TAJUK 8: PENDIDIKAN KHAS

• PENGENALAN
Kanak-kanak berkeperluan khas atau
kanak-kanak istimewa merupakan salah
satu ciri perbezaan individu.

Merangkumi golongan kanak-kanak pintar

cerdas; kerencatan akal; cacat
pendengaran, penglihatan atau fizikal;
bermasalah pembelajaran atau kesihatan
dsb.
Kanak-kanak Berkeperluan Khas

Kanak-kanak berkeperluan khas

ditakrifkan sebagai kanak-kanak yg
dianggap berhadapan dgn batasan
keupayaan dgn sendirinya bagi
memperoleh keperluan biasa untuk
hidup kerana bermasyarakat kerana had
fizikal atau mentalnya.

MHJ/IPTAR
• 8.1 Pendidikan Khas juga boleh
didefinisikan sebagai:

• “Special education means education by

special methods appropriate to the
requirements of pupils whose physical,
intellectual, emotional or social
developments cannot in the opinion of
education authority be adequately
promoted by ordinary means”
8.1 DEFINISI PENDIDIKAN KHAS

• Satu program pendidikan yg dirancang

khas untuk murid berkeperluan khas
dari segi intelek, fizikal, sosial, atau
emosi bagi mereka yang tidak mencapai
pertumbuhan dan penyuburan biasa
hinggakan mereka tidak mendapat faedah
sepenuhnya drp rancangan sekolah biasa.
• Pendidikan khas juga merujuk kepada:
• “Satu program pendidikan yang dirancang khas
untuk pelajar-pelajar berkeperluan khas dari segi
intelek,fizikal,sosial atau emosi bagi mereka
yang tidak mencapai pertumbuhan dan
penyuburan biasa hinggakan mereka tidak
mendapat faedah sepenuhnya daripada
rancangan sekolah biasa.” (Chua, 1992)
 Manakala Slavin
(1997):PENDIDIKAN KHAS

• “Sebarang program yang diperuntukkan atau

ditujukan kepada pelajar-pelajar yang
bermasalah seperti kecacatan mental, emosi
dan ketidakupayaan fizikal ataupun
penambahan kepada pembelajaran biasa dalam
kelas”
• Menurut Gearhart dan Weishman
(1980) pula, pendidikan khas ialah:

• Subsistem dalam sistem pendidikan

yang bertanggungjawab mengadakan
peruntukan kemudahan dan
keistimewaan bagi membantu pelajar-
pelajar dan belia bersifat luar biasa.
6.2 PELAJAR BERKEPERLUAN
KHAS
• Lerner et al. (1998) dalam memperihalkan
kanak-kanak istimewa di peringkat pra-
sekolah mencadangkan dua kategori kanak-
kanak, iaitu:
– > kanak-kanak yang dianggap mempunyai
risiko untuk gagal dalam pelajaran di
bangku sekolah dan
– > kanak-kanak yang mempunyai
kecacatan yang diambil kira di bawah
sesuatu akta atau undang-undang khas di
sesebuah negara.
 PERKEMBANGAN PENDIDIKAN KHAS
Tokoh Tarikh Kewarga- Idea Utama
negaran
Jean 1775-1838 Perancis Mengajar pelajar-pelajar
Marcgaspard terencat akal
Samuel 1801-1876 Amerika Pelajar-pelajar yang cacat
G.Howe Syarikat boleh diasuh melalui
pendidikan yang tersusun
Edward Seguin 1812-1889 Perancis Pelajar-pelajar terencat
akal boleh diajar melalui
latihan deria motor
Alfred Binet 1857-1991 Perancis Kecerdasan atau
kepintaran boleh diukur
dan dimajukan melalui
pembelajaran

Louis Braille 1809-1852 Perancis Pelajar-pelajar buta boleh

diajar melalui titik-titik
timbul
Thomas 1787-1851 Amerika Pelajar-pelajar pekak boleh
Hopkins Syarikat berhubung melalui bahasa
isyarat dan ekspresi muka

