377

D
2.20 Mf ko su 9.49-50 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
2.23 Iuku su 10.30 tsI yu tsIs
nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
shu EII sew kunu pee fu nIIu, wupI tum kung
ufu chIch Oftu goo kItu fu ngI yu.
15
AshI fI yu,
Apu nIIee kuk kumu nI pun shI tI sIn yukut
JefI co shuch shI tI sIn pufu ngu sIn, EII se wuu,
Nu In yuw ApunII wun EI yu sush tfu ngu,
un EII se wush shu pshtu yu nIII yu, tfu ngu nu-
yu. Tfu ngu sIn, yuwuu EII sew nuun tu chu
unoo chu mu yu ngu nI utu sIn, chIy zuf tu fu-
ngu sIn, nuu tu fu ng sIn, chu mu yu ngu fu ngu-
sIn, tutunII tu yu fu sIn, tImu chuf tu fu ngu nu-
yu.
1
Sheef sIn, EII se wuuts shu, AshI fI yu, nu
In shIy kufu kuum kInu fu ngush, shI yuum
Istum pu neem kIz pu feew 50 tputs tuu fI yu,
tfu ngu nu yu. ShIy kumuch tu ngI EI yu suum
nuchu ngu muu mu. MungI shI nI chI nu ku nI,
ApunII pu fI wun yumu yu fu, wuf shu muchI-
mun wuyu yu fu, kusu fu ngI yu. Ndun tuu tI
ushI fu, wuzuw peezu wu ufup wuyu fu ngI-
wu, Apu nIIee kuk kumu nI pun tfu ngu nu-
yu. Itufu, EII sew shu, NdunI. MInum tI yum
tputs nuchu ngu muum zungu nInts pu,
wuts tu, tfu ngI yu.
17
Itufu, ushI fI tuu uwshtI sIn ufu ngI nu shu,
NdunI, nuchu ngu yu nI, tfu ngu nu yu. Afung
tumu ndu fu ngu sIn, EII sew shut, AshI fI yu
nuchu ngu shI ntsI, wutum tssu wu, tfu ngI-
yu. AshI fI yu, tputs shu 50 nuchu ngu muum
nuu tu fu ngu nu yu. AshI fI yu, uwshtI sIn
EI yu su nguz nuchu ngu fu ngu sIn, tuchIp zuf
nuchu ngu ku tu nu sIn, ndu EI yu suu pufu ngu-
nu yu.
18
AshI fI yu, kunu pee shI nu sIn, yusuf
yukut JefI co shu tum kusu tu ngu fu ngu nu yu,
yupI tum EII sew kusu nIII nu umb tum tu.
Anush shu kusu fu ng sIn, WunI ndu ju, tfu-
ngu sIn, EII sew shu, AshI fu chu, nuw sIyuu
tfu ngu shI nu. Nuu fInts pu nuchu ngu muu-
mu. Ndu nuf tu ndu, nuw sIyuu tfu ngI nu wu,
tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu EII sew
wuu nI shu wupI tum kunu pu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
E!isew Apan!!pa wizpuri kungoo
yutaritaa wanasireem narangu anootsi
19
AshI fI yu, JefI co shuch shu tputs
EII se wuu kumu nI fu ngu nu yu. Nupu nIIu:
ush chI fI In yukut wunu sI fI. Nu tumu fu
shuu nu pukshu. Itufu, kung shu yutu fI-
tu, mIshu tsu pu tum yutu fIt tum tu. Ndu
tutsu mIm wunu sIf kxun kI yu, tfu ngu nu-
yu.
20
AshI fI tfu ngu sIn, unoo muzI nu fu-
ngu, EII sew shu, Nuwuum mungu wush
kunees chIsh yum pshtu yu fus, punu ngu-
sI ndu,
D
tfu ngI yu. AshI fI yu, uwshtI sIn
unu fI tum mungu wush kunees chIsh
yumee pshtu yu fu sIn, EII se wuum punu fu-
ngu nu yu.
21
EII sew shu kungup nuu yu fu,
yumee kungu pu tuyu mu yu fu, kungush
tuchumku chu, tsI yu tu fu ngI yu. ApunII
wuunu kumuch tu kI yu. In kung kIz puf-
shu pu fI wunu sIf tuu chI yu. NImun kung
mInum tI yum tsI puts tuu chee ju. MI shut,
ushI fI tum tsup yutu fIt tuuch tum tu ju.
Izuu fu wunu sIf shu tuu chI yu, tfu ngI yu.
22
AshI fI yu, unu fI tum zuf kung
IchI ngu fu wunu sIf shu tuu fu ngI yu.
Yuwu fI EII sew tsI yu tu fu ngu umbI fI tum
ushI fu ngI yu.
23
Anu mun shu shee fu nIIu, EII sew
yusuf wuun pee tum yuk tu fI nIp Bete Iup
kunu pee fu nIIu, nuu tu fu ngI yu.
E
Ngoo tsIsh
nuun tu chu, muchIp kfee fu nIIu, unush
tpu tsee kunu ngu see zupun chu mu yu ngu-
fu ngI yu. Anshut tputs, Kupung tuyu tu-
fIt tee nI, Ipu zu pu nI, utu sIn, EII se wuu
mIchI tu fu ngu nu yu. Kupung tsI yut ku sIn
zumu ngu fu ngu nu yu. Kfeefush nuu tu-
chu. ShuunItufIshu pufIm chIsh puxu-
fush, tfu ngu nu yu.
24
EII sew shu unoo muzI nu fu ngu, yup
utunu umb tususeefu, nIIuf kunu ngus
shu nee fu nu, unoo nupee fu, Nutu fI ufu
ushpu fI tuutssIs Apu nIII mun suf tuyu tu-
fIt chInts pu, tfu ngu, unu fI tum chu nIw
tsI mbun mungI nush shI tu ngu fu ngI yu.
Sheefu, 42 tputs shu nee fu nu unoo zuyu-
fu, wunu tsee IzIch, IzIch shI mbu yu fu,
kusu fu ngI yu.
25
AshI fu ngu, unu mun
yusuf EII sew ufu ngI nu shu muchIp Kuf-
me Iup nuu tu fu ngI yu. Anu mund shu kunu-
pee shI nu, wupI tum yukut Sumu fI yush
kusu fu ngI yu.
2 UtuchIch Kufuku2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
378
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu EII sew
kungoo tsu puptu fI wunu sIf yufeefu,
wutsu pu nIp tum Sumu fI yup kunu pu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
E!isew kiz yakat Sonemshuchpa
chinarangana anootsi
4
8
AshI fI yu, mInush zuf EII sew yukut
Sone mup pungu tI tu, nuu yu fu nIIu,
unush shu kIz kufIk pun mung' wunu sIf
tuu fu ngI yu. Anshu, NuunI, nuwush pungI
kusu ngI. Nuw shu shI yuum kutu nguts
punu chInII pu, tfu ngI yu. AshI fu chu,
EII sew shu umb nuuk chu, unoo pungus
tushIyku, unush ufu pshtu yu fu, kutung-
tu fI yu.
9
AshI fI yu, unshu kIz wuzu fu-
nIIee tsI yu tu fu ngI yu. Nupu nIIu, nuw
mungI shI chI nu ku fI, In tputs wutum
nIng nuuk chu, ufu tu fI nIsh Iyush kIs
nup kI yu. In tputs Apu nIIee kuk kumu-
nI pun chu. KIz puf Apu nIIee chI nu kI yu,
tfu ngI yu.
10
AshI fI yu, nuw mungI shI
chI nuk tu nu. MInum wuf tufum zI mun
tundu pu nu yu nI. SheefunI, unush mInum
wuch wuyu yu fu nI kusu yu nI. Wuu mu tu fI
muu shI, mInum mIsu, mIshu kuxIn shI-
shI, unu mun shu mbu fIn wuyu yu fu nI
kusu yu nI. Amb sheefuch, umuy kus ku-
mchu, Iyu nguz puseektu ku tu, unshu fI shu
kunus chI yu. Wun shu tu fI tum muu shI yu,
tfu ngI yu. Wuzu funII shu, Ayu tyu fu,
wuyu fu ngu nu yu.
11
Anu mun shu, EII sew puseektu ku tu,
kusu fu ngI yu. Anshu fI shu muu kum chu,
yuwush muu sheem wuyu fu ngu nu unshu-
fI shu kusu fu ngI yu.
12
Kusee fu, much chu-
feets shu Gue hu sI yu kumuch tu fu ngI yu.
Nutu nuu yu fush, kIzuu kufu zu ngI,
tfu ngI yu. AshI fI yu, much chuf shu kufu-
zu fu ngI yu. KIz shu unshu tum kusee fu,
13
EII sew shu much chu fee, ShIy kIzuu
kumu nIng chu. ShIy Iyuu kIz puf chI nu fu-
ngush, nu nIsh wunu sIf kusu fu ngI nI yu.
AshI fI yu, nuw

tumuy chee zI?

Muyu ju
Istuy chI?

Muyu ju mungush chI nuk?

Ndu shu yuwu mund nuwuu Istu fu ngu


unu mund kufuk pu tsI yu tu muum wufI-
tuk?

Ndu ushku sunduf pu ufku fee? tfu-


ngI yu. Itufu, kIz shu Gue hu sI yuu, Nuw
nIsh wunu sIf tuu kI nu, yuu nu ndu fI kIs tuu-
ku nI yu, tyu fu, Gue hu sIy shu EII se wuu
kumu nI fu ngI yu.
14
EII sew shu, AshI fI yu,

tumuy chInuu fee zIch unoom kIzuu mu?


tfu ngI yu. Much chuf shu Gue hu sIy, Nuw
yusu fee zI, tfu ngI yu. Itufu, wIp wunI ndu-
ju. MI shut, wuzu funII shu kIz puf wuchI-
nu, tfu ngI yu.
15
EII sew shu, Nutu kIzuu,
NuunI tundu, tng chu. Nuw tsI yut chI-
mu, tfu ngI yu. AshI fI yu, much chuf shu
kIzuu kufu zu fu ngu, uwshu kusee fu,
wuchu nung xIy xeew ushI fu ngI yu.
1
EII sew shu kIzuu tsI yut ku tfu ngI yu.
MInush musuch Ipu fIsh wunI ndu chI yu.
PuchI pu shup shu nuw pung chI nu, tfu ngI-
yu. KIz shu, NdunI kufu kuu.

Muyuum shu
mungu tIsh ngI chIk shu?

Tumushtuju shIy
Apu nIIee kIz puf chI nu kush, nuwuuts shu
yuwuu tsI shI yuu Istu kI unoots shI tI ngu-
tIsh mIchIt chIsh?

Ngu tIsh tumu sI ngu-


fush tsI yu tuk shu? kIz tfu ngI yu. Itufu,
EII sew shu, AshI fI tuu, ApunII shI yuu
Istu chpu fee, tfu ngI yu.
17
Yuwu fI EII sew tsI yu tu fu ngu, unu fI-
tum tutsu moo fu ngI yu. KIz mIfee fu ngu,
mInush shu musuch wIp wunI ndu fu ngI-
yu.
18
Anshu nIIuf kunu ngu fu ngI yu.
Itufu, mInush shu zuf wupu fIp muzuf
kusu fu ngI yu.
19
Anush nIIuf kusu fu ngu,
wunguy tu fu ngu, kIz puf tunu fu ngI yu.
Auy tfu ngI yu. MuchI kIz puf tpI ngu kI-
yu. TsI puk chI mu, nIIuf tuf ushI fu ngI yu.
AshI fI yu, wupuf shu much chu fee kumuch-
tu fu ngI yu. Nee nIIu fu wupI tum wunI fIp
much tut chu, tfu ngI yu.
20
AshI fI yu, much chuf shu yumu yu-
fu nIIu, yusuf wupI tum wunI fIp tum
much tu fu ngI yu. Kusee fum chu, wunIf shu
nIIu fuu wunu mbI mun tunu xI nu yu fu,
puchI pu puw ushku, zuf wuchu mu fee
tsI pu fu ngI yu.
21
AshI fI yu, unoo wunIf shu
nIIu fuu yumu yu fu, yuwush EII se wuum
muush wuyu fu ngu nu, unush wuchush
muu shI mun tsI pu fee tuchu ku yu fu,
kusu fu ngI yu. Wunu sIf wuchoo mbum
shtu ndu yu fu kusu fu ngI yu.
22
Shee fu-
nIIu, wuzu fu nIIeets shu kufu zu fu ngI-
yu. Wuzu funII pu shu tsI yu tu fu ngu nu yu.
2 UtuchIch Kufuku2 , 4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
379
Nuwuum mInum m'chuchufIsh kupuuch-
pu tu fI zungu nI ndu, nuwuum Ipun shI.
Nuwmu EII se wup nupu tu mu. SheefufI,
kunu pu tu mu, tfu ngI yu.
23
Wuzu funII-
shu,

Itufu, muyuum shu nutu fI nuu kut-


shu?

Antuu tI nu In tsup kunees chee ju,


shIy nupu tu mu tIsh? MI shut,

untuu tI
nu zuf spu too ju? tfu ngI yu. KIz shu
wuzu fu nIIee, MungIsh muntsu fInII pu.

Muyuu mu ju mungIsh muntsu chIsh?


tfu ngI yu.
24
Tfu ngu, nuu muum kupuu-
choo yumu yu fu, wuyu fu ngI yu. KIz shu
much chu fee, Pzuyu, shIy mu Imu zu ngI.
AshI fI yu, yuwush nuwuu nu kunu pee nI
tk chI, unush kunup chI nI pu, tfu ngI yu.
ShIy nuwuu tuxu fu fIsh pu. MupIy funI
nuu yu nI, much chu fee tfu ngI yu.
25
Tfu-
ngu, much chuf pu nuu tu fu ngu nu yu.
Anush shu tsup Kuf me Iush kusu fu ngu-
nu yu, yuwush Apu nIIee kuk kumu nI pun
tuu fu ngu unshu. AshI fI yu, EII sew shu
ufu pI fI yuwuu nuu nIII nu unoo pufu ngu,
much chu feets shu Gue hu sI yuu kumuch-
tu fu ngI yu. Nupu ngu nIIu. KIzu mu ndu
Sonem shuch nuu nIII nu yu, tfu ngI yu.
2
Nutu mIkeefush IfIpeefush, chu mu yu-
ngu shI nI. Sheefush, yumu shI nI. MI shut,
umbI fI mushung chu.

TumufuzInIIInuju
tuu fu nu?

Tumufeeju wuzu funII tuuf?

WIpu tum tumu fee ju tuuf? Mushung chu,


tfu ngu, much chuf shu unu fI tum nuu-
tu fu ngu, unush shu kIzuu mushu fu ngu,
kIz shu, Wunu sIf chu tuu fI nI, tfu ngI yu.
27
Tyu fu, EII se wush kusu fu ngu nu yu. EII-
se wush shu kus ku mchu, wutsIsh tutunII-
tu yu fu, wutsee ku fIch tu ushI fu ngI yu.
Much chuf shu Gue hu sI yu unoo pufu ngu,
Wuts tu, mundu fInII pu, tpI tu, kusu-
fu ngu, Itufu EII sew shu, NdunI, ksu ngI,
tfu ngI yu. Wutum In kIz kIz puf mung'
muntsu ku wu. Ndu nuw yusu fI nu. Ndu
nuwuu ApunII kumu nI fu ngI yu.

Muyu-
mu su ju kIzuu tushIy fu ngu, kIz puf mung'
muntsuk? tfu ngI yu.
28
AshI fI yu, kIz shut,
Kufu kuu, muzI nu nIIu.

Antuu tI nuw shI-


yuu nuwuun tu fI pu fI Ipu fee mI mushu fu-
ngI nu? Nuw shI yuu

muyuum shu shIy


nuwuu ngI chIk shu, tfu ngI nu wu? Nut shu
IpufI tsI pu yu nIII yu, tfu ngI yu.
29
EII sew-
shu unoo muzI nu fu ngu, much chu fee
Gue hu sI yu, MIkeefush nuu muum yufung-
chu. Neewu tushuw shI. In ytuchu.
Apus tpu tsee chu mu yu nguk chush,
unpu tsI yu tInII pu. MI shut, shuun tu fI,

TumufImtu? tfInII pu. MI shut, shI yuu


tputs,

TumufImtu? tu, shIy shu unoo


ymeefush tsI yu tInII pu. Nuun tu chush,
ItsIn su fu unush wungu yush kuseefush,
nuwu pu tushuw shI nIIu fu mun wuch
wuyung chu, tfu ngI yu.
30
Itufu, wunIf shu
unoo muzI nu fu ngu, EII se wuu tsI yu tu fu-
ngI yu. Zufum pu tu fI ApunII wuunu pufI-
tum, shuu nu yusu fI tum tIsh, shIy nuwush
ndu tuchIt kush, shI yu pu ndu Ipu nu fu fI,
nuwuu nI wupI tum nuu muum zund kee zI.
ShI yup tu fI nuu muum zund kI nu, tfu-
ngI yu. AshI fI yu, EII sew shu, AshI fI yu,
wufI tuch pu fI. Pzuyu. Nuu yu nI, tfu ngI-
yu.
31
Tfu ngu sIn, ngoo tsIsh nuun tut ssIn
much chuf shu Gue hu sI yu wusI nu Imu-
zu yu fu nuu tu fu ngI yu. Anush shu kusee-
fu, nIIu fu mun EII sew pu tushuwshInI
wuyu fu ngI yu. Itufu, wuyuk tuu, ndu nIIuf
yusuf tmu fu ngI yu. AshI fu chu, much-
chuf Gue hu sIy wupI tum IfI pu fu ngI yu
EII se wu ngu zI, EII se wuuts shu kumun ku,
NIIu fu mun wuyu fu ngI tuu tI, Itufu nIIuf
tmkee ju, tfu ngI yu.
32
AshI fI yu, unush-
shu EII sew kusu fu ngu, pungush pshtu yu-
fu, nupku, muu shI mun nIIuf tsI puf tuwI-
nu tum tumu fu pufu ngI yu.
33
AshI fI yu,
unush shu wuu nI tu fI pshtu yu fu, wuchoo
mbu mu fI shtu ndu fu ngI yu. Sheefu, unush
ApunII pu tsI yu tu fu ngI yu.
34
AshI fu-
ngu unu mun, muu shI mun kfI fu ngI yu,
yuwu mun nIIuf tsI puf tumu fu unu mu-
nu. NIIu fuu tsI pu fI puchI pu fu ngu, kuk
kuk pu tuf tu tum tuw sheefu, wuch shu
wuch pu tu tu fI tum kundu nee fu, uwshut
uwpu tu tu fI tum kundu nee fu, wunoots shu
wunutspu tuf tu tum kundu nee fu puchI pu-
fu ngI yu. AshI fu ngu unush, mus sI fI tum
nIIuf wunuts ush chI fI ksu nI tu fuu ushI fu-
ngI yu.
35
AshI fI yu, EII sew shu chIy zu yu fu,
unshu fI tundu pu nu zIsh nuu nut ushIsh-
tuf ushI fu ngI yu. Sheefu, yusuf nIIu fu-
mun umbI tum ushI fu puchI pu fu ngI yu.
Sheefu, unu mun tuch pu fIn shtI nI yusuf
2 UtuchIch Kufuku4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
380
nIIufumun umbI tum sheefu puchIpu-
fu ngI yu. AshI fu ngu, unu mun mus sI fI
nIIuf k sheendu fu ngI yu. Afu ngIch tsI-
mbun kuwIz mutu yu fu k sheendu fu ngI yu.
Ash ku chu unush, mus sI fI nIIuf wuch
nupu fu ngI yu.
3
EII sew shu much chu fee
Gue hu sI yu tsI yu tu fu ngI yu. Nu mIkeefush
nIIuf wunIf kufu zu ngI, tfu ngI yu.
Gue hu sIy shu unu fI tum kufu zu fu ngI-
yu. AshI fI yu, nIIuf wunIf kusu fu ngI yu.
KIzuuts shu, Neewu, Ipu fIsh tmee nIII yu,
tfu ngI yu.
37
KIz shu unoo wIpuu pufu-
ngu, EII se wush wutsIsh tutunII tu yu-
fu, ungIf tu fu ngI yu. Shee fu nIIu, wIpuu
yumu yu fu nIIu, yusuf unoo pungu see
shI tu ngee fu, mung' kIz puf ksu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu EII sew
nIIu fuu tsI pu fee Itu yu mu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Naaman sundar urkar
wnguyar yararangu anootsi
5
1
AshI fI yu, Nuu mun sunduf ufkuf
SfI yush tsup tuu fu ngI yu. SfIy shuch
kufuk Nuu mu nuu kIz puf chI nu tu fI yu.
Wutum Nuu mun put wIz pu fI fI nI ApunII
wuunu Istu fu ngu, unoo tsu poo SfI yu
wuu mu tu fI shtI sIn wutsu pun yufu ngu nu-
wu. Itufu, unshu sunduf ufkuf wungu yu-
mu nu. Tsu tu shIsh tsu tu fu ngI yu, yuwu-
mush tus tutu ngu tu fu unu mu shI.
2
AshI fI yu, yuwush IsfueI chIch pu
tsI yun tu fu ngu sIn, zupun xIy fu ngu nu,
unush Nuu mun kIzuu nIIu fu putu yu fu,
yumu yu fu, wIzu nIIeem much chu fI wuyu-
fu ngI yu.
3
Anshu nIIuf Nuu mu nuu wIzu-
nIII, Zufu nIIeets Ish kumu nI ngI. WuunI
nuu yu fu, yup Apu nIIee kuk kumu nI pun
yukut Sumu fI yush tuufu, umb nuuk chu,
wngu yuf yufut, tfu ngI yu. KIz shu wuzu-
fu nIIee kumu nI fu ngu,
4
Nuu munshu unoo
muzI nu fu ngu, SfI yush chee kufuk kumu-
nI fu ngI yu.
5
Kufuk shu SfIy shuch uwshu,
Wunu sIf chu. Nu, nupu shI nI. Nuw kIfuk
yundu yu fu fI, IsfueI chI cheem kufuk
zungun chI mu. Ash ku chu fI, wufI tuch-
pu fee, tfu ngI yu. Anoots shu Nuu mun
muzI nu fu ngu, pungup nuu tu fu ngI yu.
Anush kusee fu, kufI kee mbum mush 30
mII mbuf shImu shI yufu ngI yu. Sheefu,
unu mun shu 6 mII kufIk mbum mush ofoo
yufu ngI yu. Anu mun shu 10 wmufee
yufu ngI yu.

Sheefu, kufu kup shu IsfueI chI chIp


kIfu kuu yundu mu yyu fu nIIu, nuu tu fu-
ngI yu. Anush shu kIfu kush yundu mush
tsI yu tsIs tuu fu ngI yu. Nee kIfu ku yuk chush,
nuts tung chu, unush pungut shu. Nuu mun
sunduf ufkuf zungun chInII pu. ShIy shu
unoo yufung chu wngu yu fee tsI, tfu ngI yu.
7
Anoots shu kufuk IsfueI chIch kIfu-
kuu yyu fu nuts tu fu ngI yu. Nuts tu yu fu,
uwshu kIz puf mung' muntsu ku, wumu-
fee putu yu fu, IzI chI fu ngI yu. Anush-
shu tsI yut ku, tfu ngI yu.

Antuu tI nuw
Apu nIIee zI? ApunII chu tpu tseem tu fush
punu tu fu shu. MI shut, tu fu shee Itu-
tsI muum yusu fI tum tu.

Antuu tI nuw
Apu nIII nu wu, nuwuum umb tyu fush
yundu pIch?

Nuw unoo wungu yuu yuf-


cheenu ushI fu? tfu ngI yu. Nu mungI shIs
chI nu ntsu. In kufuk nuwuu tuxu fu muum
zund kI yu, tfu ngI yu.
8
EII sew shu yuwuu kufuk wumu fee IzI-
chI fu ngu, unoo muzI nu fu ngu, tsI yut ssee
zungu nI fu ngI yu.

Muyuum shu wumu-


fee IzIch ku? WuunI Nuu mun nIngeem
nuun pu, nuwu nguz puku tu. Nuwush
kus ku chu, nuw shu yuf chI mu. Ash ku chu-
fI, Nuu munshu, ZufuktI shchu. Isfue Iush
Apu nIIee kuk kumu nI pu nI tuuf chu, tchI-
yu, tfu ngI yu.
9
Nuu mun unoo muzI nu fu ngu, kupuu-
chush pshIyf shI nI zufu yu fu, nuu yu fu-
nIIu, EII se wush kusee fu, pungu sI nung
wuch xIyu fu ngI yu.
10
Itufu, EII sew shu
tIp tsI fee tsI yut ssee kumu nI muum zungu-
nI fu ngI yu. Nupu nIIu. Apu nIIee kuk kumu-
nI pun utee ju. Oftu gup kung nuu yu fu,
unush ufu ngIch kuwIz tsI mbun mutu yu-
fu chu much pu. Ash ku chu, ufu wungu yu-
fI nI mIkee fu yuf chI yu, tchu, tfu ngI yu.
11
Nuu munshu unoo muzI nu fu ngu,
kupung tsI yun tu fu ngI yu. Kunu pee fu nIIu
unush tsI yu tu fu ngI yu. Nuw mungI shI
chI nu fu ngu fI, tfu ngI nu tu nu. Kufuk
shI tu ngee fu,

TumufImtu? tyu fu,


nuwu nung xIyeefu, nuwuu tususeefu,
2 UtuchIch Kufuku4 , 5
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
381
nuwuu pututeefu, ApunII pu mush ku chu,
ApunII shu nuwuu yuf chI yu, tfu ngI nu-
tu nu, tfu ngI yu.
12

Antuu tI In kung'
Dums koo ju? mIshu kung Abu nu ju,
mIshu kung Fuf fu fu ju,

untuu tI In kung
unoo ju? Anchu kung' kIz puf wunu sI fI yu.
IchI ngu foo mu IsfueI shu chee kusI fI yu.

Nuw tumu fee ju umb ush tu chI?

Antuu tI
ush ku chu fI, unush wungu yu fI yuf chee-
ju? umb tfu ngu, kupung tsI yun tu fu ngu,
kusu yu fu, wupI tum kunu pu fu ngI yu.
13
Itufu, upus shu nuun tu chu sIn, Nuu-
munshu much chuf, Nuu mu nuu, MuzI nu-
nIIu.

Antuu tI Apu nIIee kuk kumu nI pun


shI yuu yutu fI tu ju tsI yu tu fu ng? NdunI.
WnufI yu mbu mu nuu fee kumuch tu fu-
ngu,

ndun nuuf shu pu fee kukoo puyu-


fu ng shu? AshI fI yu, mungIsh ItsIn su fu
chI nung chu. ShIy nuu yu fush, kungush
chu mu ngI. Ash ku chush, ufu nutsIsh
wunu sI fIt shu, tfu ngI yu.
14
Kufuk shu Nuu mun unoo muzI nu fu-
ngu, AshI fI yu, wufI tuch pu fI. ZufuktI-
shchu, tfu ngu, EII se wuu kuk puyu fu-
ngu, ufung tuch tsI mbun kuwIz mutu yu fu
kung Oftu gush chu mu fu ngI yu. AshI fI yu,
chu mu fu ngu, wngu yuf yufu fu ngI yu.
Yusuf wunuts ush chI fI wunu sI fee fu ngI-
yu, nIIuf wunuts tumu pu fI ushI fu ngI yu.
15
AshI fI yu, Nuu munshu unoo pufu ngu,
EII se wup tsI yu tu muum wIpu nush pu nuu-
tu fu ngu nu yu. AshI fI yu, unush kusu fu ng-
sIn, Nuu mun tsI yu tu fu ngI yu. Nu In nuw
mungI kIz puf kIsu, wutum mInup tsup
mInum tI yum Apu nIIee kuk kumu nI pun
kIz puf wunI ndu ju. IsfueI shu mu fI kIz-
puf tuu fI yu. AshI fI yu, nu nuw shI yuum
muu chee punu chInII pu, yuwu mund shIy
nuwuu yufu fu ngIsh unu mu ndu. Nuw shI-
yuu tpu tsIf tu nu, tfu ngI yu.
1
Itufu, EII sew shu, NdunI. Zufum pu tu-
fI ApunII wuunu pufI tum, yuwuu tIsh
unoo uyu tchee zI, ndu mbu fI, tfu ngI yu.
Itufu, kufuk shu Nuu mun, AshI fI tuu,
Neewu, yngI, EII se wuu tfu ngI yu.
EII sew shu ushI fI tuu ngu tu fu ngI yu.
17
AshI fI yu, sunduf shu ufkuf Nuu mun,
AshI fI yu, nu uyu tngu ndu mu. Nuw
kupuu chu mun ush tsu pu fee tsIsh pukIch
nuwuun pee yuchI mu, wutum nu nImu-
ndu fI shuu nu nuwuu pufI tum tIsh, yusuf
upunII pu tsee chI nu chee zI. Ayum tuu tI
yusuf upunII pu tsee ungIf tu chee zI.
MInum tuu tsI fI Apu nIIeetsImu fI Tuu-
fu shI pu nee ungIf tu chI mu, tfu ngI yu.
18
AshI fI yu, mInu mu fI shIy nuwuu
Istu ngu ndu mu, ApunII nuwuu yutu fIt shI-
shI fI tuchI ngu muu mu. NI mund nuuk chu-
fI, nuwuu kufu kuf shI tI, upunII pu tsIp
RImo nush pung' ungIf tu yu nI, tk chu,
nuwu mun uw putu yu fu, upunII pu tsI nung
tutunII tu yu fu nI, tsI mbu nu fI shtI nI ungIf-
tuk chI nI yu. Ash ku chI unoom, nuwuum
ApunII put tsI yu tu ngu ndu mu, unoo
ApunII tuchI ngu muu mu, tfu ngI yu.
19
EII sew shu, WufI tu fI yu. MupIy fush
nuu tu chu, tfu ngI yu.
Nuu munshu unu fI tum mupIy shu nuu-
tu fu ngI yu.
20
AshI fI yu, Nuu mun nuu yu fu-
nIIu, ufup shu nuu nuk chu, unoo EII sew
much chuf Gue hu sIy mungush chI nu yu-
fu,

Tumushtuju nuw kufu ku fI EII sew


kufI kee ngu tu fu ng? AshI fI yu, nuw nuu
tuchIteefufI, kumuteefufI, mushu tu-
mu.

Ndu nee ju nuwuum punu chI ndu?


tfu ngI yu.
2 UtuchIch Kufuku5
Kuru/ Nuu mun urung tuc/ tsi mbun /uwiz mutu-
yu ru /ung Ortu gus/ c/u mu ru ngi yu. (5.14)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
382
21
Tfu ngu, Gue hu sIy mIkee fu yup
Nuu mun nuu yu fu nIIu, umb tuchI tu fu ngI-
yu. Anshu kufuk ushIp nupku, EII se-
wuu much chuf pufu ngu, kupuu chush
pshIyf shI nI kufu wu fu ngI yu. Kufuweefu,
mushu fu ngI yu.

Muyu k'kuz yutu fIt


tuufu nuu tut shu? tfu ngI yu.
22
Gue hu sIy shu, Mungu tu fI tI puku tu fI
kusu fu ngI nu, tfu ngI yu. Itufu, nuwuu
kufu ku fI zungu nI fu ngI yu shI yuu kumu-
nI muu mu. Apu nIIee kuk kumu nI pun
tsI mbun kunu ngu seew tsup Effu yI nu-
mund kyu shI nu sIn, kusu tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, shIy kufI kee nuwuum punu-
muum wufI tuk chu, tfu ngI yu. Nuwuum
punu ngu ndu mu. TuchIp mII kufIk
mbum mush punu ngu ndu mu, unu mun shu
tsI mbu nu tum kumu fIsh punu ngu ndu mu,
tfu ngI yu.
23
Nuu munshu kufuk unoo muzI nu fu-
ngu, ZufuktI shchu. AshI fI yu, neewu. ShI-
yuum kufIk punu chInII pu. Afu ngI nu shtu
6 mII kufIk mbum mush punu chInII pu.
Ngu tInII pu, tfu ngI yu. Tyu fu, kufI-
keets tum, mIshu wumu feets tum puf sush
tsI mbu nu fI pshtu yu fu, punu fu ngI yu.
AshI fu ngu, tsI mbun much chuf Gue hu sI-
yush Ipu nu muum zungu nI fu ngI yu. Anshu
much chuf yyu fund sIn, Gue hu sIy pu
wushu nund Ipu nee fund sIn nuu tu fu-
ngu nu yu.
24
Nuu yu fund sIn, muchI mun
kfee fund sIn, unush kus ku mchu sIn, Gue-
hu sIy shu puf suu yufu wu yu fu, wun sshu-
tu fI shu pung' wuyu fu ngI yu. Anu mu ndu fI
Nuu mu nuu much chu fI, Kufu ku fI pIsh
kunu pung tsu, tfu ngu, wuun pee tum
ufku fIp nuu tu fu ngu nu yu.
25
Gue hu sIy shu
EII se wush kusee fu, EII sew shu much-
chu fee mushu fu ngI yu.

YupI mund shu


kyu shIn shu? tfu ngI yu. Gue hu sIy shu,

Antuu tI nuw nuu fee zI? NeetsI fIt chu


tuufI, tfu ngI yu.
2
Itufu, ushI fI tuu EII sew shu, Nu In

untuu tI nuwuu kumup shI chee zIsh? Nuw


pufung tu nu. Tputs kupuu choo pshIyf shI-
nI kusu yu fu, kufuweefu, shI yuu tsI yu tu-
fu ngI yu. Nuw unshu tu mu nu. Nuw kunI
unush puz ushI fu ngI nu.

Antuu tI nu In
kufI kee chI nu muum wufI tuk?

Muyuu-
mu ju kufI kee, mIshu kumu zeets tum,
mIshu mzu tseets tum kIzu fun put, mIshu
opee juuts tum tu, mIshu wuku fuuts tum-
tu, mIshu m'chuchufeemtumtIsh, mIshu
kIzuu tsI tum m'chuchufeemIsh unoo
IchI ngu fu shIy chI nu chIsh?
27
AshI fI yu,
yuwu mund ushI fu ngIsh unu mund Nuu-
mun tstush shI yuu tsu tu chI yu. Muu chI fI-
tuu tsIsh IchI ngu foom ufu tu mu fI tsu tu ku
tuu chI yu, tfu ngI yu. Tfu ngu, Gue hu sIy-
shu muzI nu fu ngu, EII se wuu kusu yu fu,
nuu tu fu ngI yu.
Ash ku chu, wunu tsIsh tsu tu shIsh kIz puf
pshtu fu ngI yu. Ash chI fI wunu tsee tsu tu fu-
ngu, wunuts ttung ku yu fu mbu fush shu
tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Gue-
hu sIy Nuu mu nuu ufkI fee yufu ngu, Itufu
wuu nuu tsI shu tsu tu shIsh tsu tu fu ngu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
m'chukee kanachayarusin, E!isewsha
Apan!!pa wizpur pamuzingarangu anootsi

1
AshI fI yu, mInush zuf Apu nIIee
kuk kumu nI mu pun EII sew pu tsI yu-
tu fu ngu nu yu. MuzI nung chu, EII se wuu.
Yuwush tuu ku nI unush kIz puf Iyuum
tstsu fI yu.

Tumufeeju ushI mush tuu-


chIch?
2
AshI fI yu, nut shu In nuu yu fu-
nI, Oftu gup kung yusIn kuts pu yu fu nI,
yuu mu tu fI tum pungee mu nI pungu yu nI.
Sheefuch, unshu nuu pu fI tuuch chI, tfu-
ngu nu yu. EII sew shu, WufI tu chu, nuuk-
sInts, tfu ngu.
3
Itufu, uwshtI sIn, NdunI.
Pzu, shI yup tu fI Ipu nee fu nI nuu yu nI,
wIpu nu shI tI sIn tfu ngu nu yu. AshI fI yu,
EII sew shu, WufI tu fI yu. Nuwu pu pu Ipu-
nuch chI, tfu ngI yu.
4
EII sew Ipu nee fund sIn, Oftu gup kung
nuu tu fu ngu nu yu. Kuseef sIn, yusI nuu
kuts pu fu ngu nu yu.
5
MInum yusIn kuts pu-
yu fu sIn, yusuf mInoots shu kuts puk sIn,
unush m'chukee putu xI fu ngu, kungush
kunu chu fu ngI yu. AshI fu ngu, yuw shu
m'chukee kunu chu fu ngu unshu, Auy.
MuyIs to foo, m'chukee kunu chu chI mu.

Antuu tI nuwuun tu ju m'chukIfI? Tpu-


tsee much kIf nuw yyu fu nu, tfu ngI yu.
2 UtuchIch Kufuku5 , 6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
383

Itufu, EII sew shu,

Yuwuuts shu m'chuk


chI pu yee fu? tfu ngI yu. Uwshu, Neets tu-
ndu chIpuyeefu, tfu ngI yu. EII sew shu
yusIn zungu mIch wufee yu fu, yuwush
m'chuk chIpuyeefu, unush kupee tu fu ngI-
yu. AshI fu ngu, m'chukshu muzI ngu fu-
ngI yu.
7
Ash ku chu, Nutu, yu nun chu, tfu-
ngu, uwshu uwpu tu fI ytu ushI fu ngI yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu m'chukee
kunu chu yu fu sIn, EII sew shu ApunII pu wIz-
puf pumu zI ngu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchin!!pa
yuwaa Sriyshuch tputs, E!isewaa
putapani, trangana anootsi
8
Kufuk SfIy shuch kupung IsfueI-
chIch pu wufu tu fu ng sIn, SfIy shuch shu
kufuk, Pzuu, pIyum shunIyeefunI,
ndu tputs muzI nu fu, tsI yu tu nI.

TumuyufInuufeezIch chI yu mu fI kusI-


chIch? PIy sundu fu fee tsI nI tushu nee-
yu fu nI, tsu ngu ngInts, Iyu mu fI IsfueI-
chI chee kusI muu mu, tyu nI, tfu ngI yu.
9
EII sew shut unoo muzI nu fu ngu, IsfueI-
chI cheem kufuk mIkee fu tsI yut ssee
zungu nI fu ngI yu. Pup chu. SfIy shuch
tputs umb sIyuum tsu kukchI nIIIn pu.
AshI fI yu, umb nuu fInts pu, tfu ngI yu.
10
IsfueI chIch shut kufuk unoo muzI nu fu-
ngu, wusu ndu fu fee pIyum zupun zungu-
nI fu ngI yu. AshI fu ngu, IsfueI chIch tputs
ndu shu SfIy shu chIsh tputs pshtu yu fu sIn
tsI pu fu ngu nu yu.
11
SfIy shuch shut kufuk
unoo muzI nu fu ngu, kupung tsI yun tu fu-
ngI yu. Wusu ndu fu fee tushu nee fu ngu,

Chukshut tputs yuwuu yuunI tsI yu tu fu-


ngu nI unoo kumu nI fu ngu nu yu? tfu ngu,
12
wusu ndu fuf shI tI sIn,

Chu ku ju kufu-
kuu, kumu nIch? WunI ndu ju.

Ndu shut
Apu nIIee kuk kumu nI pun EII sew Isfue-
Iush tuuku un kumu nI fu ng? Wutum un
IchI ngu foo yusu fu wu. Yuwuuts tum shIy
kIfIm shIsh tsI yut kIsh unoots tum yusu kI-
yu, tfu ngu nu yu.
13
AshI fI yu, kufuk shu unoo muzI nu-
fu ngu, wusu ndu fu fee, Nutu suun pu tu
yusu ngInts.

Yupee ju EII sew tuuf?


Yusuk chu fI, sundu fu fee tsI EII se wuu putu-
muum zungun pI utInu, tfu ngu, wusu-
ndu fuf shI tI sIn wuun pu tu tIn mushu fu ng-
sIn, EII sew Ndu tu nup tu ndu yukut tuufu,
tfu ngu nu yu.
14
Kufuk shu wusu ndu fu fee
kupuu chush pshIyf shI nI zupun zungu nI fu-
ngI yu. Anshut psuun Ndu tu nush kusu fu-
ng sIn, yuk tuu ush chI fI tutuf pI fu ngu sIn,
15
putum shut putu fI tufu sI tu fu nIIu,
EII sew much chuf chIy zu yu fu, wIshchIp
shI tu ngee fu, nupku, sunduf ufu tu fI shu
yuk tu fee tsI nI tutuf pIm kupuu chu mu nuw
shu neef sIn pufu ngI yu. Anshut pufu nIIu,
EII se wu nguz IfIp tu fu nIIu, Ichee,

tumu-
tuf chee?

Yupee ju kumu ngee chIch?


tfu ngI yu.
1
EII sew shu, NdunI punI fInII-
pu, wutum Iyuu unoo kusI fI nu shu sunduf
ksu tu mu pun tuu fu wu, tfu ngI yu.
17
Tfu ngu, EII sew ApunII pu shu tsI yu tu-
fu ngI yu. Apuu, shIy tpu tsI fI kupung punI-
ku, unoo shuu nu wIz pu fI fIsh tuyu mu-
ndu ngI, tfu ngu, ApunII shu EII se wuum
tIp tsIf wIz pu fee tuyu mu ndu fu ngu,
EII sew shut tIp tsIf muchIp nup ushku,
sunduf zupun kupuu chu mun ush chI fI
tutsI tu fu, EII se wuum tupu chI ndu muum
kmu nuf sIn pufu ngI yu.
18
Anshut SfIy-
shuch sunduf EII se wuum puchu muum
Izuu fu wutsI fI tu nu shu kyu mu fu ngu sIn,
EII sew shu yusuf ApunII pu mushu fu ngI-
yu. Apuu, shIy shut Izuu fu nee tputs
wuchoo kzuteefush ksu ngI, tfu ngI yu.
ApunII shut unu fI tum SfIy shu chee
sunduf ush pu fI Izuu fu wuchoo kzu tu fu-
ngI yu.
19
EII sew shu mungu tumu pI ngu-
ku, SIy pIyum chu ngoots musu tu fu ngIs.

Antuu tI yuwu nguz nuchu ngu kIs un


nIngeem wunI ndu ju? PIyum chu tuukshu.
Nuw nuu umb mucheefunts, ymu ndu-
chInts pu, tfu ngu, EII sew Sumu fI yup shu
yukut much tu fu ngI yu.
20
Anshut unush
yukut kusu fu ng sIn, yusuf EII sew Apu-
nIIee mushu fu ngI yu. Apuu, yusuf tpu tsee
wuch yufung chu, tfu ngu, ApunII shu
yusuf tpu tsee yufu fu ngI yu. Sunduf shu
yusuf nupuf tu fu ngu sIn, mungu yup
ndu chI nu fu nu umb yukut Sumu fI yuuts-
shu pufu ngu sIn, Xum.

Yup shI tI nI yu?


tfu ngu nu yu.
21
IsfueI shuch shut kufuk
unoo pufu ngu, EII se wuu mushu fu ngI yu.
PuchumbeefunI kusu yu nI. Wutum nIsh
2 UtuchIch Kufuku6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
384
yushI ndu fu ng shu wu, tfu ngu,
22
Itufu
EII sew shu, NdunI. Pchu fInts pu.

Muyuu-
mu ju puchu chIch? wutum tupu zIsh putu-
yu fI nI wu. Kutung tsI nu yyu fus, mufI tu-
ngInts. Sheef us, kungu tum wuu muum
punu ngInts. Wuyu fu sIn, wuunI ufkuf pI-
tum kunu pu nIII nu, tfu ngI yu.
23
Kufuk shu IsfueI shuch, ZufuktI shchu,
tfu ngu, kutung tsee zupun yufu ngu,
ushpu fI tum muf tu fu ngI yu. Sheefu,
kungoots tum ysI fu ngI yu. AshI fum chu-
sIn, kufu kuu tsI yu tee fund sIn, AshI fI nutu-
nuu nuu mu chI nI pu, tfu ngu sIn, yusuf
ufkuf pI tum kunu pu fu ngu nu yu. Anu-
mu ndu fI shu SfIy shuch kufuk tupu zee
Izuu fu kusu fu ngu nu yu. Ndu shut IsfueI-
shuchpu puchu muum chI nu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu EII se-
wuu puchu muum xupoo fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaatssha katungats Samariyash
yakat maringarangu anootsi
24
Anu mun yusuf SfIy shuch kufuk
Ben-judud wusu ndu fu fee tushu nee fu-
ngI yu. Shee fund sIn, Sumu fI yush yukut
kuseef sIn, ush chI fI yuk tuu tutuf pI fu ngu-
nu yu.
25
AshI fu chu, Sumu fIy shuch shu
tputs yuk tu fI nee tsI nI wuch mbu mu fI
shtu ndu fu ngu nu yu. AshI fu ng sIn, tputs
ndu mInum tI yum muzu fIp shI tu ngu fu-
ng sIn, mufIz kupung kuyu tu fu ngu nu yu.
Iwu fIz mufI ngu fu ngu, kutu nguts ufup
wufI tu fu ngI yu. Buffu mu ndu much 80
kufIk mbum mush wufI tu fu ngI yu. Muku-
ku mund shu chIk puk chI mu ndu 5 kufIk
mbum mush wufI tu fu ngI yu.
2
Kufuk shu IsfueI chIch yuk tuu tundu-
pu nu zI mun wuf wumun kmu nu fu
unu mun nuun tuch ushI fu ngu, kIz shu
mInum tsI yu tu fu ngI yu. Kufu kuu, Istu ngu-
ndu mu, tfu ngI yu.
27
Kufuk shu, ApunII-
tuu shI yuum ndu Istu ku,

nuw nuu shtu ju


Istu chee?

Nuw shtu ju shI yuum tIfI ku,


vInoots tum punuy chee?
28

Amuk shI tIsh


shI yu tuu tI umb tshu? tfu ngI yu. Itufu,
kIz shu, Iy kIzup tu tI nI tsI yu tu fu ngu nI,
Pzuu, Ipu fI nI puchu yu fu nI kutu ngee nI,
tfu ngu nI, nuwmu Ipu fee tsI puchu yu fu fI
kutu ngu fu ngu nI yu. SheefunI, pu tum shu,
ShIy shut Ipu fIsh puchu yu fu nI, kutu ngee-
nI, tfu ngu fI,
29
uwshu wIpuu pIshu fu ngI-
yu, kufu kuu kumun ku tfu ngI yu.
30
Kufuk shu unoo muzI nu fu ngu,
kupung tsI yun tu fu ngu, wumu fee putu yu-
fu, IzI chI fu ngI yu. Tputs shI tI sIn IchI ngu fu-
sIn unoo pufu ngu nu yu, wutum tundu pu-
nu zI mun wuf nuun tuch ushI fu ngu wu.
Sheefu, muntsI fI mush shu wutu nI feem
pufu su mush shu yyu fu kumuf tu fu ngI yu.
31
AshI fu ngu, ApunII wuunI nuwuu kIz-
puf wunI chI ndu mu. Nutu fI zuf EII se wuu
much tufu chI mu, Sufu tu fI nee tsI wIpu.
Zufum pu tu fI utInu, tfu ngI yu.
32
Itufu, EII sew nuu pungush wuchI nu-
nuf put shu nee ushI fu ngu nu yu. Kufuk shu
wusu ndu fu fee umb puchu muum zungu nI-
fu ngI yu. Itufu, ndu tu mu kufuk wusu ndu-
fuf EII se wush kusu fu, EII sew mu wusI nu
wuchI nu nu fee tsI yu tu fu ngu, Nupung tsu.
Nu tputs kpu chu mush wusu ndu fu fee
nIngeem nuwuum muchI tufu muum
tuzu ngu nI chI yu. Itufu, sIysu muzI nu ntsu.
Kufuk wusu ndu fuf kus ku chu, wuch
mbu mu fI shtu ndu yu fush, unnu ngI fI
kmu nu yu fus, ksu tung tsu. Pup tsu. Ufkuf
mus pu kuzI zI mun kus chI yu, tfu ngI-
yu.
33
AshI fI yu, yuwuu tsI fI tsI yut ku sIn,
ntu fu nu unoo tsI fI kufuk wusu ndu fuf
EII se wush kusu fu ngu nu yu. EII se wuu tsI-
yu tu fu ng sIn, AshI fI yu, Iyuum ApunII ndu
Istu ku,

muyuu mu ju Apu nIIeem kutu chI-


nee? Yuunu yusu chI nI pu, tfu ngu nu yu.
7
1
EII sew shu, MuzI nung tsu. Yuwuu
ApunII tfu nIIu unoo kumun-
chInts pu. ApunII utee ju. Pu zuf ushee-
ts tum In zuf, Sumu fI yush wushI tu ngush
kutung tsee puxu nxu muum tuuch pu fI. 7
IIto fu mund tIfIk wusI puf, mInum pu tu-
mu fI kufIk mbum mush puxu nxu muum
wufI tu chI yu, Sebuu du mund shu 15 IIto fu-
mund mInu mu fI tum kufIk mbum mush
wufI tu chI yu, ApunII tfu ngI yu, tfu-
ngu,
2
kufuk shu wusu ndu fuf EII se wuu,
AshI muum wunI ndu ju. ApunII tuu pu fI
kunI nduu wuch tuwuteefu, kutung tsee
zungun ku chu, ndu ush tu chI yu, tfu ngI-
yu. Itufu, EII sew shu, Nuw zufum pu tu fI
2 UtuchIch Kufuku6 , 7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
385
utInu. Ufu shIy kchI ptuf tIsh pung chI tum-
pu shu. Itufu, unoo shIy nuu kutung chee-
zIsh, ndu mbu fI, tfu ngI yu.
3
Itufu, unush shu yukut wushI tu ngu shI-
nung tputs Ipun pu nuf tsu tu shIsh tutu ngu-
mush tsu tu muw tuu fu ngu nu yu. UwshtI-
sIn wuun pu tu tIn tsI yuts tu ngund ushI fu-
ng sIn,

Muyuum shut Iy neetsI fI tsI pu tsI-


nguz zund ku nI, neetsI fI shu kutu ku nI
kuxI nu tu funII ush kI nI yu?
4
NIshu tuu tI yu
Sumu fI yush pshtu kchuch, tsI puch tum pu-
chI, wutum nu In nIsh yukut kutu nguts
mufI ngu fu ngu wu. MI shut, neetsI fI tuu tI-
yu shu nee ush kuch, tsI puch tum pu chI.
Ndu ushIsh tu muum pzu. SfIy shuch
tuu fu nu umbI nuu nuu yu nI. Apuz unush
kus ku mchuch, chI yuu chI nuk shI tI sI nu.
Ash kI nuu feesInu yu, chIy unshu fI shu pu
tuuch chI. Wundu yu chI yuu nutsuk sIn,
puchuk chu sIn, yuu nI pu fI tsI puk tuu teechI
ushI fu, tfu ngu nu yu.
5
Tfu ngu sIn, psuu nu fI kyu fund sIn,
SfIy shu chIp shu nuu tu fu ngu nu yu. Itufu,
unush shut kus ku mchu sIn, wutsI fI nup ku-
sIn, tputs ndu nuf shu zupu tuf shut pufu-
ngu nu yu.

Wutum ApunII SfIy shu cheem


wusu ndu fuf tpux tu muum wuyu fu ngu wu.
AshI fu chu, uwshtI sIn unoo pufu ngu sIn,
suwu fu ngu nu yu. Yuwuu kupuu chush
pshIyf shI nI tputs zupun nuunII puz ushI fu-
ngu, unoo muzI nu fu ngu sIn, suwu fu ngu-
nu yu. IsfueI chIch pu fI kufuk HItIt shu chpu
kufuk, mIshu IjIp to shuchpu kufuk wushu-
nund Ipu nee fund sIn, Iyuum puchu muum
nuu nIII nu yu, tfu ngu sIn, suwu fu ngu-
nu yu.
7
AshI fu ng sIn, unu fI tum psuun
suwu yu funII sIn, IchI ngu fu muu chI fI tuu,
wutu mbu feets tum, kupuu chu wuuts tum,
chI nu wuuts tum IchI ngu fu kusu fu ngu nu-
yu. Pchu fu nee pu utu sIn, wunu tsI fI nu ndu-
fI tIt ushI fu ngu nu yu.
8
AshI fu chu, unush
wungu yuw kufI mu nu zIsh kusu fu ng sIn,
wIshchI pI fI xIyuf tu yu fu sIn, muzI nuk sIn,
zupu tuf ushI fu ngI yu. AshI fu chu, sundu-
fush shu wutu mbuf pshtu yu fu sIn, kutung-
tsee pufu ngu sIn, yyu fu sIn, kutu ngu fu-
ngu nu. Wuu sheets tum wuu fu ngItum sI-
nu yu. MI shut, kufI keets tum, ofoots tum,
chI fI koots tum wuu mu tu fI shtI sIn yufu-
ngu nu yu. AshI fu ng sIn, zupun muu cheetsI
yyu fu sIn, pIshu fu ngu nu yu. Sheef sIn,
mInush shu tumb pshtu yu fu sIn, yusuf
muu cheetsI yyu fu sIn, pIshu fu ngItum sI-
nu yu.
9
AshI fu ng sIn, wuun pu tu tIn tsI yu-
tu fu ng sIn,

Antuu tI yuw pIy ush kI nI un


wunu sI fee ju? Nu In zuf

ndu shu tpu tsee


kumu nI ndu t?

Muyuum shu kumup shI-


kI nI yu? tfu ngu nu yu. Pu shu pu fI zuf tsI-
yu tsIs muzI nuk chu sIn, Iyuuts shu wunI chI-
nIII nu yu. AshI fI yu, ndu umb ushI muum,
pzuyu, nutu fI nuu yu fu nI, kufu kup pung'
kumu nI nI, tfu ngu nu yu.
10
Tfu ngu sIn, kunu peef sIn, yuk tush
kusu fu ng sIn, sundu foots shu wuchoo ksu-
tu mu pu nee kufu zu fu ngu nu yu. Anoots shu
kumu nI fu ng sIn, SfIy shuch sunduf tuu-
fu ngu nu unoo pufung tu nI chu. IchI ngu fu
tputs wunI ndu ju. Ndu mInum tI yum tputs
pufu ngI nI yu. Itufu, muu chI shu IchI ngu fu
unshu fI tuu fI yu. Kupuu chu tum unoo tsI fI
kusu mu wu. Wutu mbu fItum sIn IchI ngu fu
unu fI tum kusu mu wu, tfu ngu nu yu.
11
AshI fI yu, sunduf shu mIkee fu kufu kuu
ksu tu mu pu nI kufu zu fu ngI yu.
12
Kufuk shu
psuu nI fI tuu chIy zu fu ngI yu. WIpu nu shee
kufuk pu tu tIn tsI yu tu fu ngI yu. Pup tsu. SfIy-
shuch Iyuu tumu pI ngu pu nI utu sIn, mungu
suwuk puz ushI fu ngu nu yu. MungI nush pu fI
Iyuum tsu ngu muum tupI shu fu ngu nu yu.
Yuwuu Iy mufI zI mun kIyung kuchIy kInI
unoo yusu fu ngu sIn, Iyshu kutung tsI nguz
shI tu ngu chu nI, uwshtI sIn Iyuu putu yu-
fu sIn, kchI tuu tsI fI tu nI kumu fI yu fu sIn,
kufu kuum shu punu chI nIII nu yu. Sheef sIn,
uwshtI sIn kuzI zI mun nI yuk tu fIn shI nI
pshtu yu fu sIn, Iyush chee Izuu fu kusI pu nI,
tup sI nu yu, mungu tumu pI nguk sIn, ushI-
fu ngu nu yu, kufuk tfu ngI yu.
13
Tfu ngu,
wIpu nush shu tsI yu tu fu ngI yu. AshI fI yu,

tumuy chee zIch?

Ndu shut zumeet pu


tputs kupuu chu mun zungu nI ndu t yusu-
muu mu? Wundu yu unush tuu kum chu sIn,
puchuk chu sIn,

tumuy chee zIch? Wuu nI-


pu fee ush kI tuu teesInu yu. Wutum Iynuu
IsfueI chI chI nI neetsI fI IchI ngu fu nI mufI zI-
mun tsI puchtu mchI wu, tfu ngu nu yu.
14
Tfu ngu, tsI mbun kupuu choo pshIyf-
shI nI yyu fu sIn, kupuuch pu tu fI sundu foo
2 UtuchIch Kufuku7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
386
SfIy shu chIp yusu muum zungu nI fu ngu-
nu yu.
15
AshI fI yu, uwshtI sIn sunduf
umb nuu yu fund sIn, unush kusu fu ng-
sIn, yup shut suwu yu fu nIII nu umb shut
tuchI tee fund sIn, kung Oftu gup nuu tu fu-
ngu nu yu. Nup ku sIn, zupun muu cheetsI
Ipunts tu fu ngu nu yu. Wutum mIkeef sIn
suwu su wu fu ngu nu wu. IchI ngu fu wumu-
fee tsI tum, mIshu unI choo wuu tsI tum upus
Ipunts tu mbuch ushI fu ngu nu yu. AshI fI yu,
unoo pufu ngu sIn, kufu kup kumun kut-
ssIn, yusuf wupI tum kunu pu fu ngu nu yu.
1
Kusee fum chu sIn, kumun ku sIn, tputs-
shu ush pu fI IchI ngu fu sIn tufut ushI fu-
ng sIn, SfIy shu chIp wutu mbuf muchee
yukut ssIn nuu tu fu ngu nu yu. Kutung tsee
zupun yufu ngu nu yu. AshI fu ng sIn, Apu-
nIIee kuk kumu nI pun EII sew kumu nI fu-
ngu unu fI tum tumI nu fu ngu nu yu. AshI fI-
yu, tIfI koo 7 IIto fu mund mInum pu kufIk
mbum mush tupu xu nxu fu ngu nu yu.
17
Sebuu du mund shu 15 IIto fu mund
mInum tum kufIk mbum mush wufI tu fu-
ngI yu. Kufuk shu wIpu nu shee kumuch-
tu fu ngu, ShIy yuk tuu wushI tu ngush
ksu tung chu, tfu ngu, Itufu tputsshtI sIn
tufut ushI fu ng sIn, kufu ku mun wIpu nush
ush kutu, kutu ushI fu ng sIn, uwshu unnu-
ngI fI wuchu nung puntsu fu ngu, unoo tsI fI-
shu tsI pu fu ngI yu. AshI fu ngu, EII sew kuk
tutsu moo fu ngI yu.
18
Yuwuu EII sew IsfueI shu chee kufuk
wIpu nu shI kumun ku, Pu ushee ts tum
In zuf nIsh yuk tush Sumu fI yush wushI-
tu ngush puxunx shIsh tuu chI yu. 7
IIto fu mund tIfIk, mIshu 15 IIto fu mund
sebuud mInu mu fI pu fI kufIk mbum mush
wufI tu chI yu, tu,
19
kufuk shu wIpu nush
EII se wuu, NdunI,

mungu tIsh ngIch-


kush tshu? ApunII tuu pu fI kunI nduu
tuwuteefu, ndu umbI nuu ush tu chI yu,
tfu ngu, Itufu EII sew shu, NdunI. Nuw
zufuk tu nu. Ufu shIy kchI ptuf tIsh
punguch shu. Itufu, shIy nuu unoo kutung-
chee zIsh, ndu mbu fI, tfu ngu, unu fI tum
tutsu moo fu ngI yu,
20
AshI fu chu, unu fI tum
tumI nu fu ngu, yuk tuu wushI tu ngush tsu-
ngu ku tu, unshu fI wuchu nung tputs shu
zupun tufut ushI fu ng sIn, kufu kuuts shu
wIpu nush Ipu ntsu fu nIIu sIn, Izuu fu
tsI pu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu yuk-
tush Sumu fI yush mufI zI mun kIyung
kuchI yu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa 3owakas Israe!chicheem
kurak kinarangu anootsi
13
1
Oko sI yu su fI nI, wIp Jowus yukut
Utu sh 23 musuch kufu kuum
kInu fu tuu chu, unu mun shut Jeh wu fIn-
shu wIp Jowu kus IsfueI chI cheem ufkuf
yukut Sumu fI yush kInu fu ngI tum tu.
Sheefu, uwshut 17 musuch ksu tu fu ngI-
yu.
2
Itufu, tu fush shu kIz puf yutu fIt
tuu fu ngu, Apu nIIee kuk kupee tu fu ngI yu.
Nubu tu fI nI wIp Jefo bo wum upunII pu tsee
Isfue Iush tsup wuyu fu ngu, uwshu ushI fu-
ng tum tu.
3
AshI fu chu, Apu nIIee tutsI yun-
tu fu ngu, ApunII shu IsfueI chI chee zupun
musuch undu fu fI mu fI shu kusI muum
wuyu fu ngI yu. WuunI AsueI SfIy shuch
kufuk, wIpu tum Ben-jududumufIshu
kIyung yuchu ku tuuch pu, tfu ngI yu.
4
AshI fI yu, Jowu kus shu unoo pufu ngu,
uwshu Apu nIIee mushu fu ngu, ApunII shu
muzI nu fu ngI yu. Wutum ApunII yuwuu
SfIy shuch kufuk IsfueI chI chee kIyung
yuchu fu ngu unoo pufu ngu wu.
5
AshI fI yu,
Apu nIIee mushu fu ngu, ApunII shu IsfueI-
chI cheem kupung Istu fu ngu, tupu chI-
ndum pu neem tpu tsee wuyu fu ngI yu.
Uwshu IsfueI chI chee tupu chI ndu fu ngu,
SfIy shuch shu kufuk ndu shu IsfueI chI-
chee kIyung yuchu fu ngu nu yu. Anu mu nu-
fI shu wunu sIf tuu fu ngu nu yu. SIf tumu
tuu fu ngu nu ushI fu ng tum sI nu yu.

Itufu,
ApunII ushI fu ng tuu, wund yutu fIt shI shee
ndu kusu fu ngu nu yu. Jefo bo wum chIch
yutu fIt shI shee chI nuk sIn, Isfue Iuuts shu
tuyu tu fI tu fu ngu nu yu. Wutum Sumu fI-
yush yukut upunII puts Asefu tuu fu ngu,
unoo ungIf tu fu ngu nu wu.
7
AshI fu ngu, kufuk Jowu kus ndu shu
zupun wusu ndu fuf tuu fu ngI yu. 50
sunduf tuu fu ngI yu. Kupuuch shut pshIyf-
shI nI tupuz pun 10 puyu fu ngu nu yu. AshI-
fu ngu, 10 mIIo mu fI shu tIp tsIf wushu-
2 UtuchIch Kufuku7 , 13
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
387
nund tuu fu ngI yu. Wutum SfIy shuch
tputs zupun puchu fu ngu nu wu.
8
AshI fI yu,
nee kufu kuu Jowu ku su tu fush ufu-
ngeem yusu muum zund kus, Kf nI kush
kIfuk yundum tuuf tu ndu. IsfueI chIch
kufu kuum kInu tu fu ng chI nu unoo IchI ngu-
fu kumun kI yu.
9
An kufuk tsI pu fum chu,
Sumu fI yush mupu fu ngu nu yu. AshI fu ngu,
unu mun yusuf wIp shu Jowus unush kufu-
kuum kInu fu ngI yu.
AshI fI yu nu kumu nee nu yuwuu Jowu-
kus Isfue Iush tsup kufu kuum kInu fu
tuu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa 3owas Israe!ash tsap
kurakaam kinarangu anootsi
10
Utuch chIsh tsup kufuk 37 musuch
tuu fum chu, unu mun Jowu kus shu wIp
Jowus IsfueI shu cheem ufkuf kInu fu ngI-
yu. Uwshut yuk tuu Sumu fI yu ksut ku,
16 musuch tuu fu ngI yu.
11
Itufu, unu-
mun shu ufu ngI nu shu yutu fIt shI shee
chI nu fu ngu nu yu. Apu nIIee kuk Izuu fu
kupee tu fu ngu nu yu. Yuwuu tsI tum Jefo-
bo wum, Nubu tu fu nI wIp ungIf tu fu ngu
unoo tsI tum ungIf tu fu ngu nu yu. IsfueI chI-
chee yukut tuyu tu fI tu fu ngu, umb tum
ushI fu ngu nu yu.
12
AshI fI yu, nee tsI yuts sI ufu ngeem
yusu muum, mIshu kufu kuu Jowu su
tu fush IchI ngu fu yusu muum zund kus,
undu fuf pu Amu sI yus pu wufu tu fu ngu-
nu unoots tum yusu muum zund kus,
kIfuk Kf nI kush IchI ngu fu kumun kI yu,
yuwush IsfueI chI chee ufkuf kumun ku
unshu.
13
Kufuk Jowus tsI pu fum chu,
Sumu fI yu sh tum kufu ku wuu mupu fu ngu-
nu unshu tum mupu fu ngu nu yu. AshI fum-
chu, Jefo bo wum shu uwshu kufu kuum
kInu fu ngI yu.
AshI fI yu nu kumu nee nu yuwuu kufuk
Jowus tsI pu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa E!isew kurakaa 3owasa
waneeramchu, tsiparangu anootsi
14
AshI fI yu, EII sew kIz puf tsI pu muu-
mu fI wunguy tu fu ngu, unush kufuk shu
IsfueI chIch Jowus puku tu kusee fu,
EII se wuu puxu nee fu tunu ku, ShI yuu
EII se wuu, kIz puf chI nu kI nu. ShIy sunduf
tumu pu fI ushI fush, IsfueI shu chee tputs
wunu sIf ksu tu fu ng shu, Jowus tfu ngI yu.
15
EII sew shu, TImbu nIII zee wusup pu tu fI
yngchu, tfu ngu, Jowus shu unu fI tum
yufu ngI yu.
1
EII sew shu, Nutu, tImbunII-
zI fIsh tsuk ushI muum yufu ngI, tfu ngu,
Jowus shu tImbu nIII zee tsuk ushI muum
yyu fu, yusuf EII sew shu kufu ku mun uwI
putu yu fu tsI yu tu fu ngI yu.
17
Wuch tuwu-
tu ngI mu sI yup zuf yuku umbI, tfu ngu,
kufuk shu Jowus pungu see wuch tuwu tu-
fu ngu, EII sew shu, Nutu nuu tImbu nIIIzpu
tsuk shIng chu, tfu ngI yu. AshI fI yu,
uwshu kufuk Jowus tImbu nIII zee tsuk
ushI fu ngu, EII sew shu, In wusup wutu chu
tupu chI ndum pu nI ApunII wIz pu fI. Afe-
kush tsup shI yu mu fI SfIy shu chee ufku fI
kuchI ngee fush, kusuch shu, tfu ngI yu.
18
Tfu ngu, unu mun, Yusuf wusu pu fIsh
yngI, tfu ngI yu. Jowus shu uyu tu,
wusu puu yusuf yufu ngu, EII sew, Nutu,
yusuf wusup pu tsu pu mun xum xum
shI ngI, tfu ngI yu. Kufuk shu Jowus tsu pu-
mun tuch pu fI xum ushI chu xufu fu ngI yu.
19
EII sew shu unoo pufu ngu tsI yun tu fu-
ngI yu. Wunu fI yu ufu ngeem zumeet pu,
ndu ushku, ufung tuch mInum mutu yu fu
xum ushI fu ngush, SfIy shu chee kufuk
shI yu mu fI pu ushpuu tsI fI kusIt shu. Itufu,
wutum nu tuch punu ndu fI xum ushI fu ng-
shu wu. AshI fI tuch pu mu fI tum pu fI tupuz-
pu kusIt shu, tfu ngI yu.
20
TsI yu tum Iwuts pu fum chu, unush EII sew
tsI pu fu ngI yu. AshI fu ngu, unshu fI shu Sumu-
fI yush yukut mupu fu ngu nu yu. Anu mun shu
zupun musuch tushIy fum chu, tputs wush-
chI feew Mowub shuch tputs zupun kusu-
fu ngu nu yu.
21
Anpuf zuf tputs IsfueI shuch
tsI pu fee mupI tu, tsu poo ktsIy tu, unoo
wush chIf shI tI sIn tputs pufu ngu sIn, tsI pu fee
yyu fu sIn, yuwush EII se wuu mupu fu ngu nu
unush wuch kupee teef sIn, kusu fu ngu nu yu.
Itufu, tsI puf EII sew mun kundu nI fu ngu,
mus sI fI tmee fu chIy zu fu ngI yu.
22
Yuwu puf kufuk Jowu kus tuu fu-
ngu unpuf SfIy shuch shu kufuk AsueI
2 UtuchIch Kufuku13
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
388
ushpu fI tu IsfueI chI chee putu fu ngI yu.
23
Itufu, ApunII shu IsfueI chI chee tputs
kIz puf chI nu fu ngu, nuy nI fu ngI yu. Yuwu-
mund sIf tumu Apfu hu mu fIn pu, mIshu
Isuu ku fIn pu, mIshu Ako pu fIn pu kIz puf
chI nu fu ngu nu unu mund IsfueI chI chee
tputs kupung chI nu fu ngI yu. Ndu undu fuf
kIyung yuchu muum ksu tu fu ngI yu. Ndun-
tum Izuu fu ufup kupee tu muum zundu-
fu ngI yu. AshI fu chu, nu In wundu fI tum
IsfueI chIch tputs tuu ku nu yu.
24
AsueI shu kufuk SfIy shuch tsI pu fu ngu,
unu mun shu wIp Ben-judud kufu kuum
kInu fu ngI yu.
25
Jowus shu, Jowu kus wIp,
Ben-jududpu tuchIp tupuz pu wufu tu fu ngu,
yuk tuu zupun Itu tsI fu ngI yu. SIf yuwu puf
wupu fIn Jowu kus kufu kuum kInu fu tuu fu-
ngu, unpuf Ben-judud unoo yuktu IchI ngu-
fu wumu fI kusI fu ngI yu. AshI fu chu, Jowus-
shu Ben-jududpu tuchIp puchu ku tu nu sIn,
tuch puu tsI fI wumu fI kusI yu fu sIn, IsfueI chI-
chee yuktu wuu mu tum yun pu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu EII sew
tsI pu fu ngu, unu mun Jowus shu kufu-
kuum kInu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Amasiyas Utachcheem
kuraka kinarangu anootsi
14
1
TsI mbun musuch tushIy fum chu,
yuwu mun Jowu kus wIp Jowus
Isfue Iush kufu kuum kInu fu tuu fu ngu,
unu mun Utu chIch Amu sI yus shu, Jowus
wIp uwshu kufu kuum kInu fu ngI yu.
2
Amu sI yus 25 musu chI fI nI tuu fu ngu,
kufu kuum kInu yu fu, Ifu su fI nush tsup 29
musuch tuu fu ngI yu. WunIf shu suf Jowu-
du nu tuu fu ngI yu. Anshu kIz Ifu su fIn shu-
chI mu nu.
3
AshI fu ngu, un kufuk Amu sI-
yus wunu sIf Apu nIIee kuk tumI nu fu ngI-
yu. Itufu, ndu kuupu sIf tumu DupI yu fI nI
Apu nIIee kuk Izuu fu puyu fu ngu, ndu
ushI fu ngI yu. ApunII pu tsee yuwuu wupu-
fIn chI nu fu ngu unoots tum uwshut chI nu-
fu ngI yu.
4
AshI fu ngu, ndu Izuu fu upunII-
pu tsee kupee tu fu ngI yu. Wundu fI tum
upunII pu tsee ungIf tuk sIn, kzum mu shee
mbu tu fu ngu nu yu. Anush muu cheetsI
upunII pu tseem muchI fu ng tu mu nu yu.
5
Amu sI yus kufu kuum shu kIz puf kInu fu-
ngu, kupung tsI yun tu fu ngu, yuwu mund
sunduf ufkuf wupu fI nu puchu fu ngu nu
unu mund uwshu ushpu fI tu sunduf puchu-
fu ngI yu.

Itufu, undu fu fee tsI nuu wIp


ndu puchu fu ngI yu. Wutum My sI su fI nI
kIfu kuu yundu fu ngu wu. Anshu yundum
tfu ngI yu. AshI fI yu, yuw tputs yutu fIt-
shI shee putut ku chu, unu mund untuu tI
wIp shu tsI pu muum wunI ndu ju. MI shut,
wIpu tuu tI yutu fIt shI shee putut ku chu
unu mund wupuf shu tsI pu muum wunInd-
tum tu ju. Yuwu mu fI yutu fIt shI shee putu-
tu fu ngu unu mu fI tsI pu muum wufI tu fI yu,
tfu ngI yu. AshI fu chu, unoo yusu fu ngu,
ndu wIpu wuu tsI nu puchu fu ngI yu.
7
Amu sI yus kufuk SuIush tsup IchI ngu-
fu 10 mII tpu tsee Edom shu chee puchu-
fu ngI yu. Anoo tsup SeIu, mIshu Jok te Iu
utu sIn, ysu mu fu ngu nu yu. Anshu tsup
suf nu wundu fI tum tuu fI yu.
8
Anu mun shu tsI yut ssee kufu kuum
Jowu suum zungu nI fu ngI yu, Jowu ku-
suum wIpu Jehwuum wuchI nIII nu.
Anshu kufuk tsup Isfue Iush tuu fu ngI yu.
Anoom shu Amu sI yus kufuk tsI yut ssee
zungun ku, NuunI nIngee mu. NeetsI-
fI tususeefunI tsI pu yu nI, tfu ngI yu.
9
AshI fI yu, kufuk shu Jowus uwshu tsI yut-
ssee Amu sI yu suum zungun ku tfu ngI yu.

Antuu tI shIy tupuz pu wufI tu fee zIsh?


Mung sIf tumu yumbus tsI yut ssee yu-
nuum zungun ku tfu ngI yu. ShIy Ipu fIsh
kIz nuwuum IpufI kumu zuum punu ngI
wIzu nIIee mu, mung tfu ngI yu. Itufu,
pumuf shu wutuf nuu tu fu ngu, Izuu fu
yumb suu mung kup chu fu ngI yu. Nuw shu
shI yuu ushI muum wufI tuk tum tu.
10
Nuw
yusu kI nu yuwuu shIy Edom shu chee
ushpu fIt puchu fu ngIsh unoo tsI. Yuw
ushI fu ngIsh un wunu sI fI nuu wunu sIf chu.
Itufu, shIy unu mund shuu nuu tsI kIz pu-
feem nuk shu.

Muyuum shu shIy nuwu-


pu yuchu muum zunduk shu? Pup chu,
tsI pu fush. Ndu ushI muum, pungI shI fI tIsh
mupIy fush tuung chu. Ndun nuu ush kush,
shuu nuu tsI kupung tuyu tu fI tu muum tuu-
fI yu.

Muyuum shu Utuch chee ush chI fI


tuyu tu fI tu muum zunduk shu? tfu ngI yu.
2 UtuchIch Kufuku13 , 14
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
389
11
Tfu ngI tuu, Itufu Amu sI yus shu kufu-
kuu kuk ndu puyu fu ngI yu. AshI fu chu,
Jowus shu ush pu fI wusu ndu fu fee Amu-
sI yus pu wufu tu muum tushu nee fu ngI yu.
AshI fu ngu, tsup suf Bet-semesush Utu sh
wutsu pu nI puchu muum shu nI yu fu ngu nu-
yu.
12
AshI fu ng sIn, IsfueI chIch shu kufuk
Utuch chee zupun puchu fu ngu, wumu fI
kusI fu ngI yu. Utu chIch sunduf kIz puf
punIk sIn, zupun wuun pee tum pungup
suwu su wu fu ngu nu yu.
13
AshI fu ng sIn,
unush tsup Bet-semesIsh Utuch chee
kufuk Amu sI yu suu putu yu fund sIn, wup-
tum wutsu pu nIp Ifu su fI nup much tu fu-
ngu sIn, Ifu su fI nush kuseef sIn, yuk tu sh-
shu wutund pun 180 metof kupee tu fu ngI-
yu. Effu yI nI mund wushI tu ngu shI yyu fu,
yuwu mu nu fI wushI tu ngu shI wutund pu-
noo tutsI pu fu tu ush chI fI wuzu fu nI fI nI
kupee tu fu ngI yu.
14
AshI fu ng sIn, IchI ngu-
fu muuch tu ofoo, mIshu kufI keetsI tum
wuu mu tu fI shu Itu tsI fu ngu nu yu. MI shut,
yuwuuts tum ofoo kufIk Apu nIIIsh pung'
muu chI zupun wuyu ku nu, unoo wuu mu-
tu fI tum yufu ngI yu. AshI fu ngu, unu mun
ushpu tum tpu tsee undu fu fee putu mbee-
fund sIn, wuun pee shu yuk tu fIn Sumu fI-
yup much tu fu ngu nu yu.
15
AshI fI yu, nee tsI yu tsIs ufu ngeem
yusu muum zund kus, kufu kuu Jowu su
tu fush, mIshu yuwuu tsI tum Amu sI yus
Utu chIch kufuk wufu tu fu ngu nu unoo
yusu muum zund kus, yundum tuu fI yu,
yuwu shu tum IchI ngu foo kufuk IsfueI chI-
chee kumun ku unshu tum tu.
1
AshI fI yu,
kufuk Jowus tsI pu fu ngu, yuk tush Sumu-
fI yush mupu fu ngu nu yu, yuwu sh tum
kufu ku wuu IsfueI chI chee mupu fu ngu nu
unshu tum tu. AshI fu ngu, unu mun wIp shu
Jefo bo wum shu kufu kuum kInu fu ngI yu.
17
Amu sI yu su nuu Jowus wIp Utu chIch
kufuk wundu fI tuu fu ngI yu. Yuwu mun
kufuk Jowus, Jowu kus wIp IsfueI chIch
tsI pu fu ngu, unu mun 15 musuch tuu fu-
ngI yu.
18
AshI fI yu, Amu sI yu suu tu fush
ufung yusu muum zund kus, yundum
kIfuk Kf nI kush tuu fI yu, yuwush IchI-
ngu foo Utuch chee kufu ku kumun ku
unshu.
19
AshI fI yu, Ifu su fI nush shu yukut
Amu sI yu suu pufu ngu sIn, tputs zupun
puchu muum tsI yu tu fu ngu nu yu. AshI fu ng-
sIn, unoo Amu sI yus muzI nu fu ngu, yukut
IukI sup suwu fu ngI yu. Itufu ushI fI tuu,
sunduf shu umbI fI tuchI tee fund sIn, kumu-
teef sIn puchu fu ngu nu yu.
20
AshI fI yu,
puchu fu ngu sIn, tsI pu fee kupuu chu mun
ush wuyu yu fund sIn, Ifu su fIn pI tum yukut
ytu fu ngu nu yu. Yuwu shu tum zItu mI nu fI-
nee DupI yu fI nee tsI mupu fu ngu nu unshu-
tum mupu fu ngu nu yu.
21
AshI fu ng sIn,
Utu chIch IchI ngu fu sIn tputs shu nI yu fu-
ng sIn, wIpuuts shu Asu fI yu suuts shu kufu-
kuum nu fu ngu nu yu. Wupu fIsh uwshu
zumu fu ngI yu. Asu fI yus musu chI fI nI 16
tuu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kufuk
Amu sI yus tsI pu fu ngu, wIp shu Asu fI yus
kufu kuum kInu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
yaktaa Samariya kapeetarangana anootsi
18
9
Yuwush EsI kI yus Ipun pu nuf
musuch Utuch cheem kufuk
kInu fu tuu chu, unush AsI fI yu shuch shu
kufuk SuI mu nu suf shu, Puchu nI utu-
sIn, Sumu fI yush yukut kusu fu ng sIn,
tutuf pI fu ngu nu yu. Yuwu pu fI tum kufuk
IsfueI shuch EIu wIp OsI yus, tsI mbun
mutu yu fu musuch ufu tu fI kufu kuum
kInu fu tuufu unpuf Sumu fI yuu tutuf pI-
fu ngu nu yu.
10
Tutuf pI fu ngu sIn, tuchIp
musuch unshu fI kuchI ngu fu ngu nu-
yu. AshI fu ng sIn, undu fuf SuI mu nu suf
Sumu fIy shuchee Izuu fu kusI fu ngu nu yu.
Yuwu puf EsI kI yus 6 mushuch kufu kuum
tuu fu ngu unpu fu, mIshu yuwu puf tu-
tum OsI yus 9 musuch kufu kuum kInu fu
tuu fu ngu, unpu fI tum Sumu fIy shuchee
yuk tu fI nI kusI fu ngu nu yu.
11
AshI fI-
yu, kufuk AsI fI yu shuch IsfueI chI chee
wumu fIt ssIn kusI fu ngu sIn, IsfueI shu chee
tputs putu yu fund sIn, AsI fI yup shu tsup
much tu fu ngu nu yu. JuIu jush tsup Jubo fu-
mun kung wIng wuyu fu ngu nu yu, Ngu-
su nu mu nu tum wIngu Medos shu chIsh
tsupu.
12
AshI fu ngu nu un ndu mungu tu fI
ushI fu ngu nu yu. Yuwu mund IsfueI chIch
Apu nIIee wumuch tush kupee tu fu ng sIn,
2 UtuchIch Kufuku14 , 18
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
390
upunII pu tsI ngu zI mu fI shu zundu fu ng sIn,
Apu nIIee kuk My sI su fI nI yundu fu-
ngu unoo ndu puyu fu ngu nu, unu mund
ApunII shu wunee fu ngu, kIyung kuchIy-
ku sIn tuu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu yukut
Sumu fI yu tputs shu wutsu pu neem umuy-
tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Asiriyashuch kurak tsiyatssee
Utachcheem kamanirangana anootsi
13
EsI kI yus 14 musuch kufu kuum kInu fu
tuu chu, unush AsI fI yu shush kufuk SInu kI-
fIp suf Utush chee puchu fu ngu sIn, yukut
kmu nu muuts tuu, wumu fI tIn kusI fu ngu nu-
yu.
14
EsI kIy shu Utu chIch kufuk tsI yut ssee
IukI sup yukut SInu kI fI puum AsI fIy sh cheem
kufuk zungu nI fu ngI yu. Nuw muntsI-
fI chI nu fu ngu fI, shI yuu kupee tu muum
zundu fu ngI nu. Itufu, nuw shI yuu wunu sIf
tuwup chInII pu. AshI fI yu, nu In shIy nuwuu
tsu pu nI kusu yu fush shtu ngung chu.

WunI-
pu mu su ju zunduk shu yuwu mund shI tu-
ngu chIsh unu mu ndu yu? AshI fI yu, nuw shu
ushpu fI tum tuwu pu chInII pu, tfu ngI yu.
AshI fI yu, AsI fI yu shuch kufuk unoo muzI-
nu fu ngu, mungu tu fI shu ufung tuwu pu pu-
ndu tu, kumuch tu fu ngI yu.
9,900 kIIo kufIk mbuf shI mush,
unu mun shu
ofoo nu ndu fI 990 kIIo ushIp
nuwuum punu ngu ndu mu, tfu ngI yu.
15
Kufuk shu EsI kI yus ushpu fI tum tutsu-
moo fu punu fu ngI yu. AshI fI yu, unoom
tuwu pu muum kufI kee Apu nIIIsh pung'
yufu ngu, mIshu kufI kee pshtu shI sh-
tum yyu fu, ush pu fI punu fu ngI yu.
1
MI shut, Apu nIIeem pung' wuch
shtu ndu shee yusheefu, ofoo tupu fu mu
ktu zee yu fu, kufu kuum shu punu fu ngI yu.
Yuwuu wuunu shI tu ngu sheem wunu sIf
ofpu wuyu fu ngu unoo punu fu ngI yu.
17
AshI fu ngu, kufuk AsI fI yu shuch SInu-
kI fIp wuu nuu tsI wIpu nu shee Utuch-
chIp kufuk zungu nI fu ngI yu. MI shut,
sundu fu tum kIz pu feew sunduf pu tu tIn
puchu muum zungu nI fu ng tum tu. AshI-
fu ng sIn, tsup IukI sush shu nI yu fu ng sIn,
Ifu su fI nup shu yukut nuu tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, Ifu su fI nush kusu fu ng sIn, mus
tush tup tuufu unnung ngoots chI fI koo
kchum pu neem wuyu fu ngu nu, unnu-
ngI fI ushpuf tIn shu nI yu fu ngu nu yu.
18
Sheef sIn, EsI kI yu suu Utuch chee
kufuk, EII yu kI muuts tum HII kI yu su wIpu
kufu kuu pung' ksu tu mu pu nee, Seb nuuts-
tum kIfu kuu yundum pu nee, Jowuuts tum
Asufu wIpu kufuk wIpu nu shI kufuzeefu,
uwshtI sIn tsI yu tu muum yuk tu mun
wutund pu nu kfI fu ngu nu, wutum unIn
kufu ku wu nu ndu fI tuu fu ngu nu wu. Itufu,
EsI kI yu su nuu pung shu fI kutu fu ngI yu.
19
Tundu pu nI zI mun kfeef sIn, nup ush ku-
sIn, AsI fI yu shuch shu kufuk wIpu nush tsI-
yu tu fu ngI yu. TsI yut ssee kIz puf tpux tu mu-
shee tsI yu tu fu ngI yu. Uwshut, AshI fI yu,
kufu kuu EsI kI yu kumu nIng tsu, yuw nuw
kufu ku fI kIz puf AsI fI yu shuch kumuch-
tu fu ngu unoo tsI.

Tumushu mungI shIsh


tchu kush, nuw IchI ngu foo muu chI
nuwu mu fI kusI muum wufI tu tu nu tshu?
20
Nu mungIsh chI nung chu.

Antuu tI
yuw tputs wunu sI fI tuu tsI fI tsI yut ku, un
wumu fI tupuz pu kusI muum wufI tu tuf?
AshI fI yu,

chu ku mun shu mungIs tut kus,


Iyuu kupee tu muum zunduk shu?
21
SIy IjIp-
to shchI mun tputs mungIs tutuk su. Itufu,
un tumu pI ngum pun chu. ChI ngu nu mun
ptu ngum mun chuu nu kut kuch, chI yuuts-
shu kupchI yu.

Chu ku ju unu mun mung'


tutuch? IjIp to shuch tputs ushIk puz ushI fI-
yu, unu mun mungIs tutInts pu.
22
MI shut,
sIy tsI yut kus, Iy Apu nIII mun chu mungI nI
tut kI nI utI nuu fee su, Itufu

wunIp EsI kI-


yus Apu nIIee ungIf tu muum kupee tu fu-
ngu? Anoo ungIf tu muum wuts tu. Itufu,
Ifu su fI nush ungIf tu ku nu unoo tsI mu fI
ungIf tung tsu, tfu ngu wu.
23
Amb ushI fu-
ngus, sIy nu wIz pu fI fIs ndu nuf shI tu.
AshI fI yu, nuwu pu kufu ku fI, AsI fI-
yu shuchpu kufuk yuchu yu nI. Nuw shu
sIyuum kupuuch 2 mII punu chInts pu.

Kumu pu fee shIy ushpu fI tum kupuuch pu-


nee tputs punguch shu? Itufu, puk chI tuu-
tee shu,

untuu tI shIy AsI fI yu shu chee nIIu-


fuuts tuu tusu wu chee zIs? Ndu.

Antuu tI
2 UtuchIch Kufuku18
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
391
IjIp to shuch sIyuum kupuu choo Istu ku Istu-
chee ju? NdunI.
24
MI shut,

muyuum shu sIy


IjIp to shcheem kutu kus, IjIp to shuchpu fI
Iyuum tupuz pu neem kupuu choo punu chI-
nIII nu yu tus, unu mu nu fI mungIs tutuk-
su?

Antuu tI unpu tu ju Iyush chee sunduf


pux tu chIs? ndu mbu fee.
25
MI shut,

untuu-
tI yu Iy msu ngu fee zI nIsh tsup sIyuum
puchu ku tu nI kusu fu ngee? ApunII wuunu
Iyuu kumuch tu fu ngI yu, nee tsup kupee tu-
muu mu, tfu ngI yu.
2
Kufuk shu EsI kI yus
wIpu nush, EII yu kIm shu, Nu muzI nu ngu-
nIIu. ShIy Afu mew shuch k'kuz tsI yu tu ngu-
sI ndu mu. Hebfew shuchI nuu kuk wuts tu,
wutum sIy Hebfew shuchIsh k'kuz tsI yut-
ku chush, tputs IchI ngu fu sIn tundu pu nu-
zI mun xIyuf sIn, sIyuu muzI nu ku nu wu,
tfu ngI yu.
27
Sunduf shI tI sIn ufkuf, Iyuu nu
kufu ku fI AsI fI yu shuch kumuch tu fu ngu,
yuw tputs wIshchIp shu nee fu nu unoots-
tum IchI ngu foo kumu nIng chu, tfu ngI yu.

Antuu tI nuw sIyuu tsIm tu ju kumun kee?


ndunI. Ndun nuu nuwuu kukI muzI nu kus,
sIysu IchI ngu fus mufI zI mun kIyung kuchI-
yut ssu. Ash ku chus, ufu sIy chkeets tum tIs
kutu ngut ssu. MI shut, suchItkus, kuseets-
tum tIs wuut ssu, tfu ngI yu.
28
Tyu fu, AsI fI-
yu shuch sunduf xIyeefu, Hebfew shuchIsh
k'kuz tsI yut ku, kupung tsI yu tu fu ngI yu.
AsI fI yu shuch kufuk tu, unoo muzI nung-
tsu.
29
EsI kI yu suu kuk puyu fInts pu. SIyuu
tumu pI ngu yunts pu.

Tumufeeju nuwuu
kusI yu fu, sIyuu tupu chI ndu yuch?
30
Mungu
ngIch ku, sIyuu, Apu nIII mun mungI nI tuu-
tee nI. Ash ku chuch, uwshu Iyuu tupu chI-
ndu chI yu. AsI fI yu shuch kufuk chI yuu ndu-
shu kusI chI yu, kufuk tchu.
31
AtI tuu tI yu,
Itufu sIysu unoo kuk puyu fInts pu. Itufu,
nuw tsI yut kI unoo tsI mu fI k'keetsI puyu-
ngu sI ndu mu. Nuwu pu kufu ku fI tutsu yu-
yu fus, ufu kIs shu tuut ssu. Suun tu fI shu
kIzu fu nuu tutsumeefus, mIshu kIndu fu-
tum, mI shut suu mu tu fI tum wuu shee mIs
kungu fee mIs puyutssu.
32
Amb ush ku-
chu fI, sIyuu ushpu fI tuutssIs Iyuun pee shu
mucheefufI, nIsh tsup tuu kIs ushI mu tum
tuut ssu. Yuwush tIfI ku tum, mIshu kIzu fu-
nu tum, oII vo tum zupun tuufu, unush sIyuu
wuyu chInts pu. Ash ku chu fI, sIy ndu shut
kIyung kuchI yut ssu. MI shut, ndu shu tsI-
put ssu. Itufu, EsI kI yu suu kuk puyu fInts pu,
yuwuu mungu sIyuu ngIch ku, ApunII pu-
fI Iyuu tuu fu shee tsI nI tupu chI ndu chI yu
tu unoo tsI.
33

Nu tumu fIm tu? MIn pIch


upunII pu tsI fI mun mung' tutu fu ng sIn, Iyuu
tupu chI nduch pu fI, tfu ngu sIn,

upunII pu-
tsI fI nI tupu chI ndu fu ng?

yuwuu Iyu shuch


kufuk AsI fI yu shuch wufu tu fu ngu nu
unoo tsee?
34

Nu yupee wum tu upunII puts


Humut mIshu Afpud? MI shut,

yupI nuu-
fee upunII puts Sefuf pu yIm, mIshu Jen su,
mIshu Ibu? Nupu ngI,

un tumu fu ngImsInu-
yu?

Antuu tI wuu nuu tsI yuk tu fI nI wuun-


pu tu wIz pu fIf nI Sumu fI yu AsI fI yu shuch
wufu tu fu ngu nu unoo tupu chI ndu fu ng?
35

Tumumshu nIsh upunII puts wuu nuu tsI


yuk tu fI nI tupu chI ndu fu ngu, wutsu pu nee-
tsee yuwuu kufuk AsI fI yu shuch wufu tu-
fu ngu nu unoo tsee?

Muyuum shu mungu-


tIsh mungI shIsh chI nu kus, Ifu su fI nuu
yukut ApunII pu fI tupu chI ndu chI yu tssu?
tfu ngI yu.
3
AshI fI yu, tfu ngu unoo
tputs shI tI sIn Utu chIch IchI ngu fu sIn ndu
tsI yut ku sIn, muzI nu fu tuf ushI fu ngu nu yu.
Ndu mInum tI yum tsI yu tsIs tsI yu tu fu ngu-
nu yu. Wutum kufuk Utu chIch EsI kI yus,
MInum tI yum sIy yuwuu tsI yut ku chu
unoo ymeefus tsI yu tInts pu, tfu ngu wu.
37
AshI fI yu, yuwuu tfu ngu unoo EII yu kIm
kufu kuu Utuch chee pung' ksu tu mu pun,
mIshu Seb nuu kIfu kuu yundum pun, mIshu
Jowus kufuk wIpu nush unIn muzI nu fu ngu-
sIn, kIz puf mung' muntsuk sIn, wumu fee
IzI chI fu ngu nu yu. AshI fu ng sIn, kufu kup-
shu EsI kI yu sup tsI yut ssee kumun kut ssIn
nuu tu fu ngu nu yu. Anush shu kuseef sIn,
IchI ngu fu yuwuu muzI nu fu ngu nu, unoo
kumu nI fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kufuk
AsI fI yu shuch wusu ndu fu fee zungu nI fu-
ngu, uwshtI sIn tsI yut ssee Utuch cheem
kumu nI fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa Apan!!
Utachchee tapachindarangu anootsi
19
1
Kufuk shu EsI kI yus yuwuu
sunduf tsI yu tu fu ngu unoo
muzI nu fu ngu, wumu fee IzI chI fu ngI yu.
2 UtuchIch Kufuku18 , 19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
392
Wumuf pufus shu kumuf tu fu ngI yu. Shee-
fu nIIu, Apu nIIIp shu pung' nuu tu fu ngI yu.
2
Sheefu, pungoo ksu tu mu pu nee ts shu
EII yu kI muu, mI shut kIfu kuu yundum pu nI
Seb nuu, Kumu fIs muntsI fI mush kumuf tu-
yu fus, Isy sup shu Apu nIIee kuk kumu-
nI mu pu nIp, Amo sup wIp nupu shIng tsu,
tfu ngu, nuu tu fu ngu nu yu. Isy sush
kuseef sIn,
3
kufuk EsI kI yus utee ju, Nu
In zuf Iy kIz puf mungI nI muntsu ku nI,
kIz nIIu fuu tutsIp ku wIz puf ndu nuf-
tu fu, Iyshu ushIk puz ushI fu ng tu mu nI,
nu wIz pu fI nI ndu nuf shI tu. TsI yut ssee
muntsI fI mush muzI nu fu ngu nI, kIz puf
kIyung kuchIy kInI yu.
4
Yuwuu AsI fI yu-
shuch sunduf ufkuf muntsIf Apu nIIee
tsI yu tu fu ngu, unoo ApunII yusu fu ng pu fI.
ApunII unu mund wuunu ufu wunIch pu fI.
AshI fI yu, nu In shIy shu Iyuum Utuch-
chee mu nI muchI nuw kutu chI mI nI tuu kI-
nI unoo mu nI ApunII pu mushung chu, Iyuu
tupu chI ndu muu mu, tfu ngI yu.
5-
Is-
yus shu, SIy sut kufu kuu kumu nI shI nInts.
ApunII utee ju. AsI fI yu shchee kufuk kuk
punI fInts pu, wutum mungu tu fI nuwuu
tuyu tu fI tu fu ngu nu wu.
7
MuzI nung tsu. Nut
In tsI yut ssee muzI nuk chu, punI fus tu chu,
wup tum wutsu pu nIp mIkee fu kunup-
chI nIII nu yu. Anush kus ku chu, tputs shu
puchu chI yu, ApunII kumun ku tchu,
tfu ngI yu.
8
AshI fu chu, AsI fI yu shuch shu sunduf
ufkuf tsI yut ssee muzI nu fu ngu, AsI fI yu-
shuch ufkuf SInu kI fIp IukI sup kyu fu-
nIIu, yuk tup IIb nup puchu ku tu nuu yu fu-
nIIu, mung tfu ngu sIn, punI ku, nuu tu fu-
ngI yu. IIb nush kusee fu, yuwuu tputs pu
puchu kuk tu fu nu unoo pufu ngI yu.
9
Anush
puchuk sIn, tsI yu tsIs mIn kusu fu ngI yu.
Pup chu. TIf ju ku EtI yop shuch kufu kuu
wusu ndu fu fee zupun tushu nee fu ngI yu,
shI yu pu wufu tu muu mu, mung tfu ngI-
yu. AshI fu chu, unoo muzI nu fu ngu,
yusuf tsI yut ssee kufu kuum EsI kI yuum
zungu nI fu ngI yu.
10
UwshtI sIn tsI yut ssI-
pun Ifu su fI nush kuseef sIn, tsI yut ku sIn,

Antuu tI shIy Apu nIII mun mungIsh


tut kIsh un Ifu su fI nuu yukut tupu chI ndu-
chee ju? Mungu tIsh Apu nIII mun mungIsh
chI nu fInII pu, wutum shI yuu mungu-
tu fI tumu pI ngu ku wu.
11

Wuu shu ndu


yusu fu ngIsh! SIf tu mu su AsI fI yu shuch
kufuk IchI ngu foo tsu pu fu nus wuu mu-
fI kusI fu ngu,

ushI fI nut shu umbI tum


ush ku chu, shIy shut kumung chee zIsh?
12
AshI fu ng sIn,

tumu fIm tu upu nIII fI nI


wuu nuuts tI sIn tupu chI ndu fu ng?

Yuwuu
yushuch IchI ngu foo tputs puchu fu ngu,
Ngu sun shu chee, mIshu Afumshu cheets-
tum, mIshu Resef shu cheets tum, mIshu
tputs IchI ngu foo Bet-edenshucheetstum
tsup TeIu su fush tuu fu ngu nu unoo ushpu-
fI tu puchu fu ngu nu unoo tsI?
13

Nu yupee-
wum tu kufuk Humut, mIshu Afpud,
mIshu Sefuf pu yIm, mIshu Jen, mIshu
Iw, nu yupImsI nI yu? Anoo IchI ngu foo
puchu fu ngu nu yu, tfu ngI yu.
14
Kufuk shu
EsI kI yus kIfuk yundu mu, AsI fI yu shuch
kufuk zungu nee fu, unoo yufu ngu nuts-
tu fu ngI yu. Sheefu, Apu nIIIp shu pung'
pshtu yu fu, kIfu kuu wuf Imu ngee fu
ApunII pu mushu fu ngI yu.
15
Apuu, shIy kIz-
puf tIsh chu. ShuunumuntufI kuxIn shIsh
kuxI nuk shu. Sundu fu fIsh tufI pI ngu fu nu,
unush kuxI nee fush, shI yu mu fI muuch tuu
IchI ngu foo, kufu kuu tsI tum tsu pu fu nus-
shu chee wuyu fu ng shu. MI shut, shI yu mu-
fI kunI nduu, mIshu tsu poo tsI tum tInu-
fu ng shu.
1
AshI fI yu, Apuu, nuwuu kukI
muzI nung chu. Nupun chu,

Nu tumu ku nu-
yu? SInu kI fIp tsI yut ssee zungu nI fu ngu,
shI yuu kupung tuyu tu fI tu fu ngI yu. ShI yuu
Tuu fu shI pu nee ts tuu tIsh, ushI fI tuu shI yuu
muntsIf tsI yu tu fu ngI yu.
17
Zufu mu nu,
zuf ku nu yu, Apuu, kufuk AsI fI yu shuch
IchI ngu foo tsu pu fu nus wufu tu fu ng sIn,
wuu mu fI tIn kusI fu ngu sIn, wutsu pu neet-
ssIn IchI ngu foo tuyu tu fI tu fu ngu nu yu.
18
AshI fu ng sIn, upunII pu tsI fI nee tsI
IchI ngu foo tIfoo fu ngu nu yu. Itufu, un
Apu nIIee ju. Mungu tu fI yusI nu, mI shut
putumb cheets tum tputs uwpu tu fI tInu fu-
ngu nu. AshI fu chu, ushImutseefu wumu fI
kusI fu ngu nu yu.
19
Itufu, Apuu, shIy nuu
kIz puf tIsh chu.

Chuku shI yuu kusIch?


AshI fI yu, Iyuu kusI muum zund ku sIn, shIy-
shu Iyuu tupu chI ndung chu. Ash ku chush,
shI yuu IchI ngu fu sIn tsu pu fu nus shuch
2 UtuchIch Kufuku19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
393
yusu chI nIII nu yu. ShIy mInu mu fI tIsh chu
Apu nIIIsh, EsI kI yus tfu ngI yu.
20
Tyu fu,
Is yus shu tsI yut ssee EsI kI yu suum zungu-
nee fu ngI yu. In wutu chu ApunII wuunu
tsI yu tu fu ngu, Nuw IsfueI chI chee kupung
chI nu kI nu. Yuwuu shIy nuwuu mushu fu-
ngIsh, unoo nuw muzI nu fu ngI nu. AsI fI-
yu shuch kufuk SInu kI fIp tpu tsee kIyung
yuchu ku unoo IchI ngu fu yusu kI nu.
21
Wuunu ApunII SInu kI fI puu utee ju.
Ifu su fIn shuch kIz kumu sIn tumu-
pu fee ushI fu sIn shI yuu
kIs stu chI nIII nu yu, mIshu
sundu fu feets tum tIsh.
ShIy tsu pun pIsh kunup ku chush, kIz-
puf ku ku ku tchI nIII nu yu.

22

Chu kuu shIy tuyu tu fI tu fu ng shu?

Chu kuu kupung yutu fI tuum


nu fu ng shu?

Chuk pu tsI yu tu fu ngush, shuu nuu tsI


kupung ungIf tu fu ng shu?

Ndu shu Apu nIIee wunu sI fImshee


Isfue Iuu chI nu fu ngu unoo
tuyu tu fI tu fu ngIsh?

23
ShIy tsI yut ssee zungu nI fu ngush,
sundu fu fI shIsh Apu nIIee
kupung tuyu tu fI tu fu ng shu.
Anush shu tsI yut kush tfung shu.

Chu ku ju nuwu pu wufI tuch?


Nuwu put tpu tsI fI tupuz pun put,
mIshu kupuuch pu pshIyshIfI nI
yup tsup tspu ku tu umb puchu ku-
tu fI nuu yu fu nIIu fI, nuwu mu fI
kusI fu ngI nu.
IIbu nu mun much kfeefufI, unush
kufI pu nuu wushI tun nu ndu fI
kuts pu fu ngI nu.
Mzu ts puz ushI fu kIz puf wunu sI fI
pufu ngu fI, unoots shu nuwuu mu-
tu fI yufu ngI nu.

24
Anu mun shu ufung mInup tsup nIII-
tu fI tush kusu fu ngu fI, kungoom
ktsee yu fu fI, unoo wuu fu ngI nu.
MI shut, ktsI pu shtI IjIp to shchee
kung ktI fu ngu fI, Izuu fu
puzu fu ngI yu.
Nuw nuu xupoo muum wunI ndu ju,
tfung shu.

25
Itufu, shIy ndu nuwuu yusu kIsh.
Nuw mInu mu fI tu nu Apu nIII.
Nuw muu cheetsI IchI ngu foo wuyu fu-
ngI untu nu.
SIf tu mu su fI nuw shI yuu
Ipu su fu ngI nu.
Itufu, nu In zuf tutsu moo fu
shI tu ngu fu ng shu.
AshI fu chu, nu In shIy tpu tsee yukut
kmu nu mu wuuts tuu,
ushpI fIt kupeeteefush, kusuk chush,
muuch tu mu fI shu unush kufut
kxu nu tu ngut ush tu chI yu.

2
Kufu kuw tputs kIz pu feew tuu fung-
tuut ssIn, shI yuu puk chu sIn,
kupung puzI chI nIII nu yu.
KIz pu fI tum punI fu ngu nu yu.
SIf wuu nuu tsI ungIf tu fu ngu sIn,
chI fI chIf wunu sIf kxun tu fu
ushI fu ng tuut ssIn,
un tputs mungu tu fI shu chI fI chI fee
puzush tutsumeefuch, tsI pu tu fu
ush tu chI yu.
Kumbu suf shu yup zuf yuku umb kus-
ku chu, ushpu fI tu tpu chIng chI yu.

27
Nuw shI yuu yusuk tu nu.
ShIy yupImu su ju xIy kshu, mIshu
muyuu tsI mu su chI nuk shu, unu-
wuu IchI ngu fu yusu kI nu.
ShIy kIz puf tsI yun tu fu ngush, nuwuu
muntsIf tsI yu tu fu ngush, unoots-
tum yusu kI nu.

28
AshI fI yu, yuwu mund nuwuu muntsIf
tsI yu tu fu ngIsh unu mund nuw-
shu tus mbum mush shI pI mu nIsh
tunu shu fu chI mu.
MI shut, ngu sumb tuyuf mIm
k'kIshIsh tutsu chI mu.
AshI fum chu fI, wupI tum tsu pun pI tum-
tIsh nuw shI yuu pshIyf chInII pu,
ApunII shI yuu SInu kI fI puu,
tchu, Is yus tfu ngI yu.
29
MI shut, Is yus
kufu kuu EsI kI yu su tsI yut ku tfu ngI yu.
NImun Apu nIIee kuk zufum pu tu fI
yusuch shu.
In musuch yuw tIfIk wuu nI tu fI wuch
puntsu yu fu, kxu nee fu, yusIyku,
2 UtuchIch Kufuku19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
394
unoo tsI mu fI kutu ngu muum
wufI tu fI yu.
Itufu, tutsu muuts shu tuch pu fI nI
musuch tushIy fum chu, unush
kutu ngu muum wufI tu fI yu.
Anshu nuu mupIysh tIs IchI ngu fu
wunus pusu yu fus, kIzu fu nuu
kutu ngu muum wufI tu chI yu.

30
AshI fI yu, yuwsh tI sIn Utu chIch
wundu fI kutu chIm tuu ku nu,
unshI tI sIn
yusIn tumu pu fI ushI fu sIn, kxu neef-
sIn, xIx puf tu yu fu sIn, wunu-
seem shu yusIy chInIII nu yu.

31
Anu mun shu, nuw Ifu su fIn shu chee
tputs kutu chI mu wuu Istu chI mu.
An tputs IchI ngu fu sIn tsup SIyo nush-
shu tuu chI nIII nu yu.
Anush nuw wuyu chInts pu, utIyu
ApunII kchI numshI.

32
Itufu, kufuk AsI fI yu shu cheets shu
ApunII utIyu.

Antuu tI yu yukut Ifu su fI nush


pshtu chu zI nIII nu ju?
Anush kuseef sIn, mInum tI yum tImbu-
nIIIzpu tsuk ush tu chu zI nIII nu ju.
MInum tI yum sunduf xunxup shI pu
wuu nuu tsI kmu nu yu fu sIn, tpu-
tseets shu puchu chu zI nIII nu ju.
Yuk tuu wutund pun kfI muum kfI-
ngu shee wuyu chu zI nIII nu ju,
ndu mbu fee.

33
Ufupu unu mu ndu fI xufu yu fu-
sIn, puzIk sIn, wupI tum
kunup chI nIII nu.
Wutum unush yukut pshtu muum
pInu su wu.
Nuw ApunIIeefufI sIyuu ItsIn su fI
kumun kI nu.

34
Nuw unoo yukut tupu chI ndu chI mu,
yuwu mund sIf tumu zItu mI nu-
fIn pu DupI yu fIn pu kIz puf chI-
nu fu ngI, unu mu ndu.
PIy ush ku chu fI, tputs IchI ngu fu sIn,
nuwuu yusu chI nIII nu yu,
tfu ngI yu.
35
Tyu fu nIIu, nutum psuun ApunII shu
wusu ndu fuf nuu tu fu ngu, yuwush AsI fI yu-
shuch sunduf shu nee fu nu unush kusee-
fu, tpu tsee 185 mII sundu foo puchu fu ngI-
yu. Pu tum shu ushpu fI tIn tsI puf shI tI sIn
tufu see fu ngu nu yu.
3
AshI fu chu, AsI fI-
yu shuch shu kufuk SInu kI fIp unu fI tum
wutu mbu fee tupu feef sIn, wup tum tsup
NInI pIp shu nuu tu fu ngI yu.
37
Amb shu nuu-
tu fu ngu, upu nIII fI nee ts shu ungIf tu pI tu,
upunII pu tsIsh pung' pshtu fu ngI yu. Anush
upunII pu tsee NIs fo ku ungIf tu ku, wIp shu
tsI mbu nu fI, Adfumu Iek, mIshu Sufe sef
ushI fu sIn kusu fu ngu nu yu. Anshut wupu-
fIsh kusu teef sIn, kufu kuu puchu fu ngu nu-
yu. Shee fund sIn, tsup Afu fu tup suwu-
fu ngu nu yu. Sheefu, unu mun wIp shu
Esuf ju dom kufu kuum kInu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
Ifu su fI nuu yukut tupu chI ndu fu ngu unoo-
tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa Osiyas
Utash kurakaam kinarangu anootsi
22
1
AshI fI yu, OsI yus nIIu fu fI musu-
chI fI nI 8 tuufu, unush kufu kuum
nu fu ngu nu yu. Kufu kuum kInu fu ngu,
Ifu su fI nush wushu nund 31 musuch tuu-
fu ngI yu. WunIf suf JedI du, Adu yu su fI nI
wIpu. Anshu kIz Bosku tshu chI mu nu.
2
OsI yus kufu kuum kInu fu ngu, kIz puf
Apu nIIee kuk puyu fu ngI yu. SIf tumu
zItu mI nu fI nI DupI yu fI nI Apu nIIee kuk
puyu fu ngu, uwshut ushI fu ngI tum tu.
Apu nIIee kuk wunu sIf tutsu moo fu puyu-
fu ngI yu, ndu puk chI yum kupee tu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu OsI yus
wunu sIf tuu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Apan!!ee wirkar kamachtamarini
Apan!!ish pang' yarangana anootsi
3
Kufuk OsI yus 18 musuch kufu kuum
kInu fu tuu chu, unush Sufu nuu Apu nIIIp
pung' zungu nI fu ngI yu. Sufun kIfu kuu
yundum pu nI mun chu, Asu fI yus wIpu,
Musu Iu mu wuchI nIII nu.
4
OsI yus shu,
upunII pu nIp ufkuf HII kI yu sup tsI yut-
ssee kumu nI shI nI. ShIy HII kI yu suu,
unush Apu nIIIsh pung' kufIk tuufu unoo
yyu fush, Apu nIIeem pung' yufu mu pu-
2 UtuchIch Kufuku19 , 22
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
395
neem pu nung chu. MI shut, yuw tputs
pshtu muum tuwu pu fu ngu nu unoots tum
yyu fush pu nung tum chu,
5
unpu kufIk
Apu nIIeem pung' yufu muu mu,
yuwuum tputs Apu nIIeem pung'
tufu wuz tu ku nu unoom
tuwu pu muu mu,

mIshu yuwuum tum tputs twu fu


wunu sIf sIpIch tu ku unoom tum
tuwu pu muu mu,
mIshu pungu pu neem tum
tuwu pu muu mu,
mI shut kufI pu nuuts tum
puxu nxu muu mu,
mI shut putumb cheets tum
puxu nxu muu mu.
7
Amb ush kush, nuw ndu shI yuu kufI kI-
mund tumu ndu chInII pu. KufIk pu tu fI
tuwu pu kush,

muyuu mu ju kIfu kuu ymu-


ndu ndu, tchee? Wutum shIy wunu sIf
chI nu kush, ndu shu chIk shu wu. Nuw
shI yuu mupIy kInu, tchu, tng chu, kufuk
tfu ngI yu.
8
AshI fI yu, Sufunshu HII kI yu sup kumun-
ku tu, nuu tu fu ngI yu. Anush kusee fu,
upunII pun shu ufkuf HII kI yus Sufu nuu
tfu ngI yu. Apu nIIeem pung' tufu wuz-
tu ku nI, nee kIfu kuu Apu nIIee kumuch-
tu mu fI nI yuwuu My sI su fI nI yundu fu-
ngu unoo pufung tu nI chu. Wutut chu In
kIfu ku, tfu ngu, Sufu nuum punu fu ngI yu.
Sufunshu kIfu kuu yyu fu, ush chI fI nuts-
tu fu ngI yu.
9
Anoo kIfu ku nuts tu fu ngu,
kufu kuu Ose yu su kumu nI fu ngI yu. Apu-
nIIIsh pung' IchI ngu fu kufIk tuu fu ngu
unoo yyu fu sIn, unoots shu kchu yu shtI-
sIn, kufIk mbum mu sheem tInu yu fu sIn,
yuwuum shu tputs pungu ku nu unoom shut
tuwu pu fu ngu nu yu.
10
Apu nIIeem pung'
tufu wuz tuk sIn, unush My sI sI fI nee wIf-
ku fee pufu ngu nu. An neewu. In wutu-
chu, Ose yu suu tfu ngu, Sufun unoo kIfuk
nuts tu fu ngI yu.
11
AshI fI yu, unoots shu
OsI yus Apu nIIee kumuch tu mu fI nI muzI-
nu fu ngu, kIz puf mung' muntsu ku, wumu-
fee putu yu fu IzI chI fu ngI yu.
12
AshI fI yu,
unu fI tum HII kI yu su, mIshu AhI ku mu
Sufu nu fI nee wIp, mI shut MIkuysufI nee
wIp Akbo fu, mIshu yundum pu nee Sufu-
nu, mI shut Asu yu suu kufu ku wIpu nush
ush pu fI kumuch tu fu ngI yu.
13
Nutu fI nuu-
yu fus, ApunII pu mushu ngInts nuwuu mu,
mIshu tsu pu neem tu mu nI, mIshu Utuch-
chee mu. AshI fI yu, IchI ngu fu ApunII pu
mushu ntsu yuwuu fI kIfuk tu unu fI tu.
Nu In ApunII Iyupu kIz puf tsI yun tukpu fI,
wutum sIf tumu Iy zItu mI nu fu nI nee ndu
tumI nu fu ngu nu wu, tfu ngu,
14
uwshtI sIn
ushpI sIn HuI dup SuIu mup wIzunII pukut-
ssIn, nuu tu fu ngu nu yu. HuIdu Apu nIIee
kuk kumu nI mu pu nI tuu fu ngI yu. SuIu mu
TIk bu fI nI wIpu, Juf ju su fI nI wuchI nIII nu.
SuIum upunII pu nee wumu fI IchI ngu foo
Apu nIIIsh pung' tuu fu ngu, unoo ksu tu-
fu ngI yu. An HuIdu Ifu su fI nush tuu fu ngI-
yu. Itufu, mInu ngI chIch wutu ndu fum
yukut tuu fu ngI yu.
15
HuI dush kuseef sIn,
unoo kumu nI fu ng sIn, uwshu kIz shu,
Nuw sIyuu ItsIn su fu Apu nIIee kuk
kumun chInts pu. ApunII IsfueI chI chee
kIz puf chI nu kI yu. AshI fI yu, kufu kuu
kumu nIn chu.
1
ApunII utee ju. Nuw
ApunII tu nu. Nuw unush tsup kuseefufI,
tuyutufIteefufI, kusu chI mu. Yuwu fI kIfu-
kush kumun ku unu fI tum ush tu chI mu.
IchI ngu foo Utuch chee tputs kIyung
yuchu chI mu.
17
Wutum nuwuu kukI kusu-
fu ngu nu wu. AshI fu ng sIn, mInoots shut
upunII pu tseem kzum mu shee mucheef-
sIn ungIf tu fu ngu nu yu. Anu mund nuw
kupung tsI yun tu fu ngI nu.

Antuu tI yu
unoo tputs tsI yun tu ku chu fI, tsI yu nI uyum-
tuu tI yu pus tu chee ju?
18
MI shut, sIysu
Utuch chee kufuk kumu nIng tsu. ApunII
utee ju. Yuwu mund shIy nuwuu kukI
puyu fu ngIsh unu mund shIy mupIy fush
tsI puch shu.
19
ShIy nuwuu kukI muzI-
nu fu ngush, kupung mungIsh muntsu-
fu ng shu. Kumu fee tsIsh IzI chu fu ngush,
tunu fu ngush, nuwuu mushu fu ng shu.
ShIy nuwuu kukI tumI nu muum zundu fu-
ng shu. Itufu, Utuch chee zufum pu tu fI
tuyutufIteefufI, wunI chI mu, ApunII
shI yuu tchu.
20
Nuw ApunII tu nu. Nuw
shI yuu tsI nuu wunu sIf wuyu chInII pu. ShIy
ndu shu pu fI kIyung kuchI yuch shu. MupIy-
fush tsI puk chush, zItu mI nup nuut shu.
Ndu tu mu yutu fIt shI shee pufush, ndu tu fI
2 UtuchIch Kufuku22
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
396

D
23.4 Wungu 18.1 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Utu chIch tputs kIyung kuchI yu fu sIn,
shIy mu tsI puch shu. AshI fum chush, unu-
mu nuu pu fI kushI mu nIsh yutu fIt shIsh
kus chI yu, ApunII tchu, HuIdu Ose yu suu
tfu ngI yu. AshI fI yu, tfu ngu unoo muzI-
nu fu ngu sIn, un yusuf kufu kup wupI-
tum kunu pu fu ngu nu yu, Apu nIIee kuk
kumun kut ssI nu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Apu-
nIIee wIf kuf kumuch tu mu fI nI Apu nIIIsh
pung' yufu ngu nu unoo tsI.
Na kamanchintspa yuwaa kurak Osiyas
Apan!!eetsimarisha kuk payumaam
Apan!!pa masharangu anootsi
23
1
Yusuf kufu kush kusu fu ng sIn,
kufu kuu Ose yu su kumu nI fu ng-
sIn, kufuk shu IchI ngu foo tputs kufu-
zu fu ngI yu.
2
AshI fu ngu, IchI ngu fu sIn
Utu chIch wuchI nu nuf tputs, mI shut
Ifu su fIn shuch tum IchI ngu fu sIn, upunII-
pu neew tum sIn, Apu nIIee kuk kumu nI pu-
neew tum sIn, IchI ngu fu sIn tputs shu nI yu-
muum Apu nIIIsh pung' pshtu fu ngu nu yu.
Kufuk shu unush kIfu kuu yyu fu, yuwuu
Apu nIIee kuk yundu muu Apu nIIIsh pung'
yufu ngu nu unoo nuts tu fu ngI yu.
3
Nuts-
tum Iwuts pu fum chu, kufuk upu su nund
pungu see wunu pIsh xIyeefu, ApunII pu
tsI yu tu fu ngI yu. Apuu, nutu nuu nImun
shI yuu kukIsh Izuu fu shu pu fI puyu chI nI-
yu. ShI yuu kumuch tu mu fIsh tutsu moo fu
tumIn chI nI yu, tfu ngu, tputs shI tI sIn
IchI ngu fu sIn zumu ngu fu ngu sIn, Nu
nImun unoo tsI mu fI shu pu tsI yu tsIs puyu-
muum chI nu chI nI yu, tfu ngu sIn, unoo-
tsI mu fI shu puyu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kufuk
Apu nIIeetsImu fI shu kuk puyu muum
ApunII pu mushu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa kurak
Osiyas wasundururee, apan!!putsee
kapeetamaam kamachtarangu anootsi
4
AshI fI yu, kufuk OsI yus HII kI yu suu,
upunII pu nee ufku fI, mIshu upunII pu nee-
ts tum, mIshu Apu nIIee pung' ksu tu mu-
pu nee ts tum kumuch tu fu ngI yu. Yuw Apu-
nIIIsh pung' upunII pu tsee ungIf tu muum
Buu Iuu, mIshu Ase fuuts tum, mIshu
tsu ngu cheets tum wunI ushI fu wuyu fu-
ngu nu, unoo IchI ngu fu yyu fus, IshI tu-
ngu ngInts, tfu ngI yu. UwshtI sIn ush pu fI
wIshchIp IshI tu ngu yu fu sIn, Sed fo nuu
D

tImbu fu nIIIz upu su nund xunu teef sIn,
ush pu fI muchI fu ngu nu yu. Sheef sIn, puzu-
cheetsImu fI shu Bete Iup ytu fu ngu nu yu.
5
AshI fu ng sIn, yuwuuts tum Utu chIch
upunII pu tsee ufkuf ksu tu mu pu nee wuyu-
fu ngu nu unoots tum tputs kupee tu fu-
ngu nu yu. Wutum uwIn muchI mun wuf
kzum mu shee IchI ngu fu zuf much tu fu-
nu wu. Anush muchI mun muu cheetsI
muchI muum nu fu ngu nu, unoo IchI ngu-
foo kupee tu fu ngu nu yu. Utuch chIsh
wutsu pun shu nee fu, upunII pu tsee unoo
IchI ngu fu kupee tu fu ngu nu yu. MI shut,
Ifu su fI nush chu pu nguw tuu fu ngu, unoo-
tsI tum IchI ngu fu kupee tu fu ng tum sI nu yu.
ApunII pu tsee ksu tu mu pun kzum mu shee
mbu tu fu ngu nu unoo Izuu fu kupee tu fu-
ng tu mu nu yu. MI shut, Buu Iuum ungIf tu-
muum zuf ushI fu, mIshu tsup ushI fI tum
tInu fu ngu nu unoo,

mI shut Ase fuum tum


ApunII shu fI pung' ungIf tu muum tInu-
fu ngu nu, unoo IchI ngu fu yusheef sIn,
kungu mun wIng xunu teef sIn, ush pu fI
muchI fu ngu nu yu. Puzu chI mu fI shu kutu-
chI fu ngI yu. AshI fI yu, puzu chee yyu fu-
sIn, tsI pu fIsh mupshI shIsh kufu teef sIn,
kusu fu ngu nu yu.
7
MI shut, yuwuu upunII-
pu tseem ungIf tu muu mu utu sIn pungu-
fu ngu sIn, Itufu unush shu tputs kumuz-
pu tu tIn tuyu tu fI tu fu ngu nu, unoots tum
pungus kupee tu fu ngu nu yu. ApunII shu fI
pung' ushI fu ngu nu yu. MI shut, kIz upunII-
pu tseem Ase fuum wumuf k'tutufunu
unoots tum IchI ngu fu kupee tu fu ngu nu yu.
8
Anu mun shu kufuk OsI yus IchI ngu foo
upunII putspu nee Ipu zu fu ngI yu. IchI ngu-
fus Ifu su fI nush kusung tsu, tfu ngI yu.
Anush kuseef sIn, OsIy wusu ndu fuf
yuwuu muchI mun wuf upunII pu tseem
ungIf tu muum wuyu fu ngu nu, unoo IchI-
2 UtuchIch Kufuku22 , 23
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
397
ngu foo kupee tu fu ngu nu yu. Tsup Guebu-
mund chtu yu fu nIIu, tsup Beef se bu mun
tutsI pu fu, kupee tu fu ngu nu yu. Wutum
unush kzum mu shee mbut tu fItum sI nu wu.
MI shut, Josuey nung pungu, Utu chIch
gobef nu do fIn shI nI pshtu shI nI wutu ndu fu-
mup mbu zI nu ngIch yushI ngoom wuyu fu-
ngu nu, unoo ush chI fI tum kupee tu fu ngI-
yu.
9
Itufu, upunII pun shu wuf yuwu mun
much pshku fu unu mun upunII pu tseem
wuyu fu ngu nu, unoo tsIm shu ungIf tu fu-
ngu sIn, ndu shu Ifu su fI nup Apu nIIee
ungIf tu muum nuu fu ngu nu yu. Ash ku sIn,
unshu fI shu punguu yuwum shee ndu tput-
tu fu unoo wum kuf pu shu kutung ku sIn,
tuu fu ngu nu yu.
10
AshI fI yu, kufuk shu OsI yus unoo
pufu ngu, IchI ngu foo tuyu tu fI tu fu ngI yu.
Yuwuu Ben-JInomush tund su upunII pu-
tseem muu cheetsI muchI muum wuyu fu-
ngu nu, unoo IchI ngu fu yyu fu, kupee tu-
fu ngI yu. Tputs wIpuu kumu zuu, mIshu
kIzuuts tum wuyu yu fu sIn, upunII pu tsee
MoIo kuu ungIf tu muum muchI fu ngu nu,
unoots tum kupee tu fu ngI yu, ndu uyum-
tuu tI yum yusuf nIIu fuu muchI muu mu.
11
MI shut, yuwuu Utu chIch kufuk
sIf kupuu choo pshIyf shIn pu zufeem
ungIf tu muum wuyu fu ngu nu, unoots-
tum IchI ngu fu kupee tu fu ngI yu. Anchu
IchI ngu fu Apu nIII nung wushI tu ngush
Nutn-meIekunung ksu tu fu ngI yu. Anu-
wuu yyu fu, sumusput muchI fu ngI yu.
12
MI shut, yuwuu kufu kush Aju sush
pungu wuf upunII pu tseem muchI muum
wuyu fu ngu, unoots tum kupee tu fu ngI tum-
tu. MI shut, Munu ses Apu nIII nung pung'
upunII pu tsee wuyu fu ngI tum tu, unoo IchI-
ngu fu yyu fu sIn, muchI mund Sed fo nush
wuzuw kupee tu fu ngu nu yu.
13
MI shut, yuwuu tputs ufu pIch Ifu su-
fI nu mund yup zuf yuku umb upunII pu-
tseem kIz puf muntsI fI mush wuyu fu ngu,
unoo tuyu tu fI tu fu ngu, kupee tu fu ng tum-
tu. MI shut, Ifu su fI nuu chu fu pu ngu fu
tuwush kufuk Sufu mun upunII pu tsee
Astuf tee wuyu fu ngu unoo, mI shut
SIdon shuch tputs upunII pu tsI fI nI Kemos,
mIshu Mowub shuch upunII pu tsI fI nI
MII kom tuu fu ngI tum tu, mIshu Amn-
shuch shu upunII pu tsI fI nI tuu fu ngI tum tu.
14
Anoo IchI ngu fu yyu fu sIn, putumb-
chee mIshu yusI nuuts tum ungIf tu fu ngu-
nu, unoo IchI ngu fu chu wee fu ngu nu yu.
Sheef sIn, unu mun shu yuwush upunII-
pu tseem wuyu fu ngu nu, unush tpu-
tseets shu wunup yyu fu sIn, xunu teef sIn
kusu fu ngu nu yu.
15
MI shut, upunII pu tsee
Bete Iush tsup Jefo bo wum, Nubu tu fI nI
wIp tInu fu ngu, yuwu pu IsfueI chI chee
tuyu tu fI tu fu ngu, unoo chu wee yu fu sIn,
tIfoo yu fu sIn, kusu fu ngu nu yu. MI shut,
Ase fuuts tum unush wuyu fu ngu nu,
unoots shut upunII pu tsee sumus pu tuzu-
yu fu sIn, muchI fu ng tum sI nu yu.
1
AshI fu ngu, kufuk OsI yus kunu pee fu-
nIIu, nuun tu chu muchI mun Iwuz upunII-
pu tseem ungIf tu muum wuyu fu ngu nu,
unush tsI pu feets shu zupun wuyum tuufu
unoo pufu ngI yu. Anoots shut wusu ndu-
fu fee kumuch tu fu ngu, Nutu, wunup
IchI ngu fu yngInts. Yyu fus, nImun
yuwu mun upunII pu tseem muu cheetsI
muchI muum wuyu ku nu unu mun wuyu-
ngInts, tfu ngu, much chuf shI tI sIn, Ayu
utu sIn, IchI ngu foo wunu poo yyu fu sIn
muchI fu ngu nu yu. Amb ushI fu ngu, Apu-
nIIee kumuch tu mu fI nI yuwuu kufuk
kIfu kuu yyu fu, nuts tu fu ngu muzI nu fu-
ngu nu, unoo fI tum tutsu moo fu ngu nu yu.
17
AshI fu ng sIn, tpu tseets shu mushu fu ngI-
yu.

Muyu muchI mun tuufu? tfu ngu,


tputs shI tI sIn unshu chI fI, Utu chIch
Apu nIIee kuk kumu nI mu pun mupu fu ngu-
nu unchu. NIsh kusu fu ngu, yuwuu shIy
Bete Iush tsup upunII pu tsee IchI ngu foo
kupee tu fu ngIsh, Iyuu wusI nu kumu nI fu-
ngI yu unchu, tfu ngu nu yu.
18
AshI fI yu,
kufuk shu OsI yus wusu ndu fu fee, Wuts tu.
Anoo tsI pu fI ptu tInts pu. MInum tI yum
tputs unoo putu tu muum wuts tu, tfu ngI-
yu. AshI fu chu, Apu nIIee kuk kumu nI pun
yukut Sumu fI yu mund kusu fu ngu, unshu-
fI shu tsI pu fu ngu, mupu fu ngu nu, unu wuu
ndu tuyu tu fI tu fu ngu nu yu.
19
MI shut, yukut Sumu fI yush pungus
wuf kupu nguw upunII pu tseem pung'
pungu fu ngu nu. Yuw kufuk IsfueI chIch
2 UtuchIch Kufuku23
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
398
pungu fu ngu sIn Apu nIIee kupung tutsI-
yun tu fu ngu nu, unoots shu kufuk OsI yus
ush chI fI pungus kupee tu fu ngI yu. ApunII-
pu tsee Bete Iush yukut tumu fu ng pu fI
sheef tum kusu fu ngI yu.
20
AshI fu ngu,
unshu fI tum IchI ngu foo upunII pu tsee
ufkuf puchu fu ngu, yuwu shu tum upunII-
pu tseem ungIf tu muum muu cheetsI
wuyu yu fu sIn, much tu fu nu unu mun tum
tsI pu fee ush pu fI wuyu yu fu, muchI fu ngI-
yu. AshI fu ngu, kufuk OsI yus yusuf wupI-
tum Ifu su fI nup kunu pu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kufuk
OsI yus IchI ngu foo upunII puts kupee tu fu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa kurak Osiyas kapung
shambatshisheem wayarangu anootsi
21
Kufuk shu OsI yus IchI ngu foo unshu-
chee tputs kumuch tu fu ngI yu, Apu nIIeem
shu mbutshI sheem wuyu muu mu. Yuwuu
ApunII Iyuu IjIp tosh tsup tushI tu ngu fu-
ngu, unoo ndu mbI zu muum shu mbutshI-
sheem wuyu yu nI, tfu ngI yu. AshI fu ng-
sIn, yuwuf tu tum ApunII kumuch tu mu fI nI
yundum tuu fu ngu, unu fI tum tutsu moo fu
wuyu fu ngu nu yu.
22
MInum tI yum IsfueI-
chIch ksu tu mu pun ndu umb ushI fu
ungIf tu tu fu sIn, sIf tumustuu tI yu zItu mIn
kufuk IsfueI chIch Utu sh ndu umb ush-
tu fu sIn, wumu fI kufuk OsI yus ushI fu
kIz puf kupung shu mbutshI sheem wuyu-
fu ngI yu.
23
OsI yus kufu kuum kInu fu, 18
musuch tuu chu, unush zuf yukut Ifu su fI-
nush shu mbutshI shee kupung wuyu yu fu,
Apu nIIee ungIf tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kufuk
Apu nIIee ungIf tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa kurak
Osiyas apan!!putsee kapeetarangtaa,
wandari xarashish taarangu anootsi
24
Kufuk OsI yus IchI ngu foo upunII pu tsee
kupee tu fu ngI yu. MI shut, wuzu fI fee tsI-
tum, mIshu tuwu chI mu pu nee ts tum, mIshu
upunII pu tseem tputs pung shuw puyu ku nu,
unoo IchI ngu foo kupee tu fu ngI yu. MI shut,
yuwuuts tum Utu sh muuch tuw yushIng-
chIch muntsIf tInu muw tuu fu ngu, mIshu
Ifu su fIn shu tum tuu fu ngu unoo IchI ngu foo
ush pu fI kupee tu fu ngI yu. Apu nIIee wIf kuf
upunII pun HII kI yus Apu nIIIsh pung' pufu-
ngu unoo IchI ngu fu tutsu moo fu ngI yu.
25
Ndu mInum tI yum kufuk ushIm sIf-
tumustuu tI yu tuu fu ngu, unu mu fI kufuk
Apu nIIee mung pu tu fI chI nu fu ngI yu. Apu-
nIIee zufum pu tu fI chI nu fu ngu, kumuch-
tu mu fI nee tsI wunu sIf tumI nu fu ngI yu.
My sI su fI nI wIf kuf kumuch tu ku unu fI tum
tutsu moo fu puyu fu ngI yu.
2
Itufu, umbI tuu
ushI fu ngu, IchI ngu fu tutsu moo fu ngI tuu,
wundu fI tum Utuch chee ndu ApunII kIs
nupu fu ngI yu. Yuwu mund IchI ngu fu sIn
tputs Munu ses chIch Apu nIIee tuyu tu fI-
tu fu ngu nu, unu mund ApunII shu ndu kIs
nupu fu ngI yu.
27
AshI fu chu, ApunII Utuch-
chee kusu muum zundu fu ngI yu. Isfue Iuu
tsup kusu fu ngu, umbI tum ushI muum
zundu fu ngI yu. Sheefu, yuk tuu Ifu su fI-
nu Izuu fu kupee tu muum chI nu fu ngI yu.
Yuwuu tsI tuu wuunu ApunII Ipu su fu ngu,
wuumu pung' pungu fu ngu nu, unoo tsI tuu
kupee tu muum zundu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
Utuch chee tputs ndu kuupu kIs nupu fu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
kurak Osiyas tsiparangu anootsi
28
Kufu kuu Ose yu su tu fush yusu muum
zund kus, mIshu yuwuu tsI tum tuu fu ngu
unoo, mIshu yuwuu tsI tum tufu wuz tu yu-
fu nIIu unoo tsI tum yusu muum zund kus,
kIfuk Kf nI kush tuu fI yu, yuwush IchI ngu-
fu kufuk Utuch chee kumun ku unshu tum-
tu.
29
Yuwush wufI tu fu ngu unush kufuk
Nekuv IjIp to shuch pufu wu fI nI shI tu ngee-
fu, kungup Euffu tIs nuu yu fu nIIu, kufu-
kuum AsI fI yu shcheem Istuu tI tyu fu nIIu,
nuu tu fu ngI yu. AshI fI yu, kufuk shu OsI yus
tupu zeem shI tu ngee fu nIIu, unpu shu
chu mu yu ngu fu ngu nu yu. Itufu, kufuk shu
Nekuv MeguI dush tsup pufu ngu, kufu kuu
Ose yu su puchu fu ngu nu yu.
30
AshI fu ng sIn,
Ose yu su fI nI wusu ndu fuf tsI pu fee Ose yu-
su fI nee kupuu chush pshIyf shI nI wuyu yu-
fund sIn, wupI tum wutsu pu nIp Ifu su fI nup
2 UtuchIch Kufuku23
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
399
ytu fu ngu nu yu. YushI ndu fu ngu sIn, unshu-
fI shu mupu fu ngu nu yu. Sheef sIn, tputs shu
IchI ngu fu sIn shu nI yu fu ng sIn, wIpuuts-
shu Jowu ku su kufu kuum nu fu ngu nu yu.
Wupu fI nush zumu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kufuk
OsI yus tsI pu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
3owakim kurakaam kinarangu anootsi
24
8
Jowu kus wIpu, Jowu kIm musu-
chI fI nI 18 tutsu moo chu unush
kufu kuum kInu fu ngI yu. AshI fu ngu, yukut
Ifu su fI nush tuch pu mu fI tsup ksu tu fu ngI-
yu. WunIf shu tuu fu ngI yu suf Nehus tu.
EInu tun unoo kIzuu wIpu mu nu. Anshu
kIz Ifu su fIn shu chI mu nu.
9
Itufu, Jowu-
kIm shu kufu kuum kInu fu ngu, Apu nIIee
kuk kupee tu fu ngI yu. Ndu Apu nIIee kuk
tutsu moo fu ngI yu. Wupu fIn Apu nIIee
kuk ndu puyu fu ngu, uwshu ushI fu ng-
tum tu.
10
Anpuf shu zuf Nubu ko do no sof
BubI Io nIyshuch kufuk wusu ndu fu fee
kumuch tu fu ngu, Ifu su fI nup puchu muum
nuu tu fu ngu nu yu. Anush kuseef sIn, tutuf-
pI fu ngu nu yu.
11
Anu mun shu zupIsh kufuk
Nubu ko do no sof unshu tum kusu fu ngI yu.
12
AshI fI yu, Jowu kIm shu kufuk, mIshu
wunI fI tum, mIshu wusu ndu fu fI tum,
mIshu kufu ku wutum sIn, mIshu wum ku-
feew tum sIn IchI ngu fu sIn kupung punIk-
sIn, kumI yu fu ngu sIn, BubI Io nIyshuch
IchI ngu foo putu fu ngu nu yu. Yuwu puf
Nubu ko do no sof 8 musuch kufu kuum
kInu fu tuu chu, unush kufu kuu Jowu ku su
putu fu ngI yu.
13
AshI fu ng sIn, Nubu ko do-
no sof IchI ngu fu yuwuu Apu nIIIsh pung'
muu chI wuyu fu nu, unoo yufu ngu, mIshu
kufuk shu tum pung' pshtu yu fu, muuch-
tuu IchI ngu fu yufu ngI yu. ApunII wuunu
kumu nI fu ngu, umbI fI tum ushI fu tutsu-
moo fu ngI yu. Yuwuu tsI tum kufuk Sufu-
mun Apu nIIIsh pung' wuyu fu ngu, ofoo
mIshu ufu tum mbuf shI mush tuu fu ngu
unoo ush pu fI muuch tuu ptu ngu fu ngu nu-
yu.
14
AshI fu ngu, ush pu fI tpu tsee Ifu su fI-
nush kufu ku wuu, mI shut kIz pu fee wuuts-
tum sundu fu, mI shut kufI kee tchI mu-
pu nee ts tum, mI shut yundum pu nee ts tum,
mI shut ngu su mbuu tInu mu pu nee ts tum
ush pu fI putu fu ngI yu. Wushu nund 10
mII tpu tsee putu fu ngu nu yu. PukI fee-
wuu tsI nuu tputs, WuunI mzu tseewuu
tufu wuz tu chI nIIIn pu, tu, kusu fu ngI yu.
15
Nubu ko do no sof shu kufu kuu Jowu kI mu,
wunIf pu tu fI, wIzu nIIeets tum IchI ngu fu
wIpu nush pu tu fI putu fu ngI tum tu. Sundu-
foots tum ufkuf ksu tu mu pu nee, mIshu
yuwuu kIz pu feew kufu kuw tuu fu ngu nu,
unoo wuu ush pu fI putu yu fu nIIu, BubI Io-
nI yup shu much tu fu ngI yu.
1
Wushu nund
kufu ku wuu 7 mII yumu fu ngI yu. Anu mun-
shu mInum tum mII ngu sumb pu tInu-
mu pu nee, mIshu kIz pu fee wuu sundu fu
IchI ngu fu wuun pee tum much tu fu ngI yu.
17
Sheefu, kufuk BubI Io nIyshuch Mutu nI-
yu suu, Jowu kI muu zoonII wIp kufu kuum
nu fu ngI yu. Kufu kuum nu yu fu, sufoots-
shu SIdI kI yu su tu ysu mu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kufu-
kuu kusI yu fu sIn, Jowu kI muu putu fu ngu-
nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa kurak
Sidikiyas kurakaam kinarangu anootsi
18
SIdI kI yus musu chI fI nI 21 tuufu unush
kufu kuum kInu fu ngI yu. Uwshu 11 musuch
yuk tush Ifu su fI nush tuu fu ngI yu. WunIf shu
suf Jumu tu Iu mun chu Jefe mI yus wIpu. An
kIz IIb nu shchI mun chu tpu tsI.
19
Anshu wIp
kufu kuum kInu fu ngu, ufu ngI nu shu Apu-
nIIee kuk kupee tu fu ngI yu. Apu nIIee ufu-
ngI nu shu tuyu tu fI tu fu ngI yu.
20
AshI fu chu,
unu mund ApunII kupung tsI yun tu fu ngu,
Ifu su fI nuu, mIshu Utuch cheets tum ushpu-
fI tu Izuu fu muu mu fI shu kusu fu ngI yu. Ndu-
shu puk chI yum Istu muum zundu fu ngu,
WuunI yuchu mbu nIII nu, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu SIdI kI-
yus kufu kuum kInu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Irusarinaa minshuchsha
kurak tayutaritarangu anootsi
25
]ZupIsh shu, kufuk SIdI kI yus BubI-
Io nIyshuchpu kufuk yusuf puchu-
muum zundu fu ngu nu yu.|
1
Zuf dIesush,
tsup shu octu bfI shu, SIdI kI yus 9 musuch
2 UtuchIch Kufuku23 25
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
400
kufu kuum kInu fu tuu chu, unush Nubu ko-
do no sof pu tsI yun tu fu ngu sIn, Nubu ko do no-
sof shu wusu ndu fuf pu IchI ngu fu shI tu ngu-
fu ngu nu yu. Ifu su fI nush tsup kuseefunI,
yuk tuu tutuf pI yu fu nI, tususeefunI,
tundu pu nu zI mun kfI muum kfI ngu shIsh
wuyu yu fu nI, Izuu fu tpu tsee puchu yu-
fu nI, kusI yu nI, tfu ngu nu yu.
2
AshI fI yu,
Ifu su fI nush kusu fu ng sIn, yuk tuu tutuf pI-
yu fu sIn, tsI mbun musuch ksu tu fu ngu nu-
yu. AshI fu ng sIn, SIdI kI yus 11 musuch shu
tutsu moo fu ngu, yuw kufu kuum kInu fu-
ngu,
3
un tsup shu Ipun pu nuf shI nI, zuf
nue vIsh, yuwu fIz mufI ngu fu ngI yu. Amb
ushI fu ngu, IchI ngu fu sIn tputs wutu ngush
pIsh tu fu ngI yu.
4
AshI fu chu, tputs shI tI sIn
yuk tuu wutund pu nu wuch zungu mIch-
shu wuyu fu ngu nu yu. Itufu, Nubu ko do-
no sof shu wusu ndu fuf ndu suwu muum
ksu tu fu ng tuut ssIn, ushI fI tuu psuun kufuk
SIdI kI yus wusu ndu fuf pu ushpu fI tIn suwu-
fu ngu nu yu. MIn nu ngu chIch tundu pu nuz
wutu ndu fum shI tu ngu fu nu yu. Yup chup
tutsu mIm kufuk nu shu mung shI nI tuu fu-
ngu, unnu ngI fI shI tu ngu fund sIn, Oftu gup
kung ngoots suwu su wu fu ngu nu yu.
5
Itufu,
KuI dew shuch shu, Nubu ko do no sof wusu-
nduf tsI yut ssee muzI nu fu ngu sIn, SIdI kI-
yu suu tuchI tu fu ngu nu yu. Apus JefI co yush
wutund sush kumu tu fu ng sIn, kufu kuu SIdI-
kI yu su putu fu ngu nu yu. SIdI kI yus wusu ndu-
fuf KuI dew shuchee pufu ngu sIn, ufku fee
kusu yu fu sIn, suwu su wu fu ngu sIn, ushpuf-
tIn pseef tu fu ngu nu yu.

KuI dew shuch-


shu sunduf SIdI kI yu suu putu yu fund sIn,
BubI Io nI yu shu chIp shu kufuk RIb Iup yukut
muchI fu ngu nu yu, yup Nubu ko do no sof
Humu tup tsup tuu fu ngu umbI. AshI fI yu,
unush wuyu yu fu sIn, kufuk shu Nubu ko do-
no sof, SIdI kI yu suu wuneeng tsu, tfu ngI yu.
7
SIdI kI yus wuunu pufu, wIpuu ushpu fIt
wuyuf pu noo ktsupeefus pchu ngInts.
Sheef us, wupu feets shu SIdI kI yu suu ush pu fI
wuchoo yuxu ngInts, tfu ngI yu. AshI fI yu,
wusu ndu fuf shu umbI fI tum ushI fu ngu nu yu.
Sheef sIn, uwee kumu fI yu fund sIn, yukut
BubI Io nI yup much tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kufu-
kuu SIdI kI yu su putu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
yakat Irusarinash Apan!!ee pang'
ashchiri tiroorangana anootsi
8
Tsup shu zumeetu fIn shI nI, zuf shu 7,
yuwush kufuk Nubu ko do no sof musuch
19 kufu kuum kInu fu tuu chu, unush
Nebo su fu dun sunduf ufku fI IchI ngu foo
sundu foo ksut ku, un yuk tush Ifu su fI nush
kusu fu ngI yu.
9
Anush IchI ngu fu Apu-
nIIee pung', mIshu kufu kuu tsI tum pung',
mIshu kufu kuw kIz pu fee wu tum tuu fu-
ngu nu unoo wu pung' tIfoo fu ngu nu yu.
10
AshI fu ng sIn, sunduf KuI dew shuch shu
unshu tum kusu fu ng sIn, unpu shu sunduf
Ipu nu fu ng sI, uwshtI sIn Ifu su fI nuu yukut
wutund pu nu ush chI fI kupee tu fu ngu nu yu.
11
Anu mun shu, sunduf ufkuf Nebo su fu-
dun IchI ngu foo Ifu su fIn shu chee kutu chI-
mu wuuts tuu tputs putu fu ngu, ushpu fI tu
yukut BubI Io nI yup muchI fu ngI yu. Ashpu-
tum muuch tuu tnu mu pun tuu fu ngu nu,
mIshu ushpu tum Nubu ko do no so fuu chI nu-
fu ngu nu, unoo tsIm IchI ngu fu much tu fu-
ngI yu.
12
KIz puf pukI fee wuu tsI nuu tputs
kusu fu ngI yu. WuunI uwnuuf sIn mzu tsee,
mIshu kIzu fu nuuts tum tutsu mu wuu tufu-
wuz tuk sIn tuu chI nIIIn pu tu kusu fu ngI-
yu.
13
Anu mun shu sunduf KuI dew shuch
Apu nIIIsh pung' pshtu fu ngu sIn, muu chee
yuw ngu sumb pu tInu fu ngu nu unoo ush-
pu fI ptu ngu fu ngu nu yu. Itufu, putu zI nu-
zee wuu, mIshu ngu sumb chu mbee pI mush
wunu sI fI mush kungoom kunu pu muum
tnum tuu fu ngu unoo tsIm shu BubI Io nI-
yuum ytu fu ngu nu yu.
14
MI shut, yuwuuts-
tum kupung mufIts ushI fu kuyu tum
puzu chee xunu tu fu ngu nu unoots tum,
mI shut mbus shI sheets tum tInu muu,
IchI ngu fu ngu sumb put chu mbee pI mush-
pu tInu fu ngu nu unoo Apu nIIIsh pung'
IchI ngu fu yufu ngu nu yu.
15
Anu mun shu,
kufuk shu sunduf ufkuf IchI ngu fu yuw
ofoo, mIshu oftum mbuf shImu shI, mI shut
yuwu tum kupung mufIts tumu pu fI ushI fu
unush tuzu tu fu nu, mIshu yuwuuts tum
munguw kuyu tum kupu ngoow zupun tuu-
fu ngu, unoo IchI ngu fu yufu ngI yu.
1
An
ngu sumb chu mbee pImu shI wushu nund
2 UtuchIch Kufuku25
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
401
tchI muum pInu su mu nu. An IchI ngu fu
Sufu mu nu fI nI tnu mu fI nI.
17
Putu zI nuz
tsI mbu nu wu fI nI 8 meto foo knu fu
tuu fu ngI yu. Anu mun Iwuz tsI mbun
metof wumu nI fI nI numbee wuyu muum
ngu sumb pu kuyu tu fu ngu nu. Anu mun shu
yumus tumu pu fI ushI fu kufI pI tu fuu, kufI-
pI tu fuu ushI fu, munIIIy wunus tumu pu fI
ushI fu kumbeefutufu kIz puf wunu sIf
chu mbI chumb tu ngu tu IfIp cheew tnu fu-
ngu nu yu. Anoots shu ush pu fI BubI Io nI yup
Itu tsee fund sIn ytu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Apu-
nIIee pungus ush chI fI kupee tu fu ngu nu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Utachchee tputs ashpari
pacharangana anootsi
18
Nebo su fu dunshu, kufuk sunduf ufkuf
tpu tsee putu fu ngI tum tu, upunII pu nee
ufkuf Sofo nI yu suu tsI, mIshu Sofo nI yu suu
wIpu nu shee, mIshu tuchIp tputs yuwuu
Apu nIIee pung' wushI tu ngush ksu tu mu-
pun tuu fu ngu nu, unoo IchI ngu fu putu yu-
fu sIn, much tu fu ngu nu yu.
19
Anu mun shu,
Ifu su fIn shu chee sundu fu ufku fI, mIshu
zumeet pu kufu ku wIpu nush, mIshu
sundu foom num pu nI putu fu ngI tum tu.
Sheef sIn, 60 tputs kufu kuw tsI pu su wuu
putu fu ngItum sI nu yu.
20-21
Kufuk Nebo su-
fu dun ushpu fI tuu tputs BubI Io nI yup shu,
RIbIu yukut, Humu tup kung much tu fu-
ngu nu yu. Anush shu kufu kush Nubu ko do-
no so fush ymu ndu fu ngu sIn, kufuk shu
tpu tsee pufu ngu, uwshu ushpu fI tu puchu-
muum kumuch tu fu ngI yu. Sunduf shu unu-
fI tum ush pu fI tpu tsee puchu fu ngu nu yu.
AshI fu ng sIn, Utuch chee tputs Izuu fu
kuchI ngeef sIn kusu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu undu-
fuf Utuch chee tputs ush pu fI kuchI ngu fu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Utachich tputs pakchimshitisin
Ijiptop suwarangana anootsi
22
BubI Io nIyshuch kufuk Nubu ko do-
no sof, Gue du II yu suu AhI ku mu fI nee
wIp, Sufu nu fI nee wuchI nIIIn kufu kuum
nu fu ngI yu. Kufuk Nubu ko do no sof
Utuch chee tputs puk chIm shu kusu fu-
ngu unoom ksu tu muu mu.
23
AshI fI yu,
Utu chIch sunduf ufkuf tIp tsIf pu unoo
tsI yu tsIs muzI nu fu ngu sIn, yuk tup MIsup
kufuk pu Gue du II yus pu tsI yu tu muum
nuu tu fu ngu nu yu. AnshI tI sIn tputs yuw
nuu tu fu ngu nu un suf IsmueI, Netu nI yus
wIpu, mIshu Johu nun KufeufIn wIpu,
mIshu Sefu yus, Tun hu me tu fI nI wIpu,
yukut Neto fu shchI, unu mun shu Muu ku-
shuch tputs Juu su nI yus, ushpI sIn tputs
tIp tsIf pu tu tum Ipu nI fund sIn nuu tu fu ngu-
nu yu.
24
Kufu ku Gue du II yus unpu tputs
wunu sIf tsI yu tu fu ngI yu. AshI fI yu, tsI-
yut ku, Nuw sIyuu zufum pu tu fI tchInts-
pu. SIy KuI dew shuchee sunduf ufkuf
punI fInts pu. NIshu fI shu yukut tuu yu fus,
BubI Io nIyshuchee kufuk kuk puyu kus,
kufu kuum Istu kus, kIs shu pu fI tuut ssu,
tfu ngI yu.
25
Tsup ufung tuch tsI mbun
mutu yu fu yuku yu fu, unush IsmueI, Netu-
nI yus wIp, EII sum wuchI nIIIn, DupI yu-
fIn chIch tputs, unshI tI sIn tpu tsee chung
yumu yu fu, unpu Ipu nee fund sIn nuu tu fu-
ngu nu yu. Shee fund sIn, unush yukut kusu-
fu ng sIn, unshu chee kufu kuu Gue du II yu su
puchu fu ngu nu yu, mIshu Utuch cheets-
tum tpu tsI, mIshu KuI dew shucheets tum
tpu tsI, mIshu tputs nIII tu fI tuw tuu fu nu
unpu tu fI puchu fu ngu nu yu.
2
Itufu,
MIspu shuch kutu chIm tputs IchI ngu fu sIn
KuI dew shuchee kupung punI fu ngu sIn,
nIIuf tum, mIshu wuchI nu tum, mIshu
sundu fu wu tum ufkuf IchI ngu fu sIn ushpu-
fI tIn IjIp top shu suwu su wu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu IjIp top
tsup suwu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa 3owakimaa tumanamash
tashitungarangu anootsi
27
Utu chIch ufkuf Jowu kIm BubI Io-
nI yush tsup tumu nI mush 37 musuch
tuu chu, tsupI 12, fechu 27 zuf tushIy-
fum chu, unush mIn shu tputs EvII-
mefoduk suf BubI Io nIyshucheem kufuk
kInu fu ngI yu. Anshu Jowu kI muu kIz puf
2 UtuchIch Kufuku25
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
402
chI nufungu, tumun shI shIsh IshI tu-
ngu fu ngI yu.
28
AshI fu ngu, Jowu kIm pu
wunu sIf tsI yu tu fu ng sIn, kupung chI-
nu fu ngI yu. Anush BubI Io nI yush kufuk
putu muw zupun tuu tuu fu ng sIn, Itufu
Jowu kI muu kupung chI nu fu ngu, wunu sIf
nupu fu ngI yu.
29
Amb kufuk ushI fu ngu, Jowu kIm shu
unush kIs shu tuu fu ngI yu. Tumu nu mush
kumuf tu fu ngu, unoo yusheefu, nIII tu fI-
shu wunu sIf kumuf tu fu ngu, kufuk pu shu
wushu nund kuxI neef sIn, kutu ngu fu ngu nu-
yu. Amb ushI fu ngu kIs shu unush tuu fu ngI-
yu.
30
Anu mun ufu ngeem kufuk BubI Io-
nIyshuch Jowu kI muum wutu ngu sheem shu
IchI ngu fu zuf kutu ngu muum wuyu fu ngI-
yu. AshI fu ngu, kIs shu tuuku, wuchI nu yu-
fu, unshu fI shu BubI Io nI yush tsI pu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kufuk
Jowu kIm BubI Io nI yush tsup tsI pu fu ngu
unoo tsI.
]Wup pu fee. Wutum chu tsI yu tsIs yuw
Utuch chee ufkuf kuzI zI mun tuu fu ngu-
nu uno.|
2 UtuchIch Kufuku25
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
403
1
]BubI Io nI yu shuch sunduf Utuch-
chee BubI Io nI yup tsup much tu fu ngI-
yu. Itufu, ndu tu mu mucheefusIn, wusI nu
Apu nIIee kuk kumu nI mu pun, Jefe mI yus
sufu, Utuch chee tputs kumu nI fu ngu:
SIysu BubI Io nI yush 70 musuch tuuch pu-
su. Sheefu, ApunII sIyuu suun pee tum tsu-
pun pIs zungun chI yu, tfu ngI yu. AshIfI
Esdrarini kuku
Yuwaa kirak Esdrarini yandarangu anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


Esd fu fI nI wuu nuu tsI kumun ku nee kIfu ku yundu fu ngI yu.

Chakaama yandarang?
Esd fu fI nI wuun pu tu tIn Utu chIch pu tu tIn wunee ku yundu fu ngI yu.

Mayaamaja yandarang?
Esdu fIn shu, Utu chIch tputs uyum tuu tI mbIztu pu, tu, yundu fu ngI yu yuwuu Utu chIch tputs wupI-
tum wutsu pu nIp kunu pu fu ngu nu unoo tsI. ApunII wuunu Istu fu ngu, wunu sIf kunu pu fu ngu nu. Undu fuf-
shu xufu shIsh zupun wuyu fu ngI tuut ssIn, ushI fI tuu ApunII kupung Istu fu ngu, Apu nIIeem pung' wunu sIf
pungu fu ngu nu yu. MI shut, Utu chIch tputs, zItu mI nu fIn tumu fu ng pu sI nu yu ushI fI tum ufup chI nguz
wIzu nuf tmu fu fu ngu sIn, zupun yumu yum tuf ushI fu ngu nu yu. Anu mund upunII pu tsee zupun chI nu fu-
ngu nu. AshI fI yu, shu nI yeef sIn, Afup chee wIzu nuf wuyu chIp zungu nee nI. Ash ku chu nI, yutu fIt shI shee
Izuu fu kusu chI nI pu, tfu ngu nu yu. Tputs unoo mbIztu pu, tu, Esdu fIn nee kIfu kuu yundu fu ngI yu.

Mayaatseeja kamanik?
Nu yuwu fI kumun ku unoo kumun chInts pu.
KupItofo 1.12.70: SfufInI, BubIIonIyshuch ufkuf Utuchchee tputsI IstufungIyu. YuwIs
wuptum tsupunpIs kunupumuum zundkIs unIs nuungtsu. Nuw sIyuu IstuchIntspu.
ApunIIeem pung' yusuf wunusIfItum pungoongtsu. Neewu muuchIfItu IchIngufu.
NubukodonosofufInI nee IchIngufu yufungu, sIysu yuntsu, tfungIyu SfufInI. Zupun
tputs uyu tyufusIn, wuptum kunupufungunuyu.
KupItofo 3.14.5: KuseefumchusIn, mIkeefsIn chIchIfee puyuyufusIn, mussIfItum
ApunIIeem pung' pungumuum chInufungunu. ApunIIeem sumu Ichtufu
kuyutufungunuyu. SheefsIn, tputsshu IchIngufusIn shunIyeefsIn, shumbutshIsheem
ItupshIngumuum tumbtu tumbtu ushIfungunuyu. KIs shumbutufungunuyu.
KupItofo 4.6-23: SheefsIn, ApunIIeem pung' pungooyunI, tfungunuyu. Itufu,
undufufshItIsIn tsIyuntufungusIn, Wutstu.

Muyuumu shIy ushIksu? tfungusIn,


kIfukuu BubIIonIyup zungunIfungunuyu. Anumunshu, BubIIonIyshuch ufkuf
kIfuk yundufu, ApunIIeem pungumuum wutstu, tfungIyu. TsIyutssee yufumuum
EsdfufInshu BubIIonIyup nuutufungIyu.
KupItofo 4.246.22: ZupIshshu, wunIpumusuju musuch tushIyfungu, ApunII wuunuutsI
wumuchtush tsImbun zungunIfungIyu. JuguyufInI, mIshu SukfIyusufIntum
IfusufInush kuseefumchusIn, ApunIIeem pung' mIkeefus pungoongtsu, tfungunuyu.
SheefsIn, mIkeefsIn pungoofungusIn, mussIfItum Iwupufungunuyu. AshIfIyu,
kupung shumbuteenI, tfungusIn, shumbutshIsh yuw IjIptosh tsup shItungufungunu
unoom shunIyufungsIn shumbutufungunuyu.
KupItofo 7.110.44: EsdufInshu yusuf UtuchIchpu tputs zupun BubIIonIyumund kyufusIn,
IfusufInup kunupufungunuyu. Anush kuseefu, mung' kupung muntsufungIyu,
yuwumund UtuchIch tputs ufupchee wIzunuf zupun yumufungunu unumundu.
ZItumInufIn tumufungpusInuyu ushIfItum wIzunIIeem zupun yumufungunu.
AshIfuchu, tputseetsshu wuneefungu, tputsshu kuseefsIn, AshIfIyu, ufupchee wIzunuf
wuyuchIp zunguneenI. AshkuchunI, yutufItshIshee Izuufu kusuchInIpu, tfungunuyu.
Esdrarini kuku
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
404
70 musuch tushIy fu ngu, Pef sI yu shuch
ufkuf, Sfu sufu, BubI Io nI yu shcheem tum
ufkuf kInu fu ngI yu. Anu mun shu, Sfu
Utuch chee wup tum wun pee tum wutsu-
pun zungu nI muum chI nu fu ngI yu.|
Ashiriya, na kamanchin!!pa yuwaa
Apan!! kurakaa Sru mangu p'tseerangu,
Utachchee waanpeetam watsapun
zanganichparina, trangu anootsi
1
Pef sI yu shuch ufkuf, Sfu, sufu, wuu-
nuu tsI shu BubI Io nI yu shcheem ufkuf
nu fu ngI yu. Ndu tu mu mInum musuch
tushIy chu, Apu nIIee kuk tumI nu muum
tutsu moo fu ngI yu, yuwuu Jefe mI yu su fI nI
tsI yu tu fu ngu unoo tsI. AshI fI ApunII shu
Sfoo mungu p'tseefungu, Sf shu Utuch-
chee wup tum wun pee tum wutsu pun
zungu nI muum chI nu fu ngI yu.
AshI fI wuu nuu tsI tIp tsIf kumu nI fu ngu,
mI shut kIfu ku mun tum yundu fu ngu,
tIp tsI feem ztufu tsI yut ssee zungu nI fu ngI-
yu.
2
Nuw Pef sI yu shchI kufu kI sIyuu nuw
tpu tsI fee tsI utInu: ApunII Tuu fu shI pun
wuu mu fI kusI fu unu, nuwuu tpu tsee
ztufu ksu tu muum kufu kuum nu fu ngI-
yu. Sheefu, nuwuu wuumu pungu yukut
Ifu su fI nush, Utu sh tsup pungu muum
kumuch tu fu ngI yu.
3
AshI fI sIysu Apu nIIIs
tIp tsI fIs yuwIs Apu nIIeem pung' pungu-
muum zund kIs unIs, Ifu su fI nup, Utup
tsup, kunu pung tsu. SIy IsfueI chI chIs
Apu nIIee chI nu kus, ApunII shu sIyush
Ifu su fI nush ufu tuu chI yu. AshI fI yu, sIysu
Utuch chIs Ifu su fI nup nuu yu fus, unush
Apu nIIeem pungu mut ssu. SIy IsfueI chI-
chIs ufu Apu nIIee chI nuk su. MI shut,
ApunII sIyush Ifu su fI nush ufu tuu chI yu.
4
Itufu, sIy Utuch chIs, yuwsh tIs Ifu su fI-
nup kunu pu muum ngut kIs unIs, muuch tu-
pu Istu kus tuung tsu. Ofoots tum, mIshu
kutung tseets tum pu nung tsu. Wuku fu-
feets tum tIs, opee juuts tum punu kus tuung-
tsu. MI shut, kufIk pu tu tum Istung tsu, Apu-
nIIeem pung' Ifu su fI nush pungu muu mu,
kufuk Sfu kumuch tu ku tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Sfu
Utuch chee, Ifu su fI nup kunu pu ngInts,
tfu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Israe!chich waptam Irusarinap
kanapumaam chinarangana anootsi
5
AshI fI ApunII tpu tsee mungu
p'tseefungu, Utu chIch tputs, mI shut
Ben ju mIn chIch tum tputs muu chI fI, mI-
shut upunII pun tum, IevIy chIch pu tu tum
IchI ngu fu sIn zupun tputs wuun pu tu tIn,
Pzu, kunu pee nI, Apu nIIeem pung' pungu-
muu mu, tfu ngu nu yu.

