May tinuod ba gyud nga Simbahan? Isa ra bay tinuod nga Simbahan? May makaluwas ba nga Simbahan?

Kung wala koy apilan nga Simbahan maluwas ba ko?

ANG TINUOD NGA SIMBAHANG KRISTOHANON

By Allan L. Laniba, MM, MPA

Pasiuna
Makurat ka kaha? Kung masayran nimo nga kapin 33,000 na ka mga kristohanong pundok sa tibook kalibotan sumala sa natala sa World Christian Encyclopedia by Barrett Kurian, Johnson volume 1 pahina 16 tuig 2001. Apan pagsulod sa tuig 2013 kapin 44,128 na ka mga pundok kristohanon duna kita. Kini tanang pundok lunlon miangkon nga sila maoy TINUOD NGA KRISTOHANONG SIMBAHAN. Kung dili kita magmaigmat sa pagpangita sa tinuod nga simbahan, ang atong kalag maoy nakataya. Ang kaluwasan lisod kaayo dula-dulaan. Usa lamang ang atong kalag. Busa kinahanglan magmaalamon kita sa pagpaanib sa usa ka tinuod nga simbahan. Dunay usa lamang ka simbahan nga gitukod si Kristo. Sa Mateo 16:18 siya miingon, tukuron nako ang akong iglesia. Wala siya moingon ang akong MGA iglesia. Apan sa kadaghang pundok, unsaon man nato pagkasayod sa tinuod nga simbahan? Ang bugtong giya nato mao lamang ang kamatuoran. Kay bisan kinsa pa kita wala gayod kitay mahimo batok sa kamatuoran. Si San Pablo miingon sa 2 Corinto 13:8 non enim possumus aliquid adversus veritatem sed pro veritat nga sa ato pa Wala kitay mahimo batok sa kamatuoran, gawas sa pag-uyon niani. Kining libro nga imong gibasa karon maoy motuki, modukiduki sa mga kasaysayan, katikaran, katinuoran ug mopalapnag kabahin sa usa ka tinuod nga Simbahang Kristohanon gamit ang yanong pulong aron dali masabtan sa mga yanong tumutuo ni Kristo.

Paga-ila Pasalamat
Ang tagsulat buot magpasalamat kang Bro. Khernie Bahan kinsa mao gayoy mihangyo nga sulaton sa yano kini nga hisgotanan aron mabasa sa mga yanong Kristohanon sarang mga makagiya kanila sa pagnunot-anib sa tinuod nga Simbahang Kristohanon. Maingon man ngadto sa akong kapikas, si Rudelyn, kinsa andam kanunay sa pagsuporta sa dihang gisulat kini nga libro ug sa among mga anak si Allynne Leudjy, Allan Rudjz ug Allan Ru Jemjo kinsa naghatag kanunay kanako sa kadasig labi na sa panahon sa kakapoy ug kabudlay. Sa akong mga ginikanan, Felicisimo ug Leonideza Laniba kinsa maoy akong unang mga katekista ug sa akong mga igsoon: Josephine, Juliet, Ana Leah, Adelia ug Anjelyn uban sa ilang mga anak. Sa akong ugangan, Rodrigo ug Judy Baclaan, ug Ellaine Claire nga walay puas nga nagasuporta kanako ug sa akong pamilya. Tim-os nga pasalamat ang akong ihatod. Ug sa uban nga dili na nako mahisgotan dinhi gumikan kay gamay lamang ang pahina nga nagahin alang sa ingon. Daygon ang Dios kaninyong tanan!

Kapitulo 1 Ang Simbahan

Mamahimo kang manalipod sa Simbahan bisan wala ka mahigugma kang Kristo. Apan kung nahigugma ka kang Kristo dili mahimo nga dili ka manalipod sa Simbahan Allan Laniba
Unsa may pagsabot nato sa Simbahan? Ang Simbahan ba mao ang gambalay? Ang Simbahan ba mao ang katawhan? Ang Simbahan ba usa ka lugar o usa ka butang? Sa Douay Version Bible and pulong church o simbahan kapin 26 gihisgotan sa Daang Tugon ug kapin 77 ka higayon nga gihisgutan sa Bag-ong Tugon. Gigamit ang maong pulong sa nagkalain-laing kahulogan. Sa Daang Tugon ang simbahan nagpasabot sa kahugpongan sa tawo ug gambalay. Apan sa Bag-ong Tugon wala lamang kini nagpasabot sa katigoman sa mga tawo kundili lakip na sa mistikong lawas ni Jesukristo. Sa nagkalin-laing pagsabot, mamahimo natong masabtan ang gamit sa pulong Simbahan niani nga mosunod: a. Straktura o Gambalay b. Ang Tawo isip Templo sa Espiritu Santo c. Ang Lawas ni Kristo d. Ang Katilingban sa Dios

ESTRAKTURA O GAMBALAY
Bisan sa Karaang Testamento gihulagway ang usa ka estraktura o gambalay diin didto buot makigkita ang Dios sa iyang katawhan. Kini ang gitawag og Tabernakulo o balaang Tolda. Kini maoy nahimong unang estraktura o gambalay isip simbahanan sa mga tawo ngadto kang Yahweh. Dinhi ginahimo ang pag-ampo, pagsimba sa Dios ug paghalad og mga sakripisyo. Ang Tabernakulo gihimo kini ni Moises subay sa sugo sa Dios. Miingon ang Dios, Pahimoa sila alang kanako ug usa ka balaang tolda aron mopuyo ako tipon kanila (Exodo 25:8). Kining balaang Tolda ginapahiluna sa tunga gayud sa kampo. Ang pinakaunang tabernakulo gimugna ni Moises niadtong tuig circa 1450 B.C.

Sa nangligid ang katuigan, si Haring David nagplano nga maghimo og templo apan napakyas siya og ang iyang anak maoy nagtukod niani. Ang templo isip usa ka gambalay maoy usa ka lugar diin didto makighimamat ang Dios sa iyang katawhan. I Mga Hari 6:1 Sulod sa 480 ka tuig human mobiya sa Ehipto ang mga Israelita, sa ika-upat ka tuig sa paghari ni Salomon sa Israel, sa bulan sa Sib, nga maoy ikaduhang bulang gisugdan ni Salomon ang pagtukod sa templo Apan kining Temploha gibungkag sa taga-Babilonia niadtong tuig 586 B.C. sa kapanahonan ni Hari Nabucodonosor (2 Mga Hari 25:8). Human makalingkawas ang mga Israelita gikan sa kamot sa mga tagaBabilonia, si Haring Dario uban sa pipila ka mga Judiyo mibalik sa Judea aron ipatindog pagbalik ang Templo sa Jerusalem. Sa paghari ni Herodes iya kining gipaayo pag-usab sugod niadtong tuig 20-19 B.C. Kining maong templo ang gihisgotan sa Bag-ong Tugon sa Juan 2:20 nga nagingon, Sila miingon kaniya, kap-atan ug unom (46) ka tuig ang pagbuhat niining temploha, unya tukoron mo kini pag-usab sulod lamang sa tulo ka adlaw? . Sa mga asoy sa taas, nahimong batasan o kinaiya sa mga tumutuo nga tawagon ang templo, o lugar o dapit-ampoanan isip Simbahan. Dinhi nahimugso ang teknikal nga kahulogan sa simbahan isip usa ka gambalay o estraktura. Apan wala diri nahikot sa hingpit ang kahulogan sa simbahan. Kay bisan midulot kini nga batasan, milutaw gihapon ang ubang kahulogan sa pulong Simbahan.

ANG TAWO ISIP TEMPLO SA ESPIRITU SANTO

Kung atong hulamon ang kahulogan sa simbahan isip templo, balaang Tolda, tabernakulo, diin didto mopuyo ang Dios, sa bag-ong Testamento dunay milutaw nga mas lawom nga pagsabot sa puy-anan sa Dios. Si San Pablo maoy unang nag-asoy niani sa iyang unang sulat sa taga-Corinto nga nagkanayon, Wala ba diay kamo masayod nga ang inyong lawas mao ang templo sa Espiritu Santo ug nga nagpuyo diha kaninyo ang Espiritu Santo nga gihatag sa Dios kaninyo? (1 Corinto 6:19) Kini nga pahayag ni San Pablo nagpasabot nga ang tawo mismo templo sa Dios, walay kalainan sa Simbahan nga diin nagpuyo ang Dios. Kita isip templo sa Dios simbahan usab. Simbahan nga nagkahulogan og puluy-anan sa Dios.

ANG LAWAS NI KRISTO

Sa bag-ong tugon makadaghan gilitok nga ang simbahan maoy lawas ni Kristo. Mao ni ang pipila ka mga setas nga naghisgot kabahin sa simbahan o iglesia: Colosas 1:18 Siya (Jesus) ang ulo sa iglesia nga mao ang iyang lawas; Siya ang naghatag ug kinabuhi sa lawas; siya ang unang gibanhaw sa mga patay aron siya ang mag-una sa tanan Colosas 1:24 .Kay pinaagi sa akong mga giantos nakatabang ako paghingpit sa wala pa matapos nga mga pag-antos ni Cristo alang sa iyang lawas nga mao ang iglesia 1 Corinto 12:12-13 Kay si Cristo sama sa usa ka lawas nga may daghang bahin apan usa ra ka lawas bisan kon nagkalainlain ang mga bahin niini. Sa samang pagkaagi, kitang tanan, mga Judio o dili Judio, mga ulipon ug dili ulipon, gibunyagan diha sa usa ka lawas 1 Corinto 12:27 Busa kamong tanan lawas ni Cristo ug ang usag-usa bahin niini Efeso 5:23 Kay ang bana mao ang ulo sa iyang asawa ingon nga si Cristo maoy ulo sa iglesia; ug si Cristo mismo mao ang Manluluwas sa iglesia nga mao ang iyang lawas Nianing pipila ka mga setas nga atong gikutlo, gipasabot sa Bibliya nga ang Simbahan o Iglesia mao ang lawas ni Cristo. Siya ang ulo sa Iglesia ug Siya mismo ang Manluluwas sa iyang Simbahan. Kung ang Simbahan maoy lawas ni Cristo ug Siya ang ulo niani, sa laktod nga pagkasulti ang Simbahan mao si Cristo mismo, si Cristo nga Dios ug Ginoo. Gani sa dihang gilutos ni Saulo ang simbahan sa Jerusalem miingon si Cristo kaniya, Ako si Jesus nga imong gilutos (Buhat 9:6)

ANG KATILINGBAN SA DIOS

Sa Ebanghelyo ni San Mateo 18:16-17 ingon ani ang pagka-asoy, apan kung dili siya mamati kanimo, pagdalag usa o duha ka tawo aron ang matag sumbong kapamatud-an sa duha o tulo ka saksi sumala sa giingon sa Kasulatan. Ug dili gayod siya mamati kanila, isulti ang tanan ngadto sa iglesia. Dinhi masabot nga ang iglesia, hut-ong sa daghang mga tawo. Ang Iglesia katawhan sa Dios. Gani sa sulat ni San Pablo ngadto sa taga-Roma masabtan nga ang mga tumutuo gitawag og iglesia. Siya misulat, Pagkumustahay kamo pinaagi sa inigsoon nga halok. Nangumosta kaninyo ang tanang iglesia ni Cristo (Roma 16:16).

Busa ang Simbahan mao ang Katawhan sa Dios, kinsa maoy Lawas ni Kristo ug Templo sa Espiritu Santo nga sagad managtapok sa pagsimba diha sa LawakSimbahanan o Gambalay-Ampoanan. Masabot nga ang Simbahan wala lamang magpunting ngadto sa matahom nga mga templo nga ginama sa tawhanong kamot. Wala lamang magpunting sa nagkahugpong nga katawhan nga nanagtigom sa usa ka lugar. Kundili usa usab ka espiritohanong panagtigom sa tawo. Kay ang iglesia o simbahan mao man ang lawas ni Cristo kinsa siya mao ang ulo niani. Busa ang tinuod nga Simbahan mao ang hingpit nga lawas nilangkoban sa katawhan sa Dios nga nahiusa diha sa Espiritu Santo ug si Cristo maoy ulo sa maong Iglesia. Ang pulong Church o Simbahan gikan sa Latin nga pulong Ecclesia nga sa Greek kini nga pulong ek-kalein nga nagpasabot to call out of o mga tinawag. Kini nagpasabot og asembliya sa katawhan alang sa sa usa ka relihiyosong katuyoan. Ang bugti niini sa Griegong pulong kyriake nga diin dinhi gikutlo sa English ang pulong Church o simbahan, ug ang German nga pulong kirche nga nagpasabot what belongs to the Lord o kung unsay iya sa Ginoo. Karon sa Kristohanong gamit, ang pulong Church o Simbahan nagpasabot og 1.) liturhikanhong panagitgom 2.) ug lokal nga katilingban o 3.) ang kinatibokang katilingban sa mga magtutuo. Kining tulo ka kahulogan dili gayod mabulag. Ang Simbahan mao ang Katawhan sa Dios nga nagkatigom sa tibook kalibotan, nga naglungtad diha sa lokal nga katilingban ug nahimong realidad diha sa lihurhikal, labaw sa tanan diha sa Eukaristiyanhing asembliya, nga diin gisukad niani ang iyang kinabuhi gikan sa pulong ug sa lawas ni Kristo kay ang Simbahan mao man mismo ang Lawas ni Kristo.

Kapitulo 2 Ang Simbahan ug Relihiyon

Ang dugo sa mga martir maoy binhi sa Simbahan Tertuliano Kalambigitan sa Simbahan ug ang Relihiyon
Unsay kalambigitan sa Simbahan ug relihiyon? Sagad, ang uban mogamit niani nga susama lang. Apan kining duha duna gayoy pino nga kalainan. Apan ang duha dili gayod mamahimong ibulag. Lapad kaayo ang kahulogan sa Simbahan sigun sa atong giasoy sa taas. Samtang ang relihiyon tino ang kahulogan niani. Ang Simbahan o Iglesia mao ang katilingban sa mga tumutuo diha sa ilang giila nga Dios, katilingban nga mismo mao ang lawas ni Kristo nga gihiusa diha sa Espiritu Santo. Samtang ang relihiyon mao ang relasyon, pagtuo, gawi, batasan sa pagsimba, diosnong obligasyon nga maoy nagkutay sa tawo ngadto sa Dios.

Sa yano nga pagsabot walay simbahan nga walay relihiyon. Sa susamang paagi, walay relihiyon kung walay simbahan. Ang duha dili susama, dunay pino nga kalainan, apan dili puwede nga mabulag!

Makaluwas ba ang Relihiyon?

Aron masabtan kaayo nato ang tubag sa imong pangutana, ato unang tukion kung unsa ang ipasabot sa pulong relihiyon o religion. Ang pulong religion mahimong masayran ang kahulugan pinaagi sa pag-define niani. Adunay duha ka definitions sa pulong religion. Ang usa gitawag og nominal definition nga maoy mopasabot sa kahulugan sa pulong diha sa ngalan niani ug ang usa gitawag og real meaning nga mao ang pagtugkad sa butang nga nahibaloan pinaagi sa maong ngalan. Si Lactantius, nga usa sa mga inila nga Amahan sa Simbahan (Father of the Church) nga nabuhi dapit sa katapusan sa ikatulo ug sayo sa ika-upat nga siglo, mipatin-aw sa pulong religion gikan sa Latin nga pulong religare isip nominal definition nga nagpasabot og to bind o paghikot. Kini nagpasabot matud pa ni Lactantius, nga usa ka hikot sa buluhaton nga kinahanglan ihatag sa tawo ngadto sa Dios. Si Santo Tomas de Aquino sa laing bahin mihatag og real definition sa pulong religion. Matud pa ni Aquino: Bisan kung asa pa kuhaa ang kamatuoran lambigit sa sinugdanan sa usa ka ngalan, ang relihiyon isip usa ka realidad nagpasabot sa relasyon tali sa tawo ngadto sa Dios. Ang relihiyon mao ang sumatotal o kinatibok-ang relasyon (duties) sa tawo ngadto sa Dios. Dinhi gibasi ni Webster ang iyang paghatag og kahulugan sa pulong religion nga a form of worship and belief to a Supreme Being o usa ka paagi sa pasimba ug pagtoo ngadto sa usa ka giila nga Labing Gamhanan. Ginamit ang kahulugan sa relihiyon nga atong giasoy, kita makaingon nga adunay duha ka klase nga relihiyon: ang tinuod ug ang dili tinuod o mali nga relihiyon. paagi ingon a. b. c. Maka-ingon kita nga tinuod ang usa ka relihiyon kung kini adunay husto nga sa pagsimba ug husto nga Dios ang gisimba. Sa samang paagi, kita makausab nga ang usa ka relihiyon dili tinuod ug mali kung: Husto ang paagi sa pagsimba, apan dili husto o mali nga Dios ang gisimba. Husto ang Dios nga gisimba, apan mali ang paagi sa pagsimba. Dili husto ang paagi sa pagsimba, ug dili usab husto ang Dios nga gisimba.

