KITA P

Aydnlk

BU SAYIDA

35
KTAP TANITILIYOR
Toplam: 203

6 Nisan 2012 Cuma / Yl: 1 / Say: 6

Aydnlk Gazetesinin cretsiz ekidir

Bakaldryorum yleyse varm!

Margaret Meservenin aratrmalaryla TRK

mer Serimden Son Kale Fenerbahe / Bir Lin Belgeseli

anlarnn k kahram en zgrl B zyorum klerini ya yaam y

Kedi nerede beik nerede?

ansl Aile

Aydnlk KTAP
NDEKLER
Haftann Portresi: mit Kaftancolu Bakaldryorum yleyse varm s. 4 s. 4

6 N SAN 2012 CUMA

SUNU

Avrupaya ulaan tek kitap eki oluyoruz

Altnc saymzda, tm okurlarmza, tm kitapseverlere bir kez daha merhaba derken, gerekletirmek zere olduumuz nemli bir atlmdan da sz etmek istiyoruz... Aydnlk Kitapn, Aydnlk gazetesinin tirajna bal olarak Trkiyede en ok okura ulaan haftalk kitap eki olduunu belirtmitik geen saylarmzda. imdi bir adm daha... 16 Marttan itibaren Aydnlk gazetesi bir ilki gerekletirerek, kitap ekimizi Avrupadaki okurlarna da ulatracak. Yani Aydnlk Kitap Eki, yurtdnda da datlan ilk ve tek kitap eki olma zelliine kavuacak. Milyonlarca vatandamzn yaad, Trkiyede yaymlanan binlerce kitabn okur bulduu Avrupa lkeleri bugne dek yaynevlerimizin gndemine yalnzca, bata Frankfurt olmak zere uluslararas kitap fuarlar nedeniyle girmiken, bundan sonra Aydnlk Kitap Eki de nemli bir tantm kprs ilevi grecek. Bunun tersi de geerli olacak kukusuz ki... Almanya, Fransa, Hollanda, Belika, svire, ngiltere, Danimarka, Norve, sve... Tm bu lkeler, ok iyi biliyoruz ki Trkiyede yaynevlerinin, dergilerin, kitap eklerinin gndemine girme olana ne yazk ki ok kstl olan yazarlar ve kitaplar da demek. Zorlu sreler sonucunda yaymlattklar kitaplarnn sesini Trkiyede de duyurmak isteyen gurbeti yazarlarmz, 16 Marttan itibaren Aydnlk Kitap sayfalarnda kendilerine daha geni bir yer bulabilecekler. Aydnlk Kitapn sayfalar, bundan byle Avrupada yaayan yazarlarmzn rnlerine ynelik tantmlarla daha da zenginleecek... *** Yurtdna dair birka satr daha... Aydnlk Kitapn editr Pnar Akko 21-27 Mart tarihleri arasnda Mexicodayd... Pano Villann, Emiliano Zapatann, Carlos Fuentesin lkesinin bakentinde dzenlenen uluslararas bir toplantya katlan Akko, zaman bulduu lde bol bol da kitabevi gezdi. 20 Martta Meksikann gneyinde yaanan 7.9 iddetindeki deprem, bakentte de hissedilmi. Pnar Akkoun tant kitaplarn ou, Trkiyeden gelen konuklarn, deprem nedeniyle devrilen kitap raflarn gstererek, Biraz dank durumdayz, zr dileriz... diyerek karlaasa da, akas editrmzn ektii fotoraflar bizde Meksikal kitabevi ve sahaflarn hayli dzenli tertipli olduklar gibi bir izlenim brakt! Byk bir depremle karlaan Meksika halkna gemi olsun dileklerimizi ve Meksikadaki tm kitabevlerine sevgilerimizi gnderiyoruz.

Erdem, Her Dem

s. 5

mer Serimden Son Kale Fenerbahe / Bir Lin Belgeseli Margaret Meservein aratrmalaryla Trk Kurt Vonnegut ve Kedi nerede beik nerede? s. 8 s. 7 s. 6

Mecit nal: Glden Terazi Seyyit Nezir: Ara Kablo KAPAK: Hfz Topuzla son kitab Elbet : Sabah Olacaktr zerine... Arthur Asa Bergerden Kltr Eletirisi Cafer Yldrm, Arkada Z. zgeri yazd Bir kitap bir film Yeni kanlar ocuklar iin Sahaf ve Anadoludan Kitabevi Alnt test ve Bulmaca

s. 9 s. 10

s. 11-14 s. 15 s. 16 s. 17 s. 18-19 s. 20 s. 21 s. 22

Aye Kulin

neriYorum
Son okudum kitaplar syle sralyorum:

1)
2) 3) 4)

1) SU / Buket Uzuner 2) AKIN CEP DEFTER / Murathan Mungan 3) ELDEBRABA GDEYM M? / Seluk Erez

5)

5) LEVANT / Philip Mansel

4) OD / skender Pala

lk drt kitap ters sralamayla son alt ayn kitaplar. Yazarlarn hepsi benim dostlarm. Onlarn yaymlanan her kitaplarn nce mesleki bir merakla sonra da arkadalarm olduklar iin okurum. Her birinin kitabndan deiik bir tat alrm. skender Palann kitaplarnn benim iin ayrca retici bir yan da vardr her zaman. Tarihi ayrntlar romanlarda yakalamak keyiflidir. 5. sradaki Levant ise, yakn tarihl ve benim lkemin yer ald corafyay anlatt iin ilgiyle okudum.

. KITA P
Aydnlk

Anadolum Gazetecilik Basm Yayn San. ve Tic. A.. adna sahibi: Mehmet Sabuncu Genel Yayn Ynetmeni: Serhan Bolluk Sorumlu Mdr: Mehmet Bozkurt

Ynetim Yeri stiklal Cad. Deva kmaz No:3/3 Beyolu / stanbul Tel: 0212 251 21 14 / 251 21 15 / 251 55 04 Faks: 0212 252 51 22 www.AydinlikGazete.com kitap@aydinlikgazete.com Bask: Toros Yay. Mat. Tur. Org. San. Tic. Ltd. ti. Yaln Kore Cad. No: 12/A Bodrum Kat Baclar / stanbul Tel: 0212 655 44 34

Aydnlk Gazetesinin cretsiz ekidir

Editr: Pnar Akko Yazileri: Damla Yazc Reklam Mdr: Saynur Okurolu Sayfa Sekreteri: Egemen Yamanda

6 N SAN 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

HAFTANIN PORTRES

mit Kaftancolu
(1935-1980)
Gerek edebiyatn halkn aznda, dilinde olduunu bilmeliyiz. Halkn szl edebiyatn yazya geirecek, deerlendirecek olanlar da halk ocuklardr

Bakaldryorum yleyse varm!

Modern kltre ve insanlarn lgnlklarna kar sade grnen ama bir o kadar da hrn ve gl mcadele zerinden, Habil ile Kabil, Tanr ile Lilith gibi mitolojik kahramanlara gndermeler...
CEREN ADALETSEVER Sel Yaynclktan kan Lilith yazarn ilk roman olma zelliiyle nemini benim amdan artran bir kitap oldu. Yazarn baka insanlarn dnyalarna kendi hikayesiyle girdii ilk roman, ilk heyecan paylayormu gibi bir duygu hissediyorum hep ilk kitaplar okurken. Beni sarsacak yeni bir yazarla m tanyorum duygusunu hissediyorum kitabn kapan amadan nce. Esra Pekin beni hayal krklna uratmayan yazarlardan oldu diyebilirim. Yazar ilk romannda fi tarihinden bugne tayor bizi. Dn olmasayd bugn olmazd. Bugn dnn devam, bugn dne baml, oysa dn bugne kaytszd diyor yazar ve yaratlm efsaneleri Lamiann hikayesiyle sunuyor bize. Bir bakaldrnn sembol olan Lilith ayn zamanda feminizmin de sembol olarak kabul gryor. Peki kim bu Lilith? Yazar kendi diliyle yle tanmlyor Lilithi: smim Lilith. Tanrnn Ademle ayn anda yarattn unutmak iin adn utanmaszca tm kutsal kitaplardan sildii ve cennetinden kovduu, buna karlk lmszlkle dllendirdii ve yalnzlkla cezalandrd, yalnzl eytanla dp kalkarak gideren, eytandan olma bebekleri Tanr tarafndan katledilen, Ademin ilk kars Lilithim. Tanrya bakaldran ilk kadnm. Kitabn ileri sayfalarndaysa yazar gzkapaklarmz ayor, bizi uykumuzdan uyandrp Lilithin gerek hikayesini anlatyor. Lamiann hikayesinde ise; var olmann tketimle bir olduu dnyada insann kendine yabanclamasn, hayatn sradanln lm ve acnn hayatmzdaki yerini iliyor yazar. Bu eitsiz dzenin iinde Lamia; tm gcyle, gszlyle, suuyla cezasyla eitlii salamaya alarak bakaldryor var olan dzene. Gnmzn tketim toplumunda geerlilik kazanan Tketiyorum, o halde varma cevab Bakaldryorum o halde varm oluyor Lamiann. Bakaldryor alkanlklara, bakaldryor lme ve bakaldryor acya. Lamia; Fadi Hanmdan rendii tahnit sanatyla kitaplna tayor llerini.Ve kitaplnda biriken gri Afrika papaan, knal keklik, muhabbetkularyla lme meydan okuyor adeta ve aclaryla birlikte ya-

Asl ad Garip Tatar olan mit Kaftancolu 1935 ylnda Ardahan'n Hanak ilesinin Koyunpnar (Saskara) kynde dnyaya geldi. ocukluu Dede Korkut boylarnn zengin anlatm gelenei ierisinde, halk klarnn, sz sohbet bilenlerin dizinin dibinde destan, masal, trk, efsane dinleyerek, okuyarak geti. Kyndeki ilkokula gittiinde diploma alacak durumdayd. lkokulu bitirdikten sonra ky ocuklarna ak tek kap olan Ky Enstitsne girmek iin yllarca urat, yollara dt, Clavuz Ky Enstitsne girdi. Kaftancolu, Clavuz Ky Enstitsn bitirdikten sonra Mardinin Derik ilesinde ilkokul retmeni olarak grevine balad. Daha sonra Balkesir Necati Bey Eitim Enstits Edebiyat Blmn bitirip bir sre Rizenn Pazar ilesinde Trke retmenlii yapt. Yedeksubay olarak grev yapt askerlik dn, TRT'nin at snav kazanarak, Ky Yaynlar blmnde greve balad. TRT stanbul Radyosu'nda Av Bizim Avlak Bizim, Dilden Dile ve Yurdun Drt Bu-

candan gibi programlarla halk kltrn, halk klarn, halkn eksiini ve skntlarn mikrofona tad. Gerek edebiyatn halkn aznda, dilinde olduunu bilmeliyiz. Halkn szl edebiyatn yazya geirecek, deerlendirecek olanlar da halk ocuklardr demiti. Bu gzlemlerini dorularcasna, Anadolu'yu gezerek derlemelerle halkn szl yaznn ve halk trklerini yazya dkt. Gnmzde bile sevilerek dinlenen Evree Yollar Dar ve Yksek Yksek Tepeler Ev Kurmasnlar trkleri Kaftancolu'nun derlemeleri arasndadr. Radyo programcl yannda edebiyat dnyasnda da adn duyuran Kaftancolu, Dnemele (yk) TRT Byk dl birincilik (1970), Hakullahla (Rportaj) Milliyet Gazetesi Karacan dl birincilii (1972) ald. 11 Nisan 1980de grev yapt TRT stanbul Radyosuna gitmek iin kt evinin nnde, kltrn ve aydnln dmanlarnca katledildi. mit Kaftancolunu lmnn 32. ylnda saygyla anyoruz.

amay tercih ediyor. Baktka hatrlamak, hatrladka aclanmak, aclandka nefes almak iin. Yazara gre; lm kanlmaz bir eydi, bir yergezendi. Sinsi, haris, selis... Belli bir istikameti yoktu lmn ve snr tanmyordu. Tm dierleri, lmden ke bucak kaadursun; Lamia nn hikayesinde bir alp bir verdii nefes kadar yeri vard lmn.O tpk Lilithin Tanrdan intikamn ald gibi lm kullanyordu cn almak iin. Yazar, Lamiann modern kltre ve insanlarn lgnlklarna kar sade grnen ama bir o kadar da hrn ve gl mcadelesi zerinden, Habil ile Kabil, Tanr ile Lilith gibi mitolojik kahramanlara gndermeler yapyor. O mitolojik kahramanlar Lamiann hikayesine alyor. Bu karlatrmalar modern hayatn mitoloji zerindeki glgesini gzle grnr hale getiriyor. Ayn anda hem gerek ve basit, hem de efsanevi. Islakkarga; ok korkan, ekingen, rkek demektir. Halbuki karga, tc kular takm iindeki en aklaban, en cevval, en akac ve en zeki kutur. Karga insanolunun cann yle ok actmtr ki insanolu da kargann suretinden cn alamaynca k-a-r-g-a nn harflerini slatmtr. Lilithin yani Lamiann hikayesine tanklk ederken sizler de birer slakkargaya dnebilirsiniz. (Lilith, Esra Pekin ,Sel Yay., 120 s.)

K TAPTAN
Kendini tanr zanneden insan, bir hayvan oldugunu unutmak iin doasn unutmaya yemin etti. Ve bu yemini tutmak iin ne gerekiyorsa yapmaktan saknmad. Kendi koyduu yasalarn bir rmcek a gibi kendini hareketsizletirdiini anladnda, imdiden sonra yaplabilecek bir ey olmadn biliyordu. Bazlar iin yaplabilecek tek bir ey kalmt: Bireysel bakaldrlarla yaamaya almak.

Aydnlk KTAP
NDEKLER
Haftann Portresi: mit Kaftancolu Bakaldryorum yleyse varm s. 4 s. 4

6 N SAN 2012 CUMA

SUNU

Avrupaya ulaan tek kitap eki oluyoruz

Altnc saymzda, tm okurlarmza, tm kitapseverlere bir kez daha merhaba derken, gerekletirmek zere olduumuz nemli bir atlmdan da sz etmek istiyoruz... Aydnlk Kitapn, Aydnlk gazetesinin tirajna bal olarak Trkiyede en ok okura ulaan haftalk kitap eki olduunu belirtmitik geen saylarmzda. imdi bir adm daha... 16 Marttan itibaren Aydnlk gazetesi bir ilki gerekletirerek, kitap ekimizi Avrupadaki okurlarna da ulatracak. Yani Aydnlk Kitap Eki, yurtdnda da datlan ilk ve tek kitap eki olma zelliine kavuacak. Milyonlarca vatandamzn yaad, Trkiyede yaymlanan binlerce kitabn okur bulduu Avrupa lkeleri bugne dek yaynevlerimizin gndemine yalnzca, bata Frankfurt olmak zere uluslararas kitap fuarlar nedeniyle girmiken, bundan sonra Aydnlk Kitap Eki de nemli bir tantm kprs ilevi grecek. Bunun tersi de geerli olacak kukusuz ki... Almanya, Fransa, Hollanda, Belika, svire, ngiltere, Danimarka, Norve, sve... Tm bu lkeler, ok iyi biliyoruz ki Trkiyede yaynevlerinin, dergilerin, kitap eklerinin gndemine girme olana ne yazk ki ok kstl olan yazarlar ve kitaplar da demek. Zorlu sreler sonucunda yaymlattklar kitaplarnn sesini Trkiyede de duyurmak isteyen gurbeti yazarlarmz, 16 Marttan itibaren Aydnlk Kitap sayfalarnda kendilerine daha geni bir yer bulabilecekler. Aydnlk Kitapn sayfalar, bundan byle Avrupada yaayan yazarlarmzn rnlerine ynelik tantmlarla daha da zenginleecek... *** Yurtdna dair birka satr daha... Aydnlk Kitapn editr Pnar Akko 21-27 Mart tarihleri arasnda Mexicodayd... Pano Villann, Emiliano Zapatann, Carlos Fuentesin lkesinin bakentinde dzenlenen uluslararas bir toplantya katlan Akko, zaman bulduu lde bol bol da kitabevi gezdi. 20 Martta Meksikann gneyinde yaanan 7.9 iddetindeki deprem, bakentte de hissedilmi. Pnar Akkoun tant kitaplarn ou, Trkiyeden gelen konuklarn, deprem nedeniyle devrilen kitap raflarn gstererek, Biraz dank durumdayz, zr dileriz... diyerek karlaasa da, akas editrmzn ektii fotoraflar bizde Meksikal kitabevi ve sahaflarn hayli dzenli tertipli olduklar gibi bir izlenim brakt! Byk bir depremle karlaan Meksika halkna gemi olsun dileklerimizi ve Meksikadaki tm kitabevlerine sevgilerimizi gnderiyoruz.

Erdem, Her Dem

s. 5

mer Serimden Son Kale Fenerbahe / Bir Lin Belgeseli Margaret Meservein aratrmalaryla Trk Kurt Vonnegut ve Kedi nerede beik nerede? s. 8 s. 7 s. 6

Mecit nal: Glden Terazi Seyyit Nezir: Ara Kablo KAPAK: Hfz Topuzla son kitab Elbet : Sabah Olacaktr zerine... Arthur Asa Bergerden Kltr Eletirisi Cafer Yldrm, Arkada Z. zgeri yazd Bir kitap bir film Yeni kanlar ocuklar iin Sahaf ve Anadoludan Kitabevi Alnt test ve Bulmaca

s. 9 s. 10

s. 11-14 s. 15 s. 16 s. 17 s. 18-19 s. 20 s. 21 s. 22

Aye Kulin

neriYorum
Son okudum kitaplar syle sralyorum:

1)
2) 3) 4)

1) SU / Buket Uzuner 2) AKIN CEP DEFTER / Murathan Mungan 3) ELDEBRABA GDEYM M? / Seluk Erez

5)

5) LEVANT / Philip Mansel

4) OD / skender Pala

lk drt kitap ters sralamayla son alt ayn kitaplar. Yazarlarn hepsi benim dostlarm. Onlarn yaymlanan her kitaplarn nce mesleki bir merakla sonra da arkadalarm olduklar iin okurum. Her birinin kitabndan deiik bir tat alrm. skender Palann kitaplarnn benim iin ayrca retici bir yan da vardr her zaman. Tarihi ayrntlar romanlarda yakalamak keyiflidir. 5. sradaki Levant ise, yakn tarihl ve benim lkemin yer ald corafyay anlatt iin ilgiyle okudum.

. KITA P
Aydnlk

Anadolum Gazetecilik Basm Yayn San. ve Tic. A.. adna sahibi: Mehmet Sabuncu Genel Yayn Ynetmeni: Serhan Bolluk Sorumlu Mdr: Mehmet Bozkurt

Ynetim Yeri stiklal Cad. Deva kmaz No:3/3 Beyolu / stanbul Tel: 0212 251 21 14 / 251 21 15 / 251 55 04 Faks: 0212 252 51 22 www.AydinlikGazete.com kitap@aydinlikgazete.com Bask: Toros Yay. Mat. Tur. Org. San. Tic. Ltd. ti. Yaln Kore Cad. No: 12/A Bodrum Kat Baclar / stanbul Tel: 0212 655 44 34

Aydnlk Gazetesinin cretsiz ekidir

Editr: Pnar Akko Yazileri: Damla Yazc Reklam Mdr: Saynur Okurolu Sayfa Sekreteri: Egemen Yamanda

6 N SAN 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

HAFTANIN PORTRES

mit Kaftancolu
(1935-1980)
Gerek edebiyatn halkn aznda, dilinde olduunu bilmeliyiz. Halkn szl edebiyatn yazya geirecek, deerlendirecek olanlar da halk ocuklardr

Bakaldryorum yleyse varm!