Alexander 1847-1922 Amerika Pelajar-pelajar pekak boleh

Graham Bell Syarikat belajar bercakap
menggunakan
pendengaran terhad

Maria 1870-1952 Itali Pelajar-pelajar mudah

Montessori belajar menggunakan
bahan konkrit

Anna Freud 1895-1982 Austria Teknik psikoanalisis boleh

membantu pelajar-pelajar
bermasalah emosi

Alfred Staruss 1897-1957 Jerman Kanak-kanak bermasalah

dengan kerosakan otak
minimum memerlukan
latihan khas.
 6.3 CIRI PENDIDIKAN KHAS
• Guru terlatih
• Kurikulum khas
• Penglibatan aktif pelajaran
• Kaedah pengajaran khas
• Objektif pengajaran khas
• Kombinasi kepakaran
6.4 FALSAFAH & MATLAMAT
PENDIDIKAN KHAS
• (a) “Falsafah Pendidikan Khas
ialah untuk menyediakan peluang yang sama
kepada pelajar-pelajar khas seperti yang
diberi kepada pelajar-pelajar biasa untuk
perkembangan psikososial yang
seimbang.Falsafah ini diselaraskan dengan
objektif untuk memastikan bahawa sistem
pendidikan itu dapat memenuhi matlamat
negara ke arah masyarakat yang bersatu
padu, berdisiplin dan terlatih.”
 (b) Tujuan Pendidikan Khas
• Menyuburkan keupayaan intelek,
emosi, sosial dan jasmani;kekuatan
kanak-kanak luar biasa perlu dikesan
dan diberi penekanan.
• Memperkembangkan kecekapan
ekonomi yang asas supaya kanak-
kanak cacat fizikal atau akal boleh
menjadi pekerja yang berguna dalam
masyarakat.
• Mencegah sesuatu ketidakbolehan dari
menjadi sesuatu kecacatan.
 …
Sambungan

• Mengubah sikap negatif terhadap

pembelajaran dengan memperkembangkan
atau memulihkan perasaan yakin diri dan
sanggup mencapai sesuatu pada setiap
kanak-kanak luar biasa.

• Mengeratkan kanak-kanak cacat dengan

masyarakat biasa supaya mereka yang cacat
ini dapat diterima oleh masyarakat.
 6.5 KATEGORI PELAJAR
BERKEPERLUAN KHAS
6.5.1 BERMASALAH PENDENGARAN

• Pelajar-pelajar yang bermasalah pendengaran boleh

dibahagikan kepada empat jenis, iaitu bermasalah
pendengaran:

(i) penerimaan (getaran tidak sampai ke bahagian dalam

telinga)

(ii) pengamatan (masalah saraf deria pada bahagian telinga)

(iii) pusat (sistem urat pusat tidak bergerak dengan betul

atau cedera)
(iv) psikogenik (tidak boleh mendengar apa-apa kerana
gangguan emosi yang terpendam)
• Pelajar-pelajar yang mengalami
kecacatan ini biasanya boleh dikenal
pasti melalui ciri-ciri seperti:

– Kurang memberi perhatian

– Susah mengikut peraturan
– Selalu berkhayal
– Memerlukan bantuan daripada kawan
6.5.2 Bermasalah
Penglihatan
• Pelajar-pelajar yang bermasalah
penglihatan boleh dikategorikan
kepada dua kumpulan, iaitu:

– (i) buta yang langsung tidak dapat melihat

dan
– (ii) separuh buta yang kabur penglihatan
• Selain daripada dua kategori di atas, pelajar-
pelajar yang mengalami masalah
penglihatan juga boleh dibahagikan kepada
lapan kategori mengikut peringkatnya,iaitu:

– (i) astigmatisme (rabun)

– (ii)strabismus (juling)
– (iii)
amblipia (mata malas)
– (iv)diplopia (nampak dua)
– (v) glaukoma (tekanan biji mata
merosakkan urat saraf mata)
– (vi) albinisme ( sensitif pada cahaya )
– (vii) myopia (rabun jauh ) dan
– (viii) hyperopia (rabun dekat )
6.5.3 BERMASALAH
PEMBELAJARAN
• Jenis-jenis kumpulan pelajar yang
bermasalah pembelajaran ialah:

• (i) lembam (slow learner)

• (ii) sindrom Down
• (iii) hipoaktif
• (iv) hiperaktif
• (v) gangguan emosi dan masalah
tingkah laku
• (vi) cerebral palsy
• (vii) pelbagai kecacatan (multiple
handicapped)
• (viii) terencat akal ringan dan sederhana
• (ix) autistik
• (x) masalah pertuturan dan
• (xi) epilepsi
6.6.1 Pendidikan Inklusif
• “Inklusif” berasal drp perkataan bahasa
Inggeris “inclusive” yg bermaksud
“merangkumi”.
• Istilah inklusif membawa maksud
mengintegrasikan pelajar berkeperluan
khas ke dlm bilik darjah biasa, supaya
mereka berpeluang menikmati segala
kemudahan belajar dlm keadaan normal
spt pelajar biasa, tanpa mengira status
(Naim,1997).
 6.6 PROGRAM PENDIDIKAN KHAS
• Bermaksud suatu program yg disediakan di
sekolah khas bagi pelajar yg mempunyai
kecacatan penglihatan; atau kecacatan
pendengaran dan
• suatu program percantuman di sekolah biasa
bagi pelajar yg mempunyai kecacatan
penglihatan atau kecacatan pendengaran
atau masalah pembelajaran; serta
• suatu program pendidikan inklusif bagi
pelajar berkeperluan khas yg boleh
menghadiri kelas biasa bersama-sama
pelajar biasa.
 Pendidikan inklusif terbahagi
kepada dua jenis,iaitu:

