SI ZBATOHEN DISPOZITAT NORMATIVE NE SISTEMIN PARA UNIVERSITAR (GJIMNAZ)

Dispozitat normative zbatohen n t gjitha institucionet shkollore dhe parashkollore publike. Ato gjejn zbatim gjrsisht n kopshte, shkolla 9vjecare dhe t mesme me koh t plot dhe te shkurtuar, si dhe institucionet e arsimit special. T gjitha kto prfshihen n rrjetin e institucioneve shkollore parauniversitare t Repuliks s Shqipris. Dispozitat normative pr arsimin parauniversitar sht prbr nga 77 nene. Ne do t ndalemi n disa nene q kan t bjn pikrisht me veprimtarin msimopre-edukative n arsimin parauniversitar dhe konkretisht n gjimnaze. Neni 3 : Himni Kombtar Flamuri Ky nen ka t bj pikrisht me nj nga synimet kryesore t shkolls q sht: edukimi i vlerave atdhetare njerzore, morale e dukative. Himni kombtar kndohet n ceremony festive n shkoll Flamuri Kombtar Shqiptar vendoset n cdo shkoll. T hnn e par t cdo muaji n ambjentet e jashtme t shkolls zhvillohet nj ceremoni ku komunikohen t gjitha arritjet e shkolls pr at muaj. gjtihashtu n fillim t ksaj ceremonie bhet ngritja e flamurit kombtar dhe kndimi i Himnit Kombtar. Sidoqofte , ne raste te vecanta , me porosi ngritja e flamurit dhe kendimi I himnit mund te behet cdo te hene . Gjithashtu ky nen gjen zbatim dhe bhet n t gjitha ceremonit q zhvillohen me raste festash zyrtare apo aktivitete te organizuara nga gjimnazi. Kreu VIII-I dispozits normative merret konkretisht me t drejtat dhe detyrat e nxnsit. Neni 41 ndalet pikrisht n frekuentimin, ku citojne piken 2: Nxnsi i shkolls se mesme, prserit klasn pr at vit shkollor kur ka munguar me tepr se 30% te oreve vjetore t zhvilluara te mesimit. Ne rregjister vihet shnimi p.k( I pa klasifikuar). N fund te rregjistrit shnohet: perserit klasen. E njejta gje dhe ne amze.

Cdo msues kujdestar cdo dit hedh n nja nga faqet e fundit te rregjistrit ne rubriken e mungesave, mungesat e bera nga cdo nxenes. N rast se ne klas numri i orve msimore q kryejn nxnsit e asaj klase gjat vitit shkollor sht 600, ather nxnsi ka br dhe mungesa q korespondojn me 30% t orve vjetore, ky nxns nuk e kalon klasn pr shkak t mospjesmarrjes n ort e msimit dhe n rregjistr shnohet i paklasifikuar me inicialet PK. Po kshtu shnohet n fund t rregjistrit prsrit klasn dhe n amzn e shkolls, n t ciln paraqiten t gjitha t dhnat pr cdo nxns, lidhur me mbarvajtjen e tij n procesin msimor(si notat, karaktersitika, t dhna personale). N vazhdim t po ktij neni jan dhe pikat 3 dhe 4 Pika3-Nxnsi i shkolls s mesme, i cili ka munguar me arsye n lnd t vecanta nga 20-50% t orve t msimit t nj semstri kontrollohet, sipas grafikut t caktuar nga drejtori i shkolls, n javn e fundit t semstrit. Vlersimi i msuesit t lnds shnohet n nj kolon t vecant t regjistrit t klass dhe konsiderohet vlersim pr at pjes t programit ku ka munguar. Kur nxnsi nuk paraqitet vlersohet me not negative, pr at semestr. b)Nxnsi i cili ka munguar m tepr se 50% t orve t msimit t zhvilluara gjat semestrit n nj lnd, pavarsisht nga notat q mund t ket marr , vlersohet me not jo kaluese. Pika4-Nxnsi i shkolls s mesme, i cili bn 30 m ungesa t paarsyeshme(or msimi) n msim apo n praktik profesionale, paralajmrohet pr prjashtim nga shkolla pa pasoj t vlersimit n sjellje. b)kur nxnsi(pika a) bn dhe 15 mungesa t tjera t paarsyeshme(or msimi) prjashtohet nga shkolla pr at vit. Pr kt drejtori i shkolls merr vendimin prkats dhe e depoziton n arkivin e shkolls. pr pikat a dhe b , vihen n dijen i prindrit. Kto vendime shoqrohen me qarkore. Neni 42 lidhet me disiplinn dhe masat. Po ky nen lidhet ngusht me neni 45 q ka t bj m kshillin e disiplins.

