Modul Abakus Dan Aritmetik Mental Edisi Ketiga

KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA
MODUL ABAKUS DAN ARITMETIK MENTAL

(Edisi ketiga)
Terbitan
Bahagian Pembangunan Kurikulum
2012
Cetakan Pertama 2010 Cetakan Kedua 2011 Cetakan Ketiga 2012 Kementerian Pelajaran Malaysia Edisi Ketiga Hak Cipta Terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian artikel, ilustrasi dan isi kandungan buku ini dalam apa juga bentuk dan dengan cara apa jua sama ada secara elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman atau cara lain sebelum mendapat kebenaran bertulis daripada Pengarah, Bahagian Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pelajaran Malaysia, Aras 4-8, Blok E9, Parcel E, Kompleks Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, 62604 Putrajaya.
Reka bentuk dan Susun atur: Muntasir b. Muaz Bahagian Pembangunan Kurikulum
KANDUNGAN
Muka Surat KANDUNGAN KATA ALUAN Pengenalan dan Nombor Apa itu Program Abakus dan Aritmetik Mental Sasaran Program Abakus dan Aritmetik Mental, KPM Enam Sebab Utama Penggunaan Abakus dan Aritmetik mental Dalam Pengajaran dan Pembelajaran Matematik Perkembangan Program Abakus di Malaysia Isi Kandungan Abakus dan Aritmetik Mental Strategi Pelaksanaan Kelebihan Abakus dan Aritmetik Mental Bahagian-Bahagian Abakus Penggunaan Jari Pergerakan Manik Menggerakkan Manik Menentukan Nilai Tempat dan Nilai Nombor Latihan 3 3 4 4 5 5 5 6 6 7 8 9 10 iii v
Penambahan Tambah Terus Kombinasi 5 Kombinasi 10 Gabungan Kombinasi
15 21 33 43
Penolakan Tolak Terus Kombinasi 5 Kombinasi 10 Gabungan Kombinasi 57 63 70 82
iii
KANDUNGAN
Muka Surat Pendaraban Konsep Pendaraban Nama Semua Bahagian Pendaraban Istilah Pengenalan Kepada Pengiraan Abakus Dalam Pendaraban Meletakkan hasil Darab Fakta Asas Darab Nombor 2 Digit Darab Nombor 1 Digit Nombor 3 Digit Darab Nombor 1 Digit Kepelbagaian Kaedah Nombor 2 Digit Darab Nombor 2 Digit Nombor 3 Digit Darab Nombor 2 Digit Pendardban Dengan Perpuluhan Pendardban Pantas 89 89 89 90 90 90 93 111 123 134 152 192 207
Pembahagian Konsep Bahagi Terma Fakta Asas (Pengenalan) Pembahagian Tanpa Baki Pembahagian Dengan Baki 3 digit 1 digit (Tanpa Baki) 3 digit 1 digit (Berbaki) 4 digit 1 digit (Tanpa Berbaki) 3 digit 2 digit (Tanpa Baki) 3 digit 2 digit (Berbaki) Bahagi Dengan Sifar Pada Tengah Nombor Yang Dibahagi Bahagi Nombor Perpuluhan
221 222 222 228 239 213 251 261 275 277 282 289
iv
KATA ALUAN Kebolehan membuat pengiraan dengan tepat dan cepat secara mental merupakan suatu aset kepada individu. Jika setiap individu di negara ini mempunyai kebolehan tersebut, bermakna Malaysia mempunyai masyarakat yang mempunyai keupayaan mental yang tinggi dan akan disegani oleh masyarakat lain di dunia. Kebolehan seseorang mengira secara mental serta dapat memberikan hasil pengiraan dengan cepat dan tepat bukanlah sesuatu yang mustahil. Terdapat banyak program latihan yang memupuk kebolehan seumpamanya itu yang telah terbukti keberkesanannya. Program-program latihan seperti ini mempunyai kepelbagaian dari segi pendekatan dan tekniknya. Antaranya penggunaan jari-jemari atau abakus sebagai alat atau model untuk membina kebolehan mengira secara mental. Keberkesanan program-program latihan aritmetik mental serta potensinya untuk menjadikan masyarakat Malaysia sebagai masyarakat terbilang di dunia telah menarik perhatian pemimpin negara untuk melaksanakan perogram tersebut kepada semua murid sekolah di negara ini. Maka dengan itu, Kementerian Pelajaran telah menyediakan program untuk melaksanakan Abakus dan Aritmetik Mental di semua sekolah rendah di seluruh negara. Pelaksanaan program Abakus dan Aritmetik Mental di semua sekolah rendah di seluruh negara bukanlah suatu perkara yang boleh dilakukan dengan serta merta kerana terdapat dua isu besar yang perlu ditangani terlebih dahulu iaitu latihan kepada guru yang akan melaksanakan program Abakus dan Aritmetik Mental di bilik darjah dan menyediakan kurikulum yang sesuai untuk murid sekolah selaras dengan dasar pendidikan yang sedang berkuatkuasa sekarang ini. Kementerian Pelajaran yakin bahawa jika program ini diberi penekanan dan dilaksanakan dengan betul, ia akan memberi manfaat yang besar kepada murid khususnya dan negara amnya. Sokongan semua pihak adalah diharapkan bagi mempastikan program ini dapat terus dilaksanakan bagi melihat keberkesanannya. Modul Abakus dan Aritmetik Mental ini diterbitkan sebagai panduan dan rujukan pihak yang terlibat khususnya guru, agar mereka dapat menguasai kecekapan penggunaan abakus sebagai asas kepada perkembangan pengiraan mental, seterusnya dapat mengendalikan program ini secara berkesan. Kepada semua pihak yang terlibat menghasilkan modul ini, Kementerian Pelajaran Malaysia merakamkan setinggi-tinggi penghargaan dan ucapan terima kasih.
(HAJI ALI BIN AB. GHANI AMN) Pengarah Bahagian Pembangunan Kurikulum Kementerian Pelajaran Malaysia
PENGENALAN & NOMBOR
Abakus Dan Aritmetik Mental
Program Abakus Dan Aritmetik Mental Bagi Sekolah-Sekolah Di Malaysia Apa itu Program Abakus Dan Aritmetik Mental?
Penggunaan sistem pengiraan abakus merupakan salah satu model matematik membolehkan murid menguasai aritmetik mental.
Program Abakus dan Aritmetik Mental Kementerian Pelajaran Malaysia mengandungi tiga komponen. Setiap komponen mempunyai program tersendiri. Program Latihan Abakus Dan Aritmetik Mental untuk jurulatih utama Program Latihan Abakus Dan Aritmetik Mental untuk guru matematik sekolah rendah Pelaksanaan kurikulum Abakus Dan Aritmetik Mental di sekolah
Sasaran Program Abakus Dan Aritmetik Mental KPM

Membolehkan murid sekolah rendah menguasai pengiraan secara mental. Model pengiraan abakus adalah asas kepada perkembangan pengiraan secara mental.
PENGENALAN DAN NOMBOR
Enam Sebab Utama Penggunaan Abakus Dan Aritmetik Mental Dalam Pengajaran & Pembelajaran Matematik
Penumpuan Semua deria utama digunakan apabila mengendalikan abakus. Oleh itu, ia akan meningkatkan penumpuan murid. Ingatan Kedua-dua otak kiri dan otak kanan aktif apabila menggunakan abakus. Otak kanan mengingati corak dan imej manakala otak kiri mengira secara mental. Gambaran Dan Inspirasi Pengiraan secara pantas dan dapat menyelesaikan banyak masalah. Pemerhatian Latihan secara pemerhatian dan membuat latihan tanpa kesilapan. Kepantasan Membina kebolehan mengira secara pantas dan pada masa yang sama mengelakkan daripada kesilapan. Membaca Dan Mendengar Kebolehan membaca secara kuat, memahami dan maklumat untuk menyelesaikan masalah dengan pantas. memproseskan
Perkembangan Program Abakus Di Malaysia

Abakus pertama kali diperkenalkan dalam sistem pendidikan Malaysia pada tahun 1994. Pada peringkat awal, abakus jenis 5:2 yang dikenali sebagai sempoa digunakan. Sistem perwakilan nombor pada sempoa jenis 5:2 adalah kurang berkesan dan penggunaan sempoa sebagai alat pengiraan tidak selaras dengan perkembangan terkini. Pada tahun 1996, Kementerian Pelajaran Malaysia bersetuju untuk menggunakan abakus 4:1. Dalam masa yang sama idea Aritmetik Mental juga diintegrasikan dalam program abakus. Dari tahun 1996 hingga 2010, kurikulum abakus tidak dilaksanakan secara formal di sekolah tetapi program latihan abakus untuk guru dijalankan. Hanya pada tahun 2004 program Abakus dan Aritmetik Mental dilaksanakan di sekolah rendah Malaysia secara formal.
Isi Kandungan Kurikulum Abakus Dan Aritmetik Mental

A) Pengetahuan Perwakilan Nombor Tambah dan Tolak Darab Bahagi Kebolehan Mengaplikasikan ilmu abakus dalam pengiraan aritmetik. Menggambarkan proses operasi dan hasilnya dalam minda Disiplin diri Kepantasan Ketepatan
B)
C) Sikap
Strategi Pelaksanaan

Dinyatakan di dalam kurikulum Matematik sekolah rendah. Abakus merupakan satu alat untuk menguasai kemahiran mengira. Menggunakan abakus sebagai model konsep untuk menguasai pemahaman tentang konsep nombor bulat, tambah dan tolak. Menggunakan abakus dalam aktiviti pengiraan.
Kelebihan Abakus Dan Aritmetik Mental?
Pengajaran Matematik konvensional biasanya menggunakan model lisan.
lima tambah
5+3=8
lapan tiga Sama dengan Model Lisan
Model Visual
Model lisan adalah sesuai bagi sebahagian murid. Manakala sebahagian murid yang lain lebih memahami melalui model visual. Abakus menyediakan model visual yang paling baik untuk menguasai aritmetik mental. 5
Bahagian-bahagian Abakus
palang pemisah
bingkai
manik atas
tiang Penggunaan Jari
manik bawah
Nama jari-jari tangan.

Jari hantu Jari telunjuk Jari kelengking Jari manis
Ibu jari
Pergerakan Manik
Hanya ibu jari, jari telunjuk dan jari hantu sahaja digunakan untuk menggerakkan manik. Ibu jari digunakan untuk menggerakkan manik bawah menghala ke palang pemisah.
Jari telunjuk digunakan untuk menggerakkan manik bawah jauh daripada palang pemisah.
Jari hantu digunakan untuk menggerakkan manik atas mendekati dan juga jauh daripada palang pemisah.
Menggerakkan manik
Contoh: Naik satu Turun satu
Naik dua
Turun dua
Naik lima
Turun lima
Naik enam
Turun enam
Naik tujuh
Turun tujuh
Menentukan nilai tempat dan nilai nombor

Manik mempunyai nilai apabila mendekati palang pemisah. Ri Ra Pu Sa
Nilai tempat Mewakili nilai 5 Mewakili nilai 1
Ri Ra Pu Sa
1
Ri Ra Pu Sa
8
Ri Ra Pu Sa
27
Ri Ra Pu Sa
50
Ri Ra Pu Sa
105
Abakus Dan Aritmetik Mental Latihan: Tuliskan nombor yang diwakili oleh abakus. 1
Th H T O
Th
11
Th
Th
Th
12
Th
Th
Th
13
Th
Th
Th
14
Th
Th
10
Th
15
Th
10
Abakus Dan Aritmetik Mental Lukis gambar kedudukan manik. 1