• Pendidikan inklusif separuh masa

iaitu bentuk program di mana pelajar
hanya dimasukkan ke kelas biasa utk
mengikuti pembelajaran biasa bagi
beberapa mata pelajaran sahaja.

(ii) Pendidikan inklusif sepenuh masa

iaitu bentuk program di mana pelajar
dimasukkan ke kelas biasa utk
mengikuti pembelajaran biasa bagi
semua mata pelajaran (Naim,1997).
(a) Objektif Pendidikan Inklusif
• Barirah (1995) menyenaraikan empat
objektif pendidikan inklusif spt berikut:

• Meningkatkan kesedaran kanak-kanak

normal tentang kanak-kanak
berkeperluan khas bahawa mereka juga
adalah sebahagian daripada ahli
masyarakat

• Memberi peluang kpd kanak-kanak khas

utk menyesuaikan diri dengan rakan
sebaya yg normal dan menyertai aktiviti
yg disediakan utk mereka.
sambungan……

• Memberi pengetahuan dan kemahiran kpd

kanak-kanak khas yg setanding dengan
kanak-kanak normal utk meningkatkan
konsep kendiri mereka.

• Untuk mengelak drp berlakunya

diskriminasi dlm pendidikan dan
kemudahan yg telah dibekalkan oleh
pihak Kementerian Pelajaran.
 (b) Penyesuaian Pelaksanaan
Program Pendidikan Inklusif
Deschenes et al. (1994) menggariskan
sembilan jenis penyesuaian dlm strategi
pengajaran yg boleh dijadikan panduan
dlm pelaksanaan program pendidikan
inklusif :
• Saiz-menyesuaikan jumlah
perkara/pelajaran yg pelajar sepatutnya
belajar/capai
• Masa-menyesuaikan masa bagi setiap
pengajaran ataupun ujian
sambungan…..

• Tahap sokongan-menyesuaikan bantuan

secara individu kpd pelajar yg
memerlukannya
• Input-menyesuaikan cara pengajaran
dengan tahap pencapaian/keupayaan
seseorang pelajar, supaya mereka lebih
memahami apa yg diajar.
sambungan……

• Kesukaran-menyesuaikan tahap
kemahiran, jenis masalah atau cara
bagaimana pelajar boleh
menyelesaikan tugas yg diberikan.
• Output-menyesuaikan cara bagaimana
pelajar boleh memberi tindak balas
terhadap arahan yg diberikan.
sambungan……

• Penglibatan-menyesuaikan cara
pengajaran dan pembelajaran supaya
semua pelajar terlibat di dalamnya.
• Pilihan-menyesuaikan sasaran
pencapaian atau matlamat yg ingin
dicapai.
• Kurikulum-menyesuaikan kurikulum
berdasarkan mata pelajaran, gaya
pembelajaran dan minat pelajar utk
membantu setiap pelajar mencapai
matlamat masing-masing.
6.6.2 Rancangan Pendidikan
Individu
• RPI adalah satu dokumen bertulis yg
dirancang khas utk seseorang pelajar.

• Bertujuan utk mendokumentasikan segala

pengubahsuaian dan penerapan ke atas
program pembelajaran serta
perkhidmatan yang disediakan.

• Merupakan perjanjian bertulis antara ibu

bapa dan pihak sekolah tentang keperluan
pelajar dan cara bagaimana keperluan
tersebut boleh dipenuhi.
sambungan…..

• Menurut Daniel et al. (1997), dari segi

pelaksanaan, RPI adalah satu kontrak
tentang perkhidmatan yg perlu disediakan
utk seseorang pelajar tersebut.

• Bender (1995) mendefinasikan RPI

sebagai satu program pembelajaran
berasaskan penilaian pelbagai disiplin dan
direka utk memenuhi keperluan individu
pelajar yg kurang upaya.
sambungan…..