Neni 54-Kshilli i disiplins Kshilli i disiplins sht organ kshillimor i drejtorit, q vepron n shkoll dhe merret me shqyrtimin e rasteve te shkeljes s disiplins nga nxnsit, n prputhje me masat disiplinore t nenit 42(pika4) te DN. Kshilli i disiplins n gjimnazin ton prbhet bga:

1. drejtori i shkolls i cili sht kryetari i ktij kshilli 2. nen/drejtori q ka si detyr t mbuloj problemet e disiplins s nxnsve n shkoll 3. psikologu i shkolles 4. 4 msues t cilt jan zgjedhur nga vet msuesit n mbledhjen e kshillit pedagogjik 5. 4 prindr t cilt zgjidhen n mbledhjen e kshillit t prindrve. Njri prejt tyre sht dhe Kryetari i Bordit t Shkolls. 6. 2 nxns prfaqsues t qeveris s nxnsve 7. 1 prfaqsues i pushtetit vendor
Pra n total Kshilli i disiplins prbhet nga 14 persona. mnyra sesi funksionon po e pasqyroj me nj shembull: Brenda 8 ditve, nxnsi ose familja e tij kan t drjetn e ankimimit pran DAR ku dhe vendimi merr formn e prer.DAR mund t mbshtes vendimin e Kshillit t disiplins ose mund ta rrzoj at. Gjithsesi vendimi i saj sht i forms s prer. Po prse sht i nevojshm kshilli i disiplins? Pasi n nenin 42 pika 4 ka vend pr diskuitim n lidhje me masn q mund t merret. Ajo mund t diskutohet gjrsisht n kshillin e disiplins n lidhje me shkalln e fajsis s nxnsit. Neni 42-Masat disiplinore q mund t zbatohen n shkoll jan: a)qortim b)vrejtje c)prjashtim deri ne 3 dit nga shkolla(vetm pr nxnsin e shkolls s mesme) d)paralajmrim pr prjashtim nga shkolla f)rastet e pikave 4a,4b, jane kompetenc e msuesit kujdestar. Vendimin pr pikat 4c,4,d,4e, e merr drejtori i shkolls me plqimin e jo m pak se 2/3 e antarve t kshillit t disiplins. ai harton nj qarkore t posacme me t ciln njihen t gjtiha klasat e shkolls. Vendimi dhe qarkorje depozitohen n arkivin e shkolls pr 4 vjet. Shohim shembullin

Gjithashtu vnd pr diskutim n kshillin e disiplins kan dhe neni 40 pika2, ku masa lihet pr diskutim. Neni 40 pika 2-Ndalohet shkelja dhe cnimi i t drejtave t t tjerve. b)t mos ushtroj asnj lloj dhune fizike apo psikologjike dhe t mos pajtohet me akte t pakulturuara, vagabondazhi, fyese dhe poshtruese n mjediset e shkolls dhe t mbaj qndrim kritik ndaj tyre. c)jan kategorikisht t ndaluara pr nxnsin pirja e duhanit,pijet alkolike, prdorimi dhe shprndarja e drogs, mbajtja e armve t zjarrit dhe atyre t ftohta. d)gjat punimeve me shkrim(hartime, provime,tetsime e t tjera t ksaj natyre) n klas sht e ndaluar kopjimi nga ana e nxnsit. e)nxnsi i shkolls me koh t shkurtuar mund t pij duhan vetm n nj vnd t caktuar n rregulloren e brndshme t shkolls. p.sh Kshilli mund t marr parasysh llojin e dhuns fizike e cila mund t ket vnd pr mas pr paralajmrim ose pr prjashtim nga shkolla. Neni 65-Drejtori i shkolls Drejtori i shkolls sht titullari i shkolls, personi juridik, q ka t drejtn e firms dhe t prdorimit t vuls s institucionit shkollor. Neni 66 -T drejta, detyra dhe funksione specifike 1-Drejton dhe organizon veprimtarit kryesore t shkolls pr mbarvatjen e PME. Ai prgjigjet pr t gjith mbarvajtjen e shkolls si dhe kopshtit t fmijeve, kur ka t till n varsi,DA, MASH dhe autoriteteve t pushteit vendos sipas problemeve prkatse.\ 2-Prgjigjet pr respektimin n shkoll t legjislacionit, n prgjithsi dhe atij arsimor n vecanti(LSAP,Vendime t qeveris, akte nnligjore t MASH). 3-Siguron zbatimin korrekt t dokumenteve themelor t prmbajtjes s shkolls( plane msimore, programet dhe tekstet). 4-Zbaton detyrat dhe kompetencat q prcaktohen ne nenet e DN. 5-Rregullorja e brndshme e shkolls RBSH. Drejtori, duke u mbshtetur n DN dhe legjislacionin n fuqi, n mendimet e msuesve, prindrve dhe t personelit administrative, edukativ e teknik(kur

