PENABIRAN MAGNETIK

PENABIRAN MAGNETIK PENGENALAN Adalah agak terkenal bahawa medan magnetik adalah lebih senang didirikan dalam besi jika dibandingkan dengan udara. Lagipun, bila besi diletakkan dalam medan magnetik, medan magnetik akan diganggu dan fluks magnetik lebih suka pada laluan besi. Sifat ini adalah digunakan dalam penabiran magnetik. Jika perlu untuk mengurangkan medan magnetik dalam kawasan tertentu, dengan syarat bahawa kawasan tersebut dengan bekas besi. Bekas itu memberikan laluan litar pintas kepada fluks magnetik dan dengan demikian, mengurangkan medan magnetik di dalamnya. Masalah matematik yang perlu diselesaikan untuk mendapatkan sedikit idea tentang darjah pengurangan medan magnetik di dalam tabir besi, adalah penyelesaian persamaan Laplaces dalam medan magnetik statik. Ini adalah tidak mudah dalam masalah sebenar di mana fluks mungkin lebih menumpu pada kawasan tertentu dan kurang menumpu pada kawasan yang lain. Dengan demikian, ketelapan relatif adalah tidak malar di sepanjang bahan tersebut. Walau bagaimanapun, untuk mendapatkan analisis yang betul, adalah perlu untuk membincangkan masalah ini dalam sebutan kutub magnetik teraruh yang muncul pada sempadan di antara dua media magnetik. Dalam eksperimen ini, penabiran magnetik adalah dipelajari secara ujikaji. OBJEKTIF EKSPERIMEN Untuk mempelajari kesan penabiran magnetik bagi tiub besi silinder pendek. PERKAKASAN YANG DIPERLUKAN Gegelung terpasang-siap pada bes Gegelung cari Selinder kayu pejal dengan gegelung cari Selinder besi pejal dengan gegelung cari Tabir selinder besi lompang Tabir selinder besi lompang dengan slot Jangka fluks jenis Grassot

Reostat Wayar Gelongsor

Gegelung yang terpasangsiap hendaklah disambung seperti tertunjukkan dalam Rajah 1.

Gegelung

Gegelung

A Punca A.T.

Rajah 1 : Penyambungan untuk Gegelung Terpasangsiap

EKSPERIMEN 1. Pemeriksaan medan magnetik di antara gegelung Gegelung cari diletakkan pada pusat sistem magnetik dan secara eksperimen, induktans saling di antaranya didapatkan dengan dua gegelung besar. Dengan menganggapkan bahawa ketumpatan fluks adalah seragam pada keratan rentas gegelung cari, ketumpatan fluks pada pusat sistem magnetik tersebut didapatkan. Arus dalam gegelung besar hendaklah pada 1.5 Amps. Arus pengujaan ditetapkan malar pada 1.5 Amps, dan perubahan dalam ketumpatan fluks di sepanjang paksi dan YY didapatkan. Ukuranukuran diplotkan dalam graf dan komen diberi. Keputusan: Gegelung cari diletakkan pada pusat sistem magnetik dan bacaan voltmeter yang disambungkan kepada gegelung cari memberikan : dge teraruh, eRMS ( Pusat) = 0.980 Volt daripada teori, e =N d dt

Anggap = o sin t , maka e = N o cos t Maka eRMS = N RMS ialah bilangan lilitan. Didapati bahawa RMS = Induktans saling , M12 = di mana RMS ialah nilai RMS bagi o cos t dan N eRMS N

RMS eRMS = I RMS N RMS 0.980 = (1000)(2 50)(15) .