Modern kltre ve insanlarn lgnlklarna kar sade grnen ama bir o kadar da hrn ve gl mcadele zerinden, Habil ile Kabil, Tanr ile Lilith gibi mitolojik kahramanlara gndermeler...
CEREN ADALETSEVER Sel Yaynclktan kan Lilith yazarn ilk roman olma zelliiyle nemini benim amdan artran bir kitap oldu. Yazarn baka insanlarn dnyalarna kendi hikayesiyle girdii ilk roman, ilk heyecan paylayormu gibi bir duygu hissediyorum hep ilk kitaplar okurken. Beni sarsacak yeni bir yazarla m tanyorum duygusunu hissediyorum kitabn kapan amadan nce. Esra Pekin beni hayal krklna uratmayan yazarlardan oldu diyebilirim. Yazar ilk romannda fi tarihinden bugne tayor bizi. Dn olmasayd bugn olmazd. Bugn dnn devam, bugn dne baml, oysa dn bugne kaytszd diyor yazar ve yaratlm efsaneleri Lamiann hikayesiyle sunuyor bize. Bir bakaldrnn sembol olan Lilith ayn zamanda feminizmin de sembol olarak kabul gryor. Peki kim bu Lilith? Yazar kendi diliyle yle tanmlyor Lilithi: smim Lilith. Tanrnn Ademle ayn anda yarattn unutmak iin adn utanmaszca tm kutsal kitaplardan sildii ve cennetinden kovduu, buna karlk lmszlkle dllendirdii ve yalnzlkla cezalandrd, yalnzl eytanla dp kalkarak gideren, eytandan olma bebekleri Tanr tarafndan katledilen, Ademin ilk kars Lilithim. Tanrya bakaldran ilk kadnm. Kitabn ileri sayfalarndaysa yazar gzkapaklarmz ayor, bizi uykumuzdan uyandrp Lilithin gerek hikayesini anlatyor. Lamiann hikayesinde ise; var olmann tketimle bir olduu dnyada insann kendine yabanclamasn, hayatn sradanln lm ve acnn hayatmzdaki yerini iliyor yazar. Bu eitsiz dzenin iinde Lamia; tm gcyle, gszlyle, suuyla cezasyla eitlii salamaya alarak bakaldryor var olan dzene. Gnmzn tketim toplumunda geerlilik kazanan Tketiyorum, o halde varma cevab Bakaldryorum o halde varm oluyor Lamiann. Bakaldryor alkanlklara, bakaldryor lme ve bakaldryor acya. Lamia; Fadi Hanmdan rendii tahnit sanatyla kitaplna tayor llerini.Ve kitaplnda biriken gri Afrika papaan, knal keklik, muhabbetkularyla lme meydan okuyor adeta ve aclaryla birlikte ya-

Asl ad Garip Tatar olan mit Kaftancolu 1935 ylnda Ardahan'n Hanak ilesinin Koyunpnar (Saskara) kynde dnyaya geldi. ocukluu Dede Korkut boylarnn zengin anlatm gelenei ierisinde, halk klarnn, sz sohbet bilenlerin dizinin dibinde destan, masal, trk, efsane dinleyerek, okuyarak geti. Kyndeki ilkokula gittiinde diploma alacak durumdayd. lkokulu bitirdikten sonra ky ocuklarna ak tek kap olan Ky Enstitsne girmek iin yllarca urat, yollara dt, Clavuz Ky Enstitsne girdi. Kaftancolu, Clavuz Ky Enstitsn bitirdikten sonra Mardinin Derik ilesinde ilkokul retmeni olarak grevine balad. Daha sonra Balkesir Necati Bey Eitim Enstits Edebiyat Blmn bitirip bir sre Rizenn Pazar ilesinde Trke retmenlii yapt. Yedeksubay olarak grev yapt askerlik dn, TRT'nin at snav kazanarak, Ky Yaynlar blmnde greve balad. TRT stanbul Radyosu'nda Av Bizim Avlak Bizim, Dilden Dile ve Yurdun Drt Bu-

candan gibi programlarla halk kltrn, halk klarn, halkn eksiini ve skntlarn mikrofona tad. Gerek edebiyatn halkn aznda, dilinde olduunu bilmeliyiz. Halkn szl edebiyatn yazya geirecek, deerlendirecek olanlar da halk ocuklardr demiti. Bu gzlemlerini dorularcasna, Anadolu'yu gezerek derlemelerle halkn szl yaznn ve halk trklerini yazya dkt. Gnmzde bile sevilerek dinlenen Evree Yollar Dar ve Yksek Yksek Tepeler Ev Kurmasnlar trkleri Kaftancolu'nun derlemeleri arasndadr. Radyo programcl yannda edebiyat dnyasnda da adn duyuran Kaftancolu, Dnemele (yk) TRT Byk dl birincilik (1970), Hakullahla (Rportaj) Milliyet Gazetesi Karacan dl birincilii (1972) ald. 11 Nisan 1980de grev yapt TRT stanbul Radyosuna gitmek iin kt evinin nnde, kltrn ve aydnln dmanlarnca katledildi. mit Kaftancolunu lmnn 32. ylnda saygyla anyoruz.

amay tercih ediyor. Baktka hatrlamak, hatrladka aclanmak, aclandka nefes almak iin. Yazara gre; lm kanlmaz bir eydi, bir yergezendi. Sinsi, haris, selis... Belli bir istikameti yoktu lmn ve snr tanmyordu. Tm dierleri, lmden ke bucak kaadursun; Lamia nn hikayesinde bir alp bir verdii nefes kadar yeri vard lmn.O tpk Lilithin Tanrdan intikamn ald gibi lm kullanyordu cn almak iin. Yazar, Lamiann modern kltre ve insanlarn lgnlklarna kar sade grnen ama bir o kadar da hrn ve gl mcadelesi zerinden, Habil ile Kabil, Tanr ile Lilith gibi mitolojik kahramanlara gndermeler yapyor. O mitolojik kahramanlar Lamiann hikayesine alyor. Bu karlatrmalar modern hayatn mitoloji zerindeki glgesini gzle grnr hale getiriyor. Ayn anda hem gerek ve basit, hem de efsanevi. Islakkarga; ok korkan, ekingen, rkek demektir. Halbuki karga, tc kular takm iindeki en aklaban, en cevval, en akac ve en zeki kutur. Karga insanolunun cann yle ok actmtr ki insanolu da kargann suretinden cn alamaynca k-a-r-g-a nn harflerini slatmtr. Lilithin yani Lamiann hikayesine tanklk ederken sizler de birer slakkargaya dnebilirsiniz. (Lilith, Esra Pekin ,Sel Yay., 120 s.)

K TAPTAN
Kendini tanr zanneden insan, bir hayvan oldugunu unutmak iin doasn unutmaya yemin etti. Ve bu yemini tutmak iin ne gerekiyorsa yapmaktan saknmad. Kendi koyduu yasalarn bir rmcek a gibi kendini hareketsizletirdiini anladnda, imdiden sonra yaplabilecek bir ey olmadn biliyordu. Bazlar iin yaplabilecek tek bir ey kalmt: Bireysel bakaldrlarla yaamaya almak.

Aydnlk KTAP

6 N SAN 2012 CUMA

Erdem, her dem

MURAT HATUNOLU Zordur, herkese lazm olan baz eylerin tantmn yapmak. Mesela bir takvimin reklamn yapamazsnz kolay kolay ya da bir terazinin. Terazidir, takvimdir ite ve herkese lazm gelir. mrn son yapra kopana kadar baklandr takvim; yapran komusu yemii, gveriyi arlayandr terazi. Diyemez ki insan, benim takvimim daha doru, daha gzel diye; ancak bakar, renir, geer. Antik Yunan filozoflar da byledir, deta attmz her admda, konutuumuz her konuda ve hatta beyin kvrmlarmzdan kan her fsltda vardr nefesleri. Kimin sylediini biliriz ya da bilmeyiz, Bildiim tek ey hibir ey bilmediimdir cmlesini syleriz rnein. nsan nce kendini tanmal, kendini bilmeli, vazgeilmez tleridir ninelerin. Hlbuki bu szler milattan drt yz elli yl evvel yaam Sokratesin. Nereden biliyoruz? Onun mirasn bin yllarca sildirmeyen rencisi Platondan, onun Sokrates adyla yazd diyaloglarndan. Malumdur, Platon, Devletinde de, leninde nice eserinde de hocasn sordurur, konuturur. Yazl hibir eser brakmayan hocasnn binlerce yllk taycs olur. Bylece, Platon Sokratesle, Sokrates Platonda var olmu olur. Felsefe ve matematiin 20. yzyldaki ileri gelenlerinden Alfred North Whitehead, Tm Bat felsefe tarihi Platona dlen dipnotlardan ibarettir der. Acaba ona bunlar syleten ey nedir? Platonun erdemi midir? Eer yleyse ondaki erdem nereden gelmektedir? Acaba erdem renilebilir bir ey midir? Sahi, erdem tam olarak nedir? Bu sorulara byk lde- yant veren Menonu okumadan ve konumadan nce Platona ve onun hayatndaki urak noktalarna gz atmak gerekir. Furkan Akderinin Eski Yunancadan evirdii Menonu yayma hazrlayan Ahmet Cevizci, kitabn ilk blmnde bu uraklardan gayet doyurucu bir ekilde bahseder, bylece bu kymetli almay nsz okunmadan atlanan kitap olmaktan kurtarr. Bilindii zere, Platonun Sokratesle tanmas, politik kariyerinden, tragedya yazarlndan ve doa felsefesi aratrmalarndan kopuuna ve Sokratesin yaadklarna en yakndan ahit oluuna vesile olur. Bu sayede gelmi gemi en adil insan olan hocasna reva grlen hakszlklar ve dzenin bozukluunu gzlemler ve Sokratesin idam Platona Devleti yazdran itici erki verir. Bu arada da Msra, oradan da talyaya uzanan ve yllar yl srecek bir grm ve renim seyahatine kar. Seyahatin sonunda korsanlarn eline dp kle olmaktan son anda kurtulup- mehur Akademiyi, Avrupann ilk byk eitim ve aratrma merkezini kurar. Akademide bilim ve felsefe temelli bir politika eitimi verilir. Platonun yaklak otuz yapt sayesinde de Akademi dndaki insanlar da aydnlanm olur. Menon, Platonun diyaloglar arasnda en ok gze arpan diyaloglardandr. Matematikle alakas olmayan bir kleye geometri problemi zdrmeye almak gibi ilgin bir deneyimi de ieren metin, Menon isimli bir

gencin, Sokrates sence erdem retilebilir midir? Yoksa erdem eylemlerle mi anlalr? Belki de bir insan erdemli yapan ey eitim ya da eylemler deil doal bir yetenek ya da baka bir eydir demesiyle balar, erdemi iler, anmsama kuramna dokunur. Ve Platonun edebiyatla felsefeyi birletirdii muhteem papirsn nmze serer. Bizler de terazimize bakar, anlattklar iki bin be yz yllk takvim yapraklarndan ar gelen Platona aarz. (Menon Platon (Eflatun) Say Yaynlar ev. Furkan Akderin, 96 s.)

6 N SAN 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

MER SER MDEN SON KALE FENERBAHE / B R L N BELGESEL

Fenerbaheyle baa kamazlar!

Asl nda Futbolda da Birinci Cumhuriyetin sonuna gelindi diye mjde veren Taraf ya da yanda medyan n di er numunelerinin yay nlar na bakmak bile ike operasyonu ad alt nda asl nda ne gerekle tirilmek istendi ini anlamaya yetecekken, bir de kitap yaz ld ve iyi ki de yaz ld
maat Fenerle baa kamaz TUNCA ARSLAN Aydnlk yazar Hikmet iek, ATILMAK STENEN Futbolun mam Kim? balkl AMURUN BELGESEL yazsnda futbol dnyamzda Aslnda Taraf ya da yanyrtlen ike soruda medyann dier nuturmalar ve operasmer munelerinin yonla ilgili olarak, Serim, 3 yaynlarna bakmak Fenerbahe ve Temmuz bile ike operasErgenekon bayonu ad altnda 1de Aziz 201 lants kurmaya aslnda ne gerekn alanlar olY ld r m letirilmek istenduunu ileri gzalt na al nmas yla diini anlamaya srm, Feba layan sreci yetecekken, bir nerbahe tarign gn izliyor, blm de kitap yazld ve katlarn nfuz iyi ki de yazld. lar nda da lin ara edemedii 1969da alender kulplerikltrnden maya balad mizden biridir. rnekler TRTde pek ok Galatasaray, Beikveriyor nemli program ve Yorta, Trabzonspor, Burgun Sava gibi dizilerin saspor ve daha birok yapmcln stlenen ve bu dizikulpte tarikatlar hem ynetici nin 12 Eyllclerce yaklmas hem de futbolcu dzeyinde fink hakknda Devlet Yapar, Devlet atarken Fenerbahe bunlara kapYakar-Yorgun Sava Olay sn skca rtt. Kukusuz bunda (2002) balkl bir kitap yaymlaAziz Yldrmn rol bykt deyan, 2006da Trk Televizyon miti. Tarihi, 2010da Ver Bi TV Bol Yalnzca, Galatasaray taraftar Kfrl Olsun adl iki kitaba olduu yakn evresi tarafndan iyi bilinen iek deil, olaylar ve Tr- daha imza atan mer Serim, bu kiyeyi iyi izleyen baka yazar ve yo- kez Son Kale Fenerbahe-Bir Lin Belgeseli adl almasyla rumcular tarafndan da dile okurlara sesleniyor. Hemen begetirilen bu gerek, ok farkl bir odak tarafndan, Taraf gazetesi ara- lirtelim, stanbul Gazeteciler Cemiyeti ve Trkiye Spor Yaclyla da Futbol cazarlar Dernei menmiasnda da Birinci subu olan Serim, Taraf Cumhuriyetin soFenerbahenin nuna gelindii in gazetesin de kongre eklinde mjFutbol yesi. deleniyordu. camias nda da Medya Fenerbahdediimiz, Birinci eye kar benim de Bakan Aziz Cumhuriyetin mensubu Yldrm sonuna gelindi i olduum zerinden demesi bile ve srekli yrtlen basn karher eyi tm operasyon ve tn tadgri propaganda plakl yla m camiadaki kampanyas, Feanlat yor bazlarnn haknerbahe Yksek szca ve art niyetli Divan Kurulu Bakan davrann gn yzne Yksel Gnaya gre ancak karmak iin yazld bu kitap. bir polis devletinde grlebilirdi. Bu kitap Fenerbaheye atlFenerbahe taraftarlar ise olan mak istenen kir ve amurun, bitene tehisi yle koymutu: Cevurulmak istenen kara lekenin belgeselidir. Bu kitap ona yaplan haksz ve dayanaksz linin belgeselidir diyen yazar, ilgin bir kurguyla tarihteki belli bal fiziksel-sosyal lin olaylarn ve gzden drme-karalama kampanyalarn da almasna dahil etmi. almasna Fenerbahenin anlamn ve kulp tarihinden baz unutulmaz olaylar anlatarak balayan mer Serim, Cumhuriyetin kazanmlarnn birer birer yok edildiini, Ergenekon adyla ne olduu belli olmayan bir kavram yaratlarak gazetecilerin, siyasetilerin, bilim adamlarnn yazarlarn cezaevlerine tkldn, yazlmayan kitaplarn yasaklandn, Atatrkn kurduu Cumhuriyetin hasta haline getirildiini, Fenerbaheye saldrnn da bunun bir paras olduunu vurguluyor.

GNMZDE LYNCH KLTR

Son Kale Fenerbahe 3 Mays 1918 gn Mustafa Kemal Paann arkadalaryla birlikte oturduu srada o gnn oynanan FenerbaheGalatasaray mann 3-3 bittiini renmesi zerine Galatasarayl olduklarn bildii Necati Bey, Ruen Eref naydn Bey, Necmettin Sadak Beye dnerek, Vasf nar Bey ve Sabri Toprak Beyi iaret ettikten sonra Biz de burada e z; nk ben de Fenerbaheliyim dedii kulptr diyen Serim, sonrasnda 3 Temmuz 2011de Aziz Yldrmn gzaltna alnmasyla balayan sreci gn gn izliyor, blm aralarnda da, yukarda belirttiimiz gibi lin kltrnden rnekler veriyor. rnein kavrama adn veren, Amerikan Bamszlk Sava srasnda ast astk kestii kestik bir mahkeme bakan olan Charles Lynchin, sonradan Lynch Kanunlar olarak adlandrlacak keyfi ve ikenceli yarglamalarn vurgulayan mer Serim, Fenerbahenin de tpk Trkiyede son be ylda yaanan keyfi yarglamalar gibi bir lin kanununa kurban edilmek istendiini vurguluyor. Operasyonla, Ben herkese dokunurum mesajnn verilmek istendiini belirten yazar Serim, dileriz ki yakn gelecekte elimizdeki kitabn belgesel filmini ekmeye de frsat bulsun. (Son Kale Fenerbahe, mer Serim, Nokta Kitap, 304 s.)

Aziz Y ld r m

Aydnlk KTAP

MARGARET MESERVEIN ARA TIRMALARIYLA TRK

Avrupann tekisi...
Avrupann Trkleri tanma abasnn, Trk korkusunun ve Trklere kar nlem alma arzusunun ilgin yansmalarndan biri de ortaya kyor Meservenin kitabnda...

REHA GNEN Latince bir atasz, No es facile ser turco der, yani Trk olmak zordur!... Bundan daha zor olan ise hi kuku yok ki Trkn tanmn yapmak, kkenini bulmaktr. zellikle Avrupallar bu konuda eitli teoriler gelitirmiler, Trklerin kkeni konusunda da en az Trlerin Kkeni kadar kafa yormular. Birisi, ri yapl, beyaz tenli, gzel Osmanlnn Trk olduuna dair fikir yrtrken, bir dieri Kk Asya kan ile Tatar-Mool ve sar rk kannn birleiminden ortaya kartm Trkleri... Avrupa tarihi zerine almalaryla tannan ve halen Notre Dam niversitesinde retim yelii yapan Margaret Meserve de Trk adl almasnda benzer bir almann iine girmi, Bat-Dou, Hristiyanlk-slamiyet eksenleri zerinden Trk kimliinin peine dm. Elbette ki Bat bak asndan ve Batllarn meraklarn gidermek zere kaleme alnm bir kitap elimizdeki ve nemli vurgularda bulunmakla birlikte ortaya att sorulara yzde 100 net yantlar verdiini sylemek zor. Trkleri aratrmak da zordur gereinin stnden gelmek iin ciddi ve olduka bir titiz bir alma gerekletiren Meserve, ilk kez gn na kar-

tlan belgelere de yer veriyor. nl tarihi Cemal Kafadarn zenli bir aratrma ve zengin kaynak kullanm sonucu ortaya km zgn ve etkileyici bir alma. Rnesans, Ortaa, Osmanl, Trk ve slam zerine aratrmalar yapanlar ile birlikte Avrupann kendisi dndaki toplumlara dair bakn renmek isteyen okurlar iin ei bulunmaz bir kitap dedii Trk, 552 ylna ait in vakaynamelerinde, Moolistanda efendilerine kar isyan eden ve bamszlk ilannda bulunan bir klana Trkler denilmesinden Bizans belgelerine, Osmanl dneminde Trk kavramnn aalayc anlamndan Truva Trklerinin kroniklerine kadar geni bir alanda at sryor bir bakma... Avrupann Trkleri tanma abasnn, Trk korkusunun ve Trklere kar nlem alma arzusunun ilgin yansmalarndan biri de ortaya kyor Meservenin kitabnda... Yazar tarafndan bizzat vurgulanmasa da anlyoruz ki Trk, Avrupal iin tekidir ve tarihte olduu gibi bugn de byk bir tekiletirmeye maruz kalmtr. Bunu da aya orbaya tekiletirmeme ekseninden yaklaan liberallerimizin dikkatine sunmu olalm. (Trk, April Yay., ev: Mehmet Tanju Akad, 552 s.)

