SKNDER SHERIFI

LOVE
Poezi
Shqiproi nga Frngjishtja: Albert V. NIKOLLA

BOTIMET ILAR - TIRAN

E drejta e botimit n gjuhn shqipe: Shtpia Botuese ILAR

Arti Grafik: Viliem Kurtulaj Botues : Zoti ILIR LLESHI Ndalohet rreptsisht ribotimi i librit, ose i fragmenteve t tij nga shtpi t tjera botuese, ose n internet, pa lejen e Botuesit, Autorit ose Prkthyesit t vllimit. N do rast ribotimi apo publikimi n internet, duhet t shnohet emri i prkthyesit posht poezive t botuara. ISBN: 978-9928-107-29-9

Vepra LOVE ju prezentohet nga kta Personalitete

1. ArtanFUGA (Shqipri) 2. Albert NIKOLLA (Shqipri) 3. Agim VINCA (Kosov) 4. Ndue UKAJ (Kosov) 5. Gil JOUANARD (Franc) 6. Hughes LABRUSSE (Franc) 7. Claudio POZZANI (Itali) 8. Francis MATTHYS (Belgjik) 9. Jean-Claude VANTROYEN (Belgjik) 10. Pietro PIZZUTI (Belgjik) 11. KoenSTASSIJNS (Belgjik) 12. Geert Van ISTENDAEL (Belgjik) 13. Freddy THIELEMANS (Belgjik)

PA KUFI
nga Artan FUGA M ka plqyer jashtzakonisht libri LOVE! Nj pun kolosale, nj laboratorium i shkrimit poetik, ashtu si e dshmon vet konstruksioni i librit, arkitektura e tij, dhe imagjinata e pa kufij e autorit. Libri flet pr Dashurin si e thot titulli i tij, nj tem e prjetshme e Njerzimit, por e rivizituar nga autori me nj figur biblike. Sknder Sherifi e di m mir se dokush se Poezia e vrtet sht: arti apo mjeshtria pr t krijuar val t reja, me kllapurit, pr t dehur gjuhn deri n t pamundshmen pik, dhe pr t hapur ashtu Horizonte inovuese. Sepse ky i kallur gjenial sht i lindur universal, i parfumuar prej nga fillimi nga Bota e Erzave, dhe sht n thelb: Poeti i Jets dhe i Dashuris, por edhe i Fatit njerzor dhe i Realitetit toksor. Pra, edhe pse na shpreh gjith kt dashuri me vargun e gjuhs frenge, me muzikalitetin e saj, Autori nuk e ka harruar shpirtin e tij shqiptar, sepse e ka thithur ose integruar kujtesn e t parve t tij, sikur nj muzik antike q kumbon brenda tij.Nj besnikri ndaj gjenezs, lindjes, toks e ka trashguar Memorien e Elefantve! Natyrisht se jeta e autorit, me nj edukat dhe nj kultur kombtare brenda familjes s tij, n emigracionin shqiptar n Belgjik, bashk me ndikimin e botrave q i ka prjetuar pastaj ai vet, n Shqipri, n Kosov, apo n Mal t Zi, t prziera me t gjitha formimet, eksperiencat, dhe jetn e tij n hapsirat frankofone, me epiqendr n Bruksel dhe n Paris: kto e kan krijuar nj Personalitet krejt t veant, dtyrimisht kozmopolit, kaleidoskopik, totalisht i hapur dhe kureshtar ndaj t gjitha kulturave botrore nj Njeri i demultiplikuar, multidimensional, i lir dhe i liruar nga do gj, pa pik kompleksi as paragjykimi. Sknder Sherifi e ka pr 4

parim si Poet: pr t marr t drejtn dhe lirin pr ta rilexuar, pr ta rishikuar, pr ta rindijer shpirtrisht e emocionalisht, pr ta rikoduar, pr ta rikompozuar, pr ta rivizituar, pr ta rimenduar dhe riintepretuar Botn ashtu si do ai vet, sikur t ket qen Dita e par e krijimit virgjinal t Universit i shpikur nga Poeti. Libri i tij LOVE na shtit prej Egjiptit antik t Faraonve, deri te Bota delirante e sotme, npr 5 Kontinentet, duke kaluar prmes librave, kulturave, arteve dhe bibliotekave universale, sikur n veprat e Borgesit (Jorge Luis Borges) dhe t Umberto Ekos.Ky njeri sht nj magjistar, i cili i ka przier t gjitha zhanret artistike dhe i ka br t mundshme, t gjitha t pamundshmet. Ndoshta sht David Copperfield-i i vargut dhe i rims ? Me t vrtet, sht Artist unik n krijimtarin e tij, dhe Sherifit i lejohet absolutisht do gj (ky sht luksi suprem) sepse sht n gjendje me kriju art, bukuri dhe poezi origjinale me gjithka, ngase sht shpirt i thell artisti, i lindur dhe i lir, nj evidenc e Natyrs, fenomen i rrall n art ashtu si e ka pas konstatuar me shum t drejt q ngaviti 1976, zoti Pierre Seghers, miku dhe baba shpirtror i tij n Paris. Ky Poet, kur e lexojm, na duket si nj UFO ekstratoksor. Thua q i ka jetuar 1000 Jet t tjera, dhe tani sht i ngopur me gjithka. Pr kt arsye, na duket q sht dikund tjetr, i rrnjosur n nj tjetr Planet, dhe pastaj na shikon neve Njerz t shkret n jetn toksore me plot probleme, sikur nj Astronaut me nj vision special prej nga hapsirat e larta, me at distanc kritike, ironike por edhe tepr humaniste. Duhet theksuar, q nj vend sikur Shqipria ka shum nevoj pr nj shikim t till t sinqert dhe pa konesione ose kompromise t ndryshme, me nj analiz klinike e objektive t realitetit. Sepse ky autor na fut shpesh her n pyetje, n dyshim, na shkund dhe na shron 5

m n fund nga heshtja, autizmi dhe vrbria jon kolektive. Ky guxim e kjo liri e tij aq befasuese, unike dhe magjike, e erzuar me plot humor, pafajsi dhe spontanitet sht nj thesar tepr i rrall dhe n Prendim (ku shum pak krijues iu shptojn kornizave dhe rrymave ekzistuese). Pr ta faktuar kt evidenc, mundeni madje ti lexoni se ka kan than t gjith autort dhe gazetart e Prendimit pr autorin dhe veprat e tij. Kur duket e qart me filtrimin evropian, imagjinoni pra si mund t jet pr botn ton shqiptare ? Vepra e tij sht nj elektroshok, nj bomb ! Sepse nuk kemi dal ende nga kornizat e ndryshme, nga detyrimet kolektive, nga censurat dhe autocensurat. Kur e shikon n esenc : Sknder Sherifi i takon vetvets, nuk i takon asnj grupi, asnj shkolle, asnj shteti, dhe askujt n fakt sepse sht nj Qenie shum komplekse, misterioze, paradoksale, e prbr nga shum elemente t ndyshme. Ky Poet totalisht i pavarur sht ekskluzivisht i lidhur me Botn e tij poetike, sikur Shkmbi n det, dhe mund t thuash se Shtetii tij real sht: gjuha dhe poezia e tij, territori i imagjinats t pakufi, t cilin e mbizotron. Sknder Sherifi sht specialist i SURF-it australian npr Valt e paradoksit ! N aspektin e formimit kultural, t referencave, t prvojave, sht n nj tjetr Galaksi, me vite drite larg nesh. Por duhet theksuar, q identiteti shqiptar sht prezent dhe i afirmuar n veprn e tij, pa e mohuar natyrisht edhe pjesn evidente frankofone. Kemi t bjm me nj Artist t intuits, t instinkteve, t prjetimeve, t kujtesave, t erzave, t gustove, t shijeve dhe t shqisave, Poet i energjive, i valve, i dashurive, i atmosferave, i cili nuk futet n shkolln puro racionale dhe cerebrale franceze. Autori sht magnetik dhe na trheq n stuhin ose tsunamin e tij poetik, marramendjen e vargjeve, fishekzjarret e tij leksikore, fuqin e imazheve, 6

dhe efektet e pandrprera t surprizs, t papriturs. Dihet q gjith kush ka fol pr Dashurin, prej fillimit t Njerzimit, por jo si Sknder Sherifi. Pr t inovuar me nj tem t till: duhet t kesh nj origjinalitet t rrall dhe nj imagjinat t fuqishme. Leximi i librit LOVE t shprthen si nj granat n fytyr, sepse krcejn, fluturojn, eksplodojn, xixllojn fjalt nga t gjitha ant. Nuk di se si t hysh, apo si t dalsh nga kjo aventur poetike, aq shum ka elsa? Origjinaliteti i figurave, dhe fuqia imagjinare e pa kufij e Autorit na fundos ose prmbyt prfundimisht. Porse ndihemi mir, t plotsuar dhe t magjepsur ! Padyshim, lexues t nderuar, q ua kshilloj urgjentisht pr ta lexuar kt libr magjik, sepse mua personalisht m ka mahnitur ! Shnim mbi autorin: Artan Fuga ka lindur n Tiran n vitin 1954. sht Doktor i Filozofis n Shqipri ( 1986 ) dhe n Franc ( 1996 ). Doktor i Shkencave t Komunikimit dhe Informimit n Franc ( 1997 ). Profesor i Universiteteve franceze: Paris X Nanterre dhe Paris II Assas . Prej vitit 2008 sht emruar Drejtor i Departamentit t Gazetaris n Universitetin e Tirans, ku vepron edhe si profesor. Autor i disa veprave n fushn e filozofis, sociologjis, komunikimit dhe publicistiks. Tri vepra jan t botuara n gjuhn frnge te Botimet : LHarmattan n Paris. Figur intelektuale prestigjioze e jets shqiptare, q intervenon rregullisht si specialist n shtyp, n televizione, dhe simpoziume ndrkombtare, duke gzuar nj respekt t madh brenda dhe jasht shtetit shqiptar. Ky sht shkrimi q zoti Fuga, ia ka pas ofruar Autorit si parathnie pr mbshtetjen e librit t tij LOVE i botuar n vitin 2008 n Bruksel n versionin origjinal francez.

BELGJIKA: ATDHEU I DISA SHKRIMTARVE T MDHENJ !

nga Albert Nikolla Atdheu i shkrimtarve t mdhenj, si Georges Simenon, Nathalie Nothomb, Jacqueline Harpman, Pierre Mertens, Jean-Luc Outers, Franois Weyergans, Jean-Pierre Verheggen, Dominique Rolin, Marcel Moreau, Jean-Pierre Otte, William Cliff, Jacques Izoard e nj plejad t tjer shkrimtarsh e artista t llojllojshm (film- kng-teatr- libra t vizatuar), mjaft t famshm aktualisht n fushn e tyre, bota i njeh dhe i llogarit si francez (pasi q edhe nj pjes e madhe prej tyre veprojn dhe jetojn n Paris, dhe n fakt i ka afirmuar vet Franca, e jo shteti i tyre, si do tishte m e logjikshme) porse duhet ditur q jan t gjith fillimisht belg. Dhe Belgjika, nuk i ka kursyer surprizat letrare as pr Shqiprin, duke gatuar tharmin poetik t belgo-shqiptarit Sknder Sherifit. I konsideruar nga Kritika frankofone si nj shartim mes poeticitetit t Arthur Rimbauds, dhe eksperimentalitetit letrar t Nathalie Sarraute, Sherifi nuk ka nguruar ta pasuroj poezin frankofone me gjetje poetike rebele, beatnik, ekzistencialiste, epike e lirike t tradicionit shqiptar, si e ka prjetuar ai vet n ritet Malsore, dhe dashurore q pa dyshim e turbullojn keq kritikn dhe lexuesin. Ky libr i prkthyer n shqip, si nj dhurat pr Rinin e talentuar shqiptare, dhe jovetm kaq, por pr t gjith shqiptart me shije t vrteta letrare, duhet t lexohet si nj model poezie moderne, por me themel n Antikitetin Egjiptian dhe Romak. Piknisja e ktij libri poetik sht qyteti: Dashur i Egjiptit t lasht, dhe modeli i ndrtimit sht ai i Jetve paralele t Plutarkut. Sipas konceptit poetik t kohrave antike, poeti mund t bj shum jet paralele. Dhe 8

nisur nga kjo teori, Sherifi vendosi t bjer n dashuri me t Bukurat e Bots dhe tu kushtoj atyre Poezi, si akti m sublim i nj Poeti, n emr t ekzistencs njerzore. Nisur nga kto elemente, Gazetart e seksionve t kulturs s shtypit belg, e klasifikuan kt vepr ndr 10 librat m t mir q u botuan gjat vitit 2008 (dhe ky ishte i vetmi libr me poezi n klasifikim!). Duke iu larguar modestis s shtirur, si prkthyes, por edhe si specialist i Letrsis moderne, mendoj q ky libr sht libri m i bukur poetik q ka mbrritur n Letrsin shqiptare, pas prkthimeve t Homerit, Eskilit dhe Shekspirit, dhe i bashkohet poezis s mrekullueshme shqiptare q u lvrua nga Migjeni, Poradeci e Reshpja, e q po modernizohet e bhet edhe m e bukur me poezin e Lleshanakut. Le ta konsiderojm pra edhe poezin e Skender Sherifit, si pjes e gjenialitetit t poezis son kombtare. Bruksel, nntor 2011 - nga Albert V. Nikolla Romancier e Prkthyes i disa autorve botror n gjuhn shqipe. Autor i 15 veprave letrare, i konsideruar nga shum specialista ndr shkrimtart m origjinal t gjenerats s re n Shqipri. Prkthyes i librit: Ateljet e ndrrave (2005) dhe tani i ktij libri LOVE (2012). Gazetar, dhe kritik letrar, specialist i Letrsis, e sidomos i Poezis Moderne.

NJ Z KOZMOPOLIT DHE JOKONFORMIST

(Skic pr Portret) nga Profesor Doktor: Agim VINCA Sknder Sherifi sht nj krijues shum interesant, me fizionomi e bagazh t veant. Nj shqiptar q jeton n Belgjik, q shkruan frngjisht, q ka botuar libra n Paris, n Prishtin e n Tiran dhe q ka hyr n enciklopedin e famshme franceze Larousse, n mesin e gjithsej 28 autorve shqiptar, sa kan pasur nderin t gjenden n t. I lindur, pesdhjet e katr vjet m par (1954), n Viti t Kosovs, n nj familje me origjin nga Tropoja, ai u rrit n Belgjik, u shkollua frngjisht, jetoi nj koh n Paris, ku gzoi prkrahjen e poetit dhe botuesit t njohur francez Pjer Segers (Pierre Seghers, 1906-1987)1 dhe ku njohu shum poet e artist t shquar (dhe artiste t shquara), q lan gjurm n formimin e tij shpirtror e intelektual. Ndonse u rrit dhe u shkollua n nj mjedis kozmopolit, ndrsa pjesn drrmuese t jets e kaloi n Belgjik, Sknder Sherifi si njeri dhe poet nuk u shkput kurr nga origjina dhe rrnjt e tij shqiptare e ballkanike. Zri i t parve t tij nuk iu nda kurr ktij pinjolli t nj familjeje malsore nga Tropoja, t birit t Shpend Sherifit, oficer n kohn e Zogut, i arratisur nga Shqipria pas LDB-s pr shkak t mospajtimit me regjimin komunist, duke e ndjekur pareshtur n udhtimet e tij npr bot, kryq e trthor dhe n fluturimet e tij n botn e madhe t artit. Ky z e solli at n Kosov, n vitet shtatdhjet, ku, si djalosh i ri, 18-20 vjear, me nj veshje e sjellje pak t uditshme, qndroi
Sknder Sherifi ka qndruar 14 vjet te Pjer Segersi n Paris, prej 3-6 muaj, derisa ai vdiq, me dy pleq dhe dy mace, si thot vet gjysm me shaka.
1

10

plot katr vjet (1976-1980), pr tu njohur e familjarizuar me gjuhn shqipe dhe kulturn shqiptare, q ishte dshir e flakt e prindrve t tij. N Prishtinn e asaj kohe, ku kishte nj jet relativisht t gjall letrare e kulturore, Sknderi ra n kontakt me disa individ me ndikim n qarqet letrare e intelektuale t kohs n Kosov dhe, fal mbshtetjes s tyre, arriti t botonte te Rilindja e athershme librin e tij t par me poezi Loj e kundrloj (1980), t botuar m par n Paris, kurse m von edhe vllimin e dyt, Oksigjeni (1989), kur autori ishte larguar tashm nga Kosova, ku po zhvillohej nj politik e papar segregacioni e apartheidi ndaj kulturs shqiptare dhe qenies shqiptare n prgjithsi. Dy libra t poetit Sknder Sherifi jan sot para nesh, miqve dhe kolegve t tij t pens, n qytetin ku ai kaloi, tridhjet e sa vjet m par, nj pjes t rinis s tij. Kta jan librat; Poezi, botim i shtpis botuese Faik Konica, n t cilin jan prfshir poezit e dy librave t tij me poezi t botuar n Prishtin n vitet 80: Loj e kundrloj dhe Oksigjeni, si dhe libri me titull Love (2008), i shkruar frngjisht dhe i botuar n Bruksel muaj m par, q sht nj projekt i madh dhe i veant artistik, far hasen rrall n letrat shqipe, veanrisht n Kosov, ku m shum se pr zhvillim mund t flitet pr stagnim e varfri kulturore. Fjala sht pr nj vepr poetike prej m se 500 faqesh, e cila, me prmbajtjen dhe formn e saj specifike, i thyen t gjitha ligjet e konvencat zhanrore, gjuhsore e stilistike dhe i shemb t gjith kufijt: kohor, hapsinor, politik, ideologjik, shtetror, kulturor e racor. Shikuar nga pikpamja kohore, libri Love, nj vepr me struktur e arkitektur komplekse dhe, n mas t madhe, edhe origjinale, shtrihet n pes mij vjet, kurse n planin hapsinor n pes kontinente. sht nj Libr, me L t madhe, q i kushtohet 11

n trsi Femrs dhe Dashuris; nj enciklopedi poetike pr gruan si qenie njerzore dhe dashurin si ndjenj universale, pa t ciln nuk ka kuptim jeta njerzore. N Egjiptin e lasht ka ekzistuar nj qytet me emrin Dashour, emri i t cilin ta kujton fjaln shqipe Dashuri dhe derivatet e saj i dashur dhe e dashur. N at qytet, nga faraont e famshm qen ngritur pes piramida t mdha e t pavdekshme n shenj nderimi pr Dashurin si fenomen universal. Duke u nisur nga ky fakt, sa real, aq edhe simbolik, poeti yn, Sknder Sherifi, i ngre nj prmendore letrare figurs s femrs n prmasa botrore. Love sht nj libr n t cilin poeti ka derdhur tr dijen, talentin dhe temperamentin e vet. Ka n t dashuri t pastr, n kuptimin platonik t fjals, seks, erotik, delirium, ekstaz, perversitet, por edhe art, filozofi, imagjinat t lir dhe muzik shpirti, si shprehet poeti. Pr ta shprehur dashurin dhe respektin pr grat q ka njohur dhe ka dashur n jet, qoft n mnyr t drejtprdrejt, qoft nprmjet artit dhe literaturs, duke filluar q nga nna, motrat, tezet, hallat dhe gruaja e vet, bashkshortja Besa Zhuta, e gjer tek artistet me fam botrore si Greta Garbo, Sara Bernard, Edit Piaf, Ani Zhirardo, Sofija Loren, Katrin Denv e qindra t tjera anemban bots, poeti ka angazhuar, si thot vet n parathnie, tr qenien dhe potencialin e vet fizik, intelektual e spiritual... Si i till, ky libr sht nj Fest e vrtet e trupit, shpirtit, zemrs dhe gjakut; jan pes piramida t mdha poetike t dashuris absolute, q ngrihen si pes gishtat e dors, si pes shqisat njerzore, si pes kontinentet e bots: Afrik, Azi, Europ, Amerik dhe Oqeani; n shenj lavdie perndis s dashuris, Erosit (grek) dhe Kupidonit (romak), si blatim hyjnor e toksor njkohsisht. Teksti poetik i Sknder Sherifit sht tekst poliform, proteik i tipit palimpsest 12

t stilit postmodern, ku citati, referenca, kultura dhe dokumenti luajn rol parsor. Fjalt dhe shprehjet e shumta n gjuh t ndryshme t bots, prfshir edhe zhargonin dhe argot, kollazhi si teknik shprehjeje dhe stili i gjall kolokuial jan po ashtu elemente t diskursit letrar t ksaj vepre. Autori i ktij libri, Sknder Sherifi, sht produkt i dy kulturave: i kulturs shqiptare, q e ka n gjene, si trashgim nga prindrit dhe gjyshrit e tij dhe i kulturs s madhe franceze, por edhe universale, botrore, q e ka prthithur gjat jets, puns dhe shkollimit t tij. Mund t thuhet pa hezitim se n rastin e tij, q sht rast i nj krijuesi pasionant me talent e imagjinat t rrall, por edhe me kultur t gjer, kryqzimi i kulturave dhe qytetrimeve, i ngjizur me natyrn rebele t nj krijuesi avangard t gjenerats beat, sht treguar frytdhns e fatlum pr artin dhe krijimtarin. Sknder Sherifi ka pasur prej kujt t msoj, por pa u br rob i skemave dhe duke mbetur vetvetja, sidomos n pikpamje t sensibilitetit dhe t qasjes s guximshme e jokonformiste tems dhe subjektit q trajton. Pr t mund t thuhet ashtu si sht thn pr mecenn e tij bujar, Pjer Segersin e famshm, se e kndon jetn me t mirat e saj t prditshme dhe rreziqet q i kanosen asaj e rndojn mbi t, duke qen plotsisht i hapur ndaj bots dhe drams s fatit njerzor. Bienvenue ... Welcome in... Mir se vini n... DASHOURDASHUR la Grande cit de lamour ! Qytetin e madh t dashuris... - qndron n krye t librit Love, ksaj bible moderne t Gruas dhe Dashuris, t shkruar nga nj poet shqiptaro-belg, q, edhe pse i deklaruar qytetar i bots dhe kozmopolit pr nga formimi e botkuptimi, kurr su shkput nga bota shqiptare, andaj, rrjedhimisht, gjithnj e m shum, sidomos kohve t fundit, edhe sht i pranishm n hapsirn mediale e kulturore shqiptare, sidomos n Tiran, 13

ndrsa ne do t thoshim, n fund t ksaj fjale t shkurtr e modeste, t shkruar ad hoc pr kt rast : Mir se vjen n Prishtin, n qytetin tnd t rinis, miku dhe poeti yn i dashur, Sknder Sherifi! Bienvenue Prishtina notre excellent pote et ami, Sknder! Dhe, t faleminderit pr knaqsin, q na dhuroveme librat e tu shklqyeshm !. Fjal e mbajtur n promovimin e dy librave t poetit Sknder Sherifi m9 korrik 2008, n Bibliotekn Kombtare t Kosovs n Prishtin. Ky shkrim sht botuar pastaj n 3 gazeta : Lajm Zri dhe Poetika e Fjals Profesor-Doktor Agim VINCA: ka lindur n Velesht t Maqedonis n vitin 1947. Specialist i gjuhs dhe i Letrsis shqipe. Analist Kritik Prkthyes dhe Autor i rreth 30 veprave letrare kryesisht me Poezi dhe Ese. Punon si Profesor i Letrsis shqipe moderne n Universitetin e Prishtins (Kosov).

14

DASHURIA POETIKE E SHERIFIT

nga Ndue UKAJ Poezia e Sknder Sherifit sht nj oaz e veant letrare, ku grshetohen e bukura dhe e dobishmja, brenda nj konfigurimi t prpunuar, ku idet dhe figurat letrare, harmonizojn trsin e nj poezie specifike, si tematik, dhe si realizim estetik. Lexuesi i kultivuar, sapo hap faqet e para t poezis s Sherifit, e kupton se prpara ka nj poezi q thot shum, nj poezi me plot konotime stilistike, ritmike, semantike e preferenciale, nj poezi q prfshin nj kontekst t gjer, q prqafon universin me kompleksitetin e tij-elementet kto t transfiguruara n poezin e Sknder Sherifit n mnyr mjeshtrore. N t vrtet, nse e lexojm me kujdes librin me poezi LOVE, vrejm se ajo sht nj poezi q artikulohet ndryshe nga poezia q krijohet n hapsirat shqiptare, sepse edhe autori i saj shquhet pr autenticitetin n ide, ashtu sikurse edhe me jetn, formimin jasht, dhe prvojn e tij internacionale, zhvilluar n nj ambient kulturor t pasur dhe brenda nj lirie t pa kufi, si sht bota frankofone. Pra, kemi t bj me nj krijues me nj potenc t fuqishme, me perceptim t uditshm pr botn rreth nesh, pr historin dhe t tashmen, pr metafizikn dhe realitetin, dhe sidomos pr dashurin dhe variantet e saj erotike, sensuale, platonike, romantike, sentimentale, lirike, filozofike, idealiste, tema e motive kto q bhen brthama e poezis s tij. Si perceptohet dashuria, si shprehet, far jan sensacionet, emocionet, intuicionet, instinktet, mendimet, fantazmat q i prmban? Luhatjet, dhimbjet, ekstazat, hovet e zjarrta, lott, si futen gjitha kto prjetime intime dhe personale dhe bhen muzik poetike, n harmoni t prpikt q krijon nj lloj do t thoshim, 15

opera t dashuris toksoren vargje. Dihet nga t gjith ne, se kjo ndjenj fisnike e njerzimit sht tem e prhershme dhe e prjetshme e krejt letrsis botrore, qysh n fillimi i saj. Mirpo, rrallkush e ka shprehur me stilin unik e origjinal sikur Sknder Sherifit, i cili di ta ilustroj aq bukur n poetikn e tij, me nj imagjinat befasuese, me imazhe dhe metafora t gjetura estetike dhe tepr t guximshme, madje qysh n titullin inicial LOVE, q tingllon si nj slogan i prhershm, si nj klithm, si nj ofsham, si nj pyetje poetike universale q: sht pra dashuria e filtruar nga Sherifi? Pas 500 faqeve t shkruara me nj dendsi poetike origjinale, me nj tipologji poetike autonome dhe t pasura, ne shohim se aty flet jo vetm poeti, por krejt bota artistike, filozofike e teologjike e 5 kontinenteve t globit, personalisht t ftuar nga vet autori n librin e tij, pa i harruar dhe kineastt, piktort, skulptort, muzikantt, kngtart, grupet muzikore t famshme botrore, fotograft, arkitektt,t cilt krijojn brenda librit nj eko, rezonanca t brendshme, n raport me poezit e autorit kushtuar femrave. Pra, me gjith kt multidimensionalitet t veprs, lexuesi pushtohet, fundoset n nj huti, orgazm mendor, mahnitje estetike. N t vrtet sht ngjarje me rndsi pr kulturn ton dhe poezin shqiptare, botimi i ktij libri, ngase libri LOVE, i cili na vjen para lexuesit pas nj reputacioni t madh n opinioni frankofon perndimor, ngase ishte n Top 10-shin e veprave m t mira t vitit 2008 n Belgjik, sipas mendimit t shtypit belg. Kjo vepr tani po na vjen 4 vjet pas, me nj prkthim t bukur n gjuhn shqipe nga Albert Nikolla (i cili na ka pas ofruar n shqip dhe veprn e Sherifit t botuar n Tiran n vitin 2005: Ateljet e ndrrave). Shihet qart q kjo vepr buron nga shpirti, motivohet nga konteksti kohor i autorit dhe ka nj porosi 16

evidente dhe ksisoj shfaqet para opinionit kulturor e letrar shqiptar, me nj estetik sublime e origjinale. Kjo pr faktin se autori me mjeshtrin dhe potenc kreative eksploron, provon disa eksperimentime me gjuhn poetike, me fjaln, me vargun, me muzikalitetin dhe luan pafundsisht me nivelet gjuhsore, me sensin e thell e t fshehur, duke e gdhend mendimin deri n imtsi. Autori me imagjinatn e tij t bujshme sikundr e argumenton mendimin e studiuesit t mirnjohur bashkkohor amerikan Harold Bloom q thot: Poezia sht kurora e letrsis imagjinative. Poezia e Sherifit, e ndrthurur nprmjet harmonizimit t se bukurs dhe t dobishmes (Horaci) sht nj polifoni poetike, ku emocionet ecin krahas figurave t gjetura, ndrkaq imagjinata poetike prplotsohet dhe ushqehet pastaj me dijen pr artet, e vemas pr artin e poezis. Ksisoj kjo poezi sht jo vetm origjinale, por propozon edhe nj model t veant, nprmjet t cilit autori sjell para lexuesit ritmet e nj poetike q sht krijuar nga nj njeri i frymzuar dhe i mishruar me poezin. N poezin e Sherifit, arti e sidomos poezia sht jeta, dhe q jeta sht art e poezi, kjo e fundit e filtruar me gjuhn, dhe stilin e artistit q aspiron gjithmon lirit e pakufishme, pa korniza dhe barriera. Jeta dhe liria nuk ka korniza, apo kufizime, apo tabu, po ashtu as arti i Sherifit, i cili sht pasqyrim i asaj jete q lind dhe vjen bruto, q ndryshon nga nj moment e n tjetrin, dhe si rezultat na del nj poezi atipike, e pa formatizuar, jasht ideve dhe klisheve, shkollave dhe rrymave artistike t kodifikuara nprdijet letrare, na del pra nj art autentik, burimor, i rafinuar, spontan, dika q krijon t do lexues detyrimisht befasi dhe magji. Duke e lexuar poezin e Sherifit, lexuesi i kultivuar dhe ai model i letrsis (Umberto Eco) kupton se vepra tij na v n pyetje, na luhat, na propozon dika tjetr, 17

na trondit botkuptimet tona poetike. Pra, para nesh na shfaqet nj poezi post-moderne, alkimi e sintetizim personal e intim, sikur do t mund t thoshim la Sknder Sherifi, me plot referenca, shtresa semantike, nivele gjuhsore dhe me nj shpalosje kulturash dhe prjetimesh universale, por edhe me elemente shqiptare t trashguara si reminshenc kulturore e estetike. Poezia e tij, ksisoj sht nj poezi q kumbon, zhurmon, provokon, deklamon, tregon, q grish dhe hap dilema t pafundme pr vet jetn, fatin njerzor, dhe qensin e poezis, pr dashurin dhe femrn, e cila sht tema dominante e ksaj vepre poetike. Pos gjitha sensacioneve dhe emocioneve evidente, autori e prpunon n laboratorin e tij krijues dhe poetik, jetn e tij, por edhe t njerzimit, duke e demonstruar iden q: gjuha sht nj krijim estetik (Jorge Luis Borges) pr ta prmbushur universin. Me nj poezi e cila ndrkomunikon me botn e madhe t Letrsis, duke prftuar trajta, figura dhe simbole letrare te reja, nga konfrontimi me kultura t ndryshme, q jan dshmua ndr shekuj si gurr frymzimi pr artet e ndryshme. Mbi kt baz kulturore t gjer, vjen pastaj eksperienca personale e konkrete e jets n t gjitha format dhe variantet e saj. Ky miksim mes kulturs dhe jets, Shqipris tradicionale, antike, zakonore dhe kontradiktore dhe bots kozmopolite postmoderne amerikano-evropiane, krijon pra origjinalitetin e poezis t autorit, i cili luan mrekullisht mir me kto luhatje surrealiste dhe paradokse tragjikomike, por duke e ruajtur humanizmin dhe dashurin si vlera shptimtare, mirpo edhe duke i denoncuar t gjitha absurditetet dhe padrejtsit toksore. N kt mnyr, poeti e vendos Njeriun n epiqendrn e artit t tij. Nuk jemi fare n abstraksione t kota, n zbrazsi formale, n fenomene modash, pasi q n zemrn 18

e poezis t Sherifit e kemi Njeriun me fatin e tij, e kemi humanitetin global e personal, dashurin, kulturn, artin, revoltn kundr t keqes, denoncimin e t gjitha negativiteteve njerzore, pra e kemi Botn q sillet rreth nesh me gjitha ngjarjet e saj dhe prplasjet e saj. Pra kemi nj art q krkon esencat dhe shtron dilema pikrisht pr esencat, nj tipar q rrall mund t gjendet n poezin moderne aktuale. Dhe pastaj, si rrjedhimsi e ksaj shfaqen kto elemente t ndryshme: virtuoziteti i autorit, shpikjet e tij, teknika e t shkruarit, stili i tij origjinal, post-modern, loj marramendse me paradokset toksore, nj stil personal i pa emr, i vshtir pr tu kodifikuar dhe interpretuar. Kjo, do t thot se ne futemi n labirintet e nj poetike autonome, prandaj lexuesit duhet t ndjehet mir n Universin dhe Stilin e Sknder Sherifit. Nga vargjet e Sherifit, predominon natyrisht tematika e madhe e dashuris, si energji jetsore, dika q t on prpara duke fluturuar nga optimizmi, i ushqyer nga pasioni i Erosit. Autori i ka integruar t gjitha rrymat letrare e artistike t mundshme n t gjitha fushat krijuese n botn perndimore dhe amerikane dhe pastaj i ka ballafaquar, przier me mjeshtrin e tij, me botn dhe kulturn shqiptare, ashtu si e ka prjetuar ai vet gjat jets s tij n emigracion, n Kosov dhe n Shqipri. Ai shkruan pastaj nj poezi me plot mistere, bukuri, enigma, udira, dilema, ku metaforat dhe vargjet ritmike mbulojn kndshm mendimet e tij poetike, t cilat shfaqen n mnyre koshiente ose subkoshiente. Me Sherifin jemi gjithmon bordelin, jasht vijave tcaktuara. Libri LOVE na propozohet si vepr e zhanrit poezi por nuk ka asnj lidhje me librat e zakonshme q botohen kudo n bot me poezi. Kjo pr faktin se gjysma e veprs sht me proz botrore. Pastaj libri na paraqitet si nj spektakl teatral ose 19

nj skenar filmi. Pasi autori i fton t gjith lexuesit n Dashur, qyteti i dashuris, iu propozon pr ta zbuluar botn femrore, dhe dashurin planetare, dhe i shetit prmes artit e kulturs lexuesit npr kultura t ndryshme dhe koh t ndryshme, duke shpalosur 5000 vjet histori, prej nga faraoni i Egjyptit Snefru e deri n shekullin XXI n Europ. Kjo vepr, ksisoj iu ndrton t gjitha femrave botrore nj monument poetik n formn e piramids. Autori ua kushton disa poezi, si mesazhe ose letra personale dashurie, n formn e nj homazhi shpirtror intim. Dhe na fton edhe neve n at intimitet, pasi q i njohim disa prej atyre femrave, si ikona kolektive, prmes fams dhe karriers s tyre ndrkombtare. Por, ky libr nuk kndon vetm magjin e femrs dhe dashurin, por sht edhe nj homazh madhshtor ndaj arteve dhe kulturave toksore, dhe ndaj krijuesve t pes kontinenteve, t cilt na kan zbukuruar dhe pasuruar jetn ton rutinore. Arti pr Sknder Sherifin sht frym, oksigjen, energji spirituale, dika simbolike e deri dikund dhe mistike, q e ngrit shpirtin kresave t prhershme t njeriut, pr lumturi. Por nse dashuria rrjedh sikur lumi, ose gjaku n venat e njeriut, duke ia sublimuar shpirtin, nuk duhet harruar se edhe Bota gjithmon e ka krkuar at. Prandaj, te autori, pr rreth subjektit qendror si baz themelore, vin dhe shtrohen, n mnyre periferike e interaktive, gjithfar subjektesh dhe problematika botrore. Por, m n fund dhe para apokalipsit prfundimtar triumfon jeta, erosi, dashuria, humaniteti i autorit. Libri LOVE na ofrohet pa rezerva si nj TSUNAMI DASHURIE, ngase ndjenjat dhe sentimentet vin si nj stuhi, ndrsa erotizmi t fshin si valt e oqeanit. Poezia e tij sht nj autonomi n trsi, ndrsa vlera e saj qndron brenda saj, si nj shprthim i pasur, brenda nj kompleksiteti estetik e 20

semantik dhe me delikatsin e balancs s vlers. Prandaj, n poezin e tij, gjenden ambivalenca, metafora, ambiguiteti, tensioni, ironia, paradoksi. (Junathan Culler). Kt prsiatje pr librin Love t Skender Sherifit, po e prfundoj me nj mendim domethns t autorit t prndritshm, Jorge Luis Borges, nga eseu i tij i famshm, Poezia, ku shkruan: Estetika sht aq e qart, aq e drejtprdrejt, aq e paprcaktueshme sikurse dashura, sikur shija e nj fruti, sikur uji. Ne ndjejm poezin, ashtu sikur ndjejm afrsin e nj femre ose sikur e ndjejm ndjesin e maleve apo thellsin e detit. Kshtu, poezin e Sknder Sherifit duhet me e ndje, por jo me e intelektualizuar, ngase autori sht i hapur dhe i predispozuar me nj shpirt dilirik poetik. Me kto tipare, vepra poetike LOVE dhe universi poetik i saj, oper e kndshme poetike, t ciln duhet prjetuar dhe lexuar. Poezia sht s pari sensacion, emocion, ndjenj, dhe pastaj vjen mendimi dhe filozofia e saj. Poezia (e sidomos ajo e Sherifit) buron nga shpirti i thell, nga nj mendje e inspiruar me t bukurn dhe q ka qllim t bukurn. Prandaj q nga sot, lexuesi shqiptar, e ka prpara veprn poetike LOVE, e cila e fton pr nj takim dhe dialog aktiv me artin e saj, me intencat e saj, me tonalitetin e saj. Ajo sht nj poezi q t rrmben. Meditoni mendimin e fundit: ka do t ndodhte mbi kt Tok t shkret, por aq t bukur me krejt njerzimin nse e imagjinoni nj Bot t prmbushur e t ngopur me dashuri? E, kjo mbase mund t jet edhe porosia e Skender Sherifit, si n kngt mitike t John Lenonit: Imagine dhe All you need is Love. Prishtin, me 12 dhjetor 2011

21

Ndue Ukaj sht shkrimtar, kritik letrar dhe publicist. sht autor i prkthyer n disa gjuh dhe i prezantuar n shum revista botrore. Me librin poetik Godo nuk vjen sht i laureuar me mimin pr librin m t mir me poezi t botuar n Kosov me 2010. Ndrkaq n Festivalin Ndrkombtar t Poezis Ditt e Naimit u laurua me mimin pr poezin m t mir. sht prfshir n shum libra me poezi dhe antologji t poezis.

22

NJ REAGIM MBI LIBRIN LOVE t Aleksandrit

nga Gil JOUANARD Aleksandri, emrin e t cilit ai mban, ishte maqedonas, pra, sipas gjas, trakas. Sknderi sht ilir. Ilirt, q si t till me t drejt mbahen edhe shqiptart (popull i Agut) bnin pjes te ata popuj q n periudhn e bronzit farktuan (n nj far mnyre n kuptimin e vrtet t fjals) at q do t njihet m tej si qytetrimi keltik si edhe qytetrimin e njhershm dhe fqinj t dakve. Popull i uditshm, q flet nj gjuh e cila nuk sht sllave e aq m pak turke, n nj univers t prmbytur nga dyndjet e sllavve t jugut dhe i kthyer n pjesn m t madhe n fen e pushtuesve turq. Popull i ulur ndenjur n shum karrige q me t drejt mund t deklarohej turko-sllavodako-greko-italian. Nj popull i sfilitur e munduar deri edhe n identitetin e tij. Dhe, dashje pa dashje poliglot, shumetnik pr zakon, i orientuar, sepse shigjeta e tij magnetike e ka humbur veriun, por pazgjedhur asnjher jugun. I till sht populli i tij, i till sht Sknderi, mbiemri i t cilit Sherifi, nuk ka t bj m shum me marshallt e Far-uest-it se sa me Sherifin e universit kulturor mysliman. E pr m tepr pr t ndjell ca m shum rrmuj, njeriu yn sht br njfarsoj gali belg, prej atyre q nga lumi Eskos e deri n at t Soms dhe madje pak m n veri e pak m n jug, do t pshtjellonin edhe legjionet romake, q edhe ato vet ishin kozmopolite. Hata e hovarda. Sknderi sht i pamat. I pashtershm! Nj Homer q do t kishte lexuar bitnikt dhe Cendrars, rapsodt dhe bardt, filozoft e mistikt t urtsis orientale, poett e lasht dhe surrealistt valon (belg frngjishtfols). I kredhur n librin e tij, lexuesi pyet veten nga ka hyr dhe nga duhet t dal. T sjellsh ndrmend rrfimin mitik t labirintit nuk sht 23

gjsendi e paprligjur. Por duke br kt pyetje: cili sht Tezeu dhe cili sht Minotauri ? Pastaj cila Arjan kmbleht do t na jap ne fillin dhe cili do t na drejtoj n at pafundsi lirizmi dhe sensualiteti, mitesh dhe vezullimesh ? sht e natyrs karstike apo ardene kjo poezi ? Duket se ajo sht n t njjtn koh karstike dhe ardene. E bujshme e zlart, por edhe, skundr thon xhazment, e drejtpeshuar . sht nj stuhi, nj uragan, jo mbi Kainin, por mbi treremshin e argonautve n astin q po kalonin ngushticn pr tu hedhur n aventurn e Bashks s art. Bizantine, pra dhe me frym stepash, enigm n trajt mozaiksh dhe trmet verbal. Duke mos ditur nga cila an ta zsh, nuk e z fare kt poem kaleidoskopike: e lm vetn t na zr ajo. E pamundur t gjesh pika orientimi. Por sht shum e rekomandueshme q ta lsh vetn t humbassh. Kshtu shpreheshin shamant dhe xheraht, druidt dhe aedt afrikan. T duket vetja sikur ke rn n nj nga ato rratht e dervishve rrotullues, t cilt n vend q t shkojn drejt nj qllimi t paqart rrotullohen pafundsisht sikundr galaksit, t dala nga aksi dhe n nj orbit t ndryshueshme. Tezeu gjeti Arjann q ti fliste, nj Arjan q n vend q ti tregoj daljen, pshtillet n nj magji t pashpjegueshme. Nuk sht Sknderi q do t kishte prer nyjn gordiane: me t ai do t pshtillej si me fashat e mumies Snefru, faraoni i Dashurit, i atij vend q mban emrin e perndis ilire t dashuris. Ju prmendet fjaln Love? Vrtet gjsendi e dashur! Gil JOUANARD Paris, le 11 novembre 2011

24

Shnim mbi Gil Jouanard: ka lindur m 11 dhjetor 1937 n Avignon (Franc) Shkrimtar - Poet francez i zbuluar dhe i mbshtetur nga i madhi poet Ren CHAR Autor i 40 librave t botuara te: Phbus Verdier Fata Morgana Oswald etj ... Ka krijuar n vitin 1986 n Montpellier : Qendrn Regjionale t Letrsis t regjionit francez Languedoc-Roussillon, ashtu edhe Shtpin e Librit dhe t Shkrimtarve , t ciln e ka dirigjuar personalisht gjat 20 vitve. Udhtar i palodhshm, i dashuruar n kulturn, ka punuar dhe si gazetar, dhe ka bashkpunuar me Teatrin Kombtar t Marseille, ashtu edhe me Festivalin International prestigjioz t Teatrit n Avignon. Shnim: Tekstet me prshtypje u solln n shqip nga: D.Kokonozi

25

nga Hughes Labrusse*

Midis emrit dhe anonimatit

Dashuria q duhet rikrijuar, q duhet par nga fillimi, q duhet shpikur. Uroj q t t dashurojn mendurisht, i shkruante Andre Bretoni vajzs s tij. Esht urimi q Sknder Sherifi i drejton vendit t tij t lindjes, Shqipris. Te Arkan 17 2 Breton na kujton se n rastin e misterit t dashuris ndodhemi prpara brthams s pathyeshme t nats. Nj mnyr pr t ndjer ethn q zbulimi i qnies njerzore ka kufijt e vet. Nga ana e tij Sknder Sherifi propozon nj qasje t re, dika sikundr zukatja e bletve rrotull polenit. Loving Blues sht nj koshere q prbhet nga t gjitha ato blet puntore q mbajn emrin e nj ylli t kinemas. Sknderi i bn ato t vallzojn me ritmet e epoks dhe realitetit t sotm. Lexuesit i duhet mjaft shkathtsi q t hyj n valle. N do hap ai sht prcjell sa nga nj partner te tjetri, n shtjelln e rrotullimeve t pareshtura. Sigurisht, n hyrje t kosheres, Sknderi ne na beson elsat pr t deprtuar diku. Por na jep aq shum se tufa e tyre n bie nga duart. Dhe nga ai ast duhet mar guximi t futesh n at ngrehin pentagonale ku glojn t gjith figurantt e shfaqjes. N t vrtet t gjitha blett jan po aq sa numri i grave q veprojn n sheshin e xhirimit. Para do sekuence Sknderi u drejton atyre nj shenj puthjeje dhembshurie. Dhe filmi nis e shpaloste nn nj drit fantazme. Me prozhektor n dor Sknderi kthehet duke ndjekur gjurmt e veta, kthehet n vend dhe u flet banorve pr nj univers q ata nuk e njohin. E gjitha kjo me qllim q t shtyj kufijt e vargut dhe t imazheve. E gjitha kjo pr ti br t ndjeshm pr disa prvoja q ato nuk kan mundur kurr ti njohin, bluzin, popin, hipit dhe nj prapavij t tr
2

Tekst poetik i Andre Breton (1896-1966)

26

prpjekjesh poetike dhe artistike t shekullit t fundit. Dhe gjithka zhvillohet sikundr n syt e shndritshm t yjeve t kinemas, t thirrur n nj proces, njglim ndrrash dhe horizontesh t largt q rimerr jet. Sistemi q ndjek Sherifi sht krejtsisht i prligjur, n kuptimin q e ardhmja gjithnj ka qen nj kthim i t shkuars, n nj form t modifikuar. Asnjher nuk bhet fjal pr nj t kaluar t ngjarjeve t prditshme,por pr nj zinxhir ngjarjesh t kufizuara n koh, q jan m t vjetra se koha vet. Arti ndjek rrugn e tij n nj zgrip t paqart e t pasigurt t asaj cohe q mbulon botn. Kjo sht arsyeja q do vepr nuk prputhet me t vrtetn a t sajuarn, me t keqen a t mirn, me mshirn a mizorin. Ajo gjithnj krcen jasht do kohe, as nuk vjetrohet e as nuk rinohet. Ajo nuk i prket as t dukshmes e as t padukshmes, edhe pse tiparet e saj fantomatike dyzohen nga nj virtualitet teknik i t pashoq, pra, mekanik. Nn tendn ton t xhirimit kinematografik, blett dhe yjet tan rrotullues shndrrohen n manekin druri apo hije t fragmentizuara mbi nj rodhan q Sknderi e bn t rrotullohet pr lavdin e Erosit dhe Kupidonit. T gjitha risit e djeshme, t krijuara n shoqrin ton n zjarrmi duhet tu trashgohen pa prjashtim brezave t rinj, mbi t gjith atyre q kan qen m t mnjanuar. Kjo n kuptim msimor, por edhe me kushtin e padiskutueshm pr t prkrahur imagjinatn por pa i ngatrruar npr kmb praktika t kaluara. Mbi t gjith ato jan t prshtatshme pr tu kapur pas ngjarjeve t ngutshme dhe iluzioni i pranis. N lidhje me mediatikn, arti nuk sht i atypratyshm. I gjith interesi pr librin e Sknderit, prfundimisht, gjendet n kt marrdhnie poetike, aty ku kryqzohen vargjet dhe idet q ai shprndan me to. Aty zbulojm mnyrn e tij pr t pranuar pa asnj rezerv hapsirn e nj modernizmi ku rrethanat njerzore mbesin peng i hipertrofis s tyre.

27

Zallahia dhe pshtjellimi na kujtojn m pak mdyshjen e pagoj t brengosjes q karakterizonte Keaton-in se sa jermin e rrmujshm, po t prdorim termat e Sknderit, t Marx Brothers. Prdorimi i skajshm i emrave dhe fjalve, thyen pa droje t rregullave t ekzistencs, me qllim q t shpartalloj gjrat q mbahen si t sigurta. Strategjia e thiks me dy presa. Nga njra an sht praktika e detyrimit, arti i shndrrimit n jashttoksor t galaksive t pafund. Por nga ana tjetr, edhe poezia vet ndihet e tronditur, deri sa metamorfozohet n artet skenik q u hapin rrug swingut, rapit, slamit, atij mobilizimi t prgjithshm e t prshpejtuar t formave t t shprehurit nga m t fundit. Pjekuris s pazshme Sknder Sherifi i kundrv goditjen e befasishme, hutuese, shprqndruese. Pastaj, n fund t fundit, dashuria nuk mund t mtoj tjetr ve t jashtzakonshmes. Miqsin e przgjedhur t Montenjit. At t Pems s filozofis t Rajmond Lulit, pa triumf as magji. At q sht akoma m e ashpr, duelin e dashuris t Tankredit dhe Klorinds, ndaj t cilit jam veanrisht i ndjeshm. T dashurosh nuk do t thot t jesh i dashur, joshs. Ajo sht dhuna vet n shfaqjen e saj m gjallruese e ndonjher vrasse. Love sht ftes ti hysh rrezikut q t prshkosh provn e ankthit e pasiguris, n at labirint t pambarim, ku drita duket n fillim fare, thjesht n dedikimin q autori i bn gruas s tij, Besa Zhuts. Gdhendja e firms prthyhet n anonimatin e saj. Hughes Labrusse ( Poet dhe Filozof francez ) Franc, 22 Nntor, 2011 Shnim mbi Hughes Labrusse: ka lindur m 21 qrshor 1938 n Franc. Shkrimtar (poet dhe eseist) sht doktor i filozofis dhe profesor nderi. Drejtor i koleksionit: dAutres Lieux

28

ose Horizonte tjera t shtpis botuese Franceze: C. R. L dhe lInventaire. Autor i rreth tridhjet librave, krijimtari poetike dhe studime mbi autor t ndryshm si Montaigne, D. Buzati, Jean Giono, Charles Baudelaire, J.L. Borges, Max Jacob, Maupassant, Ren Char, Philippe Soupault, etj... t botuara te: Belin e Elipses dhe gjith ashtu n botimet e Simpoziumit ndrkombtar prestigjioz francez n Cersisyla-Salle, q organizohet do vit, mbi autort dhe filozoft e mdhej t ksaj Bote.

29

nga Claudio Pozzani (Itali)

LOVE

T dashur lexues dhe miq shqiptar! Librin LOVE un e prfytyroj si nj tabel t madhe t shndritshme ku me drita neoni jan shkruar germat e para t mbiemrave me t cilt mund t cilsojm poezin e Sknder Sherifit n kt vllim befasues dhe magjeps: Lbyrs, Origjinal, Vokal, Erotik. N poemat e tij, mbi t gjitha, vrehet gjithnj prania e nj dielli t madh, verbues, prvlues e shndrits n t njjtn koh, nj burim drite, si nj shprthim i menjhershm, q duket sikur del nga strofat e tij, madje edhe te m melankoliket prej tyre. Ndodh edhe q t ndihemi n nj mjedis dika m me kreshta, q ndriohet nga nj drit jo shum e fort, por po aq krijuese, q ka dal drejt e nga ata prozhektort e vegjl t sallave t vogla t Kinema Parajss, s lagjeve periferike, ku nj ndrrimtar i prjetshm shfaq ca filma t vjetr pr dinozaurt e fundit q kishin pasionin e kinemas. Sepse libri i Sherifit bn lidhjen e t gjitha epokave dhe sht plot e prplot me ndjenja nga m t ndryshmet, me romantizm, nostalgji, melankoli, me hove surrealiste dhe provokuese. Jet e vrtet q shprthen ngado Shum nga poemat e tij u kushtohen protagonistve t historis s kinemas dhe kjo nuk sht e rastit: vargjet e Sherifit jan plot imazhe, n ndonj rast edhe nj lloj rishkrimi i skenarve apo personazheve t artit t shtat, q e ka ushqyer, mbase m shum se letrsia. Pa dyshim q poezia e tij sht origjinale. Dhe kjo n t dy kuptimet: origjinale sepse prfshin brenda aq shum ndikime (bile t shprehur me krenari n form epigrafesh nga vet autori) dhe q m pas i sjell n nj shteg t ri dhe t kapshm pr t gjith, pr t na dhuruar at trsi t bukur e origjinale n fund. N nj kuptim tjetr sepse sht 30

nj e shkruar e shumfisht q n nisje dhe q bhet tejet moderne dhe aq aktuale n fund, nn veprimin e nj pune t detajuar montazhi, nj alkimi me gramatik t veant q sht e vet autorit. sht nj poezi shprehje e nj momenti t caktuar dhe njkohsisht pa kufij kohor, e przier e sintetike, me ngjyresa t ndryshme n shum pikvshtrime leximi, q e merr tharmin e saj n kujtesn kolektive t njerzimit pr t nxjerr nektar nga e gjith kjo, pr t krijuar markn e tij vetjake dhe figurn e tij stilistike. Vargjet e Sherifit tingllojn shum mir n faqet e librit, por ende m shum ato jan br pr tu shqiptuar apo knduar me z t lart, sepse ato dalin jasht kuadrit t ngusht letrar, dalin tej kuadrit t librit. Ato duket sikur duan t hidhen jasht palvizshmris s faqes s librit, pr tu shndrruar dhe marr jet s fundi n gojn tuaj, me nj mnyr rrfimi pshpritse apo duke brtitur. Dashuria t cils i kndon Sherifi sht mbrujtur nga krkesa e ngutshme e dshirave t zjarrta, nga mjeshtria e zotrimit t ritmit, her i ngjeshur e her m i shtendosur, sikur do poem bart n vetvete lvizjet e aktit t dashuris apo vajtje ardhjet e valve t detit. Her e fshehur midis rimave dhe her m dukshm erotizmi i autorit prputhet me nj nga epigrafet q thot: Erotizmi sht ather kur imagjinata bn dashuri me trupin. Libri LOVE mbulon nj periudh t gjat t jets s autorit. Si rezultat kemi bilancin ose krizn e pesdhjetvjearit n divanin e poezis ! Sepse poezia e Sherifit njom buzt n botn q e rrethon, sigurisht, por para s gjithash n jetn e tij, nga ku kemi at dimension disi autobiografik. Fal dedikimeve t tij t shpeshta dhe aludimeve q bn pr personazhe t ndryshme t ditve tona e t kohve t shkuara, ky art i nj kohe t caktuar zgjerohet m tepr dhe bhet edhe ai vet protagonist i ktij vllimi. Kjo bn q ky libr t jet sa nj nderim pr grat e dashurin aq edhe pr kulturn, artin

31

dhe Krijimtarin ! N panoramn e poezis bashkkohore evropiane, un mendoj se me t vrtet ky libr dhe autori i tij, zn nj vend interesant e t rndsishm, pa qen nevoja t bj eksperimente t sforcuara a t panevojshme, q do ti kishin ndrprer ritmin dhe forcn rrfyese. Prkundrazi, duke prdorur ritmet, metaforat, figuracionin barok dhe t gjitha mjetet e poezis m klasike q bhet, deri te ato m bashkkohoret e shekullit ton, dhe gjithka m nj mas t shklqyer q i lejojn atij t mbetet n t njjtn koh i gjall, plot jet, i ndjeshm, i thell apo me humor. Nprmjet librit LOVE Sherifi mund t lexohet nga nj publik i gjer, nga ai q nuk sht gjithnj i pranishm npr librari dhe qarqet letrare elitiste apo t mnjanuara. Pr ta mbyllur, un nuk mund t bj tjetr gj prvese tua kshilloj me kmbngulje lexuesve t rinj q do ta zbulojn n gjuhn e tyre n Shqipri. Prtej t gjithave, kjo vepr sht po aq joshse edhe n plane t tjer dhe n pikvshtrimin kulturor. LOVE, pra, sht edhe nj instrument ideal dhe nj mbshtetje e mir pr t zbuluar mjaft filma e libra, piktor e muzikant, q t gjith pjes e artit dhe kulturs botrore dhe q kan po aq univers dhe kryevepra, q kan shnjuar kujtesn njerzore, por q fatkeqsisht pr ne, e mbi t gjitha pr brezat e rinj, shpesh shkollat dhe universitetet harrojn ti prfshijn n programet e tyre Dhe kshtu aq shum gjra t bukura, t mdha e t shtrenjta pr kulturn ton evropiane dhe madje universale, nuk do t humbnin kurr. Fat t mbar librit LOVE n Shqipri, nj libr mahnits, n lartsin e Shqiponjs. Me dashamirsi nga kushriri apo vllai i madh i ans tjetr t detit. Claudio Pozzani E mrkur, 16 nntor, 2011

32

Shnim mbi Claudio Pozzani: ka lindur m 19 shtator 1961 n Gjenova t Italis. Talenti i tij si poet sht prshndetur nga dramaturgu i famshm franko-spanjoll, Fernando Arrabal. sht autor i disa librave me poezi, por edhe romancier dhe muzikant. Shum prej teksteve t tij jan prkthyer n mjaft gjuh t huaja. Ka marr pjes me performanca artistike n shum Festivale Internacionale me Poezi. Dy nga veprat e tij jan t botuara dhe n Franc: Kate et moi te botimet: La Passe du Vent dhe Saudade et Spleen te botimet: Lanore.

33

nga Francis Matthys

Lexojeni LOVE me z t lart !

Babaxhan dhe i etur pr gjithka, pavarsisht nga nj fmijri q pr t nuk ishte si rrjedha e nj lumi t qet, Sknder Sherifi e njson veten me marinarin e poezis: Anija e dehur e Artur Rimbos, t cilin ai e adhuron q prej adoleshencs s tij. Tamam nga kjo adoleshenc e cila sht mosha e Revolts, ai ka ruajtur edhe sot e ksaj dite Flakn, Arratin dhe Zemrimin e shenjt. Si e ka thn Mishel Turnie (Michel Tournier): do shkrimtar para s gjithash sht nj lexues, Sknder Sherifi, para se t hidhet nga ana e tij, n at menduri t mbl, q sht t shkruarit, ai ka gllabruar biblioteka t tra, duke qmtuar aty ktu t gjith autort q mund t gjente, duke ngrthyer kshtu pa prehje, madje do t thoja, pa u nginjur universe t ndryshme t t gjith librave aq kalonin npr duart e tij, si do autodidakt i denj pr kt emr. Ja, pra q nj nga Veprat e tij kryesore, LOVE u prkthye n shqip ! Ne nuk na mbetet vese t gzohemi bashk me ata q do ta zbulojn nj vepr t till n Shqipri (tre vjet pasi botimit t saj n Bruksel, n at Tok q e ka birsuar q prej nj gjysm shekulli). Ky libr i vllimshm, ku lulzojn Gra e Zjarre dhe q Sknder Sherifi e ka shkruar pasi bri t pesdhjetat, sikundr i zjarrti Fransua Trufo3 (Franois Truffaut), autor i t famshmit film Burri q deshte grat , tregon se edhe pr t, grat kan luajtur dhe luajn nj rol t rndsishm n jetn e tij. Jeta e vrtet sikundr dhe jeta e ndrruar te nj poet jan njra hija e tjetrs. I mendur pas leximit, do t thoja un pa asnj dyshim, por Sknder Sherifi sht po aq i dhn edhe pas kinemas, teatrit, muziks, arteve e krijimtaris n trsi Ai sht i hapur ndaj gjithkaje, i dashur nga t gjith,
3

Regjisor i njohur francez (1932- 1984)

34

kureshtar e i frymzuar nga gjithka dhe LOVE, kjo vepr monumentale, e ngjeshur dhe e pasur n referenca kulturore t t gjitha llojeve, na e provon nj mij her nj gj t till! LOVE sht nj pyll i prflakur, nj zemr me rrahje vullkani. LLAV dhe LOVE : a nuk jan n fund t fundit dy fjal binjake? Sepse n venat e LOVE rrjedh Gjak, Ver dhe Ves. sht nj Diell q seksplozon (nj przierje e fjals seks dhe foljes eksplozoj) midis duarve. Nj mnyr t shkruari me nj lirizm t pafre, sepse poeti nuk i bindet vese vrapit t mendur t shpirtit t tij, ashtu si sht i mbrthyer nga Marramendja e Pasionit t tij dhe Pulsioni e Liris q e udhheq. Me librin LOVE autori i Oksigjen, N kohn e Meteorve, Ateliet e ndrrave, Pasion dhe Treshes s Prjetshme ne na dhuron nj libr-oqean, nj vrshim faqesh q jan sa thirrma e zemrs aq edhe thirrma e shpirtit, e q i thurin lavdi dashuris, erotiks, feminilitetit t prjetshm nprmjet nderimit poetik q u bhet femrave t panjohura, por edhe krijesave legjendare, t t djeshmes dhe t t sotmes, q aq shum na kan br t ndrrojm apo q na bjn edhe sot t fantazojm. Nga Brixhid Bardo te Sharon Stone, nga Ursula Andres te Sofi Marso, nga e magjishmja Suzi Solidor te bukuroshja Karla Bruni, q u b Zonj e par e Francs! Dhe gjithka, sikundr e thash me nj lirizm t forcs 10, t shkalls s Trupit t Bukur, si trashgimtar shpirtror i Beat Generation. Sknder Sherifi prdor t gjith gamn e toneve, t gjitha nuancat e tastiers, rimn, ndjenjn, nuhatjen nga moderato kantabile deri n fortisimo, me qllim q brenda nesh t gjmoj shtrngata e prqafimit dhe q askush prej nesh t mos i shptoj Cunamit t dashuris, q i jep frym LOVE sht nj knga e nj prkdhelsi yjesh nj krkim i t pamundurs q sht shndrruar n t mundshme nga magjia e poezis nj opera e Dashuris absolute dhe t

35

prjetshme. Dhe si do Kng, miqt e mi, bashkvllezr dhe lexues shqiptar, lexojeni ose kndojeni me z t lart! Kjo sht mnyra m e mir q un njoh pr t shijuar t gjitha ngjyrat, t gjith muzikn Francis Matthys Bruxelles, e mart, m 15 nntor 2011 Shnim mbi Francis Matthys: Gazetar i famshm, referenc absolute dhe i respektuar npr mjediset kulturore, si kritik e specialist i letrsis n gazetn e mirnjohur, elitare, belge frankofone, e dyta n Belgjik: La Libre Belgique, e cila e ka klasifikuar librin LOVE n listn e 10 librave m t mira gjat vitit 2008 n Belgjik, brenda nj konkurence t gjr dhe t fuqishme, q i prfshin t t gjitha botimet letrare t atij viti (roman, tregim, ese, biografi, monografi, dhe libra t vizatuarta) n 4 shtetet t Europs frankofone (Franc Zvicr Belgjik dhe Luksemburg).

36

Si nj prrua !
nga Jean-Claude Vantroyen* Love, sht vet Sknder Sherifi. I zhurmshm si nj prrua; i fuqishm si nj tren i gjat q gjmon, i revoltuar si nj adoleshent, i pasionuar si nj shkrimtar romantik i stilit t Viktor Hygos apo Zherar de Nervalit. Madje, pr t lexuar Love duhet t jesh i shoqruar nga muzika e nj romantiku tjetr francez, Hektor Berliozit, ai i Simfonis Fantastike. Sikundr ajo, Love sht historia e nj pasioni, me stuhit dhe qetsimin e saj, me livadhet e saj t paqta nn diell dhe peizazhe shkmbinjsh t thikt. Por edhe me fytyra Femrash, gjithnj plot jet, gjithnj n ikje dhe duke i ndjekur pa praj, sepse n kt gjakim t pareshtur t dashuris, ka gjithnj shpres dhe bile, lumturi. Love sht vet Sknder Sherifi. Nj mnyr e stuhishme t shkruari, q rrmbehet e t rrmben, q shkundet, q zien, q ikn tutje. Nj lidhje e shkurtr fatlume, q u v shkelmin t gjitha rregullave, t gjitha procedurave, q zemrohet e prkdhel, q t cingris nervat dhe t josh, q t merr n krah e t on tutje, q shpie lexuesin n brigjet e zjarrta t poezis pr ta ln aty duke dihatur, t hutuar, t kapur nga nj val emocionesh q t shtrngon n trup, n gryk n kok dhe q shprthen papritur si nj fishekzjarr ndjesish plot ngjyra. Love, sht vet Sknder Sherifi. Nj tip q duhet njohur, vlersuar, pr t cilin fjala miqsi nuk sht dika pa vler, pr t cilin dashuria sht e vetmja gj q ka pesh n kt jet toksore. sht dikush t cilit ke 37

dshir ti shtrngosh dorn dhe ta shikosh drejt e n syt q t buzqeshin. Dhe mnyra m e mir pr t br kt sht t dgjosh kngn e tij, sht t lexosh urgjentisht librin Love ! Bruksel, 4 dhjetor, 2011 Jean-Claude VANTROYEN i gazets belge : LE SOIR Shnim mbi Jean-Claude Vantroyen:Gazetar belg profesional, me reputacion t konsoliduar, kritik letrar, specialist pr artin dhe spektaklet. Kryeredaktor prgjegjs i sektorit: Art e Kultur - n gazetn m t madhe frankofone,Numr 1 n Belgjik: LE SOIR.

38

Dashuri e prjetshme, ktu e gjithkund

nga Pietro PIZZUTI T dashur lexues, miq shqiptar ! Ju vllezr q mbani n duart tuaja Dashurin e Sknder Sherifit, LOVE in e tij t prjetshm, hovin e jets s tij t pastr e t egr, t shkruar me fjal shprthyese, e t ngrohta, si t gejzeret e veriut: dhmbshurohuni, hapni zemrn, delironi, jermohuni! S fundi sht kthyer n gjuhn tuaj libri i lumit mitik, libri i pluhurit t yjeve, libri i aromave delikate dhe parfumeve aq shum t krkuara t grave t ksaj bote dhe t asaj prtej, libri epik i heroizmave t heronjve t guximshm, q nga erosi te vdekja, na prmbyt n verra dhe eliksire sikundr prkdheljet e zanave, pr t na mbushur zemrn dhe shpirtin. Festival ndjenjash dhe emocionesh sublime, vrshim ndjenjash, ku do varg na l shihen e nj prthithjeje magjike, si nj gjurm puthjeje mbi buz. S fundi, pra, sht prkthyer q ju ta shijoni e t deheni me nektarin e shijshm, pa e kuptuar se nga vjen, as nga se prbhet kjo hare q nuk shprehet, q ju mbshtjell nga njra faqe te tjetra. Mos vrisni mendjen ta kuptoni! sht nj magjepsje e gjall! Mos u zgjoni! Mos krkoni m tej! Prkundrazi, zhytuni n t! Dhe mbi t gjitha lexoni e rilexoni. Gllabrojeni kt kng t gjat lirike, kt himn dashurie, me z t lart apo edhe pshpriteni, zhurmshm apo n mnyr sensuale, me gjallri apo hutim, por n mnyr t hirshme: kndoni, ulrini, slamoni, rraponi, lexoni kto poema dhe jepuni jet! Pr kt jan br, pr t dal nga rreshtat dhe faqet e ngrirat t librit. Hidhuni hareshm n to! Faqet e LOVE jan edhe Kma Stra poetike pozicionesh dashurie n t cilat na fton poeti, si mjeshtr i zanatit, Sknder Sherifi yn, unik... Sknderi juaj, q ka thurur 39

midis nesh e jush nj rrugkalim pasioni t pashtershm, dhe q e prtrit pa rreshtje me mendurin e tij t t shkruarit, me gazmendin e tij frymzues dhe prtrits t gjithhershm t ardhjes n jet, sikur t rilindte n do libr t ri. Sikundr edhe n kt libr, sa her q na afrohet nj heroin e re, q sht br e pavdekshme nga pena e tij, a m fort nga dora e tij q e drejton, e prkdhel, i plotson dshirat. Love is divine, baby!. Me nj fjal bni at q ne kemi br t gjith, kur e kemi lexuar: kemi rn n dashuri, kemi ndrruar e fantazmuar mijra aventura eksituese e ngashruese. Dhe kjo nga nj yll te tjetri, nga nj takim te tjetri, nga nj takim i zjarrt te ijt e bukura t muzs pasardhse, dhe n fund t fundit, ju do t ndjeni puplat tju mbijn n shpatulla dhe n majat e do gishti, te kyet dhe n gishtat e kmbve. Pend dhe pupla hyjnore, q t domosdoshme pr t fluturuar. S fundi mbyllni syt dhe fluturoni edhe ju ! Welcome4 aty ku qndrohet pezull n ajr! sht nj jerm dashuror, nj pasion i mendur e i pashtershm, pa fillim e pa fund Nga autori ju jeni t ftuar t gjith t zaptoni botn femrore. Marramendje t dashuris, puthje pa fund Ajo dashuri q shprthen e derdhet gjithkund, e pandalshme, e pakontrollueshme Nj oqean erosi ju hap kraht! Val m t larta se kurr ju mbshtjellin e ju prmbysin. Nuk mund t bsh gjsendi tjetr vese ti lsh t t marrin me vete, t pluskosh gjithkund n humnera t kndshme t romantizmit dhe t prmbytesh nga knaqsia! Ju do t niseni n nj udhtim sublim pr t prshkuar aq e aq vende sensual, toka t mbjella dhe kopshte, pyje dhe bimsi ndrrash, ju do t dilni n ishuj t magjepsur e irracional, do t kaloni buz brigjesh fuqizuese dhe t domosdoshm pr jetn tuaj, n nj bot prrallore, hipnotike, n shfaqje
4

Anglisht n origjinal

40

t paprfytyrueshme dhe n nj imagjinat t panjohur deri tani, dhe gjithka e shprehur n nj gjuh hyjnore q do tju prtrij trup e shpirt. Pietro Pizzuti Bruksel, me 26 nntor 2011 Shnim mbi Pietro Pizzuti : Dramaturg,belgo-italian i lindur n Roma (Italie) n vitin 1958. Aktor, Autor, Regjisor, dhe prkthyes i njohur i skens teatrale belge, me nj karrier 30 vjeare n top nivel.N figurat m t njohura t skens dramturgjike bashkkohore belge frankofone. Fitues i disa mimeve kombtare belge prestigjioze n tri disiplinat e ndryshme. Ka ndikuar n afirmimin dhe inskenimin n skenat belge t disa Dramaturgve italian bashkkohor, duke i adaptuar dhe n gjuhn frnge pr publikun frankofon. Konsiderohet edhe si mik personal i autorit q 30 vite n Bruksel.

