Fihrist Sohbet bal .................................................................................................................................. 2 nsz ............................................................................................................................................... 3 Ahde Vefa (Semerkand) ..................................................................................................................

3 Mslmann Ayrlmaz Vasf VEFA (Altnoluk) ............................................................................ 5 Ahde Vefa Kssalar ......................................................................................................................... 8 Muhammedl emin (s.a.v) ......................................................................................................... 8 Resulullah (s.a.v) den, mriklere dahi ahde vefa: ..................................................................... 9 Hz. Peygamber (s.a.v) in hicreti ve ahde vafa (slam tarihi, A Kksal) ..................................... 9 Ahde vefa etmedi demeyesiniz diye (Hz. mer dneminden) ................................................. 10 mam- Azam Efendimizin babas Sabit ................................................................................... 11 Mehmed Akifden Ahde vefa .................................................................................................... 12 Ehlullahn ahde vefa ilgili tleri (beka)..................................................................................... 12 Kaynaka ....................................................................................................................................... 13

Ahde vefa

derleyen : Tahsin Ocak

1 / 13

Sohbet bal Elhamdlillahillezi hedana li haza ve ma knna li nehtediye lev la en hedanellah le kad caet rusl rabbina bil hakk.
Araf Suresi (7/43)
(Cennette) onlarn altlarndan rmaklar akarken, kalplerinde kinden ne varsa hepsini karp atarz. Ve onlar derler ki: "Hidayetiyle bizi (bu nimete) kavuturan Allah'a hamdolsun! Allah bizi doru yola iletmeseydi kendiliimizden doru yolu bulacak deildik. Hakikaten Rabbimizin elileri gerei getirmiler." Onlara: te size cennet; yapm olduunuz iyi amellere karlk ona vris klndnz diye seslenilir.

Sallu ala Resulina Muhammed, Sallu ala efii zunubina Muhammed, Sallu ala tabibi gulubina Muhammed

Ol menbai bai belaat ol glizari fazl saadet Hz. Muhammed Mustafa Selavat. Allahumme salli ala seyyidina Muhammedin ve Ademe ve Nuhin ve brahime ve Musa ve sa vema beynehume minennebiyyine vel mrselin selavatullahi ve selamuhu aleyhim ecmain. Euzubillahissemiil_alimi_mineeydanirracim bismillahirrahmanirrahim. Rabbi euzu bike min hemezatieyadin. Ve auzubike Rabbi en yehdurun.
Muminun Suresi (23/97.98)

97. Ve de ki: Rabbim! eytanlarn kkrtmalarndan sana snrm! 98. Onlarn yanmda bulunmalarndan da sana snrm, Rabbim!

Rabbirahli sadri ve yessirli emri vehlul ugdeten min lisani yefgehu gavli. Ve ufevvidu emri ilallah innallahe basirun bil ibad.
Taha suresi (20/25..28) 25. Musa: Rabbim! dedi, yreime genilik ver. 26. imi bana kolaylatr. 27. Dilimden (u) ba z.28. Ki szm anlasnlar. Mumin Suresi (40/44). Size sylediklerimi yaknda hatrlayacaksnz. Ben iimi Allah'a havale ediyorum. phesiz Allah, kullarn ok iyi grendir.

Allahmmenfana bil Kuranil azim ve bariklana fi velhamdulillahi Rabbil alemin. Estafirullah el hayyel gayyum. Hassantkm bil hayyl gayyumillezi la yemutu ebeda ve deftu ankmussue vela havle vela guvvete illa billahil aliyyil azim. Ey alemlerin Rabbi olan Allahm bizleri kuran dan menfaatlendir ve bunu bize mbarek kl. Ey her zaman diri olan, her eyi ayakta tutan, koruyan ve btn kinatn idaresini bizzat yrten, kendisinden hi bir eyin gizli kalmad Rabbim sana istifarda bulunuyoruz. Ey devaml diri ve kim olan Rabbim, Ey kendinden baka g ve kuvvetin bulunmad Rabbim Bizleri iyiliklerle kuat. Kt eyleri bizlerden def et. Bizleri yoktan var eden, varlndan haberdar eden, Habibiyet iltifat ile zatn dost edindii, iki cihan serveri Peygamber efendimiz Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v)e mmet, sahibuzzaman Gavsi sani Seyyid Abdlbaki Hz. Lerine manevi evlat eden, yediren, iiren, doyuran, eitli nimetlerle, rzklarla donatan, ariflerin kalbini srlarn kefine aan alemlerin Rabbi Allah (c.c.) ya hamd senalar olsun. Onun habibi edibi Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v) efendimize, her birisi birer hidayet gnei olan Onun aline, ehli beytine, ashabna ve etbana da, selat ve selam olsun. Allahu teala, habibinin yolundan giden sadat nakibendinin cmlesinin nurlarn takdis eylesin. Bizleri onlarn yolundan ayrmasn ve habibinin (O, yle bir Habibullah ki Onun grdn kimse grmemi, Onun erdiine kimse ermemitir) efaatinden mahrum etmesin.
(Araf suresinin 43. ayeti, Hz. Ali'den rivayette o: "Vallahi bu yet, biz Bedr ehli hakknda nazil oldu." demitir. Yine ondan gelen bir rivayette onun: "Hi phesiz ben, benim, Osman'n, Talha ve Zubeyr'in, Allah Teal'nn haklarnda "Gslerinde kinden ne varsa skp atmzdr." buyurduklarndan olduumuzu umuyorum." dedii de nakledilmektedir)