Th H T O
Th
11
Th
4 2 7
81 12
Th
717
Th
Th
56 13
1010
Th
Th
Th
16 4 9
85 14
1616
T O
Th
Th
Th
20
101 15
Th
5408
Th
10
Th
66
302
15 105
11
TAMBAH TERUS Pengenalan: Tambah terus, manik di setiap tiang mencukupi untuk digerakkan bagi mendapatkan jawapan. Contoh 1: Pengiraan Abakus 1+2=
Mula, naik 1 pada tiang sa
Tambah 2, naik 2 pada tiang sa
Jawapan 3
Aritmetik Mental
1+2=
Tambah 2, naik 2 pada tiang sa
Jawapan 3
PENAMBAHAN: TAMBAH TERUS
15
Abakus Dan Aritmetik Mental Contoh 2: Pengiraan Abakus 1+6=
Kemudian, naik 6 pada tiang sa
Jawapan 7
Aritmetik Mental
1+6=
Kemudian, naik 6 pada tiang sa
Jawapan 7
16
Contoh 3: Pengiraan Abakus 12 + 15 =
Mula, naik 12
Tambah 15, naik 1 pada tiang puluh, naik 5 pada tiang sa
Jawapan 27
Aritmetik Mental
12 + 15 =
Mula, naik 12
Jawapan 27
17
Contoh 4: Pengiraan Abakus
136 + 62 =
Mula, naik 136
Jawapan 198
Aritmetik Mental
136 + 62 =
Mula, naik 136
Jawapan 198
18
Abakus Dan Aritmetik Mental Contoh 5: Pengiraan Abakus
493 + 506 =
Mula, naik 493
Tambah 506, Jawapan 999 naik 5 pada tiang ratus, naik 6 pada tiang sa
Aritmetik Mental
493 + 506 =
Mula, naik 493
Tambah 506, Jawapan 999 naik 5 pada tiang ratus, naik 6 pada tiang sa
19
Latihan 1:
1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
1 2 2 4 3 4 6 7 8 6 96 42 85 32 45 61 72 24 43 51 324 145 672 125 133 289 721 641 815 720
+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
1 1 2 5 1 5 2 1 1 3 2 6 3 12 53 13 26 25 55 23 25 52 12 63 56 210 205 256 153 267
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
Latihan 2:
Latihan 3:
20
Abakus Dan Aritmetik Mental Tambah Kombinasi 5 Pengenalan Kawan Kecil Kawan Kecil merupakan kombinasi 5. 5 5 5 1 Latihan 1 4 3 2 2 3
Tuliskan Kawan Kecil bagi nombor yang diberi 1. 2. 3. 4. Kawan Kecil bagi 3 ialah________ Kawan Kecil bagi 4 ialah________ Kawan Kecil bagi 1 ialah________ Kawan Kecil bagi 2 ialah_______
Tambah Kombinasi 5
Kombinasi 5 digunakan apabila manik bawah tidak mencukupi untuk digerakkan ke hala palang pemisah. Oleh itu Kawan Kecil digunakan.
Contoh 1: Pengiraan Abakus 2+3= Mula, naik 2 pada tiang sa
Tambah 3, naik 3 pada tiang sa. Tetapi manik bawah tidak mencukupi.
PENAMBAHAN: KOMBINASI 5
21
Abakus Dan Aritmetik Mental Fikir! Kawan Kecil bagi 3 ialah 2. 5 3 2
Oleh itu, naik 5 dan turun 2
Jawapan 5
Aritmetik Mental 2+3= Mula, naik 2
Tambah 3, naik 3 tetapi manik bawah tidak mencukupi Fikir! Kawan Kecil bagi 3 ialah 2. 5 3 2 Oleh itu, naik 5 turun 2
Jawapan 5
22
Abakus Dan Aritmetik Mental Contoh 2: Pengiraan Abakus 12 + 53 = Mula, naik 12.
Tambah 53, naik 5 pada tiang puluh dan naik 3 pada tiang sa, tetapi manik bawah tidak mencukupi
Fikir! Kawan Kecil bagi 3 ialah 2. 5 3 2 Oleh itu, naik 5 turun 2
Jawapan 65
Aritmetik Mental
12 + 53 Mula, naik 12.
Tambah 53, naik 5 pada tiang puluh dan naik 3 pada tiang sa, tetapi manik bawah tidak mencukupi.
23
Fikir! Kawan Kecil bagi 3 ialah 2. 5 3 2 Oleh itu, naik 5 turun 2
Jawapan 65
Contoh 3: Pengiraan Abakus 25 + 44 = Mula, naik 25.
Tambah 44, naik 4 pada tiang puluh tetapi manik bawah tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil bagi 4 ialah 1. 5 4 1
Oleh itu, naik 5 dan turun 1. Naik 4 pada tiang sa
Jawapan 69
24
Abakus Dan Aritmetik Mental Aritmetik Mental 25 + 44 =
Mula, naik 25.
Oleh itu, naik 5 dan turun 1.
Naik 4 pada tiang sa
Jawapan 69
25
44 + 25 =
Mula, naik 44.
Oleh itu, naik 5 turun 3.
naik 5 pada tiang sa.
Jawapan 69
26
Abakus Dan Aritmetik Mental Aritmetik Mental 44 + 25 =
Mula, naik 44.
Oleh itu, naik 5 turun 3.
naik 5 pada tiang sa.
Jawapan 69
27
132 + 415 = Mula, naik 132.
Tambah 415. Naik 4 pada tiang ratus, tetapi manik bawah tidak mencukupi.
Fikir! Kawan Kecil bagi 4 ialah 1. 5 4 1
Naik 5 dan turun 1 Naik 1 pada tiang puluh
Jawapan 547
28
Abakus Dan Aritmetik Mental Aritmetik Mental
132 + 415 = Mula, naik 132.
Tambah 415. Naik 4 pada tiang ratus, tetapi manik bawah tidak mencukupi.
Fikir! Kawan Kecil bagi 4 ialah 1. 5 4 1
Naik 5 dan turun 1 Naik 1 pada tiang puluh
Jawapan 547
29
243 + 324 = Mula, naik 243.
Tambah 324. Naik 3 pada tiang ratus, tetapi manik bawah tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil bagi 3 ialah 2. 5 3 2
Oleh itu, naik 5 dan turun 2 Naik 2 pada tiang puluh, tetapi manik bawah tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil bagi 2 ialah 3. 5 2 3
Oleh itu, naik 5 dan turun 3 Naik 4 pada tiang sa, tetapi manik bawah tidak mencukupi . Fikir! Kawan Kecil bagi 4 ialah 1. 5 4 1
Oleh itu, naik 5 dan turun 1 Jawapan 567
30
Aritmetik Mental
243 + 324 = Mula, naik 243.
Tambah 324. Naik 3 pada tiang ratus, tetapi manik bawah tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil bagi 3 ialah 2. 5 3 2
Oleh itu, naik 5 dan turun 2 Naik 2 pada tiang puluh, tetapi manik bawah tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil bagi 2 ialah 3. 5 2 3
Oleh itu, naik 5 dan turun 3 Naik 4 pada tiang sa, tetapi manik bawah tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil bagi 4 ialah 1. 5 4 1
Oleh itu, naik 5 dan turun 1 Jawapan 567
31
Latihan 1 1) 2) 3) 4) 5) 1+4 = 2+3 = 2+4 = 3+2 = 3+3 = 6) 7) 8) 9) 10) 3+4 = 4+1 = 4+2 = 4+3 = 4+4 =
Latihan 2 1) 2) 3) 4) 5) 23 + 23 = 34 + 35 = 32 + 45 = 62 + 14 = 41 + 54 = 6) 7) 8) 9) 10) 32 + 24 = 43 + 54 = 32 + 44 = 42 + 33 = 82 + 14 =
Latihan 3 1) 2) 3) 4) 5) 324 + 325 = 612 + 243 = 782 + 214 = 345 + 353 = 732 + 244 = 6) 7) 8) 9) 10) 892 + 104 = 453 + 534 = 621 + 144 = 342 + 524 = 452 + 523 =
32
Tambah Kombinasi 10 Pengenalan Kawan Besar Kawan Besar merupakan kombinasi dua nombor yang memberi jawapan 10 10 10 10 10 10
9 10
8 10
7 10
6 10
Latihan 1
Tuliskan Kawan Besar bagi nombor yang diberi 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Kawan Besar bagi 1 ialah Kawan Besar bagi 2 ialah Kawan Besar bagi 3 ialah Kawan Besar bagi 4 ialah Kawan Besar bagi 5 ialah Kawan Besar bagi 6 ialah Kawan Besar bagi 7 ialah Kawan Besar bagi 8 ialah Kawan Besar bagi 9 ialah
Tambah Kombinasi 10
Kombinasi 10 digunakan apabila manik atas dan manik bawah tidak mencukupi untuk digerakkan ke hala palang pemisah. Oleh itu, Kawan Besar digunakan. Apabila Kawan Besar digunakan, turunkan Kawan Besar dan bawa 1 pada tiang di sebelah kiri.
33
1+9= Mula, naik 1 Tambah 9. Naik 9, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 9 ialah 1 10
Oleh itu, turun 1, bawa 1 pada tiang puluh.
Jawapan 10
Aritmetik Mental
1+9= Mula, naik 1. Tambah 9. Naik 9, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 9 ialah 1 10
34
Oleh itu, turun 1, bawa 1 pada tiang puluh. Jawapan 10 Contoh 2: Pengiraan Abakus
3+8= Mula, naik 3. Tambah 8. Naik 8, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 8 ialah 2. 10
Jawapan 11
Aritmetik Mental
3+8= Mula, naik 3. Tambah 8. Naik 8, tetapi manik tidak mencukupi.
35
Abakus Dan Aritmetik Mental Fikir! Kawan Besar bagi 8 ialah 2. 10
Jawapan 11
34 + 95 = Mula, naik 34
Tambah 95, naik 9 pada tiang puluh, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 9 ialah 1. 10
Oleh itu, turun 1, bawa 1 pada tiang ratus
36
Jawapan 129
Aritmetik Mental
34 + 95 = Mula, naik 34
Tambah 95, naik 9, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 9 ialah 1. 10
Oleh itu, turun 1, bawa 1 pada tiang ratus. Naik 5 pada tiang sa
Jawapan 129
37
145 + 283 = Mula, naik 145.
Tambah 283. Naik 2 pada tiang ratus, kemudian naik 8 pada tiang puluh, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 8 ialah 2. 10
Oleh itu, turun 2, bawa1 pada tiang ratus.
Naik 3 pada tiang sa.
Jawapan 428
38
Aritmetik Mental
145 + 283 = Mula, naik 145.
Tambah 283. Naik 2 pada tiang ratus, kemudian naik 8 pada tiang puluh, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 8 ialah 2. 10
Oleh itu, turun 2, bawa 1 pada tiang ratus.
Jawapan 428
39
227 + 184 = Mula, naik 227.
Tambah 184. 1 pada tiang ratus, naik 8 pada tiang puluh tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 8 ialah 2. 10
Oleh itu, turun 2, bawa 1 pada tiang ratus. Naik 4 pada tiang sa, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 4 ialah 6. 10
Oleh itu, turun 6, bawa 1 pada tiang puluh. Jawapan 411
40
Aritmetik Mental
227 + 184 = Mula, naik 227.
Tambah 184. Naik 1 pada tiang ratus, kemudian naik 8 pada tiang puluh tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 8 ialah 2. 10
Oleh itu, turun 2, bawa 1 pada tiang ratus. Naik 4 pada tiang sa, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 4 ialah 6. 10
Oleh itu, turun 6, bawa 1 pada tiang puluh. Jawapan 411
41
Abakus Dan Aritmetik Mental Latihan 1
1) 2) 3) 4) 5)
3 4 5 6 7
+ + + + +
8 7 5 9 4
= = = = =
6) 7) 8) 9) 10)
2 1 8 9 3
+ + + + +
8 9 4 3 8
= = = = =
Latihan 2 1) 2) 3) 4) 5) 13 24 42 45 62 + + + + + 28 17 49 62 29 = = = = = 6. 7. 8. 9. 10. 41 32 41 62 35 + + + + + 84 82 75 29 55 = = = = =
Latihan 3 1) 2) 3) 4) 5) 131 435 625 738 217 + + + + + 586 555 284 182 594 = = = = = 6) 7) 8) 9) 10) 642 631 245 789 568 + + + + + 260 299 582 132 312 = = = = =
42
Abakus Dan Aritmetik Mental Tambah Gabungan Kombinasi 5 dan Kombinasi 10 Tambah gabungan kombinasi 5 dan kombinasi 10 digunakan apabila manik tidak cukup untuk melaksanakan operasi. Kita gunakan Kawan Besar tetapi manik tidak mencukupi. Oleh itu, Kawan Kecil dinaikkan, turun 5 dan bawa 1. Contoh 1: Pengiraan Abakus 6+6= Mula, naik 6.
Tambah 6, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 6 ialah 4 10 6 4
Turun 4, tetapi manik bawah tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil bagi 4 ialah 1 . 5 4 1
Naik 1, turun 5, bawa 1 pada tiang puluh. Jawapan 12
PENAMBAHAN: TAMBAHAN GABUNGAN KOMBINASI 5 DAN KOMBINASI 10
43
Aritmetik Mental 6+6= Mula, naik 6.
Tambah 6, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 6 ialah 4 10 6 4
Turun 4, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil bagi 4 ialah 1 . 5 4 1
Naik 1, turun 5, bawa 1 pada tiang puluh.
Jawapan 12
44
Contoh 2: Pengiraan Abakus 16 + 8 = Mula, naik 16.
Tambah 8, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 8 ialah 2. 10 8 2
Turun 2, tetapi manik bawah tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil bagi 2 ialah 3. Naik 3, turun 5, bawa 1 pada tiang puluh. 5 2 3
Jawapan 24
45
Aritmetik Mental 16 + 8 = Mula, naik 16.
Tambah 8, tetapi manik tidak mencukupi.
Fikir! Kawan Besar bagi 8 ialah 2. 10 8 2
Turun 2, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil bagi 2 ialah 3. Naik 3, turun 5, bawa 1 pada tiang puluh. 5 2 3
Jawapan 24
46
50 + 80 = Mula, naik 50
Tambah 80, naik 8 pada tiang puluh tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 8 ialah 2 10 8 2
Turun 2 pada puluh, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil bagi 2 ialah 3. Naik 3, turun 5, bawa 1 pada tiang ratus. 5 2 3
Jawapan 130
47
Aritmetik Mental 50 + 80 = Mula, naik 50
Tambah 80, naik 8 pada tiang puluh, tetapi manik tidak mencukupi pada tiang puluh. Fikir! Kawan Besar bagi 8 ialah 2 10 8 2
Turun 2 pada tiang puluh, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil bagi 2 ialah 3. 5 2 3
Naik 3, turun 5, bawa 1 pada tiang ratus.
Jawapan 130
48
Contoh 4: Pengiraan Abakus 115 + 7 = Mula, naik 115 Tambah 7, naik 7, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 7 ialah 3. 10 7 3
Turun 3 pada tiang sa, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil bagi 3 ialah 2. 5 3 2
Naik 2, turun 5; bawa 1 pada tiang puluh.
Jawapan 122
49
Aritmetik Mental 115 + 7 = Mula, naik 115 Tambah 7, naik 7 pada tiang sa tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 7 ialah 3. 10 7 3
Turun 3 pada tiang sa, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil bagi 3 ialah 2. 5 3 2
Naik 2, turun 5, bawa 1 pada tiang puluh.
Jawapan 122
50
Contoh 5: Pengiraan Abakus 666 + 27 = Mula, naik 666. Tambah 27, naik 2 pada tiang puluh Naik 7 pada tiang sa, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 7 ialah 3. 10 7 3
Naik 3 pada tiang sa, tetapi manik bawah tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil bagi 3 ialah 2. 5 3 2
Naik 2, turun 5, bawa 1 pada tiang puluh. Jawapan 693
51
Aritmetik Mental 666 + 27 = Mula, naik 666. Tambah 27. naik 2 pada tiang puluh Naik 7 pada tiang sa, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar bagi 7 ialah 3. 10 7 3
Naik 3 pada tiang sa, tetapi manik bawah tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil bagi 3 ialah 2. 5 3 2
Naik 2, turun 5, bawa 1 pada puluh. Jawapan 693
52
Latihan 1 1) 5 + 6 = 2) 6 + 8 = 3) 7 + 7 = 4) 8 + 6 = 5) 25 + 7 = 6) 6 + 36 = 7) 17 + 17 = 8) 56 + 86 = 9) 78 + 75 = 10) 79 + 71 = Latihan 2 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) Latihan 3 1) 612 + 748 2) 675 + 879 3) 787 + 667 4) 555 + 967 5) 856 + 686 6) 795 + 226 7) 135 + 788 8) 154 + 974 9) 547 + 557 10) 365 + 865 = = = = = = = = = = 115 + 6 125 + 7 225 + 8 146 + 6 626 + 7 328 + 6 525 + 8 757 + 7 885 + 9 776 + 7 = = = = = = = = = =
53
TOLAK TERUS Pengenalan: Bagi menolak terus, manik di setiap tiang mencukupi untuk digerakkan bagi mendapatkan jawapan.
Contoh 1: Pengiraan abakus
21=
Mula, Naik 2 pada tiang sa
Tolak 1, turun 1
Jawapan 1
Aritmetik Mental
21=
Mula, naik 2
Tolak 1, turun 1
Jawapan 1
57
CONTOH 2: Pengiraan abakus
61=
Tolak 1, turun 1
Jawapan 5
Aritmetik Mental
61=
Mula, naik 6
Tolak 1, turun 1
Jawapan 5
58
16 5 =
Mula, naik 16. Naik 1 pada tiang puluh, 6 pada tiang sa
Tolak 5, turun 5
Jawapan 11
Aritmetik Mental
16 5 =
Mula, naik 16
Tolak 5, turun 5
Jawapan 11
59
Contoh 4: Pengiraan abakus
28 13 =
Mula, naik 28, naik 2 pada tiang puluh, naik 8 pada tiang sa
Tolak 13, turun 1 pada tiang puluh
Turun 3 pada tiang sa
Jawapan 15
Aritmetik Mental
28 13 =
Mula, naik 28. Naik 2 pada tiang puluh dan 8 pada tiang sa.
Jawapan 15
60
149 36 =
Mula, naik 149, naik 1 pada tiang ratus, naik 4 pada tiang puluh dan naik 9 pada tiang sa
Jawapan 113
Aritmetik Mental
149 36 =
Mula, naik 149
Tolak 36. Turun 3 pada tiang puluh
Jawapan 113
61
Latihan 1:
1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10)
2 3 4 4 3 4 9 8 9 7 19 58 79 54 98 19 65 48 99 87 146 247 924 752 398 879 337 449 999 915
1 2 3 4 1 2 6 7 5 2 6 5 3 2 5 14 55 33 75 52 25 31 22 51 75 655 126 138 875 215
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
Latihan 2:
Latihan 3:
62
TOLAK KOMBINASI 5 Pengenalan Kawan Kecil Kawan Kecil ialah kombinasi 5 5 4 Latihan 1: 1 3 5 2 2 5 3 1 5 4
Tuliskan Kawan Kecil bagi nombor yang diberi 1. 2. 3. 4. Kawan Kecil bagi 2 Kawan Kecil bagi 3 Kawan Kecil bagi 1 Kawan Kecil bagi 4 ialah ialah ialah ialah ________ ________ ________ ________
Tolak kombinasi 5
Tolak kombinasi 5 digunakan apabila manik bawah tidak mencukupi untuk ditolak tetapi manik atas cukup ditolak. Oleh itu kita menggunakan Kawan Kecil di mana kita naikkan Kawan Kecil dan turunkan 5.
73 = Mula, naikkan 7
Tolak 3, turun 3 tetapi manik bawah tidak mencukupi.
PENOLAKAN: KOMBINASI 5
63
Abakus Dan Aritmetik Mental Fikir! Kawan Kecil 3 ialah 2 5 3 2
Oleh itu, naik 2, turun 5. Jawapan 4.
Aritmetik Mental
73 = Mula, naik 7
Tolak 3, turun 3 tetapi manik bawah tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil 3 ialah 2
5 3 2
Jawapan 4
64
67 32 =
Mula, naik 67
Tolak 32, turun 3 pada tiang puluh tetapi manik bawah tidak mencukupi . Fikir! Kawan Kecil 3 ialah 2 5 3 2
Oleh itu, naik 2 dan turunkan 5
Tolak 2, turun 2 pada tiang sa. Jawapan: 35.
65
Mental Aritmetik
67 32 =
Mula, naikkan 67
Tolak 32, turun 3 pada tiang puluh tetapi manik bawah tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil 3 ialah 2 5 3 2
Tolak 2, turun 2 pada tiang sa.
Jawapan 35.
66
264 142 =
Mula, naik 264
Tolak 142, turunkan 1 pada tiang ratus
Tolak 4, turun 4 pada tiang puluh tetapi manik bawah tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil 4 ialah 1 5 4 1
Jawapan 122.
67
Aritmetik Mental
264 142 =
Mula, naik 264
Tolak 142, turun 1 pada tiang ratus
Turun 4 pada tiang puluh tetapi manik bawah tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil bagi 4 ialah 1 5 4 1
Jawapan 122.
68
Latihan 1:
1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10)
5 6 7 6 8 5 6 7 5 5
1 3 4 2 4 2 4 3 3 4
= = = = = = = = = =
Latihan 2:
1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10)
63 47 82 62 47 35 45 72 58 62 354 612 782 345 732 892 453 621 541 452
31 24 41 30 23 12 14 42 13 42 242 302 482 224 422 452 233 220 321 322
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
Latihan 3:
69
TOLAK KOMBINASI 10 Kawan Besar (Kombinasi 10) Kawan Besar ialah kombinasi dua nombor apabila ditambah menjadi 10. 10 1 10 4 10 7 3 8 6 5 10 2 9 9 2 10 5 6 10 1 10 8 3 10 4 10 7
Tolak kombinasi 10:
Tolak kombinasi 10 digunakan apabila manik bawah dan manik atas tidak mencukupi untuk ditolak. Oleh itu, kita gunakan Kawan Besar. Ia digunakan apabila kita ambil 1 dan naikkan Kawan Besar pada tiang disebelah kanan.
70
Abakus Dan Aritmetik Mental Contoh 1: Pengiraan Abakus 10 1 =

