LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.

03

99

LNP 3 PENGUJIAN PEMASANGAN

OBJEKTIF AM Melaksanakan ujian pemasangan

OBJEKTIF KHUSUS Di akhir pembelajaran pelajar akan dapat:i. ii. Mengenal alat alat pengujian Menerangkan jenis-jenis pengujian

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

100

INPUT 3A

ObjektifAm :Melaksanakanuji anpemasangan ObjektifKhusus: Di akhirpembelajara npelajarakandapa t :Mengenalalatalatpengujian

3.1 3.1.1

Alat Pengujian Meter Pelbagai (Multimeter)

Meter pelbagai sering digunakan dalam pengukuran elektrik. Alat ini juga dipanggil AVO (ampere, voltan,ohm) Meter pelbagai atau dikenali multimeter merupakan alat pengukuran yang digunakan untuk mengukur bacaan voltan arus terus (AT), voltan arus ulangalik (AU) dan mengukur nilai rintangan dan arus di dalam sesuatu litar.

Rajah 3.1: Meter pelbagai

Meter pelbagai juga mempunyai beberapa fungsi tambahan yang lain seperti : Penguji diod Penguji transistor

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

101

Pengukur nilai pemuat Pengujian alat atau komponen / keterusan Terdapat dua jenis meter pelbagai iaitu :a. Analogmempunyai indikator meter menggunakan jarum

Rajah 3.12 : Meter analong meter pelbagai i kepekaan yang tingi dimana boleh mengukur arus dan voltan yang kecil ii. Menggunakan kuasa bateri rendah iii. Mempunyai julat yang luas iv. Berkeupayaan mengukur voltan sangat rendah b.Digitalmenggunakan angka yang ditunjukkan layar paparan.

Rajah 3.13 : Meter Pelbagai Digital

i. Mempunyai galangan masukan yang tinggi, tiada kesan

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

102

beban berlaku ii. Ralat bacaan boleh dikurangkan iii. Nilai yang dibaca adalah tepat serta mempercepatkan bacaan. iv. Mempunyai beberapa jenis pengukuran iaitu voltan a.t, voltan a.u, arus a.u, arusa.t dan rintangan. v. Dapat membaca sehingga dua titik perpuluhan, ketepatan yang lebih baik.

Bil. 1.

Bahagian Skru pelaras sifar

Fungsi Melaraskan jarum penunjuk kepada sifar. Perlu pelarasan jika tidak pada kedudukan sifar apabila menguji voltan dan arus. Melaraskan jarum penunjuk sebelum menguji kerintangan. Pemilihan julat rintangan, voltan, arus, frekuensi Penunjuk bacaan pada skala Penunjuk nilai rintangan, voltan AT dan AU , arus AT dan AU, frekuensi Kadar sukatan yang hendak diukur Terminal probe negatif (hitam) Terminal probe positif (merah)

2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Pelaras sifar ohm Tombol pemilih julat Jarum penunjuk Skala Julat Terminal negatif Terminal positif

Jadual3.1 :Bahagianutamadanfungsi meter pelbagai

3.1.1.1

Operasi Meter Pelbagai a) Mengukur nilai rintangan () pemilihan skala meter pelbagai adalah pada julat. Melakukan penentukuran dengan menemukan probe positif dan probe negatif. Melaraskan jarum penunjuk meter kepada kedudukan 0 dalam skala Perlu memastikan bahawa tiadavoltan yang melalui litar semasa pengujian dibuat. kedua-dua probe diletakkanpada terminal yang hendak diuji dan bacaan diambil mengikut skala yang telah dipilih. b) Menguji keterusan ( BUZZ ) Menetapkan tombol pemilih julat BUZZ dengan meletakkan kedua probe pada dua poin untuk diuji. Buzzer akan berbunyi apabila terdapat keterusan.

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

103

c) Mengukur voltan AT dan AU Probe meter pelbagai merah di letakkan pada tanda + dan probe hitam pada tanda COM pemilihan skala meter pelbagai disetkan pada julat volt AT atau AU. Pemilihan julat perlu lebih besar nilainya daripada bacaan yang akan diukur. Pengukuran voltan AT perlu mengikut kekutuban, probe merah; iaitu kutub positif (+) disambung kepada kutub positif sumber masukan DC yang diukur dan probe hitam; iaitu kutub negatif (-) disambung kepada kutub negatif sumber. Probemeter pelbagai diletakkan secara selari dengan komponen / dalam litar.

Rajah 3.14 : Meter pelbagai diletakkan selari d) Meter pelbagai untuk mengukur arus DC Skala pemilih disetkan pada kedudukan DC miliAmpere dengan julat 500 mA. Probe perlu disambung secara siri dengan sumber bekalan DC (arus terus). Bacaan akan menjadi lebih jitu apabila jarum penunjuk berada pada kedudukan maksimum;.

Rajah 3.15 : Meter pelbagai diletakkan sesiri

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

104

AKTIVITI 3A

Lengkapkan jadual dibawah. Peralatan Multimeter Fungsi

Tandakan pada penyataan yang betul dan tandakan X pada penyataan yang salah. 1. Meter pelbagai atau dikenali multimeter merupakan alat pengukuran yang digunakan untuk mengukur bacaan voltan arus terus (AT), voltan arus ulangalik (AU) dan mengukur nilai rintangan dan arus di dalam sesuatu litar.

