Glasnik Antropolokog drutva Srbije / Journal of the Antropological Society of Serbia Ni, vol. 47, str.

131-138, 2012, UDK 572(05), ISSN 1820-7936 UDK

MOTORIKE SPOSOBNOSTI UENICA OSNOVNE KOLE URBANE I RURALNE SREDINE

Aleksandar Gadi, Igor Vukovi Visoka kola strukovnih studija, Akademija fudbala Beograd Fakultet fizikog vaspitanja i sporta, Banja Luka

Saetak
Motorike sposobnosti uenika osnovnokolskog uzrasta bile su est predmet istraivanja u fizikoj kulturi, meutim, injenica je da postoji veoma mali broj istraivanja koja su se bavila uticajima rezidencijalnog statusa ispitanika na motorike sposobnosti. Teorijsko-empirijsko istraivanje sprovedeno je na uzorku od 188 uenica (urbana sredina = 98 uenica; ruralna sredina = 90 uenica) estog i sedmog razreda osnovne kole. Rezultati kanonike diskriminativne analize motorikih sposobnosti uenica pokazali su da postoje znaajne razlike u motorikim sposobnostima ispitanica razliitog rezidencijalnog statusa. Devojice iz ruralne sredine imale su bolje rezultate u veini testova (10 od 18), ali ta veina nije apsolutna. Na osnovu dobijenih rezultata moe se pretpostaviti da upravo sredinski faktori razliitih ivotnih sredina doprinose razlici u motorikim sposobnostima ispitanica. Kljune rei: motorike sposobnosti, uenice, urbana, ruralna sredina

Uvod
Poslednjih nekoliko decenija, motorike sposobnosti bile su jedan od najeih predmeta prouavanja u oblasti fizike kulture. Stepen razvijenosti motorikih sposobnosti uenika u znaajnoj meri uslovljava njihov pravilan rast i razvoj. Naalost, u poslednje dve dekade svedoci smo sve izraenije tendencije smanjenja fizike aktivnosti dece to se deava ne samo kod nas ve i u zemljama okruenja (iljeg, Zei, Mrgan i Kevi, 2008; Strel, Bizjak, Starc i Kova, 2009), kao i u zemljama razvijenog sveta (Janz, Dawon & Mahoney, 2000; Tomkinson, Olds & Gulbin, 2003; Wedderkopp, Froberg, Hansen & Andersen, 2004). Verovatno postoji vie razloga za ovakvo stanje, a neki od njih potiu i od odsutnosti elje da se fizika veba koristi kao blagodatna hrana biu ovekovom, to je opet rezultat potpunog nepoznavanja vrednosti ovakve vrste hrane, neodgovornosti prema sopstvenom telu i zanemarivanju njegovih potreba i injenice da edukacijom, primerene Novom dobu, oveka vezujemo za tehnoloke inovacije koje mu govore da je potreba za svakom vrstom kretanja-vebanja, zamarajue gubljenje vremena i da je kao takvo nepotrebno (ivanovi, 2009). Rezultati nekih istraivanja pokazali su da socioekonomski status ispitanika utie na nivo njihovih motorikih sposobnosti (prvenstveno koordinacije), a to autori dovode u vezu sa boljim mogunostima za bavljenje sportskim aktivnostima ispitanika u veim sredinama (Mikalaki, Hoek-Momirovi i Bala, 2006; Mati i Jaki, 2007). Promene u motorikim sposobnostima odvijaju se u odreenim socioekonomskim uslovima, koji su karakteristini za ivotnu sredinu pojedinca ili grupe ljudi, a koje ini skup kulturnih, materijalnih, urbanih i drugih faktora. Drutveni standard, kulturni nivo sredine, mesto i uloga fizikog vaspitanja

131

Aleksandar Gadi i sar.

