Parameter Populasi
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
rerata
NX
dan
NY
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 1
Data X : 7 7 6 5 4 4 4 3
Y : 10 9 9 6 5 4 3 2 1 1
7765 4 4 43
8
40
8
5
10 9 9 6 5 4 3 2 1 1
10
50
10
5
X
7
7
6
5
4
4
4
3
40
Y
10
9
9
6
5
4
3
2
1
1
50
X = 40 / 8 = 5
Y = 50 / 10 = 5
Cara ini lebih praktis daripada cara pertama sehingga digunakan secara umum
1 X 1 X 1 X 1 ... X 2 X 2 X 2 ...
(
...)
NX
f1 kali
f 2 kali
1
( f1 X 1 f 2 X 2 ...)
NX
fX
NX
fX
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 2
X Y
7 10
7 9
6 9
5 6
4 5
4 4
4 3
3 2
1
1
X
7
6
5
4
3
f
2
1
1
3
1
8
fX
14
6
5
12
3
40
X = 40 / 8 = 5
Y f fY
10 1 10
9 2 18
6 1
6
5 1
5
4 1
4
3 1
3
2 1
2
1 2
2
10 50
Y = 50 / 10 = 5
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 3
Data X Frek f
4
3
5
5
6
10
7
15
8
11
9
6
Rerata X =
fX
12
25
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 4
Data Y
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Frek f
0
1
0
5
9
15
23
15
17
9
6
fY
0
1
Rerata Y =
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 5
Kelompok Nilai kel X
31 40
35,5
41 50
45,5
51 60
55,5
61 70
65,5
71 80
75,5
81 90
85,5
91 100
95,5
Rerata X =
Frek f
2
3
5
14
25
18
13
fX
71
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 7
49
84
71
72
32
93
91
74
60
63
48
90
92
85
83
76
61
99
83
88
74
70
38
53
73
71
72
95
82
70
81
91
56
65
74
90
97
80
60
66
98
93
91
93
43
72
91
59
67
80
87
82
74
83
86
67
88
71
89
79
80
78
73
86
68
75
81
77
63
75
Data Y : 10 9 9 6 5 4 3 2 1 1
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Rerata adalah titik tumpu keseimbangan sehingga jumlah di bawah rerata sama
dengan jumlah di atas rerata
Data Y : 10 9 9 6 5 4 3 2 1 1
8 9 10
X =
sehingga pada umumnya, sering digunakan proporsi
Contoh 9
Data X
1
0
1
1
0
1
0
1
1
1
7
X = 7 / 10 = 0,7
X = 7 dari 10 = 0,7
X = X = 0,7
Rerata ukur adalah perkalian data yang ditarik akarnya sebesar banyaknya data
Rumus rerata ukur
N
UX N Xi
i 1
Contoh 10
Data : 3 4 5
Rerata ukur
U 3 (3)(4)(5) 3 60 3,915
Data : 2 2 4 5 7 8 8
Rarata ukur
U=
Rumus
1
NX
X
N
H X i 1 i N X X
1
1
NX
i 1 X i
Contoh 11
Data: 3 5 6 6 7 12 12
Data: 2 2 4 5 7 8 8
H=
7
5,87
1 1 1 1 1 1 1
3 5 6 6 7 10 12
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(2)(3(4)(5)(1000) 10,371
(lebih memadai)
Mo M
modus < median < rerata
Distribusi condong negatif (negatively skewed)
M Mo
modus > median > rerata
Kurtosis distribusi
Distribusi frekuensi atau distribusi proporsi dapat saja memiliki
puncak
Mesokurtik (puncak biasa)
Leptokurtik (puncak tinggi)
Platikurtik (puncak rendah)
Mesokurtik
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------2. Simpangan
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------(b) Penyebaran
x2
rerata
Simpangan kecil
y1
y2
rerata
Simpangan besar
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 12
Data X Simpangan x
7
2
7
2
6
1
5
0
4
1
4
1
4
1
3
2
0
Data Y Simpangan y
10
5
9
4
9
4
6
1
5
0
4
1
3
2
2
3
1
4
1
4
0
X = 5
Y = 5
(c)
Jumlah Simpangan
Karena rerata adalah titik tumpu keseimbangan maka jumlah simpangan (negatif dan
positf) adalah nol
x=0
y=0
y = 0
Simpangan
kurang
6
5
Simpangan
lebih
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 13
Data X Frek f
4
3
5
5
6
10
7
15
8
11
9
6
X =
Contoh 14
fX
12
25
Simp x
2,88
Data Y Frek f
1
1
3
5
4
9
5
15
6
23
7
15
8
17
9
9
10
6
Y =
fY
Simp y
X2
49
49
36
25
16
16
16
9
216
JK = 216 (40)2 / 8 = 16
JK X
2
( X )2
NX
Untuk mengatasinya, JK dibagi dengan banyaknya data, dan hasil bagi ini dikenal
sebagai variansi
Variansi diberi notasi 2 (merupakan ukuran penyebaran data)
( X ) 2
X
2
2
x
(
X
)
JK
NX
X
X2
NX
NX
NX
NX
2
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 16
Contoh 17
Data Y Y2
10
100
9
81
9
81
6
36
5
25
4
16
3
9
2
4
1
1
1
1
50 354
2y = 10,4
Data Y Frek f Y2
10
1
