AHMED RIDVANIN HSREV RN MESNEVS

Hazrlayan

O. Kemal TAVUKU

 T. C. KLTR VE TURZM BAKANLII

KTPHANELER VE YAYIMLAR GENEL MDRL

3127 KLTR ESERLER 410 ISBN 978-975-17-3339-9

www.kulturturizm.gov.tr e-posta: yayimlar@kulturturizm.gov.tr

Bu kitap internet ortamnda ilk kez yaymlanmaktadr.

AHMED RIDVANIN HAYATI VE ESERLER Kaynaklardaki yetersiz bilgilerden Ttnsz veya Bi-duhan diye anld, son yllarn Edirnede geirdii ve sancakbeyi olduu anlalan Ahmed Rdvann hayat tam anlamyla aydnlanm deildir. 1502de bitirdii Hsrev irinin ba tarafndaki baz beyitlerden onun bu sralar genlere t verecek yata, yalanm biri olduunu gstermektedir. Ancak skender-nme'sinin Osmanl Tarihi blmnde ve Divannda Moton kalesine sancak diktiini belirten airin, Moton kalesi alndnda (906/1500) elden ayaktan decek kadar yal olmad anlalmaktadr. airin yine Hsrev irindeki baz ipucu beyitleri, onun bu eseri yazd yllarda krk yan stnde olduunu dndrmektedir. Tezkireler Ahmed Rdvann Edirnede yerletiini syler. Ancak asl memleketinin neresi olduu hakknda herhangi bir kayt yoktur. Bu konuda airin Hadm Ali Paaya yazd bir kasidesindeki beyitlerinde slaya gitmenin vacip olduunu syledikten sonra Ohrinin verilmesini istemesi onun bural olabileceini dndrmektedir. airin 888/1483 tarihli vakfiyesinde kendi ad Ahmed Beg, babasnn ad Abdullah olarak gemektedir. smail nver, babasnn isminden hareketle onun devirme olabileceini sylemitir. 1 Ahmed Rdvann Dimetokadaki Ahmed Fakihl (Eceky) kyn evlatlk vakf yapt bu vakfiyeden, ayrca airin defterdar olduunu reniyoruz. 2 Bu kyn Ahmed Rdvana Sultan II. Bayezid tarafndan verildii, 890/1485 ylndan balayarak tapu defterinde Mlk-i Ahmed Beg defterdar- khne. Padiahumuz Sultan Bayezid Han mlklige virmi Ahmed haliya mlkiyet zre tasarruf olunur amm bert grlmedi. Karye-i Ahmed Fakih nm- diger Ece ibaresiyle kaydedilmitir. 3 1483 tarihli vakfiyesinde defterdar diye anlan air iin bu tapu defterinde airin defterdar- khne ibaresinin kullanlmas, onun grevinden ayrld ve azledildiini gstermektedir. Ancak airin, Ahmed Paaya nazire olarak yazd Kerem kasidesindeki beyitleriyle padiahtan zr dileyerek bir i istedii gz nne alnrsa, defterdarlktan azledildiini dnmek daha doru olacaktr. 4 Ahmed Rdvan bundan sonra sancakbeyi olarak Moton Seferinde karmza kmaktadr. skender-nmesinde bu seferde gsterdii yararllklardan iki yerde bahsetmektedir. 5 airin Moton kalesine izinsiz kp sancak diktiini, onun ismini vermeden, Lmi de ...Bi-iczet-i sultani heman vakt-i asr idi ki ryt u feth nasr yridb kala zerine depindiler. 6 ifadesiyle belirtmitir. Ahmed Rdvann, Divannda bu hadiseyi anlatt bir gazelindeki kard evvel sancag Rdvn An Hak eylesn cennetde irz 7 beyti onun kendi sancan kaleye diktiini, dolaysyla Motonun fethi (906/1500) esnasnda sancakbeyi olduunu gstermektedir. Bu kaleye Anadolu beylerbeyi Damad Sinan Paann girdii bilindiine gre, Ahmed Rdvan da bu srada Anadoluda bir sancakbeyi olmaldr. 8
smail nver, Ahmed-i Rdvan, TTK-Belleten, L/196, 1986, s. 75 (Ohrinin Devlet-i Aliyyenin bata gelen devirme toplama merkezlerinden biri olmas nverin bu dncesinin doru olabileceini dndrmektedir.) 2 nver, a.g.m., s. 75 3 nver, a.g.m., s. 75 4 nver, a.g.m., s. 75-76. 5 Ahmed Rdvan, skender-nme, DTCF Ktp., M. on, B 20, yk. 14b; smail nver, Ahmed Rdvann skender-amesindeki Osmanl Tarihi (Nusret-nme-i Osman) Blm, Ankara niv., DTCF Trkoloji Dergisi, VIII, Ank., 1979, s. 378-379 6 Lmii, evahidn-nbvve Tercmesi, stanbul 1257, cz-i smin, s. 42 7 Ahmed Rdvan, Divan, 325a-325b 8 smail nver, Ahmed-i Rdvan, TTK-Belleten, L/196, 1986, s. 77
1