Karon, balik sa pangutana; makaluwas ba ang relihiyon? Ang atong tubag mao kini. Ang tawo nga walay relihiyon, walay relasyon ngadto sa Dios kay wala man siyay ginasimba ug paagi sa pagsimba. Niini nga argumento, kini nga klase nga tawo lisod ug dili gayod maluwas, kay wala man siyay relihiyon. Ang Bibliya miingon sa Sirac 35:18 Ug ang Ginoo mobuhat sa walay langan. Dili

siya makapailob sa daotan nga mga tawo. Manimalos siya pinaagi sa pagdugmok sa WALAY RELIHIYON . Ang tawo nga may relihiyon, apan, mali nga relihiyon ang iyang naapilan, ang maong relihiyon dili gayod makaluwas kaniya. Kay ang dili husto ug mali nga relihiyon, sigurado gayud nga mali ug dili husto ang mga pagtulun-an niani. Impas ang imong kalag, kay walay klarong padulngan ang mali nga pagtulun-an. Ang tawo nga nahisakop sa tinuod nga relihiyon, apan wala magsubay sa lagda ug pagtulun-an niani, ang relihiyon nga tinuod dili gayod makaluwas kaniya. Siya ray naglaglag sa iyang kaugalingong kalag. Apan ang tawo nga nahisakop sa husto ug tinuod nga relihiyon ug nagsubay sa mga lagda ug pagtulun-an niini, sigurado gayod nga makaluwas kaniya ang relihiyon. Kay ang tinuod nga relihiyon, tinuod ug husto gayod ang itudlo niani, aron makab-ot ang hingpit nga kaluwasan. Kini mao ang haligi sa kamatuoran (1 Tim. 2:15). Busa ang relihiyon makalaglag usab sa tawo, kung mali ang relihiyon nga iyang nasudlan. Apan ang relihiyon makaluwas, kung husto nga relihiyon ang imong nasudlan ug nagtuman ka sa mga lagda ug pagtulun-an niani. Ang tinuod nga relihiyon dakug kalambigitan sa kaluwasan. Ang kaluwasan ug ang tinuod nga relihiyon dili gayod magkabulag. Kay ang katuyoan ngano nga naglungtad kining tinuod nga relihiyon, kana gumikan sa kaluwasan. Kung wala pa ang kaluwasan, wala pod unta kining tinuod nga relihiyon. Mao man gani nga si Kristo mismo mao ang nagtukod niani nga relihiyon. Nagtukod siya ug simbahan (Mateo 16:18-19) Kay pinaagi niani nga Simbahan nga mao ang tinuod nga relihiyon magtudlo sa mga tawo sa husto nga dalan padulong sa Gingharian sa Dios. Gani, si San Pablo nagpasigarbo niani nga relihiyon. Siya miingon sa 1 Tim. 2:16 Walay makalimod unsa kadako ang tinago sa atong RELIHIYON! Si Kristo mimando sa iyang mga apostoles sa pagpakuyanap niani ngadto sa tibuok kalibutan (Mateo 28:19-20). Niani nga katarungan, gikinahanglan gayod nga magpasakop kita sa tinuod nga relihiyon, aron masiguro gayod nato ang atong kaluwasan. Angay gayod nga mahiapil kita sa paril (Juan 10:16) sa tinuod nga Simbahan. Usa ka panon sa usa ka magbalantay. Kung makaluwas ang relihiyon, manluluwas diay ang relihiyon? Dili ba si Kristo ra ang bugtong manluluwas? Duha na diay ang Manluluwas? Ang maong pangutana dunay panagsumpaki sa iyang kaugalingon, kini gumikan sa dili klaro nga pagsabot. Ang tinuod nga relihiyon o tinuod nga Simbahan, Manluluwas. Si Kristo Manluluwas usab. Apan usa ra ang Manluluwas.Kay ang Simbahan sa tinuod nga relihiyon mao ang LAWAS mismo ni Kristo. (Buhat 9:1-8) Busa ang tinuod nga relihiyon, mao si Kristo mismo, kay mao man kini ang iyang Mystical Body o Lawas-Mystiko (Efeso 5:23-24)

Maluwas ba ang Walay Simbahan nga giapilan?

Ang paghukom iya man gayod sa Dios. Kita nga mga tawo walay katungod nga maghukom sa uban. Busa bisag kinsa ka pa, wala ka gayoy katarongan nga maghukom sa uban (Roma 2:1). Apan ang atong tubag ato lang nga ipasandig diha sa setas sa Bibliya. Maluwas ba ang tawo nga wala mahisakop sa tinuod nga Simbahan? Ang tubag, depende. Kung ang maong tawo dautan kaayo ug makasasala, wala mangayo ug pasaylo ug wala nagbag-o, aw, walay Simbahan nga makaluwas kaniya. Atong pikas-pikason ang sitwasyon aron klaro ang tubag sa pangutana. Ania ang nagkadaiyang sitwasyon: a. Kung ang usa ka tawo dautan ug makasasala hangtod namatay, wala makapangayo og pasaylo ug dili pa gayod sakop sa tinuod nga Simbahan. Pastilan! Impas kang kalaga ka! Di gyud ni maluwas. b. Kung ang usa ka tawo natawo nga dili sakop sa tinuod nga Simbahan, ang iyang namat-an nga relihiyon mao ang relihiyon sa iyang ginikanan nga dili tinuod, apan siya nagkinabuhi nga buotan, maluwas siya sa grasya sa Dios. Kay siya inosente man sa iyang pagka dili sakop sa tinuod nga simbahan. Atong masabot sa pulong ni Kristo sa Markos 16:16 Ang motuo ug magpabunyag maluwas, apan ang dili motuo silotan! Dinhi atong masabot nga ang mga inosente sa kamatuoran, apan naggawi og balaan nga kinabuhi walay labot sa silot. c. Apan kadtong tawo nga dili inosente sa kamatuoran, bisan sa walay puas nga pagsangyaw sa ilaha, nagmagahi gihapon sa ilang ulo, kay ilang gihimo nga panginabuhi ang Ebanghelyo ug ginagamit kini sa personal nila nga interes, makatilaw gayod sa kastigo sa Ginoo. Ang Mateo 7:21 miingon Dili tanan nga magatawag kanako nga Ginoo, Ginoo, makasulod sa Gingharian sa langit.. d. Kadtong tawo nga nahisakop sa tinuod nga Simbahan, apan mibiya niani ug migakos og sukwahi nga pagtoo, ang iyang sala mao ang apostasiya (apostacy). Kini nga sala makalaglag kay mibiya man siya sa tinuod nga pagtulun-an ug tinuod nga dalan ug maoy iyang gisunod ang sukwahi. Kadtong walay gi-apilan nga relihiyon maluwas ba? Depende gihapon. Apan, angay hinuklogan nga kung lisod maluwas ang dunay relihiyon, unsa pa kaha kalisod kadtong wala gyud! Hukman kita sumala sa atong binuhatan. Apan kadtong walay Simbahan nga giapilan, sigurado nga wala gyud to mabunyagan, Di ba dili man makasulod sa langit ang wala mabunyagi (Juan 3:3-5)? Tinuod kana. Apan kung ang usa ka tawo walay simbahan nga giapilan (inosente sa sitwasyon) apan nagpuyo nga buotan ug maayo, maluwas siya

pinaagi sa bunyag ni Kristo (Mateo 3:13-17) Kung ang bunyag lang ang hinungdan, si Kristo nagpabunyag na aron pagluwas nianing mga inosente nga mga tawo. Ah! Puwede diay maluwas bisag walay Simbahan ug bunyag basta magbinut-an lang? Dili na lang ko mag-apil apil sa kalihokan sa Simbahan. Hago-hago lang. Magpuyo na lang ko og magbinut-an. Kung moingon ka nga magpuyo na lang ka ug magbinut-an, dili nalang ka mag-apil apil sa Simbahan kay hago-hago lang, ang imong pamahayag nagkasumpaki. Naa ba diay buotan nga hago-an magpa-ambit sa iyang panahon? Balikon ko, kung lisod maluwas ang dunay Simbahan nga giapilan, unsa pa kaha ang wala gyuy gi-apilan? Hinuklogi kini nga panaglitan. Kung latason nimo ang usa ka dagat nga lawom ug adunay mga pating, asa may mas luwasnon: magsakay sa barko o maglangoy? Tinuod nga puwede maluwas ang tawo nga walay Simbahan, basta inosente siya ug buotan gyud kaayo. Maluwas, apan arang gayong lisora. Nganong lisod man? Abir, kinsa may magtudlo niya unsay maayo ug daotan, unsay balaan ug yawan-on? Unsaon man niya pagsabot kaayo sa maayong gawi kung walay magtudlo kaniya (Buhat 8:31-34)? Dili nato dula-dulaan ang kaluwasan kay usa lang ang atong kalag. Kung gusto ta makasiguro sa atong kaluwasan, nganong maglangoy man ta, matukob pa ta unya sa pating. Sakay og barko sa kaluwasan. Total, wala may plete, libre ang pagsakay niani nga sakyanan nga mao ang tinuod nga Simbahan. Apil sa tinuod nga Simbahan, magbinut-an ug magpuyo nga balaan. Siyarog di ta maluwas!

Kapitulo 3

Mga Timaan sa Tinuod nga Simbahan

Sa klaro lang, ang tawo nga modawat sa Simbahan isip usa ka dili masayop nga giya, mutuo gayud bisan unsay itudlo sa Simbahan kaniya Santo Tomas de Aquino Panagna sa Pagtukod og Simbahan
Sa kapanahonan ni Hari David, pangandoy na niani nga magpatindog og gambalay alang sa Dios. Usa ka Templo nga diin didto makighimamat ang Dios sa iyang katawhan. Gihatag sa Dios ang detalye sa paghimo sa Templo, apan si Natan miingon kang David nga dili siya ang magtukod niani kundili ang iyang anak nga si Salomon. Gitukod ni Haring Salomon ang templo sa tuig 833 B.C. ug kini nahimong bantayog sa katawhang Israelita. Sulod sa 400 ka tuig, dinhi niining templo ginahatod sa katawhan ang ilang mga sakripisyo, halad, pag-ampo ug uban pang kalihokang simbahan. Pagkamatay ni Salomon, napikas ang iyang gingharian ngadto sa duha. Nahimo kining huyang batok sa mga kaaway. Pag-abot sa tuig 586 B.C. nailog sa mga taga-Babilonia ang siyudad sa Jerusalem. Ug sa mando ni Haring Nabucodonosor gisunog ang tibook siyudad. Ang mga Israelita nahimong bihag sa Babilonia sulod sa 50 ka tuig. Samtang bihag ang mga Israelita sa kamot sa Babilonia, ang Dios wala mobiya kanila. Gitagaan silag paglaum ug gitagna ang pakatukod sa usa ka gingharian nga dili gayud matapos. Gitagna ang pagtukod sa umaabot nga Simbahan. Daniel 2:44 Sa panahon niining mga haria, ang Dios magtukod ug usa ka gingharian nga dili gayod malumpag ni ang iyang gahom maagaw sa laing katawhan Sa maong setas, gitagna nga ang Dios gayod ang magtukod. Kay sumala ni Haring David sa iyang mga Salmo, Gawas kon ang Ginoo maoy magtukod sa balay, kawang lamang ang kahago niadtong nagtukod niini (Salmo 127:1) Unsa may ipasabot niining pulong balay? Kung imong basahon ang 1 Timoteo 3:15 ingon ani ang pag-asoy, Apan kon malangan ako, kining sulata maoy magtudlo kanimo kon unsaon nato pagkinabuhi diha sa PANIMALAY sa Dios, nga mao ang IGLESIA sa buhi nga Dios, ang haligi ug sukaranan sa kamatuoran! Ang gipasabot diay niining balay sa Salmo 127:1 mao ang Iglesia sa Dios, ang Simbahan. Kay bisan ang pulong iglesia (church) gikan kini sa Griegong pulong KYRIAKON nga nagpasabot og Lords House nga sa bisaya pa Balay sa Dios o Panimalay sa Dios

Sa ubang sinulat, gitagna nga ang maong Iglesia tawagon og Dalan. Si Propeta Isaias nanagna sa pag-ingon, Didto may usa na ka dakong dalan ug nganlan kinig Dalan nga Balaan dili makahimo pag-agi niini ang mga makasasala ni mahisalaag didto ang mga buangbuang. Sa bag-ong tugon, sa wala pa tawga nga Krsitohanon ang mga sumusunod ni Kristo, ang ilang pundok gitawag nila ug Ang Dalan. Mabasa kini sa Buhat 24:14, Hinuon, ipahayag ko dinhi sa imong atubangan nga nagsimba ako sa Dios sa among katigulangan pinaagi sa pagsunod sa Dalan nga ilang giingon nga bakak. Nagtuo usab ako sa tanang butang nga nasulat sa Balaod ni Moises ug sa mga basahon nga gisulat sa mga propeta. Ang maong panagna natuman pinaagi ni Kristo sa pag-abot sa Bag-ong Kasabotan.

Si Kristo Nagtukod og Simbahan

Nagtukod ba gyud og Simbahan si Kristo? Nagtukod ba gyud siya og iglesia? Si Kristo mao ang kamatuoran (Juan 14:6). Busa matag pulong nga iyang ilitok, tinuod. Sa ebanghelyo ni San Mateo tino kaayo ang pulong ni Kristo nga tukuron niya ang iyang iglesia. Siya miingon kang Pedro, Busa sultihan ko ikaw: ikaw si Pedro ug ibabaw niining bato tukoron ko ang akong iglesia (Mateo 16:18) Sa unang kapitulo niining libroha atong gipasabot nga ang Simbahan usa ka katawhan nga nagtuo sa susamang pagtuo, nagbansay og susaman pagsimba ngadto sa giila nila nga Labing Gamhanan ug nagatamod sa pag-ila og usa ka awtoridad. Katawhan nga mao mismo ang lawas ni Krsito, ug si Kristo mao ang ilang Dios ug Ginoo nga usa sa Amahan ug sa Espiritu Santo. Gi-sumada kini Obispo Paul Glenn sa iyang libro nga apologetics siya miingon, By extension, the term CHURCH means the believers themselves, and the word may be defined as: the body of those who believe the same doctrine, observe the same essential worship, and recognize a common religious authority. Sa ato pa, ang tumutuo mao mismo ang Simbahan, ug ang pulong nagpasabot nga ang kinatibok-ang lawas sa mga nagatuo sa susamang pagtulon-an, nagbansay og susamang halangdong pagsimba, ug naga-ila sa susamang relihiyosong gahum o awtoridad. Ang pangutana, may gi-organisar ba si Kristo nga susama niani nga katilingban? Mihugpong ba siya og mga tawo nga dunay talagsaong ministriya? Nga gitudloan niyag mga pagtulon-an? Nagbansay og susamang pagtuo ug pasimba? Ang atong tubag, Oo. Si Kristo nagporma og usa ka grupo, gitagaan kini niya og ministriya. Ministriya sa pagtudlo ug pagdumala.

a. Si Ginoong Jesukristo nagtukod og espesyal nga grupo o katilingban.

Lukas 6:13 Pagka-adlaw na, gitawag niya ang iyang mga tinun-an ug gipili niya ang 12 kanila nga ginganlan niyag apostoles

b. Si Ginoong Jesukristo mihatag niini nga grupo o katilingban sa espesyal nga

ministriya. Lukas 10:1, 3. Human niini gipili sa Ginoo ang laing 72 ka lalaki. Gipadala sila sa tinagurha aron mag-una kaniya ngadto sa tagsatagsa ka lungsod ug dapit nga iyang adtoan.Lakaw kamo, nagpadala ako kaninyo nga sama sa mga nating karnero ngadto sa mga lobo

c. Si Ginoong Jesukristo mihatag og gahum niani nga grupo o katilingban sa

pagtudlo. Mateo 28:19-20..Busa panlakaw kamo ngadto sa tanang katawhan sa tibuok kalibotan.ug tudloi sila sa pagtuman sa tanan nga akong gisugo kaninyo.

d. Si Ginoong Jesukristo mihatag og gahum niini sa pagbunyag ug pagsangyaw.

Mateo 28:19-20..Busa panlakaw kamo ngadto sa tanang katawhan sa tibuok kalibotan.ug bunyagi sila sa ngalan sa Amahan, sa Anak ug sa Espiritu Santo. Markos 16:15 Panglakaw kamo sa tibuok kalibotan ug isangyaw ang Maayong Balita ngadto sa tanang tawo.

e. Si Ginoong Jesukristo mihatag niini sa gahum sa paghimog mga tinun-an ug

sumusunod. Mateo 28:19.. Busa panlakaw kamo ngadto sa tanang katawhan sa tibuok kalibotan ug himoa sila nga akong mga tinun-an Niini nga mga katikaran, klaro ug tataw kaayo nga si Kristo nagtukod gayod og Simbahan. Siya mismo misaad nga iya kining ubanan hangtod sa kataposan sa kalibotan. Siya miingon, Ug hinumdomi! Ako man-uban kaninyo sa kanunay hangtod sa kataposan sa kalibotan (Mateo 28:20). Apan sa kadaghang Simbahan nga mibutho daw uhong, asa man niini ang tinuod nga gitukod ni Kristo. Sa kasamtangan, duna nay 44, 128 ka mga Simbahan nga naglungtad sa tibook kalibotan. Unsaon nato pagkasayod kinsa niani ang tinuod nga gitukod ni Kristo?

Ang Kahalangdon sa Timaan

Sa kadaghan sa mga Simbahan nga nagbutho, asa man niani ang gitukod ni Kristo? Susama kini sa kadaghang mga relo karon asa man niani ang Rado? Dali ra itandi ang Rado gikan sa mga relo nga citizen, Seiko, swatch, omega ug uban pa.