Ahde vefa

derleyen : Tahsin Ocak

2 / 13

nsz Bismillahirrahmanirrahim, Elhamdulillah, salat ve selam efendimize, imammza, rneimize, sevgilimize, retmenimiz Allah Resul'ne (s.a.v), ehline (r.a), ashabna(r.a.) ve gsterdii yola tabi olanlarn zerine olsun. Muhterem kardelerim, bu sohbet, Devrimizde, maalesef, mmeti Muhammedin (s.a.v) en ok gevek davrand ve kaale almad konulardan, kanayan yara haline gelmi olan ahde vafaszla kar, bir nebze olsun faideli olur midi ile, muhtelif eserlerden kesintiler alnarak derlenmitir. Faideli olmas iin Rabbime dua ediyor ve yannda hibir emanetin zayi olmad Rabbime snyorum. Tevfik ve inayet Allahtandr. Ahde Vefa (Semerkand) Verdii szde durmak, ahdine vefa gstermek, anlamalarna sadk olmak, insan insan eden en belirgin vasflardandr. Doruluktan ayrlanlar, sz verip aldatanlar, anlamalarla gvendirip ardndan yz st brakanlar, insanlktan nasibi kt zavalllardr. Ahit yle byk, yle nemlidir ki, dnya bir sz, bir ahit zerine dner. Tevhid eden, dosdoru olan ve her zaman doruluu emreden bir sz zerine. Bu szn tutulmad, ahdin bozulduu yerde ise her ey bozulur. Ne gklerde, ne yerde ne de insanda huzur kalr. Her ey temelinden sarslr. Cenab- Hak buyuruyor ki: Verdiiniz sz yerine getirin. Szlerinizden elbette sorumlusunuz. Vaadinden cayan, verdii szden dnen, szleri yalan olan kimse Allah'a isyan, insanlna ihanet etmi olur; mnafklar gruhuna katlr. Ahirette de mnafklarla birlikte azap grr. Furkan tefsirinde bu konuda yle buyrulmutur: "Ahdi de yerine getirin. nk (insan) ahd(in) den sorulacaktr". Ahde vefa, islamn yksek faziletlerinden biridir. Verilen sz yerine getirmemek, rezilliklerden ve mnafklarn sfatlarndan biridir. zlerek belirtelim ki, ahde vefay batllarda gryoruz. Oysa ki; dinleri, onlar vefakrla tevik etmemitir. Bize gelince, ahde vefaszlk bizde vardr. Bu, bizim bir karakterimiz haline gelmitir. Ahid genel bir ey olup, seninle Allah arasndaki ve seninle insanlar arasndaki ahdi kapsar.

(sra, 34).

Kuranl aziman tefsiri, Besairl Kuran da bu konuda yle buyurulmutur: Ve ahitlerinizi de yerine getirin. Gerek Rabbinize, gerekse insanlara kar verdiiniz szlerinizi tutun. Zaten Allaha verdii szlerine riyet etmeyen bir kimsenin insanlara verdii szlerini yerine getirmesi de mmkn deildir. Allahn haklarna riyet etmeyen bir adam nerde kald insanlarn hukukunu gzetsin? Ama unutmayn ki verdiiniz her szn byk bir sorumluluu vardr. Allaha kar verdiiniz ahitlerinizin, szlerinizin de, insanlara kar verdiiniz taahhtlerinizin de belli bir sorumluluu vardr. O szlerinizin belli bir bedeli vardr. Ecdadmz, Var ikrar verme, l ikrarndan dnme! demiler. Yani iyice dnmeden, yapabileceinden emin olmadan bir sz verme. Lakin bir kez sz verdi isen, sonunda lm olsa da dnme. Ka i, sonu lm bile olsa yaplr? te sz byledir. Ashab- Gzin, gerektiinde lmek zere Rasulullah s.a.v.'e biat etmi, sz vermi ve niceleri szleri uruna ehit olmulardr. Nitekim Fetih suresi onuncu ayeti kerimesinde Rabbimiz (c.c.) bu hususta yle buyuruyor:

Ahde vefa

derleyen : Tahsin Ocak

3 / 13

Muhakkak ki sana biat edenler ancak Allah'a biat etmektedirler. Allah'n eli onlarn ellerinin zerindedir. Kim ahdini bozarsa, ancak kendi aleyhine bozmu olur. Kim de Allah ile olan ahdine vefa gsterirse Allah ona byk bir mkfat verecektir. (Ayet, Kurey ile mslmanlar arasnda yaplan on yl sreli Hudeybiye antlamasna ve bu antlama arasndaki
biata iaret etmektedir. yle ki, hicretin altnc ylnda Hz. Peygamber, umre yapmak iin 1400 sahabi efendilerimizle birlikte Mekkeye doru yola kmt. Fakat Kurey, mslmarlar Mekkeye sokmak istemediinden nlerine bir birlik karm, Hz. Peygamber de vadilerden sapp Hudeybiyeye gelmiti. Savamak niyetinde deildi. Anlamak iin Hz. Osman Kureye eli gndermi, Hz. Osmann dn gecikince, Peygamberimiz bir aacn altna oturarak ashabndan, Osman ldrlm ise lnceye kadar savaacaklarna dair sz almt. Onlar da Hz. Peygambere biat edip bu sz vermiler, sonunda Hz. Osman gelmiti)