airin, Anadoluda grev yapt yerlerle ilgili birtakm bilgileri de divanndaki bir kasidesinde buluyoruz. 9 air, bu manzumede, eski dostlar olduunu syledii Hadm Ali Paa, Koca Mustafa Paa ve Yahya Paadan, makam ve mevki sahibi olduktan sonra, kendisine yaknlk gstermedikleri iin Sultan II. Bayezide dert yanar. Ayrca kasidede Karahisar, Hamid, Teke, Karaman ve Ankarada grev yaptn da sylemektedir: Fakre Karahisru livs evvelde Olnm idi at bulm idi dde kd Terakk-y-ile Hamid olm idi sancagum ehden itmi idm himmetin istimdd Varup murdile andan Teke vilyetine Bu ker olm idm ol mahalde hs- ibd Huzr- kalbile andan varub Karamana Bu bendesini kabl itmiidi ol eh-zd Liv-y Ankara olmd badeh chum Du-y devlet iderdm srr ile dil-d Buradaki ifadelere gre Ahmed Rdvan, Karamanda dnemin Karaman valisi ehzade ehineh (. 1511)den kabul grmtr. Hsrev irinin sonunda yer alan II. Bayezide yazd kasidede airin padiahtan kendisine Rumelinde bir sancak istediini gryoruz. airin on yldr alt ve memnun olmad grev yerinin neresi olduu bilinmemektedir. Ancak Hass Karacatag imi evvel bu livnun msrandan hareketle sancakbeyi olduu yerin Karacada olduu sylenebilir. air Ohri sancan istediine gre, son grevinin Rumelide, ve Karacadan da o dnemde Filibeye bal olan kasaba olduu tahmin edilebilir. 10 Ahmed Rdvann bu kadar srarla istedii Ohri sancann kendisine verilip verilmedii hakknda herhangi bir kayt yoktur. Ahmed Rdvan, Sultan Bayezidin son zamanlarnda oullar Ahmed ve Selim arasnda kan atmalarda, padiahn ehzadesi Ahmedin tarafn tutmu ve Heft-peyker adl mesneviyi onun adna yazmtr. 11 Yavuz Sultan Selimin tahta gemesinden sonra airin ona hitaben yazd kasidelerde yer alan baz beyitlerden onun bir sre aa alnm olduu anlalmaktadr. Ancak kendisine Sultan Bayezid tarafndan verilen ky, bu dnemde de kendi adna kaytldr. 12 Bu ky Kanuni Sultan Sleyman dneminde (935/1528-29) de onun adna kaytldr. 13 Ayrca bu dnemin tezkirecilerinden Sehi Beyin onu Padiah sancan eker ar dirlikl beg idi 14 , Latifinin meradandur 15 diye anmalar, airin Yavuz zamannda aa alnm olsa bile Kanuni dneminde tekrar sancakbeyi olduunu gstermektedir. airin lm tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Ancak Ahmed Fakihl kynn Kanuni dnemindeki tapu kaydndan hareketle 935/1528-29 ylnda sa olduunu syleyebiliriz. Eserini 945/1538-39 ylnda bitiren Sehi ise ondan rahmetle sz etmektedir. Latifi ise 953/1546da bitirdii eserinde onun iin Bu devrde fevt old demektedir. Bu
9