1. 2.
Mula, naik 10
Tolak 1, turun 1, tetapi manik pada tiang sa tidak mencukupi.
Fikir! Kawan Besar bagi 1 ialah 9. 10
3.
Ambil 1 pada tiang puluh
4.
5.
Jawapan 9
71
Aritmetik Mental 10 1 =
1. 2.
Mula, naik 10
Tolak 1, turun 1, tetapi manik tidak mencukupi.
Fikir! Kawan Besar 1 ialah 9. 10
3.
4.
5.
Jawapan 9
72
Contoh 2: Pengiraan Abakus 20 15 =

2.
Mula, naik 20
3.
Turun 5 pada tiang sa, tetapi manik tidak mencukupi.

4. 5.
6.
Jawapan 5
73
Aritmetik Mental
1.
20 15 =
2.
Mula, naik 20

Fikir! Kawan Besar bagi 5 ialah 5. 10
3.
Turun 5 pada tiang sa. Tetapi manik tidak mencukupi.
4.
5.
6.
Jawapan 5
74
Abakus Dan Aritmetik Mental Contoh 3: Pengiraan abakus 168 83 =

1. 2.
Mula, naik 168
Tolak 83, turun 8 pada tiang puluh, tetapi manik tidak mencukupi.
Fikir! Kawan Besar bagi 8 ialah 2.

10
3.
8 4.
2 5.
Ambil 1 pada tiang ratus
Naik 2 pada tiang puluh
6.
Jawapan 85
75
Aritmetik Mental
168 83 =
1. 2.
Mula, naik 168
Tolak 83, turun 8 pada tiang puluh, tetapi manik tidak mencukupi.
3.
4.
5.
turun 3 pada tiang sa
6.
Jawapan 85
76

1.
423 291 =
2.
Mula , naik 423
Tolak 291, turun 2 pada tiang ratus. Turun 9 pada tiang puluh. Tetapi manik tidak mencukupi.
Fikir! Kawan Besar bagi 9 ialah 1.

10
3.
9 4.
1 5.

6.
Jawapan 132
77
Aritmetik mental 423 291 =

1. 2.
Mula, naik 423
Tolak 291, turun 2 pada tiang ratus. Turun 9 pada tiang puluh.
3.
Fikir! Kawan Besar 9 ialah 1

10
4.
5.
6.
Jawapan 132
78

1000 800 = Mula, naik 1000
Tolak 800, turun 8 pada tiang ratus, tetapi manik tidak mencukupi.Fikir! Kawan Besar 8 ialah 2 Ambil 1 pada tiang ribu.
Naik 2 pada tiang ratus
Jawapan 200
79
Aritmetik Mental
1000 800 = Mula, naik 1000
Tolak 800, turun 8 pada tiang ratus, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar 8 ialah 2 Ambil 1 pada tiang ribu
Naik 2 pada tiang ratus
Jawapan 200
80
TOLAK KOMBINASI 10 Latihan 1: 1. 2. 3. 4. 5. 10 3 = 12 3 = 10 2 = 11 2 = 21 4 = 6) 7) 8) 9) 10) 41 4 = 70 4 = 61 3 = 90 3 = 81 2 =
Latihan 2: 1) 2) 3) 4) 5) 70 11 = 80 52 = 45 27 = 62 55 = 32 18 = 6) 7) 8) 9) 10) 93 24 = 42 23 = 85 29 = 98 39 = 85 66 =
Latihan 3: 1) 2) 3) 4) 5) 210 9 = 416 9 = 512 4 = 445 26 = 397 39 = 6) 7) 8) 9) 10) 341 29 = 228 19 = 720 585 = 826 189 = 942 558 =
81
TOLAK GABUNGAN KOMBINASI 5 DAN KOMBINASI 10 Tolak gabungan kombinasi 5 dan kombinasi 10 digunakan apabila manik pada tiang tidak mencukupi untuk menjalankan operasi tolak. Kita akan menggunakan Kawan Besar, tetapi manik tidak mencukupi. Oleh itu, kita menggunakan Kawan Kecil. Contoh 1: Pengiraan Abakus 12 6 = Mula, naik 12. Tolak 6. Turun 6, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar 6 ialah 4. 10
Ambil 1 pada tiang puluh, naik 4 pada tiang sa, tetapi manik bawah tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil 4 ialah 1. 5
Naik 5, turun 1. Jawapan 6.
82
PENOLAKAN: GABUNGAN KOMBINASI 5 DAN KOMBINASI 10
Aritmetik Mental
12 6 =
Mula, naik 12.
Tolak 6. Turun 6, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar 6 ialah 4. 10
Ambil 1 pada tiang puluh, naik 4 pada tiang sa, tetapi manik bawah tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil 4 ialah 1 . 5
Naik 5, turun 1. Jawapan 6
83
43 18 = Mula, naik 43
Tolak 18. Tolak 1 pada tiang puluh, Tolak 8 pada tiang sa, tetapi manik tidak mencukupi. Fikir! Kawan Besar 8 ialah 2. 10
Ambil 1 pada tiang puluh, naik 2 pada tiang sa tetapi manik bawah pada tiang sa tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil 2 ialah 3. 5
Naik 5 dan turun 3 Jawapan 25
84
Aritmetik Mental 43 18 = Mula, naik 43 Tolak 18. Turun 1 pada tiang puluh. Tolak 8 pada tiang sa tetapi manik tidak mencukupi . Fikir, Kawan Besar 8 ialah 2. 10
Oleh itu, ambil 1 pada tiang puluh dan naik 2 pada tiang sa. tetapi manik bawah pada tiang sa tidak mencukupi. Fikir! Kawan Kecil 2 ialah 3. 5
3 Naik 5 dan turun 3. Jawapan 25.
85
Abakus Dan Aritmetik Mental Latihan 1 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11 12 13 12 14 14 21 32 43 54 6 6 8 7 7 9 6 7 8 9 = = = = = = = = = =
Latihan 2 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 41 53 62 73 52 83 64 84 72 54 26 28 57 37 16 48 58 37 27 39 = = = = = = = = = =
Latihan 3 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 211 544 314 212 146 342 123 328 624 923 6 7 9 60 94 17 16 73 576 777 = = = = = = = = = =
86
PENDARABAN 1. KONSEP PENDARABAN Pendaraban ialah algoritma yang melibatkan penambahan berulang bagi beberapa nombor yang sama. contoh:
3 + 3 + 3 + 3 = 12 4 3 = 12
2. Nama semua bahagian pendaraban
4 3 = 12
Nombor pendarab Hasil darab
Nombor yang didarab
3.
Istilah Nombor pendarab Nombor yang didarab Hasil darab Jadual Pendaraban Simbol darab
PENDARABAN
89
4.
Pengenalan kepada pengiraan abakus dalam pendaraban Murid haruslah Menguasai penambahan dan penolakan Menghafal rumus pendaraban fakta asas Mengetahui di mana untuk meletakkan hasil darab pada abakus
5.
Meletakkan hasil darab Ia diletakkan di bahagian sebelah kiri abakus
Mulakan dari tiang pertama di sebelah kiri 6. Fakta Asas (Pengenalan) Fakta asas darab mesti dihafal. Dalam pengiraan abakus, hasil darab adalah sentiasa nombor dua digit, yang memenuhi dua tiang. Oleh itu, 2 2 sama dengan 04 dan bukan hanya 4. Hasil darab diletakkan bermula dari sebelah kiri abakus. Murid seharusnya dapat meletakkan hasil darab pada tiang yang betul apabila soalan diberikan. Contoh 1: 2 2 = 04
Naikkan 04 bermula dari tiang pertama di sebelah kiri abakus
90
PENDARABAN
Contoh 2:
9 1 = 09
Contoh 3:
2 8 = 16
Contoh 4:
6 7 = 42
PENDARABAN
91
Latihan: Lukis manik-manik untuk mewakili hasil darab bagi soalan-soalan berikut. Contoh: 4 4 = 16
1)
23=
2)
25=
3)
71=
4)
84=
5)
95=
6)
37=
92
PENDARABAN
7.
2 digit 1 digit Sebelum mendarab nombor 2 digit dengan nombor 1 digit, murid harus menguasai Penambahan nombor pada abakus Fakta asas darab Contoh 1: Langkah 1:
13 2 =
1 2 = 02 Naikkan 02 bermula dari tiang pertama.
0
Langkah 2:
3 2 = 06 Naikkan 06 bermula dari tiang kedua.
0
Jawapan: 13 2 = 26
PENDARABAN
93
Contoh 2: Langkah 1: .
21 4 =
0
Langkah 2:
0
Jawapan: 21 4 = 84
8
Latihan: 1) 4) 13 2 = 12 4 = 2) 5) 24 2 = 11 7 =
4
3) 6) 33 3 = 11 9 =
94
PENDARABAN
Contoh 3: Langkah 1:
13 6 =
0
Langkah 2:
1
Jawapan: 13 6 = 78
PENDARABAN
95
24 4 =
0
Langkah 2:
1
Jawapan: 24 4 = 96
9
Latihan: 1) 4) 7) 18 2 = 19 4 = 12 7 = 2) 5) 8) 27 2 = 13 5 = 13 7 =
3) 6) 9)
25 3 = 13 6 = 12 8 =
96
PENDARABAN
41 5 =
2
Langkah 2:
1 5 = 05 Naikkan 05 bermula dari tiang kedua
0
Jawapan: 41 5 = 205
PENDARABAN
97
32 4 =
1
Langkah 2:
0
Jawapan: 32 4 = 128
Latihan: 1) 4) 7) 81 2 = 82 4 = 91 7 = 2) 5) 8) 43 3 = 51 5 = 41 8 = 3) 6) 9) 61 4 = 71 5 = 31 9 =
98
PENDARABAN
23 8 =
1
Langkah 2:
2
Jawapan: 23 8 = 184
PENDARABAN
99
36 4 =
1
Langkah 2:
2
Jawapan: 36 4 = 144
Latihan: 1) 4) 7) 89 2 = 87 4 = 54 7 = 2) 5) 8) 47 3 = 77 5 = 97 8 = 3) 6) 9) 56 4 = 82 6 = 72 9 =
100
PENDARABAN
28 4 =
0
Langkah 2:
4 8 = 32 Naikkan 32 bermula dari tiang kedua. Nota: Mengumpul semula dari tiang kedua ke tiang pertama adalah perlu.
3
Jawapan: 28 4 = 112
PENDARABAN
101
34 3 =
0
Langkah 2:
1
Jawapan: 34 3 = 102
1
Latihan: 1) 4) 7) 34 3 = 18 6 = 19 8 = 2) 5) 8)
2
27 4 = 16 8 = 19 9 =
38 3 = 16 7 = 15 9 =
3) 6) 9)
102
PENDARABAN
67 3 =
1
Langkah 2:
2
Jawapan: 67 3 = 201
PENDARABAN
103
47 7 =
Langkah 2:
7 7 = 49 Naikkan 49 bermula dari tiang kedua Nota: Mengumpul semula dari tiang kedua ke tiang pertama adalah perlu.
4
Jawapan: 47 7 = 329
3
Latihan: 1) 4) 7) 67 3 = 72 7 = 39 8 = 2) 5) 8)
76 4 = 87 7 = 24 9 =
3) 6) 9)
37 6 = 26 8 = 68 9 =
104
PENDARABAN
30 4 =
1
Langkah 2:
0 4 = 00 0 4 ialah 00 dan tidak ada pergerakan manik bagi soalan-soalan di mana hasil darabnya mempunyai sifar di nilai tempat sa. Tentukan bilangan tiang yang dipenuhi oleh hasil darab seperti berikut.
30 4 (2 digit) + (1 digit)
120 (3 tiang)
Oleh itu hasil darab 30 4 = mesti memenuhi 3 tiang Jawapan: 30 4= 120
PENDARABAN
105
40 5 =
2
Langkah 2:
0 5 = 00 0 5 ialah 00 dan tidak ada pergerakan manik bagi soalan-soalan dimana hasil darabnya mempunyai sifar di nilai tempat sa. Tentukan bilangan tiang yang dipenuhi oleh hasil darab seperti berikut.
40 5 = 200 (2 digit) + (1 digit) (3 tiang)

