A sht doktrina e Trinitetit frymzim hyjnor?

Autori: M.A.C. Cave

Prktheu: Vullnet Mehmeti www.islamic-invitation.com

K ushtim
Kt pun modeste t hulumtimit shkencor ia kushtoj Zotit xh.sh. pr at q m dhuroi mua urtsi, gruas sime Nenet, ndihmse e dashur pr mua me nj zemr bujare, nn q kujdeset pr fmijt tan. Ajo sht nj grua e dlir, e virtytshme dhe q e ka frik Zotin. Dhe t gjith fmijve t mi pr entuziazmin dhe mbshtetjen e tyre, miqve t mi, dhe t afrmve pr besnikrin e tyre, dhe n prkujtim t prindrve t mi q prjetuan vuajtje dhe mundime t shumta nga pafuqia dhe dobsia ime e vazhdueshme, e megjithat dashuria dhe ndjenjat e tolerancs s tyre po m prshkojn trupin. S fundi un ua kushtoj t gjith miqve t mi nga gjiri i popullit dhe u jam mirnjohs pr fjalt e tyre q shprehin inkurajim dhe mbshtetje t pakompromis pr botimin e ktij libri. M.A.C Cave 15 Gusht 1996

M I RNJOHJE
N prulje t plot, un i pranoj bekimet e Zotit dhe e falnderoj At q m mundsoi t dal n drit ky libr duke e br realitet kt dshir time t flakt. E pranoj se ia kam pr borxh Dr. Maneh Al-Johani-t, Sekretar i prgjithshm i Asambles Botrore t Rinis Islame (WAMY) pr publikimin e ktij punimi t hulumtimit shkencor. Falnderimet e mia t sinqerta t gjith dashamirsve t cilt m dhan prkrahje dhe ndihm n kt punim me

detaje teknike me zemrgjersi dhe paansi t plot. Shpreh mirnjohjen time t sinqert pr t gjith ata t cilt punuan me zell dhe sinqeritet pr t nxjerr n drit kt botim. Lus Zotin e Plotfuqishm, nga mshira e Tij e pakufishme t lshoj bekimet e Tij mbi t gjith ata. Amin! M.A.C. Cave

N Ungjillin e Gjonit n Bibl (Gjoni 8:40) Jezusi Isai a.s. (shkurtes pr: `alejhis-selam`- `Paqja qoft mbi t) thot: "Por ju tani krkoni t m vrisni mua, q ju kam folur t vrtetn q kam dgjuar nga Perndia." Kurse Allahu (Zoti) n Kur'an (Ali Imran, 3:59) thot: "Vrtet, shtja e Isait (t lindur pa baba) tek Allahu sht sikurse shtja e Ademit. At e krijoi Ai nga dheu, e pastaj atij i tha: 'Bhu!' ai u b." Realiteti i Njshmris s Zotit dhe karakteri i rolit t Jezusit a.s., sipas shkrimeve biblike: Hedhja posht e konceptit t Mishrimit t Zotit dhe t Trinitetit nuk e diskrediton Jezusin, por n fakt e ngre Zotin n pozitn e Tij t ngritur, unike, t lartsuar dhe t pashembullt si Hyjnia e vetme e vrtet q meriton t adhurohet. Jezu Krishti nuk sht Zot por Profet i madh dhe i Drguar i Zotit!

Prmbajtja
Hyrje............................... Parathnie ... Raporte t mediave speciale nga Britania e Madhe. T krishert. Doktrina e Trinitetit Si u zhvillua Triniteti dhe u shndrrua n nj doktrin krishtere Faktort q ndikuan n doktrinn e Trinitetit Justifikimi i doktrins s Trinitetit nga ana e trinitarve Doktrina e Trinitetit nuk sht msuar nga t krishtert e hershm A flet Bibla pr doktrinn e Trinitetit?................................... -Rreth shkrimeve hebraike.... -Rreth shkrimeve greke.. Hedhja posht e dotrins s Trinitetit nga t krishtert modern Msimet e Profetve t Zotit. ka thot Bibla pr Zotin dhe Jezusin a.s................. 1.Dshmia e Bibls pr Zotin................. 2.Dshmia e Bibls pr Jezusin a.s.............. 3.ka thot Jezusi a.s. pr Zotin dhe veten.. ka thot Kur'ani pr Zotin Faktet biblike pr doktrinn e Trinitetit. Argumente shtes pr hedhjen posht t dotrins s Trinitetit... A e miratoi Jezusi a.s. konceptin e Shpirtit t Shenjt.. ka sht Kur'ani dhe ka thot pr Jezusin a.s. dhe nnn e tij Tregim i uditshm. Paralajmrim pr ata t cilt e parandalojn Mesazhin e Zotit Shnime dhe bibliografia...

Hyrje
Ky botim i librit "A sht doktrina e trinitetit frymzim hyjnor?" do t shrbej si ushqim pr t menduarit e donjrit q ka mendje t shndosh dhe ndjeksve t krishterizmit modern. Koncepti i Trinitetit i ka hutuar t gjith ata krishter q thirrin n t. Edhepse z. M.A.C. Cave ishte i krishter i cili besonte m par n Trinitet, kur ai e kreu hulumtimin e tij prreth origjins s ksaj doktrine, ai zbuloi duke qen krejtsisht i habitur se ka qen nj prpunim von i sajuar q sht prfytyruar dhe sht projektuar nga ana e shkrimtarve dhe mendimtarve t ndryshm. Z. M.A.C. Cave grumbullon prova dhe fakte se Triniteti nuk sht asgj tjetr vese nj doktrin t ciln e ka nxjerrur njeriu nga vetja e cila nuk barazohet q t jet shpallje nga Zoti. M pas, kjo doktrin e thurrur nga njeriu e humbn ngathtsin e saj pr arsye se ngrthen n vete kontradikta dhe rezulton si problematik e vshtir te hierarkit krishtere n prgjithsi, e n veanti te klerikt q prpiqen pr ta mbshtetur at. sht e papranueshme nga ana e personit q mendon drejt t kapet pr ksaj dogme duke patur paraysh gjith t metat e saj. Njeriu duke qen racional, ai do t ishte m kritik n shtjet q kan t bjn me aspektin shpirtror q jan thelbsore pr jetn e tij. Ai do t prpiqej t'i prgjoj shkrimet fetare t t tjerve duke ecur rreth e rrotull pr ta gjetur t vrtetn bindse. Dhe, nuk do t'i lejonte vetes q t jet viktim e vetknaqsis dhe besimit t verbr si I ka ndodhur n t kaluarn. Mundohuni q t pasqyroni shiqimin n vargjet e shkrimeve t shenjta: Apeloj deri te lexuesit q ta shqyrtojn kt libr dhe t gjykojn me paanshmri dhe me zemr t hapur ndaj s

vrtets, sepse kjo sht e vetmja rrug e cila na shpie n vendimin e duhur, e q rregullon jetn e njeriut n kt bot dhe n tjetrn.

Parathnie
S'ka gj q i ofendon m tepr t krishtert se sa t fussh dyshime n doktrinn e Trinitetit, burimin kryesor t besimit t tyre. Q n fmijrin time si i krishter, kam ditur bindshm se nj pasues i devotshm i krishterizmit me siguri q do t lndohet, nse e kundrshton pr dika q ai e njihte si t vrtet. Por, pr ta ndjekur verbrisht duke ditur se ka dika m t mir sht largim nga rruga e drejt pasi q un jam detyruar prpara urdhrave t Zotit q t'i largoj ata t devijuar nga doktrina e pavrtet. sht nj e drejt parsore e do individi q ta dij t vrtetn e cila do ta shpie at n rrugn e drejt. sht fakt se njeriu sht krijuar si nj qenie racionale, kshtu q ai posedon kapacitetin e arsyes. Lidhur me t, njeriu gjithmon ka prirjen pr t krkuar t vrtetn. Andaj, si individ, pritet nga ai q t'i arsyetoj gjrat n mnyr objektive, me an t fjalve dhe veprave t tij pr t arritur qllimin e tij. M tej, ai sht i nderuar me lirin e zgjedhjes q i mundson atij t prshtatet n nj shoqri t civilizuar. sht po aq e vrtet se askush nuk ka t drejt ta detyroj dik q ta pranoj dhunshm qoft edhe t vrtetn. Megjithat, sht nj lloj arrogance dhe kokfortsie pr nj qenie racionale q ta hedh posht t vrtetn. Njerzit t cilt ndjekin parimet jo vetm q e prkrahin "t vrtetn", edhe nse ajo sht e hidhur, por gjithashtu jan t gatshm pr ta mbrojtur at t vrtet n fardo rrethane deri n at shkall saq edhe flijojn jetn e tyre. Triniteti sht i rrnjosur thell n mesin e t krishterve q rrall ndodh q ndonjri ta vras mendjen se ka nnkuptohet nga "tre n nj Zot". Edhepse origjinn e

ka nga besimet pagane, shumica e tyre nuk pyeten kurr mes veti pr vrtetsin e nj doktrine t till, duke mos patur njohuri se sht e shpikur nga njeriu dhe nuk sht nga frymzimi hyjnor. Doktrina e Trinitetit thot: "Ati sht Zot, Biri sht Zot, Shpirti i Shenjt sht Zot, e sbashku kta formojn vetm nj Zot. Triniteti sht prjetsi e prbashkt, pa fillim apo mbarim, dhe barazi e ndrsjellt." (1) Jezusi a.s. sht konsideruar nga trinitart se ka dy natyra njerzore dhe hyjnore. E besojn se sht Biri i Zotit dhe sht Zoti i plot pasiq sht personi i dyt n Hyjnin e doktrins s Trinitetit. Megjithat, n kt libr, lexuesit do t zbulojn se disa t vrteta t shpallura kan qen qllimisht t zvetnuara nga ana e mendimtarve, shkruesve, teologve, shkrimtarve, evangjelistve krishter dhe kishave n mnyr q t'i vrtetojn pretendimet e tyre se doktrina e Trinitetit buron nga "frymzimi hyjnor". Prpara gjat kohe, profeti Jeremia a.s. paralajmroi njerzit pr bastardimin q sht br n shpalljet hyjnore nga ana e atyre q predikojn fen e Zotit. Ai thot: "Si mund t thoni: "Ne jemi t urt dhe ligji i Zotit sht me ne"? Por ja, pena e rreme e shkruesve e ka br nj falsitet." (Jeremia 8:8, Bibla)

Prsa i prket konceptit t gabueshm t adhurimit, profeti Jesus (Isa a.s.) na e ka prsritur paralajmrimin me t cilin na njoftoi profeti Isaia a.s., por njerzit jan me t vrtet t pavmendshm. Ai thot: "Ky popull po m afrohet me goj dhe m nderon me buzt; por zemra e tyre rri larg meje. Dhe m kot m nderojn, duke i msuar doktrina q jan urdhrime nga

njerzit." (Mateu 15:8-9, Bibla) Vendimi im pr t nisur rrugn e ksaj aventure n krkim pr t vrtetn n lidhje me konceptin e Trinitetit. Hulumtimi nuk ishte vetm duke iu prmbajtur shkrimeve biblike, por gjithashtu edhe traktateve dhe artikujve t dijetarve religjioz. Disa nga punimet e tyre dshmuan bujshm dhe morrn plqim nga ana e sekteve krishtere. Hulumtimi sht br me nj mendje t hapur e pa paragjykime, duke patur parasysh besimin tim t mparshm n doktrinn e Trinitetit. N fakt, ideja filloi n krkim pr dshmi t qart e t kapshme pr t vrtetuar autenticitetin e ktij besimi, e jo mnyrn e krkimit q vrteton origjinn e vet besimit se nuk sht nga Zoti. M tej, n mnyr q t jesha objektiv, kam prdorur materiale referimi q m kan rn n dor. N t vrtet, ishte nj prpjekje duke krkuar me gjith shpirt ashtu q t mund t'i vlersoj faktet ashtu si vijn me rradh njra pas tjetrs gjat dshmis. Pr fat t keq, ashtu si vazhdonte hulumtimi, mendohej se doktrina e Trinitetit kaloi tek brezat e rinj si nj e vrtet prfundimtare, por n fakt ajo ishte duke kaluar n agoni. Sikur q t ishte rezultati n favor t saj, ajo do t ma kishte ndriuar zemrn. Megjithat, n drojn dhe ankthin q jam, e konstatova at se sht e gabuar. Kjo doktrin e br nga njeriu sht shpikur nga ata njerz pr t'u shrbyer interesave t tyre vetjake dhe t drejtave t ligjshme t fituara. Kshtu q, t gjitha pretendimet e mparshme doln se jan absolutisht t pavrteta. Doktrina e Trinitetit nuk sht vetmse kundr msimeve t profetve t Zotit, por gjithashtu sht nj ofendim ndaj intelektit t njeriut ngaq ajo sht n kundrshtim me arsyen dhe nuk figuron askund n Bibl. S fundi, e vrteta e hidhur sht q ajo e shkatrron doktrinn e Trinitetit dhe at t Mishrimit s bashku me t

gjitha besimet e prafrta. Pr t adhuruar Zotin n prputhje me Udhzimin e Tij t shpallur paraqet hedhje posht n trsi t atyre besimeve. Duke hedhur posht konceptin e Mishrimit t Zotit dhe at t Trinitetit nuk shpie n humbje t besimit n Jezusin, por prkundrazi e v Zotin n pozitn e Tij t ngritur, unike, t lavdruar dhe t pashembullt si hyjni e vetme e vrtet q meriton t adhurohet. Jezu Krishti nuk sht Zot por nj profet i madh dhe i Drguar i Zotit! Un i ftoj t gjith q ta krkojn t vrtetn n librin tim, me an t s cilit do t hapen zemrat e atyre q kan dshir t madhe pr shptim. "Zoti yn! Prmes ksaj pjese t puns ne jemi prpjekur q t prcjellim kuptimin e sakt t mesazhit Tnd pr njerzimin. O Zoti yn, lshoi bekimet e Tua dhe udhzoi ata n t vrtetn. Kudo q kemi vepruar gabime, t lutemi q t na falsh dhe t'i mbrojsh njerzit nga t metat tona." Amin

Raporte t mediave speciale nga Britania e Madhe

Anketa tronditse e peshkopve anglikan
Valt tronditse mbulojn tr Anglin dhe botn krishtere, kur u shfaq nj raport n 'Daily News' t Mbretris s Bashkuar t Anglis me titull: "Anketa tronditse e peshkopve anglikan", n t cilin sht raportuar se m shum se gjysma e peshkopve anglikan t Anglis pajtohen se: "T krishtert nuk jan t detyruar t besojn se Jezu Krishti sht Zot". Nga votimet q jan br nga 39 peshkop t Anglis, 31 prej tyre e kan

mohuar hyjnin dhe ringjalljen e Jezusit, pra kto dy doktrinat m themelore t krishterizmit biejn posht duke u shpallur si krejtsisht t pavlefshme. Ata i atribuojn kto koncepte t vjetra se jan pasoj e pasaktsive q ndodhen n Bibl. (2)

JO ZOTI POR "PRFAQSUESI I LART I ZOTIT"

Raporti m tej thekson se nga 31 peshkop, 19 prej tyre pajtohen se: "Mjafton q ta konsiderojm Jezusin si Prfaqsues t lart t Zotit". (3) Kshtu pra m shum se gjysma e peshkopve anglikan t Anglis e shfajsuan veten nga blasfemia (sharja e Zotit) dhe e konsideruan Jezusin vetmse si t drguar t Zotit.

Peshkopi David Jenkins i kritikon doktrinat themelore krishtere

N nj intervist n televizionin "London's Weekend" n emisionin fetar "Credo", peshkopi i sapoemruar i Durbanit prof. David Jenkins, i cili sht n rangun e katrt nga gradt e larta t Peshkopve n Kishn e Anglis pati pr synim q t sulmoj bazn e luhatshme t besimit mbi t ciln qndron e tr struktura e krishterizmit. Peshkopi kritikoi dokrinat themelore krishtere, ndr ta 'Hyjnia e Jezusit' dhe 'Ringjallja e tij', duke shprehur se ngjarjet t cilat prcillen nga fillimi i misionit profetik t Jezusit: "Nuk jan kursesi t vrteta, por vetmse jan t shtuara n historin e Jezusit nga t krishtert e hershm, me an t cils shprehn besimin e tyre q ai konsiderohet si Mesia". (4) Ky koncept pr Zotin dhe Jezusin a.s. sht i prhapur nga t gjith apostujt, t krishtert e hershm, dijetart

krishter t mom dhe ata bashkkohor, mendimtart, shkrimtart, madje edhe nga krishtert e rndomt. N (Mateu 4:10, Bibla) Jezusi a.s. thot: "sepse sht shkruar: "Adhuro Zotin, Perndin tnde, dhe shrbeji vetm atij." N (Gjoni17:3, Bibla) thot: "Dhe kjo sht jeta e prjetshme, t t njohin ty, t vetmin Perndi t vrtet, dhe Jezu Krishtin q ti ke drguar." Vall a nuk jan kto deklarime t qarta? Prej ku vjen q Jezusi a.s. t pranohet si Zot? Nga kjo vjen pyetja q ka vler miljard dollar: "A sht doktrina e trinitetit frymzim hyjnor?"

T krishtert
Afr nj miljard njerz n mbar botn akoma vazhdojn t besojn dhe ta vn n zbatim doktrinn e trinitetit, ndrkoh q dyfishi i tyre - nse jo shumica e tyre hapurazi e hedhin posht pr toke trinitetin, duke thn se kjo nuk sht biblike, por thjesht nj doktrin e gabuar, e pabaz, e pakuptimt dhe n kundrshtim me arsyen e shndosh. Sipas Bamber Gascoigne, n librin e tij "T krishtert" konstatohet se pr pesdhjet vitet e para t asaj q ne tani e quajm 'epoka krishtere', nuk ka mbijetuar asnj fjal nga asnj dokument q shkruan n lidhje me Jezusin a.s. apo pasuesit e tij. Gjat pesdhjet viteve q vijuan, vet t krishtert shkruajtn shumicn e librave q tani prbn Dhjatn (Beslidhjen) e Re. Por akoma as edhe nj fjal, me nj prjashtim t vogl, nuk sht shkruar nga ndonj autor i huaj. E m pas, n shekullin e dyt, autort romak

filluan q t komentojn: (5) "Ekziston nj grup, q sht i urrejtur pr neverit e tyre, e q jan t quajtur nga populli 't krishter'. Krishti, nga i cili vjen emri, psoi dnimin ekstrem gjat mbretrimit t Tiberit n duart e njrit prej zyrtarve t tij, Pontious Pilate." (Tacitus) "T krishtert jan nj klas njerzish q jan dhn mbas nj paragjykimi t shpikur dhe t lig." (Suetonius) "T ngratt qyqar e kan bindur veten se do t jen t pavdekshm dhe do t jetojn prgjithmon, duke e adhuruar sofistin e kryqzuar dhe duke jetuar n baz t ligjeve t tij. Prandaj, ata i prbuzin gjrat e ksaj bote duke i konsideruar ato pasuri t prbashkta. Ata i marrin kto doktrina nga vet tradita, pa ndonj dshmi t sakt. Pra, nse ndonj sharlatan apo mashtrues vjen n mesin e tyre, shum shpejt do t prfitoj pasuri duke e shfrytzuar kt popull t thjesht." (Lucian) Megjithat, krishterizmi lulzoi dhe u b nj fe e madhe, por msimet e krishterizmit bashkkohor si e njohim ne sot, jan ndryshe nga ato msime q ua msoi Jezusi a.s. dishepujve t tij. Doktrinat e ndryshme t krishterizmit si sht triniteti, ishin nj zhvillim i mvonshm. Zanafilla e tij filloi q nga koha e sundimit t Perandorit Konstandini i Madh (n Nikea) e m von e shndrruar n nj dogm t madhe n kohn e perandorit Teodos n vitin 381. Gj shum e uditshme! Q ather, krishterizmi ka filluar t ndahet n sekte t ndryshme, kshtuq tani sht vshtir q t njohsh besimin e vrtet krishter. Por sidoq t jet, n kontekstin e tanishm, asnjri nuk sht i afrt me msimet origjinale t profetve, ngaq ata i bazuan msimet e tyre n Bibl, e cila sht subjekt i nnshtruar pr rishikim t vazhdueshm. Vetm Zoti e di se kur do t jen n gjendje t krishtert q ta tregojn kopjen e sakt (t vrtet) t Shkrimeve t shenjta t tyre (Bibls).