41

TSUNAMI I DASHURIS
nga Koen STASSIJNS Ka shum koh q kam treguar nj interesim personal pr botn shqiptare, e sidomos n aspektin kultural e letrar, aty ku banoj dhe veproj un, te pjesa Flamane e Belgjiks. Bile e kam pas botuar para disa viteve, n versionin e prkthyar flamandisht, nj Antologji t Poezis moderne shqiptare (Lamento t nj Zogu) e mirpritur nga lexuesit tan. Dhe tani, fakti q do ta keni rastin pr ta lexuar n gjuhn tuaj shqipe, kt libr unik LOVE, e cila sht nj referenc absolute n krijimtarin tepr interesante t Skendr Sherifit m gzon pa mas. Nj fat pr juve, e sidomos pr rinin shqiptare, e cila krkon me do kusht t hyn direkt n vallen e frymave moderne, duke qen e magnetizuar nga drita dhe pulsi artistik i Metropoleve t mdha Botrore, n t cilat identifikohet, dhe n pasurin e t cilave e projektojn natyrisht vetn, pjesrisht me t drejt, por sipas meje, edhe nganjher jo gjithmon pr arsyet e duhura. Por pikrisht te Skendr Sherifi ia vlen pr tu ndalur, me nj vmendje maksimale, sepse ai vet si person dhe si autor sht nj udhkryq i shum paradokseve dhe udirave. Nj befasi e prjetshme e pikur prej qielli nga Shefi suprem, i cili iu shpton t gjitha kuadrave dhe kornizave n t cilat kishim dshiruar aq shum ta mbyllim, ta prkufizojm. Poeti u ik t gjitha rrymave, shkollave, definicioneve, shpjegimeve, etiketimeve n t cilat neve kishim dashur ta fusim, pr tia lehtsuar vets punn, dhe pr ta fiksuar dikund pr gjithmon, n nj sirtar preciz letrar. S pari, duhet thn q sht nj autor super i talentuar dhe origjinal, pa pik dyshimi! Kemi t bjm ktu me nj artist unik i lindur prej natyrs, nj lloj Kali arab i racs 42

puro, specialist i garave t vaprimit npr hipodromet botrore, natyrisht i Poezis n kt rast. Nse nuk m besoni, urdhroni dhe binduni vet, duke i lexuar analizat dhe komentet q ia kan br veprs s tij, nj numr autorsh t konfirmuar dhe prestigjioz sikur: Pierre Seghers, Jacques Izoard, Jean-Pierre Verheggen, Patrice Delbourg, Gil Jouanard, Hughes Labrusse, Jean-Marie Piemme, Claude Gudin, Pietro Pizzuti, Denis Lavant, Frdrick Dussenne, Albert Ayguesparse, Francis Chent, Alain Antoine, Luc Norin, Francis Mattys, JeanClaude Vantroyen, Jean-Baptiste Baronia, Guy Vaes, Alain Germoz, Ibrahim Rugova, Jusuf Vrioni, Edmond Tupja, Moikom Zeqo, e shum t tjer. Shikoni pastaj se si e prezentojn autorin, n Fjalorin francez LAROUSSE t Letrsis Botrore, ku e konsiderojn n 26 shkrimtar shqiptar m eminent t gjitha kohrave, n 7 shekuj letrsi (1400 2011) dhe m n fund, e kemi faktin q libri i tijLOVE n versionin origjinal francez sht prshndetur dhe klasifikuar nga vet shtypi belg frankofon n Top 10-tshin e librave m t mira t krejt vitit 2008 n Belgjik, por duke i inkluduar t gjitha botimet letrare n t gjitha zhanret n 4 shtetet e mdha frankofone. T gjitha kto nuk mund t jen t rastit, e pra pas ksaj: ka kemi pr t shtuar? Sknder Sherifi: njeri enigmatik, me siguri Shqiptar? Po pa dyshim, por jo sikur t tjert! Jasht vijave dhe klisheve t caktuara. Jasht planeve dhe programeve t parashikuara. Ndoshta nj shqiptar ekstra toksor, i dalur nga nj Film i Spielberg-ut ose Lucas-it, n nj zhvendosje ose mospajtim t plot me itinerarin ose backgroundin e do Shqiptari q sht rritur, edukuar dhe shkolluar brenda Trojeve, pa dalur asnj her jasht vendit t tij, ose thuaja jasht Ballkanit. Por megjithat, ngelet prap shqiptar, dhe mjaft krenar mbi origjinn e tij, t ciln e afirmon kudo npr 43

Bot pa asnj pik kompleksi, si nj fakt natural, dika ordinere, por pa kompromise, duke qndruar n esencn tij, si sht n realitet: anarkist, beatnik, hipik, bohem, surrealist, romantik, eksperimentist, lirik, epik, humorist, utopist, idealist Duke i shprehur t gjitha kto variante t qenies s tij, me at liri absolute, at guxim marramends, pa e njohur fjaln frik sikur Malsort e atyre Bjeshkve t Veriut. Pakz Sherif, pakz Bandit, ndonj her edhe Pirat n shpirtin e tij t thell: me at ide, q duhet pr t guxuar dhe pr t tentuar do gj, dhe q nse e vendosim: do gj sht e mundshme, edhe sidomos e pamundshmja! Pastaj nga kjo mund t dal dika e madhe, sublime dhe e papritur! Sepse ky Njeri sht tmerrsisht alergjik ndaj Modeleve t imponuara dhe logjikave kolektive! Belg? Patjetr pas nj gjysm shekulli n Bruksel, por jo sikur t tjert. Prap jasht shinave, formateve dhe normave ekzistuese n kt Plat Pays t kngs gjeniale t Jacques Brel-it. Por sikur edhe belgt, mjaft i frakturuar, i grisur, i qet, me at distanc shptimtare ndaj vetvets, q nuk t lejon pr tu br pompoz dhe pr ta marr veten me tepr seriozitet, duke e ruajtur n do rast kt humor e ironi ndaj vets dhe bots. Francez? Po, me shpirt, pr nga kultura dhe gjuha n t ciln sht formuar dhe dashuruar tr jetn e tij. Por jo sikur antart e Hegzagonit me narcicizmin e tyre ekstrem. Duke e ruajtur n kundrshtim total me Parizient, nga nj thirrje instinktive e thell, ann e tij specifike ilire, ngase nuk dshiron fare me u shkrir dhe me humbur n anonimitetin e asimilimit dhe t fotokopjes s huaj. Do t qendrojn me do kusht dhe para do kujt, ai q sht! Dhe tani e kuptoj q me kt karakter, me kt fuqi shpirtrore, me kt talent,si do ta ket bindur dhe prfituar miqsin e Pierre Seghersit, q e ka pritur dhe ftuar me vite 44

n shtepin e tij si antar i familjs, duke e admiruar si fenomen i rrall, si e pohon ai vet n shkrimin e tij, dhe gjith ato personalitete t famshme q i ka njohur e takuar her pas here n Paris mes viteve 1976 dhe 1990. Njeri i Bots, kozmopolit, i demultiplikuar, kurioz dhe i etur deri n pafundsi udhtar i pa lodhshm dhe i prjetshm, yll q bie, kalimtar i madh dhe q me shum logjik sipas meje sht i destinuar pr ta lr nj gjurm jetgjat dhe t rndsishme n konfigurimin e ardhshm t literaturs shqiptare, duke ia dhn nj ndriim dhe nj perspektiv t re poetiks futuriste, gj e mir pritur natyrisht nga t gjith gjeneratat e ardhshme n ndryshim dhe zhvillim t shpejt. Ky libr LOVE sht dhurata ideale pr tua ofruar me rastin e Shn Valentinit, t gjitha zonjave, grave, e dashnoreve tuaja, t gjith atyre q jan tmerrsisht t dashuruar dhe q fantazojn pr dashuri romaneske, dhe pasion t mendur mbi rruzullin toksor. Sepse m thuani: kush mundet me ia shpreh m mir se Autori, gjith dashurin e vet Femrave n nj mnyr aq t bukur, t fuqishme, prekse, romantike dhe origjinale? Kjo vepr sht me t vrtet tepr speciale, unike, dhe nuk i ngjan asnj vepre tjetr, sa q do imitim e saj, duket i pamundshm. Sepse n aparenc, n dukje t par, jemi n Letrsi, por jo fardo letrsie? Ngase jemi t futur direkt n fakt, n nj skenar sublim filmi n nj film t Franois Truffaut: LHomme qui aimait les Femmes (Njeriu q i deshi aq shum Femrat) ose n Qyteti i Femrave t Frederiko Fellinit, ose n nj film t Pedro Almodovarit, t Bergmanit, ose n filmat: A bout de Souffle dhe Pierrot le Fou t Jean-Luc Godard-it. Pastaj na propozohet nj udhtim npr 5000 vite histori, prej nga Egjipti antik i Faraonve deri te kohrat atomiko-elektronike t shekullit 21, duke i kaluar 5 45

Kontinentet Toksore. Jemi pra n nj udhtim, delirium e fantazi prrallore, t zhytur kmb e krye n stuhin, n vorbulln, n syrin e ciklonit, t fundosur dhe t rrmbyer nga nj TSUNAM sentimental e erotik, i ngopur me pasion dhe dashuri Jemi t zhytur deri n ekstaz e n vdekje, por me nj lezet t paprshkrueshm, ngase nuk kemi asnj mundsi pr ti shptuar ose rezistuar. Pse? Ngase oqeane dashurie dhe romantizmi derdhn mbi Lexuesin e hutuar dhe t magjepsur, i cili bien n K.O, nga fuqia dhe origjinaliteti i papar i gjuhs, lirizmi vezullues,inovacioni i metaforave. Kshtu q nuk i mbetet rrug tjetr prpos pr tu dorzuar totalisht,duke iu lshuar dshirave dhe epsheve deri n fund. Me ann e ksaj vepre magjike, kremtojm humbjen prfundimtare t vetvets n Festn e orgazms dhe t knaqsive hyjnore.LOVE sht nj homazh poetik madhshtor i dhuruar bots femrore, dhe dashuris n prgjithsi, me t gjitha variantet e saj por sht gjithashtu edhe nj himn fantastik mbi botn e arteve, krijimtaris dhe kulturave planetare. Mund t konstatojm n kt libr, nj mori informatash nga t gjitha fushat, nj shum referencash t panumrta, q dshmojn mbi backgroundin artistik e kultural t pa shoq, t autorit. Dhe ka sht m e uditshmja, sht fakti q t gjitha kto elemente aq t ndryshme kombinohen me mjeshtri, dhe artikullohen natyrshm, n nj harmoni globale t mahnitshme. Por far libri sht ky? Gjysm poezi, gjysm proz, duke i integruar m se 500 citate nga autort dhe dijetart e bots, t cilt prfaqsojn 5 kontinentet ose kapitujt e veprs, dhe n prapavijn e fsheht, t librit, kemi si n nj tip eko, jehon, n nj loj perspektive ose dialogu multi-kultural q i ofrohet lexuesit, i cli gjindet papritmas para prezencs t 500 krijuesve botror t fushave t ndryshme kinematografike, pikturale, 46

muzikore, teatrale, fotografike, arkitekturale e koregrafike, t cilt e shoqrojn poezin e Sherifit. Tingllon edhe ky fakt si nj homazh respekti ndaj t gjith ktyre emrave prestigjioz, q na kan zbukuruar dhe pasuruar jetn ton, me kontributin artistik t tyre. Nga nj kremtim te tjetri, nga nj festim te tjetri, kemi uruar Jetn e plot, Dashurin sublime njerzore, Artin dhe kulturn toksore kemi hulumtuar botn femrore deri n t pamunshmen pik, krkuar alter egon ideale t shpirtit ton Duke shpresuar q prkthimi i veprs sht n nivelin e duhur, iu kshilloj miqsisht q mos ta vrisni mendjen pr s teprmi duke e analizuar, intelektualizuar librin LOVE jasht mase. Prkundrazi, konsiderojeni si nj takim privat dashurie me partnerin tuaj Qndroni natyral, t hapur dhe t predispozuar pr do aventur, lejojani vetes do mundsi surprize, shijone gjuhn poetike me shpirt, me zemr, me shqisat tuaja, me ann emocionale, sensuale, fizike, e jo me trurin analitik t thell. Vetm n kt mnyr kjo vepr aq e habitshme, misterioze dhe magjike, me magnetizmin dhe fuqin e saj, ka pr tiu prekur thellsisht n shpirt, ka pr tiu pyetur mbi veten, jetn tuaj sentimentale, ka pr tiu elur rrug dhe horizonte t reja dhe t papara n botn tuaj imagjinative, emocionale e poetike. Kt takim special me t panjohurn q ua propozon Sknder Sherifi, prjetojeni plotsisht e pa rezerva, dhe n asnj mnyr mos i ikni, sepse do t humbisni me siguri dika madhshtore e tpr t rrall. M kt tip arti, do ta hapni nj faqe t re n letrsin tuaj shqiptare, dhe un konsideroj q e keni kt autor si model i evolucionit t ardhshm, me t gjitha pasurit dhe provojat shpirtrore e kulturore q i ka akumuluar gjat jets s tij. Urime pr kt libr LOVE n Shqipri. Ju prshndes me simpati dhe respekt, t nderuar lexues, ngase vendi i juaj m 47

ka prekur dhe interesuar prej sa viteve. Flandr Belgjik, me 12 dhjetor 2011 - nga Koen STASSIJNS Shnim mbi autorin: Koen Stassijns sht nj shkrimtar i njohur flaman i Belgjiks, i cili ka lindur n vitin 1953 n Flandr (Pjesa flamane veriore e Shtetit belg). Poet, autor i disa veprave, por edhe prkthyes (prej gjuhs frnge, gjermane e angleze n gjuhn flamane) ka prkthyar, redaktuar dhe botuar disa Antologji poetike, dhe sidomos nj Antologji t Poezis moderne t Kosovs dhe Shqipris me titullin: Lamento e nj Zogu. Autori sht antar i komisionit konsultativ kshillues pran Ministris s Kulturs Flamane t Belgjiks, dhe sht nnkryetari i Sindikats t Autorve flaman t Belgjiks.

48

DY FJAL MBI LIBRINLOVE

nga Geert Van Istendael Pas nj hyrje q rrjedh si nj Lum por iu lutemi shum: zhytuni n t, dhe leni valt q tiu pushtojn Sknder Sherifi e fton Lexuesin n nj udhtim madhshtor. Ah, far udhtimi! sht nj ekspedit e vrtet, plot surpriza dhe aventura t pa parashikueshme, nj kalrim fort i shijshm prmes Hapsirave dhe Kohrave, por edhe prmes t gjitha formave t shprehjes artistike, q civilizimet e ndryshme, prej antikeve e derit kto bashkkohoret e sodit, na i kan vn n dispozicion. Sknder Sherifi e br nj gjiro gjigante prrreth Europs, nj rrotullim tjetr rreth Bots, prej nga urtsia e thell e Indis, deri te energjia e vrullshme e Ameriks, prej literaturs s madhe botrore, deri te imazhet m t mrekullueshme q na i ofron arti i shtat kinematografik. Sknder Sherifi sht Princi sharmant, Veziri i madh, Magjistari suprem, i dituri sublim, q na i dhuron t gjitha talentet e tij n shrbimin ekskluziv t Dashuris, me shkronj t mdha, ngase kshtu e krkon nderi i Aristokracis pr kt ndjenj aq fine dhe fisnike. Por pas nj leximi t till, kam frik q nuk na ngelet asgj pr t dshiruar. Jo, jo e kam gabim absolutisht gabim ! Prkundrazi ky libr sht nj nxitje fantastike, pr ti ndezur dhe ushqyar t gjitha dshirat njerzore! Dhe po e citoj me kt rast dhe me plot qejf, fjaln e Poetit ton t madh Flaman, zoti Hugo Claus: Ruani dshirn! Bruksel, m 26 dhjetor 2011 - Geert Van Istendael Shnim mbi autorin: Geert Van Istendael sht nj shkrimtar flaman i njohur, dhe figur intelektuale shum e popularizuar 49

e Belgjiks, i lindur n Uccle (Bruksel) n vitin 1947. Ka studiuar sociologjin dhe filozofin n Universitetin e madh belg t KU LEUVEN (Louvain) . Ka punuar nj koh si specialist n krkimet urbanistike n Fondin e Hulumtimeve Shkencore. Pastaj sht br figur publike e njohur duke punuar prej vitit 1978 e deri n vitin 1993, si gazetar, dhe prezentues i lajmeve n Televizionin publik kryesor flaman t Belgjiks VRT-BRT, posarisht i specializuar n Politikn belge dhe gjermane. Ka botuar afr 20 libra, me Poezi, tregime, ese, roman dhe libri i tij (ese mbi Belgjikn) me titullin: Labirintibelg sht br nj best-seller n Belgjik me 13 ribotime. Po ashtu ka prkthyer n gjuhn flamane autort e mdhenj klasik gjerman si: Goethe, Heine etj Ka marr titullin Doktor Honoris Causa n nj universitet t Hollands. Kryetari flaman i Festivalit Ndrkombtar t Teatrit n Bruksel: Kunsten Festival des Arts. Kryetari i Pen-Klubit Flaman t Belgjiks prej 2007ts deri n 2010, dhe tani Kryetar nderi. Antar i Akademis Mbretrore t gjuhs dhe letrsis flamane n GENT.

50

Libri LOVE n vshtrimin e zotit : FREDDY THIELEMANS

Me Sknderin shihem rregullisht q prej tridhjet vjetsh. Nj lidhje q sht m shum se nj miqsi. Sigurisht q Shqipria, nj vend q e njoh sepse e kam vizituar, sht shpesh e pranishme n bisedat tona. Sknderi m flet pr qndrimet e tij t fundit n Tiran, pr takimet me prfaqsues t politiks, zhvillimet e reja q arrin t kap, e mbi t gjitha ai m njeh me pulsin e jets kulturore shqiptare, pr t ciln nuk mdyshet kurr ta shoh n raport me kulturn e vendit ton. Nuk sht zyrtare, por frutdhnse. Sknderi sht ambasador moral dhe shpirtror i kulturs shqiptare pr Belgjikn ton frankofone. N ndrrat e tij (aspak utopike) Sknderi militon pr integrimin e ardhshm t Shqipris n Bashkimin Evropian. Pse, a nuk sht e njohur se dashuria i kalon t gjith kufijt? Por prtej t gjitha ktyre q tham, kur ne takohemi, ve prodhimeve lokale q m sjell (dhe q nuk do ta tregoj se cilat jan) ai sigurisht q m sjell edhe veprn e fundit q ka botuar. Nuk m mbetet vese t gjej disa aste t lira pr ta prpir dhe, m besoni, un gjithnj di ta organizoj kohn time t lir kur sht fjala pr librin e fundit t Sknderit. Dhe ja, nj prkthim i Love u shtohet risive letrare shqiptare. Love do tju marr ju n nj udhtim prmes mitologjis, nga nj cep te tjetri i kontinenteve pa dallim race a zakonesh. Love do tju flas e do tju troshis n emr t Sknderit, t gruas s tij, t t gjith grave t bots, t atyre q e kan drejtuar n jet, qofshin muzikant, piktor, poet t gjith t mrekullueshm. Woluw5 do t rimoj me tempullart. Pr Sknderin, dashuria sht nj udhrrfyese q eksploron t gjitha zonat e trupit, q qartson t gjitha misteret dhe q v t gjith botn
5

Nj nga komunat e Brukselit.

51

n nj mendje. Tashm sht e pamundur t prcaktosh hartn e dashuris, dhe aq m mir q ndodh kshtu. Sapo q Sknderi ka nj ide, q shpesh rreh prqark kuptimit t jets, t pasioneve t tij, ai nuk e lshon m nga dora, ai e zbraz nga lnda e saj me nj prrua fjalsh dhe ather kur ju mendoni se ai ka thn gjithka, ja pra q ather ai rifillon duke iu drejtuar subjektit t tij nga nj knd tjetr, dhe duke ia marr edhe frymn e fundit, rrokjet e tij t fundit. Kjo pr t treguar q nj ideje t till ai i ka shkuar deri n thelb, e ka prthithur n mnyrn m t jashtzakonshme. I till sht rasti i Treshes s Prjetshme6, ku qenia sht shprthyer n tre imazhe, n nj kor, por i till sht edhe rasti i Love ku grat, dashuria, pasioni, erotizmi jan shpalosur n rreth 530 faqe. Por me kt t mos ju shkoj mendja q mua Sknderi m duket i lodhshm. Prkundrazi. Adhuroj prpjekjet q bn dhe qndroj lumturisht nn ortekun e tij. Por Sknderi sht edhe nj ritm i caktuar, n bisedat me t ndjej urgjencn q vrej n shkrimet e tij, frenezin pr t thn gjithka, pa rreshtur asnj ast, ai nuk e njeh mdyshjen, ajo do t qe shenj e nj reflektimi, q rreh disi larg universit t tij. N kt pik, por jo vetm n t, ai i bashkohet familjes s ritmeve beat, Ginsbergut7, me t cilt shoqrohej ai i prqaset asaj metods s vetvetishmris shkumbzuese s t shprehurit q bn t flas thelbin e shpirtit ton. Abononu urgjentisht n librin Love! Nga Bashkia e qytetit t Brukselit, u shpreh nj prshndetje t nxeht lexuesve shqiptar q do t rendin me entuziazm n: (All you need is) Love !
6 7

Vepr e gjinis s komedis e S. Sherifit Allen Ginsberg

52

Freddy Thielemans Bruksel, m 14 nntor 2011 Shnim mbi Freddy Thielemans: ka lindur n Bruksel me 11 shtator 1944. Profesor i Gjuhve gjermanike: flamandisht, anglisht dhe holandisht. Antar i Partis Socialiste belge frankofone. N vitin 1999: zgidhet Deputet n Parlamentin evropian. Kryetari i Bashkis s Brukselit kryeqytet i Belgjiks dhe i Europs prej vitit 2001. Tani n 2012: do t paraqitet n zgjedhjet e ardhshme pr mandatin e tret. Epikurist i pasionuar pr Historin, Artet, dhe lexues fantastik i do tip literature. Personalitet me nj kultur t prgjithshme e artistike mjaft impresionante. Figur e pa diskutueshme e peisazhit politik belg, me postin prestigjioz q okupon, si mund t jen edhe Kryetart e Parisit, Londrs, Roms, New-Yorkut. Mik personal i autorit q 30 vite.

Tekset jan sjell n shqip nga D. Kokonozi

53

54

Bienvenue Welcome in Mirsevini n : DASHOUR DASHUR QYTETI MAGNETIK I DASHURIS !

KU FARAONI MARSIAN I POEZIS MODERNE ILIRO-FRANKOFONE SI SHENJ HOMAZHI DHE RESPEKTI NDAJ T GJITHA FEMRAVE T BOTS S DUKSHME DHE T PADUKSHME ...

Vendosi ti ndrtoj 5 PIRAMIDA FUTURISTE Si pes Gishtat e Dors Pes Shqisat e Njerzis Pes Kontinentet e Gjtihsis Pr Lavdin e EROSIT dhe KUPIDONIT Sot e prgjithmon, t prjetoni me Liri ! MBRETRIN E DASHURIS ABSOLUTE DEHJEN MAGJIKE T SHQISAVE DHE T NDJENJAVE TRIUMFIN E PASIONIT HYJNOR EKSTAZN HIPNOTIKE T TRUPAVE DHE T ZEMRAVE N SHMANGIEN MAHNITSE T KONTINENTVE ... LADIES AND GENTLEMENS ... MESDAMES ET MESSIEURS : MIR SE NA ERDHT N DASHUR KU DASHURIA UA BN SHPIRTIN NUR !

55

HYRJE E SHKURTR NGA AUTORI : sht historia e nj njeriu (Belg, shqiptar, Gal, Anglez, kozmopolite dhe qytetar i Bots) nj far lloj poeti, i prshkndritur, romantik, idealist, utopist, anarshist, humanist, bujar, i kndshm, optimist, depresiv, epikurian i vaksinuar dhe humorist shprthyes... Dhe djemt nuk do t arrijn kurr ta programojn jetn e tyre, as ta fshijn n planet e karriers, duke ndjekur ndjenjat e momentit, duke u integruar n grupe, n klane, n parti, n vende fetare dhe n familje fallco.... Nuk kam gjetur kurr n jetn time nj arsye pr tu bindur, pr tu nnshtruar, pr t ulur syt, pr tu kushtuar shum rndsi titujve, gradave, funksioneve, fjalimeve, pra gjith strategjis teatrale t shoqris. Pra isha djaloshi q kam patur thjesht instinktin pr t jetuar, pulsionet, sensacionet, dhe ka qen m se i mjaftueshm shpirti aventurier, shija personale e gjetjeve t reja dhe novacionet... nuk e kam marr bukurin vese si nj shprehje t bukuris, artin e kam trajtuar si art, dashurin e kam prjetuar, si dashuri, dhe jam prpjekur t zbuloj t gjitha sekretet e bujaris, dshirn e vrtet, spontanitetin, dhe e gjitha kjo: nn ndjenjn e nobless.

56

ARKITEKTURA OSE STRUKTURA E LIBRIT N fillim, duke u zhytur n Egjiptin Antik t faraonve, zbulova se sht nj vend ose m sakt nj territor i quajtur DASHUR, n t cilin rezultonin t ndrtuara pes piramida. E uditshme, apo jo Ishte si nj goditje pr mua! Gjendet rreth tre kilometra n jug t Saqqarah (emri i nj Nekropoli n brigjet lindore t Nilit, afr qytetit t Memphis, kryeqyteti i vjetr i Egjiptit) q ska t bj fare me kushririn tim Elvis Presley, n Memphis Tennessee. E pra Dashur mikprits n territorin e pes piramidave, t cilat dy m t vjetrat jan t faraonit Snefrou, paraardhsit t Khops, prgjat dinastis s katrt m t madhe t dinastis egjiptiane ( rreth -2930 deri m 2750 para Krishtit ! ) Duke u nisur nga kjo e dhn historike reale, imagjinata dhe liria ime prej poeti kan arritur n kt pik: Fjala dashuri e prononcuar n gjuhn frnge, korrespondon saktsisht n gjuhn shqipe me fjaln dashur. Ktu bhet fjal pr nuancat kuptimore t fjals. Pes piramidat e qytetit t dashuris, i Lidha me pes gishtat e dors, me pes senset e jets, me pes kontinentet, dhe me pes mij vitet q kan kaluar. Pra libri sht si nj homazh letrare monumentale pr Femrat, Dashurin, Erotizmin, Pasionin npr Bot ... nj lloj tsunami dashurie. Dhe ftohen si miq nderi, dhe bashkkrijues me Poezit personale t autorit 500 citate e mendime mbi temn e trajtuar nga gjith autort kryesor t Planets, 300 kineast, 150 piktor e skulptor, 150 muzikanta, kngatar dhe grupe internacionale, q e pasurojn veprn, duke krijuar ura dialogu t dukshme ose t padukshme. Pra libri LOVE del nga literatur puro, dhe kalon n shkall multidimensionale e multiartistike, duke i tejkaluar kufijt, normat, zhanret e njohura dhe t paraprogramuara.

57

Shprthen nj Vullkan Dashurie, derdhet n Natn e errt me ngjyr ultra t kuqe, LLAVA e Erotizmit dhe Sentimentalizmit romantik... xixllon para syve t lexuesit dhe vjen pastaj krejt bota intelektuale e krijuese me e mbshtetur autorin, si miq, si dshmitar, pr tia prforcuar kt ndjenj magjike njerzore : sepse ka sht mbi kt Tok m e fuqishme, m sublime e universale se DASHURIA ?

58

PIRAMID 1

AFRIKA (Prkthim kuptimornntekst)

Dhe ams s gjithkaje, agimi eli syt, Mbi t qeshurn e par t vet njerzimit... Atomet e dashuris penetruar n do shqis Aneknd npr savan flotuar me rrezime, Si nj parfum erknd prjetsish. T qeshura n thellsi t shpirtrave, Prej varfrish dhe dramash hopas ngjizin, Mbizotron nj pafajsi e syeshme n drit, Si nj Eden fundpakrye q ssht i ikur... T pamatura n koh fmijrit e panisura, Hir historish, hekas t trishta...

59

SHIKIME AFRIKANE
1. sht asti fatlum, t kndojm dashuri, Se pa dashuri nuk ka revolucion, Nuk ka buzqeshje mngjesit q zgjon, Frut riprodhues sht bukuria mbi buzt tona. AlgjeriJean Senac (19261973) 2. T dashuroj dashuri! Dhe dashuria sheh at q syri se kap dot. Dhe dashuria e di buza plqen t latohet, Se t dua q ti t jesh lulja e vetvetes! Malikng populloreSara 3. Dashuria sht e vetmja ndjenj q zgjon virtytin e mirsis MaliMassa Makan Diabat (19381973) 4. Kam ngrn me krrokam ndrrat e mia, N tasat e caprthyer keqas t pavarsive tona, Gjithashtu n kolltukt, E bankave t huaja. KamerunCharles Ngand 5. T dashurosh, sht celebrim i bashkimit t dy vetmive, Dhe fest e ndjenjave t prditshme, Shprthimin e tyre t mundshm n morte, n poezi. MarokTahar Ben Jelloun (Lindur m 1944) 6. M lini pra mua tju them pa shend, Se n ditn kur ringjallja sdo t ndodh, Nuk kemi vese nj moment, Pr tu dashuruar dhe pr tu tretur me end. 60

Dashuri apo vdekje: JU, a dini gjsend? MarokMalika Assimi (lindur m 1946) 7. N kulmin e gjumit t prjetsis gjysmhijzuar, T vdekurit kan sy shpues me plot drit , Shikojn me pafuqi t gjallt n jet, Ktuposht, teksa bredhin rrugve t fmijris. Niger Maiga BoubouIdrissa (Lindur m 1936) 8. Tri parajsa askush si mohon n kt bot; KusKusin e shkrift me mish t njom , Orizin e tretur n qumsht q miden hap, Vajzn bukuroshe q djaloshi e fut n shtrat. SENEGAL Louanges Fatou Seyd (1950) Atje ku ne dashurojm, nuk bie kurr nata. Proverb afrikane anonime 9. Atje ku ne dashurojm, nuk bie kurr nata. Proverb afrikane anonime 10. Jam zemra jote q fytyra t shndris, Prgjat qenies tnde mbi dhe. Proverb egjiptian. 11. N katrahur , n fshehtsi, N prplasje, gjejm knaqsi, sht i dendur shendi: asgj parameditimit. 12. Dshirat jan rrugzgjidhje pr jet t dlirshme, Nj rrugdrit mahnitse e pamundur t shuhet, N t prditshme.

61

13. Pasioni sht nj uragan, dika sublime q shpejton katastrofat. 14. Jemi t gjith shurdhmemec, Kur kjo e madhron me lumturin ton, Kjo qetson vrtet mir, nuk duhet gjithka t dgjojm. 15. Prkthimet jan t ngjashme me femrat, N qoft se jan t bukura nuk jan besnike, E nse jan besnike, t bukura nuk jan. 16. Ne dashurojm vetm n qoft se jemi t dehur nga jeta! Tahar Ben Jelloun (Lindur n Marok n vitin 1944) 17. Mbajuni mir pr t dhuruar dashurin tuaj, Atyre q asgj sdo tju japin, Tu besoni zemrn atyre q sipas gjasave, N keqtrajtime do tju plasin. 18. Dashuria krkon pa ndrprerje vmendje, Dhe prgjrimin tuaj me endje, Krkon gjithka, por mos prisni tju jap falje , Ska shfajsim pr mosprfillje t qllimshme, E aq m pak pr harresn tuaj, lnien pas dore. 19. Kur ne biem n dashuri, Nuk e dim se me cilin do t duam, Por ne dim ve dika: Q rrzimi mund t jet fatal. 20. Nse ju nuk dashuroni mbl mbl ngadal, Si do t arrini nj dit t vrtet t kuptoni,

62

Q nj tjetr mundet tju doj si i marr Catherine Bensaid 21. Kur nj afrikan ndrron jet Nj bibliotek e tr shembet n flak! Lopold Sdar Senghor 22 Dashuria ushqehet prej durimit, dhe njkohsisht prej dshirave. Amin Maalouf 23. Fjalt e dashuris jan t pastra pr mallngjim, Jan Circe, megjithse muzika e tyre nuk arrin gjer tek vesht, Jan si balsam shrues mbi nj shpirt t ringujuar. Naguib Mahfouz 24. Parajsat e toks gjenden N mes gjinjve t nj femre, Mbi kurrizin e shaluar t nj kali, Ose n mes t faqeve t nj libri. (proverb anonim) 25. Dashuria ka jet aq sa zgjat dshira pr afrim (Proverb anonim arab) 26. Erotizmin t kthehet n art, Nse gatuhet me shije dashuria. (Sony Labou Tansi) 27. Erotizmi , nuk sht vese fantazia e t brit dashuri me trup. (Proverb anonime) 63

28. Erotizmi sht kur imagjinata, Bn dashuri me trupin Proverb anonime 29. I kam dhn gjithkaka ikur me to SmanHumorist e aktor i lindur n vitin 1958 30. Jeta nuk sht nj dhurat, sht nj premtim pr tu mbajtur. Camel Covi Benin. 31. Ai q dashuron nuk ka nevoj t ndaj, Sepse kur ndarja hyn nga porta, Dashuria arratiset nga dritarja. Yahya Haqqi (19051992)Egjipt 32. At q shprthen nga zemra goja e thot (Proverb anonim Etiopian) 33. Mos i thurni lavde dhembjes me gojt tuaja! Theodota Efua Sutherland, lindur m 1947 Gana 34. Jeta sht nj NDRR, ..pr ta fituar: Duhet t flini mbl. Tierno Monembo lindur m 1924 Guinea 35. Rrnja e jets sht Gruaja q ne duam. 36. Martesa sht sikurse mishi, Vetm mortja e ndan nga kocka. (Dy proverba anonime nga Madagaskari).

64

37. Jemi t gjith n krkim t nj kufiri. Nj ndarje t qart mes ndrrs dhe realitetit Tahar Ben Jelloun 38-39. Prtej reve t dendura ka gjithmon nj qiell Muhammad AlFaytury lindur m 1930 n Sudan. 40. Mir e dim se dashuria injoron gjithmon Thellsin e saj, Deri n ditn kur mbrrin lamtumira. Khalid Gibran (18831931) Liban 41. T flesh dyshe gji m gji, akujt i shkrin e natn e bn zjarrmi. Malcolm De Chezal (19021981) Ishujt Maurice. 42. Dredhkatulet q mbudhen n rrumbullaksi nuk e lvizin dot zambakun e knaqsis. Proverb kongolez 43. N t mblat mollaqe femrore, Lulzon shija e t qenurit burr. (Proverb i tribuve afrikanoperndimore). 44. Heshtja sht e vetmja gj e art, Q femrave nuk ua ka nda ta ken. (Proverb JugAfrikan) 45. Kur zhytemi n dashuri n bjm vajtjeardhje, Pasi kthimi pas humbet si nocion! Proverb i ishullit Martinique.

65

46. T gjitha mollmollaqet e hijshme n freski, Meritojn dorn e mbl t ledhatimit. (Proverb afrikan) 47. Eleganca e nj femre sht nj rrug mundsie, Q nj burr t dshiroj luginat e nj femre, Mbshtetur n shijen q i prpunon truri! (Proverb afrikan) 48. Afshi sht shishja e hedhur n det, Q lundron drejt prjetsis, i vetmi ndijim Pa kthim t dhimbshm n t tashme. (Malcolm de Chazal)

66

1. KTU APO ATJE ?

pr : Antoine Blondin Michel Audiard dhe Johnny Halliday Nj plan nga : Michel Audiard Georges Lautner Bertrand Blier Jacques Tati et Charlie Chaplin

I falem me kapele t kuqe, hijeshis tnde hyjnore, Dhe nis tharmoj prralln q t takon pa rrfimtar, Me mendime t ndritura, t zbritura mbi nj faltore. T qeshurat fminore deri tek fjalt dehse m palosin, Jam krijuar pr t qen ndrrimtari yt i prjetshm, N kampin e atyre q admirojn e nuk sosin. Msues i ringjallur i projekteve t braktisura, Dshiroj prezencn tnde plot balsam, Si nj mrekulli e shpallur, kur ndizet dita. Nga teatri i rrjedhur deri tek liburnia e pambytshme, Do t rivendos lirin time n piedestal, Hapsirat e rezervuara, n kristale t pathyeshme. Q nga alkooli i Apolinerit deri tek Zoti me t Birin n shfaqje, Formojn palcn e kritereve t pashkruara: Kmbn e kmishs s lesht n koh luftrash e paqeje! Premtimet e Janarit ja kthej zoti Janar Kam krcnuar zhulin e varfanjakve t rrnuar, N nj Franc t prbuzur pa altar.

67

Sekretet e kokkrisurve n festat e thurura keq, M kan br t przihesha n karvanin e mendurakve, Drejt nj shprbrje epshore t paemr, n dreq. (Ky ssht fundiBj hajgare) Fjalt e ksaj thyerje n botn e shpirtrave t vetmuar, M bjn t gdhend kt testament, N letrn me gjak t gurzuar! Afr nj trfili katr gjethesh irlandez, Kalshzuar me mjekr e flok, pa portofol n xhep i zhveshur, Qndroj para Markezks s Gurit t Urthzuar n vjesht, Q sdi pse shtrembron buzt, si t isha cjap i qelbur? Shkurt 1972 N nj ati t vjetr plot er, n Bruksel, N nj temperatur rreth 15 grad celsius, pa uj, pa gaz, pa elektricitet.

68

2. LIDHJE SEZONI NN AUREOL YJESH

kushtuar : Nadine Meyvaert Nj plan nga : Andrei Tarkovski Nikita Mikhalkov Sergei Paradjanov Maks Linder dhe Marks Brothers.

Miq t menur e t shndritur! Ju jap nj tungjatjeta me gjith zemr, Teksa ma mbarsni mendjen time ethshm, Nj mbasdite vjeshte t but q plot ngjyra derdhet Ha feta buke me gjalp si t isha Eric RHMER N kabaren e Selins, t mbiquajtur Galeria e gjelbrt! Duke prshkuar linjat e hijshme gjer n sensin ekzotik, Ndez hnn e femrs , afr trekndshit kohpak: Flasim pr gjra t zakonshme, marrim npr goj botn, Dhe syt e mi krkojn syt e bukur n rrethag. Zoti im, i madhi Zot plot hir, Kto sy t mdhenj blu, romantik n delir, Mbajn brenda Romn antike, Babilonin Biblike, N shprthimin e madh t drits, burim rrezesh X! Vshtrimet plot shprehje, lar n mijra ngjyra dlirsie, Fines grshetzash n thellsi ujore pa fund n klik Qelq fatthns n parashikim lumturie! Ti biem Saksofonit t Miles Davis pr hyjneshn Oniks Sfinksi im i Egjiptit zgjohet, Falbala e Asteriksi klith! Exit n Shoot and Shit skuqje nga ndjenjat n rrzim, Pr hyrjen n shrbim: ekstaza t ndaluara pa kthim. Atje ku korteksi i Jezuitve merr ajrliria ska mim. Egrsi primitive, mkate e imoralitetit nn vrasjen e ikjeve: Frik e lagur poturesh n rrjetn e madhe t artistve! 69

Mish i njom vii dhe pastio: Bni lojn tuaj ju prfitues mizor! Lojn e shtat mistereve t shenjta pr oreksin e Autistes pa or Prpara t fundmes nxehje, mbushjes s kontos, Skarlatineske n mashtrim n nj prplasje t that: dhe sipas urdhrit t merits, s republiks s Kongos, T kaloj n kanalin mes shinave duke t frglluar bananen e art, N ashensorit e fatlumit Lasko t Torontos, Krce dhembje n prdredhje, miss Kalimero n flak, Sepse me delikatesn time banoj tani n zemrn tnde Lets go, Django pr nj kup vere n Honfleur! Nj e prjetshme Loj e pist n peshim plot ndjenj: U japim hua vetm t pasurve, motra ime dhe flem von! Dielli rrzohet si nj ndrr e nxeht tek kmbt plot mister. Ndjej flokt e tua t lara, t buta si nj puthje n er . Rrnjt e tyre t thella prekin n mendje idet thellthell, Dhe flladiten n bukurin e mbl t pranvers, T parfumosura vitesh me katr trndafila ndr fllade, T kam msuar si nj det trazuar prej furtunash Dhe dallgsh nnt ballshe! Dashurom mua prsa koh t jap shtrngata Krcejm nj vals me ritme t rregullta, Prgjat bregut t mjellmave n Woluw, Ndjekur kmba kmbs nga Opus Dei dhe tempullart. E gjitha kjo frymon jet, me afrimin e vers, Ti ishe muzika ime e pazvendsueshme. Ne ndajm me njritjetrin t njjtat halle, Rindjejm goditjet me krba t mbretreshs, N portin e prplitjeve pa ngjallje!

70

(D. J. njra pas tjetrs) ky derrkuc mbart fatkeqsi, Sipas inspektorit Hovi ti hovim n ngjethje, Mbreti i vlimeve dhe rrshqitjeve t gjata: Zgjidhjet krkojn vendet mbi Seine pa endje Ndjejm vrtet t arrij fundi i javs: Krkimi ja vlen n shpirtin e vuajtur thell, Frustrimet duhen frenuar t parat n t ardhmen, Duhen prbuzur pushimet e paguara nga pordhact, msova ve n gazeta pr agjencin SI T GODAS. Marrosem pas ksaj bisede plot energji e zjarr si rrufeja Prgjat gjarprimit npr rrug ku ka lajme t reja, Kush do m mbaj t freskt n StokOpsion Dhe t m jap nj parashut t art pr pension! Nuk duhet ta bjm tragjike dorheqjen time, Baron. Nj radar armik m kish pikasur me rreze t padukshme, Mua kopukun dhe qejfleshs plot afsh n skuqje, N nj afrim gjith thithje e jargavan kraharorit, Si me t famshmit Klark Gable e Anouk Aime nntorit , N zemr t Evrops s vjetr, t harruar. Shqipria po del nga anonimati si nuse e turpruar! Val ndjenjash e mllefesh t pashprehura i duken n fytyr, T blera nga vetdija ime e futur n korniza me precizion. N flett sentimentale, ndonjher kafshrore, Jam bredhacaku yt i frymzuar, ose misteri Ypsilon! E ju, lojtart e zbutur n ateizm n rrnjosur, Sipas nj serie filmi televiziv me skenar t vrazhd, Dashuri e that pa rrezikshmri shoqrore. Er dehjesh n ajr gjer n prjetsi, kjo sidomos n mesnat, Mrekullim i beft, pasione gjer n marrzi t thurura,

71

Nj form pafajsie e leht idilike e hyjnore Ne shtisim n lindjen e prkdheljeve dhe t puthjeve: T padukshmit yje na ribashkojn prore! Prill 1974, N Bois de la Cambre, Bruksel

72

3. AFRDITA E DBORES
kushtuar : Catherine Deneuve Nj plan nga : Jacques Demy Jane Campion Danny Boyle Robert Aldrich - Arthur Penn Andr Tchin dhe Rgis Wargnier

Ti je si nj Afrdit kristalesh dbore, Me zemr delikate si kraht e fluturs, Q sfidon t gjitha arsyet e ksaj bote, Shfaqesh shtojzovalle, nudo prore, Lindur n agun e ditve me ylbere, Mbi fytyrn tnde prej fmije, Rrjedhin shkulmat e dashuris pranverore. Ti shpreh nj butsi mjellmore, plot shpres Dukshm sulmuar nga koha q ikn, Dhe fluturon lehtsisht drejt hares, N natn e rastsive, ku gjen dritn, Si flett e pemve vjeshts teksa bien, T shprndara aneknd nga era q drejt maleve ikn. Ti je dielli sublim pas shiut t rrmbyeshm, Q ngrihet prmbi kurora dhe fal jet, Plotsim mrekullues i qenies njerzore, E freskt si nj trndafil me flet. Dhe ikn, leht qeshjes s Parisit, Si nj drenush pa emr krejt e leht, N blun e qiellit t bots dhe shpirtit. Qershor 1975 n parkun Cinquantenaire

73

4. VETLNIA
kushtuar : Edith Piaf Nj plan nga : Julien Duvivier Yves Allegret Peter Fonda Ren Clair Jacques Becker dhe Monthy Python

Bie shi, pa ndrprer fryn er, Mendjeve tona q digjen! Shptomni mua nga dehja Dashnore gjith shend e ver! E varfra ime zemr e lir, Prplasesh me hellin e fleshkur T zgjuarit me shohin teksa un, Testoj freskin e peshkut. Kalojm e rikalojm srish, Grup ndjenjash n humbje, Teksa shtohen dezertimet, Harmonive prdhunuar me tundje. Syt e tu t prlotur n shpres, M thirrin n dshirat q ti bluan. Mbetur ka nj mirupafshim: Rnkimeve q kujtimit shkuan. Kohs s hapsirave pa fund, Thurim mendimet n ndriim, Tek nj fluturim, nj shenj ln, Liria na fal prjet lirim!

74

Shi bie dhe era shushurin paprer, Trurin tim q digjet furishm, Kthjellomni mua nga dehja e egr, Dashnor, t gzuar e t lavdishm! Qershor 1975, n nj pijetore t Brukselit

75

5. FANTAZMA N KOSOV
kushtuar : Marylin Monroe Nj pan nga : Billy Wilder William Wyler H Miyazaki John Huston Laurel e Hardy Leo Mc.Carey dhe Spike Lee

Ti je juga e dashuris plot shi, Q fryn n jetn time paprer, Ndrkoh q qielli mbushet me stuhi, Me shkreptimat e syve t tu plot jet. Mbart mbi vete emrin e mosthnies, Ekziston e prjetsuar n mosekzistenc: Njmij flakadan n mjegulln e mbrmjes! Si blett e sojme t maleve t pastra, Q bredhin lule m lule thepinave t pajme, Ndrkoh q pranvera me hir lulzon , Fytyrs tnde n bukuri t pafajshme Dhe shkon n iknaja, larg n largnaja, mal tymtymosur q vullkanit del, Diellin e fsheh, e zhduk horizontit N eklipsin fatal pot ankth e vrer, Q ushqehet me gjakun tim n skterr! Ku sht zemra jote, buzt e fryra ku jan? Ti je bota dhe femra shkrir n nj, Thelbi i t bukurs q josh e vret, Koha kalbet ti prap jeton Je e vrteta, apo thjesht je asgj, Nj aktore pa rroba n trupin hyjnor, Lindur nga nj nudizm q ndodhi rastsisht, 76

N krkimet tona brenda n kraharor A n ndonj bot tjetr pa shptim, Ngjall flaknaja, damart i ndez, Zgjon shkumn e detit hert n mngjes. Ti je poezia q fryn gjumin e agimeve plot ngjyra, Vers s art, detit t kaltr: Ky sht trupi yt, ku jan syt e tu? Korrik 1975 Prishtin, Kosov

77

6. RISHFAQJE
kushtuar : Martine Lchevin Nj plan nga : Viktor Flemming Frank Capra Walt Disney Robert Wise Gene Kelly Fred Astaire dhe Bob Fosse.

N kt mbrmje magjithurur ti mu shfaqe, Si hert e tjera plot hir, natyrisht, N vezullimin q qyteti brenda kishte, I yti vezullim, m hyjnori ndr t gjith ish N rrob t bardh fshehur, thesar e mrekulli, Shikimet njhersh pikonin mbi ty. N kt mbrmje magjigatuar, Si zakonisht ja behe dhe ti, Dhe hidhje joshje mbi gjith burrat, Mbi gjith burrat menduri Dhe m pas fustani binte e trupi shfaqej, N uditjet prej nimfe blu, I hodhn t gjith meshkujt armt, Nj ushtri e tr, skllevrit e tu. Prap kt mbrmje ti u duke, Si her t tjera, nuk kish dyshim, M e but se vet butsia, M natyralja e bots n krijim, N pritje t shtrirjes n rrn e bregut mblsisht prball detit plot krip e uj, Diellit do ti digjet shpirti diellit, Kur t shoh nimfn n agim. KORRIK 1975 , Ulqin (Mal i Zi) 78

7. LIBIDO N MAL T ZI
kushtuar : Brigitte Lahaye Nj plan nga : Carmelo Bene Dusan Makaveiev Larry Clark Tinto Brass Virginie Despentes dhe Marie Christine Breillat

Ka ra dora e thngjillt , q Zoti vet jep me diell, Pr valsin e luleve , n njmij bjeshk rreth e m rreth Jan mbledh zanat, e bregut trupat kan shtri, Ju a shoh t bukurat gjinje t buta q marrin rreze . Frytet dhe pijet jan thirrur pr nderime, N kt nxehtsi q mbretron, pa tmerr, Akullore e bostane do t shkrihen n zemr: Jam i ushqyer nga vet Andr Gide. Qielli sht kaltr, deti sht blujeshil n mote, Dallndyshet bjn pikiata horizontit t blemt Malet larg her shfaqen her humben n kotje, Si zhdukja e nj jehone krejt pa fill, pa emr. N kt ver, pa nam, pa trill, verfshfrim, Era e lkures s vashave ngjall kndje, dshir, me bukurat bythka si gur, e gjinjt si ftonj plot arom, Trupi si djall ulet me turr pr gosti n tavolin! Korrik 1975, Ulqin, Mali i Zi

79

8. N BALLON E NIRVANS
kushtuar : Dominique Laffin Pauline Laffont Pascale Ogier dhe Christine Pascal Nj plan nga : Eric Rhmer Jean Cocteau Frres Dardenne, Pierre Etaix Franois Ozon - Yvan Attal dhe Chantal Akerman

Dashurojm brenda dashuris t dashuruar, Prushi prbrenda na e heq kafkn e trurit, Besim ne shpalosim n ditt tona m t bukura, Sot sht festa jon, miqsia e gruas dhe burrit. Shpalosim butsi pa as edhe m t voglin kufizim Ndjenja mbi ngjyrat e ujit t jets plot kaltrim, Freskia na vjen si nj dhurat mes vaps prvluese, Duke ndriuar shpirtrat tan n thelbe destruktiv. Themi fjal t thjeshta si kng plot frymzim, Hedhim shikime prmbi mrekullit e rralla, Erotizm shfaqim mbi t gjitha arsyet me parim, Poezia ngjitet prmbi rruzullimin me prralla. Dashurojm brenda dashuris t dashuruar Prushi prbrenda na e heq kafkn e trurit Besim ne shpalosim n ditt tona m t bukura Sot sht festa jon, miqsia e gruas dhe burrit Korrik 1975, n Ulqin ( Mal i Zi )

80

9. TI DJEG
kushtuar : Sophia Loren Nj plan nga : Vittorio De Sica Dino Risi Luigi Comencini Ettore Scola Mario Monicelli dhe Mauro Bolognini

Ti djeg hidhur prvlon me val Mbi linjat e buta t gishtave t mi t holl, Dhe kujtimet tona fshijn si n magji, Historin hije t nj gruaje lehon. Dhe valt e detit t zbutur, t fsheht, Mbyllin syt e flen gjum n kujtes. Ti djeg hidhur, mbi nj anije n flak, Dhe dashuria jon e zbeht, Vark e humbur, kahona, N oqeanin e ngrir, Rrshqasin hijet e qeshjeve tona . Ti djeg, ti shkamullon, N rrudhat sapohapura t ballit tim, Dhe ecjet tona palosen mbi njra tjetrn, Si litar ikjes mbi rr detit flakur, Dshira na pret, Pr t mbyllur kt fabul. Korrik 1975, Ulqin , Mali i Zi

81

10. PARALELIZM
kushtuar : Arletty Nj plan nga : Jean Renoir Marcel Carn Jacques Feyder Jean Vigo Andr Cayatte Claude Lanzman dhe Claude Autant-Lara

Sikurse merimanga n rrjetn paqtuar, Sikurse zogu n folen e pastr , Sikurse era n mes t flatrave t bufit; Ti djeg Natn e largt! Sikurse malet q kaplojn qiellin , Sikurse valt q plazhet rimarrin, Sikurse Blett nektarin, Ti m puth ballin. Sikurse shprthimi i nj komete n ikje, Sikurse prjetsia rigjetur n pritje, Sikurse delfini vorbull n uj, T kam imagjinuar Sikurse nj qytet i ndriuar, Sikurse shikim q shkakton vdekje, Si nj histori e dshpruar: T dua srish n heshtje! Gusht 1975, n Podgoric (Mali i Zi)

82

11. FTES
kushtuar : Anita Ekberg Nj plan nga : Frederico Fellini Fernando Arrabal F.W. Murnau Bernardo Bertolucci dhe Marco Ferreri

T ftoj q t marrsh pak nur t shkruar, Brenda nats s poems s shenjt, Q fshin klount dhe l t vrtetin, Anash perdesh n para-skem.... N kt univers me ndrra shumtuar, Ku mund t vidhemi si duam rrall: Mos e harro, t bukurn Ev gzuar, T veshur leht me fustan t art, Jepja kapeln e mos u druaj fare , N rolin e Baroneshs s pafjal, T bn m t rndsishmin e kohs, T vendos me turmat ball pr ball, N Fa-Do - Reminor pr violinn e bots. E dua Bredhin tuaj t krishtlindjeve Zbukurimet shtes tek Martini, teksa kmbzbathur shkel n tapete, Ma bn shpirtin llav n gjendje vlimi. T ftoj dashuria ime mbloshe, Pastaj t l t shkosh, N natn e poems bardhoshe, Q do t jet m von seria B, Ku asgj nuk ndodh n botn kodoshe, Apo thjesht sht heshtja jote, 83

Q m ka armatosur n mes t dits, Dhe fshir si shkrim i shtrembr, N luginn e t papriturs. T dua q nga dita e nisjes s melthit, Teksa qeshnim bashk nn shatrivan, Kotelja na sillej npr duar prej qejfit Teksa ndrroja t isha djali-xhan. Dhe pra kshtu n Parnasin e magjistarve: Kam kryqzuar shikimin tnd prej princeshe, Shijen tnde pr vern marsiane, N bulevardet italiane! Tetor 1975 N tramin 18, n Bruksel

84

12. AJR HARMONIE

kushtuar : Jeanne Moreau Nj plan nga : Luis Bunuel - Louis Malle Ken Russel Franois Truffaut Serge Einsenstein dhe Joseph Losey

Ka n hapsirn e kohs pa fund, Histori t bukura dashurie , Q pas nj ere q gjithka shkund Dalin t zbuluara nj dit dlirsie. Ka brenda rrezeve t diellit, Nj qartsi t qartsuar me afshe, Nj dhurat t pashoqe melhelmit , Q v n dukje bukurin e skajshme. Ka n shikimet e jets me ndjenja, Pasione t humbura n stres e faje, Shenja plagsh t dhimbshme e t thella, Q nj i panjohur na i kujtoj pa dashje. Ka toka t djegura qllimisht, ndrra n diell, asnjher realizuar, Shprthime vullkanesh t papritura, Ku mungon dukshm fati i pashkruar. Tetor 1975 n nj pijetore t Brukselit

85

13. ZRI I T TJERVE

kushtuar : Romy Schneider Nj plan nga : Claude Sautet - Andr Zulavski Peter Yates Pierre Granier Deferre Francis Girod dhe Claire Denis.

Bashk me zrin e Charles Baudelaire, Ca gllnjka alkooli dhe gotat me ver t that, Bashk me zrin e mikut tim Jacques Prvert: Dua t t dua, pr nj koh t gjat! Bashk me zrin e Markezes s Sades, ndrroja nj sqep metalik t art me zrin luftarak t Lorks n Granada: dua t t dua, t dashuroj si nj marr! Bashk me zrin e Zotris Andr Breton, T mbartur nga i madhi gjeni n marrat, Bashk me zrin e mjeshtrit t madh Aragon: Dua t t dua, t mendem n kt nat! Bashk me zrin e Paul-Marie Verlaine, nj got absint n gojn e tij vulkan Bashk me Rimbaud, dal nga klubi dehur: Dua t t dua, nga-pak dhe me plan! Bashk me zrin e mahnitshm t Delvaux, Femrat e tij nudo dhe stacionet e tij zbrazur, Bashk me zrin e mistershm e djallit Artaud: Dua t t dua, gjith kt vet t artur!

86

Bashk me zrin e t madhit Boris Vian, Dhe shikimin e guximshm t Robert Desnos: Kur t shuhet dielli i paras s mirasan, Dua t t dua, dhe pastaj lehtsisht t vdes! Janar 1976, n Bruxelles

87

14. AMORE MIO ....

Nj plan nga : Valerio Zurlini Luchino Viskonti Giuseppe Tornatore Ermanno Olmi Paolo e Vittorio Taviani Massimo Trosi

E dashur, Dshiroj t dashurohemi, M shum sesa vet dashuria e kulluar, Dshiroj q jetn ta ndjejm, M shum sesa ndjenjat e miliarda jetve shuar. E dashur, Dua t t msoj t vrtetn, T t mbshtjell me nj parfum lulesh n drit, Dhe t pres duke t soditur, Nn muzikn diviane t lumturis. E dashur, Dua t t ndihmoj, Duke gdhendur nj fyell nga kallami t rrall, Dhe vendosur n t, Nj deg pafundsisht me fjal. E dashur, Dua t luaj para teje, Simfonin e qiellit t nj vere mistike, Dhe t t msoj, Shpatn e mistereve t prjetsis biblike. E dashur, Dua t ta prkushtoj, Odn e ers , detin trheqs n stuhi,

88

Pr t t lidhur, Me pulsimet sekrete t toks n thellsi. E dashur, Dshiroj t dashurohemi, M shum sesa vet dashuria e kulluar. Dshiroj q jetn ta ndjejm, M shum sesa ndjenjat e miliarda jetve shuar. Janar 1976 n shtpin time Bruksel
Jua kushtoj kt tekst yjeve sublime t kinemas Italiane, q m kan br t ndrroj aq shum ... Sophia Loren - Claudia Cardinale - Sylvana Mangano Monika Vitti Anna Magnani Julieta Massina - Alida Valli Gina Lollobrigida Raquel Welsh Stefania Sandrelli - Lucia Bose Laura Betti Lea Massari - Ornela Muti Monica Belluci...

89

15. KOREOGRAFI HAPSINORE

kushtuar : Brigitte Lefvre Nj plan nga : George Henry Clouzot - Otar Iosseliani Jean Rouch Jean Paul Rappeneau dhe Dhimitr Anagnosti

N dyshe si dallndyshe, e shtrenjta ime Brigitte, Ne fluturojm n planin e ajrit t kohs, Prmbi sublimen e pafund q quajtur Gronland, Dhe kupoln papale t Pol-it n Vatikan. Nse nuk e ke shfaqur interesin pr tu trbuar, N Kore pa humbur koh kam pr t drguar. N dyshe si dallndyshe, e shtrenjta ime Brigitte, Ne hedhim valle nn murrlanin e tri sinive, Kndojm baladn e momenteve me gzime, Q ka shnjuar me mrekulli jetn e gjenive . Nse nuk e ke shfaqur interesin pr tu trbuar, T fik menjher televizorin, moj vaze e uruar. N dyshe si dallndyshe e shtrenjta ime Brigitte, Krkojm bashk kupat qiellore dhe gjithsit, Pr t frymzuar gjith tokn mbar, Plot krijime gjeniale dhe inteligjence e drit. Nse nuk e ke shfaqur interesin pr tu trbuar, T detyroj ta shtypesh vetveten kokrruar! N dyshe si dallndyshe e shtrenjta ime Brigitte, Do t kemi nderimin e shenjtris n kthin, 90

Perfeksionit t gjetur n Chapelle Sixtine, Larg kalbjes dhe tmerrin q na zhyt n marrin. Nse ke interes pr ta mbledhur veten si dikur, T dhuroj n heshtje, nj vend pulash n athur. Shkurt 1976 N nj pijetore ushtarsh, n Bruksel

91

16. MARRJE PENG

kushtuar : Tezes s Monique Hanzen

Nj plan nga : Yves BoissetBertrand TavernierMarion HanselAlain Corneau Oliver Marchall Dhimitr dhe Gjergj Xhuvani

Mirdita Zonja teze, Nse vrtet di mir kndim Ju thrrasin me prkdheli mixha im Rregullojuni shpejt me Paskalin, Pafundsive yjore person n krkim. Ju bj me dije: N djegie mos bni asnj gabim, Mund t ndodh q dal nga shinat, Jeta sht nj bast, q si balon m fryn... Ju kam krkuar me telefon, Pres t m propozoni nj bot tjetr, Ku toka do t jet e rrumbullakt dhe hna gjithmon bionde! (paralajmrimi i fundit, Para se koha, t prishet Dhe gjyshet t dezertojn, Duke ikur prmes fushave si grifshat...) A e dini se n javn e shndetit, Goditjeve t vdekura plot gjm, Kam pr ta marr peng mbesn , Pa lejen tnde, (paksa e rnd) Duke e ndrruar me nj hara hata, Nj thes me para. Meditoj arsyet e mia, Sepse poeti nuk ka ve rimat dhe emrin si pasuri!

92

Aq shum ndrra na errsojm, Pa asnj arsye n pasiguri.... Haut du formulaire Nuk dua tmos krko asnj justifikim pr prdhunimin e sezonit, sht thjesht nj histori me Pasioni N fund t internimit pas ekzilit n sfondin t metamorfozs me nj kameleon, Me shtpi me nj dudush shtpie... Mirdita alibi beton! Zonj, e ndjejm t afrohet ora e trshrs, gjithashtu, ftoni njeriun e dashur sillma sa m shpejt paketn e grurit. Mbi kambanat e Baziliks n munges t xixllonjave dhe policve afr parkut t qenve ose si thuhet pllucit t par jua kafshoj faqet pr asgj. ( far Bote me Qenie jonjerzore ! ) Prisni pr thirrjen e ardhshme t telefonit tim, dhe goditjen me gjyle n Nil Tek Agatha Christie n Notting Hill. Kini kujdes t mos ndiqeni nga topet e zotit Bill! Pr m shum hollsi dhe thellsi Rreth lojrave kalimtare, manare, Me qese t vjetr pr kmbim: Un ju l numrin e telefonit dhe nnn... Gjithashtu dhe nj burr t ngjashm : Asimiloje mijvjearin e mungess, Me urimet e mia m t mira! 93

E nnshkruaj: Shenjti Sknder Mbreti n Lugje me Dervish Luzhn Kullotat e Tropojs n Shqipri n kufirin e Kosovs zemrs s Iliris. Shkurt 1976 n nj pijetore, n Bruksel

94

17. HIJET E DRITS

kushtuar : Michle Morgan Nj plan nga : Grard Oury Lawrence Kasdan M. Jansczo Vincente MinelliGeorge CukorFatmir Koi dhe Rmy Belvaux

Syt e tu, Shprthejn n drit, Mbushin me shklqim mendurin time, Kur shtis brigjeve t fantazis, N brazdat e jets... Kopshtet e tua magjike dhe sekrete, Shprndajn zonn e hijeve, Mjegullat e bardha dhe ritet zbulohen: Do t ndez me zjarr majit n Londr! Buzt e tua: Ky burim q m shuan, Kur humbm m n fund si shputa, N pyjet e imagjinats, Pa kufij as pika orientimi, puthm mua n emr t qiellit dhe t toks q t jesh fillimi dhe fundi, uji i kulluar. Flokt e tua, Kjo fole e fundit , Ku si nj zog i friksuar ulem. N agimin e fluturimit t par drejt horizontit... Lule vere, n shijet mjaltoshe: Jan mendimet e mia n atentatin me pastierin... Post e mbetur: Vdesim shum her nga dashuria!

95

T ndrroj t paprekshme, Si nj fortes dashurie! Shkurt 1976, N shkolln normale t Berckendael Bruksel

96

18. SHTITJE N IREALE kushtuar : Greta Garbo

Nj plan nga : Satyajit Ray Mira Nair G. W. Pabst Laurence Olivier Raoul Walsh Elia Kazan dhe Nicolas Ray

Ne lahemi q t dy pa u par kurr N pastrtin e ujit t bekuar n art, Dhe memoriet tona n zjarre, Zgjohen n fluckat q ngjiten lart. Ne flem bashk t mrekulluar, N nj prrall t bukur q na ndjell, Fjal t uditshme nga gojt dalin, Dikush na zgjon nga gjumi i thell. Dhe m ngjan se bjm dashuri, Deri sa nata bie mbi gjithka t shuar, Nj vizit t papritur Verlani na bn, Pr t pir nj got t munguar! Ne vallzojm pastaj gjith kohs, Sikur asgj ska mes nesh, Eja pra fmij i varfr i veriut, T flesh tek ne, deri n mngjes. Mars 1976 Ostend, Belgjik

97

19. YLL VEZULLUES

kushtuar : Elisabeth Heupgen Nj plan nga : Agns Varda Christine Pascal Nicole Garcia E. Palcy Vera Chytlova - Diane Kurys dhe Tonie Marshall

N pikasjen befas ti bhesh, Hije e tejdukshme n kart, Shmangesh korridoreve se di pse: Bhesh e paqart! Pastaj ti ikn si drita, Yll i jugut, larg tretur Me duar t mia t pista, Kam pr t zhveshur. Kam pikasur nxehtsin, N rrudhat dhe ritet q ke, T ndez n nj kundr znie E mir je troft e re! Shikimi yt m bn t lumtur, Megjithse sht iluzion ngjyrash, T dua gjithnj e m shum, N kt loj pasqyrash. Kur ta v re qe ke ardhur, Fantazm e padukshme: Kam zemrn q rreh, Nga nj muzik me kputje!

98

Shkurt 1976 n nj Tavan t grisur plot lagshtir n Bruksel me nj shishe ver t kuqe : Saint-Emilion ( lutu pr mua ! ) dhe nj djath t vjetr kakavall t Bryzhit. (Flandr Belgjik)

99

20. AFRIKANJA DHE ARTISTI

kushtuar : Thrse Ondziel Nj plan nga : Idrissa Ouedraogo Dsire Ecar Richard Bohringer Mohamed Lakhdar Amina Alain Tanner dhe Bernard Giraudeau

E shtrenjta ime Afrikane , Me trupin t but e elastik si nj pantere e zez, Nn zra primitive e tamtamet strgjyshrore kuruese, Le t krcejm hyjnisht n muzgun e mbrmjes. T dua ... far historie ! E shtrenjta ime Afrikane, Me buzqeshjen tnde t freskt t kaltr si nj burim, Nn kt aparenc tmerruese t papajtueshmris s rreme, N zemr t zemrave, zemra jote shklqen ashtu si nj ari. T dua ... Hyri, pr udi ! E shtrenjta ime Afrikane , N lkurn tnde sublime si nj kafazin hermetike, Ose n artin e t dukurit, dshirat e tua krijojn uri Po i mohon mungesat tua pr Jet, moj Prndesh patetike ! T dua .... t dua! Po far kokkrisuri, ky Artist ! Mars 1976 Bruxelles

100

PIRAMID 2

AZIA

Dehja ernuese e ngjyrave t ams s vrerit, Dhe temjani i pastrimit, prej helmit dhe territ, Kam pr t m fundosur n kandrrim si fillim, n lavdin e logeve t menuris dhe nderit. Tronditi errat e riteve, dhe t pritjeve, Bju njsh me shpirtin n kohn e Zemrs ... Hijet e orizores do t kthehen n shkronja .... Koha sht ndaluar prej luftrave dhe mizerjes, aq vite drite t humbura nga lufta me lnd-terrim, Po ka mbetur akoma nj Muzik krejt e shenjt. mund t themi pr buzqeshjet e ngrira npr fytyra... Q tropmetat e Boudas t bien n ledhatimet e buta? Rroft rrotullimi i rrotullit t rrollams s rroll-besimit!

101

SHIKIME AZIATIKE 1. Bashkshortja nuk ka pr t qen asnjher m e dshiruar se dashnorja e bukur, Dhe dashnorja asnjher m e dshiruar se dashuria e nj femre fituar n sakrific, Dhe e dashura e sakrifics asnjher m e dshirueshme se nj femr e paprekshme, e paarritshme! Proverb kineze 2. Ndriohuni me vetveten n thellsin tuaj, Q e vrtetat t bhet fanar i pashuar! Bouda-Indi ( shekulli VI para ers son) 3. sht sporti i t pamundurs humane: Shikohuni brenda vetes dhe ngulni syt, Si rrezet e nj hne t plot e t madhe , Zoti i fshehur shklqen brenda jush n drit! Kabir-Indi 4. T kalosh eksperiencat e bots, Dhe t ecsh n mes t njerzve, Ta shohsh vetveten duke pushuar N majat m t larta t bots, Do t thot t kesh mend..... Su Shi Ji Indi 5. Jeta nuk i shrben pr asgj, Atij q ka braktisur Botn, Pa krijuar botn e tij. Brihadaranyaka Upanishad Indi

102

6. Fjalt q vlejn jan ato q kam dshiruar! Edit nga Spitalet Jayavarma (Shekulli i XII)-Kamboxhia. 7. N bregun tjetr prball ktij q jam, Nuk ka aspak distanc moj xhan, Nse ti m do sadopak goc e re, Ti kalon leht sapo syt mbyll e hap. Knga e Batilierit-Kamboxhia. 8. I urti duhet t krkoj pikn e piknisjes, T gjitha parregullsive. Ku! Gjithka fillon nga mungesa e dashuris! Mo Tseu (479-381 para ers son) 9. N botn ku mbretron paqja absolute, Ligji sht si trndafili i mngjesit, Thjeshtsia primitive, Nuk sht shprndar ende: Nuk ka ndjenja t riprjetuara n shpirtra, As riputhje t fajshme mes buzve. Han Fei-Tce (Tao i Princit ) (280-233 para Ers Son)-Kin 10. Qielli sht nj vez; Toka sht e kuqja e saj. Chag Heng (78-139 n ern ton) Kin 11. Askush nuk e din se nga vjen dashuria. Por sht nj ndjenj aq e fuqishme, Q na bn t rrezikojm vdekjen e prap ta dshirojm. Tang Xiangzu (1550-1611 pas Jezu Krishtit)-Kin 12. Pasi mir t jem shkrir n trupin e saj aq t but, Prap nuk arrij t zbuloj thelbin e dashuris s saj,

103

E megjithse kemi ln dyshemes disa shenja t qarta, Ndaj mund t prcaktojm largsin e yjeve! Tshangyang Gyamtsho (1683-1706 pas Jezu Krishtit) - Tibet 13. Urtsia lind dshirat e qeta t peshkut t dshirs. Kon-Tchong Denpai drom (1762- 1823 pas Jezu Krishtit)-Tibet 14. Dashuria sht e ngjashme me qiellin, Premtimi sht i leht si nj re e bardh, Kim Yong Rang (1903 -950)-Kore 15. Ashtu si nj gjarpr lirohet nga lkura e tij, N momentin e riprtritje s tij, Po ashtu dhe dielli lirohet mngjeseve nga nata. Brahmana (Shekulli i XI para Jezu Krishtit) Indi 16. Nuk ka asnj zjarr q t krahasohet me pasionin, rregullim t ngjashm me urrejtje dhe mirsi Shum m shum sesa paqja e mendjes! Dhammapada (Shekulli II pra Jezu Krishtit) Indi 17. Ashtu si shpirti n gaz sht i nevojshm, Pr dashurin, Bukuria sht zri i t gjitha ndjenjave t vrteta! Vatsyayana (Shekulli i IV pas Jezu Krishtit) Indi 18. E pi kupn e dashuris deri n pik t fundit, Sikur ta dinte me prpikmri pasigurin, E jets mbi tok Princi Ilango Adigal (Shekulli i V pas Jezu Krishtit) Indi

104

19. N kt bot: Ka pr detyr t bashkoj dy njerz, Me zemr n t njjtin mendim. Bhartihrari (Shekulli i VII pas Jezu Krishtit)-Indi 20. sht dashuria q i jep ngjyrn tulipanit t kuq, sht dashuria q zbut shpirtrat tan, Tia hapim zemrn e Toks dhe do gjejm, Fshehur gjakun e dashuris s njerzis mbar, Dashuria sht e prjetshme dhe shuhet me prjetsin, T panumrt jan ata q krkojn gjithkund dashurin, Nesr sht dita e gjyqit t fundit n qiell si shpirt: Dnomni si mkatar, un nuk e braktis dashurin. Prindi im ishte i ngjashm me nj statuj t pagdhendur, Dashuria m ka latuar, m ka br nj burr t menur! Muhammad Iqbal (1873-1938) Indi 21. Parajsa sht nj loj pr fmij, Nj i vetm atom dashurie nga Zoti dhe shkon mir, Kush prjeton njmij parajsa! AbuYazid Bistami Bayazid (878-877) Persi 22. Besom mua, n kryqzimin e dshirs dhe t nevojs, Bj kujdes t mos lsh asgj! Ske pr tu rikthyer m kurr! Nse ata q dashurojn prfundojn n ferr, Do ta kesh parajsn tnde n pllmb t dors. Omar Khayam (Shekulli i XI) Persi 23. Dashuria sht nj Feniks q nuk zihet n kurth. Eraghi de Hamadan (1213-1289) Persi

105

24. Nuk do t vdes ne se jemi njerz, Zemra tona jetojn pr dashurin, N regjistrin e bots sht gdhendur prjetsia jon! Hafez (shekulli i XIV) Persi 25. Buzt e tua q kan bukurin e nj poeme, Jepua puthsve m t ndjeshm, mblsia q mbartin, Edhe kafshn e shpells e pataksin, E transformojn n qenie humane. 26. Kam rn n dashuri duke par detin: Nuk e dija se me ciln? Mohse Makhamalbaf Kineast iranian i shekullit t XX 27. Universi qndron i lidhur n puthje, N puthje bota sht prej fatit, Heshtje, heshtje: Puthja sht jet... Q askush nuk mund ta ndrpres, Nga frika se bota shuhet, shembet, Nga frika e grisjes s universit! Zalman Shnour (1887-1959)-Izrael. 28. Dshirat e gjata t ditve t pranvers, Nuk do t harrohen, Kur dashuria t vij n zemrat e njerzve! Shuishu (viti 1000)-Japoni 29. Bukuria sht lulja e lumturis. Heiji (Shekulli i XIII )Japoni

106

30. Dshira sht gjysma e jets Indiferenca sht gjysma e vdekjes. Khalil Gibran (1883 -1931)-Liban 31. Ai q fle i vetmuar sht me zmr t zbrazur. Thepmoli (1787-1835) Tailand 32. Kur dhembje sht brenda shpirtit, Dita zgjat, sa tre vjeshtra. Thanh Tong (1442 -1497) Vietnam 33. Nuk kisha menduar kurr, Q ju do t jeni lakuriq mbartur prej ers, mund t bj uji q nuk arrin tju kap! Doan Thi Diem (1705 -1748) 34. Nse shkojm t hutuar pa drejtim duke injoruar lulen e nj dite, Shkatrrojm prgjithmon dashurin e nj jete. Nguyen Du (1765 -1820) Vietnam. 35. Do t ruaj ajrin e freskt t barit ku ajo shtisje n mngjes, Dhe ku n do hap, lulet n dshprim t vdekjes, Bekonin shputn e but q me jet i bekonte. Kur papritur ajo papritur kaloi para meje, Cepi i rrobs s saj m preku, U rrzua n zemrn time , Si fara n fushn pr far t etur, Murmurima e shpirtit t saj m bri pr vete. Rabindranath Tagore (1861 1941) Indi

107

36. Burri l nnn dhe babn e tij, Pr tu ngjitur me femrn e baftit, Kthehet me t nj mish i vetm. Testamenti i vjetr-Gjeneza. 37. M mir nj racion perimesh me dashuri, Se nj dem t majm n urrejtje. Libri i Jobit-Proverbat 38. Ngaq dashuria sht e fort sa dhe vdekja, Pasioni sht i dhunshm ashti si ferri, Thelbet e tyre jan thelbet e zjarrit, Nj djegie hyjnore pa klithm. Kantika e kantikve 39. Ka n mesin tuaj dik, q ju nuk e njihni! Evangjillin sipas Markut. 40. Jam Alfa dhe Omega, Fillimi dhe fundi, Principi dhe mbylljet, Apokalipsi sipas Shn Gjonit. 41. Pr sa koh q ti nuk e ke dhn shpirtin tnd, Ti nuk ke pr t qen n bashkimin e shpirtrave, E nse n zrin e dashuris s dshiruar, Si ujin dhe zjarrin, nuk e zgjidh dilemn e vetes, Ti nuk ke pr t qen kur nj qenie! 42. Femra tradhtare syt ti fsheh, Femra besnike pa brejtje t qesh.

108

43. Fundi i zemrs sht shum m larg, Sesa fundi i fundeve t bots. 44. Kur nj burr sht i mendur pr nj femr, Nuk sht vese kjo femr q mund ta shroj nga menduria. Proverba Kineze 45. Dashuria e nj babai sht m e lart sesa nj mal, Dashuria e nj nne me e thell se nj oqean. 46. Buri sht boshti, femra sht tubi, Boshti rrotullohet brenda tubit sigurisht. 47. Pasqyra sht shpirt i shpirtit t femrs dhe shpata, sht shpirti i lufttarit. Proverb Japoneze 48. Ai q zemrn e tij e ka ndrtuar mbi dashuri, Nuk vdes kurr. 49. M mir t duash n ferr, Se t mos duash n parajs! 50. Bukuria e nj femre ka t bj me shklqimin, Shklqimi sht drita e Zotit. 51. Jeta sht nj dehje e pambarimt, Knaqsia kalon... dhembja e koks mbetet! 52. Dita ka sy...nata ka vesh! Proverba Persinane.

109

53. Mund t shkrijm nj gur, Por jo gjithmon, Mund t arrijm nj zemr. Proverb indiane. 54. Zemra njerzore sht fund deti, Krejt i pazbulueshm. 55. Nse doni q ndrrat tuaja t realizohen, Mos flini gjum. 56. Zoti nuk mund t jet gjithkund, Prandaj ai ka krijuar nnn! Proverb Hebraike 57. Zoti ka krijuar femrn... femra ka krijuara shtpin. Proverb kurd. 58. Femra q e do shum burrin e saj, Korrigjon t metat q ka Burri q e do shum gruan e tij, Rrit tej mase dobsit e tij. Proverb armeniane 59. Dashuria sht zgjedhja q sht n origjin, T t gjitha krijimeve. R. Tagore 60. Prse seksi z aq shum vend n shpirtin ton? Sepse sht shtegu suprem. Jiddi Krishnamurti

110

61. Dashuria jote m ka trhequr mua t gjithin! Yunus Emre shekulli i XIV, Turqi. 62. Zemra e nj femre sht gjithashtu ikse, Si rrkeja e grops s ujit n gjethen e lotusit, Fraz popullore Vietnameze. 63. Dashuria sht si nj bim kacavjerrse, Q bie prtok e thahet nse nuk ka pem pr tu ngjitur. Shprehje popullore indiane 64. Zemra e t dashurit e di mir, Q smund t jetoj pa zemrn e vajzs q thrret Epitaf egjiptian i kohs faraonike. 65. Nevojiten dy vite pr t nxn t folmen , Dhe nj jet t tr, pr t msuar t heshtsh. Proverb Kineze 66. Nse jeni i varfr, mos dilni me nj vegjetariane, Mund tju braktis pr nj trangull t madh 67. Dy t dashuruarit, n zjarr e mjalt, Rreth njeri tjetrit sillen, Duke ndriuar krcimet me hedhje. Refren i nj knge popullore Egjipti i vitit 2100 para Krishtit .

111

21. HERN E FUNDIT ...

kushtuar : Brigitte Bardot Nj plan nga : Jean-Luc Godard Roger Vadim Ernst Lubitsch - David Lean dhe Richard Attenborough.

Thuam mua sekretin pr t fundit her... Kur t jem i dehur n shtratin tnd t lart N agun e mngjesit krejtsisht gri pa vler: Bj me mua dashuri si nj kineze e ngrat. Thuam kur t jem trullosur krejt... Nga dritat e para t vers anormale, Kur t ndjej lojn e ndyr t ekzistencs, Tregom gnjeshtra n gjuhn provinciale! Thuam kur do t krcej n qiej... N mes t gjith zogjve t toks pa derte, Mes pafundsive blu hijeplot t gjelbrta: Recitom mua poema dehse dhe prekse! Thuam pra pr t fundit her.... Kur t gomarzoj n fund t ballos, N vrim t veshit t prer pas cullufes s djatht Piluln pije shpejt dhe shporru horr hokatar! Fol pra fjaln e fundit, Pas mbrmjes s ballos n ballkon, Zgjedhja e poetit dhe kafshs, Nn diellin q po perndon.

112

E bukura e fjetur , N ndrrn e lartsuar, Jasht trupit astral, Afr menduris s flashkt t vjedhsit t krisur: Bj me mua dashuri , deri sa t qajm prej ekstazs! Mars 1976 Bruksel PS: pasi q t dilni nga ky Trip poetico-erotik, Dgjoni kngn e njohur : Brigitte Bardo Bardo ! n ritmin latino-amerikan

113

22. GJUM I THELL

kushtuar : Anna De Noalles - Anas Nin dhe Joyce Mansour Nj plan nga : Ingmar Bergman Bille August Carl Dreyer Lars Von Trier Mikal Hanneke dhe Vllezrit Kaurimaski

Gjum nudo, aha, ti po fle N valvulin e majt t zemrs sime q m rreh, T dua moj e dashura ime, shpirti im binjak ! M ngjan me zambakt e ujit dhe lule t tjera prreth, Gjestet i ke jan majtas, ashtu si lumturia e re. ulur n bar, n gjethet e mllagave t sodis, Si nj artist, objekt i kanavacs, Dshira sekrete m fut n dhe, m kajdis! (Ka vetm nj dashuri me vler, si e pe...) Veshi im i djatht sht mbshtetur mbi barkun tnd, sht flaka e Zotit dhe kujtimet q ti pret, Trupi yt vizaton linjat e jets sime, Vij e shkoj n drejtimin tnd, si nj pushim plot shend, ti i hapesh qiellit si nj pem prulur kuror gjer, T dgjoj duke marr frym, Duke jetuar t ndjej moj thllnx. A mundet, pra q ne t jemi t lir? Papritur, ti hap ngadal syt nn qepalla, N lumin e fmijris tnde, Dhe zbres me kajak n kujtimet e gjalla. Heshtjet e dikurshme, ngjiten n siprfaqe, Gurt e muar, kristalet pa arje. Ti m ke trhequr seksualisht, Si nj panter n mbrmjen q ikn, 114

Pastaj zhytesh n kraht e mi, Pr t gjetur putheshin q thithn, Nn portokallet e Tangerit; (Nj aj pr Paul Bowles, dhe shndetin tim) Nxehtsia jote m ka br mir, Nn kt qilim me flet t vdekura, Buzt e tua mi kan mjekuar plagt, Kush jemi ne, aq t sigurt n t mir? Gjith kohs ngjitur me njri tjetrin si jeta, Mes Gjindve dhe apostujve), O mbretresha e njmij grishjeve, T dua nga nj epok n tjetrn, pa mshir! Eh, shkum e leht e mendimeve t mia t ndotura, Love again n Sirakuz, pa masa t sakta, Sepse n Net t panumrta mallkuar, Ti m zbulon dredhinat q m jan blatuar tek kafka! Bj gati bagazhet q ta braktisim shtpizn, T mos bhemi lepuj t therur q piqen n gril... Por n vetmin e potit q banon, Ti bn t shklqej shkrimi im mbi kanill. Mars 1976 - Bruksel

115

23. T KAM IMAGJINUAR DASHURIA IME !

kushtuar : Ava Gardner Nj plan nga : Joseph Mankiewicz Jerry Schatzberg Charles Laughton Samuel Fller dhe Fred Zinneman.