100
9
2
81
6
1
36
5
1
25
4
1
16
3
1
9
2
1
4
1
2
1
2Y = 10,4
fY
10
18
6
5
4
3
2
2
50
fY2
100
162
36
25
16
9
4
2
354
Pada data dikotomi (0 dan 1), rumus variansi dapat disederhanakan menjadi
2X = (1 )
Dalam hal data dikotomi, terdapat nilai maksimum pada variansi
Y
1
1
0
1
1
X X2
Penyebaran
Nilai simpangan
Jumlah kuadrat
Variansi
Simpangan baku
: kecil
: kecil
: kecil
: kecil
: kecil
Penyebaran
Nilai simpangan
Jumlah kuadrat
Variansi
Simpangan baku
: besar
: besar
: besar
: besar
: besar
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 19
Dari contoh 16
X = 2 = 1,41
Dari contoh 17
Y = 10,40 = 3,22
Dari contoh 18
X = 0,24 = 0,44
Y = 0,16 = 0,40
atau
yn =
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 20
Data X Frek f X2
4
3
16
5
5
6
10
7
15
8
11
9
6
50
2X =
fX
12
fX2
64
X =
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 21
Data Y
1
3
4
5
6
7
8
9
10
Frek f Y2
1
5
9
15
23
15
17
9
6
Hitung
2Y =
fY
fY2
Y =
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 22
Kelompok Nil Kel X
31 40
35,5
41 50
51 60
61 70
71 80
81 90
91 100
Hitung
Frek f X2
2
3
5
14
25
18
13
2X =
fX
fX2
X =
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 23
49
84
71
72
32
93
91
74
60
63
48
90
92
85
83
76
61
99
83
88
74
70
38
53
73
71
72
95
82
70
81
91
56
65
74
90
97
80
60
66
98
93
91
93
43
72
91
59
67
80
87
82
74
83
86
67
88
71
89
79
80
78
73
86
68
75
81
77
63
75
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 24
Data Y adalah sebagai berikut
39
29
44
31
46
32
37
26
34
42
22
26
28
21
15
40
25
28
30
33
30
14
38
22
20
29
38
11
32
49
35
26
28
39
33
32
35
21
13
10
26
33
30
23
31
25
43
38
41
37
47
18
30
18
11
26
15
37
19
29
43
26
11
30
39
14
22
35
28
37
32
45
33
26
31
41
32
15
29 hitung
21
34
Y =
24
20
Y =
21
32
2Y =
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 25
Data X adalah sebagai berikut
161
143
153
158
166
146
163
156
154
152
152
145
156
148
147
151
149
157
147
162
157
148
161
154
149
159
160
164
159
156
151
160
149
153
150
162
152
149
154
158
158
153
161
146
155
160
150
158
165
155
163
156
144
165
148
154
161
145
155
157
159
146
152
160
151
149
156
153
148
163
167
154
147
162
159
165
150
156
151
159
152
157
151
149
155
148
155
161
150
152
hitung
X =
X =
2X =
155
164
156
153
161
160
152
156
162
168
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 26
1
1
1
1
1
1
1
0
1
1
0
1
1
1
1
1
1
1
1
0
1
0
1
1
1
1
1
1
0
1
1
1
0
Data
1 1
1 1
1 1
0 0
1 1
0 1
1 0
1 1
1 0
1 1
0 0
Y
1
0
0
1
0
1
0
1
1
1
0
1
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
2Y
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
skala
nominal
ordinal
interval
rasio
modus fraktil
median/
kuartil
jarak rerata
Interkuartil
variansi/
simp
baku
X X
dan zY
Y Y
zX
X X
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 27
Rerata sama
X = Y = 5
Simpangan sama
x = y = 2
Simpangan baku beda X = 1
Y = 5
5
7
X = 1
zX = (7 5)/1 = 2
5
7
Y = 5
Y
zY = (7 5)/5 = 0,4
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 28
Data X Frek f
7
2
6
1
5
1
4
3
3
1
X =
Contoh 29
Nilai baku zX
Data Y
10
9
6
5
4
3
2
1
Frek f
1
2
1
1
1
1
1
Nilai baku zY
X =
Y =
Y =
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 30
Contoh 31
Data X Frek f
4
3
5
5
6
10
6
15
8
11
9
6
X =
Nilai baku zX
Data Y
1
3
4
5
6
7
8
9
10
Frek f
1
5
9
15
23
15
17
9
6
X =
Y =
Y =
Nilai baku zY
zY z X
y
Y Y
X X
Y
( X X ) Y
X
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Contoh 32
Data X
10
4
30
60
___
___
40
70
50
35
20
55
X
20
12
50
40
50
5
30
62
___
___
10
40
X
5
1
5
8
5
1
5
8
2
4
___
___
Data Y
____
____
45
20
70
26
60
40
60
27
80
90
Y
50
20
___
___
88
20
50
35
50
30
60
70
Y
10
2
6
4
9
2
___
___
4
6
10
4
Nilai baku menjadi kecil jika simpangan baku adalah besar (sebaran data
adalah besar)
Nilai baku menjadi besar jika simpangan baku adalah kecil (sebaran data
adalah kecil)