AshI fI yuwsh tI sIn


kunu pu muum ndu zundu fu ngu nu unshtI-
sIn, AshI fI yu, Iy shut muuch tu pu Istu chI-
nI pu, tfu ngu sIn, kufI kee, ofoots tum,
mI shut wuku fuuts tum, opee juuts tum, muu-
chee wuuts tum kIz puf wunu sI fI unu wuuts-
tum punu fu ngu nu yu. Zupun yuwuum Apu-
nIIeem pung' pungu ku nu unoom punu fu-
ngu nu yu. MI shut, yuw tputs wuunu zundu-
fu ngu nu, un muu cheetsI zupun Apu nIIeem
zungu nI fu ngu nu yu.
7
Anu mun shu, kufuk
Sf shu, much chu fee kufu zu fu ngu, SIysu
muu chee IchI ngu fu Apu nIIIsh pung' Ifu su-
fI nush sIf tumu Nubu ko do no sof yufu-
ngu, unoo ushpu fIt yyu fus, xunuteefus,
Utuch cheem tuwun pung tsu. Nubu ko do-
no sof wuunu upu nIII fIn shI nI pung' BubI-
Io nI yush wuyu fu ngu, unoo kufuk Sfu
kumuch tu ku tfu ngI yu.
8
AshI fI tputs shu
muu cheetsI IchI ngu fu yufu ngu sIn, Sf shu,
wuu nuu tsI ufkIf ksu tu mu pu nee, MItfI du-
tee suf, kumuch tu fu ngu, ShIy shu IchI ngu-
fu tcheefush, tutsu moo fu Utuch cheem
gobef nu dof, Ses bu su fuum pu nung chu,
kufuk tfu ngI yu. AshI fI MIt fI du tIs shu IchI-
ngu fu muu chee tchI fu ngu,

9
30 munguw kupu ngu mush ofpu chu-
mbee pI mush pu tInum, mI shut,
1,000 mungu wu tum ofpu mbuf shI-
mush pu tu tInum, unu mun shu
29 k'chIfu kIz puf wunu sI fI mIsh,
10
mI shut
30 munguw tum wuu shI ofpu chu-
mbee pI mush pu tInu mu,
410 munguw tum tu wuu shI ofpu
mbuf shI mush pu tInu mu, unu-
mun ufu ngeem
1,000 muu chee zupun nIII tu fI tuw
tchI fu ng tum tu.
Esdfu1
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
405
Anoo IchI ngu fu tchI fu ngu, Utuch-
cheem gobef nu dof tuwun pu fu ngI yu.
11
AshI fI IchI ngu fu wushu nu ndu fI muu-
chI ush pu fI ofpu chu mbee pI mush pu tInu-
mu, mIshu ofpu mbuf shI mush pu tInum
muu chee ushpI fIt 5,400 tuwun pu fu ngu-
sIn, unoo Ses bu suf yufu ngI yu.
Utu chIch tputs zupun musuch BubI Io-
nI yush tsup tuu fu ng sIn, Itufu kufuk shu
Sf shu, Nu kunu pu ngInts, tfu ngu, BubI-
Io nI yush tsup shI tu ngee fund sIn wup tum-
tu Ifu su fI nup kunu pu fu ngu nu yu.
2
1
Tputs shu tsup Utup kunu pee shI nu-
sIn, IchI ngu fu sIn yup tum zItu mI-
nu fI nI sIf tumu tuu fu ngu nu umb tum
kunu pu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch wup tum Ifu su fI nup kunu pu muum
chI nu fu ngu nu unoo tsI.
Kamanchintspa yuwaa Apan!!eem pang'
pangumaam chtarangana anootsi
3
1
Ifu su fI nush kuseef sIn, pungu fu ngu-
sIn, muzu feem shu mzu fu ngItum sIn,
7 tsup tufu wuz tu fu ngu sIn, Iwu pu fu ngu nu-
yu. AshI fu ng sIn unush, Nu pzuyu. Ifu su fI-
nush shu nI yee nI, tfu ngu sIn, IchI ngu fu-
sIn Ifu su fI nup nuu tu fu ngu nu yu.
2
AshI fI
unush upunII pun shu ufkuf Josuey,
Josu duk wIpu, upunII pu nee IchI ngu fu
kufu zu fu ngu, AshI fI nutu, Apu nIIeem
tuzu muum kuyu tee nI chI nee tsI nI muchI-
muu mu, Josuey tfu ngI yu. ApunII pun shu
IchI ngu fu sIn, mI shut yukut Ifu su fIn shuch
kufuk, Sofo bu be Iu sufu, SIu tIe Iu wIpu,
muu chI fIt pu tu tum tu, Apu nIIeem tuzu-
muum kuyu tu muum chtu fu ngu nu yu.
Yuwuu My sI su fI nI ApunII wumuch tush
kumu nI fu ngu, unu fI tum tumI nu muum,
chI noots tum Apu nIIeem muchI muum
zundu fu ngu nu yu.
3
MIn shuch tputs, ndu
Utu chIch, Ifu su fIn nung wutsI fIt tuu fu-
ngu nu, unoots shu Utu chIch punI fu ngu nu-
yu. Itufu ushI fI tuu, tufu wuz tu fu ngu nu yu.
Apu nIIeem tuzu muum yuwu shu tum sIf-
tumu wuyu fu ngu nu unshu tum wuyu fu ngu-
nu yu. Anoo Iwu pu fu ngu sIn, Apu nIIeem
muchI fu ngu nu yu. Putu fI, mI shut pukum-
chI tum muchI fu ngu nu yu.
4
MI shut, zuf
yuwush mushuf pu tumb tu fu ngu nu unshu
tsup tutsu moo fu ngu, tputs shu IchI ngu fu-
sIn shu mbu tu muum shu nI yu fu ngu nu yu.
Apu nIIee kumuch tu mu fI nI tumI nu fu-
ng sIn, upunII pun shu wuku fuu, mI shut
opee juuts tum putu fIt puchut, puku much-
shu puchut ushI fu ngu nu yu.
5
Anu mun shu,
kunee sIch tsup tutut ku chu unush shu
shu mbut ku sIn, Apu nIIeem yusuf ushpu fI-
tum wuku fuu puchu fu ngu nu yu. MI shut,
yuwush Apu nIIeets shu wup pu fI tmuum
shu nI yu fu ng tum sIn, unush shu ushpu fI-
tum wuku fuu, mIshu opee juuts tum puchu-
fu ngu nu yu. Tputs wuun tu fI zundu fu ng sIn,
ufu ngeem Apu nIIeem muuch tu punu fu-
ngu nu yu.

AshI fI ndu tu fI tu Apu nIIeem


pung' punguf sIn, ufu Apu nIIeem tuzu-
muum kuyu tu fu ngu nu yu. Sheef sIn, unush
chnoots shu muchI fu ngu nu yu. Tsup
Octu bfIsh kunees chI fI yyu fu, unush
Apu nIIeem muchI muum chtu fu ngu nu yu.
7
Apu nIIeem pung' pungu muum tutsu moo-
fu ngu, ushI fI pungum pu nee ts shu, mIshu
kuf pIn te foots tum kufu zu fu ng sIn, tsI yu-
tu fu ng sIn, Tufu wuztu kchIs unoom kufIk
tuwup chInts pu, tfu ngu nu yu.
Esdfu1 3
Apu nlleem pung' pungu muum
c/tu ru ngu nu yu. (S.7)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
406
MI shut, TIf shu chee, mI shut SIdon shu-
cheets tum tputs kufI pu nuu yushI ndu-
muum kumuch tu fu ngu nu yu, wutum
kufuk Sfu, shI ngInts, tfu ngu wu. Kutu-
nguts pu, vInpu, mI shut wuyu ngun pu tu-
tum, tuwup chInts pu, tfu ngu nu yu. AshI-
fI uwshtI sIn, Ayu, tfu ngu sIn, muchIp
IIbu nup nuu tu fu ng sIn, kufI pu nuu kuts pu-
yu fu sIn, mufIsh kung yushI ndu fu ngu nu-
yu, putus sI shu yukut Jop shu.
AshI fI Apu nIIeem pung' pungu muum
chtu fu ngu sIn,
8
yuwu mun tputs Ifu su fI nup
kunu pu fu ngu nu, unu mun mInum musuch
tushIy fumu chu, unu mun shu tsI mbu nu tum
tsup unush Apu nIIeem pung' pungu muum
chtu fu ngu nu yu. Sofo bu be Iu, SIutIeI wIpu,
mI shut Josuey, Josu duk wIpu, upunII pun-
pu tu tum, IevIy chIch pu tu tum yuwu tum sIn
tputs Ifu su fI nush shu nee fu nu, unshuch tum
IchI ngu fu sIn tufu wuz tu muum chtu fu ngu nu-
yu. AshI fI IevIy chIch tputs, yuwu nu ndu fI
wuchI nu musu chI fI nI veIn tI mu nu fI yufu,
un tufuw zI pu nee ksu tu muum kumuch tu-
fu ngu nu yu.
9
Itufu, kuupuneefItunu kufuk
tuchIp tuu fu ngu nu yu. ApunII pun ufkuf
Josuey, mI shut Kud mI fu, IevIy chIch tputs,
mI shut Henu dud IevIy chIch tum tputs,
IchI ngu fu sIn wIpup tu fI, zoonII pu, wushu-
nu ndu tufuw zI pu nee ksu tu fu ngu nu yu.
10
AshI fI pungum pun shu tsu poo wuntsush
ktsee yu fu sIn, putu zI nu zeem putu mbIch
tInum zupun pushu chu fu ngu nu yu. Sheef-
sIn, Iwu pu fu ngu sIn, tputs shu mung' ksuk-
sIn shu mbu tu fu ngu nu yu.
ApunII pun shu ufkuf wumu fI wunu sI-
fImshee kumuf tu fu ngu, wuku fuu wIts
yyu fu, puu puu tfu ngu nu, unoo tputs shu
muzI nu yu fu sIn, kusuf teef sIn, IchI ngu fu-
sIn Apu nIIee ungIf tu fu ngu nu. IevIy chIch,
yusIm pun Asu fu fIn chIch tputs, tumbu fuu
yyu fu sIn, tumbuf tuk sIn, Apu nIIee mung'
kIs shu mbut ku sIn yusee fu ngu nu yu. Yuwuu
kufuk DupI yu fI nI Asu fu fIn chI chee sIf-
tumu yusI muum kumuch tu fu ngu, unoo
yusee fu ngu nu yu.
11
Tputs IchI ngu fu sIn Apu-
nIIee yusee fu ngu nu yu. Yuseek sIn,
Wup pu fI, Apuu. ShIy kIz puf
wunu sIf tIsh chu.
IsfueI chI cheetsI nI kIz puf chI nuk shu.
Ndu Iyuu mbI zukshu.
Ufu tu mu fI chI nuk shu.
Amb yuseek sIn, utu sIn zumum tuf ushI-
fu ngu nu yu. Apu nIIee Tuu fu shI pu nI kIs
ungIf tu fu ngu nu yu, wutum Apu nIIeem
pung' pungu muum chtu fu ngu nu wu.
12
KIz puf wuchI nu wu tpu tsI, yuw sIf-
tumu nIIuf tu mu Apu nIIee pung' pufu ngu-
nu, unshut ssIn tunu fu ngu nu yu, wutum
kuneesIch shu pungu muum chtu fu ngu nu-
wu. ApunII pun wuchI nu, IevIy chIch tum,
mI shut tputs IchI ngu fu sIn wuchI nu wu
tunu fu ngu nu yu. Anpu fI tum zuf IchI ngu-
fu sIn zumu ngu fu ngu nu yu, mung' ksu ksI-
nu.
13
WuchI nuw tputs zupun tunuk sIn,
mI shut tputs zupun tum mung' ksuk sIn
yusI yus tuf ushI fu ng sIn, zumu ngu fu ngu-
nu.

Chuk tunu ku?

Chuk yusee ku? tputs


tfu ngI tuut ssIn Itufu, yusu muum pInu su-
fu ngu nu yu. Wushu nu ndu fI tputs zupun
tunuk sIn, yuseek sIn, Juy, juy, utu sIn,
kupung zumu ngu fu ngu nu yu. Afup chI-
tuu tputs unoo muzI nu fu ngItum sI nu yu,
wutum ufup kImu fu ngu wu.
Apu nIIeem pung' pungu muum chtu fu-
ngu nu unoo kumu nee nu.
Utachchee undarar xarashish kapung
wayarangana anoo kamanchintspa
4
1
AshI fI yu, Utu chIch mI shut Ben ju-
mIn chIch tum undu fuf Utu sh tsup
tuu fu ngI tum tu, yuw AsI fIy shuch ufkuf
unush tsup wuyu fu ngu unu. UwshtI sIn
tsI yut ssee muzI nu fu ngu nu yu. Utu chIch
wupI tum wutsu pu nI kunu pu fu ng sIn,
yusuf Ifu su fI nush Apu nIIeem pung'
pungu ku nu yu, tfu ngu nu. Anoo muzI-
nu fu ngu sIn,
2
Pzu, pungu nI Ifu su fIn pI,
tfu ngu nu yu. Ifu su fI nush kuseef sIn,
Sofo bu beI put, mI shut IsfueI chIch pu tu-
tum wuchIn tsI yu tu fu ngu nu yu. Apu nIIee
Iy ungIf tuk tu mu nI chu. Yuwu puf kufuk
Isu fu don, AsI fIy shuch ufkuf, Iyuu nIsh
tsup wuyu fu ngu, unpuf Iyshu Apu nIIee
ungIf tu tu fI tu mu nI yu. ChI nee ts tu mu nI
Apu nIIeem much tu fI nI yu. AshI fu chu,
Iyshu Apu nIIeem pung' pungu muum
Esdfu3 , 4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
407
sIyuum Istu muum zund kI tu mu nI yu, tfu-
ngu nu yu.
3
Itufu, Sofo bu beI shu, Josuey-
put, mI shut Utuch chI tum ufkuf IchI ngu-
fu sIn yumu fu ng sIn, NdunI. SIy Iyuum
Istu muum wufI tu chee ju, ndu mbu fee.
Wutum kufuk Sfu, Pef sI yu shuch ufkuf,
Iyuu tsI mu fI, SIy IsfueI chI chIs Apu nIII-
fee mIs Tuu fu shI pu neem pungu ngInts,
tfu ngu wu. AshI fu chu, sIy Istu muum
pInu suk su. Iyu mu fI pungu chI nI pu, tfu-
ngu sIn, tpu tsee wup tum zungu nI fu ngu-
nu yu.
4
AshI fI tputs shu wup tum kunu-
pee fund sIn, Utu chIch Apu nIIee pung'
ndu pungu muum tumu ndut tumu ndut
ushI fu ng sIn, uwshtI sIn punI fu ngu nu yu.
KIs tufu wuz tu muum pInu su fu ngu nu yu.
5
Afu ngeem undu fuf shu ufkuf wuu nuu
tIp tsI feem kufI kee tuwu pu fu ngu, SIysu
Ifu su fI nup nuuk chus, Apu nIIeem pung'
pungu ku nu unoo ksu ngInts tshI nInts,
tfu ngI yu. AshI fI yu, Ifu su fI nup nuuk chu-
sIn, muntsIf Utuch chee tsI yu tu fu ngu-
nu yu. Utu chIch shu tputs Apu nIIeem
pung' pungu muum punIk sIn, kusu fu-
ngu nu yu. Wushu nund 20 musuch ndu
tufu wuz tu fu ngu nu.
Yuwu puf Pef sI yu shuch kufuk Sf tuu-
fu ngu, unpuf ndu tufu wuz tuk sIn, Sf shu
tsI pu fu ngu, unu mun shu Aftuf jef jes kufu-
kuum kInu fu ngu, unush shu ndun tum
tufu wuz tu fu ngu nu.
ZupIsh shu Dufy shu Pef sI yu shcheem
kufuk kInu fu ngu, unshu nuu yusuf tufu-
wuz tu muum chtu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu Utuch-
chee undu fuf xufu shIsh kupung wuyu fu-
ngu nu unoo tsI.
5
]Yuwuf puf Dufy Pef sI yu shcheem
ufkuf kInu fu ngu, unpuf ApunII shu
wuu nuu tsI kuk kumu nI mu pu nI Huguew
sufu tsI yu tu fu ngu, Nuwuu tpu tsI fI IsfueI-
chI chI kumu nIng chu. SIy

muyuum su
nuwuum pungI pungu muum kusu yu fus,
suu muu tum shu pungIs wunu sIf punguk-
su? Itufu, nuwuum shu pungI ndu Iwu pu-
fu ngus kusu fu ng su wu, tpu tsee tng chu,
tfu ngI yu.|
1
AshI fI yu, Apu nIIee kuk kumu nI mu-
pun shu Huguew, mI shut Suk fI yus tum
Apu nIIee kuk Utuch cheem Ifu su fI nush
kumu nI fu ngu nu. MI shut, Utu chIch tum
tputs yuw ufu ngeem Utu tsup tuu fu-
ngu nu, unoom tum kumu nI fu ngu nu yu.
2
AshI fu chu, kufuk Sofo bu beI shu, mIshu
Josuey tum Apu nIIee kuk muzI nu fu ngu-
sIn, AshI fI yu, Apu nIIeem pung' pungu-
yu nI, tyu fu sIn, yusuf pungu muum
chtu fu ngu nu yu. Huguew tum, Suk fI yus-
tum tpu tseem Istu fu ngu nu yu.
3-4
Itufu,
yuwu puf Apu nIIeem pungu muum yusuf
chtu fu ngu nu, unpuf gobef nu dof shu Tute-
nuy Ifu su fI nush kusu fu ngI yu. Kufuk shu
Dufy Tute nu yuu kung Euffu tIs ufu chIch,
yup zuf pshtu ku umb tuu fu ngu nu, unoo
ksu tu mu pu neem Ipu su fu ngI yu. AshI-
fI Tute nuy shu, wIpu nush pu tu Setuf-
BosnuyI, mI shut Istum pun pu tu tum Ifu su-
fI nush kuseef sIn, Utuch cheets shu ufkuf
tsI yu tu fu ngu,

Chukshu sIyuu Apu nIIeem


pung' pungu muum kumuch tu yu fu, sIysu
punguk su?

Chuk sIyuu shI ngInts, tfu-


ngu?

SIy kufu ku fIs chuku sufu? Tute nuy


tfu ngI yu. Utu chIch shu IchI ngu fu
kumu nI fu ngu nu yu.
5
Itufu, ApunII shu
Utuch chee ufkuf ksu tu fu ngu, Tute nuy-
shu ndu tsI yun tu fu ngI yu. AshI fI nutu mu-
sum tu tufu wuz tu muum ksu fInts pu. Itufu,
nuw shu kufuk Dufyput yusu chI mu sI mu.
KIfuk kufu kuum zungun chI mu.

Amchee-
ju uwu? AshI fI yu, kufuk nuwuu kumun-
ku chu, nuw shu sIyuu kumun chInts pu,
tyu fu kusu fu ngI yu.

AshI fI Tute nuy wIpu nush put kIfu kuu


yundu ku kufu kuum Duf yoom tfu ngu-
nu yu.
7
Kufu kuu Duf yoo,

tumu fIm tu?

Wunu sI fI tuu fIsh?

Ndu kus yutu kIsh?

Tpu tsI fIsh mupIyf sIn tuu fu nu?


8
AshI fI
shI yuu kufu kuu, tsI yu tsIs kumu nI muum
zund kI nu. AshI fI ItsIn su fu kumun chInII-
pu. Nuw Ipun shIp tI Utuch chIp tsup
nuu tu fu ngu nI yu. Ifu su fI nush kusu-
fu ngu nI, Utu chIch tputs Apu nIIeem
pung' punguk sIn pufu ngI nI yu. ApunII
wuu mu fI kusI fu unoom pungu ku nu yu.
Putu mbIch kupu ngu mush put pungu-
ku nu yu. Tundu pu nu zeem shu nu kufI-
pun pu tu tundu pu nukchI nIII nu. AshI fI
mung pu tu fI tufu wuz tuk sIn, mIkee fu ufu
Esdfu4 , 5
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
408
Iwu puchpu sI nu yu.
9-10
Iyshu mushu fu ngu-
nI, SIy kufu ku fIs,

chuku sufu? MI shut,

tufuw zu ksu tu mu pun chuku sufu? tfu-


ngI nI yu. ShI yuu kumu nI muum mushu-
fu ngI nI yu.

Chukshu sIyuu Apu nIIeem


pung' yusuf pungu muum kumuch tu yu fu,
sIysu punguk su?

Chuk sIyuu shI ngInts,


tfu ngu? tfu ngI tu mu nI yu. Utu chIch-
shu,
11
Iy Apu nIIeetsImu fI wuu mu fI
kusI fu unoo chI nu ku nI, Apu nIIeem
pung' yusuf kunee sIch pungu ku nI yu.
SIf tu mu su Iyu shuch kufuk, yuw kIz puf
tuu fu ngu un, Apu nIIeem pung' pungu-
muum kumuch tu fu ngu, kIz puf wunu sI fI
pungu fu ngu nu yu.
12
Itufu, Iy zItu mI nu fI nI Apu nIIee
kupung tutsI yun tu fu ngu sIn, ApunII-
shu, Tputs wuunI kusIchpu, tyu fu,
kufu kuu Nubu ko do no so fuu Iyush chee
kusI muum zungu nI fu ngI yu. Nubu ko do-
no sof shu wusu ndu fuf put Ifu su fIn shu-
chee kusI fu ngu, Apu nIIee pung' Izuu fu
kupee tu fu ngI yu. Sheefu, Iyush chee
IchI ngu foo BubI Io nI yup tsup muchI fu ngI-
yu.
13
Anush BubI Io nI yush tsup kupung
tuu fu ngu nI, zupIsh shu kufuk Sfu fI nI
BubI Io nIyshuchee kusI fu ngu, kufu kuum
kInu fu ngI yu. Anu mun shu, musuch kunee-
sIch yyu fu, unush kufuk Sfu fI nI Iyuu
Utuch cheetsI nI Ifu su fI nush Apu nIIeem
pung' kunee sIch pungu muu mu kumuch tu-
fu ngI yu.
14
Sheefu, Sfu fIn shu Apu nIIIsh
pung' muu chee kIz puf wunu sI feew, ofput
tInu mu yuw Nubu ko do no sof wuun pee
wutsu pun yufu ngu, unu tuwun pu muum
tIp tsI fee kumuch tu fu ngI yu. Yun pu yu fu,
Iyush cheem tputs Ses bu su fuum, Utush-
cheem gobef nu dof muu cheetsI IchI ngu fu
tuwun pu fu ngI yu.
15
Kufuk Sfu fI nI, Ses-
bu su fuum punu fu ngu, ShIy shu IchI ngu fu
yyu fush, yuwu sh tum sIf Apu nIIush
pung' Ifu su fI nush tuu fu ngu, unshu tum
wuyu shI nI. Apu nIIeem pung' pungu yu fus,
unush wuyu ngInts, kufuk Sfu fI nI Iyush-
chee kumuch tu ku tfu ngI yu,
1
AshI fI
Ses bu suf shu Ifu su fI nush kusu fu ngu, AshI-
fI pungu yu nI, tfu ngu, tputs shu putu-
zI nu zee pushu chI fu ng sIn, Ses bu suf shu
Istu fu ngI tum tu. Tputs tufu wuz tu ku nu un
wund Iwu pu muum pIsh tu kI yu, tfu ngu nu-
yu. Utu chIch kufuk unoo Iyuu kumu nI-
fu ngu nu yu.
17
AshI fI yu, kufu kuu Duf yoo,
sIyuum wunu sI fI yu, ushI fI shIy shu tpu tsI-
fee tsIsh, kufuk Sfu fI nI wIf kuf nuchu ngu-
shI nInts tng chu, yuw Apu nIIeem pung'
Ifu su fI nush pungu muum kumuch tu fu ngu
unoo tsI. Sfu fIn shI nI pung' tuuf pu fee,
yuwush wIf kuf xunu tu fu unshu. Anush
nup ku chu sIn, punguch pu sI nu yu.
AshI fI shIy shu, kufu kuu Duf yo, Sfu-
fI nee tsI kuk nuts tu fum chush, Iyuuts shu
kumu nIng chu yuw chI nu kIsh unoo tsI,
Tute nuy kIfu kuu yundu ku, kufu kuum
Duf yoom tyu fu, zungu nI fu ngI yu.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa kurak
Dary tiptsiree ichingaru Utachcheem
istamaam kamachtarangu, anootsi

1
AshI fI yu, kufuk Dufy Tute nu yuu
wIf kuf nuts tu fu ngu, tIp tsI fee tfu-
ngI yu. Mung kufuk Sfu fI nee Apu nIIeem
pung' Ifu su fI nush yusuf pungu muum
tpu tsee kumuch tu fu ngI yu. AshI fI sIysu
Sfu fI nee wIf kuf nuchu ngu shI nInts.
Pungush yuwush kufuk wIf kuf xunut-
tu fu unush nuchu ngu shI nInts, tfu ngI-
yu.
2
TIp tsIf shu kufu kup pung', yukut
Ekbu tu nush, MedI yu nush tsup nuchu-
ngu fu ngu sIn, kIfu kuu yundu mu, kufu-
ku Sfu fI nI yundu mu fI nI pufu ngu nu yu.
Anoo kIfu ku nuts tu fu ngu sIn, tfu ngI yu.
3
Sfu, BubI Io nI yu shcheem kufuk kunee-
sIch kInu fu ngu, tIp tsI fee kIfu kuu yundu-
muum kumuch tu fu ngI yu.
Nuwuu kukI yundu yu fus, tpu tsI fee-
mI zungu nIng tsu, tfu ngI yu. AshI fI yu,
kIfuk yundum tfu ngI yu.
Apu nIIeem pung' Ifu su fI nush sIf tuu-
fu ngu, unshu tum yusuf pungu ngInts.
SIysu IsfueI chI chIs tsu pun pI tum tIs kunu-
pung tsu. Yusuf Apu nIIeem pung' pungu-
mut ssu. Putu zI nu zeem putu mbIch put
pushucheefus, unu mun pungung tsu.
Wuzu fu nI fI nI 27 metfo, wumu nI fI nI 27
metfo tum pungu ngInts. Pungum Iwu pu-
fum chus, wuku fuuts tum, opee juuts tum
Apu nIIeem muchIng tsu.
Esdfu5 , 6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
409
4
Putu mbIch kupu ngu mush wuyu ku tu-
fu sheef us, yusuf unu mun shu tsI mbu-
nu fIn shu putumb chI tum wuyu yu fus,
tuch pu fIn shu putumb chI tum tu tushu fu-
ngu yu fus ksung tsu. Anu mun shu Iwuz
twuf kunee sIch yyu fus, putumb-
chI mun tundu pu nung tsu. Nuw shu
nuwuu nuu tsI kufI kI fee ksu tu mu pu nee
kumuch tu chI mu IchI ngu fu tuwu pu muu-
mu.
5
MI shut, yuw muu chee Apu nIIIsh
pung' Ifu su fI nush sIf tuu fu ngu, ofpu
tInu mu, mIshu uf mbuf shI mush pu tu-
tum tInu mu, unoo Nubu ko do no sof
ytu fu ngu, wuun shu wutsu pun wuyu fu-
ngu, unoo tuwun pung chu. Ifu su fIn pI-
tum, yuwush Apu nIIIsh pung' sIf tumu
tuu fu ngu unshu tum wuyung chu.
Kufuk Sf kIfu ku mun yundu ku, IsfueI-
chI cheem tputs tfu ngI yu.

AshI fu chu,
kufuk Dufy shu, unoo nuts tu yu fu,
gobef nu do foom Tute nu yuum kIfuk
yundu fu ngI yu. MI shut, wIpu nu sheem tum
Setuf-BosnuyI, mI shut tIp tsI feem tum
yuw kung Euffu tI su ufu chIch tpu tsee ksu-
tu mu pun tuu fu nu umb cheem tum tputs,
IchI ngu foom kIfu kuu yundu fu ngI yu.
SIysu Ifu su fIn shu chee tumu ndu fInts-
pu.
7
Utu chIch ufkuf wIpu nush pu tu fI
wuu nee Apu nIIeem pung' punguch pu.
Yuwu sh tum sIf tuu fu ngu unshu tum
yusuf punguch pu. SIysu mun tu fInts pu.
8
Itufu, Utuch cheem tufuw zu pu neem
kufIk put Istung tsu, wutum nuw ushI fu
kumuch tu kI nu wu.
SIy kung Euffu tIs ufu chIch tuu kIs
unIs, yuwu put kufIk nuwuum zungun-
kIs unput nuw shu yuwuum Apu nIIeem
pung' pungu ku nu unoom tuwu pu chI-
mu. KufI kee punu muum zup shtu fInII-
pu. Tufuw zu pu neem kufIk ndu pshI tu-
ku kusu muu mu.
9
MI shut, upunII pun
sIyuu mush ku sIn, wuku fuuts tum putum
mush tu, putum mush tu ush ku sIn,
opee juuts tum, Apu nIIeem muchI muum
mush ku sIn, sIysu tutsu moo fu pu nung-
tsu. MI shut, tIfI koots tum, yumeets-
tum, vInoots tum, wuyu ngu noots tum
upunII pun mush ku, sIysu pu nung tsu.
10
AshI fI upunII pun shu IchI ngu foo yyu-
fu, Apu nIIeem yuw wuu mu fI kusI fu,
kunI ndush tuuku, unoom much ku chu,
nuwuum kufu kuu mI, Ipu feem tum-
tI Istu muum Apu nIIee mushuch pu.
11
AshI fI sIysu kufu kIs tpu tsI fee tsIs
nuwuu kukI kumu nIng tsu. Tputs ndu
nuwuu kumuch tu mu fI tumIn ku sIn,
sIysu unoo wuun sshu pungu yusI nuu
yusheefus, unpu tu tum wuu nuu tsI
puchu yu fus, ksung tsu. Pung' wuunI
IchI pu mbu yu fu puntsuch pu, tunu.
12
ApunII wuunu Ifu su fI nush tuu fu-
sheem wuyu fu ngI yu. AshI fI yu, nIII tu fIt
tputs, kufuk tuu tI, ndun tuu tI ushI fu
nIII tu fIt pIch tsup, Apu nIIeem pung'
Ifu su fI nush pungu muum tuyu tu fItkI-
nuu fI yu, ushI fu sIysu unoo puchu yu fus
ksung tsu. Nuw kufu kI Duf yI unoo
kumuch tu kI nu. AshI fI yu, sIysu nuwuu
kukI Izuu fu tumI nung tsu, tunu,
kufuk Dufy yundu ku, tfu ngI yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu kufuk
Dufy tIp tsI fee Utuch cheem Istu muum
kumuch tu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Israe!chich Apan!!eem pang' pangumaam
yuwapayarusin, kasarangana anootsi
13
AshI fI gobef nu dof Tute nuy shu, yuw
kung Euffu tIs ufu chIch tpu tseem ksu tu fu-
ngu, mI shut Istu mu pun tum Setuf-Bosnuy,
wIpu nush pu tu tum un IchI ngu fu sIn kufu-
kuu kuk muzI nu fu ngu sIn, Izuu fu tumI-
nu fu ngu nu yu.
14
AshI fI, IsfueI chIch shu
kufuk tIp tsIf pu tu fI Apu nIIee kuk kumu nI-
mu pu nee Huguew, mI shut Suk fI yus tum
kuk muzI nu fu ngu sIn, kIs tufu wuz tu fu ngu-
nu yu. AshI fu ng sIn, mus sI fI Apu nIIeem
pung' pungu muum Iwu pu fu ngu nu yu.
Apu nIIee kuk tumI nu fu ng sIn, mI shut
Pef sI yu shcheets tum kufuk Sfu fI nI,
Duf yoots tum, Aftuf je feets tum kuk puyu-
fu ngu sIn, wunu sIf tufu wuz tu fu ngu sIn,
Iwu pu fu ngu nu yu.
15
AshI fI yuwu puf Dufy 6 musuch
Pef sI yu shcheem kufuk tuu fu ngu, unpuf
Esdfu6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
410
Apu nIIeem pung' pungu muum Izuu fu
yuwu pu fu ngu nu. Muf sush tsup, zuf
tuch pu fIn shI nI ushI fu ngu nu yu.
1
AshI fI
mung' ksuk sIn, ushpI fIt ssIn IsfueI chIch
yuw wuun pee wutsu pun kunu pu fu ngu-
nu, upunII pun tum, IevIy chIch tum un
kIs Apu nIIIsh pung' shu nI yu fu ngu nu yu.
Apu nIIee mush ku sIn. Apuu, shuu nuu tsI
pungIsh Iwu pu fu ngI nI yu. Nu shuu nu nIsh
pungu sIsh Iyuu ksu tu muum ufu tu mu fI
tuung chu, tfu ngu sIn, shu mbu tu fu ngu-
nu yu.
17
AshI fu ng sIn, Apu nIIee ungIf-
tuk sIn, wuku fuu wIp 100 putu yu fu sIn,
opee juuts shu upupchIf 200 putu yu fu sIn,
unu mun shu opee juuts tum wIp 400 putu-
yu fu sIn, Apu nIIeem muchI fu ngu nu yu.
Afu ngeem shu 12 chI poots tum putu yu fu-
sIn, mIn chI cheem tputs mInum tu wu mu fI
chI poo puchu fu ngu nu yu, yutu fIt shI shI fI-
nee tsI tuchI ngu muu mu. Ash pu fI 12 chIp
IsfueI chI cheem tputs puchu fu ngu nu yu.
18
Sheef sIn, upunII pu nI, Aufo nu fIn chI-
chee, Apu nIIeem pung' ksu tu muum
wuyu fu ngu nu yu. MInu mu tputs wIpup-
tu fI mInum tum sImun ksu tu muum
wuyu fu ngu nu yu. Sheefu, mInoots shu
tputs ufung tuch shu sImun ksu tu muum
wuyut, ufu ngeem mI shut tputs wuyut
ushI fu ngu nu yu.
Anu mun shu IevI yu fIn chI cheets tum
yusIm pu neem, Apu nIIee ungIf tu muum
wuyu fu ngu nu yu. MI shut, Apu nIIIsh pung'
ksu tu muum wuyu fu ngItum sI nu.
Yuwu fI My sI sI fIn sIf tumu kIfu-
ku mun yundu fu ngu, unu fI tum
tumI nu fu ngu nu yu.
19
Anshuf tu tum tsup kutuf sIsh zuf
ush pu fI tputs, yusuf shu nI yu fu ngu nu yu.
ApunII zItu mI nu fI nee tsI IjIp tosh tsup
tupu chI ndu fu ngu, un zuf tutsu moo fu ngu,
uwshtI sIn unush zuf mung' kIs shu mbu tu-
muum shu nI yu fu ngu nu yu.
20
ApunII pun
tputs, mI shut IevI yu fIn chIch tum ndu tu-
mu tputs kusu fu sIn, Apu nIIIsh tuchI tu-
muum wusI nu yutu fIt shI shI fI nee tsI nI
ApunII put yufu fu ngu nu yu. AshI fI zufum-
pu tu fI mung' yufu fu ng sIn, opee juu wIp
IchI ngu foom tputs puchu fu ngu nu yu. MI-
shut, wuun pu tut ssIn, upunII pun pu tut ssIn
wuu nuu tsee opee ju fI nI puchu fu ngItum sI-
nu. Mung' ksuk sIn ushI fu ngu nu, wutum
wuun shu wutsu pun yusuf kusu fu ng sIn,
unush tuu fu ngu nu wu.
21
AshI fI IchI ngu fu
IsfueI chIch tputs yuw BubI Io nI yu mund
kunu pu fu ngu nu un, mI shut Utu chIch-
tum tputs yuw ndu BubI Io nI yup nuu tu fu-
ngu nu, un tum sIn unshu tum wushu nund
shu nI yu fu ngu nu yu. Tputs yutu fIt shI shpu-
nee ts shu kusu fu ngu sIn, wuu nI tu fIt ssIn
tuuf ushI fu ngu nu yu. AshI fI IsfueI chIch
tputs IchI ngu fu sIn Apu nIIee Tuu fu shI-
pu nee, IsfueI chI chee Apu nIII fI nI, kIs
ungIf tu fu ngu nu yu.
22
AshI fI tsI mbun mutu yu fu zuf punguu
ndu tpu tu fu unoom kutu ngu muum
shu nI yu fu ngu nu yu. ShumbutkusIn, kIs
shu nI yu fu ngu nu yu. Yuwu mund ApunII
Pef sI yu shchee ufkuf mung' p'tseefungu,
SIy IsfueI chI chIs Apu nIII fee mIs pung'
pungu ngInts. Nuw shu kufIk put Istu-
chInts pu, tfu ngu, unu mund ApunII shu
tIp tsI fee mungooz ksu shIsh pshtu fu ngu,
kIs shu mbu tu fu ngu nu yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch Izuu fu Apu nIII mun shu mbu tu fu-
ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Esdraa wipunashpata Irusarinap
zanganirangana anootsi
7
1
AshI fI zupIsh shu 58 musuch
tushIy fumu chu unush yuwu puf
Pef sI yu shuch kufuk Aftuf je fI tuu fu-
ngu, unpuf Utu chIch tputs, Esdfu sufu,
BubI Io nI yush tsup tuu fu ngI yu. Esduf
Aufo nu fIn chI chI mun chu tpu tsI, Aufon
yuw chtuk chu fI upunII pu neem kufuk
kInu fu ngu unu.
Esduf wupuf Sefu yu mun chu.
Sefu yus shu wupuf Asu fI yu su mun chu.
Asu fI yus shu wupuf
HII kI yu su mun chu.

2
HII kI yus shu wupuf SuIum mun chu.
SuIum shu wupuf Sudo ku mun chu.
Sudokshu wupuf AhI tu bu mun chu.

3
AhI tub shu wupuf Amu fI yu su mun chu.
Amu fI yus shu wupuf
Asu fI yu su mun chu.
Esdfu6 , 7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
411
Asu fI yus shu wupuf
Mefu yo tu mun chu.

4
Mefu yot shu wupuf Sefu yu su mun chu.
Sefu yus shu wupuf UsI mun chu.
Usshu wupuf BukI mun chu.

5
Bukshu wupuf AbI su wu mun chu.
AbI suw shu wupuf FIne su mun chu.
FInes shu wupuf EI yu su mun chu.
EI yus shu wupuf Aufo nu mun chu,
yuw upunII pu neem ufkuf Ich tu fu
kInu fu ngu unu.

Esduf Apu nIIee kuk tuyups tum pu nI


tuu fu ngI yu. Yuwuu Tuu fu shI pun, IsfueI-
chIch Apu nIII fI nI, My sI su fI nee kumuch-
tu fu ngu, unoo Esduf shu IchI ngu fu
yusu fu ngI yu. AshI fI Apu nIII mun mung'
tutu fu ngu, ApunII shu ufu Esd fuu Istu fu-
ngI yu. Esduf wutsu pu nIp kunu pu muum
zund ku, kufu kuu Aftuf je fee mushu fu-
ngu, uwshu kukoo ndu kupee tu fu ngI-
yu. AshI fI wufI tuch pu fee. Kunu pu ngI
tsu pun pIsh, tfu ngI yu,
7
AshI fI Aftuf je fI
7 musuch Pef sI yu shcheem kufuk kInu fu
tuu chu, unush Esduf IsfueI chIch pu tputs
upunII pun tum, mI shut IevIy chIch tum,
Apu nIIee yusIm pun tum, Apu nIIee pung'
ksu tu mu pu nI tum, upunII pu neem Istu mu-
pu nI tum ypu ndu yu fund sIn, BubI Io nI yuu
tsup kusu yu fu sIn, Ifu su fI nup nuu tu fu ngu-
nu yu.
8-10
Aftuf je fI kufu kuum kInu fu, 7
musu chI fI nI, tsup mInu mu fI tu kunees-
chI fI yyu fu, unush Esduf BubI Io nI yuu
tsup shI tu ngee fund sIn, nuuf sIn, ApunII
kupung Istu fu ngu, Ipun pu nuf tsup
kuchIng ku chu, zumee pu tu fIn shu tsup
kunee sIch yyu fu, unush Ifu su fI nush
kusu fu ngu nu yu.
Esduf, Apu nIIee kIz puf chI nu ku,
Apu nIIee kuk nuts tu ku fI ufu puyu ku fI
tuu chI mu. SheefI, IsfueI chI chee tputs
Apu nIIee kumuch tu mu fI nee puyu muum
tuyup stu chI mu, mungush chI nu fu ngu,
tfu ngI yu.
11
AshI fu chu, Kufuk Aftuf-
je fI, Wutum Esduf kIz puf Apu nIIee
mungoon ku wu.
Yuwuu ApunII Tuu fu shI pun, sIf
IsfueI chI chee kumuch tu fu ngu unoo
IchI ngu fu yusu kI yu, kufuk mungush chI-
nu ku, tu, Esduf ndu tu mu nuufu, kufuk
kIfu kuu yundu yu fu ngu punu fu ngI yu.
12
AshI fI kIfu ku mun tu, kufuk Aftuf je fI
yundu fu ngI yu.
Nuw Kufu kI Aftuf je fI shI yuum
Esd fuu yundu kI nu. ShIy upunII pun tIsh-
chu. ApunII wuu mu fI kusI fu unoo shIy
mungoo nuk shu. Kukoots tum IchI ngu fu
puyuk shu.
13
AshI fI nuw shI yuu utInu, ShI yu-
chIch tputs, IsfueI chIch, yuw nuwush
tsu pu nI tuu ku nu un, wundu yu Ifu su fI-
nup kunu pu muum zund ku sIn, shI yu-
pu kunup chI nIIIn pu. ApunII pun tum
tputs zund ku sIn, IevIy chIch tum tputs
wuunu zund ku sIn, kunup chI nIIIn pu,
tunu.
14
AshI fI shIy shu kunup ku chush,
yusung chu.

Kumu pu Utu chIch tputs


Apu nIIee wumuch tush puyu ku nu yu?
unoo yusung chu. ShIy ufu Apu nIIee
kuk puyuk shu. AshI fI yusung chu.
Anoom nuw shI yuu zungun chInII pu.
MI shut, yuw tputs nuwuum Istu ku nu
unu, 7 tpu tsI yusu muum zund kI tum sI-
nu yu.
15
AshI fI nuw shu Istum pun pu tu-
tum ofoo chu mbee pImu shee, mI shut
ofoo mbuf shImu sheets tum shI yuum
mungu tu fI tI punu chI nI pu. ShIy shu
unoo Ifu su fI nush kus ku chush, Apu-
nIIIsh pung' wuyung chu. AshI fI nuuk-
chush, kufI kee yyu fush puyu tuch chu.
1
MI shut, BubI Io nI yu shuch tum tputs
wuunu zund ku sIn, shI yuum mungu tu-
fI ofoots tum pu nuch pu sI nu yu. AshI fI
shIy shu unoo IchI ngu fu yngchu.
MI shut, shI yu chIch tputs, upunII pun-
tum tu, Apu nIIeem pung' Ifu su fI nush
kufI kee, mI shut muuch tuuts tum
mungu tu fI shI yuum punu chI nIII nu yu.
AshI fI shIy shu unoo yyu fush, Apu-
nIIIsh pung' wuyung chu.
17
AshI fI unpu
kufIk pxu nxung chu, wuku fuuts tum,
mI shut wuku fuuts tum wIp, mI shut
opee juuts tum wIp, mI shut yuw muuch-
tu Apu nIIeem ufu tu fI wuyu kIs, tIfI koo,
vInoo ushIp puxunxeefush Ifu su fI nush
Apu nIIIsh pung' muchIng chu.
18
AshI fI
yuwuu uf chu mbee pI mush, mIshu
oftum mbuf shImu shI kutu chIm tuufu,
Esdfu7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
412
unoo shIy shu Ipu nush pu tIsh ApunII put
yusu yu fus, yuw sIyuum wunu sI fI unu-
mu fI shIng tsu.
19
Itufu, shIy shu yuwuu
tputs muu cheetsI Apu nIIeem kIz puf
wunu sI fI wuyu fu ngu nu, unoo shIy shu
yyu fush, Apu nIIIsh pung' Izuu fu
wunu sI fI tum wuyung chu, Apu nIIee
ungIf tu muu mu.
20
AshI fI Apu nIII fee mIs pung'
muu chI pshu tu kI nuu fI yu, ushI fI yu,
nuwuu nuu tsI kufI kI fI ksu tu mu pu neem
mushung chu. Uwshu shI yuum punu chI-
yu.
21
MI shut, nuw kufu kI Aftuf je fI,
IchI ngu foo kufI kee ksu tu mu pu nI tputs
yuw kung Euffu tIs ufu chIch tuu ku-
nu unoo kumuch tu kI nu. ApunII pun
Esduf mush ku, sIysu unoo pu nung tsu.
Zup shtu fInts pu. MIkeefus pu nung tsu,
utInu. Esd fuu wutum Apu nIIee wuu mu-
fI kusI fu unoo kupung mungoon kI yu.
Apu nIIee kumuch tu mu fI nI IchI ngu fu
yusu kI yu. Apu nIIeets tum kuk tpu tseem
tuyup stu kI yu. AshI fI sIysu Istung tsu.
Xufu shIsh wuyu fInts pu.
22
AshI fI
uwshu sIyuu muu cheetsI mush ku sIysu
3,300 kIIo ofoo mbuf shImu shee
punu muum wufI tu kI yu. MI shut,
tIfI koo mush ku
22 mII IItfo punu muum wufI tuf tum-
tu. Anu mun shu vInoo mush ku,
2,200 IItfo punu muum wufI tuf tum-
tu. Wuyu ngu noo mush ku
2,200 IItfo punu muum wufI tuf tum-
tu. Itufu, ufu ngeem punu fInts pu.
MI shut, yumeets tum mush ku
pchIn tInts pu. Yuwuu sIyuu mush-
ku unoo ufu punut punut shIng tsu.
23
AshI fI ApunII kunI ndush tuuku
unoom wuun shu pung' wuyu muum
kumuch tu ku, unoo sIysu IchI ngu-
fu yyu fus pu nung tsu. MIkeefus
pu nung tsu. Ndun nuu ush kus, nuwuu
ApunII wunIch pu fee. Ipu feets tum tI,
mI shut tpu tsI feets tum tI IchI ngu-
fu wunIch tum pu fee. AshI fI sIysu
mungIp tIs tuung tsu.
24
MI shut, sIysu
kufI kee yum pu nIs, upunII pu nee
tputs kufI kee yu muum mushInts pu.
MI shut, IevIy chI cheets tum, Apu-
nIIIsh pung' yusIm pun tuu ku nu,
unoots tum, mI shut Apu nIIIsh pung'
ksu tu mu pu nee ts tum, KufI kee punu-
ndu, tfInts pu.
25
AshI fI shI yuuts shu Esdfu utI tu mu-
nu. ApunII shI yuu mungee mIsh kupung
punu fu ngI yu wuu nuu tsee mungoo nu-
muu mu. AshI fI shIy shu tpu tsee Ipu-
sung chu, tputs put tsI yut ssee wunu sI fI
yufu muu mu. MI shut, gobef nu do foom-
tum Ipu sung chu. Tpu tsee IchI ngu fu
Istu chu, unoom nuts tu yu fush, wuyung-
chu, kung Euffu tIs ufu chIch tuu ku nu
unoo ksu tu muu mu. Yuw Apu nIIee kuk
mungoon ku nu unoo Ipu sung chu. Itufu,
shIy shu IchI ngu fu tpu tsee Apu nIIee
kuk tuyup stung chu. Ndu mungoon ku nu
unoo, mIshu yuwuuts tum mungoon-
ku nu unoots tum tuyus pu tung chu.
2
AshI fI tputs shu Apu nIIee kumuch tu-
mu fI nee puyu muum ngut ku sIn, mIshu
nuwuuts tum kukI ndu puyuk sIn, shIy-
shu wuneeng chu. Puchu muum wufI tu-
fI yu. Ndu nI yu ushI fu ufup mInup tsup
zungu nIng chu. Ndu nI yu ushI fu, KufIk
tuwu pu ngI, tng chu. KufI kee tuwu pu-
muum ngut keesInu yu, tumu nung tsu.
AshI fI Esd fuu, nuw kukI wutu mu fI-
chu shI yuu tsI yu tu muum zundu fu ngI
unu,
Kufuk Aftuf je fI kIfu kush yundu ku tyu-
fu, Esd fuum punu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Aftuf-
je fI Esd fuu kupung chI nu fu ngu, kIfu kuu
yundu yu fu punu fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Esdar Apan!!pa tsiyatarangu anootsi
27
Esduf ApunII pu tsI yut ku, Apuu,
shIy kIz puf tIsh chu. ShI yuu Iychu upu fI-
nI. Iyuu zItu mI nu fI nI kupung Istu fu ng-
shu. Nu Iyuuts tum Istu ktum shu. Kufu-
kuu mungu p'tseefungush, shI yuum tum
pungIsh Ifu su fI nush kIz puf wunu sIf
wuyu muum Iyuu kumuch tu fu ngI yu.
28
MI shut, shIy nuwuu Istu fu ngush,
Pef sI yu shuch kufuk, Istum pun tum,
IchI ngu fu sIn nuwuu wuu nu sIf nupu fu-
Esdfu7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
413
ngu nu yu. Nuwuu chI num pu tsI yu tu fu-
ng sIn, Shuunu IsfueI chI chee tputs yuw
kIz puf wunu sI fI unoo tushu nee yu fush,
wushu nund Ipu nee fus, suun pee tsu pu-
nIs kunu pung tsu, nuwuu tfu ngu nu yu.
AshI fI Apuu, shI yu mun mungI ksu-
kI nu, Esduf ApunII pu tsI yut ku ntuf
ushI fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Esduf
ApunII pu tsI yut ku tfu ngu unoo tsI.
]Nuw EsdufI sIyuum yundu fu ngI nu.
Wutum chu nuw kokI.|
Esdfu7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
414
1
]Sofo bu beI Ifu su fI nup kunu pu fu ngu,
tputs pu Apu nIIeem pung' pungu fu-
ngu nu. Anu mun shu, 20 musuch tushIy-
fum chu, Esduf Ifu su fI nush kusu fu ngI tum-
tu, Apu nIIee kuk tuyus pu tu muu mu. Anu-
mun shu Iwuz, 8 musuch tushIy fum chu,
Nehe mI yus shu Ifu su fI nush kusu fu ngI yu,
yuk tuu wutund pun yufu muu mu.|
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa nuw Nehemiyasi Apan!!pa
Israe!chicheem tsiyatarangi anootsi
1
Wutu chu nuw Nehe mI yu sI kukI, Aku-
II yu sI wIpI.
Yuwu puf kufuk Aftuf je fI 20 musuch
Pef sI yu shuch tputs kufu kuum kInu fu
Nehemiyasarini kuku
Yuwaa kirak Nehemiyasarini yandarangu anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


Nehe mI yu su fI nI wuu nuu tsI kuk kIfu kush yundu fu ngI yu. Pef sI yush tsup Pef sI yu shchee
kufuk ysI mu pu neem tuu fu ngI yu. Itufu, Apu nIIee kupung chI nu fu ngu, ApunII shu mungoo
p'tseefungu, Ifu su fI nup nuu tu fu ngI yu. Anush tpu tsee tsIyuteefu, yuk tu fI nee wutund pun yusuf
tunu pu fu ngu nu yu.

Chakaama yandarang?
Utu chIch tputs uyum tuu tI mbIztu pu, tu, Nehe mI yu su fI nI nee kIfuk yundu fu ngI yu. Utu-
chIch pu tu tIn yusu pu nu tu, yundu fu ngI yu.

Mayaamaja yandarang?
Ayum tuu tI Utu chIch tputs yusu pu nu, tu, wuzu fee tsI kumun kI yu, yuwuu ApunII Istu fu ngu unoo-
tsI. ApunII Istu fu ngu, Nehe mI yu su fIn shu Utuch chee tputs tushu nee fu ngu, Ifu su fI nuu wutund pun
tuwup kuyu tu fu ngu nu yu. MI shut, Utu chIch tputs ndun tuu wunu sI fI fI tuu fu ng sIn, Apu nIIee kuk
muzI nu fu ngu sIn, yusuf Apu nIIeetsImu fI chI nu chI nI pu, tfu ngu sIn, unoo tsI mu fI chI nu fu ngu nu yu.

Mayaatseeja kamanik?
Nu yuwuu kumun ku unoo kumun chInts pu.
KupItofo 1: NehemIyusufInshu zoonII IfusufInImund kyufusIn, PefsIyush tsup kuseefsIn,
NehemIyusuu zuwuu, IfusufInuu wutundpun wundufItum ptungumuw tuufIyu,
tfungunuyu. Anumund NehemIyusufInshu kIzpuf mung' muntsufungIyu.
KupItofo 2: NehemIyusufInshu PefsIyushuchee ufkuf, Ichee,

shIy umukshu? Nuw IfusufInuu


wutundpun yusuf kuyutumuum zundkInu.

Amb nuucheezInuwu? tfungIyu.


KupItofo 3: PefsIyushuchshu ufkuf, AshIfI nuungsI, tyufu, NehemIyusufInshu IfusufInup ufuptuu
nuutufungIyu. Anush kuseefu, psuunshu yuktuu wutundpunu pukumchu, tputseetsshu
tushuneefungu, Nutu, tundupunuzee yusuf tunupeenI, tu, tputsshu uyu tfungunuyu.
KupItofo 47: Utuchchee undufufshItIsIn tsIyuntufungusIn, xufushIsh zupun
wuyufungItuutssIn, ushIfItuu, mIkeefusIn tufuwuztufungusIn, 52 muuts Iwupufungunuyu
tundupunuzee tunupumuumu. IwupuyufusIn, kIsshu shumbutufungunuyu.
KupItofo 8: Anumunshu, NehemIyusufInshu Utuchchee tputsI tushuneefungu, ApunIIee
kumuchtumufInI, yuwuu MysIsufInI yundufungu unoo, nutstufungIyu. TputsshItIsIn
IchIngufusIn kIs muzInufungunuyu.
KupItofo 9: MuzInuyufusIn, mung' kupung muntsufungusIn, ApunIIpu tsIyutufungunu. Apuu, Iy
shIyuu k'keetsIsh kupung kupeetufungunIyu. AshIfIyu, shIyshu Apuu, yutufItshIshIfIneetsInI
Izuufu tchIngungchu, tfungunuyu. NehemIyusufInshu, ApunII kchInumIshchu. Iyuu
ufutumufI chInukIyu. Iyuutsshu ufu kutukIyu mungeetsInI yufumuumu, tfungIyu.
KupItofo 10: Tputsshu, AshIfIyu, kIfukuu yunduyunI. ApunIIee zufumputufI chInuchInIpu,
tyunI, tfungusIn, yundufungusIn, wuunuu sufoo yundu yundu ushIfungunuyu.
KupItofo 1113: IwupuyufusIn, tputsshu, Wutum ApunII Iyuu kupung Istufunguwu,
ushIfIyu In tundupunuz ufu ApunIIeem tuuchIyu. ApunII wuunu ksutchIyu,
tfungunuyu. ApunIIIsh pung' wunusIfIfI pshtumuum tuyusputufungItumtu.

Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
415
tuu fu ngu, unpuf nuw shu Nehe mI yu sI
yukut Susush kufuk put tuu fu ngI nu. Nuw
kufu kuu Aftuf je feem ysI mu pun tuu fu-
ngI nu.
2
AshI fI nuw NovIem bfIsh tsup
yukut Susush tuu fu fI, nuw zuwu nIII, suf
Hunu nI, nuwush kusu fu ngI yu. Tputs pu
Ipu nu fu sIn Utu sh tsup kyu shI nu sIn,
nuwush kusu fu ngu nu yu. AshI fI nuw shu
zoo nIIeetsI Ifu su fI nuu mushu fu ngI nu.

Yukut Ifu su fI nu tumu fIm tu? MI shut,


Iyu shuch tputs, yuw Ifu su fI nup kunu-
pu fu ngu nu un nu

tumu fu tuu ku nu yu?


tfu ngI nu.
3
ZuwunII shI tI, BubI Io nI yuu tsup kusu-
fu ngI tuu tI nI, yuun shu shu tsup Utu sh
tuu ku nI, ushI fI tuu ndu kIs tuu ku nI yu.
MI shut, puzI ku nI yu. Ifu su fIn tundu pu nuz
kupee tum chu. MI shut, shI tu ngu shI tum
wuch kuwu mu fI shu kuwu fu tuu fI yu.
Anoo wush tu ngu shee sumu sush muchI fu-
ng sIn, nu wund ushI mu shu fI shu tuu ku nI-
yu, zuwu nIII nuwuu kumun ku tfu ngI yu.
4
AshI fI nuw shu unoo tsI yu tsIs muzI-
nu fu ngu fI, kupung mungI muntsu ku fI,
tunu fu ngI nu. MungI muntsu fu ngu fI,
ndu kutu ngu muum wufI tu fu ngI nu. Amb
ush ku fI mungu fu ngI nu. ApunII pu shu
tsI yu tu fu ngI nu.
5
Apuu, shI yu mu fI kusI fush kunI ndush
tuukshu. ShIy kIz puf tIsh chu. ShIy shuu-
nuu tsI kukIsh ndu puk chI yum kupee-
tuk shu. Tputs shI yuu chI nuk sIn, shI yuu
kumuch tu mu fIsh tumIn ku sIn, shIy shu
unoom ufu Istu kush, k'keetsIsh tutsu-
mookshu.

AshI fI Apuu, nuwuu kukI


muzI nung chu, wutum shIy nuwuu tpu-
tsIf shu wu. Kus chI fI tum, mIshu psuun tum
shI yuu mush kI nu. Tpu tsI fee tsIsh IsfueI-
chI chee Istu muu mu mush kI nu.
Iy IsfueI chI chI nI IchI ngu fu nI yutu fIt-
shI shIsh puntsu fu ngI nI yu. MI shut, nuwu-
tum muu chI fI tI IchI ngu fu nI ushpu fI tu nI
shI yuu kumuch tu mu fIsh kupee tu fu ngu nI-
yu.
7
Izuu fu shI yuu kupung tutsI yun tu fu-
ngI nI yu. ShIy My sI su fI nee tsI kumuch tu-
mu fee tsIsh kumu nI fu ngush, uwshu Iyuu
kumu nI fu ng tuu, Itufu Iyshu unoo IchI-
ngu foo kupee tu fu ngu nI yu.
8
MI shut, shIy
My sI su fI nee tsI tfu ngI tum tIsh. Tpu tsee
kumu nIng chu, nuwuu kukI kupeet kI nuu-
feesInu yu, ushI fI nuw shu sIyuu mupIy-
chee zI. Ufu mInup shu tsup ufup zungun-
chInts pu, tfung shu My sI su fI nee tsI.
9
Itufu, Apuu, mIshu shIy tfu ngI tum shu.
SIy yusuf shu nuwuu chI nuk chus, mIshu
nuwuu kumuch tu mu fI Izuu fu shu puyuk-
chus, ushI fI sIy ufup tuu tuu kus mInup
tsu pu fu nus, yusuf sIyuu yun pu yu fu fI,
tsu pun pI tum tIs much chInts pu. Yuwu sh-
tum tsu pu nee mIs Ipu su fu ngI, unshu tum
yusuf wuyu chInts pu, tfung shu.
10
Apuu, Iy IsfueI chI chI nI IchI ngu fu nI
shuu nu chu tpu tsI fIsh. ShIy shuu nu Iyuu
wIz pu fIf pu tIsh tupu chI ndu fu ng shu.
11
Apuu, shIy yuwuu mush kI unoo muzI-
nung chu. Wutum shIy nuwuu tpu tsIf shu-
wu. MI shut, nuw shI yuu kupung chI nu kI-
nu. AshI fu chu, nuw shI yuu mush kI nu.
Nuw kufuk put, Aftuf je fI pu, tsI yut-
chI mu, Ifu su fI nup kunu pu muu mu.
AshI fI yu, shIy shu Apuu, kufu kuu mung'
p'tseekchush, nuwuu kukI muzI nuk chu,
Ayu, tk chu, kunup chI mu, nuw Nehe mI-
yu sI ApunII put tsI yut ku fI tfu ngI nu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu nuw
Nehe mI yu sI IsfueI chI chee Istu muum
ApunII pu tsI yu tu fu ngI unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
kurak Artarjeri, nuwaa Nehemiyasaatsi
Irusarinap tsap zanganirangu anootsi
2
1
Anpuf nuw, Nehe mI yu sI kufu-
kuum Aftuf je feem ysI mu pun
tuu fu ngI nu. AshI fI yu, mInush zufI,
tsup muf sush, kufu kuum vInoo ysI-
fu ngu fI, kufuk shu yuwuu nuw mungI
muntsu kI, unoo sIf ndu yusu fu ngI yu.
Itufu, unu mun shu nuwuu nuts tu fu ngu,
2

ShIy muyuum shu mungIsh muntsuk-


shu? Wutum ndu wunguy tuk shu wu.
Wunu sIf tIsh chu.

Ndu shu shI yuum


xufu shIsh tuuf? kufuk nuwuu tfu ngI-
yu. Tfu ngu unush, nuw shu kupung
punI fu ngI tuu tI, Itufu kufu kuu tsI yu tu-
fu ngI nu.
3

Kufu kuu, ufu tu mu fI shIy


tuuch shu! Zuf ku tIsh chu nuwuu utu tu shu.
Nuwuum xufu shIsh tuu fI yu. AshI fu chu,
mungI kupung muntsu kI, wutum nuwuu
NehemIyusu1 , 2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
416
yuk tufI, yuwush zItumInu fI nee mupu-
fu ngu nu unoo, Izuu fu kupee tu fu ngu nu-
wu. MI shut, tundu pu nu zeets tum wuch
sumu sIsh muchI fu ng tum sI nu wu, kufu kuu
tfu ngI nu.
4
Itufu, kufuk shu, AshI fI nuw-
shu shI yuu Istu muum

tumuy cheezee?
tfu ngI yu. AshI fI nuw shu mungI shI fI tI,
Apu nIIee tsI yut ku fI, Apuu, Istu ndu, tfu-
ngu fI,
5
kufu kuuts shu, ShIy nuwuu chI nu-
kI nuu fee shu, yukut Ifu su fI nup, Utup
tsup zungu nI ngu ndu mu. Amb nuuk chu fI,
yusuf yuk tuu wunu sI fI yufu muum zund-
kI nu, wutum unush nuwuu zItu mI nu fI nee
mupu fu ngu nu wu, tfu ngI nu.

AshI fI kufuk shu, wIzunII pu Ipu nu-


nuw ushI fu ng sIn, Nuuk chush,

wunI pu ju
zuf upus muu chIsh? MI shut,

wunI pu ju
zuf yusuf nIng tum kunup chIsh? kufuk
tfu ngI yu. AshI fI nuw shu zufee ItsIn su fu
kumu nI fu ngu fI, kufuk shu zungu nI muum
Izuu fu zundu fu ngI yu.
7
AshI fI nuw shu
kufu kuu, Nuwuu chI nu kee shu, kIfu kuu
kufu kuum yundu yu fush punu ndu. AshI fI
nuw shu kung Euffu tIs tushIyk chu fI,
kufu kuum kIfu kuu punu chI mu, nuwuu
ndu tuxu fu muu mu. Amb ush ku chu fI,
kufuk shu nuwuu mupIy fu tuzu ngu nI-
chu sIn, nuw shu Utup tsup kus chI nu.
8
MI shut, kIfu kuu, Asu fuum mungI nuu
ksu tu mu pu neem yundung tum chu. AshI fI
uwshu yusI nuu kuts pu muuw, twu fup tu fI
nuwuum punu chI yu. Ash ku chu, nuw shu
unpu yusuf putu zI nu zeem wuyu chI nu,
yuwush sunduf ksut ku nu Apu nIII nung
pungu. MI shut, tundu pu nu zeem tum
wuch wush tu ngu sheem kunee sIch wuyu-
chI mu. MI shut, pungus yuwush nuw
tuu chI unoom tum tu, tfu ngI nu.
AshI fI yuwuu mushu fu ngI unoo
kufuk shu nuwuum IchI ngu fu Istu fu ngI-
yu. ApunII shu wuunu kufu kuu mungu
p'tseefungu, kufuk shu nuwuum Istu fu-
ngu, ndu puk chI yum puchI ndu fu ngI yu.
9
AshI fI nuw Ifu su fI nup nuuk chu fI,
kufuk nuwuum ksu tu muum sundu foo
kupuu chu fI nee ts tum zungu nI fu ngI yu.
Yup zuf puku umb nuu tu fu ngu fI, kung
Euffu tI suu kItee fum chu fI, Aftuf je fee
wIf kuf unshu cheem kufuk punu fu ngI-
nu.
10
Itufu, tsI mbun kufuk, Hofon shuch
ufkuf, Sumbu Iut sufu, mIshu Amn shuch-
tum ufkuf, Tob yu su sufu, unshtI sIn
muzI nu yu fu sIn, kupung tsI yun tu fu ngu-
nu yu. IsfueI chI cheetspu fI tputs Istu kut-
ssIn, nIngeem kusu fu ngu nu yu, utu sIn,
tsI yun tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kufuk
Aftuf je fI nuwuu Nehe mI yu suu tsI Ifu su fI-
nup zungu nI fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa nuw
Nehemiyasi yaktaa Irusarina kaneesich
tandapunumaam chinarangi anootsi
11
AshI fI yu, nuw Nehe mI yu sI Ifu su fI-
nush kusu fu ngu fI, tuchIp zuf kunu su fu-
ngI nu.
12
Itufu, yuwuu ApunII nuwuu,
Ifu su fI nuu yufung chu, tfu ngu unoo ndu
tpu tsee kumu nI fu ngI nu.
AshI fI tuchIp zuf kunu su fu ngu fI, unu-
mun shu, psuun schI fus nuw Ipun shIp tI
chIy zu fu ngI nu. MInu mu mu fI buffoo
muchI fu ngu nI, nuwu mu fI unu mun
kuxI nu fu ngI nu. Itufu, Ipun shI uts pu-
tu fI nuu tu fu ngI yu.
13
Anu fI tum psuun
yuk tuu tundu pu nu mu shI tu ngee fu nIIu-
fI, tndsush nuun tu chu fI, tundu pu nuz
kupee tu mu wu unnu ngI fI ItsIn su fu
nuu fu ngI nI yu. Yup shu kung, suf tumuz
kzu mIsh, tuufu umb nuu tu fu ngu fI,
unoots shu tushI yu fu nIIu nI, yup shu chI-
shee kupeet ku nu umb shu kusu fu ngu nI yu.
AshI fu ngu nI, tundu pu nuz kupee tu mu wu
nupu fu ngu nI, mI shut wuchoots tum wush-
tu ngu shee muchI mu pufu ngI tu mu nI yu.
14
Shee fu nIIu nI, ufu ngI nu shu nuu tu fu ngu-
nI, yup kung shtu ngu tu fu, zuw shI tu fu
tuuku, umb kusu fu ngu nI yu, yuktu tundu-
pu nu fu ngu nu unnung wuchu, kufu ku-
nung wuku ngu fI. Itufu, unoo buffu fI
tushIy muum pInu su fu ngI yu.
AshI fI nuw shu wuzu wu tsu push kufu-
wu fu ngu fI, ufu ngeem tush tup tnd sup
nuu tu fu ngI nu.
15
Shee fu nIIu nI, unush
psuu nu fI tum, yukut tundu pu nu zee kupee-
tu mu wuu nupu fu ngI nI yu. SheefunI,
wupI tum kunu pu fu ngu nI yu. Yup tum
tundu pu nu zI shI tu ngu fu ngI nI, umbI tum
yuk tu sh tum pshtu fu ngI nI yu.
NehemIyusu2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
417
1
Itufu, tputs shu mInum tI yum unoo
ndu yusu fu ngu nu yu. Gobef nu dof shI tI-
sIn yuwuu nuw psuun tundu pu nu zee
nupee shI nI unoo ndu yusu fu ngI tu mu nu-
yu. MI shut, Utuch chI tum kufuk, mI shut
upunII pun tum, mI shut kufu kuw tum
tIp tsIf ndu mInum tI yum yusu fu ngu nu yu.
Wutum Utuch chee ndu mInum tI yum
kumu nI fu ngI nu wu. Nuwuum tufuw zu
Istu pu ndu utufI, chI nu fu ngI tuu tI, Itufu
ndu wusI nu kumu nI fu ngI nu.
17
AshI fI pu tum shu tpu tsee kufu zu fu-
ngu fI, tputs shu shu nI yu fu ngu sIn, nuw-
shu, NIsh Ifu su fI nush xufu shIsh kupung
tuu fI yu. SIy unoo yusuk tum su. Kundu fu-
fI nI tundu pu nu zee IchI pu mbu fu ngu sIn,
kupee tu fu ngu nu. MI shut, IchI ngu fu wush-
tu ngu sheets tum Iwu cheef sIn, sumu sIsh
muchI fu ngu nu unoom nuwuum Istu ndu.
Wushu nund kuxu yI fu nI, ushpuf tI nI Ifu-
su fI nuu tundu pu nu zeem kuneesIch shu,
mI shut wush tu ngu sheem tum kuneesIch-
tum wuyu yu nI, tunu, kundu fu fI nI ndu
Iyuu ufu ngI nu shu tuyu tu fI tu muu mu,
tfu ngu fI,
18
unu mun shu yuwuuts shu
ApunII nuwuu Istu fu ngu, kufu kuu
Aftuf je fee mung' p'tseefungu, Istu chInts-
pu, tfu ngu, unoo IchI ngu foo tpu tsee
kumu nI fu ngI tu mu nu. AshI fI tputs shu
unoo muzI nu yu fu sIn, AshI fI mIkeefuch
chtu yu fuch, yuktu tundu pu nu zeem
pungu ndu tpu fee, tfu ngu nu yu. Mung'
kIs Istu muum zundu fu ngu nu yu.
19
Itufu,
Sumbu Iut shu, mI shut Tob yus shu, mI shut
Afu bI yu shuch tum tputs, Guef sem sufu,
Iyuu yusu fu ngu sIn, tsI yun tu fu ngu nu yu.
Iyush kusu fu ng sIn,

Tumuksusu sIyu?

Muyuum shu sIy ushIk su? AshI fI sIy kufu-


kuu Izuu fu kusI muum zunduk pu su, Iyuu
tfu ngu sIn, tuyu tu fI tu fu ngu nu yu.
20
Itufu,
nuw shu yumu fu ngu fI, ApunII wuu mu fI
kunI ndush kusI fu tuuku un, wuunu Iyuu
Istu chI yu. Iy ApunII tu nI chu wumuch tu shI-
nI. AshI fI tundu pu nu zee yusuf wunu sIf
wuyu muum Iyuu wuunu Istu chI yu.

Antuu-
tI sIy Ifu su fIn shu chee zIs kufu kIs? SIy
Iyuu kumuch tu muum wunI ndu ju.
MI shut,

untuu tI sIy Ifu su fIn shu chIs


tpu tsIs? ZItu mI nu fI nIs ndu mInum tI yum
nIsh tuu tu fu nu yu.

AshI fI sIy muyuu-


mu tsI yut chIs? YuunI tufu wuz tu yu fu nI,
tundu pu nu zee yufeefunI kusu chI nI yu,
tfu ngI nu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu nuw Nehe mI-
yu sI tundu pu nu zee wunu sIf yufu muum
tsI yu tu fu ngI unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Samba!at, Tobyaspat iyaa
mantsir tsiyatarangana anootsi
4
]Iyu shuch tputs tundu pu nu zee
yufu muum wund pIsh tu fu fI,|
1
Itufu Sumbu Iut shu, yuwuu tundu pu-
nu zee yufu muum tufu wuz tu ku nI unoo
muzI nu fu ngu, kupung Iyuu tsI yun tu ku,
Iyush kusee fu, muntsIf tsI yu tu fu ngI-
yu.
2
TsI yun tuk sIn, wIpu nush pu, mI-
shut Sumu fI yu shuchpu tu tum sunduf,
Iyush shu nI yu fu ng sIn, tsI yut ku sIn
tfu ngu nu yu.

Ngu tIs sIy Utuch chIs xungI tu mu wIs


ushIsh tu ngut ssu?

Antuu tI sIy wufI tu-


fee zIs?

Antuu tI mInu mu fI zuf yuktu


tufu wuz tu kus, Iwup chee zIs? Sheefu,

yusuf chI nee ts Is Apu nIIeem much chee-


zIs?

Chuk sIyuu pIy shI ngInts tfu ngu?


MI shut,

chu ku ju putu mbIch ushIp ptu-


ngum xunu fu unoo yusuf yyu fu, tundu-
pu nu zeem kuneesIch shu kuyu teech?
Sumbu Iut tfu ngI yu.
3
WIpu nush shu
Tob yus, Amn shuch tputs, ufu ngI nu shu
stu fu ngu sIn, tsI yut ku, Wuuj, mungu-
tu fI ushIsh tu fu nu yu. Anu mun tundu-
pu nu zI mun xupshI tu pu fee kf ku chu,
tunup ku chu, tpuw tm chI yu, tfu ngI yu.
Mungu Iyuu Utu cheetsI nI nutsuk sIn
tfu ngu nu yu.
4
AshI fI nuw shu Sumbu Iu tuu kuk,
mIshu Tob yu suu kuk muzI nu fu ngu fI,
ApunII pu tsI yu tu fu ngu fI.
ShIy Apuu, tpu tsee kuk nu muzI nu yu-
nIIIsh. Kupung Iyuu muntsIf tsI yut ku nu-
yu. AshI fI shIy shu Apuu, wutsI yu noo
wuun shu tum sIn wuyung chu. Ash ku-
chush, undu fuf shu tsI yun tu yu fu sIn,
putu yu fu sIn, mInup shu tsup muchI-
nIIIn pu.
5
MI shut, shIy shu Apuu, yutu-
fIt shI shI fI nee tsI tchI ngInII pu. MI shut,
NehemIyusu2 , 4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
418
nuyu nI fInII pu. Wutum Iyuu yuk tu fI nee tsI
wutund pun yuf kI nI, unu mund yutu fIt
kupung tsI yu tu fu ngu nu wu, nuw ApunII-
pu tsI yut ku fI, tfu ngI nu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu
Iyuu kundu fu fI nI kupung yutu fIt
tsI yu tu fu ngu nu yu.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
iy kundararini iyaa pachamaam
zandarangana anootsi

AshI fI Iyshu, Utuch chI nI, mungI nI


kIs tufu wuz tu fu ngu nI, mIkeefunI tundu-
pu nu zee chuw pI shtu fu ngI nI yu.
7
AshI fI
Sumbu Iut shu, Tob yus tum, mI shut Amn-
shuch tum, Asdod shuch tum tputs Iyuu
muzI nu yu fu sIn, Ifu su fIn shuch tundu pu-
nu zee wundu fI tum tufu wuz tuk sIn, ndu
sumbuy tukunu yu. MI shut, tundu pu nuz
yuwuu kuwu ku wu unoo wunu sIf yuf ku-
nu yu, tputs mung tfu ngu sIn, uwshtI-
sIn unoo muzI nu fu ngu sIn, kupung shu
tsI yun tu fu ngu nu yu.
8
AshI fI IchI ngu fu sIn
wushu nund chI nu yu fu sIn, Ifu su fIn-
shuchput wufu tee nI. Ash ku chuch, AshI fI
wuts tu tufu wuz tu muum, tchu psInu-
yu, tfu ngu nu yu.
9
Itufu, Iy shut unoo
muzI nu yu fu nI, ApunII Iyuu Istu muum
tsI yu tu fu ngu nI yu. SheefunI, tpu tsee ksu-
tu mu pu neem nu yu fu nI, wuyu fu ngI nI yu.
Kus chIf, psuun tum tsu ngu muum wuyu fu-
ngI nI yu.
10
Amb sheefunI, tufu wuz tu ku nI
Iyu shuch tputs pukIch sumbuy tu muum
zundu fu ngu nu yu. Putumb chee kupung
chI puptuf ush ku nI nIzIf tu yu nI yu. Zupun
putu mbIch xunu fu, unoo ndu shu ufu-
ngeem chI pu muum wufI tu ku nI yu. Tundu-
pu nu zee Izuu fu yufu muum xupoochpu-
chI, Iyu shuch tfu ngu nu yu.
11
Iy kundu fu fI nI Iyu put wufu tu muum
zundu fu ngu nu yu. Wuun pu tu tIn tsI yut ku-
sIn, Yuwush mupIy fu nu unush pshtu yu-
fu nI, puchu yu nI.

Chu ku ju kumun ku,


yusu chI nIII nu? Ash ku chu nI, wutu fuw zu-
fee Izuu fu kusu chI nIII nI yu, tfu ngu nu yu.
12
Itufu, yuw shu Iyu shuch tputs, kundu fu-
nu ngI fI wutsu pun wutsI fI tuu fu nu, unshu
tsI yut ssee muzI nu yu fu sIn, nuwuu kumu-
nI fu ngu nu yu. Ufu Iy kundu fu fI nI, Puchu-
yu nI, tssIn tu ndu. Pup tsu. MungIp tIs pu,
tfu ngu nu yu.
13
AshI fI unoo muzI nu fu-
ngu fI, nuw shu tpu tsee, K'chIfpungufIs,
mIshu tImbu nIII zI fIs yyu fus, yup ndu tu-
fI tundu pu nu zI yufu fI nI unnung muu chI-
fIt pu tu wu fI tIs shunIyeefus, wushu nund
tsu ngung tsu, ndu Iyuu tputs kusI muu-
mu, nuw tfu ngI nu.
14
Itufu, tputs shu
punI fu ngu nu yu. AshI fI nuw shu unoo
pufu ngu fI, xIyeefufI, wuchI nuu, mIshu
gobef nu do fuu, mIshu tpu tsee IchI ngu fu
tsI yut ku fI, PunI fInts pu. Apu nIIeetsImu fI
chI nung tsu. ApunII kIz puf chu. An ufu
kundu fu fee tsI nI tpux tu chI yu. AshI fI yu,
sIysu Ipu fee mIs, Izu nIIeem tum tIs, mI shut
muu chI fI tum tIs, tsu pu neem tum tIs tupu-
chI ndu muum wufu tu ngInts, tfu ngI nu.
15
AshI fI, umb ushI fu ngu nI, kundu fu-
fIn shu: Iyuu k'kInI muzI nu yunII sIn tu ndu.
Wuts tu. ApunII uwuut ssIn kupung pu fee
Istu chI yu, tfu ngu sIn, ndu ufu ngeem
tumu nduk sIn, Iyshu yusuf tufu wuz tu-
muum chtu fu ngI nI yu.
1
AshI fI tuu, Iyshu
ndu mupIy fu ngI nI yu. Anu mund tpu tsee
chuw pI shtu fu ng shI tI nI yu. Ashpu tum
tputs tundu pu nu zee tufu wuz tu muum
wuyu fu ngI nI yu. MI shut, ushpu tum
tputs k'chIfpungoo, tImbu nIII zeets tum,
mI shut xunxup shee tum yyu fu sIn tsu-
ngu fu ngu nu yu. Kufuk shtI sIn IchI ngu fu
tpu tsee Istu ktu msIn ksu tu fu ngu nu yu.
17
Tputs IchI ngu fu sIn tufu wuz tuk sIn,
putumb chee chI puk sIn, mIn nu ngIch
k'chIfpungufIneetsI puyuf sIn, tufu wuz-
tu fu ngu nu yu. K'chIfpungufIneetsI ndu
kusu muum zundu fu ngu nu yu.
18
Tputs
IchI ngu fu sIn tufu wuz tuk sIn, wuchI fu-
fee wIch pu shI mun tuwu nu tu fund sIn
tufu wuz tu fu ngu nu yu. Nuwu nung shu
tputs mInum wuku fu pun, puu puu tm-
pun tuchI tu fu ngI yu.
19
Wutum nuw shu
kufu kuu, mI shut tpu tseets tum tsI yut ku-
fI, Tufuw zu Iwu pu muum kupu ngu fI tu-
ndu pshI tu fu, Itufu pseef tu fu nI, pIyum
pIyum ushI fu nI, tufu wuz tu ku nI, ufu
kundu fu fI nI Iyuu kusI muum tuu fI yu.
20
AshI fI kundu fu fI nI kus ku chI nuu fI yu,
wukuf puu puu tyu chu, unoo muzI-
nuk chus, nuwush kusung tsu. Nuwu pu
NehemIyusu4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
419
wushu nund wufu tu muum shu nIy punI.
ApunII wuunu Iyuu kusI muum Istu chpu-
fee, tfu ngI nu.
21
Tputs shu, Ayu. AshI fI tufu wuz tu yu-
nI, tfu ngu sIn, putu fIt tufu wuz tu muum
chtu yu fu sIn, tupI tu fu nIIu kusu tu fI nI yu.
IchI ngu fu zuf umb ushI fu ngu nI yu. Itufu,
chuw pI tum tputs ufu k'chIfpungoo
yyu fu sIn tsu ngu fu ngu nu yu.
22
AshI fI
nuw shu tpu tsee tfu ngI tu mu nu, IchI-
ngu fus, Istum pun tum tIs nIshu fI Ifu su fI-
nush psuun ksu tu muum Istung tum tsu.
PungI pIs kunu pInts pu. Sheef us, kus chIf-
shu nIshu fI tufu wuz tu tssu, nuw tpu tsee
tfu ngI nu.
23
AshI fu chu, nuwu tuu kuupu
ndu muu fu ngI tu mu nu. MI shut, muu chI fI-
tum tI, tpu tsI fI tum tI, kuupu ndu kunu su fu-
ngu nI yu. MI shut, sundu fu fI, yuw nuwuu
ksu tu fu ngu nu untum ushI fu ng tum sI nu-
yu. Ndu kumu fee tsI nI tushu fu ngu nI yu.
K'chIfpungoo yyu fu nI, kundu fu fee mu nI
tsu ngu fu ngI nI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu Iy kundu fu-
fI nI Iyuu puchu muum zundu fu ngu nu
unoo tsI.
8
(6.15-16) ]AshI fI yu, tputs shu yukut
Ifu su fI nuu tundu pu nu fu ngu nu yu.
Wushu nund 52 zufI tufuw zu Iwu pu fu-
ngu nu yu. Undu fu fI unoo muzI nu fu ngu,
kupung puzI fu ngu sIn, punI fu ngu nu yu,
ApunII pu fee Istu fu ngu ushI fu ngu nu yu,
tfu ngu nu yu.|
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Esdar Apan!!ee kuk
tputseem natstarangu anootsi
1
AshI fI IchI ngu fu tputs wushu nund
tImbu fu nIII zee shu nI yu fu ngu nu yu,
kungu nung wushI tu ngush tusu su fu
unshu. AshI fI shu nI yu fu ng sIn, muyIs to-
foo Esd fuu tsI yu tu fu ng sIn, ShIy shu, Esd-
fuu, My sI su fI nee wIf ku fI yushI ndung-
chu, ApunII IsfueI chI cheem kumuch tu-
fu ngu unoo tsI, tfu ngu nu yu.
2
AshI fI yu,
Esduf shu Apu nIIee kuk yushI ndu fu ngI yu,
Octu buf tsup kunee sIch yyu fu unshu.
Anush tputs IchI ngu fu sIn kumuz, kIzuu-
tum, mI shut nIIuf yuw mungoo nu muum
wufI tu fu unpu tu fI IchI ngu fu sIn shu-
nIytufu nu yu.
3
AshI fu chu, unush Esduf-
shu putu fI zuf nuts tu muum chtu yu fu, zuf
wuchu mu feets shu kunu su fu ngI yu. Tputs
IchI ngu fu shu nI yeef sIn, Apu nIIee kuk
muzI nu fu ngu nu yu.
4
Ndu tu mu Esduf kIfu kuu nuts tu fu,
Wunu sIf Esd fuu kuk muzI nu pu nI utu sIn,
twu fu yyu fu sIn, wuf tufu mu fu ngu nu-
yu. AshI fI muyIs tof shu Esduf twu fu mun
wuf xIyu fu ngI yu. Mbu tsI nu ngIch 6
tputs xIyu fu ngu nu yu, Mutu t yus, Semu,
AnI yus, UfI yus, HII kI yus, mI shut Muu se yI-
yus, ushIp xIyu fu ngu nu yu. Mbu zI nu ngIch-
shu 7 tputs xIyu fu ngItum sI nu, Pedu yus,
MIsu yeI, MuI kI yus, Husun, Hus bu tu nu,
Suk fI yus, Mesu Ium, ushIp tputs Esd fu-
nung xIyu fu ngu nu yu.
5
AshI fI muyIs tof-
shu Esduf wuf xIyeefu, tputs IchI ngu fu
puf sIn, kIfu kuu nuts tu muum tuwu tu fu-
ngI yu. Tuwuteefu, tputs shu ushpu fIt ssIn
chIy zuf tu fu ngu nu yu.

AshI fI Esduf shu


Apu nIIee Tuu fu shI pu nI, ungIf tu ku,
Apuu, shIy kIz puf tIsh chu kufu kIsh.
ShI yu mu fI tsu pu fu nus shu chee kusIkshu,
tfu ngu, tputs shu IchI ngu fu sIn uw wuf
puxu yuf tu yu fu sIn, Apu nIIee kupung,
Wup pu fI Apuu. ShIy kIz puf tIsh chu,
tfu ngu sIn, tsu push shu much kIz puf
tImu chuf tu tu sheef sIn, tsu pu mun much
kundun chI nund ushI fu sIn, Apu nIIee
ungIf tu fu ngu nu yu.
7-8
AshI fI IevIy chIch tputs, Josuey,
BunI, Sefe bI yus, JumIn, Akub, Sub tu yI,
HodI yus, Muu se yI yus, KeII tu, Asu fI-
yus, Josu bud, Hunun, mIshu PeIu yI yus,
uwshtI sIn Apu nIIee kuk muzI nu fu ngu sIn,
Tputs wunu sIf mungoon pu nu, utu sIn,
wuun shu tu fI shu kuk kumu nI fu ngu nu yu,
wutum My sI su fI nee kuk ndu kuupu
muzI nu fu ngu nu wu.
9
AshI fu chu, umb
ushI fu ng sIn, Apu nIIee kuk muzI nu fu ngu-
sIn, mungoo nu fu ngu sIn, IchI ngu fu sIn
tunu fu ngu nu yu. AshI fI nuw shu Nehe mI-
yu sI Ipu nIsh pu tI, Kupung mungIs muntsu-
fInts pu, mIshu tunu fInts pu, wutum
Apu nIIee Tuu fu shI pu nee ungIf tu muum
nIsh zuf wuyu fu ngI nI wu, tfu ngI nI yu.
10
Esduf shu tpu tsee tfu ngI tum tu, AshI fI
sIy nuu yu fus, kutu nguts wunu sI fImshI
NehemIyusu4, 8
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
420
ktu ngu shI ntsu. MI shut, vInoo kumu
wuu shI nI tum tsu. MI shut, tputs yuw wutu-
ngush ndu nu fI unoo yumbIng tum tsu.
Wutum nu zuf Apu nIIee Tuu fu shI pu nI
shu mbu tu muum wuyu fu ngI nI wu. AshI fI
mungIs muntsu fInts pu. Apu nIII mun
mungIs chI nu yu fus, shu mbut kus kIz puf
tuut ssu, Esduf tfu ngI yu.
11
MI shut,
IevIy chIch tum tpu tsee tuwIz puf tu muum
tfu ngu nu yu, Zumu ngInts. MungIs
muntsu fInts pu. Tunu fInts pu, wutum nee
zufI Apu nIIeem shu nI yu muum wuyu fu-
ngI nI wu, tpu tsee tsI yut ku tfu ngu nu yu.
12
AshI fI tputs shu kutung kut ssIn, wuu-
kut ssIn, nuu tu fu ngu nu yu. Wushu nund
shu nI yeef sIn, wuun pu tu yumbI yu fu sIn,
kIs shu kutu ngu fu ngu nu yu. Sheef sIn,
Apu nIIeets shu ungIf tuk sIn, mung' kIs
shu mbu tu fu ngu nu yu. Apu nIIee kuk wuzu-
fee tsI fI mungoo nu fu ng sIn, unu mund kIs
shu mbu tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch tputs Apu nIIee kuk wuzu fee tsI fI
muzI nu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Utachich masharpa tambtayarusin,
Apan!!ee kis ungirtarangana anootsi
13
AshI fI pu tum shu zuf IchI ngu fu sIn,
kufuk, mI shut wuchI nuw tum, mI shut
upunII pun tum tputs, mI shut IevIy chIch-
tum ushI fu sIn wushu nund muyIs tof put
Esduf put shu nI yu fu ngu nu yu. Apu nIIee
kumuch tu mu fI nee ufu ngI nu shu yusu pu-
nI utu sIn, ushI fu ngu nu yu.
14
Anush shu
My sI su fI nee tsI wIf kuf, nuts tuk sIn, Tsup
tsI mbun mutu yu fu, octu bfIsh tsup unush
IsfueI chIch shu nIy ku sIn, mushuf put
tumb tu yu fu sIn, tuu chI nIIIn pu, tfu ngI yu.
15
AshI fu chu, kufuk shu IchI ngu fu tpu-
tsee Ifu su fIn shu chee, mI shut Utuch chI-
tum mInush yukut tuu fu nu unoom tum
tsI yut ssee zungu nI fu ngI yu. Ashpuf tIs
mungI nup shI tu ngee fus, mushuf yushI-
nInts tumb tu muu mu. YusIn wup zuf,
mIshu yufI nIIeets tum, oII voots tum wufu
yushI nInts unpu tumb tu muu mu. Yuwu-
fI ApunII wuunu kumuch tu fu ngu unufI
Izuu fu tumI nee nI, tfu ngu nu yu.
1
AshI fI
tputs shu unoo muzI nu yu fu sIn, ushpuf tI-
sIn nuu yu fu sIn, yusI nuu wup zuf wufee yu-
shI nu sIn, yushI ndu fu ngu nu yu, wuu mu-
tu wu fI wutu mbuf tumb tu muu mu. MIn
tputs wuf pungu sI mun Iwuz kuwu fu
unush tumb tu fu ngu nu yu. MI shut, tputs
tImbu fu nIII zee tsI fI pungu sI nung tumb tu-
fu ngItum sI nu. MI shut, tputs Apu nIII nung
pungu wIshchIp tumb tu fu ngItum sI nu. MI-
shut, kungu nung wuch tusu su fu tImbu-
fu nIIIz tumb tu fu ngItum sI nu. MI shut,
Effu yIn nung wuch tusu su fu tImbu fu nIIIz
tumb tu fu ngItum sI nu.
17
AshI fI yuw tputs
IchI ngu fu BubI Io nI yu mund kunu pu fu ngu-
nu, unshI tI sIn wutu mbu feem shu tumb tu-
yu fu sIn, unush mInum sImun tuu fu ngu-
nu yu. Mung' kIs shu mbu tu fu ngu nu yu.
Yuwu puf Josue yu fI nI tuu fu ngu, unpuf
tumb tu yu fu sIn, mung' kIs shu mbu tu fu-
ngu nu yu. Anu mun shu, ndu kuupu kIs
shu mbu tu fu ngu nu yu. Itufu, nut shu, tumb-
tu yu fu sIn, ufu ngI nu shu kIz puf mung'
kIs shu mbu tu fu ngu nu yu.
18
Esduf shu
Apu nIIee kuk putum nuts tu tu, putum
nuts tu tu ushI fu ngu, tsI mbun mutu yu fu
zufI, kuchI ngu fu ngI yu. AshI fu ngu, tuch-
pu fIn shu mutu yu fu zuf IchI ngu fu sIn Apu-
nIIIsh pung' shu nI yu fu ngu nu yu. YupI fI-
tum Iwuts pu muum ush tu fu nu umbI fI tum
ushI fu shu nI yeef sIn, Apu nIIeetsImu fI
chI nu yu fu sIn ungIf tu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Utu-
chIch mushuf pu tumb tu yu fu sIn, Apu-
nIIee kIs ungIf tu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
Esdar Apan!!pa Israe!chicheem
yutaritshishirini tsiyatarangu anootsi
9
1
Anshuf tu tum tsup octu bfIsh, zuf
veIn tI ku wut fush, IsfueI chIch wushu-
nund shu nI yu fu ngu nu yu, yutu fIt shI shI-
fI nee tsI ApunII put yufu muu mu. Wumuf
ks tuf kumuf tu fu ngu sIn, muchu mun shu
tsu fun pu tupu fu fu ngu nu yu.
2
AshI fI nIII-
tu fI tu wuu tpu tsee tunu fI kusu yu fu sIn,
Utuch chI nu ndu fI shu shu nI yu fu ngu nu.
XIyeef sIn, wuu nuu tsI yutu fIt shI shI fI nI
Apu nIIee kumu nI fu ngu nu yu. ZItu mI-
nu fI nI yutu fIt tuu fu ngu nu unoots tum
NehemIyusu8 , 9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
421
Apu nIIee kumu nI fu ngItum sI nu.
3
AshI fI
unshu fI shu shu nI yeef sIn, tputs IchI ngu-
fu sIn muzI nuk sIn, tuchIp ufu Apu nIIee
wIf kuf nuts tu fu ngu nu yu. Anu mun ufu-
ngeem tuch pu tum ufu, unush ApunII put
wuu nuu tsI yutu fIt shI shI fI nI Izuu fu yufu-
fu ngu nu yu. Sheef sIn, ushpuf tI sIn Apu-
nIIeets shu kIs ungIf tu fu ngu nu yu.
4
AshI fI
unu mun shu, IevIy chIch tputs, Josuey,
Bunu y, Kud mIeI, Sebu nI yus, BInuy, Sefe-
bI yus, BunI, Kenu nI, ushIp tputs kfI ngu-
shI mun wuf kfeef sIn, ApunII put kIz puf
tsI yut ku sIn, tfu ngu nu yu, Apuu, shIy
Iyuu k'kInI muzI nuk chush, Istung chu,
tfu ngu nu yu.
5
Anu mun shu IevIy chIch
ufkuf tputs, Josuey, mI shut Kud mIeI,
BInuy, Husu bu nI yus, Sefe bI yus, HodI yus,
Sebu nI yus, Petu hI yus, ushpI sIn tputs tsI-
yu tu fu ng sIn, Ashpuf tIs chIy zuf tu yu fus,
Apu nIIee Tuu fu shI pu nI ungIf tu ngInts.
MungIp tuf tIs ungIf tung tsu. ApunII mInu-
mu fI kIz puf wumu fI kusI fu ufu tu mu fI
tuuku unoo tsI, tfu ngu nu yu.

Sheefu, Esduf shu,


Apuu, shI yu mu fI chu mInu mu fI tIsh
Apu nIIIsh. Afu ngeem ApunII wunI-
ndu ju. ShIy msu see, mI shut ufu ngeem
kunI nduuts tum, tsu ngu cheets tum
tInu fu ng shu. MI shut, tsu poots tum,
tsu pu fu nu seets tum muu chI fI tInu fu-
ngItum shu. MI shut, mus kupu ngu,
mufee shuu nu tInu yu fush, muu cheetsI-
shu mufIsh kung wuyu fu ngush, shuu nu
IchI ngu foo ksu tuk shu. Sheefush, tu fu-
sheem shuun tu tum pu nuk shu. AshI-
fu chu, IchI ngu fu sIn tsu nguch shI yuu
ungIf tu ku nu yu.
7
Apuu, shIy Tuu fu shI pun tIsh chu.
ShIy shuu nu Apfu muu chI nu fu ngush,
tpu tsI fee mIsh Ipu sI fu ng shu. Apfu-
muu tsI yu tu fu ngush: KuI dew shuchee
tputs ksu ngI. Ufush yukut shI tu-
ngee fush, nuwush tuchI tu ndu mu,
tfu ngush, uwshu shI yush tuchI tu-
fu ngI yu. Sheefush, Apfu muu, suf
Apfu hum shu ysu mu fu ng shu.
8
ShIy
Apfu hu muu mung' nuts tu fu ngush,
Nuwu mun kupung mung' tut kI yu.
Nuwuu chI nu kI yu, tfu ngush, ushI fI-
yu, Apfu hu muu tsI yu tu fu ngush, Nee
tsup, Kunuun shu chee tsup, shI yuch-
cheem wutsu pu noom punu chI mu.
HItIt shu cheets tum, Amof fewshucheets-
tum Fefe sewshucheets tum, Jebu-
sewshucheets tum, Gef ge sewshucheets-
tum, ushpu fI tu tputs wutsu pun
shI yuch cheem punu chI mu, tfu ngu shu.
Tfu ngush, shuu nu k'keetsIsh, Apuu,
Izuu fu tumI nu fu ng shu. ShIy ufu tu fI
k'keetsIsh tutsu mookshu.
9
AshI fI yu,
Iy zItu mI nu fI nI IjIp tosh tsup tuu fu ng-
sIn, kupung kIyung kuchIy ku nu, unoo
pufu ngush, shIy shu nuyu nI fu ngush,
IchI ngu foo tupu chI ndu fu ng shu. MI-
shut, punI fus tu fu ngu sIn, muf chu mbee-
pI mun wIng shI yuu kufu zu fu ng sIn,
shIy shu muzI nu fu ngush, Istu fu ng shu.
10
Pufu wuu, mI shut tIp tsI feets tum
IchI ngu fu tsI yun tu fu ngush,

WunI pu ju
IsfueI chI chee nutsu ku nu? tfu ngush,
IjIp to shchee kupung wunee fu ng shu.
Tpu tsee kupung tpux tu fu ngush, shI yuu
punI fu ngu nu yu. Wundu fI nu In zuf
shI yuu wunee shIsh ndu mbI zu ku nu yu.
11
MI shut, shIy mufee kung upu su nund
tpu tu ngu yu fush, tsup puzu fu ngu,
tsu pu nu mun shu ufu chIch IsfueI chIch
kItu fu ngu nu yu. Itufu, IjIp to shuch-
shu wusu ndu fuf, yuw IsfueI chI chee
puchu muum tuchI tu fu ngu nu, unshtI-
sIn Izuu fu unshu fI shu ushpuf tI sIn
kungush yungu fu ngu nu yu. Putu mbIch
tumu pu fI ushI fu sIn, mufIsh kung Imu-
fIsh puntsu fu ngu sIn, yungu fu ngu nu-
yu.
12
Sheefush, shuu nu IsfueI chI chee
muchI fu ng shu. Kus chIf nuu muum
msu see wuf kunI ndup wuyu fu ngush,
unoo msu see pufu ngu sIn, unshu fI
tuchI tu fu ngu nu yu. MI shut, psuunshu
nuu muum msus sumus tumu pu fI ushI-
fu kufu kuf tu fu, ngoo tsee tuwu sI nee fu
wuyu fu ng shu.
13
MI shut, shIy SInu yush much
kufuweefush, wuf kunI ndup tpu-
tsee tsI yu tu fu ng shu. ItsIn su fu tuu-
muum kumuch tu fu ng shu. ShuunuutsI
chI nu shIsh tuyus pu tu fu ng shu.
NehemIyusu9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
422
Kumuchtumu fee tsIsh wunu sI fImshee
kumuch tu fu ngItum shu.
14
Sbu dosh-
shu zufI kunu su muum, mIshu shI yu pu
Ipu nu muum wuyu fu ng shu. Sheefush,
My sI su fI nee, Nuwuu kukI tpu tseem
yundung chu, tfu ngush, My sI su fIn-
shu shI yuu kumuch tu mu fee tsIsh IchI-
ngu fu kIfu ku mun yundu fu ngu, tpu tsee
tuyup stu fu ngI yu.
15
MI shut, tputs mufIz
kuyut ku sIn, shuu nu punguu kunI ndu-
mund zungu nI fu ng shu, ndu mufI zI mun
kIyung kuchI yu muu mu. Kungoots-
tum putumb chIsh wuyu fu ng shu, ndu
suchI sI mun kIyung kuchIy muu mu.
Sheefush, Kunuu nush tsup kusu fu ng-
sIn, shIy shu, Nutu, nuu ngInts. Tpu tsee
puchu yu fus, kusI yu fus, wutsu pu nee
tsu pu nee mIs yngtsu. Nuw sIyuum tsu-
pu nee mIs punu chInts pu, tfung shu.
1
Itufu, Iyshu zItu mI nu fI nI, shI yuu
kukIsh puyu muum ngu tu fu ngu nu-
yu. Ndu shI yu mun mung' tutu muum
zundu fu ng sIn, wuu nu mun tu fI shu
mung' tutu fu ngu nu yu. Izuu fu shI yuu
kukIsh kupee tu fu ngu nu yu.
17
ShIy
zupun tuu Istu fu ngush, Itufu ushI fI tuu,
puk chI yum unoo ndu chI nu muum
zundu fu ngu nu yu. Wuun pu tu tIn tsI yu tu-
fu ng sIn, MIn kufu kuum Ipu see nI, Iyuu
wupI tum IjIp top tsup muchI muu mu,
tfu ngu nu yu. IjIp to shuch tputs kIyung
yuchu fu ngI tuut ssIn ush tuu, kunu pee nI,
tfu ngu nu yu.
Itufu, shIy shu Apuu, kchInumsheefush,
ndu tsI yun tu fu ngush, tpu tsI fee tsIsh
ndu kusu fu ng shu. Kupung chI nu fu-
ngush, nuyu nI fu ng shu. Ndu kupee tu-
muum zundu fu ng shu.
18
Wuku fuu ofput
tInu yu fu sIn, In wutu chu Iy upu nIII fI nI,
yuw Iyuu IjIp tosh tsup tushI tu ngu fu ngu
unu, tfu ngI tuut ssIn, shI yuu kupu ngu-
fI tuyu tu fI tu fu ngI tuut ssIn,
19
shIy shu
Apuu, kchInumsheefush, upu sup umbI fI
tsI pu muum ndu wuyu fu ng shu. Kus chIf
nuu muum msus ushI fu mzee tuf ushI fu-
ngu, mI shut psuun tum nuu muum sumus
ushI fu kufu kuf tuf ushI fu ngu, ngoo-
tsush ndu musu tu muu mu wuyu fu ng shu.
20
Afu ngeem Apuu, uwuut ssIn kupung
chI nu fu ngush, shuu nuu tsI kunIsh wunu-
sI fImshee mungoo p'tsImuum wuyu fu-
ngItum shu. MI shut, wutu ngu sheem tum
mun tum ufu zungu nI fu ng shu, ndu
mufI zI mun kIyung kuchIy muu mu.
MI shut, kungoots tum punu fu ng shu,
ndu suchI sI mun kIyung kuchIy muu mu.
21
AshI fu ngush, 40 musuch upu sup xIfu-
ngu nu. Anush ndu kutu nguts tpu tseem
pIsh tu fu ngI yu. IchI ngu fu zuf kutu ngu fu-
ngu nu yu. MI shut, wumuf tum ndu kuchu-
fu ngu nu yu. MI shut, ufup tuu xIfu ngu sIn,
ndu wutsI tum munu fu ngu nu yu.
22
AshI fI
Apuu, shIy tpu tsI fee tsIsh tuwIz puf tu fu-
ngush, kufu kuu zupun tIp tsIf pu tu fI kusI-
fu ngu sIn, wutsu pu neem punu fu ng shu.
AshI fu ngush, tpu tsI fee mIsh wuu mu tu-
wu fI wutsu pun punut punut ushI fu ng shu.
MI shut, kufu kuu SIho nu kusI fu ngu sIn,
wutsu pu nee, Hes bo nu sufu, shIy Itu tsI-
fu ng shu. MI shut, kufu kuu Ogu kusI fu-
ngI tum tIsh unoots tum wutsu pun, Busun
sufu, Itu tsI fu ngItum shu.
23
AshI fI, shIy
ufu ngI nu shu Istu fu ngush, wIp Izu pu-
nee fu ngu nu yu. AshIp tsu ngu chI wIp
Izu pu nee fu ngu nu.
ShIy sIf tumu zItu mI nu fI nee,
Kunuu nuu tsup sIyuum tsu pu nee mIs
punu chInts pu, tfu ngush,
24
wIp shu
Kunuu nuu tsup wuu mu tum Itu tsI-
fu ngu nu yu. Kunuun shuch shu kufuk
wuu nuu tsI tupu chI ndu muum, tIp tsI-
feets tum tupu chI ndu muum pInu su-
fu ngu nu yu. ShIy Apuu, Iyush cheem
tputs IchI ngu fu wuu mu fI kusI muum
wuyu fu ng shu.
25
Yukut kupung tuu,
wusu ndu fuf zupun tuu tuu fu ngu,
Iyu shuch pshtu fu ngu sIn, wuu mu fI
kusI fu ngu sIn, unoo yukut yufu ngu-
sIn, unush uwshtI sIn ksu tu fu ngu-
nu yu. Pungu sIsh muu chI kIz puf
wunu sI feew tutsI tu mu unoots tum
Itu tsee fu ng sIn, wuu mu tu fI yufu ngu-
nu yu. Posoots tum, kIzu fu nuuts tum,
oII voots tum, mI shut tutsu mIm yuw
wunus zupu nee wu unoots tum wuu-
mu tu fI yufu ngu nu yu.
AshI fu ng sIn, kIs kutung ku sIn tuzu-
zuf tu fu ngu nu yu. Wunuts kupu ngu fu-
NehemIyusu9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
423
ngu nu yu. ShIy kIz puf wunu sI fI Istu fu-
ngush, mung' ksuk sIn zumu ngu fu ngu-
nu yu.
2
Itufu, umb tuu ushI fu ngush,
shI yuu kukIsh puyu muum ndu zund ku-
sIn, kupee tu fu ngu nu yu. ShIy shuu nuu-
tsI kukIsh kumu nI mu pu nee zungu nI fu-
ngush, uwshtI sIn tpu tsee,

Muyuum shu
Apu nIIee kusu fu ng su? Yusuf Apu nIIee
kuk chI nu yu fus, puyu ngInts, tfu ngI-
tuut ssIn, Itufu tputs shu muzI nu muum
ndu zundu fu ng sIn, kumu nI mu pu nee
puchu fu ngu nu yu. AshI fu ng sIn, shI-
yuu kupu ngu fI tutsI yun tu fu ngu nu yu.
27
AshI fu chu, shIy shu, WuunI undu-
fuf kIyung yuchunII, tush, zungu-
nI fu ngush, tpu tsI fee tsIsh undu fuf
kIyung yuchu fu ngu nu yu. KIyung
kuchIy kut ssIn, unush shI yuu, Apuu,
Istu ndu, tfu ngu nu yu. AshI fI shIy shu
kchInumsheefush, kunI ndu mund muzI-
nu fu ngush, tpu tsee tupu chI ndum pu nI
zungu nI fu ng shu.
28
AshI fI shIy Istu fu ngush, tputs shu
wunu sI fI tuu tuu fu ng sIn, yusuf shu
shI yuu tuyu tu fI tu fu ngItum sI nu yu.
AshI fu chu, shIy shu tsI yun tu fu ngush
yusuf, WuunI undu fuf kusI pu nu, tush
ndu Istu fu ngush, undu fuf wuu mu fI tIn
kusI fu ngu nu yu. Anush yusuf shu wuun-
tu tum sIn, shI yuu tupu chI ndu muum
mushu fu ngu nu yu. ShIy shu nuyu nIm pu-
nee fush, wuf tuu kunI ndu mund muzI-
nu fu ngush, tupu chI ndum pu nee zungun-
tu, yusuf zungun tu ushI fu ng shu.
29
ShIy, Nuwuu kukI puyu pu nu, tush
wunee fu ngI tuu tIsh, Itufu uwshtI sIn,
Yuw yuunu zund kI nI un wunu sIf chu,
utu sIn, ndu shI yuu kukIsh puyu muum
zundu ku sIn, ngu tu fu ngu nu yu.
Apuu, wuu nu fI tputs shI yuu kukIsh
puyu kI nuu feesInu yu, ufu tu mu fI
tuu chI yu. Itufu, uwshtI sIn shI yuu
kupung ngu tu fu ngu nu yu.
30
AshI fI shIy
zupun musuch yutu fIt shI shI fI nee tsI
kusu pu nu, tush, kutu fu ngI tuu tIsh,
wIz pu fI fee tsIsh tpu tsI fee mIsh mung'
p'tsImuum wuyu fu ngI tuu tIsh, mI shut
shuu nuu tsI kukIsh kumu nI mu pun
zungu nI fu ng tuu tIsh, ushI fI tuu shI yuu
kukIsh ndu muzI nu fu ngu nu yu. AshI fu-
chu, shIy shu tsI yun tu yu fush, undu fu fI
Izuu fu kusI muum wuyu fu ng shu. Undu-
fuf shu tpu tsI fee tsIsh mInup tsup much-
ku, mInup tsup much ku ushI fu ngu nu-
yu.
31
Itufu Apuu, shIy ushI fu ng tuu tIsh,
ndu wuts tu mu fI tpu chI ngu fu ng shu.
KchInumsheefush, ufu tpu tsI fee tsIsh
chI nu fu ngush, ndu kusu fu ng shu.
32
AshI fI Apuu, nu Iy shI yuu yusuk-
tu nI chu. ShIy kIz puf tIsh chu. Apuu,
shIy tsI yun tu kI tuu tIsh, Itufu ushI fI tuu,
shuu nuu tsI kukIsh ndu kupeet kush,
ufu tutsu mookshu. Tpu tsI fee tsIsh
ufu tu mu fI chI nuk shu. ShIy tpu tsI fIsh
kIyung kuchIy ku sIn, shIy shu unoo ndu
mupIyk shu.
AsI fIy shuch kufuk Iyush chee wuun-
pee wutsu pun muchI fu ngu, Iyu shuch-
shu kupung kIyung kuchI yu fu ngu nu. Iy
kufu ku fI nI, upunII pu neew tum, shI yuu
kukIsh kumu nI mu pu nIw tum, zItu mI-
nu fI nI IchI ngu fu sIn kupung kIyung
kuchIy fu ngu nu yu. Itufu shIy shu Apuu,
ndu kchI mu fI shtIsh nupu fu ng shu.
Ufu mungIsh muntsu fu ngush, Iyuu
ksu tu fu ng shu. Nu In zufI Iy wundu fI-
tum kIyung kuchIy ku nI yu.
33
KIyung
kuchIy kInI un, Apuu, Iyuu nu mu ndu fI
yutu fIt shI shI fI nI ush kI nI yu. Ndu shIy
msu ngee fush wunee fu ng shu. ShIy
Iyuu ufu Istu muum zundu fu ngI tuu tIsh,
k'keetsIsh ufu puyu fu ngI tuu tIsh, Itufu
Iychu kIz puf yutu fI tu fu ngu nI.
34
Iy
kufu ku fI nI, mIshu upunII pun tum, zItu-
mI nu tum shI yuu kukIsh ndu puyu fu-
ngu nu yu. ShI yuu kumuch tu mu fIsh ndu
tumI nu fu ngu nu yu. Wunee fu ngI tuu tIsh,
ush tuu muzI nu muum ngu tu fu ngu nu yu.
35
Kufuk shI tI sIn, shI yuu ungIf tu muum
ngu tu fu ngItum sI nu yu. ShIy kupung tuu
Istu fu ngush, tsu poo kupu ngoots tuu
kIz puf wunu sI fImshee punu fu ngush,
muu chee zupun tuu punu fu ngush, ush-
tuu shI yuu chI nu muum ndu zundu fu-
ngu nu yu. Yutu fIt shI shI fI nee tsI nI ndu
kusu muum zundu fu ngu nu yu.
3
Nu Iyuu, Apuu, nupung chu. MIn-
shuch tputs kufuk much chuf ushI fu
NehemIyusu9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
424
tuu ku nI yu. ShIy nee tsu poo zItu mI nu-
fI nee mu nI punu fu ngush, SIysu nIsh
kIs tuung tsu, tfu ngush,
37
Itufu Iyshu
tutsu mu fI nI zupun tuu yusI ku, nIII tu fIt-
shu tputs ufku fI kutung chI nIII nu yu.
Yuu nu mu ndu fI yutu fIt shI shI fI nI kufuk
Iyuu kusI muum wuyu fu ng shu. Uwshu
yuw wuunu zund ku un Iyuu ush ku nu-
yu. Wuku fu feets tu mu nI putu yu fu sIn,
yumu ku nu yu. AshI fu chu, Apuu, Iy
kIyung kuchIy kunI tuu ku nI yu.
38
AshI fI nu nImun Iy IchI ngu fu nI
shI yuu tsI mu fI shu chI nu muum zund kI-
nI yu. ShI yuu kukIsh Izuu fu puyu chI nI-
yu. Amb ushI fu chI nu fu ngu nI, kIfu ku-
mun yundu fu ngI nI yu. Kufuk, mI shut
IevIy chIch tum, upunII pun tum IchI ngu-
fu nI, kIfu ku mun sufI nI yundum chku
sheefunI f mu shtu fu ngI nI. AshI fI nu
shI yuu, Apuu, mbI zu muum wunI ndu ju.
AshI fI yu, nu wup pu fI Apuu,
Esduf ApunII put tsI yut ku, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Esduf
IsfueI chI cheem ApunII pu tsI yu tu fu ngu
unoo tsI.
]Nuw Nehe mI yu sI sIyuum yundu fu ngI-
nu. Wutum chu nuw kokI.|
NehemIyusu9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
425
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Yashing 3obaa maachiritaa
ichingaru itutsirangu anootsi
1
1
SIf tumu tputs sufu Job tsup
Usush tuu fu ngI yu. Apu nIIee
kupung chI nu fu ngu, tpu tsee tuyu tu fI-
tu muum ndu puk chI yum chI nu fu ngI yu.
AshI fu chu, tputs shu wuu ndu tuyu-
tu fI tu fu ngu nu yu.
2
AshI fI yu, Job wIp
wushu nund 10 tuu fu ngI yu: kumuz 7,
kIz shu 3, ushI fu tuu fu ngI yu.
3
ChIn shu
zupu nI mu nu.
7 mII opee ju,
3 mII kumee chu,
mII tofo, mI shut
500 buffu wIzu fI ushIp
chI nu fu ngI yu.
3obarini kuku
Yuwaa 3obarineetsi kuk kamanku anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


Yusu fee zI nI. Itufu, ndumu My sI su fI nI tuu chu, tputs nee yundu fu ngI yu, yusum pu nI tsIn chu.
Tputs Apu nIIee kIz puf chI nu fu ngu, Jobu fI nee tsI kuk yundu fu ngI yu.

Chakaama yandarang?
Tputs Apu nIIee ufu ngeem mungoon pu nu tu, Hebfew shuchIsh k'kuz yundu fu ngI yu.

Mayaamaja yandarang?
Yuw tputs Apu nIIee zufum pu tu fI chI nu ku un kIyung kuchI yu muum tuu fI yu. KIyu ngu tuu
kuchIy ku, ushI fI tuu ufu tu fIt Apu nIII mun mung' tut kI yu. Apu nIIee kusu muum ndu zund kI yu,
tpI tu, nee kIfu kuu yundu fu ngI yu.

Mayaatseeja kamanik?
Nu yuwuu kumun ku unoo kumun chInts pu.
KupItofo 13: YushIng ApunIIush kuseefu, Job shIyuu chInukIyu, wutum shIy muuchee zupun
punukshuwu. MuuchIfItuu IchIngufu Itutseefush, ufu shIyuu kusuchIyu. ShIyuu yutufItuum
nuchIyu, YushIng tfungIyu. ApunIIshu, ShIynuu yuchungI. MuuchIfItuu IchIngufu
ItutsIngI. WIpuu, tIptsIfeetstum tpuchInguyufush ksungI. ShIy kIzpuf kIyung yuchungchu,
tfungIyu yushIngootsI. YushIngshu uyu tyufu, JobufIneetsI kIzpuf kIyung yuchufungItuu,
JobufInshu ApunIIee ndu kusufungIyu. ApunIIeetsshu, ShIy yutufItIshchu, ndu tfungIyu.
KupItofo 430: Anumunshu, JobufInshu wumkuf Ipunpunufu kuseefsIn, kupung
tunufungusIn, zupIshshu mInush domIng JobufInputu tsIyutufungunuyu. Jobuu
zuwuu, ApunIIImufIchu wunusIfIyu. Ufu wunusIfImshee tputsee IstutufIyu. AshIfIyu,
shIy yutufItshIshIfIneetsIsh kumupshIkush, ndu kumunkush, unumund ApunII shIyuu
nu kupung wuneekIyu, tfungunuyu. JobufIneetsInI yutufItuum nufungunuyu.
KupItofo 3137: Zupun yutufItuum nufungItuutssIn, ushIfItuu, JobufInshu, tfIntspu.
Nuw wunusIftunu tuukI.

AntuutI nuw yutufIt tuukee? ApunII wuunu yusufIyu


nuwuutsI, tfungIyu.

Muyuumshtuju ApunII nuwuu kIyung yuchukundu? tfungIyu.


Anumunshu, wumkuf mIn kupung yutufIt tsIyutufungIyu.
KupItofo 3841: Itufu, ApunIIshu JobufInpu tsIyutufungIyu.

Muyuumu shIy ngutIsh zupun


tsIyutukshu?

AntuutI nuw shIyupu wufItufeezI?

AntuutI shIy nuwuu kumuchtufungush,


nuw muucheetsI IchIngufu tnufungee? tfungu, JobufInshu kupung puzIfungu, Apuu,
nuw yutufItunu.

WunInII nuw ngutI tsIyutufungInuwu? tfungu, zumufungIyu. ApunIIshu


JobufInee mung' tuchIngufungu, kIs chInufungIyu. AshIfIyu, shIyshu Jobuu, umIkufeemIsh
nuwuu mushungundumu mungoo yufumuumu, tyufu, JobufInshu ApunIIpu tsIyutufungIyu.
KupItofo 42: ApunII JobufInee mungoo yufeefu, yusuf kupung IstufungIyu. MuucheetsI
yusuf zupun punufungIyu. WIpuumtum zupun yusuf punufungIyu. AfungInushu
kufIkpuneem kInufungIyu.
3obarinee kuk kamankiya
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
426
Much chuf shu zupu nI mun tum tu. Wumu-
fI kIz puf kufIk pun yup zuf yuku umb
tuu fu ngI yu.
4
AshI fI yu, Job wIp ufu kIs shu mbutshI-
sheem wuyu tu fu nu yu. Zoo nIIeewuuts-
tum, mIshu wIzu fee tuch pu fI kufuzeefu,
wushu nu ndu fI shu nI yeef sIn, kutung tu fu-
nu yu. MInush shu zuf uwshu yumbI yu fu,
wushu nund tum shu nIytufu nu yu. MInush-
shu zuf uwshu yumbI ku tu fu ngu, uwshu
yumbI ku tu fu ngu, ushIsh tu ngut ush tu fu-
nu yu.
5
Yuwush shu mbutshIsh Iwuts pu-
fum chu, unush putu fI Jobu fIn shu wIpuu
ush pu fI kufuzeefu, unush shu nI yeef sIn,
chI noo puchu yu fu, wIpuum mInum tuw,
mInum tuw ushI fu Apu nIIeem mucheefu
ungIf tu fu ngI yu. Sheefu, wIpuum yutu-
fIt shI shI fI nee tuchI ngu muum Apu nIIee
mushu fu ngI yu. Mungush chI nu fu ngu,
IpufI mungush muntsIf chI nu fu ng pu sI-
nu yu. Apu nIIee tuyu tu fI tu fu ng pu sI nu-
yu, tu, wIpuum IchI ngu foom mung'
yufu muum muu cheetsI ufu tu fI Apu-
nIIeem much tu fI yu. Job ufu ushI fu
chI nu fu ngI yu.

AshI fI yu, yuwush zuf Apu nIIeem shu-


nIy muum wufI tu fu ngu, unush ApunII shu
wusu ndu fuf IchI ngu fu sIn ApunII pu shu-
nI yu fu ngu nu yu. Itufu, unshu tum yushIng-
shu nutsum pun tpu tsee tuyu tu fI tu mu pun
kusu fu ngI tum tu.
7
ApunII shu yushI ngoo
mushu fu ngI yu:

YupI mund shu nuu tu fu-


ng shu? tfu ngI yu. YushIng shu nutsum-
pun: Nuw IchI ngu fu tsu pu fu nus xIku fI
tuu kI nu. IchI ngu fu tsu pu fu nus nup ku fI
tuu kI nu, tfu ngI yu.
8
AshI fI yu, ApunII shu
mushu fu ngu:

ShIy nuwuu tpu tsI fee tsI


Jobuu pufu ngIsh?

Tumufu un tpu tsI?


KIz puf chu wunu sI fI. Ndu mInum tI yum
tputs ushIm wunI ndu. Nuwuu kIz puf
chI nu kI yu. Ndu tpu tsee puk chI yum
tuyu tu fI tu muum chI nu kI yu, tfu ngu,
9
nutsum pun shu: Zufukshu. Job ufu shuu-
nuu tsI kukIsh tumIn kI yu, wutum shuu nu
kIz puf wunu sIf ksu tuk shu wu. ShIy
muuch tu IchI ngu fu punu fu ng shu, unu-
mund shI yuu kIz puf chI nu kI yu.
10
ShIy
ufu tu mu fI ksut kush, yutu fIt ndu puk chI-
yum uwush tushIy kIyu. Wuunu, mI shut
wIzu nIII tum, wIpu tum ndu puk chI yum
kIyung kuchIy ku nu yu. ChI nu tum ufu
zupun Izu pu nee kI yu. MI shut, wuu nuuts-
tu tum kIz puf wunu sIf wuyu fu ng shu.
11
Itufu, nu yuwuu muu cheetsI IchI ngu fu
punu fu ngIsh, unoo Itu tsI ngI. Ash ku chI-
nuu fee shu, shI yuu ufu Job nutsu chI yu.
MuntsIf yuw zund ku unoo tsI yu tuch pu fI,
YushIng tfu ngI yu.
12
AshI fI yu ApunII-
shu nutsum pu nee: AshI fI yuw zund kIsh
un Jobuu muu chI fI tu Itu tsI ngI. Itufu,
umu yuu tsI nuu Jobuu tuyu tu fI tInII pu.
Ksung chu, ApunII tfu ngI yu. AshI fI yu
YushIng shu, Ayu, tfu ngu, Apu nIIee kusu-
yu fu nIIu, Jobup shu kIyung yuchu muum
nuu tu fu ngI yu.
13
AshI fI yu, mInush shu zuf Job wIp IchI-
ngu fu sIn, kIz mIshu kumuz tum, wushu-
nund shu neeyeef sIn, shu mbutshI sheem
zoo nIIIsh putsI su fIn shI nI pung' shu nI yu fu-
ngu nu yu.
14
Anush IchI ngu fu sIn kutung ku-
sIn, shu neef sIn, Job shu wuun shu pungush
tIp tsIf yuw tuu fu nu, unshu mInum tputs
punI fus tu fu kusu fu ngI yu. Jobuum shu
tsI yut ssee kumu nI fu ngI yu: IchI ngu fus
muzI nu ngInts. Iyshu mzu tsIsh tufu wuz tu-
ku nI, wukuf pu upupchIf tsu poo ktseekunI,
shu nee fu nI, buffu tum chI fI chI fee kutung-
ku sIn shu neef tum sI nu.
15
Yup ndu chI nu fu-
nI unush tputs Subew shuch kpu chu mIsh
kusu fu ng sIn, IchI ngu fu wuku fuu, buffoots-
tum shu chI fu ngu nu yu. Sheef sIn, unu mun
tpu tseetst shu ksu tu mu pu nee ush pu fI
puchu fu ngu nu yu. Nu nuwu mu fI shu suwu-
fu ngI nu sIyuu kumu nI muu mu, tfu ngI yu.
1
Yuwush ntu fu, ndu tu fI kumu nI-
muum Iwuts pu fu, unush yusuf mIshu
tputs Job tum much chu fI kusu fu ngI yu.
MuzI nu ngInts, nuw shu tsI yu tsIs sIyuu
kumun chInts pu, tfu ngu. Pus tush
IchI ngu fu nI opee juu ksut ku nI, shu nee-
fu nI unush, yup ndu chI nu fu nI umb
kupung kufIy kufIy tufu ngu, mu mu fu tum
puntsu tu fu ngu IchI ngu foo opee ju, mIshu
tpu tseets tum puchu fu ngI yu. Nuwu mu fI-
shu kumu ngu fu ngu fI, nu nIngeem sIyuu
kumu nI muum kusu fu ngI nu, tfu ngI yu.
17
Anshut, ndu tu fI tum kumu nIm
Iwuts pu fu, unush tuch pu fIn shI tI nI tputs
JobufInI1
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
427
tsI yut ssee kumu nI muum kusu fu ngI yu.
MuzI nu ngInts, nuw shu kumun chInts-
pu. AshI fI yu, yuwush pus tush chI nuz
kumee choo ksut ku nI, shu nee fu nI, unush
KuI dew shuch kufuk tuchIp wusu ndu-
fuf pu tu wu fI kusu tu fu ng sIn, kumee choo
IchI ngu fu shu chI fu ngu nu yu. Sheef sIn,
m'chuchufeetstumtIsh IchI ngu fu ush pu fI
puchu yu fu sIn, chI ngu fu ngu nu yu. Nu
nuwu mu fI shu suwu yu shI nI nu sIyuum
kumu nI muu mu, tfu ngu,
18
unu mun shu
ndu tu fI tum Iwuts pu fu unush yusuf
mIshu tputs kumu nI mu pu nI tum kusu fu-
ngI yu. MuzI nu ngInts. Nuw shu sIyuum tsI-
yu tsIs kumun chInts pu. IchI ngu fu Ipu fIsh,
kumuz tum mIshu kIzu tum shu mbutshI-
sheem wuyu yu fu sIn, zoo nIIIsh putsI su-
nu fIsh pung' shu nee fu nu. Anush yup
ndu chI nu fu nu
19
kumbu suf shu kupung
kumbustu fu ngu, pungu seets shu kupee tu-
fu ngu, IchI ngu foo ushpuf tu Ipu fee tsIsh
puchu fu ngI yu. Nuwu mu fI shu kumu ngu fu-
ngu fI, nu shI yuu kumun kI nu, tfu ngI yu.
20
AshI fI yu, Job shu unoo tsI yu tsIs
IchI ngu foo muzI nu fu ngu, kIz puf mung'
muntsu fu ngu, wumu fee putu yu fu IzI chI-
fu ngI yu. Sheefu, muchootst shu kumu yu-
fu, tsu push tImucheefu, kupung tunu-
ku, unshu fI ApunII pu tsI yu tu fu ngI yu.
21
ApunII put tsI yut ku tfu ngI yu. Apuu,
nuw nIsh nIIuf tu fu ngu fI, ndu mInum tI-
yum muu chee puyu fu ngI nu. AshI fI tum,
nuw muu chI ndu nI tum puyu fI tsI pu-
chI nu. ShIy Apuu, IchI ngu foo muu chI
nuwuum punu fu ngIsh, unoo nut shu
IchI ngu foo tsI tum Itu tsI fu ng shu. Apuu,
ushI fI tuu shI yuu wund chI nu kI nu. ShIy
tuu fu shI pun tIsh chu. ShI yuu mu fI kusI fu
tuukshu, tfu ngI yu.
22
AshI fI Job kIyu-
ngu tuu kuchI yu fu ngu, unu mund Apu-
nIIee ndu yutu fIt tsI yu tu fu ngI yu.
AshI fI yu, YushIng Jobuu yuchu fu ngu
unoo nu kumu nee nu.
Ashiri yuwaa Yashing 3obaa tsutashishpat
kiyung yacharangu anoo kamanchintspa
2
1
AshI fI yu, yuwush ApunII wusu-
ndu fuf yusuf ApunII pu wushu-
nund shu nIy muum wufI tu fu ngu, unush
yushIng shu tpu tsee tuyu tu fI tu mu pun
kusu fu ngI tum tu.
2
ApunII shu yushI ngu
tuyu tu fI tu mu pu nee,

YupI mund shu


kyu shI nush nIsh kus ku much shu? tfu-
ngu, yushIng shu tumu ndum pun, Nuw
IchI ngu fu tsu pu fu nus Ituf pI ku fI tuu kI nu,
tfu ngI yu.
3
AshI fI yu, ApunII shu unoo
muzI nu yu fu,

ShIy nuwuu tpu tsI fee tsI


Jobuu pufu ngIsh?

Tumufu un tpu tsI?


KIz puf chu wunu sI fI. Ndu mInum tI yum
tputs ushIm wunI ndu. Nuwuu kIz puf
chI nu kI yu. Ndu tpu tsee puk chI yum tuyu-
tu fI tu muum zund kI yu. ShIy shu nuwuu
ngu tIsh, yuwuu muu cheetsI IchI ngu fu
punu fu ngIsh unoo Itu tsI ngI. Ash ku-
chI nuu fee shu, shI yuu ufu nutsu chI yu,
tfu ngush, Itufu nut shu kIyung yuchu kI-
tuu tIsh, ush tuu nuwuu wund chI nu kI yu,
4
ApunII tfu ngI yu. YushIng shu tuyu tu-
fI tu mu pun, Tputs ndu tu mu wusu fI mun
kIyung kuchI yu fu, wunu sIf mupIyf sIn
tuu ku nu yu. Itufu, kIyung kuchIy kuchu,
unush

tumu yu feezee kumung chI? tu,


yuw zund ku un zupun chI nu muum
yusu fI tum tu.
5
Wunu fI shIy Jobuu wungu-
yush wuyu yu fush, wusu fI mun kIyung
kuchIy ku, zupun zuf kuchI ngu tu noo
ufu shI yuu muntsIf tsI yut chI yu, tfu ngI-
yu.

ApunII shu yushI ngoo tsI, AshI fI yu,


shIy tsu tu shIsh wuyu ngI. Itufu, Jobuu
pchu mu nu pchu fInII pu, tfu ngI yu.
7
YushIng shu nutsum pun Apu nIIee kusu yu-
fu, ufup shu nuuteefu, tsu tushsheets shu
Jobuum zungu nI fu ngI yu. An tsu tu shIsh
chIt tumu pu fI ushI fu ush chI fI wunuts
shu nee fu much pu tu fI tsu tu yu fu, kIz puf
yutu fI tu mu nu.
8
Amb ushI fu ngu, Job
kIyung kuchIy ku, kupeetshI shIp shu
nuuteefu, muu chI mufIts ptu ngum yyu-
fu, unpu shu sIfuu, sIfuu ushIsh tuf ushI fu-
ngI yu.
9
Itufu, wIzunII shu unoo pukee fu,
wuzu fu nIIee tfu ngI yu,

Muyuum shu
shIy mutu mbIshpuz ushI fush kIyu ngu tuu
kuchIy kush, Apu nIIee wund chI nuk tu-
nu, tshu? Wuts tu. Apu nIIee muntsIf
tsIyuteefush, Izuu fu tsI pu kI nuu fI,
tfu ngI yu.
10
Job shu wIzu nIIee,

Wuts-
tu!

Yutu fIt tsI yu tInII pu! Wunu fI ApunII


Iyuum wunu sI fI Istu ku, wunu sIf chu.
JobufInI1 , 2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
428
Itufu, yutu fIt tuu tI wuyu ku,

muyuu mu ju
yutu fIt tsI yut chIch? Wuts tu, tfInII pu,
tfu ngI yu. AshI fI yu, Job umb ushI fu chI-
nu fu ngu, kupung yutu fIt tushIy fu ngI tuu,
Apu nIIee ndu muntsIf tsI yu tu fu ngI yu.
AshI fI yuwuu YushIng Jobuu tsu tu-
shIsh put kIyung yuchu fu ngu unoo nu
kumu nee nu.
Na kamanchintspa yuwaatssha 3ob
wamkur k'kuzee mazinarangusin, 3obap
napamaam zandarangana anootsi
11
AshI fI Job wum kuf tuchIp tuu fu ngI-
yu. EII fus, TImn shu chI mu nu, BII dud shu,
Swu shu chI mu nu, Sofuf shu, Numutshu-
chI mu nu. AshpI sIn tsI yut ssee Jobu mun
muzI nu fu ngu sIn, Mung, Job chIn ush pI fI
pchI ngu fu ngI yu. MI shut, wIpu tum IchI-
ngu fu tsI pu fu ngu nu yu. KIz puf yutu fIt
uwush tushIy fu ngI yu, utunu, unoo
muzI nu fu ngu sIn, wum kuf shI tI sIn, AshI fI
pzuyu, pungu nI. Mungoo tuwIz puf tuu nI.
WuunI kIz puf pu fee mung' muntsu kI yu,
utu sIn nuu tu fu ngu nu yu.
12
AshI fI yu, Job
pung' wutsI fI tu nu shu, tputs kuxI nxI nuw
pufu ngu nu yu. Itufu, ndu nuts tu fu ngu-
nu yu. NIII tu fIt pu fI, utu sIn, nuun tut ssIn,
kuu pu nI fI shu nup ku sIn, wum ku fee
Jobuu nuts tu fu ngu sIn, uwshtI sIn kupung
mung' muntsuk sIn, wumu fee IzIch tu,
muchush shu puzuch pu sIfI tuu sheef sIn,
tunu fu ngu nu yu.
13
Anshu fI shu tsu push
Jobu nung wum kuf kuxI nuf tu yu fu sIn,
ndu puk chI yum tsI yu tu muum wufI tu fu-
ngu nu yu. Job kIz puf mung' muntsu ku,
kIyung kuchIy fu ngI yu. Anshu fI shu kuxI-
nu tu funII ush ku sIn, 7 zuf psuun pu tu fI
kuxI nu fu ngu nu yu, wutum kupung tunu-
ku ndu tsI yu tu muum wufI tu fu ngu wu.
3ob tsutashshimun kizpur kiyung
kachiyku, tsipamaam zandarangu,
anoo kamanchintspa
3
10
AshI fI yu, Job kIyung kuchIy ku,
zupIsh shut tsI yut ku tfu ngI yu.

Muyuu mu nuw nIIuf tu fu ngee? Ndun nuu-


fI nIIuf tu fu ngu fI, nu ushI fee ju kIyung
kuchIy kI.
11

Tumushtuju ndu uneef shIf-


tI chIk tsI pu fu ngI? Ndun tuu tI ushI fu,
yuwush nIIuf tu ku chI unshuf tu nuu fI
tsI pu fu ngu fI wunu sIf pu fee.
12
MI shut,

muyuum shtu utut nuwuu chI nu ku,


tsI put pu tu, mImI fee tumIm tu fu ng?
Ndun nuu fI ushI fu ngu tsI pu fu ngI nuu pu-
fI nu.
13
TsI pu fu ngI nuu feenu, nu ndun-
nuu pu fI kIyung kuchIy kInu. Wunu sI fI-
nuu pu fI kunus ku fI tuu kI nu.
14-15
Kufuk
tsI pu fu ngu, nu mupshI shIsh tuuku,
unpu tu nuu pu fI nuw wushu nund kunus-
kufI nI tuu kI nI yu. Kufuk unpuf nu pung'
kupung tuu fu ngu, muu cheetsI zupun
kufI kee, mI shut ofoots tum xunu tu fu kIs
tuu fu ngu, ushI fI tuu tsI pu fu ng shu pung'
wunu sI fI mu nu tuu nu yufu ngu fu ng shI tu.
Anpu tu nuu pu fI wushu nund mupshI shIsh
tuu ku nI yu.
1
MI shut,

muyuum shtu ju kIz


nIIu fuu tsI pu fI tutsIpeefu, tsu push shu
mup tu fu nu, ndu uneefI nuwuu ushI fu ng?
17
Tputs yutu fIt shI shpun tsI puk chu, yusuf
ndu shu yutu fIt shI shee chI nu ku, Izuu fu-
shu mbI zu tu fI yu. Tufuw zu pun shu tputs
kIyung kuchIy ku tuuku, tsI pu kuch shu
mupIy shu mupshI shIsh kunus ku tuu tu-
fI yu.
18
Tumu nu muw shu tputs tuu ku nu,
un tsI puk chu sIn, ndu shu sundu foo
kuk muzI nuk sIn, zupu tuf shu mupIy shu
JobufInI2 , 3
Job wum /ur 7 zur psuun pu tu-
ri /uxi nu ru ngu nu yu. (2.1S)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
429
mupshI shIsh tuu ku nu yu.
19
Anush tputs
kufIk pun, mI shut pukI fI tum wushu nund
tutsu moo shtI sIn tuu ku nu yu. M'chuchshu
upu tu fu nuf ndu shu tumu ndu ku, kIs shu
tuu ku nu yu.
20

Muyuum shtu ju tputs tsu-


pu fu nu sIsh kIz puf kIyung kuchIy kI tuu,
Itufu ApunII shu tu fu sheem ufu ngeem
wuyuk? Tputs kupung mung' muntsuk tuu,
tsI pu muum zund kI tuu, Itufu ndu shu tsI pu-
muum wufI tu kI yu.
21
Kupung tsI pu tsI nguz
tmu fu ku, muuch tu nguz zundu fIch unoo
yunu fIt tsI pu tsI nguz zund ku, Itufu

ndu-
shu tsI pu muum wunI ndu?
22
AshI fI zupIsh
tsI puk chu, mung' kIs shu pu fI mupshI shIsh
tuu chI yu.
23

Muyuum shtu ApunII nuwuu


tputs wuch mchus tumu pu fI ushI fu
wuyu ku ndu? Tsu tushshee suwu muum
zund kI tuu tI, Itufu kmu nuk puz ushI fu,
ndu suwu muum wufI tu kI.
24
Kupung wusu-
fI mum kIyung kuchIy ku fI, tunu tun tuf
ush ku fI, ndu puk chI yum kutu ngu muum
zund kI nu. Amb ush ku fI, sufI mu nuf tI
kchIt tu ku fI tuu kI nu.
25
SIf tumu ndun-
tuu kIyung kuchIy muum zundu fu ngu fI,
kIz pu fI tuu kIyung kuchIy muu punI tu fu fI,
nut shu, ushI mu tchu kI nu.
2
Mutu mbI shtI kIs kunu su muum zund-
kI tuu tI, Itufu ufu tu fI kIyung kuchIy kInu.
MupIy fu fI tuu muum pInu su kI nu. MungI
kupung muntsu ku fI tuu kI nu, Jobu fI nI
tfu ngI yu.
AshI fI yu, yuwuu Job tsu tushshI mun
kIz puf kIyung kuchIy kuchu, tsI pu muum
zundu fu ngu, unoo kumu nee nu.
Ashiriya, na yuwaa E!ifas mangush
chinarangu; 3ob waanamand
yutaritshishirini kiyung kachiykiya,
ngichku trangu anoo kamanchintspa
4
1-2
EII fus shu, TInum shuch tputs,
Jobuu kuk muzI nu fu ngu, tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu Jobuu shI yuu tsI yut-
chInII pu. TsI yu tu muum pukIch puzIk-
tu nu. Itufu, tsI yun tuch pu fee, shI yuu
utInu. Wutum nuw ndu tsI yut ku fI
tuu muum pInu su kI nu wu.
3
ShIy tputs
yuwuu sumbuy tu muum zund ku nu,
unoo kupung tuu Istu tu fush, Apu-
nIIee kuk zupun tuu tuyus pu tu tu fush,
4
yuwuuts tum tputs puntsu ku nu unoo
Izuu fu shu Apu nIIIsh tuchI tu muum
Istu tu fI tuu tIsh, mI shut tpu tsee yuwuu
kusu muum zund ku nu unoo tputs
mungoo p'tsItufItuutIsh,
5
Itufu nut shu
yuwush kIyung kuchIy kIsh unush
shuu nuu tsI tuyu tu fIt kush, kupung
mungIsh muntsu kush, Apu nIII mun
ndu shu mungIsh tutuk shu.

ShIy
Apu nIIee kupung chu mungoon kush,
ApunII tIsh chu tIp tsI fIsh, kIz puf wunu-
sIf tuu tuf shu.

AshI fI muyuum shu ndu


Apu nIII mu nu fI mungIsh tutuk shu?
7
AshI fI shIy yusu kee shu kumu nI ngu-
ndu mu.

ApunII tpu tsee wunu sI fImshI


wunI tuf? NdunI, wunI muum wunI ndu-
ju.
8
Itufu, nuw wuchI nu fI yusu kI nu.
Tputs yutu fIt shI shI ngu zI mu fI, mIshu
puchu mu nguz tum chI nu ku, zupIsh unu-
fI tum yutu fIt shI shI fI tum uwush tushIy-
chI yu.
9
ApunII shu unu mund kIz puf
tsI yun tuk chu, wuneesh shee zungun-
ku chu, ufu tu mu fI kIyung kuchIy ku-
sIn, tuu chI nIII nu yu.
10
MI shut, tumuz
kzumush tsI yun tu ku, pu tuf ush tu fu
ushI fu sIn, Itufu ApunII shu wIz puf pu
wunu see kufumb tuk puz ush ku chu
zumu chI yu.

TumufI ApunII xupooch?


11
Tumu zee wunus kufumb tu yu fuch,
ndu shu zu muum wufI tu ku mufI zI mun
tsI puk chu, wIp shu ufup pseef tuf sIn,
tuu chI nIII nu yu. Tputs yutu fIt shI shpun
ushIk puz ushI fu sIn, Izuu fu wuts tu mu fI
tsI pu chI nIII nu yu.
12-13
Nuw psuun muu fum chu fI mIfI-
nIsh tputs puk chI mu fI tsI yuts tu fu
muzI nu fu ngI nu. Itufu, ndu Izuu fu
muzI nu fu ngI nu. Yuwush tputs IchI-
ngu fu muu fu nu, unush unoo k'kuz
muzI nu fu nIIu fI, nuw kupung punI fu-
ngI nu.
14
Kupung punI fu nIIu fI, nutsI
ush chI fI nung tu ku fI, tutut shI tuf ushI-
fu ngI nu.
15
KuchI zI muzpuz tshI mu nI
tuputku mchu ushI fu kIz puf punI ku fI,
kuchI zut ku fI nutsI pufu tsI ngu fu ngu fI,
1
unush tputs ushI fu pufu ngI nu. Itufu,
ndu nuts tu muum wufI tu fu ngI nu. Ndu
tsI yut ku, xIxeew ushI fu ngI yu. Itufu,
JobufInI3 , 4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
430
unu mun shu tsI yut ku k'kuzee muzI nu-
fu ngI nu.
17

Tputs untuu tI ApunII put


tutsu moo fu wunI ndu? MI shut,

ApunII
tpu tsee tInu fu ngu, wuun pu tu wunu-
sI fImshI fI nI tutsu moo fee ju tuu ku nu?
18
ApunII wuu nu mun tuu wusu ndu fuf
mung' tutu muum pInu su kI yu. Wutum
wusu ndu fuf yutu fIt shI shee chI nuk-
tum sI nu wu.
19
AshI fu chu, Iynuu shu
tsu pu fu nus shu chI nI ufu ngI nu shu mus-
sI fI yutu fIt shI shIsh puntsut, puntsut
ush kI nI yu. Mus sI mush pu shu fu mu-
nguzpuz pungum ushI fu nI yufu ngu yu-
fu, mIkeefunI puntsu ku nI yu.
20
Tputs
wutsI pu noo ndu yusu muum wunI ndu.
Putu fI wunu sI fI tuu tuu fu ngu, Itufu
puku much shu tsI pu yu chu, wuts tu mu fI
tu fu shI kunu tsIp chI yu.
21
Tputs tu-
fush wusIk ItIn tI ngum tumu pu fI ushI-
fI yu. Anoo tputs shu k'chIfpu tzu ush-
ku chu, wuts tu mu fI mIkee fu puntsu tu
ush tu fu ushI fI yu. Ndu tu fI tu Apu nIIee
mungoo nu fu tsI pu ku nu yu, umbI ntu fu
nuw mIfu nIsh k'kuzee muzI nu fu ngI nu,
EII fus Jobuu tfu ngI yu.
5
1
AshI fI yu, Jobuu, nuw shI yuu tInu,
Kufu zung chu. Kufuz kI nuu fee shu

chu ku ju shI yuu Istuch? Apu nIIee wusu-


ndu fuf, yuwuu wufI tu fu unoo, Istu ndu,
tkchush,

ApunII shu wusu ndu fu fI


Istu chIn chu?
2
Kupung mungIsh muntsu-
kI nuu fee shu, mI shut tsI yun tu kI nuu fee-
shu,

tumu fI Istu chInII? Amb ushI fu


chI nu kush, ndu kusu kush ufu tsI puch-
shu.
3
Nuw tputs ndu wunu sIf chI nu muu
yusu fu unoo pufu ngI nu. KufIk pu neem
kInu chI mu, tyu fu, yuwuu kufI kee
putu chu unoo tputs shu tuxu fuk chu
puntsu kI yu.
4

Chuk shtu ju wIpuuts shu


Istu yuch? Istu muum ngut ku sIn kufu ku-
tum Istu muum ngut ku, yutu fIt tsI yut ku,
uwuum tupu chI ndum pun ndu nu fI chI yu.
5
Muzu fIsh kufut ush chI fI pufut ku chu
unush shu tputs mufIz kuyut ku sIn,
pusu yu fu kutung kut ssIn, kuchI ngeef sIn
kufu tu nu ndu fI shu kusu chI yu. Muu chI fI-
tu nguz shu tmu fuk sIn, yut yut ush-
kut ssIn kuchI ngeef tum sIn wuu nu shu
wuts tu mu fI wutu fuw zu fI kusu kI yu.

AshI fu chu nuw, Jobuu, shI yuu,


utInu: Yutu fIt shIsh ndu tsu pu mund shI-
tung kI yu. MI shut, tsu tu shIsh ndu tsu-
pu mund shI tung kI yu.
7
Tputs IchI ngu-
fu sIn wuu nu mu ndu fI yutu fIt shI shI fI nI
kIyung kuchIy ku nu yu. Sumu sI chuu nu
tutu fu nguk chuch kufu tu fu, ushI fI tum
tputs shu yutu fIt shI shI fI nI mun kIyung
kuchIy ku nu yu.
8
AshI fI nuwu nuu fI shIy kIyung
kuchIy kIsh ush tu fu fI, Apu nIIee, ShIy,
Apuu, nuwuu yu suktI shchu.

AshI fI
nuw muyu mu ndu kIyung kuchIy ku fI
tuukI? tch tum pu fI nu.
9
AshI fu chu,
ApunII yuwuu wuunu zupun ushku,
unoo tputs ndu mInum tI yum Izuu fu
yusu muum wunI ndu yu.
17
ApunII tpu tsee chI nu ku wunee kI-
yu. AshI fI shIy

muyuu mu ju kIyung
kuchIy muum ngut chIsh? MI shut,

Muyuu mu ju tsI yun tu chIsh? MupIyng-


chu.
18
ApunII tpu tseem tsu tushshee
zungu nee fu, tputs kIyung tuu kuchIy ku
tuuku, Itufu wuun tu tum yusuf yuf chI-
yu. Uwpu tu tuu tI kIz puf tpuw sheefu,
wuun tu tum Izum zu muum wufI tu fI yu.
ApunII mInu mu fI chu kchI numshI.
27
ApunII ufu ush tu fI yu. AshI mu un
ufu yuchu ku nI yusu ku nI yu. AshI fI
shIy shu, Jobuu, nuwuu kukI muzI nu-
kI nuu fee shu, zup shI tu ufu ushI mu
yusuchtum shu,
EII fus Jobuu tfu ngI yu.
AshI fI yu nu yuwuu EII fus mungush
chI nu fu ngu, Job wuu nu mund yutu fIt shI-
shI fI nI kIyung kuchIy kIyu, mumuf pu ku
tfu ngu unoo kumu nee nu.
3ob, Apan!! nuwaa kiyung yachakiya,
trangu anoo kamanchintspa
19
1-2
AshI fI yu, Job shu wum ku-
fee,

AshIn shI tu ju sIy k'kIptIs


nuwuu kIyung yuchu kIs unoo kusuy chIs?
3
Nuwuu yutu fIt tsI yut, tsI yut ushIksu wu.

Nuwuu ndu nuyu nI kIs?

Ndu puzI kIs?


4
Yuw nuw muntsI fImshee chI nu fu ngI un
nuwuu nuuts tu mu fI tuyu tu fI tu fu ngI nu.
Ndu mInoots shu tputs tuyu tu fI tu fu ngI-
JobufInI4 , 5, 19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
431
nu.

AshI fI muyu mund shu nuwuu ushI fu


tsI yu tuk su?
5
SIy mungI shIs chI nu kus,

Antuu tI Job yutu fI tu Iy ushI fee zI nI?


Jobuu wuu nu mu ndu fI yutu fIt shI shI fI nI
ApunII wunee fu ngu, kIyung kuchIy ku
tuu kI yu, tssu.

Itufu, muzI nung tsu,


wuunu ApunII nuwuu kupung yutu fI-
tush wuyu fu ngu, nu kIyung kuchIy ku fI,
wunee shIsh tuu kI nu. Itufu, ndu nuwuu-
nu mu ndu fI chu yu fI ush kI nu.
7
Anush
kIyung kuchIy ku fI, Tputs puchu fu-
ndu mu, utufI, kufuz tut ush ku fI, ndu
mInum tI yum tputs nuwuu Istu ku nu yu.
Istu ndu, utufI, ndu mInum tI yum tputs
nuwuu nuynIku ndu nu yu. Izuu fu xupoo-
kI nu.
8
ApunII wuunu xufu shIsh kupung
wuyu fu ngu, ngoots puz kmu nu fu ushI fu
ndu wunee shee suwu muum wufI tu ku fI,
unshu fI tupIshpuz ushI fu kIyung kuchIy-
ku fI tuu kI nu.
9
SIf tumu wunu sI fI tuu
tuu fu ngu fI, Itufu ApunII shu muu chI fI tuu-
tsI IchI ngu fu tpu chI ngu fu ngI yu. Tputs
sIf tumu nuwuu wunu sI fI tuu nupu fu ng-
sIn, Itufu nut shu nuwuu puk sIn punI-
fus tu ku nu yu.
10
YusI nu xIx puf shpu yu fu-
sIn, mungu tu fI shu wIz puf ndu nuf shu,
tsI pu muum kumI fun shu xIyu ush tu fu
ushI fu nuwuu ApunII wuyu fu ngu ndu.
Ndu nuwuu nuu tsI tupu chI ndu muum wIz-
pu fI fI ndu wunI ndu.
11
Undu fu feets puz
ushI fu nuwuu kupung tsI yun tu ku, wuunI
ufu tu mu fI kIyung kuchIy ku tuunII, tu
ushI fu ngI yu.
12
Nuwuu wIz puf pu sunduf
tpu tsee putu pI tu, ush chI fI pungu tutuf-
pI yu fu, ndu tputs suwu muum wufI tu ku,
Izuu fu putu tu fu, ushI fu nuw ndu kumu-
ngu muum wufI tu kI nu.
13
ApunII wuunu nuwuu ushI mush
wuyu fu ngu, wuunI zoonII tum, wum-
kuf tum kusu yu fu sIn, ufup nuuk chu sIn,
wuunI tnu fI chI nIIIn pu tu, ushI fu ngI yu.
14-15
Ash pu fI muu chI fI tI, umI ku fI tum tI,
yuwu tum sIn nuwush pungI tuu fu ngu nu
un tum sIn, mIshu m'chuchufItumtI nuwuu
nIII tu fI tuuts puz ushI fu ndu shu nuts tu fu-
ngu nu yu.
1
Ash ku sIn, m'chuchufeetsI
kufuz ku fI, sIf tumu nuwuu kukI kIs
puyu tu fu, ndu ushku ufu ufu ngI fI shu
nuwuu nIyf ku nu yu.
17
MI shut, Izu nIII
ndun tum nuwuu wutsI fI kyu mu ku,
tsu tushsheetsI punI ku, ngut kI yu. Ipuf-
tum tI, mI shut uneef tum tI wIp ushI-
muu tsI puk sIn, muntsIf tsI yut ku nu yu.
18
NIIu fu tuu kupung nuwuu yutu fI tum
nuk sIn, muntsIf tsI yut ku nu yu, wutum
kIz puf yutu fIt shtI nu wu.
19
Yuwu tuu
kIz puf umI ku fI mu nI un tum sIn nuwuu
tuyu tu fIt ku sIn, stu ku nu yu. MI shut,
yuwu tum kIz puf chI nu tu fu nu un tum sIn
nuwuu nutsu ku nu yu.
20
KIz puf xungI tu-
mu fu fI, nupu fI mu nI tusI ptsu tu tu fu,
kupu ngu fI yutu fIt tI tsI pu muum wufI tu-
kI nu.
21
AshI fI yu, nu nuwu mun mungoo-
nung tsu, umI ku fee. AshI fI sIy umI ku fee,
nuwuu nuyu nI ngu sI ndu.

Muyuum shtu
nuwuu ApunII tsI puts pu tu fI wunee shIsh
wuyu fu ngu ndu?
22
AshI fI yu,

muyuum-
shu sIysu ApunII tumu fu ng pu fI ushI fI tum
nuwuu kIyung ychuk su? Wuu mu nu fI
nuwuu kIyung yuchu yu ntsu. NImu nu fI
wupu fI tu.
23

Antuu tI nuw yutu fIt shI-


shI tsI yu tu fu ngee? ndunI. Wunu fI tputs
yuwuu tsI yu tu fu ngI unoo IchI ngu fu
ngu su mbu mun yundu fu ngI nuu fI wunu-
sIf pu fI.
24
Ndun tuu tI yu ushI fu, putumb-
chI mun yundu fu ngu, ndu uyum tuu tI
mbI zu muum wunu sIf pu fI.
25
Nuwuu
yuwu mu fI chu kufuk ksut ku tuukI, unu-
mu fI tuu fu shee tsI yusu fI yu. An IchI ngu fu
kusI fu tsu pu fu nu sIsh tuuku, wutu chu
nuw kufu ku fI nu. Anu mu fI chI nu shee tsI
yusu fI yu, mIshu tsI pu nee ts tum tI.
2
Nuw
tputseefufI tsu tushshI mun nutsI kIz-
puf kuchuf Itsuptu muw tuu tI tuu ku fI,
tsI puk tuu tee nu, zufum pu tu fI Apu nIIee
pung chI nu.
27
Nuwuun tu fI kchI ptuf tI Apu-
nIII pung chI nu. Anu ngu zI mu fI kupung
pu muum zund kI nu. NIII tu fI tuu pu muum
zund kee zI.
28
SIy nuwu mun k'kuzee
muzI nu kus, wuu nu mu ndu fI chu yutu fIt-
shI shI fI nI kIyung kuchIy ku shu, ntu fu nI
tchI nI pu tssu. SIyuu kukIs muzI nu-
muum nIzee nu.
29
Itufu, kuu pu nI fI mungI-
shIs chI nu yu fus, yutu fIt shI shI fI mu ndIs
punI kus tuung tsu. SIyuu ufu ApunII
wunI chI ntsu. Tpu tsee yutu fIt shI shpu nI
ApunII ufu wunI tu fI yu, Job tfu ngI yu
tpu tseetsI.
JobufInI19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
432
31
1
Nuw untuu tI much tu nguz
wuzun tmu fu ku fI, nupuu ush-
tu fee zI, ndunI. KIzung zI tum kumu sI nu-
nguz mungI shI yutu fIt chI nu ku fI, nupuu
ush tu fee zI.
2
Wutum ApunII kIzpufeefu,
kunInd shu tuu tuuku, yuwuu tputs
muntsI fImshee chI nu ku unoo yusu ku wu.
3
Yutu fIt shI shpu nee tsI mu fI tputs kIyung
yuchu ku, tpu zu kI yu.
4
Itufu, nuw shu
wunu sI fI fI tuukI unoo

nItuu tI ApunII
ndu puk? Ashku,

tumu fee ju tuu fu shee-


tsI ndu yusuch?
5
AshI fI yu, nuw zufum pu tu fI tInu, nuw
tpu tsee mInum tI yum muntsIf tsI yu tu fee-
zI. MI shut, ngIch zeets tum ngIch tu fee zI.

ApunII nuwuu tuu fu shI zufum pu tu fI


yusu ku, Job wunu sIf chu, tchI yu.
7
Nuw
wunu fI ndu Izuu fu wunu sIf Apu nIIee
chI nu ku fI, tpu tsI nguz muu chI fI kupung
tmu fu ku fI, yuwuu tputs puyu ku nu unoo
shu chI tu fu fI, ApunII nuwuu wunI chu pu-
ndu nu yu.
8
Nuw yutu fI tu nuu fI ushI fu ngu-
fI, tputs mzu fee tsI Itu tseef sIn, unush
kutung ku sIn, tutsu mu fee tsI xpu yu shtI-
sIn, kupeet chI nIII nu yu.
9
Wunu fI yu nuw kIzuu yutu fIt tsI yu tu-
fu ngu fI, tpu tsI nguz wIzunII zund ku fI,
nupunu puw ush tu fu fI, Wuzu funII nuuk-
chu, tsI yut pI tfI, ush tu fu fI,
10
IzunII shu tI
nIII tu fI tputs much chuf ushI fu tuu chI yu.
AshI fI wushu nund shu kIfI mIz muu chI-
nIII nu yu.
11
Nuw kIzuu yutu fIt putu tu fI-
nuu feenu, tputs shu pu fI nuwuu kupung
nutsu chI nIII nu yu. Nuwuu kupung wunI-
muum wufI tu chI yu.
12
Anu mund nuwuu
muu chI fI tI IchI ngu fu sumuspuz ushI fu
chI ngu muum wufI tu chI nuu pu fI. Itufu,
ndu nuw mInum tI yum muntsI fImshI
putu tu fu ngI nu.
13
Wunu fI nuw m'chuchufeetsI ndu
tutsu moo fu tuwuptu fu fI,

muyuuts tu ju
nuw Apu nIIee kumun chI? Itufu, nuw
tutsu moo fu tuwu pu fu ngI nu. MI shut,
nuwuu, Istu ndu, tk chu sIn, nuw ufu
muzI nu ku fI, Istu tu fI nu.
14
Ndu nu fI ushI fu-
ngu fI, ApunII nuwuu,

Muyuum shu shIy


ushI fu ng shu? tk chu,

umchee zI nuwu?
15
Wutum ApunII tutsu moo fu IchI ngu foo-
tsI nI tInu fu ngu wu. Nuwuu tInu fu ngu,
ushI fI tum ApunII tum m'chuchufeetsI
tInu fu ngI tum tu, tutsu moo fu wunu sIf
tuu fu shee mu nI punu fu ngI yu.
1
AshI fI yu,
pukIf tputs muu chI fI pIsh tu fu ngu sIn,
nuw shu unoo Istu muum zundu fu ngu-
fI, ndu nIy fu fu ngI nu. KIz shu mushInd
mufI zI mun kIyung kuchIy ku, unoots-
tum, Ndu, wuunI mufI zI mun tsI pu nIII nu,
utufI ndu nIyf tu fI nu.
17
Mxux zeem shu
kutung tsee punu muum puchIndeefI,
nuwuu nI tu fI kutung tu fee zI. Neewu.
Ktu ngu ngI, mxux zee tfu ngI nu.
18
Wupuf
tumu pu fI ushI fu fI, kupung chI nu ku fI
Istu tu fI nu. MushI ndoots shu ushI fI tum
chI nu ku fI, kupung tum Istu fu ngI tu mu-
nu.
19
Yuwuuts shu tputs wumuf ndu nu-
fI, kIyung kuchIy kuchu, kuchI zu mun
unoom shu IfI pu ngush ndu nu fI, unoo puk-
chu fI,
20
nuwuu nu opee ju fI puf kutu mu
tuwu pI mush puyu fI, unoots shu yyu fu fI,
wumu feem punu tu fI nu, ndu kuchI zu-
mun tsI pu muu mu. Anshu kumuf tuf sIn,
k sun shu kIs tuuk sIn, unu mund nuwuuts-
shu kIs chI nu tu fu nu yu.
21

NItuu tI nuw
mxux zee kufu kup much tu yu fu fI, ShIy
nee nIIu fuu wunIm pu nIsh tuung chu,
tfu ngee zI? Ndu. MInum tI yum umb ushI-
muum ndu zundu fu ngI nu.
22
Nuw ndu
ngIch ku fI tInu. Wunu fI ngIch ku fI tfI,
ApunII nuwuu wuneek chu, ufu tIt ku fI nu-
ngI puntsu kum chu fI, puchtu mI Izuu fu
chpu chI yu.
23
Apu nIIee wneesh kupung-
chu punI kI.

TumufI nuw Apu nIIee


wIz puf kusI yu fu fI, nuwuu nuu tsI tupu chI-
ndu chee? PInu su kI nu.
24
Ofoo tuu kupung puyu fu ngu fI, ndu
unu nguz chI nu tu fI nu. Ndu unu mun
mungI tutu fu ngI nu.
25
Muu chI zupun
puyu fu ngu fI, unoo tupu xu nxu yu fu fI
kupung kufI kee putu chI nu tfI, ndun tum
unu nguz chI nu tu fI tu mu nu.
2
KunI ndup
nup ku fI, zufee kIz pu fI tuu wunu sIf
kufu kuf tu fu puk tuu tI, psuunshu tsu pee
kIz pu fI tum wunu sIf 'sIneefu, kufu kuf tuf
ushku unoo puk tuu tI,
27
Itufu nuw shu
unu wuu puku fI, In kIz puf chu wunu sI fI,
tfI, ndu unoo Apu nIIeets puz ushI fu fI
ungIf tu muum puk chI yum ndu chI nu fu-
ngI nu.
28
Wunu fI umb ushI fu chI nu fu ngu-
JobufInI31
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
433
fI, zufI, mIshu tsu peets tum ungIf tu fu ngu-
fI, unu mund ApunII nuwuu wunI muum
wufI tu fu ng pu fI, wutum Apu nIII wumu fI
kusI fu unoo ngut ku fI, unoots shu ungIf tu-
fu ngI nu wu.
29
Yuwush kundu fu fI nuwuu
kIz puf yutu fI tush wuyu fu ngu, kupung
tsu tushshI mun kIyung kuchIy ku fI tuu-
fu ngI, unush ndu mungI kIs tuu fu ngI nu.
30
AshI fI tuu, ndu nuw muntsIf tsI yut ku fI,
WuunI kundu fu fI tsI punII, tfu ngI nu.
31
MI shut, nIII tu fIt tputs Iyush kusku,
Iyush chI tputs Istu muum ndu zund ku fI,
ndu nIyf tu fI nu.
32
Anoo tputs puku fI,
wIshchIp muu muum ndu wuyu fu ngI nu.
Ufu chI num pu tu fI chI nu ku fI, PungI-
shI pshtu yu fus, muung tsu, tu fI nu.
33
MI shut, ndu yuwuu yutu fIt chI nu fu ngI
unoo tputs yu sutpu, utufI, kumup shI fu-
ngI nu. PIyuf tuch tputs kumup shI yu fu sIn,
Yutu fIt tuu kee zI, utu nu yu. Itufu, nuw nuu
ndu tfu ngI nu.
34
Nuw ufu ItsIn su fu
tuu kI nu. AshI fI tputs, Nuwuu tuyu tu fI tu-
fu ndu mu, utufI, punI kee zI. Ndu tsI yut-
ku fI, muku kIsh kuxI nu ush kee zI, ndu.
Yuwuuts tum muu chI fI tI nuwuu muntsIf
tsI yut ku nu unoots tum punI muum wunI-
ndu ju.
35
Apuu,

Muyuum shu nuwuu kukI


ndu muzI nuk shu? Wunu sI fImsheetsImu-
fI tsI yu tu fu ngI nu. Nu shIy shu nuwuu
kumu nI ngu ndu mu. Yutu fIt shI shI fee tsI
IchI ngu fu kIfu ku mun yundu yu fush,
nuwuum punu ndu.
3
Sheefush, nuwuum
punu yu fush, nuw shu kIfu ku fee tsIsh
yyu fu fI, muchI mu nI tutuyeefufI, tpu-
tsee IchI ngu fu tuyu mu ndu chI mu, yuwuu
yutu fIt shI shI putu tu fu ngI, mIshu kumup-
shI fu ngI unoo tsI.
37
Yuw yutu fIt ushI fu-
ngI unoo shI yuuts shu Apuu, tususeefufI,
muchee ItsIfeefufI, ZufuktI shchu. Nuw
yutu fIt tu nu, tchInII pu.
38
Itufu, nuw
yutu fIt ushI fu ngee zI. Tpu tsee wutsu pun
Itu tsI fu ngee zI. MI shut, nuwu mu fI mzufI
kupung tuup utufI, yuwuu tutsum pu nI
utu sIn, tsupu ktsee yu fu nu, unoots tum
ndu shu chI fu ngI nu.
39
Nuw wunu fI tpu-
tsIsh muzuf kutung tsee shu chI tu fu fI,
tufuw zu pu nee ts shu muntsIf shI mbu yu fI
kusu tu fu fI,
40
yuwu mund yutu fIt ushI fu-
ngI, unu mund ApunII nuwuu wunI chu,
mzuf shI tIfIk, mIshu sebuud tutsu mI fu-
ngI unush kupshu pu fI kxun chI yu. Ndu nI-
yu ushI fu, kufu tu nu ndu fI shu kxun chI yu,
utInu. AshI fI yu, nu wuppu tsI yut ssee, Job
tfu ngI yu.
AshI fI yu nu kumu nee nu yuwuu Job,
ApunII nuwuu kIyung yuchu kI yu, tfu-
ngu unoo tsI.
Apan!! waana 3obaa tsiyatarangu
anoo na kamanchintspa
38
1
AshI fI, yuwush ndu chI nu fu nu
unush kumbu suf kIz puf kumbus-
tu fu ngu, unush shu ApunII, Tuu fu shI-
pun Jobuu tsI yu tu fu ngI yu.
2
TsI yut ku
tfu ngI yu.

