Arzu Yorgancolu TRK TORAKS DERNE

SUNU AKII

DS ve GARD GARD TRKYE AAMALARI

Dnyada 2005 ylnda

300 milyon ASTIM
255 000 astma bal lm

%80 dk ve orta gelir dzeyli lkelerde nlem alnmazsa 10 yl iinde %20 art

210

3 milyon lm

milyon KOAH

2030 da 3. en sk lm nedeni olacak

lm Hz
1.Kalp hastal 2.Serebrovaskler hast. 3.Alt solunum yolu enf 4.Diyare 5.Perinatal hastalklar 6.KOAH 7.Tuberkloz 8.Kzamk 9.Trafik Kazalar 10.Akcier Kanseri

1990

2020

3. 6.

KRONK SOLUNUM HASTALIKLARINA BALI LMLER VE HASTALIK YKN AZALTMAK

GLOBAL ALLIANCE against RESPIRATORY DISEASES

GARD
78 ye

GARD LKE KURULUM AAMALARI

lkede KSH denetim, nleme ve kontrol program kurallar ortaya konup ve planlanmal (DURUM ANALZ) 2. lkenin Salk Bakanl bilgilendirilmeli ve lke GARDn kurulma kararnda yer almal 3. DS Blge Ofisi ve lkedeki DS temsilcisi bilgilendirilmeli ve lke GARDda yer almak zere davet edilmeli
1.

DURUM ANALZ
Kronik Hava Yolu Hastalklar;

nemli bir mortalite, nemli bir hastalk yk nedeni (KOAH ve sigarann zel nemi )

Trkiyede Durum
4 milyon ASTIM
ocuklukta % 2-15, erikinde % 2-5 (%3.87)

Trkiyede ki lm nedenleri iinde ilk 20 hastalk iinde, Krsal alan kadnlarda 17.srada

milyon KOAH
%5.8 oranyla 3.srada

KOAH

Adana ili 40 ya zeri KOAH prevalans toplamda %19.1, erkeklerde %28 ve kadnlarda % 10.3 Yal hastalarda maliyeti en yksek 10 hastalk iinde 1. sradadr Trkiyede her 10 KOAHldan ancak biri KOAHl olduunu bilmektedir

GARD Trkiye Projesi

Kronik Hava Yolu Hastalklar Ulusal Kontrol Program (Astm ve KOAH)

GARD TRKYE I.ULUSAL GENEL KURUL

26 Ekim 2007 ANKARA

Trkiye Kronik Hava Yolu Hastalklarn nleme / Kontrol Program ve Ulusal Eylem Plan

KRONK HAVA YOLU HASTALIKLARI KONTROL PROGRAMI PAYDALARI

41

NVERSTE ve SVL TOPLUM RGTLER

TRK TORAKS DERNE TRKYE ULUSAL ALLERJ ve KLNK MMUNOLOJ DERNE TRK ECZACILAR BRL HALK SALII UZMANLARI DERNE TRKYE ALE HEKMLER UZMANLIK DERNE PRATSYEN HEKMLK DERNE TIBB ONKOLOJ DERNE TRK TABPLER BRL TRKYE BELEDYELER BRL

SALIK BAKANLII

TEMEL SALIK HZMETLER GENEL MDRL

BULAICI OLMAYAN HASTALIKLAR VE KRONK DURUMLAR DARE BAKANLII (SOLUNUM SSTEM HASTALIKLARI UBE MDRL) SALIIN TEVK VE GELTRLMES DARE BAKANLII

LA VE ECZACILIK GENEL MDRL TEDAV HZMETLER GENEL MDRL SALIK ETM GENEL MDRL ANA OCUK SALII VE ALE PLANLAMASI GENEL MDRL PERSONEL GENEL MDRL STRATEJ GELTRME BAKANLII AVRUPA BRL KOORDNASYON DARES BAKANLII BLG LEM DARES BAKANLII KANSERLE SAVA DARES BAKANLII VEREM SAVAI DARES BAKANLII REFK SAYDAM HIFZISSIHHA MERKEZ BAKANLII

HIFZISSIHHA MEKTEB MDRL

DER RESM KURUMLAR

MLL ETM BAKANLII SANAY VE TCARET BAKANLII TRKYE STATSTK KURUMU LER BAKANLII ALIMA VE SOSYAL GVENLK BAKANLII SOSYAL GVENLK KURUMU SALII VE GVENL GENEL MDRL EVRE VE ORMAN BAKANLII MALYE BAKANLII TARIM VE KYLER BAKANLII GENLK VE SPOR GENEL MDRL TTN VE ALKOL PYASASI DZENLEME KURUMU (TAPDK) RADYO VE TELEVZYON ST KURULU (RTK) TRKYE RADYO TELEVZYON KURUMU GENEL MDRL (TRT) DYANET LER BAKANLII DEVLET PLANLAMA TEKLATI MSTEARLII DNYA SALIK RGT Trkiye Temsilcisi

