Krk Hadis erhi

[Trke]

t:.> _.,i _
(.,:i| ..li|

mam Acurri
_;| _.+| _, ..s

Tetkik eden : Muhammed ahin

_:t. ,l.. ..s: ..|.
Rabva Semti slm Dvet Brosu-Riyad
...., .,it, :t,it)| .,.._ ...li __t.:i| ,:||
_ti|
200 200 200 2009 99 9 14 14 14 1430 30 30 30


2

l =l l~ , ,,ll ,ll =l ., l =l l~ , ,,ll ,ll =l ., l =l l~ , ,,ll ,ll =l ., l =l l~ , ,,ll ,ll =l ., l.~,. l.~,. l.~,. l.~,. ~ ~ ~ ~
RAHMAN VE RAHM OLAN ALLAH`IN ADIYLA

MUKADDiME

Alemlerin Rabbi olan Allah`a hamd olsun.Rasul
Muhammed`e, ehli beytine ve Ashabna salat ve selamlar
olsun. Nefislerimizin errinden Allah`a snrz. Allahn hidayet
ettiini saptracak, O`nun saptrdn da hidayet edecek olan
yoktur.

phesiz szlerin en dorusu Allah`n Kitab`, yollarn
en gzeli Muhammed Sallallahu aleyhi ve sellem`in yolu,
ilerin en erlisi sonradan ortaya karlanlardr. Her sonradan
karlan ey bid`at, her bid`at sapklktr. Ve her sapklk ta
atetedir.

Bundan sonra;

Eserin metninde grlecei gibi, Efendimiz Sallallahu
aleyhi ve sellem`in hadislerini nakletmenin fazileti sahih
hadisler ile belirtilmi, zayf rivayetlerde de Krk Hadis
ezberleyip, bakalarna ulatrann, alimlerin zmresinde har
olunaca beyan edilmitir. Krk Hadis rivayet etmenin
fazileti hakkndaki hadisler her ne kadar zayf diye
deerlendirilmi ise de hemen hemen Ehl-i Hadis`in tamam
bunun ile amel etmilerdir.

te bu Krk Hadis kitaplarnn en mehurlarndan biri
de mam Acurri`nin Krk Hadisi`dir. Pek ok konuda bolca eser
te`lif etmi olan mam Acurri, lkemizde pek tannamamtr.
Bu sebeple tercememizin bana O`nun hayat hakknda
bulabildiimiz malumat koyduk. Sonra da kitab terceme
ederek, her bir hadisi yeniden tahric ve tahkik ettik. Kitabdaki
hadislerin bir ka zaif olup, dierleri sahih ve hasen
derecededirler.

3
Selefi Salih`in yoluna mutabk, ilmi ile amil bir takva
nderi olan mam Acurri, Krk Hadis kitabnda, grlecei
zere konular ve ilgili hadisleri gerekten gzel semi ve ayn
gzellikte izah etmitir. Bylesine ho bir eseri tercemeye bizi
muvaffak klan Allah Azze ve Celle`ye hamdeder, O`ndan
hatalarmzn affn dileriz. Ve yine Allah`tan niyaz ederiz; bu
eserdeki ilimler ile bizi ve sizleri faydalandrsn ve bizleri ilmi ile
amil olanlardan eylesin. (Amin)

Tevfik Allah`tandr. Btn ilerimizde O`ndan yardm
isteriz. O bize yeter, O ne gzel vekildir.



Seyfullah Erdomu
Bezirhane - Glba/ANKARA
23.01.2003
















Not: Tercemeye esas tutulan nsha, 1995`te
Beyrut`ta baslan, Muhammed Bin el Hasan smail tarafndan
tahkik edilmi olan Kitabu eria`ya ilave edilmek sreti ile
neredilen nshadr.



4



BSMLLAHRRAHMANRRAHM

MELLF: MAM ACURR (VEFATI:H.360)

Tezkiratl Huffaz sahibi Zehebi, mam Acurri hakknda
u malumat veriyor; imam, muhaddis, rnek ahsiyet Ebu
Bekr Muhammed bin Hseyn bin Abdullah el Badadi. Snnet
hakknda Kitabu eria, Erbain ve baka eserler sahibi. Ebu
Mslim Kecci, Ebu uayb El Harrani, Halef bin Amir El Ukberi,
Ahmed bin Yayla el Hulvani, Cafer el Firyabi ve st tabakann
dier ileri gelenlerinden ilim almtr. Ondan rivayet edenler ise;
Ebul Hasen el Hamami, Abdurrahman bin mer bin en Nehhas,
Ebu Huseyn bin Biran ve kardei Ebul Kasm, Hafz Ebu
Nuaym, haclar ve mariblilerden bir halk ondan ilim akmtr,
Mekkede mcavir yaad. lmi ile amel eden, Snnete tabi olan
bir zat idi. Hatib (el-Badadi) dedi ki; Dindar ve gvenilir bir
ravidir. Eserleri vardr. 360 senesi Muharrem aynda Mekkede
vefat etti. Allah rahmet eylesin.
1


Asl Badat ehrinin bat yakasndaki Acurr
mahallesindendir. Son derece gvenilir bir muhaddis olan
Acurri ayn zamanda fkh ilmini de iyi bilen abid bir zat idi.

1
Zehebi Tezkira(3/99) bni Cevzi Sfats safve(2/265) Dehlevi
Bustanl Muhaddisin(s.143) Fuat Sezgin Tarihu Turasil Arabi
(1/194) Ayrca bkz.;Tarihu Badat(2/243) El Vafi Bil
Vefayat(2/373) Tabakatl Huffaz(378) ezeratz Zeheb(3/35)
Ncumuz Zahire(4/60) Tabakatu Hanabile(s.332) Miratul
Cinan(2/373) bni Nedim Fihrist(s.301) Kefuz Zunun(1/37)
Hediyetul Arifin(2/46) Kettani Risaletl Mustatrafe(s.38)
Kehhale(9/243) Brockelmann G.A.S.(481) bn Hayr Fehrese
(s.72,154-156,285-286) Zehebi Siyeri Alam(3314)
T.D.V..A.(1/329) Ensab(1/94) Vefayatl Ayan(4/292) bni Cevzi
el Muntazzam(7/55) bni Kesir El Bidaye(11/270) Mucemul
Buldan(1/5) Tabakatu afiiye(3/149)
5
Fkh ve hadis hakknda bir ok eseri gnmze kadar gelmitir.
nce Badatta hicri 330 senesinde hadis nakline balayan
Acurri Oradan Mekkeye gemi vefat edene kadar burada
kalmtr.
1


bni Cevzi, El Ukberiden naklediyor; Ebu Bekr el
Acurri Mekkeye vardnda bu mukaddes beldeyi ok sevdi ve
iinde yle dua etti; Allahm! Beni bu beldede hi olmasa bir
sene yaat Gaibden bir ses; Ey Ebu Bekr! 30 sene
kalacaksn der.Mekkede 30 sene geiren Acurri bu sefer
gaibten yle bir ses duyar; Ey Ebu Bekr! Verilen szn
mddetini bitirdik sze sadk kaldk Acurri, o sene lr
2


Kueyri der ki; Derler ki Acurri, Hak Tealay ryada
grd ve Allah Ona Benden iste dedi. Oda; Allahm!
mmeti Muhammedin asi olanlarn affetmeni isterim dedi.
Allah; Bunlarn affn senden ok ben isterim, sen kendi
ihtiyacn syle. buyurdu.
3


HOCALARI:

1- Ebu Mslim Kecci
2- brahim Bin Abdullah
3- Ebu Halife(Basra Muhaddisi)
4- Ahmed Bin mer Bin Musa(bni Zencuye)
5- Ebu uayb el Harrani
6- Halef Bin Amr el Ukremi
7- Cafer Bin Muhammed el Ebu Bekr el Firyabi
8- bni Ebu Davud es Sicistani
9- Ahmed Bin Yahya el Hulvani
10- Kasm Bin Zekeriya el Mutriz el Badadi
11- Harun Bin Yusuf Bin Ziyad
12- Ebul Kasm el Begavi

1
Fuad Sezgin Tarihu Turasil Arabi(1/194) bni Kesir El Bidaye
(11/270Tercemesi; 11/460)
2
Sfatus Safve(2/304)
3
Risaletl Kueyri (Terceme; s.577)
6
13- bni Naciye
14- El Mufaddal Bin Muhammed el Cendi
15- Ahmed Bin Hasen Bin Abdullah el Cebbar es Sufi
16- Fadl bnu Habbab el Cumahi el Basri ve bakalar

TALEBELER:

1- Hafz Ebu Nuaym el sbehani
2- Abdurrahman Bin mer Bin en Nehhas
3- Ebul Hasen el Hamami
4- Muhammed bin mer el Ukberi
5- Ebul Kasm bni Biran el Badadi
6- Ebul Huseyn Bin Biran
7- Ali Bin Ahmed el Mukri
8- Muhammed Bin Huseyn el Kattan
9- Ebu Talib el Mekki(Kutul Kulub adl eserin sahibi)
10- Ebu Muhammed Asili ve bakalar

ULEMANIN VGLER:
1


Smani; Ska, doru szl ve dindar idi (Ensab(1/94)
bni Hallikan; Fakih, afii, Muhaddis, Abid ve Salih idi
(Vefayatul Ayan(4/292)
Hatibul Badadi; Ska, dindar, ok eserler sahibi (Tarihu
Badat(2/243)
bnul Cevzi; Ska, dindar, alim, eserler sahibi (El
Muntazam(7/55)
Zehebi; mam, Muhaddis, rnek, Haremi erif eyhi, Sadk,
hayrl, abid ve; snnete bal, alim, abid, gzel eserler
sahibi (Tezkira (3/99)Siyeri Alam (3314),
bni Kesir; Ska, sadk, faydal eserleri ok (El Bidaye(11/270)
bnul mad el Hanbeli; Muhaddisler mam Ska, Zabit,
tasnifler sahibi (ezerat (3/35)

1
Dr.Kemal Abdl Azim el nani Kiatb eria Mukaddimessi:(s.5-6)
Kettani Risaletl Mustatrafe (s.38) smail Bin Muhammed el
Ensari Ahlakul Ulema Mukaddimesi(s.8)
7
Muhammed Bin Cafer el Kettani; Salih ve abid idi (Risaletl
Mstatrafe(s.38)

ESERLER:

1- Ahlaku Hamaletil Kur`an: Muhammed Amr Bin
Abdullatif tahkiki ile Beyrut`ta 1406`da Aziz Bin Abdlfettah el
Kari tahkiki ile Medine`de 1408 ylnda baslmtr.
2- Ahlakul Ulema; Kahire`de 1931`de baslmtr. 1978`de
de Suud basks yaplmtr. Ocak 1993`te Ankara`da Mehmed
Emin Akn tarafndan yaplan tercemesi baslmtr.
3- Ahbaru mer Bin Abdulaziz: Dr.Abdullah Useylan
tarafndan Beyrut`ta 1980 ylnda baslmtr.
4- El Gureba: Bedrul Bedr tarafndan Kuveyt`te baslmtr.
5- Edebn Nfus: Yazmas Zahiriye ktphanesinde Hadis
blm no: 248`dedir. 23-29 ve son sayfas noksandr.
(G.A.S.;195)
6- Fardu Talebil lm: Yazmas Berlin`de 101 no`dadr.87-
101 noksan 459 H.(G.A.S.;194)
7- Tahrimu Nerd ve atranc vel Melahi: 1980`de
Riyad`da baslmtr.
8- Fevaidul Mntehabe An Ebu uayb el Harrani ve
Gayrihi: Yazmas Zahiriye Mec. 40`dadr. (G.A.S.; 195)
9- Kitabut Teheccd: Bern`de Tceybi no:254`de yazmas
vardr.
10- El Erbain ve erhul Erbain
1
: Elinizdeki tercemesidir.
(Beyrut`ta 1995`te eria kenarnda baslmtr.)
11- Tasdik Bin Nazar Billah: Emin ez Zheyri neri
1408`de Beyrut`ta yaplmtr.

1
* Kitabul Erbain; Melliften; Ebul Kasm Bin Biran (Bern
Vadiyahi 282, bni Hayr Fehrese 151, bni Hacer Mfehres 51/b
Meyehatul Halebi 79/a): Ebu Nuaym (sila 83-27,389, Bern
Vadiyahi 282) el-Cumahi (Gunye 187,Bern Vadiyahi 282) ve Ebu
Amr el Fetali(Bern Vadiyahi 282) rivayet etmitir. Zamanmza
ulam Yazmalar; Ahmed 2/357, Land Br.174, Berlin 1456,
Biritish Museum Suppl.155, Or.3060, Vatikan VDA Borg 159/2,
Zahiriye Mec.4,27 (G.A.S.)
8
12-Kitabu eria: Kahire`de1369`da, Beyrut`ta 1403`te ve
Muhammed Bin Hasan smail tahkiki ile 1416`da Beyrut`da
baslmtr. Kenarnda erhu Erbain baslmtr. Tercemeye
esas tuttuumuz nsha budur.
13- Er R`yet: Riyad`da Muhammed Gyas el Canbaz neri
1405te yaplmtr.
14- Semanun: (Meyehatul Halebi,329, Meyehatu ibni
Sellame 216, 22. B.Cem Meyeha 22 ab)
15- Ahkamun Nisa; (TDVA ;1/329)
16- Turuku Hadisi fk: (Silatul Halef; 84-28,31)
17- htilaful Ulema; (Sila 83-27,441)
18- Kitabu bhat: ( ibni Hayr Fehrese; 235)
19- Hsnl Hulk: (TDVA 1/329), Ahlakul Ulema
Mukaddimesi s.10)
20- Kyamul Leyl: (Byk ihtimalle Kitabut Teheccd ve
Fadlu Kyamulleyl ile ayn eserdir.)
21- Teferrd ve Uzlet: (bni Hayr Fehrese 325, sila 84-
28,32)
22- Tayirul Ezmine: (TDV;A 1/329) Ahlakul Ulema(s.10)
23- Vusull Mtakin ve Nzhetul Mstemiin: Yazmas;
Bursa Ulu Cami 2067/1 (G.A.S.195)
24- Muhtasarul Fkh: (TDVA 1/329)
25- Fadlul lm: (ibni hayr Fehrese,285)
26- Ahlakul Ehlil Birr ve Takva: (ibni Hayr Fehrese 285)
27- Kitabut Tevbe (ibni Hayr Fehrese 285-286)
28- Risale ila Ehli Badat (TDVA 1/329) Ahlakul
Ulema(s.10)
29- erhu Kasidetus Sicistani (TDVA 1/329) Ahlakul
Ulema Muk. S.10)
30- SfatuKabrin-Nebi (S): (TDVIA 1/329)
31- Kitabun Nasihat: bni Kesir Nihaye`de bu kitabdan
rivatette bulunmutur.(Terc.s.399)
32- Cz`n Fihi Hikayatu afii ve Gayrihi (T.D.V.I.A
1/329, Fuad Sezgin 7/195)
33- Evsafus Seb`a (T.D.V.I.A 1/329) Ahlakul Ulema(s.10)
34- Ma Vride Fi leyletin Nsf Min a`ban: Yazma;
Kahire 1/ 142 hadis 26 (G.A.S. 195)
35- Mes`eletl Cehri Bil Kur`an Fit Tavaf (Fuad Sezgin
7/197)
36- Firdevsl ilm.(T.D.V.A 1/329)
9
37- Kitabu Kssatul Hacer l Esved ve Zemzem (Ahlakul
Ulema s.10)
VEFATI

Mekke`de Hicri 360,Miladi 970 ylnda vefat etmitir.
Kabri de oradadr.Vefat ettiinde yann 80 veya 96 olduu
rivayet edilmektedir.

LM HAKKINDAK NASHATLERNDEN BR NEBZE

Siz alimlerin kokumuluunun artt zamandasnz.
Dilleri azlarnda imi, ahiret ameliyle dnyay
istemektedirler. Kendinizi kurtarmak iin onlardan saknn.
Sakn sizi tuzaklarna drmesinler.

Ey alim! Sen alimsin ve ilminle karn doyuruyorsun
ha!.. Ey alim! Sen alimsin ve ilminle vnyorsun ha!.. Ey
alim! Sen alimsin ve ilminle dnya mal artrmak istiyorsun
ha!.. Ey alim! Sen alimsin ve ilminle insanlar zerinde stnlk
taslyor ve onlara yerli yersiz dil uzatyorsun ha!.. Eer sen
gerekten bu ilmi Allah iin dilemi olsaydn bu nimet sende ve
senin amelinde grlrd.
1


mam Acurri kt alimin ahlakn yle tarif ediyor; Bu
kii, ilmi tahsil ederken baboluk, dalgnlk ve gaflet iindedir.
Yapt ey, ilimden sadece heva ve hevesine ho ve cazip
gelen eyleri renmektir.

lim renmekten maksad, ilmi renmenin kendisine
farz olduu, Allah`a nasl ibadet edip, haramlardan nasl
saknmak gerektii olmadndan,onun gayesi ok bilmek ve
kendini lim ehlinden gstermektir.

Hedefi; kendi nefsinde ilmi bir eylerin bulunuyor
olmasdr. Bu ilmi elde edince davranlarn daha nazik gsterir.

1
Ahlakul Ulema-Terc.; M. Emin Akn (S.99)
10
Hangi ilim ona halk arasnda mal, hret ve eref veriyorsa,
hemen onu renmeye koar. Hangi ilim de ona Rabbi ile
kendi arasndaki ibadeti ve vacibat tanzim ediyorsa onu ar
grr, terkeder. Onunla amel etmek zoruna gider ve ameli de
terk eder.

Bu gerekten byk bir gaflettir. lmi bir meseleden bir
eyi duymad zaman ok zlr. Halbuki duyup
rendiinden tr, kendi aleyhinde oalan hccetleri
dnp bununla amel etmedii iin zlmesi gerekirdi.
Gsteri iin ilmini yayar, cedel iin mnazarasnda delil ve
hccet serdeder ama, ne yazk ki, bu ona sadece gnah
kazandrr. Bylece bu insanda dnya menfaatleri sevgisinin
olduunu anlarsn. ayet yine birisi ondan bir ey renmek
iin gelirse, bu onun iin nemsizdir. Ama bu gelen kii,
dnyalk kar peinde deil de, ahirette kendine hayr
dokunacak bir ey iin gelmise, bu onun gerekten zoruna
gider. Byle bir alim, ilemedii amelin sevabn bekler
1
ve
kyamet gnnde renip te amel etmemesinin hesabnn ok
etin olacandan korkmaz...
2


Allah Teala mam Acurri`ye rahmet eylesin. Bizlere
onun eserlerinden faydalanmay nasib eylesin. Velhamdulillahi
rabbil alemin vessalatu vessalamu ala hayri halkillahi ve ala
alihi ve sahbihi ecmain.

Mtercim ve Muharric
Seyfullah Erdomu
08.08.1999 ubuk/ANKARA







1
-(Ey Rasul) verdikleriyle sevinen ve yapmadklarndan tr
vlmek isteyenleri bir ey sanma. Sanma ki, onlar azaptan
kurtulacak. Onlar iin ackl bir azap vardr.(Al-i mran; 188)
2
A.g.e. (s. 100-102)
11
MUSANNFN MUKADDMES

1- eyh Muhammed bin el Huseyn el Acurri der ki;
Allah btn halleri ile vlmtr. Btn isabetli ilere
muvaffak klan Odur. Hidayet yollarna ulamamda muinim
(yardmcm) Odur. Allah Teala Peygamberimiz Muhammede
ve btn ehli beytine salat etsin. Allaha tevekkl ederiz, O ne
gzel vekildir.

Bundan sonra;

Birisi, Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellemden rivayet
edilen u hadisin manas hakknda sordu; Kim mmetim iin
krk hadis ezberlerse, Allah Azze ve Celle onu kyamet gnnde
fakih bir alim olarak diriltir.
1


Yine bu hadisin manasnda Muaz Bin Cebel ve bni
Abbas (r.a)den Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellemin yle
buyurduu rivayet edilmitir; Kim mmetime snneti
renmeleri iin krk hadis ezberlerse kyamet gnnde onun
iin efaati olurum.
2


Ebu Hureyre (r.a)n rivayetinde ise; Rasulullah
Sallallahu aleyhi ve sellem yle buyurmutur; Kim mmetime

1
Hatibul Badadi Tarih(6/322) Buhari Tarih(3/141) Ebu Nuaym
Hilye(4/189) bni Cevzi lell Mtenahiye(1/112) bnu Arrak
Tenzihu eria(1/23,2/340) evkani Fevzidu Mecmua(290) Iraki
Tahricul hya (1/7) Hatibul Badadi erefu Ashabil Hadis(30)
Ramuzl Ehadis(413/10) Ramehurmuzi Muhaddisul Fasl(s.173)
bnu Abdilberr Camiu Beyanil ilm(1/151) Zehebi el Muni(3447)
bni Hacer el Askalani mtaul Esmada Hadisin btn tariklerini ve
ahitlerini zikretmitir. Neticede hadis zayftr.
2
bni Adi Kamil Fid Duafa(1/324, 3/890, 5/1799, 6/2227) Elbani
Daiful Cami (5570) Hatibul Badadi erefu Ashabil hadis(31) bni
Abdilberr Cami(1/44) bni Cevzi lel(1/123) Acluni Keful
Hafa(2413) Suyuti Miftahul Cenne(s:178) Kad yad el lma(23)
bni Hibban Mecruhin (1/134) zayf.
12
snneti renmeleri iin krk hadis ezberlerse kyamet
gnnde alimler zmresi iinde gelir.
1


2-Bizden yle bir istekte bulunuldu; Sen Rasulullah (S)in
saylamayacak oklukta snnetlerini biliyorsun. Nitekim eski
ve yeni hadis ashab birok tasniflerde bulunmulardr.

Onlar taharet konusunda, namaz konusunda, oru,
hac, boanma, hudud, yeminler, adaklar ve dier hkmler
hakknda birok snnetleri kitap kitap, blm blm tasnif
etmilerdir. Bununla Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem,
mmetine izin veriyor bu hususlara tevik etmi oluyor. Mesela
selam edebi, oturma edebi, giyim edebi, yemek yeme edebi,
ime edebi, kardelik edebi ve bundan baka konularda bu
meselelerdeki bir ok snnetleri bilen ilim ve edeb ehli uzun
uzun aklamlar insanlar buna zorlamlar hatta hadis
tasnifinde gevek davrananlara demilerdir ki;

Sana o kadar ok eyler braktk ki, sen onlar
toplamaktan ve hfzetmekten aciz olup, nceden
getiremezdin.

Bize yle sordular; Bu krk hadisi ilim kitaplarndan
Muhammed Sallallahu aleyhi ve sellemin mmeti iin
ezberlersek bu ecre ve byk fazilete kavuur muyuz?
Manasn bilme hususunda phesiz biz Onun ilmine muhtacz
bu yeterli olur mu?

3- Allah bize Rahmet etsin. Bil ki; Kendisinden
sorulduum ey hakkndaki fikrimi belirtmeyi erteledim ve

1
bni Adiy (6/2227, 7/2528) Ramehurmuzi(s.173) bni Abdilberr
Cami(1/43) erefu Ashabil Hadis(29) Ebu Nuaym Hilye(4/189)
Metalibu Aliye(3076) Sehavi Mekasd(s.411) Durerul
Mntesira(388) evkani Fevaid(290) Keful Hafa(2463) Eseri et
Temyiz(s.161) Miftahul Cenne(s.176) Beyhaki uab(2/270) Buhari
Tarih(3/141) Ramuzul Ehadis(419/1) Kad Iyaz lma(21-22)
zayftr.
13
buna ihtimali bulunan bir vecihten baka bu hadise byle bir
vecih bulamadm. Vallahu alem .