Motorike sposobnosti uenica...

u njoj, socijalni status roditelja, socijalni status uenika, samo su neki od inilaca socijalne sredine koji mogu svojim posrednim delovanjem uticati na razvoj motorikih sposobnosti populacije te sredine i stepen angaovanja u sportskim aktivnostima (Gadi i Vukovi, 2009; Mati, Kulji i Maksimovi, 2010). Polazna pretpostavka istraivanja je da uenice razliitog rezidencijalnog statusa imaju razliit stepen razvijenosti motorikih sposobnosti. Zanimljivo je da u naoj zemlji nisu vrena istraivanja motorikih sposobnosti uenika sa aspekta razliitog rezidencijalnog statusa, dok se u zadnjih nekoliko godina vie stranih autora bavilo tom problematikom (Loucaides, Chedzoy, & Bennett, 2004; Eiben, Barabs, & Nmeth, 2005; Badri i Petrai, 2007; Bathrellou et al., 2007; Petri, 2009; Tinazci & Emirolu, 2010).

Materijal i metode
Teorijsko-empirijsko istraivanje motorikih sposobnosti uenika razliitog rezidencijalnog statusa, ima transferzalni karakter. Primenom deskriptivne statistike i kanonike diskriminativne analize utvrena je veliina istraivanih pojava, njihovi meusobni odnosi i ostali numeriki pokazatelji. Uzorak ispitanika u ovom istraivanju moe se definisati kao populacija uenica estog i sedmog razreda osnovne kole, uzrasta od 12 do 14 godina est meseci. Uzorak od 188 ispitanica podeljen je na dva subuzorka: subuzorak uenica urbane sredine i subuzorak uenica ruralne sredine sa podruja optine Kraljevo.
Tabela 1. Osnovne telesne karakteristike subuzorka uenica urbane sredine Table 1. Basic body characteristics for urban students subsample

Uenice urbane sredine Telesna visina Telesna teina Ukupno ispitanica

AS (SD) 162,51 (6.60) 54,35 (8.95) 98

Prosene vrednosti telesne teine i telesne visine ispitanica urbane sredine se kreu u oekivanim granicama i vrednostima za ispitivani uzrast.
Tabela 2. Osnovne telesne karakteristike subuzorka uenica ruralne sredine Table 2. Basic body characteristics for rural students subsample

Uenice ruralne sredine Telesna visina Telesna teina Ukupno ispitanika

AS (SD) 158,96 (7.69) 51,60 (9.69) 90

Prosene vrednosti telesne teine i telesne visine ispitanica ruralne sredine neto su nie od uenica urbane sredine ali se kreu u oekivanim granicama i vrednostima za ispitivani uzrast. Merni instrumenti za procenu motorikih sposobnosti izdvojeni su iz baterije sastavljene od 110 testova (Gredelj, Metiko, Hoek i Momirovi, 1975): a) za procenu preciznosti (pikado - GPIK, gaanje horizontalnog cilja rukom GHCR i gaanje vertikalnog cilja nogom - GVCN).

132

Aleksandar Gadi i sar.

Motorike sposobnosti uenica...

b) za procenu ravnotee (stajanje na jednoj nozi uzduno na klupici za ravnoteu S1UK, stajanje na jednoj nozi sa zatvorenim oima - SZO1 i stajanje na obrnutoj klupici za ravnoteu - SOK2). c) za procenu koordinacije (koordinacija sa palicom KOPA, osmica sa sagibanjem 8SAS i bubnjanje rukama i nogama - BURN). d) za procenu brzine (taping rukom TAPR, taping nogom TAPN i taping nogama o zid - TAPZ). e) za procenu gipkosti (iskret sa palicom ISKP, duboki pretklon na klupici DPKL i pretklon raskorano - PRAS). f) za procenu snage (skok udalj iz mesta - eksplozivna snaga SUDM, podizanje trupa leei na leima - repetitivna snaga - PT30 i vis u zgibu - statika snaga - VISZ).

Rezultati
Rezultati ispitanica urbane sredine (Tabela 3), pokazuju da veina ispitivanih varijabli ima normalnu distribuciju, ali da postoje varijable kod kojih se uoava znaajno odstupanje od aritmetike sredine. Primetno je da postoji asimetrija distribucije pozitivnog smera kod varijabli za procenu ravnotee (S1UK, SZO1 i SOK2) i varijable za procenu statike snage (VISZ), to ukazuje na loije rezultate ispitanica na tim testovima.
Tabela 3. Osnovni statistiki pokazatelji motorikih varijabli uenica urbane sredine Table 3. Basic descriptive statistics of motor variables for urban students