Aydnlk KTAP

Kedi nerede beik nerede?

MELS YALIN Amerikan yazn tarihinin en byk hiciv ustalarndan Kurt Vonnegutn 1963 ylnda yaymlandnda olay yaratan gezegenin sonuna dair kitab Kedi Beii yeni evirisiyle April Yaynclktan kt. Yazar, Kedi Beiinde dier kitaplarnda da olduu gibi bilimkurguyu sava lanetlemenin ve Amerikan ryasn topa tutmann bir arac olarak kullanyor. te yandan Bokononculuk diye sahte bir din ina edip din icat etmenin ne kadar kolay olduunu okuyucuya gstererek bir anlamda Tanryla hesaplayor. Daha gen bir adam olsaydm, insann aptallnn tarihini yazardm; McCabe Dann zirvesine trmanr, tarihemi yastk yapp srtst uzanrdm; sonra da insanlar heykele eviren mavi-beyaz zehirden bir para alrdm yerden; yznde korkun bir srtmayla srtst uzanm bir heykele evirirdim kendimi, yukarya doru nanik yaparken, smi Lazm Deile. Mizah ve ironiyle yorulmu hikyemiz, Johnun ilk atom bombasnn Japonyadaki Hiroimaya atld gn, bu ile ilgili insanlarn neler yaptyla ilgili bir kitap yazmaya balamas ve atom bombasnn mimarlarndan Fenix Hoenikkerin ocuklarna ulamasyla balyor. Saf bilimle uraan, ne ailesi, ne insanl ne de icatlarnn sonularn umursamayan Hoenikker daha nce atom bombas yznden iki kentte hayatn sonunu getirmi olmakla yetinmeyecek ve lmnden sonra buz-dokuz gibi bir icad pervaszca ortala brakarak tm dnyann sonunu getirecektir. John ise Dnyann Sona Erdii Gn adn vermeyi planlad kitab yazarken, kitabn sonunda kitab okuyacak kimsenin kalmayaca gereiyle yz yze kalacaktr. Ve bu ona insanln kendi kendini yok eden aptalln dnme frsat verecektir. Bir de aklma nceki gece okuduum Bokononun On Drdnc Kitab geldi. On Drdnc Kitapn bal yledir: Son Bir Milyon Yln Deneyimleri Gz nne Alndnda Dnceli Bir nsan nsanlk in Ne Kadar Umut Besleyebilir? On Drdnc Kitap okumak pek uzun srmez. Yalnzca bir kelime ve bir noktadan ibarettir. yle yazar: Hi. 20. yzyl Amerikan post-modern bilimkurgu yazar Kurt Vonnegutun romanlarnda genel olarak savan anlamszlndan ve modern insann deliliklerinden dem vurmasnda kukusuz kinci Dnya Savanda Avrupada askerlik yapmasnn ve savatan ok etkilenmesinin pay vardr. Yz yirmi bin kiinin ld Dresden Bombardmannda hayatta kalan ve 1945te Almanlar tarafndan sava tutsa yaplan yazar, savatan sonra antropoloji eitimi alp, gazeteci ve reklam yazar olarak almtr. Balangta bilimkurgu zerinde younlaan yazarn ilk roman Player Piano (Otomatik Piyano) bu dalda yazara byk vg kazandrmtr. Sonraki eserlerinde bilimkurgudan uzaklatn belirtse de yazd kitaplarda etkisi hl grlebilir. On iki yamdan beri filtresiz Pall Malldan baka sigara imedim. Ve yllar var ki Brown & Williamson, hem de paketin stne yazarak, beni ldrmeyi vaat ediyor. Ama artk seksen iki yana geldim. Eksik olmayn sizi pislikler diyerek paketin stndeki taahhdne uymad gerekesiyle, sigara irketine milyon dolarlk dava aaca eklinde bir espri yapan Vonnegut, 11 Nisan 2007de seksen drt yanda hayata veda etmitir. (Kedi Beii Kurt Vonnegut April Yay. ev. Serkan Gkta 256 s.)

sulanan kurbaa Az bira bardana sevgidir

de ona Tanr r muydu- girmiti. Ben Dr. Hoenikker ile konuu . dedim Fausta. nuz? diye sordum Bayan O ne dedi? unla pek sk ko? Sevgi Aaa, tabii ki. On yle: Tanr nedir nuurdum. ngi bir nedir? Aklnzda kalan herha Hmm. sevgidir, sohbetiniz var m? Fakat Tanr gerekten e kesinBir defasnda kendisin di Bayan Faust, Dr. de syleyeme- bilirsiniz, derse desin yledir. likle doru olan bir ey bahse Hoenikker ne dair benimle yeceime

GLDEN TERAZ

Aydnlk KTAP

6 N SAN 2012 CUMA

MEC T NAL

Ahmet Rasim ve gzetim altnda muharrir olmak

stibdat sona ereli yz yl olmasna karn Ahmet Rasimin bir yazar olarak yaadklarnn sanki bugn yaanyormu gibi zihnimizde taptaze canlanmas, anlattklarnn bize ok bildik ve tandk gelmesi yannda, yazarn kvrak, alayc ama hogrl ve sevecen, kara mizahla ykl olmasna karn krp dkmeyen o kendine zg, Trkenin baln tattra tattra gelien slubundan
Ayaklarn bir leen dolusu suya sokmadan balayamayanlar Yataa girip bana bir buz torbas oturtmadan kendilerine gelemeyenler Birka saat kestirmeden, bir bardak su, bir kadeh iki imeden, bir lokma bir ey yemeden, her gnk alkn olduu yer ve zaman, kat ve kalemi, daktilo veya bilgisayar olmadan tek szck yazamayanlar Yazarlarn nasl yazdklar teden beri merak edilen, zaman zaman dergilerin soruturma yaptklar konulardan biridir. Anlar, inceleme yazlar, konuyu enine boyuna ele alan tezler, kitaplar var. Bunlardan biri de Ahmet Kklgillerin IQ Kltr Sanat Yaynclktan kan Nasl Yazyorlar adl kitab. Kitap, ortalama okurun merak edecei sorularn cevaplarn verme amac dnda retmenler ve renciler iin de bir kaynak durumunda. Yazarlar yazmaya nasl hazrlanyorlar, nasl, hangi ruhsal ve fiziksel ortamda yazyorlar, yazmak iin gnn belirli bir saatini mi seiyorlar? Konuyu nasl buluyorlar? Yazarken duyduklar dinsel, siyasal bir endie var m; kendilerini zgr hissederek mi yazyorlar? Okuru dndkleri oluyor mu gibi sorularn yantlar aranarak hazrlanan kitap Trkiyeden 150yi akn air ve yazarn hangi ortamda ve nasl yazdklarna yer vermi. sonradr. Uyandm zaman gece olmaldr. Gne domusa hemen tembellik basar. Arada leden sonra da alr, yazarm. Ama her halde sabaha bir iki saat kala altmn, yazdmn tadn, zevkini leden sonraki almalarmda bulamam. (Anlar ve Syleiler, ada Yaynlar, 1983, sf. 13). Sevimli Ay dergisinin Muharrir ve ediplerimiz nasl yazarlar balkl soruturmasna verdii yantlara Ahmet Rasim, bu szlerle balyor. Hitaptaki Sayn Yazar Hanm, Sabiha Sertelden bakas deil. Sevimli Ay ise, basn yayn ve edebiyat tarihimizde nemli bir yeri olan, yaynn bir sre de byle srdrmesi zorunluluu ortaya km bulunan Resimli Ay dergisinin, denilebilirse, mstear adlarndan biri. Bugn de pek ok rneini grp yaadmz, dorudan ya da dolayl yollardan gelen hkmet basksyla yaynndan alkonulan dergi ve gazetelerin ne ilki ne de sonuncusu Resimli Ay. 1 ubat 1924te yayn hayatna balayan derginin hedefi de, bu trl basklar mukadder klacak nitelikte zaten o zamanlar. Sorumlu mdr Zekeriya Sertelin hedefledii ey son derece mutevaz oysa: Okuyucularn okuma ihtiyalarnn doyurmak ve memleketimizde gerek bir halk dergisi kurmak! Tevazu tersinden alnnca, daha yaynnn banda Cevat akirin Asker Kaaklar Nasl Aslr? balkl yazs Zekeriya Sertelin de yazarla birlikte stiklal Mahkemesince 3 yl Sinopta kalebentlie mahkm edilmesine neden olur. Ynetimini Sabiha Sertelin stlenecei dergi, bundan sonraki yaynn, nce Sevimli Ay daha sonra da Resimli Perembe adlaryla srdrecektir. ziran 1926 tarihli 4. saysnda yaymlanmtr. Resimli Ayn birinci dneminin srekli yazarlarndan olan Ahmet Rasimin lmnn 50. yl iin Nuri Ertenin hazrlad, ancak 51. ylnda yaymlanabilen Anlar ve Syleilerde yer alan yazlarn byk ounluu Resimli Ay, Sevimli Ay ve Resimli Perembede yaymlanan yazlardan olumaktadr. Ahmet Rasimin kitapta yer alan, Abdlhamit dneminde yazarlk yznden neler ektiini anlatt, Vedat Gnyolun deyiiyle birbirini btnleyen on drt nefis yazsnn her biri yazarn soruturmaya verdii yantlarn alm olarak da alglanabilir. Nitekim on drt yaznn, yantn hemen ardndan sralanmas da bu gr dorular nitelikte. Yazarlk Yznden Neler ektim/Ekmeki de Veresiye Vermeyeceini Syledi, Eim Dourmak zereydi, Cebimde On Para Yoktu, lk Tutuklanmamd, Ama Tutukevinde Kimse Yoktu, Avrupadan Para Alyorum Diye Nasl Jurnal Edilmi, Sonra Nasl Kurtulmutum?, Evim Baslarak Cephane Aramas Yaplmt, ki mparator Arasnda A Susuz, Muhabirlie mi Geldik, Dilencilie mi balkl, konusunu hemen daha balnda veren yazlar, yazarn Abdlhamitin glge hafiyelerinin srekli gzetim ve denetimi altnda nasl yaz yazldn gsteren birer tan durumunda.

RLER N TIRNAKLARININ STNE YAZAN A R

Yakup Kadri, bir sayfada ayn kelimenin iki defa tekrarlanmasna raz olamayp gece uykusundan uyanr, onu siler, yerine bakasn yazarm rnein. Uzun yllar bir alma masasna sahip olamayan Haldun Taner, vapurda, dolmuta, yrrken, ayakta veya evdeyse ya t masasnda ya da yemek masasnda yazarm. Aziz Nesin, odann kapsn, penceresini smsk kapatanlardanm. Cahit Stk ise, nasl yazdn bilmeyenlerden Yemek yerken veya yolda giderken anszn bir dizenin gelivermesiyle dnyas birdenbire aydnlanrm airin. Kendisi deiik saatlerde, deiik durumlarda, yava ilerleyerek, skntsn yaayarak, yanlyla dorusuyla artk ortaya bir ey kmal sabrszlyla esinin bir birikim olduunu sylemise de; Cemal Sreya, Behet Necatigilin daha ok nereye yazdn aratrmtr Behet Necatigil iirlerini Nereye Yazard balkl iirde. airin iirlerini bir ey kmam biletlerin arkasna, la kutularnn stne, kt peetelere, plastikten oyuncaklarn stne yazm olduu kansndadr Cemal Sreya. Cemal Sreyann ustaya kk bir alma odas istedii iirin son ksm yle: Koca Barbarosa karn Beikta biraz odur artk, Kk bir oda versinler Kehribar yz ylece kalsn - Nereye mi yazard dizelerini Trnaklarnn stne yazard
ete.com mecitunal@aydinlikgaz

GERE N D LE GET R LMES N N BEDEL

stibdat sona ereli yz yl olmasna karn Ahmet Rasimin bir yazar olarak yaadklarnn sanki bugn yaanyormu gibi zihnimizde taptaze canlanmas, anlattklarnn bize ok bildik ve tandk gelmesi yannda yazarn kvrak, alayc ama hogrl ve sevecen, kara mizahla ykl olmasna karn krp dkmeyen o kendine zg, Trkenin baln tattra tattra gelien slubundan. Gazetecilikte bana gelenleri bir tarihte hovardalkta baskna uramasn bile- bakasnn bandan gemi gibi anlatmas, her gerek gzeldir diyen Ahmet Rasimi bugn de gncel ve okunur klan zelliklerin banda geliyor. Her gerek gzeldir ancak, gerein dile getirilmesinin de bir bedeli vardr. Bu bedel de ou kez isizlik, yoksulluk, alk ya da hapislikle denir. Nasl yazyorlar trnden soruturmalarda biimsel eyler deil ilgi ekici, zgn ve nemli olan; yazarn iinde var olduu bireysel, toplumsal, siyasal, ekonomik ve kltrel- btnlkl yaratc ortam elbette. Bu bir fildii kule de konforlu ve geni bir alma masas da olabilir, yoksul bir evde bir diki makinesinin st de, bir hapishane hcresinde karton kutulardan yaplma dizst tahtas da. Bir sarayda gecekondudaki gibi yazlmaz. Ne yayorsa onu yazar insan, nasl yayorsa yle yazar. Zaman akar, her ey geer, yaz kalr sonuta. Son sz Ahmet Rasim sylesin o halde: Bence, istediim gibi yazlm bir makalenin, bir kitap blmnn verdii hazz anlatacak hibir deyim yoktur. Sknt ve zntm bile bunlarn karsnda unuttuum pek oktur.

NZIM H KMET VE PUTLARI YIKMA KAMPANYASI

Resimli Ayn 1924-28 ile 1928-30 yllarn kapsayan iki dnemi var. lk dnemdeki kadrosunda Ahmet Rasim, Mehmet Rauf, Yakup Kadri, Reat Nuri, Yusuf Ziya Orta, Hakk Sha, Ercment Ekrem Talu, Hfz Tevfik, Sadri Ertem, Ahmet Nuri, Selim Srr Tarcan, Mahmut Yesari, bn-l Refik gibi yazarlar toplayan Resimli Ay, dergi yaynclna biim ve ierikte de yenilik getirecektir. kinci dneminde toplumcu-gereki bir izgiye ynelen dergi, kadrosunu Nzm Hikmet, Sabahattin Ali, Suat Dervi, Vl Nureddin gibi yazarlarla birlikte ilerici ve sosyalist grlere aar. Derginin bu dnemdeki en nemli yayn, Putlar Ykyoruz kampanyasdr. Resimli Ayn, ksa zamanda sol yazarlarn topland bir dergi haline gelmesi ve polis tarafndan izlenmesi, derginin Zekeriya Sertel dndaki ortaklarn tedirgin eder. Bu ortaklar, Nzm Hikmet bata olmak zere ilericisosyalist yazarlarn kadrodan karlmasn isterlerse de Serteller buna kar dururlar. Bu da derginin sonu olur.

MSTEAR ADLA YAYIMLANAN DERG

Benzer bir soruturmaya verilen bir yant da taa 86 yl nceden: Sayn Yazar Hanm, stekli olarak altm, yaz yazdm zamanlar be alt saatlik deliksiz denilen uykulardan