Eer O nedir? denilirse; nsanlar Rasulullah Sallallahu
aleyhi ve sellemin zamannda dier uzak Arap diyarlarndan
uzak kylerden geliyorlar, Mslman oluyorlar, kendilerine ne
zaman nelerin gerektiini reniyorlar, sonra kabilelerine
dnyorlar. Ve Onlara slamn emirlerini, nelerin onlara helal,
nelerin haram olduunu retiyorlar ve diyorlar d ki; Bize
Nebi Sallallahu aleyhi ve sellem yle buyurdu, unu emretti,
undan nehyetti. Kurann zahiri de buna delalet eder. Allah
Azze ve Celle buyuruyor ki; Onlardan her topluluktan bir grup
din (ilimlerin) de geni bilgi elde etmek ve kavimleri savatan
dndklerinde (onlar Allahn azab) ile korkutmak iin geride
kalmaldr. Umulur ki dikkatli olurlar. (Tevbe 122)

4- Bu eliler Nebi Sallallahu aleyhi ve selleme
geldiklerinde Mslman oluyorlar, kabilelerindekilere snnetleri
retmeleri iin ezberlemeye tevik ediyorlar, ezberledikleri
zaman da kabilelerine dnp, kardelerine airetlerine Nebi
Sallallahu aleyhi ve sellem, kendilerine ne retmise
retiyorlard. htiya duyduklar zaman onu ezberlemeleri iin
yaknlayorlard, ancak bu yaknlama zikrettiimiz vasflar
zerine oluyordu

5- Nitekim Nebi Sallallahu aleyhi ve sellem bir hutbede
bulunmular ve yle buyurmulardr; Allah Azze ve Celle
sylediklerimi dinleyip, iitemeyenlere ulatran kulun yzn
nurlandrsn. Nice fakih olmad halde fkh ilmini kendisinden
daha fakih olana tayan kimseler vardr
1
Bu vecihten

1
afii Snen(1/14) Tirmimzi(2659) bni Mace(232) Tirmizi hasen
sahih dedi. Bunlar Abdullah bin Mesud (Ra)dan rivayet ettiler.
-Ahmed(5/183) Tirmizi(2658) bni Mace(230) Darimi(1/75) bu
tarik hakknda bni Hacer Telhisul Habirde Sahih dedi.
-Ahmed(4/82,82) bni Mace(231) bni Hibban Mecruhin(1/2)
Darimi(1/74,75) Hakim Mstedrek(1/87) Bunlar Cubeyr bin
Mutim(RA)dan
14
bakasn bulamadm. Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem
her manada bir ok hadisleri bir ok insann tayamayaca
geniliktedir; nasl tasnlar ki, Rasulullah Sallallahu aleyhi ve
sellem yle buyurmutur;

lmi talep etmek her Mslman zerine farzdr
1


6- Ebu Abdullah bin Muhammed bin Muhalled el Atar -
Ebu Cafer Muhammed bin Sad bin el Huseyn es Sufi - Said
Huseyn bin el Hasen babas dedesi - Atiye el Avfi - ibni
Abbas (ra) senediyle; bn Abbas (r.a), Allah Azze ve Cellenin;
Mminlerin hepsinin toptan sefere kmalar doru
deildir onlarda her topluluktan bir grup dinde geni
bilgi elde etmek ve kavimleri dndklerinde korkutmak
iin geride kalmaldr umulur ki dikkatli olurlar (Tevbe
122) mealindeki kavli hakknda dedi ki;

Araplarn her kabilesinden gruplar Nebi Sallallahu
aleyhi ve selleme geliyorlar dinlerinin emirlerinden dilediklerini
soruyorlard. Nebi Sallallahu aleyhi ve selleme yle diyorlard;

Airetimize dndmzde onlara neleri haber
vermemizi, neleri sylememizi emredersiniz? Nebi Sallallahu
aleyhi ve sellem de onlara; Allah Azze ve Celleye itaat
etmelerini, Rasulne itaat etmelerini emrediyor, onlar

-Darimi (1/75,76) Ebud Derda (RA)dan. bkn; Mikat(230) Zbeydi
thaf(8/463) Yemeni Nevafihul Atira(2411)
1
Bir ok Sahabeden rivayet edilmi olup sahihtir. Bunu; bni
Mace(224) bni Abdil Berr Camiu Beyanil lm(1/26) Taberani
Evsat(9) Kebir(10/240;) Ebu Nuaym Hilye(8/323) Hatibul Badadi
Tarihu Badat(10/375) Zehebi Siyeri Alam(16/351) Mecmauz
Zevaid(1/119) Taberani Sair(1/29) Kenz(28651) Nazml
Mtenasir(s.35) Ebu Hanife Msned(20) Hevarizmi Camiul
Mesanid(1/23, 83) bni Kesir Bdaye(11/222) Durerul
Mntesira(105) Ukayli(2/58) lell Mtenahiye(1/54) Nevafihul
Atire(1019)

15
kavimlerine namaz, zekat bildirmek zre gnderiyordu. Onlar
da kavimleri ile karlatklar zaman yle nida ediyorlard;

Kim Mslman olursa, O bizdendir Onlar uyaryorlar,
bildiriyorlar, Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellemin onlara
Allahn raz olduu eyleri bildirmesi gibi, onlar da kavimlerine
haber veriyorlard. Bu hususta kii kardeinden, anne ve
babasndan ayrlmak pahasna bunu yapyordu. Kavimlerini
uyaryorlar islama davet ediyorlar, cehennemden sakndryor
ve cennet ile mjdeliyorlar idi
1


7- Onlarn kavimlerine; Rasulullah Sallallahu aleyhi ve
sellem bize yle buyurdu, unu haram kld, unu helal kld,
undan nehyetti demeleri ile adeta onlar din ilerinden krk
hadis ezberlemeye tevik ediyorlar ve kendilerine gereken ilmi
fazlasyla renmek iin gnderiyorlard. Vallahu Alem. Bu
hadise bundan baka bir vecih bulamyorum.

8- Eer birisi derse ki Bizim iin Rasulullah Sallallahu
aleyhi ve sellemin Snnetinden krk hadis telif etsen, bizler de
Onu manalaryla ezberlesek, hem biz ondan faydalansak, hem
de bizden iitenler ondan faydalansa olmaz m? Umarz ki Nebi
Sallallahu aleyhi ve sellemin;

Kim mmetim iin din ileri ile ilgili krk hadis
ezberlerse.
2
hadisi erifinde buyurduu daha nce de zikri
geen fazilete eriiriz deil mi?


1
Taberi Tefsiri(11/50) isnadda zaaf vardr. Senedinde bulunan
Huseyn bin Huseyn bin el Hasan zayftr. (bkz.Buhari Tarihul
Kebir(5/385) Mecruhin(1/246) Tarihu Badat(8/29) Mizanul
itidal(1/168)
2
bni Cevzi lel(1/118) Suyuti Miftahul Cenne(s.177) erafu
Ashabil Hadis(29) Kenzul Ummal(28817) Hatib Tarih(6/322)
Buhari Tarih(3/141) Beyhaki uabul man(1726) bni Hibban
Duafa(2/133) Iraki Tahricul hya (1/7) Zehebi El Muni(1196)
evkani Fevaidu Mecmua(290) zayftr.
16
Bende onlara derim ki, Senin iin Rasulullah Sallallahu
aleyhi ve sellemin snnetlerinden krk hadisi, ondan
faydalanman iin telif etmeye alacam. Onlara bunu
gnderirsin. Seni birok ilimde derinlemekten sakndrrm!
Sana gerekmeyen ilimler ile cehaletini artrma! Allah muvaffak
klan ve yardm edendir. Ve la havle vela guvvete illa billahil
aliyyil azim.

































17
BRNC HADS : DNDE FIKIH (ANLAYI)IN
FAZLET

9- Ebu Mslim brahim Bin Abdullah el Kecci -
Sleyman Bin Davud E ezakuni - Abdul Vahid Bin Ziyad -
Mamer Zuhri - Said Bin el Museyyeb - Ebu Hreyre (Ra)
senedi ile; Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki;

Allah kimin hakknda hayr dilerse, Onu dinde anlay
sahibi (fakih) klar
1

10- Bu gsteriyor ki, dinde anlay sahibi olmayanda
hayr yoktur. Eer; Allah Azze ve Cellenin dinde fakih kld

1
Hadis sahih olarak gelmitir. Ancak Acurrinin bu isnadndaki
ezekuni mecruh bir ravidir. Buhari onun hakknda; Onda phe
vardr.der. bni Main ise, onun hadisi zikredilince yalandr
demitir. Ebu Hatim; metruk, Nesai sika deildir, Hafz Salih
Bin Muhammed; ezakuniden daha iyi hfz edenini grmedim,
ancak o hadis konusunda yalanlanmtr. bkn; Mizan(2/205) Bu
rivayeti Acurrinin tarikinden bni Abdil Berr(1/43) tahric etti.
Hasen isnad ile; bni Mace(220) Tahavi(2/280) Buhari(1/27,
4/103, 9/125) Mslim(1037) Ahmed(4/101) Darimi(1/74) Begavi
erhus Snne(131) bni Hibban El hsan(1/152) Tirmizi(2647)
Elbani Sahiha(1194) bni Abdil Berr Cami(1643) Malik(208/9) Ebu
Yala(347/2) Kudai(246) Fethul Vehhab(250) Teberani(10/392)
Taberani Sair(2/18) Mceml Evsad(Mecmaul Bahreyn; s.20)
Msnedi amiyyin(758) Abdullah bin Hambel Zevaidz Zhd(z.161)
Ebu Nuaym(4/107) Hakim (3/128) Mesabihus Snne(3/168) Fethul
Bari(1/160) Kenzul Ummal(8705) Talikut Talik(75) Drrl
Mensur(1/350) Hatip el Fakih Vel Mtefekkih(2/4) Dulabi el Kna
Vel Esma(1/150) Mecmauz Zevaid(1/121) eceri Emali (1/46)
Mikat(200) Buhari Tarih(2/220) Msnedi Reca(1/10)
Kurtubi(3/350) bni Kesir(2/292) Bidaye(8/126) Tarhu
sbehen(2/338) Beyhaki El Esma ves Sfat(152) Nevafihul Atira
(2337) Zbeydi thaf(1/70) Be ayr sahih Tark ile gelmitir.
Muaviye, bni Abbas, mer ve bni mer (RA)den rivayet
edilmitir. Acurri bunlar Ahlakul Ulemada ayr ayr serdetmitir.
(Ahlakul Ulema s.26/28)
18
kimsenin sfat nedir ki, Allahn hakknda hayr diledii
kimselerden olabilelim? denilirse;

11- Akl sahibi Mslim kii, o kimsedir ki()
1
zerine
vacip olanlar diledii gibi deil! Emrolunduu gibi renir.
Kendisine ilim vacip olduu zaman, Allah Azze ve Celleye
ibadette farzlarn edas, haramlardan saknma hususlarnda
anlayl olmak iin talep eder. Cehaletini artrmaz, ulemann
terk ettiklerini mazeret gstermez, bylece mesela taharet
hususunda farzlar, snnetleri nedir, onu neler bozar, neler
slah eder bunlar renir. Bir gnde be vakit namaz, Allah
iin onun nasl eda edileceini renir, zekat renir, Allah iin
kendisine ondan ne gerekir renir, Ramazan aynda Allah
Azze ve Cellenin kendisine vacip kld orucu renir, cihad,
hacc, ne zaman vacip olduunu, vacip olunca gerekli
hkmleri renir. Kazanta helal ve haram renir, helali alr,
ilmiyle haramdan uzak durur. Nafakann vacip olanlarn ve
olmayanlarn, anne babaya iyilii renir, hakszlktan ilmi onu
nehyeder

Akrabalk balarn gzetmeyi renir ve bu ba
kesmekten nehyeder. Btn komularnn haklarn bilir ve
Allah Azze ve Cellenin emrine gre muhafaza eder. Birok ilmi
genice erh eder, ilminden ayrlmaz ve onunla amel eder.
Allah size rahmet eylesin unu bilin ki;
PeygamberimizSallallahu aleyhi ve sellem her neye tevik
etmi ise onda; Dnya ve ahirette, vlm hayrl akibetler
vardr.









1
Eserin orjinalinde ak olamayan bir kelime olduu belirtilmitir.
Cmleyi tercme etmedik. Zira anlalmyor.

19
KNC HADS : LM TALEBNE TEVK

12- Ebu Bekr Cafer Bin Muhammed el Firyabi - Hiam
Bin Amr ed Dmki - Sadaka Bin Halid - Usman Bin Ebi Atike -
Ali Bin Yezid El Kasm - Ebu Umametl Bahili(Ra) senedi ile;
Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem yle buyurdu;

Kaldrlmazdan nce size ilmi tavsiye ederim
Sonrada orta parma ile iaret parman bir araya getirdi ve
buyurdu ki; Alim ve (ondan) ilim renen, ecirde ortaktrlar.
Byle olamayan insanlarda hayr yoktur
1


13- Dn! Allah bize rahmet eylesin. Seni, Nebi
Sallallahu aleyhi ve selemin, sana hitab ettii eyle sakndrrm!
phesiz sen, daha nce zikri getii gibi ilim talebine tevik
edilmektesin. Sonra bil ki, ilim ve ilim ehli kabzedilecektir. Bize
retiliyor ki; hayr, ilim talep edende ve ilim renendedir.
Kim byle deil ise onda hayr yoktur!

Sonra hitab nidasn dn! Senden cehaleti kaldracak
olan ilmi ren! phesiz kendisiyle, Allah Tealaya ibadet
edecein, Allah onunla isteyecein ilim senin zerine farzdr.
Ayrca her Mslman zerine farzdr. Nitekim yle
buyurulmutur;

1
snad zayftr. bni Abdilberr Camiul Beyanil ilm(1/55) bni Adiy
Kamil(5/1813) snadda bulunan bni Ebi Atike zayf saylmtr.
(Takrib(1/10) ve Ali Bin Yazid el Elhanide zayf ravilerdendir. Bkz.
Et Takrib(2/46) Mizan(3/161) bni Ahmed Zevaidz
Zhdde(1/196) Ebud Derda (Ra)dan nevkuf olarak rivayet
etmitir. bni Abdil Berr(1/56)da; ube - Amr Bin Mrre - Salim
Tariki ile Ebud Derdadan rivayet etmitir. Ancak Ebu Hatem
Merasilde(s.71)de der ki; Salim Ebud Derdaya yetimemitir.
Bkz.Tehzib(3/433) Bu rivayeti Taberani Msnedi amiyyin(2218)
Kudai(279) Fethul Vehhab(198) bni Mace(228) Hatib(2/212) bni
Asakir(12/284) Terib(1/79) Taberani Evsat(Mecmaul Bahreyn
s.20) Muceml Kebir(10461) naklettiler. ahitleri iin
bkz.Tirmizi(2424) bni Ebi Asm Zhd(126) bni Mace(4112)
Bezzar (Keful Esfar-134) Mecmaul Bahreyn(s.18-20)
20
lim inde bile olsa onu taleb ediniz
1


NC HADS : AMELLER NYETLER LEDR.

14- Ebu Cafer Ahmed Bin Yahya el Hulvani, Ahmed Bin
Abdullah Bin Yunus, Zheyr (yani bni Muaviye), Yahya Bin
Said, Muhammed Bin brahim et Teymi, senedi le dedi ki;
Alkame Bin Ebi Vakkas yle derken iittim; mer Bin
Hattab yle diyordu; Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem
buyurdu ki;

phesiz ameller, niyetlerle beraberdir. Kiiye de
ancak niyet ettii vardr. Kimin hicreti Allah ve Rasulu iin ise,
hicreti Allah ve Rasulnedir. Kimin hicreti de kavuaca bir
dnyalk veya bir kadn nikahlamak iin ise, onun hicreti de
ancak niyet ettii eyedir.
2


15- Allah bize rahmet etsin. unu bil ki; bu hadis dinin
esaslarndan bir esasdr. Mslmanlarn hi birine Allah Azze
ve Cellenin kendisine farz kld farzlardan birini eda

1
-bni Adiy(1/182) Hatib Tarih(9/364) bni Abdilberr(1/7) bni
Hibban Mecruhin(1/382) Mizanl tidal(421) Lisanl Mizan(1/261)
Lealiul Masnua(1/100) Ukayli Duafa(1/230) Tenzihu eria(1/258)
Drerul Mntesira(39) Elbani Daife(416) Kueyri Erbain(151/2)
Hatib Kitabur Rhle(1-3) Ziyaul Makdisi Mnteka(28/1) eceri
Emali(1/57) bni Habib Msnedi Reca(1/9) Nevafihul Atira(211)
zayftr.
2
Buhari(1/2, 8/175, 9/29) Mslim (1907) Ahmed(1/25, 43) Ebu
Davud(2201) Tirmizi(1647) Nesai(1/58,7/13) bni Mace(4227)
bni Mbarek Zhd(62) bni Huzeyme(142) erhus Snne(1/401)
Darekutni(1/51) Ebu Nuaym Hilye(6/343,8/42) Beyhaki(1/41, 2/14,
7/341) Hatib(4/244, 9/326) bni Abdillberr Temhid(7/106,9/201)
Tahavi Meanil Asar(3/97) Humeydi(28) Tarihu sfehan (2/13,227)
Razi lel(362) El Fakih vel Mtefekk(2/25) Camiu Beyanil
ilm(3/96) Zadul Mead(5/2188) eceri Emali (1/9) bni Kesir
Bidaye(10/118) Nevafihul Atire(289) bni Kesir Tefsir(2/345)
Fethul Bari(1/9)
21
etmesinde ve nafile ibadetlerle Ona yaklamasnda, iinde riya,
suma bulunmayan, halis sadk bir niyet, kendisi ile ancak Allah
Azze ve Celle murad edilen, iinde Allahdan bakasna irk
iermeyen bir halis niyeti terk etmesi caiz olmaz. phesiz
Allah Teala niyette ihlas olmadka, sadece Onun rzas
istenmedike hibir ameli kabul etmez. Bunda Ulema ihtilaf
etmemitir.

Eer; Bu hadiste hicret ile ne kastediliyor? dersen;
phesiz Nebi Sallallahu aleyhi ve sellem Mekkeden Medineye
hicret ettii zaman Mekkede bulunan btn Mslmanlara
hicret etmeleri vacip oldu. Halklarn, airetlerini, zrriyetlerini
ardlar, Bunda ancak Allah Azze ve Cellenin rzasn
diliyorlar idi. Baka ey deil.

nsanlar da bu vasf zerine hicret ettiler. Bunun
zerine Allahu Teala muhacirleri kitabnda vd. Ve zrsz
olarak hicret etmeyenleri yermitir. Mekkeden hicret iin
insanlarla sefere kmaya g yetiremeyenleri ise mazur
grmtr. Kasd ve niyeti Allah ve Rasul olmayan, niyeti
kendisinden nce hicret etmi kadnlardan bir kadn
nikahlamak olan, dnyay taleb eden muhacirlerden
saylmamtr. nsanlara karp yola kmt, vatann terk
etmiti ancak, onun niyeti onlarn niyetlerinden farkl idi. Onlar
Allah ve Rasuln murad ediyorlar, O ise mm Kays ile
evlenmeyi murad ediyordu. Bu yzden muhaciri mm Kays
diye isimlendirildi. Bunu byle bil.













22

DRDNC HADS : SLAMIN ARTLARI

16- Ebu Ahmed Harun Bin Yusuf et Tacir, Ebu mer el
Adeni, Sufyan Bin Uyeyne, Hubeyb Bin Ebi Sabit, bni mer
(r.a) senediyle; Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu
ki;

slam u be zerine bina edilmitir; Allahtan baka
ilah olmadna ve Muhammed Sallallahu aleyhi ve sellemin
Allahn rasul olduuna ehadet etmek, Namaz klmak, Zekat
vermek, Ramazan aynda Oru tutmak ve Beyti Haccetmek.
1


17- Bu hadisin manasn iyi bil! Kavrarsn inallah.

Bil ki; Allah Teala peygamber Sallallahu aleyhi ve
sellemi, insanlar Allahtan baka ilah olmadna Muhammed
Sallallahu aleyhi ve sellemin Allahn Rasul olduuna
ehadete davet etmek zere gndermitir. Kim bu ehadet
kelimesini kalbinden sadakat ile sylerse ve bu ehadet zere
lrse cennete girer. Bundan sonra onlara ayn ekilde namaz
farz klnmtr. Onlarda namaz kldlar sonra Medineye hicret
ettiler. Sonra zuhur eden durumlara gre farzlar emredildi.
Hepsi de kendilerine neler farz klnd ise kabul ettiler. Mesela
Ramazan aynda oru, zekat, sonra onlara, g yetirebilen ve
yol bulabilene hac farz klnd. Bylece iman ettiler. Bu farzlar
ile amel ettiler. Allah Teala burdu ki;

1
Hadis sahihtir Acurrinin isnad zayftr. bni Ebi Sabit bunu
anane ile rivayet ederek tedlis yapmtr. Bu hadisi sahih isnad ile;
Buhari(1/9) Mslim(16)Ahmed(2/26, 93, 120) Tirmizi(2609)
Nesai(8/107, 108) bni Hibban(1/188) erhus Snne(1/17) bni
Huzeyme(308/9) Taberani(13202) Ebu Nuaym Hilye (3/96,9/351)
Beyhaki (1/358, 4/81, 199) Ceml Fevaid(32) Humeydi(703)
Temhid(9/246) eceri Emali(1/31) bni Asakir(2/79) Nasbur
Raye(2/328) Drrl Mensur(1/175) Kurtubi(2/272) Tarihu
Crcan(416) Tarihu sbehan(1/146) Nevafihul Atire (469)
23
Bu gn dininizi tamamladm ve zerinizde ki
nimetimi tamamladm.Size din olarak islam raz
oldum.(Maide 3)

Nebi Sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki; slam be
ey zerine bina edilmitir Herkim bu be farzdan birini terk
ederse onu inkar (kfr) etmi, onunla mcadele etmitir,
Tevhidi ona fayda vermez. Mslman deildir. Nitekim
Peygamber efendimiz Sallallahu aleyhi ve sellem buyurmutur
ki;
Kul ile kfr arsnda namazn terki vardr. Kim namaz
terk ederse kafir olmutur.
1


18- bni Mesud (ra.) dedi ki; Allah Azze ve Celle
namaz ile zekat beraber balamtr. Kim zekat vermez ise
onun namaz da yoktur.
2


Nebi Sallallahu aleyhi ve sellem Yemame halknn
zekat vermekten ekinmesi zerine skld. Dediler ki; Oruc
tutarz, namaz klarz, fakat mallarmzdan zekat vermeyiz.
Bunun zerine Ebu Bekr es Sddk (ra.) ile beraber btn
sahabe onlar ile, onlar katledip esir alana kadar harp ettiler.
Dedi ki;

ahit olun ki sizin ldrdkleriniz atete, bizden
lenler cennetdedir.