Chukshu shIyu?

Muyuum shu shIy


ngu tu fI tIsh ushI fu tsI yu tuk shu?

NItuu tI
shIy nuwuu Izuu fu yusu kIsh? Ndu. AshI-
fu chu, ngu tu fI tIsh tsI yut kIsh.
3
AshI fI yu,

kumu pu fI yusu fee shu ItsIn su fu kumu-


nIch shu? Nuw shI yuu mInum k'kuz
mush chInII pu. AshI fI shIy shu kumu nI ngu-
ndu mu.
4

Yuwu puf tsu pu fu nu see tInu fu-


ngI unpuf shIy yup tuu fu ng shu? Izuu fu
yusu kee shu kumu nI ngu ndu.
5
MI shut,

shIy yusu kIsh?

Chu ku ju tsu poo ush chI-


fI metof pu tcheefu kusu fu ng? MI shut,

chu ku ju, umb ushI fu tuuch pu, tu tsu-


poo wuyu fu ng?

Nuw tsu pu fu nu see tInu-


fu ngu fI,

tumu yu fee zI mbum wuyu fu-


ngI?

Chuk tsu pu fu nu see ufu tu fI neetsI fI


tuu chI yu, tu wuyu fu ngu?

Ndu shu nuw


ushI fu ngI?
7
Nuw ushI fu ngu fI, tsu nguch
IchI ngu fu sIn wushu nund kIs yusee fu ngu-
sIn, nuwu put sundu fu fI shu mbut ku sIn,
wuf zumum tuf ushI fu ngu nu yu.
8
Kungoots shu mufee tsu pu fu nu sIsh
wuntsush tushI tu ngu yu fu,

chuk kungoo
pIyum wuu nI tum tuuch pu, tsu poots shu
wuu nI tum tuuch pu, tfu ngu?

Ndush
nuw tfu ngI?
9
Msu seets shu ush chI fI
mufee kmu nu muum wuyu fu ngI nu.
SheefI, tupeem shu wuyu fu ngI tu mu nu.
10-11
Anu mun shu muf wufus tu ku chu,
ndu ufu ngeem yunu muum tsIyuteefI
kusu fu ngI nu. KIz pu fI tuu wufus tu kchush,
nImu nu fI ItsIp chI yu. Afu ngeem ym-
chee ju, ndu mbu fI, tfu ngI nu.
12

Antuu tI
JobufInI31 , 38
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
434
shIy psuu nuu, Nutu tufu sI ngI, tyu chush,
k'keetsIsh muzI nu chu, 'sInItufu sheefu,
zuf shu yuku tun ushIk?
13
'SIneetsshu
tsu pu fu nu see tuwu sI nee yu fu, yutu fIt shI-
shpun tputs pufu ndu mu utu sIn, wup tum
pungup kunup ku nu yu.
14
Tufu see fum chu,
zuf mungI nuu kuchI ngu ku tu fuu ush ku-
chu, kIz puf wunu sIf chu mbeep tshu ngu-
tu fu ush kI yu.
15
Tputs yutu fIt shI shpun
'sInee ngut ku sIn, ndu shu muntsI fImshee
putut ku sIn, kusu ku nu yu. Wutum tup ndu-
nuf shtu wu.

ShIy unoo untuu tI kumuch tu-


fu ngIsh? NdunI. Nuwu mu fI ushI fu ngI nu.
MI shut,
1

untuu tI shIy yuwuu muf


kung chtu yu shI nu, shtu ngu tu fu, unush
wuzu wush kufuweefush nupu fu ngIsh?
NdunI. ShIy ushI muum wunI ndu ju.
17
MI shut,

yuwuu tputs tsI puk chu sIn,


wun shI tu ngee fu, pshtu yu fu sIn tuu ku-
nu, unoo tsI pu fee tuu fush shIy yusu fIsh?

Yupee ju tuuk? MI shut,


18

tsup wunInII
kupu ngu fI tuufu, shIy unoo yusu kIsh?
Kumu pu fI zufum pu tuf tu yu yusu fush
nuwuu kumu nIt shu.
19

Zufeets shu 'sInee, mIshu tupeets tum


yusu fIsh?

Yupee zuf kyu shI nu, 'sIn


shI tu ngeeshI nu, tupee fu ngI tuu tufu sI tun
ushIk? MI shut,

yupI mund tum shu kyu-


shI nu yusuf tupI tun ushku?
20

Antuu tI
shIy zufee, mIshu tupeets tum tuzu ngu nI-
fush, yuwuu tuu fu ngu unoo kusu yu fu,
pIyum shu tuu fu ngu yusuf wush tum
wuyuychee zIsh? NdunI.
21
Yuwuu nuwuu-
nu muuch tu IchI ngu fu tInu fu ngI unoo
shIy yusu fush, ushI fu nuwuu

tsI yut kIsh?

Antuu tI shIy ufu tu fI nIIuf tu mIsh nuw


tsu pu fu nu sI tInu fu ngI?
22
MI shut,

wuf shu kunI ndush kuchI-


zu mush wuyu fu ngI, sIsee IfIp chI mu shee
unoo shIy pufu ngI tum tIsh?
23
Nuw unoo
yuwu pus tputs wuun pu tu tIn muntsIf
chI nuk chu sIn, puchu kuk tu ngu chI nIII nu,
unoo wunI muum wuyu fu ngI nu. Amb
wunee shIp zungun ku chu fI, wuunI kIyung
kuchIy chInIIIn pu, utufI.
24

YupImu ndu ju
'sIn kyu shI nu tsu pu fu nu sIsh kusuk?
Kumbu suf shu yup zuf shI tung ku umb
kyu shI nu,

tumuysh tu ju nuu nu tu fu nIIu,


nIsh tsu pu fu nu sIsh kusuk?

ShIy yusu-
kIsh?
25

Chuk shtu ju sInuu tsu pu fu nu sIp


zungun ku, kIz pu fI nu shu puntsu tuk?

Ndu shu nuw ushkI?


2
Nuwuun tu mu fI
ush ku chu fI, upu sup yup kung ndu nuf
kIz puf puzu tu nu unoom, sI nuk chu,
kuchuch tu muum wuyuk chu fI ush kI yu.
27
Tsu pu fu nu see kuchuch tu ku chu, tsup
wunu sIf shu mus seek chu muu chI IchI-
ngu fu kIs shu kxun ku nu yu.
28

Antuu tI sIn, mIshu sIfI nu tum


wupuf yuw kumuch tu ku un tuuf? ndunI.
Nuwuun tu mu fI chu unoo kumuch tuk shI-
nu.
29
MI shut,

kuchI zu mush tsu pu mun


kuxI nu nu fu, kIz puf kuchIz mzee tu ngut
ushku, un wunIf tuu fI tum? NdunI.
Nuwuun tu mu fI chu unoo kumuch tu kI nu.
30
Mufeets shu,

chu ku ju kIz puf kuchI zuk-


chu kung shu, mbu mu muum wuyu fu ng?
Anoo nuwuun tu fI ushI muum wuyu kI nu.
MIn tputs ushI muum wunI ndu ju.
31

Antuu tI shIy tsu ngu chee musu-


chee psuun wuyu yu fush, Ipuf xI nu fu
sunIIeefutpeeju?
32

Ifu nIIeets shu shIy


wuyu yu fush, sunIIeefu tufu sI tu funII shee-
chee ju?

Antuu tI shIy tsu ngu chee wuu


mbum wuyu fu ngush, ndu shu puntsu ku
tuuk?
33

Antuu tI shIy tsu ngu chee ksu tu-


muum wufI tu fIsh? Ndu. Nuwuun tu mu fI
kunI nduu ksut ku fI tuu kI nu. MI shut,

shIy tsu pu fu nu see ksu tu muum wufI-


tuf tum tIsh? ShIy ndu ushI muum wunI-
ndu. Nuwuun tu mu fI chu tsu pu fu nu see,
kunInd pI cheets tum IchI ngu fu ksut kI nu.
34
ShIy msu see kufuz ku chush, SInuu sInu-
ngI. Tsu poo kuchuch tu ngI, tyu chush,

nItuu tI shI yuu kukIsh muzI nuk chu, sIn


kupung kunI ndu mund puntsu chee ju?
Ndu.
35
KufI yuuts shu shIy, PIy mInup tsup
nuu yu fush, kufIy tushI nI, tkchush, kufIy-
shu, Ayu, tu,

unu fI tu ndu ju, nuu yu fu,


mInup shu tsup kufIy tuyuch? ndu mbu fI.
3
MI shut,

chuk ktu shoots tum, zum zeets-


tum mungIn shu chI, psuun yusu muum ch-
nu sheem wunu sIf wuyu fu ngu?

Ndush
nuw ushI fu ngI?
37

Tumumuju tputs,
mung' kupung tuufu nee msu see t chIch?
MI shut,

chu ku ju msu see, PIy ufup nuu yu-


fush, sIn puntsu tuch pu, tk chu, ndu nI yu
ushI fu, nIngI tum shu sI nung chu, tk chu,
JobufInI38
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
435
sIn shu unu fI tum sI nuch?
38
SIn sI nuk chu,
tsup shu kIz puf puz, puyu mbu tunx tu ku-
chu, wunu sIf shu mus sIch.
39-40

Antuu tI shIy tumu zeem mungIn-


shu cheem wIp wuchush kutung tsI nguz
kutung pu nI utu sIn, mufIz tu fu nu unoom
wutu ngu sheem wunu tsee punu kush, tuzu-
zuf sIn tuu ku nu? Tumuz wuchush ngu fu-
nu zIsh Ipu fI nu yu fu, unshu fI muu ku fuf-
tuf sIn, kutung tsI nguz kutung pu nI utu sIn,
nupu tu fuch unsh ku nu yu.
41
Munduf shu
wIp kutung pu nI utu sIn, nuchu nguk sIn,

ndu shu muuch tu wutu ngu sheem puku,


mufIz kuyut ku sIn, tunu ku nu unoom
nuw chu wutu ngu sheem punu ku fI
kchI tuk shI nIII nu yu?
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu ApunII
wuunu Jobuu tsI yu tu fu ngu unoo tsI.
Apan!! 3obaa maacheetsi manginshuchi
ichingaru mashirangu anoo kamankiya
39
1

Kuu puf wum sun muchIsh


tuuku unoo yusu fIsh?

AshI noo-
ju Ipu fIn tuf? MI shut,

munIIu nus Ipu fI nu-


ku unoo pufu ngIsh?
2
AshI fI

mIfee yu fu,
wunI pu fIn shI nI tsup tutsIp tu fu?

Anoo
shIy yusu fIsh?
3
An tutspush tutsu moo tu-
nu, kunu fI ngush pshtu yu fu, Ipu fI nu yu fu,
unshu fI wIpu pu kuxI nxI nuw ush tu fI yu.
4
Ashku wIp nufIn tu fumu chu, yuwuu
tutsI pu fu tuufu, unoo kusu yu fu, pIyum-
shu nuu yu fu, umbI fI shu wIp kunung kI yu.
WIpuu mungI nush yunu ngu yu fu, wIp shu
putsI su fum chu, wunI fee kusu yu shu,
pIyum shu wuu nI tum nuu yu fu, ndu wunu-
fIp ku nup tu fI yu.
5
MI shut,

chuk buffoo kuyus tu nee,


ufup upu sup wuyu fu ngu?

Anoo nuwuun-
tu mu fI upus pI chI mu fI tum yup mungIn
ndu nuf chI fI chI fI nu ndu fI tuufu, unush
wuyu fu ngu fI, ufup wunI tu fI tum wunIII tu-
fu sIn tuu ku nu yu.
7
An upus pI fI wum sun pI-
fI kIs tuu kI yu. Ndu yuk tush tputs zumum-
tu fu nu, unoo muzI nu muum ndu zund ku-
nu yu. MI shut, tpu tsee kuk muzI nu muum
ndun tum zund kI tum tu.
8
Anshuf tu tum
muchIsh tuuk sIn, wuzu wush chI fI chI fI-
nguz wuyuw kutung pu nI utu sIn, nuchu-
ngu yu fu sIn, kutung ku sIn tuu ku nu yu.
9
MI shut,

nItuu tI tof kuyus tun shI yush


kusee fu, kumI fu nuu ju shI yuum tufuw-
zu Istuch?

NItuu tI yuwush chI nIsh


muuku, unshu tum wushu nund chI nIp tIsh
Ipu nee fu muu chee ju?
10
Sheefu,

pu-
tum shu putu yu fush, wusIkpu kumu fI yu-
fush, mzuf pIsh mucheefush, shI yuum
tsu poo Ichuychu muum Istuy chee ju?
11

Antuu tI shIy, In tof wIz puf kupung chu


tuufu, neem tufuw zu fee tsI kusu chI mu.
WuunI chI ngup tush, kusuy chee zIsh?
12
Kusu yu fush,

wunus kuyu nuk chu


unoots shu pusu yu fu, yuwu sh tum shuu nu
tIfI koo pusu mu xunut kIsh, unshu tum
xunuteefu, kusuy chee ju?

TumufI tof
kuyus tun ushIch?
13
MInoots shu mush chInII pu: Nuw muu-
chee kupu ngu mush tInu fu ngI, ApIstfos
sufu.

Anoo pufu ngIsh? WuzItpu ngIch


wuzu fu neew, shu mbut ku mung' kIs tup,
tup ushIsh tu ngut ush kI yu. Kpu fu ngu-
mush tumu pu fI ushI fI yu. Itufu, pufu ngu-
muum pInu su kI yu.
14
Nuwuu nu ch nu shee
tsI pus wuyu fu ngu fI, ngIch tu ku, yupI fI
wuunu zund ku umbI fI tsu pu mun ngIch-
tu yu fu, wuyu ngIch wunI tu fI shu zufI
Ituw tu kI yu.
15
Ndu puk chI yum mungush
chI nu ku, wuyung chI fee tsI, Kuchu yu-
fu sI nu pu, ndu tu, Izuu fu wuts tu mu fI
kusu kI yu.
1
Ndun puz wuunu wIpuu
ushI fu, ndu ksu tu muum wunI ndu.
17
Nuw
unoo ch nu sheem tsI pus wuyu fu ngu fI,
umbI fI tum ushku tuu kI yu. Ndu wuyung-
chee ksuteefu kunI tu wu muum wunI ndu.
18
Itufu, un IfI pu muuts shu kIz puf yusu fI-
yu. Tputs kupuu chu mun tuu kuxI nee fu
kupuuch shu IfI pu fu, unoo wuu mu fI
kusI fI yu. KIz puf wumu fI kusI fu IfIp ku,
kupuu choo stu kI yu.
19
MInoots shu, Jobuu, mush chInII-
pu.

Antuu tI shIy kupuu choom wIz puf


kupung wuyu fu ngIsh? MI shut,

chuk
kupuu choom wutsu fu fIsh wIfu tu ngu fu,
wuyu fu ngu?

Ndu shu nuw ushI fu ngI?


20
Tupu zIsh pshtu muum utufI, ushI fu ngu-
nu.

Antuu tI shIy, Nutu, tufIng sI, tush,


kupuuch shu p chIch tumu tuf pu fI ushI fu
kIz puf tsI ngu sheefu, tupu zIp IfI peechee-
ju? Sheefu, IfI pu fu, yusu ku, tpu tsee
JobufInI38 , 39
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
436
tpux tu chee ju.
21
Kupuuch kutu muum
pInu su kI yu. Tsu poo wuxI zup put tuwung,
tuwung ushku, ndu punI ku, tupu zIsh
pshtu muum kIz puf zund kI yu.
22
Tputs shu
wuun pu tu tIn wuchI fuf put puchu kuk tu fu-
sIn, zumum tu fu nu, unoo kupuuch shu puk-
chI yum ndu punI ku, unoo suwu muum
ndu wunI ndu.
23
Sunduf wuun pu tu tIn
wusup pu, mIshu k'chIfpungpu kuyu-
nguk tu ngund tuut ssIn, unoo suwu muum
ndu wunI ndu.
24
Tupu zeem chtu muum,
wuku fush wIts puu, puu tyu chI nIII nu,
unoo muzI nuk chu, ndu unoo tsI fI xIyuu
ushI muum wunI ndu. Wuu mu su mu yup
nuu nIII nu umb IfI pu ngunII ush kI yu.
25
Tputs shu yuwuu undu fuf puu, puu
tyu fut tu nu unoo ymku, kIz puf zungu nI-
tu fu ushku, Nutu, tufI ngInts, tk chu sIn,
kupuuch shu kIs tupu zIsh pshtu kI yu. Afup-
tuu tupuz pun ufkuf tsI yu tee fu tu nu, wusu-
ndu fu fee kumuch tu ku, unoo muzI nuk-
chu, tpu tsee kuyung ku sIn, AyI, tungu tu,
unoo muzI nuk chu, ush tuu unoo kupuuch
ndu punI kI yu, wutum nuw kupuu choo
ndu punI muum tInu fu ngI nu wu.

ShIy
untuu tI ushI muum tInu fu ngee zIsh?
2
MI shut, ufu ngeem mush chInII pu:

Antuu tI shIy yungu nee pufu ngu muum


tuyus pu tu fu ngIsh, ufup tuu yup mungIn
ndu nu fI umb pufu ngu muu mu?
27
MI shut,

shIy yungu nee muchIp wuf ngIch tu-


muum kumuch tu fu ngIsh? NdunI. Nuw
kumuch tu fu ngI nu.
28
An putumb chIsh
Ixuteefu unush ngIch tu kI yu. Anshu fI shu
wuyung chee ndu muu chI mun tu muum
ksut ku, wuyung chI shu fI psuun muu kI-
yu. Kus chI fI tum ndu kusu muum wunI-
ndu.
29
AshI fI yu, wIx tu mu fI mu ndu fI shu
muuch tum nupunu puw ush kI yu. Muu chI
nuu nu tu nu unoo puk chu, zuyu fu, kutung-
ku sIn tuu ku nu yu.
30
WIpu pu wunu tsee
kunee suu tsI fI tum kutu ngu muum yusu-
fI yu. Anu mush ufu tu fI yuwush muu chI
zum tsI puf tumu fu, unush ndu kusu tu fI-
yu. Wutum nuw yungu nee kunee suu tsI fI
kutu ngu muum wuyu fu ngI nu wu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu ApunII
Jobuu muu cheetsI mungIn shu chI IchI ngu-
fu mushI fu ngu unoo tsI.
Arangeem yusur Apan!!
3obaa tsiyatarangiya
40
1-2
AshI fI yu, nutu wu Jobuu.

ShIy nuwuu wund tsI yu nIsput


tsI yu tu muum zund kIsh? Nuw ApunII tu-
nu Tuu fu shI pu nI.

ShIy umbI fI ntu fush


tmuum zund kIsh nuwuu tsI? Nu kumu-
nI ndu, ApunII tfu ngI yu.
3-4
AshI fI yu,
Job shu Apu nIIee,

Muyuu tsI shI yuu


ymeefI tsI yu teechI? Ndu ufu ngeem
tsI yu tu muum wufI tu kI nu.
5
AnufI zupun
muntsI fImsheets tum tsI yu tu fu ngu fI, nu
ndu shu ufu ngeem tsI yu tu muum zund kI-
nu, tfu ngI yu.

Itufu, yusuf shu ApunII


yuwush shu kumbu suf kIz puf tup shI tu fu,
unush tsI yu tu fu ngI yu.
7
Nutu nuu wIz pu fI fIsh nuwuum ymu-
ndu ngI, pung pu nI. Nuw shI yuu mInum
k'kuz mush chInII pu. ShIy shu nuwuu
kumu nI ngu ndu mu.
8
AshI fI yu, shIy shuu-
nuu tsI wunu sI fIm nu yu fush, nuwuuts-
shu yutu fIt shI shpu nee ts puz ushI fush,
muntsIf tsI yu tuk shu.
9

Antuu tI shIy
nuwu pu wIz pu fI fI tutsu moo? MI shut,

shIy tsI yut kush, kufIy tumu pu fI ushI fu


kIz puf zungu neek chu, nuwu pu tutsu-
meechee zIsh?
10
MungI shIsh chI nu kush,
Nuw tsu pu fu nu see ksu tu muum wufI tu tu-
nu, utI nuu fee shu, nu shI ngI. Pungu nee.
Ash ku chush, kufu kuum shI yuu nuwuun-
pu tu tutsu moo fu nchInII pu.
11-12
ShIy yuwuu tputs wuu nuuts tu mu-
fI kuk puyu ku nu unoo nuts tu yu fush,
yuwuu tsI fI xIyu fu, unoo tsI fI kup chu tu
shIng chu.
13
Sheefush, mupshI shIp-
shu yup tsI pu fee mup ku nu umbI tum
mupung chu, Izuu fu mbI zu mu mu fI tu.
14
AshI fum chush, unush nuw shI yuu,
ZufuktI shchu. Nupu shuun pu tu wIz pu-
fI fIsh tpu tsee nuts tu yu fush, puchu yu-
nIIIsh, tchInII pu.
15
Nu muzI nung chu Jobuu, Nuw muuch-
tuu IchI ngu fu tInu fu ngI nu. Behe mo tuu
kungush cheem tInu fu ngI tu mu nu. ShIy
tumu pu fI ushI fI tum tu unu mun mungIsh
chI nung chu. Wukuf tumu pu fI ushI fI-
tum chI fI chI fee kutung kI tum tu.
1

An
wIz puf tumu fu? Nupu ngI, wIzpufeefu
JobufInI39 , 40
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
437
wunuts ush chI fI shu ngee fu tu fu, tunxI pu
wIf kuf wushI tu nI wu.
17
WunIsh shu kufI-
pun tumu tuf pu fI ushI fu kIz puf mbumu.
Wuts shu wuyunx mbu muw ItIn tI ngu ku fu,
18
wunup muu chI ngu sumb tumu pu fI ushI-
fu kIz puf mbumu.
19
Anu mu fI IchI ngu fu
kusI fu, wIz puf mIshu wutuf tInu fu ngI-
nu. AshI fu chu, unoo nuwuun tu mu fI tum
puchu muum wufI tu fI nu.
20
An muchIsh tuu kI yu. Wuzu wush,
yuwush mungIn shuch tumuz shu-
nee fu nu, unush kusee fu, yuwuu
chI fI chIf kxun ku unoo kutung kI yu.
21
Kutung tu fu ngu, yusI nush shu puch tupI-
shu shuw much ush kI yu. Ndu nI yu ushI fu,
kungu mun wIng puwuf nu fush pshtu yu-
fu, tupIsh kI yu.
22
Anshu fI shu wuyun pIsh
chI fI chI fI mun tutunII tu yu fu, kunus ku,
muu muw ushku, ndu chIy zu muum
zund kI yu.
23
Kung Oftug kIz pu fI tuu
kumbI yu shI nu, yuwuu kuxI nxI nuw unoo
pupu tu nI tuu, ndu punI ku chIy zu muum
wunI ndu.
24

Chu ku ju yuwuu kuxI nxI nuw


unoo putu yuch? MInum tI yum tputs unoo
putu yu fu, wusup pu wuchoo yuxeefu, shI-
puuts shu tIp sheefu kusu muum wunI ndu-
ju, ApunII Jobuu tsI yut ku tfu ngI yu.
41
1
Nu shu nI tuu chI nung chu.

NItuu tI shu nI tuu wunu mbI mun


zungumchI mun mungu sIs xutu yu fuch
yuseechee zIch? MI shut,

kuku tuxI pu-


ngu yu fuch, wusIkpu tusI seechee zIch?
2
MI shut,

kumI fu nuf tu ju shI puu wusIkpu


kumu fIy chIch? Yungu shIsh pu shu

kumIf-
nu tum tu ju wunu tsee tIp shee chIch? ndunI.
3

Antuu tI shI yuu, kumI yu ku, shIy shu


mungIsh kIs shu nItpu wunu sIf tsI yuts tu-
ngut ush chee zIsh?

Nuyu nI ngu ndu mu.


Nuwuu kIyung yuchu fIsh pu, tsI yut kush,
tycheezIsh?
4

Anoo m'chuchufeemIsh
nu yu fush, yuwuu kumuch tu kIsh unoo
tumIn ku, shI yuu ufu tu mu fI tuu chee ju?
5

TsI fI pIchpu mIchI tu tuf ush tu fIch shu-


nItpu shee chee zIsh? MI shut,

unoo wuts
wusIkpu kumu fI yu fush, Ipuf shI tIsh unpu
mIchI teechee ju?

Tputs shu unoo kumI fu nuf tu ju puchu-


yu fu sIn, wunu tsI puk chIw ktsup, ktsup
sheef sIn, tupu xu nxuychInIII nu?
7
Anoo tus

wusup pu kumI fu nuf-


tu ju kuyung kush tuseech? MI shut,

k'chIfpungpu muchush kuyung kush


tuseech tum tu ju? ndunI.
8
AshI fI yu, shIy
unoo putu ku tush, uwshu kIz puf tsI yun tu-
ku chu, shI yuu wufu tu tu fu, kIyung yuchu-
yu fu, kusuk chu, uyum tuu tI yu ndu unnung
yusuf kyu mum tuch shu. Ayum tuu tI unoo
mbI zu chee zIsh.
9
Anoo tputs puk chu sIn,
punIk sIn, ItsI pu muum wufI tu chI yu. Kupung
punI chI nIII nu yu, wutum wumu fI IchI ngu fu
kusI fu wIz pu fI wu.
10-11
Wunu fI mIn tputs,
Nuwuu tsI nu ushI muum wunI ndu ju, utI nuu fI-
yu,

tumu fI unpu wIz pu fI fI nI tutsu mooch?

Chu ku ju unpu wIz puf tutsu moo fu, wufu tu-


tu fu ng sIn, ndu wunguy tu ku, mutumb shI fI-
tum kusu yuch? Tsu pu fu nu sIsh tputs mInum-
tI yum unpu tutsu muum wunI ndu ju.
12
IchI ngu foo wIz puf kusI fI yu. Wuts
mbu mu wu fu, ndu muu chI tusu muum
wufI tu fI yu.
13

Chu ku ju unoo tus ngu sumb tumu-


pu fI ushI fu, unoo tuchI ngu yuch?
K'chIfpushu

chu ku ju mungoo kuyu-


ngee ch? Zup tuwupeefu, ndu tusu muum
wunI ndu.
14
MI shut,

chuku ndu punI mu


yusu fu, kukoo tuxI pu ngu yu fu, wunus
kupu nguw tuufu unoo nupeech?
15
Ush kIfee fu pshku fu tu fI yu. Putu mbIch
tumu pu fI ushI fu kIz puf mbumu. Ndu unoo
k'chIf tusu muum wunI ndu.
1
Zup tuzu mu-
fu, puk chI yum ndu kufu fI yu. Izuu fu tstsu-
tu fI yu.
17
Tstsu tu fu pshku fu tu fu, ndu unush
muu chI tusu muum wunI ndu.

Antuu tI puk chI yum kufu fI wu unush


pshtu pu?
18
An k sheet ku, kufIy tumu pu fI ushI fu
kIz puf zungu nee kI yu. Wuch shu zuf putu-
fI yyu shI nu, kIz puf chu mbeep kufu kuf-
tuf ush tu fu ushI fI yu.
19
Kukush shu sumus
ushI fu kufu kuf tu fu, shI tung tu, shI tung tu
ushIsh tu ngut ush kI yu.
20
ShI push shu, msus kpu yu fuch kuput-
ku, mzee zIz tuf ush tu fu ushI fu, msus
mzee tuf ush kI yu.
21
Kukush shu sumus
ushI fu kIz puf puj shI tuf ush kI yu.
22
Tputs unoo IchI ngu fu sIn, punI chI nIII-
nu yu, wutum wIz pu fI wu. Wutsu fu fIsh
wIz puf kupung tuu fI yu.
JobufInI40 , 41
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
438
23
Wuztu fuf shu yuwush wutu ngu muf
tuuku, un kIz puf mbumu. Ngu sumb tumu-
pu fI ushI fu kuyu ngI tuu tIch, ndu tusu-
muum wunI ndu.
24
Mung shu wIch tumu pu fI ushI fu
kIz puf mbu mu tum tu. Putu mbIch tushIsh
tumu pu fI ushI fu mbumu.
25
Wunu fI un tsI yun tu ku, chIy zu yu chu,
tputs yuwu tuu, Nuwu mu fI chu IchI ngu-
fu wIz pu fI tuukI tu, untuu punI ku,
suwu chI yu.
2
Wund tuu tI k'chIfpung, m'chIttum,
wusup tum puyu kI nuu fI yu, ndu unpu
puchu muum wunI ndu, wutum wunuts
kIz puf mbu mu wu.
27

Tumufee ngu sumb pu mbu mush pu


puchu yu nI, utI tuu teechI unpu tu puchu-
chIch? Wuum ngu sumb mbu mush tIfIk-
puz zupI ushI fu ndu ksu chI yu. MI shut,
ngu su mbuu bfon sI kufI pun kuchuf tumu-
pu fI ushI fI yu.
28
Wusup pu kuyung kI tuu teechI, wusu-
fee tchuk chu, ndu suwu kI yu. Putu mbIch-
pu shu tpuw ush kI tuu tIch, mushu foots puz
ushI fu ndu tchu chI yu.
29
YusIn pu tpuw ush kuch, wIfu pu puz
shI numb kuch ushI fu ndu tchu chI yu.
Tputs zupun k'chIfpungpu tIyun tu, tIyun-
tu ush ku sIn, shu nIt k'chIfpung yusu ku,
unoo muzI nu ku, stu chI yu.
30
Tsu pu mun pshIy fuk chu, tIt ku fIsh
mbu muw kItsI fu tu fu, unpu shu tsu poo
kunu tu tu fuu ush kI yu.
31
Musush shu Imu fIsh pshtu kchu,
kpum kuput ku tumu tuf pu fI ushI fu, puz,
puz shI tu fuu ush kI yu.
32
Afu ngeem shu, ushIp kung kIz puf
mbu fush wIf IsI ngu ngu much ush kI yu.
33

Antuu tI mInum tI yum tsu pu fu nu sIsh


ushIm wunI ndu ju? Anu mu fIt chu ushI fu
tuuf shu.

Muyuu tsee ju punI ku punIch?


PunI muum wunI ndu ju.
34
Anoo tsI mu fIt chu IchI ngu fu mund
muu chee wIz puf kusI fu tInu fu ngu shI nu.
Yuwuuts tuu tputs wIz pu fI unoots tuu
wumu fI kusI fI yu, ApunII Jobuu tfu ngI yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu ufu-
ngeem yusuf ApunII Jobuu tsI yu tu fu ngu
unoo tsI.
Anush 3ob Apan!!ee wizpur parangu,
Apan!! kizpurcha, wamari ichinguru
kasiriya, trangu anoo kamanchintspa
42
1-2
Job shu, Apu nIIee kuk IchI-
ngu fu muzI nu fu ngu, Apuu, nu
shI yuu yusu kI nu. ShIy kIz puf tIsh chu.
ShI yuum mInum tI yum xufu shIsh wunI-
ndu ju. Muyuu tsI mu su shuu nu ushI muum
zunduk shu, unoo chI nu yu chush ufu unoo
shI yu mu fI tutsu mookshu.
3
Nuw shI yuu yuwuu yuchu fu ngIsh
unoo, ndu yusu fu ngu fI, kupung yutu-
fIt tsI yu tu fu ngI nu, wutum puk chI-
yum yuwuu ushI fu ngIsh unoo ndu
mungoo nu fu ngI nu wu.
4
AshI fI yu, unush shIy nuwuu, Nutu,
nuwuu kukI muzI nung chu. MInum k'kuz
mush chInII pu. ShIy shu kumu nI ngu ndu-
mu, tfu ngush, nuw shu shI yuu ndu kumu-
nI muum wufI tu fu ngI nu.
5
SIf shI yuu
kukIsh muzI nu fu ngu fI, mungoo nu mu nu
mungoo nu fu ngI nu. Nuttu In yuwuu tsI mu-
fI tsI yut kIsh unoo tsI mu fI yusu kI nu. Itufu,
nutu nuu shI yuu kchI ptuf tI pukee nu.

AshI fu chu, shI yuu nu kupung puzI kI,


yuwu mund muntsIf zupun tsI yu tu fu ngI
unu mu ndu. Nu nImun ndu shu ufu ngeem
muntsI fImshee tsI yut ku fI, puzuch shu-
fI shu yumu yu fu fI kuxI nxI nuw ush ku fI
tuu chI mu, tfu ngI yu.
ApunII yusuf Jobuu ufkIf pu neem tum
nu fu ngI yu.
7
ApunII Jobuu tsI yu tu muum Iwuts pu-
fum chu, unu mun shu EII fu suuts shu tfu-
ngI yu: Yuwu mund ndu wunu sIf nuwuu
tsI yu tu fu ngIsh, unu mund shI yuu, umI-
kuf pu tuf tIsh kupung tsI yun tu kI nu. SIysu
Jobuu, ShIy yutu fIt tIsh chu. Anu mund chu
ApunII shI yuu wuneekshu, tfung su.
Itufu, Jobu nuu zufum pu tu fI wunu sIf
tsI yu tu fu ngI yu.
8
AshI fI yu, sIysu nu tofoo
7, mIshu opee juu wIp sIetI tum putu yu fus,
yup nuw tpu tsI fI Job tuufu unush yushI-
ndu yu fus, puchu yu fus, suumu yutu fIt shI-
shI fIs yufu muum muchI ntsu. Ash ku chus,
nuw shu tpu tsI fI Job sIyuum nuwuu
mush ku chu, nuw shu wuu kuk muzI nuk-
chu fI, sIyuu wunI muum wufI tu fu ngI tuu-
JobufInI41 , 42
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
439
tI, ndu shu sIyuu wunI chI nu. Ndun tuu tI
sIy nuwuu wunu sIf tsI yu tu fu ngus, Itufu
Jobu mund wunu sI fImshI fI nI ush chI mu,
ApunII tfu ngI yu.
9
Anoo muzI nu fu ngu sIn, EII fus, BII dud,
mIshu Sofuf ushpu fI tIn nuu tu fu ngu nu-
yu. Pungush kuseef sIn, chI noots shu
putu yu fu sIn, Jobup much tu fu ngu nu yu.
Anush shu kuseef sIn, puchu yu fu sIn,
muchI fu ng sIn, Job shu wum ku feem yutu-
fIt shI shI fI nee tuchI ngu muum ApunII put
tsI yu tu fu ngI yu. ApunII shu Jobuu kuk
muzI nu fu ngI yu.
10
Job ApunII pu tsI yu tum Iwu pu fum-
chu, unu mun shu ApunII, Jobuu yusuf
sIf tumu wunu sIf tuu fu ngu ushI mu tum
wuyu fu ngI yu. ChI noom shu sIf tumu
chI nu fu ngu, unoo knu fI nu shu punu-
fu ngI yu. Muu chI fI tum tu IchI ngu fu,
mIshu much chu feem tum knu fI nu shu
punu fu ngI tum tu.
11
AshI fu chu, unoo muzI nu fu ngu sIn,
zoonII, wIzuf, wum kuf tum yuw IchI ngu-
fu sIn wuu nutsu tu fu nu, unIn pungu nI utu-
sIn, nuu tu fu ngu nu yu. Anush shu kuseef-
sIn, pungush Jobpu wushu nund kutu ngu-
fu ngu nu yu. Yuwuu ApunII kupung Jobuu
kIyung yuchu fu ngu, unu mund mung'
muntsu fu ngu sIn, tsI yuts tuf ushI fu ngu nu-
yu. Tputs yuw nuu tu nu unIn mInum tu-
wu fIt ssIn kufI kee, unI choots tum, mIshu
ofoots tum Jobuum punu fu ngu nu yu.
12
ApunII Jobuu yuchu muum Iwuts pu-
fum chu, kupung Istu fu ngI yu. SIf tumu
tuu fu ngu unoo knu fI shtu Istu fu ngI yu.
14 mII opee ju, mI shut
6 mII kumee chu,
1 mII tofoo tsI mbu nuw
kIn tu nu tu nu fu,
buffoots shu mII tum punu fu ngI yu.
13
WIp shu pchI ngu fu ng tuu, unu mun
yusuf Ipu fI nu fu ngI yu. Kumuz 14, kIz 3
ushI fu Ipu fI nu fu ngI yu.
14
KIz mInu JemI-
m su mu fu ngI yu. TsI mbu nu fI nee ts shu
KesI y su mu fu ngI yu. Tuch pu fI nee ts shu
Kufen hu pok su mu fu ngI yu.
15
An Job wIp kIz kIz puf wunu sI fI-
mu nu. Ndu mInum tI yum tsu pu fu nu-
sIsh unpu tutsu moo fu wunI ndu mu nu.
Job wutsI pun puk cheem shu pshu tu fu,
wIpuum muu chI fI tuu wuyu fu ngI yu.
KIzuum tum, kumuz pu tu tum tutsu moo fu
wuyu fu ngI yu.
1-17
Yuwu mun Job kupung kIyung
kuchI yu fu ngu, unu mun Iwuz ufu ngeem
140 musuch kIs tuu fu ngI yu. KIz puf
wuchI nu yu fu tsI pu fu ngI yu. Ndu tu mu
tsI pu fu, wuchI nIII noo, mI shut wuchI-
nIII noots tum wIp, mI shut wuchI nIII-
noots tum ufu ngeem Ipu fI nu fu ngu unoo
pufu ngI tum tu.
AshI fI yu yuwuu ApunII Jobuu ufu ngI-
nu shu Istu fu ngu unoo nu kumu nee nu.
]Wutum chu Jobu fI nI kuku.|
JobufInI42
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
440
Sa!mo 1
Tputs Apan!!ee kisa tachitamaama
anoo kamankiya

1
Tputs Apu nIII mun mung' tutku,
mupIy fu kIs tuu kI yu.
Yutu fIt shI shIp ndu tuchIt kI yu,
Tputs Apu nIIee kuk tuyu tu fIt ku,
unput ndu kIs Ipun kI yu.
Apu nIIee zufung chu ku unoo ndu
muzI nu kI yu.

2
Apu nIIeetsImu fI kuk puyu muum
chI nu kI yu.
Kus chI fI tum, psuun tum ufu Apu-
nIIee chI nu chIn tuf ush kI yu.

3
YusIn wunu sI fI mush tumu pu fI ushI-
fu tuu muum wufI tu fI yu.
Nupu yusI nuum kung ndu pIsh tu ku,
kchI tu fu tuuku,
yuwush zuf tutsum ku chu, unush kIs
yusI kI yu.
Wuf shu ndu muwI fu kI yu.
Tputs shut Apu nIII mun wIz puf
umbI tum ush ku chu,
kchI tu fu kIs tuu kI tu mu nu yu.

4
Itufu, yushIng chIch shu tputs ndu
ushI fu sIn tuu ku nu yu.
Wuyu pu feets puz ushI fu
kumbu suf ufup tpu fu ngung puz
ush kI yu.

5
ApunII shut unoo Izuu fu wunee shIp
kupeet chI yu.
Amb ush ku chu ApunII chIch put tputs
uyum tuu tI ndu wushu nund
yupund chI nIII nI yu.

Wutum ApunII wuu nuuts tu mu fI tIp-


tsIf ufu ksut ku wu.
Itufu, tputs yushI ngup
tuchIt ku chu,
wunee shIp nuu chI yu.
D
Israe!chich Apan!!eem yaseerangana anu
Yuwaa Israe!chich tputs Apan!!eem yaseerangana anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


IsfueI chIch tputs zupun yundu yundu ushI fu ngu nu yu. Ich tu fu My sI su fI nI yusees shee nme-
fu 90 yundu fu ngI yu. Anu mun shu kufuk DupI yu fI nI zupun yundu fu ngI tum tu. IevIy chIch tputs,
Asufu, mIshu Kofe, mIshu Kofe fIn chIch nIIu fu nuf zupun tum yundu fu ngu nu yu. Nee IchI ngu fu
Apu nIIeem shu nI yu muum yundu fu ngu nu yu. ZupIsh shu tputs BubI Io nI yush tsup tuu fu ng sIn,
SuI moo 89, mIshu 137 yundu fu ngI yu. Anu mun shu nIII tu fIt tputs yusuf Ifu su fI nush kuseef sIn,
SuI moo 118, mIshu 126 yundu fu ngI tum tu.

Chakaama yandarang?
IsfueI chIch tputs Apu nIIeem shu nI yeef sIn, kIs yusee fu ngu sIn, Apu nIIee kuk muzI nu nu tu fuch
ushI fu ngu nu yu. Nee kIfu ku kIs puyu fu ngu nu yu Apu nIIeem shu nI yu muu mu.

Mayaamaja yandarang?
IsfueI chIch tputs ushpu tum Apu nIIee chI nu fu ngu sIn, yuwuu mungush chI nu fu ngu nu unoo Apu-
nIIee kumu nI fu ngu nu yu. Mung' ksu fu ngu sIn, yusee fu ngu nu yu. KIyung kuchI yu fu ng sIn, Apuu, Istu-
ngu sI ndu, tfu ngu nu yu. Yutu fIt shI shIsh puntsu fu ngu sIn, Apuu, mungee tsI yufu ngu ndu mu, ttu
ushI fu ngu nu yu. Tpu tsee wunu sIf tuu muum wunee fu ngu sIn, yundu fu ngu nu yu. Apu nIIeem pung'
kIz puf wunu sIf pufu ngu sIn, unoots tum yusee fu ngu nu yu. ZupIshpu fee ApunII wuu nuu tsI Ipu su mu-
fI nI zungun chI yu utu sIn, Kus ku chu, chI yuu Izuu fu tupu chI ndu chI yu, utu sIn, yusee fu ngu nu yu. Tsu-
pu fu nu shuch tputs IchI ngu fu sIn Apu nIIee chI nu chI nIII nu yu, utu sIn, yusees shee yundu fu ngu nu yu.
WunI pu mu su ju chI nu fu ngu nu yu. Yuwu fI chI nu fu ngu nu unoo tsI fI yundu fu ngu nu yu. Apu nIIee ndu
punIk chu sIn, kIs tsI yu tu fu ng sIn, yusee fu ngu nu yu. Wushu nund 150 yusees shIsh yundu fu ngu nu yu.
Israe!chich Apan!!eem yaseerangana anu

D
1. MutI wu 7.13-14 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
441

D
2.1-2 Yuwuu nIsh tu unoots tum Tuyus pu tum pu nI 4.25-26 tuyu sI mu kumun kI yu.
E
2.7 Yuwuu nIsh tu unoots tum Tuyus pu tum pu nI 13.33, Utu shu chee mu 1.5, 5.5 tuyu sI mu
kumun kI yu.
F
2.9 ApunII wunI chu unu 2.27, 12.5, 19.15 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu
tuu fI tum tu.
Sa!mo 2
Apan!! wipaa tsapurunasshucheem
waamari kasimaam wayarangiya,
anoo wasina kamankiya.

1

Muyuum shI tu ju tputs yushIng-


chIch kupung tsI yun tuk sIn
zumu ngu ku nu?
ShunIyeeshtIsIn yuwu fI zundu ku nu
unufI tsI yut ku nu yu.

2
Kufu kuw tum sIn, wIpu nush put
shu nI yeef sIn, Apu nIIee mI shut
Apu nIIeets tum Ipu su mu fI nI
tuyu tu fItkunu yu.
D

3
Kupung tsI yut ku sIn, ApunII
kuweetsI nI kuteen pu puz ushI-
fu kumu fIk puz ush kI yu. Nu
wuts tu.
Iyuu nuu tsI kutee nuu IchIpeefunI
kupee tee nI, utu nu yu.

4
Itufu, ApunII shu wuu mu fI kusI fu
kunI ndush tuuku un,
muzI nuk chu kufu kuu kuk stu kI yu.

5
Sheefu, kIz puf tsI yun tu ku chu,

Muyuum su nuwuu tssu? tu,


kufuk shI tI sIn punI ku nu yu.

Wutum ApunII tsI yu tu fu ngu,


Nuwuu nu IpufI kufu kuu uwu mu fI
kusI fu tuu muum Ipu seenu.
MuchI SIyo nu mund tpu tsee ztufu
ksut ku tuu chI yu,
ApunII tfu ngu wu.

7
ApunII tum Ipu su mu fI nI Apu nIIeets-
tum kuk kumun ku, tfu ngI yu:
ApufI nuwu put tsI yut ku tfu ngu,
Nuw shI yuu Ipuf tu nu.
Nut In shI yuum tuu fu shIsh kunee-
sIch punu yu nu.
E

8
ShIy shut nuwuu mushu ngu ndu mu.
Tsu pu fu nus shu chee nuwu mu fI kusI-
fu fI tuu muum wuyu ngu ndu mu,
tng chu.
Tkchush, nuwshut shI yu mu fI
tsu pu fu nus shu chee IchI ngu fu
kusI muum wuyu chInII pu.

9
ShIy shu tsu pu fu nus shu chee
kufuk wIz pu fIf pu tIsh Izuu fu
tpu chI nguch shu.
F
Tputs mufI tsuu yusIn put ptung tu fu
shIy shu, kundu fu fee tsIsh umb tum
ush tuch shu.
ApufI nuwuu tfu ngI yu: ApunII Ipu-
su mu fI nI wupu fee kuk kumun-
ku, tfu ngI yu.

10
AshI fI sIysu tsu pu fu nus shu chIs
kufu kIs,
mungIp tIs tuung tsu.

11
Apu nIIee chI nu yu fus, mungIs kIs
ungIf tung tsu.
Apu nIIee wuneesh punI yu fus,
Nuw shI yuu kufu kuf tu nu, tng tsu.

12
AshI fI yu pup tsu. Ndu nI yu sIy Apu-
nIIIsh tuchIt kus,
ApunII sIyuu tsI yun tu ku chu
tpu chI ngu yunts pu.
Wutum ApunII mus sI fI tsI yun tu-
muum yusu fu wu.
Itufu, tputs Apu nIII mun mung' tut ku sIn,
mung' kIs tuu chI nIII nu yu.
Sa!mo 3
upiyurini, Ipuri Absulon pc/urunJumu,
dtu, suwuyuru, Apunlleetss/u,
IstunJu, tdrungu unoo /umun/iyu

1
Apuu, Nuw kundu fu fI zupun chu.
Tputs zupun nuwuu kusI muum
zund ku nu yu.

2
Wuun pu tu tIn tsI yut ku sIn,

ApunII
DupI yuu tumu fee
Istuch? Istu chee ju ndu mbu fee, utu nu-
yu nuwuu tsI.

3
Itufu shIy shu Apuu, nuwuu kmu nu-
kush ksu tuk shu wu.
SuImos2 , 3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
442

D
8.2 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 21.16 tuyu sI mu kumun kI yu.
E
8.4- Yuwuu nIsh tu
unoots tum Utu shu chee mu 2.6-8 tuyu sI mu kumun kI yu.
Nuwuu kusI muum Istu kshu,
Ufu mungee tsI tuwIz puf tuk shu.

4
Nuw shI yuu kufuz ku fI, Apuu, Istu-
ndu, tkchu fI,
ShIy shut Apuu, pungI shIsh, SIyo-
nush much,
nuwuu kukI muzI nuk shu.
Nuwuu Istu kshu.
5
AshI fu chu
nuwshut ndu punI ku fI, mupIy fu-
fI muu fu ngu fI,
yusuf chIy zu yunII ush kI nu.
Wutum shIy shu, Apuu, nuwuu
ksu tuk shu wu.

Kundu fu fI zupun tuu nuwuum puchu-


muum kuseef sIn,
tufI pI nguk tuu tsIn, nuw shu ndu
punI kI nu.

7

Apuu, Istu ndu!

Nuwuu
tupu chI ndu ngu ndu mu!
wutum shI yu mun mungI tut kI nu wu.
Kundu fu feestI tpu zung chu.
Tpu tsee ndu ufung puchu muum
wunee yu fush ksung chu.
Tumu zee wunus kufu mbu tu fIch
sheefush ksung chu.

8
Apuu, shI yu mu fI tupu chI ndum pu-
nIsh tuukshu.
AshI fI, tpu tsI fee tsIsh Istung chu.
Ksu tung chu, Apuu.
DupI yu fI nI Apu nIIee, Istu ngu ndu mu, tu,
tfu ngI yu
Sa!mo 8
Apan!! tputsee tsapurunasee
ksutamapaneem wayarangu,
anoo kamankiya
upiyurini wuyusee. YunJuyuru,
yusimpuneem punurungiyu,
/iturputu yusimuumu.

1
Apuu, shI yu mu fI IchI ngu foo tsI nI
kusI fush tuukshu.
ShI yuu tuu fu shI pu nee tsIsh, tputs
ztufu wIz pu fI fee tsIsh pukunu yu.
KunI nduuts tuu ufung kusI fu tuukshu.

2
Tputs tsu pu fu nus shuch shI yuu
nutsuk tuut ssIn,
Itufu nIIuf shu, kunxu tuu shI yuu kIs
yuseek sIn, zumu nguk chu sIn,
kundu fuf shI tIsh unoo muzI nuk chu-
sIn, puzIk sIn
zumu ku nu yu.
D

3
Apuu, yuwuu shuu nu tInu fu ngIsh,
unoo psuun kunI ndup nup ku fI,
tsu peets tum, tsu ngu cheets tum puku-
fI, nupux tu kI nu.

4
IchI ngu foo puku fI, mungI shI Apuu
chI nu kI nu,

Muyuu mu Iy tpu tsI nI tuu ku nee? utInu.

Muyuum shu shIy Iyuu tpu tsee tsI nI


chI nuk shu?

Muyuum shu Iyupu mupeefush


tuukshu?

5
ShIy Iyuu tpu tsee tsI nI tInu fu ngush,
shuu nu tumu pu fI ush tu muf tum
Iyuu tInu fu ng shu.

Tnu mu fee tsIsh IchI ngu fu kusI fu


Iyuu tsI mu fI wuyu fu ng shu.
Ksu tu mu pu neem tum Iyuuts shu
wuyu fu ng shu.
E
SuImos3 , 8
Kiturputu yusimuumu. (S.1)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
443

D
10.7 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 3.14 tuyu sI mu kumun kI yu.
Sheefush Iyuuts shu tpu tsee tsI nI
kumuch tu kush tfung shu:

7
SIysu opee juu, wuku fuuts tum, mI-
shut mungIn shu cheets tum,

8
wuf mungu tu fu unoots tum,
mI shut kuyup cheets tum, muu chI
IchI ngu fu kungush tuu tu fu
unoots tum sIyu mu fI kusI fus
tuut ssu, tfung shu Apuu.

9
Itufu Apuu, shI yu mu fI shu IchI ngu-
foo tsI nI kusI fush tuukshu.
ShI yuu tuu fu shI pu nee tsIsh wIz pu fI-
fee tsIsh tputs ztufu pukunu yu.
DupI yu fI nI wuyus tu yundu fu ngI yu.
Sa!mo 10
Tputs yutaritshishpan Apan!!ee
staktaa, itaru Apan!! izuuru waneekchu
tsipachin!!ina, anu kamankiya.

1
Apuu,

muyuum shu shIy Iyuu ufup


kusukshu?
wutum kIyung kuchIy kInI wu.

Muyuum shu tupI shukshu?



2
Yutu fIt shI shpun tputs pukI fee ufu tu mu-
fI kIyung yuchuk sIn tuu ku nu yu.
Tpu tseem zupun nuzu nIIIsh tupu-
ntsuk puz ush ku nu yu,
Itufu zupIsh wuun tu tum sIn unush
puntsu yu fu sIn tsI pu chI nIII nI yu.

3
Yutu fIt shI shpun tputs wuu nuuts tu mu-
fI ungIf tu ku tsI yuts tuf ush kI yu.
Yuwuu wuunu zund ku, unoo tsI mu fI
tsI yut kI yu.
Itufu, shI yuuts shut, Apuu, muntsIf
tsI yut ku nu yu.
Ndu puk chI yum shI yuu chI nu muum
zund ku nu yu.

4
Wuu nuuts tu mu fI kupung ungIf tu ku,

Chu ku ju nuwuu wunI chI ndu?


ApunII wunI ndu ju,
umbImu fI tu mungush chI nu ku
tuu kI yu.

5
Wuu mu tu mu fI wuunu mungush chI-
nu ku wunu sI fI shI tung kI yu.
Itufu shI yuuts shut, Apuu, wunee-
shIsh ndu puk chI yum punI kI yu.
Tputs wuneek tuu, unoo ndu puk chI-
yum puzIk sIn, stu ku nu yu.

Chuku nuwuu kusI chI ndu? Ufu tu fI


nuw kIs tuu chI nu,
Nuwuum xufu shIsh uyum tuu tI yu
tuu chee ju, ndu mbu fee, utu nu yu.

7
Ufu tpu tsee muntsIf tsI yut ku nu yu.
NgIch zee tsI mu fI tsI yut ku sIn
tuu ku nu yu.
D
Tpu tsee mungu tu mu fI tumu pI ngu ku
wunu sIf tsI yut ku nu yu.
Itufu mungush kIyung yuchu muum
chI nu ku nu yu.

8
TumupIngumpun wush chIf tumu tuf-
pu fee ush ku nu yu.
Nupu wush chIf yuk tu shtuu
tupIsheefu, tsu ngu yu fu,
tpu tsee puchu yu fu, muu chI fI tuuts-
shu IchIng ku nu yu.
TumupIngumpunI ush kI tu mu nu yu.

9
MI shut, tumu pI ngum pun tumuz
tumu pu fI ush kI tum sI nu. Tpu tsee
tuchI tuk puz ushku tsu ngu yu fu,
tumu pI ngu yu fu, zutu ush kI yu.
Amb ush ku sIn, tpu tsee kusIk sIn,
kIyung yuchu ku nu yu.
Tputs wuu nuu tsI tupu chI ndu muum
pInu su ku nu yu.

10
Yutu fIt shI shpun tpu tsee kuwu shIsh-
pu puz ushI fu kuwu ku nu yu.
Tputs shu shI tu ngu muum
pInu su ku nu yu.
KIyung kuchIy ku nu yu. Wumu fI shu
yushIng chIch kusI ku nu yu.

11
Mungush chI nu ku,
Yuwuu ushkI unoo ApunII
mbI zuch pu fee,
wutum wuchoo kmu nu ku fI, nuwuu
ndu puku wu,
utu sIn, mupIyf sIn tuu ku nu yu.

12
AshI fI yu, Apuu shIy shu, kuwIsh
puxu yu fush,
wIz pu fIf pu tIsh yutu fIt shI shpu nee
wuneeng chu.
SuImos8, 10
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
444
Wutum tpu tsee kIyung
yuchu ku nu wu.
AshI fI shIy shu tpu tsI fee tsIsh nuyu nI-
yu fush Istung chu.

13
Apuu

muyuum shtu yushIng chIch


shI yuu stu ku nu?
Stuk sIn,

Muyu mu ndu ju nuwuu wunI-


chI ndu, utu nu yu?

14
Itufu, shIy shu Apuu, IchI ngu fu
pukshu.
Yuwuu yutu fIt ush ku nu unoo
nupunu puw ush kush, Izuu fu
shIy wunIch shu.

Chu ku ju, Apuu, tputs pukI fee


Istuch? WunI ndu ju.
ShI yu mu fI chu Istum pun tuukshu.
AshI fu chu shI yu mun mung'
tut ku nu yu.
Wutum shIy mxux zeets tu ufu nuyu nI-
yu fush Istu tuf shu wu.

15
Apuu, yushIng chI chee puchtu mu
chpuk puz sheefush wIz pu fee
tus mbuy tu ngI.
Ndu shu tpu tsee kIyung yuchu-
muum Izuu fu pus tu mu mu fI
wuneeng chu.

1
Apuu, shI yu mu fI chu kufu kIsh ufu tu-
mu fI kusI fush tuuk tu shu.
YushIng chIch tputs ndu mInum tI-
yum shI yush pshtu chI nIII nI yu.
IchI ngu foot ssIn kupeeteefush
kusuch shu.

17
Apuu, shuu nu tpu tsI fIsh, shI yuu, Istu-
ndu tk chu sIn,
shIy shu ufu muzI nuk chush
Istu kshu.
Tpu tsI fee tsIsh kupung chI nu kush,
ufu tuwIz puf tuk shu.

18
ShIy mxux zeets tum, mIshu pukI-
feets tum tputs Istung chu.
Yutu fIt shI shpun ndu ufu tu mu fI
tuu chI nIII nu,
wutum tsu pu fu nus shu chI wu.
ShIy shu unoo tpu chI ngung chu,
nImun uyum tuu tI ndu shu tpu tsee
kIyung yuchu muu mu.
AshI fI Apuu, wup pu fee.
Sa!mo 14
Tputs yutaritshishpan Apan!!chichee
kiyung yachamaam zandkanaya. Itaru
Apan!! waana tiptsiree ksutkiya
upiyurini wuyusi. upiyurini
yusimpuneem tputs yunJurungiyu.

1
Tputs mung shu fI ushI fu sIn, ApunII
wunI ndu ju, utu nu yu.
IchI ngu fu sIn muntsIf chI nuk sIn,
kIz puf yutu fIt tuu ku nu yu.
Ndu mInum tI yum wunu sIf tuu ku nu yu.

2
ApunII shu kunI ndu mu ndu tsu pu fu-
nus shu chee nupku,

Ndush mInum tum tputs mung


wunu sIf tuufu, nuwuu chI nu-
muum zunduk? tu,

3
Nupku, Itufu IchI ngu fu sIn yutu fIt
chI nuk sIn muntsIf tuu ku nu.
Ndu mInum tI yum Apu nIIee chI nu-
muum zundu ku nu yu.

4
Yutu fIt shI shpun ndu puk chI yum
muzI nu muum zund ku nu yu.
Mung shu fIt ssIn chu.
Apu nIIee tIp tsIf kIyung yuchuk sIn,
ufkI fee Ituts ku sIn wuu mu fI-
shtI sIn shu mu nguf sIn wunuts
kupu ngu tuu ku nu yu.
Ash ku sIn, ndu puk chI yum Apu nIIee
chI nu ku nu yu.

5
Yuwush zuf ApunII tpu tsee
wuneek chu unush, punIk sIn
nung tu chI nIII nI yu.
Itufu, ApunII shu yuwuu tsI mu fI wuu-
nuu tsee kuk puyu ku nu unoo tsI-
mu fI ufu ksut kI yu.

ApunII tIp tsIf wunu sIf tuu muum zund-


kI tuut ssIn Itufu yushIng chIch shu
stuk sIn tuyu tu fItkunu yu.
Ash kI tuut ssIn ApunII shu wuunu tIp-
tsI fee ksut kI yu.

7
ApunII mIkee fu Iyuum IsfueI chI-
chee mu nI tupu chI ndum pu neem
zungu nIchpu,
SIyo nu mund muchI.
ApunII ush ku chu, Iyshu IsfueI chI-
chI nI IchI ngu fu nI mupIysh tI nI
tuu chI nI yu.
SuImos10, 14
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
445

D
1.10 Yuwuu nIsh tu unoots tum Tuyus pu tum pu nI 2.27, 13.35 tuyu sI mu utI tum tu.
MungI nI kIs shu mbut ku nI Apu-
nIIee tsImu fI shu ungIf tu ku nI
tuu chI nI yu.
Sa!mo 15
Dapiyarini,

Chakaja Apan!!ish pshtumaam


waritak? trangu, anoo kamankiya
upiyurini wuyusi.

1-2
Apuu,

chuku shI yush pungIsh pshtu-


muum wufI tuk?

Chuk shI yu put SIyo nush much Ipu-


nu muum wufI tuk?
Yuwu mu fI tputs ItsIn su fu tuuku,
mInu mu fI tsI yut ssee puyu ku,
unu mu fI shI yush pshtu muum
wufI tu fI yu.
Tputs ushku unu ufu mung pu tu fI
ItsIn su fu tsI yut kI yu.

3
Tpu tsee ndu yutu fI tum nu kI yu.
Wum ku fee ndu kIyung yuchu kI yu.
Wuun pu tu tIn ndu wufut ku tuu kI yu.

4
Yutu fIt shI shpu nee ndu kIs nupku
Itufu ApunII chI cheets shu chI nu kI yu.
Ufu wuu nuu tsee kuk puyu kI yu,
uwuu nu kIyu ngu tuu kuchIy ku, Itufu
ush tuu puyu kI yu.

5
UfkI fee tpu tseem punu ku, ndu yunu-
shu tuwu pu ndu, utIyu.
Anu fI tum tutsu moo fu tuwu pu ndu,
utIyu.
Tpu tsee ngI chI muum Izuu fu ngut kI yu.
Wunu sI fImshee tputs, Tuyu tu fI tu-
muum kufIk punu chInts pu,
utI tuut ssIn unoo ngut kI yu.
Apuu, tputs shI yuu ushI fI nuu fI
chI nu ku, shI yuu kusu chee ju,
ndu mbu fee.
Sa!mo 1
Dapiyarini waanaatsi tsiyatarangu,
itaru Apan!!eetssha ipusamarini wasina
tsiyatarangitamta, anoo kamankiya.
upiyurini yunJumurini.

1
Apuu, nuwuu ksu tu ngu ndu mu, wutum
nuw shI yush kumung kI nu.

2
Apuu, nuw shI yuu kufu kuf tu nu. ShIy
nuwuu ufu Istu kshu.
ShI yu pu wIz pu fI fIsh
tutsu moo fu zI nIII nu ju.

3
NIshuch tputs zupun upunII pu tsee
ungIf tu ku nu yu.
KIz puf tu nI chu, utu nu yu.

4
Afu ngI nu shu, ufu ngI nu shu
ush ku sIn, upunII pu tsee
Izu pu neek chI nIII nI yu.
Itufu, nuw shu mInum tI yum wuku-
fuu puchu yu fu fI, upunII pu tsee
ungIf tu chee zee.
ApunII pu tsee suf mInum tI yum
tsI yut chee zee.

5
Nuw shI yu mu nu fI mungI ksu kI nu.
ShIy nuwuu ufu Istu kshu.
Nuwuu tupu chI nduk shu.
IchI ngu fu zufee nuwuu ksu tuk shu

ShIy nuwuum tuu fu shee kIz puf


wunu sI fI Ipu su fu ng shu.
Kupung mungI kIsu.
Afung tuu fu shIsh mIn nuwuum
wunI ndu ju.

7
Apuu, nuw shI yuu kupung chI nu kI nu.
ShIy ufu nuwuu muchIkshu.
Psuun tum nuwuu mungI p'tseekshu
shI yuu ItsIn su fu tuchI tu muu mu.

8
ShIy ufu tu fI nuwu pu Ipu nu fush
tuukshu.
Ufu nuwuu nupuk shu.
Shuunu nuwuu mbu tsI nu ngIch
wuyuk shu.
AshI fI

Chuku nuwuu kusI chI ndu?



9
AshI fu chu, nuw mungI ksu kI nu.
Nuw kukI muf chu.
Nuw mungI punI fus tu chee zI,

10
wutum nuwuu mupu mu shtu ndu puk-
chI yum kusuch shu wu.
KunI kunI zeem kInu chee ju.
Nuw nutsI kuchu chee ju, wutum shuu-
nu nuwuu Ipu su muf shu wu.
D

11
Ufu tu mu fI Apuu, shI yu pu kIs
tuu chI nu.
SuImos14 16
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
446

E
1.8-11 Yuwuu nIsh tu unoots tum Tuyus pu tum pu nI 2.25-28 tuyu sI mu kumun kI yu.
D
19.1 Rom shu chee mu 1.20 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
19.3-4 Yuwuu nIsh tu
unoots tum Rom shu chee mu 10.8 tuyu sI mu kumun kI yu.
ShI yu shu mu fI kIs shu mung ku shIsh
tuu fI yu.
ShI yush tuu fu shIsh ufu tu mu fI kIz-
puf wunu sIf tuu fI yu.
E
Sa!mo 19
Yuwamand Apan!! kanindaa tinarangu
anumand, Apan!! kizpurcha atiniya.
Yuwamand Apan!! waanaatsee
kuku tputseem tuyandarangu
anumand, Apan!! iyaa kizpur
chinakiya, atini, anoo kamankiya
Apunll, Tputs nuwuu yusu pu nJu, dtu,
/uni nJus/ wuunu wiz pu ri c/i-
yuum tuyu mu nJu ru ngi yu.
upiyurini wuyu si.

1
KunInd Iyuum Apu nIIee wIz puf
tuyu mu ndu kI yu.
ZufI, tsup tum, tsu nguch tum Iyuu,
tsI yu tuk puz ushku, Apu nIII mu fI-
tu kIz puf chu, utu nu yu.
D

2
ApunII zufee kunI ndush wuyu fu-
ngu, ufu putum tufu seetu,
putum tufu seetu ushI muum
kumuch tu fu ngI yu.
Tupeek chu unush, tsu peets-
tum, tsu ngu cheets tum
wuyu fu ngI yu.

3
Tsup ndun tuu tI tsI yut ku, zuf tum
ndun tuu tI tsI yut ku,
tputs shu ndun tuu kukoo muzI nuk-
sIn, ush tuu,

4
Yuwu mund ApunII kunI nduu
tInu fu ngu,
unu mund tputs ztufu Apu nIIee
yusu ku nu yu.
E
Wuu mu fI kusI fI-
yu, utu nu yu.

5
ApunII zufee kunI ndush wuyu fu-
ngu, zuf shu putum shI tu ngu tu,
putum shI tu ngu tu ushku, ItsIn su-
fu nuu kI yu.
Kunu ngus kIzuu yumu pI tu, kIzu-
pI fI ItsIn su fu nuu tu fu, zuf shu
umb tum puz ushI fu shI tu ngu-
chu, ItsIn su fu nuu kI yu.
MI shut, zuf, tputs mung' kIs IfIp-
tu fu ushI fI tum ndu nIzI muum
yusu fI yu.

ZufI putu fI tu shI tu ngee fu, ItsIn su fu


nuuku,
yup pshtu ku umb Izuu fu
pshtu kI yu.
IchI ngu foom tputs zufIsh
ksu nee ku nu yu.
Apunll tuu ru s/ee /unee sic/ tpu tseem
punu pi dtu, wuu nuu tsee /u/
iyuum punu ru ngi yu.

7
Apu nIII kuk kIz puf chu wunu sI fI.
ApunII ndu mInum tI yum yutu fIt
tsI yu tu fu ngI yu.
IchI ngu fu tputs Apu nIIee kuk
mungoo nu muum tuu fI yu.
Tputs mung' ndun tuu, Itufu Apu-
nIIee kuk mungoon ku, yusum-
puz ushI fu wunu sI fI chI nu kI yu.

8
ApunII kuk Iyuum ItsIn su fu tuu-
muum kumun kI yu.
Tputs shu puyu kI nuu fI yu, kIs shu
tuu chI yu.
ApunII kuk ndu mInum tI yum yutum
kumun kI yu.
Tpu tsush mung' tuwu sI nee kI yu
wunu sI fI chI nu muu mu.

9
Tputs Apu nIIee punI ku, ufu ItsIn su-
fu tuchIt kI yu.
ApunII, Tputs wunu sI fI kIs tuu pu nu,
tu, unoo mu kumuch tu mu fI nee-
tsI punu fu ngI yu.
Ndu Iyuu kIyung yuchu muum
zund kI yu.

10
Apuu, shIy kukIsh kIz puf
wunu sIf chu.
ShI yuu kukIsh puyu muum ofoots-
tuu ufu ngeem kusI fu wunu sI fI.
KIndu fuu wuku ngu fI wuu ku fI kIz-
puf kIsu.
SuImos16 , 19
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
447

D
22.1 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 27.46, mIshu Mf ko su 15.34 tuyu sI mu kumun kI yu.
E
22. Wungu 19.5 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
22.7 MutI wu 27.39,
Mf ko su 15.29, Iuku su 23.35 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
G
22.8 Yuwuu nIsh tu
unoots tum MutI wu 27.43 tuyu sI mu kumun kI yu.
Itufu, shI yuuts shu kukIsh puyu ku-
fI, ufu ngI nu shu mungI ksu kI nu.

11
Apuu, nuwuu shIy chu tpu tsI fIsh.
ShIy kukIsh nuwuu mungI
p'tseeku, shI yuu tsI mu fI tumIn-
pI, utInu.
Tputs shI yuu kukIsh puyuk sIn, shIy-
shu ufu ngI nu shu Istu kshu.

12
Itufu Apuu,

chu ku ju wuu nuu tsee


yutu fIt shI shI fI nI IchI ngu fu
ysuch?
IchI ngu fu yusu muum pInu su ku nI yu
AshI fI Apuu, shIy shu nuwuu
yutu fIt shI shI fee tsI IchI ngu fu
tchI ngu ngu ndu mu.

13
Istu ngu ndu mu Apuu, ndu nuwuu-
nuuts tu mu fI chI nu muu mu.
Wutum un yutu fI tu wu.
ShIy nuwuu Istu kush, nuw shu yutu-
fIt shI shI fee tsI kusI chI mu.

14
Ash ku chu fI, yuwuu wunu sIf chI nu-
kI, mI shut wunu sIf tsI yut kI,
unoo shIy shu kIs muzI nuch shu.
ShIy nuwuu tupu chI nduk shu, mI-
shut ksu tuk shu.
AshI fI Apuu, wup pu fI, utInu.
DupI yu fI nI ApunII put tsI yut ku tfu ngI yu.
Sa!mo 22
Dapiyarini wasina Apan!!
ipusamarini tsipachu anoo
kamanirangu, anoo kamankiya.
upiyurini yunJurungu, yusimpuneem
yuseess/eem punurungiyu.

1
Apuu, Apuu,

muyuum shu nuwuu


kusukshu?
D

Muyuum shu shIy ndu nuwuu


tupu chI nduk shu?
Nuw mungI kupung muntsu ku fI, shI-
yuu kufuz kI nu.

Tumushu shIy ndu muzI nuk shu?



2
Apuu, kus chI fI tum, Psuun tum shI yuu
kufuz kI nu.
Itufu, shIy shu ndu nuwuu
muzI nuk shu.
MupIy muum nuw pInu su kI nu.

3
Itufu Apuu, shI yu mu fI
wunu sIf tIsh chu.
Iy IsfueI chI chI nI shI yuu tsI mu fI
ungIf tu ku nI yu.

4
Iy puchI fI nI shI yuu tsI mu fI tum
chI nu fu ngu nI yu.
ShI yuu kupung chI nu fu ngu sIn, shIy-
shu tupu chI ndu fu ng shu.

5
ShI yuu, Istu ndu, tfu ngu sIn,
shIy shut tupu chI ndu fu ng shu.
ShI yu mun mung' tutu fu ng sIn, shIy-
shu uwuu tsee Istu muum ndu
ngu tu fu ng shu.
Ndu tumu pI ngu fu ng shu. ItsIn su fu
Istu fu ng shu.

Itufu, nuwuuts shu tputs,

Antuu tI In
tpu tsee ju? Ndu.
MbIch tumu tuf pu chI ushI fu ktI-
muum wufI tuch chu,
E
nuwuu
utu sIn stu ku nu yu.

7
MuntsIf tsI yu teef sIn, stu ku nu yu.
F
Nuwup nupeef sIn,
8

Tumushu In Apu nIII mun tuu mung'


tutku,
ApunII uwuu ndu tupu chI ndu ku?
ApunII uwuu chI nu kI nuu fI yu,
tuu fu shee tupu chI ndu chI nu pu fee,
G

utu nu yu nuwuu tsI.

9
Itufu, shIy shu Apuu, nuwuu uneef shI
nIIuf tu muum wuyu fu ng shu.
NIIuf tu fu ngu fI, unee fee mI ksu tu-
muum wuyu fu ng shu.

10
Ndu tu mustuu nIIuf tu chu fI, shIy ufu
nuwuu ksu tu fu ng shu.
Ufu tu fI nuw shI yuu upu fI mu nu.
SuImos19, 22
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
448

H
22.18 MutI wu 27.35, Mf ko su 15.24, Iuku su 23.34 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu,
yuwuu nIsh tu unoots tum Wungu 19.24 tuyu sI mu kumun kI yu.
I
22.22 Yuwuu nIsh tu
unoots tum Utu shu chee mu 2.12 tuyu sI mu kumun kI yu.

11
AshI fI Apuu, shIy nuwuu ksu fIsh pu.
Kupung kIyung kuchIy ku fI tsI pu-
muum wufI tu kI nu.

Chu ku ju nuwuu tupu chI ndu chI ndu?


utufI,
mIn tputs nuwuu tupu chI ndum pun
wunI ndu ju.

12
Kundu fu fI nuwuu tufI pI ngu fu nu yu.
Busun shuch wukuf upupchIf wutsee-
nuf tumu pu fI ushI fu sIn,
nuwuu puchu muum zund ku nu yu.

13
Tumuz mungIn shuch kzu mIsh
tumu pu fee ushI fu sIn,
kuk shu kupung xIpu ngu yu fu sIn,
nuwu nguz tsI pu su mu mu fI
zund ku nu yu.

14
Nuw kung tumu pu fI ushI fu fI zuw
ush ku chu fI, wIz pu fI fI ndu nu fI fI-
tu fu ush kI nu.
IchI ngu fu nupu fI Itu xI mbu fu ngI yu.
MungI kungu suk puz ushI fu zuw
ush kI yu.

15
SuchI sI mun kukI muzuch ushI fu
puzu ku
neepu fI tum tI ptsut kI yu.
ShIy nuwuu wuzu wush tsI pu muu mu
wuyu fu ng shu.

1
Kundu fu fI shu nI yeef sIn,
tumuz chI nuz wutsee nuf tumu pu fI
ushI fu sIn nuwuu tufI pI ngu fu nu yu.
Nuwuu kuweetsI, k'tseetstumtI
tshu tu fu ngu nu yu.

17
IchI ngu fu nupu fI tuu tI wusu fee
tchu kI yu.
Kundu fu fI nuwuu nutsuk sIn, nupu tu-
fu, nupu tu fu ush ku nu yu.

18
Nuwuuts shu ktu nI fI,

Chu ku ju yuch?
utu sIn,
wuun pu tu mIchI tu fu ngu nu yu.
Sheef sIn, wuun pu tuchtI sIn ushpu tum
ushpu tum sheef sIn yufu ngu nI yu.
H

19
Itufu Apuu, shIy nuwuu
tuwIz puf tuk shu.
AshI fI nuwuu ksu fIsh pu.
Nuwuu mIkeefush Istu ndu, Apuu.

20
Tputs pchu fu ndu mu.
ShIy shut nuwuu tsI pu nI
tupu chI ndu ngu ndu mu.
Nuwuu ksu fIsh pu

21
Kundu fu fI nuwuu ndu puchu muum
tupu chI ndu ngu ndu mu.
Kundu fu fI tumuz tumu pu fI ushI fu-
sIn, nuwuu zu muum zund ku nu.
Wukuf upupchIf tumu pu fI ushI fu-
sIn, nuwuu wIts pu puchu muum
zund ku nu.

Istu ndu Apuu!


ShIy shu Apuu, nuwuu kukI
muzI nu fu ng shu.

22
AshI fI shI yu chIch tputs shu nIy kut-
ssIn unush, nuw shu,
ZuwunII chee, wunIp ApunII nuwuu
Istu fu ngu, ApunII kIz puf chu,
I

tchI mu.

23
AshI fI sIysu ApunII chI chIs, Apuu,
shIy kIz puf tIsh chu, tng tsu.
IchI ngu fus IsfueI chI chIs, Apu-
nIIeetsImu fI ungIf tung tsu.
ShI yuu ksu mIsh chI nu ku nI yu.
ShIy kIz puf tIsh chu, tng tsu.

24
Tputs kIyung kuchIy ku nu unoo
ApunII ndu nIyf kI yu.
Ndu wchu mu fI nup kI yu, ndu wuu-
nuu tsI pIshu kI yu.
Tputs Apu nIIee, Istu ndu, tk chu,
ApunII shut ufu muzI nu kI yu.

25
AshI fI, Apuu, shIy tpu tsI fIsh shu nIy-
ku nu, unush
nuw shu, ApunII nuwuu
kusu fu ngee ju.
KIyung kuchIy fu ng tuu tI, nuwuu
tuwIz puf tu fu ngI yu,
tyu fu fI, IchI ngu fu kumun chI mu.
SheefufI, k'keetsI tumI nu muum
wuku fuu shI yuum puchu yu fu fI,

2
tputs kIyung kuchIy ku nu unoo,
yumbI yu fu fI,
SuImos22
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
449

D
23.1 Wungu 10.14-16, Utu shu chee mu 13.20, 1PIto fu 5.4 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu
tuu fI tum tu.
E
23.2 ApunII wunI chu unu 7.17 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
23.5 Iuku su 22.17-21 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Kutu ngee fus tuzu zung tsu, tchI mu.
Sheef us Apu nIII nguz chI nu kIs
unIs, Apu nIIee ungIf tu kus,
yuseeng tsu.
Amb ush ku chus, zupun musuch sIy
kIs tuut ssu, tchI mu.

27
IchI ngu fu mIn shu chee wIs tsu pu fu-
nu sIs, ufup cheew tum tIs,
Apu nIIee kuk muzI nuk chus,
mungoon ku chus, tutunII tu yu fus, Apu-
nIIeetsImu fI shu ungIf tung tsu.

28
ApunII wuu tut chu kIz puf kufu ku.
Wumu fI IchI ngu fu tsu pu fu nu see
ksut ku tuu kI yu.

29
YuwIs muu cheetsI zupun puyu kIs
unIs,
Apu nIIeetsImu fI shut chI nu yu fus
ungIf tung tsu.
Wutum sIysu ufu tsI puchtu msu wu.
SIy suu nu mun tu fI wIz pu fI fIs ufu tu-
mu fI tuu muum pInu suk su wu.

30
Nuwu shuch nIIu fu nu fI ufu Apu-
nIIeetsImu fI tum chI nuk sIn
tuu chI nIII nI yu.
IchI ngu fu zufI Apu nIIee tsI yut ku sIn
tuu chI nIII nI yu.

31
NIIuf shu kunee sIch nIIuf tu ku chu,
unoots tum kumu nIng tsu.
ApunII Iyush chee tputs kupung
tupu chI ndu fu ngu,
kumun kus tng tsu,
tfu ngI yu.
Sa!mo 23
Dapiyarini, Shiy Apaa,
opeejpan ksutamapan ashirush
nuwaa uru ksutaksha
upiyurini wuyusi.

1-2
ShIy Apuu, opeej pun tputs tumu-
pu fI ushI fush, nuwuu wunu sIf
ksu tuk shu.
D
Opeej pun chI noo wunu sIf ksut ku,
pus tush mufI tu chu, kungoots-
tum wuu muum wuyuk chu,
E
kIs
kunus ku nu yu.
ShIy shut Apuu, ushIk puz ushI fI tum
nuwuu wunu sIf ksut kush,
nuw shu Apuu, shI yu mun mungI kIs
kunus kI nu.
Nuwuum pIsh tuts wunI ndu ju.

3
WIz pu fI fI ndu nu feekchu, shIy-
shu Apuu, nuwuu ufung
tuwIz puf tuk shu.
Mungee tsI p'tseekush shI yuu ItsIn su-
fu tuchIt kI nu.
Ash ku chu fI, nuwu mun tputs shu shI-
yuu wunu sIf nup chI nIII nu yu.

4
Wuzuwshutuu tI, tupIsh tsI pu muum
wufI tuk tuu tI,
nuw tsI pu tsee punI kee zI, wutum
shIy shu Apuu, nuwuu ndu
kusukshu wu.
ChI nuz pun tumu pu fI ushI fush
yungushpu tIsh, mI shut tushu-
wushpu tIsh nuwuu ksuteefush
muchIkshu.
AshI fI nuw shu shI yu put mupIy fu kIs
nuu kI nu.

5
Kundu fu fI nuwuu nutsuk tuut ssIn,
nuwuu nupunu puw ush kI tuut-
ssIn, Itufu shIy shu Apuu, nuwuu
chI nu kush, kutung sheem tum tI
nuwuum pu nuk shu.
F
MI shut, kzum mu shee muchI mu nI
tupu fuk shu.
ShIy shu Apuu, nuwuu kIz puf kusI fu
ksu tuk shu.

AshI fI nIsh tsu pu fu nu sush tuu ku fI,


shIy kIz puf nuwuu chI nu kush, nuyu-
nI kush, tuu fu shee tsI IchI ngu fu
zuf ksu tuk shu.
AshI fI tsI puk chu fI, shI yush ufu tu mu-
fI kIs tuu chI mu,
tfu ngI yu DupI yu fI nI.
SuImos22 , 23
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
450

D
24.1 Yuwuu nIsh tu unoots tum 1Kofnd shu chee mu 10.26 tuyu sI mu kumun kI yu.
E
24.4 MutI wu 5.8 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Sa!mo 24
Tputs Apan!!ee itsinsaru chinamaam
kamankiya. Mishat, Apan!! waamari
kasiru kuschu anootstam kamankitamta
upiyurini wuyusi.
1
ApunII IchI ngu fu tsu pu fu nu see ztufu
kusI fu tuu kI yu.
Tpu tseets tum, muu cheets tum kusI fu
tuu kI yu.
D

2
Wutum ApunII wuunu tsu pu fu nu see
tInu fu ngu,
kungu mun Iwuz tsu poo mbu mu fI
wuyu fu ngI yu.

3

Chu ku ju Apu nIIIp muchI fI nI kfI-


muum wufI tuk?

Chu ku ju Apu nIIIsh pung' pshtu-


muum wufI tuch?

4
Yuw tputs yutu fIt shI shI fI nI
tuchI ngu mu,
ndu yutu fIt shI shee chI nu ku,
E
ndu upunII pu tsee ungIf tu ku,
ndu ngIcheefu tpu tsee tuyu tu-
fIt ku, unu mu fI pshtu muum
wufI tu kI yu.

5
Tputs zufum pu tu fI Apu nIII nguz chI-
nu ku unoo
ApunII shut tupu chI ndu chI yu.
KIstum nupku, ShIy yutu fIt shI shIsh
ndun chu, tchI yu.

Tputs Ako pu fI nI Apu nIII nguz tumu-


fu ng pu fee chI nu ku
Apu nIII nguz wIz puf tmu fu ku Izuu-
fu Apu nIIIsh pung' pshtu muum
wufI tu fI yu.

7
Ifu su fIn pstu shI nI wuch ufu tu-
mush Izuu fu tuwu tung chu.
Ufu tu mu fI tuwu tum tuuch pu.
Kufuk yuw wumu fI kusI fu unu,
wusu ndu fuf put pshtu muum
nuunII pu.

8

Chuk shI tu kufuk wumu fI kusI fu


unu?
An ApunII Tuu fu shI pun chu. Uw
kIz puf chu.
Ndu sumbuy tu ku wuu mu fI
kusI yu nIII yu.
Apu nIII fIt chu, yuw undu fu fee wuu-
mu fI kusI fu ngu unchu.

9
AshI fI Ifu su fI nuu pshtu shI nI wuch
tuwu tung chu.
Ufu tu fI tuwu tum tuuch pu,
Wutum Kufuk wumu fI kusI fu ngu
unu pshtu muum nuunII pu.

10

TumumshItu kufuk kIz puf kusI fu-


ngu unu?
wutu chu ApunII Tuu fu shI pu nI, wuu-
mu fI IchI ngu fu kusI fu unu.
IchI ngu fu tsu pu fu nu see kunI nduuts-
tum wuu mu fI kusI fu tuu kI yu.
Sa!mo 27
Apan!! mangeetsi tuwasineeku mishat
taarasheetsi tapachindakiya
upiyurini wuyusi.

1
ApunII nuwuu mungee tsI
tuwu sI neeku,
nuwuu tuu fu shI tupu chI ndu kI yu.

AshI fI nuw muyuu tsee punI chI?


Wutum ApunII ufu tu mu fI nuwuu
ksut ku wu.

AshI fu chu ndu punI kI?



2
Kundu fu fI, yutu fIt shI shpun, nuwuu
puchu muum zund kI tuu teesInu yu,
Itufu xupoo chI nIII nI yu.

3
Nuwuu sunduf tuu kuyu ngu yu fu sIn,
Nuw shu punI chee zI.
Nuwuu, Puchu yu nI, utI tuut ssIn,
Nuw Apu nIII mu nu fI mungI tut ku fI
tuu chI nu.

4
Apuu, yuw kIz puf chI nu kI unoo tsI-
mu fI mush chInII pu,
IchI ngu fu zuf pungI shIsh pshtu ku fI,
shI yuu tsI mu fI ufu ungIf tu ku fI tuupI
utInu.
SuImos24 , 27
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
451

D
32.1-2 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 4.6-8 tuyu sI mu kumun kI yu.
Wutum shIy kIz puf wunu sIf shu wu,
unu ngu zI mu fI zund kI nu.

5
AshI fI, Apuu, yutu fIt shIsh nuwush
kus ku chu,
shIy shu nuwuu shuun shu pungIsh
wuyuk chush,
nuw shu unush kumung chI nu.
Ash ku chush nuwuu
tupu chI nduch shu.

ShI yu mun wIz pu fI fIsh kundu fu fee-


tsI kusI chI nu.
AshI fI shI yuuts shu, Wup pu fee, utufI,
chI nu zee puchu yu fu fI much chI nu.
MucheefufI, kupung mungI ksu ku fI,
yusees sheets shu yusI chI nu.

7
Apuu, shI yuu kufuz kI unoo
muzI nu ngu ndu mu.
ShIy shu nuwuu nuyu nI kush,
kumu nI ngu ndu.

8
Nuw Apu nIII mush ku fI mungI shI,
Apuu, nuwuu Istu ndu, utInu.
AshI fu chu nuw shu Apuu, shI yuu,
Istu ndu, tI.
9
Apuu, shIy shu
nuwuu tpI shIsh pu.
TsI yun tu yu fush, nuwuu nIy fIsh pu.
Wutum shI yu mu fI nuwuu Istu kush
tuukshu wu.
AshI fI nuwuu ksu fIsh pu.
Istu ngu ndu mu.
Tputs nIII tu fI nuwuu Istu muum
wunI ndu ju.
ShI yu mu fI nuwuu tupu chI ndu kush
tuukshu, Apuu.

10
Wund tuu tI upufI, uneef tum tI ndu
nuwuu ksut ku sIn,
Itufu shIy shu Apuu, ufu tu fI nuwuum
ksu tu mu pu nI fI tuukshu.

11
MI shut, Apuu, ndu kundu fu fI nuwuu
tuyu tu fI tu muum,
shIy shu nungI pIsh muchI ndu.
ItsIn su fu shI yu shu mu fI tuchIt pI tfI,
utInu.

12
Yutu fIt shI shpun tputs nuwuu
ksI fu ndu mu.
Ksu fIsh pu.
Wutum nuwuu kupung
nutsu ku nu wu.
Nuwuu mungu ngI cheef sIn, muntsIf
tsI yut ku nu yu.

13
Itufu, Apuu, nuw shI yuu yusuk tu nu.
shIy nuwuu chI nu kush, ufu tu mu fI
Istu kush tuukshu,
Ayum tuu tI kusu chee zIsh,
ndu mbu fee.

14
AshI fI sIysu ApunII chI chIs, Apu nIII-
mun mungIs tutung tsu.
KIz puf tuung tsu. Sumbuy tufInts pu,
Izuu fu Apu nIII mun mungIs tutung tsu,
utInu.
Sa!mo 32
Tputs Apan!!pat mang' yaramaw
taaku, itsinsaru Apan!!ee
tachitku anoo kamankiya
upiyurini yunJumurini.

1-2
ApunII tpu tsee yutu fIt shI shI fI nI
tuchI ngee fu, Izuu fu mbI zuk chu,
tputs shu mupIyshupufee tuu chI yu.
Tputs yutu fIt shI shI fI nee tsI Apu nIIee
kumun ku, ndu kumup shI ku,
ApunII shu Izuu fu tuchI ngee fu, ndu-
shu yusuf unoo chI nu chI yu.
D

3
Nuw ndu tu mu mungee tsI yuf chu fI,
kIs tuu muum pInu su fu ngI nu.
Putum putum ushI fu ngu fI mungI
muntsu fu ngu fI,
nuw wIz pu fI fI ndu nu fee fu ngI yu.

4
Wutum shIy shu Apuu, nuwuu
wunee fu ng shu wu.
Psuun tum, kus chI fI tum kIs tuu muum
pInu su fu ngI nu.
Chup zufIsh muwIf tu fu ushI fu, tuu-
fu shI tuu fu ngI nu.

5
SheefufI, shI yuu Apuu, yutu-
fIt shI shI fee tsI IchI ngu fu
kumu nI fu ngI nu.
Ndu mInum tI yum kumup shI fu ngI nu.
SuImos27, 32
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
452

E
32.5 1Wungu 1.9 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
33.3 ApunII wunI chu unu 5.9,
14.3 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
AshI fu ngu fI, shIy shu Apuu, nuwuu
mungee tsI tuchI ngu fu ng shu.
Izuu fu mbI zu mu mu fI yutu fIt shI shI-
fee tsI kupee tu fu ng shu.
E

AshI fI nu, Apuu, shIy shuchu Iyuu


tpu tsI fIsh
yutu fI tushIyk chI tuu, Iy shut ufu shI-
yuu mush kI nI yu.
Ash ku chu nI yutu fIt shIsh tuuk tuu,
Itufu Iyuu ndu kusI chI yu.

7
Apuu, shI yu shu mu fI kumu ngu muum
wufI tu kI nu.
Tuu fu sheets tum tI shIy nuwuu
kmu nuk shu.
AshI fu chu Apuu, mungI kIs shu mbut-
ku fI kupung yusee kI nu.
Wutum shIy yutu fIt shI shI fee tsI
tuchI ngu fu ng shu wu.

8
MI shut, Apuu, shIy shu nuwuu
utee zIsh.
Nuw shI yuu ufu nup kI nu. Mungee-
tsIsh p'tseekInu,
nuwush ItsIn su fu tuchI tu muu mu.

9
Nuwush tuchIt kush, kupuuch, mI-
shut buff
mung' tumu pu fI ushI fush nuwush
tchI tInII pu.
Wutum kupuuch, mI shut buffu tum
tpu tsush tuchI tu muum ufu
ngut ku nu wu.
Tputs shu putu yu fu sIn, suk put
tusI seef sIn,
pshIyf kut ssIn, unnuu nuuk sIn
tuchIt ku nu yu.
Itufu, shIy shu un tumu pu fee ushI-
fush shI fInII pu.
Nuwush ItsIn su fush tchI tung chu,
tshu Apuu.

10
Tputs yutu fIt shI shpun ufu kIyung
kuchIy ku nu yu.
Itufu, tputs shI yu mun mung' tut ku-
nu unoots shu
shIy ksu mIsh chI nu kush, ufu
ksu tuk shu.

11
AshI fI sIy ApunII chI chIs, Apu nIII mun
mungIs kIs tuung tsu, tunu.
Ufu mungIs kIs Apu nIII mun shu mbu-
tung tsu, nuw sIyuu utu shI nu.
AshI fI nu wup pu fee nuw kukI
tuwuts pu yu nu.
Sa!mo 33
Yuwaa Apan!! waana zandku anoo
izuuru tatsamkiya. Ashiri mangis
kis Apan!!ee ungirtakus seengtsa
1
SIy Apu nIIIs tIp tsI fIs Apu nIIeetsImu fI
ungIf tung tsu. Anchu Apu nIIeem kIz puf
wunu sI fI yu.

2
AshI fI yusee yu fus, Wup pu fI Apuu,
tng tsu.
Afpu put, mIshu kItuf put ushI fus,
mungIs kIs yuseeng tsu.

3
Yusee shIsh kunees chee seeng tsu.
D
Tputs kItuf tu muum yusu fu,
unput Ipu nee fus, mungIs kIs
seeng tsu.
SuImos32 , 33
Siy Apu nllis tip tsi ris Apu nlleetsimu-
ri ungir tung tsu. (SS.1)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
453

E
33.7 Wungu 1.3 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

4
ApunII yuw IchI ngu fu tsI yu tu fu ngu
un zufum pu tu fI tfu ngI yu.
Iyuu chI nu ku,

wunIp Iyuu
Istu fu ngu?
Ufu wumu nu fI mungIch tutu muum
tuu fI yu.

5
ApunII ngIt zI pu nee nutsu kI yu.
Wunu sI fImsheetsImu fI tputs
chI nu kI yu.
Tpu tsee ztufu chI nu kI yu.

Ich tu ku chu fI ApunII tsIyuteefu, kunI-


nduu tInu fu ngI yu.
Sheefu, KunI ndush zuf, tsup, tsu-
nguch ushI fu tuuch pu, tfu ngu,
IchI ngu fu tInu fu ngI yu.

7
IchI ngu fu kungu nu ndu fI tuu fu ngu,
unoo ApunII, Kungoo wuu nI tum
wuyu chI mu, tfu ngu,
mufee kupu ngu mu shee
wuyu fu ngI yu.
E

8
AshI fu chu, nuw sIyuu tsu pu fu nus-
shu cheets Is, Apu nIIeetsImu fI
chI nung tsu, utInu.

9
Wutum wuunu tsIyuteefu, muu-
cheetsI IchI ngu fu tInu fu ngu wu.
MI shut, IchI ngu fu ufu tu mu fI tuu-
muum wuyu fu ngI yu.

10
Tsu pu fu nus shuch kufuk ufu
yutu fIt chI nuk sIn, wuunu
zund ku nu unu mu fI ushI muum
chI nu ku nu yu.
Zund kI tuut ssIn Itufu ApunII shu
xufu shIsh wuyut, wuyut ushku,
xupoo ku nu yu.

11
Itufu, Apu nIII nuu wuunu yuwuu,
Ash chI mu, tk chu unoo,
zufum pu tu fI tutsum kI yu.
Tputs uyum tuu tI yu Apu nIIee tuxu fu-
muum pInu su chI nIII nI yu.

12
Itufu, ApunII wuunu Iyush chee,
IsfueI chI cheetsI nI tIp tsI feem
Ipu su fu ngI yu.
Iyshu ApunII Tuu fu shI pu nI kupung
chI nu ku nI yu.
AshI fu chu, kIs mupIy funI
tuu ku nI yu.

13-14
ApunII kunI ndush tuuku, unu mu ndu-
fI nupku,
ushpuu tsI fI tputs ztufu tsu pu fu nu-
sush pukI yu.

15
Yuwuu tputs mungush chI nu ku nu
unoo yusu kI yu.
Wutum wuunu mungee tsIch
tInu fu ngu wu.

1
Kufuk wusu ndu fuf zupun tuu
tuufu,
Itufu, undu fuf, Kufu kuu puchu pu nI,
utu sIn,
ApunII ndu Istu ku wusu ndu fuf ufku fee-
tsI tupu chI ndu muum pInu su ku nu yu.
KIz pu fI tuu kufuk wuu nuu tsI tupu chI-
ndu muum pInu su kI yu.

17
MI shut, kupuuch tupuz pun kIz pu-
fI tuu tI, sundu foo tupu chI ndu-
muum wunI ndu ju,
Apu nIII mu fI tpu tsee tupu chI ndu muum
tuu fI yu.

18
Itufu, ApunII chIch tputs, Apu nIII-
mun mung' tut ku sIn,
ApunII Iyuu ksu mIsh chI nu kI yu,
utu sIn,
ApunII shu ufu tu fI wuut ssIn nupku
ksut kI yu.

19
TsI pu muum wufI tuk tuu, ApunII
tupu chI ndu kI yu.
Kutu nguts mufI nguk tuu, ApunII Istu-
ku, ndu tsI pu chI nIII nI yu.

20
AshI fI yu, Iyshu Apu nIII mun mungI nI
tut ku nI,
ApunII shu Iyuu Izuu fu ksut kI yu, ndu
kusu kI yu.

21
Apu nIII mu nu fI mungI nI ksu ku nI yu,
wutum zufum pu tu fI Apu nIIee
mungIp tI nI chI nu ku nI wu.

22
ApunII, ufu tu mu fI Iyuu chI nu ku,
Iyu put Ipu nuk chu.
Wutum Apu nIII mu nu fI mungI nI tut-
kI nI wu, utI nI yu.
SuImos33
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
454

D
34.8 1PIto fu 2.3 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
34.12-1 Yuwuu nIsh tu
unoots tum 1PIto fu 3.10-12 tuyu sI mu kumun kI yu.
Sa!mo 34
Yuwamand Apan!! iyaa nayaniku
anumand yaseekaniya
Yuwupur upiyurini muxur
tumupuri us/iru unJururis/, /uru/
Abimele/us/ tuurungu, unpur
nee yuseesis/ yunJurungiyu.

1
Apuu, nuw shI yuu ufu tu fI, Wup pu fI
utufI,
IchI ngu fu zufI tuu kI nu.
Nuw ufu tu fI shI yuu ungIf tu ku fI,
mungI kIs yusee ku fI, tuu kI nu.

2
Nuw shI yuu ungIf tu ku fI, tputs putIt
tumu tuf pu fI ushI fu fI,
mungI kIs shu mbut ku fI shI yuu yusee-
kI nu, Apuu.
SIysu tpu tsIs muzI nung tsu yuwuu
nuw Apu nIIee yusee kI unoo tsI.

3
AshI fI yu, nu IchI ngu fu nI wushu-
nund yusee yu nI.
Apu nIIeetsImu fI wunu sI fImshee
ungIf tu yu nI, nuw sIyuu utInu.

4
Nuw shu Apu nIIee, Nuwuum Istu ngu-
ndu, tfu ngu fI,
nuwuu Istu fu ngI yu.
Nuw kupung tuu punI fu ngu fI,
Itufu ApunII shu nuwuu
tupu chI ndu fu ngI yu.

5
Yuw tputs Apu nIII mun mung' tut ku-
nu, unIn mung' ksu ku nu yu.

Ayum tuu tI yu Apu nIIee


puzI chu zI nIII nu ju?
Ufu tu fI mung' kIs tuu chI nIII nI yu.

Nuw kupung tuu punI fu ngu fI, Itufu


nuw shu,
Apuu, Nuwuu tupu chI ndu ndu, tfu-
ngu fI, kupung kufu zI fu ngu fI,
ApunII shu nuwuu kukI muzI nu fu-
ngu, nuwuum mungooz mupIy-
mush punu fu ngI yu.

7
Yuw tputs Apu nIII mun mung' tut ku-
nu unoo ApunII Istu kI yu.
ApunII wuunu tIp tsI fee ksut kI yu.

8
Apu nIIee ch nush Izuu fu yusung tsu,
wutum kIz puf chI nu ku wu.
D
Yuw tputs Apu nIIee chI nu ku nu, un
mung' ksu ku nu yu.

9
Apu nIIee mungIp tIs zufum pu tu fIt
chI nung tsu.
Ash ku chus, ApunII shu sIyuu
ksut chI yu.

10
Tumuz wIp wunIf ndu kutung tsee
yuku,
mufI zI mun shu kIyung
kuchIy chInIII nI yu.
Itufu, yuw shu tputs Apu nIIee
chI nu ku,
unoom shu ndu kutu nguts
pIsh tu chI yu.

11
AshI fI yu, nuu nInts nIIu fIs. Nuwuu
kukI muzI nung tsu.
Apu nIIIsh wunu sI fI tuchI tu muum
tuyus pu tu chInts pu.

12
SIy zupun musuch mupIy fus tuu-
muum zund kI nuu fee su,

13
AshI fI ndu muntsIf tsI yu tu muum suu-
nuu tsIs wunu sIf ksu tung tsu.
Ngu tIs tpu tsee tumu sI ngu fus
ngI chInts pu.

14
Yutu fIt shI shee kusu yu fus, wunu sIf
chI nung tsu.
MungIs kIs tuu muum tuu fu shIsh
wunu sI fImsheetsImu fI
chI nung tsu.
AshI fI yu, sIysu mungIs kIs tuupI
utI nuu fee su,
Apu nIIee chI nung tsu, nuw sIyuu
utInu.

15
Yuw tputs Apu nIIee chI nu ku nu, unoo
ApunII shu ufu tu mu fI ksut kI yu.
Yuwuu mush ku nu unoo ApunII ufu
muzI nu kI yu.

1
Itufu, yuw tputs yutu fIt shI shee-
tsImu fI chI nu ku, unoo ndun tum
ApunII Istu kI yu.
WuunI yuchI mbu nIII nu tu, ndu
puk chI yum Istu muum zund kI yu,
Izuu fu mupIy kIyu.
E
SuImos34
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
455

F
34.19 2Kofnd shu chee mu 1.8-10, 2Tmo teyoo mu 3.10-12 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu
tuu fI tum tu.
G
34.20 Yuwuu nIsh tu unoots tum Wungu 19.36 tuyu sI mu kumun kI yu.
D
37.2 Sundee ku 1.10-11, 1PIto fu 1.24 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

17
Itufu, yuw shu tputs Apu nIIee chI nu-
ku, unshu kIyung kuchIy kuchu,
Apu nIIeets shu mush ku,
ApunII shu unoo muzI nuk chu,
tupu chI ndu kI yu.

18
ApunII wuu nuu tsI tIp tsI fI ufu
kupung Istu muum zund kI yu.
Tputs shu kupung mung' muntsu ku,
wuunI Itum su muum pInu su-
ku, unoo wuunu ApunII shu
tuwIz puf tu kI yu.

19
Tputs Apu nIIee mung pu tu fI chI nu-
ku, kupung kIyung kuchIy kI tuu,
ApunII shu unoo Istu ku
tupu chI ndu kI yu.
F

20
ApunII wuu nuu tIp tsI fI kIz puf ksut-
ku, wunup ndu mInum tI yum
IchIp chI yu.
G

21
Yutu fIt shI shpunshu tputs wuu nu-
mu ndu fI yutu fIt shI shI fI nI
tsI pu chI nIII nI yu.
Apu nIIee tIp tsI fI nutsuk sIn,
ApunII shu unu mund Izuu fu
wunI chI yu.

22
Itufu, ApunII ufu tu mu fI tIp tsI fee
tupu chI ndu chI yu.
Yuw tputs Apu nIIee chI nu ku nu,
unoo ndu wunI chI yu.
Ayum tuu tI yu tIp tsI fee wunI chee ju,
ndu mbu fee.
AshI fu chu, nuwuu kukI muzI nung-
tsu. Wutum nuw sIyuu tuyus pu tu ku fI
utI nu wu.
Sa!mo 37
Apan!!imun mangis tatungtsa
upiyurini wuyusi.

1b
Tpu tsI mund yutu fIt shI shI fI nI mus
tsI yun tu fInII pu.
Tputs yutu fIt tuu ku nu unoo, sIysu
pukus, Amb tum ushpI tus,
tmu fu fInts pu.

2
Wutum yutu fIt shI shpun mIkee fu
pchI fuk puz ush ku wu.
Kufut tumu tuf pu fee ushI fu mIkee fu
muwI fu kI yu.
D

3
AshI fI yu, tsu pu fu nu sush tuu kus,
Apu nIII mu nu fI mungIs tutung-
tsu, Izuu fu fu yutu fIt shI shee
mupIyng tsu.
Suu nuu tsI tuu fu shIs wunu sIf ksu tung-
tsu, wunu sIf tuung tsu.

4
Apu nIII mu nu fI mungIs tut kus,
Yuwuu suunu chI nu kus ush chI-
mu, tIs unoo ApunII shu ufu
Istu chI yu.

5
AshI fI yu, ApunII wuunu uwpu
putu yu fu,
wunu sI fI pImu fI sIyuu much chI yu.
AshI fI Apu nIII mu nu mu fI mungIs
tutung tsu.

Ash ku chus, Izuu fu wunu sI fI fI


tuu kus,
zuf wuchu mu feetsku chu, tuwu sIn tu-
fu ushIk puz ushItssu.

7
AshI fI mungIp tuf tIs wunu sIf tuu kus,
Izuu fus Apu nIIeem k'tungtsu.
Wutum ApunII sIyuu Istu chu wu.
Ash kus, tputs sIyuu tuyu tu fItkI tuu,
unoo ksu tu fInts pu. WuunI tuuch-
pu. Wutum yutu fIt chI nuk sIn,
utu nu wu.

8
AshI fI tsI yu nIs zumbu zung tsu. Afu-
ngeem tsI yun tu fInts pu.
MI shut, tsI yun pu tIs tuu fInts pu.
Wutum ush ku chus, ufu ngI nu shu suu-
nuu tsI tuyu tu fI tut ssu wu.

9
ApunII yutu fIt shI shpu nee tputs
kupeet chI yu.
Itufu, yuw shu tputs Apu nIII mu nu-
fI mung' tutku, un ufu tu mu fI
tuu chI yu.

10
NImun uyum tuu tI yu yutu fIt shI shpu-
nee pung chee zIch.
SuImos34, 37
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
456

E
37.11 MutI wu 5.5 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Kupung tuu nuchu ngu kuch,
ndu punguch chee. Izuu fu
pus tu chI yu.

11
Itufu, yuw tputs Apu nIIee chI nu ku-
nu, un tsu pu fu nu sIsh wIpu put,
wuchI nIII nuptu tum,
wunu sI fImshI nu ndu fI
tuu chI nIII nI yu.
E

12
Yutu fIt shI shpun tputs ApunII chI-
chee kIyung yuchu muum
chI nu ku nu yu.
Nutsuk sIn, kIyung yuchu muum
zund ku nu yu.

13
Itufu, ApunII shu yutu fIt shI shpu nee,
WuunI ush tup, utIyu,
wutum yuwush zufI wufI tuk chu,
Izuu fu wunI chu wu.

14
AshI fI yu, yutu fIt shI shpun tputs
wchI fu fee yyu fu sIn,
ApunII chI chee tputs
tupu ntsu ku nu yu.
TImbu nIII zee ts shu ItIn tu ngu yu fu sIn,
tsuk ush chI nIII nI yu.
Ash ku sIn, ApunII chI chee tputs
puchu muum zund chI nIII nu yu.

15
Itufu, ApunII shu wuun pu tu tum wchI-
fuf wuu nuuts tu tum puchu chI yu.
TImbunII zI fI nee tsI Izuu fu IchI pu-
mbu yu fu kusu chI yu.

1
ApunII chIch muu cheetsI puk chI tuu
puyuk sIn, Itufu Apu nIII mun shu
kIs tuu ku nu yu.
YushIng chIch shu muu cheetsI
zupun puyuk tuu, kIs tuu muum
wunI ndu ju.

17
ApunII shu yutu fIt shI shpu nee Izuu fu
kupeet chI yu.
Itufu, wunu sI fImsheetsI nuu tputs
zufum pu tu fI tupu chI ndu chI yu.

18
ApunII tpu tsee wunu sI fImshI
ksut kI yu.
Tuf sheets tum tuchIng kI yu.
An tputs Apu nIIush ufu tu fI
tuu chI nIII nI yu.

19
AshI fI yuwush yuwu fIz mufI nguk-
chu unush
ApunII chI chI nuu tputs mufI zI mun
ndu kIyung kuchIy chInIII nI yu.
Wutu ngu sheem ndu pshu tu chI yu.

20
YushIng chIch tputs Izuu fu kufu yu-
fu, muchI nIII nI yu.
Kufu tuu puzu tIfoo kuch, kufu tu fu
ushI fu kufu chI yu.
Amb ush ku chu, ApunII undu fuf Izuu-
fu pus tu chI yu.
Msus ushI fu mzee tu fu ts pu tu fu
ush chI nIII nu yu.

21
Tputs yushIng chIch muu cheetsI
yyu fI tuut ssIn, Itufu ndu
tuwun pu ku nu yu.
Itufu, ApunII chIch shu muu cheetsI yuk-
sIn, ufu ngI nu shu tuwun pu ku nu yu.

22
Yuwuu ApunII tpu tsee kIs nupku, unoo
tputs wutsu pun wunu sIf ksut kI yu.
Itufu, yuwuuts shu ndu kIs nupku,
unoo wuts tu mu fI kupeet chI yu.
Ndu Istu chI yu.

23
AshI fI tputs Apu nIIee chI nu ku, Apu-
nIIee kuk puyu ku, unoo ApunII
much kI yu.
Wunu ngIsh wunu sI fImshIsh
much kI yu.

24
YushIng xufush shee wuyuk tuu, ndu
Izuu fu puntsu kI yu.
Wutum ApunII shu uwput putu yu fu,
tuxIy zu ku wu.

25
Nuw kunu ngu sImu sI tuu fu ngu fI,
Itufu nut shu wuchI nu yu nIII nu.
Apu nIIee tIp tsIf ufu yusu ku fI,
ApunII shu wuu nuu tsI tIp tsIf ndu
mInum tI yum kusu fu ngI yu.
TIp tsI feem shu pIsh tuts ndu nI-
mu nu, tpu tsIsh punguu ndu
mush tu fu nu yu.
WIpuum tum shu kutu nguts ndun tum
pIsh tu fu ngI yu.
SuImos37
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
457

2
AshI fI yu, tputs Apu nIIee chI nuk sIn,
nuyu nIm pu tu fI tuuk sIn,
tpu tseem mungu tu fI muu chI fI tuu
Istu kI yu.
AshI fu chu, wIp shtI sIn ushI fI tum
tpu tseem mungu tu fI tum
Istu kI tu mu nu yu.

27
AshI fI yutu fIt shI shee mupIyng tsu.
Suu nuu tsI wunu sIf ksu tung tsu.
Ash kus, wuu nu sI fImshee pungut ssu.
Yup tsup tuu kum chIs unush ufu kIs
tuut ssu.

28
ApunII tpu tsee tsI yut ssee yufu mu pu-
nI chI nu kI yu.
Wuu nuu tsee tIp tsIf ndu uyum tuu tI
kusu chI yu.
Itufu, yutu fIt shI shpu nee Izufeefu
wunee yu fu, kusu chI yu.
NIIu fu nuf Izuu fu pus tu chI yu.

29
Itufu, Apu nIII nuu tIp tsIf ufu tu mu fI tsu-
pu fu nu sush kIs tuu chI nIII nu yu.

30
AshI fI tputs wunu sI fI mIsh ufu
mung pu tu fI wunu sI fI tpu tsee
tsI yut ku nu yu.
TsI yut ssee wunu sI fImsheetsImu fI
yuf ku nu yu.

31
Apu nIIee kuk Izuu fu chI nuk sIn, ndu
puntsu ku nu yu. Ufu tuchIt ku nu yu.

32
Tputs yutu fIt shI shpun Apu nIIee tIp-
tsIf nutsu ku, puchu pI, tu puchu-
muum tsu ngu kI yu.

33
Itufu, ApunII shu tIp tsI fee ndu
kusu kI yu.
Tputs kufu kup tpu tsee wunu-
sI fImshee tupu ntsu muum
tsI yut kI tuu teesInu yu,
ApunII wuunu tupu chI ndu chI yu.
Kufuk tpu tsI fee tsI tuyu tu fIt tu-
pu, tu ush kI yu.

34
AshI fI sIysu Apu nIIee chI nung tsu.
Kukoo tumI nung tsu.
Ash ku chus, tputs shu sIyu mun mung'
tut chI nIII nI yu,
AshI fI ApunII sIyuu mu nuu tsu pu nee-
mIs ksu tu muum punu chI yu.
Itufu, yutu fIt shI shpu nI wuneek chu,
unoo sIysu kchI ptuf tIs pungut ssu.

35
Nuw tpu tsee yutu fIt shI shpu nee
pufu ngI nu.
Nuw kIz puf tu nu. Nuwu mu fI kusI fI-
nu, tfu ngI yu.
YusIn tumu tuf pu fI ushI fu nutu mu su-
muum pzeenu, pzeenu sheefu,
tmu ngu yu fu,
wunu sIf wuyu nup tu fu ushI fu
tuu fu ngI yu.

3
Amb ushI fu ng tuu, Itufu mus sI fI
Izuu fu tsI pu fu ngu,
nuw shu nuchu ngu fu ngu fI, ndu uyum-
tI yum pufu ngI nu.

37
MuzI nung tsu. Tputs wunu sI fI mIsh
Apu nIIee kuk puyuk sIn,
ufu tu fI Apu nIIIsh pung' mung' ksuw
wunu sIf tuu chI nIII nI yu.

38
Itufu, ApunII shu yutu fIt shI shpu-
nee ts shu tputs ushpuu tsI fI
tpu chI ngu chI yu.
Ayum tuu tI tpu tsee muntsI fImshee
pung chee zIch, ndu mbu fee.
IchI ngu fu ApunII wunI chI yu.
Izuu fu kuchI ngee fu kusu chI yu.

39
Yuwush yutu fIt tushIy chu unush
ApunII wuu nuuts tu nuu tIp tsIf
tupu chI ndu chI yu.
ApunII wutu chu tupu chI ndum pu nI.

40
ApunII wuunu tIp tsI fee
tupu chI ndu kI yu.
Yutu fIt shI shpun tuxu fuk chu, unoo
suwu muum Istu kI yu.
Wuunu wIz puf pu ksut ku Istu kI yu.
Wutum Iy Apu nIII mun mungI nI
tut kI nI wu.
Sa!mo 40
Apaa, nuw shiyaa kukish kis
payukina, tu, anoo kamankiya.
upiyurini wuyussi. YunJurungu,
yusimpuneem ur/ur punurungiyu.

1
Nuw Apu nIIeetsImu fI mungI shI chI-
nu ku fI tuu kI nu.
SuImos37, 40
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
458

D
40. MutI wu 9.13 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
40. Utu shu chee mu 10.5
tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
40.-8 Yuwuu nIsh tu unoots tum
Utu shu chee mu 10.5-7 tuyu sI mu kumun kI yu.
Yuwuu nuw kufuz kI unoo ApunII
muzI nu fu ngI yu.

2
Nuw wIz pu fI fI ndu nee fu ngu, tsI pu-
muum wufI tu fu ngI tuu tI,
ApunII nuwuu tupu chI ndu fu ngI yu.
Nuwuu ItsI pu ngu yu fu, yuwush tsup
kIs tuu chI unush ndu tu mu tsI pu-
fu fI wuyu fu ngI yu.

3
WIz puf pu nuwuu kukI mufI mush
wuyu fu ngu,
nuw shu kunees chee yusees shIsh
yusee ku fI,
Apu nIIee, Wup pu fI, tfu ngI nu.
Tputs shu nuwuu pufu ngu sIn,
punI fus tu fu ngu sIn,
Apu nIII mu nu fI shu mung'
tutu fu ng tu mu nu yu.

4
Yuw tputs Apu nIIee chI nu ku un
mung' kIs tuu chI yu.
Tpu tsee yutu fIt shI shpu nI Izuu fu
mupIy kIyu.
Yuwuu upunII pu tsee ungIf tu ku nu
unu nguz ndu chI nu chI yu,
wutum Apu nIIee kupung
chI nu ku wu.

5
Apuu, nuw shI yuu upuf tu nu.
Iyush chee Istu muum kupung chI-
nu fu ngush, wIz puf pu tu tIsh
Istu fu ng shu.
WunIp Iyuu Istu fu ng shu. Tpu tsee
kumun pI, utI tuu tI, pInu su ku nI,
wutum IchI ngu fu kumu nI muum
wunI ndu ju.
ShI yu put tutsu muum wunI ndu ju.

Tputs chI nu zee puchu yu fu sIn,


much ku sIn,
unu mun shIy ndu mungIsh ksu kshu.
ShIy unu mun yutu fIt shI shee yufu-
muum ndu kupung chI nuk shu.
D
MI shut, tIfI koo pungI shIsh
yushI ndu ku nI,
unu mun tum ndu mungIsh ksu kshu.
Itufu, Apuu, shIy nuwuu tsI yut kush,
K'keetsI zufum pu tu fI tumI nung chu,
E

tfung shu.

7
AshI fu chu, nuw shu shI yuu, Tpu tsIp
nuwuu zungu nI ngu ndu mu,
ShIy nuwuu kIfu ku fI shIsh kumu nI fu-
ng shu. AshI fI nuw shu,

8
shI yuu kukIsh tumI nu muum mungI
kIz puf ksu kI nu.
F

9
AshI fI shI yu shchI tputs shu nIy ku sIn,
unush
shI yuu kumuch tu mu fee tsIsh tutsu-
moo fu tuyus pu tu kI nu.
Ndu mInum tI yum nIyf kI nu. ShIy shu
unoo yusuk shu, Apuu.

10
Nuw ndu zumu fu fI tuu kI nu.
ShI yuu kukIsh tsIn sum pu nee tsIsh
ufu tpu tsee kumun ku fI tuu kI nu,
utInu.
ApunII ufu Iyuu ksut ku tuu kI yu.
Iyuu tupu chI ndu chI yu.
TsI puk chu nI Iyuu wuun pee
much chI yu,
nuw tpu tsee tuyus pu tu ku fI utInu.
ShIy shu Apuu, ufu Iyuu chI nu kush,
Istu kshu.
Ayum tuu tI yum shIy chI nu shIsh
pus tu chee ju.
ShIy kukIsh ufu tu mu fI tpu tsI fI shIsh
tuu chI yu.

11
Apuu, shIy nuwuu ksu fIsh pu.
Ufu tu mu fI nuwuu chI nu kush
tuung chu.
ShIy tsIn sum pun tIsh chu.

12
Nuwuu nu mu ndu fI chu yu fI zupun
xufu shIsh nuwush tushIy kIyu.
Nuw yutu fIt zupun ushI fu ngI
unoo IchI ngu fu kumu nI muum
pInu su kI nu.
Nu nuwuu xufu shIsh kmu nuk chu.

TumuyufeezI nuwuu nu yutu fIt ushI-


fu ngI unoo tushIy chee?
Zupun tuufu unoo nuw tchI muum
pInu su kI nu.
MuchI shI zupun kusI fu tuu fI yu.
SuImos40
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
459
AshI fu chu, mungI ts pu fu ngu, Izuu-
fu sumbuy tu fu ngI nu.

13
Apuu, nuwuu nuyu nI ngu ndu mu.
Yutu fIt shI shI fee tsI tchI ngu ngu ndu mu.
MIkeefush nuwuu Istu ndu.
Zup shtu fInII pu.

14
MI shut tputs nuwuu puchu muum
zund kI tum sI nu yu.
AshI fI shIy shu yuwuu tputs nuwuu
tuyu tu fItku nu unoo Ipu zung chu.
WuunI puzIk sIn suwu su wu chI nIIIn pu.

15
WuunI kupung puzI chI nIIIn pu.

1
Itufu, yuw tputs shI yuu kukIsh
puyu ku nu, unIn mung' ksuk sIn
shu mbutchI nIII nI yu.
MI shut, yuw tputs shI yu mun mung'
tut ku nu unoom shu, Apuu,
shIy wIz pu fI fIsh ufu tu mu fI shI yush
tuchI tu muum pu nung chu.

17
Apuu, nuw kupung mungI muntsu kI nu,
wutum kIyung kuchIy kInu wu.
AshI fI Apuu, nuwuu mbI zu fIsh pu,
wutum shIy nuwuu Istu kshu wu.
ShIy nuwuu tupu chI nduk shu.
Itufu Apuu, zup shtu fInII pu.
MIkeefush Istu ngu ndu mu,
Apuu, nuw shI yuu upuf tu nu,
DupI yu fI nI tfu ngI yu.
Sa!mo 42
Apan!!panee tputs undarar arap
machtarangu, Apan!!ish pang'
pshtupi tu, tmararangu, tsiyatstar
ashirangu, anoo kamankiya
Korec/ic/ yusimpun tputs yunJumurini.

1
MunIIu nus tsup puzush tuuku, suchIt-
ku, kungu nguz wuupI tu,
nuw shu ushI fI tum tI shI yu nguz Apuu,
tmu fu ku fI nuchu ngu kI nu.

2
Nuw shI yu nguz suchI tuk puz ush kI-
nu, Apuu.
Wutum shIy shu tuu fu shI pun shu wu.

AshI noo ju nuw shI yush pungIsh


yusuf pshtu chee? utufI,

3
shI yu nguz kus chI fI tum psuun tum
tunu ku fI tuu kI nu.
Amb ush ku fI sufee mu fI tI tuu kI nu.
Kundu fuf shI tI nuwuu,

Apu nIII fIsh


yuwsh tu?
tu ngut ush ku nu yu.

4
Sfu shI yush pungIsh tputs pu tu kIs
pshtu tu fI nI,
unoo chI nu chIn tuf ush ku fI, kupung
mungI muntsu kI nu.
Wutum nu ndu shu ush kI nu wu.
Yuwu tuu tI nuwmu tpu tsee yumu-
zu yu fu fI, shI yush pungIsh
kuseefufI, shu mbut ku nI,
wushu nund mungI nI kIs ungIf tu ku-
nI, yusI yus tuf ush tu fI nI yu.
Yusuf tumu yu fee zI ush chI utufI,
kupung mungI muntsu ku fI,
tunu tun tuf ush kI nu. AshI fI tuu tI,

5

Muyuu mu nuw sumbuy tu chI?

Muyuu mu nuw mungI


muntsu chee?
Nuw Apu nIII mu nu fI mungI tut kI nu.
Anoo tsI mu fI ungIf tu ku fI tuu chI mu.
An wutu chu nuw Apu nIII fI,
tupu chI ndum pu nI.

Nuw kupung chu sumbuy tu muum


zund kI.
AshI fu chu, shI yuu tsI mu fI kupung
chI nu ku fI tuu kI nu.
Afup tuu kung Oftu gu mu ndu, much
Hef mo nu mu ndu, MIspu mund-
tum tu ufu mungI shI shI yuu tsI-
mu fI chI nu ku fI tuu kI nu.

7
Iwuf muchI mund kung wuzu wush
puntsu ku, zuw shI tu fu, ufup
zungu neetuf ush tu fI yu.
Nuwu mun kung puz ushI fu zuw, zuw
shI tuf puz ushku mungI muntsu-
ku fI tuu kI nu.

8
Ash tuu Apuu, shIy shu nuwuu ndu
kusukshu.
Kus chI fI tum nuwuu chI nu kush
Istu kshu.
Psuun tum nuw yusI yus tuf ush kI nu.
SuImos40, 42
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
460

D
4.4 ApunII wunI chu unu 22.1-2 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Ufu shI yu pu Apuu, tsI yut kI nu,
wutum shIy shu ufu nuwu put
tuukshu wu.

9
Apuu, ShIy tupu chI ndum pun tIsh chu,
utInu.

Muyuum shu shIy nuwuu


mupIyk shu?

Muyuu mu ju mungI muntsu ku fI


tuu chI?

Muyuu mu kundu fu fI nuwuu kIyung


yuchu ku tuuk?

10
Nuwuu kIyung yuchuk sIn, nupu fI-
tum tI IchI ngu fu ksu kI yu.
Ufu tu fI nuwuu tumu nduk sIn,

Yupshu tu shIy Apu nIII fIsh? tu-


ngut ush ku nu yu.
AtI tuu teesInu yu,

11

Muyuu mu nuw sumbuy tu chI?

Muyuu mu nuw mungI muntsu chee?


Nuw Apu nIII mu nu fI mungI tut kI nu.
Anoo tsI mu fI ungIf tu ku fI
tuu chI mu.
An wutu chu nuw Apu nIII fI,
tupu chI ndum pu nI.
Sa!mo 43
(Sa!mo 42 nish tspakiya)

1
Apuu, nuwuu tupu chI ndu ngu ndu mu.
NIshuch tputs shI yuu
chI nu ku zI nIII nu ju.
Yutu fIt shI shpun sIn chu.
Wuyu ngI chI fIf sIn chu.
AshI fI nuwuu tupu chI ndu ngu ndu mu.

2
Wutum nuw shI yuu Apu fI nu wu.
ShIy tupu chI ndum pun tIsh chu.
Nuwuu kundu fu fI kIyu ngu tuu
yuchu ku,

Muyuu mu ju shIy nuwuu kusu chIsh?

Muyuu mu ju nuw mungI muntsu ku-


fI tuu chee?

3
AshI fI yu, Apuu, shuu nu wIz pu fI fIsh
zungu nI ngI,
Nuwuu mungI tuwIz puf tu muu mu.
Sheefush, shuun pee pungIsh muchI-
ndu yup shIy tuu fIsh umbI.

4
ShI yush pungIsh yusuf kus ku chu fI,
sumeets Ish puk chu fI,
shI yuu kupung ungIf tu chI mu.
Tumbufpu, kItuf pu yusI chI mu.
Shuunu, Apuu, nuwuum mungooz
ksu shIsh pshtu ngu ndu mu shI yuu
kIs yusI muu mu.
ShI yu mu nu fI Apuu, mungI kIs tuu kI nu.

5

Muyuu mu nuw sumbuy tu chI?

Muyuu mu nuw mungI


muntsu chee?
Nuw shI yu mu nu fI mungI tut kI nu.
ShI yuu tsI mu fI ungIf tu ku fI
tuu chI mu.
Wutum shIy tupu chI ndum pun chu.
Sa!mo 4
Apan!! uru iyaa
Israe!chicheetsini ksutkiya
Korec/ic/ tputs yunJurungiyu,
tiruc/izpu yusimuumu.

1
ApunII Iyuu ksut kI yu. Iyuum wIz pu-
fee punu kI yu.
Apu nIIIsh kumu ngu muum ufu
tuu fI yu.
Yuwush xufu shIsh tuuk chu unush
Istu kI yu.

2
AshI fI yu,

muyuu mu ju punI chIch?


Munduz munduz tu kchI tuu, mIshu
tsup kIz pu fI tuu zpoo zuk chu,
much shu ptu ngu mbuchtuu,
mufush Imu fIsh puntsu mbuchtuu,
ushI fI tuu

muyuu mu ju nuw punI chee?



3
Muf kupung tuu tI wufus tu kchu,
much kIz pu fI tuu zpoo zuk chu, Itufu
ndu nuw punI chI nu.

4
Kung shu wunu sI fI mIsh Apu nIIIsh
yuk tu fI nI tuu fI yu.
D
Anush tputs kungu mun wIp mung'
ksu chI nIII nI yu.
Wutum wuunu ApunII wumu fI kusI-
fu un unush tuu ku wu.

5
Wuu nuu tsI yuk tu fI nI ufu ksut ku,
tupu chI ndu chI yu.
SuImos42 , 43, 46
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
461

D
47.9 MutI wu 8.11 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Zuf tufu seetu fu nIIu unush kundu fu-
fI nI kus kut ssIn,
Unduf shu, Tufu seek chu pshtu yu nI,
utI tuut ssIn,
uyu mum tI yum ndu kusu chI yu.
Wutum ApunII wuunu nupu fu Iyuu
tupu chI ndu kI yu.

KIz pu fI kuk kImu ku, tputs ztufu


punIk sIn zumu ngu chI nIII nI yu.
Tsu pu fu nus shuch kufuk
nung tu chI nIII nu yu.
ApunII Izuu fu wIz puf pu tsu poo
kupeet ku pus tu chI yu.

7
ApunII kIz puf chu. Iyuch chee Ako-
pu fIn chI cheetsI nI nIIu fu nu fI nI
ufu ksut kI yu.
Apu nIII mun mungI nI tut ku nI, ufu tu-
mu fI Iyuu Izuu fu tupu chI ndu ku
tuu chI yu.
Apu nIII shu mu fI shu kumung chI nI yu.

8
Nuu pu ngInts.
ApunII Iyuu tsu pu fu nus shu-
cheetsI nI IchI ngu foo tsI nI
tpux tu yu nIII yu.

9
Tupuz pu nee tsI tsu pu fu nus ztufu,
Nu Wuupu. Zunu yu ngInts, tk chu,
Tupuz pun ztufu zunu yu nIII nu yu.
K'chIfpungoo IchI ngu fu IchIp IchIp
sheef sIn,
Tufu wuuts tum ptungumbeefu
kusu yu nIII nu yu.
Tupuz pu nee pshIyf shI nI sumu sush
mucheenIII yu.

10
ApunII tpu tsee kumuch tu ku,
Nu wuupu. Zunu yu ngInts, tk chu,
Nuw Apu nIII Tuu fu shI pun tu nu.
Tpu tsee ufkuf ztufu tIp tsIf pu tu tum
nuwuuts shu,
ShIy ApunII tIsh chu. ShI yu mu fI
kusI fush tuukshu, nuwuu
tchI nIII nu yu,
tchu Apu nIII.

11
ApunII kIz pu fI Iyush tuu kI yu.
Iyuch chee Ako pu fIn chI cheetsI nI
nIIu fu nu fI nI ufu ksut kI yu.
Uwu mun kumung chI nI yu.
Sa!mo 47
Apan!!imari kurak kasiru taakchu,
tsapurunasshuch ztaru kis shambatkusin
taachin!!ina, anoo kamankiya
Tputs Korec/ic/ nllurunuri yunJumurini.

1
Apu nIIee shu mbut ku nI IchI ngu fu nI
zumu ngu yu nI.
MungIs ksu ptu fI shu mbut kus zumu-
ngu kus, JuI, juI, tng tsu.

2
Wutum ApunII kIzpufeefu wuu mu fI
kusI fu tpux tu kI yu.
IchI ngu foom tsu pu fu nus Apu nIII mu-
fI kufuk tuu kI yu.

3
ApunII Kunuun shu chee tputs
tpu chI ngu fu ngu
wutsu pu nee Iyuum shut punu fu ngI yu.
Tpu tseets tum m'chuchufeemunI
wuyu fu ngI tum tu.

4
ApunII Iyuu kupung chI nu fu ngu,
Iyuum wuunu tsu poo Ipuseefu
punu fu ngI yu.
Anush nu Iy shut Ako pu fIn chI chI nI
kIs tuu ku nI yu.

5
Nu ApunII IchI ngu fu kufu kuum
wuyu fu ngu, nu mupIy shut uxI-
nu shI mun kuxIn kI yu.
AshI fI yu nu Iy shut mungI nI kIs
shu mbut ku nI tumbuf tu ku nI,
tIfu chee nI.

Apu nIIee shu mbut ku nI yusee yu nI.


Kufu ku fee tsI nI ungIf tu ku nI yusee yu nI.

7
Apu nIIeem yusees shIsh yundu yu fu nI
yusee yu nI.
Wutum wumu fI tsu pu fu nus shu-
cheetsI nI kusI fu kufuk tuu ku wu.
MungIp tIs yuseengInts.

8
ApunII uxI nu shI mund kuxI nu fu tpu-
tsee tsI nI ztufu ksu tu fI yu.
IchI ngu foo tsu pu fu nu see nup kI yu.

9
Tsu pu fu nus shuch kufuk ApunII put
tIp tsIf,
Apfumu fIn chIch pu, wushu nund shu nI-
yeef sIn,
D
Apu nIIee ungIf tu ku nu yu.
Wutum Apu nIII mu fI tsu pu fu nus shu-
chee kufuk kusI fu tuu ku wu.
SuImos46 , 47
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
462

D
48.2 MutI wu 5.35 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
AshI fI yu, IchI ngu fu nI Apu nIII mu nu-
fI shu mbu tee nI.
Sa!mo 48
Apan!! waana tiptsiree
ksutku, anoo kamankiya
Korec/ic/ nllurunur yunJumurini.

1
ApunII tuu fu shI pu nI wuu mu fI kusI fI yu.
Wuunu yuk tu fIn shI nI, Ifu su fI nush
Apu nIIee ungIf tu muum
wunu sIf chu, wuun pee pungu,
muchIp SIyon shu.

2
ApunII muchI fI nI SIyon kIz puf chu
wunu sI fI.
MInu mu fI much IchI ngu fu kusI fI yu.
Tputs ztufu muchIp SIyo nu mund
mung kIs shumbtkunu yu.
Wutum unush ApunII, Iy kufu ku fI nI,
wumu fI kusI fu un tuu ku wu.
D

3
Ifu su fI nuu mbu mu fI
tundu pu nu fu ngu sIn,
Undu fuf pshtu muum pInu su ku nu yu.

4
Kufuk shu nee fu ngu sIn, Ifu su fIn shu-
chee kusI yu nI, tfu ngI tuut ssIn,
Itufu, kus kut ssIn,

5
KIz puf chu, tyu fu sIn, nupux tu yu fu-
sIn, suwu fu ngu nu yu.

Kupung punIk sIn, nung tu fu ngu nu yu.


KIz nIIu fuu tutsIp ku, wusu fI mun
nung tu tu fu ushI fu ngu nu yu.
Sheefu ApunII undu fu fee
kuchI ngu fu ngI yu.

7
BotI mufush kung kIz puf kumbu su-
fush nuu nu tun ushku, mIkee fu
IchIp IchIp ushku kuchIng ku chu,
umb puz ushI fu ngu ApunII shu
undu fu fee tsI kuchI ngu fu ngI yu.

8
Tputs Iyuu: ApunII yuk tu fI nI kIz puf-
chu, tfu ngu nu yu.
Nut shu Iyshu unoots tum, ApunII yuk-
tu fI nI kIz puf chu, utI tu mu nI yu.
ApunII wumu fI kusI fu wuu nuu tsI
yuk tu fI nI ufu tu fI ksut chI yu.

9
Apuu, shI yush pungIsh pshtu yu fu nI,
mungI nI kIs shI yuu chI nu ku nI,
ApunII ufu tu mu fI Iyuu chI nu kI-
yu, utI nI yu.

10
Tsu pu fu nus ztufu shI yuu
ungIf tu chI nIII nI yu.
wutum shIy tuu fu shI pun shu wu.
ShI yu mu fI kusI fu tuu kush, tpu tsee IchI-
ngu fu sIn tutsu moo fu ksu tuk shu.
11
Iyshu, Ifu su fIn shu chI nI IchI ngu-
fu nI shI yu mun mungI nI ksu ku nI,
shu mbutchI nIII nI yu.
ZuwunII tu mu nI yuw mInush Utu-
shuch yuk tush tuu ku nu
un tum sIn, shI yu mun tum Apuu,
shu mbutchI nIII nI yu.
Wutum Iyuu chI nu fu ngush, tpu tsI fee-
tsIsh ItsIn su fu kumuch tu fu ng shu.
12-13
Yukut Ifu su fI nup Ituf pI fus, IchI-
ngu fu nupu ngInts.

wunI pu ju tundu pu nu zush toffe


pshku fu tu fu?

Tundu pu nu zI wumu nee wu!


Sunduf ksu tu mu pun pung'
zupu nI tum tu.
Yukut Ifu su fIn kIz puf chu.
AshI fI nupeefus, yusu yu fus Ipu fee-
tsIs IchI ngu foo kumu nIng tsu.
Yuwuu kunee sIch nIIuf tu chI nIII nu
unoots tum tu kumu nIng tsu.
ApunII yuk tu fI nI kIz puf chu, tng chu.

14
Iy Apu fI nI ufu tu mu fI wumu fI kusI fu
tuu fu shI pun tuu kI yu.

An wutu chu Iyuu ItsIn su fu ufu tu mu-


fI much kI yu!
Sa!mo 51
Apaa, nuwaa nayiningandama.
Yutaritshishireetsi tachingandama,
Dapiy trangu, anoo kamankiya
upiyurini Betsubeyuu yuturit
pututurungu, unumunJs/u Nutdn
numburungu, upiyurins/u
nee yunJurungiyu.

1
Apuu, shIy ufu chI num pu nIsh
tuukshu.
SuImos47 , 48, 51
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
463

D
51.4 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 3.4 tuyu sI mu kumun kI yu.
E
51.5 Rom shu chee mu 7.14-21 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
51.7 Utu shu chee mu
9.13-14, 19 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
G
51.10 2Kofnd shu chee mu 5.17 tsI yu tsIs
nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
AshI fI nuwuu nuyu nI ngu ndu. Yutu fIt-
shI shI fee tsI tuchI ngu ndu mu.

2
Mungee tsI Izuu fu tuchI ngee fush,
mbu fIsh wuyu ngu ndu mu.

3
Nuw kIz puf yutu fIt ushI fu ngI nu,
Apuu.
Anoo mbI zu muum pInu su kI nu.

4
Nuw shI yuu tuyu tu fI tu fu ngI nu,
Nuw ushI fu ngI unoo, shIy, Izuu fu
wuts tu, tfung shu.
Nuwuu wunI muum wufI tu fu ng shu.
ShIy tsI nustI shchu.
ShIy tpu tsee wuneek chush,

Chuku shI yuu, yutu fIt tIsh chu tch?


D

5
Itufu, nuw uneef shI nIIuf tu fu ngI
unu mu ndu fI yutu fIt tu nu.
E

Itufu, shIy shu tpu tsee mung' Izuu fu


nuts tuk shu.
Tputs shI yuu ItsIn su fu chI nu ku, shIy-
shu wunu sI fI nupuk shu.
Anush Apuu, nuwuu mungI
p'tseekshu mungoo nu muu mu.

7
AshI fI Apuu, mungee tsI tchI ngu ndu.
F
Izuu fu tuchI ngee fush, mungI mbuf-
shI nu ndu fI shu wuyu ngu ndu mu,
Apuu.

8
Nuwuu wunee fu ngush, mungI
kupung muntsu kI nu.
Yusuf shI yu mun mungI tut ku fI,
mupIy fI kIs tuupI, tunu.
Istu ndu, Apuu.

9
AshI fI, yutu fIt shI shI fee tsI mbI zu mu-
mu fI Izuu fu kpI tung chu, Apuu.

10
Nuwuu mungee tsI mbu fIsh tsu fun
ndu nuf ksu ngu ndu mu.
Sheefush, tuwIz puf tu ngu ndu mu, shI-
yuu ItsIn su fu chI nu muu mu.
G

11
Apuu, nuwuu IwunII tu fInII pu.
KunIsh wunu sI fImshee nuwuu Itu-
tsInII pu, Apuu.

12
Sfu yutu fIt shI shI fee tsI IchI ngu fu
tuchI ngu fu ngush, mungI kIs
tuu fu ngI nu.
AshI fI nu ushI fI tum mungee tsI
yusuf IsI chI ndu.
WIz pu fIf pu tIsh chI nu shee mI wunu-
sIf punu ngu ndu mu.

13
Ash ku chush, nuw shu tpu tsee yutu-
fIt shI shpu nee shI yuu ItsIn su fu
chI nu muum tuyus pu tu chI mu.
Ash ku chu fI, uwshu yusuf shI yush
ItsIn suf tum tuchIt chI tum tu yu.

14
Ndu tpu tsee puchu muum Izuu fu
wuts tu utufI,
Apuu, nuwuu Istu ngu ndu mu.
Apuu, shIy nuwuu tupu chI ndu fu ng shu.
AshI fI shIy nuwuu ItsIn su fu chI nu-
muum Istu kush,
nuw shu yusees shpu tI, shI yuu, ApunII
ItsIn sum pun chu, tpu tsee kumun-
ku fI tchI mu.

15
Apuu, shIy nuwuu kukI mufeem
wuyu ngu ndu mu.
Sheefush, nuw shu shI yuu ungIf tu ku-
fI, k'kIptI shI yuu yusI chI mu.

1
ShI yuum chI nee tsI muchu muum
pungI pIsh wuyu pI tInu.
Itufu, unpu yutu fIt shI shee yufu-
muum ndu shIy kIs nupuch shu.

17
Tpu tsee yutu fIt shI shI mund mung'
kupung muntsu ku, unoo shIy-
shu Izuu fu mungoo yufukshu.
Tpu tsee yutu fIt shshI mund Izuu fu
mung' muntsu ku shIy shu Apuu,
mungoo yufu muum ndu wuts tu
tshu. Ufu yufukshu.

18
Apuu, tpu tsI fee tsIsh shuu nu yuk tu-
fI nIsh SIyo nush shu nIy ku sIn,
wunu sIf nupuk shu.
Ifu su fI nuu wutund pu nu yusuf
mbum mush wunu sIf wuyu muu-
mu Istung chu.

19
Wunu sI fI nup ku chush, tpu tsI fIsh shI-
yuum wuku fuuts tum, opee juuts-
tum shI yuum much ku sIn,
SuImos51
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
464
shIy tpu tsI fee tsIsh chI nuch pu shu.
Yutu fIt shI shI fI nee tsI yufuch shu.
Sa!mo 3
Dapiyarini Apan!!ingaz tmararangu,
Undararee kasimaam istanda,
trangu, anoo kamankiya
upiyurini wuyunJumuri. upiyurini
Absulon puc/urunJumu dtu,
upusup suwutut us/irungiyu.

1
Apuu, shI yuu nuw chu ApufI.
Nuw ShI yu nguz tmu fu kI nu.
Tputs tsup muzu chI nu ndu fI tuufu,
umb nuu yu fu,
suchIt tu fu, ushI fI tum tI nuw shI yu-
nguz kIz puf suchI tuk puz ush ku-
fI tmu fu kI nu.

2
ShI yush pungIsh pshtu pI tInu.
ShI yuu pungu sI, utI tu mu nu.
Anush shI yuu tsI mu fI chI nu muum
zund kI nu.
ShIy kIz puf tIsh chu, wunu sI fIsh.

3
ShI yu mu fI kusI fu nuwuu chI nu kush,
tsI pu nee ts tuu tI ndu puchInd kI nu.
AshI fu chu shI yuu mungI kIs
ungIf tu kI nu.

4
Ufu tu fI nIsh tsu pu fu nu sush tuu ku fI,
shI yuu ungIf tu ku fI tuu chI nu.
Kuwee wuf puxuyeefufI shI yu put
tsI yut chI nu

5
ShI yu mun mungI kIsu.
Tputs kupung kutu ngee fu, tuzu zu yu-
fu, mung kIs tuuku,
nuw shu shI yuu ungIf tu ku fI umb tum
ush chI nu.
shI yuu kIs yusI chI nu.

Psuun tum Apuu, muu muw ush ku fI,


shI yuu tsI mu fI mungI shI chI nu chIn-
tuf ush kI nu.

7
WunInII nuwuu Istu kush ksu tuk shu wu.
AshI fu chu, mungI kIs ndu punI ku fI
tuu kI nu.

8
ShI yush Izuu fu tuchIt pI tInu.
ShI yuu kusu muum zund kee zI.
KuwIsh mbu tsu nu ngIch nuwuu
mbum putsI su kush,
ndu kusukshu.

9-10
Tputs nuwuu puchu muum
zund kI tuut ssIn,
wuun tu tum sIn k'chIfpungumun
tsI pu chI nIII nI yu
Wuzu wush wuun tsush tputs
tsI puf put wun wushu nund
tuu chI nIII nI yu.
Wunu tseetsI nu tumuz mungIn shuch
kutung chI nIII nI yu.

11
Itufu, nuw shu shI yu mun Apuu,
mungI kIs tuu chI nu
ShIy nuwuu tputsIfeetseefush kufu-
kuum nu fu ng shu.
AshI fI sIysu Apu nIIIs tIp tsI fIs,
Apu nIIee mungIs kIs yusee kus
ungIf tung tsu.
Itufu, wuyu ngI chI fIf shu tputs Izuu fu
zumu yu fu sIn tuu chI nIII nI yu.
AshI fI yu, Apuu, wup pu fee.
Sa!mo 7
Tputs ztaru Apan!!ee ungirtachin!!inaya,
anoo kamankiya
Yusimpun tputs /iturpunput
yuseeyurusin unoo yunJurungiyu.

1
ShIy Apuu, ufu Iyuu nuyu nI yu fush,
Istung chu.
Iyuu wunu sI fI nupung chu.

2
Ash ku chush, tputs ztufu, Apu nIIee
mungoo nee nI.
Iyuu tupu chI nduch tum pu fee,
tchI nIII nI yu.

3
Apuu, tsu pu fu nus ztufu shI yuu
ungIf tu chI nIIIn pu.
ShI yu mun mung' kIs
shu mbutchI nIIIn pu.

4
Tputs ztufu IchI ngu fu sIn shI yu-
mun mung' kIs yuseek sIn,
zumu ngu chI nIIIn pu.
ShIy shu, Apuu, kufu kIsh tpu tsee IchI-
ngu foot ssIn ksut kush k'kuzee
yufu mu pun tuukshu.
Tutsu moo fu tpu tsI fee tsIsh
chI nuk shu.
SuImos51, 63, 67
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
465

D
9.4 Yuwuu nIsh tu unoots tum Wungu 15.25, utI tum tu
E
9.9 Yuwuu nIsh tu unoots tum
Wungu 2.17 tuyu sI mu kumun kI yu.
F
9.9 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 15.3
tuyu sI mu kumun kI yu.

5
AshI fI Apuu, tsu pu fu nus ztufu shI-
yuu ungIf tu chI nIIIn pu.
ShI yu mun mung' kIs
shu mbutchI nIIIn pu.

Apu nIII fI nI Iyuum kupung Istu fu ngu,


nu tsu pu fu nu sIsh wuu nuu tsee kuk
wunus pzu pu nee fu ngI yu.

7
ApunII ufu Iyuu chI nu chI yu.
Tputs ztufu Apu nIIee
chI nu chI nIIIn pu.
Mung' kIs Apu nIII mun
shu mbutchI nIIIn pu.
Sa!mo 9
Tputs Dapiyarinee kiyung
yacharangusin, Dapiyarinsha, Apaa,
istanda, trangu anoo kamankiya
upiyurini wuyunJumuri.

1-2
Apuu, nuwuu tupu chI ndu ndu.
Pup chu, nuwuu puchu muum kupung
zundeenIIIn pu.
Tputs kungush Imu fIsh yunguk chu,
tumu tuf pu fI ushI fu Itum su muum
pInu su kI nu.
Kung wIz puf nuwuu kupee tu muum
zund kI yu.

3
Apuu, shI yuu, Istu ndu, utufI,
kupung kufuz tut ush ku fI, yuf pu nI
ksuk shI tu.
ShI yuum kutu ku fI, kupung tunu ku-
fI, kuchI munu muwshItu.

4
Tputs zupun msu ngu fu sIn, nuwuu
nutsu ku nu yu.
D
Muchee tsIch kusI fu tputs nuwuu
zupun nutsu ku nu yu.
Mungu tu fI nuwuu tuyu tu fItkunu yu.
Muu cheetsI shu chI tuf pu zI ushI fu,
nuwuu tuxIyf sIn, Tuwun pu ndu, tu-
ngut ush ku nu yu.

5
Itufu Apuu, shIy nuwuu
yu suktI shchu.
Nuw yutu fIt ushI fu ngI nuu feenu,
unoo shIy Izuu fu yusuk shu.

TumuyufeezI yutu fIt shI shI fee tsI


pIshu chI?

Apuu, shI yu mu fI chu kIz pu fIsh.


Iy shI yuu IsfueI chI chI nI
Apu nIIIf tu nI chu.
Iyu shuch zupun shI yu mun mung'
tut ku nu yu.
AshI fI yu, tpu tsI fIsh nuwu mund yutu-
fIt shI shI fI puzI fu sI nu pu.
Kundu fu fI nuwu mund tpu tsI fee tsIsh
tpu zu fu sI nu pu, tunu.

7
ShI yuu kupung chI nu kI, unu-
mund tputs nuwuu yutu fI
tsI yut ku nu yu.
Nuwuu tpu zu ku nu yu.
KIz puf puzIf su.

8
Zuwu nIII tunuf tumu pu fI ushI fu sIn
nuwuu nIyf ku nu yu.

9
Itufu nuw shu, pungImu ndu fI-
tIsh wumIn tsI yu nIs nuwuu
kusI chI yu.
E
Tputs shI yuu tpu zu muum zund ku sIn,
nuwuuts shu tpu zuk tum sI nu yu.
F

10
Nuw mungI kupung muntsu ku fI,
tunu ku fI, mI shut mungu ku fI,
nuwuu yutu fIt tsI yut ku nu yu.

11
MungI muntsu ku fI, kumu fI kuchuf
kumuf tu ku fI,
nuwuu puk sIn, IchI ngu fu sIn
stu ku nu yu.

12
Tputs yuk tuu wushI tu ngush
shu nI yeef sIn,
nuwuu tsI yuts tu ngut ush ku sIn
tuu ku nu yu.
Kufu su mu pun tuut ssIn nuwuu tuyu tu-
fIt ku sIn yusee ku nu yu.

13
Itufu Apuu, nuw shI yuu kupung
tsI yut kI nu.
AshI fI yuwush shuu nu zund ku chIsh,
unush Istu ngu ndu mu.
ShIy kupung chI num pun tIsh chu.
SuImos67, 69
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
466

G
9.21 MutI wu 27.34, 48, Mf ko su 15.23, 36, Iuku su 23.36, Wungu 19.28-29 tsI yu tsIs nIptu
tutsu moo fu tuu fI tum tu.
H
9.22 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 11.9-10 tuyu sI mu
kumun kI yu.
I
9.25 Yuwuu nIsh tu unoots tum Tuyus pu tum pu nI 1.20 tuyu sI mu kumun kI yu.
Nuwuu kupung chI nuk shu. AshI fI
tupu chI ndu ngu ndu mu.

14
Nuwuu Imu fIsh yungu muum
ksu fIsh pu.
Tputs zupun nuwuu nutsu ku nu yu.
Itufu, shIy shu nuwuu
tupu chI ndu ngu ndu mu.

15
Mufee nush nuwuu ksu fInII pu.
Ndu nuwuu mufeen pumuum Izuu fu
Istu ndu.

1
Apuu, shIy nuwuu Istu ngu ndu mu.
ShIy wunu sI fI chI nuk shu. ShIy
kchI nu mI shtI shchu.
AshI fI nuwuu nuyu nI kush, wunu sI fI
nupu ngu ndu mu.

17
Apuu, shIy wutum nuwuu
tpu tsIf shu wu.
AshI fI Apuu, nuwuu mupIy fInII pu.
Tputs puchu fu ndu mu, tunu.
AshI fI mIkeefush nuwuu
Istu ngu ndu.

18
Nuwu nung kuyu mu yu fush, nuwuu
tupu chI ndu ndu.
Kundu fu fee tsI ufup zungu nIng chu.

19

WunInII nuwuu nutsu ku nu wu?


Nuwuu tpu zu ku nu yu.
Mungu tu fI nuwuu muntsIf
tsI yut ku nu yu.
ShIy unoo IchI ngu fu yusuk shu.
Nuwuu kundu fu fI pukshu.

20
Nuwuu ufu yutu fIt tsI yut ku sIn,
kupung nutsuk sIn,
mungI kupung muntsu kI nu.
MungI muntsu ku fI wIz pu fI fI
ndu nu feekI nu.
Nuwuu mungee tsI tuwIz puf tu pu ndu,
utI tuu tI,
Itufu tputs ndu mInum tI-
yum nuwuu Istu muum
zundu fu ngu nu yu.

21
Nuwuum shu kutung tsee tspu spu
seef sIn punu ku nu yu.
Kupung suchI tu fu ngu fI, kupIz shu
nuwuum punu ku nu yu.
G

22
AshI fI, Apuu, uwshu shI yuum kutu-
ngu muum shu nIy ku sIn, shIy shu
wuneeng chu.
H

23
Wuch mchus tumu pu fI ushI fu
mungu musu fu tuu chI nIIIn pu.
Ufu kIyung kuchIy chInII pu.
Ufu tu mu fI punIk sIn, wunumb
nung tu chI nIIIn pu.

24
ShIy kupung tsI yun tu yu fush,
wuneeng chu.
TsI yu nIsh zumbu zu fInII pu.
Izuu fu wuneeng chu. Puk chI yum
nuyu nI fInII pu.

25
MI shut, kundu fu fee tsI pung'
kupeeteefush ksung chu.
Anush mInum tI yum tuu fu sI nu pu.
I

2
ShIy nuwuu kIyung yuchu fu ngIsh,
unoo kusI fu nu shu uwshtI sIn nuwuu
kIyung yuchu ku nu yu.
Nuwuu stu ku nu yu.

27
AshI fI shIy shu Apuu, ufu ngI nu shu
wuneeng chu.
Nuyu nI fInII pu. Izuu fu wunee yu fush
ksung chu.

28
KIfu ku fI shIsh yuwush shuu nuu tpu-
tsI fIsh suf yundum tuufu,
unush kundu fu fee tsI suf Izuu fu
tchI ngung chu.
Wutum ndu ufu tu mu fI shI yu put
tuu chI nIII nu wu.
AshI fI tpu tsI fIp tIsh suf wushu-
nund kundu fu fee tsI suf
yundu fInII pu.

29
Apuu, Nuw kupung kIyung kuchIy-
kInu. Istu ndu.
Nuwuu tuwIz puf tu ndu.
Tupu chI ndu ndu.

30
Ash ku chush, nuw shu shI yuu ungIf tu-
ku fI, yusees shIsh yusI chI mu.
MungIp tI ItsIn su fu shI yuu ungIf tu-
chI mu, utInu.

31
AshI fI yu, chIy tpu tsIch chI nu zee
tofo puchu yu fuch,
SuImos69
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
467
ndun tuu tI ushI fu kufu pu nuu
wIts pu tu fI, wuchI zup pu tu fI
much ku chuch,
unoo ApunII kIspu fI nup chI yu.
Itufu, chIy tpu tsIch mungIp tuf tIch
ItsIn su fu Apu nIIee ungIf tu kuch,
ApunII shu ufu ngI nu shu chI yuu kIs
nup kI yu.

32
Anoo ApunII puk chu, mung' ksuku,
chI yuuts shu mungee mIch ksu shIsh
wuyu chI yu.
Apu nIII nguz tmu fu kuch,
tuwIz puf tu chI yu.

33
Wutum tputs kIyung kuchIy ku, Apu-
nIIee Istu pu ndu tu,
mush ku, ApunII shu ufu
muzI nu ku wu.
Tputs tumu nu muw tuu ku nu, unoots-
tum ndu nIyf kI yu.

34
AshI fI kunInd shu chIs, mI shut
tsu pu fu nus shu chIs, mI shut
muf shu chIs,
IchI ngu fus, Apu nIIee ungIf tung tsu,
nuw sIyuu utInu.

35-3
ApunII wuunu SIyon shu chee
tupu chI ndu chI yu.
Yusuf shu Utuch chee yuk tu fIn
yupu ngu chI yu.
Sheefu, ApunII tIp tsIf unush
tuu chI nIII nu yu.
Amuy tu chI nIII nu yu.
WIpshI tI sIn Izu pu nee yu fu sIn, kupu-
ngush shu yukut tuu chI nIII nu yu.
ApunII chI chI nu ndu fI shtI sIn unush
tuu chI nIII nu yu.
AshI fI nu kumu nee nu DupIy kIyung
kuchIy ku, SItuts tI, tfu ngu
unoo tsI.
Sa!mo 72
Apan!! ipusamarini tsapurunaseem
kurak taachu anoo kamankiya
Sulomonurini wuyusi.

1
Apuu, shIy Ipu su mu fee tsIsh kufu-
kuum nuk chush,
wIz pu fee tsIsh tpu tsee ItsIn su fu ksu-
tu muum, pu nung chu,

2
Ash ku chush, kufuk shu chI num pu
tpu tsI fee tsIsh
ksut ku, tsI yut ssee wunu sIf yufku,
pukI feets tum wunu sI fI Istu chI yu.

3
Yuw tputs muchIp tuu ku nu, un-
tum sIn wunu sIf shu mupIyf sIn
tuu chI nIII nu yu.

4
Kufuk pukI fee tputs Istu kchu,
wunu sIf shu tsI yut ssee yufku
tuu chI yu.
WIpu wuuts tum Istu kchu mupIyf tum-
sIn tuu chI nIII nu yu.
Wutum tumu ndum pu nee tputs tunu-
nu mbu yu fu kusu chu wu.

5
Ufu tu mu fI un kufuk tuuch pu.
Zuf, mIshu tsup tumu pu fee ushI fu
ufu tu mu fI tuuch pu.

Kufuk ush ku chu, tpu tsee kupung


Istu chI yu.
SIn sI nuk chu, mzuts tutsu mIm kIs
kxun tu fu,
kufuk shu umb tum ushI fu tIp tsI fee
Istu kchu, kIs
tuu chI nIII nu yu.
7
Ndumu tsup
pus tu chu,
kufuk tIp tsIf wuun pu tu tIn wunu sIf
tsI yut ku sIn,
mupIyf sIn kIs tuu chI nIII nu yu.
8
Kufuk tpu tsee ztufu ksut ku,
wumu fI kusI fu tuu chI yu.
Kung Euffu tIs mund yufu, IchI ngu fu
tpu tsee wumu fI kusI fu tuu chI yu.

9
Undu fuf shI tI sIn, tsup puzup tuuk sIn,
wuun tu tum sIn,
tutunII tu yu fu sIn, Kufu kuu, ShI yuu
kukIsh puyu chI nI pu, punIk sIn
tchI nIII nu yu.

10
TufIs shuch tputs ufkuf, Sumbu shuch-
tum ufkuf,
SIbu shuch tum ufkuf, ufup cheew tum-
sIn mIn pIch tputs ufku fI,
IchI ngu fu sIn kufu kuum muu-
cheetsI wunu sI fImshee
yushI ndu yu fu sIn,
mungu tu fI kufu kuum shu
punu chI nIII nu yu.

11
AshI fI tsu pu fu nus shuch shu kufuk
IchI ngu fu sIn wuu tsI mu fI shu
tutunII tuk sIn tuu chI nIII nu yu.
SuImos69 , 72
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
468
Tpu tsee ztufu kufu kuu wumuch-
tu sheets shu puyuk sIn
tuu chI nIII nu yu.

12
PukIf shu tputs, Kufu kuu Istu-
ndu. Tpu chI ndu ndu, tk chu,
kufuk shu tpu tsee tu fush
tupu chI ndu chI yu,
Wutum wumIn Istu muu mu
ndu nu fI wu.

Chu ku ju pukI fee Istuch?



13
Kufuk shu wuu nuu tsI tIp tsIf chI num-
pu tu fI tuwIz puf tu chI yu.
PukI feets tum tputs tu fu sheets tum
tupu chI ndu chI yu.

14
Tputs Kufu kuu tIp tsI fI kIyung yuchu-
muum zund kI tuut ssIn,
uwshu tIp tsI fee tupu chI ndu chI yu,
wutum kupung chI nu ku wu.

15
Ufu tu fI kufuk kusI fu tuu chI yu.
Sumbu shuch tputs ofoo tsee kufu-
kuum punu chI nIII nu yu.
Kufu kuum Apu nIIee ufu tu mu fI
mush ku sIn tuu chI nIIIn pu.
Sheefu, ApunII ufu tu mu fI Istu ku
tuu chI yu.

1
Ash ku chu, wunus zupun Iyush tsu pu-
nI tuu chI yu.
Much pI tum wunus zupun tum tutsu-
mIm pufu tu ngu chI yu.
IIbu nush tsup tumu pu fI ushI fu
wunu sI tsu pu fu nu sush Izuu fu
tutsIt chI yu.
ChI fI chIf tumu pu fee ushI fu
Izu pu nI chI yu.

17
Tputs ufu tu mu fI kufu kuu suf
yusu chI nIIIn pu.
Ufu tu mu fI zuf tumu pu fI ushI fu kufu-
kuu tuuch pu.
Ash ku chu, ztufu tputs kIs shu
tuu chI nIII nu yu.
Wumuch tu shee wunu sI fImshI ufu
puyu chI nIII nu yu.
Tsu pu fu nus shuch tputs IchI ngu fu sIn
kufu kuu ungIf tuk sIn,
ShI yu mu fI kusI fush tuukshu,
tchI nIII nu yu.

18
ApunII Tuu fu shI pu nI Iyu mu fI IsfueI-
chI chI nI Apu nIII fI nI
tuu kI yu.
Wumu fI kusI fu wunu sIf chu.
Wuu mu fI Iyuu kIz puf Istu kI yu.

19
ShIy shu Apuu, ufu tu mu fI Tuu fu shI-
pu nIsh tuukshu.
ShI yu mu fI wunu sIf tIsh chu.
ShI yu mu fI tupu chI ndum pun tIsh chu.
Apuu, tputs ztufu shI yuu wunu sI fImshI-
fee tsIsh yusu chI nIIIn pu, utInu.
AshI fI Apuu, Wup pu fI.
20
Anu mu fI upup DupIyufInI mungush
chInu fungu, shIyu put tsIyutku
tfu ngItumtu.
Sa!mo 73
Yashingchich tputs sambarchimunpaz
ashiru naakana, anoo kamankiya
Asufurini yunJurungu unu.

1
ApunII Iyush chee IsfueI chI cheetsI nI
kIs Istu kI yu.
Tputs mung' yufu muw tuuku unoo
ApunII kIs Istu kI yu.

2
Itufu, nuw shu Apu nIIee chI nuk tuu tI,
sumbuf chIshpuz ushI fu puk chIm
puntsu muum pIsh tu fu ngI nu.
Apu nIIee kusu muum puk chIm pIsh-
tu fu ngI nu
3
Wutum mungI shI
yutu fIt chI nu fu ngu fI,

Tumushtu tputs yushIng chIch yutu-


fIt tuu tuuk sIn, shu mu nguf sIn
kIs tuu ku nu?
Nuw shu ushI ngu sI, mungI shI
tfu ngI nu.

4-5
UwshtI sIn tsI pu tsee ndu punI ku nu-
yu, wutum
ndu kus yutu ku nu wu.
Ndu kIyung kuchIy ku nu wu.
Itufu, pukIf tputs ufkIf ndu nuf,

Muy pu tu ju muu cheetsI puxunx chI?


utu sIn, kIyung kuchIy ku nu yu.
YushIng chIch shut, kufIk pun, mupIyf-
sIn kIs tuu ku nu yu.

Wuu nuu tsI kIs tuwu fuk sIn, wuyu fu-


ngu shI fI nI xunu mbu ush ku nu yu.
SuImos72 , 73
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
469
PukI feets shu nutsuk sIn, kIyung
yuchu ku nu yu.

7
Kupung kutung ku sIn, wunuts kupu-
ngu, tush kupuk pu fu wuch
shu nIIeew ush ku nu yu.
MuntsIf chI nuk sIn, tpu tsee
tumu pI nguk sIn,
wuu mu fIt ssIn kusI muum zund ku nu yu.

