BAB 2 : KEKAYAAN HASIL BUMI MENDORONG CAMPUR TANGAN BRITISH

2.1 Dasar campur tangan British di Negeri-2 Melayu 2.2 Keadaan di Perak, Selangor, Negeri Sembilan & Pahang memberi peluang campur tangan British 2.3 Residen menggugat kuasa sul;tan & pembesar 2.4 Pengukuhan kuasa British melalui Pembentukan Negeri-2 Melayu Bersekutu 2.5 Pembentukan Persekutuan mencabar kewibawaan sultan

2.1 Dasar campur tangan British di Negeri-2 Melayu

Campur tangan British secara rasmi bermula selepas thn 1874. Sebelumnya menduduki NNS NNS menjalin hubungan perdagangan Negeri-2 Melayu - NNS memainkan peranan sbg pelabuhan entrepot yg mengendalikan perdagangan NNM 2 - Pdg- NNS melabor modal dlm perlombongan b.timah di Larut, Sg. Ujong, Lukut & Klang

Kekayaan hasil bumi NNM menarik perhatian British Bijih timah Emas Bijih besi Arang Batu Ingin menguasai NNM yg kaya ini krn bimbang dgn campur tangan kuasa Barat yg lain

Revolusi Perindustrian mendesak campur tangan British memerlukan bijih timah utk perusahaan mengetin makanan NNM kaya dgn bijih timah NNM boleh dijadikan sebagai pasaran baru kpd British

Kebimbangan campur tangan kuasa Eropah lain Belanda Perancis Sepanyol ke Hindia Timur (Indonesia) IndoChina Filipina FAKTOR-FAKTOR BRITISH CAMPUR TANGAN DI NNM

Pertukaran kerajaan mengubah dasar British 1873 Parti Konservatif P.Liberal Dasar tidak campur tangan Dasar campur tangan

Terusan Suez & kapal wap merancakkan persaingan Terusan Suez yg dibuka pd thn 1869 memendekkan jalan antara Timur dgn Barat Kapal wap mempercepatkan perjalanan & membawa muatan yg lebih banyak

Desakan pedagang mempercepat campur tangan Pertelingkahan antara pembesar Pergaduhan antara kongsi gelap Cina di NNM Merugikan pedagang NNS 1873 243 org pedagang NNS menghantar surat kpd S/Usaha Tanah Jajahan, Lord Kimberly bagi mendesak British campur tangan

*Revolusi Perindustrian perubahan drpd kegiatan pertanian kpd kegiatan perusahaan 2

2.2 Keadaan di Perak, Selangor, Ng. Sembilan & Pahang memberi peluang campur tangan British 2.2.1 KETIDAKSTABILAN DI PERAK

Sebab-sebab campur tangan British Pergaduhan Kongsi Gelap Cina (KGC) Ghee Hin Pergaduhan meletuskan Larut kaya dgn b.timah - Kelian Pauh & Kelian Bharu Hai San Perang Larut 1848 Long Jaafar membawa masuk org Cina Wujud dua KGC Ngah Ibrahim (Menteri Larut) membawa Kapten Speedy (Pesuruhjaya Polis NNS) utk menamatkan kekacauan Perebutan takhta Berlaku masalah dlm sistem pewarisan takhta Selepas Kemangkatan Sul Ali (1871) Rj. Ismail telah dilantik sbg sultan oleh pembesar Perak Rj. Abdullah (Rj Muda) tidak puas hati - mendapat sokongan DatoSagor & Dato Maharaja Lela Rj. Yusuf (Rj Di Hilir) juga disingkir & tidak puas hati

Rj. Ismail menjadi sultan & berkuasa di Hulu Perak Rj. Abdullah terus berkuasa di Hilir Perak

- Perbalahan berlaku - Keadaannya tidak aman

PERJANJIAN PANGKOR

Sul Abdullah meminta bantuan British Sir Andrew Clarke ( Gabenor NNS )

Ditandatangani pada 20/1/1874 di atas kapal H.M.S. Pluto Ditandatangani di Pulau Pangkor

1. Raja Abdullah diiktiraf sebagai sultan Perak 2. Raja Ismail diakui sebagai Raja Muda 3. Sultan menerima seorang Residen British yang akan menasihati baginda dalam semua perkara kecuali yang berkaitan dgn agama Islam & adat istiadat Melayu 4. Residen berkuasa penuh ke atas pungutan cukai di Perak

5. Residen, Penolong Residen, sultan dan pembesar dibayar gaji daripada pungutan hasil mahsul Perak 6. Ngah Ibrahim kekal sebagai Menteri Larut & menerima seorang Penolong Residen 7. Menteri Larut bertanggungjawab membiayai segala usaha mengembalikan keamanan di Perak