Hudeybiyeden bir fazilet tablosu: Resulullah (s.a.v.) in Mekke mriklerine kar gnderdii elilere kar Mriklerden Urve b. Mes'ud Resulullah (s.a.v) ile grmek iin Hudeybiyeye gelir. Mriklerin srarl olduunu Resulullah (s.a.v) ve eshabn Mekkeye sokmamakta srarl olduklarn belirtir. Hz. Peygamber (s.a.v) buyurur ki: Sen kavmine git! Onlar benim de kavim ve kabilemdir. Harp onlar korkutmutur. Onlar unu iyi bilsinler ki, harpte bir hayr yoktur. Harp ancak onlardan yiyip tketeceini yiyip tketir! Onlarla benim aramda arpmay brakmak iin bir mddet belirleyelim. Eer anlamaya yanamazlarsa, Vallahi, ben, bu din urunda, bam gvdemden ayrlncaya (lnceye), Allah'n bu husustaki hkm yerine gelinceye kadar, insanlarn aklarna, karalarna kar savaacam!". Hudeybiye antlamasndan nce mrikler tarafndan gelen eli Urve b. Mes'ud kavminin yanna varr Resulullah (s.a.v) ve eshanda grd halleri yle anlatr: Ey kavmim! Vallahi, ben vaktiyle birok hkmdarn; Kayser'in, Kisr'nn, Neca'nin huzurlarna eli olarak kmmdr. Vallahi, ben bunlardan hibir hkmdarn adamlarnn onlar Muhammed'in ashabnn Muhammed'i saydklar, ululadklar gibi saydklarn, ululadklarn grmedim! Vallahi, ben kavmi arasnda Muhammed'in ashab arasndaki itibar gibi itibarl olan hibir hkmdar grmedim Vallahi, ashab arasnda Muhammed'den (s.a.v) daha byk saylan ne bir hkmdar, ne de bir ulu kii grmmdr! Muhammed'in ashabndan herhangi birisi, konuaca zaman ondan izin istemekte; kendisine izin verilirse konumakta, izin verilmezse susmaktadr. Vallahi, aksnr, ksrrken onun tkr srasa, ashab hemen onu elleriyle yzlerine ve derilerine sryorlar! Muhammed'in bandan bir kl paras dse, hemen onu alp saklyorlar! Muhammed onlara birey buyurduu, iaret ettii zaman, onlar hemen onu yerine getirmek iin yorlar! Abdest ald zaman, abdest suyunu, birbirlerine girercesine, birbirleriyle yarrcasna kapyorlar! Ashab, onun yannda konuurlarken, seslerini ykseltmiyor, ksyorlar. Ona besledikleri derin sayglarndan dolay, onun yzne dikkatlice bakmyorlar, gzlerini nlerine eiyorlar! Ben bu kavmi iyice ltm bitim. Siz isterseniz ona kar kllarnza el atabilirsiniz. Fakat, ben yle bir kavim grdm ki, ne yaplsa, onlar onu koruyacaklar ve ona hibir zararn erimesine meydan vermeyeceklerdir! Ben yle bir kavim
derleyen : Tahsin Ocak 4 / 13

Ahde vefa

grdm ki, onlar hibir zaman onu brak-mayacaklar, onun bir kln bile teslim etmeyecekler, kimseyi onun tenine dokundurmayacaklar. Artk siz iyice dnnz! Grlerinizde zaafa ve geveklie dmekten saknnz! Muhammed size gzel bir bar ve iyilik yolu, mtreke teklif etmi bulunuyor. Siz bunu hemen kabul ediniz. Ey kavmim! Size yaptm dm kabul ediniz! Ben sizin iin hayrl bir tym. Bununla beraber, ben bu hususta halk tarafndan size deil ona yardm olunacandan korkarm. Grld gibi Eshabn (r.a.) Resulullah (s.a.v) evresinde kenetlenmesi, mriklerin kalbine korku salmtr. Mslmann Ayrlmaz Vasf VEFA (Altnoluk) Vefa, mslmann en belirgin zelliklerindendir. Zaten kulluk Allaha kar bir vefa borcudur. Deyn bor demektir dinle ayn kkten gelmektedir. Dindarlk, verdii sonsuz nimetlere kar kulun Allaha borcunu deme gayretidir. Bu borcu tam demek mmkn olmasa da en azndan deme niyet ve iradesine sahip olmaktr. Kulluk, elest bezminde Allaha verilmi bir szdr. Allah insan, iman ve amel noktasndan szn tutacak ftratta yaratmtr. Vefaszlk ftrata ters dmektir. Buna gre en byk vefaszlk inkardr. "Allaha verdiiniz sz tutun (Enm, 152) BesairUl kuran: Bir de Allah kullarna kar verdiiniz szlerinizi de yerine getirin. Antlamalarnza ve verdiiniz szlere sdk davrann. Allaha verdiiniz szlere sdk davrann ki kullara verdiiniz szlerinize sadkat alkanl kazanasnz. Zaten Rabbine verdii sze sdk olmayan bir adamn insanlara verdii szlerine sadkati beklenemez. te tezekkr edesiniz diye, bunlar akllarnzn en st kesine yazp unutmayasnz diye, bunlarla hayatlarnz dzenleyesiniz diye Rabbiniz bunlar size vasiyet ediyor, tavsiye ediyor. te Allah byle emrediyor, byle vasiyette, tavsiye de bulunuyor, belki tezekkr eder, tefekkr eder, t alr, zerinde dnr ve bunu gndemde tutarsnz. Sznde durmamak nifak lametidir. Atalarmz: Sz bir Allah bir, Sz azdan kar, Szm sz gibi deyimlerle szde durmann nemine iaret etmilerdir. Sz vermek en byk sorumluluktur. Ahde vefa gsterin, dorusu verilen ahidde sorumluluk vardr. (sr, 34) Her konuda bize rnek olan Hz. Peygamber sallallahu aleyhi vesellem vefa konusunda da en gzel rneimizdir. Hayatnda tek bir vefaszlk rnei yoktur. Olsayd zaten inandrcl kaybolurdu. Ders olmas asndan onun rnek hayatndan bir ka vefa rnei aktaralm: Habe hkmdarnn elileri Raslllaha gelmiler. Efendimiz onlarla ilgilenmi ve bizzat hizmet etmi, bu ilgi ve hizmetin sebebini yle aklamt: Bunlar Habeistana g etmi olan Ashabma yer gstermi, ikram etmilerdi. imdi bende bunlara hizmet etmek istiyorum. Amcas Eb Tlibin ei Fatma Hatuna kar gsterdii vefa unutulacak gibi deildir. Bu hanm mslman olarak Medineye hicret etmi, bilahare vefat edince efendimiz Anam ld demi, gmleini kefen olarak vermi, bizzat eliyle kabre indirmi, bu ilginin sebebini soranlara u karl vermiti: Eb Talibten sonra bu kadncaz kadar bana iyilii dokunan hi kimse yoktur. Ahirette cennet elbiselerinden giyinmesi iin ona gmleimi kefen olarak verdim. Kabre snmas iin de oraya kendisiyle birlikte uzandm. O benim anamd. Kendi ocuklar a durur, suratlarn asarlarken o nce benim karnm doyurur sam tarard. Mrikler hicretin 7. ylnda Haimoullarna kar ekonomik ve sosyal boykot uygulamlard. yl sren bu boykotta mslmanlar ok sknt ekmilerdi. Bu boykota kar mslmanlara gizlice yardm eden vicdan sahiplerinden birisi de Mutim b. Adiy idi. Bu zat boykotun kaldrlmasnda da yardmc olmutu. Ayrca Taif dnnde efendimizi himaye etmiti. Aradan