Oleh itu hasil darab 40 5 = mesti memenuhi 3 tiang
Jawapan: 40 5= 200
106
PENDARABAN
15 4 =
0
Langkah 2:
5 4 = 20 Naikkan 20 bermula dari tiang kedua. Nota: Hanya satu ruang yang dipenuhi. Tentukan bilangan tiang yang dipenuhi oleh hasil darab.
Oleh itu, hasil darab 15 4 sepatutnya memenuhi 3 tiang bermula dari tiang pertama. Jawapan: 15 4 = 60
PENDARABAN
107
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 11) 13) 15) 17) 19) 21) 22) 24) 25 2 = 45 2 = 30 3 = 70 3 = 68 4 = 67 4 = 20 5 = 40 5 = 60 6 = 30 7 = 35 8 = 75 8 = 60 9 = 2) 4) 6) 8) 10) 12) 14) 16) 18) 20) 4) 23) 25) 30 2 = 82 2 = 50 3 = 90 3 = 24 4 = 76 4 = 30 5 = 50 5 = 66 6 = 70 7 = 50 8 = 40 9 = 80 9 =
108
PENDARABAN
Aritmetik Mental Oleh kerana matlamat abakus ialah aritmetik mental, murid mestilah dilatih untuk menggambarkan proses pendaraban juga. Pendaraban nombor 2 digit dan nombor 1 digit secara pengiraan mental dan dengan cepat akan meningkatkan kebolehan murid untuk mendarab nombor pelbagai digit dengan nombor 1 digit. Dalam pengiraan mental, gambarkan manik-manik dan kumpulkan ia mengikut nilai tempat yang sama. Contoh 1: 26 4 = Langkah 1: Gambarkan 2 4 sebagai
Langkah 2: Selepas itu, gambarkan 6 4 sebagai
Langkah 3: Jelaslah ia menunjukkan manik pada tiang kedua bergabung untuk membentuk 10. Oleh itu 26 4 = 104
PENDARABAN
109
Abakus Dan Aritmetik Mental Contoh 2: 38 4 = Langkah 1: Gambarkan 3 4 sebagai
Langkah 2: Selepas itu gambarkan 8 4 sebagai
Langkah 3: Jelaslah ia menunjukkan manik pada tiang kedua bergabung untuk membentuk 5. Oleh itu, 38 4 = 152
Latihan 1) 3) 5) 26 6 = 43 7 = 67 4 = 2) 4) 6) 14 9 = 34 8 = 35 6 =
110
PENDARABAN
8. Nombor 3 Digit Darab Nombor 1 Digit Sebelum mencuba untuk mendarab nombor 3 digit dengan nombor 1 digit, murid mestilah telah menguasai pendaraban nombor 2 digit dengan nombor 1 digit. Kebolehan untuk mendarab nombor 3 digit dengan nombor 1 digit akan meningkatkan kemahiran murid untuk mendarab dengan cepat dan pantas. Langkah pendaraban 1. Nombor didarab pada nilai tempat ratus, darab dengan nombor pendarab. Naikkan hasil darab dari tiang pertama di sebelah kiri abakus. 2. 3. Nombor didarab pada nilai tempat puluh, darab dengan nombor pendarab. Naikkan hasil darab dari tiang kedua di sebelah kiri abakus. Nombor didarab pada nilai tempat sa, darab dengan nombor pendarab. Naikkan hasil darab dari tiang ketiga di sebelah kiri abakus.
Illustrasi abc d
Jadual Rujukan: abc d

LANGKAH abc d Tiang pertama Tiang ke-2 Tiang ke-3 Tiang ke-4
1 2 3
ad bd cd
x x x x x x x
Sama dengan
PENDARABAN
111
Contoh 1:
236 2 = 2 2 = 04 Naikkan 04 bermula dari tiang pertama.
Langkah 1:
Langkah 2:
Langkah 3:
6 2 = 12 Naikkan 12 bermula dari tiang ketiga.
Jawapan:
236 2 = 472
112
PENDARABAN
Jadual Rujukan: 236 2 = 472

LANGKAH 236 2 Tiang pertama Tiang ke-2 Tiang ke-3 Tiang ke-4
1 2 3
22 32 62
4 0 6 1 2 2 7
Sama dengan
Contoh 2:
Langkah 1:
Langkah 2:
PENDARABAN
113
Langkah 3:
Jawapan:
913 3 = 2739

1 2 3
93 13 33
7 0 3 0 9 9 3
Sama dengan
114
PENDARABAN
Contoh 3:
Langkah 1:
Langkah 2:
Langkah 3:
Jawapan:
271 4 = 1084
PENDARABAN
115

1 2 3
24 74 14
8 2 8 0 4 4 8
Sama dengan
Contoh 4:
Langkah 1:
Langkah 2:
116
PENDARABAN
Langkah 3:
Jawapan:
176 8 = 1408

1 2 3
18 78 68
8 5 6 4 8 8 0
Sama dengan
PENDARABAN
117
Contoh 5:
Langkah 1:
Langkah 2:
Langkah 3:
Jawapan:
842 3 = 2526
118
PENDARABAN

1 2 3
83 43 23
4 1 2 0 6 6 2
Sama dengan
Contoh 6:
Langkah 1:
Langkah 2:
PENDARABAN
119
Langkah 3:
Jawapan:
327 8 = 2616

1 2 3
38 28 78
4 1 6 5 6 6 1
Sama dengan
120
PENDARABAN
Contoh 7:
Langkah 1:
Langkah 2: Langkah 3:
0 7 = 00 (Langkau) 3 7 = 21 Naikkan 21 bermula dari tiang ketiga.
Jawapan:
503 7 = 3521

1 2 3
57 07 37
5 0 0 2 1 1 2
Sama dengan
PENDARABAN
121
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 11) 13) 15) 17) 19) 21) 23) 25) 27) 29) 116 2 = 119 5 = 513 2 = 811 7 = 364 2 = 271 4 = 386 3 = 189 5 = 673 2 = 831 8 = 555 2 = 883 6 = 606 2 = 706 4 = 403 7 = 2) 4) 6) 8) 10) 12) 14) 16) 18) 20) 22) 24) 26) 28) 30) 426 2 = 118 8 = 523 3 = 911 8 = 382 3 = 191 6 = 274 4 = 177 8 = 742 4 = 461 9 = 698 3 = 463 9 = 509 3 = 803 5 = 909 9 =
122
PENDARABAN
Abakus Dan Aritmetik Mental 9. Kepelbagaian Kaedah 1. Kaedah 1:
2.
Kaedah 2:
3.
Kaedah 3:
PENDARABAN
123
1.
Kaedah 1:
Contoh: Langkah 1:
Langkah 2:
Langkah 3:
124
PENDARABAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Jawapan: 568 4 = 2272
Jadual Rujukan: 568 4 = 2272 Kaedah 1

1 2 3
54 64 84
0 2 4 3 2 2 7
Sama dengan
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 365 4 = 584 3 = 396 7 = 246 8 = 665 7 = 2) 4) 6) 8) 10) 879 2 = 463 4 = 726 6 = 693 5 = 935 9 =
PENDARABAN
125
2.
Kaedah 2:
Contoh 1(a): 149 2 = Langkah 1: 14 2 = 028 Naikkan 028 bermula dari tiang pertama.
Langkah 2:
Jawapan:
149 2 = 298
126
PENDARABAN

1 2 3
12 42 92
2 0 8 1 8 8 9
Sama dengan
Kaedah 2
1 2
14 2 92
0 0
2 2
8 1 9 8 8
Sama dengan
PENDARABAN
127
Contoh 1(b): 816 2 = Langkah 1: 81 2 = 162 Naikkan 162 bermula dari tiang pertama.
Langkah 2:
Jawapan:
816 2 = 1632
128
PENDARABAN

1 2 3
82 12 62
6 0 2 1 2 2 3
Sama dengan
Kaedah 2
1 2
81 2 62
1 1
6 6
2 1 3 2 2
Sama dengan
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 318 3 = 129 5 = 518 3 = 619 4 = 916 2 = 2) 4) 6) 8) 10) 426 2 = 228 4 = 729 2 = 327 3 = 538 6 =
PENDARABAN
129
3.
Kaedah 3:
Contoh 1(a): 812 4 = Langkah 1: 8 4 = 32 Naikkan 32 bermula dari tiang pertama.
Langkah 2:
Jawapan:
812 4 = 3248
130
PENDARABAN

1 2 3
84 14 24
2 0 4 0 8 8 4
Sama dengan Kaedah 3

LANGKAH 812 4
Tiang pertama
Tiang ke-2
Tiang ke-3
Tiang ke-4
1 2
84 14
3 3
2 0 2 4 4 8 8
Sama dengan
PENDARABAN
131
Contoh 1(b): 751 5 = Langkah 1: 7 5 = 35 Naikkan 35 bermula dari tiang pertama.
Langkah 2:
Jawapan:
751 5 = 3755
132
PENDARABAN

1 2 3
75 55 15
5 2 5 0 5 5 5
Sama dengan Kaedah 3

LANGKAH 751 5
Tiang pertama
Tiang ke-2
Tiang ke-3
Tiang ke-4
1 2
75 51 5
3 3
5 2 7 5 5 5 5
Sama dengan
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 916 3 = 743 5 = 852 3 = 321 9 = 482 4 = 2) 4) 6) 8) 10) 653 4 = 422 6 = 728 5 = 541 7 = 352 8 =
PENDARABAN
133
10. Nombor dua digit darab nombor dua digit Terdapat 2 kaedah bagaimana menyelesaikan pendaraban nombor 2 digit darab nombor 2 digit menggunakan abakus dan setiap kaedah boleh dikategorikan kepada 5 jenis. Kaedah 1 ab cd
a d b
a d
Jadual Rujukan: ab cd (2d) (2d)

LANGKAH ab cd Tiang pertama Tiang ke-2 Tiang ke-3 Tiang ke-4
1 2 3 4
ac bc ad bd
x x x x x x x x x
Sama dengan
134
PENDARABAN
Jenis 1:
Langkah 1:
Langkah 2:
Langkah 3:
Langkah 4:
PENDARABAN
135
Jawapan:
35 32 = 1120

1 2 3 4
33 53 32 62
9 1 0 5 6 1 0 0 2
Sama dengan
136
PENDARABAN
Jenis 2:
Langkah 1:
Langkah 2:
Langkah 3:
Langkah 4:
PENDARABAN
137
Jawapan:
53 12 = 636
Jadual Rujukan:
53 12 = 636
1 2 3 4
51 31 52 32
5 0 1 3 0 0 6 6 3
Sama dengan
138
PENDARABAN
Jenis 3:
Langkah 1:
Langkah 2:
Langkah 3:
Langkah 4:
PENDARABAN
139
Jawapan:
32 45 = 1440

1 2 3 4
34 24 35 25
2 0 1 8 5 1 0 0 4
Sama dengan
140
PENDARABAN
Jenis 4:
Langkah 1:
Langkah 2:
Langkah 3:
Langkah 4:
PENDARABAN
141
Jawapan:
48 42 = 2016

1 2 3 4
44 84 42 82
6 3 0 2 8 1 6 6 1
Sama dengan
142
PENDARABAN
Jenis 5:
Langkah 1:
Langkah 2:
Langkah 3:
Langkah 4:
PENDARABAN
143
Jawapan:
87 69 = 6003

1 2 3 4
86 76 89 79
8 4 7 2 2 6 3 3 0
Sama dengan
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 39 85 = 78 36 = 64 17 = 42 56 = 96 43 = 2) 4) 6) 8) 10) 26 67 = 47 94 = 18 12 = 74 29 = 34 78 =
144
PENDARABAN
Kaedah 2 ab cd
a b c d
Jadual Rujukan: ab cd (2d) (2d)

LANGKAH ab cd Tiang pertama Tiang ke-2 Tiang ke-3 Tiang ke-4
1 2
ab c ab d
x x
x x x
x x x x x
Sama dengan
PENDARABAN
145
Jenis 1:
Langkah 1:
Langkah 2:
Jawapan:
35 32 = 1120

1 2
35 3 35 2
1 1
0 1
5 7 2 0 0
Sama dengan
146
PENDARABAN
Jenis 2:
Langkah 1:
Langkah 2:
Jawapan:
53 12 = 636

1 2
53 1 53 2
0 0
5 1 6
3 0 3 6 6
Sama dengan
PENDARABAN
147
Abakus Dan Aritmetik Mental Jenis 3: 32 45 = 32 4 = 128 Naikkan 128 bermula dari tiang pertama.
Langkah 1:
Langkah 2:
Jawapan:
32 45 = 1440

1 2
32 4 32 5
1 1
2 1 4
8 6 4 0 0
Sama dengan
148
PENDARABAN
Jenis 4:
Langkah 1:
Langkah 2:
Jawapan:
48 42 = 2016

1 2
48 4 48 2
1 2
9 0 0
2 9 1 6 6
Sama dengan
PENDARABAN
149
Jenis 5:
Langkah 1:
Langkah 2:
Jawapan:
87 69 = 6003

1 2
87 6 87 9
5 6
2 7 0
2 8 0 3 3
Sama dengan
150
PENDARABAN
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 11) 13) 15) 17) 19) 21) 23) 25) 27) 29) 66 23 = 83 46 = 36 72 = 96 83 = 65 47 = 43 28 = 76 64 = 38 74 = 63 44 = 82 51 = 35 26 = 28 66 = 48 59 = 93 28 = 46 29 = 2) 4) 6) 8) 10) 12) 14) 16) 18) 20) 22) 24) 26) 28) 30) 48 17 = 73 68 = 24 18 = 81 26 = 37 42 = 48 36 = 29 63 = 89 57 = 12 74 = 63 37 = 59 17 = 68 84 = 36 68 = 78 54 = 85 96 =
PENDARABAN
151
Abakus Dan Aritmetik Mental 11. Nombor 3 Digit Darab Nombor 2 Digit Terdapat 2 kaedah bagaimana menyelesaikan pendaraban nombor 3 digit darab nombor 2 digit menggunakan abakus dan setiap kaedah boleh dikategorikan kepada 8 jenis. Kaedah 1: Jenis 1 Ilustrasi: 231 42
2 3 1
Langkah 1:
4 2
Langkah 2:
152
PENDARABAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 3: 1 4 = 04 Naikkan 04 bermula dari tiang ketiga..
Langkah 4:
Langkah 5:
Langkah 6:
1 2 = 02 Naikkan 02 bermula dari tiang ke-4.
Jawapan:
231 42 = 9702
PENDARABAN
153

LANGKAH 231 42 Tiang Pertama Tiang Ke-2 Tiang Ke-3 Tiang Ke-4 Tiang Ke-5
1 2 3 4 5 6
24 34 14 22 32 12
8 1 0 2 0 4 0 6 0 2 2 0 4
Sama dengan
154
PENDARABAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Kaedah 2: Jenis 1 231 42
2 3 1
Langkah 1: 231 4 = 0924 Naikkan 0924 bermula dari tiang pertama.
Langkah 2:
Jawapan:
231 42 = 9702
PENDARABAN
155

1 2
231 4 231 2
0 0
9 0 9
2 4 7
4 6 0 2 2
Sama dengan
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 242 32 322 32 171 51 131 83 121 94 2) 4) 6) 8) 10) 372 21 131 53 454 21 141 81 121 64
156
PENDARABAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Kaedah 1: Jenis 2 Ilustrasi: 292 38
2 9 2
Langkah 1:
3 8
Langkah 2:
Langkah 3:
PENDARABAN
157
Langkah 4:
Langkah 5:
Langkah 6:
Jawapan:
292 38 = 11 096
158
PENDARABAN
Jadual Rujukan: 292 38 = 11 096

1 2 3 4 5 6
23 93 23 28 98 28
6 2 1 7 0 6 7 2 1 6 6 9 6
Sama dengan
PENDARABAN
159
2 9 2
Langkah 2:
Jawapan:
292 38 = 11096
160
PENDARABAN

1 2
292 3 292 8
0 1
8 2 1
7 3 0
6 3 9 6 6
Sama dengan
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 243 35 463 24 362 36 373 24 282 37 2) 4) 6) 8) 10) 352 36 454 25 262 35 382 26 232 46
PENDARABAN
161
3 1 5
Langkah 1:
1 5
Langkah 2:
Langkah 3:
162
PENDARABAN
Langkah 4:
Langkah 5:
Langkah 6:
Jawapan:
315 15 = 4725
PENDARABAN
163