ka t till) harton rregulloren e brndshme t shkolls, duke mbajtur parasysh kushtet konkrete, specifike t shkolls dhe komunitetit. Rekomandohet q n RBSH t gjejn zgjidhje praktike, cshtje t tilla si:

Uniforma e nxnsit Dezhurni i shkolls Veprimtaria e sekretaris s shkolls( aty ku ka) puna e punonjsve t shrbimit dhe rojeve n prputhje me kodin e puns etj.

6-Sipas udhzimeve n fuqi, mbshtetur n mendimin e msuesve, vendos msuesit kujdestar, harton orarin msimor t shkolls dhe planin vjetor t saj. 7-Harton parashikimet e buxhetit pr vitin e ardhshm shkollor dhe ia drgon DAR dhe pushteit vendor. 8-a) Harton planin vjetor t vlersimit t PME, q mban parasysh raporte t harmonizuara midis lndve, klasave e cikleve.Prgatitja pr vlersimin sht detyr. Drejtori njofton msuesin t paktn 10 minuta prpara ushtrimit t kontrollit pr objektin e tij. Si rregull, pas kontrollit n or msimore, I parashtron msuesit prkats mendimin, vlersimin dhe sugjerimet e tij sipas rastit. b)Vlerson dhe ndihmon msuesit n prgjithsi dhe msuesit kujdestar n vecanti, pr realizimin e veprimtarive edukative. c)Kontrollon planifikimin vjetor t PME t msuesve para fillimit t vitit shkollor. 9-a)Drejtori i shkolls bn t gjitha prpjekjet pr t shmangur mbingarkesn e kontrollit me shkrim(provime, testime) t nxnsve, duke siguruar harmonizimin pedagogjik dhe psikologjik t tij. b)Si rregull nxnsit, t cilt privohen apo testohen me shkrim n nj lnd, njoftohen t paktn nj jav m par. 10-Prgjigjet pr sigurimin e kushteve normale, t prhershme shndetsore, pr sigurimin e ngrohjes e t ndricimit pr msimin e edukimin n shkoll dhe n konvikt(aty ku ka) pr pajisjen, ruajtjen dhe mirmbajtjen e prons s shkolls. 11-a)Merr masa dhe ndjek realizimin e detyrimit shkollor, pr kontigjentet e planifikuara dhe bn prpjekjet pr ruajtjen e tyre n vazgdimsi duke bashkpunuar ngusht me prindrit, organet e pushtetit vendor etj.

b-N fund t semestrit dhe vitit shkollor bn bilancin prfundimtar t gjndjes s kontigjenteve t shkolls( transferime, largime, smundje, mbushje moshe, vdekje etj).Kjo dokumentohet n :Fletorja kontigjenteve t nxnsve t shkolls. c-Plotson n koh me saktsi dhe prgjegjsi statistikn zyrtare, t prcaktuar nga MASH, sic do informacion tjetr q mund t krkohet nga DA dhe MASH. 12-Merr t gjitha masat e duhura pr organizimin dhe zhvillimin e PL,PP dhe Pp n prputhje me nenet prkatse t DN. 13-Pr amzn e shkolls: a-drejtori mban n vnd t sigurt amzn e shkolls b)plotsimi i amzes bhet nga sekretari I shkolls, kur ka t till Ai prpigjet penalisht pr crregullime e pasaktsira. c)N munges t sekretarit t shkolls drejtori nxjerr vendimin me shkrim pr msuesin q autorizon t plotsoj amzn n prputhje me krkesat e saj.Msuesi i autorizuar mban prgjegjsi sipas piks b) d)Asnj person tjetr vec atyre q caktohen n pikat b) dhe c) nuk sht i autorizuar t shnoj n amz. Veprimi i kundrt sht i kundrligjshm. e)nxnsi i klass i t ciklit fillor dhe klases se i t shkolls s mesme, rregjistrohet n amz brenda semestrit t par. Bashkpunime e koordinime a)Bashkpunon me organet e pushtetit vendor b)Bashkpunon dhe koordinon punn n dobi t shkolls me kshillin e prindrve t shkolls, bordin e shkolls, kshillin e msuesve, specialist t fushave psikologjike e pedagogjike, mjeksore , sociale etj. c)Bashkpunon me miratimin e DA, me shkolla dhe institucione t tjera arsimore, fondacione, shoqata jo fitimprurse brenda dhe jasht vendit pr shkmbimin e prvojave, vizitave t puns, pa cnuar PME dhe Brenda rregullave t DN. 16-Merr masa disiplinore pr msuesit dhe personelin tjetr t shkolls, n prputhje me KK. Lavdron, propozon pr dekorim apo shprblim msues t ndryshm sipas legjislacionit n fuqi.\