Ahde vefa

derleyen : Tahsin Ocak

5 / 13

zaman gemi, Mutim vefat etmiti. Bedir kervannda olu Cbeyr mslmanlara esir dmt. Cbeyr, esirleri kurtarmak iin Raslllahn huzuruna geldiinde, efendimiz babasnn iyiliklerini hatrlam ve Baban sa olsayd da bunlar hakknda efaati olsayd, efaatini kabul eder, esirlerin hepsini salverirdim. buyurarak vefakarln dile getirmitir. Hz. Peygamber sallallahu aleyhi vesellem sadece dostlarna kar deil, azl dmanlara kar da vefal davranmtr. Nitekim en sinsi ve tehlikeli dman ve mnafklarn reisi bn Sell ld zaman, olu Abdullahn ricas zerine cenazeyi ykayp kefenlemi ve defnetmitir. Raslllah bn Sell kendi gmleiyle kefenlemiti. Bu bir kadir inaslkt. Zira bni Sell Bedir esirleri arasnda bulunan efendimizin amcas Abbasa gmleini hediye etmiti. Allah Rasl vefa konusunda rk ve din ayrm gstermemi, cahiliye dneminde madurlarn hakkn korumak iin kurulmu olan Hlful-fudul tekilatna ye olmu; Byle bir tekilat kurulsa yine ye olurum buyurmutur. Muhatap dinsiz bile olsa ona verilen sze mutlaka riayet gerekir. Bu konuda Efendimiz yle buyurmulardr: Bir kimse bir bakasna dokunulmazlk sz verdii halde onu ldrrse ben katilden uzak dururum. ldrlen kimse kfir bile olsa. (bn Hbban) Hz. Peygamberin Hudeybiye musalahas artlarna uyma hususundaki titizlii gnmz yneticileri iin de fevkalade nem arzetmektedir. Bu artlarn bir ksm ilk bakta mslmanlarn aleyhine gzkse de efendimiz pek ok itiraza ramen bunlara uymu. Mekke delegesi Sheyl b. Amrn olu Ebu Cendeli bile feryatlarna ramen anlama gerei beraberinde Medineye gtrlmemi. Ona sabr tavsiye etmiti. Raslllahn mektebinde yetien ashab- kiram da birer vefa rneiydiler. Hz. merin Sad b. Ebi Vakkasa gnderdii mektup ok ilgintir. Mektubunda yle diyordu: Ahde vefada titizlik gsterin. Szde durmak hususunda yaplan hata helake gtrmez. Fakat vefaszlk hesabna yaplan hata mahveder. Zira vefaszlkta sizin alalmanz, dmanlarnzn ise ykselmesi vardr. Bylece siz zaafa urarsnz, dmanlarnz ise g kazanr. Bilesiniz ki, sizi mslmanlar iin utan ve hakaret sebebi iin iddetle men ederim. Hadis-i erifte de belirtildii gibi mslmanlar szlerine baldrlar. Ahde vefa gstermeyenlere dnek derler. Mslman onurlu insandr. Geici dnya menfaati iin ahdinden asla dnmez. Kazanma veya kaybetme durumunda en ufak bir zaaf gstermez. Sznn eri olmayan kimse hem ahsi itibarn kaybeder, hem de mensup olduu din veya kuruma leke srm olur. Hz. merin yukardaki sznde belirttii gibi mslmanm diyen bir kimse slamiyet ve mslmanlar iin ar ve hakaret sebebi olmamaldr. Rumlarla Muviye arasnda anlama vard. Muviye anlama mddeti biter bitmez aniden savaa balamak gayesiyle Rum hududuna doru yaklayordu. At zerinde bir adam: Allahu Ekber! Allahu Ekber. Hainlik yok, ahde vefa gerek! diyerek geldi. Baktlar ki bu zat Amr b. Abese imi. Muviye Ona birisini gnderdi, ne demek istediini sordu. Amr da: Ben Raslllaha yle derken iittim dedi: Kiinin bir kavimle anlamas varsa. Anlama mddeti bitinceye veya eit artlar altnda onlara anlamay bozma teklifi yapncaya kadar ona ne bir ey eklesin, ne de ondan bir ey eksiltsin Bunun zerine Muviye geri dnd. (Eb Davud. Hadis no: 2759) Ahde vefa konusunda dier bir arpc olay da udur: Huzeyfe bn Yemani anlatyor: Beni, Bedir savana katlmaktan alkoyan sebep udur: Ben ve Eb Sheyl yola ktk. Kurey kfirleri bizi yakaladlar. Siz Muhammede iltihak etmek istiyorsunuz dediler. Biz de: Hayr ona deil, Medineye ulamak istiyoruz dedik. Hz. Peygamberin safnda mriklere kar savamayacamza, doru Medineye gideceimize dair Allah adna bizden sz aldlar. Bizde

Ahde vefa

derleyen : Tahsin Ocak

6 / 13

Raslllaha gelip durumu haber verdik. Bize yle buyurdular: yle ise geri dnn. Onlara kar ahdimizi yerine getirelim. Allahtan da onlara galebe almamz iin yardm dileyelim. (Sahih-i Mslim, 12/144) Kiinin gerek mmin olup olmamas, ahde vefa derecesine baldr. Efendimiz bu konuda yle buyurmulardr: Kendisine gvenilmeyen kiinin iman, vefasz kiinin dini yoktur. (Beyhaki 9/231) Atalarmz lmek var, dnmek yok demiler. Ashab- Kiramdan Enes b. Nadr. Bedir savana katlamam. Hz. Peygamber sallallahu aleyhi veselleme gelip. Ya Raslallah! Mriklerle yaptn ilk savaa katlamadm. Eer Allah bana peygamberle birlikte mriklere kar bir sava nasib ederse ne yapacam greceksin, dedi. Uhud savanda mslmanlar bozguna uraynca: Ey Allahm! Ashabn bu halinden tr senden zr diler, mriklerin yaptklarndan da sana snrm, dedi ve ileri atld. Sad bni Muz kendisiyle karlanca Enes b. Nadr ona: Y Sad! Nadrn Rabbine andolsun ki cennetin kokusunu Uhudun gerisinden kokluyorum, dedi ve seksen ksr kl, ok ve mzrak yaras alarak ehid oldu. Ayrca mrikler onun organlarn da paralamlar, kz kardei onu ancak beninden tanyabilmiti. Bunun zerine u ayet nazil olmutu: Mminlerden yle erkekler vardr ki, Allaha verdikleri sze sadk kaldlar. Onlardan kimi adan yerine getirip ehid oldu. Kimide ehitlii beklemektedirler. Onlar szlerini hibir ekilde deitirmediler. (Ahzab, 23) Yce Allah verdii szden cayan kimseyi pliini iyice eirip bktkten sonra zp bozan kadna benzetmitir. (Nahl, 92) Netice olarak diyoruz ki; mmin bata Rabbi olmak zere btn mahlukta kar vefal olmak durumundadr. Vefa en belirgin iman lametidir. (Altnoluk)