HAF YELER N GZET M ALTINDA YAZMAK

Ahmet Rasimin, Sevimli Ayn nasl yazyorlar soruturmasna verdii yant, derginin Ha-

10

6 N SAN 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

ARA KABLO

SEYY T NEZ R

air sesleniyor: Kaldr ban magazinden Trkiye

Deniz Sara, Kuru akln estetize edilmesidir ak dedikten sonra, Brecht ve Nerudaya yaslanarak, yle belirliyor tavrn: Bizim iirimiz gelecein gzelliine inananlarn ddr. Bir topyann peinden koar gece gndz.
iirin geen ayki zaman tnelinde (Mart 2012) ilgin ayrntlara yakalandka es geemiyor ve deinmek zorunda kalyorum. Umarm iirseverleri skmyorumdur. Trkiyenin onca youn gndeminde iire bu kadar kafay takmak da ne ayak? sorusunu szck ba iitir gibiyim. Yeniehirli Avnnin beyitiyse kulaklarmda nlyor: Kimse idrk etmedi mnsn dvmzn / Biz dahi hayranyz dv-y b-manmzn. Kaldmz yerden devam: Bayku, ok gsterili ama umulan 2. saysnda bile vermekten hal uzak bir dergi. Sanki yazlar okunmasn diye tasarlanm karanlk grsellik baykuun doasna uygun olabilir ama insann deil. Ramazan Bayatn nc ahsn iiri zerine deerlendirmesi de, tpk Kafka ve Neyzen Tevfik stne yazlanlar gibi gme gitmi... Dergide Gkbr Mete, Doacan Onaran, Ouz Tutal, Anl Akbulut, Figen elik, Tlay Karahasann iirleri var. BerfinBaharda, Mehmet Gen, Atatrkn Yahya Kemale verdii dersi anmsatyor (S: 169): Hibir air divan edebiyatna yeni kelimelerle nefes veremez... l, ldr air! Yeniehirli Avn, 50 yl sonra bu szlerin edileceini bilmi gibidir: Alimallah garazm bir yola hk olmaktr / lemin devlet ikbaline mil deilim... Hasan Hseyin Yalva ve Semih Poroy, 18 ubatta yitirdiimiz Nebi Dadalolunu anlatyorlar. Poroy, yaamndaki aclarla yrmesini bilmi bir ozan evliya diyor... Hakan Bilgenin lmde Ak yazs, hem felsefe hem sanat asndan nemli bir temay irdeliyor: Arzunun nesnesi ulalmaz mdr? teki imknsz mdr? Dergide, Sanatlar Giriimi bildirisi, Aydnlkn haberi (01.03.12) ve Seyyit Nezirin Sanatlar Giriimi Umut Veriyor mu? balkl, sessiz ama yaygn tartlan yazs (04.03.12) da yer alyor... Vecihi Timurolu, Krata adl anma iirini, Devrim bahesinde gezer gibi / Girerler dnyama tekmil / Gzelliin seher kapsndan dizeleriyle bitiriyor... armhtaki Yeni Mehmet iirlerini bugn daha da etkilenerek okuduumuz Ylmaz Gruda, Josef Fueyi yle anlatyor iirinde: Bir insan kymyd o: / mur vuruuyla yontulmu / Kften, pastan, hrstan // Hal sryor kalt: / Yok gerek imdi / Dkmeye tek tek / Hileyi, desiseyi / Yetiyor / Yetiyor ite / Fue! demek... brahim Erolu; Metin Gktepe, Uur Mumcu, Onat Kutlar, Turan Dursun ve Ceylan nkolu da anarak, Uyana aryor okurunu: Kaldr ban magazinden Trkiye / Biraz da yarm metrelik bir duvardaki lm yksn dinle... Gngr Genay, glsuyu ienlerle lkenin nbetilerini iirinde ayn zamirde buluturmakla iyi mi ediyor: Nbeti srdrenler ylesine mutlu ki / Glsuyu iiyorlar marapalarla... Evin Okuolu, devrim arks dudaklarmzda diye bitiriyor iirini; oysa alanlar dudaktan daha ok yakr devrim arksna... Cihan Bar Budakn iiri nefes darlna girdi bu aralar: Dank, darmadank sol dnyam... Alpaslan Akda, ad bir garip iirinde, lkenin bugnlerine uyan bir imge ve sylem yakalam: bir cinayet mahallinde sustym sevgili! Ne ki yakalad anda karm; tpk iirinde sz ettii d gibi... Sleyman Unutmazn ok incelikli eletirilerle ykl Zamanmzn Bir Kahraman iiri Derghn kapsnda karlyor bizi (S: 265): Tanrnn dizi dibinden ayrlmayansn / Kelimelerimizi boa karan... Seluk Kpk, lkenin iir birikimini sylem olarak ok iyi iselletirdii izlenimi uyandryor: bir resul mutlak gemi olmal buradan geceleyin konuarak / yoksa nerden bileceiz biz kitab, inciri ve zeytini... Hakan zelik, aruzu gnmz Trkesine uygulamann imrendirici bir rneini veriyor; ne ki ierii tazelikten yoksun: Vakit biter ve gne, ben uyandmda uyur. / imde eski hznler kprdanr yeniden... Kbra Nur Durann, sen teneffse ge kalmama telayla baheye frlayan ocuklar gibi en dizesiyle balayp, peygamber ehemmiyeti gibiydi / sesinin yetlere dokunuu. / alllahu ekber diye biten iiri biim ve ierik olarak ilgin tartmalar kkrtyor... M. Erturul Fndk, Orta Sayfa sorularn yantlarken ok nemli bir saptamada bulunuyor: Tarih, matbaay lkeye ge getiren yneticileri yarglad gibi, bugn de sosyal paylamda Amerikann dmen suyunsa ilerleyip, sadece kullanc olup, kendi kurallarmz ve mecralarmz oluturmadmz iin hesap soracak bizden.... Nazire Erbay, Edirneli hidnin nemini belirttii yazsnda Fuzlnin ona naziresini de anmsatr: Hli etmitir beni benden muhabbet dostlar / Ayb klman grseniz lemde bi-perv beni... Dkent, Tanseli Polikarn kard bu uar kentlilerin fanzini, 35. saysna ulam. Emine Erban Soukta leden Sonra Ak iirini Melahat Babalk, mit ztrk, Hseyin Kocatrk, Hale Oyal, Mrsel stn, Kenan Yaln, Sevim Yazar, Esin ncolu, Cihat Kemalin iirleri izliyor... C. Kemal, ayrca, Erban toplu iirler kitab Korkuya Doru Yrdm (Broy Y., 2011) tantyor. Son cmlesi yle: Evet evet, yapamayacaklar iir yazan bir bilgisayar iine Emine Erba koymadka... Hayal (S: 40), iir ve topik Ak adl dosya konusuyla bir belgelik oluturmay baarm... Ahmet Ada, dl alan kitab stne ayn sorusunu yantlarken yle bitiriyor: Yoktur Belki Ahmet Ada Diye Birisi de kendinden emin admlarla ilerleyen bir kitap... Veysel olak, 1950-95 arasnda iirle toplumsal ve tarihsel koullar ilikisini belirlemeye ynelik bir giri izlenimi veren yazsnda, dipnotla da olsa kinci Yeni iirinin kklerini de iaret ediyor... Ertan Msrl, Dalarca Gnl; Aslhan Tylolu ve Atalay Sara ise Metin Elolu stne yazlaryla dergiye katkda bulunuyorlar... olakn kanama iiriyle de grnd dergide, Nihat Ziyalan, Ahmet Ada, Nalan elikin de iirleri ilgi topluyor. Hilmi Tezgr, Sincapta yaln, atak ve olduka szlm bir iiri kovalyor. nsanclda (S: 260) Sennur Sezerin atlye konumas yer alyor. Sezer, sz Necat ve Mihrden alp Pir Sultana, Yunusa tar: Yedii insan eti / tii kan olsar. En sonda genlere u d veriyor: Hepiniz ne yazarsanz yazn, Ben kimim? sorusunu kendinize sorun... Asm ztrk, Deersizletirilemeyendir iir yazsnn ana dncesini u cmlede buluyoruz: iir yazma oylumunun dndan gelen tm seslendirmelerin asl deerler olduu yanlgsna dmeden, iirin gerekliklerinden yola karak retmeliyiz... 2012 nsancl Dnya iir Gn Bildirisini kaleme alan Deniz Sara, Kuru akln estetize edilmesidir ak dedikten sonra, Brecht ve Nerudaya yaslanarak, yle belirliyor tavrn: Bizim iirimiz gelecein gzelliine inananlarn ddr. Bir topyann peinden koar gece gndz. Elime geen her dergi iin birer cmle ettiimde bir de bakyorum bin vuru olmu. Sayfann snrysa alt bin... Karagzde kaldk. stelik ayn iirini neremeden Nisana da girdik. Anlalyor ki, vuru saysnda ok daha eli sk davranmak gerekecek... Sanatlar Giriiminin arsna uyarak, gnbirlik ulam mesafesindeki dostlara bugn (6 Nisan Cuma) durumay izlemek zere Silivri Cezaevi nnde, elimizde Mart aynn dergilerde yaymlanm en gzel iiri, Refik Durban Makinesiyle bulumay neriyorum. [ARAKABLOda deinilmesini istediiniz yaynlar (Caalolu, Ankara Cd., Pamir Han, 22/14, Sirkeci-ST.) adresine gnderebilirsiniz.] Refik Durba MAKNE Alminyum tencere yadan kararm tava tutaca krk aydanlk Yatak yorgan kilime sarl Annesinin kucanda Kundakta ocuk Anne kanda Baba kzlerin nnde Sabahn kyden ktlar birazdan kpry geerler Kprnn tesi kasaba yolu Baba sigara saryor anne azna kilit vurmu Akama doru makine, yani kamyon gelir yata yorgan, aclarn hznlerini, sevinlerini sevdalarn yklerler Gurbet yolun bittii yerde uzakta, ok uzakta yolun ufukla kesitii yerde bir toz bulutu Gurbet bulutun iinde bulutun iinde ocuun kundaa sarl sesi... (Sincan stasyonu, Mart 2012)

zete.com seyyitnezir@aydinlikga

KAPAK

Aydnlk KTAP

6 N SAN 2012 CUMA

11

H fz Topuzla son kitab Elbet Sabah Olacakt r zerine...

Ben zgrlk kahramanlarnn yaam yklerini yazyorum

ocukluumda Atatrk tanyan insanlarn arasnda bydm. Akrabalarm, yaknlarm... Evde onun hikayeleri anlatlrd ve o zaman zaten o dnemde okulda, bizim snfta Atatrk olmayan yoktu. Bugn koullar deiti ama Atatrk hl canl.
PINAR AKKO ..siz ey, gelecek gnlerin kk gneleri, birer birer uyanmann vakti geldi ite, ufuklar aydnla yle susad, yle susad ki! aydnlk tek zlediimiz ey amzda, haydi silin bulutlar, uursuz glgeleri atn, klar iinde koun mutlu zgrle doru.. Tevfik Fikret bir aydnlanma savas. Bir Hmanist. Bilimin yol gstericiliini hibir zaman elden brakmayan bir aydn. Hem yaad dnemde hem de lmnden sonra birok insan derinden etkileyen Tevfik Fikreti bu kez Hfz Topuz anlatyor. Tevfik Fikretin Sabah Olursa iirinden dizeler aklmzda, tutuyoruz Hfz Topuzun evinin yolunu. Bardaktan boalrcasna yamur yayor. eri girmeden srlsklam olmu stmz bamz yle bir toparlarz diye dnrken bir de bakyoruz, evinin kapsnda bekliyor bizi Hfz Topuz. Haliyle herhangi bir dzeltme yapmaya vakit kalmyor. Ne kadar gensiniz, ben de sizin yalarda balamtm bu ilere diye kucaklayor bizimle. Ve balyor yeni kacak kitabn anlatmaya... Mithat Paa, Sabahattin Ali, Nazm Hikmet ve imdi de Tevfik Fikret, yaamlarn romanlatrdnz isimler... Bu isimleri tercih etmenizin sebebi nedir? Ben niye bu insanlar seiyorum? Niye Fikreti setim? Ben zgrlk kahramanlarn romanma kahraman olarak seiyorum. nce Mithat Paa ile baladm. Mithat Paa zgrlk kahramanyd. Onun iin savat. dn vermedi ve bunun bedelini hayatyla dedi. Daha sonra Atatrk ele aldm. Atatrk hakknda kitabm var biliyorsunuz. Biri Devrim Yllar, biri Gazi ve Fikriye, dieri de Bana Atatrk Anlattlar. Ben Atatrk hayranydm. ocukluumda Atatrk tanyan insanlarn arasnda bydm. Akrabalarm, yaknlarm... Evde onun hikayeleri anlatlrd ve o zaman zaten o dnemde okulda, bizim snfta Atatrk olmayan yoktu. Baz arkadalarmn babas milletvekiliydi. Yani hepsi Atatrkn arkadalaryd. yle bir havada bydk. Atatrkn bir gn tartlaca aklmza bile gelmezdi. imdi Atatrk hayranl u; bir defa ben kendimi her zaman Atatrk olarak tanyorum, biliyorum. Atatrk ok beeniyorum. Ama Atatrk kendi koullar iinde bir eyler yapt. Bugn ayn eyler yaplr m? Bugn koullar deiti ama Atatrk hala canl. Sonra Sabahattin Aliyi aldm. O da benim gzmde bir kahramand. Sabahattini tandm. Dostluk ettik. ok sevdiim bir insand Sabahattin. Ve hayatyla ilgilendim sonra. Sabahattin ok g artlar altnda yaam mcadelesi verdi. Sabahattinin fikirleri bugn gizlenecek fikirler deil. Ak ak sylenen, yazlan eyler. Komnist Parti yesi deildi. Komnist deildi. Moskovaya gitmeyi de dnmedi. Buradan kaarken niyeti Fransaya, talyaya yahut ngiltereye gitmekti. Ve eilimleriyle sosyalistti. Brakmay hi dnmyordu. Solcu, aydn bir insand. Ama dn vermedi. te benim buna hayranlm vard. Onu yazdm. Sonra Nazm ele aldm. Bunlar Nazmn ok yakn arkadalaryd. Hapishaneye gidip geliyorlard. Hapishaneden dndkten sonra bize Nazm anlatrlard. Nazmn iirlerini getirirlerdi, okurlard. Aman ocuklar, sakn kimseye vermeyin. Nazmn ba derde girer. Bana i alr derlerdi. Ama biz yine de aramzda datrdk iirleri. Valalarn evinde toplanrdk. Orada kimler olurdu? Mehmet Ali Aybar olurdu, Melih Cevdet olurdu, Oktay Rfat olurdu. Bazen Ruhi olurdu. evket Sreya katlrd bazen. Yani byle bir topluluktu ve hep Nazm seven insanlard. 1952de Fransaya gittim. Nazm o zaman Moskovadayd ve Fransada bir kitab kmt, Les Poem diye. Ben Paristeyken haber aldm. Nazm telif cretinin karsna, Mnevver Hanma verilmesini istiyormu. Benden telif cretini editrden istememi rica ettiler. Pariste, St. Germainde bir apartmanda yayordu editr. Konutum, anlattm. Aldm telif cretini. Ertesi gn gidip Valalara yolladm. Byle de bir ilikim oldu Nazmla, henz onu tanmadan evvel. lk ne zaman tantnz? 1959da UNESCOda almaya baladm. O zaman UNESCOda greve giderken Nazm grrsn demilerdi. Hatta Orhan Kemal demiti ki, Grr-

NAZIMLA TANI MADAN NCE

Nazm Hikmeti anlatr msnz biraz Tanklnz da var ayrca Nazm, benim ocukluumdan beri iirlerini okuduum, duyduum bir airdi. Ben Nazmn iirlerini ilk kez ilkokuldayken aabeylerimden dinledim. iirleri elden ele dolard. Daha sonra Nazm yasakland. Bir daha Nazmla temasmz olmad. iirlerini, yazlarn okuyamadk. 1947de, Nazm Moskovaya gittikten sonra ben gazetecilie baladm. Nazm hapisteydi. Gazetede Vala Nureddin vard o zaman. Bir de onun kars vardr, Mzehher Hanm.

12

6 N SAN 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

KAPAK

oldu bunda sanrm. Anneannem de ok sen Nazma syle. Beni o yetitirdi. Nazm olmasayd ben Orhan Kemal ola- roman okuyan bir kadnd. Franszca bimazdm. Kendisine kranlarm syle. lirdi. Evde Servet-i Fnun koleksiyonu Ben greceimi zannetmiyordum. Haki- vard. Dedemin de Fikrete byk bir katen ertesi yl Nazm Parise geldi. Abi- hayranl vard. Ailemin tamamnn din Dino, Nazma benden bahsetmi. O vard. Bir daymn ad Fikret olmu. Benim bir teyzem Meyyalede bahsettida beni grmek istemi. Aman, ne mutlu bana. Ertesi gn bulutuk. Nazm im kadn benim aslnda bykannem onun kz Reviye Hanmn kz Makbir otelde kalyordu. Gittiimde Nabule Hanm. Makbule Hanm zmla Abidin lobide beni bekiyorEsad Paayla evli. Esad lard. Beni gleryzle Paa, Fikretin arkada... karlad. Kucaklatk NaNaz mdan Esad Paa oluna zmla. Ondan sonra ayFikret adn veriyor. rntlarna sonra yeni bir Yani ben byle bir girmeyeyim ama sk p yazmak bana kita aileden geldim, sk beraber olduk. g geliyordu. Ben byle bir evrede Bir gn hep birbydm. E tabii, likte yemee gitsevmedi im insan n bir de Galatasatik. Avni Arba, hayat n yazamam. raylym (glkars Henriette, Abdlmeciti yazd m ama yor). Dnn Nazm, kars hayranl mdan de il. Fikret GalatasaVera, ben ve karm rayda okumu, zaNezihe beraber bir Ac yarak yazd m. Bir de mannda lokantada yemek Abdlmecitin kim retmenlik yapm, yedik. Bir Kafkas looldu u bilinsin mdrlk yapm. kantasyd. Orada NaByle bir Tevfik Fikret zm Rus zannettiler. diye hayranl var. Yazmaya kalHatta Rus asilzadesi zannetknca Tevfik Fikret hakknda tiler. Nazm dedi ki bana: Be20den fazla kitap yazlm olduunu endin mi yaptn ii, beni bunlarn grdm. Hepsi burada (eliyle kitapln arasna soktun. Ben bunlardan kurtulgsteriyor). Onlara baktm. Ben baka mak iin buraya geldim. Byle akalabir ey yazacam dedim. Nazmda da yordu benimle. Derken biz kalkalm yleydi. Nazm hakknda 110 kitap yazldedik, hesap istedik. ef garson geldi. Grandk ailesinden birini ardm, bi- mt. Ben baka bir ey yazacam dedim ve yazdm. Fikrette de yle oldu. razdan gelecek, gitmeyin sizin iin geleBen baka trl yazacam dedim, yazcek dedi. Epeyi gldk. Byle bir dm. hikayem var Nazmla. Bir gn Nazmla yine bulutuk. TEVF K F KRET: BA IRAN B R ADAM Nazm, Abidin, Avni ve ben. Arabayla bir toplantya gidiyoruz. Arabay ben Bu almalar yaparken, kitab kullanyorum. Nazmn sesini kayda yazma srecinde Tevfik Fikreti yeniden almak istedim. Kabul etti. Anlatmaya kefetttiniz kukusuz. Nedir Tevfik balad. Fakat bittikten sonra baktk, ses Fikreti farkl klan? bozuk km. Ama orada anlatt baz Fikret bugn ok gncel adam. Yani eyler ok nemli anlar oldu benim bir defa o nemli. Fikret zgrlk airi. iin. Onlar daha sonra kullandm. Bir Fikret, istibdada bakaldran bir adam. seferinde yine Nazmn oteline gittim. Abdlhamit dneminde, 1908den nce, Birka iirini saklamak istiyordum. kafa tutan bir adam. Sisi yazm. Siste Bana yaklak bir saat iir okudu. Onun haykryor: Ey mahkemelerden mtekopyalar var. te byle ahbaplklarmz md srlen hak; ey mimlenme korkuvar Nazmla. Nazm vatan haini falan suyla kilitlenmi azlar Byle eyler deildi. Vatan akyla yaad. Vatanna yazyor. Bugn Sis ok gncel. Arkasnok balyd. zgrlkyd Nazm. dan gene o dnemde Tarih-i Kadimi zgrlnden dn vermedi. Her zaman bamsz kalmay bildi. Dncelerini bar bar baran, haykran bir insan... Hibir zaman uak olmad Nazm. Moskova ua hi olmad. Ben Nazm ok sevdim. Bilinmeyen ynlerini yazmaya altm hep. ok ortak dostumuz vard Nazmla. Btn bu kiiler nemli kiiler. Ben Nazm onlardan da dinledim. Hayranlkla yazdm Nazm.