sht personi juridik ka t drejt firme dhe vule.Vetm firma e tij njihet n shkres zyrtare si: diploma, vrtetim notash, amza, krkesa drejtuar DAR ose organeve t tjera, relacione, referenca, liste pagesa, statistika etj. Drejton shkolln n baz t t gjith legjislacionit n fuqi si p.sh D.N, V.K.M udhzimeve, urdhresave etj. 15 dit para fillimt t vitit shkollor merr masat pr hartimin e planeve msimore t cilat jan bazuar n programet msimore. bn porosin e teksteve 4 muaj para fillimti t vitit t ri shkollor dhe siguron shprndarjen e tyre n fillim t vitit shkollor n baz t lists s teksteve t afishuar n ambjentet e shkolls. harton rregulloren e brndshme t shkolls q prmban shih shembullin: N fillim t vitit shkollor bn ndarjen e klasave si 32 klasa n baz t kabineteve,numrit t msuesve(ndan ngarkesn msimore). Vendos msuesit kujdestar duke i ndar sipas nivelit t nxnsve dhe aftsive t msuesve. Hartohet plani vjetor i vlersimit, tematikat e orve t vzhgimit shih shembullin:kontrollon planin vjetor t PME, shih shmbullin. Plani edukativ hartohet nga msuesit dhe kontrollohet nga drejtori i shkolls.

Bordi i shkolles 1. Bordi i shkolles eshte institucion qe perfaqeson interest e komunitetit ku vepron shkolla dhe funksionon si organ vendimmarres,qe kontribon ne menyre konstruktive ne drejtimin demokratik te problemeve administrative e financiare te shkolles dhe te menaxhimit te saj. 2. Bordi i shkolles ngrihet ne cdo shkolledhe,per kushte te vecanta (per shkolla te vogla ne fshat) ngrihet mbi bazen e 2-3 shkollave te nje komune.Per ato shkolla qe nuk ka kushte edhe ne baze komune mund te mos ngrihet bordi.

3. Kompetencen dhe proceduren per ngritjen e bordit i ka dhe organizon drejtori i shkolles,i cili Brenda 10 diteve nga formimi i tij ve ne dijeni me shkrim DA dhe autoritetet e pushtetit vendor.Kur bordi i shkolles formohet mbi baze komuneje (ne 2-3 shkolla te vogla) ,iniciativen per ngritjen e ti e merr drejtori i shkoles qe ka personelin me te madh pedagogjik.Ne keto raste ai emerohet Bordi i shkollave dhe te gjithe drejtuesit e shkollave te tjera jane anetare te tij. 4. Bordi i shkolles ka kete perberje: a) 5 ose 7 prinder te nxenesve te shkolles (shkollave) ,te zgjedhur me votim nga keshilli i prinderve .Ne kete perfaqesi bejne pjese edhe kryetari i keshillit te keshillit te prinderve te shkolles. b) 2 perfaqesues te stafit te mesuesve te zgjedhur nga keshilli i mesuesve te shkolles. c) 1-2 nxenes ,perfaqesues te zgjedhur midis nxenesve te shkolles .Ne shkollat ku funksionon qeveria e nxenesve perfaqesues jane presidenti dhe kryetari i senatit te nxenesve.Per shkollat 8-vjecare nxenesit ,si rregull jane nga klasa VII-VIII. d) 1 perfaqesues i pushtetit vendor. e) 1-2 kliente apo sponsorizues me reputacion dhe te interesuar per perparimin e shkolles,kur ka te tille,dhe qe e pranojne ftesen e drejtorit te shkolles. 5. Numri i anetareve te bordit duhet te jete gjithmone tek.Ne te gjitha rastet e zgjedhjes per anetare te bordit te shkolles (perjashto piken c)merr pjese drejtori i shkolles ,i cili ben propozimet perkatese. 6. Kryetari i bordit te shkolles zgjidhet me votim nje nga perfaqesuesit e prinderve. 7. Drejtori i shkolles i cili eshte anetar i bordit ,njehersh eshte edhe sekretar i tij.Ne rastet kur bordi i shkollave funksionon ne baze komune drejtuesit e shkollave ,te cilet jane anetare te bordit gjithashtu jane edhe sekretare te tij per shkollat e tyre.