1 2 3 4 5 6
31 11 51 35 15 55
3 0 1 1 0 5 0 5 2 5 5 2 5
Sama dengan
164
PENDARABAN
3 1 5
Langkah 2:
Jawapan:
315 15 = 4725
PENDARABAN
165

1 2
315 1 315 5
0 0
3 1 4
1 5 7
5 7 2 5 5
Sama dengan
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 317 19 212 36 212 37 434 23 414 18 2) 4) 6) 8) 10) 213 24 313 35 218 16 212 28 232 46
166
PENDARABAN
1 2 4
Langkah 1:
3 4
Langkah 2:
Langkah 3:
PENDARABAN
167
Langkah 4:
Langkah 5:
Langkah 6:
Jawapan:
124 34 = 4216
168
PENDARABAN

1 2 3 4 5 6
13 23 43 14 24 44
3 0 0 6 1 4 0 8 1 6 6 1 2
Sama dengan
PENDARABAN
169
1 2 4
Langkah 2:
Jawapan:
124 34 = 4216
170
PENDARABAN

1 2
124 3 124 4
0 0
3 0 4
7 4 2
2 9 1 6 6
Sama dengan
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 136 23 134 33 245 22 334 23 123 44 2) 4) 6) 8) 10) 128 34 235 22 145 22 324 33 113 45
PENDARABAN
171
4 2 3
Langkah 1:
2 7
Langkah 2:
Langkah 3:
172
PENDARABAN
Langkah 4:
Langkah 5:
Langkah 6:
Jawapan:
423 27 = 11 421
PENDARABAN
173

LANGKA H 423 27 Tiang Pertama Tiang Ke-2 Tiang Ke-3 Tiang Ke-4 Tiang Ke-5
1 2 3 4 5 6
42 22 32 47 27 37
8 0 2 4 0 8 1 4 2 1 1 2 6
Sama dengan
174
PENDARABAN
Kaedah 2: Jenis 5 423 27
4 2 3
Langkah 2:
Jawapan:
423 27 = 11 421
PENDARABAN
175

1 2
423 2 423 7
0 1
8 2 1
4 9 4
6 6 2 1 1
Sama dengan
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 333 35 442 27 343 25 342 28 232 36 2) 4) 6) 8) 10) 322 36 222 46 243 26 223 37 222 45
176
PENDARABAN
1 3 6
4 7
Langkah 1:
Langkah 2:
Langkah 3:
PENDARABAN
177
Langkah 4:
Langkah 5:
Langkah 6:
Jawapan:
136 47 = 6392
178
PENDARABAN

1 2 3 4 5 6
14 34 64 17 37 67
4 1 0 2 2 7 2 1 4 2 2 9 4
Sama dengan
PENDARABAN
179
1 3 6
Langkah 2:
Jawapan:
136 47 = 6392
180
PENDARABAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Jadual Rujukan: 136 47 = 6392

1 2
136 4 136 7
0 1
5 0 6
4 9 3
4 5 9 2 2
Sama dengan
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 178 23 278 24 165 25 245 33 176 26 2) 4) 6) 8) 10) 295 34 369 32 186 27 356 32 437 42
PENDARABAN
181
4 5 6
3 6
Langkah 1:
Langkah 2:
Langkah 3:
182
PENDARABAN
Langkah 4:
Langkah 5:
Langkah 6:
Jawapan:
456 36 = 16 416
PENDARABAN
183

1 2 3 4 5 6
43 53 63 46 56 66
2 1 2 5 1 4 3 0 3 6 6 1 8
Sama dengan
184
PENDARABAN
4 5 6
Langkah 2:
Jawapan:
456 36 = 16 416
PENDARABAN
185
Abakus Dan Aritmetik Mental Jadual Rujukan: 456 36 = 16 416

1 2
456 3 456 6
1 1
3 2 6
6 7 4
8 3 1 6 6
Sama dengan
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 574 34 568 37 486 45 456 44 346 57 2) 4) 6) 8) 10) 647 33 444 43 376 45 234 55 247 56
186
PENDARABAN
Kaedah 1: Jenis 8 Ilustrasi: 213 13
2 1 3
Langkah 1:
1 3
Langkah 2:
Langkah 3:
PENDARABAN
187
Langkah 4:
Langkah 5:
Langkah 6:
Jawapan:
213 13 = 2769
188
PENDARABAN

1 2 3 4 5 6
21 11 31 23 13 33
2 0 0 1 0 6 0 3 0 9 9 6 3
Sama dengan
PENDARABAN
189
2 1 3
Langkah 2:
Jawapan:
456 36 = 2769
190
PENDARABAN

1 2
213 1 213 3
0 0
2 0 2
1 6 7
3 3 6 9 9
Sama dengan
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 122 22 317 21 423 22 242 32 134 12 2) 4) 6) 8) 10) 324 23 323 33 233 32 232 31 142 13
PENDARABAN
191
Pendaraban Dengan Perpuluhan Objektif: 1. Berupaya untuk menentukan kedudukan titik perpuluhan dengan kaedah 1 2. Berupaya untuk menentukan kedudukan titik perpuluhan dengan kaedah 2 3. Berupaya untuk mencongak secara mental
2 digit 1 digit Contoh 1: 13 0.2
Guna sebagai 13 2 Langkah 1: 1 2 = 02 Naikkan 02 bermula daripada tiang pertama.
Langkah 2:
3 2 = 06 Naikkan 06 bermula daripada tiang kedua.
192
PENDARABAN
Kaedah 1: Langkah 3: mengira
13 2 = 26
Untuk menentukan kedudukan titik perpuluhan dengan jumlah titik perpuluhan dalam soalan 13 0.2 = 2.6 (t.p. = tempat perpuluhan)
0 t.p. + 1 t.p. = 1 t.p.
Di sini titik perpuluhan Kaedah 2: Langkah 3:
13 0.2 = 2.6 13 0.2 = 2.6 2 + 0 1 = 1
Nombor didarab ialah nombor 2 digit Jika nombor pendarab tiada nombor bulat dan bukan sifar selepas titik perpuluhan. Tolak 1 sebab tiang pertama pada abakus ialah kosong. I merujuk kepada hasil darab mesti dalam nombor 1 digit.
Titik perpuluhan
PENDARABAN
193
Penerangan tentang rumus: 430 43 4.3 0.43 0.043 0.0043 0.00043 3 2 1 0 1 2 3 nombor 3 digit nombor 2 digit nombor 1 digit Selepas titik perpuluhan tidak ada nombor bulat dan sifar 1 sifar selepas titik perpuluhan 2 sifar selepas titik perpuluhan 3 sifar selepas titik perpuluhan
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 12 0.4 = 62 0.2 = 46 0.5 = 56 0.6 = 87 0.8 = 2) 4) 6) 8) 10) 21 0.3 = 51 0.5 = 35 0.2 = 74 0.7 = 69 0.9 =
194
PENDARABAN
Contoh 2:
35 2.3
Langkah 2: 5 2 = 10 Naikkan 10 bermula daripada tiang kedua.
Langkah 3: 3 3 = 09 Naikkan 09 bermula daripada tiang kedua.
PENDARABAN
195
Langkah 4: 5 3 = 15 Naikkan 15 bermula daripada tiang ketiga.
Kaedah 1: Langkah 5: 35 23 = 805 mengira Untuk menentukan kedudukan titik perpuluhan dengan jumlah titik perpuluhan dalam soalan. 35 2.3 = 80.5 (t.p. = tempat perpuluhan)
0 t.p. + 1 t.p. = 1 t.p.
Di sini titik perpuluhan
196
PENDARABAN
Kaedah 2: Langkah 5:
35 2.3 = 80.5 35 2.3 = 80.5 2 + 1 1 = 2
Nombor didarab ialah nombor 2 digit Nombor pendarab ada nombor 1 digit Tolak 1 sebab tiang pertama pada abakus ialah kosong. 2 merujuk kepada hasil darab mesti dalam nombor 2 digit.
Titik perpuluhan
Penerangan tentang rumus: 430 43 4.3 0.43 0.043 0.0043 0.00043 3 2 1 0 1 2 3 nombor 3 digit nomnor 2 digit nombor 1 digit Selepas titik perpuluhan tidak ada nombor bulat dan sifar 1 sifar selepas titik perpuluhan 2 sifar selepas titik perpuluhan 3 sifar selepas titik perpuluhan
PENDARABAN
197
Cara lain untuk mengira: 35 2.3 Guna sebagai 35 23 Langkah 1: 35 2 = 070 Naikkan 070 bermula daripada tiang pertama.
Langkah 2:
35 23 = 805
Untuk menentukan kedudukan titik perpuluhan dengan mengira jumlah titik perpuluhan dalam soalan. 35 2.3 = 80.5 (t.p. = tempat perpuluhan)
0 t.p. + 1 t.p. = 1 t.p.

PENDARABAN
198
35 2.3 = 80.5 35 2.3 = 80.5 2 + 1 1 = 2
Nombor pendarab ialah nombor 2 digit Nombor didarab ada nombor 1 digit Tolak 1 sebab tiang pertama pada abakus ialah kosong. 2 merujuk kepada hasil darab mesti dalam nombor 2 digit.
Titik perpuluhan
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 13 0.23 = 35 0.34 = 54 0.64 = 89 2.8 = 121 94 = 2) 4) 6) 8) 10) 24 0.12 = 62 0.45 = 76 7.2 = 47 6.7 = 86 9.4 =
PENDARABAN
199
Contoh 3:
342 0.3
Langkah 2:
Langkah 3:
2 3 = 06 Naikkan 06 bermula daripada tiang ketiga.
200
PENDARABAN
342 3 = 1026
Untuk menentukan kedudukan titik perpuluhan dengan mengira jumlah titik perpuluhan dalam soalan. 342 0.3 = 102.6 0 t.p. + 1 t.p. = 1 t.p. (t.p. = tempat perpuluhan)
Di sini titik perpuluhan Kaedah 2: Langkah 4:
342 0.3 = 102.6 342 0.3 = 102.6 3 + 0 = 3
Nombor pendarab ialah nombor 3 digit Jika nombor pendarab tiada nombor bulat dan bukan sifar selepas titik perpuluhan. 3 merujuk kepada hasil darab mesti dalam nombor 3 digit.
Titik perpuluhan
PENDARABAN
201
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 233 0.3 = 426 0.4 = 842 0.9 = 356 0.7 = 642 0.9 = 2) 4) 6) 8) 10) 312 0.5 = 516 0.6 = 364 0.2 = 927 0.8 = 754 0.6 =
202
PENDARABAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Contoh 4: 354 2.3 3 2 = 06 Naikkan 06 bermula daripada tiang pertama.
Guna sebagai 354 23 Langkah 1:
Langkah 2:
Langkah 3:
Langkah 4:
PENDARABAN
203
Langkah 5:
Langkah 6:
354 23 = 8142
Untuk menentukan kedudukan titik perpuluhan dengan mengira jumlah titik perpuluhan dalam soalan. 354 2.3 = 814.2 (t.p. = tempat perpuluhan)
0 t.p. + 1 t.p. = 1 t.p.
204
PENDARABAN
354 23 = 8142 354 2.3 = 814.2 3 + 1 1 = 3
Nombor didarab ialah nombor 3 digit Nombor pendarab ialah nombor 3 digit Tolak 1 sebab tiang pertama pada abakus ialah kosong. 3 merujuk kepada hasil darab ialah nombor 3 digit
Titik Perpuluhan
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 234 1.3 = 346 3.5 = 624 5.4 = 578 0.76 = 436 0.96 = 2) 4) 6) 8) 10) 315 2.4 = 427 4.7 = 349 0.64 = 692 0.48 = 832 0.76 =
PENDARABAN
205
Contoh 5:
0.2 0.03 2 3 = 06 (Guna sebagai 2 3) Naikkan 06 bermula daripada tiang pertama.
Langkah 1:
Kaedah 1:
2 3 = 06
Untuk menentukan kedudukan titik perpuluhan dengan mengira jumlah titik perpuluhan dalam soalan. 0.2 0.03 = 0.006 1 t.p. + 2 t.p. = 3 t.p. (t.p. = tempat perpuluhan)
Kaedah 2:
2 3 = 06 0
0.2 0.03 = 0.006 + 1 1 = 2
Nombor didarab ialah nombor 0 digit Nombor pendarab mempunyai 1 sifar selepas titik perpuluhan Tolak 1 sebab tiang pertama pada abakus kosong 2 merujuk kepada hasil darab mempunyai 2 sifar selepas titik perpuluhan Latihan: 1) 3) 5) 206 0.5 0.6 = 5.2 0.4 = 85 0.008 = 2) 4) 6) 4.2 0.9= 8 0.006 = 64.8 0.005 =
PENDARABAN
PENDARABAN PANTAS Pendaraban dengan nombor yang sama Contoh 1: 72 33 = 72 30 = 2160 Naikkan 2160 bermula dari tiang pertama.
Langkah 1:
Langkah 2:
72 3 = 216 Tidak perlu pendaraban untuk nilai tempat sa. Gunakan konsep pendaraban iaitu penambahan berulang. Naikkan 216 bermula dari tiang kedua.
Jawapan:
72 33 = 2376
PENDARABAN
207

1 2
72 30 72 3
2 2
1 2 3
6 1 7
0 6 6
Sama dengan
Contoh 2:
784 555
Langkah 1: 784 500 = 392 000 Naikkan 392 000 bermula dari tiang pertama.
Langkah 2:
784 50 = 39 200 Pendaraban tidak perlu untuk nilai tempat puluh. Gunakan konsep pendaraban iaitu penambahan berulang. Naikkan 39 200 bermula dari tiang kedua.
208
PENDARABAN
Langkah 3:
784 5 = 3 920 Pendaraban tidak perlu untuk nilai tempat sa. Gunakan konsep pendaraban iaitu penambahan berulang. Naikkan 3 920 bermula dari tiang ketiga.
Jawapan:
784 555 = 435 120
Jadual Rujukan: 784 555 = 435 120

Tiang pertama Tiang ke-2 Tiang ke-3 Tiang ke-4 Tiang ke-5 Tiang ke-6
LANGKAH
784 555
1 2 3
784 500 784 50 784 5
9 3
2 9 3 5
0 2 9 1
0 0 2 2
0 0 0 0
Sama dengan
PENDARABAN
209
Contoh 3:
531 464 = 531 400 = 212 400 531 4 = 2 124 531 60 = 31 860
Langkah 1: Langkah 2: Langkah 3:
Jawapan:
531 464 = 246 384
Jadual Rujukan: 531 464 = 246 384

Tiang pertama Tiang ke-2 Tiang ke-3 Tiang ke-4 Tiang ke-5 Tiang ke-6
LANGKAH
531 464
1 2 3
531 400 531 4 531 60
1 3
2 2 1 6
4 1 8 3
0 2 6 8
0 4 0 4
Sama dengan
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 231 44 = 476 515 = 714 666 = 812 909 = 328 707 = 2) 4) 6) 8) 10) 603 343= 281 122 = 900 333 = 654 441= 444 833 =
210
PENDARABAN
Pendaraban dengan rumus 9 = 10 1 = 11 8 = 10 2 = 12 7 = 10 3 = 13 Contoh 1: 234 218 = 218 12 222 234 218 = 234 222 Langkah 1: 234 200 = 046 800 Naikkan 046 800 bermula dari tiang pertama.
Langkah 2:
PENDARABAN
211
Langkah 3:
234 2 = 0 468 Pendaraban tidak perlu untuk nilai tempat sa. Tolakkan 0 468. Tolakkan 0 468 bermula dari tiang ketiga.
Jawapan:
234 222 = 234 218 = 51 012
LANGKAH
531 464
Tiang pertama Tiang ke-2
Tiang ke-3
Tiang ke-4
Tiang ke-5
Tiang ke-6
1 2 3
234 200 234 20 (Tambah) 234 2
0 0 (Penolakan) 0
4 0 5 0 5
6 4 1 4 1
8 6 4 6 0
0 8 8 8 1
0 0 0 2
Sama dengan
212
PENDARABAN
Contoh 2:
483 327 = 327 13 333 483 327 = 483 333
Langkah1:
483 300 = 144 900 Naikkan 144 900 bermula dari tiang pertama.
Langkah2:
PENDARABAN
213
Langkah 3:
483 3 = 1 449 Pendaraban tidak perlu untuk nilai tempat sa. Tolakkan 1 449. Tolakkan 1 449 bermula dari tiang ketiga.
Jawapan:
483 333 = 483 327 =157 941
Jadual Rujukan: 483 333 = 157 941