• Kesimpulannya,
RPI adalah satu rancangan program
penilaian berterusan utk seseorang
pelajar, dan sebagai teras perancangan
pendidikan dlm program pendidikan khas
(Kementerian Pendidikan Malaysia, 2000).
6.6.3 Program Pendidikan Pemulihan

• Kamus Dewan: “Pulih” bermaksud

“kembali spt biasa” atau “sembuh”.

• Dlm konteks pendidikan, pemulihan

bermaksud sesuatu usaha utk
membaiki sesuatu kekurangan atau
membetulkan sesuatu yg tidak betul.
Secara umum, pendidikan
pemulihan boleh didefinisikan
sebagai:
“ Satu tindakan khusus utk mengatasi
keperluan pendidikan pelajar yg
mengalami kesusahan pembelajaran dlm
darjah khas di sekolah biasa, di pusat
khusus yg dihadiri oleh pelajar secara
sambilan, dlm kumpulan yg diasingkan
dari sekolah biasa atau dlm darjah utk
pengajaran khusus oleh guru pemulihan.”
(Sharifah Alwiah Alsagoff,1983)
• Aktiviti pemulihan dlm p&p di bilik darjah
ialah satu usaha utk menolong pelajar yg
lemah mencapai objektif pembelajaran yg
belum dicapainya dlm pelajaran lampau.

• Mereka perlu didedahkan kpd banyak

pengalaman konkrit dan situasi sebenar
utk membolehkannya membina gambaran
mental yg jelas dan seterusnya
memahami konsep yg betul.
Objektif pendidikan pemulihan:

• Membantu pelajar yang lemah

membina konsep sesuatu kemahiran
• Memberi peluang kepada pelajar untuk
belajar matematik mengikut
kebolehannya.
• Membetulkan konsep atau kemahiran
yang disalah tanggap oleh pelajar
• Membina keyakinan diri
Proses Pengajaran Pemulihan

• Pengajaran pemulihan merupakan satu

proses yg berperingkat-peringkat
disusun mengikut urutannya dan saling
berhubung antara satu sama lain.
1. Masalah
2. Punca/sebab
3. Pilih ganti tindakan
4. Penilaian
sambungan…..

• Peringkat 1.
Mengenal pasti pelajar lemah dan
masalah pembelajaran mereka.
• Peringkat 2.
Menentukan punca dan sebab kelemahan
mereka.
• Peringkat 3.
Memilih ganti tindakan (aktiviti alternatif).
• Peringkat 4.
Menilai kejayaan program pemulihan.
6.6.4 Program Pengayaan
Mengikut Kementerian Pendidikan
Malaysia (1988);
“Aktiviti tambahan kpd aktiviti asas
pembelajaran yg mengandungi unsur utk
meluaskan pengetahuan dan pengalaman
serta mengukuhkan kemahiran yg sedang
dipelajari. Melalui aktiviti ini, pelajar akan
mendapat peluang tambahan utk
mengembangkan lagi minat, daya kreatif,
sifat ingin tahu, sikap berdikari dan bakat
kepimpinan mereka”.
 Program pengayaan bertujuan
utk:

• Mengembangkan potensi pelajar

ketahap yg sebenar.

• Membolehkan mereka mencuba

sesuatu yg baru utk meningkatkan
lagi daya kreativiti dan kebolehan
intelek mereka.
Dua kategori aktiviti pengayaan:
• Pengayaan secara mendatar.
Aktiviti pengayaan yg dirancang utk
kumpulan mengikut kebolehan.

(iv) Pengayaan secara menegak.

Aktiviti pengayaan yg dirancang utk
kumpulan pelajar yg cerdas sahaja.
Proses Pengajaran Pengayaan Matematik

• Pengayaan matematik dlm blk darjah

adalah aktiviti tambahan yg lebih
kompleks, menarik dan mencabar
bertujuan utk meluaskan pengetahuan
dan kemahiran matematik yg telah
dipelajari.

• Boleh dibuat utk kumpulan cerdas,

sederhana dan lemah.
 Proses Pengajaran Pengayaan Matematik
Mata pelajaran Matematik

Penilaian dijalankan

Pelajar menguasai Pelajar lambat menguasai

kemahiran kemahiran

Program Program Penilaian

pengayaan pemulihan semula

Program Menguasai
pengayaan kemahiran
Pelaksanaan aktiviti pengayaan dan pemulihan
matematik

Mata Pelajaran Matematik

Membaca Menulis Mengira

Aktiviti Penilaian

Pencapaian pelajar Pencapaian pelajar

memuaskan kurang memuaskan

Aktiviti pengayaan Aktiviti pemulihan