Apan duna poy mga Rado nga mibutho nga peke. Kung imo lang tan-awon maglisod ka sa pagkamatikod kung tinuod ba gyud ni og dili. Unsaon man nimo pagkasayod nga tinuod gyud nga Rado ug dili kini peke? Dunay mga timailhan sa orihinal kung itandi nimo sa peke. Unang tima-ilhan sa orihinal nga Rado kay kini mahal kaayo. Ikaduha, ang iyang bracelet mabinat-binat ug lig-on. Ikatulo, dili molubad ang bulawang-kolor niani. Ika-upat, nindot ang sudlanan. Ika-lima, ang orihinal nga Rado wala gisuroy-suroy sa pagbaligya. Kung makakita ka og Rado nga relo unya barato, dili lig-on nga mabinat-binat ang bracelet, molubad ang bulawang-kolor, gisulod lang sa cellophane, ug ang namaligya gisuro-suroy kini, kana maka-ingon gyud ka nga peke kana nga Rado. Ang tinuod nga Kristohanong Simbahan gimugna ni Kristo sobra 2,000 ka tuig na ang milabay, ug kini naglungtad pa hangtud karon sumala sa saad ni Jesus, mailhan gayud kini sumala sa mga timailhan o marka niani. Bisan sa kadaghang Simbahan nga mibutho, maila gayud ang tinuod ug ang peke pinaagi sa pagtan-aw sa timailhan ug marka sa Simbahan. Sama sa ehemplo sa Rado, dili kini mailhan sa pangalan lamang kundili sa substance niani.

Ang Lima ka Dagkung Timaan sa Tinuod nga Kristohanong Simbahan

Angay hinumdoman nga ang atong Ginoo walay katapusang Kaalam. Mao nga sa pagmugna niya sa Simbahan aron ang tanan mahisakop niini, iya gayong giseguro nga dili maminali ang tawo sa pagpasakop niini pinaagi sa pagtimbre og mga timailhan ug marka niani nga Simbahan. Ang tinuod nga Simbahang Kristohanon dunay lima ka dagkung marka, kini Usa lamang, Balaan, Katoliko, Apostoliko ug Romano.

Unang Marka: Usa, Nagkahiusa, Unidad

Ang Simbahan nga gitukod ni Kristo usa lamang. Kini masabot sa iyang pagingon kang Pedro, Ibabaw niining bato, tukoron nako ang akong iglesia (Mateo 16:18). Kini nga Simbahan USA sa hunahuna ug tumong (1 Corinto 1:10). Kini nga Simbahan USA ka panon ubos sa USA ka Magbalantay (Juan 10:16). Kung atong mahinumdoman nga ang balay nga gihisgotan sa Salmo 127:1 nagpasabot sa iglesia sumala sa asoy sa 1 Timoteo 3:15. Kini nga balay o Simbahan USA lamang sumala sa pagsaysay ni San Pablo sa iyang sulat sa Efeso, Uban sa tanang magtutuo kamo usab nga NAHIUSA kaniya gihimong USA ka BALAY diin nagpuyo ang Dios pinaagi sa iyang Espiritu (Efeso 2:22) Kini nga Simbahan nagpadayon nga NAGKAHIUSA kay bantayan kini sa Amahan aron MAUSA (Juan 17:11). Ug gani si Kristo mismo miampo nga kini nga Simbahan MAUSA (Juan 17:21) Kini nga Simbahan dunay panaghiusa sa tibook kalibotan. Walay panasumpaki sa iyang kaugalingon. Usa lamang ang giilang lider sa tibook kalibotan. Sa mga kalihokan ug liturhiya, usa lamang kini sa tibook kalibotan ug wala nag-iya iyahay. Kung unsa kini sa Pilipinas mao usab kini sa tanang nasud sa

kalibotan. Mao ni ang nag-unang marka sa tinuod nga Simbahan. Kung may makita ka nga Simbahan nga nagkasi-ak si-ak ug nagkabahin-bahin, sigurado kita nga dili kini mao ang Simbahan nga gitukod ni Kristo.

Ikaduhang Marka: Balaan ug Santa

Kay ang magtutukod sa tinuod nga Simbahan, balaan, busa ang Iglesia nga iyang gimugna balaan usab. Si Jesus nga magtutukod sa iglesia maoy punoan niini, busa maila kini diha sa bunga niini. Kung ang punoan balaan, balaan usab ang bunga. Kung ang bunga balaan, sigurado kita nga balaan usab ang punoan. Mao nay giingon sa Ebanghelyo ni San Mateo nga ang kahoy maila sa iyang bunga (Mateo 12:23). Kita nga mga miembro sa tinuod nga Simbahan mga sanga usab (Roma 11:18). Kung ang punoan balaan, lakip usab ang sanga niini. Kini nga Simbahan kasangkapan sa Dios aron mapatunhay ang pagkabalaan sa tanang tawo. Mao nga ang tanang miembro gitawag sa pagkabalaan. Mao nga ang unang sulat ni San Pedro nagkanayon, Ang Kasulatan nag-ingon, Pagbalaan kamo kay ako balaan man (1 Pedro 1:16). Kay pinaagi lamang sa pagkabalaan nga makakita kita sa Dios (Hebreo 12:14). Kini maoy bunga nga madawat sa usa ka miembro niani nga Simbahan, ang bunga sa pagkabalaan. Si San Pablo nagsulat sa taga-Roma nga nagkanayon, Apan karon nga naluwas na kamo gikan sa sala ug nag-alagad na sa Dios, ang balos nga madawat ninyo mao ang pagkabalaan nga mosangpot sa kinabuhing walay katapusan (Roma 6: 22) Kini nga Balaang Simbahan naglungtad na gikan pa sa unang siglo. Busa gikan sa pagsugod niani daghan na kaayong mga miembro nga nahimong balaan gumikan sa ilang pagsangyaw sa pagtulon-an niini nga Simbahan. Sa kapanahonan karon, maila nato ang tinuod nga Simbahang Kristohanon pinaagi sa pagsuta sa mga talaan sa mga miembro nga nabalaan na. Sa Kapitulo 6 niining libroha, makita nato ang talaan sa pipila ka mga balaan nga mga tawo nga sakop sa tinuod nga Simbahan ni Kristo. Sila ang mga unang Kristohanon nga milahutay latas sa panahon sa pag-alagad sa Simbahan nga gitukod ni Kristo.

Ikatulong Marka: Katoliko (Universal, Katolika)

Unsay buot pasabot niining pulong Katoliko? Gikan kini sa pulong Griego nga kathaholos ug katholikos nga nagpasabot og whole embracing, mogakus sa tanan. Sa yanong pagkasulti mokuyanap sa tanan. Anaa sa tanan. Anaa sa tibook kalibotan. Kung sa English pa, it is universal. Kay gimbut-an sa Dios nga maluwas ang tanang tawo sa kalibotan, angay man lamang nga ang Simbahan nga iyang kasangkapan sa kaluwasan kinahanglan nga mokuyanap sa tanan ug makaylapon sa tibook kalibotan.

Kini nga Simbahan gikan sa pagkatukod niani wala gayud kini mahanaw gumikan kay Dios ang nagtukod niani. Kay kung iya lamang sa tawo maharaw ra (Buhat 5:38). Una mikayab si Kristo sa langit gimando niya sa iyang mga tinun-an nga isangyaw ang maayong balita sa tibook kalibotan. Busa panlakaw kamo ngadto sa tanang katawhan sa tibuok kalibotan ug himoa sila nga akong mga tinun-an. (Mateo 28:19) Gani sa pagsugod pa lamang sa pagsangyaw sa mga apostoles dali kining mikaylap. Busa mipadayon pagkaylap ang pulong sa Dios. Ang mga tinun-an didto sa Jerusalem nag-anam ug kadaghan ug daghan kaayong mga pari ang nanuo (BUhat 6:7). Sa sulat ni San Pablo ngadto sa taga-Roma, gisaysay niya nga mikaylap sa tibook kalibotan ang pagsangyaw sa Maayong Balita ug miabot kini ngadto sa utlanan sa yuta. Roma 1:8 Una sa tanan, nagpasalamat ako sa Dios pinaagi kang Jesu-Cristo alang kaninyong tanan, kay nasangyaw sa tibuok kalibotan ang inyong pagtuo. Roma 10:18 Apan mangutana ako: tinuod ba nga wala sila makadungog sa mensahe? Nakadungog sila-sumala sa Kasulatan: Milanog sa tibuok kalibotan ang ilang tingog, Miabot sa mga utlanan sa kalibotan ang ilang mga pulong Niini nga marka, maila nato ang tinuod nga Simbahan, kay kini naglungtad gikan pa kaniadto ug hangtod karon. Kini nga Simbahan makita bisan asang suok sa kalibotan. Makaylapon, anaa sa tanan. Katoliko ug universal!

Ika-upat nga Marka: Apostoliko

Unsa may buot ipasabot nianing marka nga Apostoliko? Ang buot ipasabot niani, nga kini nga Simbahan masubay nato padulong ngadto sa mga apostoles nga unang mga tinun-an ni Jesus. Kay ang Simbahan na gitukod ni Kristo gipahiluna diha sa sukaranan nga gipahimutang diha sa mga apostoles. Sumala sa giingon ni San Pablo sa iyang sulat ngadto sa taga-Efeso, Gitukod kamo diha sa sukaranan nga gipahimutang sa mga apostoles ug sa mga propeta ug ang batong gisukaran nga mao si Cristo Jesus. Siya mao ang nagsagang sa tibuok balay hangtod nga mahimo kining templo nga balaan sa Ginoo (Efeso 2:20-21)

Gihisgotan na usab diri ang pulong balay nga nagpasabot sa Simbahan o Iglesia. Busa ang tinuod nga Iglesia nakasukad diha kang Cristo ug sa mga apostoles. Mao nga kini apostoliko gayud. Kini nga Simbahan nagtudlo kung unsay gitudlo usab sa mga apostoles. Maila nimo ang tinuod nga Simbahan kung kini masubay padulong ngadto sa mga apostoles. Sa unsang paagi? Ang simpleng paagi mao ang pagsuta sa walay bugtong kutay sa mga pangulo gikan karon hangtod padulong sa mga apostoles. Masubay kini padulong ngadto kang Pedro kinsa maoy gitudlo ni Kristo nga pangulo sa unang mga tinun-an (Mateo 16:18) Sa Kapitulo 7 niining libroha, Makita nato ang talaan sa mga pangulo gikan karon padulong ngadto kang San Pedro. Ang walay bugtong kutay sa liderato sa tinuod nga Simbahan.

Ikalimang Marka : Romano

Sa ubang mga sinulat nga apologetics wala gina-apil kini nga hisgotanan. Apan ang nagsulat niini nga libro buot nga iapil kini gumikan kay daghang pangutana nganong gitawag ang Simbahan og Romano Katoliko nga unta sa Jerusalem man gitukod ni Kristo ang iyang Simbahan. Nganong naabot man kini sa Roma? Tinuod nga sa Jerusalem gitukod ni Kristo ang unang Simbahang Kristohanon. Apan angay mahibaloan nga ang Jerusalem niini nga panahon sakop sa Roma. Buot ipasabot ang sentro sa liderato-politika sa panahon ni Kristo mao ang Roma. Ang Jerusalen kontrolado ug sakop sa panggamhanang Roma. Sa plano ni Pedro, kung gustohon gyud nila nga mapalig-on ang pagtuong Kristohanon, kinahanglan makabig gayud niani ang sentro aron ang mga kasikbit nga ginsakopan dali lang nga makabig. Kini ang katarungan nga si Pedro ug si Pablo miadto gayod sa Roma aron magsangyaw. Gani, apil ang lugar sa Roma nga diin kusog ang pagkaylap sa Maayong Balita. Masabot kini sa sulat ni San Pablo sa Roma nga nag-ingon, Una sa tanan, nagpasalamat ako sa Dios pinaagi kang Jesu-Cristo alang kaninyong tanan, kay nasangyaw sa tibuok kalibotan ang inyong pagtuo. (Roma 1:8) Ang unang Simbahan naglisod sa pagsangyaw sa Jerusalem sanglit nakatisok pag-ayo ang patuong Judiyo. Gani si Kristo mismo wala dawata sa iyang kaugalingon lungsod (Juan 1:11). Gilutos usab ang iglesia sa Jerusalem (BUhat 8:1). Si Jesus mismo mitagna niani sa iyang pag-ingon didto sa Jerusalem, Busa sultihan ko kamo nga ang gingharian sa Dios kuhaon gikan kaninyo ug ihatag ngadto sa mga tawo nga makahatag ug maayong bunga (Mateo 21:43). Asa man dapit namungag daghang ang Kristohanon? Sa Roma, si Pablo niingon nga nasangyaw sa tibuok kalibotan ang inyong pagtuo (Roma 1:8). Gani gidugang pa gayud pagsulti ni San Pablo ngadto sa taga-Roma ang pag-ingon,

Busa sultihan ko kamong tanan diha sa Roma, nga gihigugma ug gitawag sa Dios aron mamahimong iyang katawhan (Roma 1:7) Tuod man sa nanligid ang kapanahonan, daghan tuod ang namatay nga Kristohanon sa Roma, apan ang dugo sa mga martir maoy mibisbis sa pagtuong Kristohanon hangtud nga nakabig ang tibuok Roma sa dihang nakabig si Constantino kinsa mao ang emperador sa Roma niini nga panahon. Kay ang Roma mao man ang kapital niadtong panahona, sa nakabig kini misamot kalig-on ang Kristohanon ug dali ra kaayo ang pagsangyaw sa ubang mga dapit. Mao nga ang Roma maoy nahimong sentro-opisyal sa Simbahang Kristohanon. Ang marka nga Romano, wala nagpasabot nga ang batasan ug kultura sa Roma mipilit ani nga Simbahan, kundili nagpasabot kini nga ang sentro-opisyal sa Simbahan didto sa Roma milig-on, ug hangtod karon didto kini nagpabilin latas sa mga katuigan sa paglawig sa Simbahan. Ang lima ka mga marka nga atong gihisgotan, walay laing Simbahan nga nagtinir niini nga timailhan gawas lamang sa Simbahan Katoliko. Walay laing Simbahang Katoliko sa kalibotan, usa ra gyud. Gawas nga usa ra, nagkahiusa kini. Kung unsay pagabasa sa Kasulatan sa laing nasud mao usab kini ubang mga nasud. Kung unsay kalihokang liturhiya sa Simbahan sa laing lugar, ingon ani usab sa tanang lugar sa kalibotan. Walay laing Simbahan nga dunay talaan sa mga balaan ug mga santos, gawas lamang sa Simbahang Katoliko. Gikan sa unang siglo hangtod karon, duna nay sobra 10,000 ka mga Kristohanon nga nadeklara nga mga santos ug balaan. Mabasa kining pipila ka mga pangalan sa mga balaan sa Kapitulo 6 niining libroha. Ang Simbahan usab nga makita bisan asang sulok sa kalibotan, ug naglawig sa kasaysayan gikan pa sa unang siglo mao lamang ang Simbahang Katoliko. Ug masubay ang liderato niini gikan kang Santo Papa Benedikto XVI hangtod kang San Pedro ang unang Santo Papa. Ang talaan sa mga Santo Papa gikan kang Pedro hangtod karon mabasa sa Kapitulo 7 niining libroha.

Kapitulo 4 Ang Gahum sa Tinuod nga Simbahan

Sa usa ka tawong dunay pagtuo wala nay gikinahanglang pamahayag. Apan sa tawong wala gyuy pagtuo walay pamahayag nga posible alang kaniya Santo Tomas de Aquino

Ang Gahum sa Simbahan

May gahum ba ang Simbahan nga gitukod ni Kristo? Duna. Kay mag-unsa man ang Simbahan kung kini wala man lay gahum. Si Kristo nga nagtukod Labing Gamhanan sa tanan (Pinadayag 22:12) ug kay ang Simbahan o Iglesia giangkon ni Kristo nga iyang lawas (Efeso 5:23), busa kung Labing Gamhanan ang ulo mao usab ang lawas. Sumala sa nahitabo panahon sa pagsangyaw sa mga apostoles, ang ilang gahom nadayag. Sa Buhat 4:7 ingon ani ang naasoy, Ilang gipa-atubang kanila ang mga apostoles ug gipangutana, Giunsa man ninyo kini pagbuhat? Unsa bang gahoma ang naa kaninyo ug kinsa mang ngalan ang gigamit ninyo? Ang Simbahan nga gitukod ni Kristo aron magmahingpit kini sa iyang misyon sa pagluwas sa kalag sa mga tawo sa tibuok kalibotan iyang gitagaan niini nga mga gahum: a. Gahum sa Pagtudlo b. Gahum sa Pagdili ug Pagtugot c. Gahum sa Paghubad sa Balaang Kasulatan d. Gahum sa Pagbunyag e. Gahum sa Pagpasaylog Sala f. Gahum sa Pag-atiman sa mga Karnero g. Gahum sa Pagka-Dili Masayop

Gahum sa Pagtudlo
Ang Simbahang Kristohanon gimandoan ni Kristo sa pagtudlo una siya mikayab didto sa langit. Siya miingon, Ug tudloi sila sa pagtuman sa tanan nga akong gisugo kaninyo (Mateo 28:20). Kay ang Simbahan kinsa maoy hulagway sa Gingharian sa Dios ning kalibotan dili sa mga pulong lamang kundili gahom. Si San Pablo nag-ingon sa iyang unang sulat sa taga-Corinto, Kay ang gingharian sa Dios dili mga pulong lamang kondili gahom (1 Corinto 4:20)

Gahum sa Pagdili ug Pagtugot

Kini nga gahum sa Simbahan dili basta-basta. Kay gitagaan kinig gahum sa pagdesisyon unsay husto ug unsay dili. Kini gihatag sa Simbahan gumikan kay nasayod ang Dios nga latas sa pipila ka mga katuigan sa iyang pagsangyaw, dunay pag-usab sa dagan sa panahon nga gikinahanglan ang mga desisyon sa umaabot nga panahon. Ang Simbahan iya na daang gitagaan niani nga gahum sa kaalam sa pagdili ug pagtugot. Walay laing Simbahan nga gitagaan niani nga gahum mao lamang ang Iglesia nga gitukod ni Kristo. Sa Mateo 18:18 mao kini ang gipamulong ni Jesus, Ug busa sultihan ko kamo: ang inyong idili dinhi sa yuta, idili usab didto sa langit, ang inyong itugot dinhi sa yuta itugot usab didto sa langit.