2.

Terdapat dua jenis multimeter iaitu multimeter analog dan multimeter digital. Meter pelbagai digunakan untuk menguji fasa voltan.

3.

4.

Meter pelbagai analog memberi bacaan yang lebih tepat berbanding dengan digital.

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

105

MAKLUMBALAS AKTIVITI 3A

Lengkapkan jadual dibawah. Peralatan Multimeter Fungsi Alat yang digunakan untuk mengukur bacaan voltan arus terus (AT), voltan arus ulangalik (AU), mengukur nilai rintangan dan juga mengukur arus di dalam sesuatu litar serta menguji sesuatu komponen/peralatan dalam baik atau tidak.

Tandakan pada penyataan yang betul dan tandakan X pada penyataan yang salah. 1. Meter pelbagai atau dikenali multimeter merupakan alat pengukuran yang digunakan untuk mengukur bacaan voltan arus terus (AT), voltan arus ulangalik (AU) dan mengukur nilai rintangan dan arus di dalam sesuatu litar.

2.

Terdapat dua jenis multimeter iaitu multimeter analog dan multimeter digital. Meter pelbagai digunakan untuk menguji fasa voltan.

/ x /

3.

4.

Meter pelbagai analog memberi bacaan yang lebih tepat berbanding dengan digital.

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

106

AKTIVITI PENGKAYAAN 3A

Sila cari maklumat berkaitan Standard Operating Procedure SOP bagi meter pelbagai dan insulation resistance tester.Anda boleh merujuk kepada pensyarah ataupun melayari internet untuk mendapatkan maklumat ini.

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

107

INPUT 3B

ObjektifAm :Melaksanakanujian pemasangan ObjektifKhusus: Di akhirpembelajaranp elajarakandapat :-

3.2

Jenis-Jenis Pengujian

Terdapat beberapa jenis pengujian Menerangkanjenisyang perlu dijalankan ke atas litar jenispengujian pendawaian serta ke atas peralatan. Di antara pengujian yang perlu dijalankan ialah : Pemeriksaan visual Ujian Sambungan litar pengesan ke panel pengesan kebakaran Ujian Pengesan Haba Ujian Pengesan Asap Ujian Break Glass

3.2.1

Pemeriksaan Visual Ujian pemeriksaan visual amat penting bagi melihat secara kasar keadaan sambungan litar yang dilakukan. Selain itu ujian pemeriksaan visual amat penting bagi melihat samada panel pengesan kebakaran berada dalam keadaan yang selamat untuk digunakan. Berikut adalah 4 jenis deria yang biasa digunakan semasa pemeriksaan visual iaitu: LIHAT BAU RASA (SENTUHAN) DENGAR Ujian pemeriksaan visual adalah ujian pertama yang dijalankan sebelum menjalankan ujian lain.

3.2.2

Pemeriksaan Keterusan Sambungan Bagi Sambungan Litar Pengesan ke Panel Pengesan Kebakaran Alat yang digunakan untuk melakukan pemeriksaan ini ialah meter pelbagai. Laraskan meter ke julat ohm

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

108

Pemeriksaan ini dilakukan dengan meletakkan leads test pada setiap kabel yang telah dipasang pada komponen pengesan. Jika terdapat sambungan antara tamatan pengesan maka meter akan menunjukan skala 22 K. Jika tidak terdapat sambungan antara tamatan maka meter akan menunjukan skala infiniti ohm .

End of Line Resistor (Input Zone = 22K)

End of Line Resistor (Input Zone = 3K)

+
Rajah 3.21 a :Pemeriksaan Keterusan Sambungan Bagi Sambungan Litar Pengesan ke Panel Pengesan Kebakaran Jika terdapat sambungan antara tamatan loceng penggera maka meter akan menunjukan skala 3 K. Jika tidak terdapat sambungan antara tamatan loceng penggera maka meter akan menunjukan skala infiniti ohm .

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

109

End of Line Resistor (Input Zone = 22K)

+
End of Line Resistor (Input Zone = 3K)

Rajah 3.21 b :Pemeriksaan Keterusan Sambungan Bagi Sambungan Litar Loceng Penggera ke Panel Pengesan Kebakaran Langkah - langkah untuk melakukan ujian keterusan Setkan multimeter kepada x100 K Ukur bacaan rintangan pada setiap iaitu bacaan antara: a. positif negatif pengesan Zon1 b. positif negatif pengesan Zon2 c. positif negatif loceng penggera 3. Catatkan bacaan anda. Ujian Pengesan Haba 1. 2. Langkah - langkah untuk melakukan ujian Pengesan Haba 1) Uji pengesan haba dengan menggunakan heat gun

3.2.3

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

110

Rajah 3.22 a : Ujian Pengesan Haba menggunakan heat gun 2) Pengesan haba akan menyalakan LED jika mengesan sebarang perubahan suhu yang mendadak dan akan menghantar isyarat ke pusat kawalan untuk mengaktifkan penggera.