8
Sheef sIn, tpu tsee kusI yu fu sIn
stu ku nu yu.
In tputs mung' ndun pu fee, utu sIn,
ufu ngI nu shu kIyung yuchu ku nu yu.
PukI fee wuu wIntsu feem
wuyu ku nu yu.

9
Apu nIIee nutsuk sIn yutu fIt
tsI yut ku nu yu.
IchI ngu foom tputs ngIt zee
wuyu ku nu yu.

10
Ash ku sIn, tputs shu,

Ndu shu zufku


t? utu sIn,
yutu fIt shI shpu nIp tuchI tu muum
zund ku nu yu.

11
Wuun pu tu tIn tsI yut ku sIn,

Kuu pu-
nee ju ApunII kufIk pu nee kuk
muzI nuk?

ApunII kuu pu nee ju puk? Ndun pu-


fee, utu nu yu.

12

Pu, In ufkIf pun tumu fu!


ndun tuu tufu wuz tuk sIn, ufu ngI nu-
shu kufI kee putu ku nu yu.

13-14
Nuw shu, ngut pu fI nu wunu sIf tuu kI nu.
MungI yufum tuuk tuu tI, Itufu
IchI ngu fu zufI ApunII nuwuu
wuneek puz ushku,
kIyung kuchIy ku fI tuu kI nu wu, tssIn-
chu tpu tsI.

15
Itufu, nuw shu unu mu shee
chI nu fu ngee zI.
Anu mu shee tsI yu tu fu ngI nuu feenu
ushI fu,
Apu nIIee tIp tsIf
tuyu tu fI tu fu ngI nuu pu fI nu.

1
Nuw ndu tsI yu tu fu ng tuu tI, Itufu
mungI shI chI nu fu ngu fI,

TumufI yushIng chIch kIs tuu ku nu?


tfu ngu fI, yusu muum zundu fu-
ngu fI, xupoo fu ngI nu.

17
MInush zufI shI yush pungIsh,
Apuu, pshtu fu ngu fI, shIy shu
mungee tsI mungoo nu muum
p'tseefungshu.

18
YushIng chIch kufIk pu neew
sumbuf chI mun puz ushI fu sIn
nuu ku nu yu.
Yuwush ndu chI nu fu nu unush,
shIy shu Apuu, tunu nuk puz
ush ku chush wuzu wush
puntsu chI nIII nu yu.

19
Ayum tuu tI ndu kIs tuu chI nIII nu yu.
Nupux tu yu fu sIn, sItuts tee
tchu psInu yu.

20
Tu fu shee tputs pumu zuk puz ushku
mus sI fI pus tu chI nIII nu yu.

21
Apuu, nuw ndumu mungoon-
chu fI, mungI shI kupung
tsI yun tu fu ngI nu.
Nuw wunI pu yutu fIt chI nu fu ngI.

22
Mung shu fI ushI fu ngI nu. Ndu
mungoo nu fu ngI nu.
MungIn shuch ushI fu fI, ndu
mungoon ku fI tfu ngI nu.

23
Itufu Apuu, yutu fIt chI nu fu ngI tuu tI,
shIy shu kuwIp tIsh nuwuu mbum
putsI su kush, ndu kusukshu.

24
ShI yush ItsIn su fu tuchI tu muum
nuwuu mungI p'tseekshu,
ShI yush kus ku chu fI, shIy shu nuwuu
mungIsh ksu ptu fI, NuunI,
tch shu.

25
KunI ndup shI yung zI mu fI nuw kusu-
muum zund kI nu.
Nuw shI yu pu Ipu nee fu fI tuu ku fI,

muyu ngu zee ju nuw nIsh tsu pu fu nu-


sush tumu fu chee?

2
Nuw nutsI mIzpu fI shtuu tI,
Itufu shIy shu Apuu, nuwuu ndu kusu-
kush ufung tuwIz puf tuk shu.

27
Itufu, yuwuuts shu tputs shI yuu
tuwunII tu ku nu, unoo
shIy shu tpu chI ngu yu fush kusuch shu.

28
Itufu, nuw shu shI yuu ndu kusu kI nu.
Nuw shI yung zI mu fI Ipu nu muum
chI nu kI nu.
ShI yu mu nu fI Apuu, kumung kI nu.
SuImos73
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
470

D
80.8-13 MutI wu 21.33-43, Wungu 15.1-6 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Tpu tsee kumun ku fI

WunIp nuwuu
ApufI Istu ku? tchI nu.
AshI fI, Apuu, wup pu fee.
Sa!mo 80
Yuwapur Asiriyashchi tputs
Israe!chichee kasiyarusin, zapan
waanpee watsapun muchchureem
machtarangana, anpur Asafarinchich
tputs kapung mang' mantsarangu,
nee yaseesshee yandarangiya
Asufurinc/ic/ tputs yunJumurini,
yuw Apunllis/ pung' Irusurinus/
yusimpun tuurungu, unoo.

1
Apuu, shI yu mu fI OsI yu fIn chI chee
ksu tu fu ng shu.
Opee juu ksu tu mu pun tumu pu fI ushI-
fush much tu fu ng shu.
ShIy kunI ndush kufu kIsh kuxIn shI-
shI mu nIsh kuxI nee fush,
sundu fu fIsh shI yuu ksut ku nu yu.
AshI fI Apuu, Iyuu k'kInI
muzI nung chu.

2
Iyush chee tputs, OsI yu fIn nIIu fu nu fI
Effu yIn chI chee, Munu seschI-
cheets tum wunu sI fI nupung chu,
Apuu.
MI shut Ben ju mIn chI cheets tum wunu-
sI fI tum nupung chu.

Tmu ngI, Apuu! WIz puf pu tu tIsh


tpu tsee tupu chI ndung chu.

3
Apuu, yusuf Iyuu IchI ngu foo tsI nI
wunu sIf tuu muum wuyung chu.
Iyuu wunu sI fI nup kush, tupu chI-
ndung chu, utI nI yu.

4
Apuu, shIy kIz puf tIsh chu.
ShI yu mu fI kusI fush tuukshu.

AshI fI muyuum shu tpu tsI fee tsIsh


ndu Istu kshu?
Iy shI yuu, Istu pu ndu utunI,
mush ku nI,
Itufu shIy shu tsI yun tu kush ndu Iyuu
Istu kshu.

AshI noo ju tsI yu nIs zumbu zu chIsh?



5
Iyuu kupung kIyung yuchu fu ngush,
ndu kutung ku nI, ndun tum wuu ku nI,
IchI ngu fu zuf tunu ku nI tuu kI nI yu.

MIn shuch tputs Iyu nung wutsI fI


tuu ku nu,
unIn Iyuu tsu pu nee Itu tsI muum
zund ku nu yu.
Kundu fu fI nI Iyuu kusI fu ngu sIn, Iyuu
stu ku nu yu.

7
Apuu, shI yu mu fI kusI fush tuukshu.
Yusuf Iyuu wunu sIf tuu muum
wuyung chu.
Iyuu chI nu kush tupu chI ndung chu.

8
Iyuu zItu mI nu fI nee tsI nI IjIp to mund
tsup kIzu fu nuuts puz ushI fush,
D

xpu yu fush, nIsh Kunuu nush shu
tsup yushI ndu fu ng shu.
Kunuun shu chee tpu tsee kusI fu-
ngush, tpu chI ngu fu ng shu.
Sheefush Iyush cheets shu kIzu fu-
nuuts puz ushI fush unush tsup
tutsu mI fu ng shu.

9
Kufu tuuts shu wunu sIf puyuk puz,
sheefush, kIzu fun shu zupun
kxu nu fu ngI yu.
Izuu fu ush chI fI tsu poo
tutsI tu fu ngI yu.

10
Mucheets tum wuf Izuu fu ush chI fI
yumbu tu fu ngu,
wup zuf zupun pzee nee fu, wunu-
sInuf shu wuzu fun tum
kunu ngu fu ngI yu.

11
Zupun Izu pu nee fu ngu, muf shu tum
kusu fu ngu nu yu.
MI shut, kung Euffu tIs shu tum
kusu fu ngu nu yu.
Iyush cheets shu tputs ushIk puz ushI-
fush Iyuu Izu pu nee fu ng shu.

12

AshI fI nut shu muyuum shu tundu-


pu nu zee ts puz ushI fu tunu pu-
fu ngush, Iyuu ndu wunu sIf
ksu tuk shu?
Tputs Iyuu kIyung yuchu ku nu yu.
Nu tputs ngoo tsIp nuuk chu sIn,
SuImos73, 80
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
471
kIzu fu nuu wunus pusu yu fu sIn,
kupee tu kupee tu ush ku nu yu.

13
MI shut, mungIn shuch kuzum,
kzum zI tum
kIzu fu nu puz wunus ushI fu sIn
kutung ku sIn, Iyuu kIyung
yuchuk sIn tuu ku nu yu.
Wupzu feets puz ushI fu sIn Iyush-
chee IchIp IchIp ush ku sIn
pumu xu ku nI yu.

14
Apuu, shIy kIz puf tIsh chu.

Muyuum shu ndu Iyuu nuyu nIk shu?


Apuu, tpu tsI fee tsIsh kunI ndu mu ndu-
fI nupung chu.
Iyuuts shu kIzu fu nu feetspu zIsh ushI-
fu yusuf ksu tung chu.
Izuu fu wunu sIf Iyuu nupung chu.

15
Wutum shuu nu tutsu mu fu ng shu wu.
ShIy Iyuu nIsh yushI ndu fu ngush,
tutsu mIk puz ushI fu ngush kIs
ksu tu fu ng shu.

1
Itufu, kundu fu fI nI tzu yu fu sIn,
tIfoo fu ngu nu yu.
AshI fI, Apuu, shIy shu kundu fu fee tsI-
nI tpu chI ngu yu fush ksung chu.

17
Itufu, tpu tsI fee tsI nuu fIsh, yuwuu
kupung chI nu kIsh Ipu sI fu ngIsh,
unoo tsI nuu tuwIz puf tung chu.

18
Ash ku chush, Iyshu uyum tuu tI yum
shI yuu kusu chee zI nI.
Tuu fu shee mu nI kunee sIch Iyuum
pu nung chu.
Ash ku chush, Iyshu Apuu, yusuf
shI yuu tsI mu fI tsI yut ku nI
tuu chI nI pu.

19
Apuu, yusuf Iyuu wunu sIf tuu-
muum wuyung chu.
Iyuu chI nu kush tupu chI ndung chu.
Sa!mo 84
Apan!!pan tputs, Apan!!ip pang'
naamaam pinasarangu kapung
naamaam tmaraku, anoo kamankiya.
Korec/ic/ tputs wuyusi. Yusinpuneem
Apunllis/ pung' yusimuum yunJurungiyu.

1
Apuu, shIy kIz puf tIsh chu.

Tumufu shIy pungIsh wunu sI fee?



2
Nuw shI yush pungIsh tIpu fu nIIIz-
shu mu fI nupu muum kupung
tmu fu kI nu.
Pshtu yu fu fI, mungI ksu ku fI shI yuu
ungIf tu ku fI yusee kI nu, Apuu
Tuu fu shI pu nI.

3
TsI fIp chI tuu shI yush pungIsh mupIy-
fu kIs tuu ku nu yu.
SumI nu ngIsh mupIyf sIn
ngIch tu ku nu yu.
Zungu tu tum Ixu teef sIn, unush shu
Ipu fI nu yu fu sIn, kIs tuu ku nu yu.
AshI fI nuw shu tsI fI pIch ushI fI-
tum ushI ngu sI ndu utufI,
tmu fu kI nu.
Apuu, nuw chu shI yuu kufu ku fI.
ShIy tsu pu fu nu see kunI nduuts tum
shI yu mu fI kusI fu tuukshu.

4
Tputs shI yush pungIsh tuuk sIn,
mung' kIs tuu ku nu yu.
ShI yuu ufu yusI yus tuf ush ku sIn,
ungIf tu ku nu yu.

5
Tpu tsI fIsh shI yu mun mung' kIs
tuu ku nu yu.
AshI fI shIy shu tuwIz puf tung chu.
Ufu mung' kIs, Apu nIIIp pung' nuu-
pu nI, utu sIn,
shI yup pungIsh, muchIp SIyo nup
nuu ku nu yu.

Nuuk chu sIn, tsup suf Tunu shI nung


tushIyk chu sIn,
shIy shu Istu kush, ndu
sumbuy tukunu yu.
SIn sI nuk chu, tsu poo kuchuch tuk chu,
kIs shu ufu ngI nu shu nuu ku nu yu.

7
AshI fI mung' ksu ptu fI ndu
sumbuy tu ku sIn,
shI yup pungIsh muchIp kf ku nu yu.
SIyo nush kuseef sIn, shI yush
pshtu ku nu yu.
ShIy kIz puf tIsh chu Apuu.

8
Apuu Tuu fu shI pu nI, shI yu mu fI kusI-
fu tuukshu.
Iy IsfueI chI chI nI shI yuu
Apu nIIIf tu nI chu.
SuImos80 , 84
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
472

D
87. Iuku su 2.1-3 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
AshI fI yu, nuw shI yuu mush kI unoo
muzI nung chu.

9
Apuu, shIy Iyuu kufu ku fI nI
Ipu su fu ngush,
wunu sI fI nupung chu. Ksu tung chu.

10
ShI yush pungIsh pshtu muum kIz puf-
chu wunu sI fI.
Zupun tuu zufI ufup tuu ku fI ndu
mupIy kInu.
Itufu, shI yush pungIsh mInu mu fI tuu-
tI yu zuf tuu ku fI, mupIy fu fI kIs
tuu kI nu.
MungI kIs mupIy fu fI tuu chI nu.
M'chuchtuutI, shI yush pungIsh tuchI-
nu mu pun tuu ku fI,
kIs shu pu fI tuu chI nu.
Itufu, tputs yutu fIt shI shpun pu tuu ku fI,

untuu tI ksuju tuu chI?



11
ShIy Apuu Tuu fu shI pu nI,
zuf tumu pu fI ushI fu Iyuu tuwu sI-
neekush, Iyuu ksu tuk shu.
Yuw tputs ItsIn su fu tuuku, unoo
kupung chI nu kush,
shuun shu pungIsh tup shtu kush,
Ufu wunu sI fI ksu tuk shu.

12
Apuu, shI yu mu fI kusIkshu.
Tsu pu fu nu seets tum, kunI nduuts tum
IchI ngu fu kusI fu tuukshu.
ShIy tpu tsI fIsh shI yu mun mung' tut-
ku sIn, mung' kIs tuu ku nu yu.
Sa!mo 87
Tputs ztaru Apan!!imun n!!urtakchu,
Apan!!ichcheemsha kinachin!!inaya
Korerinc/ic/ yusimpun
tputs yunJumurini.

1
ApunII muchee SIyo nu yuk tu fI nee-
mu Ipu su fu ngu,
unush putu zI nu zee mbum pushu chI-
fu ngu sIn pungu fu ngu nu.

2
ApunII IsfueI chI chI nee yuk tu fI nI
IchI ngu fu kIs nup kI yu,
Itufu Ifu su fI nuu ufu ngI nu shu kusI fu
kIs nup kI yu.

3
Tputs Ifu su fI nuu tsI yut ku sIn, KIz puf
wunu sI fI. ApunII chu yuk tu fI nI
tssIn chu.
]ApunII unush wuunu pungu seem
Ipu su fu ngu, nu ufu ksut ku tuu-
chI yu, utu nu yu.|

4
ApunII shu tsu pu fu nus shu chee
nup ku chu,
IjIp tshuch tputs, MI shut BubI Io nI yu-
shuch tum, FIIIs tewshuch tum,
Tf shuch tum, EtI yop shu ch tum
unshuch tputs zupun nuwu mun
nIIuf tu fu ngu nu.
AshI fI nuw shu, Ifu su fIn shuch tum
tpu tsee, tchI mu.

5
Tputs ztufu nuwuu mungoon ku sIn,
nuw shu, Ifu su fIn shuch tpu tsI, tchI-
mu, tfu ngI yu Apu nIII.
ApunII wuunu yuk tu fI nIsh tIp tsIf pu-
tu ufu tu mu fI kIz puf tuu chI yu.

TIp tsI fee suf kIfu ku mun yunduk chu,


Nee nuwu mun nIIuf tu fu ngu,
ushI fI Ifu su fIn shuch tpu tsI, yundu yu-
fu tchI yu.
D

7
Sheefu Ifu su fI nush IchI ngu fu sIn,
mung kIs yuseek sIn,
mIchIt ku sIn,
Apu nIII mun nIIuf tu fu ngu nI Ifu su fIn-
shuchtu nI chu tpu tsI nI, yuseek-
sIn tchI nIII nu yu.
Sa!mo 89
Apan!! Dapiyarinpa amikurtarangu,
Urutamari shiyaa n!!uranureetsish
kizpur kuraktam wayachima, trangu,
itaru n!!uranursha kapung yutarit
taarangsin, Apan!!sha istamaam
ngatarangu, anoo kamankiya
Apunllpun, Ltdnu, Lsruc/ic/
tputs, yunJumurini.

1
Apu nIIee nuw ufu yusee ku fI, ShIy
Apuu, nuyu nIm pun tIsh chu.
ShIy k'keetsIsh mInu mu fI puyuk shu,
ndu uyu mum tI yum kupee tuk shu.
SuImos84, 87, 89
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
473

D
89.4 Yuwuu nIsh tu unoots tum Tuyus pu tum pu nI 2.30 tuyu sI mu kumun kI yu.
E
89.11 1Kofnd shu chee mu 10.26 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
AshI fu chu, nuw shu ufu yusee ku fI
tpu tsee unoo kumu nI mun tuf
ush kI nu.

2
Apuu, nuw tpu tsee kumun ku fI,
ApunII ch nush uyum tuu tI yu pus-
tu chee ju, utInu.
ApunII wuu nuu tsI kuk ufu tu mu fI
puyu kI yu.
Apu nIII kuk kunInd tumu pu fee ushI-
fu ufu tu mu fI tuu chI yu, utInu.

3
Apuu, sIf tumu shIy mInum
mungooz chI nu yu fush, DupI yu fI-
nee tsI wunu sIf tsI yu tu fu ng shu.
TsI yu tu fu ngush umI kuf tu fu ng shu.
ShIy DupI yu fI nee tsI tsI yu tu fu ngush,

4
ShI yu chIch nIIu fu nuf ufu kushI mu-
nIsh kufu kuum kInu tu fu nIIu tuu-
chI nIII nI yu,
D
tfung shu Apuu.

5
Apuu, shIy sundu fu fIsh shI yuu ungIf-
tuk sIn, ApunII ufu wuu nuu tsee
kuk puyu kI yu. Apu nIIeem
xupoo muum wunI ndu ju, utu nu-
yu shI yuu tsee.

Apuu,

Antuu tI upunII puts mInum tI-


yum shI yu pu wufI tu fu zI nIII nu ju?
Afu tu mu tum

untuu tI shI yu pu
tutsu moo fee ju?
NdunI, wunI ndu ju.

7
ShI yu mu fI kupung kusI fush kIz-
puf tuukshu KunInd pIch
sundu fu fIsh ztufu unu shI yuu
tutuf pI fu nu yu.

8
ShIy kIz puf tIsh chu kufu kIsh.
WIz pu fI fee tsIsh shuu nu puyuk shu.
ShI yu mu fI ItsIn su fu tsI yu tuk shu.
NIsh tsu pu fu nu sIsh

yupee ju ushI mu
pung chIch?
ShI yu pu tutsu moo fu wunI ndu ju.

9
ShI yu mu fI kusIkshu.
Mus kupu ngu mush muf wufus tu ku-
chu, unoo shIy shu wIz pu fIf pu-
tIsh tuzu nuk shu.

10
ShI yu mu fI kungush chee wutu fI mu-
shee kupu ngu wuu kumI fun
kusIkshu.
Muu chee tsI pu mu ushI fu kumI fun
kuchI nguk shu.
WIz pu fIf pu tIsh kundu fu feets tum tIsh
kusIkshu.
Tusuwumbeefush, ufup kupee tu mbu-
yu fush, kusukshu.

11
KunI nduuts tum, mIshu tsu pu fu nu-
seets tum shuu nu ufu tu mu fI
tuu muum tInu fu ng shu.
E
Tsu pu fu nu see tInu fu ngush IchI-
ngu fu muu cheetsI tInu yu fush
wuyu fu ng shu.

12
ShI yu mu fI IchI ngu fu ush pI fI tsu pu fu-
nu see tInu fu ng shu.
Mucheets tum wuf tInu fu ngush,
much Tubof shuch tum, much
Hebfon shuch tum tInu fu ngush,
mung' kIs shI yu mun shu mbut ku-
sIn, ApunII kIz puf chu wunu sIf,
utu nu yu.

13
Apuu, puchtu mI shIsh wIz pu fIsh
kupung tuu fI yu.
KuwIsh mbu tsI nu ngIch wIz pu fIf pu-
tIsh shI yu mu fI kusIkshu.

14
ShIy kufu ku fush, shuu nu tpu tsee
mungoo yusu yu fush, wunu sI fI
wuyuk shu.
MIshu, ufu tu mu fI kufuk wunu sI fI-
mush wutsI nus tuukshu.
Ufu Iyuu tpu tsee tsI nI chI nuk shu,
Iyuu ndu kusukshu.

15
AshI fI Apuu,
Tputs shI yuu kIs shu mbut ku sIn,
ungIf tuk sIn, ufu mung' kIs
tuu ku nu yu.
ShI yush nungIsh tuchIt ku sIn, 'sInIsh
kIs tuu ku nu yu.

1
ShI yu mu nu tum mung' ksu ku nu yu.
Wutum shI yu mu fI ItsIn su fu tpu-
tsee yusu kush ItsIn su fu
tsI yu tuk shu wu.

17
Apuu, Iy tpu tsI nI shI yu mun wIz-
pu fI fIsh kchI tu fu nI wunu sIf
tuu ku nI yu.
SuImos89
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
474

F
89.20 Tuyus pu tum pu nI 13.22 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
G
89.27 ApunII wunI chu unu 1.5 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
H
89.32 Utu shu chee mu 12.5-11 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Shuunu zund kush, Iyuum wIz pu fee-
tsIsh ufu ngI nu shu pu nuk shu.

18
ShIy wIz pu fIf pu tIsh xunxu pIshpu-
puz ushI fu Iyuu kmu nuk shu.
Iyshu IsfueI chI chI nI Apu nIIee
Iychu kufu ku fI nI. KIz puf wunu-
sIf chu, utI nI yu.
AshI fI, Apuu, muzI nung chu:
19
Apuu,
sIf tumu shIy shu mIfu nIsh tpu-
tsI fee tsIsh tsI yu tu fu ngush,
Nuw shu tpu tsee, yuw ndu punI ku
unu, kufu kuum Ipu su fu ngI nu.
KIz puf putIt ndu punI ku, unoo Ipu su-
fu ngu fI Istu fu ngI nu.
Tputs suf DupI yuu. Nuw tu ndu tpu tsI-
fI. AshI fI nuw shu IsfueI chI chee
ksu tu muum wuyu fu ngI nu,
Wumu fI kusI fu tsu pu fu nus shu chee
knu fu tuu chI yu,

20
Nuw DupI yuu wuyu ngun pu wunu sI fI-
mush pu tupu fu fu ngu fI,
IsfueI chI cheem ksu tu muum kufu-
kuum nu fu ngI nu.
F

21
Ayum tuu tI DupI yuu Istu muum
mbIz chee zI.
Nuwuun pu tu wIz pu fI fI tuwIz puf tu-
tuw ush ku fI kIz puf tuu chI yu,

22
Undu fuf shI tI sIn, KusI yu nI, tusIn,
pInu su chI nIII nu yu.
Nutsum pun shu tputs
kusI chu zI nIII nu ju.

23
Nuw shu DupI yuu undu fu fee wIz pu fIf-
pu tI ktI mbu yu fu fI kusu chI mu.
Ayum tuu tI DupI yu undu fu fee tsI
yusuf pung chee ju.
Undu fu fee zufum pu tu fI kuchI ngee-
fu fI, kusu chI mu.
shIy shuu nu DupI yuu tsee tfung-
shu Apuu. MI shut Apuu, shIy
DupI yu fI nee tsI tfu ngI tum tIsh
24
Nuw ufu tu fI DupI yuu chI nu-
ku fI, uwshu nuwu mun mung'
tut chI yu.
Nuwu mu nu tum wIz pu fI fI ufu ngI nu-
shu wIz puf kupung tuu chI yu.

25
DupIy wumu fI tpu tsee kusIk chu,
ush chI fI MedI tef fu newshucheets-
tum, mIshu Euffu tIs shu cheets-
tum shu nee fu sIn kusI chI yu.

2
DupI yu nuwu put tsI yut ku. Apuu, shI-
yuu nuw chu ApufI.
MI shut, shI yuu nuw chu Apu nIII fI.
Wutum nuwuu tupu chI ndu kush,
ksu tuk shu wu, DupI yu nuwuu
tchI yu.

27
Nuwuu tk chu, nuw shu DupI yuu,
Ipu feetspu zI Iwu chIztu muu ushI-
fu fI ufu ngI nu shu Istu chI mu.
Tsu pu fu nus shu chee kufuk wumu fI
kusI chI yu.
G

28
Nuw nuwuu nu DupI yuu kupung kusI-
fu chI nu ku fI,
yuwuu nuw DupI yuu tfu ngI unu
ufu tu mu fI tuu chI yu.
NIII tu fI tuu chI nu chee zI, shIy shu
Apuu DupI yuu tfung shu,
MI shut Apuu, shIy DupI yuu
wuchI nIII noo tsI tfu ngI tum tIsh,
29
DupI yuu wuchI nIII nuf tputs
pzu pu neek chu sIn,
kunInd ndumu pus tu chu, ufu kufu-
kuum tum kInu chI nIII nI yu.

30
Itufu, uwshtI sIn nuwuu kukI
kupeet kI nuu feesInu yu,
yuw nuw kumuch tu fu ngI, unoo ndu
umbI ushI fu sIn tuuk sIn, nuw shu
wunI chI mu.

31
Wundu yu nuwuu kukI ndu puyuk sIn,
kumuch tu mu fee tsI kupeet ku sIn,

32
wuneesh shI pu shu wunI chI mu.
Anu mund tum pzkoo shIsh pu pzkook-
puz ush tu chI mu.
H

33
AshI fI tuu tI, uyum tuu tI DupIy chI chee
tputs kusu chee zI.
ChI nu ku fI, ufu tu mu fI uwupu tuu fu-
tu fuw ush tu chI nu.

34
Nuwuu nuu tsI kukI kupeet chee zI.
SuImos89
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
475
Ufu tu mu fI puyu chI mu.

35
Nuw kukI uyu mum tI yum pus tu chee-
ju, tfu ngI, un zufum pu tu fI chu
tfu ngI.
Nuwuu nu mun tu fI sufI tfu ngI nu.
Nuwuu nuu tsI ngIch chee zI.

3
Ndu tu mu sItu fu nus pus tu chu,
DupIy chIchtI sIn tputs kufu kuw tum
tuu chI nIII nI yu.

37
Ndu tu mu kunInd wufI pus tu chu,
tsup tumu tuf pu fee ushI fu ufu tu mu fI
tuu chI nIII nu yu, shIy Apuu, shuu-
nu tfung shu wu.

38
Itufu Apuu, shIy umb tuu tfu ngush,
ushI fI tuu DupI yu fIn chI chee nIIu fu nuf
kusu fu ng shu. Kushtu fu ng shu.
Tuyu tu fI tu fu ng shu. Shuuntutuu kufu-
kuum Ipu su fu ngush,
ushI fI tuu shIy tsI yun tu fu ngush, nu
kupee tu fu ng shu.

39
Yuwuu sIf DupI yuu tfu ngIsh unoo
kupee tu fu ng shu.
DupI yu fIn chI chee nIIu fu nuf ngu-
tu fu ngush, nu zufum pu tu fI
kusu fu ng shu.

40
ShIy shu Undu fu fee tsI zungu nI fu-
ngush Utuch chee yuk tu fI nI
IchI ngu foo kupee tu fu ngu nu yu.
Wutund pu noo ptung, ptung, tuwu-
tu, tuwu tu ushI mbu fu ngu nu yu.

41
Wutum shuu nu tpu tsI fee tsIsh
kunu su fu ng shu wu.
MIn shuchtI sIn tputs unoo
pufu ngu sIn,
yuk tush pshtu yu fu sIn, muu cheetsI
shu chI fu ngu nu yu.
Sheefu Iyush cheetsI nupeef sIn
stu fu ngu nu yu.

42
ShIy Iyuu kusu fu ngush, kundu fuf shI tI-
nI Iyuu kusI fu ngu sIn, mung' ksuk-
sIn, Iyu mu fI kusI yu nI, utu sIn,
uw puxu yu fu sIn shu mbut ku nu yu.

43
ShIy DupI yu fI nee much tu fI Itu tsI fu-
ngush, tumu fu much ushI fu ngu,
ndu shu tupu zIsh Iyuu
tupu chI ndu fu ngI yu.

44
DupI yu fI nI pungu see, muu cheets tum
zupun wunu sI fI wuyu fu ngu,
Itufu IchI ngu foo shIy shu Apuu,
tuyu tu fI tu fu ng shu.
DupI yu fI nee tsI wIz pu fI fI nI, Izuu fu
tsu push kupee tu fu ng shu.

45
MI shut, shIy Iyuu mus sI fI tsI pu-
tsIptu muum wuyu fu ngItum shu.
Iyuch chee kupung shu Ipu zu fu ng shu.

4
Apuu, nuwuu muzI nu ngu ndu mu.

AshI noo ju Apuu, yusuf Iyuu kIs


nup chIsh?
TsI yu nIsh musk chush, kupung
tushIsh ksu neek puz ushIch shu.

47
Apuu, nuw tuu fu shI pukIch chu, tsI pu su.
Nuw tputs tu nu.
Shuunu Iyuu tpu tsee tsI nI tInu fu-
ngush, nIsh tsu pu fu nu sIsh
nIngut musuch tuu chI nI.

48

Chu ku ju ndu tsI puch?


IchI ngu fu pu fI nI yu tsI pu chI nI yu.
Tputs wuu nuu tsI wutsI pun tupu chI-
ndu muum wunI ndu ju.

49

Apuu! chtuk chu fI shIy DupI yu fI nee


chI nu fu ngush, tsI yu tu fu ngush:
Ayum tuu tI shI yu shchee kusu chee-
zI, tfung shu. AshI fI

tumushu
nut shu DupI yu fIn chI chee nIIu fu-
nuf Istu muum ngu tuk shu?

50
Apuu, nupu ngu sI ndu nI yu. Tputs
wunIp shI yuu tpu tsI fIsh
nutsu ku nu yu.
Ndu uchIm kumus ku nu yu, stu ku nu yu
Iyuu tsI.
Nuw shu tsI yu nI tunu ku fI, zun sI mun
tsI pu muum wufI tu kI nu.

Apuu, Iyuu nuyu nIng chu!



51
Apuu, nuwuu muzI nu ngu ndu mu.

Iyuu
kundu fu fI nI mundu ku nu yu!

Kukush muntsIf tsI yut ku sIn, shI yuu


Ipu su mu fI nIsh IchI ngu fu zuf
nutsu ku nu yu!

52
Ash tuu Apuu, shI yu mu fI kufu kIsh
kusI fush, nu wundu fI kIz puf
kufuk tuukshu.
Apuu, wup pu fee.
SuImos89
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
476

D
90.4 2PIto fu 3.8 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
90.12 Ips shu chee mu 5.15-16,
KIo sen shu chee mu 4.5 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Sa!mo 90
Urutamari Apan!! taaratartan!!iya.
Itaru, chiy tputsich nutsich
mussimashi anoo kamankiya
Mysisurini Apunllpu
tsiyutumupunimunc/u,
upunllpunimunu yunJumurini.

1
Apuu, shIy chu Iyuu kupung
tupu chI ndum pu nIsh.
Iyush chI tputs ufu shI yush
kumu ngu nI yu.

2
Ndu tu mustuu mucheewu, mI shut tsu-
pu fu nu seets tum tIn chush, shIy
ufu tu fI tuu fu ng shu.
MI shut, tsu pu fu nu see ufu tInu yu-
fush shIy wund ufu tu fI Apu-
nIIIsh kufu kIsh tuu fu ng shu.
ShIy ufu tu mu fI Apu nIIIsh
tuu fu tuf tunII shu.

3
Apuu, shIy tpu tsee tsIch, WuunI
tsI puch pu,
tsu poom tum puyu mboom kInuch pu,
tkchush, tputs shu tsI pu ku nu yu.

4
ShI yuu mu nuu Apuu, mInum mII
musuch mInum puz zuf ushI fu
tushIy kIyu.
ShI yuum mInum puz muuts ushI fu
ndu tchukshu.
D

5
Apuu, shIy shuu nu zund kush wIz puf-
pu tIsh tpu tsee tsIch muchIkshu.
Iy tuu fu shee tsI nI pumu zukpu zIch
ushI fu mIkee fu kunu tsIp kI nI yu.

Iy tpu tsI nI chI fI chIf puz ushI fu nI


mus sI fI tsI pu ku nI yu.
Nupu chI fI chIf wunu sIf kxu nee fu,
putu fIt wunu sI fI chup tu yu fu,
Itufu zuf puku much shu muwI fu yu-
fu, tsI pu tu fI yu.
Chy tpu tsIch ush kI tumchI.

7
ShIy tsI yun tu ku chush, mus sI fI Iyuu
tpu chI ngu muum wufI tuk shu.
Ash ku chush, Iyshu mungI nI ts pu tu-
fuu ush chI nI yu.

8
ShIy Iyuu yutu fIt shI shI fI IchI ngu fu
yusuk shu.

Yupee ju chIy kumung chIch?



9
ShIy tsI yun tuk chush, ufu tuu fu shI nI
tsp chI yu.
Tpu tsIch musu chI fIch kumbu suf puz
ushI fu tushIysh tuf ush kI yu.

10
70 musuch tputs tuu kI yu. Itufu,
tputs kIz puf putIt 80 musuch
tuu muum wufI tu kI yu.
Kupung tuu tuu kuch, Itufu xufu shIsh
ufu Iyuum tuchI tuf puz ush kI yu.
MIkee fu tushIysh tuf ushku, chIy
mIkee fu tsI pu chIch.

11

Chu ku ju shI yuu tsI yu nIsh yusuch?

TumuyufI shI yuu tsI yu nIsh


kumung chIch?

12
AshI fu chu Apuu, putum putum ushI-
fu mungee tsI nI p'tseengchu ndu
mungu tu fI tI nI tuu muu mu.
MungIp tuf tu nuu fI nI yu tuu ku-
nI, shI yuu ufu ngI nu shu
mungoo nuch shu pu fI nI yu.
E

13
Apuu, Iyuuts shu yusuf wunu sIf
chI nung chu.

AshI noo ju Iyuu Istu chIsh? Iyuu


nuyu nIng chu.
Wutum Iyuu shuu nu tpu tsIf shu wu.

14
Ufu zuf tufu seek chu unush, chI nu-
sheets Ish Iyuum pu nung chu.
MungI shI nI tutsI tung chu.
Ash ku chush, Iyshu ufu shI yuu
mungI nI kIs yusI chI nI pu.

15
Apuu,

wunIp musuch nu kIyung


kuchIy kunI tuu ku nI yu?
Itufu, Apuu, shIy ushpI fIt tum musu-
chee tutsu moo fu kIs tuu muum
Iyuum wuyung chu.

1
Ash ku chush, Iyshu mI shut Iy Ipuf tu-
mu nI shI yuu wunu sI fImshI fIsh
pung chI nIII nI yu.
SuImos90
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
477

D
91.11-12 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 4.6, mIshu Iuku su 4.10-11 kumun kI yu.
E
91.13 Iuku su 10.19 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
ShIy Iyuu kIz puf Istu kush, unoo kIs
pung chI nI yu.

17
AshI fI yu Apuu, shIy
kchInumsheefush, Iyuu kupung
Istung chu.
Iyuu tufu wu zI fI nI, shIy shu Apuu,
wunu sI fI nupung chu.
Zuf ku fI tInu, Apuu. Iyuu Istung chu.
Sa!mo 91
Iy kurakarini kchinamishcha;
misha nayanimpancha

1
Iy Apu nIII fI nI wuu mu fI kusI fu kIz-
puf tuu fI yu.
AshI fI yuw tputs Apu nIII mun mung'
tutku,
unoo ApunII shu ufu kmu nu ku
ksut kI yu.

2
AshI fI uwshu Apu nIIee tsI yut ku,
Apuu, shI yu mu fI nuwuu ksu tuk shu.
Nuwuu tupu chI nduk shu.
AshI fI Apuu, nuw shu shI yu shu mu fI
kumu ngu fI tuu kI nu.
Wutum shI yu mu nu fI mungI tut ku fI
tuu kI nu wu, tchI yu.

3
AshI fI sIy, Apu nIIIs tIp tsI fIs nuwuu
kukI muzI nung tsu.
YushIng sIyush tsu tu shIsh tsI pu tsI-
mush wuyuk tuu tI yu,
Itufu, Apu nIII mu fI sIyuu tupu chI ndu-
muum wufI tu fI yu.

4
WuzItpu nguch pu puz ushI fu sIyuu
kmu nu nuw ushku, sIysu punI-
chee zIs, ndu mbu fI.
SIyuu ufu Istu chInts pu, tfu ngu,
wuu nuu tsee kuk kupeet chee ju,
ndu mbu fee.
Xunxu pIshpu puz ushI fu sIyuu I mun-
tu I mun tu ushku, kmu nu ku
tupu chI ndu kI yu.

5-
Psuun tuu tI yu nuuk chus, tunImshu-
tuu tI yu,

untuu tI sIy kunI zee


punI chee zIs? ndu mbu fee.
Kus chI fI tum kundu fu fee tsIsh
punIch tum tu zIs.
Xufu sheets tum punIch tum tu zIs.

7
Zupun tuu tputs sIyu nung tsI pu tsIptuf
ush ku sIn,
Itufu sIysu mutumb shIs tuut ssu.

8
ApunII tpu tsee muntsI fImshee
wuu nu mu ndu fI chu yu fI nI
wuneek chu,
unoo sIysu kchIp tIs pungut ssu.
Itufu, sIyuu ndu wunI chI yu.

9
Yuwu mund sIy Apu nIII mu nu fI
mungIs tutu fu ngIs,
unu mund ApunII sIyuu ksut chI yu.

10
Muu chI yutu mush sIyush kusu muum
pInu su chI yu.
Wunguy tum tsu tu shIsh sIyush
pungIs tsu tu chee ju, ndu mbu fI.

11
Wutum ApunII shu wuunu wusu-
ndu fu fee sIyuu ksu tu muum
zungun ku wu.
Yup tuu nuu kIs umb tuu wusu ndu fuf-
shu ufu sIyuu ksut chI yu.

12
Uwput sIyuu puzu fu ng puz
ush tu chI yu,
ndu sIy putumb chI mun puzIs tpuu
ushI muu mu.
D

13
Kzum shI ptuu tI, Isu fI yup, mkup tum
nuu kI nuu fee su,
ApunII shu sIyuu wunu sIf nuu muum
Istu chI yu.
E

14
ApunII tchu, SIy nuwuu mungoon-
kus, nuwuu chI nu kus,
nuw shu sIyuu tupu chI ndu chInts pu.
AshI fI yutu mu shI sIyuu kusI chee ju.

15
Nuwuu mush kus, nuw shu ufu
ym chInts pu.
Nuwuu nu sIyu pu wushu nund
tuu chI mu.
MungIs kupung muntsu kus, mungee-
ts Is tuwIz puf tu chInts pu.
Tputs shu sIyuu yusuk sIn, ApunII
wuu kupung chI nu ku Istu kI yu,
tchI nIII nu yu.
SuImos90 , 91
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
478

1
Zupun tum musuch tuu muum
wuyu chInts pu.
SheefufI, Izuu fu nuwuun pee much-
chInts pu, ApunII tfung chu,
nuw sIyuu utInu.
Sa!mo 93
Apan!! wamari kasiru taakiya

1
ApunII Tuu fu shI pun wuu mu fI kusI fu
tuu kI yu.
KIz puf wumuf kufu kuf tu fu, 'sInIsh
tuu kI yu.
WIz puf wumu fI kusI fI yu.
Tsu pu fu nu see tInu fu ngu,
ndu zpu zu muum mbum wuyu yu fu
kusu fu ngI yu.

2
AshI fu chu, utu shI nI yu,
Apuu, shIy tsu pu fu nu see wuyu fu-
ngush, ufu tu mu fI ksu tuk shu.
ShIy ufu tu mu fI kIz puf kufuk
tuukshu.

3
Apuu, muf kung kupu ngu mush
wufus tu kchu,
zuw, zuw, zuw, ntu fu, kIz puf
zungun tu fu,

4
unoo shIy wIz pu fIsh kusI fI nu shtu.
Wutum shIy kunI ndush wuf
tuukshu wu.

5
Apuu, shIy kumuch tu mu fIsh ufu tu-
mu fI tuu fu tuf tu chI yu.
ShIy nIII tu fIt chI nu chee zIsh,
ndu mbu fee.
AshI fI yu, tpu tsI fIsh ufu shI yush
pungIsh pshtu kchu sIn,
ShI yuu Apuu, KIz puf wunu sIf tIsh chu.
Ndu puk chI yum yutu fIt chI nuk shu,
utu sIn, shI yuu ungIf tu chI nIII nu-
yu, nuw shI yuu Apuu, utInu.
Sa!mo 95
Apan!!eem mangooz ksaptari yaseeyani

1
Nuu nInts. Mungooz ksu ptu fI Apu fee-
tsIch yusee yu nI,
wutum Iyuu ksu tu tuw ushku,
tupu chI ndu ku wu.

2
AshI fI Apu nIIIsh pung' pshtu yu fu nI,
Apu nIIeem yusee yu nI. UngIf tu yu nI.

3
Wutum ApunII Tuu fu shI pun
mInu mu fI tu wu.
Uwu mu fI kupung kusI fI yu.
ApunII pu tsee IchI ngu fu kusI fu, kIz-
puf kufuk tuu kI yu.

4
Tsu pu fu nu see IchI ngu fu ksut kI yu.
Tsu poo wunts shu chee ksut ku,
Iwu fee muchee ksut kI tum tu.
Tsu pu fu nu see ztufu wuunu
umuy tukI yu.

5
Kung muf kupu ngu mu shee ApunII
wuunu tInu fu ngI yu.
Tsu poom tum uwpu tu fI pututeefu
tInu fu ngI yu.

AshI fu chu, nuu nInts. UngIf tu yu nI


Apu fee tsIch.
TuchIm tu yu fu nI, wnu ngeetu fI
ungIf tu yu nI Apu fee tsIch.
Wutum Iyuum tum tInu fu ngu wu,
utInu.

7
ApunII wutu chu kuu pu nI fI tu nu
yuunu Apu fI nI.
Iyshu ApunII tu nI chu tIp tsI fI nI.
ApunII opeej ksu tu mu pun ushI fu
Iyuu wunu sI fI ksut kI yu.
AshI fI sIysu wuu nuu tsee kuk kItsIs muzI-
nung tsu.
Wutum ApunII sIyuu utuwu:

8
SIf tumu zItu mI nu fIs tsup upu sush
MefI bush tuu fu ng sIn,
nuwu mun mung' tutu muum
ngu tu fu ngu nu yu.

9
Nuwuuts shu mIchI tu fu ngu nu yu.
Nuw wIz pu fIf pu tI
tupu chI ndu fu ngI tuu tI,
nuwuu wIz pu fI fee tsI pufu ngI tuut ssIn,
Itufu nuwu mun mung' tutu muum
ngu tu fu ngu nu yu.

10
AshI fI nuw shu kupung
tsI yun tu fu ngu fI,
40 musuch upu sup musu tu fu sIn nuu-
muum wuyu fu ngI nu.
In tputs ndu mung pu chI nu ku nu yu,
kIz puf yutu fIt ush ku nu yu.
SuImos91 , 93, 95
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
479

D
95.11 Yuwuu nIsh tu unoots tum Utu shu chee mu 4.3 tuyu sI mu kumun kI yu.
E
95.7-11 Utu shu chee mu 3.7-11 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Nuwuu kumuch tu mu fI wIts ndu
muzI nu ku nu.

11
AshI fu chu, nee zufum pu tu fI
wunI chI mu.
Yuwush tsup tuu muum wuyu fu ngI
unush pshtu chu zI nIII nu ju,
ndu mbu fee.
Anush kunus chu zI nIII nu ju, ndu mbu-
fee,
D
utInu,
ApunII tfu ngI yu.
E
Sa!mo 9
Yaseeshish kaneeschi yaseeyarus,
Apan!!ee ungirtangints

1
Apu fee tsIch yuseengInts.
Tputs ztufu yusees shIsh kunees chee
Apu nIIee yuseengInts.

2
Apu fee tsIch yusee yu nI.
Tuu fu shI pu nee, shIy kIz puf tIsh chu,
tyu nI.
Putum, putum, tpu tsee kumun kus,
ApunII Iyuum tupuch ndum pu neem
tuu kI yu, tng tsu.

3
Tpu tsee ztufu Apu nIIee kumu nIng tsu,
ApunII tsIn sum pun chu.
Wumu fI kusI fu,

wunInII wIz puf put


Iyuu Istu ku wu? tngInts.

4
Wutum ApunII uwu mu fI kIz puf
kufu ku wu.
AshI fI yu, ufu ungIf tu kuch yusI-
muum kIz puf chu wunu sI fI.
ApunII pu tsee IchI ngu fu uwu mu fI
kusI fI yu.

5
MIn shuch tputs upunII pu tsI fI nI wIz-
puf ndu puk chI yum tuu fI yu.
Itufu, ApunII shu kIzpufeefu kunI-
nduu tInu fu ngI yu.

ShIy Apuu, kIz puf wunu sIf tIsh chu.


PungIsh kufu kuf tu fu unush, 'sInIsh
kIz puf tuukshu.

7
AshI fI sIysu IchI ngu fus tpu tsIs,
muu chI fIt pu tu wIs Apu nIIee
ungIf tu ngInts.
Apuu, wup pu fI wIz pu fI fI mu ndIsh.
ShI yu mu fI ufu tu mu fI kusIkshu,
tngInts.

8
Sheef us, pungup nuuk chus,
muu cheetsI, yuwuu wuunu
kumuch tu fu ngu
unoo yyu fus, ungIf tu ngInts.

9
ApunII pung' kIz puf chu wunu sI fI.
AshI fI unush shu ungIf tu ngInts.
Tpu tsIs IchI ngu fus, Nuw shI yuu kufu-
kuf tu nu, Apu nIIee tng tsu.

10
ApunII uwu mu fI kIz puf kufukchu,
kumun kus tng tsu.
Tsu pu fu nu see tInu yu fu, wuyu fu-
ngu, nu unoo tsI fI tuu kI yu. Ndu
shpu kI yu.
Amb ushI fu ngu, tpu tsee IchI ngu fu
tutsu moo fu chI nu ku tuu kI yu.

11
AshI fI yu, sIysu ApunII tnu fu ngu
unIs,
mIshu yuwIs kunI ndush tuu kIs
un tum tIs,
mIshu yuwIs tsu pu fu nu sush tuu kIs
un tum tIs,
mIshu yuwIs mufush tuu kIs
un tum tIs,
IchI ngu fus Apu fI mu nI mungIs kIs
shu mbu tung tsu.

12
YuwIs mzu tsIsh tutsu mIs tuu kIs,
mI shut mungIn shuch tum tIs,
yusI nuw tum tIs,
Apu nIII mun kIs shu mbu tung tsu.

13
Wutum wuunu tsu pu fu nus shu chee
IchI ngu fu ksu tu muum kus chI-
mu, tfu ngu wu.
Tpu tsee nuts tu yu fu, wunu sI fI zufum-
pu tu fI tsI yut ku, unoo ksut chI yu.
Sa!mo 100
Apan!!imun shambateeni, watam
Apan!! urutamari tiptsiree chinaku
taakuwa, anoo kamankiya

1
Kuyu nu, IchI ngu fu nI ztufu Apu nIIee
mungI nI kIs yusee yu nI.

2
IchI ngu fu nI Apu nIIee ungIf tu yu nI.
SuImos95, 96, 100
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
480

D
103.8 Sundee ku 5.11 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
MungI nI kIs Apu nIIIsh pung' pshtu-
yu fu nI yusee yu nI.

3
ApunII tuu fu shI pun chu unoo
yusung tsu.
Iyuu tInu fu ngu, IchI ngu foo tsI nI
wIpuum nu fu ngI yu.
AshI fI Iy nu ApunII shu tu nI chu tIp tsI-
fI tuu kI nI yu.
ApunII Iyuum opee ju puz ushI fu ksu-
tu mu pun tuu kI yu.
Iyuu ufu ksut ku tuu kI yu.

4
AshI fI Apu nIIush pung' pshtu yu fu nI,
mungI nI kIs, Wup pu fee, Apuu,
tyu nI.
Apu nIIee yusee yu nI, ungIf tu yu nI.

5
Wutum shIy shu Apuu kIz puf shu wu.
ShIy kchI nu mI shtI shchu.
Ufu tu mu fI tpu tsee chI nu kush
tuukshu.
NIIu fu nu feets tum kusuch tum tu zIsh,
ndu mbu fee.
AshI fu chu, shI yuu, Apuu, Wup pu fee
utI nI yu.
Sa!mo 103
Apan!!ee uru kis yasichima
upiyurini wuyussi

1
Nuw shI yuu tsI mu fI Apuu,
Izuu fu mungIp tuf tI ungIf tu chI mu.
ShIy wunu sI fImshI fI chI nuk shu.
AshI fI yu, mungI kIs ufu tu mu fI
shI yuu

2
Apuu, ungIf tu ku fI tuu chI mu.
WunIp nuwuu Istu fu ng shu. Kupung
Istu fu ng shu.
Nuw unoo uyu mum tI yum ndu
mbI zu chI nu.

3
ApunII nuwuu yutu fIt shI shI fee tsI
IchI ngu fu tuchI ngu fu ngI yu.
Kus yutu kI unoots tum yufu fu ngu,

4
tsI pu nee tsI tupu chI ndu fu ngI yu.
Ufu tu fI nuwuu chI nu ku, ksut ku
tuu kI yu.

5
AshI fu chu nuwuum pIsh tuts
ndu nu fI.
MungI kIs tuu kI nu.
Nuwuu tuwIz puf tu ku, nuw shu
kunu ngus tumu pu fI ushI fu fI
tuu kI nu.
Yungun tumu pu fI ushI fu fI kIz puf
tuu kI nu.

Nutsum pun tputs tpu tsee kIyung


yuchu ku,
ApunII shu unoo yusu kI yu.
Nutsum pu nee Izuu fu wuneek chu,
yuw tputs kIyung kuchIy ku nu unoo
mupIyf sIn tuu muum wuyu kI yu.

7
Iyuu zItu mI nu fI nI IsfueI chI-
chee wuun pu tu wIz puf
tupu chI ndu fu ngI yu.
Sheefu, My sI su fI nee wuu nuu tsI
kuk kumu nI fu ngu,
My sIs shu tpu tsee tuyus pu tu fu ngI yu.

8
ApunII chI num pun chu.
Nuyu nIm pun chu.
Tpu tseetsI chI nu ku ndu mIkee fu tsI-
yun tu muum yusu fI yu.
D

9
Ndu Iyuu yutu fIt shI shI fI nI chI nu fu
tuu kI yu.
Ndu ufu tu fI tsI yun tu tuw ndu ushku
tuu kI yu.

10
Iy zupun tuu muntsIf tuu ku nI,
ndu unu mund Iyuu tutsu moo fu
wunee kI yu.

11
ApunII Iyuu chI nu ku, kunI nduu
ufung puz knu fu ushI fu kupung
Iyuu chI nu kI yu.

12
Yutu fIt shI shI fI nee tsI nI ufup yup
tsu pu fu nus tspu ku tu umb
kupee tu fu ngI yu.

13
Tputs wIpuu kIz puf chI nu ku tumu-
tuf pu fee ushI fu,
ApunII wuu nuu tsI tIp tsIf chI nu kI yu.

14
Iyuu tsu pu pu tInu fu ngu unoo ndu
mbI zu kI yu.
Yuwuu sumbuy tuku nI unoo yusu fI yu.

15
ChIy tpu tsIch tuu fu shIch kufut tumu-
pu fI ushI chu.
SuImos100, 103
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
481

D
104.1-2 1Tmo teyoo mu 6.16 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
104.4 Yuwuu nIsh
tu unoots tum Utu shu chee mu 1.7 tuyu sI mu kumun kI yu.
Kufut nutu mu kIz puf wunu sIf
chup tu yu fu,
kIs nupu muum wufI tu kI yu.

1
Itufu, kumbu suf shu kIz puf
kumbus tu kchu,
chu poo Izuu fu tufu mbut ku chu, ndu-
nuf shut ush tu fI yu.
MbI zu mu mu fI ts pu kI yu.
AshI fI tum chu, Iy tpu tsI nI tuu fu shI nI.

17-18
Itufu, ApunII shu Tuu fu shI pun wuu-
nuu tsee tIp tsIf ndu uyu mum tI-
yum mbI zu chI yu.
Tputs Apu nIII mun mung' tutku,
wumuch tu shee puyu ku,
ApunII shu unoo tputs ufu tu fI
kupung chI nu kI yu.
WIpuuts tum tu, mIshu IchI ngu fu nIIu-
fu nu fee wuuts tum kusu chee ju
ndu mbu fee.
Izuu fu ksut chI yu.

19
ApunII wuu nuu uxI nu shI mun kunI-
ndush wuyu fu ngu,
unu mu ndu fI tsu pu fu nu see ush chI fI
ksut kI yu.

20-21
AshI fI yu, sIysu Apu nIIIs
wusu ndu fu fIs,
Apu nIIee ungIf tu ngInts.
Wutum sIy kIz puf tuuksu wu.
Ufu Apu nIIeetsImu fI wumuch tush
Izuu fu tumI nuk su.
MungIp tIs ufu wuu nuu tsee kuk
zufum pu tu fI puyuk su.
AshI fI sIysu, IchI ngu fus Apu nIIee
ungIf tu kus tuung tsu.

22
MI shut sIysu, yuwIs ApunII tInu fu-
ngunts unIs,
muuch tuw tum tIs,
kunInd shuch tum tIs,
tsu pu fu nu shu tum tIs tuu kIs
unIs IchI ngu fus Apu nIIeetsImu-
fI Tuu fu shI pu nI ungIf tu kus
tuung tsu.
Nuw shu ushI fI tum zufum pu tu fI mungIp-
tuf tI Apu nIIee ungIf tu ku fI tuu chI mu.
Sa!mo 104
Yuwamand Apan!! maachtawaa
ichingaru tnarangu, anumand
Apan!!ee yaseekaniya

1-2
Apu nIII mun mungI nI kIs
shu mbu tee nI.
Apuu, shI yu mu fI
tuu fu shI pun tIsh chu.
ShI yuu tsI mu fI mungIp tI nI kIs
shu mbut kI nI yu.
ShI yu mu fI kusI fush tuukshu.
ShI yuu tsI mu fI ungIf tu ku nI yu,
tchI nI yu.
Shuunu 'sInee kumuf tupzIsh ushI fu
tuukshu.
D
KunI ndup wuf kuwu mbu nu nu ndu fI
wuyu fu ngush,

3
Anu mun shu, kungu mun Iwuz
pungee mIsh wuyu fu ngItum shu.
MI shut, Apuu, shIy psu seem kInu ku-
tu fuu sheefush,
pshIf shI shushpuz ushI fush psu sIsh
nuukshu.
Kumbu suf puz ushI fush wIz pu fIf pu-
tIsh nuukshu.

4
Kumbu suf wutu chu shIy tsI yu tsI-
pu neem k'kuz zungu nIk puz
ushIkshu.
ShIy mu mu foots shu zungun kush wIz-
pu fee tsIsh tuyu mu ndu kI yu.
E

5
Tsu pu fu nu seets shu wunu sIf tInu fu-
ngush, ndu uyu mum tI yum
pIyum nuutu, pIyum shu shpu zu tu
ndu ushIsh tu muum mbum
wuyu fu ng shu.

Muf kung tsu pu fu nu sI mun Iwuz


ush chI fI kumIspu puz ushI fu
pufung shu.

7
Itufu, shIy shu Apuu, kungoo
kumuch tu fu ngush,
Tsu push nuung chu, tfu ngush, kung-
shu k'keetsIsh kufI yuuts puz
ushI fu muzI nu fu ngu,
mIkee fu kufu wu tu fuu ushI fu ngI yu.
SuImos103 , 104
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
482

8
MuchI mun nuu nuu tu fuu ushI fu ngu,
kufu wu tu fuu, yuwush shuu nu,
NeetsI fI tuung chu, tfu ngIsh, unush
tsup wutund sush kusu fu ngu,
zunu yu fu ngI yu.

9
Ndu pIyum pseef tu ku unshu fI wunu-
sIf wuyu fu ng shu.
Ndu tsu poo yusuf pumuum umb
ushI fu wuyu fu ng shu.

10
ShIy IchI ngu fu zuf kungoo wIf
zungun kush,
zuw ush ku chu, mungI nup shu nuu nuu-
tu fuu ush kI yu.

11
ZumIz shu mungIn shuch unoots shu
kung wuu ku nu yu.
Buffu tum kuyus tun wuuk sIn, wusu-
chee Imu yu ngu ku nu yu.

12
Kpu fu ngu mush kungu mun wIng
kuchu teef sIn, Ixu teef sIn, ngIch-
tu yu fu sIn, Ipu fI nu ku nu yu.
Sheef sIn, mung' ksuk sIn yusu ku nu yu.
YusI nu mu nuw pIz wuzIweefu kIs
yusu ku nu yu.

13
Apuu, shuu nu shIy sInu put muu-
cheetsI kchI tu muum Istu kshu.
Iwuf tuu kush, unu mu ndu fI shIy msu-
sIsh kufIy tuk chu,
sIn sI nuk chu, unpu shu tsu poo
kuchuch tu kshu.

14
Pus too ts shu wuku fuum, zum zeem
wutu ngush wunu sIf chI fI chI fee
yunu nguk shu.
MI shut, chIy tpu tsIch tutsum tu-
fIch, unshu tsu pu fu nu sIsh
pzu pu neechI yu.

15
Yuw chIy tpu tsIch kutung kuch, wIz pu-
fI fee mIch punu ku kchI tu tu fIch,
mIshu kIzu fun wuku ngu fee wuu-
kuch, mungIch kIs tuu tu fIch.
MI shut kIzu fun wuku nguf wuyu ngu-
noo kusI fu tshee tsIch kupu su-
fumcheek puz ush kI yu.

1
IIbu nush tsup shIy yusIn wushI tu nI-
mush tutsu mu fu ngIsh,
unshut xIx pu fIsh kungoo
wuuk tum sI nu yu.
Ash ku sIn, yusIn shu kIs tuu ku nu yu.

17
Anush shu yusIn tsI fIp cheew puk-
cheew wIpuum pzu pu nI muum
Ixut ku nu yu.
MI shut, kufsu yusI nush pInosh sufu
tuu ku nu yu.

18
MuchIsh wuf kuu pu fuw kuyus tun
kIs tuu ku nu yu.
MI shut, putumb chIsh muu chI puk chI-
mush unshu tum tuu ku nu yu.

19
Iyuum zufeets tum, tsu peets tum
tchI muum wuyu fu ng shu.
Zuf shu wuunu puku unoo yusu fI yu.

20
Zuf pshtu yu fu, tupee fum chu,
unush shu mungIn shuch
shI tu nguf tu ku nu yu.

21
MungIn shuch tumuz yusu ku, Apu-
nIIee tsI yut ku utu nu yu.
Zupun kutung pu nI utu sIn, Apuu,
Punu ndu, shI yuu utu sIn utu nu yu.

22
Itufu, zuf sItu tu fu nIIu, wupI tum
kunup ku nu yu.
Wuchush tum pshtu yu fu sIn,
wuntsush muu ku nu yu.

23
Anush shu tputs tufu wuz tu muum
shI tu nguf tu ku nu yu.
Tupee kuch shu tfuw zI fee kusu yu fu-
sIn, kunus ku nu yu.

24

WunIp muu cheetsI wunu sIf tInu fu-


ng shu? Apuu.
Yuw IchI ngu fu wuyu fu ngIsh un
shuu nu wIz pu fIf pu tIsh, mIshu
yu sushpu tIsh, tInu fu ng shu.
Tsu pu fu nu see tInu fu ngIsh, unush
tutsI tu fu ng shu.

25
MI shut, mufee kung kupu ngu, wumun,
Imuf wuyu fu ngIsh un tuu fI yu.
Muu chI zupun kupu ngu mush, puk-
chI mu sh tum unush tuu ku nu.
TchI muum pInu su.

2
Anush shu mufIsh bot nuuk tu mu nu yu.
MIshu, unshu tum muu chI kupu ngu-
mush pufuw kIs tuu kI yu.
KIs kungush mIchIt ku unoots shu
shIy kIs nupuk shu.

27
AnshI tI sIn, ApunII nuwuum kutung-
shee mI punu pu ndu, utu sIn,
Apuu, shI yuum kutu ku nu yu.
SuImos104
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
483

28
ShIy shuu nu, Neewu, tkchush,
unoots shu kutung ku nu yu.
ShIy kuwIsh puxu yuk puz ush kush,
unoo mung' ksu ku nu yu.
Kupung tuzuz tuu ku nu yu.

29
Itufu Apuu, shuu nu zund kush, wIz-
pu fI fee tsIsh kunu suk chush,
uwshtI sIn kupung punI ku nu yu.
ShIy tu fu shee kusuk chush, tsI pu ku-
nu yu. Sheef sIn, wunuts tsu-
poom tum kInu ku nu yu.

30
Itufu, Apuu, shIy wIz pu fI fIf pu tIsh
tu fu sheem tupus ush ku chush,
wIp shu kIs kunu nguf tu ku nu yu.
AmbI ush kush, tsu pu fu nu see
muu chI fIt ufu tunIschI chtuf
ushIkshu, nuw shI yuu utInu.

31
AshI fI yu, ApunII wIz puf uyum tuu tI
pus tu chee ju, ufu tu mu fI tuu chI yu.
ApunII wuu nuu tInu mu fI nee tsI
nupku, mung' kIs ush kI yu.

32
ApunII wIz puf pu tsu pu fu nu see nup-
ku chu, tsup shu shpu zu kI yu.
Muchee wuf putut ku chu, muchush
psus tuwu peew shI tung kI yu.

33
AshI fu chu, nuw ndu tu mu tsI pu fu fI,
kchI tu fI tI, Apu nIII fee mI Tuu fu-
shI pu neem ufu tu fI yusee ku fI
tuu chI mu.

34
AshI fI yuw nuwuu nu chI nu kI unoo,
shIy shu, Apuu, nuwuu kIs nupu-
ndu, utInu.
Wutum nuw shI yu mu nu fI wIz pu fI-
fIsh mungI kIs tuu kI nu.

35
Yutu fIt shI shpu nI wuunI tsI puch pu,
pus tuch pu.
Ayu mum tI yum un ndu shu tuu muum
Izuu fu pus tuch pu, Apuu, nuw
shI yuu tInu.
Itufu nuw shu shI yuu, Tuu fu shI pu nee,
mungIp tI kIs ungIf tu chI mu.
ShIy kIz puf tIsh chu.
Apuu,

Yung puktI shchu! shI yuu utInu.


Sa!mo 105
Apan!! Israe!chichee kapung
istarangu anoo kamankiya

1
IsfueI chI chIs, Apu nIIee, Wup pu fee
tngInts, utInu.
Apu nIIee ungIf tu kus, kukoots tum
tsu pu fu nus ztufu tpu tsee
kumu nIng tsu.

2
Apu nIIee ungIf tu kus seeng tsu.
Iyush chee Istu muum

wunInII
ApunII wIz pu fee
ymu ndu fu ngu wu?
AshI fI yu, sIysu tpu tsee kumun
kumun shI ngInts.

3
Tpu tsee kumun kus, Iy Apu nIII fI nI
Apu nIII fIt chu kIkI. MIn ApunII
wunI ndu ju.
AshI fI yuwIs Apu nIIee chI nu kIs
unIs,
Apu nIII mu nu fI mungI nI kIs tuu yu nI,
nuw sIyuu utInu.

4
Iy Apu nIII fI nI kIz puf chu. AshI fI yu,
Apu nIIee mushee nI.
Ash ku chu nI, Iyuu wunu sI fI nup chI yu.

5

WunIp Iyush chee Istu fu ngu?

Tumufu Iyush chee


tupu chI ndu fu ngu?
MI shut, wuu nuu tsI kuk Iyuum
zungu nI fu ngu,
IchI ngu fu unoo mbI zu muum
wunI ndu ju.

Iy Apfu hu mu fIn chIch tu nI chu.


Ako pu fIn chIch tu mu nI chu.
ApunII Iyuu wuumu tIp tsI feem
Ipu su fu ngu,
Iyshu Apu nIII nu ndu fI shtI nI tIp tsIf
tuu ku nI yu.
AshI fI yu, sIysu nuwuu kukI
muzI nung tsu:

7
ApunII Tuu fu shI pu nI Iyuu nu Apu fI nI
wuun pu tu tu fI wIz puf tsu pu fu nu-
see ksut kI yu.

8
ZItu mI nu fI nee tsI nI tsI yu tu fu ngu,
Nuwuu kukI puyu kI nuu fee su, nuw-
shu Izuu fu Istu chInts pu.
SuImos104 , 105
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
484
SIyuu uyum tuu tI yu kusu chee zee,
tfu ngu,
unoo mbIz chee ju, ndu mbu fee.

9
Apfu hu mu fIn pu tsI yu tu fu ngu,
kuk ndu pus tu muum zufum pu tu fI
tsI yu tu fu ngI yu.
Anu mun shu Isuu ku fI nee ts tum
tsI yu tu fu ngI yu.

10-11
Sheefu, Isfue Iu fI nee ts tum
tsI yu tu fu ngu,
Nuw shI yuum Kunuu nuu tsup
punu chInts pu,
shI yu chIch tputs unush ufu tu fI tuu-
muu mu, ApunII tfu ngI yu.

12
ZItu mI nu fI nI IsfueI chIch tputs
muchIn unush tuu fu ngu nu yu.
Kunuu nuu tsup ndu
umuy tu fu ngu nu yu.

13
Ufu xItu ngut ush ku nI, mInup tputs
wutsu pun tuu fu ng sIn,
mInup shu tputs wutsu pun tuu fu tuf-
shIn ush tu fu nu yu.
MIn kufuk Iyush chee Istu ku, mIn-
shut kufuk Istu ku, ush tu fu nu yu.

14
Itufu, xItu ngut ushI fu ng tuu tu nI,
ApunII Iyuch chee tputs kupung
ksu tu fu ngI yu,
tputs ndu nutsu muu mu. Wutum
ApunII wuunu kufu kuu,

15
Nuwuu tpu tsI fI muntsIf tsI yu tInts pu.
Nuwuu kukI kumu nI mu pu nee kIyung
yuchu fInts pu, tfu ngu wu.

1
ApunII unpuf Kunuu nush tsup mufI-
ngu muum wuyu fu ngI yu.
Izuu fu mu mu fI Iwu fIz
mufI ngu fu ngI yu.

17
Itufu, ApunII shu wusI nu OsI yu fI nee
Iyush chee tupu chI ndu muum
Ipu su fu ngI yu.
Isfue Iu fI nI wIp zoo nIIee OsI yuu
nutsu yu fu sIn,
tpu tseem much chuf ku fIk pu
tupu xu nxu fu ngu nu.

18
OsI yu fI nI IjIp tosh tsup tuu fu ngu,
unpuf tputs OsI yu fI nee kIyung
yuchu fu ngu nu yu.
Tumun shI shush wuntsush
tumu nu fu ngu nu yu.

19
Itufu, ApunII OsI yu fI nee umb tuu
ushI fu ngu,
yuwuf tu tum OsI yu fI nI nIIuf tu-
mu pumu zu fu ngu, zoo nIIee
kumu nI fu ngu,
unu fI tum tutsu moo fu ngI yu.

20
OsIy wund tumun shI shush
tuu fu ngu,
IjIp tshuch tputs kufuk, yuw zupun
tpu tsee ksu tu fu ngu,
un wusu ndu fu fee OsI yuu tushI tu ngu-
muum kumuch tu fu ngI yu.

21
AshI fI kufuk shu OsI yuu wuumu
Istu muum nu fu ngI yu. ShIy shu
nuwuu tpu tsI fI ksu tung chu.
MI shut, muu chee wuuts tu tum ksu-
tung chu, tfu ngI yu.

22
AshI fI OsIy shu kufu kuu wIpu nu shee,
Istum pu nee ts tum IchI ngu foo yusu-
shee zupun yup stu fu ngI yu.

23
Anu mun shu Iwuz zItu mI nu fI nI,
IsfueI wIpu put IjIp top tsup
nuu tu fu ngu nu yu.
Anush tunu fIsh IjIp tosh wutsu pun
kuseef sIn tuu fu ngu nu yu.

24
Amb tuu ushI fu ngu, Itufu ApunII shu
Iyush chee Istu fu ngu,
wIp Izu pu nee fu ngu nu yu.
KIz pu feew tuu fu ngu nu yu.
IjIp to shchee tputs kusI fu
tuu fu ngu nu yu.

25
AshI fu chu, IjIp to shuch shu tputs,
Iyuu kusI fu nee pu, utu sIn,
Iyush chee nutsuk sIn, kIyung
yuchu fu ngu nu yu.

2
AshI fI yu, ApunII shu My sI su fI nee,
Aufo nu fI nee ts tum tupu chI ndum-
pu neem Ipu su fu ngu,
tIp tsI fee tupu chI ndu muum
zungu nI fu ngI yu.

27
My sIs shu, zoonII pu Aufon pu,
IjIp tosh tsup Apu nIIee wIz puf
tuyu mu ndu fu ngu sIn,
tpu tsee tpux tu fu ngu nu yu.

28
ApunII shu IjIp tosh tsup zufee
kzu tu fu ngu,
SuImos105
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
485
tunee fu much ushI fu ng tuu,
Itufu IjIp to shuch shu tputs Apu-
nIIee kuk puyu muum
ngu tu fu ngu nu yu.

29
ApunII kungoo zngu nu kufu seem
nu fu ngu,
unu mun kuyu pIch shu
pchI ngu fu ngI yu.

30
AshI fI ApunII shu yusuf pufu mbu foo
zungu nI fu ngu,
ush chI fI yuk tush tutsI tu fu ngI-
yu. Kufuk shu tum pung'
tutsI tu fu ngI yu.

31
Anu mun shu, ApunII yusuf yyu-
nIIeets shu, mI shut munxoots-
tum zungu nI fu ngu,
ush chI fI IjIp tosh tsup
shu nee fu ngu nu yu.

32
Anu mun shu, sInuuts shu
puchI ndu fu ngu,
Itufu sIseets shu ush cheew putu mbIch
kupu ngu mush zungu nI fu ngI yu.
Sheefu, mu mu foots tum
zungu nI fu ngu,
mumuf shut kIz puf mumuf tu fu-
ngu, puuj ushI fu ngu, tsu poo
muchI fu ngI yu.

33
Amb ushI fu ngu, IjIp to shuch muzuf
tutsum mu tpu chI ngu fu ngI yu.
MI shut, yusI nuuts shu IchIpeefu
muchI fu ng tum tu.

34
Anu mun shu, yusuf putI ndu fee
zungu nI fu ngu,
putI nduf shu zupun pufut ushI fu ngu,

35
wunu see tutsum mu, mungI nu wuuts-
tum wuf,
chI fI chI fee wuuts tum wuf kup zIng tu,
kup zIng tu ushI fu ngu, wufoo
kuchI ngu fu ngu nu yu.

3
Anu mun shu, yusuf tsI pu tsI mu sheets-
shu IjIp to shchee wIp Iwu chIztu-
muw tsI pu muum wuyu fu ngI yu.
Ash chI fI tsup shu nee fu ngI yu.

37
AshIp ushI fu ngu, IjIp to shchee zupun
yuchu yu fu nIIu,
sheefu wIz puf pu tIp tsI feets shu IjIp-
too tsup tushI tu ngu yu fu nIIu,
much tu fu ngI yu.
IjIp to shchee ufkIf, ofoo
mbuf shImu sheets tum,
ofoo chu mbee pImu sheets tum zupun
yyu fu sIn, nuu tu fu ngu nu yu.
Ndu puk chI yum xufu fu ngu nu yu.
MupIyf sIn ksu nu ndu fI
nuu tu fu ngu nu yu.

38
Nuu tu fu ng sIn, IjIp to shuch tputs
mung' ksu fu ngu sIn,
nupu tu funII ushI fu ngu nu,
wutum Iyush chee punI fu ngu nu wu.

39
ZItu mI nu fIn shu tsup puzup
nuu tu fu ng sIn,
kus chIf nuu muum ApunII psus pu
zufee kmu nu fu ngI yu.
Psuunshu nuu muum sumus
kIz puf tuwu sI nee muum
wuyu fu ngI tum tu.

40
Kutung tseem shu Apu nIIee
mushu fu ng sIn,
ku tum sheets shu zum zee
punu fu ngI tum tu.
Kutu nguts wuf pI chee kIs kutung ku-
sIn, tuzuz tuu fu ngu nu yu.

41
Kung shu pIsh tu fu ngu, My sI su fIn-
shu tushuwshIshpu putumb chee
tuw ushI fu ngu,
ApunII shu kungoo putumb chIsh
tushI tu ngu fu ngu, zuw wIf
ushI fu ngu,
kung shu tsup puzuw pI tuu nuun tu ngu-
tu much ushI fu ngI yu.

42
MI shut, ApunII yuwuu tIp tsIf-
pu Apfu hu mu fIn pu pIy
ush tu chI mu,
tfu ngu unoo ndu puk chI yum
mbI zu fu ngI yu.
Izuu fu tumI nu fu ngI yu.

43
Wuunu tIp tsI fee IjIp tosh tsup tupu-
chI ndu fu ngu, tushI tu ngu fu ngu,
tputs shu shI tu ngee fund sIn, zumu-
ngu ku tu fut, ushI fu ngu nu yu.
Mung' ksuk sIn shu mbu tu fu ngu nu yu.

44
ApunII wuunu tIp tsI feem nIII tu fI tuu
tputs wutsu pun punu fu ngu,
uwshtI sIn unoo Itu tseef sIn, muzu fee-
wuuts tum, tutsu mu wuuts tum,
wunu seewuu IchI ngu fu zItu mI nu fI-
neem punu fu ngI yu.
SuImos105
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
486

45
Itufu, ApunII ush ku chu, Pup chu,
Wunee yunts pu.
Nuwuu kukI Izuu fu puyung tsu.
MI shut, nuwuu tuyus pu tu mu fee
tumI nung tsu, tfu ngu, wutsu pu-
neem punu fu ngI yu.
Apuu,

shIy wIz pu fIsh tumu fu?


Apuu,

Yung puktI shchu! shI yuu utI nI yu.


Sa!mo 107
Apan!! kchinamishcha

1
Apu nIIee, wup pu fee, tngInts,
wutum mInu mu fI wunu sI fI wu.
Ufu tu mu fI Iyuu chI nu ku tuu kI yu.

2-3
ApunII pu tsI yut ku nI, umb tyu nI.
Wutum kundu fu fI nI Iyuu
kusI fu ngI tuu teesInu yu,
pseef tuf tuu tI nI tuu fu ngu nI, ApunII
Iyuu yun pu yu fu, Iyuum shu tum
tsu pun nI wuyu fu ngI yu.
Yup zuf yuku umb tum,
yup zuf puku umb tum,
yup zuf puwu chI ngu fut tu umb tum
tuu fu ngu nI,
Wuunu ApunII yun pu yu fu, tsu pu nI-
sh tum wuyu fu ngI yu.

4
Iyu shuch tputs ushpu tum musuf sIn,
Tsup puzup tputs ndu nu fIp xIx tu fu-
shIn, ushI fu ngu nu yu.
Yup ngoots ndu nu fIp, yuk tu tum ndu-
nu fI umb tum nuu tu fu ngu nu yu.

5
MufIz kuyu tu fu ng sIn,
suchI tu fu ng tum sIn,
MufI zI mun puk chIm tsI pu muum
pshu tu fu ngu nu yu.

Kupung punIk sIn, tsI pu tu fee mu,


utu sIn,
Apu nIIee kufu zu fu ngu nu yu. Apuu,
Istu ndu, tfu ngu nu yu.
ApunII shu muzI nu fu ngu, kupung
Istu fu ngI yu.

7
Yup shu ngoots wunu sI fI umb shu
much tu fu ngI yu.

8
AshI fI yu Apu nIIee, Wup pu fee,
tyu nI,
yuwu mund Iyuu kupung Istu fu ngu
unu mu ndu.
Wutum Iyuu ufu Istu fu ngu wu.

9
Tputs suchIt ku sIn, wusu chee
Imu yu ngu kI yu.
Kutung tsee kupung punu fu ngI tum tu.

10
MI shut, Iyush chI tputs tunI mushpuz
tuuksI nu,
ushI fu sIn kIyung kuchI yu fu ngu nu yu.
Putm kuteen pu kumu fIm tumu pu-
fee ushI fu sIn, mung' kupung
kIyung kuchI yu fu ngu nu yu.

11
Apu nIIee kuk kupung ngut ku sIn,
ndu muzI nu fu ngu nu.
Tuu fu shI pun wumu fI tuu kusI ku,
unoots tuu kuk ngu tu fu ng sIn,
Wuts tu.

Chuk ushIsh tu pu?


tfu ngu nu.

12
AshI fI ApunII shu tsI yun tu fu ngu,
IsfueI shu chee tputs tumuch-
chuf tu muum wuyu fu ngI yu.
Tu fu shee yutu fI wuyu fu ngI yu.
AshI fu ngu, zuf nu sI mun puk chIm
tsI pu muum pIsh tu fu ngu nu,

Wutum tputs Istum pun


ndu nu fI mu nu wu?

13
Itum su muum pInu suk sIn,

Chu ku ju
Iyuu Istuch? utu sIn,
Apu nIIee kufu zu fu ngu nu yu. Apuu,
Istu ndu, tfu ngu nu yu. ApunII-
shu muzI nu fu ngu,
Iyuu nuyu nI ku, tupu chI ndu fu ngI yu.

14
Sheefu, Iyuun pee tsu pun nI kunu-
pu muum ngoots wunu sI fIp shu
ymu ndu fu ngI yu.

15
AshI fI yu Apu nIIee, Wup pu fee, tyu nI,
yuwu mund Iyuu kupung Istu fu ngu
unu mu ndu.
Wutum Iyuu ufu Istu fu ngu wu.

1
Iy tumu num puz ushI fu nI tuu fu-
ng tuu tI nI, tumun shIsh wuch
ngu sumb pu puz tInu mu ushI fu,
unoo ApunII IchI pu mbu yu fu, Iyuu
tushI tu ngu fu ngI yu.

17
MI shut, Iy zItu mI nu fI nI ushpu tum
Apu nIIee kuk kupee tu fu ng sIn,
SuImos105 , 107
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
487
wuu nu mu ndu fI yutu fIt shI shI fI nI,
mung' ndun puz ushI fu ngu nu yu.
KIz puf wunguy tu fu ngu sIn, kIyung
kuchI yu fu ng sIn,

18
tsI pu muum zundu ku sIn,
kutung tsee tsu chI yuk sIn,
kutu fu ngu nu yu.

19
Wuu nuu tsee tupu chI ndu muum
pInu su fu ngu nu.
TsI pu tu fu nee pu utu sIn, Apu nIIeets-
shu, Apuu, shI yu mu fI Istu muum
wufI tuk shu.
Istung chu Iyuu tsI, tfu ngu nu yu.
ApunII shu nuyu nI fu ngu,

20
tsI yu tu fu ngu, Yuf chInts pu, tfu ngI yu.
Tfu ngu, wngu yuf tsI pu tsI mu-
sheets tuu ufup kupee tu fu ngI yu.

21
AshI fI yu Apu nIIee, Wup pu fee,
tyu nI,
yuwu mund Iyuu kupung Istu fu ngu
unu mu ndu.
Wutum Iyuu ufu Istu fu ngu wu.

22
AshI fI chI nee ts Is putu yu fus,
Apu nIIIp pung' much tu yu fus,
muchI ngInts.
Sheef us, Apu nIIee Wup pu fee,
tngInts.
MungIs ksu nu ndu fI tpu tsee,

ApunII wunIp Iyuu Istu ku? Ufu


kupung Istu kI yu, tng tsu.

23
MI shut, Iy zItu mI nu fI nI ushpu tum
mufIp mus kupu ngu mu shIp
xIy fu ngu nu yu.
Muu chI fI tuu tupu xu nxu ngu tu,
mInup tsup nuu tu fu ng sIn,

24
Mus upu su nund Apu nIIee tnu-
mu fI nI pufu ngu sIn, kupung
punI fu ngu nu yu.

25-2
ApunII kumbu su foo kumuch tu ku,
tfu ngI yu.
KIz puf kumbus tung chu.
Ash ku chush, kung shu kIz puf
wufus tu chpu, tfu ngI yu.
Tfu ngu, mus shu kupung kIz puf
wufus tu fu ngu,
wuf mungI nuu kchIng ku fu, zuw
zuw ntu fu,
pzu chtu tu fu, wuf kfI fu tu fuu,
yusuf shu wuntsush Imu fIp kufu-
wu tu fuu, yusuf shu kfI fu tu fuu
ush tuf ushI fu ngI yu.
Anoo tputs pufu ngu sIn, kupung
nupux tu fu ngu nu yu.
TsI puch pu chee, tfu ngu nu.

27
Wutum mus kIz puf wufus tu fu ngu,
bot tuwI nIn tu fu, tuwI nIn tu fu
ushI fu ngu,
nuu mum wunu sIf
pInu su fu ngu nu wu.
Tputs kufu sum nuuku tumuf tuf pu fI
ushI fu sIn nuu tu fu ngu nu yu.

28
Itufu, umb ushku unoo pufu ngu sIn,
kupung punIk sIn,
Apu nIIee tsI yut ku sIn, tfu ngu nu yu.
Apuu, Iyuu Istung chu. Tupu chI-
ndung chu, tfu ngu sIn,
ApunII shu Istu fu ngI yu.

29
Kupung tuu wufus tu fu ngu, kumbu suf-
shu zunu yu tu fu much ushI fu ngu,
wufus shu uchtu mu fI shu mufus,
mufus, ushIsh tu fu much
ushI fu ngI yu.

30
Wufus zunu fum chu, unoo pufu ngu-
sIn, mung' ksu fu ngu nu yu.
ApunII ushI fu ngu, wuunu tpu tsee
much tu fu ngu,
yup putu sIs wunu sI fI pufu mu shtu fu
unnung mutu yu fu ngu nu yu.

31
AshI fI yu Apu nIIee, Wup pu fee,
tyu nI,
yuwu mund Iyuu kupung Istu fu ngu
unu mu ndu.
Wutum Iyuu ufu Istu fu ngu wu.

32
ShunIyeefunI, Apu nIIee kufu ku fee-
tsI nI ungIf tu yu nI.

33-34
Yuwu mund tputs yutu fIt tuu fu ngu-
nu, unu mund ApunII wuunu
kumuch tu ku,
yuwuuts tuu kung shung shung tu fu
unoots tuu puzu fu ngI yu.
Tsu poots tum tuyu tu fI tee yu fu,
tutsu mI fu ng sIn, ndu puk chI yum
wunu sIf kxoo nu fu ngI yu.
SuImos107
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
488

D
110.1 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 22.44, Mf ko su 12.36, Iuku su 20.42-43,
Tuyus pu tum pu nI 2.34-35, 1Kofnd shu chee mu 15.25, Ips shu chee mu 1.20-22,
KIo sen shu chee mu 3.1, Utu shu chee mu 1.13, 8.1, 10.12-13 tuyu sI mu kumun kI yu.

35
Itufu, yuwshut tputs Apu nIIee kuk
puyu fu ngu nu,
unshI tI sIn tsup puzu mu nuuts tuu,
wunu sI feem shu wuyu fu ngI yu.
Anu mun shu, kungoots wunu-
sIf shung shung tu fu
wuyu fu ngI tum tu.

3
Tputs Ich tu fu mufI zI mun kIyung
kuchI yu fu ngu nu,
unshI tI sIn pungoo kupung pungu pu-
ngu ushI fu ng sIn, yuk tuum shu
kInu fu ngI yu.

37
Sheefu, muzu feem shu kIzu fu nuu
wunu sI tutsu meef sIn,
pzu pu nee fu ngu sIn, zupun wunu see
pusu fu ngu nu yu.

38
Wuunu ApunII Istu ku, ushI fu ngI yu.
WIpuuts tum sIn pzu pu nee fu ngu nu yu.
Anu mun shu, chI nu zee wuku fuuts-
tum pzu pu nee fu ngu nu yu.

39
Wund tuu tI yu tputs chu wup
tsI puk chu sIn,
mIshu wuku fu fI nI tum tsI puk chu,
puk chIm shu kutuch ku chu,
unoots shu tputs nutsum pun shu
kIyung yuchuk chu,
yuwu mund tputs mung' muntsuk sIn,
tunu ku nu,
unu mund
40
ApunII shu nutsum pu nee
wunI chI yu.
Tsup puzup, ngoots ndu nu fIp, upu-
sup zungun chI yu.
AmbI fI yutu fIt shI shpun musu tu fu
Izuu fu pus tu chI yu.

41
Tputs pukIf kIyung kuchIy ku,
unoo ApunII puk chu, kupung
Istu chI yu.
Yup ndu chI nu fu umb ApunII
wIpuum shu pzu pu nI muum,
mIshu muu chI fI tum pzu pu nI muum
Istu chI yu.
Opeej ushI fu wIp zupun tufu tut,
tufu tut ush tu chI yu.

42
Anoots shu puk chu sIn, yuw tputs
Apu nIIee kuk puyu ku, tumIn ku,
unshtI sIn mung' ksu chI nIII nu yu.
Yutu fIt shI shpunshu tputs unoo
puk chu sIn,
puzIk sIn, kuk mbu mu tuk puz
ush tuch pu sI nu yu.

43
Mungu fI fI tputs unoo puk chu sIn,
mungush chI nu ku, ufu yuwuu
ApunII tpu tsee chI nu ku unoo
yusuch pu sI nu yu.
Sa!mo 110
Dapiy yuwaa Apan!! ipusamarini
wamari kasichu anoo kamankiya
upiyurini wuyussi.

1
ApunII Tuu fu shI pun nuwuu kufu-
ku fI, wuu nuu tsI Ipu su mu fI nI,
tfu ngI yu,
ShIy nIngIch mbu tsu nu ngIch
k'xInungchu.
Nuw shu kundu fu fee tsIsh
kusIyeefufI, tpu chI ngu chI mu,
D

tfu ngI yu.

2
AshI fI yu kufu kuu, ApunII shI yuum
wuu nuu tsI wIz puf kundu fu fee-
tsIsh kusI muum punu chu,
shIy shu much SIyo nu mund kIz-
puf kufuk shI yu mu fI kusI fu
tuung chu.
AshI fI yu, kundu fu fee tsIsh k sIng chu,
utInu.

3
Tupu zeem shu wufI tuk chu, SIyo nush
much shIy shu,
KusI yee nI, tkchush, tpu tsI fI shtIsh,
Ayu, tchI nIII nu yu,
Anush kunu ngus wIz puf ushI fush
nIz chee zIsh, ndu mbu fee.

4
ApunII wuunu zufum pu tu fI shI yuu
kusI muum wuyu fu ngu,
nIII tu fI ndu shu chI nu chI yu.
SuImos107 , 110
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
489

E
110.4 Yuwuu nIsh tu unoots tum Utu shu chee mu 7.17 tuyu sI mu kumun kI yu. MI shut,
Utu shu chee mu 5.6, 6.207.28 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
115.8 ApunII wunI chu unu 9.20 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
115.13 ApunII wunI chu unu 11.18, 19.5 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
ShIy MeI kI su fIn tumu pu fI ushI fush ufu-
tu mu fI upunII pun ufkuf tuuch shu,
uyu mum tI yum ndu pus tu muu mu,
E

ApunII shI yuu tfu ngI yu.

5
ApunII shI yuum tuwIz puf tu muum
wushu nund mbu tsI nu ngIch
nuu chI yu.
Ash ku chu, kundu fu fee tsIsh
wunee yu fush,
kufu kuuts tum IchI ngu fu kusI yu fush
tpu chI nguch shu.

Tsu pu fu nu see kufuk ztufu,


tpu chI ngu yu fush,
tpu tseets shu, mIn chI chee tputs, mIn-
chI chee tputs ushI fu IchI ngu foo
wunee yu fush
tsI pu fee wushu nund xunu tut shu.
7
Sheefush, ufu ngeem tupu zeem
nuuk chush, ngoo tsush kungoo
wuuk chush,
yusuf wIz pu fI fee tsIsh
tuwIz puf tu chI yu,
DupI yu fI nI yusee ku, Apu nIIee Ipu su mu fI-
nI tfu ngI yu.
Sa!mo 115
Apan!! kanindshuri taaru anoo kamankiya

1
Apuu, tputs ndu Iyuu
ungIf tu chI nIIIn pu,
shI yuu tsI mu fI ungIf tu chI nIIIn pu.
Wutum shI yu mu fI tpu tsee Izuu fu
chI nuk shu wu.
ShI yu mu fI shuu nuu tsI kukIsh
tutsu mookshu.

2
MIn tputs Iyuu stuk sIn,

SIy Apu nIII-


fIs yupee ju?
Iy pukee zI nI, utu nu yu.

3
Itufu, shIy shu Apuu, kunI ndush shI-
yu mu fI kusI fu tuukshu.
ShIy yuwuu shuu nu zund kIsh unoo
tInukshu.

4
MIn shuch tputs wuumu upu nIII fI nI
tInu ku nu yu.
Uf chu mbee pI mush pu, mIshu uf mbuf-
shI mush pu tu tum tInu ku nu yu.
Uwpu tu fI tInu ku nu yu.

5
Kuk tuu fI tuu, Itufu ndu tsI yut ku nu yu.
Wuch tuu fI tuu, Itufu ndu pukunu yu.

WIts tuu fI tuu, Itufu ndu


muzI nu ku nu yu.
ShIp tuu fI tuu, Itufu ndu IshIng ku nu yu.

7
Uw tuu fI tuu, Itufu ndu putut ku nu yu.
Wuts tuu fI tuu, Itufu ndu nuu ku nu yu.
Wuyuf pu nush ndu puk chI yum
zungu nee kI yu.

8
Tputs wuumu upu nIII fI nI tInu yu fu-
sIn, unu mun mung' tut ku nu yu.
Itufu, tInum tumu pu fI ushI fu sIn,
mung shu fIt ssIn chu,
D
nuw shI-
yuu Apuu, utInu.

9
AshI fI sIy nuu IsfueI chI chIs, Apu nIII-
mu nu fI mungIs tutung tsu.
ApunII tu ndu Iyuu Istu ku, ksut ku.

10
SIy upunII pu nIs, Apu nIII mu nu fI
mungIs tutung tsu.
ApunII chu Iyuu Istu ku, ksut kI yu.

11
SIysu IchI ngu fus yuwIs Apu nIIee
chI nu kIs unIs,
Apu nIII mu nu fI mungIs tutung tsu.
ApunII chu sIyuu Istu ku, ksut ku shu,
utInu.

12
ApunII Iyuu chI nu kI yu. Iyuu mbI zu-
muum wunI ndu ju.
Ufu Istu chI yu. Iyuu IsfueI chI chI nee-
tsI nI IchI ngu fu ksut kI yu.
ApunII pu nee ts tum ksut kI yu.

13
WuchI nu wuuts tum, nIIu fu wuuts tum
IchI ngu fu tputs yuwuu Apu nIIee
chI nu ku nu unoo,
ApunII ufu Istu chI yu.
E

14
Ipuf tum tIs, mI shut chI nIII nI tum tIs
ufu Izu pu nI chI yu.
SuImos110, 115
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
490

D
11.10 Yuwuu nIsh tu unoots tum 2Kofnd shu chee mu 4.13 tuyu sI mu kumun kI yu.
E
11.11 Rom shu chee mu 3.4 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

15
ApunII Tuu fu shI pun yuw wuunu
kunI ndu,
mIshu tsu poots tum tInu fu ngu un
sIyuum ufu Istu chI ntsu.

1
ApunII kunI ndup tuu kI yu.
Itufu, Iyuum shu tpu tsee mu nI tsu poo
ksu tu muum wuyu fu ngI yu.

17
Yuw tputs tsI pu fu ngu nu un ndu Apu-
nIIee ungIf tu ku nu yu.
Izuu fu zupu tuf ush ku nu yu.

18
Itufu, yuwsh tI nI ndu tsI pu fI nI,
unshtI nI
Ufu Apu nIIee kIs ungIf tu ku nI
tuu ku nI yu.
Apuu,

Yung puktI shchu! shI yuu utI nI yu.


Sa!mo 11
Apan!!ee, Wapparee, watam
nuwaa istarangshawa, atiya

1
Apu nIIee nuw chI nu kI nu, wutum,
Apuu, Istu ndu utufI,
nuwuu muzI nuk chu Istu ku wu.

2
Nuw ufu tu fI Apu nIIee mush ku fI
tuu chI nu.
Wutum nuwuu muzI nu ku wu.

3
TsI puts nuwuu Izuu fu kusI muum
wufI tu fu ngu,
kupung punI fu ngu fI, TsI pu tu fee mu,
tfu ngu fI,
Itum su muum pInu su fu ngI nu.

4
AshI fu ngu fI, nuw shu, Apuu, shIy
tuu fu shI pun tIsh chu.
Nuwuu tuu fu shI tupu chI ndu ndu mu,
tfu ngu fI,
ApunII shu nuwuu tupu chI ndu fu ngI yu.

5
ApunII Iyuu tuu fu shee tsI nI ItsIn suf-
tuu yusu ku,
Itufu Iyuu nuyu nI kI yu.
ApunII Tuu fu shI pun chI num pun chu.

Tputs wuu nuu tsI tupu chI ndu muum


pInu su kI tuu,
Itufu ApunII shu ufu ksut kI yu.
Nuw wIz pu fI fI ndun nuuf tuu-
fu ngI ApunII shu nuwuu
tupu chI ndu fu ngI yu.

7
ApunII nuwuu kupung Istu fu ngu,
ushI fu chu, nuw shu yusuf ndu punI-
ku fI, mupIy fu fI tuu kI nu.

8
Nuwuu tsI pu nI tupu chI ndu fu ngI yu.
TsI pu muum punI ku fI, kupung
tunu fu ngu fI,
Itufu ApunII shu nuwuu Istu fu ngu
yufu fu ngI yu.

9
AshI fI yu, nuw shu ufu tu fI nIsh tsu pu-
fu nu sush tuu ku fI,
Apu nIIee kuk tumIn chI mu.

10
Nuwuum xufu shIsh kupung
tuu fu ng tuu,
Itufu Apu nIII mun mungI
tutu fu ngI nu.
D

11
Tpu tsI mun mungIch tutu muum
wunI ndu ju.
IchI ngu fu sIn tputs
wuyu ngI chI fIf sIn chu.
E

12
Itufu, ApunII

wunIp nuwuu
Istu fu ngu?

Muy putu nuw Apu nIIee tuwu pu chI?


Tuwu pu muum pInu su kI nu.

13
Itufu, ItsIn su fu Apu nIIee tuchIt ku fI,
mIshu, Wup pu fI Apuu, utufI, tuwu-
puk puz ush kI nu.

14
MI shut, yuwuu, Apu nIIee, ShI yuum
ush tuch pu fI nu, tfu ngI, unoo
tIp tsIf pu tu shu nIy kunI, ItsIn su fu
k'keetsI tutsum chI mu.

15
ApunII wuunu tIp tsIf tsI puk chu,
kIyung kuchIy ku,
unu nguz kupung mungu muntsu kI yu.

1
ShI yuu chI nu kI nu, Apuu. Nuw shIy-
chu kumuch tu shIsh.
AneefI shI yuu kupung chI nu ku,
ushI fI tum nuw shI yuu chI nu kI nu.
Nuw tsI pu muum pukIch
pIsh tu fu ngu fI,
SuImos115 , 116
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
491

D
118. Yuwuu nIsh tu unoots tum Utu shu chee mu 13.6 tuyu sI mu kumun kI yu.
shIy shu nuwuu tupu chI ndu fu ng shu.

17
AshI fI shI yuum, Apuu, chI nu zee
puchu yu fu fI,
shI yush sumIsh muchI mu.
SheefufI, shI yuu tsI mu fI
ungIf tu chI mu.

18-19
ShI yu shchI tputs shI yush pungIsh
tIpu fu nIII zush shu nIy kut ssIn,
unush nuw Izuu fu k'keetsI, yuw
shI yuu tsI yu tu fu ngI, unoo
tumIn chI mu.
Ufu Ifu su fI nush shI yuu ungIf tu ku fI
tuu chI mu.
Apuu,

Yung puktI shchu! utI nI yu


shI yuu tsI.
Sa!mo 118
Apan!! wizpuririni

wanin!!ee!
tu, anoo kamankiya

1
Apu nIIee, Apuu, Wup pu fee, tyu nI,
wutum ApunII wunu sI fImshI wu.
Ufu tu mu fI Iyuu chI nu kI yu.

2
SIy IsfueI chI chIs,
ApunII Iyuu ufu tu mu fI chI nu kI yu,
tng tsu.

3
MI shut, sIy upunII pu nIs,
ApunII Iyuu ufu tu mu fI chI nu kI yu,
tng tum tsu.

4
MI shut, sIy tpu tsIs yuwIs Apu nIIee
chI nu kIs unIs,
ApunII Iyuu ufu tu mu fI chI nu kI yu,
tng tum tsu.
IchI ngu fus Apu nIII mun
shu mbu tung tsu.

5
Nuwuum xufu shIsh kupung
tuu fu ngu,
Apu nIIee, Apuu, Istu ndu, tfu ngu fI,
ApunII shu nuwuu muzI nu fu ngu,
tupu chI ndu fu ngI yu.

ApunII ufu nuwush tuu kI yu.


AshI fu chu, nuw shu tpu tsee ndu
punI kI.

Chu ku ju nuwuu kusI ku kusIch?


PInu su ku nu yu.
D

7
ApunII nuwu pu Ipun kI yu.
Ufu nuwuu Istu kI yu,
Tputs nuwuu nutsuk tuu, Puchu yu nI,
utI tuut ssIn,
ApunII shu nuwu mu fI kusI muum
wuyu chI yu.

8
Apu nIII mu nu fI mungIch tutu muum
wufI tu fI yu.

Muyuu mu ju tpu tsI mun mungIch


tut chIch?

9
Apu nIII mu nu fI mungIch tutu muum
wufI tu fI yu, utInu.
Tputs kIz pu fI tuu tuuk sIn,

muyuu mu ju uwu mun mungIch


tut chIch?

10
MIn chIch tputs nuwuu puchu muum
tufI pu ngu fu ngu sIn,
Puchu pu nI tfu ngI tuut ssIn,
Itufu, nuw shu Apu nIII mun wIz puf
nuwu mu fI shu kusI fu ngI nu.

11
Izuu fu zupun nuwuu
tufI pu ngu fu ngu sIn,
Itufu Apu nIII mun wIz puf nuwu mu fI
IchI ngu foo kusI fu ngI nu.

12
Zun ushI fu sIn, zupun nuwuu
tufI pI ngu fu ngu nu.
Itufu, sumus kpuu much tu fu ushI fu fI,
Apu nIII mun wIz puf nuwu mu fI IchI-
ngu foo kusI fu ngI nu.

13
WIz puf pu nuwuu kusI muum,
Izuu fu tupu ntsu muum
zundu fu ng tuut ssIn,
Itufu ApunII shu wuun pu tu wIz puf
nuwuu tupu chI ndu fu ngI yu.

14
ApunII nuwuu kusI muum
tuwIz puf tu fu ngI yu.
AshI fu chu, nuw shu nu Apu nIIee
yusee ku fI, ungIf tu ku fI tuu kI nu.
ApunII wutu chu tupu chI ndum pu nI.

15
ApunII tIp tsIf wuun shu pung' Apu-
nIII mun shu mu nguk sIn,
Apuu, shuun pu tu wIz pu fI fIsh Iyuu
tupu chI ndu fu ngush, Iyu mu fI
kusI fu ngI nI yu.
SuImos116, 118
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
492

E
118.22 Yuwuu nIsh tu unoots tum Iuku su 20.17, Tuyus pu tum pu nI 4.11, mIshu 1PIto fu 2.7
utI tum tu.
F
118.23 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 21.42, mIshu Mf ko su 12.10-11
tuyu sI mu kumun kI yu.
G
118.25-2 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 21.9, 23.39,
Mf ko su 11.9, Iuku su 13.35, 19.38, Wungu 12.13 tuyu sI mu kumun kI yu.
ShIy, Apuu, kIz puf tIsh chu, utu nu yu.

1
ApunII wuun pu tu wIz puf wumu fI
kusI kI yu.
MInum tI yum tputs ushI muum
wunI ndu ju.

17
AshI fI yu, nuw ndu tsI pu chI nu. Izuu-
fI tuu chI nu. Tpu tsee,

WunIp
ApunII nuwuu Istu fu ngu?
tkchu fI,
tpu tsee IchI ngu fu kumun chI nu.

18
ApunII nuwuu kupung
wunee fu ngI tuu,
Itufu ndu tsI pu muum wuyu fu ngI yu.

19
AshI fI nuwuum ApunII pung' wuch
tuwu tung chu.
Nuw shu pshtu yu fu fI Apu nIIee, Wup-
pu fI tpI, utInu.

20
Iy ApunII chI chI nI Apu nIIIsh pung'
pshtu yu fu nI,
unush ApunII put Ipun chI nI yu.

21
AshI fu chu, nuw shu shI yuu, Apuu,
wup pu fI, utInu,
wutum shIy nuwuu kukI
muzI nu fu ngush,
nuwuu tupu chI ndu fu ng shu wu.

22
SIyuu ApunII chI cheets Is k'kuzee
nupux tu mu shee kumun chInts pu.
Pungus pun tputs punguk sIn, putumb-
chee wunu sI fI wuuts tuu yuk sIn,
Itufu, Annuu wunu sI fee ju, tfu ngu-
sIn, kupee tu fu ngu nu yu.
AshI fI tuu, ApunII shu putumb chee
Ipuseefu, zufum pu tu fI wunu sIf
wuyu fu ngI yu.
Nutu nuu kIz puf wunu sI fI pushu chI-
mu, ApunII tfu ngI yu.
E

23
ApunII tu ndu ushI fu ngu utunI,

Tumufu ApunII kIz puf wunu sIf ushI-


fu ngu? tchI nI yu.
F

24
ApunII shu ushI fu ngu, nu In zuf Iyuu
tupu chI ndu yu nIII yu.
AshI fI Iyshu shI yu mun Apuu, mungI-
nI kIs shu mbut kI nI yu.

25
Apuu, Iyuu Izuu fu tupu chI ndung chu.
Iyuum wunu sI fI tuu muum Istung chu,
utI nI yu.

2
Shuunu Ipu su mu fI nee tsIsh Iyuum
zungun kush
wunu sI fI nupung chu.
G
Sheefush, Iyshu shI yush pungIsh
shunIyeefunI,
Iyuuts tum wunu sI fI nupung chu,
utInu.

27
ApunII Tuu fu shI pun wumu fI kusI fu
tuu kI yu.
Iyuu mungee tsI nI tuwu sI nI chI yu.
AshI fI Apu nIII mun shu mbu tee nI.
Mushu foo wuf kuyu fu nI,
Apu nIIIsh pungu pshtu yu fu nI,
Apu nIIIp sumu wuku fu wItsIp xunut-
chI nI pu, utInu.

28
Apuu, shI yuu, Wup pu fI, utInu. ShI yu-
mu fI kusIkshu,
ShI yuu nuw ApufeetseefufI,
ungIf tu kI nu.

29
ShIy Apuu, kIz puf wunu sIf tIsh chu.
ShIy ufu tu mu fI Iyuu chI nuk shu.
AshI fI IchI ngu fu nI, shI yuu Apuu,
Wup pu fI, utI nI yu.
Sa!mo 119
Apan!!ee kuk kizpur chinakina atiya

97
Tumufu nuw shI yuu kukIsh chI nu kI-
nu, Apuu.
IchI ngu fu zuf shI yuu kukIsh chI nu-
ku fI tuu kI nu.

98
Ufu shI yuu kumuch tu mu fIsh kIs
puyu kI nu.
Kumuch tu mu fee tsIsh kupung yusu-
ku fI, mungIp tuf tI ItsIn su fu
chI nu kI nu.
SuImos118 , 119
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
493
Kundu fu fI ndu ush ku nu yu.
AshI fI yu, kundu fu fee tsI
kusI fu mungoon kI nu.
99
Kumuch tu mu feetIsh ufu chI-
nu chIn tuf ush ku fI,
muyIs to foots tuu kusI fu mungoon kI tu-
mu nu.
100
Tpu tsee wuchI nu wuuts-
tuu, kusI fu mungoon kI tu mu nu,
wutum shI yuu kukIsh tumIn kI nu wu.

101
ShI yuu kukIsh Izuu fu mungIp tI puyu-
pI utufI,
yutu fIt shI shI fee tsI Izuu fu
kusu fu ngI nu.

102
ShIy shuu nu Apuu nuwuu
tuyus pu tuk shu.
AshI fI yu, shI yuu kukIsh kusu chee zI,
ndu mbu fee.
103
Wutum shIy chI-
nu shIsh kIz puf wunu sIf chu.
MI shut, kumu kIndu fuu wuyuf wuu-
kuch, kIz puf kIsu un
tumu pu fI ushI fI yu nuwuu mu shIy
kukIsh.
ShI yu mun kukIsh mungI kIsu.

104
ShIy kukIsh nuwuu ItsIn su fu chI nu-
muum tuyup stu kI yu.
AshI fI tputs yutu fIt tuuku un
nuwuum kIz puf yutu fI tu.

105
ShIy kukIsh mbu fIn puz ushI fu shI-
yuu ItsIn su fu tuchI tu muum
ktsI sh tum tI nuu muum
tuwu sI nee kI yu.

10
ShI yuu Apuu, sIf tfu ngI nu:
ShIy kukIsh wunu sI fI mI shchu.
AshI fI Izuu fu puyu chI mu, tfu ngu fI,
unoo mu fI chI nu kI nu.

107
Apuu, kupung kIyung kuchIy kInu.
Itufu shIy shu,
Nuw ufu ksut chInII pu, tfung shu.
AshI fI tuu fu shee tsI ksu tu ndu, Apuu.

108
ShI yuu ungIf tu ku fI, shIy shu nuwuu
kukI kIs muzI nung chu.
ShIy ufu nuwuu ItsIn su fu
tuyus pu tuk shu.
AshI fI mungee tsI p'tseengchu,
mungIp tI tuu muu mu.

109-110
Yutu fIt shI shpun tputs nuwuu
puchu muum zund ku sIn,
ufu nuwush xufu shIsh wuyu ku nu yu.
Itufu, nuw shu shI yu mun kukIsh
mungI tut kI nu.
Kusu chee zI, ndu mbu fee.

111
ShIy shuu nuu tsI kukIsh ufu nuwuum
Istu muum punu fu ng shu.
AshI fI mungI shI puyu ku fI, mungI
ksu kI nu.

112
AshI fI yu, ufu tu mu fI Izuu fu tsI puts-
pu tu fI shI yuu kukIsh chI nu pI
utInu.
Kusu chee zI, ndu mbu fee.

129
ShIy kukIsh Apuu, kIz puf
wunu sIf chu.
AshI fu chu, nuw shI yuu kukIsh Izuu-
fu puyu kI nu.

130
ShI yuu kukIsh tputs tuyus pu tu ku,
wuzu fee tsI fI tpu tsee mung'
p'tseekIyu.
Tputs sIf ndun tuu muzI nu fu ngu,
mungoo nu muum kumI fun shI tu.

131
Nuw shu unu ngu zI mu fI muzI nu-
muum zund kI nu.
Ufu kIs muzI nu kI nu.

132
ShIy shu Apuu, ufu tpu tsI fee tsIsh
chI nuk shu.
AshI fI nuwuu nuyu nI kush Istu ndu.

133
ShI yuu kukIsh ufu puyu muum ndu
kupee tu muum Istu ndu.
Yutu fIt shIsh nuwuu kusI fu ndu mu,
tunu.

134
Tputs nuwuu, Puchu yu nI, utu-
sIn, ushI fI shIy shu Apuu
tupu chI ndu ndu.
Nuw shI yuu kukIsh Izuu fu tumIn pI
utInu.

135
Nuwuu chI num pu wunu sI fI
nupu ngu ndu mu.
ShuunuutsI kukIsh ufu ngI nu shu
nuwuu tuyus pu tu ngu ndu mu.
Sa!mo 121
Apap uru iyaa ksutku anoo kamankiya
Tputs Apunllip pung' Siyonup muc/ip
/dr/utssin yuseerungunuyu.

1
Apuu, wuf muchIp nup ku fI,

chu ku ju nuwuu Istu chI ndu? utInu.


SuImos119, 121
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
494

D
121.3- ApunII wunI chu unu 7.16 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

2
Itufu, shIy shu Apuu, nuwuu
Istu kshu,
wutum shIy kunI nduu mI shut
tsu poots tum tInu fu ng shu wu,
utInu.

3-
AshI fI sIysu ApunII chI chIs, muzI nu-
ngu ntsu nuwuu kukI,
Yuwush nuu kIsh unush Apup sIyuu
puntsut pu tu, putsI su kI yu.
SIyuu ufu ksut kI yu. Psuun tum, kus-
chI fI tum ufu ksut kI yu.
Wutum ApunII muu muum ndu
yusu fu wu.
Ufu Iyuu IsfueI chI cheetsI nI ksu tu tuw
ushku tuu kI yu.
Kus chIf kIz pu fI tuu zuf zutku, ksu-
neeku ndu sIyuu kusI kI yu.
Psuunshu tsup tuwu sI neektuu, ndu
sIyuu tuyu tu fItkI yu.
D
7
ApunII Tuu fu sheets Is ufu ksut kI yu.
Yutu fIt shIsh tushIyku unoots tum
tupu chI ndu kI yu.

8
ShI tu ngu chus, Apup ufu
nup kI tum tu.
Kunup ku chus ufu nup kI tum tu.
Ashku, sIyuu ufu tu mu fI ksut kI yu.
Ayum tuu tI kusu chee ju, ndu mbu fee,
tunu nuwu yu.
Sa!mo 122
Tputs Apunllip pung' Siyonup
muc/ip /dr/utssin yuseerungunuyu.
upiyurini wuyussi.

1
Tputs nuwuu, Nutu, pzuyu. Apu nIIIp
pung' nuu yu nI, utu sIn,
nuw mungI kIs, Ayu, pzuyu,
tfu ngI nu.
2
Yukut Ifu su fI nush pshtu kum chu nI,
Nu kusee nI chu, mungI nI kIs utI nI yu.

3
Iyuum IsfueI chI chee mu nI shu-
nIy muum Ifu su fI nuu
pungu fu ngu nu yu.

4
SIf tumu ApunII Iyush chee
kumuch tu fu ngu,
Ufu shu nIy kus, nuwuu ungIf tung tsu,
tfu ngu,
unush Iyshu IsfueI chI chI nI IchI ngu-
fu nI shunIyeefunI, Apu nIIee
ungIf tu ku nI yu.

5
Kufuk DupI yush pung' k'kuzee yufu-
muum shu nIy ku nu yu,
tpu tsee ItsIn su fu Istu muu mu.

AshI fI sIysu, yuwIs nIsh shu nIy kIs


unIs,
zufum pu tu fI mungIp tIs Apu nIIee
tsI yut kus,
Ifu su fI nush ufu mupIy shIsh
tuuch pu.
Apuu, shIy tpu tsI fIsh ufu nIsh kIs
tuu chI nIIIn pu, tng chu.

7
NImun tputs kIs shu pu fI tundu pu nu-
zIsh tuu chI yu.
Tputs Izuu fu shu mupIyf sIn kufu kush
pung' tuu chI nIIIn pu.
Undu fuf kusIt pu, Apu nIIee tsI yut kus
tng tsu.

8
Nuw nImun zuwu nIIeetsI, mIshu
umI ku fee tsI tchI mu,
Nu nImun mungIs kIs shu pu fI mupIy-
fus tuut ssu.

9
Pungu sI mun yuu nu mu nI Apu nIII fI-
nI pung' unu mu nu fI mupIy fus
tuung tsu, utInu.
AnufI chI nung tsu, tunu.
Sa!mo 124
Tputs Apunllip pung' Siyonup
muc/ip /dr/utssin yuseerungunuyu.
upiyurini wuyusi.

1
Iyuu IsfueI chI cheetsI nI ApunII ndun-
nuu fI Istu fu ngu,
Iy ndun nuuf pu fI nI yu. Anoo sIy IchI-
ngu fus yusuk su.

2
ApunII Iyush chee ndun nuu fI
Istu fu ngu,
kundu fu fI nI Iyuu tpu chI ngu yu fI nuu-
psInu yu, kusu fu ngu nu yu.

3
Iyuu kupung nutsu fu ngu sIn,
SuImos121 , 122, 124
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
495

D
127.2 MutI wu 6.25-34, Wungu 15.3-5 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Izuu fI nuu pu fI wuts tu mu-
fI Iyuu ushpuu tsI fI tI nI
kuchI ngu fu ngu nu yu.

4
Kung ushI fI nuu psInu yu Iyu mun
kushI nI zuw sheef sIn,
Izuu fu Iyuu ufup kupee tu fu ngu nu yu.

5
Kungush puz Imu fIsh ushI fu nI Iy
yungu fu ngI nI yu.

AshI fI, Apuu, Wup pu fI, utI nI yu.


Wutum Iyuu ndun nuu fI Istu fu ngush,
kundu fu fI nI Izuu fI nuu pu fI Iyuu
nutsI nI tuchu wI yu fu sIn,
wutsI yun pu kusu fu ngu nu yu.

7
Itufu, shIy Iyuu Istu fu ngush, xufu-
shee kumu ngu fu ngu nI yu.
Muu chI zumIz mIf pun zee IzIcheefu,
kumung tu fu ushI fu nI,
Iy xufu shee kumu ngu fu ngu nI yu.

8
ApunII Tuu fu shI pu nI, yuw kunI nduu
tInu fu ngu,
mI shut tsu poots tum tInu fu ngu, un
Iyuu tupu chI ndu fu ngI yu.
AshI fI Apu nIII mu nu fI mungI nI
tut kI nI yu.
Sa!mo 12
Yuwapur Utachich tputs Babi!oniyamand
kyarusin, mang' ksaksin, Irusarinap
kanapurangana, anoo nda mbizamaam
apan!!pan nee yaseesshee yandarangiya
Tputs Apunllip pung' nuu/sin, muc/ip
/dr/utssin yuseerungunuyu

1
ApunII Iyuu, Wup tum Ifu su fI nup
kunu pu ngInts, tfu ngu,
Iyshu, Pumu zookpu fI nI yu, tfu ngu-
nI, mungI nI ksu fu ngI nI yu.

2
MungI nI kIz puf ksu fu ngu nI, sIfIp tI-
nI kIs yusI yus tuf ushI fu ngu nI yu.
MIn shuchtI sIn tputs Iyuu
nupu fu ng sIn,
ApunII pu fI kupung Istu fu ngI yu,
tfu ngu nu yu.

3
Zuf ku sIn tfu ngu nu yu.
ApunII Iyuu kIz puf wunu sI fI
Istu fu ngu,
wuunu Iyuum mungooz ksu shIsh
punu fu ngI yu.
AshI fu chu, mungI nI ksu fu ngI nI yu.

4
Apuu, Iyuu tsu pu nI kIz puf wunu sIf
yusuf ynIs chI ngI,
tsu pun shI wunu sIf kxu nu muu mu.
Yusuf sIn sI nuk chu, IchI ngu fu wunu-
sIf kxun chI yu.

5-
Tputs kIyung kuchIy ku sIn,
tunuktuut ssIn,
muzu fIsh tutsu mI fu ngu nu,
unoots shu mung' kIs shu
pusu chI nIII nI yu.
Mung' kIs pusu yu fu sIn,
yusIm pu tu fI pungup
kunup chI nIII nu yu.
Sa!mo 127
Apan!! iyaa ksutku, mapiym
panaku anoo kamankiya
Tputs Apunllip pung' nuuturungsin
yuseerungunuyu. Sulomonurini wuyusi.

1
ApunII tpu tsee tufuw zu pu nI ndun-
nuuf tuwIz puf tu ku,
tputs shu wuun pu tu wIz pu fI nI ndu
pungu muum wufI tu kI yu.
ApunII yuk tuu ndu ksu tu muum
Istu ku,
tsu ngum pun shu tputs mungu tu fI
ksut ku nu yu.

2
MI shut, ApunII ndun nuuf tpu tsee
mzuts pu nI Istu ku, mungu tu fI
kIyung kuchIy kIyu.

Muyuum su punI fus tu yu fus, MufIz-


pu, tus,
zuf wuzu fun tufu wuz tu kus, tupI tu fu-
nIIu kusuk su?
Ngu tu fI tIs suu nuu tsee kIyung yuchu-
kus ushIk su.
Wutum ApunII tIp tsI fee chI nu ku,
ksut ku,
kunus shI sheem wuyu fu ngu wu.
D

3
ApunII tpu tseem wIpuu zupun punu-
ku, un kIz puf wunu sI fI chu.
SuImos124 , 126, 127
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
496

D
130.3 Rom shu chee mu 3.23 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
130.8 MutI wu 1.21,
TItoo mu 2.14 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

4
Kunu ngus wIpuu Ipu fI nu ku, wIp shu
kunu ngu see yu fu sIn,
wsup tumu pu fI ushI fu wupu fee tupu-
zeem tupu chI ndu chI nIII nu yu.

5
An tputs wIp zupun tuufu, mung' kIs
mupIy fu tuu chI yu.
Undu fuf shu yutu fIt tsI yut ku,
tputs shu wIpu put tusus ku chu, punI-
chee ju, ndu mbu fee.
Kufu kuu ndu puzI ku, ItsIn su fu
tsI yut chI yu.
Sa!mo 130
Apan!!imun mangich
tatkuch, piy ashtarchi
Tputs Irusurinup nuu/c/usin
yuseerungunuyu.

1
Zufum pu tu fI mungIp tI Apuu, shI yuu
kufuz kI nu.
MungI kupung muntsu kI nu.

2
Apuu, nuwuu kukI
muzI nu ngu ndu mu.
Nuyu nI ngu ndu mu. Yutu fIt shI shI fee-
tsI tchI ngu ngu ndu mu.

3
Apuu, shIy Iyuu yutu fIt shI shI fI nee tsI-
nI kIfu ku fI shIsh yundu fu ngI nuu-
fee shu, ndu mbI zu kush,

chu ku ju shI yush pshtuch?


D

4
Itufu, shI yu mu fI chu yutu fIt shI shI fI-
nee tsI nI yufu muum wufI tuk shu.
ShI yuu tsI mu fI chI nu ku nI yu.

5
AshI fI Apuu, shI yung zI mu fI mungIp-
tuf tI kutu kI nu.
Apuu, yufu ngu ndu, wutum shIy,
Mungee tsIsh tuchIng chInII pu,
tfung shu wu.

AshI fu chu, nuw shu shI yuum


kutu kI nu.
Yuk tu shuch ksu tu mu pun psuun
kutuk sIn, ufu tufu sI tun
ush ku nu,
nuw shu ushI fI tum tI shI yuum kutu kI-
nu, nuw utInu.

7
AshI fI sIysu IsfueI chI chIs, Apu-
nIII mun mungIs tut kus
k'tungtumtsu, nuw tumuk pu fI-
nu shIng tum tsu.
Wutum Apu nIII mu fI Iyuu chI nu ku,
Izuu fu tupu chI ndu ku wu.
Ash ku chu, Izuu fu ApunII pu tu fI shu
kIs tuut ssu.
8
Iyuu IsfueI chI cheetsI nI yutu fIt shI shI-
fI nee IchI ngu fu yuf chI yu,
E
nuw sIyuu
utInu.
Sa!mo 137
Yuwash Israe!chich tputs Babi!oniyash
tsap taarangsin, mang' kapung
mantsarangana anoo kamankiya

1
BubI Io nI yush tsup kungu mun wIng
wushu nund kuxI nee fu nI,
Apu nIII nguz pung' much SIyo nu nguz
chI nu yu fu nI, tunu fu ngI nI yu.

2
YusI nu mun shu wup zuf kItu fu-
fI nee tsI nI kuy xu fu ngu nI,
kusu fu ngI nI yu.

3
BubI Io nI yu shuch shu wusu ndu fuf,
yuw Iyuu putu yu fu sIn muchI fu ng-
sIn, much chu feem nu fu ngu nu
un Iyuuts shu: Nutu, sIy SIyon shu-
chIs, Apu nIII fee tsIs yuseengInts.
MungIs kIs yuseengInts,
Iyuu tfu ngu nu yu.

4
Itufu, Iyshu

nItuu tI nIsh tpu tsIsh


wutsu pun Apu nIIee kIs yusI chee-
zI nI? PInu su ku nI yu.

5-

Tumufee Ifu su fI nuu mbI zu chI nI?


MbI zu kI nuu fee nI yu, shIy shu Apuu,
Iyuu wuneeng chu.
KuweetsI nI mbu tsu nu ngIch
muyup shIng chu,
uyum tuu tI ndu kItuf tu muu mu,
mIshu neepu fee tsI nI
tputs tung tum chu,
uyum tuu tI ndu mungI nI kIs
yusI muu mu.
SuImos127 , 130, 137
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
497

D
137.8 ApunII wunI chu unu 18.6 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

7
BubI Io nI yu shuch wusu ndu fuf Ifu su-
fI nush pshtu fu ngu sIn,
mIshu Edom shuch shu tputs
pshtu fu ngItum sI nu.
Iyuu nutsuk sIn, BubI Io nI yush chee,
Nutu, pungoo IchI ngu fu ptung
ptung sheef us, ksung tsu,
tfu ngu nu yu.
AshI fI shIy shu Apuu, unoo
mbI zu fInII pu.
Izuu fu Edom shu chee wuneeng chu,
tunu.

8
MI shut, sIyuu BubI Io nI yu shcheets Is,
ApunII Izuu fu wunI chI yu.
Kundu fu fIs sIyush kus kut ssIn, sIyuu
wuts tu mu fI kusI chI nIII nu yu.

SIy wunInII Iyuu kIyung


yuchu fu ng su wu?
AshI fI kundu fu fIs sIyush
kus ku chu sIn,
tutsu moo fu sIyuuts tum kIyung
yuchuchtu msInu yu.
D

9
Ipu feets tum tIs putu yu fu sIn,
putumb chI mun tpuw tpuw
shI mbu yu fu sIn,
puchu mbeef sIn kusu chI nIII nu yu.
Yung pu fI ush chI nIII nu yu.
Sa!mo 139
Apap waana tputsee taarash
ichinguru yasaku anoo kamankiya
upiyurini yunJurungu unoo.

1
Apuu, shIy nuwuu mungI yusuk shu.
ShIy nuwuu tuu fu shI yusuk tum shu.

2
IchI ngu fu ushkI unoo yusuk tum shu,
IchI ngu fu chI nu kI unoo
yusuk tum shu.

3
Yuwuu nuukI unoo yusuk tum shu,
AshIp ushkI unoo pukshu, Apuu.

4
Ndu tu mustuu tsI yu tu fu fI, nuwuu
kukI ufu wusI nu yusuk shu.

5
ShIy Apuu, nuwuu IchI ngu fu zuf
ksu tuk shu.

Tumufu shIy ushIkshu, Apuu?


Nuw unoo mungoo nu muum
pInu su kI nu.

7
ShI yuu kusu muum zund kI tuu tI,
Itufu

yupee ju suwuychI?
Yup tuu nuukI umb shIy kunIsh ufu tu-
fI nuwush tuchIt kI yu.

8
Iwuf kunI ndup kf kI tuu tee nu, Itufu
shIy shu unshu tum tIsh chu.
Tsu push wuun tsush pshtu kI tuu tee-
nu, shIy unshu tum tIsh chu.

9
Kumbu su fush ufup nuu kI tuu tee nu,
yup zufI shI tung ku umb nuu ku fI,
shIy unshu tum tIsh chu.

10
Mus kupu ngu mu shee kIt kI tuu tee nu,
yup zuf pshtu ku umb nuu ku fI,
shIy shu Apuu, unshu tum tIsh chu.
ShIy ufu nuwush tuukshu.
Nuwuu putsI su kush, ndu kusukshu.

11
TupIsh IpI shu ngu chI mu, utufI,
shIy shu, Apuu, nuwuu pukshu wu.
'SInee kzu teetuu tee nu tuu ku fI,
Apuu, shIy shu nuwuu puk tum shu,
Wutum shIy nuwuu
tuwu sI neekshu wu.

12
ShIy tup shu tuu nuwuu pu muum
wufI tuk shu.
Nuwuu kus chI fI tum pukshu.
ShI yuum IchI ngu fu kus chIf tumu pu-
fI ushI fI yu.

13
ShIy, Apuu, uneef shI wuxu ngun
nutseemI tnu fu ng shu.
Nutsee tsI wunu sI fI tnu fu ng shu.

14-15
AshI fI, Apuu, nuw wup pu fI utInu
shI yuu tsI.
Nuw mungI shI chI nu ku fI,

Tumufu
ApunII ushI fu ngu? utufI,
nupux tu kI nu,
wutum ndu mungoon kI nu wu.
Iyuu tpu tsee tsI nI nutsee mu nI kIz puf
wunu sI fI tnu kshu.
Nuw uneef shImu sI wuxu ngun tuu fu fI,
shIy shu Apuu, ufu nuwuu
yusu fu ng shu.

1
Nuw ndu tu mu nIIuf tu chu fI, wuunts-
shu tupIsh tuu fu fI,
shIy shu Apuu, nuwuu tuu fu shI
wusI nu kIfu ku fI mu nIsh
yundu fu ng shu.
SuImos137 , 139
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
498

D
145.8 Sundee ku 5.11 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Ndu tu mu mInum tI yum zufI 'sInee
pufu fI,
shIy shu nuwuu tuu fu shI IchI ngu fu
yusu fu ng shu.

17-18

Tumufu Apuu, nuwuu chI nu kush


ushIkshu?
Ufu tu fI nuwuu chI nu chIn tuf ush-
kush tuukshu.
Nuw muu ku fI, tufu seek chu fI, ufu
unshu tum nuwu put tuukshu.
Nuwuu ksu tuk shu.

19
AshI fI yu, shIy Apuu, puchum pu-
nee tputs nuwuu kusI muum
zund ku sIn,
unoo ufup zungu nIng chu.
Tpu chI ngung chu.

20
ShI yuu muntsIf tsI yut kI tuu,
Itufu shI yuu kusI muum
pInu su ku nu yu,
wutum shI yu mu fI kusIkshu wu.

21-22
ShI yuu undu fuf sIn chu.
ShI yuu nutsu ku nu unu mund nuw shu
uwuu nutsu ku fI, nIyf kI nu.

23
AshI fI Apuu, nuwuu mungee tsI
yusu ngu ndu mu.
Yuchu ngu ndu mu.
MuntsIf nuu kI nuu feenu,
shIy shu Apuu, nuwuu mungee tsI
p'tseengundumu.
ShI yup Izuu fu kusu muum nungI pI fI-
tIsh muchI ngu ndu mu, ufu tu mu-
fI tuu muu mu.
AshI fI Apuu, wup pu fee, DupI yu fI nI
tfu ngI yu.
Sa!mo 145
Ztaru tputs Apan!!ee ungirtamaama
upiyurini wuyussi.

1-2
ShI yuu kufukufeetseefufI ufu tu mu fI
ungIf tu kI nu.
ShI yuu chI nu kI nu.
Ayum tuu tI shI yuu mbIz chee zI.
Apuu Tuu fu shI pu nee, shI yuu tsI mu fI
ungIf tu kI nu.
Putum putum shI yuu kIs yusee kI nu.

3
Tuu fu shI pu nee, shI yuu tsI mu fI tputs
ztufu ungIf tu muum wufI tu fI yu.
ShI yu put mIn tutsu moo fu wunI ndu ju.
ShI yuu Izuu fu yusu muum
wunInd tum tu ju.
ShI yu mu fI kusIkshu.

4

WunI pu Apuu, shIy wIz pu fIf pu-


tIsh Iyuu IsfueI chI cheetsI nI
Istu fu ng shu?
Iyuu tupu chI ndu fu ng shu.
AshI fI Ipuf tu mu nI, chI nIII nI tu mu nI
ufu shI yuu tpu tsee kumu nI mun-
tuf ush chI nIII nu yu.

5
Nuw shu ufu tu mu fI shI yuu chI nu chIn-
tuf ush ku fI tuu chI nu.
ShIy kIz puf wunu sIf 'sInIsh tuukshu.
MI shut, Iyuu ufu ksut kush kIz puf
tuukshu.

Tputs ztufu shI yuu ufu ungIf tuk sIn,


wuun pu tuut ssIn kumu nI mun tuf
ush chI nIII nu yu.
Nuw shu ush chI tu mu nu.
ApunII

wunIp wIz puf pu Iyush-


chee Istu fu ngu? nuw shu ufu
tch tu mu nu.

7
MI shut, tputs shu, ApunII Iyuu ksu-
mIsh chI nu kI yu.
Iyuu IchI ngu foo tsI nI tutsu moo fu
ksut kI yu,
yuseek sIn tchI nIII nu yu.

8
Wutum Tuu fu shI pu nee, shIy
kchI nu mIsh shu wu.
Nuyu nIm pun tIsh chu.
Ndu mus tsI yun tu kush, ufu Iyuu
nuyu nIk shu.
D

9
Tpu tsee IchI ngu fu tutsu moo fu
chI nuk shu.
IchI ngu foo Istu kshu.
Tnu mu fee tsIsh IchI ngu fu ksut kush
tuukshu.
SuImos139, 145
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
499

D
148.1 Iuku su 2.14 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

10
Yuw shIy tnu fu ngIsh un IchI ngu fu
shI yu mun kIs tuu ku nu yu.
MI shut, tpu tsI fI tum tIsh, shI yu mun
shu mbutchI nIII nu yu.

11
Iy kufu ku fI nI kIz puf wunu sIf chu.
Wuu mu fI kusI fu tuu kI yu,
tchI nIII nu yu

12
Tsu pu fu nus shu chee tputs yu sushpu-
tIsh mungoo p'tseekush, mung'
ksu chI nIII nu yu.

ApunII wIz puf pu wunu sIf tuwu-


sI nee fu ngu, utu sIn mung'
ksu chpu sI nu yu!

13
ShI yu mu fI Apuu, kIz puf kufuk
kusI fush,
tsu pu fu nu sIsh ufu tu mu fI
tuu fu tuf tuch shu.
ShI yu chIch uyu mum tI yum pus tu chee-
ju, ndu mbu fee.

14
Tpu tsI fIsh kIyung kuchIy kI tuut ssIn,
wuu nuu tsee tupu chI ndu muum
pInu su ku,
shIy shu Apuu, nuyu nI kush Istu kshu.
Undu fuf kIyung yuchuk sIn, shIy shu
Apuu, tupu chI nduk shu.

15
Tsu pu fu nus shuch IchI ngu fu sIn,
kutung pu nI utu sIn,
wutu ngu sheem shI yuum
kutu ku nu yu.
Wutum shIy ufu punuk shu wu.
Yuwush zufI wufI tuk chu, muu chI
kuyu nuk chu, pusu yu fu sIn,
kutung ku nu yu.

1
Wutum shIy Apuu, kuwIp tIsh
tpu tseem kchI tu muum
punuk shu wu.

17
Apuu, ufu ItsIn su fu tpu tsee nuts tu yu-
fush, ksu tuk shu.
Nuyu nIm pu tu fI tpu tsee Istu kshu.

18
Tputs shI yuu ItsIn su fu mush ku, Istu-
ndu, tk chu,
shIy shu ufu muzI nuk shu.
Wutum ndu ufup tuukshu wu.

19
ShI yu mun Apuu, mung' tut ku sIn,
shIy shu ufu Istu kush, mupIyf sIn
tuu ku nu yu.
Apuu, Istu ngu ndu mu, sItuts tee.
Muu chee yutu mush kusIk chI ndu mu,
tk chu sIn,
shIy shu muzI nuk chush,
tupu chI nduk shu.

20
Apuu Tuu fu shI pu nee, yuw tputs
mung pu tu fI shI yuu ItsIn su fu
chI nu ku nu
unoo tputs ufu ksu tuk shu.
Itufu, tputs shI yuu chI nu muum ngut-
ku sIn, nutsum pun tuuk sIn,
unu mu shee tputs shIy shu Izuu fu tpu-
chI ngu yu fush kusukshu.

21
Apuu Tuu fu shI pu nee, nuw ufu tu fI
shI yuu yusee ku fI ungIf tu chI mu.
Tputs ztufu ufu tu mu fI shI yuu wunu-
sI feem nuk sIn, ungIf tuk sIn
tuu chI nIIIn pu.
Sa!mo 148
Maachtawatamtis, tputstamtis,
ichingarus yuwis Apan!! tinarangu
anis, Apan!!ee yaseengints

1

Apu nIIee yuseengInts!

IchI ngu fus yuwIs wuf tuu kIs


unIs, kunI ndu mund zungu-
neengInts! UngIf tu ngInts.
D

2

SIysu Apu nIIIs wusu ndu fu fIs


kufu ku fee tsIs see ngInts,
ungIf tu ngInts!

3

Zuf tum tIs, tsu pI tum tIs, Apu nIIee


see ngInts, ungIf tu ngInts!
SIy IchI ngu fus yuwIs wuf
sunIIeefutufus kufu kuf tu ngu tIs,
tsu ngu chIs, IfunII tum tIs unIs,
Apu nIIee ungIf tu ngInts. See ngInts.

4
KunI nduw tum tIs kuwu mbu nu fIs
kungu tum tIs
yuwIs kunI ndup Iwuz tuu kIs unIs,

Apu nIIee ungIf tu ngInts, see ngInts!



5
Apu nIIee Tuu fu shI pu nee

See ngInts,
ungIf tu ngInts!
Wutum sIyuu umb ushIch pu tu,
SuImos145 , 148
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
500
kumuchtumbeefu, wuf wuunu
tInu mbu yu fu, mbum
wuyu mbu fu ngu wu.

Ufu tu mu fI tuuch pu, tfu ngu,

Wuu kuk chu ku ju mIchI tuch


tuyu tu fI tuch?

7
MI shut, IchI ngu fus yuwIs tsu pu fu nu-
sIs tuu kIs unIs

Apu nIIeetsI see ngInts,


ungIf tu ngInts!
Muf shu chIs kupu ngu mu shIs,
yuwIs kungush wutu fee wIs Imu-
fI shuw tuu kIs unIs,
Apu nIIee ungIf tu ngInts.

8
SIysu mumuf tum tIs, sIn
kuchI zu mu sh tum tIs,
SfI nuw tum tIs,
Apu nIIee ungIf tu ngInts.
Kumbu su fu tum, yuw ApunII kumuch-
tu ku, kukoo tumIn kIs unu wIs,
Apu nIIee ungIf tung tsu.
9
Mucheew wu fI tum tIs, mungI nuw tum tIs,
yusI nu wIs,
IchI ngu fus kufI punu wIs,
yusI nuw tum tIs wunu seew tum tIs.
Apu nIIee ungIf tu ngInts.

10
Wuku fuw tum, chI nu zeew tum tIs,
mungIn shu chI tum tIs, kpu fu-
ngu mu sheewIs, pshIy futu fu
unuw tum tIs,
Apu nIIee ungIf tu ngInts.

11
MI shut, sIysu tsu pu fu nus tum tIs ufku-
fIs tIp tsIf pu tu tIs unIs,
yuk tu sh tum ufku fIs, mIshu yuk tu-
shu chee wIs tpu tsIs,

12
kumu zI nI, kIzuw tum tIs, kunu ngu-
seew tum tIs, kumu sI nuw tum tIs,
wuchI nuw tum tIs,
IchI ngu fu ztufu tsu pu fu nus shu chIs,

13

Apu nIIee Tuu fu shI pu nee


yuseengInts, shu mbu tung tsu!

Uwu mu fI kusI fu kunI nduuts tum,


mI shut tsu pu fu nu seets tum
ksut kI yu!
Tuu fu shI pun nIII tu fI tu ufung
wunI ndu ju.

14
Iyuu IsfueI chI chI nI wuunu tIp tsI-
feem Ipu su fu ngu,
Iyuuts shu ufu tuwIz puf tu kI yu.
AshI fI Iyshu ufu Apu nIIee chI nu ku nI
ungIf tu ku fI tuu chI nI yu.

Apuu Tuu fu shI pu nI shIy kIz puf tIsh chu!


Sa!mo 150
Ztaru tsapurunas yasimaam
Apan!!eetsi shambatangtsa, tcha
upiyurini wuyusi.

1

Apu nIIee wuun shu pung' shu mbut-


kus, seeng tsu!

Yuwush kIz puf wunu sIf kunI-


ndush tuuku, unush shu mbut-
kus seeng tsu!

2
WunIp Iyuu Istu fu ngu, ushI fI shu-
mbut kus seeng tsu.
WIz puf uyum tuu tI ndu
kuchIng tu fu,
AshI fI ungIf tu yu fus, shu mbut kus
seeng tsu.

3
Ufu tfum pe tuu tIfuch kus, Apu nIIee
shu mbut kus seeng tsu.
Ufu kIs kItuf pu kItuf tu kus shu-
mbut kus seeng tsu.

4
MungIs ksu kus tumbuf put mIchIt-
kus, shu mbut kus, seeng tsu.
TIfuch zIptu tIfu chIng tsu, shu mbut-
kus seeng tsu.

5
Ngu sumb pu tsI feen, tsI feen tus,
zungun zungun shu mbut kus
seeng tsu.
Ngu sumb pu tushu fu ngu yu fus
ufup zungu nee fus shu mbut kus
seeng tsu.

Yuwu mun kunu sIs ItsI pu fu, wIz pu-


fIs unu mun xIpu ngu yu fus,
KIz puf yuseeng tsu!

Shumbutungtsu Apu nIIeetsI!


]Wutum chu yuw IsfueI chIch Apu-
nIIeem yusee fu ngu nu unu.|
SuImos148, 150
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
501
1
1
Nuw Is ysI Apu nIIee kuk kumun-
chInts pu. Nuw upufI Amos chu.
ApunII nuwuu ymu ndu fu ngI yu
yuwuu Utuch chee wunI chu unoo tsI.
Yuwu puf OsI yus, Jotun tum, Ajus tum,
EsI kI yus tum kufuk tuu fu ngu nu unpuf
Isysarini kuku
Isysarinee kuku pakich kamanchintspa

Chakaja yandarang?
Isy su fI nI wuu nuu tsI kuk yundu fu ngI yu. ApunII kumuch tu fu ngu, Utuch chee tpu tsI wunee fu-
ngI yu. Ifu su fI nush tuu fu ngI yu. Kufuk OsI yu su fIn tuu fu ngu, unush Apu nIIee kuk kumu nI muum
chtu fu ngI yu. Kufu ku wIn Jotu mu fI nI, Ak su fI nI, Ese kI yu su fI nI, ush pu fI tuu fu ng sIn, Isy su fI nI
Apu nIIee kuk kumu nI mun tuf ushI fu ngI yu. Isy su fI nI wIzunII put, wIpu pu tsI mbun tuu fu ngI yu.
Isy su fI nI kufu ku mund tsI pu su mun pu fee,

tumu fI mu kufu kup pung' nuu tu fu ngu?

Chakaam yandarang?
Ifu su fIn shu cheem kIfu kuu yundu fu ngI yu. Afu pIch tputs, AsI fI yu shuch shu kIz pu fI mun chu
tpu tsee wumu fI kusI kus tuf ushIsh tu fu nu yu. Utuch chee tputs wumu fI kusI muum zundu fu ngu nu-
yu. AshI fu chu, Utu chIch tputs punIf put tuu tu fu nu yu. Sumu fIy shuchee tputs Izuu fu kusI fu ngu-
sIn, much chu feem nu fu ngu sIn, ufup much tu fu ngu nu yu.

Mayaamaja yandarang?
Utu chIch tputs kIz puf kIyung kuchI yu fu ngu nu yu. AsI fIy shuch tputs IchI ngu fu musuch
kufI kee zupun punu ngu ndu mu, tfu ngu nu yu. Utuch chee tpu tsI ushpu tum putu yu fu sIn, ufup-
tum much tu fu ngu nu yu. Ash ku sIn, Utu chIch shu ndu wuu nI tu fI tum tuu fu ngu nu yu. NIII tu fIt
tputs wumu fI kusI tu fu nu yu. AshI fu chu, ndu kIs tuu fu ngu nu yu. Isy su fI nI zupun wunee fu ngu,
Yutu fIt shI shI fee tsIs ksung tsu. Apu nIIeetsImu fI chI nung tsu.

Muyuum shu kIs upunII pu tsI nguz


chI nuk su? tfu ngI yu. MI shut, uyum ApunII wuu nuu wIpuu zungun chI mu. Ash ku chu fI, kIs shu pu-
fI tuut ssu, ApunII tchu, tfu ngu, tputs shu mung' ksu fu ngI yu.

Mayaatseeja kamanik?
Nu yuwuu kumun ku unoo kumun chInts pu.
KupItofo 139: ApunII wunusIfInundufI chInukIyu. AshIfuchu, kIzpuf tsIyuntukIyu
yuwumund UtuchIch tputs yutufIt tuukunuyu. UtuchIch kufukufeew ndu wunusIf
yusputufungunu. AshIfuchu, uwshtIsIn tIptsIf yutufIt tuufungusIn, nutsushIsh zupun
tuufungIyu. TsIyutssee yufumuum Izuufu pInusufungIyu, wutum yusumpun ndu tputsee
tutsumoofu nupufunguwu. Anumund ApunIIshu, Nuw AsIfIyushuchee tputsI, mIshu
BubIIonIyushcheetstum zungunchImu sIyuu wunImuumu, tfungIyu. Itufu, sIynuu
nuwush ItsInsufu tuchItkInuufeesu, sIyuu yusuf IstuchIntspu, sIyuu tupuchInduchIntspu,
tfungIyu. Anushshu DupIyufInI nIIufunuf kufukuum kInuchu, ufutumufI tputsee
ksutchIyu.
KupItofo 4055: ApunII tIptsIfee kIzpufItuu wuneefungu, ufupchIsh tputs tsup
muchtufungItuutssIn, tputsshu kIzpufItum mung' muntsufungusIn, ushIfItuu ApunIIshu, SIy
yusuf nuwuu chInukInuufeesu, nuwshu sIyuu tupuchInduchIntspu. Yusuf kIsshupufI tuutssu,
tfungIyu.

AntuutI upunIIputs wIzpuf tuuf? Ndu. Nuw muucheetsI IchIngufu tInufungufI,

tumufee nuw sIyuu ndu yusuf Istuchee? SIysu nuwuu kukI puyukInuufeesu, nuw sIyuu yusuf
wunusIf ksutchIntspu, tfungIyu. ApunII wuunuutsI wIpunushee kumunkIyu.
KupItofo 5666: ApunIIshu, AyumtuutI nuw tsupufunusee kuneesIch tnuyufufI, tputs
IchIngufusIn kIsshupufI tuuchInIIInuyu. Anush tputs IchIngufusIn, nuwuu kukI
puyuchInIIInuyu. KIsshupufI tuuchInIIInuyu, tfungIyu.
Nuw Isysi yuwaa Apan!! kamanirangu anoo kamanchintspa
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
502
ApunII nuwuu tsI yu tu fu ngu, unoo
kumun chInts pu.
Utachchis, siy uru yutaritshishee kis
chinaksa, nuw siyaa waneekuri atina

2
Tsu pu fu nus shu chIs, kunInd shuch-
tum tIs IchI ngu fus,
Apu nIIee kuk muzI nung tsu. ApunII
utee ju:
Nuw tpu tsI fee tsI Ipu fee pzI ushI fu
yunu ngu ku fI,
sIy kIs kunu ngu fu ng su.
AshI fI tuu, tpu tsIf shtI nuwuu nutsu fu-
ngu sIn, nuwuu kusu fu ngu nu yu.

3

Antuu tI wukuf wum ku fee kuk ndu


muzI nuk?

Antuu tI buff mInush tputs pung'


wutu ngu sheem nuchu nguk?
Ndu.
ChI nuz mung' ndu nu fI tuu,
mungoon kI yu.
Itufu, nuw tpu tsI fI
mung shu fIt ssIn chu.
Nuwuu ndu puk chI yum chI nu ku nu,
ndu mungoon ku nu.

4

Nuw sIyuu yutu fIt shI shpu nee ts Is


tumuy chee zI?
SIy yutu fIt shI shee tsImu fI ufu
chI nuk su.

SIy shu chI tum pu zIs wIpIs ushI fus


yutu fIt shI shee tsIm kIs chI nuk su!
Nuwuuts shu Tuu fu shI pu nee tsI ufup
kusu fu ng su.
Nuw Apu nIII sIyuum Isfue Iuu mIs
tuu fI tuu tI,
ushI fI tuu sIy nuwuu wunIII tu fu ng su.
Nuw sIyuu kIz puf chI nu fu ngI tuu tI,
ushI fI tuu sIysu nuwuu nutsuk su.

5

MungI shIs nuwuu kupee tu muum


chI nu chIn tuf ushIk su!
Nuw sIyuu kupung tuu pzkook puz
ushI fu fI,
sIyuu wunI wun tuf ush kI tuu tI,
ushI fI tuu, ndu sIy kItsIs muzI nuk su.
MuchIs chu wIm puz ushIk su.
Kupung tunu kus, wIz pu fIs ndun-
nuuf tuuk su.

NutsIs kpu muw puz ushI fus ush chI fI


shu nee kI yu.
Ndu puk chI yum mutu mbIsh tuuk su.
K'tsImundIs kyu fu, muchI pIs wsuf
shu nee kI yu.
Kpu mu fIs, kuchuk puz ushI fu
kpu nee kI yu.
MInum tI yum tputs sIyuu ndu Istu ku,
IfI mI yu put tupu fut, tupu fut ndu
ush kI yu,
wsufee muyu ngu muu mu.
AshIk puz ush kI tuu tIs, ndu kItsIs
muzI nu kus, yutu fIt shI shee kIs
chI nuk su.

7
Nuw sIyuu wuneek tuu tI, Itufu sIysu
nuwuu kukI ndu puyu kus,
kundu fu fIs sIyuu kuchI ngeef sIn, tsu-
pu nee ts Is Ituts ku chu,
Mzuf shI tIs mungu tu fI shu tuu kI yu.
Ash kus, tutsu mu fIs mungu tu fIt
Itsun kI yu.
SIyuu pungIs tIfook sIn, yuk tu fIs
mzeeztuf ush kI yu.
Suu nu shu unoo ngu tIs nupu tu funII
ushIk su.
Kundu fu fIs tutsu mu fee tsIs kIs
shu mu ngu yu fu sIn,
kutung ku sIn, kuchIng, kuchIng
ush ku nu yu.
Sodom shuch tumu fu ng pu fI ushI-
fI tum tsu pu nIs mungu kufee
ush kI yu.

8
Kundu fu fIs sIyuu puchu fu ngu sIn,
SIyon shu chIs mInu mu fI tIs kutu chIm
tuuk su.
Nu kundu fu fIs sIyuum
tsu ngu ku nu yu.
SIyon shu chIs yukut tumb puz ushI-
fu mzu tsIp upu su nund xIyuu
ush kI yu.
Sunduf shut kuchI ngu mu mu fI Ituf pI-
pI tu fuu, Ituf pI pI tu fuu ushIsh tu-
ngut ush ku nu yu.

9
Kundu fu fIs ushI fu ng tuu, nuw
wIz pu fIf pu tI,
nuwu mu fI kusIyeefufI,
sIyuu Utuch cheets Is nuyu nI fu ngu fI,
ndu sIy mus tsI pu fu ng su.
Isysu1
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
503

D
1.9 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 9.29 tuyu sI mu kumun kI yu.
E
1.15 MutI wu 6.5 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Ndun nuu fI sIyuu Istu fu ngu fI,
Sodo muu, Gomof shu chee tumu fu-
ng pu fI sheef nu psInu yu sIyuu
Izuu fu kuchI ngu fu ngu nu yu.
D
ApunII ttu ndu tng chu, tfu ngI yu
nuwuu tsI.
AshI fI yu, yutu fIt shI shI fI mu ndIs ApunII-
shu sIyuu kupung wunee kI yu, nuw sIyuu
utInu.
Anoomcha, Apan!!ee zurumpatari
chinangtsa, nuw siyaa atashina

10
SIy kufu kIs Sodom shuch tumu pu fI
ushI fus muntsIf tuu kIs unIs,
Apu nIIee kuk kuu pu nI fI
muzI nung tsu.
SIy tpu tsIs Gomof shuch tumu pu fI
ushI fus yutu fIt tuu kIs unIs,
kItsIs zufum pu tu fI muzI nung tsu.
ApunII sIyuu tuyus pu tu ku, unoo
ngu tInts pu.
11
ApunII Tuu fu shI pun utee ju:

Muyuum su nuwuum muu chee


zupun wuyuk su?
Opee juu, wuku fuuts tum kufu pu nu,
nuwuum wuyu yu fus, much kIs,
unoo nuw kupung tsu chIktu nu.

Antuu tI wuyu ngu noo much kIs,


unoo nuw ksuju IshIng chee?

Muu cheetsI ufsIf ksu tum tu ju nup kee?



12
SIy nuwush pungI kuseefus,
muu cheetsI nuwuum
yushI nduk tuu tee su,
Itufu,

chuk sIyuu, ngu tIs Apu nIIIsh


pung' xItung tsu, tfu nIIu?

13
Nuwuum muu chee ngu tIs
wuyu fInts pu.
Wutum un msus nuwuum ndu
wunu sI fI wu.
Tpu tsee tushu nee yu fus,
Tsup kunees chIsh shu mbu tee nI,
utI tuu tee su,
Zuf kunu sI shush tushI yu nI,
utI tuu tee su,
Itufu wund yutu fIt shI shee kIs
puyuk su.

Antuu tI nuw pIy shIng tsu,


tfungee?
Anoo pu muum zund kee zI.

14
Tsup kunees chIsh yuk chu unush
shu nIy kIs,
unoo nuw ksuju nup kee.

WunIp ngu tIs ushIk su?

Wuppu! Anoo zund kee zI.



15
SIy nuwuu mushu muum kuweets Is
wuf ItsIf ku chIs,
E
unoo nuw pu muum zund kee zI.
Zupun tuu nuwuu mush kus,
ushI fI tuu sIyuu ndu muzI nu kI nu.
Wutum kuwIs tputs ufsIf
puxu tu su wu.

1

Wuts tu! Yutu fIt shI shI fee tsIs


ksung tsu.

Antuu tI sIyuu yutu fIt shI shI fee tsIs


nuw kIs nup kee?

Yutu fIt shI shI fee tsIs zufum pu tu fI


ksung tsu!

17
Wunu sI fI fI tuung tsu. Anoo fI
chI nung tsu.
ItsIn su fu tuung tsu. Tpu tsee
chI nung tsu.
Suun pu tu tIs Istung tsu.
Mxux zee wuu nuyu nIng tsu.
MushI ndoo tuyu tu fI tu fInII pu,
Apu nIII sIyuu Utuch cheets Is tfu ngI yu.

18
ApunII tchu:
MuzI nu ngu ndu mu. Nu tsI yut ssee
wunu sIf yufee nI.
Wundu yu sIy yutu fIt shI shI fIs
kufuspuz ushI fu kIz puf chu-
mbeep puxu tu fu,
ushI fI tuu nuw tuchIng ku chu fI, kIz-
puf mbu fush tuut ssu.
KuchI zu mush tumu pu fI ushI fu mbu-
fush tuut ssu.
MI shut, kumIs kIz puf kuwu mbu nu-
tuu, Itufu opeej puf tumu pu fI
ushI fI shu mbu fush tuu chI yu.
Isysu1
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
504
Nuw sIyuu yutu fIt shI shI fee tsIs tuchIng-
ku chu fI, umb ushIk puz ush tut ssu.

19
Wundu yu sIy nuwuu kukI puyuk chus,
yusuf mzuf shIs yuwu fIz kIs shu pu fee
kunung chI yu.

20
Wundu yu kItsIs ndu muzI nu kus,
kundu fu fIs wuunI shu mu ngu yu fu-
sIn, sIyuu kIyung yuchu chI ntsu.
Nuw Apu nIII sIyuu utInu,
ApunII wuunu nuwuu tfu ngI yu.
AshI fu chu, Apu nIIee zufum pu tu fI chI-
nung tsu, nuw Is ysI sIyuu utu shI nu.
Waana Apan!! Taarashipan
Irusarinshucheetsis izuuru yarchiya

21
SIy Ifu su fIn shu chIs, sIf Apu nIIee
chI nu fu ngI tuu tIs,
Itufu nut shu

tumuy shu kIz mshI-


pun tumu pu fee ushI fus nuwuu
kusu fu ngus, kIs upunII pu tsush
tuchI tuk su?
SIf tufI sIy tpu tsIs ushpu fI tIs ItsIn su-
fu tuu fu ngus,
tpu tsee zufum pu tu fI tutsu moo fu
Istu fu ng su.
AshI fu ng tuu tIs, Itufu nut shu puchum-
pu nI fI tuuk su.

22
SIf sIy uf tumu pu fI ushI fus wunu-
sIf tuu fu ng su.
Itufu, nut shu chkuz tumu pu fI ushI-
fus kInu fu ng su.
Kupu sIs kum ushI fus tuu fu ng tuu tIs,
Itufu nu kIz puf mIsI ngu pIshpuz ushI-
fus kInu fu ng su.

23
SIy kufu ku fIs nu wIts ndu muzI nuk sIn,
wush chIf put tpu tsI kIs
umI kuf tu ku nu yu.
KufI kI ngu zIm chI nuk sIn, tpu tsee
ndu ItsIn su fu chI nu ku nu yu.
Muuch tu ngu zI mu fI tmu fuk sIn,
muntsIf chI nu ku nu yu.
Mxux zee ndu nuyu nIk sIn,
MushI ndoots tum ndun tum puk chI-
yum Istu ku nu yu.
24
Yuwu mund sIy Utuch chIs yutu fIt tuu-
kIs unu mund, ApunII Tuu fu shI pun, yuw
wumu fI kusI fu un utIyu.

Wup pu fI tu! Nu sIyuu kunduf tu fu-


ngu fI, wunI chInts pu,
Yuwuu tumu shtu kIs unoo
tuwu pu muu mu.

25
Nuw kuwIp tI wIz pu fIf pu tI, sIyuu
wunI chI mu.
Chku zee ts puz ushI fu Izuu fu
kupeet chInts pu.
Yutu fIt shI shI fee tsIs ushpu fIt
kuchIng chI mu.

2
Ash ku chu fI, yusuf shI yu shuch shu
yusum pun tpu tsee tutsu moo fu
chI nu chI nIII nu yu.
Kufuk shu wIpu nush yusuf wunu sIf
kumun chI nIII nu yu.
Amb ush ku chu fI, tputs shu sIyuu
wunu sIf nu chI nIII nu yu.
SIyuu Ifu su fIn shu cheets Is, Yukut
ItsIn sum pun chu,
upunII pun chu, sIyuu tchI nIII nu yu.

27
Nuw sIyuu ItsIn su fI yusu yu fu fI,
tupu chI nduk chu fI,
sIysu yusuf kIs tuut ssu.
SIy SIyon shu chIs, yusuf nuwush kIs
tuchI tut ssu.

28
Itufu, yutu fIt shI shpun tputs nuwuu
ndu chI nu ku,
nuw shu unoo tputs tofo, tofo
sheefufI kupeet chI mu.
Nuwuu kukI kupeet ku sIn, zufum pu-
tu fI tsI pu chI nIII nu yu.

29
AshI fu chu, nuw sIyuu utu shI nu:
SIy upunII pu tseem zupun kIs nu-
shu mu ngu muum chu poom
yunu ngu fu ng su.
Anush kIs upunII pu tsee
ungIf tu fu ng su.
Itufu, unu mund kupung puzIch pu su.

30
PuzIk chus, tutsu mIm puz ushI fus
muwI futssu.
Kung ndun puz ushI fus puzu tu fuu
ushItssu.

31
Tputs kIz pu fI mun tuu tuu fu ngu,
Itufu mushuf puz ushI fu kufu chI yu.
An tputs wunu sI fImshI nguz nuzund ku,
yuw tufuwztu fu ngu un, mIkee fu
kufuk chu muchIng chI yu.

Tumufeeju unoo ztuz chIch?

Chu ku ju unoo tputs Istuch?


Isysu1
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
505
ApunII tchu tng chu, nuwuu
tfu ngI yu.
AshI fu chu, wuunu ApunII Tuu fu shI pun
Ifu su fIn shu cheets Is Izuu fu yufuch shu pu-
fI, nuw Is ysI sIyuu utu shI nu.
Apan!! Taarashipansha istakchu,
tsapurunasush ztaru tputs
mapiyrsin taachin!!inaya
2
1
Nuw Is ysI Apu nIIee kuk kumun-
chInts pu. Nuw upufI Amos chu.
ApunII wuunu nuwuu ymu ndu fu ngI yu.
Yuwuu Utuch chee, Ifu su fIn shu cheets-
tum tputs ush tu chu unoo kumun chInts-
pu. ApunII wuunu tfu ngI yu:

2
Yup tsu pu fu nus tspu kut tu umb,
nuw shu Ifu su fI nuu yukut mbu mu fI
wuyu chI mu.
Anush nuw pungI kIz puf tuu chI yu.
Anu much wuf pshku fu tuf ushku
tuu chI yu.
MInup much nIngIch tuu chI yu.
Amb ush ku chu fI, tsu pu fu nus shuch-
shu tputs IchI ngu fu sIn unush
kus chI nIII nu yu.

3
Tputs umb nuuk chu sIn, shu fu ngu ku-
tu fuu sheef sIn,
wuun pu tu tIn tchI nIII nu yu:
Pzuyu. Apu nIIIp muchIp kfeefunI,
Ako pu fIn shI nI Apu nIII fI nI pung'
pshtu yu nI.
Amb ush ku chu nI, wuunu ApunII
Iyuu tuyus pu tu chI yu.
Wuu kuk muzI nu fu nI,
Apu nIIIsh kIs shu tuchI tee nI,
tchI nIII nu yu.
Anush shu SIyo nu mund Apu-
nIIee Tuu fu shI pu nee kuk
tuyus pu tu chI nIII nu yu.
Ifu su fI nu mund Apu nIIee kuk
muzI nuch tu mu nu yu.

4
ApunII shu Tuu fu shI pun tsu pu fu nu-
see tputs ItsIn suf yusu chI yu.
Tputs wuun pu tu tIn tsI yut ssee
muntsIf puyu kI nuu feesInu yu,
Tuu fu shI pun shu wuunu tsI yut ssee
yuf chI yu.
Anpuf, uyum tuu tI yu tputs wuun pu tu-
tIn wufut chu zI nIII nu ju.
Tupu zeets tum wuun pu tu tIn ndu
tuyus pu tu chI nIII nu yu.
K'chIfpungoo mungu tu fI shu
puyu chI nIII nu yu.
M'chItuutsshu wufu tu mu pu nI mzu-
feem shu tutsum mu pu neem
nu chI nIII nu yu.
Tufu wuuts shu wufeem shu
nu chI nIII nu yu.

5
Ako pu fIn chI chIs,

muyuum shu
kIyung kuchI yut ssu?

Wunu sIf ItsIn suf tuu yu nI! Wuunu


ApunII Tuu fu shI pun Iyuu
'sIneekpuz ush ku chu, kIs tuu pu-
nI, utInu.
AshI fI yu, ApunII Tuu fu shI pun shu uyum
Iyuu Istu ku chu, tsu pu fu nu sush ztufu
tputs mupIyf shtI sIn tuu chI nIII nu yu, nuw
sIyuu utInu.
Utachich kizarun tatsumim
tamapari ashirusin taakanaya
5
1
Nuw Is ysI kIzu fu nuu tutsum mu
yusI chI mu.
Nuw umI ku fI yuw kIz puf tuuku un
wumIn yusI chI mu.
Nuw umI ku fI kIzu fu nuu tutsum mu
ksu tu fu ngI yu.
Mzufush kIzu fun kIz puf wunu sIf
tutsu mu fu ngI yu.

2
Wunu sIf puyu yu fu,
Muuch tuu putumb chee IchI ngu fu
kupee tu fu ngI yu.
KIzu fu nuu Ipus Ipus sheefu, wunu sI-
fImsheetsImu fI tutsu mu fu ngI yu.
MzufIsh upu su nund toffe nupu-
muum kuyu tu fu ngI yu.
Sheefu, VInoo wuyuf wuupI tu,
kumI yu muum wuyu fu ngI tum tu.
Iwu pu fu ngu, wunu seem shu
kutu fu ngI yu.
Kum wuupI, tfu ngI tuu,
wuuj, kIzu fun shu kIz puf kupIz
yusI fu ngI yu.
Isysu1 , 2, 5
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
506

D
5.7 Iuku su 13.6-9 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
.3 ApunII wunI chu unu 4.8
tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

3
Anu mund shu umI ku fI ApunII, Yutu-
fI tIschu, sIy Ifu su fIn shu chIs.
Nu pIndu nu fu k'kuz mungee ts Is
p'tsImuum kumun chInts pu,
tfu ngI yu.
Utuch chIs, nu nuwuu mungIp tIs
kumu nI ngu ndu mu.

Chu ku mu ndu ju chu yu fI nI mzuts


muntsIf yusI fu ng?

Antuu tI nuwu mund ushI fu ng?

Ndush mzuts wuu nu mu ndu fI


ushI fu ng?

4

Muyuu ju mzu tseem pIsh tu fu ng


wunu sIf yunu ngu muu mu?
Nuw sIyuu, Kum yusIchpu utufI,
Itufu, sIysu nuwuu tumu pI ngu fu-
ngus, kupIz shu yusI fu ng su.

5
AshI fI yu, nuwuu kukI
muzI nung tsu.
Yuw nuw mungI shI chI nu kI unoo
kumun chInts pu.
Mzu fee tsI wutund pun
kupeet ku chu fI,
wuunI ufu pIch tputs, Mzu tsee
kuchIng pu nu, utInu.
Ash ku chu fI, wuts put kut, kut
ush chI nIII nu yu.

Nuw mzu fee tsI ndu shu puk chI yum


ktsu tchI mu.

Chu ku ju kufu tuu pyuch?


Kpunu ndu fI shu pu fee kxu nee fu,
kufu tu mu nuum kInu chI yu.
Msu seets shu, Amb sI nut pu,
tchI mu.
Puk chI yum mzu fI mu nI sInu chee ju.