Ahde vefa

derleyen : Tahsin Ocak

7 / 13

Ahde Vefa Kssalar Muhammedl emin (s.a.v) Peygamberimize henz peygamberlik gelmemiti. Mekke'de Muhammed-l Emin olarak bilinirdi. Abdullah b. Ebil-Hamsa anlatyor: Nebi (a.s)a nbvvetinden nce bir ey satmtm. Kendisine bir miktar alacam kalmt. Belirlediimiz bir yerde bulumak zere szletik. Ben szm unuttum. gn sonra hatrladm. O yere gittim, bir de ne greyim! Nebi (a.s) orada! Bana Ey delikanl, beni skntya soktun, gndr burada seni bekliyorum! dedi. (Ebu Davud) Resulullah (s.a.v) den ahde vafann en byk reklerinden biri daha: Peygamber efendimizin (s.a.v) risaletle grevlendirilmesinden sonra, Mekke halkna hak dini tebli etmek iin safa tepesine karak Mekke halkn ard davet etti. Hz Peygamber (s.a.v) emin gvenilir insan, krk yana kadar daha bir yere kpta insanlar yksek ses ile armam, bunun zerine Hz Peygamber (s.a.v) in davetini duyan kurey, koarak Hz Peygamber (s.a.v) in etrafnda toplandlar. Hz Peygamber (s.a.v) buyurdular ki: Ya maerel kurey Ey kurey halk n enzertkm in ebertkm Ben sizlere yle haber versem ki Enne bi septi hazel cebeli aduvven u arkasn grmediiniz dan arkasnda sizlere baskn dzenleyecek olan bir dman birlii mevzilemitir ve sizlerin gaflet annz beklemektedir ve yaknda sizin gaflet annz kollayp size saldracaklardr. Hel kntm musaddigiyye. Sizler beni dorularmydnz? Mekke halk, hep birlikte, dediler ki: Neamma cebrabna leka keziba Evet sen ne dersen dorularz nk, Ya Muhammed (s.a.v) biz bu gne kadar, senin yalann hi denemedik. (te rnek insan) Bunun zerine Hz Peygamber (s.a.v) buyurdular ki: nni nezirullekm beyne yedey azabn edid Ben sizi korkutuyorum, nnzde ok iddetli azap var, ate var. irk zerine lrseniz sonsuz azaba dar olacaksnz. Ebediyyen kurtulmayacak ekilde cehennem azabna dar kalacaksnz. te bunun zerine kafirler: fe kalel kafirune haza ey'un acib ve yle dediler: "Bu tuhaf bir eydir!" bu olas bir ey deildir. Sen bizi bunun iin mi topladn diyerek srt dndler. Ebu leheb melun o zaman helak olasn be sen bizi bunun iin mi topladn diye beddua etti. Allah(c.c.) da ona Kur-an da beddua etti. Tebbet sure-i celilesi bu olay zerine Allah (c.c.) tarafndan Ebu lehebe beddua olarak inzal edildi. te kurey bylece kendi aralarndan bir ikaz edici, bir korkutucu geldi diye atlar. Niye onlar korkuttu ve keyiflerini kard diye Onu sevmediler.. imdi gnmzde insanlar ikaz edilip ahiret azabyla korkutulduklar zaman keyifleri kayor. Dnyaya bir kere geldin hayatn yaa diyorlar. Bizde diyoruz ki Dnyaya bir defa geldin, bir daha gelemiyeceksin, bir daha dn yok. Ge olmadan, ahiret azn alda yle git. Namazn kl, zikrini ibadetini yap, eme akyorken kovan doldur, tvbe kaps kapanmadan Allaha dn. Ama insanlarn nefsi buna muti olmuyor. nsanlar halen kendilerini helak edecek amellerin peine koup duruyorlar. Allah hepimizi bu hal zere lmekten muhafaza eylesin.