Mund t uditet ndokush n numrin e madh t versioneve t botuara t Bibls q jan n qarkullim sot. Secili version sht m ndryshe se tjetri, e megjithat secili sekt pretendon q versioni i tij t jet ai origjinali. Secili prej tyre kan fituar njfar prirjeje q t deklarojn prpara bots se vetm versioni q posedojn sht i vetmi frymzim hyjnor. Referimi i tyre i gatshm sht n (2 e Timoteut 3:16, Bibla) ku thuhet: " I gjith Shkrimi sht i frymzuar nga Perndia". Por ajo q nuk e kuptojn t krishtert sht se kryesisht prmbajtjet e Bibls s tyre nuk jan shkrime t shenjta, por vetmse tregime, shpjegime t dhnash, ngjarje dhe tradita. Problemi bhet m i ndrlikuar kur arrijm t njohim se disa versione t Bibls prmbajn m tepr kopje librash se t tjert. Versioni Ortodoks (OVC) prmban 86 libra; Versioni Karizmatik (CV) prmban 76 libra; Versioni Katoliko-Romak (RCV) prmban 73 libra dhe t gjith versionet protestante prmbajn 66 libra duke prfshir edhe 'The New World Translation of the Holy Scripture [1984]' (NW), t ciln e prdorin dshmitart e Jehovait, si dhe versione tjera si jan versionet 'The King James [1611 1942]' (KJ), 'American Standard [1901 1944]' (AS), 'Revised Standard [1971]' botimi i dyt (RS), 'Jerusalem Bible [1966]' (JB), 'Good News Bible Today's English Version [1976]' (TEV), 'The Holy Bible' (1954: e shtypur m 1956), 'Ronald A. Knox' (Kx), 'New International Version' (NIV) dhe versione tjera t panumrta. Pr m tepr se ka thuhet n lidhje me deklaratat e redaktorve t shquar t Bibls pr versionin 'The Revised Standard' (RS), botim i korrigjuar i vitit 1952, si dhe pr Dhjatn e Re, botimi i dyt i vitit 1971, nga shtpia botuese Wm. Collins Sons & Co Ltd, publikuar pr 'Canadian Bible Society', ku n parathnien e saj thuhet: (1) "Tashm versioni 'The King James' ka defekte t rnda kto defekte jan aq t shumta dhe aq serioze saq krkohet t rishikohet prkthimi anglisht."(2) "Versioni 'The King James'

n Dhajtn e Re ishte bazuar n nj tekst grek q sht i gjymt pr shkak t gabimeve". E ka t themi n lidhje me akuzat e dshmitarve t Jehovait n publikimin e tyre 'Awake' n shtator t vitit 1951 ku thuhet: "Bibla ka 50.000 gabime!" E, ka nse them dika q sht n kundrshtim me besimet tona se "asnjri nga katr shkruesit e Ungjillit nuk ishin dishepuj (nxns) origjinal t Jezusit a.s." N (Luka 6:14-16) dhe (Marku 3:17), i gjejm emrat e dymbdhjet dishepujve t emruar nga ana e Jezusit a.s. Ndrkoh q emrat e Mateut dhe Gjonit jan t prfshir aty, ndrsa emrat e Markut, Luks dhe Palit nuk jan t prmendur dot. Megjithat, nga citimet e mposhtme, do t gjeni se dy ungjijt q i atribuohen Mateut dhe Gjonit, prkatsisht jan t shkruar nga nj person i tret. Lexo citimet t vargjeve n (Mateu 9:9, Bibla): "Pastaj Jezusi, duke shkuar tutje, pa nj burr q rrinte n dogan, i quajtur Mate, dhe i tha: ``Ndiqm!``. Dhe ai u ua dhe e ndoqi." Dhe n (Gjoni 21:24, Bibla): "Ky sht dishepulli q dshmon pr kto gjra dhe q ka shkruar kto gjra; dhe ne dim se dshmia e tij sht e vrtet." N rastin e par, shkruesi (biblik) ka transmetuar vetm at q ka ndodhur mes Jezusit a.s. dhe njerun i quajtur Mate, ndrsa n rastin e dyt sht qart se premri 'Ne' i kthehet shkruesit biblik. Tani, le t shohim at q than dy dijetart krishter n lidhje me prpilimin e Bibls: "Ndonjher ka ndodhur q nj kopist t mos vndoj

dika q sht n tekst, por vndon at q ai msoi t ket qen n t. Ai mund t mbshtetet n nj kujtes t paqndrueshme, apo mund ta bj tekstin n prputhshmri me pikpamjet e shkolls t cils i prket. Prve versioneve dhe citimeve nga etrit krishter, gati katrmij dorshkrime greke MSS t dhjats, ishin t njohur q ekzistojn. Si rezultat i ksaj, pati lexime n variacione t konsiderueshme." (6) "Pra, prpilimi i ungjijve n mnyr t qart pasqyron konceptin e nevojave praktike t komunitetit pr t cilin ishte duke u shkruar n t. Jan prdorur t dhna nga tradita, por nuk pati asnjfar hezitimi n ndryshimin e saj, apo pr t shtuar dika n t, apo pr t ln mnjan at q nuk i prshtatet qllimit t shkruesit (biblik)". (7)

Doktrina e Trinitetit
Doktrina e trinitetit konsiderohet t jet nj Zot n tre persona. Secili prej tyre thuhet t jet pa fillim q ka ekzistim t prjetshm. Secili konsiderohet i Plotfuqishm dhe secili me madhrin q ka sht as m i madh e as m i vogl se tjetri; thuhet q t jet secili prej tyre nj Zot i kompletuar n kuptimin e fjals, e q i prfshin atributet e Zotit dhe se t gjith jan t barabart n koh, pozit, fuqi (pushtet) dhe njohuri (dije). Kjo doktrin formon thelbin dhe shtylln e besimit krishter t ciln e pranojn pothuajse t gjitha sektet q thirren n emr t krishterizmit. Megjithat, doktrina e trinitetit nuk sht frymzim hyjnor, por nj dogm q ka dal nga vet njeriu e q sht shpikur nga t krishtert gjat erekut t fundit t shekullit t katrt. N fakt, ai ishte rezultati i Kshillit t Konstandinopojs n vitin 381, n t cilin antart ran dakord pr t vendosur Shpirtin e Shenjt n t njjtn pozit me Zotin dhe Jezu Krishtin.

N Enciklopedin britaneze prmendet se: Koncepti i unitetit t esencs (homoousia) t fjals hyjnore (The Divine Logos) e mishruar n Krishtin me Zotin At formon hyjnin e plot t Jezu Krishtit. Misteri i personit t Jezu Krishtit mund t kuptohet nga formula: dy natyrat n nj personnuk sht prfituar kryesisht nga msimi abstrakt, por ajo ndryshon n kuadr t liturgjis n forma t reja t ndryshme dhe n himne t panumrta t adhurimit si sht n fjalt e liturgjis s Pashkve: "Mbreti i qiejve u shfaq n tok pa patur sjelljen e njeriut dhe ai u shoqrua me njerz. Andaj ai morri mishin e tij nga nj virgjresh e pastr dhe doli prpara saj duke dhn shenj pranimi. Nj sht Biri, i dyfisht n esenc, por jo n person. Andaj n shpalljen e tij si Zot i vrtet i prsosur dhe njeri i prsosur, ne e pranojm Krishtin si Zotin ton." (8) N kredon e Atanasve thuhet: "Nj sht personi i Atit, tjetr sht i Birit dhe tjetr sht i Shpirtit t Shenjt. Por hyjnia e t Atit, t Birit dhe t Shpirtit t Shenjt, sht e tr nj; Lavdia sht e barabart, Madhshtia sht e prbashkt n prjetsi I Ati sht Zot, i Biri sht Zot dhe Shpirti i Shenjt sht Zot. Dhe megjithat prsri nuk jan tre Zota, por nj Zot Ashtu si jemi t detyruar nga vrtetsit krishtere q t pranojm se do person nga kta t tre t jet Zot dhe Perndi n vete, ather pra e kemi t ndaluar nga feja katolike q t themi se ka tre Zota, apo tre Perndi." (9) Prkufizimi ortodoks n lidhje me trinitetin krishter dhe kredon e Atanasve thot: "Doktrina e trinitetit prcakton q i Ati sht Zot, i Biri sht Zot, Shpirti i Shenjt sht Zot dhe sbashku, e jo vemas, ata jan nga nj Zot. Triniteti sht prjetsi e prbashkt, pa fillim dhe pa mbarim, n nj shkall t barabart." (10)

Kisha Katolike Romake thot: "Triniteti sht termi q prdoret pr t treguar doktrinn themelore t fes krishtere" Ndrkoh Kisha Ortodokse Greke, trinitetin e quan si "doktrina themelore e krishterizmit", madje thon: "T krishter jan ata t cilt e pranojn Krishtit si Zot." N librin "Our Orthodox Christian Faith", e njjta kish deklaron: "Zoti sht trinjsor I Ati sht plotsisht Zot. I Biri sht plotsisht Zot. Shpirti i Shenjt sht plotsisht Zot." (11)

Si u zhvillua Triniteti dhe u shndrrua n nj doktrin krishtere

Persekutimi i t krishterve dhe shtypjet q i ushtronte ndaj tyre Kisha e hershme nn urdhrin e perandoris romake e cila filloi n shekullin e par, kurse prfundoi me ardhjen e Konstandinit t Madh n pushtet n Urn Milvio n vitin 312. Si pasoj e ksaj, nprmes t konvertimit n krishterizm, njerzve u ofroheshin favorizime speciale n form t prfitimeve politike, ushtarake dhe shoqrore. Si rezultat i ksaj, me mijra jo t krishter iu bashkangjitn Kishs dhe iu mundsua Konstandinit q t zotroj me an t pushtetit t madh mbi shtjet e Kishs. Gjat sundimit t Konstandinit doli ideja se Jezu Krishti sht Zot i barabart me Atin Zot, e cila morri vrull n prhapje. Megjithat, Triniteti nuk ishte akoma n at koh nj doktrin e themeluar. Ideja pr nj Zot t trinjsuar ka ngjallur polemika t mdha brenda Kishs, nga shkaku se nj numr i madh i klerikve dhe laikve nuk e pranuan q ta vndojn Krishtit n pozitn si Zot. (12) Kjo mosmarrveshje ka arritur nivelin e konfrontimit midis Peshkopis s Aleksandrit t Aleksandris-Egjipt dhe meshtarit t tij Arius. Peshkopi Aleksandr i msoi t tjert nprmes ligjrimeve se Jezusi ishte i barabart me Zotin, por nuk e bri Ariusi nj gj t till. Kshtu q, n nj sinod

(kshill) t mbajtur n Aleksandri n vitin 321, Ariusi u shkarkua nga detyra dhe u shkishrua (prjashtua). (13) Ariusi, duke qen i ambientuar n rrethana t mosplqimit institucional, akoma kishte shum mbshtetje jasht Egjiptit. Shum prej peshkopve me pozit t lart, si ishte historiani i mirnjohur Eusebius, peshkopi i Caesarea t Palestins dhe emnaku i tij i fuqishm, Eusebius, Peshkopi i Nikomedis, teologjikisht ran dakord me Ariusin: Jezu Krishti nuk sht Zot. (14) Polemika e vazhdueshme e shqetsonte Konstandinin dhe n mnyr q ta ligjroj qndrimin e tij, n Maj t vitit 325 ai i ftoi t gjith peshkopt e Kishs krishtere n Nike (vend i cili tani ndodhet n Azin e Vogl). Kshilli i Nikes filloi q t shqyrtoj n zgjidhjen e konfliktit q ka t bj me lidhjen midis Zotit At dhe T Birit. Konstandini, i cili ishte n krye t mbledhjes, ushtroi forcn e tij politike q t'i shtyej peshkopt n pranimin e qndrimit t tij teologjik. Kredoja q u nnshkrua nga 218 peshkop ishte qartazi kundr Arianve. Me fjal tjera, Kredoja e Nikes miratoi pozitn e T Birit si i barabart me Zotin At. Dyqind e tetmbdhjet peshkop e nnshkruan kt kredo, edhepse n t vrtet ajo ishte puna e nj pakice. (15) Enciklopedia britaneze prmbledh procedurat e Kshillit t Nikes pr at q u diskutua si vijon: Kshilli i Nikes i mbajtur m 20 Maj, t vitit 325. Konstandini u vetemrua kryetar i kshillit, duke e udhhequr n mnyr aktive diskutimin dhe personalisht e propozoi (pa dyshim n nxitjen e Ossius) formuln vendimtare duke shprehur lidhjen e Krishtit me Zotin n kredon q u lshua vendimi nga ana e kshillit, "sht i t njjts substance me Atin." Nga friksimi dhe shtypja e perandorit, t gjith peshkopt n prjashtim t dyve, nnshkruan kredon, e cila pr shumicn ishte kundr tendencave t tyre.

Konstandini e konsideroi vendimin e Nikes si frymzim hyjnor. Pr aq koh sa ai jetoi, nuk guxonte askush haptazi t sfidoj Kredon e Nikes; por marrveshjen e shumpritur nuk e patn ndjekur. (16)

Kredoja e Nikes
Ne besojm n nj Perndi, T Atin Sunduesin Absolut, krijuesi i t gjith sendeve t dukshme dhe t padukshme; dhe n nj Zot Jezu Krishtin, T Birin e Perndis, i linduri nga i Ati, i linduri i vetm i Tij, q sht i t njjts substance sikur Zoti At, Zot nga Zoti, Drit nga Drita, Zot i vrtet nga Zoti i vrtet, i lindur e jo i krijuar, i t njjts substance me Atin, nprmes t cils u krijua do gj, 'ka n qiell dhe 'ka n tok; i cili pr ne njerzit dhe pr shptimin ton, zbriti n tok dhe u b nga mishi, u b nga lloji njerzor, vuajti, dhe u ringjall n ditn e tret, u ngrit pr n qiej, dhe do t vij pr t gjykuar t gjallt dhe t vdekurit. Dhe besojm n Shpirtin e Shenjt, Dhe ata q thon 'Ishte ather kur ai nuk ishte' dhe 'Prpara se t ishte lindur ai nuk ishte' dhe se 'Ai erdhi n ekzistenc nga gjsend q nuk ishte'; apo ata q pretendojn se biri i Zotit sht 'I nj substance apo esence tjetr' Apo 'I krijuar', Apo 'I ndrrueshm' Apo 'I ndryshueshm' Kta shkishrohen (mallkohen) nga ana e Kishs Katolike dhe asaj Apostolike.

Kredoja 'Nikea'
Bettenson shpjegon Kredon 'Nikea' si n vijim: [Ishte] e gjetur n Epiphanius, Ancoratus, gjat viteve 118-

374, dhe e nxjerrur nga dijetart, pothuajse fjal pr fjale, nga ligjeratat katekistike t Shn Qirilit t Jerusalemit; t lexuara dhe t aprovuara n Chalcedon, n vitin 451, si kredo e (318 etrve t cilt u takuan n Nike) dhe e 150 t tjerve t cilt u takuan m von (d.m.th. n Konstandinopoj, 381). Qysh ather shpesh quhet Kredoja Konstandinopojane ose Nikejo-Konstandinopojane, dhe mendohet nga shumica q besohet t jet korrigjim i kredos s Jerusalemit e mbajtur nga Qirili. Ne besojm n nj Perndi Atin Sunduesin Absolut, krijuesin e qiejve dhe toks, dhe t gjitha gjrave t dukshme dhe t padukshme. Dhe n nj Zot, Jezu Krishti, i linduri i vetm i Perndis, i lindur nga Ati prpara gjith epokave, Drit nga Drita, Zot i vrtet nga nj Zot i vrtet, i lindur e jo i br, nga nj substanc me Atin, me an t cilit jan br t gjitha gjrat; i cili pr ne njerzit dhe pr shptimin ton zbriti nga qiejt dhe u b nga mishi, nga Shpirti i Shenjt dhe nga Virgjresha Mari, dhe u b njeri, dhe u kryqzua pr ne n kohn e sundimit t Pontius Pilate, prjetoi vuajtje, u varros dhe u ringjall t tretn dit sipas shkrimeve t shenjta biblike. U ngrit n qiej dhe i ulur n krahun e djatht t Atit dhe do t vij prsri me lavdi t gjykoj t gjallt dhe t vdekurit, mbretria e t cilit nuk do t ket fund: Dhe n Shpirtin e Shenjt, Zoti dhe Dhuruesi i jets, i cili doli nga Ati, adhurohet dhe prlvdohet me Atin dhe Birin sbashku, i cili foli me an t profetve: N nj kish t shenjt katolike dhe apostolike: Ne pranojm nj pagzim pr faljen e mkateve. Ne presim ringjallje t t vdekurve dhe jetn pr n epokn e ardhshme. (17) Megjithse Kshilli i peshkopve e pranoi Kredon e Nikes, nuk prmendej askund Triniteti.

Polemika mbi natyrn e Jezusit vazhdoi pr disa dekada. N vitin 381, u mbajt kshilli i dyt i prgjithshm n Konstandinopoj. (18) Ky kshill miratoi Kredon e Nikes duke deklaruar se Jezusi dhe Zoti jan t barabart dhe t prbashkt n prjetsi dhe shpalli hyjnin e Shpirtit t Shenjt. Doktrina e Trinitetit u themelua zyrtarisht si gurthemeli i besimit krishter pr pesmbdhjet shekujt e ardhshm. Shnim: Sikur q sht "Lutja e Zotit" n (Mateu 6:9-13), t gjith katolikt romak jan t detyruar q ta prkujtojn "Kredon e Nikes", duke e shtuar at n lutjet e tyre. Perandori Theodosius e bri besimin n Krishterizm shtje t urdhrit perandorak: "Kjo sht dshira yn, t gjith njerzit t cilt i udhheqim ta praktikojn kt fe t ciln Pjetri hyjnor Apostulli ua kumtoi romakve. Ne do t besojm n Hyjnin e vetme t Atit, t Birit, dhe t Shpirtit t Shenjt, sipas konceptit t madhshtis s barabart dhe t Trinis s Shenjt. Ne urdhrojm q ata persona t cilt ndjekin kt rregull do ta prvetsojn emrin 't krishter katolik'. Kurse t tjert, t cilt ne i konsiderojm t mendur dhe t marr, do t mbajn turpin e dogmave heretike, vendtakimi i tyre nuk do t marr emrin e kishave, dhe ata do t jet t goditur me sprova s pari me an t hakmarrjes hyjnore dhe s dyti me ndshkim nga vet inciativa jon. Ne do t marrim prsipr gjithka q sht n prputhje me gjykimin hyjnor." (19) M von, u themelua doktrina e nderimit t Maris si "nna e Zotit" dhe "mbartsja e Zotit", edhe at n Kshillin e Dyt t Konstandinopojs, n vitin 553, si dhe ju shtua titulli "Virgjresha e Prjetshme". "N lutjet dhe himnet e Kishs Ortodokse ishin duke thirrur emrin e nns s Zotit aq

shpesh sa ishin duke thirrur edhe emrin e Krishtit dhe Trinin e Shenjt""N doktrinn katolike romake, Maria, nna e Zotit, u identifikua n form t Urtsis hyjnore. Procesi i hyjnizimit t nns s Zotit shkoi nj hap m tej, ngaq Maria u trajtua si nj hipostaz (substanc) hyjnore, n form t Urtsis hyjnore." (20)

Faktort q ndikuan n doktrinn e Trinitetit

Faktort q ndikuan n formulimin e doktrins s Trinitetit jan t prmbledhura nga shoqata 'Watchtower' dhe 'Bible Tract Society of Pennsylvania', n vitin 1989, e cila konsiderohej lajmtare paraprijse e doktrins s Trinitetit: Gjat kohve t lashta, qysh nga Babilonia, adhurimi pagan i perndive, duke i grupuar n treshe ishte nj gj e zakonshme. Kjo praktik gjithashtu ishte e prhapur edhe m par, gjat dhe pas Krishtit n Egjipt, Greqi dhe Rom. Pas vdekjes s apostujve, besimet e tilla pagane filluan q ta invadojn Krishterimin. Historiani Will Durant e vrejti kt gj dhe tha: "Krishterimi nuk e ka shkatrruar paganizmin, por e ka adoptuar atNga Egjipti erdhn idet e trinis hyjnore." Dhe n librin e religjionit egjiptian, Siegfried Morenz thekson: "Triniteti ishte nj preokupim kryesor i teologve egjiptian Tre zota jan t bashkuar dhe t trajtuar si nj qenie e vetme, duke iu drejtuar n njjs. N kt mnyr forca shpirtrore e religjionit egjiptian tregon nj lidhje direkte me teologjin krishtere. Andaj, n Aleksandri, kishtart e Egjiptit t cilt i takojn fundit t shekullit t tret dhe fillimit t shekullit t katrt, si sht Athanasius, reflektuan kt ndikim ashtu si i kishin formuluar idet q ojn n Trinitet. Prhapja e tyre influente arriti aq shum sa q Morenz e konsideron teologjin e Aleksandris si ndrmjetsues n

mes t trashgimis religjioze egjiptiane dhe Krishterimit." N Enciklopedin e Religjioneve dhe Etiks, James Hasting shkroi: "N religjionin Indian, p.sh., hasim n grupimin e trinitar t Braham, Siva, dhe Visnu; n religjionin egjiptian grupin trinitar t Osiris, Isis, dhe Hourusnuk e hasim kt vetm n historin e religjioneve q Zotin e shohin si nj Trini. Por, prmendet n veanti pikpamja e re platonike e Realitetit Suprem dhe Absolut i cili paraqitet n form treshe." Enciklopedia e re Schaff-Herzog pr njohuri dhe dituri t religjioneve dhe feve tregon se sa ka ndikuar kjo filozofi greke, duke thn: "Doktrinat e Logosit dhe Trinitetit e morrn formn e tyre q kan nga etrit grek, t cilt ishin t ndikuar s teprti, drejtprsdrejti ose trthorazi, nga filozofia platonike. Kto gabime dhe korruptime jan zvarritur deri te kisha nga ky burim i cili nuk mund t mohohet." Kisha e tre shekujve t par thot: "Doktrina e Trinitetit ishte nj formim gradual dhe relativisht i vonshm;ajo kishte origjinn e vet n nj burim krejtsisht t huaj nga ai i shkrimeve t shenjta hebraike dhe krishtere; ai u rrit dhe u transplantua n Krishterim, nprmes duarve t etrve t platonizuar." (21) Skulptura e zotave me tre fytyra sht gjetur n disa pjes t bots (p.sh., Kampuchea, [Zoti trinjsor budist, shekulli i 12-t]; Itali, [Triniteti, shekulli i 15-t]; Norvegji, [Triniteti (Ati, Biri, Shpirti i Shenjt), shekulli i 13-t]; Franca, [Triniteti, shekulli i 14-t]; Gjermani, [Triniteti, shekulli i 19-t]; Indi, [Zoti trinjsor i Hindus, shekulli i 7-t]; S. Falmyra, [Trinjsimi i zotit t hns, zotit t qiejve, zotit t diellit, shekulli i 1-r]; Babiloni, [Trinjsimi i Ishtar, Sin, Shamash, mileniumi i 2-t p.e.s] dhe Egjipt, [Trinjsimi i Horus, Osiris, Isis, mileniumi i 2-t p.e.s]). (22)

