Anda di halaman 1dari 20

TUGAS TELAAH KURIKULUM SEKOLAH MENENGAH

LOGARITMA








KELOMPOK 2
1. Rahmad Doni (115924)
2. Relita Wira Naluria (115967)
3. Lia Septiana Ningsih (115980)
4. Eka Sulis Setyarini (115993)
5. Fajar Gandis Alwarda (1151013)
6. Trimurti Ningtyas (1151019)


PROGRAM STUDY PENDIDIKAN MATEMATIKA / 2011 F
SEKOLAH TINGGI KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN
PERSATUAN GURU REPUBLIK INDONESIA
JOMBANG
2013
A. Tujuan Pembelajaran
1. Agar siswa mengerti tentang pengertian logaritma.
2. Agar siswa mampu tentang sifat logaritma.
3. Agar siswa dapat memahami tentang persamaan logaritma.
4. Agar siswa mampu memecahkan masalah yang berkaitan dengan logaritma.
5. Agar siswa mampu memahami tentang fungsi logaritma.

Standart Kopetensi.
Memecahkan masalah yang berkaitan dengan bentuk logaritma.
Kopetensi dasar.
Menggunakan aturan dan sifat- sifat logaritma.
Meggunakan persamaan dan fungsi logaritma.

B. Isi Pembelajaran
1. Pengertian Logaritma
Bentuk

b adalah logaritma b dengan bilangan pokok a, dimana a disebut bilangan pokok dengan
a > 0 dan a 1 dan b disebut bilangan yang dilogaritmakan dengan a > 0.
2. Sifat sifat logaritma
Jika (x, y, b, c, dan d) > 0 dan (m, n) bilangan real, a > 0 dan a 1, maka :
-




-



-


-

log


-

=


-







3. Persamaan Logaritma

o Jika a > 0, a 1 dan f(x), g(x) > 0 dan berlaku

()
()

()
() ()()

o Persamaan bentuk
()

()

Operasikan logaritma di kedua ruas persamaan
o Persamaan bentuk lain biasanya menggunakan permisalan untuk memudahkan
penyelesaian.

4. Pertidaksamaan Logaritma

o Untuk 0 < a <1
Jika log a f(x) log a g(x) maka f(x) g(x)
Jika log a f(x) log a g(x) maka f(x) g(x)
o Untuk a 1
Jika log a f(x) log a g(x) maka f(x) g(x)
Jika log a f(x) log a g(x) maka f(x) g(x)



5. Fungsi Logaritma
Fungsi logaritma adalah invers dari fungsi eksponen f(x) =


Bentuk Dasar :
g(x) =

dengan a > 0, a 1 dan x > 0

GAMBAR

Sifat fungsi logaritma f(x) =


Kurvanya selalu di sebelah kanan sumbu Y
Memotong sumbu X di titik (1, 0)
Mempunyai asimtot tegak x = 0
Monoton naik untuk a > 1, dan monoton turun untuk 0 < a < 1








SOAL DAN PEMBAHASAN

1. Jika
2
log 3 = a dan
3
log 5 = b, maka
15
log 20 = .....
A.
a
2

B.
2
a

C.
( )
ab 2
b 1 a
+
+

D.
1 ab 2
1 b
+
+

E.
( ) b 1 a
ab 2
+
+

Pembahasan: E
Log
15
20 =
15 log
20 log
3
=
15 log
20 log
3
3

=
3 . 5 log
4 . 5 log
3
3

=
3 log 5 log
2 log 5 log
3 3
2
3 3
+
+

=
1 b
a
2
b
+
+

=
( ) 1 b a
2 ab
+
+


2. 32 log 125 log . 27 log
16 9 5
+ = .....
A. 61/36
B. 9/4
C. 61/20
D. 41/12
E. 7/2
Pembahasan: E
32 log 125 log . 27 log
16 9 5
+
=
= 2 log
4
5
5 log
2
3
. 3 log
2
3
2 3 5
+ |
.
|

\
|
|
.
|

\
|

= ( )
4
5
5 log
4
9
5
+ s
=
4
5
4
9

=
2
7
4
14
=

3. Jika log
10
5 x 2 +
= log
(2x + 5)
100, maka x = .
a. -52,5 d. 52,5
b. -2,45 e. 2,45
c. -47,5
Pembahasan: B
log
10
5 x 2 +
= log
(2x+5)
100
log (2x + 5) log 10 =
) 5 x 2 log(
100 log
+

log (2x + 5) log 10 =
) 5 x 2 log(
10 log
2
+

log (2x + 5 ) 1 =
) 5 x 2 log(
2
+

(log (2x + 5) (log (2x + 5)) (log (2x + 5)) = 2
(log (2x + 5))
2
(log (2x + 5 )) 2 = 0
Misalkan y = log (2x + 5)
(log (2x +5))
2
(log (2x + 5)) 2 = 0
y
2
y 2 = 0
(y 2) (y + 1) = 0
y = 2 : y = -1
y = 2 log (2x + 5) = 2
log (2x + 5) = log 10
2