LANGKAH 531 464 Tiang pertama Tiang ke-2 Tiang ke-3 Tiang ke-4 Tiang ke-5 Tiang ke-6
1 2 3
483 300 483 30 (Tambah) 483 3
1 1 (Penolakan) 1
4 1 5 1 5
4 4 9 4 7
9 4 3 4 9
0 9 9 9 4
0 0 0 1
Sama dengan
214
PENDARABAN
Contoh 4:
364 213 = 364 140 444 364 213 = 444 213
Langkah 1: Langkah 2: Langkah 3: Jawapan: Jadual Rujukan:
400 213 = 085 200 Naikkan 085 200 bermula dari tiang pertama. 40 213 = 08 520 Tolak 08 520 bermula dari tiang kedua. 4 213 = 0 852 Naikkan 0 852 bermula dari tiang ketiga. 444 213 = 077 532
444 213 = 077 532

1 2 3
400 213 40 213

(Penolakan)
0 0 (Penambahan) 0
8 0 7 0 7
5 8 6 8 7
2 5 6 5 5
0 2 8 2 3
0 0 0 2
4 213
Sama dengan
PENDARABAN
215
Contoh 5:
825 109 = 109 11 111 825 109 = 825 111
Langkah 1: Langkah 2: Langkah 3:
825 100 = 082 500 Naikkan 082 500 bermula dari tiang pertama. 825 10 = 08 250 Naikkan 08 250 bermula dari tiang kedua. 825 1 = 0 825 Tolak 0 825 bermula dari tiang ketiga.
Jadual Rujukan: 825 111 = 157 941

1 2 3
825 100 825 10 (Tambah) 825 1
0 0 (Penolakan) 0
8 0 9 0 8
2 8 0 8 9
5 2 7 2 9
0 5 5 5 2
0 0 0 5
Sama dengan
216
PENDARABAN
Latihan: 1) 3) 5) 7) 9) 11) 13) 15) 17) 19) 89 436 = 364 28 = 46 127 = 999 36 = 154 236 = 455 207 = 872 718 = 327 345 = 297 451 = 556 934 = 2) 4) 6) 8) 10) 12) 14) 16) 18) 20) 72 278 = 182 22 = 99 545 = 824 245= 357 347 = 293 218 = 731 273 = 690 654 = 179 264 = 631 443 =
PENDARABAN
217
Abakus Dan Aritmetik Mental BAHAGI 1. Konsep Bahagi 6 2 = i. Mengagihkan objek sama banyak kepada kumpulan yang ditetapkan. Contoh:
(3 mewakili bilangan dalam setiap bekas)
ii.
Mengumpul objek kepada bilangan yang ditetapkan.
(3 mewakili bilangan kumpulan objek)
PEMBAHAGIAN
221
Abakus Dan Aritmetik Mental 2. Terma 3. Nombor Dibahagi Nombor Pembahagi Hasil Bahagi Jadual Pendaraban Tolakkan
Fakta Asas (Pengenalan) a) Sebelum melaksanakan proses bahagi, anda mesti mahir menggunakan jadual pendaraban (sifir darab) sehingga 9 9 dan melaksanakan penolakan dengan menggunakan abakus. Semasa melaksanakan pembahagian, nombor yang dibahagi dan hasil bahagi hendaklah ditunjukkan pada abakus. Panduan: Langkah 1: Fahami terma dalam bahagi 12 4 = 3
b)
Nombor Pembahagi
Hasil Bahagi
Langkah 2: Letakkan nombor dibahagi pada tiang ketiga dari kiri.
Tiang ketiga
222
PEMBAHAGIAN
Langkah 3: Tentukan kedudukan bagi hasil bahagi. Jika digit pertama nombor dibahagi cukup dibahagi dengan pembahagi, tempatkan hasil bahagi melangkau satu tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi. Sekiranya digit pertama nombor yang dibahagi tidak cukup dibahagi dengan pembahagi, maka hasil bahaginya ditempatkan pada tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi. 4 2 3 2 6 6 8 9 langkau satu tiang langkau satu tiang langkau satu tiang langkau satu tiang tiang sebelahnya tiang sebelahnya tiang sebelahnya tiang sebelahnya
Contoh:
8 6 9 4 24 36 48 72
4.
Pembahagian Tanpa Baki
Contoh 1: 2 digit 1 digit: 46 2 = Langkah 1: Tempatkan nombor yang dibahagi pada tiang ke tiga dari kiri.
Langkah 2: Tentukan hasil bahagi Apakah nombor apabila didarab dengan 2 adalah sama atau hampir dengan 4 Hasilnya ialah 2.
PEMBAHAGIAN
223
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 3: Langkau 1 tiang (ke kiri) dari nombor dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana 4 adalah cukup untuk dibahagi dengan 2. Langkah 4: Tempatkan hasil bahagi, 2 pada tiang pertama.
Langkah 5: Darabkan hasil bahagi dengan nombor pembahagi. 2 2 = 04 Langkah 6: Turunkan hasil 04 dari nombor dibahagi.
Langkah 7: Tentukan hasil bahagi bagi 6 2 Apakah nombor apabila didarab dengan 2 adalah sama atau hampir dengan 6? Hasilnya ialah 3 Langkah 8: Tempatkan hasil bahagi, 3 pada tiang kedua. Langkau 1 tiang (ke kiri) dari nombor dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana 6 adalah cukup untuk dibahagi dengan 2.
224
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 9: Darabkan hasil bahagi dengan nombor pembahagi. 2 3 = 06
Langkah 10: Turunkan hasil 06 dari nombor dibahagi.
Jawapan: 46 2 = 23
Contoh 2:
76 4 =
Langkah 1: Tempatkan nombor pembahagi pada tiang ketiga dari kiri.
Langkah 2: Tentukan hasil bahagi Apakah nombor apabila didarab dengan 4 adalah sama atau hampir dengan 7? Hasilnya ialah 1. Langkah 3: Langkau 1 tiang ke kiri dari nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana 7 adalah cukup untuk dibahagi dengan 4.
PEMBAHAGIAN
225
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 4: Oleh itu, tempatkan hasil bahagi, 1 pada tiang pertama.
Langkah 5: Darabkan hasil bahagi dengan nombor pembahagi 1 4 = 04 Langkah 6: Turunkan hasil darab, 04 dari nombor yang dibahagi.
Langkah 7: Tentukan hasil bahagi untuk 36 4 Apakah nombor apabila didarab dengan 4 adalah sama atau hampir dengan 36? Hasilnya ialah 9. Langkah 8: Tempatkan hasil bahagi di tiang sebelah kiri dari nombor yang dibahagi kerana 3 adalah tidak cukup untuk dibahagi. Oleh itu, tempatkan hasil bahagi, 9 pada tiang kedua.
Langkah 9: Darabkan hasil bahagi dengan nombor pembahagi. 9 4 = 36
226
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 10: Turunkan hasil bahagi, 36 dari nombor yang dibahagi.
Jawapan: 76 4 = 19
Latihan: 1) 51 3 = 2) 65 5 = 3) 68 4 = 4) 84 7 = 5) 75 5 = 6) 7) 8) 9) 10) 96 8 = 87 3 = 98 7 = 34 2 = 51 3 =
PEMBAHAGIAN
227
Abakus Dan Aritmetik Mental 5. Pembahagian Dengan Baki 92 6 =
Contoh 3:
Langkah 1: Tempatkan nombor yang dibahagi, bermula dari tiang ketiga.
Langkah 2: Tentukan hasil bahagi Apakah nombor apabila didarab dengan 6 adalah sama atau hampir dengan 9? Hasilnya ialah 1. Langkah 3: Langkau 1 tiang ke kiri dari nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana 9 adalah tidak cukup untuk dibahagi dengan 6. Langkah 4: Oleh itu, tempatkan hasil bahagi, 1 pada tiang pertama.
Langkah 5: Darabkan hasil bahagi dengan nombor pembahagi. 1 6 = 06 Langkah 6: Turunkan hasil darab, dari nombor yang dibahagi.
228
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 7: Kumpulkan baki 32. Langkah 8: Tentukan hasil bahagi Apakah nombor apabila didarab dengan 6 adalah sama atau hampir dengan 32? Hasilnya ialah 5. Langkah 9: Tempatkan hasil bahagi pada tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi.
Langkah 10: Darabkan hasil bahagi dengan nombor pembahagi. 6 5 = 30 Langkah 11: Turunkan hasil darab, dari nombor yang dibahagi
Jawapan: 92 6 = 15 baki 2
PEMBAHAGIAN
229
Abakus Dan Aritmetik Mental Contoh 4:
86 5 =
Langkah 1: Tempatkan nombor yang dibahagi, bermula dari tiang ketiga.
Langkah 2: Tentukan hasil bahagi Apakah nombor apabila didarab dengan 5 adalah sama atau hampir dengan 8? Hasilnya ialah 1 Langkah 3: Langkau 1 tiang ke kiri dari nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana 8 adalah cukup untuk dibahagi dengan 5. Langkah 4: Oleh itu, tempatkan hasil bahagi, 1 pada tiang pertama.
230
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 7: Kumpulkan semula baki 36. Langkah 8: Tentukan hasil bahagi Apakah nombor apabila didarab dengan 5 adalah sama atau hampir dengan 36? Hasilnya ialah 7. Langkah 9: Tempatkan hasil bahagi pada tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi.
Langkah 10: Darabkan hasil bahagi dengan nombor pembahagi. 5 7 = 35 Langkah 11: Turunkan hasil darab, dari nombor yang dibahagi
PEMBAHAGIAN
231
Abakus Dan Aritmetik Mental Latihan: 1) 45 2 = 2) 54 5 = 3) 86 7 = 4) 79 2 = 5) 81 4 = 6) 7) 8) 9) 10) 78 5 = 83 3 = 96 7 = 62 3 = 88 5 =
232
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Aritmetik Mental Contoh 1: (2 digit 1 digit) 48 4 Langkah 1: Pengiraan secara mental, naik 48 bermula dari tiang ketiga sebelah kiri abakus.
Langkah 2: Ingatkan pembahagi 4. Langkah 3: Tentukan 4 4, Hasil bahaginya adalah 1.
Langkah 4: Ingatkan, tolakkan hasil darab 1 4 = 04 dari 4.
Langkah 5: Tentukan 8 4, hasil bahaginya ialah 2.
PEMBAHAGIAN
233
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 6: Ingatkan, tolakkan hasil darab 2 4 = 08 dari 8.
Jawapan: 48 4 = 12
Contoh 2:
86 2 =
Langkah 1: Pengiraan secara mental, naik 86 bermula dari tiang ketiga sebelah kiri abakus.
Langkah 2: Ingatkan pembahagi 2. Langkah 3: Bahagikan 8 dengan 2, hasil bahaginya adalah 4. Ingatkan hasil bahaginya adalah 4
234
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 4: Ingatkan, turunkan 08 dari nombor yang dibahagi.
Langkah 5: Bahagikan 6 dengan 2, hasil bahaginya adalah 3. Ingatkan hasil bahaginya adalah 3.
Langkah 6: Ingatkan, tolakkan 06 dari nombor yang dibahagi.
Jawapan: 86 2 = 43.
PEMBAHAGIAN
235
84 6
Langkah 2: Ingatkan pembahagi 6. Langkah 3: Tentukan 8 6, hasil bahaginya ialah 1.
Langkah 4: Ingatkan, tolakkan hasil darab 1 6 = 06 dari 8.
Langkah 5: Kumpulkan baki 2 dengan 4 dan hasilnya ialah 24 Tentukan 24 6, hasil bahaginya ialah 4.
236
PEMBAHAGIAN
Jawapan: 84 6 = 14
Contoh 4:
87 3 =
Langkah 2: Ingatkan pembahagi 3. Langkah 3: Tentukan 8 3, hasil bahaginya ialah 2.
PEMBAHAGIAN
237
Langkah 5: Kumpulkan baki 2 dengan 7 dan hasilnya ialah 27. Langkah 6: Bahagi 27 dengan 3 dan hasil bahaginya adalah 9.
Langkah 7: Ingatkan, turunkan hasil darab, 27 dari nombor yang dibahagi.
Jawapan: 87 3 = 29
Latihan: 1. 48 2 = 2. 93 3 = 3. 64 4 = 238 4. 78 6 = 5. 92 4 =
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental 6. 3 digit 1 digit (Tanpa Baki) 486 2 =
Contoh 1:
Langkah 1: Tempatkan nombor yang dibahagi. Tunjukkan nombor yang dibahagi, bermula dari tiang ketiga di sebelah kiri abakus.
Langkah 2: Tentukan hasil bahagi 4 2 = Apakah nombor apabila didarab dengan 2 adalah sama atau hampir dengan 4? Hasilnya ialah 2
Langkah 3: Langkau 1 tiang ke kiri dari nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana 4 adalah cukup untuk dibahagi dengan 2.
PEMBAHAGIAN
239
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 6: 8 adalah cukup untuk dibahagi dengan 2. Tentukan hasil bahagi. 8 2 = Apakah nombor apabila didarab dengan 2 adalah sama atau hampir dengan 8? Hasilnya ialah 4. Langkah 7: Langkau 1 tiang ke kiri dari nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana 8 adalah cukup untuk dibahagi dengan 2.
Langkah 10: 6 adalah cukup untuk dibahagi dengan 2. Tentukan hasil bahagi. 6 2 = Apakah nombor apabila didarab dengan 2 adalah sama atau hampir dengan 6? Hasilnya ialah 3
240
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 11: Langkau 1 tiang ke kiri dari nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana 6 adalah cukup untuk dibahagi dengan 2.
Jawapan: 486 2 = 243
PEMBAHAGIAN
241
639 3 =
Langkah 2: Tentukan hasil bahagi 6 3 = Apakah nombor apabila didarab dengan 3 adalah sama atau hampir dengan 6? Hasilnya ialah 2. Langkah 3: Langkau 1 tiang ke kiri dari nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana 6 adalah cukup untuk dibahagi dengan 3.
242
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 5: Turunkan hasil darab, 06 dari nombor yang dibahagi.
Langkah 6: 3 adalah cukup untuk dibahagi dengan 3. Tentukan hasil bahagi. Apakah nombor apabila didarab dengan 3 adalah sama atau hampir dengan 3? Hasilnya ialah 1. Langkah 7: Tempatkan hasil bahagi. Langkau 1 tiang ke kiri dari nombor yang dibahagi.
Langkah 8: Darabkan hasil bahagi dengan nombor pembahagi. 1 3 = 03 Langkah 9: Turunkan hasil darab, 03 dari nombor yang dibahagi.
PEMBAHAGIAN
243
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 10: 9 adalah cukup untuk dibahagi dengan 3. Tentukan hasil bahagi. 9 3 = Apakah nombor apabila didarab dengan 3 adalah sama atau hampir dengan 9? Hasilnya ialah 3
Jawapan: 639 3 = 213
244
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Contoh 3: 426 3 =
Langkah 2: Tentukan hasil bahagi 4 3 = Apakah nombor apabila didarab dengan 3 adalah sama atau hampir dengan 4? Hasilnya ialah 1. Langkah 3: Langkau 1 tiang ke kiri dari nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana 4 adalah cukup untuk dibahagi dengan 3. Tempatkan hasil bahagi pada tiang pertama.
PEMBAHAGIAN
245
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 6: 1 adalah kurang dari nombor pembahagi 3, oleh itu kita gunakan 12. Apakah nombor apabila didarab dengan 3 adalah sama atau hampir dengan 12? Hasilnya ialah 4. Langkah 7: Tempatkan hasil bahagi pada tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi.
Langkah 8: Darabkan hasil bahagi 4 dengan nombor pembahagi. 4 3 = 12 Langkah 9: Turunkan hasil darab, 12 dari nombor yang dibahagi.
Langkah 10: Tentukan hasil bahagi 63 = Apakah nombor apabila didarab dengan 3 adalah sama atau hampir dengan 6? Hasilnya ialah 2.
246
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 11: Langkau 1 tiang ke kiri dari nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi 2 kerana 6 adalah cukup untuk dibahagi dengan 3.
Jawapan:
426 3 = 142
PEMBAHAGIAN
247
728 4 =
Langkah 1: Tempatkan nombor yang dibahagi. Tunjukkan nombor yang dibahagi iaitu 728, bermula dari tiang ketiga di sebelah kiri abakus.
Langkah 2: Tentukan hasil bahagi 7 4= Apakah nombor apabila didarab dengan 4 adalah sama atau hampir dengan 7? Hasilnya ialah 1 Langkah 3: Langkau 1 tiang ke kiri dari nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana 7 adalah cukup untuk dibahagi dengan 4. Tempatkan hasil bahagi pada tiang pertama.
248
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 6: 3 adalah kurang dari nombor pembahagi 4, oleh itu kita gunakan 32. Apakah nombor apabila didarab dengan 4 adalah sama atau hampir dengan 32? Hasilnya ialah 8. Langkah 7: Tempatkan hasil bahagi pada tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi.
Langkah 8: Darabkan hasil bahagi 8 dengan nombor pembahagi . 8 4 = 32 Langkah 9: Turunkan hasil darab, 32 dari nombor yang dibahagi.
Langkah 10: Tentukan hasil bahagi 84= Apakah nombor apabila didarab dengan 4 adalah sama atau hampir dengan 8? Hasilnya ialah 2
PEMBAHAGIAN
249
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 11: Langkau 1 tiang ke kiri dari nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi 2.
Jawapan:
728 4 = 182
250
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental 7. 3 digit 1 digit (Berbaki) 835 7 =
Contoh 1:
Langkah 1: Tempatkan nombor yang dibahagi. Tunjukkan nombor yang dibahagi iaitu 835, bermula dari tiang ketiga di sebelah kiri abakus.
Langkah 2: Tentukan hasil bahagi 8 7= Apakah nombor apabila didarab dengan 7 adalah sama atau hampir dengan 8? Hasilnya ialah 1 Langkah 3: Langkau 1 tiang ke kiri dari nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana 8 adalah cukup untuk dibahagi dengan 7. Tempatkan hasil bahagi pada tiang pertama.
PEMBAHAGIAN
251
Langkah 6: 1 adalah kurang dari nombor pembahagi 7. Oleh itu kita ambil 13. Apakah nombor apabila didarab dengan 7 adalah sama atau hampir dengan 13? Hasilnya ialah 1. Langkah 7: Tempatkan hasil bahagi pada tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi.
Langkah 8: Darabkan hasil bahagi 1 dengan nombor pembahagi 7. 1 7 = 07 Langkah 9: Turunkan hasil darab, 07 dari nombor yang dibahagi.
252
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 10: Tentukan hasil bahagi 65 7 = Apakah nombor apabila didarab dengan 7 adalah sama atau hampir dengan 65? Hasilnya ialah ialah 9. Langkah 11: Tempatkan hasil bahagi 9 di sebelah kiri nombor yang dibahagi.
PEMBAHAGIAN
253
Langkah 2: Tentukan hasil bahagi 54= Apakah nombor apabila didarab dengan 4 adalah sama atau hampir dengan 5? Hasilnya ialah 1. Langkah 3: Langkau 1 tiang ke kiri nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana 5 adalah cukup untuk dibahagi dengan 4. Tempatkan hasil bahagi pada tiang pertama.
254
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 6: 1 adalah kurang dari nombor pembahagi. Oleh itu kita ambil 10 untuk dibahagi 4. 10 4 = Tentukan hasil bahagi Apakah nombor apabila didarab dengan 4 adalah sama atau hampir dengan 10. Hasilnya ialah 2. Langkah 7: Tempatkan hasil bahagi pada tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi.
Langkah 8: Darabkan hasil bahagi 2 dengan nombor pembahagi 2 4 = 08 Langkah 9: Turunkan hasil darab, 08 dari nombor yang dibahagi.
Langkah 10: 2 adalah kurang dari nombor pembahagi. Oleh itu kita ambil 27 untuk dibahagi dengan 4. 27 4 = Tentukan hasil bahagi Apakah nombor apabila didarab dengan 4 adalah sama atau hampir dengan 27. Hasilnya ialah 6
PEMBAHAGIAN
255
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 11: Tempatkan hasil bahagi 6 di sebelah kiri nombor yang dibahagi.
256
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Aritmetik Mental: (3d 1d) Contoh 1: 435 5 =
Langkah 1: Secara mental, naikkan 435 bermula dari tiang ketiga sebelah kiri abakus.
Langkah 2: Ingatkan nombor pembahagi 5. Langkah 3: Bahagi 43 dengan 5, hasil bahaginya ialah 8. Ingatkan hasil bahaginya adalah 8.
Langkah 4: Secara mental, tolakkan hasil darab 8 5 = 40 dari 43.
Langkah 5: Kumpulkan baki 3 dengan 5 dan hasilnya ialah 35.
PEMBAHAGIAN
257
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 6: Bahagi 35 dengan 5 dan hasil bahaginya adalah 7. Ingatkan hasil bahagi 7.
Langkah 7: Secara mental, turunkan hasil darab 7 5 = 35 dari nombor yang dibahagi.
Jawapan:
435 5 = 87
258
PEMBAHAGIAN
945 3 =
Langkah 1: Secara mental, naikkan 945 bermula dari tiang ketiga sebelah kiri abakus.
Langkah 2: Ingatkan nombor pembahagi 3. Langkah 3: Bahagikan 9 dengan 3, hasil bahaginya ialah 3. Ingatkan hasil bahaginya adalah 3.
Langkah 4: Secara mental, tolakkan 3 3 = 09 dari 9.
Langkah 5: Bahagikan 4 dengan 3, hasil bahaginya ialah 1. Ingatkan hasil bahaginya adalah 1.
PEMBAHAGIAN
259
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 6: Secara mental, tolakkan 1 3 = 03 dari 4.
Langkah 7: Bahagikan 15 dengan 3, hasil bahaginya ialah 5. Ingatkan hasil bahaginya adalah 5.
Jawapan: 945 3 = 315
Latihan: 1) 2) 3) 260 252 4 = 432 6 = 112 2 =