Justifikimi i doktrins s Trinitetit nga ana e trinitarve

Gjigantt e Krishterimit, n nj prpjekje pr t shptuar Trinitetin, provuan t gjitha mjetet q patn n dispozicion pr t justifikuar doktrinn. Megjithat, pas shpalosjes s t gjitha argumenteve t njohura logjike dhe arsyes njerzore, dshtuan tmerrshm dhe deklaruan se sht nj "MISTER". N vijim jan disa nga deklaratat e dhna nga krert e Kishave, teologt e shquar krishter, shkrimtart e njohur t cilt erdhn me hov t madh pr ta mbrojtur at guximshm: "Trinia e shenjt sht nj mister n plot kuptimin e fjals. Vetem arsyeja e shndosh dhe logjika nuk mund ta vrtetoj ekzistencn e nj Zoti trinjsor, shpallja hyjnore na e mson at. Madje edhe pas shfaqjes s ktij misteri, prsri mbetet e pamundur pr intelektin e njeriut q ta kuptoj se si mundet q Tre Personat t ken nj Natyr Hyjnore". (23) Dijetart katolik Karl Rahner dhe Herbert Vorgimler n fjalorin e tyre teologjik citojn: "Triniteti sht nj mister n plot kuptimin e fjals, i cili nuk mund t njihet pa shpallje hyjnore, madje edhe pas ardhjes se shpalljes nuk mund t bhet trsisht i kuptueshm." "Nj dogm kaq misterioze q presupozon t jet shpallje Hyjnore." (Enciklopedia Katolike) "Zoti sht nj dhe Zoti sht tre. Meq nuk ka gj q sht sikur kjo n krijesat, ather ne nuk mund ta kuptojm at, por vetm q duhet ta pranojm at." (Imzot Eugene Clark) "Ne e dim se ai sht nj mister shum i thell, t cilin akoma nuk kemi filluar q ta kuptojm." (Kardinali John O'Connor) "Misteri i padeprtueshm (enigmatik) pr shtjen e Zotit sht Triniteti." (Papa Gjon Pali II) (24)

Doktrina e Trinitetit nuk sht msuar nga t krishtert e hershm

Shprehja "Zoti At", "Zoti Bir" dhe "Zoti Shpirti i Shenjt" nuk jan vetm sinonime pr krishterimin, por jan edhe thelbi i besimit krishter. Megjithat, ky besim q konsiderohet si shatrvani i fes krishtere nuk ishte i njohur apo i prkrahur nga Jezusi a.s. ose nga t krishtert e hershm. Etrit apostolik dhe gjeneratat q erdhn pas deri n erekun e fundit t shekullit t 4, nuk kan menduar kurr pr nj Zot n trinjsi. Ata besonin n Nj T Plotfuqishmin, Ai q ka mundsi t bj do gj, I Gjithdijshmi, Krijuesi i Prsosur, i cili sht I Vetmi q duhet t adhurohet. Raportimet e mposhtme autentike t nxjerra nga autoritete t ndryshme krishtere flasin vet: "Formulimi 'Nj Zot n tre persona' nuk ishte i vendosur fuqishm n jetn e t krishterve dhe n besimin krishter, para prfundimit t shekullit t 4. Por, pikrisht ky formulimi sht pretendimi i par pr emrtimin e dogms Trinitare. Midis etrve apostolik nuk ka pasur kurgj, s'ka patur ndonj gj q i afron, qoft edhe pr s largti n mentalitet apo perspektiv." (25) Doktrina e Trinitetit sht shpikur nga t krishtert rreth treqind vjet pas Jezusit. T katr ungjijt kanonik, t shkruar gjat viteve 70 dhe 115 t ers son, nuk prmbajn asnj referenc n lidhje me Trinitetin. Edhe Shn Pali, i cili ka importuar shum ide t huaja n Krishterizm, nuk dinte kurgj pr Zotin Trinjsor. Enciklopedia e re katolike (e cila mbart miratimin zyrtar) pranon se doktrina e Trinitetit ishte e panjohur pr t krishtert e hershm dhe se sht formuluar n erekun e fundit t shekullit t 4: "Nse sht e vshtir, q n gjysmn e dyt t

shekullit 20 t ofrojm nj shpjegim t qart, objektiv dhe t drejt pr shpalljen (revelatn), vlersimin doktrinar, elaborimin teologjik pr misterin e Trinitetit. Diskutimet e Trinitarve, Katolikt Romak si dhe t tjer, paraqesin nj siluet disi t pasigurt dhe t paqndrueshme. Dy gjra kan ndodhur. Ka njohje nga ana e ekzegjetve dhe teologve biblik, ndr tjerash prfshihet edhe nj rritje e vazhdueshme e numrit t katolikve romak, andaj nuk duhet askush t flas pr Trinitarizmin n Dhjatn e Re pa patur aftsi t madhe. Poashtu ka nj njohje t afrt paralele nga ana e historianve t dogms dhe teologve sistematik se kur fol n lidhje me Trinitarizmin nj i paaft, i cili sht nisur n lvizje nga periudha e origjins s krishterve, t themi se sht n erekun e fundit t shekullit t 4. Ajo ishte vetm ather, ajo q mund t quhet Dogma definitive trinitare 'Nj Zot n tre persona', e cila u prvetsua trsisht n jetn e t krishterve dhe mendimin e tyre." (26) "N fillim besimi krishter nuk ishte Trinitar Po as q ishte n kohn apostolike dhe nnapostolike, si pasqyrohet n Dhjatn e Re dhe n shkrime t tjera t hershm krishtere." (Enciklopedia e Religjionit dhe Etiks) "T krishtert e hershm, megjithse nuk e bn n fillim aplikimin e ides s Trinitetit n besimin e tyre, ata i drejtuan lutjet e tyre te Zoti At dhe te Jezu Krishti, i Biri i Zotit, dhe ata e njohnShpirtin e Shenjt; por nuk kishte asnj mendim q kta t tre t jen n Trini reale, t barabart dhe t bashkuar n Nj." (Paganizmi n Krishterizmin ton) (27)

A flet Bibla pr doktrinn e Trinitetit?

Prderisa Bibla sht predikuar dhe besohet si Fjala e Zotit, ajo nuk prmban doktrinn e njohur t Trinitetit. Nse kjo doktrin e Trinitetit ishte e vrtet, ajo do t duhej t ishte e paraqitur qart n Bibl, sepse ne kemi nevoj q ta njohim Zotin dhe mnyrn si ta adhurojm At.

Asnj nga radht e profetve t Zotit, nga Ademi a.s. deri te Jezusi (Isai) a.s., nuk e ka mbajtur konceptin e Trinitetit apo Zotin trinjsor. Asnj i drguar i Zotit nuk ka folur ndonj deklarim t fshehur n lidhje me kt shtje, apo t ket ndonj referenc n Bibl, qoft n Dhjatn e Vjetr apo at t Re, q e konfirmon nj doktrin t till. Andaj, sht i uditshm fakti q as Jezusi a.s. e as dishepujt e tij nuk kan folur pr Trinitetin n Bibl. Prkundrazi, Jezusi a.s. thot: "Zoti, Perndia yn, sht i vetmi Zot." (Marku 12:29, Bibla) Sipas Shn Palit: "Burra t Izraelit, dgjoni kto fjal: Jezusi Nazareas, njeriu i dftuar nga Perndia ndr ju me vepra t fuqishme, me mrekulli dhe shenja q Perndia bri ndr ju me an t ti tij, si edhe vet e dini." (Veprat e Apostujve 2:22, Bibla) Vargjet e msiprme biblike flasin pr veten. Pse duhet t vij ndokush dhe t shkaktoj shqetsim dhe mrzi me an t nj doktrine plot konfuzione dhe hutime, ndrkoh q dijetart krishter q i takojn eminencs m t lart nuk jan n gjendje pr ta interpretuar apo shpjeguar at kuptueshm? Jezusi a.s. e ka profetizuar (parashikuar) drejt kt far problemi n (Mateu 15:8-9, Bibla): "Ky popull po m afrohet me goj dhe m nderon me buzt; por zemra e tyre rri larg meje. Dhe m kot m nderojn, duke i msuar doktrina q jan urdhrime nga njerzit." Prve ksaj, pasuan fjalt e Shn Palit n (2 e Timoteut 4:3-4, Bibla): "Sepse do t vij koha kur njerzit nuk do ta durojn doktrinn e shndosh, por, sipas ndjeve t veta, do t mbledhin grumbull msues pr t gudulisur vesht dhe do t`i largojn vesht nga e vrteta e do t`i sjellin drejt prrallave." M tej gjithashtu lexojm n (Titit 1:16, Bibla): "Ata pohojn

se njohin Perndin, po me vepra e mohojn, sepse jan t neveritshm, t pabindur dhe t pazot pr fardo vepre t mir." N vazhdn e ksaj dileme, mendjet e mdha n mesin e t krishterve prdorn t gjitha mjetet e njohura logjike q t sjellin besueshmri n doktrinn e Trinitetit, por dshtuan tmerrsisht dhe m pas deklaruan pr at t ket qen nj mister. Megjithat, adhurimi i Zotit t Plotfuqishm nuk mund t kompromentohet. Ai dshiron q njeriu ta adhuroj vetm At n prputhje me udhzimin e Tij Hyjnor. Nga fakti q Ai sht vet i Drejt, vijon q drejtsia e Tij krkon q mesazhi i Tij duhet patjetr t jet i qart dhe n form t thjesht. Msimet e ktij mesazhi hyjnor, n trsi, t jen t liruar nga do paragjykim, e met dhe konfuzion. Ajo duhet t jet nj e vrtet absolute q gjithmon mund t prballoj sfidn e fardo lloji t njohurive duke prfshir edhe zbulimet njerzore n fushn e shkencs. Q nga koha kur doktrina e Trinitetit dihet t jet nj "mister" n vete, si e till, nuk mund t konsiderohet si nj frymzim hyjnor. Bibla thot: "Sepse Perndia nuk sht Perndi trazimi, por paqtimi si n t gjitha kishat e shenjtorve." (1 e Korintasve 14:33, Bibla) Rreth Shkrimeve hebraike Enciklopedia e Religjionit pranon se: "Teologt sot jan dakord se Bibla hebraike nuk prmban doktrinn e Trinitetit". Dhe Enciklopedia e re katolike gjithashtu thot: "Doktrina e Trinitetit t Shenjt nuk sht e prmendur n msimet e Dhjats s Vjetr". Ngjashm pohon jezuiti Edmund Fortman n librin e tij 'The Triune God' - (Zoti trinjsor) ku thot: "Dhjata e Vjetr nuk na tregon neve asgj n mnyr eksplicite apo q nnkupton me domosdoshmri nj Zot Trinjsor, e q sht Ati, Biri dhe Shpirti i Shenjt Nuk ka asnj dshmi se ndonj shkruesi fjalve t shenjta ndonjher t ket dyshuar n ekzistencn e nj Triniteti Brenda Hyjnis Por

kur shihen n Dhjatn e Vjetr sugjerime apo paralajmrime apo 'shenja t fshehta' t trinitetit t personave, kjo paraqet nj dalje prtej fjalve dhe qllimit q ka patur shkruesi i shkrimeve t shenjta". (28) Rreth Shkrimeve greke Enciklopedia e Religjionit thot: "Teologt jan dakord se Dhjata e Re gjithashtu nuk prmban nj doktrin eksplicite t Trinitetit." Jezuiti Forman citon: "Shkruesit e Dhjats s Re nuk na japin asnjfar doktrine formale apo t formuluar t Trinitetit, nuk ka asnj msim t qart q thot se n nj Zot ka tre persona hyjnor t barabart Askund nuk gjejm ndonj doktrin trinitare t tri subjekteve t dalluara q kan jetes dhe veprimtari hyjnore n t njjtn Hyjni." Fjalori i ri ndrkombtar i Teologjis s Dhjats s Re, ngjashm citon: "Dhjata e Re nuk prmban doktrinn e zhvilluar t Trinitetit. 'N Bibl mungojn deklaratat e shprehura se Ati, Biri, dhe Shpirti i Shenjt jan t nj esence t barabart.'" [kshtu thot teologu protestant Karl Barth]. Historiani Arthur eigall shnon: "Jezu Krishti kurr nuk prmendi nj fenomen t till, dhe askund n Dhjatn e Re nuk shfaqet fjala 'Trinitet'. Ideja vetmse q ishte e prvetsuar nga ana e Kishs treqind vjet pas vdekjes s Zotit ton (Krishtit)." [marrur nga libri "Paganizmi n Krishterizmin ton"] (29)

Hedhja posht e dotrins s Trinitetit nga t krishtert modern

Shum teolog krishter modern refuzojn q t'i prmbahen doktrins s themeluar nga ana e Kishave. Njri nga m t shquarit dhe t fundit prej atyre teolog sht peshkopi i ri i Dubanit, Peshkopi David Jenkins, profesor i Teologjis dhe Studimeve Religjioze n Universitetin e Leeds, i cili thot se disa ngjarje n misionin

e hershm t Jezusit: "Nuk ishin n mnyr strikte t vrteta, por ishin t shtuara n historin e jets s Jezusit nga ana e krishterve t par pr t shprehur besimin e tyre q kishin n t si nj Mesia." (30) Prof. John Hick thot: "At ka e zhvilloi ortodoksia q dy natyrat e Jezusit, hyjnore dhe njerzore duke trashguar bashkrisht nj personalitet historik t Jezu Krishtit, i cili mbetet nj form e fjalve me kuptime q nuk mund t prcaktohen." Ai m tej thot: "Pr t thn, pa ndonj shpjegim, se Jezusi historik i Nazaretit ishte gjithashtu Zot, fjal kjo q i mungon kuptimi, sikur t thuash se ky rrethi i vizatuar me laps n letr sht gjithashtu nj katror. Nj lokucion i till duhet t jap prmbajtje semantike dhe n rastin kur e ka kuptimin gjuhsor t inkarnacionit (mishrimit) duhet t hedhet posht do kuptim i sugjeruar deri m tani." Ai vazhdoi t sugjeronte se mishrimi hyjnor sht nj ide mitologjike. Prsri ai tha: "Un jam duke e prdorur termin 'mit' n kuptimin q vijon - "miti sht nj ngjarje historike e cila rrfehet por nuk sht e vrtet fjal pr fjal, apo nj ide ose imazh q sht aplikuar ndaj dikujt apo dikaje, e q fjal pr fjal nuk aplikohet." dhe se "Jezusi ishte Zoti Bir i mishruar nuk sht e vrtet fjal pr fjal, prderisa nuk ka kuptim t fjalprfalshm, por sht nj aplikim ndaj Jezusit nga nj koncept mitologjik, funksioni i t cilit sht analog me at t nocionit t birsis hyjnore q i atribuohej n koht e lashta nj mbreti." (31) Fjalt e Victor Paul Wierwille n librin e tij 'Jezu Krishti nuk sht Zot': "Un jam duke thn se Jezu Krishti nuk sht Zot, por sht Biri i Zotit. Ata kan prjetsi t prbashkt pa fillim e pa mbarim, e as q kan barazi t prbashkt. Jezu Krishti nuk ishte me Zotin q n fillim n kuptimin fjal pr fjal, e as q i ka t gjitha cilsit e Zotit." (32) Komenti empatik i Victor Paul Wierwille: "Para se ta mbyll fjaln, m lejoni ta nxjerr n shesh at q m flen n shpirt. Nse them se Jezu Krishti nuk sht Zot, nuk do t thot se

n mendjen time e degradoj rndsin dhe domethnien e Jezu Krishtit n asnj mnyr. Thjesht e lartson Zotin, Atin e Jezu Krishtit, n pozitn e Tij unike, madhshtore dhe t pashembullt. Vetm Ai sht Zot." (33) Un besoj se Jezusi a.s. ishte krijuar nga Zoti; se ai ishte "Mesia" (i vajosuri, i mirosuri) dhe i Drguari i Zotit; se ai ishte fjala e Zotit q ia prcolli Maris (Merjemes) dhe nj shpirt nga ana e Tij. Un nuk e pranoj at si Zot ose Zoti i Mishruar, as si Bir i Zotit e as si Zoti Bir. Zoti dhe Jezusi a.s. jan t ndryshm dhe jan qenie t ndara (veuara). Zoti sht Krijuesi dhe Jezusi a.s. ishte qenie e krijuar. Ata jan t substancave t ndryshme dhe t pabarabarta n koh, fuqi, dije dhe pozit. Deklaratat e shumta kategorike t Jezusit dhe ato t profetve t mparshm t Zotit s.a.v.s., t gjetura n Bibl anulojn dy konceptet, at t "Mishrimit t Zotit" dhe t "Doktrins s Trinitetit". fardo q sht n kundrshtim me deklaratat e mia nuk sht asgj tjetr pos thashetheme t bra nga individ t cilt kan nevoj pr t mbshtetur pretendimet e tyre. Dshmit q ata kan n dor jan ndrshtierjet m t mira q jan futur ngadal n Ungjillin origjinal t Jezusit a.s. dhe mesazheve t mparshm t Zotit. "Jezusi a.s. nuk sht Zot, por vetm nj profet i madh dhe i drguar i Zotit."

Msimet e Profetve t Zotit

uditrisht, asnj nga profett para ose pas Jezusit a.s. nuk ka msuar doktrinn e Trinitetit. Prkundrazi, ata shpalln Njshmrin e Zotit. Vetm Zoti sht i Prsosuri mbi gjithka q ekziston. Ai sht i Plotfuqishmi dhe Krijuesi i do gjje q shihet dhe q nuk shihet, e nuk ka as pjesmarrs, ortak apo bashkpuntor n sundimin e Tij, nuk ka as familje, pasardhs apo ndihms n Hyjnin e Tij. Ai sht i vetmi Furnizues dhe Mbrojts i gjith krijesave. Kto

q vijojn prbjn msimet e profetve t Zotit: Profeti Mojsej (Musa) a.s. thot: "Tani e di q Zoti sht m i madhi nga tr perndit; po, ai ua vrtetoi atyre me sa krenari, kur vepruan me kryelartsi kundr Izraelit". (Eksodi 18:11, Bibla) "Zoti, Perndia yn, sht nj i vetm. Ti do ta duash, pra, Zotin, Perndin tnd, me gjith zemr, me gjith shpirt dhe me tr forcn tnde. Dhe kto fjal q sot po t urdhroj do t mbeten n zemrn tnde; do t`ua ngulitsh bijve t tu, do t flassh pr to kur rri ulur n shtpin tnde, kur ecn rrugs, kur ke rn n shtrat dhe kur ohesh. Do t`i lidhsh si nj shenj n dor, do t jen si shirita midis syve, dhe do t`i shkruash mbi pllakat e shtpis sate dhe mbi portat e tua." (Ligji i Prtrir 6:4-9, Bibla) "Ruhuni se harroni beslidhjen q Zoti, Perndia juaj, ka lidhur me ju, dhe bni ndonj shmblltyr t gdhendur n trajtn e fardo gjje q Zoti, Perndia yt, e ka ndaluar. Sepse Zoti, Perndia yt, sht nj zjarr q t konsumon, nj Zot ziliqar." (Ligji i Prtrir 4:23-24, Bibla) Koncepti i njjt i Zotit sht konfirmuar nga Jezusi a.s. (Marku 12:29, Bibla) "...Zoti, Perndia yn, sht i vetmi Zot" T dy profett (paqja qoft mbi t gjith profett) theksuan prerazi shtjen se Zoti i tyre dhe Zoti yn sht Nj Zot. Gjithashtu sht e rndsishme t prmendet se nuk ka asgj n deklaratat e tyre q tregon se dikush prej atyre ka marr pjes n Hyjnin. "Nuk ka asnj t shenjt si Zoti, sepse nuk ka asnj tjetr v teje, nuk ka asnj shkmb si Perndia yn." (1 i Samuelit 2:2) Profeti David (Davud) a.s. n Psalmet e Bibls thot: " dhe ta dijn se ti vetm, q quhesh Zoti, je Shum i Larti mbi gjith dheun." (Verseti 83:18); "Beko, o shpirti im, Zotin! O Zot, Perndia im, ti je jashtzakonisht i madh; je veshur me

shklqim dhe madhshti." (Verseti 104:1); "Ai sht Zoti, Perndia yn." (Verseti 105:7); " Zoti sht Perndia dhe ka br q mbi ne t shklqej drita e tij." (Verseti 118:27); " Ti je Perndia im, un do t t kremtoj; ti je Perndia im, un do t t prlvdoj." (Verseti 118:28). Profeti Solomon (Sulejman) a.s. thot: "Frika e Zotit sht parimi i dituris, dhe njohja e t Shenjtit sht zgjuarsia." (Fjalt e urta 9:10, Bibla) Edhe kto fjal zakonisht jan atribuar profetit Solomon a.s.: "Ki frik nga Perndia dhe respekto urdhrimet e tij, sepse kjo sht trsia e njeriut". (Predikuesi 12:13, Bibla) Profeti Isaia a.s. thot: " Perndia i prjetsis, Zoti, krijuesi i kufijve t toks". (Isaia 40:28, Bibla) Definitivisht, vetm Krijuesi sht Zot, Ai i Cili krijoi gjithka (gjith universin dhe ka ka n t) mijra vite m par prpara ardhjes s Jezusit a.s. Vet Jezusi ishte i krijuar nga Zoti dhe po kshtu edhe Shpirti i Shenjt. N fakt, nuk ekzistonte Triniteti deri ather kur u shpik dhe u formulua nga njerzit n shekullin e 3-t pas lindjes s Krishtit. "...Adhuro Zotin, Perndin tnde, dhe shrbeji vetm Atij." Jezusi a.s. me an t ketij urdhrimi deklaroi dhe pohoi se nuk meriton askush tjetr t adhurohet prve Zotit Nj. (Mateu 4:10 dhe Luka 4:8, Bibla) Profeti Jezusi a.s. thot: "Dhe kjo sht jeta e prjetshme, t t njohin ty, t vetmin Perndi t vrtet, dhe Jezu Krishtin q ti ke drguar." (Gjoni 17:3, Bibla) Deklaratat e msiprme t Jezusit a.s. vrtetojn se ka vetm nj person Hyjnor "t vetmin Perndi t vrtet" dhe se ai nuk dinte asgj pr Trinitetin. Prve ksaj, Jezusi a.s. nuk solli asnj pretendim t shpall veten Zot, sepse ai iu referua nj qenie "Ty" q e pranoi si nj t vetmin Zot,