Imagjinuar t kam dashuria ime, T shtrir n fushat e Orkidit, Duke folur pr fajkonjt . T kam imagjinuar, dashuria ime, Duke u plandosur ajrit si flutura, Pr t shpallur sezonin. Dashuria ime, t kam menduar, Rrethuar nga kafsh t egra, Q kuptoni gjuhn q ti flisje. T kam prcjell n mendje, Duke vallzuar Lulet e s keqes, Me nj postier si kal. Fundin e kam par t rrjedh, Duke shptuar Robert Desnos, Nj qengj me jetn uditur. Prill 1976 N trenin Bruksel-Paris

116

PS. N jetn e vrtet : E adhuroj kineman, mbi t gjitha, njsoj e ndonjher dhe m shume sesa letrsin. Sepse Arti i shtat, m ka br gjithmon t ndrroj, t fantazoj, imagjinoj dhe t kuptoj jetn time, ashtu si dhe librat dhe at q m ka dhn psikanaliza. Prbjn tre kolonat e pushtetit tim t dijes N termin e vogl dhe thelbsor t fjals! Gjithashtu, prgjat ktij udhtimi tre or me tren drejt Parisit : kam ndrruar me knaqsi, t gjith, yjet e kinemas s madhe amerikane q kan ndriuar mendjen time me bot t paemrzuar si : Marylin Monroe - Greta Garbo - Marlne Dietrich Jean Harlow - Ava Gardner - Audrey Hepburn Rita Hayworth - Grace Kelly - Lauren Bacall Jane Mansfield - Kim Novak - Bette Davis - Judy Garland - Vivian Leigh - Nathalie Wood e shum tjera Ky tekst sht nj dshmitar i dashuris time t pafundme pr t gjitha aktoret e mdha t ksaj bote !

117

24. FORMA E MIR

kushtuar : Martine Lechevin Nj plan nga : Claude Miller Eric Rochant Guillaume Canet Jean Delannoy Philippe de Broca - Isa Qosja dhe Michael Gondry.

Kam qen i paprballueshm, N dit t mira, si dikur, T qeshura e shakat e shumta, Dilnin si predha n Pearl Harbour. E qeshura ime tringllonte e vrtet, Nj kristal nga gzimnajat e mia, Natyra ngjante krejt e beft, Lehtsisht e shtangur nga habia. Ne kemi dshiruar nj akullore, N lokalet e borgjezis n letr, Ulur n tarrac plot lule rrotull, Duke luajtur shkolln e vjetr. Ti m thoje lehtsisht: Dgjo, nuk sht dhe aq mir! Qeshja aq shum at koh, Nga nna shaja si dashnor me brir... Pastaj mbushur me butsi, Ti pranoje lojn time pa tabu. Humori si nj prkdhelje, Mbushte me shklqim syt e tu.

118

Isha dikur i paprmbajtshm, N ditt e mia t rinis plot forc e dhun, N gjoksin tnd , mes pjesve erogjene, Nuk ka asnj els pr t m br pun. Maj 1976 Parku Cinquantenaire, n Bruksel

119

25. IDILET E VERS

kushtuar : Lauren Bacall

Nj plan nga : Michal Curtiz - Jim Jarmush Tod Solonz Wim Wenders John Schlessinger dhe Allan Parker.

N barin e freskt dhe t blurt, Do t vendosim zemrat e nxehta, Do t shtyhen nj dit t tr, Si fruta me arom t pjekura. T puth ballin e bukur, Posht pems s qershis, Lere alkoolin e pir befas, Ta ndez zjarrin t rinis. M flet fjal t mbla, Lindur nga gzimi yt, Dhe fluturojm aq lart, Shpirti fitues na cyt. Ndijimit t ndrrave q ke, Shtisin mendimet q kemi, Shpirti i kopshtit t Evs, Unike t bn tek Edeni! N gjethet e blu t mbrmjes, Do ti duam zemrat tona, Mendimin e nj dit t bukur, Si lulet e mirsie blatoma. Maj 1976 N pijetoren Sablon, t Brukselit 120

26. THONIN SE T DOJA ...

kushtuar : Jacques Brel dhe Georges Brassens Nj plan nga : Claude Lelouch - Michel Deville Alain Cuny Pier Paolo Pasolini Alain Cavalier dhe Claude Chabrol.

Eja pra, Fanepse e bukur, T ftoj n kinema, me nge. Do t farojm krepat, Pastaj merr tramin 33... Kur t tradhtojm artin dhe fritat, Ti duhet t privohesh nga lulaku, Mirsevjen nga Val de Loire! Mos harro puthjen e darks ledhkat, Dhe premtimet n errsir! Kemi thn se ti je Madelena ime, Dhe un kam qen Jacques Brel ... Pr tu prhumbur n kremin tnd, Marr me vete gjer edhe gjumin q m del ! Shko dhe eja srish e bukura Margot, T ftoj tek burimet simbolike, Pr ti shptuar ujit tim t mir si lot, Kundr sjelljeve prej princeshe gricse .... Do t ziejm t mblat luleshtrydhe, N mes t sheshit t madh Waterloo, Larg betejave trishtuese t Nass, Mirsevjen me gjith nipa n Lokarno, Prpara se t rregullojm Ardoasn, Do t hyj n shpellat e Laskos, N luginn e mirazheve t Meass ... 121

Mos i harro shkrydhjen e shpins, Q daton q nga koha e qymyrit, Kur libri im gati t jet pr Libidon e dhrims : Di t zh dua fjalt e kalimit. Kemi thn se ti je e bukura ime Helen, Un, askush tjetr ve Georges Brassens ! Dhe kur koha t m trulloset nga java mes flaksh, Ti do m tretsh brenda meje nj sfinks ? Maj 1976 N pijetoren Goupil le Fol , Bruksel

122

27. VIVA ESPAGNA !

kushtuar trios magjike : Frederico Garcia Lorka Luis Bunnuel dhe Salvador Dali Nj plan nga : Carlos Saura Amenabar F.F. Gomez Perdro Almodovar Victor Erice dhe Javier Bardem

Ne i takonim toks s Spanjs, Nn qiellin thellsisht blu, Nn kngt e ciganve, Sierra de Terruel.... Nga dshirat nn diell plot shprthime, Nn ritmet e kitars plot trishtim, Dhe seksit t shpesht t arixhinjve. Papritur, disa hije t mallkuara, Shfaqen her pas here, me arm n duar, Dhe ne dashurojm n nj tren t errt, Q udhton pa ndrprerje me drita shuar, Drejt nj drejtimi t panjohur, Nj Ogurzizon pa t ardhme, Si shkrimi i nj fati tragjik t gjakosur! Do t m ndajn nga ti dhunshm Amor de mi vida... Nga qeshja jote fminore e zbrimit, Zn ngr n nj ndrr t zgjuar: Drejtohem drejt luginave t mendimit, Me Bob Morane dhe akallin ferratak , Nofulla dhmbzuar....

123

Do t m pushkatojn n pikun e mesdits, Pa pir nj gllnjke nga Shaviri i dehjes, Pa lexuar t gjitha librat.... Nn shoqrin e Garcia-Lorka, dhe kredhjes Nn trungun ed nj limoni, Jo larg Alhambra... Ku kemi ln gjith jetn e bredhjes! Dielli godet mbi kok aq fort, Koha e zn n ngr, e vdekur do t jet, Kitarat e njomzakve bjn t rrjedh koha N matsin e vers plot bar e flet, Nn drejtimin e Manitas de Plata, Do t rikthehemi t krcejm Karmenin n qytet, Ndrkoh q nj perandor i vjetr do t dridh, Me nj z t trash tenorik popullin e vet, N psalmin e poetve t pakuptuar ! Maj 1976 i shtir si boll, n Solariumin e Brukselit duke u inspiruar nga sa Femra nudo

124

28. FJAL DASHURIE

kushtuar : Marylin Monroe Nj plan nga : Otto Preminger Ren Clment Sam Raimi Marcel Pagnol Liliana Cavani - Francis Ford dhe Sophia Coppola

Kur ti je ktu, duke pir venat e mia, Dhe vitet pa ndar, Gjaku im rrjedh i leht si pjalm amshimi, Ty pr t lar. Kur ti je ktu, nn yje xixlluese, Gati pr t dremitur, Kam thurur akoma sekretet e mia, Pr ti tulatur, e nginjur. Kur ti je ktu, duke britur gjith trbim, N ekzistenc, Esenca e natyrs s egr, Do t t tremb. Kur ti je ktu, duke lvizur buzkat e tua, Pastrti e dits se re, Pi nj burim t temperaturs tnde, Gjith dashurin q ke. Kur ti je ktu, duke rrahur flatrat gjith ojna, Blu si flutur n do knd, T gjitha lulet ndjejn freskin e pranvers, Thrrasin emrin tnd.

125

Kur ti je ktu, duke pir venat e mia, Dhe vitet pa ndar, Gjaku im rrjedh i leht si pjalm amshimi, Ty pr t lar. Maj 1976 n Bruksel

126

29. FAR DUHET T SHTOJM ?

kushtuar : Michala Lecocq Nj plan nga : Alexandre Kluge Volker Schlndorf Joseph von Sternberg Werner Schroeter et Werner Herzog

T dua pastaj t poshtroj, Nuk di far duhet t shtoj ? Fryn era e trazon gjethet prjet rn prdhe, Dielli fshihet pas perdeve t mbyllura nga ne, M duket vetja nj Molier duke luajtur Molierin n dram: N shfaqjen e hijes tnde, humben t gjitha far tham Dhe rrshqas frazat e mia msuar keq n dreq ! Hna tregon mesokofsht n fund t nj korridori, Maoku nxjerr kokn nga adramjaullinjargon, Tek ministria e financave n planhije, M duket vetja Pikaso duke vizatuar Pikason : Kam pir m duket nj got DASHURIE. T dashuroj e m pas t prgojoj, T shtoj ? - Nuk di far t shtoj ! Qershor 1976, Bruksel

127

30. ILUMINACION
kushtuar : Sophia Loren Nj plan nga : Francesko Rosi Elio Petri - Giani dAmlio Pietro Germi Gillo Pontecorvo dhe Darren Aronofski.

N det, Kristale zjarresh, Bjn t shndrisin gjinjt e tu, Mrekulluar nga butsia e ledhatimeve t mia, Dhe rra e art, Q martohet me trupin tnd, Zhytu n frymmarrjen, E ekstazs ton pafund. N det, Perlat e ers, Rifreskojn kujtesn tnde, Shtrigruar nga kngt e zogjve, Si dhe nga pulbardhat e arratisura, Q emigrojn n dshirat e artura stisur, Fmij t instinkteve tona kafshrore. N det, Tingulli i violinave, Ndalet mbi buzt e tua, Etur pr gjuhn, Refleksionet e shkums, Lindur n dhembje, Absolutisht n brutalitet, N t rrallat momente fitoresh. Prill 1977 n Prishtin Kosov. 128

31. KROKANTE
kushtuar : Michaela Lecocq Nj plan nga : Jol et Ethan Coen Jol Schumacher Quentin Tarentino Martin Scorsese dhe George Roy Hill

Nse ti ke pasur sy biond, a gri, Dhe flok blu, jeshil, pamiri, E merrje veten pr nj mace delikate, T shqyer e t plagosure rnd nga nj mi! Nj mi q kishte shptuar dikur pr mrekulli, Ngaq macja na kish qen e ngopur e sdonte ta hante korrozion ditzi. Ti ke pasur Artin e ngjashmrive t urta, Dhe t rrallat habitje n kuriozitet, T kam dashur, M ke dashur: Zot im, kjo tani sht nj loj e vjetr! Kur vendosesha n prkdheljet e tua, Ti dshiroje gjithmon t m bje fotografi, Mes tre dekoreve me karton: N mdyshje pr t zgjedhur: Parisin, Vjenn, Londrn O m mir Palmiers n Manila? Un preferoja shikimin tnd q shndriste, Dhe buzqeshjen tnde t mbl, t qet, Jo, jam i mbaruar, pr fat t keq. Dika anormale kemi n gjumin e rnd, Ndoshta thjesht pse jam nj burr?

129

T kam adhuruar ti mir e di, pr syt e tu t bardh e flokt blu n gri, Tetor 1977, Bruksel

130

32. FAR BN TI ?
kushtuar : Begonia Trejo Nj plan nga : Jacques Doillon Benoit Jacquot Chris Marker Paul Vechiali Jean Claude Brisseau dhe Pascale Ferran

N krkim t nj emri n xhungln e ksaj bote pa fund, Ti fshin kohn me nj gom kujtimesh, dhe gishtat shkund. Jemi dashur mbi nj plazh me akull, brinjvrar Hundn n nj grumbull cigaresh dhe copa buke thar, Shurupi im vrer duhet t pres pr nesr! Shpupuriteshim n vallzimet e Lemmingsave t krisur, N nj gjimnastik gjuhsore t gjat t stisur, N goditjet e fjalve t hidhura helm, e vrer, Gjendej elsi i trekndshit, zonjush ma digjje shpirtin thell Po far bn ti i krisur krijes e uditshme, ku shkon? Asgj nuk ka shpjegim, n pisllk, dhe ti pluskon? Ti ha dorn time t djatht, dhe lpin Kushrira jote dorn e majt ofshan n pikllim, Dhe kushrirat e kushrirave, duar angleze, Mbajn mkate t mdha thell mbi nnvete Baba Mitchun vuan nga pirja, dhe nxirja turras (Nesr duhet ta puth, basti i vn fjal burrash!) Kishim dikur nj loj me vallzime, krejt t padgjuar, Kur prdornim kodin Mors t riprshtatur n terren, E pr kopshtin e nns sime Korse: ti ke menduar? Apo. 131

Dielli na kishte verbuar, dikur, mir e mbaj mend, Si n romanin I huaji i Kamys,I huaji dhe ktej, sht koha e prshtatshme, thosh Mireille, dua ta krcej! Shkriheshim njri mbi tjetrin, instinkte t egra, ofshama, lot, Uri paksa t teprta: e kthenim gjithnj n not. Kalojm koh t mrekullueshme n Palma de Mallorca, Me rima npr kmb gjigante, banjot e Sangrias, vet bota Duke urryer lamtumirn, t rikujtoj kt ver t bukur, Bashk me t puthurn e mbl me fshfrim: Pohoj n nj gjum t sheqerosur, ku jam strukur! Hiq dor, far bn ti krijes e dashur, pse je dukur? Asgj, po prpiqem t mbyll kujtimet, n nj kuti t bukur! Duke krkuar nj emr n xhungln n botn mes botsh, Ti fshin kohn me nj gom kujtimesh dhe lotsh.. Tetor 1978, Bruksel

132

33. ALBANIAN TWIST

kushtuar : Michala Lecocq Nj plan nga : Alain Robbe Grillet - Raoul Ruiz Gore Verbinski Jan Kounen Anne Fontaine - Alain Berliner dhe Andr Delvaux

Mes marramendjesh, shfrimeve dhe dridhjeve, Ti prsillesh n kokn time, mes stinve Si personazhet e Leonor Finit, ku ta di Me krifshn tnde prej luani plot fuqi, Dhe prplasjet tua t portokallta ! Gjinjt e tu tundeshin dikur, sa udi Nga nj fllad i leht q papritmas frynte, Asnj burim i bots plot pastrti Nuk mund ta shuante etjen time plot neps: Krcej nj Twist me natn npr univers! I friksuar si kurr ndonjher n jet, Anijes n prmbytje e sipr m trishton, Nga mendimet e tua t oroditura shbhem.. Nuk di se si t ulras, prmbysur n hon, n drit Dashuria ime gjer n qiej kalron, N astet kur mendja ime lajthit? Prill 1979, PrishtinKosov

133

34. SHPRTHIMI I NJ PASIONI

kushtuar : Thrse Ondziel Nj plan nga : Costa Gavras Roland Joff Jean Eustache Joris Ivens - Maurice Pialat Andr Malaraux et Los Carax

Hija jote e krijuar pasqyron nj flak t gjat, Mbi lugjet e lulzuara, ti sjell shprbrje , Hijeshi e vjedhur, przier me indiferenc t that, Largsit m japin dhembje, Mungesat jan t tmerrshme! Shkrimet e mia vihen re venave, Tejprtej t gjitha shenjave Fjalt e tua fluturojn mbi nj lum t thar Shikimet e tua t thikta zgjojn mendjen time Dal nga qenia e prbashkt, boshsia ime lindet menjher , Sepse m pat dhn dhembje Deti, dhe vajtime n kohn q dashuroja si i mendur! Shkrimet e mia larg m drgojn, N kalbje t qllimit paqtor e t sojm Kush do t jet pra krimi im, i rnd si plumb: Uni i pafund n prjetsi, apo uni i marr fund? Prill 1979 PrishtinKosov

134

35. TABLO PA MIM

kushtuar : Danielle Apostel Nj plan nga : Robert Bresson Luc Besson Abel Gance Jean Jacques Beinex Jacques Rouffio dhe Eric Rochant

Rruzullimi po feston karnavalet gjith shend, Nn xhamit plot me ngjyra, minareve porsi shpata Krejt bronxitur arixhinjt fatin thon e japin shpres, T krrusur nn pem gjiganteske, krejt t gjata. asti sht, e them t dua! Na fton qielli, o sa mir lart do vemi , Figurinat rekrijuar do ti shohim plot udi, Dhe bankete plot me pije, prmbi flatra fluturash, Pa harruar t vegjlit gushkuqr q irren, Trembur nga mungesa n ast e mamas. T duaasti sht t ta them dhe dridhem! I shikon a si shikon, jan hardhucat e palvizshme, Diellzojn nn diellin q na djeg e prvlon, Bj piknikun me nj ari, si ari jam i parruar, Fundit t nj lugine plot me lule e uj q shkon , Ret e zeza, ah t zezat jan krcnuese sht koha t them t duaaq kupton! Prill 1979 Prishtin, KOSOV

135

36. KA GJRA T TJERA PRTEJ T TJERASH kushtuar : Marguerite Pinto

Nj plan nga : JeanPierre Jeunet Patrice Leconte N.P. dos Santos Luc Moulet Robert Gudiguian dhe Alain Resnais

T dua n nj mnyr t pamundur, mendjet se kapin, Aq shum fjal pr t ta thn, dhe prap e pathn, Sepse sht menduria q ne nuk arrijm ta flakim, Ndjekur t kam nga era e trndafilt apo trupit tnd ke sjell enkas , N butsin e zemrs tnde: mos vall duhet t nnshtrohem dekas? N brendsi t kohrave m mo e kancere, Thith nektarin e mrekullive q lulzojn, N ndrrn tiket plagosur nga nj rrjedhje e tmerrshme. N mrmrimat sekrete t dshirs tnde n kotje Maskat shkatrrojn duke krkuar dobsimin me morte, N gjirin e kujtimeve ngjizur n nj libr, Jeta kalon nj gjyq t llahtarshm, Dnuar fort nga arsyetimi yt i varfr. T dua n nj mnyr q smund t prshkruhet, gjm, Aq shum fjal pr ta shprehur, e asnjher e thn, Sepse sht menduri ajo q nuk e arrijm dot. Qershor 1979 Prishtin

136

37. KAMPING - KARAVANING N BURKINA FASO

kushtuar : Carole Bouquet Nj plan nga : Jacques Rivette Jean Pierre Melville Denys Arcand Mathieu Kassovitz dhe Cyril Collard

N trheqjen e pinucit, fjalt t dua mi zgrape, por nga fundi, aksionet ran, gjith prbuzje ti u hape, N hutajn e lajthitur, (ky ndryshim vrik-e-vrik,) Zgjoi Gllasnost-in e babzitur, (tej shkretimit arabik), Ledh n brigje-val-thithur: Kam pr ti tundur kmbort, Varur vij, mbi atit e djathoreve tEmilis, E mandej do nis mbushjet, me raketat e Rusis... Taksn e t parit-ngultas, do ta jap ledhatime, Kot grmon n akullnaja, me t qeshurn trisht-fine, Tundrn s mdyshjes, sist do ti ndez e do ti ndez, Moj-spiunia-ime -moj, llomotit vesh m vesh, Jeta tek Flamant Kamur, nuk sht delir- roz, Teksa blejn Eros-zakonesh, me kredit, netve bloz. Vendbanimi i Palms s art tek macja jote prgjumur, Shtat mkate t pafalshme, shkruar n fletoren time , N shkmbimin e puthjeve, virtytet e vesit strukur , Shprndaj kuti dorezash t hapura, n rrugn Paris-Nice Makthi ndalohet me ligj tek Marinsat e lagjes fqinje, Kot e ke sjell Martinn : Mos ishte porosia e krkuar? T kam njohur vitet e fundit, n baticat q trhiqen, N ndyrsit hapur-par: risk nivelit t lart, Ti je vrtet uj -qelbosur gjer n gradn njqindeshtat, 137

Adhuroj pamjen lnduar... dshirat lshuar flak, Mirsjellja nuk sht vdekje q t marr gruan plak, Gozhda-ngulur, kokn-dehur, t nnoks kock-hon, Zvendson ledhkat e tua prmbi pllakat me beton. Vrapon turr pela e ndyr, pr rojtarin shpellanak, I palvizshm ky qytet, i ngujosur dhe pa sy, Mbi shkrettirn jetsore, e zakonshmja t rikap. E mrkur 21 Dhjetor 1987 n Bruksel

138

38. NN RREZE
kushtuar : Muriel Galerin Nj plan nga : Pavel Lounguine Andrei Konchalovski Abbaz Kiarostami Jafar Panahi dhe Nanni Moretti

Avull e br, T pikas gjith frik, N shkrettirn e ers hnore mendurak, Syt e tu gjith nuanca, Gur t muar, sublim n drit Vetm pyetje mbi buzqeshjen tnde hir, Shtojzovalle e pyllit t gjoleve ku ndrijn gurt Ndrrojm lulet prkundrejt nj perandorie: Ti mahnit t pesmbdhjet xhuxhmaxhuxht! Dhe kthjelltsia jote prej virgjreshe, Prkdhelisht m mend, hiri yt sm lodhi Bn nxeht gjat puthjesh nn shtpin komunale, Gjithka rilindet mes dyshes :Por ja q (Ndodhi) ! E diel 6 Nntor 1994, Bruksel

139

39. SI N KINEMA
kushtuar : Ingrid Bergman Nj plan nga : Roberto Rosselini Michelangelo Antonioni Georges Mlis Theo Angelopoulos dhe David Finsher

Prqafoj gjith kand Ingrid Bergman, Nn harkun e ports Koshere, Mirsjellja dhe estetikja, Ta gopin me ve me mizerje. Po kthehem nga ca pushime pa buk, Humbur pafund n hapsira, Mbi gjinjt e tu e m tej, Filloj kryqzatat e mia. Ti zogzon n ajrin e dshtimeve, N stratosfer lart me flak, Mos e le pra spaidermanin, N portat e ferrit si dshtak! E pra kur ora nis e troket, Zemra m rigjen e m mend, Si fmij qaj prej gzimesh, Nn ern e parfumit tnd. Vese rrshqitje sublime, Shend e ver n delikates, Dhe rinia ime e tulatur, Prgjumshm m l n harres.

140

Prqafoj INGRID BRGMAN, Tek porta Koshere, dehurtrok, Nj qen i madh Doberman, M bn t falem pr tok! Bruksel, 1996

141

40. E LIRA LIRI

kushtuar : Julia Roberts Nj plan nga : Marco Bellochio Mauricio Nichetti Roberto Benigni P. De Andrade - Jim Sheridan dhe Richard Lester

Shkruaje mbi trupin tim t virgjr, Nj faqe poezie t Malarmes, I armatosur keq, pa fanarin e drits, Nuk mundem, luaj nga mendt e kres! Buzqeshja jote n cep t buzs, sht nj mrekulli e pastr n shprthim, I zn n kurth nga eliksiret e tua, Ngjitem n qiell pa kthim. Akoma koh pr tu admiruar, Jasht materies normale sonore, Duhet patjetr t parandalojm, Nj thatsir t gjat mendore. Jasht rnieve n honetmerreve, Le t hapim si perde horizontet, Q e qeshura me syrin e luleve, T na pushtoj zemrn dhe poret. T gjitha idet e mendura personale, Duhet t shkelen me kmb plot shfrim, Q muret e prjetshme t ndarjeve, T mos m japin dhembje e trishtim.

142

Shkruaj mbi trupin tim t virgjr, Nj faqe poezish me Malarmen n sy, Arma ime pa drit n mes territ, S m jep asnj shans takimi me ty ! Bruksel 1996

143

144

PIRAMID 3

AMERIKA E VERIUT DHE E JUGUT

KTU GJITHKA QNDRON E HAPUR, Q NGA QIEJT DERI TEK DETI I PAFUND, E PAMUNDURA SHT E MUNDUR, LULZOJ KT SHKRETTIR PARA JUSH NDRRAT JAN ARSYEJA IME E MADHE I HAP SFID HORIZONTIT Q SHPON! JETA LSHON PAFUND FILLIN E SAJ, SI N NJ FILM T GJAT ME AKSION, KAM FITUAR, KAM JETUARDO THOSHA, HUMBUR M PAS SHPIRTIN, NDOSHTA? KEMI MBLEDHUR GRUR PA MAS, KEMI NGRN PA ASNJ SHKAK M kujtohen si tani konkurrentt, Fetar t krisur dhe aventurier, Lundrtar t shumt utopish, Krrir t lpir t mendimit, Toka hapej tek kmbt e mia, Nj kanion gjigant pafund , Fmijria e gzuar m vjen n tru si refren, Por xhanm far m mbetet nga kujtimet e vjetra? 145

SHIKIME AMERIKANE 1. Dashuria sht ashtu sikurse lufta, E bjm bashk duke knduar kng. Argjentin-Jos Hernandez (18341886) 2. N nj bot ku knaqsia sht shport me kristale, Vuajtjet nuk jan vese ndjenja t pafundme false. ArgjentineMacedonio Fernandez (18741952) 3. DASHURIA: nse sjell vetm nj lule, sht e mbaruar! 4. Kush dshiron ti bj nj parajs buks s vet, Ndrto ferrin pr urin e tij. 5. I humb dshirat sapo gjej at q dua, E krkoj at q dshiroj! Argjentin Antonia Porchia (18861968) 6. Hera hers gjat mbrmjes, sht nj fytyr, Q na shikon nga thellsia e pasqyrs vet, Dhe arti duhet t jet si kjo pasqyr, Q na ridrgon fytyrn ton t vrtet. 7. Pasqyrat jan t krejt t urryeshme n nj ift, Sepse shumzojn numrin e burrave . 8. Vnia e librave n vendet e duhura rafteve t biblioteks sht ushtrim i artit t kritiks n mnyr t heshtur. ArgjentinJos Luis Borgs (18991986) 9. Mkati yn m i madh, sht humbja e ndrrave. Argjentin- Roberto Arlt (1900-1942) 146

10. T dshirosh gjithka, do t thot t dshirosh vetveten! 11. Dashuria fillon aty ku fillon prjetsia! Brazil-Manoel de Abreu 12. Si mund t shohim flakn e nj fije shkrepseje, Kur digjet n kraht e diellit? Kanada-Elisabethe Smart (1913-1986) 13. Dy krijesa q duhen thellsisht si nj krijes e vetme: cili prjeton? Kanada Nancy Huston ( lindur m 1953) 14. Un, nuk jam vese pr tju dashur, Ju pres t gjithve n luginn plot hapsir, N mendimet e mia t urta, ku shtisni t vetmuar, Pa mua, m t lir sesa vet liria. Kanada - Hector de Saint Denys Garneau (1912-1943) 15. Po e dua kt cop Tok mbi t ciln ti je, Se ndrroj me asgj, Un q, prmbi t gjitha pjergullat e freskta t rruzullimit, Nuk dalloj t tjera yje, vese nj, Universi: sht gjithka q kap agu i syrit, Shumzuar me vetveten! Kili-Pablo Neruda (1904-1973) 16. Jam e trishta lavanteri ku ai lan iluzionet e tij me bindje, Dashuria sht nj njoll e madhe mbi triko, Q nuk ikn pa dhimbje. Kili-Violeta Parra (1917-1967)

147

17. Gjith dshirat q digjen n thellsin time, M ngjan se trupi sdo mi mbaj dot, Nuk dua t shembem n mot. Kili Arinda Ojeda Aravenia (Lindur m 1940) 18. Gjuha e dashnorit sht knga e shenjs! Kolumbi- Jorge Gaitan Duran (1924-1962) 19. Nj grimc poezie mbi rr, mjafton pr t parfumosur nj shekull t tr! Kuba- Reinaldo Arenas (1943-1990) 20. Kam gjetur do dit t paimagjinueshmen pr jetn e tij, Si nj favor. Jetojm sipas dshirave tona, Ose n t kundrt, m mir ndalojm s jetuari! 21. Kujtimi sht si dnimi i hershm i Nenyfarit, Tregon n aget e syve, pamjen e tij t prlotur. Ekuador-Jorge Carrara Andrate (1902-1978) 22. Pasioni sht ethja e shpirtit, Q na l gjithmon t pafuqishm. USA-William Penn (1644-1718) 23. Kur ka martes pa dashuri, Ka dashuri pa martes. 24. sht m e leht tu rezistosh dshirave t para, Sesa t gjitha atyre q vijn pas t parave. USA-Benjamin Franklin

148

25. Qielli ska pr t qen parajsa pr mua, Nse nuk e rigjej femrn time! USA-Andrew Jackson (1767-1845) 26. do rrahje zemre rreh n harmoni, Me kngn e Grillonit, Kundrshtojeni po desht, nse mundeni! 27. Ka vetm nj ila n DASHURI: T duash gjithnj e m shum. USA-Henry David Thoreau (1817-1862) 28. Ashtu si nata sht pr ditn, Edhe femra sht pr burrin. USA-Marcus Gervey (1887-1940) 29. Ka n gzimet pafund t mdha, Ose n ndjenjat e bukura kalimtare, ndrrime qe ne ju jepemi, me fuqi planetare, Shprthime dritash mbinjerzore, Q nuk jan t shtrenjta pr tu paguar, Pr t dashuruar m pas me zemr pr dore. USA-Edith Wharton (1862-1937) 30. Nse ekziston nj realitet madhshtor, Drejt t cilit ne shkojm, ajo sht FEMRA, Q na tregon rrugt e dashuris amshore, Hegjemonia e burrit, ktu prek fundin, Jan t humbura prjetsisht piktakimet me tokn. USA- Henry Miller (1891-1980) 31. Seksi sht nj emocion n lvizje USA-Mae West (1892-1980) 149

32. Seksi dhe vdekje: Paraporta E ports s fundit t bots! USA-William Faulkner (1897-1962) 33. Oh Lolita ime: M ke ln t luaj vetm me FJAL! USA-Vladimir Nabakov (1899-1977) 34. Erotizmi sht njra nga bazat e njohjes, Zgjedhje, po aq e rndsishme sa dhe poezia. 35. Arti i femrs duhet t jet nj art, Lindur n mishin e mitrs dhe jo, N celulat e trurit duhet krijuar lart, N at q burri shkatrron n origjinalitet: Botn n unitet krijuar prej zotit, Me dijen e pakt dhe krenarin prej huti, njeriu shkrmoq e ndan. USA-Anais Nin (1903-1977) 36. sht e thn, t humbim gjithmon koh, Kur marrim nj goditje t rnd, Ose kur krijojm nj vepr arti. E imagjinojm veten duke jetuar dashurin e madhe; Por prfundojm n kampin e t mundurve, Prej mortes apo n buste gjigante, sht zgjedhje q bjm vet? USA-Charles Bukowski 37. Mungesa e dashuris s vrtet me ndjenja, apo kontaktit emocional fizik, Mungesa e pikpjekjeve psikike,

150

Na ofron elsin e t keqes amerikane n zgrip, Apo t bots perndimore. 38. Dashuria na shqyen maskn pa t ciln, ne kemi friks se nuk mund t jetojm, e pas t cils ne e dim se jemi t pafuqishm, t prjetojm. USA-James Baldwin (1924-1987) 39. Prshkndijimi sht vendi i takimit, T vetdijes me seksualitetin. USA- Norman Mailer (Lindur m 1923) 40. Kam par nj ndrr sikur njerzit, Nj dit do t zgjohen e t kuptojn, Q jan krijuar pr t jetuar s bashku, Si vllezr! USA-Martin Luther King (1929-1968) 41. Dy dashnort shtisin gjithashtu, Mbi trart e mdhenj t kohs Duke kaluar mbi kalbsirat e prjetsis. USA-Erica Jong (lindur me 1942) 42. Zemra ime sht nj gonxhe strmadhe, i hap petalet, Mbretron me drit n epiqendr t mesnats. Meksik-Apoka Acteke NAHUATL Himni i Atamalcualoyau 43. Puthi n flak bukurit q ti vet i krkon, T mrekullueshmet femra q digjen n brendi: Sepse duke ndaluar s jetuari vetm jetn tnde,

151

Kthehesh n nj krijese si ke ndrruar, plot rini! Meksik- Luis De Sandovaly Zapata (Shekulli i XVII) 44. Trupi im sht nj Hamak n tropik Q vjen e shkon n nj valle q nuk ik. Meksik-Jos Juan Tablada (1870-1945) 45. Sikur dokush n nj ast t dhn t fliste, Nj fjal t vetme pr at far mendon Pes letrat e dshirave do t formonin nj t vetm, Konstelacion, m t vjetrin e t vjetrve n prehistori, M jetsorin nga t gjith t tjert n fron E ky konstelacion ka pr t qen srish nj seks prvlues, N trupin thellsisht t thell t nats pa hon. Meksik-Xavier Villaurruti (1903-1950) 46. Dashuria lind nga nj atraksion i pavullnetshm, Q gjyqtari i liris e transformon, N nj bashkim vullnetar. 47. Dashuria sht nj rilindje brenda njeriut q duam, Nga fuqia e fluturimit t brendshm, Veti q jeton vetm tek krijesat njerzore. 48. Seksi sht rrnja, erotizmi sht dega, Dashuria sht lulja, Frutat e luleve t dashuris jan t paprekshm. Meksik-Octavio Paz (1914-1998) 49. Nuk t duat adhuroj e pr udi T urrej paksa! Uruguai-Julio Herrera Reissig (1875-1909 )

152

50. Nuk ka vese dashuri, art e pr besimtart, Fe, t cilat munden ta pengojn njeriun Q t ndjej limitet, e ta ojn ndonjher, Drejti pafundsive. Venezuela-Mariani Picon Salas (1901-1964) 51. Sa fate t mrekullueshme jan shkatrruar, N Venezuel, shkatrruar n nj mnyr barbare, Hedhur brenda nj kadillaku t zi, N pllak mineralogjike kthyer n disa shifra. Venezuela Miguel Otero Silva( 1908-1986) 52. doher, kur mendoj pr tokn e premtuar: E gjej veten n nj bibliotek mes librash! Argjentin Jos Luis Borges (1899-1986) 53. Qenia s kish qen do dit e zakonshme: shkuan ditt, zbuloi ajo misteret si t ish e bukur, N nett mes netve, u bm dashnor t mahnitur, Shikonim q t dy hnn ton t prbashkt. 54. Ti nuk ke pr t pritur flatrn tjetr t nats n arnaj T t mbuloj me drit vegimtare hapsirs pa skaj. 55. As prskuqja e ballit tnd t qart si nj ngazllim n pafundsi, As hijeshia e trupit tnd, akoma mister, Delikat si trupi i nj bebeje n dlirsi As fjalt e as heshtja jote, stacione prgjat rrugs, N jetn tnde plot fshfrima n shi, nuk kan pr t qen favore t mistershme, e di le t shohim gjumsin tnde n faj,

153

gjat rnies s but tek kraht e mi. Argjentin- Jos Luis Borgs (1899-1986) 56. Tre gjra n jet ka, q nuk i duroj dot, Kafen prvluese, shampanjn e thartuar, Dhe femrat e ftohta. USA-Orson Welles (1915-1985) 57. Femrat kan nevoj pr nj arsye, q t bjn dashuri. Burrat thjesht kan nevoj pr nj vend. Billy Crystal 58. Seksi i zbut tensionet. Dashuria i provokon. Woody Allen 59. Vetm prplitjet e bashkimit seksual, Dhe zemra q rreh fort krijojn ekstaz. Anais Nin 60. Hera e fundit q kam penetruar nj femr, Ishte duke vizituar statujn e liris. Anonime 61. Dashuria fillon aty ku fillon prjetsia. Paulo Coelho - Lindur m 1947, Barzil 62. Fillesa dshironte nj regjion pr t shpikur dashurin. 63. Miqt e miqve jan t dashurit tan

154

64. T dashurosh sht kryqzim vshtrimesh. 65. Avantazhi i dashuris me shikim t par, sht se vonon shikimin e dyt. Natalie Clifford Barnes 66. Kam takuar ISOCELE, Ka nj ide pr nj triangl t ri, 67. Jeni nj dashnor i mrekullueshm, Sepse kam shtitur shum gjat n vetmi! 68. Mes meje e nj femre: Ka gjithmon nj mbyllje me dit e shkndijime. 69. Dashuria sht prgjigja, por n pritje, Prgjigja e sakt, seksi, zgjon shum pyetje. Woody Allen 70. Seksi sht forma e par primitive e pushtetit Ernesto Sabato 71. Seksi pa mkatin, sht si nj vez e pa krip! Carlos Fuentes 72. Seksi sht pjes e natyrs dhe un, I falem asaj. Marylin Monroe 73. Martesa sht nj period pushimesh, Mes dy pasionesh Elisabeth Taylor

155

74. sht dashuria e vetmja forc, Q mund t ndaloj nj burr n rrzimin e tij, E vetmja q ka aq sa duhet fuqi, Pr t mohuar ligjin e gravitetit Paul Auster 75. Puthjet e saja linin t dshiroje Gjith trupin e saj. Woody Allen

156

41. SLOW AND SNOW

kushtuar: Fanny Ardant Nj plan nga : Alfred Hitchcock Serguei Bondartchouk Dario Argento Wim Wenders dhe Werner Rainer Fassbinder

Hijeshia jote prej zane, Zjarrin e Zotave nis flakron, Fluturimet sublime plot drit, Shkrihen n syt e ty tek agon. Jam ktu pr t shkruar vargje, T cilat sdo ti lexosh kurr, Fat dhe fatkeqsi njhersh, N artin e virtytit, pa gurr. Prvluar ndr vite t tra, Do t shijoj flakt pa shptim, Si thoshte i ndjeri xhaxha Maks, Ja honi, po bie, shptom Zoti im Dielli djeg fort e bie koks, Brenda n shpirt e m tej, Tek vendi i qejfit lnie leshi Kupn e mkatit kthej! Era vajton or pas ore, Qeshja vdes si nj hije pa diell, Prpara ikjes s asteve pa shije, Ngre dolli ndrikull pa vler!

157

Ti ngjan me errsirn terrplot, N stacion tek shfaqet para ikjes, T dua ndrkaq n parakoh, N astin pafund t pritjes! Shpresa merr do lloj emri, Prfshir t frutave t sezonit, Ngjitur me mesokofsht e tua, Krijoj furtunat e mia t klonit Hijeshia jote prej zane, Zjarrin e Zotave nis flakron, Fluturimet sublime plot drit, Shkrihen n syt e ty tek agon. Bruksel 1996

158

42. SILENCIO
kushtuar : Sharon Stone Nj plan nga : Paul Verhoeven Jan de Bondt Carlos Reygadas Dick Maas Gus van Sant Oliver Stone dhe Woody Allen

Mendoj pr ty po ta them Bulevardit t rastsive, Me fjalt e heshtjeve n gem, Me heshtjen e vshtrimeve. Pas do uurime t thn, M pllakos vala e vajtimit, Asnj dyshim nuk sht ln, Tek Bing-Bangu im i shpirtit. Oskari i ndrrave t bardha, Shnon nett tona thell n terr, T braktis pa arsye t arta, Dshirave q m brejn si ferr. E plqej kmbn tnde mbi kmb, Syt e tu me shprthim galaktik, Kupola e akullit shkrihet mbl, Nga dhjet puthjet n gush, tek ik! Trupat tan praruar-pranveror, Ashtu si pemt me fruta plot-prplot, Ndezin mijra zjarre npr bot, Mbi ritet tona- dashuri gzimesh e lot.

159

Romancat e tua se m drgojn, N nj film jasht do logjike prej nesh, Prkdhelim skajet e jets s tymt, vendet e lmuara n do shesh. N pafundsin e qiejve t ndrrs, Prjetimet tona kan nj popull unik, Fjalt e hedhtjemadhes s gjmt, Dhe memecrin e shikimeve n zgrip! Bruksel 1996

160

43. NN YJE
kushtuar: Michle Mercier Nj plan nga : Manol Oliviera M. Monteiro L. Hallstrm Marcel Camus Ylmaz Gney Nuri Bilge Celan dhe Fatih Akin

Drgoji iluzionet e mia fareve, N La Mansh, aurorave tek agon Trishtim n gazin e t marrve: Zhgnjimit t heshtur: asgj nuk shkon! Syt e tu sfidojn imagjinatn, Nj shkrim pr tu msuar n ika, Kaloj tangon me sferat e tua, N agimet pafund t rishpikura. Yjet bjn q t tundet e shkundet , Heshtja e madhe nderur prmbi nat, Hipur n zogun gjigant t shtegtimit, Ti qesh rrethuar me kngtar. M tepr sesa n nj jet t vetme, Ne luajm rolin e goxholit pa mend, N shkuarje ardhjet e dashuris, Kemi fluturuar mbi qytet pr asknd. Dua t t shoh tek vrapon e marr, E friksuar gjer n palc nga dikush, Momentit t prag-rrzimit n t dal, Kur bora ka grir akull e ti je br prush!

161

Si tia bj se di, si ti frenoj pa dm, Instinktet kanibale q nisin nxjerrin kok? Mos duhet vall t ta lpij qafn, Pr t ln nj shenj mbi kt bot? Goditje pas goditje, mundem t zbuloj, Trupin tnd, t bardh, ku fsheh jetn, Duke t puthur n buz, konstato, Se mund t prpij t gjithn brenda vetes. Drgoji iluzionet e mia fareve, N La Mansh, aurorave tek agon Trishtim n gazin e t marrve: Vshtruar zhgnjimit: asgj nuk shkon! Bruksel 1996

162

44. DIT FEST

kushtuar : Tabatah Cash - Julia Chanel dhe Clara Morgane Nj plan nga : Roman Polanski Kristof Kieslowski Walter Hill Eric von Stroheim - Nagisa Oshima dhe Takeshi Kitano

Miq t dashur dhe armiq mizor Shtronia me meze mbi livadhe, Armt tona jan ndryshkur: Harroni betejn e madhe! Sorollatjet shkaktojn langarosje, Te kmbt e balsamossit pis, M e gzuar se nj vajtimtare: Mdyshesh n Pikn G, bhesh pis! Posht kaorrit mashtrues, Q t ndalon frikn, t zgjon, Shfaqet nj hije turbulluese, Djegie n vaj ulliri, q kundrmon. Kam kaluar kufij t pafund, N vendet plot mister e m tepr, Prmbi nj rubikon t madh, Shndrinte bukuria jote e egr! Joshse, gjithka lejohet pr ty, Nuk ka pr ty gjra anormale, Dashuri t ndaluara me ligje, Sfidojn katedralen e madhe.

163

Nektare t hidhura beterr, Bhemi t gjith varfanjak, Shenjtort Laurel e Hardi, Bhen miq t urt e t paqt! Dit feste: ti i detyron botn, Veshjen roz, e puthjen n buz N gjitha kooperativat bujqsore: A thua puthim thjesht pr kauz? Miq t dashur dhe armiq mizor Shtronia me meze mbi livadhe, Armt tona jan ndryshkur: Harroni betejn e madhe! Bruksel 1996

164

45. SEZONI I PASIONEVE

kushtuar : Batrice Dalle Nj plan nga : Abel Ferrara Walter Salles Roberto Rodriguez Sam Mendez - A. Wajda K. Zanussi James Gray dhe A. Gomez Inarritu

T tuat ethe, me djers e vap, M kallmin dridhma me shuplak, M kot themi se kjo sht krisje, Ndizen xhindet e marr krejt flak! Ers s ftoht t nats plot drita, T kam joshur i krisur krejt, Me gishtat e Dali-ut dhe pikturat Shprthyer jam, po ta them drejt! E pavarsisht nga komedirat, T gjitha bmat keq mu rizhbn, Vritm mua me cinizmin tnd, Vdekje e zgjedhur prmbi asgjn! Zgjoje trullimin tim marrok, Gjer n majat e kundrshtive, Me prkdhelje dhe pickime, N zgrip t trups diplomatike. Finesa jote bn t krcej xhaz, Vet dinastin e Ming mingve Prse m duhet t bj vetvrasje, N ditn D t Lermmingve?

165

Ah ne marrim e rimarrim, Val-dallgt tona t dashurive, Zbrazur krejt e t braktisur, N det t madh t mrekullive. Prgjat gjurmve t sezoneve, Jeta vet t l pas emr, Si Don Kishotesk i pasioneve, Dal i palagur nga punt me zemr. T tuat ethe, me djers e vap, M kallmin dridhma me shuplak, M kot themi se kjo sht krisje, Ndizen xhindet e marr krejt flak! Bruksel 1996

166

46. FORMULA NJ
kushtuar : Juliette Binoche Nj plan nga : Anthony Minghella Robert Redford - Georges Romero Wes Craven - Clint Eastwood dhe William Friedkin

Horizontet e prflakura, Dritojn mbi dorn bardheshend, Dashurit e mia kan trokitur, N zemr t fatit tnd. sht pak t them nse t dua, Apo grgitem prej teje moj xhan. Instinktet e tua m gzojn, M bjn t vdes n zidan. sht si n nj film i uditshm, Nga i cili ska dalje, ska hyrje , Dehje e mendur engjjsh, Q qeshin me sekretet e tyre. Poezia jote e parfumosur, Bota q ngjan si e kalbur nga lia, Syt e tu i flasin hns s plot, Teksa lulzojn mendimet e mia. Do t vij t hyj n jetn tnde, T shkatrroj nett me trbim, I mbetur thell n prjetsi, Q m ndjek pas si mallkim.

167

Duhet ta dish, them q t dua Nga irrealja n botra divinaje, Shpejtsia natyrisht m drgon, Pa fillin n fund t gjithkaje. N Edenin e pafund t heshtjes, Shum m lart se n dashuri epike: Ti je zana ime mes engjjve, Vet Borbardha e nj dite. Rrshqas mbl mbi trupin tnd, Pr t ndjer knaqsit q dua, N rrugn drejt thesarit t kristalt: Mbys me frym dshirat e tua. N horizontin e hapur, kristal, Ripikturojm pllmbt tona, Zjarrvns me plot ndjenja, Djegim pasionet e vona. Bruksel 1996

168

47. BLUE NOTES

kushtuar : Michle Pfeiffer Nj plan nga : Norman Jewisson Paul Mazursky M. Duras David Mamet - U. Seidl - Hugh Hudson dhe Bruce Beresford

Q nga dielli i djeshm tek ret e sotme mbi ati: T duan burrat gjer n menduri! T butat pelie pushi japin i shum vap q n sallon, Prfshir dhe kartonin me llokum: Your Foufoune on the Moon ! Kalimtar t errsirs piptijn tallshm tek vesht e mi: Duke lojtur me nj yll do dit n jet: N Marsej marr trenin tnd me flet! Vitet tona glltiten nga ort e mdha t jets: Ti je shtpiza e ndrrimtarve, mbretresha e hijshme si flutur, atdheu ndrror m i bukuri ndr t bukurit! Qeshja jote qeshet me ne, Rastsisht npr rrugica, Nga Karl Marksi i pazaris : Gjer tek mendime e mia me ngrica! Nga frymzniet n rnkime sekuencash: Bjn buzore mbi gjinonima Shijojn trufeun tnd, Me luft klasash dhe mandolina!

169

Dallndyshe ndezur keq linjave t tensionit t lart: Duhet ta pranoj q macja sht e paqt! Qiri magjik je ti pr meshkujt, Boshsive t vdekuris fjetur, Zjarri im n besdhnie, N lavdi-shpelln me gjeni t heshtur! Platoni sht i Platonit n mendim, T lindsh do t thot t jesh gjall! T rilindim e t str-rilindim mos nevojitet vall? Q nga klithma e par, deri n t fundit ofsham: M e bukura gj n jet, m e hidhura gjam! N nj rikalim t ri ndrror, Flakza shkrepsesh, mes filmave Ti vuaj nga knaqsit q van, Mes ekiit t mjalt dhe tingllimave. Me dy duart e lshuara: Ti rrezikon t takosh nj markez n katunde Vihem vullnetar para teje: N qeshje, knaqsi dhe prhumbje! Bruksel, E Premte, 1 Mars 1996.

170

48. HAHAHEL E FOCALOR Luft mes Engjjve dhe Zanave !

kushtuar : Claudia Cardinale Nj plan nga : Milos Forman Robert Zemeckis Sergio Gobi Tim Burton Mel Gibson Sergio Leone dhe Peter Jackson

Aq larg sa m kujtohet gjithashtu, Sgjendej fraz pr ngushllim, Shtegtaris si bohem i thekur, Knga dashuris, nuk ish refreni im N rrugnajat e kalbjes, zhbrjes. rrug t uditshme. Ec e ec e ndal! Rrzimin tim t tanishm: Bju t lutem engjlli im sensual! I kam dashur rimat e tua t lira, Duke prkdhelur diellin tnd thekshm, Ti je muza e muzave q shpreh, Pikn e rrzimit tim t prjetshm. Dit dashurie pa asgj e feste, Maja shprese me gjmime dhe dshtime, N kryqzimin e marramendjes: Ti prkdhel qeniet e fjetur divine! Net artesh prmbi bulevarde e rrug, Muzik Jazz n rruglniet pa kthim Stuhi dbore n Bejrutin e shkatrruar, Jet koti, pa as m t voglin dyshim!

171

Rrotulloj t rrotullueshmet e tua, N lartsin e duhur t refrenit, Sepse q n Guillaume Tell t tjerat, Sdo munden t bjn T bukurat e vendit Treni i fatit, jasht shinave t ndjenjave, stisjeve, Gjinjt e tu velin jasht t gjitha braktisjeve! Bruksel, E Hn 13 Maj 1996

172

49. PARAJSAT E DASHURIS

kushtuar : Grace Kelly Nj plan nga : John Cassavettes Robert Altman O. Sembne John Carpenter - Steven Soderbergh dhe Paul Thomas Anderson

Brenda brendsis s brendshme, T gjitha shenjat e lindshme ngjajn me shpresat tona, Fortunat e shirta sjellin kujtimet e dallgta, N thellsi t qeshjeve melankolike. Shtegtojm knd-skajeve pr tu ndodhur n fundet e bots, Ku divi gllabron malin me nj uri t brylshme, Pa fjal, pa kufij makar edhe t mjergullshm, Dhe dshiron lugetrit e padukshm, N trbim pr t kaluar muret. Si mundemi t jetojm irnosur sapo drita e diellit na sheh, Kredhur n t keqen e Kozmosit, thrrmuar si nj komet pas prplasjes? N zjarrin e syve q ka, Rithan shpirtin e saj me bllokime prskuqse zemre, T gjitha ngjyrat e varsis s pjesshme, Zbukurojn me ornamente kreshpat e nostalgjis, Vulsionet e saja reagojn n fundet oqeanike, Pasiguria zbehet e tretet, N lumenjt e egr t shfrimeve. Koht e kallkanta shfryjn n vesht e nats, Nj fjal ardhur nga larg:

173

donjra prej bluve, pret ngjizjen ors vendimtare.... Si mund ta tjerrim nj muzik, Prplot me diej e kurora ylbersh? Thell n plotsim t JON-QENIES, perdet e hollshme, Shmbllojn si vlag, tjerruar nga brendsia e kohrave, Bota e fluturakve na kujton, Zgafelln e boshatisur t ndrrave t ikura. Pasionet e saja t krispura q tulaten mbi dshirat e trallisura, Asnj njeri q ka kryer duflashe thellsisht t krisura, lirim nuk ka vese n jetn saj t lisshme, Rniet e poezishme q prmbysin amn e tokn pjellore. Si mund ta gatuajm nj koh t pafund, Me flokt e saj, Pa asnj t ardhur nga dimri? N vullkanin e buzve t saj, Gjuha prhap palcn e dashuris, Skalit sensin e trmeteve , Glltitur me llava t mjalta, Hna shprthen erotizmin e saj argjendor, N ylber shndrin ballin e tij, Tuntaku hirues shugullon npr t, Qensishm, si dhurat zanash. Shendevera jon shtrihet n shtrat me nj balen, Nj mirazh rre furr e gjall, Prjetimi i mrekullive nuk ka mim, Beli yt m ngjan me nj zikitje uji, Si mund ta zbukurojm humbjen ton t padeshifrueshme, Me nj fyl a me nj gjarpr.

174

N shprthimin atomik t bashkimit t kokoshit e pulducit, Thurthurja ja heq duvakun sekretit t pjellans njerzore, bizfitilat katosur mpilojn mendur mes tyre, Gatuajn burrzamet e shenjta amshore, Nj trampaj ariu shfryn tek hundt tona t vockla, do shprthim t qeshurash liron ah-amat, Nj oroditje yjesh nakatosur, q shfaqen thekshm n blun e qiellit, Pikrisht n rikrijimin q shkrin dshirat e saj. Njri npr ferre, tjetri n parajsn e premtuar, Drita e krijimit kruspullon trupat e engjllzuar, Ju krkoj t me rikrijoni pr t m prjetsuar. Si mund ta sundojm t vrtetin cep me pesh t kohs, N katrahurn pluhurosse t shekullit, Dhe tradhtin e gjysms son, binjakut? Bruksel, e shtun, 30 nntor 1985

175

50. KALIMTAR I KALUAR PREJ NGJARJEVE DHE I RILENE TRAGJIKISHT PRAPA NGA KOHA
kushtuar mikut tim : Pierre Clmenti Nj plan nga: Michal Cimino Terrence Malick Stanley Kubrick Katherine Bigelow dhe Stanley Donen

Tek sa vjen shmbllen larg e larg npr ag, Kristalosur shpirtin shoh, rikrijuar koh ndr koh, Fjalt zhbr, i bj nyje npr yje dhe i kredh fort me endje npr dhembje, ndrrat bukur eterisht i fsheh udhve pafundsisht, mall me nur, lehtsim n kt ritakim Fmijri kujtim-harruar fund e krye pa-gatuar, E n fund,motet-gjm dhe kujtimet plag-ln, thell me mime. M e shtrenjta kujtes-ndezur, flashket n t dobtn drit fshehur, Fishket det pa nocione, n sojnin fisnore, leht-leht, T tuat konture fluore si krua, shndoshen n heshtje, Kjo trheqje dhimbse a sm m jep t drejt Ti hedh shenjtri t pars bredhacake rastsisht shfaqur, vetm! Me hapa tundur, kemi pr tu humbur npr kodrinat valvitse, Si napa t pafundmeve mjegullore, shndritse, Hije-lugetr t paepur, fat-thns t kredhur, Flatrat tona puplore do digjen-shkum do shqiten - pa fluturuar... N skelat e paranisjes frymojn shpirtin tnd, E ti krkon nj kotsi-pllaj an-e-knd, N katrahurn askund-par, Q na vesh me klithma e lotnaj. 176

Mrmrit mahnitje-marrjesh me murlane, Trupi yt ciflrohet, npr rr kundrtohet, Kaos frym e rrethues, bukur fort darfullues, Q guros fjalt e tua e dshirat i shirnos, Fjalt e ngrira n kallkan, e namfshira, Zemra merr ritmet e unit, kur mbrrin pragu i gjumit, Refuzuar n krah miqsore, nuk do kthejm pa shuar vrulle. Gjeografis s zemrs tnde, ti shtegton vende-vende, Drit pr syt, identitet shuar egr n rrmet, Zgjo idilin, dhe kthe ndjenjat q rilidhin. Ato trajta bashkrimi, qen mes nesh shpesh-e-shpesh. Rebelimi i idilit, t zgjon ern e ekzilit.... Qan e qesh, kujton ngrniet li-e-lesh, Dhe motelet anonime, si pasthirrma kreshprimi, Rrugt qorre nakatore, sendet prore , Thithrimat e butsis njerzore. Por nj engjll n udhtim zemrn tnde puth me shfrim, Edhe syt ti pshtjell me nj dell prkandell, A t huaja jan vall pshertimat e agimit n rrall, Ngjitur shijes tnde t rrugtimit? E mandej, ndrresa jote e shfilluar ksaj bote, Form e dhembjes krejt hutuar qelq-rrethuar, E me duar gangalucse leht kuar, udh-fille e vrtet, gjer tek dielli npr mendje. Gjith betejat e kaluara ti kujton n hidhrim, Heshtjet-krisur, gurguleve t kti shekulli n rrnim, Dhe t shurdhtat prgjumje, dhimbje-dhnse prej stuhive, Flett e tua deg-gjigante afr-larg npr ikje,

177

Forcat humbur si fmija, n nj ndrr makth-e-gjm Shtrydhur nga nj zgjim i beft, n harres befas ln. N kujtes thirri-tirri vendet q ndrruar ke, T gjith trenat ikanak, magjiplot prmbi dhe, E me shfillje formsuar, zgjatur-zmbrapsur hokatuar, Lotsinajave t detit, tek shtegtojm bashk drejt qiellit, Dlirsin pr t lar, vjedhurgjetur, lagur-thar, Mjegulluar-prdhunuar nga t vdekshmit. Ja-ja Hadi, ne kundrojm daljet prej tij Ngjyrave t krisura t vllezrve lubi, Heshtur-cytur, duke u vetpyetur me shfrim, Cili qytet i panjohur na ngulit n rruzullim? Ka pasur dikur fole t prjetshme thell n zverkun tnd, Nn t pastrn hn, shprthimi i lkurs tnde zn, Dhe valt e mos-thnieve, Mbledhur npr dekadat e lnieve, Urgjencat e pannshtruara tentakulesh, Nyjosur n fytin tnd trmetues, Si mund ti shuajm mijra dshira t mdhaja, mjegulluar n mjegullnaja? I puth si kukudh qetsisht faret e tu t fildisht, N perandorin e dashuris-eter, Misteri bri thell n ty, nj errsir tmerr. Memecria m merr, fjalt gremisen n hon, Trupi im gjysm- vdekur shkumzon, N plazhet e kohs, t njohjes, Nuk e di pse m duket se po prjetojm gjrat, Prpara se ti emrojm, N gjith-etjen zgjuar t rinjohjes. 178

T tradhton baskishtja jote, oqeanit gjuh-gatuar, Kokfortsia e pendimit, histori n dram bluar... Qoft dhe nj kaurrel i vockl q fajtor mbi vllezrit del Pasi ndjen flakt e ferrit, krcnimin e eterit, Kapi- shtrydhi largsit e dhe zemrosi pafundsit, Ke pr ti gjetur ndoshta rrnjt e emrit tnd. T drgoj nj flor mendimesh, me korrier t nisur hert N fundin e nj drgese, nj kristal i kthjellt N gjeometrin e ngatrruar t harrimit, kap galaktikat e mia t gulimit. Pllaja jote e ngroht, krijon shtatin tim t fatit, Npr lumenjt e ngjarjeve, rizbuluar n shkum, Ti mendon pr masakrat e agimeve t rastit, Dhe t qeshurn e yjeve t largt, Q prbindshi i pamundsive ka glltitur, N shtitjet e tua krejt jetshkurtra, Zemrs s nisjeve t muara, kujtohu, Vdekjeve t yjeve nuk u kushtohen ceremonira.... Ne mbjellim lulet e nj jete blatuar fluturimeve, T pasigurt n parashikimin kush do t shkputet Nj pyetje q na ri ngjitur, si koka mbi supe. Pafundsia m ka shtyr aq larg si nj lutje, Vllezr human: n kufijt e drits tutje, Dallgoret a absurditetit M jan mbytur n ujrat e misterit. Bruxelles, le 01/03/1989

179

51. SHMANGIE BRIGJESH n udhnaja, rastsisht ... ( pr JET .... a DASHURI ! )

kushtuar : Cameron Diaz dhe Jennifer Lopez Nj plan nga: Paul Greengrass Michal Winterbottom Henry Storck Michal Moore Mike Nichols dhe Philip Noyce

1. CAMERON DIAZ Kridhu qenies sublime, si shpirt i nj murmurime, Si fill i artuar, q dashurin ka rrjetuar, n log. E vetmja pem n breg, hija jote q shtillet shteg m shteg, Shtoju vlagt e reptilve n tapin e zhurt, argjilave.... Dy anijet tunden-shkunden Amazonn ndjenja-plot, brigje kallamitur. Kalojn ikshm Kordilieret pran humners s Lajthitur T vdesim t liruar, ose t mbytur n gjak, Ekstaza jote jep shfrim dhe kngt e tua japin gaz. Diell-znies, fill prpara, kufijose jetn tnde, kohn e zemrs, Thithe si nj efekt lutjeje mbi ekstaz vullkanesh n gufje, Reflekset e drits shoh tek rikthehen tek balli yt me puqje. do deg misterioze shpalos nj histori kaluar, thyer ika cika me cekan n malin e gjmimmadhit q ndrit syt e tu, n mbrmjen e portokallit Princ-princoshi shprthen ndrat e tij n flakrim, prball nj gropze t vjetr n zgrip, Kujtimet e t pars dashnore qmotit humbur. 180

Pastaj nj sajim magjik Pastaj e bukura dhe dheut q josh, pr nj marrje mendsh n shklqim briosh me flatra, Risjellje e t vjetrin burim, q prmbyt papritmas dy fshatra. Prmbledhja e shkmbnajave fundoset n albumet mjegullore, Mbishkrime pa fund npr ernaja vdekur ore, Mos e kthe kokn t shohsh prapa... Glltitur i ka shkrettira arat pjellore! Mos duhet ti rrzojm ndrrat e saj n t klithur, E ti vrsulemi verbrisht bots si t krisur? Dielli bn sikur shuan, shkrin akullin e nj varreze Dhe toka na detyron t krcejm valle me rrethe....

181

2. JENNIFER LOPEZ Shiu me gjyma baltanos ishullin ton t ngrohur, Mbi lkurn tnde ngjyrosur me nj premtim t panjohur, Kurth n Tatahouine nga nj Beduin Talus-ian i astuar: humba orn e ajit, se di pse: Isha duke t vshtruar. Gjith ajo shpres shkatrruar nga luftrat pa shkak, dashuri n TROJE, Helena mi shkatrroj virtytet pak nga pak. Sublim i artsis, grunajave t pakorrura larg Lvizje hidh-mbla t dy kodrave n pimarg Fazane e gatuar, latine e mrekulluar: Port-qiej loti njohur-pa, ndalesa t sajuara koti, aneknd, Rrjedha ime q shtegton m t mirn velbardht t mendimit tnd, Dhe takimet e rrqebujve, n pyjet e egra me mjaullima tunduar, T kan ln mijra aroma ndezur, shkumnaja frutash pr t shijuar. Ti ke pire gjith vern, gjestet e lakuriqta, Lulet krijojn rrugn e tyre mbi ndjenjat e verigta, S ka mbetur asgj, prmbarimi mund t kaloj pr be, i shndritshm e martir: Lexoj n mendimet q ti ke Nj dark von, nj tren... nj tren pr n Afrik ku do piqna, N britmat e bukura valsore, fati yn rrnohet shkalloreve! sht jeta Baby, e quajtur Beyonce. Posht dem-demosjen s buzve t fryra, kah-lahoreve. Nuk rrezikon asnjher grip! 182

uditrisht nuk ua ke frikn ftohnajave mizore, Padre Franois ka pr t pritur n 8, tek rruga n zgrip. Thuaj m z t ult, ktu klysh buburreci, Ka ndonj gjuh qiellore pr t dehur shpirt-blusin tnde rinuar, Do tju fryj me zgjedhje n vegime, Duke br kujdes mir e mbl pr shndetin e gruas sime! N cep t rrugs s kalldrmt ku luhet nj fat i blatuar Mizori t pa-riskueshme dhe padrejtsi q jap uri, n nj t pr-dit-shme t njohur, plot shi q mundet t na kalb t gjithve n lojrat tona, shpresojm, turremi pr sukses, ndjekim dhe biem pa shpres! N shum urrejtje bosh-krijuar papritur, Nga njerz q mbin dheut krejtsisht rroitur... T gjitha mendurit kan nj mim t shprlar, Kam par at q Burri ka par! Rijep dashuri nn sfondin plot me barbari, S paku ha dhjet fiq n dit pr t lar misterin n shi. Po ti memorizon errat e ngjyrat e peizazheve bots, Kot ushqej frikrat e mia: ti ke peshn e moshs. Ti ofron vshtrimin tnd t fundit, pr fatkeqsin e t tjerve, prekur thell, dhe dorn e mir-brjes, fmijve t sakrifikuar! Dashurohesh kohrave t vshtira, n dimr sikurse n ver

183

Gjith nostaligjia rikthehet, n burimin e rilindjes, nj dridhje e fijes s barit, deri n folen e dhert t insekteve, n edenet e fmijris plot turp, gjer tek vjelja q u bn mangove. Eminem- eminenc: mirserdhe n grup! Si heronjt n Hollivud, ti puth mijra dhembje, Un jam i lir t sjell imazhin bardh zi, ekranit vjetruar, Mjegullat e dashnorve ikur n hon-heshtje Dhe ngacmimet me thonj n rinin e shkaprluar. Mendoje pr ngrnien e shijshme mngjeseve mbi bar, Dhe biskotat e freskta, gatuar n dark duke pir, Vrullet e tua t mekura, tek zgjonim mijra indian t lir, E n fund pr fjalt q shpiknit q na bjn akoma mir.... premtimet pafund n nj bot ku sndodh asgj! Farat nisur i ke udhnajs, Npr shpalosjet e ndrrave, sy-hapur, Si arm q arrin mu n pikn e nevojs Pasaport pr n Dajt-Tron, endjen pa vdekur, Ur kaluese e dashuris, estament i heshtjes s bukur: nj burim n Bakenour , e ka msuar vallen!

184

Kalrues i iluzionesh ...Muzikant i nots par: ti ishe teksti i kngs- dikush tjetr refreni Valt mbushin mbretrimin, E qeshura shijon si bajame karremi ... Do t ket ardhje e riardhje n luginn e luleve plot all, pamja jote nj piktur e bukur nn gushn q pret. Padurueshm, fashit qndresn... Hidhe, flake t qenurit mbret. Nse dshiron t vazhdosh, strviti n vrapime, Reth e rrotull zjarrit, n kulm zjarrmie e vluf, Jam i qndrueshm gjer aty ku sthuhet Shuaju pasionesh, pastaj zhduku si hije, Si nj e panjohur, shpartalluar n prova mirsie! E premte 26 nntor 1986, n Bruksel

185

52. BALADA E KARDINALVE

kushtuar : Isabelle Adjani Nj plan nga : Carol Reed - Orson Welles King Vidor Kevin Costner Jiri Menzel - Marta Metzaros dhe Ivan Passer

Tru-humbur n qeshje, lindjes se agut t but, Dete prmbyss e llav djegse pr pyjet, Shenjat e tua shfaqen porsi nj tambur: Anije e tejdukshme q n munges ngjyhet. Poezia nuk e pret kurr murrlanin, Kngn e dashurie n portat e ankorimit, Lot pr tu derdhur, dhimbje n gjm, Po kush, pr arsye.....t jemi fat-zi-thn. N t katr pikat kardinalt, Buzqeshjen tnde pikin n delir, Nj z qiellor, i but, dhe i flashkt M bn t braktis t gjitha armt E tu bindem furive t mia gjith zhurm. Kur ti m shtrngon fashitem n fron, Harroj q ka vajtime rrke prjashta, Ndrkoh q ti bn pothuajse mbretin Agon, Blusit do m marrin t nesr n flatra. Kur ti m shikon mbytem n vorbull, Thellsive t zhgjndrrave posht e lart N kalimin drejt nj planeti m t mir rrotull, Ti ndryshon si alien n nj ast.

186

Kur ti m puth, un e humb vetveten, Ndr pyjet pafund t zhurmshme, valzuar, Shklqimet e fmijris, magjepsur, Zemrn time ln t dashuruar. Si bardhnaj nga jugu poezia m pret, Kng dashurie n portn e ngulimit, Lot pr tu derdhur, qndres q thrret, Po kush... vall duhet t vuajm trishtimit ? N katr pikat kardinalt, Buzqeshjen tnde pikin n delir, Nj z qiellor i but dhe i flashkt, M bn t braktis t gjitha armt, E tu bindem furive t mia gjitha zhurm. Nj shtje stili fisnikrie dhe kujtimesh pa fund, T duash njzet shekuj prpara lindjes, Prgjat simfonin madhshtore e fillese t heshtjes. E shtun 22 nntor 1986 n Bruksel.

187

53. KONTINENTE DIELLORE

kushtuar : Marguerite Pinto Nj plan nga : Jerzy Skolimovski Alexandr Petrovi Goran Paskalevi Niko Manchevski dhe Peter Greenway

Brenda rrshqitjes , ikjes gjarprore, shkrumbime n zgafell t zemrs diellore, Mos kruaj tmthin pr mendjet q kalojn La Manshin, Folen ke pr ta ngritur papritur, n nj cep t zemrs tnde tronditur, Me puplort guximtar, t fortt shtegtar, Nisem dshirplot, ndrrimtar sy-lot, me flatra Pegasiane, Qiellit t grihosur, n mjegulln Londoniane. N aftsin e zogjve pr t kuptuar stint, Fluturimin qiellor, merr kuptim divin Si ndrrat njerzore n vajtje-ardhje q zgjasin pa pushim. T shkruajn nga larg, nga nj vend i pushtuar, Shprthimet hyjnore, harmoni-shkatrruar. Hna rigjen misteret e erogjene, trhequr n fije t perit: me krkim- zbulim! Deklaroj: Jam nj terrorist i ndjenjave! Zbrazm mua, mbushm mua gjer n shkatrrim! Oh romantizm hnsor stisur n shtatzni, Rreh e buet vrulltas n njmij-e-nj vite vetmi, Oh-hejs dshira prvluese pafund npr iknaj Shkurrnajave t harlisura skaj-prtej-m-skaj. 188

Shkrettir-pafundsia that-thatson, ndjell vrull-krisje vullkani q djajt nga gjumi zgjon, nj e qeshur mbloshe vret, nj engjll po thrret Mund t vish me vshtrimeve, ti hedh prmbi mua, Q t marrsh me qira, ndjenjat e prvlimit Mrmrimat edhe gjestet, cepeve t padurimit. Ka dhe krime, krejtsisht t papranueshme, Pr yjet e blatuara, galaktikave xixlluese, M drgojn shenja, faljesh, dhe ringjalljesh... Varfrorja dashuri, si dbora fundosur marsit Mos i kthe nett e mia, - n hone t katarsit! Nj krijes e kruspullosur, po-po jam o miq t ftuar, Kam nj etje t rrnuar, sa kozmosi se nx dot, Asnj oqean a det nuk m vjen pr ta shuar. Oh demusha mendurak, thundroni fushat me lule, Oh ju buz drithruar, kuqaloshe mjalt-ofruar, Aromn plot me jet, marr lkurs tnde, parfume. Ngrthyer orgazms time n dehje, Dua t banoj n syt e tu t kaft, Duke frymuar ah-et e jets npr bredhje. Shpirti derdhur brendsis, krkllim e xhungls, sht zjarri i dashuris, jep dhembjen flugs, Pikrisht kur qeshja jote, rreh pafund venave tmia, Pjalmi yt shpon thelbin tim, zgjohet batrdia, Trmetoset shpirt-krijesa, zemra bn trompetn,

189

Si n prag t nj smundje, teksa braktis jetn, Thirrur nga cirqet e detit, baticave t rrmetit. Ja pse ti kam njohur vendet, fijet e sekretit, N lartsit e lindjes tnde, ndrit nj rreze prdllim, Si nj lule burim-rritur, e shtrenjt pr do takim. I prhumbur shpirtsis, npr psalme qetsie, I hap portat e pafajsis dhe flatroj, Pr tu ngjitur n sferat e tua t lartsive, Misteri sht kthyer n kredo, si vello mrekullie. Oh serenata or-stisjesh dhe hapsirash kurr- fluturuar Oh klithjet e prsosjes ndrruar gjat, Q errat t kan sjell freskut n mesnat! M 10 mars 1982 n Bruksel

190

54. LUHATJE E PAFUND NN FLAKT DJEGSE T JETS TNDE PLOT BRUM

kushtuar : Ava Gardner dhe Romy Schneider Nj plan nga : Jonathan Demme Michal Mann Karel Reizs Youssef Chahine - Fritz Lang Robert Flaherty dhe Georges Stevens

Pikza Zero nn dielltoret e ndrrave, Dhe mirazhet syvrasse t reklamave. Nn hijet e kulisave, fmijria jote lotuese n jet Nj tresh-treshore prrallore, djeg vesht e mi prmbi nj thngji, Dhe ti, ti-humbur kolltukut n limuzin, lpihesh nga nj mace e zez Lavdia ime bn ujitjen nn nj shi zhgnjimesh. Zgjedhoj minuken tnde n t ardhme ngyrhumbur, Pr shkak se smund t duhemi cepeve t nj lugnaje t bukur, kam ekzistuar dhe ekzistoj n nj lagje vip n Split! Nj pickim n zemr, i hidhur, mallkues, n ditarin e ors 20 t Shndreut, Bn gufosjen e lotsive hormonale mbi planet e tua t dshtuara, por n dushin e Alfredit: ti bhesh e bukura e dheut. Ngrthyer nga nj rruf e papritur nn nxehtsi djerse, Ti vajos skeletin e peshqrve zhveshur nga mishi, Ne vijm t fshijm nj kurtizan pr nj presje, Pikrisht gjat koks q nxjerr notat e mia sekrete, Bulevardit n muzgtir.

191

Menjher pas krcitjes kimike, tek vij, Krkoj trimrit e njerzve t von Afirmoj n emr t mbretit dhe t dhomsit t tij, Q eleganca jote mallngjyese shprthen n mesin ton, Nj mirsi e shumuar n shums, nj mirsi me shkronja t mdha, nj sulm mizor t nj qeni pit Pitt Bull Krkoj t ngrthej ikjet e britms, T pashprehshmen rreznaj t drits, N kryqzimin mes dy fjordeve largan, Oshtimn e knduar n shpirtrat tan, Prpara zemrimit t nj lordi plot pam, N vendin e famshm Bal de Laze N nett e paparashikueshme, Erotizmi yt, ka humbur vlern soditjes, Vonon zbarkimin e lypsarve, n sheshrrugn e pest. Flegra e majt ka pasur e ka prkryerjen, T skulpturave t imta Acteke, Dhe pamjet e tua prej dive ushqejn blloqet e eqeve t mirbrjes n eks, mos e kalo ushtrin n t majt pa testuar prodhimin e ri durex, ekstremi i majt sht plot helm: Paparact flashojn gaznajn e trishtimin t zbeht Ekranet e tele-realitetit bjn far mbetet. Flashojn nj kope buajsh q vrapon, Fantazojn mbi kodrinzat e mia!