Btn bunlar phesiz islamdr. Biri olmadan dieri
kabul edilmez. Bunu bylece bil!






1
Sahihtir. Mslim(8) Ahmed(1/52) Ebu Davud (4695) Tirmizi
(2738) erhus Snne(2) Beyhaki(4/325) Nesai(8/97) bni
Mace(63) Hilye (8/202) Cemul Fevaid(36) Fethul Bari(1/106)
Aliyyul Kari erhul Msned(S.327/28) Msnedi Ebu Hanife(1-2)
2
Mellif Acurri bunu Kitab eriada (s.98) nakletmitir.
24
BENC HADS : MANIN ARTLARI

19- El Firyabi, shak Bin Rahuye, En-Nadr Bin meyl,
Kehmes bin el Hasen, Abdullah Bin Breyde , Yahya Bin
Yamer senedi ile Yahya dedi ki;

Kader hakknda ilk konuan Mabed (el Cheni) idi.Ben
ve Hmeyd Bin Abdurrahman el Himyeri Hac veya umre iin
gittik. Dedi ki; Eer Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellemin
sahabelerinden biri ile karlarsak kader hakknda neler
sylediklerinden sorarz bunda karar kldk. Abdullah Bin
mer (ra.) mescide girdi. Ben ve arkadam hemen yanna
gittik. Birimiz sana, birimiz soluna getik. Arkadamn sz
bana braktn dndm ve ona dedim ki;

Ey Eba Abdurrahman! phesiz bizim oralarda Kuran
okuyan ilim ehlinden saylan fakat kaderi inkar ederek bidat
karan, buna burun bken insanlar zuhur etti. bni mer (ra.)
dedi ki;

Onlarla karlatmz zaman benim onlardan, onlarn
da benden uzak olduunu haber veriniz. Abdullah Bin mer
olarak yemin ederim ki Eer onlardan birinin yeryz dolusu
altn olsa ve hepsini Allah yolunda infak etse, kadere iman
edinceye kadar Allah bunu kabul etmez. Sonra dedi ki; mer
Bin el Hattab bana u hadisi syledi;

Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellemin yannda idik.
Birden bembeyaz elbiseli, simsiyah sal, zerinde yolculuk
alameti grnmeyen bizden kimsenin tanmad bir adam
beliriverdi. Nebi Sallallahu aleyhi ve sellemin karsna oturdu,
dizlerini Onun dizlerine dayad, ellerini de uyluklarnn zerine
koydu. Sonra dedi ki;

Ey Muhammed! Bana islamdan haber ver! slam
nedir? Buyurdu ki;

-Allahtan baka ilah olmadna ve Muhammed
Sallallahu aleyhi ve sellemin Allahn Rasul olduuna ehadet
25
etmen, namaz klman, zekat vermen, Ramazan ay orucunu
tuman ve g yetirip yol bulabilirsen Beyti Haccetmendir. Dedi
ki;

-Doru syledin. Bizler Onun sorup ta tasdik etmesine
ardk. O kii dedi ki;

Bana mandan haber ver Buyurdu ki;

Allaha, Meleklerine, Kitaplarna, Peygamberlerine,
Ahiret gnne, Hayr ve erri ile Kadere iman etmendir. Dedi
ki;

Doru syledin Onun nce sorup sonra tasdik
etmesine hayret ettik. Dedi ki;

Bana ihsandan haber ver Buyurdu ki;

Allah grr gibi ibadet etmendir. Sen Onu grmesen
de phesiz O seni grmektedir.

Doru syledin. Bana saatten (kyamet gnnden)
haber ver Buyurdu ki;

Kendisinden soru sorulan, soruyu sorandan daha iyi
bilici deildir.

mer (ra) dedi ki; Bir mddet bekledim. Sonra
Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem bana buyurdu ki; Ey
mer! Bilir misin soran kimdi? Dedim ki; Allah ve Rasulu daha
iyi bilir, buyurdu ki;

phesiz O Cibril (as) idi. Size dininizi retmeye
gelmiti.
1


1
Sahihtir. Mslim(8) Ahmed(1/52) Ebu Davud(4695) Tirmizi
(2738) erhus Snne (2) Beyhaki(4/325) Nesi(8/97) bni
Mace(63) Hilye(8/202) Cemul Fevaid(36) Fethul Bari(1/106)
Aliyyul Kari erhul Msned(S.327/28) Msnedi Ebu Hanife(1-2)
26
20-Allah bize Rahmet eylesin.. Bil ki ! Rasulullah
Sallallahu aleyhi ve sellem bu hadiste Cibril (as)n dinlerini
retmek iin sahabenin huzurunda NebiSallallahu aleyhi ve
selleme soru sorduunu size retmitir. Her mslmana da
bunlar renmesi gereklidir.

slamdan sormas ile ilgili kavlini nceki hadiste sana
beyan etmitik. mana gelince; Her Mslman Allah Tealaya
btn meleklere, Allahn Rasulne inzal eyledii btn
kitaplara, btn peygamberlerine, lme, lmden sonra
dirilie, cennete, cehenneme, srata iman hakknda gelen
hadislere, mizana, havza, efeate, kabir azabna, bir kavmin
cehennemden kp cennete gireceine, kyamet gnne ve
buna benzer Hak ve lim ehlinin iman ettii eylere iman
etmesi gerekir. (Hak ve ilim ehli) Heva ve Bidat ehliyle, Delalet
ehli ile mcadele etmitir.

Nebi Sallallahu aleyhi ve sellemin ve sahabenin
sakndrd eylerden onlar sakndrrz, onlara gzellikle tabi
oluruz. Mslmanlarn, alimlerin yolundan gideriz. Hayr ve
erri ile kadere iman etmeli ve kadere iman etmeyenlerden
Tpk bni mer (ra) gibi uzak olmalsn.

21- u kavle gelince; Bana ihsandan haber ver dedi.
Buyurdu ki; Allaha Onu grr gibi iman etmendir. Sen Onu
grmesen de phesiz O seni grmektedir.

unu bil ki! Kim Allah Tealaya ibadet etmekteyse,
phesiz Allah Azze ve Celle onun ameline muttalidir. Onun
gizlisini ve an, amelinden sakladn ve aa vurduunu,
amelinde ne dilediini, Allah m yoksa bakasn m murad
ettiini, gizliyi ve gizlinin de gizlisini, gzlerin hain bakn,
gnllerde sakl olan bilir. Sizin nelerden sakndnz bilir. Kim
bunlardan kalbiyle yz evirir, ilmi ile Allah Azze ve Celle den
hayet duyar, Ondan korkarsa, Ona emredildii gibi ibadet
etmi olur. Eer byle bir dikkatten gaflette isen phesiz O
seni grmektedir. Sonra dnn Onadr. Neyle amel etti isen
O seni temsil edecektir. badetinde Ondan gafil olmandan seni
sakndrrm. Ona emronulduun gibi ibadet et, kendi dilediin
gibi deil! Ondan yardm dile, Ona sarl. phesiz O kendisine
27
iltica edeni kovmaz! Nitekim kim Ona sarlr ise onun srat
mstakime hidayet edilecei garanti edilmitir.
ALTINCI HADS : KAZA VE KADER

22- Ebu Cafer Ahmed Bin Yahya el Hulvani,
Muhammed Bin es Sabah, ed Dulabi, smail Bin Zekeriya,
Ame, Zeyd Bin Vehb, Abdullah Bin Mesud (ra) senedi ile;
Sadkul Masduk olan Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem
bize unu haber verdi;

Sizden biri anasnn karnnda krk gn nutfe, sonra
alaka, sonra mudga olarak(krk gn) kalr .
1
Sonra Allah ona
bir melek gnderip drt kelimeyi emr eder; amelini, ecelini,
rzkn, cennetlik mi yoksa cehennemlik mi olduunu yazar.
Sonra ona ruh flenir. Sizden biri cennet ile arasnda bir dirsek
boyu mesafe kalana kadar cennetliklerin amelini iler de,
kitap(yazg) onu geer ve cehennemliklerin amelini ilemeye
balar. Bunun zerine cehenneme girer. Yine sizden biri
cehennem ile arasnda bir dirsek boyu mesafe kalana kadar
cehennemliklerin amelini iler de, yazg onu geer ve
cennetliklerin amelini ilemeye balar, Bunun zerine cennete
girer.
2


23- Ey isteyen kii bil ki, phesiz Allah Azze ve Celle,
kullar iin rzk iini bitirmitir. Ve her rzk isteyen kendi rzkn
yer, onda artma olmaz, eksilme de olmaz, ta eceli gelinceye
kadar Eceller de bunun gibi ne artar, ne eksilir. Allah Azze ve
Celle onun hayrl ve erli amelini de yazmtr. aki veya said
oluunu yani cehennemliklerden mi yoksa cennetliklerden mi

1
-Nutfe; Damla , Alaka:Kan phts, Mudga;Bir inem et demektir.
2
Buhari(4/134) Mslim(2643) Ebu Davud(4708)
Abdurrezzag(20093) erhus Snne(71) Ebu Nuaym(7/365, 8/387,
10/170) Hatib(9/60) Tirmizi(2137) Nesai(6/366) Ceml
Fevaid(7642) bni Mace(76) Ahmed(1/382, 430) Ebu Yala(9/89)
Taberani Sair(1/74) Mikat(82) Tahavi Mkill Asar(9/482)
bni Hibban (14/47) Hakiymut Tirmizi Nevadir(4/203)

28
olduunu da yazmtr. Kullar bitmi olan bu ilerde gayret
ederler. Buna iman etmek vaciptir. Kim buna iman etmez ise
kafir olur.
YEDNC HADS : KAZA VE KADERE TABDR

24- Ebu Bekr Cafer Bin Muhammed el Firyabi, Osman
Bin Ebi eybe, Cerir Bin Abdl Hamid, Mansur, Said Bin Ubeyd,
Abdurrahman es Slemi, Ali Bin Ebi Talib(ra) senedi ile; Ali(ra)
dedi ki;

Bakiul Garkadda bir cenezede idik. Rasulullah
Sallallahu aleyhi ve sellem geldi ve oturdu. Biz de yanna
oturduk. Elindeki denei evirmee balad. Denei ile yere
iz yapt. Sonra buyurdu ki;

inizden hibir kimse yoktur ki cennetlik mi,
cehennmlik mi olduu yazlm olmasn. aki veya said oluu
yazlmtr. Bir adam dedi ki; Ya Rasulallah! O halde
hakkmzda yazlana gvenip ameli brakrz. imizden her kim
saadet ehlinden ise, saadet ehlinin ameli ona kolaylar, her
kim de ekavet ehlinden ise ekavet amelinin ameli ona
kolaylar deil mi? Buyurdu ki; Amel ediniz zira herkese
ameli kolaylatrlacaktr. Kim saadet ehlinden ise ona saadet
ehlinin ameli myesser olur, kim de ekavet ehlinden ise ehli
ekavetin ameline o kii myesser olur. Sonra u ayeti okudu;
Kim Allahn hakkn verirse Ondan korkup korunur ve
O gzel(tevhid kelimesini) tasdik ederse, biz de ona
hayr ve kolaylk yolunu kolaylatrrz. (Leyl ;5-7) Ama
kim cimrilik eder ve kendini (Allahn sevabna) muhta
grmezse ve o en gzel olan yalanlarsa onu en zor
olana (cehenneme) muvaffak klarz. (Leyl;8-10)
1

25- Allah sana Rahmet etsin, bil ki, buna iman etmek
vaciptir Allah kullarna, emr olunduklar taatleri yapmalarn

1
Buhari(2/120) Mslim(2647) Ahmed(1/137) bni Ebi Asm Es
Snne(1/75) Ebu Davud(4694) Tirmizi(2136) bni Hibban(2/45)
Nesa,i(6/516) bni Mace(78) Ebu Yala(1/306, 437, 454,)
Abdurrezzak(20074) erhs Snne(72) Mikat(85)
29
emr etmitir, ve nehy ettii gnahlardan uzak durmalarn da
emr etmitir. Allah bundan sonra sevdiklerini taatine muvaffak
klar. Hakknda kendisine isyan mukadder klmay dilediine,
bu, zulm deildir. O dilediini saptrr, dilediini hidyet eder.
Onun yaptndan sual olunmaz, ancak kullar mesuldrler.
Kullarndan taat edenleri sever, itaati emr eder, muvaffak klar,
isyandan uzak tutar, isyan sevenlerden olmamalarn diler,
isyan emr etmez, Allah Azz ve Celle ktlk emr etmekten
ycedir, mlknde dilemediinin olmasndan ycedir.
1


Allah size rahmet eylesin ite bu sahabeden ilim
ehlinin ve onlara gzellikle tabi olanlarn ve Mslmanlarn
imanllarnn yoludur.

26-bni Abbas (ra) der ki; Kader, tevhidin nizamdr.
Kim Allaha iman eder ve kaderi dorularsa kopukluk olmayan
salam bir kulba tutunmutur. Kim de Allaha iman eder ve
kaderi yalanlarsa tevhidi noksanlatrlmtr.
2














1
-Burada anlatlmak istenen udur; Allah kullarndan bazsnn
isyankar olmasn diler ve o kula cehenneme gtrecek amelleri
kolaylatrr. O da o ktlkleri ilemesi ile cehenneme girer.
Ancak Allah isyandan nehy eder ktl emretmez, bu kullarna
zulm deildir. Allah dilediini ileyendir (mtercimin notu)
2
bni Kayym el Cevziye Medarics Salikin(1/74)
30
SEKZNC HADS : RASULULLAH (Sallallahu
aleyhi ve sellem)N VASYETLERNDEN

27-brahim Bin Musa el Himyeri, Davud Bin Rueyd,
Velid Bin Mslim, Sevd Bin Yezid, Halid Bin Madan,
Abdurrahman Bin es Slemi ve Hcr el Kilai senedi ile;
dediler ki;

rbad Bin Sariyenin (R.a) yanna girdik O, hakknda
u ayetin nazil olduu kimselerden idi; Binek vermen iin
sana geldiklerinde; sizi zerine bindireceim (ve
harbe kacam bir binek) bir ey bulamyorum
deyince, sarf edecek bir ey bulamadklar iin
zntden gzleri ya dke dke geri dnen kimselerin
zerine sorumluluk yoktur. (Tevbe;92) onun yanna
girdiler. O, hasta idi. Dediler ki;

Biz seni ziyaret maksadyla geldik ve nasibimizi de alp
gideceiz. rbaz (ra) dedi ki; Rasulullah Sallallahu aleyhi ve
sellem bize sabah nazmn kldrd. Sonra bize dnd ve gzleri
yaartan, kalpleri rperten etkili bir vaaz etti. Birisi ded ki;

Ey Allahn Rasul! Sanki bu vaaz, veda eden bir
kimsenin tleridir. Bizlere ne ahdediyorsunuz.? Buyurdu ki;

Size Allahtan korkmanz, Habei bir kle olsa dahi
(idarecinizi) dinleyip itaat etmenizi vasiyet ederim. Sizden kim
Benden sonra yaarsa bir ok ihtilaflar grecektir. Bu yzden
snnetime ve hidayete erdirilmi raid halifelerin snnetine
sarlmanz gereklidir. Ona az dilerinizle srr gibi sarlp,
brakmayn, sizleri sonradan ortaya km ilerden sakndrrm.
phesiz her sonradan icad edilmi ey bidat tir. Her bidat de
cehennemdedir.
1


(1) Ahmed (4/126, 127) Ebu Davud(4607) Tirmizi(2815, 2816) bni
Mace(42,44) bni Ebi Asm Es Snne(1/29-30) bni Hibban (1/104)
bni Abdil Berr Cami (2/222, 224) Hakim (1/65, 96, 97)
Taberani(18/537-602, 617, 625) Beyhaki(10/114) Ceml
31
28- Bu hadiste ilmine btn Mslmanlarn muhtac
olduu, bilmemelerinin mazeret olmad bir ok ilimler vardr.
Onlardan biri de; phesiz Nebi Sallallahu aleyhi ve sellemin
onlara Allahtan korkmay emr etmi olmasdr. Allah korkusu
(takva), amel olmadka bilinmez.

29- Baz hikmet sahipleri dedi ki; Takvann nasl
olduunu bilmeyen, nasl muttaki olabilir?

30- mer Bin el Hattab (ra) dedi ki; Dinde fakih
olmayan kimse arlarmzda ticaret yapmasn. Zira O ancak
faiz yer
1


31- Btn Mslmanlar zerine Allahn farz
kldklarnn edasnda ve haram kldklarndan uzaklamada
Allahtan takva gereklidir.

Onlardan biri de; Nebi Sallallahu aleyhi ve sellemin
onlara ynetici olan kimse, siyah bir kle veya siyah olmayan
bir kle olsa bile dinleyip itaat etmelerini emretmi olmasdr.
Taat ancak maruftadr. phesiz onlara insanlar arasnda bir
ok ihtilaflarn kacan bildirmitir. Onlara, snnetine ve
sahabelerinden hidayete ermi rait halifelerinin snnetlerine
sarlmalarn emretmitir. Bu sarlma iin de u misali vermitir;
nsann az dileri ile bir eyi srmas gibi snnetlere sarlmaya,
temessk etmeye, ok sk tutup brakmamaya tevik etmitir.

Her mslmana; Rasullah Sallallahu aleyhi ve sellemin
snnetlerine tabi olmas, ancak onun snneti ile amel etmesi
ve rait halifelerinin, kendisinden sonra ki Ebu Bekr, mer,
Usman ve Ali Rdvanullahi Aleyhim ecmeinin snnetleri ile
amel etmesi vaciptir. Bylece Onun (Sallallahu aleyhi ve
sellem) sahabelerinin kavlinden kmam oluruz. phesiz
Allah dilerse, O bizi irad eder.


Fevaid(127) Darimi(95) Tahavi Mkil(1/85-87) Teyalisi(2615-16)
Sahihtir.
1
Tirmizi (485) Cemul Fevaid (4608)
32
Onlardan biri de; phesiz onlar bidatten sakndrm,
bidatin sapklk olduunu, Kurana Rasulullah Sallallahu aleyhi
ve sellemin rait halifelerinin snnetlerine ve sahabelerin
kavline uygun olmayan her amelin veya konuulan kelamn
bidat olduunu, onun sapklk olduunu, onu syleyen veya
yapan kiiye reddedilmi olduunu onlara bildirmitir. Onlardan
biri de; brad Bin Sariyenin; Rasulullah Sallallahu aleyhi ve
sellem bize gzleri yaartan, kalpleri titreten belagatl bir vaaz
etti demesidir.

32- Bu kelam iyi temyiz edin! Onun vaaznda,
bayldk,bardk, balarmza vurduk, gslerimizi
yumrukladk, kendimizi attk, (cahillerin ounun yapt gibi )
raks ettik demiyor! (O cahiller) vaaz esnasnda barr, baylr
dzenbazlk yapmaya alrlar. Btn bunlar eytann onlarla
oynamasdr. Bunlarn hepsi bidat ve delalettir.

Byle hareket edenlere denilir ki; Bil ki phesiz
Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem insanlarn en dorusudur,
mmetine en gzel nasihat edenidir. Kalbi en rikkatli olandr.
Ashab da kalbi en rikkatli olanlardr. Onlardan sonra gelen
insanlarn en hayrllardr. Akl sahibi iin bunda phe yoktur.
Onlar vaaz esnasnda lk atmazlar, barmazlar, raks
etmezler, hoplayp zplamazlar idi. Bu doru bir ey olsayd
buna insanlarn en hak sahibi, Rasulullah Sallallahu aleyhi ve
sellemin zamannda olanlar olurdu. Ancak bu, bidattir, batldr,
mnkerdir. Bylece bil! Onun snnetine ve ondan sonra ki
hidayete ermi rait halifelerin ve dier sahabelerin
(Rdvanullahi aleyhim ecmain) snnetlerine temessk edip
sarlmalsnz.
----------------------------------------------------------------------------
Mtercimin Notu
lahi Cezbe Acurrinin eletirdii hallerden
mstesnadr. Sahabede rnekleri vardr. Allah mam
Acurriye rahmet eylesin, keke bu istisna hallerden de
bahsetmi olsayd. mam Suyutinin ayakta zikir ve raks
hakknda bir fetvas
1
u ekildedir;



1
Suyuti El Havi Lil Fetavi(2/282-283)
33

Soru; Zikir meclisinde toplanan sufiler cemaatinden
bir ahsn ayaa kalkarak zikretmeye balamas halinde
kendi ihtiyar ile bunu yapmas irkin midir? Ve birisinin onu
bu iten nehyedip mani olmas gerekir mi?

Cevab; Bunda inkar edilecek bir ey yoktur. Bunun
ayns eyhul slam Siracddin el Bulkniye sorulmutu.
Oda yle cevaplad; phesiz bu inkar edilemez ve
kimsenin ona mani olmaya hakk olmad gibi mani olmak
isteyene de tazir cezas uygulamak gerekir. Yine ayn
soruya Allame Burhaneddin el Ebnasi ayn ekilde cevap
vermitir. Onun cevabnda u ifadeler de vardr; Hal sahibi
kimse bu halin tesiri altnda malubdur. Bu durumu inkar
eden ise ylesi vecd lezzetini tadmaktan, o safa halini
yudumlamaktan mahrumdur. Bunlarn cmlesinde selamet
(en doru tutum); o zatlarn hallerini anlayp, teslim
olmaktr. Baz Hanefi ve Maliki ulemas da ayn ekilde
cevab vermiler, ve hepsi de bu suale birbirine muvafk
cevaplar yazmlar, muhalefet etmemilerdir.
1


Derim ki (Suyuti); Allah ayakta zikretmek nasl
inkar edilebilir? Allah Teala buyurur ki; Onlar ayakta,
oturarak ve yanlar zere yatarken Allah zikrederler
(Al-i mran 191) Aie radyallahu anha der ki;

-.\,>l : _\= =! _:., ,\= -,\= =! _\ _,.\! \:


1
Bu fetvalardan rnekler iin Bkz.: mer Ziyaeddin Dastani
Fetavay meriye(Terc.:Tasavvuf ve Tarikatlerle lgili Fetvalar
Seha Neriyat sayfa 91-128 aras)
34
Peygamber sallallahu aleyhi ve sellemin Allah
zikretmedii bir an yoktu
1
Vecd ve uhud zevkyle raks ve
benzeri ekilde ayakta zikir inkar edilemez. Nitekim Cafer
Bin EbiTalib radyallahu anhn raksettii hadiste varid
olmutur;

\ \=\ ,\= -,\= =! _\ _,.\! ., ,, _\\= _,l , _ __
_s\> _s\> =,=! =\. _:., ,\ _\=>\! !.= i.\ = =\.