Ahmed Rdvan, Divan, 346b-347b nver, a.g.m., s. 80 11 Bkz. Eserleri, Heft-peyker, s. 12 nver, a.g.m., s. 81 13 nver, a.g.m., s. 82 14 Kut, a.g.e., s. 141 15 Canm, a.g.e., s. 107
10

tespitlerin nda Ahmed Rdvann 1528-29 ile 1538-39 yllar arasnda ldn sylemek mmkndr. 16 Enisl-msamirin fi Tarih-i Edirne adl eserinde Hibri, Ahmed Rdvann (Hibri, Rdvani olarak alm) Edirnede yerletiini, burada, Aapazar semtinde medresesi ve trbesi olduunu sylemektedir. ESERLER 1. Dvn Ahmed Rdvann bir divan olduu kaynaklarda zikredilmemitir. Tezkirecilerden Latifi Egeri kasayid er hadden birun ve adedden efzndur. 17 , Hasan elebi ise, Er egeri hadden birundur. 18 Diyerek onun iirlerinin okluuna iaret etmilerdir. Latifinin yukarda zikredilen szlerinin devamndaki ...umde-i ebyt ve defter-i divnnun b- ry.. 19 eklindeki ifadede geen defter divan kayd da onun divanna iaret edildiinin yeterli bir kant deildir. Zira bu ibare, eski kaynaklarda kullanlan genel geer bir kliedir. Ahmed Rdvann divan nce klsik divan dzenine gre tertib edilmi, ancak sonradan yeni iirlerin sonuna eklenmesiyle bu tertip bozulmutur. Ahmed Rdvan ve eserleri zerine bir doentlik tezi 20 hazrlam olan smail nver, airi ve eserlerini inceledii yukarda zikrettiimiz makalesinde divana sonradan eklenen bu manzumeleri de ilgili nazm ekli ierisine alm ve bu ekilde deerlendirmitir. 21 nver, Divann blmden olutuunu tespit etmitir: a)- Kasaid blm: Bu blmde Rdvann kasideleri, mzeyyel gazelleri, gazelleri, mesnevi tarznda yazlm manzumeleri, terkib-i bendleri ve iki ktas bulunmaktadr. Divanna sonradan eklenen ksmda da bu trden iirler vardr. Divanda yer alan toplam 44 kasidenin 27si padiah ve vezirlere, 9u da ad bilinmeyen memduhlara yazlmtr. Padiahlara yazlan kasidelerin 7sinde II. Bayezidin, 2sinde de Yavuz Sultan Selimin ad gemektedir. Vezirlere yazlanlarn da sadece birinde Hadm Ali Paann ad gemektedir. Padiah ve vezirlerle ilgili dier kasidelerde herhangi bir isim zikredilmemitir. Bu kasidelerin arasnda bunlarn dnda bir mnacat ve bir Hz. Hseyin mersiyesi ile konusunu din tasavvuf ve ahlaki meselelerden alm 6 manzume vardr. Mzeyyel Gazel ve Gazeller: Divanda, kasidelerin arasnda dank olarak mzeyyel gazel veya kaside-bee tarznda 7 manzume ve 2 gazel vardr. Bunlardan ikisi II. Bayezid iin vg olarak yazlmlardr. Mesneviler: Kasidelerin arasnda ve divana sonradan ilave edilen blmde mesnevi tarznda, deiik konularda yazlm 7 manzume vardr. Bunlardan II. Bayezid iin kaleme alnan biri Farsadr. Kitabn sonuna eklenen bir dieri de Yavuz Sultan Selime vg mhiyetindedir. Terkib-i bendler: Divanda, balklar terci olarak verilmi, ikisi kasideler arasnda, dieri de sonradan eklenen ksmda olmak zere terkib-i bend vardr. Bunlardan biri II. Bayezid, biri Yavuz Sultan Selime vg mhiyetindedir. Sonuncusu da tasavvufi bir muhtevaya sahiptir.
nver, a.g.m., s. 82 Canm, a.g.e., s. 107 18 Knalzade Hasan elebi, Tezkiret-uar, Haz. brahim Kutluk, TTK yay., 2. bs. Ank., 1989, s. 149 19 Canm, a.g.e., s. 107 20 smail nver, Ahmed Rdvan, Hayat, Eserleri ve Edebi ahsiyeti, (baslmam doentlik tezi), ADTCF, 1982 21 smail nver, Ahmed Rdvan, TTK Belleten, L/196, 1986, s. 73-125. (Bu makale, ihtiyacmz olan bilgileri, mevcut verilere gre eksiksiz ve derli toplu bir halde verdii iin airin eserleri bahsinde byk lde bundan yararlanacaz.)
17 16