Hyjni t vrtet kurse veten e tij vetm nj i drguar i Zotit d.m.th. me fjalt "dhe at q drgove, Jezu Krishtin." Shn Pali ka qen n dijeni dhe ka qen i vetdijshm pr ekzistencn e Trinitetit. Ai thot: "Burra t Izraelit, dgjoni kto fjal: Jezusi Nazareas, njeriu i dftuar nga Perndia ndr ju me vepra t fuqishme, me mrekulli dhe shenja q Perndia bri ndr ju me an t ti tij, si edhe vet e dini." (Veprat e Apostujve 2:22, Bibla) "Sepse, ndonse ka t ashtuquajtura perndi n qiell a n tok (sikurse ka shum perndi dhe shum zotr), pr ne s`ka vese nj Perndi, Ati nga i cili jan t gjitha gjrat dhe ne n t...". (1 e Korintasve 8:5-6, Bibla) "Ju (besimtar) thuani: Ne i besuam All-llahut, at q na u shpall neve, at q iu shpall Ibrahimit, Ismailit, Ishakut, Jakubit dhe pasardhsve (t Jakubit q ishin t ndar n dymbedhjet kabile), at q i sht dhn Musait, Isait dhe at q iu sht dhn nga Zoti i tyre pejgamberve, ne nuk bjm dallim n asnjrin prej tyre dhe ne vetm atij i jemi bindur." (El-Bekare 2:136, Kur'ani) "Ne patm drguar Nuhun te populli i vet, e ai i tha: O populli im, adhuronie vetm All-llahun, nuk keni zot tjetr pos Tij. Un kam frik pr dnimin Tuaj n nj dit t madhe!" (El-A'raf 7:59, Kur'ani) "E Ibrahimi i porositi bijt e tij me kt (fe), e edhe Jakubi, (u than) O bijt e mi, All-llahu ua zgjodhi fen (islame) juve, pra mos vdisni ndryshe, por vetm duke qen musliman!" (El-Bekare 2:132, Kur'ani) "Ibrahimi nuk ka qen as jehudi as i krishter, por ai ishte larg besimeve t kota, ishte musliman dhe nuk ishte prej idhujtarve." (Ali-Imran 3:67, Kur'ani)

"A ishit ju (ithtar t librit) dshmitar kur Jakubit iu afrua vdekja, e ai bijve t vet u tha: ka do t adhuroni pas meje? Ata than: Do t adhurojm Zotin tnd, dhe Zotin e prindrve tuaj: Ibrahimit, Ismailit, Ishakut, Nj t Vetmin Zot dhe ne, vetm Atij i jemi dorzuar!" (El-Bekare 2:133, Kur'ani) "Edhe te (populli) Ad-i (drguam) vllain e tyre Hudin, e ai tha: O populli im, adhuronie (nj Zot) All-llahun, ju nuk keni zot pos Tij, a nuk po friksoheni?!" (El-A'raf 7:65, Kur'ani) "Edhe te (populli) i Themudit u drguam vllain e tyre, Salihun, e ai ju tha: O populli im, besonie All-llahun (nj) nuk keni zot tjet pos Tij" (El-A'raf 7:73, Kur'ani) "E n Medjen (drguam) vllain e tyre Shuajbin. Ai tha: O popuuli im, adhuronie All-llahun (nj), ju nuk keni zot tjetr pos Tij" (El-A'raf 7:85, Kur'ani) "E Haruni atyre u pat thn m par: O populli im, ju vetm u sprovuat me t, pse Zoti juaj sht i Gjithmshirshmi, andaj ejani pas meje dhe m dgjoni pr kt q po ua thm." (Taha 20:90, Kur'ani) "(Prkujto) Edhe Ejubin kur iu drejtua Zotit t vet me lutje: M gjeti belaja, e Ti je m Mshiruesi ndr Mshiruesit!" (El-Enbija 21:83, Kur'ani) "Ne i patm dhn Davudit dhe Sulejmanit dituri, e ata t dy than: I falnderohemi vetm All-llahut q na dalloi (me t mira) mbi shum robr t Tij besimtar." (En-Neml 27:15, Kur'ani) "E Sulejmani e trashgoi Davudin dhe tha: O njerz, ne kuptojm gjuhn e shpendve e na sht dhuruar nga gjithka, e vrtet ky sht shprblim i qart." (En-Neml 27:16, Kur'ani)

"(Prkujto) Edhe Zekirijain kur e luti Zotin e vet: Zoti im, mos m l t vetmuar se Ti je m i miri trashgues (pas dokujt). Ne ia pranuam lutjen e tij, ia dhuruam atij Jahjain dhe ia prmirsuam bashkshorten atij" (El-Enbija 21:8990, Kur'ani) Profeti Jezus (Isai) a.s. thot: "All-llahu sht Zoti im dhe Zoti juaj. Adhurojeni At; kjo sht rrug e drejt!" (Ali Imran 3:51, Kur'ani) Kur sht pyetur profeti Muhamed s.a.v.s. nga nj njeri q t'i tregoj nj vepr e cila do ta bnte q t hyj n Parajs (Xhennet), ai i tha: "T adhurosh Allahun Nj e t Vetm dhe t mos adhurosh tjetr prpos Atij" (Buhariu, Thniet e Profetit Muhamed s.a.v.s.) Pejgamberi a.s. ka thn: "Nse dikush dshmon se nuk ka zot tjetr (q meriton t adhurohet), prve Allahut Nj e t Vetm; se Muhamedi a.s. sht rob dhe i Drguari i Tij; se Isai a.s. sht rob i Zotit, i Drguari i Tij, Fjala e Tij e hedhur te Merjemja dhe shpirt i krijuar prej Tij; se Xheneti sht i vrtet dhe se Xhehenemi sht i vrtet - Allahu do ta pranoj at n Xhenet me ato veprat q ka br." (Buhariu, Thniet e profetit Muhamed s.a.v.s.) N nj hadith tjetr autentik Pejgamberi a.s. ka thn: "Kushdo q vdes duke mos adhuruar asknd tjetr prpos Allahut, do t hyj n Xhenet." (Buhariu, Thniet e profetit Muhamed s.a.v.s.) Transmetohet nga Ibn Abbasi r.a.: Nj dit isha pas Pejgamberit (a.s) dhe m tha: O bir im, po ti msoj disa fjal: Ruaje Allahun (bindu Atij), e Ai do t ruaj ty. Ruaje Allahun (bindu Atij), e At do ta gjesh gjithmon pran teje. N qoft se krkon dika, krko vetm prej Allahut. N qoft se krkon ndihm, krko vetm tek Allahu. Dije mir se, sikur i gjith njerzimi t mblidhen pr t br dobi

ndonj send, nuk do ken mundsi t bjn dobi, prve me aq sa ta ka shkruar Zoti ty dhe sikur ata t mblidhen pr t dmtuar, nuk do t ken mundsi t t dmtojn, prve me aq sa ta ka shkruar Zoti ty. do gj sht e vendosur nga ana e Allahut n kader (prcaktimin e Tij). (Tirmidhiu, Thniet e profetit Muhamed s.a.v.s.) N nj thnie tjetr t profetit Muhamed s.a.v.s. thuhet: "Allahu nuk do t'i dnoj njerzit pr mkatet e tyre, prve atyre t cilt tregohen t padgjueshm, mosprfills, kundrshtues ndaj Allahut dhe atyre t cilt nuk pranojn t besojn se nuk ka Zot tjetr prve Allahut." (Thnie t profetit Muhamed s.a.v.s.) (34) "Jezusi nuk ishte nj i krishter; ai ishte nj ifut. Ai nuk predikonte nj besim t ri, por i msoi njerzit q t veprojn n prputhshmri m vullnetin e Zotit; dhe n mendimin e tij, si edhe n at t ifutve, vullneti i Zotit ishte q gjendet n Ligjin dhe n librat tjer t shkrimeve t shenjta biblike." (35)

ka thot Bibla pr Zotin dhe Jezusin a.s.

Pasazhet e mposhtme nga Bibla projektojn natyrn e vrtet t Zotit dhe Jezusit a.s. sht e qart tani se vetm Zoti sht Supremi, Sunduesi, i Lartsuari pa t meta dhe Transcedenti (prtej bots materiale). Jezusi a.s., nj qenie e fundme, q vuan nga dshirat e tij dhe i nnshtrohet vullnetit t Zotit. T gjitha deklaratat dhe veprimet e tij qartsisht tregojn nnshtrimin dhe varsin e tij ndaj Zotit. 1.Dshmia e Bibls pr Zotin Msimet e Dhjats s Vjetr dhe asaj t Re jan n thelb monoteistike dhe se Dhjata e Re nuk sht etap e nj tranzicioni nga Nj Zot n Tre-n-nj-Zot (trinjsim t Zotit).

Jezusi e vrtetoi kt n msimet e tij duke thn: "Mos mendoni se un erdha pr t shfuqizuar ligjin ose profett; un nuk erdha pr t`i shfuqizuar, po pr t`i plotsuar. Sepse n t vrtet ju them: Deri sa qielli dhe toka, t kalojn asnj jot a asnj pik e ligjit nuk do t kalojn, para se t plotsohet gjithka." (Mateu 5:17-18, Bibla) Deklaratat e Zotit jan t thjeshta, t qarta dhe pa kundrshtime dhe konfuzione. Ktu jan disa nga "fjalt e frymzuara" t Zotit n Bibl. Pra kshtu, Zoti thot: "Un jam Perndia i plotfuqishm." (Zanafilla 17:1, Bibla) "Kush barazohet me ty midis perndive, o Zot? Kush barazohet me ty, i mrekullueshm n shenjtri, i madhrishm n lvdata, o udibrs?" (Eksodi 15:11, Bibla) "Un jam Zoti, Perndia yt" (Eksodi 20:2, Bibla) "Nuk do t kesh perndi t tjer para meje. Nuk do t bsh skulptur ose shmblltyr t asnj gjje q ndodhet aty n qiejt ose ktu posht n tok ose n ujrat nn tok. Nuk do t prkulesh para tyre dhe as do t`i shrbesh, sepse un, Zoti, Perndia yt, jam nj Perndi xheloz..." (Eksodi 20:3-5, Bibla) Kto citime kategorikisht ndalojn fardo lloji t imazheve q i prshkruhen Zotit, qoft me an t artit natyralist apo atij realistik. Nuk ka imazh q mund t jet i prshtatshm dhe adekuat pr Zotin prvese Vetja e Tij. Pasi q Ai sht Transcendent, Ai nuk mund t portretizohet nga ana e njeriut, prpos q t'i prshkruhet ajo q e shpalli Ai vet si Atribute t Tij Hyjnore t prcjellura prmes profetve. "Un jam Zoti Perndia juaj. Mos iu drejtoni idhujve dhe mos bni perndi me metal t shkrir. Un jam Zoti, Perndia juaj." (Levitiku 19:3-4, Bibla)

"Perndia nuk sht nj njeri, q mund t gnjej, as edhe bir njeriu q mund t pendohet." (Numrat 23:19, Bibla) "T tra kto t jan treguar, n mnyr q t pranosh se Zoti sht Perndi dhe q nuk ka asnj tjetr ve tij." (Ligji i Prtrir 4:35, Bibla) "Dgjo, Izrael, Zoti, Perndia yn, sht nj i vetm." (Ligji i Prtrir 6:4, Bibla) "Tani e shikoni q un jam Ai dhe q nuk ka Perndi tjetr prbri meje." (Ligji i Prtrir 32:39, Bibla) "Nuk ka asnj t shenjt si Zoti, sepse nuk ka asnj tjetr v teje, nuk ka asnj shkmb si Perndia yn." (1 i Samuelit 2:2, Bibla) "O Zot, Perndia i Izraelit, nuk ka asnj Perndi t ngjashm me ty as atje lart n qiell, as ktu posht n tok!" (1 i Mbretrve 8:23, Bibla) "Sepse ti je i madh dhe kryen mrekulli; vetm ti je Perndia." (Psalmet 86:10, Bibla) "Nuk e di ti, vall, nuk e ke dgjuar? Perndia i prjetsis, Zoti, krijuesi i kufijve t toks, nuk mundohet dhe nuk lodhet, zgjuarsia e tij sht e panjohshme." (Isaia 40:28, Bibla) "Un jam Zoti, ky sht emri im; nuk do t`i jap lavdin time asnj tjetri, as lavdrimet e mia shmblltyrave t gdhendura." (Isaia 42:8, Bibla) "Dshmitart e mi jeni ju, thot Zoti, bashk me shrbtorin q kam zgjedhur, me qllim q ju t m njihni dhe t keni besim tek un, si dhe t merrni vesh q un jam. Para meje asnj Perndi nuk u formua dhe pas meje

nuk do t ket asnj tjetr. Un, un jam Zoti dhe prve meje nuk ka Shptimtar tjetr." (Isaia 43:10-11, Bibla) "Un jam i pari dhe jam i fundit, dhe prve meje nuk ka Perndi." (Isaia 44:6, Bibla) "Un jam Zoti dhe nuk ka asnj tjetr; jasht meje nuk ka Perndi ... me qllim q nga lindja n perndim t pranohet q nuk ka asnj Perndi prve meje. Un jam Zoti dhe nuk ka asnj tjetr." (Isaia 45:5-6, Bibla) "Sepse kshtu thot Zoti q ka krijuar qiejt, ai, Perndia q ka formuar tokn dhe e ka br; ai e ka vendosur, nuk e ka krijuar pa trajt, por e ka formuar q t banohej: "Un jam Zoti dhe nuk ka asnj tjetr." (Isaia 45:18, Bibla) "Kujtoni gjrat e kaluara t kohve shum t vjetra, sepse un jam Perndia dhe nuk ka asnj tjetr; jam Perndia dhe askush nuk m ngjet mua." (Isaia 46:9, Bibla) "...Un jam ai q sht; un jam i pari dhe jam i fundit gjithashtu. Dora ime ka themeluar tokn dhe dora ime e djatht ka shpalosur qiejt..." (Isaia 48:12, Bibla) "Kshtu thot Zoti: "Qielli sht froni im dhe toka sht mbshtetsja e kmbve t mia." (Isaia 66:1, Bibla) "Por Zoti sht Perndia i vrtet, ai sht Perndia i gjall dhe mbreti i prjetshm...Kshtu do t`u thoni atyre: "Perndit q nuk kan br qiejt dhe tokn do t zhduken nga toka dhe nn qiellin"." (Jeremia 10:10-11, Bibla) " Un jam Zoti, Perndia yt." (Osea 13:4, Bibla) 2.Dshmia e Bibls pr Jezusin a.s

Lindja e Jezusit a.s. ishte e parashikuar: "N muajin e gjasht, engjlli Gabriel u drgua nga Perndia n nj qytet t Galiles, q quhej Nazaret, te nj e virgjr, q ishte e fejuar me nj njeri q quhej Jozef, nga shtpia e Davidit; dhe emri i virgjreshs ishte Maria." (Luka 1:26-27, Bibla) Ja pra, Zoti nuk ka zbritur pr t'u br mish si pretendohet nga kishat, por Ai drgoi engjllin e Tij Gabriel pr ta informuar Marin n lidhje me Planin e Zotit. Jezusi a.s. ishte nj shpirt i krijuar n mitrn e Maris me an t fuqis s Zotit. Andaj, prej ktu shfuqizohet doktrina e Zotit t Mishruar dhe n kt mnyr e bn pretendimin si t pabaz. Engjlli Gabriel e informon Marin: "Dhe ja, ti do t mbetesh shtatzn dhe do t lindsh nj djal, dhe do t`ia vesh emrin Jezus." (Luka 1:31, Bibla) Pra, cilt ishin antart e Trinitetit (d.m.th., Hyjnia Tre-nNj) para lindjes s Jezusit a.s.? N fillim nuk ka patur tjetr vetmse Nj Zot t vrtet, i Cili jeton prgjithmon. Triniteti sht nj ndryshim nga besimi n Nj Zot (Monoteizm) pr n besimin n tre zota (politeizm, paganizm). Para Jezusi (Isait) a.s. njerzit besonin vetm n Nj Zot, kurse pas lindjes s tij kishat I shtuan edhe dy persona n Hyjnin. S dyti, Jezusi a.s. kur ishte embrion, a thua ka qen i Plotfuqishmi Zot gjithashtu i frymzuar? Q ather kur Trinitart pretendojn se dy apo tre persona qen t bashkuar n nj trup. A thua vall t gjith ata jan rritur si nj embrion n mitrn e Maris? Nse sht kshtu, ather pse ajo e lindi vetm Jezusin? Sa ide t papjekura foshnjarake dhe pshtjelluese q mendojn se Jezusi a.s. sht bashkuar n nj trup me Zotin? Zoti, i Cili nuk ka fillim dhe nuk ka mbarim krijoi qiejt dhe tokn dhe do gj q ekziston n mes tyre milion vjet m par, shum m par ardhjes s qytetrimit njerzor. Shum gjenerata kan kaluar para lindjes s Jezusit a.s.

"Dhe kur kaluan t tet ditt, pas t cilave ai duhej rrethprer, ia vun emrin Jezus". (Luka 2:21, Bibla) far blasfemie kundr Zotit! Nse Jezusi a.s. sht Zot i vrtet, a beson se ai ka nevoj t jet i rrethprer (i br synet)? "Ndrkaq fmija rritej dhe forcohej n frym, duke qen plot dituri; dhe hiri i Perndis ishte mbi t." (Luka 2:40, Bibla) N fillim, ky "zot" Jezusi nuk ishte i pajisur me dituri kur ai ishte i vogl, por fitoi dituri dhe urtsi kur ai arriti moshn e adoleshencs. Urtsia e vrtet e Zotit as q rritet e as q ulet, Ai as q i nnshtrohet kohs dhe hapsirs, sepse Ai gjithmon sht i Prsosur dhe Absolut. Kur Jezusi a.s. lutej "Lutja e Zotit" (Luka 11:2-4, Bibla) A ka dikush q i lutet vet shpirtit t vet? Sigurisht jo! Andaj kjo e dallon Zotin e vrtet nga Profeti Jezusi (Isai) a.s. Prve ksaj, vullneti i Jezusit sht i ndar nga vullneti i Zotit, e cila tregon se ata nuk jan nj dhe nuk jan t barabart njri me tjetrin. Prmendet se Profeti Jezus agjroi: "Dhe, mbasi agjroi dyzet dit e dyzet net, n fund e mori uria" (Mateu 4:2, Bibla) Agjrimi sht nj mnyr pr shlyerjen e mkatit t dikujt dhe t treguarit bindje dhe servilizm ndaj dikujt q sht n pozit m t lart. Zoti nuk sht as i nnshtruar dikujt e as q ka nevoj t agjroj pr shlyerjen e mkateve t Tij, as edhe t vuaj nga ajo q dshiron, por ndryshe nga Jezusi a.s. Zoti sht i lir nga do gj, sepse vetm Ai sht m i Lart dhe i Prsosur. Nj tubim i madh i njerzve erdhn pr t dgjuar Jezusin a.s. dhe i solln me veti shum njerz t smur t cilt u shruan nga gjymtit dhe smundjet e tyre. (Mateu 15:31, Bibla): "dhe lvdonin Perndin e Izraelit." Si mund t jet Zoti i krishterve Tre, ndrsa Zoti i Izraelit Nj?