= 2.079x106

Ketumpatan fluks, B pada pusat sistem magnetik diberi oleh: B = A eRMS 0.980 = = 2 2 N ( D d ) 1000(2 50) (0.044 2 0.0392 ) = 2.393 103

Jadual berikut ialah nilai-nilai yang didapati apabila gegelung cari digerakkan sepanjang YY'. Jarak dari asalan (cm) 0 -1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 eRMS (volt) 0.980 0.972 0.964 0.929 0.893 0.857 0.805 0.753 0.700 B (10-3) 2.39 2.37 2.35 2.27 2.18 2.09 1.97 1.84 1.71 Jarak dari asalan (cm) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 eRMS (volt) 0.979 0.968 0.950 0.922 0.884 0.799 0.744 0.687 B (10-3) 2.39 2.36 2.32 2.25 2.16 1.95 1.82 1.68

Oleh kerana ketumpatan fluks, B adalah berkadar terus maka eRMS merupakan suatu petunjuk yang baik bagi B. Kesimpulan: Ketumpatan fluks adalah bersimetri di kedua-dua belah titik tengah paksi YY'. Ia semakin berkurang apabila jaraknya bertambah dari titik asalan. Boleh disimpulkan bahawa ketumpatan fluks magnet adalah paling tinggi di bahagian tengah gelung-gelung Helmholtz dan semakin berkurang di bahagian yang lebih jauh kerana kebocoran fluks. Sebenarnya, nilai-nilai bagi voltan dari eksperimen ini sepatutnya sama untuk bahagian kiri dan kanan kerana medan yang wujud adalah bersimetri. Tetapi terdapat sedikit ralat yang mungkin desebabkan oleh ketidaktepatan skala pada meter pembaris ataupun pada radas yang lain.

2. Penabiran Magnetik bagi tabir Selinder Berlubang Alur Gegelung cari dikelilingi dengan tabir besi selinder yang mempunyai slot pada sebelah hujung diameter. Fluks magnetik yang melalui gegelung cari diukur untuk kedudukan sudut berlainan bagi tiub. Nisbah Penabiran adalah ditakrifkan sebagai: Nisbah Penabiran = Ketumpatan Fluks tanpa Tabir Ketumpatan Fluks Dengan Tabir

Nisbah Penabiran melawan kedudukan sudut tabir diplotkan. Arus pengujaan hendaklah pada 1.5 Amps. Keputusan dibincangkan. Keputusan: Sudut 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Bacaan Tanpa Tabir 0.980 V 0.980 V 0.980 V 0.980 V 0.980 V 0.980 V 0.980 V 0.980 V 0.980 V 0.980 V Meter Dengan Tabir 84.981 mV 93.923 mV 120.420 mV 164.699 mV 0.224 V 0.292 V 0.360 V 0.420 V 0.457 V 0.468 V Nisbah Penabiran 11.5320 10.4341 8.1382 5.9502 4.3750 3.3562 2.7222 2.3333 2.1444 2.0940

Sudut1
1

Bacaan

Meter

Nisbah Penabiran

-90 -80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 -0 Kesimpulan:

Tanpa Tabir 0.980 V 0.980 V 0.980 V 0.980 V 0.980 V 0.980 V 0.980 V 0.980 V 0.980 V 0.980 V

Dengan Tabir 84.997 mV 90.475 mV 111.797 mV 152.877 mV 260.311 mV 0.274 V 0.342 V 0.408 V 0.450 V 0.468 V

11.5298 10.8317 8.7659 6.4104 3.7647 3.5766 2.8655 2.4020 2.1778 2.0940

Daripada graf, dapat diperhatikan bahawa nisbah penabiran adalah minimum apabila alur pada selinder besi adalah selari (0o) dengan arah fluks magnet. Ini membolehkan sebahagian daripada medan magnet memasuki slinder melalui alur sempit. Akibatnya dge yang teraruh adalah besar dan nisbah penabiran adalah kecil. Apabila sudut alur terhadap arah medan magnet bertambah, nisbah penabiran didapati semakin bertambah kerana medan yang boleh memasuki slinder besi semakin berkurang. Nisbah penabiran adalah maksimum apabila paksi alur adalah berserenjang dengan arah medan magnet iaitu tiada fluks magnet boleh memasuki slinder besi. Akibatnya, medan magnet yang terhasil dalam ruang slinder adalah amat kecil.