192

Thellsia humbet n rrugt pa fund t anijes, Dhe vetmia q rrethon, i dashur at Gilbert Miqve t ln rrug-m-rrug, mbi kok pa ati, Oh njerz t prbuzur, bashk-ngjizjes,.... N kazinon e qepeni lapanjos: edhe Aleksi m ka braktisur Ne rrezikonim s bashku n Tom Nntor, Mbi rilindjen e shklqimit t humbur t tempullit n batrdi, Gjith shklqimi yt humbet pafundsisht, Gjrat hyjnore t shenjta q ne i kemi do dit n sy! Hna ikos lakuriqsin tnde fluore, Gjat nj dridhje t egr dhe t dendur si nj pyll, T kaloj furtunn time: nj Bunker shqiptar! Udhtar i pandreqshm me rezultate djegur e przhitur, ansoret e tua m plqejn, mbrmjes n t pritur, Ti zgjon ekstazn amazoniane n humore, Krkohet pika jote G Ngrthen trupat t etur-fyell...or e Nj hardhuc shkputet nga jeleku yt i grisur, Udhzuese pr n qiellrat bluhosur. Ne i afrohemi ngadal frutave hyjnor t jets, Pi n burimin tnd me shklqim t pasosur, Nj balon me oksigjen rrzohet prmbi qytetit e mjegulluar, Por cili shatrvan shprthen prmbi shpikjet q jan shuar? Ke qen nj krijes e panjohur, mrekullia e shpallur, po far gurre rrjedh n mirsin t tnde t kallur?

193

Mbi pjerrtsit e dborta t trishtimit q ke, Ti shmang nj Vaterlo dhembje prmbi dhe. Ngrihu mbi qeshjet djallzore t qoftlargut, Q ti i pastrojm dashurit e turbullta n prag t agut. Nn diellin e tropikve t lakuar, Shum pigment pr ne t dy mbretron, T t l testamentin e nj nimfe harruar, E njohur prej lidhjeve t saj plot pasion(e)-krua, Pastaj t blatohem n shkum lumenjsh, freski-mjaltosur: T fanitem i paturpshm, djegs nn njmij zjarret e tua! Bruksel, e shtun 20 Qershor 1987

194

55. NDRIIM I VEANT BRENDA BARKUT T KUQ T SKENS ( Po firmos pr nj Kup Ver t kuqe dhe Lumturin supreme !)
kushtuar : Jane Birkin Nj plan nga : Serge Gainsbourg Raoul Peck Elia Sulejman Lindsay Anderson - Allan Bridges dhe Cecil B. de Mille

Ngjatjeta nga zemra o e bukur Zhan, Kulpra e dashurive shkulet n gajasje, Pyllit t dendur t ndjenjave, fshehur fjalt jan, A ke prshpritur ti shpresat e voglushes se hajthshme? Mos nguro, nisemi drejt Babilonis, Ndrkoh q t gjitha rrugt e jets s skajshme, ojn n Romn e asgj-trishtis. Ah po ajo, femra e mishit dhe e rrnjve nervore, E qarjeve me vrull dhe e gjakut t trokthit, Nn vrullet e tua t forta djaloshare, Ka pr t mbir nj lule n shkrettirn e Gobit, Por dhe sensualiteti yt q nga lindja, na bn t mendojm, Pa ecur port pas porte n fshehtsi, Q sht e mundur gjithka q krkojm, Kur mes t gjithfuqishmit gjuetar dhe viktims Molon nj oqean me dashuri. Megjithat mos mendo ti faljen ta marrsh, N dhembjen e fundsive gjat ikjeve, Ka zyra ku tringllijn telefonat e ligjeve! Ne mund ta ngjyrosim zhgnjimin q t vlon, Dhe t prjetsojm rrahjet e tua t fshehta, 195

Deri tek dielli q rrzohet n gjum-hon, Por ndrrat e tua t frikshme e t kredhta, Ve godasin do dit n zemrimin tnd t fmijris. Duke br fill-hyrje n brendsi t joshjes, N ndrrat e babait krijues dhe artistit q femrn don, Ti rikrkon n kotsin e thell t boshjes, T paharrueshmin ast ose orn kur n hn nis marshon, E megjithat shenjs s drits, fshir nga koh-mushka, Vjedhacaku, nuk krkon vese nj pako me verdhushka. Ndezur dashurie pas trheqjes burgosse t mishit t skuqur, Si mund ti rezistojm overdozs s ndjenjave, Pastaj kjo zgjuarsi natyrale strukur, Dhe ky ndijim i skajshm epthave, Q t bjn t kapsh thelbin bukur, E donjrit jetsor q frymon, Ti japsh elsin e thelbit (Hape kafazin e shpirtit, kam pr tu zhytur) Vashrisht vash posht dredhjeve t shtatit tnd hyjnor, Ti mbart me vete thelbin prej zane t qart si uji i kronit! Dhe hidhesh prpjet si macja bardhoshe mbi mbulesn q prvlon. Tulka-moll-burbuqet e tua bjerrin e tjerrin, Gishtrime prekjesh t pashterruara, Q gjejn zemrat tona thekur pr afsh-ferrin, Si nj furtun prmbi rrn e brigjeve t lakuara, N klithmat e shikimit tnd t shqyer, Frymmarrja e prshpejtuar zbret nga qielli, Prkthen nn ndjenja t forta ngjyer, Nj oqean me dobsi zhytur s thelli...

196

Plagt e vjetra vn n rimat prvlimit, I pafajshm dhe fajtor jam lindur prball njerzimit. Prpara ligshtis tnde datkallse, T kundrshtosh arenn e belgjizuar, Dhe hedhjet tua t padurueshme, Me ligj t parlamentit evropian sht e ndaluar, T blatoj nj shend-ep me vargje ujore, T nj tribuje gjigante shnuar me nj vul zjarri, ika-ika, shndritu Zhan hyjnore, Pjest tona a sjan copa t fryra pak si frikshm, Ne nuk i shprthejm n t teprta puth-puthitjet, Moalishtes gjigante kallamitur kridhen! T gjitha fitoret pjellin nj rrzim t njtur, N humnern nga zjarri, uji dhe toka krisur. Por megjithat, duhet t mbivendosim frikn tnde, Dhe ta veshim me respekt prpara ktyre miliona njerzve, Q presin n ty, nj refleks t shtrembruar n knde, Ske pr t qen n pikn e shnjuar q ti tutesh: Rro humbjeve dhe trmetet e tua n dhembje... Si shenj pr t vshtruar dashurin drejt n bebe t syrit, E shtrenjta Zhan, folm pa pushim mua skllavit t yllit: Je i vetmi poet q mundesh t sjellin zjarrin! Prsosmria nuk ka qen kurr e ksaj bote, Lidhi ku t duash, pjest e shpirtit me flet, Dhe lri t lundroj n zjarr, pamjet magjiplote . (Ne kemi pr t br mir n nj tjetr jet, Pas testamentit t nj dredhaku poet.) Ti i dshiron t ndjehesh e torturuar, me fytyr t ngrysur, Mallkimin e Zotve, shikime t shkatrruara...

197

Kjo rreh dhe kjo t dhemb, pr nj shitblerje t trysur! Fjalt nuk jan vetmse melodi t rinuara, dhe nj pik ndalese, q ngre emocionet mbi ballkonin e bots! Nj Lolit shrbimit na ndrpret, T voglat frkuese ftonjsh t kapedanit Nelson, Dshirojn lule t freskta n seks, Loj lndimesh t kushtueshme page q pikon... Prshndetje Baba Bodler Ne nuk luajm me mortjen, mbi ajrin e violins n kurth! Ujite mir vreshtin n Karmen... Amen njeri: Njqind prqind pambuk. N lulen tnde Alhambra, thyhemi n belbzim, Ne i kemi dashur klithmat e lezetit, Uragane n shprthim, Ktu posht, i pari shprthim fundosje epshit, Vetm oksigjeni e bn ajrin t thithshm! Dhe t themi q darks s kaluar, kam shprfillur shiun dhe dhembjen e belit, pr t pir pamjen tnde, przier me luhatje e ndjenjash, kam dshiruar kllapin e heshtur t dembelit, shtoju dhe nj vlla t pritshm bujar, dhe trishtin e nj peizazhi Flaman, q t detyron t prgjumesh me nj familje delfinsh t bardh. N vetmin kulluese t portit t Anverss. N t kundrshtim me vendit: Ne duhemi si t lajthitur... Mjegulla e dendur fsheh qepallat e tua t bukura, Prpara arritjes masive t detarve t venitur, (M fal o Engjll: Mbart t kaltrn vrasse!) 198

Duhet t provosh prekjen e shtylln kurrizore t jets, E shtrenjta Zhan... Sjell me valixhet e mia nj rrezatim preks, Mos duhet t hyj Zvicrs n dogan, Bankiert e saj e adhurojn poezin e jets. Dehur n zemr e n libra pa an: Kam frik q njra nga Tri Zvicrat m dorzon. Pr t gjitha kto arsye ndrruar dhe shum t tjera akoma, Q zogjt i ukisin qetsisht fare afr: Mendoj pr ty butsisht...fmij e madhuar n porta, Prralla na ishte nj her vjen n t tanishme t pastr. Bruksel, e hn 18 maj 1987

199

56. NDRR MAJMUNI

kushtuar : Muriel Galerin Nj plan nga: John Ford - Howard Hawks Don Siegel Glauber Rocha - Tony Scott Sydney Lumet dhe Sydney Pollack

I dashur im Kolomb, prbj pr ty, t vetmin zbulim. Ktu n kt bot t re: Nj vez pr fest! Mrguar klandestin npr territoret me epsh-shfrim, Parfum i leht nn deg, Shija e fundit e manaferrs. Penda ime e prart n bojn e drejtimeve tutje: mos mi prek flatrat e fllad-dshirs Valt e tua t ringjizjes m ndezin keqas n prskuqje! Hiri yt m jep gulfim, bn rrotullimin e planetit tim, (Ngurosur t gjith poett tan) Brigjeve dhe shbrigjeve, ma blaton qenien e pranvers Krcej mbi sezonet e tua: Po t korrurat ku jan!? N uj-qelqet e jets, jo t friks, Ne ngojojm flluskat e dashuris, Puthjet e tua me udhheqin drejt zgjimit t dits. N ngulmat q vijn fjalve t mia, si turjela shpim-veshsh, i oj mendjes mandarinat e tua, prpara zgjimit prej epshesh Koka jote mbretrore mbi tufn e murgesha fluturon, Beli yt i holl bn shprdredhje ajrore, Un e pickoj pikrisht t q m pickron.

200

Ti bn shprthimet e mia diellore, N ditt e tij... (Pa kremra hnore) Q nga koha e Augustit t art, Oshtima jote me ndjek pas, prore. Shprthe ti-hyjnore, Romeo st pret e uruar! Petoje mir tulin e shpirtit me krem-nutel, Ke pr ti pasur t gjitha stolit e gishtave praruar. Bruxelles, e Enjte 16 shkurt 1995 Nga Valentini pr Valentinn N ora 4 H t mngjesit te Kantina

201

57. EL PASO DOBLE

kushtuar : Aurlie Coppens Nj plan nga : D.W. Grifith Akira Kurosawa I. Takahata Shohe Immamura Ozu Naruse dhe Kenji Mizogushi

Nga marsi n batic-zbatica, shpirti yt mbi dallg-shkumatare, me ke trallisur fare. Nga kristali tek Krishti lindur, e qeshura jote e fsheht, m ka zhveshur n t nxeht. Nga Brukseli gjer n Marseje, humori yt prej dallndyshe praruar, m ka lehtsuar T qeshurat e tua me shpirt, zemra jote pa cene sosur, m kan armatosur . Nga gjendjet n heshtje, magjia jote e kulluar, m ka frymzuar. Nga zri n zra pafund, nga fjala n fjal shtuar, t kam emrzuar. Bruksel, 23 Tetor 1999

202

58. SI NJ LUM
kushtuar : Marisa Prieto Nj plan nga : Hou Hsiao-Hsien - Zhang Yimou Tsai Ming Hang - Chen Kaige Ang Lee dhe Wong Khar Wa

Oh Marisa e deteve t ulta! T imagjinoj t rrshqitshme me shtatin tnd prej selvie, n nj planet hyjnor duke ln perlat e tua plot hije, me ujin e kaltr t Everestit duke zbritur ujvar, ashtu si lumenjt qelibar t vendeve t lindjes mbar, ku vetvriten edhe ata pak salmon mbijetues, pas nj udhtimi t gjat, plot zjarrmi n seksin shkatrrues, pr t prfunduar me salcra tavolinave t kuzhinave nder, parfumosur me hudhra mes sardeleve plot er. Prher kjo thirrje e vjetr absurdistani: E fundmja klithm origjine! Mama a ssht kshtu? Spanja m frymzon gjith kohn, mend ta mbani, me ndjenja t forta, me ngjyra dhe hove pasioni, Kundrshtive t egra nn diellin q djeg dordolecin n hu. Si nj energji krijuese ardhur prej eterit! Nga nj lidhje gjaku krejt antik, Prmbi kitarn q tringllin misterit: Ciganet e ciganve, gjer tek andaluzitt e arabon, T gureniks apo t arabiks: Heshtni mushka, sa ssht von T dgjojm zhangon e atanit!

203

E dua vshtrimin tnd prej bishe q bredh pyllit, Ajo q sht krijuar, sht e br vrtet mir: falma ern e mkatit, melodin e fyellit. Buzqeshja jote e pasigurt n mjegulln e mngjesit, Fraza e famshme q vret, ta kam rezervuar pr nesr n ag, E dua Slam-in nju jorkez dhe rrep-in libanezit, Funk-un e Havait dhe fuck-un guajanez q lag... Mnyrn tnde sesi u afrohesh t gjitha shenjave toksore, Frikn q fluturon, Aq larg n nj kushdrshti t paemrore, Thithur m shum se kurr nga pafundsia pa cak, Vjedhsit....vjedhsit....lreni fare mikeshn e bukur! Kam njohur dhembjen tnde prap, Por pikrisht ktu fillon ngjarja, N govat pr t rrahur sa m shum gjalp! T kam ln kt fjal mistreci, N rolin e dordolecit kngtar nn blun e qiellit, Kukulla ime lexon betejn n prag t krishtlindjeve... Pr veprat e tua si murgesh Rockwell-it, Mjeko mesditn time n katr or! Le ta mbyllim n ferm, faqen e shnimeve t tua sekrete, Kjo do t t msoj t gjuash nj shqiptar t panjohur paqtor! Larg turmave q t rrethojn si lugje, N Houle t Kabulit t gjor, Rimbrtheje shpirtin tim e mos u bj gugushe! Hasta la Vista, oh Muchacha... Mabrouk, Abdoul de la Mancha! Bruksel, 12 Nntor 1999 204

59. KOH E KRISUR ( Crazy Times )

kushtuar : Fernando Pessoa Nj plan nga : David Lynch David Cronenberg Ap. Weerasethakul - Steven Spielberg dhe Georges Lucas

Nga mesazhet n letrat posht ders, dhembje e zhgnjim: Pr ta shkatrruar jetn time kam o miq, Duke marr nj lajm t krisur me helm t zi, Q e v t shkuarn time, as posht e as sipr- n hi. Si nj funksionar anonim gri, T gjith t zgjedhuar n shuarje, Pr t prfunduar n pafundsi.... (Balsamosur n balsam) Nuk kam br kurr asgj me saktsi, A mundet Xhoni t m thot se: kush jam? Kutira t thurura me kartona t grisur: Udhtoj n kujtimet e mia leht, Mesdits tek eci drejt mesnats n Champs Elyse, Tamam si nj lufttar i vjetr i thar-reshk, T kthyer n nj krijes q ska asgj pr t provuar... Popull fantazmash n nj mas t pamatshme: Maort murosen n fund t vers, t gzuar! Fadjont pr Fadosin: kam dgjuar instinktin e t parve, Romancn e prjetshme t rremtarit t vetmuar, M jep mua nj shans, mister Danc! Ende jam(beqar)? unim Tentoj shansin n orn e mrekullis s kulluar.... Ktu motra ime: A nuk jemi t gjith t prkohshm-anonim? 205

Nj ndjenj e uditshme q miraton gnjeshtrat, Prpara zhytjes n mjegulln e engjllit.... I dua krijesat e ndritura n mendje, t msuar e t zgjuar, Mbajts misteresh e sekretesh pa kuptim, T grurit flaman e t pambukut shqiptar Trafikant t t gjitha kohrave: Kaloj kufirin n munges m par ... Kam admiruar gjenijt e mdhenj, krijuesit e pathyer, Shpirtrat e tyre shtegtonin mes qiejve e deteve, T aft t frymzojn rruzullimin e tr, ( fat i vyer), Q kan n dor elsin e jets tnde, oh nna ime, Vdiqa etheve! Jam ringjitur prmbi gjitha shkulmat, Dhe troftat e kuqe ishin ushqimi im i par, Dhe kam pir tasin me nj prshesh t imt, gati t helmt, Duke pyetur veten nse e kaluara ime ka qen shqerrosur? far.... N kaosin e shekullit ngrihej nj murrlan perndimor, Dhe vapa prvluese e Brest-it pason, Barbara m mbjell n lindje me or... Nuk kemi asgj t re Padr Prvert, Fmij i epoks nukleare, Jam i mbushur si nj Gonland mbi kohn e ardhshme, Smund t thuhet se mir ka kaluar ky milener, Me miliona t vdekur, e plot drama, Tragjedira si n koht e dikurshme....

206

Historia nuk ka kujtes, Amnezia dhe hutlliku rimojn, Me t prjetshmen RIFILLES! Nuk nxjerrim msim, nuk trhiqemi fare nga rruga e honit, E gjith e kaluara fshihet, sikur t mos ekzistonte kurr... Aq shum njerz qejfi t thithur nga nj ver e mir, sht sinqerisht nulitet e dshprim, mor burr! Mbretrimi i Thanatosit, adhurimi i t derdhurit gjak, Rivij n kt bot si pasardhs i Sulltanit me tre fatima, Nj rikthim i Erisit, pr t ar prpara pa cak.... Varet si perde nj ajr i rnd, duke fjetur nn grhima! Kam przier katundaret e katundart, Krcllueset dhe krcllusart, Nj Eden nostalgjie m shpon vesht e mi, Me nj muzik divine, t bn t vdessh ajri, I dal nga nj shtegtim i keq: a kam qen vrtet n jet? Jam martuar me hijen e Pessoa-s, Shumuar n t bardhn e lagje t asaj Lisbone, Nj ndrruese m mshiroi prgjat rrugs n Garonne, Oh Tuluz: sa t bukur t kan br n mirsi! Ish fantazmat e vrara, Dashurit e mia q ritrokisni udhni... Speliolog t frymzuar nga grryerjet e identitetit, Kam leje pr t ndjer thesarin e vjehrrs s mbretit, Prpara se t frgohem n tiganin e shenjtit t madh: Jam limonosur n heshtje me prbindshat e detit.

207

N biiklet me Sami Frey, m kujtohet, Erlulet e ashpra t Tropojs, Era e kafes, nxehtsin e Sofrs Burrat e vjetr plot kshilla pr djemt mistrec t kohs, Dhe frikn tragjike t lepujve t kodrs... Kam qen jo larg agjeve qiellore, mblsive joshse, Zrave lirik t fshatarve n lahore, Kngs rituale t femrave q festonin ngjarjet. far gjestesh t qenies sime, Pikave t mia t lidhjes, N delirin e hapsirs? Kam caktuar nj dat n kmbt e kultit t bindjes, Jam zhytur n ujrat e nj gjoli, N mes t mishtarve e brioshve t Kalkirs. Fjalt e urta shiten shtrenjt n t gjitha tregjet, N cilin planet kam zbuluar nj dyqan t gjigand? Prsillej ajri pr mua n plastikat e riciklueshme, Fjalt m ndiznin pa m paralajmruar, Si n koht e shklqimit tim, tashm kaluar, Dhe m ka rrzuar n K.O. shpirti i ndezur, N BIG-BANG-un e shuar, Ku nuk ka m ankesa, as kthim prapa, Prball ksaj lindje madhshtore, Nse ndaheni mkatar (nikolla, 2010), shuhuni pa u kuptuar, por.... Mos mi ngul thonjt n grahmat e fundit ! Bruksel, E hn 15 Nntor 1999

208

60. KANTIER PR JET-SETTER ...

kushtuar : Carla Bruni-t Nj plan nga : James Cameron Ridley Scott Amos Gita Mike Leigh Kennet Brannag - Ken Loach dhe Stephen Frears

Ndoshta npr lugin, Buzqeshja jote el, N kt tren t uditshm, Historia rrugn merr. N gjak dhe n dhimbje, Ve luftra t bra, gjem.... Ti mund t m kishe liruar, Nga fati im i rnd. Bashk ne jemi lutur, Natn nn yllin e kubiut, Pr bijat tona t fundit, Me shkopin e bariut. Fati ma ka parathn, Pensionin e lufttarit t zi, Kshtu prej teje kam fituar, Trofeun e vitit n agoni . Jeta ssht vese nj vark , Prmbysur prej dallgsh sot, T kam dashur vrtet pa mas Sipas Maurice Blanchot

209

Se di ku t kam deklaruar, Tek nj doganier a polic rruge, Blerja n kishte vler, Sallats s mendimeve pa frute, Shkums pas trheqjes s detit, Nnvizoj t vrtetat n gusht, Q pushteti satrap dhe ushtria, T armatosen shpejt, pa kusht. Lugins me pamje akuarel, Buzqeshja jote ndoshta el... E premte 28 korrik 2000, ora 21, ( Prfunduar n Kshtjelln e Ekaussines gjysm i mendur pa Bekasinn )

210

PIRAMID 4

EUROPA

Mes prmes t vdekurve ti ecn pa frik, Fantazmat e t parve n hije-drit , T gjith kto shpirtra q ende jetojn me miliona, Nuk kan fshir dot asgj nga koha, nga jett tona... Edhe gurt flasin, historia me mall t rikujton, E kaluara t thrret me klithma, prkulja nuk t shkon, Overdosent ta Caboche, mister nn veladon, Shikon t lvizin para syve si n nj film t Godard-it O n nj kng magjike plot patos t Ferre-s: Qytetrime t hershme, fisnike, t mistershme Dhe koht e dikurshme lirike t mrekullueshme-epike! Po far bn me t gjith kto bma e tmerre? Me legjenda t pa fundme, pasuri t pashtershme! Dashuria si detet, tek ty nuk shterr, Vlen shum pak fmij, gjumit u thua artisteve plot dhemt... E ti (minori) marshon sfilitur n gjurm q fund nuk kan, T Artistve bohem, e filozofve t ndritur si fanar, T arkitektve t rronitut, shto ktu dhe shknctar, Aventurier e eksploratr t frikshm e t marr Piktor pervers e poet t menur e sharlatan, 211

Shtits e ndrrues q historin kan shaluar si kal... Ather grije shpirtin tnd po deshe n vendin e duhur, Dhe zemrs jepi rrahjet e nevojshme , orn e bukur, N ateliet e ndrrave, me gjithfar konstruktesh, Ksaj hapsire imagjinare, univers paralel n shpirt, Fatalisht, teksa tenton t mbushesh me drit, Mbushnajs s pafundme, nga st kapin syt, Ksaj pasurie me gjithfar lloje thesaresh , Me kta gjeni gjithkund e kudo, n jet kah-mot Kush je ti poet, sa vlen, ku shkon me fatin pse loz? far mund t bsh, t re sjell n kt jet? Kur gjithka sht e br, dhe pr ska mbetur asnj flet! Dhe pa nisur akoma, je humbs i madh n dshprim, Mendues i dshpruar, pa shpresa pa shptim Ndrkoh q ka pasur ktu, n kt vend t quajtur Europ, Q nga fillimi i kohrave, epok m epok, Aq shum krijues t ndritur, burra e bujar e me urti, Mjeshtra t mdhenj me mendjen plot drit e plot dashuri, Dhe aq vende ku dija shihej si nj pasuri e njerzve me vler? Por ngushllohu poet , merr forca jeto n krijim, Nuk sht aq e rnd pesha e artit vllai im, Vazhdo shtitjen me vajtje ardhje pa harruar t pish. Provo thjesht t jesh vetvetja, gjrat ti thuash me shpirt N prmasat e tua ekzakt, asgj m shum asgj m pak, sht koha q veprn tnde kan pr ta par, sht koha pr art! Nuk vrtet asgj: Jepi vetes kurajo se do fitosh! sht nj shtje e thelbit shpirtror dhe ekzistencs ngado t shkosh, Urgjenca e t qenurit i par, instinkt n paradoks! E pazvendsueshme Europ, e bukura Evrope, Jam rrzuar por jam ngritur me shpirtin plot, pa kmb e pa dor: Shikom dashuria ime EUROPE. 212

SHIKIME NGA EUROPA 1. Gjith vepra e artit sht nj udhtim t vdekurish, Q krkon t gjej me ngulm frymn, shpirtin e vet, Q nuk ka asnj shans t ndjek, mrekullin e t qenurit, Vetm n past shpirtin universal t njeriut n thelb. F. Augiras (1925 -1971) 2. Shpirti sht nj drit e fshehur. Kur ne e harrojm, fillon e shuhet, fiket n trishtim; Po kur ne i hedhim vajin e shndetshm t dashuris shpejt ndizet, shklqen i prjetshm n amshim. Hermes, (Perendi Greke) 3. Njmij her e zhgnjyer n burimin e sendeve, Shpirti im madhohet, dhe fluturon plot shend n drit, N shkallt e pafundme t lindjeve transformuese, Shkon tek pema e njeriut, e njeriu tek perndit. Empdocle (filozog grek- 490-435 prpara Jezu Krishtit) 4. Dashuria sht nj fmij qo do t lind, T vjetrit e thirrnin me emrin e vrtet, Dshir (Eros, Cupidon), Sepse n t vrtet sht dshira q grish, Tharmi i ekzistencs. E pasandej ka rreth nesh, Shpirtra q duan t prkushtohen, Pr kt gj , kthehen n dshira, E krkojn jetsort, marrohen, Nj trup krkojn t marrin. Arti grek na i tregon si fmij me flet: 213

Jan dshira q regtijn rreth t dashuruarve plot jet. L.Mnard 1822-1901 5. Sa m shum ta dua tjetrin, m shum e zmadhojm misterin e tij, shum m pak e njohim! W. Lambersy 6. Ajo q marrim nga bashkimi plot zjarrmi i trupave, Nuk sht vese nj przierje, me mish e me gjak, Por n dashurin e vrtet, ka m shum, Shpirti sht ai q shkrihet n shpirtin binjak! F Nietzsche (1844-1900) 7. Ju kam pritur brenda vetes sime si balsam, shrim... E tani m duket, Q nuk mundem m tju ndaj nga gjaku im; E ju, tani smundeni gjithashtu , T largoheni prej meje, ndaj duhet t shkojm, S bashku n takimin ku regtin nj or: nuk di se ciln Auror! G.dAnnunzio - (1863-1938) 8. E nse je bujar mbushu me dashuri, N trbim t transformohu, sa je gjall, shmblle n nj tjetr, shkrihu n brendsi N nj akt q t kthen si metal i pandashm, Ose n nj stil artissh thuaj: jam ende ktu, Pi uj me gzim nuk e di n cilin burim Eternel e personal! n amshim. P. Valry (1871-1945)

214

9. Pulsi i t dashurve rreh n fytyrn e tyre Lope de vega (Spanj)- (1562-1635) 10. Gjith prvoja q nuk sht transformuar, N msim, sht nj prvoj e munguar. E. Cioran (1911-1995) 11. T gjithve atyre q duhen, miq e t dashur, e din mir q dashuria n mendje, nuk sht vetm nj shklqim i jashtm, por edhe nj e gjat luft plot dhembje, rrugtim mes t vdekurish, pr nj rilindje, e pajtim t prjetshm. A. Camus (1913-1960) 12. Dashuria pastron t gjith t palarat e aktit t dashuris. Dmocrite (Filozof grek) 13. M thosh nj mik, nj mik ashik Burrat, nuk vdesin kurr pr dashurin, Para se t dashurojn flen t prjetshmin gjum. N krahun tjetr femrat, gjithmon e prher, Nga kjo prgjumje burrash vdesin plot vrer. Andr Compte-Sponville 14. Dashuria : sht pafundsia n portat e kolibeve t qenve. L.C.Cline (1894-1961) 15. Fillo si poet e prfundo si gjinekolog! Nga t gjitha rastet, M pak jetsor sht roli i dashnorit. E Cioran (1911-1995) 215

16. Ekzistojn vetmse dy mnyra pr tju afruar vdekjes: Nprmjet ekstazs apo thjesht lojs, Q t dyja produkte t eksperiencs mistike, t krkimit erotik, lufts dhe drojs, Po far jan kto t dyja, prball absolutit! G. Bataille (1897-1962) 17. Femra sht dika hyjnore, tjetr-thn, Pasqyrimi i gjith mirsive plot vler, Vet natyra i ka ngjizur n nj krijes t vetme, T gjitha shprthim-kndjet, shendever, Ajo mbledh rreth vetes ata q jan shijeholl, Dhe vullnet e ndrprera nga shikimet e tyre, Femra sht pa dyshim nj burim drite, Nj vshtrim, nj ftes pr knaqsi. Charles Boudelaire 18. Femrat nj logjik t thjesht kan n jet, Plor dshir pranojn ti zhveshim, Me kushtin q m par, ti kemi veshur po vet! Joseph Delteil 19. Ka aq drit brenda nesh, Sa bn t shuhet dielli i xhelozis! E. Cioran 20. Seksi sht vendi i lindjes plot arom, Ky burri gjen vdekjen dhe jetn hert a von, Deti ku shkatrrohet dhe ku rimerr srish form, Nata mbi nj zjarr e madh t ndezjes ton: E ndrkoh femra sht gjithkaja pa kthim: Vorbulla e ujit q thith pa shptim,

216

Errsira q ushqen zjarrin n trbim. Pierre Emmanuel (1916-1984) 21. sht i lumtur burri, Q bn po aq her seks sa ka gishta dora, Sepse femra pr t sht si nj dorez. Znon dEle - Filozof grek -490-430 prpara Jezu Krishtit 22. I bukuri kult dashurie ka qen gjithmon, pr mua thell, Przierje e ndjenjave t larta hyjnore, Kam kuptuar pak nga pak, mendjekthjell q n dashuri, fshihet vepra e Zotit, prore, N bukurin e trupit dhe n tharmin e lnds femrore, Ka aq mirsi dhe knaqsi, sa o diell plot drit, Gjendemi afr gjendjes krijuese amshore, me shpirt. A. Danilou 23. Ndriohuni njerz brenda vetvetes tuaj me mirsi E di tani se kur vjen mngjesi i par plot ylbere, Kur drita shfaqet e sbie m nat n dashuri, Kur mbrrin kulmi i flijimit n jetn e prjetshme, Nj ndrr do t jet e pashkatrrueshme, e vetme, unike. Novalis ( 1772-1867) 24. Nuk mundemi pra ta shuajm dashurin, Kisha ka tentuar s paku ta disinfektoj: Ka krijuar martesn. Charles Baudelaire (1821-1867) 25. Jam prezantuar tek dashnorja ime, Me nj buqet heshtje! A.chave (1906-1969)

217

26. Heshtja sht gjuha, E krijess q ne krkojm. G. Durkheim (Gjermani) 27. Bota sht e mbipopulluar, Kur ne harrojm t duam! Gonxhe Bojaxhi (1910-1997) 28. Nj kujtim dashurie i ngjan dashuris. sht gjithashtu nj mirsi! 29. Asgj nuk sht m shpirt-prekse se dashuria, Mijfishuar n heshtje 30. M shum pr shpirtin ton, rreh nj dshir e flakt, Dhe e braktisim veten lirisht n falnderim, Kthehemi n krijesa t panjohura, pastrtisht t lartsuar, T zbrthyer pa vese prball enigms ton, N jet t jetve t pa prcaktuar. 31. E prjetshmja femrore na trheq drejt lartsive. 32. Femra sht e vetmja vazo ku ne qndrojm ende, Ku hedhim t gjitha idealet. Johan Wolfgang von Goethe (1749-1832) 33. Oh! Pse jam ktu keqas i prangosur , Teksa ndjenja e pafundsis banon brenda meje! Ti, dielli i prjetshm me drit pa t sosur, Q i jep shpirt krijesave t gjith ksaj dheje: Bju lajmtari i dshirave q kam! Friedrich von Schiller (Gjermani) (1759-1805)

218

34. Cilat jan gjith bmat dhe urtit E burrave n shekuj t shekujve, Takimin qoft dhe nj her t vetme me dashurin? Friedrich Hlderlin (1770-1843) 35. Lodhja q femra jep, nuk sht vall strategjia e bashkimit? I vetm kupto misterin de buks dhe vers, ai q ka pir mbi buzt e nxehta dhe dashuruar, frymmarrjen e jets. 36. dashuria ime sht shndrruar n zjarr, Dhe ky zjarr djeg pak e nga pak, T gjitha gjrat toksore n mua. 37. do objekt i dashur, sht qendra e nj parajse. 38. Ka vetm nj tempull n bot, sht krijesa njerzore, Asgj nuk sht m e shenjt se kjo form sublime prore, sht qielli q ne prekim, Kur dora takon trupin e njeriut. Novalis ( 1772-1801) 39. Buzt e mia fshehin n heshtje, Gjithka q digjet n thellsi, Por syt skuqur, lott q derdhen Tregojn se dashuria sgjen qetsi. Clemens Brentano (Gjermani) (1778-1842)

219

40. Oh, ja ku po vjen dashuria ! Vetm, vshtrimi saj bn q, zjarri t gllabroj, O rruzullim, dhe t liruarit e tu! Friendrich Rckert (Gjermani) (1788-1866) 41. Burri sht nj kord e tendosur Mes kafshs dhe mbinjeriut, Nj fill sipr dikaje t kalbur! Friedrich Nietzche (1844-1900) 42. Jam prjetsisht besnik i kujtimeve. Nuk i ndaj kurr nga njerzit! Lou Andres Salom (Gjermani)- (1861-1937) 43. Ja e para parandjenj prjetsie: T kesh koh pr dashuri! Rainer Maria Rilke (1875-1926) 44. T duhesh do t thot t shkrumbohesh n flak. T duash do t ndriohesh nga nj drit e pashtershme, T t duan, sht e shkuara q rikthehet! T duash, do t thot vazhdim jete pa fund! 45. Jeta krijuese sht aq afr me jetn seksuale, Me vuajtjet, me dhimbjet e lindjes mmsore, Shikuar q dy krijesat plotsuese kan t njjtn nevoj, Pr nj t vetme gjendje, dashurin. Rainer Maria Rilke (1875-1926) 46. Askush, nuk do ta dij se sa romane jan shkruar, Sa poema e esse jan derdhur me afsh, Sa prbetime, dhembje e shpresa kan lulzuar....

220

N kontinentit e dashuris jan derdhur universe me ndjenja, e megjithat dashuria mbetet vend i paeksploruar. Heinrich Bll (1917-1985) 47. Kt rreth kngtares plot gaz, q kndon e q thrret, Me hire femrore shpalosur, me bukurira pikuar n rreth, Dua ta prshkoj mesprmes zrave hyjnor mbl pa dert, N lozovitjeve plot gaz e thithje buzsh t vashs q pret. Nicolas Lenau (Austri) 48. Ti ke qen pr kordat e shpirtit tim, Era e mbrmjes q kalon me pshprim. Hugo von Hofmannsthat (Austri) (1874-1929) 49. M e madhja mirsi q kam njohur n jet, sht ajo e nj plaku t krisur e t shkret, Q lirohej nga menduria e tij n liri i patrazuar. Thomas Bernhard (Austri) (1931-1989) 50. Nuk mund t ket gjuh t veant, Femrore-qejfi dhe shfrim -trashanik ga-ga-ja, Sepse objekti i pornografis nuk mund t jet, Lvruar nj gjuh q duhet t jet e saja Elfriede Jelinek (Austri) lindur m 1946 51. Jam un mbreti, Sepse kam pasur dashurin e nj mbretreshe! Michel de Ghelderode (1898-1962) 52. T duash gjer n shkatrrim fatal pa ndrojtje, T duash pafund, kur dhembjet thell t therin, T krkosh pa u lodhur dhe fare pa mbrojtje, T pamundurn t arrish, -yllin e mngjesit! 221

53. Dua t kem dashuri pa fund, Pr t dashur thellsisht t gjitha femrat , Sepse femrat jan gjithmon, Mbi t gjitha dashurit q ne ndrrojm. Jacques Brel Bruksel (1929-1978) 54. T shfaqesh si nj ndrr n shpirt, Tek nj vajz e re, - prbn art, Dalja nevojitet t jet nj kryevepr! 55. Pa br mkate, kalo n seksualitet, E pa seksualitet, kalo n histori! Soren Kierkegaard (Danimark) (1873-1855) 56. Gjat mkatit burri shikon qartsisht, Humbjen e rrugs se vet, Por nuk del dot prej tij, Thjesht, sepse natyra e thrret. Juan Ruiz (Spanj) (1290-1350) 57. T gjith ndihmat marrin dika si shprblim, Por n dashuri, ve dashuria e paguan dashurin! Fernando de Rijas (Spanj) (1465-1541) 58. Femra sht gjja m e mrekullueshme q ka burri! Flix Lope de vega (Spanj)- (1562-1635) 59. Nj dit, bota e zanave ka pr t qen e qart, Dhe t gjith lumenjt e nostalgjis, do t ushqejn zemrat tona! Camilo Jos Cela (Spanj) lindur m 1916

222

60. Nj femr sht e veant kur ngjan, Me imazhin q ajo ka ndrruar pr vetveten. Pedro Almodovar Lindur m 1949 61. Dashuria sht nj tym i formuar, Nga avujt dhe shtjellimet e barrave. 62. Nj femr sht nj engjll plot drit n syt tan: N prgjrimet tona pa koh-pa-koh e an-pa-an, Dhe kur nnshtrohemi keqas, humbur sht ajo prjet, Sepse shpirti i knaqsis, vshtirsit i krkon vet. William Shakespaire (1564-1616) 63. Nse vij t marr n ndrra, ti e imja je, Sepse zemra ma do, tmos jesh ve nj ndrr mbi dhe. John Donne (GB) ( 1573-1631) 64. Ai q dshiron, e nuk prpiqet aspak, I jep helm shpirtit n sokak. William Blake (GB) (1757-1827) 65. Vetm dashuria dhe arti, e bjn ekzistencn t pranueshme . Somerset Maugham (1874-1965) 66. Shpirti binjak i Shekspirit vjen si hije tek ju e tek un, Dhe tek t tjer pa fund, Femr q sht duke lar pjatat, E duke pjell fmijt e tij... nn zhgun. Virginia Woolf (1882-1941) 223

67. Ajo q prisni nga krijesa me t ciln jetoni, sht mbajtja juaj n kmb, mbshtetja, N nj nivel m t lart sesa ju jeni. Virginia Woolf 68. Poshtrsia duket vetm nse shpirti, Tronditet nga frika e kockave dhe mishit, Nse trupi i shpirtit t pastr reziston... Poshtrsia vet shkatrrohet, - shkon. 69. Dashuria nuk sht vese nj form bashkbisedimi, Ku fjalt jan vn n aksion, n vend q t fliten. 70. Shkrirja n nj krijes t vetme E t dy shpirtrave t ndar, Bhet dalngadal, prgjat gjith nj jete, sht vepra m e madhe dhe m e vlefshme, Me t ciln ne prfitojm kohn e prjetshme. David Herbert Lawrence (GB)- (1885-1930) 71. T duash; do t thot t shohsh nj tjetr si ai ju sheh, t jesh i dashuruar, me imazhin tnd sublim. Graham Greene (1904-1991) 72. Banort e kontinentit kan nj jet seksuale; Britanikt flucka uji t valuar. George Mikes (GB)-lindur me 1912 73. Fol nse ke fjal m t forta se heshtja, Ose m mir ruaj heshtjen tnde! Euripide (Filozof Grek) (480-406 prpara J.K.) 224

74. Askushi sht, duhet thn, Mos duhet t shkoj aq larg, Pa kultur t bhet poet, Kur tek ai dashuria ka marr fund ! 75. Dashuria pr gjrat e bukura prfshin krijimin e tyre! Platon (428-348, pata J.K.) 76. O muza: pr t ndaluar nj t keqe n thelbin e saj, bni m shum pr shkencn dhe arin! Tjocrite (310-250 para J.K.) 77. Dashuria ka sy plot jet plot shklqim, Shpirt t trazuar, e t folur t but... Ajo q mendon nuk ngjan me at q thua, Trupi sht lakuriq, shpirti i padeprtueshm. Mosshon (Greqi)-( fundi i shekullit t dyt para J.K.) 78. Caton, thoshte se shpirti i nj burri t dashuruar, Jeton n nj trup t huaj. Plutarque (50-125 pas Jezu Krishtit) 79. Ne jemi t lidhur me rndesn ton, Ashtu sikurse lirohemi nga nj mkat. Odysses Elitis (1911-1996) 80. N fund t nj femre t iltr, gjendet (qenia)krijimi Homero Aridjis (Lindur m 1940) 81. T kam dhn gjithka pr t pasur kt dashuri, Q m rinon n thelbin tim 225

82. Dashuri, dashuri: Kjo sht thirrja e bots s tr, Dashuri, dashuri: Kjo sht folura e t gjitha sendeve, Dashuri, dashuri: Pafundsisht e thell je, Sa m tepr hyjm brenda teje, m shum dshirojm! Jacopone de Todi (Itali) (1236-1305) 83. sht dashuria q shuan dritn e diellin dhe yjeve. 84. Si nj nushije q shndrin najres, Largohet e m pas shuhet leht-leht, Gazeshend pr t fundmen butsi plot kthjell; E till m ngjan gjurmnaja plot arom e diell, E nj dashurie prjetsisht t thell. Dante Alighieri (1265-1321) 85. Pas nj mbrmje, kur dielli perndon i skuqur, I vetm me vajzn dhe yjet qiellit t bukur, Nuk vshtronim gj tjetr ve natn Me shpresn q sdo kishte kurr nj agim! 86. Dashuria oh m ka br mua: Shenj prball shigjets s kuqe, Bor gjith shklqim nn diellin q dua, Rrshir mbi zjarr, q shkrihet menjher Mjegullnaje bardhoshe nn er. 87. Dashurin akuzoj pamshirshm, Se ma ka kthyer n nj butsi, Hidhrimin e jets. Ptrarque - (1304-1374)

226

88. Puth e bj dashuri, nuk humb aspak pasuri, Por humb e shfaqesh si hna do here n rini. Boccace- (1313-1375) 89. Pasioni, si arti jeton vetm pr vetveten: Art pr art, dashuri pr dashuri, Dhnie pr dhnie, knaqsish pr knaqsi. Kush ka thn se jeta sht e gnjeshtrt? Jeta sht nj loj! Gabriele dAnnunzio (1863-1938) 90. T duash do t thot t jetosh n mendjen e dikujt. Michelangelo Antonini (Lindur m 1912) 91. Trupi lakuriq sht m i vrtet... Ekstremi i tij sht e vetmja pik e t qenurit, Hedhur n kalbsirn e vetmis, Q na ndan nga njri tjetri. Pier Paolo Pasolini (1922 1975) 92. Suur rex reginae placet, do mbretresh i plqen mbretit t vet! Plaute (254-184 pra J.K) 93. O tempora! O mores! far epoke! far vdekatarsh! Cicron (106-43 para J.K.) 94. Alea jacta est! Zaret jan hedhur! Jules Csar (101-44, para J.K.)

227

95. Omnia vincit amor. Dashuria triumfon mbi gjithka. 96. Trahit sua quemque voluptas. dokush ka nj dobsi q e lodh. 97. Agnosco veteras vestigia flammae I njoh gjurmt e dashurs s ikur? Virgile (70-19 para J.K.) 98. Masa e dashuris, sht t duash pa mas. Shn Agustin (354-430, pas J.K.) 99. Prjetsia far mund t jet, Mos vall asti i par pa fund, I dashuris s par. Oscar Vladislav Milosz ( Lituani) (1877-1939) 100. Askush nuk mund t thot se sht dashuria, t shpjegoj thelbin e saj t vrtet, Kjo gj e kndshme, q fsheh brenda nj qenie, sht krijuar pr knaqsin e nj tjetri. Henrik Ibsen (1828-1906) 101. Dshirn dhe zjarrin q ne mbartim me lindjen ton Arthur van Schendel (Holland) 102. Thithe ose mos e thith vshtrimin! Thyej at q menuria nuk mund t thyej! 103. Zemrat e mdha jan si koshere gjigande bletsh, hapsinor sa mjalti nuk i mbush dot,

228

dhe kthehen n fole gjarprinjsh. Adam Mickiewicz (Poloni)- (1898 1955) 104. Nuk dim asgj prvese: Asgj nuk ndryshon! Vdekja shpton dashurin e dashuria shpton vdekjen. Jan Lechon (Poloni) ( 1899-1956) 105. Dashuri, dashuri njeri, dashuri q na rikthen, Gjithka q ne kemi humbur. Mario Cesariny de Vasconcelos (Portugali) 106. Liria e pafundme fitohet me dashuri, Sepse vetm dashuria e liron njeriun nga natyra e tij, Dhe vret kafshn e demont. Mircea Eliade (Rumani) (1907-1986) 107. Disa gjenerata akoma, dhe e qeshura e kursyer e adhuruesve, ka pr t qen gjithashtu e papraktikueshme, sa dhe ekstaza. Emile Ciaron ( 1911-1995) 108. Jam xheloze pr distancn e padrejt, mes buzve tona. Nina Cassian (Rumani) lindur m 1924 109. T duash: sht ta shohsh nj njeri tamam si nj Zot pran teje, krijuar mrekullisht m bukur, sasa prindt e kan br. Mariana Tsvetaeva (Rusi) (1892-1941)

229

110. Si themi incidenti sht mbyllur! Varka e dashuris sht shkatrruar, N shkulmat e jets s prditshme. Vladimir Maakovski (Rusi) (1893-1930) 111. Ne urrehemi, pasi thjesht dashurohemi! I till sht Pushteti prthiths i dashuris, Sa kemi frik se do humbim vetveten, E pra, donjri nga ne provon her pas here, Nevojn pr t kputur t gjitha lidhjet, Me shpresn q tjetri, nuk ekziston. August Strindberg (Suedi) (1849-1912) 112. I dua femrat, Por nuk do jua fal asnjher, Faktin q duan burrat. Albert Cohen (Zvicrr) (1895 1981) 113. T jetosh mes dashurive, Domosdo, sdo t thot dashuri! Dashuria sht nj akt plot kuptim, Kalojm nj gjendje dehje, vendosim m pas pr veprim! Denis de Rougemont (Zvicrr) (1906-1985) 114. Teorikisht, eksizton nj mundsi, Pr knaqsi perfekte: Par se far ka t pashkatrruar n brendi, Nuk ka pse t humb koh duke pritur. Franz Kafka (1883-1924)

230

115. Sa m e madhe t jet pavdeksia e shpirtit lozonjar, M shum kupa kthehen, M pak shptim gjendet. Bohumil Hrabal (eki) (1914 -1997) 116. Seksi nuk sht dashuri, Por thjesht nj tok, Ku dashuria hedh rrnj. 117. Dashurit jan si perandorit: Ku humbin idet pr t cilat jan krijuar, vdesin s bashku! Milan Kundera (eki) lindur m 1929 118. Dashuria sht njsoj si dielli, Dhe zemra pa dashuri, Ngjan me nj gur t zi. 119. Dashuria jote m bn t zbuloj vetveten! Yunus Emre (Turqi) (shekulli i XIV) 120. Krijon nj burr brenda meje, Mrekullia e dashuris pr ty! Nazim Hikmet (Turqi) (1902 1963) 121. Miqt e miqve jan dashnort tan! Nathalie Clifford Barney (1876 1972) 122. N pasionet e para, Femrat kan dashur dashnort, N t tjerat q kan rrjedhur,

231

Kan dashur dashurin. La Rochefoucauld (1673 1680) 123. Burri e nis duke dashur dashurin, Dhe prfundon duke dashur nj femr. Femra fillon duke dashur nj burr, Dhe prfundon duke dashur dashurin! Rmy de Gourmond ( 1858 1915) 124. Dashuria sht nj pesh e rnd, Q ma sjell dashnorja! rndsi ka faqorja, Kur do t nj dehje do t ket! Marivaux (1688-1783) 125. Dashuria sht hapsir, Dhe koha e dhn ndjesi pr zemrn. Marcel Proust (1871 1922) 126. Dashuria t mson t krcesh me vite. Ne shohim prher me syt e ndjenjave, Dashuria t bn hajekeq e t pagjum. Vauvenargue - (1715 1747) 127. Nj femr pa bukuri e mirsi, sht si karremi pa grep n brendi! Julie de Lespinasse (1732 1776) 128. Ndrgjegjja sht zri i shpirtit, sht pasioni q i udhheq. Rivanol (1753 1801)

232

129. Nse ndrgjegjja gatuan njeriun, Ndjenja sht ajo q e udhheq. Jean-Jacques Rousseau ( 1712 -1778) 130. Shpejtoni ju ti nnshtroheni knaqsis, Prpara se ajo t jet larguar! Casanova (1725-1798) 131. Dua m mir nj dhembje t vogl, Sesa nj virtyt t lodhshm. La Rochefoucauld (1613 1680) 132. T pish pa pasur etje dhe t bsh dashuri gjith kohn, Zonj, sht ve kjo Q na dallon nga kafsht e tjera! 133. Ejani, mua t prkdhelurit, sillni knaqsi, Deri n orn ose ditn kur t thirrem pr sakrific! Alfred de Musset (1810-1857) 134. Dashuria, mendonin ato, - duhet t arrij papritur, Me shklqim t madh e me shprthime ngjyrash; Uragane qiejsh mbi jet, Q sjellin ndryshime, dhe rrzojn dshira Si shkputen gjethet, Pa mshir prej errave. e... kalbet gjith zemra! Aleksandr Dumas, i biri (1824-1895)

233

135. Dashuri, dashuri, kur ti na rrmben, Mund t themi: Lamtumir kujdes. Jean de la Bruyre (1645-1696) 136. Ah! Ti m do e un t dua, Vetm vdekja do t na ndaj, Dehja e vdekjes brenda nesh! Jean de la Fontaine (1621 1695) 137. T pish nga buza e saj e trndafilt, Pa piptir, - sht nj puthje. Tristan Corbire (1845-1875) 138. Puthm mbl, -shtrim, m bj m pas po deshe, Jepm gjrat me vler, falm t mirat q ke, m nxit t dashurohem...T zhys n prvlim, M prvlues sesa prqafimi me ndjenja i nj kredhje! Louise Labb (1524 -1566) 139. Nj puthje, marr me do kusht, mund t jet? Nj betim i br me z t ult n vesh, Nj premtim, nj dshir q nevojitet t thuhet, Nj ur roz q na vendos mbi i-n, e fjals dashuroj. sht sekreti q ngatrron buzt me vesht! Edmond Rostand (1868 -1918) 140. Mishi sht i trisht, m dgjon! Kam lexuar ndrkoh gjith librat! Stphane Mallarme (1842 1898) 141. Nj her e nj koh! do dit! Duart e mia kan rrshqitur maj kres,

234

Kam dashur Rubinet, perlat dhe safirin, N fundin e dshirave, q ti t kishe vesh. Charles Baudelaire (1821 1867) 142. Por flokt e tu jan nj lum i but, Mbytemi pa u dridhur, shpirti q m skllavron, Gjejm mungesn q ti nuk e njeh. Stphane Mallarm. 143. Dy zemrat tona, kan pr t qen zjarre t pafundme, Q do t pasqyrojn dritn e tyre t dyfisht, N dy shpirtrat tan, pasqyra binjake. Charles Baudelaire 144. T lumturuar trupat! Kan paqe kur n dhe i vendosin, Kshtu t lindurit, bhen t vdekur. Sully Prudhomme (839 1907) 145. M i mrekullueshmi krkim i kuajve, sht femra! Alfred Jarry (1873 -1907) 146. Heshtja e prjetshme, E hapsirave pa fund, M frikson! Blaise Pascal (1623 1662) 147. Ej ti, galez i vjetr, bir i nj Villon-i pse struke Ktheje kupn me fund e dashnoren puthe! Thodore de Banville (1823 -1891)

235

148. Kt mbrmje magjike, do t lulzosh: Natyra e pavdekshme mbushet plot parfum, Plot dashuri e pafundsi murmurimash, Si shtrati i dy t rinjve t sapomartuar. Alfred de Musset - (1810 1857) 149. Nj martes e mir, sht ajo e nj femre t verbr, me nj burr shurdh-memec. Montaigne (1533 -1592) 150. E hijshme, pa ornamente, Nn nj pamje t thjesht, Me nj bukuri prej zanash, T shkputur nga vet qiejt. Jean Racine (1639 1699) 151. Fati i nj bashkjetese varet nga nata e par. Honor de Balzak (1799 -1850) 152. Nuk sht nj val thngjijsh , n damart e mi t fshehur, sht Venusi i gjithi kukudh, ngjizur...fshehur... Jean Racine (1639 1699) 153. Knaqsia sht mirsia e t mendurve. Knaqsia sht mirsia e t menurve. Barbey Laforgue (1860 -1887) 153. Oh! Njra prej tyre madje, mbrmjes s bukur, tek vinte,

236

nuk donte gj tjetr vese, t pinte buzt e mia -o t vdiste? Jules Laforgue (1860 1887) 154. Gjinjt e bukur n alarm, me tik-takun e zemrs s saj, tundeshin e shkundeshin n ift, si turtulleshat e kapura n panik, q bjn nj farfullime ajrine, me flatrat gati pr fluturim. Thophile Gautier (1811 1872) 155. Mbuloji kto gjinj q nuk duhej ti shihja: Nga gjra t tilla, shpirtrat jan plagosur, Sillen koks mendime q vrasin ndrgjegjen. Molire (1622 1673) 156. Burri ka dhurat nga natyra nj els, Me t cilin ngjitet dhe sundon mbi femr, do njzet e katr or! Viktor Hugo (1802 1885) 157. Mbrmje pas mbrmje, duke shpresuar Nj t nesrme legjendare t flakt, blu fosforeshent n detin e tropikut, i gzohemi majs s mirazhit t art. Jos Maria de Hrdia ( 1842 -1905 158. Kam patur aq shum kujtime, tamam sikur t isha njmij vje! Charles Baudelaire (1803 1869)

237

159. Koha sht msuesi m i mir,- themi ne! Fatkeqsia sht se vret nxnsit e vet! Hector Berlioz (1803 1869) 160. Gugrin gruaja ime: oh! Sa e mir n gzime! Pr qetsin e tij, por dhe pr paqen time! 161. Ah zonj, vrtet nuk sht nj gj e mir, Kur nuk jemi pra ne nj Xhakond, Duke u msuar pr t mbajtur, pr tu ngritur, N dhimbjet blu, e varfra bot! Jules Laforgue (1860 -1887) 162. Jam djali i ri, kjo sht e vrteta, Por n shpirt jam i sapolindur, Vlera nuk pret numrin e viteve! Pierre Corneille (1606 1684) 163. Zonj, nn kmbt tuaja, n errsir, Nj burr sht i prgjunjur, Ju do, i humbur n natn q e fsheh, Q vuan si krimb toke krrusur, Dashuruar me nj yll n qiell! Viktor Hugo (1802 1885) 164. Syt e tu jan ngrir, e varfra dashnore! Shikim ngulur gjat, pa lvizje, si hije, N kt heshtje krejt t pakndshme, Mos fsheh ndonj sulm knaqsie! Charles Boudelaire (1821 1867) 165. Dashuria dhe urrejtja jan prindr t nj gjaku.

238

166. Mos u beso ve tri kshillave: Vers, nats dhe dashuris. Proverba gjermane 167. T bsh nj ift, do t thot t bhesh njsh, Po cili mund t jesh? Proverb angleze 168. Femrs q t hidhet, si del askush prball! 169. Pr m t bukurn femr, pr m t mirn ver! 170. At q dshiron femra, vet zoti e do! 171. Zemra q lngon, nuk ka at q dshiron! 172. N fillim t shkopit, dhe n fund, Zakoni i zeherit shkund! 173. Femra e mir dshiron nj kuror, Femra e mir dshiron nj sezon, T qenurit zonj n shtpi t saj 174. Femrat jan engjj n kish, Djallesha n shtpi, E majmunesha n shtrat 175. Zakoni i t nxnit nuk zgjat pr shum koh 176. Besimi femrs sht pupl mbi uj. 177. Duhet t jesh shoqrues i femrs s tij, Dhe mjeshtr i kalitit q ka. 239

178. I gzuar n loj... fatkeq n dashuri! 179. Xhelozia sht motra e dashuris Proverba franceze. 180. Gruan punoje vet, arn le ta punojn qet 181. Nuk shihet burri nga shtati, po nga krevati; Proverba shqiptare 182. Martes e dashuris s par Krkon t injoroj fundin e saj. Proverb angleze 183. Kur ka shum dashuri, Nuk sht e vshtir t pritet, Nj patate m dysh. Proverb irlandeze 184. Femra e puthur sht gjysm e fituar 185. Mkatet jan t rnda, kur dashuria sht e vogl Proverba italiane 186. Dashuria sht e verbr, dhe mendon se nuk e shikon askush! 187. Dashuria sht fatale: nuk kursen aspak, Si qepn q djeg ashtu dhe nj zambak. Proverba daneze 188. T ofroj miqsin, ja far dashuria ndreq,

240

sht si ti japsh buk nj t urituri kriq! Proverb spanjolle 189. Dashurit e vjetra nuk kaprdihen Proverb Alsaze 190. Dy krijesa q duhen, takohen gjithmon! Proverb daneze 191. Mos u martoni kurr pr para e flori e pasuri, Mund t jepeni borxh pr dika m t shtrenjt! Proverb skoceze 192. N gjueti sht sikurse n dashuri: Fillojm kur na e ka qejfi, Prfundojm kur mundemi! 193. Martesa sht sikurse pjepri: sht nj shtje shansi! 194. Gjithka paguhet me para, Vetm dashuria paguhet me dashuri! Proverb spanjolle 195. Ti ulesh t flesh gjum me gruan tnde.... E zgjohesh me nnn tnde! Proverb nga Osetia 196. Dashuria sht e verbr. Prova: duke e br, ka njerz q shklqejn! Jean Yanne (aktor dhe humoriste francez) 197. T duash veten tnde, sht siguria e nj historie t gjat dashurie. 241

198. Burri dshiron t jet e para dashuri pr gruan, E gruaja dshiron t jet dashuria e fundit pr burrin. Oscar Wilde 199. Prbetimet e dashuris jan si dshirat, T martuarit: i harrojn pas furtunave! John Webster 200. Dashuria e imagjinuar, Shkon shum m mir se dashuria e prjetuar, Moskalimi n akt sht tre eksitues! Andy Wahrol 201. Dashuria sht fill i tjerrur nga natyra, rrob e thurur nga fantazia. Voltaire 202. Burri ka gjithmon nevoj, Pr prkdhelje e dashuri, Ka pr t ndrruar gjithmon, Ngrohtsin e gjinjve t ri. Alfred de Vigny 203. Dashuria sht si nj anije e voglane, q shkon mbi ondet e dallgve nn fllad, udhton drejt vendeve t reja an-pas-ane, n rastsin e drejtimeve q fati e has. Charles Trenet 204. Ka vetm n ila pr dashurin: T duash gjithnj e m shum! Henry David Thoreau

242

205. Dashuria sht mrekullia e njerzimit! Stendal 206. Dashurit e mia: ju jam nnshtruar, Ju kam pasur frik, e jam liruar. Ccile Sorel 207. Dashuria sht e verbr.... trillim n nj hapsir ku gjithka sht shikim. Philippe Sollers 208. Rruzullimi ka uri pr dashuri: ti ke pr t ardhur ta zbussh. Arthur Rimbaud 209. Nuk ka dashuri askund, Ka vetm prova dashurie! Pierre Reverdy 210. Vetm nj krijes ju mungon, Gjithka tjetr sht populluar! Alphonse de Lamartine 211. Jan t mbl pr ta fshehur. Dashuria nuk sht fshehtsi, L gjurmt e saj zgjoj jetn, hap do sekret me mrekulli. Jean Racine 212. Dashuria sht ndoshta t duash mendurisht, Aromn e tjetrit

243

213. Dashuria sht menduria e shkmbimit Paskal Quignard 214. Jeta sht nj qershi, mortja nj gung lisi, Dashuria sht qershori. Jacques Prevert 215. T duash do t thot t jepesh! Sa m e madhe t jet dhnia, Aq m e madhe sht dashuria! Fernando Pessoa 216. T puthsh n goj, t thithsh prej buze, Atje ku dashuria jon vjen t pushoj, Plot me mkatime t vogla e prskuqje. Ah! Kam etje akoma pr njmij puthje Grlas de Narval 217. Bukuria e dashuris, sht thjesht interpretim, T s vrtets s tjetrit tek ti, T vrtets tnde tek tjetri. sht thjesht t gjesh t vrtetn nprmjet diferencs! 218. Dashuria sht poezi. Fundi i saj fillon me proz. Gjat lindjes nj dashuri, Prmbyt botn e vargjeve! Egra Morrin 219. N dashuri, t qenurit francez, sht n t vrtet mezi i rrugs. Paul Morendo 244

220. Vetm dashuria dhe arti, E bjn botn t pranueshme! 221. Nj burr mund t jet i dashuruar si nj i marr, Por jo krejt si nj kaol La Rochefoucauld 222. sht nj dashuri e vrtet, Si vet shpirti me drit lar, Gjith bota pshprit fsheht, Por pak njerz e kan par. La Rochefoucauld 223. N dashuri: raportet e forcs, Nuk jan nj pushtim triumfator, Por nj shtje shptimi nga prmbytjet. Oliver de Kersauson 224. Dashuria lind nga asgjja dhe vdes gjithka Alphonse Karr 225. Dashuria trupore sht pa dalje Serge Gainsbourg 226. Prmbi Zot asgj nuk ka, Zoti nuk sht shaka, por jet, Zoti sht dashuri e vrtet. Profeti i panjohur 227. Dashuro dhe mendo lirisht, T tjerat i takojn Zotit! Viktor Hugo (1802-1885) 245

228. Ti mos e puth gruan e komshiut tnd, Vetm nse bashkshortja jote ka harruar t prkdhel. Ambrose Gwinett Bierce (1842-1914) 229. Prova q Papa nuk njeh asgj, N prdorimin e prezervativit, sht prdorimi i emrit indeks. Andre Santini, - politikan francez 230. Dashuria sht nj surpriz, Q na shkput nga zbrazsia. Boris Cyrulnik 231. Dashuria sht sikurse dhe era, Nuk e dim se nga vjen? 232. Dashuria sht poezia e t jetuarit. Honor de Balzac 233. Pasi t kesh br dashuri, I pari q flet, - thot nj budallik! Henry de Montherland 234. Kur i z dashuria, gjith njerzit bhen poet. Platon 235. Parisi sht shum i vogl pr at q duhen, Por dhe nj dashuri e madhe. Marcel Carn 236. Elektroshoku nuk mund t bj asgj, Prball dashuris me shikim t par. Jacques Prvert 246

237. Nuk kemi asgj pr t fshehur n fat, Mund t duhemi si mirsia q syt err, E pun e madhe nse ka ndonj mkat, Do t jemi s bashku dhe atje n ferr! Georges Brassens 238. Kam nevoj pr frymn tnde, Pr ti dhn krah ndrrave t mia. Yves Simon 239. Nuk dua t jem i rrzuar, Prpara se t kem pushtuar, Buzt e saj plot afsh e dshira, Trupin e saj ta ledhatoj n delir, Pasi mrekullin ta kep prpir me sy. Boris Vian 240. T reja nga seksi: Regjistrojm nj vshtirsim t dukshm, T situats Coluche - humorist francez 241. E ka stambolliun n fund t mbathjeve 242. E gjora nuk di n ciln pjes t m haj Anonime 243. Qe dhn n seks si djalli n djath, Sa n fund hidhte djathin si dhall. Pierre Desproges 244. Jam gatitur me drurin, q njerzit bjn ujin Anonime 247

245. T qenurit i pafuqishm? Nj gabim ndriimi luan me defektet e ndjenjave. Guy Brouti 246. Seksi sht aparati q mat ndjenjat Yann Moix 247. T gjitha historit e dashurive jan rreze-thyerje, nprmjet tjetrit, jemi t dashuruar me nj pjes, t vetvetes, q nuk e kemi njohur, pjesn m t humbur t unit. Etienne Daho (kngtar francez) lindur me 1957 248. T dashurosh: Ja e vetmja fjal, q n t gjitha vendet dukur, n t gjitha kohrat strukur, ishte m i keqi subjekt grindje, prball nj komplimenti t bukur. Herv Bazin (1911-1996) 249. Dashuria bn q t kaloj koha, e koha bn q t kaloj dashuria. Proverb angleze 250. Dashuria sht si makarona, kur ka pak sht e zier mir. Qytetar anonim belg. 251. Syt e tu jan aq t kthjellt, Sa m bjn t humb mendjen. Louis Aragon (1897-1982)

248

252. Dashuria sht m e madhja anije e trupit. Jacques Audiberti (1899 1965) 253. Dora ime dridhet nga knaqsia, N frkim t trupin tnd elektrik. Charles Baudelaire 254. Recet pr t qen mir: Prsrit sa m shum q t jet e mundur, kto dy fraza: lumturia nuk ekziston, e dashuria sht e pamundur! 255. N shekullin e njzet, dashuria e vrtet, sht nj telefon q nuk bie kurr! 256. Dashuria sht nj ndrr e dyzuar Bjork (kngtare islandeze) 257. Dashuria: sht t takoni dik, q ju jep t rejat nga ana juaj. Andr Breton 258. Dashuria, nj takim mes dy t rrjedhurish, Ku t gjitha ndjenjat shtyjn t pamundurn, N mizerjen e flliqsive. Emile Cioron 259. Folja dua vshtir se mund t zgjedhohet, e kaluara nuk sht dhe aq e thjesht, e tashmja nuk sht e tanishme, dhe e ardhmja prher e panjohur. Jean Costeau ( 1889- 1963)

249

260. Nga prkdheljet lm fmijrin, dalim n jet, Porse vetm nj fjal e vetme: Dashuri, sht lindja jon e vrtet! Paul Eluard (1895 1952) 261. Dashuria sht si nj lajthitje, Si nj sakrific n etje, E fundit fjal mbi gjithka n tretje Alain Fournier 262. Momenti m i mir i dashuris, sht ai kur ngjisim shkallt. Georges Clemenceau 263. Mos sht kjo dashuria.... jep gjithka, sakrifiko t gjitha, pa shpres rikthimi! Albert Camus 264. Nj femr e vetme, kur sht e dashuruar, Mjafton pr t mbushur qiellin dhe tokn Christine Bobin 265. Kur e vrteta ndrion gjithkund, sht dashuria! 266. Ne lexojm ashtu si duam.... hyjm n lexim, Sikurse biem thell n dashuri, nisur nga shpresat, nga padurimi.... T gjesh gjumin e thell n nj trup t vetm, T preksh qetsin n nj fraz t vetme!

250

267. Dashuria sht mrekulli q ka gjasa t ndodh nj dit, deri n heshtjen ton, dhe pritjen pr rikthim, me t njjtn delikates, jeta n gjendje filles, tejdukshm sikurse dhe ajri, q dshiron flett e pilivess, pr tju gzuar valles s tyre. 268. Ka t mendur q kalojn do menduri, q asgj nuk mundet tua marrs nga syt, ethet e nxehta t dashuris. Jan t bekuar! Fal tyre, toka sht e rrumbullakt, Agimi prej tyre zgjohet do dit! 269. Nuk ka asnj lloj njohje jasht dashuris, Nuk ka n dashuri vese t panjohur. 270. T bsh dashuri fshehtas, sht sikur t vjedhsh karamele n dyqan: sht shum e shijshme! Christiana Bobin 271. Nse dashuria t bn me flatra: Ato flatra sjan pr t fluturuar? 272. Dashuria nuk sht vese romani i zemrs: sht vet knaqsia q hyn n histori. Beaumarchais 273. sht koha t kthejm fen e dashuris! Louis Aragon

251

274. Sikur dashuria t mos ish m hyjnorja e pasioneve: nuk do ta mbillnim thjesht pr falje, n shpirtin e t tjerve. Marcel Achard 275. Puthja n buz sht nj shpikje dashnorsh, pr t mbyllur gojn e mos thn idiotsira. Tristan Bernard 276. Jan t lumtur dashurit tona, q ne jemi, e nesr aq larg nga njri-tjetri shkojm, t dashuruar prmbi t gjjth burrat. Jacques Brel 277. T dashurit humben duke u dashur Jean-Jacques Goldman (kngtar francez) 278. Biseksualiteti: sht t brit dashuri, do katr vjet, m 29 shkurt. Jean Yanne 279. Trheqja sht pjes n ritin e gjrave, Seksi sht dshir e urdhrit t natyrs. Jean Baudrillard 280. Ajo q m ngushllon tu fryj qirinjve, N 60-vjetorin tim, sht fakti, Q n brezni, ka mbetur akoma seks Guy Bedos (aktor humorist francez)

252

281. Ashtu si zemra dhe seksi, E qeshura rrjedh me ereksion Jean Cocteau 282. Seksi i mashkullit -sht gjja m e leht n bot, Thjesht nj mendim, dhe ai fill ngre kok! Frdric Dard 283. Armiku sht sikurse dhe seksi skan faqe: Duhet ti gjuash her pas here, pr t pasur paqe! Pierre Desproges (humoriste francez) 284. Kur nj vajz fillon t krkoj, nj unak inteligjent...duhet pasur frik: fillon e ndjehet aroma e seksit n ajr! Jacques Hrbert 285. Seksi nuk sht dashuri, sht thjesht nj territor, Ku dashuria ngre shtpi. Milan Kundera 286. Jam pr barazin e sekseve: Do bj gjithka pr nj gj t till! Thierry le Lurom (humorist francez) 287. Epiteti duhet t jet zbukuruesi i fjals para, Por asnjher femra e tij legjitime! Alphonse Daudet

253

288. doher q nj dashnore shpinn ma kthen, Adhuroj nj mace trashaluqe rrugsh, Nj kafshs ikn e m pas....nj tjetr vjen! Paul Lautaud 289. Katrahur si lop e qe: 1 + 1 = 69 Raimond Queneau 290. sht m mir t jesh pupl n nj kryevepr, e cila q banon n nj anije luksoze. Viktor Abril (aktore spanjolle) 291. Nse i krcllojm dhmbt nj femr n fytyr, Ajo gjen shpejt arsyen pr t mos shkuar shum larg. Alphonse Allais 292. Kam njohur bukur-mir do vajza lozonjare, Q kishin pr baba, nj burr t egr gjyqesh. 293. Nj ift, shpejt ndrron mendime, Kur kalon nga vertikalja n horizontale. 294. Dy gjra n njrn: Ose fjala bhet e mbl pr erotizm, Ose erotizmi vjen e pjell fjal t mbla! Georges Bataille 295. Mendoj si nj vajz q po heqn rrobn. 296. Erotizmi sht nj pranim i jets, Georges Bataille 254

297. Zoti sht dashuri, por dashuria sht klasifikuar X Guy Bedos (humoriste francez) 298. Pornografia sht erotizmi i t tjerve Andr Breton 299. Shkojm n erotizm si n nj vallzim: Njri nga partnert mbushet me trbim, Nis tjetrin e drejton pr n mjegullim. Milan Kundera 300. Seksi sht aksi rreth t cilit, Kokat e t gjith burrave rrotullohen. Bouh 301. do lule sht nj seks: a e keni menduar Kur i keni marr er nj trndafili? Ren Barjavel 302. Seksi sht pjes e natyrs, e un, i prulem natyrs ! Marylin Monroe 303. sht m e rrezikshme t rrzohesh n dashuri, Sesa t rrzohesh nga lartsia nj ndrtese. Plaute 304. Shohim n fillim femra prkrah tij, Pastaj duke mbajtur femra n krah, Sigurisht m von n kurriz. Sacha Guitry 255

305. Nga t gjitha perversitetet seksuale, Impotenca sht m e keqja. Georges Bernard Shaw 306. Dashuria sht ashtu si supa, Lugt e para jan shum t nxehta, T fundit shum t ftohta! Janne Moreau 307. Nj or, i ulur anash nj femre t bukur, Ngjan se zgjat ve nj minut, Nj minut ulur mbi prush prcllues, Ngjan se zgjat nj or. Ky pra sht relativiteti! Albert Einstein 308. T shtunn n dark mos bni dashuri, Sepse nse t dieln bie shi, Nuk dini far t bni, e ndjeni mrzi. Sacha Guitry 309. Femrat ndajn knaqsin ton, N dublim ne rrotullohemi, T tatpjet ne varemi. Oscar Wilde 310. Kush di t dashuroj n pafundsisht, Di dhe t urrej pafundsisht. Aristotel 311. Nj femr e bukur sht parajsa e syve, Ferri i shpirtit,

256

E purgatori i shkmbimit. Proverb estoneze 312. Zemra ka arsyet e saja, q arsyeja nuk i njeh kurr. Blaise Pascal 313. Larg syve, larg zemrs! Proverb popullore franceze 314. Ashtu si dhe verrat, dashurit e vona, Jan m t mrekullueshmet Jean Amadou ( humorist francez) 315. Merreni kohn ashtu si vjen, Flladin ashtu si fshfrin, E femrn ashtu si sht... Alfrend de Musset 316. Nuk do ta them t vrtetn pse t kam dashur, Pasi ti ke humbur, sje m askund, Arsyja pse duam, sht dashuria! Antoine De Saint-Exupry 317. far ka mbi dhe, ve dashuris, Nuk sht nj afsh dashuror n dhnie. Nevoja pr t zbuluar do her, N shoqrin e nj tjetre krijes, At q ssht e tyre. N cepin e vshtrimit....ka sjell zrin e saj. Pascal Quignard

257

61. T SHIKOSH AVION FLUTURUES ...

kushtuar : Juliette Binoche

Nj vshtrim mbi : Paul Delvaux Ren Magritte Pol Bury Andr Labisse Gustave Moreau Max Ersnt dhe Man Ray

do gj lindet ngjyer me rreze hyjnore e q qafojn eterin, Shendenia e puplorve fluturak n pranver nanuris bjeshkt e sojme, Rapsodia e triumfit t qenies larzon botn n gugitje zanash, Si nj dallg dashurie shprehur tinz, n agun e hort, e shprthyer ujvar n bjeshkt latine, Andet... Oh murmuritje e shenjt e pasionit ton gllabrues, z i nj moshe tjetr me mblsirn ton mjaltore, elu n jetn tnde si vallzimet e amshuara magjepsse, Dehje t krisura n shend brigjeve lakore, rrall pan kronet mahnitse e amshore. Prrenjt si vena t bufatura vrshojn drejt lumenjve, Ujra dbore q puthin buzn e detit npr brigje, Deti si prehr gjigant femre, tutje rruzullimit merr n gji qiellin, Pr tu kthyer srish tek prrenjt me dbor dimrave, verrave me reshje. Kujtohu e shkundu prej dallgve t trbuara, Teksa dhunon pa mshir rrn e travluar valsh, Kujtesa e gocave t detit mbyllur n kthina t shkrumbuara, Prodhon bukurin, perlat, sekretin e fundit t sirenave. T puqur mbi sfungjer thithmash, e qeshura jote bhet er si eteri i rrugs s qumshtit, Mendjelehtsia e t qenurit, mbshtjell me mjalt,a 258

ashprsia e gjuhs, dridhmat, Nj liri e shfrenuar vullkanizon mbrmjen ndezur prushit, Freskia e trndafilt zhbirilon trupin tnd t magjikt, Braktise vallen.... e ndiqe David BOWIE-n ! ndrrat e dikurshme fshehur shpirtrash zgjojn paprmbajtshm etjen tnde pr fluturime, Mendja e mbarsur, paralajmron nj bukuri surrealiste galaktikash, Npr lugajat e syve t tu shoh ndshm aviont q humben blus... N Edenin tnd rigjeja bluhina shkndijore rrufesh, Kur binin lngata, teksa ne luanim me fyell melodi shastisjesh, Dhe kur mendja gjendte shtrat n magjin e vendshuarjesh, Nj grumbull resh sillnin kujtimet e tua n limane mahnitjesh... N kopshtin e trurit tnd t praruar shkundjesh Shpejtsia zgjonte qorrsokaqet humbjesh, Ti bje ishte e mundur t mos shtriqeshe prgjumjesh, E verbuar nga paudhsit, e zalisur nga lumenj puthjesh, Udhtimet e tua zn fill nga fund-fminia pas njmij zhdukjesh. A t bie ndrmend kur rrokje shpirtin tnd, T trallisur kastile n shend, Gjithsia bnte t dashurin dhe poezia dashnoren pa mend. Larg, shum larg, nga ana tjetr e lumit, N bllokimet e dashuris, Dhe ndijimet q zgjasin, Kam pr t dashur pafundsin dhe mbretrin q nuk vdes, madhrisht e sigurt, nuk dihet, shikuar nga vrulli i shi-furtunave dhe ndryshimet e kohs.