yazm. Hem sava kart hem de dyz. Ayn ekilde sava kart, yani bunceye nem veriyor. Artk yeter egegnn deyimiyle barsever. O zaman menliiniz diyor. Ynetimin dnceye yle denmiyor ama tam bir barsever. el koymasna, denetim altna almasna Btn bunlardan sonra Fikret, Aiyana kar koyuyor. En gerek zgrlk dkapanyor. Orada da ilgin bir ey var. mzdeki gelecek alarda: Ne sava, Fikret, zamannda Fransz airlerine ne savaan, ne salgn, ne saltanat, ne hayran. 18. yzyl, 19. yzyl airlerine, yoksulluk, ne ezen ne ezilen diye bar yazarlara hayran. Rousseauya hayran, bar baryor, deil mi. Arkasndan MilVictor Hugoya hayran, Montaigne, let arksn yazm. Btn bunlar AbMontesquieu... Btn aydnlanma ekodlhamit dnemi. Abdlhamit lne hayran. Orada zgrl baran ykldktan sonra 1908de ttihatlar insanlar var. zellikle Rousseaudan Tevfik Fikrete yaklayorlar. Fikret, tti- ok etkilenmi Fikret. Mesela epeyi bir hatlara gvenmiyor. Onu aralarna ura ve mcadeleden sonra Rousseau almak istiyorlar. Milli Eitim Bakanl ekip gidiyor, uzaklayor. Paris dnda teklif ediyorlar. Kitapta var. Kabul etmi- bir yerlere yerleiyor. nsanlar beni anyor. Bir sre sonra Doksan Bee Dolasalar da anlamasalar da ben bunlar ruyu yazyor. Doksan Bee Doru yazmaya devam edeceim diyor. Bir ttihatlara bir bakaldr. Bir devr-i bakyorsun, Fikret Aiyana gitmi, yazeamet, yine inendi yeminler; iyor. Ben burada Rousseaunun ok etkinendi, yazk, milletin mmid-i blendi! sini gryorum. Fikretin hayatnda bir Kanun diye topraklara srtnd cebintaraftan byle bakaldr iirleri var, bir ler; Kanun diye, kanun diye kanun tepe- taraftan da byle inzivaya ekilmek var. lendi... Sussun diye vicdanna Ksmek var. ok alngan bir insan. Dayumruklar inerse Byle rlyor gidiyor kimi zaman. bar bar baran bir adam. Fikretin nemli bir dier Fikret O zaman ttihatlarn yn: Kadn haklarn sahatalarn gryor. vunuyor. Trkiyede bugn ok Ve ttihatlar buna basnda kadn haklani gncel adam. Ya dman oluyorlar rn ilk savunan bir defa o nemli. tabii. Kanun diinsan bence Fikret. yoruz; nerde o Bu, pek kimsenin zgrlk airi. Fikret muhayyel? Dzerinde durduu Fikret, istibdada man diyoruz bir ey deildir. ba kald ran bir adam. nerde bu. HaPek bilinmeyen bir rite mi biz mi? ey galiba. iirleAbdlhamit dneminde, diye baran rinde yazyor. a 1908den nce, kaf adam. HrriyetiKadn ezilirse alatutan bir adam. Sisi miz var diyoruz lr beer diyor. nerde? diye barKadn haklarna saygl yazm . Siste yor. ttihatlar karbiri olarak kyor karhayk r yor sna alyor. Uyaryor mza. Bu da ok nemli bir onlar. Ve sonra ttihatlarn ey. Ayrca gelecee gveni var. bizi srkledii Birinci Dnya SaSabah olursa Elbet sabah olacaktr va Ondan sonra yazyor. ttihatlara Sabah olur genler.. Ve hep genlie kar Harb-i Mukaddes iirini yazyor. gveniyor. Kendisinden artk midi kesYine ttihatlara kar Han- Yama, mi. Ben grmeyeceim belki diyor Yiyin efendiler yiyin dedii iir. Gnama Haluka hep Sen greceksin cel yani, deil mi O zaman Trkiyeyi diyor. Btn bunlar gncel eyler. Bunsavaa srkleme heveslileri var. Bugn lar bilmekte ok yarar olduu kansngncel. Yine bugn yolsuzluklar ok daym. Ben bundan yola ktm. En kr o zamankinden az deil. zgrnemlisi aklc olmas. Aklc olmas, bilk meselesi yine gndemde. Demek ki lime inanmas Fikret, Yaamak dini bir zgrlk kahramanyla kar karya- benim dinimdir. Mminim. Varla ima-

ANNEM LER C B R KADINDI

Nazmdan sonra yeni bir kitap yazmak bana g geliyordu. Ben sevmediim insann hayatn yazamam. Abdlmeciti yazdm ama hayranlmdan deil. Acyarak yazdm. Bir de Abdlmecitin kim olduu bilinsin diye Tevfik Fikreti daha nce de dnmtm. Fikret hakknda be konuma yapmtm eitli tarihlerde. Yeniden zerine eildim. Ben ocukken, okuma yazma bilmeden daha, annem bana erminden iirler okurdu. Ben 5-6 yanda iirleri ezbere bilirdim. Annem ilerici bir kadnd. Odasnda Tevfik Fikretin resmi vard. erde hl durur. lmne kadar odasnda durdu o. erminden sonra Sisi okuduk. Bu sayede Fikreti daha iyi tandk. Byle, teden beri bir Fikret hayranl vard. Annemin de anneannemin de byk etkisi

Ayd nl k Kitap Editr P nar Akko, H fz Topuzla...

KAPAK
nm var diyor. Bunun zerine dinsiz diyorlar. Herkesin bir inanc var, oysa mesele bu deil. Ama bugn bunu sylemek kolay deil. Dnemine gre ok ilerici bir insan. Aydnlanmac olmas, bilime inanmas. Mesela bunlardan Atatrk ok esinleniyor. Maalesef sohbetlerinde bulunamadm diyor Atatrk. ok sylyor. Yaveri kr Tezerin yaymlad anlardan reniyoruz bunlar. Atatrk tanmak iin mthi bir frsat. Orada gryoruz, cepheye giderken yannda kitap tayan insan. Ve Fikreti okuyor orada. Namk Kemali beeniyor. Fikreti beeniyor. Bunlar da o anlarda okuyoruz. Atatrk cepheden stanbula dndnde Aiyana gidiyor. Tevfik Fikreti ziyaret ediyor Aiyanda. Byle bir hayranl var Atatrkn Fikrete. Fikretin, Atatrkn Atatrk olmasnda nemli rol var. Atatrk bunu kendisi de sylyor. Onlar okumasayd byle olamayacan biliyor. Ben Atatkn bu kitap hayranln biliyordum biraz. 1949da Ankarada gazeteci olarak ankayaya gittim. O zaman Atatrkn kitap odasna baktm. Neler okuduuna baktm. Hepsinin altn ize ize okumu. Byle bir adamn Fikretten de esinlenmesi ok doal bence. Demek ki drstlk, dn vermeme bakmndan mthi bir hayranl var. Kitapta onu belirtmeye altm.

Aydnlk KTAP
miz Osmanllardan olmadn anlatm. Franszca, Fransz edebiyatn gayet iyi bilen bir adam olduundan bahsediyor annesine. O da ok etkilenmi. Sonra birden Fikret sofrada Ben size am diyor. Duygusal bir konuma yapyor. Kadn fena halde bozuluyor. Ben sizin metresiniz olmam diyor. kinci karnz da olmam, diyor Karakteri olan bir kadn. Bavulunu toplayp gidiyor. Fikret etkileniyor herhalde bundan. Aradan bir sre geiyor. Fikret ile Halid Ziya beraber Beyolunda bir maazaya gidiyorlar. Galatasarayn karsnda bir pasaja gidiyorlar. Bir de bakyorlar, uzaktan bir kz geliyor. Satc olduunu anlyorlar. Bir de bakyorlar, Matmazel! Fikret arplyor. Ama kz gzlerini karyor. Yakalamaya alyorlar ama kz hi yz vermiyor. yle lanyor. Aile balar, salk sorunlar vs. Bunlar Fikretin ok bilinmeyen yanlar. Bunlar da mmkn olduu kadar belirtmeye altm. Evet, ite byle bir kitap kt ortaya. Ben bu kitab ok seviyorum. nk Fikreti ok seviyorum. Ve Fikret ok gncel. O adan yanstmaya altm. Gncellii, direnii, zgrlk savam, dn vermemesi Bu gibi ok ders alacamz yanlar var Fikretin.

6 N SAN 2012 CUMA

13

TAR HE BA LI KALIYORUM
Siz de bahsettiniz. Hakknda daha nce ok fazla yazlp izilen isimleri anlatyorsunuz. Yine de kitaplarnzda bilinmedik eylere rastlayabiliyoruz bu insanlara dair. Nasl bir aratrma sreci gerekleiyor kitap oluana dek? Bu tr bilinmeyenlere nasl ulayorsunuz? Genel olarak syleyeyim. Benim bir ar-

Fikretin nemli bir yn gl aile ba lar .

BEN S Z N METRES N Z OLAMAM

Kitabnzda Tevfik Fikretin hayatndan kesitler var. Birok yaanmlk var. Bunlar pek bilinmiyor. Bu yaanmlklardan birini paylar msnz okurlarmzla Fikretin nemli bir yn gl aile balar. Karsna bal. Baka kadna bakmak istemiyor. Baka kadn grmek istemiyor. Yani kendisini ok kontrol altnda tutuyor. Ama baz eyler olmuyor yine de arada. Ne kadar inat ederse etsin. Kitapta orijinal olarak bir hikaye anlattm. Okurlarmzla paylaalm. Fikretin bilinmeyen bir zellii. Haluk domu, drt yanda. Bir yere gidiyorlar. ocua bakmas iin birini aryorlar. Ayn zamanda dil retmesi iin tabii. Bunlar genelde levantenlerden oluyor. Rum, Fransz, talyan yahut Alman. Mademoiselleler var eski ailelerde. Btn eski ailelerde byle kadnlar vardr. Hatta bir arkadamn ailesine byle bir kadn gelmiti. Ben tandm zaman 80 yandayd matmazel. Bykanne olmu, hl o evdeydi. Kim olduunu da syleyeyim. Rasih Nuri lerinin evindeydi bu matmazel. svireliydi. O evde yalanmt. Neyse, bir matmazel bulunuyor. Levantenlerden yine. Hristiyan, Katolik genelde. Yirmili yalarda gen bir kadn Kitapta var bunlar uzun uzun. Matmazel eve geliyor. Nazime Hanm kabul ediyor kendisini. Fikret de tanyor. Evde balamas zere anlayorlar. Orada kalmaya balyor. Kz Fikretin ok houna gidiyor. Bir de bakyor ki Franszcay anadili gibi bilen, Fransz edebiyatn gayet iyi bilen bir kadn. Fikretin bildii airleri o da biliyor. Yazarlar biliyor. Byleniyor. Karsna sadk evet ama karsnda da byle bir kz var. Yirmi yanda gzel bir kz var. Kendisi de o zaman 28 civar. Gen bir adam yani. Ama kendine hakim. Yz vermiyor. Bir ara yalnz kalyorlar. Sabahleyin Nazime Hanm bir yere gitmi. Kahvaltda oturuyorlar. Laf alyor, konuuyorlar. Aslnda kz da Fikretten ok holanyor. Daha nce eve gitmi, annesine sylemi. Bildii-

cil bir insan da yaratmadm. Fikretin hayat o kadar zengin ki. Mesela Rza Tevfikin anlattklar o kadar zengin ki, roman ok sslyor. Fikretin hayat o kadar zengin ki, kurmaca ilave etmedim. Yani bu kadar ilgin eyleri ben yaamlarda buluyorum. Bir kurgu iinde topluyorum. Bir de ben insanlarn anlayaca dili kullanyorum. Fikret mesela bugn anlalr deil. Birok kimse anlamaz Fikreti. Ben onlar mmkn olduu kadar anlatmaya alyorum. Btn romanlarmda okuyucunun anlayaca szckler kullanmaya alyorum. Benim okurum lise ve niversite mezunlarndan oluuyor daha ok. Bunu gz nnde tutuyorum. Yabanc szck kullanmyorum. Okuyucuya sadk kalyorum. Bylece imza gnlerinde onlarla karlamaktan zevk alyorum. Yazdklarm bir iletiim sreci iinde gryorum. O da u demek; Ben bir mesaj oluturuyorum. Okuduklarmdan, yazdklarmdan bir mesaj oluturuyorum. Bu mesaj benim yaadklarmn, okuduklarmn, kltrmn, bilgimin muhasebesi sonucu ortaya kyor. O mesaj iletiyorum. Bu srada verici durumundaym. O, birilerine ulayor. Alglanmasn istiyorum. Okuyucu bunu alglarsa mesajm yerine ulam oluyor. O alglama sonucu okuyucu bir tepki gsterir. Ya insanlar arasnda konuulur, ya bir yaz yazlr, ya bana bir telefon gelir ya da ben bir konumada karlarm. Yani bu iletiim ok ynl oluyor, karlkl oluyor. Bir tr demokrasi bu aslnda. letiyorum ve kardan tepki bekliyorum. O tepkinin bana ulamasn bekliyorum. Yeni bir ey yazarken ondan esinleniyorum. Daha kitabm yazarken konuuyorum insanlarla, zellikle genlerle. Onlarla fikir alveriinde bulunuyorum. Ben iletiimciyim ayn zamanda. Btn bu yazdklarm bir iletiim sreci olarak gryorum. Sanrm bu da okuyucuyla daha iyi anlamaya neden oluyor. Ben bunu her zaman yapmaya alyorum. Geen gn Kabata Lisesine ardlar. Genler aydn, retmenler aydn. Onlarla ok rahat konutum. Sansr etmedim kendimi hi, Geenlerde yine Ataehirdeydim. ocuun imzalatmak iin kitap alacak paras yok. Kolunu ayor. mza atmam istiyor. te benim telif cretim bunlar!

grevini yapyor. Fikret pelerin bile alamyor. Halid Ziya alyor galiba. kp gidiyorlar. Ve iir yazyor. Tesadf deil. En mehur iirleri yazlyor. E sevmeden, ak olmadan bu iirler yazlmaz. Sonra aradan bir sene geiyor. Bir gn Boazda dolarken bir de bakyor ki, kz kardan geliyor. Kolunda sevgilisiyle beraber. Yine arplyor Fikret. Bir iir daha yazyor. Bunlar Fikretin i savan anlatyor. Kendisiyle mcadelesini anlatyor. Bir taraftan da duygular var, tutkular var. Byle bunalmlar geiriyor. kinci bir olay daha anlataym. Artk Fikret lm deinde. eker hastas. Durumu kt. Vcudunun her taraf fena, kolunu kesiyorlar. Kt durumda yani. O yknt dneminde bir kadn geliyor. Nazime Hanm kapy ayor. Heykeltra olduunu sylyor. Fikretin resmini yapmak istediini sylyor. Yanna kyor. Fikret bir de bakyor ki bir kadn. O an arplyor. Alk olmad bir Trk kadn. Dnya gzeli bir kadn. Bunu anlata anlata bitiremiyorlar. Kitapta resmi var. Fikret, o halde bile vurulabiliyor, bir gzellie hayran kalabiliyor. Tutkulu olmasndan kaynak-

ivim vardr. Yllardan beri bana gelen btn mektuplar saklarm. ocukluumdan beri biriktiririm. Dosya dosya btn mektuplar vardr. Baz eyleri kesit olarak saklammdr. lgin olanlar yarn bu bana lazm olur diye saklamm. Belge toplarm. Bir konuyu ele almadan nce o konuda yazlm btn kitaplar okumaya alrm. Benim iin bir ey yazmak bir aratrma konusu. Ben aratrmac olarak yazyorum. Kitaplarm biyografik roman. Tarihsel roman da denebilir. Ben tarihi tahrif etmiyorum. Tarihe ok bal kalyorum. Ama baz boluklara da kurmacalar ekliyorum. Gerek kiilerle pek ilgili deil bunlar. Kurmacalar tarihi deitirmez. Fiction dediimiz eleri ok az oranda kullanyorum. Ben kitabma biyografi demiyorum, roman diyorum. Ben bir yaptta bir kiinin btn yaamn anlatmyorum. Beni en ok ilgilendiren, en gzel olan taraflarn seiyorum. Bu yzden de tam biyografi saylmaz. Birok eyi atlyorum mesela. Kiinin yaamndan kesitleri seiyorum. Onlar anlatmaya alyorum. Bunu yapabilmek iin de ikincil insanlar koyuyorum. Btn romanlarmda byle ikincil insanlar var. Fakat bu kitapta ikin-

BASIN TAR H , MCADELELER TAR H

Sizin bir de gazeteci ynnz var. Gnmz Trkiyesinde gazeteciliin geldii noktay nasl gryorsunuz? Yzlerce gazeteci cezaevlerinde. Bu sreci nasl deerlendiriyorsunuz? Gazetecilik, basn tarihi Basknn tarihine bakyorsunuz. Gazetelere kar daima nlem alnm. Gazeteler toplatlm, gazeteciler ieri alnm. 1908de gazetecilerin ldrlmesi balyor. Hasan Fehmi, Ahmet Samim, Hasan Tahsin ehit vermeye balyoruz. Basn ehitleri! Daha sonra Sabahattin Ali basn ehidi oluyor. Bazen tutuklayarak bazen de ldrerek susturulmaya allm gazeteciler hep. Devlet terryle olmu bunlar. Ya ldrlyorlar ya hapse atlyorlar. Nazm neden gidiyor? Sabahattini ldrmler. Sabahatin neden kayor? Burada yaama imkan brakmamlar artk. Basn tarihi btn bu mcadeleler tarihi Gazetecilere yaplan btn bu ikencelerin tarihi. Btn kitaplarmda, zellikle basn tarihi zerine yazdm kitabmda da bu olaylar vurgulamaya altm.

14

6 N SAN 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

KAPAK

Elbet Sabah Olacaktr zerine birka sz

Hfz Topuzun yazm dilinin ne denli yaln ne denli dorudan olduunu biliyoruz. Szn dolandrmadan sylyor, amac, sslemelerle konu dna kmak deil, biim deil zdr nemli olan dncesiyle Tevfik Fikretin yaam yksn n plana karyor

Tevfik Fikret

AYDIN ERGL aydinergil@gmail.com Hfz Topuz bir sredir bir kiinin yaam yksnden hareket ederek onun evresini ve o dnemde yaanan toplumsal olaylar iliyor. liyor yerine derliyor ya da sralyor da diyebilirdim, stne basa basa iliyor diyorum, nk Hfz Topuz, tm bu bilgileri zenle kendi kurgusunun iine oturtuyor, sonularn da okura kefettiriyor. Elbet Sabah Olacaktr, Trkiyedeki aydnlanma hareketinin nclerinden Tevfik Fikretin yaam yksn ve yaad dnemin toplumsal gelimelerini anlatmakla kalmyor, Tevfik Fikretin kiiliinden hareketle aydn kavramn irdeliyor. Hfz Topuzun yazm dilinin ne denli yaln ne denli dorudan olduunu biliyoruz. Szn dolandrmadan sylyor, amac, sslemelerle konu dna kmak deil, biim deil zdr nemli olan dncesiyle Tevfik Fikretin yaam yksn n plana karyor. Yazn derslerinde bir iiriyle anlan (belki de imdi anlRoman n myordur) ama yaam yedeyse tm ner ksnden hi sz konu malar ya da edilmeyen Tevfik Fikret, aydn nitelemeyaz malar eklinde sine tam olarak uyan kurgulanm , bu nedenle bir kii. Kimdir didaktik olma sav n da aydn insan? Muta m yor. Ke ke bu haliflik aydn olmak romandan hareketle Tevfik iin yeterli mi? Aydn insan neye muhaliftir? Fikretin ya am yks Aydn insan olmasinemaya ya da nn ilk koulu hakszlktiyatroya da lara kar olmaktr. kinci sini yapmyor, ama Fikretin yaamndan yer alm. Nedir bu olaylar? Ksaca sralayaym: uyarlansa koulu ise toplumun karlahareketle vmeden ve yermeden bu konuya 1822 Nisannda Sakz Adasnda yaanan bakalrn kendi karlarnn nne tada deiniyor. dr ve krm (Tevfik Fikretin dedesinden hareketle) mak, yaanan tm olaylar Hfz Topuz, Tevfik Fikretin yaznsal yaam93 Sava sorgulamaktr. nn ayrntlarna inmiyor, onun deerlendirmesini 31 Mart Olay te, Tevfik Fikret, adn koymadan, kendine yapmadn belirtiyor, ancak baz iirlerin de yaMilli Eitimde dnen oyunlar aydn demeden, btn yaamnda bu iki kural zlma yklerini kitabna eklemi. Bu ykler ise Fikretin yaad dnemde basn, gazeteler, gagerekletiriyor tam olarak. Tevfik Fikretin nere- Fikretin yaamn daha iyi anlamamzda nemli zeteciler deyse tm iirleri toplumdaki hakszlklar sergili- birer ipucu oluyorlar, kitaba alnmalarnn Fikretin yaad dnemde yazn yor, iinde yer ald topluluklar hakszlk yapmaya nedeni bu. akmlar (Servetifnun), yazarlar Fikretin ya da kiisel karlara ara olmaya baladnda da Hfz Topuz konumalarnda Tevfik Hfz Topuz, aratrmac kiilineredeyse tm o topluluklardan ayrlmasn biliyor. Fikretin aydn kiiliinin yannda iyle aydnln Romann neredeyse tm konumalar ya da ya- dnyadaki gelimeleri yeterince izharmanlam, bu kez Tevfik Fiiirleri toplumdaki zmalar eklinde kurgulanm, bu nedenle didak- lememesinin de altn iziyor. Fikret kretten hareket ederek yine sergiliyor, haks zl klar tik olma savn da tamyor. Keke bu romandan hl birka byk Fransz airinin gnmze k tutmu. te giinde yer ald hareketle Tevfik Fikretin yaam yks sinemaya dizelerine taklp kalm. Oysa o nmz aydnnn sorumlulukya da tiyatroya da uyarlansa. dnemde Avrupa kaynyor, Rusya larndan biri de bu, yani topluluklar haks zl k ttihat ve Terakki Cemiyeti gnmzde az bili- 1905 devrimini yayor, Fikret onyaad topluma k tutmak, yapmaya nen kurumlardan biri. nceleri Atatrk de bu ce- lara kar ilgisiz kalm. Ama bu Hfz Topuz da tam bunu yapmiyetin yesi olmu, sonradan ayrlm. Bilgiler olgu kitapta yer almyor, ancak okur ba lad nda da o m Elbet Sabah Olacaktr yzeysel olduundan bu konudaki fikirler de y- dndnde ortaya kabiliyor. romannda. topluluklardan zeysel. nsanlar ya o cemiyeti yurtsever buluyorlar Not: Hfz Topuz 18 Nisan aramba Kitapta Tevfik Fikretin yaamnn ayr lmas n ya da tam tersi, ikisinin ortas yok. Hfz Topuz, ki- yannda onun evresinde ve dneminde gn saat: 14.00da zmir Tyap Kitap tabnda, bu cemiyetin eletirisini, deerlendirme- yaanan toplumsal olaylar da bir o kadar biliyor Fuarnda okurlaryla buluuyor.

