BARAJLARDA ENERJ HESABI Bir hidroelektrik santralin kurulu gc ve retilebilecek enerji planlamas ile tesis ve iletme masraflar , o santralde

retilebilecek olan gvenilir enerji miktarna ve ekilecek enerji miktarna gre hesaplanr. Termik santrallerin kurulmas iin yaplan planlama almalarnda, sadece santraln besleyecei ulusal elektrik ebekesinin EB enerji ihtiyac ( ekecei enerji miktar) gz nne alnr. Buna karlk hidroelektrik santrallerin kurulmas iin yaplan planlama almalarna ise, sadece ulusal elektrik ebekesinin EB enerji ihtiyac deil, ayn zamanda santralin kurak yllarda retebilecei ED enerji miktar da temel tekil eder . Bundan dolay bir hidroelektrik santralnda retilecek olan enerjinin mal olu fiyatlar, santralin her halkarda retebilecei ED gvenilir enerji miktarna gre hesaplanr. Barajlarda retilen enerjinin hesab en temel fizik formllerinden biri olan; = Kuvvet x Yol eitliinden faydalanlarak yaplr. Burada kuvvet suyun dm ile salanr, yol ise suyun d yksekliidir. Bilindii gibi bu ykseklikler hidroelektrik santrallerde, 3 metreden 1800 metreye kadar olabilmektedir. Bir barajn hacmi (V)..........................m3 olarak alndnda, Suyun dme ykseklii(h)................. m olarak alndnda. Bu barajda ; h . V . 103= 1000.h.V lik bir enerjinin varlndan sz edilebilir. Bir kilovat.saat (1KWh), kilogram.metre cinsinden yazlacak olursa ; 1 kWh = 367000 Kgm eitlii bilindiine gre, bulunan bu enerji (T), kWh cinsinden yazlacak olursa; h.V.1000 h.V T= = (kWh) olur. 367000 367 Bir barajdan saniyede den su miktar (Q).........................m3/sn olarak alndnda. Suyun d ykseklii............................................................m olarak alndnda. Bu barajdaki g potansiyeli (P) ; P = Q.h (Ton.metre /sn) dir. Barajdaki g potansiyelini (kilogram.metre/sn) cinsinden yazacak olursak; P = 1000.Q.h (kilogram.metre/sn) olur. 75 kgm = 0,736 kW eitlii bilindiine gre; 1000.Q.h . P= 0,736 (kW) yazlabilir. 75 hesaplamalar yapldnda ; P = 9,8 . Q. H kW bulunur. Bilindii gibi btn trbinler ve generatrlerde kayplar bulunmaktadr. Bu nedenle bulunan g formlne verimlerin de eklenmesi gerekir. Bu verimler ; tr : Trbin verimi, gen : Generatr verimi dir. Trbinlerin enerji kayplar (Ek), trbine verilen enerji de ( E) ile gsterilecek olursa, trbin verimi (tr) ; tr= ( E - Ek) / E forml ile hesaplanr. Trbindeki kayplar byk lde trbinin yklenmesine baldr. Ayn zamanda trbinin bykl, ya, trbinin eksik bakm gibi faktrler de etkilidir. Bu kayplar hesap yoluyla kesin olarak tespit edilemez. Yaplan enerji hesaplarnda mevcut aratrma sonular esas alnr. Bu sonular , direkt veya endirekt olarak model deneylerinden elde edilir.