"Dhe, si shkoi pak prpara, ra me fytyr pr tok dhe lutej duke thn: ``Ati im, n qoft se sht e mundur, largoje prej meje kt kup; megjithat, jo si dua un, por si do ti``." (Mateu 26:39 dhe Marku 14:35-36, Bibla) Kujt i drejtohej Jezusi a.s. n lutjen e tij? A thua i drejtohej vetes duke qen pjes e Hyjnis? Definitivisht jo! N fakt, Jezusi a.s. gjithmon i lutej Zotit pr ndihm madje edhe kur e ktheu n jet (e ringjalli) Llazarin. (Gjoni 11:41-43, Bibla) Jezusi a.s. ka qen gjithmon mirnjohs dhe falnderues ndaj Zotit q tregon pafuqin e tij totale dhe servilizm ndaj Zotit. "N mngjes, kur po kthehej n qytet e mori uria. Dhe gjat rrugs pa nj fik dhe iu afrua, por nuk gjeti asgj prve gjetheve; dhe i tha: ``Mos u lidht m kurr fryt prej teje prjet!``. Dhe fiku u tha menjher." (Mateu 21:18-19, Bibla) Zot q ndihet i uritur dhe n padijeni pr sezonat kur drunjt mbajn fruta! Shn Pali thot: "Burra t Izraelit, dgjoni kto fjal: Jezusi Nazareas, njeriu i dftuar nga Perndia ndr ju me vepra t fuqishme, me mrekulli dhe shenja q Perndia bri ndr ju me an t ti tij" (Veprat e Apostujve 2:22, Bibla) Ktu, sht qart se far ka pr qllim Pali me fjalt "i dftuar (i dshmuar) nga Zoti (Perndia)" q do t thot se sht "i vajosuri, i mirosuri nga Zoti" apo " i zgjedhur nga Zoti si profet". 3. ka thot Jezusi a.s. pr Zotin dhe veten Jezu Krishti a.s. nuk ka prmendur asnjher dika n lidhje me Trinitetin e as q ishte n dijeni pr t qenit tre persona hyjnor n Hyjni (Perndi-Zot). Koncepti i tij ishte po ai i njjti me at t profetve t mhershm izraelit, t cilt predikuan besimin q thirr n Njshmrin e Zotit. "Dgjo, o Izrael: Zoti, Perndia yn, sht i vetmi Zot, dhe: Duaje Zotin, Perndin tnd, me gjith zemrn tnde,

me gjith shpirtin tnd, me gjith mendjen tnde e me gjith forcn tnde!" (Mateu 12:29-30, Bibla) "Adhuro Zotin, Perndin tnde, dhe shrbeji vetm atij." Kjo gjendet n Ungjijt e (Mateu 4:10) dhe (Luka 4:8) q t dyjat n Bibl: Jezusi a.s. thot se vetm Zoti sht q duhet t adhurohet. "Zoti, Perndia yn, sht i vetmi Zot" (Marku 12:29, Bibla) Jezusi a.s. konfirmon Njshmrin e Zotit. "por do t hyj ai q kryen vullnetin e Atit tim q sht n qiej." (Mateu 7:21, Bibla) sht e qart se Zoti ishte n qiej kurse Jezusi a.s. n tok, prandaj si mund q ata t jen t bashkuar n nj trup? N kredon krishtere theksohet se 'Tre personat' jan t bashkuar n nj trup (tre-n-nj Zot). Si sht e mundur pr t gjith antart e Trinitetit q t jen Zot i plot prderisa secili prej tyre prbn vetm 1/3 e Hyjnis? "Dhe kjo sht jeta e prjetshme, t t njohin ty, t vetmin Perndi t vrtet, dhe Jezu Krishtin q ti ke drguar." (Gjoni 17:3, Bibla) Ktu, Jezusi a.s. trhoqi nj vij n mes t Zotit dhe vetes s tij. Q t arrihet jeta e prjetshme duhet t njohet (pranohet) Zoti i vrtet dhe se Jezusi a.s. u drgua vetm si nj i drguar i Zotit. Jezusi a.s. thot: "Prse m quan i mir? Askush nuk sht i mir, prve nj t vetmi, domethn Perndis." (Marku 10:18, Bibla) Jezusi a.s. pohon se askush nuk sht i mir prve Zotit (Perndis), n kt mnyr bri dallimin nmes Zotit dhe vetes s tij. "Sa pr at dit dhe at or, askush nuk e di, as engjjt n qiell, as Biri, por vetm Ati." (Mateu 24:36 dhe Marku 13:32, Bibla). Jezusi a.s. pranon se njohurit e tij jan t kufizuara pr dallim nga Zoti, i Cili sht i

Gjithdijshm. Gjithashtu, Gjykimi i takon vetm Zotit, i Cili i mban t gjitha sekretet pr Vete. "N t vrtet, n t vrtet po ju them se Biri nuk mund t bj asgj prej vetvetes" (Gjoni 5:19, Bibla) Ktu, Jezusi a.s. e pranon varsin e tij n Zotin. "Un s`mund t bj asgj nga vetja ime; gjykoj sipas asaj q dgjoj dhe gjyqi im sht i drejt, sepse nuk krkoj vullnetin tim, por vullnetin e Atit q m ka drguar." (Gjoni 5:30, Bibla) "Sepse un kam zbritur nga qielli jo pr t br vullnetin tim, por vullnetin e atij q m ka drguar." (Gjoni 6:38, Bibla) "Doktrina ime nuk sht imja, por e atij q m ka drguar." (Gjoni 7:16, Bibla) "nuk bj asgj prej vetvetes, por i them kto gjra ashtu si Ati m ka msuar." (Gjoni 8:28, Bibla) Jezusi a.s. e bn mjaft t qart faktin se atij i mungon fuqia hyjnore. Me prpjekjet e veta nuk mund t bj asgj meqense vetm Zoti sht burimi i vetm i fuqis (pushtetit) dhe kompetencs. "Por ju tani krkoni t m vrisni mua, q ju kam folur t vrtetn q kam dgjuar nga Perndia" (Gjoni 8:40, Bibla) Jezusi a.s. pranoi se ai ishte vetm nj i Drguar i cili sht duke e prmbushur misionin e tij me t cilin sht urdhruar nga Nj, M i Lart. M tej, Profeti Jezus a.s. thot: "Un po ngjitem tek Ati im dhe Ati juaj, te Perndia im dhe Perndia juaj." (Gjoni 20:17, Bibla) Ky verset i v nj fund Doktrins s Trinitetit dhe Doktrins s Mishrimit. Kjo tregon se lidhja e Jezusit a.s. me Zotin i ngjason lidhjes e kujtdo qenie tjetr

njerzore me Zotin d.m.th. e adhuron, i lutet dhe krkon ndihm prej Tij. T gjith versetet e msiprme e tregojn n mnyr t prpikt inferioritetin, dobsin dhe varsin e Jezusit a.s. n mirsin e Zotit.

ka thot Kur'ani pr Zotin

Kur'ani sht Shpallja (Relevata) e fundit dhe prfundimtare e Allahut (Zotit) t Plotfuqishm. N shpalljen e Tij tregon pr veten e Tij t Lartsuar n mnyrn m t kulluar q nuk le hapsir pr fardo interpretimi tjetr prve t atij q prfitohet nga kuptimet e fjalve t shkruara. Fjalt e Allahut t Plotfuqishm dhe ato t profetve t Tij jan fjalt e t s vrtets. Nuk ka dyshim, fjalt e Tij jan t qarta, t thjeshta dhe vetkuptueshme pa konfuzion. Allahu sht Krijuesi, Shpiksi i Pashembullt i qiejve dhe toks, Fuqia dhe Dituria e t Cilit sht e pafund. Ai sht Zoti, i Lartsuar dhe Furnizuesi pr t gjitha krijesat. Andaj, njerzit nuk duhet t mashtrohen nga iluzionet e rreme se mund t ekzstojn zota t tjer prpos Allahut (Zotit) Nj, Sunduesit Suprem. Le t reflektojm n lidhje me at ka thot Kur'ani pr Allahun (Zotin-Perndin), i Cili posedon Atrubutet e Prkryera q i prshtaten vetm Hyjnis s Vrtet, Atij q sht Transcendent: "Me emrin e All-llahut, Mshiruesit, Mshirbrsit! Falnderimi i takon All-llahut, Zotit t botve! Mshiruesit, Mshirbrsit!

Sunduesit shprblimit)!

Dits

Gjykimit

(prgjegjsis-

Vetm Ty t adhurojm dhe vetm te Ty krkojm ndihm! Udhzona (prforcona) n rrugn e drejt! N rrugn e atyre, t cilt i begatove me t mira, jo n t atyre q kundr veti trhoqn hidhrimin, e as n t atyre q e humbn veten!" (El-Fatiha 1:1-5, Kur'ani) "O njerz, adhurojeni Zotin tuaj, i cili ju krijoi juve edhe ata q ishin para jush ashtu q t jeni t devotshm (t shptuar). Ai, i cili pr ju bri tokn shtrat (vendbanim) e qiellin kulm, e prej qiellit ju lshoi shi me t cilin ju siguroi lloje t frutave si ushqim pr ju, pra mos i prshkruani All-llahut shok, duke qen se ju e dini (q Ai nuk ka shok)." (ElBekare 2:21-22, Kur'ani) "Si e mohoni All-llahun, e dihet se ju ishit t vdekur e Ai ju ngjalli, mandej ju bn t vdisni e pastaj ju ringjall, e mandej tek Ai do t ktheheni? Ai (All-llahu) sht q pr ju krijoi gjithka q ka n tok, pastaj vullnetin e vet ia drejtoi qiellit dhe i prsosi ata shtat qiej. Ai sht i Gjithdijshmi pr do gj." (El-Bekare 2:28-29, Kur'ani) "Ai sht shpiks i qiejve e i toks (pa kurrfar modeli t mparshm) e kur dshiron dika, ai vetm i thot: Bhu!, n at moment bhet." (El-Bekare 2:117, Kur'ani) "All-llahu sht nj, nuk ka zot tjetr prve Atij. Ai sht mbikqyrs i prhershm dhe i prjetshm. At nuk e kap as kotja as gjum, gjithka ka n qiej dhe n tok sht vetm e Tij. Kush mund t ndrmjetsoj tek Ai, pos me lejen e Tij, e di t tashmen q sht pran tyre dhe t

ardhmen, nga ajo q Ai di, tjert din vetm aq sa Ai ka dshiruar, Kursija e Tij (dija-sundimi) prfshijn qiejt dhe tokn. Kujdesi i Tij ndaj t dyjave, nuk i vjen rnd, Ai sht m i larti, m i madhi." (El-Bekare 2:255, Kur'ani) "All-llahu sht Ai q jep jet dhe jep vdekje dhe Allllahu sheh at q ju punoni." (Ali Imran 3:156, Kur'ani) "O ju njerz! Kini frik Zotin tuaj q ju ka krijuar prej nj veteje (njeriu) dhe nga ajo krijoi paln (shoqn) e saj, e prej atyre dyve u shtuan burrra shum e gra. Dhe kini frik Allllahun q me emrin e Tij prbetoheni, ruajeni farefisin (akraballkun), se All-llahu sht mbikqyrs mbi ju." (EnNisa 4:1, Kur'ani) "Thuaju: A adhuroni pos All-llahut at q nuk mund tju sjell as dm e as dobi? All-llahu sht q dgjon (thoni) q di (veproni)." (El-Maide 5:76, Kur'ani) "Thuaj: A pos All-llahut, krijues i qiejve dhe i toks, q ushqen t tjert, ndrsa vet nuk ushqehet, t pranoj Zot tjetr? Thuaj: Un jam i urdhruar t jem i pari q bindem dhe (urdhrohem): t mos bhem kurrsesi nga idhujtart." (El-En'am 6:14, Kur'ani) "A i prshkruajn shok at ka nuk mund t krijoj asnj send, e ata (idhujt) vet jan t krijuar. Ata (idhujt) nuk mund tu sjellin atyre ndonj ndihm e as veten e tyre ta ndihmojn." (El-A'raf 7:191-192, Kur'ani) "Ai sht All-llahu, nuk ka zot pos Tij, Atij i takojn emrat m t bukur." (Taha 20:8, Kur'ani) "Ai q e fillon krijimin (e njeriut) e pastaj e prsrit at (e ringjall pas vdekjes) dhe Ai q ju furnizon nga qielli e toka. A mos ka zot tjetr pos All-llahut? Thuaj: Sillni argumentet tuaja, nse jeni t sinqert!

Thuaj: Askush ve All-llahut as n qiejt, as n tok nuk e di t fshehtn, as nuk e din se kur ringjallen!" (EnNeml 27:64-65, Kur'an) "Vetm t All-llahut jan t gjitha q gjenden n qiej e n tok; All-llahu sht Ai q ska nevoj dhe sht i lavdishm." (Lukman 31:26, Kur'ani) "(Ai mbetet) Atij i drejtohet me lutje kush sht n qiej e n tok dhe Ai n do moment sht i angazhuar n shtje t reja (fal mkate, largon brengosje, jep jet, jep vdekje, krijon gjendje, zhduk t tjera etj.)." (Err-Rrahman 55:29, Kur'ani) "Ai sht All-llahu q nuk ka zot tjetr prve Tij, sundues i prgjithshm, i pastr (prej t metave q i mvishen), shptimtar (q i shpton njerzit prej ndshkimit t padrejt), sigurues (q i siguroi njerzit me premtimin e vet dhe pejgambert me mrekulli) mbikqyrs (q mbikqyr dhe prcjell do send), i plotfuqishm, mbizotrues, i madhrishm. I lartsuar sht All-llahu nga ka i shoqrojn!" (El-Hashr 59:23, Kur'ani) "Ai sht q u krijoi juve, e nga ju ka mohues dhe ka besimtar. All-llahu e sheh shum mir at q e punoni." (Et-Tegabun 64:2, Kur'ani) "Thuaj: Ai, All-llahu sht Nj! All-llahu sht Ai q do krijes i drejtohet (i mbshtetet) pr do nevoj. As ska lindur k, as nuk sht i lindur. Dhe Atij askush nuk i sht i barabart." (El-Ihlas 112:1-4, Kur'ani)

Faktet biblike pr doktrinn e Trinitetit

Trinitart, n mbshtetje t Trinitetit, citojn vetm disa versete nga Bibla, interpretimet e t cilve jan shum t uditshme. Ata jan ose shum larg nga konteksti ose nga teksti origjinal. Msimet e Bibls n trsi thirrin n Monoteizm (Njshmria e Zotit), duke nisur nga libri i par (Zanafilla) deri n librin e fundit (Zbulesa). N vijim jan disa nga versetet e cituara si argumente pr vrtetsin e doktrins s Trinitetit: Argumenti i par q paraqitet sht verseti q gjendet n (Letra e 1-r, Gjoni 5:7, Bibla) n Versionin e King James (KJ) t Bibls, e autorizuar n vitin 1611: "Ata t cilt dshmojn n qiej jan tre: Ati, Fjala dhe Shpirti i Shenjt, e kta t tre jan Nj." Ky verset ka qen i fshehur nga shumica e botimeve t korrigjuara t Bibls, pasi q u sajua se nuk ka qen n dorshkrimin origjinal, por sht nj shtes e mvonshme. (36) Argumenti i dyt sht n (Mateu 28:19, Bibla): "Shkoni, pra, dhe bni dishepuj nga t gjith popujt duke i pagzuar n emr t Atit e t Birit e t Fryms s Shenjt." Argumenti i tret sht n (2 e Korintasve 13:12-13, Bibla): "T gjith shenjtort ju prshndesin. Hiri i Zotit Jezu Krisht, dashuria e Perndis dhe bashksia e Fryms s Shenjt qofshin me ju t gjith." Argumenti i katrt sht n (1 e Korintasve 12:4-6, Bibla): "Ka larmi dhuntish, por i njjti Frym. Ka edhe larmi shrbimsh, por i njjti Zot. Dhe ka larmi veprimtarish por sht i njejti Perndi i cili i bn t gjitha gjrat n t gjith." Prsa i prket argumentit t dyt, tret dhe katrt, thjesht vetm prmendja e emrave (emrtimet) asesi nuk e

themelon apo nuk e formon Trinitetit, si edhe numrimit e tyre. Ata, n fakt, jan tre qenie t ndara me shtatlartsi dhe rrethana t ndryshueshme. T tre nuk kan qen kurr t barabart n koh, pozit, dituri, fuqi (pushtet) si sht e definuar n doktrinn e Trinitetit. Prve ksaj, kur u pagzua Jezusi n baz t (Mateu 3:16, Bibla), Shpirti i Zotit zbriti n t n formn e nj pllumbit. Pasi sht kshtu, si mund q Jezusi a.s. t pretendohej t jet si pjes e Trinitetit, kur ai ishte gjithmon me Shpirtin (Frymn) e Shenjt? Disa nga versetet n Bibl jan dhn si dshmi pr ngritjen e Jezu Krishtit a.s. n pozitn e Zotit (Hyjnis) n baz t formimit t mvonshm t doktrins s Trinitetit: Shembulli i par: "Ta bjm njeriun sipas shmblltyrs son" (Zanafilla 1:26, Bibla). Disa teolog t krishter kan ardhur n prfundim se Zoti nuk ka qen nj dhe i vetm n kohn e krijimit. Megjithat, Zoti flet pr veten e Tij n shums veta e par dhe kjo mund t shpjegohet si nj shums intensive nga i cili nnkuptohet madhshtia, lartmadhria dhe lavdia e Zotit. Dijetart krishter e shpjegojn kt se sht duke simbolizuar plotsin e fuqis hyjnore apo pushtetin e pakufishm t manifestuar n Zotin apo dijenin e pafund t Zotit n trsi. Disa e quajn at shumsi i respektit, nderimit dhe n gramatik sht referohet t jet si shums i madhris. N librin 'Zanafilla', libri i par i Bibls, Zoti i vetm, pa asnj ndihms ka br Krijimin (p.sh. kapitulli 1, verseti 3, Bibla): "Pastaj Perndia tha: "U bft drita!". Dhe drita u b." N versetin 27 t kapitullit t njjt thot: "Kshtu Perndia krijoi njeriun simbas shmblltyrs s vet." Versetet e msiprme nuk tregohet t ket patur Zoti fardo qoft ndihmtari apo shoqruesi. Dhe folja e cila prshkruan at se ka ka thn Zoti dhe ka ka br sht n njjs (p.sh. Zoti pa q drita ishte e mir, Zoti krijoi kupn qiellore, Zoti krijoi njeruin, Zoti i bekoi ata, Zoti e mbaroi punn e Tij, etj.)

N fillim t librit 'Zanafilla' lexojm: "N fillim Perndia krijoi qiejt dhe tok." Vini re se fjala 'qiejt' sht n shums ndrsa fjalt 'Zot (Perndi)' dhe ' tok' jan n njjs. Pse fjala 'qiej' sht n shums? Arsyeja sht e thjesht; Kur'ani na tregon neve se qielli sht i prbr nga shtat shtresa qiellore. E prse shkruesit e Bibls i ruajn fjalt 'Zot-Perndi' dhe 'tok' n formn e njjsit? Kjo ishte pr shkak se ata e din me siguri se toka sht vetm nj dhe Zoti sht vetm nj si sht predikuar dhe msuar nga t gjith profett e Zotit. Shembulli i dyt: "N fillim ishte Fjala dhe Fjala ishte pran Perndis, dhe Fjala ishte Perndi." (Gjoni 1:1, Bibla) Vini re se ai q fliste nuk ishte Jezusi a.s., por ishte Gjoni. Prve ksaj, do dijetar krisher biblist e pranon faktin se kt verset t veant e ka shprehur nj hebre, i quajtur Filo i Aleksandris n Egjipt, prpara ardhjes s Jezusit dhe Gjon Pagzorit, paqa qoft mbi ta. M tej, shum prkthyes t dorshrimeve greke n gjuhn angleze n (Gjoni 1:1, Bibla) n rastin e par shkronjn e par t fjals (GodPerndi) e kan shkruajtur me shkronj t madhe, e cila i referohet Zotit t Plotfuqishm, por n rastin e dyt e kan e kan shkruajtur me shkronj t vogl (godperndi). Shkronja e vogl zakonisht prdoret pr krijesat e jo pr Zotin e Plotfuqishm, si sht n (Psalme 82:6, Bibla): "Un kam thn: "Ju jeni perndi, jeni t gjith bijt e Shum t Lartit." Dhe n (2 e Korintasve 4:4, Bibla): "T cilve perndia i ktij shekulli ua verboi mendjet e atyre q nuk besojn" Meqense kjo fjal (n rastin e dyt) sht vetm 'perndi', ather nuk mund t jet fjala pr Zotin (Perndin) e Plotfuqishm por sht vetm nj 'zotperndi' si shihet n shembujt e msiprm. Andaj, prkthyesit modern t Bibls japin kuptimin e (Gjoni 1:1, Bibla) n shembujt e mposhtm: "N fillim ishte Fjala dhe Fjala ishte me Perndin (with God), dhe Fjala ishte perndi." (37)

"N fillim Fjala ishte (the Word was) dhe Fjala ishte me Perndin, dhe Fjala ishte perndi." (38) N ann tjetr, disa dijetar krishter e kan prkthyer termin "Fjala" si "Urdhri Hyjnor", kshtu q ata pretendojn se frazeologjia e sakt n (Gjoni 1:1-3, Bibla) duhet patjetr t jet: " N fillim ishte Urdhri dhe Urdhri ishte me Perndin, dhe Urdhri ishte Hyjnor. Ai (Urdhri) ishte n fillim me Perndin. T gjitha gjrat u bn me an t tij (Urdhrit), dhe pa at nuk u b asnj nga ato q u bn." N termin grek q sht prdorur nga Gjoni sht 'Logos', rrjedh nga fjala `lego` q ka kuptimin 't folurit'. Termi n anglisht 'Decalogue' e ka kuptimin 'Dhjet Urdhrat (Porosit)' dhe sht ndrthurje e dy fjalve greke 'deka' (Dhjet) dhe 'logous' (Urdhra-porosi). Termi 'Logos' q do t thot "Urdhri (porosia) e folur e Zotit (Perndis)". (39) Fjala 'me' apo 'pran' krijon nj dilem enigmatike pr ata t cilt preferojn q fjals 'Logos' t'ia japin kuptimin t jet 'Jezusi' n vend t 'Urdhrit (porosis)'. Arsyeja sht shum e qart: Si mund t jet Jezusi me Zotin (Perndin) dhe njkohsisht t jet ai Zoti (Perndia)? Koncepti i t qenit 'Urdhri i folur i Perndis' 'me Perndin' q nga 'fillimi', prputhet me konceptin biblik pr Krijimin. "Pastaj Perndia tha: "U bft drita!". Dhe drita u b." (Zanafilla 1:3, Bibla). N tekstin grek, Gjoni ka prdorur nyjen shquese 'the ho' prpara 'God Theo' (n shq. Perndia), sepse sht Kryefjal. Ktu, Gjoni nuk ka prdorur nyjen shquese 'the' prpara 'God' (n shq. Perndi) sepse sht Kallzues. Me fjal tjera, termi i prdorur ktu simbolizon n natyrn, cilsin, karakteristikn apo pronsin e vet Kryefjals (vepruesit). N kt rast, natyra e Urdhrit t Perndis sht Hyjnore. N disa versione biblike, fjala 'This Ky' sht zvendsuar me 'This (one) Kt' ose 'He (Jesus) Ai (Jezusi)'. Megjithat, fjala 'This Ky' I referohet 'Urdhrit t folur t Perndis'.