Aydnlk KTAP

6 N SAN 2012 CUMA

15

ARTHUR ASA BERGERDEN KLTR ELE T R S

Bizi sarmalayan hayat ne kadar bizim?

Kltr Eletirisi, sadece sanat ve edebiyatta deil, hem estetik hem de antropolojik anlamlarda da kltrn eylerin dzeninde oynad rolle ilgilidir. imdi bu roln, sadece bizim toplumsal, ekonomik ve siyasal kurumlarmz hakknda aa vurduu eyler deil, ayn zamanda bu kurumlar ve zihniyet yapmz nasl ekillendirdii iin de gitgide nem kazandn gryoruz. Anlyoruz ki, kltrn sonular vardr
CENK ZDA Byk bir konu hakknda kk bir kitap yazmak epey zor bir i. Arthur Asa Berger, zgr Emir tarafndan Trkeye Pinhan Yaynclk araclyla kazandrlan Kltr Eletirisi (Kltrel Kavramlara Giri) adl kitabna bu cmleyle balyor. Yapmaya alt iin zorluunu en bata ne srerek belki de en hakl eletirilerin zerinden atlam ve bilincinde olduu eksiklik dnda hedefine laykyla ulam bulunuyor. reine ve aklna kapal bir hal alyor. Bu balamda, Bergerin eseri nemli bir ileve sahip. Kltrel almalarn dilini, terminolojisini, gnderme yaplan metinleri (bu metinlerden can alc alntlar yaparak) bu disiplin dndaki insanlarn hizmetine sunuyor. eletirinin zn ve greli ilerleyiini yle zetliyor: Eletiri daima bir bak asndan doar. ou eletirmenin ilgilendikleri metne en iyi uyan Kitle davranlarnn, perspektifin kendilerininki olduuna beenisinin, dahas elitinanmasna ramen eletiri objektif delerin davran ve dnce ildir. Burada bir ltszlk sakalplarnn ardnda vunulmuyor. znel ileyen mekaeletiriler trllne nizmalar sorEle tiri teslim olmay salk gulayan vermek bir yana bu k daima bir ba kuramlara tr bir ltsza s ndan do ar. zel olalk ve lszrak yako u ele tirmenin lk eletiriliyor laan ve lt yaln leri metne en ilgilendik Berger, olarak yle suiyi uyan perspektifin okuyunuluyor: kendilerininki oldu una cuyu bu mekanizmaAkla gelen soru lar deifre etmeye hangi yorumun inanmas na yneltiyor. George Laen aklayc, en ra men ele tiri koff ve Mark Johnanlaml olduuobjektif sondan unlar aktaryor: dur. Kimin yorumu Kavramlarmz neyi alglametnin daha ok unde ildir yacamz, dnyada nasl yaasuruna deiniyor, anlatyacamz ve dier insanlarla nasl lan karakterlerin pek ounu iliki kuracamz belirler. Kavramsal aklyor ve metnin toplumu ve kltr dizgemiz bylelikle gnlk gereklikleyanstna en fazla k tutuyor? rimizi tanmlayarak merkezi bir rol ZEVKLER VE RENKLER oynar. Bu yaln ifadelerden Gramscinin Hegemonya kavramna, Mark- TARTI ILIR sist anlamda ve Leninist anlamda Yunan sofisti Protagoras insan herideoloji kavramna ilerleyen Berger, eyin lsdr demi ve postmoderKltr Empernist ltszlnn, znelciliin belki yalizmi, kitle de ilk nvelerinden biri olmutur. iletiim araBugn etrafmz sarmalayan bu beylik lar yoluyla lafn ardndaki gerekleri bize aralayan tahrip edilen kltrel almalar hepimiz tarafndan ve dahas bianlalabilecek bir yolda nmze imlendiren seren bu eser, savunduu apak bir tez estetik alg zerine zl ve olmasa da ok nemli bir ilevi yerine getiriyor: Kltrel almalar alann net bir betimleme iine giri- kltrn znelerine, halka ayor. Akl tutulmasnn yaand amzda griyor. Kltrel almalar ie- nenin ardnda yatan akl yeniden yakarisinde yer lama olanan bizlere sunan bu eser, alan kiilerin bununla kalmyor yazarnn ve yaynevigstergebilim, nin de katklaryla bu konuda derinleMarksist mek isteyenler iin byk bir zveriyle kuram, psikaseilmi ileri okumalar listesi de sununalitik kuram yor. Kltr deecek yeni kuaklara ve anlambilim- gzel bir balang denemesi olan kitap den nasl yatm kltr-dn merakllarnn merarlandklarn raklarn artracak. ve bunlarn her(Kltr eletirisi, hangi birinin bylesi bir alma iin yeterli olamayacan halka ak bir dille Arthur Asa Berger, anlatyor. Berger mutlak anlamda poziPinhan Yaynclk, tivist nesnellik anlayndan ayrlarak ev: zgr Emir, s.208)

ZGRL E YNEL OLARAK ELE T R

YEN B R G ZEM D N

MAHUP ELE T RMEN

Arthur Asa Berger, Kltrel almalar, zeleserde, kltrel rnlere (melikle II. Dnya Sava sontinlere) ilikin eletirinin darasnda kendi bana Bergerin yand farkl kuramsal bir disiplin haline yaklamlar btncl eseri nemli bir gelmi bir akadebir bak asyla yaln mik alma alan. i leve sahip. bir dille sunuyor. BuTrkiyenin serada ald riski kenKltrel al malar n kin niversiteledisi en bata rinin yksek dilini, terminolojisini, belirtiyor. Bu yaklalisans programlamlarn her biri iin gnderme yap lan rna dahil oluyor ciltler dolusu yazlave gitgide yaygnmetinleri bu disiplin bilecekken kuramclalayor. Kltrel d ndaki insanlar n rn zgn almalar, insan, metinlerinden can alc daha dorusu tophizmetine alntlarla alan d okulum, yarats olan sunuyor yucu btn kltr nesnelerini iin son ele alarak (ya da en azndan A. A. Berger derece soyut ele almaya alarak) topluma ve olan kuramsal insana ilikin daha hayatn iinden bir yaklamlar ete kavraya ulamaya alr. Kendine kemie brnaratrma alan olarak edindii nesnedryor. nin (hayatn) yalnlnn tesinde dar Kitaba ilikin bir entelektel evreye seslenen bu (ieriine ynealan halkn (hatta dorudan kltrel lik) belki de en almalar alannn dndaki tm inbelirleyici eletiri sanlarn) dilinden ve gndeminden biMarksist Elelerek ya da bilmeyerek uzak durmaktadr. Burada herhangi bir niyet tiriyi konu edindii blmde sorgusuna girimeden bunun en byk nedeninin bir adlandrma sorunu oldu- bavurulan anlatm biimi. Sunu ve bu alanda yaplan almalarn st rtl (dahas mistifiye edilmi-gi- rekli olarak SSCB ve benzeri zemliletirilmi) bir dil kullanan kiiler tarafndan yaplmasndan kaynakland- sosyalizm deneylerinin Marksist n syleyebiliriz. Bu mistik konum Eletiriyi kenara daha ncelerde Dantenin lahi Koatmamz gerektimedyas iin de sylendii gibi, lahi ini (daha doKomedyann n her geen gn artyor, nk onu kimse okumuyor! Kl- rusu Amerikal okuyucuya ynelik olarak atmamas gerektiini), bu detrel almalarn nnn ona ilikin neyleri yerin dibine geirerek anlatcehaletle paralellik gstermesini salmaya almas kitabn niteliine zarar yor. Bu ynyle yeni bir gizem dini gibi vermi. beliren bu kutsal metinler halkn y-

16

6 N SAN 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

ARKADA Z. ZGER VE KALPLER HARMANLAYAN SYAN

Herkese armaan: Akla Sana

CAFER YILDIRIM Bir i sava iinde Trkiye yaral kanatlaryla rpna rpna geleceini ararken, onun iirleri, lm gl ile simgeliyor, gln isyanla btnletii bir estetii dokuyordu. O estetik, acy lafzda deil, gerekten umuda tayor, kalpleri cesaretle youruyor, zgr ve aydnlk bir Trkiye idealiyle mcadele edenlerin azmini ykseltiyordu. Bu nedenle kesif kalabalklarn direnli admlarla yrd bulvarlarda, btn miting meydanlarnda, tuzaa drlm, kallee katledilmi devrimcilerin cenaze trenlerinde onun bir iiri vard ki mutlaka okunuyordu. Okunuyordu demek de aslnda yanl bir ifadedir, ezberden syleniyordu: alnn da ateiyle stan yzn kanla ykayan dostum senin uyurken dudanda glmseyen bordo gl benim kalbimi harmanlayan isyan olsun iirlerinin altna att imzasyla Arkada Z. zger, gerek adyla Zekai zgerden sz ediyorum. Arkadan bir blmn aktardm Akla Sana iiri 1972 ylnda yaymlanm. Bu tarihte o yirmi drt yandadr. Zaten bir yl sonra da yirmi be yann genlii, phelerle dolu o trajik bir olay sonucu lmn geri dnlmez lkesince teslim alnacaktr. srekli bir sz olarak var oluyor ve tamamen varolu algs zerinden yansmasn buluyor. kendime kendimden baka kendim yok ne utancm kuanan bir sevgi ne irkinliimi pen bir kz * hep kurunlamlar yalnzl oklar sokanda herkesler var olmu bir sen ben lmm Yalnzln trevi olarak Arkada iirinde izleksel belirginlik kazanan hzn ve umutsuzluun da gndelik hayat iindeki nedensel kaynaklar aka grlemiyor. Bu duygulara daha ok i yaantlarn davransal yansmalar olarak bakmak gerekiyor. z salgnnn iplerini ve kavruk bir arpnt olan bireyci gizemini dnyaya brak, senin yrtc kular ve gvercinler arasndan ustalkla geirdiin ltsz kargn elbet saplanacak ilenli bir bulut bulur gkyz arenasnda. Tevazu ile ltsz olarak niteledii kargsn sonunda eline alm, yreini kuanm ve cephesini semitir. Bu yeni durumu: yangna krkle giden erlere ARKADA krk yapan ellerle geldim. Z. ZGER ben yalnz krk yapmasn bilirim. krk kullanmasn bilmem diye ifade eder bir hesaplama iiri olan Mfreze de. Arkadan iir serveninde ben hem z hem biim bakmnda daima aray iinde olan, her yeni yazd iirde kendine ait olmayan yklerden biraz daha kurtulan, z kimliine doru yol alma abasndan asla vazgemeyen bir airin suretini ve o airin ykseliini grmmdr. lk iirinden bir iki yl sonra sadece kinci Yenininkinden deil dier etkilerden de syrlarak toplumcu gereki iir alannda kendi sesini tayan bir air olarak yerini almas gzel olmaktan da te muhteemdir. Trkiye, iddeti ve kan giderek artan bir i sava iinde geleceini ararken yz binlerce devrimcinin kalbini cesaret ve umutla stan, acsn yoldalk duygusuyla hafifleten Akla Sanann ardnda ite byle bir iir serveni var. Sadan yana ayrlm hafif dalgal, bir blm alnna dm sar salar, incecik bedenini saran yatay eritli tirt, her an krlacak bir dal, decek yaprak hissi veren duruu ile Arkada Z. zger bana nedense gz deil de daima bahar artrmtr. Arkada, benim duygu dnyamda bahara en ok yakan air olmutur. *** Arkada Z. zger 1948 ylnda Bursada domutur. Babas dk cretli bir ii, annesi ise ev hanmdr. Sa kalan yedi kardeten beincisidir Arkada. Bursann arka sokaklarnda iki katl bir evde bymtr. Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesi Basn Yayn Yksek Okulundan mezun olmutur. TRT Ankara Televizyonunda kurgucu olarak almtr. TRTdeki programn izlemek iin kt bir gnn akamndan evine dnememitir. Evine dnerken Merutiyet Caddesinde bir yerde dmtr. Sabaha doru fark edilmi ve Ankara Numune Hastanesine kaldrlmtr. Yaknlarnn ve arkadalarnn sylediine gre o hastanede 5 Mays 1973te yaamn yitirmitir. Arkada, 9 Mays 1973te topraa verilmitir. Bunu yakn arkada Sina Akyol sylyor. iirleri, Nadas Yaynlarnca iirler adyla 1974te toplu olarak baslmtr. Arkada Z. zgerin iirlerinin ikinci basmn ise Mays Yaynlar tam 10 yl sonra, 1984te gerekletirmitir. Bu tarihten itibaren de Mays Yaynlar airimiz adna gen airlere bir dl vermektedir.

YOKSULLUKLA YARALI
Arkadan, imgelerin gerek hayatta hibir karlna kavumad, szcklerin srasnn geliigzel deitirilerek bir artistik zevk yaratlmaya abaland, btn bunlarla yetinilmeyerek ifresi bir trl zlemeyen anlam dmlerinin oluturulduu ilk iirlerinin kapal dnyasndan kmasnda dnemin sert politik ortamnn etkili olduu aikrdr. Bunun yannda iinden geldii hayatn ekillendirdii kiilii de bylesi bir iirin ykn uzun sre tayabilecek ruh kkne ve kltrel kimlie sahip deildir. Gmen bir ailedendir; babas ii, annesi ise ev hanmdr. Arkada, yaayanlar iinde yedi kardeten beincisidir. ocukluu ve ilk genlii Bursann arka sokaklarndaki iki gz bir evde gemitir. O her eyden nce yoksullukla yaralanmtr. Daha sonra bir bacann ksa kalmasna neden olan kemik hastalnn tbbi ve sosyal sonularn cenin zayflndaki bedeni ve ocuk ruhuyla tamak zorunda kalmtr. Uzak olmayan bu gemiin politik ortamla da btnleen arsnn onda yanksn bulmamas imknszd. nk o bir airdi. ocukluunu ve genliini ekillendirmi olan toplumsal gereklie sanat sezgisinin zgveniyle ynn dnd. Orada ise ilk olarak kendi bireysel tarihiyle karlat ve onunla kucaklamakta hi zorluk ekmedi. Onun 1969da yaymlanan Tamirat iiri bu dnn ve bulumann rndr: benim bir abim iki abim varm alk ve yoksulluk kt bir efin dneminde ikisini de alm nk dnem o dnemmi ablalarm kalnt toplarm pazardan aabeylerim buz satarm babamsa memur ayakkablarnn tamiratna nefretini yamarm ben ite eksik bir birikimin tortusuyum gemilerde yorularak ocukluum bana hep acy ve hzn retti Yanlsamalarn evreninden kp gerekliin dnyasna dnme yolunda kararl olduunu ise Aygn iirinde konuan kii sylyor: ey bana titrek krallmdan miras kalan yreimle isyanc askerlerine efkat datan sevdal tekliim, artk

HZN, OCUKSULUK, RON

Adli Tp lm nedenini beyin kanamas olarak belirliyor. Bata Sina Akyol olmak zere birok arkada ve akrabas bu kanamay SBF yurdunun baslmas sonrasnda polislerin ikence dzeyine varan dayana balyorlar TRTye yapt bir program televizyon olan bir yerde izlemek iin bir akam evinden kyor, gece dnerken yolda dyor. D o d, bir daha ayaa kalkamyor. Dt yerde sabaha kar grlyor. Onu merak edip arayanlar ise Numune Hastanesinde henz buusu zerinde cesediyle karlayorlar.. Arkadan 1967de yaymlanan ilk iiri Sakalsz Olann Tragedyasndan 1973n Maysndaki lmne kadar be yllk bir zaman diliminden kalan iirler toplam ise bizim tesellimiz oluyor. Sakalsz Olann Tragedyasndan Akla Sanaya, yani anlamn gizeme kurban edildii bir iir anlayndan iirin toplumun hizmetine sunulduu bir tarza uzanan yolu abuk admlarla kat ettii iin de onu kutlamalyz. Ne kadar minnet duysak az olduunu bilmeliyiz. Arkadan iiriyle eletirel anlamda ilgilenmi olanlar hzn, ocuksuluk ve ironinin onun iirinin en belirgin izgiler olduunu sylyorlar. Gerekten de ocuksu bir duyarlk onun iir toplamnda yer yer ama bir sreklilik arz ederek glmsyor. roni de yle, cannzn tam acd anda size el veriyor, sz kuyusundan ekip karyor, ruhunuza enlik katyor. O Eski Birde olduu gibi kimi zamansa ironi ocuksu bir duyarlk ve sylemle birlikte gsteriyor yzn. bir gn ben ocuk olucam. olucam kanma gller takcam eskitip yreimi arlarda pazarlarda tanrya eker alcam Yalnzlk ise onun iirinde gerek bir hal ve halin sonucu hissedilen bir duygu deil. ten besleniyor,

Aydnlk KTAP

HORACE MCCOYUN ROMANINDAN, SIDNEY POLLACKIN F LM NE: ATLARI DA VURURLAR

TUNCA ARSLAN 1930larn ekonomik ve insani knt iindeki ABDsini en iyi anlatan romanlardan biridir Horace McCoyun (1897-1955) ksack ama efsane roman Atlar da Vururlar (They Shoot Horses, Dont They?). Sidney Pollackn 1935te yaymlanan bu romandan 1969da uyarlad, sinemalarmzda zgn ad deitirilerek Son Gerek balyla gsterilen ayn adl film de sinema klasiklerinden biridir. En uzun sre dayanan iftin 1500 dolar kazanaca insanlk d bir dans yarmasn anlatan Atlar da Vururlar 1970de Hasan Aslann evirisiyle E Yaynlarnca dilimize kazandrlmt. Pollack, yknn barndrd dramatik boyutu ve keskin toplumsal eletiriyi olduu gibi yanstmay baarm ve bu filmle ustalk mertebesine ykselmiti. yknn balangcnda, ok sevdii atnn, aya krld iin vurularak ldrlmesine tank olan kk bir ocukla tanrz. Yaral at, daha fazla ac ekmemesi ama ayn zamanda da artk hibir ie yaramayaca iin vurulmutur. Kk Robert daha sonra, Hollywoodun kenarlarnda gezinen, ynetmen olma hayalleri kuran isiz bir yetikin olarak kar karmza. Yolu tesadfen bir dans maratonunun dzenlendii salona der ve Gloriayla tanr. Birka filmde figranlk yapm, gz yldzlarda, depresif, umutsuz, srekli lmden ve hatta hi domam olmaktan sz eden, yaam sevincini yitirmi, dnyadan bezmi gen bir kadndr Gloria. lkenin yaad Byk Depresyona tutulmu bir ayna gibidir. Elindeki mikrofondan srekli cafcafl laflar eden rtkan ve frsat organizatr Rocky tarafndan eletirilen iki kaybeden, 150ye yakn iftin piste kp yzlerce saat dans edecekleri acmasz bir yarta bulurlar kendilerini. Kanun kaaklarnn ve hamile kadnlarn da bir avu dolar iin dans edecei bu akl almaz rekabet, dnem ABDsinin tokat gibi gereklerini ve arpc insan portrelerini adeta gzmze sokar. Bata Gloria ve Robert olmak zere tm karakterleri araclyla okuru ve seyirciyi de bu sinir bozucu yarn iine sokan, zaman zaman gerekten ba dndrc bir dil tutturan Atlar da

Bir avu dolar iin lmne dans

Vururlarn neredeyse tamamna yakn tek meknda geer. Horace McCoy ve Pollack, adeta bir lm-kalm arenasna dnen dans salonunu, yarmaclarn 10 dakikalk dinlenme anlarn, bilet paras deyerek dans edenleri grmeye gelen ve kendilerini gvende hisseden seyircileri, Rocky ve yardmclarn, yere ylanlar, ayakta zor duranlar, ksacas ei benzeri grlmedik smr panayrn, unutulmaz anlar, akldan kmayacak karelerle betimlerler.