YEN PAYDALAR
SALIKLI KENTLER BRL SGARA VE SALIK ULUSAL KOMTES (SSUK) HAVA KRLENMES ARATIRMALARI VE DENETM TRK MLL KOMTES BAYINDIRLIK VE SKAN BAKANLII ENERJ VE TAB KAYNAKLAR BAKANLII

KRONK HAVA YOLU HASTALIKLARI KONTROL PROGRAMI PAYDALARI

58

ALIMA GRUPLARI
C.1.Kronik Hava Yolu Hastalklarn nleme ve Kontrol Programnn oluturulmas, C.2.Oluturulan programn kamuoyuna benimsetilip, savunulmas C.3.Hastalk geliimin nlenmesi C.4.Hastalklarn erken dnemde saptanmas ve ilerlemesinin nlenmes C.5.Hastalklarnn etkin tedavisi, komplikasyonlarn geliiminin nlenmesi ve bu hastalklara ynelik rehabilitasyon hizmetleri sunulmas C.6.Kronik Hava Yolu Hastalklarnn ve Kontrol programnn izlenmesi ve deerlendirilmesi

EYLEM PLANI
Paydalar Hedef Strateji Sorumlu Birim Planlama Salk Bakanl STKlar, niversiteler, TK Uygulama Salk Bakanl niversiteler Yrtme Salk Bakanl, niversite ler Etkinlikler Performans Kriterleri zleme ve Deerlen dirme

Zamanlama (balangbiti tarihleri)

Alt ay sonra rapor tamamlanm olmal Haziran Aralk 2008

C.6.1. Hastalk yk ve risk faktrlerini izlemek, gvenilir veri elde etmeye ynelik standart metodlar gelitirmek ve buna uygun veri toplamak

C. 6. 1. 1. Ulusal ve uluslararas verileri gzden geirmek

1.Salk Bakanl, 2.STK 3.niversit eler 4.TK

1.Yaynlar toplamak, 2.Yaynlar deerlendirmek, 3.Rapor hazrlamak (Bu almalarda Dnya Salk rgt, OECD, EUROSTAT deerlendirdii indikatrler ile uyumluluun gzetilmesi Health for All kriterlerinin de gz nnde bulundurulmas) Ulusal almalar, Salk Bakanlnn deiik hastalklar iin izleme kaynak verileri, koah iin bold un almalar, anketler, hastalklarn ekonomik yklerinin hesaplanmas ve bu verilerin incelenmesi ve bir yntem belirlenmesi ve analizi

almalarn tmne ulamak

C. 6. 1. 2. KOAH ve Astma zel prevalans ve insidans verilerinin toplanmas

1. Salk Bakanl, 2.niversit eler

Salk Bakanl niversiteler

Salk Bakanl niversiteler

Salk Bakanl, niversite -er

almalarn tmne ulamak

Alt ay sonra rapor tamamlanm olmal

DNYADA GARD PROJELER

GARD lke kurulumlar ve planlamalar arasnda nerilen ideal koullarn tmn yerine getiren tek lkedir Gard Trkiye rnek Proje

GARD TRKYE TANITIM TOPLANTISI GARD III.GENEL KURULU

30-31 Mays 2008 Istanbul,

TRKYE SOLUNUM HASTALIKLARINA KARI GARDn ALIYOR

TRKYEDE 2010 ylnda beklenen lmler

KOAH ASTIM 40831 3308

United Nations General Assembly 2011 Special Session on Non-Communicable Diseases

26 Mays 2009

GARD 2010

RGTLENME YAPISI
Genel Kurul

alma Gruplar

Yrtme Kurulu

Temel Salk Hizmetleri Genel Mdrl Solunum Sistemi Hastalklar ube M.