Pr m tepr, sht e qart se n (Gjoni 1:1, Bibla) thuhet se ishte vetm Zoti Ai i Cili ka ekzistuar q nga prjetsia (pafundsia). Fjalt e Tij jan gjithmon me T, n t njjtn frym sikur q jan fjalt tuaja me ty dhe fjalt e mia me mua. Fjaln t ciln e nxjerr Zoti nuk sht tjetr Zot (Perndi) apo Vet Perndia por nj Fjal Hyjnore (UrdhrPorosi) nga Ai. Prndryshe, do krijes do t bhet nj Perndi i veuar prderisa do krijes prfaqson Fjaln e Tij. I njjti argument prshtatet me (Zanafilla 1:3, Bibla). Drita e cila sht e krijuar nga fjala e Tij nuk sht Perndi, por sht nj krijes (drit) nga Fjala e Tij Hyjnore. Prandaj, shprehja "Fjala ishte Perndi" n Gjoni 1:1 n Bibl sht absolutisht nuk sht aspak me vend. Prve ksaj, n qoft se prpiqemi q t lexojm shkrime t shenjta t tjera lidhur me Krijimin, ne do t kuptojm se Zoti (Perndia), Krijuesi ka prdorur Fjalt e Tij n do krijim t nj krijese, q ngjajshm sht e shprehur n Kur'an (p.sh. "Kun fejekuun" q do t thot n shqip "Bhu dhe ai menjher bhet") (40) Shembulli i tret: "Un dhe Ati jemi nj." (Gjoni 10:30, Bibla). T krishtert e kuptuan kt verset q do t thot se Ati (Zoti) dhe Jezusi a.s. jan nj dhe qenie e njjt; t bashkuar n Nj Trup; Zoti u b nga mishi n pamjen e personit t Jezusit a.s. dhe jetoi n mesin e njerzve. Kuptimi i njjt sht dhn n (Gjoni 14:10, Bibla) kur Jezusi (Isai) a.s. thot: "Un jam n Atin dhe se Ati sht n mua." Gjithashtu edhe n (Gjon 14:20, Bibla) kur thot: "Un jam n Atin tim, dhe se ju jeni n mua dhe un n ju." Megjithat, ata e keqinterpretuan kuptimin n versetin 28 t t njjtit kapitulli kur Jezusi a.s. deklaron: "Po t m donit, do t gzoheshit sepse un thash: "Po shkoj tek Ati"; sepse Ati sht m i madh se un." Nse ishte ajo q e ka thn Jezusi a.s. e vrtet se Ati sht m i madh se ai, ather merr fund kjo shtje dhe prfundohet se ata nuk jan t barabart.

Gjithashtu, trinitart nuk e dijn se duke ndjekur argumentet e tyre, si rezultat del q formohet nj shum prej 15 trupave t mbshtjell n nj trup. Kjo sht nj "aritmetik e thjesht" q e llogarit nj fmij n klas t par. Ati sht Perndi, Biri (Jezusi) sht Perndi dhe Shpirti i Shenjt sht Perndi (p.sh. Triniteti) prbhet nga tre (3) qnieve (Personave) t cilt bashkohen n nj Zot. Shtoni n t edhe dymbdhjet (12) dishepujt n t njjtn mnyr si e kuptojn t krishtert (Gjoni 14:20), do t fitohet nj shum prej pesmbdhjet (15) qnieve t mbshtjell dhe t bashkuar n nj trup. Versetet n (Gjoni 17:21-23, Bibla) do t na japin kuptim m t qart pr natyrn e t qnit nj: "Q t gjith t jen nj, ashtu si ti, o At, je n mua dhe un n ty; edhe ata t jen nj n ne, q bota t besoj se ti m ke drguar. Dhe un u kam dhn lavdin q m ke dhn, q ata t jen nj, ashtu si ne jemi nj. Un jam n ta dhe ti n mua, q t jen t prsosur n unitet..." Versetet e msiprme nuk sugjerojn asnj kuptim tjetr prvese "bashkimin e qllimit" t tyre si besimtar t vrtet. Prve ksaj, n (Gjoni 10:31-36), Bibla) ai nuk pretendon t jet "Perndi" ose "Zoti Biri" (si konsiderohen t bashkuar me Atin (Perndin)), por vetmse q sht nj qenie e ndar. Nse, nga ana tjetr, Trinitart insistojn se (Gjoni 10:30, Bibla) mbshtet doktrinn e Trinitetit, ather ata nuk duhet t kufizojn numrin e Perndis s tyre vetm me tre (3), por duhet t'i shtojn edhe 12 dishepujt n (Gjon 14:10 dhe 20, n Bibl) ashtu si e kuptuan domethnien e tyre, duke qen "secili i zhytur (i futur) n nj trup." Prandaj, dilemma do t jet m e madhe dhe lmshi i ngatrruar (Triniteti) do t bhet m problematik. Shembulli i katrt: "Kush m ka par mua, ka par Atin" (Gjoni 14:9, Bibla). Por Jezusi a.s. nuk ka thn n mnyr t qart se "njerzit nuk e kan par Zotin", si thot ai n

(Gjoni 5:37, Bibla)?: "Dhe Ati, q m drgoi, ai vet ka dshmuar pr mua; ju nuk e keni dgjuar kurr zrin e tij dhe as nuk e keni par fytyrn e tij." Ktu, Jezusi a.s. thot se ai nuk sht Zot, sepse ai ishte duke folur me ta dhe ishin duke e par at. Dhe n (Mateu 7:21, Bibla), Jezusi a.s. thot: "Atit tim q sht n qiej." E kjo ndodhi prderisa ai ishte prpara tyre. T gjitha kto deklarata t Jezusit a.s. kan nj kuptim t vetm, pra, Zoti dhe Jezusi nuk jan t njjt. Si mund q Ati (Zoti) dhe Jezusi t jen t njjt dhe t bashkuar n trup (si interpretohet nga t krishtert), kur Ati sht n qiell kurse Jezusi a.s. sht mbi tok? Q t besosh n Zot, duhet t meditosh n krijesat e Tij t cilat jan t panumrta: dielli, hna, yjet, dhe do gj rreth nesh. N (Gjoni 4:24, Bibla), Jezusi a.s. pohon: "Perndia sht Frym". Pra, si mund dikush q ta shoh Zotin? Dhe n (Gjoni 1:18, Bibla) lexojm: "Askush s`e pa Perndin kurr." Prve ksaj, Jezusi a.s. solli nj dallim t qart midis Zotit dhe vetes n versetet e mposhtme n (Gjonit 14:1, Bibla): "Zemra juaj mos u tronditt; besoni n Perndi dhe besoni edhe n mua!" Fjala "edhe" sht fjal kye n fjali, q tregon se Qenia e Zotit sht krejtsisht e ndar nga ajo e Jezusit a.s. N (Gjoni 17:3, Bibla): "Dhe kjo sht jeta e prjetshme, t t njohin ty, t vetmin Perndi t vrtet, dhe Jezu Krishtin q ti ke drguar." Shembulli i pest: (Gjoni 20:28, Bibla): "Zoti im dhe Perndia im!" Megjithat, ky pasazh nuk ka asnjfar rndsie ngaq bie posht sipas verseteve t cituara m sipr. Dijetart jan t mendimit se nn rrethana t tilla t udibrse, vrejtjet e apostull Thomait mund t ken qen si nj thirrje e tronditur pr shkak t mahnitjes q pati ndaj Jezusit a.s., ndrsa n realitet, thirrja ishte e drejtuar Zotit. Prve ksaj, Thomai e ka konsideruar Jezusin a.s. si Zot,

sepse ai dinte shum mir se Jezusi a.s. kurr nuk ka pretenduar t jet Zot. (Gjoni 17:3, Bibla). N fakt, Shn Pali jep nj dallim tjetr t qart midis Zotit dhe Jezusit a.s. Ai pohoi se Zoti e ka ringjallur Jezusin si transmetohet n Bibl n dy vende (1 e Korintasve 15:1520) dhe (Marku 16:19): "Zoti Jezus, pra, mbasi u foli, u ngrit n qiell dhe u ul n t djatht t Perndis." Nse me t vrtet, Zoti dhe Jezusi jan nj dhe qenie e njjt, a nuk do t ishte m e prshtatshme t thuhej: "Jezusi e ngriti veten e tij lart?" dhe kur Jezusi a.s. transmeton t jet ulur n t djathtn e Zotit (Perndis), a nuk do t ishte m e qlluar t thuhet: "dhe Jezusi u ul n `Fronin`"? E vrteta e pamohueshme sht askujt nuk i jepet e drejta n Fronin e Lartsuar me prjashtim t Zotit, i Cili sht i denj dhe meritor pr adhurim si pohon edhe vet Jezusi a.s. (Gjoni 17:30), Bibla). N nj verset tjetr Shn Pali shpjegon se kush sht Zoti (Veprat e Apostujve 17:24-25, Bibla): "Perndia q bri botn dhe t gjitha gjrat q jan n t, duke qen Zot i qiellit dhe i toks, nuk banon n tempuj t br nga duart e njeriut, dhe as shrbehet nga duart e njerzve, sikur t kishte nevoj pr ndonj gj, sepse ai u jep t gjithve jet, hukatje dhe do gj." A sht rnd pr ta perceptuar njeriu dallimin midis Zotit dhe njeriut, Krijuesit dhe krijess, t Pakufizuarit (Zotit) dhe t kufizuarit (krijess)? Me siguri q jo, por vetm se naivt, hipokritt dhe t pashtruarit nuk do t kishin dashur q t kuptojn.

Pretendime shtes pr ngritjes e Jezusit n Hyjni

Pretendimi i krishterve sht se Jezusi a.s. sht Zoti i Mishruar, duke qen Zot i plot dhe njeri i plot. Ky koncept sht totalisht i mohuar nga Jezusi a.s. me thniet e tij n (Gjoni 20:17, Bibla): "Un po ngjitem tek Ati im dhe Ati juaj, te Perndia im dhe Perndia juaj." Pra, kur lindi

shtja e Mishrimit? Me fjal t thjesht sht treguar se Zoti i ndryshm dhe i veant nga Jezusi a.s. Andaj kjo e bn doktrinn e Mishrimit t pavlefshme dhe sikur t mos ket ekzistuar. Prve ksaj, pr t qen Zot i plot do t thot t jesh i lir nga dshirat, nevojat dhe paaftsis, kurse pr t qen njeri do t thot t jesh i lir nga do cilsi q i takon hyjnis. Krishter t tjer pohojn se Jezusi a.s. sht Zot sepse ai sht i quajtur edhe "Bir i Zotit", "Mesia", "Bir i Njeriut" dhe "Shptimtar". Megjithat, Jezusi kur ka folur pr "ndrtuesit e paqes" i ka emruar si "bijt e Perndis (Zotit)". N traditn ifute, do person i cili ndjek vullnetin e Zotit, sht quajtur "Biri i Perndis (Zotit)". Shih shembujt e cituar n Bibl: (Zanafilla 6:2,4); (Eksodi 4:22); (Jeremia 31:9); (Psalmet 2:7); (Luka 3:38); (Romakve 8:14). N (Gjoni 6:35 Bibla e King James), Jezusi a.s. thot: "Por ju t'i doni armiqt tuaj, bnu mir atyre, jepni hua duke mos pritur nga ta shprblim; e shprblimi juaj do t jet i madh dhe ju do t jeni bijt e t Lartmadhrishmit." T qent Biri i Perndis (Zotit), nuk e ngre at n shkalln e Perndis. Ashtu si puna e t birit t nj presidenti, nuk e bn president at, por ai mbetet vetm biri i presidentit. M tej, citohet n Bibl se "Mesia" n hebraisht do t thot "i vajosuri, i mirosuri nga Zoti" e jo "Krisht", kurse me fjaln persiane "Cyrus" sht quajtur "Mesia" ose "i vajosuri, i mirosuri". (Zanafilla 31:13); (Levitiku 8:10); (1 i Samuelit 2:10); (Isaia 45:1); (Ezekieli 28:14). Ezekieli emrohet n Bibl si "Biri i Njeruit". Kurse pr emrin "Shptimtar" q sht n (2 i Mbretrve 13:5), gjithashtu u sht dhn ky titull disa individve t tjer duke mos qen zota. Termi "i vajosuri i Zotit" do t thot t dhnurit autoritet shpirtror nj njeriu fisnik pr t prhapur fjaln e Perndis (Zotit). Pra, si mund q ky term t'i prshtatet dhe ta ngre at n pozitn e Zotit?

Pyetje tjetr q kushton me miljard dollar: "far sht krishterimi pa Doktrinn e Trinitetit?"

Argumente shtes pr hedhjen posht t dotrins s Trinitetit

As edhe nj her nuk i referohen Jezusit a.s. me "Zoti Bir" por vetm me "Biri i Zotit" ose "Biri i Perndis" rreth 68 her n Dhjatn e Re t Bibls, q donte t thoshte se ai nuk sht asesi Zot (Perndi). Pr t thn se t dy referencat jan nj dhe t njjta n kuptim, ather anulon rregullat e gjuhs duke i konsideruar ato krejtsisht t kota dhe t padobishme si nj mjet pr komunikim. (41) Jezusi e kishte fillimin e tij sepse ai ishte krijes e Perndis (Zotit). Ai nuk ishte n prjetsi t prbashkt me Zotin, apo n prjetsin e prbashkt t Zotit t Plotfuqishm n asnjfar domethnie; ai ka qen gjithmon i nnshtruar vullnetit t Zotit dhe akoma mbetet q t jet ashtu. Ariusi e definon Zotin si 'agenetos' q sht burimi final i do gjje i Cili Vet (Zoti) nuk sht i nxjerr nga asnj burim. Kjo sht ajo q e dallon Zotin n qenien e tij thelbsore nga t gjitha qeniet tjera. Logosi (ose Fjala) nga Ungjilli i Gjonit e prfton ekzistimin e saj nga Zoti, andaj pra ai nuk ka qen absolutisht Zot. (42) Doktrina e Trinitetit sht nj devijim i qart nga msimet origjinale t profetve t Zotit. Pr ta adhuruar Zotin sipas vullnetit t Tij do t thot t hedhsh posht doktrinn e Trinitetit n mnyr masive. "Perndia nuk sht Perndi trazimi, por paqtimi." (1 e Korintasve 14:33, Bibla) Kshtu John Baker shkruan se 'Jezusi nuk e ka par veten ndryshe vetm si nj njeri i zakonshm, e jo si Shptimar i

bots, aq m pak si nj qenie hyjnore para-ekzistente e zbritur nga qielli.' Ai pranon se Jezusi 'gaboi n lidhje me programin q ia planifikoi Zoti q ta ndjek' dhe vazhdon t argumentoj se 't jet n gabim n lidhje me detajet e s ardhmes' sht 'nj tipar prej tipareve te natyrs njerzore' q 'mund t tejkalohet vetm duke e veshur (kurorzuar) Jezusin me fuqit mbinjerzore q mund vrtet t'i plotsonte ndrrat e vjetra t paganizmit t lodhshm dhe t mrzitshm, por prjashton krejtsisht fardo pretendimi pr mishrimin e Zotit'. (43) Duke e kuptuar kt shum t vrtet, John Hick, redaktori i librit "The Myth of God Incarnate" ("Miti i Zotit t Mishruar"), n parathnien e tij ka thn: "Nevoja (pr njohjen e t vrtets) vjen nga rritja e njohurive t origjins krishtere, q prfundon n njohjen dhe pranimin se "Jezusi ishte ashtu si sht paraqitur n (Veprat e Apostujve 2:22, Bibla) 'njeriu i dftuar nga Perndia' pr nj rol t veant Brenda qllimit hyjnor dhe se ideja e mvonshme q konsiderohet si Zot i Mishruar, Personi i Dyt i Trinitetit t Shenjt, duke jetuar nj jet njerzore, sht nj mnyr mitologjike ose poetike e t shprehurit t rndsis dhe peshs s tij pr ne." (44) Kredoja krishtere thekson se 'Tre Personat' jan t bashkuar n nj trup (tre n nj Zot). Si mund q ndonjri prej antarve t Trinitetit t konsiderohet Perndi e plot kur n t vvrtet secili prej tyre prbn vetm 1/3 e Hyjnis? sht absurde madje edhe t mendojsh se secili prej tyre sht nj Perndi e plot kur njihet se t tre jan t mbshtjell n nj qenie dhe n kt mnyr formojn nj Perndi (Zot) t plot. Prsri, kur ishte Jezusi a.s. n tok, ai nuk ishte Zot i plot, as q ishte "Ati n Qiell" nj Zot i plot, gj q sht n mospajtim me thniet e Jezusit a.s. Ai thot n (Gjoni 20:17, Bibla): "Un po ngjitem tek Ati im dhe Ati juaj, te

Perndia im dhe Perndia juaj." Po t ishte Perndia tre-nnj, kush ishte Perndia n Qiell gjat tre ditve midis kryqzimit t pretenduar dhe ringjalljes? Kush ishte Perndia gjat kohs kur Jezusi ishte n barkun e Maris? Po t kishte qen kjo doktrin nga msimi i Jezusit a.s., ai do t kishte deklaruar me fjal t qarta. Ndrkaq, fjala Trinitet nuk sht madje edhe e shkruar n Bibl, por n vend t ksaj, Jezusi thot n (Marku 12:29, Bibla): "Zoti, Perndia yn, sht i vetmi Zot" Shum t krishter kurr nuk kan menduar m ngatrresat q mund t sjelle koncepti i doktrins tre-n-nj Zot (Trinitetin). Si mundet q ta knaqsh apo ta adhurojsh Zotin, prderisa n sht i qart fakti se kush sht Perndia (Zoti)? "Filozofia na tregon se nuk ka mundsi q asnj qenie e dalur nga nj qenie tjetr dhe ekziston si nj individ i veant, t bhet i barabart ose ortak dhe t mund t konsiderohet si i prsosur. T prshkruarit Zotit q ka nj bir paraqet t mohuarit e prsosmris s Zotit." (45) "Ngritja e Jezusit a.s. n pozitn e lart t Zotit arrin nj blasfemi t tmerrshme kundr t vetmit nj Perndi t vrtet, ndrkoh q ndarja e Jezusit nga Hyjnia nuk e zhvlerson Jezusin, por vetmse e v at n pozitn e tij m fisnike si nj profet i madh dhe i drguar i Zotit." "Ai sht q u krijoi juve, e nga ju ka mohues dhe ka besimtar. All-llahu e sheh shum mir at q e punoni." (46)

M shum dshmi q refuzojn pretendimin e doktrins s Trinitetit:

"Ju me t vrtet do ta pini kupn time dhe do t pagzoheni me pagzimin me t cilin un do t

pagzohem; por nuk sht n dorn time q t uleni n t djathtn time ose n t majtn time, por u sht rezervuar atyre, t cilve u sht prgatitur nga Ati im." (Mateu 20:23, Bibla). Sa i takon vetes s tij, Jezusit i mungon pushteti apo autoriteti pr t dhn dika prve at ka i caktohet nga Zoti, t Cilin ai e quan "Ati". "Dhe, si shkoi pak prpara, ra me fytyr pr tok dhe lutej duke thn: ``Ati im, n qoft se sht e mundur, largoje prej meje kt kup; megjithat, jo si dua un, por si do ti``." (Mateu 26:39, Bibla). Ktu Jezusi a.s. krkon ndihmn e Atit t tij (Zotit), duke theksuar se kjo nuk do t jet prmes vullnetit t tij, por me Vullnetin e Zotit. Duket qart nga kjo se vullneti i tij sht i veuar nga ai i Zotit. "Perndia im, Perndia im, prse m ke braktisur?" (Mateu 27:46, Bibla) "O At, n duart e tua po e dorzoj frymn tim" (Luka 23:46, Bibla) Fjal t tilla, pra si sht `Perndia im` - `O At` vijn vetm nga dikush q sht n vshtirsi. E nse Jezusi a.s. ishte Perndi, ather nga kush ishte ai i braktisur? Vall mos ishte nga Vetvetja? Kjo sht qesharake. Perndia nuk ka nevoj q ta nnshtroj Veten n ndonj Perndi tjetr. "Prse m quan i mir? Askush nuk sht i mir, prve nj t vetmi, domethn Perndis." (Marku 10:18, Bibla) Jezusi a.s. theksoi se asnj nuk sht m i madh n mirsi apo drejtsi prve Perndis. Kshtu q, e distancoi veten e tij nga Hyjnia. "Sa pr at dit dhe at or, askush nuk e di, as engjjt n qiell, as Biri, por vetm Ati." (Marku 13:32, Bibla) Sikur t kishte qen Jezusi a.s. me t vrtet i barabart me Perndin (Zotin) ose pjes e Trinitetit, ai do t kishte ditur fardo q dinte Ati. "N t vrtet, n t vrtet po ju them se Biri nuk mund t bj asgj prej vetvetes" (Gjoni 5:19, Bibla)

"Un s`mund t bj asgj nga vetja ime" (Gjoni 5:30, Bibla) "Doktrina ime nuk sht imja, por e atij q m ka drguar." (Gjoni 7:16, Bibla) N tre deklaratat e cituara m sipr, Jezusi a.s. bri t qart se nuk ka t drejt apo pushtet q i mbetet atij dhe se at q e predikonte ishte nga Perndia. "Ati sht m i madh se un." (Gjoni 14:28, Bibla) Kjo deklarat kategorikisht e mohon doktrinn e Trinitetit pasi q t dy jan t natyrave t ndryshme, njri m i madh se tjetri. "Dhe kjo sht jeta e prjetshme, t t njohin ty, t vetmin Perndi t vrtet, dhe Jezu Krishtin q ti ke drguar." (Gjoni 17:3, Bibla) Perndia kurr nuk sht prmendur n shums nga Jezusi a.s., t Cilit ai i drejtohet si `Ati`. "Un po ngjitem tek Ati im dhe Ati juaj, te Perndia im dhe Perndia juaj." (Gjoni 20:17, Bibla) Jezusi a.s. nuk ishte Perndi sepse ai kishte Perndin e tij t cilin ai e quajti at `Ati`. "Sepse Perndia e deshi aq botn, sa dha Birin e tij t vetmlindurin" (Gjoni 3:16, Bibla) Nse Jezusi a.s. sht pjes e Tinitetit dhe q t tre jan n prjetsi t prbashkt, pa fillim dhe pa mbarim, t barabart n pozit, si mund ai q t jet nj djal (Biri) dhe n t njjtn koh t jet aq i vjetr sa babai i tij (Ati)? (shih Mateu 1:18; Luka 1:26 dhe 1 e Gjonit 4:9, t gjitha n Bibl) "N fakt nj sht Perndia, dhe nj i vetm sht ndrmjetsi midis Perndis dhe njerzve: Krishti Jezus njeri." (1 e Timoteut 2:5, Bibla) Deklarata sht e vetkuptueshme se Perndia dhe Jezusi a.s. jan t ndryshm nga njri-tjetri.