259

Megjithse dashuria zihet si nj frut i fort, Tradhtoj mendimin tim n ritin e shqiponjave, Fisnikria e maleve, misteri i shkrettirs, Lindur n prmbysjen e dits, vdekur nj nat i vetm. Shiko-mir, bimt nisin e reagojn pyjesh, Nj rrnim kali me merr, Dhe prshtat burimet e tua n valle yjesh, N prkohshmrin e mirsis, bukuris q ikn trokthi n terr... Pastaj ujos trupin tim, N ujvarn e rinis, Vashria sht e dshirueshme, ik e orve n shprthim, E till si nj motr e paparashikueshme q nxit prtesn. Kujtoj ti betejat e qerpikve dhe t zemrs, N do rilindje fjal, Heshtjen e zshme, habin e vazhdueshme thell, Thirrjen e veriut t bardh, Gazin ulrits t coprave t akullit. Ke qen ti arush e bardh apo Shn Frani i Azis? O bij e diellit dhe e guximeve t qena, Ndrkoh q kalojm epoka, jasht stinve dhe jetvrave, Mbret i trokut n trokrin q sfidon Horizontet Kam zgjatur kraht e mi gjigant, drejt iltrsis tnde. E shtun 10 prill 1987 n Bruksel. (Ky tekst, prvese dedikim pr Juliette Binoche sht njkohsisht nj homazh pr filmin e mrekullueshm t Leos CARAX: Gjak i keq dhe kujtimet personale lidhur me Losin, Julie Delpy dhe mikun tim besnik Denis Lavant). 260

62. INSERTS OF PASSION

kushtuar : Isabelle Pinto Nj vshtrim mbi Salvador Dali Pablo Picasso Jean Arp Andr Masson Yves Tanguy dhe Oscar Domingez

Dielli shkon t flej butsisht: E ata do jen gjith shendever deri n botn tjetr, Sipas dshirave t mia kjo gj u tha sinqerisht: Ti nxit bing-bangun e shpirtit tim n letr... Puthm mua, e qesh me shpirt ! N temperaturn e zjarrit, shto shpirtin rebel n shishe, Shkputur nga iluzioni: t gjitha bukurit jan t pamshirshme! Le t udhtojm kundra kohs n brendi t kujtimeve t fminis, Ta kam premtuar t pamundurn burim pafajshmrish! E leht si nj flet pagese q shkruhet: Ti ke pr far t martohesh me mua! Paknaqsia jon sht gjer atje ku sthuhet, Nj zon e magjepsur nga shtrigat q si dua.... Nj uj jete n dshprim t thell Brenda mendimeve pa fund, pa kthim, N do klithm dashurie ti ndjell: Gjem t vdekurit dhe prjetsi si rifillim. Asgj ska ndryshuar q nga koha e molls n relaks: Ti je mrekullia e shpallur nga lart, burim drite dhe asgjje, N epokn e shpellave t Lascaux far djallin bje?

261

Rrumbullak flakur n agimet e ndrrave, Larg grryerjes s fundit t thell t xhanit mund t thuash pas mijra zhgjndrrave, Sti paskam marr mir masat e fustanit. Me nj t qeshur t uditshme valle m valle, Pastron frankizmin nga tokat e Spanjs. Dhe n fund, bjn dashuri me nj shtojzovalle, Shihni pra far fitojm pas hurit t panjs! Ka vite drite q smarr dot frym pa qenien tnde, Dua t ndjek, t shijoj, n guvat me lule t arta... T t them jam i mrekulluar, thuhet ve me mendje, Ngjizjen e dshirave t tua n atirat m t larta, Dashurin e fundit me Claude Franois n nj cepnaj Vetm mbretr q do t vdesin, perandori n shkatrrim, Luani i imagjinats ka pr tu skuqur tre her prmbi pllaj! Kam pr t dashur, derisa universi i paan, T shndrrohet n nj rrnoj pa pafund, Sepse magjia e lindjes m gllabron, m ha t gjall, T rrumbullakos, e pastaj le t humb! Konsideroje trupin tim t virgjr bish e urt, Si nj flet t bardh t vet Mallarm-s, Nnshtruar ndikimit t eliksirit: ja nj ndrr e sigurt! E ka pasur ajo artin e thyerjes s arrs, Me dhembshurin e gurit t bilardos q godet, E dashur Frngjin nga Eufrati i Nasars: Nuk sht vetm nj mirupafshim q vret!

262

Kam shfryr hundzn e nj t hijnese, Duke dgjuar zrin e Greta Garbo-s, Nn prkdheljet e buta t lules prej vese... N Alhambra t lutjeve: do shkoj gjithnj m lart! Po ju l vetm disa momente: Kam lakanin q shtyn brenda n fell, Mnyra e saj pr t mbajtur n mendje, E bn t padenj Bernadette Soubirou. E pra teksa ti knaq nj kokmadh, Prgjat gjith rrugs s zanatijve me aureol, Shampanja sht e rnd sa dymbdhjet kordhe, Bn t ngrihet orgazma gjer n t nntn kupol! Kam pasur eksperiencn e Yankeeve dhe t Boshve... N kohn q m donin kredhur n pasion borziloku: Parambush me gurika xhepat e xhakaventos, Pas braktisjes s shtrirjeve m t rnda se vet rroku! Agimi i buzqeshjes tnde lind nj mrekulli N katnajn e tret t qiellit plot kaltrsi, N pritje gjith kohn: shkalafitet koka n rropulli ! Pemt e mdha frutore ngulin rrnjt thella, Mbi trupat tan plot ves rinie, Ritet e dashuris kishin ern e zogjkave t pjekura. Sa mir q ndihemi n parajsn latine- e pastaj, Nse gjendesh prball Kim Basinger: Thuaj se mbaroj pas trupit t tejdukshm t saj. Humoret tona putanore shkojn n Catulle aux Catins Pr fat q ta kapur dorn tnde q rreket t m godas, 263

Pr t rregulluar kshtu matematikn ton t prbashkt, Bashkuar nga Elba deri n Ural: Nuk duhet q Evropa t ndahet n copa! Pironkat q flakim shpjegojn mungesn e afreskeve pa e ditur, Pr n pikn G pa vetdije jemi, Kundrshto po deshe, gati sa sja kam arritur! T pres n fund t ktij Bari, n kryqzimin e botve i ndjell, Sepse besoj n fabuln Korbi dhe dhelpra, Kam patur gjithmon dobsi pr grykn tnde t thell! Dashuria e mendur ka dika fatale dhe kafshrore, Pr n Buf Royal: a sm thua gjra q m sjellin n vete sonte? Ja kam dshiruar Albertit t par, krehjen tnde t flokve, M ka frymzuar tmerrsisht, Ti kalon n nj tjetr pjes, krejt e pamundur t zbulohet! N vrimn tnde plumbore: do arbitroj nj duel, Mes nj Mesopotami e nj asiriani dembel, Bashkim gjenial, Baby Dalle : E mira ime n t mirn tnde hyn e del! Magjia na prfshin gjer n fund t pasioneve tona, Kam dekretuar ndalim zjarri n t fundmin horizont! Vullkani yt q nuk ndalet, tufn e puplave t mia me drit hnore shkrmoq, pr t br t mundur gjendjen divine: nuk ke pr t pasur nevoj pr nj thesar t pashoq?

264

Thundruar nga nj shkaprderdhje e mendur, Dhe nga nj dehje q nuk gjen kund emr, Mund t kalojm mbi tavolinn e gdhendur! Ndjehemi mir, t lakuriqzuar tamam pula pa pupla, N nj bark t madh ajrplot, T leht n pafundsin ku gjendet kudra, Kam marr pushimet prej marsiani sot, E bukura e Castille-s m ka besuar, T prjetshmen fest shkrimtarsh kokrruar. Me ethet pr tu gjetur: ne nuk do t gjendemi m kurr, Shohim ndrra me sy hapur, adhurojm do buk n furr! In this Life: Its always who? I dont want to die..ipou, pou, pi, dou...Goodbye! Trapashitur n troshim, mes Tierc dhe Loto, Kam pasur klithmn e dragoit n pyllin e Gllazgout, Kathikurn e James Dean, m egrsir se vet Brando! N art, t duash Ovidin sht klas, Kjo vajz ngjiz hijet e mia nga pas, N shtrgimet gjarprore t nj boe: Afrohet si nj bomb q t nxjerr jasht loje! Nastaligj si nj kok-krunde: romantizmi yt i netve.... Akoma nj nat e me dehje e delire, Dhe me rrshqitje t pafundme dritterreve! mendurit e tua m vrasin n ardhje t pranvers, Gjeniu sht nj lum n agun e lindjes s njeriut dhe dheut!

265

Shkruaj shnimet e tua n piano t zemrs sime, Jam n gjurmt e tua, si pas parfumit t nj lulje n agime. Krkimi im hap perdet, Si i ngrem fundin nj femre t bukur, Pasi mbajm n thellsi t shpirtit, Sekretin e uditshm t nj thngjilli t prskuqur! Amazon nn tis t holl mjegulle fsheh motet, Si mund t jetohet pa vdekur asnjher idiot, Njohja sht nj rrug, ku ti mbledh fjalt, kodet... Improvizoj ditt e mia i vetmuar nj mngjes bardhok, Kontinentet e dashuris derdhen ne damart prplot, Duke u dridhur n lkurn tnde nj bebe fok trishtim: T duan On the ROCK! Trupi yt m ka ln nj turbullim rrqeths, nj gurzim. Pamja e ezmere prbn nj erotizm fatal pa t sosur, Nse kmbt t marrin pr mbrapsht: Ndiq udhzuesin UBU! T gjitha ekstazat jan t shenjta nj vend t panjohur.... Oarystis jepet pas muzs sime me parfumin e kngs, Rregullojm nj pushim q ti pastroj gropat hns! Duke shijuar muzhdin tnd, Ti shprthen n klithma q nuk ndalen lepurushe Urgjencat e tua t bjn t paprballueshme. Nga nj nat plot klithma, kam fituar Oscarin me ohore, Do ti bashkohem shkrettirs s egr Prpara fushats zgjedhore!

266

Syt e tu copzohen si nj sheg kuqalore, Jeta jote shijon burimet hyjnore, Te quiero Mucho n kt margarin teknokolor, Bufatur n dhembje prore. N shenj dashurie gjith prbetim, Mbjell tek ti balsamin tim, Pjesa ime e fshehur, bn gjith shklqim T dukshmen tnde tek kmbt n trbim! Gjithka sht si ta thot koka e astit Zemr e trup n dor t dyt... Mlidhe veten dhe mbathja pisanjose flakse e fatit. Stili yt sfidon imagjinatn: Nj shkrimtar pr t banuar n amn e nisjes, T hedh mbi sfer n agjent plot drit e ringjizjes. Yjet do t bjn t flas heshtja n nett e tua , E krkuar apo e harruar, - rro mos vdis, Ke tagrin e forcs. A mundesh t na drgosh n Paris? Sulmi mbi Tempullin N Bn t parin Hold-Up n histori, trillim Q nga koha kur flirtojm s bashku.... Energjia jote me eksiton: Gjer n dridhje-shkundje me trmetim! Ah mor koha vjen dhe zemrat ndizen me zjarrin e shkrepses, Shroj t hyrat e mia, q zbrapsin t dukshmet e mbretreshs Ne i kthejm burimit t madh t ujit kaltrosh, Monedhat e mdha t njerzimit, 267

Mos arri kurr n fund t gars, ngado t shkosh: Ne jemi dashur si t marr, n prag t kurorzimit, Si n nj film t bukur.... me nektar mblosh Bashkjetues t mrekullis n prjetsi t rruzullimit. 1982 1984 (fragmente t rikompozuar nga libri im: Pasion)

268

63. FAT FLOTUES

Kushtuar: Philippe Lotard - Richard Bohringer - Klaus Kinski Pierre Clmenti - Marcello Mastroanni dhe Michel Simon Nj vshtrim mbi : Joan Miro, - Edouardo Arroyo Miquel Barcelo Dado - Wilfredo Lam dhe Antoni Tapies.

I donte ai shpirtrat jolakmitare, Zhytur n mendime thellsisht t zbehta, Si nj jet n dhnie t elt fare, Lidhur n prjetsi, prkundr pllakave t varrit dhe kalbjes, Kjo pjes modeste, pr t sjellshmin n rrnim, N festa dhe n festa pa agim, Me nj buzqeshje narcist plot faj e pendime, Pr ata q shkelin syrin fatit t kallur n agjrime, Nj puthje Zoti, nj prkdhelje n qiell, N perndimin shpallur engjll e diell! Ai e ka dashur thelbin e menuris q glon Rastsisht Mesdhetar, n kng e n shlbim, I stolisur me nikel anglo-sakson... Distancimit t artit deri n harrim, Si pr t shkuar tek humbjen e mdha N shijet e fundit t ironis pa prdllim M thundrn e kpucs hundt gogole do tia giciloj, pa dhun dhunuesish dhe pa violin E till sht Karma jon tejet e mjer: ju e dini kngn o trima, kndoni njher! Mos duhet ta shohim tek shtit rrugve t qytetit, Si ngjits i sigurt, si lypsar i ndriuar, Me alkool vaksinuar, ose si nj poet i dshpruar, 269

N t tashmen e zakonshme kudo shtruar, Gjysm toksor dhe epikurian i lindur: Hedh nj sy vshtrimtar mbi gjith njerzin, Ushqyer me zjarrin e urrejtje-dashuris, T dijeve dhe t mendimeve n gjenialitet e kriz, Shekujt e drits, nuk e kan mbushur ve nj her! Ai shpesh rri i varur me stil si nj yrin Cop e ik kujtimet e tij t vjetra n idil ... N fund t fundit duke u br trheqs, Si nj karakter i madh n nj roman t tjerrur fill, do gj ka pr tu prsritur, Kur ndrra t bashkohet me realitetin ... Me zhgjndrrn, poshtrimin dhe krenarin ka pr t ndodhur n karriern e tij nj ndriim, Nj karroc bebesh do kthehet n lumturi dhe mallkim! Hor - hor sublim dhe madhshtor, Do t dal nga mbulesat e varrit zarfi toksor, duke flotuar n dandizmin e zbuluar, Distilimit e alter - egove barbare n t aguar. Ndjenjat e pasiguris kanakare holluar, Fjalt e ndryshkura nga zakoni i koduar, do t lahen n ern melankolike, nn diellin e mesnats pist terruar Prtej t gjitha ndjenjave narcist, do t fryj nj er, plot zbulime e habi ... Bukuria e gjestit t mirsis pa interes! sht poezia me do mim, mor ilimi!

270

Ishte n mendje m n fund, nj kalim mural i kndshm, rigjetur e ke faqen e tnde krejt t bardh, Ky zjarr i dendur dhe i frikshm ka ndryshuar qenien tnde, As i lindur e as i vdekur, hajmali n zbar, Gjithmon mes t dyjave mjegulls vende-vende... Poet i marr dhe i rroitur q n lindje, m le pa fjal, i paudh q n fillimet dhe plot prdllime... n hidhrimet blu, pafund i shtrir n hapsirn plot val. Ke qen ti pra nj diell i art ditsh t flime... Nj meteor n universit plot energji, Misteri i rnie t femrave fatale, n egrsin e meshkujve, Asgj konkurrenc rreth teje nuk bnte artje, Uji i Edenit t rishte nga t gjitha burimet e pastra, Verrat e mrekullueshme n festat artistike, Me gllnjka pir pas mezeve t shijshme, Nuk e kishim imagjinuar t zhdukej si nj kandr n dimr, Nn divanin e analistve n ndryshkje! N horizontet antike, bridh me nj putan mistike, Me shiun e tulkave amortizuese, Zbritja me efektin e baba Orestit n padishe, Asgj nuk mbetet nga nj pjat e shijshme! Prgjat nj darke me errsir t vazhdueshme, Buzqeshja e fundit e fatit n prishje, E fundit dalje nga pallati me vejusha! Shpejton, pra ia, n rilnie maksimale poetike, Me kt akt ai kthehet n burr e kafsh njkohsisht, Bhet njsisoj si Kerouac e Dostojevski, Me zrin e nj kokboshi t dshtuar n bisht,

271

Mbrthyer nga legjendat e dgjuara, Vazhdon deri n fund, i marr si bisha Bashk me hijet e fmijris s tij: Kaq shum ka vrapuar: po un ku isha? Pluhur dhe hi!

272

64. WONDERFUL WOMEN

kushtuar : Angelina Jolie dhe Nicole Kidman Nj shikim mbi : Zao Wou-Ki - Georges Mathieu - Erro Tsuguharu Foujita Bernard Buffet dhe Georges Dubuffet.

1. ANGELINA JOLIE Ma flak rrobn gjethore vjeshts, pranvers srish lulzon, T dshiroj mes ktyre dy kohve i mendur n pasion, Nata amerikane je pr mu , njmij puthje do ti vjedh, Dashuria ssht menduri, dhe pse njmij krisje ndjell. Si nj derrkuck n baltin...pa t drejt shklqimi Duke u trhequr rrshqan nga fluturimet plot magji, Me plot gojn po, thuhet e do thuhet: bukuri! E tjetri, i vjetri... Duke u prplasur si debil kalldrmeve t lagura n jet, Me syt e kthjellt prgjues pas vrimave pa vleft, Flet: Mirdita mjaltore burrash! Fundori moment i shenjt Po t them: Kam vrapuar n t gjitha drejtimet e bots. Shkrettira sht ujitur me dshprimin tim, ku jan shoqet, N Francn e n agoni... Ti krijon mirazhin q shoh n horizontet q shkrmoqen... Nj lotsi me shijen e krips n kristalizim! E shoh, vallzon, qesh, flet e m pas kndon, sht si nj serenat n shpejtsi, Kushtuar asteve hyjnore n fton.... Ti je shtriga ime, mrekullia njkohsisht, Kopsat tona bien n syt e bots si yje t brisht, 273

Nj fetare duke mos pasur pamjen e saj t qetsimit, N zjarrin e thellsis: Overdoz dashurie dhe prbetimi jetsisht! Nn nett e kaltra t ekstremeve tona pa skaj, Lulzojn ve zemra dhe trupat e flijimit, Paraqis t gjitha astet mjaltore dhe dashurit q shuhen n vaj. Mos vall klasi i shpirtit tnd zgjon juntn e prbetimit? Le t mbjellim s paku nj dekor... Grusht shteti n Vercors, N mes t javs tnde t shenjt! Ti ma ke br jetn nj fest, nj vullkan fishekzjarrsh, Nj 14 korrik t pandrprer, Nj hapje olimpike n anije detit mes valsh..... Nj fest artistsh, M e bukur sesa mund t pritet, Me Aristos e aq shum katundar...

Si nj buqet trndafilash nn diellit t majit, Ose nj poem buz brigjnajave oqeanike: Celebroj mbi tokn e begat t rruzullimit, Mijra ndjesi q i kam kaluar dit pas dite, Lum i vrullshm pas shiut t magjis, ndjesi mrekullish, Si nj apoteoz fjalsh rafinuar gjer n ekstrem: N thellsi t bots detare, ti ke qen sirena ime, m duhet mbretria e madhe pa skaj, Pa princeshn e nurit gjith shklqime?

274

2. NICOLE KIDMAN Leshraverdha trndelin q mbjell ekstaza gjithandej, Nuk ka rndsi muzika, nse muzikanti t prkdhel , Ti je e thjesht dhe e bukur si vet qensia, Si uji q rrjedh burimit t pyllit, nn flet, Korrektes si koret e buks s pjekur mir nga furrxhiu, Shijuese si nj got ver e ruajtur n shishen lyer me dyll: Putan jet-q nuk jep m shum vite, frik! Nj gllnjk nga qumshti yt dhe t lm barr t shenjt, Trupi yt ka nj shije t mbl si pjepri n diell... E nesrmja m ngjan largsir pa drit: Jam abonuar me parapagim n ngjizjen e lint! T dashuruarit jan t vetm n bot, Nj lloj vajtje ardhje e frymzuar nga shpirtra, Nj parajs ku pretendohet se koha sht ngrir prjet, Ku edhe m e vogla sekond sht pafundsi e thell. Edeni yt m mjafton...skam pr tu vaksinuar kurr, Do t lshoj jarg me mjalt, pr t prmbytur hirin tnd! Nj ajr me frym t shenjt q rrnohet e bie mbi gjithka: Puth t mblat e mia, kukull gjith shend. Ti mbrrite nj dit t panjohur n kujtime, Si n nj stacion ku kryhen riparime, Karroceria jote kishte psuar shtrembrime.... Durimi dhe butsia jote kishin zgjatur gjat, deri n vern e shkuar! Ishe, dhe je ishulli im plot me jet, imagjinuar, Linja ime e bashkimit prmbi tokn mbar, Me aktet e liris dhe revolucionin tashm shuar, Q m pengon t iki nga kjo bot n paqe! 275

Njmij regjime kan kaluar, dhe shume erra kan fryr, Dhe megjithse n botn e modn br nga vlerat trok, Asgj nuk ka ndryshuar pr poetin e beqar, Akoma i veshur me vrtetsi dhe moral t vrtetsi t plot, Vullnetarisht naiv, gjer ne qeshje t pr t qar, Do t jem pr ty ai q kam qen, bebe he flakur prtok! Rrebesh q pritet ajrit t ndezur, Shtrngata n arkipelagun e t pannshtruarve... Je shklqimi im n natn pus t zez! Do ti braktis kraht e anonimatit, Q tani deri n fund t bots s vrtet: Nuk ndrroj vetmse ty, n atin e zogjve t fatit, Eja m kndo si zog, t martn e fundit, Tek koka e krevatit! Deliret e fjalve tona kryqzohen n dshir Dashuria e kufijve gjithmon sht tejkaluar kur flet: Par pasojat e prplasjes, rikthehem n fjalkryqzimin e mir, Nuk kan rndsi veprimet q sduhen br, Ti je butsia dhe prbuzja ime n eternitet... Koha zgjatet m ngadalt, q nga koha bamit dashuror, Ose sht fiksuar prgjithmon, si nj trofe n qiellin mendor. Rrzohem e shaj vendin e njmij mrekullirave Ti je lulja ime e un jam bleta jote e magjive, Shijojm bashk nektar dhe mjaltrinat! Asnj kufi, asnj oqean i ksaj bote, Nuk m bn t humb dshirn pr ty, e vogla pikalore,

276

Duke u rrotulluar shkrmoq gjethurinat, Ti je fanari q ndrion shpirtin tim t thar ka mote. I rrethuar nga nj turm q m shtrin prdhe dhe m shtyp... Sex and soul ka dy gishta n mes t djathit t shurruar, Ti je fari n flak q ndez shpirtin tim t shuar. ndrrat e vjetra, shuhen njra pas tjetrs, Rrugn time duke e kthyer n nj somnambul, Bju lozonjare, dhe do t vij e t gjej n Bill et Boule, T t adhuroj nga Kartumi n Kabul, nga Vesouli n Seul, Pas nj kure vip Vichy gjer tek nj orgji n Kankun! Sikur t gjitha bretkosat t kishin zemrgjersin tnde, Kur ti shprthen s qeshuri mbi logun me ves, Ne nuk do ti fshiheshim kurr thithlops n vjesht... Bj string n Giverny: Monet t pikturon nga lart, Pr t pyetur nderet e tua: sht akoma shum hert! Ti je n mua, e bukura Gonzesh, Je si djathi n tigan skuqur e shkrir, Veza me t kuqe e pareshkur t mir: Mes butsis dhe krcitjes, thllza ime e dlir. Firmosur : Babai i Shenjt Sknder Sherifi, Cheriff de Ganshoren City. E Dielle me 1 mars 1992 - n Bruksel

277

65. PNEUMATIK PR MISS X

Nj vshtrim mbi : Francis Picabia - Viktor Brauner Sarkis Edvard Munch Clovis Trouille Hans Bellmer dhe Alexandre Calder

1. SYLVANA MANGANO Kam zhveshur emrin tnd n karuselin e Luvrit, sht dashuria ime q hapet me ledhatimin e purpurit.... Ti je pluhur yjesh mes galaktikave Prmbi zemrn time q murmurit pa prer, Nj brtham e kristalt n natn e prer prej thikave, Nj qershi e sheqert prmbi t qeshurn time t dehur thell... Kush mund ti rrmbej syt e tu, n ngjyrat e jets sime? Par mir dshirat e mia vjedhur n fluturim, Nga Pekini n Berlin, ti je mirsia valltare, Kam br ski prmbi dborn e prjetshme n diellin jetsor: Duke gjetur rrugt e lartsive mbi t bardhn tnde prej mitareje. -Diferencat e tua m japin ndjesi butsie, rregullimi yt m sht i shenjt, Jam i lumtur t t dgjoj n dridhje, N lartsin e duhur pr prralln e shpejt! Faleminderit bebushk. -Marrim at q duhet marr: nj perl pr do kuti, Ktu ndihma e urgjencs...nn peshn e skafandrs, Kalo nga un pa vones, pr puthjen e vitit plot magji! 278

U dua universet e tua, mendurit e tua erotike, Nn nj asfiksi ku dgjohet vetm nj klithje n ikje, Zri yt sht, me dridhje emblematike. Serftar i rastit n dete gjith dallgzim, Prfundoj n dallgt e dashuris q ti stis, I ngjashm me nj oqean mirsie n ndriim, pyll miqsie, me shkurre bushi pa asnj lis. Rn n apati prgjat orve q rrjedhin, Bulevard i nxehtsis s madhe n avullim....... Oh safir i zemrs sime: vall kam un shptim? Adhurues i mitukeve tua t shijshme plot lng, Pagjumsit e mia jan m t bukura se ndrrat vet... Rikrijom mua, nse ke dshiruar q nga koha e Adamit dhe t bukurs Ev!

279

2. CLAUDIA CARDINALE Oh gjahtare, - enkas krijuar n burim, E veant, mes flluskave t mdha t sapunit Pa harruar rrotat e verdha t gjalpit e djathit thatin, Je e vetmja gzimnaj n lidhjen time e fatit: Gjeometris s qenies time, hiqja klounin n dshprim, Shptom nga shija e thart e gjuetive t panisura, Dhe shpresat e tredhura n mitrn e barbunit.... Lng i jets dhe tharm i drejtimit t pashkruar plot hidhnim! Bukuria jote zgjohet n historit e Gjrave t pathna Ku shklqejn kujtimet tona , mes ekanit dhe gozhdve t lna, Nj kristalim Vian krejt shik, dhe ti pluskon mbi hn pr nj mik ! Shtrati yt sht nj kantier i paprfunduar, Nj bibliotek e shfytyruar, Nj mendim i deshifruar... N mngjese e n darka, shnime pr dance mnjan t lna: T pres me mjaullime macesh, gjysm t fort, imtime, Ndez agun e art t syrit tnd q vjen n mendimet e mia t rnda, T drgoj n mes majash shkmbore ne vendin e Lutinve: Uji i lumit fshehtas lan e pastron gjinjt e tu t voglan, Koka jote si hn e plot, prmbi safat e dunave del: sht gjuha q rivjen n mendimet pa shteg e pa an. E dua lakuriqsin tnde prej murgeshe t re ne pagzim, Dhe buzt e tua varur plot shije, pas ngrnies s molls, Shpejt pra t zhytemi n pikvendin X dhe G!

280

Thllnx e but e vreshts s art: Nj bot do t shembet! Deliroj n mjegulln e veriut ku rrjedh ftohja, Njra pas tjetrs ort e mia duke flakur, Kush me ndan nga vshtrimet e tua t ngrohta , Prej trupit tnd lindur prej zambakut...? Ja se na erdhi epoka e butsis dhe e aroms s trufit, Ora e ajit t mentes, nn stilin Presley plot muzik, Tani pushimet i kemi t paguara prej trushkullit: Ti do t mbledhsh prodhimet e vjeshts pa frik, Dhe do t mi vendossh tek dhomat e atis!

281

3. MONICA VITTI Oh Monika: e dua t gjith misterin tnd... Pash shpirtin tnd thuajma: mos sht gj si shum! Zhdukjet e tua romantike ma kan ftohur kurrizin, Gjith kohn si mjegull, duke u hedhur nga bregu n breg, Thn ndryshe, m ka pas plqyer thyerjet e tua n loj... Pse kjo dhembje pr t jetuar, kjo heshtje gjer n vdekje, Kjo vshtirsi pr t qen, pr t thn ca fjal me goj? Peshorja nuk mban, dhe tangoja bhet fluore n rrethin, Sa i takon trupit: Embargo pr n hn, vendosur n heshtje! Prshndetje Monika e mbl: A mos keni nj ledhatim? Mbulom mua me nj veshje, prpara se t freskoj koha. Krisaritur krisjenajash, qiej prmbyt prmbi detra bluthella, Butsisht e bukura ime...betimet e tua a jan t vrteta? Lum shprthyes i ndjenjave, prkundr senseve t mia, Pyete Axelle Red: kush sht sensi i vendimeve t drejta? -Trafiqet sigurojn ktu trinitetitin e risive..... Bj t duash, o kokkrisur marrive! Ti gjuan dhi t egra, me cilin grup gjahtarsh? Esencat e tua, jan thelbi i ekzistencs time, Brandoja im i lagur, Jeames Dean n shpirtdhnie kusarsh, Monti im shkrmoqur, Bilado ime n tre pjes pa parime, -Lamtumire Marylin e Bardot: Rimoj pasionet e mia e bredh si horr n oborr. Fal teje, ribhem nj krijes e padukshme, Me zemr t hapur kaprdije pra jetn e vrtet, Shmang mirbesimin dhe folet e nprkave, (- O i shkret!)

282

N saj t qenies tnde kam zbutje t prkohshme n kthes, Glltis jetn e vrtet, n zemr t gjetjeve. Pamjekthyese si nj pasqyr, mister i perls s zez: Gjesti yt m prlot dhe vshtrimi m trondit etheve... Dshira ime m bn t tejdukshm q nga pushtimi Pers! Jam jugu plot diell q ndrion hijeshin tnde, Deti q t prthith n vorbull bregut t Korsiks, Era q prkdhel nn syrin e ariut t madh! Rrebele seksuale e kthyer n ledhatare: Ti je mbretresh, E fletve t shprndara mbi pistn H Chi Minh! Prse kto lotnaja t ndrprera, Tek buzt q dridhen gjith heshtje? Yjet e tua blu, t mbetura n ngrirje, Xhungls s zhbr plot gjethe, Ideali i paemrzuar q trokit portat e drynta, E fundmja tingllim e ziles n unin tim, dhe nett e portfateve t mbyllura.

283

4. LUCIA BOSE Wellcome baby: ti je gjith Italia! Ti ke shklqimin e Venecias, dritn e Parisit, Mban mbi trup nj kolor stil indefini... Sojnesa jote sht nj virtyt, Shtatdredhja nj rizgjim i shpirtit, Dhe bukuria, hijeshia e shpress sime. -Jam ylli yt i pandreqshm n natn e prillit: Ti je muzika ime plot ritm e krcimit! Kam dashur t para-firmos mjegullat gri, Shenjave q fsheh n heshtje, T grshetoj trungjet e kafta n magji, E t bj rilindjen e ndrrave n dhembje. -Akoma i lagur, prball pellgjeve blu t syve, Dhe siluets tnde elegante gjer n mrekulli. Thn bibls nga t part e mij n ikje, Ti sjellsja prmbysjeve eros-ciklike? Era vajzrore e lkurs m travlon mendjen me prthithje, Ylberzon horizontin tim n magji, Dhe m fton n pasion.... (shkrepje magjike) Gjith kohn gati pa asnj arsye, pr ndezje erotike! -Dilem torturuese n zgjimin e vers przhitse: Vetm pr pak gj Cigania jepet hua pr t knduar... Zgjidh arkn tnde, nse je e vendosur pr t m paketuar! Nj ekskursion varkrues prmbi lartsin e shtatit tnd, Nj sensualitet misterkrkues n drejtim t Nevermore:

284

Krkimet duhet t shkojn drejt nj thesari t muar... -Rregullom mua dokumentet, do t ringjitem drejt veriut: T dua n mes t tavolins s madhe t ngrnies, Pa pasur koh jap kafshata e t vdes. Jasht loj q nga vera n ethe: Duhej t isha rikthyer n portin tnd, Ti je egoja ime sekrete, Delfini i fundeve t bluhosura plor argjend, Dhe kthina ime e zrit pa or... Pres n heshtje q fjalt t marrin pak vler: T bhen t shenjta pr tu mi amor Rruzullimi rrotullohet, nuk ndalon, po kohn sjell, Dashuria gjith kohrat i prshkon e i prsjell, Jam un jam kosmonaut, i universit tnd pafund! I dua kraht e tu t zhveshur shpatullave tek i lkund, Dhe si degnaja e hardhis plot gjethe e vastak t zi, Ndjesit e tua, trurit tim drithrojn gjith stuhi, Imtime si nj lutje - ikn ti moj tutje...... Ti je palma diell e hapsirave ndenjsore plot trofal... Ska as turma, as beteja! Qndroj zoti Voulzy: Gatis nj karnaval! E si nj shembull i madh pa ndrprerje, Pol i gjithkohshm i qejfnive gjith shije, Send i dshirave t skajme plot potere: Po bj diferencn si m ka hije! Eja e pusho , oh Luie, mbi ilimin tim persian: Do t lem t flesh me nj grrhime koteljeje, 285

Dhe do ket Rock&Roll n Ruen mor xhan, Triller biondesh apo rusesh, n dehje, n trbim: Alfredi, nuk t jep aspak nj gudulisje n sut T drgoj pa ngurim flamanin tim... Calmos pussycat, pr nj turne kukafshethi, -Ky ouf m ka larguar n nj korridor t nndheshm n Riad, -ti ma ke kaluar nj tut krejtsisht mua, Riluajm ndeshjen m von n Bagdad! Mbi bythkat e tua bukur t lmuara, finesa ime zgjohet, Sipas Duks s Guise-s, koketeria jote po m fton! Lartsi e nderuar, nuk bj vetm pjesn q m takon... T jam shfaqur lozonjar, duke rritur dshirat e mia: Lere t lir viin e Loch-Ness-it, Zhveshm mua si nj kokrr fasuleje tek komshija! Manipuluar nga shtypi dhe bursa e Tokios... Kam shpirtruar meshn, n oborrin e idioti t vjetr, Duke ndjer mungesn e lkurs tnde, pas fjalve t tua far mbetet tjetr, N detoksifikim dhe Co...Letgo n dehjet tona! Ti prbn oazin tim t premtuar, N nj shkrettir pafund, Un jam Tauregu i nj lugine e shkumbuar, ku m paralajmrojn pa pushuar pr nj bukuri q nuk m shkon, nuk besoj gjith truket e mirazheve ndaj rilindet nga ajo q mbetet nj hijeshi hyjnore, e pa parashikuar.

286

Po t them srish, prpara se jeta t m braktis: Oh e madhrishmja sulltanesh! Pa t ardhme, e pa krcime n mjaltin... Jam princi yt i 1001 netve, T mendurive sekrete q ti fsheh n do ag, t kndshmris tnde pa knd e pa cak... si nj mace me nnt jet, mjaullin ej kaleshoj: t shtrij prdhe e si bish t gjoksoj. Ylber n ekstremet e hapsirs me shi e diell... Sa m shum q t dua, shuhem n mbytje aq m thell! E shtun 16 prill 1994 n Bruksel Testament i fundit n nj post t vjetr n Rom Ju dshiroj nga posht, t gjitha krijesave varrosur n frymzim, Q nj shpirt i porsaardhur ju murmurin fjalt e tij t mbla plot dshir, Jan ndrrat e tij q zgjohen e flladisin, nj mngjes shum hert, Errat e ndjenjave q na kallin zjarr e na bjn gjithnj e m t mir!

287

66. ZEMRA T KRYQZUARA

Nj shikim mbi: Francis BaconLjuba-VelickoviGustave Dor Zoran MusiRustin-Marcel Duchamp dhe Stphane Mandelbaum

1. GRETA GARBO Oh e nurshmja plor plot hir e drit, me urtsi q qetson: Prezenca jote m ka munguar, un jam statuja q ti mendon! E dal nga fjordi e veriut, nga nj legjende me plot mister: Jam gjarpri yt q kafshon, I dashuri yt i lindur prej Bible! E qeshura jote teksa bie n nj kaskad q gurfullon, Gjetur m ke si n nj shnjestr, Ditve tek luan top-vetmin e vetme mbushur plot liri! Ti je ylli im n kupol, kurora ime boreale, Un: Kaola jot dimrore, dehja jote n ngrohrim, Dshirat tona jan fatale...ne marrim hov e dalim nga shinat, Gjej shpejt shtpin et mbaju n kurorn e hudhrave pa ngurrim! Ne vijm megjithat pa arsye nga ekstazat shenjsore n pendim. Nj dashuri e falur sht nj dashuri e vdekur, thot Samuraj, Kjo salc nuk sht nj marrveshje n t ftohtin aksial... Epo mir Corral & Banzai: T paketoj gjer nn vdekje pa asnj kontrate! Larg teje: nett e mia n Kin nuk jan dhe aq t kndshme, Nga Marksi n Mars: gjuha jote sht e sojme! E dua barkun tnd prej trofte, frymn tek e mban me kujdes,

288

Kjo dshir e uditshme dhe lnie q t liron. Kur fjalt jan kollitur, Dallgt e tua shkatrruese japin nj krcitje t panjohur. N vendet e dshirave, pi t qeshurn tnde t zbutur, Shikimin tnd prqendruar n nj flotim plor mblsi, Si nj folze dashurie bletsh ku mjalti mundet t rrjedh... Butsisht br: ti m fut flakt dhe nuk kam asnj zjarrfiks afr! Ti shpalos flokt dhe un shpalos qenien... Hija dhe drita e jets sime grinden erosit pafund Albatros i Albanis : ti m prshkon t gjithin me rreze.

289

2. MARLENE DIETRICH E shoh veten n shikimin tnd q m hap t gjitha shikimet, Shpirti yt sht nj pasqyr, ktu o atje tek ti! Grshets kumbullore, hyjnore si skulptur q ngrihet, Joshse gjer atje ku sthuhet, bukuri, Je gzimi im n hapsirat m t larta, flladi i ngroht si jugut. Falltare e dashuris: Jam qenia q t plotson, Filtri yt vrastar n natn e q smbaron, ndrra jote e prjetshme n Gjermanin q t plqen... Shtyna ne drejt nj rrshqitje q na drgon n shuarje q shambullon! Fatkeqsisht nga pritja e gjat, do t duhemi n Romanc me fanfara, Qndro burr m thoshte teje ime... vetm kshtu do ecsh para. Kam prekur misterin dhe errsirn brenda teje, e di Titanik i heshtjes, n nj det mbushur plot me lutje e mirsi, Zemr flatra hapur: ti drgon ekstazat n shina t hekurta. sht bukur- shprthen Leo - pr vitin tnd t ri! Jasht ngrit t absurdit plot batrdi: Zhytem n blun tnde t madhe n dhgel, N drejtim t nj vendi gjith knaqsi, Jasht pllajnajave dhe trompave gjith nerv. Gjithmon sipas deleve t Panurgs, Duhet ndryshuar shpejt ora me qllim! Dritrimi yt i mrekullueshm bn t krcej shpirti im, Si n nj vals Vjenez prgjat zgjimeve t prjetshme, Argjendsis q mrekullon jetrat tona t hershme.

290

Kam skalitur 39 ecjet mbi dhgilin e prizmit, N ajresn e hapsirave t largta britjeve, Prndjekur nga spiun t komunizmit, Zgjedhjet e tua prsillen rreth tropikve, Jam kalorsi yt Teutonik, iliri yt utopik, Po them ktu refrenin e fundit: (No Bite on the Beach!) Fetare e rreme pa zgjidhje n kthes: I dshiroj gjinjt e tu gjith qumsht n zgjim t krills, Nn mbrojtjen e rojeve spitalit t dhembjeve t kres, Trishtesa jote ma shprthen kokn, n dyqanri t Lils. Ti ndryshon ashtu sikurse dunat, megjithse pejsazhi mbetet: Ti je week-end-i im, Gudule, pa shtetet Prgjat gjith javs, q shqepet!

291

3. LAUREN BACALL Krrusur nn kajuken tnde, humb at kam m t shtrenjt, Ta krkoj siluetn livadhit t pranvers s par n delir! Ka n kt mes shikime t vagta Karnivsh t trhequr leht, Dgjimit t frazave q shpejt m kan br vampir. E nderuar Amazon e bezdisur do her: Yjet e tua ikin n mos gaboj, padituri.... Hiri yt m shprqendron, kt sezon vere, N syt e tu pulitur: hedh prjetsi! N mes t ksaj kohe, frymzimi u hov kolinave dhe ajs! Mos vall kaviari pers, kt vit kushton m shtrenjt? Ti ke qen Elphe me flet n kopshtin e varrezave Libri im i pashkruar, muzika ime e padgjuar e vajs, Pilivesa e gzuar vjen t kaloj mbrmjen ktej... T drgoj Hibou-n tim, si lajmtar t fundit n vjeshtra! Nga tokat n dete, deri n ndalesat e akullta: Peshqr e kajolla me shije putjesh t ndehta! Nata do t jet e shfrymt me prkdhelje t ndalura... N oqeanin e dashuris: po msojm sesi lundrohet pr tek jeta! Ti je fylli im magjik, q luan pa u lodhur, Karmeni im i mendur, Piaf-i e zjarrmuar, Mozarti im limonosur.... Pr t shijuar recetn: Jemi vetm ne t dy, dhelprushe bishtdredhur! Njri n tjetrin: nuk jemi keq s bashku, besoj, Bjm pjes n grupin fatsjellsit, gjat kti t ftohti nntori! Nj thyerje melankolie shpalos t gjitha sekretet,

292

Jan nderur gjith kto shtesa harrese nga mosputhjet dhe kolli, Q na kan shkrir e strshkris ne nnt jett Mos jam balsam i shpirtit tnd vrastar, Brezi yt n idhsi? Verifiko pandehmn e poetit shqiptar! Rrshqas jasht piste npr shtigjet rrshqitse, m fal, Koha ndalon fluturimin... ti je knga ime n prkushtim! Kam shngrn shpirtin tnd prej kafshe: jeta mu ndal, Do t zhvishesh mir para dhembjes, n drejtimin astral. Heshtja jote n pikn e pezullimit... Than t brendshmet e mia n ballkon, Dhe napron teritore me yje. N imagjinatn time q abuzon, Mbrohem pr t mir e bmave, pa u kthyer nn ati... Hajkatojka npr shtpira: ta pi nektarin n do sezon. Oh Bakall , prgatitu ti pr parakalimin n karnaval! rndsi ka ajo q ndodh n tren, shprthej n pantallona ngaq m dhemb, ti m sforcon drejt prgjakjeve t gjata dhe prdhunimit, n nj mbrmje diskoteke, n Kap Kanaveral...Ok, its time! Do t abonohemi pa arsye, n anijen hapsinor drejt yllsimit! N festivalin e vajeve: pyetjet e tua m armatosin, Pikrisht n dshtimin tim shtat, ti gjen prkushtim! Formsojm nj trheqje nga pasioni n Britani, Nj pickim akrepi m pret n banj, pra sht helmimi im N fillin e shpresave: vullkani yt do t riarmatoset me trbim!

293

T dikur mendur pas latinve: tani japim shpirt n Kama Sutra, N rrugn drejt Indeve, dhe t tjera pyllnish, Jam n shrbim t zrit tnd (zrave)... Nnshtrimi im total ndaj diellit t mesnats, Pyete kushririn tim, nse macet jan t gjitha gri? -bashkoj senset e mia me vern e Parisit, -ose , do ta vendos si mim, rnien tnde n kokrr t shpins! T prqafoj n prgjumjen tnde t thell, Dhe gllabroj imazhin tnd, Pa asnj vaksin, n Firencen me diell... Jam prndjekur nga gjaknxetsia jote, Ti je mirazhi i ndrrave t mia t zgjuara, Pritja ime e gjat m tremb, Dita e pushimeve verore, n ishullin e pafajsis. Shend i pafajshm n pushimin e prjetshm, Ti ke zjarrin n arjen tnde n L.A.-U.S.A Dhe kafshon molln time, un gjuhn prej maceje t lpij, Ishte kjo ndoshta Casanova? Ti je ylli im i mir Asha, dita e Stand By Prgatit supn time me hudhra, pastaj qengj pashksh, Dhe diskun tim fluturuese, prpara prplasjes fatale, Je hyjnorja petale e trndafilit tim, Kalorsi q m cyt t vrapoj, magjiku magjistar kockash. N kauzn e gjetjes asgjs, Militojm pr njmij kauza pa kuptim, Lavire, Lauren....puthm mua! Kam dekretuar m n fund nj pushim!

294

4. RITA HAYWORTH M kujtohesh si tani, e bukur Gilda, nata kur ti kndoje, Zogjt vetmitar iknin t gjith n gaz e shend! Ti hiqje dorezat e tua t zeza, (sikur e kam n sy gjestin tnd) Si nj dhelprushe e vjetr: oh romanc n cipat e zemrs Tani, lindjes se mngjeseve prkdhelse, Ti je perla e savanave magjike... Un: xhuxhi yt n kopshtin e artit poetik, Duhet t shprndaj n Rin, shpirtin dhe muzikn time! Shija e kups m drgon n vendin q ti m prbuz, Pushtoj jetn tnde n familjen krupps T prqafoj, shihemi t shtunn, tek kmbt e ariut t madh.. Edeni yt i parfumosur kullon n burimin tim, nur e turp. Goditjeve t dhna n rite plot mister, Ti m ke futur n rrulotn e pasurimit, Valz uji thartsisht e but q prmbi asfalt rrjedh, Po prgatitem t shoh hnn tnde t durimit, Je ti pra nj Panda nn kapeln me pupla, Gjej prehje e paqe n mes dunave t tua, gjej.... far atmosfere! Mos po kam frik nga rrufa? Mbretresh e sfers, shtrgomi kumbullat e buta! T dua n agperendim , n dark, n trupin tim burgosur, T dua n mesdit, n mesnat, n Siberi apo n tropik, T dua n vendin ku je, n vendin ku sje, akull ngrir n dimrim, Sipas majmunve t Hyres:

295

koha jote nuk shihet qart n pik! Nga fjala n fjal: idet e tua kan nj t bukur kurriz.. Hyrje idiote: Do t jemi t hutosur n krim! Jam engjll i uditshm i konstelacionit tnd, Me cilsin e taksave t ndryshueshme: sulmoj kaposhin tnd. N traditn e misterit, ti je magjistarja e Egjiptit, N bankn e Batifoks: Ti je lepuri i art i vitit! Plasaritjes s planetit: Hedh shigjeta dshire, Miza thith shtresn e mbetjes, Tramvai im tashm sapo ka ikur n rrpira, Ditt e tua jan festa, t bukura por duke u shkrir, -Anash daljes n pension: Ti ke grur pr n fund t jets? N vend-dor-dhnien e sallonit: dua t jem kaoli yt, Parajsa pa ty ngjan me nj zon, m mbyt Ku ka nj vrim t madhe ozoni, ka t djegur, Mes-femra t lakuriqta, gjer tek ato me mjekr: Fantazoj mbi kalgidhat e tua sikur jam M i miri i botve Fati q ngjizet, makina barprerse pret bar, Nse fjaln e ke pr lulet, kositi mir mendimet e mia, Ngjite t pangjitshmen: zaret e fatit jan hedhur me pazar! Mos qaj pra grifsha ime, do t nxjerr nga situata... Ti ke rikrijuar etjen time, kam rikrijuar pafajsin tnde, E pist dhe epshndjellse:Liria jote krijon dridhje dhe rnie! -N territorin tnd, ti m zhbn tingllima n er, Ora jote q rregullon pamjet e mia pa znie,

296

N lartsin e nj Lotusi: Ti shnjon shkatrrimin tim t mjer! Ti urren ditt e mia dhe mbush me gaz nett, Linjat e dashuris vizatohen n jett tona. N kmbt e Olimpit, ti je Afrdita ime e kthjellt, Dielli t eksiton dhe bilbilat t lodhin... T braktis n kt zierjen t kript pa jehona. Dashuria jote kompletohet n nj buk t tr, Femra e furrtarit e paraqitur plotsisht zgripthi, Me barr t nj shqiptari, n nj jav t shenjt: I kam dashur gjinjt e tu me qumsht dhe rrush Korinthi, Dashnore e prjetshme, pr dit t mira e t vshtira, T thithja si nj aspirator n kthinn time t fsheht, Po ti far trhiqje zan n ethe t pirta, mes Dolmens-it dhe Menhirs-it? E ndjej dshirn tnde t mendur tek hap pan-sfern, Zemra jote shfryn avull dhe ngashrime t sinqerta, T prezantoj zrin e impulsionet e vetmuara dhe ern! N shtatin tnd t dredhur: Je top-modelja, ajo e nxehta, Figurina ime n muzeun Grevin, Limuzina n oborrin e Pierre Cardin, Ti u jep jet afreskeve n pallatin tim, Ti e mbush plot jet kuzhinn e pist, Si nj divinite q shfaqet n qelqurin, M e hyjnishme, sesa pamja q jep: M e bukur sesa t mendoj, e t ndjek! I feel you always, Baby, under my skin... E hn 10 mars 1997, Bruksel, mes qiellit dhe toks

297

67. ROMANTIKOMANI
Nj vshtrim mbi : Bottero Moore Rodin Maillol Camille Claudel Brancusi Berrocal dhe Giacometti

1. LIV ULMAN Kisha shkrir lodhjet, n detin q ndryshonte shtrat, Ngushtuar prej pasigurive npr t butat knaqje, I kam dashur t tuat shprthime, heshtjet q i shijonim pak... Pa fshehtsi si zakonisht ia kemi thn t buts, N trekndshin e Bermuds! Merrm mua n kraht e tu, deri n fund t jets tnde, Dashurom prmbi gjith pafundsit me endje... Wonderful Dream, Baby! -Nn qiellin blu t Roms, : Vendos mblsirn tnde n Rhum, eliksirin e shrbtorks, duke ikur bje zonjn e zonjs.... -Ti je ylli im i An deve, Lama e Deglingues, -N tramvajin e dshirave: Kam tradhtuar t bukurn Madlein, Me keqja pritet t vij... Vetm mandolina bien pr nj mbretresh! E prditshmja vret dashurin, Dhe mungesa gjithashtu... Kemi nevoj ta rikthejm pabesin, sht e burgosur t Hnn, miss Agatha Cristie! 298

-Anticiklonet e tua shkatrronin ret, N kazinon e hormoneve: dufi yt prodhonte fortin... Bj hije dhe drit e mandej gjer me flatra: Filmi im t dshpron n gjum, Duke goditur ndriimin: bjm kthim prapa! Posht qiellit t Suedis, zalisje e tua jan ciklike, Kalo tek nj psikes dhe mos trego shprthimit tnd metapsiqik, Duke distiluar fjalt e tua me nj kujdes t rrall, Truri gjen fjalt e rnda, dhe m pas bie n deklik! T kam dashur npr dit, n intervale me hapsira fund-perri, Do t flasim n nj jet tjetr...por ktu t marr n kurriz! Nj milion dashuri, si ti e si un, do ti duam, do ti duam, Betonizim i zemrs sime, Ngrirjen pa shkak t orve, Larg gjaknxehtsive dhe tradhtive! -Nesr baba Merlini do t jet mirbrsi yn!

299

2. UMA THURMAN Hard-Rock: m shkon, e marr plonzhon n detin e muziks, Ti krcen n koftra-bas, n guackn tnde atipike, Kaloj Urn e Falbals...pr aq koha jam nn regjimin e friks! Mbi-krcimet e tua erotike, Firmosin rezervat e mia nostalgjike... Nivel ka ol dhe m pas: kam dyshime romantike. Ti do t jesh gjithmon n krahun ku zgjohet dielli : Ku kaktusi t shpon prapanicn n rrugn tridhjet e tre (33)... Lindjes n mes ndrrash, nj lagun blu poetike tek deliri, T shtunn doher dhe natn e etheve: ti je Amerika n flirt, Nj pije tonike dhe nj kokore me vesh lepuri Prfundojm nga salla e sportit n nj takim tenistik ! Prmbi t puthurat gjith mjalt, gjuha e nnshtrimit, Dyfishuar me pistina: t mbush me kredite ankthi, E bukur n dridhjet e belit, X krcim del jasht mimit! Aq shum t kam dashur: mos isha ather n Askund? I dehur nga rinia, ndezur dritash n qytet ... N kohn e qershis, kukull: shendi merr fund! Kam shkrmoqur prkdheljet n lkurn tnde sublime, Ti je fari i netve, perndesha e shkrir n qenien time. Latuar n qeshje plot zgjatime shendever: Pik e dendur ozoni e mbl n boshsin q vjen... Shno n fletoren e kujtimeve, at q t bn me flet! Me shpatulla n pudramin, bora sht e mrekullueshme,

300

Deliri na pushton: mos duhet t fillojm t dremitemi leht, Sipas nn Xhevs, Ondet jan fatsjellse....! Akordoj mbi trupin tnd violinat e mirsis, Dal nga banjoja e turke e Ingres, plot jet, Ti je agimi im i lulzuar n Giz! E vogla nazelie tregut t perimeve n ver, Shpirti yt m ka br t mkatoj me dridhrim, Si i liruar n Skoci, kshilltari im sht ngritur prpjet, Nuk sht dimri rus q do na bj t trhiqemi! Ndoshta ndrtoj qytete me tulla letre, thjesht... Drgoi prekjet me pushime, thuaj miza rri mbi pleh! Mbi plazhin e Hammamet-it: paketoj nj bllokim plot stres, Kam ndrruar pr t qen Barclay, n festn plot me maska! I trishtuar me moral krejt t rn si n nj vend ku bie ve shi, N finale t kups; ti ma ule zjarrin prdhe, m shkrmoq fare Helena ime e vogl: qetsoje paksa situatn nj miradi, Vendosur mbi rrugt e Bejrutit: sna intereson lufta e cironkave! N legjendn e vikingve: Uma sht e lutur pr rite barbare....

301

3. VIVIEN LEIGH far karakteri fmij, nj e bukur dhurat e zotit, Kjo przierje me tokn, argjil hekur dhe zjarr, Nj shklqim i art me diamante, dhe metale t muara. Hijeshi, kapriio, dhe harmoni e prkohshme, -far sht e bukur? Po, kam nj inat n ajres! -T ndjek ku t duash: mrekullohem prej karakterit tnd! -E qeshura ime t mban gjall, krcitjet e shqyerjeve, -Ti nuk len asgj, por un jam ujk q nuk t shqitem... -doher i njjti refren: ti shkon e vjen gjithnj e m e lshuar! -Dgjom mir mua, qeflesh: Ktu un do ta v frerin! Plotso dshirat...do tua ndaj mblsirn time qorrave. I zn ngusht nga nj rrjedhje n proz, I dua vrtet mesazhet e tua roz, Hyrje duhet thn aspak e kndshme n t zez, Gazeta ima e palexueshme je, n apotez. -I kam t gjitha provokimet e tua, firmos pa arsye, Mos i harro atributet e tua pr dhjet ushqyerjet, Nn barin tnd t mallkuar: Nj ulu ka mbir... Kur... martesa do t bhet! N mes t Gousses dhe geit? -Megjithat ta kam pas thn: Nuk dua politik, okay! Besnike si dhe Lierre, Ti pushton sfern time,

302

Sipas nj proverbi Apache: Vdes dhe hy brenda teje! Nga Merckx n Marks: ti m do n max, Pyetja Patinsi dhe Pelles askush nuk do t mungoj n apel, (Thirre Max , krcnimin n Marsej!) Shtitorja e femrave ndezse: ti fiton pa diskutim, Ti jep bukuri kalimtare njkohsisht t prjetshme... Pa ty, e buta tara ,-Jeta nuk do t kishte krip! Larg n Nirvana, ti ndez e ndrion vet qiellin, Do t martohem me ty n errsir, bashk me Diams e Crteil Ktu apo atje n qiell, ti je mrekullia e mrekullive!

303

4. ELISABETH TAYLOR Princesh rebele n dialektet e Kasbahut, Ti hyn n toka te panjohura t gjahut, Ktu gjaku merret me kanun, ajr i rnd Tropoje, Nj dhembje q nuk thuhet n memorien shekullore, Ngjatjeta, a je mir zotni, ritet dhe t huajt n kriklla, Pi rakin e ngrnies dhe drejtohu nga Pite, Pr pjekje n hell: vendosim sa ska ikur dita. Flatrat e tua hapen drejt yjeve, Pulle dashurie n drgim postal me sy, Ndihmomni mua djema... nuk zbres dot, -Dervish Luzha lutet pr ty! Oh e bukura robin nga Tanarive lviz! Do t shtis nesr Londrs me nj lundr prmbi Tamiz, Prmbytur nga ledhatimet n ujvarn mngjesore gjith shend, Shpirti yt blu metalik n pastrtin e kristalit, Pi nj gllnk ver e gjej nj pamje q m mend! Zemrat m t afrta, Jan ato q preken plot ndijim... Lre luanin q tund krifshn, Welcome n dushin tim . Nga kastort tek eunukt, knga jote m bn magjistar, T puth n drges bashk me kpuct e prekjeve! Dhe fundosur n Tiran: thuajma si mund t riflem bashk? ( Nj ndrr q ska t ngjar )

304

Trup i mbrthyer nga shenjat Plot me kafshime dhmbsh gdhendur, Akoma nj femr me barr q nxjerr nga gryka kalbsira... Ky vit ka qen i shenjt pr modelet e magazinn e mendur! Her pas here, e drgoj princin tnd n vende ku kndohet, Q t digjet pa e marr vesh: bhemi t krisur, Bj plane me vshtrime sapo shoh t vetmin argjendar q largohet... Ti qesh, un jetoj prore, Ti qan, un vdes... Eh moj vajzon: je e mir pr gjalpore. E dua ann tnde prej qejflieje, Kleopatr sipas mimit tnd, Ashtu si lopa q qesh: gjithka tek ty m fal lumturi, Nse t rastis t shohsh Klaud Terrail-in: Rezervo pr ne nj Perdriks! -Koralet e Atolls-it, nn fjalt e tua plot frymzim, Kam fluturuar n Montgolfiere, i fryr nga puthjet e tua... Faleminderit LIZ e zbukuruar pr braktisjen e bukur! Festivali i trheqjes, krcimet jan rralluar. Mbetet vepra e bukur pr disa blers me pare, Nuk pengohem t t dua, mes dy gaforreve detare. Besnikria n rastsin e goditjeve t fatit, Ti ke przn t keqen, pastaj ke lagur romancn time, Urrejtjen m e kam menduar keqas shtratit! N mbrmjen e t pastrehve,- Ti je garancia ime sublime! -shum historira kan gatuar nj ekzistenc t uditshme, Po shkoj t rizhytem n fmijrin time!

305

5. AUDREY HEPBURN Gati n mbytje, pa asnj dyshk, ujit t lumit t turbulluar, Prplitjet e tua kundrshtuese m kan br pr vete, Larg terreneve t minuara dhe agjentve t dubluar! N katakombet e absurdit n krujt, Kam prmbysur turpin dhe drojn, Nga aromrat e tua t pista, dhnien tnde gjithkujt, N mesazhet tua nxitse kam zbuluar lojn. Jepi Audrey....jepi me stil lir! Nj fllad pushimesh vjen e fryn, Fundjava n Rom: pa Daho-n sht e mire Nga filli i artin, n tehun e briskut t rrojs q hodhm, Kam takuar dashurin nj t bukur mbrmje pa geta... Sigurisht skam takuar Zhulietn n byron e vogl! T gjitha magjit n nett e errta, N nj kryqzim t menur q shkatrron historin.... Zotrinj gjyqtar,- Ju them Mirdita, pa kthetra! Lojtar i ftuar e ngacmues i lindur..... Ti je e vetmja kart n duart e mia: Dama e zemrs sime, Asi i trfilit irlandez gjer tek shpatia, Kodrina ime e fjetjes n prag, Shpirti i ronitur binjak... -Krkon t ma grric prapanicn ai spurdhjak! -Rezultati i cirkut t fundjavs: Puplosur nga Bruel dhe Ricoeur n letr,

306

Nj poker gnjyese gjer sa sthuhet, N Barin e buallit t vjetr. Lidhem pas baticave t tua, t rregullta apo t rregullta, Surfoj mbi jetn tnde, oqean n vorbullim, Ndjenja nga me t krisurat, ide t humbura, t fjetura... Ti je e bukur si nj univers n (lindje) grigf! Dallgnaja ndjenjash n thesare t glltitura nga deti: Ti ndrron Titanik q fundosen do dit! Ti dhuroj t gjitha mngjeset, Dhe diellin e madh t bots se trokthit, Muzika m rivjen e bhet e gjall, Kur buzt e tua m eksplorojn gjoksit, George Clooney m sht shprehur, N nj fraksion sekonde teksa bnte xhirime, Universi sht fundi i boshsis, ndaj bja me dije mikeshs, Ekspresoja italiane: Esht pr nesr, Xhakonda ime! Mos m lr t prmbysem, kukull n qerthull, Ose do t bhem pull poste n qytetin tnd plot jet, Ka banka pr tu vjedhur, dhe furgona t vjetr.... T jesh nj femr pr t gjith, nuk sht e leht! Pa ty dhe pa zjarrmin q m ngjiz, Jeta ime sht e fundosur, dhe zemra ime n pushim.. T mrekullueshmet net n Split Shkatrrohen nga nj nat me breshr plot trbim. E bindur nga nj horr-polic, Nn Xheva trbohet nga dshmia... Po t firmos njmij kontrata,

307

Q t ti shkruaj t gjitha faqet e mia, Durim pr nj koh t gjat Si thot Zhani n veprn e tij Kala-Domenia. -Q nga ditt e para deri n nett e fundit t (etheve) garmis, Ti ke shkatrruar frikt e mia dhe ngjyrosur agimet... Amazon e magjishme e pyjeve t Iliris: Mi ke kapur neuronet duke lvizur valixhen, transformuar dekorin ma ke, ndryshuar energjit, kthyer fatin n shkatrrim, ringjallur fatin e rinis! Nga komikja ne kozmike: N kapje t fjalve dhe t magjive, menduria na viziton jo rrall, N misterin e Rembos dhe gjenive. Flakruese n tendn time, Vendos mbi pritjet e tua nj akuarium... Leht gjer n pezm tek bie, T tuat simbole shkumoj me sapun. Mendimet e mia lagen shpejt n arthulln e hajgares, Le t krcejm tango, n sallonin e atyre q duhan nuk pin! E ke mendjen mirazhet e vajzs s vogl t dritares, ndrra jon do t regjistroj me kmb historin !

308

6. MERYL STREEP Dshiruar kam t kryqzohem me ju n rrugn e Madisson-it, N zemr t dimrit, t jem postieri yt q troket ders... Aq shum vite kan kaluare, jo rrall kumbojn hera hers Si nj ajr q kthehet n notat e saksofonit. Kam shijuar n festival gjinjt e tu t mrekullisht harbuar, Nj pjat t papar plot me pjeshka t sapovjela verdhoshe, Pr t ulritur si ujk gjith vers: Palm e art e fituar. -N kopshtet tona sekrete mbijn pyje t pamata, Si nj zog i lir ti plane, n ballkonin e Xhentit! -T dua pa shkak n fjal dhe n kng e gjata, Ktu mbaron koha... fillon nj bot me t krisur rrmetit! -Ti orkestron simfonin time tek shfrimi, Dhe modulon imagjinatn q me mpin, T natsoj n fitore dhe t drejtoj jasht do prcaktimi, - m delikat sesa hallka e fort e zingjirit t ri, Prhumbja jote vazhdueshme m kujton nj siren, N krcimet e ngadalta, gjithka eksplozon n seri! Emrat tan nuk prbjn vetmse nj pr t abuzuar horizontin, N mirazhet e lindjes: ti je njra dhe turrem vrik! N kohn q duhemi gjithka sht thn... Pena ecn vet mbi flet dhe boja i tregon udht, -Duhet t shohim ve lekalimin! -Planeti im i vetmuar ka gjetur yllin q meriton, Kur ti ma zgjove njeriun brenda dhe kafshzn turfullon,

309

Magji engjjsh shptimtar, gati pr t br mir, Me nj buzqeshje mjaltsuar, n nj bekim krejt t lir. Pak m sjellin rruginat dhe fotrunat varg-e-varg, Historirat, gjeografirat e t tjera-e t tjera.... Kaloj mes- pr-mes gars s madhe t hijeve, N atlantikun e hedhtjes, n Flash-back t fmijris... Jasht do hapsir kohore: Vetm rima dhe drejtime. -Karuselin i dashuris tnde, ma ka tronditur kokn, Komet magjistarsh: Prezenca jote sht nj fest, -Fluore e dshiruar, n filma t xhiruar jo mir... Je orakulli antik n luftn time me zjarrin! Nimf apo Najad, surpriz e shkak pr shamat, Thyej pengesat pr t qen imazh n statuj t art. Je ti pra tirane perendorake, shkall ndihme n rrpir, Eureka ideale knaqsive fatale n priskill! -All you need is love, - e vjetra grifsh. Bruksel, e Diel, 1 Mars 1998 n Bruksel

310

68. ALWAYS IN LOVE !

Nj vshtrim mbi : Keith Harring Jean Michel Basquiat Fontana W.de Cooning - Hans Hartung Pierre Alleshinsky dhe Karel Appel

1. VIKTORIA ABRIL I zhbr pr ty Viktoria, n kmbt e Baobabit: Bardhroj boen e boarit, Dhe ringjitem me butsi n lkurn e drurit t pinarit. T gjitha fitoret jan t gjelpta pa midhje t kripura! Pat deklaruar nj shqiptar para rnies s Hitlerit... Ritmuar nga balancimi i shkresurinave t tua t trishta: Mos ki aspak frik prej trmetit! Do t limonosem n Malbardh dhe Malin e Errave, Dhe n Sahara do zbuloj uj me lug druri, -Ti nuk je paksa i dobsuar, i varfri im Sherifi i Sknderit? Vashz mos u bj misteri i zotave n nett e mia t territ, Dhe un Princi i shkrettirs pamore, Them: Merre motorin tim Lourence! Dhe thyeji turinjt n nj rrug dytsore. A ke shijuar ndonjher hudhra t njoma n prill? Rimarr shpirtin tim n gadill... T kisha qen nj palao, nuk do t ish vese nj titull me yll! Transportoj Cirgu-n romantike n Romn Antike: Puthjet e tua bhen aq joshse, uj drite. Braktisja e tezave epike mi ka br mir koks, Ti je e bukur si nj fest, nj tempull i vjetr grek, Kam qen dikur i riu i Van Gogut, n fushn tnde me grur, Korbi i thirrur n deliret e t menduarit q djeg. 311

Oh pjatat me ushqim t zgrapur, n mngjese t lirshme, Ja kam hipur anijes pr n Barcelon e po luaj detarin! Romani im i dashuris sht shkruar bukur fort n klithje, Sa asnj polic nuk mundet ta kris popullin e kumarit... Isha more po po, n nj janar t ftoht ngrice. Tablo reflektuese e nj komedie njerzore: Ndrkoh me vesveset e tua, goja jote m jep oksigjen! Je n prodhimin e ajrit t fjals sime dor-pas-dore, Rizhytur nn mendimin e thell tek shprthen. -Oh princi im me nur e hir-thua e bie n gjunj, Ti m ke rrmbyer n nj mbrmje me shi e me er, Par nga knaqsia q na mend aq shum: Mos m kthe kurr tek prindrit e mjer! Kaloji provimet e mesnats dhe shprehu: Sit-com sht i lejuar dhe porno gjithashtu... Thuam kukull: - Ti bn prshesh me fardo lloj plehu? Jepi qeflesh... kndej mbltorja ktej nevojtorja. Nuk ka pr t nisura asnj mesazh t bukur: Kjo sht jeta, ndrra e engjjve t zbutur!

312

2. PENELOPE CRUZ Jam burr n ngutje, Penelop, Mos m prit t lutem 20 vjet, Ashtu si kushrira jote antike, N Odisen e kohrave plot stres. Paella e shijshme do t jet gjithmon anash teje, Skam t ndjej, shoh thjesht kmbt e bukura q tund, Hapim s bashku, nj faqe magjike, m puthje pafund! Shpeshher kjo m vjen e till si rruga e fatit... Rrshqitse n kthimikjet, lngplot si kupa e mbretreshs, N vagonin hapsinor t dashuris marsiane plot trille, Nj klithje kafshrore m kujton vendin origjins, Par si merimanga fajtore: Ky udhtim thur lidhje... E dua aromn tnde Orient, parfumin tnd hyjnor, Trupin tnd prej sfinksi dhe syt e tu egjiptian, Ti ke prbr t parn puthje lagur nga Sena, Shum uj ka rrjedhur q nga ajo koh, n lumenjt tan, Ashtu si dhe bimt q kan mbir gjithandej... Ti je gjaku i venave n trupin tim, poet me mendime t lira Merri ndjenjat n pranver, dhe mi kthej Dhe zgjidh mes tyre farat m t mira! O ditt e bukura -shprthen Modalen papritur ... Si nj yll q shndrin pr nj koh t gjat: Ndrio jetn time q t t dua i mahnitur! Pasionet mediokre mungesa gjithmon i fik Dhe ndez pasionet e mdha plot ndijim, - n nj bilardo me tre fusha le t bjm dashuri!

313

Q n takimin ton t par pr flijim, Vshtrimi im ka ndjekur hijen tnde n risi, Teksa detektivi ardhur lakuriq, n Historin e errt pa miq. -Shkojm n hell, para se t shfaqet e kuqja dhe violeta, Prpara krizave t mia dhe fjalve prart, Mos u ngjit lart n botn e t vdekurve n kdhera... -Shn Ouen, ke pr t puthur n tregun e prekjeve plot art, Magnetizuar si nj kurnet, ti ke pr t zgjuar pehlivan l ledhra? Ti je prleshja ime unike, Ajo e Jakobit me engjllin sigurisht, Shn Milli do t shtrij prdhe dragoin.... Prkdhelm mua, mushk paqsisht! Ti je kimia ime dhe un: solucioni yt n mnaj! Mes arsyes e pasionit: alkimia humb emrin e saj. Kapriio n gjaknxehtsi, thashetheme n rrug e sipr: Kohrat tona rinovohen n gabimet e pafalshme t jets, Kam zbuluar t vrtetn tnde dhe shkakun pse je e friksuar, Prova t panumrta harmonizojn zemrat dhe dnesn, Vetm nata mundet t tregoj sekretet e orve t vona!

314

3. ANGELA MOLINA Kam shijuar ardhjen tnde nga ky kris-qiell, Me kmb prmbi mes-dhe, Saktsisht nn nj mjalt-diell... Anna Karenina m ka pllakosur n akull-er Nuk humb asgj nse pret, n t t pr-kundrt... Prezenca jote hyjnore papritur ma ka trullosur tim-trurin, Nga pafundsia e vockl gjer n pafundsin knd-pafund. Kur dashuria dshiron t fak-flas, Arsyja duhet t urt-hesht.... Kobeja, vjehrra Kshtu m pat thash- thn Shkoni, e vit t mbar t gjithve, o mis-trecr! Dgjoni mir baballart mendje ln-ln! -Oh , kumbulla ime e bahes s burrit plak: Merr prgjegjse pr ndjenjat, pr thniet tua n afsh, T dua gjer n pore t zemrs... jetn time e ke n tndin kafaz! N zanimin e fjalve t mia dhe n pulitjen e syve mbltar: T ftoj dhe t dshiroj gjer sa sthuhet! O moj e prshndritura nn diellin rrezatar: Ti ma flakron shpirtin me zjarrin sublim t dashuris, Gjithkund prmbi kt dhe, ti zbukuron ditt q vijn! Viktima e nj sulmi t egr, N nj prleshje poetike n gusht: Thuaj mamas sime, Kjo vajz m djeg porsi prush!

315

Ndoshta ti je Opiumi i zemrs dhe udhnajave q para i kam, A nuk sht hna n Maubeuge q rrezaton pafajsin time moj xhan? Kshilla e nj prifti t artur n Lion: Ndiqeni mirsin tuaj me shpejtsin e drits s flakt, Dhe jetojeni ndjenjat , me mijra n or, pa asnj kufizim! -Vajzat si n ndrr, shigjetoni me zjarr e merrni pafund parajs... Kam vrapuar pas puthjeve t violins tnde dridhruse, Prqafom mua pr at zot... para se t m shuash! T gjith njsoj kta artistt: Gjeni t pakuptueshm plot kurthe, T mbetur fmij gjith teka, t krisur pa kuptim, emrtoji si t duash. As-a ndrrash dhe imagjinata q ngisin muret si lurthe, Pervers t mdhenj po aq edhe shenjt t prgjruar! Dhe thua: -Poeti krisanak nga Kosova, shqiptari me flatra: Ti je aviatori i ndrrave t mia n qielleve t pastrma, Dashuria sht pas dyshim mbuluar prej rrezesh t arta! Ledhatuese dhe shkulse je przier n trupin tim, Dshirat na shtyjn e rimojn akordin ton plot gzim, S fundmi Adios mio Amor ska rikthim. Kam bracuar stolit e tua n arkn e mermert, Dhe t mbathurat e mia mbi tulkat e tua n flak! Thanks prjet kukull e qet!

316

Le t mos kthehemi kurr n at q kemi br, Dashuria nuk sht e prsosur...s paku tani: Nuk ka m por, si jan gjrat le ti lm N paqe.......

317

4. LAURA DEL SOL Kam glltitur dshirat e mia n copza mikroskopike, Profilit t Linjdes, ti prbn tharmin e hapsirave kozmike. -O shembulli i timonieres n evolucionit tim! Eterniteti sht aq i shkurtr, pr t thn sa shum t dua... Je ditlindja ime e dyt, plotsim i harmonis n paqtim! Nevojitet akoma nj revolucion kultural, Pr t kaluar javn n puthje e shfrim.... -Larg mendimeve t mia, krejt papritur, Ti je muzika e shpirtit tim plot me yje, je pasoj, Takimi yn sht nj rrufe nn qiell me diell t rrezitur, Asnj furtun nuk arrin ta qetsoj.... sht si nj udhtim plot mbresa t rastit, Ku do nat sht nj parajs krijuar me imazhin tnd, Kam nj konsult me parashikues t fatit! -Eja n kraht e mi pash Zotin, mos m mend.... Kam krkuar n thellsin e vedvedit, Nj buqet me ndjenja plot pasion, e imja lu-lu. Ti dhuroj afr zjarrit t madh q djeg gjith shpirtin... Zbulo t vrtetat me ritet fisnore t parve t tu. Nn nuhatjen e ujqrve, n kulmin e krkimit: Thyej gjith mllef paktin e heshtjes s kngs, Pr nj ast mosvmendje egrsimit, Ti je e vogla Spanj limonosur me nj fond t Francs Nj kshtjell hapet q t flej syri, Prball nj supe n bandilen (livadhin)e gjelbrt, Ti bhesh pr habin time trfili im katr gjethesh! 318

Marmota ime gaz e shend: T bekoj n ort e zbraztsis, Dashuria n shuarje t but dhemb, M ka br t vendos turbot n rrjedh. Lugina largon plot lepuj t trembur.... Kaloj kot s koti i humbur n nj sall pritje, -Mi jep mua t mblat n tendn time, Mes nesh t mbetet, kurr t mos bhet publike! N thepisjet e kujtimeve t largta: Ti ke pr t m knduar kngn tnde pr zoti Dhe dridhjet e tua histerike, -pr t shmangur djegiet, Me nj t shprhapur zjarresh n fikje: Lrm mua t deklaroj flakn time t dashuris! Burr i rifutur n binar gjat rrjedhjes s jets, Bites et Nique (Beatnik)-kopuk i dal dore, I marr me frym pa i prthithur cipzat e tua ujore. N shtratin tnd prej koralesh, shikoj, Zbuloj sekretet e trupit tnd, N betejn e shinave: dal prej tyre dhe t adhuroj! Zhytem mjalturisht petalnajeve t pasonduara, L me barr heshtjen tnde, misterin tnd t zgjuar, i detyruar t shkrihem n ty, ende pa u rruar, ashtu si helvetikt e Burgonjott n t brendshmet e tua: Jepm mua raklet t thurur mir me Ko-Kon! Kshtu pra...la,la,la,la,la... gjer n hon..... Le t duhemi direkt , pa veshje, harroi trukimet, astet jan t mrekullueshme: Le t ndezim takimet! 319

5. CARMEN MAURA Ola mama, como estas? Jepi gaz e zhduku fare. Nga e panjohur n pafundsi: Welcome n shtratin tim! Kam shbiriluar dehjen e knaqsive ashiqare, N ujrat e tua t thella plot akullime, Tamam si nj Merle e munguar, pikloj botn tnde, Ky Boileau Narcejak m spiunon n kotsin time. Nga kal n struc, kam medituar mbi jetn ton, Ngandonjher gjrat rrshqasin dhe disa gagarin, Pyete baban tim Shpend, sht kjo qeshje pa rim? Dashuria ime m ka shkputur nga kryeqyteti q jep dhembje, -Bjm pra nj D.V.D, q tja sheshim shtrenjt motrs tnde! Ti je e bukur, t prita mikesh, nga mesdita n katr pas mesnate, Fluturimi im i lirt e zbut si me magji zmrn tnde. Mos m krko , nami nuk u b: Do t rikthehem n fole xhan-xhaxhie, sht jeta , nuk sht parajsa, m pat thn mis Zazie! Le t tentojm nj ulje toksore me qetsi, Gush m gush e sy m sy... Ti rimon origjinn time q nga lufta pr zjarrin. Tepr larg nga Tropoja tokmospasja m mungon, A e dini se Bernatd Blier, mendej pr pllanajn n tridid?! Kam nj stazh pr t kaluar si instruktor krejt brutal, Shkumtin uji i kaltr n dy Drint e Shqipris! Nuk kushton fare mushka, sht paguar nga Ministria,

320

Mir bn, t shkosh t lutesh, pa asnj mndyshk S paku n malin e Shn Idilit bashk m nnn tnde trishk! Dora jote bn leht prkdheljen e barkut n shkrettir: N pritje t ngritjes s adrs s arabit, far do t hash si mblsir? Gara e jetve tona shkon paralelisht me ndrrat q kemi, T shtunn mbasdite n Paris: firmosim ethet asgjkund! Nj t ngrn tek Pedroja sht nj knaqsi q nuk harrohet, Filmat e shfaqur m kan dhn piknisjen e gremisjes pafund... Ti je oazi im misterioz, oqeani im i rrs lkurs s toks thell, I huaji Ishull, varka ime e dehur n skterr, Dhe ne t lindurit nga pluhuri, krejtsisht t etur, -Ju trheq ngrnies, po m par: Fikeni dritn o t vdekur !