Varijabla GPIK GHCR GVCN S1UK SZO1 SOK2 KOPA 8SAS BURN TAPR TAPN TAPZ ISKP DPKL PRAS SUDM PT30 VISZ

N 98 98 98 98 98 98 98 98 98 98 98 98 98 98 98 98 98 98

Range 29.00 24.00 18.00 36.10 71.30 19.30 15.10 18.60 15.00 25.00 14.00 13.00 68.00 52.00 58.00 107.00 29.00 71.60

Min. 9.00 4.00 2.00 2.10 4.80 2.80 9.00 52.10 0.00 25.00 22.00 12.00 48.00 16.00 15.50 94.50 3.00 0.50

Max. 38.00 28.00 20.00 38.20 76.10 22.10 24.10 70.70 15.00 50.00 36.00 25.00 115.00 68.00 73.50 201.50 32.00 72.10

Mean 22.64 14.45 9.49 8.98 19.22 7.16 14.16 61.33 6.66 36.93 29.94 18.71 77.04 41.36 47.19 151.72 18.44 14.81

Std. Err. 0.58 0.51 0.37 0.60 1.41 0.41 0.31 0.42 0.31 0.48 0.31 0.27 1.35 0.93 1.10 2.10 0.43 1.30

Std. Dev. 5.78 5.09 3.61 5.93 13.93 4.03 3.11 4.14 3.06 4.77 3.10 2.67 13.31 9.21 10.88 20.80 4.24 12.90

Skew. 0.49 0.16 0.32 2.85 1.68 1.79 0.54 0.17 0.02 0.08 -0.41 -0.12 0.03 -0.09 -0.07 0.11 -0.54 2.07

Kurt. -0.01 -0.27 0.20 10.50 3.08 3.38 0.35 -0.50 -0.21 0.54 -0.12 -0.60 0.16 0.77 -0.02 0.90 2.85 5.52

Tendenciju grupisanja rezultata ka zoni bolje grupe rezultata pokazuju varijable za procenu brzine (TAPN i TAPZ), fleksibilnosti (DPKL i PRAS) i repetitivne snage (PT30). Vrednosti kurtozisa varijabli za procenu ravnotee (S1UK i SOK2) i statike snage (VISZ) ukazuju na leptokurtinu distribuciju i postojanje nekoliko ekstremnih rezultata koji znaajno odstupaju od proseka. Vrednosti standardnih devijacija i raspona ukazuju na veliku heterogenost (rasprivanje) rezultata ispitanica u testovima ravnotee (SZO1), fleksibilnosti

133

Aleksandar Gadi i sar.

Motorike sposobnosti uenica...

(ISKP, DPKL, PRAS), eksplozivne (SUDM) i statike snage (VISZ) to doprinosi smanjenoj diskriminativnosti testova.
Tabela 4. Osnovni statistiki pokazatelji motorikih varijabli uenica ruralne sredine Table 4. Basic descriptive statistics of motor variables for rural students

Varijabla GPIK GHCR GVCN S1UK SZO1 SOK2 KOPA 8SAS BURN TAPR TAPN TAPZ ISKP DPKL PRAS SUDM PT30 VISZ

N 90 90 90 90 90 90 90 90 90 90 90 90 90 90 90 90 90 90

Range 27.00 22.00 20.00 25.90 95.50 28.70 18.10 23.10 13.00 24.00 18.00 14.00 62.00 34.00 66.50 104.50 28.00 65.20

Min. 8.00 3.00 2.00 1.30 3.50 2.50 9.30 52.10 0.00 26.00 21.00 10.00 48.00 21.00 20.50 100.00 5.00 1.10

Max. 35.00 25.00 22.00 27.20 99.00 31.20 27.40 75.20 13.00 50.00 39.00 24.00 110.00 55.00 87.00 204.50 33.00 66.30

Mean 21.56 14.04 9.61 8.65 23.32 8.43 13.94 61.68 6.44 38.01 31.00 18.60 78.55 41.98 44.03 152.68 19.37 18.57

Std. Err. 0.49 0.52 0.38 0.43 1.56 0.57 0.37 0.44 0.31 0.48 0.40 0.28 1.61 0.87 1.11 2.26 0.50 1.39

Std. Dev. 4.69 4.90 3.58 4.06 14.84 5.37 3.52 4.15 2.98 4.51 3.76 2.63 15.29 8.22 10.55 21.47 4.76 13.19