Cafer Bin Ebi Talib Radyallahu anh, Nebi
Aleyhisselamn kendisine Ahlakn benim ahlakma
benziyor
2
buyurmas zerine bu hitabn lezzeti ile raks
etmitir. Bunu Nebi Aleyhissalatu vesselam nehy
etmemitir.
3
te sufilerin vecde ulatklar zaman raks
etmesinin asl budur. Zikir meclislerinde raks ve semann

1
Buhari(1/116) Mslim(1/282) Tirmizi(3384) bni Mace(302)
Nevevi Ryazus Salihin(1445) Nzhetl Muttakin(2/221) Ebu
Davud(18) Kunuzl Hakayk(6035) Ahmed(6/70) Beyhaki(1/90)
Kurtubi(4/310) Ebu Avane(1/217) erhus Snne(2/44) Fethul
Bari(1/431) Mikat(456) Tahavi Meanil Asar(1/88) Nevafih(1353)
Nevevi Minhac(4/68) Kenz(17980) rvaul Galil(2/244) bnu
Huzeyme(1/103) Ebu Nuaym Msnedl Mustahrec(1/407) Ebu
Yala(8/152) Taberani Evsat(2/100) Gmhanevi Ramuzl
Ehadis(554/4)
2
Buhari(2/960) Hakim(3/130) bni Dakik El yd Umde(4/82) bni
Kesir(3/468) Tuhvetul Ahfezi(6/26) Tirmizi(3716) Fethul
Bari(7/507) bni Hibban(11/229) Mamer Cami(11/227)
Beyhaki(8/5) Nesai Sneni Kbra(5/127)
3
Kurtubi(15/215) Beyhaki(8/6, 10/226) Fethul Bari(7/507) bni
Sad(4/35,8/109) bni Cevzi Telbisu blis(s.364) Ziyaul Makdisi
Muhtare(2/392) Bezzar(2/316) Ahmed(1/108) Zehebi Siyeri
Alamin Nbela(1/213) Zeylai Nasbur Raye(3/268) Shreverdi
Avarif(s.234) Iraki Muni(2230) Gazali hyau Ulum(2/275)
Beyhaki uab(5123) Aliyyl Kari Musikinin Hkm(s.39) Seyyid
Muhammed Alevi El Maliki nsan Kamil(s.243) Ankaravi
Hucciyetus Sema(371) hasendir.
35
(dnmenin) sahih olduu mam zzeddin Bin Abdisselam ve
byk imamlardan bir cemaatten nakledilmitir.
1

------------------------------------------------------------------
DOKUZUNCU HADS : KURANIN YED HARF
ZERE NUZUL

33- Ebu Bekr Bin Ebu Davud es Sicistani, Ebu Tahir
Ahmed Bin mer el Misri, bn Vehb, Hayve Bin reyh , Ukayl
Bin Halid, Seleme Bin Ebi Seleme Bin Abdurrahman,
babasndan, bni Mesud (R) senedi ile; Rasulullah Sallallahu
aleyhi ve sellem buyurdu ki;

lk kitab bir babdan bir vecih zere inmitir.
Zecr( Nehiy ) , emir, helal , haram muhkem, Mteabih ve
emsaldir. Helalini helal, haramn haram saynz. Ne ile
emrolunmu iseniz onlar yapn, nelerden nehy edilmi iseniz
onlardan saknn. Misallerden ibret alnz. Muhkemi ile amel
ediniz. Mtaabihlerine iman ediniz ve deyiniz ki ; Bunlarn
hepsi Rabbimizin katndandr. Ona iman ettik. (Ali
imran, 7)
2

34- Bilmen gerekir ki; Kuran, Peygamber Sallallahu
aleyhi ve selleme yirmi ksr seferde nazil olmutur. Yani yedi

1
Bu imamlardan bazlar; Ahmed Rfai, Rafii, Gazali, bni Dakik El
yd, eyhul slam el Ensari, Shreverdi, Kueyri, Hucviri, Nablusi,
Hadimi (k.s.e.)Bkz.:Nablusi Risale Fi Hakk Zikril Cehri(33/b) El
ber(3/299) Fevatul Vefayat(2/138) Fihrisu Mahutatit
Tasavvuf(2/349) Berika(5/140) eyhul slam el Ensari el lam vel
htimam(s.491) Aliyul Kari Musikinin Hkm(s38) hya(2/280)
Avarif(s235) Kueyri(s642) Keful Mahcub(s556) Ceziri Mezahibu
Erbea(3/117) bni Cevzi Saydul Hatr(s189) Seyyid Ahmed Rfai
Brhanul Meyyed(s.60, tercemesi s.105vd.)
2
snad hasendir. Ahmed (1/455) Tahavi Mkill Asar(4/184-5)
bni Hibban(4/63) Hakim(1/553) Hakim sahih demi, Zehebi de
ikrar etmitir. Taberani (8296) Elbani Sahiha (587) Deylemi (4818)
Suyuti Elitkan(1/113,2/10) Kenzul Ummal(2371) Herevi Zemml
Kelam (2/62)
36
lgat zere Nebi Sallallahu aleyhi ve selleme her kabilenin en
gzel bulduu lgat telkin oluyordu. Bazsnn bazsna kusur
bulmas gerekmez. Bilakis kime hangi harf telkin ediliyorsa ona
mlazemet etmesi gerekir, onu hfzetmesi gerekir. Baka
telkinler ile oyalanmamaldr. Usman (Ra)n mushafndakinin
dna kmamaldr. Helalini helal, haramn haram sayar. Bu
(Kuran) ilmi snnetler olmadan idrak edilemez, tam anlamyla
anlalamaz. phesiz snnetler, Allahn kullarna emrettii ve
nehy ettii eylerdeki muradn aklar, beyan eder. Allah Azze
ve Cellenin kullarna u buyruunda ne emrettiini iitmedin
mi?;

Sana zikri indirdik ki insanlara, kendilerine ne
indirdiimizi aklayasn. Umulur ki tefekkr ederler
(Nahl 44)

Nitekim Rasullullah Sallallahu aleyhi ve sellem
mmetine, kendilerine nelerin helal, nelerin haram, nelerin
farz klndn aklamtr.

Kim helali ve haram bilmek isterse snnete bavursun.
Bylece Allahn emri ile Rasul Sallallahu aleyhi ve selleme
itaat eder, nelerden nehy etmi ise onlardan saknr, Ona
muhalefetten saknr. Allah Azze ve Cellenin u kavlinde
olduu gibi:

Onun emrine muhalefet edenleri korkut ki,
balarna bir bela veya kendilerine ok elemli bir azab
isabet etmesinden saknsnlar(Nur 63)

Sonra Kurann mteabihleri hakknda rey (ahsi
gr)ten, mcadeleden saknmay tavsiye eder. phesiz
Allah zaten seni bundan sakndrmtr. Kurandaki mesellerden
ibret almay, muhkem ayetleri ile amel etmeyi ve iinde ne
varsa hepsine iman etmeyi tavsiye eder.

35- Bil ki; phesiz Kurann nesh eden ve nesh
olunan ayetleri vardr. Ulemaya mcadele ve tartma kast
olmakszn, renmek niyeti ile bunu sor. Allah Teala
buyuruyor ki;
37
Sana Kitab indiren Odur. Onun baz ayetleri
muhkemdir ki bunlar kitabn esasdr. Dierleri de
mtaabihtir. te kalblerinde erilik olanlar, fitne
karmak ve onun teviline yeltenmek iin maeabih
ayetlere sarlp onlarla urap dururlar, Halbuki onun
tevilini ancak Allah bilir. limde yksek payeye
erienler ise; Ona inandk hepsi Rabbimizin
katndardr derler. Bu incelii ancak akl- selim
sahipleri dnp anlar (Ali imran 7)

Allah sana rahmet eylesin,bil ki; Muhkem ayetler vardr.
bni Abbas(Ra) der ki; Nasihi, Mensuhu, helali, haram,
farzlar, hududu Kurann Muhkemleridir. Onlarla emredilir,
amel edilir ve o din edinilir.
1
te bu Mslman fakihlerin
yoludur.

Allah Azze ve Cellenin Bunlar Kitabn esasdr
kavli hakknda Said Bin Cbeyr Dedi ki; Kitabn asldr. Allah
Azze ve Cellenin onu mml Kitab diye isimlendirmesi
onlarn btn kitablarda yazl oluundandr.
2


36- Mcahit (Ra) der ki; Dierleri
Mteabihlerdir ayeti hakknda; Bazs tasdik eder.
3











1
- Taberi(2/205) bni Kesir(1/247) Drrl Mensur(2/4) bni
Mnzir ve bni Ebi Hatimden.
2
Drr Mensur (2/4) bni Ebi Hatimden.
3
Drr Mensur (2/4)bni Humeyd ve El Firyabiden
38
ONUNCU HADS : CENNETTEKLER

37- El Firyabi, Kuteybe Bin Said, Abdlaziz Bin
Muhammed ed Deraverdi senedi ile; ve

38- Ebul Kasm Bin Abdullah Bin Muhammed Bin
Abdlaziz, Yahya Bin Abdlhamid, Abdlaziz Ed Deraverdi, El
Kasm Bin Zekeriyya el Mutriz, shak Bin brahim El Mervezi,
Abdurrahman Bin Humeyd Bin Abdurrahman, babasndan,
dedesinden, Abdurrahman Bin Afv (Ra) senedi ile; Rasullullah
Sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki;

Ebu Bekir cennettedir, mer cennettedir, Usman
cennettedir, Ali cennettedir, Talha cennettedir, Zubeyr
cennettedir, Sad ve Said cennettedir, Ebu Ubeyde Bin El
Cerrah cennettedir.
1
(Rdvanullahi Aleyhim Ecmain.)

39- Nebi Sallallahu aleyhi ve sellem kimin iin
ehadette bulunmu ise Mslmanlarn da ona ehadet etmesi
vaciptir. Nebi Sallallahu aleyhi ve sellem onlara ehadet ettii
takdirde onlar seviyor demektir ve kim onlar severse hibir
sahabeyi ayrmadan onlarn cennetlik olduklarna ehadet eder.
Onlarn hilafetine u sra ile ahitlik eder; Onlarn ilki Ebu Bekr ,
sonra mer , sonra Usman , sonra Ali (R.anhum)dr.

Onlar ki haklarnda Nebi Sallallahu aleyhi ve sellem
yle buyurmutur: u drdnn muhabbeti ancak mminin
kalbinde toplanr; Ebu Bekr, sonra mer, sonra Usman, sonra
Ali (R.anhum)dr.
2


1
Sahihtir. Ahmed(1/192) Tirmizi(3848) Said Bin Zeyd tarikinden;
Ahmet (1/188-189) Ebu Davud(4649-50) Tirmizi (3758) bni
Mace(134) Hakim(3/450) Taberani(356) Bkz; Keful Hafa(49)
Ceml Fevaid(8557) Camius Sagir(73)
2
snad zayftr. Bunu Ebu Nuaym Hilyede(5/203) ve bni Kudame
Mtehabbiyne Fillahta(71); AbdlAziz Bin Numan el Kureyi, Zeyd
Bin Hibban, Ata Bin es Saib, Ebu Hureyre (Ra) tariki ile rivayet
ettiler. Zeyd Bin Hibban zaiflerden saylr. Bkz; Mizan(2/101)
Takrib (1/273) Tehzib (3/404) Ayrca Ata ile Ebu Hureyre (Ra)
39
40- Denilir ki; Kim Ebu Bekri severse dinini ikame
etmitir. Kim meri severse yolunu ak etmitir. Kim Usman
sevmise Allahn nuru ile aydnlanmak istemitir. Kim Ali yi
severse salam kulpa tutunmutur. Kim Muhammed Sallallahu
aleyhi ve sellemin ashab hakknda gzel dnr ve sylerse
nifaktan uzaklamtr.

ON BRNC HADS : ASHABI KRAMIN
FAZLET

41- Halid Bin Amr el Ukberi, El Hmeydi (Abdlaziz Bin
ez Zbeyr), Muhammed Bin Talhatt-Teymi, Abdurrahman Bin
Salim Bin Abdurrahman Bin Uveym Bin Es Saide, Babas,
Dedesi senedi ile; Rasululah Sallallahu aleyhi ve sellem
buyurdu ki;

Muhakkak ki Allah beni ve Ashabm seti, onlardan
bana vezirler, yardmclar ve akrabalar kld. Kim onlara lanet
ederse, Allahn laneti onun zerine olsun, Meleklerin ve btn
insanlarn laneti de o kimsenin zerine olsun. Allah kyamet
gnnde onlarn kurtuluu iin ne bir fidye ne de bir yardmc
kabul etmez.
1


42- Kim iitmise, Allah onu ilimle ve hepsinin sevgisi ile
faydalandrsn. Muhacirlerle, Ensarn, Efendimiz Sallallahu
aleyhi ve sellemin akrabalarnn, onlarla evlenenlerin ve

arasnda inkta vardr. Ebu Nuaym der ki; Ahmed Bin Hanbel bunu
Ebun Nadrdan rivayet etti, Ve Ebu Amir Sevriden, o Ata el
Horosoniden, o da Enes (Ra)dan Merfuan rivayet etti. Suyuti bunu
Camiul Kabirde(1/921) Ebu Umame (Ra) hadisinden tahri etti ve
Taberaninin Evsat ile bni Asakirin Tarihu Dmikine nisbet etti.
1
-bni Ebi Asm es Snne(1000) Hakim(3/632) Taberani (17/140)
Ebu Nuaym(2/11) Mecmauz Zevaid(10/17) Elbani Tahrics
Snne(2/483) Tayalisi(s.33) Ahmed(3/134, 5/325) Dehlevi
Bustanl Muhaddisin(s.143) bni Abdilberr stiab(1/6) Nebhani
Fethul Kebir(3234-36) Hayats Sahabe(1/35) Ramzl Ehadis
(86/6-7) bnl Enbari Kitabul Mesahifte rivayet etti.
40
kiminle evlenmise onlarn, btn ehlinin, btn hanmlarnn
sevgisi ile faydalandrsn. Onlar hakknda Allahtan korksun.
Onlardan hi birine sebbedilmez, aralarndaki ihtilaftan sz
edilmez. Onlardan birine sveni iiten olursa, onu nehyetmeli,
bundan sakndrlmal ve onu knamaldr.

Eer vazgemese ondan ayrlp onunla oturulmaz. Kim
bu mezheb zere olursa dnyada ve ahirette Kerim olan Allah,
ona btn hayrlar verir diye mit ederim.
ON KNC HADS : MANIN KISIMLARI

43- Ebul Abbas Ahmed Bin sa Bin es Seken El Beledi,
Ali Bin Harb el Mavsili , Abdselam Bin Salih el Horasani, Er
Rda Ali Bin Musa, babas Musa Bin Cafer, babas Cafer Bin
Muhammed, babas Muhammed Bin Ali, Ali Bin el Hseyin,
babas Ali Bin Ebi Talib (R) senedi ile; Efendimiz Sallallahu
aleyhi ve sellem buyurdu ki;

man; dil ile ikrar, erkan ile amel, kalp ile yakindir
1


1
-bni Mace (65)Talikinde Sindi dedi ki; Bu hadisin isnadnda ki
Ebus Salt (Abdsselam Bin Salih) ittifakla zayf bir ravidir Ebus
Salt bu rivayetin sonunda, senedi Ehli Beytten olutuu iin bu
sened bir mecnuna veya hastaya okunsa ona ifa vesilesi olur
demitir. mam Suyuti Lealiul Masnuada(1/38) hadisin
mutabilerini ziktretmitir. Sindinin; Ebus Saltn zaif olmasna
ittifak ettiler sz pek yerinde deildir. Zira onun hakknda
mam Ahmed Bin Hanbelin; Saduk dediini Darekutni naklediyor.
bni Main de; ska = gvenilir) bir ravi olduunu sylemitir. Ebus
Saltn zayf kabul edilmesi, yukarda nakl ettiimiz sznden
dolay iilikle itham edilmi olmasndan olabilir. Halbuki onun bu
sz iilik deildir. Ehli beyti sevmek Ehli Snnetin iardr.
Hadisin baka bir tarikinde; man, kavil ve eriatle ameldir.
eklinde gelmitir. (bnl Kayserani Tezkira(319) bni Hibban
Mecruhin(1/142) bni Cevzi (1/132) Leali(1/37) Hatip el
Badadi(10/343, 11/47) Mecruhin(2/106) Bu tarite Muhammed Bin
Sehl el Beceli vardr. O mechullerdendir. Bkz. Cerh ve
Tadil(7/277) Tarihu Badat (1/255) irazi Elkabda Aie (Ra)dan
41
44- Eski ve yeni Fakihlerin indinde bu hadis byk bir
esastr. Bu Allah Azze ve Celle nin kitabna muvafktr. Dininde
tan edilmi, Terk edilmi habisler dnda buna muhalefet
eden yoktur. Mminlere nasihat olsun diye renmeleri iin
manasn aklyorum.

45- Allah bize rahmet eylesin, biliniz ki; O (iman)
kalbin tasdiki, dilin ikrar, azalarn amelidir. phesiz O(iman )
kalp ile marifet, dil ile sylemek; beraberinde azalarla amel
etmek olmadka cereyan etmez. Eer bu hasleti tamam
edersen Mminsin. Buna kitap, snnet ve Mslman
alimlerini szleri delalet etmektedir.

mann Kalp ile tasdik artnn gerekliliini Allah Azze
ve Cellenin Maide suresinde u kavli gsteriyor; Ey Raslm
Kfrde yaranlar seni mahzun etmesin. onlardan
kalpleriyle inanmadklar halde azlar ile iman ettik
diyenleri vardr(Maide; 41)

Onlar iin dnyada bir kepazelik Ahirettede
byk bir azap vardr.(Maide;41)Yine Allah Azze ve Celle
buyuruyor ki; Kalbi iman ile sknette olduu halde
kfre zorlanan mstesna(Nahl;106)

Yine buyuruyor ki; Bedeviler iman ettik
derler(Hucurat;14) Bu kalp ile imann farziyetini
gsteriyor. te O tasdik Marifettir. Dilin sylediini Kalp tasdik
etmiyorsa, bu szn hi faydas olmaz. Dil ile imann
farziyetine gelince Allah Azze ve Cellenin Bakara sresindeki
u kavli; (Ey iman edenler) siz yle deyin; Biz Allaha
ve bize inzal edilen (Kuran)a iman
ettik.(Bakara;136) ayetinden O hakkyla bilen ve
iitendir.(Bakara;137) ayetine kadar bu iki ayete baknz.

rivayet etmi, buna Elbani Mevdudiye hkmetmitir. Daiful
Cami(2305) bni Cevzi Mevduat(1/128) Keful Hafa(1/21)
Tezkiratul Mevduat(11) Zbeydi thaf (9/583) Esrarul
Merfua(314-15) Busayri thaf(9/152) Deylemi(371) Feydul
Kadir(3/185) Ceml Fevaid(59) Tenzih eria(1/151)zayftr.
42
Allah Azze ve Celle Ali mran suresinde; De ki; Biz
Allaha ve bize inzal edilen (kuran) a iman ettik (Ali
imran;84) buyuruyor. Peygamber Efendimiz Sallallahu aleyhi
ve sellem de;

nsanlarla Lailahe illallah Muhammedn Rasulullah
deyinceye kadar harp etmekle emrolundum.
1
buyuruyor .

Bu hadiste imann dil ile sylenmesinin vacip oluu
zikrediliyor. man ancak, azalarla Allahn farz kldklarn
yerine getirmek, Allahn emrini Kalp ile tasdik ve dil ile
sylemektir. Allah Azze ve Celle buyuruyor ki;

Ey iman edenler! Rku edin , Secde edin,
Rabbinize kulluk edin ve hayr ileyin ki felah
bulasnz(Hac;77)

Namaz klnz, Zekat veriniz (Bakara; 43, 83,
Nur;56, Mzemmil; 20)

Ve Kurann baka yerlerinde haccn farz oluu, cihadn
bedenin btn organlarna farz oluu belirtiliyor. Yani azalarla
ameller; kalp ve dil ile imann tasdikidir. Kimin azalarnn ameli,
Mesela taharet, namaz, Zekat, Oru, Hac, Cihad, ve benzerleri
gibi amelleri ile iman tasdik etmezse iman kamil olmaz.

(-Bu hususta Mellifin Kitabu eria adl eserine
(s.102-114) baknz . -mtercim- )


1
Sahihu Buhari (1/13, 109, 2/131, 4/58, 9/19, 115, 138) Mslim(21)
Ahmed(1/11, 19, 35, 48, 2/667, 423, 475, 503) Ebu Davud(1556,
2640) Tirmizi(2606, 2607) Nesai (7/77-79, 8/81) bni
Mace(3927, 3929) Abdurrezzak(6919, 10020-22) bni
Hibban(1/200, 221, 7/557, 1/199-219) bni Ebi eyba(10/122-124)
erhus Snne(1/66, 69, 5/488) Hakim(2/522) Beyhaki (1/7, 54,
2/3, 3/92, 4/104, 114, 7/3, 4, 8, 19) Ebu Bekr , mer, Enes ve Ebu
Hureyre (Ra)den rivayet etmilerdir.
43
46- Kim kendisi iin dil ile ikrar ve amel olmadan kalp
ile bilmekle yetinirse o kimse mmin deildir. Ve kim de
marifetle itikat etmez, ameli terk ederse dili ile iman ettiini
sylerse imann kendi kendine yalanlam olur. Zikrettiimiz
ekilde amel ederse, imann tasdik etmi olur. Bunu bylece
bil.

te bu nceki ve sonraki mslman alimlerin
mezhebidir. Kim bunun haricinde bir ey sylerse o habis bir
mrciedir. Dinin hakknda seni sakndrrm. Buna delil Allah
Azze Cellenin u kavlidir;

Halbuki onlara dini yalnz kendisine has klarak
ve hanifler olarak Allaha kulluk etmeleri, namaz
klmalar, zekat vermeleri iin ancak mslman
olmalar emrolundu. te salam din odur.(Beyyine , 5)
ON NC HADS : MMETN FIRKALARI

47- Ebul Fadl Cafer Bin Muhammed es Sandeli, Ebu
Bekr Bin Zencuye, Muhammed Bin Yusuf el Firyabi, Sfyan es
Sevri, Abdurrahman Bin Ziyad Bin Enam senedi ile; ve

48- Ebu Abdullah Ahmed Bin El Huseyn Bin
Abdlcebbar es Sufi, Heysem Bin Harice, smail Bin Iya,
Abdurrahman Bin Ziyad, Abdullah Bin Zeyd Abdurrahman Bin
Amr Bin el As (Ra) senedi ile; Nebi Sallallahu aleyhi ve sellem
buyurdu ki;

srailoullarnn bana ne geldi ise, mmetimin
bana da gelecektir. srailoullar yetmi iki frkaya
blnmt. mmetim ise, bir frka fazla olarak yetmi
frkaya blnecektir. Biri dnda hepsi cehnnemdedir. Dediler
ki; O kurtulan frka hangisidir? Buyurdu ki; Benim ve
Ashabmn zerine olduumuz (yolda olanlar)
1


1
Sahihtir. Acurrinin isnad zayftr. snaddaki Abdurrahman Bin
Ziyad Bin Enam (el friki )zayftr. Bkz.Takrib(1/480) Bunu bu
tarikten Tirmizi(2779) tahric etmi ve Hasen garib demitir.
44
49- Akl sahibi mmin gayret edip kurtulu olan bu
frkaya dahil olmaya alr. Allahn Kitabna ve NebiSallallahu
aleyhi ve sellem ile Sahabenin snnetlerine, onlara en gzel
ekilde tabi olanlarn, mslman fakihlerin kavillerine tabi olur.
Grnde yalnz kalm fakihlere uymaz. Sufyan es Sevri, el
Evzai, Malik Bin Enes, E afii, Ahmed Bin Hanbel , El Kasm
Bin Sellam gibi eyhlerin (mctehit imamlarn) yolunda
olanlara tabi olur.

