Tam gic paralogic

Nguyn Vn Linh Sinh vin K50 TCNH H Ngoi thng

Li m u

Cho tam gic ABC . Mt ng thng d bt k ct ba cnh BC, CA, AB ln lt ti A1 , B1 , C1 . Cc ng thng ln lt qua A1 , B1 , C1 v vung gc vi BC, CA, AB ct nhau to thnh tam gic A2 B2 C2 . Khi A2 B2 C2 c gi l tam gic paralogic ca tam gic ABC . D thy rng ABC cng l tam gic paralogic ca tam gic A2 B2 C2 . Trong bi vit ny, chng ta s tm hiu mt s tnh cht lin quan n tam gic paralogic. n gin, trong bi vit s khng s dng gc nh hng, cc trng hp hnh v khc bn c chng minh tng t.

Mt s tnh cht
Tnh cht ny kh n gin nn xin c nhng li cho bn c.

Tnh cht 1. Hai tam gic ABC v A2 B2 C2 ng dng.

Tnh cht 2. Cc ng trn ngoi tip tam gic ABC v A2 B2 C2 giao nhau ti hai im, mt im l im Miquel ca t gic ton phn ABCA1 B1 C1 , mt im l giao ca AA2 , BB2 , CC2 .
A

B1 B2 K O C1 O2 B A1

A2 C J

Chng minh. Gi K l im Miquel ca t gic ton phn ABCA1 B1 C1 . Ta c K (A1 BC1 ), m BB2 l ng knh ca (A1 BC1 ) nn K (A1 B2 C1 ). Tng t, K (A2 B1 C1 ), tc l K l im Miquel ca t gic ton phn A1 B1 C1 A2 B2 C2 . T suy ra K (A2 B2 C2 ). Gi J l giao im ca AA2 v CC2 . Ta c BAJ = C1 AA2 = C1 B1 A2 = A1 B1 C2 = A1 CC2 = BCJ. Suy ra J (ABC ). Chng minh tng t ta c AA2 , BB2 , CC2 ng quy ti J . Mt khc, theo tnh cht 1 ta suy ra BJA = BCA = B2 C2 A2 nn J (A2 B2 C2 ). Tnh cht 3. Hai ng trn (ABC ) v (A2 B2 C2 ) trc giao. 1

C2

Chng minh. Gi O v O2 ln lt l tm ngoi tip cc tam gic ABC v A2 B2 C2 . Ta c OJO2 = OJA + A2 JO2 = 90o ACJ + 90o A2 C2 J = 180o (ACJ + A2 C2 J ) = 180o 90o = 90o . Vy (ABC ) v (A2 B2 C2 ) trc giao. Tnh cht 4. ng thng d chia i on thng ni trc tm H v H2 ca tam gic ABC v A2 B2 C2 (nh l Sondat). Chng minh. Cch 1 (Jean Louis Ayme).
A

B1

M P B N J C1 A2

A1

C2 H2 B2

Gi J l giao im ca AA2 v CC2 , M, N ln lt l hnh chiu ca J trn BC, AB . Ta c BM N = BJN = BB2 C1 = BA1 C1 nn M N d hay ng thng Simson v ng thng Steiner ca J ng vi ABC song song vi d. Tng t, ng thng Steiner ca J ng vi A2 B2 C2 song song vi d. Gi P, Q l im i xng vi J qua AB, A2 B2 . D thy C1 l trung im ca P Q. Ch rng d l ng trung bnh ca hnh thang P HH2 Q nn d chia i HH2 . Cch 2. B 1. Cho t gic ton phn ABCDEF. Khi im Miquel v tm ca cc ng trn ngoi tip tam gic AEF, CDE, ABC, BDE cng nm trn 1 ng trn (ng trn Miquel ca t gic ton phn). Chng minh.

O1

P3 O3 E P2 P1

O2

O4 B C D

Gi O1 , O2 , O3 v O4 ln lt l tm ng trn ngoi tip cc tam gic AEF, CDE, ABC v BDE . Gi P1 , P2 , P3 ln lt l chn cc ng vung gc k t M ti O2 O4 , O2 O3 v O3 O4 . Do P1 , P2 , P3 l trung im ca M D, M C, M B nn chng thng hng. Theo nh l o v ng thng Simson ta c M, O2 , O3 , O4 cng nm trn mt ng trn. Tng t suy ra pcm. Tr li bi ton.
A

H X A1 B M L N Y C1 A2 B2 H2 C2

B1

C Z

Gi X, Y, Z, L ln lt l trung im ca AA2 , BB2 , CC2 , HH2 . Gi M, N ln lt l trung im ca HA2 , HB2 . Ta c A2 H2 B2 AHB. 1 Do M LN l nh ca A2 H2 B2 qua php v t tm H t s nn M LN A2 H2 B2 . 2 AH BH YN XM o Ta c XM L = (AH, A2 H2 ) = 90 = (BH, B2 H2 ) = LN Y v = = = LM A2 H2 B 2 H2 LN nn XM L Y N L t A2 H2 B2 M LN XLY. Chng minh tng t, Y LZ B2 H2 C2 , ZLX C2 H2 A2 . Suy ra L l trc tm tam gic XY Z . Gi K l im Miquel ca t gic ton phn ABCA1 B1 C1 . p dng b 1 ta c X, Y, Z, K ng vin. 3