7
Nuwu mu fI kusI fu fI, sIyuu Utuch-
cheets Is utu shI nu.
Nuw mzufI wutu chu sIyu yu.
Nuw tutsu mu feetspu zI ushI fu fI kIz-
puf sIyuu chI nu fu ngI nu.
SIy IsfueI chI chIs nuw puz mzufI ushI-
fus tuuk su.
Itufu, nuw sIyuu, Nuwuu kukI puyu-
chI nIIIn pu, tfu ngI tuu tI,
SIysu puchum pu nee mu fI shu
kInu fu ng su.
Wuun pu tu tIn wunu sIf nup chI nIIIn-
pu, ItsIn su fu chI nu chI nIIIn pu,
tfu ngI tuu tI,
Itufu, sIysu tpu tsee kIyung
yuchu kus,
sIyu mun tputs kIyung kuchIy ku sIn,
wusu fee mun, Ay tu ngut
ush ku nu yu.
D
Amb ushI fu ngus, kIzu fun wunus
kupIz tumu pu fee ushI fu ng su.
AshI fu chu, unu mund sIyuu zufum pu-
tu fI kusu chInts pu,
nuw utu shI nu, ApunII sIyuu Utuch cheets-
Is tfu ngI yu.
Utu chIch kIzu fun tutsu mIm tumu pu fI
ushI fu sIn tuu ku nu yu, utIyu.
Waana Apan!! nuwaa, Isysaatsi
kamachtarangiya

1
Yuwu puf kufuk UsI yus tsI pu fu ngu,
unpuf nuw Apu nIIee pufu ngI nu.
Tuu fu shI pun kIz puf 'sIneefungu, wumu fI
kusI fu, wuu nu mun wutsI fuf kuxI nu fu-
ngI yu. Wutu nIf wuzu fu nee fu, wuu nuu tsI
pung' pufu ngI yu.
2
Wuunu tIp tsIf sumus
ushI fu Apu nIII mun Iwuz Itu fee fu ngu nu-
yu. IchI ngu fu wuzItpu nguch 6 tuu fu ngI-
yu. WuzItpu nguch pu tsI mbun wuu nuu tsI
wuch kmu nu fu ngI yu. TsI mbu nu tum
wunu tsee wuts pu tu fI kmu nu fu ngI tum-
tu. Itufu, tsI mbu nu tum munguk tu ngut
ushI fu ngu nu yu. Wuun pu tu tIn tsI yut ku sIn,
tfu ngu nu yu:

3
ApunII Tuu fu shI pun wumu fI
kusI fI yu.
D
Wunu sI fI fI chI nu kI yu. Wunu sI fI fI
tuu kI yu.
KIz puf wunu sIf 'sIneekIyu.
Tsu pu fu nus shuneefIyu
wunu sI fImshI fI nI,
ntuf ushI fu ngu nu yu.
4
KIz puf zungu nee fu ngu sIn, ApunII pung'
wushI tu ngush zpu zu fu ngI yu. Pungush
Isysu5 , 6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
507

E
.4 ApunII wunI chu unu 15.8 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
.9-10 Yuwuu nIsh
tu unoots tum MutI wu 13.14-15, Mf ko su 4.12, Iuku su 8.10, Wungu 12.40,
Tuyus pu tum pu nI 28.26-27 tuyu sI mu kumun kI yu.
wuntsush msus tuwup mzee zu fu ngI yu.
E

5
Anoo pufu ngu fI, nuw shu, SItuts tee. NIshu-
fI pu tsI pu chI nu, wutum kchIp tI Apu nIIee
nuw pukee nu wu. Kufu ku fI wumu fI kusI fu
unoo pukee nu wu.

TumufI nuw muntsI-


fImshee tsI yut ku fI tuukI? Nuw tputs pu yutu-
fI tu mush pu tuu kI nu. SItuts tee, tfu ngI nu.

Amb tfu ngu fI, ApunII shu tIp tsIf


sumus ushI fu nuwu nung mungu fu ngI yu.
Kuchu fush musunII Apu nIIIsh wusum
yyu fu,
7
nuwush kukI chku' ushI fu ngI yu.
Nuwuuts shu,
MusunII k'keetsIsh kundu nI fu ngu,
nu yutu fIt shI shI fee tsIsh IchI ngu fu
tuchI ngu fu ngI yu.
ApunII shI yuu yutu fIt shI shI fee tsIsh
zufum pu tu fI mbI zu yu nIII yu,
nuwuu tfu ngI yu.
8
Tfu ngu, ApunII-
shu wuunu tsI yut ku kmu fu ngu, nuwuu
tfu ngI yu.

Chu kuu tsee ju nuw zungun ku chee?

Chu kuu tsee ju nuwuu kukI kumu nI-


pu neem nu chee?
tfu ngu, nuw shu,
Apuu, nuwuu kumu nI pu neem nu yu-
fush, zungu nI ngu ndu mu,
tfu ngI nu.
9
ApunII shu,
Nuw shI yuu zungun chInII pu.
Nuu yu fush, tpu tsI yutu fI tuu IsfueI-
chI chee kumu nI shI nI. ApunII
utee ju, tng chu.
Nuwuu kukI zupun tuu muzI nu kus,
ushI fI tuu ndu mungoo nuk su.
Nuw kIz puf Istu ktuu tI, unoo
pukI tuu tee su,
ndun tum mungee ts Is p'tsIchImu.

10
SIyuu mungee ts Is
tumI foo sInII tuk chu fI,
kItseets tum tIs tumIf ku chu fI,
kcheets tum tIs kmu nuk chu fI,
sIysu

tumu fee ju mungoon chIs?

Antuu tI muzI nu chee zIs?

NItuu tI pung chee zIs? Ndu mbu fee.


Mungoon tu pu, sIyuu utufI,
ndu sIyuu yufu muum zufum pu tu fI
zund kI nu.
F
ApunII tchu tng chu, tfu ngI yu nuwuu-
tsI.
11
Nuw shu, Apuu,

ushI noo ju umb


ush chI nIII nu? tfu ngu fI, ApunII shu,
Anoo tputs Izuu fu kuchIy kuchu fI,
puk chI mu fI shu kutuch ku chu,
unoo tsIm shu uyum zupIsh yusuf tpu-
tsI fee tsI chI nu chI mu.
IsfueI chI chee yuk tu fI nI Izuu fu
ptu ngu chI nIII nu yu.
Ash kut ssIn, tputs ndu nIchpu fee.
Pungush mInum tI yum tputs ndu
tuu chI nIII nu yu.
MzufIsh mungu kufee
ush tu chI nIII nu yu.

12
Nuw unoo tputs ufup mInup tsup
tuzu ngu neek chu fI,
Utuch chIsh wutsu pun tputs Izuu fu
ndu nI chI yu.

13
Wundu yu chu nguu ufu ngeem tputs
mInum tuu fI nuu fI yu,
unoots tum kupeet chI mu.
YusI nuu wushI tu nee tuwu yu fuch,
Izuu fu kupeet ku chuch,
PuchIm shu pshkoo fu tuf ush tu fu
ush tu chI yu.
Itufu, xIx pu foots puz ushI fu tpu tsI fee-
mI yusuf kutu chI muu wuyu chI mu.
Annuu tputs nuwuu kukI
muzI nu chI nIII nu yu.
Anush tpu tsI fee tsI yusuf chI nu chI mu,
tfu ngI yu Apu nIII nuwuu tsI.
AshI fu chu, ApunII nuwuu IsfueI chI-
chee tpu tsee kumu nI muum nuwuu
zungu nI fu ngI yu.
Isysu6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
508
Nuw Isysi kurakaa Ajasa Apan!!ee
kuk ichtakachuri kamanirangina
7
1
SfIy shuch kufuk, Resn IsfueI-
shuchput ufkuf tsI yu tu fu ngu,
Zuwuu Pekuu, Ifu su fIn shuchput wufu-
tee nI. Yumu fI kusIyeefunI, kusu yu nI,
tfu ngI tuut ssIn, xupoo fu ngu nu yu. Anpuf
kufuk Ajus Ifu su fIn shu chee ksu tu fu-
ngI yu. Ajus wutu chu Jotu mu fI nI wIpu.
2
SfIy shuch ufkuf tsI yut ssI pu nee tputs
Aju sup zungu nI fu ngu, kusu fu ngI yu. Iy
SfIy shu chI nI Effu yIn chIch pu umI kuf tu-
fu ngu nI, sIyu pu wufu tu muum zund kI nI-
yu, tfu ngI yu. Ajus shu unoo k'kuz muzI-
nu fu ngu, kupung punI fu ngu, kIz puf
kumbus tu ku yusIn shpu shpu shI tu ngut
ush tu fu, ushI fu kIz puf punI ku, tu tu shI-
tuf ushI fu ngI yu. SItuts tee.

TumuchInu?
tfu ngI yu.
3
Itufu, ApunII shu nuwuu tsI yu tu fu ngu,
Isy suu, shIy Ipuf pu tIsh, Seuf-yusubpu
Ipu nee fush, kufu kup Aju sup nupu shIn-
chu. Ajus tsup kpI mush kung tush tup
tuu fI yu. Ngoo tsIp yup chI fI koo kchu-
ku nu umb nuung chu. Aju suu unush
chu mu yu ngu yu fush, nuwuu kukI kumu-
nIng chu.

4
Pup chu, Ichee, kufuk Resn pu, mIn
Pekpu umI kuf tu fu ngI tuut ssIn,
unoo tpu tsI punI fInII pu. Itufu,
shIy nuu kIz puf tung chu.
KIz pu fI tuu tsI yun tuk sIn, Itufu
mungu ush tu chI nIII nu yu.
Sumus mungu mzee tuf ush tu fu
ush tu chI nIII nu yu.
Kufuk Resn wum kuf put kufuk put
Pekpu mungu nIIuf tumu pu fee
ushI fu sIn tuu ku nu yu.

5
SfIy shuch Effu yIn shuchput wushu-
nund shI yuu kIyung yuchu-
muum zund ku nu yu.
UwshtI sIn shI yuu tfu ngu nu yu:

Pzu, Utuch chIsh wutsu pun pshtu yu-


fu nI, tpu tsee tpux tu yu fu nI,
Iyu mu fI kusI yu fu nI, kusu yu nI.
SheefunI, TubeeIu fI nee tsI wIp kufu-
kuum nu yu nI, tfu ngu nu yu.

7
Itufu utI tuut ssIn, ApunII shu:

Ayum tuu tI ush tu chu zI nIII nu ju!


utIyu. MuzI nung chu. Resn
yuk tu fI nI
Dum sok chu, SfI yush tsup tuu fI yu.

8-9
Pek yuk tu fI nI Sumu fIychu, Effu yI-
nush tsup tuu fI tum tu.
Itufu, nImun 75 musuch tushIyk chu,
Effu yIn shuch tputs Izuu fu
ts pu chI nIII nu yu.
SIysu Utuch chIs ndun nuu sumbuy-
tu kus, un
tputs sIyuu ndu Izuu fu
kuchIng ku chI nIII nu yu.
AshI fI yu, pup tsu. PunI fus tu fInts pu,
ApunII tchu,
nuw sIyuu utInu.
AshI fu chu, Apu nIIee kuk zufum pu tu fI
muzI nung tsu, nuw utu shI nu.
Nuw Ajaspa yusur tsiyataranguri,
Emanowe!aa kamanirangina
10
ApunII shu Tuu fu shI pu nI yusuf
tsI yut ssee Aju suum kumuch tu fu ngI yu.
11
ShIy shu, Aju suu, Apu nIIee, Tsu push
wuntsush wIz pu fI fIsh ymu ndu ndu,
tng chu. Wundu yu unoo ndu zund kush,
kunI ndush wuf ymu ndu ndu, tng chu,
wuu kuk zufum pu tu fI yusu muu mu, tfu-
ngI nu.
12
Ajus shu, NdunI. Apu nIIee ngutI
mush chee zI, ndu mbu fI. Wuts tu, tfu ngI-
yu.
13
Tfuyu fu, nuw shu:
DupI yu fIn chI chIs IchI ngu fus
muzI nung tsu.
SIy ngu tIs tpu tsee kuk ngu tuk su.
Ngut kus,

muyuum shu
Apu nIIee kuk tuxu fuk su?

14
Itufu, sIy ndun tuu Apu nIIee WIz pu fI-
fIsh ymu ndu ndu, tus,
ushI fI tuu wuunu ApunII sIyuu
ymu ndu chI yu.
ApunII kuk zufu mu fIt chu, ttssu.
MuzI nung tsu. KIz kumu sIn mIfee yu-
fu, kumuz tutsIpchI yu.
Isysu7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
509

D
7.14 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 1.23 kumun kI yu.
TutsIp ku chu, Emu no we Iuu ysu mu-
chI yu, wutum ApunII Iyupu
tuu ku wu,
D
tchI yu.

15
NIIuf ndu tu fI putsI su fu, wund mung-
shu fIt tuuku,
kesou kInduf pu kutung chI yu.

1
Itufu, ndu tu fI yutu fIt shI shee kusu fu,
mIshu ndu tu fI
wunu sI fImshee chI nu fu,
unush Effu yIn shuch tputs ufkuf pu tu-
fI ndu nI chI yu.
SfIy shuch shu tputs ufkuf pu tu fI tum
tsp chI tum pu fee.
Wutsu pun shu mungu kufI mu nu zI fI
tuu chI yu.

17
Itufu, ApunII shI yuuts tum, tpu-
tsI fIptuf tIs, Ipuf pu tu tum tIs
wunI chI yu.
Wuneesh shee sIf tumu ndun tuu ushI-
fu ndu putu fus, wunee shI mun
kIyung kuchI yut ssu. ApunII
Effu yIn shu chee, mIshu SfIy shu cheets-
tum wuneek chu, Itufu sIyuu tsI-
nuu nIngut tum wunI chI yu.
AsI fIy shuch tputs zupun
kus chI nIII nu yu.

18
ApunII IjIp to mund ufup tpu tsee
kungu mund ushIp yyu nII
zungun chI yu.
AsI fIy shuch shu tputs ushIp zun
kus chI nIII nu yu.

19
Kus kut ssIn, tsu pun shIs shu nee fu
pshtu chI nIII nu yu.
Wuzu ngu nush tuu chI nIII nu yu.
Putumb chIsh wuch, mIshu kpu sh-
tum, mIshu kung wunu sI fImshI-
sh tum tuu chI nIII nu yu.

20
ApunII shI yuu ush ku chu,
AsI fIy shuch kufuk wuchIn pu tu fI
sIyuu kIyung yuchu chI nIII nu yu.
Kung Euffu tI su mund kus kut ssIn,
sIyuu Ipu zu muum
suseets Is, mucheets tum tIs,
tundu cheets tum tIs pufIs
kumu chI nIII nu yu.
21
ShI yu chIch tputs kupung mufIz
kuyutchI nIII nu yu. Tputs shu mInu mu fI
wukuf, opeej pu tu fI tsI mbu nu ndu fI chI nu-
ku,
22

tumu fee ju mImIf zupu neek chu,


wuyu yu fu, kesou kutung chIs? Yuw tputs
kutu chIm tuufu,

untuu tI un keso kInduf-


put kutung chu zI nIII nu ju? Wutum Iwu fIz
kupung mufI ngu chu wu.
23
Mzuf shIs mungu kpunu ndu fI tuu chI yu.
Anush sIf mzuf shIs kIzu fu nuu zupun mIIo
yunu ngu fu ng su.

KufIk mbum mush wunI-


pu ju mII tuu fu ngu? Itufu, nutu nuu kufu tu-
nu ndu fI shu tuu chI yu.
24
Kupunu ndu fI shu
mzuf shIs yumbu tu chI yu. Anush pshtu yu-
fush, k'chIfpungufIptIsh nupu muum wufI-
tu fI yu.
25
KIz puf punI kus, m'chItufIptIs
ndu shu puyu muum wufI tut ssu, wutum
unush wukuf opeej pu tu fI mungu xItu ngut
ush chI nIII nu wu, nuw sIyuu tInu.
AshI fI yu, pup tsu. Yuwush Emu no weI
kus ku chu, unush sIy kIyung kuchI yut ssu,
nuw sIyuu utInu.
Apan!! Asiriyashchee
wanimpaneem wayarangiya
8
1
ApunII Tuu fu shI pu nI nuwuu, ShIy
Isy suu, putumb chee yyu fush,
unush, Muhef-suIuI-husbusu tush
yundung chu.
2
Anoo yundu yu fush, tpu-
tsee kumu nI pu neem nuchu ngung chu,
tfu ngI yu. Nuw shu tpu tsee nuchu ngu fu-
ngu fI, UfI yu su, mIshu Suk fI yus, Jebe fI-
kI yu su fI nI wIpu nuw pufu ngI nu.
3
Anu mun shu, IzunII pu tI muu fu ngu fI,
Izu nIII nIIu fuu mIfee yu fu, kumu zuu Ipu-
fI nu fu ngI yu. Izu nIII Apu nIIee kumu nI mu-
pu nI tum chu. ApunII shu nuwuu, Ipu fee-
tsIsh Muhef-suIuI-husbus su mung chu.
4
Ndu tu mu Ipu fIsh, Apuu, mIshu Atuu,
tfu, ufu pIch tputs SfIyput, mIshu Effu-
yIn pu tu tum wufut chI nIII nu yu. Yuk tuu
Dums koo, mIshu Sumu fI yuuts tum kusIk-
chu sIn, pungoo IchI ngu fu kupee teef-
sIn, muu chI fI tuu Izuu fu yuchI nIII nu yu.
UfkI feets tum IchIng chI nIII nu yu, ApunII
nuwuu tfu ngI yu.
5
Yusuf Tuu fu shI pun
nuwuu tsI yu tu fu ngu, tfu ngI yu.
Isysu7 , 8
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
510

D
8.13 1 PIto fu 3.14-15 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

SIyuum Utu shu chee mIs, SItuts tee,


utInu.
Kung SIIo we puz ushI fus upInII nuun-
tuf ush kus tuuk su.
SIy Res nuu, mIshu Pekuuts tum
punI fu ngus, AsI fIy shuchpu
umI kuf tu fu ng su.

7
Yuwu mund sIy AsI fIy shuchpu tputs
umI kuf tu fu ngIs unu mund,
ApunII sIyuu wuneek chu, kung
Euffu tIs ushI fu kumbI yu fu,
sIyuu kIz puf zuw ush tu chI yu.
AsI fIy shuch ufkuf wusu ndu fuf put
zupun sIyush kus kut ssIn, sIyuu
ufu kusI chI nIII nu yu. Kung
wIngoo putu fu sheef sIn,
tsu pu fu nee ts Is Izuu fu
Ituts chI nIII nu yu.

8
Kung puz ushI fu kumbI yu fu, Utu-
shu chee wutsu pun Izuu fu
puchI yu.
Tpu tsee wuyuf pu nu mun tutsIpchI-
yu. Ash ku chu, kIyung
kuchIy chInIII nu yu.
Yungun puz ushI fu wuzItpu ngIchput
tsu pu nee ts Is Izuu fu yumbu tuk puz
ush chI yu.
AsI fIy shuch tputs ushIk puz sheefu,
Izuu fu sIyuu kusI chI nIII nu yu.
Emu no weI Iyush tuuk tuu,
ush chI nIII nu yu.

9
Apu fIch kufuk utee ju. ShunIyeefus,
nuwuu kukI muzI nung tsu.
MuzI nuk chus, kIz puf punIng tsu.
Muu chee tupuz pu nee zupun tuu
xunu tu fus,
ushI fI tuu sIyuu tpux tu chI ntsu.

10
MungI shIs kupung tuu chI nu kus,
Izuu fu xupoochpu su.
PIy sheefunI, kusI chI nI pu, utI tuu tIs,
Itufu Izuu fu pInu sut ssu.
PInu su kI tuu tIs, Itufu wutum Emu no-
weI Iyupu tuu ku wu,
Iyuu kupung Istu ku wu, sIy ufu
tuuch pu su,
ApunII nuwuu tfu ngI yu.
AshI fI yu, punI fInts pu, nuw Is ysI sIyuu
utu shI nu, wutum ApunII Iyuu ksut ku wu.

Mayaamaja tputsee punichich?


Apan!!eetsimari punimaam waritakcha
11
ApunII shu Tuu fu shI pun kuweetsI kIz-
puf putsI su yu fu, Utuch chIsh tputs tchI-
tInII pu, un tumu pu fee ushI fu chI nu fInII-
pu, nuwuu tfu ngI yu.
12
PIyuf tuch tputs,
AmI kuf tu yu nI, utI tuut ssIn, Itufu sIysu
Utuch chIs unoo chI nu fInts pu. Tputs
nIII tu fIt kIz puf punIk tuu teesInu yu, Itufu
sIy nuu punI fInts pu.
13
Apu nIIeetsImu fI
punIng tsu, wutum wumu fI kIz puf tuu ku-
wu. Apu nIIeetsImu fI chI nung tsu, nuw
sIyuu utu shI nu. ApunII chI yuu nupku,

chu ku ju tusu such?


D

14
Wutum ApunII
sIyuu ksut ku wu. Itufu, Apu nIII mu nu fI
xufu shIsh tuu fI yu. Xufuk chus, Izuu fu
puntsuk su. SIy Utuch chIs, mIshu Effu-
yIn shu chI tum tIs Apu nIII mun putumb-
chI mun puz ushI fu xufu kus, puntsuk su.
Ash kus, Ifu su fIn shuch tum ush pu fI
puntsu chI nIII nu yu.
15

Tputs wunI pu ju
puntsuk sIn, tsI pu ku nu?
AshI fu chu, Apu nIIeetsImu fI punI-
muum wufI tu kI yu, nuw Is ysI sIyuu
utu shI nu.
Nuw Isysi nuwaanaatsi
ipunshi waneerangina

1
Nuw Ipun shee tsI tfu ngI nu. SIy
nuwuu kukI mbI zu fInts pu.
Nuw sIyuu wunee ku fI,
sIysu zufum pu tu fI puyung tsu.
Izuu fu mungI shIs pshtung tsu.

17
ApunII Tuu fu shI pun
Ako pu fIn chI chee tputs tsI yun tu fu-
ngu, uwshtI sIn Apu nIIee kuk
puyu muum pInu su fu ngu nu yu.
AshI fI tuu, nuw ufu tu mu fI Apu nIII-
mun mungI tut kI nu.
Apu nIIee, ShIy nuwuu Istu ngu sI ndu-
mu, tfu ngI nu.

18
Tuu fu shI pun nuwuu Ipu su fu ngI-
yu IsfueI chI chee mungoo
p'tsImuumu.
Isysu8
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
511

E
8.17-18 Yuwuu nIsh tu unoots tum Utu shu chee mu 2.13 tuyu sI mu kumun kI yu.
D
9.2 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 4.16, mIshu Iuku su 1.79 kumun kI yu.
ApunII nuwuu IpufI wuyu fu ngI yu Ifu-
su fIn shu chee tpux tu muu mu.
E
Wuunu kIzpufeefu, SIyo nu mund
nuwuu ushI fu ngI yu.

19
Itufu, uyum IsfueI chI chI shu tputs
sIyuu tchI nIII nI yu.
KunI zee mushung tsu.
WzIfIf wee wee tk chu sIn,
SIyuu Istu chpu fee.

Wutum yuunu unoo upu nIII fI nI wu?


Ufu chIy tpu tsIch kchIt tuu kuch,
kunI zee mushu muum chI nu ku nI-
yu wusI nu yusu muu mu.

20
tputs sIyuu tchI nIII nu yu. AshI fI yu,
nuw sIyuu utInu.

Antuu tI ngutI tI?


ndu. SIyuu zufum pu tu fI ufu
tchu psI nI yu.
AtI tuut ssIn, Itufu unoo muzI nu fInts-
pu, wutum mung shu fI ushI fu
utu nu wu.

21
Yuw tputs utunu un kIyung
kuchIy chInIII nu yu.
MufIz kupung kuyut ku sIn,
mungu pIyu fI xItu ngut
ush chI nIII nu yu.
MufI zI mun wutsI yun kIz puf
mus chI nIII nu yu.
Ufku fee kupee tu muum
zund chI nIII nu yu.
Wuu nuu tsI shu upu nIII fI nI yutu fI-
tuum nu chI nIII nu yu.
KunI ndup shu nuchu yu fu sIn,

22
tsu push nup ku sIn,
muntsI fImsheetsImu fI
pung chI nIII nu yu.
Tpu tsee kIyung yuchuk sIn, Ay
tu ngut ku nu,
unoo tsIm muzI nu chI nIII nu yu.
Ash ku sIn,
IchI ngu fu muntsI fIsh tunI mush
tuu chI nIII nu yu.
9
1a
An tputs kIyung kuchIy kI tuu
tuuk sIn,
kumu ngu muum wunI ndu ju,
nuw sIyuu wunee ku fI, Ipun sheets Is
utInu.
AshI fu chu, nuwuu kukI muzI nung tsu,
mbI zu fInts pu, utu shI nu.
Ayam zapish Apan!! ipusamarini
kuskachu, mapiyshapsinaya
tputs taachin!!inaya
1b
Ich tu fu ApunII GuII Iey shu chee tputs
kIyung yuchu fu ngI yu. UwshtI sIn ufu pIch
tputs Subu I nush, mIshu Nef tu II yush
wutsu pun tuu fu ngu nu yu. Oftu gu mund
wIng kyufuch, zuf puku umb nuu-
yu fuch, mufu mun wIng kusuch chI.
SIf tu mu su ApunII unoo tpu tsee kIyung
yuchu fu ngI tuu, Itufu zup shI nuu kIz puf
wunu sI feem shu nu chI yu. Anoo nuw shu
Is ysI kumun ku fI utu shI nu.

2
SIyuu GuII Iey shu chee tpu tsIs tInu:
Tup shu tuu tuu kus, kIyung tuu
kuchIy kus,
Itufu zup shI nuu 'sInee kIz puf
pungut ssu.
'SIn shu sIyush kus ku chu,
sIyuu tuwu sI nI chI yu.
Ndu shu yutu fIt shI shush tunI-
mushpuz ushI fus tuut ssu.
D

3

Apuu, shIy Iyuu mungee tsI nI ksu-


shIsh shu wuyu fu ng shu!
Nutu nuu shI yu pu tuu ku fI nI,
shI yuu tususeefunI, kIs shu pu
tuu chI nI yu.
Tputs kutung tsee zupun pusuk sIn,
tputs muu chee zupun mungu punu,
punu ush ku nu,
ushIk puz ush ku nI, mungI nI
k such shu pu fI nI yu.

4
Wutum tputs Iyuu tumuch chuf tu fu-
ngu sIn, Itufu
shIy shu, Wuts tu tyu fush, Iyuu
Itu tsI fu ng shu wu.
ShI yu mu fI Izuu fu tpu tsee
kusI fu ngush,
MudI yun shu chee kusI fu ngIsh
ushI fu ng tum shu.
Isysu8 , 9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
512

E
9. MutI wu 27.28-29, Wungu 19.2-3 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
9.7 Iuku su 1.32-33 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

5
Wusu ndu fu fee wusup tu fI
Itutseefush,
mIshu wumu fee kufus Ixu tu fu,
unoo IchI ngu fu sumu sIsh
kupee tuch pu shu.

Wuunu ApunII Iyuum nIIu fuu


wuyu fu ngI yu.
NIIuf shu nIIuf tu ku chu, kunu ngee fu,
kIz puf kufu kuum kInuch shu pu fee.
Kufu kuu IchI ngu fu wumu fI
kusI chI yu.
E
NIIu fuu Apu nIIee Ipu su mu fI nI
su mu chI nIII nu yu.
An nIIuf kIz puf mungoo zee
p'tsImpunchu.
Apu nIII fIt chu wumu fI kusI fI yu.
ApunII Tuu fu shI pun chu. ApunII ufu-
tu mu fIt mupIy mush
mungoo zee punu kI yu, nIIu fuu
tchI nIII nu yu.

7
Uwshu nIIuf kufu kuum kInu yu fu,
DupI yu fI nIsh zumu chI yu.
Tsu pu fu nu shu chee tpu tsI ztufu
ksut chI yu.
Ufu tu mu fI tpu tsee tutsu moo fu
nup chI yu.
Yutu fIt shI shpu nee wunee yu fu, wunu-
sI fImshee tpu tsI zufum pu tu fI
Istu chI yu.
Ayum tuu tI yum mupIy shIsh ndu
pus tu chI yu.
F
ApunII wuunu Iyuum nIIu fuu wuyu chI-
yu, nuw Is ysI sIyuu GuII Iey shu cheets Is
utInu.
Israe!chich tputs Babi!oniyshuchee
urkari kizpur stachin!!inaya
14
3
SIy IsfueI chI chIs, muzI nung-
tsu. ApunII Iyuu kIz puf tupu chI-
ndu chI yu. Ash ku chu, ndu shu kIyung
kuchIy chInI yu. Tputs shu ndun tum Iyuu
tumuch chuf tu chI nIII nI yu.
4
Anpuf shu Iy
BubI Io nIyshuchee ufku fI stu chI nI yu. Stu-
ku fI nI, yusees shee kIs yusI chI nI yu.

5-
ApunII BubI Io nIyshuchee ufkuf
kupee tu fu ngI yu.
NImun ufup chee wuu tputs yusuf
ndu kIyung yuchu chI yu.
Yuw tpu tsee puk chI yum ndu nuyu nI fu-
ngu, un kufuk nu pus tu fu ngI yu.

7
Nu tsu pu fu nus shuch tputs IchI-
ngu fu sIn mupIyf shu psInu yu
tuu chI nIII nu yu.
Mung' kIs yusI yus tuf ush chI nIII nu yu.

8
ShIy BubI Io nIyshuchIsh kufu kIsh
nu tsI pu fu ngush, IIbun shu chee
wf punu fI ndu
tuwu kush, kufI pun shu
ksu tum tuu chI yu. ApunII shI yuu
BubI Io nIyshucheets Ish kufu kIsh nu
wunee fu ngI yu.

Antuu tI shIy kufI pu nuu nu yusuf


tuwu kush kIyung yuchu chee-
zIsh? Ndu mbu fI.

9
KunIz pI tum nuu tu fu ngush,
umb kunIz shI yuu puk sIn,
zumu ngu chI nIII nu yu.
Muu muuf tuut ssIn, tmeef sIn,
shI yuu puk sIn, shI tu nguf tu ku nu yu.
KunIz ufku feew ushpu fIt uxI nu shee
kusu yu fu sIn,
shI yuu chu mu yu ngu ku nu yu.

10
ShI yuu chu mu yu ngu yu fu sIn, utu nu yu:
Nu shIy wIz pu fI fIsh ndu nee fu ngu,
nIngeem kunIz shu tum kusu fu ng shu.
Iy tsI pu fu ngI nI, shIy ushI fI tum tIsh
tsI pu fu ng shu.

11
Ngu tIsh ungu feem tuu fu ngush,
Itufu nutu nuu muntsI fI sh tum
tuu ku mut shu.
MungIsh kIs kItuf pu mIchI tu fu ngush,
nut shu mbIch shI yuu nutsee ts Ish
kutung ku nu.

Tumuyshu shIy kIz pu fI tuu tIsh


ushI fu ng shu?
kunIz stuk sIn utu nu yu shI yuu tsI.
Isysu9 , 14
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
513

D
14.12 ApunII wunI chu unu 9.1 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
14.13-15 MutI wu 11.23, Iuku su 10.15 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
25.8 1Kofnd shu chee mu 15.26, 54 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
25.8 ApunII wunI chu unu 7.17, 21.4 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

12
BubI Io nIyshucheets Ish kufu kIsh,
nuw shI yuu utu shI nu.
KIz pu fI tuu tuu fu ngush, shI yu mu fI
tsu pu fu nus sh chee kusI fu ng shu.

Tumuyshu shIy kunI ndush kIz pu fI-


tuu tuu fu ngush,
nut shu tsu push puntsu fu ng shu?
D
ShIy, Nuw ApunII tumu pu fee
ushI fu fI kIz puf tuu kI nu,
tfu ngI tuu tIsh,
Itufu nut shu puntsu tu tu fuu
ushI fu ng shu.

13
Itufu, shIy tfu ngI mu ndIsh:
Nuwu mu fI kunI ndup kfeefufI,
unush tsI fu fI mbum wuyu yu fu fI,
unu mun nuw kuxI nxI nuw
ush tu chI mu.
Amb ush ku chu fI, ApunII tnu mu fI nI,
tsu nguch tum IchI ngu fu tsu push
tuu chI nIII nu yu.
MuchI mun upunIIeefufI, ApunII pu
Ipu nee fu fI, tuu chI nu.

14
Msu see ufung kfeefufI,
ApunII puz ushI fu fI kIz puf kufu-
kuum kInu chI mu,
tfung shu.

15
Itufu, nu

tumushu ushI fu ng shu?


Wuj, ApunII shI yuu tsu push
kupee tu fu ngu,
mufush wuntsushpuz ushI fu yungu-
ku tu fuu ushI fu ngush,
kunIz shu tum tuukshu.
E

1
Tputs shI yuu utu sIn,
mungu nupu tu funII ush ku nu yu.
Puk chu sIn, shI yuu utu nu yu:

Chuk In ush tuf?

Ndu shu yuw tputs tsu pu fu nu see


tpux tu fu ngu un?

Ndu shu tupuz pun tuu fu ngu,


wumu fI shu kusI fu ngu, ndu un?

17
SIf yuk tuu kupee tu fu ngush,
tsu pu nu ndu fI tuu fu ngu,
Tpu tsee tumu nu fu ngush, tushI tu ngu-
muum ndu zundu fu ngIsh.

Antuu tI shIy wut tIsh? Ndu mbu fee.


Itufu nu

tumu fu tuuku?
Tputs shI yuu utu nu yu.
Nuw shI yuu IsfueI shu cheets Is BubI Io-
nIyshuchee ufku fI kIz puf stu kus tng tsu
tInu.
Apan!! tsapurunasshuchee tputs
ztaru shambatamaama yambichiya
25

ApunII wumu fI kusI fu,


nIsh Ifu su fI nush shu mbutshI-
sheem wuyu chI yu.
Ztufu tpu tsee tsu pu fu nus shu chI
kutu ngu muum yumbI chI yu.
Anush kutu nguts kIz puf wunu sIf
wuyu chI yu.
Tputs kIs shu pu fI
kutung chI nIII nu yu.
Kutung ku sIn, ksu tum vInoo
wuu chI nIII nu yu.

7
Anush ApunII kIz puf Istu ku chu,
ksu shIsh ndun shu pu fI tuuch chI.
Ayum tuu tI tputs mung' ndu
muntsu chI nIII nu yu.

8-9
Tputs shu ndu shu tsI pu chI nIII nu yu.
D
SufIs ndun tum tuu chI yu.
E
Apu nIIee tIp tsIf ndun tum
puzI chI nIII nu yu.

Chu ku ju muntsI fI tsI yu tuch?


Anush tputs mung' kIs
tuu chI nIII nu yu.
Tputs unoo tsI yut ku sIn,
In wutu chu Iy Apu fI nI.
Wuu mun mungI nI tutu fu ngu nI,
Iyuu kIz puf tupu chI ndu fu ngI yu.
AshI fu chu, mungI nI kIs,

Juy, juy
tyu nI! utu shI nu.
Isysu14, 25
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
514
Wutum ApunII Iyuu
tupu chI ndu fu ngu wu,
tputs tch pu sI nu yu.
ApunII zufum pu tu fI ush tu chI yu,
wutum wuunu ush tu chI mu tfu ngu wu,
nuw Is ysI sIyuu utInu.
Kurak wanasirimish Apan!!ee
tiptsiri ksutchiya
32
1
Nuw Is ysI ufu ngeem Apu nIIee
kuk kumun kI nu.
Yuwush wufI tuk chu unush, kufuk
wunu sI fI mush nuwuu tpu tsI fI
ksut chI yu.
Kufu ku wIpu nush pu tu fI wunu sI fI nu-
ndu fI ksut chI yu.
Tpu tsee IchI ngu fu tutsu moo fu
nup chI yu.

2
Tputs kIyung kuchIy ku nu, unoo
tupu chI ndu chI yu.
Undu fuf shu, Puchu pu nI utI tuut ssIn,
kufuk shu tIp tsI fee tupu chI ndu chI yu.
MuntsI fI mIsh tushIyk chu, uwshu
Istu chI yu.
Wuun pu tu tIn shu chI muum ndun shu-
pu fee chI nu chI nIII nu yu.

3
Kufuk shu ufu wunu sIf nup chI yu.
TIp tsIf shu, Pup chu. Tputs nuwuu
kIyung yuchu kuch pu,
tk chu sIn,
kufuk shu muzI nuk chu, wunu sIf
Istu chI yu.

4
Mung' putI tI fI, ItsIn su fu chI nu chI yu.
Zufum pu tu fI tsI yut chI yu.

5
Yuw tputs yutu fIt shI shpun tuu ku nu,
mIshu tpu tsee kIyung yuchu ku-
nu unoo,
ndu shu kufuk kIs nup chI yu.

An tputs yutu fIt chu.


Wutum tsI yut ku sIn, muntsIf
tsI yut ku nu wu.
Tpu tsee kIyung yuchu muum
chI nu ku nu yu.
Tpu tsee puchu muum zund ku nu yu.
Tputs mufIz kuyut ku nu, unoo

nItuu tI puk chI yum


nuyu nI ku zI nIII nu ju?
Kutung tsee ndu punu ku nu yu: wuu-
muum tum ndu ys ku nu yu.
MI shut,

Antuu tI yuwuu nuw ngIch-


kI unoo ApunII yusu kee ju?
utu nu yu.

7
An tputs kIz puf ngI chI mu pun chu.
Mungush chI nu chIn tuf ush ku sIn,
tpu tsee kIyung yuchu muum
chI nu ku nu yu.
PukI fee tputs ndun tum puk chI yum
Istu ku nu yu.
KIyung kuchIy ku nu unoo ndu
nuyu nI ku nu yu.

8
Itufu, wunu sI fI mush shu tputs ndu
ush ku nu yu.
Wunu sI fImsheetsImu fI chI nu ku nu yu.
Tpu tsee ItsIn su fu nup ku nu yu.
Anu mun mungIch tut kuch, ndu shu
chI yuu tumu pI ngu chI yu.
MI shut, nuw kIzuuts tum tIs ufu ngeem
wunee kI nu.

9
Nuw sIyuu kIzuu tsIs wunee ku fI, utu-
shI nu, MuzI nu ngu ndu mu.

Muyuum su kIzIs sIy pIyu fI


chI nuk su?
SIy nutu fI mupIy fus tuuk su.
Kuupu nuwuu kukI muzI nung tsu.

10
Iyuum IchI ngu fu wunu sIf chu, tpu su.
Itufu, nuw sIyuu utu shI nu:
Ndumu In musuch tushIy fu,
kIz puf punI kus, nutsIs tu tu ushItssu.
Wutum mufI zI mun tsI put ssu wu.
Wuu muum tum ndu nu fI chu wu.
11
Mungoon pu nu utufI, sIyuu tsI yut ssee
tuyus chI mu.

Muyuum su pIyu fI chI nuk su?


SIy nutu fI mupIy fus tuuk su.
Itufu, zupIsh kIz puf punI kus, nutsIs
tu tu ushItssu.
Isysu25 , 32
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
515

D
40.2 ApunII wunI chu unu 18.6 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
40.3 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 3.3, mIshu Mf ko su 1.3, mIshu Iuku su 3.4-5, mIshu
Wungu 1.23 kumun kI yu.
PunI kus, kumu fee tsIs wunu sI-
fImshee kusu yu fus,
chI fIk' kumuf tut ssu.

12
KchI shIs sufIs xuwut xuwut
ush ku chus,
yuwuu tI unoo pungut ssu.
Mzu fee tsIs, tIfI koots tum,
kIzu fu nuuts tum,

13
pungeets tum tIs, unoo IchI ngu fu
kupee tu muw pungut ssu.

WunInII unu mun mungIs kIs


tuu fu ng su wu?
Itufu, nImun un IchI ngu fu kufu tu-
mu nuum kInu chI yu.

14
Yuk tush Ifu su fI nush yuwush nuw
tuu fu ngI unush tputs tutsI tu fI-
tuu tuu fu ngu,
Itufu, nImun ufu kufI mu nuz shu pu fI
tuu chI yu.
Kufuk pung' kufI mu nuz tum tuu chI yu.
Sunduf ksu tu mu pun kufee ush chI yu.
Ifu su fIn Izuu fu kufI mu nuz ku-
chu, buff kuyus tun unush kIs
tuu chI nIII nu yu.
Mungu pus too mu fI shu kInu chI yu,
nuw sIyuu kIzuu tsIs utInu.

15
Itufu, ApunII shu Iyuu Istu kchu,
wuunu wunI wIz pu fI fI zungun-
ku chu, Iyuu Istu chI yu.
Wuunu wIz pu fI pu tsu poo puz
mzu fee mu nI kIz puf wunu sI fee-
mushut punu chI yu.
SIn ndu shu pIsh tu ku, yuwu fIz kIs shu-
pu kunung chI yu.

1
Tputs shu wuun pu tu tIn kIs tuuk sIn,
wuun pu tu tIn ndu shu kIyung
yuchu chI nIII nu yu.
IsfueI shuch tputs ush pu fI kIs
tuu chI nIII nu yu.

17
Kufuk tpu tsee tutsu moo fu nup ku sIn,
ufu mupIyf sIn tuu chI nIII nu yu.

18
Nuw tpu tsI fI wuun pu tu tIn, ZufuktI-
shchu tk chu sIn,
unu mun mungIch tutuch pu chI.

19
SIs kIz puf puntsut ku chu, mungIn
yufu nguk chu,
Ifu su fIn yusuf yufu ngukchI tuu,

20
ushI fI tuu, kIs tuut ssu.
Mzu fee mIs sIn ndu shu pIsh tu chI yu.
ChI nee mIs pusut Izu pu neek chu,
chIn shI tIsh kIs tuu chI nIII nu yu,
ApunII nuwuu tfu ngI yu.
AshI fu chu, mungIs muntsu fInts pu.
Kufuk wunu sI fI mIsh kus ku chu, Apu nIIee
tIp tsI fI ufu ksut chI yu, nuw sIyuu utu shI nu.
Apan!! Irusarinshuchee
mangoo tusichimaam k'kuz
wanasirimash tsiyatarangiya
40
1
ApunII wuunu utee ju:
IsfueI chI chee mungoo tusI chI muum
wunu sIf tsI yu tung tsu.

2
Nuyu nIm pu tu fI Ifu su fIn shu chee
tsI yu tung tsu.
SIf m'chuchumuntuu tuu fu ng sIn,
nu tushI yu nIII yu.
Yuwu mund yutu fIt tuu fu ngu-
nu unu mund tmshIf
tuwu pu fu ngu nu yu.
Nuw Apu nIII IsfueI chI chee
wunee ku fI,
kuwIp tI pzkoo fu ngI nu.
Yutu fIt shI shI mund wup pu fI kIyung
yuchu fu ngI nu.
D

3
WunI muum nu Iwu pu fu ngu fI,
nutu nuu tputs tuyus pu tuk chu unoo
kIs shu pu fI muzI nu chI nIII nu yu.
MuzI nung tsu. Nu kufuk kIz puf
nuunII pu.
Tsup puzuu ngoo tseem wunu sIf
yufung tsu.
Ngoo tsee ItsIn su fu tuwI tung tsu.
Apu nIIeem yufung tsu, wutum
kus chu wu.
E
Isysu32, 40
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
516

F
40.5 Wungu 1.14 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
G
40.-8 Sundee ku 1.10-11 tsI yu tsIs
nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu, Yuwuu nIsh tu unoots tum 1PIto fu 1.24-25 tuyu sI mu kumun kI-
yu.
H
40.13 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 11.34, mIshu
1 Kofnd shu chee mu 2.16 tuyu sI mu kumun kI yu.

4
Wuzu wuu tupufeefus,
muchee kupeeteefus, ItsIn su fu
tuwI tung tsu.
Yuwuu much tu fu unoo wutund suum
nu yu fus ksung tsu.

5
Apu nIIeem ushIk puz shIng tsu
mungee ts Is yufu muu mu.
Yutu fIt shI shI fee tsIs kupeeteefus
mungee ts Is Apu nIIeem
yufung tsu.
Ash ku chus, ApunII shu Tuu fu shI pun
kIz puf wunu sIf nup chI ntsu.
Ztufu tputs tsu pu fu nu sush Apu nIIee
pung chI nIII nu yu.
F

Antuu tI ngIch kee zI tI? ndu.


Wutum wuunu ApunII nuwuu kumun ku
tfu ngu wu.

K'kuz wu fI mund kmu fu ngu,


nuwuu, KIz puf tsI yu tu ngI,
tfu ngI yu.
Nuw shu, KIz puf tsI yut ku fI,

umee-
chee zI? tfu ngI nu.
Uwshu, Tputs IchI ngu fu sIn chI fI chIf
tumu pu fI ushI fu tuu ku nu yu.
Wunuts chup ushI fu
mus sImu shchu.

7
Wuunu ApunII chI fI chI fI mun tupus
ush ku chu,
chI fI chIf shu muwI fu tu fuu sheefu,
chup kufus tu fI yu.
Tputs ushI fI tum chu, chI fI chIf
tumu pu fee ushI fu ndu kIz puf
tuu ku nu yu.

8
Tputs chup puz ushI fu muwI fu yu fu
kufus chI yu.
Itufu, ApunII kuk ufu tu mu fI
tuu chI yu.
Uw kuk uyum tuu tI yu pus tu chee ju,
ndu mbu fee.
G
ApunII wuunu nuwuu tfu ngI yu.

9
SIy SIyon shu chIs, muzI nung tsu.
MuchI mun wuf kfeefus,
unush kIz puf tsIyuteefus,
Utu chIch tputs IchI ngu fu muzI nuk-
sIn, unoo kumu nIng tsu.
TsI yu tsIs kIz puf wunu sIf
kumu nIng tsu.
SIy Ifu su fIn shu chIs,

muyuu mu ju
punIf pu tIs tsI yut chIs?
Wunu sI fI fI nuwuu kukI kumu nIng tsu.
Nupung tsu. Neewu. ApunII kuseenII-
tu ndu, tng tsu.

10
ApunII kIzpufeefu, tupu chI ndu-
muum kusu fu ngI yu.
Undu fu fee wumu fI kusI yu fu,
wuu nuu tsI shu tIp tsIf Itutseefu,
ksut kI yu.

11
ChI nuz pun ushI fu tIp tsI fee wunu sIf
ksut kI yu.
Tputs opee juu wIp chI pu yu fu,
mungu mu nu fI chI puypuytuf
ushku wunu sIf ksut kI yu.
Opeej wIpuu kunees chI fI tutsIp ku chu,
wunu sIf ksu tu fu,
ushI fu ApunII Iyuu IsfueI chI cheetsI-
nI ksut chI yu,
wuunu ApunII sIyuu tfu ngI yu.
Nuw siyaa,

Apan!! tamara! tana



12

Chu ku ju mus kupu ngu mu shI,


mufee uwpu tu fI t chIch?

Chu ku ju kunI nduuts tum t chIch?

Antuu tI kuwIp tIch tch tch ush-


kuch yusu chee zIch?

Chuk muzu chee tsu pu fu nu sush IchI-


ngu fu tch ku?

Chu ku ju muchee wuf ItsIfeefu


kuy xu yuch?
13

Chu ku ju Apu nIIee, ShIy ngI chIktI-


shchu, tch?

Chu ku ju Apu nIIee, MungIsh pIsh tuk-


chu, pIy shIng chu, tyuch?
H

14

Antuu tI ApunII chI yuu, Istu ndu.


Mungee tsI p'tseengundumu,
tchee ju?
Isysu40
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
517

I
40.18-19 Tuyus pu tum pu nI 17.29 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

NItuu tI chIy Apu nIIee, Nuw shI yuu


kumun ku chu fI, shIy shu tpu tsee
mungu ItsIn su fush yusung chu,
tchee zIch?

Chu ku ju Apu nIIee, PIy shIng chu


muu chee tInu kush, tfung?

Yupee ju ApunII pshtu yu fu, yu sus-


shee kIz puf yusu fu ng?

15
ApunII kundoo zee wuu kung pukIch
xuwut xuwut ushIsh tuf ush tu fu,
ushI fu pukI yu.
Muzuch tumu pu fI ushI fu pukIch
pukI yu.
Kufu kuw shu nIy ku nu,
unoo muzu cheets puz ushI fu kutu
kutu ush kI yu.

1
Apu nIIeem muchI muum

ndu shu
muu chee pIsh tu chI yu?
MungI nush IchI ngu fu
nuchu ngu yu fush,
muu chee zupun tuu much tu much tu
ush kuch,
Apu nIIeem wund pIsh tu chI yu.
Sumus zupun tuu yufu yu fuch,
Apu nIIeem much kuch, ndu
wufI tu chI yu. AshI fI tuu wund
pIsh tu chI yu.

17
Tputs tsu pu fu nu sush ztufu
wufI tu fu zI nIII nu ju.
Apu nIIeem ndu puk chI yum
wufI tu kI yu.

18
Nu kumu nI ngu ndu mu.

Chuk pu tu ju ApunII tutsu mooch?

Yupee ju muu chee yusIn tInum yyu-


fuch, In wutu chu Iy Apu fI nI,
t chIch?

19
Yusum pun tputs ngu sumb yyu fu,
muu chee tInu yu fu,
ofpu tupu fu yu fu,
yufu ngu sheem wuyut wuyut sheefu,
kufIk put kutee n tInu yu fu,
I
In wutu chu Iy Apu fI nI, mungu ngIch-
ku sIn utu nu yu.

20
Ndun tuu tI ushI fu, yusI nuu
nuchu ngu yu fu,
kufI pu nuu pukee fu, tpu tsee
kumuch tu kI yu.
Neewu. Nuwuum Apu nIII fI tInu ndu,
tk chu,
tputs shu tInum pun tInu yu fu,
wutseem mbum pushuch chI yu,
ndu mungu puntsu muu mu.

Antuu tI un chI yuu Istu ku Istu chee-


ju? NdunI.

21
Mungee ts Is p'tsIchIntspu.

Antuu tI sIy ndu yusu fu ngIs?

Antuu tI kItsIs ndu muzI nu fu ngIs?

Ndu shu zItu mI nu fIs sIyuu


kumu nI fu ng?

Tsu pu fu nu see pukus, ndu shu chI nu-


kIs yuwuu ApunII wuunu tInu fu-
ngu unoo tsee?

22

ApunII nIshoo ju tsu push tuuk?


ApunII wutsI fuf kunI nduu knu chu.
Tsu push nupku, chI yuu pchI chpuz
ushI fu pukI yu.
Wuunu zund ku, kunI nduu kumIs
ushI shI shu wuyu ku tu fuu
ush chI yu.
Wutu mbu feem puz ushI shu kumI fun
wuyu ku wu.

23
Kufuk kIz pu fI tuu tuufu, unoo kumI-
fun kuchI ngu muum tuu fI yu.
Tpu chI nguk chu,

yupee ju yusuf
pung chIch?

24
Yuwut kunees chI fI kxu nee fu,
ApunII shu tupus ku chu, Izuu fu
muwI fukchI yu.
Kumbu suf ushI fu kumbus tu ku-
chu, yusIn yufu ngut, yufu-
ngut ushIk puz sheefu kufuk
ts pu chI nIII nu nu yu.

25
ApunII sIyuu mush kI yu.

Chuk pu tu ju nuw wufI tu chI?

Chu ku ju nuwu pu tutsu mooch?



2
Kuupu kunI ndup nupung tsu.
Amb nupeefush,

Chu ku ju kunI nduu


tInu fu ng? tng tsu.
Tsu ngu cheets tum mInu pIyum
wuyut, pIyum wuyut sheefu,
IchI ngu fu un sufu nu fu ngI yu.
Isysu40
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
518

D
42.1 Rom shu chee mu 1.1 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
42.1 MutI wu 3.17, 17.5,
Mf ko su 1.11, Iuku su 3.22, 9.35 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
42.1-3 Yuwuu nIsh
tu unoots tum MutI wu 12.18-20 kumun kI yu.

Antuu tI tsu nguch puntsu chee ju?


Ndu.
ApunII wuun pu tu fI wIz puf mbum mu-
fI wuyu fu ngI yu.

27
AshI fu chu, nuw sIyuu IsfueI chI chIs
utu shI nu.

Muyuum shtu ju mungIs muntsu chIs?

Muyuum su ngu tIs tssu?


ApunII nuwuu mbI zu fu ng pu fee.
ApunII ndun pu fI nuwuu chI nu kI yu.
ApunII nuwuum kupung puchInd ku-
wu, tssu.

28
Itufu, nuw sIyuu utu shI nu.

Ndu shu tputs sIyuu tuyus pu tu fu ng?


SIf tufI muzI nu fu ng pu su.
ApunII Tuu fu shI pun ufu tu mu fI
tuu fu ngI yu.
Tsu pu fu nu see IchI ngu fu tInu fu ngI yu.
Muu chee wuuts tum IchI ngu fu
wuyu fu ngI yu.

Antuu tI ApunII, Kunus chI mu sI mu,


tfung?
ApunII wuyu sush Iyu put ndu
wufI tu fI yu.

29
Tputs wIz puf pIsh tu kI nuu fI yu, unoo
tuwIz puf tu kI yu.
Wunguy tukI nuu fI yu, unoo yuf ku chu,
tm kI yu.

30
Tputs kunu ngus tuu nIz ku nu yu.
Wunuts kupung tuu tuuku, Itufu
wund pIsh tu kI yu.

31
Itufu, tputs Tuu fu shI pu nI mun mung'
tut kI nuu fI yu,
wIz puf uyum tuu tI yum pIsh tu chee ju.
Yungun puz ushI fu sIn kIs
nuu chI nIII nu yu.
Kupung tuu IfIp ku sIn, ndu shu kunu-
su muum zund chI nIIIn yu.
Afup tuu nuuk chu sIn, ufu kIs
nuu chI nIII nu yu,
ApunII tchu, tng chu, nuwuu tfu ngI yu.
AshI fI yu, Mungoo nung tsu, nuw Is ysI
sIyuu utInu.
Mishat, nuw Apan!!ee
wipunashee kamanchintspa
42
1
ApunII utee ju:
Nupung tsu. In wutu chu nuw
Ipun shI kIz pu fI.
D
Nuw Ipu su fu ngu fI, ksut ku fI, kIz puf
wumun mungI kIs chu.
E
Nuwuu tsI kunI Ipun shI shI
tup shtu chI mu.
Ash ku fI, uwshu tpu tsee mungoo
IchI ngu foo tsIn ItsIn su fu
nuts tu chI yu.

2
KIz puf, Juy tchee ju.
TsI yut ku, ndu shu zungu neechI yu.
Yuk tush ndun tum tumu ndu chI yu.

3
WutsI yun pu ndu tuu chI yu.
Tpu tsee Iwu toots puz Ipu su muu tsI
ushI fu ndu shu tzu yu fu kupeet-
chI yu wunI muu mu yu.
Numbu fIn uchI tu mu fI tIfoo yu fuch,
kufu kuf tuf ush tu fu nuw tpu tsI-
fI ndun shu ush tu chI yu.
Tputs kIyung kuchIy ku nu un ushIk-
puz ushI fu, ndu shu ufu ngeem
kIyung kuchIy chInIII nu yu.
Ash ku chu, tutsu moo fu tpu tsee
nup chI yu.
F

4
Tpu tsee mungoo ItsIn suf yusu chI mu,
tu,
ndun tum kunus ku,
ndun tum sumbuy tu chI yu.
Ash ku chu, tputs shu IchI ngu fu sIn
mupIyf sIn tuu chI nIII nu yu.
Afu pIch tputs mufush kung ufu-
chIch tuu ku nu,
An tum sIn mung' kIs Ipun shI fee tsI
kuk muzI nu chI nIII nu yu,
ApunII wIpu nu shee tfu ngI yu.

5
Nuw Apu nIII Tuu fu shI pu nI kunI nduu
tInu fu ngu fI, wuf kusu fu ngI nu.
Tsu pu fu nu seets tum tInu fu ngu fI,
muu cheets shu kunung ku ku fu
wuyu fu ngI tum tI.
Isysu40, 42
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
519

G
42.5 Tuyus pu tum pu nI 17.24-25 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
H
42. Iuku su 2.32,
Tuyus pu tum pu nI 13.47 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
44.4 Wungu 7.37-39,
ApunII wunI chu unu 22.1-2 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Tpu tseets tum kchI tu muum shI push
kunu su fu ngI nu.
G
Nuwuu nu IchI ngu fu tInu fu ngI nu.
Nuw Apu nIII Ipun shee tsI tfu ngI nu.

Nuw Tuuf shI pun tu nu sIyuu, Ipun-


shee, Ipu su fu ngI nu.
ShI yuu kuwIsh putu fu ngu fI,
tpu tsee IchI ngu fu tupu chI ndum pu-
neem nu fu ngI nu.
Nuw shI yuu wuyu fu ngI nu.
Nuw IsfueI chI chee yusu pu nu utufI,
tfu ngI nu.
Ash ku chu fI, tsu pu fu nus-
shuch tputs nuwuu
chI nu chI nIII nu yu.
H

7
Tpu tsee wuch mchu suu yufung chu,
shI yuu utInu.
Putu mu wuu tpu tsee
tushI tu ngung chu.

Muyuu mu ju tupIsh tumu num


mungu tuu chI nIII nu?

8
Nuw wutu tu nu Tuu fu shI pu nI. Wutu-
chu nuw sufI nu.
Nuw kIz puf tpu tsI fee tsI
puchInd kI nu.

Antuu tI muu cheetsI nIII tu fI tuu,


Wutu chu Iy Apu fI nI, tmuum
wufI tuk? Ndu.

NItuu tI upunII pu tsee chI nung tsu


nuw tfungee?
Tpu tsee unu mu sheem, Wuts tu. ShI-
fInts pu, utI nu wu.
Nuwuu tsI mu fI chI nung tsu, utInu.

9
Nuw sIf tfu ngI unoo IchI ngu fu
tumI nu fu ngI nu.
Nut In tsI yu tsIs kunee sIch
kumun kI nu,
unoo zufum pu tu fI tumIn chI mu.
Ndu tu mu pufus, wusI nu nuw sIyuu
kumun ku fI utu shI nu,
ApunII tfu ngI yu wIpu nu shee tsI.
AshI fu chu, nuw Is ysI sIyuu, Apu nIIee
mungoo nung tsu, utu shI nu.
Apan!! Taarashipan chiyaa nda kasakiya
44
1
ApunII utee ju:
SIy IsfueI shu chIs, nuwuu kukI
muzI nung tsu.
SIy Ako pu fIn chIchtI schu.
Nuw sIyuu tpu tsI fee mI Ipu su fu ngI nu.

2
Nuw Tuu fu shI pun tu nu. Nuw sIyuu
tInu fu ngI nu.
Ndu tu mu nIIuf tu chus,
nuw sIyuu kuyu tuk puz ushI fu ngI nu.
Ufu nuw tu ndu sIyuu Istu kI.

3
Nupu, nuw kungoo upu sup tsup
sIyuum zuw ushI fu ngI nu.
Amb ndun tuu kung puk chI yum
tuu fu ngu,
ushI fI tuu wuyu fu ngI nu.
Nu sIyuum Ipu fIs kupung yusuf
Istu chI mu.
Tu fu shee mIs kunee sIch punu ku fI,
kIs shu pu fee tuut ssu.

4
ChI fI chIf kungu mun wIng kIs
kunung ku,
mIshu kufI pun wushI tun wuzu ngu nu-
mun kIs kunung ku,
ushIk puz Ipu fee mIs ush tu chI mu.
D

5
Anpuf shu tputs, Nuw Tuu fu shI pu nee-
tsI m chI nu kI nu, tchI nIII nu yu.
NIII tu fIt shu tputs, Ako pu fIn tumu pu-
fee Apu nIII mun mung' tutu fu-
ngu, nuw ush kI tu mu nu, tchI yu.
NIII tu fIt shu uwI mun yundu shIsh
yundu chI yu.
ApunII nuwuu kusI chu, yunduk chu
tchI yu.
An tputs ufu Isfue Iuu sufun chI yu,
ApunII sIyuu tchu.

Apu nIII Tuu fu shI pun sIyuum


kufukchu.
Ufu sIyuu IsfueI chI cheets Is
tupu chI ndu kI yu.
Wumu fI kusI kI yu.
Wuunu ApunII sIyuu tchu.
Isysu42 , 44
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
520

E
44. ApunII wunI chu unu 1.17, 22.13 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Nuw Ich tu ku chu fI tuu fu ngI nu.
Nuw ufu tu mu fI tuukI untu nu.
E
Nuw mInu mu fI ApunII tu nu.
Afung mInum tI yum nuwu pu
wufI tu fu zI nIII nu ju.

7

Chu ku ju nuwu pu tutsu mooch?

Antuu tI tsI yut ssee kunee sIch


yuw nuw ndu yusu fI unoo
kumun chee ju?

Chuk sIf tumustuu nuwuu


tuwucheefu,
PIypufee ush tu chI yu, nuwuu tch?
Tputs tmuum wunI ndu ju.

8
Ndun tuu tputs ushIm tuufu,
unoo punI fInts pu.
Sumbuy tufInts pu, nuw sIyuu
utu shI nu.
SIf tufI, Nuw pIy ush tu chI mu,
tfu ngI nu wu.
ZItu mI nu fIs nuwuu kukI
muzI nu fu ngu nu yu.
SIy IchI ngu fus muzI nu fu ngItum su.
Nuwu mu fI ApunII tu nu.
NIII tu fIt Apu fIs wunI ndu ju.
SIyuu tupu chI ndum pu neem mIn
ndun chu.
Nuw mInum tI yum putu fee zI,
ApunII wuunu sIyuu IsfueI chI chIs ttu ndu.
AshI fu chu, nuw Is ysI sIyuu utu shI nu.
9
Tputs upunII pu tsee tInuk chu, unoo
chI nuk chu, wufI tu chu zI nIII nu ju. ApunII-
pu tseem wunu sI feew tuu tInu yu fu sIn,
chI yuu puk chI yum ndu Istu ku nu yu. Anoo
ungIf tu kuch, mung shuf ush kI yu. MIfu-
sInII tu ku nu. Anoo stu muum wufI tu kI yu.
10
Tputs upunII pu tseem ngu su mbuu tInuk-
chu, mungu ush kI yu.

Antuu tI Istu mu nuu


Istu chee ju? nuw sIyuu utu shI nu.
AshI fu chu, Apu nIIeetsImu fI Tuu fu shI-
pu nI chI nung tsu, nuw sIyuu utu shI nu.
Apan!! Taarashipan apan!!putsee stakiya
45
20
ApunII utee ju:
Nutu, shu nI yee nI.
IsfueI chI chIs kutu chI mIs tpu tsIs,
nuunI tsI yuts tee nI.
MuzI nung tsu. Tputs yusI nuu
yyu fu sIn,
upunII pu tseem tInuk chu sIn,
shu fu ngu ku tu fuu, kuk tu fuu
ush ku sIn,
mung shu fIt ushI fu sIn chI nu ku nu yu.
ApunII pu tsee mushI mu shtuf
ush ku sIn,

muyuu mu ju ush ku nu?


Wutum ndu puk chI yum Istu ku
tupu chI ndu chu wu,
nuw sIyuu utInu.

21
Nutu, sIy sut tsI yu tung tsu.
Kumu nI ngu ndu mu.
Suun pu tu tIs tsIyuteefus, yusu yu fus,

umchee zIs?

Chuk yuw nuwuu tushIy fu unoo


wusI nu kumu nI fu ngu?

Chuk sIf tu mu su sIyuu, PIy sheenIII-


yu, tu kumu nI fu ngu?

Ndu shu nuw, Tuu fu shI pu nI, sIyuu


sIf tufI kumu nI fu ngee?

Antuu tI upunII puts, kunIz ushI fu,


ushI muum wufI tuk?
Nuw mInu mu fI tI sIyuum Apu fIs
tuu fI nu.
Nuwu mu fI kusI ku fI, sIyuu
tupu chI ndum pu nI.

22
AshI fu chu, nuwuu mushu ngu ndu mu.
Nuw sIyuu kumI fun tupu chI ndu-
chInts pu, Istu chInts pu.
Afup tuu tI tuu kus, yumb tuu tsu pu fu-
nus kutuk tu ku tu umbI tuu tuu kus,
ushI fI tuu nuw sIyuu Istu chInts pu.
Nuw ApunII tu nu. Afung mIn ApunII
wunI ndu ju.

23
Yuwuu nuw tfu ngI unoo zufum pu tu-
fI tumIn chI mu.
Nuw kufu kI tfu ngu fI,

tumu fee ju
pInus chee?
Nuwu mu fI kusI chu fI, kundu fu fee tsIs
kuchIng chI mu, tfu ngI nu wu.
KusIk chu fI, tputs IchI ngu fu sIn
nuwush kuseef sIn,
tutunII tu yu fu sIn, nuwuu
ungIf tu chI nIII nu yu.
Isysu44 , 45
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
521

D
49.2 Utu shu chee mu 4.12 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu, yuwuu nIsh tu unoots tum
ApunII wunI chu unu 1.16 tuyu sI mu kumun kI yu.
E
49. Iuku su 2.32, Wungu 8.12,
Tuyus pu tum pu nI 26.23 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
49. Tuyus pu tum pu nI 13.47
tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Nuwuu yusuk chu sIn, zufum pu tu fI
tchI nIII nu yu.

24
Tuu fu shI pu nI fI kIz puf tuu kI yu.
Wumu fI IchI ngu fu tpu tsee kusI kI yu,
tchI nIII nu yu.
Tputs nuwuu nIyf ku nu, unoo nuw-
shu stu chpu fI nu.

25
IsfueI chIch tputs nuwu mun
kusI chI nIII nu yu.
Nuwuu tsI mu fI kIs chI nu chI nIII nu yu.
Wutum kIz puf tupu chI ndu chI nu wu
IsfueI chI cheetsI,
ApunII wuunu tfu ngI yu.
AshI fu chu, Apu nIII mu nu fI shu mungIs
tutung shu, nuw Is ysI sIyuu utu shI nu.
Apan!! wipunash ztaru
tputsee tuwasinichiya
49
1
Nuw ApunII wIpu nu shI utInu:
SIy tpu tsIs, yuwIs ufup ufu chIch
muf tuu kIs unIs,
yuwIs tsu pu fu nus yup kutu ku tu umb
tuu kIs unIs,
kuupu nuwuu kukI muzI nung tsu.
Ndumu nuw nIIuf tu chu fI,
ApunII Tuu fu shI pun nuwuu
Ipu su fu ngI yu.
Atuu tush wuxun kun wund tuu fu ngu fI,
ApunII nuwuu ysu mu fu ngI yu.

2
Nuwuu sundu foom nu fu ngI yu.
Nuwuu kukI m'chIt wuwIts ushI fu
wuyu fu ngI yu.
D
Nuwuu tufuw puz ushI fu
wuyu fu ngI tum tu.
Sheefu, uwput nuwuu ksu tu fu ngu,
nuwuu pufIsh puz ushI fu pshtu fu ngI yu.
3
ApunII wuunu nuwuu tfu ngI yu:
ShIy nuw chu Ipun shIsh.
ShIy ufu nuwuu Izuu fu chI nu kush,
tpu tsIf shI tIsh nuwuu kIs
nup chI nIII nu yu,
tfu ngI yu.

4
Nuw shu nIII tu fIt chI nu fu ngI tuu tI,
ushI fI tuu, ApunII nuwuu unoo
tfu ngI yu.
Nuw ngu tu fI tI kIyung
kuchI yu fu ngI nu.
KIz puf upunII pun tuu fu ngI tuu tI,
Itufu, ngu tu fI tI Apu nIIee
chI nu fu ngI nu,
nuwuu nI tu fI tfu ngI nu.
Itufu, Tuu fu shI pun shu wuunu nuwuu
yusu fI yu.
Yuwush wufI tu ku unush ApunII
nuwuu tuwup chI yu,
utInu.

5
Wuu nu shu Tuu fu shI pu nI nuwuu kIs
nup chI yu.
Wutum nuwuu tuwIz puf tu ku wu.
Wuunu
nuwuu wIpu nu sheem nu fu ngu wu.
Nuw uneef shI wuxun kun tuu fu fI,
nuwuu Ipu su fu ngI yu.
ShIy shu Ipun shee, Nuwuu tpu-
tsI fI, IsfueI chI chee mungoo
p'tseengchu.
Ash ku chush, Ako pu fIn chIch shu
yusuf nuwuu chI nu chI nIII nu yu,
tfu ngI yu. Afung tfu ngI tum tu.

Nuw shI yuu kIz puf chI nuk tu nu.


Afu ngeem nuwuu Istung chu.
Nuwuu tpu tsI fee tsI, Ako pu fI nee tsI nI
mungoo p'tseekchush,
IsfueI chI chee kutu chI mu fI nI nuwuu
yusuf mungoon kut ssIn,
unush ufu ngeem tsu pu fu nus-
shuch ztufu tputs nuwuu
mungoon chI nIII nu yu.
Nuwuu kukI tuwu sI neek chush,
nuw shu tpu tsee ufup cheets tuu
tupu chI ndu chI mu.
E
Tsu pu fu nus kutuk tu ku chu umb IchI-
ngu fu sIn muzI nu chI nIII nu yu,
F
ApunII nuwuu tfu ngI yu.
Isysu45, 49
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
522

G
49.8 Yuwuu nIsh tu unoots tum 2 Kofnd shu chee mu 6.2 tuyu sI mu kumun kI yu.
H
49.10 ApunII wunI chu unu 7.16-17 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

7
ApunII Tuu fu shI pun sIyuu
IsfueI chI chee Itutseefu,
tupu chI ndu chI yu.
SIy IsfueI chI chIs ts pu fu ngI tuu tIs,
m'chuchuftufungunts, kIyung tuu
kuchI yu fu ngus,
ufu pIch tputs sIyuu
nutsu fu ngI tuut ssIn,
ushI fI tuu, ApunII sIyuu chI nu ku,
utee ju.
Tsu pu fu nu shuch kufuk shI yuu
puk chu sIn,
punI fus tu kchu sIn, shI yuu
tutunII tu chI nIII nu yu.
Nuw Apu nIII Tuu fu shI pu nI shI yuu
sIf tufI Ipu su fu ngu fI,
nut shu In yuwuu tfu ngI unoo shI-
yuum tumIn kI nu,
ApunII nuwuu wIpu nu shI tchu.
Wuunu wIpu nu shee ush ku chu, ztufu
tpu tsee tuwu sI neek chI yu, nuw Is ysI
sIyuu utInu.
Yakat Irusarinaa yusur
wanasiritam panguchin!!inaya
8
ApunII Tuu fu shI pun utee ju:
Nut In nuw Ifu su fIn shu chee nuyu-
nIm pu tu fI Istu chI mu.
Nuw sIyuu utu shI nu:
Nut In nuw sIyuu
tupu chI ndu chInts pu.
Nuw sIyuu kupung Istu chInts pu.
G
Nuw sIyuu tpu tsI fee mI nu fu ngunts,
sIyuu ksu tu fu ngu fI,
nu sIysu yusuf kIs shu pu fee tuut ssu.
Wutum nuw sIyuu ItsIn suf tsI yu tu fu-
ngu fI, umI kuf tu fu ngI nu wu.
NImu nu fI yuwuu tsu poo muntsu fu-
ngu nu, unoo
sIysu yusuf kIs tufu wuz tu tssu.

9
Nuw Ipun shI tpu tsee putu mu wuu
tushI tu ngu chI yu.
Tpu tsee yuw tupIsh tuu ku nu unoo,
Yusuf kIs nupung tsu, tchI yu.
Ipun shI tpu tsI fee tsI wunu sIf
ksut chI yu.
Kutung tsee ngoo tsI nung zupun
pung chI nIII nu yu.
Kung ndun tuu sIf tuu fu ngu,
umbI fI tuu opee ju fI nee tsI nI
kIs muf tut ssIn, kungoots tum
yus chI nIII nu yu.

10
Ipun shI tpu tsI fee tsI ksut ku chu,
mufI zI mun ndu shu kIyung
kuchIy chInIII nu yu,
kungoo wuu muum ndun tum
pIsh tu chI yu.
Zuf kIz puf tuu zutku,
kIz puf tuu ksu neeku,
ndu shu kIyung kuchIy chInIII nu yu.
Amb kung zupun shI tu ngu tu fuu
ush ku chu,
unoo Ipun shI tpu tsI fee tsI
ymu ndu chI yu.
H

11
Much kIz puf wuf tuu tuufu,
unoo ngoo tsee wunu sIf shu
tuwIt chI yu.
Wuzu wup tupu fee yu fu, tndsuum
nu chI yu. Anush kumI fun tputs
nuu chI nIII nu yu.

12
Nupung chu. Tpu tsI fI ufu pI fI tuu
tuuk sIn,
yup zuf yuku umb, yup zuf puwu-
chI ngu fu umb tum, kIz puf ufup
tuuk chu sIn,
nuw shu umb yumu yu fu fI, yusuf Ifu-
su fI nup wuyu chI mu,
Tuu fu shI pun tchu.
13
Nuw shu, Is ysI sIyuu utInu:
Tuu fu shI pun wuu nuu tIp tsI fee
tuwIz puf tu chI yu.
Nuyu nI chu, yusuf kIyung kuchIy-
muum, Wuts tu, tchI yu.
Ash ku chu, wuf pI chIs, mungIs kIs,
Juy, juy ttssu.
Tsu pu fu nus shuchtIs,
shu mbutchItum su.
Isysu49
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
523
YuwIs muchIs tuu kIs unIs, shu mbut-
kus, Juy, juy, tch tum su,
nuw Is ysI sIyuu utu shI nu.
ApunII utee ju,

14
SIy SIyon shu chIs tfung su.
Tuu fu shI pu nI Iyuu kupee tu fu ngI yu.
ApunII Iyuu mbI zu fu ngI yu, tfung su.

15
Itufu,

untuu tI ushI fu ng?

Antuu tI kIz wIpuu mbI zu tuf?

AshI noo ju kIz wIpuu chI nu muum


mbIz tuf?
KIzu tuu wIpuu mbI zu kI tuu tI yu,
Itufu, nuw shu Tuu fu shI pu nI, sIyuu
uyum tuu tI yu mbI zu chee zI.

1
SIyuu IsfueI shu cheets Is sufIs kuwI-
mu nI yundu fu ngI nu.
SIyuu tuu fu shIs ufu chI nu kI nu.

17
AshI fu chu, sIf pungu see ptu ngum-
pu nI kusu fu ng tuut ssIn,
nut shu pungoom pun tputs yusuf
pungoo muum zupun mIkee fu
kus chI nIII nu yu.
Ptu ngu mu pun tputs sIf tufI
suwu fu ngu nu yu.

18
AshI fI yu, nupung tsu.
Nu shu mu ngu ntsu.
Tputs

wunI pu mu su ju Ifu su fI nup


nuuk chu sIn,
sIyush mus shu nIy chInIII nu?
Nuw shu Tuu fu shI pu nI zufum pu tu fI
utu shI nu.
Ndun nuu k'keetsI tumIn ku fI, tsI-
puch shu pu fI nu nuwu yu.
AshI fI yu, muzI nung tsu.
Yusuf kIs tuut ssu.
Yufu ngu sheets Is yusuf yufufeefus,
kIs yupzIngumbeefus, tuut ssu.

19
Tsu pu nee ts Is kupee tu fu ngI tuut ssIn,
pungeets Is tunu pu fu ng tuut ssIn,
muu chI fI tuu tsIs shu chI fu ngI tuut ssIn,
ushI fI tuu, sIysu yusuf Izu pu neek chus,
tsu pu nIs tutsIt ku chus, tsu pu nee mIs
pIsh tuch shu pu fee.
Wutum kundu fu fIs ufup
suwu su wu fu ngu nu wu.

20
SIyu chIch nIIu fu nu fIs ufup
suwu fu ngI tuut ssIn,
yusuf kItsI shIs tsI yut chI nIII nu.
Iyuum tsu poon nI pIsh tu kI yu.
Tsu pu nee mu nI ufung wuyu ngu sI ndu-
mu, tchI nIII nu yu.

21
Itufu, sIysu mungI shIs ttssu,

Chuk nee Ipu fee mI punu fu ngu?


Wutum IpufI ndu nu fI mu nu wu.

Antuu tI nuw Ipu fI nu fu ngee?


Nuw ufu pu fI tuu fu ngu fI,
zufu nIII ndun tum tuu fu ngI yu.
AshI fI yu,

chuk, Neewu Ipu fee mIsh,


nuwuu tfu ngu?
Nuw mInu mu fI tI upu sup suwu fu fI
tuu fu ngu fI,

yupu mu su ju Ipu fee mI


shI tu ngu fu ng?
sIysu Ifu su fIn shu chIs ttssu.
22
Itufu, ApunII Tuu fu shI pun shu sIyuu
utee ju,
Nuw shu tsu pu fu nus shu chee tputs
kumuch tu chI mu.
Tputs shu IchI ngu fu sIn nuwuu
wIz pu fI fI puk chu sIn,
punI fus tu chI nIII nu yu.
Anoo puk chu sIn, IsfueI chI chee
puchI peef sIn,
yusuf wutsu pu nIsh wuyu chI nIII nu yu.
KIzuu nIIu fu kuyu fu sIn, yusuf
wuyu chI nIII nu yu.

23
Tsu pu fu nus shuch ufkuf sIyuu wupu-
fee puz ushI fu nu chI nIII nu yu.
Kufuk wIzu nIIIn sIyuum ksu tu mu pu-
neem tuu chI nIII nu yu.
UwshtI sIn sIyuu kupung chI nuk sIn,
tsu push sIyu nung tutunII tu yu fu sIn,
tsu poo Iput Iput ush chI nIII nu yu.
Ash kut ssIn, sIysu nuwuu, Tuu fu shI pu-
nee tsI mungoo nut ssu.
Tputs shu nuwu mun mung' tut ku sIn,
Ayum tuu tI nuw sIyuu ngIch chee zI,
ApunII sIyuu Ifu su fIn shu cheets Is tchu.

24
Kuupu mungI shIs ItsIn suf chI nung tsu.
KIz puf kufuk tuufu,

untuu tI unoo muu cheetsI Itu tsI-


muum wufI tuk?
Tputs pu wufut ku chu, kusI chu,

tumu-
fee ju chIy wuts tu t chIch?
Isysu49
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
524
MI shut,

untuu tI putu muw tputs


tumu neef sIn shI tu ngee chee ju?
mungee ts Is p'tseekufI utu shI nu.
25
Itufu, ApunII Tuu fu shI pun shu sIyuu
utee ju,
Nuw shu kIzpufeefufI, pIy
ush tu chInts pu.
Kufuk tputs pu wufut ku chu, muu-
chee Ituts ku chI tuu tI yu,
ushI fI tuu nuwu mu fI shu
kusI kustu chI mu.
Tputs sIyuu nutsuk chu sIn, muntsI fI-
tuu tsI yut ku sIn,
ushI fI tuu, nuw shu Ipu fee tsIs
tupu chI ndu chI mu.

2
Ash ku chu fI, yuw sIyuu kIyung
yuchu fu ngu nu,
unshu tputs puzIk sIn, nuw wuneek-
chu fI, wuu nuu tsee wunuts
kumu kumu ush chI nIII nu yu.
Wuu nuuts tuu tum ufsIf wuuk chu-
sIn, vInu mun puz ushI fu
kufuschI nIII nu yu.
SheefufI, tsu pu fu nu shuch ztufu
tputs nuwuu yusu chI nIII nu yu.
Puju. ApunII Tuu fu shI pun wumu fI
IsfueI chI chee tupu chI ndu ku wu.
Wumu fI ApunII Ako pu fIn chI chee
Ituts ku wu,
tchI nIII nu yu, tsu pu fu nu shuch tpu tsI,
nuw Is ysI sIyuu utInu.
Saanamun yutaritshish Apan!!
siyaa kizpur waneerangiya
50
1
ApunII wuunu utee ju.

Antuu tI nuw sIyuu IsfueI chI-


cheets Is tputs kIzuu kusu tu fu,
sheefufI kusu fu ngee? Ndu.
Tputs wIzu nIIee nutsu ku, kupee-
tu fu,

untuu tI nuw sIyuu


ushI fu ngee zI?
Suun tu fI nuwuu ngu tu fu ngus, nuwuu
kukI ndun tum muzI nu fu ngus,
nuw sIyuu unu mund ufup
kupee tu fu ngI nu.

NItuu tI nuw sIyuu tpu tsI feem much-


chu fI tupu xu nxu fu ngee? Ndu.

Muyuu mu ju nuw sIyuu


tupu xu nxu chee?

Antuu tI nuw tpu tseem tumu shtu kI-


nu wu, kufIk putu pI utufI, sIyuu
tupu xu nxu pI?
Suu nu mu ndu fI yutu fIt shI shI fIs suu-
nuu tsIs tumuch chuf tu fu ng su.

2
Nuw sIyush kusu fu ngu fI, nupu fu-
ngu fI, mInum tI yum tpu tsee ndu
pufu ngI nu.
Nuw sIyuu kupung kufu zu fu ngu fI,
mInum tI yum ndu

Muyu! sIy
tfung su.
Itufu, sIy nuwuu,

Antuu tI ApunII
Iyuu Istu chee ju? tfung su.

NItuu tI ApunII kundu fu fee tsI nI


Iyuu Itu tsI muum wufIt chee ju?
tfung su.
Nuw kIz puf tu nu. MInu mu fI nuw
tsI yut ku chu fI,
mus kupu ngu, Puzu ngI tkchu fI,
puzu tu fuu ush tu chI yu.
Kung Imu fI tuu kumI fun puzu chI yu.
Ash ku chu, kuyu pIch shu IchI ngu fu
tsI pu chI nIII nu yu.
Kung ndu neek chu, mungu kuyu pIch
tsI pu yu fu sIn, kuchu chI nIII nu yu

3
Nuw kumuch tu ku fI,
kunInd kuntseef pI pI tu fuu, sheefu,
sIn sI nuk chu, tputs tsI pu fI nguz
tunu ku suf xuwut xuwut ush tu-
fu ush tu chI yu.

Chu ku ju nuwu pu wufI tuk?


tchu Apu nIIee.
AshI fI yu, suu nu mu ndu fI yutu fIt shI shI-
fIs ApunII sIyuu wunee kI yu, nuw sIyuu
utInu.
Apan!!ee wipunash kizpuritaa kiyung
yachakusin, uru Apan!!imun mang' tatkiya
ApunII wIpu nush tchu:

4
ApunII Tuu fu shI pun nuwuu
tuyus pu tu fu ngI yu.
Tuyus pu tu fu ngu, tputs kIz puf
nIz kI tuu,
nuw shu upInII tsI yut ku fI, mungoo
IsIt chI chI nu.
Zuf tufu seek chu, ApunII nuwuu
Itu yu mu chu,
Isysu49 , 50
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
525

D
50. MutI wu 26.67, Mf ko su 14.65 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
50.8-9 Rom shu chee mu 8.33-34 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
kIs tm ku chu fI, kukoo kumI fun
nuw muzI nu kI nu.

5
ApunII nuwuum mungee mI putIt
punu fu ngI yu.
Nuw Apu nIIee kuk puk chI yum ndu
kupeet kI nu.
Nuw Apu nIIee kushtu fu ngee zI.

Itufu, nuw kumI fun kushtu fu ngI-


nu, kundu fu fI nuwuu kushI
pzkoo muu mu.
Kundu fuf shI tI nuwuu susI xputu
xputu ushI fu ngu nu yu.

Antuu tI nuw ksI mu nu fu ngee zI?


Nuwush kuchI kuwuchtu,
kuwuchtu ushI fu ngu nu yu.
D
Nuwuu kIz pu fI tuu yutu fIt tsI yu tu fu-
ng sIn, nuw shu zumu fu fI muzI-
nu zI nuw ushI fu ngI nu.

7
Apu nIII mu fI Tuu fu shI pun nuwuum
Istu fu ngI yu.
Anu mun nuwuu ufu ngI nu shu
muntsIf tsI yu tu fu ngu nu yu.
Nuw putu mbIch puz ushI fu fI, ndu
puk chI yum puzI fu ngI nu.
Ayum tuu ApunII nuwuu tupu chI nduk-
chu, ndun shu pu fee puzI chI nu.

8
Wuunu ApunII nuwuu
tupu chI ndu chI yu.

Chu ku ju nuwuu kusI ku kusIch?


ZupIsh shu
nuw shu, Nutu nuu, kufu kup nuwuu,
NuunI, tyu fus, nuwuu yutu fIt
tsI yu tu ngu ndu mu, tchI mu.

Chu ku ju nuwuu yutu fIt tsI yut ku


tsI yu tuch?
MI shut,

chu ku ju nuwuu kusI ku


kusIch?
Wundu yu tputs nuwuu yutu fIt tsI yu-
tu muum tuu fI nuu fI yu,
wuunI nuwuu yutu fIt nu chI ndu mu.

9
Apu nIII mu fI Tuu fu shI pun nuwuum
Istu mu pu neem tuu kI yu.
AshI fu chu,

chu ku ju nuwuu yutu fI-


tuum nu chI ndu?
Nuw kundu fu fI tspuk chu sIn, zupu tu-
fu tuu chI nIII nu yu.
Ndu nIch shu pu fee.
ChIfIk' kuchuf puz ushI fu
ndu nI chI yu,
E
ApunII wIpu nush tfu ngI yu.
AshI fI yu, Apu nIIee wIpu nush kIz pu fI-
tuu kIyung yuchuk sIn, ufu Apu nIII mun
mung' tut kI yu, nuw sIyuu utInu.
Waana Apan!! Irusarinshuchee itutschiya
52
ApunII utee ju:

1
SIyon shu chIs, tmu ngInts.
KIz puf tu ngInts.
Ifu su fIn shu chIs, kumu fIs kIz puf
wunu sIf kumuf tu ngInts.
SIy upunII pun tIschu. AshI fI yu,
shu mbu tu ngInts.
Afu pIch tputs uyum tuu tI sIyush
yusuf tumu ndu chu zI nIII nu yu.
UwshtI sIn Apu nIIee ngu tu mu pu nI fI
tuu ku nu yu. KIz puf yutu fIt shI-
shee chI nu ku nu yu.

2
Ifu su fIn shu chIs, chIy zu ngInts. Tsu fu-
nuu kpI tu ngInts.
Kufu ku mun wutsI fuf k'xInuftungInts.
SIyon shu chIs kIzIs kumu sI nIs sIyuu
tumu nI fu ngI tuut ssIn,
ushI fI tuu yuwuu kuyuk chI pu fIs
unoo kpI tu ngInts,
ApunII sIyuu Ifu su fIn shu chIs tfu ngI yu.
3
ApunII utee ju:
Afu pIch tputs sIyuu much chu feem
putu fu ngu sIn,
nuwuu Itu tsI fu ng sIn, nuwuum shu ndu
puk chI yum tuwu pu fu ngu nu yu.
Anu mun nu sIyuu yun pukchu fI,
sIyuu Ituts ku chu fI,
uwuum ndun tum puk chI yum
tuwup chI nu.

4
Nupu: sIf tu mu su sIy IjIp top
nuu tu fu ngus,
unush ufu pIch tputs tumu tuf pu fee
ushI fu tuu fu ng su.
Anu mun shu, AsI fIy shuch tputs
sIyuu mungu tu fI kIyung
yuchu fu ngu nu yu.
Isysu50 , 52
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
526

D
52.7 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 10.15 tuyu sI mu kumun kI yu, mIshu
Ips shu chee mu 6.15 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
52.11 2Kofnd shu chee mu 6.17
tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

5
Nuuch shu,

kumu pu fee ufu pIch


tputs sIyuu kIyung yuchu chI yu?
Mungu tu fI tum yuk tup BubI Io-
nI yup sIyuu putu yu fu sIn,
muchI fu ngu nu yu.
Amb kusu fu ngus, sIyuu kIyung
yuchu ku nu yu.
Kufu kuum nuk sIn, kIz puf,

Juy!

Juy! utu nu yu.


Ash ku sIn, nuwuu
tutsI yun tu fu ngu nu yu.

Yuwush zuf wufI tuk chu


unush, nuw shu sIyu mund
kIsu tuk chu fI,
sIy nuw tpu tsI fIs nuwuu, ApunII
Tuu fu shI pun chu.
ApunII wuu nuu tsI kuk ufu puyu kI yu,
nuwuu tch pu su.

7
Tputs tsI yut ssee wunu sI fImshee
muchIp wuyuk chu sIn,
much shuch shu tputs unoo
muzI nuk chu sIn,
mung' shu mbutchI nIII nu yu.
Wutum, ApunII sIyuu
tupu chI ndu fu ngu wu.
Nu ndu shu sIyuu
m'chuchuftuchIntsu, tchu.
Nu mupIy fus tuung tsu, utIyu.
D
SIyon shu cheets Is, ApunII sIyuu
kufukchu, tch shu pu fee.

8

MuzI nu ngu ntsu! Sunduf shut tsu-


ngum pu nI kIz puf,

Nupung tsu!

Kumu pu fee ApunII Tuu fu shI pun


wuunu SIyo nush kus chI yu?
tch pu sI nu yu.

9
KIz puf shu mbu tung tsu.

Juy!

Juy!
tng tsu.
Wutum sIyu mu fI kusIt ssu wu.
ApunII Tuu fu shI pun sIyuu, wuu nuu-
tsI tIp tsI fee nuyI nI fu ngu,
kundu fu fee tsIs Itu tsI fu ngI yu.
Ifu su fIn shu chIs kIs shu pu fI tuut ssu.
Nu ndu shu pu fee sIyuu
m'chuchuftuchIntsu.
Ifu su fIn shuch pung' IchI ngu fu
yufu ngu fu ngI tuu,
ushI fI tuu shu mbu tung tsu.

10
ApunII Tuu fu shI pun kIzpufeefu,
tsu pu fu nus shuch tputs IchI ngu fu sIn
wuch puf sIn,
IchI ngu fu sIn yusuch pu sI nu yu.
Wuunu ApunII Iyuu Utuch cheetsI nI
tupu chI ndu chI yu.

11
AshI fu chu, nuw sIyuu,

Shtu ngu-
ngInts! Yuk tush BubI Io nI yuu
ksung tsu.
Muu chee yutu fIt shIsh ptu tInts pu.

MIkI ntsu! BubI Io nI yuu Izuu fu


ksung tsu.

Yutu fIt shI shee puk chI yum chI nu-


fInts pu, ptu tInts pu!
E
Apu nIIee muu chI fIt yyu fush,
wup tum Apu nIIIp pung' chI pu yu fus,
wuyung tsu.

12
ShI tu ngu chus, suwu mu fI
suwu chee zIs,
upInII mupIy fus nuut ssu.
Wutum Tuu fu shI pun shu, sIy Apu nIII-
fIs, kIz puf sIyuu nup chu wu,
ApunII Ifu su fIn shu chee tfu ngI yu.
AshI fI yu, Wuunu ApunII Ifu su fIn shu-
chee Ituts chI yu, nuw sIyuu utInu.
Apan!!sha wipunash kizpur kiyung
kachiyeeru, anumun wamari kasichiya
ApunII utee ju:

13
Ayum nuw Ipun shI IchI ngu fu wunu-
sIf shI tung chI yu.
ApunII kIz puf kufu kuum nu chI yu.
Tputs IchI ngu fu sIn wuu
chI nu chI nIII nu yu.

14
Ich tu fu, nuw Ipun shI kIz puf kIyung
kuchI yu fu ngu,
wunu tsee pzkook sIn, tpIt tpIt
ushI fu ng sIn,
wuch shu ndu tputs ushI fu
pufu ngu sIn,
tsu pu fu nus shuch tputs IchI ngu fu sIn
kupung punI fus tu fu ngu nu yu.
Isysu52
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
527

F
52.15 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 15.21 tuyu sI mu kumun kI yu.
D
53.1 Yuwuu nIsh tu unoots tum Rom shu chee mu 10.16 tuyu sI mu kumun kI yu.
E
53.1 Yuwuu
nIsh tu unoots tum Wungu 12.38 tuyu sI mu kumun kI yu.
F
53.4 MutI wu 8.17 tsI yu tsIs nIptu
tutsu moo fu tuu fI tum tu.
G
53.5 1 PIto fu 2.24 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
H
53. 1 PIto fu 2.25 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
I
53.7 ApunII wunI chu unu 5.6
tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

15
Itufu, nut shu ushI fI tum, IchI ngu fu-
sIn yusuf punI fus tu chI nIII nu yu.

Tumufu ApunII wIpu nush?


tch pu sI nu yu.
Kufuk shu Apu nIIee wIpu nu shI
puk chu sIn,
mungu ndu tsI yut ku sIn, zupu tu fuu
ush chI nIII nu yu.
Puk chu sIn, mungoo nuch pu sI nu yu.
Ndun tuu sIf unoo muzI nu muum
zundu fu ngu sIn,
nut shu kIz puf wunu sI fImshee
muzI nu chI nIII nu yu,
F
ApunII tfu ngI yu wIpu nu shee tsI yu.
53
Itufu, nuw shu Is ysI Apu nIIee
wIpu nu shI sIyuu kumun chInts pu.

1
KItsIp tI nI muzI nu fu ngI nI, unoo
kumun ku fI,
tputs shu unoo k'kuz mungoo nu-
muum ndu zund ku nu yu.
D
ApunII shu Tuu fu shI pun wIz pu fee
ymu ndu fu ngu,

chu ku ju unoo mungoo nuch?


E

2
ApunII shu wIpu nush Apu nIIee
kukoo puyum pu nI mun chu.
Tsup puzu mun puz ushI fu
kxoo nu fu ngI yu.
Wuch shu muntsI feem nu fu ngu sIn,

chu ku ju wuu kIs nupuch?

Antuu tI wuu kufu kuum nu chee-


zIch? Ndu.

3
Atu sIn, tputs shI tI sIn Apu nIIee wIpu-
nush ndu kIs nupu fu sIn,
zufum pu tu fI ngu tu fu ngu nu yu.
ApunII shu wIpu nush kIz puf kIyung
kuchI yu fu ngI yu.
Ufu tu fI kIyung kuchIy ku tuu fu ngI yu.

Antuu tI kIs pu muum wufI tuk? Ndu.


Iy tpu tsI nI nIy fu fu ngu nI,

Antuu tI In wufI tuk? tfu ngI nI yu.



4
Itufu, Iyu mund wsufee, Ay,
tfu ngI yu.
F
Iyshu, ApunII wuunu nee tpu tsee
wunee kI yu.
Wuunu zundu fu ngu, kIyung yuchu kI-
yu, tfung tu nI chu.

5
Tfu ngI tuu tI nI, Itufu Iyu mund
yutu fIt shI shI nI kIyung
kuchI yu fu ngI yu.
Yuwu mund Iy Apu nIIee kuku ndu
puyu fu ngI nI unu mund mungoo
kuyu ngu fu ngu nu yu.
Anu mun shu, ApunII Iyuu yutu fIt shI-
shee mupIy kIyu.
Yuwu mund kIyung kuchI yu fu ngu,
unu mund Iyuu wunu sI fImsheem
wuyu fu ngI yu.
G

Itufu, Iyshu opeej tumu pu fee


ushI fu nI muntsI fIsh musu fu
tuu fu ngu nI,
H
yuwu fI yuunu zund kI nI unufI mupIy-
funI yutu fIt tuu fu ngI nI.
Itufu, Tuu fu shI pun shu Iyu mund
yutu fIt shI shI fI nI wIpu nu shee
yutu fI tuum nu fu ngI yu.

7
KIz pu fI tuu kIyung yuchu fu ng sIn,
ushI fI tuu muxuf puz ushI fu
kumI yu fu ngI yu.
Zupu tu fuu ushI fu ngI yu.
Opee juuts puz ushI fu sIn puchu muum
much tu fu ngu sIn,
I
ndu puk chI yum ymu fu ngI yu.
MI shut, opee juu puf kumuk sIn,
ndu puk chI yum yum tu fu
ushI fu ngI yu.

8
Ndu tsI yut ssee yufu muum
zundu fu ng sIn,
yutu fI tup much tu fu ngu nu yu.
MInum tI yum tputs, In wunu sIf chu.

Muyuu mu ju kIyung yuchu muum


zund chIch? ndu tfu ngI yu.

Chu ku ju, Nee tputs yutu fI tuum nu-


fInts pu, tch?
Isysu52 , 53
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
528

J
53.8 Yuwuu nIsh tu unoots tum Tuyus pu tum pu nI 8.32-33 tuyu sI mu kumun kI yu.
K
53.9 1 PIto fu 2.22 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
L
53.12 Iuku su 22.37 tsI yu tsIs
nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
54.1 Yuwuu nIsh tu unoots tum GIu tus sh chee mu 4.27
tuyu sI mu kumun kI yu.
tu fu shee Izuu fu kunu tsI pu mu mu fI
much tu fu ngu nu.
Apu nIII mund tIp tsI fI yutu fIt shI shI fI-
nI puchu fu ngu nu yu.
J

9
Sheef sIn, wunu tsee mupu fu ngu sIn,
yutu fIt shI shpun pu tputs wushu nund
wuyu fu ngu nu yu.
Uw yutu fIt shI shI fI nee
ndu nu fI mun tuu,
kuk ndun tum mInum tI yum
tsI yu tu fu ngu,
K
ushI fI tuu mungu puchu fu ngu nu yu.

10
Tuu fu shI pun shu wuunu wIpu nu-
shee kIyung yuchu muum
zundu fu ngI yu.
WIpu nush shu tpu tsI mund yutu fIt shI-
shI fI nee tuwu pu muum wuunu
zundu fu ngu, ushI fu ngI yu.
Itufu, zup shI nuu ufu tu mu fI
tuu chI yu.
Wuu nuu tIp tsI fI yusuf kIs
pung chI yu.
Yuwu mund ushI fu ngu unu mund
ApunII shu tIp tsIf kukoo kIs
puyu chI nIII nu yu.

11
ApunII shu wIpu nush kupung kIyung
kuchI yu fu,
unu mun shu yusuf tmee fu, kIs
'sInIsh tuu chI yu.
Ash ku chu, mung' kIs tuu chI yu.
Tuu fu shI pun wIpu nush wunu sI-
fImshI pun tpu tsee zupun
tupu chI ndu chI yu.
Wutum tpu tsI mund yutu fIt shIsh
wuunu tuwu pu fu ngu wu.

12
Anu mun shu, ApunII wIpu nu shee kIz-
puf kufu kuum nu chI yu.
Wumu fI kusI fu, tuu chI yu. Itufu,
kufuk nIII tu fIt shu nInguch
tuu chI nIII nu yu.
KIz puf shu mbutchI yu.
Wutum wuu nuu tsI wutsI pun ndu
puchI ndu fu ngu wu.
Yutu fIt shI shpu neem puz ushI fu sIn,
wuyu fu ngu nu wu.
L
Itufu,

mungu tu ju ushI fu ng?


Wutum IchI ngu fu tpu tseem yutu fIt-
shI shI fI neem tuwu pu fu ngu wu.
ApunII tpu tsee mu nI ushI fu ngI yu,
Anoo nuw Is ysI Apu nIIee wIpu nu shee
kumun kI nu.
Apan!! urutari tiptsiree chinakiya
54
1
SIy Ifu su fIn shu chIs, kIz mIpIsh
tumu pu fee ushI fus tuu fu ng su.
Tpu tsI fIs ndu nu fI, Ipu fIs ndu nuf puz
ushI fu tuu fu ng su.
Nutu nuu, kIz puf shu mbu tung tsu.
MungIs kIs, Juy, juy, tng tsu.
Wutum ApunII Tuu fu shI pun utuwu.
Kusu muw tuu kIz wIp zupun
tuu chI yu.
Wumu fI kusI chI yu yuw wuzu funII
tuufu unoo tsI,
D
utIyu.

2
Pungeets Is ufu ngI nu shu
ypu ngung tsu.
MupIy fus pungee mIs tumb tut ssu.
Mbu mu fI pushu chutssu.
Muu chI fI tIsh zupun unush tuu chI yu.

3
Wutum sIy tpu tsI fIs zupun
tuu chu wu.
NIngIch wutu ndu fum tuuk sIn,
ufu ngeem shu wutu ndu fum
tuuch tu mu nu yu.
SIyu chIch shI tu ngeef sIn, wumu fI
ufup chee tputs kusI chI nIII nu yu.
Tpu tsee wutsu pun Itu tseef sIn, unush-
shu tuu chI nIII nu yu.

4
PzI fInts pu, wutum mupIy fus
tuut ssu wu.
MInum tI yum tputs sIyuu muntsIf
tsI yut chu zI nIII nu ju.
SIyuu tpu zu muum ndun shu pu fee.
SIf kIz mushInd ushI fus tuu fu ngus,
puzIf pu tIs tuu fu ngus,
Isysu53 , 54
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
529

E
54.12 ApunII wunI chu unu 21.18-21 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
54.13 Wungu 6.45 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Itufu nutu nuu, unoo chI nu chee zIs.

5
Tsu pu fu nu ssee tInum pun shu sIyuu
chI nu ku,
sIyuu wIzu nIIeem puz ushI fu
yumu yu fu,
sIysu unush kIsu tuut ssu.
Uw kIz puf chu. ApunII
Tuu fu shI pun chu.
SIyuu tupu chI ndum pun chu.
Tsu pu fu nu ssee zufum pu tu fI
ksut kI yu.
Apu nIII fIt chu. Yuwuf tu tum zItu mI-
nu fIs Isfue Iu fI nI chI nu fu ngu
unu fI tum chu.

SIysu kIz kumu sIn kusum ushI fus


kupung kIyung kuchI yu fu ng su.
Itufu, ApunII shu sIyuu yusuf
kufuzeefu,
sIyuu tchu.

7
Nuw sIyuu nutu mu suum
kusu fu ngI nu.
Itufu nut shu, nuw sIyuu kupung
nuyu nI ku fI,
yusuf nuwu put kIs tuut ssu.

8
Nuw kupung tsI yun tu fu ngu fI,
nutu mu sum sIyuu suwu yu fu fI,
tupI shu fu ngI nu.
AshI fu ng tuu tI, Itufu nuw sIyuu ufu
chI nu fu ngI nu.
Nuw sIyuu kIz puf nuyu nI kI nu,
ApunII Tuu fu shI pun sIyuu tchu,
wutum sIyuu tupu chI ndum punu wu.
9
ApunII utee ju:
SIf tumu yuwu puf nuw tsu pu fu nu-
see kungu put wunee fu ngI,
unpuf shu nuw zufum pu tu fI Nowe fI-
nee tsI tfu ngI nu. Ayum tuu tI yu
yusuf kungu put nuw wunI chee-
zI, tfu ngI nu.
Nut shu nuw sIyuu zufum pu tuf tu tum
utu shI nu.
Ayum tuu tI yu yusuf nuw sIyuu
kIyung yuchu chee zI.
MI shut, sIyuu muntsIf tsI yut chee zI.

10
Much wuf nIII tu fI tup nuu nu tu fuu
ush kuchtuu tI yu,
tsu push puntsuk tuu tI yu,
ushI fI tuu nuw sIyuu ufu chI nu chI nu.
Nuw sIyu pu umI kuf tu fu ngu fI,
sIyuum mupIy shIsh ufu punu chInts-
pu, tfu ngu fI,
nuwuu nuu tsI kukI ufu tumIn chI mu.
Nuw sIyuu ufu nuyu nI kI nu,
ApunII Tuu fu shI pun sIyuu Ifu su fIn shu-
chIs ttu ndu.
Yaktaa Irusarina yusur kaneesich
panguchima, Apan!! tcha
ApunII utee ju:

11
SIyuu yuk tu fIs pungIs yufu ngu muu.
SIn sInu ku, kumbu suf kIz puf
kumbus tu ku, pungeets Is kupee-
tu tu fuu ushI fu ngu,
sIy yuwu puf kIyung kuchI yu fu ngIs,
unpuf mInum tI yum tputs sIyuu
Istu fu ngee ju.
Wuyu nut sIy ushI fu ng tuu tee su, nut-
shu nuw sIyuu ufu Istu chInts pu.
Putu mbIch pu kuwu mbu nu mush pu
pungee mIs pungu chI mu.
Putu mbIch mbum mu shIsh chu-
mbeepu mu shIsh pungIs tuut ssu.

12
Toffe tsu ngum pu neem shu
chu mbeepu mu sh tum
pushuch chI mu.
Putu mbIch put kufu kuf tu fu unput
yuk tu fee tsIs tundu pu nu yu fu fI,
wuf Ituf pI chI mu.
Wush tu ngush shu zuf tumu pu fI ushI-
fu tuwu sI nI fu tuu chI yu.
E

13
Anush tuuk chus, nuwuu nu Ipu fee tsIs
tuyus pu tu chI mu.
F
Ash ku chu fI, unush Ipuf shI tIs ufu kIs
tuu chI nIII nu yu.

14
SIysu tsI yu tsIs muntsI fImshee ItsIn su-
fu yusu kus,
kIz puf shu tuut ssu.
Ayum tuu tI tputs sIyuu kIyung
yuchu chu zI chI nIII nu ju.
SIy ndu shu punIt ssu.
Isysu54
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
530

D
55.1 Wungu 7.37-38, ApunII wunI chu unu 21.6, 22.17 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
55.3 Tuyus pu tum pu nI 13.34 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Yutu fIt shI sh shu sIyush uyu mum tI-
yum yusuf ndu tushIy chI yu.

15
Tputs sIyu pu wufu tu muum
zund kI tuu tI yu,
ndu nuwu mund xufu shIsh sIyuu
wufut chI nIII nu yu.
AshI fI tuu, sIyu mu fI kusIt ssu,
ApunII sIyuu tchu.

1
Nupung chu. Nuwuu nu tpu tsI fee tsI
ngu su mbumsheem nu fu ngI nu.
Tputs ngu su mbuu sumu sIsh kIz puf
ksu nee yu fu,
muu chee IchI ngu fu wufu tu muum
tInu kI yu.
Nuwuun tu tum tpu tsee puchum pu-
neem nu fu ngI nu.

Chu ku ju uwu put wufI tu ku


wufI tuch?

17
KIz pu fI tuu tuuk sIn,
sIyuuts shu kusI muum wunI ndu ju.
Tputs sIyuu yutu fI tuum nuk tuut ssIn,
ushI fI tuu sIysu ym kus, zumu fu
tuu chI nIII nu yu.
Tputs ufu nuwuu chI nuk chu sIn,
nuwuu kukI puyuk chu sIn,
nuw shu unoo tpu tsee Istu kchu fI,
ufu tu mu fI wumu fI kusI chI nIII nu yu,
ApunII Tuu fu shI pun zufum pu tu fI sIyuu
tchu.
Apan!! uru shiyaa zandkiya
55
ApunII shI yuu tchu.

1
Neewu. ShIy suchIt kush,
nuwush wuung chu.
D
KufI kI fIsh ndun tuu puyu fush, ushI fI-
tuu, Neewu, utInu.
Nuwuu mush kush, nuw shu ngu tI fI tI
Istu chInII pu.
KIs wuung chu. Ksu tum
ktu ngung chu.

Antuu tI unu mund nuw, Tuwu pu ndu


tchee zI? Ndu mbu fI.

2

Muyuu mu ju shIy ngu tIsh kufI kee


kutung tsI mund kuchu fI mund
kpu nI mund Itsun chIsh?

Muyuu mu ju kufI kI nguz zupun


zufee tufu wuztu kush,
kIyung kuchIy kush,
kutung tseem kupung tuu kupeet kush,
ushI fI tuu ndu tuzu zu fush tuuch shu?
Nuwuu kukI kuu pu nI fI muzI nung chu.
Nuwuu mush kush, nuw shI yuu wunu-
sIf Istu chInII pu.
Tuzu zu puz ushI fush, kIs tuut shu.
Kutung tseem puz ushI fu kIs
kutu ngut shu.

3
Nuwuu mush kI nuu fee shu, nuwuu
kukI muzI nu kI nuu fee shu,
kIs shu pu fee tuut shu,
zufum pu tu fI nuw shI yuu utu shI nu.
Nuw shI yu pu tsI yut ssee yuf ku chu fI,
shI yu pu umI kuf tuk chu fI,
zufum pu tu fI nuwuu nuu tsI kukI
tumIn chI mu.
Amb ush ku chu fI, DupI yu fI nI mund
chI nu ku fI,
nuw kukI DupI yu fIn put
tutsum chI mu.
E

4
SIf nuw ufup chee tputs, DupI yuu
nupung tsu.

WunInII chI nu kI nu wu? tfu ngI nu.


DupI yu mund tputs IchI ngu fu sIn
nuwuu chI nu chI nIII nu yu.
DupIy ztu foo tpu tsee wumu fI kusI fI-
yu, tfu ngI nu wu.

5
DupIy chIch ufup chee tputs
kufuz kI yu.
Ndun tuu wuch pufu ngu,
ndun tuu DupI yu fI nI chI chee
yusu fu ngu sIn,
ushI fI tuu DupI yup IfI puptu fuu
ush chI nIII nu yu.
Nuw Tuu fu shI pu nee fu fI, IsfueI chI-
chee Apu nIII fI nI tuu ku fI,
DupI yu fIn chI chee kIz puf kufu kuum
nu chI mu,
ApunII DupI yu fIn chI chee tchu.
Nuw shu Is ysI sIyuu utu shI nu.

MIkeefus Tuu fu shI pu nee


nuchu ngung tsu.
Isysu54 , 55
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
531

F
55.10 2 Kofnd shu chee mu 9.10 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Ndu tu mu ts pu chu, chI nung tsu.
Ndumu ufup nuu chu, kufuzeefus,
Apuu, tng tsu.

7
Yutu fIt shI shpu nIs, yutu fIt shI shI fee-
tsIs Izuu fu kusu yu fus, Apu nIIee
mungoo nung tsu.
KItsIs mIts shuf tu wIs muntsIf
chI nu fInts pu.
Apu nIIee yusuf chI nung tsu.
Ash ku chI nuu fee su, sIyuu
nuyI nI chI ntsu.
SIyuu mungee ts Is yuf chI yu.
Yutu fIt shI fee tsIs IchI ngu fu
mbI zu chI yu,
wutum sIyuu kIz puf chI nu ku wu,
nuw sIyuu utu shI nu.
ApunII wuunu utee ju:

8-9
SIy nuwu pu chI nu shI ndu wufI tuk su.
Yuwu fI nuw zund kI, nuw shu unufI
ush tu chI mu.
PzI tu muum nuw yusu fee zI.

Antuu tI
nuw tpu tsee zI?
Nupu: kunInd kIz puf tsu poo
knu fu wu.
Nuw shu ushI fI tum tI shI yuu
knu fI tum tI.
ApunIIeefufI sIyuu kusI fI nu,
ApunII sIyuu tchu.

10
SIn kumu pu fee,
kunI ndup puntsuk chu,
tsu push zuw shI tu fu nIIu,
kuchuch tuk chu,
muu cheetsI IchI ngu fu yunu nguk chu,
unoots shu sIysu kIs
kutung kuch pu su.
F

Antuu tI sIn wup tum kunInd pI tum


kunup chee ju? Ndu.

11
Nuw tsI yut ku fI, sIn ushI fu kukI
tsI yut kI nu.
KukI tsI yut ku fI, tpu tsee Istu kI yu.
Kumuch tu ku fI, tputs shu unu fI tum
puyu ku nu yu.
Nuw ngu tu fI tI ndu tsI yut kI nu.
Nuwuu nuu tsI kukI zufum pu tu fI
puyu kI nu.
Nuw Apu nIII sIyuu utu shI nu.

12
SIy nuu nu ufup tuu tuu kus,
nuw shu sIyuu tushI tu nguk chu fI,
shu mu ngu fush nuut ssu.
MupIy fus pungI pIs kunu putssu.
SIyu mu fI mungIs kIs tuut ssu.
MI shut, much shu wuf
shu mbutchI nIII nu yu,
yuseek puz ush chI nIII nu yu.
Uw tuwut tuwut ushIk puz
ush chI nIII nu yu.

13
Kup shu ndu shu mzu tsIsh
kufu tu chI yu.
KufI pun kIs shu pu fI kxun chI yu.
KufI pun tuuk chu,
sImbun shu ksu tum kunung chI yu.
Ash ku chu fI, tputs IchI ngu fu sIn
nuwuu, Tuu fu shI pu nee tsI,
yusu chI nIII nu yu.
Nuwuu chI nu chI nIII nu yu.
Ufu tu mu fI nuwuu
mungoo nuch shu psInu yu,
ApunII Tuu fu shI pun, Zufum pu tu fI nuw
sIyuu zund kI nu, tfu ngI yu.
Siy Apan!!eetsimari kuk payukus,
Apan!!sha siyaa kis napchintsa
5
ApunII utee ju:

Afu pIch tputs, kundoo-


zeew nuwuu tsI mu fI kukI
puyuk chu sIn,
nuwuu tsI mu fI chI nuk chu sIn,
nuw shu tpu tsI fee mI nu chI mu.
Zuf kunu sIshshee ndun nuu
yun ku sIn,
kIs unush kunus ku sIn,
yuwuu tfu ngI unoo ndun nuu
kupeet ku sIn,

7
nuw shu kIs nup ku fI,
muchIp Ifu su fI nup much chI mu.
Anush, nuwush pungI kIs nuwu pu
tsI yut chI nIII nu yu.
Mush ku sIn, nuw shu kIs muzI nu chI nu.
Muu cheetsI sumu sI mun much ku sIn,
unoo kIs shu pu fee nuw nup chI mu.
Wutum ztufu tpu tseem shu nIy muum
nuw pungI tuu fu wu.
Isysu55 , 56
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
532

D
5.7 MutI wu 21.13, Mf ko su 11.17, Iuku su 19.46 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
58.1-12 MutIwu 6.16-18 tsIyutsIs nIptu tutsumoofu tuufItumtu.
Anush kundoo zeew IchI ngu fu sIn
nuwuu tsI yut chI nIII nu yu.
D

8
Tputs ufup pseef tu fu ngI tuut ssIn,
nuw shu pungI pI unoo tputs
much chI nu.
NIII tu fI tup tputs wutsu pun
tuu fu ng tuut ssIn,
nuwush shu shu nIy chInIII nu yu.
Nuw tpu tsI fee tsI IsfueI chI chee
ush chI tu mu nu.
Afup tuu pseef tu fu ngu sIn,
nuw shu yumu yu fu fI,
nuwush shu kIs nup chI nIII nu yu,
ApunII Tuu fu shI pun sIyuu tfu ngI yu.
AshI fu chu, nuw Is ysI sIyuu, Apu-
nIIeetsImu fI kuk puyu kus, ApunII shu
sIyuu kIs nup chI ntsu, utInu.
Zurampatari nuwaa mangoomaam
piy shingcha, Apan!! tcha
D
58
1
ApunII Tuu fu shI pun nuwuu
tfu ngI yu.
KIz puf tsI yu tung chu. PzI fInII pu.
Wukuf wIts tumu pu fee ushI fu
kupung zungu neeng chu.
Nuwuu tpu tsI fI wuneeng chu, wutum
yutu fIt tuu ku nu wu.
Ako pu fIn chIch tputs yutu fIt shI shee
kIs chI nu ku nu yu.

2
Ufu nuwuu mungu tu fI chI nu mu nuu
chI nu ku nu yu.
MI shut, nuwuu yundu mu fI mungu tu-
fI tum uwIsh kIs puyu ku nu yu.
Kumuch mu fee tsI kIz puf puyu pu nI
mungu utu nu yu.
Nuwuu, ItsIn suf Iyuu ApunII yusuch-
pu, mungu utu nu yu.
Nuwush pungI kIs pshtu ku nu yu,
nuwu pu tsI yu tu muu mu. Itufu,
mungu ush ku nu yu.

3
Nuwuu utu nu yu:

Muyuu mu ju kutung tsee ngu tIch


mungu chIch?

Wutum ApunII
ndu chI yuu puku wu?

Muyuu mu ju Apu nIIeem mungu-


kuch, ngu tIch kIyung
kuchIy chIch?

Antuu tI ApunII yuwuu chIy mungu-


chIch unoo pukee fu, chI yuu
chI nu chee ju? tssu sIyu.
Itufu, nuw Apu nIII sIyuu utInu.
Zufee mungu muum nuw sIyuum
wuyu fu ngI tuu tI,
Itufu sIysu unush zuf ndu wunu sIf
tuuk su.
Anush zuf ngu tIs puxu nxu tu ngut
ushIk su.
Tpu tsee tupu tu ngu kus, ndun tum
tutsu moo fu tuwu puk su.

4
Suun pu tu tIs nutsu tu ngut ush kus,
wufu tu tu ngut ushIk su.
Muchoo putu yu fus, tIy tIy ush kus,
mungu shIsh shu zuf nuwuu mush kus,

untuu tI sIyuu kukIs nuw ksuju


muzI nu chI?

5
MI shut, Iy Apu nIII mund wumIn
kIyung kuchIy kInI, unu mund
ApunII Iyuu kIspu fee nup chI yu, ngu-
tIs tus,
muchIs tImuch kus,
ks tu fu mun kxu muw tumu tu muf
ush kus,
PIy ush ku nI, zufum pu tu fI
mungu ku nI yu.
ApunII unoo pukee fu, chI yuu wunu-
sIf nup chI yu, tssu.

Antuu tI ApunII unoo ksuju nupuch?


Ndu.
Nu wunu sI fI unoo zufum pu tu fI
kumun chInts pu,
ApunII utee ju.
Tputs ndun tuu yutu fIt tuu fu ngu-
nu, unu mund sIysu nutsu-
kus, tumun shI shush kIyung
yuchut ssu.
Anoo tpu tsI tushI tu ngung tsu.
Tputs wutumshI fI mund tuwu pu-
muum pInu su ku nu,
unoo sIysu Istu yu fus ksung tsu.
Isysu56 , 58
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
533
Tputs m'chuchuftuku unoo
Itu tsIng tsu.
Ash ku chus, sIy tpu tsee kIyung yuchu-
muum zufum pu tu fI kusut ssu.

7
Tputs mufIz kuyut ku unoom wutu-
ngu sheem pu nung tsu.
PukI fee tputs Istu kus, pungI shIs
IshI nung tsu.
PukIf wutu nIf ndu nu fee wu puk chus,
Istung tsu.
Kundoozpu tu tIs, tunu feets tuu wunu-
sI fI IshI nung tsu.

8
Ash kI nuu fee su, zuf shI tu ngu chu kIz-
puf 'sInItufu ushI fI tum kIz puf
'sIneekus,
nuw shu sIyuu kIs nup chInts pu.
ItsIn su fu tuu kus, tputs sIyuu wunu sI-
fI shu pu fee nupu chI nIII nu yu.
Yuwuu kIyung kuchI yu fu ngIs unoo
Izuu fu pus tuch shu pu fee.

9
Nuwuuts shu, Istu ndu tk chus, nuw-
shu zufum pu tu fI muzI nu chI nu.
Nuwuu kIz puf kufuz ku chus, nuw-
shu,

Muyu? AshI fI yu, Istu chInII-


pu, tch shu pu fI nu.
SIysu, Izuu fu uyum tuu tI yu tpu tsee
kIyung yuchu chee zI, tk chus,
tpu tsee ndun nuu muntsIf tsI yut kus,
ndun tum yutu fIt nu kus,

10
yuw tputs mufI zI mun tsI pu ku nu
unoo shuun tu fI wutu ngu sheem
mbuseefus punuk chus,
yuw kIyung kuchIy ku unoom ngu tI-
fI tIs Istu kus,
ush kus, sIysu 'sIneekpuz ushI fus
tuuk su.
Yuw suunu kIyung kuchIy kIs un
ndu nIch shu pu fee.
Wuzu fee tsI fI tuut ssu, zuf wuchu mu-
fee tumu pu fee ushI fu.

11
Nuwuu nu sIyuu Imuch chI ntsu.
Tsup puzup tuuk tuu tee su,
unush nuw shu sIyuum kutung shee-
mIs zupun punu chI ntsu.
Nutsee ts Is tuwIz puf tu chI nu.
Tutsu mIm tumu pu fI ushI fus wunu sIf-
shu pu fI kIs tuut ssu.
Kung ufu zuw ush tu fu, ushku
sIyuum pIsh tuts ndun shu pu fee.

12
SIysu pungeets Is yufu ngu muw yusuf
wunu sIf pungut ssu.
Yuwu sh tum zItu mI nu fIs kIs tuu fu-
ngu nu unshu tum tuut ssu.
Tputs sIyuu, Tundu pu num pun sIn chu,
tchI nIII nu yu.
MI shut, In tputs pungum pun sIn chu,
sIyuu tch tu mu nu yu.
ApunII sIyuu tchu.
Uru zar kanusish chinangtsa
Apu fI nI sIyuu utee ju.

13
Zuf kunu sIs sheem nuw wuyu fu ngu fI,
Anush zuf kunu sung tsu, sIyuu
tfu ngI nu wu.
AshI fI yu, nuwuu kukI kpI tInts pu,
utu shI nu.

Muyuu mu ju unush zuf puxunx tu-


ngut ushIk su?
Kunu sI sIsh mungIs kIs
shu mbu tung tsu.
Anush zuf ufu nuwuu chI-
nung tsu, wutum nuwuu nu
wuyu fu ngI nu wu.

Muyuu mu ju unush zuf tufu wu zu fee-


mIs chI nu chIs?
Yuwu fI zund kIch unoo

muyuu mu ju
ush tu chIch?

Antuu tI pIy ush kus wunu sI fee ju?



14
Zuf kunu sIsh nuwuum
kunus ku chI nuu fee su,
nuwu mun kIs shu pu fee tuut ssu.
Nuw shu sIyuu Istu ku chu fI,
ufu sIyu mu fI kusI fus tuut ssu.
ZItu mI nu fIs Ako pu fI nI sIyuum wunu-
sIf tsI yu tu fu ngu,
unoo kIs pungut ssu,
wuunu Iy Apu fI nI Tuu fu shI pun sIyuu
tfu ngI yu.
Yakat Irusarina kizpur wanasir taachiya
0
ApunII sIyuu Ifu su fIn shu cheets Is
tchu.

1
Ifu su fIn shu chIs, chIy zu ngInts.
Wunu sI fI mIsh nu tuuf tu ndu.
Wutum ApunII sIyush kusee nIIu wu.
SIyuu wunu sIf puku, kIs nup chI yu.

2
Tsu pu fu nu sIsh IchI ngu fu tunee
ushIk chu.
Isysu58, 60
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
534

D
0.3 ApunII wunI chu unu 21.24 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
0.11 ApunII wunI chu unu 21.25-26 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
PIyuf tuch tputs tupIshpuz ushI fu
ptung tu ngut ush ku nu yu.
Itufu, ApunII shu Tuu fu shI pu nI
sIyuum tuwu sI neek puz ush kI yu.
ApunII wunu sI fI mIsh sIyush kIs
tuu chI yu.

3
Afu pIch tputs sIyuu wunu sI fImshee
puk chu sIn,
sIyu nguz kIz puf zund chI nIII nu yu.
Ufkuf tum IchI ngu fu sIn sIyup
nuu chI nIII nu yu.
SIy zuf puz ushI fu tuuk chus, sIyu-
nguz zunduch pu sI nu yu.
D

4
SIy IchI ngu foo nupung tsu.

Kumu pu fee ufu pIch tputs sIyup kus


kus ush chI nIII nu yu?
SIyush Ifu su fI nush shu nIy punI
utu nu yu.
SIyu chIch tputs tsu pu fu nu sush ufup
tuuk tuut ssIn,
sIyush kus chI nIII nu yu.
SIyuch chee kIzu nuf puchI peef sIn,
yusuf sIyush wuyu chI nIII nu yu.

5
Anoo pukeefus, kuchIs munIt ssu.
Ash ku chus, mungIs kIs shu mu ngu-
fus tuut ssu.
Kus ku sIn, musush mufush ufu chIch
kufI kee zupun yuchI nIII nu yu.
Afu pIch tputs sIyuu chI nuk chu sIn,
kufI kee

wunI pu ju sIyuum
punu chI nIII nu?

Kumee ch zupun shu fu ngu fu, unush


sIyuum kufI kee, mI shut yusIn kzum-
mu sheets tum wuyu wuytungut
ush tu chI nIII nu yu.
MudI yu nu mund, Efu mund tum,
Sumbu mund tum kyu fu sIn,
sIyuum wuyu chI nIII nu yu.
SIyuu puk chu sIn,

ApunII tumu fu?

WunInII Ifu su fIn-


shu chee Istu ku? tchI nIII nu yu
sIyuu tsI yu.

7
SIyuum Keduf shuch opee ju fI nI
punu chI nIII nu yu.
SIysu Nebu yotshu chee opee ju fI nI
kufu pun Apu nIIeem muchIt ssu.
Anoo puchu yu fus, Apu nIII mun wusu-
mu wuyut ssu.
KIs shu pu fee ApunII unoo IshIng ku,
wuu nuu tsI pungu kIs chI nu chI yu.

8

Nupung tsu!

Chuk un tputs msu-


spuz ushI fu sIn kunI ndup nuu nu-
tu fuu ush ku nu?

Chuk un mukuk puz ushI fu sIn wuun-


pee pufu ngu tu fuu ush ku nu?

9
Pu. Mundu fIy zupun wushu nund
kumbu su fush nuu ku nu.
Tf sIs shuch mndu fIy Imu zu ku nu yu.
Ifu su fIn chIch nIIu fu nuf ufup tuu
tuu fu ng sIn,
zufu yu fu sIn kus ku nu yu.
Ofoo xunut ku nu. KufI kee mbum-
mush zupun tum wuyu ku nu yu.
IsfueI chI chee Apu nIII fI nI kIz puf
chI nuk sIn,
Tuu fu shI pu nee kIs shu mbu tee nI, utu-
sIn, kus ku nu yu.
Wutum ApunII yuk tuu Ifu su fI nu
wunu sI feem nu fu ngu wu.

10
Afup chI tuu tputs sIyuu Istuk sIn,
yuk tuu wutund pu nu yusuf wunu sIf
wuyu chI nIII nu.
Ufkuf shu m'chuchoom
kInu chI nIII nu yu.
Wutum sIf ApunII sIyuu tsI yu-
nuspu wunee fu ngu, nu sIyuu
chI nu ku wu.
ApunII sIyuu nutu nuu nuyu nI ku,
sIyuu kIs chI nu kI yu.

11
SIy kIsu nu mupIy fus tuut ssu.
Ifu su fIn wutund pun wup shtu shI ufu
tuwu tum tuu chI yu.
Psuun tum, kus chI fI tum

muyuu mu ju
shtu ndu chIch?
Afu pIch tputs muu chee yuw ufup
wufI tu ku unoo sIyuum wuyut
wuyut ush chI nIII nu yu.
E
Ufkuf shu wIpu nush pu tu fI kusu tu tu-
fuu ush chI nIII nu yu.

12
Tputs shu sIyuu nIyf ku sIn,
uwshtI sIn tsI pu chI nIII nu yu.
Isysu60
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
535

F
0.14 ApunII wunI chu unu 3.9 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
G
0.19 ApunII wunI chu unu 21.23, 22.5 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Ufkuf pu tu fIt wushu nu ndu fI
kuchIng chI nIII nu yu,
ApunII sIyuu Ifu su fIn shu cheets Is tfu ngI yu.
13
ApunII Tuu fu shI pun utee ju.
IIbu nush kyund sIn,
sIyuum muu chee kIz puf wunu sIf
yushI ndu chI nIII nu yu.
Apu nIIee pung' wunu sI feem nu yu-
nI, utu sIn,
kufI pu nuu wushI tun zupun sIyuum
punu chI nIII nu yu.
Ash kut ssIn, nuw shu kIs unush yusuf
pshtu yu fu fI, nuu nut ush chI nu.

14
SIf tputs sIyuu kIyung
yuchu fu ngu sIn,
sIyuu yutu fI tuum nu fu ngu sIn,
nut shu uw nIIu fu nuf sIyuu kIs
nup chI ntsu.
NIIu fu nuf shu sIyush kuseef sIn,
sIyuu ungIf tu chI nIII nu yu.
SIyush tutunII tu yu fu sIn,
F
Nuw shI yuu kufu kuf tu nu,
tchI nIII nu yu.
Yuk tu fee tsIs, ApunII Tuu fu shI pun chu
yuk tu fI nI.
IsfueI chIch Apu nIII fI nI SIyo nu mu ndu fI
kIs nup kI yu, sIyuu tchI nIII nu yu.

15
Nut shu ndu shu kusum puz ushI fus
tuut ssu.

Chu ku ju sIyuu nutsuch? WunI ndu ju.


Itufu, ufu tu mu fI ufu pIch tputs sIyuu
kIs chI nu chI nIII nu yu.

1
Wutu ngu shee kIz puf wunu sIf
sIyuum punu chu pu ntsu.
Ufkuf shu wuu nuu tsI muu chI fI wunu-
sI fImshee yushI ndu yu fu sIn,
punu chI ntsu.
Anush shu, ApunII wuunu Iyuu Ifu su-
fIn shu chee tupu chI ndu chI yu.
ApunII Iyuum kundu fu fee tsI nI
Itu tsI fu ngI yu.
Wutum ApunII Iyuu Ako pu fIn chI-
cheetsI nI kIz puf Istu fu ngu wu,
tch pu su,
ApunII tchu sIyuu Ifu su fIn shu cheets Is.
MI shut, ApunII sIyuu utI tum chu.

17
Nuw sIyuu kupung Istu kchu fI,
ngu su mbuu bfon sI ndu shu punu ku fI,
ofoo tsIm shu punu chInts pu.
Ngu su mbuu mbum mu shee ndu shu
punu ku fI,
ofoo mbuf shImu shee tsIm shu yts su.
KufI pu nuu ndu shu punuk chu fI,
ngu su mbu nu ndu fI shu bfon sI
xunu tut ssu.
Putu mbIch pu kupu ngu mush pu ndu-
shu pungu kus,
ngu sumb pu shu pungee mIs
pungut ssu.

18
SIyush tsu pu nIs tputs wuun pu tu tIn
kIyung yuchuk sIn,
zumu ngu ku nu unoo ndu shu
muzI nut ssu.
Kundu fu fIs ndun shu sIyush kusee fu,
puchu chI ntsu.
Ash ku chu fI, yuk tuu wutund pun,
Tupu chI ndum pu nee, tus,
su mut ssu.
MI shut, yuk tuu pshtu shee,
Apu nIII yusees shee, tus
su much tum pu su.

19

Muyuu mu ju kus chIf zuf zutuch?

Muyuu mu ju tsup psuun 'sIneech?


Wutum nuw shu, Tuu fu shI pu nI
sIyuum ufu tu mu fI 'sIneekpuz
ushI fu tuu chI nu wu.
Nuw sIyuu ApunIIeefufI,
sIyuum 'sInInItufuu ush tu chI mu.
G

20
Nuw sIyuum zuf puz ushI fu fI ufu
'sIneekchufI,
uyum tuu tI tsp chee ju.
Nuw sIyuum tsup puz ushI fu fI ufu
tuu chI mu.
Ash ku chu fI, uyum tuu tI yu sufIs
ndu nIch shu pu fee.
Wutum nuw sIyuum ufu tu mu fI tuwu-
sI nee fu tuu chI nu wu.

21
SIyu shuch IchI ngu fu sIn kufuk
tuu chI nIII nu yu.
Isysu60
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
536

D
1.1 MutI wu 11.5, Iuku su 7.22 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
1.1-2 Yuwuu nIsh
tu unoots tum Iuku su 4.18-19 tuyu sI mu kumun kI yu. MI shut, MutI wu 5.4 tsI yu tsIs nIptu
tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
1.3 MutI wu 5.4 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
G
1.3 Wungu 19.40, 12.7 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Ufu tu mu fI tsu pu nee ts Is ksu tut ssu.
Nuwuu nu zundu fu ngu fI,
nuw sIyuu yusuf wuyu chInts pu.
YusIn wunu sI fI mush ushI fus yusuf
kxu nuk puz sheef us tuut ssu.
Ash ku chu fI, ztufu tputs nuwuu
chI nu chI nIII nu yu.

22
SIy unufI puk chI tuu kuwIz m'cheefu
tuu fu ngus,
nImun yusuf mII shu pu fee tpu tsIs
tuut ssu.
Ash ku chus, tsu pun shIsh sIy
tutsI tut ssu.
Nuw sIyuum tuu fu shee
punum pun tu nu.
Yuwush zuf wufI tuk chu, unush
nuwuu nuu tsI kukI ufu
tumIn chI mu,
ApunII tfu ngI yu sIyuu tsI
Ifu su fIn shu cheets Is.
Apan!! Israe!chichee tputs tapachindachiya
1
]ApunII wIpu nush wuunu tchu.|

1
ApunII Tuu fu shI pun wunI
nuwush wIz puf tuu chI yu.
Apup nuwuu Ipuseefu, wIpu nu-
sheem shu nu fu ngI yu.
Nuwuu kumuch tu ku, Yuw kIyung
kuchIy ku nu unoo Istu shI nI,
tfu ngI yu.
PukI feem nuwuu kukI kumu nI shI nI.
Putu mu wuu tputs yun pu shI nI.
Tumun shI shush wuntsush tuu ku nu,
unoo tushI tu ngung chu.
D

2
Yuw kIyung kuchIy ku nu un nImun
kIyung kuchI yuch tu zI nIII nu ju,
ApunII tundu, tng chu.
Nu mus pu Apup Iyuu Istu muum
kus chI yu.
Apup Iyu mund kundu fu fee tsI nI
kIsu tu chI yu.
Apup nuwuu, Yuw tputs mung'
muntsu ku nu, unoo mungoo
tuwIz puf tung chu.
E

3
ShIy shu Ipun shee, SIyon shu chee
tputs mungoo yufung chu.
SIf mung' muntsuk sIn, musunII pu
muchI mun tupu fu fu ngu nu,
unoo shIy shut kupeeteefush, wunu sIf-
shu ttI yuch tu yu fush ksung chu.
Ndu shu mung' muntsuk sIn
tuu muu mu.
F
Kzum mu shee mung' ksu muum tpu fu-
ng chu, tfu ngI yu.
G

TumuycheezIch? ndu shu tputs


tchI yu.
Apuu, shIy kIz puf tIsh chu.
ShIy Iyuu kupung Istu kshu, tputs
tchI nIII nu yu.
Tputs shu sIyuu Ifu su fIn shu cheets Is,
ApunII tutsu mu fI nee wunu sI fI-
mI shchu, tchI nIII nu yu.
SImbun puz ushI fus kIz puf wunu sIf
tuut ssu, tng chu,
Apup nuwuu tfu ngI yu.
Apup ush ku chu, tputs shu IchI ngu fu-
sIn Apu nIIee wunu sI fImshI fI nI
puk chI nIII nu yu,
Apup nuwuu kumuch tu ku tfu ngI yu.

4
Pung' yufu ngu mu wuu yusuf
pungu chI nIII nu yu.
Undu fuf sIf tufI pungoo
kupee tu fu ng tuu,
Itufu, nut shu nImun yusuf wunu sIf
tuu chI nIII nu yu.
Yuk tu fee tsIs kupee tu muw mun tuu,
unush yusuf sIy kIs tuut ssu.

5
Afu pIch tputs chI nee ts Is ksut ku sIn
tuu chI nIII nu yu.
Tutsu mu fee tsIs puyuch tum sI nu yu.
KIzu fu nuu tutsum mu
nup chI nIII nu yu.

SIyuuts shu upunII pu neem


nu chI nIII nu yu.
Tuu fu shI pu nee Iyuum mushu ngu ndu-
mu, tchI nIII nu yu.
Isysu60 , 61
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
537

H
1.10 Iuku su 1.46-47 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
I
1.10 ApunII wunI chu unu
21.2 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
5.1 Yuwuu nIsh tu unoots tum
Rom shu chee mu 10.20 tuyu sI mu kumun kI yu.
E
5.2 Yuwuu nIsh tu unoots tum
Rom shu chee mu 10.21 tuyu sI mu kumun kI yu.
Afu pIch tputs shI yuu chI nuk chu sIn,
sIyuu kufIk pu neem nu chu pu ntsu.
Tpu tsee wunu sI fImshee suun shu
pungIs IshI nu nuw ushItssu.

7
SIf sIy kIyung kuchI yu fu ngus,
Itufu, nut shu nImun mungIs kIs kIz-
puf tuut ssu.
SIf tputs sIyuu yutu fI tuum
nu fu ngunts,
Itufu nut shu tputs sIyuum mungu tu fI
ufkI fee punu pun tuf ush chI ntsu.

8
Wuunu ApunII tutsu moo fu yusu yu fu
Istu kI yu.
Wush chI fee tpu tsI nutsu kI yu.
Wup chuu ts shu tputs
tsI yun tu kI tum tu.
Itufu, sIyuu tsI nuu tutsu moo fu
Istu chI yu.
SIyu put ufu tu mu fI umI kuf tu chI yu.

9
SIy Ipu fIs tsu pu fu nu sush kIz puf
tuu chI nIII nu yu.
Afu pIch tputs,

Tumufu Ifu-
su fIn shuch tuu ku nu yu?
tchI nIII nu yu.

Tumufu ApunII Tuu fu shI pun


Istu ku?
Wutum ApunII wuunu tIp tsI fI wu,
sIyuu Ipu fIs tchI nIII nu yu.

10

Nuw Apu pu mund, Tuu fu shI pu nI-


mund ksu mIsh mungI kIs chu!
H
Wuunu Apup nuwuu mungI kIs tuu-
muum wuyu fu ngI yu.
Apup nuwuu kupung
tupu chI ndu fu ngI yu.
Nuwuum kufu kuum nu yu fu, nuwu-
mu fI kusI kI nu.
KIzuuts puz mush ku fI ushI fu fI mungI
kIs shu mbut kI nu.
KIz zufunII pI tu, wuyu fu ngu shee
mung' kIs yftu fu ushI fu fI
mungI ksu kI nu.
I

11
Nupu: Yuwu too tutsumeefuch,
wunu sIf kxun tu fu ushIk puz
ushI fI tum,
Apup Iyuu kIz puf wunu sIf Istu ku chu,
kIs shu tuu chI nI yu.
Ash ku chu, ufu pIch tputs
IchI ngu fu sIn,
Apu puu yuseek sIn,
shu mbutchI nIII nu yu,
tfu ngI yu ApunII wIpu nu shI.
Apan!! tputsee yutaritshishpani
waneekiya
5
1
ApunII Tuu fu shI pun tchu.
Tputs sIf ndun tuu nuwuu
mushu fu ng sIn,
nut shu nuwuu, Istu ngu sI ndu,
utu nu yu.
Tputs nuwu nguz ndun tuu
nuchu ngu fu ngu sIn,
nut shu nuwuu pufu ngu sIn, nuwush
kusu fu ngu nu yu.
Tputs ndun tuu nuwuu, Apuu, tupu-
chI ndu ndu, tfu ngu sIn,
Itufu nut shu nuw shu,

Muyu? Nutu
tsI yu tu ngu ndu mu, utInu.
D

2
IchI ngu fu zuf nuw IsfueI chI chee
kufu zu fu ngu fI,
Nuw sIyuu Istu pI, utInu, tfu ngu fI,
kuwI ngutI puxu ushI fu ngI nu.
Ash kI tuu tI, sIysu nuwuu
nIy fu fu ngus,
zufum pu tu fI nuwuu ngu tu fu ng su.
E
Yuwu fI suunu zundu fu ngIs,
unufI kIs chI nu fu ng su.
SIy yutu fI tu fI ngu zI fI zundu fu ngus,
unoo tsIm puyu fu ng su.

3
SIy putum putum nuwuu kuchI
pufu ngI tuu tIs,
nuwuu yutu fI tum nu fu ng su.
SIy kIs upunII pu tsee chI nu fu ngus,
tutsumshI shee wunu sI fImshI
ungIf tu fu ngus,
IudfI chu mun muu chee wuyu yu fus,
mbu tu fu ng su.
Isysu61 , 65
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
538

D
.1 MutI wu 5.34, 23.22 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
.1 MutI wu 5.35 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
.1-2 Yuwuu nIsh tu unoots tum Tuyus pu tum pu nI 7.49-50 tuyu sI mu kumun kI yu.

4
SIy kIs tsI pu fIp mupshI shIp kuxI nxI-
nuw ush kus,
kunIz put kIs tsI yu tu fu ng su.
Psuun upu sup nuu yu fus,
ufu tu mu nguz nuchu ngu fu ng su.
MI shut, muntsu moo k'chee wunuts
chI fI mbu chI fI shIs musu muf tu yu fus,
kIs kutu ngu fu ng su,
ApunII tfu ngI yu yutu fIt shI shpu nee tsI.
Nuwamaritana kizpur taaki, Apan!!
nuwaa Isysaatsi trangiya

ApunII Tuu fu shI pun tchu.

1
Nuw tsI fu fI kunI ndu knu fu
tuu fI yu.
D
Anu mund kuxIn ku fI, kutsI tsu pu fu-
nu sI mun kut kI nu.
E
AshI fu chu, umb ush ku fI, nuw kIz-
puf tuu kI nu.

Tumufeeju sIy tpu tsIs nuwuum


pungI pungu chIs?

Yupee ju nuwuum kunu su muum


pungu chIs?
Izuu fu pInu suk su.

2
Wutum nuwuu nu muu cheetsI IchI-
ngu foo tInu fu ngI nu wu.
Nuw ndun nuuf tInu fu ngu fI,

ushI-
fee ju muu chI tuuf?
F
ApunII wuunu tfu ngI yu.
]Wutu mu fI nuw Is ysI kukI.|
Isysu65 , 66
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
539
Nuw 3eremiyasi siyaam Apan!!ee
kuk yasapana turi yandakina
1
1
Nuw Jefe mI yu sI upufI suf HII kI yu-
su mun chu. Nuw muu chI fI tI ush pu fI
upunII pu nI mun chu tpu tsI. Ben ju mI nush
wutsu pun Anu tu tush upunII pun ufkuf tuu-
fu ngI nu.
2
Anush nuw tuu fu fI, JosI yu suu-
fI nI Am nu fI nI wIp, yuw Utuch cheem
ufkuf kInu fu ngu, un 13 musuch tuu chu
unush, nuwuu ApunII tsI yu tu fu ngI yu.
3
MI shut, Jowu kIm shu JosI yu suu fI nI
wIp Utuch cheem tum ufkuf knu fu ngu,
unpuf tsI yu tu fu ngI tum tu. Anu mun shu
JosI yu suu fI nI tum wIp Sede kI yus Utuch-
cheem tum ufkuf knu fu ngu, 11 musuch
tuu chu, tsup shu zumeet pu tush, yuwu-
puf BubI Io nI yu shuch Ifu su fIn shu chee
3eremiyasarini kuku
3eremiyasarineetsi kuku pakich kamanchintspa

Chakaja yandarang?
Jefe mI yu su sI nI kunu ngu sImu su Apu nIIee kuk kumu nI muum chtu fu ngI yu. ZupIsh kIz puf
wuchI nu yu fu, IjIp tosh tsup tsI pu fu ngI yu. Ufu kumu nI mun tuf ushI fu ngI yu. Ndu wuu nuu tsI kuk
yundu fu ngI yu. Wum kuf Bufu ku fI nI Jefe mI yu suu kuku yundu fu ngI yu. Yuwush zuf ApunII tsI yut-
ssee kumuch tu fu ngu unoo yundum kumun kI yu.
Jefe mI yu su fI nI Utu chIch mu nu tpu tsI. Yuk tush Anu tu tush nIIuf tu fu ngI yu. Ifu su fI nu mund
wutsI fI tu.
Yuwu puf kufuk Jowu ku su fI nI, mIshu Jowu kImu fI nI, mIshu Jeko nI yu su fI nI, mIshu Sede kI yu-
su fI nI tuu fu ngu nu unpuf Apu nIIee kuk zupun kumu nI fu ngI yu. NIput Utu chIch ufku feew kuchI-
ngu fu ngu nu yu. Ifu su fIn shu chee tpu tsI kupung wunee fu ngu, Ndun nuu Apu nIIee kuk puyu kus,
ApunII shu sIyuu kIz puf wunI chInts pu. Afu pIch tputs kus kut ssIn, sIyuu zufum pu tu fI kusI chInts-
pu, tfu ngI yu. Kufuk Apu nIIee kuk muzI nu yu fu, kIz puf tsI yun tu ku, Zumu ngI, tfu ngI tuu, ushI fI-
tuu Apu nIIee kuk kumu nI fu ngI yu.

Chakaama yandarang?
ApunII Jefe mI yu suu kumuch tu fu ngu, ShIy shu Utuch chee tputs tuyus pu tung chu. MI shut,
ufup cheets tum tputs wuneeng tum chu, wutum nuw IchI ngu foo kIz puf wunI chI mu wu, tfu ngI-
yu. AshI fI tuu, ApunII wuu nuu tsI tIp tsIf kIz puf chI nu fu ngu, Yusuf zupIsh suun pee tsu pu nIs
kunup ku chus, kIs tuut ssu, tfu ngI yu.

Mayaamaja yandarang?
Utu chIch tputs Apu nIIee kuk kusu tuf tu fu ngu sIn, Apu nIIee kuk yusuf chI nung tsu, Jefe mI yu su fI nI
tfu ngI yu. BubI Io nIyshuch tputs kus kut ssIn, wufu tInts pu, kumI yu ntsu. WuunI sIyuu muchI ntsu. Ash ku-
chus, ndu shu ufung kIyung kuchI yut ssu, tyu fu, unu mund kufuk shu kIz puf tsI yun tu yu fu, Jefe mI yu-
suuts shu putu yu fu sIn, tumun shIsh tsup ksI mush tumu nI fu ngu nu yu. Yuwu mund Jefe mI yu su fI nI kIz puf
kIyung kuchI yu fu ngu, unu mund Apu nIIeets shu kupung mushu fu ngu, mung' kupung muntsu fu ngI yu.

Mayaatseeja kamanik?
Nu yuwuu kumun ku unoo kumun chInts pu.
KupItofo 1: ApunII JefemIyusufInee kumuchtufungIyu wuunuutsI kuk kumunImuumu.
KupItofo 225: JefemIyusufInI ApunIIee kuk kumunIfungIyu, yuwupuf kufukuwIn
OsIyusufIn, JowukusufInI, JowukImufInI, mIshu SedekIyusufInI tuufungunu unpufu.
KupItofo 2645: JefemIyusufIneetsI tufush kumunkIyu.
KupItofo 4651: JefemIyusufInI ufupcheetstum tputsI wuuneefungIyu.
KupItofo 52: Yuwuu BubIIonIyshuch tputs IfusufInshuchee tputsI Izuufu kusIfungunu unoo
kumunkIyu.
Nuw 3eremiyasi yuwaa Apan!!
kamanirangu anoo kamanchintspa
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
540

D
1.5 GIu tus sh chee mu 1.15-16 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
putu yu fu sIn, much tu fu ngu nu, unpuf tum
tsI yu tu fu ngI tum tu.
Apan!! nuwaa tsiyatarangu
anoo kamanchintspa
4
ApunII nuwuu tsI yut ku tfu ngI yu.
5
Jefe mI yu suu, nuw shI yuu ndu tu mu-
su fI nIIuf tu chush, tuyus pu tum pu neem
Ipu su fu ngI nu. ShIy uneef shIf tIsh wuxu-
ngun tuu fush, Tpu tsee ztufu nuwuu
kukI kumun kush tuuch shu, tfu ngI nu.
D

Nuw shu, Apuu, tfInII pu. Nuw kunu ngu-


sI fI tI

tumu fI nuw ush tu chI?

Antuu tI
wuzu pu nIsh tputs tsI yu tu muum wufI tu-
chee zI? tfu ngI nu.
7
Itufu ApunII shu,
NdunI. Kunu ngus tu nu tfInII pu. Nuw
ufu yup kumuch tu kchI umb nuu yu fush,
nuwuu kukI kumu nI muum wufI tuch shu,
wutum nuwuu nu kumuch tu kchI nu wu.
8
PunI fInII pu. Nuw ufu unu shtu nu shI-
yuu ksu tu muum ndu kusu chInII pu. Nuw
Tuu fu shI pu nee fu fI zufum pu tu fI shI yuu
utInu, tyu fu,
9
ApunII uw puxuyeefu,
nuwu mun kukI kundu nee fu, tfu ngI yu.
10
Nu In zuf nuwuu nu wIz pu fI fI k'kuzee
tsI yu tu muum punu chInII pu. Kupung
wIz pu fI fIsh tuu chI yu. AshI fI unpu nuwuu
kukI kumun ku chush, nuw shu IchI ngu fu
kufuk kupeeteefufI kusu chI mu. Yusuf
kufu kuu wunu sI fI IpuseefufI, wunu sIf
kusuk chu fI, tuu chI nIII nu yu, ApunII
tfu ngI yu.
11
Anu mun shu, yusuf nuwuu
tfu ngI yu. Jefe mI yu suu,

muy pukshu?
tfu ngu, nuw shu ktup zuu pIz pukI nu,
tfu ngu fI.
12
Zuf kush tshu. Nuw ufu tu fI
k'keetsI tutsum kI nu, tfu ngI yu.
13
Itufu
yusuf ufu ngeem,

Muy pukshu? tfu ngu,


nuw shu, Zuf chu fu pu ngu tuwush Iyup
tusu su fu ngu sumb kuput pu tu fu yuf pu mu-
muum shu kuxI nu fu pukI nu, tfu ngu fI,
14
ApunII shu, zuf chu fu pu ngu fu tush tup
yukut tuufu, unshu chee tputs IchI ngu fu
wunI muum wunee shIsh kIz puf zungun-
chI mu.
15-1
Nuw Tuu fu shI pu nee fu fI shI-
yuu zufum pu tu fI kumun kI nu. IchI ngu fu
umb chee kufuk kufuz ku chu fI, Ifu su fIn-
nung wutund pun wup shtush uxI nush pu-
tu wu fI kusu tu fum chu sIn, unush Utuch-
chee tputs kutI fI peef sIn puchu muum
kumuch tu chI mu. Utuch chee yuk tu fI nI
IchI ngu fu kutI fI peef sIn puchu chI nIII nu-
yu. Wutum muntsI fImsheetsImu fI kIz puf
chI nu fu ngu sIn, upunII pu tseetsImu fI shu,
yuwuu wuunu tnu fu ngu nu unoo tsI-
mu fI shu ungIf tuk sIn, zupun muuch tu
upu nIII fI mu nI utu sIn, wuyu tu, wuyu tu
ush ku sIn, Itufu nuwuuts shu mupIy ku nu-
wu.
17
AshI fI yu, Jefe mI yu suu, shIy umb
nuu yu fush, yuwuu tyu fI unoo IchI ngu-
fu kumu nI shI nI, punI fInII pu. Wundu yu
unush kuseefush, tpu tsee punIk chush,
nuw shu shI yuu tpu zu chInII pu.
18
Nuw
shI yuu, yukut wutund pun ngu sumb pu
mbuf shI mush pu, mIshu ngu sumb pu chu-
mbee pI mush pu tundu pu noom tumu pu fI
ushI fu wuyu chInII pu. Ash ku chu fI, shIy-
shu Utuch chee IchI ngu fu tususeefush
tsI yu tut shu. Utu chIch kufuk kIz pu fI-
wuuts tuu, mIshu kufuk tsI pu su wuuts tum,
mIshu upunII pu nee ts tum ufkuf shI yu mu-
fI kusIt shu.
19
Wund tuu tI shI yuu unshuch
tputs puchu muum zund ku sIn, Itufu
shI yuu kusI chu zI nIII nu ju. Wutum nuw shI-
yuu tupu chI ndu muum unshu tu mu nu wu.
AshI fI yu, shIy shu tpu tsee punI fInII pu.
Nuw Tuu fu shI pu nee fu fI zufum pu tu fI shI-
yuu utInu, ApunII nuwuu tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu yuwuu ApunII nuwuu tsI-
yu tu fu ngu unoo kumu nee nu.
Israe!chich Apan!!ee kapung
kasarangana anoo kamankiya
2
1-2
AshI fI yu, ApunII nuwuu tfu-
ngI yu. Jefe mI yu suu, Ifu su fI nup
nuu yu fush, nupu shI nI. Anush nuwuu
kukI kumu nI shI nI. Tpu tsee mungoo
p'tsImuum kIz puf tsI yu tung chu. ApunII
sIyuu utee ju, tng chu. SIf tumu sIy
IsfueI chI chIs, kunu nguspu zIs ushI fus
tuu fu ngus, yuwu puf upu sup mungIn ndu-
nu fIp muu chI ndu kxu nu muum wufI tu fu,
umb much tu fu ngI, unpuf nuwuu kukI
kIz puf puyu fu ngus, kIz wuzu fu nIIee chI-
nu ku tumu tuf pu fI ushI fus, nuwush kIs
JefemIyusu1 , 2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
541

D
2.11 Rom shu chee mu 1.23 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
2.13 Wungu 4.10-14,
7.37-38 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
tuchI tu fu ng su.
3
Anpuf nuw sIyuu kIz puf
chI nu fu ngu fI, tputs wunu see kIs kutung-
ku, mung' ksu tu fu, nuw ushI fu ngu fI,
sIyu mun mungI ksu fu ngI nu. Wunu fI
unpuf tputs sIyuu IsfueI chI cheets Is puchu-
fu ngI nuu feesInu yu, nuw shu unu mund
wuut ssIn kIyung wunee shIsh pu yuchu fu-
ngI nuu pu fI nu. Nuw Tuu fu shI pu nee fu fI
zufum pu tu fI utInu, ApunII IsfueI chI-
cheets Is utIyu.
4-5
AshI fI yu, nu IsfueI chI chIs kuupu
muzI nung tsu. ApunII sIyuu utIyu. Nuw
zItu mI nu fee tsIs

tumu fu ng shI tI sIy


nuwuu kusu yu fus, wunIII tuk su? Ash kus,
muntsIf chI nu kus, upunII pu tseetsImu-
fI shu ndu wufI tu fu unoo chI nu kus,
suu nuu tsI tuyu tu fI tu fu ng su. AshI fu ngus,
nu ndu shu puk chI yum wufI tuk su.

Nuw
sIyuu IjIp to tushI tu ngu yu fu fI, upu sup yup
kung ndu nu fI tsup puzu muchI nu ndu fI
tuufu, tputs ndu mInum tI yum tuum wunI-
ndu, Izuu fu wum sun mu nu, tsI puts sIyush
wutsI fI tu tuchI tu fu ng tuu, ushI fI tuu nuw
umb wunu sIf much tu fu ngI.

Ndu unoo
mungI shIsh chI nuk su?

Muyuum su
nuwuu wuts tu mu fI kusu fu ng su?
7
Nuw chu
nIngeem tsup kIz puf wunu sI fIp, wunus
zupun kutung pu nu utufI, much tu fu ngu-
shI nu. Itufu, sIysu kusu fu ngus, nuwuu
tsu pu nI wunu sI feets tuu tuyu tu fI tu fu ng-
su. AshI fu ngus, nuwuu tsu pu nI Itsuch tu-
fu ngus, ndu unoo kIs nup kI nu.
8
MI shut,
upunII pun ufkuf nuwu nguz ndu puk chI-
yum chI nu ku nu yu. MI shut, tuyus pu tum-
pun tum tputs ndu nuwuu chI nu fu ngu sIn,
mIshu kufu kuw IchI ngu fu sIn nuwuu
kusu fu ngu sIn, mIshu tuyus pu tum pun-
tum sIn upunII pu tseetsImu fI shu BuuI mun
mung' tut ku sIn, unu mu nu fI shu suf tsI yut-
ku nu yu. ApunII pu tsI fI nI ndu wufI tu fu,
unu mun mung' tut ku nu yu.
9
Nuw Tuu fu shI pu nee fu fI zufum pu tu fI
sIyuu utInu. Yuwu mund ush kIs unu mund
sIyuu Ipu fee tsIs, chI nIII nee ts tum tIs wunI-
muum kIfuk yundu chI mu.
10
AshI fI yu,
nuu yu fus, tsu pu fu nus tspu ku tu umb
nupu shI nInts. Zuf yuku umb, Kedu fup
tpu tsee zungu nIng tsu. Zuf puku umb-
tum, wIsu fup nupu shI ntsu.

Kumu pu fI
unshuch tputs upunII pu tsI fI nee tsI kusu yu-
fu sIn, mInush shut tuchIt ku nu yu?
11
Ndu
mInum tI yum tputs upunII pu tsI fI nee tsI
yuwuu ndu wufI tu fu unoo, kusu yu fu sIn,
mInoots shu chI nu ku nu yu.
D
Itufu, sIysu
nuwuu wunu sI feets tuu tI kusu yu fus,
upunII pu tsI fIs ndu wufI tu fu unoo tsI-
nuu shu ungIf tuk su.
12

KunInd shu chIs,


pup tsu! IsfueI chI chee puk chus, kIz puf
punI fus tu fus.

Anoo pukeefus, punI kus,


tutu tu ushIk su! Wutum kIz puf yutu fIt
ush ku nu wu, nuw Tuu fu shI pu nee fu fI
zufum pu tu fI sIyuu utInu.
13
Nuw sIyuu tpu tsI fI tuu tI, sIysu yutu-
fIt shI shee tsI mbun kIs puyu kus, pIyu fI
kupung chI nu fu ngus, nuwuu Izuu fu
kusu fu ngus, upunII pu tsee kIs chI nuk su.
Nuw sIyuum kung puz wunIf ushI fI tuu tI
tuu ku fI,
E
Itufu sIysu nuwuu kusu yu fus,
suu nu shu puz kungoom tsu poo ktsee-
yu fus, ndu shu kung kusku, unu nguz
kIyung kuchIy kus, ushI fus tuuk su.
14

Muyuum shu tputs sIyuu kIyung


yuchu ku nu yu?

Muyuum muu chI fI tuu tsIs


shu chIt shu chIt ush ku nu yu?

Antuu tI sIy
m'chuch tumu pu fI ushI fus tuu kus, kIyung
yuchu muum wufI tuk? ndunI.
15
SIyuu
puchum pun tumuz tumu tuf pu fI ushI fu-
sIn, wumu fI tIn tpux tu fu ngu sIn, puchu-
fu ngu nu yu. Yuk tu fI nee ts Is tunu peef sIn,
sumus pu tIfoo fu ngu nu yu. AshI fu ng sIn,
nu tputs ndu nuf shu. Mungu zupu tuf
ush kI yu.
1
Mun s shuch tputs, mIshu Tuf-
ne shuch sunduf sIyuu IsfueI chI cheets Is
mucheets Is ptu ngu mbeef sIn kusu fu ngu-
nu yu.
17
Yuwu mund nuwuu kusu fu ngIs,
unu mund nuw sIyuu wunee kI nu. Nuw
sIyuu wunu sI fI tuu muchI fu ngu fI, Itufu
sIy nuwuu kusu fu ng su.
18

Muyuum-
shu nIII tu fI tu mun tputs mungIs tut kus,
Istu ndu tssu? SIy nu IjIp top kungoo
NIIo wuu muum, mIshu AsI fI yup Euffu tIs
kung wuu muum nuukchus,

untuu tI sIyuu
JefemIyusu2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
542

F
2.21 Iuku su 13.6-9 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Istuchu zI nIII nu ju? Ndu.
19
Yuwu mund
muntsIf chI nu fu ngus, nuwuu kusu fu ngIs,
unu mund nuw sIyuu wunee ku fI, tputs
sIyuu Istu muum wunI ndu ju. Wutum sIy
nuwuu Apu nIII fI tuu tIs, ndu nuwu mun
mungIs tutuk su wu. Kuu pu nI fI mungIp tIs
ItsIn su fu chI nung tsu. SIy nuwuu kIz-
pu feets tuu tI Tuu fu shI pu nI kusu fu ngus,
nuwuu yutu fI tum nu fu ngIs, unu mund
nuw sIyup yutu fIt shI shee kupIzpuz ushI fu
zungun chInts pu, nuw Tuu fu shI pu nee fu-
fI, kIz puf tuu ku fI, zufum pu tu fI utInu,
ApunII sIyuu tfu ngI yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch Apu nIIee kupung kusu fu ngu nu
unoo tsI.
Yuwaa Israe!chich Apan!!ee
kasarangusin, yuw zandkana an
chinarangana, anoo kamankiya
20
ApunII IsfueI chI cheets Is utIyu. SIy
sIf tu mu su fI nuwuu kusu fu ng su. Nuwush
tuchI tu muum ngu tuk su. SIy,

Apu nIIee
muyuu mu chI nu chI? tfung su. Tfungus,
muchI mun Iwuz, mIshu yusI nush wushI-
tu nIsh puch upunII pu tseets shu Imbu ngu-
feetspu zIs ushI fus chI nu fu ngus, tuchI-
tu fu ngus, nuwuu kusu fu ng su.
21
SIyuu
kIzu fu nuuts puz ushI fu fI, wunu sI fImshee
IpuseefufI,
F
tutsu mee fu ngu fI, wunu sIf
ksu tu fu ngI nu. AshI fu ng tuu tI, Itufu suun-
tu fI shu yutu fI zupun chI nu kus, musu tuk-
puz ushI fu ngus, ndu sIyuu nuts tu kI nu.
22
AshI fu ngIs, unoo tuchI ngu muum
wuun tuu tI tskI muf put, ndu nI yu ushI-
fu upun pu wunu sI fImshI pu kchu kus,
ushI fI tuu ufu unu fI tum yutu fIt shI shI fee-
tsIs pung chI nu, nuw Tuu fu shI pu nee fu fI
zufum pu tu fI sIyuu utInu.
23
Itufu, sIysu,

Antuu tI yutu fI tuu fu ngee zI nI? MI shut,

upunII pu tsee ungIf tu tu fee zI nI? tssu.


Itufu, kuu pu nI fI mungI shIs chI nung tsu.

Ben-jInomush wuzuw tumu fI tuu fu ngIs?

Ndu shu upunII pu tsI ngu zI mu fI tmu-


fu kus, unshu mu fI shu tuchI tu fu ngIs?
SIy kumee ch kufuteefu, ndu unoo tsI fI
kuxIn ku, yup shu wufI tu fu umb IfIp tu fu,
IfIp tu fu ushIsh tuf ush tu fu ushI fu ng su.
24
MI shut, munIIu nus kufuteefu, mungI-
nush pIyum IfIp tu fu IshI nguk tu fu, yusuf
pIyum shu IshI nguk tu fu ushIsh tuf ush tu-
fu, sIy ushIk puz ush kus ndu ksu tu muum
wufI tu fu ng su.
25
AshI fI yu, IsfueI chI chIs,

muyuum shu ngu tIs kIyung kuchIy kus,


xIyx tu ngut ush kus, tuuk su?