Onlar neyi inkar etmise bizde onlar inkar eder, neyi
kabul etmilerse biz de onu kabul ederiz ve onu syleriz.
Onlarn yolu zerinde oluruz.

50- Bize Ebu Bekr Bin Ebu Davud, Yusuf Bin Esbatn
yle dediini iittiini haber verdi; Bidat (frkalarn) esas
drttr; Rafza(iiler), hariciler, kaderiyye ve mrcie. Sonra her
frka on sekiz frkaya blnd, yetmi iki frka oldu. Kurtulmu
olan yetmi nc frka; Ehl-i Snnet vel cemaatin edipleri ve
akl sahipleridir. Onlar Kurann Allahn Kelam olduuna, nazil
edilmi olup mahluk olmadna inanrlar. Allah Azze ve

Ayrca Hakim(1/129) Mstedrekte rivayet etmitir. Hadisin
ahitleri oktur; Ebu Hureyre (Ra)dan ; Ebu Davud(4596)
Ahmed(2/333) Tirmizi (2778) bni Mace(3991) bni hibban(8/48)
bni Ebi Asm es Snne(60) Hakim(1/128) sahihtir. Muaviye Bin
Ebu Sufyan (Ra)dan ; Ahmed(4/102) Ebu Davud(4597) bni
Mace(3992) Darimi(2/241) bni Ebi Asm(65) Hakim(1/128)
Taberani(12/51, 70) sahihtir. Avf Bin Malik el Ecai (Ra)dan; bni
Ebi Asm(63) Sahihatl Elbani(1492) bni Mace(3994) sahih. Enes
(Ra)dan; bni Ebi Asm(64) bni Mace(3993) ahidleriyle hasendir.
Ebu mame (Ra)dan; bni Ebi Asm(68) Taberani Evsat ve
Kebirde zaif senedle. bni Mesud (Ra)dan; bni Ebi Asm(71)
zayf sened ile rivayet etti. Ayrca Bkz.Deylemi(2341)
Kurtubi(4/159) Acurri E eria(17-27) Mizanl tidal(4150)
Esrarul Merfua(364-68) Beyhaki(10/208) Zbeydi thaf(8/140)
bni Asakir(6/420) Mecmauz Zevaid(7/259)
45
Cellenin mminler tarafndan kyamet gnnde grleceini
tasdik ederler.
1


51- Bu On nc hadis ile, mslmanlarn kendilerine
gerekli olan din ilimlerine sarlmalar, din ilerinde cahil
kalmamalar gerektii sabit oldu. Aksi takdirde Hakkn
yolundan sapar, insanlarn dini zere olurlar.

52- Mslmann malnn ba (en kymetli serveti)
dinidir. Evi nerde ise o evi ile beraberdir, yolculua kamaz,
kimselere emanet edemez. neallah ben bundan sonra
mslmanlara edeb olsun diye, daha fazla ilmi (kendilerine
gerekli olanlar) talep etmeleri iin, snnetleri zikredeceim.
Muvaffak klan Allahtr.

ON DRDNC HADS : ABDEST HALLER

53- Ebu Bekr Bin Ebu Davud, Ebut Tahir Ahmed Bin
mer el Msri ve Muhammed Bin Abdullah bin mer el Adeni,
smail bin Mesleme Bin Kaneb, Abdullah Bin Irade, Zeyd Bin el
Haravi, Muaviye Bin Kurre, Ubeyd Bin Umeyr, Ubeyd Bin Kab
(Ra) senedi ile; Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem,
(uzuvlarn birer kere ykayarak abdest eld ve) buyurdu ki;

Bu ekilde abdest almayanlarn namazn Allah kabul
etmez! Sonra azalarn ikier kere ykayarak abdest ald ve
buyurdu ki;

Kim bu ekilde abdest alrsa Allah ona ecrini iki kat
verir. Sonra azalarn er kere ykayarak abdest ald ve
buyurdu ki;


1
bni Esbat zahit ve abidlerdendir. bni Main ska = gvenilir
olduunu sylemitir. Buhari dedi ki; Kitaplar defnedilmiti. Bu
yzden hadisleri salkl olarak gelmemitir. Bkz.; Ukayli Duafa
(472) Tarihul Kebir (8/385) Cerh ve Tadil 9/218) Mizanl tidal
(4/462) bni Teymiye Mecmuul Feteva (3/300)
46
te bu Benim ve Benden nceki peygamberlerin
abdestidir.
1


54- Bu gsteriyor ki her insana farz olan abdest, her
uzvu birer kere ykamak ile gerekleir. Bunda ihtilaf yoktur.

Kim her uzvunu ikier defa ykayarak abdest alrsa bu
daha faziletlidir. Kim de her uzvunu er defa ykayarak abdest
alrsa, hakkn vermitir, artk bundan fazlas yoktur. Kim
bundan fazla ykarsa haddi am ve zulm etmi olur.
Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellemden rivayet edilen u
hadisin kapsamna girer.

Allah haddi aanlar sevmez
ON BENC HADS : ABDESTE TABDR

55 - Ebu Bekr Cafer Bin Muhammed el Firyabi ,
Kuteybe Bin Said , Ebu Avea , Halid Bin Alkame , babas, Abdi
Hayr senedi ile; Ali Bin Ebi Talib kerremallah vecheh bize
geldi. Namaz klmt. Bizden Abdest iin su istedi. Dedi ki;
Onunla ne yapacaksn? Namaz kldn, yok eer bize bir ey
reteceksen o baka ... (Ravi) dedi ki; Ona iinde su
bulunan bir kap ve leen getirildi. Eline o kapdan boaltarak
defa ykad. Sonra er defa azna ve burnuna su verdi.

1
Hasen bir hadistir. Bu isnadda zaaf vardr. bni Irade ve el
Havari zayf ravilerdir. Bkz.;Et Takrib(1/433),1/274) Bu tarikten
bni Mace(420) ve Darekutni(1/81) rivayet ettiler. Buna bni
ahinin Et Tergibde(262/1-2) Enes (Ra) rivayet ettii hadis
ahiddir. Elbani der ki; isnaddaki raviler gvenilirdir ancak
Munkatdr. Yine buna bni Macenin(419) Darekutninin(1/80-81)
ve Beyhakinin(1/80) bni mer (Ra)dan rivayetleri ahittir. Bu
babta Zeyd Bin Sabit ve Ebu Hureyre (Ra) beraber rivayet
ettikleri bir hadis vardr. Bunu Darekutni Garaibu Malikte rivayet
etmitir. Senedinde bulunan Ali Bin el Hasen e ami zayftr.
Bunu Habib (11/28) Tarihinde zayf senedle rivayet etti. Elbani
rvaul Galil(1/126) Ceml Fevaid(563-65) Tirmizi(45) Buhari(1/48)
bni Mlakkin Bedrul Mnir(43) bni Hacer Telhisl Habir(1/82)
47
Bunu avucuna dkt su ile yapt. Sonra yzn defa ykd.
Sonra sa kolunu defa ve sol kolunu defa dirseklerine
kadar ykad. Ban bir kere meshetti. Sa ayan defa ve
sol ayan defa ykad. Sonrada buyurdu ki;

Kimi Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellemin abdestini
bilmek sevindirirse; ite bu onun abdestidir.
1


56- Bu abdest konusunda olanlarn tamamlaycs ve
en gzelidir. Elhamdlillah.
ON ALTINCI HADS : NEB ALEYHS
SELAMIN GUSL

57- Ebu Cafer Ahmed Bin Yahya el Hulvani,
Muhammed Bin es Sabah ed Dulabi, Veki Bin el Cerrah, Ame,
Salim Bin ebil Cad, Kreyb, bni Abbas (R) senedi ile;

bni Abbas dedi ki; Nebi Sallallahu aleyhi ve sellemin
hanm, halam Meymune(R) dedi ki;

Nebi Sallallahu aleyhi ve sellemin cenabetten
Gusletmesi iin gusul malzemesi koydum. Kab sol eliyle tutup,
Sa tarafn ykad. Sonra fercine su dkp ykad. Sonra elini
duvara veya yere srd. Sonra Mazmaza ve istinak yapt.
Yzn ve kolunu ykad. Bandan defa su dkt, sonra
btn bedenine su dkt. Sonra ykand yerden ekilip
ayaklarn ykad.
2
Dedi ki; (Kurulanmas iin) bez getirdim.
yle buyurdu; Hayr

1
Sahihtir. Bu isnad hasendir. Senedinde ki Halid Bin Alkame
Saduktur. Bkz.Takrib(1/216) Bu rivayeti Nesai(1/68) Ebu
Davud(111) Bu tarikten rivayet ettiler. Ali (Ra)dan baka tarikler
ile; Ebu Davud(113-14) Nesai(1/68-70) Darimi(1/178) Tirmizi(49)
bni Mace(404) bni Huzeyme(147) Tahavi(1/29) bni
Hibban(Mevaridz-Zaman 150) Beyhaki(1/48-51,63,75) Ceml
Fevaid(525) Ahmed Msned(1/158)
2
Ahmed(6/329, 330, 335, 336) Abdrrezzak(998) Buhari(1/75,
77) Mslim(317) Ebu Davud(242) Tirmizi(103) Nesai(1/137) bni
48

ON YEDNC HADS : BE VAKT NAMAZ VE
EMANET

58- brahim Bin Musa el Cevzi, Nasr Bin Muhammed
el Mervezi, Ubeydullah Bin Abdlmecid, Ebul Evvam el Kattan,
Katade ve Eban Bin Iya, Huleyd el Asri, Ebud Derda (R) sene
ile; Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki;

Kim kyamet gnnde iman ile beraber u bei ile
gelirse, cennete girer; Kim be vakit namaz artlarna,
rukusuna, kraatine dikkat ederek muhafaza eder(klarsa),
Zekatn malnn en gzelinden verirse - Allaha yemin olsun
ki ancak mmin byle yapar -, Ramazan ay orucunu tutar,
g yetirir ve yolunu bulduu taktirde Beyti Haccederse ve
emaneti eda ederse cennete girer.
1


Dediler ki; Ey Ebud Derda! Emanetin edas nedir? Dedi
ki; Cnplkten gusletmektir. phesiz ki Allah Teala kulu iin,
dininden daha kymetli bir ey emanet etmemitir.

59-Bu akl sahipleri iin unu gsterir ki; phesiz,
man; dediimiz gibi ancak amel ile tamam olur. phesiz
Allah Azze ve Celle Mminler iin her bir gn ve gecede ruku
ve secdelerini tam yapmak artyla be vakit namaz farz
klmtr.


Mace(573) bani Hibban(1177) bni Hzeyme(241) Begavi erhs
Snne(248) bnl Carud(100) Beyhaki(1/174, 176, 177)
Darimi(1/191) Dare Kutni (1/114) Ceml Fevaid(788-90) Sahihtir.
1
Hasendir. Ebu Davud(429) Ebu Nuaym Hilye(2/234) Mecmauz
Zevaid(1/47) Heysemi; isnad ceyyid dedi. Senedindeki Ebu Ali el
Hanefi Ubeydullah Saduktur. Bkz.; Takrib(1/536) isnaddaki Ebu
Avvam; mran Bin Daverdir. O saduktur, vehmeder.
Bkz.Takrib(2/83) Huleyd el Asri; bni Abdullahtr. O da saduktur.
Bkz. Takrib(1/227) Bkz ; bni Hacer Metalibu Aliye (309) Kenzul
Ummal (43513) bni Kesir Tefsir(3/531)
49
Bunun fkhndandr; rukudan sonra dorulmay tam
yapmak, secdesinden dorulmay tam yapmak, iki secde
arasnda tekbirine dikkat ederek oturmak, Allaha hamd iin
kraat gzel yapmak, abdesti, tahareti ilimle tam yapmak,
namaz bilinli olarak eda etmek. slam eriatinin btn
farzlar ancak ilimle eda edilir. Muvaffak klan Allahtr.

ON SEKZNC HADS : NAMAZA TABDR

60- El Firyabi, Kuteybe Bin Said, Abdullah Bin Lehia,
Yezid Bin Huleyd, Muhammed Bin Amr Bin Talha, Muhammed
Bin Amr el Amiri (Ra) senedi ile ;

Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellemin namzndan
bahsedilen bir mecliste idim. Ebu Humeyd es Saidi (Ra) dedi ki;
Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellemin namazn en iyi
bileniniz benim. Bu benim gayretimle oldu. Rasulullah
Sallallahu aleyhi ve sellemi grdm;

Namaz klaca zaman tekbir getirir, sonra Kuran okur,
rkuya vardnda avularn dizlerine yerletirirdi.
Parmaklarnn arasn bu esnada aard. Srtn dz tutar, ba
ayn hizada olurdu. Yanan evirmezdi.

61- (Acurri der ki); Hadisin metninde geen gayri
mukanna kelimesinin manas; Rukuunda ban srtn
yukarsnda veya aasnda deil ayn hizada tutmas,
boynunu ie ekmemesi, bilakis srtn uzatp bayla ayn
hizada tutmas demektir. Hadise tekrar dnelim; Ravi dedi ki;
Ban rkudan kaldrdnda, btn azalar yerleene kadar
mutedil ekilde kyamda dururdu. Secde ettii zaman; aln ve
burnu yere deer, dizi, gs ve ayaklar itminan buluncaya
kadar secdede kalrd. Ban secdeden kaldrdnda itminan
buluncaya kadar otururdu. ki rekattan sonraki oturuunda sol
ayann ii zerinde oturur ve sa ayann parmaklarn
dikerdi. Drdnc rekat sonundaki oturuda ise sol kalas
50
zerine oturur, sol ayan (sa) ayann yanndan darya
karrd.
1

ON DOKUZUNCU HADS : NAMAZA TABDR
62- El Firyabi, Kuteybe Bin Said, Bekr Bin Mudar Bin
Muhammed, Ali Bin Yahya er Rzki, Babasndan o da
amcasndan (ki o bedevi idi) senedi ile;

Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem ile beraberdik.
Mescide bir adam geldi. Mescidin bir kesinde namaz
klyorken Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem ona yan gzle
bakyordu. Sonra gzn evirdi. Rasulullah Sallallahu aleyhi
ve selleme geldi ve selam verdi. Onun selamn cevaplad.
Sonra buyurdu ki; Dn namazn kl! Namazn olmad.

(ravi dedi ki;) Bilmiyorum bunu sefer mi yoksa iki
sefer mi tekrar yapt. Adam dedi ki Sana kitab indirene
yemin ederim ki alyorum, gayret ediyorum. Bana ret ve
edeblendir. Buyurdu ki;

Namaz klacan zaman gzelce abdest al, sonra
kbleye dn, tekbir al, Kuran oku, rkuda itminan buluncaya
kadar rkuda kal, sonra kyama kalk ve mutedil olarak dur.
Sonra secde et ve itminan buluncaya kadar secdede kal. Eer
byle yaparsan namazn eda etmi olursun. Eer bundan
eksik yaparsan namazn noksandr.
2


1
Sahihtir. Bu isnad hasendir. Buhari(1/210) Ahmed(5/424) Ebu
Davud(731) Tirmizi(304) bni Mace(1061) bni Hibban(3/174)
erhus Snne(555-56) Darimi(1/313) Nesai(2/211,3/3,34) Tahavi
Meanil Asar(1/223) bni Mlakkin Bedrl Mnir(272) Telhisul
Habir(1/240) Ceml Fevaid(1491-96)
2
Sahihtir. afi El mm(1/88) Ahmed(4/340) Ebu Davud(857-61)
Tirmizi (301) Nesai(2/193,225,3/58) Darimi (1/305-6) bni
Carud(8/104, 203) Hakim (1/241-3) Beyhaki (2/102, 133, 380)
Abdrrezzak(3739)
51
Bu hadisin benzeri cemaat tarafndan Ebu Hureyre
(Ra)dan merfuan rivayet edilmitir.
1

YRMNC HADS : NAMAZIN
HKMLERNDEN

63- El Firyabi, Safvan Bin Salih, Velid Bin Mslim,
eybe Bin El Ahmed el Evzai, Ebu Selam el Esved, Ebu Salih
Ebu Abdullah el Eari (Ra) senedi ile ;

Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem ashabna namaz
kldrd. Sonra onlardan bir topluluk ile oturdu. Bir adam girdi
ruku etmeden namaz kld, secdeyi de abuk yapt. Nebi
Sallallahu aleyhi ve sellem ona bakt ve buyurdu ki;

Eer bu grdm halde lseydin Muhammed
Sallallahu aleyhi ve sellemin dini dnda bir hal zere lrdn.
Namazn kargann yem yedii gibi klanlar ruku yapmamtr,
secdesini abuk yapan, bir seferde veya iki seferde yiyemeyen
a gibi ondan fayda grmez. Abdesti tam aln, ateten dolay
vay kelerin haline! Rukuyu ve secdeyi tam yapnz !
2


64- Ebu Salih dedi ki; Ebu Abdullah el Eariye; Bu
hadisi sana kim nakletti? dedim. Dedi ki; Ordu komutanlar,
Halid Bin Velid, Amr Bin el As, Yezid Bin Ebi Sufyan, urahbil

1
Buhari(1/192-3) Mslim(397) Ahmed(2/437, 4/390)
Abdurrezzak(3739) Ebu Davud(856) Tirmizi(303) Nesai(2/124)
bni Mace(1060)
2
snad zayf olup, hadis hasendir. Ebu Salih el Eari hakknda
Ebu Hatem; Beis yoktur dedi. Hafz bni Hacer Onu makbul
ravilerden saymtr. Bkz; (Takrib(2/436) Tehzib(12/131)
seneddeki El Evzai Ebun Nadr e amidir. Makbuldr. Bkz;
Takrib(1/356) Tehzib(4/375-76) Hadisi tahric edenler; Sahihinde
bni Huzeyme(665) Buhari Tarihte(4/248) Beyhaki
Snende(2/89)Taberaninin Kebiri ve Ebu Yalann Msnedinden
naklen Heysemi Mecmeuz Zeaidde(2/121) Ebu Yala
Msned(13/7350) Heysemi Meksadu Ali(282)
52
Bin Hasene (Radyallahu anhm ecmein). Bunlarn hepsi Nebi
Sallallahu aleyhi ve sellemden iittiler bunu.
YRM BRNC HADS : TAHARET LM

65- El Firyabi, Eyyub, Sleyman Bin Abdurrahman ed
Dmki, smail Bin Iya, Abdullah Bin Abdurrahman, ehr Bin
Haveb, senedi ile; (erh Bin Haveb) Ebu Umametl Bahili
(Ra) ile karlam ve Ona Amr Bin Abds Slemi hadisnden
sorduunda O rahbil Bin es Semt ve ashabnn Rasulullah
Sallallahu aleyhi ve sellemi yle buyururken iittiini
sylemitir;

Kim Allah yolunda bir ok atarsa, att ok isabet etsin
veya etmesin, Ona smail (A.s.) evladndan bir kle azad
etmi gibi ecir verilir. Kimin Allah yolunda bir sa aarrsa o
sa onun iin kyamet gnnde bir nur olur. Kim mslman bir
kleyi azad ederse, o, onun iin cehennem ateinden bir
kurtulu olur. Ve kim abdest almak iin kalkar, onu zerine
vacip bir hak olarak grrse, azn alkaladnda, ilk damlas
ile gnahlar affedilir. Yzn ykadda, ellerini ykadnda,
ban meshettiinde, ayaklarn ykadnda hep byledir.
Oturursa selametle oturur, namaz klarsa kabul olunur.
1


(Ravi) dedi ki; Ebu Umame (Ra), bu hadisi Rasulullah
Sallallahu aleyhi ve sellemden iittiini bana haber verdi.

66-Taharet ilminden, Namaz ilminden, Taharetin
faziletinden bir ok ilimler ihtiva eden hadisleri zikretmi oldum.

1
Sahihtir. snad hasendir. Bu hadisi Amr Bin Abese (Ra)dan ;
Abdl Ala Bin Misher Nshasnda(24) Ahmed(4/113,386) Nesai
Snen(6/27-28) bni Mace(2812) Hakim(2/95-96) Ebu Umame
(Ra)dan; Abdrrezzak(9548) Taberani(7556) Heysemi der ki;
Taberani bunu iki isnad ile rivayet etti. Birisinin tm ravileri
gvenilirdir. Kab Bin Mrre (Ra)dan ; Ahmed(4/236) mran Bin
Husayn (Ra)dan; Taberani(18/173) Mecmauz Zevaid(5/271) Bu
zayftr diye Heysemi hkm verdi. Ayrca Bkz.; Ebu Davud(3965)
Tirmizi(1638) Bezzar(1706) Ceml Fevaid(6097-99)
53
Bunu akl sahipleri, ziyadesi ile ilmi taleb etsinler ve bu ilmin
gerekleri ile amel etsinler diye yaptm.

Bu hadisleri, akl sahiplerinin kalplerinin, dinleri
hakknda basireti artsn diye akladm. Ta ki Rablerine (Azze
ve Celleye) ibadeti gzelletirsinler, farzlar eda etsinler,
haramlardan emrolunduklar gibi uzaklasnlar, kendi diledikleri
gibi deil! Bunu bylece bil. Doruya muvaffak klan Allahtr.
YRM KNC HADS : TAHARETE TABDR

67- Ebu Bekr Muhammed Bin Yahya Bin Sleyman el
Mervezi, Ebu (Ubeyd) el Kasm Bin Sellam, Abdullah Bin Salih,
Leys Bin Sad, Ebuz Zbeyr, Sfyan Bin Abdurrahman, Asm
Bin Sufyan Es Sekafi, Ebu Eyyub el Ensari(Ra) senedi ile;
Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki;

Kim emrolunduu gibi abdest alr ve emrolunduu
gibi namaz klarsa nceki amelleri balanr.
1


yle deil mi ey Ukbe ? dedi ki; Evet

68- Kim ilmiyle abdest alr, ilmiyle cenabetten gusl
eder ve ilmiyle namaz klarsa onun fazileti byktr. Kim de
byle yapmaz, kafasna gre abdest alr, kafasna gre ilimsiz
olarak namaz klarsa, o yok hkmndedir. nna lillahi ve inna
ileyhi raciun. Bunda ki musibet gerekten byktr. Taharet ve
namaz hakknda ikna olmadmdan bunu da ekledim. lmi
ziyadesi ile taleb edenlere gnderin ineallah teala.


1
Hasendir. Osman Bin Afvan (Ra)dan rivayet edilen ahidi
ktbisittede nakledilmitir. Bu rivayeti tahric edenler;
Ahmed(5/423) Nesai(1/90-91) bni Mace(1396) bni
Hibban(2/189) Taberani(9994-95) Ebu Davud(95) Ceml
Fevaid(942)
54
YRM NC HADS : ZEKATI TERK
EDENN CEZASI

69- Ebu Bekr Cafer Bin Muhammed el Firyabi, shak
Bin Rahuye, Nadr Bin meyl, Hammad Bin Seleme, Asm, Ebu
Salih, Ebu Hureyre(Ra) senedi ile; Rasulullah Sallallahu aleyhi
ve sellem buyurdu ki;

Hangi adam mal olup ta Allahn hakk (olan zekat)n
vermemise o mal, kyamet gnnde sahibi iin dazlak bal ve
iki gz arasnda siyah bir nokta bulunan byk bir ejderha
eklinde gelip boynuna dolanacak ve insanlar arasnda hkm
verilene kadar onu srp duracaktr. Adam diyecek ki; Bana
neden byle yapyorsun? o da diyecek ki; Ben senin bu
gne kadar toplayp biriktirdiin hazinenim. Elini braktnda
adamn elinde diinin paralar kalacaktr.
1


70- O mal, phesiz ki zekat verilmeyen maldr. Ama
zekat eda edilmi mala gelince o temiz bir kazantr, kenz
deildir. Eer sahibi ondan infakta bulunuyorsa onu temizlemi
olur. Kendinden sonrakilere kalrsa da, temiz ve mbarek bir
mal brakm olur. Allahn dilemesi ile.