321

6. ROSY DE PALMA Kush sht lindur nj dit do t vdes, - Thuhet me t drejt gjithandej e gjithkund! Dashuria fillon me D sikurse dhe fjala Diell, E prfundon me rrokjen e rnd ell q do t thot djegur br fulukare, shkrumb... sht cikli normal i gjrave, do thoni patjetr pra jeta peshon m pak se arsyeja pr t jetuar, shtymani mua takimin me bolln kuedr! T dua shpirt i lir, dhe duke jetuar edhe duke vdekur me lak n fyt... Ti ishe kobra ime e un isha fakiri yt! Armik i rutins dhe sinonim i melankolis, Thuhet se prsritja sht nn e dijes, Pa kuptuar se sht dhe nna e monotonis... Bj nj ngacmim si nj zbatic e poshtme, Vetm kshtu je mir doktor dashnor laloe: Sa m shum e shikoj, aq m shum e rikrkoj, Mes nesh Taubib: Kjo q ndodh, a mund t komandohet? Droguar prej teje moj e kuqe dhe n mungese t palms: Do t isha un vall nj SERIAL LOVER? Julio e Sinatra me nj COVER. Faleminderit djema, ju kam dashur shum! Mes mamave dhe putanave, merreni si t doni... -Si djem t Fistekve: Keni br vrtet prparime ! -Me vetura e motorra n Paname dhe Amsterdam, Pr nj fundjav t kndshme plot seks e grushtime.

322

N vendin e ndrrave blu,mor kaol. Ti ishe delfini im dhe un Jasques Maillol, Ma hidh nj Patin, n dalje t Shkolls! Duke u skuqur nga dshirat aneknd, Gjinjt e tu jan thiths, t eliksirit m t mir, Kam prfunduar n kt vend, ku nuk dshirojm t rikthehemi... N karuselin e kujtimeve pa hir: I kam kthyer n unaza dliret.... -Ti i jep jets, shklqimin e mbretrive t pavdekshme, Energjia jote prej Elefanti bn t shkrmoqen shtrigat, -Flakn ja fut shpirtit tim dhe kalron n timin Porsh, Afrim qesharak pr nj Hidalgo dhe bibat E denj vetm pr Jerme Bosch!

323

7. ANNA TORRENT Prelud: Vendos kngn e filmit de Carlos Saura Pse ti ikn ? moj lumbardha. Ti je ktu, m e bukura aventure q m ka ndodhur mbi drashk, Q nga koha e lufts s vjetr t Kores... Hapim pr qejf, nj romanc mbushur gjalp e mjalt !. Ti je pr mua si nj motrz e vogl e njom plot delle, Thuhet q i shikon gjrat jo me sy por me zemr, Esencialja prfundon gjithmon e pashikueshme pr retinat, t reja kemi, nga kshilli i pleqve t urt me emr? Ushtri, fe, atdhe, seks e magji t errta, Q nga koha e njeriut t egr, Precizoj nj Movida, dhe nj Maj 68 Pr t shkuar drejt mirsis tjetr! Ti je boria ime shptimtare kur m kan braktisur, Energjia e mendimit n ekzistenc, Kopshti im i luleve, shatrivani i freskt, Prshndetja e fundme, porta e vetme q m mbetet, Prpara hedhjes n pafundsi... Dgjo rojtare:Mos ua hap portat t panjohurve! -I detyruar t dimroj, dashuria ime sht n gjysm shtiz! -Le t vrapojm ne q t ndihmojm arinjt e Berns, Rrshqas n barkun tnd t but, Gjuhn dhe puron time t ndezur pas etjes, Ku sht nj hark i madh pa Zan mali n shqot,,

324

Do t isha pa ty nj kulims i humbur n savan, sht koha q ne t marrin prgjegjsin, T hapjes s Festivalit t Cannes ! Q nga rnia e tensionit deri tek rrzimi n cepin tnd: Ekuilibri ka psuar prmirsime, jo rrall! Habitem pra Sergjent-Shef: kush e gnjen kombin ? Pyeti palugasit, ku ta fshehim dendin e bardh ! -Me fjalt e tua, bra nj cigoret dashurie, E nse ti loka jeme puth rimat e tua t lindjes: S bashku do limfitemi pr gjith jetn ! Tek njerzit kam besuar,- tek forca e bindjes.

325

8. MARISA PAREDES Bretkosa ime e adhuruar, flutura ime hyjnore n agim: Ti ishe konfidenca ime mbi vesht e mprehur pr dgjim N Lotus kam flotuar n nj rrshqitje but, Ndar me ty mendurit n kodrn e farit t madh, I sigurt m shum se kurr nga omletat me proshut, M ke thn: -Okay emigrant, t bj nj fill crrje n dark! Si nj pilives e gjolit t zi: Thjesht kjo pr tu par! -Mirdita elektroshok i femrave t Almadovarit.... E dua kt liri t rigjetur, me rreze dielli lar, Lidhjen e improvizuar n stacionin e Kaljarit! I gzuar...bebe syri q gjen nj dit n agim, Nj mbloshe prball, mrekulli pa mbarim... -Dali dhe Bunuel: Pr mshir, ju lutem t rrini mir! Nuk kemi nevoj pr prerje me brisqe rrojesh dhe shprthime, -Ti je mbretresha ime e vers, m e mira e t mirave n dafir, M e mbla n t gjith luginn, si mendimeve n prralla! Djegur shkalls s tret n flakt e dashuris: Nj vnie hellit n ferr, nuk sht zgjedhja ime e lir! Si thoshte nj gagarelo pudrosur me nj paruke mincisur: Duhet ta flaksh trupin, Kur zemra ka vdekur e uritur, Loj- plagosjesh n qiellin e kaltr: ti je vrtet shkatrruese, Mungesa jote sht ekama pr mua e paprballueshme, Pavarsisht njmij mureve t ngritura: T dashuroj gjer n marrzi!

326

T mbuloj me Orkida, Trndafila dhe Kamelas, Me madalen Prustin e Katlejas.... -Shihemi m von pr bileta! Pyetjet jan sqaruar , kot q flas: Turret e gzuar drejt luleve t mia , dhe un mrekulloj jetn e saj! N ekranin e zi t netve t mia t bardha, Kam ln t rrjedh jeta jon si n vaj, Me Pierre Dac dhe Francis Blanche, Gati pr t riregjistruar marshimin e Canns me film t ngadalt... Po hajt ma bebe, e bukura llokume me mjalt: Po t them jam kasaveti yt n kredit t lart? Prgjat grevs s policve t rrugs: Historia jon mori drejtim t njjt me zemrn! Kjo ssht nj arsye q t fitoj gjalpin e larukes... E dua butsin tnde amsore dhe dridhjet e tua trupore, Ma ke lar dikur hoshlarin n shkulmin e lumit me qeshje... Q ti t jesh shpirti im binjak si rastsi kimike: Rrotullimi i toks duhet t bhet n trajektore plot mistere, -Ti je zgjedhimi ngrits i jets sime, Portjerja e mendimeve q m vijn si gjmim, arratis s emocioneve n ikje, berberja e but n frymzim, -Kjo aj n Sahara m ka kushtuar shtrenjt... Shoukran dhe ishalla Aisha... Ku na sht fshehur shtrigani? Kalimi yt i fundit prej top modelje n tapet t kuq, M ka munguar prgjat gjith vitit q shkoi, 327

N vagonin roz t Arturit: vese t puthura pllaq-plluq, T gjith kto trans siberian zgjojn mendimet q fsheh, N kalimin e ri: Do t vrshllej fatet tona me ngeh. Fjal q ngatrrohen n kmbt e shkryqzuara , Zaret jan hedhur fundi i fundit... Shko e gjej dhjet kronika pr shkatrrimin e gjumit. N vend-kryqzimin e ndjenjave vshtir t shihemi, Dashuria ime do t triumfoj duke u mbartuar nga nj murlan, Pr t kaluar kanionin gjigand t dshtimit: Thuaj fjalt e kalimit dhe merr titullin I nderuar Elan! Nj prqafim pa ndjenja e dridhrima n trup, sht si nj babagjysh i vitit t ri pa fmij, Kam pr t dashur mis Pareds n hapsirn e kohs Nga bluja pa fund, n t bardhn q do shndrije. Bruksel, m 23 mars 1999

328

69. VALLE SHQIPTARE

Nj shikim mbi : Jackson Pollock - Andy Wahrol Frank Stella Robert Rauschenberg dhe Sam Francis

1. SCARLETT JOHANSON Pasoj e hijeve t lna: ti e ke thyer akullin, Dora jote e djatht mbi gjirin tim pse kaq shpesh... Piktura jote ma ka tejkaluar mallin sht fatiq kalon para nesh n shesh. Q nga koha q kam ndjekur n luginn e Droms, Koloret e tua kan mbushur botn time me ylbere vende-vende, Po ti emrtoj dshirat e mia, i jap z zrit tim forcn e hors: Mos vall tani un kam prekur sekretin e fes tnde? E dim t gjith se rrall her Xheva qesh me shpirt? Nj mistral i uditshm mbushet n Rabatin maroken, M jep dshirn t t ndjek, ti qesh: Atje m gjen... Tam-tamet e dshirave do t vrasin ndjenjat gaz mbuluar, Akoma nj grusht shteti q sjell ve fatkeqsi! menduri q thyejn shpirtin: kam glltitur pastaj jam frymzuar... Qartsom Bombola, kush dshiron i fundit t qesh n kt histori? Ndoshta n Rrugn e Riviers valviten qillotat e tua prej mndafshi, Le ti marrim pra brekt sipr koks, dhe t tentojm kaos n publik, Lets gof or the next Show, big-bang au Bingo Blik!

329

N Madrid, kam fituar... A sdo ish m mir t mendojm pr baba Rusoin or mik? Drgoi puthjet e tua t pista n mes t shikimit tim t prlotur, Bunuel sapo kaloi, rrshqiti n gurt e sokakut me lot ndotur, Shkelur nga kmbt e tij; kam kaluar shinat n shina drejt Mesdheut kotur, muzika jon m ka ln, ajrit tnd t dedikuar n plij! N darkn hyrse t mertonit: Syt e tu ishin dy pika pr tu zbuluar... E zbuluam cepin e konit: Dhe tak fap n zonn e pushtuar, Mendimet e tua q largojn, dritforta si diell, Pa Ausweis hut i vockl me brira Kam nj derrkuc pr ta pjekur n hell, Pr zotin Janvier, bretonin Ktu mes stinve, kukull: e lshoj veten pr gjra t mira! Emocionet jan t mbrojtura, edhe pse bn gafa dhe ske takt, Sapo kalojm n akt, mendimi yt rindizet, Rikthimit n impakt, faksojm nj t mir pakt... E noteri lngaraq, mos na vuri prpara aktin e tij pa fakt? Je br stilistja e jets sime t shkatrruar, E mrekullueshmja aktore e Yang-Ts s shenjt t Kins, Rrfimtarja e t kaluars sime t ciln e risjell dhe rinuar... Faleminderit pr shportn e mbushur me frutat e stins!

330

Ti e ke rilidhur neuronet e mia t shprndara, Mbushur diskun tim me peoma t parfumosura, Kallma shpirtin n diell prpara se t m ndezsh n ktara... Ndalo futjen time n epruvet Bulevardeve t prlotura Voglushja ime nordike: t dashuroj me sy mbyllur!

331

2. CATE BLANCHETT E huaj n jetn time t copzuar: Ti e ke unifikuar zemrn time, Ringjitur idet rrnuar... Gzuar trupin n zhele mbuluar, Prpara se t kndonim me iso-o-o, Motorriste: Eja m mrekullo. I liruar nga vetvetja lakuriq, Nj gushkuq cirplues mbi krcij! Trhiqm mua n folezn tnde, Prpara se un t prpij... Dgjom mua , e dashura Doll-babol: Lartsive t ideve kam vagabonduar n Vagabondol, Flotuar n Karalgol, akoma kam nostalgji, ti e di mir! E dshiroj s paku, t vogln Lule British, n mes t rrathve me mish... Por ja jan ata, q nuk ln asgj pr varfanjakun, Vrasin, pijn vern n kupa, e zbrazin anakun. Loja me dy faqe, perversiteti plot ankth e gjak, Rshqitja e tyre e pakontrolluar n vaskn me japrak, Qndresa e tyre protestante, manteli i tyre qndisur, Ana e tyre jezuite dhe aq hipokrite, kapardisur, N aparenc t ftoht si krijesa hibride, Shtirja e tyre e vetsiguris dhe stili puritan, Gjoja klasi n shoqri, karshillku babaxhan, Dhe dashnorja q bn ligjin n fshehtsi, Me nj fuqi dhe humor t egr e t zi, Q ngjall admirim e ndez trbim.... Varfria sht skllavri... Liria nuk ka mim....

332

Ather, nse ndrrojm ndrtojm nj themel n vetvete: Ka ve dalje nga era e fitoreve t kohrave t vjetra, Asgj nuk ngjit n kt bot moderne q na rrethon, N prplasje jan objekte, ja far shohim tek jeta... Nj anakronizm tmerrsisht i frikshm, Tipike made in Inglish, Si mbetja e nj ndrgjegje t lart, Narciste q dhjet fish, Nginjur me ngjarje t ikura T nj mbretrie abuzimesh n fildish... Dhe t thuash mis Deliri, Q ve fluturimin ndrronim mes miqsh, Shprthimi n mllefe, Pr t prdhunuar me shaka dobsit, Shkandulluar e shpuar me dhele, Pr t zgjuar m n fund gjith aisbergun nn det, Fjala sht vrastare dhe instinkti fshihet, Historia e shijimit t liris s humbur symbyllur pas numrit dhjet, sht natyrisht precioz dhe sublim ekuilibri shkretan i shkret. Oh po Kate, do t t thrras... N mbrmjen karmel : Shijoja lkurn tnd karamel, Very well e bukura ime, po sikur ham nj bakllava? I mrekulluar nga dallgt e detit: sprdridhem n kmbt e tua, Bj telefon parnerit tnd n film, ja shurr talentin q ka. Gruaja m thrret, po un vjel hojet me mjaltin q ke! N rrugt e Panamas, ti prcakton se ku duhet hyr Dashuria jote flak me zjarr, kto dit vere pa atdhe: Ditt e flak, marr hak! 333

Le ti bjm t qeshin me lot, uplinat dhe zonjat e fisme, Filmi yt nginjur me klithma m bn t lshoj armt sot, N cepat e kordave t tendosura n nj ekzistenc mbretrore, T gjitha ndrrat ingranohen n t jashtzakonshmin gaz e shend.... Sfidojm t panjohurn, kompozojm analet, T atij q ka par Shn Dashurin t rikrijohet n t magjishmin vend. Englantina ime: pa parashikime, t pupelinos, Pezull vendosur, prmbi rima e magazina, Nga fjalt bluhosur gjer tek trikoja e t bukurs Marin: Ti je bobina ime, me fjalor dhe zgjedhim energjik n kthina... Allo, allo:Mos u shkput nga linja telefonike! sht koha e krasitjes s vreshtave epike! Jam i nxehur, par nga helmet q kemi flakur tej, Nj stazh me flirtime, nj gaga kot, q dot se gjej, Ky fjalim do t shnoj historin e Zwin, Por e gjitha kjo do tretet, e bukura ime Queen.. Par dhe depresionini i gjeneralit Aberdeen, Dhe frigoriferin q kullon uj nga koha gravitetit: Dilni nga ne, lepuj t tezes Janin, faleminderit, ndershmria dhe shpirti, shptojn mbretreshn.

334

3. AISHWAANYA RA Udhtime pa mosh, n ishujt e bekuar nga zotrat: Ai q preferoj sht oqeani i syve t tu plot jet! I till si nj libr i madh antikiteti, ku thuhen gjrat, M pasuron dhe m ndrion mendjen, m bn me flet, Shpirti im shprehet n kt hapsir koh-pa-fund, N dashurin plot drit imtime, Ajo q rrjedh mes nesh na bn sublim, na shkund,. E prditshmja jote, gjithka o asgj, sht i vetmi zjarr q n kmb m mban, N pasqyrn e vetdijes sime, Ti je ndrra e fmijris n filigram! Oh burimi i forcs sime dhe pika e dobsive t mia, Rrnjt e kulprs ku mbahem, je pra ti hyjnorja plot ndriim, Pema unike e jets, feniksi madhshtor tek dija.... Je engjlli i shfaqur mes adresave n bllokun tim. Mbshtetja ime pa kufij n kantierin e premtimeve n krijim, Ti m ke msuar aq shum, me plot prkushtim... E si mund t t l pas ktyre t mirave? Ka inde brenda nesh, si nj mister firmosur n Shndre, Nj thirrje q nuk dim nga vjen, nj gjak i vjetr harruar, E gjitha kjo na kthehet, si nj shenj e kallur n dhe. N librin e vdekjeve dhe t shtegtimeve t unit, Frymmarrja jote e art prkdhel fytyrn time n nap, Dhe muzika jote lehtson kalimin tim t fundit... Jepe zemrn tnde pr nj mosh pjekurie s art! Kalojm nga nj bot n nj tjetr, pa ndjer dridhjet, Se nga cila specie vijm pa e ditur? Human apo sajesa aliensh: duhet t thurim lidhjet! 335

sht nj rrug e gjat shkruan n fakt me laps t mpreht, Q nj dit , t pjellim nga vetja t vrtetn e kthjellt. Przier n t ndaluarn dhe krejtsisht jasht n prjetsi, Dashuria jote rrjedh sipas nj profecie pr jetn, Ktu sht Siberia, fjalt e mia do t numrohen n boshsi, N kalimet e ariut: kam folur me vetveten ! N matsin e kilometrave, jeta jote si eprort e mi n trbim, seri B n gjalp, kam parakaluar n zemrn tnde, Roje i shpirtit t lartsuar dhe i vajtje ardhjeve plot nxitim N t tria dimensionet e dashuris me endje, Bje t prjetshme fjaln do dit me guxim. I dikurshm, mision n qiell: Ti ke pr t prfituar nj pension Rrupulloje racionin, e bukura ime n fushn e Houblon, Nj dekorat mis Dentelles t shkon, Glltite djegsirn, dhe mos humb koh... N fundin e pritjeve t mia prmbytem n vajtim shembur, M ka ardhur nj ndrr me ngjyrat e jets tnde, Pr nj koh t gjat, kam prkdhelur shpresn pa e trembur, Thjesht sepse edhe nga e panjohura, shenjat jan shkruar n mendje. Ti thirrm si t dshirosh: Ar, dru apo zjarr, Kjo dashuri m rrezaton, m ndez mendjen dhe m fuqizon, Iluzione kredhjesh, n delirin pr t qen i pa panjohur, a n varr Lshohem pr njmij vjet, n rrugn q ti e di ku shkon.

336

4. CLARA MORGANE Nga egrsia pr t jetuar, deri n mllefin pr t dashuruar, Shpejtsia me trullos n Grand Prix e fatit t shkruar, Mishi yt ut sht i njom, dhe sak nuk ke lexuar asnj libr, Sa t shoh ty, i dehur jam rrunxull, si n nj kalklithtr... Porta ime qndron hapur, pres sulmin tnd krejt barbar, Gjetje sublime pr nj Porn-Western, plot fantazi e lazdrim Ti je bueria q kalb gjrat e shenjta, me harbime pa karar, Heshtja ime del n pah, pas t folurs me jarg n fillim. Ngjitur jam prkundrejt ndjenjave t mia t turbullta, Jo rrall ajrit t kohs, t kam gjetur zar pr ti tjerrur cice, Shum koh sbhet q pushoj n kalendarin tnd me nofka, N klithma ku ti shqyhesh fare : me shprrthime e rnkime buallice! Goditje gjylesh prmbi valixhe, N vetmin e madhe e Nat King Cole: Kam marr dorn e plumb t rnd t kancelarit Klh! Thojeni mir, coprin ln pas dore, Ku e ke gjetur at goj t llahtarshme zar kaol? Dos q msyn me goj derkucat, Bj t bien languckat, Prmbi kripn e shllirt n pole.... Ti m kall zjarrin, q nga koha e daljes n taule, Nett e gjata q kaloje n holl M duket t habitshme, bule-bule. Shek Mat n Shn Barth , Puthje francezi gjyle n portokall ,

337

N shnjim t voglit tim Paul, sht futboll jeta goool goool! Ishte kjo gj Dolce Vita n buzt dhe kraht e tu? N shtratin e lumit: ti ke zhgnjyer Paul Periosit sht fundi i dimrit q po frigllon n thellsi t Kanadas, Rriskojm t ngrijm akull, nse ti nuk an drut sot. I ndjekur prjetsisht pr njmij delire dashurie, N zemr t Rusis: Jam bredharak me slit mbi dbor, Mos keni mshir pr mua, n mes t ostrogotve, Pr t pasur alterego burri, duhet t jesh lindur me kuror. N fardolloj zgjedhjeje, kandidatja je-po- po m je, Sipr dy kullave: fituese prgjithmon plot epsh e dnes! far do t isha pa ty pa zrin tnd virgjr q e dona, Kam populluar tndin papadel n kthes, Akrept e skandaleve t mdha, Mbrmje t zhveshura dhe derrkucka roz , Kino X n thellsi t gjumit, kah kaloma, ndrra n basme, npr albume : Arrivederci...Rom! Pa duna, pas as edhe nj tun, jeto sht e kot Darka nn hnn e madhe verdhoshe dhe t plot: T pi, gjer sa etja m zhduket, me dhgel, T ha gjer sa ura marr lkurn e saj n tel, Nuk e mbajn frymn me lmosha ilirjant... sht loj e ndaluar tallja ne tren me pagant!

338

5. ASIA ARGENTO Abonuar n ekstreme, mbuluar me brym dhe dal rruge, Vizitoj bohemin tnd, si nj vepr e pa prfunduar n dhgej, Ti ushqen kalbjet e tua n vendosjen prpara rrezikut, Por kufijt jan t dukshm ndaj shpejtoj t t gjej. Kmbsor i regjur pr errat lindjes, hija juaj regjistruar shkon tek plepat Gshtenj ngjyr kafe, sinonim i ikjes: Un shkrihem n mendimet si humbasin stepat, N kto lulzime, beteja juaj nga poleni ka pr tu lar! Ky sht nj vend i arsyes q un nga shinat e heq krejt Kthehem tek instinktet e mdha pr tu liruar shpejt! Nn rrumbullaket e tua akoma gur, Do t thith si nj dredhz nn lkur ... Keni shnuar fundin e gjithkaje me P. A. F tani gjrat jan qart , Stappe daf! N prhumbje, ti u jepesh dashurive m t dehura, Historia jote sht nj libr, vrtet nj shptim i lir, sht si nj mozaik i bukur plot dokrra, Me ngjyrat e Afriks s mir, Nj sublim sit antik mbi nj linj ikje... Budallepsur e vendosur, n ndrthurje shikimesh... Vatht e tu prej vajze t vogl, t mbl e n pritje, Nga Vendndodhja Alma n Fort Alamo firesh, Kam marr hijen e dashuris, nga Zorba tek Zorro! Rn nn rrufe papritmas, pjekur n kulmin e tv-s , Shkreptima jote m ka krisur nga koka n kmb e duar... Kshtu pra shkojm n dashuri mes prmes rreziqeve, Me nj fatur paraprake pr elektrikun e harxhuar. 339

Web-manjak...web-seks-manjak, T qorruar pas dashurive iluzore pa shndet, Pr nj nat t vetme me nj siluet ekrani, Kontroll me kompjuter mbi t smurin planet, N kapje t galipetave n dehje, N gala t yjeve t hop-hopit: Fute zemrn n lidhje, n internet: Nisja dashuris Hi-Tech! Zogu im i vogl, Mos luaj zemrn time n nj rrulet ruse pr qejfe! Sillu mir me mua zogushe n nj katund prusian, Par nga hovi dhe zakonit- bhesh korsian n cepe... do dit ti rinovon imazhin e nj mirsie, Me vite t tra jasht tempullit t thesareve or pas ore, Shkuma e nj val qndresash n ndrra freskie. N vend q t murmurissh n veshin e kuajve, Po t pshpris kto fjal q vijn nga lart, Nga Riadi n Rio, nga Freurus deri ne Frisko: T kam brenda lkurs... For the next Kiss: lets go! Krcej Javaneze me shqiptaren q kam, Mambo e Slow pr t nxehur furrn tamam. Mes nesh, ska vend pr mrzitje q ndjellin trishtimin, Nse mendoj pr kurnacrin: sht stina e shirave, Thellarje pr tu hapur: thuaje ulurimthi fjal kalimin! Uria m pushton: prshndes kafshimin tnd ngado... T prgjrohem e guximshmja Argjendushe: thuam mua Po! 340

6. AMIRA CASAR Dashuria m ka marr me vete si nj ortek q shkon, Kam ankoruar mendimet e mia plot filozofi, N Lisbonn t bardhn q m mrekullon. Ti ishe ngjitur nga kupola Sixtine ne at seks-anten Mbretria jote m ndrion nn nj diell t mirqen, Ana tjetr e jets sime... qysh kur? Vetm nj Zot e di? Pasioni yn sfidon furtunat dhe breshnajat me murrlan, Bjm nj fest pr t nderuar momentet e madha mor xhan, Ti je zjarri, feja, misteri im q gjithkund forcn shprndan, N filmin e jasht ligjshm, me njmij krcime Twists... Programi im sht i fryr, e pamposhtura Penelop, Ballkonet e tua m kan zn rob N luginn Kapadoe Kujtohu mir xhaxha Jules, duke lustruar t varfrit dhe bosat, Dhe adhuro piluln, n t bukurin ishull t qenushkave poe! Ndonj dit pushimesh n plazhin e trupit tnd, Ti je pr mua i vetmi shans, Dopje gjasht zor t art! Anim dhe shtrembrim n kulln time t quajtur Piz, Mos duhet tu tregoj votueseve pr manterin time griz. T vrshllesh e t skuqesh prmbi detin e knaqsive: Ti je xhenxhefil i freskt, engjlli i t ardhmes sime. Nga luani i vetmuar gjer tek pirati i detit prball hungtirs: Ti ke ngritur oazin tim prmbi furrinn e shkrettirs. N betejn e Rios, ma solle mbretreshn e dedikuar, Bindu mir Fellagha, sepse do ndez arenn tnde t mbuluar! Ti ke br rrotullimin rreth bots, dhe ke ndrruar n lutje,

341

Prdor zrin dhe imazhet e toks, dhe humbu universit tutje... Hyr n vendin tim dhe ngjit lumenjt prpjet, Glltite jetn time dhe plehroje atmosfern e shkret! Kometa ime sht ndezur plor ngjyra n madhshti, Do t braktis prgjithmon zogjt e fatkeqsis.... T dashuroj pafund, pafund: t ndrtoj gjithka mbi lumturi!

342

7. CALISRA FLOCKHART Mos u anko pra ti me faj Q m ke peshkuar n rrjetat me djaj, Duke knduar Artin e dashuris! Koha l pezull gatimet e saja nn sa, N pazarin e buk-taseve plotkulae paga, Ti je princesha plot nur, un princi Aligeri n Firence, Alice, ti riktheu kur errat t ndjesh n kuzhin vende vende, Kjo varet nga tripi im n sheshin e xhirimit, Me Brice the Nice n Nice, kulmin e mashtrimit! Bukuria jote nuk ka krahasim, ligjore-shijet!- q vet kam endur, N filtrin imperial t metropoleve, Pi kafe n dashuris s mendur. N mes t orve t ruajtjes, ti je kthyer urgjenca krrokante, Thuam mua q rastsisht, kam vjedhur heshtjen tnde! N vallzimin e ardhshm mbretror: t ftoj n nj danc- krim, Ngadalsoje paksa hapin n Kuajt e drurve plot gjelbrim. Ulur m pas afr nj zjarri: t pi at q shoh enda ma ka! T gazuarn pije br nga t bukurat zana n Adana N kantieret e Shn Nazaretit, Prpara se t filloja t shaj artistt e shtetit: Me nn a baba dhe t tjer trudhjer! Pr t dashur pafund, betejat e mia nuk jan zbehur, Gjena n shnimet e zotit Camus, shkrimtar algjerianin! Rrethi i shenjtit t shenjtve: servirna gjelin dhe shishen me ver! Sipas Yves LeCocq: jam fati yt i madh moj xhan... 343

I shptuar nga furia e turms q gjithka prpara mbledh, Kam gjuajtur n Tiran nj zok Blackpool-i, plot nur, Nj kuedr qe e dinte tha Vendosni kapuin tuaj n ledh, Franois Ozon ishte duke bre nj t famshme rrotullim n ushkur. Gjith kt koh nj lvizje qerpiku sht ndjer n gjum, A shkruajm nj roman t bukur, nj t bukur histori n prag-fillim, Kaloje stinn e masonve n Shevreuil o i pafat... Mbledh gjethet e rna t shpirtit paksa i vetmuar, Mirsevini n Calista, pr nj sup me fier masat! Psalmet imtime t Shn Azizit, Zot na ruaj, Fshijn shtirjet dhe shptojn fundin tuaj... N tavolinat mondane t markezes me jaran, Do t ndiesh mbi vete nj balsam Venecian. Ne harrojm dhembjen dhe ngjyrs s kuqe n gri, Pagesat e vjetra me monedha t florinjta... Koha e bukur po bekon qershizat n dritsi... Ftona dhe ne- ujku yn i vogl pishash, T premten para s gjithash. Flaka jote e kashts, Ka djegur ma zjarr zemrn time, brit, Dhe kan vendosur mbi Duj (Akoma shtat vjet mallkimi ! ) Frymmarrja m ndal tek mushkrit... Je vetm ti q m bn me krah fluturimi!

344

8. LOUISE BROOKS Ndjekur npr pyje pr shkak t syve t mdhenj prej bishe, T kam ln t m drgosh n fundin e kamares tende dyshe, Ishte epoka e memecve, ku fjala t bnte t pasur, pritsive, Ti prgjigjemi Dojuani-t me kngn e mistershme t dervishve! Dikur i rnduar nga yjet n Cap Canaveral: Kam par padukshmrin e zgjerimit t yjeve! Aq afr tejet larg... Me vite drite pr tu rrotulluar n shtratnaja, Luftra dhe vuajtje pr tu ribr njeri, Gjetur nj rrug t vrtet, Pr tu msuar e kuptuar... Dhe kurr pr t mos harruar: kush jemi dhe nga vijm? Prmbi kt sublime Louise: mprehni mua ju lutem, Dhe kndoni mua kt ajr Marin, Q shprndaj pa shprblim! N pendn e Busard-it, Rndohemi e pikojm boj rastsisht. N ekspozitn e breshkave: Merakosem shum pr Trafalgar, Me t madhin Cezar: pini pr fitoren time t papar! Me kmb mbi asgjkundi, kemi ndezur nett me hn t plot, Dhnt Zoti q dashuria t na gllabroj, pa u br akoma njsh, Klasifikuar n Hit-50, t kshillit t Trente-s, nuk sht i kot.. Na ishte dukur :

345

Nj i frymzuar n marrzi plot Q shqyen zgupthi Nike dhe Adidas, Parcelat dhe tarracat n purpur, Pr nj kalim tek kasapt haptas, Abonuar n katrorin e Asit n kathur, Krkon me kmbngulje marifete klasi, Bedeli i keqkuptuar dha mimin n vendin e gabuar! Pr pyetjen filozofike t sensin dhe te ndjenjs plot : Duhemi jo rrall pa krkuar pse dhe arsye na shtyn? Por kjo shqetson vetm lisin, t cilin e dua aq shum m kot? Lre filozofin tnde n Blanchot dhe nisja puns, Armand! Ti nuk do t dukesh si nj Angot, duke u sjell si Roman? Par e kan t gjith q ti ndrtoje mure, t dieln mbrma n Gand, Dua mir t mbyll syt, prkundrejt nj orgazma gjigand N t kundrt, t shpjegoj n trupin tnd, T bukurn pun q koha bn e zhbn! T vshtira, t vshtira grat e tij... mizore dhe t pamshirshme, M t vogln rrshqitje: Ti je fshir me fshes e futur n sirtar! Gjith kohn fiksacione n nj cep t historis s boshatisur, Rebelime historike pa kandar, Kriza ciklike pa ngjyr e me zarar, Art i konsumuar me tepric gjer n helmim tartar, Mbi nj koleksion kundrshtish n filozofin me t marr... Pavarsisht se adhurojm, nuk mundemi t kalojm: T gjitha t bukura pr t vdekur, me njmij cilsi...

346

Jan t parat, ti pushkatojm dhe ti kalojm, Me knaqsi dhe zjarrin q pa sy na le, Q befasuar m ka, futur gjall n dhe, Duke mbir para jush si sallata e vitit, Pikrisht ai q t m dobsoj pafund vulosur, Ka menduar deri dje: Ato do ta duan nj t huaj, Nj t panjohur t magjishm q zbarkon n fundin e pasosur. Ndrkoh q ato jan do dit t prsosura, Dhe nuk kan asgj pr t korrigjuar, pr t thn! Asnj vrasje ndrgjegjeje, asnj distanc, asnj ngjyrim, Munges masash, saktsi t munguara, Pa analiza, pa vnie n dyshim, T sjelljes s tyre, t nxitjeve si lirim, Zbulimit t brendive: jan n thellsi t shpirtit? Ah, kjo... Jo mor jo, N dramatizim dhe n teprime, Gjer n ekstremet e sentencs: do dit kjo politik e s kqes Gjithka o Asgj! Por meqense jemi princa t mir, miqt e mi: Le ti falim, le ti falim e ti duam pa asnj arsye. Prshndetje Nestor... prpra gjimnastiks, Puthi t gjitha historit! T ndjejm kur kndon kokoshi: Rimuarn gnjeshtr, mio Amore! Pa leje drejtimi , pa frik, demoni im i mdits, E uditshme, do ngrnie, orgazma me Kredit! Dua ti jap shkarpa gjitones sime: Ta ndihmoj t kukrohet n t gjitha linjat, Me lojra dhe nnlojra, humor dashurie:

347

Ti bj pazarin do dit, un limonos... Pjatn e prditshme prpara t cils jam nnshtruar, Mos ik pra se do t prfundosh si mos m keq: Himni i dashuris! my only Dream!

348

9. JEAN SEBERG New-York Herald Tribune... Shkojm t marrim nj akullore t mir! Mos mu ngjit, dashuria ime: jam nj qelbsir, T kam goditur...pa ditur se ku t dhemb, I przier n sallatn e qypave n gjelshend: T dua, por tani sht koh e shkuar dhe e harruar. Ec para, hovi Alfonse, drejt horizonteve pa emr medet ku-ku, Dielli t nxjerr nga nata... jepi atij nj leksion zhdpe n dru! Denoncuesit denoncojn: jeta sht e till, a ssht kshtu? Syt e dnuar vshtrojn nga qielli, T shoh t shklqesh n mes t yjeve, Mbartur nga virtytet e tua si dielli: Asnj mrekulli nuk t barazon mirsive, N t ftohtin e vrar pa amator, Ti je balerina ime e uditshme, Engjllushja e misionit hyjnor, Q shndrit e ringjall kalbsin e prditshme. do puthje sht nj shklqim brenda teje... Nj diamant njmij karatsh n pah, Kam nderin t jem i abonuar me leje: shpejto sa t mundesh pr n Kasbah! Dua shtratin srish me ty ta ndaj! Okay: s paku do ta provoj njher baaah... Si shum ngjits, ky bandit n fjal mor daj!

349

N shpatet e tua t kripura, rrshqas me trbim e guxim, Prpara, prpara npr ara, zoti pastor...hospijet jan paguar! N rrugn e erzave, ti vrtet bukur ke gjuajtur kecin tim! t bjm me ndrgjegjen n Arizon? Luaj me dhjet huta t mdhenj tek Kushturica, Gjej ndonjher nj far nga Nirvana, si i thon, N luginn e Mariborit; t thrras shpesh, t hngr mica! E kthej rrn n ar si gjithmon Ritin e shndrroj n shpres... Revolta n Sabibor: ku ishe fshehur, kt her? Dnuar me dashuri: Ti prbn ligjin tim dhe bibln, Lumin e madh pa kthim ku lahen vargjet e mia lirshm, Horroret e t gjitha kohrave, n nj Shoah me t kuqe: Je pr nj koh t gjat, knaqsia ime e pakuptueshme.

350

10. GRACE JONES T tuat skuqje: rikrijoj srish botn, Akoma ligji i gjakut...Atavizm q tremb kohn! I dehur nga diskot dhe teknot me shum zhurm, Ln t kam shit-in pr nj mbrmje mbarsur m shum. Thekemi i riu tek i vjetri, Si t ishim pjes e APOSTOPUJVE! Ti kush je?-Un jam tjetri! I ndezur pr mirsi e far m tepr tu japim popujve? T gjitha mngjeset e bots m trokasin e m prmbysin, Leht ashtu si dhe vala: shpall q dua t t zbuloj thellsisht, Kjo muzik m rivjen larg n nj zon errsire plot terrgem, Do t jem akoma preja jote n mjegulln e Londrs, kur t vish! Prjetsisht dashnore, n zemr t vdekuranve t mjer, Nga vertebra n vertebr: celebroj pikn tnde G, plot er ! Ti ke qen trofta ime, n nj mbrmje absolute, Dhe parakolpi i fundit: Knaqsia q m klthet! Qesh sa her q mundem, i uditur me veten time, Nj stin mendurish, ju betohem, ja vlen vrtet ! N thjeshtzim t thjeshtzimit thjeshturak e mendurak, Me patina ti ske shans ti hapsh rrugn kinemas o halabak, Par epshesh edhe vesesh: do t hidhem nga atia n grop, Telefono policin putane; krkon te t vetvritet nj i marr... Gjysm shqiponj, gjysm siamez: Mos bj panik t keq moj lop ! 351

Pika e adrs bullgare dhe zierja e Navarre-s me ngut Bj kujdes nga t panjohurit n trotuar dhe n kashut! Nga blerjet me mim fiks: ndrro, me kokn n proshut, Pr at q shihet n dyqan, ku ma gjen o hut: Do te kesh nj omlet darks q po vjen, tiganisur but. Syt e tu rrudhen e hapen si grope n grryerje shuar, Ashtu si Kirk Daugllas n bregun e hungtire, Pa pritur t kemi nj bujtin: Do t m bsh ti t gzuar? O Zan perndesh: t prkdhel t mblat pa pendes, Nimf voglushe mkatare: Eja kndej t t bj kontesh? Kurr kmbt e tua epshore, pshertimat varg e varg, Kthimet e papritura gjith nxehje, dashurin plot virtyte n stamag, I love you Baby! Lets go in Albany! Where, fucking Crazy BITCH? (Sa nuk sht von!) No, sweet heart: Just in Paris, Saint-Trop, Ibiza. Cortine and Caori, jan djegur prgjithmon! Ti je kavalieri im i qiellit, Te kam Arsen Lupen, Zorro ty t kam... Drgom mua lart e m lart, Duhet q mua t m ngresh nga mosqenia , Bebe! Zhvishe zemrn time n dnes, om larg n drejtim t takimeve t pafundme, Dhe puthm mua n galop! Ja Topo, i imi klo-klo.... Vendosu ti n val toks, Nuk t llogaris q t zsh myk, ktu n Kosov, T jam rrasur brenda lkurs, marionete brenda koks!

352

11. KRISTIN SCOTT THOMAS Perlat e Xhoes rrijn hijshm n qafn tnde flu, N rrenat e tua t fmijris.... nj krcim kaskad ardhur nuk e di se nga ku? Ujqrit ulrijn n Kariobous.... Shum pikante n tropik: bj pa kuptim Golleudou! Lozonjare mbloshe: luleshtrydhja jote me palos leht, Shpresa n hirnaja: parkoju tek gjahtart e mimit t vrtet. N kopshtin tim sekret, Ligjrojn akoma prndezjet e dashuris son... Lri t presin anglezt: Nuk do t prgjigjem n turin e nats von! Oh mbretresha ime q m ndez dhe m bn t vuaj, Kam bredhur kur mngjeset trokisnin n dhe t huaj ... Ti je libri im i madh me flet t hapura e nn bula djerse, Kur m thoje ne vesh t filloja, lojrat e tua perverse? T miat petale i marr , buqet ti bj e ti zhbj, one-lone, Nga labirinti n labirint: vendosur endje npr stacione! Kam klikuar mausin tim n trndafilin e mesdits, N afrim t qendrs, rrjedh krejt n tigan frgohem! N Rom, qytetin e hapur pr rum e pr seks: Baronesha me trheq, nn prqeshjen e times-EX. mendem krejt e shoh yje n takimin shptimtar, Ti m jep ndjenja dhe m ngjit n frymn tnde,

353

Hynjt e ty m buzqeshin... i marr er lules tnde, Ngjitja lart, ja si shikohet vendos jetn npr ndje, Fati im m n fund, npr zemrat plot me zjarr.... Moj e bukura, moj Alis, rrotullohem n ranisht , Distilo qershizat moj, marr nj urdhr pr nj grisht... Lagur shlahur-mendje-ton: ngjitm mua n burim Jepm uj, pa m pyetur mos m zhyt n dshprim! O thllnx mbloshe: What a wonderful World! Pse sm thua, fli ktu e bm grua, bm grua...?!

354

12. JANE RUSSEL Jam pra un i yti Tarzan, je ti e imja Zhan, Mirserdhe n Makao pr nj loj pyll-savan, Nj farefis i Lusit vet , nj astalopitek mistrec, Nse vazhdon t mrzitsh t shes te populli Astek, Mos ma thyej kasetn time n mesdit, Apokalips: kush m firmos pr mua nj ek! Mesazhe i nj kave gri dulinjs s vet atje larg, Duke penetruar n arenn tnde, e mas dhe t adhuroj, Shek dhe mat filmuar...El amor del cielo, amor...! Firmosur me boj gjaku : Arsen El Mathador! N kampin e prqendrimit Kahors. Ja nj shekull pak a shum, q bhem pirg pr ty, Ashtu si Flipper Delfini, u b pinball i mbretit, Nse smendoj pr dashnoren e tij, do shkrdhej shtetin... Por si thot Luizi I treti n bronz posht instalacionit: Blinjt e kurvave ta marrin vesh mir: jam vet Dielli i Ilindenit! Bota, gjithmon sipas zotit Garp: T puth buzkat e mbla se t dua... Wat zegt de zwete Dwarf? (Sa do t djersitet xhuxhi) Shpejt pra m gjeni dardhn time Helen, Jan t mira upat, po pres ka koh nj siren, Ti je shtojzovallja e liqenit sipas bredhacakris, Merre varkn time dhe krapin n kraptin tek lenat, Drejtimi Vietnam, qyteti Phnom-Phen!

355

Nse do tu besoj fallit t kartave: ti ke prclluar antenat! N teatrin e parkut: ku fitorja ime rikthehet. I babzitur n babzi: bjm mua nj puthje n buz, Sepse n zonn Dush: Grenza jote ka kapur nj blet, Her pas here ngrij, n rrugn e akullit me set, Dielli penetron perdet dhe t puth bythkat leht, Akoma t gjelbrit dshirojn Sknderin njqind vje Flet gjithmon e tepron pr shqiptart e Kosovs Dhe heshtja e tyre sht jasht do mimi, bukur, jo keq Megjithse adrat jan ngritur pr pjest, e shi nuk ka! Thuajm mua qart, kukull bravushe, si thot Belmondo: Ti je mirsia ime sublime, m e bukura histori Zero q u tha. Pse e ke mbyllur Trekndshin e Bermuds? Nj Bermud n t gjitha kndet q shihen tej muzgut Kam qen ndoshta m pak i kujdesshm! fardo t thon busullat, rrshqasim n qejfin e madh jugut, Tersi i marinarit: Njqind vite vetmi, Sa pr trekndshin barabrinjs; Pr momentin sjell fatkeqsi... Vulos takimet tona t fshehta, N hangart e Shn Agaths, Kokrrzat e krips dhe lojtart latin, Shija e mashtrimit, e luksit dhe e Saps... Mundet t bj akoma m mir E gjithmon pr egon time n orgazm, Po t bj thirrje voglush shkrdhat, Q gjith Hollywood-i ha n dorn time!

356

Trupi im quhet, duart e magjistarit spartan, Ti je pra alkimisti i picirrukut marsjan. Mos m lr pra t bie dhe evito faljet pa vend, Ose t drgoj me vite t kndosh n Sirakuz, Voglushja ime e bukur, mashtruese si do komediane: T akuzoj bashk me Dreyfus se je pak karagjoz! Shpresoj se Emil Zolaj do m nxjerr nga belaja e madhe.

357

13. JANE MANSFIELD Jam Qenushi yt besnik n pistn e yjeve, Braziliani i sambas, n karnavale tek belin tund, Orgazma dhe fantazma n filmin e Bunuelit, Marrosur menduris q ska fillim as fund. N prshndetjet e lopankave : t kafanos n bumper, Par prmes galopesh q galopojn... t rras brithin mu n rrok, Terminalit t pafund... ktu nga New-York! N munges t deklaratave beton prmbi Perron, Futu n t dyja turnet zgjedhje ku nj zero foton n bosh: Kam pr ti servirur rob-derrit nj t ngrn Tav-Pork! Duke u zhytur ans s oqeanit t dashuris tende, Kam arritur t harroj, nse bn nat apo dit, Ky pubertet i vonuar dhe kullat e mia t shmtuara, E njjta majhon: ndihm... ndihm se i shkrumbuam! Prej teje: Kam br rrotullim, nj shekull n nj sekond! Le t mbetemi dinjitoz, n gjuetin e leshverdhake! Mes flokve n Galile: A sht vall toka rrumbullake? N aritmetikn e dashuris s shkruar: Nj plus, nj barazim qe nuk njeh fund... Mos m thuaj pra e dashur qe jam i mbaruar! Humbur mbi lartsin e boshsis, laku i litari tnd m vret, Shkrettirs s djegur t katr kalorsve luzitane, Ma kan shurdhuar veshin tringllimat e kohrave ngjizur n Dek, Shpirtrat tona mund t shkruanin Odisen e kohrave mjerane.

358

A do t kishim ndenjur ne, n botn e mallkimit, Ndrkoh q n rrug parakalon gjith mirsia , Drejtsia apo krim? Kush ja ka bler mendjen bandillit? Jetojm vese nj jet, ta jetojm sa jeta ka vler... Q Moltot e mngjesit dielli t bekoj me gjinjt e tu gazel. Eh, historia jon mos e past asnj faqe t bardh, Q dashuria t derdh n zemrat tona butsi.... Dhe si ketrat t shuajm me pikla vese etjen npr hardh, Duke u hedhur nga dega n deg plot gaz e shkathtsi! Pr ty sht kjo, bukuroshja Zhan, Kam kaluar Egjeun dhe Lamanshin e art, Pa miell n Mesdhe, Tu ftillo peta, ose t bj Mardhin e gjat? Mos kemi qeshur gjat udhtimeve npr Franc! Bizhuterit e mia t rreme n burs, Do t jen e vetmja fitore me revansh... Dhe thes se dhjet Hibouksar, Vrtitet akoma mes degve t mia! Syt e tua mbushur me yje, M kan br t mendoj pr marsiant, Dhe: Nse Spilbergu do ta xhirojn Tin-Tonin npr pyje? Hollivide prmbi atia parfume t tua sublime, Keq sht pr t jetuar: Mbaje natn ...do t vij! T nderojm akordet tona, ku tij je substanca divine, Pr jet a vdekje, n kredhje. Mbaj fjalt derisa toka t bjer n heshtje! Bruxelles, e Shtun 4 Maj 2002.

359

nj dit shfaqet papritur e bukura, prball shpresave t humbura ... na ish na ish nj her BESA .... HESHTJA JOTE SHT FJALA IME ! GLGATJE DASHURIE PR NJ TAKIM DRIDHRUES Disa tekste t gdhendura mir, Q jan prjetsuar n zemrn time ...

360

70. EKLIPS PR EKLIPSIN

kushtuar : Besa Zhuts Nj vshtim mbi: Van Gogh Gaughin Matisse Paul Klee MonetRenoirSisleyBonnard dhe Le Douanier Rousseau

N afrim t eklipsit t trndafilave, Eklipset e tua me eklipsonin... Nga heshtja jote preje bashkfajtoreje, Erzonin profetizimet q botn zgjonin. Drit diellore zanash n bjeshknaja, As n qiell as n tok, ku misteret puthen Tek ti gjej vetmbjelljen, fatin e zotit, Pastaj me ajr t freskt leht mbushem Shpirti yt sht nj muzik mbloshe, Q fton n magji artistt, ngado jan, Prmes rrezeve kristaline, klaltroshe T bots tnde t brigt n pllajan.. Kur ti hapesh dhe rigjen hert e von Gjith pasurit e mia t Luvrit, Enigmat e tua si n magji m provojn, Se jeta na fal pa fund pjalmin e nurit. Pak prpara eklipsit t trndafilt Net dashurie q jetsohen n delir, Ishe ti me mua bashkfajtore e dlir, N kopshtin e pafund t mrekullis. E hn 9 gusht 1999, N terracn e kafes : Pasqyra n komunn Jet - Bruksel. 361

71. LUGNAJ Q LUGINON

kushtuar : Besa Zhuts Nj shikim mbi : Gustave Courbet Manet Gustave Klimt Egon Schiele Spielliart Flicien Rops dhe James Ensor

Nuk na kish mbertur vese nj shi yjesh, Prmbi fortess plot me shklqim, si nj buzqeshje q prshkallzohej, nga nj shikim engjlli q befas ndrin. Mbaj n gji dorn me plot planete, N kokn tnde fshehur bukur detit.... Ta duash pra ajrin e fests s prhumbur, Frymn e mbushur plot pegas t poetit. Dashuria shkatrron betejat e pandershme, Q i lvrojn doher prej luleve t s keqes... Mirsia jote gati-gati e pafajshme, Nj bllok shnimesh i jep jets prmes heshtjes. Nuk ka mbetur vetmse nj mister butsuar, Nj parfum lehtsisht i leht si nj eter plor prjetsi, N rrotullim aq rrotullor rreth e rrotull rruzullimit, Vendos syt e mi, mbi t tuat qepallat plot butsi. E shtun 20 gusht 1999 n Bruksel, N Chalet du Bois de Laerbeek n Ganshoren.

362

72. SHPRTHIMET E SHPIRTIT N BRIGJET E ZEMRS

kushtuar : Besa Zhuts Nj vshtrim mbi : Niki De Saint-Phalle - Jean Tinguely Ben Germaine Richier Tetsumi Kudo dhe Tamara Lempicka

Nga Epiri i luleve, Tek lirat e m tutje... Fjalt kan prflakur zemrn tnde, Rimojn n jetn time prej shpuze, Rregulloje shpirtin tim sipas ors tnde, e bukur. Hapim kraht dhe planojm N nj lartsi t mjaftueshme, Si n nj kng zgjimi, valles hyjnore t gzimit. Ktu, dashuria sht paksa e ashpr! Pastaj zhytem n thellsin e syve t tu, N blun mes blunajave pa t sosur, Duke u ngjitur gjer tek qiejt e tu, Prqafojm heshtjen e zotave t lodhur. Ke pr t qen ti engjlli kristalin e bluhosur! Jam un rotonda jote e fatit, Dita e varjes s buzve, nata e mjegulls... E qeshura jote ndalon zemrimin, Do t kaloj nga molla jote n kumbulln majoshe. Nuk e kuptoj, pse duhet t ma dhurosh hnn? 363

Nga deti n tok, N ishujt e uris... ndrrat e mia kan prmbytur zemrn tnde, N inspirimin e kohrave m t mira, Sepse ti kndon n shkrettirat e mia Dhe mbush me gaz mngjeset e mia t kaltra... Rimoje jetn time sipas drits tnde, Rregulloje shpirtin tim sipas shijes q ke.... Si nj kujtes q ndrin fanar, Kujtimet e vjeshts dhe dimrit q ikn tutje, Mbeten vetm aromat e shqopave, Murmurimat sekrete t lutjeve... Tashm sht thn, t dua lulebor, Me njmij mjaltin n or... Hyr n ekzistencn time dhe ndjenjat mos i ndal! Dashuria shndrin m e plot se kudo tjetr n kristal, E hn 30 gusht 1999 ulur n Tarracn Queens N Pazarin e madh vjetor t komuns Jette n Bruksel Mes midhjeve, frutave , suxhukve dhe salieve Verrave t bardha, t kuqe dhe fanfareve plot muzik!

364

73. ESENCA E RILINDJEVE

kushtuar : Besa Zhuts Nj vshtrim mbi : Cezanne Nicolas de Stal Soulages Yves Klein-Fernand Lger Michaux dhe Christian Dotremont

Kshtu lind nj jet, Nn rrebeshin e dendur me shi, Dhe me toktharmin Iliri..... Pranvera m mbush agn e syrit aneknd, Dhe nj er prkdhelse m vendos nn diellin tnd. Gatuhem kudo, kudo q jam, Gjithkund krijohem, ku ti gjendesh moj xhan! I panjohur dhe e panjohur, Pa duar dhe pa citate, Pa fraza dhe fjal, krejt e vrtet... Dashuria m ka br pr vete, Nj mrekulli shqiptare! Yjet na kan udhhequr, Drejt asaj q duhet t jet: Lindje! Mbivendosje imagjinare, Prmbi nj Alezan nga ndrra, Dhe oqeanet n shkrettir, N zemr t rrugve yjore dritkanda: Ndalohem n portn tnde, Pr t pir ujin e pastr t burimit, ndrrimeve t gjithfar sojit, 365

I br flushk nga ara, eter n eter: Puplin-ret m kan thirrur kenoit, N vrushkullima prmbi rruzullim pa ftillim. Ti je thellsia e engjllit t taksur, Nga qiejt dhe zotat, Qenia jote m ka ringjallur, M shum dhe dhjetmij her, Mes kohrave ndr kohnat! Shpirti yt prbn memorjen time n altar, Syt e tu jan pasqyrat ku shihem magjis, N kt bot dhe tjetrn, prbn historin time plot zjarr. E diel 5 mars 2000, n Tiran-Shqipri

366

74. PARFUMI I JETS

kushtuar : Besa Zhuts Nj vshtrim mbi: Roger Somville-Camille de Taye-Joan Marti Robert Combaz Daniel Spoerri dhe V. Kandinsky

Kam frymuar delikatesn tende, Nga qielli zbritur si dhurat, Muzgtirs s bujaris tnde, Butsin e t jetuarit n pikalasht... I prmbysur n syt q ke, T qeshurn q rrezaton drit t art. Kam frymuar prmbi qenien tnde, Parfumin e dashuris s mir, Kopshtet e mdha t Edenit, Dhe zgjimet e ditve plot delir. Kam ndjer notat e tua t zemrs, Heshtjen plor shikime, krejt origjinale, Q ritmojn jetn plot pasion, Bukurin gjoja ln anash, mblsin q pafund vazhdon.... E dua qndrimin tnd krejt si Shn Mri, Duke i dhn gzimin e lumturi, Ndrkoh gjithka rrezonon, Rekuiemt e tua plot harmoni. Ktu dhe gjithkund: Ti i ke fshir frikrat e mia, Mbjell paqe n nett dhe ditt e mia, n jet e vdekje, Kjo klloti mrekullie, m ka br t qaj prbrenda vetes. 367

mister i mrekullueshm q fati sjell , e buta motr, elsi i uditshm i daljes... Kt mngjes m tingllon akoma muzika e aureolave! Qind prqind, n betim, n refrenet fjorgulluese, Le t nisemi t dy pr nj udhtim dashurie me tren... T dua e bukura lule me sekret e pafundme liruese! E hn, 6 Mars 2000 n Tiran- Shqipri.

368

75. RIVENDOSMA EMRIN

kushtuar : Besa Zhuts Nj vshtrim mbi : Onufrin - Odise Paskalin - Muslim Mulliqin - Rexhep Ferrin - Fatmir Krypn Xhevdet Xhafn - Omer Kaleshin - Alush Himn - Edi Hila Ibrahim Kodra Daut Berisha Sisley Xhafa Henri Sala dhe Gjelosh Gjokaj

T dua deri aty ku shuhet emri dhe mbiemri identiteti dhe adresa ... deri aty ku zhduken Dita dhe Nata Vitet dhe Shekujt ... ku pushon Drita dhe Hija Agimi dhe Perndimi n BOTN e Shklqimit T dua deri aty ku Heshtja pushton Fjaln ku Qeshja rrzon Lott deri aty ku do Gj shkrihet si qiri n Pafundsin Galaktike ku nj Sekond sht Jeta nj Dashuri e prjetshme nj ndrr : nj e Vrtet ...

369

T dua deri aty ku Zogjt i kndojn Zotit ku Yjet i buzqeshin Toks deri aty ku Shikimi shndrrohet n Diell Mallngjimi ngjyroset n Gzim T dua prtej Zons t qet Urtsis Profetike ku duket e Padukshmja ku shprehet nj tjetr Jet prmes Dashuris time pr ty Oh e bukura Mbretresh ! E Premte 10 Mars 2000 N nj kafe t Brukselit ( Kjo sht e vetmja Poezi e shkruar n shqip nga vet autori - shnim i prkthyesit )

370

76. RAINBOW FEELINGS

kushtuar : Besa Zhuts Nj vshtrim mbi : Vermeer Georges de la Tour Botticelli Raphal Rubens El Greco dhe Leonardo da Vinci

T dua Pafundsisht, Me gjith forcn e shpirtit, Me afshin e prkushtimit, Hyjnisht, N prjetsi t prjetsive. T dua Prtej Bing-Bangut t pafund, Puthjeve q nuk shterrin, Fillimet me prulje, Historit me muzgje, Prmbi hapsirs dhe kohs, N t dhjetin dimension, Prmes ndriimeve verbuese, Gjer n kujtimet e vagta. T dua Shum koh prpara origjins s origjins, Prpara fundit t fundeve pafund, Nga koha e antimateries se zbeht, Nga stralli n epoks nukleare.

371

T dua Nga qiejt n tokra, Nga oqeanet n detra, Nga errsirat n dritra, N njmij miliard mnyra. E shtun 11 mars 2000 n Atomium-Bruksel

372

77. LOVING BLUES

kushtuar : Besa Zhuts Nj vshtrim mbi : Giotto Caravage Michelangelo Canaletto Velasquez Goya Zurbaran dhe Murillo.

Ka shekuj n t cilt t kam pritur, Boshatisur, i vetmuar shuar krejt... Shum para ndarjes s kontinenteve, Dhe kujtimeve t mia n t paplotsuar, Ligjit t agimeve, ankimit t shtrngats, Aq shum mirsi q m ke sjell... T dua n adhurim t thell, Prmbi mbretr e shrbtor, Shum m hert sesa se pes elementt e par, Cikli i sezoneve , dhe marramendja e kohrave... Shum m lart se ndrrat sunduese, Dhe heshtja e akullnajosur, Prpara gjenetiks dhe ndjenjave, Klonazheve t kujshme, Dhe trafikut t errt. Vshtro, ka shekuj q po t pres, N ndriim, i hutuar plot udi, N nj univers kaotik shprthyes, Si nj parathnie e anonuar, Nj fjal nga mistika zgjuar, Nga nj fuqi e mbinatyrshme, nj zot i panjohur. Tronditur nga knga e oqeaneve: T kam pritur q nga koha e testamentit t vjetr,

373

Pr t lundruar mbi val deri n gjumin e prjetshm, Nn buzqeshjen e engjjve q ti m ke dhn. Kjo lehtsi e natyrshme ushqen fmijrin tnde, Sikurse nj muzik regjistruar n bujarin tnde frymzuese. Pa dyshim, t kam dashur pa t njohur, Para se t takoja rastsisht, apo me qllim, Bulevardit t kundrshtive n ankim, Mijra jet brenda jet- brendsive, N gjurmt e njeriut dhe mallkimit t tij! Gjithashtu rrjedh brenda venave t tua, Dhe marr oksigjen nga gjaku yt, Mes t fundmet funde dhe dhjet udhzimet. Rilindem brenda jets tnde, mendoj brenda mendimit tnd, N Odisera misterioze, psalme dhe lutje, Himnet e paraardhsve, shuarjet e fundit... Sepse t dua jasht kuptimeve dhe sensacioneve, Shum prpara shpejtsis s drits, Murit t imazhit dhe zrit q shkon. Dhe ja ku na kthehet historia e vjetr, Aq shum shpirtra t sakrifikuara dhe dhembje pa emr... Ndrkoh q n zemrn e nats, Mbjell rrnj portokalli dhe limonsh... Dashuria ime e mistershme buzqeshu horizonteve. E hn 13 mars 2000, n Bruksel

374

78. SONG and SOUL dhe ROCK and ROLL

kushtuar : Besa Zhuts Shoqruar nga : James Brown Elvis Presley The Ping FLOYD - The Beatles dhe The Rolling STONES

1. Rreth me hop e Flatrushks dhe e Kili Engjllushks far mendojn Gjinjt e bardh qumshtor prpara se Engjlli ti nis Kngn e lvrimit-fushs ? Prmbi t gjitha pasurit e legjendave, Pyjet e Brocliand-s, N t pafundmin pasion , Romeot e salloneve: Kam pr t knduar nn ballkonin tnd, Dhe ngecur nn rrezatimet e tua... Dashuri n prehrin tnd, N nj fije floku si konkluzion, T jam ngjitur si nj kafsh e egr, N pantallonat me lara zebrash ngado... Nga punpapurka tek baule-furka, Ja them, shfry - e klthas si dulanduda ! Pr thyerje dhe paturpsi, Ti i ke grisur perdet e jets sime, Por m duhet t them , e nderuara Hortenc, Teatri yt m ka bindur me trillime. Kam ngjitur ndjenjat sipas parametrave q m the, Gdhendur dashurin time n lartsimatsin tnd, fluturuar lartsive t mdha t qiejve pa re, 375

Rrugs tnde t qumshtit, prmes furtunave, Bluja e syve t tu, rrzon trbimin tim prdhe... I ngjitur n luftanijen tnde me barot deng, N epokn e zjarrit e hekurit: Nj tuf e vogl lulesh plot arom, m kan kthyer qengj. Nga Mirdita rinovuar n nj dashuri t pashpjegueshme, Mirupafshim e pasionuar n nj rikthim plot zjarr: Kalojn sekondat e ditt, Muajt dhe vitet... Gjendemi dhe rigjendemi q nga prjetsia! Ku sht vendi ku ndrrat kryqzohen, Ku ort tona zgjaten prtej do lloj norme? E lloji sht kjo gjuh, Q m gjen e ngul rrnj brenda meje, N mrekullin e braktisjeve? Gjith gramatika ka gjera me vlere!

376

2. ORKIDE dhe Gjuha e Flakve n aksion Krijuam Fjal t reja, Gjuh me Gjuh, n LONDON me Lndn e Prushit tnd, q djeg e prvlon ! Kam rrshqitur dorn time nn trikon tnde marin, Lkura jote drithrohej dhe m jepte dridhm.... Mrmris nn z nj kng gjakove, Nj melodi q ringjall rinin, Pas nj kalimi atletik plot dshir, Do t m shtrngosh me kraht e tu t lir, N kutin time t muzikave, sht diva olimpike q mend, Ylli magjik plot q m le pa mend! T dua, t but e t ndezur, ballkanike q shprthen, Irracionaliteti yt m bn t rrezatoj... veten smund ta ndal! Duke pritur zbritjet e tua t mbla, Bhem krejt sentimental! Duhet ta themi e bukura xinxifile: Q ke travluar ern e mbushur me shi, Turbulluar hnn, shprbr elementt, Prskuqur trndafilat dhe prshkndritur diellin... Thesare n t gjitha kohrat, N panairin e mrekullive, Ti ke pasur lehtsin e ketrit krcimtar... Gzuar krishtlindjet n Nohan! N banjn time jakuzi, Shoh e Numroj gjith gjrat e bukura, Dhe si princ papal i Shqipris: T rrmbej dhe ja kris vrapit.... Mundemi pra t pajtojm ifte n grindje? 377

Bandit i rrugve t mdha, As i vrtet piraterie: N para t thata dhe n kredit, Ti ke rrmbyer qensin time, Mi ke marr peng t gjitha dshirat, Krejt pa leje , s ke as vend-qndrim! Sikurse edhe nj zog grabitqar, Jam ushqyer me shpirtin tnd, Jam futur thell dhe jam strehuar, Zn n kurth nga ligjet q gatuan, Dhe mendoj at q n mendje ty t shkon, Ndaj ti sylesh si nj falkonj, Dhe ushqehesh me mua. Mbshtjell me shpresa dhe zhgnjime, Rrshqas n mrekullit e tua, N fatet e lulzuara pjellore, Le t shijojm bukn me erza, Fshehur nga t vdekshmit, Arratisem n buzt e tua, Ti prbr n thelb diamantin, Ndrkoh q un kam qen argjendari!

378

3. KARAMBOL , KARASOL e DUDMADOL n famozin KOSTA DEL SOL ... Si thoshte i njohuri EDI , Kok-Kaol Po nis t fluturoj me ROCK and ROLL ! T gjitha dshirat ushqehen n heshtje, Nga mungesat dhe misterin e qenies Plotsin dhe keqardhjet n brejtje, Flett e vdekura apo ose n jet.... Je pra ti, dashuria ime sublime, Shpresa q rrjedh n njmij burime! Firmos n heshtje nostalgjit e mia, Si nj fill rre len t trupin tnd, Nj parfum netsh ku rrjedh magjia, Nj asnj-her-braktisje n agun e mngjesit... Si nj pluhur fin cigaresh n kryqzim t katr errave: Do t zbres ende n pr t dashur si i mendur buz detit? Alpinist i padurueshm, Humb pa fund majat e ndjenjave, Nj fllusk sapuni m rikthen, Papritur n dunat e tua mes errave... Kam munguar shpeshher n tas, Rruga e fatit! keq m shprhap. Nga nj super-nova n tek nj super-nana, Kisha shqetsimin e zgjedhjeve pa mend Vend-qndrimi i vllezrve Lumires, Kam marr metron e fundit, dhe mes yjeve yllin tnd! Jet a jet... vdekje dashuri sublime: Ndikimi i fatit tnd sht tek syt q mi hedh,

379

Hyj e dal magjishm n lejet e tua imtime. Ti ke ndjekur mendurit e mia, stolisur pasionet e mia... Koh me shi n Mjalt-Lulnaja shteteve, do bhet me rritsit e bletve! Nga prskuqja bashkfajtore n nj deg plot drit, Ti je lulja e lisit tim luginn s bukur n Nis, Prkurthime t s kaluars, pr puthjet e mia n nisje ... Ke pr ta festuar erosin, n natn e amnistis, Pjes e rrshqitjes, sipas Gladys-n priz! Ti e ma ke prmbysur zemrn n butsin e shpirtit si ilim, N lott e mallngjimit shkatrron rniet e mia n dshprim. Prgjithmon fiksuar , n syt e dshirave plot hare... Flashoj gjith botn, dhe vetveten bashk me tufanin! I mbart n vetvete sekretet e bukuris q ngjizur e ke... Duke zbrthyer gjrat: Prbj ariun apo kukullanin? Miq dhe dashnor, krkues n dashurin e amshuar, Shkoj pa dert tek nn Duras n zjarrin e par! Ngjitsit e maleve t Rusis dhe pijetart e Prusis, Do ti evitoj n heshtje , deri sa t shkoj tek Zoti , Par n zakone dhe dogma: sht mir ti besh respekt pleqsis. Kam ngjyer pupln time n syt e tu mjegulluar, Filmat kan ardhur njri pas tjetrit arks s shkanulluar, Si nj siren e fjetur n vaskn plot me shkum: Refrenet mbloshe kan prkdhelur hnn e lnduar! N ballon e Langousts ! n natn e fests , Ha frutn manguste dhe zhbiriloj kohn e papun....

380

E kam admiruar Neons dhe Olisont jets Por binart e tua t knaqsis, cenojn Kombin e bekuar. Disqe te skaduara , bosh gjer n prjetsi, T autorve t mdhenj npr tapiceri, Ti ke dika pr t par me Virgjreshn Mari? Numroj kafet si ushtart e mi prej plumbi, N trenat e tua elektrik prball zons s bllokazhit... Jazi ka pr t zgjuar vet Blue de Cupindon Nj far ekzistencializmi i sezoneve, T dua pa asnj Por, thellsive n horizont!

381

4. NAZELI e NAZELIE , rebel-mdhenj n shesh-hije Pse po rrini si t menduar duke pritur n Prerie ? I vjetri kngtar PANORAMIKS, pa shum ngut me nj Lir knduar ma ka nj Knge Fatosash burrnisht me pahir. N hieroglift e duarve t saj, Lexoj tekste antike, Pjes t testamenteve q mi tregove n mngjes, I uditur e mbetur pa fjal nga aq shum mistere, E pyes veten her pas here, N far sfere frymon, merr ajr? Ather, n mnyr t pafajshme, Zhytem n qumshtin e gjinjve t tu, Rrzohem mbi veshkat pa vetdije.... Dehja m merr si n ndrr: Nuk zbuloj asgj, por ndihem as mirs sa...! Nj fluturim pelikansh, prfundon n nj dlir t plot... far m pret nesr, se gjej, sht e kot. Kam gdhendur mendimet e mia n mitologjin tnde, Kurora agimesh t shenjta e t profanta n menduri hyjnore, Par kam far duhet par n origjinn e jets: Ne nuk i shohim ndrrat tona vetm se n syt e femrave... Tek un : Gjithka qndron hapur, deri n moskuptim t vetvetes! Nj pinguil siberian: Ka riecur n gjurmt e mia, I pajisur me t dieln e shenjt, Dhe me lngje n t mirn tnde... N rrnjn e gjakut barbare rrjedhur tek ilirikt, N paqe sikurse n luft: Jam magjistari yt ndrits!

382

Ktu dhe atje: kam ngjyer disa fjal me knaja, N shpirtin tnd pafund me lulnaja... Disa fraza keq thyer n nj kok pa mend, Prkdhelje t djegura mbi lkurn parfumuar, Pigmentet e dshirave si n ver veruar, N dimr-dimruar... Ti ke hijeshin e engjjve q i kndojn bukuris tnde! Mbeten prapa trenat dhe stacionet... Qndroj i vetmuar n errsirn pis t zez, kalbur me dshira t Boris Vian pr Maria Van Tennessee... dashnor trupi, miq zemrash t djegura, nn diell tropiku dhe tavlla cigaresh t shtrenjta! Siren Sofike n brigjet Helene, Jargavan t harruar n shenjat e dhna... Pemishtet m prthithin drejt frutave t ndaluar, N syt e zeshkanes:M rilind sot Nna!

383

5. PREDIKIM NGA MJEKRROSHI I SUMATRS N KORRIDORA ... T LUMT DORA ! KUSH KA PARE, DO SHEH M MIR PUSHTETET SHKOJN E VIN ... NGA NJ HER DHE BIJN ULURISNI PR MBRETIN : UBU I PAR ILIR I PAPAR ! Si nj Bud Indie, nj Konfuls i mendur: Gjithsia m ka zbrthyer n gjith qenien, Dhe kam brenda zra, n tingnajn qumshtore... Kmbzbathur duke vrapuar prmes apostofujsh e profetsh, Shpeshher i sforcuar nn gishtrimet e tua frglluese, Kam veshur ksmishat e bekuara t deveve hyjnore. Kam knduar kngt e shekullit, e kam bredhur pafund e di, Mes t vllezrve nomad dhe indijan t shfrytzuar, T gjitha mbushjet e tua me frym, m kan hedhur n gji! Kemi pr t shpallur kohn e shenjt pr katedralen, Ndrtesat jan menduri nn Fishekzjarrt ... Nazet e bukura jan lirim i begatshm kopshte t mbushura me bimnaj Kshtu thoshin Boshku dhe Franku ... Pa asnj dyshk n xhepat e shpuar: Mjafton t duash, dhe un t dua! Duhet t pranoj se ndryshimi pr mir, Dridhjet e premtuara t trupit tnd, Na zgjojn dshirat kafshuese q na vdesin krejt, Zhytemi krejtsisht lakuriq n lumturin e beft,.. N vendin ku prjetsia lulzon vdekjen e shpejt! Ti je tabloja e shprehjes ekspresioniste, Poema ime surrealiste, 384

Muzika ime simboliste, Dridhja ime artistike..... I dua hyrjet e tua t mendura, Rrelkat e tua dehse, Lakoret q i msoj n amt, Jasht pists, jasht shpateve, Si nj etnolog i dashuris s shtrenjt... Mirdita ,O zbritje e madhe! N prvijimin tnd plot lemt! Tokat e tua mikpritse n blun e deteve pa an, M kan tronditur si nj lutje e beft plot tharm, Nga lindja e mbushur me shtrigani e flirtim gjer n perndimin e shpejt plot mendim, ma ke lehtsuar shpirtin nga brejtjet, si nj i shenjt betim, vendose ndrrn tnde n mua, si nj mrekulli q Zoti jep, Prjetsia m ka buzqeshur n qartsin e syve t tu plot drit e prkushtim . Galopoj mbi kuaj t bardh arabie , Mbi deve, gomar e mushka Hapsirave t tua t pafundme, T lira pa flamuj pronsie dhe skuta... far bnte ky vend n kohrat e lavdishme, Ku dashuria lulzonte n bardhsin e ndritshme? Kam ln me barr heshtjen, n shinajat atje sipr, Prezenca jote ka shenja t mbetjeve n ekuilibr.... Kam ndjer srish ende dridhjet e premtuara t trupit tnd, Kjo e pashprehshme dshir q na zhvesh e na le pa mend! 385

6. NGA MYSTAKU I KUQ TEK KRAPI I ART : MENDIMET INTIME T NJ KUSHURIRI AMERIKAN PRGJAT LUFTS S KORES N FLAK ! Nj petal n tok, shkelur me kmb mizorisht, ringjallur e shndritur nga nj brilantin si n prralla I till sht morali, Mashkulli sht nj lloj kafshe... Kukumjakat bien n gju: Ti u jep drit stinve t mia! Udh t pasigurta, ku digjen mendurit e mia, T dua m n fund mbi ndjenjat dhe pasionet! Q zemrat n rrahje, si krcitjet e patateve t skuqura... Oh e bukura ime ballkanike: T dua si dashuron Brad Bull ose Brad Pitt, Q nga rrugicat dhe ritet... Lets go en Musique, N rrugt e Memfisit dhe n Holy Spirit! Bukuria jote shkrin dyshimet e mia, i dorzoj armt, Ti je perla e ams s shkrimeve n ngjyra, tek agon, E varfra Brebis Dolly q shkenca e rishprbn.... Cili sht ai shpirti i uditshm q mua m rikrijon? Bllokuar prball gjirit tuaj n rrn e Olones, Vij e shkoj n ajresn tnde prej shenjtoreje... Q nga puthja e par q shkrep si rrufe, N ligjin tnd q m djersin: Lindem dhe vdes, Prej nj dashurie t krisur q m sundon! mund t them pr kraht e tu q hapen, Si nj gji deti plot qetsi pr anijen, Thesaret q gjithkund gjenden,

386

Larjet tona me buz t fryra, Dhe majzat e gjuhs q preken e dridhin, N mes t mjegulls me re n pasqyr? Jan planett ato q t kan zbuluar, Territore t humbura.... Si nj memorie q gjendet, N nj bot t ndaluar.... Ta zm si njmij muze n Luvr, Ku shfaqen meteort e jets s shkuar! Nj eter i paprcaktuar na trheq drejt njri tjetrit, Misteret e shkmbimeve t dashnorve plot me pasion, Kt lidhje kimike provokojn ndjenja, Me alkimin e foljeve q ngren kok n kohn q nuk shkon! Kam sprkatur me uj petalet e tua, tokn ku kmbt ke vendosur n andralla, Gurt e copzuar q nga koht me prrallave.