Spu tu fI tuu-
tIs ndu nuf puz ushI fus nuuk su? ApunII-
pu tsI nguz kufuz tu ngut ush kus, yuf pu nIs
tzeefuntumuwIs tuuk su, nuw sIyuu
utInu. Itufu, sIy nuwuu, Ngu tIsh tshu.
Iy upunII pu tsI nguz chI nu ku nI, umI kuf-
tu fu ngu nI,

tumu fee ju unoo kusu chI nI?


tssu sIyu, ApunII sIyuu IsfueI chI cheets Is
tchu, nuw Jefe mI yu sI utInu.
2
MI shut, sIyuu IsfueI chI cheets Is
ApunII utee ju. IsfueI chIch kufu kuw,
mIshu kufuk tsI pu suw, mIshu upunII pun-
tum ufkuf, mIshu tuyus pu tum pun tum
IchI ngu fu sIn wush chI fee tputs Izuu fu
nuts tu yu fuch, kupung puzI tu fu, sIysu
ush tuchtu msu.
27
Wutum mungu tu fI shtIs
yusI nuuts shu, Nuw shI yuu upuf tu nu,
mIshu putumb cheets shu, Nuw shI yuu
uneef tu nu, ntu ngut ush kus, nuwuuts shu
ndu chI nu muum zund kus, mupIyk su wu.
Itufu, utI tuu tIs yuwush sIyuum yutu fI
tushIyk chu, unush yusuf tupu chI ndu ndu,
tus, kufuz tut ushIk su.
28
Utuch chIs
kufuz kI tuu tee su, upunII pu tsee mInush
yukut, mInush yukut wuyu tu, wuyu tu
ush kI tuu tee su, Itufu ndu sIyuu Istu chI yu.

Yupeenuu fee yuw upunII pu tsI fee mIs


yuk tu fI shIs zupun tnu fu ngIs unu? AshI fI
unoo kufu zu ngInts.

Kumu pu fI yuwuu
wunee shI mun kIyung kuchIy kuchIs unoo
tupu chI ndu chI yu?
29
MI shut, sIy nuwuu yutu fI tuum
nu kus, Itufu

kuu pu nI fI zufum pu tu fI
tIs? Wutum sIy nuwu mun ndu mungIs
tut kus, nuwuu kukI kupee tu fu ng su wu,
nuw Tuu fu shI pu nee fu fI zufum pu tu fI
utInu.
30
Nuw sIyuu Ipu fIs wunee fu ngI tuu-
tI, ushI fI tuu ndu tuyuk su. MI shut, ndu
yusu muum zund kus, nuwuu kukI tuyus-
pu tu ku nu unoots shu tumuz wutsee nuf
JefemIyusu2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
543

G
2.30 MutI wu 23.37 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
tumu pu fI ushI fus tsI yun tu kus puchu fu-
ng su.
G

31
AshI fI nu, IsfueI chI chIs IchI-
ngu fus yuwuu nuw tI unoo muzI nu kus,
kuu pu nI fI nuwuu kukI mungoo nung tsu.

Nuw tsup puz kIz puf ksun ush tu fu


ushI fI? MIshu

wuchush wuntsush tup


ush tu fu nuw sIyuum ushI fI? ndu. Nuw
sIyuu tpu tsIf tu nu. AshI fI tuu, sIy,

Muyuu-
mu Apu nIIIsh tuchIt ku nI, yusuf kIyung
kuchIy chInee? MI shut,

Muyuu mu uyum-
tuu tI yusuf Apu nIIIsh tuchIt chIch? tssu.
32
KIz kunee sIch zufunIIeefu,

untuu tI
wuyu fu ngu shee mbI zu tuf? ndunI. AshI-
fI tum tI, nuw sIyuu tpu tsI fee tsI kupung-
tuu chI nu ku fI Istu fu ngu fI, Itufu sIysu
sIf tufI nuwuu mbI zu fu ng su.
33
Nuwuu
kusu fu ngus, nIII tu fI tush shu tuchIt chIt tuf
ushIk su. KIz wImbu ngu fIsh tumu tuf pu-
fee ushI fus upunII pu tsIsh kIs tuchI tuk su.
Ash kus, yutu fIt shI shee kupung yusu yu-
fus, muyIs tof tumu pu fee ushI fu tuuk su.
34
Ash kus, yutu fIt shI shI fIs kupung
tuufu, pukIf ufsIf, mIshu tputs wunu-
sI fI mush ufsIf kumu fI mu nIs kufus
chu muk puz ushI fus tuuk su. Ndun tuu
tputs muntsIf ush ku sIn, suun tu fI muntsIf
chI nu kus, puchuk su.
35
Itufu, ush kI tuu-
tIs, mungu tu fI shtIs,

Antuu tI Iy yutu fI
tuu tu fee zI nI? Wunu sIf tu nI chu tpu tsI nI.

Antuu tI ApunII Iyuu tsI yun tu chee ju?


tssu. Itufu utI tuu tee su, nuw ufu kIfuk
wunI muum yundu chI mu.
3
Wutum
sIy mus sI fI mIn pu shu umI kuf tu kus,
unoots shu chI nu tu, chI nu tu ushIksu wu.
Yuwu mund ush kIs unu mund IjIp to shuch
sIyuu mungu tumu pI ngu chI ntsu. Sfu AsI-
fI yu shuch ufkuf sIyuu tumu pI ngu fu ngu,
ushI fI tum IjIp to shush sIyuuts shu ufu ush-
chI tum pu sI nu yu.
37
IjIp top tsI yu tu muum
nuukchI nuu fee su, sIyuu Istu muum ndu-
nIchpu fI. Ngu tIs wupI tum kunup ku chus,
kupung puzItssu. Nuw wutum unshu chee
umI ku fee tsIs tsI yun tu yu fu fI, ndu shu chI-
nu chI nu wu, ApunII sIyuu IsfueI chI cheets-
Is utIyu, nuw Jefe mI yu sI utInu.
AshI fI yu, nuw Jefe mI yu sI, yuwuu
IsfueI chIch Apu nIIee kusu fu ngu sIn,
yuw zund ku nu un chI nu fu ngu nu, unoo
kumu nee nu.
Apan!! Utachchee izuuru
kapeetchu anoo kamankiya
7
1
ApunII nuwuu tsI yut ku tfu ngI-
yu.
2
Jefe mI yu suu, nuwup pungI
nuu yu fush, pshtu shI nu ngI fI xIyeefush,
nuwuu kukI kumu nI shI nI. AshI fI tng-
chu. SIy Utuch chIs yuwIs nIsh pshtu yu-
fus, nuwuu ungIf tu kIs, unIs nuwuu kukI
muzI nung tsu.
3
Nuw IsfueI chI chI IchI ngu-
fu nuwu mu fI kusIy fI unI, sIyuu Utuch-
cheets Is, utInu. Tuu fu shIs wunu sI fI nuu
yufu ngInts. MI shut, muntsIf chI nu kus,
zupun putut kIs, unoo kusukchI nuu fee su,
tsu pun shI fI tIs ufu tu mu fI tuu muum kusu-
chInts pu.
4
Yuwu mun tputs mungu tu fI,
Iyuum yutu fIt shIsh ndun pu fee tushIy chI-
yu, wutum ApunII pung' nIsh tuu fu wu,
utunu, unu mun mungIs tutInts pu, utInu.
5
AshI fI sIy wuunu yutu fIt shI shee kusu-
yu fus, wunu sIf shu tuuk chus, mIshu tpu-
tseets shu ItsIn su fu yusu yu fus, yuwuu tsI fI
yutu fIt tsI yu tu fu ngu unoo tsI fI wunee kus,
tpu tsee wunu sI fImsheets shu kIs nup kus,

ndu shu tpu tsee tunu fee, mIshu mxux-


zeets tum, mIshu mushI ndoots tum, nutsu-
kus, kIyung yuchu kus, mIshu ndu shu
tputs wunu sI fImshee puchu kus, mIshu
upunII pu tsI feets tum tIs yuwuu suu nuu tsI
tuyu tu fI tu kIs unoo ndun tum ungIf tu kus,
7
nuw nIshu fI tsup tuu muum wuyu chInts-
pu, zItu mI nu fee mIs tsu poo ufu tu mu fI
punu fu ngI unshuf tu tum tu.
8
SIy ngIch zI mun mungIs tut kIs,
un

untuu tI sIyuu Istu chee ju? ndunI.


9
Ash kus, muuch tu shu chIk su. KIzuu
Imbu nguf tuk su. Tpu tsee ngIcheefus,
unoots tum puchuk su. Buu Iuum shu
ungIf tu muum kzum mu shee muchIk su.
Yuwuu zItu mI nu fIs sIf upunII pu tsee ndu
chI nu tu fu nu, unoots shu sIysu ungIf tuk-
su.
10
AshI fum chus unu mun, nuwush
pungI nuwuum mushu muum kusuk su.
MungI shIs chI nu kus, Amb ush ku nI, yutu-
fIt shIsh ndun pu fee Iyuum tushIy chI yu,
JefemIyusu2 , 7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
544

D
7.11 MutI wu 21.13, Mf ko su 11.17, Iuku su 19.46 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
7.34 ApunII wunI chu unu 18.23 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
tssu.

Antuu tI ush kus nuwuum wunu-


sI fee ju? Itufu, yuwuu ush kIs unoo ndu
nuw zund kI nu.
11

Antuu tI nuw pungI


wush chIf pung' tumu fu ushI?
D
ndu.
Yuwuu sIy ush kIs unoo nuw IchI ngu fu
puk tu nu, nuw Apu nIIee Tuu fu shI pu nI
sIyuu utInu.
12
AshI fI yu, sIy IsfueI chI chIs
nuu yu fus, SII sh yuwush tuch tuk chu fI,
pungee mI wunu sI fImshee nuwuu ungIf-
tu muum wuyu fu ngI, unush nupu shI nInts.
Yuwu mund yutu fI ushI fu ngu nu unu mund
unoo pungus kupee tu fu ngI unoo tsI.
13
Nuw sIyuu zupun tuu yuwu mund
yutu fI chI nu kIs unu mund wunee ku fI,
Itufu sIysu ndu muzI nu muum zund kus,
nuwuu kukI kupeet kus, ndu puyu muum
zunduk su. Ash kus, yutu fIt shI shI fee tsIs
ndu kusuk su, nuw Apu nIIee Tuu fu shI-
pu nI sIyuu utInu.
14
AshI fu chu, yuwuu
sIyuu zItu mI nu fee tsIs nIsh Ifu su fI nush
nuwuum pungI pungu muum kumuch tu-
fu ngI, unu mun mungIs kupung tut kI-
tuu tee su, ushI fI tuu yuwu mund yutu fIt
ushI fu ngIs, unu mund Izuu fu kupeet chI-
mu. SII sh kupee tu fu ngI, ushI fI tum ufu
nee kupeet chI tu mu nu.
15
Ash ku chu fI,
sIyuu Izuu fu kusu yu fu fI, ufup ufu tushI-
tu ngu chInts pu. SIf tumu muu chI feetuu-
tsIs, Effu yI nuu tushI tu ngu fu ngI, ufu
ush tuchtu mu nu, ApunII IsfueI chI chee
tfu ngI yu.
27
.AshI fI yu, nuwuuts shu, Jefe mI yu-
suu, shIy yuwuu tyu fI unoo IchI ngu-
fu kumu nI shIn chu. Wund tuu tI shI yuu
kukIsh ndu muzI nu muum zund ku sIn,
ushI fI tuu kIz puf tu yu fush kumu nIng chu.
28
AshI fI tn chu. Nuw sIyuu tpu tsI fI tuu tI,
ushI fI tuu sIy ndu nuwuu Tuu fu shI pu nee-
tsI kukI puyu muum zunduk su. MI shut,
ndu yuwuu wunee kI unoo mungoo nuk su.
Ash kus, zufum pu tu fI ndu yuwuu tsI yut-
kIs unoo muzI nu ku fI mbI zu fu ngI nu,
tchu tng chu, ApunII nuwuu tfu ngI yu.
AshI fI yu, nuw Jefe mI yu sI yuwuu
ApunII Utuch chee Izuu fu kupeet chu
unoo kumu nee nu.
Irusarinshuchee wanimaam
zandarangu anoo kamanchintspa
29
ApunII sIyuu Ifu su fIn shu cheets Is
utee ju. Mucheets Is ktufeefus, muchIp
puzup nuu ngInts. Anush kuseefus,
mungIs muntsu kus, tunung tsu. Wutum
ApunII sIyush chee kupung tsI yun tu-
yu nIIu wu. Zufum pu tu fI ufu sIyuu
kupeet chI yu.
30
AshI fI yu, ApunII sIyuu
tchu. SIy yuwuu ndu nuw zund kI unoo
ushI fu ng su. ApunII pu tsI fIs muntsI-
fImshee yuwush nuwuum pungu fu ngIs
unush wuyu fu ngus, nuwuuts shu kupung
tuyu tu fI tu fu ng su.
31
Sheef us, Ben-
jInomushshu wuzuw muchI muum Tofet
kuyu tu fu ng su, unush Ipu fee tsIs kumu-
zu, mIshu kIzuuts tum muchI muu mu.
Nuw ndun tuu unoo kumuch tu fu ngu fI,
mIshu ndun tuu puk chI yum mungI shI
chI nu fu ngu fI, suun tu fI shut ushI fu ng su.
32
AshI fu chu, nuw utu shI nu. Yuwush
zuf tutsum ku chu unush ndu shu unoo
Tofet, mIshu Ben-jInom tus ttsuf tut ssu.
Ufu wuzuw puchush shI tus ttsuf-
tut ssu. Yuwush Tofet tIs, unush ufu
tsI pu feets shu muputssu. Wutum pIyu fI
mupu muum tsup ndu nuf shtu wu.
33
Amb
ush ku chus, mungu tsI puf tumu fu tu fu,
unoo yup mIshu tumuz tum kutung ku-
sIn, tuu chI nIII nu yu. Wutum tputs unoo
tuchI yu muum ndu nuf shtu wu.
34
AshI fI
nuw sIyuu Utuch cheets Is yuk tu fIs
kupeet chI mu. MI shut, Ifu su fI nuuts tum
ngoots ush chI fI kupeet chI tu mu nu. Yuw
sIy mungIs kIs shunIyeefus, mIchIt kus,
zumum tuf ush tu fIs un, mIshu kutung-
kus, zumum tuf ush tu fIs untum, mIshu
kIzuu yumu kus,
E
kufu su tu fIs, untum
ndu shu ush kus, zupu tuf ush tuch pu fee.
Yuk tu fIs Izuu fu pufI pu fI tu shu tuu chI yu,
ApunII sIyuu Ifu su fIn shu cheets Is tchu,
nuw Jefe mI yu sI utInu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu ApunII
Ifu su fIn shu chee wunI muum zundu fu ngu
unoo tsI.
JefemIyusu7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
545
Kapung zar zatarangu, tsap kizpur
puzarangu anoo kamankiya
14
1
ApunII yuwu puf kIz puf zuf
zutu fu ngu, ndu sIn sInu fu ngu,
unpuf nuwuu tfu ngI yu.
2
Nu Utu chIch IchI ngu fu sIn kupung
mung' muntsuk sIn tunu ku nu yu. Tsu push
kuxI nu tu fuch ush ku nu yu. Wutum yuk tu-
fIn shI nI ndu sIn sInu ku kupung yutu-
fIt shtu wu. Ifu su fI nush shu wusu fI mun
kIyung kuchIy ku sIn, tunuktu msInu yu.
3
Kufu kuwshItI sIn much chu fee kungoo
tIpu muum kumuch tuk sIn, uwshtI sIn,
Kungoo tIpu pu nI, utu sIn, nuchu nguk sIn,
Itufu ndu shu kungoo puk sIn, nux pu yu-
chu sIn, mungu pzIf pu muchu mun uw
putuf sIn, muf tsuf kufI mu nuz kuk tu ngu-
tunII ush ku nu yu.
4
Tufuw zu pun shu tputs
kupung mung' muntsuk sIn, muchu mun-
shu uw putu yu fu sIn, tunuktu msInu yu.
Wutum ndu sIn sInu ku, wutsu pun kIz puf
puz tu wu.
5
Mungu chI fI chIf ndu shu kxun-
ku,

mush tu ju munIIu nus kutu ngee ch?


WIpuu umbI fI shu mungI nush kusu ku,
wIp mufI zI mun wuu nI tu fI shu tsI pu ku-
nu yu.

Buff shu kuyus tun, muchI mun


kfeef sIn, munI nung tumu pu fee ushI fu-
sIn, kumbu su foo tsIm shu mungu kuchI-
zu nguk sIn, shu nee ush ku nu yu. Wuch shu
ndu shu yukunu yu. Wutum chI fI chIf
ndunufeefu kupung mufIz kuyut ku nu wu,
ApunII Utuch chee tfu ngI yu.
7
Anoo muzI nu fu ngu fI, nuw Jefe mI yu-
sI Apu nIIeets shu, Apuu, shIy wund tuu tI
Iyu mund yutu fIt shI shI fI nI mund tsI yun-
tu kush, ushI fI tuu nuyu nI yu fush, tupu chI-
ndu ngI. Wutum kchI nu mIshu wu. Iy ndu
wunu sIf shI yush tuchI tu muum wufI tu-
ku nI yu. ShI yuu zupun chu tuyu tu fItkI nI.
8
Wutum shIy Iyuu IsfueI chI cheetsI nI,
yuwush kIyung kuchIy kuchI nI unush ufu
tupu chI nduk shu wu. AshI fI

muyuum shu
Iyuu tunu fI ushI fush nutsu kush, Iyush-
chee nIy fuk shu? ShIy tputs nuu yu fu nIIu,
yuk tush psuu nu mu fI muu fu ngu, ufu ngI fI
nuu tu fu ushIk puz ushI fu Iyuu nIy fuk-
shu wu.
9
MI shut, shIy tupuz pun ufkuf
mumuf pu yu fu, ndu tIp tsI fI tupu chI ndu-
muum wufI tu tu fu ushIkshu. Itufu, Apuu
Tuu fu shI pu nee, shIy Iyuu tpu tsIf tIsh chu.
Iyush ufu tu fI tuukshu. PIyuf tuch tputs
IchI ngu fu sIn unoo yusu ku nu yu. AshI fI-
yu, nuw shI yuu utInu. Ksu fIsh pu. Iyuu
tupu chI ndu ngI, nuw Apu nIIee tfu ngu fI,
10
ApunII shu IsfueI chI chee nuwuu kumun-
ku tfu ngI yu.
IsfueI chIch pIyu fI chI nut chI nut
ush ku sIn, upunII pu tsee tnu yu fu sIn,
ungIf tu ku nu yu. AshI fu chu, nuw shu
unoo ndu kIs nupkI. Yuwu mund kIz puf
yutu fI ush ku nu unu mund,

Muyuum-
shu ushI fu ng su? tyu fu fI, wunI chI mu.
11
AshI fI yu, shIy Jefe mI yu suu, unshuch
tputs ush ku nu unoo nuy nIm uum
tsI yu tIshpu.
12
Wund tuu tI zupun zuf
mungook sIn, mIshu yutu fIt shI shI fI nee-
tsI tuchI ngu muum chI noo much kI tuu-
teesInu yu, mIshu zupun tuu tI muu chI
nuwuum wuyuk sIn, ndu unoo zund kI nu.
Ufu unshu chee kuchI ngu muum tupu zee,
mIshu mufI zeets tum, mIshu tsu tu sheets-
tum wuyu chI mu, ApunII IsfueI chI chee
tfu ngI yu.
13
AshI fI yu, nuw shu tfu ngI-
nu. Apuu Tuu fu shI pu nee, tuyus pu tum-
pun shu.

Antuu tI nIsh yukut puchu shIsh


wunI ndu chee ju, mIshu Iwuf zI tum mufI-
ngu chee ju? ApunII wuunu neetsI fI kIs tuu-
muum wuyu fu ngI yu, utu nu wu, tfu ngu fI,
14
ApunII shu, Tuyus pu tum pun nuwuu,
mungu ngIch ku sIn, nuwu mun sufI utu nu-
yu. Nuw ndu unoo tsI yu tsIs puk chI yum
kumuch tu fu ngI nu. MI shut, ndu nuw
unoo tsI yu tu fu ngI nu. Yuw ushIp tsI yut ku-
nu un ngI chIz chu. Wuunu wuyu shI nguf
tuchI nu ku, mungu tu fI pumu zoo ku nu,
unoo tuyus pu tum pun kumun ku nu yu.
15
AshI fu chu, nuw shu Apu nIII Tuu fu shI pu-
nI utu shI nu. Yuwu mund tuyus pu tum pun
nuwu mun sufI ngIch ku sIn, nuw ndun tuu
kumuch tu fu ngu fI, wundu fI shtI sIn ngIch-
ku sIn,

Antuu tI Iyush puchu shIsh, mIshu


mufI zI tum ndu tushIy chI yu? utunu,
unu mund tuyus pu tum pun tupu zIsh,
mIshu mufI zI mun tum tsI pu chI nIII nu yu.
1
Tputs tI sIn yuw muzI nu fu ngu nu, unshI-
tI sIn ufu tupu zI mun tum, mIshu mufI zI-
mun tum IchI ngu fu sIn wIzunII, wIpu tum,
JefemIyusu14
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
546

D
15.2 ApunII wunI chu unu 13.10 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
kumuz, mIshu kIzu tum tsI pu chI nIII nu yu.
Ash ku chu, mungu tsI puf Ifu su fI nush
ngoots tumu tu muf ush tu chI yu. Ndu unoo
tsI pu fI mup chI nIII nu yu, wutum tputs
ndu nuf shtu wu. Amb sheefufI, kusu chI-
mu yutu fIt shI shI fI nee tuwu pu muu mu.
17
AshI fI yu, Jefe mI yu suu, ufu ngeem
nuwuu kukI kumu nIng chu.
Nuw tpu tsI fI kIz puf kIyung kuchIy-
chInIII nu yu. TsI puts pu tu fI nuw wunI chI-
mu. AshI fu chu, kupung mungI muntsu ku-
fI, kus chIf psuun tum tunu ku fI tuu kI nu.
18
AshI fI unush pIyum chu pung shI tu ngee-
fu fI, nup ku fI, tsI puf k'chIpungpu kuyu-
ngu muw tumu tu mu fu ufu pung chI nu.
Yuk tu sh shu pshtu yu fu fI, nup ku fI, tputs
mufI zI mun tsI puk chu sIn, yufuf tu ngu tu,
unoo pung chI nu. Tuyus pu tum pun shu,
mIshu upunII pun tum ufkuf ufu mInup-
shu tsup yup tuu ndu yusu fu nu, umb tuu
nuu chI nIII nu yu, ApunII sIyuu IsfueI chI-
cheets Is tchu, nuw Jefe mI yu sI utInu.
AshI fI yu, yuwuu IsfueI chI cheem Apu-
nIIee tsI yu tu fu ngI unoo kumu nee nu.
Yuwaa Apan!! Utachchee zurampatari
wanichima, trangu anoo kamanchima
15
1
ApunII nuwuu tfu ngI yu. Wund-
tuu tI zItu mIn My sI su fI nI, mIshu
Sumue Iu fI nI, nuwush kuseef sIn, tsI yut-
ku sIn, nuw ndu IsfueI chI chee nuyu nI chI-
mu. AshI fI Utuch chee yuwuu tI unoo
kumu nIn chu. Nuwuu wunu sI fImshI fI
shI tung kut ssIn, wuunu yuch chI nIII nu-
yu.
2
Wundu yu shI yuu,

TumuycheezInI?
utee sI nu yu. ShIy shu umb tn chu. Tputs
yuw tsu tu shI mun tsI pu muum wuyu mu,
un tsu tu shI mu nu fI tum tsI pu chI nIII nI yu.
MI shut, yuw tputs tupu zIsh tsI pu muum
wuyu mu, unshu ufu tupuz shu fI tum tsI-
pu chI nIII nu yu. MI shut, yuw mufI zI mun
tsI pu muum wuyu mu, unshu mufI zI mu-
nu fI tum tsI pu chI nIII nu yu. MI shut, yuw
tputs putu muum wuyu mu, unoots shu
ufu putu chI nIII nu yu.
D

3
Nuw Apu-
nIII Tuu fu shI pu nI utInu. Wuneesh shee
Ipun pu nuf zungun chI mu. Puchum pun
tpu tsee puchu muu mu, tumuz shu tsI pu fee
pshIy fu muu mu, yup shu unoo kutu ngu-
muu mu, mIshu kzu mIsh shu unoo Izuu fu
kuchI ngu muu mu.
4
Ifu su fI nush Munu se-
su mund Ese kI yu su fI nI mund wIp yutu fIt-
shI shI fI nI IchI ngu fu IsfueI chI chee umb
ush tu chI mu. Ash ku chu fI, tsu pu fu nus
ztufu yuwuu nuw kIz puf wunee kI unoo
yusuk chu sIn, kIz puf punI fus tu chI nIII nu-
yu, ApunII tfu ngI yu.
10
.AshI fI nuw shu, Apuu, nuwuu
wuneefIshpu.

SItuts tee!

Muyuum shtu
uneefI nuwuu tutsI pu fu ng? Wutum nut-
shu kIz puf kIyung kuchIy kInu wu. Nut shu
nuw tputs pu numbuptu ngut ush kI nu.
Ndun tuu tpu tsee tumu shtu ku fI, nuwuuts-
shu muntsIf tsI yut ku nu yu. Nuw tpu tsee
ufkIf ndu mInum tI yum pIfIs tu tu fI nu.
UwshtI sIn ndun tum pIfIs tuk sIn, ushI fI tuu
muntsIf nuwuu tsI yut ku nu yu.
11
Wundu yu
nuw shI yuu kukIsh ndu puyu fu ngu fI,
nuwuu wunI muum wufI tu kI yu. Itufu,
shIy yusuk shu, yuwuu nuw shI yuu kukIsh
tutsu moo fu ngI, mIshu kundu fu fI kIyung
kuchIy kut ssIn, nuw shu shI yuu, Nuyu-
nI ngI, tfu ngI unoo tsI. AshI fI yu Apuu,
nuwuu nuyu nI ngu ndu, nuw Jefe mI yu sI
Apu nIIee tfu ngI nu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu ApunII
Utuch chee zufum pu tu fI wunI chI mu,
tfu ngu unoo tsI.
Apan!!, Israe!chicheetssha
zurampatari wanichima, trangiya
12
ApunII IsfueI chI chee utee ju.

Chu-
ku ju AsI fI yu shchee, mIshu BubI Io nI yu-
shchee kusI ku ksIch? PInus chu. Ngu-
sumb mbum mush, mIshu ngu sumb mbuf-
shI mush, zufI chu fu pu ngu fu tush tup
tuufu un tumu pu fee ushI fu IchI pu muum
ndu wunI ndu.
13
AshI fI yu, yuwu mund
IsfueI chI chIs kupung yutu fI tuu fu ngIs,
unu mund sIyuu muu chI fI tIs ItutseefufI,
kundu fu feemshtIs punu chI mu. Yuw yuk-
tu fI shIs puyu kIs, unoo wuunI mungu tu fI
yuchI nIII nu yu.
14
Amb ush ku chu fI, kundu-
fu fIs sIyuu tumuch chuf tu chI nIII nu yu.
JefemIyusu14 , 15
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
547

D
18.1-17 Romshucheemu 9.20-21 tsIyutsIs nIptu tutsumoofu tuufItumtu.
Yup ndu tsu poo yusu fIs umb shu ufu tuut-
ssu. Wutum nuw kupung tsI yun tu yu fu fI,
sumus ushI fu sIyuu muchI muum zund kI-
nu wu, ApunII IsfueI chI chee tfu ngI yu.
Nuw shu Apu nIIee,
15
Apuu, shIy IchI-
ngu fu yusuk shu. Nuwuu tupu chI ndu ndu.
ShI yu mund kumI nIsh nuwuu kIyung
yuchu ku nu yu. AshI fI wuneengI. Anoo
nuy nI kush, ksu fInII pu, ndu nuwuu puchu-
muu mu.
1
ShIy nuwuu tsI yut ku chush,
unu fI tum mungI kIs muzI nu kI nu. An
tsI yu tsIs nuwuum wunu sIf chu. MI shut,
kIz puf mungI ksu kI nu, wutum nuw shI-
yu mun mungI tut kI nu wu. Apuu, shI yu mu-
fIt chu Apu nIIIsh.
17
Yuw tputs yutu fIt shI-
shee tsImu fI chI nu ku, mIchI tu tu ngut ush-
ku nu, unput ndu kIs wushu nund tuu kI nu.
Yuwu mu ndu fI shIy nuwuu nuwuu nI tu fI
tuu muum wuyu fu ngIsh, unu mu ndu fI
nuw pIyum nuwuu nI tu fI tuu kI nu. Wutum
shIy nuwuu tsI yun tu kush, umb ushI fu
wuyu fu ng shu wu.
18
AshI fI yu,

tumu-
shtu Apuu, kIyung kuchIy ku fI, mungI
muntsu kI un ndu pus tuk?

Tumushtuju
yufu muum ndu wufI tuk? ShIy nuwuu ndu
puk chI yum Istu kush, kungoo wuzu ngun
puzuu tumu tuf puf chI ushI fush, nuwuu
ngu tIsh tumu pI nguk shu, nuw Apu nIIee
tfu ngI nu.
19
ApunII shu nuwuu,

Muyuum shu
ngu tIsh tsI yuts tuf ushIkshu? Anoo
wuts tu. Yusuf nuwuu kukI mungIp tIsh
tsI yut kI nuu fee shu, nuw shu mungee-
tsIsh yuf chInII pu. Yusuf nuwuu k'keetsI
tpu tsI fee mI kumu nIt shu. Ash ku chush,
tputs shI yuu yusuf muzI nu chI nIII nu yu.
Itufu, shIy nuu tpu tsush tuchI tInII pu,
nuw shI yuu utu shI nu.
20
SheefufI, nuw
shI yuu nee yukut ksu tu muum ngu sumb
chu mbee pI mush pu puz tundu pu noo mu
ushI fu wuyuk chu fI, ndu shI yuu tputs
kusI chI nIII nu yu. Puchum pun kus kI tuu tI,
Itufu shI yuu ndu kusI chI nIII nu yu. Nuw
unu shtu nu shI yuu tupu chI ndu muu mu.
Nuw Apu nIII Tuu fu shI pu nI shI yuu zufum-
pu tu fI utInu.
21
Yutu fIt shI shpu nI wIz puf
nuwu mu fI kusI yu fu fI, shI yuu tupu chI-
ndu chInII pu. MI shut, yuwuu shI yuum
kupung xufu shIsh tuuku unoots tum, tupu-
chI ndu chInII pu, ApunII nuwuu Jefe mI yu-
suu tsI tfu ngI yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu ApunII,
IsfueI chI cheets shu zufum pu tu fI wunI chI-
mu, tfu ngu unoo tsI.
Apan!! yuwaa waana zandku
anoo uru ashtachiya
D
18
1-2
ApunII nuwuu tfu ngI yu.
Jefe mI yu suu, spI fuu kuyu tu mu-
pu nIp pung' nuu ngI. Nuw unush shI yuu
tsI yu tu muum zund kI nu, tfu ngu,
3
nuw-
shu shI tu ngee fu nIIu fI, kuyu tu mu pu nIp
nuun tu chu fI, kuyu tu mu pun shu spIf pu
muf tsu feem kuyut ku pufu ngI nu.
4
Itufu,
unshu mufIts muntsIf kInu fu ngu, unoo
Ichuychuyu fu, yusuf unu fI tum spIf
wuunu zund ku, ushIm kuyut pI tu, kuyu-
tu yu tu fu pufu ngI nu.
5-
Anush ApunII shu
nuwuu tfu ngI yu.

Antuu tI nuw sIyuu


IsfueI chI cheets Is yusuf tnu muum pInu-
su chee zI? Ndu. Nuw ufu spI fuu kuyu tu-
mu pun tsu poo Ichuychuyu fu, yusuf tnu-
ku, nuw shu sIyuu ush tuchtu mu nu. SpI fuu
kuyu tu mu pun tsu poo uwIsh puyu fu, nuw
sIyuu ushI tu nu, nuw Apu nIIee Tuu fu shI-
pu nI utInu.
7
Nuw nutu mu su mu fI tpu tsee
IchI ngu fu, mIshu kufu kuuts tum Izuu fu
kupee tu muum zund ku fI, Ichuychuk puz
ushI muum wufI tu kI nu.
8
Wunu fI un tputs
yutu fIt shI shee kusuk chu sIn, ndu yuwuu
wuneesh shee zungu nI muum zundu fu ngI,
unoo ndu shu pu fI zungun chI nu.
9
Nuwuu-
nu zund ku fI, tpu tsee Izu pu nI muum
wufI tu kI tu mu nu.
10
Itufu, uwshtI sIn yutu-
fIt shI shee tsImu fI chI nuk sIn, ndu yuwuu
tsI yut kI unoo zund ku sIn, yuwuu Istu-
muum zund kI unoo wuts tu utInu.
11
AshI-
fI yu, nuw Apu nIII Tuu fu shI pu nI utInu.
Utuch chee, mIshu Ifu su fIn shu cheets-
tum kumu nIng chu. WunI muum chI nu fu-
ngI un nu Iwu pum tu ndu. AshI fI yutu fIt-
shI shI fI nee tsI kusu yu fu sIn, wunu sIf shu
tuu chI nIIIn pu, tchu tng chu.
12
Itufu,
Utu chIch shu shI yuu tch pu sI nu yu.
JefemIyusu15 , 18
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
548

D
23.1 Wungu 10.1-18 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
23.4 Wungu 6.37-39 tsI yu tsIs
nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
23.1-4 Wungu 10.1-21 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Mungu tIsh ntuf ush kush, muu fu fush,
Iyuu nu yuwu fI chI nu ku nI unufI ush ku nI
tuu chI nI pu. Wutum mungI shI nI chI nu ku-
nI, yutu fIt shI shI nguz kupung zund kI nI-
wu, shI yuu tch pu sI nu yu, ApunII nuwuu
tfu ngI yu.
AshI fI yu, nuwuu kukI zufum pu tu fI
mungoo nung tsu, nuw sIyuu Utuch-
cheets Is utInu.
Yuwaa tputs nuwaa pachamaam
zandarangana anoo kamanchima
18
AshI fI tputs tI sIn nuwuu tfu ngu-
nu yu. Jefe mI yu suu puchu muum pzu,
Iwu pu yu nI. Iyush upunII pun zupun tuu fI-
yu. AshI fI yu,

muyuu mu uw Jefe mI yus


tuuch? WuunI tsI pup. Wutum tuyus pu tum-
pun zupun tum tuu fu wu. Apu nIIee kuk
kumu nI mu pun pIsh tu tu fee ju. AshI fI yu,
yutu fI tuum nuk chuch, tputs shu kumI fun
Jefe mI yu suu puchu chI nIII nu yu. Yuwuu
tputs tsI yut ku nu unoo ndu puk chI yum
muzI nu chI nI pu, nuwuu tfu ngu nu yu.
Tfu ngu sIn, nuw shu Jefe mI yu sI
ApunII pu tsI yu tu fu ngI nu.
19
Apuu, nu
muzI nun chu, yuwuu kundu fu fI tsI yut-
ku nu unoo tsI.
20
Nuw yuwu mund zupun
Istu kI unu mund

untuu tI tsI pu muum


wufI tuk? ndunI. Itufu, uwshtI sIn nuwuu
unush pshtu muum tsupu k see fu ngu nu-
yu. AshI fI yu, nu mungIsh chI nun chu.
ShIy wuut ssIn tsI yun tu fu ngush, nuw shu
wutsI yun zumbu zup utufI, shI yuu kupung
tsI yu tu fu ngI nu.
21
AshI fu chu, nutu-
nuu IchI ngu fu wIp mufI zI mun, mIshu
k'chIfpungumuntum tsI pu chI nIIIn pu.
Kumuz shu wunguy mun tsI pu chI nIIIn pu.
Ash kut ssIn, kIz mushI ndu nu ndu fI shu
wIp ndu nuf tuu chI nIII nu yu. Kunu ngus-
shu tupu zIsh tsI pu muum wuyun chu.
22
Wundu yu ushI fu, wush chIf wuzu pun
zungu nI ngI. Wush chIf kIyung yuchuk-
chu, zumum tu fu nu unoo tputs muzI nu-
pu nu. Wutum nuwuu puchu pu nI utu sIn,
tsu poo ktsee yu fu nu wu. Yup nuu chI umb
tsu ngu yu fu nu yu.
23
Itufu Apuu Tuu fu shI-
pu nee, shIy yuwuu puchu muum Iwu-
pu yu fu nu, unoo ufu yusuk shu. AshI fI
yutu fIt shI shI fI nee tsI tchI ngInII pu, yuwuu
muntsIf chI nu fu ngu nu unoo mbI zu fInII-
pu, TsI yun pu tIsh wunee fush ksu ngI.
Izuu fu tpu chI ngung chu, nuw Apu nIIee
tfu ngI nu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu tputs
nuwuu puchu muum zundu fu ngu nu
unoo tsI.
Apan!! ksutamapanee wanasirsha
yusur wayachima atiya
23
1
ApunII Tuu fu shI pun sIyuu ksu-
tu mu pu nee ts Is utIyu. SIy ksu tu-
mu pu nIs, opee ju fee tsI ndu wunu sIf ksut-
kus, tusu wu kus, tspu muw shtu,
D
utIyu.
2
AshI fu chu, ApunII Tuu fu shI pun, yuw
IsfueI chI chee ksut ku un, sIyuu IsfueI chI-
chee ksu tu mu pun tuu kIs unoo tsIs, tchu.
SIy nuwuu opee ju fI ndu wunu sIf ksut kus,
tusuwumbeefIs, unu mund nuw zufum-
pu tu fI wunI chInts pu, nuw ApunIIeefufI
utInu.
3
AshI fI yu, yuw kutu chI muw
mInup shu tsup nuwuu nu tusu wu mbu fu-
ngI, unoo IchI ngu fu yumu yu fu fI, yusuf
wup tum Isfue Iup tsup wuyu chI mu. Anush
kIs tuuk sIn, wIp zupun Izu pu nI chI nIII nu-
yu.
4
Ksu tu mu pun mIshu wunu sIf wuyu-
chI mu. An wunu sIf ksut ku, ndu punIk-
sIn, ndun tum ufup ts pu chI nIII nu yu,
E

nuw Apu nIII Tuu fu shI pu nI utInu.
F
5
Nuw Tuu fu shI pu nI sIyuu utInu.
AshI fI yuwush zuf tutsum ku chu unush,
DupI yu fIn chIch nIIu fu nu fee kufu kuum
wuyu chI mu. An mung' kupu ngu fu,
tpu tsee ItsIn su fu yusu fu, tutsu moo fu
chI nu ku tuu chI yu.

An kufu kuum knu-


fu, ufu Utuch chee wunu sIf ksut ku,
kumu ngum sIn tuu chI nIII nu yu. IsfueI-
chIch shu ksu tum tuuk sIn, unoo kufu ku,
Iy Apu nIII fI nI tupu chI ndum pu nI, utu sIn
su mu chI nIII nu yu.
7
AshI fI yu, nuw Tuu fu shI pu nI sIyuu
utInu. Yuwush zuf tutsum ku chu, unush
ndu shu nuwuu, ApunII IsfueI chI chee IjIp-
JefemIyusu18 , 23
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
549

D
25.10 ApunII wunI chu unu 18.22-23 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
tosh tsup tushI tu ngu fu ngI yu, ttssu, ndu.
8
ApunII Iyuu IsfueI chI cheetsI nI zuf chu fu-
pu ngu fu tush tup suwu su wu fu nI tuu fu nI,
unush Iyuu tushI tu ngu yu fu, yuun shu shu
yusuf tsu pun nI wuyu fu ngI yu, ufu nuwuu
ttssu, ApunII sIyuu utIyu, nuw Jefe mI yu-
sI utInu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu ApunII
ksu tu mu pu nee wunu sIf shu yusuf wuyu-
chI mu, tfu ngu unoo tsI.
Apan!!, yuwamand Utachich
nuwaa kuki ngatarangana
anumand nuwsha pachampanee
tputs zanganchima, trangiya
25
1
Jowu kIm JosI yu suu fI nee wIp
Utu sh tsup kufu kuum knu fu,
Ipun pu nuf musuch tuu chu, Nubu ko do-
no sof shu BubI Io nI yush kufu kuum tum
knu fu, mInum musuch tuu chu, unush
ApunII nuwuu Jefe mI yu suu tsI, Utu shu-
chee nuwuu kukI IchI ngu fu kumu nI shI nI,
tfu ngI yu.
2
AshI fI yu, nuw shu Utuch-
chee, mIshu Ifu su fIn shu cheets tum tputs
IchI ngu fu Apu nIIee kuk kumu nI fu ngI nu.
3
Am nu fI nI wIp JosI yu suu fI nI Utu-
sh tsup kufu kuum knu fu, 13 musuch
tuu chu unush, ApunII nuwuu chtuk chu fI
kumuch tu fu ngI yu. Nuw shu zupun kumun-
tu kumun tu ush ku fI, veIn tI tfes musuch
tutsu moo fu ng tuu tI, Itufu sIysu nuwuu
kukI ndu puyu muum zundu fu ng su.
4
ApunII tIp tsI fee mIn tuyus pu tu muum
sIyup zungu nI fu ngI tuu, Itufu sIysu unoots-
tum kuk ndu puyu kus, muzI nu muum ndu
zundu fu ng su.
5
Tuu fu sheets Is muntsI-
fImshee, mIshu yuwuuts tum muntsIf chI-
nu kIs unoo ksu ngInts. Ash ku chus, ufu
ApunII sIyuum, mIshu zItu mI nu feem tum-
tIs tsu poo punu fu ngu, unush ufu tu mu fI
tuut ssu.

ApunII pu tsee puk chI yum chI nu-


yu fus, ungIf tu fInts pu. Anu mun mungIs
tuu tInts pu. AshI fI suunu upunII pu tseem
tnu fu ngIs unoo ungIf tu kus, Apu nIIee
tuyu tu fI tInts pu, ndu sIyuum wunee shIsh
zungu nI muu mu, tfu ngI tuut ssIn,
7-8
Itufu
sIysu ndu unoo muzI nu muum zundu fu-
ngus, ApunII wumu fI IchI ngu fu kusI fu
un sIyu utIyu. AshI fI yu, upunII pu tsI fee-
mIs suunu tnu yu fus, unoo tsI mu fI shu
ungIf tu kus, suu nuuts tu tum tuyu tu fI tu-
fu ng su. AshI fu ngIs unu mund wunee-
shIsh kIz puf yutu fI wuyu chI mu. SIy
yuwuu wunee kI unoo ndu mungoon kIs,
unu mund
9
zuf chu fu pu ngu fu tush tup
tuu ku nu umb chee IchI ngu fu kufuz chI-
mu. MI shut, nuwuu nuu kumuch tu kchu fI,
BubI Io nI yu shchee ufkuf Nubu ko do no so-
fu kufuz ku chu fI, kuseef sIn, sIyush chee
tputs, mIshu sIyun nung yukut tuu fu fu tu-
fu unpu tu fI tputs IchI ngu fu puchu muum
kumuch tu chI mu. Amb ush kut ssIn, Izuu fu
tpu tsee tpu chI nguk chu sIn, yukut ufu tu-
mu fI pufI pu fI tu fu tuu chI yu. Zupu tu fu
tuu chI yu.
10
Yuw wuun pu tu shu nI yeef sIn,
mIchIt ku sIn, zumum tuf ush tu fu nu unoo,
mIshu yuw kIzuu yumuk chu sIn, shu mbu-
tu fu nu unoo,
D
mIshu yuw putu mbIch pu
tok sIn zungu neetu fu, unoots tum ndu shu
muzI nu chI nIII nu yu. Numbu fI nuuts shu
tIfoo yu fu sIn, 'sIneefu kufu kuf tuf ush-
tu fu, unoots tum ndu shu pung chI nIII nu-
yu.
11
Ash chI fI nee yukut tunu peef sIn,
kupeet kut ssIn, zupu tuf shu tuu chI yu.
Amb ush ku chu, 70 musuch BubI Io nI yu-
shchImu fI kufuk sIyush chee tputs kusI fu
tuu chI yu.
12
AshI fI 70 musuch tutsu moo-
fum chu, unush BubI Io nI yu shchee, mIshu
KuI dew shucheets tum yutu fIt shI shI fI nI
nuts tu yu fu fI, wunI chI mu. Ash ku chu fI,
wuts tu mu mu fI pus tu chI yu. Nuw Tuu fu shI-
pu nee fu fI zufum pu tu fI utInu.
13
Yuwuu
nee yukut ush tu chI mu tfu ngI unoo
tutsum chI nu. KIz puf wunI chI mu. Yuw
IchI ngu fu kumu nI fu ngI un nIsh kIfu kush
yundum tuu fI yu, yuw Jefe mI yu suu ush pu-
fI kumuch tu fu ngI unu.
14
MIn yukut kupu-
nguw, mIshu kufuk kIz pu feew, Izuu fu
BubI Io nI yu shchee kusI chI nIII nu yu. Amb
ush ku chu fI, yutu fIt shI shI fI nI tuwup chI-
yu, ApunII utIyu, nuw Jefe mI yu sI utInu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu ApunII,
yuwu mund Utu chIch nuwuu kukI
ngu tu fu ngu nu unu mund nuw shu
JefemIyusu23, 25
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
550
puchumpunee tpu tsI zungun chI mu, tfu-
ngu unoo tsI.
3eremiyasaa pachayaruni
kasayani, tputs tranganaya
2
1
JosI yu suu fI nI wIp Jowu kIm
Utu sh kunees chI fI kufu kuum
knu fu, unush nuwuu ApunII kumuch tu-
fu ngI yu.
2
Nuwuu tfu ngI yu.
PungI nu ngI wutI pu funII xIyeefush,
Utuch chee yuwuu kumuch tu kchI unoo
IchI ngu foo kumu nI shI nI, unshuch yukut
IchI ngu fu sIn nuwush pungI kuseef sIn,
nuwuu tsI mu fI shu ungIf tu muu mu. Kumun-
kush, nuwuu kukI mInum tI yum ksu fInII-
pu.
3
Apuz shI yuu kukIsh muzI nuk chu sIn,
yutu fIt shI shI fI nee tsI kusuk chu sI nu,
ush kut ssIn, nuw shu yuwuu wunI muum
chI nu fu ngI unoo ndu shu ush tu chI mu.
4
AshI fI yuwuu nuw Apu nIII Tuu fu shI pu nI
tI unoo kumu nIn chu. Wundu yu nuwuu
kukI ndu muzI nu muum zund ku sIn,
ndun tum puyuk sIn,
5
mIshu yuwuuts tum
tpu tsI fee tsI tuyus pu tum pu nI zungun
zungun ushI fu ngu fI, zupun wunee ku nu,
unoots tum ndu muzI nu muum zund ku sIn,

ushI fI nee nuwuum pungu fu ngu nu unoo


SII sh tumu fu ng pu fI nu, ush tuch tum mu.
Ash ku chu fI, ufu pIch tputs IchI ngu fu sIn
nee yukut puk chu sIn, Puju. ApunII yutu-
fIt shI shI mund wunee ku, ufu ush tu fI yu,
sIyuu Utuch cheets Is tch pu sI nu yu,
ApunII nuwuu tfu ngu, nuw shu Apu-
nIIIp pung' nuu tu fu ngu fI, unoo tpu tsee
kumu nI fu ngI nu.
7
ApunII pun shu ufkuf, mIshu tuyus pu-
tum pun tum IchI ngu fu sIn unshuch yukut,
yuwuu nuw Apu nIIee kuk kumu nI fu ngI
unoo muzI nu nu tu funII ushI fu ng sIn,
8
kumu nIm Iwuts pu fum chu fI, nuwuuts-
shu putu yu fu sIn, tfu ngu nu yu.

TsI pu-
tsee zund kIsh?
9

TumufInuu Apu nIIee


kuk kumun kush, In ApunII pung' SII sh
ApunII tum pung' tumu fu ng pu fI ush tuch-
tum pu fI. MI shut, neets shu yukut Izuu fu
ApunII kupeet ku chu, tputs ndu nu fIch-
shu pu fI? tshu, tfu ngu sIn, nuwuu
tutufpIyeefusIn, putu yu fu sIn, muntsIf
tsI yu tu fu ngu nu yu.
10
Utu shuch shu
kufuk unoo muzI nu fu ngu, wuu nuu tsI
pung' kusu yu fu nIIu, umb shu Apu nIIIp shu
pung' kusu fu ngu, sh tu ngush kunees-
chI fI wuyu mu unnung kuxI nee fum chu-
sIn,
11
upunII pun shu ufkuf IchI ngu fu sIn
unush shu nee fu nu, unshtI sIn, Kufu kuu,
nee tputs puchu yu fuch, ksu ndu tchu.
Wutum nee yukut muntsIf tsI yut ku, unoo
sIy IchI ngu fus kItsIs muzI nu fu ngItum-
su wu, tfu ngu sIn,
12
nuw shu kufu kuu,
mIshu tpu tsee IchI ngu fu tsI yut ku fI tfu-
ngI nu. Nuwuu wuunu ApunII nIngeem
sIyuum kumu nI muum kumuch tu fu ngu,
unu fI tum nee Apu nIIee pung', mIshu yuk-
tuuts tum yuwuu wuunu ApunII tfu ngu,
unoo kumun ku fI, sIysu muzI nu fu ng su.
13
AshI fI sIy tuu fu shIs yufu ngInts. Sheef-
us, Apu nIIeets shu kuk puyu ngInts. Ash-
ku chus, yuwuu nuw sIyuu kumu nI fu ngI,
unoo ndu shu wuneesh shee zungun chI yu.
14
Itufu, sIy nuu nuwuu yuwu fI zund kIs
unufI shI ngu ndu mu, wutum nuwuu putu-
yund su wu.
15
Itufu, nuw sIyuu zufum-
pu tu fI utInu. SIy wunu fI nuwuu wunu sI-
fImsheets tuu tI puchuk chus, yuwu mund
ush ku chIs unu mund sIy kupung tumu shI-
fIs tuu chI yu. Wutum wuunu ApunII nee
tsI yu tsIs kumu nI muum nuwuu zungu nI-
fu ngu wu, tfu ngu fI,
1
kufuk shu, mIshu
tpu tsI IchI ngu fu sIn upunII pu nee ufkuf
tfu ngu nu yu.

Muyuu mu ju nee tputs


puchu chIch? Wutum Apu nIII mun Tuu fu-
shI pu nI mun tsI yut ku wu, tfu ngu nu yu.
17
MI shut, wuchIn shu chIy zu yu fu, tsI yu-
tu fu ngI yu.
18
MuzI nung tsu. Mungee ts Is
p'tsIchIntspu. Yuwu puf Ese kI yu su fI nI
kufu kuum knu fu, Utu sh tuu fu ngu
unpuf, MIkI yus, Mofe setshuch Utush-
cheem Apu nIIeets tum kuk kumun ku,
ApunII IchI ngu fu wumu fI kusI fu un
SIyo nuu mzu tsIsh tutsu muum tsu poo
Ichuychutu fu nu ufu ush tu chI yu. MI shut,
Ifu su fI nuu yukut kupeet ku chu, muu chI
IchI ngu fu ptu ngu muw xunuu ush tu chI-
yu, mIshu ApunII shu pung' much kufu tu-
chI yu, tfu ngu,
19
kufuk shu Ese kI yu su fI-
nI, mIshu Utu chIch tputs IchI ngu fu sIn
unoo muzI nu fu ngu sIn,

untuu tI unu-
mund MIkI yu su fI nee tsI puchu fu ngu nu?
JefemIyusu25 , 26
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
551

D
31.9 Iuku su 2.22-23 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
ndu. Kufuk kIz puf punI fu ngu, ApunII pu-
shu tsI yut ku, Apuu, umb shI fInII pu. Iyuu
nuyu nIng chu, tfu ngI yu. Anu mund shu
ApunII wuneesh shee yuwuu wunI muum
chI nu fu ngu unoo ndu zungu nI fu ngI yu.
AshI fu chu, Iy wunu sI fImshee tputs Jefe-
mI yu suu puchuk chu nI,

ndu shu ApunII


ufu ngI nush Iyuu wunI yuch? tfu ngI yu.
20
MI shut, tsI yu tsIs mungee ts Is
p'tsIchIntspu. Apu nIIee kuk kumu nI-
mu pun UfI yu su fI nI, Semu yu su fI nI wIp,
KIfIyut-JeyufImshuch tpu tsI, Iyush chee
Apu nIIee kuk kumu nI fu ngI tum tu. Jefe-
mI yus umu fu ng pu fee yuk tu fI nee tsI
muntsIf tsI yu tu fu ngu ushI fu ng tum,
21
unu mund shu kufuk Jowu kIm, mIshu
kufuk tsI pu suw tum IchI ngu fu tputs
unush shu nIy funu un tum sIn yuwuu tsI yu-
tu fu ngu unoo muzI nu fu ngu sIn, UfI yu suu
puchu muum chI nu fu ngu sIn, Itufu UfI-
yus shu unoo yusu fu ngu, punI ku, IjIp top
suwu fu ngI yu.
22
Kufuk Jowu kIm IjIp top
EInu tu nuu Akbo fu wIp, mIshu ufu ngeem
mIn tputs zungu nI fu ngI yu.
23
AshI fI yu,
unshtI sIn tputs IjIp top UfI yu suu putu yu-
shI nu sIn, kufu kuum Jowu kI muum punu-
fu ngu sIn, uwshu, Puchu yu fus, wuchush
yuwush tsI pu fI pshtu ku nu unush pshtu yu-
fus, ksu ngInts, tfu ngI yu.
24
AshI fu chu, nuw shu AhI ku mI, Sufu nu-
fI nI wIpI, Jefe mI yu suu kusu pu nu utufI,
sIyuu mungee ts Is p'tseekufI tsI yut kI nu,
tfu ngI yu.
AshI fu chu, kufuk shu nuwuu Jefe mI yu-
suu tsI ndu puchu muum tpu tsee kumuch-
tu ku, wuts tu tfu ngI yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu Jefe mI yu-
suu puchu yu fu nI kusu yu nI, tputs tfu ngu-
nu unoo tsI.
Israe!chich waanpeetam watsapun yusur
kanapchin!!ina, anoo kamankiya
31
1
AshI fI ApunII IsfueI chI chee
tfu ngI yu, MInush zuf IsfueI-
chIch IchI ngu fu sIn nuwuu Apu nIII fI-
neem nuk chu sIn, nuw shu IsfueI chI chee
tpu tsI fee mI nchI mu, tfu ngI yu.
2
AshI-
fI yu, ApunII tchu. Nuw sIyuu zufum pu-
tu fI utInu. Nu upu sup, mungIn ndu nu fIp
sIy tuu kus, nuw sIyuu nuyu nI ku fI, ndu
tsI pu muum much chInts pu. SIy

yupee
nuu yu fuch, wunu sIf shu tuu chIch? tus,
kunu su muum zund kus, nuw shu sIyuu
tsu pun pI tum tIs wuyu chInts pu.
3
Nuw
sIyuu sIf IsfueI chI cheets Is tsI yu tu fu ngI
un zupun zuf ndu puku fI, tushI yu nIII yu.
Nuw sIyuu chI nu fu ngI, un ufu tu mu fI chu
ushI fu ng shI nu. Nu wundu fI tum wunu-
sIf pu chI nu kI nu.
4
AshI fI nu yusuf sIyuu
wunu sIf wuyuk chu fI, sIf tumu tu fup su
tuu fu ng su ushI fI tum tuu kus, chuf chuf
ntuf ush kus, mungIs kIs mIchI tut-
ssu.
5
Sumu fI yu mun much yusuf kIzu-
fun tutsumeefus, kunung ku chu, zupun
wunus yusIyk chu, kIs shu pu wuut ssu.

AshI fI ksu tu mu pun shu unush muchIsh


Effu yI nush puku tu, punI fus tu yu fu,
kufuz chI yu. Nuu nInts. Pzu, SIyo nush
kuseefunI, yuu nuu tsI Apu nIII fI nI chI nu-
yu fu nI, ungIf tu yu nI, tchI yu.
7
Tuu fu shI pun sIyuu utIyu. SIysu
IsfueI chI chIs, mungIs kIs yuseeng tsu,
wutum sIyu mu fI IchI ngu fu mund tputs
kIz puf wunu sIf su wu. Yuwuu yusee kIs
unoo muzI nu muum kIz puf yuseeng tsu.
AshI fI yusee kus, ApunII Tuu fu shI pun
Iyuu tIptsIfeetseefu kutu chI mI nI tuu fI nI
unoo tsI nI tupu chI ndu yu nIII yu, tntsu.
8
Nuw sIyuu nuf tIp yukut yup tsu pu fu nus
tspu kum chu, umb yumu yu chu fI, IchI ngu-
foo tsIs tsu pun pI tum tIs wuyu chInts pu.
Zupu nIs kunu pee shI nus, ushpu tum tIs
kuchIs mchu suw, mIshu kzI muw tum tIs,
kIz Ipunu muw nuu tu mbu fu ngu nu, un
tutsI pu muwsh tI sIn zupu nIs tchI muum
pInus shut, tsu pun pI tum tIs kunu putssu.
9
Yutu fIt shI shI fee tsIs kusu muum nuwuu
sufIp tuf tIs tsI yut kus, nuw shu sIyuu
ngoots wunu sI fIp ndu puk chI yum tutu-
muum wunI ndu, umb much ku chu fI, kung
kIz puf zuw ushI tu fu ushI fu fI, mIkeefufI
muchInts pu. Nuw wutu tu nu sIy IsfueI chI-
chIs upu fIs. Nuw IpufI Iwu chIz tum wutu-
chu Effu yI nu yu,
D
ApunII tfu ngI yu.
JefemIyusu26 , 31
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
552

E
31.15 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 2.18 kumun kI yu.
10
AshI fI Apu nIIee kuk IchI ngu fus mIn-
shu chee wIs tsup muzI nu ntsu. Apu nIIee
kuk ufu peew tuu kumu nI ntsu. ApunII
IsfueI chI chee ufu peew tuu tusu wu mbu fu-
ngI tuu, Itufu nut shu yusuf kufu zu fu ngu,
wushu nund shu nu ksut kI yu. ChI nu zee
ksu tu mu pun opee ju fI nee tsI ksu tu fu,
ushI fI tum nu ksut chI yu.
11
Wutum wuunu
ApunII Ako pu fIn chI chee tupu chI ndu chu-
wu. Afu pIch tputs IsfueI chI chee wumu-
fIt ssIn kusIktuutssIn, ushI fI tuu ApunII shu
tupu chI ndu chI yu.
12
Ash ku chu, mungIs
kIs shu SIyo nu mun wuf yuwuu ApunII
Istu fu ngu unoo mungIs chI nu kus, shu-
mbut kus, zumum tuf ush tut ssu. ApunII shu
tIfI koo, vInoots tum, wuyu ngu noots tum,
opee juuts tum, wuku fuuts tum Izu pu neek-
chu, unu mund mungIs ksu kus, mIchI-
tu muum SIyo nush shu nI yut ssu. ApunII
sIyuu IsfueI chI cheets Is wunu sIf ksut ku-
chu, sIysu ndu uyum tuu tI yum kIyung
kuchI yut ssu. IsfueI chI chIs mzu tsee kung
kuchuch tu ku, kIz puf wunu sIf tu fu, ushIk-
puz ushI fu kIs shu tuut ssu.
13
MI shut,
mungIs munts tu fIs unoo wunu sIf shu
wuyuk chu, mungIs ksu kus, zumum tu fus,
mIchI tut ssu. Kumu sI nuw tum, kunu ngu-
seew tum, mIshu wuchI nuw tum mIchI tut-
ssu. Sfu kIz pu fI tuu mungIs muntsu kus
tuu fu ngus, Itufu nu In ufu ngI nu shu
mungIs kIs tuut ssu, ApunII sIyuu utIyu.
14
Tpu tsI fI ushIp tuu ku nu un muu cheetsI
kutung tsee puk sIn, mung' ksu chI nIII-
nu yu. Nuwup pungI kutu nguts zupun
wuyuk chu sIn, upunII pun shu kutung tsee
wunu sI fI kutung chI nIII nu yu. Nuw Apu-
nIII Tuu fu shI pu nI zufum pu tu fI utInu.
15
MI shut, tchInts pu. Rumush tputs
tunu kI nuu fI, un RukeI tu ndu wIp tsI pu yu-
fu, unu nguz mung' muntsu ku, tunu ku,
unoo muzI nu chIs. WIp tsI pu yu fu, ndu kIs
tuu muum wufI tu kI yu.
E

1
Itufu, nuw shu
Ruke Iuu, Afu ngeem tunu fInII pu. Wuts-
tu. ShIy ushI fu mungIsh muntsu kIsh,
un mbI zung chu. Ipu fI ngu zIsh kupung
mungIsh muntsu fu ngI tuu tee shu, nut shu
mungIsh kIs shu pu fee tuuch shu. Ipu fIsh
kundu fu fI mu ndIs wutsu pun kyu shI nu-
sIn, kus chI nIII nu yu, nuw shI yuu utInu.
17
ZupIsh wunu sIf shu tu ndu tuu chIsh. Ufu
Ipu fIsh kunu pee chu, shuun shu tum tsu pu-
nIsh kus chI yu, nuw Apu nIII Tuu fu shI pu-
nI utInu.
18
MI shut, nu muzI nu yu nIII nu, Effu-
yI nush tputs mung' muntsuk sIn tunu-
ku nu yu. Iy kupuuch kufu pun kuyus tun
tumu pu fI nI ushI fu nI tuu fI nI yu, Itufu
Apuu, shIy Iyuu yusu muum wufI tuk shu.
AshI fu chu, shI yuu Tuu fu shI pu nee ts Is,
yusuf chI nu muum zund kI nI yu, wutum
shI yuu upu fI nI wu.
19
ShI yuu yutu fIt shI-
shI fI nI mu ndI nI tuwunII tuk puz ushI fu-
ng tuu tI nI, Itufu nutu nuu yusuf shI yuu
chI nu ku nI yu. ShI yuu kupung tuyu tu fI tu-
fu ngI nI, unu mund tIt ku fI nee tsI nI tIyum
tIyum ush kI nI yu. Kunu ngus tu mI nI yutu-
fI chI nu tu fI nI unoo chI nu ku nI, kupung
puzI ku nI yu, tchI nIII nu yu, ApunII
tfu ngI yu.
20
AshI fI yu, ApunII shu zufum pu tu fI
tchu. Nuw Effu yIn chI chee IchI ngu fu-
mund IpufI kusI fu kIz puf chI nu kI nu.
Wund tuu tI kIz puf wunee fu ngu fI, Itufu
nuw ndu mbI zu kI nu. Ufu tu fI wuu
mungI shI chI nu ku fI tuu kI nu, mIshu
ufu tu mu fI nuyu nI kI nu.
21
IsfueI chI chIs,
kuupu mungI shIs chI nung tsu.

YupI
musu tu fu ngus, nuwuu kusu fu ngIs?
Ngoo tsIsh sfu ngu ntsu kumI fu nuu fI
nuts tu muu mu. AshI fI yu, ngoo tsI kuu pu-
nI fI nuts tu yu fus nuu tut ssu. AshIk puz
ush kus, yusuf nuwush nungI tuzu mut-
ssu.
22
KIz suwu yu fu, xIy tut ushku,
ndu yusuf wunu sIf shu chI nu yu fu,
wuzu fu nIIIp ku nup tu fI yu. Itufu, sIysu
ndu ushItssu. Nuw sIyuu mungee ts Is
p'tseekchufI, nuwuu yusuf chI nuk-
chus, kunu putssu. Ash ku chu, tsu pu fu-
nus shuch shu tputs unoo yusu yu fu sIn,

Tumushtu ApunII ushIk? tchI nIII nu yu,


ApunII tfu ngI yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch wun pee tum wutsu pun yusuf
kunup chI nIII nu unoo tsI.
JefemIyusu31
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
553

F
31.31 Mf ko su 14.24, 1Kofnd shu chee mu 11.25, 2Kofnd shu chee mu 3.6 tsI yu tsIs nIptu
tutsu moo fu tuu fI tum tu.
G
31.33 Yuwuu nIsh tu unoots tum Utu shu chee mu 10.16 tuyu sI mu
kumun kI yu.
H
31.33 Rom shu chee mu 11.27, mIshu 2 Kofnd shu chee mu 3.3 tsI yu tsIs nIptu
tutsu moo fu tuu fI tum tu.
I
31.31-34 Yuwuu nIsh tu unoots tum Utu shu chee mu 8.8-12
tuyu sI mu kumun kI yu. MI shut, Rom shu chee mu 11.27, Utu shu chee mu 10.16-17 tsI yu tsIs nIptu
tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Zapshinaa Apan!! Israe!chichpa
tatsuyakchusin, Apan!!eetsimarisha
chinachin!!inaya
23
ApunII Tuu fu shI pun, IsfueI chIch Apu-
nIII fI nI, wumu fI kusI fu tuuku un, sIyuu
tchu. Nuw Utush chee tputs tu fu shI
wunu sIf shu wuyu muum zund ku chu fI,
ufu wutsu pu nIp tum kunu peef sIn, yuk tu-
fIn shI tum yusuf tuu chI nIII nu yu. Ash ku-
chu fI, tputs shu,

ApunII tumu fu! Nee


muchI kupung chI nu kI yu, wutum nIsh
yuun pu tu tI nI tutsu moo fI nI chI nu ku nI wu,
tchI nIII nu yu.
24
Anush shu wutsu pu nIsh
Utu chIch tputs tufuw zu pun tum, chI nu-
zee opee ju ktsu tu mu pu nI tum IchI ngu-
fu sIn tuu chI nIII nu yu.
25
AshI fI yu, tputs
mufIz tuk sIn, nuw shu kutu nguts kupung
punu chI mu, mIshu wuu shI neem tum tu.
Kutung ku sIn kIz puf nIzI fu ng sIn, wIz puf
ndu nu feewshtu, unoo tuwIz puf tu muu-
mu, ApunII nuwuu mIfu nIsh tfu ngI yu.
2
Antu fu, tmu fu nIIu fI, nupu ushI-
fu ngI nu. Kupung mungI ksu fu ngI nu.
Wutum wunu sIf pumu zoo fu ngI nu wu.
27
ApunII Tuu fu shI pun zufum pu tu fI tchu.
Yuwush zuf tutsum ku chu unush nuw ufu
tpu tsee, mIshu muuch tuuts tum chI nu zI Izu-
pu neek chu fI, Utu sh IsfueI chIch zupu nI chI-
yu. ChI nuz shu zupun tum tuu chI yu.
28
AnufI
tpu tsI fee tsI tsI yun tu yu fu fI, tuchI yu muum,
mIshu puchu yu fu fI, kupee tu muum kIz puf
chI nu fu ngI tuu tI, Itufu nut shu Izu pu nee yu-
fu fI, unoo ksut ku fI tuu chI nu, ApunII sIyuu
tchu.
29
Anush zuf tputs, Wupuf kIzu fun
kup zI mu shee kutung ku sIn, wIp shu wunus
tstsu tku sIn, tsI pu ku nu yu, ndu shu tchI nIII-
nu yu.
30
Wutum

chu ku mu su kIzu fu nuu tsI-


pu tsI mu shI kutung ku chI yu? wuu nu mu ndu fI
yutu fIt shI shI fI nI tsI pu chu wu.
31
ApunII zufum pu tu fI sIyuu utIyu. Nuw
ufu Utu chIch pu, mIshu IsfueI chIch pu tu-
tum yusuf tutsu yuk chu fI, kuneesIch shu
wunu sIf chI nu chI.
F
An zuf ufu tutsum chI-
mu.
32
Nu tutsu yu shIsh kunee sIch wuyuk-
chu fI, yuwuu sIf tumu zItu mI nuf pu tIs
tsI yu tu fu ngu nI unoo kusI fI yu. Anpuf zItu-
mI nu fI nee ts Is uw putsI su yu fu fI, IjIp tosh
tsup tushI tu ngu yu fu fI, nuw wunu sI fI tuu
tsI yu tu fu ngu fI, Itufu uwshtI sIn nuwuu
tuyu tu fI tu fu ng sIn, nuwuu kukI kupee-
tu fu ngu nu yu. Nuw wunu sI fI tuu ksu tu fu-
ngu fI, ushI fI tuu nuwuu ngu tu fu ngu nu yu.
33
Ndu shu ushI muum nu In yusuf wunu-
sIf chI nu muum tutsu yuk chu fI, nuwuu-
nuu tsI kumuch tu mu fI mung shu wu fI shu
pshtu chI mu. MI shut, nuwuu ufu tu mu fI
chI nu muum ch nu shshu tum nuwuu nuu tsI
kukI yunduk puz ush tu chI mu.
G
Ash ku chu-
fI, nuwuu Apu nIII fI nee mI nuk chu sIn,
nuw shu tpu tsI fee mI nchI mu.
H
Nuw
Tuu fu shI pu nee fu fI zufum pu tu fI utInu.
34
Ash ku chu fI, ndu shu tuyus pu tum pu nI-
nguz nuwuu kukI yusu pu nI utu sIn zund-
chI nIII nu yu. Wutum ushpu fI tuu nIIuf,
wuchI nuuts tum nuwuu Izuu fu mungoo-
nu muum yutu fIt shI shI fI nee tsI tuchI ngu-
chu fI, ndu yusuf unoots tum chI nu chI nIII-
nu wu, nuw Tuu fu shI pu nI zufum pu tu fI
utInu, ApunII IsfueI chI chee tfu ngI yu.
I
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu zup shI-
nuu ApunII IsfueI chIch pu tutsu yuk chu-
sIn, Apu nIIeetsImu fI shu chI nu chI nIII nu-
yu unoo tsI.
Baruk Apan!!ish pang' 3eremiyasaa
yandamarini natstarangiya
3
1
AshI fI yu, Jowu kIm JosI yu suu fI-
nI wIp, Utu sh yukut kufu kuum
knu fu, Ipun pu nuf musuch tuu chu, unush
ApunII nuwuu Jefe mI yu suu tsI tfu ngI yu:
2
Jefe mI yu suu, nImun kIfu ku mun yundu-
ngI. IsfueI chIch tuu fu nu, mIshu Utu-
chIch tuu fu nu, mIn pI chee wuuts tum tsup
JefemIyusu31 , 36
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
554
sIf tsI yu tu fu ngI, unoo ush pu fI yundu ngI.
Yuwu mu ndu fI JosI yu suu fI nI kufu kuum
knu fu tsI yu tu fu ngI, unu mu ndu fI yundum
chtu yu fush, nutu fI shu tsI yu teef tum tI,
unu mun tuts pun chu.
3
Wundu yu Utu-
shuch yuwuu wuneesh shee zungu nI muum
zund kI, unoo muzI nu yu fu sIn, punIk sIn,
yutu fIt shI shI fI nee tsI kusuk chu sIn, nuw-
shu yutu fIt shI shI fee tsI tuchI ngee fu fI,
mupIych shI tI nu, ApunII tfu ngu,
4
nuw-
shu Bufu kuu, NefI yu su wIp, kufuzeefufI,
yuwuu ApunII tsI yu tu fu ngu unoo IchI-
ngu fu kumu nI fu ngu fI, kIfu ku mun uwshu
yundu fu ngI yu.
5
AshI fu ngu unu mun shu,
nuw Bufu kuu tfu ngI nu: Nuwuu Apu nIIIp
pung' nuu muum tuxu fu ku nu wu.

AshI fI
shIy nuu Apu nIIIp pung' nuu yu fush, nupu-
shI nI. Yuwush Apu nIIeem mungu muum
shu nIy ku nu, unush kuseefush, kIfu ku fee-
tsI nuts tung chu. Anshuch yukut IchI-
ngu fu sIn shu nee fu nu, mIshu Utu shuch
tputs unshu tum shu nee fu nu, un tum sIn
Apu nIIee kuk muzI nu chI nIII nu yu.
7
Apuz
unoo muzI nuk chu sIn, yutu fIt shI shI fI-
nee tsI kusu yu fu sIn, Apu nIIIsh yusuf
tuchIt ku tssI nu. Wutum ApunII yutu fIt-
shI shI fI mu ndI nI tsI yun tu ku, wuneesh-
shee zungu nI muum zund ku, un kupung
yutu fI tu wu, tfu ngu fI,
8
Bufukshu, yuwuu
nuw kumuch tu kI, unoo ush pu fI yundu yu-
fu nIIu, Apu nIIIp pung' nuu yu fu, unush shu
Apu nIIee kuk kIfu ku mun yundu fu ngu,
unoo nuts tu fu ngI yu.
9
Jowu kIm, JosI yu suu fI nI wIp Utu-
sh kufu kuum knu fu, zumeet pu musuch
tsup shu 9 tuu chu, unush IchI ngu fu sIn
Ifu su fIn shuch, mIshu Utush chI tum
tputs, unush kusu tu fu sIn, Apu nIIeem
mungu muum shu nIy ku nu unush,
10
Bufukshu Apu nIII nung wutI mbu funII
wunu sIf wuyu fu nu, mIshu shtu ndu shI nI
kunees chI fI wuyu fu nu unnung, mIshu
unnu ngI tum Sufu nu fI nI wIp Guemu fI-
yus yuwush kIfu kuu yundu ku unoom
tundu pu nu fu nu, unnung Bufuk xIyeefu,
kIfu ku fee tsI IchI ngu fu nuts tu fu ngI yu.
11
AshI fI MIku yus shu, Guemu fI yus wIp,
Sufu nu fI nI wuchI nIII nu, yuwuu Bufuk
Apu nIIee kuk nuts tu ku, unoo IchI ngu fu
muzI nu fu ngu,
12
kufu kup pung' mIkee-
fu nuu tu fu ngu, yundum pu nIp EII su mup
wutund pun kusee fu pshtu fu ngu, unush
yundum pu nI EII sum sufu, kufu ku tum
Istum pun zupun shu nee fu nu unoo pufu-
ngI yu. DeIu yus, Semu yus wIp, mIshu
EInu tun, Akbo fu fI nI wIp, mIshu Guemu-
fI yus, Sufu nu fI nI wIp, mIshu Sede kI yus,
Hunu nI yus wIp, ufu ngeem kufuk tsI pus-
tum shu nee fu nu,
13
unush MIku yus shu
yuwuu Bufuk Apu nIIee kuk nuts tu fu ngu,
unoo IchI ngu fu kufu kuuts shu kumu nI fu-
ngI yu.
14
Kufuk shI tI sIn unoo muzI nu yu fu-
sIn, Jehu d, Netu nI yu su wIp, SeIe mI yu su
wuchI nIII nu, Kus tum wuchI nIII nu, tfu-
ngu nu yu: ShIy shu Bufu kuu kumu nI shI nI.
Yuw tputs wuzu pu nIsh nuuts tu fu ngIsh,
un kIfuk punu ndu tng chu, tfu ngu sIn,
Jehu d shu Apu nIIIp pung' nuu tu fu ngu,
Bufu kuuts shu kufu kuu kuk kumu nI fu-
ngI yu. Bufukshu, Ayu tfu ngu, kIfu kuu
yyu fu nIIu, yuwush kufuk Istum pun
shu nee fu nu unush kusu fu ngI yu.
15
AshI fI
uwshtI sIn, NuunI, k'xInungI. Sheefush,
Bufu kuu, kIfuk puyu fIsh un nuts tu-
ngI, tfu ngu sIn, uwshu nuts tu fu ngI yu.
1
Kufuk shu Istu mu pun unoo muzI nu-
yu fu sIn, kupung punI fu ngu sIn, wuun-
pu tu tIn tsI yut ku sIn, Nee k'kuz kufuk
kupu ngu kumu nI ndu utIyu, tfu ngu nu yu.
17
Anu mun shu Bufu kuu tfu ngu nu yu,
Kumu nI ndu.

Tumuyufush nee yundu-


fu ng shu? tfu ngu nu yu.
18
Bufukshu,
Jefe mI yus nuwuu kumu nI fu ngu, nuw-
shu unoo kIfu ku mun yundu fu ngI nu,
tfu ngI yu.
19
Kufuk shu Istum pun, ShIy, mIshu
Jefe mI yus ushI fus pIyum nuu yu fus tupI-
shu mut ssu, ndu tputs sIyuu pumuu mu,
tfu ngu nu yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu Bufuk
Apu nIIIsh pung' Jefe mI yu suu yundu mu fI-
nI nuts tu fu ngu unoo tsI.
Kurak 3owakim, Apan!!ee kuk
sumasush muchirangiya
20
AshI fI kufuk tsI pu suw Bufu kuu
wIf kuf EII su mush wutund pun kusu yu-
fund sIn, kufu kup shu Jowu kI mup pung'
JefemIyusu36
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
555
yuwuu Bufuk nuts tu fu ngu, unoo kumu nI-
nI utu sIn, nuu tu fu ng sIn, unush kuseef-
sIn, kumu nI fu ngu nu yu.
21
Kufuk shu unoo
muzI nu yu fu, Jehu d kumuch tu fu ngI yu.
KIfu kuu, yuw EII su mush wutund pun
wuyu fu ngu nu, un yushI nI, tfu ngI yu.
Jehu d kIfu kuu yyu shI nu, unush kufuk,
mI shut kufuk tum Istu mu pun IchI ngu fu-
sIn, muzI nuf sIn, nuts tu fu ngI yu.
22
Tsup
NovIem bfIsh kuchIzpu sush shu nI yu fu ng-
sIn, kufuk pungush sumu sI nung kuxI-
nxI nuw ushI fu ngI yu.
23
AshI fI yu, Jehu d
yundu muu Ipun pu nuf pu fee kshu fu ngum
nuts tu chu, unoo tsI fI kufuk shu kIfu kuu
yyu fu, k'chIfpu ktufeefu sumu sush
pshtu tuu, yusuf nuts tu yu fu pshtu tuu
ushI fu ngu, Izuu fu kIfu kuu ush pI fI
muchI fum chu, kusu fu ngI yu.
24
Kufuk
Jowu kIm, mIshu kufu kuw tum tsI pu suw
unoo k'kuz muzI nu fu ngI tuut ssIn, ndu
puk chI yum punI fu ngu nu yu. MI shut, ndu
mung' muntsuk sIn wumu fI IzI chI fu ngu-
nu yu.
25
AshI fu chu, EInu tun, DeIu yus,
mIshu Guemu fI yus ushI fu sIn, Kufu kuu,
kIfu kuu muchInII pu, tfu ngI tuut ssIn,
Itufu Jowu kIm shu ndu unoo kuk puyu-
muum zundu fu ngI yu.
2
Itufu, wIpuuts shu
Jefuh mee Iu puchum pu nee ufkuf, mIshu
Sefu yu su, AsfI ye Iu wIp, mIshu SeIe mI-
yu su Abdee Iu wIp, SIysu Jefe mI yu suu,
mIshu Bufu kuu putu shI nInts, tfu ngu,
Itufu ApunII shu wuut ssIn pIshu fu ngu,
ndu putu fu ngu nu yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu kufuk
Jowu kIm, Apu nIIee kuk sumu sush muchI-
fu ngu unoo tsI.
3eremiyas yusursha yandamaam
kamachtarangu, anoo kamankiya
27
Yuwuu nuw, Bufu kuu Apu nIIee kuk
kumu nee fu fI, uwshu kIfu ku mun yundu-
fu ngu, unoo kufuk shu Jowu kIm tIfoo fu-
ngu, unu mun Iwuz yusuf ApunII nuwuu
tsI yut ku tfu ngI yu.
28
Yusuf kIfuk tuf pIm
yyu fush, unush IchI ngu fu yuwuu tuchtu-
fu yundu yu fush, Utu shuch shu kufuk
Jowu kIm tIfoo fu ngu, unu tum ush pu fI
yundu ngI.
29
Sheefush, Jowu kI muu tn-
chu: ApunII Tuu fu shI pun shI yuu tchu.
ShIy kIfu kuu yundu mu tIfoo yu fush, Jefe-
mI yu suuts shu muntsIf tsI yu tu fu ng shu,
yuwu mund kIfu kuu yundu fu ngu unu mu-
ndu. BubI Io nI yu shchee kufuk shIy tuxu-
fuk shu. Itufu, zufum pu tu fI nee yukut
nuw kupeet ku chu fI, ufu tputs, mIshu
chI nuz tum ndu mInum tI yum tuu chI yu.
30
AshI fu chu, nuw Apu nIII Tuu fu shI pu nI
Utush chee kufuk Jowu kI muu utInu,
ShI yu chIch nIIu fu nuf uyum tuu tI ndu
kufu kuum kInu kIn tu chI nIII nu yu. MI shut,
shIy tsI puk chush, ndu mup ku sIn, mungu
wIshchIp zufee tsI fI tumuw ush tuch shu.
Psuunshu kuchI zuu tsI fI tum tumuw ush-
tuch shu.
31
Yutu fIt shI shI fI mu ndIs shI yuu,
mIshu muu chI fI tuu tsIsh ush pu fI, mIshu
shI yuu ksut ku nu, yundum pu nI, kufuk
tsI pu suw tum tuu fu nu unpu tu fI IchI ngu fu
wunI chI ntsu. Yuwuu wuneesh shee kumu-
nI fu ngI un tuzu ngu neek chu fI, sIyuu IchI-
ngu foo tsIs Utu sh tuu kIs unoo tsIs kIyung
yuchu chI yu. Wutum sIy nuwuu kukI ndu
mungoo nu muum zunduk su wu, tn chu,
ApunII nuwuu tfu ngI yu.
32
AshI fI nuw shu yusuf kIfu kuu yyu-
fu fI, Bufu kuum shu yundum pu neem
JefemIyusu36
Kuru/ izuu ru /iru /uu us/ pi ri muc/i-
rum c/u, /usu ru ngi yu. (S6.2S)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
556
punu fu ngI nu, yusuf yundup utufI.
AshI fu ngu fI, nuw yusuf kumu nI fu ngI nu
yuwu tum tuchtu fu yundu yu fu, kufuk-
shu Jowu kIm tIfoo fu ngu unoots tum-
tu. Itufu, ufu ngeem nuw yundu muum
kumu nI fu ngI nu.
AshI fI yuwuu ApunII Jefe mI yu suu
yusuf yundu muum kumuch tu fu ngu unoo
kumu nee nu.
Kurak Sedekiyas 3eremiyasaa
tumanarangu anoo kamanchin!!pa
37
1
BubI Io nIyshuch kufuk, Nubu-
ko do no sof Utush chee kusI yu-
fu, Sede kI yu suuts shu, JosI yu suu wIp,
Utush cheem kufuk nu fu ngI yu. Jowu kI-
muu wIp kufu kuum nu muum ndu zund-
ku, JosI yu suuu wIp Sede kI yu suuts shu
kufu kuum nu fu ngI yu.
2
Itufu, Sede kI yus-
shu, mIshu Istum pun tum, mIshu unshu-
chI fI shu tputs IchI ngu fu sIn Apu nIIee
kuk nuw kumu nI fu ngI unoo, puk chI yum
muzI nu muum ndu zundu fu ngu nu yu.
3-5
AshI fI tuu, ndu tu fI nuwuu tumu-
nu fu sIn, nuw kumI fun tpu tsIsh xIy fu-
ngI nu. MI shut, unpu fI tum IjIp to shuch
kufuk wusu ndu fuf put IjIp to mund tsup
kyu fund sIn, Ifu su fI nup Utuch chee
tupu chI ndu muum nuu tu fu ngu nu yu.
Itufu, KuI dew shuch shu Ifu su fIn shu chee
Ituf pI fu ngu nu unoo muzI nu fu ngu sIn,
wuun pee tum wutsu pun kunu pu fu ngu nu-
yu. Anu mund kufuk Sede kI yus tpu tsee
Juku Iu suf, Sefe mI yu su wIp, mI shut
upunII pu nee Sofo nI yu su, Muse yu su wIp,
kumuch tu fu ngI yu. Jefe mI yu sup nuu pu shI-
nInts. Anush kuseefus, Iyu mu fI kundu fu-
fee tsI nI kusI muum ApunII pu tsI yu tun chu,
tng chu, tfu ngI yu.

Tfu ngu, Sede kI yus shu tIp tsIf nuwush


kusu fu ng sIn, Itufu ApunII shu nuwuu
kumuch tu ku tfu ngI yu.
7
Jefe mI yu suu,
shIy kufu kuu Sede kI yu su tIp tsIf tn chu,
tfu ngu, nuw shu kufu kuu Sede kI yu su tIp-
tsIf, Kufu ku fee tsIs, ApunII mung tchu,
tng tsu. Pufuw wusu ndu fuf shI yuu
Istu muum nuu tu fu ngu, un yusuf nu IjIp-
top tum kunu pu mu wu.
8
MI shut, KuI dew-
shuch shu Iyush chee puchu muum yusuf
kunup kut tum sI nu yu. Kunu pee chu sIn,
tpu tsee puchu yu fu sIn, Ifu su fI nuu sumus-
pu shu tIfoo yu fu sIn, kusu chI nIII nu yu.
9
AshI fI kufu kuu, nuw Tuu fu shI pu nI shI-
yuu tchInII pu. Wuts tu mu fI tund kunu pee-
funII tfInII pu, ndu ushI pu. KuI dew shuch
ufu tu ndu sIyuu puchu muum kus chI nIII nu-
yu.
10
Wund tuu tI sIy yuwuu KuI dew shuch
puchu muum nuu nIII nu, unoo kusIyk chus,
Itufu yuw shu Ixumbeefus kusu fu ngIs
unshu tu ndu tsu pun shIs kus kut ssIn, yuk-
tu fee tsIs sumus pu tIfoo yu fu kusu chu,
ApunII tchu, tng tsu, nuw tfu ngI nu.
11
AshI fI KuI dew shuch sunduf Ifu-
su fI nuu kusu yu fu sIn nuuk chu sIn, un
pufuw tu ndu wusu ndu fuf wutsI fI tu tu nu
ush chI nIII nu.
12
Anpuf, nuw shu yukut
Ifu su fI nuu shI tu ngu muum zundu fu ngI-
nu. Ben ju mI nup wutsu pun wunu sIf shu
nupu tI, utufI, nuwuum tsu pu nI kunees chI
punu fu ngu nu unoo nupu tu mu, tfu ngI-
nu.
13
Itufu, Ifu su fIn wutund pun wuch
shtund shI nI suf Ben ju mIn nung kusu fu-
ngu fI, kupI tun shu IfI yus suf, SeIe mI yus
wIp, Hunu nI yus wuchI nIII nu, nuwuu
tuxu fu yu fu, tfu ngI yu.

Muyuum shu
shIy Iyush chee tumu pI ngu kush, KuI dew-
shuchee Istu muum nuu tut shu? tfu ngI yu.
14
Nuw shu,

Antuu tI nuw KuI dew shuchee


Istu kee? Ngu tu fI tI yup nIIu fu tu fu ngI umb
pungu tI utufI, nuu tI nu, tfu ngI nu. Tfu-
ngu fI, SeIe mI yus shu ndu muzI nu muum
zund ku, nuwuu putu yu fu, kufu kup shu
much tu fu ngI yu.
15
Nuwuu kupung tsI yun tu fu ngu sIn,
yusIn pu pzku yu fu sIn, Jonu tu nush
wutund pun, yuwush tumu nu muum wuyu-
fu ngu nu, unush tumu nu muum kumuch-
tu fu ngu nu yu.
1
AshI fI nuw shu tumun shI-
shIsh wuntsush kuchu tu mush tuu fu fI,
unush zupun zuf tuu fu ngI nu.
17
AshI fI unush tumun shI shIsh tuu fu fI,
zupIsh Sede kI yus shu kufuk tIp tsI fee, Jefe-
mI yus yumu shI nInts, tfu ngu, uwshtI sIn
nuwuu yumu yu shI nu sIn, kufu kush pung'
yushI ndu fu ngu sIn, kufuk shu, Tputs
muzI nu fu sI nu pu, tu, upI nIII fI nuwuu
mushu fu ngI yu,

ShIy Apu nIIee kuk


nuwuu kumu nI muum kumuch tu fu ngu
JefemIyusu36 , 37
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
557
un puyu fIsh? tfu ngu, nuw shu, Kufu kuu
ApunII sIyuu utee ju, Ufu BubI Io nI yu shuch
sIyuu kufu kuu, tuyu tu fIt chI yu, tfu ngI nu.
18
Anshuf tu tum nuw kufu kuu mushu-
fu ngI nu, Kufu kuu,

muy yutu fI shI yuu


ushI fu ngu fI, nuwuu shIy tumu nuk shu?
MI shut,

muyuu ju tpu tsI fee tsIsh yutu fIt


ushI fu ngI? MI shut,

muyuu Ifu su fIn shu-


chee yutu fIt ushI fu ngI?

Antuu tI nuw
mungu tu fI tI tumun shIsh tuu muum zund-
kee zI?
19
MI shut kufu kuu,

yuwsh tu sIy
tuyus pu tum pu nI fIs?

Antuu tI BubI Io nI yu-


shuch kufuk Iyuu Utush cheetsI nI puchu-
chee ju? utunu, unoo kumu nI ngu ndu.
20
AshI fI yu, kufu kuu, nuw shI yuu mush-
ku fI, shIy shu muzI nu ngu ndu mu. Nuwuu
nuyu nI ndu. Yusuf Jonu tu nup wutund pun
tumu nee fush, unshu fI pchu fIsh pu, nuw
tfu ngI nu.
21
AshI fI kufuk shu Sede kI yus, guuf dI-
yu nu ngI fI shu wutI pu funII tumu nu muum
kumuch tu fu ngu, unoo tsI fI shu tumu neef-
sIn, punguu tupu xu nxum pun kus ku sIn,
unush punguu yyu fu sIn, IchI ngu fu
zuf nuwuum punu tu fu nu yu. Ndu tu mu
Ifu su fI nush yukut pung kuchIng chu, ufu
nuwuum punguu mufI tu fu ngu nu yu. AshI-
fu chu, nuwuu ndu shu tumun shI shIsh
tumun ku sIn, sundu fu nu ngI fI shu wutI pu-
funII tuu fu ngI nu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu Jefe mI-
yu suu tumu nu fu ngu nu unoo tsI.
Kurakaa Sedekiyasarineetsi
putarangana anoo kamankiya
52
1
AshI fI yu, Sede kI yus 21 musu-
chI fI nI tuu chu, unush Ifu su fI-
nush kufu kuum knu yu fu, onsI musuch
tuu fu ngI yu. WunIf IIb nu shchI mun chu
tpu tsI, suf Jumu tu Iu mu nu, Jefe mI yu su-
fI nI wIpu.
2
Sede kI yus Jowu kIm tumu-
fu ng pu fI ushI fI tum ndu Apu nIIee kuk
puyu muum zund ku, muntsIf tuu fu ngI yu.
3
AshI fu chu, ApunII shu kIz puf Ifu su-
fIn shu chee, mIshu Utuch cheets tum
tsI yun tu fu ngu, ndu puk chI yum Istu muum
zund ku. Wuts tu, tfu ngI yu.
Sede kI yus BubI Io nI yu shchI pu kufuk
kupung tum tsI yun tu fu ngu, kufu kuu kuk
kupee tu fu ngI yu.
4
Sede kI yus kufu kuum
kInu fu tuufu, dIesush zuf, chu ngush
tsup, nue vIsh musuch, unush zuf kufuk
Nubu ko do no sof wusu ndu fuf pu Ifu su fIn-
shu chee puchu muum nuu tu fu ngu nu yu.
Anush kuseef sIn, yuk tuu ush chI fI ktI fI-
peef sIn, Ifu su fI nush yukut pshtu yu fu nI,
wutund pu nu mun kfeefunI, tpu tsee
tpu chI ngu yu nI, utu sIn, kfI ngu shee tnu-
fu ngu nu yu.
5
AshI fI yuk tuu kutI fI pu fu sIn,
yuw Sede kI yus kufu kuum knu fu ngu,
un onsI musuch shu tutsu moo chu,

tsup
Ipun pu nuf shu, zuf nue vIsh, Ifu su fI nush
kutu nguts ndu nee fu ngu,

Mush tu kutu-
ngee chI nIII nu?
7
Psuun BubI Io nIyshuch-
shu sunduf tundu pu nu zee zpee yu fu-
sIn, Ifu su fI nush pshtu tu tu nu nu, unoo
Sede kI yus shu IchI ngu fu wusu ndu fu pu
ufu ngee mu fI suwu fu ngu nu yu. Wup shtu
tsI mbun tuwu zI ndu fu tundu pu nu fu ngu-
nu, yuwu nung kufuk muzu fee tuu fu ngu,
tIpu fu nIII zeem shu wuyu fu ngu nu unnung
suwu fu ngu nu yu. Suwu yu fu sIn, Oftu gup
kung tIt ushI fu ngu nu yu.
8
Itufu, KuI dew-
shuch shu sunduf kufu ku nguz Sede kI yu-
su nguz tuchI tu fu ng sIn, JefI co yu nung
yukut kumu tu fu ng sIn, putu fu ngu nu yu.
Sede kI yus shu wusu ndu fuf IchI ngu fu sIn
ufku fee kusu yu fu sIn, suwu fu ngu nu yu.
9
AshI fu ng sIn, kufu kuu Sede kI yu su,
mIshu tsI pu su wuuts tum kufuk putu fu-
ngu sIn, BubI Io nI yu shchIp shu kufuk
Nubu ko do no so fup much tu fu ngu nu yu.
An kufuk Humu tush wutsu pun, RIb Iush
yukut tuufu, unush yushI ndu yu fu sIn,
kufuk Nubu ko do no sof Sede kI yu suu wunI-
muum wusu ndu fu fee kumuch tu fu ngI yu.
10
Ich tu fu, Sede kI yus wuunu pufu, wIpuu-
tsI mu wuyuf pu noo ktsu pu fu ngu nu yu. MI-
shut, Utu shuch tputs kIz pu feew tuu fu nu
unoots tum wuyuf pu noo ktsu pu muum
kumuch tu fu ngI tum tu.
11
Sheefu, unu mun-
shu umu yuu tsI fI shu Sede kI yu su kuteen pu
kumu fI yu fu sIn, wuchoots shu yuxeef sIn,
BubI Io nI yup mucheef sIn, tumu neef sIn,
unu shu fI shu tsI pu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu BubI Io nI-
yu shuch tputs kufu kuu Sede kI yu su fI nI putu-
yu fu sIn, kIyung yuchu fu ngu nu unoo tsI.
JefemIyusu37 , 52
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
558
Apan!!ish pang' maachtawaa yarangusin,
sumaspa muchirangana anoo kamankiya
12
Nubu ko do no sof BubI Io nI yush
kufu kuum knu fu, musuch 19, tsup shu
zumeet pu, zuf shu dIes tuu chu, unush
guuf dI yu ufkuf Nubu su fu dun suf Ifu-
su fI nush kusu fu ngu,
13
Apu nIIee pung',
mIshu kufu kuuts tum pung' kIz puf wunu-
sI fI, IchI ngu fu Ifu su fI nush pungus tuufu,
mIshu kufuk tsI pu su wuu pungu IchI ngu-
fu tIfoo fu ngI yu.
14
BubI Io nIyshuch shu
sunduf Ifu su fI nuu wutund pun tunupeefu
kupee tu fu ngI tum tu.
15
Sheef sIn, unu-
mun shu Nubu su fu dun, Ifu su fIn shu chee
tputs IchI ngu fu putu yu fu sIn, BubI Io nI-
yup much tu fu ngu nu yu. Ashpu tum tputs
Nubu ko do no so fuu chI nu fu ngI tuut ssIn,
unoots tuu putu fu ngu sIn, mIshu tpu tsee
muuch tuu tnu mu pu nee wu putu yu fItum-
sIn, BubI Io nI yup shu much tu fu ngu nu yu.
1
AshI fu ng sIn, yuwuu tsI mu fI shu tputs
pukIf kIyung kuchIy ku sIn tuu ku nu,
unoo tsIm shu mzu fee puyuk sIn, kIzu fun
kunu ngu muum, utu sIn, kusu fu ngu nu yu.
17
KuI dew shuch Apu nIIIsh pung'
muu chee tnu muw tuu fu ngu, ngu sumb
chu mbee pImu shI unoo, mIshu tsI mbun
kshu fu ngum uxI nush pu tu fI tuu fu ngu,
mIshu kungoom wuyu fu ngu nu muu chI
kupu ngu unpu tu fI ptu ngu fu ngu nu yu.
Sheef sIn, IchI ngu fu ngu sumb chu mbee-
pImu shI BubI Io nI yup shu ytu fu ngu nu yu.
18
MusunII kupee tu mu pu nee ts tum, puu-
Iuuts tum, mbu fIn tzu tu mu pu nee, mIshu
mungu wuuts tum, kuchu fu nu tum kupu-
ngu mu shI, IchI ngu fu ngu sumb chu mbee-
pImu shee Apu nIIeem ungIf tu muum puyu-
ku nu unoo yufu ngu nu yu.
19
Anu mun shu,
guuf dIy shu ufkuf ofoo chu mbee pImu-
shee, mI shut ufu tum mbuf shImu shee,
mungu wuuts tum puk chI mu shI, mungu-
wuuts tum musunII pu nI, mungu wuuts tum
kupu ngu mu shI, mbu fI nuuts tum uxI nush,
mIshu kuchu fu nuuts tum kupu ngu mu-
shI, mIshu mungu wuuts tum yuwush
vInoo Apu nIIeem much ku nu unoots tum,
20
mI shut yuwuuts tum Apu nIIIsh pung'
tsI mbun shu fu ngu fu, ngu sumb chu-
mbee pI mush wuyu fu ngu nu, wuku fuum
upupchI feem ngu sumb chu mbee pI mush-
pu 12 tnunu fu ngu sIn, unu mun shu ush
wuyu muum kungoom kupung kshee-
wu muum kuyu tu fu ngu nu, unoots tum,
mIshu kufuk SuIo mon Apu nIIeem pung'
tnu muum kumuch tu fu ngu, kIz puf kuyu-
ku mu nu ndu kIIoo tchI muum wufI tu fu
tuu fu ngu.
21
MInum tu wu fI shu fu ngum
wu fI fI nI uchu meto fo knu fu tuu fu tu-
fu ngu, unoots shu kshu fu ngu mu 5 metfo
unu mun chu wup tutuf pI fu wuntsush
kufI mu nuz tuu fu ngu, un ngu sumb chu-
mbee pI mush 7 sen tI met fu tuwu pI fI nI
tuu fu ngI yu.
22
TsI mbu nu fI kshu fu ngum
ushI mu nu ndu fI tuu fu ngI yu. Kshu fu-
ngu mun Iwuz ngu sumb chu mbee pIsh
IfIp cheew kupu nguw mInum tuw mu nu fI
pshkum wuyuw wuyuw ushI fu ngu nu.
An IfI pIch wu fI fI nI tsI mbu nu metof
knu fu ngI yu. Anu mun shu ktum ush chI-
fI Ituf pI fu ngu sumb munIIIy tumu pu fI
ushI fu kufu kuf tu fu wunu sIf tuu fu ngI yu.
23
Pshku fu tu fu unu mun ktum Ituf pI fu-
ngI tum tu. MInum tuw mu nu fI pshkum
96 munIIIy tumu pu fI ushI fu tuu fu ngI yu.
Anu mun shu Iwuz 100 munIIIy tumu pu fI
ushI fu tuu fu ng tum tu. Anpu tu fI ush pI fI
yufu ngu nu yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu Apu nIIIsh
pung' muuch tu wuu yufu ngu sIn, sumus pu
muchI fu ngu nu unoo tsI.
Utashchee Babi!oniyap
machtarangana anoo kamankiya
24
Guuf dIy ufkuf, Nubu su fu dun Ifu su-
fIn shu chee tputs zupun putu fu ngI yu.
ApunII pu nee ufkuf, Sefu yu suu putu fu ngI-
yu. Sofo nI yu suuts tum, upunII pu nee ufkuf
Istum pu nee putu fu ngI tum tu. MI shut,
Apu nIIee pung' ksu tu mu pu nee ts tum tuchIp
tpu tsee putu fu ngI tum tu.
25
Sheefu unu mun-
shu, yuk tu shu fI shu sundu fu ufkuf, mIshu
7 tputs kufu kuu mung' p'tsImpun tuu fu-
ngu nu unoots tum, mIshu sundu foots tum
putum pu nee sheefu, ufu ngeem 60 tputs
putu fu ngI yu.
2-27
Shee fu nIIu, Nubu su fu-
dun, kufu kup Nubu ko do no so fup, Humu tup
tsup, yukut RIb Iup ush pu fI much tu fu ngI yu.
JefemIyusu52
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
559
Anush kufuk Nubu ko do no sof puchu muum
wusu ndu fu fee kumuch tu fu ngI yu. Amb
ushI fu ng sIn, Utu chIch wutsu pun kufI-
mu nuz tuu fu ngI yu. Tputs IchI ngu fu sIn
shI tu ngu fu ngu nu yu.
28
Utuch chee putu yu fu sIn, yusuf shu putu-
tu, putu tu ushI fu ng sIn, zupun putu fu ngu-
nu yu. Nubu ko do no sof kufu kuum kInu fu,
7 musuch tuu chu, unush Utush chee tputs
3,023 putu yu fu wuun pee wutsu pun much tu-
fu ngI yu.
29
18 musuch shu tuu chu, unush shu
832 Ifu su fIn shu cheets shu putu yu fu much tu-
fu ngI tum tu.
30
23 musuch tuu chu, unush shu
guuf dIy shu ufkuf, Nubu su fu dun 745 tpu tsee
putu yu fu, wushu nund Utu shuchpu 4,600
tputs kufuk Nubu ko do no sof BubI Io nI yup
much tu fu ngI yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu Utush chee
BubI Io nI yup much tu fu ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
kurakaa 3owakima tumanamash
tashitungarangana anootsi
31
Utu chIch ufkuf Jowu kIm BubI Io nI-
yush tsup tumu nI mush 37 musuch tuu chu,
tsup shu 12, zuf shu 25 unush mIn shu tputs
EvII-mefoduk suf BubI Io nIyshucheem
kufuk kInu fu ngI yu. Anshu Jowu kI muu
kIz puf chI nu fu ngu, tumun shI shIsh IshI-
tu ngu fu ngI yu.
32
AshI fu ngu, Jowu kIm pu
wunu sIf tsI yu tu fu ng sIn, kupung chI nu-
fu ngu nu yu. Anush BubI Io nI yush kufuk
putu muw zupun tuu tuu fu ng sIn, Itufu
Jowu kI muu tsI mu fI kupung chI nu fu ngu,
wunu sIf nupu fu ngI yu.
33
Amb kufuk ushI-
fu ngu, Jowu kIm shu unush kIs shu tuu fu-
ngI yu. Tumu nu mush kumuf tu fu ngu, unoo
yusheefu, nIII tu fI shu wunu sIf kumuf tu fu-
ngu, kufuk pu shu wushu nund kuxI neef sIn,
kutu ngu fu ngu nu yu. Amb ushI fu ngu kIs shu
unush tuu fu ngI yu.
34
Anu mun ufu ngeem
kufuk BubI Io nI yu shuch Jowu kI muum
wutu ngu sheem IchI ngu fu zuf kutu ngu-
muum wuyu fu ngI yu. AshI fu ngu, kIs shu
tuuku, wuchI nu yu fu, unshu fI shu BubI Io nI-
yush tsI pu fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kufuk
Jowu kIm BubI Io nI yush tsup tsI pu fu ngu
unoo tsI.
]Wutu mu fI nuw Jefe mI yu sI kukI.|
JefemIyusu52
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
560
Apan!! Esekiye!aa kamanimapaneem
kamachtarangiya
Pamazookpazi ashiruri Apan!!ee
watsirar parangina
1
1-3
Nuw Ese kI yeI tu nu Apu nIIee kuk
kumu nI mu pu nI, BusI wIpu. MInush
zuf nuw BubI Io nI yush kungu mun wIngu
Kebu fu mun Apu nIIee pufu ngI nu. Wushu-
nund IchI ngu fu nI unush putu mu nu ndu nI
upu sup tsup puzup tuu fu ngu nI yu. Yuw
IsfueI chI chee kufuk Jowu kImu fI nI putu-
yu fu sIn, ufup upu sup tsup much tu fu ngu-
nu, un zumeet pu musuch tushIy chu, zuf-
shu zumeet pu tush, tsup shu Ipun pu nu fu,
unush kunInd tuwu tu fu ngu,
D
Apu nIIee
Esekiye!arini kuku
Yuwaa kirak Esekiye!arini yandarangu anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


Ese kI ye Iu fI nI nee kIfu ku yundu fu ngI yu. Ich tu fu, Ese kI ye Iu fI nI Ifu su fI nush tuu fu ngI yu.
Anush upunII pun tuu fu ngu, Apu nIIIsh pung' ksu tu fu ngI yu. BubI Io nIyshuch shu ufkuf kusee fu,
wumu fI shu Ifu su fIn shu chee kusI fu ngu, Ifu su fIn shu chee ufkuf tIp stIf pu zupun BubI Io nI yup
much tu fu ngI yu. Ese kI ye Iu fI nee ts tum much tu fu ngI yu. BubI Io nI yush tuu fu ngu, ApunII shu Ese kI-
ye Iu fI nee Ipu su fu ngI yu wuumu kuk kumu nI muu mu.

Chakaama yandarang?
Ese kI ye Iu fI nI Apu nIIee kuk kumu nI muum kIz puf yusu fu ngI yu. Wuun pu tu tIn Utu chIch-
pu tu tIn BubI Io nI yush wunee fu ngI yu. Itufu, Ifu su fIn shu chee wunee fu ngI tum tu. Utuch chee
tpu tsI mungoo zupun p'tseefungu, Sumbuy tufInts pu, tfu ngu, tputs shu Ifu su fI nuu ndu
mbI zu fu ngu nu yu.

Mayaamaja yandarang?
Ese kI ye Iu fI nI tsI yu tsIs tsI mbun kumu nI fu ngI yu. Wundu fI Ifu su fI nush tuu fu ngu, Pup chu,
ApunII wunee funts. Nee yukut ApunII Izuu fu kupeet chI yu, tfu ngI yu. AshI fu chu, zupIsh shu
BubI Io nIyshuch tputs Ifu su fI nuu Izuu fu kupee tu fu ng sIn, tputs shu, Puju.

WunInII zufum pu tu fI
kumu nI fu ngu wu? AshI fI Ese kI ye Iu fI nee kukoo muzI nu yu nI, tfu ngu nu yu. Anu mun shu, Ese kI-
ye Iu fIn shu, Sumbuy tufInts pu. ApunII Iyuu Utuch cheetsI nI zup shI nuu yusuf Iyuun pee tsu pun nI
zungun chI yu, tfu ngI yu. Tyu fu, tpu tsee mung' p'tseefungIyu.

Mayaatseeja kamanik?
Nu yuwuu kumun ku unoo kumun chInts pu.
KupItofo 13: ApunII EsekIyeIufInee, SIy nuwuu kukI kumunIngchu, tfungIyu.
KupItofo 424: ApunII uteeju: Nuw yuktuu IfusufInu zufumputufI kupeetchImu, wutum
sIy yutufItshIshIfeetsIs kusumuum ndu zunduksuwu, tfungIyu.
KupItofo 2532: ApunII uteeju: Nuw zufumputufI ufupchee ufkuf tIptsIfputufI kIzpuf
wunIchImu, tfungIyu.
KupItofo 3339: ApunII zufumputufI tchu: Nuw IsfueIchIchee yutufItshIshIfIneetsI
kupeetkuchufI, unoo mbIzukchufI, yusuf wutsupunIsh wuyuchImu, tfungIyu.
KupItofo 4048: ApunII zupshInuu IfusufInuu yusuf wunusIf wuyufu, wuunuutstum pung'
kIzpuf wunusIfeetstum punguchIyu,
tfu ngI yu.
Nuw Esekiye!i yuwaa Apan!! kamanirangu anoo kamanchintspa

D
1.1-3 ApunII wunI chu unu 19.11 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
561

E
1.10 ApunII wunI chu unu 4.7 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
1.13 ApunII wunI chu unu 4.5 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
G
1.18 ApunII wunI chu unu 4.8 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
pumu zukpu zI ushI fu fI pufu ngI nu. Anush
zuf ApunII shu nuwu mun uwee wuyu yu-
fu, tuwIz puf tu ngI yu.
4
Amb ushI fu ngu, yup zuf puwu chI-
ngu fut tu umbeem kumbu suf kIz puf
kumbus tu fu ngu, psus shu yuku fu ngI tum-
tu. Sumus shu wutsum kufu kuf tu fu putu-
fIch, mIshu mumuf tumu tuf pu fee ushI fu
mumuf tu fu ngI yu. AshI fu ngu, unnu ngI-
fI shu kIz puf kufuu ushI fu ngu, ku chIch
ksI mu nu muum wufI tu fu ngI yu. Ipu su-
nund shu sumus ushI fu tuwu sI nee fu,
kufu kuf tu fu, muu chI ngu sumb chu mbee-
pI mush ksu nee yu fuch tumu tuf pu fee
ushI fu pufu ngI nu.
5
Anush shu Ipu su nund
tputs ush tu mu fu Ipun pu nuf pufu ngI tu mu-
nu.

Anshu tputs ushI fu mInum tu shu fI


nutsus Ipun pu nuf tush tuufu pufu ngI nu.
Itufu, wuzItpu nguch shu Ipun pu nuf tum
tuu fu ngI tum tu.
7
Upuz shu, mIshu wunu-
mbI tum wuj ItsIn su fu zkIkI fu, wunu-
shIf shu wukuf kufu pun wuxI zup ushI fu
kufu kuf tu fu tuwu sI nee fu ngI yu. Muu chI
ngu sumb kIz puf wunu sIf kupu sI fumchI-
chtu fu kufu kuf tuf ush tu fu ushI fu ngI yu.
8-9
Anshu Ipun pu nuf tshIz, mIshu wuch
Ipun pu nuf tum, mIshu wuzItpu nguch
Ipun pu nuf tum tuufu, unshu tpu tsIch ush-
tu mu fu tuu fu ngI yu. Anshu wuzItpu nguch
yuwup tuf tu tum tusu su fu unpu tu fI kundu-
nI fu ngI yu. Nuu muum zund ku chu, yupI fI
tusu su fu umbI fI nuu fu ngI yu.
10
Yuw shu
tush Ipun pu nuf tuu fu ngu, umbI fI tum
tusu su fu, tpu tsIch tushIch tumu pu fee
ush tu mu fu ngI yu. Upu tsI tsI nu ngIch shu
tush tumuz ush tu mu fu ngI yu. Mbu zI nu-
ngIch shu tush wukuf tofo tumu pu fee
ush tu mu fu tuu fu ngI yu. Anu mun shu,
ushIp shu yungun
E
ush tu mu fu tuu fu ngI-
yu.
11
Puf shu wuzItpu nguch wuf ItsI fu fu
Izu ndu fu fu tuu fu ngI yu. AnshI tI sIn
tsI mbu nu fI wuzItpu nguch pu tu tIn kundu-
nI fu ngI tum tu. MIn pu shu wuzItpu nguch
tsI mbu nu tum wuu nuu tsI Ifpu ngu fu ngI yu.
12
Wushu nu ndu fI wunu ndu fI tsI nI su fu
nuu nu tu fuu ushI fu ngI yu. Ndu kunup ku,
yupI fI tusu su fu umbI fI nuu tu fu ngI yu.
YupI fI tsI nI su fu ApunII wIz puf kumuch-
tu fu ngu umbI fI nuu fu ngI yu.
13
Anshu chu,
yuw tputs ush tu mu fu kInu fu ngu, unshu
sumus wutsum ush tu mu fu, mIshu muu-
chI tuzuz
F
sunIIeefutufu putu fIch ushI fu-
ngI yu. Nuu nu tu fu, pIyum shu nuu nu tu fu,
Ipu su nund ushIsh tuf ushI fu ngI yu. Sumus
tumu pu fee ushI fu kufu kuf tu fu unush shu
shI tu ngu fu ngI tum tu. Mumuf shu kIz puf
mumuf tu fu ngI yu.
14
Yuw tputs ushI fu
unshut nuu nut, kunup tu, yusuf nuu nut,
ts put ushI fu ngI yu. Mumuf ushI fu unshu
ts pu tu fu ushI fu ng tum tu.
15
Nup ushI fu ngu fI, tpu tsI nu ngI fI tsu-
push wunu ngeetu fI pshIyf shIsh IfI pIch
pufu ngI nu.
1
Ash pu fI Ipun pu nu fI IfI pIch
wuu nu ndu fI tutsu moo fu, wuyu fu tu fu,
kufu kuf tu fu, tuwu sI nee fu ngI yu. WIch
putu mbIch wunu sI fI mush tumu tuf pu fee
ushI fu ngI yu. PshIyf shIsh tumu pu fee
ush tu mu fu, unush wuchush wushu nund
tupum tu tupum tu ushI fu, wunu sI feew
pufu ngI nu.
17
Anpu shu mIkee fu pufu ngu-
muum wufI tu fu ngI yu. An yuw Ipun pu nuf
tuufu unpu tu wupI tum kunup tu ushIsh tu-
muum ndu wufI tu fu ngI yu.
18
MI shut, nup
ush ku fI, pufu ngI tu mu nu, yuw Ipun pu nu-
fu IfI pIch unIch tumu tuf pu fee ushI fu,
kupung IfI pIch toffee zu fu kufu kuf tu fu,
unnu ngI fI shu tuwu sI nee fu ngu,
G
IspIng
tumu pu fee ushI fu ngI yu.
19
Anshu ApunII-
shu wun tputs ushI fu, mIkee fu nuuk chu,
uwmu kf ku chu, IfI pIch shu nuu fu ngI-
tum tu. Anshu chIy zu tu ush ku chu, uwshu
chIy zu tu, nuutu ush kI tum tu.
20
ApunII shu
tputs ush tu mu fu, yupI fI wuunu kumuch-
tu ku, wIz puf ApunII tuyumzu ku chu,
IfI pIch shu wushu nu ndu fI tutsu moo fu
nuuk tum tu. Wutum mInu mu fI wuu nu ndu-
fI wushu nund tuputs tuk puz ushI fu nuw
pufu ngI nu.
21
Tputs shu chIy zu tu, nuu nu-
tu fu ush ku chu, uwshu IfI pIch chIy zu tu,
nuu nu tu fu ush kI tum tu. Tputs ushI fu un
EsekIyeIu1
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
562

H
1.22 ApunII wunI chu unu 4.6 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
I
1.24 ApunII wunI chu unu 1.15, 19.6 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
J
1.2 ApunII wunI chu unu 4.2-3 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
2.1 MutI wu 8.20 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
zunuy ku chu, uwshu zunuytu ush kI tum-
tu. Wundu yu tputs ApunII wunI chIy zu-
yu fu, nuuk chu, uwshu wushu nu ndu fIt
nuutu ush kI tum tu. Wutu tum IfIp chI mush
wushu nu ndu fI tuputs tu fu ngI yu.
22
Muchu mun shu Iwuz IspI ngu
H
ushI fu
kufu kuf tu fu, wIfI wIf tu fu, tuu fu ngI yu.
23
Tsu pu shoom shu tputs ushI fu wuun pu-
tu tIn wuzItpu nguch pu tuf tIn kundu nI nIf
ushI fu ngI yu. TsI mbu nuf tI sIn wuu nuu tsI
Ifpu ngu puz ushI fu ngu nu yu.
24
MI shut,
zungu nee fu ngu, kItsI shI muzI nu fu-
ngI tu mu nu. WuzInd pu nguch shu wuf
ItsI fu tu fuu, nuu nu tu fuu ush ku chu, kung
tuwu nguf kumbIyk chu,
I
umtuf pu fee ushI-
fu zungu nee fu ngI yu. Itufu, un wuunu
ApunII kIzpufeefu, wIz puf zungu neeku
tfu ngI yu. Sunduf muf chu ku, zupun
zungu neeku umtuf pu fee ushI fu ngI-
yu. Nuw unoo muzI nu fu ngI nu. Itufu,
wunuts xIy kum chu, wuzItpu nguch shu
yufu wu wu tu fuu, zunuytu ushI fu ngI yu.
25
ShI tu ngeeshI nu, kupung zungu nee fu-
ngI yu. Yuwu mun IspI ngu ushI fu kufu-
kuf tu fu, unu mun Iwuz yusu fu ngI yu,
yuwu sh tum much ItsI pu fu unshu tum
zungu nee fu ngI tum tu.
2
MuchI mun Iwuz wunu sIf IspI ngu
ush tu mu fu wuyu fu ngu unu mun Iwuz
ApunII uxI nush ushI fu pufu ngI nu. Anush-
shu putu mbIch wunu sI fI mIsh kuwu mbun
kIz puf mbu mush pufu ngI nu. Anush shu
uxI nu shIsh tputs ushI fu
J
kuxI nu fu ngI yu.
27
Yuw tputs ushI fu pufu ngI, unshu wutuf-
tu mund kfu wuf kIz puf kufu kuf tuf
ksI mu nu muum wufI tu fu ngI yu. Ngu sumb
chu mbee pI mush ushI fu kuwupshI tu fu
unu mun shu tutuf pI fu, sumus ushI fu
kufu kuf tuf ushI fu ngI yu. Wutuf tu tsu pu-
shoom shu sumus ushI fI tum kInu fu ngu,
wuu nuu tsIm ush chI fI tuwu sI nee fu ngI yu.
28
Tsung sI nush tumu tuf pu fee ushI fu
tufee zu fu wuf kunI ndup ApunII nuwuu
wuu nuu tsI wIz puf tuyu mu ndu fu ngI yu.
Anoots shu pufu ngu fI, nuw shu tImuch tu,
tsu pu mun muchI tuw ushI fu ngI nu.
Nu kumu nee nu yuwuu pumu zukpu-
zI ushI fu fI Apu nIIee wutsI fuf pufu ngI
unoo tsI.
Apan!! nuwaa Esekiye!a ipusarangiya
2
1
Anu mun shu, nuw k'kuzee muzI-
nu fu ngI nu. Nuwuu tfu ngI yu, ShIy
Ese kI ye Iuu, nutsIsh mus sImu shtuu tI,
D

chIy zu ngI. Nuw shI yu pu tsI yut pI, utInu
tfu ngu.
2
ApunII nuwuu tsI yut ku, zungu neek chI-
nu ndu fI, unush wIz puf nuwush pshtu fu-
ngu, nuwuu IchIy zu tu fuu ushI fu ngI yu.
Ash ku chI nu ndu fI, k'kuzee zungu neek-
chu, kItsIp tuf tI muzI nu fu ngI nu.
3
Afu ngI nu shu k'kuz tsI yut ku tfu ngI-
yu. ShIy Ese kI ye Iuu, nutsIsh mus sImu-
shtuu tI, ushI fI tuu shI yush nu tsI yu tsIs
zungun chI mu. ShIy shu IsfueI chIch pu tu tIs
nuwuu kukI kumu nIng chu, yuw tputs
nuwuu ngu tu fu ngu sIn, wIts ndu muzI nu-
fu ngu nu unoo tsI. AnchIch tum zItu mI nu-
fI nI nuwuu ngu tu fu ngItum sI nu yu. Nu In
zufI wundu fI tum nIIu fu nuf shu ushI fI-
tum ngut ku sIn tuu ku nu yu.
4
WIpshI tI sIn
ushI fI tum yutu fI tuw, mung shuf tu wu nu.
Ch nush mungoo nu muum mbumu. AshI-
fu chu, shI yuu zungu nI muum zund kI nu.
ShIy shu nuwuu kukI kumu nIng chu,
Amb tu ndu sIyuu ApunII tu, tng chu
nuwuu kukI.
5
Amb tush, muzI nu mu nu
muzI nuch pu sI nu yu. WItsI ndun tuu tI yu,
kuupu muzI nuk sI nu yu. Itufu, un tputs
IsfueI chIch yutu fI tuw sIn chu. Itufu,
unush mungush chI nuch pu sI nu yu, NIsh
Iyush Apu nIIee kuk kumu nI pun tuuf pu-
fee, tch pu sI nu yu.

ShIy Ese kI ye Iuu, nutsIsh mus sImu-


shtuu tI, ushI fI tuu mungIsh punI fus tu fInII-
pu. MI shut, yuwuu muntsIf tsI yut ku nu,
unoo punI fInII pu. Wund tuu tI yu punI-
kush, kpu pu puz tutuf pI fu, mIshu ztunII-
EsekIyeIu1 , 2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
563

E
2.10 ApunII wunI chu unu 5.1 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
3.3 ApunII wunI chu unu 10.9-11 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu
puz shI yu mun mutu fu tu fu ushI puz ushI fI-
tuu tI, unoo punI fInII pu. ShI yuu muntsIf
tsI yut kI tuu teesInu yu, mIshu shI yu nung
tsI yu nuspu tush nup kI tuu teesInu yu, yuwu-
mund ndu wIts muzI nu ku nu unu mund
punI fInII pu.
7
ShIy shu mupIy fush nuwuu
kukI tsI yu tung chu. Yuw muzI nu muum
zund ku nu un muzI nu chI nIII nu yu. MI-
shut, ndun tuu tI yu muzI nu muum zund-
ku sIn, wuunI ush tu chI nIII nu yu. Wutum
uwIn mung' yutu fI tsIn chu, ndu k'kuzee
wIts muzI nu ku nu yu.
8
Yuwuu nuw
kumuch tu kI unoo puyung chu. ShIy nuu
mungsheefInIIpu. UwIn tumuk pu sI nu yu
shI fInII pu. Nutu kukIsh xIpu ngu ngee.
Yuw nuw shI yuum punu yu nIIee unoo ktu-
ngu ngee, tfu ngI yu.
9
Tfu ngu, uw puxuyeefu, nuwu nu ngI
uwIsh mInum kIfuk yundum tuf pI fu
puyu ushI fu ngI yu.
10
Anoots shu kIfu kuu
Ipuf su fu ngu, yundum ush chI fI mInu ngI-
chIch kIfuk yundum, ufu ngIch shu tush
yundu mu tum ushI fu, mungooz muntsu-
shIsh, wunee shIsh tunu muum tsI yu tsIs
yundum tuu fu ngI yu.
E
3
1
AshI fI yu, nuwuu tfu ngI yu. ShIy
Ese kI ye Iuu, nutsIsh mus sImu shtuu-
tI, ushI fI tuu nee yundum tsI yut ssee
ktu ngu ngI. Sheefush, IsfueI chI chee tputs
tsI yu tu shIn chu, tfu ngI yu.
2
Tfu ngu, nuw kukI xIpu ngu fu ngu fI,
uwshu nuwuum tsI yut ssee yundu mu tup-
shtu fu ngI yu.
3
Sheefu, Nu pIshu yu fush,
tzu zu ngee, tfu ngu, nuw shu, Ayu utufI,
kutu ngu fu ngI nu. Kchu ku fI, kInduf
wuku nguf ushI fu kum kchu fu ngI nu.
D

4
AshI fu ngu fI, nuwuuts shu tfu ngI yu.
IsfueI chI chIp tputs nupu shI nI. Nuwuu
kukI kumu nI shIn chu.
5
Yup tputs k'kuzee
mbum tsI yut ku nu umb, ndu nuw shI yuu
zungun kI nu. Itufu, suun pu tu tIs IsfueI-
chIch pu tu tIs kumu nI muum zungun chI mu.

Nuw ndu shI yuu pIyum tsu pu fu nus yup


tputs zupun tuu fu sIn, mIn k'kuz tsI yut ku-
sIn, ndu unoo kuk shIy mungoo nu muum
wunI ndu. Amb ndu shI yuu zungun kI nu.
Itufu, ushI fI tuu ufu pIch shu tputs shI yuu
kukIsh muzI nuch pu sI nu yu.
7
Itufu, IsfueI-
chI chI nuu tputs shI yuu kukIsh muzI nu-
muum ngut chI nIII nu yu. Wutum nuwuu
kukI puyu muum ndu zund ku nu wu.
Ash pu fI IsfueI chIch tputs mung' ndu nu-
feewchu. Ndu tputs mungu fIf tumu tuf pu-
fee ushI fu nu yu.
8
Itufu, nu nuw shu shI yuu
kumuch tu kchu fI, shI yuuts shu tumung-
shuf tuk puz sheefunII, shIy shu mungIsh
mbum puz ushI fush, wuun tIn tumu psInu-
yu ushI fI tum kusu chInII pu.
9
Nuw shI yuu
mbum mush ushI fu muu chI putu mbIch
tumu tuf pu fee ush tu chInII pu. ShIy shu
unoo tputs punI fInII pu. Wuun tuu tI yu
tputs tsI yu nuspu shI yuu nup ku sIn, ndu
zund ku sIn, unoo punI fInII pu, tfu ngI yu.
10
Anu mun shu, nuwuu tfu ngI tum tu.
Kuupu muzI nung chu. Zufum pu tuf tu yuw
shI yuu kumuch tu kchI, unoo mungIp tIsh
muzI nung chu.
11
Amb sheefush, yup
IsfueI chIch tputs ufup pseef tu mbu fu ngu-
nu umb nuu yu fush, nupu shIn chu. Wund-
tuu tI yu muzI nu muum ndu zund ku sIn,
Wuunu ApunII nuwuu utuwu, tng chu,
nuwuu tfu ngI yu.
12
ApunII shu nuwuu tuwIz puf tu fu ngu,
tuchIy zu fu ngI yu. Sheefu, Tuu fu shI pun
kIz puf wunu sI fI mush, Nuu mu chI mu,
tyu fu nIIu, kushI nung shI tI kIz puf zungu-
nee fu ngu, munduz tumu pu fee ushI fu
muzI nu fu ngI nu.
13
Yuw zungu nI tu fu, un
wuzItpu nguch tputs puf ushI fu, unush
yusu fu ngI yu. Wuun pu tu tIn kItu tsI ngu fu-
ngu sIn, yusu fu ngI yu. IfI pIchpu wushu-
nund yusu fu ngu nu. Munduz umtuf pu fee
ushI fu zungu nee fu ngI yu.
14
ApunII shu
wIz puf pu nuwuu tuchIy zu fu ngu, nuwuu
uwpu ItsI fu fu ngu, ufu pI fI mInup tsup
wuyu fu ngI yu. Nuu yu fu nIIu fI, tsI yun-
tu ku fI, kupung mungI muntsu fu ngI-
nu.
15
Yuwush IsfueI chIch tushI tu ngum
tuu fu ngu nu, unnung yukut TeI-ubIb,
kungu mun Kebu fu mun wIng nuw kusu-
fu ngI nu. Anush shu IsfueI chIch pu tuuf
ushI fungInu. TsI mbun kuwIz mutu yu fu
EsekIyeIu2 , 3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
564
muuts ngutI tuu fu ngu fI,

Amchee zI?
tfu ngI nu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu ApunII
nuwuu Ese kI ye Iuu tsI kumuch tu fu ngu
unoo tsI.
Apan!! nuwaa Esekiye!aatsi
wanimpaneem wayarangiya
1
TsI mbun kuwIz mutu yu fu muuts
kuchI ngu fu nIIu, ApunII shu nuwuu yusuf
tsI yut ku tfu ngI yu.
17
ShIy Ese kI ye Iuu,
nutsIsh mus sImu shtuu tI, ushI fI tuu nuw
shI yuu tpu tsee wunIm pu neem wuyu yu nu,
sunduf tsu ngum pun ushI fush IsfueI chI chee
tputs ksu tu muu mu. Nuw shu shI yuu tsI yut-
ku chu fI, shIy shu nuwuu kukI kumu nI mun-
tuf shIng chu. Amb ush kush, uwshtI sIn
nuwuu kukI IntsIn su fu muzI nu chI nIII nu yu.
18
Wundu yu nuw, Nee tpu tsee yutu fIt shI-
sI mund tsI puts pu tu fI wunI chI mu, utufI,
Itufu shIy shu ndu unoo tputs mungoo
p'tseekush, yutu fIt shI shee ndu kusu ku,
ufu wuu nu mu ndu fI yutu fIt shI shI fI nI tsI pu-
chI nIII nu yu. Ash kut ssIn, nuw shu shI yuu
yutu fI tum nuch tum pu fI nu, wutum ndu
wunee fu ng shu wu.
19
ShIy yutu fI tu mu pu nee
tputs mungoo p'tseektuutIsh, Itufu ndu
mungoon ku sIn, wuu nu mu ndu fI yutu fIt shI-
shI fI nI tsI pu chI nIII nu yu. Itufu, shIy nuu tsI-
pu tsee kumu nguch pu shu.
20
Wundu yu tputs
wunu sI fI mush pIyu fI chI nuk chu sIn, yutu fIt-
shIsh pshtu kchu sIn, ufu tsI pu chI nIII nu yu.
Wutum sIf wunu sIf tuu fu ngu nu unoo ndu-
shu chI nu ku fI mupIych tI nu wu. Ash kut ssIn,
wuu nu mu ndu fI yutu fIt shI shI fI nI tsI pu chI-
nIII nu yu. Itufu, shIy shu unoo tputs ndu
mungoo p'tseefungush, wuu nu mu ndu fI
tumshI fI tsI pu fu ngu nu unu mund nuw shu
shI yuuts tum yutu fI tum nchInII pu, wutum
ndu wunee fu ng shu wu.
21
ShIy ndu yutu fIt-
shI shush puntsu muum mungoo p'tseekush,
uwshu muzI nuk chu sIn, mungush wunu sIf
chI nuk chu sIn, tsI pu chu zI nIII nu ju. Wutum
k'kuzee puyu fu ngu nu wu. Ash ku chu, shIy-
shu tsI pu tsee kumung chItum shu, ApunII
nuwuu tfu ngI yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu ApunII
nuwuu wunIm pu neem wuyu fu ngu
unoo tsI.
Esekiye! kuk makuksheerangiya
22
ApunII nuwu mun uwI putu yu fu tsI yu-
tu fu ngI yu. ChIy zu yu fush nuu ngee. Tsup
pufu mu shtu fu unush nuw shI yuu tsI yut-
chInII pu, tfu ngI yu.
23
Nuw shu chIy zu fu-
ngu fI, yupI fI wuunu tfu ngu umbI fI tum
shI tu ngee fu nIIu fI nuu tu fu ngI nu. Wutund-
sush nuw Apu nIIee wunu sI fImshI fI nI
yusuf pufu ngI nu. Sfu pufu ngI ushI fI tum
kungu mun Kebu fu mun wIng pufu ngu-
fI, tImuch tu, tsu pu mun tuw chu fIp tI
ushI fu ngI nu.
24
Itufu, ApunII shu wIz puf
nuwush pshtu fu ngu, nuwuuts shu tuchIy-
zu fu ngI yu. TsI yut ku tfu ngI yu, PungI pIsh
kunu pung chu. Anush pungI shIsh pshtu yu-
fush shtu ndu yu fush ksung chu.
25
Pup chu.
Tputs shI yuu wunum pu kumu fI fuch.
Ash kut ssIn, shIy shu ndu shu shI tu ngu-
muum wufI tu kush, yuk tu shuchpu tputs
ndun tum Ipu nuch shu.
2
Amb ush kut ssIn,
nuw shu shI yuu k'keetsIsh mbum tuputs-
tu chI mu. Ash ku chu fI, kukIsh tsI yu tu-
muum mbu mu tuch shu. Ndu shu kukIsh
tsI yu tu muum wufI tuch shu. Ndun tum
tputs kIz puf yutu fI tu wuu wunI muum
wufI tuch shu. Muxu feem shu kInuch shu.
27
Itufu, nuwuu nu zund ku chu fI, yuwush
ush ku chI, unush yusuf shI yuu tutsI yuch-
tu chInII pu. Ash ku chu fI, shIy shu yusuf
tsI yuch tuch shu. ShIy shu tpu tsee, ApunII
nuwuu umb tfu ngI yu, tch shu. Wundu-
yu tputs muzI nu muum wIts zund ku,
muzI nu chI nIIIn pu. Itufu, ndu nI yu muzI-
nu muum zund ku sIn, muzI nu muum ndu
wufI tu chI nIII nu yu. Wutum uwIn tputs
yutu fI tu nu wu, mung shuf tu wu nu wu,
ApunII nuwuu tfu ngI yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu nuw kukI
mukuk shee fu ngI unoo tsI.
Chaanaatsi ksutamaam kamankiya
18
1
ApunII nuwuu kumuch tu ku,
tfu ngI yu.
2
IsfueI shu chIsh tsI yu-
tsIs ufu tuu fI yu. Wupuf wuchIn kup zee
kutung ku chu, wIp shu wunus kup zI mun
chtuy ush chI yu, utu nu yu.

Muyuum shu
IsfueI chIch unoo tsI yu tsIs tuyus tuyus
ush ku nu yu?
3
Nuw Tuu fu shI pu nee fu fI
EsekIyeIu3 , 18
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
565

D
18.7 MutI wu 25.35-40 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
sIyuu utInu. Nuwuu nu mu nI sufI zufum-
pu tu fI utInu. Ayum tuu tI sIysu unoo yusuf
tsI yut chee zIs.
4
Yuw tputs yutu fIt shI-
shee chI nu ku nu, unoo tsI fI wuneek chu fI,
tsI pu chI nIII nu yu.

Antuu tI nuw wupu fI-


mund yutu fIt shI shI fI wIpuu wunI chee zI?
ndu. Nuw tpu tsee IchI ngu fu umuy tukI-
nu. AshI fu chu, ItsIn su fu nuts tu yu fu fI,
umu yuu tsI fI wunee kI nu.
5
Tputs wunu sI fI mush tuu fush wutu chu
wunu sIf tuu tu fu shu.

An tputs upunII-
pu tsIp muchIp wuf kf ku chu, unush
ndu upunII pu tseem shu mbutshI sheem
pshtu kI yu. MI shut, ndun tum ngIch zI mun
upunII pu tsI mun IsfueI chI chI mun mung'
tut kI yu. MI shut, ndun tum wum ku fee
wIzunII Ituts kI tum tu. AshI fI tum, wIzunII
yuwush kufu see muntsu fu unush ndu
Ipun kI yu.
7
MI shut, mInum tI yum tpu-
tsee ndu kIyung yuchu kI yu. Wund tuu tI
tpu tseem ufkIf pu Istu fu ngu, Afu ngI fI
suwut pu, tu, muu chI fI tuu pnIIu fee
yufu ngu, unoo yusuf kuchIzpuz shu
pnIIu fee tuwun pu kI yu. MI shut, mInum-
tI yum ndu tpu tsee muu chI fI shu chI kI yu.
Tpu tsee nuyu nI ku, mufIz kuyut ku unoom
kutung tsee Istu kI yu. Yuwuuts shu tputs
zupeeku unoom tum wumu feem punu-
kI yu.
D

8
UfkIf pu tpu tseem Istu ku, ndu
unu mund, Afu ngeem tuwu pu ngu ndu-
mu, utIyu. MI shut, tputs wuun pu tu tIn
tsI yut ssee yufu muum zund ku sIn, IchI-
ngu fu muzI nu yu fu, ItsIn su fu yusu yu fu,
yuwuu tsI fI yutu fIt tsI yu tu fu ngu unoo tsI fI
wunee ku, tpu tsee wunu sI fImsheets shu
kIs nup kI yu.
9
Yuw nuwuu nu kumuch tu fu-
ngI unoo tutsu mu fu, wunu sIf wuu nuu tsI
ymu ndu ku, tuu fush wunu sI fI fI tuuku,
kumuch tu mu fee tsI puyu ku, un tputs
zufu muf pu tu fI chu tsIn su. An ufu tu mu fI
tuu fu tuf tu chI yu. Nuw shu ApunIIeefufI
unu mu shee tputs kIs nup chI mu, ApunII
tfu ngI yu.
10
Itufu, Inshu tputs wIp tuyu tu fI tu mu-
pun puchum pun xufu shee wuyum pu nI fI
tuuku,
11
Itufu wupuf shu unu mu shee
ndu chI nu fu ngu, wIpu mu fI shu muntsIf
tuuku, upunII pu tsIp muchIp wuf kf ku-
chu, unush upunII pu tsIsh shu mbutshI-
shush pshtu ku, kIs upunII pu tseem
tnu fu nu unu mun mung' tutku, mIshu
wum ku feets tuu wIzunII Itutseefu yumu-
ku,
12
tpu tsee pukI fI kIyung yuchu ku,
mIshu tpu tseets shu muu chI fee shu chI-
kI tum, mIshu ufkI fee tpu tseem Istu ku,
unu mund muu chI fI tuu yuku, Itufu uyum-
tuu unoo ndu tuwun pu ku, ushI fI tum
upunII pu tsI mun mung' tutku, ngIch-
zI mu nu fI upunII pu tsI mun yuwuu nuw
kIz puf tsI yun tu ku fI, ksI mun mus kI,
unoo kIs chI nu ku,
13
tpu tseem kufI kee
nuyu nI kI nu, mungu tu, Itufu yusuf shu
tumu ndu ku, ufu ngI tu mu nu shu kufI kI-
fIsh tuwun pu ngu ndu mu ttu, ttu ushku,
unu mush tputs zupun musuch tuu chee ju.
IchI ngu fu ush pu fI yuw muntsIf ush ku nu
unoo, nuw kIz puf tsI yun tu kI nu. Nuw-
shu wuneek chu fI, Izuu fu wuts tu mu mu fI
wutsI pun pu tu fI pus tu chI yu. Wuu nu mund
yutu fIt shI shI fI nI tsI pu chI yu.
14
MI shut, upuz wupuf yutu fIt shI shush
tuchIt ku, Itufu wIp shu ndu muntsI-
fImshee chI nu ku,
15
mIshu upunII pu-
tsIp muchIp wuf kf ku chu, unush
ndu upunII pu tseem shu mbutshI sheem
pshtu ku, mIshu ndun tum ngIch zI mun
upunII pu tsI mun IsfueI chI chI mun mung'
tutku, mIshu ndun tum tpu tsee wum ku-
fee wIzunII Ituts ku,
1
ndun tum mInum tI-
yum tpu tsee kIyung yuchu ku, mIshu ndu
tumu ndu ku, yuwuu kuchIz tushIyk chu
unush muu chI fI tuu yusuf tuwun pu ku,
mIshu ndun tum mInum tI yum tpu tsee
muu chI fI shu chI ku, yuw tputs mufIz
kuyut ku unoom kutung tsee Istu ku, yuw
tputs zupeeku unoom wumu feem punu-
ku,
17
ndu tpu tsee nutsu ku, muntsIf tuyu-
tu fIt ku, ufkIf pu tpu tsee Istu ku, ndu shu,
Afu ngeem tuwu pu ngu ndu mu, tu, mIshu
tputs wuun pu tu tIn tsI yut ssee yufu muum
zund ku sIn, IchI ngu fu muzI nu yu fu,
ItsIn su fu yusu yu fu, yuwuu tsI fI yutu fIt
tuu fu ngu unoo tsI fI wunee ku, wunu sI-
fImsheets shu tputs kIs nupku, mIshu
EsekIyeIu18
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
566

E
18.23 2PIto fu 3.9 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
18.30 MutI wu 16.27,
Rom shu chee mu 2.6 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
nuwuu nuu kumuch tu fu ngI unoo tsI fI tum
tutsum ku, wunu sIf wuu nuu tsI ymu ndu-
ku, un tputs wupu fI mund yutu fIt shI shI fI-
nI ndu tsI pu chI yu. Itufu, zufum pu tu fI kIs
tuu chI yu.
18
Itufu, wupuf shu muntsIf tuu fu ngu,
mIshu tpu tsee muu chI fI tu shu chI fu ngI-
tum, tputs pu tu tIn muntsI fI mush ushI fu-
ngu, wuu nu mu ndu fI yutu fIt shI shI fI nI
wunee shI mun tsI puch pu fee.
19
SIy suun pu tu tuu tsI yut kus, tch pu su,

Tumushtuju ndu wupu fI mund yutu fIt shI-


shI fI nI, wIp shu ndu tsI pu muum wufI tuk
tuwu pu muu mu? tch pu su. Itufu, nuw shu
sIyuu utInu. Wutum wIp shu ndu muntsIf
yutu fIt shI shee putu tu fu ngu wu. Tputs pu tu tIn
wunu sIf chI nu fu ngI yu. K'kuzee tumI nu-
fu ngI yu. Nuwuu kumuch tu mu fI kupung
mungoo nu fu ngI yu. AshI fu chu, umb ushI fu-
ngu, zufum pu tu fI kIs tuu chI yu.
20
Yuwu mu-
fI shu muntsIf tputs ush ku nu unu mu fI tsI pu-
chI nIII nu yu. WIpu tum wupu fI mund tumshIf
tuwu pu muum pInu su, mIshu wupu fI tum
wIpu mund tumshIf tuwu pu muum pInu su.
Tputs wunu sI fI mush wunu sI fImsheetsImu-
fI tum tuu fush yuchI yu. Yutu fIt shI shpunshu
tputs muntsI fImsheetsI fI tum wunee shIsh
pshtu chI yu, ApunII tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu chuu-
nuu tsI ksut chIch unoo tsI.
Apan!!, Yutaritshishee kasakchus,
ndusha siyaa wanichintspa, trangiya
21
ApunII tfu ngI yu, Yutu fIt shI shpun
tputs muntsI fImshee kusukchI nuu feesInu-
yu, nuwuuts shu kukI puyuk chu sIn,
wunu sIf shu tuuk chu sIn, tpu tsee wunu sIf
tutsu moo fu chI nuk chu sIn, zufum pu tu fI
un tputs tsI pu chu zI nIII nu ju.
22
Nuw shu
yuwuu muntsIf ushI fu ngu nu unoo yusuf
uyum tuu tI chI nu chee zI. Yuwu mund
wunu sIf shu tuukchI nIII nu, unu mund
kIs shu pu fee tuu chI nIII nu yu.
23
Tputs
muntsI fI mush msu ngu fu tsI pu muum
nuw ndu zund kI nu. Itufu, nuw tnu tu nu,
Tu fu shee muntsI fImshee kusu yu fu sIn,
wunu sIf shu tuu pu nu tunu,
E
nuw Apu nIII
zufum pu tu fI utInu.
24
Itufu, tputs wunu sI fImshee kusu yu-
fu sIn, muntsI fImshI sh shu yusuf pshtu-
kchu sIn, yuwush tputs muntsI fI mIsh
ush ku nu, unush

untuu tI un tputs ufu-


ngI fI tuu chee ju? ndu. Ich tu fI mu wunu sIf
nuwush tuchI tu fu ng sIn, Itufu unu mun shu
nuwuu kusuk chu sIn, nuw unoo puk chI-
yum nuyu nI ku fI, tchee zI, ndu mbu fee.
Yutu fIt shI shI nguz chI nu fu ngu sIn, nuwuu
kusu fu ngu nu yu. AshI fu chu, wuu nu mu-
ndu fI chu yu fI nI wuneek chu fI, tsI pu chI-
nIII nu yu, ApunII tfu ngI yu.
25
Itufu, sIy
nuwuu, ApunII mungu tpu tsee wunee kI-
yu, tch pu su. Itufu, muzI nu ngInts, IsfueI-
chI chIs. SIy,

Muyuum su unoo chI nu-


kus, nuwuu yutu fI tum nuk su? Suun tu fI
sfIcheefu muntsIf chI nuk su. Wutum sIy
muntsIf tuu fu sheets Is ymu nduk su wu.
2
Tputs tuu fu shIsh wunu sI fImshee
kusu yu fu, muntsI fImshI sh shu pshtu kchu,
tpu tsee ndu tutsu moo fu chI nu ku, tsI put-
shu pu fee, yuwu mund muntsIf putut ku
unu mu ndu fI tu.
27
Itufu, tputs yutu fIt shI-
shee Izuu fu kusu yu fu, wunu sIf shu tuuk-
chu, kumu nguch shu pu fee.
28
Wuu nuu tsI
mungoo p'tseeku, Xum,

nuw tumu ku fI
ush kI nu? tu, IchI ngu fu muntsIf ushku
unoo kupeet ku chu, zufum pu tu fI un
tputs zupun musuch kIs tuu chI yu, utInu,
wuneesh shee ndu shu tuu chu chI yu.
29
Itufu, sIy IsfueI chI chIs nuwuu, ApunII
mungu tpu tsee wunee kI yu, tpu su. SIy,

Muyuum su unoo chI nu kus, nuwuu yutu fI-


tum nuk su? Suun tu fI sfIcheefu muntsIf
chI nuk su. Ndu ItsIn su fu mungoo nuk su.
30
Nuw sIyuu mInum tu wuu tsI fI tIs nuts tu yu-
fu fI, IsfueI chI cheets Is yuwu mund muntsIf
ushI fu ngIs, unu mund wunI chInts pu.
F
Nuw
ApunIIeefufI utInu, Ndu ushIsh tu muum
yutu fIt shI sheets Is ksu ngInts, zufum pu tu-
fI utInu.
31
Yuw IchI ngu fu yutu fIt shI shee
muntsIf putu tu fu ngIs unoo ksung tsu. Nuw
ush kIs unoo ndu kIs nupu fu ngI nu. KsI mun
mus fungI nu. Mungooz kuneesIch shu
EsekIyeIu18
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
567

G
18.32 2PIto fu 3.9 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
33.11 2PIto fu 3.9 tsI yu tsIs
nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
chI nu ngInts, wutum ndun nuu ush kus,
IsfueI chI chIs ufu tsI put ssu wu.
32
Nuw
tInu, SIyuu ndu wuunI tsI pu pu nu, utInu.
Yutu fIt shI shI fee tsIs ksung tsu. Ash ku chus,
kIs tuuch pu su, nuw Apu nIII zufum pu tu fI
utInu, ApunII tfu ngI yu.
G
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu ApunII,
Yutu fIt shI shee kusuk chus, ndu shu sIyuu
wunI chInts pu, tfu ngu unoo tsI.
Zurampatari nuwaa kuki Israe!chichee
kamaningcha, Apan!! nuwaa trangiya
33
1
ApunII Tuu fu shI pun nuwuu
tfu ngI yu.
2
ShIy Ese kI ye Iuu,
nutsIsh mus sImu shtuu tI, ushI fI tuu shIy
suun pu tu tIs tsI yu tu shIn chu. Amb tng chu,
Nuw yuk tu shchee wunI muum undu fu fee
zungun ku chu fI, yuk tu shuch shu mInum
sunduf tsu ngum pu neem wuyu chI nIII nu-
yu.
3
Anshu sunduf ksu tu mu pun undu-
fuf kuyu mu tu nu unoo puk chu, uwshu
kukun ku chu, tpu tsee, Pup chu, kundu fu-
fI nI nuunII pu, tchI yu.
4
Wundu yu tputs
unoo mupIyk sIn, ndu wIts muzI nuk-
sIn, undu fuf shu kus ku chu, puchuk chu,
wuu nu mu ndu fI chu yu fI nI tsI pu chI nIII-
nu yu.
5
Wutum muzI nu fu ngI tuut ssIn,
Itufu ndu shu k'kuzee puyu fu ngu nu wu.
Wunu fee wIts muzI nu fu ngu sIn, tsI pu tsee
kumung chI nuu psInu yu.

Itufu, sunduf shu ksu tu mu pun undu-


fu fee pukeef tuu, Itufu uwshu tputs ndu
mungoo nu muum puu puu tu, undu-
fuf shu kusee fu, tpu tsee mInum tuu tI
puchuk chu, nuw shu ksu tu mu pu nee, Nu,
nIshu fI shIy tsI punII tum pu shu, wutum
tpu tsee ndu nuyu nI fu ngush, puu puu
tfung shu wu, tchI mu.
7
AshI fI yu, nuw sIyuu Ese kI ye Iuu tsIs
utInu. ShIy Ese kI ye Iuu, nutsIsh mus sImu-
shtuu tI, ushI fI tuu nuw shI yuu tsu ngum pu-
neem puz ushI fu wuyu fu ngI nu. IsfueI chI-
chee tputs ksut kush, sunduf tumu tuf pu fee
shIng chu. ShIy nuwuu kukI puyung chu.
Yuwuu ushIp kumu nee nIII unoo kumu-
nI mun tuf shIng chu.
8
Wunu fI nuw, Tputs
muntsI fImshee tsI puts pu tu fI wunI chI mu,
utI nuu feenu, Itufu shIy shu ndu unoo tsI-
yut kush, yutu fIt shI shee kusu muum ndu
mungoo p'tseefungush, un tputs yutu fIt-
shI shImu ndu fIt tsI puch pu sI nu yu. Itufu,
nuw shu shI yuu, Nu, nIshu fI tsI punII tum-
chu, wutum tpu tsee ndu nuyu nI fu ngush,
ndu wunee fu ng shu wu, tch pu fI nu.
9
Itufu,
shIy wunu sIf chI nu kush, tpu tsee Istu fu ngI-
tuu tIsh, yutu fIt shI shpu nee tputs, Ksung-
tsu, yutu fIt shI shee kpI tung tsu, tfu ngI tuu-
tIsh, Itufu uwshtI sIn ndu uyu tfu ngu sIn,
ufu wuu nu mun tu fI tumshI fI tsI puch pu-
chI nIII nu yu. Itufu, shIy nuu sItu fu nu see
punguch shu, ApunII nuwuu tfu ngI yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu ApunII,
Zufum pu tu fI nuwuu kukI kumu nIng chu
IsfueI chI cheetsI, tfu ngu unoo tsI.
Apan!! chiyaa tputseetsich
taarashich yasakiya
10
ShIy Ese kI ye Iuu, nutsIsh mus sImu-
shtuu tI, ushI fI tuu IsfueI chI chee tputs tsI yu tu-
shIn chu. AshI fI yu, tng chu. SIy tssu, Yutu-
fIt shI shee zupun putu fu ngu nI, unu mund
kIz puf kIyung kuchIy kInI yu. AshI fu chu,
ngu tI nI tsI pu tsIptuf ush kI nI yu. AshI fI yu,

tumu yu fee zIch wunu sIf tuuy chIch? tIs chu


sIyu.
11
Nuw Tuu fu shI pu nee fu fI nuwuu nu-
mu nI sufI zufum pu tu fI utInu. Yutu fIt shI-
shpu nee ts tuu tI yu tputs nuw, WuunI tsI pup,
utee zI, ndu. Itufu, wuunI yutu fIt shI shI fI-
nee tsI kusu yu fu sIn, nuwush shu tuchI tup,
IsfueI chI cheets Is utInu. Ash ku chus, ufu
wunu sIf shu tuut ssu. AshI fI yu, IsfueI chI chIs
muzI nung tsu. Yutu fIt shI shI fee tsIs ksung-
tsu.

Muyuum tsI pu tsee zunduk su?


D
ApunII
IsfueI chI chee tfu ngI yu.
12
ShIy Ese kI ye Iuu, nutsIsh mus sImu-
shtuu tI, ushI fI tuu suun pu tu tpu tsee tsI yu tu-
shIn chu. Tputs wunu sI fImshIsh tuchI tu fu-
ng sIn, Itufu yutu fIt shI shush shu puntsuk-
chu sIn, yuw sIf tumu wunu sIf tuu fu ngu-
nu, unu mund wuu nuu tsI tupu chI ndu muum
wunI ndu ju. MI shut, tputs yutu fIt shI shpun
muntsI fImshee kusukchInuufeesInuyu,
EsekIyeIu18 , 33
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
568

E
33.20 MutI wu 16.27, Rom shu chee mu 2.6 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
34.5 MutI wu 9.36, Mf ko su 6.34 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
yuwu mund sIf tumu yutu fIt shI shee
muntsIf putu tu fu ngu nu, unu mund ndu
tsI pu chI nIII nu yu. MI shut, tputs wunu-
sI fImshI shtuu tI yu tuchI tu fu ng sIn, Itufu
yutu fIt shI shush shu puntsuk chu sIn, yuw
sIf tumu wunu sIf tuu fu ngu nu, un

tu-
fu sheem Istu chee ju? ndu.
13
Nuw tputs
wunu sI fImshee, SIyuum kIs tuu muum
punu chInts pu, utufI, Itufu uwshu yuwuu
tI unoo mupIyk sIn, yusuf shu muntsI-
fIsh puntsuk chu sIn, unoo tputs ndu shu
kIs nup chI mu, utInu. Anu mu shee tputs
tsI puts pu tu fI wunI chI mu.
14
Nuw tpu tsee
muntsI fImshee, Nuw sIyuu wunI chInts-
pu, tkchu fI, Itufu uwshu yusuf tuuf shee
wunu sIf ymu nduk chu sIn,
15
yuw chI fI koo
IfI pu ngu shee yufu ngu nu unoo, ndun tuu tI
ushI fu shu chI fu ngu nu unoo tuwun pukchu-
sIn, mIshu nuwuu kumuch tu mu fI Izuu fu
tumIn kut ssIn, tpu tsee wunu sIf tutsu moo fu
chI nuk chu sIn, muntsI fImshee tuu fu shIsh
Izuu fu kupeet kut ssIn, zufum pu tu fI zupun
musuch tuu chI nIII nu yu. Wuneesh shee
ndu shu wuyu chI nu. Wutum nuw kumuch-
tu mu fI tuu fu shI pu nI wu.
1
Wuu nu fI tputs
wunu sI fImshee chI nuk chu sIn, tputs pu tu-
tIn wunu sIf shu tutsu moo fu chI nuk chu sIn,
wunu sIf shu pu fee tuu chI nIII nu yu. Nuw shu
yuwuu sIf muntsIf tuu fu ngu nu unoo ndu-
shu pu fI chI nu chI nu.
17
ShI yu shuch IsfueI shuch tputs tchI nIII-
nu yu. ApunII mungu tpu tsee wunee kI yu,
utI tuu teesInu yu, Itufu zufu mu fI wuu nu sIn-
chu ndu wunu sIf tuu fush tuuk sIn, tpu tsee
ndu tutsu moo fu chI nuk shI nIII nu yu.
18
Tputs wunu sI fI mush tuf shee wunu sI-
fImshee kusuk chu sIn, muntsI fI mush shu
yusuf chI nuk chu sIn, wuu nuu mu ndu fI chu-
yu fI nI tsI pu chI nIII nu yu.
19
Yutu fIt shI shpun
tputs yuw muntsIf tuu ku nu unoo kusu yu-
fu sIn, yusuf shu wunu sIf shu tuuk chu sIn,
tpu tsee wunu sIf tutsu moo fu chI nuk chu-
sIn, unu mund wunu sIf kIs tuu chI nIII nu yu.
20
SIy tsI yut kus, tuyus, tuyus ushIk su,

ApunII Iyuu wunu sI fee chI nuk? Mungu


tpu tsee wunee kI yu, ntu ngut ushIk su.
Yuwu mund tIs, mIshu muntsIf putut kIs
unu mund mInum tu wuu tsI fI tIs IsfueI chI-
cheets Is wunI chInts pu,
E
ApunII tfu ngI yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu ApunII chI-
yuu tpu tseetsIch tuu fu shIch yusu ku unoo tsI.
Israe!chich kurak tiptsiree mantsir
ksutarangana anoo kamanchintspa
34
1
ApunII nuwuu Ese kI ye Iuu tsI
tfu ngI yu.
2
Ese kI ye Iuu, nutsIsh
mus sImu shtuu tI, ushI fI tuu nuwuu kukI
IsfueI chI chee kufuk kumu nI shI nI. AshI fI
tng chu. Pup tsu. ApunII sIyuu kufu kuu tsIs
wunee funts. SIy IsfueI chI chee wunu sIf
ksu tung tsu. Opee ju ksu tu mu pun tumu-
tuf pu fee shIng tsu. Itufu, sIy ndu ush kus
suu nuuts tu mu fI ksu tuk su.
3
Ndun tuu
opee ju sIy ksut kus, Itufu mImI fee tsIm shu
kIs wuuk su. MI shut, pufoots tum kumu fee-
mIs k'tuyufus, kumuf tuk su. Yuwuuts shu
yungun tu tu fu unoo puchuk su.
4
Ash kI-
tuu tIs, ndu yuwuu opeej wunguy tu ku
unoo ndu yufu muum zunduk su. MI shut,
yuwuuts tum kuchuk chu fu unoo ndu
IfI mIypu pun tu yu fus yufuk su. MI shut,
yuwuu suwu ku nu unu nguz ndu nuchu-
ngu yu fus, yumu yu fus wuush tum wutund-
pu nush wuyuk su. Itufu, sIysu opee ju fee-
tsIs mungu kIyung yuchuk su, nuw sIyuu
ksu tu mu pu nee ts Is utInu.
5
AshI fI nuw
tpu tsI fI opeej tumu pu fI ushI fI yu. Kufuk
nuwuu tpu tsI fI ndu ksut ku sIn, opee ju
ksu tu mu pun ndu nuf, yup shu wufI tu ku
umb shu musu tu mbu chu sIn, tumuz shu
unoo kutung tu fI yu, nuw tpu tsI fI ushIk puz
ush ku nu yu.
D

AshI fI yu, opeej mungI nup,


mIshu much pI tum suwu su wu fu ngu nu,
unu nguz

chuk shtu ju nuyu nI ku nuchu-


ngu yuch? wutum tputs unoo ksu tu mu pun
ndu nu fI wu.
7
AshI fI nu ksu tu mu pu nIs nuwuu kukI
kuu pu nI fI muzI nung tsu.
8
Nuw Apu nIII
Tuu fu shI pu nI zufum pu tu fI sIyuu ksu tu mu-
pu nee ts Is utInu. NgIch kI nuu feenu, tsI puts-
pu tu fI tuwup chI mu. SIy ndu tpu tsI fee tsI
wunu sIf ksut kus, suu nuuts tu mu fI ksu tu-
EsekIyeIu33 , 34
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
569

E
34.1 Iuku su 15.4-7 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
34.17 MutI wu 25.31-34
tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
G
34.23 Wungu 10, ApunII wunI chu unu 7.17 tsI yu tsIs
nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
fu ngus, nuw tpu tsI fI opeej tumu tuf pu fI
ushI fu sIn musu tu mbu fu ngu sIn, sIy ndu
nuchu ngu kus, tumu zeew shu unoo zuyu fu-
sIn kutu ngu fu ngu nu yu.
9
AshI fu chu, nuw
Tuu fu shI pu nI sIyuu ksu tu mu pu nee ts Is utu-
shI nu. Yuwuu nuw tsI yut ku chI unoo kuu pu-
nI fI muzI nung tsu.
10
Nuw Apu nIII Tuu fu-
shI pu nI sIyuu utInu. Nuw sIyuu kunduf tuk-
tu nu, wutum tpu tsI fee tsI Istu muum ndu
zunduk su wu. Nuwuu tpu tsI fI

tumu fee ju
ksu tu fu ngIs? unoo mush chInts pu. AshI fI
yuwuu ushI fu ngIs unoo yusu yu fu fI, sIyuu
tushI tu nguk chu fI, ndu shu nuwuu tpu tsI fI
ksu tut ssu. Wutum ndu wunu sIf ksut kus,
kIyung yuchuk su wu. Ash ku chu fI, nuwuu-
nu shu tpu tsI fee tsI ksut chI mu, ApunII
tchu, nuw Ese kI ye II sIyuu utInu.
11
ApunII Tuu fu shI pun tchu. Nuwuu-
nu shu tpu tsI fee tsI ksut ku fI tuu chI mu.
12
Ksu tu mu pun wunu sI fI mIsh opee ju fI nI
ts puk chu, unu nguz ufu tu fI nuchung tu fu,
nuw shu ushI fI tum tpu tsI fI ts pu chu sIn,
unu nguz ufu nuchu ngu ku fI tuu chI mu.
AshI fI musut kut ssIn, tupIshpuz ushI fu
kIyung kuchIy kuchI nIII nu. Anoo ufu tupu-
chI ndu chI mu.
13
MInup shu tsup nuu tu mbu-
fu ngu nu, unoo yumu yu fu fI, yusuf wuun-
shu tum wutsu pun wuyu chI mu. SheefufI,
Isfue Iup much muchI mu. MI shut, wuzuw-
pI tum kungup muchI mu. IchI ngu fu yukut
ymu ndu chI mu.
14
Anush wunu sIf shu
kutu nguts kutung chI nIII nu yu. Sheef sIn,
Isfue Iu mun much tuu chI nIII nu yu. Anush
nuwuu nu kutung tsee punu ku fI, kutung-
ku sIn, unshu fI shu kunus ku sIn tuu chI nIII-
nu yu.
15
Nuwuun tu fI opee juu ksu tu mu pun
ushI fu fI, ksut ku fI tuu chI nu. Ash ku fI,
tpu tsI fI nIzI chI nIII nu, unoo wunu sIf shu
wuyuk chu fI, ufu kunus chI nIII nu yu, nuw
ApunII Tuu fu shI pu nI utInu.
1
Tpu tsI fee tsI
nuwuu nu wunu sIf ksut chI mu. Ksu tu-
mu pun wunu sIf opee ju fI nee tsI ksu tu fu
ush tu chI mu. Tpu tsI fI musut kut ssIn nuwuu-
nu shu unu nguz ufu nuchu ngu yu fu fI,
E

yusuf unshu tum wuyu chI mu. Wund tuu tI
wuts chpu muw shu yumu yu chu fI, nuwuu-
nu shu unoo tuputs tu shI pu tuputs tu yu fu fI,
ufu yuf chI mu. Nuw wungu yu wuu, mIshu
mutumb shee tum, wunuts kupu ngu wuuts-
tum tutsu moo fu ksut chI mu.
17
Nuw Apu nIII Tuu fu shI pu nI sIyuu utInu,
muzI nung tsu. Ashpu tum tIs opeej tumu pu fI
ushI fus tuuk su. Itufu, ushpu tum tIs kuu puf
tumu pu fI ushI fus tuuk su. Opee juu, mIshu
kuu pu fuuts tum tutsu moo fu nuw wunI chI-
mu.
F

18
Ashpu tum tIs pus too wunu sI fImshee
kIs kutu ngee fus, tuzu zu fus, unoots tum
pus too ktsI ptIs tuyu tu fI tu muum kup chuk-
su. Wuku ngu fee wIfee kIs wuu yu fus,
Itufu unoots tum kup chu yu fus kusuk su.
19
AshI fI yu, yuwuu pus too sIy kup chu fu ngIs
unoo nuw shu opee ju fI ndu kIs kutung ku nu-
yu. Yuwuuts shu kungoo kup tsu yu fus, shshu-
tu fum chu kusu fu ngIs, unoots tum ndun tum
kIs wuu ku nu yu.
20
AshI fu chu, nuw Apu nIII
Tuu fu shI pu nI utInu. Opeej yungu tu tu fu un
xungI tu muu kIyung yuchuk sIn, nuw tutsu-
moo fu yusu yu fu fI, wunI chI mu, utInu.
21
SIy
mutumb sheewIs wIzpufeefus wungu yu wuu
kItsIp tIs kuyu ngu mbu yu fus, tunu nee fus
tuzu ngu nIk su. Ash kus, suwu su wu ku nu yu.
22
Itufu, ush kI tuu tIs, nuwuu nu shu kIyung
kuchIy ku nu unoo tupu chI ndu chI mu.
Antuu tI unoo opee ju fee tsI shu chIch tu fu sIn,
tuu muum zund kee zI. Nuwuu nu opee ju-
fee tsI tutsu moo fu wunu sIf wuyu chI mu.
23
DupI yuu nuwuu nuu tsI tpu tsI fI umb
zungun chI mu. Uwshu unush ksu tu mu pun
tuu chI yu.
G
An kIz puf chu wunu sI fI. Uwuut-
ssIn ksut ku tuu chI yu.
24
Nuwuu Apu nIIeetsI
Apu nIII fI neem nu chI nIII nu yu. Tpu tsI-
feetsshI tI DupI yuu ufku feem nu chI nIII nu-
yu, nuw Apu nIII utInu.
25
AshI fI nuw shu
IsfueI chIch pu tputs wunu sIf tutsu yuk chu fI,
kIs shu tuu chI nIII nu yu. Kpu chumsheets shu
ufup zungun chI mu. Tpu tsI fI mupIysh tI sIn
kIs tuuk sIn, mzu tsIsh, mIshu mungIn shu-
tum kIs muu chI nIII nu yu.
2
Nuw tpu tsI fee tsI nuwuun shu pungI
tIpu fu nIII zee muchIsh wuyu chI mu.
EsekIyeIu34
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
570

D
3.27 Rom shu chee mu 8.5-6, GIu tus sh chee mu 5.22-25, 1Wungu 3.24 tsI yu tsIs nIptu
tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Nuwuu nu Istu ku fI sInuuts shu zungun-
ku chu fI, yuwush wufI tuk chu unush sIn
sInu ku tuu chI yu.
27
Tutsu mu fI nI wunu sIf
muzu fIsh yusIy chIyu. Tsup tutsu muum
wunu sIf yunu ngu ku, zupun yusIyku,
unoo pusuk sIn, wuun shu wutsu pun tuu-
chI nIII nu yu. Tpu tsI fee tsI wunu sIf shu
wuyuk chu fI, yuw tpu tsI fee tsI kIyung
yuchuk sIn, tumuch chuf tu fu ngu nu,
unshtI sIn tputs nuwuu nuuts tuk chu sIn, In
ApunII Tuu fu shI pun chu, tchI nIII nu yu.
28
Afup cheew tum tputs ndu shu tpu tsI-
fee tsI kIyung yuchuk sIn tuu chI nIII nu yu.
MI shut, mungIn shuch tum kzu mIsh ndu-
shu zuyu fu kutung ku, ufu kIs shu tuuk sIn,
ndu punI chI nIII nu yu.
29
Anuw nuw tsup
wunu sIf wuyuk chu fI, zupun tutsu mu fI-
nee tsI pusu chI nIII nu yu. Ash ku sIn, ndu shu
mufI zI mum kIyung kuchIy chInIII nu yu.
MI shut, ndun tum tputs wuu tsIn tuyu-
tu fIt ku sIn, mIchIt chI nIII nI yu.
30
Anu-
mun tputs nuwuu yusu chI nIII nu yu, nuw
ApunIIeefufI tpu tsI fIp tI tuukI unoo tsI.
Nuw IsfueI chI chee tpu tsIf tu nu. Nuw
zufum pu tu fI utInu.
31
Nuw tpu tsI fee tsI
opeej tumu pu fI ushI fu fI sIyuu ksut chI-
mu. SIysu nuwuu upuf tu nu tuut ssu, nuw
Apu nIII Tuu fu shI pu nI sIyuu utInu, ApunII
sIyuu IsfueI chI cheets Is tchu, nuw Ese kI-
ye II utInu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu IsfueI chIch
kufuk tIp tsI fee muntsIf ksu tu fu ng sIn, Itufu
ApunII shu wuunu wunu sIf ksut chu unoo tsI.
Israe!chich yusur watsapunish kis
taakchusin, anush tputs ichingarusin
Apan!!ee yasachin!!ina anoo kamankiya
3
22
AshI fI shIy Ese kI ye Iuu, IsfueI-
chI chee tng chu. Yuw nuw
ush ku chI un ndu suu nu mun tu fI ush tut ssu.
Itufu, nuwuu nu mun tu fI wunu sI fImshI fI
ush tu chI mu. SIy nuwuu yutu fI tuum nu-
fu ngI tuu tIs, ushI fI tuu sIyuu tupu chI ndu-
chInts pu.
23
Afup chIsh tpu tsI tuu fu ngus,
nuwuu yutu fI tuum nu fu ngI tuu tee su, ushI-
fI tuu nuw shu nuwuu nuu tsI wIz pu fI fI ufu
tuyu mu ndu chI mu. Ash ku chu fI, tputs shu
nuwuu Apu nIIeetsI yusu chI nIII nI yu. Wutum
nuw Tuu fu shI pu nI utI nu wu.
24
Nuw sIyuu
mInush tsup tuu fIs unoo tushI tu ngu yu fu fI,
wushu nund shu tushu nI yu fu fI, suun pee-
tu fI shu tsu pu nIs muchI ntsu.
25
MI shut, sIy
yutu fI shI shee chI nu fu ngus, upunII pu tsI-
fI mu nIs mungIs tutu fu ngus, mungee ts Is
tumI nIIuf tu fu ngIs, unoo nuw shu kungu-
pu puz ushI fu kupu chInts pu.
2
SheefufI,
sIyush mungI shIs kuneetsI pshtu kchu fI,
sIyuum tuu fu shIsh kuneesIch shu punuk-
chu fI, mungIs yutu fI tuuts tuu putu mbIch
tumu pu fI ushI fu mbu muuts tuu, nuw shu
tuchI ngu chu fI, mungee ts Is wunu sIf shu
kusu chInts pu. Ash ku chu fI, sIysu nuwuu tsI-
mu fI shu kukI puyu kus tuut ssu.
27
SIyush
kuneetsI tup shtu kchu fI, sIy nuwuu tsI mu fI-
shu kukI puyu kus, nuwuu kumuch tu mu fI
Izuu fu shu tumIn kus tuut ssu.
D

28
AshI fI
yuwuu nuw sIyuum zItu mI nu fIs tsu poo
punu fu ngI unshu fI tum tuuk chus, nuw
sIyuu tpu tsI fee mI nuk chu fI, sIysu nuwuu
Apu nIII fee mIs nut ssu.
29
Yutu fI tush tuu-
fus, kIyung kuchIy kus tuu fu ngIs, unoo
nuw shu tupu chI nduk chu fI, kIs shu tuu kus,
mzuf shIs tutsu mu fIs tIfIk zupun kuyu nu-
ku, unoo kutung kus, ndu shu mufI zI mun
EsekIyeIu34, 36
Sir turi Apu nllee /u/ yunJu ru ngu sin, /iru-
/u mun turi mee ro us/is/ tu ru nu yu. (S6.27)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
571
kIyung kuchIy kus, wunu sIf shu kIs tuut ssu.
30
MI shut, tutsu mu fIs zupun yusI muum
mzuf shIs wuyu chI mu. Ndu shu kutu nguts
sIyuum pshu tu ku, ndu sIy ufup chee tputs
puzItssu.
31
Amb ush ku chu fI, mungee ts Is
p'tseekchufI, yuwuu muntsIf tuu fus, zupun
yutu fI ushI fu ngIs, unoo chI nuk chus, suu-
nu mund yutu fI shI shI fIs puzItssu.
32
Nuw
Apu nIII sIyuu IsfueI chI cheets Is tchInts-
pu. Kuu pu nI fI mungoo nung tsu.