Unsa kini gipamulong ni Kristo ngadto sa unang katilingban, iya usab kini nga gilitok ngadto kang Pedro kinsa iyang gipili nga pangulo sa unang Simbahan. Siya miingon, Ihatag ko kanimo ang yawi sa Gingharian sa langit: ang imong idili dinhi sa yuta, idili usab kini didto sa langit; ug ang imong itugot dinhi sa yuta itugot usab kini didto sa langit (Mateo 16:19) Si Pedro ang gisultihan gumikan kay siya ang pangulo sa Simbahan. Siya ang representante sa Simbahan isip maoy unang pangulo. Unsa may pasabot niining yawi? Nganong nag-ingon man si Kristo nga ihatag niya ang yawi sa Gingharian sa langit ngadto kang Pedro? Ang yawi nagpasabot og awtoridad o gahum. Sumala sa Isaias 22:21-22 ingon ani ang nakasulat sa English, I will clothe him with thy robe, and strengthen him with thy girdle, and I will commit thy government into his hands:And the KEY of the house of David will I lay upon his shoulder; so he shall open, and none shall shut; he shall shut, and none shall open. Ang yawi sa balay ni David nagpasabot og gahum, nga kung siya moabli walay makasira; ug kung siyay mosira walay maka-abli. Mao kini nga gahum ang gihatag kang Pedro isip pangulo sa Simbahan ug kini nga gahum gipanunod sa mga mipuli kang Pedro isip pangulo sa Simbahan. Ang simbahan gitagaan niani nga gahum gikan mismo sa Dios.

Gahum sa Paghubad sa Balaang Kasulatan

Ang Balaang Kasulatan nasulat sa nagkalain-laing panahon, ug gisulat sa nagkalain-laing manunulat. Busa dili tanan sayon sabton. Daghang mga mensahe sa Balaang Kasulatan nga gikinahanglan og saktong pagtukib ug pagsabot. Kung sa balaod sa yuta, ang dunay gahum sa paghatag sa saktong pasabot mao ang Supreme Court, sa Balaang Kasulatan usab ang tinuod nga Simbahan maoy dunay gahum sa paghubad ug pagpasabot niani. Gani si San Pedro nagpahimangno sa mga tawo nga magbuot-buot og hubad sa kahulogan sa Balaang Kasulatan. Miingon siya, Kining mga butanga iyang gihisgotan sa tanan niyang mga sulat. May mga butang nga lisod sabton sa iyang mga sulat, nga gituis sa mga walay alamag ug sa mga matuotuohon sama sa ilang gihimo sa ubang bahin sa Kasulatan, ug sa ingon nagtukmod sa ilang kaugalingon ngadto sa kalaglagan (2 Pedro 3:16) Ang Balaang Kasulatan dili puwede nga sa kaugalingon panabot lamang hubaron nagkinahanglan kinig Simbahan diin kinunsaran sa Espiritu Santo. Ang Simbahan ang dunay gahum sa pagsabot-hubad. Si San Pedro miingon, Apan labaw sa tanan, hinumdomi kini: walay bisan kinsa nga makasaysay sa kahulogan sa mga propesiya sa Kasulatan pinaagi sa iyang kaugalinong panabot (2 Pedro 1:20)

Daghay mga simbahan nga tinukod lamang og tawo, tawo nga mao ra usab ang nagkinaugalingon sa paghubad sa Kasulatan, aron mahaom sa ilang gusto. Kini maoy unod sa pahimangno ni San Pedro. Unsaon man nato pagsabot sa kasulatan kung walay nagpasabot kanato? Kinsa may magpasabot kanato kung walay pinadala nga magpasabot? Ug kinsa may magpadala sa pinadala aron kita makasabot? Kini mao ang Simbahan. Tan-awa unsay nahitabo tali kang Felipe ug sa opisyal nga taga-Etiopia. Buhat 8:26-35, Ang Espiritu Santo miingon kang kang Felipe, Adtoa ug abayi ang karwahi. Busa midagan si Felipe ngadto kaniya ug hidunggan niya ang yunoko nga nagbasa sa basahon nga sinulat ni propeta Isaias. Unya nangutana kaniya si Felipe, Nakasabot ka ba sa imong gibasa? Ang opisyal mitubag, Unsaon man nako pagkasabot niini kon walay motudlo kanako? Ug iyang gipasakay si Felipe sa karwahi ug gipalingkod tupad niyaBusa gisaysayan siya ni Felipe sa Maayong Balita mahitungod kang Jesus Sa kapanahonan karon, ang hinungdan nga kapin 44,128 na ka mga simbahan ang nagbutho, gumikan kay nag-iyahay ang mga tawo sa paghubad sa Balaang Kasulatan, nga unta usa ra man ka Simbahan ang gitagaan sa gahum sa pagpasabot ug pagsangyaw sa Maayong Balita.

Gahum sa Pagbunyag
Ang tanang simbahan ba gitagaan sa gahum sa pagbunyag? Kung mao kana, sa nagkalain-laing estilo sa pagbunyag, asa may husto niani. Kay matag simbahan nga mibuhto, duna poy ilang seremonyas sa pagbunyag. Si San Pablo nag-ingon sa iyang sulat ngadto sa taga-Efeso, May usa lamang ka Ginoo, usa ka pagtuo, ug USA KA BUNYAG, may usa lamang ka Dios ug Amahan sa tanang tawo. (Efeso 4:5) Klaro kaayo nga usa ra ka bunyag. Kay usa ra ka bunyag, usa ra pud ka Simbahan ang gitahasan sa pagpamunyag. Kadtong namunyag nga wala gisugo ni Kristo, walay gahum kadto nga bunyag. Kay ang mga apostoles lang ug ang ilang mga sumusunod ang dunay gahum sa pagpamunyag. Sila nga mao ang naglangkob sa Simbahan gisugo ni Jesus sa pag-ingon, Busa panlakaw kamo ngadto sa tanang katawhan sa tibuok kalibotan.ug bunyagi sila sa ngalan sa Amahan, sa Anak ug sa Espiritu Santo.. (Mateo 28:19) Kini nga sugo gituman sa unang Simbahan ug daghan ang nagpabunyag ug mianib sa pagtuong Kristohanon. Daghan kanila mituo sa iyang mensahe ug nagpabunyag. Mga 3,000 ka tawo ang nahidugang sa mga magtutuo niadtong

adlawa (Buhat 2:41)

Gahum sa Pagpasaylog Sala

Tinuod nga ang Dios lamang ang makapasaylog sala. Apan dili kita makabuot sa Dios nga tagaan niya ang Simbahan sa gahum sa pagpasaylog sala, aron pinaagi sa simbahan nga mao mismo ang lawas ni Kristo mahinloan ang kalag sa mga tawo ug mamaluwas. Mao bitaw nga una mikayab sa langit si Kristo, gihatag niya sa Simbahan ang gahum sa pagpasaylog sala. Klaro kaayo ang pag-asoy ni Apostol Juan niani sa iyang Ebanghelyo. Gisulti niya kini ug unya gihuypan niya sila ug giingnan, Dawata ninyo ang Espiritu Santo. Kon pasayloon ninyo ang mga sala sa mga tawo, gipasaylo kini; kon ang ilang mga sala dili ninyo pasayloon, dili usab kini pasayloon (Juan 20:22-23) Kay kini lamang na Simbahan ang dunay gahum sa pagpasaylog sala, mao nga usa sa mga sakramento niini nga Simbahan mao ang Sakramento sa Kompisal. Kung ang ubang Simbahan walay sakramento sa kompisal, kana gumikan kay ang ilang simbahan walay gahum sa pagpasaylog sala.

Gahum sa Pag-atiman ug Pagdisiplina sa mga Karnero sa Dios

Ang karnero nagpasabot sa katawhan sa Dios. Gani si Kristo kinsa maoy atong Ginoo gihulagway nga karnero usab, Nating Karnero. Usa sa misyon sa Simbahan mao ang pag-atiman sa mga karnero o katawhan sa Dios. Ang pagatiman naglangkob sa pagpasibsib og pagkaon, paggiya, pagpanalipod, pagamoma, pagpanagga ug uban pa. Sa laktod nga pagkasulti, atimanon aron mamahimong luwasnon ang karnero. Si Pedro kinsa maoy giilang lider sa mga apostoles gitahasan niini ni Jesus human siya nabamhaw ug una siya mikayab ngadto sa langit. Juan 21:17 Unya sa ikatulong higayon, si Jesus miingon, Simon, anak ni Juan, gihigugma mo na ako? Si Pedro nasubo tungod kay gipangutana man siya ni Jesus sa makatulo kon siya gihigugma ba niya, ug si Pedro miingon kaniya, Ginoo, nasayod ka sa tanan; nasayod ka nga gihigugma ko ikaw! Si Jesus miingon kaniya, Atimana ang akong mga karnero. Ang Iglesis gitagaan ni Jesus sa gahum sa pagdisiplina sa iyang mga sakop. Kini apil sa gahum sa Simbahan sa iyang pag-atiman sa iyang sakop. Apil niini ang pagmatuto ug pagdisiplina. Masabot nato kini sa setas nga giasoy sa Ebanghelyo ni San Mateo nga nag-ingon, Ug kon dili gayod siya mamati kanila, isulti ang tanan ngadto sa iglesia. Ug kon dili siya mamati sa iglesia, isipa siya nga usa ka langyaw o kobrador sa buhis (Mateo 18:17)

Ang gahum sa pagdisiplina, apil na niini ang paghukom sa Simbahan kung ang usa ka tawo angay hukman nga usa ka erehes. O kaha kung daku kaayo ang salaod nga nahimo batok sa Simbahan, ang iglesia dunay gahum sa pagtiwalag kaniya pinaagi sa pag-excummunicate! Kini tanang gahum nga atong gihisgotan, gihatag ni Kristo sa Simbahan aron sangkap kini sa tanan diha sa iyang misyon sa pagluwas sa kalag sa mga tawo ug aron mahiusa kini ngadto sa Dios sa walay katapusang himaya sa langit.

Chapter 5 Mga Kristohanong Simbahan ug ang Nagtukod Niani

Aduna lamay usa ka Simbahan nga diin mahikaplagan sa tawo ang iyang kaluwasan, sama nga kung nahimutang ka sa gawas sa arka lisod kaayo nga maluwas ka Santo Tomas de Aquino Mga Simbahan ug ang Ilang Magtutukod
Sa ato nang gikanayon sa unahan, adunay kapin 44,128 na ka mga Simbahan sa tibuok kalibotan. Ang tanan nag-angkon nga sila maoy tinuod nga Simbahan. Apan dunay panultihon nga nagkanayon, To claim is something but to prove is another. Tinuod gayud kini nga panultihon. Dali lang ang pag-angkon, apan ang pagmatuod lisod. Kung Bibliya lang ang basihan, dili gayud nimo matino kung kinsa niining mga pundoka ang iya ni Kristo. Kay ang tanang sekta o relihiyon kugihan man manginhas og mga setas sa Bibliya aron ipahaom sa ilang pag-angkon nga sila maoy tinukod ni Kristo. Apan ang bibliya ug ang kasaysayan dili man gayod magkasumpaki, busa masuta nato kung kanus-a nagsugod ang mga simbahan, kinsay nagsugod niini ug asa kini nagsugod pinaagi sa pagpakli sa tipaka sa kagahapon.

Mga Simbahan nga natukod sa Wala pa si Kristo

Tuig sa Pagtukod 2,085 Before Christ (B.C.) 1,500 Before Christ (B.C.) 599 Before Christ (B.C.) 560 Before Christ (B.C.) 550 Before Christ (B.C.) Ngalan sa Simbahan Juadismo (Judaism) Hinduismo (Hinduism) Jainismo (Jainsim) Budhismo (Buddhism) Taoismo (Taoism) Nagtukod Abraham Dili tino kinsay nagtukod Mahavira Gautama Buddha Lao Tzu

Mga Simbahan nga natukod sa Kapanahonan ni Kristo

Tuig sa Pagtukod ug Lugar 30 Anno Domini (A.D.), Judea 610 A.D., Mecca 1517 A.D., Germany 1521 A.D., Zwickau 1523 A.D., Switzerland 1525 A.D., Switzerland 1534 1536 1560 1605 1628 1647 1693 1727 1739 1744 1747 1828 1830 A.D., England A.D., Switzerland A.D, Scotland A.D., Holland A.D., Netherlands A.D., England A.D., Switzerland A.D., Germany A.D., England A.D., England A.D., Sweden A.D., England A.D., NY, USA Ngalan sa Simbahan One Holy Roman Catholic Apostolic Church Islam Lutheran Church Anabaptists Swiss Reformed Church Mennonites Anglican Communion Calvinism Presbyterianism Baptist Churches Dutch Reformed Quakers Amish Moravians Methodist Congregationalism Swedenborg Brethren Church of Christ in Latter-day Saints Millerites Seventh Day Adventist Church Salvation Army Jehovahs Witnesses Christian Science Pentecostalism Aglipayan Church Churches of Christ Church of the Nazarene Oneness Pentecostalism Iglesia ni Cristo True Jesus Church Nagtukod Jesus Christ of Nazareth Mohammad Martin Luther Nicholas Storch ug Thomas Mnzer Zwingli Walay matudlo nga nagtukod King Henry VIII John Calvin John Knox John Smyth Michaelis Jones George Fox Jakob Ammann Count Zinendorf John Wesley John ug Charles Wesley Emanuel Swedenborg John Darby Joseph Smith William Miller Ellen G. White William Booth Charles Taze Russell Mary Baker Eddy Charles Parham Gregorio Aglipay Thomas & Alexander Campbell, Walter Scott Phineas F. Bresee, Hiram f. Reynolds, William Howard Hoople Frank Ewart, G.T.Haywood and Glenn Cook Felix E. Manalo Paul Wei, Lingsheng Chang and Barnabas Chang

1840 A.D., USA 1860 A.D., NH, USA 1865 A.D., England 1870 A.D., PA, USA 1879 A.D., Pleasant View, NH USA 1900 A.D., CA, USA 1902 A.D., Philippines 1906 A.D. USA 1908 October 13, Pilot Point TX, USA 1914 A.D. 1914 A.D., Manila, Philippines 1917 A.D.

1928 A.D., Bucana, Naic, Cavite 1933/1947 A.D., OR, USA 1945 A.D. 1954 A.D., South Korea 1958 A.D. 1965 A.D., Dinagat, Philippines 1970 A.D. 1972 A.D., Panabo City, Philippines 1974 A.D. 1975 February 14, A.D., Philippines 1978 A.D., Philippines 1979 A.D. 1980 A.D. 1980 A.D. 1980 A.D., Philippines

Banal na Iglesia ng Bathalang Buhay Worldwide Church of God United Pentecostal International Unification Church Church Universal and Triumphant Philippine Benevolent Missionary Association (PBMA) Divine Light Mission International One Way Outreach Church Assemblies of Yahweh Jesus Miracle Crusade Internation Ministry Jesus is Lord Church Church of Christ International House of Yahweh (Abilene) Tara Center Mga Kaanib Iglesia ng Dios kay Kristo Hesus Haligi at Saligan ng Katotohanan sa Bansang Pilipinas (Ang Dating Daan) Faith Tabernacle Victory Christian Fellowship The Kingdom of Jesus Christ the Name Above Every Name Church of the Most Holy Trinity Apostolic Catholic Church

Pascual Malanao Herbert W. Armstrong Howard Goss and W.T. Witherspoon Sun Myung Moon Mark and E.C. Prophet Ruben Ecleo, Sr. Guru Maharaj Ji Benjamin Gaitano, Jr. Sam Suratt Wilde Almeda Eddie Villanueva Kip McKean Jacob Hawkins Benjamen Crme Eliseo Soriano

1982 A.D., Byron, Georgia 1984 A.D., Philippines 1985 A.D., Davao City, Philippines 1990 A.D., Philippines 1992 A.D., Bataan, Philippines

David Yancey Steve Murrell Apollo c. Quiboloy Jose Benjamin Teruel John FlorentineIngkong Teruel and Maria Virginia Peaflor Leonzon

Kini nga talaan pipila lamang sa mga Simbahan nga naglungtad. Kay sa ato nang gika-ingon duna nay 44,128 ka mga relihiyon o simbahan sa tibook kalibotan. Apan sigurado kita na usa lang sa Simbahan nga naglungtad nga tinukod ni Kristo. Ang uban tinukod og tawo. Unsay gisulti sa Salmo 127:1 kung tinukod lamang kini sa tawo, naghago hago lamang ang nagbantay niini. Isip dugang pamatuod nga ang One Holy Roman Catholic Apostolic Church o ang Usa Balaan Katolikong Apostolikong Romano nga simbahan tinukod ni Kristo aniay ubang dokumento nga nagsuporta sa maong pamatuod:

1. The New Book of Knowledge, Copyright 1976 Edition Pahina 287

Roman Catholic Church. The history of the Roman Catholic Church began in upper room in Jerusalem almost 2,000 years ago. About 120 persons were gathered there. They were follower of Jesus Christ Jesus founded the Church. (Simbahang Romano Katoliko. Ang kasaysayan sa Simbahang Romano Katoliko nagsugod sa taas nga lawak sa Jerusalem kapin 2,000 ka tuig na ang milabay. Adunay 120 ka mga tawo nga nagtigom didto. Sila mga sumusunod ni Jeskristo.si Jesus mitukod sa Simbahan.)