387

7. ASTRILD DE MONTEIRO DHE ARA MACAO BNI LOJN TUAJ, GRINGOS ME KAURRELA N KAZINON TIME, RRETHUAR ME TELA ! N Giverny dhe vende t tjera t marr-marrit, Kur i iriset zhyten n agun tnd plot drit: Do t mendoj pr Monet dhe Van Gogh afr zjarrit! Kjo nuk rrotullohet si rrotull mbi tokn e rrumbumullakt, N Cap Canaveral: Kam vrojtuar t gjitha ondet e ondulet, Lexuar t ardhmen n Geyser t zemrs tnde: Vullkanet besom, ngjajn me varreza gjigande lulesh. far bn vall Misteri i ardhur prpra Emrit? T kam dashur kaltrsi, n njmij e nj mnyra thn, Pa vjehrr , bah, jo kurr as mos m shtyj spurdhijak Ja pra kshtu je zhytur n zgjidhjen q kam dhn! Gjithka sht e mundur, deklaron poeti, Duke mbledhur fonde pr Shqiprin... Vitet nuk e kan varrosur pellazgun gri, Shpirtin e tij n vjetrim gjithashtu mendurin e tij... I urt si nj imazh, N mes t Popullit t ndaluar! As griar, as gri-gri nuk do t mjaftonin n kt udi... Heshtjet jan t mira, mosthniet jan thngjij, Rikthemi si nj klithm n shajni, Varrosur n ty, mes hijeve dhe grmadhave, Kam par gjith shklqimin, Kartagjenn e Aleksandrit, Jeruzalemin, Delfin dhe Apollonin...

388

Nj mal me dije, Kundr ushtris s hijeve. far ndrre ke n tru kt mbrmje? far frike banon n errsirn tnde, Si thon nna ime rrokagjie, Q ka jetuar n kpuc t errta: E zeza sht e zeza... kot krkoni t keni shpresa! E njjta gj vlen pr kt kngtar t braktisur: Kam przier dashurin time n butsin e syve q ke... Gjithashtu kam hapur tempujt, N qiej te mrekullueshm pa re, Fjalt e mia lexohen n Braille, n t vjetrin karnaval, Zemra ime banon mir e bukur n eposin tnd Vitral!

389

8. CHERIMOLE E RAMBOUTAN MUNGUAN LOTON N BOUTHAN N SARI APO N SARONG : Lets go n KAPRI, se kam marr fund ! It was my last Song ... plot mall for you SHARON M kapn Ethet n HONG-KONG ! T gjitha zhbirilimet tingllojn si nj murmurim plakaruqsh, Jam trbuar nga shenjat e vogla blu q ti shikon me prmim, I zhytur n formuln e nj filmi q ti dshiron ta shohsh, Artist i lir pa lidhje: ti je zri dhe zjarri im! Pr nj koh t gjat e ngacmuar dhe e oroditur, Zbuloj pa dhun pa marr dika si rikthim Nse ti nuk qetson t thnat papritur: Ta ngjis pas nj prmbajtje me thumbim! T propozoj pr shkak t kalendarit, Disa poza t bukura krejt lakuriq, Sepse piktura sht e mbushur me ngjyra virtyti, Ti je dyzim i kujtimit t sendeve n ski, Q nga kohrat e dshiruara, Ku asnj nuk kish rndsi sesa ndjenja n zgripth! Gavrosh i qytetit, i pastreh pa nj Orfe: Bj t dua farat e tua t prshpirtjes, N kraht e nj t quajtur Morfe... Krce n sheshin e mirsis s rigjetur, Shijoje Madalen dhe shijen e shenjt, Hasta la vista, kukull e fjetur. Prmbi peshqit dhe mkatet, Kam tradhtuar egon q m mban gjall,

390

I ringjitur lumenjve t lundrueshm, Vazhdoj krkimet me andrall, Pr vejushn e Shn Gjon-Persit... Pa imagjinuar se mendimet e tua m kan turbulluar, Dashuria jote ma ka vn logjikn time n pikpyetje! T varfrit kaola , q pas nesh do t jetojn duke sakrifikuar... Q nga lojrat televizive deri tek udhtimet pa kufij: Magjistarja ime e dashur m ka gdhendur n shkrettir, Kudra n takimet e objekteve t gjetura: far mund t zbulojm si tok t pazbuluar, moj e mir? Kurioz t shumllojshmris s Bots, Knaqsi pr tu ndar... Dhe si nj Sioux n Bronx: Gjeju brenda mendimin q gufon. Kam marr rrugt pr t luluar, Pr t kaluar shtrngatat dhe breshrin kallkan... Rreziku zero nuk ekziston n Persi: Lufto sa mundesh me fjal moj xhan! E dua ariun tnd lulkuq pas tantellave t mbyllura, Thurjet e pafajshme t gishtave n endjen q shpon... T lumt trndafili im i vogl dhe i plot, Pr zakonet e tua t shenjta, dhe bukurin e gjrave: Par q ktu posht gjithka shprthen e el! OH! Toulouse ... e kam par jetn ngjyr roz!

391

9. BELBATHUQ E THUQMAGJAR N PAZAR : GJASHT LAROSHE MBI TRE KODOSH, ZOTNI RROK ! LE TIA JAPIN KREM VANILJEN VAJZS S PERRE LOTIT, SE E KAM SHOK GZIMI DHE LOTI N FUND T TASDRUNJIT KTHYER PREJ UJIT N GRIJ TI BJM TEMENARA ZOTIT JEAN-PIERRE MOKI ! Marrzira q jan tiposur si zakon me endje, Xheloz pr syt e tu t qet.... Prkrahe dehjen time pr t limonosur zgjedhjen tnde! Pyete Dukn e Madh carahosh: Se far ka menduar pr bufat q flen n kosh? N Ajr-Mesazhet e ndrrave, Shpirtrat tona t przier n thelb, Le ti mbyllim portat e betimeve t zhbranosura.... Nisur nga mosprzierja ime q tremb: Duke dal n grshetim! Nga Parisi n Rom: kam nga ty dyfish Karbon, Prshndetjet e tua kan rrezatuar n Piazza Navone Pr takimin Kinema: Duhet t trokas, si mendon? Prartje e diellt n re-minor, Pr minuesin q loton ngopka .. Qyteti i ndjenjave nga bhet: Je ti vall shpirti im binjak? Si nj Hn pa dit t sakta, N shmangiet t dashuris qe se prisje... Gjrat pr n jan duke ndodhur, Pa asnj kthim, pa asnj krisje!

392

E kthyer papritmas n infermiere, Pr shkak t bluzs s tejdukshme... N pritje t momentit t plqimit, Lrm mua t mbush me puthje! Hipur n nj limuzin t vjetr, Rrs s nj plazhi kalifornian Kam vjedhur aromat e tua vajzrore, Duke qen direkt transmetuar n C.N.N-en Nj shtrigan i frymzuar ngralon, Po flet tani pr marrzit q skan mbarim, Mbi rrn e art q ngado shprndahet, Teksa vargjet rrjedhin si nj burim... N baletin e yjeve teka, Synoj at q smund t mbres, Bluhsin e shprthimeve vega, N marramendjen e maj-kres.

393

10. XHUXHMAXHUXHI N XHUXHILAND SHKO E SHITU D. J. POLO N ANKAND !

Me nj sfond muzikor t : Laurent Garnier David Guetta Black Eyed Peace Usher - Bob Sinclar dhe Simon Templar

E kam errsuar jetn tnde mbi arsyet q bien si flett, Mendoji ndrrat tuaja n shklqim tek agonia q ndej... Kush mund t thot shiu dhe dielli q del grihet mbi jett, Nn memorjen e shuar t lindurve dhe gjigandve ! Shtis brenda qenie tnde, Si n kopshtin e madh t Babylonit... N t bardhn Lisbon n kalimin Pessoa, sht lindja q thrret plot endje, N parfumet e Alhambra! Fshehur n Rhum, n Nirvana shkrir e shkruar, E emrtoj Trojn: T bhesh njeri i shtruar! E nse ndonjher zri im shfaqet n habit e tua, Kam besim n zgjedhjen time... e keq-mira q dua. Limon brje n krapisht, tek palmiert malmathar, Tentoje kuzhinbrjen, n gatimin e yjeve t mbar! Shpeshher n Sirakuz, Shendi im m vends n gzim, N t mir e n t keqe, M shtyn n dlirin e shfrim, M bn t qesh deri n vajtim... Trhiqe litarin e alarmit, ska shptim.

394

Rikthimi yt n ajin mente, Fanit mngjeset q kam... Ndenjsore me prekje e ngjitse: Bn ftesa imitime me nam... N kujtim t Pedros belbuqur , Le t trheqim fishekzjarrt, Pr t festuar t lumtur! N ishullin tim t thesareve, Ti arrin do t premte, e di, Dhe t krkoj srish, Nga ky ast n pafundsi... Frymzuese e oroditur, E ditve dhe netve t duhura... Shprthej dhe refuzoj papritur, Gulfimeve gugushisht t ndaluara ! Zn posht nga nj krmill deti, Me magmn e tij t rnd e gri: Do t jesh ti fleta ime e bardh, Heshtja ime e ndaluar si me magji? Ti ke qen Edeni im, gjithka q kam pasur t shenjt, Ah t vij koha kur ne mund te krcejm vals t shpejt!

395

11. MESAZH I IBIS-it NGJYR ALL BURBUQE NISUR N DREJTIM T MORPHO-s BLU : RUAJENI SI T DONI VERN E KUQE N KUJTIM T ATYRE Q SJAN KTU. Rrebeshi i Shekspirit na ka kthyer n derdimen, Sheiku n krahun tjetr na ka ln pa ee, Q nga tornado e shkuar ku qem, Nj spirale butsie dhe qndrese, Ndjehemi t tejkaluar, t vonshm... Plazhe t magjepsur nga lojrat me kast: Bukurit e shumta futur n valle, N ekstazat q priten, moj sorkadhe! Ta falnderojm mmn natyr pr reelin e mir, Si nj pllumb i lodhur e rn n prag-dyer vdekur, N fuqit e Sinekurs, ju jeni karburant i cilsis, Me fakse e fatura: le t shijojm lngun e frutave t pjekur. Dos Gardenas, -para ti E mbla, e dashura Iliri... Me xhamira mbi themel-kisha, E me kisha m t vjetra se lindja, Tempuj sinagogash: Kam thn Po- t dua, Dhe gushkuq me all si trndafila! Nga Havana q po griset nats, Gjer tek Kolosi i Rodit, N Buena Vista Social Club drejt mesnats! I hipur n nj karroc t art, N historin tnde t zemrs son, Asnj rrezik n vones... 396

Dielli i jugut me kuror. Nxehe paksa veriun tnd, N polet e shpress: Amerika zbukuron, Me petalet e vess. Misteri i butsis tnde m ka magjepsur thell n thelb, Bukuria jote si n piktura me jep shenjat e nj ekstaze q vjen!

397

12. BONGOS dhe KONGAS, Nga KONGO deri n KOSTA RIKA Dashuria juaj shprehse Senset e mia m ndez, Ktu dhe n kontradanse: jam para teje, ndaj qesh! Ti lviz si nj siren, Nj manekin ngjyr krem, N brigadn mondiale, Puthsit m bhen verem! Jam pra Rackam i kuq, Mbi trianglin tnd mitik, I ushqyer n detin e kuq, Natyrisht q jam nevrik! I dua momentet e dikurshme, Kur gjendeshim pa fjal, N heshtjen gigande, q m bashkonte me ty.... Lviz mir n belin e lir, Do ta zhvesh nga gjethet bukurin q ke, N oepran jasht do ligji t liris s lir! Q nga koha e kalimeve, T savanave dhe tunave t borta: Asnj virgjresh nuk sht martuar, Me teritoret e mia t plota! Konkuistador i s pamundurs, Asteroid me flet....

398

Jam brenda teje, Fjal e pathn n kt jet! Nga Birdy n Milles Davis, Kam trurin q po pr ndahet, Pse t gjitha kto metra dfrim m verbojn, Dhe jam i trishtuar? N saj t cicrimave t zogthit stilit Rocco n shklqim Ndero Marien sa m par, Q bombardimet t mos na mbulojn pastaj papritmas, heshtje.... ska gjum. Do t zhvesh nga gjethet bukurin s dlir, N operan jasht do ligji t liris s lir!

399

13. NDRRA MAGJIKE E MACS ANGORRA MBI MAJN E LART T LISIT SEQUOA PR MACN Q QUHET SOMALI E ZHYTUR N MENDIMTARI ... PO PSE DREQIN PRENDIMI PRODHON KA SHUM AMNEZI ? ndrrat e tua si mund ti bjm me vler, Kur fjal e mia bjn m t madhe grev ? Flett e tua, m kan br t fluturoj, N hapsirn plot ylbere e kaproj, Si thot dhe Rashid; n nj magjike er Telefonohemi dhe tjetrsohemi, N romanca e n u-u-ranca, Si nj nanushe q m emrzon, T jap fillimin, lajm q s gzon! Pa lart e posht, Gjithashtu pa mu morr fryma, Pa t grira dhe pa salsie: T pandalshmet ndjenja m ln pa mend, Dhe m orodisin kombinimet e tua, Nn qartsit e rrjetave rrethuese: Shkrirja jon lind gjra t mira! Mania jote pr t drejtuar m ngut, Dehje n prtacsi... Shpallje e br n shtypin e vjetr: Nj mij e nj shqetsime! Kam kthyer n prkdhelje pjesn tjetr...

400

Kam mblsuar gojn tnde thartuar, N munges t Vitamins, Bleta m pickon rimn, Pr nj grerz q shfaqen n Radhim, far mendon pr kt Dean Martin ? Sapo e kam par n fustanin e me katror, Duke shkundur pluhurin e fmijris: Kmisha, shqyer, si rrebeshi me breshr e dbor. I pasigurt po prjeton fundin e tij, Urrejtje mbjell nga lindja e diellit n perndim, Nn qiellin e Provencs pa mbarim!

401

14. E shenjta HLIANTHE e Bonapartit dhe e Kafks s kurorzuar me HAJMALI T kam shpallur : MBRETRESHA E SPARTS Pr nj Got DASHURI me ty, gjat Vitit t Ri ! Miku im, t jam ankuar gjithmon pr shndetin e keq: Eja, ta bi, shihe t vrtetn time dhe t vrtetn tnde sigurisht, Jam rilindur, Zoti e di se kur, si nj i mbijetuar n kt mngjes. Ti krkon t m gjesh e t m rigjesh, T m shohsh dhe me mua t pish, T m dgjosh e t m kuptosh... T lexosh historit e mia: pr fat te keq Por drita jote u shua, -ta them q ta dish. Nuk duhet t m krkosh, nse diamantet jan mbyllur n sirtare, Thjesht sepse, duke dgjuar Korden: do t prfundojm n litare. Prmbi bluhsin turke, tashm jam nisur vende-vende, Mbi llavn e kalcinuar shpatit t malit.... far bn turku i marr prball kmishs tnde kaki? Jep m shum se vetja jote, dashuro gjer n vdekje, N nj rreze q sidoqoft drgon n t magjishme raki! Ti e ke nxjerr Venecian nga grihesia vrasse, Dhe Londrn nga mjegulla q verbon, Legjendat e tua t hns, m kan knaqur do dark... Nga ndryshimet q prapa le N kohn q na mahnit...

402

Kaloj e rikaloj do gj, Kalimi im turbullon e shndrit. E kam pranvern brenda shpirtit, Dhe oqeanin n zemr, Nj kuror boreale, M bn t shkruhem n petale. Kam gjith shpuzn dhe flakt, Ngopur jam prjetsisht... Ideali i me shprthime shfaqet, Knaqsin e t qenurit, sigurisht. Prziem mua n at q dshiron, Shkrim pa m shikuar fare... Q ditt t mbajn n mendje, Plot hare, e dashuruar ashiqare, Prshndete qenin tim t rojs, Dhe rapsodin e knduar me gajde! Nse nga dashuria t ha me sy, si cop buke that, Falm, se veten se kontrolloj... Plot shndet n modestin e t parve tan t lasht, sht ligji i dashuris q na bekoj, Kur qielli u mbush me flak... Kam thirrur nj mickl pr sqarim, N cepin e veshit t art, Mundesh ti t bsh krkim, N kantierin tim personal ? N fund t formalisteve civile, ka gjithmon kopila pa emr, I kam dashur dobiat, tringllimat tek poett dhe mendjemdhenjt pa asnj femr!

403

Nse duhet t kalosh barriern, E kangjellave t burgut, Harroj kufijt, dhe vrapo me ern, N t fundmin horizont! Jep m shum se vetvetja, dashuro gjer n vdekje, Kshtu eliksiri hyjnor, t pushton n heshtje.

404

15. ABRAKADABRA E HOKUS-POKUS NJ KASTOR PR NJ POLUKS Kuzhin Gjermane pr t shkretin Guy LUKS ! Le t frymojm liri, ja vlen n t pamendueshmen, Kam filluar t zbuloj sekretet e pazbulueshme... Un nj her ndrroja diku tjetr imagjinaren, Nj ngjashmri t shenjt n zemrat e vllezrve tan. Kshtu pra ekziston, Grua q m ndjek ngado n jet e shtatit... Eklipsi yt m eklipson Pata ime e fshatit! sht dita m e gjat e jets, Ktu ka pushim zjarri, U bj naftn faraonve, Kur t m doj xhani! Ti ke kurorn e savans mbar, M kalon nn hund pa t par, Je nj hardhi e vjeshts, Q rritesh xhungls s heshtjes. far agonie e mbl, Nn tam-tam-et melodike... menduria jote me ndjek, N universin pa an biblike! Pastaj mos duhet srish t bie, Nn tekat e tua mngjesit t strukur T dgjoj Operan me blegrima dhie: Mashkulli dhe femra e bukur?. 405

16. UDHTIM GALAKTIKO EROTIK ME VITE DRITA DHE YJE N HYJADA DERI N PLLEJADA ME PYJE ... KAM HIPUR N ANIJEN E DEHUR PR KITARN PR NJ DASHURI BREDHARAKE PA KRITERE Shpeshher me dinakri, Kam lundruar n trupin e saj, Biletat me luspa peshku, e di, M thrrasin Amarcord. T dua n Boogie e Be-Bob, Rrock, rap, salsa e Bossa, Mambo dhe Funk dhe vals Papa; T dua pr gjithka.... Nuk ka asgj pr t kuptuar, Klthet Scoloprendra e tret, E vrteta n dashuri o i uruar: sht dashuria e vrtet! Kam pasur ngritje dhe ulje, pastaj kam zbuluar misterin, ngjits q nga koha e gurit, kush jeton, do t shoh belin! Nn t shndritshmin burim t mir, Kam pir ujin e shpirtit tnd... Mos duhet t them nj dshir! E prshndritura Dylqinj, Kam firmosur kineman e re...

406

N palmaresin e t thnave: Palma t arta t sigurta pr ne! Aq shum mistere t shkruara, Fjal q kushtojn shtrenjt... Si nj mij monedha t humbura, N andrallat e toks s shenjt. Nga Gilgamesh i vitit t shkuar, N nj Bibl e Kuran t dits, Kam lidhur korrentin n drit, Dhe prodhuar shklqimin e linjs. Fluturojm bashk me ern kudo, Nga detet n kontinente me dashuri... Duhet t msoj prej mungess, T jem nj krijes plot vrull e energji!

407

17. Vnie n djegie t Trapit BENGUELA dhe t famshmit BEN BELA n shtije Nse besoj n Ferdinandin SULLTAN Them se : Kush kullot do t blegrij ! Pr ju : T bukurat e panjohura! Petale t shpirtit t endjes, Q nisni jetn n agim hert, Rrzoheni n muzgun mbrmjes. Pr ju buzqeshje q shkmbeheni, rastsisht n stacione, Dshira t pathna, shpresa e zhgnjime... Pr ju o silueta t kndshme, Q kaloni n memorjen time: Fantazma t fjalve t dhna, dhe puthjesh t vjedhura, Ledhatimesh t fshehta dashurish t rastsishme... Pr ju emra t harruar, dhe bizhuterish t prishura, Kndoj, e jua fal t gjitha tradhtirat lindur, Betimet tuaja t pista.... Pr ju ; q jeta ime ju ka kryqzuar q kur jam lindur, Nj sekond, nj or, nj vit apo nj shekull, N habin Uaaa t padukshme, q se keni ditur... Pr ju virtyte t fshehura, apo dobsi t shfaqura, Juve jep vetveten plot ledhatim, Dhe ju gnjeshtare t mendura... Dhe gafat tuaja q aq her m kan lnduar, Veset e mira dhe t kqija q m kan mbajtur n pushtet... Dhe t gjith anonimeve t hedhura n t fundit ast, Kalimtaret n ndrra dhe n realitet, Q shpeshher i ka dshiruar ti kem,

408

Q i kam dashur e mallkuar, Urryer me shpirt ndr dhmb, N kulmin e dshirave t komplikuara, Dhe q n fund m kan ln lakuriq mbi dhe, Jua kam krkuar ktu dhe n vende t tjera, Lulet e mia dhe mendimet plot afsh e nge! Udhtar npr yllnaja, I lodhur nn er e n lundrim, Thomni mua nga t shkoj... Duke u rrzuar m flett e pemve, Dhe me t patllxhanit tim t paujitur... Ke marr zemrn time t drobitur! Duke dal nga burgosjet vetjake: Me katr kodet e fjalkalimit E hedh hapin dhe hekuros vajzrojen, Si mbret i marr uplinat n tufa! Kam klikuar n internet pa mend, Duke brullosur brumbullin tnd, Ti ke marr nj nusmirn aneknd, Dhe ke krkuar fatin nn shend! Prezenca jote dehse pushton byron prej druri, Prekjet e parfumit avullojn n lkur... Falm pr t vdekurin, po qelbej er cibuni!

409

18. Pelegrinazh i KOKQORRIT tek ifteteli KOLOKOTRONI prej Kokveli n Mal t Zi S.O.S nga Viktima e Trafikut n TURQI Gajret dhe Shndet, o Burra ! Sa LEK duhen deri sa t merrmi vesh me fqinjin ? Oh princesh, Nga butonat e gjinjve deri n thellsi t trupit: Luaj notat e tua me kmbt prmbi solfezh t art, Romanca jote alla Che (Ch Guvara) Ma bn kngn kndoj keq-me-pleq tek deti Dhe shnimet e bordit, ve nj urim kan: Puthjet e tua bfshin kurora ime prej mbreti! Eja plot gaz e shend n kopshtin tim sekret, Turbulloj burimin bji me lluc pyjet e mij... Perlat e tua t dashuris mbilli n hullit e mia: Kur m prhumb do dit, ahrroj emrin dhe nga vij! O or vrastare plot sqim, Ethet tona t mallkuara me lotime... Mos qaj pra n Argjentin! Kam hedhur n letr, Odn time! Nj flet fluture mundet t ndryshoj bott, Duke buzqeshur thuaj jo...pr nj barbar q kotet! Gjithka ndryshon e boshatiset, Dhe sheh gishtat e mi me sy... Kush sht engjlli apo zefgjendi, Kush me ka lidhur me ty? N fund t pakujdesis tnde, Edeni lulzon si me magji...

410

ndrrat e tua kan largsit e Evs, Nuk e njeh aspak trevn, E ke przn xhaxha Blazin, Pr momentin gjithka ngrihet prej ers. Le t krcejm javanezen... Akoma dhe nj her, flotoj i mjegulluar N puthje dhe strputhje kryqzuar! Prqendrimi i feminitetit tek ti ma ka shprqendruar, Mundemi t prqendrohemi n prjetsi... Pa ngjyrues, pa solucione argjendi, as konservues shtuar, As demokratt as agjentt e lagjes, nuk mund t tolerojn ksisi. N rrken tnde t seksualitetit, S fundmi e prqendruar dhe e lidhur! Nuk kemi nevoj pr patend Harley Davidson Sepse jo rrall kngt popullore thon t vrtet e hidhur! Si nj ujk n t mbjellat e tua, Kam shijuar ajkn tnde, me galen... N Krim dhe ndshkim po ta them: Ti je mbretria ime e plotfuqishme Helen! Ti je Iisi apo Nili i lugins sime, Kleopatra e dashuruar me hundn e saj... Kalon mbi shtetet dhe armt, Ministrat dhe t marrt n gaskaj: Kam ecur i ndezur n dashurin q natyra m ka falur!

411

Ti je shndeti im- fitimtar, Nga cezana pr nj cezar... E mbla kampione e korbave t zinj, N diej vertikal, pa zarar.... Bujaria e Ungjijve, N fushn e zgjedhjes s llotos sonte... Fjala q duhet ta besojm, Nimfa ime q shklqen mbi fjorde. Gjurmt e prqafimit tnd, M kan prekur prjetsisht, Ky vit i bekuar ka qen i shenjt, Dhe pr shqiptart, sigurisht! E lindur n kto mileniume, Nga zorrot tek zerot e horrat, Shpallur t thjesht, t coptuar si kaolat , Ta ndezim kt tok: Ju shpall nga lart o e shtrenjt! Dashuria sht drit vezullueze e zjarr, Q ndrion e ngroh nga lindja gjer n varr. E mrkur 5 prill 2000, n Bruksel

412

79. NN PUTHJET E DETIT DHE T SIRENAVE MAGJIKE

kushtuar: Besa Zhuts Nj vshtrim mbi : Jrome Bosch Archimboldo Breughel Giorgio de Chirico Turner dhe Gainsborough

Nisur nga memoria e planetit t Nnave, T gjitha kurbat simetrike ushqejn dritn time, Qiej blu elektrik, Dhe marinar t deteve t tjera n dalldism: sht zemra ime q m eklipson terr, Dhe syt t e ty q m drgojn n ferr. Dashuri galaktike n limitet e toks, Stolis muzikn tnde, me notat e mia qiellore, Dhe kam nj shkrim t mbl, t flas dhe t shemb: Prezenca jote hipnotike me rivjen si deti n mole. Leksion ujor n pista t drejta, Kam pistn tnde t shtnuar me rrugn time t hidhur... Gjithashtu kaloj epokn e drurit dhe hekurit, Perln tnde t leht me gdhendje tek un, pr ta kredhur. Ironia e pulbardhave prbn mblsirn time sublime, N filmin me pasqyra zogj jasht kngs me cicrima, Fmijria ime parfumohet me trishtimin n ajri: Ke pr t qen ti opera e dashuris, maskuar me pshprima. Nse ndonjher kam pjekur drenusha n skar diellore Ju a them, e kam br pr t mirn e vetes n jetn e ashpr, Ishulli yt i vogl prbn udhtimin tim yjor, 413

N shuarjen e mendimeve, shtoj dhe pranvern e gjelbr-kaltr, Sirena t vetmuara m kan br t prqafoj detin shkmbor, Fjalt e tua t shenjta kan prvluar t thnat e mia, Engjjt e mkatit kan ndaluar ferrin tim me zjarr e dbor, E si thot dhe orakulli: Ti je mrekullia ime n shklqim fosfor! Menjher pas daljes nga manastiri, ti bn me shije sjelljet e mia, Mos sekreti i takon zrit, ve Zoti e di se far misteri? Jam ai q ti mendon... qendra jote e universit, dija, Dhe ky vend pagzimi do t jet dashuria dhe lutja jon dhe nderi! T dua si i krisur, e nuk di t bj? Puthej tona kan elur, si ndjenja t sinqerta, Dashuruar deri n pafundsi, me mrekullit q shpresonin, Heshtja jote m ka br t mbytem nga jeta, Njzet mij metra n thells t detit ku lundronim! T dieln 20 korrik 2000 n Ostend, Mbi dign prball detit, Pas nj ekspozite te piktorit Pierre Allechinsky, N muzeun e artit modern

414

80. FOR YOU AND ME

kushtuar : Besa Zhuts Nj shikim mbi : Delacroix Gricault Ingres David Fragonnard Holbein Otto Dix Lucian Freud dhe Drer

1. Njmij IRISE pr piknisje T dua... e t dua... nuk ndaloj! T dashuroj gjer sa frymn se mbaj dot, Sot njmij her sesa dje e pranoj, Nesr shum m tepr sesa sot . I dehur nga ndjenjat, qeshem deri n pafundsi... Rilindem e vdes, si nj faleminderit e thjesht! Verbohem aq shpesh, m bie t fikt, M i lir sesa era: mos vall Zoti m ka bekuar? T dua ashtu si marr frym: Zemra ime sht nj pishtar, Kthesa n vijat e syve: ndryshime nga vijat e ngadalshme, T shikoj dhe m rishikon: ja historia ime e madhe, Dua t mendohem n lojn e pasqyrave t pandalshme. Errsirs n gadishullin tuaj , epshor dhe i vetmuar, Pavarsisht nga stili im i t gatuarit: Knaqsin ta kam vjedhur ! N mbretrimin e paras:Ti vrapon drejt birit tnd! T dashuroj n kt koh,knaqsi n shprthim, lule elur! Sapo syt e tu t ndritur, Ven shpirtin tim n rrotullim, N olimpiadn e berilve, 415

Buli yt tampos billin tim, Dhe bie n rregullim, savans pa mbarim, Ti je Diana ime e tejdukshme, N t kush-ditin Tarzan, Rikthimet jan t bukura, knaqsi dhe puthje! N lakoren e kodrinave, zbuloj dgjimin tnd t art, Dhe dorzohem n shuarje prpara trupit tnd, Aq her dua ta braktis vetveten t shkrihem n trupin tnd, Shtrir para dashuris s shenjt, lulnajave aneknd, Banuar nga germat e emrit tnd n skaje e n thelb, N dash-dshmin e ana-ans: flirtoj me parfumet q ti end! Nn diellin e oqeanit, Plazhet dhe ndryshimet e orareve pa shkak, T dua n anti-dit, prball toks s tr, Ti e ke poezi kokn , flatrat e mia i bjn fllad, Universi ka ndryshuar! Fmija do t gjej ndrrat e vitit t shkuar, Krijuesin e asteve t mdha, magjis s jets, T bukura jan ndrrat, mrekullive t bots ua ulin peshn! Shpeshher kam fikur dritn e abuzimit... Ti krijon t gjitha artimet dhe luginn e zambakve, Prgjat shtitjes s anglezve dhe dfrimit, Ndjehem krenar pr puthjen tnde French-Kiss! Kam ndjekur hijet n Orient-Expres, Fshehur gjinin dhe emrat kujdes, Shprbr kodet e lnieve t tua me kuptim, Nn atin e fronit: beli yt prbn shptimin tim!

416

Ska asnj luanesh q t ul egrsimin tim, Gjall a vdekur: ti prbn bishn time n agim, dhe si zogth i mertilit t art e dafnarak, kam ngrn lajthit e tua, t nesrmen n vajtim, dhe mbi valixhet e mbushura, kam ujitur tulipant. Nuk kam asgj pr ti thn Elvirs.... Se ti je tanim qielli im blu me diell plot shklqim Historia e betejave t mia, humbjeve satirs, Historia e Bardot: Allez les bleus, fitore, dhe ngadhnjim! Postoje gabimin e pandreqshm t kombit, Me nj larje n qumsht, q bn mir... N minierat e qymyrit, vdisni qafir! Pran shtratit, netve pa gjum, Shtoj shnimet e mia dhe firmos me stimulime, Nn kambanat e kishs, tek ura dgjohet nj pshertim: Ju jeni muzika e bukur e perandoris time t etur! N ndrarjet dhe ribashkimet e njpasnjshme, Trembemi nga kthimet e shtpis publike, Keni ern e trndafilit, petale t kndshme, Jeni lule e elur n fillim t prillit! N fund t kngs s gjelit, dhe pastrimit t lkurs, Jeni ftuar nga dhndri n dark, n valle dhe n t knduar, Ca tinguj takave, kalldrmit t latuar, Kan mrzitur ern djalin dhe vajzn e pa fejuar. A jeni ju ndrra ime, yll plot uranium t nxeht, Me shprthime atomike n shtratin tim t ndezur, Engjll i dshirave t ndaluara n parajsn e ylbert,

417

Q sfidon shkrimet e shenjta zhveshur? Gjeografis i bn ndryshime, aventur pas aventure.... Gjuetare e thesareve t arta pa falsifikime. Le t gjem ndonj mister t dashuris son, Pr ti zgjatur vitet, pr t prjetsuar zemrat.

418

2. TAMBURE AFRIKANE DJEMBE PR AMONIN RE KUSH MUND T FSHEH GRURIN TIM N ISHUULLIN KU PESHKU QELBT MBI DHE ? Oh lufttari im i preferuar, n grup i plqyer, Pse kaq shum luftra pa asnj pushim t merituar, Dete t travluara, tok e that pr uj buzshqyer, Ndrkoh qe ne duhemi deri n vetmohim, t shuar. Jam futur brenda teje sikur mes kujtimeve t mia, Pa ikur asnjher, as pa u rikthyer me hoj.... Ti je shija ime dhe m e mira psikologe n t keqe, I vetmi libr i ndaluar t cilin dua ta lexoj! Fjalt kalojn ngjitur me dashurin tnde, val-val, Lott e kripur posht faqeve t mia ikin n gjoks s pari, Dhe puthm t lutem me nj mblsi jo q paqton dhe engjjt, Kam pr t humbur veten brenda qenies tnde si nj mirazh zjarri! I mbingopur dhe kurioz, me gjith udhtimet pa fund, Par q hija jote prej peme nuk ka kalimtar t rastit! Asnj ila nuk t shron kur vuan nga dhembjet e dashuris, far mendon hija e nats n maj t kulls s fatit! N kal si pehlivan prmbi degn time: Thuajm mua, far t lidh n kujtime! Ktu sht dekadenca... hidhu ti n drejtim t heshtjes q kam! Letrat e mia kan kaluar baltikun dhe Lamansh Pr ne m t bukurat mendime: l trashgim kt romanc!

419

Ti je diamanti im i turbulluar, Me dy mij forma vezulluese, Jepi pra pa patur nj rulet tunduese, Ti m ngjall ndjenja prmbi nj duet, Ku kan shkuar fjalt e uurta, klithmat e glltitura, ndrrat tona parkohen n lumin e viteve plot sekret? Pr t ndjekur dyshimet e mia, Ndrioje at far di t bsh! Pa uj, n shkrettir, do t vazhdoj tek ti freskia? Mbytur nn do t bhet ndrra juaj nn drit: Do t jem vall sirenaku i ndriimit tnd t ardhshm?

420

3. DARK : Manguste dhe Mangustan n fund t pusit n AFGANISTAN N prek-m-prek tek Garusta-ar nj MI t madh badul e kam par ! N nj mbrmje kanibalsh ti m ngjit me vinovil kur krisem, Rruga e fatit t mir dhe shansi i mir pr kngn e trisht! Bj me mua feta buke, vendosm mua pak qershik t lidhem, Rima ime bn me bark shokt e tu n drit, N Squart t Nju-Jorkut, mblidhem! Shatrivani i dashnorve t Verons, nse e mendoj... Bukuria jote m heq helmin nga shqisat, si dshiroj. Vaksina e but m vendos shpirtin tnd Ti hyn n qelizat e mia pak e nga pak, Si thot i madhi John: Duhemi njqind prqind shkrirje n gjak! N kmbt e Olimpit, ngjiten duke pushuar sht koha Syri dhe Horizonti, pr t qetsuar nj Cigan rregulloj prartjen tuaj n stilin i plotfuqishm M pas hyjn n shtpizn ku na pret nj SULTAN! Cili sht formimi juaj n universitetin e yjeve? Miliarda n miliona vite fshehur n heshtje... Prmbi t gjitha galaktikat: far di un pr sfern tnde, E njeh pra muzikn q m tulat me m zhyt n vdekje? Kaloj portn e Chablis dhe t Sancerre-s n gusht Lehtsia shijen m ka br t zhdukem ajrit mes borigave, Shpesh n kt bot, kam zgjedhur nnshtrimin pa kusht... Tani krkoj shpirtrat e deteve , mirazhet e shkrettirave 421

Gjuetia e shtrigave m bn t mjegulluar Kshtu pra humb marrveshjet q kam Kur t shkosh tek blut, ske gj n dor: Do t luajn me trupin tnd n Kor! Kuptoje mir msuesin tnd moj xhan, Nj dhelpr prballet me Mis dashurin Nuk e urrej babain tuaj, si matador babaxhan! Sipas Dharma: e jotja karma do triumfoj Bijat e Lhasa m kan falur Epokn e Art ... Ata i thon me britma dshirat e tyre t largta si pula q pjell vezn me shklqim ar-metalt Kam ln n lkurn tnde, ndrrat dhe burimet e pastra Shatrivani i dashnorve t Verons, nse e mendoj... Bukuria jote m heq helmin nga shqisat, si dshiro

422

4. GYRINO e GURAMI pluskojn mbi uj ! N Bulevardin e Pagjumsis : kush mendon t fler pa Buj ? Ku shkuan premtimet e tua, N bursn e dashuris? Kam rizhbr dshprimin tnd, Dhe ribr srish gjykatsin e paris, Pr nj krisje t shtir, Mos do t m lsh vetm nj dit? Konferenca e shtypit q ti mban, M drgon n PEARL HARBOR Gjat numrimit t ardhshm mor xhan, T ftoj n gjykat pr t thn: boll? sht vrtet smundje ngjitse, smundem Gjith kta burra t rnd ti vendos n kazan! Sipas parashikimit t fatshikuesit Gaskon: nj qen ka ditur t m ndjek tek Vullkani ku llava ka bllokuar kalimin e kohs n marron ... Memorjen e varrosur n Pompei Si pluhur kundr harress q na zgjon! E mora dorn tuaj n shpatet e Strombollit Krcitse brenda krisjes n kt peizazh mbaruar Sepse prej jush t shtyr... polict ndiqte malit! N t bardhn veneciane przier me pak dete , ti pulit aq bukur, syt e tu t qet.

423

Gjestet e tua prej zane bjeshkaje, M shpien larg...larg gjithkaje, N Ballon e t bukurave, e di : Ju jeni mbreti i bufave mbi ati! Mes dallgve hipur n anijen tuaj tundem, I shrbej t paktn zotit Molier n mbrmje! M lejoni, kotele e bukur, nj shans m jepni ju lutem Nj shrbtor i hijshm bn shum m pak dme... Kush do t kujtohet prej nesh n shesh n qoft se pleshtat, morrat dhe horrat? nuk do ta shtyjn zonjushn Klara: t bj t pavdekshmen e unin! n harres shpejt marr fluturimin, dehur me uj e alkool, Thoni tju vij pr mendje: N protokoll, vrtet q gjrat ngjisin kulkol! Fal teje, Rruga e Qumshtit brenda lumturis shfaqet pa u trembur t shkojm te Peshkopi i ri... Samba e Zemrs ton me ritme mbushet Prse themi: t gjitha macet jan gri?

424

5. PEGAZ : jepi Gaz e ultra Gaz drejt Floknajave t BERENICS Ju prezantoj muzik JAZZ t lir n rrugn e Erzave t Kuzhins. Bariu po na thrret gjith mahi.... E dgjon ti kngn e idealeve, Q nga koha kur njeriu sht njeri, Dhe bota sht bot? Gzojm n kt qetsi t bukur, Sepse shekulli sht ve nj sekond! Duhet ta thuash emrin e tij, Emrzo at q mund t marr emr, Do t vijn dhe profetizimet, Plasaritur si mite, n thelb e zemr... Operacioni: Dashuri me zemr t hapur N Canal Plus, tepr qart sfond, Zgjeroje jetn tnde pa audicione, pa zbritje, Pranoi gjrat sipas vijave n horizont! Gjithka q pran krijon voglsira, Gjithka q bashkon krijon madhshti, Ti je tepr e bukur n fush, dhe n t kundrt... Dimri afrohet pa arsye me stuhi, Krijon pra alfabeti kristale bore n Malin e Bardh, Uni-i yt, shklqen duke t dgjuar me kureshti... N Kopshtin e Pritjeve latoj me tepri, Nj Gonxhe trndafili q buron mendimi panjohur, lulz moj e kuqe ke marr ndjenjat e mia pa m pyetur, Historia prsritet, kalimi ska t sosur.

425

Qafa jote sht nj peizazh i bukur I pranoj gjrat pr bes pa u strukur, Nj dashuri n plazhe: lexohet prej faqe pr faqe! Ka vite q t krkoj, mikja ime fisnike, N fund mu shfaqe ti, e habitur n vetmi, Nj busull e orientuar m ka sjell n Shqipri Nuk sht pra ku vend pjell e motit t keq Prhap me rrezatime pafund mblsi... Kraht e mia si flatrat e nj zogu, M lirojn nga atdheu, me japin pafundsi.... Poseidon t posedon n epokn e pafajsis, far do t jet... jet... klasifikuar n top tridhjet, Ti je likeri sekret, q kthen n asgj Juvencn, Lulja ime e ishujve, grhas n heshtje prjet. Flatrat e mia m kan drguar n pallatin e ndrrave, Nj er lindje ka ngrir puntort n grev, Krkoj t drejtn e prjetshme mbi yllin e paarritshm, Dritat e dashuris, n kinema sdo t ndizen pr fest. Nuk ka nevoj pr fjal, ose aktet me maskarenj Lulja e dashuris e mposht lulen e s keqes meskine. Nisu e Bukura e ditve, kafshrore dhe mbretrore... Shih nse beteja sht e njjt prmbi shina me dyshime!

426

6. HATHOR , mund t ket t drejt ... T ndrioj si Peshkun n rrjet, o ATON ! N rrjedhat e kohrave q kalojn, jemi humbur dhe m pas jemi rigjetur, Kujtimet e tua krijojn ndryshimin, Ashtu sikurse tekstet e harrura, diku fshehur. Magdalena ime m linte n kt ati t burgosur dit me radh... Rikthehesha tek nna dhe maoku duke mrmritur si i marr! Kam taposur fjalt, n nj shishe deteve hedhur i kam m pas, Nj mesazhe i Matelot drejtuar gjith bots ka kuptim... Nse dikush vjen m shpton lundrimit plot dallg e maraz, Un do ta kthej me kuajt e eterit srish n amrim, Ndiej aq shum ktu, zgjohen aq vite drite Udhtar me pushime t kndshme n prfytyrimet n shpirt... N librin e t vdekurve e t gjallve prgjat fillit , Ku bhesh n kto aste q flasim? Je kokore-bardh e lindjes a i krishter i perndimit, Bud e heshtur, apo dervish mysliman q krcen e vajton... Cilin vizion ti ka adhuruar me bindje e me shpirt, far sekretesh misterioze mbron? Mos vall duhet tju konservoj n mjalt apo tju mumifikoj? N fatin kozmik sateliti im sateliti im ti je, Duke u rrotulluar n orbit, si nj Sizif i mendur: Vendosm mua n pistn e vetive hyjnore q ke!

427

N pranvern q kalon, Dashuria shfaqet papritur si kloun, Prball njri tjetrit: Ti dhe Un, Kam n dor nj akullore, tersnit nisin! N alkimin e tejdukshmris, T gjitha gjurmt m braktisin... Gjasht rrshqitje i durojn akull Kundrejt rrshqitjes dhe rnies si shakull! T n gjitha kopshtet me arusha, ti ngjan m e bukura, Pr t udhtuar falas: Nuk je pajisur me Kartn Vermeil? E shptuar si nj klysh, t kollofis n Marsej, Pa orgazm, m vjen keq... ske pr ta pasur zotin Fernandel!

428

7. Kng mahnitse e nj AMAZONE teksa agon dhe Baritonri n liqenin e Kuomos plot hijeshi Neskafeja e Georges CLOONEY qndron pr mrekulli por ka do t bjm pr ta zhdukur kt Varfri n Shqipri? Asgj nuk shkon n Gambade, n luginn e luleve, Shtpia e Dukonit ndrtuar n livadhin plot me gjelbri, Kalo n Kepin hyjnor: n rrjet t biesh - n prjetsi! Shpesh mendoj trisht pr timen Mie, n prpjekjet e Eseninit pr tu dukur... Jam vrtet i uritur pr kshillat e tija teksa etja tundon Katinas dhe Katullus ... ashtu si hna prkdhel kreshpn e duns, ikja thrret me dshprim shtrngatat me shi, Duke par ngritjen e mimit t buks : ringroh si kllok vendin tim n Akademi! Legjendat e t ardhmes priten t ndrtohen fshehur, N tokat e purpurta, - thuaje kt pa qeshur! Pr Najadat e mia jobesimtare, t dhna pas X dhe pijes L trashgim patate t skuqura dhe jet t kripur pa kuptim! Kryqi peshon nj ton, dhe gozhdt jan t mprehta, duke krkuar pasuri n koract e shpallur pa trillim, Shklqimin nokturn t NOBEL-it t bukur me thepa: Kam nj konkurs pr t kaluar me palma krejt t ngjashme! Falnderime t lutem me prgjrim t plot: Harroje etjen tnde n paknaqsin q sundon, Po t l shtpin time, kt ekan dhe kto gozhd, Nn qiellin gri t egr, q shkund gjethnaja e flet zogjsh Adonis do t skuqej sipas zakoneve t lashta. 429

Fjalt e tua ndezin dshirat, ndaj ul syt e mi buzqeshja jote przier me ledhatime m v flakn, digjem M keq se sa kam menduar: do t jem i mendur n dashuri? N mngjesin me trndafila e ves Je kristal borzuar n marsit e lesht N mesin e Shenjtve Shenjtruar gjinjt e tu m paqojn pak-ashtu-si nxeht, Shpenzojm m pak se asgj-mbi-gj harruar, n errsirn e furrs pjekse me prush trashkan, gjoksi yt me djeg si rr nn diell prvluar, nj arsye pr t mos dashur tokn e akullt kallkan ... N degt e nj portokalli, djegur plot pasion, Arsyet e mia kan kaluar kufijt n horizont! M mir sesa t flasim, ti preferon t qepim gojn... Do t jet kjo gj nj shenj, Duket se e di - un-ti dhe n ndjenj

430

8. SAMBA e SFINKSIT t Dafins dhe e APOLONIT t ndezur flak Deklaroj zyrtarisht t hapur FESTIVALET e ksaj Vere plot Vap ! Nn rrobn e dhoms s zdralt, Barku yt rrumbullakoset si tullumbace... T dua n taksi ngjyr t murrme , N hapsirat e tij ajrore pa paqe. Mos vall duhet t msyj, apo urtoj? Ajri i flautit t bn vrtet mir pr gj-sendin... N vajin ngjyr blu detare kuptoj, Dikush, nj artist luan magjistarin, trendin, Sjell n mendje prtej t gjitha linjave, N mbi nj thon - rimon me vendin! Ti m kall n gjak me mijra kolore, Lule t panjohura, mirsi t papritura elin, N revistn e kunats sime pranoj: aja jote sjell shije t holl pr nderin! Mos u fry thngjijve t mi bish, sepse nuk jam ktu vetmse pr nj ast, Magjepsur nuk e di nga zan e Circe? jetn time do ta djeg pr t mbetur n imazh far mund t ket ekzistuar para fjals, Ndoshta bardhsia e letrs s pashkruar? T dua pa udhzuesin teknik t bukuris, Udhhequr thjesht nga shpirti i urtsis.

431

Ti ke rolin kryesor n prgatitjet pr xhirime, Nxnse e Edenit t egr plot gjelbrime, Frymzimi sublim n folezat e bilbilave, Engjlli mbrojts i rrjedhave n zemrn time.

432

9. TESTAMENT ln nga vet MORIO pr Kometn e zotruar nga SAPHO Jepni ndihm q t prparoj LAKU Po, LAVDIA e Lakut, prkthet n Ferr se paku. N El Paso ethet prhapen si detit me valt, Nuk ka as edhe nj vi t majm n timin Lak! Mbi t gjitha qejfleshat e seksit dhe Lolart, Shkundjet e mia drithruese pa kursim po ti jap. Sepse ktu posht: gjithka shkon n uj, N prputhje me fjalt e mira dhe njerzit e urt, si mundem t t marr n Metro pa buj Mes shprthimeve e trmeteve q nuk shuajn? Perndit q na jan afruar tmerrsisht afr, Nuk na kan rrzuar me ende me vdekje prtok, Mos harroni kalamendjen ton n jetn prbashkt Dhe mbrmjet me takimet e fshehta kok m kok! Pas dimri t acart me lagshtir, Do t vijn dridhjet emocionuese pr dashurit... Nse do t kisha mbjell toks zjarrin tnd dlir, Ti sdo t m shqitje kurr nga syt. Zgjojini pra sezonet e drits s vrtet me kngt e dshirave, n lulzimin me dhembje Rrmbyer prej zrit plot ngazllim e shpres Puthjet mi dhuroni, me stil e plot endje. liruar nga t gjitha pengesat pa kuptim Un jam gravitetit tuaj n drejtpeshim.

433

Teksa avulli i nxeht gufron mes akujve n burime: Gjej gjurmt e mia t dikurshme n kujtimet Alpine! Pr fjalt e kryqzuara n yllnaja astrologjia bn me kuptim shnimet ln pas dore Larg nga imazhet idealizuar mes pllajave Tema juaj ka virtyte t vrteta mbretrore. Dashuria mbloshe t lulzoj dyert e qepallave n pulim; pr t kuptuar se kush jam ...fluturoj n prkushtim! Zemra ime ka mijra arsye pr t humbur drejtpeshimin, N gjumin tnd t thell: kush krijon mashtrimin? Arratisur n universin tim... klandestin pa leje qndrim, Nj ledhatim prgjat nats: Zjarri vrshoi si magjia! Nga dridhjet n dridhje: Pa emr mbeti dashuria...

434

10. ZOG PUPLA ndezuri dhe Bisht Dallndyshja luajn rrotull-ngrehjen q t knaqet Gjyshja. Kam marr rrezen e par t diellit t mngjesit, Dhe grushtet e tua miqsore barkut, Trndafilat lkundeshin n sambn e ndjenjave, T kam dhn gjithka q kam pasur, N shtratin me pupla palloi, Le t mos kthemi kurr n mendimet e para... Hamshor t trilluar dhe puthjesh jargavitur , Mbetm duke trokitur n rrnojat e Kabulit, Agimeve dhe muzgjeve sy-shuar, Kam nevoj pr vetm pr nj firm q t bashkoj jetn time me dashnort tuaj! Hezitoj shpeshher mes t verdhs dhe portokalles, T kaloj provn e zjarrit... vajtoj pr flatrat prej engjlli, Ashtu si skllav i zgjuar, zhytem n magjin e bedenave, Kto jav vjen fundi i mendur jan pr ne, t gjitha marrveshjet! Ngrnia hallall i ka rn ziles pa kart bankare, Nj kontrollor biletash me jargavan m mori mua n Paris Nostalgjia rrshqet mbi fotot e mia t verdha fare, Pa val urrejtje, pa prplasje, buka e bekuar ke qen, ta dish! I dua shfaqjet e tua plot nerv e fines, Si nj mnjanim i priftit Alfred, doher duhet t reagoj pr at q bni: Ti m turbullon m keq se nj tigresh, Synoj madhrin e saj!

435

Rreth Pizs dhe Venecias hokatare, Kam zbritur si nj anije n hapsir... N salsa-n e Duks s Guiss pr hajgare: Mballos mbretin dhe zvendsin tru-mpir! far nuk kam br pr ju moj nimfa nga Babilonia dhe Jordani i bukur? Kam shkallmuar Kalendarin Gregorian Shenjtort e pandershm por t lumtur Dhe ju jeni klonuar, kshtu m ngjan Me mish vii anglez, apo gjerman? Ashtu si n urdhresat pr t part tan n drit: Kndoj psalme me prulje nn pemn e Perndis. Kraht e largsis krijojn ngrohsi, kthesat e trupit t mikeshs zgjon dashuri I prek zarfet me letra plot fjal, dhe zgjoj disa ndrra t lara krejt n ar, Nse kam kapur robin hijen tnde hedhur pa kujdes prapa skens E kam br pr t dashur pafund dhe atje, n mbretrin e madhe e vdekjes! T gjitha perlat, fshihen n oqeanin e trazuar, Diejt e tu t zinj , fshehin t vdekurit e qiellit, Utopia me ka knaqur n heshtjen rrezatuese, Mbam zgjuar e pushim zjarri bj natn prej nderit!

436

11. KORA , VINA dhe BALALAKA n martesn e HERS me JUNON Shfaqn rrjedhs s kaltr t lumit VALBONA Shkumzojn dashurit e mia ... m tej ... Le t rrjedh Vera lirshm si dojna me Marlon Brando, James Dean dhe Nnn Xheva ! Idhull dukshm n kadifen Panters Marr kmbt e mia bashk me t tuat ... Oksigjen, Ozon, ku sht atmosfera! Ky sht ligji i Kabyles, t bilbiles t shtrin prdhe Br nga indiant Chiapas dhe Berbert me bagti ... Padrejtsia na bn akull, na kthen n qejf t thart, Asnj shpirt n Tok nuk jepet me lehtsi! Dikur, kam i dal rritur nga nj shkrirje-pa dijeni dshtova n Durbuy, nn drejtimin e nj grdalle, Romani im shklqen, si nj komet ftoht tani: Lirin le t festojm, me zana shtojzovalle.... Do ti shes harresat prkundrejt braktisjeve, Rilidh at far sht thn n librin e padronit! N buzt e shkrettirs, Gjenden devet e mia mes territ, Dhe nse nuk ka m asnj pist: T braktis prpara Ferrit! Prshndetje e dashur, e buta npr knde, Nesr, menjher pas shtrngats s lotve, Do t bj mot i ngroht ne zemrn tnde! do dit hijeshia jote me armatos,

437

Bukuria jote m rikrijon, Ti je mrekullia q mrekullit sfidon... Afrimi i vjeshts s tret, Hedh mbi mua m t bukurat mendime, Mbulom mua me flett e tua t arta, Fjalt mbloshe dhe ledhatimet katroshe! Ol... mi amor...klthet cigani n flak, Dhe luan me kitar, melodi t pashoqe. Ti m ke adaptuar pikrisht n folez, Kam se t pi, n grumbullin me vez? N maratonn e lamtumirs s rreme, Me zmrn tnde t kthyer n domate, Ti m ke ndezur, rrugae mejhaneje! Ka nga ato q nxehen n Hollywood banje... Si mund t zhytemi n bardhsin e gruas angleze, Mos lakuriqsia jote, inspiron, bn pr vete? N agimin e dyzet t prskuqjes s fillit: Ti fryn mbi mua flladin e zjarrt t trndafilit... Pasi vetm nga nj shkrirje shprthim universit t daljes Shptimi gjendet, - ky sht ligji i shkruar n Librin e madh t faljes !

438

12. SERIN dhe MANDARIN pa Drama n qiellin or-pa-or INDIAN Jan duke u lar me DALA LAMA Deri ktu gjithka shkon mir ! Prqafoj fort zotin Abb PIERRE Nn TEREZ , mirbrsen time dhe motrn e dashur EMMANUELLE e rrethuar me Vajza jetime ... N TRENIN e Fatit me trillime deri n NIRVANA , van-a-nive ? Sipas recetave t murgeshave n shtalb, Ripar n Bardh-e zi- brenda n gjalp, Ti ke kputur trefilin, pastaj zemrn, o ri-ri, Ke ln frutat t piqen nn diell e mirsi! Ska asgj n pamje t par Sepse gjithka rrezaton n heshtje... sht hyjnorja q hyn n vallen me rrethe! Nga shijet e mia tek nxnset me vija: Shpirti yt shprndan arom shampanj, shklqim, Si mendurisht ashtu si Perrier! Oreks-lop gati pr t ngordhur... Kam uri pr ty, deri n etje shkrettire, Nuk duhet t m shtysh: nuk ke pak mshir? Ti ke qen ujkonja ime simbolike, Messia ime ndrplanetare me shenja magjike, I pickuar nga nj koloni mushk onjash: Marr pjes n shfaqjen tnde aerobike! Prjashtuar nga ofertat n listn tnde pa skaj, far sakrifice duhet t bj pr t qen brenda saj? 439

Pyeti t gjitha tribut indo-ekzotike, Ti m intereson vrtet pr misteret e pritshme! N hipizm, sht vendimtar faktori kal, Dubloj vet Jack Nicholson n garn e livadhit : Dashuria ka trokitur n portn time, M mir fitorja se nj ila pr kurimin e hajvanit! Rroba juaj e gjat prej ylli kinemaje, Toni i t folurit me naze mes zambaksh, m kan br t kndo para dritares tuaj Sole Mio me kokn plot mes parmaksh. sht m mir t jesh se t mos jesh, Kjo sipas nj knge t vjetr knduar n vjesht! Nga lart-posht, Nga posht-lart, Pa nj t mesme: Zotrues jam, plot art. Nuk e di se ku do t shkojm, por do vemi! Kam par at q kam par, pastaj ka nj vendim... Kam kuptuar at q kuptohet, le ta themi sht pra ky konkluzioni im, Pranoj ato q kam pranuar, Ndjer t gjitha ato q kam ndjer, Jeta le t bj peshimin e kulluar. Kam dashur ato q kam dashur, Kam br kam mundur, Nuk mund t bja botn m t mir se sht, As shpirtin njerzor m t bukur... 440

Gjithka n bot kufizon, pa-prsosmrin, Pa-plotshmrin dhe misterin fshihen brenda, sht e pamundur tu jepesh t gjithkaje, Por dhe nj gj e mir sht, thot legjenda... sht pjesa e gjrave q na rrshqasin, Knaqsit e nivelit t lart, Nga mosnjohja, shum gjra sna prkasin, Njohja ska ardhur, sarrijm ti kontrollojm, Hija e prjetshme e hyjnores plot drit, Prmbi t gjitha portat e poezis. E vetmja pasiguri e njeriut, ktu posht: sht fakti q ka prtej nesh dika m tepr n fakt... Shum m tepr nga t qenurit ktu, Nj mister i uditshm n botn etje lart Na mundon e na mahnit magji-plot, Nxns jemi sa i takon t lartsive, Pjesa e mir njerzore atje shkon, Por nuk e di saktsisht vendin se ku, E megjithat kjo nuk mund t jet vese mirsi... Le t vm bast mbi dashurin, jetn dhe njerzin, T gjitha ant e paprekura t materies: noble, natyror, sublime dhe hyjnore! Kam sensin e gjrave t mendura, Gryk t madhe pr knaqsi.... Pa asnj lloj nnshtrimi, jete nuk e njoh... Por nuk aj kokn, t dua aq shum ty, N nj loj t gzuar q zgjat n pafundsi... E mart 10 korrik 2001, n Bruksel

441

442

PIRAMID 5

OQEANIA

N limitet e rruzullimit ton t bekuar, N fundet blu-shenjtruar t Oqeaneve, Jam fundosur me nj delfin dhe nj Raj Manta, Te territoret e hyjnijta e t shnjuara, T ishujve Maurice dhe t Bushimans... Zotrat m ishin rrzuar prmbi kok.. T iksh aq larg, do t thot t kesh nj fest! Nj dshir t papritur pr tu humbur n bot, Pr t kamufluar gjurmt n t ecur n jet, Pr t avulluar n nj vend t bukur e t plot, Pa u ngutur, pa u trembur prej jo-modernes, Larg, larg rrmetit, ndotjes dhe diabetit, N nj uj t kthjellt ku kthimi nuk ekziston, N nj hapsire pa lidhje me kohn e matur dhe dertit, Q justifikon aventurierin q me shpirtin kndon... M rikujtohet Brel, Gaughin e shum t tjer... Pa harruar t paharrueshmin Paul-Eimile Victor, Ishujt e bukur pa histori t sotme e t nesrme, Ku fshihen thesaret e n pyjet e pashkelur, do sinor. 443

Dehur kndshm e harlisur nga frutat ekzotik, Nga muzika dhe krcimet ho-la-hola t suits, E kombinoj jetn me ardhje n jet dhe ikjesh, Mes prmes pjesve t ndriuara dhe errsirs. Por, edhe e pyes veten ndonjher se dreqin bj ktu, Mes tufave t deleve, lepujve dhe larushve, Kangurve dhe Koalave t shumta gjithandej? Nuk sht lindur ktu qyteti dhe agora dhe dialogu, Por e kam dashur egrsin q fsheh xhungla n dej, Zhveshjet cullak dhe ekstremin me gagarisje patoku, Njfarsoj virgjiniteti t rigjetur t humbur n tekej, Rilindjen e mundshme me mite plot transformime , Duke kaluar provat e lojs indogjene me nder, Vshtirsit dhe ndeshjet solemne me duk , N nj stil t dukshm, primitiv dhe fillestar n karkandell Me fitues t shpallur n ast, pa hile, pa skrupuj, . N Oqeani: ka gjithmon Oqean t kthjellt paqsor N Australi: Ka gjithmon sens astral, miqsor Nj przierje lundrtar-poet, poet-lundrtar Dhe aventurier kafsh q vrapon me galope n harkor Ju prshndes nga zemra poetike tropik dhe ekuinokse, Perndime t bukura dielli dhe aurora agimesh plot ngjyra, Nj femr le t m pres n do port, q t m qesh fytyra.

444

VSHTRIM NGA OQEANIA

1. Porno i heq seksit misterin, Nderimin dhe prsosmrin. NIKKI GEMMELL 2. Fjordi sht babai i psikanalizs, Ajo nuk ka nn! GERMAINE GREER, lindur me 1939 Australie 3. Nj nga arsyet pr t cilat shkruajm: sht sepse duhet t deklarojm dashurin! 4. Kam zgjedhur burrin q do sjell risi, Dhe t shuaj at far sht brenda meje mashkullore; Mos vall ai m ka zgjedhur pr tu rritur vet, Pr t zbuluar n un-in e tij gjrat femrore . 5. M sht dashur t kaloj nga nj dashuri vetjake Tek nj dashuri universale m e madhe. Duhet t jap dika shum m t bukur jets, At q i kam dhn nj njeriu t vetm. 6. Dua mbi t gjitha, at q mund t arrij! KATHERINE MANSFIELD (1888-1923) New-Zlande 7. I kam ofruar kshillat e mia t preferuara, Si reelrat e rafinuara t kuzhinn n mngjes, Kombinimi i tyre i bukur, krijon shijen agimit! JANET FRAME, lindur m 1924

445

8. Femra q t qesh, e ka njrn kmb n krevatin tnd (Proverb australiane) 9. Sensualiteti mashkullor, sht zotrimi i terrenit, Sensualiteti femror, sht arti i pritjes! (Priverb Oqeanie) 10. N qoft se ti nuk e di t bsh me duart e tua, Prshtati ato pr prkdhelje. (Proverb Tasmanian, Oqeanie)

446

81. SHENJTRIA E SHENJTRIS

kushtuar: Carla Bruni-t Mbi nj foto t : Robert Doisneau Lartigues Brassa B. Rheims - Cartier Bresson Raymond Depardon dhe J.L. Sieff.

1. ALFA-ALEPH-ALIF, drejt-pr-drejt nga ALTAR dhe VEGA Kam msuar t dua, Prmbi t gjitha mundsit... Ti je liria ime e trisht, Arsye e vrtet pr t jetuar! Nj dem i inatosur me pasion t shfrenuar shkon pa u ndalur mbi shinat e mia t drunjta. Universi prbn dashnorin im, Muzika sht msuesja, N bulevardin e ndjenjave, Thurm mua disa grsheta. Kam msuar kt mngjes, Me pendn time qart si hna, Pr t ushtruar divinitetin, Nuk ke t ma japsh nj Tun. Kam shnuar n lkurn tnde, ndrrat e mia m t mbla, 447

Brenda romanin tim me foto, Ti me ndez me t dua kohve! Prmbi bar apo prmbi flet, Do t themi Gjithka lahet I rrezatuar nga nj do t bhet Mund t themi: grifsh moj grifsh? N gjalp t lyer brenda kabins, E zeza digjej n errsir! Prpara telatins s madhe, T dua si macen pis t zez! Kam msuar t dua, Prmbi t gjitha mundsit... Ti je liria ime e trisht, Arsye e vrtet pr t jetuar!

448

2. BTA BET - BA: 6 Taka e 10 Kwanza pr nj B A BA

kushtuar: Sarah Marshall

Po shkruaj shnimet e jets, Me pianon e zemrs tnde, N gjurmnajn e pafundme, Nuhatsit sjan npr vende. T dish sht nj lloj rruge, Ku ti vjel fjalt ugareve, Fshin nga mendja do dyshim, Nn qeshjen e t marrve. Pafajsia sht nj loj, Mes grindjes dhe debatit, Baby Doll: Ti je zjarri i madh! Q n Palma sot shpallet! Nga Dolmen n Menhir, T dua n nj prskuqje... Brenda t mirave t zenitit, Mbretria bie n dukje. Buza jote kuq si gjaku, E bn trupin tim t nxeht, Kalom mua nj Grenadin, T shoqroj metros, fsheht! Kam ndrruar hardhin tnde, Rreth trungut t nj Panje, 449

Urgjencat e tua prej lepurushke, T bjn t padurueshme, Dukesh kshtu pra si nj Diva, N portat e bllokut n trokth, Pik, dhe lamtumir Garbo, Kt dark n Eden-Rock. Gjithmon me kundrshtime, Po kthehem pa e ditur n Kino-fil, Kuvendi i shpejt Kolombos, M shpall zbulues pa idil Ja, i fundit Slow n Tanger Dekorit krejt qiellor q sjell fati , Organizm i parndsishm je, Hapur shpallma mua gati-gati... Ti vettin prmbi pist llambash, T mbretrve mitik t sambas T dua...kshtu pra ti je e vrteta, Qllimi sht shkatrrues Oliverta. Po shkruaj shnimet e jets, Me pianon e zemrs tnde, N gjurmnajn e pafundme, Nuhatsit sjan npr vende.

450

3. GAMMA GIMEL TA : Nevojitet takt n GAIA ! Nuk ka dy Dantella mndafshi rreth nj BAOBABI ...
kushtuar : Fanny Ardant

Me instinktin e t krkuarit, njqind e dhjet milje rreth e rrotull Un pres n Cafen e parafundit, aty ku njerzia ska t sosur.... Amator i Mendimeve t urta Festoj vendimet q ty qejfi ti deshi... Leshtor, pa veshur rroba t buta, Mos kam pamjen e nj anglezi? Nga t gjata tek t prerat shkurt, Ti ndrion rrugt e mia me luks, Vese puthjes, t vulosur me vul, Mos harro portierin q u zhduk? Motr kt e gjithkund n do hap, Hakun q i takon bots jepi o femr , I ndjeshm pr dritn q prhap, Po t lidh me centralin tim n zemr. N Kalankes parakalojn una e goca, adoleshencs me gnjeshtra pa cak, Vendosm n shpellat e tua t ftohta, Gjat kohs q zgjat m shum se nj ast!

451

Ti noton e marr n vaj ulliri, Q nga kohrat e miteve antike, Me rrzimin gjith stil prej qiriri, Ti ke nj dmtim, t leht e pa fikje. N kontratn e nnshkruar q kushton, Kalimi yt peshon rnd, e peshn derdh Nga gjarpri i molls q mkat thithon, far shihet n burrin e sotm modern? Ne ndrtojm s bashku me qeshje, Fole t bukura pr zogjt me pupla, Mos je sulmuar nga nj shqiponj q deshe, N shpellat e Lascaux, ku nuk ka tufa. Dil pra nga dushi pa humbur koh, Si nj parfum plot esenca lindje... Kur ti prek bn mrekulli mbi bot, Shpirtit tim prej fmije n pritje. N agimet e fillimeve t para t krijimit, Dhe nn ern e pafundme t magjis.... Ti je romani sublim i kujtimit tim, Lutja me shpirt para stuhis....

452

4. DELTA DALET THA Mos e bj at q hije st ka, Thuaj OCIAT, trullanit Athinjot Faji t mos bjer mbi mua pr kot! Ti del n nj coptim final, Me flokt uj-lagur krejt, moj xhan Pyete zonjushn Isabelle Adjani, N ka dshir t frgoj n tigan? Par dshirat e mia q rriten, Dua t frugulloj n gjinj me shfrim, Do shkoj tek Gaughin mallani, Pr t pikturuar diellin ne perndim! Nj ylber i bekuara maji pranveror, Nnshkruhet n blun e qiellit, Pra le t bjm t qen prralln, Sipas hns sime t sheqerit! Shtriga ime, t dua shum, Qenien tnde krejtsisht t munguar, Pr t krijuar nj kryevepr, Mos duhet pritur duke duruar? Pjest e humbjeve t pafundme, Nuk do t riparojm asnjher, Zbrit bobone nga bisha e madhe, Prndryshe bota do smuret me koler! Nevojitet q pr asgj imtime, T mos humbsh botn time. 453

5. EPSILON HE DJIM, ndihem i hutuar Kam gnjyer n Lindje t Edenit ( n stres ) CENTAUR dhe MBRETR t pakurorzuar : Nuk t vjen turp nga vetja : mor Mistrec i droguar!
kushtuar : Mlanie Thierry

T kisha takuar diku-dikur, Cepit t shtat mrekullive Pa tendosur imagjinatn, Sirena e zgjimit t dijeve Ana jote e universit, M ka shtrir leht-leht, Brirt po heq, sht koha O koks toksor me flet. E buta Alice e kalimit, Rufes nn rrebesh, Dashuria nuk njeh mosh, I futem lojs dhe qesh! Shklqim i zjarrit hyjnor, Poezis i fal shpresn, Zrat t kan mishruar, N lumin tnd gjej jetn. Femr nga familja e maceve, Me linja e forma mjaft mir , Nat e pafundme e Selins, Ty t zhys n kalbsir!

454

Dyshuese edhe pr ndjenjat, Ballkoneve t mdha mbi bot... Pikat e tua t mbetjes pezull Jan heshtje q mbyllen me lot. Brenda shklqimit divin, Ti ke agimin e lindjes sime, Duke ndjekur regjimin tnd, Jetoj rilindje dhe vegime. O murmurim e shenjt, E nj shprthimi shprese, Nuk i harroj vitet e shkuara, N valt e tua dehse! N nj vij tjetr si kjo, Do bjm m mir, m sakt... N testamentin e nj cironke, Poett t gjith marrin flak! Jemi dashur vrtet si t marr, N do koh, n do vend... T mbarsur prej momentit, Me shpirt trullosur, pa mend.

455

6. ZTA - WAW (VAV ) HA Pse SHOW fiton mbi gjithka ?

kushtuar: Marion Cotillard dhe Judith Godrche

Ti je freskia e valve, E jeshilta e barit kositur, Goja e gjuha jote e folur, Lehtsojn ngrin papritur. Lugin e bukuris pafund, ndrra ime e ndrkallur, Je vn n fluturim t gjat, Drejt Edenit tim t shpallur. A mos ish kjo toka e premtuar, Nga Shn Francisko i Asiz? Prpara gjyqit t Shenjtruar, Pushimet e mia jan oaz viz. Orgjia e portokallieve t lngta, Me mbretrit ngjits Ta-Ta... Mos kam pr tu dekoruar, Nga shteti i ishullit Java? Notojm nga Ying n Yang, Me vallen e gjuh-dango, Duke pikasur nj Big-Bang, Harrojm frutat mango. U b nj koh tepr e gjat, Q dashuria ka ngrir ndr pisha,

456

Le t provojm stilin e duhur, Ndoshta nis e zgjohet bisha. Jo rrall n Afrikn e zez, Kam kaluar netr t bardha, N rnie t muzgjeve: Asgj nuk shkon n Ardha! Kam qepur fundin tnd skocez, N nj jeshile t hapur e t kicur, Bashk me POL et PIF do vdes, Nuk do ta kaloj dot kt dimr! Ka qen dikur himni i gjinkallave, N ditt me vap t gurks, Kolona ime vertebrale, Shnjon knaqsin e fllucks! E rimoj pra pasionin tim, N frymmarrjen tnde lirike, Do t lajm dhe dyshimet, Mbi t gjitha shtpiaket epike!

457

7. TA ZAYIN KHA Jet t gjat pr nj PASHA.

kushtuar: Emmanuelle Bart

Oh, jeta keq m ka dehur, Sa kam humbur fiqirin tim, Dashuria m lidht prjet Me ekstazat e pa mbarim! Butsisht t ndrthurur, N nj plazh n Bretanj, Do ta rishoh t shkuarn time, Dhe luftn e br n Spanj. Puthjet e tua prej qershize, M kan kputur gjith telat, N krishtlindjet e Venecias, Do hapim ndeshje pr gjelat. Kam ln diku nj epitaf, Pr intelektualt e hidhruar, M duhet q t lidh paf-paf, Hirin tnd me jetn time shuar! Kam qar nj nat papritur, Me lot i shtrir prtok, Vetmuar n mes territ pisur, Pr misteret q m lan trok! Pikas syt e tu t uditshm, Engjjt q pajton mbi parmak,

458

N mbretrin m t humbur, T paskam njohur fare pak. Q drita e madhe me ndrioft, Deri n prjetsi t prjetsive, Duke dshiruar t jetoj sa ka lezet Se nj dit trupi do na vidhet! Oh, jeta keq m ka dehur, Sa kam humbur fiqirin tim, Dashuria m lidht prjet Me ekstazat e pa mbarim!

459

8. THTA HET DAL Kur po rilind i famshmi REAL ?

kushtuar: Naomi WattsAlexandra Rosenfeld dhe Linda Hardy

N dredhjet e trupit tnd t paqt, Rrjedhin nj mij e nj knaqsi, Vesht dgjojn elsat t art, Dshirat e tua zhytur m kan n risi! N librin e rrudhave t moshs, Shkruhen dshtimet e dashuris son, Ankthet mbushin boshsin e kohs, Pas ksaj, nuk e dim, nga t shkojm. Era v n dukje t bukurat tulka, N cepin e dritares sime epshit,, Kam pr ty prshkndritur thelbit, N vajtimin pafund t t qenit. E kur gjiri yt me shkundje nis na del, Kam lutur t gjith shenjtort, Q t zhytem pa fund, me dendel, Deri n mngjesi e agut t logt! Kam boshatisur gjith vozat e tua, Me nj frym nga qumshti i par, Ti ishe Megatoni i lar n krua, Un, Maoku i egr shqiptar! Tamilt e ngrir n tnden tablos, Bjn nj loj me flucka,

460

N gugon zezaku i dehur me loz, Pret q ti t trhiqesh nga fusha. N dredhjet e trupit tnd t paqt, Rrjedhin nj mij e nj knaqsi, Vesht dgjojn elsat t art, Dshirat e tua zhytur m kan n risi!

461

9. IOTA TET DHAL , del a sdel ? Er e madhe po fryn n KORNUELL !

kushtuar: Catherine Zta Jones dhe Norah Jones

Si nj engjll i mallkuar, E fshehur brenda legjends, Kam arritur t pafundmen, N arat e livands s musndrs. N dhomn e hotelit, Fati yt kryqzon fatin tim, T kam vendosur themelit, T arithit tim aq divin. Ti je nimfa e thesarit bluhosur, Q ndjek sezonet nga pas, Pasioni zgjon vegimet e arta, T Don Dashnorit Shend e Gaz! Komedit e Dante Aligherit, Me lulet e dhembjes s Bodlerit, Nn tend, tundoj e tentoj, T frenoj mbrritje e ferrit. Kam eksituar pr t dashur, Pr t kthyer baltn n ar, Por t duash bukurin e artur, Do t thot t bhesh vdekatar! Gjithka sht hi, ndaj zymtohem, N mjegulln e qorrt t Londrs,

462

Duke notuar mes t hijeve trbohem, Mes rrymave dhe rrnojave t kohs. T bj fardolloj pyetje, Pa marr kurrfar prgjigje, Nj iluzion i uditshm n cytje, Me elsin e rrenave pa ligje. Si nj engjll i mallkuar, E fshehur brenda legjends, Kam arritur t pafundmen, N arat e livands s musndrs.