Antuu tI
sIy wunu sIf tuu kIs, unu mund nuw sIyuu
Istu chee? Ndu. Anu mund kIz puf puzI kus,
mungIs muntsu kus tuung tsu.
33
ApunIIeefufI sIyuu utu shI nu. Nuw
sIyuu yutu fIt shI shI fIs tuchI ngu chu fI,
mupIysh tIs suun shu tu fI shu tsu pu nIs
tuut ssu. Yuk tu fIs kupee tum puz ushI fI tuu
tuu fu ngu, unoo yusuf wunu sIf yufut ssu.
34
Tsu pu nee ts Is kusu mbu fu ngus, yutu fI tu-
mun tuu unoo yusuf puyuk chus, tputs umb
nup kut ssIn, wunu sIf shu yufum pung chI nIII-
nu yu.
35
Tputs shu unoo tsup, In tsup unu-
fI tu nu kusu mu nu wu. Itufu, nut shu Edeng
wutI pu funII tumu pu fI ushI shu tuu fI yu. In
yukut unu fI tu nu Izuu fu kupI tum muu chI
ndu nuf tuu fu ng tuu, nut shu wunu sIf shu
tputs zupun kIz puf tuu fu nu yu, tchI nIII nu-
yu.
3
AshI fI yuk tu shuch yuw unnu ngI fI
wutsI fI tuu fu fu tu fu, ndu tsI pu fu ngu nu,
unshI tI sIn nuwuu Apu nIIeetsI Tuu fu shI pu-
nee tsI yusu chI nIII nu yu, nuw yukut kupee tu-
muuts tuu yusuf kIz pu fI nu shu wunu sIf
wuyu chI unoo tsI. MI shut, yuwuu muzu-
feem wunu sI fI tum wuyu chI tum tI unoots-
tum yusu chI nIII nu yu. Nuw Apu nIII Tuu fu-
shI pu nI ufu umb sheefufI kusu chI mu.
37
AshI fI nuw utInu. Ufu sIyuu IsfueI chI-
cheets Is ufu ngI nu shu Istu chI mu. Yuwuu
mush kIs unoo Izuu fu tutsum chI mu.
Ash ku chu fI, opeej wuzu pun wunIptuf-
pu fee ushIp tIp tsI fI neem Izu pu nI chI mu.
38
Yuk tu fI nI Izuu fu kupee tum, tputs ndu nu-
fI mu nu, unush tputs tutsI tuchtu yu. Ifu su-
fI nush shu mbutshI shush opee juu muchI-
muum yushI nduk chu sIn, zupun tutsI tu ngut
ush tu fu, ushI fI tum tputs shu Ifu su fI nush
tutsIt chI yu. Ash ku chI unush, nuwuu Apu-
nIIeetsI nuts tu chI nIII nI yu, tng chu, ApunII
nuwuu Ese kI ye Iuu tsI tfu ngI yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch yusuf wutsu pu nIsh kIs tuuk chu sIn,
unush tputs IchI ngu fu sIn Apu nIIee yusu-
chI nIII nu unoo tsI.
Na kamanchintspa yuwaa Apan!!
Israe!chichee yusur napuz tamapari
ashirusin, kiyung kachiykana
anoo ituyamayaru, waanshutam
watsapun wayachu anootsi
37
1
ApunII Tuu fu shI pun nuwuu putu-
yu fu, wIz puf pu much tu fu ngI yu.
Wutund sup yuwush wunup xunu fu unush
nuwuu yushI ndu fu ngI yu.
2
Anush shu
wutund sush nuwuu muchIch tu fu Ituf pIp-
tu fu ushI fu ngI yu. Yuwush wunup puzu nu-
ndu fI xunu fu unush, ushI fu ngI yu.
3
Sheefu,
nuwuuts shu tfu ngI yu. ShIy

umukshu?

In wunup yusuf tmee chee ju? nuw shI yuu


utInu, tfu ngu, nuw shu, Apuu Tuu fu shI pu-
nee, shuu nu chu nee yusu tu shu, tfu ngI nu.
4
AshI fI ApunII shu nuwuu, Nuwu mun
sufI tsI yut kush, Wunu poo, IchI ngu fus
chIy zu yu fus, Apu nIIee kuk muzI nung tsu,
tng chu.
5
ApunII Tuu fu shI pun sIyuu utee ju.
Nuw sIyuu Itu yu mu yu fu fI, yusuf tuu fu shee
pungut ssu.

Yunxeem tum tIs wuyuk chu fI,


nutsIs nutseen ku chus, tusI fI tum tIs tuu chI-
yu. SheefufI, sIyush yusuf tupuseefufI,
sItuf nu sush tuut ssu. Ash ku chu fI, uwshtI-
sIn nuwuu Apu nIIeetsI Tuu fu shI pu nee tsI
yusu chI nIII nu yu, ApunII tchu tng chu,
tfu ngI yu.
7
AshI fI nuw shu unu fI tum tsI yu-
tu fu ngu fI, kIz puf zungu nee fu ngu unoo
muzI nu fu ngI nu. Mun tuz kIz puf mun tuztu-
fu ngu, tsI puf shu wunup yuw pIyu muw
tumu tu mu fu unshu wushu nund ptsu tu fu-
ngu nu yu.
8
Anoots shu wunu poo nup ush ku-
fI, wuyu nxuum, mIshu nutsu seem tum kInu-
fu ngI yu. AshI fu ngu, unu mun Iwuz zup shu
tmuf tu fu ngI yu. Itufu, ndu kchI tu mu nu.
9
AshI fI ApunII shu Tuu fu shI pun nuwuu
tfu ngI yu. Anoo tsI pu fee wun suf kufu-
zu ngI, tsI puf yusuf kchI tu muu mu. AshI fI
tng chu. TsI pu fee wIs wunIs nuu nInts. Yup
tsu pu fu nus tspu ku tu tuu fIs umbchIwIs
IchI ngu fus nuu nInts. Kuseefus, tsI pu-
fIsh pshtu ngInts, In tsI puf wunup yusuf
kchI tu muu mu, tng chu, ApunII tfu ngu,
EsekIyeIu36 , 37
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
572

D
37.10 ApunII wunI chu unu 11.11 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
37.27 Yuwuu nIsh
tu unoots tum 2Kofnd shu chee mu 6.16 tuyu sI mu kumun kI yu. Itufu, ApunII wunI chu unu 21.3
tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
10
nuw shu unu fItm tsI yu tu fu ngu fI, unshu
tputs wun tsI pu fIsh pshtu fu ngu sIn, wuu-
nup shu yusuf kchI tu fu ngu nu yu.
D
Ashpuf-
tu fI shtI sIn tsI puf tmu ndu fu ng sIn, ushIp
sunduf wuzu pun shu nI yu fu ngu nu yu.
11
Anoots shu ApunII nuwuu tfu ngI yu.
IsfueI chI chIn In nupuz tumu pu fee ushI fu-
sIn tuuk sIn, In nupu fI nI Izuu fu puzu mu.
AshI fu chu, ChI nu shI nI ndu nee fu, musu tu-
ngut ush kI nI yu, utu nu yu.
12
AshI fI shIy shu
nuwuu kukI kumu nIng chu, ApunII sIyuu
tchu tng chu. Nuw IsfueI chI chee tsI puf
ushI fu sIn, mupshI shush tuu fu nu, unoo
tushI tu ngu yu fu fI, yusuf wutsu pu nIp-
tum wuyu chI mu, tchu Apu nIII, tng chu.
13-14
Nuw sIyuu mupshI shIsh puz tuu fus
ushI fIs unoo tushI tu ngu chInts pu. AshI fI
nuw sIyuu tuu fu shIs Itu yu muk puz sheefufI,
tsu pun shIs wuyu chInts pu. Ash ku chu fI,
unush sIy nuwuu Apu nIIeetsI yu sut ssu. Nuw
yuwuu tsI yut kI unoo ufu tutsum chI nu, nuw
sIyuu Apu nIII utInu, ApunII sIyuu IsfueI chI-
cheets Is tchu, nuw Ese kI ye II sIyuu utInu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu ApunII
IsfueI chI chee yusuf nupuz tumu pu fI ushI fu-
sIn, kIyung kuchIy ku nu unoo Itu yu mu yu fu,
wuun shu tum wutsu pun wuyu chu unoo tsI.
Israe!chich Utachichpa
washunand minumtashumarisha
taachin!!ina anoo kamankiya
15
ApunII nuwuu yusuf tfu ngI yu.
1
Apuyu yusI nu. NImun yundu ngI, Utu-
chIch IsfueI pu umI kuf tu yu nIII nu unoo tsI,
tfu ngu, unu mun shu yusuf, Apuyu mIshu
yusI nu. NImun OsI yu fIn chIch IsfueI-
shuchpu tu tum umI kuf tu yu nIII nu unoo
yundung tum chu.
17
Sheefush, yusI nuu
wushu nu ndu fI shu mInu mu fI shu kInu-
muum kputs tu yu fush ksung chu.
18
Wundu-
yu Utu chIch unoo mush kut ssIn,

In
muyu tu? kumu nI ndu, utee sI nu yu ushI fu,
19
shIy shu nee ApunII tchu tng chu.
Utu chIch IsfueI chIch pu wushu nu ndu fI-
shu yupu nduf sIn tuu chI nIII nI yu, ApunII
tchu, tng chu.
20
Tyu fush, unoo tsI fI
yundu muu puyu pu yu chu, wunI yuwuu
yundu fu ngIsh unoo pung pu nu.
21
AshI-
fum chush, unu mun shu tng chu. ApunII
sIyuu utee ju. SIy mInup tsup nuu tu mbu fus
tuu kIs, unoo tushI tu ngu yu fu fI, wushu nund
tushu nee yu fu fI, tsu pun pI tum tIs wuyu-
chInts pu.
22
Ash ku chu fI, wushu nu ndu fI-
shu IsfueI shuchput wuyu chInts pu. Anush
mInu mu fI shu kufuk tuuk chu, ndu shu
chuw pI shtu mbu fus tuut ssu.
23
MI shut,
ndu tum upunII pu tsI fee tsIs muntsI fImshee
ungIf tu kus, ufu ngeem ndu shu mInu yutu-
fIt shIsh chI nu kus tuut ssu. Nuw yuwuu
yutu fI zupun ushI fu ngIs, unoo Izuu fu
tuchIk chI mu. Ash ku chu fI, tpu tsI fee mI
sIyuu nchI mu. SIysu nuwuu Apu nIII fee-
mIs nut ssu.
24
DupI yu fIn chI cheets shu
tpu tsI fee tsI kufu ku fee mIs nut ssu. Anshu
IchI ngu foo tsIs ksut ku, sIysu nuwuu kukI
Izuu fu puyu kus, kumuch tu mu fee tsI tumI-
nut ssu.
25
Nuwush tpu tsI fI Ako pu fIn shI nI
wutsu pun tuut ssu. Yuwu sh tum zItu mI nu fIs
tuu fu ngu unshu tum tu yu. Tuu kus, IchI ngu-
fus Ipu fIs, chI nIII nI tum tIs Izu pu nee fus,
ufu tu mu fI tuut ssu. Anush nuw tpu tsI fI
DupI yu fIn chIch nIIu fu nuf ufu tu mu fI tum
kufuk tuu chI yu.
2
AshI fI IsfueI chI cheets-
Is tutsu yuk chu fI, wunu sIf shu tuut ssu.
Yuw ush ku chI un ufu tu mu fI tuu muu mu
ush tu chI mu. MI shut, tpu tsI feem tum tIs
Izu pu neek chu fI, unush pungee mI wunu-
sI fImshee wuyu chI mu. Ash ku chu fI, un
ufu tu mu fI tuu chI yu.
27
Anush nuw tuu ku fI,
nuwuu Apu nIII fee mIs nut ssu. Nuw shu
sIyuu tpu tsI fee mI nu chInts pu.
E

28
AshI fI
nuw pungI unush ufu tu mu fI tuuku, tputs-
tI sIn nuwuu Apu nIIeetsI yusu chI nIII nu yu,
ApunII tchu sIyuu IsfueI chI cheets Is, nuw
Ese kI ye II sIyuu utInu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch Utuch chI pu wushu nund mInum-
tu shu mu fI shu tuu chI nIII nu unoo tsI.
]AshI fI wup pu fI. Wutu mu fI chu nuw
Ese kI ye II kukI.|
EsekIyeIu37
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
573
Babi!oniyashuch kurak Utachchee
tputs waanpee watsapun machirangu
anush kanungasee mang' kapungu
ipusarangu anoo na kamanchintspa
1
1
Jowu kIm Utu sh kufu kuum kInu fu,
tuchIp musuch tuu chu, unush Nubu-
ko do no sof shu wusu ndu fuf pu Ifu su fI-
nush kusu fu ng sIn, yuk tuu ktI fI peef sIn,
2
wufu tu fu ngu nu yu. ApunII shu kufu kuum
Nubu ko do no so foom kusI muum wuyu fu-
ngI yu. KusI fu ngu sIn, Utush chee kufuk
Jowu kI muu putu fu ngu nu yu. Sheefu,
Nubu ko do no sof Apu nIIIsh pung' wunu-
sI fImshIsh pshtu fu ngu, muu chee ofput
tInum zupun tuu fu ngu, unoo IchI ngu fu
yufu ngu, wuun pee shu wutsu pun kunu pu-
fu ngu, unoots shu wuun shu upunII pu tsI fI-
nI pung' wuyu yu fu kusu fu ngI yu. MI shut,
Utush cheets tum tputs zupun much chu-
feem putu yu fu sIn, yuk tup BubI Io nI yup
much tu fu ngI yu.
3
Anush Nubu ko do no sof kusu fu-
ngu, AspI nu suu, wuu nuu tsee pung'
Danie!arini kuku
Yuwaa kirak Danie!arini kamanirangu anoo pakich kamanchintspa

Chaka nee kirak yandarang?


Anoo Izuu fu yusu muum ndun chu. Yuwu puf Utu ch chI tputs BubI Io nI yush tsup tuu fu ngu nu,
unush DunIe Iu fI nI Apu nIIee kuk kumu nI fu ngI yu. DunIe Iu fI nI Utuch chee kufuk wIpu mun chu.
ApunII uwuum mungoo zeem kupung punu fu ngu, wunu sI fI tuu fu ngu, yuwuu ApunII ush tu chu
unoo ItsIn su fu kumu nI fu ngI yu.

Chakaama yandarang?
Utu ch chI tputs ufup mInush tsup, BubI Io nI yush tuu fu ng sIn, kupung kIyung kuchI yu fu ng-
sIn, mung' muntsu fu ngu nu. AshI fu chu, DunIe Iu fIn shu Utu chIch pu tu tIn wunee fu ngu, mungoo
p'tseefungu, mung' ksu fu ngI yu.

Mayaamaja yandarang?
DunIe Iu fI nI Utuch chee tpu tsI mung' p'tsImuum zundu fu ngI yu. AshI fI yu, DunIeI shu, ApunII
zupIsh shu pu pIy ush tu chI yu.

Antuu tI ufu pIch tputs Iyuu kusI chu zI nIII nu ju? Ndu. ApunII IchI-
ngu fu yusu fI yu. AshI fI yu, nuw tuu fu ngI ushI fI tum sIysu zufum pu tu fI Apu nIIee chI nung tsu.
Sumbuy tufInts pu, tyu fu, Utu ch chI tpu tsI mung' ksu fu ngu nu yu. Ich tu fu wuu nuu tsI tuu fush
kumun kI yu, yuwuu Apu nIIeetsImu fI chI nu fu ngu unoo tsI. WIpu nush pu tuu fu ngu, ufu pIch tputs
kIyung yuchu fu ng ku sIn, ushI fI tuu Apu nIIee ndu kusu fu ngu nu yu. Anu mun shu kumun kI yu,
yuwuu pumu zoo mu kumu nI fu ngu unoo tsI. Kufu kuw kIz pu fI tuu tuuk sIn, ApunII wuunu IchI-
ngu foo yusu fI yu. ApunII wuunu kufu kuu Ipuseefu, wuyu tu, wuyu tu ush chI yu. ApunII wumu fI
kusI fI yu. Zup shI nuu ApunII wuu nuu tIp tsI fee tupu chI ndu chI yu. ApunII ufu Iyuu Utuch cheetsI nI
kIz puf chI nu ku, ndu mbI zu kI yu. AshI fu chu, Apu nIIeetsImu fI chI nung tsu. Sumbuy tufInts pu,
tfu ngI yu DunIe Iu fI nI.

Mayaatseeja kamanik?
Nu yuwuu kumun ku unoo kumun chInts pu. KupI to fo 16: DunIe Iu fI nI wuu nuu tsI tuu fush
kumun kI yu, yuwuu kIyung kuchIy kI tuu, ushI fI tuu Apu nIIee ndu kusu fu ngu unoo tsI.
KupI to fo 712: DunIe Iu fI nI pumu zoo mu Ipun pu nu fu kumun kI yu.
1. Muuchee kuyustun Ipunpunuf yukufungu un kufuk Ipunpunuftum tuuchInIIInu, unoo
tfungIyu (7.1-28)
2. Opeejuu upupchIf, mIshu chIpootstum upupchIf kumunkIyu. (8.19.27)
3. ApunII tIptsIfee yukufungu, DunIeIpu tsIyutufungu, mungoo p'tseefungIyu. (10.1-11.45)
4. DunIeIufInI pumuzufungIyu yuwuu ApunII uyum ushtuchu unootsI. (12.1-13)
Danie!arini kuku
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
574
ksutumupu nI kufu zu fu ngu, IsfueI chI-
chee tputs zupun yushI ndu fu ngI nu.
Kufu kuu muu chI fI tu, mI shut kufu ku tum
tIp tsIf kIz puf yusum pu neew yushI ndu-
fu ngI nu.
4
AshI fI shIy shu unoo kunu-
ngu see wngu yuf ndu nu fI, mutumb shee
Ipu sung chu. ChI nu muum kupung yusu fu,
muuch tu ushpu fIt yusu fu, mIkee fu
mungoon ku nu unoo Ipuseefush, Iyuu-
nuu tsI k'kInI KuI dew tuyus pu tung chu.
MI shut, nuwuum Istu mu pun tuu muum
Iyuu zItu mI nu fI nee wuyu ndu mu fI tuyus-
pu tung tum chu. AshI fI shIng chu, tfu ngI-
yu Nubu ko do no sof AspI nu suu tsI.
5
MI shut, Nubu ko do no sof AspI nu suu
kumuch tu fu ngI tum tu. Kunu ngu see
IchI ngu fu zuf muf tung chu. Kutung tsee,
mI shut vInoots tum nuwuum punu kIsh
unchI chI tum pu nung chu. Tuyups tum pu-
nee ts shu tuchIp musuch tuyus pu tu ngInts,
tng chu. TuchIp musuch tushIy fum-
chu, nuwush shu pungI tufu wuz tuk sIn
tuu chI nIII nu yu, kufuk Nubu ko do no sof
tfu ngI yu.
Nu kumu nee nu yuwuu BubI Io nI yu-
shuch kufuk Utuch chee tputs wuun pee
wutsu pun muchI fu ngu, kunu ngu see
mung' kupu ngu Ipu su fu ngu unoo tsI.
Ashiri na kamanchima yuwaa
Danie! wamkurpa kurakush
pang' taarangana anootsi

AshI fI AspI nus Utuch chee kunu ngu-


see Ipu su fu ngI yu. DunIe Iuu, Anu nI yu suu,
MIsu ye Iuu, mI shut Asu fI yu suu ushI fu
Ipu su fu ngI yu.
7
Ipu su fu ngu, wuun shu chI-
fI shu sufoo ysu mu fu ngI yu. DunIe Iuu
ysu mu fu ngI yu BeI su su fuu. Anu nI yu-
suuts shu ysu mu fu ngI yu Sud fu ku. MIsu-
ye Iuuts shu ysu mu fu ngI tum tu MIsu ku.
Asu fI yu suuts shu Abet ne ku tu ysu mu fu-
ngI yu.
8
AshI fI kufu kush pung' tuu fu ng-
sIn, kufu kuu wutu ngush kutu ngu fu ng sIn,
Itufu DunIeI shu wIpu nu shee, ApunII
Iyuu Utuch cheetsI nI nee kutu ngu muum
wuts tu, tfu ngI yu, tfu ngu, AspI nuspu-
shu tsI yu tu fu ngu, ApunII Iyuum Utuch-
chI nee mu nI kutung tsee nIII tu fI tuu
kutu ngu muum kumuch tu fu ngee ju. AshI fI
yuu nuu tsI tuyu tu fI tu muum zund kee zI nI,
AspI nu suu tfu ngu nu yu.
9
AshI fI ApunII
AspI nu suu mung' p'tseefungu, AspI nus-
shu DunIe Iuu wunu sIf pu tu fI tsI yu tu fu ngI-
yu.
10
Itufu, ushI fI tuu yumu fu ngu, Nuw
kufu kuu punIk tu nu. Kufuk sIyuum nee
kutu nguts kutu ngu muum wuyu fu ngI yu.
MI shut, vInoots tum wuu muum wuyu fu-
ngI tum tu. AshI fI yu sIysu kufu kuu wutu-
ngush ndu kutung kus, xungItku chus,
nIII tu fIt kunu ngus tumu pu fee ushI shtIs
ndu tutsu moo fus mutu mbIsh tuu kus,
kufuk shu unu mund nuwuuts shu pu fee
puchu muum kumuch tu chI yu. AshI fI
wutsI pu fee, AspI nus tfu ngI yu.
11
Itufu, kufu kush pung' tputs kutung-
tsee punum pun tuu fu ngu, unoots shu
AspI nus ufu tu fI kumuch tu fu ngI yu,
DunIe Iuu wIpu nush pu tu fI ksu tu muu-
mu.
12
AshI fI DunIeI shu kutung tsee
punum pu nee tsI yu tu fu ngu, Nuw shI yuu
tchInII pu, Iyuum wIndu nu shImu fI pu-
nung chu. Wuu muum shu kungu nu ndu fI
pu nung chu. Amb ush ku nI, chung zufI
yuchu chI nI pu.
13
AshI fI chung zuf tushIy-
fum chu, Iyuu nupung chu. Wundu yu Iyuu
xungI tu muwsh tI nI puk chush ushI fI,
wuts tu, tng chu. Wundu yu mIn kunu-
ngus kufu kuu wutu ngush kutung ku nu
unput tutsu moo fI nI yu puk chush, ushI fI
yuwu fI kutung kI nI unu mu fI tum punu-
ngu ndu mu, DunIeI tfu ngI yu.
14
AshI fI
kutung tsee punum pun shu, Chung zufI
yuchu yu nI, tfu ngI yu.
15
Chung muuts
tushIy fum chu, kutung tsee punum pun-
shu nupku, IchI ngu fu sIn wunu sI fI nund
mutumb shI nu ndu fI wunuts sItu tseew
pufu ngI yu. Kunu ngus yuw kufu kuu
wutu ngush kutung ku nu unoo tsIm wumu-
fI kusI fu ngu nu yu.
1
AshI fI kutung tsee
punum pun unoo pufu ngu, AshI fI sIy
nu kufu kuu wutu ngush kutu ngu muum
wuts tu, mIshu vInoots tum wuu muum
wuts tu, tfu ngI yu. Sheefu unu mun shu,
wIndu nu shImu fI muf tu fu ngI yu kungup-
tu.
17
ApunII shu DunIe Iuu wIpu nush pu tu fI
Istu fu ngu mungoo kupung p'tseefungu,
KuI dew shuchee wuyu ndu mu fI IchI ngu fu
mungoo nu fu ngu nu yu. ApunII DunIe Iuu
DunIeIu1
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
575

D
1.17 MutI wu 1.20, 2.12 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
ufu ngeem wuyusu sheem punu fu ngu,
yuwuuts tum mIfu nIsh pumus tu fIch
unoots tum ush pu fI yusu fu ngI yu.
D

18
AshI fI tuchIp musuch tushIy fum-
chu, yuwu mun kufuk Nubu ko do no sof,
Kunu ngu see tuchIp musuch tuyus pu tu-
ngInts, tfu ngu, unu mun AspI nus shu
kunu ngu see IchI ngu fu, kufu kup shu
much tu fu ngI yu.
19
Kufuk shu ushpuu tsI fI
kunu ngus tsI yu tu fu ngI yu. TsI yu tu fu ngu,
Itufu mInun tI yum kunu ngus DunIeI pu
wIpu nush pu tu tum ndu tutsu moo fu ngu-
nu yu. Wumu fIt ssIn ufu ngI nu shu kupung
mungoo nu fu ngu nu yu. AshI fu ng sIn,
unshu fI shu kufu kuum Istum pun tuu fu-
ngu nu yu.
20
Anush tuu fu ng sIn, kufuk
Nubu ko do no sof yuchu muum yusum pu-
nee wuu kufu zu fu ngu, Itufu DunIeI shu,
wIpu nush pu tu fI wumu fIt ssIn yusum pu-
nee kusI fu ngu nu yu. Ufu wunu sI fI kufu-
kuu kumu nI fu ngu nu yu. WIshu noots tum
mI shut yusum pu nee wuuts tum wumu fIt-
ssIn kusI fu ngu nI yu.
21
AshI fI DunIeI shu
zupun musuch kufu kush pung' tuu chu,
unush Sf shu BubI Io nI yu shcheem kufuk
kInu fu ngu, unush DunIeI kusu fu ngI yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu DunIeI
wum kuf pu kufu kush pung' tuu fu ngu nu
unoo tsI.
Ashiri na kamanchima yuwaa kurak
Nabukodonosor pamazurangu anootsi
2
1
Kufuk Nubu ko do no sof tsI mbun
musuch kufu kuum kInu fu tuu chu,
unush zupun pumu zu fu ngI yu. Anoots shu
chI nu chIn tuf ushku xufu shIsh mungush
kupung tuu fu ngI yu. AshI fu chu, ndu kIs
tuu fu ngI yu. MI shut, ndun tum kIs muu tu-
fI yu.
2
Ashku, tpu tsee yusum pu nee wuuts-
shu tuwu chI mu yusu fu nu unu wuuts shu,
mIshu wIshu noo wuuts tum kufu zu fu-
ngI yu. Yuwuu nuw pumu sI fu ngI unoo
kumun pu ndu tu kufu zu fu ngI yu. Yusum-
pun shI tI sIn kufu kush pung' kusu tu fu ng-
sIn,
3
kufuk shu, Nuw zupun chu pumu zu-
kI. AshI fu chu, unu mun xufu fu fI tuu ku fI,
yusu pI tufI kIz puf zund kI nu, tfu ngI yu.
4
Yusum pun shI tI sIn kufu kuu Afu me wush
k'kuz tsI yut ku sIn: ShIy kufu kuu, ufu-
tu mu fI kufu kuum kInu fush tuuch shu.
AshI fI, kufu kuu, pumu zu mu fee tsIsh
Iyuu kumu nIng chu. Kumu nee fush, Iyshu
shI yuu pumu zu mu fIsh kumun chI nI pu,
yuwuu ush tu chu unoo tsI, yusum pu neew
kufu kuu tfu ngu nu yu.
5
Itufu, kufuk shu:
Nu muzI nung tsu, yuwuu nuw pumu zu fu-
ngI unoo sIyuu kumun chee zI, ndu mbu-
fee. Suun tu fI mungImu ndu fI tIs nuts tu-
yu fus, yuwuu nuw pumu zu fu ngI unoo
kumu nI ngu ndu mu. MI shut, yuwuuts tum
ush tu chu unoots tum ItsIn su fu kumu nI-
ngu ndu mu. Itufu, sIy ndun nuu nuwuu
ItsIn su fu kumun kus, nuw shu sIyuu
mchu kput tufu muum kumuch tu chI mu.
Pungeets tum tIs IchI ngu fu kupeet chI nIII-
nu yu.

Itufu, sIy wuu nu fI yuwuu nuw


pumu zu fu ngI unoo ItsIn su fu kumun-
ku chus, mIshu yuwuuts tum ush tu chu
unoots tum kumun ku chus, ushI fI nuw shu
sIyuum ngu tu fI tI muu chI fI tuu tsI zupun
wunu sI fImshee punu chI ntsu. MI shut, tpu-
tsI fee tsI: SIy nee tputs ungIf tung tsu. KIz-
puf tu ndu yusu ku nu, tchI mu. AshI fu chu,
sIyuu pumu zu mu fee tsI kumu nI ngu ndu-
mu, utu shI nu. MI shut, yuwuu ush tu chu
unoo ItsIn su fu kumu nI ngu ndu mu utu shI-
nu, kufuk yusum pu nee wuu tfu ngI yu.
7
AshI fI yusum pun shtI sIn punIf put,
Kufu kuu, yuwuu pumu zu fu ngIsh unoo
Iyuu kumu nIng chu. Ash ku chush, Iyshu
ItsIn su fu yuwuu ush tu chu unoo shI yuu
kumun chI nI pu, tfu ngu nu yu.
8
Itufu
kufuk shu, Nu sIyuu yusuk tu nu. Nuwuu
kukI muzI nu fu ngus, punI kus, Pchu fu-
ndu mu, tus, nuwuu ngu tu fI tIs tssu.
9
Anoo muzI nu muum zund kee zI. SIy
yuwuu nuw pumu zu fu ngI unoo wundu yu
ndu nuwuu ItsIn su fu kumun ku chus, ushI-
fI sIysu IchI ngu fus tsI put ssu. SIy nuwuu
mungu tIs ngI chu muum zunduk su. AshI fI
kufu kuu wunu sI fI nuu fI yu kumun ku chu-
nI, Iyuu puchu chee ju,

ndu mungI shIs


chI nu kus tssu?

Nuw untuu tI nIII tu fIt


chI nu chee zI? AshI fI yu, sIysu yuwuu nuw
DunIeIu1 , 2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
576

D
2.18 Rom shu chee mu 16.25, Ips shu chee mu 3.9, KIo sen shu chee mu 1.26 tsI yu tsIs nIptu
tutsu moo fu tuu fI tum tu.
pumuzu fu ngI unoo kumu nI ngu ndu-
mu. Ash ku chus, Zufuk sIn chu. AshI fI yu,
yuwuu ush tu chu unoo yusuf tum pu sI-
nu yu, sIyuu tchI mu, kufuk tfu ngI yu.
10
Yusum pun shI tI sIn, Kufu kuu, yuwuu
shIy pumu zu fu ngIsh unoo mInum tI yum
tputs tsu pu fu nus shuch kumu nI muum
wunI ndu ju.

NItuu tI sIf tumu mIn kufuk


tIp tsI fee, Yuwuu nuw pumu zu fu ngI unoo
kumu nI ngu ndu mu, tuf? Ndu. MInum-
tI yum kufuk kIz pu fI tuu tI, yusum pu nee
wIshu noots tum kumu nI ngu ndu, tufee-
ju.
11
AshI fI kufu kuu, ufu ngeem tputs
yuwuu shIy tIsh unoo kumu nI muum
wunI ndu ju.

Tumupu Iy upu nIII fI nI


kumu neecheezu wu?

Itufu, uwshu ndu


tpu tsIsh tuu ku wu! yusum pun kufu kuu
tfu ngu nu yu.
12
Kufuk shu yusum pu nee kuk muzI nu fu-
ngu, kupung tsI yun tu fu ngu, wuu nuu tsee
wusu ndu fuf kufu zu fu ngu, AshI fI BubI-
Io nI yu shchee yusum pun, mIshu wIshu-
noots tum IchI ngu fu putu yu fus, puchu-
yu fus ksu ngInts, kufuk Nubu ko do no sof
kumuch tu ku, tfu ngI yu.
13
AshI fu chu,
tIp tsI fee kumuch tu fu ngu, sunduf shu
DunIe Iu nguz wIpu nu shI nguz tum ush pu fI
puchu muum nuchu ngu fu ngu nu yu.
14
AshI fI kufuk shu wusu ndu fuf ufku-
fI, AfI yo ku sufu, DunIe Iuuts shu putu-
muum kusu fu ngu, DunIeI shu AfI yokpu
wunu sIf chI num pu tu fI tsI yu tu fu ngu:
15

Muyu mund kufuk yusum pu nee chI-


ngu muum kumuch tu fu ngu? tfu ngu,
AfI yokshu ItsIn su fu DunIe Iuu kumu nI fu-
ngI yu.
1
AshI fI DunIeI shu unoo muzI nu-
fu ngu, kufu kup tsI yut ku tu nuu tu fu ngI yu.
Kufu kush kusu fu ngu: Xumu chee kufu-
kuu. Iyuu mus pchu fInII pu. Nuwuum
pukIch kutu ndu. Ash ku chush, nuw ufu
shI yuu wunu sIf yuwuu pumu zu fu ngIsh
unoo kumun chInII pu, mIshu yuwuu
tushIy chu unoots tum tu, DunIeI kufu kuu
tfu ngI yu. Kufuk shu, Ayu, tfu ngI yu.
17
AshI fI DunIeI shu mIkee fu pung pI-
tum nuu yu fu, wIpu nu sheets shu ushpu fI tu
kufu kuu kuk kumu nI fu ngI yu.
18
Apu nIIee
yuwuu kufuk pumu zu fu ngu unoo Iyuu
tuyu mu ndu muum muu shee nI. ApunII
kunI ndush tuuku un IchI ngu fu yusu fI yu.
D

ApunII Istu ku chu, chIy shu wuzu fee tsI fI
kumun ku chuch, Iyuu BubI Io nI yu shuchpu-
tu fI yusum pu nI ndu shu puchu chI nIII nu-
yu, DunIeI tfu ngI yu.
19
AshI fI Apu nIIee
mushI fu ng sIn, unu fI tum psuun ApunII
DunIe Iuu mIfu nIsh tuyu mu ndu fu ngI yu,
yuwuu Nubu ko do no sof pumu zu fu ngu
unoo tsI. AshI fI DunIeI shu unu mund Apu-
nIIee, Wup pu fee, tyu fu, ungIf tu ku,

20
Apuu Tuu fu shI pu nI, shI yuu ufu tu mu-
fI ungIf tu ku nI tuu chI nI pu.
Wutum shI yu mu fI Apuu, IchI ngu fu
yusuk shu wu.
ShI yu mu fI kIz puf tIsh chu. ShI yuu
kusI muum wunI ndu ju.

21
ShI yu mu fI yuwuu tsu pu fu nu sIsh
tushIyku unoo yusuk chush
wuyuk shu.
Shuunu zund kush, kufu kuu
kupeeteefush, mIshu kufuk
wuyuk shu.
MI shut, yusum pu nee ts tum ufu ngI nu-
shu ItsIn su fu yusu muum Istu kshu.
MI shut, wuzu fee tsI fI mungoo nu-
muum Istu ktum shu.

22
Yuwuuts tuu Iy yusu muum pInu su ku-
nI, unoots tuu shIy shu tuyu mu-
ndu kush, kumI fun yusu ku nI yu.
Yuwuu tunI mush tuu ku nu unoots tum
pukshu, wutum wIz pu fIf pu tu-
tIsh tunI muu tuwu sI neekshu wu.

23
Apuu, nuw zItu mI nu fI nI shI yuu
chI nu fu ngu nu.
Nu nuw shu ushI fI tum shI yuu wup pu-
fI utInu.
ShI yuu ungIf tu kI nu, wutum shIy
shuu nu nuwuu nuts tu muum wIz-
pu fI fee tsIsh punu fu ng shu wu.
Iy shI yuu mushI fu ngu nI, shIy-
shu kufu kuu pumu zu mu fI nI
tuyu mu ndu fu ng shu,
DunIeIu2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
577
yuwuu kufuk kupung xufu fu ngu
unoo tsI.
AshI fI Apuu, wup pu fI shI yuu
utI nI yu,
DunIeI tfu ngI yu.
24
Anu mun shu yusuf DunIeI AfI yo kup
nup ku tu nuu tu fu ngI yu. Wutum Nubu ko-
do no sof AfI yo kuu, BubI Io nI yu shchee
nuts tum pu nee puchu muum kumuch tu fu-
ngu wu, IchI ngu foo pchu ngInts, tfu ngu-
wu. AshI fI DunIeI AfI yo kuuts shu, Mus
nuts tum pu nee pchu fInII pu. Nuwuu kufu-
kup muchI ndu. IchI ngu fu pumu zu mu fee-
tsI nI kumun chI mu, tfu ngI yu DunIe Iu.
25
AshI fI AfI yokshu mIkee fu DunIe Iuu
kufu kup Nubu ko do no so fup much tu fu-
ngI yu. Anush kusu fu ng sIn, AfI yokshu,
Kufu kuu, In Utu chIch tputs pumu zu-
mu fee tsIsh ufu ItsIn su fu kumun chI yu.
Nuwuu, Nuw nuu kufu kuu kumun chI mu,
tfu ngu, nIsh yushI ndu fu ngI nu, AfI yok
kufu kuu tfu ngI yu
2
Kufuk shu DunIe Iuu,
BeI su su fuu,

shIy nuwuu ItsIn su fu yuwuu


pumu zu fu ngI unoo kumu neechee zIsh?

MI shut, yuwuu tushIy chu unoo yusuk-


tum tIsh? kufuk tfu ngI yu.
27
AshI fI DunIeI shu, Kufu kuu, mInum tI-
yum tputs unoo nuts tu muum wunI ndu ju.
Yusum pun tuu tI, tuwu chI mu pun tuu tI,
wIshu nu tuu tI, unoo yusu muum wunI ndu-
ju. ShI yuu kumu nI muum Izuu fu pInus-
chI nIII nu yu.
28
Itufu, ApunII kunI ndush
wuu mu fI kusI fu tuuku, unu mu fI yuwuu
zupIsh ush tu chIsh unoo tuyu mu ndu kI-
yu. AshI fu chu, wuunu zund ku, tpu tsee
mung' p'tseekchu, yusu muum wufI tu fI-
yu. AshI fI kufu kuu, ApunII wuunu zundu-
fu ngu, shI yuu yuwuu zupIsh tushIy chu
unoo wusI nu ymu ndu fu ngI yu. AshI fI
nutu nuu pumu zu mu fee tsIsh kumun-
chInII pu.
29
ShIy kufu kuu, kIfIm shIsh
muu mu wush, mungI shIsh chI nu chIn tuf
ushI fu ngush,

Muyu ju Iyush zupIsh


tshIych? ntuf ushI fu ngush, ApunII-
shu yuw IchI ngu fu yusu fu tuuku, unshu
shI yuu mIfu nIsh wusI nu ymu ndu fu ngI-
yu.
30
AshI fI nut shu ApunII shu nuwuu
wutu tum tuyu mu ndu fu ngI yu. Itufu, nuw
ndu IchI ngu foo yusum pu nee kusI fI nu.
Wuunu ApunII shI yuu kumu nIp tu,
zund ku yuwuu pufu ngIsh unoo nuwuu
ymu ndu fu ngI tum tu.
31
AshI fI shIy kufu kuu, mIfu nIsh pumu-
zu kush, muu chee tInum, tputs tumu pu fI
ushI fu kupung pufung shu. Tuwu sI nee fu,
kIz puf kufu kuf tu fu, yutu fIt punIf su mu-
nu.
32
Anoo nup kush, much uf chu mbee-
pI mush put ush chI fI tInu mu. TIt kuf shu
mIshu puchtu mu tum uf mbuf shI mush pu
tInu mu. Wutu foots shu wunumb pu tu fI
DunIeIu2
Tuwu si nee ru, /iz pur /uru /ur tu ru,
yutu rit punir su mu nu. (2.S1)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
578
ngu sumb chu mbee pI mush pu tInu mu.
33
Upuz shu mbum mush pu tu tum tInu-
mu. Wuts shu mbum mu sh tum tInum,
Itufu chuw pI tum tu tsu pu put sIm tInum
pufung shu.
34
AshI fI yu, unoots shu kufu-
kuu, shIy nupunu puw ushI fu ngush, putu-
mbIch muchIsh wuf wundu fI ndun tuu
tputs tunun ku, Iwu tu mu fu nIIu kufu fu-
ngI yu. Izuu fu tsu push pufut ush kum chu,
tpu tsI mun tInu mun wuts tuw ushI fu ngu,
Izuu fu ptu ngu fu ngI yu.
35
Ash kum chu,
unufI IchI ngu foo tInum ush pu fI Izuu fu
chuweefu, wuyu pu feem kInu fu ngI yu.
Tputs tIfI koo pusInu ku tumu tuf pu fee
ushI fu, kumbu suf shu kIz puf kumbus tu-
fu ngu Izuu fu wuyu pu feets shu kupeet-
tu fu ushI fu ngI yu. Ndu puk chI yum
kutu chI fu ngI yu. Itufu, putu mbIch shu
yuw tputs ushI fu tInu mu tuw ushI fu-
ngu unshu mucheem shu kupu ngoom
kInu fu ngu, IchI ngu fu tsu pu fu nu see
yumbu tu fu ngI yu.
3
AshI fI kufu kuu, yuwuu pumu sI fu-
ngIsh unoo nu kumu nee nu. AshI fI nut shu
yuwuu ush tu chu unoo mungee tsIsh
p'tsImuum kumun chInII pu.
37
ApunII
wuunu shI yuu kufu kuu, shI yu mu fI
IchI ngu fu kufuk kusI fu wuyu fu ngI yu.
MI shut, wIz pu feets tum kIz puf putIt tuu-
muum punu fu ngI tum tu. Tputs IchI ngu-
fu sIn shI yuu kukIsh puyu chI nIII nu yu.
38
ShI yu mu fI shu kusI fush, IchI ngu foo
tputs ksu tut shu. IchI ngu fu mungIn shu-
chee mIshu kpuf ngum sheewuuts tum
tputs pu tu fI ush pu fI ksut kush, shI yu mu fI
tuuch shu. Wutum shI yu mu fI IchI ngu fu
kusIkshu wu. AshI fI yu, shIy kufu kuu,
tputs much ofput chu mbee pI mush put
tInum pufu ngIsh, un wutu chu shuun tu yu.
39
Itufu, shIy tsI pu fum chush, unu mun shu
ApunII mIn shu cheets shu tputs kufu kuum
wuyuch tum pu fee. Itufu, uwshu wIz-
puf ndu shI yu put tutsum chI yu. Sheefu,
unu mun shu tuch pu fIn shu mIn shuch tum
tputs kufu kuum kInu chI yu. Uwshu kIz-
pu fI tum tsu pu fu nus shu chee wuu mu fI
kusI fu tuu chI yu. An wutu chu wutu fut
ngu sumb chu mbee pI mush put tInum pufu-
ngIsh unu.
40
Anu mun shu Ipun pu nu fu fIn shu kufu-
kuum mIn shuch tum tputs kInu chI yu. An
wutu chu mbum mush pu tInum pufu ngIsh
kufu kuum kInuk chu, mbum mush tumu-
pu fI ushI fu kIz puf tuuku, IchI ngu foo
kufuk wumu fI kuchI ngee fu kusu chI yu.
41
MI shut, shIy kufu kuu, pumu sI fu ngIsh
yuw tputs tInum wuts mbum mush put
mIshu tsu pu pu sIm tInum pufu ngIsh
unshut tputs kufu kuum kInu chu, kIz-
puf mbum mush tumu pu fI ushI fI tuu
tuuku, Itufu wuun pu tut ssIn xufu shIsh
wuyuk chu sIn, pIyu muw shu tuu chI nIII nu
unoom ushI fu ng shu.
42
Wuts shu ngu sumb
tsu pu put sIm tInum pufu ngIsh, unshu
kufu kuum kInuk chu, kIz pu fI tuu tuuku,
Itufu ufu puntsu chu unoo ushI fu ng shu.
43
Kufu kuu, shIy ngu sumb tsu pu put sIm
pufu ngIsh un kufuk wumuch tush, gobef-
nu do fu, wuu nu sIf tsI yut ku chu, wIzuf pu-
tuw Istu ktuut ssIn, Itufu ushI fI tuu, ndu
wunu sI fI mInu mu fI k'kuz chI nuk sIn, tuu-
chI nIII nu. An wutu chu ngu sumb tsu pu pu
sIm tInum tumu pu fee ushI fu pufu ngIsh
unu.
44
Yuwush ush pu fI In tputs kufu-
kuum kInu tuf tu chI nIII nu, unush ApunII-
shu kunI ndu mund wuunu ufu tu mu fI
tuu muum kufuk kIz puf zungun chI yu.
Anoo uyum tuu tI kufuk nIII tu fI kusI chu-
zI nIII nu ju. Tsu pu fu nus shu chee kufuk
IchI ngu fu kusI yu fu, Izuu fu kuchI ngee-
fu kusu chI yu.
45
An wutu chu yuw shIy
putu mbIch wuu nI tu fI tuu ndun tuu tputs
tunun ku, much Iwu tu mu yu fu, puntsu-
yu shI nu, tpu tsee tInu muu ptu ngu yu fu,
chu wee fu ngu unu. Ngu su mbuu, mIshu
ngu sumb chu mbee pImu sh tum, tsu pu pu
sImu, mIshu ofoots tum mbuf shImu shee
mIshu ofoots tum chu mbee pImu shee
IchI ngu fu ptungumbeefu, chu wee fu-
ngu, un wutu chu ApunII wuunu kufuk
kIz pu fee zungun ku chu, ush tu chu unu.
ApunII shI yuu, kufu kuu, wusI nu yuwuu
zupIsh ush tu chu unoo ymu ndu fu ngI yu.
An zufu mu fIt chu. Ufu umb ush tu chI-
yu, DunIeI kufu kuu Nubu ko do no so fuu
tfu ngI yu.
4
AshI fI kufuk shu Nubu ko do no sof
unoo muzI nu fu ngu, punI ku, DunIe Iu-
DunIeIu2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
579
nung tutunII tu yu fu, tImucheefu, tsu pu-
mun much kundun chI nund ushI fu ngI yu.
Sheefu, tIp tsI feets shu kumuch tu fu-
ngu: DunIe Iuum chI nu zee puchu yu fus
muchIng tsu, tfu ngI yu.
47
TIp tsIf shu
ushI fu ng sIn, kufuk shu DunIe Iuu, SIy
Apu nIII fIs IchI ngu fu tpu tsee upu nIII fI nI
wuu mu fI kusI fu tuu kI yu. Kufu ku wuuts-
tum IchI ngu fu wuu mu fI kusI fu tuu kI yu.
SIy Apu nIII fIs tpu tsee mung' p'tseeku
yuwuu ush tu chu unoo yusu ku nu yu.
AshI fu chu, shI yuum wuunu chI nu shIsh
punu ku, yuwuu pumu zu fu ngI unoo
yusu kush kumu nIk shu, kufuk tfu ngu,
48
DunIe Iuuts shu BubI Io nI yu shcheem
gobef nu dof nu fu ngu, IchI ngu fu yusum-
pun tum DunIe Iuu ufku feem nu fu ngItum-
sI nu yu. Sheefu, muu cheets Ish shu kIz puf
wunu sI feew punu fu ngI yu.
49
AshI fI DunIeI shu kufu kuu tsI yut ku,
AshI fI Ipun shee tsI kufu kuum tum nu ng-
tum chu Sudfu kuu tsI, mIshu MIsu kuu tsI,
mIshu Abet ne koots tum tu. Ash ku chush,
uwshtI sIn shI yuu tpu tsI fIsh wunu sIf ksut-
chI nIII nu yu, DunIeI kufu kuu tfu ngu,
kufuk shu DunIe Iuu wum kuf BubI Io nI-
yu shcheem ksu tu mu pun nu fu ngI yu.
Itufu, DunIeI nuu ufu kufuk shu fI pung'
tuu fu ngI yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu kufu kuu
Nubu ko do no sof pumu zu mu fI nI DunIeI-
shu kumu nI fu ngu unoo tsI.
Na kamanchintspa yuwaa kurak tuchpa
kanungas sumasush pshtayaru, nda
muchku xapoorangana anootsi
3
1
AshI fI yu, kufuk Nubu ko do no sof
tIp tsI fee muu chee kupung tputs
tumu pu fI ushI fu, ofput tInu muum
kumuch tu fu ngI yu. Iwu fI fI nI 30 metfo,
wumu nu fIn shu tuchIp metfo ushI fu tInu-
ngInts. Sheef us, tsup Dofu mun wutund-
su mun, ItsIfeefus wuyu ngInts, yukut
BubI Io nIy wutsI fI shtu, tIp tsI fee kumuch-
tu ku tfu ngI yu.
2
TIp tsIf shu muu chee
ofpu tInu yu fu sIn, Iwu pu fu ngu sIn, Nubu-
ko do no sof shu wumuch tu shee kumuch-
tu fu ngu, Kufu kuu IchI ngu fu Dofush
wutund sush shu nIy muum kufu zu shI nInts
nuwuu tInu mu fI ungIf tu muu mu, tfu ngI-
yu. AshI fI wmuch tu sh shu nuu tu fu ng sIn,
kufu ku wuu IchI ngu fu kufu zu fu ngu nu yu.
AIkuI dee, gobef nu do foo, sundu foots tum
ufku fee, tsI yut ssee yufu mu pu nee ts tum,
mI shut kufI kee ksu tu mu pu nee ts tum
IchI ngu fu kufu ku wuu shu mbu tu muum
kufu zu fu ngu nu yu.
3
AshI fI BubI Io nI yu-
shuch shu kufuk IchI ngu fu sIn wushu-
nund tInu muu ungIf tu muum shu nI yu-
fu ngu nu yu.
4
IchI ngu fu shu nI yu fu ng sIn,
tsI yut ssee kumu nI mu pun shu tputs
chIy zu yu fu, kupung tsI yu tu fu ngI yu.
MuzI nung tsu, IchI ngu fus mIn shu cheew-
tum tIs tsup tuu kIs, yuwIs nIII tu fI tuu
k'kuz tsI yut kIs unIs, IchI ngu fus nuwuu
kukI muzI nu ngu ntsu. Kufuk Nubu ko do-
no sof wuumu upu nIII fI nI ofpu tInu muum
kumuch tu fu ngI yu.
5
AshI fI sIyuu kufuk
utee ju, Wukuf wIts pu pu tk chu unoo
muzI nuk chus, mIshu tIfutzee, kItu fuuts-
tum, tumbu fuuts tuum IchI ngu fu muzI-
nuk chus, ushI fI yu tutunII tu yu fus, nuwuu
upu nIII fI ofpu tInu muu ungIf tung tsu,
tchu.

MI shut, kufuk Nubu ko do no-


sof sIyuu utI tum tu, Yuw tputs nuwuu
upu nIII fI ungIf tu muum ngut ku, unoo
putu yu fu sIn, mIkee fu tundu pu nu zIsh
yuwush sumus kIz puf ksun tuufu unush
kupeeteefusIn, kusu chI nIIIn pu, ttu ndu
Nubu ko do no so fu, tsI yut ssI pun tfu ngI yu.
7
AshI fI yu, unoots shu tsI yu tsIs muzI nu-
fu ngu sIn, ushpuf tI sIn tputs wuku fuu
wIts, mIshu tumbu fuuts tum muzI nuk chu-
sIn, tutunII tu yu fu sIn ungIf tu tu fu nu yu.
8
Itufu, Utu chIch shu tputs upunII pu tsee
ungIf tu muum kupung ngu tu fu ngu nu yu.
AshI fI KuI dew shuch shu tputs unoo yusu-
fu ngu sIn, Nutu, Utuch chee tputs sumu-
sush pshtu yu fu nI kusu yu nI, tfu ngu sIn,
Nubu ko do no so fup shu nuu tu fu ngu nu yu.
9
Kusu fu ng sIn, Kufu kuu, shIy ufu tu-
mu fI kufu kIsh tuut shu. ShI yuu tsI mu fI
ufu tu mu fI tputs chI nuk sIn tuu chI nIII nI-
yu.
10
Kufu kuu, shIy shu shuu nu tpu tsee
IchI ngu foot ssIn kumuch tu fu ngush,
Yuwush wuku fuu wIts muzI nuk chus,
mI shut tumbu fuu, tIfutzee, kItu fuuts tum
muzI nuk chus, nuwuu upu nIII fee ofpu
DunIeIu2 , 3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
580
tInu mu tutunII tu yu fus ungIf tu chI nIIIn pu,
shIy kumuch tu kush tfung shu, kufu kuu.
11
MI shut, shIy tfu ngI tum tIsh chu, Tputs
nuwuu kukI ndu tumIn ku sIn, ushI fI
putu yu fus, sumus kIz puf ksun tuufu
unush muchI muum wufI tu fI yu, shIy
tfu ngI tum tIsh chu, kufu kuu.
12
AshI fI
kufu kuu, nu muzI nung chu, Itufu Utu-
chIch shu tputs, yuw shuu nu BubI Io nI yu-
shchee kufuk kusI muum wuyu fu ngIsh,
unshu ndu shI yuu kukIsh puyu ku nu yu.
Iyuu BubI Io nI yu shcheetsI nI upu nIII fI-
nI ungIf tu muum ufu ngut kI tu mu nu yu.
MI shut, shI yuu upu nIII fIsh kunee sIch
ofput tInu muu ndu ungIf tuk tum sI nu-
yu. Izuu fu ngut ku nu yu, Sud fuk, MIsuk,
mIshu Abet ne ku, ushpuf tI sIn ush ku nu yu,
tfu ngu nu yu.
13
AshI fI kufuk shu Nubu-
ko do no sof unoo muzI nu yu fu, kIz puf
tsI yun tu fu ngu, wusu ndu fu fee kumuch-
tu ku, Nutu Utuch chee tputs tuch pu-
fI kufu zu shI nInts. Nuwush mIkeef sIn
kus chInII pu, tchu, tshI nInts, tfu ngu,
ushI fI uwshtI sIn kufu kush pung' kusu-
fu ngu nu yu.
14
Kufuk shu,

Mung sIy
nuwuu kukI puyu muum ngut kus, nuwuu
upu nIII fI kunee sIch ofput tInu muu ndu
unoo ungIf tu muum zund kIs?
15
Itufu, nu
kuu pu nI fI shu, nuwuu kukI puyung tsu.
Wuku fuu wIts, tumbu fuuts tum, mIshu
tIfu zeets tum, muzI nuk chus unu fI shu
mIkeefus tutunII tu yu fus, nuwuu upu-
nIII fI ofput tInu muu ungIf tung tsu. Itufu,
nu nImun sIy ndu nI yu nuwuu tInu-
mu fI ungIf tu kus, ufu sIyuu mIkeefufI
sumu sush tundu pu nu zIsh kupeeteefufI
kusu chInts pu.

Tumumuju ufung upunII


tupu chI ndu chInts? kufuk tfu ngI yu.
1
AshI fI uwshtI sIn kunu ngus ymku sIn,
Itufu,

muyuu mu ju unu mund ngu tIch


numbuptu pIch?
17
Iy Apu nIIeetsImu fI
ungIf tu ku nI yu. Anu mu fI Iyuu sumu sIsh
kupeet kI tuu tee shu, ufu tupu chI ndu-
muum wufI tu fI yu. Iyuu mIn put kIyung
yuchu muum zund kI tuu tee shu ApunII
wuunu zund ku Iyuu tupu chI nduch tum-
tu yu.
18
MI shut, kufu kuu, muzI nung chu.
ApunII Iyuu ndun tuu tI yu tupu chI ndu ku
ush tuu, Iyuu nu shI yuu kukIsh puyu chee-
zI nI. ShI yuu upu nIII fIsh ungIf tu muum
kupung ngut kI nI yu. MI shut, uf tInu muu
tutunII tu yu fu nI, ungIf tu muum Izuu fu
ngut kI tu mu nI yu, Utu chIch kunu ngus
tfu ngu nu yu.
19
Kufuk shu Nubu ko do no sof unoo muzI-
nu yu fu, kIz puf tsI yun tu ku, kupung wunuts
ksu nI fu ngu, tush chu mbI mbuch ushI fu ngI-
yu. AshI fI wusu ndu fu fee kumuch tu fu ngu,
Nutu, sumus kIz puf ksu nI ngInts, tfu ngI-
yu.
20
Sumu seets shu kIz puf ksu nee fu ngu-
sIn, kufuk shu wusu ndu fu fee kIz pu fI wu,
SIysu, Utuch chee putu yu fus, kumu fI yu-
fus, sumu sush tundu pu nu zIsh kupeeteefus
ksung tsu. WuunI unshu fI muchI nIII nu,
tfu ngI yu kufu kuu.
21
AshI fI sunduf shu
tuch puu tsI fee kunu ngus putu yu fu sIn,
yuwup tu fI kufu kuu wumuf kumuf tu fu nu,
unpu tu fI kumu fI muf sIn, sumu sush kIz puf
ksu nIsh tundu pu nu zIsh kupee tu fu ngu nu-
yu.
22
Kufuk, Sumu see kIz puf ksu nI ngInts
sheef us, unush mus sI fI kunu ngu see
kpI tung tsu, tfu ngu, unu fI tum sunduf shu
tumI nu fu ng sIn, kunu ngu see sumu sush
pshtu ku tu, sundu foo wuu nuuts tu tum
sumus muchI fu ngu, tsI pu fu ngu nu yu.
23
Itufu, kunu ngu sI nuu tuch pu fI kumu fIm
sumu sIsh wuntsush puntsu fu ngu nu yu.
24
Kufuk shu Nubu ko do no sof wIpu nush-
pu kunu ngu see ufu pImu ndu fI nup ushI-
fu ng sIn, Nubu ko do no sof shu kunu ngu see
pufu nIIu, punI fus tu fu ngu, mIkee fu
chIy zu tu ushI fu nIIu, wIpu nu sheets shu,

Ndu shu tuch punu ndu fI tpu tsee kumu-


fI mu sumu sush pshtu fu ngI nI? Tfu ngu,
wmuch tu sh shu, Au. Tuch punu ndu fI chu
kupee tu fu ngu nI, tfu ngI yu.
25
Nubu ko-
do no sof shu, Itufu, nuw Ipun pu nu foo
tputs sumu sIsh xIy tungu tu kumu fI shu fI
pukI nu wu. Ndu puk chI yum mbut ku nu-
yu. Ipun pu nuf chu tpu tsI yu. ApunII pu fee
wusu ndu fu fI yu, tfu ngI yu.
2
Amb tfu-
ngu, kufuk sumu sI nung wuch kyu mu-
yu fu, kupung kufu zI fu ngI yu. Sud fu kuu,
MIsu kuu, Abet ne koo, Apu nIIIs tIp tsI fIs,
shtu ngu ngInts. Nuu nInts nIngee mu.
SIy Apu nIII fIs kIz puf chu, tfu ngI-
yu. AshI fI yu tuch pu fIt ssIn sumu sush
shI tu ngu fu ngu nu yu.
DunIeIu3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
581
27
Anoots shu IchI ngu fu sIn kufu ku wIn
shu nee fu nu unshtI sIn wutsI fI xIyeef sIn,
punI fustuf sIn, nupu tu funII ushI fu ngu-
nu yu.

Kumu pu fI sumus mbuteefIyu?


utu sIn, nup ku sIn, Itufu IchI ngu fu ushpuf-
tI sIn wunu sI fI nu ndu fI, ndu puk chI yum
mbu tu fu ngu nu yu. MI shut, much tum ndu
puk chI yum muchI fu ngu nu yu. Wumuf tum
ndun tum kufu fu ngI yu. Ndu puk chI yum
muchIn sum pchu zu fu ngI yu. IchI ngu fu
wunu sI fI nu ndu fI pufu ngu nu yu.
28
AshI fI unoo Nubu ko do no sof pufu-
ngu, SIy Apu nIII fIs kIz puf chu. Wuunu
wusu ndu fu fee zungu nI fu ngu, sIyuu tupu-
chI ndu fu ngI yu. Apu nIII mun mungIs tutu-
fu ngus, nuwuu kukI kupee tu fu ng su. Nuw
sIyuu puchu muum zundu fu ng tuu tI, Itufu
sIysu nuwuu upu nIII fI ungIf tu muum ngu-
tu fu ng su. Ufu Iyuu nuuts tu mu fI Apu nIII-
fI nI ungIf tu ku nI tuu chI nI yu, tfung su,
tfu ngI yu.
29
AshI fI nu sIyuu IchI ngu foo-
tsIs tchInts pu,

Tumummusuju tputs nee


kunu ngu see Apu nIII fI nI yutu fIt tsI yut kI-
yu? nuw shu sundu fu fee tsI kumuch tu ku-
chu fI, wunu tsee tofo tofo sheefu ksu ngI,
tchI mu. Nuwu tuu tI tpu tsI fI, ndu nI yu
ushI fu mIn shuchtuu tI tputs, nIII tu fIt
k'kuz tsI yut ku nu untuu tI ush ku sIn, ufu
tsI pu chI nIII nu yu. MI shut, pungoots tum
Izuu fu kupeeteefus ksu ngInts, tchI mu.

Antuu tI mIn ApunII tupu chI ndum pun


wunI ndu ju? MInu mu fI chu Apu nIII mu-
fI tIp tsI fee tupu chI ndum pun tuu kI yu.
ApunII kIz puf chu, kufuk tfu ngI yu.
30
AshI fI kufuk yusuf shu tuch puu tsI fI-
tum kunu ngus ufu ngI nu shu kIz pu feem
kufuk nu fu ngI yu, BubI Io nI yu shchee
ksu tu muu mu.
Nu kumu nee nu yuwuu kufuk tuch pu
kunu ngus sumu sush pshtu yu fu muchI-
muum xupoo fu ngu nu unoo tsI.
Apan!! Nabukodonosoraa waneerangu,
Nabukodonosorsha Apan!!ee
mangoonarangu anoo kamanchintspa
4
1
Nuw kufu kI Nubu ko do no so-
fI sIyuum IchI ngu foo mIs kIfu kuu
yundu kI nu. IchI ngu fus tsu pu fu nus ztufu
tuu kIs unIs, mInush k'kuz tsI yut kIs
unoots tum tIs IchI ngu foo tsIs kIs tuung-
tsu, utInu.
2
AshI fI nuwuu ApunII wuu mu-
fI kusI fu un wuu nuu tsee wIz puf tuyu mu-
ndu fu ngu, kIz puf nupux tu fu ngI, unoo nu
sIyuu kumu nInts pu.
3
ApunII kIz puf chu.

Antuu tI xup tu fee ju? Wuunu zund ku chu


ufu tutsum kI yu. ApunII ufu tu mu fI kufuk
wumu fI kusI fu tuu kI yu. WIz puf shu ufu-
tu mu fI tum tuu kI yu.
4
SIf tumu nuw kufu kI mupIy fu fI, kIs
nuwuun shu pungI tuu fu ngI nu. Nuwu-
mu fI tpu tsee kusI fu fI, ku fIk pu nI kIs
tuu fu ngI nu.
5
Itufu, ushI fI tuu tuu ku fI,
unush psuun muu fu ngu fI pumu sI mustu-
fu fI, tuu mu fu nIIu fI, kIz puf punI fu ngI nu.
Izuu fu kupung punI fus tu fu ngu fI, mupIy-
muum pInu su fu ngI nu.

AshI fI yu, chIy-


zu yu shtI BubI Io nI yu shchee yusum pun
IchI ngu fu kufu zu fu ngI nu.

Muyuu mu ju
ushI fu pumu zu fu ngI? Anoo yusum pun-
shu kumun pu ndu utufI, kufu zu fu ngI-
nu.
7
AshI fI yu, BubI Io nI yu shuch shu
yusum pun, tuwu chI mu pu nI tum, mI shut
wuzu fIf tum nuwush kusu tu fu ngu nu yu.
Kuseef sIn, nuw shu pumu zu mu fee tsI
kumu nI fu ngI nu. Itufu, uwshtI sIn IchI-
ngu fu sIn, Kufu kuu, yusu fee zI nI.

Muyu-
mu su ju ushI fu pumu zu fu ngIsh? tfu ngu-
sIn, Izuu fu kumu nI muum pInu su fu ngu-
nu yu.
8
Anu mun shu zupIsh DunIeI shu
nuwush kusu fu ngI yu. Nuw DunIe Iuu mIn
suf ysu mu fu ngI nu, nuwuu nu upu nIII fI
sufu BeI su su fu. DunIe Iuu ApunII wunI
mungoo p'tseeku, IchI ngu fu yusu tu fI yu.
AshI fI nuw shu DunIe Iuu pumu zu mu fee-
tsI kumu nI fu ngI nu.
9
BeI su su fuu, nuw
shI yuu yusum pu neem ufkuf wuyu fu ngI-
nu. Ufu tu fI ApunII wunI shI yush tuu kI yu.
Anoo nuw yusu kI nu. AshI fI ApunII wunI
shI yush tuuku, mungee tsIsh p'tseeku,
yuwuu ush tu chu unoo yusuk shu. AshI fI
nu shI yuu pumu zu mu fee tsI kumun chInII-
pu. ShIy shu nuwuu ItsIn su fu kumu nI-
ngu ndu mu.

Muyu ju nuwuum tushIy ch?


10
AshI fI nu muzI nung chu, Nuw kIfIm-
shI muu fu fI pumu zu fu ngI nu. Tsu pu-
fu nus upu su nund mInum yusIn kIz puf
wuzu fun xIyu fu pufu ngI nu.
11
YusI nuu
nup ku fI, ufu ngI nu shu kIz puf wuzu fun
DunIeIu3 , 4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
582
kunungufungu, mI shut wushI tu nee fu ngI-
tum tu. SIng kunI ndu mun kundu nI fu ngI-
yu. Yuwu mund tsup tspu ku tu unu mu ndu
tputs nupku yusI nuu pu muum wufI tu-
fu ngI yu.
12
Wuf shu kIz puf wunu sI fI mu-
nu. Wunus shu zupu nI mu nu. IchI ngu fu
tsu pu fu nus tputs, zum zI tum kutu ngu-
muum wufI tu fu ngI yu. Anush wuku fu tum
wutund pIsh kufIy muum wufI tu fu ngI-
tum tu. MI shut, wupzu fush shu tsI fI pIch
Ixu tu fu ngI yu. Anu mu nu mu fI, yusI nu mun
IchI ngu fu tputs, mI shut muuch tu tum
wunu sIf kIs tuu fu ngu nu yu.
13
MI shut, unu mun nuw mIfu nIsh
pumus ku fI, ApunII wusu ndu fuf yuw
tpu tsee ksut ku nu un, mInum kunI-
ndup kyu shI nu kufu wu tu nu pufu ngI-
nu.
14
Kufuweefu, kupung tsI yut ku,
tfu ngI yu.
YusI nuu tuwu yu fus, wupzu fee kuw-
tu yu fus, wuf wunus pu tu fI IchI ngu fu
kpI tung tsu. WuunI wukuf yuw wundut-
pIsh kfIf nu un suwu su wu pu nu.
MI shut, tsI fIp chI tum, yuw wupzu fush
Ixu tu tu fu nu untum suwu pu nu.
15
Itufu,
pucheetsI nuu xIx puf pu tu fI ksung tsu.
Kuteen pu ngu sumb mbum mush pu
kumu fI yu fus, unshu fI kufu tush ksung-
tsu. TImbu fu nIII zee tsI fI tu wuunI sIfIn
kuchuch tu chpu. MI shut, wukuf pu
wushu nund kufu tush tuu chI nIIIn pu
1
Anush nIII tu fI shu chI nuk chu, muu chI
chI nuz mungu ushI shu tuuku, tsI mbun
mutu yu fu musuch kuchIng chI yu.
17
Iy Apu nIII nI wusu ndu fu fI nI,
ApunII kufu kuu IchI ngu fu wumu-
fI kusI fu tuuku, unoo tputs ztufu
yusu pu nu utunI, wunee shee shI yuum
wuyu muum zund kI nI yu. Yuwuu tputs
ApunII wuunu zund ku, unoo kufu kuum
nu kI yu. PukI feets tuu tputs Ipuseefu,
kufu kuum nu muum wufI tu fI tum tu,
ApunII wusu ndu fuf tfu ngI yu.
18
AshI fI, BeI su su fuu, wutu chu yuwuu
pumu sI fu ngI unoo nu shI yuu kumu nee-
nIII. AshI fI nu shIy shu, nuwuu kumu nI-
ngu ndu mu. Itufu, nuw tpu tsee yusu mu-
wuu IchI ngu fu kufuzeefufI, kumu nI ndu,
tfu ngu fI, uwshtI sIn ndu nuwuu kumun-
ku sIn, Izuu fu xupoo fu ngu nu yu. Itufu,
shIy nuu IchI ngu fu mungoo nuk tI shchu,
wutum shI yush ApunII wIz puf tuu fu wu,
nuw DunIe Iuu tfu ngI nu.
19
AshI fI DunIeI shu nuwuu kukI muzI-
nu fu ngu, kupung mung' muntsu fu ngu,
mungush chI nu chIn tuf ushI fu ngu, ushI fI
BeI su su fuu, yuwuu pumu zu fu ngI unoo
punI fus tu kush, mungIsh muntsu fInII pu,
tfu ngI nu. Itufu, BeI su suf shu nuwuu
tfu ngI yu,

Muyu, kufu kuu! IchI ngu fu


yuw pumu su fu ngIsh un shI yuum yutu-
fIt shIsh tushIy chu, unoom ushI fu ng-
shu. Nuw shI yu nguz kupung chu mungI
muntsu kI. ApunII kundu fu fee tsI nuu fee-
shu ushI fu wuneek chu, wufI tuch pu fee,
utInu.
20
Kufu kuu, yuw yusIn wuzu fun
kunI ndu mun kundu nI fu, unu mu ndu fI
tsu pu fu nus shuch IchI ngu fu pu muum
wufI tu fu, pufu ngIsh, un shuu nuu tsI
ushI fu ng shu.
21
MI shut, wuf shu kIz puf
wunu sIf kumuch pu ptu fu, wunus shu
zupun IchI ngu fu tputs kutu ngu muum
wufI tu fu ngu, wuf shu tupee fu, wukuf
unush kufIyfungu nu, wupzu fush shu
tsI fI pIch Ixu tu tu fu pufu ngIsh,
22
un yusIn
shIy chu, kufu kuu. MI shut, yusIn kIz puf
wuzu fun kunu ngu fu ngu, kunI ndu mun
wuf kundu nee fu pufu ngIsh, un shIy
IchI ngu fu kusI fush kufu kuu tuu kIsh, shI-
yu mu nu mu fI wIz pu fI fIsh tputs zupun kIs
tuu ku nu, unoom ushI fu ng shu.
23
MI shut,
pumus kush, ApunII wusu ndu fuf tpu tsee
ksu tu mu pun kunI ndu mund kufuweefu,
tsI yut ku, YusI nuu tuwu yu fus, IchI ngu-
fu wup zuf kuw tu yu fus ksung tsu. Itufu,
pucheetsI nuu unoo tsI fI wuxIx puf pu tu fI
ksung tsu. Sheef us, kuteen pu ngu sumb
mbum mush pu kumu fI yu fus, kufu tush
wuyu yu fus ksung tsu. WuunI sIfIn
kuchuch tu chpu, mIshu wuunI wukuf-
pu kufu tush tuu pu nu, ushku tsI mbun
mutu yu fu musuch tushIy chI yu, ApunII
wusu ndu fuf ntu fu pumu su fu ngIsh,
24
un
kufu kuu, wuunu ApunII shI yuu wuneek-
chu ush tu chIsh unoots chu ntu fu pumu-
su fu ngIsh.
25
Yuwush zufI ApunII shI yuu
wunI muum wufI tuk chu, unush tpu tsI fIsh
DunIeIu4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
583

D
4.35 Rom shu chee mu 9.20 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
shI yuu putu yu fu sIn, ufup wunIII tu fu
wuyuk chunII, wushu nund wukuf pu kufu-
tuu kutung kush tuut shu. SIfIn shu shI yuu
kuchuch tu tuw ushku tuuch shu. Kufu ku-
mun tuu tIsh tsI mbun mutu yu fu musuch
chI nuz pu yupu ndu fush tuuch shu. Itufu,
yuwush shIy Apu nIIee wIz puf Izuu fu
mungoon ku chIsh, unush ApunII shu shI-
yuu yusuf wunu sI fI wuyuk chu, shIy shu,
ApunII wuu mu fI tsu pu fu nus shu chee IchI-
ngu fu kusI fu tuu kI yu, tch shu. Yuwuu
tputs wuunu zund ku chu unoo kufu kuum
nu kI yu, tch shu.
2
MI shut, ApunII
wusu ndu fuf, YusI nuu puchI xIx puf pu tu fI
tsu push ksung tsu, tfu ngu, un wutu chu
ApunII shI yuu yusuf kufu kuum tum nu-
yu fu kusu chu unoo mu, tfu ngI yu. AshI fI
shIy shu kufu kuu, Apu nIIee mungoon-
ku chush, Apu nIII mu fI wumu fI kusI fu
tuuku, tuuch shu.
27
AshI fI kufu kuu, nuw
shI yuu wunI chInII pu, nu wunu sIf shu
chI nung chu. MungIp tIsh tuung chu. Yusuf
ufu ngeem yutu fIt chI nu fInII pu. Yutu fIt-
shI shee Izuu fu mupIyng chu. Wunu sI fI
chI nu kush, pukI fee tpu tsI Istung chu.
Ash ku chush, ndu yutu fIt shI yuu tushIy-
chInIIu. Wunu sIf shu pu fee kIs tuuch shu,
utInu, DunIe Iu nuwuu tfu ngI yu.
28
Yuw ushIp Nubu ko do no so fuu
ApunII tuyu mu ndu fu ngu, un IchI ngu-
fu tutsu moo fu ngI yu.
29
MInum musuch
tushIy fum chu, unu mun kufuk Nubu ko-
do no sof shu pungu mun shu wuf wufu pu-
mu mun kfee fu, unush nuu nut ushIsh tuf
ushI fu ngu, yuk tuu BubI Io nI yuu IchI ngu fu
pukee fu,
30

Yukut BubI Io nIy wunInII tu?


Nuw kIzpufeefI tpu tsI fee tsI kumuch-
tu fu ngu fI, yuk tuu kIz puf wunu sI fI
nuwuum tuu fu shee mI pungu fu ngu nu yu.
NIsh tuu ku fI, tpu tsee ztufu ksut kI nu.
Nuwuu nuu tsI wunu sIf tuyu mu ndu yu fu fI,
kusu chI nu, ntuf ushI fu ngu,
31
ndu tu fI
tsI yu tum Iwu pu fu, wuf kunI ndu mund
tsI yu tsIs kImu fu ngI yu. Kufu kuu Nubu ko-
do no so fuu, muzI nung chu, nu shIy nImu-
nu fI ndu shu kufu kIsh tuuch shu.
32
Tputs
shI yuu putu yu fu sIn, ufup mucheef sIn,
wunIII tu shtIsh chI nuz pu kufu tuu tsIm shu
kutung kush wukuf tumu pu fee ushI shtIsh
tsI mbun mutu yu fu musuch tuuch shu.
Anshu nuu pu Apu nIIee chI nuk chush,
ApunII wumu fI tsu pu fu nus shu chee
IchI ngu fu kufuk kusI fu tuu kI yu. Tpu-
tseets shu yuwuu wuunu zund ku chu unoo
kufu kuum nu kI yu, tch shu, kunI ndu-
mund k'kuz ntuf ushI fu ngI yu.
33
AshI fI
yuwuf tu tum ApunII wusu ndu fuf kumu-
nI fu ngu, unu fI tum tutsu moo fu ngu,
kufuk Nubu ko do no sof shu mIfu sInII tu-
yu fu, tIp tsIf shu ufku fee putu yu fu, ufup
wunIII tu fu much tu yu fu wuyu fu ngu nu.
Anush pus tush tuuf ushI fu ngu, kufu tuu
kutung ku wukuf tumu tuf pu fI ushI fu tuu-
fu ngI yu. SIfIn shu kuchuch tu ku tuu fu ngI-
yu. Much shu wuzu fun kunu ngu fu ngI yu.
WuchI zup shu yungun wuchI zup tumu pu-
fI ushI shu tuu fu ngI yu.
34
AshI fI yu, nuw Nubu ko do no so fI
tsI mbun mutu yu fu musuch tutsu moo-
chu, unush, wunu sIf shu chI nu fu ngu fI,
wuf kunI ndup nup ushI fu ngu fI, unush
yufu fu ng shI tI nu. Apu nIIeets shu kupung
ungIf tu fu ngu fI, Apuu wup pu fI. ShIy
ufu tu mu fI kusI fu tuukshu.

ShIy wIz pu-


fI fIsh untuu tI pus tu chee ju? Ufu tu mu fI
ksut kush tuuch shu.
35
Tputs mInum tI yum
shIy tumu pu fI ushI fu wunI ndu ju. Apuu,
shIy, kunInd pI cheets tum, mI shut tsu pu fu-
nus shu cheets tum yuw shuu nu chI nu kIsh
unoo ushIkshu. Itufu, tputs mInum tI yum
ushI muum wunI ndu ju.

Chu ku ju shI yuu,


Muyuum shu ushIkshu, tch?
D
Tmuum
wunI ndu ju, Apu nIIee nuw ungIf tu ku-
fI tfu ngI nu.
3
Amb tfu ngu fI, unush
mus sI fI yufu fu ngu fI, yusuf wunu sIf shu
chI nu fu ngI nu. AshI fI nuwuu Istu mu pun,
mI shut kufuk tsI pu suw tum nuwu nguz
nuchu ngu fu ngu sIn, nuwuu pufu ngu sIn,
pungI pI muchI fu ngu nu yu. Anush nuwuu
yusuf kufu kuum tum nu fu ngu ndu nu yu.
AshI fu ngu fI, nuw shu yusuf kIz puf kufuk-
tum kInu fu ngu fI tuu fu ngI nu. Tpu tsI fee-
tsI ksut ku fI, Izuu fu kIz puf shI tI sIf tumu
tuu fu ngI unu mund kusI fI nu shu kufuk
DunIeIu4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
584
tuu kI nu.
37
AshI fu chu, nu nuw kufu kI
Nubu ko do no so fI Apu nIIee wuu mu fI kusI-
fu unoo chI nu ku fI, ungIf tu kI nu. ApunII
ufu tpu tsee ItsIn su fu nuts tu kI yu. Tputs
wuu nuu tsee ungIf tu ku nu unoo tpu zu kI-
yu. Ashku mungu p'tseeku, ItsIn su fu
mungoon ku nu yu, nuw sIyuu utInu, kufuk
Nubu ko do no sof kIfu ku mun yundu ku,
tfu ngI yu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu kufuk
Nubu ko do no sof Apu nIIee mungoo nu fu-
ngu unoo tsI.
Apan!! wasundurur tandapunuzimun
tsiyatssee yandarangu
anoo kamanchintspa
5
1
ZupIsh shu, kufuk Nubu ko do no-
sof tsI pu fum chu, wIp shu BeI su suf
kufu kuum kInu fu ngI yu. Uwshu BubI Io nI-
yu shchee ksu tu fu ngI yu. Anshu BeI su suf,
Wushu nund shunIyeefunI, kIs kutung-
pu nI, tu, mInum mII kufuk tsI pu su wu
yumbI fu ngI yu. IchI ngu fu sIn shu nI yeef-
sIn, kutung ku sIn kupung vInoo wuu fu-
ngu nu yu.
2-3
VInoo kshu kupung wuu-
fu ngu sIn, kufuk shu BeI su suf kufu su fu-
ngI yu. Much chu feets shu, Nutu munguw
ofpu tInum, mI shut uf mbuf shI mush put
tInum yuw upu fI nI Nubu ko do no so fI-
nI Apu nIIIsh pung' Ifu su fI nush yufu-
ngu, unoo yushI nInts, tfu ngI yu. AshI fI
much chuf shu mungu wuu, yyu shI nu sIn,
unush shu kshuu kunu peef sIn, kufuk shu
IchI ngu fu sIn, wIzu nIIItum sIn, mI shut
wIzunII Ipu mu wu tum IchI ngu fu sIn wuu-
fu ngu nu yu.
4
VInoo wuu fu ngu sIn, mung'
ksuk sIn, upunII pu tseets shu ofpu, mI shut
uf mbuf shI mush put tInu mu, mIshu yusI-
nuuts tum tInu mu, putumb cheets tum
tInu muu IchI ngu foo kIs ungIf tuk sIn,
yusI yustu ngut ushI fu ngu nu yu.
5
AshIsh tu fu sIn, yup ndu chI nu fu nu
unush tputs shu uw yuku fu ngI yu. Yuwush
mbu fIn kufu kuf tu fu 'sIneefu unush
yuku fu ngu, pungu sI mun wutund pu nu
mbuf shI mun yundu muum chtu fu ngI yu.
Kufuk shu uwee yundu yu ndu fu, unoo
pufu ngu,

kIz puf punI ku, kuxI wu tu tu fu


ushI fu ngu, wunuts shu IchI ngu fu tu tu
tu kIz puf ushI fu ngI yu.
7
Kupung punI fus-
tu fu ngu, much chu fee, BubI Io nI yu shuch
nuts tum pun, mIshu tuwu chI mu pu nee ts-
tum, mIshu wIshu noots tum kufu zu shI-
nInts. MIkeefus nuu nInts, tshI nInts,
tfu ngu. Yusum pun shu kusu fu ng sIn,
Kufuk shu yusum pu nee,

Chu ku mu su nee
yundu muu nuts tu muum yusu fI yu? Nuts tu-
yu fu, yuwuu tu unoo ItsIn su fu nuwuu
kumun ku chu, nuw shu unoo kufu kuum
nu chI mu. SheefI, kufuk wumu fI kIz puf
kuwu punu mIsh tmuf tu chI mu. Xunoom-
shu ofpu tInu mu punu chI mu. Ash ku chu-
fI, uwshu kIz pu fee kufuk kInu chI yu,
BeI su suf tfu ngI yu.
8
Itufu, yusum pun shu IchI ngu fu sIn
mInum tI yum yundu muu ndu mungoo-
nu fu ngu nu yu. Kufu kuu kumu nI muum
Izuu fu pInu su fu ngu nu yu.
9
AshI fI kufuk
BeI su suf ufu ngI nu shu kupung punI-
fu ngu, tush kIz puf kuxI wu tu fu ngI yu.
Kufu kuwsh tI sIn IchI ngu fu sIn yuw
shu nee fu nu un ndu puk chI yum yusu fu-
ngu sIn,

TumuycheezIch? tfu ngu nu yu.


10
Itufu, kufuk shu BeI su suf wunIf yuwuu
zumum tu fu nu, unoo muzI nu fu ngu,
wIpush pung' pshtu fu ngu, wIpuuts shu,
Mshee, shIy ufu tu mu fI kufuk tuuch shu.
MungIsh muntsu fInII pu. MI shut, punI-
kush kuxI wu tInII pu.
11
NIsh mInum tputs
BubI Io nI yush yukut tuu fI yu. An shI yuu
ufu Istu chpu fee. DunIe Iu sufu. ApunII
wun uwush tuuku, wuzu fee tsI fI yusu kI-
yu. Uw kIz puf chu yusum pu nI. Apu fI nIsh
pumu zu mu fI nee tsI mungoo nu muum
pInu su ku, Itufu DunIeI shu unoo yusu ku
ItsIn su fu kumun tu fI yu. AshI fu chu, upu fI-
nIsh, kufuk Nubu ko do no sof shu DunIe Iuu
yusum pu neem, mI shut wIshu noom tum
ufkuf nu fu ngI yu. BubI Io nI yu shchee
yusum pun IchI ngu fu wuu mu fI kusI fu tuu-
fu ngI yu.
12
DunIe Iush ApunII wun tuufu
IchI ngu fu ItsIn su fu nuts tu kI yu. Pumu zu-
muuts tum nuts tu kI yu. MI shut, tsI yut ssee
ndu yusu tu fIch unoots tum yusu kI yu.
Kufuk Nubu ko do no sof yusu muum pInu-
su ku,

TumuycheezI? tfu ngu, DunIeI shu


wunu sI fI kumu nI fu ngu Istu fu ngI yu. AshI-
fI shIy shu, mshee, DunIe Iuu kufu zu ngI.
DunIeIu4 , 5
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
585
Uwshu yundu muu nuts tu yu fu, shI yuu
kumun chI yu, wunIf tfu ngI yu.
13
AshI fI kufuk shu, DunIe Iuu yumu shI-
nInts, much chu fee tfu ngu, much chuf-
shu DunIe Iuuts shu yumu yu shI nu sIn,
kufu kush yushI ndu fu ngu nu yu. Kusee-
fu, kufuk shu DunIe Iuu,

ShIy wut tIsh


DunIeIIsh? Mung sIf tumu Apu fI nI
Nubu ko do no sof Utuch chee kusI fu ngu,
shI yuuts shu putu yu fu nIIu, nIsh yushI-
ndu fu ngu nu.

ShIy unIsh, Utuch chIsh?


kufuk tfu ngI yu. DunIeI shu, Au. Nuw
wutu tu nu, tfu ngI yu.
14
Kufuk shu, mung
shI yush ApunII wunI tuufu, shIy IchI-
ngu fu wuzu fee mungoo nuk shu. Ashku,
kupung mung' tuufu nuts tu muu yusu fI yu,
tssIn chu shI yuu tsee.
15
AshI fI muzI nung-
chu, nuwu shuch tputs kIz puf yusu muw,
yundu muu nuts tu yu fu sIn, kumu nI muum
nIsh kusu fu ngu nu yu. Itufu, ndu puk chI-
yum nuwuu kumu nI muum wufI tu fu ngu-
nu yu.
1
Mung shIy nuu IchI ngu fu nuts tu-
muum yu suktI shchu. MI shut, yuwuuts-
tum mbumu, xufu shIsh tuufu unoots tum
kumu nI muum yu suktI shchu. AshI fI yu,
nuw shI yuu tchInII pu, Nee yundu mu
nuts tu yu fush, nuwuuts shu kumu nI ndu.
Ash ku chush, nuw shu shI yuum kufuk
wumuf kIz puf wunu sI fI mIsh, kuwu mbu-
nu mIsh tmuf tu chInII pu. Anu mun shu
xuneemshI tIsh ofpu tInu mu punu chInII-
pu. Amb sheefufI, shIy shu tuch pu fIn shu
kufuk BubI Io nI yu shcheem tputs ksut-
kush tuuch shu, kufuk tfu ngI yu.
17
AshI fI DunIeI shu yumu fu ngu, Kufu-
kuu, muu cheetsI nuwuum punu fIsh pu.
Shuunu puyung chu. MI shut, nuwuu
kufu kuum nu fIsh pu. MIn tputs kufu-
kuum nu ng chu. Itufu ushI fI tuu, nuw
shI yuu tundu pu nu zI mun yundum tuufu
unoo kumun chInII pu.
18
SIf tumu ApunII
wuu mu fI kusI fu un, upu fI nee tsIsh, Nubu-
ko do no so fuu kIz puf kufu kuum nu fu ngu
kIs tuu fu ngI yu.
19
Tputs shu tsu pu fu nus
ztufu upu fI nee tsIsh kuk puyu fu ngu nu.
Apu fI nee tsIsh kIz puf punIk sIn nung-
tu tu fu nu yu. Apu fI nIsh tpu tsee nuts tu-
yu fu, Pchung tsu, tk chu, tIp tsI fI shu
puchu tu fu nu yu. Itufu, mInoots shu tputs,
Pchu fInts pu. WuunI tuuch pu, tk chu,
ndu unoo puchu tu fu nu yu. Yuwuu tputs
chI nu ku unoo kufu kuum nu tu tu fI yu.
Itufu, mInoots shu tputs nutsu ku, pukI-
feets puz ushI fu wuyu fu ngI yu.
20
Itufu,
upu fI nIsh wuu nuuts tu mu fI kupung
kusI fu chI nu fu ngu,

Chu ku ju nuwu put


tputs tutsu mooch? WunI ndu ju, tfu ngu,
unush ApunII uwuuts shu tupu ntsu fu ngu,
tIp tsI fee ksu tu muum pInu su fu ng shI tu.
21
MIfu sInII tu yu fu, tIp tsIf shu putu yu-
fu sIn, much tu yu fu sIn ufup wuyu fu ngu-
nu yu. Anush pus tush tuufu, muu chI
mungIn shuch tumu pu fI ushI fu tuu fu-
ngI yu. Wukuf tumu pu fI ushI fu kufu tuu
kutung ku tuu fu ngI yu. SIfIn shu kuchuch-
tu ku tuu fu ngI yu. Ashku, zupun musuch
tuu chu, unush wunu sIf shu chI nu fu ngu,
Apu nIIeets shu wumu fI kusI fu unoo
mungoo nu fu ngI yu. ApunII yuwuu wuunu
tpu tsee zund ku unoom wIz pu fee punuk-
chu kufu kuum kInu kI yu. Nu yusu yu nu,
tfu ngu unush ApunII shu upu fI nee tsIsh
yufu fu ngI yu.
22
Itufu, nu kufu kuu BeI su-
su fu, shIy upu fI nee tsIsh tuu fush yusuk-
tuu tIsh, ush tuu nu shIy shu upu fI nIsh
tumu tuf pu fI ushI fu, shuu nuuts tu mu fI
ungIf tu kush tuukshu. Ndu wunu sIf shu
tuukshu.
23
Ndu puk chI yum Apu nIIee chI-
nu kush, Apu nIIee mIchIt kush, Apu nIIIsh
pung' munguw wuu shee yyu fush, tpu-
tseets shu yumbI yu fush unush shu vInoo
kunupeefus wuukshu. Wuu kus, suu nuu-
tsee upunII pu tsI fIs, yuw ofpu, mI shut uf
mbuf shI mush pu tInu fu ngIs, yusI nuuts -
tum tInu mu, mIshu putumb cheets tum
tInu fu ngIs unoo ushpuu tsI fee ungIf-
tu kus tuuk su. ApunII pu tsI fIs ndun tuu
wuch puku, mIshu ndun tuu muzI nu ku,
mIshu ndun tum puk chI yum yusu muum
wufI tu ku, unoots tuu sIysu ungIf tuk su.
Itufu, Apu nIIeets shu Tuu fu shI pu nee ndu
puk chI yum ungIf tu muum chI nuk su.
ApunII tuu shI yuum tuu fu shIsh wuyu ku,
Itufu shIy shu Apu nIIee kupung tuyu tu-
fI tuk shu.
24
AshI fu chu, ApunII wuunu
nee tsI yut ssee yundu muum zungu nI fu-
ngI yu. Ipun pu nuf tsI yu tsIs yundu fu ngI-
yu.
25
MENE, MENE, TEKEI PARSIN,
DunIeIu5
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
586
tu, yundufungIyu.
2
AshI fI yuwuu tu
unoo nu kumun chInts pu. MENE, tu un,
Tutsu meenII chu utIyu. ApunII shI yuu
kufu kuum nu fu ngu, nut shu zuf shI yuum
tutsu meenIII yu. Nu mus sI fI tsI puch-
shu, tchu.
27
MI shut, TEKEI, tu unshu
ychu fu ngu tchu. Wutum ApunII shI yuu
yuchu fu ngu, Itufu shIy shu ndu wunu sI-
fImshee tuu fu shIsh tutsu moo fu ngush,
muntsIf tuu fu ng shu wu.
28
PARSIN, tu
unoo, chuw pI shtu mu tu utIyu. ShIy
tsI puk chush tsI mbun tputs, kufu kuum
kInu chI nIII nu yu, Med shuch tputs, mI-
shut Pef sI yu shchI tum tpu tsI, ush kut ssIn
uwshtI sIn tpu tsI fee tsIsh ksut chI nIII nu yu,
DunIeI tfu ngI yu.
29
AshI fI unu fI tum kufuk BeI su suf shu
tpu tsee kumuch tu fu ngu, DunIe Iuu kumuz
kIz puf kuwu mbu nu mush tmuf tu fu ngu-
nu yu. MI shut, xunu zeets tum ofpu tInu mu
yyu fu sIn, wuyuf pu nush tuxun tu fu ngu-
nu yu. Sheef sIn, BeI su suf shu DunIe Iuu
kufu kuum shu nu fu ngI yu. DunIe Iuu
tsI mbu nu tputs kufuk kusI fu ngI yu.
30
Amb ushI fu ngu, unu fI tum psuun kufuk
KuI dew shuch BeI su su fuu puchu fu ngu nu-
yu.
31
AshI fu ng sIn, Dufy shu Med shuch
kufuk wusu ndu fuf put kusu fu ngu, KuI-
dew shucheem kufuk kInu fu ngI yu. Dufy
musu chI fI nI 62 tuufu unush ushI fu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
wusu ndu fuf tundu pu nu zI mun tsI yut ssee
yundu fu ngu unoo tsI.
Danie!aa tumuzish kapeetarangana
anoo kamankiya

1
Kufuk Duf yo KuI dew shucheem
ufkuf kInu fu ngu, 120 gobef nu do-
foom tpu tseem ksu tu mu pu neem Ipu su-
fu ngI yu.
2
Anu mun shu gobef nu do fuum
ksu tu muum kIz pu fee wu Ipu su fu ngI tum-
tu, DunIeI pu wushu nund tuchIp tpu tsee.
Anoots shu kumuch tu ku, SIysu gobef nu-
do fuu ksu tung tsu. Kumu pu IchI ngu fu sIn
nuwuum wunu sIf tufu wuz tu chI nIII nu-
yu. Nuwuu ndu tuyu tu fI tu muum sIysu
ksu tung tsu, tyu fu, kumuch tu fu ngI yu.
3
DunIeI shu ufu ItsIn su fu mung pu tu fI
tufu wuz tu fu ngu, IchI ngu foo kusI fu wunu-
sI fI tufu wuz tu fu ngI yu. Kumuch tum pu nee
kusI fu ngI yu. MI shut, gobef nu do foots tum
kusI fu ngI tum tu. AshI fI kufuk shu Duf yo
DunIe Iuu ksu tu mu pu neem ufkuf gobef-
nu do foom tum ufkuf wuyu muum zundu-
fu ngI yu.
4
Itufu, mIn shtI sIn ksu tu mu pun,
gobef nu dof tum unoo yusu fu ngu sIn,
tsI yun tu fu ngu nu yu. Wuun pu tu tIn tsI-
yut ku sIn,

Tumundu tu, DunIe Iuu tsee?


tfu ngu nu yu. Xumu chI, DunIeI ndu wunu-
sI fI tufu wuz tu ku, unoo puk chu nI, Iyshu
kufu kuu kumu nee nI, tfu ngu nu yu. Itufu,
DunIeI shu ufu wunu sIf tufu wuz tu fu ngu,
mI shut kufu kuu kuk puyu fu ngu, tuyu tu-
fI tu muum xupoo fu ngu nu yu.

Muyuu tsee
kufu kuu kumu nee chIch? Wuts tu yu, tfu-
ngu nu yu.
5
Tfu ngI tuut ssIn, Itufu wundu fI
DunIe Iuu tuyu tu fI tu muum chI nu fu ngu-
nu yu. Wuun pu tu tIn tsI yut ku sIn, DunIe Iuu
tufu wu zI mund yutu fIt tsI yu tu muum wunI-
ndu ju. Itufu yuwu mund Apu nIIeetsImu fI
ungIf tu ku, Iyuuts shu upu nIII fI nI ngut ku,
unu mund pu fee yutu fIt tsI yu tu muum wufI-
tu chI yu, tfu ngu nu yu.

AshI fI wuun pu tu tIn tsI yut ku sIn, AmbI-


nuu tyu nI, tyu fu sIn, kufuk pu Dufy pu
tsI yu tu muum nuu tu fu ngu nu yu. Kufu kush
kuseef sIn, Kufu kuu, shIy ufu tu fI, kufu kIsh,
tuuch shu.
7
Kufu kuu, shIy Iyuu tsu pu nee tsIsh
ksu tu muum kumuch tu fu ng shu. AshI fI Iyshu
IchI ngu fu nI wunu sIf tufu wuz tu ku nI yu.
AshI fI yu, sIng shu IchI ngu fu nI wushu nund
shu nI yu fu ngu nI, mInu mu fI mungooz chI nu-
fu ngu nI, tpu tsI fee mIsh kIfu kuu shI yu mun
sufIsh yundu fu ngI nI yu. AshI fI nu yuwuu
yundu fu ngI nI unoo shI yuu kumun chInII pu:
ShIy kumuch tu mu fIsh utee ju,
30 zuf mInum tI yum tputs wuu nuu tsI
upu nIII fI nI ungIf tut pu. MI shut tpu tsI-
mun tum mungIs tutInts pu. Itufu, nuwu-
mu nu fI, kufu ku mu nI mungIs tut kus
ungIf tu ngu ndu mu.
MI shut, tputs nuwuu kukI ndu puyu-
ku nu, unoo sundu fu fI putu yu fu sIn,
tundu pu nu zIsh yuwush tumuz mungIn-
shuch tuufu unush kupeet chI nIII nu yu,
Yundu mu fI nI tchu, kufu kuu.
DunIeIu5 , 6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
587
8
AshI fI yu, shIy shu nIsh kIfu kush f mu-
shtung chu. ShIy tpu tsI fIsh unoo muzI nuk-
chu sIn, unufI shI yuu kukIsh puyu chI nIII-
nu yu. ShI yuu tsI mu fI ungIf tu chI nIII nu yu.
Anoo tsI fI chI nu chI nIII nu yu, wutum Med-
shuch tputs, Pef sIyshuch tum tputs kufuk
wumuch tu shee f mu shtu yu nIIu, Izuu fu
nIII tu fIt chI nu muum wunI ndu ju, ksu tu-
mu pun kufu kuu Duf yo tfu ngu nu yu.
9
AshI fI kufuk Dufy shu ksu tu mu pu nee
kuk muzI nu fu ngu, Wunu sIf chu, tfu ngu,
f mu shtu fu ngI yu.
10
AshI fI tputs shu DunIe Iuu kumu nI fu-
ngI yu. Kufuk Duf yo kIfu kush f mu shtu-
yu nIII yu, tfu ngu nu yu. Itufu, DunIeI shu
kufu kuu wumuch tush yusu fu ngI tuu,
wuun pee pung' kunu pu fu ngu, pshtu yu fu,
wutund pu noots shu wuch tuwuteefu, yup
Ifu su fIn tuufu umb nupee fu, tutunII tu yu-
fu ApunII put tsI yu tu fu ngu, ungIf tu fu ngI-
yu. Yuwu fI ushku unu fI tum ushI fu ngu
mInum tush zuf tuchIp ApunII put tsI yu tu-
fu ngI yu.
11
AshI fI ksu tu mu pun shu wuun-
pu tu tIn, Pzu, DunIe Iup nuu pu nI, tfu-
ngu sIn, nuu tu fu ng sIn, DunIe Iush pung'
kusu fu ng sIn, unush DunIeI ApunII put
tsI yut ku, ungIf tu ku, unoo pufu ngu nu yu.
12
Anu fI tum kumun kut ssIn kufu kup shu
nuu tu fu ngu nu yu. Kufu kush kuseef sIn,
ShIy kufu kuu, tpu tsI fee tsIsh IchI ngu fu
kumuch tu kush: tuchIp chung muuts,
suu nuu tsee upu nIII fIs ungIf tu fInts pu.
MI shut tpu tsI mun tum mungIs tutInts pu.
Nuwu mu nu fI mungIs tut kus, nuwuu
ungIf tung tsu, tfung shu. MI shut, yuwuu
tputs nuwuu kukI ndu puyu ku nu unoo
tumu zIsh kzum shIsh kpI tung tsu.

Ndu-
shu shIy tfu ngIsh? kufu kuu, tfu ngu sIn,
kufuk shu Duf yo, ZufuktI schu. NIII tu-
fIt shu chI nu muum wunI ndu ju, wutum
Iyu shuch Med shuch, Pef sI yu shchI tum
kuku utuwu, Yuwuu kufuk kumuch tu ku
unoo kupee tu muum wunI ndu ju, utI nI yu,
tfu ngI yu.
13
AshI fI yu uwshtI sIn yuwuu
DunIe Iuu pufu ngu nu unu fI tum kufu kuuts-
shu kumu nI fu ngu nu yu. Kufu kuu, DunIeI
Utu chIch tpu tsI yuw sIf nIsh yushI ndu-
fu ngu nu, un shI yuu kukIsh ndu puyu kI-
yu. ShI yuu kumuch tu mu fIsh ndu tumIn kI-
yu. ZufIsh tuchIp wuu nuu tsee Apu nIII fI nI
tsI yut ku, ungIf tu ku unoo pufu ngI nI yu,
tfu ngu nu yu.
14
Anoo kufuk muzI nu fu ngu, kupung
mung' muntsu ku,

TumuyufeezI DunIe-
Iuu tupu chI ndu chI? tu, chI nu chIn tuf
ushI fu ngu, mInum zuf kuchI ngu fu ngu,
xupoo fu ngI yu.
15
Puku much shu, ksu tu mu-
pun shu yusuf kufu kush kuseef sIn, Kufu-
kuu, shIy Med shu chee Pef sI yu shchee
kumuch tu mu fI nI yusuk shu. Kufu kuu
wumuch tush yuwuu wuunu f mu shtu-
fu ngu unoo kupee tu muum wunI ndu ju,
tfu ngu nu yu.
1
AshI fI kufuk shu wusu ndu fu fee,
DunIe Iuu yumu shI nInts, tfu ngu, DunIe-
Iuuts shu putu yu fu sIn, kufu kush yushI-
ndu fu ngu nu yu. Kufuk shu DunIe Iuu, ShIy
Apu nIII fee tsIm tIsh kupung chI nuk shu.
Anpu fI shI yuu tupu chI ndu chI yu, tyu-
fu, kufuk shu wusu ndu fu fee: Tumu zush
DunIe Iuu kpI tu ngInts, tfu ngI yu.
17
DunIe Iuuts shu tumu zush kupee tu-
fu ng sIn, putumb chee kupu ngu mu shee
yushI ndu yu fu sIn, unpu shu wuchoo
Izuu fu kmu nu fu ngu nu yu. Sheef sIn,
kufuk shu wuu nuu tsee kumuch tu mu fIn
Izuu fu puyu muum tuputs tu shI pu shu
putumb chI mun tuputs tu yu fu, wuun pu tu
suf yundum pu chku ushI fu ngI yu. WIpu-
nu sh tum tuputs tu mun wuu nu pu tu tu fI tum
suf yundum pu chku ushI fu ng tu mu nu-
yu. Tputs DunIe Iuu tupu chI ndu muum
Izuu fu pInu su fu ngu nu yu.
18
Kufuk shu
pungup kunu pu fu ngu, DunIe Iu nguz
mung' kupung muntsu fu ngu, wuunI
tumu ushI fu ngI yu. Ndu kutung ku,
tputs put ndun tum tsI yut ku, kIzuuts tum
ndu zund ku, unush ndu muuku, tufu-
see fu ngI yu.
19
Tufu seech shu mIkee fu
chIy zu yu fu nIIu, tumu zIp nup ku tu nuu tu-
fu ngI yu.
20
WutsI fItku chu kupung mung'
muntsu ku, DunIe Iuu kufu zu fu ngI yu.
DunIe Iuu, shIy Apu nIIee Tuu fu shI pu nee
ufu ItsIn su fu chI nuk shu. AshI fI

Apu nIII-
fIsh shI yuu tupu chI ndu fu ng tumu zee tsI?
tfu ngu,
21
DunIeI shu, Kufu kuu, shIy
ufu tu fI kufu kIsh tuuch shu.
22
Nuw Apu-
nIII fI nuwuu ksu tu muum wusu ndu fu fee
DunIeIu6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
588

D
.22 Utu shu chee mu 11.33 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
7.3 ApunII wunI chu
unu 13.1, 17.8 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
zungu nI fu ngu, wusu ndu fuf shu tumu zee
kuk tumu mu fu ngI yu ndu tumuz nuwuu
zumuu mu.
D
Wutum ApunII nuwuu wuunu
yusu fu wu. Nuw shI yuu, kufu kuu, ndu
puk chI yum tuyu tu fI tu fu ngI nu, DunIeI
tfu ngI yu.
23
AshI fI kufuk shu kupung kIz puf
mung' ksu fu ngI yu. TIp tsI feets shu
kumuch tu fu ngu, DunIe Iuu tumu zush
IshI tu ngu ngInts, tfu ngI yu. AshI fI DunIe-
Iuuts shu IshI tu ngu fu ngu sIn, wunu tsee
ndu puk chI yum kupu xum pufu ngu nu yu,
wutum DunIeI Apu nIII mun mung' tutu-
fu ngu wu.
24
AshI fI kufuk shu tIp tsI fee
kumuch tu fu ngu, Yuw tputs DunIe Iuu
tuyu tu fI tu fu ngu nu unoo, ush pu fI wIzunII-
pu tu fI, wIpup tu tum putu yu fus, tumu zIsh
kpI tung tsu, kufuk tfu ngI yu. UwshtI sIn
unu fI tum tpu tsee ushpu fI tu putu yu fu sIn,
tumu zush kupee tu fu ngu nu yu. Kupeet-
kut ssIn, tputs ndu tu fI tsu push puntsu fu
wuf sufI fI tu nu unoo tsI fI tumuz shu
IfI pu tu fund sIn wufI kumu ushI fu ng sIn,
IsI sI ngu mbeef sIn kutu ngu fu ngu nu yu.
Ndu puk chI yum xupoo fu ngu nu yu.
25
AshI fI kufuk Duf yo kIfu kuu IchI ngu-
foom tIp tsIf yundu ku tfu ngI yu.
Yuwuu mIs IchI ngu fu tsu pu fu nus tuu-
kIs unoo mIs, k'keewuutsIfItIs tsI yut kIs
unoo mIs yundu kI nu. AshI fI sIy IchI ngu-
fus mupI yu fus kIs tuung tsu, utInu.
2
SIy IchI ngu fus DunIe Iuu Apu nIII-
fI nI chI nung tsu, ungIf tung tsu, utInu,
Wutum ApunII tuu fu shI pu nI wu. Ufu-
tu mu fI tuu kI yu. Ufu tu mu fI tIp tsI fee
ksut ku, uwuu tputs kusI muum wunI-
ndu ju. MI shut, wIz pu fI tum kuchI ngu-
muum ndun tum chu, kufuk tfu ngI yu.
27
Anu mu fI tupu chI ndum pun tuu kI yu.
KunI ndush, mI shut tsu pu fu nus shu-
tum wuunu wIz pu fee nupux tu mu shee
chI yuu tpu tseetsIch ymu ndu kI yu.
DunIe Iuu tumu zIsh kupee tu fu ngI tuu tI-
nI, Itufu ApunII shu tupu chI ndu fu ngI yu.
Tumuz ndu puk chI yum kupu xu fu ngu-
nu yu. AshI fI sIysu IchI ngu fus DunIe Iuu
Apu nIII fI nI ungIf tu ngInts, utInu, kufuk
Duf yo tIp tsI feem yundu ku,
tfu ngI yu.
28
AshI fI DunIe Iuu yusuf kufu kuum
nu yu fu, Duf yoo tIp tsIf ksu tu fu ngI yu.
Anu mun shu Dufy shu zupIsh tsI pu fu ngu,
Pef sI yu shuch tputs, SIf suf, kufu kuum
kInu fu ngu, unush shu DunIeI Sfoo tIp tsIf
ksu tu mu pun tuu fu ngI tum tu.
DunIe Iuu tumu zIsh kupee tu fu ngu nu,
unoo kumu nee nu.
Ashiri na kamanchintspa yuwaa Apan!!
nuwaa Danie!aatsi yuwaa ashtachu
anoo wasina kamanirangu anootsi
7
1
Yuwush BeI su suf BubI Io nI yush-
cheem ufkuf kunees chI fI kInu yu fu,
unush nuw DunIe II muu fu nIIu fI pumu-
su fu ngI nu. Tmu fu ngu fI, yuwuuts-
shu pumu sI fu ngI unoo kIfu ku mun
yundu fu ngI nu.
2
Nuw mIfI nIsh pumus ku fI, kumbu suf
pIyum kusku pIyum kusku ushI fu ngu,
wushu nund Ipun pu nuf tumu pu fI ushI fu
kIz puf puntsu tu fu ngu, muf kupu ngu-
mush wufus tu fu ngI yu.
3
Anoo nupu fu fI, yup ndu chI nu fI umb
muu chI kunIz ushI fu, Ipun pu nuf kIz puf
kupu ngu wu, nIII tu fI tuw nIII tu fI tuw ushI-
fu muu fIsh kung shI tu ngu fu ngu nu yu.
D
4
Ich tu fu mungIn shuch tumuz tumu-
pu fI ushI fu shI tu ngu fu ngI yu. Itufu,
wuzItpu nguch shu yungun wuzItpu nguch
tumu pu fI ushI fu pufu ngI nu. AshI fI
nupu fu fI, wuzItpu nguch kxu yu fu, tputs
tumu pu fI ushI shu kInu fu ngu, tumu zee-
ts shu IchIy zu fu ngI yu. MI shut, mung shu
tputs ch nush tumu pu fee ushI fI tum
chI nu fu ngI yu.
5
TsI mbu nu fIn shu, kungush shI tu-
ngu fu ngu, un, mukIn tumu pu fI ushI fu,
XIyuytuf ushI fu ngI yu. TuchIp muu chI
wutu ndu fum kukush kupoo ushI fu ngI yu.
Anoots shu nupu fu fI, k'kuzee muzI nu fu-
DunIeIu6 , 7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
589

E
7.4- ApunII wunI chu unu 13.2 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
7.7 ApunII wunI chu
unu 12.3 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
G
7.8 ApunII wunI chu unu 13.5-6 tsI yu tsIs
nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
H
7.9 ApunII wunI chu unu 20.4 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu
tuu fI tum tu.
I
7.9 ApunII wunI chu unu 1.14 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
J
7.10 ApunII wunI chu unu 20.12-13 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
K
7.13 MutI wu 24.30, 26.64, Mf ko su 13.26, 14.62, Iuku su 21.27, ApunII wunI chu unu 1.7,
14.14 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
ngI nu, ChIy zu yu fush, nuu yu fush, wunuts
zupun ktu ngung chu. Sheefush, tuzu zung-
chu, tfu ngI yu.

Tuch pu fIn shu tumuz tum kupu ngu-


mush kungush shI tu ngu fu ngu, unshu
Ipun pu nuf wuzItpu nguch ushI mun tuu fu-
ngI yu. MI shut, much Ipun pu nuf tum tuu-
fu ngI tum tu. An wIz puf kupung tpu tsee
IchI ngu fu kusI muum wufI tu fu ngI yu.
E
7
Anu mun shu Ipun pu nu fIn shu, kzum-
shee pufu ngI tu mu nu. KIz puf yutu fIt
nupux tu mu shI. WIz puf kupung kusI fu
tuu fu ngI yu. Wunus shu wuzu fu nee wu ngu-
su mbu wuu mbu muw mu nu. Anpu tpu tsee
zuyu fu, kutsu pu mbu yu fu, kutu ngee fu,
yuwuu kutuch ku chu unoo ktI mbu yu fu,
kusu fu ngI yu. Yuw tuchIp pufu ngI unu-
mund nIII tu fI shu pufu ngI nu. Muchush-
shu wIts mInum chung tuu fu ngI yu.
F
8
Nuw shu wItsee nupunu puw ushI fu ngu fI,
mIshu wIts pukIch shu muchush shI tu ngu-
fu ngI yu. WIts puk chI tuu, tuchtu fu wIts
kupung tuu fu ngu unoo tuchIp Itusheefu,
kupeeteefu, unush wIts puk chI mush shu
kxoo nu fu ngI yu. An wIts wuch chIy tpu tsIch
ku chIch tumu pu fI ushI fu tuu fu ngI yu. Kuk-
tum tuu fu ngI yu. Tpu tsee nutsu ku, wuu nuuts-
tu mu fI shu chI nu ku kupung tsI yu tu fu ngI yu.
G

9
AshI fI nuw wundu fI nupunu puw
ushI fu ngu fI,
kuxIn shIsh zupun yuku fu ngu unoots-
shu pufu ngI nu.
H
Anu mun shu ApunII Tuu fu shI pun
kuxI nu fu ngI yu.
Wumuf shu kIz puf mbuf shI mu-
nu. Much shu kIz pu fI tum
mbuf shI mu nu.
I
ApunII uxI nush tufIkchI mush
tuu fu ngI yu.
Sumus tumu pu fI ushI fu kIz puf kufu-
kuf tuf ushI fu ngI yu.

10
Anush shu kuxIn shI shIsh kung ushI fu
sumus shtu ngu tuf ushI fu ngI yu.
ApunII much chuf zupu nI fI mIIo Apu-
nIIee ksu tu fu ngu nu yu.
MI shut, tputs mInIIu nu fI tum
xIyu fu tu fu sIn Apu nIIee
ungIf tu fu ngu nu yu.
Yuw shu ApunII wuunu tpu tsee nuts-
tu mu pu neem Ipu su fu ngu unshI-
tI sIn kuxI nuf tu yu fu sIn,
kIfu kuch shu yundu mu nuts tu muum
tuwu tu fu ngu nu yu.
J
11
Nuw shu, yusuf kzum shee nupunu-
puw ushI fu ngu fI, yuw wIts pukIch
shI tu ngu fu ngu un muntsIf tsI yu tu fu ngu
unoo, muzI nu fu ngu fI kupung punI fus tu-
fu ngI nu. AshI fI tuu nupunu puw ushI fu-
ngu fI, tputs shu kzum shee putu yu fu sIn,
puchu yu fu sIn, IsI sI ngu mbeef sIn Izuu fu
sumu sush muchI muum pshtu fu ngu nu yu.
12
MInoots shu kzum shee IchI ngu fu
wIz puf Itu tseef sIn, kusu fu ngu nu yu. Ndu
puchu fu ngu nu yu. Nutu mu sum wuunI
tuuch pu. Yuwush zuf tutsum ku chu unush
puchu pu nI, utu sIn kusu fu ngu nu yu.
13
Nuw ufu ngI nu shu pumu zu ku fI, nIII tu-
fI shu pufu ngI nu.
Tputs ushI fu psu sIsh kufu wu tu nu
unoo pufu ngI nu.
K
Kusu fu ngu, yup shu Tuu fu shI pun
tuufu umb shu nuuk chu,
ApunII shu wusu ndu fuf umb
much tu fu ngu nu yu.

14
AshI fI ApunII shu tsI yut ku, ShIy nu
ufu tu mu fI shI yu mu fI kusI fush
tuuch shu.
Tpu tsee IchI ngu fu shI yu mu fI ksu-
tuk shu. IchI ngu fu sIn shI yuu
chI nu chI nIII nu yu.
DunIeIu7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
590

L
7.14 ApunII wunI chu unu 11.15 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
M
7.17 ApunII wunI chu unu 7.1 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
N
7.18 ApunII wunI chu unu 22.5 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
O
7.22 ApunII wunI chu unu 20.4 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
P
7.24 ApunII wunI chu unu 17.12 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
ShI yuu kukIsh ufu puyu chI nIII nu yu.
Tputs IchI ngu fu tsu pu fu nus yuwu-
tum sIn kuku wuu tsI fI tsI yut-
ku nu un tum sIn shI yuu kukIsh
puyu chI nIII nu yu.
L
ShIy ufu tu mu fI kusI fush tpu tsee
ksu tuch shu.
Ayu mum tI yum shI yuu kusI chu zI nIII-
nu ju, ndu mbu fee,
ApunII tfu ngI yu.
15
Nuw DunIe II, unoo IchI ngu fu pufu-
ngu fI, mungI shI kupung xufu fu ngu fI
punI fu ngI nu.

Muyuu mu ushI fu pukee-


fI? utufI, mungoo nu muum xupoo ku fI,
1
ApunII much chuf shu nee fu nu unnung
kyu mu fu ngu fI, yuwuu pumu sI fu ngI
unoo kumun pu ndu utufI, mushu fu ngI nu.
AshI fI Apu nIIee much chuf mushu fu ngu-
fI, uwshu nuwuu kumun ku tfu ngI yu.
17
Yuw Ipun pu nuf pumu sI fu ngIsh un
wutu chu Ipun pu nuf tum tputs kufu kuum
kInuk chu sIn tsu pu fu nu see wumu fI kusI-
chI nIII nu unoom pumu su fu ng shu.
M
18
Itufu, unu mun tsu pu fu nus shuch
kufuk pustukchusIn, ApunII shu tIp tsIf
ufu tu mu fI tsu pu fu nus shu chee ksut ku sIn
tuu chI nIII nu yu. Ash ku chu, Apu nIII mu fI-
shu kusI fu tuu chI yu,
N
ApunII much chuf
nuwuu tfu ngI yu.
19
Itufu, ufu ngI nu shu yuwuu Ipun pu nuf
pumu sI fu ngI nIII tu fI tu wuu unoots shu
yusu muum zundu fu ngI tu mu nu. Wutum
wuu mu fI kusI fu muntsIf, wunus ngu-
sumb, wuchI zup shu ngu su mbuw tum tpu-
tsee IchI ngu fu zuyu fu, kutu ngee fu, kutu-
chI muuts shu ktI mbu yu fu, kusu fu ngu
unoots tum yusu muum zundu fu ngI nu.
20
MI shut, wIts mInum chung tuu fu ngu
unoo yusu muum zundu fu ngI tu mu nu.
Anu mun shu wIts tum pukIch yuw wumu-
fI kusI fu ngu, wItsee tuchIp yuxI fu ngu,
mI shut wuch tum, kuk tum tuufu, kupung
yutu fIt tsI yu tu fu ngu unoo ush pu fI yusu-
muum zundu fu ngI nu.
21
AshI fI yuwuuts shu wIts puk chI mush
pufu ngI, ApunII pu tIp tsIf wufu tu fu ngu,
wumu fI kusI muum puk chIm pIsh tu fu ngu,
22
Itufu, ApunII shu unush kusu fu ngu,
wuu nuu tsee tIp tsIf tupu chI ndu fu ngu,
O
umb
ush ku chu, ApunII kuk tutsu moo fu ngu, tIp-
tsI feem wIz puf punu fu ngu, ufu tu mu fI shut
tsu pu fu nus shu chee ksu tu muum wuyu fu-
ngu, unoo yusu muum zundu fu ngI tu mu nu.
23
AshI fI yu, ApunII wusu ndu fuf nuwuu
tfu ngI yu:
Kzu mIsh Ipun pu nu fu fI nI pumu sI fu-
ngIsh un tputs Ipun pu nu fu fIn-
shu kufu kuum kInuk chu,
tsu pu fu nus shu chee kusI fu tuu chI yu.
Wutum uw nIII tu fI tu wu.
Tpu tsee ushpuu tsI fI tuyu tu fIt chI yu.
KtI mbu yu fu, Itsu pu mbu yu fu
kusu chI yu.

24
MInum chung wIts pufu ngIsh unshu
tputs chu ngu tum kufu kuum tsI-
pu suw kInu chI nIII nu yu.
P
Itufu, unush mInum kufu kuum wuu-
nu mun tu fI wIz puf kInuk chu, un
nIII tu fI IchI ngu fu mund kufuk
tuu chI yu.
Ash ku chu, Ich tu fu chung kufu kuu
kInu fu tuu fu nu unchI chee
tuchIp kupeet chI yu.

25
Apu nIIee kIz pu feets tuu yutu fIt tsI-
yut ku chu, tIp tsI feets tum zupun
puchu chI nIII nu yu.
Tpu tsee kumuch tu ku chu, Apu nIIee
kumuch tu mu fI nee puyu fInts pu.
MI shut, Apu nIIeem shu mbu tu muum
shu nI yInts pu, tk chu,
Apu nIIee tIp tsIf kusI yu fu, kIyung
yuchu chI yu.
TuchIp musuch chu wIp ushku
tuu chI yu.
DunIeIu7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
591

Q
7.27 ApunII wunI chu unu 20.4 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
9.2 Jefe mI yu su 29.10-12 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.

2
Itufu, ApunII wuunu nuts tu mu pu-
neem Ipu su fu ngu unshtI sIn,
Izuu fu wuneeng chu, tk chu sIn,
uwshu unoo wIz puf yun pukchu,
Izuu fu puchu yu fu, wuts tu mu fI
kupeet chI yu.

27
Ash ku chu, ApunII shu tIp tsI feem wIz-
pu fee punuk chu,
ufu tu mu fI shu tsu pu fu nus shu chee
kufuk IchI ngu fu kusIf sIn
tuu chI nIII nu yu.
Q

Tpu tsee ztufu ksut chI nIII nu yu.
Sheefu, tsu pu fu nu shuch shu tputs Apu-
nIIeetsImu fI shu chI nuk chu sIn,
kukoo Izuu fu puyu chI nIII nu yu,
ApunII much chuf nuwuu kumun ku
tfu ngI yu.
28
In wutu chu tsI yuts sI yuw pumu su fu-
ngu fI, nuw mungI kupung xufu fu ngI.
MI shut, punI ku fI kuxI wu tu fu ngI. Itufu,
ndu mInum tI yum tpu tsee pumu su mu fee-
tsI kumu nI fu ngI nu. Anoo Iwuts pu yu nu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu ApunII
nuwuu DunIe Iuu tsI yuw ush tu chu unoo
wusI nu kumu nI fu ngu unoo tsI.
Nuw Danie!i Utachcheem Apan!!pa
mashirangi anoo kamanchintspa
9
1
Yuwush Med shuch tputs Duf yo sufu,
Aso we fI nI wIpu, KuI dew shucheem
ufkuf kunees chI fI kInu yu fu,
2
mInu mu fI
musuch Utu ch chu unush, nuw shu DunIe II,
Jefe mI yu su fI nee wIf kuf nuts tu fu ngI nu.
Yuwuu ApunII Jefe mI yu suu kumun ku: Tputs
Ifu su fI nuu kupee teef sIn, Izuu fu sumu sush
mucheef sIn, 70 musuch kufI mu nuz tuu chI-
yu,
D
ApunII tfu ngu unoo nuts tu fu ngI nu.
3
AshI fI unoo nuts tu fu ngu fI, Apu-
nIIee mush ku fI, mungu fu ngu fI, kumu-
zee kuchu fee kumuf tu yu fu fI, puzu-
chush kuxI nee fu fI, unush ApunII put
tsI yu tu fu ngI nu.
4
Yuwuum Iy Utuch chI nI Apu nIIee
kusu fu ngI nI unoom tsI yut ku fI, tfu ngI-
nu: Apuu, shI yu mu fI kusI fu tuukshu. ShIy
kIz puf tIsh chu. Shuunuutsee kukIsh ufu
Iyuum tumI nuk shu. Tputs shI yuu chI-
nuk sIn, kumuch tu mu fee tsIsh puyuk sIn,
shIy shu uwuuts shu chI nu kush ufu Istu-
kshu.
5
Iy, Apuu, yutu fIt shI shush Izuu fu
puntsu fu ngI nI yu. Ndu shI yuu puk chI yum
chI nu fu ngI nI yu. Izuu fu shI yuu mupIy-
fu ngI nI yu. MI shut, shI yuu kumuch tu mu-
fIsh puyu muum kusu fu ngI nI yu. ShI yuu
kukIsh mupIy mufI mupIy fu ngI nI yu.

MI shut, kumu nI mu pu nee ts tum kuk


ndu muzI nu fu ngI nI yu. ShI yuu kukIsh
kumu nI mu pun, kufu kuu wIpu nu sheets-
tum, mI shut zItu mI nu fI nee ts tum ushpuf-
tu kumu nI fu ng tuut ssIn, Itufu Iyu shuch-
shu IchI ngu fu sIn mupIy fu ngu nu yu. Ndu
kukoo puyu fu ngu nu yu.
7
Apuu, shIy tsI nustI shchu. Itufu,
Iyshu Utuch chI nI shI yuu kukIsh Izuu-
fu kupee tu fu ngu nI. Anu mund kupung
shI yuu puzI ku nI yu. Ifu su fIn shuch tum
tuu ku nu, mIshu IsfueI chIch tum shI yuu
kukIsh kupee tu fu ng tum sIn, unu mund
shIy shu mInup tsup wutsI fIt zungu nI-
fu ngIsh, mInoots shu tputs ufup tsup
zungu nI fu ngIsh, un tum sIn IchI ngu fu sIn
puzI ku nu yu.
8
Apuu, Iy zItu mI nu fI nI,
mI shut zItu mI nu fI nI tum ufkuf ushI fu nI
yutu fI tum tuu ku nI yu. AshI fu chu, Iyshu
shI yuu puzIk tu mu nI yu.
9
Itufu Apuu,
shIy ufu tpu tsee nuyu nI kush, tputs shu
shI yuu mush ku, yutu fIt shI shee mbI zu mu-
mu fI tuchI ngung shu. Iy shI yuu kupung
tuyu tu fI tu fu ngI nI yu.
10
ShI yuu kukIsh
muzI nu fu ngI tuu tI nI ndu puyu fu ngI nI yu.
ShIy tuyus pu tum pu nee Iyuum zungu nI-
fu ngush, Iyuu tuyus pu tu fu ngI tuut ssIn,
Itufu Iyshu unoo kuk ndu puyu fu ngI nI yu.
11
IchI ngu fu sIn IsfueI chIch shI yuu kukIsh
kupee tu fu ng sIn, Izuu fu kumuch tu mu fee-
tsIsh ngu tu fu ngu nu yu. ShIy tpu tsI fIsh
My sI su fI nI yundu ku, SIy yutu fIt kupung
tuuk chush unu mund ApunII sIyuu
kupung wunI chI yu, tfu ngu, unu fI tum
yuwu mund ushI fu ngu nI unu mund nu
DunIeIu7 , 9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
592

E
9.18 TItoo mu 3.5 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Iyuum shu wunee shIsh tutsu moo fu ngI yu.
12
Wunee shee kupung zungun ku chush,
Izuu fu shuu nuu tsI kukIsh tumI nuch-
shu. Pup tsu, Wunee shIsh nuunII pu,
tfu ngush, kufu ku wuuts tum, mI shut
IchI ngu fu tpu tsee wusI nu kumu nI fu ng-
tuu tIsh, ndu muzI nu fu ngu nu. Anu mund
wunee shIsh kIz puf yutu fIt, sIf tumu
ndu tputs ushI muu wunee shIsh putu fu-
sIn, un nu Ifu su fI nush puntsu tu fu ngI yu.
13
IchI ngu fu yuwuf tu tum My sI su fI nI,
yundu fu ngu unu fI tum Iyush kusu fu ngI-
yu. Apuu, Izuu fu shI yuu kusu fu ngu nI,
mungee tsI nI yufu ngu ndu mu, ndu shI yuu
tfu ngI nI yu. Yutu fIt shI shee tsImu fI Izuu-
fu puyu fu ngI nI yu. Ndu shI yuu kukIsh
puyu muum chI nu fu ngI nI yu.
14
AshI fu chu
Apuu, shIy Iyuum wunee shee wuyu fu-
ngush, Izuu fu wunee fu ng shu. Wutum
shIy, Apuu, shuu nuu tsI kukIsh Izuu fu
tumI nuk shu wu. ShIy nIII tu fIt chI nu tu fee-
zIsh. Iyshu unoo yusu fu ngI tuu tI nI, Itufu
shI yuu kukIsh kupung ngu tu fu ngu nI yu.
15
Apuu, sIf tu mu su shuu nuu tsI tpu tsI fIsh
IjIp tosh tsup tushI tu ngu fu ngush, wIz pu-
fee tsIsh kupung Iyush cheem ymu ndu fu-
ng shu. AshI fu ngush, tputs ztufu shI yuu
muzI nu fu ngu nu yu. Nu In zufI shI yuu
wundu fI tum ndu mbI zu ku nu yu. Itufu,
Iyshu Apuu, shI yuu kukIsh kupee tu fu ngu-
nI, yutu fIt kupung tuu fu ngu nI yu.
1
Apuu,
Iy shI yuu yusuk tu nI chu. ShIy kIz puf tIsh-
chu kchI numshIsh. AshI fI Apuu, Ifu su fI-
nuu kIz puf tsI yun tu yu fush wunee fu ngIsh
un nu tsI yu nIsh zumbu zu ngI, wutum
shuu nu Ifu su fI nuu mI shut much SIyo nuu
pungee mIsh Ipu su fu ng shu wu. Itufu,
Iyu mu ndu fI yutu fIt shI shI fI nI, mI shut
zItu mI nu fI nImund tum yutu fIt shI shI fI nI
IchI ngu fu sIn tputs Iyuu tuyu tu fItkunu yu.
17
AshI fI Apuu, nuw shI yuu mush kI unoo
muzI nung chu. Apuu, shIy pungIsh Izuu-
fu yufu ngu fu ngu, ushI fI shIy shu unoo
pungu muu mu Istung chu. ChI nu sheets Ish
tuyu mu ndu ngI, ndu tputs shI yuu ufu-
ngeem yutu fIt tsI yu tu muu mu.
18
AshI fI
Apuu, Istu ndu. Nuwuu kukI muzI nung-
chu. KIyung kuchIy kInI yu. Yuk tu fI nI
Ifu su fIn yufu ngu fu ngI yu, yuwush shI yuu
ungIf tu tu fI nI. Anoo nupeefush Istung-
chu. Yuwu mun yutu fIt tuu ku nI unu mu-
nu shI yuu mushu muum pInu su ku nI yu,
wutum Iy yutu fIt tu nI wu. Itufu Apuu,
shI yu mun nuyu nIm pu nI mu nIsh mungI
tut ku fI mush kI nu.
E

19
Apuu, nu muzI nu-
ngu ndu mu. Iyuu Utuch cheetsI nI yutu-
fIt shI shI fI nI tuchI ngee fush Istung chu.
Tputs shI yuu yusu pu nu, utufI, mush kI nu.
Ifu su fI nuu yusuf yufu muum mush kI tu-
mu nu, mI shut tpu tsI fIsh shI yuu yusuf
chI nu pu nu utufI, mush kI tu mu nu. AshI fI,
Apuu, Iyuu Istung chu. Zup shtu fInII pu,
Apu nIIee tsI yut ku fI, tfu ngI nu.
Nu kumu nee nu yuwuu nuw DunIe II
Utuch cheem ApunII pu mushI fu ngI
unoo tsI.
Ashiri na kamanchintspa yuwaatssha
Apan!! wasundurur 490 masachee
wasina kamanirangu anootsi
20
Apu nIIee ufu ngI nu shu mushu fu ngI-
nu. Apuu, Jefe mI yus kuk nu 70 mushuch
tutsu meenIII yu, tfu ngu fI, nuwuu nuu tsee
yutu fIt shI shI fI yufu muum, mI shut IsfueI-
chI cheets tum yutu fIt shI shI fI nI yufu muum
mushI fu ngI nu. Apu nIIeem tum pung' much
SIyo nuum mushI fu ngI tu mu nu.
21
AshI fI
ApunII put tsI yuts tuf ushI fu ngu fI, zufI
puku much shu, yuwush opee juu Apu nIIeem
puchu muum wufI tu fu ngu, unush ApunII
wusu ndu fuf GubfIeI suf, yuw sIf nuwush
mIfu nIsh yuku fu ngu, un mungu ku tu nu
kusu fu ngI yu.
22
Nuwuuts shu tfu ngI-
yu, DunIe Iuu, shI yuu mungIsh Izuu fu
p'tsImuum nuw nIngeem kusu fu ngI nu.
AshI fI muzI nung chu.
23
ShIy ApunII pu tsI yu-
tu muum chtu fu ngush, ApunII shu, Yuwuu
ush tu chI unoo DunIe Iuu kumu nI shI nI,
nuwuu tfu ngI yu. ApunII shI yuu ksu mIsh
chI nu ku, nuwuu kumu nI muum zungu nI fu-
ngI yu. AshI fI Jefe mI yu suu kuk kumun ku-
chu fI, shIy shu Izuu fu muzI nung chu.
24
SIyuu Utuch cheets Is yutu fIt shI shI-
fIs Izuu fu tuchI ngu muum 70 musuch 7
DunIeIu9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
593

F
9.27 MutI wu 24.15, Mf ko su 13.14 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
tuyu sI muum wund pshu tu fI yu, mIshu
Apu nIIeets tum yuk tu fI nI Ifu su fI nu
Izuu fu yufu muu mu. Yutu fIt shI shI fee tsIs
Izuu fu tuchI ngu muum wufI tu chu, ApunII
mIn kufuk tsI nus shu ufu tu fI tpu tsee
ksu tu muum wuyu chI yu. Ash ku chu, yuw
tIp tsI fee wusI nu ymu ndu fu ngu, mI shut
kumu nI fu ngu unoo tutsum chI yu. Sheefu,
ApunII wuu nuu tsee pung' kIz puf wunu sI-
fImshee wuyu chI yu.
25
Neets tum muzI nuk chush mungoo-
nung chu. Yuwu mun tputs yuk tuu
Ifu su fIn yusuf pungu ngInts, tk chu,
unu mun shu 7 musuch 7 tuyu sIy chu,
ApunII tpu tsee kufu kuum Ipus ku chu,
wuunu tIp tsI fee ksut chI yu. Yuk tuu
Ifu su fI nu yusuf shu pungu chI nIII nu yu.
Ngoo tsee wunu sIf shu yufeef sIn, yuk tuu
wutund pun yusuf tundu pu nu chI nIII nI yu.
Anu mun 62 musuch 7 tuyu sIy chu, unush
yuk tush Ifu su fI nush Utu chIch tputs tuu-
chI nIII nu. Itufu, kupung kIyung kuchIy-
ku sIn tuu chI nIII nu yu. Ndu mupIyf sIn
tuu chI nIII nu yu.
2
AshIp musuch tushIy chu, unush
Apu nIIee Ipu su mu fI nI tputs puchu chI nIII-
nu yu. Ash kut ssIn, unu mun shu mIn shuch
kufuk wusu ndu fuf put kus kut ssIn, yuk tuu
Ifu su fI nu, mI shut Apu nIIeets tum pung'
Izuu fu tunu peef sIn kusu chI nIII nu yu.
Kung kIz puf kumbIyk chu, zuw ush tu fu
sheefu, Izuu fu IchI ngu foo kupeet chI yu.
Anu mun shu tsu pu fu nus ndu tu mu pus tu-
fu, ufu tputs wuun pu tu tIn wufut chI nIII-
nu yu. Wufut kut ssIn, tputs wuun pu tu tIn
zupun puchu kuk tu ngut ush chI nIII nu yu.
Ndu tputs puk chI yum mupIyf sIn tuu chI-
nIII nu yu, ApunII tfu ngI yu.
27
Ash ku sIn, ufu ngeem 7 musuch
tutsu moo chu unush mIn kufuk tpu tsee,
Wushu nund shu wunu sI fI tuu yu nI, tchI-
yu. Itufu, 3 musuch unu mun chu wup
nutu mu sum mupIyf sIn tuu chI nIII nu yu.
Itufu, unu mun shu kufuk shu Utuch-
chee, ChI nee ts Is Apu nIIeem muchInts pu.
Muu cheets tum Apu nIIeem punu fInts pu,
tk chu, Izuu fu Apu nIIee wumuch tush
kupeeteefu, unpu nI fI shu tuu chI yu. Apu-
nIIIsh pung' Apu nIII nung wusum muntsIf
tuyu tu fIt chI yu.
F
Ash ku chu, ApunII shu
Izuu fu tpu chI ngu yu fu kusu chI yu, ApunII
much chuf GubfIeI nuwuu DunIe Iuu tsI
kumun ku tfu ngI yu.
Nu kumu nee nu yuwuu ApunII wusu-
ndu fuf 490 musu chee wusI nu kumu nI fu-
ngu unoo tsI.
]AshI fI wup pu fI. Wutu mu fI chu nuw
DunIe II kukI.|
DunIeIu9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
594
Ashiriya, yuwaa Apan!! Israe!chichee
kapung tsiyatarangu anoo kamanchintspa
1
1
AshI fI yu, nuw AmosI Teku wush
opee juu ksu tu mu pun tuu fu fI, unush-
shu ApunII IsfueI chI chI mun tsI yut ssee
kumu nI fu ngI yu. Yuw munduz munduz-
tu chu, un tsI mbun musuch pshu tu fu,
unush nuwuu kumu nI fu ngI yu. Anpuf
OsI yus Utu sh kufu ku mu nu, Jefo bo-
wum shu Jowu su fI nI wIp IsfueI chI cheem
kufu ku mun tum tu.

2
ApunII nuwuu tsI yu tu fu ngu, SIyo nu-
mund kuk kImu fu ngu,
kufIy tumu pu fI ushI fu zungun
zungun ushI fu ngI yu.
Ifu su fI nu mund kIz puf zungu nee fu ngu,
tsup shu kIz puf zpu zu fu ngu, IchI-
ngu fu muu chI muwI fu yu fu,
mchI foo fu ngI yu.
Much pI tuu wuf Kuf me Iu suf kIz puf
muwI fu yu fu, mchI foo fu ngI tum tu.
ApunII tsI yut ku umb ushI fu ngI yu.
Amosarini kuku
Yuwaa kirak Amosarini yandarangu anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


Wuunu Amo su fI nI nee kIfu ku yundu fu ngI yu. Amo su fI nI yuk tush Teku wush nIIuf tu fu ngI yu.
Anshu tum tuu fu ngu, mzuts pu neem shu kInu fu ngu, opee juu ufu ksu tu fu ngI yu. Tekuw BeIe ngu-
nu ngI fI tuu fI yu Utu sh wutsu pu nu. Ndun tuu Amo su fI nI Apu nIIeem kumu nI pu nIsh pshtu fu ngu,
zupIsh shu ApunII shu Amo su fI nee, Opee ju fee tsIsh kusu yu fush, nuwuu tpu tsI fI IsfueI chI chee
nuwuu kukI tuyus pu tu shIn chu, tfu ngI yu.

Chakaama yandarang?
Amo su fI nI Utu sh tsup tuu fung tuu, ushI fI tuu ApunII Isfue Iup tsup kumu nI shI nI tfu ngI yu.
AshI fI yu, Amo su fIn shu yuk tu fI nee tsI kusu fu ngu, Isfue Iup tsup nuu tu fu ngu, yuk tush Bete Iush
Apu nIIee kuk kumu nI fu ngI yu.
Anpu fu Jefo bo wu mu fI nI kIz puf kufu kuum kInu fu ngu, IsfueI shuch tputs kIz pu fI tum tuu-
fu ngu nu yu. Kufuk shtI sIn IchI ngu fu sIn kuf kI yuum kInu fu ngu nu. Apu nIIeem shu nI yu fu ng sIn,
mungu tu fI tsI yuts tuf ushI fu ngu nu yu. KIz puf tuu fu ngI tuut ssIn, ushI fI tuu kIz puf yutu fIt tuu fu-
ngu nu yu. PukI fee tpu tsI kIyung yuchu fu ngu nu yu. Mungu tu fI ApunII put tsI yu tu fu ngu nu, ndu
mung pu tu fI chI nu fu ngu nu yu. Wutum upunII pu tsee mu fI shu chI nu fu ngu nu wu.
AshI fu chu, ApunII shu, Yuwu mund nuwuu kusu fu ngu nu unu mund kIz puf wunI chI mu, tfu ngI-
yu. AshI fI yu, shIy shu Amo suu, umb nuwuu kukI wunIm pu nI kumu nI shI nI, tfu ngI yu.

Mayaamaja yandarang?
Yuwu mund IsfueI shuch tputs kIz puf yutu fIt tuu fu ngu nu unoom wunI muum Amo su fI nI tfu ngI yu.

Muyuum sIy yutu fIt ushIk su? Wuts tu, shI fInts pu. Pup chu, ApunII sIyuu kIz puf wunee funts, tfu ngI-
yu. Nuw sIyuu utInu: Yutu fIt shI shee kusu yu fus, wunu sI fImsheetsImu fI shu chI nung tsu. SIy kufu kIs
tsI yut ssee ItsIn su fu yusu yu fus, wunu sI fImshee tputs nupung tsu. Yutu fIt shI shpu nee tsIm shu wunee-
yu fus ksung tsu. Amb ush ku chI nuu fee su, ApunII kIzpufeefu, sIyuu Istu kchu, kIs shu pu fee tsu pun shIs
tuut ssu. SIyuu IsfueI chI cheets Is ndu shu Izuu fu wunI chI mu, ApunII sIyuu tchu, tfu ngI yu. (5.15)

Mayaatseeja kamanik?
Nu yuwuu kumun ku unoo kumun chInts pu.
1. ApunII tsupufunusshuchee tputs kIzpuf wunIchIyu. (1.13.2)
2. ApunII IsfueIshuchee ushIfItum wunIchItumtuyu. (3.36.14)
3. AmosufInI wuneeshshee zumeetputu pumuzufungIyu. (7.19.10)
4. ZupIshpufee ApunII IsfueIchIchee Izuufu IstuchIyu, (9.11-15),
Amo su fI nI tfu ngI yu.
Nuw Amosi Apan!!ee kuk kamanchintspa
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
595
Kamanchintspa yuwaa, Israe!anung
tsap tputs yutarit taarangana anoo nuw
wanichima, Apan!! trangu, anootsi
3
AshI fI sIyuu Dums ku shcheets Is
ApunII tfu ngI yu.
SIy Dums ku shchIs kupung yutu fIt-
shI shI chI nu fu ngus,
GuIuud shu chee tputs tIfI koo ngu-
sumb put tokuch tumu tuf pu chI
ushI fu chu wI yu fus, kusu fu ngIs,
unu mund nuw shu sIyuu zufum pu tu fI
wunI chInts pu.

4
Anu mund tum nuw shu sumu see
zungun chI mu.
Kufu kuu Asu ye Iu nIIu fu nuf IchI ngu-
fu kuchIng chI mu.
MI shut, Ben-jududtum pung' pungu-
fu ngu nu unoots tum IchI ngu fu
much chI tum mu.

5
SIy Dums ku shchIs pshtu muum
wuchoo kmu nuf tuu tee su,
unoo nuw shu wIz pu fIf pu-
tI tuwuteefufI, BIkut-
uvenshucheetstum kufuk,
mIshu Bet-edenshucheetstum kufuk
ushpu fI tuu tsIs sIyuu SfI yush-
cheets Is tpu tsIs putu yu fu sIn,
ufup KIfIp tsup muchI nIII nu yu AsIf-
shuch tpu tsI yu,
ApunII sIyuu tfu ngI yu.

FIIIs tewshucheets shu ApunII


tfu ngI tum tu.
Gus shuch yutu fIt shI shee tsImu fI tum
chI nu fu ngu sIn,
tpu tsee IchI ngu fu much tu yu fu sIn,
much chu feets puz ushI fu Edom shu-
cheem shu tupu xu nxu fu ngu nu,
unu mund nuw shu zufum pu tu fI
wunI chI mu.

7
AshI fu chu, unu mund tum sumu see
Gus shuch tundu pu nu fu ngu nu
unoo mucheefufI,
kufuk pu tu fI pungu Izuu fu muchI-
muum zungun chI mu, utInu.

8
WIz pu fIf pu tI Asdod shu chee ufkuf,
Asku Ion shu cheets tum ufkuf Izuu fu
tpu chI ngu yu fu fI kusu chI mu.
Ekfon shu cheets tum ufkuf ndun tum
puk chI yum nuyu nI ku fI, Izuu fu
tpu chI ngu chI mu.
Amb ush ku chu fI, FIIIs tewshuch ush-
pu fI tsI pu chI nIII nu yu,
ApunII tfu ngI yu.
9
TIf shu cheets shu tfu ngI tum tu.
TIf shuch kupung yutu fIt
chI nu fu ngu nu.
Zoo nIIeets puz ushI fu tpu tsee
umI kuf tu yu fu sIn,
unoots shu tumu pI ngu yu fu sIn,
much chu feem nu yu fu sIn,
Edom shu cheem shu
tupu xu nxu fu ngu nu yu.
Anu mund nuw shu zufum pu tu fI
wunI chI mu.

10
Anu mund tum TIf shuch tundu pu nu-
fu nu unoo much ku chu,
kufuk pu tu fI pung' wunu sI feew
pungu fu nu unpu tu fI muchI-
muum sumu see zungun chI mu,
ApunII tfu ngI yu.
11
Edom shu cheets shu ApunII
tfu ngI tum tu.
Edom shuch kupung tum yutu fIt
chI nu fu ngu sIn,
wuu nuuts tuu tu zoonII IsfueI chI chee
ndu nuyu nI muum zund ku sIn,
puchu fu ngu nu yu.
Yuwu fI zund ku nu unufI wutsI yun
sItu fu ng sIn, zoo nIIeets tuu
kuchI ngu fu ngu nu yu.
Anu mund nuw shu zufum pu tu fI
wunI chI mu.

12
AshI fu chu, Temun shu chee, mIshu
Bos f shcheets tum kufu kuum
pungu fu ngu nu
unoo IchI ngu fu muchI muum sumu-
see zungu nI muum zund kI nu,
ApunII tfu ngI yu.
13
Amn shu cheets shu tfu ngI tum tu.
Amosu1
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
596
Amn shuch kupung tum yutu fIt
chI nu fu ngu sIn,
Tsu pun nI kupu ngup, utu sIn,
GuIuud shu chee tpu chI ngu yu fu sIn,
kIz mIfee fu, unoo puchu yu fu sIn,
chI kuu tuu fu yu fu sIn, kusu fu ngu nu yu.
Anu mund nuw shu zufum pu tu fI
wunI chI mu.

14
Anu mund tum Rubuu yukut
tundu pu nu fu nu,
unoo much ku chu, kufu kuum
pungu fu ngu nu,
unpu tu fI much ku chu, tupu zIsh
puchuk sIn,
kIz puf zungu nI tu fu ushI fu, muchI-
muum sumu see zungu nI muum
zund kI nu.

15
Amb ush ku chu fI, ufkuf shI tI sIn,
mIshu yuwu tum sIn nuw kIz puf-
tu nu tunu,
un tum sIn ufup nuuk chu sIn,
Imuf chu chI nIII nu yu,
ApunII tfu ngI yu.
2
1
Mowub shu chee tfu ngI tum tu.
Mowub shuch kIz puf yutu fIt
chI nu fu ngu sIn,
Edom shu chee kufuk wunu poo
yyu fu sIn,
sumu sIsh mucheef sIn, puzu cheem-
shu kInu fu ngu,
unu mund nuw zufum pu tu fI
wunI chI mu.

2
Anu mund tum nuw shu Mowub shu-
cheem sumu see zungun ku chu fI,
KIfI yutshu cheem kufuk pung' pungu fu-
ngu nu, unoots tum much ku chu fI,
Izuu fu puzu cheem kInu chI yu.
Amb ush ku chu fI, tupu zIsh puchuk sIn,
kIz puf zungu nI tu fu ushI fu, wukuf
wIts puu puu tk chu sIn,
sIysu Mowub shu chIs tsI pu tuf tut ssu.

3
Kufu ku fIs IchI ngu fu ksut ku unoo,
mIshu kufuk tsI pu su wuuts tum IchI-
ngu foo nuwu mu fI kusI fu fI,
sumus pu tpu chI ngu chI mu,
ApunII Mowub shu chee tfu ngI yu.
Utachcheetssha Apan!! trangu
anoo kamanchintspa
4
ApunII Utuch chee tfu ngI tum tu.
Utu chIch yutu fIt shI shI ngu zI mu fI
zund ku sIn,
nuwuu tuyu tu fIt ku sIn,
ndu k'keetsI puyu ku nu.
Wuunu zItu mI nu fI nI tumu fu ng pu fee
ushI fu sIn,
muu cheetsI shu tnu yu fu sIn,
unoots shu ungIf tuk sIn tuu ku nu,
unu mund zufum pu tu fI nuw Utuch-
chee wunI chI mu.

5
AshI fu chu, Utu chIch Ifu su fI nush
kufu kuum pung' pungu fu ngu-
nu unoo muchI muum sumu see
zungun chI mu,
ApunII Utuch chee tfu ngI yu.
Apan!! Israe!chicheetssha wanichima,
trangitamta anoo kamanchintspa

ApunII IsfueI chI chee tfu ngI tum tu.


IsfueI chIch kupung yutu fIt shI shee
chI nu fu ngu nu,
unu mund ufu tu fI wuneefInundtI
kusu chI mu.
Wutum tputs wunu sI fImsheets-
tuu, kufIk putu pu nI utu sIn,
tupu xu nxu ku nu wu.
MI shut, pukI feets tum mInum pu tu mu-
fI sput tupu xu nxu kI tum sI nu yu.

7
PukI fee wumu fI kusIf sIn, kIyung
yuchu ku nu yu.
TsI yut ssee yufu muum wufI tuk tuu,
Itufu pukI feets shu yutu fI tum
nu ku nu,
yufu muum ngut ku nu yu.
Wupuf, mIshu wIpu tum kIzuu
mInum tuu tsI mu fI yungu ku nu yu.
Ash ku sIn, nuwuu Apu nIIeetsI kIz puf
yutu fI tuum nu ku nu yu.

8
PukI feem kufI kee Istu yu fu sIn, suwut-
pu utu sIn, punIIu fee Ituts ku nu.
Anoots shu yyu fu sIn, unu mun shu
muu muw ush ku sIn,
Amosu1 , 2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
597
upunII pu tseem ungIf tuk sIn
kutung ku nu yu.
Tpu tsee nuwuu ndu mIkee fu tuwu pu-
fu ngu, utu sIn,
kufI kee ufung yyu fu sIn, unpu tu tum
vInoo puxu nxeef sIn,
kIs upunII pu tsIsh wuu ku nu.
Anush shu kufu sustu ngut ush ku nu yu.

9
Sfu nuw sIyuu IsfueI chI cheets Is
chI nu fu ngu fI,
upu sup muchI muum Amof fewshuch
tputs kIz pu fee wuuts tuu,
kufI pun tumu pu fI ushI fu sIn wuzu fu-
neew tuu tuu fu ng sIn,
ushI fI tuu unoo tpu chI ngu fu ngI nu.

10
SheefufI, sIyuuts shu IjIp too tsup
tushI tu ngu yu fu fI,
upu sup muchI fu ngu fI, umb cuufen tu
musuch muu fu ngIs,
unush nuw sIyuu ksu tu fu ngI nu.
Amof fewshuchee tputs wutsu pun
ItutseefufI,
sIyuum shu punu fu ngI nu.
AshI fu ng tuu tI, sIysu nuwuu ngu tuk su.

11-12
MI shut, suunu yusuk su, yuwuu nuw
sIyush chee nuwuu kukI kumu nI-
muum nu fu ngI nu.
Inu fu ngI tuu tI, ushI fI tuu, kumu nI mu-
pu nee kuk ndu muzI nu muum
zund kus,
tuyus pu tu muum puchI ndu fu ng su.
Tpu tseets shu Nusu fe yu pu nI yuw
vInoo wuu muum pInu su ku nu,
unoots tum zungu nI fu ng tuu tI,
Itufu sIysu ushI fI tuu, Nusu fe yu-
pu nee ts shu tumI sI ngu yu fus,
yuf su fu ng su.
Nuw unoo zufum pu tu fI utInu.

13
AshI fu chu, unu mund tsu poots shu
IshI pukchu fI, kutsIs tchut ssu.
Ash ku chu, muntsIf yusu chI yu.
Wukuf pshIyf shI shush tIfI koo kuyuk
pshtu fu, nuuk chu,
IshIp IshIp ushku muntsIf yusu tu fu
ushI fI tum muntsIf tsup yusu chI yu.

14
Tputs kIz pu fI tuu tI IfI pu muum yusu-
fu, ndu unoo kupu chI nu.
WIz pu feew tuu ku nu untuu tI yu unush
wIz puf pshu tuk chu,
ndu wuu nuu tsI tupu chI ndu chI yu.

15
Tputs tupuz pun tuu tI, Itufu wuu nuu tsI
tupu chI ndu chee ju, ndu mbu fI.
Tputs wumu fI tuu tI IchI ngu fu IfI pum-
pu kusI fu,
mIshu kupuu chI mun tuu tI yu suwu yu fu-
nIIu, kumung chee ju, ndu mbu fI.

1
Yuwush nuwuu nu sIyuu wunI muum
ush ku chI,
unush tputs kIz puf puchu muum
yusu fu ngI tuu,
punIk chu sIn, ufu k'chIfpungufInee
kupee tu ngu nIIu,
zupeefu suwuk chu IfI pu ngun chI yu,
ApunII IsfueI chI chee tfu ngI yu.
3
1
AshI fI nu IsfueI chI chIs, yuwIs
ApunII sIyuu IjIp top tsup tushI tu ngu-
fu ngu unIs muzI nu ntsu.
2
ApunII sIyuu
IsfueI chI cheets Is tchu.
SIyuu tsI mu fI nIsh tsu pu fu nus
Ipu su fu ngI nu.
PIyuf tu chee tputs ndu Ipu su fu ngI nu.
AshI fu chu, yuwu mund yutu fIt shI-
shee chI nu fu ngIs, unu mund,

Muyuum su sIy ushI fu ng su? tpI


tufI, zund kI nu.

3
Itufu, sIy nuwu pu ndu kIs Ipu nuk su.
Tputs wuun pu tu wunu sIf
tsI yu tee fund sIn,
ngoo tsIsh Ipu nee fund sIn, kIs nuun-
tuch ush tu fu nu yu.
SIysu ndu nuwu pu ushIk su,
ApunII sIyuu tchu.

4
MI shut, nupu: tumuz mungI nush
puu tuf ush tu fu, un wuzu mu fI
puchInd ku,
nuwuu nI tu fI kutung pI tu tu fI yu,
ushI fI tum ApunII shu sIyuu
puchInd kI tum tu.
WIp shu ngu fu nu zush tunun tuf ush-
tu fu, un muuch tuu wunu tsee
kutung pI tu, tu fI yu.

5
TsI fI pIch shu pufu ngu tu fu nIIu,

untuu tI mungu tu fI tsu push


puntsu tu fee ju? ndu.
Amosu2 , 3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
598
Tputs tutsung ku yu fu, unush pshtu-
kum chu, puntsu tu fI yu.
Tutsu ngum shu,

untuu tI mungu tu fI
pzku ush tu fee ju? ndunI.
TsI fI pIch pshtu kum chu ush tu fI yu.
ApunII shu sIyuu yutu fIt shI shImu ndIs
tutsu nguch puz ush kI tum tu.

Tsu ngum pun shu tputs wuku fush pup


puu tyu chu, tputs shu unoo
muzI nuk chu sIn,
Pup chu. Tputs puchu muum nuunII-
pu, utu sIn,
tupu chI ndu muum ufu k'chIfpungoo
yyu fu sIn, nupu tu funII
ush tu fI yu.
MI shut,

untuu tI yuk tush kupung


yutu fIt tushIyku, un mungu tu fI
ush tuf? ndunI.
ApunII zungun ku chu ush tu fI yu.
7
Itufu, ApunII sIyuu utee ju.
Nuwshut tpu tsee wunI muum
zund ku chu fI,
ufu tpu tsI fee tsI kumu nI mu pu nI wusI-
nu kumun kI nu.
Anoo tsI yu tsIs kupung punI muum
wufI tu fI yu.

8

Chu ku ju yuwuu tumuz puu tufu,


unoo ndu punI mu yusu fu
tuu yuch?
MI shut, nuw tpu tsI fee tsI
kumu nI pu nee,
Nutu nuwuu kukI kumu nIng chu,
tkchu fI,
kumu nI pun shu ufu kumun chI yu.
Gudu muum wunI ndu ju, ApunII
tchu.
AshI fu chu, nuw AmosI ushI fI tum sIyuu
wunee ku fI, punI kus, kuupu kItsIs muzI-
nung tsu, nuw sIyuu IsfueI chI cheets Is
utu shI nu.
Apan!! Samariyashchee tputs
wanichu anoo kamanchintspa
9
AshI fI yu, ApunII sIyuu Sumu fI yu-
shcheets Is utee ju. MuzI nung tsu. Asdod-
shu chIs yuwIs kufu kush pung' tuu kIs
unIs, mIshu IjIp to shchIs pungus kIz puf
wunu sI fIsh tuu kIs un tum tIs Apu nIIee
kuk muzI nung tsu. Nuu nInts. Sumu fI yup
nupung tsu.