BATAKLI IN D B
Gnmzde televizyon ekranlarndaki yarmalar izlediimizde, romann yazlmasndan ve filmin ekilmesinden bu yana Trkiye ve dnyaya izdmlerinde herhangi deime olmad srarla sylenebilecek bu sert yknn ana hatlar, kukusuz ki her eyden nce Gloria karakteri zerinden izilir. Robertn Senin kadar kasvetli birine rastlamadm dedii, herkesten nefret eden, lmek isteyen ama intihar edecek gc de olmayan Gloria, tm yarmaclar arasnda iinde bulunduu durumun bilincine varan, yaadklarnn farknda olan tek kiidir aslnda. aresizliinin farkndadr are bulmak iin dald batakln en dibinde olduunun da Kariyerinin en parlak performanslarndan birini sergileyen Jane Fondann, Gloria rolne eldiven gibi uyduu filmde oyunculuk yaamnn en aklda kalc rolnde izlediimiz Michael Sarrazin ve en iyi yardmc erkek oyuncu dalnda filme tek Oscarn kazandran Gig Young mkemmeldirler. Edebiyat ve sinema tarihindeki en karamsar yaptlardan biridir Atlar da Vururlar. Bandan sonuna dek bir i szs elik eder okura ve seyirciye. Robert, Onu neden ldrdn? diye soran polise stedi de ondan diye karlk verir. Bir soru daha gelir: Tek gereken bu muydu evlat?. Robertn yant hl yanklanmaktadr: Atlar da vururlar, deil mi? Yanklanan bir ey daha var elbette, Rockynin sesi: Maratonumuz srdke sryor Evet efendim, ite yine piste ktlar. Ne kadar dayanabilecekler Alklarnz duyalm Haydi, alklarnz duyalm (Atlar da Vururlar, Horace McCoy, E Yay., ev: Hasan Aslan, 155 s.)

18 6 N SAN 2012 CUMA

Saf ve Bakir Anadolu ocuu Slklar

Aydnlk KTAP

YEN IKANLAR

zgrln cad ve Akln Amblemleri

Boaz

Ha im Akman Bankas Kltr Yay., 684 s.

Drt isimden olumu bir kii o: Gngr Uras, Ali Rza Kardz, Tevfik Gngr ve Aye Hanm Teyze. Trkiyenin ekonomik-gastronomik tarihinin nde gelen izleyicisi. Tahrandan Washingtona, Londradan Mekkeye, admn att her toprak parasndan, siyasetten iktisada, yemekten mzie anlatlacak bir eyler kartp okurlaryla paylamaya can atan bir yaz makinesi. Konuya yabanc olanlarn yazy sklmadan okuyabilmelerini temin etmek, konuya ilgi duymalarn salamak gerekiyor. Arada srada olaylar hafife almak, okuyucunun tand kiileri, yaznn iine oturtmak ilgi ekiyor. Nasl ki Saf ve Bakir Anadolu ocuu olarak kendi zerimden, bakalarnn sorunlarn anlatyorsam, ayn ekilde halkmzn ounluunun temsilcisi olan Aye Hanm Teyzem, Ali Rza Bey Amcam ve i Memed zerinden de halkn sorunlarn tartmaya ayor, halka bilgi veriyorum.

Minna Canth, Kanat Kitap ev. Ritta Cankoak, 112 s.

Fin edebiyatnn kurucularndan, yazar ve kadn haklar savunucusu Minna Canth ilk kez Trkede! Slklar, Minna Canthn Zolann etkisi altnda kalarak doalc bir slupla kaleme ald, kadnn toplumsal konumunu sorgulayan romanlarndan biri. Daha Finlandiya diye bir lke yokken Fince yazan Minna Canth, Fin edebiyatnn kurucular arasnda yer alan ilk kadn yazarlarndan ve kukusuz, dnemine en ok damga vuran, yaad toplumu en ok dntrenlerden biriydi. Kadnlarn toplum iindeki konumunu sorgulayan, doalc slupla yazd kitaplarn yan sra, yorulmakszn verdii kadn haklar mcadelesiyle de saygn bir konuma eriti Canth. Slklar, toplumun grnmeyen zincirleriyle eli kolu balanm, hayat dolu bir kadnn, Almann hazin hikyesi.

Jean Starobinski, Metis Yay. ev. Haldun Bayr , 400 s.

Sanatn, felsefenin, siyasetin ayr ayr ktalar olduunu varsaymtr tarih uzun sre. Ayr olsalar da ayn dnyann ktalar olduklarn, aralarnda onca yolculuk, alveri, iletiim ve etkileim olduunu eitli nedenlerle grmezden gelmeyi tercih etmitir. te Jean Starobinskinin 18. yzyl stne yapt bu almann balca hedefi, szn ettiimiz bu blmlemeyi amak, en azndan onun dnda kalmak. Resim, mimari, mzik gibi sanatlar ile 18. yzyln Aydnlanma felsefesi ve Fransz Devrimini dnyaya getiren sosyal, siyasi gelimeler arasndaki ilikileri aratrm, sanat sosyal balamna yerletirirken, bir yandan da hayatn baka yollarla belki kolay renilemeyecek birtakm nemli yanlarn sanata sormu. Ortaya da sanat tarihi ile sosyal tarihi i ie geiren zengin bir dnce tarihi tablosu km.

Peter Straub, thaki Yay. ev. Dost Krpe, 784 s.

Underhill ocukluk arkada John Ransom tarafndan memleketi Millhavena, eskiden korkun olaylara sahne olmu ve imdi yeni iblislerin cirit att ehre arlmtr. Grne gre Mavi Gl katili onyllar sren sessizliinden sonra tekrar harekete gemi ve Ransomn karsn acmaszca ldrmtr. nzivaya ekilmi amatr dedektif arkada Tom Pasmoreun yardmyla gerein peine den Tim Underhill, kendini yalanlardan ve hilelerden oluan karanlk bir labirentin iinde buluverir; her kenin ardnda bekleyen sarsc oklar, Underhilli kendi gemiindeki korkunluklara, Vietnam ormanlarnda yaad tyler rpertici olaylara, dokuz yandaki ablasnn ldrlmesine tank olduu gne ve ardndan ehri sarsan bir dizi cinayete geri gtrr.

Hepsi Senin in

21. Yzyln lk Devrimci Dalgas

Suumuz Ky Enstitl Olmak

Gitmek Yola k

Atilla Dorsay Alt n Kitaplar, 128 s.

Atilla Dorsay, bunca kitaptan sonra ilk kez hikyeyi deniyor. Ana tema olarak tuhaf aklar seiyor ve biraz gzlemlerinden, biraz da hayal gcnden kp gelen garip, aykr, kimi zaman lmcl tutkular yazyor. Dnyann yks dergisinin ilk says geldi ve orada Mze Memuru Mithatla iman Ayten kt karma: Yazan, Atilla Dorsay. lgiyle okudum o kahramanlar; stanbulun, gzelim Samatyann kokusunu soluyarak, glmseyerek kendini bana hemen sevdiren Ayten ve Mithatla tanm oldum. Bu binlerce yllk kentin kalabalklarnda, dikkat etme abas bile gstermediimiz o kavgasz, scack ak yksn bize yaklatran yazarn da yanmda duyumsayarak... (Fruzan.)

Foti Benlisoy Agora Kitapl , 368 s.

Muhammed Buazizinin kendini atee vermesiyle Tunusta balayan Arap devrimci sreci, devrim kelimesini blgede ve dnyada gndelik kullanma sokmutu. Sonra, bata spanya ve Yunanistan bir dizi Avrupa lkesindeki kitle eylemleri, fkeliler (indignados) hareketi geldi, daha sonra da zellikle ABDde igal et (occupy) hareketleri. Bu kez bir spanyol devriminden, Avrupa ya da Amerikan devriminden bahsedilir oldu. ilideki devasa renci muhalefetine penguen devrimi dendi. Benlisoyun kitab devrimin anszn ve vakitsizce yeniden siyasal tahayyl dnyamza dahil oluuna dair sorular soruyor ve bu sorulara uar olmayan, teori ve gerekle ayn anda ban koruyan cevaplar veriyor

Hamdi lker, E Yay nlar , 336 s.

Bu kitapta Trkiyede ve dnyada iktidar deiimi srelerinde yaanan insanlk dram zincirlerinin yalnzca bir halkasn, Ky Enstitl Hamdi lker ve arkadalarnn bana gelenleri okuyacaksnz. Gerekte var olmayan bir dernek ve gerekte var olmayan yelerinin bana gelenlere duruma tutanaklaryla tank olacaksnz. Bu kitap sonraki kuak aydnlarna not den bir belgedir. Ayrca aydnlarn adalet, demokrasi ve bilimselliin hayata geirilmesi konularndaki talepleri srdrmelerinde onlara g verecek ve yol gsterecek rehberdir. (Prof. Dr. Gler Yaln)

Jean Luc Nancy, MonoKL ev. Murat Er en, 67 s.

Gitmek daima aina olann (bir) parasn; yabanc olan, aina olmayan ve nceden kesinlikle bilmediimiz bir para iin, bir yer iin, yaamn bir paras iin terk etmektir. Gitmek sz konusu olduu zaman bizi bekleyenin ne olduunu asla bilemeyiz. Bizler insanz nk gitmekteyiz, hibir nihai varn mmkn ya da vaat edilmi olmadn bilebileceimiz, bilmek zorunda olduumuz bir gidie/yola ka ayarlyz. Yaamaya deer bir hayat, ancak byle bir atlm iinde, gidiin zorunluluu iinde zira baka trls elimizden gelmez- ve bu risk al iinde, gidiin bahsi iinde yaayabiliriz. Bu ayn anda hem ok zor, hem ok tedirgin edici hem de ok heyecan vericidir. lyoruz ve eski bir zdeyi der ki: gitmek, biraz lmektir; lmekse tamamen gitmektir.

YEN IKANLAR

Aydnlk KTAP

6 N SAN 2012 CUMA

19

smet nnnn D Politikas (1938- 1950)

Nabz

Uygarlk

Dou syanlar

Niall Ferguson, YKY ev. Nurettin Elhseyni, 392 s. Hner Tuncer Kaynak Yay., 224 s.
Do, Dr. Hner Tuncer, bu kitabnda, kinci Dnya Sava yllar olan 1938-1945 dneminde ve 1950 ylna dein geen srede, Trkiye Cumhuriyetinin kinci Cumhurbakan smet nnnn izledii d politikay genel hatlaryla anlatmakta ve bu politikaya ilikin kiisel yorumlarn dile getirmektedir. kinci Dnya Sava yllar, savan izledii genel seyir ve Trkiyenin savaan devletlerle ilikileri olmak zere, ayr blmler halinde irdelenmektedir. Tarihimizde Byk Atatrkten sonra kinci Adam konumunu hak etmi olan smet nn, Trkiye Cumhuriyetini, Avrupann byk devletlerinin basklarna karn, sava dnda tutabilmeyi baarm olan bir devlet adamdr. Hner Tuncerin bu kitabnda, nnnn bu amala uygulad hnerli diplomasiyi izleyebilmeniz mmkn olabilecektir.

Julian Barnes, Ayr nt Yay. ev. Serhat Rifat K rko lu, 240 s.
Pek ok yknn topland kitap adn gl yks Nabzdan alyor. Nabzda, meslek seimi ve zel yaamnda sorunlar olan ve annesiyle babasna fazla bal bir yaam srdren birinin dokunakl olduu kadar matrak hikyesi anlatlyor. Hi kuku yok ki, teki kitaplarna olduu gibi Nabza da damgasn vuran ey, Julian Barnesn psikolojik gerekiliine ok iyi entegre ettii, kahramanlarn asla gdkletirmeyen, onlar tek boyutlulua indirgemeyen benzersiz ironisi. Nabz ayn zamanda, farkl ykler arasndaki imetinselliiyle de dikkat ekiyor; bir ykde yer alan bir ayrnt, bir baka ykde son derece deiik bir klkta karmza kyor. Son roman Son Verme Duygusu ile 2011 Booker dlne layk grlm olan Julian Barnestan, her biri ayr bir yaznsal tat veren ykler

Bu kitabn ele ald ana soru gittike bana bir modern a tarihisinin ortaya atabilecei en ilgin soru gibi grnyor. Avrasya kara ktlesinin bat ucundaki birka kk siyasal yap, 1500 dolaylarndan itibaren Dou Avrasyann daha kalabalk ve birok bakmdan daha gelikin toplumlarn da kapsamak zere dnyann geri kalan kesimine egemen olma yoluna tam olarak niin girdi? Buna bal ikinci sorum u: Batnn gemiteki stnlne ilikin iyi bir aklama bulabilirsek, gelecei konusunda bir ngr ortaya koyabilir miyiz? Bu gerekten Bat dnyasnn sonu ve yeni bir Dou ana gei mi demektir? Baka bir ifadeyle, insanln daha byk ksmnn Bat Avrupada Rnesansn ve Reform hareketinin ardndan ortaya kan uygarla bilim devrimiyle ve Aydnlanma sreciyle harekete geen, Atlantikin teki yakasna ve ta Avustralezyaya kadar yaylan, devrim, sanayi ve imparatorluk alarnda doruuna ulaan uygarla az ok bal olduu bir an snne mi tank olmaktayz?

Ayhan Ayd n Togan Yay., 224 s.

Dou ve Gneydou Anadoluda XIX. Yzyln ilk yarsndan itibaren ortaya kan airet isyanlarna gemeden nce Batl emperyalist devletlerin dou politikalarnn temel talarndan birini oluturan ark Meselesi terimi zerinde durmak gereklidir. lk defa 1815 Viyana Kongresinde Rus delegasyonu tarafndan kullanlan terim, eitli manalarda tarif edilmitir. Genel olarak ise ark Meselesi, XIX. Yzyln ilk yarsnda -zellikle ngiltere iin- Osmanl mparatorluunun toprak btnln koruma, deien dnya konjonktrne gre yzyln ikinci yarsnda Trklerin Avrupadaki topraklarnn paylalmas ve XX. Yzylda ise, imparatorluun btn topraklarnn paylalmas anlamlarnda kullanlmtr. Hangi tanm esas alnrsa alnsn, Osmanl Devletinin XIX. ve XX. yzyln balarnda yaad ou olumsuz gelimelerin temelinde ark Meselesi politikas yatmaktadr.

Sen ve Ben

Kahperengi

Daha Vakit Var

Tanrlarn Doas

Niccolo Ammaniti, Can Yay. ev. emsa Gezgin, 120 s.

Duygusal, zeki, d gc kuvvetli ama iednk ve yalnzl seven on drt yanda bir gen. Romann zengin bir semtinde bir apartmann bodrum dairesi. Safa sylenmi ama gibi byyen bir yalan.Aileden, okul arkadalarndan, gsterii seven, yapmack davranan herkesten uzaklama istei ve hayal bir kayak tatili bahanesiyle tek bana kalma, korkusuz, kaygsz bir hafta geirme dilei.Ve beklenmedik bir konuk. Gerek dnyayla karlama. Ammaniti bir avu malzemeyle en akl ermez srlardan biri zerine insann nasl byd konusunda okurun iine ileyen kusursuz bir yk kurguluyor.

Hande Altayl Do an Kitap, 324 s.

Kk bir Anadolu kasabasndan stanbulun kl gecelerine uzanan bir yolculuun hikyesi. Sevginin deil, mecburiyetin birlikte tuttuu bir ailede byyen Narin ilk kez k olduunda yollarn nihayet daha byk yollara balandn, o byk yollarn da baka ehirlere, lkelere kavutuunu anlar. Ve biri gittiinde arkasnda bir yol braktn. Ama o yollarn nefrete, ihanete de aldn anlamas iin aradan yllarn gemesi, dostluklarn snanmas, kaybedilenlerin bulunmas gerekecektir. Aka eytan Karr ve Maraz adl romanlar yaymland yllarda en ok satanlar listesinden aylarca inmeyen Hande Altayldan yaamn iinden, samimi ve sarsc yeni bir roman.

Yusuf opur K rm z Kedi Yay., 120 s.

lkokulu bitirdikten sonra okumaya devam edebilmek iin evinden ve annesinden ayrlan Kenan, zor gnler geirse de annesinin sevgisi, yurt arkadalklarnn destei ve paylamyla hedefine ular, retmen olur. Ancak bu arada hastalanan ve youn bakma alnan annesinin baucundan bir an olsun ayrlmayan Kenan, daha domadan kaybettii babasnn da yokluunda, annesinin onun iin yapt fedakrlklar, pek ok skntya gs gererek paylatklar yllar ve ac-tatl anlar tek tek hatrlar. Yusuf opur, ilk roman Daha Vakit Var ile krsalda doup byyen bir ocuun tm glklere ve engellere ramen annesinin sevgisi ve desteiyle, umudunu ve iyimserliini yitirmeden kendisine bir gelecek kurma abasn itenlikle anlatyor.

Marcus Tullius Cicero Kabalc Yay. ev. i dem Menzilcio lu, 492 s.
Romal hatip ve dnr Ciceronun tanrlarn varl, doas ve dnya ilerine karp karmadklarnn sorguland De Natura Deorum adl eseri, filozoflardan oluan hayali bir tartma meclisinde, eski Yunan dnyasnn nemli felsefe okulunun (Epicurus, Stoa, Academia) konuya ilikin yaklamlarn toplu halde sunan bir eserdir. Ama bunun tesinde yaptlar gnmze ulamam pek ok filozofun tanr kavrayyla ilgili retilerini bize tantmakla da dnce tarihinde Ciceronun bile tahmin edemeyecei nitelikte evrensel bir greve hizmet eder.