2. Comptons Encyclopedia Volume 20 Copyright 1996 Edition Pahina 261

Roman Catholicism. The largest of the Christian denominations is the Roman Catholic Church. As an institution it has existed since the 1st century AD. (Katolisismong Romano. Ang pinakadako sa mga Kristohanong pundok mao ang Simbahang Romano Katoliko. Isip usa ka institusyon milungtad kini gikan pa sa unang siglo sa tuig sa atong Ginoo.)

3. Encyclopedia Britannica Facts Motter

(www.britannica.com/EBchecked/topic/507284/Roman-Catholicism) Roman Catholicism. The Roman Catholic Church traces its history to Jesus Christ and the Apostles. (Ang Simbahang Romano Katoliko masubay ang kasaysayan padulong ngadto kang Jesukristo ug sa mga aspostoles)

4. New World Encyclopedia

(www.newworldencyclopedia.org/entry/Roman_Catholic_Church) The Roman Catholic Church or Catholic Church is the Christian Church in full communion with the Bishop of Rome, currently Pope Benedict XVI. It traces its origins to the original Christian community founded by Jesus Christ and led by the Twelve Apostles, in particular Saint Peter. (Ang Simbahang Romano Katoliko o Katolikong Simbahan usa ka Kristohanong Simbahan nga adunay hingpit nga panaghiusa sa Obispo sa Roma, kinsa ang kasamtangan mao si Santo Papa Benedikto XVI. Masubay ang tipaka sa sinugadanan niani sa mga orihinal nga katilingbang

Kristohanon nga gitukod ni Jesukristo ug gipangulohan sa Dose ka Apostoles partikular-minti kang San Pedro)

Chapter 6 Mga Nag-unang Santos sa Kristohanong Simbahan

Ang mga Santos kadtong nakahimo sa paghigugma labaw kaysa atong nahimo Sorin Cerin Mga Santos o Balaan Sa Kristohanong Simbahan
Kung maghisgot kitag santos ang mosangtop gilayon sa atong hunahuna tawo. Apan sa estrikto nga pagkasulti ang santos dili lamang tawo kundili lakip na ang usa ka lugar o dapit, gamit o kahimanan, ang anghel, ug gani ang Dios, ang labing hingpit sa tanang santos. Ang Santos sa tanan kay Siya ang tinubdan sa pagkabalaan. Dunay santos nga lugar, santos nga gamit o butang, suluguon, kasugoan ug santos nga tawo. Kini tanan nahimong balaan gumikan kay nahikutay kini sa Dios ang tinubdan sa tanang kasantos.

Santos o Balaan nga Lugar o Dapit

Ang mga santos o balaan nga lugar sumala sa Bibliya mao ang templo, ang altar, ang Balaan tolda, ang Bukid sa Sinai ug ang Jerusalem ang balaang siyudad. Josue 5:15 Huboa ang imong sandalyas kay ania ka sa yuta nga balaan Ug gituman ni Josue ang gipabuhat kaniya. Exodo 3:5 Ang Dios miingon, Ayaw pagduol. Huboa ang imong sandalyas kay balaan ang dapit nga imong gibarugan. Pinadayag 21: 2 Nakita ko usab nga mikunsad gikan sa langit ang Balaang Siyudad, ang bag-ong Jerusalem nga gikan sa Dios Hebreo 9:2 Gipatindog ang usa ka tolda sa gawas nga gitawag ang Balaang Dapit. Gibutang didto ang lampara, ang lamesa ug ang pan nga hinalad ngadto sa Dios. Kini nagpasabot sa altar. Ang altar giisip nga balaang dapit.

Santos o Balaan nga Gamit o Butang

Dunay balaan o santos nga mga gamit. Gani mismo si Kristo nakahisgot niini. Masabot kini sa iyang pamulong nga, Ayaw ihatag ang mga BUTANG BALAAN ngadto sa mga iro (Mateo 7:6). Ang mga gamit o kahimanan sa Simbahan o templo, giila nga balaan. Mabasa kini sa Baruc 1:8 .gikuha ni Baruc ang BALAAN nga mga KAHIMANAN nga nadala gikan sa Templo ug giuli kini ngadto sa Juda. Ang nakapabalaan niani nga mga butang mao ang balaang Templo o Simbahan. Bisan gani ang mga halad sa Simbahan nahimong balaan gumikan sa halaran sa Templo. Kini gidasonan ni Kristo sa iyang pag-ingon, Mga buta ug mga buangbuang! Hain may labing importante: ang bulawan ba o ang Templo nga maoy NAKAPABALAAN sa bulawan?.....Pagkabuta gayod ninyo! Hain may labing importante: ang gasa ba o ang halaran nga maoy NAKAPABALAAN sa gasa? (Mateo 23:17,19).

Santos o Balaan nga Kasugoan

Bisan ang kasugoan sa Dios balaan o santos. Kay ang nagsugo balaan man, mao nga ang iyang sugo balaan usab. Sumala sa giingon sa 2 Pedro 2:21, Maayo pa nga wala sila mahibalo sa matarong nga dalan kay sa mahibalo ug unya mobiya sa BALAAN NGA SUGO nga gihatag kanila..

Santos o Balaan nga Suluguon

Ang mga anghel gimugna sa Dios. Sa unsang tumong? Busa unsa man diay ang mga anghel? Silang tanan pulos mga espiritu nga nag-alagad sa Dios ug gipadala niya aron pagtabang niadtong maluwas (Hebreo 1:14). Ang mga anghel suluguon ug alagad sa Dios. Apan kay ang ilang agalon balaan man, mao nga nakaambit ang mga anghel sa kabalaan sa Dios. Markos 8:38 Busa kon ako ug ang akong pagtulon-an ikaulaw sa usa ka tawo niining daotan ug makasasala nga kaliwatan, ikaulaw usab siya sa Anak sa tawo inig-abot niya kuyog sa mga ANGHEL NGA BALAAN inubanan sa himaya sa iyang Amahan.

Santos o ang Balaan sa Tanan

Kinsa man kining Balaan sa tanan? Ang iyang bagkabalaan wala mag-agad ni magsumikad kang bisan kinsa kay siya mismo mao man ang tinubdan o tuboran sa kabalaan. Siya mao mismo ang Dios. Ang mga binuhat didto sa langit walay hunong sa pagtawag sa Dios nga balaan. Pinadayag 4:8 .Wala silay hunong sa ilang pag-awit adlaw ug gabii: Balaan, balaan, balaan, ang Dios nga Labing Gamhanan, ang kaniadto, ang karon ug ang umaabot Pinadayag 16:5 Matarong ka sa imong mga hukom, O Balaang Dios, nga mao karon ingon man kaniadto!

Santos o Balaan nga mga Tawo

Gawas nga dunay dapit o lugar nga balaan, butang o kahimanan, kasugoan ug suluguon, may tawo usab nga balaan. Ang iyang pagkabalaan natunhay gumikan sa Dios nga tinubdan niani. Kini ang atong ginatawag nga mga Santos nga Tawo, ang mga bayani sa Simbahang Kristohanon. 2 Pedro 3:2 Buot ko nga inyong hinumdoman ang gisulti sa mga BALAANG PROPETA kaniadto ug ang sugo sa Ginoo ug Manluluwas, nga gihatag kaninyo pinaagi sa inyong mga apostoles Ang mga apostoles nakaambit sa pagkabalaan sa Dios, lakip na ang mga martir nga mibuhis sa ilang kinabuhi tungod ug alang sa pagsangyaw sa Maayong Balita. Panahon sa pagsangyaw sa pulong sa Dios gikan sa unang siglo hangtud karon daghan nang mga kristohanon nga sakop sa tinuod nga Simbahan nga nahimong santos gumikan sa ilang pagpanalipod ug pagmatuod sa ilang pagtuong

Kristohanon. Kini ang dakung bahandi sa Simbahan, ug nagapamatuod sa iyang paglungtad ingon nga tinukod sa Dios, tinukod ni Kristo. Dunay sobra 10,000 ka mga bayaning Kristohanon ang gideklara nga mga Santos, ato lamang gipili ang pipila aron atong itala dinhi ning libroha. Mga Inilang Santos sa Unang Siglo( Tuig 1 A.D. 100 A.D.) Ngalan Joseph (Jose) John the Baptist (Juan Magbubunyag) Dismas (Demas) Stephen (Esteban) James the Greater (Santiago 1) Barnabas Andrew (Andres) James the Just (Santiago 2) Evodius Matthew the Evangelist (Mateo Evangelista) Paulinus of Antioch (Paulino) Peter (Pedro) Paul (Pablo) Mark the Evangelist (Markos Evangelista) Bartholomew (Bartolome) Thomas the Apostle Pope Linus (Santo Papa Lino) Mary Magdalene (Maria Magdalena) Aspren Martha Matthias (Matias) Philip (Felipe) Anianus of Alexandria (Aniano) Luke the Evangelist (Lukas) Birillus Pope Anacletus (Anacleto) Titus (Tito) Timothy (Timoteo) Pope Clement I (Clemente) Tuig Namat ay 29 32 33 36 44 60 61 62 64 65 67 67 67 68 72 74 76 77 79 80 80 80 82 84 90 91 96 97 100 Lugar Namatay Nazareth Machaerus Golgotha, Jerusalem Damascus, Jerusalem Judea Salamis, Cyrus Patras, Greece Jerusalem Antioch, Syria Hierapolis Lucca Roma Roma Alexandria, Egypt Caucusian, Albania Mylapur, India Roma Efeso, Asia Minor Naples Tarascon, Gaul Jerusalem Hierapolis Alexandria, Egypt Boeotia, Greece Catania Roma Gortyn, Greece Efeso, Asia Minor Chersonesus, Ubang Detalye Ama-ama ni Jesus Ig-agaw ni Jesus Apil sa gilansang Unang martir Apostoles Apostoles Apostoles Apostoles Obispo sa Antioquia Apostoles Obispo sa Lucca Apostoles, Unang Obispo sa Roma Apostoles sa mga Gentil Evangelista Apostoles Apostoles Santo Papa Unang tinun-an Obispo sa Naples Unang tinun-an Apostoles Apostoles Obispo sa Alexandria Apostoles Obispo sa Catania Obispo sa Roma Obispo sa Crete Obispo sa Efeso Obispo sa Roma

John the Apostle (Juan)

100

Taurica Efeso, Asia Minor

Apostoles

Mga Inilang Santos sa Ika-duhang siglo (Tuig 101 A.D. 200 A.D.)
Ngalan Phocas Evaristus (Evaristo) Zachary (Zacarias) Ignatius of Antioch (Ignacio) Simeon of Jerusalem Publius Flavius Latinus Hyacinth Sixtus I (Sixto) Papias Castritian Telesphorus (Telespuro) Hyginus Paternus of Auch (Paterno) Pius I (Pio) Polycarp (Policarpio) Felicitas sa Roma ug 7 niya ka Anak Justin Martyr (Justino) (Unang Kristohanong Apologist) Abercius of Hierapolis Pope Anicetus (Aniseto) Thraseas Dionysius (Dionesio) Pothinus (Potino) Pope Soter (Sotero) Scillitan Martyrs Victor I of Africa Liberius of Ravenna Tuig Namat ay 102 105 106 107 107 112 115 120 125 130 137 137 140 150 154 155 165 165 167 167 170 171 177 177 180 199 200 Roma Smyrna Corinto, Greece Lyons, Gaul Roma Scillium, Africa Roma Lugar Namatay Sinope Roma Roma Jerusalem, Judea Athens, Greece Caesarea, Cappadocia Roma Smyrna Milan, Roma Roma Roma Auch, France Roma Smyrna Roma Roma Ubang Detalye Obispo sa Sinope Obispo sa Roma Obispo sa Vienne Patriarka sa Antioquia, Martir, tinun-an ni Juan Patriarka sa Jerusalem Obispo sa Malta Obispo sa Brescia Chamberlain ni Emperor Trajan Obispo sa Roma Obispo sa Hierapolis Obispo sa Milan Obispo sa Roma Obispo sa Roma Obispo sa Auch Obispo sa Roma Obispo, Martir Unang Kristohanon Misyonaryo, Martir Obispo sa Hierapolis Obispo sa Roma Obispo sa Eumenia, Phrygia Obispo sa Corinto Obispo sa Lyon Obispo sa Roma Unang Magtutuo Obispo sa Roma Obispo sa Ravenna

Mga Inilang Santos sa Ika-tulong Siglo (Tuig 201 A.D. 300 A.D.)

Ngalan Paglutos Panahon ni Septimus Severus (202210) Ireneaus (Ireneo) Leonides of Alexandria Plutarch, Potamiaena ug mga Kaubanan Perpetua and Felicitas Zoticus of Comana Felix, Fortunatus ug Achilleus Mavilus sa Adrumetum Narcissus sa Jerusalem (Narciso) Zephyrinus (Seferino) Theodore, Philippa ug Kaubanan Callixtus (Calixto) Martina sa Roma Thespesius Urban I (Urbano) Pagpanglutos Panahon ni Maximinus the Thracian nagsugod sa 235-38 A.D. Andrew of Trier (Andres) Barbara Pontian Anterus Hippolytus (Hipolito) Orentius ug Patientia Heraclas Monas Pagpanglutos Panahon ni Decius nga nagsugod 250251 A.D. Agabius (Agabio) Alexander Babylas of Antioch Barsimaeus Bassus Chaeremon, Ischyrion ug

Tuig Namat ay

Lugar Namatay

Ubang Detalye

202 202 202 203 204 212 212 212 217 220 222 228 230 230

Lugdunum Alexandria, Egypt Alexandria, Egypt Carthage, Africa Valence, Gaul Adrumetum, Africa Syria, Palentina Roma Pamphylia Todi, Roma Roma Cappadocia Roma

Martir, Obispo sa Lyon Amahan ni Origeno Mga martires Mga Martir Obispo sa Comana Nagsangyaw sa Valence, Drome Gipakaon sa mga Aliwas Patriarka sa Jerusalem Santo Papa Martires Santo Papa Unang Kristohanon Unang Magtutuo Santo Papa

235 235 235 236 236 240 247 249

Obispo sa Trier Nicodemia Sardinia, Roman Empire Roma Sardinia Aragon, Hispania Alexandria, Egypt Santo Papa, martir Santo Papa Obispo sa Alexandria Obispo sa Milan

250 250 250 250 250 250

Obispo sa Verona Obispo sa Fermo Patriarka sa Antioquia Obispo sa Edessa Obispo sa Nice Mga martires

mga kaubanan Cyril of Caesarea (Cirilo) Fabian Maximus (Maximo) Agatha Troadius, Venatius of Camerino, Vissa, Saturninus, Thrysus, Victor, Secundina, ug ang Napulo ka Martires sa Crete Nestor Pergentinus, Laurentinus, Quintus, Simplicius ug mga kaubanan, Thyrsus, Leucius ug Callinicus Cornelius (Cornelio) Lucius I (Lucio) Venantius (Venancio) Pagpanglutos Panahon ni Valeriano nagsugod (25759) Athanasius (Atanacio) Stephen I (Esteban I) Codratus of Corinth, Dionysius, Cyprian, Anectus, Paul ug Crescens Curomotus Cyprian (Cipriano) Sixtus II (Sixto II ug mga Kaubanan Lorenzo (Patron sa mga Pobre) Denis (Patron sa Francia) San Agapio sa Spain, Candido, Digna, Emerita, Fructuoso, Augurio ug Eulogio Lucilla, Antoninus, Eugene, Flora, Theodore, Aucejas, ug 18 ka mga kaubanan Regulus Peregrine (Peregrino) Asterius (Asterio) Marino Dionysius (Dionesio) Zama Valentino Pagpanglutos Panahon ni

250 250 250 250 250

Catania

Magsasangyaw Santo Papa, Martir Obispo sa Nola Birhen, Martir Mga martires nga Kristohanon

251 251

Obispo sa Magydos Mga martires nga Kristohanon Santo Papa Santo Papa Obispo sa Dalmatia

253 254 255

257 257 258 258 258 258 258 258 259 260 260 261 262 262 265 268 269 Roma Paris

Obispo sa Tarsus Santo Papa Mga martires Obispo sa Iconium Obispo sa Cartago Santo Papa ug Martir Diakono, Martir Obispo, Martir Mga magtutuo ug martires Mga magtutuo ug martires Obispo sa Civitas Obispo sa Auxerre Martir Romanong Sundalo Patriarka sa Antioquia Obispo sa Bologna Pari, Martir

Caesarea, Palaestina Caesarea, Palaestina

(Patron sa Managtrato)