Ktalar: Bu blmde yer alan iki ktann birinde air kendisinden bahseder, dierinde de Koca Mustafa Paay ver. b)- Gazeliyyt blm: Baz yerleri kopmu ve karm olduu anlalan Divanda biri Arapa, 9u Farsa olmak zere toplam 903 gazel vardr. Ayrca divann sonuna sayfa kenarna bir de mstezad eklenmitir. c)- Mukattaat ve ebyt blm: Divann bu blmnde beyit says farkl ve birisi Farsa olmak zere 74 kta ile matla ve mfred olmak zere 68 beyit bulunmaktadr. Divann mevcut yazmasnda Ahmed Rdvann Camin-nezairdeki bir gazeli ile Latifi ve Hasan elebinin tezkirelerindeki rnek beyitler yoktur. Ayrca deiik mecmualarda karmza kan Kaside-i Bre Tercmesi de bu yazmada bulunmamaktadr. 22 2. skender-nme skender-nme 23 , Ahmed Rdvann ilk mesnevisidir. Eser hicr 904 ylnda bitirilmitir. Bu tarih 1499un Ocak ayna denk dmektedir. Ahmed Rdvann eserinde vezin ve beyit says itibariyle, Anadoluda ilk skendernmeyi yazan Ahmedi (. 1412-13)ye uyduu grlmektedir. Eser remel bahrinin filtn filtn filn kalbyla yazlmtr. air, eserinin ka beyit olduunu sylememitir. Ancak 8300 beyit kadar olduu tahmin edilmektedir. skender-nmenin konusu, Makedonyal Byk skenderin efsanelemi hayatdr. Eserde onun, tarihi gereklere itibar edilmeksizin, anlatlan Hayt ve seferlerinin yannda bir takm ansiklopedik bilgiler de verilmitir. Bu eserin Ahmedininkinden balca fark I. Mehmedden II. Bayezide kadar olan dnemi kapsayan bir Osmanl tarihini iremesidir. 24 3. Leyl v Mecnun Rdvann ikinci mesnevisi olduu Hsrev irinin ba tarafnda yer alan kinci Leyl v Mecnn maklin Beyn itdm ser--ser hl klin (188) eklindeki beyitten anlalan Leyla v Mecnunun bilinen tek yazmasnn 25 batan ortadan ve sondan eksik olduu anlalmaktadr. Bu kopan yapraklarn arasnda bulunduu sanlan sebeb-i telif ve eserin ithaf edildii kii hakkndaki blmler olmad iin, bu konular hakknda kesin bir bilgiye sahip deiliz. Ancak bu eserin airin ikinci eseri olduu yukardaki beyitten de anlalmaktadr. Bu durumda airin, ilk mesnevisi skender-nmenin yazl tarihi 1499, nc eseri olan Hsrev irinin yazl tarihi 1502 olduuna gre Leyla v Mecnunda 1499 ile 1502 yllar arasnda yazlmtr. Bu tarihler gz nne alndnda, Ahmed Rdvann Leyla v Mecnunu II. Bayezide sunmu olabilecei anlalmaktadr. Leyla v Mecnunun mevcut tek yazmasnda 11 satrlk 152 yaprak vardr. Yazma dalmadan nce verildii anlalan numaralar da 188e kadar gitmektedir. Ancak metnin btnl gz nne alndnda eserin 200 yaprak olabilecei tahmin edilmektedir. Bu durumda mesnevinin de 4000-4250 beyit arasnda olduu tahmin edilmektedir. Eser hezec bahrinin mefiln mefiln faln kalbyla kaleme alnmtr. air Nizamiden tercme ettii anlalan eserini orijinal klabilmek iin bata bu vezinde bir
22 23

nver, a.g.m., s. 97-99. Ahmed Rdvan, skender-nme, DTCF Ktp., M. on, B 20. 24 nver, a.g.m., s. 99-103. 25 Rdvan, Leyl v Mecnun, Atatrk niv. Ktp., ASL, 414

deiiklik yapm, ikinci olarak da eserine Nizamide bulunmayan baz ayrntlar katm, ikinci derecedeki baz kahramanlarn isimlerini deitirmitir. 26 4. Rdvniyye Eserin tek yazma nshas Sleymaniye Ktphanesindedir. 27 Bu eser de muhtelif yerlerinden eksiktir. Rdvann dini ve ahlaki tler ve hikyelerden oluan bu kk mesnevisinin biti tarihi
Didi tarih bu msra hbdur