8. Prinderit perfaqesues ne Bordin e shkolles ,zgjidhen per 2 vjet,ndersa anetaret e tjere zgjidhen per 1 vit,me te drejte zgjedhje. 9. Bordi i shkolles mblidhet si rregull nje here cdo 3 muaj per te analizuar veprimtarine e tij.Ai mblidhet ,sa here qe gjykohet e arsyeshme ,me propozimin e kryetart apo sekretarit te tij. 10. tij. Bordi i shkolles mer vendime dhe miratimin e 2/3 te anetareve te

11. Veprimtaria e bordit te shkolles dhe vendimet qe aim err pasqyrohen ne nje dokument te vecante qe emerohet Protokolli mbi veprimtarine e Bordit te shkolles. FUNKSIONET E BORDIT

12. a) Ne bashkepunim me pushtetin vendor dhe drejtorine e shkolles harton e miraton planin ekonomik financiar per vitin e ardhshem shkollor,detajon buxhetin e vene ne dispozicion nga shteti,sipas nevojave te planifikuara te shkolles dhe ndjel realizimin e tij ne baze te relacioneve qe drejtori i shkolles i paraqet bordit here pas here. b ) Siguron bashkepunimin me autoritetet e pushtetit vendor per te garantuar prioritetin e arsimit e te shkolles ne jeten komunitere,per mbeshtetjen e vazhdueshme financiaredhe material te shkolles ,per levrimin e buxhetit vjetor te shkolles dhe zbatiminb e te gjitha detyrimeve ekonomiko-financiare qe ka pushteti vendor ndaj shkolles,per te drejtat e mesuesve etj. c) Siguron nje bashkepunim te ngushte me komunitetin ku ndodhet shkolla dhe synon te motivoje angazhimin e tij per mbeshtetjen e veprimtarise se shkolles si dhe pjesemarrjen e gjere te komunitetit ne jeten e saj. d) Bordi i shkolles punon per mbeshtetjen financiare ne realizimin e objektivave themelore te veprimtarise se shkolles,planin vjetor te aktiviteteve te saj ,nevojat dhe problemet qe shqetesojne shkollen.

e.) Kontribon per te siguruar kushte normale,te sigurta dhe shendetesore ne shkolle. f) Perpiqt per te siguruar ndihma dhe mbeshtetje financiare e material per shkollen nga komuniteti ku ndodhet shkolla,nga shoqata dhe fondacione joshteteroree bamiresie,nga individe e sponsorizues te ndryshem te cilat regjistrohen ne librin Mbeshtetje financiare suplementare joshteteroredhe librin e inventarit te shkolles. g ) Administron edhe te ardhurat e tjera qe burojne nga: Perfitimet qe siguron shkolla gjate veprimtarise qe kryen ajo per te tretet. sponsorizimet nga komuniteti,fondacionet,shoqatat dhe individe te ndryshem. te ardhura te tjera qe siguron shkolla. Ne keto raste Bordi i shkolles mbi bazen e prioriteteve te percaktuara ne planin vjetor me propozimin e drejtorit te shkolles vendos per shpenzimet e te ardhurave ne varesi te nevojave qe kane institucionet shkollore per zhvillimin normal te procesit mesimor-edukativ,si dhe ne fusha te tjera qe e gjykon ai te arsyeshme. h) Administrimi i burimeve dhe i te ardhurave financiare ,ekonomike dhe material nga bordi i shkolles behet sipas legjislacionit ne fuqi dhe pasqyrohet ne nje dokumentacion te rregullt. i) cdo shkolle mund te hape numer llogarie ne banke per te ardhurate e perfituara ne piken g). j) Procedurat per realizimin e shpenzime g) jane : Sekretari i bordit (drejtori i shkolles )i paraqt bordit te shkolles planin e shpenzimeve sipas aktiviteteve qe do te realizoje shkolla:

bordi i shkolles sipas diskutimit miraton planin e shpenzimeve per keto aktivitete,i cili firmoset nga kryetari dhe sekretari i bordit; pas ketij miratimi drejtori i shkolles mund te terheqe ne banke fondet e nevojshme sipas ketij plani; per realizimin e shpenzimeve drejtori raporton ne bordin e shkolles. 13. Bordi perfaqeson shkollen ne gjykate per te gjitha vendimet qe merr.