Aureliano nagsugod 27075 A.D. Gregory Thaumaturgus (the wonderworker) Philip (Felipe) Agapito, Julia saTroyesPriscus (Prix) ug mga kaubanan, Reveriano, Sabas (the Goth) Lucilliano, Paula, Claudio, Dionesio, Hypatio ug Pablo Felix I Alexander the CharcoalBurner (Alejandro Maguuling) Trophimus (Tropimo) Anatolius (Anatulio) Hilarius of Aquileia (Hilary of Panonia) Hilario Maximiliano Theopemptus (Theopompus) ug Theonas Markos ug Marceliano Bonifacio sa Tarsus Sebastian Pablo Pompeius Meletio Caius Romano sa Samosata Agripino Flavio Sanctino Theonas

270 270 272 273 274 275 280 283 284

Obispo sa Neocaesarea Obispo sa Fermo Martires sa Simbahan Martires sa Simbahan Santo Papa Obispo sa Comana Obispo sa Arles Obispo sa Laodicea Obispo sa Aquileia, Italya. Gipugotan og ulo sa sugo ni Numeriano Obispo sa Lorch Obispo sa Nicodemia ug Martir Mga Diakono Martir Martir Obispo sa Narbonne Obispo sa Pavia Obispo sa Pontus Santo Papa Samosata, Syria Obispo sa Naples Obispo sa Nicodemia Obispo sa Meaux Patriarka sa Antioquia

Italy

284 284 286 287 288 290 290 295 296 297 300 300 300 300

Tarsus (Patron sa mga Athleta)

Mga Inilang Santos sa Ika-upat nga Siglo (Tuig 301 A.D. 400 A.D.) Ngalan Tuig Lugar Namatay Ubang Detalye Namat ay Pagpanglutos Panahon sa Diocletian ug Galerius sugod 303-324

20,000 ka martires sa Nicodemia George (Patron sa Englatera) Lucia (Patron sa mga Buta) Agnes Vicente Juan ug Marciano Januario (Patron sa Naples) Blas Materno Methodio 40 ka Balaang Matir Philogonio Human sa Pagpanglutos sa Roma Apollonio Macario I Olympio Ursicino Nicholas Antonio Paulino Asterico Hilario Eusebio Athanasio (Kampeon sa Katolikong Pagtuo) Ephrem Frumensio Cirilo Urbano Ambrosio (Patron sa Milan) Siricio Pampilo

303 303 304 304 304 304 305 306 307 311 320 324 Canterbury Italya (Protomartyr sa Espana) Roma, Italya Naples (Patron sa may sakit sa Tutonlan) Sabaste Obispo sa Antioquia Obispo sa Benevento Obispo sa Jerusalem Obispo sa Enos Obispo sa Brescia Obispo sa Myra Abbot Obispo sa Trier Obispo sa Petra Obispo ug Doktor sa Simbahan Obispo sa Vercelli Obispo, Doktor Diakono, Doktor Obispo sa Ethiopia Obispo, Doktor Obispo sa Langres Obispo sa Milan, Doktor Santo Papa Obispo sa Capua Martir Birhen, Martir Birhen, Martir Diakono, Martir Obispo, Martir Obispo, Martir Obispo sa Milan Obispo sa Olympus

326 334 343 347 350 356 358 365 367 371 373 373 380 386 390 397 399 400

(Giila nga si Santa Claus) (Patron of domestic Animal) Phrygia Petra, Roma Poitiers Constantius Alexandria (musikero sa Simbahan) Jerusalem Milan

Mga Inilang Santos sa Ika-limang Siglo (Tuig 401 A.D. 500 A.D.) Ngalan Tuig Lugar Namatay Ubang Detalye Namat

Efipanio Vigilio Juan Crisostomo (Patron sa mga Magsasangyaw) Gaudencio Bassian Honorato Inosente I Jeronimo (Maghuhubad sa Bibliya) Dictino Venerando Felix Agustin Palladio Sixto III Cirilo sa Alexandria Hilario Pedro Crisologo Valerio Valeriano Patricio Deodato Flosculo Victorio Firmino Habeto Deo

ay 403 405 407 410 413 415 417 420 420 423 429 430 432 440 444 449 450 453 457 461 473 480 490 496 500

Salamis Constantinople

Obispo sa Constantia Obispo sa Trento Obispo, Doktor Obispo sa Brescia Obispo sa Lodi Obispo sa Vercelli Obispo sa Roma Pari, Doktor Obispo sa Astorga Obispo sa Clermont Obispo sa Bologna Obispo sa Hippo, Doktor Obispo sa Ireland Obispo sa Roma Obispo, Doktor Obispo Obispo Doktor Obispo Obispo Obispo Obispo Obispo Obispo Obispo Obispo sa Arles (Ravenna), sa Sorrento sa Abbenza sa sa sa sa sa Nola Orleans Le Mans Metz Luna

Hippo

(Doctor of Incarnation) (Golden Speaker)

(Apostoles sa Ireland)

Mga Inilang Santos sa Ika-unom nga Siglo (Tuig 501 A.D. Ngalan Tuig Lugar Namatay Namat ay Geroncio 501 Heracleo 515 Apolinario 520 Constancio 520 Verecundo 522 Justo 527 Kierano 530 Vedasto 539 Cipriano 546 Scholastica 547 (Igsoon ni Benedicto) Benedicto (Patron sa Europa) 547

600 A.D.) Ubang Detalye Obispo sa Cervia Obispo sa Sens Obispo sa Vienne Obispo sa Aquino Obispo sa Verona Obispo sa Urgel Obispo sa Ossory Obispo sa Arras Obispo sa Tuolon Birhen Patriarka sa Monghe

Anastacio IX Cassio Juan Hilomon Himerio Sabino Tetrico Germano Dalmacio Salvio Agerico Verano Leandero Peregrino (Cettio)

553 558 558 560 566 572 576 580 584 588 590 596 600

Obispo sa Terni Obispo sa Narni Obispo sa Colonia Obispo sa Amelia Obispo sa Canosa Obispo sa Langres Obispo sa Paris Obispo sa Rodez Obispo sa Albi Obispo sa Verdun Obispo sa Cavaillon Obispo sa Sevilla Obispo sa Amiternum

Mga Inilang Santos sa Ika-pitong Siglo (Tuig 601 A.D. 700 A.D.) Ngalan Tuig Lugar Namatay Ubang Detalye Namat ay Aetherio 602 Obispo sa Lyon Arigeo 604 Obispo sa Gap Gregorio ang Bantugan 604 Roma Santo Papa, Doktor Cerauno 614 Obispo sa Paris Columban 615 Bobbio Irish missionary Austregisilo 624 Obispo sa Bourges Gagerico 625 Obispo sa Cambrai Enogato 631 Obispo sa Aleth Fulgencio 633 Obispo sa Ecija Isidro de Sevilla 636 Sevilla Obispo, Doktor Paulino 644 Obispo sa York Pablo 649 Obispo sa Verdun Braulio 652 Obispo sa Saragosa Benedicto 654 Obispo sa Sebaste Donato 660 Obispo sa Besancon Fructuso 665 Obispo sa Braga Ceadda 672 Obispo sa Mercia Deodato 679 Obispo sa Nevers Pascario 680 Obispo sa Nantes Cataldo 685 Obispo sa Taranto Aquilino 695 Obispo sa Evreux Agricola 700 Obispo sa Avignon Mga Inilang Santos sa Ika-walong Siglo (Tuig 701 A.D. 800 A.D.) Ngalan Tuig Namat ay Lugar Namatay Ubang Detalye

Claudio Lamberto Adelemo Armentario Thomas sa Farfa Egberto Winewaldo Venerable Beda (Doktor sa Englih sa Simbahan) Wilfredo ang Batan-on Juan Damasin Amulwino Bonifacio (Apostoles sa Germany) Cosmaso Garibaldo Vitaliano Siagrio Tilberto Alberto

703 705 709 711 720 729 731 735 744 749 750 754 760 762 776 787 789 800 Farfa Beverly England

Obispo sa Besancon Obispo sa Maestrich Obispo sa Sherborne Obispo sa Antibes Abbot Obispo sa Iona Abbot Pari, Doktor Obispo sa York Pari, Doktor Obispo sa Lobbes Obispo, Martir Obispo sa Majuma Obispo sa Regensburg Obispo sa Osimo Obispo sa Nice Obispo sa Hexham Taga-Gambron

(Greek Father sa Simbahan) Dokkum

Mga Inilang Santos sa Ika-siyam nga Siglo (Tuig 901 A.D. 1000 A.D.) Ngalan Anselmo Tancho Miguel de Confesores Ansovino Rabano Mauro Ansgar Annoberto Cirilo Arnulfo Ignacio Methodio Benedicto Revelli Tuig Namat ay 803 809 818 840 856 865 869 869 871 877 884 900 Lugar Namatay Ubang Detalye Taga-Nonatola Obispo sa Verden Obispo sa Synnada Obispo sa Cameniro Abbot, Arsobispo sa Mainz Abbot, Obispo Obispo sa Seez Monghe, Obispo Obispo sa Toul Patriarka Monghe, Obispo Obispo sa Albenga

Winkel (Apostoles sa Norte) Roma (Apostoles sa Slavs) Constatinople (Apostoles sa Slavs)

Mga Inilang Santos sa Ika-napulong Siglo (Tuig 1001 A.D. 1100 A.D.) Ngalan Demetriano Betto Wenceslao (Patron sa Bohemia) Genisto Liberalis Mauro Thiento ug 6 ka kauban Arsenio Englacio Conrado Rosendo Eutropio Leo Tuig Namat ay 912 918 929 936 940 946 955 959 966 975 977 982 1000 Lugar Namatay Ubang Detalye Obispo sa Khytri Obispo sa Auxerre Martir Obispo sa Astorga Obispo sa Embrun Obispo sa Cesena Abbot, Martir Obispo sa Corfu Obispo sa Tarves Obispo sa Constance Obispo sa Compostela Obispo sa Saintes Taga-Nonatula

Prague

Mga Inilang Santos sa Ika-napulog isa ka Siglo (Tuig 1101 A.D. 1200 A.D.) Ngalan Podio Adalbero Alfrick Attilano Libencio Teodorico Romualdo (Nagtukod sa Camaldolese Monks) Fulberto Reginbaldo Bruno Alfwoldo Juan Scuto Ordonio Pedro Damiani Leoncio Aldemar Tuig Namat ay 1002 1005 1005 1007 1013 1022 1027 1028 1039 1045 1058 1066 1066 1072 1077 1080 Faenza Lugar Namatay Ubang Detalye Obispo sa Obispo sa Arsobispo Obispo sa Obispo sa Obispo sa Abbot Florence Verdun Zamora Hamburg Orleans

Canterbury, Kent

Ancona

Obispo sa Chartres Obispo sa Speyer Obispo sa Wurzburg Obispo sa Salisbury Obispo sa Ratzeburg Obispo sa Astorga Obispo, Doktor Obispo sa Rostov Ang Maalamon

Anselmo ang Batan-on Amato Stanislao Osmundo Gerlando

1086 1093 1097 1099 1100

Poland

Obispo sa Lucca Obispo sa Nusco Obispo, Martir Obispo sa Salisbury Obispo sa Agrigento

Mga Inilang Santos sa Ika-napulog duha ka Siglo (Tuig 1201 A.D. 1300 A.D.) Ngalan Bruno Theodinaro Eboncio Benno Juan de Lodi Nicetas Anselmo Domingo (Dominic) de Calzada Gerald Benedicto de Cagliari Frederico Bernardo Valera Bruno de Segni Gerald Juan Theristo Isidro (Patron sa Mag-uuma) Canute Belina Adela Bellino Bernardo de Clairvaux David I Arnulfo Eric de Sweden Rosalia Tuig Namat ay 1101 1102 1104 1106 1106 1107 1109 1109 1109 1112 1121 1122 1123 1123 1129 1130 1131 1135 1137 1151 1153 1153 1160 1161 1166 Lugar Namatay Squillace, Italya Corazain, Israel Aragon, Espana Meissen, Saxony Gubbio, Italya Novgorod, Russia Canterbury, Kent Calzada, Espana Portugal Dolia, Sardinia Liege, Belgium Teramo, Italya Segni, Italya Bezier, Francia Calabria, Italya Madrid, Espana Denmark Troyes, Francia Francia Padua, Italya Clairvaux, Francia Scotland Germany Uppsala, Sweden Sicily Ubang Detalye Nagtukod sa Carthusian Order Arsobispo sa Salzburg Obispo sa Barbastro Obispo sa Meissen Obispo sa Gubbio Obispo sa Novgorod Arsobispo, Doktor Obispo sa Braga Obispo sa Dolia Obispo sa Liege Obispo sa Teramo Obispo sa Segni Obispo sa Bezier Ang Mangangani Mag-uuma Martir Birhen ug Martir Anak ni William ang Magbubuntog Obispo sa Padua Doktor sa Simbahan Hari sa Scotland Arsobispo sa Mainz Martir nga Hari sa Sweden Birhen

Harold Raynerio de Split Alberto de Louvain Ricardo Pedro Pareuzi Hugh de Avalon

1168 1180 1192 1196 1199 1200

England Split, Croatia Rheims, Francia Adria, Italya Orvieto, Italya London, England

Martir Arsobispo sa Split Obispo sa Liege Obispo sa Andria Martir Bishop of Lincoln

Mga Inilang Santos sa Ika-napulog tulo ka Siglo (Tuig 1301 A.D. 1400 A.D.) Ngalan Tuig Lugar Namatay Ubang Detalye Namat ay Bona de Pisa 1207 Pisa, Italya Birhen Julian 1208 Cuenca, Espana Obispo sa Cuenca Berardo ug mga Kaubanan 1220 Morroco Mga Martir Domingo (Dominic) 1221 Bologna, Italya Nagtukod sa Dominican Orders of Preachers Vicente Kadlubek 1223 Poland Obispo sa Cracow Elisabeth de Portugal 1226 Estrfemoz Anak ni Haring Aragon Francisco de Asis 1226 Portiuncula, Italya Nagtukod sa Franciscan Orders and Poor Clares Antonio de Padua 1231 Padua, Italya Pari, Doktor Pablo ug 9 ka Kaubanan 1240 Wallachia, Hungary Mga Martir Pedro Rodriguez ug 6 ka 1242 Mga Martir Kaubanan Verdiana 1242 Italya Birhen Teresa de Portugal 1250 Portugal Rosa de Viterbo 1251 Viterbo, Italya Birhen Pedro de Verona 1252 Milan, Italya Martir Clara de Asis (Nagtukod sa 1253 Asis, Italya Birhen Poor Clares) Serafina 1253 San Gimignano, Birhen Italya Juliana de Monte Cornillo 1258 Belgium Birhen Luis IX 1270 Chartage Hari sa Francia Tomas de Aquino 1274 Fossanuova Abbey, Doctor sa Italya Simbahan Buenaventura (Seraphic 1274 Lyons, Francia Obispo, Doktor Doctor) Raymundo de Penyafort 1275 Pari Alberto Bantugan (Patron sa 1280 Cologne Obispo, Doktor mga Scientists)

Pedro Pascual

1300

Obispo sa Jaen

Mga Inilang Santos sa Ika-napulog upat ka Siglo (Tuig 1401 A.D. 1500 A.D.) Ngalan Tuig Lugar Namatay Ubang Detalye Namat ay Gertrudes 1301 Patron sa West Indies Alexis Falconieri 1310 Usa sa 7 nga nagtukod sa Servites Bertram 1350 Obispo sa Aquileia Pedro Tomas 1366 Latino Patriarka sa Constantinople Andres Corsini 1373 Obispo sa Fiesole Bridget (Patron sa Sweden) 1373 Sweden Madre Katrina de Sienna 1380 Sienna Birhen, Doktor Katrina de Sweden 1381 Sweden Madre Nikola ug mga Kaubanan 1391 Sibenik Mga martir Margarita 1395 Nagatiniil Mga Inilang Santos sa Ika-napulog lima ka Siglo (Tuig 1501 A.D. 1600 A.D.) Ngalan Tuig Lugar Namatay Ubang Detalye Namat ay Vicente Ferrer (Bantugang 1419 Vannes, Francia Martir, Pari Magsasangyaw nga Franciscano) Lucia nga Putli 1420 Espana Misunod kang Vicente Ferrer sa Espana Joan of Arc (Juana) 1431 Babayeng Lider sa Gubat Nuno Alvarez Pereira 1431 Portugal Heneral sa Portugal Mateo de Girgenti 1450 Palermo Obispo sa Girgenti Lorenzo de Ripafratta 1457 Novice master nila Pedro de Tiferno ug ni Antonino sa Florence Bartolomeo 1466 Gipatay ni Waldenses Juan de Kanty 1473 Namatay sa Pasko Pari Mga Martir sa Otranto 1480 800 ka mga magtutuo gipatay sa dihang gisakop ang Otranto Casimiro de Poland 1484 Anak ni Haring

Pedro de Arbues Haymo Taparelli

1485 1495

Saragossa Savigliano

Casimiro IV sa Poland Gipatay sa Judeoconversos Inquisitor sa Savigliano ug confessor ni Amadeo IX, Duke sa Savoy