Ahde vefa

derleyen : Tahsin Ocak

8 / 13

Resulullah (s.a.v) den, mriklere dahi ahde vefa: Peygamberimiz en skk ve en zor artlar altnda bulunsa dahi, verilen szde durmay, netice kendisinin aleyhine de olsa hibir surette vefaszlk gstermemeyi tavsiye etmitir. Bedir Sava iin hazrlklar yaplp slm ordusu Medine'den ayrld srada Huzeyfe el-Yemni ile babas Huzeyl, Peygamberimizle birlikte arpmak zere Mekkeden yola kmlard. Mrikler, baba-oulu yolda grerek sorguya ektiler: "Siz herhalde Muhammed'in yanna gitmek istiyorsunuz." "Evet, bizim bundan baka bir niyetimiz yoktur" dediler. Bunun zerine mrikler, onlardan Medine'ye gitmek fakat Peygamberimizle birlikte savata bulunmamak zere sz aldlar. Bir mddet sonra Huzeyfe ile babas Bedir'de Peygamberimizin huzuruna gelerek mcahitlerle birlikte savamak istediklerini sylediler, mriklerle aralarnda geen hadiseyi de anlattlar. Peygamberimiz, onlarn mriklere verdikleri sz renince, insan gcne o anda ok fazla ihtiyac olmasna ramen onlara yle dedi: "Hayr, siz Medine'ye dnn. Onlara verdiiniz sz yerine getirin. Biz de mriklere kar Allah'tan yardm isteriz. Onun yardm bize kfidir." (Sahihi mslim c.3 s 1414) Mrik de olsa verilen szde durmay daha uygun grmek, ahdini bozmamak, yaplan anlamaya bal kalmak Peygamberani bir meziyettir. Hz. Peygamber (s.a.v) in hicreti ve ahde vafa (slam tarihi, A Kksal) Peygamberimiz (a.s.)n ne zaman Mekke'den kp Medine'ye gideceini, Hz. Ali, Hz. Ebu Bekir ve Hz. Ebu Bekir'in ev halkndan baka, hi kimse bilmiyordu. Peygamberimiz (a.s.) Mekke'den ayrlp Medine'ye gideceini Hz. Ali'ye haber verip, kendisinden, geriye kalarak, o gece kendisine ait dekte yatp uyumasn, Hz. Ali'ye emretti: "Benim deimde yat, uyu! u Hadramevt ii yeil abama da, iyice brn! Sana, onlardan, houna gitmeyecek birey erimeyecektir!" buyurdu Hz. Ali dee girdi. Hadramevt ii abaya da brnd. Peygamberimiz (a.s.) da, uyuyaca zaman, bu abann iinde uyurdu. Hz. Ali Peygamberimiz (a.s.)n deine yatp uykuya dald. Peygamberimiz (a.s.) darda kendisini gzetleyen mriklerin yanna kt. Eline yerden bir avu toprak ald ve Ebu Cehil'e: "Onu ben sylyorum! Bana inanmayarak ldrldkten sonra Cehennemde yanacak olanlardan birisi de sensin!" buyurdu. Ve elindeki topra onlarn balarna sat. Salan topraktan, bana isabet etmeyen kimse kalmad! Yce Allah onlarn gzlerini ald. Onlar Peygamberimiz (a.s.) gremediler! Peygamberimiz, onlarn aralarndan geip giderken, Ysn sresinin bandan on yet okudu. Sonra da, gitmek istedii yere yneldi. Mriklerle birlikte bulunmayan bir kimse, mriklerin yanlarna gelip, onlara (eytan aleyhillanenin olduu rivayet edilir): "Siz burada neyi bekliyorsunuz?" diye sordu. Onlar: "Muhammed'i bekliyoruz!" dediler. Adam: "Allah sizi umduunuza erdirmesin! Vallahi, Muhammed yannza km, sonra da, sizden, bana toprak samadk kimse brakmayp iine gitmi! Siz kendinize yaplan eyi grmyor musunuz?" dedi. Mriklerden her biri elini bann zerine srd, bir de ne grsn: zerlerine toprak salm!

Ahde vefa

derleyen : Tahsin Ocak

9 / 13

Sonra, ieriye bakp, Peygamberimiz (a.s.)n deinin zerinde Hz. Ali'nin Peygamberimiz (a.s.)n abasna brnm olduunu grdkleri zaman: "Vallahi, ite Muhammed Abasnn iinde uyuyor!" dediler. ylece, sabaha kadar beklemekten geri durmadlar. Hz. Ali, sabah namaz iin dekten kalknca, hemen zerine yrdler! Bir de ne grsnler? Karlarndaki Hz. Ali ! Kendi kendilerine: "Vallahi, adamn bize syledii doru imi!" dediler. Kurey mrikleri, Hz. Ali'ye: "Nerede u sahibin? Nerede amcann olu?" dediler. Hz. Ali: "Bilmiyorum! Benim bu hususta bir bilgim yok! Ben onun zerinde gzc deilim! Siz ona kp gitmesini emrettin iz! 'Bizden ayrl, git!' dediniz. O da kp gitti" dedi. Bunun zerine, mrikler Hz. Ali'yi azarladlar ve tartakladlar; Kabe Mescidine gtrp bir sre hapsettikten sonra, braktlar. Hz Alini Resulullah (s.av) tarafndan emirle geri braklmas ise tamamen Resulullahn (s.a.v) Muhammedl emin sfat gerei idi. Mekke'de; Peygamberimiz (a.s.)n doruluunu ve emnliini bilmeyen ve saklayamamaktan korktuu eyi onun yannda bulundurmayan, Mslim / gayri mslim bir kimse yoktu. Hz peygamber (s.a.v) btn Mekkenin emanetiliini yapiyordu. Peygamberimiz (a.s.) Mekke'den ayrlp Medine'ye gideceini Hz. Ali'ye haber verip, kendisinden, geriye kalarak, Hicretten sonra yannda bulunan ve Mekkelilere ait olan emnetleri sahiplerine teslim etmesini, sonra da, gelip kendisine kavumasn emretti. Bundan dolay hicretten geri kalarak Resullaulahn yatanda yatt. Ahde vefa etmedi demeyesiniz diye (Hz. mer dneminden) Yetimin malna, rdne erinceye kadar, ancak en gzel bir niyetle yaklan. Verdiiniz sz de yerine getirin. nk verilen sz, sorumluluu gerektirir. (sra-34) ayeti gerei ibretli bir kssa Hz.mer arkadalaryla sohbet ederken, huzura gen girerler, derlerki -Ey halife bu aramzdaki arkada bizim babamz ldrd ne gerekiyorsa ltfen yerine getirin. Bu sz zerine Hz.mer sulanan gence dnerek: -Syledikleri dorumu diye sorar. Sulanan gen derki evet doru bu sz zerine Hz mer: -Anlat bakalm nasl oldu diye sorar. Bunun zerine gen anlatmaya balar,derki : -Ben bulunduum kasaba hali vakti yerinde olan bir insanm ailemle beraber gezmeye ktk kader bizi arkadalarn bulunduu yere getirdi. Hayvanlarmn arasnda bir gzel atm varki dnen bir defa daha bakyor hayvana ne yaptysam bu arkadalarn bahesinden meyva koparmasna engel olamadm, arkadalarn babas ierden hmla kt atma bir ta att atm orackta ld, nefsime bu durum ar geldi, ben de bir ta attm babas ld, kamak istedim, fakat arkadlar beni yakalad,durum bundan ibaret,dedi. Bu sz zerine Hz mer syleyecek bir ey yok bu suun cezas idam, madem suunu da kabul ettin... Bu szden sonra delikanl sz alarak: -Efendim bir zrm var, ben memleketinde zengin bir insanm babam rahmetli olmadan bana epey bir altn brakt, gelirken kardeim kk olduu iin saklamak zorunda kaldm imdi siz bu cezay ifnaz ederseniz yetimin hakkn zayi ettiniz iin Allah indin'de sorumlu olursunuz, bana gn izin veriseniz ben emaneti kardeime teslim eder gelirim, bu gn iin de yerime birini bulurum der. Hz mer dayanamaz derki: -Bu toplulua yabanc birisin, senin yerine kim kalrki? Szn burasnda gen adam ortama bir gz atar derki: -Bu zat benim yerime kalr, o zat Hz peygamber (s.a.v) efendimizin en iyi arkadalarndan, daha yaarken cennetle mjdelen Amr ibni Asr' dan bakas deildir. Hz mer Amr 'a dnerek
Ahde vefa derleyen : Tahsin Ocak 10 / 13