Ch rng A1 , B1 , C1 l im i xng vi K qua Y Z, ZX, XY nn d l ng thng Steiner ca K ng vi XY Z . iu ny ngha l d i qua trc tm ca XY Z hay d i qua trung im ca HH2 . Tnh cht 5. Nu ng thng d i qua trc tm H ca tam gic ABC th (ABC ) v (A2 B2 C2 ) ct nhau ti im Anti-Steiner ca ng thng d ng vi tam gic ABC . Chng minh. Gi J l giao im ca AA2 , BB2 , CC2 . Theo li gii 1 ca tnh cht 4 th ng thng Steiner ca J ng vi tam gic ABC song song vi d. Do nu d i qua H th hin nhin J l im Anti-Steiner ca ng thng d ng vi tam gic ABC . Tnh cht 6. Cho tam gic ABC ni tip (O) vi trc tm H . Mt ng thng d qua H ct (O) ti hai im U, W . Gi F l im Anti-Steiner ca tam gic ABC ng vi ng thng d. d1 , d2 ln lt l trung trc ca F U, F W . Khi cc ng trn ngoi tip tam gic paralogic ca tam gic ABC ng vi ng thng d, d1 , d2 tip xc nhau ti F .
A W

Y1

C2 H O Z

X B I

X1 U

O2

A2

Z1

2 Chng minh. Gi A2 B2 C2 , X1 Y1 Z1 ln lt l tam gic paralogic ca tam gic ABC ng vi ng thng d, d1 . Theo tnh cht 5 ta c (A2 B2 C2 ) i qua F. Gi s d1 ct BC, CA, AB ln lt ti X, Y, Z . Ta c cc im i xng vi F qua Y Z, AB, AC u nm trn d nn theo nh l o v ng thng Simson ta suy ra F (AY Z ). iu ny ngha l F l im Miquel ca t gic ton phn ABCXY Z . Theo tnh cht 2 ta suy ra F (X1 Y1 Z1 ). Li p dng tnh cht 3 ta thu c OF l tip tuyn chung ca hai ng trn (A2 B2 C2 ) v (X1 Y1 Z1 ). Chng minh tng t suy ra pcm.

Tnh cht 7. Cho tam gic ABC ni tip ng trn (O) vi trc tm H . Hai ng thng d1 v d2 bt k vung gc vi nhau v i qua H . d1 ct BC, CA, AB ln lt ti X1 , Y1 , Z1 . Gi A1 B1 C1 , A2 B2 C2 ln lt l tam gic paralogic ca tam gic ABC ng vi d1 v d2 . Khi ng trn ngoi tip cc tam gic A1 B1 C1 v A2 B2 C2 tip xc vi nhau ti mt im nm trn (O). Chng minh. B 2. Cho tam gic ABC ni tip (O) vi trc tm H . Hai ng thng d1 v d2 bt k vung gc vi nhau v i qua H . d1 ct BC, CA, AB ln lt ti X1 , Y1 , Z1 . Tng t ta xc nh X2 , Y2 , Z2 . Khi hai t gic ton phn ABCX1 Y1 Z1 v ABCX2 Y2 Z2 c chung im Miquel. Chng minh. 4

Y2

Hb A

Z2 M H Z1 X1 B X2

Y1

Ha K

Gi Ha , Hb ln lt l im i xng vi H qua BC, CA. Suy ra X1 Ha , Y1 Hb ct nhau ti K im Anti-Steiner ca tam gic ABC ng vi d1 . Hn na, theo tnh cht i xng ta hin nhin c Ha (X1 HX2 ), Hb (Y1 HY2 ). Do Ha , H, Hb ln lt nm trn cc cnh ca tam gic X1 KY1 nn (HX1 Ha ), (Ha KHb ), (Hb Y1 H ) ng quy ti im Miquel M ca tam gic X1 KY1 ng vi b ba im (Ha , H, Hb ). Do (X1 HX2 ) v (Y1 HY2 ) ct nhau ti M nn M l im Miquel ca t gic ton phn X1 Y1 CX2 HY2 . T M (X1 CY1 ). Suy ra (X1 CY1 ) v (ABC ) giao nhau ti M hay M l im Miquel ca t gic ton phn ABCX1 Y1 Z1 . Tng t ta c pcm. Tr li bi ton.

C2

O2 A V A2 B1 H1 X1 U B H2 T H Z1 A1 C Y1 O

B2

O1

C1

Gi T l im Miquel ca t gic ton phn ABCX1 Y1 Z1 . Theo tnh cht 2 ta suy ra T (A1 B1 C1 ). p dng b 2 suy ra T cng l im Miquel ca t gic ton phn ABCX2 Y2 Z2 . Tng t ta c T l giao im ca (A1 B1 C1 ) v (A2 B2 C2 ). Theo tnh cht 3 ta thu c T O l tip tuyn chung ca hai ng trn (A1 B1 C1 ) v (A2 B2 C2 ). Tc l (A1 B1 C1 ) v (A2 B2 C2 ) tip xc nhau ti T . Nhn xt. B 2 chnh l bc quan trng chng minh nh l v ng thng Droz-Farny: Trung im cc on thng X1 X2 , Y1 Y2 , Z1 Z2 thng hng. Trong bi ton trn, nu gi H1 , H2 ln lt l trc tm ca cc tam gic A1 B1 C1 v A2 B2 C2 th da vo tnh cht 4 ta nhn thy H1 d1 , H2 d2 . ng thi c th chng minh c trung im ca HH1 v HH2 cng nm trn ng thng Droz-Farny ca tam gic ABC ng vi hai ng thng d1 , d2 . Nhng tnh cht th v ny xin nhng li cho bn c.

Ti liu
[1] Paralogic triangles, from Wolfram Mathworld http://mathworld.wolfram.com/ParalogicTriangles.html [2] Jean Louis Ayme, Sur un autre thorme de Pierre Sondat http://jl.ayme.pagesperso-orange.fr/vol5.html Email: Lovemathforever@gmail.com