(2x + 5) = 100
2x = 95
x = 47,5
y = -1 log (2x + 5) = 1
log (2x + 5) = log 10
-1

(2x + 5) =
10
1

20x 50 = 1
x = -2,45

4. Persamaan
x log
2
4 + 6 = 0 dipenuhi oleh ..
a. x = 2 ; x = 3 d. x = -2 ; x = -3
b. x = 2 ; x = -3 e. x = -2 ; x = 3
c. x = 1 ; x = 3
Pembahasan: A
Misalkan y =
x log
2
2
x log
2
4 - 5(
x log
2
2 ) + 6 = 0
(2
2
)
x log
2
- 5(2
x log
2
) + 6
(2
x log
2
)
2
- 5(2
x log
2
) + 6
y
2
5y + 6 = 0
(y 2) (y 3) = 0
y = 2 ; y = 3
y = 2 2
x log
2
= 2
x = 2
y = 3 2
x log
2
= 3
x = 3

5. Jika log
a
(3x 1) log
5
a = 3, maka x = .
a. 36 d. 45
b. 39 e. 48
c. 42
Pembahasan: C
log
a
(3x 1) log
5
a = 3
log
a
(3x 1) =
a log
3
5

log
a
(3x 1) = 3 log
a
5
log
a
(3x 1) = log
a
5
3

(3x 1) = 125
3x = 124
x = 42

6. Himpunan penyelesaian pertidaksamaan log
2
(x
2
-x) 1 adalah ..
A. (x|x < 0 atau x >1)
B. (x|-1 x 2, x 0, x 1)
C. (x|-1 x < 0 atau 1 < x 2)
D. (x|-1 < x 0 atau 1 x < 2)
E. (x|-1 x 0 atau 1 x 2)
Pembahasan: C
log
2
(x
2
-x) 1 log
2
(x
2
-x) log
2
2
x
2
x 2 dan x
2
x > 0
x
2
x 2 0 dan x2 x > 0
(x - 2)(x + 1) 0 dan x(x - 1) > 0
x = 2 ; x -1 dan x 0 ; x 1

7. Himpunan penyelesaian pertidaksamaan log
2
1
(1 2x) > 3 adalah ..
A. {x|x < atau x > 7/16}
B. {x|x <
16
7
atau x > }
C. {x|7/16 < x < 1/2}
D. {x|
2
1
< x <
16
7
}
E. {x|x < 1/2 atau > 7/16}
Pembahasan: C
log
2
1
(1 2x) > 3 log
2
1
(1 2x) > log
2
1
3
2
1
|
.
|

\
|

1 - 2x <
3
2
1
|
.
|

\
|
dan (1 2x) > 0
1 2x <
8
1
dan (1 2x) > 0

8
7
- 2x < 0 dan (1 2x) > 0
2x >
8
7
dan 2x < 1
x >
16
7
dan x <
2
1


8. Nilai maksimun fungsi f(x) = log
2
(x + 5) + log
2
(3 - x) adalah ..
A. 4
B. 8
C. 12
D. 15
E. 16
Pembahasan: A
f(x) = log
2
(x + 5) + log
2
(3 - x)
= log
2
(x + 5) (3 - x)
= log
2
(15 2x x
2
)
y = 15 2x x
2
y
1
= -2 - 2x -2 2x = 0
2x = -2
x = -1
Y
maks
= 15 2(-1) (-1)
2
= 16
F(x) = log
2
16 = log
2
2
4
= 4

9. Himpunan penyelesaian pertidaksamaan
2
log (x
2
3x +2) <
2
log (10 - x), 9 e _ adalah ..
A. {x| -2 < x < 1 atau 2 < x < 4}
B. {x| x < 1 atau x > 2}
C. {x| -2 < x < 4}
D. {x| x > 10}
E. {}
Pembahasan: C
2
log (x
2
3x +2) <
2
log (10 - x)
x
2
3x + 2 < 10 x
x
2
2x 8 < 0
(x - 4)(x + 2) < 0