71- Nitekim Nebi Sallallahu aleyhi ve sellemin yle
buyurduu rivayet edilmitir;

Salih insan iin, salih mal ne gzeldir.
2



1
Sahihtir. snad hasendir. Ahmed(2/355,379,489) Buhari(2/131,
6/49) Nesai (5/39) erhus Snne(5/478) Beyhaki(4/81,7/2)
Malik Muvatta(s.256) afii El mm(2/2) Ceml Fevaid(2676)
Deylemi(8710)
2
Hasendir. snadnda Musa Bin Ali vardr. O saduktur, bazen hata
eder. (Takrib (2/286) Ahmed(/197) Buhari Edebl Mfred(299)
Deylemi(6757) hya(4/101) Mecmauz Zevaid(4/64) Kunuzl
Hakayk(8125) Fethul Vehhab(805) Ebu Yala(1/345) Teberani
Evsat(Mecmaul Bahreyn; s.164) bni Hibban(1089) Hakim(2/2)
Kudai(1315) erhus Snne(2485)
55
YRM DRDNC HADS : ZEKATIN
AHKAMINDAN

72- El Firyabi, Ebu Bekr Bin Ebi eybe, Veki Bin el
Cerrah, El Ame, El Marur Bin Suveyd, Ebu Zerr (Ra) senedi
ile;
Rasulullah Sallallahu aleyhi ve selleme gittiimde
Kabenin glgesinde oturuyordu. O henz beni grmemiti ve
yle diyordu; Kabenin Rabbine yemin olsun ki onlar zarar
ediyorlar. Yanna varp, oturup oturmamakta karasz kaldm
ve dedim ki;

Ey Allahn Rasul! Anam babam sana feda olsun,
kimdir onlar? buyurdu ki;

Onlar mal oaltanlardr. Ancak nnden, arkasndan,
sandan ve solundan yle yle (infak edip) verenler
mstesnadr. Byleleri ise ok azdr. Zekatlar verilmemi hibir
deve sahibi, koyun sahibi yoktur ki, kyamet gnnde
hayvanlar ok diri, csseli ve semiz olarak gelip sahiplerini
boynuzlayp toslamasnlar ve ayaklar altnda ezmesinler. Her
bir hayvan dieri takip eder ve bu insanlar arasnda verilecek
hkm bitinceye kadar devam eder durur.
1











1
Sahitir. Buhari(8/162) Mslim (990) Ahmed (5/152, 158) bni
Ebi eybe(13/244) Tirmizi(617) Nesai(5/10) bni Huzeyme(2251)
Beyhaki(4/97,10/27) Ebu Nuaym Hilye(7/364)
56
YRM BENC HADS : ZEKATIN AHKAMINA
TABDR

73- Ebu Bekr Bin Ebu Davud, Ebit Tahir Ahmed Bin
Amr el Msri ve Abdullah Bin Muhammed ez Zuhri, Sfyan bni
Uyeyne, Amr Bin Yahya el Mazine, Babasndan Ebu Said el
Hudri (Ra) senedi ile; Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem
buyurdu ki;

Be ukiye (ikiyz dirhem)den, aa olan miktarda ki
(gmten) zekat yoktur. Be deveden az saydaki deveden
zekat yoktur. Be vesk (

)ten aa miktarda ki (hurma, zm

ve tahllardan) zekat yoktur.
1


74- Be Ukyenin altnda sadaka yoktur kavlinin
manas; kiyz dirhemden aasndan zekat alnmaz demektir.
kiyz dirhemi bulan mal zerinden bir yl geince ondan krkta
bir vacip olur ki; O da be dirhemdir.

Be zevdden aasnda sadaka yoktur kavlinde ki
zevd deve demektir. Bir kimsede be deveden az sayda
deve varsa ona zekat dmez. Says bei bulduu zaman,
oban tarafndan otlatlr ve bir sene zerinden gemesi ile ona
bir koyun zekat gerekir.

Be veskten aznda sadaka yoktur kavlinin manas;
ekilen buday, arpa, tohum, kuru zm, yenilen ekinler ve
kalan kklerden, her bir snfn miktar be vesk ve daha
fazlaya ulanca zekat vacip olur. Be veskten aa ise zekat

-vesk;Kufelilere gre ikiyz kg.dr.Ukiye ; 128 gr.dr.

1
-snad sahihtir. Buhari (2/133,143,147) Mslim (979) bni Ebi
eybe (3/117) Ahmed(3/6) Malik(248) Ebu Davud(1558)
Tirmizi(627) Nesai (5/36) bni Mace(1794) bni Hibban
(5/113,117,119) bni Hzeyme(2293-94, 2302, 2303) bnl
Carud(340) Dare Kutni(2/129) Ceml Fevaid(2695) Tayalisi(2197)
Abdrrezzak (7253) afii el mm (2/3,7/180) Darimi (1/384) Ebu
Yala (979,1071) Tahavi (2/34) Beyhaki (4/106,120,124,133,7/5)
eybani Muvatta (325)
57
dmez. Vesk; altm sa dr, miktar 320 rtl eder. O da on
kafis, iki mkk (iki fincan) ve iki keli eder. Yamurun ve akar
suyun sulad arazinin mahsulnden r (onda bir) gerekir.
YRM ALTINCI HADS : ZEKATIN SINIFLARI

75- Ebu Cafer Muhammed Bin el Hulvani, Yahya Bin
Abdl Hamid el Hammani, Abbad Bin el Avvam, Sfyan Bin el
Huseyn senediyle ve Ebu Bekir Bin Ebu Davud, Ziyad Bin
Eyyub, Abbad, Sufyan Bin Huseyn, ez Zhri, Salim, bni mer
(Ra) senedi ile;

Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem alnmas
gereken zekat hakknda bir mektub yazdrd. Ancak zekat
memurlarna gnderemeden vefat etti. (Onu klc ile beraber
bir yere koymutu) Ebu Bekr (Ra) halife olunca lnceye kadar
onu uygulad. Sonra mer(Ra) da lnceye kadar onu
uygulad. O mektupta unlar yazl idi ;

Be devesi olan; bir koyun, on devesi olan; iki koyun,
on be devesi olan; koyun, yirmi devesi olan; drt koyun
verecek, yirmi be devesi olan; develerinin says otuz be
olana kadar; iki yanda bir deve verecektir. Bundan fazla
devesi olan; krk be deveye kadar; yanda bir deve
verecektir. Bundan fazlasnda altm deveye kadar; drt
yanda bir dii deve verecek, bundan fazlasnda yetmi be
deveye kadar; be yana girmi bir dii deve, bundan
fazlasnda doksan deveye kadar; iki tane yana girmi dii
deve, bundan fazlasnda yz yirmi deveye kadar; drt yana
girmi iki dii deve verecek, bundan fazlasnda ise her ellide;
bir drt yana girmi dii deve, her krkta; yanda bir deve
verecektir.

Koyunda; Krk koyunda; bir koyun verecektir. Say yz
yirmiye ulancaya kadar bu byledir. Yz yirmi birden iki yz
koyuna kadar; iki koyun, daha fazlasnda yze kadar;
koyun, daha fazlasnda; her yz koyunda bir koyun verecektir.
Yzden aa olanda yze ulancaya kadar ksrattan zekat
gerekmez. Ayr olan birletirilmez, bir arada olanda zekat
58
korkusu ile ayrlamaz. ki ortan malndan alnan zekatta, her
ikisi de eit olarak birbirine mracaat eder. Sakat, yal ve
kusurlu hayvandan zekat alnmaz. (yani bu hayvanlar zekat
olarak alnmaz)
1


76- Zhri dedi ki; Zekat memurlar geldii zaman
koyunlar, iyi orta ve kt diye e ayrr, orta halli olanlardan
zekat alr. Zhri ineklerden bahsetmedi.

77- Ayr olan birletirilmez, bir arada olan ayrlmaz
kavlinin manas zekat korkusu ile bunun yaplmamasdr.
Karyelerde ve kylerde yaayan insanlar, zekat memurunun,
zekat alacaklarn rendikleri zaman her krkta bir iin tane
rnek koyun karyorlard. Birbirlerine diyorlard ki; Gelin
aramzda ortaklk kuralm, deriz ki, biz ortaz, bizim toplam
yz yirmi koyunumuz var bylece zekat memuru onlardan bir
koyun alyor fakirlerin hakk olan iki koyun eksik kalyordu.
phesiz onlar zerinden bir yl gemesi ile onun zekatn
verse idiler { .......
2
..} gerekirdi.

Ayr olanlar zekat korkusu ile bir araya getirilemez
kavlindeki mana ile bu fiilden nehyedildiler.

Bir arada olan ayrlamaz kavline gelince bu hitab
zekat memurunadr. Diyelim ki iki ortan seksen koyunu var,
onlara bir koyun zekat vermeleri gerekir, ortaklktan
ayrlmazlar. Eer onlar ayrlsa idi her birinden birer koyun
alnacakt. Onlardan her biri bir sene getikten sonra
arlmalar gerekir. Allahtan korksunlar.


1
Sahihtir. Bu snad hasendir. Tirmizi lelde Buhariden naklen
Sufyan Bin Huseynin saduk olduunu syledi. Buhari (2/144-5) Ebu
Davud(1567) Ahmed (1/11-12,2/14,15) bni Ebi eybe (3/12)
Tirmizi (621) Darimi (1/381) Hakim (1/392-94) Beyhaki (4/88)
bni Mace 1798) afii El mm(2/4,7/157) Ebu Yala (254/2) bni
Huzeyme (2267) Nesai (5/18-21,27-29) Malik (zekat 11)
2
-(Orjinalinde siliktir)
59
ki ortak birbirine eit olarak mracaat ederler
kavline gelince; bunun manasnda fkh alimleri ihtilaf ettiler.
mam Malik Radyallahu anh n kavli ki O Ebu Sevr in de
kavlidir; Koyun veya srda ortak olan iki kiiden her birine
zekat der. (Mesela, zekat olarak, bir koyun dm ise,
ortaklar aralarnda deir.) Koyun orta olan iki kiinin
hisselerinin toplam ancak nisap mitarna ulayorsa, zekat
gerekmez. Yani yirmi koyun birine ait, yirmi koyun dierine ait
ise, zekat dmez. ki ortak seksen koyunda ortak olup, her
birinin krkar koyunu varsa, veya toplam yz yirmi koyunlar
olup birinin seksen, dierinin krk koyunu varsa, zekat memuru
geldiinde, onlardan bir tane koyun zekat alr. Sonra ortaklar,
zekat olan o bir koyun hakknda adil ekilde deirler. Seksen
koyun sahibi te ikilik ksmn, krk koyun sahibi de te birlik
ksmn demi olur.
1


afii, Ahmed Bin Hanbel ve bakalarna gre; ortaklar,
tek bir maldan zekat verir gibi zekat verirler, sonra ortaklar
kendi aralarnda adil bir ekilde deirler. Otuz koyunu olan ve
on koyunu olan iki ortaktan, zekat memuru bir koyun alr, otuz
koyunu olan ortak drtte hisse, on koyunu olan ortak ise
drtte bir hisse demi olur. Say bundan fazla olduunda da
buna gre taksim edilir.
2

---------------------------------------------------------------------------
Hanefilere gre ortak olmad zaman zekata tabi
olmayan, ortaklk halinde de zekata tabi deildir. Ortaklardan
biri veya her ikisi nisap miktarna ularsa, her biri kendi
nisabnca zekat der. Yani ortakln, zekata bir tesiri yoktur.
3

Galiba bunu, cumhura muhalif bir hkm bulduundan, mam
Acurri, Hanefilerin hkmn zikretmemitir.
- mtercim -
----------------------------------------------------------------------------

1
bkz.: eyh Halil erhus Sair(1/602) erhul Kebir(1/439)
Kavaninul Fkhiyye(108)
2
bkz.: Mhezzeb(1/150 v.d.) Keaful Kna(2/227 v.d.) erhul
Mecmu(5/408 v.d.) el Muni(2/607)
3
bkz.:bni Abidin Tercemesi(4/50)
60
YRM YEDNC HADS : ORUCUN
FAZLETLER

78-El firyabi, shak Bin Rahuye, Sfyan Bin Uyeyne, Ez
Zhri, Ebi Seleme, Ebi Hreyre Radyallahu anhm senedi ile;
Rasulullah Sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki;

Kim inanarak ve karln yalnzca Allahtan
bekleyerek oru tutarsa, nceki gnahlar balanr. Kim de
inanarak ve karln yalnzca Allahtan bekleyerek Kadir
gecesi ibadetle ihya ederse gemi gnahlar balanr.
1


Allah daha iyi bilir, bunun manas inanarak ve
karln Allahtan bekleyerek kavli; phesiz Allah Azze ve
Cellenin onu kendisine farz kldna inanmas, karln
Allahtan beklemesi de; ona alk, susuzluk, zayflk, gndz
cinsi msebetten saknma ile ona ulaabilmesidir. Bunlar Allah
Azze ve Cellenin uzaklatrmas iledir.
YRM SEKZNC HADS : ORUCA TABDR

79- Ebu Bekr Bin Ebu Davud, Muhammed Bin Sad el
Avfi, Ebu mer el Hseyin Bin el Hasen, babasndan , dedesi,
Atiyyetl Avfi, bni Abbas radyallahu anhm senedi ile;
Allah Azze ve Cellenin; Ey iman edenler! Sizden
ncekilere farz klnd gibi sizin zerinize de, Allahaa
kar gelmekten saknasnz diye, sayl gnlerde oru
farz klnd (Bakara:183) kavli erifi hakknda bni Abbas
radyallah anhuma dedi ki;


1
- snad sahihtir. Buhari (1/16,3/33), Mslim (760), Ahmet
(2/232), Ebu Davud (1372), Nesai (41156), bni Mace (1641), bni
Ebi eybe (3/2), bni Hibban (5/182), bnil Carud (404), erkus
Snne (6/217), Beyhaki (4/304,306,385,473), Malik Muvatta (s-
113), Abdurrezzak (7719), afii Snen (s-35,59), bni Hzeyme
(1894,2199), Terzib (2/90), Ceml Fevaid (2877)

61
Her aydan gn oru tutulur idi. Bu ayetin nzl
ile bu hkm nasholundu ve Ramazan ay boyunca oru farz
klnd. lk gn yats vakti balyordu. Yats namaz klnnca
yemek ve cima yasa balyordu. lk oru hakknda; Yoksulu
doyuracak kadar fidye gerekir... (Bakara;184) ayeti ile,
nce misafir ve mukimlerden dileyen fakirleri doyuruyor ve
oru tutmuyordu. Bu onlara bir ruhsat idi. Allah Teala sonra bu
orucu inzal ederek, daha nce haram klnm olan gece
sabaha kadar sren yemek ve cima yasa, helal klnd,
Dier gnlerde iade ederler... (Bakara;184) ayeti nazil
oldu. Allah Azze ve Celle bu sonraki farz klnan oruta
yoksullara fidyeyi zikretmedi, bylece fidye nesholundu.
Sonradan farz klnan orucu u kavli ile beyan etti; Allah
sizin iin kolaylk diler, zorluk dilemez (Bakara;185)
Bu ayet seferde oru tutulmayabileceini, ancak bu takdirde
sonraki gnlerde kaza etmesi gerektiini gsterir.
1


80- Allah sizin nefislerinize zulmettiinizi bildi.
Bunun zerine tevbelerinizi kabul edip sizi balad....
(Bakara;187) ayeti hakknda [Kab Bin Malik radyallah anh
der ki;]

nsanlar ilk mslman olduklarnda, onlardan biri oru
tuttuu zaman akam ile yats arasnda yemek yiyorlar, yats
namazn kldklar andan itibaren, ertesi gnn akamna
kadar yeme ime yasa balyordu. mer Bin el Hattab
radyallah anh uykulu bir halde iken, nefsi onu kandrd ve
haceti iin hanmnn yanna gitti. Guslettii zaman alamaya
ve nefsini knamaya balad. Ondan daha iddetli bir ekilde
kendini knayan birini grmedim sanki! Sonra Rasullullah
sallallahu aleyhi ve sellem geldi. Dedi ki; Ey Allahn Rasulu!
Allah Azze ve Celleden sonra senden nefsimin bu hatas iin
zr diliyorum (Nefsim) bana ssledi ve hanmma yanatm,
Benim iin bir ruhsat var m ey Allahn Rasul? Buyurdu ki;
Byle olmamal idi Ey mer!


1
Taberi (2/132) bni Kesir (1/144) Drr Mensur (11/176)
bni Hmam Fethul Kadir (2/276) Kurtubi 2/275)
62
mer radyallah anh evine geldiinde, gelmesi iin
arld. Allah Azze ve Celle bunu mazur gren Kuran ayetini
nazil eyledi. Allah Azze ve Celle buyuruyor ki; Oru
gecesinde kadnlarnza yaklamak size helal klnd.
Onlar sizin iin (gnahlardan koruyan) bir elbise, sizde
onlar iin bir elbise (gibi)siniz. Allah nefislerinize
ihanet ettiinizi bildi de tevbenizi kabul etti ve sizi
affetti.... (Bakara ;187) Bu ayet mer radyallah anhn bu
fiili hakkndadr.
1


81- Muaz Bin Cebel, bni Abbas ve bakalarndan
(radyallahu anhum) rivayet edilen hadis u ekildedir.

Oru tutup da iftar etmeden nce uyurlarsa yemek
yemek onlara helal deildi, cima da helal deildi. Srma Bin
Enes geldi ve o taahhd ettii ameli (orucu) yerine getirmi
ok ihtiyar biri idi. ftar etmeden uyuyakalm ve uyandnda
yiyip iememi olduundan zayf bir ekilde sabahlam ve
ban emiti. Nebi Sallallahu aleyhi ve sellem onu grp
buyurdu ki; Seni niin zaif gryorum? Dedi ki;

Ey Allahn Rasul! Bu gnmde taahhd ettiim gibi
amel ediyordum. ftardan nce gzlerim kapand ve bam
eildi. mer Bin el Hattab radyallahu anh geldi ve o
uykusundan sonra hanm ile ilikide bulunmutu. Bunun
zerine Allah Azze ve Celle ikisi hakknda ve btn insanlara
ruhsat olarak Bakara suresi 187. Ayetini inzal eyledi.
2


1
-Taberi (2/96) Drr Mensur (1/197) bni Kesir (1/144)
Buhari (5/155) Nesai (4/190-191) Ebu Davud (2316-18) Ceml
Fevaid (6793-94) Kurtibi (2/275) Elmall Hamdi Yazr Tefsir
(1/526) Sabuni Revaiul Beyan (1/157) Razi Tefsiri Kebir (4/386)
Cessas Ahkamul Kuran (1/221) bni Hmam FethulKadir (2/276)
Tenvirul Ezhan Min Ruhil Beyan (1/323) Suyuti isnad hakknda
Hasen hkm vermi, bni Ebi Hatem ve bni Nnzirin
tefsirlerinden nakletmitir. Hadisi Kab Malik radyallahu anh
rivayet etmitir.
2
- Bunu Hiam Bin Ammar Fevaidinde; Yahya Bin Hamza ,shak Bin
Ebi Ferve ,Zhri Kasm Bin Muhammed tarihi ile rivayet etti. bni
63
YRM DOKUZUNCU HADS : ORUCUN
HKMLERNDEN

82- Ebu Bekr Bin Ebu Davud, Memmel Bin Hiam,
smail Bin Uleyye, Eyyub, Nafi, bni mer radyallah anhum
senedi ile; Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki;

Ay yirmi dokuz gndr. Hilali grnceye kadar ne
oru tutun, (evval) hilalini grnceye kadar ne iftar edin.
Hava kapal olup hilali gremezseniz (otuz gne tamamlayarak)
takdir edin.
1


Nafi dedi ki; bni mer radyallahu anhuma aban
aynn yirmi dokuz gn geince hilali gzetler, eer grrse
yle yapar, gremezse ve bu havann kapal olmas sebebi ile
deilse oru tutmazd. Eer hava kapal olduu iin gremezse
orulu olarak sabahlard.

83- Ebu Bekr Ahmet Bin Muhammed es Saydalani, Ebu
Bekr el Merveziden yle iittiini bize haber verdi; Ahmed
Bin Hanbeli yle derken iittim;


Hacer ; shakn metruk olduunu syledi. Taberi bunu Hammed
Bin Seleme ,Muhammed Bin shak ,Muhammed Bin Yahya Bin
Habban , Srma Bin Enes tarihiyle tahric etti. Senedi zaiftir. bni
shak mdellsitir. Muhammed Bin Yahya ise drdnc tabakadan
bir ravidir. snadda ntka vardr. Baknz; bni Hacer el isabe
(3/243) Tirmizi (2868) Taberi (2/131) bni Kasir (1/148) Kurtubi
( 2/294) Sabuni Revaiul Beyan (1/158) .
1
-snad sahihtir. Buhari (3/34-35) Mslim (1080) Ahmed
(2/28,43,125) Ebu Davut (689,2320) bni Hibban (5/189,190)
erhus Snne (6/227-28) Beyhaki (4/204) Malik ( 5-286) Safii
Snen ( 5-61) Darimi (2/3) Nesai (4/134) Darekutni( (2/161) bni
Huzeyme (1913) Tayalisi (1904) Tahavi (3/122) Ceml Fevaid
(2891) Bu babda Aie ve Ebu Hureyre radyallahu anhumadan
rivayet edilen hadisler vardr.
64
Hilali bulutlar kapatyorsa geceden niyetlenip orulu
olarak sabahlamak gerekir. phesiz o, Ramazandan m,
yoksa abandan m bilemez. u ekilde rivayet edilmitir;
Geceden orucunu birletirmeyenin orucu yoktur
1
Bu o gnn
Ramazandan olma korkusu iledir. bni mer radyallahu
anlumann mezhebine uyarsn.
2


Ebu Bekr el Mervezi dedi ki; Ebu Abdullah (Ahmed Bin
Hanbel)e dedim ki;

Nebi sallallahu aleyhi ve sellem ek gnnde oru
tutmay yasaklamad m? Dedi ki; Eer hava ak ise yledir.
Fakat hava kapal ise bni mer radyallah anhumann fiili
zere oru tutulur.

84- Cafer Bin Muhammed es Sandeli, Elfadl Bin
Ziyaddan naklen; Ebu Abdullah Ahmed Bin Hanbelin ek
gnnde oru hakknda yle dediini duydum;
Bu hususta bni merin szne uy. phesiz o
aban aynn otuzunda hilali gzetler, hava kapal olursa
orulu olarak sabahlar, hava kapal olmazsa (ve hilali de
gremezse) oru tutmazd.

