Quiz A1 + Solusi
Quiz A1 + Solusi
a. Tentukan bentuk elemen vektor perpindahan ds dan faktor skala untuk sistem
koordinat tersebut
b. Tentukan gradien dari suatu medan skalar yang dinyatakan dengan
z y x z y x f 2 ) , , (
2
=
2. Sistem koordinat silinder mempunyai variabel-variabel r, , z dan hubungan
variabel-variabel tersebut dengan variabel-variabel x, y, z adalah
z z
r y
r x
=
=
=
sin
cos
a. Tentukan bentuk Jacobian sistem koordinat silinder!
b. Dengan menggunakan Jacobian tersebut, tentukan ungkapan untuk elemen volume dV
dalam sistem koordinat silinder!
c. Jika suatu integral dalam sistem koordinat kartesian dinyatakan dengan
xydxdy 2 ,
nyatakanlah integral lipat dua tersebut dalam sistem koordinat silinder!
3. Suatu medan vektor dalam sistem koordinat silinder dinyatakan dengan
z r
z r e e +
dengan
r
e dan
z
e adalah vektor-vektor satuan dalam sistem koordinat silinder.
Tentukan divergensi medan vektor tersebut!
(Catatan: Untuk suatu koordinat lengkung yang ortogonal
( ) ( ) ( )
(
=
3 2 1
3
2 3 1
2
1 3 2
1 3 2 1
1
. V h h
x
V h h
x
V h h
x h h h
V dengan h
1
, h
2
dan h
3
adalah faktor
skala)
Solusi Quiz A1
1. d uv dv u du v dx uv x sin cos cos cos + = =
dvd v u
dud uv dudv uv d v u dv u du v dx
cos sin 2
cos sin 2 cos 2 sin cos cos
2
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
+ + + =
d uv dv u du v dy uv y cos sin sin sin + + = =
dvd v u
dud uv dudv uv d v u dv u du v dy
cos sin 2
cos sin 2 sin 2 cos sin sin
2
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
+
+ + + + =
( )
uvdudv dv v du u dz
vdv udu dz v u z
2
2
1
2 2 2 2 2
2 2
+ =
= =
( ) ( )
( ) ( )
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
2 2
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
2 2 2 2 2 2
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
2 2 2 2
sin 2 cos 2 cos 2
2 sin 2 cos 2
sin 2 cos 2 cos 2
2 cos sin 2 cos sin 2
sin 2 cos sin sin cos sin 2
cos sin 2 cos 2 sin cos cos
d v u dv v u du u v
uvdudv dudv uv dudv uv
d v u dv v u du u v
uvdudv dv v du u dvd v u dud uv
dudv uv d v u dv u du v dvd v u
dud uv dudv uv d v u dv u du v
dz dy dx ds
+ + + + =
+ +
+ + + + =
+ + + +
+ + + +
+ + + =
+ + =
Ja
di
a.
sin 2
cos 2
cos 2
3
2 2 2
2
2 2 2
1
uv h
v u h
u v h
=
+ =
+ =
b. Gradien suatu fungsi f dinyatakan dengan
=
3
1 i i i
i
x
f
h
f
e
. Fungsi medan yang
dimaksud adalah
( )
2 2 2 3 3
2 2 2 2
sin cos
2
1
2 ) sin ( cos) ( 2 ) , , (
v u v u
v u uv uv z y x z y x f
+ =
|
\
|
= =
Dengan demikian
( ) ( )
i
i
v u
i i i
i
x
f
uv
v u
v v u
u v
u v u
x
f
h
f
+
+
+
+
+
=
=
sin 2
cos 2
2 sin cos 3
cos 2
2 sin cos 3
2 2 2
2 2 3
2 2 2
2 3 2
3
1
e
e e
e
2. Karena
z z
r y
r x
=
=
=
sin
cos
Maka
0 ; 0 ; cos ; sin ; sin ; cos =
z
r
z
r
x
r
y
r
x
r
x
a. r r
r
z
z z
r
z
z
y y
r
y
z
x x
r
x
J Jacobian =
= =
1 0 0
0 cos sin
0 sin cos
det
b. dz rdrd dV =
c.
= rdrd r xydxdy cos sin 2 2
2
3. Dalam sistem koordinat silinder faktor skalanya adalah h
1
= 1, h
2
= r dan h
3
= 1, dengan
demikian
( ) ( ) ( ) [ ] 3 2
1 1
.
2
= + =
(
+ = + r r
r
rz
dz
d
r
dr
d
r
z r
z r
e e