"Zbulesa e Jezu Krishtit, q Perndia ia dha pr t`u treguar shrbtorve t tij gjrat q duhet t ndodhin pr s shpejti." (Zbulesa 1:1, Bibla) Zoti i vrtet sht i Gjithdijshm, andaj kjo e hedh posht teorin e Trinitetit.

A e miratoi Jezusi a.s. konceptin e Shpirtit t Shenjt

Zoti me urtsin dhe mshirn e Tij t pafund, koh pas kohe ka drguar profet pr t prcjell mesazhin e Tij dhe pr ta ftuar njerzimin n drejtsi (d.m.th., n rrugn e paqes dhe bindjes ndaj t Vetmin Nj Zotit t Vrtet.) Mesazhi quhet ISLAM (nnshtrim ndaj Vullnetit t Zotit). Ky mesazh iu prcoll t gjitha kombeve dhe fiseve n bot pr brezat e ardhshm duke e ftuar njerzimin q t'i nnshtrohen Vullnetit t Zotit. Megjithat, t gjitha shpalljet e mparshme u shtrembruan dhe u korruptuan nga gjeneratat e mvonshme dhe profett ishin t injoruar dhe t persekutuar. Shpallja e pastr e Zotit ishte e njollosur me mite, bestytni, adhurime idhujsh dhe ideologji joracionale (t paarsyeshme). Kshtu q, feja e Zotit pati humbur n mesin e rrymave t shumta t adhurimeve t kota. Historia njerzore sht nj kronik e tendencs s njeriut midis drits dhe errsirs. Zoti, nga dashuria dhe mshira e Tij e teprt pr njerzimin nuk na ka ln t jetojm n errsir duke krkuar q t zbulojm rrugn e drejt vetm duke u mbshtetur n prova dhe gabime. Ai e drgoi t Drguarin e Tij t fundit, profetin Muhamed s.a.v.s. pr ta udhzuar njerzimin gjat kohs s ashtuquajtur `Vitet e Errta` (`Epoka e Mesjets`). Shpallja hyjnore (p.sh., Kur'ani i Shenjt, nprmjet t engjullit Xhibril-Gabriel) paraqet burimin e fundit t udhzimit hyjnor i cili pr nga natyra e tij sht i kuptueshm, gjithprfshirs dhe universal. Ky Udhzim Hyjnor prshkruan njohurin dhe

realitetin rreth Krijuesit t Gjithfuqishm, universit, qllimit t krijimit ton dhe t jts son n kt bot dhe n botn tjetr. Kjo do t shpiej njerzimin n rrugn e s vrtets, drejtsis dhe suksesit n kt jet dhe n tjetrn. Plotsisht sht e sakt q t thuash pr ardhje t "nj tjetr protektori / avokati / ngushlluesi / kshilltari / shpirti t vrtet sikur t thuash pr ardhje t "nj tjetr profeti" si ishin Musai (Mojseu) dhe Isai (Jezusi) Paqa qoft mbi ta. Koncepti i t prmendurit t "Shpirtit t Shenjt" n vend t "nj tjetr profet" sht krejtsisht I mohuar n Ungjillin e Gjonit. Pr t kuptuar mesazhin e Jezusit a.s. n kt tem, duhet spari t fillohet me Letrn e Par t Gjonit (1 Gjoni 2:1) n Bibl. Ktu, ju do t kuptoni se Jezusi a.s. ishte "Protektori/mbrojtsi origjinal": "Djema t mi, ju shkruaj kto gjra q t mos mkatoni; dhe n qoft se ndokush mkatoi, kemi nj avokat te Ati, Jezu Krishtin t drejtin." Jezusi a.s. i cili ishte "protektori/avokati origjinal" dhe ka parashikuar ardhjen e "nj tjetr protektori/mbrojtsi". Megjithat, redaktort e Bibls e kan prkthyer kt "Protektor/mbrojts" me shum fjal t ndryshme t cilat i hasin lexuesit e q mvaret nga ai i cili e shkroi Bibln, (p.sh., Protektor / Avokat / Ngushllues / Ndihmues / Kshilltar / Fryma e Shenjt / Shpirti i Shenjt / Fryma e s vrtets). Termi i njjt "Protektor-ngushllues" sht prdorur n Ungjillin e Gjonit ku flitet n lidhje me profecin e br nga Jezusi a.s. pr ardhjen e "nj tjetr protektori-ngushlluesi". Ai thot: "Dhe un do t`i lutem Atit dhe ai do t`ju jap nj Ngushllues tjetr, q do t qndroj prgjithmon me ju." (Gjoni 14:16, Bibla) Ai gjithashtu u tha dishepujve t tij se ky "Protektor-Ngushllues" do t'ua msoj t gjitha gjrat dhe do t'i sjell t gjitha gjrat pr ta q t'i kujtoj. Ai ka thn n (Gjoni 14:26, Bibla): "Por Ngushlluesi, Fryma e Shenjt,

q Ati do ta drgoj n emrin tim, do t`ju msoj do gj dhe do t`ju kujtoj t gjitha kto q ju thash." Dhe n (Gjoni 15:26, Bibla): "Por kur t vij Ngushlluesi, q do t`ju drgoj prej Atit, Fryma e s vrtets, q del nga Ati im, ai do t dshmoj pr mua." Do t vreni vet n versetet e msiprme se botimi (RSV) i Bibls e ka prdorur fjaln "Kshilltar" po ashtu si sht prmendur m lart (14:26) si "Fryma e Shenjt". Por e njjta sht ndryshuar n (Gjoni 15:26) si shihet m sipr, n fjaln si "Fryma e s vrtets" (15:26). Prsri, n versetin vijues m posht, sht rikthyer n "Kshilltar", por m von do t zbuloni se e njjta sht kthyer srish n "Fryma e s vrtets" n (Gjoni 16:13, Bibla). (Gjoni 16:7-8, Bibla): "Megjithat un ju them t vrtetn: sht mir pr ju q un t shkoj, sepse, po nuk shkova, nuk do t vij te ju Ngushlluesi; por, po shkova, un do t`jua drgoj. Dhe kur t ket ardhur, ai do ta bind botn pr mkat, pr drejtsi dhe pr gjykim." Kjo sht konfirmuar n Kur'an ku tregohet se Zoti e ngriti Jezusin a.s. dhe nuk u kryqzua si pretedohet. N versetin e msiprm, (Gjoni 16:7-8, Bibla) ardhja e nj "Kshilltari" ose "Protektori/Ngushlluesi" varet nga largimi i Jezusit a.s. Prve ksaj, Jezusi a.s. nuk ka treguar se ky "Protektor/Ngushllues" do t vij gjat kohs s tij. N (Gjoni 16:12-15, Bibla), Jezusi a.s. vazhdoi profecin e tij pr ardhjen e ktij "Protektori/Ngushllesi tjetr", t cilin e quajti si "Fryma e s vrtets". Ai thot: "Kam edhe shum gjra t tjera pr t`ju thn, por ato ende ju nuk mund t`i mbani. Por, kur t vij ai, Fryma e s vrtets, ai do t`ju prij n do t vrtet, sepse ai nuk do t flas nga vetja, por do t thot gjitha ato gjra q ka dgjuar dhe do t`ju kumtoj gjrat q do vijn. Ai do t m prlvdoj, sepse do t marr prej meje dhe do t`jua kumtoj. T gjitha gjrat q ka Ati jan t miat; pr kt ju thash se ai do t marr prej

simes dhe do t`jua kumtoj." Verseti m lart ka demoluar konfuzionin e krijuar nga fjala `Fryma e Shenjt` ose `Shpirti i Shenjt` q u pretendohej nga t krishtert, sepse sipas Bibls n (Zanafilla 1:2, Bibla), kjo Fryma e Shenjt kan qen n tok q nga koha e Krijimit. Si ishte gjithashtu i pranishm n lumin Jordan, kur Gjoni pagzoi Jezusin a.s. Pra, si mund q Jezusi t thot: "por, po shkova, un do t`jua drgoj [Frymn e Shenjt/Ngushlluesin]?", n (Gjoni 16:7, Bibla) me ka deshi Jezusi t thoshte se "nj tjetr Protektor/Ngushllues" ose "tjetr profet" sikur ai do t vij pr shkak se drgimi i Fryms s Shenjt sht plotsisht jasht tems, sepse ai ka qen tashm ktu n tok q nga dita e Krijimit t Universit. M tej, Fryma e Shenjt dhe Fryma e s vrtets jan dy terma t veanta dhe dy entitete t pavarura. M von merr premrin "(he)ai" duke qen nj figur mashkullore, ndrsa i mparshmi e merr premrin e gjinis asnjjse "(it)ai/ajo". Jezusi a.s. ishte duke na thn me fjal t hapura se Kshilltari apo Fryma e s vrtets (Ngushlluesi) t cilin ai e profetizoi sht nj njeri, nj profet sikur ai (Jezusi a.s.) dhe nj bir i njerzimit i cili do t na msoj t gjitha gjrat. T gjitha premrat "ai" t cilt ia referoi emrit "Fryma e s vrtets" q shnohet n gjinin mashkullore pr tu prputhur me fjaln "Kshilltar", n (Gjoni 16:7, Bibla). Fjala "Kshilltar" sht fjal prshkruese e cila prdoret n vend t fjals "Fryma e s vrtets" dhe gramatikisht, premrat duhet q t prputhen n gjini me emrin me t cilin ata jan t lidhur. Pra, versetet 13 dhe 15 t Kapitullit 16 t Gjonit vrtetojn se Fryma e s vrtets nuk sht nj pjes e Trinitetit. (47) Prve ksaj, n (Gjoni 16:13, Bibla) Jezusi a.s. e theksoi shtjen n lidhje me Frymn e s vrtets, do t jet

vetm nj profet i cili do t marr urdhresat dhe msimet pr at far duhet vepruar nga Zoti i Lartmadhrishm: "ai nuk do t flas nga vetja, por do t flas do gj q ai dgjon." T qent vetm nj profet (jo nj qenie hyjnore apo Shpirti i Shenjt), ai nuk posedon autoritetin dhe pushtetin e vet, por i sht dhn frymzim (inspirim) nga Perndia n qiej. Pr m tepr, ju do t vreni se n (Gjoni 16:14, Bibla), Jezusi a.s. thot pr Frymn e s vrtets: "Ai do t m prlvdoj, sepse do t marr prej meje dhe do t`jua kumtoj." Kur'ani i cili sht mesazhi i Muhamedit a.s. i ka prlvdruar t dy, Jezusin (Isain) a.s. dhe nnn e tij Marin (Merjemin). Emri i Isait a.s. sht prmendur n Kur'anin e Shenjt pes her m shum se sa emir i Muhamedit a.s. Dhe fakti q e tr kaptina (sureja) 19-t e Kur'anit t Shenjt ishte e specifikuar n emr t Merjemit (d.m.th. Kaptina Merjem), vrtetoi me elokuenc argumentet tona se n t vrtet Isai a.s. ishte i prlvdruar n mnyr t jashtzakonshme. Pr m tepr, n (Gjoni 14:26, Bibla) Jezusi a.s. thot: "Do t'ju msoj do gj dhe do t'ju kujtoj t gjitha kto q ju thash." Kjo sht arsyeja se prse mesazhi i Muhamedit a.s., e q sht Kur'ani i Shenjt, sht nj mesazh i prmbushur q prfshin mesazhin e Jezusit a.s. dhe t gjitha mesazhet e mparshme. N fakt, Kur'ani sht konfirmim i mesazhit t Jezusit a.s. dhe atyre mesazhe q erdhn para tij. Ai sht nj mesazh gjithprfshirs q i mbulon t gjitha aspektet e prpjekjes njerzore qofshin ato q lidhen me raportet personale, sociale, politike, ekonomike apo ndrkombtare. Ai quhet ISLAM (fe e nnshtrimit ndaj vullnetit t Zotit Nj t Vrtet Allahu). Ky sht nj Kod trsor i Jets si dhe nj mesazh universal i cili i drejtohet t gjith njerzimit q t shpie njeriun n pajtim me veten dhe me Zotin q t arrihet vullneti i Zotit, me t ciln fitohen frytet e Shptimit.

Gjithashtu, n (1 Gjoni 4:6, Bibla) q t dy termat "Fryma e s vrtets" dhe "fryma e s gabuars" jan prdorur pr qenie njerzore. Dhe, n botimin e vjetr t Bibls `MSS`, n Dorshkrimin `Codex Syriacus` e cila u zbulua n vitin 1812 n Malin e Sinait nga znj. Anges S. Leis dhe znj. Bensley, n tekstin e (Gjoni 14:26, Bibla), thuhet: "Protektori/Ngushlluesi, Fryma" dhe jo "Protektori/Ngushlluesi, Fryma e Shenjt". Termi "Fryma" q sht referuar nga ana e botimit t vjetr t Bibls `MSS` sht referenc ndaj termit "Fryma e s vrtets", e cila sht sjellur n (Gjoni 15:26, Bibla) n Bibln e sotme. S fundi, t reflektojm drit mbi shtjen q tka thn profeti Jezusi a.s. n (Mateu 21:42-43, Bibla): "Prandaj un po ju them se juve do t`ju hiqet mbretria e Perndis dhe do t`i jepet nj kombi q do ta bj t jap fryt." Duhet patur parasysh, se paralajmrimi i Jezusit a.s. pr ifutt, n lidhje me ndodhin kur ata braktisn fen e tyre duke besuar dhe adhuruar hyjni tjera prve Zotit t Plotfuqishm, baza e t cilit gjendet n (Zanafilla 49:10, Bibla) ku profeti Jakob a.s. paralajmron pr Judn. Ai ishte n fakt prmbushja e profecis s mhershm n (Ligji i Prtrir 32:21, Bibla) Zoti thot: "Ata m kan br ziliqar me at q nuk sht Perndi, kan provokuar zemrimin tim me idhujt e tyre t kot; dhe un do t`i bj ziliqar me njerz q nuk jan nj popull, do t ngacmoj smirn e tyre me nj komb q s`sht n vete." Arabt para Islamit ishin t cilsuar nga Perndimi si komb q s'sht n vete (t pamend). Nj shkrimtar i portretizoi ata si "kafsh me lkur t njeriut", e pasi q erdhi Islami tek ata, u bn model i njerzimit. Profeti Muhamed a.s. i largoi t gjitha gjurmt e idhujtaris dhe predikoi Njshmrin e Zotit Krijuesit. Ai i vetmi sht Zot (Perndi), Furnizuesi dhe Mbajtsi i t gjitha botve, Ai i Cili nuk ka shok, ortak, bashkpuntor, familje, pasardhs apo ndihmtar. Populli arab n prgjithsi dhe Muhamedi a.s.

n veanti paraqesin prmbushjen e t gjitha profecive t mhershme.

ka sht Kur'ani dhe ka thot pr Jezusin a.s. dhe nnn e tij

Kur'ani i Shenjt sht nj mesazh gjithprfshirs dhe universal i cili i sht shpallur profetit Muhamed a.s. nprmjet t ndrmjetsis s engjllit Xhibril si amaneti i fundit dhe prmbylls i Zotit pr njerzimin. Ai sht mshir dhe udhzim nga ana e Zotit pr qeniet njerzore i cili sht nj Kod trsor i Jets, q i prfshin t gjitha aspektet e prpjekjes njerzore (p.sh., kodi i sjelljes personale, marrdhniet shoqrore, politike, ekonomike dhe kodi i marrdhnieve ndrkombtare). Ky sistem u rezistoi sfidave t kohs sepse Vet Zoti e ka at nn mbrojtjes e Tij. Pr kt arsye, ai sht Libri i vetm i Zotit i prhapur sot, i cili mbetet i pastr pas m shum se 1400 vjet. Ai konfirmon t gjitha shpalljet e mparshme t profetve t mhershm dhe i korrigjon gabimet q deprtuan n shpalljet e mparshme duke anuluar gjithka q ndodhej n to. Allahu xh.sh. thot: "Lexo me emrin e Zotit tnd, i cili krijoi (do gj). Krijoi njeriun prej nj gjaku t ngjizur (n mitrn e nns). Lexo! Se Zoti yt sht m bujari! Ai q e msoi (njeriun) t shkruaj me pend. Ia msoi njeriut at q nuk e dinte. Jo, sht e vrtet se ai i kalon kufijt, Pr shkak se e ndien veten t pavarur. Po kthimi sht vetm te Zoti yt." (El-Alek 96:1-8, Kur'ani) "Shpallja e librit (e Kuranit), nuk ka dyshim se sht (shpallje) nga Zoti i gjithsis." (Es-Sexhde 32:2, Kur'ani)

"Edhe ky (Kuran) sht libr q e zbritm; sht i bekuar, vrtetues i t mparshmes" (El-En'am 6:92, Kur'ani) "Ne nuk ta shpallm ty pr tjetr Kuranin, vetm q tu sqarosh atyre at pr ka u pran, e (ta zbritm) q t jet udhzim e mshir pr njerzit q besojn." (En-Nahl 16:64, Kur'ani) "Ne ta shpallm ty librin me argumente pr njerz, e kush orientohet n rrugn e vrtet, ai e ka pr vete, e kush e humb, ai i bn dm vetm vetes, e ti nuk je garantues i tyre." (Ez-Zumer 39:41, Kur'ani) N fakt, sipas komentatorve t Kur'anit, ekzistojn tre qllime q shprehin qart pr zbritjen e tij profetit Muhamed a.s.: (1) ngase ajo do t sjell unitetin nmes sekteve t ndeshura, pr Ungjillin e Unitetit dhe do t predikoj Njshmrin e Zotit t Vrtet; (2) se shpallja do t jet nj udhrrfyes pr arritjen e sjelljes shembullore; dhe (3) se ajo do t hap rrugn e pendimit dhe shptimit, kshtu q t arrihet mshira e madhe pr t humburit mkatar. Me t vjen urdhri pr burrat dhe grat q t jen t drejt dhe t ndershm. Nse ata refuzojn ather humbja u takon vetm atyre. (48)

Roli i Jezusit a.s.

"Vrtet, shtja e Isait (t lindur pa baba) tek Allllahu sht sikurse shtja e Ademit. At e krijoi Ai nga dheu, e pastaj atij i tha: Bhu! ai u b." ( Ali Imran 3:59, Kur'ani) "Madje pr shkak t thnies s tyre: Ne e kemi

mbytur Mesihun, Isain, birin e Merjemes, t drguarin e All-llahut. Po ata as nuk e mbytn as nuk e gozhduan (nuk e kryqzuan n gozhda), por atyre u prngjau. Ata q nuk u pajtuan rreth (mbytjes s) tij, jan n dilem pr t (pr mbytje) e nuk kan pr t kurrfar dije t sakt, prve q iluzojn. E ata me siguri nuk e mbytn at. Prkundrazi, All-llahu e ngriti at pran Vetes. Allllahu sht i poltfuqishm, i dijshm. Nuk ka asnj nga ithtart e librit vetm se ka pr ti besuar atij (Isait) para vdekjes s vet, e n ditn e gjykimit ai dshmon kundr tyre." (En-Nisa 4:157-159, Kur`ani) "O ithtart e librit, mos teproni n fen tuaj dhe mos thuani tjetr gj pr All-llahun, prve asaj q sht e vrtet. Mesihu, Isa, bir i Merjemes, ishte vetm i drguar i All-llahut. Ishte fjal e Tij (bhu) q ia drejtoi Merjemes dhe ishte frym (shpirt) nga Ai. Besojeni pra All-llahun dhe t drguarin e Tij e mos thoni: Tre (trini). Pushoni (s thni), se sht m mir pr ju. All-llahu sht vetm nj All-llah; larg qoft asaj q Ai t ket fmij. Cka n qiej dhe ka n tok sht vetm e Tij. Mjafton q All-llahu sht planifikues i pavarur." (En-Nisa 4:171, Kur`ani) "Bn kufr (mohuan t vrtetn) ata q than: Allllah sht ai, Mesihu, biri i Merjemes. E vet Mesihu, (Isai), tha: O beni israil, adhurojeni All-llahun, Zotin tim dhe Zotin tuaj, sepse ai q i prshkruan Zotit shok, Allllahu ia ka ndaluar (ia ka br haram) atij xhennetin dhe vendi i tij sht zjarri. Pr mizort nuk ka ndihms. Gjithashtu bn kufr (mosbesim) ata q than: Allllahu sht i treti i treve. Ska n gjithsi tjetr pos nj All-llahu, e nse nuk pushojn nga ajo q than (tre zotra), do ti kap dnim i dhembshm ata q nuk besuan prej tyre. E pse t mos pendohen dhe t krkojn te All-llahu falje, kur All-llahu dihet se fal shum, sht mshirues?