Bu kitbum kamudan mahbbdur beytiyle verilmitir. kinci msran hesaplanmasyla H. 914/M. 1508-1509 tarihi kmaktadr. airin eserin sonundaki ifadelerinden onu bir veli olarak tasvir ettii Sultan II. Bayezide ithaf ettii anlalyor. 28 5. Mahzenl-esrr nverin, aslnda Ahmed Rdvana ait olduunu dnd 29 Mahzenl esrarn tek yazma nshas 30 Hayt adna kaytldr. air eitli beyitlerde eserinin orijinal olduunu ima etmise de bu doru deildir. Zira bu eser her ynyle Nizaminin ayn adl eseriyle bir beraberlik ierisindedir. Ancak bu imalardan ona gelinceye kadar Anadoluda Mahzenlesrar yazlmad anlamn karmak mmkndr. Mesnevinin yazld tarih tam olarak belli deildir. Eserin tarih beyti Hayt tarafndan karlm olmaldr. Ancak Mahzenlesrardaki baz ifadelerden 1505-1506 yllarndan sonra yazlm olabilecei tahmin edilmektedir. 31 Ayrca II. Bayezide sunulmu olmas da yazl tarihinin 1512den nce olduunu gstermektedir. Mevcut yazmasnda 2023 beyit bulunan Mahzenl esrar, beyit says itibariyle de Nizaminin eserine benzemektedir. Seri bahrinin mfteiln mfteiln filn kalbyla yazlm olan Mahzenl-esrar, bu konuda da Nizaminin eseriyle bir aynilik gstermektedir. airin birka yerde Nizamiye gre kk deiiklikler yapt bu eseri batan sona Nizaminin Mahzenl-esrarn izlemektedir. 32 6. Heft-peyker Elde Hayt adna kaytl iki yazma nshas bulunan Heft-peyker 33 de de durum Mahzenl-esrarda olduundan farkl deildir. 34 Bu iki yazmadan birinin, dierinden istinsah edildii, ayn yanllarn tekrarlanm olmasndan anlalmaktadr. Heft-peykerde de yazl tarihi bulunmamaktadr. Ancak bu tarih, baz olaylardan hareketle tahmin edilebilir. Mesnevi ilk nce II. Bayezidin ehzadesi Ahmed adna yazlm, daha sonra Selimin padiah olmasyla, bu isim Selime dntrlmeye allmtr. Ancak
nver, a.g.m., s. 103-105. Ahmed Rdvan, Rdvaniyye, Sleymaniye Ktp., Hac Mahmud, 3330 28 nver, a.g.m., s. 112-113 29 Bu hususta ne srlen deliller iin bkz. nver, a.g.m., s. 90-93. 30 Ahmed Rdvan, Mahzenl-esrar, Atatrk niv. Ktp., ASL, 369, 1b-22b arasnda (Hayt adna kaytl). 31 nver, a.g.m., s. 119. 32 nver, a.g.m., s. 119. 33 Ahmed Rdvan, Heft-peyker, Atatrk niv. Ktp., ASL, 369/2, 23b-65b arasnda (Hayat adna kaytl). 34 nver, Hayt adna kaytl olan bu eserlerin de aslnda Ahmed Rdvana ait olduunu dnmektedir (bkz. nver, a.g.m., s. 93-95; 121.)
27 26

mesnevinin sonundaki bir beyit unutulmu, bu beyitteki Ahmed ad deitirilmemitir. Yaplmaya allan bu deiiklikler ve eserin sonundaki kasidenin baz beyitleri eserin, II. Bayezidin son yllarnda, ehzadeleri Ahmedle Selimin ekimeleri srasnda kaleme alndn gstermektedir ki, bu tarih de 1511-1512 yllarna tekabl eder.
air, Nizaminin ayn adl eserinden ksaltarak tercme ettii bu eserinde, yine Nizami ile ayn vezni feiltn mefiln feiln kullanmtr. 35

7. Hsrev irin Sasani hkmdarlarndan Hsrev-i Pervizin tarihi kaynaklarda yer alan hikyesinin bir edebi metin halinde ortaya konmasyla ilk kez Nizami tarafndan kaleme alnan Hsrev irin, byk lde, Nizaminin kuvvetli kalemi sayesinde ok sevilmi ve ondan sonra birok air iin bir malzeme tekil etmitir. Bu konu Nizamiden sonra, genellikle ran ve Trk airleri tarafndan toplam 56 kez ele alnmtr. Ancak bu airlerin bazlar asl konuya bal kaldklar halde, hikyenin ikinci erkek kahraman Ferhad etrafnda bir kurgu gelitirerek Ferhad u irin yazma yoluna gitmilerdir. 36 Eser Trk diliyle (Anadolu dnda) ilk kez Kutb adl bir Kpak airi tarafndan Nizamiden tercme yoluyla ortaya konmutur. 37 Konuyu Anadolu sahasnda ilk ele alansa Fahri 38 dir. Fahri 1367 ylnda bitirdii eserini yazarken Nizamiyi esas alm, ancak Nizamide bulunmayan baz tarihi olaylar eh-nmeden yararlanarak yazmtr. Anadoludaki ikinci Hsrev irin mellifi eyhi 39 de, dier birok air gibi byk lde Nizaminin etkisinde kalmtr. Ahmed Rdvann Hsrev irini, bugnki bilgilere gre Anadolu sahasnda, bu konuda yazlm nc eserdir. Rdvan eserini yazarken Nizamiden de eyhiden de yararlanmtr. 40 Ahmed Rdvann Hsrev irinin sonlarna doru syledii Tamm old szm fasl- glde
Bu msra ddi tarihi glde (4895)