Mga Inilang Santos sa Ika-napulog unom ka Siglo (Tuig 1601 A.D. 1700 A.D.) Ngalan Tuig Lugar Namatay Ubang Detalye Namat ay Francisco de Paola 1508 (Nagtukod sa Minim Ermitanio Friars) Katrina de Genoa 1510 Genoa, Italya Pagsugod sa Protestant Reformation Juan Manginisda (John Fisher) 1535 London Bridge Obispo, Martir Thomas More 1535 England Chancellor Jeronimo Emiliani 1537 Somasca, Italya Nagtukod sa Samaschan Fathers Antonio Maria Zacarias 1539 (Nagtukod sa Clerks Pari Regular of St. Paul) Angela Merici 1540 (Nagtukod sa Birhen Company of Ursula) Cajetan (Nagtukod sa 1547 Venice Pari Theatine Cajetan Regulars) Juan Diego 1548 Mexico Gipakitaan sa Birhen sa Guadalupe John of God (Juan de Dios) 1550 (Patron sa Hospital) Nagtukod sa Brothers Hospitallers Francisco Xavier 1552 Hongkong Patron sa Foreign Missions Ignacio de Loyola 1556 Loyola, Espana Nagtukod sa Jesuits Teresa de Avila (Nagtukod sa 1582 Avila Birhen, Doktor Discalced Carmelites) Carlos Borromeo (Patron sa 1584 Arona Obispo sa Milan Seminarians) Edmund Genings, Eustace 1591 Mga pari ug mga White, ug Polydore Plasden Martir Juan dela Cruz (John of the 1591 Ubeda (Nagtukod sa Pari, Doktor Cross) Discalced Carmelites)

Philip Neri Paulo Miki ug mga Kaubanan Pedro Canisio

1595 1597 1597 (Unang martir sa Hapon) Fribourg

Nagtukod sa Congregation of the Oratory Pari, ug mga martir Pari, Doktor

Mga Inilang Santos sa Ika-napulog pito ka Siglo (Tuig 1701 A.D. 1800 A.D.) Ngalan Tuig Lugar Namatay Ubang Detalye Namat ay Turibio Alfonso 1606 Mogrovejo Juan Leonardi 1609 Roma Nagtukod sa congregation of Propaganda Fide Leo Tanaka 1617 Nagasaki, Japan Katekista, Martir Rosa de Lima (Unang santa 1617 (Patron sa South Birhen sa South America) America) Lorenzo de Brendisi 1619 Caserta Pari, Doktor Juan Sarkander 1620 Czech Republic Pari, Martir Francisco de Sales 1622 (Doktor sa Obispo sa Geneva Simbahan) Josaphat Kuntsevych 1623 Polotsk Obispo sa Polotsk Simon de Roxas 1624 Madrid, Espana Gaius sa Korea 1627 Nagasaki, Japan Martir, kanhi buddhist Antonio Ishida 1632 Nagasaki, Japan Martir Lorenzo Ruiz ug mga 1637 Nagasaki, Japan First Filipino Saint Kaubanan and martyr, mga martir Martin de Porres (Patron sa 1639 Lima Lay-borther Hustisya) Jose Calasanz 1648 (Nagtukod sa Clerks Pari Regular of the Religious Schools) Isaac Jogues ug Kaubanan 1649 Unang mga martir sa Pari, mga martir North America Pedro Claver (Patron sa 1654 Cartagena Pari Negro sa America) Vicente de pablo (Pari) 1669 Paris Patron sa mga charitable societies Oliver Plunkett 1681 Primate of Ireland, martir Claude de la Colombiere 1682 Jesuit priest Margaret Mary Alacoque 1690 Visitandine nga madre ug mystic

Mga Inilang Santos sa Ika-napulog walo ka Siglo (Tuig 1801 A.D. 1900 A.D.) Ngalan Tuig Lugar Namatay Ubang Detalye Namat ay Joseph Mary Tomasi 1713 Cardinal Juan Bautista de La Salle 1719 Rouen Pari (Patron sa mga Magtutudlo) Pacifico of San Severino 1721 Francis Gil de Frederich 1745 Vietnam Martir Matthew Alonso Leziniana 1745 Vietnam Martir Peter Sanz 1747 China Martir Paul of the Cross Pablo dela 1775 Nagtukod sa Cruz) Passionists Alphonsus Liguori 1787 (Nagtukod sa Obispo (Agatha), Redemtorists) Doktor John Baptist Souzy ug 63 ka 1794 Mga martir kaubanan Mga Martir sa Compigne, Mga Martir sa French Revolution Emmanuel Trieu 1798 Vietnam Martir John Dat 1798 Vietnam Martir Mga Inilang Santos sa Ika-napulog siyam ka Siglo (Tuig 1901 A.D. 2000 A.D.) Ngalan Tuig Lugar Namatay Ubang Detalye Namat ay John Gabriel Taurin Dufresse 1815 Sichuan Obispo Julie Billiart 1816 Namur, Belgium Elizabeth Ann Seton 1821 Emmitsburg, INagpasiugda sa Maryland parochial school sa America Vincent Strambi 1824 Obispo sa Macera Paul Tong Buong 1833 Ignacio Delgado 1838 East Tonkin Obispo Jacques Honore Chastan 1839 Pari, Martir Joseph Nghi ug Kaubanan 1840 Pari, Mga martir Jose Diaz Sanjurjo 1857 Central Tonkin Obispo Maria Juan Vianney 1859 Ars Patron sa mga Pari John Neumann 1860 Philadelphia Unang santo nga Amerikanong Obispo Justin de Jacobis 1860 Bishop of Massawa Dominican Martyrs sa 1862 Vietnam Mga martir sa Vietnam Vietnam Francis Maria of Camporosso 1866 Genoa Gitawag Padre Santo

Antonio Claret

1870

Francia

Carl Lwanga ug Kaubanan Juan Bosco John Henry Newman Vincentia Maria Lopez Teresita sa Batang Jesus

1887 1888 1890 1896 1897

Uganda (Nagtukod sa Salesians) Edgbaston, England Madrid, Espana Lisieux

Obispo, nagtukod sa Missionary Sons of the Immaculate Heart of Mary Mga martir sa Uganda Pari Cardinal-Deacon of San Giorgio in Velabro Patron sa Foreign Missions

Mga Inilang Santos sa Ika-kawhaang Siglo (Tuig 2001 A.D. 2100 A.D.) Ngalan Tuig Lugar Namatay Ubang Detalye Namat ay Josep Manyanet 1901 Barcelona, Espana Pari Agostino Roscelli 1902 Italya Pari Geltrude Caterina Comensoli 1903 Bergamo, Italya Nagtukod sa Congregation of the Sacramentine Sisters of Bergamo Ezekiel Moreno y Diaz 1906 Montegudo, Espana Misionaryo, Obispo Joseph Freinademetz 1908 Taikia, China Misionaryo Arnold Janssen 1909 Steyl, Holland Pari Frances Xavier Cabrini 1917 Chicago, Illinois 1923 Lecce, Italya Pari ug nagtukod sa Salesian Sisters Filippo Smaldone of the Sacred Hearts 1923 Lww, Poland Arsobispo sa Lviv Jozef Bilczewski (Ukraine) 1924 Cartagena, Colombia Nagtukod sa Congregation of the Franciscan Maria Bernarda Btler Missionary Sisters of Mary, Help of Christians 1927 Martir, Santo sa Jenaro Sanchez Delgadillo Gubat sa Cristero Jose Isabel, Flores Varela, ug 1927 Santo sa Gubat sa Jose Maria Robles Hurtado Cristero 1927 Tula, Mexico Martir, Santo sa Rodrigo Aguilar Aleman Gubat sa Cristero Cristobal Magallanes Jara ug 1937 Jalisco, Mexico Priest and Martir

Kaubanan 1938 Faustina Kowalska Maximiliano Kolbe Teresa Benedicta sa Krus (Edith Stein) Teresa sa Calcutta 1941 1942 1997 Auschwitz KL Auschwitz, Nazi Germany (now Poland) Calcutta, India Krakw, Poland Nagsulat sa "Divine Mercy in my Soul: The Diary of Maria Faustina Kowalska" Pari, Martir

Nagtukod sa Missionary of Charity

Mga Inilang Santos sa Ika-kawhaag Usa ka Siglo (Tuig 2001 A.D. 2100 A.D.) Ngalan Juan Pablo II Pedro Calungsod Jacques Berthieu Giovanni Battista Piamarta Maria del Monte Carmelo Salls Marianne Cope Kateri Tekakwitha Anna Schffer Tuig Namat ay 2005 1672 1896 1913 1911 1918 1680 1925 Lugar Namatay Vatican City Tumon, Guam Ambiatibe, Madagascar Remedello, Italy Ubang Detalye Santo Papa Ika-2 Filipinong Santo, Sacristan Pari Pari, Maestro Madre Madre Madre Birhen

Quebec, Canada Mindelstetten, Germany

Kapitulo 7 Mga Pangulo sa Tinuod nga Simbahang Kristohanon

Ang pagsalom-sayod sa kasaysayan, makapa-undang sa pagka-Protestante Blessed John Henry Newman Si Kristo Nagtudlo ug Pangulo sa Simbahan
Kabalo si Jesus nga dili siya magdugay sa kalibotan. Gani nagpasidaan siya daan sa pag-ingon, Gisultihan ko na kamo nga mobiya ako, apan mobalik ako (Juan 14:28). Kung mobiya si Jesus, natural, duna gayoy makitang pangulo sa iglesia nga iyang gitukod. Sa wala pa niya gihingpit ang pagtukod sa iyang iglesia duna na siyay gitudlo nga lider o pangulo, si Pedro. Miingon siya, Ihatag ko kanimo ang mga yawi sa Gingharian sa langit: ang imong idili dinhi sa yuta, idili usab didto sa langit; ug ang imong itugot dinhi sa yuta itugot usab didto sa langit (Mateo 16:19). Unsa man kining yawi? Kini nagpasabot sa gahum. Gahum sa pagkapangulo. Gahum sa pagsira ug pagtak-op sumala sa Isaias 22:21-22. Sa dayon nang kayab ni Kristo sa langit human sa iyang pagkabanhaw, nagkita sila ni Pedro ug iyang giingnan, Atimana ang akong mga karnero (Juan 21:17). Unsa may pasabot sa karnero? Ang karnero katawhan sa Dios sumala sa Salmo 79:13. Si Pedro ang gisangonan sa pag-atiman sa katawhan sa Dios nga mao ang Iglesia. Gani midugang pa pagsulti si Jesus ngadto kang Pedro, Sultihan ko ikaw: sa batan-on ka pa ikaw ra ang nagbakos sa imong kaugalingon ug maka-adto ka sa bisan diin nga gusto mong adtoan; apan inigkatigulang na nimo, idupa mo ang imong mga kamot ug lain na ang magbakos kanimo, ug dad-on ka sa dapit nga dili nimo gustong adtoan. Sa pagsulti niya niini gipasabot ni Jesus kon unsang paagiha si Pedro mamatay aron paghimaya sa Dios. (Juan21:18-19) Bisan unsang hut-ong o grupo dili gayod molahutay kung walay makita nga pangulo. Busa si Jesus nga Dios sa kaalam giandam na daan ang pagtudlog pangulo sa iyang Simbahan lakip na sa umaabot nga panahon.

Si Pedro ang Unang Pangulo ug Santo Papa sa Simbahan

Ang mga importanteng tawo sa Bibliya gina-usab sa Dios ang ilang pangalan. Ang una si Abraham. Abram ang unang ngalan ni Abraham. Giilisan kini sa Dios ug Abraham. Sukad karon ang imong ngalan dili na Abram kondili Abraham na, kay gihimo ko man ikaw nga amahan sa daghang mga nasod (Genesis 17:5). Giusab

ang ngalan ni Abram kay duna siyay misyon ang mamahimong amahan sa daghang mga nasud. Si Sarai nga asawa ni Abraham giusab usab ang ngalan ngadto sa Sara. Unya miingon ang Dios kang Abraham, Ayaw na tawga ang imong asawa nga Sarai kondili Sara na.....kay siya mamahimong inahan sa mga kanasoran, ug mahimong hari ang iyang mga kaliwat (Genesis 7:15-16). Si Jacob giusab ang ngalan ngadto sa Israel. Miingon ang Dios, Jacob ang ngalan mo, apan sukad karon Israel na ang ngalan mo....Makabaton kag daghang mga kaliwat ug ang uban kanila mahimong hari (Genesis 35:10-11). Si Haring Salomon gitagaan sa Dios ug bag-ong ngalan. Mabasa sa 2 Samuel 12:24-25, Si Batseba mianak ug lalaki nga ginganlan ni David ug Salomon. Gihigugma sa Ginoo si Salomon ug nagpadala ang Ginoo ug mensahe pinaagi kang Natan, ang propeta, nga nganlan ang bata ug Jedidia, kay gihigugma siya sa Ginoo. Si Jesus gitawag ug Emmanuel aron matuman ang panagna ni Propeta Isaias. Busa ang Ginoo gayod mohatag kanimog timaan, ug kini mao nga usa ka batanong dalaga manamkon ug moanak ug usa ka lalaki, ug nganlan niya siyag Emmanuel (Isaias 7:14). Natuman kini sa bag-ong tugon sa Mateo 1:23-25, Ang usa ka babayeng ulay magmabdos ug moanak ug lalaki, ug nganlan siyag Emmanuel (nga sa ato pa Ang Dios ania uban kanato).....ug ang bata ginganlan ni Jose ug Jesus Sa mga labing importanteng tawo sa Bibliya, si Pedro nahi-apil. Dili gumikan sa iyang kabantog lamang kundili, apil siya sa listahan sa importanteng tawo nga giilisan ang ngalan. Ang iyang tinuod nga ngalan Simon-bar Jona. Buot ipasabot, Simon anak ni Juan. Apan sa unang kita pa lamang nila ni Jesus gi-usab ni Jesus ang iyang ngalang ngadto sa Pedro. Juan 1:42 Unya gidala niya si Simon ngadto kang Jesus. Si Jesus mitutok kaniya ug miingon, Ikaw si Simon nga anak ni Juan, apan sukad karon nganlan ka nag Cefas (nga sa ato pa, Pedro). Sa Aramaic ang pulong Cefas o Khepas nagpasabot ug Rock bato nga pangpang. Lig-ong bato! Sa Griego gitawag kinig Kephalaion nagpasabot ug fundamento o pasukaranan. Unsay kalambigitan sa bag-ong ngalan ni Simon nga bato ngadto sa iyang mamahimong misyon sa kinabuhi? Si Kristo bato usab, apan nganong gitawag man usab niya nga bato si Simon. Kini gumikan kay duna kini kutay sa plano ni Kristo sa pagtukod sa Simbahan nga diin itukod diha sa lig-on nga pundasyon-sa bato. Mao nga sa Mateo 16:18-19 masabot nato ngano nga giilisan ni Kristo ang ngalan ni Simon ngadto sa Pedro. Kay siya ang nadihogan ni Jesus nga mangulo sa iyang tukoron nga iglesia.

Mateo 16:18-19 Busa sultihan ko ikaw: ikaw Pedro bato, ug ibabaw niining bato tukoron ko ang akong iglesia ug bisan ang kamatayon dili gayod makabuntog niini. Maklaro nato nga si Simon Pedro dunay tahas sa pagkapangulo. Gani giampo siya ni Jesus ug gipasidad-an sa pag-ingon, Apan mag-ampo ako alang kanimo Simon, aron dili mabuntog ang imong pagtuo. Ug kon mahibalik na ikaw kanako, kinahanglan lig-onon mo ang imong mga igsoon. (Lukas 22:32) Kining buhat sa paglig-on sa mga igsoon, buhat kini sa usa ka lider o pangulo. Si Pedro giandam gyud sa pagka-pangulo. Gani sa talaan sa mga apostoles, kanunay gyud mauna ang iyang ngalan. Kana nagpasabot nga siyay una sa ranggo sa mga tinun-an. Mateo 10:2 Ang mga ngalan sa napulog duha ka apostoles mao kini: ANG UNA si Simon (nga ginganlag Pedro) ug iyang igsoon nga si Andres, si Santiago ug ang iyang igsoon nga si Juan mga anak ni Sebedeo; si Felipe ug si Bartolome; si Tomas ug si Mateo, ang kobrador sa buhis; si Santiago, anak ni Alfeo, ug si Tadeo; si Simon ang patriyota, ug si Judas Iscariote, ang nagbudhi kang Jesus. Markos 3:16 Mao kini sila ang napulog duha nga gipili: si Simon (ginganlan ni Jesus ug Pedro), si Santiago ug si Juan mga naka ni Sebedeo...... Lukas 6:13 .....ug gipili niya ang 12 kanila nga ginganlan niyag apostoles: si Simon (nga iya usab ginganlang Pedro) ug iyang igsoon nga si Andres; si Santiago ug si Juan, ug si Felipe ug si Bartolome..... Sa dihang kulang na ang 12 ka apostoles gumikan sa kamatayon ni Judas Escariote. Nagtigom ang unang Simbahan aron husayon ang pagpuli-hulip kang Judas. Ang mitimon sa panagtigom mao si Pedro. Siya ang nag-preside sa panagtigom. Kini nagpasabot lamang nga siya ang giilang lider sa unang Kristohanon. Sa atong panahon karon, kung kinsa ang mag-preside sa kapunongan, siya ang presidente. Buhat 1:15-26 Usa ka adlaw niana, samtang nagtigom ang mga 120 ka magtutuo, mitindog si Pedro ug miingon, Mga igsoon, kinahanglan matuman ang bahin sa Kasulatan diin ang Espiritu Santo, pinaagi kang David...... human niini nagripa sila kon kinsay mahipuli ug si Matias mao ang napili.