-Ey amr delikanly duydun, der. O yce sahabi: -Evet, ben kefilim, der ve gen adam serbest braklr. nc gnn sonunda vakit dolmak zere ama genten bir haber yoktur, Medinenin ileri gelenleri Hz mere karak gencin gelmeyeceini, dolaysyla Amr ibni Asr'a verilecek idamn yerine, maktln diyetinin verilmesini teklif ederler, fakat genler raz olmaz ve babamzn kan yerde kalsn istemiyoruz, derler. Hz mer kendinden beklenen cevab verir, derki, -Bu kefil babam olsa farketmez, cezay infaz ederim. Hz Amr ibni Asr ise tam bir teslimiyet ierisinde derki, -Biz de szmzn arkasndayz. Bu arada kalabalkta bir dalgalanma olur ve insanlarn arasndan gen grnr. Hz mer gence dnerek derki, -Evladm gelmeme gibi nemli bir frsatn vard neden geldin. Gen vakurla ban kaldrr ve: -Ahde vefaszlk etti demeyesiniz diye geldim, der. Hz mer ban bu defa evirir ve Amr ibni Asr'a derki, -Ey amr sen bu delikanly tanmyorsun nasl oldu da onun yerine kefil oldun? Amr ibni Asr : -Bu kadar insann ierisinden beni seti, insanlk ld dedirtmemek iin kabul ettim der. Sra genlere gelir derlerki, -Biz bu davadan vazgeiyoruz, bu szn zerine Hz mer : -Ne oldu biraz evvel babamzn kan yerde kalmasn diyordunuz ne oldu da vazgeiyorsunuz? Genlerin cevab dehetlidir : - Merhametsiz insan kalmad deneyesiniz diye. mam- Azam Efendimizin babas Sabit Hak hukuk deyince mam- Azam Efendimizin babas Sabitin hali aklmza geliyor. Bir kssadr ama hissesi byktr. Bir gn Sabit hazretleri bir akan suya den elmay grr ve gayri ihtiyar elmay sudan alr ve srr. O anda haram olma hususu aklna gelir ve srd lokmay yutmaz. Ancak srm olduu elmann suyunu tatmtr. Hemen akan suyu takip eder ve akarsuya sarkan elma aacn bulur. Sahibini arar ve helallik diler. Ancak bahe sahibi Hakkm helal etmem. ayet dilediim kadar benim yanmda karn tokluuna alrsan! der. Sabit hazretleri kabul eder. Rivayetlere gre yedi yl karn tokluuna alr. Tekrar helallik ister, ama bahe sahibi bu sefer de baka bir art koar. Benim bir kzm var, gz kr, kula sar, dilsiz, elleri ve ayaklar sakat. Bu kzmla evlenirsen sana hakkm helal ederim der. Sabit hazretleri boynunu eer ve kabul eder. Gerdek gecesi odaya girince ok gzel bir kzla karlar ve hemen yanl odaya girdim diye odadan dar kar. Darda kaynpederini bekler bulur ve neden odadan ktn sorunca yanl odaya girdiini, ieride bahsedilen kusurlarda bir kzn olmadn, ok gzel bir kzn olduunu syler. Kaynpederi ise, Gz kr dedim; nk harama bakmaz da o yzden. Kula sar dedim; harama kulak asmaz, dinlemez. Dilsiz dedim; haram yemez, haram konumaz. Elleri sakat dedim; harama el uzatmaz. Ayaklar sakat dedim; haram yerlere adm atmaz. te bir elma iin, onu helal ettirmek iin katlanlan ile. Ecdadmz, byklerimiz buna ok dikkat ederlerdi. bana ne, benim iin nemli deil, benim meselem deil demezlerdi. ok hassaslard.Ya imdi durum ne!Vefa deyince akla hemen ahde vefa da gelir. nk ok nemli bir zelliktir.Vefaszlk, mnafklk alametlerindendir. Byle szn yerine getirmeyen vefaszlar, dnyada rezil olaca gibi, kyamette de tehir edilerek rezil edilecektir.Peygamberimiz verdii szde duran, yapt anlamaya bal kalan en byk insandr.

