DEY MESAFELERN (YKSEKLKLERN) LLMES NVELMAN ALETLER

Prof. Dr. Ahmet ZTRK

DEY MESAFELERN (YKSEKLKLERN) LLMES

Noktalar arasndaki dey mesafelerin llmesine ykseklik lmesi ya da nivelman denir. Bir noktann ykseklii deniz seviyesi ile o nokta arasndaki dey mesafeyi ifade eder. Buna o noktann kotu da denir. Ykseklii nceden belirlenmi bir ok bavuru noktas vardr. lkemizi kaplayan ve birbirleriyle gensel alanlar oluturan bu noktalara nirengi denir.

DEY MESAFELERN (YKSEKLKLERN) LLMES

Ykseklik lme Metodlar

1. Fiziksel M. (Barometrik)

2. Geometrik M.

3. Trigonometrik M.

1. Fiziksel Metod: Deniz seviyesinden ykseldike hava basncnn azalmas esasna dayanan kaba bir metodtur. Barometre kullanlarak lme yaplr. ok hassas bir almada bile 2-3 m. hata yaplr. Bu lm artk saatlerde bile vardr.

DEY MESAFELERN (YKSEKLKLERN) LLMES

Geometrik Metod le Ykseklik Tayini Yatay gzleme dorusu elde ederek bu gzleme dorusu ile ykseklii bulunacak nokta arasndaki dey mesafeyi lme esasna dayanr.
h = HA - HB h = ib - ia

ia h HA HB Kyas dzlemi

ib B

HA HB = ib-ia HB = HA - (ib-ia) HB = HA - h

DEY MESAFELERN (YKSEKLKLERN) LLMES

Geometrik Metod le Ykseklik Tayininde yatay gzleme dorusu veren aletler kullanlr. 1.Su Dzeleri
yatay gzleme dorusu

2.Kabarckl Dzeler

1.Kresel Kabarckl Dzeler 2. Borulu Kabarckl Dzeler

DEY MESAFELERN (YKSEKLKLERN) LLMES

Yatay Gzleme ile Noktalar Arasndaki Dey Mesafelerin llmesi

Bu amala miralar kullanlr.

Metrik ve Amerikan Tipi miralar

DEY MESAFELERN (YKSEKLKLERN) LLMES

1.1

Mira Okumalar 1.100 1.120 1.132 1.150 1.173

1.2

1.198 1.204

DEY MESAFELERN (YKSEKLKLERN) LLMES

Trigonometrik Metod le Ykseklik Tayini

m
B E

HB=HA+i+h-m h=E x tan HB=HA+i+(Extan)-m

i
A HA Kyas dzlemi

HB

NVELMAN ALETLER ki tip nivelman aleti vardr. 1. Sabit drbnl elevasyon vidasz nivo. alt yap 2. Sabit drbnl elevasyon vidal nivo.

Nivo
Drbn Kabarckl dze

Ayak takm alt yap

Sehba

st yap

NVELMAN ALETLER

NVELMAN ALETLER Genel hareket vidas: st yap ile alt yapy birbirine sabitleyen ya da aldnda st yapnn alt yapdan bamsz dnmesine izin veren vidadr. Elevasyon vidal nivolarda bulunmaz. zel hareket vidas: Genel hareket vidas kapal iken st yapnn saa sola kk dnme hareketini salayan vidadr. Dey kl mirann ortasna getirmede kullanlr. Elevasyon vidas: st yapnn kk miktarda yukar aa hareketinin salayarak okumadan hemen nce aletin tesviyesini tamamlayan vidadr. Netletirme vidas: Drbn zerinde grnty netletiren vidadr.

NVELMAN ALETLER Drbn Optik eksen okler objektif

kl plakas

Ayak takm (Altyap):st yapy tar. Nivolardaki kabarckl dzecin eksenlerini yatay duruma getirmek iin kullanlr. Bu ileme tesviye denir. Sehba: Ahap veya metalden yaplm ayakl ksmdr. Her bir ayan boyu ayr ayr ayarlanabilir. Ular topraa bastrlan arktan oluur.

NVELMAN ALETLER Nivelman Aletlerindeki Eksenler

Optik eksen (Gzleme ekseni) Kabarckl dze ekseni(yatay eksen)

Dey eksen (Asal eksen)

NVELMAN ALETLER

Nivelman Aletlerinin Kontrol 1. Kabarckl dze ekseni (yatay eks.), dey eksene dik olmaldr. 2. Gzleme ekseni yatay eksene paralel olmaldr. 3. Kl plakasndaki yatay kl dey eksene dik olmaldr. 4. Objektif grntsyle kl plakas ayn dzlem zerinde olmaldr. Deilse paralaks hatas vardr.

NVELMAN ALETLER

NVELMAN ALETLER