* Kapitan Chung Ah Kwee

ketua kumpulan Hai San. terlibat dalam Perjanjian Pangkor Masyarakat Cina bersetuju menghentikan pergaduhan & menerima pihak British menjadi org tengah

2.2.2 PERANG KLANG DI SELANGOR 1857 S. Abdul Samad yg berkuasa di Langat menjadi S.Selangor Pada ketika itu berlaku Perang Klang

Berada di bawah penguasaan Rj. Sulaiman Setelah Rj. Sulaiman mangkat Klang diserahkan kpd Rj. Abdullah Rj. Mahadi, putera Rj. Sulaiman tidak puas hati Rj. Abdullah memajukan perlombongan b.timah dgn membawa masuk buruh Cina Kuala Lumpur Lombong dibuka di Ampang
DAERAH KLANG

Rj. Mahadi ingin menguasai Klang yg kaya merebak ke daerah-2 lain Tercetus perang saudara pelombong-2 Cina turut terlibat S.Abdul Samad menghantar Tengku Kudin* utk menyelesaikan masalah ttp tidak oleh Rj. Mahadi Tengku Kudin meminta bantuan drpd British

Mendesak supaya sultan menerima Residen utk menyelesaikan masalah di Klang ttp gagal
CAMPUR TANGAN BRITISH

1873 1874

Kapal British dlm perjalanan P.Pinang ke Melaka telah dirompak berdekatan dgn Langat Rumah api British di Tanjung Rachado telah diserang

Kedua-dua peristiwa ini menyebabkan British berjaya menempatkan; i) J.G.Davidson Residen Selangor ii) Frank Swettenham Penolong Residen * Tengku Kudin Nama sebenarnya Tengku Dhiauddin Putera diraja Kedah Berkahwin dgn puteri S. Abdul Samad, Raja Arfah 4

2.2.3 PERBALAHAN DI SUNGAI UJONG, NEGERI SEMBILAN Kaya dgn bijih timah DAERAH SG. UJONG 1872 Dato Kelana Syed Abdul Rahman menjadi pemerintah Dato Bandar Kulop Tunggal seorang pembesar yg berpengaruh Berebut

Di bawah pengaruh Kawasan yg kaya kerana pengutipan cukai SUNGAI LINGGI Dato Kelana & Dato Bandar berebut
Perang Saudara

Dato Kelana meminta bantuan British Dato Bandar dibantu oleh pelombong-2 Cina

1874 TINDAKAN BRITISH

Membuat perjanjian untuk melindungi Dato Kelana

Mengiktiraf Dato Kelana sbg pemerintah Sg. Ujong & Sg. Linggi P.J. Murray telah dilantik sbg Residen pertama Sg Ujong

TINDAKAN DATO BANDAR

Tidak mengiktiraf perjanjian & berperang dgn Dato Kelana British memberi bantuan tentera & Dato Bandar telah ditewaskan serta dibuang negeri ke Singapura British menguasai Rembau, Jelebu & Seri Menanti Menempatkan pegawai Majistret & Pemungut Hasil* 1895 menyatukan semua daerah menamakannya Ng. Sembilan Yang Dipertuan Besar yg pertama Tunku Muhammad ibni Yamtuan Antah Martin Lister merupakan residen pertama di Ng. Sembilan

PENGUASAAN BRITISH

* Majistret & Pemungut Hasil

pegawai British yg dilantik utk mengutip cukai & menguatkusakan undang-2 British. Jawatan ini ditukar kpd Pegawai Daerah pd thn 1896 5

2.2.4 BRITISH BIMBANG PERTAPAKAN KUASA EROPAH LAIN DI PAHANG British ingin menguasai Pahang bagi menghalang kuasa Eropah lain bertapak di sana. - Perancis - Rusia mencari tanah jajahan di Asia Tenggara - Jerman SULTAN AHMAD

Ingin mengekalkan kedaulatan Pahang

Ingin memajukan Pahang dgn mencontohi Johor supaya mengelak ancaman British Membawa pelabur-2 asing & ini membimbangkan British

TINDAKAN BRITISH

1886

Frank Swettenham & Frederick Weld (Gabenor NNS) memujuk S.Ahmad menerima sorang residen ttp gagal

1887

Sul. Abu bakar diminta memujuk sul. Ahmad supaya menerima pengaruh British Hugh Clifford dilantik sbg Wakil British*

1888

Go Hui (warganegara Britih & berbangsa Cina) ditemui mati berhampiran istana British mendesak sultan menerima seorang residen alasannya Pahang tidak tenteram & stabil

1888

menerima seorg residen iaitu J.P. Rodger

* Wakil British

mempunyai kuasa spt seorg pegawai konsul iaitu mengurus & melindungi rakyat British di negara lain. 6