El fadl dedi ki; Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellemin;
Eer hava bulutlu ise takdir ediniz kavlinin manas nedir?
Dedi ki;

1
-bni mer R.A. dan mevkuf olarak sahihtir. Ebu Davud (2454)
Ahmed (6/287) Tirmizi (730) bni Mace (1700) Darimi (2/6)
Serhus Snne (1744) Beyhaki(4/202) Telhisul Habir (2/188)
Abdurrezzak (7323) bni Kayym Zodul Mead (2/134)
2
- snad sahihtir. lim ehlinin ou O gnde oru
tatulmaz,hilal grlmedike iftar edimez say otuza
tamamlanr diye hkmetti. Ahmed Bin Hanbel ise bni mer
R.A.n mezhebinden ziterek aban aynn yirmi dokuzunda,
semadaki bir illet sebebi ile hilal grlmezse oru tutulur, hava
bulutsuz ise oru tutulmaz diye hkmetti.(Begavi erhus
snne(6/233)
65

Bunu rivayet eden bni mer radyallah anh abann
otuzuncu gecesinde hava kapal deilse orulu olarak sabahlar,
hava kapal deilse iftar ederek sabahlard. Nebi sallallahu
aleyhi ve sellemden bunu, o rivayet etmi ve kendisi bu
ekilde yapmtr.
1

OTUZUNCU HADS : HACCA TEVK

85- Ebu Bekr Bin Ebu Davud, Amr Bin Abdullah el Evdi
ve Ubeydullah Bin Said Bin Cbeyr, bni Abbas ve Fadl Bin
Abbas veya ikisinden biri dierinden naklen senedi ile
(radyallah anhum); Rasullullah sallallahu aleyhi ve sellem
buyurdu ki;

Kim haccetmek istiyorsa acele etsin, phesiz o
hastalanabilir, (binek) hayvan kaabilir, mal elinden gidebilir
ve nemli bir ii kabilir.
2


86- Allahu alem unu demek istiyor; sana hac vakti
geldiinde, haccetmeye gcn yetiyorsa sana hac vacib olur,
derhal yola k. Uratn dnya ileri seni hacdan megul
ederse bu zr, mazeret olamaz. O ilerin seni hacdan
alkoymayacandan emin olamazsn. Hasta olmayacandan
veya yolda fesada uramaktan, malnn ziyana uramasndan
emin olabilir misin? Bu konuda mazur deilsin. Nitekim yola
kman mmkn idi. Gevek davranman sebebiyle Hac
farizasn karman ile gerekten byk bir gnah ilemi
olursun.

1
- Sahihtir.snad hasendir
2
-Hasendir. snad zaiftir Ahmed ( 1/214,314,323,355) bni Mace
(2883) Ebu Muaym Hilye (1/114) .Taberani (737) Beyhaki (4/240)
senedinde Ebu srail ki o Ebu smail Bin Halifetl Abesidir-
vardr,zayftr. Ancak mutabisi El Hasan Bin Amr El Fekimi tarihi
ile ;Ebu Davud (1732) Ahmed( (1/225) Darimi(2/28) Hakim(1/448)
Bu isnadda da mechullerden saylan Ebu Safvan vardr.
Baknz,Elbani rvaul Galil (990) Ceml Fevaid (3144-45)

66
OTUZ BRNC HADS : HACCIN
HKMLERNDEN

87- Ebu Bekr Bin Ebu Davud, Ali Bin Ahmed El Havari,
Yezid Bin Mervan, reyk, Leys, bni Esbat, Ebu mame
radyallah anh senedi ile; Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
buyurdu ki;

Kimi ak bir ihtiyac, kt bir hastalk, zalim bir sultan
hacdan alkoymad halde, haccetmeden lrse, dilerse
yahudi olarak, dilerse hristiyan olarak lsn.
1


1
-Senedindeki Yezid Bin Mervan bni Main Kizb ile itham
etti, Darekutni zaif dedi. (Mizan(4/439) Leys Bin Ebi Sleym
hakknda bni Main; Beis yok , Nesai; zaif Ahmed; Mudtarib,
bni Hibban ; mrnn sonunda kartrd dedi. ( Zehebi El
Muni(5126) Nuretin Itr; Saduktur, Mslim Mukaddimesinde
ikinci tabakadan sayp Makrunen, ondan rivayet etti. Buhari
Tarihinde, bni Mace sneninde ondan rivayette bulundu der
Elbani; zaif dedi.
Ebu Yala; Abdullah Bin Abdussamed, Ammar Bin Matar,
Sreyk, Mansur, Salim Bin Ebillad, Ebu mame senedi ile rivayet
etti. Ammar Bin Matar bazlar gvenilir, bazlar zaif sayd.
Darimi; Yezid Bin Horun, Sreyk, Leys Bin Ebi Sleym,
bni Sabit, Ebu mame isnad ile nakletti. Beyhaki; Ebu Tahii, Ebu
Bekr et Tacir, Sehl Bin Ammar, Yezid Bin Harun, Sreyk, Leys,
bni Sabit, Ebu mame R.A. senedi ile rivayet etti.
Ahmet Bin Hanbel, Kitabul manda; Vekl, Sfyan, Leys
Bin Ebi Sleym, Abdurrahman Bin Sabit tariki ile Mrsel olarak
rivayet etti.
bni Ebi eybe; Ebul Ahvas, Sellam Bin Slym, Leys, bni
Sabit tariki ile Mrsel olarak Tahric edenler; Zbeydi ithaf
(4/267) Zeylai Nasbur Raye (4/411) Mikat (2535) Kenz (11853)
Hilye (9/251) Lealiul Masnua (2/100) Drr Mensur (2/56)
Deylemi (5951) Darimi (2/28) Lisanul Mizan (4/317) Beyhaki
uabuliman (3979) Beyhaki Snen (4/334) Bedrl Mnir
(908)Telhisul Habir (2/222) Ebu Talibel Mekki Kutul Kulub (3/370)
Zehebi Kebair (s,40) Heytemi Ezzevacir (1/589) Terzib (2/211)
67
88- Allah Azze ve Celle buyuruyor ki; Yoluna gc
yeten herkes iin, Beyti haccetmek, insanlar zerinde
Allahn bir hakkdr. (l-i mran;97)

Kii hacca g yetirebildii zaman hac zerine vacib
olmutur. zerine vacib olduktan sonra bunu yerine getirmez
ise bu iddetli ve byk bir gnahtr. slamn zerine bina
edildii farzlar konusunda geveklik etmek mslmanlarn
ahlakndan deildir.

89- mer Bin el Hattab radyallah anhn yle dedii
rivayet edilmitir;
Kim hac konusunda genilik bulduu halde
haccetmemise, dilerse yahudi, dilerse hristiyan olarak lsn.
Ben bir ehre birilerini gnderdiimde baksnlar; eer imkanlar
olduu halde haccetmiyarlarsa, onlara cizye uygulayn. Vallahi
onlar Mslmanlardan deildirler, Mslmanlar da onlardan
deildir.
1


90- Ali Bin Ebi Talib radyallah anhden merfuan
rivayet edildi;


bni Adiy, Kamilde (4/1620) Ahmed Bin Yahya Bin Zheyr,
Abdurrahman Bin Sad, Abdurrahman El Katami, Ebul Mihzem, Ebu
Hreyre R.A. merfuan tariki ile tarhic etti. Katami ve Ebul
Mihzem metruktur. Bunu bni Cevzi Mevduat (2/209) bni Hacer
Telhis (2/222) Nasbur Raye (4412) Drr Mensur (2/56) Leali
(2/100) Gazali hya (1/240) Iraki Mzni (760)
Ebu Nuaym (9/251)de Muhammed Bin Muhammed,
Muhammed Bin Ahmed, Muhammed Bin Eslem, Kubeysa, Sfyan,
Evzai, smail Bin Ubeydullah, Abdurrahman Bin Ganem, mer R.A.
senedi ile Mevkufen ve sahih olarak rivayet etti. Bkz.; Leali (2/101)
Drr Mensur (2/56) bni Kesir (1/96) Kutul Kulub (3/370)
Zehebi Kebair (s.40) Heytemi Zevacir (1/589) Ali R.A.den de
rivayet edilmitir. Tahrici gelecektir. Hepsi dikkate alndnda
Merfuan Hasen Mevkufen sahih deriz.
1
Said Bin Mansur, Beyhaki ve Ebu Nuaym Sahih senetle rivayet
ettiler. Yukarda tahrici gemiti.
68
Kiinin kendisini hacca ulatrabilecek az ve imkan
olduu halde Allah Azze ve Cellenin Beytini haccetmemesi
durumunda, yahudi veya hristiyan olarak lmesi hi fark
etmez.
1


Mugire, brahim, Esved Bin Yezid, Miklas denilen
Mevlas senedi ile;

Eer haccetmeden lrsen, senin cenaze namazn
klmam

91- Said Bin Cbeyr radyallahu anh dedi ki; Eer
komum varlkl olduu halde haccetmeden lmse, cenaze
namazn klmam
2

OTUZ KNC HADS : HACCA G
YETRMENN MANASI

92- Ebu Bekr mer Bin Said el Karatisi, Ahmed Bin
Mansur ez Ziyadi, Abdullah Bin Salih, Muaviye Bin Salih, Ali Bin
Ebi Talha, bni Abbas Radyallah anhum senedi ile;

Yoluna gc yeten her kimse iin Beyti
haccetmek insanlar zerinde Alahn bir hakkdr. (li
mran,97) ayeti hakknda bni Abbas radyallahu anhuma
dedi ki;


1
- Tirmizi (812)de; Muhammed B.Yahya el Kati, Mslim Bin
brahim, Hilal Bin Abdullah, Ebu shak el Hemedani, Haris Bin
Abdullah, Ali R.A. merfuan tariki ile, Zbeydi thaf (281) Kenz
(11869-77) Fevaidul Mecmua (102) Tenzihu eria (2/167) bni
Cevzi (2/209) Leali (2/99) Beyhaki uab (3978) Heytemi Zevacir
(1/588) Neylul Evtar (4/299) Ceml Fevaid (3142) Taberi (4/12)
Haris hakknda Nesai ve bni Hibban hem zaif, hem gvenilir
demilerdir.Nesai gvenilir olmasn tercih eder. Heytemi ahidleri
ile shhatine hkmetmitir
2
Zehebi Kebair (s.41) Kutul Kulub (3/370)

69
Yol; kulun bedeninin shhatli olmas, bakasna
muhta olmayacak kadar yol aznn ve bineinin mevcut
olmasdr.

Sonra; Kim inkar ederse phesiz Allah,
alemlere muhta deildir (li mran,97) ayetini okudu
ve; Kim hacc(n farziyetini) inkar ederse delili geerli olmaz ve
bereket gremez.
1
dedi.
OTUZ NC HADS : RBAT (NBET)N
FAZLET

93- Ebu Ali el Huseyn Bin el Habbab el Mukri, Ebul
Eas Ahmet Bin el Mikdam, Abdul Ala Bin AbdulAla, Berd Bin
Sinan, Sleyman Bin Musa, urahbil Bin es Semt - ki o Faris
kalelerinden birinde Murabt idi ve ona yoksulluk isabet etmiti
Selman el Farisi radyallahu anh ona urad ve dedi ki;

Size bu menzilinizde yardmc olacak, Nebi sallallahu
aleyhi ve sellemden iittiim bir hadisi syleyeyim mi?

Evet ey Ebu Abdullah! dediler. Dedi ki; Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem yle buyurdu;

Allah yolunda bir gnlk nbet, bir ay kyam (namaz)
ve oru ile ihya etmekten hayrldr. Kim Allah yolunda Murabt
iken lrse, Ona kyamet gnne kadar cihad etmi kimse
kadar ecir vardr.
2


1
- snad zayftr. Abdullah Bin Salihin hadisi ahid ve mutabi ile
hasen olur. bni Ebi Talha ise bni Abbas R.A.y grmemi, irsal
etmitir. Bunu Suyuti Drr Mensur (2/56)da bni Cerir, bni
Mnzir ve Beyhakiye nisbetle rivayet etmitir. Taberi (2/323)
Tirmizi (2998) bni Kesir (1/296)
2
-Sahihtir. snad Mtabilerle hasendir. Mslim (1913) Ahmet
(5/441) Nesai (6/39) bni Ebi eybe (5/327) Buhari Tarih (1/261)
Ebu Nuaym Hilye(5/190) Taberani (6064,6077,6134,6177-180)
Tirmizi (1665) Mecmauz Zevaid (5/290) Ceml Fevaid (6076) bni
Mbarek Cihad (2/51)
70
OTUZ DRDNC HADS : CHADIN
FAZLETLERNDEN

94- Ebu Hafs mer Bin Eyyub es Sekati, Ebu Hemmam
el Velid Bin ca, brahim Bin Muhammed el Fezari,
Abdurrahman Bin Sevban, babasndan, Mekhul, Ubade Bin
Samit radyallah anh senediyle; Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem buyurdu ki;

Allah yolunda, uzakta ve yaknda, hazarda ve seferde
cihad edin. phesiz cihad cennet kaplarndan bir kapdr. Kim
ona dost olursa, o (cihad) onu gamdan ve kederden kurtarr.
1

95- Bu hadisleri Allah yalunda nbet tutan akl
sahiblerine gnderin ve cihad edenlere, Alah yolunda
harcayanlara, Allah yolunda gidip gelenlere de gnderin. Nebi
sallallahu aleyhi ve sellem buyuruyor ki;

Allah yolunda bir gidi veya bir geli dnya ve
iindekilerden hayrldr
2



1
-Sahihtir. snad hasendir. Senedindeki bni Sevban el Ansi
saduktur, hata eder. (Bkz.; Takrib (1/474) Tahrici Ahmed (5/330)
bni Mace (2540) hasen senedle rivayet ettiler. snadlarndaki
Ubeyde Bin el Esved; saduktur Hafz bni Hacer; bazen tedlis
yapar dedi (Takrib (1/548) Kasm Bin el Velid; Saduktur. (Takrib
(2/121) Ebu Sadk Mslim Bin Yezid de Saduktur Takrib (2/436)
Ahmed (5/314, 316, 226) zaif senedle, Beyhaki (9/21) Mecma uz
Zevaid (5/272) bni Nehhas Meariul Evak (179/181)
Abdurrezzak (5/173) Hakim (2/75) Deylemi (2642)
2
- Sahihtir. Buhari (8/45) Mslim (1881,1882,1883) Ahmed
(2/532,533-3/157-5/335,522) Tirmizi (1664, 1649) Nesai (6/15)
bni Mace (2755,2756) Abdurrezzak (9543) bni Ebi eybe
(5/285,532) bni Hibban (9/245) erhus Snne (5/313) Ebu
Hreyre, Sehl Bin Sad, Ebu Eyyub ve Enes Radyallahu Anhumdan
rivayet ettiler.

71
OTUZ BENC HADS : BYK GNAHLAR
HAKKINDA

96- Ebu Bekr Bin Ebu Davut, Amr Bin Ali ve Ali Bin
Nasr, Muaz Bin Hani el Behrani, Harb Bin eddad, Yahya Bin
Ebi Kesir, Abdulhamid Bin Sinan, beyd Bin meyr el Leysi,
Babasndan (radyallahu anhum) senedi ile; Rasulullah
Sallallahu aleyhi ve sellem veda haccnda buyurdu ki;

phesiz Allahn dostlar slah edicilerdir, zerine farz
klnm olan be vakit namaz klanlar, Ramazan orucunu
karln yalnz Allahtan bekleyerek tutanlar, Hak grdklerini
zerlerine vacib grenler, malnn zekatn verenler, Allahn
nehyettii byk gnahlardan uzak duranlardr.

Ashabdan biri sordu; Ey Allahn Rasul! Kebair
(byk gnahlar) nedir?

Buyurdu ki; Onlar dokuzdur; en bykleri Allaha irk
komak, haksz yere mmin bir kiiyi ldrmek, ordunun
hamle yapt gn firar etmek, sihir yapmak, yetimin maln
yemek, faiz yemek, namuslu bir kadna iftira etmek, Mslman
olan ebeveyne itaatsizlik etmek, lnz ve dirinizin kblesi olan
Beytl Haram helal saymak. Sonra buyurdu ki;

Kii bu byk gnahlar ilemeden, namaz kld,
zekat verdii halde lrse sevilen yurt olan ve kapsnn kanad
altndan olan cennette Muhammed (sallallahu aleyhi ve
sellem)e arkada olur.
1


97- nsanlar byk gnahlarn hangileri olduunda
ihtilaf ettiler.

1
snad zaiftir. Hadis muhtasar olarak hasendir. Ebu Davud
(2858)de muhtasar olar, Nesai (7/89) Hakim (1/59) Teberani
(19/47) Rezin Tecridde Ceml Fevaid (8094) Taberi (2/505)
snaddaki Abdulhamid Bin Sinan bni Hibban ska sayd, bni
Hacer onu makbul addetti. Elbani ahidleri ile hasen olmasna
hkmetti.
72
98- bni Abbas radyallahu anhumadan Allah Azze ve
Cellenin; er sizler byk gnahlardan saknrsanz
dier kabahatlerinizi rteriz. (Nisa,31) ayetindeki kavli
hakknda; Byk gnahlar; Allahn atele, gazabla, lanetle
veya azab ile tehdit ettii her gnahtr. Dedii rivayet
edilmitir.
1


99- Yine onun yle dedii rivayet edildi; Allaha
isyan edilen her ey kebire (byk gnah)lardandr.
2


100- Ebu Said El Mufaddal Bin Muhammed el Cendi
Mescid-i Haramda bize haber verdi;
shak Bin brahim et Taberi dedi ki; Bir adam
kebairden sordu Dedi ki; Onbir tane kebire (byk gnah)
vardr; bunlarn drd ban amelidir; Allaha irk komak,
namuslu kadna iftira, yalan yere yemin, yalanc ahitlik.
Onlardan karnn amelidir; faiz yemek, sarho edici iki
imek, yetim mal yemek. Onlardan biri ayaklarn amelidir;
Ordunun hamle annda firar etmek, onlardan biri fercin
amelidir; o zinadr. Bir tanesi ellerin amelidir; Allahn haram
kld can ldrmek, Bir tanesi de btn bedenin amelidir; o
da anne babaya itaatsizlik etmektir








1
-snad zayftr. Taberi (4/26) senedindeki bni Salihin hadisi
ahidlerle ve Mutabilerle hasen olur. bni Ebi Talha ise bni
Abbas grmemi, irsal etmitir.Suyuti Drr Mensurda (2/146)
Taberiden naklen rivayet etmitir
2
Taberi (4/27) isnadnda bni Hazm vardr. bni Ebi Hatim onun
hakknda skut etti. Cerh ve Tadil (2/48)


73
OTUZ ALTINCI HADS : BELA ANINDA SABIR

101- El Firyabi, Muhammed Bin Mncab Bin el Haris,
Ali Bin Misher, Muhammed Bin Abdurrahman, Ata Bin Ebi
Rabah, Cabir Bin Abdullah, bni Avf radyallah anhm senedi
ile;

Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem elimden tuttu ve
olu brahimin bulunduu yere geldik. Onu can kadar
seviyordu. Onu ald ve hcresine koydu. Sonra buyurdu ki; Ey
brahim, Allahtan senin iin bir eye sahib deilim. Gzleri
yaard.

Dedim ki; Allah sana salat ve selam etsin, alamaktan
nehyetmemimiydin?

Buyurdu ki; Bundan nehyetmedim. Ancak ben iki
ahmak ve facir sesten nehyettim; nimet annda oyun, elence
ve eytann alglarndan, bir de musibet annda yzleri
trmalama, yaka paa yrtma ve eytan haykrndan
nehyettim. Bu benimkisi merhamettendir. Merhamet etmeyen,
merhamet olunmaz.

Ey brahim! Eer bu (lm) hak bir emir, gerek bir
vaad olmasayd, ki phesiz o geldiimiz yere bir yoldur-
sonrakimiz, ncekilerimize katlacak olmasayd senin iin
muhakkak ki bundan daha iddetli bir ekilde zlrdk.
phesiz biz senin iin mahsunuz, gz yaarr, kalb hznlenir.
(ancak Rabbimizi gcendirecek bir ey sylemeyiz.
1


1
-Hasendir. Tirmizi (1011) bni Sad (1/138) bni Ebi eybe (3/393)
Hakim (4/40) Mecmua Zevaid (3/17) Ebu Yala (7/3911) Bezzar
(795) erhus Snne (1530) Ebu Bekr e afii Rubaiyyat (2/22/1)
Ziyaul Makdisi Muhtare (131/1) Elbani Sahiha (428) Buhari (2/84-
5) Ahmed (3/194) Mslim (1807) Ebu Davud (3126) bni Hibban
(2891) Beyhaki (4/69) bni Mace (1475) Feyzul Kadir (4/210)
Ceml Fevaid (2453-57) Terzib (4/177) Metalihu Aliye (794)
Tahavi erhu Meanil Asar (4/293) Heysemi Maksadu Ali (441)
74
102- Bu akl sahiplerine gsteriyor ki; Kerim olan Allah
bir nimet ile nimetlendirdii zaman mesrur olmazlar, onunla
sevinmezler. Onlar bununla Allah Azze ve Celleye
kretmelerine, Onun zikrini oaltmalarna, Allah Azze ve
Celleye itaat etmelerine, onimet ile Onun taatinde yardm
almaya hkmeder, karar verirler. Bylece evlenme, zifaf,
ocuklarnn snneti, doum ve buna benzer sevindirici
durumlarda, bu nimetleri akrabalar, zaif komular ve
bakalar ile paylar, fakirlerin, miskinlerin dualar ile
ganimetlenir, Allahn nimetini Onun taatinde kullanm olur.
Eer byle yapmazsa, neelenir, marrlarsa, alg aletleri ile
masiyet meclisleri dzenlerse, mesela davul, flemeli alg, telli
alg, ud, tanbur, arkc erkek ve arkc kadnlar bulundurursa
Allah Azze ve Celleye isyan etmi, Allaha isyanda
yardmlam olurlar. Bu iten Mminlerin kalbleri eza grr,
oradan uzaklamalar gerekir. Etraflarnda bulunanlar da
rahatsz olurlar. Ondan nehyedemezler ise, aa kardklar
bu irkinlikten dolay aleyhlerinde dua oaltlr.

Yine bylece, bir lm olduu zaman veya bir musibet
isabet ettii zaman kalpler perian olur. Mminlerin akl
sahipleri, kendilerine musibet geldii zaman, Allah Azze ve
Celle ne buyurmusa onu yapmaya alr, sabreder, istirca
eder (innalillahi ve inna ileyhi raciun = phesiz bizler
Allahtan geldik ve Ona dncleriz) derler, Kerim olan
Mevlamza hamd ederler. Bu sebeble Kerim olan Mevlalar
onlara dllendirir, fiillerinden raz olur,. nsanlarn akl sahibi
olanlar onlar ver. Eer hznlenirlerse, bu onlara ayp
deildir, phesiz Mmin yufka yreklidir, onun alamas
merhamettendir, bu ona mbahtr.