20 6 N SAN 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

OCUKLAR N

ansl Aile
Kitabn ocuk kahraman Paule Afrikal bir ailenin ocuu olarak dnyaya gelmi, fakat ailesinin Pauleye bakacak gc olmad iin Alman bir aile onu evlatlk edinmi. Paulenin maddi olarak daha iyi bir hayat olaca kesin, ancak...
beyaz olmak gerekmediini ahane REM HALI oyunculuuyla kantlyor ve imdilik ada Alman Edebiyatnn sevilen iler yoluna giriyor. yazar Kirsten Boienin Trkeye Paulenin siyah teninden baka ba evrilen ilk kitab Arkana Bakma etmesi gereken bir konu daha var: isimli genlik romanyd. imdi de Evlatlk edinilmesi. Arkadalarnn 1985te yaymlanan, birok dle evinde sadece doum gnleri kutlaaday gsterilen ve yazarn ilk kitab nrken, Paulelerin olan ansl Aile evinde ayrca geli Suzan Geridnmezin gn de kutlanyor, evirisiyle Gn yani anne babasnn Kitaplnda ocuklaonu yurttan aldklar rnz bekliyor. gn. Doum gnyle Kitabn ocuk kahraarasnda az zaman man Paule Afrikal olduundan ikisi iin bir ailenin ocuu tek bir hediye alyor olarak dnyaya gelPaule. Ek hediye kami, fakat ailesinin zanc da olmadna Pauleye bakacak gre Paulenin bu gc olmad iin geli gn meseleAlman bir aile onu sini bir an nce anneevlatlk edinmi. Pausinden renmesi lenin maddi olarak lazm. Paule akll bir daha iyi bir hayat ocuk olduu iin olaca kesin, ancak nasl evlatlk edinildisiyah teni beyaz arkaini anlamas zor dalarnn arasnda deil. Ancak sorular hep ard ardna kendini hep belli edecek ve dolaygeliyor: Evlatlksa imdiki anne basyla Paule neden arkadalar gibi bas onun vey anne babas m olur? beyaz olmadn, ya da onlarn Diyelim ki veyler, yleyse masallarneden kendisi gibi siyah olmadn daki vey anneler gibi Pauleye kt sorgulamaya balayacak. davranrlar m? Mesela Paule ok Alveri merkezlerinde, sokaklarda, kt bir yalan sylese onu kolayca gittii her yerde kendisini gren dier evden atabilirler mi? Paule bu soruocuklarn, siyah teni hakknda fsr lara cevap bulabilmek iin evden fsr konutuklarn duyan Paule onlar- kamay bile deniyor. Ancak tm dan gerekten nefret ediyor. Ancak maceralarnn sonunda anlyor ki; babasnn rettii zere fazla umuranne ve babas onu gerekten kendi samamaya alyor. Ama bir gn socuklarymasna ok seviyorlar. nfta, msamerede oynanacak bir nsanlar arasndaki fiziksel farkllktiyatrodaki rollerin datlmas sralar, bu farkllklarn ilikilere nasl snda, Paule bu renk meselesine cidyansdn, toplum iinde yalnzladen bozuluyor. nk sann konu may ve aile ilikilerini bir ocuun edildii tiyatroda Paule, melek gznden komik bir dille anolan Cebraili oynamak istilatan ansl Aile, renyor. Ancak arkadalar garenk resimleri ve meleklerin siyah olaArkada lar n n canl basksyla omayaca gerekecuklarnzn evinde sadece siyle buna kar okuma isteini nleri do um g kyorlar. Pauarttracak, ayrca lenin sadece kutlan rken, sklkla karlabilge kraldan tmz toplumPaulelerin evinde siyah olan Gassal sorunlarn li gn de ayr ca ge par canlandrabibireylere ve oleceini kutlan yor, yani cuklara nasl sylyorlar. Bu yansdyla ilgili anne babas n n Pauleyi gerekten fikir edinmelerini onu yurttan ok sinirlendiriyor ve salayacak. Belki de ald klar gn snf terk ediyor. Eve kendilerinden farkl gittiinde annesi onu teolduunu dndkleri selli etmek iin siyah melekarkadalaryla olan ilikileri lerin de olabileceini sylyor ama iin nemli ipular da yakalayabilirbu konuda srar etmemesi gerektiini, ler. mecbur kalrsa Gaspar oynamas geocuklarnza elenceli okumalar direktiini sylyor. Bu Paulenin hi liyoruz. iine gelmiyor, ya Cebraili oynamal (ansl Aile, Krsten Boie ya da hi oynamamal. Ama retmen eviren: Suzan Geridnmez Paulenin daha fazla zlmemesi iin Resimleyen: Silke Briks rol ona veriyor ve Paule msamere Gn Kitapl, 2012, gn geldiinde melek olmak iin 152 s. (8.12 ya))

Okulla Nasl Ba Etsem?

Okul sana gre deil mi? devler ok, alyorsun olmuyor, retmen sana kafay takt ve dahas okuldaki ete senin peinde... Gerekten yle olduuna emin misin? Hayatnn ou okulda geiyor. Bu kitapta okul hayatn daha ekilir klacak birbirinden gzel ipular bulacaksn. Haydi bakalm, oyun sras sende!

Korkak Kumandan
Eskimeyen bir yazardan ocuklara bir srpriz: Korkak Kumandan. Pinokyonun yaratcs Carlo Collodinin Trkede ilk kez yaymlanan bir hikyesi. Tatil iin amcasnn yazlk kkne giden Leoncino, be haylaz kuzeninden oluan bir ordu kurup bana geer. Hayali dmanlarla savarken ok elenirler. Derken bir gn, karsna kan bir kaplumbaack, Leoncinonun btn zafer baarlarn tersine evirir. Collodinin elenceli dilinden bir hayat dersi: i bo ve gstermelik duygular, insan deil kumandan, olsa olsa rezil eder.

ROLAND BELLER, Can ocuk Yay nlar , ev: Saadet zen, 176 s. (8-12 ya )

CARLO COLLODI, ev: Filiz zdem, Resimleyen: Emine Bora, Yap Kredi Yay nlar , 120 s. (6-8 ya )

Havlayan Harfler

MEHMET AT LLA, Tudem Yay nlar , 2011, 204 s. (10-12 ya )

dll air-yazar Mehmet Atilla, byk beeni kazanan Tansel Tozan Servenleri dizisinin nc kitab Havlayan Harfler ile raflardaki yerini alyor. Gnlerden bir gn, Oktay Bey kpeklerini sabah yryne kard srada bir aynn saldrsna urar ve el parmaklar krlr. Hemen akabinde, Laika adl kpei de ortadan kaybolur. Olaylar ilerledike, Oktay Daderenin uzmanlk alannn kpeklerle insanlar arasnda iletiim kurmak olduu ve hatta bunun iin Havdikon adnda bir de aygt gelitirdii renilir. Peki, ama bir insan kpeiyle nasl iletiim kurabilir? Havdikon adl bu cihaz ne ie yarayabilir? Aniden ortadan kaybolan Laika nerelerdedir? Birileri kpei karm olabilir mi? Profesr Oktay Dadere ve Kvrck Enderle Laikann izini sren Tansel ve Kayray son derece karmak bir krdm beklemektedir. Mehmet Atilla, Havlayan Harfler adn verdii yeni kitabnda esrarengiz bir kaybolu hikyesine ayna tutarken, kpekleri anlamak zere onlarn i dnyalarna doru ilgin bir yolculua karyor okurlarn.

SAHAF

Aydnlk KTAP

6 N SAN 2012 CUMA

21

HAN SUY N VE A K GZEL EYD R

Han Suyin, foto raf ndan anla ld gibi gzel bir kad nd r. Fakat ne yaz k ki talih gen kad na yar olmam ve ya ad o harikulade a k maceras ndan kendine ancak birka hat ra kalm t r.

Hong Kongda ak
lkemiz okurlarnn Mao Zedungun yaam ve in Devrimini anlatan iki ciltlik dev eseri Sabah Tufanndan hatrlayacaklar yazar Han Suyin, 1917de inde Belikal anne ve inli babann kz olarak dodu. Gen yalarda yazmaya balad, Dou ile Batnn kltrel farklar ile smrgecilik zerine younlat. Elimizdeki roman Ak Gzel eydir (Love is Many Splendored Thing), adn popler bir arkdan alr ve Han Suyinin yaamndan izler tar. Ak Gzel eydirin ilk basm 1956da, ikinci basm ise 1958 ubat aynda yaplm. Yaynevi, Altn Kitaplar; eviren Leyla Yazcolu. 256 sayfa... Kitabn arka kapanda yle denmi: ... biyografisini naklederken birok mnasebetlerle tekrarlad gibi, inde herhangi bir insann akndan bakalarna bahsetmesi ve mahrumiyetini ortaya dkmesi ayp deildir. nk inliler, o diller destan nezaketlerinin yan sra son derece ak szl insanlardr. Han Suyinin ahane roman, yaad hareketli harp sonras devrini en mkemmel fotoraf objektifinden de daha mkemmel bir ekilde aksettiren ve ancak harika kelimesi ile vasflandrlabilecek tabolarla ssldr. Arka kapakta, yazarn bir de fotorafna yer verilmi ve u not dlm: Han Suyin, yukardaki fotorafndan anlald gibi gzel bir kadndr. Fakat ne yazk ki talih gen kadna yar olmam ve yaad o harikulade ak macerasndan kendine ancak birka hatra kalmtr. Bir sahafn tozlu raflarndaki uzun sredir el dememi kitaplar arasnda rastladmz Ak Gzel eydirin kadn kahraman melez bir doktordur ve duldur. Hayatnda aka yer yoktur. Derken Avrupal gazeteci Mark Elliottla tanr. Mark evlidir ancak karyla ayr yaamaktadr. kili Hong Kongda byk bir ak yaamaya balarlar. Markn kars boanmay reddeder ancak bu bile aklarmz durduramaz. Sonunda Mark Korede lr ve Suyin perian olur. 1955 ylnda ynetmen Henry King tarafndan beyazperdeye aktarlm olan Ak Gzel eydirle ilgili bir de Yeilam notu delim: Orhan Aksoyun 1966da ektii, barollerini Filiz Akn ile Cneyt Arknn stlendii tkrldm adl filmin ortalarna doru, retmen Orhan ile ders verdii zengin ve mark kz Filiz bir kitapda karlarlar. kisinin de eli farknda olmadan bir kitaba, Han Suyinin Ak Gzel eydirine uzanr... 1950lerin in ve Hong Kong gereklerini, romantizm dozu yksek bir ak yks araclyla renmek isterseniz, Ak Gzel eydiri sahaflarda ya da internet sitelerinde srarla araynz.

ANADOLUDAN KTABEV

ANTALYA-KELEP R K TABEV

Ayn zamanda sahaf da...

KEREM OLAKOLU Elbette kitapla ilgili sylenecek ok ey var; bunula birlikte pek ok lkeye oranla -matbaann da ge gelmesiyletoplumumuzun kitaba henz yeterince snamad da bir gerek. u da bir gerektir ki, Trkiyede kitapla ilgili bir gemi aratrmas yapldnda, gemie oranla bugn, hem okuyucunun hem yazarn yaammzda daha ok yer aldn bariz gzlemlemekteyiz. Bu geliim ve dnm evresine katkda bulunmak, lkemizde kitap duygusuyla henz tanmam insanlara kitab sevdirme abasnda faaliyet gstermekteyiz. Tabii bununla birlikte okuyucu ve yazar kitlesi ierisinde olmak, onlarla srekli bir iletiim ve paylam halinde olmak bize olduka gurur veriyor. Dnyann nadide kentlerinden biri olan Antalya ehrinde bu hizmeti vermek, bizi bir o kadar da mutlu ediyor. Ayrca kitabevimizi dier kitabevlerinden veya kitaplardan ayran zellik ayn zamanda bir sahaf olmas. Antalyada yaayan kitapseverler, dilediklerinde satn aldklar kitaplar ikinci el kitaplarla deitirebilmektedirler. Bylece ekonomik anlamda kitaba ulamakta glk yaayan okuyucular arasndada bir denge unsuru oluturduumuza inanmaktayz. Kelepir Kitabevi olarak, kitab salt ticari yada ideolojik anlamda bir malzeme olarak grlmesinin sanat, sanaty ve eserlerini itibarszlatrdn zlerek belirtmek isteriz. Son olarak, pozitif, aklc, bilinli insanlarn bir arada salkl bir iletiimle bar iinde yaamalarnn tek yolunun okumak olduu dncesindeyiz. Kelepir, kiisel veya kurumsal ktphane oluturabileceiniz bir kitabevi. nsanlarn ellerinde mevcut olan eski( antika) ve yeni kitap, dergi, kaset, plak, efemera vb. objeleri getirdikleri, bunlarn almnn, satmnn ve deiiminin yapld bu dkkan, Antalyallarn ellerindekini paylaarak bilgi dnm saladklar scak bir mekan oluturmak amacna hizmet etmekte. Halkn kitap vb. eserleri bulmasn kolaylatrmak, hzlandrmak iin de yldr internet zerinden de hizmet vermekte.

22

6 N SAN 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

ALINTI-TEST

Okuyaca n z blmler hangi yazar n hangi kitab ndan al nt lanm t r?

Unutulmu olmak dncesi beni zehirliyordu. Dnn bir kere: Unutulmusunuz, zerinize bir karanlk km, kimsenin haberi yok varlnzdan, herkes lm olduunuzu biliyor, ya da bir geziye ktnz, gitmeyi arzuladnz yere gittiinizi, orada mutlu olduunuzu dnyor, belki de sizi kskanyorlardr; oysa siz bou bouna bekliyorsunuzdur.

Zeus yeryznn gbeini belirlemek istedii zaman, birbirine en uzak iki noktadan iki kartal salvermi ve uarken izledikleri yolun hangi noktada birletiini saptam. Delphoi imi bu nokta, bylece Yunanistan, Dounun Batdan, Kuzeyin Gneyden ayrld nokta olmu, birbirini reddeden kltrlerin buluma yeri, dnyann yamac ve gezgin ordularnn gei yolu haline gelmi.

Evinizin hi paparazziler tarafndan kuatld oldu mu? Bunun olmasn salamak kolaydr. Eski gnlerde, doru kiilere sylenen birka kelime, insanlar lin etmeye hazrlanan kalabalklarn toplanmasn salamaya yeterdi. O kalabalklarla kyaslandnda, birka gazeteciyi heyecanlandrmak ne ki?

a) Feodor Dostoyevski / Yeraltndan Notlar b) Selimovi / Dervi ve lm c) Albert Camus / Yabanc d) Demir zl / Srgnde 10 Yl e) J. P. Sartre / Bulant

a) Adele Geras / thaka b) Konsatantin Kavafis / Barbarlar Beklerken c) Dominique Eudes / Kapetanios d) Odisseus Elitis / lgn Nar Aac e) Louis de Bernieres / Yzba Corellinin Mandolini

a) Paul Nizan / Fesat b) Maeve Binchy / Leylak Zaman c) Henning Mankell / Pekinden Gelen Adam d) Nermin Bezmen / Sra Tuzak e) Zlf Livaneli / Engerein Gz
Do ru yan tlar gelecek hafta bu sayfada

Geen haftan n do ru yan tlar : 1-(d)

2-(e)

3-(c)

BULMACA
Soldan saa
1. Resimdeki yazar m z - H rvatistanda bir liman kenti 2. Gezegenimizin uydusu - Bir say - C van n simgesi - Hak ve hukuka uygunluk, hakk gzetme, do ruluk, e itlik, tre 3. Bir gemiye veya k y ya gre a k deniz taraf - ki yan a al , do rusal, geni yaya caddesi - Seciye, karakter 4. e it - rdn Bat eriada 1967den beri srai i gali alt nda olan kent - Evren pulu 5. Yabanc - Eski Trklerde toteme verilen ad - Bir i i yapmak iin verilen sz - Kilometre (k sa) 6. Gre te bir oyun - Ha in, kaba - Belli bir anlam olan iz, i aret 7. Daha ok radyo iin haz rlanm , genellikle gldr niteli inde k sa oyun - Sat larda arac l k yapan kimse 8. Saman rengi - ... Gler (foto raf ) - Kpek

9. hret - Hem ire ba l - Bizmutun simgesi - Kekli in boynundaki siyah halka 10. Kara ta tlar nda yolu ayd nlatan ok kl fener Berilyumun simgesi - Bir i te bilgisi olan, erbap 11. Petrol trevlerinden elde edilen, temizleme zelli i bulunan, toz, s v veya krem durumunda olabilen kimyasal bir madde - Tayin etme 12. Hz Muhammedin hayat n anlatan kitap - Bedevi Araplar n ba l olan kefiyeyi tutturmakta kullan lan d ml kordon - A klama 13. Bir seslenme sz - Stanislaw Lemin bir eseri - Soru Bir nota 14. Gerek - Bir tiyatro edebiyat tr - Baz hayvanlar yakalamak iin kullan lan tuzak

15. Son, sona erme - Kan n kolayca p ht la mamas hastal

Yukardan aaya
1. Ne yaz k ki anlam nda bir szck - H zl 2. lk psikolojik roman m z - stten cepli, astars z, bol ve geni dikimli bir ceket tr 3. Bir yzlm birimi - Kt, fena - Oy - M s r n plakas 4. nci Aral n Orhan Kemal Roman dlne lay k grlm kitab - Yksek kar t - Ycelme, yksek bir dereceye ula ma 5. Deprem, rgar, sel, vb. i ve d glerin etkisiyle olu an, yayla, ova, koyak, ukur, da , vb. biimlerin btn, yzey ekilleri - Sava , mcadele 6. ... Gler (foto raf ) - Genellikle bir traktrn arkas na monte edilen ve zemini derince kazmaya yarayan bir alet - Tav r, davran 7. Rodyumun simgesi - Yapma, meydana getirme - Avrupa resim sanat nda gnlk ya am , ev ya am n , festivalleri ya da iki sahnelerin betimleyen yap tlara verilen ad 8. Bilgili, haberli - Gm n simgesi - Bir ac nlemi 9. Bir resmi suland r lm renklerle boyama ya da glgeleme biimi - Nefes, ruh 10. Gelece i renmek, ans ve k smetini anlamak amac yla oyun ka d , kahve telvesi, avu ii, vb.ye bakarak anlam kartma, bak - Gne biiminde yap lan mcevher - Ltesyumun simgesi 11. Bir damla gzya - rdn Bat eriada 1967den beri srai i gali alt nda olan kent - Bir Afrika a ac 12. Radyumun simgesi - Bulundu u yerden yukar ya do ru kma, ykselme, ycelme - Uyu ma, anla ma 13. Ak ls z, sersem, budala, ebleh - Mililitre (k sa) - Alev, yalaz - Matematikte 3.14 say s 14. Buzuldan kopmu buz paras - Ailesinin geimini sa layan - Halk n hayal gc ile meydana gelip ku aktan ku a a geen ve o unlukla ola anst olaylar n anlat ld hikaye 15. Cet - Ba rolnde egzantrik zel dedektifi oynayan Humphrey Bogart n yer ald 1941 tarihli bir John Huston filmi

GEEN HAFTANIN ZM