2.3 RESIDEN MENGGUGAT KUASA SULTAN & PEMBESAR Perak Selangor RESIDEN Negeri Sembilan Pahang Martin Lister J.P.Rodger J.W.W. Birch Pe

2.4 PENGUKUHAN KUASA BRITISH MELALUI PEMBENTUKAN NNMB KELEMAHAN SISTEM RESIDEN Pelaksanaannya tidak teratur krn tidak diberi panduan Residen lebih berkuasa Gabenor NNS juga tidak boleh mengawal residen Pentadbiran antara negeri juga tidak seragam Penyelesaiannya

J.G. Davidson

RESIDEN

PERSEKUTUAN 1896 / NNMB Faktor Penubuhan

Pemerintahan secara tidak langsung Menasihati sultan dalam soal pentadbiran kecuali adat istiadat Melayu & agama Islam

Residen menggugat kuasa sultan & pembesar

Krisis Kewangan Pahang Pahang terpaksa menanggung hutang yang banyak. Gabungan negeri-2 kaya boleh meringankan masalah ini

Sistem Perhubungan Jalan raya & landasan kereta api antara negeri Melayu dapat dimajukan

Memaksa Menerima nasihat Nasihat residen mesti dipatuhi

Mencampuri Adat Menghapuskan amalan perhambaan yg diwarisi turun temurun Mengambil Alih Kuasa Pungutan Cukai Kuasa memungut cukai telah diberi kpd Pegawai Majistret & Pemungut Cukai

Faktor Keselamatan Mengukuhkan kekuatan & pertahanan ketenteraan

Perkongsian Perkhidmatan Pakar Menjimatkan bayaran perkhidmatan pakar spt jurutera, juru ukur & doktor

Menguasai Pentadbiran Sultan & pembesar kahilangan kuasa kerana residen menjalankan pentadbiran

PERSEKUTUAN 1896 1895 Perjanjian Persekutuan ditandatangani 1/7/1896 Persekutuan dikuatkuasakan Pusat pentadbirannya terletak di Kuala Lumpur Diketuai oleh Residen Jenenral Frank Swettenham Residen Jeneral Pertama

2.5 PEMBENTUKAN PERSEKUTUAN MENCABAR KEWIBAWAAN SULTAN Menubuhkan jabatan-2 yg diketuai oleh pegawai British Contoh Jabatan Jab. Kewangan Jab. Perhubungan & Perkhidmatan Awam Residen berkuasa dlm urusan; kewangan cukai eksport Sultan dikehendaki menurut nasihat Residen Jeneral Kuasa sultan & Majlis Mesyuarat Persekutuan diambil alih oleh Residen Jeneral
Para sultan tidak puas hati

Kerajaan Pusat

Perjanjian Persekutuan 12 Jun 1895 1. Raja-raja bersetuju menggabungkan negeri mereka menjadi sebuah persekutuan yg akan dikenali sbg NNMB 2. Raja-raja bersetuju menerima seorang pegawai British sebagai Residen Jeneral 3. Raja-raja bersetuju mengikut nasihat Residen Jeneral dalam semua perkara kecuali yang berkaitan dengan agama Islam & adat istiadat Melayu. 4. Raja-raja bersetuju membantu negeri-negeri yg memerlukan bantuan mengikut nasihat kerajaan British 5. Residen Jeneral bertanggungjawab kpd Gabenor Negeri-Negeri Selat yg juga menjadi Pesuruhjaya Tinggi NNMB

Residen Jeneral

Pesuruhjaya Tinggi British (Gabenor NNS di Singapura) Residen Jeneral (Kuala Lumpur)

Durbar @Persidangan Raja-raja Melayu Ditubuhkan pd 1897 & ahlinya Pesuruhjaya Tinggi Raja-raja Melayu Residen Jeneral Empat org residen Durbar 1 diadakan di Kuala Kangsar, Perak pd thun 1897 Durbar 2 diadakan di Kuala Lumpur pd thn 1903. Isunya; Mengkritik pemusatan kuasa di tangan Residen Jeneral Kuasa raja-raja Melayu dikembalikan Bilangan pegawai Melayu ditambah & dilantik ke jawatan yg lebih tinggi mengiktiraf BM sbg bahasa rasmi Durbar Majlis Mesyuarat Persekutuan (1909) Residen Jeneral Ketua Setiausaha Kuasa mentadbir diserahkan kpd Majlis Mesyuarat Negeri. * Durbar Dikenali sbg Persidangan Raja-raja melayu Membicang ttg hal ehwal, adat, agama Islam, & kebajikan org Melayu Asas kpd Majlis Raja-raja (MRR) hari ini.

Residen Perak

Residen Selangor

Residen Ng. Sembilan

Residen Pahang

Struktur Pentadbiran Persekutuan 1896 (NNMB) 8