Skew. 0.18 0.25 0.38 1.63 2.01 2.12 1.55 0.54 0.06 -0.39 -0.55 -0.57 -0.05 -0.38 0.57 -0.03 -0.09 1.66

Kurt. 0.32 -0.31 0.36 4.44 6.87 5.52 2.55 0.61 -0.39 0.51 0.43 0.07 -0.78 -0.70 1.84 -0.15 0.76 3.63

Uvidom u prikazane rezultate iz tabele 4, evidentna je normalna distribucija veine ispitivanih varijabli, iako postoji nekoliko varijabli sa znatnim odstupanjem distribucije od aritmetike sredine u pozitivnom smeru. Kao i u prethodnoj analizi, varijable za procenu ravnotee (S1UK, SZO1 i SOK2) imaju neto loiju distribuciju, zatim varijabla koordinacija sa palicom (KOPA) i vis u zgibu (VISZ), to usmerava ove rezultate ka loijoj grupi rezultata ispitanica. Varijable za procenu brzine (TAPR, TAPN i TAPZ) pokazale su tendenciju grupisanja u zoni boljih rezultata, s tim to ih slede i varijable za procenu gipkosti (ISKP i DPKL) i donekle snage (SUDM i PT30). Prisustvo nekoliko ekstremnih rezultata doprinelo je da se koeficijenti zaobljenosti pojedinih varijabli (S1UK, SZO1, SOK2 i VISZ) kreu iznad normalnih vrednosti to ini distribuciju leptokurtinom. Na osnovu vrednosti standardne devijacije i raspona, kod vie varijabli evidentna je velika heterogenost rezultata (SZO1, ISKP, PRAS, SUDM i VISZ) koja opet, doprinosi smanjenoj diskriminativnosti testova i ukazuje na vee individualne razlike u ispoljenim motorikim sposobnostima. Da bi se utvrdile razlike u ispitivanim sposobnostima, izmeu ispitanica urbane i ruralne sredine, primenjena je kanonika diskriminativna analiza.
Tabela 5. Znaajnost izolovane diskriminativne funkcije Table 5. Significance of extracted discriminative function

Function 1

Eigenvalue .25

Wilks' lambda .80

Chi-square 39.24

Canonical corr. .45

df 18.00

sig. .00

134

Aleksandar Gadi i sar.

Motorike sposobnosti uenica...

Rezultati kanonike diskriminativne analize pokazuju da se uenice razliitog rezidencijalnog statusa, znaajno razlikuju u ispitivanim motorikim sposobnostima to pokazuje jedna znaajna ekstrahovana diskriminativna funkcija (Tabela 5). Pregledom tabele uoava se da je izdvojena statistiki znaajna diskriminativna funkcija na stepenu statistike procene Sig.=.00 srednjeg intenziteta (CR=.45). Diskriminativna jaina varijabli (Wilks' Lambda=.80) je visoka i ukazuje da su razlike izmeu grupa ispitanica visoke, to potvre i vrednost Hi kvadrat testa (Chi-square=39.24). Dobijeni rezultati govore u prilog injenici da motorike sposobnosti znaajno doprinose diskriminaciji s obzirom na rezidencijalni status ispitanica.
Tabela 6. Struktura izolovane diskriminativne funkcije motorikih sposobnosti Table 6. Structure of extracted discriminative function of motor abilities

Varijabla GPIK GHCR GVCN S1UK SZO1 SOK2 KOPA 8SAS BURN TAPR TAPN TAPZ ISKP DPKL PRAS SUDM PT30 VISZ

Function 1 -.18 -.04 .05 -.21 .19 .24 -.01 .10 -.13 .44 .30 -.44 .09 .99 -.26 -.20 .36 .24

U tabeli 6 prikazana je matrica strukture identifikovane diskriminativne funkcije iz koje je evidentno da se raspon koeficijenata kree od -.44 do .99. Najvei doprinos diskriminativnoj funkciji daju duboki pretklon na klupici (DPKL=.99) i taping rukom (TAPR=.44), a najmanji koordinacija sa palicom (KOPA=-.01). Dobijeni statistici o relativnoj veliini i poloaju centroida grupa u diskriminativnom prostoru kreu se od -.48 do .52 (Tabela 7), to ukazuje da se analizirane grupe statistiki znaajno razlikuju na kanonikoj diskriminativnoj funkciji. Obzirom na poloaj centroida grupa i koeficijente diskriminativne funkcije motorikih sposobnosti uenica ruralne sredine, koje imaju pozitivan predznak centroida, ostvarile su bolje rezultate u veem broju motorikih testova: fleksibilnosti donjih ekstremiteta (DPKL) fleksibilnosti ramenog pojasa

135

Aleksandar Gadi i sar.