Kumu pu fee unush pungut-


ssu? Wuj, tputs shu wuun pu tu tIn kIyung
yuchu ku nu. KIz puf yutu fIt tuu ku nu.
Nupeefus, wuneeng tsu.
10
Nuw IsfueI chI chee utInu. SIy ndu
wunu sI fImshee chI nu muum zund kus,
shu chI mu ngu zI mu fI shu kIz puf chI nuk su.
Amb ush kus, yuwuu tsI mu fI shu shu chI-
kIs unoo tsI mu fI shu pungI shIs wunu sI-
fImshIsh wuyuk su.
11
AshI fI yu, yuwu mund umb ushI fu ngIs
unu mund ApunII sIyuu tchu. Sumu fI-
yu shchI undu fuf ush chI fI tutuf pI yu fu,
sundu foom pung' putu mbIch pu tInu fu-
ngIs, unoo zufum ptu fI kupeet chI nIII nu-
yu. PungI shIs yuwush muu chI wuyu tu fIs
unush kufI mu nuz shu kusu chI yu.
12
Nuw sIyuu utInu. Tputs opee juu
chI nu fu, tumuz shu zupI tu, kumuu
ush ku tu, unoo wuu nu shu ndu sumbuy-
tu ku, wutsIm shu, ndun tuu tI yu ushI fu
wItsIm shu Ituts tu fI yu. AshI fI tum nuw
sIyuu Sumu fI yu shchIs Ituts ku chu fI, kumu-
ngut ssu. SIy wutum Dums kush yukut
muu shIsh kIz puf kufu kuf tu fu unush
muu muw ushIksu wu.
13
Nu kuu pu nI fI muzI nut ssu. Nuw kIz puf
ApunIIeefufI sIyuu utu shI nu. Ako pu fIn-
chIch

tumu fu tuu fu ngu nu? SIysu unoo


yusu yu fus, nuwuu kumu nI ngu ndu mu.
14
Nuwuu kumun kus, mus sI fI IsfueI chI-
chee unu mund,

Muyuum su sIy ushI fu ng-


su? tpI tufI, zund kI nu. Wuu nu mu ndu fI
yutu fIt shI shI fI nI wunI chI mu. Anshuf-
tu tum zuf BeteI shuch opee juu muchI-
muum kuyu tu fu ngu nu, unoo wIts pu tu fI
Ichuychuk chu fI, tsu pu mun xunu fum chu
kusu chI mu.
15
Anush tsI mbu nu tuu tI pungIs
tuufu, unoo kupeet chI nu. Yuwush zuf pus
muu ush kIs, mIshu sInu pus ksu nI tu fu kIs
tuu kIs unoots tum kupeet chI mu. MI shut,
tputs kufIk pun pungoom kIz puf wunu sIf
putu mbIch mbuf shI mush pu kufu kuf tu fu
pungu fu ngu nu unoots tum tunupeefufI,
kusu chI mu, ApunII sIyuu tchu.
AshI fI yu, sIy Sumu fI yu shu chIs yuwuu
ApunII sIyuu wunI chu unoo chI nung tsu,
utu shI nu.
Amosu3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
599
Apan!! Samariyashchee kiz tsiyantarangu
anootssha na kamanchintspa
4
1
AshI fI yu, ApunII tfu ngI yu. Sumu-
fI yu shchIs kIzIs muzI nu ntsu. SIy
wukuf Busun shuch ushI fus yungun tu tu-
fus tuu kus, pukI feets shu, WuunI kIyung
kuchIy ku tuunII, tus, nutsuk su. Ash kus,
vInu ngu zI mu fI shu wuupI tus, zufu-
nIIeets Is kumuch tu kus, mupIy fus tuuk su.
2
Nuw Apu nIII wunu sI fImshI

untuu tI
ngIch tu fee zI? Ufu yuwu mund ushI fu-
ngIs unu mund zuf nu tutsu meenII tu ndu.
Anush mungu sI pu k'kIshIs tIp ush ku chu,
mIshu Ipu feets tum tIs ufu tIp ush chI tum-
tu yu. Sheef sIn, sIyuu ufup pshIy feef sIn,
muchI nIII nu yu.
3
Yuwu nung tundu pu nuz
ptu ngu fu, kuwu fu unnung IshI tu ngu-
yu fu sIn, muchIp shu Hef mo nup puchu-
muum muchI ntsu, nuw sIyuu kIzuu tsIs
utInu.
4
Wutum sIy yutu fIt shI shee tsImu fI
kupung chI nu kus shu mu nguk su wu.
AshI fI Bete Iup nuu yu fus, ndu nI yu ushI fu
GuII guu Iup upunII pu tseem muu chee
wuyu kus, putu fIt wuyu tu, yusuf shu
umpu tuum shu wuyu tu ush kus, ufu ngI-
nu shu suu nuu tsI tuyu tu fIt kus, tuung tsu,
nuw sIyuu stupI utufI utInu.
5
MI shut,
tunduuts shu ndu tpu tu fu unoo muchInts-
tum tsu, wutum upunII puts sIyuu kupung
Istu ku ntsu wu. Tpu tseets shu IchI ngu foo,
Apu nIIeem ungIf tu ku fI nI ush kI nI yu,
tus, kumu nI mun tuf shIng tsu. Wutum
unoo kIs chI nuk su wu, nuw sIyuu kIzuu-
tsIs utInu.

Nuw Iwuf zee IchI ngu fu yuk tu fI-


shIs mufI ngu fu ngu fI, sIysu mufI zI mun
kupung tuu kIyung kuchI yu fu ngus, ushI fI-
tuu, sIy nuwu mun mungIs ndu tutu fu ng-
su, nuw sIyuu utInu.
7
Tpu tsIsh mzuf kuyu nu muum wund
tuchIp tsup pshtu fu, unush nuw shu sInuu
ndu sInu muum wuyu fu ngI nu. Itufu,
mIn pI nu yukut sInu fu ngI tuu, unush shu
ndu sIn puk chI yum sInu ku, tutsu mIm
pchI ngu fu ngu, kung shu puzu fu ngI tum tu.
8
Tputs yuw wuku nguf ndu nu fI, un suchI-
sI mun tsI puk chu sIn, mInup shu yukut
nuu yu fu sIn, nuchu nguk sIn, kungoo
puk chIm wuu fu ngu sIn, ndu tuzu zu muum
wufI tu fu ngu nu yu. AshI fu ng tuu tI, sIysu
ndu nuwuu mungoo nu fu ng su, nuw sIyuu
utInu.
9
AshI fI sIyuu wunI muum wu fI mund
kumbu suf ksun zungu nI fu ngu fI, muu chI
IchI ngu fu muwI fu yu fu pchI ngu fu ngI yu.
Kpu yu nIIeets shu, oII voots tum tutsu-
mI fu ngIs, unoots shu kuchI ngu muum
pchI cheets shu zungu nI fu ngI tu mu nu.
AshI fu ng tuu tI, sIysu ndu nuwuu mungoo-
nu fu ng su, nuw sIyuu utInu.
10
Nuw IjIp to shchee wunee fu ngI sIyuu
ushI fI tum wunee fu ngu fI, kunu ngus
tupu zIsh pchI ngu fu ng sIn, tputs shu kupuu-
chu fI nee tsI yumu fu ngu nu yu. AshI fu ng-
sIn, tsI puf pseef tu fu, tumu tu mu kpun
pchu tuf ushI fu ng tuu, sIysu ndu nuwuu
mungoo nu fu ng su, nuw sIyuu utInu.
11
MI shut, Sodom shu chee, Gomof shu-
cheets tum wunee fu ngI ushI fI tum sIyuu
wunee fu ngI nu. Puzuch tumu pu fI ushI fu
sIyuu kusu fu ng tuu tI, sIysu ndu nuwuu
mungoo nu fu ng su, nuw sIyuu kIzuu tsIs
utInu.
12
AshI fu chu, nu ufu ngI nu shu wunI-
muum zund kI nu. Suunu yuchung tsu.

Kumu pu fI sIy nuwu pu wufI tut ssu? Nuw


sIyuu utu shI nu.
13
Nuwu mu fI tsu poo muchee, kumbu-
su foots tum tInu fu ngI nu. 'SIneetsshu
tupeem shu nu kI tu mu nu. Ufu nuw
muchI mun Iwuz nuu kI nu. Tpu tseets shu
chI nu sheem nuwuun tu tum wuyu fu ngI nu.

Tumufeeju nuw ngIch ku fI tchee? Nuw


zufum pu tu fI sIyuu wunI chI mu, utInu,
ApunII kIzuu tfu ngI yu.
AshI fI yu, yuwuu ApunII IsfueI chI chee
kIz wunee fu ngu unoo kumu nee nu.
Apan!!ee yusur chinangtsa, nuw
siyaa Israe!chicheetsis atina
5
1
Nu, IsfueI chI chIs kuu pu nI fI nee
yuseesIsh muzI nu ngu ntsu, yuw
sIyuum kupung mungooz muntsu shIsh
tushIy chu unoo tsI.
2
IsfueI chI chIs kIz puf
wunu sIf tuu fu ng tuu tIs, nut shu wunee-
shIsh tutsu meenIII yu. Yutu fIt shIsh
Amosu4 , 5
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
600
tushIyk chu, unshu fI tsI put ssu.

Chu-
ku ju sIyuu Itu yu mu yu fu, IchIy zu yuch?
WunI ndu ju.
3
ApunII Tuu fu shI pun sIyuu IsfueI chI-
cheets Is utIyu. Wuun tuu tI mInu mund
yukut mII tputs puchu muum kyu shI nu-
sIn, Itufu cIenu mu fI shu kchIt kunup chI-
nIII nu yu, sunduf tuu tI yu cIen kyu shI nu-
sIn, mInu mum shu chung kunup chI yu.
4
AshI fI nuw Apu nIII Tuu fu shI pu nI
sIyuu IsfueI chI cheets Is utInu. Tu fu-
shee zund kee su, nuwuu tsI mu fI shu kukI
puyung tsu.
5
Bete Iup nuwuu mushu muum
nuu fInts pu. GuII guu Iup, mIshu Beef seb pI-
tum nuu fInts pu. Wutum GuII guuI shu chI
tushI tu ngu yu fu fI, upu sup nuuk chu sIn,
uyum tuu tI yum kunup chu zI nIII nu ju. Bete-
Iush shu yukut pungu see ptu ngu yu fu fI
kusu chI mu.

Wundu yu tuu fu shI zund kus, nuwuu


kukI puyung tsu. Ndun nuu ush kus, ufu
sumu see IsfueI chI chIp ufkuf zungun chI-
mu. Yuk tuu Bete Iu tutu fu nguk chu fI,

chu-
ku ju unoo kzu teech? WunI ndu ju, ApunII
sIyuu tchu.
7
Pup tsu, sIyuu ApunII wunee funts,
utInu. SIy tsI yut ssee ndu puk chI yum yufu-
muum zunduk su. Yuwuu tputs wunu sIf
tuu ku nu unoots shu yutu fI tuum nu yu fus,
wuneek su. Tputs, Nuwuu Istu ndu, wutum
tputs nuwuu kIyung yuchu ku wu, utI tuu,
sIysu ngut kus, ndu k'kuzee yufu muum
zunduk su.
8-9
ApunII tsu ngu chee IchI ngu fu tnu fu-
ngI yu. Tupeets tum, kus chI feets tum wuyu-
fu ngI yu. Tup tufu sI tu fu nIIu, 'sIneekshItu.
Kus chIf shu zuf pupu tu fu nIIu, tupI tu funII
ush kI yu. Apu nIII mu fI umb ush kI yu. MI-
shut, mufeets shu, Tsu pu mun zuw shI ngI,
tk chu, unu fI tum ush kI yu. Wuunu zund-
ku, yuwuu sundu foom pung' putu mbIch-
pu mbum tnu fu ngu nu, unoots tuu Izuu fu
zuw ush ku chu, yufu ngu yu fu, kupeet chI-
yu. Wuunu ApunIIeefu ush tu chI yu.
10
Pup tsu, sIyuu ApunII wunee funts,
utInu. Tputs tsI yut ssee ItsIn su fu yufu-
muum zund ku, ngIch zee ndu puk chI yum
puyu ku, sIysu unoo tpu tsee nutsu kus,
tuyu tu fI tuk su. Wuu kuk muzI nu muum
ngu tuk su.
11
PukI feets shu nutsu kus, ktsI-
ptIs kutI tu ngut ushIk su. MI shut, kutung-
tsee tupu xu nxu ku nu, unu mund shu
gobIef noom tuwu pu muum ufung ufkI fI
yukus, kIyung yuchuk su. Yuwu mund
pukI fee kIyung yuchu kIs, unu mund
ApunII sIyuu wunI chI yu. Yuwush putumb-
chI pu pungu fu ngIs, unush ndu shu
tuut ssu. Mzuf shIs kIzu fu nuu tutsu mI fu-
ng tuu tee su, Itufu vInoo puk chI yum ndu
wuut ssu.
12
Yuwuu sIy kufu kIs zupun muntsI-
fImshee chI nu kIs, unoo nuw IchI ngu fu
yusu kI nu. Tputs wunu sIf tuuk tuu, Itufu
yutu fIt shI shpun tputs sIyuum kufI kee
punu yu fu sIn, unu mund shu sIysu wunu-
sI fImshee tputs yutu fI tuum nu yu fus,
kusuk su.
13
AshI fu chu, mungu fIf tputs
zumu fu tuu ku nu yu.

Muyuu mu ju uw tsI-
yu tuch? Wutum kufuk ndu muzI nu muum
zund ku wu.
14
Wundu yu sIy yutu fIt shI shI fee tsIs
kusu yu fus, wunu sI fImsheetsImu fI chI nuk-
chus, ufu tu mu fI shu tuut ssu. Amb ush ku-
chI nuu fee su, wunu sIf chu tuu ku nI. ApunII
Iyuu ksut kI yu, tus, zufum pu tu fI tuut ssu.
15
AshI fu chu, nuw sIyuu utInu. Yutu fIt-
shI shee nguteefus wunu sI fImsheetsImu-
fI shu chI nung tsu. SIy kufu kIs tsI yut ssee
ItsIn su fus yusu yu fus, wunu sI fImshee
tputs nupeefus, yutu fIt shI shpu nee tsIm-
shu wunee yu fus ksung tsu. Amb ush ku chI-
nuu fee su, nuw shu Apu nIII kIzpufeefufI,
sIyuu Istu kchu fI, kIs shu pu fee tsu pun shIs
tuut ssu. SIyuu IsfueI chI cheets Is ndu shu
Izuu fu kuchIng chI mu, ApunII sIyuu
tchu.
1
ApunII kIzpufeefu sIyuu IsfueI chI-
cheets Is utIyu. Yuwush ApunII wuneesh-
shee zungun ku chu, unush ufu wusu fI-
mun kIyung kuchIy kus, tImbu fu nIII zush,
ngoots shu tum, ndu nI yu ushI fu mzuts pI-
tum tunu kus, suun pu tu tIs kufuzeefus,
tunum pu nee ts tum tputs kufuzeefus,
zumum tuf ush kus, wushu nund unpu shu
kIz puf tunutssu.
17
Mzuf shIs muu chI tutsu-
mI fu ngIs, untum IchI ngu fu pchIng chI yu,
yuwush ApunII umb ush ku chu unshu yu,
nuw sIyuu utInu.
Amosu5
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
601

D
5.25-2. Yuwuu nIsh tu unoots tum Tuyus pu tum pu nI 7.42-43 tuyu sI mu kumun kI yu.
18
AshI fI yu, Pup tsu, sIyuu utInu.
SIy, ApunII mIkee fu kusuch pu, tssu.

Muyuum su unoo sIy chI nuk su?

Yuwuum shu zuf tutsum ku chu, ush tu chu


unu nguz shu kutuk su?

Antuu tI yuwuu
ApunII sIyuu ush tu chu unoo Izuu fu
yusu kIs? ndunI. Ufu unush zuf kzu tku-
chu, tupI nu ndu fI shu yutu fIt pungut ssu.
19
Tumu zee mungIn shu chI pukeefus,
suwu yu shI nus, IfI pee shI nus, Itufu ufu-
ngeem chu nI wuuts shu chu mu yu ngut ssu.

Antuu tI unush kumung chee zIs? ndu.


ApunII kus ku chu, ushIk puz ush tut ssu.
Ndun tuu tI yu ushI fu, pungI shIsh pshtu-
yu fush, kuxI num chI tush, pshtu kum-
chush, Itufu mukshu kupux chI yu. ApunII
kus ku chu ufu ush tu chI yu sIyuu tsI.
20
Nuw
zufum pu tu fI utInu. Yuwush ApunII
wuunu kus ku chu unush 'sIn wunI ndu-
chee ju. Ufu tupI nu ndu fI tuu chI yu. Anush

untuu tI mungooz ksu shIsh? WunI ndu ju.


21
ApunII sIyuu tchu. SIy yuwuu shu-
mbutshI sheem wuyu yu fus, shu mbut kus,
mIchIt chI tuf ush kIs, unoo ndu zund kI nu.
SIy, Apu nIIee ungIf tu ku nI yu, tuyus pu-
tu ku nI yu, utI tuu tee su, Itufu unoo ksuju
nupkI.
22
MI shut, yuwuu tsI tum yutu fIt-
shI shI fee tsIs tuchI ngu muum muuch tuu
puchu yu fus, much kIs, mIshu tIfI koots-
tum wuyu kIs, mIshu wukuf kufu pun
yungun tu tu fu wuyu kIs, unoots tum ndu
nupu muum zund kI nu.
23
Afup nuu yu fus,
yusees shI ntsu. Ndu nuw yuwuu yusee-
kus, kItu fu fIs, kupung zungu neeku, unoo
muzI nu muum ndu zund kI nu.
24
Wundu yu
sIy tsI yut ssee ItsIn su shu yufeefus, kung-
puz ushI fu ndu pus tu ku, uyum tuu wunu-
sIf yufu muum ndu kusuk chus, nuw sIyuu
yusuf wunu sIf shu pu fee nup chI ntsu.
25
SIf tu mu su sIy IsfueI chI cheets Is
cuufen tu musuch upu sup musu fus nuu tu-
fu ngus,

untuu tI nuwuu mu ju muu chI fI-


tuu tsIs puchu yu fus, muchI fu ngIs? NdunI.
2
Itufu, nutu nu shu ufu ngI nu shu yutu fIt
tuuk su. SIy upunII pu tsee SIku tu, mIshu
tsu ngu cheets tum KIyu nu kIs chI nu fu-
ngus, suun pu tu kuwIs tnu fu ngus, nuw
sIyuu kIz puf wunI chInts pu.
D

27
Anu mund
sIyuu Dums kup tsup ufu ngeem kupeet-
chInts pu, ApunII sIyuu zufum pu tu fI
IsfueI chI cheets Is tfu ngI yu, nuw sIyuu
wunee ku fI utInu.
Apan!! Israe!chichee waneerangu
anoo kamanchintspa

1
Pup tsu, sIyuu SIyon shu cheets Is
ApunII wunee funts, utInu. SIy ngu tIs
kIs shu mu ngu fus tuuk su. MI shut, sIyuu
Sumu fI yu shu cheets Is, Pup tsu, ApunII
wunee funts, utI tu mu nu. Iy yuk tu fI nI
kIz puf wunu sIf chu tus, mupIy fus tuuk-
su. SIyu mun kufu ku fIs IsfueI chIch tputs
mung' tut ku nu yu.
2
AshI fI yu, yukut KuI-
nep, Humut pI tum, Gud pI tum, FIIIs tew pI-
tum nuu yu fus, nupu shI nInts.

Antuu tI sIy
yuk tu fIs FIIIs tewshuchI mund yuk tu fI nI
kIz puf wunu sIf tuuf? NdunI.

Antuu-
tI sIyu mu fI yuk tu fIs unoo wunu sI fI fI nI
kusIk? ApunII sIyuu utIyu.
3
Wund tuu tI
sIy wunee shee ndu zundu fus, ufu tu fI
sIyush wunee shIsh puntsutchI yu. MupIy-
fus tuuk tuu tee su, kundu fu fIs ufup tuu
tuuk sIn, sIyush kus kut ssIn, kIz puf yutu-
fIt tushIy chI yu.
4
SIy mIchIt pu nI tus,
wunu sIf pungu see yufeefus, kuxIn-
shI sheets shu eIe funtpu wunus tnum
kIz puf wunu sIf buffush kufu kuf tu ngu tu
unoots shu wuyu yu fus, unu mun kuxI nee-
fus, opee juu wIp, mIshu wuku fuuts tum
yungun tu mu kIs kutung kus,
5
unush-
shu tIfuch zee tIfuch kus, kItu fuuts shu
kItuf tu kus, tpu tseets shu yusIm pu neem
wuyu yu fus, yusees shIsh kuneesIch shu
yusheefu, yusI yus tuf ushku, kufuk DupI-
yu fI nI tumu tuf pu fI ushIk su.

VInoots shu
kupung shuw wuu kus, kIz puf kufu su-
fus, kzum mu sheets shu wunu sI fImshee
chu mu mbu ush kus, sIyu mu fI kufIk pu nIs
tuu kus, tpu tsI fI shtIs kIz puf pukI feem
kInuk chI tuu, Itufu sIysu mupIy fus shu-
mu nguk su.
7
AshI fI yu, yuwu mund ush kIs
unu mund ufu sIyuu tsI mu Ich tu fu ufup
tsup puzup tuzu ngun ku chu fI, yuwuu shu-
nIyshIsheem wuyu yu fus, suu nuuts tu mu fI
Amosu5 , 6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
602

D
.8 Utu shu chee mu 6.13 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
ungIf tu kus, mIchI tufIs, un ufu wuts tu-
mu fI shu pus tu chI yu, ApunII utIyu.
8
ApunII wuunu wIz puf pu nuts tu yu fu,
zufum pu tu fI tsI yu tu fu ngI yu.
D
IsfueI chIch wuu nuuts tu mu fI ungIf tu-
ku nu unoo ngut kI nu, mIshu yuwuuts tum
kufu kuum pungu fu ngu nu unoots tum tu.
AshI fI yuwu mund ushI fu ngu nu unu mund
IsfueI chI chee wutsu pun pu tu fI undu fuf
kuchI ngu muum kusu chI mu, ApunII
tfu ngI yu.
9
AshI fI yu, yuwush ush ku chI unush
tputs mInum chung unshuf tu tuu tI
pungush tuufu, nuu muum ngut ku, un
ufu tu fI tum tsI pu chI nIII nu yu.
10
Anush
yutu fIt shIsh kIz puf tushIy chI yu. Anoots-
shu tputs muu chI fIt tsI pu fee yyu fu,
mupI tu, ItsIf tu ush ku chu, mInoots shu
tpu tsI, Afu ngeem pshtu yu fus, nupu ngI.

Kumu pu fI tputs unush tuu fI yu? tk chu,


uwshu unu fI tum, WunI ndu ju, tk chu,
uwshu, Wuts tu. Afu ngeem tsI yu tInII-
pu. Zumu ngI. Apu nIIee Tuu fu shI pu nI
mushInII pu, tchI yu.
11

Muyuu mu ju
uw Apu nIIee mushuch? Wutum ApunII
wuunu utuwu. Nuw ufu IchI ngu foo
kupeet chI nu. Pungus puk cheew tuu fu fu-
tu fu unoo, mIshu pungus kupu ngoots tum
nuwuu nu kumuch tu ku chu fI, ndu unoo
xupoo chI mu. AshI fI yu sIy IsfueI chI chIs
kuu pu nI fI mungoo nung tsu.
12

Antuu tI kupuuch putu mbIch kupung


tumuch tu tu fu unu mun IfI peechee ju?
Ndu. MI shut, kungu mun Iwuz tsu poots-
puz ushI fu kuchuteefuch,

unush
tutsu meechee zIch? Ndu. SIy ushIk puz
ushI fu IchI ngu fu pIyu fI ktu tu fu chI nu-
fu ngus, yutu fIt shI shpu nee nuyu nI kus,
Itufu wunu sI fImsheets shu tputs nutsu-
kus, ngu tIs wuneek su.

Antuu tI ush kus,


ksuju tuu chIs? KupIzpuz ushI fu wuyuk su.
13
SIy ndu mungI shIs wunu sIf chI nu kus,
mungu tu fI tIs ngIch kus, Yu nu mun tu-
fI wIz pu fI fI nI kufu kuum kInu yu fu nI,
mIn shu chee yukut yumu fI kusI chI nI yu,
tssu.
14
AshI fI yu, nu IsfueI chI chIs muzI-
nu ntsu, yuwuu ApunII Tuu fu shI pun sIyuu
tfu ngu unoo tsI. MIn shuch tputs ufu pIch
sIyup zungun ku chu fI, ufu sIyuu tsI mu fI
kusI yu fu, tsu pu nee ts Is Itu tseef sIn, sIyuu
tpu chI ngu chI nIII nu yu, ApunII sIyuu
IsfueI chI cheets Is tfu ngI yu, nuw sIyuu
wunee ku fI utInu.
Yuwaa Apan!! nuwaa waneeshee tuchip
ymandarangu anoo kamanchintspa
7
1
AshI fI yu, IsfueI chIch muzu fIsh
chtu fu tutsu mI fu nu un pusu fu-
ngu sIn, unu mun shu Iwuz tsI mbu nu fI-
nI tutsu meef sIn, kxu nee shI nu, unush
ApunII pchI chee zupun tInu yu fu, unoo
nuwuum tuyu mu ndu fu ngI yu. Sheefu,
Isfue Iup shu tsup zungu nI fu ngI yu.
2
Ndu-
tu fI mzu tsIsh pshtu fu, chI fI chI fee tsI mu
kutung ku sIn, shu nIy funu unush nuw shu
Apu nIIee tsI yu tu fu ngI nu: Apuu, wuts tu.
PchI chee tuzunguneefIshpu. Iyuu yutu-
fIt shI shI fI nee mupIyng chu. Tpu tsI fee-
tsIsh nuyu nI fush tupu chI ndu ngI, wutum
Iyu chIch ndu zupun nI wu, tfu ngu fI,
3
ApunII shu kchI numshI fu nuyu nI fu ngu,
Ndu ushI pchI chee zungun chI mu. Wuts-
tu, tfu ngu, ndu zungu nI fu ngI yu.
4
Anu mun shu, ApunII wunee shIsh
sumus tumu pu fI ushI fu unoo nuwuum
ymu ndu fu ngI yu. An sumus ush chI fI tsu-
pu fu nu sI mzuts pu tu fI much ku chu, Izuu-
fu kungup tu fI pus tu chu, unoo pufu ngI-
nu.
5
AshI fu chu, nuw shu unoo pufu ngu fI,
Apu nIIee, Xumu chI. Mus wuneefIshpu,
wutum Iyu chIch tputs ndu zupun nI-
wu, yusuf tfu ngI tu mu nu.

ApunII shu
kchInumsheefu, AshI fI ndun tum pu fI nee
sumu sI zungun chI mu, tfu ngI tum tu.
7
Tuch pu fIn shu pungus pun ttshIsh
putu zI nu zee ItsIn su fu pushu chI muum
puyu ku nu unoots shu ymu ndu fu ngI-
tum tu. ApunII yuk tu nung wutund pun
ttshIsh puyu fu, xIxeew nuw pufu ngI nu.
8
Anush nuwuu mushu fu ngI yu: Amo suu,

muy puyu fu fI pufunshu? tfu ngu, nuw-


shu, Pungus pun tch shIsh puyu ku nu un
puyu fush pufu ngI nu, tfu ngu fI, uwshut,
Anpu IsfueI chI chee tu fush nuts tu yu fu fI,
Amosu6 , 7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
603
yuwuu yutu fIt shI shee tsImu fI chI nu fu ngu-
nu, unoo ndu shu ufu ngeem nuyu nI ku fI,
ufu tu fI wunI chI mu.
9
Isuu ku fI nI upunII-
pu tseem pungu fu ngu nu unoo, mIshu
IsfueI chIch unush muu chI kuyu teef sIn,
unoo tsI mu fI shu ungIf tu tu fu nu, unoots-
tum IchI ngu fu kupeet chI mu. Ash ku chu fI,
kufu kuu Jefo bo wu muu, wIpup tu fI Izuu fu
ptu chI ngu yu fu fI kusu chI mu, ApunII
nuwuu tfu ngu, nuw shu sIyuu IsfueI chI-
cheets Is wunee ku fI utInu.
Nuw Amasiyaspa tanaseempa
tsiyatarangina
10
AshI fI yu, Amu sI yu su fI nI BeteI shuch
upunII pun ufkuf tuu fu ngI yu. Uwshut
Jefo bo wu muu IsfueI chI chee kufuk tsI-
yut ssee kumu nI muum zungu nI fu ngI yu.
Amos IsfueI chIch pu Ipun kus, yuw wuunu
mungush chI nu ku un tsI yut kus, Kufuk
yutu fI tu wuu tshI tu ngu ntsu, ntu fu shIn
ushku, IsfueI chIch shu ndu unoo muzI-
nu muum zund ku nu yu.
11
AmbI fI tu nu
ntuf ushku, Ufu Jefo bo wu muu k'chIfpu
kuyung keef sIn, puchu chI nIII nu yu. Amb
ush kut ssIn, IsfueI chIch mInupshu pu fI
tsup nuu chI nIII nu yu, Amos tchu, Amu sI-
yu su fI nI Jefo bo wu muu tfu ngI yu.
12
Anu mun shu, kufuk Amu sI yu su fIn
nuwuu tsI yu tu fu ngI yu. Nu shI yuu tchInII-
pu. MuzI nung chu.

Tuyus pu tum pu neem


kInu muum zund kee shu? nee tsup shI-
tu ngee fush, wup tum Utup tsup nuu-
ngI.

Muyuum shu nIsh tumu nduk shu?


13
Itufu, nIshu nuu Bete Iush tuyus pu tu fInII-
pu, wutum nIsh yuw kufuk Apu nIIeem
pungu fu ngu nu un kIz pu fee wu, Amu sI yu-
su fI nI nuwuu tfu ngI yu.
14
Itufu nuwshut,

Antuu tI tuyus pu tum pu nee zI? MIshu,

nuw untuu tI nuwuu nuu tsI ungIf tu ku fI,


pIyu nu shee nI utufI, kumuch tu kee zI?
ndunI. Nuw opee juu tsI mu fI ksut ku-
fI tuu kI nu. MI shut, kpu yu nIIeets tum
mungI nush pusu yu fu fI, xunut kI nu. Amb
ush ku fI tuu kI nu.
15
Itufu, ushI fI tuu tuu ku-
fI, nut shu ApunII wuunu, Opee ju fee tsIsh
kusu yu fush, nuwuu tpu tsI fI IsfueI chI chee
nuwuu kukI tuyus pu tu shIn chu, tfu-
ngI yu.
1
AshI fI yuwuu ApunII nuwuu
tfu ngu, unoo kuupu muzI nun chu. ShIy
nuwuu tshu.

Muyuu mu Amos nIsh


Apu nIIee kuk kumun ku, IsfueI chI chee
wunee ku tch? AshI fI yu, Isuu ku fIn chI-
chee tputs muntsIf tsI yu tInII pu, nuwuu
tshu.
17
Anu mund ApunII shI yuu tchu.
Nu muzI nung chu. Tputs IchI ngu fu sIn
puf sIn, Izu nIIIsh mshI pu neem kInuk chu,

chuk shtu ju Ipu fee tsIs ksu teech? Afu pIch


tputs kuseef sIn, IchI ngu fu Ipu fee tsIsh
k'chIfpu kuyu ngu mbu yu fu sIn, puchu chI-
nIII nu yu. Sheef sIn, tsu pu nee tsIsh mungu
chuw pI shtu mbu yu fu sIn, mInuw shu
tputs ufu pIch yuchI nIII nu yu. Ash ku chu,
shuu nuu tsI shu putu yu fu sIn, ufup mInup
tsup mucheef sIn, umbI fI shu tsI puch shu.
Ash ku chush, IsfueI chI cheets shu putu yu-
fu sIn, mIn pI tum tsup much chI nIII nu yu,
nuw kufu kuu Amu sI yu su wunee ku fI
tfu ngI nu.
AshI fI yu, yuwuu nuw Amu sI yu su fI nee
tsI yu tu fu ngI unoo nu kumu nee nu.
Apan!! tsumbush wanus pshtaru
ymandarangu anoo kamanchintspa
8
1
Tsu mbush wunus kIz puf kuyun
pshtu fu unoo ApunII nuwuum shu
ymu ndu fu ngI yu.
2
AshI fI yu, nuwuuts-
shu mushu fu ngI yu: Amo suu,

muyu
pukshu? tfu ngu, nuw shu, Tsu mbush
wunus kuyu nuw kuchuf tutsI tu fu pukI nu,
tfu ngu fI, uwshu, IsfueI chIch yutu fIt shI-
shI fI ushIk puz ushI fu, unoo nu ndu shu
tuchIng chI mu.
3
Nu wutum wunee shIsh
tutsu meenIIu wu. Nu In kufu kush pung'
mIchIt ku sIn, zumum tu fu nu un, pushu
kIz puf kIyung kuchIy ku sIn, tunuchtI sI-
nu yu. Anush tputs pchI ngut ssIn, zupu tuf-
shu, tsI pu fIm shu tumu tu mumchu, unoo
wIshchIp shu kupeet chI nIII nu yu, ApunII
IsfueI chI chee tfu ngI yu. Pup tsu, nuw
sIyuu IsfueI chI cheets Is mus wunI chInts-
pu, ApunII tfu ngI yu.
4
AshI fI yu, nu IsfueI chI chIs muzI nu-
ntsu. SIy pukI fee tputs kIyung yuchu-
kus, ufu ngI nu shu pukI feem nu kus,
yutu fIt ushIk su.
5
SIy mungI shIs muntsIf
chI nu kus, tsup kunee sIch yuk chu
unush, ShumbutshIshee mIkeefunI
Amosu7 , 8
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
604
ItupshIyngung su nI, tssu. MI shut,

AshI-
noo ju Smbut kunu sIsh zuf tshIych?
MIkeefunI tIfI koo tupu xu nxu ku nI,
tpu tsee shu chI yu fu nI, kufI kee ufung
putuch chI, tssu. SIy kIIoo shu chI muum
muntsIf wuyu yu fus, unpu shu tpu tsee
ufu ngeem shu chIk su.

PukI fee kIyung


yuchu ku nI, yuwu mund tumu shtu ku nu
unu mund m'chuchufeemunI yumu yu-
nI, tus, mInum tu tuu kufIk mbum mush
tumu shtu ku, ndu nI yu ushI fu, mInum tuu
wusup tu feem tumu shtu ku nu unu mund
yumuk su. Ash kus, tIfI ku fee tsIs zupeets-
tuu, pukI feem tupu xu nxuk su.
7
Itufu, sIy
yutu fIt shI shee tsIm chI nu fu ngus, pukI fee
kIyung yuchu fu ngus, unoo ndu mbI zu-
chI mu. Ako pu fI nI mun sufu zufum pu tu-
fI nuw sIyuu wunI chI mu, ApunII sIyuu
tchu.
8
AshI fI yuwu mund ushI fu ngIs unu-
mund ufu tsu pu fu nu see kIz puf IshI-
pukchu fI, kung NII tumuk pu fI kumbI-
pI tu fuu, munu su tu fuu, ushIsh tu fuu
ushku, ushI fI tum tsup shu kfI tu fuu,
kufu wu tu fuu ushIsh tu fu, unoo tputs
IchI ngu fu sIn puk chu sIn tunu chI nIII nu-
yu.
9
Zufum pu tu fI utInu. Ndu ngIch kI nu.
Yuwush ush ku chI unush zuf wuchu mu-
feets tuu tI yu, ufu zuf kzu tku chu, ush chI fI
tsu pu fu nus tupI nu ndu fI shu tuu chI yu.
10
SIf tumu mIchIn zeem wuyu yu fus,
mungIs kIs shu mbut kus, mIchIt chI tuf
ush tu fIs, un ndu shu ush kus, kupung shu
mungIs muntsu kus, mucheets Is ktI fI-
muw shu, Ipuf pu zIs mInum tuuku, un
tsI pu yu fu ushI fus zuf nu sI mun tsI put ssu.
11
MI shut, yuwush nuwuu nu zufI wuyu chI
un tutsum ku chu, kutung tsI nguz mufIz-
tu tu fIch, mIshu wuu mu nguz tum suchI-
tu fIch ushI fus, nuwu nguz kukI muzI nu-
muum zundut ssu.
12
Ash ku chus, Apu nIII-
nguz kuk zund kus, zupun xIy ch pu su.
MufIp nuchu ngu tu, zuf yuku umbI tum
nuchu ngu tu, zuf puku umbI tum nuchu-
ngu tu, zupun tuu ush kus, Itufu ndu shu
nuwuu kukI muzI nu muum wufI tut ssu.
13
KIz kumu sI nuw, mIshu kumuz kunu ngu-
seew unush kIz puf suchIt ku sIn, ItsIp tu-
ngut ush chI nIII nu yu.
14
Yuwsh tI sIn tputs
upunII pu tsI mun mung' tut ku nu unoot ssIn
nuw wunI chI mu. Sumu fI yu shuch upunII-
pu tseem kuyu teef sIn, unoo ungIf tuk sIn,
Iy Apu nIII fI nI mun sufu utI nI yu, utu sIn,
ndun tuu tI ushI fu Dun shu chI mun upunII-
pu tsI fI nI, ndun tuu tI ushI fu Beef se bu-
mun tum upunII pu tsI fI nI tsI yut kI tuut ssIn,
Itufu unshu tupu chI ndu muum Izuu fu
pInu suk chu, nuw shu unoo tputs wuneek-
chu fI, tsu pu mun pufut ush kut ssIn, wuts-
tu mu fI tsI pu chI nIII nu yu, ApunII sIyuu
tfu ngI yu, nuw sIyuu wunee ku fI utInu.
Apan!! tputsee yutaritshishirimand
kizpur waneeyaru, yusur zapish
wanasir napchu anoo kamanchintspa
9
1
AshI fI yu ApunII, upunII pu tsIsh
pung' yuwu nung opee juu muchI-
muum kuyu tu fu nu, unnung xIxeew pufu-
ngu fI, uwshu nuwuu tfu ngI yu.
Pungu sI mun unumb kIz puf tIy shI-
ngI. In pungus IchIp ku chu, tpu tsI mun
pufuut ush ku chu, ush pu fI tputs pchI ngu-
muu mu. Chu ku mu su unush kumung chI-
yu unoo tputs k'chIfpu kuyu ngeef sIn,
puchu muum nuw shu kumuch tu chI mu.
Suwu funII tuu tI ndu nuw shu kupu chI nu.
2
Wund tuu tI tsu push wuntsush pshtu yu-
fu, tupIsheefu, ndun tuu tI ushI fu kunI-
ndup wuf kfeef tuu tI, nuw shu unshu-
tum kuseefufI, tunu fu wu yu fu fI wunI chI-
mu.
3
Much kIz puf wuf Kuf me Iu mun tuu-
tI Iwuz kfee fu, tupIsh kum chu, nuw shu
umbI tum nuchu ngu chI mu. Kungu shtuu tI
mufush wuntsush pshtu yu fu, nuw shu
Isu fI yuuts shu kupu xu muum kumuch tu chI-
mu.
4
Undu fuf shu tsup ufup much kut ssIn,
nuw shu kumuch tu ku chu fI, ufu k'chIfpu
puchu chI nIII nu yu. Anoo tputs ndu
kusu ku fI, nupunu puw ush ku fI, ndu nI yu
nuyu nI muum zund ku fI, ufu wunI chI nu,
ApunII nuwuu tfu ngI yu.
5
AshI fI nuw sIyuu tchInts pu. ApunII
Tuu fu shI pun kIzpufeefu, tsu pu fu nu see
putut ku chu, tsup shu kungus ku chu, kung
NII tumuk pu fI kumbI pI tu fuu, munu su tu-
fuu, ushIsh tuf ushku, ushI fI tum tsup shu
kfI tu fuu, kufu wu tu fuu ushIsh tu fu, unoo
tputs shu puk chu sIn, tunu chI nIII nu yu.
Amosu8 , 9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
605

D
9.11-12 Yuwuu nIsh tu unoots tum Tuyus pu tum pu nI 15.16-17 tuyu sI mu kumun kI yu.

ApunII wuunu tsu poo, kunI nduuts tum


wuyu fu ngu, upu sush kufu fu unush,
wuunu tuu kI yu. Wuunu zungu nI fu ngu,
kung shu IchI ngu fu mufIp nuu ku nu yu.
Sheefu, wuun tu tum kumuch tu kchu, mufI-
mund sInuu zungun ku chu, tsu poo yusuf
kuchuch tu kI yu. Yuw ushku un ApunII chu
Tuu fu shI pu nI.
7
AshI fI ApunII sIyuu IsfueI chI cheets Is
tfu ngI yu: Nuw sIyuuts tum, EtI yop shu-
cheets tum tutsu moo fu nup kI nu. Yutu fIt-
shI shI mund tutsu moo fI tum wunI muum
wufI tu kI nu. Nuwuu nu zundu fu ngu fI,
sIyuu IsfueI chI cheets Is IjIp tosh tsup tushI-
tu ngu yu fu fI, nIngeem shu Isfue Iush tsup
much tu fu ngI nu. FIIIs tewshucheets shu
Kfetu tsup tushI tu ngu fu ngu fI, nIngeem-
tum wuyu fu ngI nu. MI shut, Afu mew-
shucheets tum KIfIsh tsup tushI tu ngu fu-
ngu fI, nIngeem tum wuyu fu ngI nu.
8
ApunII Tuu fu shI pun kufu ku wuu pukee-
fu, In IsfueI chIch tputs yutu fIt shI shpun-
chu. AshI fI tpu chI ngu yu fu fI, mInup tsup
zungun chInts pu. SIyuu ufup zungun-
kuchtuu tI, Itufu Ako pu fIn chI cheetsI nuu
tupu chI nduk chu fI, ufu kutu chIm tputs
kumung chI nIII nu yu. Nuw sIyuu utufI,
zufum pu tu fI utInu.
9
AshI fu chu, nu IsfueI-
chI cheets Is tshI nu. TIfIk zuppu ypu-
ndu fu, unoo pusInu yu fuch, wchu nu ndu-
fI shu xunu ngu much ush tu fu, nuw sIyuu
ush tu chI mu. Ash ku chu fI, ndu mInum tI-
yum wuch kunu tsIp chI nu.
10
SIy yutu fIt-
shI shImu ndIs k'chIfumun tsI put ssu. SIy
ngu tIs mungI shIsh chI nu kus,

Antuu tI
ApunII Iyuu wunI chee ju?

Tumufeeju
Iyuu IsfueI chI cheetsI nI yutu fIt shI shI-
mund wnIch? tus, Itufu tsI pun pu tuf tIs
tuwu put ssu.
11
AshI fI yu, yuwush zuf tutsum ku-
chu unush, DupI yu fIn chIch IsfueI-
chI cheem kufuk nchI mu. SIf tumu
kIz puf tuu fu ngu nu ushI fI tum wuyu-
chI mu. Yuk tuu wutund pu nu wunu sIf
kuyuteefus, pungeem tum tIs IchI ngu fu
wunu sIf yusuf pungu yu fus, kIs shu
tuut ssu.
12
Amb ush ku chus, mIn shuch
yukut yuwu tum sIn Edo mush tuu ku nu,
un tum sIn IsfueI chI cheem tum kInu-
chI nIII nu yu.
D
Nuw Tuu fu shI pu nee fu-
fI, sIyuu zufum pu tu fI ush tu chI mu.
13
Zup shI tuu tI yu, un zuf zufum pu tu fI
tutsum chI yu. TIfI koo tutsumeefus,
ndu tu fI pusu muum Iwuts pu fus, kIzu-
fu nuuts tum ndu tu fI wuyu fee yufus,
unush yusuf tIfI koots tum tutsu mu muum
wufI tu chI yu. KIzu fu nuu zupun kup chu-
yu fus, vIn ndu shu pIsh tu tu fu ushku,
muchIp kyu shI nu, kung ushI fu zuw
ush tu chI yu.
14
AshI fI yu, kundu fu fIs sIyuu
ufup tuu muchI fu ng sIn, unu mund shu
nuw sIyuu yun pu yu shI nu fI, yusuf nIshu-
tum tuut ssu. NIsh yuk tu fI shIs pungee-
mIs yusuf pungu yu fus, unush tuut ssu.
Mzu feem tum tIs mzu yu fus, kIzu fu nuu
tutsumeefus kuyu nuk chu, unoo kutung-
kus tuut ssu.
15
Nuwuun tu fI sIyuu tsu-
pun shIs mbum pushu chuk puz sheefufI
kusu chInts pu. Ash ku chu fI,

chu ku ju
sIyuu Itu tsIch? Wutum nuwuu nu unoo
tsup sIyuum tuu muum wuyu fu ngI nu wu,
ApunII IsfueI chI chee tfu ngI yu.
AshI fI yu, yuwuu ApunII tpu tsee yutu-
fIt shI shI fI mund kIz puf wunee yu fu,
yusuf zupIsh shu wunu sIf nup chu unoo
kumu nee nu.
]AshI fI wup pu fI. Wutu mu fI chu nuw
AmosI kukI.|
Amosu9
Kizu ru nuu tutsumeerus /uyu nu/ c/u,
unoo /utung /us tuut ssu. (9.14)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
606
3onasarinee kuk kamanchintspa
1
1
ApunII Jonu suu, AmI tu fI nee tsI
wIp kumuch tu ku tfu ngI yu.
2
ShIy
NInI pIp yukut nu nuuch chu. Nuwuu kukI
kumu nI shIn chu, wutum nuw unshu chee
mIkeefufI wunI chI nu wu. Nu nuw tsI yut-
ssee muzI nu fu ngI nu. NInIp shuch yukut
tputs yutu fIt shI shpun sIn chu, tfu ngI yu.
3
Itufu, Jonus shu NInI pIp Apu nIIee
kuk kumu nI muum kupung ngu tu fu ngu,
suwu mu mu fI shu chI nu fu ngI yu. AshI fI
upee wup shu botee nup ku tu, putus sIp nuu-
tu fu ngI yu. Putu sIs suf JopI mun chu. AshI-
fI unush bot yuwuu nuu mu chu, tunun ku-
chu, unoo pufu ngI yu. AshI fI botIsh nuu-
muum tuwu pu fu ngI yu. Sheefu, botIsh
zufu yu fu nuu tu fu ngI yu.
4
Itufu, ApunII-
3onasarini kuku
Kirak yuwaa 3onasarinee kamanku anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


Chu ku mu su ju nee kIfuk yundu fu ngI yu. Yusu fee zI nI. Itufu, tputs Jonu su fI nee kuk kumun kI yu.
Jonu su fI nI yuwu puf Jefo bo wum IsfueI shu cheem kufuk tuu fu ngu, unpuf tu tum tuu fu ngI yu. Afu-
pIch tputs NInI pIsh yukut tuu fu ng sIn, IsfueI chI chee Izuu fu tpu chI ngu muum zundu fu ngu nu yu.
KIz puf undu fu fI mun chu. IsfueI chIch tputs ufu, ApunII Iyuu tsI mu fI chI nu kI yu.

Antuu tI ufu pIch


tpu tsee tupu chI ndu chee ju? tfu ngu nu yu. AshI fu chu, Jonu su fI nI umb nuu muum kupung ngu tu fu-
ngI yu Apu nIIee kuk kumu nI muu mu.

Chakaama yandarang?
ApunII Jonu su fI nee, Nuwup tpu tsI fI nuwuu kukI kumu nI shIn chu, ndu tfu ngI yu. Itufu, NInI pIp
kumu nI shIn chu, tfu ngI yu. NInIp shuch tputs kIz puf yutu fIt tuu fu ngu nu yu. UwshtI sIn tsu pu fu nu-
see ztufu tputs wumu fI kusI fu ngu nu yu. AshI fu chu, ApunII, Nuw shu NInIp shu chee zufum pu tu fI
wunI chI mu, tfu ngI yu. Itufu, shIy nuu Jonu suu, ndumu wunI chu fI, wusI nu kumun shI nI, tfu ngI yu.
AshI fI tuu, ApunII nee kIfuk IsfueI chIch pu tu tIn wunI muum tuyu ndu fu ngI yu. Nuw tsu pu fu nu-
see tpu tsI IchI ngu fu chI nu kI nu, tpI tu utIyu.

Mayaamaja yandarang?
IsfueI chIch tputs, ApunII Iyuu tsI mu fI chI nu kI yu, tfu ngu sIn, ApunII shu, TfInts pu. Nuw
kchInumIsheefufI, ufup cheets tuu tputs chI nu kI nu. Tpu tsee IchI ngu fu nuw nuyu nI ku fI, tupu chI-
ndu muum zund kI nu, tfu ngI yu. Jonu su fI nI wuunu tfu ngI yu. Apuu, shIy ndu mus tsI yun tuk shu.
Wutum shIy Apuu, kchI nu mIshu wu.

Antuu tI shIy NInIp shu chee tunu fee wunI chee zIsh? tfu ngI yu.

Mayaatseeja kamanik?
Nu yuwu fI kumun ku unoo kumun chInts pu.
KupItofoo 1. ApunII JonusufInee, NInIpIp nuwuu kukI kumunIshInI. Kundufufeetstuutu
kumunIngchu, tfungIyu. JonusufInshu kupung ngutufungu, nIIItufup tsup suwupI
tfungu, ApunIIee kuk kupeetufungu, kuyupIchshu Jonusuu pIshufungIyu.
KupItofoo 2. JonusufInIshu kuyupchImund chIk ApunIIput tsIyutufungu, Apuu, nuw
yutufItunu. Nuw shIyuu kukIsh kupeetufungInu. AshIfIy nuwuu nuyunIngundumu,
tfungu, ApunIIshu muzInufungIyu.
KupItofoo 3. JonusufInI NInIpIp nuutufungu, ApunII sIyuu zufumputufI wunIchIntsu.
NImun 40 muuts IchIngufus tsIputssu, tfungIyu.
KupItofoo 4. NInIpshuchshu tputs ApunIIee mungoonufungsIn, yutufItshIfInee Izuufu
kusuyufungusIn, ApunIIshu nuyunIfungu, AshIfIyu, wunImuum wutsItshupufee,
tfungIyu. Anumund JonusufInI kupung tsIyuntufungu, tsIyunsImun tsIpumuum
zundufungIyu. Itufu ApunIIshu,

Muyuumshu ushIfu chInukshu? Nuw tputsee


IchIngufu chInuktunu, tfungIyu.
3onasarini kuku
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
607

D
1.17 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 12.40 tuyu sI mu kumun kI yu.
shu kumbu su fu zungu nI fu ngI yu. Kumbu-
suf shu kIz puf kumbus tu fu ngu, muf shu
kIz puf wufus tu fu ngI yu. Bot shu Izuu fu
yungu muum zundu fu ngI yu. Bot kIz puf
zpu zu fu ngI yu. Ptu ngu muum zundu fu-
ngI yu.
5
AshI fI botee ksu tu mu pun shu
kupung punI fu ngu nu yu. MInum tu wu fI sIn
upunII pu tsI fI nee tsI mushI fu ngu nu yu.
Anu mun shu, botee tumu zI ngu muum
mungush chI nu fu ngu sIn, muu cheetsI ks-
tu foo kungush kupee tu fu ngu nu yu. Itufu,
Jonus shu mupIy fu wuntsush pshtu fu,
wuchoo shtu ndu yu fu, muu ushI fu ngI yu.

AshI fI kupI tun shu yup Jonus mupIy fu


muufu umb nuuteefu tsI yu tu fu ngI yu.

ShIy tumuk tIsh nIsh mupIy fu muu shu?


Nutu mIkeefush chIy zu yu fush, upu nIII-
fee tsIsh mushu ngI.

Ndu nI yu ush ku-


chush, Iyuuts shu shIy Apu nIII fIsh Istuch?
mung Jonu suu tfu ngI yu.
7
AshI fI unu mun shu, botee ksu tu mu-
pun shu wuun pu tu tIn tsI yut ku sIn, Nu
yuchu yu nI.

Chu ku ju yutu fIt shI shI fI nI


tuufu unu mund ApunII ushIk? utu sIn,
tpu tsee suf yundu fu ngu sIn, yuchu fu ngu-
sIn, Jonu suum shu suf shI tu ngu fu ngI yu.
AshI fI Jonu suuts shu kuf pu shtu fu ngu nu-
yu.
8
KupI tun shu Jonu suu, Nu kumu nI-
ndu.

Muyuum shu shIy Iyush zufu fu ng-


shu?

Sheefush, Iyuuts shu tuyu fI tuk shu?

Muy shu puxunx ku tush, shIy Iyush


zufu fu ng shu?

Yup shu shIy nuu tuch-


shu?

YupIch shu shIyu?

Chukshu shu
shIyu? tfu ngI yu.
9
AshI fI Jonus shu, Nuw
Hebfew shuchtu nu tpu tsI. MI shut, nuw
tuyus pu tum pun tu nu Apu nIIee wuf pI-
cheetsI, yuw mufee tInu fu ngu, unu mun
tsu poots tum tInu fu ngu unoo tsI.
10-11
Nuw Apu nIIee kuk ndu puyu muum
zundu fu ngu fI, nIngeem shu suwu fu ngI-
nu, tfu ngI yu. ItsIn su fu kumu nI fu ng tuu,
Itufu muf shu ndu puk chI yum zunu yu-
fu ngI yu. Afu ngI nu shu kIz pu fI nu shu
wufus tu fu ngI yu. AshI fI tputs ufu ngI nu-
shu punI fu ngu sIn, unu mun mushu fu-
ngu nu yu. AshI fI yu,

muyuum shu umb


ushI fu ng shu?

Nu shI yuu tumuy chee zI-


nI muf zunu yu muu mu? tfu ngu nu yu.
12
Jonus shu, AshI fI mufIsh kpI tu ngu ndu-
mu. Nuw nuwuu nuu tsI Izuu fu yusuk tu nu.
Nuw chu yutu fIt tI. MI shut, nuwu mund
yutu fIt shI shI fI kumbu suf kIz puf kumbus-
tu kI yu. Wufus shu kIz pu fI tum wufus tu kI-
yu, tfu ngI yu Jonu su.
13
Itufu, botee ksu tu mu pun shtI sIn
ufu chIch kItee nI utu sIn, kIz pu fI tuu
kchu ngu fu ng sIn, ndu wufI tu fu ngu nu yu.
Wutum muf kIz puf wufus tu fu ngu wu.
Afu ngI nu shu, ufu ngI nu shu ushI fu ngI yu.
Izuu fu ufu chIch kItu muum pInu su fu ngu-
nu yu.
14
Apu nIIeets shu mushu fu ngu nu yu.
Apuu, Jonu su mund yutu fIt shI shI fI nI
Iyuu kungush tpu chI ngu fIs pu. MI shut,
Iyuu wuneefIchpu, yuwu mund Iy Jonu-
suu kungush kupeet ku chI nI unu mu ndu.
Wutum shuu nu tpu tsee nuts tu yu fush,
wunI tuf shu wu, Apu nIIee tfu ngu nu yu.
15
Amb tyu fu sIn, ApunII pu tsI yu teef sIn,
Izuu fu Jonu suu mufIsh kupee tu fu ngu nu yu.
AshI fI muf shu Izuu fu zunu yu tu fu sheefu,
zunu fu much ushI fu ngI yu.
1
Anoo pufu ngu-
sIn, botee ksu tu mu pun shtI sIn kupung Apu-
nIIee chI nu fu ngu nu yu. Apu nIIee kuk Izuu-
fu puyu fu ngu nu yu. Muu cheetsI chI nu zee
Apu nIIeem wuyu yu fu sIn, mbu tu fu ng sIn,
Apu nIIee kuk Izuu fu tumI nu fu ngu nu yu.
17
AshI fI yu, wuunu ApunII kuyup chee
wutu fumu shI wuyu yu fu, Jonu suu pIshu fu-
ngI yu. Jonus shu kuyup chIsh chIk tuchIp
zufI psuun pu tu fI tuu fu ngI yu.
D
2
1
AshI fI Jonus kuyup chIsh chIk
tuufu, ApunII pu tsI yu tu fu ngI yu.

2
Apuu, nuwuu nu mund yutu fIt shI shI fI
shI yuu mush kI nu.
Itufu, shIy shu Apuu, yuwuu nuw shI-
yuu mush kI unoo muzI nung chu.
Izuu fu tsI pu muum wufI tu ku fI, shI-
yuu mush kI nu.

3
ShIy Imu fIsh mufush nuwuu
kusu fu ng shu.
Kung shu nuwuu wufus pufu ngI yu.
Nuwu mun shu kung wufus tu tuf
ushI fu ngI yu.
Jonusu1 , 2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
608

4
Itufu, nuw shu shI yuu wunu sI fImshI-
fIsh tchu fu ngI nu.
AshI fI nuw shu mungI shI chI nu ku fI,
Apu nIIee pung' ndun pu fI pung-
chI nu, tfu ngu fI,

5
kung shu Izuu fu nuwuu pufu ngI-
yu. Imu fIsh wuntsush nuwuu
tup shtu fu ngI yu.
MI shut, tundu nuf puts shu muchI mu-
nu tum tI Izuu fu kpu tu fu ngI yu.

Nuw Izuu fu kungush wuntsush


yungu fu ngI nu. Tsu pu mun
tumoo ushI fu ngI nu.
Yuwuu ush tu chIsh unoo nuw ufu tu fI
wusI nu wunee shee yusu fu ngI nu.
AshI fI tuu Apuu, shIy nuwuu tsI pu nI
tupu chI ndu fu ng shu.

7
Nuw, TsI puch pu fI nu, tfu ngu-
fI, unush shI yuu yusuf
chI nu fu ngI nu.
Apuu, pungImu ndIsh nuwuu
kukI yuwuu mush kI unoo
muzI nu fu ng shu.

8
Itufu Apuu, yuw tputs upunII pu tsee
chI nu ku nu,
unshI tI sIn ndu shI yuu wunu sI feem
nu ku nu yu.

9
Itufu, uyum shu nuw zufum pu tu fI
muu chI wuyuy fu fI, shI yuum
much chI mu.
Wutum shIy nuwuu
tupu chI nduk shu wu,
Jonus kuyu pIsh tpun tuufu, tfu ngI yu.
10
AshI fI ApunII kuyup chee kumuch tu-
fu ngu, kuyu pIch shu Jonu suu tsu pu mun
wunu sI fI mun kutu fu ngI yu.
Apan!! 3onasaa yusur, Ninipip nuwaa
kuki kamaningcha, trangiya
3
1
AshI fI ApunII shu yusuf Jonu suu
tsI yu tu fu ngI yu. Kumuch tu ku tfu ngI-
yu.
2
Nuu yu fush, yuk tup NInI pI kumu-
nI shI nI, yuwuu nuw kumuch tu yu nIII
unoo tsI, tfu ngI yu.
3-4
AshI fI Jonus shu tuyu yu fu, Ayu,
tyu fu nIIu, yuk tup NInI pIp nuu tu fu ngI yu.
Yuwu fI ApunII wuunu kumuch tu yu fu,
unufI nuu tu fu ngI yu. An yukut kupu ngu-
mun chu. Ash chI fI nupu muum tuchIp zuf
wufI tu fu ngI yu. Itufu, Jonus shu unush
yukut pshtu fu ngu, mInu mu fI zuf nuu yu-
fu, unush upu su nund kupung tsI yut ku
tfu ngI yu. ApunII mIkee fu wuneek chu,
nImun 40 muuts Izuu fu kuchIng chI yu,
tfu ngI yu.
5
AshI fI tputs shu kufu kuw, mIshu
tIp tsIf tum IchI ngu fu Apu nIIee mungoo-
nu fu ngu nu yu. Sheef sIn, Izuu fu tuchI tu-
fu ngu nu yu. AshI fI mung' muntsuk sIn,
Apu nIIeem mungu yu nI utu sIn, wumuf
kuchu fI wuu kumuf tu fu ngu nu yu.

AshI fI tsI yu tsIs shu NInIp shu chIsh


ufkuf kusu fu ngI yu. Uwshu kufu kush
pung' shI tu ngee fu, wumu fee wunu-
sI fImshee yusheefu, wumuf kuchuf-
tum shu kumuf tu yu fu, tsu pu sh tum shu
kuxI nu fu ngI yu.
7
Anu mun shu, kufuk
wIpu nu shee kumuch tu ku tfu ngI yu. Nu
nImun ktu ngInts pu puk chI yu mu. MI shut,
wuku fuum tum mufI tu fInts pu. Kungoots-
tum yusI nts pu, kufuk tsI yut ku tfu ngI yu.
8
Tputs sIyuu pu muum IchI ngu fus kumu-
fIs kuchuf kumuf tung tsu. Anu mun tputs
sIyuu yusu muu mu yuwuu mungIs muntsu-
kIs unoo tsI. Sheef us, Izuu fu mungIp tIs
Apu nIIee mushung tsu, yutu fIt shI shI fee-
tsIs tuchI ngu muu mu. Yuwuu muntsIf
chI nu kIs unoo zufum pu tu fI ksung tsu.
Tputs pu tu tIs yutu fIt wufut kIs unoots tum
ksung tsu.
9
Wupuz ApunII Iyuu mupIyk-
chu, mIshu wutsI yun zumbu zuk chu,
Itufu ush ku chI nuu fI chIy tsI pu chee zIch
ndu mbu fI, kufuk tfu ngI yu.
10
AshI fu chu, ApunII shu yuwuu
ush ku nu unoo pufu ngu, Izuu fu mupIy-
fu ngI yu. Ndu shu tpu tsee wunI muum
zundu fu ngI yu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu Jonu su fI-
nI NInI pI shu chee Apu nIIee kuk kumu nI-
fu ngu unoo tsI.
Ashiriya, kamanchintspa yuwaa Apan!!
yutaritshishpanee tputs nayaniku anootsi
4
1
AshI fI Jonus shu kIz puf tsI yun tu fu ngI-
yu, yuwu mund ApunII tpu tsee tunu fee
NInI pI shu chee ndu wunee fu ngu unu mu ndu.
Kupung mung' muntsu fu ngI yu.
2
Jonus,
Jonusu2 4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
609

D
4.4 Iuku su 15.31-32 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Apuu, nuw shI yuu yusuk tu nu. ShIy ApunII-
tIsh chu. Tuu fu shI pu nIsh chI num pu nIsh.
AshI fu chu shIy ndu mus tsI yun tuk shu.
Wutum shIy Apuu, kchI nu mIshu wu. AshI fu-
chu, nuw tsu pun shI tuu fu fI,

Antuu tI shIy
NInIp shu chee tunu fee wunI chee zIsh? shI-
yuu tfu ngu shI nu. Mungu pu fI wunee shIsh
tushIy chI yu, tfu ngI nu. AshI fu chu, nuw
unu mund tsI yun tu yu fu fI, TfsI sup botIsh
suwu fu ngI nu. Wutum shIy wunI muum
mupIyk shu wu. Tunu feets tuu wunu sIf chI-
nuk shu, Apuu. Nuyu nI kush ndu wuneekshu.
3
AshI fu chu Apuu, nuw shI yuu mush kI nu.
MIkeefush nuwuu tsI pu muum wuyu ngu ndu-
mu. Nuw ufu ngeem tuu muum zund kee zI,
Jonus Apu nIIee mush ku tfu ngI yu.
4
AshI fI
ApunII shu,

ShI yuum tsI yun tu kIsh, un wunu-


sIf? tfu ngI yu.
D
5
Jonus shu yuk tush shI tu ngee fu nuu tu-
fu ngI yu upus pI. Sheefu, umb nuu yu fu,
wutu mbu feem tumb tu yu fu, wutu mbu fIsh
pshtu yu fu tuu fu ngI yu.

Muyu ju yuk tush


tushIy ch?

Kumu pu fI ApunII wunI chI yu?


tu, unshu fI shu kutu fu ngI yu.

AshI fI ApunII-
shu wutu mbu fI mun kufu tuu wuyu fu ngI yu.
Kufut shu Jonu su mun wutu mbuf kfee fu,
Izuu fu yumbu tu fu ngI yu. Itufu, Jonus shu
wutu mbu fIsh mung' kIs mupIy fu kuxI nxI-
nuw ushI fu ngI yu.
7
AshI fI pu tum shu tufu sI tu nu, ApunII
yusuf mbI chuu zungu nI fu ngI tum tu.
MbIch shu pufu zee kutufeefu, pufuz-
shu Izuu fu pchI fu yu fu, tsI pu fu ngI yu.
8
Zuf shu yuku tu nu, ApunII shu kumbu-
su foo zungu nI fu ngI yu. Kumbu suf-
shu kumbus tu fu ngI yu. AshI fI zuf shu
Jonu su mun much kIz puf zutu fu ngI yu.
AshI fI Jonus shu sumbuy tu fu ngI yu.
TsI pu muum wufI tu fu ngI yu. Jonus shu
tfu ngI yu.
Izuu fI nu chu tsI pu ku fI wufI tu shu.
Tuu kuch, kIyung kuchI yukchI, Jonus
tfu ngI yu.
9
Antu fu, ApunII shu,
ZufuktI shchu.

ShI yuum kumI fun


tsI yun tu muum wufI tu fI yu? Itufu,

nu
wutum pufuz tumbu fee tsIsh yumbu tu-
fu ngu un pchI fu yu fu tsI pu fu ngu wu?
ApunII tfu ngI yu. Jonus shu, ZufuktI-
shchu. Nuwuun tu fI chu zufum pu tu fI
tsI pu muum zund kI, Jonus tfu ngI yu.
10
ApunII shu, ZufuktI shchu. ShIy ndu
shuu nu kufu tuu tutsu mu fu ng shu. MI-
shut, ndu shuu nu yunu ngu fu ng shu.
Itufu, psuun wunI tu fI shI tu ngu fu ngI-
yu. Sheefu, yusuf pu tum shu tsI pu-
fu ngI yu. Itufu, shIy unoo wunu sIf
chI nu fu ng shu, tfu ngI yu Apu nIII.
11
Itufu, nuw NInIp shu chee ufu ngI-
nu shu chI nu muum wufI tu fI yu. An
yukut kupung chu. Anush nIIuf zupun
tuu fI yu. Wushu nund nIIuf nu ndu fI 120
mII wushu nund tuu fI yu. Anu mun shu
chI nuz wukuf zupun tum tuu fI tum-
tu. AshI fu chu, nuw unoo chI nu ku fI
mupIy kInu, ApunII tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
ApunII yutu fIt shI shee tputs nuy nI ku
unoo tsI.
]AshI fI wup pu fI. Wutu mu fI chu Jonu-
su fI nI kuku.|
Jonusu4
Jonus wutu mbu ris/ mung' /is mupiy-
ru /uxi nxi nuw us/i ru ngi yu. (4.6)
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
610
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Apan!!, Samariyashchee
wanichima, trangu anootsi
1
1
In wutu chu ApunII kuku yuw
nuwuu MIkI yu suu tsI, tpu tsee
kumu nI muum kumuch tu fu ngu unu.
Nuw Mofe setshu chtu nu tpu tsI. ApunII
nuwuu, yuwuu Sumu fI yu shchee, mIshu
Ifu su fIn shu cheets tum wunI chu unoo
kumu nI fu ngI yu.
Yuwu puf kufuk Jotum, Ajus, EsI kI yus,
ushI fu sIn kufu kuum kInuf sIn, Utush-
chee tputs ksu tu fu nu unpuf ApunII
nuwuu tsI yu tu fu ngI yu.
2
AshI fI yu, ApunII tsI yut ku tfu ngI yu:
Tsu pu fu nus shu chIs IchI ngu fus mungIp-
tIs muzI nung tsu. SIy Utu shu chIs tpu tsIs
kuupu muzI nung tsu. ApunII Tuu fu shI-
pun sIyuu IchI ngu foo tsIs wunI chI yu.
Wuu nu mu ndu fI pung' kIzpufeefu sIyuu
yutu fIt shI shI fIs nuts tu yu fu, wunI chI yu.
3
KunI ndu mund ApunII kyu shI nu, tsu pu-
fu nu sIsh muchI mun wuf xIy chI yu.
4
Wuts
muchI mun kut ku mchu, much shu pIngu fu
sumu sIsh pshtu kchuch kungus tu fu ush ku-
Mikiyasarini kuku
Mikiyasarini yandarangu anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


Tputs suf MIkI yu su fI nI nee kIfu ku yundu fu ngI yu. Ifu su fI nush ndu nIIuf tu fu ngI yu. Yuk tush
Mofe se tush nIIu fu tu fu ngu, unush kunu ngu fu ngI yu. Mzuts pu nI mun chu tpu tsI. Mofe se tu mund
tsI mbun zuf Ifu su fI nush kusukchI. Mofe se tush tuuf ushku, unush ApunII shu, Nuwuu kukI
kumu nIng chu, tfu ngu, MIkI yu su fIn shu uyu tfu ngI yu. Kumu nI fu ngu, nee kIfu kuu yundu-
fu ngI yu. Jotu mu fI nI, Ak su fI nI, Ese kI yu su fI nI Utuch cheem kufuk kInuf sIn, tuu fu ngu nu,
unpuf MIkI yu su fI nI Apu nIIee kuk kumu nI fu ngI yu. Anpu fI tum Isy su fI nI, mIshu Amo su fIn tum
tuu fu ngu nu yu.

Chakaama yandarang?
MIkI yu su fI nI Apu nIIee kuk kIfu ku mun yundu yu fu, Sumu fI yu shcheem tputs, Ifu su fIn shu-
cheem tum tputs kIfu kuu zungun zungun ushI fu ngI yu. IsfueI chIch pu tu tIn wunee fu ngI yu. Iyuum-
tum mungee tsI nI p'tseekIyu.

Mayaamaja yandarang?
Kufu kuw tsI mbun kIz puf tuu fu ngu nu yu. MInum Sumu fI yush yukut tuu fu ngI yu. MIn shu Ifu-
su fI nush yukut tuu fu ngI yu. An kufuk wIpu nush pu tu fI yutu fI tu nu ndu fI tuu fu ngu nu yu. Tpu tsee
yutu fIt tuyus pu tu fu ngu nu yu. ApunII pu tsee chI nung tsu. PukI fee tpu tsI nIy fu ng tsu, kIyung
yuchung tsu, tfu ngu nu yu. AshI fu chu, ApunII shu, Nuw sIyuu Izuu fu wunI chInts pu, tfu ngI yu.
Tfu ngI tuu, Yusuf nuw Ipu su mu fI nI zungun ku chu fI, uwshu sIyuu wunu sI fI nu ndu fI ksut chI yu.
KIs shu pu tuut ssu, ApunII tfu ngI yu tIp tsI fee tsI.

Mayaatseeja kamanik?
Nu yuwuu kumun ku unoo kumun chInts pu.
1. ApunII wuunuu tIptsIfee yutufItshIshImund kIzpuf wunIchIyu. (1.12.11)
2. ApunII, Nuw sIyuu zupshInuu kIzpuf IstuchIntspu, tfungIyu. (2.12-13)
3. ApunII kufuk yutufItuwuu, mIshu ngIchzee kumunku unootstum wunIchIyu. (3.1-12)
4. ApunII wuunuu IsfueIush tsup kuneesIch punguchIyu. (4.15.15)
5. ApunII IsfueIshuchee tputs, SIy yutufItIschu, tfungIyu. (6.17.7)
6. ZupshInuu ApunII IpusumufInI kuskuchu, IsfueIchIch tputs IchIngufusIn yusuf ApunIIee
chInuchInIIInuyu. (7.8-20)
Nuw Mikiyasi Apan!!ee kuku kamanchintspa
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
611
chu, much tsu push kIz puf zuw ush ku chu,
tundus shu tsup ptu nguk chu tsI mbun shu
tsup kInu chI yu.
5
Yuwu mund IsfueI chIch
tputs Apu nIIee kuk kupee teef sIn, yutu fI
tuu ku nu, mIshu yuk tush Sumu fI yush
upunII pu tsee zupun ungIf tu ku nu, mIshu
Utu chI tum tputs yutu fI tum tuuk sIn
Ifu su fI nush upunII pu tsee ungIf tu ku nu,
unu mund ApunII IchI ngu foo wunI chI yu.

AshI fI yu, ApunII Tuu fu shI pun wuunu


tfu ngI yu. Nuw yuk tuu Sumu fI yu Izuu fu
kupeet chI mu. Pungus IchI ngu fu yufu-
nguk chu, putu mbIch wuzu wup pseef tu fu
puntsu chI yu. Ash ku chu fI, tsup mzuts
tIfoom tumu tuf pu fI ushI fu pufI pu fI tu-
fu wuyu chI mu. Anush tputs kIzu fu nuu
tutsu muum wufI tu chI yu.
7
AshI fI yu, yuw
muu cheetsI upunII pu tseem ungIf tu muum
tInu fu ngu nu unoo, IchI ngu fu Izuu fu
ptungumbeefufI, kupeet chI mu. Yuwup tu-
tum kIz mshI pun kufI kee putu ku, unput
upunII pu tseem tInu fu ngu nu, unoots tum
Ichuwchu yu fu fI, sumu sush pshtu yu fu fI,
yusuf kuneesIch shu kufI keem tInu chI mu,
ApunII Sumu fI yu shchee tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
Sumu fI yu shchee tputs wunI chI mu tfu-
ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
nuw Mikiyasi Israe!chichingaz mangi
mantsakuri tanurangi anootsi
8
Nuw MIkI yu sI tpu tsI nguz mungI
kupung muntsu ku fI tunu ku fI, spu tu fee-
tsI yusheefufI, mIshu kumu feets tum tI
yusheef tum tI, zupeesh tI kupung tunu ku fI,
wupup ushI fu fI, AyI, AyI, tchI mu. KufIs
puzu nI mush kupu ngu mush tunu ku, umtuf-
pu fI ushI fu fI tunu chI mu.
9
Sumu fI yu shuch
tputs kupung yutu fIt shI shee chI nu fu ngu-
nu, unoo yufu muum pInus chu. Utu-
chIch tputs tuu ku nu unush wunee shIsh
kus chI yu. Ifu su fIn shu tum yuwush nuw
muu chI fI tI tuu ku nu unshu tum kus chI yu.
10
Pup tsu, Gud shu chee yukut, kundu fu-
fee tsI nI, kumu nInts pu. NIsh Ifu su fI nush
tunu fInts pu. Itufu, mungImu fI tIs kupung
muntsung tsu, tunu muum zund kus, Bet-
Ie-uffup tsup nuuk chus, kupung tunu kus
puyu mbush zufIpshtung tsu, sIyuu utInu.
11
Yukut Suff shu cheets Is, kundu fu fIs
ufup much kut ssIn, tumuch chuf tuf sIn
Zupeefus, puzIf pu tIs ufup nuut ssu. Yukut
Suu nn shuch tputs punIk sIn, ndu tupu-
chI ndu muum shI tung chI nIII nu yu. Yukut
Mbe tseI shuch tum kupung tunu chI nIII nu-
yu, wutum tupu chI ndum pun ndu nu fI wu.
12
Yuw shu tputs Mufo tush yukut tuu ku nu,
unshtI sIn wunee shee kupung tchuk chu-
sIn, wsu fI mun chIp tu tu fu, chIp tu tu fu ush-
tu chI nIII nu yu.

AshI noo ju muyu nguch?


utu sIn, ush chI nIII nu yu. Wutum ApunII
Ifu su fI nush wushI tu ngush wuneesh shee
wuyu chu wu.
13
IukI yush yukut tuu kIs
unIs, pup tsu tunu. SIy Ich tu fu IchI ngu fus
yutu fIt shI shee chI nu fu ngus, IsfueI shuch-
shu tputs sIyush tum yutu fIt shI shI fIs
tuchI tu fu ngu nu yu. MI shut, sIy Ifu su fIn shu-
cheets tum tputs yutu fIt tuu muum yus pu tu-
fu ngItum su. AshI fI yu, wuneesh shee kumu-
ngu muum zund kus, kupuu chu fI mu nIs
pshIyf shI nI tusI sIng tsu, nuw sIyuu utInu.
14
Mofeset-gutshuchIs, Izuu fu yuk tu fee tsIs
kusu yu fus kuzu fu ng tsu. AshI fI IsfueI chIch
kufuk AksI bush yukut kus ku chu unshuch-
shu tputs tumu pI nguk chu sIn, tsI pu chI nIII-
nu yu.
15
ApunII sIyuu, Mufes shu cheets Is
utee ju. Ufu zufum pu tu fI tupuz pu nee tputs
sIyup zungun chI mu. IsfueI chIch tputs
kIz pu feew tuu tuuk sIn, unoo punIk sIn
ushpuf tIn Adu Iu mush wuch tupI shu muum
suwu chI nIII nu yu.
1
AshI fI yu, Ifu su fIn shu-
chIs Ipu fI ngu zIs kupung mungIs muntsu-
kus mucheets Is kumung tsu. MuchIs Izuu-
fu pufI mIch kusung tsu. Wutum Ipu fee tsIs
ush pu fI mInup tsup much chu feem muchI-
nIII nu wu, tchu Apu nIII sIyuu Ifu su fIn shu-
cheets Is, nuw MIkI yu sI utInu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu nuw
IsfueI chI chI nguz tunu fu ngI unoo tsI.
Ashiriya, na yuwaa Apan!!;
Kurikpan tputsee kiyung yachakana
anoo wanichima, Israe!chichee
trangu anoo kamanchintspa
2
1
ApunII tfu ngI yu, KufIk pu nIs
pup tsu, wunee yunts pu. Psuun-
tuu ndu muu kus, unu ngu zI fI muntsIf
MIkIyusu1 , 2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
612

D
2.10 Utu shu chee mu 3.11, 18, 4.1-11 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
chInu chIntuf ush kus, tufu sI tu nu unu-
fI tum chI nu fus, mIkeefus chIy zu tu,
ushIk su. Wutum sIy kIz puf kufIk pun
tuu kus,

chu ku ju sIyuu wuts tu, tch?


2
Tpu tsI nguz wutsu pun tmu fu kus, ufu
unoo tsI fI tum suu mu tu fI yts su. Tpu-
tsI nguz pung' tmu fu kus, IchI ngu foo
muu chI fI tu shu chI yu fus yts su. WuunI
kIyung kuchIy pu nu, tpu tsee tssu. Tpu-
tseetst shu, wIpup tu fI ush pu fI kupung
kIyung yuchuk su, wutum wutsu pu nee
Itu tsIksu wu.
3
AshI fu chu, nuw Apu nIII
Tuu fu shI pu nI kufIk pu nee ts Is utInu, Nuw
wuneek chu fI, uwshtI sIn wuunI kIyu ngu-
tum kuchIy chInIIIn pu, utI tu mu nu. Yutu-
fIt shIsh kIz puf tushIyk chu,

tumu fee sIy


suu nuu tsee tupu chI ndu chIs? pInu sut ssu.
Kupung yutu fIt wuyuk chu fI, sIy uyum-
tuu tI suu nuu tsI ungIf tu kus tuu chee zIs.
Kupung kIyung kuchI yut ssu.
4
Yuwush
zufI tutsum ku chu unush kundu fu fIs
kusee fu, sIyuu kusIyk chu, tputs shu mung
muntsu ku, yuseek sIn sIyuu tchI nIII-
nu yu: Nu suu nu mund yutu fIt shI shI fIs
ApunII Iyuu tpu chI ngu yu nIII yu. SIf tumu
Apu nIII mun tuu tIp tsIf tuu fu ngu nI, Itufu
nut shu undu fu fI neem shu much chuf tuu-
ku nI yu. Kundu fu fI nI nu Iyuu tsu pun nI
Itu tseef sIn, wuun pu tu tIn yukI tum yukI-
tum ushI fu ngu nu yu.
5
AshI fI yu, ApunII
Iyuum tsu pu nee tsI nI tuwun pukchu, sIysu
kufIk pu nIs puk chI yum tsu pu nee mIs ndu
yts su.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII,
KufIk pu nee wunI chI mu, tfu ngu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa kurikpansha Mikiyasaa
ymarangana. Mishat yuwaa
Mikiyas tputsee ymarangitamta.

KufIk pun MIkI yu su ymku sIn tfu ngu-


nu yu,

NItuu tI Apu nIIee kuk tsI yut kIsh


shIyu? Anu mu shee tsI yu tsIs muzI nu-
muum zund kee zI nI.

Kundu fu fI nI Iyuu
kusI muum pInu su ku nu yu!
7

Antuu tI
ApunII Iyuu Ako pu fIn chI cheetsI nI
kIyung yuchu chee ju? Ndu. ApunII Iyuu
mus sI fI tsI yun tuk chu, tpu chI ngu chee ju.
AshI muum wunI ndu ju. Iy wunu sI fI tuu-
ku nI, ApunII ufu Iyuu wunu sIf Istu muum
chI nu kI yu, wutum wuunu ApunII kuk
utuwu, kufIk pun tputs MIkI yu su tfu-
ngu nu. Itufu MIkI yus shu, ApunII utee ju
sIyuu tsI:
8

NItuu tI sIy wunu sIf tuu kIs?


SIy nuwuu tpu tsI fI kunduf tu fus tuuk su.
Puchum pun ushI fus tpu tsI fee tsI muu chI-
fI tu wunu sI fee wuu, wumu fee wuuts tum
Ituts tu ushIk su. WunIp nuwuu tpu tsI fI
kIyung yuchuk su.
9
KIz pung' wunu sI-
fIsh tuu fu nu unoo tushI tu nguk su. Nuw
wIpuum tsu poo ufu tu mu fI kIs tuu muum
wuyu fu ngI tuu tI, sIysu unoots tum Itu tsIk-
su.
10
AshI fI sIy yuwu mund ushI fu ngIs,
nuu ngInts. Nu sIyuum nIsh kIs tuu muum
wunI ndu ju.
D
Wutum yutu fIt shI shI fI mu-
ndIs tsu pu nee ts Is IchI ngu fu tuyu tu fI tu-
fu ng su wu. Nu nuw Izuu fu tsu pu nee ts Is
kupeet chI mu, utInu.
11

NItuu tI sIy nuwuu


kukI ksuju muzI nu kIs? Ndu. Wuu nu fI
tputs, ApunII utee ju, Nuw kupu sIs kush,
mIshu tufu koots tum zupun punu chInts-
pu, utI nuu fI ushI fu, sIy unoo tsI nuu pu fI
kIs muzI nut ssu, tchu Apu nIII sIyuu tsI,
tfu ngI yu MIkI yu su. AshI fI nu kumu-
nee nu, yuwuu kufIk pun shu MIkI yu suu
ymu fu ngu nu yu.
Nu kumun chInts pu, yuwuu ApunII
wuu mu fI kusI fu tIp tsI fee wuun pee
wutsu pun yusuf tuwun pu chu unoo tsI.
12
Yuwush zufI wufI tuk chu unush nuw,
ApunIIeefufI, Ako pu fIn chIch tputs
kutuch ku unoo yusuf tushu nI chI mu.
Opeej pun chI noo pus tush tushu neeku
tumuf tuf pu fI ushI fu fI tpu tsI fee tsI IsfueI-
shu tum tsup yusuf tushu nI chI mu. Anush
zupun shu neef sIn, zumum tuf ush chI nIII-
nu yu. Nuw, Apu nIII, sIyuu wusI nu kumun-
kI nu, tfu ngu, unoo nuw shu MIkI yu sI
sIyuu kumun kI nu. AshI fI nuw shu, sIyuu
utInu:
13
ApunII wuunu tIp tsI feem ngoo-
tsee tuwuteefu, undu fuf shu tuu yuk tu fI nI
tuufu, ushI fI tuu wIz puf pu shtun tu shee
tuwuteefu tIp tsI fee tushI tu ngu chI yu.
Sheefu, ApunII Tuu fu shI pun wuunu
MIkIyusu2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
613
kIz puf kufuk ushI fu wusI nu nuuk chu, tIp-
tsIf shu tuchIt chI nIII nu yu, Nuw MIkI yu sI
utInu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
zup shI tu wuu mu fI kusI fu tIp tsI fee
wuun pee tup wutsu pun yusuf wuyu chu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Israe!chich kurak tputsee
mantsir ksutarangana anootsi
3
Nuw MIkI yu sI sIyuu utInu,
1
Kufu-
ku wIs IsfueI chI chIs, nu IchI ngu fus
muzI nung tsu.

Tumushu tsI yut ssee ndu


wunu sIf yufu muum zunduk su?
2
TsI yut-
ssee wunu sI fImshee ndu puk chI yum
yufu muum zund kus, yutu fIt shI shee-
tsImu fI chI nu kus tputs wunu sI fImsheets-
tuu kIyung yuchu kus, yutu fI tu wuuts shu
tputs chI nuk su. Amb ush kus, zum zee-
ts puz wunu tsee IsI su ngu yu fus, wunu-
poo Itsu pu mbu yu fI tum tIs, ngu su mbush
k'pukus, sIy tpu tsee wunu sI fImshee
ushIk puz ushIk su.
3
MI shut, tumuz tpu-
tsee zuyu fu, kutu ngee fu, wunu pu nu-
ndu fI shu kusu tu fu, sIy tpu tsee ushIk puz
ush kus muu chI fI tuu IchI ngu fu Ituts kus
ndu nuf shu kusuk su.
4
Ash kIs unu mund
mInush zuf sIyuum yutu fIt tushIyk chu,
Apu nIIee kufuz kI tuu tIs, Istu ndu, utI tuu-
tIs, ApunII shu ndu puk chI yum muzI-
nu chI yu. Izuu fu muzI nu muum ngut ku
tupI shchI yu. Wutum sIy Apu nIIee tIp tsIf
kupung tuyu tu fI tuk su wu, nuw MIkI yu sI
sIyuu IsfueI chI cheets Is kufu kIs utInu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kufuk
Apu nIIee tIp tsIf yutu fIt ksu tu fu ngu nu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa
tayaspatampan Apan!!ee kuk
mantsir tayaspatakana anootsi
5
Nuw MIkI yu sI sIyuu Apu nIIee kuk
kumu nI mu pu nee ts Is wunee ku fI utInu,
SIy sIf Apu nIIee kuk ItsIn su fu kumu-
nI fu ng su, Itufu nut shu ngu tIs ngIch-
kus, tputs yuwuu muf tu ku nu sIyuu mu
unoo tsIm shu, ApunII sIyuu kIz puf
chI nu ku kupung Istu chI yu, tssu. Itufu
yuwuuts shu tputs sIyuum ndu muf tu ku
unoots shu, ApunII kupung xufu shIsh
wuyu chI yu, ngu tIs tssu.

AshI fI ApunII
sIyuu utee ju, SIf sIyuu tsI yu tu fu ngI tuu-
tI, nu ndu shu ush tu chI mu. Yuwuu nuw
ush tu chI unoo ndu shu pumu zootssu.
MI shut, ndu shu sIyuu kumun chI nu. Ash-
ku chu fI, tputs ndu shu sIyuu puk chI yum
muzI nu chI nIII nu yu. Ash kut ssIn, puzItssu.
7
SIy nuts tum pu nIs, mI shut tuwu chI mu-
pu nIs, nuwuu mush kI tuu tIs, nuw ndu shu
sIyuu kumun chI nu. Ash ku chu fI kupung
puzItssu, tchu Apu nIII sIyuu tsee.
8
Itufu,
nuwush MIkI yus shI, ApunII wun tuu fI yu.
Nuwuu tuwIz puf tu ku, sIyuu IsfueI chI-
cheets Is yutu fIt shI shI fI mu ndIs wunI-
muum punI kee zI. ItsIn su fu tpu tsee tsI yut-
ku fI,

Muyuum shu Apu nIIee kusu fu ng su?


utInu. PuzI kee zI.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu tuyus-
pu tum pun muntsIf tpu tsee tuyus pu tu fu-
ngu nu unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchima yuwaa kurak
Irusarinaa mantsir ksutarangana anootsi
9
AshI fI yu, IsfueI chI chIs kufu ku wIs,
nu muzI nung tsu. SIy IsfueI chI chee tputs
ksu tu muum wufI tuk tuu, Itufu tsI yut ssee
wunu sI fI yufu muum ngu tuk su. KufI kI ngu-
zI mu fI chI nu kus, unoo tsI mu fI tsI yu tuk su.
Ash kus tpu tsee ndu puk chI yum nuyu nIk-
su.
10
Tpu tsee puchu kIs, mI shut muu chI-
fI tuu zupun Ituts kIs unput pungee mIs
kIz puf wunu sIf Ifu su fI nush punguk su.
Anush ApunII pung' tuu fI tuu, Itufu sIysu
kufu kIs puchu muu tsI fI chI nuk su.
11
SIy
kufu kIs, tputs sIyuu kufI kee punuk chu-
sIn, unu mund mupIyk su. Ndu tpu tsee
kIyung yuchuk su. SIysu upunII pu nIs yutu-
fIt tum tIschu. KufI kImu fI wumIn tuyus pu-
tuk su. Apu nIIee kuk kumu nI mu pun shI tIs
tputs sIyuu mush ku sIn,

ApunII umku?

Muyu Iyuum tushIy ch? utu sIn, kufI kee


punuk sIn, sIysu, ApunII nuwuu kumu nI-
fu ngu unoo ItsIn su fu kumun chInts pu:
ApunII Iyuu ufu wunu sIf ksut kI yu. Yutu-
fIt shIsh Iyuum tushIy chee ju. MupIyng tsu,
tssu.
12
AshI fI yu yuwu mund sIy muntsIf
chI nu kIs, ApunII wuneek chu, tputs shu
MIkIyusu2 , 3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
614

D
4.-7 Wungu 10.7-16 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Ifu su fI nuu Izuu fu kupeet chI nIII nu yu.
Kundu fu fIs pungeets Is IchI ngu fu IchIp
IchIp ush kut ssIn, putumb chI nu ndu mu-
fI shu xunu ngumchI yu. Apu nIIeets tum
pung' kupee teef sIn, muchIsh SIyo nush
chI fI chI fI nu ndu fI shu kxoon chI yu, nuw
MIkI yu sI utInu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu kufuk
Ifu su fIn shu chee muntsIf ksu tu fu ngu nu
unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchima yuwaa
Apan!! tsapurunaseem kurak kasiru
taachu, tputstisin ichingarusin, nda
puniyksin kis taachin!!ina anootsi
4
1
ZupIsh yuwush ApunII kus ku chu
unush yusuf SIyo nuu much wumu-
fI kusI fu tuu chI yu. ApunII pung' yusuf
unush tuuk chu, tputs shu ztufu, SIyo nu-
nguz much nuu pu nI, utu sIn kustu kustu
ush chI nIII nI yu.
2
Tsu pu fu nus shuch tputs
zupun kus ku sIn, Pzu, muchIp kfeefunI,
Ako pu fI nIp Apu nIII fI nI pung' nupu nI,
tchI nIII nu yu. ApunII unush kus ku chuch,
Iyuu wunu sIf tuchI tu muum tuyus pu tu-
chI yu. Ash ku chu, Iyshu wuu nuu tsI kuk
ItsIn su fu puyu chI nI yu. Wutum ApunII
ufu SIyo nu mund much, Ifu su fI nush,
wuun shu chee tIp tsIf tuyus pu tu chu wu,
tputs tchI nIII nu yu.
3
ApunII tpu tsee
IchI ngu fu ksut ku, kufuk wuun pu tu tIn
puchu muum chI nu tu fu nu, ufu pIch kufuk,
kIz pu feew tuu fu ngu nu, unoo ApunII shu
muzI nuk chu, yuwuu muntsIf chI nu tu fu
unoo wunu sIf shu yuf ku chu, kufuk shu
Apu nIIee kuk muzI nuk chu sIn, uyum-
tuu tI wufu tu muum chI nu chu zI nIII nu ju.
K'chIfpungufIneetsI tsu poom shu ktsIm-
pu neem shu wuyu chI nIII nI yu. MI shut,
wuchI fu fee kufu tum shu puyu muum
wuyu chI nIII nI yu. Tsu pu fu nus ztufu tupu-
zee kusu chI nIII nu yu. Ndu shu kunu ngu see
tpu tsee puchu muum tuyus pu tu chI nIII nu-
yu. MupIysh tI sIn tuu chI nIII nI yu.
4
Amb
ush kut ssIn wunu sIf shu tuuk sIn, mupIysh-
tI sIn yusI nush puch kunus ku sIn, wuyun-
pIsh shu k'xInutufunII, ndu shu punIyk sIn
ush chI nIII nI yu, Anoo ApunII Tuu fu shI pu-
nI wuu mu fI kusI fu un, nuwuu MIkI yu suu-
tsI tsI yut ku tfu ngI yu.
5
AshI fI, mIn shuch tputs nutu mu sum,
wuu nuu tsI upunII pu tsI fI nI wumuch tush
puyuk tuu teesInu yu. Itufu, Iy shut yuu nuuts-
tu mu fI Apu nIII fI nI kumuch tu mu fI nI ufu tu-
mu fI puyu chI nI yu, nuw MIkI yu sI utInu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
tsu pu fu nu sIsh kufuk tuuk chu, tputs IchI-
ngu fu sIn, ndu punIyk sIn, kIs tuu chI nIII-
nu unoo tsI.
Apan!! waanaatsee tiptsir yusur
tapachindakchu, waanpee watsapun
kanapchin!!ina anoo kamankiya
-7
MI shut, ApunII nuwuu yusuf tsI yut ku
tfu ngI yu: MInush zuf nuwuu nuu tsI tpu tsI fI
wuun sshu wutsu pun yusuf tushu nI chI mu.
Kupung wunee fu ngI tuu tI, pseef tuf sIn tuu fu-
ng tuut ssIn, kIyung kuchIy ku sIn, nIz ku sIn,
kupung wunguy tu fu ngI tuu teesInu yu, yuwu-
mu fI shu muchIn tputs wund kchIt tuu fu nu,
unoo nuw shu opee juuts puz ushI fu fI yusuf
yumu yu fu fI, wuun pI wutsu pun tushu nI-
chI mu. Anush Izu pu neek chu sIn, yusuf
kIz pu fee wu tuu chI nIII nu yu. SheefufI, nuw,
Apu nIII Tuu fu shI pu nI, tpu tsI fee tsI ksut chI-
mu. MuchI mund SIyo nu mund ufu tu mu fI
ksut chI mu.
D

8
Yukut Ifu su fI nu toffe, mI shut
tundu pu noom kIz puf wunu sIf ushI fu tuu chI-
yu. Anush much SIyo nush ApunII tIp tsI fee,
opee ju ksu tu mu pun ushI fu ksut chI yu.
Yukut Ifu su fIn, kupung IchI ngu fu uwu mu fI
kusI fu yusuf tuu chI yu. SIf tumu tuu fu ngu
ushI fI tum tuu chI yu, tchu Apu nIII sIyuu-
tsee, nuw MIkI yu sI utInu.
ApunII wuu nuu tsI tIp tsIf yusuf tupu chI-
nduk chu, wuun pee wutsu pun kunup chI-
nIII nu, unoo nu kumu nee nu.
Babi!oniyashuch Israe!chichee
machtayarusin, Apan!!sha undararee
tpachingayaru, yusur tapachindachu
anoo wasina kamanirangiya
Ifu su fIn shu cheets Is, ApunII sIyuu utIyu:
9

Muyuum su sIy punI kus, kIz Ipu fI nuk-


MIkIyusu3 , 4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
615

D
5.2 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 2.6, Wungu 7.42 tuyu sI mu kumun kI yu.
chu, wusu fI mun tunu tu fu ushI fus tunuk-
su?

NItuu tI kufu ku fIs sIyuu Istu muum


ndu nuf?

NItuu tI sIyuum tputs mungee ts Is


tuwIz puf tu muum ndu nuf shut? Tuuf chu,
Itufu Istu muum pInu su kI yu.
10
AshI fI yu,
Ifu su fIn shu chIs, kupung tunu kus, nutsIs
yuf tsI tsI tu fu shIng tsu. Wutum kundu fu fIs
sIyush chee tputs IchI ngu fu tushI tu ngu chI-
nIII nu wu. ShI tu ngee fus, upus xItu ngut
ush kus, unu mun BubI Io nI yup shu muchI-
nIII nu yu. Ash kuchtuu teesInu yu, BubI Io nI-
yu shtuu wutsu pun tuu kus, ApunII sIyuu
tupu chI ndu chI yu, wutum wuunu tfu ngu-
wu.
11
SIyuu tputs mIn chI cheew zupun
nutsuk sIn, wuun pu tu tIn, Pzu, pungu nI,
BubI Io nI yu shuch wusu ndu fuf Ifu su fI nuu
yukut IchI ngu fu kupeet ku tchI nIII nu un
nuu pu nI. Zumu ngu yu nI, tchI nIII nu yu.
12
Itufu, uwshtI sIn ApunII yuwuu wunI chu
unoo ndu yusu fu ngu nu yu. Wufu suu wuf
wushu nund xunuteefuch, sumu sush tIfoo-
tu fIch ush tu chu unoo tsI.
13
AshI fI yuwush
zuf tutsum ku chu unush ApunII Tuu fu shI-
pu nI sIyuu IsfueI shu cheets Is, Nutu SIyon-
shu chIs, chIy zu ngInts. Kundu fu fee tsIs
tpu chI ngu yu fus ksu ngInts. Nuw sIyuum
wIz pu fI fI punu chInts pu. Wukuf upup chI-
fI wIts ngu sumb tInum tumu pu fI ushI fu,
mI shut kutsIs ngu sumb chu mbee pI mush
tInum ushI fu wuyu chInts pu. Anpu shu
sIysu tpu tsee zupun pchung tsu. Sheef us,
muu chI fI tu, ufkI feets tum yuw tpu tsee Itu-
tsI fu ngu nu unoo IchI ngu fu sIysu yyu fus
nuwush shu pungI nuwuum wuyung tsu.
Wutum nuw Apu nIII Tuu fu shI pu nI IchI-
ngu fu tsu pu fu nus kusI yu fu fI ksut kI nu wu,
ApunII tfu ngI yu.
5
1
SIy Ifu su fIn shu chIs suu nuu tsI
tupu chI ndu muum nu sundu fu fee-
tsIs kumuch tung tsu. Wutum tputs sIyuu
puchu muum kutI fI peechI nu wu. SIyuu
kusIf sIn, kufu ku fee tsIs ufu kIyung
yuchu chI nIII nu yu, tchu Apu nIII sIyuu tsI.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu BubI Io nI-
yu shuch IsfueI chI chee much tu yu fu sIn,
ApunII shu undu fu fee tpu chI ngu yu fu,
yusuf tupu chI ndu chu unoo tsI.
Ashiriya, Apan!! ipusamarini
Biringush yakat n!!urtachu anoo
nuwaa Apan!! kamanirangu,
anootssha na kamanchintspa
2
Effu tush tsup, yukut BIfI ngush puk chI-
shtuu,
D
Utu chIch yuk tu fI nI zupun kupu-
ngu tuu tI tuufu, Itufu ushI fI tuu BIfI ngush
yukut IsfueI chI cheem ufkuf nIIuf tu chI yu.
An nIIuf zItu mI nu fI nI sIf tumu kufu-
kuum kInu fu ngu unchIch chu.
3
AshI fI
ApunII IsfueI chI chee nutu mu su mum kusu-
chI yu. Itufu, ndu ufu tu mu fI kusu chI yu.
KIz mIfee yu fu, tutsIp ku chu unush yusuf
IsfueI chIch ufu peew pseef tu fu tuu fu-
nu, unoo wushu nund shu wutsu pu nIsh
wuun pu tut ssIn tushu nI chI yu.
4
ApunII
wuunu nIIu fuum wIz puf punuk chu,
wuunu ApunII Tuu fu shI pun tumu pu fee
ushI fI tum kufuk tIp tsI fee ksut chI yu.
Opeej pun tumu pu fI ushI fu tIp tsI fee
wunu sIf ksut chI yu. Amb ush ku chu, IsfueI-
chIch mupIyf sIn wunu sIf tuu chI nIII nu yu.
Wutum tputs ztufu ufu peew tuu tuu ku nu,
un Apu nIIee kuk IchI ngu fu sIn muzIn chI-
nIII nu wu. ApunII Tuu fu shI pun kIz puf chu,
tchI nIII nu yu.
5-
AshI fI yu AsI fI yu shuch
Iyuu IsfueI chI cheetsI nI kusI muum
kuseef sIn, sundu fush pung' kupu ngush
pshtu kchu sIn, uwshu kufuk Iyuu tupu chI-
ndu chI yu. TsI mbun mutu yu fu kufu kuu,
mI shut tuchIp mutu yu fu sundu foots-
tum ufkuf kufuk zungun ku chu, uwupu
wIz puf AsI fI yu shchee, NIm fod shu chI
tputs kusI chI nI yu. Ash ku chu nI, yumu fI
kIz pu fee wu nI AsI fI yu shchee tpux tuk-
chu nI, ndu shu Iyush tsu pu nI yusuf
kus chI nIII nu yu.
AshI fI ApunII Ipu su mu fI nI BIfI ngush
yukut nIIuf tu chu unoo nu kumu nee nu.
Na yuwaa iyashuch tputs
pseertaru taaksin, Apan!! istachu
anoo kamanchintspa
ApunII nuwuu kumu nI fu ng tum-
tu.
7
Iyu shuch, Ako pu fIn chIch tputs
zupun mIn peew tsup wund tuu fu tu fuf
MIkIyusu4 , 5
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
616
ushchInIIInuyu. Iyuun pee tsu pun nI ndu
kunu pu chI nIII nu yu. Anpeewu fI tuuk sIn
ApunII shu wuunu zund ku chu Istu kchu,
ushpu fI tuu tsI fI shu mIn chI chee wuuts tum
Istu chI yu. SIfIn tsupu ush chI fI kuchuch tu-
tu fu, mIshu sIn sI nuk chu ushpu fI tu tutsu-
mIm kuchuch tu tu fu ushIk puz ush tu chI yu.
8
Itufu, Iyush chee nutsu kI nuu feesInu yu,
Iyu shuch shu tputs tumuz mungIn shuch
opee juu wutund pu nush zuyu fu, wunu tsee
kutu ngu mbu yu fu, wunu poots tum kutu-
ngu yu fu, kusu tu fu, Iyu shuch ushIk puz
ushI fu sIn, nutsum pu nee tputs kuchIng-
chI nIII nu yu.
9
Apuu, shI yu mu fI kundu fu-
fee tsIsh Izuu fu tpu chI ngu yu fush kusuch-
shu, nuw MIkI yu sI utInu.
AshI fI yu, nu yuwuu Iyu shuch tputs
pseef tu fu tuuk sIn, ApunII Istu chu unoo
kumu nee nu.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Apan!! ichingaru tputs
waneekchu, apan!!putseetstam
ichingaru tpachingachu anootsi
10
Nuw Apu nIII Tuu fu shI pu nI sIyuu
IsfueI chI cheets Is utInu: Yuwush zuf
tutsum ku chu unush nuw sIyuu kupuu chu-
fee tsIs tupuz pu nee mI shut, tupu zeem
pshIyf shI shI puyu kIs unoots tum IchI-
ngu fu tpu chI ngu chI mu.
11
Yuk tu fee tsIs
sundu fuf pu tuf tIs pung' IchI ngu foo
kupeet chI mu.
12
WIshu nu feets tum tIs,
mI shut nuts tum pu nee ts tum yuwu mun
mungIs tut kIs, unoo Izuu fu chI ngu chI mu.
13
ApunII pu tsI feets tum tIs, mI shut putumb-
cheets tum, yuwuu ungIf tu pu nI tus tInu-
fu ngIs, unoots tum ptungumbeefufI kusu-
chI mu. Ayum tuu tI tputs wuunu tInu mu fI-
nee tsI nI ungIf tu chu zI nIII nu ju, ndu mbu fee.
14
Yuk tu feetssIs kupeet ku chu fI, yusI nu-
feets tum tIs, yuwuu ungIf tu kIs unoots tum
yuxeefufI kupeet chI mu.
15
Tsu pu fu nus
ztufu yuwu mund nuwuu kukI kupee tu fu-
ngu nu unu mund nuw kupung tsI yun tu ku-
fI, tpu chI ngu yu fu fI kusu chI mu. Nuwuu nu
tsI yu nI kuchI zu ngu yu fu fI, kusu chI mu,
utInu, ApunII tfu ngI yu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu
ApunII, IchI ngu fu tputs wuneek chu,
upunII pu tseets tum IchI ngu fu tpu chI ngu-
chu, unoo tsI.
Ashiriya, na kamanchintspa,
yuwaa Apan!! Israe!shuchee
wanimaam zandarangu, nuwaa
Mikiyasaatsi tsiyatarangu anootsi

1-2
AshI fI yu IsfueI chI chIs, Apu nIIee
kuk muzI nu ngInts. ApunII utee ju:
SIysu nuwuu kumu nI ngu ndu mu, yuwuu
yutu fI ush kIs unoo tsI. AshI fI yu chIy zu-
ngInts. ItsIn su fus kumu nI ngu ndu mu.
NgI chInts pu. Much wuf, mI shut much
tsI pus tum, tsu pu tum yuwuu kufuz ku-
chIs unoo muzI nu chI nIII nu yu. Wutum
IchI ngu foo yusu ku nu wu.
3
Nuw sIyuu
tputsIfeetseefufI utInu. Nutu kumu-
nI ngu ndu mu.

AshI noo ju nuw sIyuu


tuyu tu fI tu fu ngee?
4
Nupu: ZItu mI nu fIs
IjIp tosh tsup tuu fu sIn, kIyung kuchIy ku-
sIn, nuw shu unoo tupu chI ndu fu ngI. IjIp to
tsup tushI tu ngu fu ngI nu. My sI see, mIshu
Aufo nuu wIzuf pu tu fI MufIy put sIyuu
ksu tu muum zungu nI fu ngI nu.

Anoo ndu
yusuk su?

Tumuyshu mbI zuk su?


5
MI shut,
Mowub shuch ufkuf BuIu ku suf, zItu mI-
nu fI nee ts Is IchI ngu fu kuchI ngu muum
zundu fu ngu, BuIu mu fI nee, Beo fu fI nee
wIp Istu muum kufu zu fu ngI yu. Itufu,
BuIu mu fIn shu, nuwuu kukI BuIu-
kuu ItsIn su fu kumu nI fu ngu Istu muum
ngu tu fu ngI yu.

Tumuyshu unoots tum


mbI zuk su? MI shut, yukut SItI mu mund
kusu yu fund sIn, GuII guu Iup nuu tu fu ng sIn,
nuw shu wunIp sIyush chI mu fI kusI muum
Istu fu ngI nu.

SIyuu wunIp tupu chI ndu fu-


ngI nu? utInu. AshI fI nu sIysu kumu nIng-
tsu, tfu ngI yu Apu nIII.
Itufu, nuw shu MIkI yu sI utInu.

AshI fI yu Apuu, Iy IsfueI chI chI nI shI-


yuu tsI yut ku nI umee chee zI nI, Iyu? ShIy
IchI ngu fu kusI fu kufu kIsh tuukshu. ShIy
tuu fu shI pun tIsh chu.

Muy pu tu ju shI yush


pungIsh pshtu chI nI shI yuu ungIf tu muu-
mu?

Muy pu tu ju Iyuu yutu fIt shI shI fI nI


tuchI ngee chIsh? Wuku fu fee tsI nI kufu-
pu nu puchu yu fu nI, much kI tuu tee nI yu

untuu tI shIy unput yutu fIt shI shI fee tsI nI


tuchIng chee zIsh? Ndu.
7
MIshu

untuu tI
MIkIyusu5 , 6
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
617
opee juu kufu pu nu mII tuu tI much ku fI,
mI shut dIes mII IIto fu tuu tI wuyu ngu nu
tuzu ku fI unoo zund chee zIsh?

Ndu nI yu
ushI fu Ipu feets tuu tI Iwu xIztu mu yutu-
fIt shI shI fee tsI tuchI ngu muum puchuk-
tuu tee nu unoo shIy zund chee zIsh? Ndu.
8
Apuu, sIf tumu Iyuu tpu tsI fee tsIsh yuw
shI yuum wunu sI fI unoo kumu nI fu ng shu.
AshI fI Apuu, tfung shu: SIy tpu tsIs suun-
pu tu tIs ItsIn su fus tsIyuteefus wunu sI fI fI
tng tsu. MI shut, tputs wunguy tu ku unoo
Istung tsu. IchI ngu foo tputs nuyu nIng-
tsu. Ashkchus wunu sIf tuut ssu. MI shut,
nuwuu tsI mu fI mungIp tuf tIs chI nu kus,
k'keetsI puyung tsu, tfung shu Apuu,
nuw MIkI yu sI tfu ngI nu.
9
Itufu, Iyu shuch shI yuu kukIsh
puyu muum ndu zund ku nu. AshI fI nuw
MIkI yu sI, utInu: Iy Apu nIII fI nI Ifu su-
fIn shu cheets Is utee ju: YuwIs mungIs
kupu ngu wu unIs nuwuu wunee shI
kumu ngu muum zund kee su, kuu pu nI fI
mungIp tIs muzI nung tsu. Kufuk shtIs
wunIm pu nIs tpu tsIf pu tuf tIs muzI nung-
tsu.
10-11
Tputs yutu fIt shI shpun kufI ku-
ngu zI mu fI chI nuk sIn, pungush muu chee
zupun yuw shu chI ku nu un puyu ku nu yu.
MI shut, muuch tu tupu xu nxuk sIn, kupung
kIIoo shu chI ku nu. Anoo nuw nutsu kI-
nu.
12
KufIk pun tputs pukI fee kIyung
yuchu ku nu yu. Ifu su fIn shuch tputs
IchI ngu fu sIn wuun pu tu tIn tumu pI ngu-
yu fu sIn shu chI ku nu yu.
13
AshI fI yu, nu
sIyuu yutu fIt shI shI fI mu ndIs wunI chInts-
pu. Muu chI fI tuu tsIs IchI ngu fu kufI kI-
fee tsIs ItutseefufI Izuu fu ndu nuf shu
kusu chInts pu.
14
Kutu ngI tuu tee su ndu shu
tuzu zu kus, kIz puf mufIz tu tssu. Tutsu-
mu fee tsIs pusu kI tuu tee su, tputs shu ufu
shu chI chI yu. PukIch yuw suumu ItuchkIs
unoots shu ndu pIshu muum wufI tu kus,
kundu fuf shtIs IchI ngu fu Ituts chI yu.
15
TIfI koots shu tutsum kI tuu tee su ndu
pusu muum wufI tut ssu. Wunu see pusu-
yu fus, wuyu ngu noom tutsI fupshI yu fus
yutu fIs ndu shu ushItssu. MI shut, kIzu fu-
nuu pusu yu fus, wuku nguf wuu muum
yutu fIs ndu shu ushItssu.
1
SIy Ifu su fIn-
shu chIs IsfueI chIch ufkuf UmfI sufu
tumu pu fI ushI fus kIz puf yutu fIt tuuk su.
Kufuk Aju bu fI nI tum, muu chI fIt pu yutu fIt
tuu fu ngu nu, sIysu nu ushI fI tum yutu fI
tuuk su. AshI fI yuwu mund yutu fIt ush-
kIs, unu mund sIyuu tpu chI ngu chInts pu.
Ash ku chu fI, mIn chIch tputs zupun sIyuu
yusuk sIn, kIz puf punIk sIn, sIyuch chee
mIchIt ku sIn stu chI nIII nu yu. AshI fI sIyu-
mund yutu fIt shI shI fIs IsfueI chIch tputs
IchI ngu fu sIn puzI chI nIII nu yu, utInu,
ApunII tfu ngI yu nuwuu MIkI yu suu tsI.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu ApunII
IsfueI shu chee wunI muum zundu fu-
ngu, nuwuu MIkI yu suu tsI tsI yu tu fu ngu
unoo tsI.
Nuw Mikiyasi tputsingaz mangi
kapung mantsaki anoo kamankina
7
1
Apuu, nuw MIkI yu sI tpu tsI nguz
mungI kupung muntsu kI nu. ShI yuu
kukIsh tpu tsee kumun kumun ush kI-
tuu tI, ndu mInum tI yum tputs muzI nu-
muum zund ku nu yu. Amb ush ku fI, tputs
kutung tsI nguz muzu fIsh nuchu ngu ku,
Itufu kIzu fu nuu, mIshu kpu yu nIIeets tum
ndu mInum tI yum wunus puku, wund
mufI zI mun kIyung kuchIy tufu ushIk-
puz ush kI nu.
2
Tsu pu fu nus ztufu tputs
wunu sI fI mush ndun chu. Ndu mInum tI-
yum tputs Apu nIIee ItsIn su fu tuchIt ku nu-
yu. Wuun pu tu tIn wufu tu mu mu fI mI shut
puchu mu mu fI chI nu ku nu yu.
3
IchI ngu-
fu sIn muntsI fImsheetsIm yusuk sIn,
kufuk, mI shut k'kuzee yufu mu pu nI tum
kufIk pu nee tsI mu fI Istu ku nu, wutum
kufI kee zupun tuwup ku nu wu. Tpu tsee
tumu pI ngu muum ngIch ku nu yu. Yuw
wuunu zund ku nu unoo tsIm tsI yut ku nu.
Ifu su fIn shuch ush ku sIn Ifu su fI nuu yukut
tuyu tu fItku nu.
4
Tputs, nuw wunu sIf tu nu,
utI tuut ssIn, Itufu kup ushI fu sIn tpu tsee
tumu pI nguk sIn, kIyung yuchu ku nu yu.
Apu nIIee kuk kumu nI mu pun shu kumun-
ku sIn, Pup tsu. Yuwush zuf wufI tuk chu
unush ApunII sIyuu wunI chI yu, utI-
tuut ssIn ndu puk chI yum muzI nu ku nu-
yu. Itufu zuf tutsum ku chu unush sIysu
kupung punIk chus mungu tIs

SItuts-
tee? suun pu tu tIs ttssu.
5
AshIfuchu
MIkIyusu6 , 7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
618

D
7. MutI wu 10.35-36, mIshu Iuku su 12.53 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
7.14 Wungu 10.11 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
tputsImun kuk mungIs tutInts pu.
AmI ku feets tum tIs kuk puyu fInts pu.
Izu nIIeets tum tIs kuk puyu fInts pu, utInu.
Yuwuu suunu chI nu kIs, unoots tum
Izu nIIeets Is kumu nInts pu.

Tpu tsI mun


mungIs tuu tInts pu. Ipu fIs kumuz suu nuu-
tsI kukIs muzI nu chu zI nIII nu ju. KIz shu
Ipu fIs wunI fee kuk kupeet chI tum pu sI-
nu yu. KIz umee nuu nutsuch tum pu fee.
Tputs punIk sIn, wuu nuuts tu tuu muu-
chI fI tu nutsu chI nIII nu yu,
D
utInu.
7
Itufu,
nuw shu MIkI yu sI ufu Apu nIII mun mungI
tut ku fI kutu kI nu. ApunII Tuu fu shI-
pun nuwuu tupu chI ndu chI yu. Apu nIIee
kufuz ku fI, Istu ndu, tkchu fI, Nuwuu
kukI muzI nu chI yu.
AshI fI kumu nee nu, nuw MIkI yu sI
tpu tsI nguz mungI kupung muntsu kI
unoo tsee.
Ashiriya, na kamanchintspa
yuwaa Apan!! Israe!chichee
yusur tapachindachu anootsi
8
Nuw MIkI yu sI sIyuu kundu fu fee tsI
utInu. Iyuu kusIktuuteesu, mungIs ksu kus
shu mbu tInts pu. Iy wund tuu tI ndu wufI-
tu ku nI, Itufu ApunII shu Iyuu yusuf Istu-
chI yu. Kupung yutu fI tuu ku nI, tupIshpuz
ushI fu nI ndu wufI tu ku nI yu. Itufu, ApunII
mungI shI nI tuwu sI neek chu, 'sInIshpuz
ushI fu nI tuu ku nI yu.
9
Yuwu mund yutu fIt
tuu fu ngI nI unu mund Iyuu ApunII tsI yun-
tu ku, wuneek tuu tI yu ufu Apu nIIeetsImu-
fI chI nu ku nI tuu ku nI yu. AshI fI wunI-
muum Iwu pu fum chu, yusuf Iyuu tupu chI-
ndu yu fu, 'sInIshshu wuyuk chu kIs shu pu-
fee tuu chI nI yu.
10
ApunII Iyuu Istu kchu,
unoo puk chus, kupung puzItssu. Wutum
Iyuu,

Apu nIII fIs Tuu fu shI pun yupI nu fee?

Tumushu sIyuu ndu Istu ku? tfung su wu.


Itufu, nut shu sIyuu kundu fu fIs shu fu mu-
ngush kupeeteefunts, sumbu fuchtu tu fu
ush ku chus, Iyshu unoo kIs pung chI nI yu,
nuw sIyuu utInu.
11
AshI fI yu, yuwush zufI wufI tuk chu
unush, SIy Ifu su fIn shu chIs yuk tu fee-
tsIs wutund pu noo yusuf tundu pu nut ssu.
Tsu pun shI tIs ufu ngI nu shu kupung kInu-
chI yu. SIf tumu tuu fu ngu unoo kusI fI nu-
shtu.
12
Ash ku chu, tputs zupun Ifu su fI-
nush kus chI nIII nu yu. AsI fI yu shchI tum,
IjIp to shchI tum, kung NII shuch tum, mI-
shut Euffu tIs shuch tum kung tputs kus-
chI nIII nu yu. Muf pI cheew tum, muchpI-
cheew tum kusu chI nIII nu yu.
13
Wutum
yuwu mund IsfueI chIch undu fuf yutu fIt
tuu fu ngu nu, unu mund tsup puzuk chu,
muzu chI nu ndu fI shu kInu chu wu, nuw
MIkI yu sI sIyuu utInu.
ApunII tIp tsI fee kupung wunee yu fI-
tuu, Itufu yusuf tupu chI ndu chu unoo
kumu nee nu.
Nuw Mikiyasi Apan!!ee
Israe!shucheem istamaam masharangi
anoo na kamanchintspa
14
Apuu Tuu fu shI pu nee, nuw MIkI yu sI
shI yuu mush kI nu. Tpu tsI fee tsIsh yusuf
wunu sIf ksu tung chu. Opee ju wutund-
pu nush wunu sIf ksu tu fu nu ushIk puz
ushI fI tum Iyuu ksu tung chu. MungI nup-
shu musu tu fu nI, xItu ngut ush kI nI yu.
SIf tumu wunu sIf ksut kush, Busu nush,
mI shut GuIuu dush wutsu pun muchI fu-
ngush, kIs tuu fu ngu nI yu.
E
AshI fI tum
Apuu, Iyuu tsup wunu sI fIsh wuyung chu
15
SIf tumu zItu mI nu fee tsI nI wIz pu fIf-
pu tIsh IjIp tosh tushI tu ngu yu fush, wunu-
sI fIp shu tsup wuyu fu ngIsh umbI tum
shIng chu.
1
WIz pu fI fee tsIsh IchI ngu-
foo tputs mIn chI cheew tuu ku nu unoo
ymu ndung chu. Ash ku chush, kIz pu-
feew tuu tuuk sIn, ufu puzIk sIn, ndu shu
Iyuu puchu muum tsI yut ku sIn zupu tuf
ush tuchtu yu.
17
ApunII kIz puf chu utu sIn,
punIk sIn, tsu pu mu nu fI shu pshIy fuf sIn
muk tumu pu fI ushI fu sIn nuu chI nIII nu-
yu. Ash kut ssIn, kupung punIk sIn, tu
tu tu tu ush ku sIn, pungu shI tu ngeef-
sIn, shI yuuts shu Apuu, Iyuu Apu nIII fI nI
Tuu fu shI pu nee tsIsh ungIf tu chI nIII nu yu.
AshI fI Apuu, shIng chu nuw MIkI yu-
MIkIyusu7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
619

F
7.20 Iuku su 1.55, 73 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
sI shI yuu utInu.
18
Afung ApunII shIy
tumu pu fee ushI fu wunI ndu ju. Wutum
shI yu mu fI tpu tsI fee tsIsh yuwuu tsI nI
kutu chI mI nI tuu kI nI unoo tsI nI yutu fIt-
shI shee tsI nI tuchI ngee fush, ndu yusuf
chI nut shu wu. ShIy

untuu tI tsI yun tu yu-


fush, ufu tu mu fI tuu muum wunI ndu ju?
Iyuu ufu chI nuk shu.
19
AshI fI Apuu, Iyuu
yusuf nuyu nI yu fush, yutu fIt shI shI fee tsI-
nI tuchI ngee fush, mufush kung Imu fIsh
kupeeteefush ksung chu.
20
Apuu, Iyuu
ufu tu mu fI chI nung chu. SIf tumu zItu-
mI nu fI nee Apfu hu mu fI nee tsI, Ako pu-
fI nee ts tum tsI yu tu fu ngush, Ufu tu mu fI
shI yuch chee chI nu ku fI tuu chI mu, tfu-
ngIsh, ushI fI tum Iyuuts tum ufu tu mu fI-
tum chI nung chu.
F
AshI fI Apuu wup pu fI.
Nuw MIkI yu sI IsfueI chI cheem ApunII put
tsI yut ku fI, tfu ngI nu.
AshI fI yu, nu kumu nee nu yuwuu nuw
MIkI yu sI Apu nIIee IsfueI shu cheetsI Istu-
muum tsI yu tu fu ngI unoo tsI.
]AshI fI wup pu fI. Wutu mu fI chu nuw
MIkI yu sI kukI.|
MIkIyusu7
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
620
Ashiri kamanchintspa yuwaa
zapshinaa Israe!chich tputs
mapiyrsin taachin!!ina anootsi
9
9
Yukut SIyon shu chIs, mungIs
kupung ksung tsu. Ksu tum yuseeng-
tsu. Yukut Ifu su fIn shu chIs, sIy kufu ku fIs
nuuch tum tu. Tpu tsee mungoo zufum-
pu tu fI nuts tu yu fu, undu fu fee Izuu fu
kusIychu, chI num pu tu fI shu chI nu ku tuu-
chI yu. Buffoo wIp yumu yu fu, unu mun
kufu punu mun ush kuxI nu fu kus chI yu.
D

10
Sheefu, uwu mu fI Effu yIn shu chee
tupuz pun pshIyf shI nI kuchIngkeefu kusu-
chI yu. Ifu su fIn shu chee kupuuch tupuz pu-
nee, mIshu xunxup sheets tum tupuz pu nee
Izuu fu kupeet chI yu. TsI yut ssee yufu-
muum tsu pu fu nu shu chee tsI yut chI yu.
Uwu mu fI ksut chI yu. Afu ngI nu shu, ufu-
ngI nu shu sheefu, yup tsup tspu ku tu umb-
tum, Euffu tIs shu tum kung ksut chI yu.
11
ApunII Tuu fu shI pun utImu ndu. Ifu su-
fIn shu cheets Is, nuw sIyuu zufum pu tu fI
utInu. SIf tu mu su sIyuu umI kuf tu fu ngu-
fI, chI nee ts Is ufsI fI tuchu mI fu ngu fI,
yuwuu tyu nIII unoo nu tumIn chI mu.
E

Yuw tpu tsI fIs k'tsImush kIyung kuchIy ku-
sIn tuu ku nu unoo nuw shu tushI tu ngu chI-
mu.
12
Itufu, sIy tumu nu mush tuu fu ng-
tuu tIs, wundu fI kunu pu muum zunduk su.
Sakriyasarini kuku
Sakriyasarinee kuk pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


Suk fI yu fI nI wuu nuu tsI kumun kI yu. Nuw tu ndu nee kIfu ku yundu fu ngI. Yuwu puf kufuk Duf-
yo tuu fu ngu unpuf yundu muum chtu fu ngI nu, tfu ngI yu.

Chakaama yandarang?
Suk fI yu fIn Utuch chI mu nu tpu tsI. Ifu su fI nush tuu fu ngI yu. Wuun pu tu tIn Ifu su fIn shuchpu tu-
tIn wunI muum yundu fu ngI yu.

Mayaamaja yandarang?
Ifu su fIn shuch tputs xufu shIsh zupun tuu fu ngI yu. Apu nIIeem pung' kunee sIch pungoo fu ngu-
sIn, ndu kuupu kIz puf wunu sIf pungoo fu ngu nu yu. Anu mund mung' kupung muntsu fu ngu nu yu.
Ufkuf ndun nuu fI mun tuu, ufu pIch tputs wundu fI tum undu fuf tpu tseetsI kIyung yuchu fu ngu nu-
yu. AshI fu chu, ndu kuupu kIs tuu fu ngu nu yu.

Mayaatseeja kamanik?
Suk fI yu fI nI kIfu kush zupun wunee fu ngu, unu mun shu zupun kumun kI yu yuwuu ApunII Ipu-
su mu fI nI kus chu unoo tsI.
KupItofo 18: ApunIIee kuk kumunku, zupun wuneefungIyu yutufItshIshee kusumuumu.
KupItofo 911: ApunII wuunu, Afupchee tputsI nuw kIzpuf wunIchImu. MIshut,
IfusufInshuch ksutumupuneetstum nuw wunIchImu, wutum nuwuu kukI ndu
puyukunuwu, tfungIyu.
KupItofo 1214: Ayum UtuchIch tputs kIs tuuchInIIInuyu, wutum nuwuu tputsIftunu,
tfunguwu.
NIsh yundum pukIch tuu fI yu. Anush Apu nIIee Ipu su mu fI nI kumun kI yu. (9.9-17)
Nuw Sakriyasi Apan!!ee kuku kamanchintspa

D
9.9 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 21.5, mIshu Wungu 12.15 tuyu sI mu kumun kI yu.
E
9.11 MutI wu 26.28, Mf ko su 14.24, Utu shu chee mu 9.20 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu
tuu fI tum tu.
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
621
Wup tum pungI pIs yuwush tuu fu ngIs
umb tum kunu pung tsu. Sumbuy tufInts pu.
SIf tumu sIy

wunInII kIyung kuchIy kus


tuu fu ng su wu? Nut shu nuw sIyuu ufu-
ngI nu shu tupu chI ndu chInts pu, kIz puf
wunu sIf Istu chInts pu.
13
Itufu, Utuch-
chIs muzI nung tsu: SIyuu xunxu pIsh
tumu pu fI ushI fu tupu zeem Istu chInts pu.
Effu yIn chI chIs muzI nung tum tsu: SIyuu
wusup tupuz pun tumu pu fI ushI fu wuyu-
chInts pu. SIyon shu chIs muzI nung tum tsu:
SIy k'chIfpung tumu pu fI ushI fu kIz puf
tuut ssu. IchI ngu foo tsIs utInu. SIyu pu Ipu-
fIs wufu tu muum tupu zee IchIy zu chI mu.
KIfk shu chpu tputs wufut chI nIII nu yu,
ApunII tfu ngI yu.
14
AshI fI yu, nuw Suk fI yu sI utInu.
Wuu nu shu ApunII wuku fush wIts puu
puu tk chu, tuw shu mund ApunII
kumbu su fush kyu chu, wuu nuu tsI
tIp tsIf tupu chI ndu muum kus chI yu.
IsfueI chI chee undu fuf tupu chI ndu muum
wusu puu mumuf tumu tuf pu fI ushI fu
tIyun chI yu.
15
Ash ku chu, ApunII wuu nuu-
tsI tIp tsIf tupu chI ndu chI yu. Putumb chee
tpu tseem puchu muum puyu ku nu, unpu-
tu fI Izuu fu kusu chI nIII nI yu. Sheef sIn,
undu fu fee kusI yu fu sIn, mung' kIz puf
ksu kchu sIn, tputs kufu sum umtuf pu-
fee ushI fu, Juy, juy tchI nIII nu yu.
WutsI yun kupung sIt kut ssIn, undu fu fee
ufsIf tusu nush puz tutsI ku sI nu, sheef sIn
Apu nIIIsh kujo nu fI nI Izuu fu pzu chtuk-
puz ush tu chI nIII nu yu.
1
Amb ush ku chu,
ApunII shu wuu nuu tsI tIp tsIf tupu chI ndu-
chI yu, muu cheetsI chI nu zee kuu pu fu,
mIshu opee juu tumu tuf pu chI ushI fu yu.
Ash ku chu, wuun shu tum wutsu pun
tuuk chu sIn, kIz puf wunu sIf putu mbIch
kumbu sI fu mIch tumu tuf pu fI ushI fu sIn
tuu chI nIII nu yu. TtI yuch kIz puf ungI-
feew tuu chI nIII nu yu.
17
AshI fI kIz puf
wunu sIf shu yukut tuu chI yu. Wutsu pu-
nIsh muu chI tutsumshIsh tIfI koo, mIshu
kIzu fu nu tum muzu fIsh tutsum ku sIn,
wunu sIf kxu nee fu, tIfIk yusIkchu,
Izuu fu tutsIt ku, tuu chI yu. Ipuf shI tI nI
kumuz, mIshu Ipu fI nI kIzu tum unoo
kutung ku sIn, kupung shu wunu sI feew
mIkeef sIn kunung ku sIn tuu chI nIII nI yu,
nuw sIyuu utInu.
AshI fI nu kumu nee nu yuwuu zup shI-
nuu IsfueI chIch tputs mupIyf sIn tuu chI-
nIII nu unoo tsI.
]AshI fI wup pu fI. Wutu mu fI chu nuw
Suk fI yu sI kukI.|
SukfIyusu9
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
622
Apan!! Israe!chichee chinaktaa,
Israe!chichsha Apan!!ee
niyrarangana anoo kamankiya
1
1
Nuwuu MuIu kI yu suu tsI ApunII,
ShIy shu MuIu kI yu suu, nuwuu
kukI Isfuef chI chee kumu nIng chu,
tfu ngI yu. AshI fI nu kumun chInts pu.
2
IsfueI chI cheets Is, ApunII sIyuu ksu-
mIsh chI nu kI yu. Itufu sIysu, ApunII Iyuu
ksu mIsh chI nuk tu nu utI tuu tI,

tumu fee-
ju Iyshu unoo yusu chI nI? tssu. AshI fI
ApunII shu sIyuu utIyu. MuzI nung tsu.
Mungee ts Is p'tseechIntspu. Nuwuu nu
chI nu fu ngu fI, sIyuu zItu mI nu fIs, Ako pu-
fI nI tpu tsI fee mI Ipu su fu ngI nu.
3
Itufu zoo-
Ma!akiyasarini kuku
Ma!akiyasarini yandarangu anoo pakich kamanchintspa

Chakaja anoo yandarang?


Hebfew shuch kuk MuIu j tuch, Nuw kumu nI mu pun tu nu tu utIyu. AshI fu chu, MuIu kI yu su-
fI nI kuku utI tuu tI nI, Itufu

chu ku mu su ju kuu pu nuu fI tpu tsI sufu? Izuu fu yusu muum pInu su-
ku nI yu.

Kumu pu fI sufu MuIu kI yu su yu? AshI fI yu, mInu mu fI tputs nee kIfuk yundu fu ngI yu.
MuIu kI yus pu fee sufu yu. ApunII wuunu kumuch tu ku, uwshu yundu fu ngI yu.
Yuwu puf Nehe mI yu su fI nI tuu fu ngu unpuf yundu fu ngI yu. MuIu kI yu su fI nI nee kIfu ku yundu-
fu ngu, unu mun shu Nehe mI yu su fI nI tpu tsee wunee fu ngu, Utu chIch shu tputs mungoo neef sIn,
Apu nIIee kuk kIs puyu fu ngu nu.

Chakaama yandarang?
Utuch cheem tputs yundu fu ngI yu. Itufu, unpuf upunII pun shu ndu wunu sIf tuu fu ng sIn, Apu-
nIIee kuk kupee tu fu ng sIn, unu mund shu MuIu kI yu su fI nI upunII pu nee kIz puf wunee fu ngI yu.

Muyuum shu ApunII shu fI pung' yutu fIt chI nuk su?

Muyuum shu tpu tsee ndu tutsu moo fu nupuk-


su? ntuf ushI fu ngI yu. ApunII pu nee kupung wunee fu ngI yu.

Mayaamaja yandarang?
Utu chIch tputs kupung mung' muntsu fu ngu sIn, ndu wunu sIf tuu muum zundu fu ngu nu.

Antuu tI ApunII Iyuu Istu kee ju? ttu ush ku sIn, Apu nIIee kusu muum zundu fu ngu nu. AshI fu chu,
MuIu kI yu su fIn shu, Tmu nu tfInts pu. ApunII wundu fI tum wuu nuu tIp tsI fee kIz puf chI nu kI yu.
Yuwu fI sIf sIyuu tfu ngu unoo tsI fI kuku ufu puyu chI yu. Yuwush zuf wufI tuk chu unush ApunII
kus ku chu, tpu tsee IchI ngu fu nuts tu chI yu. Wundu yu yutu fIt tuu fu ng sIn, sumus pu wunI chI-
yu. Itufu, wunu fI yu wunu sIf tuu fu ng sIn, tupu chI nduk chu, ufu tu fI kIs shu pu fI tuu chI nIII nu yu,
tfu ngI yu.
Wunee ku, MuIu kI yu su fI nI ufu,

Muyuum shu pIy yutu fIt tuuk su? tyu fu, tputs shu,

Yupee ju
Iy ushI fu ngI nee? utu sIn, MuIu kI yu su fIn shu, TfInts pu. ApunII sIyuu zufum pu tu fI wunI chI yu,
wutum yutu fIt tuuksu wu, ntuf ushI fu ngI yu.

Mayaatseeja kamanik?
Nu yuwuu kumun ku unoo kumun chInts pu.
u). ApunII sIyuu AkopufInchIcheetsIs kIzpuf chInukIyu (1.1-5)
b). ApunIIpunee wuneekIyu (1.62.9)
c). WIzunIIee kusuku unoo wuneekIyu (2.10-16
d). Puptsu. ApunII mus wunImuum kuschIyu, utIyu (2.173.4)
e). ApunIIeem tutsumoofu punumuum kumunkIyu (3.6-12)
f). YutufItshIshpunee tputsI, mIshu wunusIfImsheetstum tputs kumunkIyu (13-18)
g). Yuwuu ApunII kuschu unoo kumunkIyu (4.1-6)
Nuw Ma!akiyasi Apan!!ee kuku kamanchintspa
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
623

D
1.2-3 Rom shu chee mu 9.11-13 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
nIIee, Esu wu fI nee tsI Iwu chIztu muuts tuu,
nuw nIy fu fu ngI nu.
D
Esu wu fI nI wutsu pun
much kIz puf wunu sI fI mu nu tuu tuu fu ngu,
nuw shu unoo tsup puzuum nu fu ngu fI,
mungIn shu fI shu kusu fu ngI nu. Anush
muu chee kuyus tu nu ndu fI shu tuu muum
wuyu fu ngI nu. Wund kuyus tun unshu fI
tuu ku nu yu.
4
AshI fI Esu wu fIn chIch shu tputs, Yuk-
tu fee mu nI yusuf yufu muum pungu yu nI,
utI tuu teesInu yu, pungu muum chtuk chu-
sIn, Itufu nuw shu unoo yusuf Izuu fu
kupeet chI mu, ApunII tfu ngI yu. Tputs
IchI ngu fu sIn Esu wu fI nee tsI wutsu pun
yusuk chu sIn, ApunII Esu wu fI nee wutsu-
pun Izuu fu tuyu tu fI tu fu ngI yu, tputs
tchI nIII nu yu. MI shut, Esu wu fIn chI chee
tputs yusuk chu sIn: ApunII Esu wu fIn-
chI chee uyum tuu tI ndu kIs nup chI yu.
Ufu tu fI tsI yun tu ku tuu chI yu, tputs tchI-
nIII nu yu. Nuw ApunII tu nu. Nuw tpu tsee
IchI ngu fu kusI fu tuu kI nu.
5
AshI fI nuw
Esu wu fIn chI chee tputs ush tu chI mu tI,
unoo Izuu fu tumIn chI mu. SIysu IsfueI chI-
chIs unoo kchIp tIs pungut ssu. Puk chus,
ApunII ndu Iyuu tsI mu fI nup kI yu. Tpu tsee
ztufu kusI fu tuu kI yu, ttssu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu ApunII
Ako pu fI nee chI nu fu ngu, zoo nIIeets shu
Esu wu fI nee nIy fu fu ngu unoo tsI.
Na kamanchintspa yuwaa Apan!!
Ma!akiyasaa: Nuw apan!!panee
wanichima, trangu anootsi

Nu sIyuu upunII pu nee ts Is tsI yut chInts-


pu. Wutum ApunII wumu fI kusI fu un
nuwuu kukI sIyuu upunII pu nee ts Is kumu-
nIng chu, tfu ngu wu. AshI fI nu kumun-
chInts pu. ApunII sIyuu upunII pu nee ts Is
utee ju.

Ndu shu nIIuf wupu fee kuk puyu-


tuf? MI shut,

Ndu shu tufuw zI pun ufu


upu tu fu nu fee kuk puyu tuf? Itufu, sIysu
nuwuu kukI ndu puyuk su, nuw sIyuu
Ipuf tuu tI. SIy nuwuu kufu kuf tu nI chu,
utI tuu tIs, nuwuu kukI puyu kee zIs. SIy
upunII pun tuu tIs nuwuu kukI puyu muum
ndu zunduk su. Ash kus, nuwuu nIy fuk su.
Itufu, nuw shu sIyuu wunee ku fI, sIysu:

ApunII muyuu mu ju Iyuu t?

AshI noo-
ju Apu nIIee nIy fu fu ngu nee?

AshI noo ju
Apu nIIee kuk kupee tu fu ngu nee? tssu
sIyu.
7
Itufu, nuw shu ItsIn su fu kumun-
chInts pu:

Ndu shu sIy nuwush pungI tpu-


tsee chIn wungu yuu, mIshu wuch mchu-
suu, mIshu upuz kzI muu, yuwuu wuunu
tputs ndu zund ku nu, unoo nuwush shu
sumI sIysu nuwuum much kIs? Ash kus,
nuwuu kukI Izuu fu kupee tuk su.

Muy
mungI shIs chI nu kus ushIk su?

Ndu shu,
umb ush kIs un yutu fIt?
8
MuzI nung tsu.

NItuu tI chI nee tsIch yutu fI tu wu gobef nu-


do foom punu chee zIch?

NItuu tI gobef nu-


dof ushI muu mung' ksu fI tu fI nup chee ju?
Ndu shu,

muyuum shu chI nee ts Is muntsI-


fee nuwuum punuk su, tyuch?
9
Itufu,
sIysu mupIy fus, tpu tsee chIn muntsI fee-
wu nuwuum punuk su. Nuwu mun sumI
muchIk su. Mucheefus, nuwuu tsI yut kus:
Apuu, mungee tsI yufu ndu. Nuwuu kIs
nupu ngu ndu mu, nuwuu tssu. AtI tuu tee-
su,

nuw shu sIyuu wunu sI fI nup chee zI?


ndu. Nuw ApunII tu nu. Nuwu mu fI kusI-
fI nu. AshI fI nuwuu kukI muzI nung su.
10
Nuwuum wuku fu fee tsIs wunu sI fee
puchInd kee su, nuwush pungI pshtu fInts-
pu. Nuw, Pungee tsI wuchoo tstsu ngInts,
tchI mu. Wuku fu fee tsIs yutu fI tu wuu
zund kee zI. Anu mun nuw sIyuu yutu fIt-
shI shI fee tsIs tuchIng chee zI, ndu mbu fee.
SIyuu kupung tsI yun tu kI nu.
11
PIyuf tuch
tputs IchI ngu fu sIn nuwuu chI nu ku nu yu.
ApunII wumu fI kusI fI yu, utu sIn, nuwuum
chI noo kIz puf wunu sI fI nund wuyu yu-
fu sIn, nuwuum mucheef sIn, kzu mush
nuwuu kIs ungIf tu ku nu yu.
12
Itufu,
sIysu upunII pun tuu tIs ndu ushIk su. SIy
mupIyk su. Tpu tsee chIn wungu yu wuu
Apu nIIIsh sum muchI muum wufI tu kI yu.

Tumufee ush kI tuu teechI Apu nIIee yutu-


fIt chIch? tssu. Atus, nuwuu nIy fuk su.
Nuwuum ndu mungIs kIs putu tuk su.
13
Apu nIIeem tufu wuz tu muum nIzee nI-
chu, tssu. Itufu utI tuu tee su, nuwu mu-
fI chu Apu nIII. Nuwu mu fI sIyuu kusI fI nu
MuIukIyusu1
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
624

D
2.10 Ips shu chee mu 4.6 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
tsupufunusshucheets Is. AshI fI nuw shu
sIyuu utInu: SIy wuku fu fee tsIs, opee ju-
fee tsIs wungu yu wu nuwuum wuyu kIs
unoo

nuw kIs nup chee zI? ndu.


14
Tputs
nuwu put tsI yut ku, Apuu, shI yuum chI-
nee tsI kIz puf wunu sI fI mush, mutu mbIsh
punu chInII pu, utI tuu, Itufu wungu yu-
wuuts shu nuwush pungI wuyuk chu,
nuw shu unoo tpu tsee Izuu fu wunI chI-
mu. Nuw kIz puf kufuk tu nu. Nuwu mu fI
kusI fu fI tuu kI nu. Tputs ztufu nuwuu
yusu ku nu yu. Nuwuu punI ku nu yu. Nuw
ApunII tu nu. Tuu fu shI pun tu nu. Nuwu-
put tutsu moo muum wunI ndu ju, ApunII
tfu ngI yu.
2
1
MI shut, upunII pu nee ts Is ApunII
sIyuu utI tum chu:
2
Nuwuu kukI
puyu muum wund ngut kI nuu fee su,
nuwuu ndu ItsIn su fu chI nu kus, sIyuu
kIyung kuchIy muum wuyu chInts pu. Sfu
sIyuu zItu mI nu fIs, Ufu Istu chInts pu,
tfu ngI tuu tI, Itufu sIysu nuwuu kukI ndu
puk chI yum puyu kus, nuw shu sIyuu ndu
puk chI yum Istu chInts pu.
3
SIyu chIch nIIu fu nuf kIyu ngu tum
kuchIy chInIII nu yu. Nuw wIz pu fI fee tsI
sIyuu Ituts ku chu fI, kupung tpu zu chInts-
pu. Wuku fuf pu tuf tIs chIk sIyuu pungI shI
tushI tu ngu yu fu fI, Izuu fu kupeet chInts-
pu. Nuwu mu fI kIz puf ApunII tu nu. Yuw
tI un Izuu fu tumIn chI mu.
4-5
Nuw sIf tumu sIyuu zItu mI nu fIs
IevI yu fI nI chI chee chI nu ku fI, wunu sIf
tsI yu tu fu ngI nu. IevIy chIchIs, nuwuu
kukI puyu kus, nuwu mun ufu tu mu fI
mupIy fus, kIs tuut ssu, tfu ngI nu. AshI fI
IevI yu fIn chIch shu nuwuu: ZufuktI shchu,
Apuu. ShI yuu kukIsh, Izuu fu puyu chI nI-
pu. ItsIn su fu chI nu chI nI pu, tfu ngu nu yu.
Tyu fu, ufu wuu nuu tsI kuk Izuu fu puyu-
fu ngu nu yu. Nuw IevI yu fIn chI chee tfu-
ngI, unoo ItsIn su fu sIyuu kumun kI nu,
wutum sIyuu kupung Istu muum zund kI tu-
mu nu wu. Nuwu mu fI chu kIz puf Apu nIII.
NIII tu fI chI nu kee zI.

IevI yu fIn chIch


nuwuu chI nu fu ngu, tpu tsee ndu puk chI-
yum tumu pI ngu fu ngu nu yu. Nuwuu kukI
Izuu fu tpu tsee tuyus pu tu fu ngu nu yu.
Ndu puk chI yum ngI chI fu ngu nu yu. AshI-
fI tputs shu zupun IevI yu fI nI mun kuk
yutu fIt shI shee kusu yu fu sIn, nuwu mun
mung' tutu fu ngu nu yu.
7
Nu sIyuuts shu
IevI yu fIn chI chIs, nuwuu kukI tuyus pu-
tu muum kumuch tu fu ngI tu mu nu. Nuwuu
kukI wunu sI fI tuyus pu tu kus, tputs shu
nuwuu mungoo nu muum zund ku sIn,
mungoo nuch pu sI nu yu.
8
Itufu, sIy

nItuu tI nuwuu kukI tuyus-


pu tu fu ngIs? ndu. Yutu fIt tuuk su. Tputs-
shu sIyuu puk sIn, sIyush tum tuchIt ku sIn,
yutu fIt shI shpu tu tum pshtu ku nu yu. SIy
nuwuu kukI, yuw IevI yu fI nee tsI yu tu-
fu ngI unoo ndu puk chI yum puyu muum
chI nuk su. Nuwu mu fI ApunII tu nu. SIyuu
yusu yu nu. Yuwuu yutu fIt ush kIs unoo tsI
ItsIn su fu kumun kI nu.
9
Nuw tpu tsI fee tsI
mung' p'tseefungufI, nu sIyuu nuts tu-
ku nu yu. Iy upunII pun tputs yutu fIt ssIn-
chu, utu nu yu sIyuu tsI. Tputs sIyuu ndu
puk chI yum kIs nup ku nu yu, wutum nuwuu
kukI ndu puyuk su wu. MI shut, tpu tsI fee-
tsIs ndu tutsu moo fu ksu tuk su wu, ApunII
sIyuu upunII pu nee ts Is tchu. AshI fI sIysu
upunII pu nIs mungIp tIs tng tsu. Pup tsu.
ApunII sIyuu wunee yunts pu, utInu, ApunII
tfu ngI yu. Nuw upunII pu nee tfu ngI nu.
Ashiri kamanchintspa yuwaa
Israe!chich arapchingaz wizanur
Apan!!ee kuk kapeetkana anootsi
Nuw MuIu kI yu sI sIyuu IsfueI chI cheets-
Is utInu:
10
Iy Apu fI nI IchI ngu fu nI
mInu mu fIt chu. MI shut, Apu nIII mu fI Iyuu
IchI ngu foo tsI nI tnu fu ngI yu.
D
AshI fu-
chu, Iyshu

muyuu mu ju yuun pu tu tI nI
tumu pI ngu chI nI? SIf tumu ApunII Iyush-
chee zItu mI nu fI nI tsI yu tu fu ngu, Nuwuu
kukI puyu kI nuu fee su, nuw shu sIyuu
Izuu fu Istu chInts pu, tfu ngI yu. AshI fI yu,

muyuu mu ju Apu nIIee kuk ndu puyu ku-


nee?
11
Iy IsfueI chI chI nI, Ifu su fIn shuchtu-
mu nI, Apu nIIee kuk ufu kupeet kI nI yu.
ApunII wuu nuu tsee pung' kupung tuu
chI nu ku, ushI fI tuu Iyshu Apu nIIee pung'
MuIukIyusu1 , 2
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
625

E
2.1 Mf ko su 10.2-9, Ips shu chee mu 5.21-33 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
3.1 Yuwuu nIsh tu unoots tum MutI wu 11.10, mIshu Mf ko su 1.2, mIshu Iuku su 7.27
tuyu sI mu kumun kI yu. Itufu, Iuku su 1.76 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
3.2 ApunII wunI chu unu 6.17 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
F
3.2 MutI wu 3.10-12,
1Kofnd shu chee mu 3.13 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
G
3.3 1PIto fu 1.7 tsI yu tsIs
nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
tuyu tu fItkI nI yu. AshI fu chu, unu mund
kupung puzI muum wufI tu ku nI yu. Iy
Utuch chI nI kumu zI nI ushpu tu mu nI Apu-
nIIee kuk kupeet ku nI, ufup chee tputs
wIzu nuf yumu ku nI yu. ApunII pu tsee
chI nuk tuu, ush tuu Izu nIIee mu nI yumu ku-
nI yu.
12
Yuw tputs ush ku nu unoo ApunII
ufup zungu nIchpu, tunu. Opee juu
Apu nIIIp pung' yushI nduk tuu tI yu, uyum-
tuu tI ndu un tputs Iyush shu nI yuch pu.
Kufuk tuu tI ushku, ufup zungu nI muum
wufI tu fI yu, utInu.
13
MIn shu yutu fIt ush kI tum su. Izu-
nIIeets Is kusuk su.

NItuu tI ApunII unoo


ndu puk? PukI yu. AshI fu chu, Iyuu ndu
Istu kI yu. SIy opee juu Apu nIIIp pung'
yushI ndu yu fus, Apu nIII mun sum chI nee-
ts Is much kus, Apu nIII nung sum kupung-
tuu tunu kus, ush tuu ApunII sIyuu ndu
Istu chI yu. AshI fI sIysu,

TumufI ApunII
nuwuu ndu Istuk? tssu.
14
Wutum sIy
Izu nIIeets Is kusu kus tuf ushIksu wu. SIy
kunu ngu sImu sIs kIzuu yumu fu ngIs, unoo
ApunII pufu ngI yu. KIzuu yumuk chus

umu fu ngIm su?

Ndu shu shI yu pu yumu-


yu fu nI, wunu sIf chI nu chI nI pu, tfungIs?
Itufu, tfu ngI tuu tIs, ndu kIs tuu kus,
kIzuu mInu zundeefus yumuk su.

Anpu
nu tumu fIm tuuk su?
15
Itufu, muzI nung-
tsu:

Ndu shu ApunII kumuz kIzu pu


mInu mu fI nutsus tuu muum tnu fu ng?

Ndu shu mInu mu fI tum chI nu shIsh


chI nu muum wushu nund kIs tuu muum
tnu fu ng? ApunII unoo kupung chI nu-
kI yu.
1
AshI fI tputs wIzu nIIee kIyung
yuchu ku, sheefu kusuk chu, Iy Apu nIII fI-
nI unoo nutsu kI yu. AshI fI Izu nIIeetsImu-
fI tIs wunu sI fI ksu tung tsu,
E
nuw sIyuu
utInu.
AshI fI yu, kumu nee nu yuwuu IsfueI-
chIch ufup chI nguz wIzu nuf Apu nIIee
kuk kupeet ku nu unoo tsI.
Na kamanchintspa yuwaa
Apan!!: Nuw ipusamareetsi
zanganchima, trangu anootsi
17
ApunII sIyuu kukIs muzI nu muum
tunIy zeenIII yu. Apu nIIee yutu fIt tsI yut kIs
unoo ApunII shu, Nu wup pu fI shtu, tchu
sIyuu tsI. Itufu sIysu,

Muyuu mu ju ApunII
Iyuu t? tssu. SIy tunu kus,

Muyuu mu
ApunII nuwuu ndu Istuk?

TumufInuu
tputs muntsIf tuu ku nu unoo Istu ku?
Itufu, nuwuuts shu ndu Istu kI yu, tssu.
Itufu, ApunII shu, SIyuu kukIs muntsI-
fImshee muzI nu muum zund kee zI. Nu
Wuppu, tchu sIyuu tsI.
3
1
AshI fu chu, ApunII wumu fI kusI fu
un sIyuu utIyu: Nuw ndu tu mu sIyush
kus chu fI, nuw tsI yut ssee kumu nI mu pun
zungun chI mu, tpu tsee mung' wusI nu
yufu muu mu.
D
SheefufI nuw shu, Tuu fu-
shI pu nI, yuwu nguz sIy kutu kIs, unu nguz
mus sI fI tum pungI shI kus ku chu fI, sIysu
nuwuu pungut ssu. Nuw sIf zItu mI nu-
fI nee ts Is, Ipu su mu fee tsI zungun chI mu,
tfu ngI nu. SIysu unu nguz tum nu wund
kutuk su. Mus kusung chu, tssu, tchu
Apu nIII.
2
Itufu, ApunII Ipu su mu fI nI kus ku chu,

chu ku ju wIz pu fee Itum such? SIy zupun


puntsuch pu su.
E
WIz puf sumus tumu pu-
fee ushI fu, yutu fIt shI shee muchIk puz
ushI muum kus chI yu.
F
Apun mInIIoo
tuchIng tu fu ushI muum tum kus chI yu.
Iyuu yutu fIt shI shI fee tsI nI Izuu fu tuchIng-
chI yu.
3
Tputs ofoo sumus pu tuchIng tu fu
ushI fI tum, ApunII shu ushIk puz ushI fI tum
IevI yu fIn chI chee tputs, upunII pu nee,
sumus pu tpuz ushI fu, yutu fIt shI shI fI-
nee tsI tuchIng chI yu.
G
TuchI ngu chu,
upunII pun shu Apu nIIee kumuch tu mu fI nI
Izuu fu tutsum ku sIn, Apu nIIush pung' tpu-
tsee chIn wunu sI fee much chI nIII nu yu.
MuIukIyusu2 , 3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
626

H
3. Utu shu chee mu 13.8, Sundee ku 1.17 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
4
Ash ku chu sIn, Utu chIch tputs Apu nIIIp
pung' Ifu su fI nup nuuk chu sIn, opee juuts-
tum, wuku fuuts tum mutu mbIshu nu ndu fIt
Apu nIIeem yushI ndu chI nIII nu yu. Amb
ush kut ssIn, ApunII shu sIf tumu tumu fu-
ng pu fee ushI fI tum Iyush chee kIs nup chI-
yu, nuw sIyuu utInu.
5
MI shut, ApunII wumu fI kusI fu un
sIyuu utee ju: Nuw kus ku chu fI, yutu fI-
shIsh pu nee tputs Izuu fu wunI muum
kus chI mu. Nuw tpu tsee IchI ngu fu nuts tu-
kI nu. YushIng chI cheets tum, wIshu noots-
tum, yuw tputs wIzu nIIee tuyu tu fItku-
nu unoots tum, ngI chu mu pu nee ts tum,
ptu fu nuu yuw tufuw zI pu nee kIyung
yuchu ku nu untoots tum, mIshu yuw tputs
mushI ndoo, mI shut mxux zee, mI shut
ufup chee tpu tsee kIyu ngu tum yuchu-
ku nu unoots tum, yuw nuwuu nIyf ku nu
unoots tum IchI ngu fu yusu kI nu. Yusu yu-
fu fI, unoo IchI ngu foo wunI chI mu. AshI fI
nuw kus ku chu fI, tpu tsee wunI mu mu fI
kus chI mu, tchu Apu nIII.
Nu kumu nee nu yuwuuts shu ApunII,
Nuw tpu tsee IpuseefufI zungun chI mu
nuwuu kukI kumu nI muu mu, tfu ngu
unoo tsI.
Ashiri na kamanchintspa yuwaa
Apan!!, Nuwash pangi chineetsis,
mishat tatsumareetsis tatsamooru
wayangtsa, trangu anootsi

ApunII sIyuu utee ju: Nuw ApunII tu nu


Tuu fu shI pu nI. SIyuu zItu mI nu fI nee ts Is
tsI yut ku fI, Ufu Istu chInts pu tfu ngI nu,
unoo nu wund chI nu kI nu. NIII tu fI tuu
chI nu kee zI.
H
Anu mund sIyush chee,
Ako pu fIn chI chIs nIIu fu nu fIs, ndu tpu-
chI ngu yu fu fI kusu fu ngI nu.
7
ZItu mI nu fIs
nuwuu kukI ndu puyu ku nu yu. Nut shu
sIysu ndun tum nuwuu kukI puyu kus,
ngu tuk su. Nuw ApunII tu nu. Nuwu mu fI
kusI fu fI tuu kI nu. AshI fI yu, sIyuu utInu,
Nuwuu yusuf chI nu yu fus, ItsIn su fus
tchI tu ngu ndu mu. Ash ku chus, nuw shu
sIyuu yusuf chI nu chInts pu. Istu chInts-
pu. Itufu, sIysu nuwuu,

Muyuum shu
tshu?

Antuu tI shI yuu kusu fu ngI nee?


tssu.
8
AshI fu chu, nuw shu sIyuu utInu,
SIysu nuwuu Apu nIIeets tuu tI shu chIk su.

Antuu tI tputs Apu nIIee shu chI muum


wufI tuk? ndu. Itufu, sIysu,

Muyuu tsee-
ju shI yuu shu chI fu ngI nee? tssu. AshI-
fI nuw shu ItsIn su fu kumun chInts pu.
SIy chI nee ts Is, mI shut tutsu mu fee tsIs
nuwush pungI tutsu moo fu ndu wuyu kus
shu chIk su.
9
SIy Utuch chIs IchI ngu fus
puchInd pu tIs wuyuk su. Ndu nuwuum
tutsu moo fu wuyuk su. AshI fu chu, nuw
sIyuu, Pup tsu, wunee yunts pu, utu shI nu.
Nuw ApunII tu nu. Nuwu mu fI kusI fI nu.
AshI fu chu, nuw sIyuu utu shI nu:
10
SIy
nuwuum chI nee ts Is, tutsu mu feets tum tIs
tutsu moo fu nuwush pungI yushI ndu yu-
fus wuyung tsu. Ash ku chus, nuwush shu
pungI kutu nguts upunII pu neem zupunshu
tuu chI yu. Nu yuchu ngInts. Muu chI-
fI tuu tsIs tutsu moo fu nuwush pungI
wuyu ngInts. Amb ush ku chus, nuw shu
kunI nduu wuch tuwut ku chu fI, sIyuum-
tum wunu sI fI mush zungun chInts pu.
Kupung Istu chInts pu. Ash ku chu fI, sIysu
kIs tuut ssu.
11
Nuwuu kukI puyu kI nuu fee-
su, nuw shu sIyup tsu pu nIs wuneesh shee
zungun chee zI, ndu mbu fI. SIyuu tutsu mu-
fIs tuyu tu fIt chee zI. Ufu tutsu mu fee tsIs
wunu sI fI nund pusut ssu.
12
Ash ku chus,
mIn chIch shu tputs IchI ngu fu sIn sIyuu
yusuk sIn,

Tumufu ApunII Utuch chee


Istu ku? tk chI nIII nu yu. Wutum sIyu mu fI
tsu pu nIs kIz puf wunu sIf tuu chu wu. Nuw
ApunII tu nu. Tuu fu shI pun tu nu. Nuwu mu fI
kusI fI nu. AshI fI nuwuu kukI muzI nung-
tsu, utu shI nu, ApunII sIyuu tchu.
Nu kumu nee nu yuwuu ApunII, Nuwush
pungI chI nee ts Is, mI shut tutsu mu fee-
tsIs tutsu moo fu wuyu ngInts, tfu ngu
unoo tsI.
Ashiri na kamanchima yuwaa Apan!!:
Ndatuma nuw kuschuri, E!yasaa
zanganchima, trangu anootsi
13
ApunII Tuu fu shI pun sIyuu utI tum-
tu: SIy nuwuu muntsI fI tsI yu tu fu ng su.
MuIukIyusu3
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.
627

I
3.1 ApunII wunI chu unu 3.5, 13.8, 17.8 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
D
4.5 MutI wu 11.14, MutI wu 17.10-11 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
E
4. Iuku su 1.17 tsI yu tsIs nIptu tutsu moo fu tuu fI tum tu.
Itufu, sIysu:

Iy shI yuu umu fu ng shtI nI-


yu? nuwuu tssu.
14
AshI fI yu, nu nuw shu
kumun chInts pu: Apu nIIIsh tuchIt ku nI,

untuu tI Iyuu Istu chee ju? tssu. MI shut,


Apu nIIee kuk puyu ku nI, yutu fIt shI shI-
fee tsI nI tuchI ngu muum kumu fI nI kuchuf
ktun tu yu fu nI, Apu nIIee mush ku nI,

untuu tI Iyuum wunu sI fee ju shI tu nguch?


15
Tputs shu, Nuw kIz puf tu nu. Apu nIIee
punI kee zI, utunu unshI tI sIn, mung' kIs
tuu ku nu yu. Yutu fIt shI shpun tputs yutu fIt-
tuu tuuk sIn, uwuum IchI ngu fu wunu sIf
shI tung kI yu. MI shut,

NItuu tI ApunII
Iyuu wunI chee ju? utu sIn, yutu fIt tsI yut-
kI tuut ssIn, ush tuu ApunII ndu wunee ku,
unoo pufu ngI nI yu, sIy nuwuu tssu,
ApunII sIyuu utIyu.
1
ApunII chIch tputs Apu nIIee chI nuk-
sIn, wuun pu tu tIn Apu nIIee wunu sIf tsI-
yut ku sIn, ApunII shu unoo muzI nu fu ngu,
wusu ndu fu feets shu kumuch tu fu ngu,
Nuwuu tpu tsI fI suf kIfu ku fI mu nI yundu-
ngI,
I
tfu ngI yu. Tputs nuwuu Izuu fu chI-
nu ku nu unoo mbI zu chee zI, ndu mbu fee,
ApunII tfu ngI yu.
17
AshI fI ApunII wumu fI kusI fu un
utIyu: Yuwush zuf nuw kus ku chI, unush
nuwuu nuu tsI tpu tsI fI kupung chI nu ku-
fI, Nuw sIyuu tpu tsIf tu nu, tchI mu. SIy
nuwuu kukee puyuk su. AshI fI yu, nuw shu
tputs wupuf wIpuu ksut ku tumu tuf pu fI
ushI fI tum sIyuu wunu sI fI ksut ku fI tuu-
chI mu, tchu Apu nIII.
18
AshI fI yu, unush
zuf sIysu wuzu fee Apu nIIee yu sut ssu.
ApunII wuu nuu tsI tIp tsIf wunu sI fImshee
wunI chee ju, ndu mbu fI. Itufu, yutu fIt shI-
shpunshu tputs Apu nIIee ndu chI nu ku nu,
unoo tsI nuu ApunII shu Izuu fu wunI chI yu.
4
1
MI shut, ApunII nuwuu tfu ngI tum-
tu: Nuw yutu fIt shI shpu nee, mIshu
k'kuzee kupee tu mu pu nee kupung tsI yun-
tu kI nu. AshI fI yuwush nuw kus ku chI,
unush uwuut ssIn Izuu fu tpu chI ngu yu fu fI
kusu chI mu. Nu zuf kuyu mu kuch chu. Kus-
ku chu fI, sumu sIsh kIz puf ksu nIsh wuf
puz tumu tuf pu fI ushI fu sIn kufu yu fu sIn,
Izuu fu mucheef sIn, muchIng chI nIII nu-
yu. Nuw ApunII tu nu. Nuwu mu fI kusI fu fI
tuu kI nu. AshI fI nuwuu nuu tsI kukI Izuu fu
puyu chI mu, tunu sIyuu tsI.
2
Itufu, sIysu, yuwIs nuwuu chI nu kIs
unIs, nuw kus ku chu fI, wuzu fee tsI fI yu-
sut ssu. Nuw yutu fIt shI shee ndu puk chI-
yum chI nu kI nu. Wunu sI fImsheetsImu fI
chI nu kI nu. SIyuu tupu chI nduk chu fI,
tuu fu shee mIs yuf chInts pu. Ash ku chu fI,
sIysu mungIs kIs shu mbut kus, mIchIt-
kus tuut ssu. Wuku fuu wIp tumu nu mush
wutund pu nush tushI tu nguk chuch,
tumu tuf pu fI ushI fus mungIs kIs tuut ssu.
3
Yuwush zuf nuw kus chI unush sIyu mu fI
yutu fIt shI shpu nee kusI fus tuut ssu. Muzu-
chee ktufIch tpu tsee yutu fIt shI shpu nI
ushItssu. Nuw ApunII tu nu. Nuw k'keetsI
Izuu fu tumIn chI mu, tunu sIyuu tsI.
4
AshI fI sIyuu IsfueI chI cheets Is mungee-
ts Is p'tsIchIntspu: zItu mI nu fI nIs sIf-
tumu much Ofe bush suf tuu fu ng sIn,
nuw shu nuwuu nuu tsI kumuch tu mu fI
kumu nI muum My sI su fI neem punu fu-
ngI nu. AshI fI sIysu unoo chI nu yu fus
puyung tsu.
5
Ndu tu mu nuw tpu tsee wunI muum
kusu fu fI, nuwuu kukI kumu nI mu pu nI EI-
yu suu, wusI nu zungun chI mu.
D

EI yus shu
kusee fu, nuwuu kukI kumun ku chu,
wupuf wIpu pu ndu mupIyf sIn tuu ku nu,
un yusuf wushu nund shu mupIysh tI sIn
tuu chI nIII nu yu.
E
Itufu, ndu ush ku sIn,
nuw shu kus ku chu fI, sIyuu tsu pu nee ts Is
Izuu fu yutu fIt wuyu chI mu, ApunII tchu
Iyuu Utu shu cheetsI nI.
AshI fI kumu nee nu yuwuu ApunII: Ndu-
tu mu nuw kus chu fI, EI yu suu zungun chI-
mu, tfu ngu unoo tsI.
]Wutu mu fIt chu nuw MuIu kI yu sI kukI.|
MuIukIyusu3 , 4
Las Escrituras en Kandozi del Per, 1ra ed. 2010, Liga Bblica Internacional y Wycliffe Bible Translators Inc.

Anda mungkin juga menyukai