3. Perubahan Gegelung

pada

Ketelapan

berhubung

dengan

Arus

Pengujaan

Gegelung cari dikelilingi dengan tabir lengkap dan nisbah penabiran diukur untuk julat arus 0 4.0 Amps. Boleh ditunjukkan bahawa (lihat persamaan 14 dalam rujukan 1) untuk tabir nipis jika Ketelapan x Ketebalan Tabir >> Jumlah bagi Jejari luar dan dalam Oleh itu, Medan Pengenaan H Ketelapan x Ketebalan Tabir = Medan Dalam Tabir H 2 x Jejari luar Tabir Ketelapan melawan Arus pengujaan gegelung diplotkan. Eksperimen diulangi dengan meletakkan tiub berlubang alur supaya kesan penabiran adalah maksimum. Keputusan bagi kedua-dua pengukuran tersebut dibandingkan. Keputusan: Dengan Menggunakan Tabir Lengkap Arus Ujaan (A) 0.0 0.5 0.8 1.0 1.5 1.7 Dengan Tabir (dalam volt) 7.609 mV 25.283 mV 38.414 mV 51.145 mV 56.261 mV 32.921 mV Tanpa Tabir (dalam volt) 7.5150 mV 0.351 V 0.555 V 0.684 V 1.000 V 1.122 V Ketelapan 28.9677 407.1839 423.7557 392.2518 521.3203 999.6130

Ketelapan, adalah diberi oleh :

H0 ( 2 Jejari luar tabir Hi ( Ketebalan tabir ) jejari luar tabir = 8.8cm jejari dalam tabir = 8.2 cm

dengan

Maka bolehlah di kira seperti dibawah.

2 0. 088 H 0 ( 0. 008 0. 082 ) Hi H = 29. 33 0 Hi

Dengan Menggunakan Tabir Beralur Arus Ujaan (A) 0.0 0.5 0.8 1.0 1.5 1.7 Kesimpulan: Daripada graf, dapat diperhatikan bahawa ketelapan selinder lengkap adalah lebih tinggi daripada slinder beralur dan perbezaan ini meningkat dengan kenaikan arus ujaan yang melalui gegelung Helmholtz. Ini adalah munasabah memandangkan alur nipis yang berada pada dinding slinder akan membenarkan fluks magnet melaluinya. Akibatnya jumlah fluks yang "dipintaskan" oleh slinder besi menjadi kurang dan ketelapannya turut menurun. Dengan Tabir (dalam mV) 7.609 mV 25.283 mV 32.921 mV 38.414 mV 51.145 mV 56.261 mV Tanpa Tabir 7.515 mV 0.351 V 0.555 V 0.684 V 1.000 V 1.122 V Ketelapan 28.9677 407.1839 494.4610 522.2502 573.4676 584.9213

4. Fluks Teraruh dalam Selinder Pejal kayu dan Besi

Selinder kayu diletakkan pada pusat sistem magnetik dan fluks melaluinya diukur untuk julat arus 0 4.0 Amps. Ini diulangi dengan selinder besi di tempat selinder kayu. Keputusan diplotkan dan nisbah fluks untuk arus-arus yang berlainan dicari. Keputusan dibincangkan dengan teori yang diberikan dalam rujukan 1. Keputusan: Arus (A) 0.0 0.5 0.8 1.0 1.5 1.7 Kesimpulan: Daripada formula, B = H = 0 r H = 0H = Slinder Kayu (mV) 0.361 25.320 39.305 48.447 70.802 79.111 Slinder Besi (V) 0.141 0.152 0.172 0.194 0.282 0.291 Nisbah fluks 0.3906 6.0032 4.3760 4.0044 3.9829 618.6

Untuk kayu diketahui r = 1 maka Bwood

wood A

Untuk besi pula nilai r tidak diketahui. Tetapi nilai ini boleh dikira dari keputusan eksperimen seperti berikut. Biron = 0 r H =

iron A

0 r H iron A = 0 H A wood 0 = iron wood

Tetapi nilai fluks berkadar terus dengan emf yang teraruh atau emf . Maka r = emf iron emf wood

Daripada nisbah ini didapati nilai r bagi besi adalah antara 4 hingga 6 secara kasar. RUJUKAN 1. The Magnetic Screening Effect of Iron Tubes oleh P. Hammond. I.E.E. Monograph No.144. Ogos,1955. 2. Principles of Electromagnetism oleh Moullin, mukasurat 198-201.