Motorike sposobnosti uenica...

(ISKP), segmentarne brzine ruku (TAPR) segmentarne brzine nogu (TAPN), repetitivne snage trupa (PT30), statike snage (VISZ), ravnotee (SZO1 i SOK2), koordinacije (8SAS) i preciznosti nogom (GVCN). Ispitanice urbane sredine imale su bolje rezultate na testovima: segmentarne brzine pokreta nogom (TAPZ), fleksibilnosti donjih ekstremiteta (PRAS), ravnotee (S1UK), eksplozivne snage (SUDM), preciznosti rukom (GPIK i GHCR) i koordinacije (BURN, KOPA). Uspenost diskriminacije predstavljena je i preko vrednosti ukupnog percentila koji iznosi 68,1%, to predstavlja procenat ispravno klasifikovanih ispitanica u grupe.

Tabela 7. Centroidi grupa Table 7. Group centroids

REZ. STATUS Urbana sredina Ruralna sredina

Function 1 -.48 .52

Dobijeni statistici o relativnoj veliini i poloaju centroida grupa u diskriminativnom prostoru kreu se od -.48 do .52 (Tabela 7), to ukazuje da se analizirane grupe statistiki znaajno razlikuju na kanonikoj diskriminativnoj funkciji. Obzirom na poloaj centroida grupa i koeficijente diskriminativne funkcije motorikih sposobnosti uenica ruralne sredine, koje imaju pozitivan predznak centroida, ostvarile su bolje rezultate u veem broju motorikih testova: fleksibilnosti donjih ekstremiteta (DPKL) fleksibilnosti ramenog pojasa (ISKP), segmentarne brzine ruku (TAPR) segmentarne brzine nogu (TAPN), repetitivne snage trupa (PT30), statike snage (VISZ), ravnotee (SZO1 i SOK2), koordinacije (8SAS) i preciznosti nogom (GVCN). Ispitanice urbane sredine imale su bolje rezultate na testovima: segmentarne brzine pokreta nogom (TAPZ), fleksibilnosti donjih ekstremiteta (PRAS), ravnotee (S1UK), eksplozivne snage (SUDM), preciznosti rukom (GPIK i GHCR) i koordinacije (BURN, KOPA). Uspenost diskriminacije predstavljena je i preko vrednosti ukupnog percentila koji iznosi 68,1%, to predstavlja procenat ispravno klasifikovanih ispitanica u grupe.

Diskusija
Rezultati deskriptivne statistike motorikih sposobnosti ispitanica urbane i ruralne sredine pokazali su da veina varijabli ima normalnu distribuciju, te da obe grupe ispitanica imaju najslabije rezultate na testovima ravnotee (S1UK, SZO1 i SOK2). Vrednosti standardne devijacije i raspona rezultata pokazali su da je najvea heterogenost prisutna na testovima ravnotee, fleksibilnosti, eksplozivne i statike snage (SZO1, ISKP, PRAS, SUDM i VISZ) to ukazuje na vee individualne razlike ispitanica u tim sposobnostima. To je donekle oekivano obzirom da se ispitanice nalaze u predpubertetsko-pubertetskoj fazi rasta i razvoja koje karakteriu vee individualne razlike motorikih sposobnosti. Naime, poznato je da bioloki razvoj uenika srednjeg kolskog uzrasta tee intenzivno, neravnomerno i heterohrono to se odraava i na motorike sposobnosti (Radovanovi i sar. 2009). Rezultati kanonike diskriminativne analize pokazali su da se uenice razliitog rezidencijalnog statusa znaajno razlikuju u ispitivanim motorikim sposobnostima i da uenice ruralne sredine imaju bolje rezultate u vie testova. Meutim, potrebno je ukazati na

136

Aleksandar Gadi i sar.