PEMBAHAGIAN
4) 5)
711 9 = 972 4 =
Contoh 1:
Langkah 1: Tempatkan nombor yang dibahagi 4 286 bermula dari tiang ketiga di sebelah kiri abakus.
Langkah 2: Tentukan hasil bahagi 42= Apakah nombor apabila didarab dengan 2 adalah sama atau hampir dengan 4. Hasilnya ialah 2. Langkah 3: Langkau 1 tiang ke kiri dari nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana 4 adalah cukup untuk dibahagi dengan 2. Tempatkan hasil bahagi pada tiang pertama.
Langkah 4: Darabkan hasil bahagi dengan nombor pembahagi 2 2 = 04
PEMBAHAGIAN
261
Langkah 6: Tentukan hasil bahagi . 2 2= Apakah nombor apabila didarab dengan 2 adalah sama atau hampir dengan 2? Hasilnya ialah 1.
262
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 10: Tentukan hasil bahagi 82= Apakah nombor apabila didarab dengan 2 adalah sama atau hampir dengan 8? Hasilnya ialah 4. Langkah 11: Langkau 1 tiang ke kiri dari nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana 8 adalah cukup untuk dibahagi dengan 2.
Langkah 12: Darabkan hasil bahagi dengan nombor pembahagi 4 2 = 08 Langkah 13: Turunkan hasil darab, 08 dari nombor yang dibahagi
Langkah 14: Tentukan hasil bahagi 62= Apakah nombor apabila didarab dengan 2 adalah sama atau hampir dengan 6? Hasilnya ialah 3.
PEMBAHAGIAN
263
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 15: Langkau 1 tiang ke kiri dari nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana 6 adalah cukup untuk dibahagi dengan 2.
Jawapan: 4286 2 = 2143
264
PEMBAHAGIAN
Langkah 1: Tempatkan nombor yang dibahagi. Tunjukkan nombor yang dibahagi bermula dari tiang ketiga di sebelah kiri abakus.
Langkah 2: Tentukan hasil bahagi 86= Apakah nombor apabila didarab dengan 6 adalah sama atau hampir dengan 8? Hasilnya ialah1. Langkah 3: Langkau 1 tiang ke kiri dari nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana 8 adalah cukup untuk dibahagi dengan 6. Tempatkan hasil bahagi pada tiang pertama.
PEMBAHAGIAN
265
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 6: 2 adalah kurang dari nombor pembahagi. Oleh itu, kita ambil 29 untuk dibahagikan dengan 6. Tentukan hasil bahagi 29 6 = Apakah nombor apabila didarab dengan 6 adalah sama atau hampir dengan 29? Hasilnya ialah 4.
Langkah 7: Tempatkan hasil bahagi 4 di sebelah kiri nombor yang dibahagi.
Langkah 10: 5 adalah kurang dari nombor pembahagi. Oleh itu, kita ambil 55 untuk dibahagikan dengan 6. Tentukan hasil bahagi 55 6 = Apakah nombor apabila didarab dengan 6 adalah sama atau hampir dengan 55? Hasilnya ialah 9.
266
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 11: Tempatkan hasil bahagi 9 di sebelah kiri nombor yang dibahagi.
Langkah 14: 1 adalah kurang dari nombor pembahagi. Oleh itu, kita ambil 18 untuk dibahagikan dengan 6. Tentukan hasil bahagi 18 6 = Apakah nombor apabila didarab dengan 6 adalah sama atau hampir dengan 18? Hasilnya ialah 3. Langkah 15: Tempatkan hasil bahagi 3 di sebelah kiri nombor yang dibahagi.
PEMBAHAGIAN
267
Jawapan: 8958 6 = 1493
Latihan: 1) 4) 8860 5 = 9289 7 = 2) 5) 6284 4 = 9828 9 = 3) 7524 6 =
268
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental 4 digit 1 digit (Berbaki) Contoh 3: 2489 3 =
Langkah 1: Tempatkan nombor yang dibahagi Tunjukkan nombor yang dibahagi, bermula dari tiang ketiga di sebelah kiri abakus
Langkah 2: 2 adalah kurang dari nombor pembahagi. Oleh itu, kita ambil 24 untuk dibahagikan dengan 3. Tentukan hasil bahagi 24 3 = Apakah nombor apabila didarab dengan 3 adalah sama atau hampir dengan 24? Hasilnya ialah 8.
Langkah 4: Darabkan hasil bahagi dengan nombor pembahagi 8 3 = 24
PEMBAHAGIAN
269
Langkah 6: Tentukan hasil bahagi 8 3= Apakah nombor apabila didarab dengan 3 adalah sama atau hampir dengan 8? Hasilnya ialah 2.
270
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 10: 2 adalah kurang dari nombor pembahagi. Oleh itu, kita ambil 29 untuk dibahagikan dengan 3. Tentukan hasil bahagi 29 3 = Apakah nombor apabila didarab dengan 3 adalah sama atau hampir dengan 29? Hasilnya ialah 9. Langkah 11: Tempatkan hasil bahagi 9 di sebelah kiri nombor yang dibahagi.
Jawapan: 2489 3 = 829 baki 2
Latihan: 1) 7863 6 = 4) 5289 8 =
2) 5)
9284 5 = 7828 3 =
3)
5534 4 =
PEMBAHAGIAN
271
Abakus Dan Aritmetik Mental Aritmetik Mental 4 digit 1 digit Contoh 1: 8556 6 =
Langkah 1: Secara mental, naikkan 8556 bermula dari tiang ketiga di sebelah kiri abakus.
Langkah 2: Ingatkan nombor pembahagi 6. Langkah 3: Bahagikan 8 dengan 6, hasil bahaginya ialah 1. Ingatkan hasil bahaginya adalah 1.
Langkah 4: Secara mental, tolakkan 6 dari 8.
272
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 6: Bahagi 25 dengan 6. Hasil bahaginya adalah 4. Ingatkan hasil bahaginya adalah 4.
Langkah 8: Kumpulkan baki 1 dengan 5 dan hasilnya ialah 15. Langkah 9: Bahagi 15 dengan 6. Hasil bahaginya adalah 2. Ingatkan hasil bahaginya adalah 2
Langkah 10: Secara mental, tolakkan hasil darab 2 6 = 12 dari 15
PEMBAHAGIAN
273
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 12: Bahagi 36 dengan 6. Hasil bahaginya adalah 6. Ingatkan hasil bahaginya adalah 6.
Jawapan: 8556 6 = 1426
Latihan: 1) 4) 2688 2 = 8495 5 = 2) 5) 6132 4 = 5173 7 = 3) 3285 3 =
274
PEMBAHAGIAN
Contoh 1:
Langkah 1: Tempatkan nombor yang dibahagi 483 bermula dari tiang ketiga di sebelah kiri abakus.
Langkah 2: Fikirkan nombor pembahagi sebagai 20 kerana 21 adalah hampir dengan 20. Anggarkan 48 20 2 Langkah 3: Oleh kerana 48 > 21. Langkau 1 tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi dan tempatkan 2.
Langkah 4: Tolakkan 2 21 dari nombor yang dibahagi. Turunkan hasil darab 2 2 = 04 bermula dari tiang kedua. Turunkan hasil darab 2 1 = 02 bermula dari tiang ketiga.
Langkah 5: Anggarkan hasil bahagi 63 21 = 3