Ahde vefa

derleyen : Tahsin Ocak

11 / 13

Bu hususta dostunu da, dmann da ayrt etmemitir. Dostuna verdii bir szde durup, onu yerine getirdii gibi, dmanlaryla yapt anlamaya da sadk kalm, her ne pahasna olursa olsun, aykr hareket etmemitir. Peygamberliinden nce ticar hususta bir dostuna verdii sz tutmak iin gn bekledii mehurdur. O adam unutup gelmedii halde, "Nasl olsa artk gelmez" diyerek ekip gitmemitir. Verdii szde durmann en mstesna rneini vermitir.nsanolu eer insansa,en skk ve en zor artlar altnda bulunsa dahi, verilen szde durmay, netice kendisinin aleyhine de olsa hibir surette vefaszlk gstermemelidir. Mehmed Akifden Ahde vefa Mehmet Akif, gn birinde dostuyla szlemi, filan yerde bulualm diye. Dostu unutmu, dostunun buluma teklifini. Evinde rahat ve huzur iindeyken, 3. gn aklna gelivermi birden verdii sz. O zamanlar tabidir ki telefon, fax, e-posta nevi eyler olmadndan, kalkm buluma yerine gelmi, utanarak grm ki eski dostu 3 gndr, her gn ayn yer ve ayn saatte buluma yerinde beklemiyor mu? Binbir rica ile zrler dilemi, ama nafile. Dost verdii sze sadakatinden anlalr demi, Mehmet Akif ve dost bir anda el oluvermi. Kimi zaman ahde vefa denmi, kimi zaman emanet. Bizce basit grlse de bir randevuya birka dakika gecikmek yada tmden unutmak, eskilerin gecikeni tmden unutmasna sebep olmu. Aziz dostlar silinivermiler dostluk defterinden. yle ya rahatlk zamannda verdii sz hafife alan, ihmalkar davranan, sknt zamannda, zor gnde sizi ortalk yerde brakveririr de, elinizden tutan bir insaf ehli kalmayverir.Nice devletler ykld verdii sz tutmayan, ahde vefa etmeyen vezirler yznden, nice topraklar igale urad sadakati elden brakp zevke ve sefaya denler elinden... Bu gn atrtlar gelmiyor mu ahlak binasndan, szn tutmayanlar yznden..... Sz byk emanettir, kck fidanlara retmek gerekir ki ahde vefa gerektir. Ahdinde sadakati olmayann, gnlnde hayr bulunmaz. Ehlullahn ahde vefa ilgili tleri (beka) Lokman (a.s) Arkadalarnla, Allah'a isyann dndaki hususlarda uyum sala ve onlara vef gster! Hz. Ebubekr (R.A) Zulm, vefaszlk ve hile kimde bulunursa zarar yine kendine dokunur. E. Hz. Ebu Bekr'in, Savaa Gidecek Mcahidlere Yapt Tavsiye: "... Dman ile ahid ve karar ettiiniz zaman, ahdinizi bozup da ikrarnzdan dnmeyiniz Muhiddin ibni Arabi Allah'a verdiin sz rububiyetini ikrar edip her zaman ve her yerde ahdine vefa gster. Allah'n yetlerine bak, verdii zahiri ve batn azalarm yerinde kullan onlar erde kullanma. Peygamberlerine uy, Kur'an okuyan dinle, tazim ile dinle. Kur'an-n iindekileri dn. Allah iin bir eyi niyet etmisen, onu bozma. Ondan daha hayrl bir ey ilemek hatrna gelirse, niyet ettiin eyi yap. kinci hayrl htra eytandandr. Birinciyi terk ettirmek iin getirmitir. O, hatra geleni de ile. eytan kahredersin. nk, eytan birinciyi terk ettirmekle ahdini bozdurmak ister. Hz Mevlana Yalancnn vefas yoktur Eri, yalanc kiinin, dinde vefas yoktur; her zaman yeminini bozar o. Gerek kiilerin, yemine ihtiyalar yoktur; nk onlarn iki aydn gz vardr. Yemini, ahdi bozmak, ahmaklktandr; yemininde durmak, vefay elden brakmamak, ekinen kiinin iidir.

Ahde vefa

derleyen : Tahsin Ocak

12 / 13

air Nabinin ogluna d Ey babasnn can! Eer sana birisi bir ey verirse sakn alma, doygun ol. Gzn ve gnln zengin tut. Ltfen agzl ve aalk olma. Ancak sana ikram eden gerekten sadk dostun olursa ve klfetsiz karlksz ikramda bulunursa kabul et. Sen de o dostuna karlk ver ve onu ikram ile mkfatlandr. Vefa elini vadeye ak tut. Kime bir vaadde bulunursan yerine getir. Zimmetinde bulunana ve himmete vade vermeyi bor bil. Vaad ettiinden geri dnmeyi kiiliine kusur say. air Nabi den: Sakn terk-i edebden, ky- mahbub- Huda'dr bu Nazargah- lhidir, Makam- Mustafa'dr bu Mraat edeple, gir Nabi bu dergaha. Mutaf- kudsiyandr, busegah- enbiyadr bu. Edepsizlik yapmaktan ok sakn, buras Huda'nn sevgilisinin ehridir. Buras, Allahn rahmetle nazar ettii, Muhammed Mustafa'nn makamdr. Nabi, bu dergaha, sayg ile edebini taknarak gir. Buras, Meleklerin tavaf ettii, peygamberlerin eiini pt yerdir Muhammed Raid Hz.leri buyurmular: Bize akll ve erkek adam lazm. nk akll adam da erkek adam da sznden dnmez. Ya Rabbi ben pimanm yapm olduum gnahlardan keke yapmasaydm, bir daha ben yapmayacam dedikten sonra sznden dnmez. brahim hakk Hz.lerinden Byklenmek telefin esasdr. Kanaat kolayln z, tamah fakirin felaketidir. Sz vermek yle bir hastalktr ki, ifas vefasdr. lfetin sebebi vefadr. Ayrln sebebi ihtilaftr. Fakirliin sebebi israftr. Gnldeki sknet en gzel sstr. Ebu Nuaym el-istef hani hz: Tasavvuf: Ahde vefay muhafaza etmek ve kabal terk etmektir. Hasan el benna Doru szl ol. asla yalan syleme. Peygamberimiz yle der: Doruluk iyilie gtrr. Kii doru sylemeye devam eder. Allah katnda sddk olarak yazlncaya kadar. Yalan da ktle gtrr. Kii yalan sylemeye devam eder.Allah indinde yalanc olarak yazlncaya kadar. Ahdine, szne ve vadine vefa gster. art ne olursa olsun bunlara muhalefet etme. Kaynaka
Semerkand dergisi

slam tarihi, A Kksal

Altnoluk dergisi Tavas Mmsema.org Derviler.net

Ahde vefa

derleyen : Tahsin Ocak

13 / 13