10. Nilai x yang memenuhi pertidaksamaan : 2 log x log (2x + 5) + 2 log 2 adalah ..
A.
2
5
< x 8
B. -2 x 10
C. 0 < x 10
D. -2 < x < 0
E.
2
5
x < 0
Pembahasan: C
2 log x log (2x + 5) + 2 log 2
log(x
2
) log (2x + 5) + 2
2

log(x
2
) log (2x + 5) (4)
x
2
8x + 20
x
2
8x 20 0
(x - 10)(x + 2) 0
x = 10 ; x = -2
20 x 8
x
2
+
> 0 x > 0
SOAL UAN DAN PEMBAHASAN
SOAL UN Tahun 2005 paket IPA
1. Nilai dari
r
log
5
1
p
.
q
log
3
1
r
.
p
log
q
1
adalah ..
a. -15
b. -5
c. -3
d.
15
1

e. 5
Pembahasan: A
r
log
5
p
1
.
q
log
3
r
1
.
p
log
q
1
=
r
log p
-5
.
q
log r
-3
.
p
log q
-1

= (-5) (-3) (-1) .
r
log p.
p
log q.
q
log r
= (-15)
r
log r
= -15
SOAL UN Tahun 2005 paket IPA
2. Nilai dari
5
1
log 27 .
3
log 25 +
4 3
log
9 adalah .....
a. 6
b. 8
c. 10
d. 16
e. 22
Pembahasan: C
5
1
log 27 .
3
log 25 +
4 3
log
9 = log
1
5

(3)
2
3
. log
2
1
3
(5)
2
+ 9
2 2
4 log 3

=
|
|
|
|
.
|

\
|
1
2
3
|
|
|
|
.
|

\
|
2
1
2
log
5
(3). log
3
(5) +
2
4
= |
.
|

\
|
2
3
(4). 5 log
5
+16
= -6 + 16 = 10

SOAL UN Tahun 2006 paket IPA
3. Akar-akar dari persamaan log
2
(x
2
4x + 5) = 3 adalah x
1
dan x
2
. Nilai x
1
2
+ x
2
2
adalah .....
i. 3
ii. 4
iii. 10
iv. 16
v. 22
Pembahasan: E
log
2
(x
2
4x + 5) = log
2
2
3
(x
2
4x + 5) = 2
3

x
2
4x -3 = 0 x
1
+ x
2
= 4
x
1
.x
2
= -3
x
1
2
+ x
2
2
= (x
1
+ x
2
)
2
2x
1
x
2
= (4)
2
2(-3)
= 22
SOAL UN Tahun 2006 paket IPA
4. Nilai x yang memenuhi persamaan log
2
log
2
( ) 3 2
1 x
+

= 1 + log
2
x adalah .....
i. log
2
3
ii. log
3
2
iii.
3
2
log
iv. -1 atau 3
v. 8 atau
2
1

Pembahasan: A
log
2
log
2
( ) 3 2
1 x
+

= 1 + log
2
x = 1 + log
2
x
log
2
log
2
(2 . 2
x
+ 3) =
2
log 2x
log
2
(2 . 2
x
+ 3) = 2x
(2 . 2
x
+ 3) = 2
2x

0 = (2
x
)
2
2(
2x
) - 3
0 = (2
x
- 3)(2
x
+ 1)
2
x
= 3 x =
2
log 3
2
x
= -1 x = {}
SOAL UN Tahun 2012 paket A63-IPA
5. Diketahui
5
log 3 = a dan
3
log 4 = b. Nilai
4
log 5 = ...
a.
ab
a + 1
d.
a
ab
1

b.
b
a
+
+
1
1
e.
b
ab
1

c.
a
b

+
1
1

Pembahasan :
4
log 15 =
4 log
15 log
3
3
=
4 log
3 log 5 log
3
3 3
+
=
b
a
1
1
+
=
ab
1
+
b
1
=
ab
a + 1


SOAL UN Tahun 2012 paket B24-IPA
6. Diketahui
2
log 3 = x dan
2
log 10 = y. Nilai
6
log 120 = ....
a.
1
2
+
+ +
x
y x
d.
x
xy 2 +

b.
2
1
+ +
+
y x
x
e.
1
2
+ x
x

c.
2 + xy
x

Pembahasan :
6
log 120 =
6 log
120 log
2
2
=
2 log 3 log
4 log 10 log 3 log
2 2
2 2 2
+
+ +
=
1
2
+
+ +
x
y x


SOAL UN Tahun 2012 paket D48-IPA
7. Diketahui
3
log 6 = p dan
3
log 2 = q. Nilai
24
log 288 = ....
a.
q p
q p
2
3 2
+
+
d.
q p
q p
2 3
2
+
+

b.
q p
q p
2
2 3
+
+
e.
q p
p q
3 2
2
+
+

c.
q p
q p
3 2
2
+
+

Pembahasan :
24
log 288 =
24 log
288 log
3
3
=
4 log 6 log
8 log 36 log
3 3
3 3
+
+
=
2 3 3
3 3 2 3
2 log 6 log
2 log 6 log
+
+