eklindeki beyitin ikinci msrann ebced sistemindeki karl 907 rakamn vermektedir. Buradaki fasl- gl (bahar) terkibi de dikkate alnrsa, bu 907 hicri yl M. 1502ye tekabl etmektedir. Eserden airin Hsrev irini Sultan II. Bayezid iin yazd anlalmaktadr. Hsrev irinin bilinen iki nshasndan biri olan Berlin nshasnn fotoraflar, iki cilt halinde, Atatrk niversitesi Ktphanesindedir. 41 Bizim metni olutururken esas aldmz yazma da budur. Eser 6308 beyit olarak kaleme alnmtr. Ancak metnin bandan veya sonundan herhangi bir eksiklik sz konusu olmamasna karn, muhtelif yerlerinden baz yapraklarn koptuu anlalmaktadr Bu konuda yazlm dier baz eserler zerine yaptmz aratrmada bu eksik ksmlarn, iinde Mehin Banunun lm ve irinin Ermen hkmdar olduktan sonra taht brakp Medayine, Hsrevin yanna gidiinin de anlatld blmler olduu anlalmtr.

nver, a.g.m., s. 121-124. Bunun sebepleri iin bkz. Hsrev irin Konulu Eserlerde Birinci Derecede Kahraman Olarak Hsrev veya Ferhadn Tercih Edilme Sebepleri, s. 60 37 bkz. Kutb, s. 38 38 bkz. Fahri, s. 39 39 bkz. eyhi, s. 39 40 Bu konu Hsrev irinin Eserin Nizami ve eyhinin Hsrev irinleriyle Mukayesesi (s. 103 ) bal altnda etraflca incelenecektir; 41 Atatrk niv. Ktp., ASL 632 F 1, 633 F 1 (Bu nshalarn doruluunu teyid etmek zere Almanyadan getirttiimiz filmi incelediimizde, aralarnda herhangi bir fark olmadn grdk.)
36

35

Gotha Katalogunda, eserin ikinci bir nshasndan bahsedilmektedir. 42 W. Pertschin 5700 beyit olduunu syledii bu nshaya ne yazk ki ulaamadk. Bu konuda yaptmz btn bavurular sonusuz kald. smail nver yukarda zikrettiimiz makalesinde Ahmed Rdvann dier baz eserleri gibi, Hsrev irininin de bir intihal yoluyla Hayt adna kaydedilmi olduunu dolaysyla bu eserin metni tamamlarken farkl bir nsha gibi kullanlabileceini sylemi ve aslnda Ahmed Rdvana ait olup da Hayt adl biri tarafndan intihal edilmi iki farkl Hsrev irin nshasndan bahsetmitir. 43 Bunlardan birisi, nverin kendisinin de grdn syledii Hasan Kavruktaki nshadr. Bu nsha hakknda bugn malumat sahibi deiliz. 44 Hsrev irinin Hayati adna kaytl ikinci nshas ise Atatrk niversitesi Ktphanesindedir. 45 Ancak bu nsha metin tamirinde kullanlamayacak kadar btnlkten uzak ve dank bir durum arzetmektedir. Bu bakmdan almamzda bu trden deerlendirmeye tbi tutulmamtr.

W. Pertsch, Die Trkischen Handschriften der Herzoglischen Bibiliothek zu Gotha, Wien 1864, s. 173-174. nver, a.g.m., s. 85-97 44 Metnin bu nshas hakknda yaptmz aratrma, eserin Hasan Kavruktan sonra ceitli kiilerin eline getiini ve son zamanlarda yurt dndaki birinde bulunduunu ortaya koymutur. 45 Atatrk niv. Ktp., ASL, 373 (147a-197b arasnda)
43

42