Rajah 3.22 b : Paparan LED akan menyala 3) Isyarat LED di Zone 4 akan berkelip apabila pengesan haba diaktifkan.

Rajah 3.22 c : Isyarat LED di Zone 4 akan berkelip 4) Isyarat penggera boleh dimatikan dengan menekan suis utama reset.

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

111

Rajah 3.22 d : Cara matikan penggera dengan menekan butang RESET

3.2.4

Ujian Pengesan Asap Langkah - langkah untuk melakukan ujian Pengesan Asap 1) Uji pengesan haba dengan menggunakan smoke detector spray

Rajah 3.23 a : Ujian Pengesan asap menggunakan smoke detector

spray

2) Pengesan haba akan menyalakan LED jika mengesan sebarang perubahan suhu yang mendadak dan akan menghantar isyarat ke pusat kawalan untuk mengaktifkan penggera.

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

112

Rajah 3.23 b : Paparan LED akan menyala 3) Isyarat LED di Zone 4 akan berkelip apabila pengesan haba diaktifkan.

Rajah 3.23c: Isyarat LED di Zone akan berkelip 4) Isyarat penggera boleh dimatikan dengan menekan suis utama reset.

Rajah 3.23d :Cara matikan penggera dengan menekan butang RESET

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

113

3.2.5

Ujian Break Glass Langkah - langkah untuk melakukan ujian Break Glass 1) Penggera akan diaktifkan jika kaca pada Fire alarm call point di pecahkan(untuk pengujian hanya melonggarkan skrew pada badan Fire alarm call point

Rajah 3.24a :Ujian break glass menggunakan kekunci break glass

2) Pengesan haba akan menyalakan LED jika mengesan sebarang perubahan suhu yang mendadak dan akan menghantar isyarat ke pusat kawalan untuk mengaktifkan penggera.

Rajah 3.24b :Paparan LED akan menyala

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

114

3)

Isyarat LED di Zone 4 akan berkelip apabila pengesan haba diaktifkan.

Rajah 3.24 c: Isyarat LED di Zone akan berkelip

4) Isyarat penggera boleh dimatikan dengan menekan suis utama reset.

Rajah 3.24d :Cara matikan penggera dengan menekan butang RESET

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

115

AKTIVITI 3B

Nyatakan fungsi bagi alat ujian di bawah di dalam pemasangan panel kawalan pengesan kebakaran.

Meter Pelbagai

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

116

MAKLUMBALAS AKTIVITI 3A

Meter Pelbagai

Pemeriksaan Tamatan Kabel Bagi Ujian Litar Utama Dan Litar Kawalan Menentukan keadaan kabel dari kerosakan litar buka.

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

117

AKTIVITI PENGKAYAAN 3B

Untuk meningkatkan pengetahuan anda tentang pengujian litar pengesan kebakaran sila layari internet untuk melihat cara-cara pengujian ini dijalankan.

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

118

FAKTA KUNCI

Uji pengesan haba/asap/break glass dengan menggunakan alat yang sesuai

Pengesan haba akan menyalakan LED jika mengesan sebarang perubahan suhu yang mendadak dan akan menghantar isyarat ke pusat kawalan untuk mengaktifkan penggera

Isyarat LED di Zone yang terlibat akan berkelip apabila pengesan haba diaktifkan.

Isyarat penggera boleh dimatikan dengan menekan suis utama reset.

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

119

PENILAIAN KENDIRI

Sila buat latihan di bawah bagi memantapkan kefahaman anda. 1. Nyatakanperalatan pengujian yang pemasangan litar pengesan kebakaran. digunakan dalam pengujian

2. Terangkan cara penggunaan meter pelbagai bagi pengujian sambungan pengesan ke panel pengesan kebakaran. 3. Terangkan cara penggunaan meter pelbagai bagi pengujian sambungan loceng penggera ke panel pengesan kebakaran.

LA1/LnP01.03 LA2/LnP02.03 LA3/LnP03.03

120

MAKLUM BALAS PENILAIAN KENDIRI

1. Peralatan yang digunakan dalam pengujian pemasangan motor elektrik ialah: a. Meter pelbagai 2. Terangkan cara penggunaan meter pelbagai bagi pengujian sambungan litar pengesan kebakaran. Laraskan meter ke julat ohm Pemeriksaan ini dilakukan dengan meletakkan leads test pada setiap kabel yang telah dipasang pada komponen pengesan. Jika terdapat sambungan antara tamatan pengesan maka meter akan menunjukan skala 22 K. Jika tidak terdapat sambungan antara tamatan maka meter akan menunjukan skala infiniti ohm .

3. Terangkan cara penggunaan meter pelbagai bagi pengujian sambungan loceng penggera ke panel pengesan kebakaran. Laraskan meter ke julat ohm Pemeriksaan ini dilakukan dengan meletakkan leads test pada setiap kabel yang telah dipasang pada komponen pengesan. Jika terdapat sambungan antara tamatan loceng penggera maka meter akan menunjukan skala 3 K. Jika tidak terdapat sambungan antara tamatan loceng penggera maka meter akan menunjukan skala infiniti ohm .