Bu plann yrtlmesinden Bakan adna Salk Bakanl Mstear sorumludur. Yrtme Kurulu bu plann yrtlmesinden Salk Bakanlna kar sorumludur.

l Kurullar

GARD Trkiye Yrtme Kurulu

GARD lke koordinatr TTD temsilcisi AID temsilcisi alma Grubu Bakanlar T.C.S.B. Temel Salk Hizmetleri Genel Mdrl Bulac Olmayan Hastalklar ve Kronik Durumlar Daire Bakanl Solunum Hastalklar ube Mdrl Aile Hekimlii Daire Bakanl Saln Teviki ve Gelitirilmesi Daire Bakanl Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Bakanl Ttn ve Bamllk Yapc Maddelerle Mcadele Daire Bakanl evre Sal Daire Bakanl Tedavi Hizmetleri Genel Mdrl Ana ocuk Sal ve Aile Planlamas Genel Mdrl Trkiye Salk Kurumu

GARD Trkiye Yrtme Kurulu

Arzu YORGANCIOLU Nazan YARDIM Turan BUZGAN Bekir KESKNKILI Ali KOCABA Fsun YILDIZ Celal KARLIKAYA Dilad MUNGAN Pnar ERGN Glbin BNGL KARAKO ule AKAY Erturul GKTA Nilgn ARPACI Serap ETN OBAN Biriz AKIR Peyman ALTAN Tanju ALTUNSU Tacettin KAKLLOLU Deniz TUGAY Bilal AYTA Mustafa KOSDAK Aye GNDOAN

alma Gruplar
C1.Kronik Hava Yolu Hastalklarnn ve Kontrol programnn izlenmesi ve deerlendirilmesi Ali Kocaba Rfat zacar-Dane Ediger C.2.Oluturulan programn ve hastalklarn kamuoyuna benimsetilip, savunulmas Fsun Yldz Glbin Bingl Karako-Refika Ers C.3.Hastalk geliimin nlenmesi Celal Karlkaya Hasan Yksel-Hasan Bayram-Ayn akar Cokun C.4.Hastalklarn erken dnemde saptanmas ve ilerlemesinin nlenmesi Nurdan Kktrk Pnar nen C.5.Hastalklarnn etkin tedavisi, komplikasyonlarn geliiminin nlenmesi ve bu hastalklara ynelik rehabilitasyon hizmetleri sunulmas Pnar Ergn Elif en- Begm Ergan Arsava

L KURULLARI
l Salk Mdr veya yardmcs bakanlnda paydalarn varsa il temsilcilerinden oluur G l kurullarndan eylem planlar kapsamnda beklentilerini Yrtme kuruluna sunar l kurullar yrtme kurulu tarafndan kendisine gnderilen eylem planlarn ilde uygular , denetler lde temsilcileri bulunan tm paydalarn bu kurula katlmn salar, er aylk periyotlarla rapor hazrlar

SEKRETERYA
T.C. Salk Bakanl Temel Salk Hizmetleri Genel Mdrl Bulac Olmayan Hastalklar ve Kronik Durumlar Daire Bakanl Solunum Sistemi Hastalklar ube Mdrl

46

C1 alma Grubu
lke apnda Kronik Hastalklar saha aratrmas Dier alma gruplarnn izleme kriterleri

GARD 2012

C2 alma Grubu

KOAH ve Astm farkndalk anketi Tantm materyalleri hazrl Dier kronik hastalklar prgramlar ve SB tantm programlaryla entegrasyonu

C3 alma Grubu
TRKYE'DE VE DI ORTAM HAVA KRLL VE KLM DEKLNN KRONK HAVA YOLU HASTALIKLARININ KONTROL YNNDEN DEERLENDRLMES RAPORU

Alt alma Gruplar

1. 2. 3.

ortam hava kirlilii D ortam hava kirlilii klim deiiklii

C4 alma Grubu
ekirdek Eitici Ekibi Gelitirme altay

Birinci basamak hekimlerinin Astm, ocukluk Astm, KOAH ve ttn kullanm konularnda erken tan ve uygun tedavi ilkeleri hususunda bilgilendirilmeleri iin materyal ve ekirdek eitici ekibi gelitirme amacyla planland. Astm, ocuk Astm, KOAH, Pulmoner Rehabilitasyon, Evde Bakm, Ttn ana konu balklar altnda almalar yrtld ve eitim rehberleri hazrland.

24-26 ubat 2010

Kitap kapa

400 eitici 5000/20000 aile hekimi

GARD 2012

C5 alma Grubu

Evde bakm ve rehabilitasyon almalarnn dier kronik hastalklarla entegrasyonu Evde bakm altay Geri deme koullarnn dzenlenmesi

www.saglik.gov.tr

GARD 2011

ers

GARD 2011

GARD 2011

GARD 2011

16-17 Aralk 2011 Ankara

Salk Bakanl Stratejik Plan 2010-2014:

Pediatri Eylem Plan

Pediatrik Pediatrik

Koordinasyon Grubu kuruldu

eylem planlar yapld erikin plan iine entgre edildi.

GARD 2012

Kendiniz iin deil, bal bulunduunuz ulus iin elbirlii ile alnz. almalarn en yksei budur. MUSTAFA KEMAL ATATRK