=
2 3 3
3 3
2 log 6 log
2 log 3 6 log 2
+
+
=
q p
q p
2
3 2
+
+


SOAL UN Tahun 2012 paket A63-IPA
8. Jika
2
log 3 = a dan
3
log 5 = b, maka
15
log 20 = .....
i.
a
2

ii.
2
a

iii.
( )
ab 2
b 1 a
+
+

iv.
1 ab 2
1 b
+
+

v.
( ) b 1 a
ab 2
+
+

Pembahasan: E
Log
15
20 =
15 log
20 log
3
=
15 log
20 log
3
3

=
3 . 5 log
4 . 5 log
3
3

=
3 log 5 log
2 log 5 log
3 3
2
3 3
+
+

=
1 b
a
2
b
+
+

=
( ) 1 b a
2 ab
+
+

SOAL UN Tahun 2012 paket A63-IPS
9. Diketahui
3
log 2 = p, maka
8
log 81 = ....
a. 4p d.
3
4 p

b. 3p e. 4 + 3p
c.
p 3
4

Pembahasan :
24
log 81 =
8 log
81 log
3
3
=
3 3
4 3
2 log
3 log
=
2 log . 3
3 log . 4
3
3
=
p . 3
1 . 4
=
p 3
4


SOAL UN Tahun 2012 paket D48-IPS
10. Diketahui
3
log 2 = p, maka
8
log 81 = ....
a.
p
2
d.
3
p

b.
2
p
e. p
4
3

c.
p
3

Pembahasan :
9
log 16 =
9 log
16 log
2
2
=
2 2
4 2
3 log
2 log
=
3 log . 2
2 log . 4
2
2
=
p . 2
1 . 4
=
p
2


SOAL UN Tahun 2012 paket E51-IPS
11. Diketahui
3
log 2 = p, Nilai dari
8
log 12 sama dengan = ....
a.
3
2 + p
d.
p
p
3
1 2 +

b.
3
2 1 p +
e.
p
p
3
2 +

c.
p
p
2 1
3
+

Pembahasan :
8
log 12 =
8 log
12 log
3
3
=
2 log 4 log
3 log 4 log
3 3
3 3
+
+
=
p +
+
2 log 2
1 2 log 2
3
3
=
p p
p
+
+
2
1 2
=
p
p
3
1 2 +

SOAL UN Tahun 2012 paket A63-IPS
12. 32 log 125 log . 27 log
16 9 5
+ = .....
i. 61/36
ii. 9/4
iii. 61/20
iv. 41/12
v. 7/2
Pembahasan: E
32 log 125 log . 27 log
16 9 5
+
=
5
2
3
3
2
3
5
2 log 5 log . 3 log
2
+ +
= 2 log
4
5
5 log
2
3
. 3 log
2
3
2 3 5
+ |
.
|

\
|
|
.
|

\
|

= ( )
4
5
5 log
4
9
5
+ s
=
4
5
4
9

=
2
7
4
14
=
SOAL UN Tahun 2008 paket IPA
13. Akar-akar persamaan
2
log 2x 6 .
2
log x + 8 =
2
log 1 adalah x
1
dan x
2
. Nilai x
1
+ x
2
= ....
a. 6 d. 12
b. 8 e. 20
c. 10
Pembahasan :
2
log 2x 6 .
2
log x + 8 =
2
log 1
2
log
6
2
x
x
. 256 =
2
log 1
4
x
256
= 1
x
4
= 256
x
1.2
=
4
256 = 4
x
1
+ x
2
= 4 + 4 = 8
SOAL UN Tahun 2008 paket IPA
14. Diketahui
2
log 7 = a dan
2
log 3 = b, maka nilai dari
6
log 14 adalah ....
a.
b a
a
+
d.
) b 1 ( a
a
+

b.
b a
1 a
+
+
e.
) b 1 ( a
1 a
+
+

c.
1 b
1 a
+
+

Pembahasan :
Jika
2
log 7 = a dan
2
log 3 = b
Maka
6
log 14 =
2 log 3 log
2 log 7 log
2 2
2 2
+
+
=
1 b
1 a
+
+




DAFTAR PUSTAKA

Johanes, Spd M.Ed, Kastolan, Spd dan Sulasim, Spd. 2007 Kompetensi Matematika 1A. Jakarta :
Yudhistira
Ujian Nasional IPA 2007 2008
Drs. Sobirin. 2007. Fokus Matematika Siap UAN SMA/MA KTSP 2006. Jakarta
Hilda Yohana, Msi. 2012 . Kumpulan Rumus Matematika SMA/MA.Depok, Jawa Barat

Anda mungkin juga menyukai