Motorike sposobnosti uenica...

heterogenost rezultata na testovima motorikih sposobnosti, pa je tee govoriti o apsolutno boljim rezultatima ispitanica jedne grupe u odnosu na drugu. Naime, iako uenice ruralne sredine imaju bolje rezultate na veem broju testova (na 10 od 18 testova), svaka ispitivana motorika sposobnost pokrivena je sa tri testa i ni u jednom sluaju se nije desilo da jedna grupa ispitanica ima bolje rezultate na sva tri testa za procenu neke motorike sposobnosti. Istraivanje koje ima odreene slinosti rezultatima aktuelnog istraivanja sproveli su (Tinazci & Emirolu, 2010). Autori su ispitivali razlike u fizikim sposobnostima uenika osnovnokolskog uzrasta urbane i ruralne sredine (N=7414), uzrasta od 9-11 godina primenom osam testova: (sedam motorikih i jedan kardiovaskularni test) fleksibilnost, ravnotea, skok udalj iz mesta, stisak ake, podizanje trupa u sed, taping rukom, 10 x 5m tranje. Rezultati istraivanja pokazali su da uenici ruralne sredine imaju bolje rezultate na testovima fleksibilnosti, izdrljivosti i snage na nivou znaajnosti p< 0.05. Manje slinosti sa ovim rezultatima mogu da se pronau u istraivanju (Badria i Petraia, 2007), koji su ispitivali razlike u motorikim sposobnostima uenika urbanih i ruralnih sredina u Hrvatskoj. Analiza razlika rezultata uenika razliitog rezidencijalnog statusa pokazala je da su uenici ruralne sredine imali statistiki znaajnije vrednosti kod testa za procenu fleksibilnosti, dok kod ostalih testova nisu zabeleene statistiki znaajnije razlike. Obzirom na injenicu da je ovo istraivanje sprovedeno na relativno malom uzorku ispitanika i uem geografskom podruju dobijeni rezultati teko mogu biti generalizovani. Iz tih razloga budua istraivanja trebalo bi provesti na veem geografskom podruju i sa veim uzorkom, uz primenu veeg broja varijabli koje se odnose na stil ivota ispitanika (sa aspekta fizike aktivnosti: aktivan neaktivan, vrsta i nivo aktivnosti i sl.) ime bi se verovatno stekao potpuniji uvid u stanje motorikih sposobnosti ispitanica razliitog rezidencijalnog statusa.

Literatura
Badri M, Petrai T. Razlike u antropometrijskim obiljejima i motorikim sposobnostima uenika urbanih i ruralnih sredina. U G. Bala (ur.), Antropoloki status i fizika aktivnost dece, omladine i odraslih. Novi Sad: Fakultet sporta i fizikog vaspitanja. 2007:107-113. Bathrellou, E, Lazarou, C, Panagiotakos, DB, & Sidossis L.S. Physical activity patterns and sedentary behaviors of children from urban and rural areas of Cyprus. Cent Eur J Public Health. 2007;15:6670. Eiben OG, Barabs A, Nmeth . Comparison of Growth, Maturation and Physical Fitness of Hungarian Urban and Rural Boys and Girls. J Hum Ecol. 2005;17:93-100. Gadi A, Vukovi I. Participation in sports and sociometric status of adolescents, Biomedical human kinetics. 2009;1:83-85. Gredelj M, Metiko D, Hoek A, Momirovi K. Model hijerarhijske strukture motorikih sposobnosti. Kineziologija. 1975;5:7-81. Janz KF, Dawson JD, Mahoney LT. Tracking physical fitness and physical activity from childhood to adolescence: the Muscatine study. Med Sc. Sports Exerc. 2000;32:1250-1257. Loucaides CA, Chedzoy. M,Bennet, N. Differences in physical activity levelsbetween urban and rural school children in Cyprus. Health Education Research. 2004;19:138-147. Mati R, Jaki D. Socio-ekonomske karakteristike i motoriko ponaanje devojica mlaeg kolskog uzrasta. U G. Bala (ur.), U Zbornik radova interdisciplinarne naune konferencije sa meunarodnim ueem Antropoloki status i fizika aktivnost dece, omladine i odraslih. Novi Sad: Fakultet sporta i fizikog vaspitanja. 2007:213-221. Mati R, Kulji R, Maksimovi N. Motoriko ponaanje i socijalno-ekonomsko okruenje. Teme. 2010;4:1247-1260.