Mesihu, biri i Merjemes, nuk sht tjetr vetm se i drguar; para tij pati shum t drguar. Nna e tij ishte e drejt (e ndershme). Q t dy ata ishin q ushqeheshin (si njerzit tjer). Ja si u sqarohen atyre argumentet dhe shih pastaj se si ia kthejn shpinn t vrtets! Thuaju: A adhuroni pos All-llahut at q nuk mund tju sjell as dm e as dobi? All-llahu sht q dgjon (thoni) q di (veproni)." (El-Maide 5:72-76, Kur'ani) "Dhe kur All-llahu tha: O Isa, bir i Merjemes, a ti njerzve u the: M besoni mua dhe nnn time dy zota pos All-llahut!? (Isai) Tha: Larg asaj t mete je Ti (o Zoti im). Nuk m takon mua ta them at q ssht e vrtet. Ta kisha thn un at, ti do ta dije. Ti e di ka ka n mua, e un nuk di ka ka n Ty. Ti je m i dijshmi i t fshehtave! Un nuk u kam thn tjetr atyre, pos asaj q Ti m urdhrove; ta adhuroni All-llahun, Zotin tim dhe Zotin tuaj,dhe sa isha ndr ta, kam qen prcjells i tyre, e pasi q m more mua, Ti ishe roje (dhe dshmues) i tyre. Ti je dshmitar pr do send!" (El-Maide 5:116-117, Kur'ani) "Kjo sht (fjal) e vrtet, rreth Isait, birit t Merjemes n t cilin ata shkaktojn dyshime. Nuk i takoi (nuk ka nevoj) All-llahu t ket ndonj fmij, i pastr sht Ai, kur dshiron nj send Ai vetm i thot atij: Bhu!. Ai menjher bhet. (Isai i tha popullit t vet) Dhe se All-llahu sht Zoti im dhe Zoti juaj, pra adhurojeni At, kjo sht rrug (f) e drejt." (Merjem 19:34-36, Kur'ani) "Ata than: I Gjithfuqishmi ka fmij. Ju (jobesimtar) vrtet sollt nj fjal shum t shmtuar. Aq t shmtuar sa gati u coptuan qiejt, gati plciti toka dhe gati u shembn kodrat nga ajo (fjal). Pr at se t Gjithmshirshmit i prshkruan fmij.

E t Gjithmshirshmit nuk i takon t ket fmij. Nuk ka tjetr, vetm se gjith ka sht n qiej e n tok ka pr tiu paraqitur Zotit si rob." (Merjem 19:88-93, Kur'ani) "Maria (Merjemi) kurr nuk pretendoi t ishte nn e Perndis, apo djali i saj t ishte Perndi. Ajo ishte nj grua e devotshme dhe me virtyte t larta, ndrsa Jezusi mohon n kt rast t ket dijeni n lidhje me fardo gjrash q i atribuohen atij duke prdorur emrin e tij. Adhurimi i Maris, edhepse sht i hedhur posht nga Protestantt, u prhap gjithandej npr kishat e mhershme, si n Lindje ashtu edhe n Perndim." (49) Prve ksaj, referencat e mposhtme n Bibl gjithashtu do t'ju japin t kuptoni msimet e Jezusit a.s. N Ungjillin e (Mateu 4:10): "Ather Jezusi i tha: ``Shporru, Satan, sepse sht shkruar: "Adhuro Zotin, Perndin tnde, dhe shrbeji vetm atij"``." N (Gjoni 20:17), ku ai i drejtohet Maria Madgalens me fjalt: "Shko te vllezrit e mi dhe u thuaj atyre se un po ngjitem tek Ati im dhe Ati juaj, te Perndia im dhe Perndia juaj``." N (Luka 18:19), ku ai e qorton njfar sundimtari pr shkak se e ka thirrur at Msues i mir, "Prse m quan t mir? Askush nuk sht i mir, prve nj t vetmi, domethn Perndis." Dhe n (Marku 12:29) ku ai thot: "Urdhrimi i par i t gjithve sht: "Dgjo, o Izrael: Zoti, Perndia yn, sht i vetmi Zot."

Tregim i uditshm
Ky sht nj tregim pr tre adhurues t zjarrit (zjarrputist) t cilt u bn t krishter dhe ishin dishepuj t devotshm t priftit. Ai u msoi atyre fen krishtere, veanrisht Trinitetin. Pr t studijuar doktrinn m tepr, ata qndruan me priftin. Pas nj kohe, nj mik i

priftit erdhi pr ta vizituar at dhe e pyeti n lidhje me konvertimin e tre zjarrputistve. Prifti ishte mjaft krenar q ishte duke prmendur tre t konvertuart dhe studimet e tyre pr dogmn krishtere. Prifti e thirri njrin nga ata tre pr t treguar shkathtsin e tij ppara vizitorit n lidhje me msimet e Trinitetit. Njeriu me plot gaz ia filloi: "Ti m msove se ekzistojn tre perndi n nj Zot. Nj n qiell, i dyti i lindur nga virgjresha Mari dhe i treti, Fryma e Shenjt, i cili i zbriti Mesias n form t nj pllumbi, n kohn kur perndia i dyt ishte tridhjet vje." Me t dgjuar kt, prifti u zemrua dhe e nxorri jasht duke i thn se ky njeri sht i marr. Pas ktij, ai e thirri njeriun e dyt dhe ia parashtroi t njjtn pyetje. Njeriu i dyt u prgjigj: "Ti m msove se fillimisht ishin tre perndi, prej t cilve njri u kryqzua dhe vdiq, dy mbetn prapa." Prifti u zemrua prsri dhe e nxorri at jasht. Pastaj e thirri t tretin i cili ishte krahasimisht m inteligjent se t mparshmit dhe e pat msuar fen me zell. Prifti i krkoi atij q ta paraqes dogmn e Trinitetit. Njeriu u prgjigj: "At far m ke msuar mua, prmes bekimeve t Mesias, un i kam msuar me zell, e q sht nj sht tre dhe tre sht nj. Njri prej t cilve u kryqzua dhe vdiq. Kshtu q me vdekjen e njrit, vdiqn t tre perndit, sepse t tre jan nj dhe t bashkuar, andaj vdekja e njrit sht vdekje e t treve, prndryshe nuk do t kishte bashkim t tyr." (50) Kjo do t thot se pr shkak t kryqzimit si pretendohet nga t krishtert, t dy Zoti dhe Jezu Krishti a.s. u prishn dhe u zhdukn, sepse sipas besimit t tyre, Jezusi sht Perndi dhe profet, pas vdekjes e t cilit t krishtert nuk kan as Zot, as Profet dhe as Frym t Shenjt. Kshtu q, me an t bashkimit, t tre perndit vdiqn me vdekjen e Krishtit. Shkurt thn, t dyja uniteti (bashkimi) dhe triniteti gjithashtu u prishn pas zhdukjes s Zotit (Perndis), sepse uniteti dhe triniteti mbeten me

ekzistencn e Zotit. Me zhdukjen e Zotit nga skena, ather natyrisht q duhet t zhduken edhe atributet e tij.

Paralajmrim pr ata t cilt e parandalojn Mesazhin e Zotit

Libri m i mir sht Libri i Allahut dhe udhzimi m i mir sht udhzimi i Muhamedit s.a.v.s. Allahu u drejtohet me nj paralajmrim t vrazhd atyreve t cilt e parandalojn dhe e pengojn mesazhin e Tij origjinal t'i arrij njerzimit. "Esht shkatrrim pr ata q me duart e veta e shkruajn librin, e pastaj thon: Ky sht prej All-llahut! E pr t arritur me t nj fitim t pakt, pra sht shkatrrim i madh pr ta ka shkruan duart e tyre dhe sht shkatrrim i madh pr ta ajo ka fitojn." (ElBekare 2:79, Kur'ani) "Esht e vrtet se atyre q nuk besuan nuk do tu vlej asgj para All-llahut, as pasuria e as fmijt e tyre. Ata vet jan lnd e zjarrit." (Ali Imran 3:10, Kur'ani) "Feja e pranueshme tek All-llahu sht Islami." (Ali Imran 3:19, Kur'ani) "E kush krkon fe tjetr prve fes islame, atij kurrsesi nuk do ti pranohet dhe ai n botn tjetr sht nga t dshpruarit." (Ali Imran 3:85, Kur'ani) "O ju q besuat, kini frik All-llahun me sinqeritet t vrtet dhe mos vdisni, pos vetm duke qen musliman (besimtar)!" (Ali Imran 3:102, Kur'ani) "Ne do to mbjellim frikn n zemrat e atyre q nuk

besuan sepse ata All-llahut i trillojn e i mveshin zota t tjer, duke mos pasur pr kt kurrfar fakti, ndaj vendbanimi i tyre do t jet xhehennemi. Sa i shmtuar sht vendi i mizorve." (Ali Imran 3:151, Kur'ani) "O ju njerz! Kini frik Zotin tuaj q ju ka krijuar prej nj veteje (njeriu) dhe nga ajo krijoi paln (shoqn) e saj, e prej atyre dyve u shtuan burra shum e gra." (En-Nisa 4:1, Kur'ani) "Esht e vrtet se All-llahu nuk fal (mkatin) ti bhet Atij shok, e pos ktij (mkati), t tjerat i fal atij q dshiron. Ai q i prshkruan shok All-llahut, ai ka humbur dhe br nj largim t madh (prej t vrtets)." (En-Nisa 4:116, Kur'ani) "Thuaj: A pos All-llahut, krijues i qiejve dhe i toks, q ushqen t tjert, ndrsa vet nuk ushqehet, t pranoj Zot tjetr?" (El-En'am 6:14, Kur'ani) "Kush sht m mizor se ai q trillon shpifje ndaj All-llahut, apo i prgnjeshtron argumentet e Tij?" (ElA'raf 7:37, Kur'ani) "A i prshkruajn shok at ka nuk mund t krijoj asnj send, e ata (idhujt) vet jan t krijuar. Ata (idhujt) nuk mund tu sjellin atyre ndonj ndihm e as veten e tyre ta ndihmojn." (El-A'raf 7:191-192, Kur'ani) "Nuk ka tjetr, vetm se gjith ka sht n qiej e n tok ka pr tiu paraqitur Zotit si rob." (Merjem 19:93, Kur'ani) "Mirpo, ata (idhujtart) n vend t Tij adhuruan zota t tjer, t cilt nuk krijuan asgj, sepse ata edhe vet jan t krijuar. Ata nuk posedojn pr vetvete as dm as dobi, ata nuk kan n dor as vdekje as jet, e

as ringjallje." (El-Furkan 25:3, Kur'ani) "E kush sht m mizor se ai q shpif gnjeshtr ndaj All-llahut, ose prgnjeshtron t vrtetn pasi ti ket ardhur ajo? Po, a nuk sht xhehennemi vend pr jobesimtart?" (El-Ankebut 29:68, Kur'ani) "Nse ju nuk besoni, All-llahu nuk sht nevojtar pr ju; megjithat, Ai nuk sht i knaqur me mosbesimin e robrve t Vet, e nse jeni mirnjohs ndaj Tij, Ai e plqen at pr ju. Ndrkaq, nuk do ta bart asnj mkatar barrn e tjetrit" (Ez-Zumer 39:7, Kur'ani) "Ne krijuam shum nga xhint e njerzit pr xhehennem. Ata kan zemra q me to nuk kuptojn, ata kan sy q me ta nuk shohin dhe ata kan vesh q me ta nuk dgjojn. Ata jan si kafsht, bile edhe m t humbur, t tillt jan ata t marrt." (El-A'raf 7:179, Kur'ani)

Shnime dhe bibliografia

(1) Victor Paul Wirewille n "Jesus Christ Is Not God", botuar n American Christian Press, The Way International, New Knoxville 45871 (1975 and 1981), fq. 4. (2) Shock Survey of Anglican Bishops: Daily News, U.K., 25 / 6 / 84, (burimi pr informim: Islamic Propagation Centre International, 20 Green Lane,

Small Heath, Birmingham B9 5DB, Tel. 021-773 0137). (3) Bishop Jenkins Slams Fundamental Christian Doctrine: London Daily Mail, nga faqja 12, 15 / 7 / 84(burimi: Ibid) (4) London Daily Mail, U.K., fq. 12, 15 / 7 / 84, (burimi: Ibid) (5) Bamber Gascoigne n "The Christians", botuar n Granada Publishing Limited, 1976, Frogmore, St Albans, Herts Al2 2NF and 3 Upper James Street, London Wir 4BP, fq.9. (6) J. R., dummelow: Commentary on the Holy Bible, fq. 16. (shih znj. Ulfat Aziz-Us-Samad n "Islam and Christianity", 1984, botuar n Presidency of Islamic Research IFTA and Propagation, Riyadh, Kingdom of Saudi Arabia fq. 7) (7) T.G. Tucker nw "The History of the Christian in the Light of Modern Knowledge", fq. 320. (burimi: Ibid, fq. 6) (8) Encyclopaedia Britannica, Macropaedia, Vllimi. 4, Christianity, fq. 481) (9) Znj. Ulfat Aziz-Us-Samad n "Islam and Christianity", botuar m vitin 1984, n Presidency of Islamic Research, IFTA and Propagation, Riyadh, Kingdom of Saudi Arabia fq. 29. (10) I. William Wilson Stevens n "Doctrine of the Christian Religion" (Botuar n Grand Rapids: Wm. B. Eerdmans Publishing Co., 1967, fq. 113-122. (Shih Victor Paul Wierwille n "Jesus Christ is not God", botuar n American Christian Press. The Way International 1975-1981, New Knoxville, Ohio 45871, fq. 5). (11) Bible and Tract Society of Pennsylvania n "Should You Believe in Trinity?" botuar m vitin 1989, n Int'l. Bible Students Association Brooklyn, New York, U.S.A. fq. 3. (12) Victor Paul Wierwille n "Jesus Christ is not God", botuar n American Christian Press. The Way

International, New Knoxville, Ohio 45871, (19751981), fq. 22-23. (13) Hase n "A History of the Christian Church", fq. 111. (Shih Ibid, fq. 23). (14) Henry Chadwick n "The Early Church", botuar n Grand Rapids: Wm. B. Eerdmans Publishing Co., 1968), fq. 129. (Shih Ibid, fq.23). (15) Henry Bettenson nw "Documents of the Christian Church", bot. 2-t (botuar n London: Oxford University Press, 1963), fq. 58. "Ariusi dhe ndjeksit e tij ishin menjher t dbuar pr n Iliri dhe veprat e tij i kishin djegur. Ushtimat q u ndien pwr trajtimin e till ndaj Ariusit patn efekt t thell n Kishn, si edhe nw mbretin Konstantin, pwr disa dekada. Sapo ishte pr t'iu falur Ariusit nga ana e mbretit Konstantin dhe t kthehej n pozitn e mparshme n Kish, ai vdiq." (Shih Ibid, fq. 24). (16) Encyclopaedia Britannica, 1968, s.v. "Council of Nicaea." (Shih Ibid, fq. 24-25). (17) Victor Paul Wierwille n "Jesus Christ is Not God", botuar n American Christian Press, New Knoxville, Ohio, fq. 26-27. (18) B.K. Kuiper n "The Church in History", botuar n Grand Rapids: Wm. B. Eerdmans Publishing Co., fq. 128 (Shih Ibid, fq.25). (19) Bamber Gascoigne n "The Christians", botuar n Granda Publishing Limited, 1976, Frogmore, St Albans, Herts AI2 2NF dhe 3 Upper Jemes Street, London Wir 4BP, fq. 9). (20) Encyclopaedia Britannica, Macropaedia, Vllimi 4, Christianity, fq. 483. (21) Bible and Tract Society of Pennsylvania n "Should You Believe in Trinity?", botuar m vitin 1989, n Int'l. Bible Students Association Brooklyn, New York, U.S.A. fq. 11. (22) Ibid, fq. 1. (23) Rev. J.F. De Groot n "Catholic Teaching", fq, 101.

(Shih Znj. Ulfat Aziz-Us-Samad n "Islam and Christianity", botuar m vitin 1984, n Presidency of Islamic Research IFTA and Propagation, Riyadh, Kingdom of Saudi Arabia fq. 30) (24) Bible and Tract Society of Pennsylvania n "Should You Believe in Trinity?", botuar m vitin 1989, n Int'l. Bible Students Association Brooklyn, New York, U.S.A. fq. 4. (25) The New Catholic Encyclopaedia, botuar m vitin 1967, n "The Holy Trinity", Vllimi 14, fq. 299. (Shih Znj. Ulfat Aziz-Us-Samad n "Islam and Christianity", botuar m vitin 1984, n Presidency of Islamic Research IFTA and Propagation, Riyadh, Kingdom of Saudi Arabia, fq. 32). (26) The New Catholic Encyclopaedia, botuar m vitin 1967, n "The Holy Trinity", Vllimi 14, fq. 295. (Shih Ibid, fq. 31). (27) Bible and Tract Society of Pennsylvania n "Should You Believe in Trinity?", botuar m vitin 1989, n Int'l. Bible Students Association Brooklyn, New York, U.S.A. fq. 6. (28) Ibid, fq. 6. (29) Ibid, fq. 6. (30) London Daily Mail, nga faqja 12, 15 / 7 /84, (ShihIslamic Propagation Centre International, 20 Green Lane, Small Heath, Birmingham B9 5DB, Tel. 021773 0137). (31) John Hick n "The Myth of God Incarnate", botuar m vitin 1977, n SCM Press Ltd, 58 Bloomsbury Street, London WC1, nn artikullin "Jesus and the World religion", fq. 178). (32) Victor Paul Wierwille n "Jesus Christ is not God", botuar n American Christian Press. The Way International, New Knoxville, Ohio 45871, fq. 12. (33) Ibid, fq. 9. (34) Thniet, veprimet apo Sunneti dhe traditat e profetit Muhamed a.s. Ato konsiderohen si komentim (shpjegim) i Kur'anit Famlart. Prandaj, ai

(sunneti) sht i dyti n rradh pas Kur'anit, e t dy sbashku paraqesin burimet e padyshimta t Sheri'atit, gjegjsisht Jurisprudencs Islame. (35) Wellhausen n "Einloitung in die Drei Eisten Evangelien", botuar n Reimer, m vitin 1905, fq. 113, i referuar nga Dennis Nineham n artikullin e tij "Epilogue" t "The Myth of God Incarnate", botuar n SCM Press Ltd. 58 Broomsbury Street, London, m vitin 1977, fq. 192). (36) Revised Standard Version (RSV), e prkthyer nga gjuht origjinale i cili version ishte i drguar A.D. 1611. Revised A.D. 1881-1885 dhe A.D. 1901 e krahasuar me autoritetet m t vjetra dhe e korrigjuar A.D. 1946-1952. Botimi i dyt i "The New Testament A.D." m vitin 1971; the New International Version (NIV), copyright 1973, 1978, 1984 by International Bible Society, 144 Tices Lane, East Brunswick. NJ 08816); New World Translation of the Holy Scripture 1984, Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., International Students Association, Brooklyn, New York, U.S.A. (37) The New Testament Nj prkthim dhe shpjegim i bazuar nw dorshkrimet m t vjetra (prkthim nga Gjermanishtja n Anglisht; m vitin 1937), nga Johannes Greber. (38) New World Translation (New York; 1961). (39) A.M. TRUST, POST BOX 81075, BURNABY, B.C. V5H 4K2 Ph. 298-8803 (40) Suretu El-Bekare, 2:117, Kur'ani. (41) Victor Paul Wierwille n "Jesus Christ is not God", botuar n American Christian Press, The Way International, m vitin 1975, n New Knoxville, Ohio, fq. 5. (42) John Hick n "The Myth of God Incarnate", botuar n SCM PRESS LTD., 58 Bloomsbury Street, London WC1, Botimi i gjasht m vitin 1981, nn titullin "A Cloud of Witnesses", nga Francis

Young, fq. 26. (43) John Hick n "The Myth of God Incarnate", botuar n SCM PRESS LTD., 58 Bloomsbury Street, London WC1, Botimi i gjasht m vitin 1981, fq. 6, nn titullin: "Christianity Without Incarnation", nga Maurice Wiles. (44) Ibid, pjesa e 3-t, fq. 1. (45) Cf. Berson n "The Creative Evolution", Modern Library. (46) Suretu Et-Tegabun, 64:2, Kur'ani Famlart, Prkthim me komentim n gjuhn shqipe, H. Sherif Ahmeti, fq. 650. (47) Victor Paul Wierwille n "Jesus Christ is not God", botuar n American Christian Press, The Way International, New Knoxville, Ohio 45871, fq. 143. (48) Abdullah Yusuf Ali: The Holy Qur'an, English Translation of the meanings and commentary, n. 2091, fq. 750. (49) Ibid, n.783, fq. 311; n. 829 dhe n. 830, fq. 327 me referenc n (Cf. v. 72, and n. 782), fq. 310. (50) Al-Jawab-ul-Fasih. fq. 369.

www.islamic-invitation.com