PEMBAHAGIAN
275
Langkah 6: Oleh kerana 63 > 21. Langkau 1 tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi dan tempatkan 3.
Langkah 7: Tolakkan 3 21 dari nombor yang dibahagi Turunkan hasil darab 3 2 = 06 bermula dari tiang ketiga. Turunkan hasil darab 3 1 = 03 bermula dari tiang keempat.
Jawapan: 483 21 = 23 Semak Jawapan: 483 21 = Nombor yang dibahagi ialah 3 digit Nombor pembahagi ialah 2 digit 48 > 21 Oleh itu, hasil bahagi ialah 3 2 + 1 = 2 digit.
276
PEMBAHAGIAN
10.
3 digit 2 digit (Berbaki) 834 28 =
Contoh 2:
Langkah 2: Fikirkan nombor pembahagi sebagai 30 kerana 28 adalah hampir dengan 30. Anggarkan 83 28 2 Langkah 3: Oleh kerana 83 > 28. Langkau 1 tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi dan tempatkan 2.
Langkah 4: Tolakkan 2 28 dari nombor yang dibahagi. Turunkan hasil darab 2 2 = 04 bermula dari tiang kedua. Turunkan hasil darab 2 8 = 16 bermula dari tiang ketiga.
PEMBAHAGIAN
277
Langkah 5: Oleh kerana 28 > 27. So, kita perlu menganggarkan 274 28 = ? Anggaran hasil bahagi ialah 9. Langkah 6: Tempatkan anggaran hasil bahagi pada tiang kedua.
Langkah 7: Tolakkan 9 28 dari nombor yang dibahagi. Turunkan hasil darab 9 2 = 18 bermula dari tiang ketiga. Turunkan hasil darab 9 8 = 72 bermula dari tiang keempat.
Jawapan: 834 28 = 29 baki 22 Semak Jawapan: 834 28 = Nombor yang dibahagi ialah 3 digit Nombor pembahagi ialah 2 digit 83 > 28 Oleh itu, hasil bahaginya ialah 3 2 + 1 = 2 digit.
278
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental 3 digit 2 digit (Tanpa Baki) Contoh 3: 869 32 =
Langkah 2: Tentukan hasil bahagi 86 32 Anggarkan nombor pembahagi ialah 30 kerana 32 adalah hampir dengan 30. Apakah nombor apabila didarab dengan 3 adalah sama atau kurang dari 8? Hasilnya ialah 2. Langkah 3: Oleh kerana 86 > 32. Langkau 1 tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi kerana nombor pertama nombor yang dibahagi adalah cukup untuk dibahagi oleh nombor pembahagi.
PEMBAHAGIAN
279
Langkah 5: Turunkan hasil darab dari nombor yang dibahagi.
Langkah 6: Tentukan hasil bahagi 229 30 Apakah nombor apabila didarab dengan 30 adalah sama atau kurang dari 229? Hasilnya ialah 7. Langkah 7: Tempatkan hasil bahagi pada tiang pertama di sebelah kiri nombor yang dibahagi kerana nombor pertama nombor yang dibahagi adalah lebih kecil dari nombor pertama nombor pembahagi.
Langkah 8: Darabkan hasil bahagi dengan nombor pembahagi. Turunkan hasil darab 7 32 = 224 bermula dari tiang ketiga.
280
PEMBAHAGIAN
Semak Jawapan: 869 32 = Nombor yang dibahagi ialah 3 digit Nombor pembahagi ialah 2 digit 86 > 32 Oleh itu, hasil bahagi ialah 3 2 + 1 = 2 digit.
Latihan: 1) 4) 405 15 = 580 38 = 2) 5) 683 31 = 178 21 = 3) 800 42 =
PEMBAHAGIAN
281
Abakus Dan Aritmetik Mental 11. Bahagi Dengan Sifar Pada Tengah Nombor Yang Dibahagi 8004 4 =
Contoh 1:
Langkah 2: Tentukan hasil bahagi 84 Apakah nombor apabila didarab dengan 4 hasilnya adalah sama atau kurang dari 8? Hasilnya ialah 2. Langkah 3: Langkau 1 tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi 2 kerana 8 adalah cukup untuk dibahagi oleh 4.
Langkah 4: Darabkan hasil bahagi dengan nombor pembahagi. 2 4 = 08 Langkah 5: Turunkan hasil darab 08 dari nombor yang dibahagi.
282
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 6: Tentukan hasil bahagi. 44 Apakah nombor apabila didarab dengan 4 hasilnya adalah sama atau kurang dari 4? Hasilnya ialah 1. Langkah 7: Langkau 1 tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi 1 kerana 4 adalah cukup untuk dibahagi oleh 4.
Jawapan: 8004 4 = 2001 Semak Jawapan: 8004 4 = Nombor yang dibahagi ialah 4 digit Nombor pembahagi ialah 1 digit Digit pertama nombor yang dibahagi (8 ) > nombor pembahagi (4) Oleh itu, hasil bahagi ialah 4 1 + 1 = 4 digit.
PEMBAHAGIAN
283
Langkah 2: Tentukan hasil bahagi 64 Apakah nombor apabila didarab dengan 4 hasilnya adalah sama atau kurang dari 6? Hasilnya ialah 1. Langkah 3: Langkau 1 tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi 1 kerana 6 adalah cukup untuk dibahagi oleh 4.
284
PEMBAHAGIAN
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 6: Tentukan hasil bahagi 20 4 Apakah nombor apabila didarab dengan 4 hasilnya adalah sama atau kurang dari 20? Hasilnya ialah 5. Langkah 7: Tempatkan hasil bahagi 5 di tiang kedua kerana kita menggunakan dua digit dari nombor yang dibahagi.
Langkah 10: Tentukan hasil bahagi 28 4 Apakah nombor apabila didarab dengan 4 hasilnya adalah sama atau kurang dari 28? Hasilnya ialah 7.
PEMBAHAGIAN
285
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 11: Tempatkan hasil bahagi di sebelah kiri nombor yang dibahagi. (Jangan langkau sebarang tiang kerana dua digit nombor yang dibahagi digunakan)
Jawapan: 6028 4 = 1507 Semak Jawapan: 6028 4 = Nombor yang dibahagi ialah 4 digit Nombor pembahagi ialah 1 digit Digit pertama nombor yang dibahagi (6) > nombor pembahagi (4) Oleh itu, hasil bahagi ialah 4 1 + 1 = 4 digit.
286
PEMBAHAGIAN
Langkah 2: Tentukan hasil bahagi 6000 30 Apakah nombor apabila didarab dengan 3 hasilnya adalah sama atau kurang dari 6? Hasilnya ialah 2. Langkah 3: Langkau 1 tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi untuk menempatkan hasil bahagi 2 kerana nombor yang dibahagi adalah cukup untuk dibahagi oleh nombor pembahagi
Jawapan: 6000 30 = 200

PEMBAHAGIAN
287
Semak Jawapan: 6000 30 = Nombor yang dibahagi ialah 4 digit Nombor pembahagi ialah 2 digit Digit pertama nombor yang dibahagi adalah lebih besar dari nombor pertama nombor pembahagi. Oleh itu, hasil bahagi ialah 4 2 + 1 = 3 digit.
288
PEMBAHAGIAN
12. Bahagi Nombor Perpuluhan Membahagi nombor perpuluhan, abaikan titik perpuluhan dan anggaplah nombor yang dibahagi dan nombor pembahagi sebagai nombor bulat. Di akhir operasi, bilangan digit hasil bahagi boleh ditentukan dengan kaedah berikut: Jika digit pertama nombor yang dibahagi adalah sama atau lebih besar dari digit pertama nombor pembahagi, maka bilangan digit hasil bahagi ialah m n + 1. Jika digit pertama nombor yang dibahagi adalah lebih kecil dari digit pertama nombor pembahagi, maka bilangan digit hasil bahagi ialah m n. 35.6 0.5 =
Contoh 1:
Langkah 1: Tempatkan nombor yang dibahagi bermula dari tiang ketiga dari kiri
Langkah 2: Tentukan hasil bahagi 35 5 Apakah nombor apabila didarab dengan 5 adalah sama atau kurang dari 35? Hasilnya ialah 7.
PEMBAHAGIAN
289
Langkah 3: Tempatkan hasil bahagi 7 di sebelah kiri nombor yang dibahagi
Langkah 4: Darabkan hasil bahagi dengan nombor pembahagi 7 5 = 35 Langkah 5: Turunkan hasil darab 35 dari nombor yang dibahagi
Langkah 6: Tentukan hasil bahagi 65= Apakah nombor apabila didarab dengan 5 adalah sama atau kurang dari ? Hasilnya ialah 1. Langkah 7: Langkau 1 tiang ke kiri nombor yang dibahagi dan tempatkan hasil bahagi 1.
290
PEMBAHAGIAN
Langkah 10: Tentukan hasil bahagi. 10 5 = Apakah nombor apabila didarab dengan 5 adalah sama atau kurang dari 10? Hasilnya ialah 2. Langkah 11: Tempatkan hasil bahagi 2 di sebelah kiri nombor yang dibahagi.
Langkah 12: Darab hasil bahagi dengan nombor pembahagi. 2 5 = 10 Langkah 13: Turunkan hasil darab 10 dari nombor yang dibahagi.
PEMBAHAGIAN
291
Langkah 14: Kita dapat 712. Tentukan bilangan digit pada jawapan: Bilangan digit pada nombor yang dibahagi ialah 2. Bilangan digit nombor pembahagi ialah 0 Digit pertama nombor yang dibahagi 3 adalah kurang dari digit pertama pada nombor pembahagi 5 Oleh itu, m n = 2 0 = 2 digit Jadi, 35.6 0.5 = 71.2 Jawapan: 35.6 0.5 = 71.2
292
PEMBAHAGIAN
Bahagi Nombor perpuluhan Contoh 2: 85.63 2.6 =
Langkah 1: Tempatkan nombor yang dibahagi bermula dari tiang ketiga dari kiri.
Langkah 2: Anggarkan hasil bahagi 85 26 = Apakah nombor apabila didarab dengan 26 adalah sama atau kurang dari 85? Hasilnya ialah 3. Langkah 3: Langkau 1 tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi dan tempatkan hasil bahagi 3 kerana 85 > 25.
Langkah 4: Tolakkan 3 26 dari nombor yang dibahagi. Turunkanhasil darab 3 2 = 06 bermula dari tiang kedua. Turunkanhasil darab 3 6 = 18 bermula dari tiang ketiga.
PEMBAHAGIAN
293
Abakus Dan Aritmetik Mental Langkah 5: Anggarkan hasil bahagi. 76 26 = Apakah nombor apabila didarab dengan 26 adalah sama atau kurang dari 76? Hasilnya ialah 2.
Langkah 6: Tempatkan hasil bahagi 2 pada tiang kedua.
Langkah 7: Tolakkan 2 26 dari nombor yang dibahagi. Turunkan hasil darab 2 2 = 04 bermula dari tiang ketiga. Turunkan hasil darab 2 6 = 12 bermula dari tiang keempat.
Langkah 8: Anggarkan hasil bahagi. 243 26 = Apakah nombor apabila didarab dengan 26 adalah sama atau kurang dari 243? Hasilnya ialah 9.
294
PEMBAHAGIAN
Langkah 10: Tolakkan 9 26 dari nombor yang dibahagi. Turunkan hasil darab 9 2 = 18 bermula dari tiang keempat. Turunkan hasil darab 9 6 = 54 bermula dari tiang kelima.
Langkah 11: Anggarkan hasil bahagi. 90 26 = Apakah nombor apabila didarab dengan 26 adalah sama atau kurang dari 90? Hasilnya ialah 3. Langkah 12: Langkau 1 tiang di sebelah kiri nombor yang dibahagi dan tempatkan hasil bahagi 3 kerana 90 > 26.
PEMBAHAGIAN
295
Langkah 13: Tolakkan 3 26 dari nombor yang dibahagi. Turunkan hasil darab 3 2 = 06 bermula dari tiang kelima. Turunkan hasil darab 3 6 = 18 bermula dari tiang keenam
Langkah 14: Anggarkan hasil bahagi. 120 26 = Apakah nombor apabila didarab dengan 26 adalah sama atau kurang dari 120? Hasilnya ialah 4. Langkah 15: Tempatkan hasil bahagi 4 di sebelah kiri nombor yang dibahagi.
Langkah 16: Tolakkan 4 26 dari nombor yang dibahagi. Turunkan hasil darab 4 2 = 08 bermula dari tiang keenam. Turunkan hasil darab 4 6 = 24 bermula dari tiang ketujuh.
296
PEMBAHAGIAN
Langkah 17: Kita dapat 32934 Tentukan bilangan digit pada jawapan: Bilangan digit pada nombor yang dibahagi ialah 2. Bilangan digit nombor pembahagi ialah 1 Digit pertama nombor yang dibahagi 8 adalah kurang dari digit pertama pada nombor pembahagi 2 Oleh itu, m n + 1 = 2 1 + 1 = 2 digit Jadi, 85.63 2.6 = 32.934 Jawapan: 85.63 2.6 = 32.93 (2 tempat titik perpuluhan)
PEMBAHAGIAN
297

Modul Abakus Dan Aritmetik Mental Edisi Ketiga

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Modul Abakus Dan Aritmetik Mental Edisi Ketiga

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA

MODUL ABAKUS DAN ARITMETIK MENTAL

Bahagian Pembangunan Kurikulum

Penambahan Tambah Terus Kombinasi 5 Kombinasi 10 Gabungan Kombinasi

Penolakan Tolak Terus Kombinasi 5 Kombinasi 10 Gabungan Kombinasi 57 63 70 82

PENGENALAN & NOMBOR

Abakus Dan Aritmetik Mental

Sasaran Program Abakus Dan Aritmetik Mental KPM

PENGENALAN DAN NOMBOR

Abakus Dan Aritmetik Mental

Perkembangan Program Abakus Di Malaysia

PENGENALAN DAN NOMBOR

Abakus Dan Aritmetik Mental

Isi Kandungan Kurikulum Abakus Dan Aritmetik Mental

Kelebihan Abakus Dan Aritmetik Mental?

Pengajaran Matematik konvensional biasanya menggunakan model lisan.

PENGENALAN DAN NOMBOR

Abakus Dan Aritmetik Mental

tiang Penggunaan Jari

Nama jari-jari tangan.

PENGENALAN DAN NOMBOR

Abakus Dan Aritmetik Mental

PENGENALAN DAN NOMBOR

Abakus Dan Aritmetik Mental

PENGENALAN DAN NOMBOR

Abakus Dan Aritmetik Mental

Menentukan nilai tempat dan nilai nombor

Nilai tempat Mewakili nilai 5 Mewakili nilai 1

PENGENALAN DAN NOMBOR

PENGENALAN DAN NOMBOR

Abakus Dan Aritmetik Mental Lukis gambar kedudukan manik. 1

PENGENALAN DAN NOMBOR

Abakus Dan Aritmetik Mental

Mula, naik 1 pada tiang sa

Tambah 2, naik 2 pada tiang sa

Mula, naik 1 pada tiang sa

Tambah 2, naik 2 pada tiang sa

PENAMBAHAN: TAMBAH TERUS

Abakus Dan Aritmetik Mental Contoh 2: Pengiraan Abakus 1+6=

Mula, naik 1 pada tiang sa

Kemudian, naik 6 pada tiang sa

Mula, naik 1 pada tiang sa

Kemudian, naik 6 pada tiang sa

PENAMBAHAN: TAMBAH TERUS

Abakus Dan Aritmetik Mental

Contoh 3: Pengiraan Abakus 12 + 15 =

Tambah 15, naik 1 pada tiang puluh, naik 5 pada tiang sa

Tambah 15, naik 1 pada tiang puluh, naik 5 pada tiang sa

PENAMBAHAN: TAMBAH TERUS

Abakus Dan Aritmetik Mental

Contoh 4: Pengiraan Abakus

Mula, naik 136

Tambah 62, naik 6 pada tiang puluh, naik 2 pada tiang sa

Mula, naik 136

Tambah 62, naik 6 pada tiang puluh, naik 2 pada tiang sa

PENAMBAHAN: TAMBAH TERUS

Abakus Dan Aritmetik Mental Contoh 5: Pengiraan Abakus

Mula, naik 493

Mula, naik 493

PENAMBAHAN: TAMBAH TERUS

Abakus Dan Aritmetik Mental

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

1 1 2 5 1 5 2 1 1 3 2 6 3 12 53 13 26 25 55 23 25 52 12 63 56 210 205 256 153 267

PENAMBAHAN: TAMBAH TERUS