137

Aleksandar Gadi i sar.

Motorike sposobnosti uenica...

Mikalaki M, Hoek-Momirovi A, Bala G. Povezanost socijalnog statusa roditelja sa fizikom aktivnou uenica osnovnih kola. U G. Bala (ur.) U Zbornik radova Antropoloki status i fizika aktivnost dece i omladine. Novi Sad: Fakultet sporta i fizikog vaspitanja. 2006:249-256. Petri V. Povezanost indeksa tjelesne mase i funkcionalnih sposobnosti te razlike u istima izmeu uenika urbanih naselja i ruralnih sredina. U B. Neljak (ur.), Metodiki organizacijski oblici rada u podrujima edukacije, sporta, sportske rekreacije i kineziterapije. Zbornik radova 18 ljetne kole kineziologa Republike Hrvatske, Zagreb: Hrvatski kinezioloki savez. 2009:214-220. Radovanovi D, Aleksandrovi M, Stojiljkovi N, Ignjatovi, A, Popovi, T, Marinkovi M. Uticaj treninga u preadolescentnom uzrastu na kardiorespiratornu izdrljivost. Acta Medica Medianae. 2009;48:37-40. Strel J, Bizjak K, Starc G, Kova M. Longitudinalna komparacija razvoja nekih telesnih karakteristika i motorikih sposobnosti dve generacije dece i omladine od 7 do 18 godina starosti u slovenakim osnovnim i srednjim kolama u razdobljima od 1990-2001. i 1997-2008. U B. Bokan (ur.), U Zbornik radova Teorijski, metodoloki i metodiki aspekti fizikog vebanja. Meunarodna nauna konferencija. Beograd: Fakultet sporta i fizikog vaspitanja. 2009:21-33. Tinazci C, Emirolu O. Assessment of Physical Fitness Levels, Gender and Age Differences of Rural and Urban Elementary School Children. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2010;30:1-7. Tomkinson GR, Olds TS, Gulbin J. Secular trends in physical performance of Australian children: Evidence from the talent Search program. Journal of sports medicine and physical fitness. 2003; 43:90-98. Wedderkopp N, Froberg K, Hans HS, Andersen L B. Secular trends in physical fitness and obesity in Danish 9-year-old girls and boys: Odense School Child Study and Danish substudy of the European Youth Heart Study. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports. 2004;14: 150-155. ivanovi N. Apoteoza fizikog vebanja. U B. Bokan (ur.), U Zbornik radova Meunarodna nauna konferencija Teorijski, metodoloki i metodiki aspekti fizikog vebanja. Beograd: Fakultet sporta i fizikog vaspitanja. 2009:104-107. iljeg K, Zei, M, Mrgan J, Kevi G. Praenje trenda promjene morfolokih i aerobnih sposobnosti srednjokolaca od 2001. do 2006. godine. U B. Neljak (ur.), U Zbornik radova 17 ljetne kole kineziologa Republike Hrvatske Stanje i perspektiva razvoja u podrujima edukacije, sporta, sportske rekreacije i kineziterapije. Zagreb: Hrvatski kinezioloki savez. 2008:206-212.

MOTOR ABILITIES OF PRIMARY SCHOOL FEMALE STUDENTS FROM URBAN AND RURAL AREA
Aleksandar Gadi, Igor Vukovi

Abstract
Primary school students motor abilities were frequent subject of study in physical culture, however, the fact is that there is very few studies that considered influence of residential status of examinees on their motor abilities. Theoretical and empirical study was conducted on sample of 188 female students (urban area = 98 students; rural area = 90 students) from sixth and seventh grade of primary school. Results of canonical discriminative analysis of motor abilities have shown statistically significant differences among students of different residential status. Girls from rural area had better results in majority of tests (10 out of 18), but that majority is not absolute. Based on these findings, it is fair assumption that different living environments are those factors that contribute to dissimilarities of exminees motor abilities. Keywords: motor abilities, female students, urban, rural environment

138