Si Pedro gayod ang unang pangulo sa Simbahan. Apan sa dihang namatay si Pedro didto sa Roma sa tuig 67 A.D., dili dinhi matapos ang misyon sa Simbahan, aduna gayoy mohulip kang Pedro sama sa ilang gihimo kang Judas nga gipulihan ni Matias. Si Lino maoy mipuli kaniya hangtud tuig 76 A.D. ug gisundan ni Anacleto hangtod sa tuig 88 A.D. Ug gikan kaniya walay bugtong kutay ang liderato sa Simbahan hangtod karon sa kasamtangan.

Ang Walay Bugtong Kutay sa Liderato sa Tinuod nga Simbahan

Sumala sa gisulti ni Kristo, ang iyang tinukod nga Simbahan, bisan ang ganghaan sa kamatayon dili gayod makabuntog niani (Mateo 16:18). Busa bisan pag gipangpatay ang unang mga Kristohanon, wala nagpasabot nga nabuntog ang Simbahan. Madaugon gihapon kining naglawig latas sa katuigan hangtod karon. Si Kristo dugang nanaad, Ug ako mag-uban kaninyo hangtod sa kataposan sa kalibotan (Mateo 28:19) Kay si Kristo dili man gayud mamakak, ug ang iyang pulong kamatuoran man, busa, ang Simbahan nga iyang gitukod milahutay latas sa panahon. Dayag man lamang nga kini nga Simbahan masubay gayod nimo pinaagi sa walay bugtong kutay sa iyang liderato, gikan karon padulong ngadto kang Pedro ang pinaka-unang lider sa Kristiyanos ug ngadto kang Jesus nga maoy magtutukod. Ug walay laing Simbahan nga duna niani nga listahan sa walay bugtong kutay sa liderato mao lamang ang Santos nga Iglesiang Katoliko Apostoliko Romano. Sulod sa kawhaag-usa ka siglo, gikan sa panahon ni Jesus ug San Pedro aduna nay kapin 266 ka mga pangulo sa Simbahan ang natala. Wala kini bugto hangtod karon. Mao kini ang talaan: Ngalan 1. St. Peter (Pedro) 2. St. Linus (Lino) 3. St. Anacletus (Cletus) Anaclito (Clito) 4. St. Clement I (Clemente I) 5. St. Evaristus (Evaristo) 6. St. Alexander I (Alejandro I) 7. St. Sixtus I (Sixto I) Xystus I 8. St. Telesphorus (Telesporo) 9. St. Hyginus (Hegino) 10.St. Pius I (Pio I) 11.St. Anicetus (Anecito) Tuig sa Pagdum ala 32-67 67-76 76-88 88-97 97-105 105-115 115-125 125-136 136-140 140-155 155-166 Ngalan 42. St. Boniface I (Bonifacio I) 43. St. Celestine I (Celestino I) 44. St. Sixtus III (Sixto III) 45. St. Leo I the Great 46. St. Hilarius (Hilario) 47. St. Simplicius (Simplicio) 48. St. Felix III (II) 49. St. Gelacius I (Gelacio I) 50. Anastasius II (Anastacio II) 51. St. Symmachus (Simaco) 52. St. Hormisdas Tuig sa Pagdum ala 418-422 422-432 432-440 440-461 461-468 468-483 483-492 492-496 496-498 498-514 514-523

12.St. Soter (Sotero) 13.St. Eleutherius (Eleuterio) 14.St. Victor I (Victorio) 15.St. Zephyrinus (Seferino) 16.St. Callistus I (Calisto I) 17.St. Urban I (Urbano I) 18.St. Pontain (Pontino) 19.St. Anterus (Antero) 20.St. Fabian 21.St. Cornelius (Cornelio) 22.St. Lucius I (Lucio) 23.St. Stephen I (Esteban I) 24.St. Sixtus II (Sixto II) 25.St. Dionysius (Dionesio) 26.St. Felix I 27.St. Eutychian (Euteciano) 28.St. Caius (Gaius) 29.St. Marcellinus (Marcelino) 30.St. Marcellus I (Marcelo I) 31.St. Eusebius ( Eusebio) 32.St. Miltiades 33.St. Sylvester (Silvestre) 34.St. Marcus (Markos) 35.St. Julius I (Julio I) 36.Liberius (Liberio) 37.St. Damscus I (Damaso I) 38.St. Siricius (Siricio) 39.St. Anastasius I (Anastacio I) 40.St. Innocent I (Inosente I) 41.St. Zosimus (Zosimo) Ngalan 82. 83. 84. 85. John V (Juan V) Conon St. Sergius I (Sergio I) John VI (Juan VI)

166-175 175-189 189-199 199-217 217-222 222-230 230-235 235-236 236-250 250-253 253-254 254-257 257-258 260-268 269-274 275-283 283-296 296-304 308-309 309-310 311-314 314-335 336 337-352 352-366 366-383 384-399 399-401 401-417 417-418 Tuig sa Pagdum ala 685-686 686-687 687-701 701-705

53. St. John (Juan) 54. St. Felix IV (III) 55. St. Boniface II (Bonifacio II) 56. John II (Juan II) 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. St. Agapetus I (Agapito I) St. Silverius I (Silverio I) Vigilius (Vigilio) Pelagius I (Pelagio I) John III (Juan III) Benedict I (Benedicto I) Pelagius II (Pelagio II) St. Gregory I (Gregorio I)

523-526 526-530 530-532 533-535 535-536 536-537 537-555 556-561 561-574 575-579 579-590 590-604 604-606 607 608-615 615-618 619-625 625-638 640 640-642 642-649 649-655 655-657 657-672 672-676 676-678 678-681 682-683 684-685 Tuig sa Pagdum ala 913-914 914-928 928 929-931

65. Sabinian 66. Boniface III (Bonifacio III) 67. IV) 68. I) 69. 70. St. Boniface IV (Bonifacio St. Deusdedit (Adeodatus Boniface V (Bonifacio V) Honorius I (Honorio I)

71. Severinus (Severino) 72. 73. 74. 75. 76. 77. 78. John IV (Juan IV) Theodore I (Teodoro I) St. Martin I St. Eugene I (Eugenio I) St. Vitalian (Vitaliano) Adeodatus (II) Donus

79. St. Agatho 80. St. Leo II 81. St. Benedict II (Benedicto II) Ngalan 122. 123. 124. 125. Lando John X (Juan X) Leo VI Stephen VIII (Esteban

86. John VII (Juan VII) 87. Sisinnius (Sesinio) 88. Constantine (Constantino) 89. St. Gregory II (Gregorio II) 90. St. Gregory III (Gregorio III) 91. St. Zachary (Zacarias) 92. Stephen II (Esteban II) 93. Stephen III (Esteban III) 94. St. Paul I (Pablo I) 95. Stephen IV (Esteban IV) 96. Adrian I (Adriano I) 97. St. Leo III 98. Stephen V (Esteban V) 99. st. Paschal I (Pascual I) 100. Eugene II (Eugenio II) 101. Valentine (Valentino) 102. Gregory IV (Gregorio IV) 103. Sergius II (Sergio II) 104. St. Leo IV 105. Benedict III (Benedicto III) 106. St. Nicholas I the Great 107. Adrian II (Adriano II) 108. John VIII (Juan VIII) 109. Marinus I (Marino I) 110. St. Adrian III (Adriano III) 111. Stephen VI (Esteban VI) 112. Formosus (Formoso) 113. Boniface VI (Bonifacio VI) 114. Stephen VII (Esteban VII) 115. Romanus (Romano)

705-707 708 708-715 715-731 731-741 741-752 752 752-757 757-767 767-772 772-795 795-816 816-817 817-824 824-827 827 827-844 844-847 847-855 855-858 858-867 867-872 872-882 882-884 884-885 885-891 891-896 896 896-897 897

VIII) 126. John XI (Juan XI) 127. Leo VII 128. Stephen IX (Esteban IX) 129. Marinus II (Marino II) 130. Agapetus II (Agapito II) 131. 132. 133. 134. 135. VI) 136. VII) 137. 138. 139. 140. John XII (Juan XII) Leo VIII Benedict V (Benedicto V) John XIII (Juan XIII) Benedict VI (Benedicto Benedict VII (Benedicto John XIV (Juan XIV) John XV (Juan XV) Gregory V (Gregorio V) Sylvester II (Silvester II)

931-935 936-939 939-942 942-946 946-955 955-963 963-964 964 965-972 973-974 974-983 983-984 985-996 996-999 9991003 1003 10031009 10091012 10121024 10241032 10321045 1045 1045 10451046 10461047 10471048 1048 10491054 10551057 10571058

141. John XVII (Juan XVII) 142. John XVIII (Juan XVIII) 143. Sergius IV (Sergio IV) 144. Benedict VIII (Benedicto VIII) 145. John XIX (Juan XIX) 146. IX) 147. 148. IX) 149. Benedict IX (Benedicto Sylvester III (Silvestre III) Benedict IX (Benedicto Gregory VI (Gregorio VI)

150. Clement II (Clemente II) 151. Benedict IX (Benedicto IX) 152. Damascus II (Damasco II) 153. St. Leo IX 154. Victor II 155. Stephen X (Esteban X)

116. Theodore II (Teodoro II) 117. John IX (Juan IX) 118. Benedict IV (Benedicto IV) 119. Leo V 120. Sergius III (Sergio III) 121. Anastasius III (Anastacio III)

897 898-900 900-903 903 904-911 911-913

156. Nicholas II 157. Alexander II (Alejandro II) 158. St. Gregory VII (Gregorio VII) 159. Blessed Victor III 160. Blessed Urban II (Urbano II) 161. Paschal II (Pasculado II)

10581061 10611073 10731085 10861087 10881099 10991118

Ngalan 162. Gelasius II (Gelacio II) 163. Callistus II (Calisto II) 164. Honorius II (Honorio II) 165. Innocent II (Inosente II) 166. Celestine II (Celestino II) 167. Lucius II (Lucio II) 168. Blessed Eugene III (Eugenio III) 169. Anastasius IV (Anastacio IV) 170. Adrian IV (Adriano IV) 171. Alexander III (Alejandro III) 172. Lucius III (Lucio III) 173. Urban III (Urbano III) 174. Gregory VIII (Gregorio VIII) 175. Clement III (Clemente

Tuig sa Pagdum ala 11181119 11191124 11241130 11301143 11431144 11441145 11451153 11531154 11541159 11591181 11811185 11851187 1187 1187-

Ngalan 202. Gregory XI (Gregorio XI) 203. Urban VI (Urbano VI) 204. IX) 205. VII) 206. XII) 207. Boniface IX (Bonifacio Innocent VII (Inosente Gregory XII (Gregorio Martin V

208. Eugene IV (Eugenio IV) 209. Nicholas V 210. Callistus III (Calisto III) 211. Pius II (Pio II) 212. Paul II (Pablo II) 213. Sixtus IV (sixto IV) 214. Innocent VIII (Inosente VIII) 215. Alexander VI (Alejandro

Tuig sa Pagdum ala 13701378 13781389 13891404 14041406 14061415 14171431 14311447 14471455 14551458 14581464 14641471 14711484 14841492 1492-

III) 176. Celestine III (Celestino III) 177. Innocent III (Inosente III) 178. Honorius III (Honorio III) 179. Gregory IX (Gregorio IX) 180. Celestine IV (Celestino IV) 181. Innocent IV (Inosente IV) 182. Alexander IV (Alejandro IV) 183. Urban IV (Urbano IV) 184. Clement IV (Clemente IV) 185. Blessed Gregory X (Gregorio X) 186. Blessed Innocent V (Inosente V) 187. Adrian V (Adriano V) 188. John XXI (Juan XXI) 189. Nicholas III 190. Martin IV 191. Honorius IV (Honorio IV) 192. Nicholas IV 193. St. Celestine V (Celestino V) 194. Boniface VIII (Bonifacio VIII) 195. Blessed Benedict XI 196. Clement V (Clemente V) 197. John XXII (Juan XXII) 198. Benedict XII (Benedicto XII) 199. Clement VI (Clemente VI)

1191 11911198 11981216 12161227 12271241 1241 12431254 12541261 12611264 12651268 12711276 1276 1276 12761277 12771280 12811285 12851287 12881292 1294 12941303 13031304 13051314 13161334 13341342 13421352

VI) 216. Pius III (Pio III) 217. Julius II (Julio II) 218. Leo X 219. Adrian VI (Adriano VI) 220. Clement VII (Clemente VII) 221. Paul III (Pablo III) 222. Julius III (Julio III) 223. Marcellus II (Marcelo II) 224. Paul IV (Pablo IV) 225. Pius IV (Pio IV) 226. St. Pius V (Pio V) 227. Gregory XIII (Gregory XIII) 228. Sixtus V (Sixto V) 229. Urban VII (Urbano VII) 230. Gregory XIV (Gregorio XIV) 231. Innocent IX (Inosente IX) 232. Clement VIII (Clemente VIII) 233. Leo XI 234. Paul V (Pablo V) 235. Gregory XV (Gregorio XV) 236. Urban VIII (Urbano VIII) 237. Innocent X (Inosente X) 238. Alexander VII (Alejandro VII) 239. Clement IX (Clemente IX)

1503 1503 15031513 15131521 15221523 15231534 15341549 15501555 1555 15551559 15591565 15661572 15721585 15851590 1590 15901591 1591 15921605 1605 16051621 16211623 16231644 16441655 16551667 16671669

200. Innocent VI (Inosente VI) 201. Blessed Urban V (Urbano V)

13521362 13621370

240. Clement X (Clemente X) 241. Blessed Innocent XI

16701676 16761689

Ngalan 242. Alexander VIII (Alejandro VIII) 243.Innocent XII (Inosente XII) 244. Clement XI (Clemente XI) 245. Innocent XIII (Inosente XIII) 246. Benedict XIII (Benedicto XIII) 247. Clement XII (Clemente XII) 248. Benedict XIV (Benedicto XIV) 249. Clement XIII (Clemente XIII) 250. Clement XIV (Clemente XIV) 251. Pius VI (Pio VI) 252. Pius VII (Pio VII) 253. Leo XII

Tuig sa Pagdum ala 16891691 16911700 17001721 17211724 17241730 17301740 17401758 17581769 17691774 17751799 18001823 18231829

Ngalan 254. Pius VIII (Pio VIII) 255. Gregory XVI (Gregorio XVI) 256. Blessed Pius IX (Pio IX) 257. Leo XIII 258. St. Pius X (Pio X) 259. Benedict XV (Benedicto XV) 260. Pius XI (Pio XI) 261. Pius XII (Pio XII) 262. Blessed John XXIII (Juan XXIII) 263. Paul VI (Pablo VI) 264. John Paul I (Juan Pablo I) 265. Blessed John Paul II 266. Benedict XVI (Benedicto XVI)

Tuig sa Pagdum ala 18291830 18311846 18461978 18781903 19031914 19141922 19221939 19391958 19581963 19631978 1978 19782005 2005-

Panapos-Sulat
Husto gayud ang Bibliya sa iyang pag-ingon May USA lamang ka LAWAS ug USA ka Espiritu, ingon nga may USA lamang ka PAGLAUM ug alang niini gitawag kamo sa Dios. May USA lamang ka Ginoo, USA ka PAGTUO, ug USA ka bunyag, may USA lamang ka Dios ug Amahan natong tanan (Efeso4:4-5) Klaro kaayo nga may usa lamang ka lawas, kana mao ang Simbahan. Usa lamang ka Simbahan dili 44,128. Ug ang maong Simbahan sumala sa Bibliya ug talaan sa kasysayan, ang Santa Iglesia Katolika Apostolika Romana. Ug kini nga

simbahan maoy nagdala nianing USA ka Pagtuo, USA ka Bunyag, USA ka paglaum. Kini nga Simbahan tugob sa bahandi sa kasaysayan sa mga Kristohanon gikan sa unang siglo hangtud karon. Mao nga maisogon kaayo nga namahayag si San Pablo sa pag-ingon, Walay makalimod unsa kadako ang tinago sa atong RELIHIYON (1 Timoteo 3:16).

Ang Tagsulat

ALLAN LAMPARAZ LANIBA

Kandidato pagka-Doktor sa Pilosopiya (Doctor in Philosophy-PhD) nagbatid sa Pagtuon sa Kalamboan (major in Development Studies) sa Ateneo de Davao University. Nakahuman og duha ka masters degree sa University of Mindanao Tagum City isip Master in Public Administration ug Master in Management. Migraduar nga honor (with distinction) sa susamang tulunghaan uban sa degree nga Bachelor of Science in EducationMathematics. Gipasidunggan isip Institutional Leadership Awardee, Editors Awardee, Best Debater, Best Speaker, Artist of the Year ug Service Awardee. Usa siya sa mga nag-organisa sa National Press Club-DavNor ug napili isip unang presidente. Usa siya sa pinakabatan-ong magsisibya sa iyang panahon. Inila nga isog nga manunulat sa daghang pamatalaan sama sa Periodico Norte, Ang Mantalaan, ug Sidlak. Sa Simbahan, apil sa aktibong miembro sa GKK Communications Mass Media Apostolate sa Diocese sa Tagum. Nahimong kaabag ug lecturer sa Catholic Faith Defenders, Inc. ug Diocesan Lectors Group.

Usa siya sa mga nagapasi-ugda sa Life in the Spirit Seminar sa Catholic Charismatic Apostolate sa Diocese sa Tagum ug 4th Degree sa Knight of Columbus Tagum Council.