Ama insanlarn cahilleri ki onlar oktur phesiz
onlar bahsettiimiz ekilde musibete uradklarnda gazablanr,
gcenirler. Bu onlara helal deildir. Dualarnda vay bama
gelenlere, yok olsun, eyvah, yazk, svme, dvnerek

Mekhul R.A.'an mrsel olarak; bni Sa' (1/137-138) Ata R.A.'an
mrsel olarak; bni Sa' (1/138) El Hakimden; bni Sad (1/139)


75
feryat, yanaklara vurma, sa ba yolma, sa kaztma, sakal,
by kazma, yzleri trmalama, st ba yrtma gibi irkin
eyler bulunur, lk atarlar, lklarn iittirmek isterler,
musibetlerinde bir ok insyan ile Allah Azze ve Celleye asi
olurlar, cahiliye ardetlerine gre l iin yemek verirler, bu
yemee davet ederler, cenaze sahiplerinin yannda gecelerler,
kadnlar kabirleri okca ziyaret eder, buna benzer isyanlar ile
sevablar zayi ederler. phesiz Allah Azze ve Celle byle
eylere gazab eder. Mminler bundan rahatsz olurlar; bu
izhar ettikleri mnkerlerden dolay onlar gnah ve dmanlkta
yardmlamakta, buna tutunanlar cehaletin yaylmasna
yardmclar olmaktadrlar. lmi de ortadan kaldrmaya yardm
edenlerdir.
OTUZ YEDNC HADS : DN NASHATTIR

103- Ebu Bekr Muhammed Bin Yahya Bin Sleyman el
Mervezi, Ebu Ubeyd el Kasm bin Sellam, Abdullah Bin
Muhammed el Kaysi, Hammad Bin Seleme, Sheyl Bin Ebi
Salih, Ata Bin Yezid el Leysi, Temim ed Dari radyallahu anhum
senedi ile; Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki;
phesiz din nasihattr, din nasihattr, din nasihattr.
Allaha Rasulne, Kitabna, Mslmanlarn imamlarna ve
hepsine.
1


Babam bana; Ey olum bu hadisi hfzet dedi.

104- Birisi bizden bu hadis hakknda sordu. Dedim ki;
Allah iin nasihat nasldr, Allahn kitab iin nasihat nasldr,
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem iin nasihat nasldr,
Mslmanlarn imamlarna nasihat nasldr, Mslmanlarn
hepsine nasihat nasldr, bu tertib zere olduunu haber
veriyor bize. Her akl sahibi ustaya onu talep edip, amel etmesi
gerekiyor. Bunun iin muvaffak klacak olan Allahtr.

1
-snad sahihtir. Ahmet (4/102,103) Mslim (55) Ebu Daveud
(4944) Nesai (7/156) bni Hibban (7/49) erhus Snne (13/93)
Tirmizi (1990 Buhari (1/22) Deylemi (3095) Darimi (2/311) Buhari
Tarih (2/10) bni Hacer Fethul Bari (1/137) Feyzul Kadir (4302)
76
OTUZ SEKNC HADS : HELAL VE HARAM
HAKKINDA

105- Ebu Bekr Cafer Bin Muhammed el Firyabi,
Muhammed Bin el Hseyin el Bahili, bni Mbarek, Zekeriya
Bin Ebi Zaide, E abi senedi ile; abi dedi ki; Numan Bin
Beir (radyallahu anhum) minber zerinde yle diyordu,
(parma ile kulana iaret ederek) Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellemi yle buyururken iittim;

Helal bellidir, Haram bellidir. Bunlarn ikisinin arasnda
insanlarn ounun bilmedii pheliler vardr. Kim
phelilerden saknrsa dinini ve rzn korumutur. Kim
phelilere dalarsa harama dm olur. Tpk obann koruluk
etrafnda otlatt koyunlarnn korulua girip otlayverecei
gibi. Dikkat edin! Her Melikin bir koruluu vardr. Allah Azze ve
Cellenin koruluu da haram kld eylerdir!
1


106- Bize bu cevab hayrl ve gzeldir. Btn halk,
herkes Onun ilmine muhta olup, bilmemeleri mazeret deildir.
Kim onu isterse, taleb eder, kim de taleb ederse Allah
Tealann izni ile onu bulur.









1
-Sahihtir. snadda bni Ebi Zaidenin tedlisi vardr. Ahmed
(4/267, 269, 271, 275) Buhari (7/30) Mslim (1599) Ebu Davud
(3329,3330) Tirmizi (1205) Nesai (7/424-243) bni Mace (3984)
Darimi (2/245) bni Hibban (2/51) bnul Carud Mnteka (555)
erhus Snne (2031) Beyhaki (5/264,334) Camius Sazir (3856)
Ceml Fevaid (4530) Deylemi (2799) Riyazus Salihin (588)
Beyhaki uab (5742)

77
OTUZ DOKUZUNCU HADS : ALLAHIN
GLGESNDEK YED K

107- El Firyabi, Muhammed Bin Ubeyd Bin Hassan,
Hammad Bin Zeyd, Abdullah Bin mer, Days Hubeyb Bin
Abdurrahman, Dedesi Hafs Bin Asm, Ebu Hreyre radyallahu
anhum senedi ile; Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
buyurdu ki;

Allah Azze ve Cellenin glgesinden baka hibir
glgenin olmad Kyamet gnnde u yedi kii Allahn
glgesinde olacaktr; Adil imam (devlet bakan), gen yata
Allaha ibadete balayp lnceye kadar buna devam eden,
Allah zikredip, Allah Azze ve Cellenin hayetinden gzleri
yaaran kii, arkada ile karlap; Vallahi phesiz ben seni
Allah Azze ve Celle iin seviyorum diyen kii, Mescidden
ktnda tekrar mescide dnnceye kadar kalbi mescide bal
kalan kii, sa elinin verdii sadakay sol eli bilmeyecek ekilde
gizleyen kii, gzellik ve makam sahibi bir kadnn kendisini
nefsine davet ettiinde; Ben alemlerin Rabbi olan Allahtan
korkarm diyen kii
1


108- Bunlardan her biri iin birer cz yazdm. Allah
dilerse onu anlamak isteyen anlar. phesiz bu hadisi erif
btn halk edeblendirmektedir. Onun ilminden ancak gafil kii
yz evirir, ancak cahil kii ona ihtiya hissetmez.








1
-Sahihtir Buhari (1/168, 2/138, 8/126) Mslim (1031) Ahmed
(2/439) Tirmizi (2391) Nesai (8/222) bni Mbarek (473) Malik
(952) bni Huzeyme (358) erhus Snne (470) Camius Sair(4645)

78
KIRKINCI HADS : DNYA VE AHRETN
HAYRI

Bu hadis Krk Hadis kitabmzn sonudur. Bu hadis
btn hayrlar toplayan byk bir hadistir. limden bir ok
baba (konu balna) dahil olur. Btn usta alimler iin slah
edicidir.

109- Ebu Bekr Cafer Bin Muhammed el Firyabi, iki yz
doksan yedi senesi Receb aynda bize imla ettirerek haber
verdi, brahim Bin Hiam Bin Yahya el Gassani, babas, dedesi,
Ebu dris el Havlani, Ebu Zerr radyallah anhum senedi ile;

Mescide girdiimde Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellemi yalnz bana oturuyor grdm. Yanna oturdum ve
dedim ki; Ey Allahn Rasul! Bize namaz emrettin, namaz
nedir? Buyurdu ki;

Konulmu eylerin en hayrlsdr. Dileyen oaltr,
dileyen azaltr Dedim ki;

Ey Allahn Rasul! Amellerin en faziletlisi hangisidir?
Buyurdu ki;

Allaha iman etmek ve Onun yolunda cihaddr.

Ey Allahn Rasul! Mminlerin faziletlisi hangisidir?
Buyurdu ki;

Ahlak en gzel olandr.

Ey Allahn Rasul Mslmanlarn kurtulan
hangisidir?

nsanlarn dilinden ve elinden selamette olduu
kiidir.

Ey Allahn Rasull! Hangi hicret faziletlidir?

79
Sebeblerden hicret etmek

Ey Allahn Rasul! Hangi namaz faziletlidir?

Kunutu uzun olan.

Ey Allahn Rasul! Hangi oru efdaldir?

Farzlardan az, Allah indinde oktur.

Ey Allahn Rasul! Hangi cihad efdaldir?

Yaras ok, kan en ok dklenin cihad.

Ey Allahn Rasul! Hangi kle azad efdaldir?

Fiyat pahal ve hanm ile birlikte azad edilen.

Ey Allahn Rasul! Hangi sadaka efdaldir?

Mal az ve skntda olduu halde gnl rzas ile fakire
verilendir.

Ey Allahn Rasul! Sana inen en byk ayet
hangisidir?

Ayetel Krsi dir. Ey Eba Zer! Yedi kat gkte olanlar
Krsidedir ve yeryz boluuna halka gibi yerletirilmitir.
Arn, Krsi zerine fazileti, yeryz boluunun halkadan
faziletli olmas gibidir.

Ey Allahn Rasul! Ka peygamber gnderilmitir?

Yz yirmi drt bin

Ey Allahn Rasul! Bunlardan ka rasuldr?

yz on tanesi, Onlarn hepsi affediciydi, ok
gzel ahlak sahibi idiler.

80
Onlarn ilki kimdir?

Adem (Aleyhisselam) dr.

Ey Allahn Rasul! O rasul bir peygambermiydi?

Evet, Allah onu eliyle yaratt, ona ruhundan fledi,
Onu kusurlu kld. Ey Ebu Zerr! Onlardan u drd sryani idi;
Adem, it, Hannuh (dris) -ki ilk kalemle yaz yazan odur ve
Nuh (Aleyhimsselam). Onlardan u drd Arabdr; Hud,
uayb, Salih ve Senin Peygamberin (Aleyhims Salatu ves
Selam). Ey Ebu Zerr! srailoullarnn peygamberlerinin ilki
Musa, sonuncusu sa, Rasullerin ilki Adem, sonuncusu
Muhammed (Sallallahu aleyhi ve aliyhim ve sellem)dir.

Ey Allahn Rasul! Allah Azze ve Celle ka kitab
indirmitir?

Yz Suhuf ve drt kitap. ite elli sahife, Hannuh
(dris)e otuz sahife, brahime on sahife, Musaya on sahife
nazil olmutur. Ve Allah Azze ve Celle Tevrat, ncil, Zebur ve
Furkan da indirmitir. (Aleyhimssalatu vesselam ve ecmain)

Ey Allahn Rasul brahim Aleyhisselamn
sahifelerinde neler vard?

Tamam misallerden ibaretti; Ey gurura kaplm
hkmdar! phesiz Ben, bazlar, bazlarnn zerinden
dnyalk toplams iin gndermedim seni! Mazlumun duasna
cevap olarak gnderdim seni! phesiz Ben, kafir bile olsa
mazlumun duasn geri evirmem. Onda u misal de vard;
Akl sahibinin drt saati vardr; Bir saat Rabbi Azze ve Celleye
mnacaat eder, Bir saat nefsini hesaba eker, Bir saat Allahn
yarattklar hakknda tefekkr eder, Bir saati de yeme ime
ihtiyac iin bo brakr.

Akl sahibi u halin dnda gmez; Ahiret
hazrlnda, maa iin almas, haram olmayan lezzeti."
81
Akl sahibinin, zamann makbul ilerle gzetmesi, dilini
muhafaza etmesi, amelinin ok, lafnn az olmas, ancak
gerektiinde konumas gerekir.

Ey Allahn Rasul! Musa Aleyhis Selamn
sahifelerinde neler vard?

Tamam ibretlerden ibaretti. alr haline ki, leceini
bildii halde ferahtr. Kaderi bildii halde yorulur durur.
Dnyann, dnya ehlini aldattn grd halde onunla
tatmin olann haline alr. Yine o kimsenin haline alr ki;
hesaba ekileceini bildii halde amel etmez! sonra dedim ki;

Ey Allahn Rasul! brahim ve Musa
Aleyhimesselama nazil olanlar, sana nazil olanda var myd?
Buyurdu ki;

Evet. Oku Ey Ebu Zerr!; (Gnahlardan)
temizlenen kimse, gerekten kurtulua ermitir.
Rabbinin ismini zikredip namaz klan da. Fakat (siz)
dnya hayatn stn tutarsnz! Halbuki ahiret daha
hayrl ve daha kalcdr. phesiz bu (anlatlanlar)
elbet ilk sahifelerde, brahimin ve Musann
sahifelerinde de vardr. (Ala;14-19)

Ey Allahn Rasul! Bana tavsiyede bulun.

Sana Allahtan korkman tavsiye ederim. phesiz O
iinin badr.

Ey Allahn Rasul! Devam et

Sana Kuran okumak ve Allah zikretmek gerekir.
phesiz bu senin iin semada bir zikir ve yeryznde bir
nurdur.

Ey Allahn Rasul! Biraz daha

Seni ok glmekten sakndrrm. Muhakkak ki o, kalbi
ldrr, yz nurunu giderir.
82
Ey Allahn Rasul! Biraz daha

Sana cihad etmen gerekir. phesiz o, mmetimin
ruhbaniyetidir.

Ey Allahn Rasul! Biraz daha

Hayr konuman dnda susmalsn. O, eytan kovar,
din ilerinde yardmcndr.

Ey Allahn Rasul! Biraz daha

Senden aa durumda olanlara bak, senden
yukardakilere gz dikme! En uygunu budur. Allahn,
zerindeki nimetini hor grme!

Ey Allahn Rasul! Biraz daha artr

Miskinleri sev ve onlarla beraber otur

Ey Allahn Rasul! Biraz daha artr

Akrabalk balarn, onlar kesse bile, sen gzet

Ey Allahn Rasul! Biraz daha artr

Ac bile olsa gerei syle!

Ey Allahn Rasul! Biraz daha artr

Allah yolunda hibir knaycnn knamasndan korma!

Ey Allahn Rasul! Biraz daha artr

Nefsinden bildiklerin seni insanlardan uzaklatrr.
Nefsinde olmayan onlarda da bulamazsn. Nefsinden
bilmediini, insanlardan bilmen ayp olarak sana yeter. Veya
sevdiin eylerde onlara hased etmen de ayp olarak sana
yeter. Sonra elini gsme vurdu ve buyurdu ki;
83
Ey Ebu Zerr! Tedbir gibi akl, geri durmak gibi vera,
gzel ahlak gibi asalet yoktur
1


1
-bni Hibban Sahih(94) bni Hibban Mecruhin (3/129-30) Ebu
Nuaym Hilye (1/166-68) Taberani 1651) snadlarnda brahim Bin
Hiam vardr. Ebu Tahir Makdisi; onun hakknda zaif dedi Ebu
Hatem ve bakalar; sika deil dedi. Taberani; ska=gvenilir
dedi (Zehebi El Muni (201) Elbani Sahiha(2/89) Gmari Fethul
Vehhab (1/401) Zehebi; Metruk dedi (Mizan(1/72-73)
Lisan(1/122)
-bni Mace (4218) isnadnda Nadi Bin Muhammed el Gafiki
vardr. Dokuzuncu tabakadandr. Busayri onu zayf saymtr.
(Zehebi Muni (5131) Heraiti Mekarimu Ahlakta (s.80) Ebu
Sleyman el Filistini tarikiyle rivayet etti. Ebu Sleyman hakknda
Buhari; uzun kssa hadisleri mnkerdir dedi (Muni-Zehebi (7511)
isnadndaki smail Bin Ebi Ziyad da metruktur. Bkz. Mizan (1/230)
-Taberani (1648) bni Ebi Zekeriya tarikinden rivayet
etti. bni Ebi Zekeriya zaiftir. Bkz.; Takrib (2/347) Taberani
(1649)da Munkat olarak. bni Ebi Zekeriyay Ebu Davud ve bni
Hibban zayf sayd. Buhari ondan rivayette bulunmutur. Bkz.;
Zehebi El Muni (6966) bni Cevzi Duafa (3710)
-Suyuti Drr Mensurda (6/341) Abd Bin Humeyd, bni
Merduye, bni Asakire nisbetle Ebu Zerr R.A.dan tahric etti.
Hatib Tarihu Badatta (7/393) bni Kayyim Zadul Meadde
(3/1086) iyi senedle rivayet ettiler.
-Ebulleys Semerkandi; Ebu Cafer, Ebu Bekr Ahmed Bin
Sehl el Kadi, babas, brahim Bin Hasan el Basri, ube, Said,
Haccac, Ebu shak Hemedani, Harisul Aver, Ebu Zerr R.A. senedi
ile rivayet etti. (Tenbuhul Gafilin (s.688) Kastalani Mevahibu
Lediniyede (2/72) tahric etti ve bni Mrdeveyhe nisbet etti.
Ayrca bni Ebi Hatimin Envau Tekasumda sahih dediini
nakletti. Hadisi Tahric edenler; bni Sad (1/32) Ahmed (3/82,
5/178-179,266) bni Asakir Tarihu Dmk (2/361) Mecmauz
Zevaid (8/210) Beyhaki (9/4) Taberi Tarih (1/75) bni Kesir
Ksas Enbiya (1/77) El Bidaye (1/130) Metalibu Aliye (3453-54)
bni Esir Kamil Fit Tarih (1/47,59) Razi Tefsiri Kebir (23/89)
Alusi Ruhul Maani (30/111) evkani Fethul Kadir (5/428) Elmali
Hamdi Yazr (7/5768) Salebi Arais (s100) Suyuti el Havi (2/166)
84
HATME

110- Bu krk hadisde farkl snflarda pekok ilim vardr.
Bilinmemesinde zr olmayan, kanlmaz olan ilimleri
fazlasyla taleb eden akl sahiplerine bunu gnderin. Bunlar
bilmek alimlere zr olmaz, hepsi bunlar grensin, amel
etsinler ki, Kerim olan Allah da dnyada ve ahirette ereflerini
artrsn.

Buna muvaffak klan Allahtr, yardmc Odur. Azim
olan Allahtan bizim ve sizin iin faydal ilim, teyid edilmi akl
ve salih edeb dileriz.

111- Muhammed el Attar, Ebu Muhammed Cafer bin
Muhammed el Hendeki ki onun hfz vardr -, brahim es Saih,
AbdulMecid Bin Abdulaziz Bin Ebu Davud, babasndan, Ata Bin
Ebi Rabah, bni Abbas, Muaz Bin Cebel radiyallahu anhum
senedi ile; Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki;

Kim mmetim iin dinleriyle ilgili krk hadisimi
ezberlerse, Allah Azze ve celle onu kyamet gnnde fakihler
ve alimler zmresiyle hareder.
1


Kurtubi (20/25) Kenzulummal (16/132) Nesafi Medarik (4/350)
Hazin (4/371) Zehebi El Muni (3960) Hamidullah slam
Peygamberi (1165) Fethul Vehhab (483) Kudai (740) asm Kksal
Peygamberler Tarihi (1/22-22) Kitab ve Snnet (s.147-148)
Neticede hadis Hasendir.
1
snadndaki AbdulMecidin hadisi zaiftir. bni Hacerin imtaul
Esmadaki kelamna baknz. Bu tarik krk hadisle ilgili tariklerin en
iyisidir. bni Asakir der ki; Bu hadis Ali, mer, Enes, bni Abbas,
bni Mesud, Muaz, Ebu mame, Ebud Derda ve Ebu Said
radallahu anhumden rivayet edilmi olup, btn tarikleri hakknda
konuulmutur. Sahih demeye mecal yoktur. Ancak tariklerin
okluu birbirini takviye eder. Muaz radyallahu anhn rivayeti
zayf olmakla beraber en iyisidir.



85

KIRK HADS KTABININ SONU

Elhamdulillahi Rabbilalemiyne Hamden akiriyn, ve
salavatuhu ala Seyyil Mrselin Muhammedun Nebi ve
lihittahiriyne ve sellim teslimen ila yevmiddin

TERCME BT TARH

08.08.1999 ubuk/ANKARA
Elhamdulillahi Rabbil alimin. Ves salatu ves Selamu ala
Seyyidul Mrselin. Ve Ala lihi ve sahbihi ecmain.


Seyfullah Erdomu























86
NDEKLER:
MUKADDiME ............................................................................. 2
MELLF: MAM ACURR ......................................................... 4
HOCALARI: ............................................................................... 5
TALEBELER: ............................................................................ 6
ULEMANIN VGLER: ....................................................... 6
ESERLER; ................................................................................. 7
VEFATI ...................................................................................... 9
LM HAKKINDAK NASHATLERNDEN BR
NEBZE ........................................................................................ 9
MUSANNFN MUKADDMES ......................................... 11
BRNC HADS : DNDE FIKIH (ANLAYI)IN
FAZLET ......................................................................................17
KNC HADS : LM TALEBNE TEVK ....................19
NC HADS : AMELLER NYETLER LEDR. ........ 20
DRDNC HADS : SLAMIN ARTLARI .................. 22
BENC HADS : MANIN ARTLARI ......................... 24
ALTINCI HADS : KAZA VE KADER ................................ 27
YEDNC HADS : KAZA VE KADERE TABDR .......... 28
SEKZNC HADS : RASULULLAH Sallallahu aleyhi ve
sellemN VASYETLERNDEN .......................................... 30
DOKUZUNCU HADS : KURANIN YED HARF ZERE
NUZUL ................................................................................... 35
ONUNCU HADS : CENNETTEKLER ............................. 38
ONBRNC HADS : ASHABI KRAMIN FAZLET. 39
ONKNC HADS : MANIN KISIMLARI ................... 40
ONNC HADS : MMETN FIRKALARI .............. 43
ONDRDNC HADS : ABDEST HALLER ................. 45
ONBENC HADS : ABDESTE TABDR ................ 46
ONALTINCI HADS : NEB ALEYHSSELAMIN
GUSL ...................................................................................... 47
ON YEDNC HADS : BE VAKT NAMAZ VE
EMANET .................................................................................. 48
ON SEKZNC HADS : NAMAZA TABDR .............. 49
87
ON DOKUZUNCU HADS : NAMAZA TABDR ........... 50
YRMNC HADS : NAMAZIN HKMLERNDEN ....51
YRM BRNC HADS : TAHARET LM .................... 52
YRM KNC HADS : TAHARETE TABDR ............ 53
YRM NC HADS : ZEKATI TERK EDENN
CEZASI .................................................................................... 54
YRM DRDNC HADS : ZEKATIN
AHKAMINDAN ....................................................................... 55
YRM BENC HADS : ZEKATIN AHKAMINA
TABDR .................................................................................. 56
YRM ALTINCI HADS : ZEKATIN SINIFLARI ....... 57
YRM YEDNC HADS : ORUCUN FAZLETLER .... 60
YRM SEKZNC HADS : ORUCA TABDR ............ 60
YRM DOKUZUNCU HADS : ORUCUN
HKMLERNDEN ................................................................ 63
OTUZUNCU HADS : HACCA TEVK ............................ 65
OTUZ BRNC HADS : HACCIN HKMLERNDEN
.................................................................................................... 66
OTUZ KNC HADS : HACCA G YETRMENN
MANASI .................................................................................. 68
OTUZ NC HADS : RBAT (NBET)N
FAZLET ................................................................................ 69
OTUZ DRDNC HADS : CHADIN
FAZLETLERNDEN ............................................................. 70
OTUZ BENC HADS : BYK GNAHLAR
HAKKINDA ...............................................................................71
OTUZ ALTINCI HADS : BELA ANINDA SABIR ........ 73
OTUZ YEDNC HADS : DN NASHATTIR .............. 75
OTUZ SEKNC HADS : HELAL VE HARAM
HAKKINDA .............................................................................. 76
OTUZ DOKUZUNCU HADS : ALLAHIN
GLGESNDEK YED K .............................................. 77
KIRKINCI HADS : DNYA VE AHRETN HAYRI..... 78
HATME ................................................................................... 84