463

10. KAPPA YOD RA : A Capella : me Frank Cappa n Kapra Hip, hip, hip ... Hourrah zoti SINATRA !
Prfundojm me nj Slow prmbi z, me Croonerin magjik : Franck SINATRA

kushtuar : Leaticia Casta

sht e shkurtr ashtu si dashuria, Dhe e marr ashtu si nj pasion, sht e kndshme n do dit si drita, Dhe e bukur si nj dridhje q rinon. Ky sht rregulli i llojit t saj, Dhe lloj i emrit q ajo mban, sht preja pr hijen n skaj, Q m bn ta ngatrroj e t qaj. Zemr m zemr, trup m trup, Miratime, kundrshtime dhe prekje... Me zemrn gjoksi trokit mbi gjoks: Bashk n dashuri, bashk n vdekje! Shiu shprlan palcn e mendimeve, N burimet plot me trishtime, M keq sesa rnia e perandorive, Fryn nj murrlan i akullt me kujtime. Prpra fillimit t kohs s liris, Prbj bing-bangun tnd me emra N vallet e zjarrta t lumturis, Shpirti yt shijon nj gllnjke nga zemra 464

T dua tani, n t ardhme prgjithmon Si i marr dehur keqas n pasion, sht e kndshme do dit n jetn ton, E bukur si nj dridhje q mbi bot flirton. Qershor 2001, n Bruksel

465

82. KSHTU PRA FLET BUKURIA ....

kushtuar : Rachel Weisz dhe Charlize Theron Nj vshtrim mbi : Willy Ronis - Richard Avedon-Diane Arbus - Boubat Robert Capa - Gisle Freund - Robert Mappelthorpe - David Hockney Nadar - Helmut Newton B. Becher dhe vllezrit Marubi

Bukuria e ktyre maleve me ka ln me goj hapur, Dashuria jote m ka zn n mes t dy protokolleve, Kam qen xixllonja jote drit-but n zjarrin e pashuar, Duke kaluar vrap-si-mendur n mes t kopshteve. Si n thellsi t honeve: Brenda nesh aq ndjenja t humbura! Buzqeshjet sublime skan mundur t na shptojn, ngasje, Kaq shum rrug pa projekte, ende t pandrtuara Rritemi prbrenda , si n guvnaj nj ish-vetvrasje. E bukura e shklqimit tnd n pasqyrat e t tjerve, sht nj ndrr q zhgnjen thelbin prej nuli n jet, Ashtu, si natyra e shenjt q gjeneron mirsi mes jetve, Dy-fytyrsia bn t kundrtn, shuan shpresa nn flet. Ashtu si nj frut i pjekur mir q e ham pa menduar, Mjegullon gjrat e teprta, n forma t padobishme, Dhe ja tani ku je lakuriq, e humbur, e pafuqishme, Duke krkuar dy a tre puthje, pr t mbijetuar... Kshtu pra vllezr t pafat, kam nisur t ec, t ec, Me ritmin e frymmarrjes, n horizontet mes pyjesh, Dnimet prej kulaku dhe sharjet me Or mistrec, Nuk kan hapur rrugt pr tu gjendur n mes yjesh! Shpirti im po ahet... E enjte 5 qershor 2003, N manastirin Saorge (Nise) celul n 4. 466

83. KALLAM SHEQERI N SAORG 1. GONXHE kuqja e pa-durueshme bn t dridhet Dega plot gzim Nj ast dhe Flladi nis e heshtet DASHURIA sht ATDHEU im ...

kushtuar: Virginie Ledoyen

Nn sfondin muzikor t: Jean-Louis Aubert-Alain Bashung Alain Souchon Raphal dhe Christophe ....

Kt mbrmje, muzgu sht drit, Nga prezenca jote plot shklqim, T dhnat e mia shprthejn me stuhit, Nn pushtetin tnd plot kuptim, Sentimentet tona derdhen bashk, Si n shtratin e lumit t tejmbushur, Nse przihen ujrat tona, si thash, Pr nj koh t gjat do jemi bashk... A e ke t qart? Ndonjher, mrekullohem nga tingujt e kambanave, kujtimet e largta m kthehen, t buta si emri yt, grykat e thella t liqeneve : jemi ne, vendi ku mendimet prehen, me afrimin e masonve, lagem brenda thelbit tnd! Oh Zoti im i ditur: Lulzom mua q t puth vasha! I gjith nektari i qenies, nuk sht vese arti i dashuris, 467

N mashkullore shums t dashuris time n njjs, Orgjit e tua virtuale, brendsis s koks, M kan hyr si pyk .......... I ardhur nga figura t lira, m imponohesh me kualitet, Patinazhi pr tu ndjekur nuk sht vese nj formalitet, Oh kundrshtar i pamshirshm n takimin tim t preferuar, Tregoje hilen tnde, jam kualifikuar! Ti provon me jetn time nj ngadhnjim plot dridhrim I ndryshuar m shum se kurr, po braktis Shqiprin, N flluskat e banjs Jacuzzi, tulkat e tua m bjn pr vete, Net pa t nesrme nisin, nuk ka pr t pasur m kasavete. Perlat e mirsis rrjedhin nga syt e shkruar, Ti je shpirti i luleve, poezia vendit t praruar, Jam teorema e trekndshit tnd misterioz, Harroji anatemat ose t denoncoj pr kos! Kt mbrmje, muzgu sht drit, Nga prezenca jote plot shklqim, Sentimentet tona derdhen bashk, Si n shtratin e lumit pa dig, Nse hyj n pjesn tnde me rite, sht e qart, e bj pr njmij vite!

468

2. BREDHJA E ERIDANIT N FUSHN E ROMANIT Duke prkdhlur TUKANIN na prihet mbar te HAMAMI
kushtuar: Franoise Dorlak Mbi sfondin muzikor t: Norah Jones Dido Nina Simone James Blunt Ben Harper dhe Tracy Chapman.

Kam fshehur mandarinat brenda kutis s ndrrave, Q nga koha e ferrit t minierave t adrs: Kur ke pr ta paguar rrogn time t radhs? Njeriu i par tashm ka ecur mbi hnn e mjaltit, T bj grua pa zgjoin tnd prej blete, Tek hojet e mjaltit me njmij sekrete. I ke imituar si shum t trasht, dhe t menurit kokbut, Qndresa jote m ka dhn goditje nga posht prmbi proshut, N filmin e memories sime, t kam regjistruar me fanfar, Ajr i pasur n Ibis t shenjt, kam dhn hua terminalin e par. Pr rastsi, kam kaluar, Nga perioda blu n nj period roz, Pikturoma mua kt ndjenj t paharruar, Pa qeshur, dhe duke marr ve nj poz! N pushim: nn aromn e kafes, e zhysim veten n kauz, Legjenda ndoshta mbijn, ose ka mes nesh Trndafila roz...

469

Kam shkruar vjersha fminore pr luftn e njqind viteve, Teksa drejtimi i bobinave t mia n kurbn e kohs e futa, Me ty , kam ngjitur t kaluarn dhe t tashmen, far rezervon e ardhmja me lop dhe me hardhuca? Piktura merimangash n labirintet e oktapodve, Si mund t shmangim s numruari gjarprinj? Kam qen kavalieri yt n fushn e manovrave, do her sht gjetur nj ankim: Nuk e bjm punn e saj, sepse nuk jemi minj! sht paska von pr t ribr historin ton, Kur dashuria prek njeriun, ai fillon lodhjen mendore, N t nesrmet e bukura me histori plot gaz e jehon... Mjafton q ne t duhemi pr t njohur fitore!

470

3. Nga MINAUTORI e te CENTAURI : kush e ka gabim, kush ka t drejt ? Pse LOPA zvicrane q rrin duke qesh e la Viin e art pr nj Murgesh ?
kushtuar: Sandrine Bonnaire

Mbi sfondin muzikor t : The ClashThe CureAerosmith The Who Led Zeppelin Nirvana dhe Eminem

Shekuj t humbur pa mundur t t dua, e di, Ose t dashur pak m shum, n rrjedhat e dits, Bnte aq shum ftoht n hyrje t vitit t ri, Saq n festn e Rios, ti m pate ringrohur friks. Menjher pas t kaluars sime, dielli sht ngjitur lart, N drejtim t sferave t ndriuara t fatit ton, Delja ime e vogl, ngatrruar me bukurin q mbart, Leshi yt i but m zgjon dshirn bashk me obann. Nga burimi n burim, nuk reshtim me ngjyra, Drejt rrugs q na rimbush me shkrime si ti duash, Lugina pra ja ku sht nuri yt tu shtua, Me mbylljen e portave: far do t na thuash? Maratonian i dashuris, sprimtor i ndjenjave, kan t mira fjalt e tua n trazira ball fikurve, Ktu, i gjith misteri rifillon mes dhembjeve, Shum gjra duhet ti bjm nn hijet e t lindurve. Ke pr t qen ty Venusi, lajmtarja e detit, Je futur thell zoka ime, n festn e baballarve t mir,

471

N dhembjen e US-ve, msoj t kundrtn e sekretit, Duke distiluar veset e tua, kemi harruar t pijm birr sht dashuria ime q rreh kt mbrmje n gjoksin tnd, N t parin zhgnjim, do t pij dhe t vras n vend... Nga nna ime q lngon, kam marr vitaminat, Shqiponja q fshihet tek un, do shihet tek kthinat! Vitet kan kaluar, e nuk di sa t kam dashur? Nse besoj n yje: nuk mundemi vese t shklqejm! Nga burimi n burim, nuk rreshtim s rrjedhuri, N drejtim t rrugs q nuk dihet a do ta gjejm....

472

4. Nj GOXHOL shmang syt e tij t but nga i imi SHINSHILLA , se po m ikin Trut Do t shihemi, Baby DOLL mbi DENEBOLL !
kushtuar: Adriana Karambeu

Mbi sfondin muzikor t: Allan dhe Susan Vega Lou Reed John Lurie Nick Cave Tom Waits dhe Iggy Pop.

Mishto-zeza gjithandej, avancoj cop-cop, N gjuetin e lagjes: ti je humbsi i vitit, lop! M ka shptuar ve kultura si nj perl plot vler, Por n ikjen nga aventura Lee marvin ma ka dhjer. Kam vendosur n furr lodrat e tua t vogla lyer me gjalp, N qiellin blu, krkoj t dyfishoj flatrat e mia praruar... Zjarrfiksit po fikin shpirtin tim t gjithin n flak, far jan njmij puthje kur ne jemi t dashuruar? E gjelbra e lugunave n syt e prej smeraldi, Dhe jeni tani t kmbkryq ulur lobit antik n Oda, Vij nga nj rajon i zhuritur n kroudin, Le t numrojm kartusht e agimeve n poda, Linkulsat zhbhen pr nj nat tek Nett e Maud n kthin. Nj jet posht e lart, q ti sarrin ta mbash, Nse do t isha m pak ngjits: nuk do t ishim ktu... Kaq shum borzilok, jargavan e borzilok, Ti parfumon vitin tim, po kush jeton, vendos kuturu. Trazira n L.A n nett tona ku prapsia na u dha, Kosar i prkushtuar, i merakosem gjirit tnd t vrar, Jo rrall n me ngutje, drejt fluturimeve tona t mdha, 473

Bjm t skuqet Orkidi me petale pa fund t gonxhes s par, Shkums i t gjitha tokave dhe t gjitha parajsave: U bn dhjet mij vjet q ti stolis jetn time t uruar, Pr t takuar sa m kndshm, u jam lutur t gjith zotave, Po far jan nj mij puthje kur ti je i dashuruar?

474

5. Frutat e pasionit n Marrand a kan presuar Kasilopen KASOLEY Shkoj te fshihem n SARAND me Ray CHARLES e Billie HOLLIDAY !

kushtuar : Juliette Grco

Mbi sfondin muzikor t : Leonard Cohen - Johnny Cash John Cale - Simon and Garfunkel dhe Bob Dylan

Fshehur n shkrettir, ti m ke dhn temperatur, E kuqja jote ka ln mirazhet e puthjes tek buza, Pjatat e mbetura kam thar Udhs s rastit me gur Shtegu i kasapve me shtyn drejt livadhit me drenusha. Ke qen pra ti muza e Saint-Germain-De-Pres, Teksa silueta jote prhumbej npr klube e kafene, Nj eleganc e skalitur po aq e tejdukshme si flesh, Rrufe mbi artist n muzgjet varur si jargavan mbi dhe. Luhatjet e tua t mbloshe para turinjve prej klouni, I gzuar mes t buajve: provoj t qndroj si melhumi! Zri i ardhur nga larg, kulakt dhe t sojmt n kacahul, Me vendosin n lvizje, rrugs me pluhur pr n Kabul. Fmij i Marigove, zn nga nj krokodil i lir, Gaz shpirti si nj anije bardhoshe q lviz me pil, N kt bot t krisurish, qytetit kthehesh n grim, Si Breli, fmija i ujit, bju mjaltoshe ishullit t mir. N nj ballo n Java, u marrosa krejt n tek, Dehur nga Salsa thash: lere stekun tim ta han ca astek! Kam festuar atje-pra, me nektarine e Meks tnde, 475

Dhe n kt dit feste, ti je zhbr, knaqsis n knde... Duke u luhatur nn yje ne mes t dy shkalloreve, Kam marr pulsin e kohs n kuvendin bankal, Ti rafino mendimet t parfumosura me santal, Kaq shum harmoni, po rrjedh drejt kafshs n zgaral. Q nga koha q t kam njohur, Kmbt e mia nuk e cekin dheun, I hipur mbi t pamendueshmen e pasosur, Pa Sitarn dhe Sithern, Deti n pafundsi na frikson me misterin e plandosur, Kndoj gjith kto fjal pr t qetsuar baballart krekosur! Fshehur n shkrettir, ti m ke dhn temperatur, E kuqja jote ka ln mirazhet e puthjes tek buza, Pjatat e mbetura kam thar Udhs s rastit me gur Shtegu i kasapve me shtyn drejt livadhit me drenusha.

476

6. Nga Bluja e YVES KLEIN Tek Fjalt ngjyr blu : Oh ALIN , sa pak dim, por t dua !
kushtuar : Annie Girardot Mbi sfondin muzikor t: Paolo Conte-Adriano Celentano Laura Pausini Erros Ramazoti - Adamo dhe Callogero

E dua pjesn tnde italiane, T gjithn si nj buk t ngroht, Mlin gatuar n stil parisian, Temperaturn familjare n dhom, Oh e mira mikja ime Annie : Mes detit dhe t dashurs, Q mund t jet dhe nj putan, I bihet shkurt, fillo t lahesh , Edhe pse gnjeshtrn pas e lam, sht jeta q t ka ofruar, T gjitha sekretet e t parve! Nse do besoja lejlekun, do t kaloja kufijt, Baba Wemba do t m mrgonte n Mbretrin e bashkuar, Shtrir n kopsht, plotsojm njeri tjetrin e cekim brinjt, Vlera e t nesrmes do t jet njsoj me t djeshmen e shkuar? Jam objekti i knaqsis tnde n kt mbrmje t lodhur, Pikrisht me kt stil, krkoj t bhem personalitet i njohur... Si nj komet, q kalon vettimthi n prjetsi pa na djegur ne, Jam vrtet i lumtur t t ndjek madhshtis q mbi supe ke.

477

Kthyer n nj kukudh Nirvans prfundimtare Delfini i orakullit t Delfit t kthen n fitimtar. Shum koh kam medituar mbi prrallat n Kazbah zjarrit me shkarpa, duke ngren me Xheven Paella e gjah. Dikur, kam dashur Brel-in dhe kam njohur Barbarn, Shtyr nj glasat me perandorin Serge Lamn, Braktisur shtratin e diktatorit n zemr t Tirans, Dhe par t ardhmen tek falltarja Fatimja e Hans. Nna ime sht si e jotja, nj mistike e frymzuar, Eja m shih n Sardenj n fundin e ksaj vere t gjat! Mos vall duhet q vajza jote t vij t m gjall Sonia, Bj naftn, t bj me t gjitha njohjet pilas n mesnat. N Kantikun e Kantikve: Ti je lavdia e Qiellit Anarkistja ime komike, krcimtarja ime e diellit, Brenda vetes ke hirin e engjjve dhe instinktin e rebeles Krcejm Bay of Angels n dekadencn e ferfeles. Shprndaje arkn famkeqe me alkool t dyfishuar, ec prpara deri n Atol pr t zgjuar shpresn e shuar, Ulur rastsisht n svingun tim t bukur me ojna Qershit dhe kajsit e mia nuk i ndrroj me ftojna. Ti je muzika e sinfonis time t pa kompozuar, Dashuria e papritur e nj historie q sa ka filluar, Lindja e dikaje ka kuptimin e nj prjetsie, Si turbullira bardhoshe q rrotullohet ne ije... E bn jetn si strgjyshrit e tu, dhe thua kshtu jam, T dua si nj italiank mistrece, ka thn nj sicilian. 478

7. Pas Lajmeve t reja q mbrrijn nga TOKA e s mirs: ZOGU i PARAJSS ulet n deg nn Tingujt e Lirs dhe prshndete me mblsi TRNDAFILIN e Shkrettirs.
kushtuar: Emmanuelle dhe Mathilde Seignier Mbi sfondin muzikor t: Georges MichaelBruce Springsteen The Queen Police Dire Straits Radiohead dhe U 2.

N pasurin e shpirtit tim mor xhan, N stil madhshtor ose n pozicion si voglan, Kam ri-akorduar jetn, pr do or e kam shpikur, Knaqsia na ka vendos hisen e puns n tigan, Jemi pra nj simfoni liruar nga tuta e shpifur; N vshtrimet e tua t flakta, N luhatjet mes jets dhe puthjeve, Mos vall ti m jep vaglimn e mblsi s mendjes, A duhet ti ruajm hipotezat? Dashurit tona t meandrta nuk do t gjenden kurr, T vetmit qen besnik n mes t kuajve t sekretit. I zbritur n territorin tnd, mes ditsh tmerrsisht t gjata, Pata pr aleat t rrem: orangutang dhe errat e befta, I bezdisur nga vatht e tu, dhe tatuazhin tnd prej kuke: Pata ngrohur pjatn e filxhanit me frymn tnde plot puthje! I detyruar t t ushqej me aj dhe taxhi t mbl plot manadh, Po t lshoj m mir t vjedhsh xhinse n stokun e madh ! Nuk do t jet nn Duras e rrzuar natn von n kanion, Q do t zgjoj shenjtorin Face gjat netve me krcime n Saigon! Ndonjher ndrgjegjja jon nn ern e hudhrave, Lshon kursimet e veta n numrim, 479

far mund t thon burimet tona prball furrave? Knaqu me peizazhet nulse prgjithmon n kathur, Beteja bn krdin me t vrar n Yom Kippur Tulatur n vetur prej s ftohti, mendimet mornica m falnin M kan ftuar n komun pr t m ngritur moralin, Stuhit tona ngjalln prball zjarrit t lndve djegse, Le t digjem me zjarrvnie nga pirat me thika therse. I rritur nga dyshimet e i ngordhur nga idhnia, Ngjitu n Hiqmeqen N drejtimin: Mbathja n jug nga siguria! Jan shum pyetje q na fusin me kok n ferr, Prgjat pushtimit, ti ishe viktima e ndjer. Kalimi me zvarritje ishte i vshtirn Thuthuqve teksa shkonim n Burs, Historia u shkon memecve dhe atyre q sdgjojn, N portretin e dashuris zgjedhoj dashurin e smur, N stilin e netve dhe kohn e ditve pa zhurm. Mio Amore, t emroj Mbretreshe e trupit mbi dor Eja tek Presidenti me qenin tim labrador! I dua t tuat zgjatim-vithe, cickat dhe selvison, Ec me prdredhje, por favor... t paguaj me florinj m von. N Operan e zemrs sime, ti je zana ime e mir, Oh harmonia e jetve, shpikur n drit t dlir.

480

8. Balad zemrthyese knduar n nj Homer-jad N zemr vendit t ngroht q duhet O-di-se Itak Kryqzatat e jets sime plot thelb n Troj-ad Riciklojn riciklimin e ciklopve n ep cikliad.
kushtuar: Merlina Merkurit dhe Irene Papas Mbi sfondin muzikor t : Gypsy King Csaria Evora Manitas de Plata Paco de LuciaKhaledFaudelAmel Bent dhe Rachid Taha

Trheqjet e tua t mngjesit zgjojn instinktet e mia, Mes zgjimit dhe gjumit: them se ujku ja jep me ulrime, O e bukura Bouuboulina: le t krcejm deri n mngjes, Duke i ln tragjedit n cepin e rrugs nn shi e bubullim! Kto linja jan e vetmja lidhje, i thot Hoya qenit t hamsve, Mbi kt bot t ndyr Askushi nuk njeh askushin t enjteve... Mos vall do t bhem heretik ne mes t franeskanve, N kt Magma Biblike: q sht shenjtria e shenjtve. Sipas hemisferave, mendoj pr ty aneknd, N vendin e duhur dhe anasjelltas, Brenda heshtjes s besimit, pi universin tnd tek t part, I vendosur pr t qen mrekullia, frymoj t pamundurn, Por Shenjt-Sknderi: dshiron vrtet t kndoj rruzaret! I pandjeshm pr rimat e mia nn anijen akullthyese, Himni yt bn eko mbi filmin e Muezzin, E kur duart tua prekin shpins time, Kthehem n nj shurdh nn ulrime: Oh nett kalruese atje larg n Kin! 481

Nn zarfin e tulkave t tua bhem kndes, Ngjis me krikam pulln time ekspres. Kndoma mua refrenin e vjetr, Nga mesha n kokomesh moj perndeshe! Aftsit e tua prej maceje, nett e nxehta nn flades, Fjogullojn adrenalin n valt e dehjes pa shpres. Kshtu dhe pasqyra ime nn drinaj t krkon, Kt mbrmje je m e bukura pr t vajtur n vallzim,... Hijeshia ju kthen n nj t mbl vajz, N grua ju kthej, shpirtin e flak tej, ju ngrij si prfundim. Si Penelopa e fisshme q dha vitet e saj, T mirit Uliks ardhur nga betejat n bedend... Pr ditt e mira, dhe t kqijat si thot e vjetri prift, Bashkuar n nj thelb pr nj dashuri t shenjt, N fatkessin e prkohsis, t puth edhe ik!

482

9. I fundmi KONKURS bujmadh n POEZI n folen e madhe e t vogl t Milingonave S.M.S. i Halls Vampire n TRANSILVANI : mos harro ti paguash harxhimet e Pelave tua npr INDI !
kushtuar: Charlote Rampling dhe Julie Christie Mbi sfondin muzikor t : Prince Michal Jackson Terence Trend dArby - Deep Purple Lenny Kravitz Barry White dhe Marvin Gaye

E ardhmja vjen t trokas, kuptim e moskuptim pa drejtim, Veset tuaja jan virtyte q mund t plotsojn, I u hapem dlirve t tua me z t rnd e pa kuptim. Kam komanduar tek Pounti- Berberhana Nj ballaboks t lezetshm een, N t drejtn q dominon: Ku shkon jeta njerzore mbi nj qen nn shi? I masakrojm fjalt dhe rimojm gnjeshtra n ekran, E megjithat biznesi shkretohet e bie n seri. Kongresi i Brailve kur Breili puth nj mbeturin ad-hok, Q nga shtat mrekullit ku jeton mes binjakve: far mund t bjm ndonj shpikje t re lalok? Po t luajm ark i shkurtr -hofu hofanakve: Mund t fitosh kshtu lirin ne elektroshok. Nj japoneze e lodhur n brigjet e Garonit, M pat pyetur nse luani e ka gjetur luaneshn... Ngrdheshur n Barcelon, n kujtesn e sarahoshit, Omleta sht e mir n gjumbekim, Bn hamendje akoma nj burr i kahmotit!

483

Pjekur n skar pr nj koh t gjat, epokn s sheqerit t elbit Mbjell mendimet e mia pr errat n Saorge thjesht prej mllefit Nj ver n Provence, un kam vizituar Norgen me gjith kocomij Buk dhe ver n mesdit, si nj i vetm kalim jasht qejfit! Sipas baba Arnis, me urgjenc n zierje t but pa an, Brukseli nuk sht vetm se nj qytez putan, Ju mirpret n gjoksin.... Q n flokt e para t bors, ti prbn nj republik, Kalojm tek Danton Dashuri n prapanic!. Ti kam gdhendur me thonj fitoret ed mia Olimpike, Llava ime ka vn n dukje shpeshher prehistorin, N nj ndrr takimi kam mballosur nj prostitut, Selinoja nuk sht rrik apo m keq nj uzqepurin. Asgj e thn nga satelitt n kopshtin e mrekullive, Kam marr kt mngjes rrugn e erzurinave me buaj, Bn t lezetohet I kndshmi mngjes n pist, Gjat shkuarjes dhe rikthimit n syt oniksit tuaj! Marr peng nga demont e seksit pa vazhdim n llom, Portier i netve n Njmij e nj Net pa shabllon, Nuk ka rndsi Vendndodhja: nxehem se gjithka m trbon!

484

10. Operacion sekret TURTULLESH e KONDOR n Heshtjen sublime t Bjeshkve n VERKOR Shamizezat nn Trumbetat e mortes s gjor hukasin mbi njra tjetrn vaj e lot-nn-or Ta shijoj Trupin tnd pr mrak npr Bor !
kushtuar : Ornela Muti dhe Agostina Belli Mbi sfondin muzikor t: Maria Callas dhe Barbara Hendrickx

Ti je femra ime e fundit, dashuria jote me ka przhitur, N baret pa emr: Hija jote me urryer e mrzitur! Le t kalojm dit t bukura, n bodrume e kryqzime, I gzuar nga zemra jote, jam pa rikthim n prjetime, Nj dhurat e rastsishme, nj overdoz humori nn qelq, Kan drejtuar hapat e mi, thellsis s zemrs q rreh. Ndonjher pa e ditur, fjalt e mia dalin nga kapela, Pr t par e ditur sakt: duhet t zgjohesh hert n agim ! Si nj primitiv i vrtet tek shpellat atje posht, Mrmris dshirat e mia, n vesht e kuajve pa grim. Prezenca jote shndrin buletinin tim t motit, N ligjin e t kundrtave: Ti je dhurata ime e pafund sipas thnies, T gjith frutat e toks shklqejn n shportn tnde, Vrapojm pa gj n bark, dhe humbim vaktin e ngrnies. T dua i prhumbur si nj miuk n arat me grur, Mirsevjen tek burimi, pr t pir njzet vitet e tua!

485

Ta helmoj javn n emr t kohrave t shkuara, fardo q t sjell fati, jam dashnori yt n katua... Mjafton buzqeshja jote pr t m rifituar srish, Mbretresha e perandoris time, femra q m grish!

486

11. Udhtim n fundin e mesnats mbi Bok t URANIES malgashe, cicamadhe si Lop dhe INDIANVE t fundit APASH mbi Tok !
kushtuar: Carole Bouquet Mbi sfondin muzikor t : Brian Ferry David Bowie Lionnel Ritchie Elton John Jimmy Cliff Bob Marley dhe Jimmy Hendrickx

E ardhur si nj ndriim verbues nga lumenjt tutje, Diamanti magjik i faqes s toks plot aroma npr pore, E prjetshme muzgjeve, m frymzon pr nj lutje , Mbi elementt q jets i japin pafundsin njerzore. Tridhjet vite q t pres e m pret nn tendn vetjake, far mendon baba Beckett, Pr pritjen e gjat, pr shirat ujshme e ujpake? Rrzuar n fundit e fundeve, ringjitem srish si Sizif, Butsia e saj me shkon si heshtja e bimve mbi pllaj-rabake. Por, odiset e tua t dashuris, Jasht kohs dhe hapsirs, Homeri im i do dit mi vikat, Kalon-skalon ose kokn thyen mes zhdryls, Krkojm sensin e dukur t shuar n amull: Lidhem me gjakun tnd dhe vendos pr vendin q do zsh gjat djegies ceremoniale t lyrs. N rrugn e Madisson-it, T kam hapur kanatin e ports, Ti ishe engjlli im human, Mbi tasin e klasots, 487

Nevojitet q nesr , fati im t risjell, Dshiron kt vend divin n diman, Ose asgj nuk t ngjall interes asi thell... far thot flatra-pilivesa n kt cep t Peter Pan? E rregullojm ket n Magnum brenda Kanionit t Gjigand, sht nj z q vjen nga t tjera botra e q ngjan me asgjn, Mes origjinave q fryhen si nj apel gjaku n Kunelin. Kam dashur t bj skulptur me dhe t akullosur, Me shpresn se do prekja sado pak nj damar e gjenezs, sht Lamtumira e Apostullit q me fal kt hark, Nn dantellat e mbrmjes; kam dshira t fuqishme! N bashkimin e mbrmjes me shtrngatn marroqe, Prball nj pice t mbiquajtur Katr djathrat e fatit, U kthyem n kuzhinier t historis n m t bukurat faqe, Do t fle lakuriq n shtratin e prrosks time t inatit, Varet gjithka nga muzika dhe pamjet e shenjta gugue. N rrugn e Madison-it t kam hapur dern e djellt, Ti je engjlli im himan dhe vala q me vete mbart, E ardhur si nj komet drite plot shllqim lumit t mjellmt, Ti je diamanti im pr gjith jetn n tok dhe atje lart.

488

12. Fluturim i rreze-drit-jets brenda Syrit n t jeshiltn e Retins nn bishn nn goditjet e Silurave t qelqeve ... N pjesn time mos prek Vllai im i kalkyrit ! Vendim i Kockdelitit n Ansit e Nics : Po far do t bjn kta Ilirik mejdeve n kt t shpifur anije antike ?
kushtuar: Lou Andreas Salom dhe Aung San Suu Kyi Mbi sfondin muzikor t : Manu Chao Mano Negra Bernard Lavilliers Cali Kid Creole Rita Mitsouko dhe San Severino

Ti ke qen filozofi im, motra e mendimeve t mjera, Por, atje ku femra i bie kambans...eja e kalroje, Dhe thuaj kurr, asnjher kalruar skam me t tjera! Nga linja ime e fatit, deri n linjn tnde t gjarprit: Kam shmangur shklqesin e tij, Rra ime e lkurs, i ka br zili rrs tnde t bukuris, Matou i mendur krkon nj mi pr tu liruar me t grindur, sht buzqeshja q m rrmben dritsis, Si t isha nj fmij si sapolindur. Si thot babai im Zogu i par nn diell e ndiell, Glasn e tij teksa hedh n fole, Kjo rini q floton n ikje e rikthehet sht pr tu knell... Revolta kundr kampit tim m ka ribr mbi dhe, N kt urgjenc fshihet dshira pr t ekzistuar far ka vall n qiellin e shtat, Q t flitet aq shum pr t, ans s anve, Deduksioni yt masiv u bn masash timpaneve. 489

Shpeshher, zgjohem i zhytur n vrullin analeve, Universale sht bota u them t gjith jobesimtarve. Thelbet e mia dallgzojn kreshpave t valve, n oqeanin divin, Pr ty, e transformoj burimin e ujit n burim ver t kuqe, I largoj ndrrat e kota n mngjesin e prjetshm, Duke marr si udhrrfyese t vetme dashurin lulkuqe. Ti mundesh t shprthesh n t qeshur, pse dal jasht arsyes, Temperatura m bn keq, dhe fjalt rrokullisen tate pirs, Cyranano i Lyre-s pat thn : fitoj n humbje dhe ringrihem kur fshihem, Drejtuesit e perandoris, Belbzojn dhe bjn gjra q nuk kaprdihen. Mi paloma, mi Corazon... Va fanculo, pr n pension! Shpirti yt m ka drguar drejt majave gjigande, far ka xhanm n qiellin e shtat, Q njerzit flasin e flasin aq gjat?

490

13. UDHTIM EROTIK I KUPIDONIT MBI POSEIDON

kushtuar: Anna Akhmatova e Marina Tsvetaeva Mbi sfondin muzikor t : Barbara Jeanne Mas Zazie la Grande Sophie Juliette dhe Mylne Farmer

E bukur trndafilore e jets romaneske, Ekuilibri nuk ka kuptim prball etjes tnde paan, sht vallzimi aburesk i fjals dhe i gjesteve, Biblioteka e famshme groteske q na mbetet si pron. Nj qind pr qind, zjarr e prush, N kt manastir, t thrras n gusht. T filloj dhe t kollofis, T bj t menur dhe budallak, T prshkoj dhe m pas t jap drithrim, T prziej dhe t ndaj pr gatim, T rrotulloj dhe tej t hedh prpjet, T shijoj dhe t marinoj , T gnjej dhe t mrhumb, Ti m prkdhel, t prqafoj. Pas gjith viteve n klas edhe m tutje, Mundem t dubloj nj zvarritje me puthje T prek dhe t riprek, T vizitoj dhe t rivizitoj, T prkdhel dhe t riprkdhel, T frymoj dhe t shfrymoj.. T largoj dhe t afroj, T godas dhe t mjekoj, 491

T tulas dhe t elektrizoj, T eksitoj dhe t qetsoj, T heq gjembat dhe t gjemboj, T shikoj dhe t plotsoj, Si nj perndeshe n tempullin e saj... Ne t vrasim dhe t braktisim, ndrrave q rrezatojn, Kripa e vrtet e jets n kulm! E mrekullueshme xixllonj e jets romantike, Ekuilibri nuk ekziston prball etjes tnde biblike!

492

14. Parakalimi i Papagallve t RUSIS n Republikn e Apsurdistanit mizor N karrapuct e rreperve t Dhembanit : sa diamante fshihen nn kuror ?
kushtuar : Safos - Marianne James dhe Armande Alta Mbi sfondin muzikor t: Diams Joey Starr Kool Chen Buba IAM - M.C.Solaar Puff Daddy dhe Fuck Mummi Stormy Bugsy Jay Z Snoopy Dog Tupac Shakur 50 Cent Notorius Big -

Natyra t ka mbuluar me nj eliksir t uditshm, E zgjedhur n Elize, dshiroj t kajdis n drit... sht si nj komedi pr nj dram n t ardhmen, Nj shkenc-fiksion, virtual pr t dhn shpirt. Rreth e prreth komets s madhe, satellite in love, Jan rritur krkimet rreth Madons s fauns, Nuk ka rndsi qllimi, pse dikush t shpton... Gjithkush ka leshurinn e tij, historin nn alte-kros! Abuzimet e fshehta t mrzisin pak nga pak, pompoj pa mshir, t shmtuarn vjedhse t zjarrit, sipas Ane Martin: bjm t gjith at q mundemi... Miku Marin vazhdon rrugn pa treguar pr lojn e tij t fatit. Hum-hum nn jorgan n hapsirn e huja plot akull, Sipas Gastonit n telefon: ne ham t gjitha kafsht, Mos vall ka n kto moale t cepit n pazar, Nj Anna de Noailles? ku shtat zanohen fjalt, M mungojn parat pr t hyr n historin si Cezar. M e bukura Kodan nuk ka streh vetm se udhicn, Par shijen time pr t panjohurn: hy para dhe thith cicn! 493

Ti amo tanto zogth...prsriste ungji ulur jasht, T pres barin posht kmbve, Nse ti m pret thonjt e trash! Fjalt e mia jan nj fluturim dallndyshesh n dritaren tnde, Ti e shpall hert pranvern q shfaqen vende-vende! Shpeshher idiott bjn ligjin n kujtes, Mario Cippolini bafullon shikimet e bukura me skorje. Skuqja e syve tuaj, vet luku M bjn gati t mbyll dritaret, Pr t fjetur m pas n flushka dushku, Ku shihen zotrat e mir, Nga fshtatrat e afrta n katundet e thella ku krcen krushku. Ti banon me mua tani, pas shurupit te Liezhit, Pjes n kortezhin e oborrit, mos ke br mbretit? Kjo romanc sht e fort n dush, Dhe jam pa mbrojtje nga padija, Goj m goj, me puthje si prush Mund t m zihet fryma nga pafajsia. Natyra t sht shfaqur si nj eliksir misterioz n heshtje, E turpshmja virgjresh sht vaksinuar pr ditn e hidhur. E ngjashme me nj t shkuar mes dshirave plot lngnaj, Maskoi buzqeshjet e tua dhe pshertij n heshtje kredhur!

494

15. Trheqja e Maokut gricrues tek Murgjrit hungrits hangareve M i vogla mjaullimnaj shpirti : na hedh n kazanin endacakve !
kushtuar: Jeanne dArc Nn Terezes dhe Thrza dAvila Mbi sfondin muzikor t : Jacques Brel Georges Brassens Lo Ferr Jean Ferrat Claude Nougaro Charles Trenet dhe Edith Piaf

Ishulli im ngjan me t sajn, sht nul ngjashmria tjetr, Nj flatr delikate zogu ka rrahur me butsi e t leht n eter. I bj t gjitha udhtimet e kndshme, Por asgj nuk shkon n botn tnde t vakt, Par nga shenjti murg Giratoire, Toka, vall a sht e rrumbullakt? M kujtohen pleqt e vjetr mendimtar, Fjalt dhe lojrat e tyre plot menuri... Pr nder t trashgimis s etrve tan, Mund t them se zgjidhjet e tyre plot trimri... Mendjet e profetve ndrijn n pahan, Antidot portesh.... E megjithat aq shum mungesa dhe ikje, Boshsi dhe gjra pa kuptim, Aq shum lidhje t harruara dhe pritje, N hartat e shpirtrave t fshira si trillim.

495

Ather pse rrjedh e zhduket dashuria, ndrrat e bukura dhe liria, Natyra e pastruar kimikisht, Jeta duhet verifikuar, sigurisht.... Kultura t pafundme T vrteta t zbuluara, Kng t frymzuara, Trupa t vn n kryq... T zbuluar nga shpirti i dashuris n konstruksion pafund, Pr t gjith ju vllezr human , ktu dhe gjithkund... Udhtar t rastsishm plot prulje, Kalojeni ndonj her at ju duket e hyjnishme, N nj univers aq gjigand amel, Kush gzon zemrat e t vobektve I jap miqsin time t vetdijshme dhe fjalt e mia t skalitura n piedestal. E mart 10 korrik 2003 N manastirin Saorge n Nis, Celula n4 rreth ors 3, 5 7 minuta n mngjes.

496

84. VENDOSUR N FAQE

Kushtuar : Simone Pauwels Nj vshtrim mbi : Boltanski - Buren - Alberola - Garouste Yves Doar Ernst Fuchs Cristo dhe Julian Schnabel

Ngjan pra ti me nj nimf t mbl detare, Momenteve kur meduza i sht ngjitur n tule, Kshtu je e primtuar, fiks fare... Ti ngjan me Rimbaut hermafrodit, N prpjekje pr t kapur saisons, Me nj frges t ferrit poetik. Ti ngjan me Dante Aligherit-n thatin, Q nuk ngjan fare me tezen time, Gjithashtu as ungjit t tim butin. Ti ngjaje me nnn time, Q zgjodhi pr burr baban me relata, Sepse dshironte t thyente gjith jetn pjata. Ti bhesh e gjall nga fytyra jote, Teksa pikasesh nga nj puntor shqiptar, Teksa pret pagesn mujore, si gjynahqar. Ngjan pra ti me nj nimf t mbl detare, Momenteve kur meduza i sht ngjitur n tule, Kshtu je e primtuar, fiks fare... Prill 1978 n Prishtin-Kosov

497

85. KADE E UDITSHME !

kushtuar : Franoise Sagan dhe Marguerite Duras Nj vshtrim mbi: Jean Hlion - Bram van Velde - M. Neuman Tal Coat - Edouard Pignon - Jean Fautrier dhe Paul Rebeyrolle

E ka rraskapitur Chopin, Musset dhe shum t tjer, Prfshir dhe kovat e mdha t sulmeve me uj, Kjo ngjal pickuese me helm, q i hoqi pantallonat n Sallon Me nj liri t dyfishuar n revolucionin e dshtuar. E kisha vendosur n kade t kombinuar tre llajka plasaritur Krenaria ime mori nj kic-king n bastin e humbur vjet Pikrisht pr dylbit e verbuara, tregoj kt histori t mendur Shkputur nga memoria e nj Xhuxhi q frkonte nj thllz n qejf Teksa nj humbej, dhjet ishin gjetur sakaq, tek vrima e lagepsur! Era fshinte barin, pa ndonj ndjenj t dukshme n efsh macja ime shijonte miun, ishte shkruar n gjakun e tij t molepsur, kujtoja, ah kngn e t dashuruarve n ballkonin e Verons, refreni m frymzonte pr nj Perndim, kur braktisjet trokisnin ... Si rrufet e shpejta n lojn e vjeshts - Pr sa koh qafirt do m brisin tek veshi duke u jargavitur. Bm mua nj fmij dashuria ime, dhe m pas braktis kasollen! -Nuk sht pra ky vendi ku romantizmi ka lulzuar, 498

I prekur nga ndenja pr seksin, po t them zgjidhe macen e egr ... prndryshe, t pres molln! Shkurt 1980 n Bruksel

499

86. PRMBYTJE E ZJARRIT

kushtuar : Dragans Nj vshtrim mbi : Anselm Kiefer Joseph Beuys Jim Dine Barnet Newman Nam June Park Armand dhe Csar

Miliardat e yjeve ndriojn mbretrit e padukshme, Prziej n xhepin tim pa kujdes shprehje t pamundura, Rruga e drgon shpirtin drejt universeve qarkullues n lindje, Boshsia ekzistenciale pushton jetn si nj shkrettir me duna. Fjalt m lodhin, heshtja ime ngjan e krcnuar keq, magje satanike duhet t konsultoj pr t rejat si nga hera? Opera sht e trisht, kam dshir t qaj dhe t heq, Dhe ti, n kt tunel, nxjerr nga mushkrit njqind vera. Kto male me lule ngjanin si pa kuptim pa lidhje me shijen, Tento klasn tnde shklqyese n nj mnyr q ngushllon, Pamja jote kishte e bardhsin e Bors s Norvegjis, T imagjinoj Fjordin duke drejtuar nj kortezh q drejt polit shkon. Butsia mbshtillte burimin e buzqeshjeve t tua rezerv, Si mund t them k etja ime prqafon prjetsin e dlir, N thellsi t netve t tua t lagura zri i nj poeti vibron, Dashuria e nj jete hyjnore, e dhn dhurat pr njerzit e lir. Maj 1980 n Prishtin-Kosov

500

87. VAJZA ME SYT E SHIUT

kushtuar: Olga Kolpakova Nj vshtrim mbi: Allen Jones - Edouard Kienholz - Jef Koons Gaston Chaissak Mark Tobey dhe Alfonso Ossorio

Instinkti im m shtyn t nisem drejt teje pr t gjetur, Ti m shtyn pra kshtu pr nj shtitje nn shiun e vers, M bren ideja pr t krijuar nj bashkim n treshe, Prpara se Sartri e Simone kafshojn gishtat e tyre t sterrt. Do t zhytemi n problemin e procedurs s ndotjes, Ti do t shkosh n Mosk, n ann tjetr t murit me brir, Kilometra me biseda dhe t brendshme t gjitha n errsir, Pika e regresit vajz kurajoze, nuk sht nj lamtumir Shiu flet brenda garazhit t ideve qe vin e shkojn, Kujtimet maskojn fjalt e tua t zhveshura krejtsisht, Shum gjra pr tu thn, po si mundem ti shprehim but, Ka pr t pasur ndrra q do shkojn me dshirat, sigurisht. Debiti yt i smur m verbon sikurse rra n sy sukave, Ia mbath si nj autor ndjekur nga shtat djaj e leshs, Ma ke ln adresn tnde dhe mendurin e tulkave, N kt sezon ku shijohet trishtesa e meshs, Tung mikesha e shiut q luftoni kudra friks s padrejt, Dua tju bashkoj n rrugn e lumturis s shenjt. Na ishin pes, tani jan katr, Na ishin katr, tani jan tre, Tre na ishin, jan ve dy, Dy na jan, por jan t vjetr! Maj 1980 n Prishtin, Kosov 501

88. CIGANIT N KOPSHT

kushtuar : Tina Turner Barbara Streisand dhe Liza Minelli

Nj vshtrim mbi: Serge Poliakoff Asger Jorn Frida Kahlo Mark Rothko Diego Rivera - Giogio Morandi dhe Filippo Marinetti

Ti m flet pr at q bj, T flas pr at q ti bn, Duhet apo sduhet ta bjm? Nj ushtarak i frontit t lirimit t Zimbabwe, E frkoi robinjn e njom, duke menduar se ishte e tij Nxitur nga nj e qeshur e mendur nisi t hidhte shurr mbi shenjtort e rinj, Pallo putana e mos e aj trapin pr Zotin e lir! Ju tradhtoj me trupin, por kurr me shpirtin pa brinj Faleminderit, grua e ngopur, kjo m bn t ndjehem mir! Ai q ska gj pr t vendosur mnjan, asgj pr t hequr, Kalo n krahun tjetr, z vendin e prndrequr. I mbyllur n vetvete pa asnj lloj arsyeje, Eja t lutem srish nesr! Nse topolon nj shkrimtar pa yje. Do t jesh president, patjetr. Ti m flet pr at q bj, T flas pr at q ti bn, Duhet apo sduhet ta bjm? Janar 1980 n Bruksel (x) Posht, kmbt, bastard! 502

89. ARI DUKE LUAJTUR BRIDGE N STANIN E TIJ DIKUND N CAMBRIDGE Erotizim i heshtjes flluskon Makthit dyshimtar t zrit.
kushtuar : Bo Derek dhe Raquel Welsh Nj vshtrim mbi : Kurt Schwitters Roland Penrose Graham Sutherland Raoul Duffi dhe R Motherwel

N nj qytet t ndriuar, era kndonte, E kisha hundn tek anusi, Gjuhn n gjembat e nj kaktusi. Ajo sht lulzuar, sht devirgjinizuar, aq shum spurdhjak me kokat si presh kan br prshesh. do tua kryejm shrbimin trimave me rrahje n mngjes Shkoni e lutjuni shenjtorve m shpesh, N mnyr q ajo shkoj mir me shndet! Ky sht koncesion gjeometrik Euklidjan i Knanave, Rishikuar nga Jacksion Pollock, mbreti i kambanave. Bllokonat thyejn arra nn drunjt me paloska metalike, Asnj zok nuk vjen t bisedoj n kt cep ktu! Niveli i ujit sht ulur dhe prbn rrezik pr peshk-ikje. Pse shiu na e ka kthyer shpinn prgjat gjasht viteve keq m keq, Kjo sht pra pikpyetja n tymin e shtpis q thahet pr dreq, Nj band murgeshash ardhur nga nj koh tjetr veladont heq, N momentin themelor krijimit t shenjt dhe kngt e tyre ndr pleq

503

Mos u fut n fantazma seksi n kt moment o i mendur fatkeq Konventa e knaqsis trupore sht i pastr dhe e pafajshme o pleq Disa e kuptojn kt seriozisht, kur bhen shtatmbdhjet vje! Kur koka e vogl drejton kokn e madhe me jele, Gjithka sht e mundur, festa kris me potere. N nj qytet t ndriuar, era kndonte, E kisha hundn tek anusi, Gjuhn n gjembat e nj kaktusi. (E kam shkruar kt tekst duke dgjuar Dutronc) Nntor 1979, n Prishtin-Kosov

504

90. TAMPAX SLOW

kushtuar: Ingrid Caven dhe Anna Prucnal Nj vshtrim mbi : Valerio Adami Jean Bazaine Claes Oldenbourg Tom Wesselman dhe Oplaka

O zot i madh sa i trisht q sht, Parisi nn grintn e mjegulls! Nj kafsh gjigande nn dhembje, Deri n thellsin fertile t mitrs. Dhe krkon t vajtoj n fardo lloj ore, E t qesh me shpirt n aste gazmore. Ankimet e mia jan shtatzna me mungesn tnde, Po pres zrin tnd hyjnor q nuk po m vjen lirisht, Ti ngjan me t gjitha pamjet e vna nn kndje, N ndryshimin e ngjyrave ne kalojm rastsisht. Dashuria e prgjumur kryqzohet n kryq t brisht, dhe hna pasqyrohet n fmijrin tnde t trisht. Po shkatrrohem nga dhembjet pa jua afruar t vrtets , Ku jan premtimet netve n errsirn e vdekje-jets. ndrrat t kan ndjekur dhe ti shtit qenin me vrapim, Drejt porteve pr t qullosur mllefet n trbim. Pse vall ajo m pat braktisur, pr hi-gj ndoshta? Ja pra i mrdhitur n bidon villen e fatit me gozhda, Ku m e vogla zhurm bn nnn t zbres pr t par, Shpejt ti veshim rrobat, dhe t vdesim s qeshuri n gar! 505

Dhe shpresa q mbretron pas nj knge t bukur, Nj pamje femre, nj ylber pa emr, n t dukur! Drita riduket dhe rishoh horizontin e liruar, sht pamja e nj femre, ylber i paemrzuar! O zot i madh sa i trisht q sht, Parisi nn grimtn e mjegulls, Nj kafsh gjigande nn dhembje, Deri n thellsin fertile t mitrs. Korrik 1979, n Bruksel

506

91. KIRURGJI PRAKTIKE, SEXOLOGJI KLINIKE PASOLOGJI E PASULOGRAFI MESOTERAPIKE

kushtuar: Mireille Dark dhe Franoise Hardy Nj vshtrim mbi: Georg Grosz Jasper Johns Sandro Chia Soutine Jos Orozco David Siqueiros dhe George Baselitz

Linj e stilizuar aerodinamike, Me koeficient t jashtzakonshm, Kanal i trndafilt me hyrje n tunel, gati n ajr... Xhiro e fundit e provave n Monza, Me pranin e mbretreshs Elisabet! Ngjarje pr tu ndjekur brenda n got... Bubrrona me kanell sugjeruar n kaa hell Leja pr t abuzuar me salc Karkandell! Ne kemi bojkotuar brekt e gjata, T krye-keq-brsit dhe t krye-varfanjakut, Rilexuar letrn e Veronika Samson mbi gjethe t njoma e t thata, Dhe gjykuar Samsonin si agjentin e Dalids... Testoni slipet elastike n fardo stine hapsirave t pamata.... Vera kushton 84 franga, tek ne t vjetrit, galt Palloni derrin tuaj pa thyer dhmbt e dhmballt! Teo-filozofia: nj zgjim i dhunshm n Doktrinn Vjetr Val-dallg trndafilash t kuq flak, dhe hidhe kartn tjetr!

507

Q nga Kulla e Gjon Trimit gjer tek kasollja Palit t ndershm: Orgjia e zhvendoset n rrethimin e hekurta t pushkatarve, T lutur t knaqin gjith bashksin e Nimfave t vitit, pr tu nisur kshtu shpejt, e pr t ln s paku grurin e arave! Ras-tas n tmerrin e vlugut, pa nj qindark n xhep... Jeta e meksikanve t lasht sipas kodeve staliniste pa sekret: lvorja duhet t guduliset q t nxisim instinktet tona m shpesh ! - Un jam tashm nj i uritur me Marin n krah q i grryejn zorrt por nesr do t ham s bashku, macen time t bukur, mos qesh Do ti tregoj fitoret e mia intime, voglushe e mbl, n shesh ! Vrapo pr t par Tre Zhant: Ai q tallet me burrat e di far gjen, Jargavitet me upat si lepur ushqyer me krpudha, Ferra sht pr kafsht... t mos turprohemi n refren ! Logjika e shkurtzuar dhe ikja n panik prpara: e shtyjn aventur t ndodh prjashta n Majland pr t harruar reelin e q mban brenda lakmis sepse n fund, fmij t guximshm me kapitenin Grand: bhemi sallat frutash pr reelin e vozave t ushtris! duke u hedhur si i marr mbi nj psikopat, Pata psuar nj trheqje muskulore, Kjo heshtje m kushtoi mimin e akuarelit plagjiat Seksioni i ngacmimeve anale sht krijuar dhe t qeshur para se t luhet rapsodia Balla dasms n t ngjeshur!

508

Infermieret e vetknaqura trhiqen n krkim Kotelet qumshtore n Matous rrugarojn me prparsi n knie Nuk kam asgj kundr dekoltes s bardh, kukull ndaj po t nis nj paradhnie ... Bota e sotme sht e mbl dhe e pasigurt Fjalimet zyrtare era i ka mykur qyshkur Jam i thn pas makinerive moderne n bujqsi i korrjes me rendiment n Frangines e Azur. Lamtumir skllave moderne veturave dhe mods dashurore: Kthyer jam me vrull n Kulturn e re nntoksore! Tetor 1980 n Saint-Germai- des-Pres (PARIS)

509

510

LOVE SONGS FOR YOU .... BABY !

511

92. PROJEKSION PRIVAT

kushtuar : Elisabeth Taylor Nj vshtrim mbi: Gio Ponti Ludwig Mies dhe Philip Jonson

Dashuria ime sht lagur n parfum, mblsirs s trndafilave kuq all, Dhe yjet jan xhindosur n kotuam, Mbi ret q flen gjum pezull plot mall, Dhe nj kng e but mjalturin , Dgjohet n t parin mngjes t bardh: Shko dhe gjeje femrn e pa ngir, Q pret dashnorin e saj t art! Kujtesa e saj ka burime t panumrta, Shtypshkruar n fatin e thn, Shpresave q flen nn griska, Si dhembjet e vjetra, mnjan ln, N agimin ylberosh t meteorve, Ti je rikthyer srish jets, Matjua kokn matadorve, Q ngasin demat muzgjeve t vers. Si n nj film ku parakalon dashuria, Rolet e mia jan shkruar t gjitha, N kazinon e netve t mia, Ti ke luajtur jetn ton n kubika! Qiejt e mbyllur me re rre, Na gjejn pa br zhurm fare, 512

T padukshm n ndrrat e trishta, Me zemrn tnde bjn hajgare, Ndrkoh q plaga jote, Prthahet n zjarrin brllok, Kush sht pra ky burr i madh, Q vdes i lir, i gzuar si patok? Brendis s nj film ku parakalon shmtia, Rolet e mia jan shfryhen t gjitha, N tualetin errnd t netve t mia, Ti ke luajtur jetn fmijve n kubika! Pastaj srish, e srish ...gjer n menduri Teatrit absurd prdhunohet dashuria, Rolet e mia jan shkruar t gjitha, Prapaskenave t netve t mia, Ti luajtur n pafundsi si nj perri i zi Fatin e shoqris njerzore n kubika!

513

93. FOLLOW ME !
kushtuar: Sophie Marceau dhe Ursula Andress Nj vshtrim mbi : Christian de Portzamparc Dominique Perrault Otto von Spreckelsen Mario Botta dhe Frank Gehry

E gjitha dea ime, N mes t likereve t lehta, Klaklitjet e saj t vers, M kan br t pi detin, N etjen time t pafundme, Q merr fund me zbaticat. Follow Me... thjesht Follow me! T njohsh universin, Dhe n fund t harrosh, Shprthimi im i ekzagjeruar, Bn t digjen gurt, N arteriet e toks, M shum vend pr Zotin. Follow Me...thjesht Follow me! Jam pra un n menduri, shprthim, n poezi, Follow Me...thjesht Follow me! I rrzuar n njmij vjet Nj shi i krisur, Me iluzione pa mosh, Oh i varfri vlla i vogl,

514

Larg nga nervi i lufts, T paras dhe t lutjes. Follow Me...thjesht Follow me! Jam pra un n menduri, shprthim, n poezi, Follow Me...thjesht Follow me! Bruksel, m 16 prill 1997

515

94. DETI
kushtuar: Charles Trenet dhe Yves Montand

Nj vshtrim mbi : Kenzo Tange A. Tande - Oscar Niemeyer Le Corbusier Renzo Piano dhe Richard Rogers

Ajo shkon e vjen n mes t kepave, Duke qullur dashurin dhe Kujtimet duke shuar, Atje ku do t shkoj t pushoj, Nuk ka asgj t hairit pr tju afruar. E shtrati i saj i ftoht, mbushur parfume plot, Prvojn e dshirave tona fsheh, si gjithmon, dhe sot. N dallgt e kripura n detit, Q na kan marr lehtsisht, Dhuroj shpirtin e toks s etur, Kngn e njeriut, misteret n fildish. Ulurin nga urrejtja m n fund, Dhe ngjyrat e saj riformohen me rrezime, Pr knaqsin e syve t tu t vegjl, Le t bjm dashuri pa kufizime. Dhe muzika e saj sht nj refren mbi yll, Q m kujton ndrkoh likornet n pyll! Mes dallgve t hidhura t detit, Q na kan marr mbi vete egrsisht, 516

Ofroj shpirtin e toks q plasaritur, Kngn e njeriut, q vetveten gris. Ajo flet pr burrin e hijshm gjeni, Pr misteret, bukurit dhe t gjitha bott, Oh ,lajmtar i Zotve t dikurshm! N shkumn e detit po m rrjedhin lott! Mes dallgve plot shkumnaj t detit, Q na lagin e hedhin prpjet pa mshir, Ofroj zemrn e toks mes thatsirs dhe ers, Kngn e njeriut, mes jets s vshtir! Bruksel, m 16 prill 1997

517

95. SAMBA VALESH FLOTUESE

kushtuar: Jean Harlow dhe Julia Kristeva

Nj vshtrim mbi : Jean Nouvel Antoni Gaudi Chemetov Calatrava Ricardo Bofill Paul Andreu dhe Eoh Ming Pe

Nj bot e fshehur brenda tjetrs, Ku rrahin zemrat tona me frfllim, Ods ku dashuria e prjetshme, Me zra t ardhur nga hyjnorja n agim. Duke udhtuar n trenin e t urtve, Luginave t thella ku fanitet Tarazhi, N njmij imazhe luginat e Gunve, Posht trotuareve: Shtrihet plazhi! Mendimet! N rrugn e heshtjes, N nj hn t pasigurte, Dhe nn pafajsit antike t brejtjes. Nse ti ndrron, zonjusha Ev, Pr yllin e bariut dhe t buzqeshjes, sht Adami q e ka elsin e vrtet! Mendimet! Si fille n rrugn e heshtjes. Mrekullia e nj peizazhi t madh, Gdhend shikimin tnd t furishm, N shpirtin tim fluturues hapsirave, Zjarrit q shprthen rastsishm. Fileta(Festa)...bashkpuntor n faj! Vijn kngt e fmijris plot mall e vaj. 518

Si nj loj e vjetr pists me akull posht, Pikojn tharm gjinjt e bukur bardhosh! Dshiro ti butsin time t shijshme, N kopshtin e shtat mrekullive, E krekzuar n mes t vernave, N valt e mngjesit dhe ndjesive! Dshiron pra, t jesh nj mirazh i bukur, Parfum i lindjes dhelparak dhe t urt, Shuaj valt e tua t egra me ajr t gurt, Nn syt blu t shtegtarve t strukur. Mendimet! N rrugn e heshtjes, N nj hn t pasigurte, Dhe nn pafajsit antike t brejtjes. Nse ti ndrron, zonjusha Ev, Pr yllin e bariut dhe t buzqeshjes, sht Adami q e ka elsin e vrtet! Mendimet! Si fille n rrugn e heshtjes. Bruksel, me 16 prill 1997

519

96. HERN E FUNDIT ...

kushtuar : Anouk Aime dhe Gene Tierney Mbi sfondin muzikor t: Pierre Boulez Olivier Messiaen

Pr t fundit her jemi par, tek biri i Oboes s krisur, Kur strehohesha i dehur n shtratin shqepur ti-ri-ri, N agimet e ndrrave t tersnuara kulmit duke britur, Rishprbhem n Adashur, shkums n mngjesin gri. Kur ta kemi marr prpara gjrave hallall n thn-ther, Me dshirn pr t dashur tharmin e stins s vers, Mundet kush ta mohoj dshirn time pr t qen, Prgjat bobinazhit me rroba t veshura prej ers! N kryqzimin e udhve pafund, Ti ke groposur fatin tim pa kujdes , Mbarojn, fjalt boshe, i mbylla vesht Pasi do tja mbath hert nesr n mngjes! Kur fluturoja poet krejt i prhumbur, N mes t zogjve mes detrave t kontinenteve n tundr, Nn kupoln e yjeve mes parajss jeshile, Nga dshira pr t rikthyer mendimet e tua kundr! Hern e fundit, i pasigurt pr zgjedhjen time, Kam kryer marrzira n ans s nj kanali n Dabis, Vesh t prer, kishin ln shenja n kanavac, Duhet t m rikthesh n Adashur, prndryshe kajdis

520

N kryqzimin e rrugve t vshtira, Ke varrosur fatin tim plot ankth e mllef , Mbarojn, merr-mrr-mrret i nuk t dgjoj Mngjesit hert nesr do t zhdukem gjith qeft!

521

97. BOTA E RE
kushtuar : Claudia Schiffer Kate Moss dhe Naomi Campbell Mbi sfondin muzikor t : Vangelis Xhenakis dhe Theodorakis

Kolombo im pa pllumb, Bj kujdes t madh n konket, Ktu sht bota e re: Pesqind vez pr nj fest. N ishullin e dshirave, Prshkruan n drejtimet e rritjes, Ndizm duke m prskuqur ndjenjave, N valt e vrteta t rilindjes. Ekzil klandestin n Sapin, N rrugn e ekstazs pa qedere, Parfum i leht n prshkndisim, E kndshme shije manaferre. Shikimi yt plot me oksigjen, mblson planetin tim t pest, sht pashai, apo mbreti, Q nuk din t jetojn n fest? I prshkruar nga rrezet drituese, Ti e ndjen pra pranvern, detet, Le t krcejm nn stint e tua, Po shtpia, vall ku mbetet? N gadishujt e dshirave t marra, Gdhend emrin n analet e pritjes, 522

Bm flak e zjarr mes ndjenjave t para, N dallgt oqeanike t rilindjes. Ikje n fshehtsi Sapinit t dridhjes, N udhnajat e qejfeve pa qedere, Arom erknd n flladin e muzgut, Teksa shijoj nj kokrr manaferre. Ti je shklqimi im diellor, Ditve e mia t trishta me grip, Perandoria e drits q fal jet t mbl, Nn zbrthimin tnd ironiko-atomik Kolombo im pa pllumb t bardh, Ki mendjen mos bj marrzira n konket, Ktu sht bota e re por e egr: Pesqind vez jan gati t thyhen pr nj fest. Bruksel, m 16 prill 1997

523

98. MELODI ERRNORE

kushtuar: Miles Davis dhe Chet Baker Mbi sfondin e muziks jazz : me Charlie Parker dhe Dexter Gordon

Oh dashuria ime! Pikrisht duke menduar pr ty, Marr pendn time kt muzg, Fjalt nuk m vijn fare, Pos duhet t ngordh si nj pusht... Jam atje ku nuk shkohet kurr, Nj Burr n vendin e zullumit Pa emr- thjesht nj burr! Nj zon mes dy botsh jet-vdekje, Nj flotim mes ajrit pa sfond-ndjenje! Dhe ja pra, papritur i vetm, Prball pafuqis grdalle, t bj me mendimet q braktisn heshtjen? sht njsoj si jeta q m shtyn pr nj valle! Xhazi zgjohet pa asnj dyshk n dfrim, N cepin sekret t qenies time pa kuptim! Nuk do t mund t jemi m kurr, Pas plags s vjetr q kndon si gurr. Sharabajk mbi faqen e bardh si trill! Ort shnojn trheqjen time prjet, Kamerier: dhjet (birra) bionde mi sill 524

Ah dashuria ime! Bn vrtet ftoht, kt dark, Dhe t ndjej, fort bukur... N mes t ksaj merimange dhe kandrre, Kam fjetur pa kujtimin tnd t strukur. Kjo hije q m ringroh, m rinon, N brigjet e bukura t Loire, Puthm pra mua, pa klithur n stacion. Nj mullinjt e zez mediton n parvazin e dritares sime, Krkoj t gjej at q krkon t m thot, Mos sht ajo shmbllimi i kujtimit tnd? Dua t hyj pushtoj errsirn time me bindje... N mes: T jesh apo t mos jesh? Pse duhet t zgjedhsh? Shum mdyshje dalin ndoshta, Dyshime q na vonojn t lindim... Dhe ja tani, m vjen buzqeshja jote n butsi aq e mir, Nuk bjm gj tjetr vese braktisim e rikthehemi, Xhazi m sjell ndrrn e ardhjes tnde gjith dshir... Kam pr t qen n nj gjysm vetdije, N krkim t nj t kaluare t gjat, T dua n kt heshtje t thell dashurie, Ku qenia jote prbn darkn time t art. Prill 1976 n Bruksel N A Poils Dans ma Mansarde duke dgjuar Xhaz

525

99. CORRIADA N MESNAT BRENDA KSHTJELLS S ARDENS

kushtuar : Johnny Holliday Mbi sfondin muzikor t : Maurice Ravel Manuel de Falla dhe Giuseppe Verdi

T kam dashur, jam marrosur, si ta thoja, se kam ditur, vujtsir... kam glltitur pluhurin tnd, para se t ikja fshehtas n hungtir! N arenn e nats vet, jett tona ne i linim pr varrim, Nj thyerje dhmbsh, pastaj nj britje, Nga pasionet edhe klithjet n trbim N pllmbn e folezs suaj, Si nj kal i vjetr n prag t vdekjes, Shikimi im sht drobitur krejtsisht, Kam dhmbt e tua n trupin e etjes. N mes t tigrave dhe hienave, Zgjat beteja e dashuris n drit! Ndizemi dhe m pas humbemi, Nga filmi i jets pr do dit... far prralle mund t prmbledh, Hendeqet tona, pritjet plot ankth e probleme, Nse ky Venus sht lindur sot pr mua: Le t m dashuroj gjer n heshtjen e prjetshme!

526

sht Rock and Roll i kthyer n zakon, Qejf-mbetja e engjjve q n heshtje na dnon. E far pastaj sht nj e diele e bukur n shklqim, Kur shohim demont e s keqes shkatrrimit gjith trbim... T ndezur, plot me marrzira, T dashuruar me dlirin q kan, Sigurohen tek e pakryera, Pr pokerin q shkatrron kazan. Aventurn duhet ta njohim, Shklqimit t nats njmij zjarre jan, Mos sht rruga q duhet t ndjekin, ndrrime t pafundme pr syt tan. T kam dashur, jam marrosur, si ta thoja, se kam ditur, vujtsir... kam glltitur pluhurin tnd, para se t ikja fshehtas n hungtir! Korrik 1976 n Ardenn Belge, N brigjet e Lesse-s Gjat nj zbritje n kajak dysh, me nj zogth me grshetat dhe pa u larguar.

527

100. KOKTEIL MIRSIE LULEDIELLET E DASHURIS DHE ZEMRAT SI DIEJ

Ky tekst do t shoqrohet me fragmente muzikore nga : Mozart Bach Chopin Mahler - Bahms dhe Haydn.

1.Nn shenjn e Dash-Dashtorit LAMBDA KAF ZAY prej kaatorit ... Le t krcejm n Yaound ! T ngrem pa humbur kohs siparin Hedhim nj RAND - dy LEK - tre DRAM por katr DIRHAM ti japim pr Portarin.
kushtuar: Maria Casars Genevive Page dhe Anna Magnani

Zonja dhe zotrinj t dashuruar! N koktejin e zemrs, Vendosni nj doz t mir butsie, Nj dyshim mbi emocionet, Nj parfum me erotizm lirie, Nj pikl t panjohur surpriz, Nj amortizator besnikrie, Dhe n maksimum pasion ... Jeni t shptuar kshtu mrekullisht prej dashurie. Me forcn e besimit mund t lvizni malin, Dhe nj kusht q nuk ka emr... Ather, e keni shansin t pini shndetin tim: T famshmin koktej mirsie, Pikrisht pija q ju jep flet n fluturim, E ju bn t besoni n dashuri t prjetshme!

528

Kukull sublime e mbl n puth-time: buzqeshja jote m ka gzuar pa m paralajmruar, dhe nuk je ve ti, yll-o engjll, o dashuri, q m bn ta shoh jetn time duke lulzuar, dhe lexoj n buzt e tua me t habitshmen heshtje, n mbrmjen e temperaturs s shumfishuar: i mrmris vetes : sa paskam pasur fat e dashje! Lkurat tona, i jan premtuar nj shkrirjeje sublime, Eja ktej e bukuroshe lkurkuqe, liker qershie. Vendos yjet e fatit t mir mbi atin e bots, Nn avull roz tua heqim vellot: sondoj, afshi yt m prmbyt! -dua t jem muza jote, historia, modeli i shtrenjt, Misioni yt i fundit mbi tok, q n magjin e jets m cyt, I rilexuar me ty, n t gjitha faqet e dashuris s venave, Le t eksplorojm bashk paletat sekrete t pasionit, E m pas n dyshe t luajm, notat e zemrs dhe ndjenjave, Shpirtrat ti mbushim dhe trupat ti lirojm prej betonit, Shkrihem pra me ty n tokra dhe n qiej, era kozmike ngado mes yjesh m on, Parajs e bardh shndrrohet n nj blu q ndrion.

529

2. RREGULLAT E NDESHJS N NGUSHTSIR T KAPESH DEMIN NGA BRIRT PA RREZIK MU LAMED SIN ... SHT MKAT I MADH, O XHIM !
kushtuar : Audrey Tautou

T dieln n Bamako, sht dita e martess, Viktim e nj rrzimi t tmerrshm pas nj kalrimi Zhigol n Lokarno: paketoj pula deti pas fests. -Q ngrniet e kndshme nn diellin e vers, -Kam qejfin tim n rim, vendos pr horjen e sgafells? Ti ke hyr brenda lkurs sime n ditn m t gjat, Dhe do prfundojm trhequr bashkrisht n t that. Dhe t thuash q takimi kok m kok pat ln pa mend, Muzika jote krijonte brenda meje reflekset e nj poezie, Vala e goditjes u prhap deri n ishujt Kanarine si i dallshend. T arrish a t mos arrish n fund t katundit, Rruga Fshati i Par sa kalon nj prrua, Ktu, ndodhet vendarla e par bregut lumit: Paqtohem nn lvizjen e qepallave t tua! Garganxoll e gjall n mesin e nebulave nallekuqe, N zonn all purpur puritan, pr t garfullosur nj pallue, E dashur, t gjitha gjrat e shijshme nuk jan paradoks Pr nj kontrat t zemrs: shko e takohu n TV FOX! Koklavitur n ekzibicion, un shkurtoj vuajtjet tuaja t uruar Trupi i Erosit sht me origjin greke t mir, paksa me shqip shartuar, 530

Transmetohet fshehurazi brendis suaj, ju mbush me nektar thelbin Gjetja e fundit legjitime sht mizerabilitet Beauty Leht, - Pini nj Uj jete t mir nn kurorn e kajsis s dendur, dhe do t jeni Orfeut vet pr mua, Euroditi mendje-mpreht? i kam festuare si me magji t gjitha hert q keni dashur thllim pabesia fshihet zyrave t shtetit, jo n gjakun tim... Sipas zotit Paul Pastaga, njeriut po nuk ika u laga: Fal teje , jeta ime sht Nj lum i gjat dhe i qet Dhe mirsia sht n brigjet gjarprushe plot paqe, Por sondoma e virusit t pulave, vrtitet n lagje! Dashuria jon mbin n mngjes e lulzon n muzg, T dua e bukura e fushave, me djerst e diellit n gusht! Mzati u bie me brir krcunjve t zi, plot eleganc nn vello pluhuri, Merre tangjent miku n bulevard, eja me shij teksa pi ver! Pritjet e mia jan t hapura, mund ti firmossh me kokrra gruri.

531

3. NU MEM CHIN KU JEMI SE THEMI , DYSHE KU VEMI ? N KRKIM T ALTER-EGOS , KU TA GJENI ? N ZEMRN E NETVE N KIN, NGJITUR ME TY, MARYLIN... LE T KNDOJM : RROFT MEMFIS SLIM !
kushtuar: Louise Bourgouin

Po t them hiqu nga Tavolina: Por nj plan zemre, ti rrzohesh n Pik! Kam nj tigr n motor dhe nj trikotin ferri, Po kur do t luajm nj poker erotik tek zoti Patrik. I lakuriqt n dhomn time me balosn tnde prej pele, Rrzohem nudo n versionin kinema-to-skopik, Kam marr zemrn tnde pa dashur t t shkul n jele. -Pa lule n lulkunor dhe bizhuterira n gen-topik, Frik nga shansi pr tu par n mish-mash, Ulkonj bij e ujkut simpatik! Q nga koha q fjala e urt sht lindur, far sht br me mishin? Ti ke frymmarrjen time, frymzimi q m rinon, Shmbllimi dhe zgjedhimi, zanat e flladitshin, Pr t shptuar vendin e marasks s shpallur pa klikon, Mbushm mua me puthje si t isha kombi yt n eksplozion ! Ne zbulojm s bashku, Nj fjalor t ri dashurie t bukur, Shprehje e nj dshire asnjher t prmbushur.

532

-Po sikur t firmosnim nj top n prjetsis? -Ti ve do t qeshsh...thuajm mua far t kam dhn! Ashtu si Arletty: jam abonuar n pemn e liris, T dua! Po...po pa pasur vdekje t njpasnjshme! E bukura ime Liz, ta kam thn si karta mbi tavolin: Pr nj Plan t zemrs, ti bien n pikn e piks! Vari goglat mirsis me lopt e Zvicrs, Dhe lre jetn tia kndoj sipas qejfit muziks.

533

4. SEXUS PLEXUS and CO NN TROPIKET E KANCERIT KSI NUD SAD ... DONTBE SAD, BABY !
kushtuar: Monika Bellucci

Hidhemi dhe japim figurn e hijshme, Shkrihemi dhe przihemi n ngjizje, Gjendemi dhe lulzojm me pjalm Nga t qeshurat me shpirt, plot mjalt Gjer tek t qarat me dnes, pa ligsi: sht kjo madhshtore moj zan mirsi! Flett e dashuris son kan akorduar yjet e kjarta, Puthjet e do dite kan dyfishuar fatkeqsit, N luginn e Ruhr: zemra jeto vlen njmij Piastra. mund t themi pr kt pasion, pr kt dshir t ardhur ? Madje dhe Lady Chatterley nuk shpreson aq shum! N zemr tek Mdina, kam rivizituar basin tuaj t zbardhur, Ti nuk do t rigjesh: fantazia shkon tek plugistat e pagjum! Bella Ragazza shoh ndrra t uditshme: Italia rrjedh tek ti, si Shqipria tek un n brigjet e Drinit, Tregom pra, ditn kur do t pushtosh n zemr Ilirin? Me Sushi ose Mohitos, luftoj kundra tjetrsimit, Meksiko... Meksiko: le t vallzojm Compagnieros n lndin !

534

-Oh Zanushja e netve t mia, -Oh princesha e gnjeshtrave q them! N jetn tnde: pajtohem...n dshira: zhytem via-via! Nn urdhrat e dhespotit dhe mbretit tim Kudhemb, I kthej nett n nj parajs t prjetshme me kulumbria, Agu i syrit tnd prthith ort e lumtura n kuvend. E hyjnueshmja markezk! Jam okollata jote nn shkumn Pralins, Le t jetojm erotizmin ton deri ne t fundit linjs, Dhe nse zgjohemi dhe rrzohemi: Knaqsia pushtoft ekzistencn ton, Pr t na ndjekur njeri n fund t varrit lagur e gjorm.

535

5. MOS E ZGJONI LUANIN Q FLE ! OMICRON SAMEK DAD PAI FAT N BAGDAD !
kushtuar: Mlissa Theuriau dhe Daphn Roulli

Gomarica ime voglane n El Oued krejt trok: Eja martohu me flatrat pupla buta t bufit tnd, -- Jam djaloshi m ngjits prmbi Tok, Le t shkojm pr nj Larje-shplarje gjith shend! T puthemi pa pushim nn kaskadn e kokoshit, T braktis pas Kafshimit t mbl, n ajrin manoshit! Cara mia: t kndoj e m kndon ninulla gjith shendever, Prgjat shtitjeve n Firenc, lulzoj mbi mure prngaher! Gishtat e mi pikturojn me ledhatime trupin e bukur, N nett e ndezura, Le t krkojm elsin e thesarit t zhdukur, N ndjenjat ndjenja q ende nuk jan zbuluar, Vendos mbi buzt e tua nj puthje fluturuese, Si mendohet nj far n breg t detit t trazuar, Jam modeli yt mbrojtur me ligj, ti artisja ime e adhuruar! Ne humbim jetn n do or q shkon, Si thot i famshmi Kali: N cilin ast sht fshehur mrekullia? T dua q nga e marta, nn zjarrin q flakron! Q nga shikimi yt i par pa sekrete, Kam zbuluar se diamantet jan t prjetshme,

536

N James Bond e historis tnde pa derte, nuk ka mim dashuria ime e djeshme: Merre taksin 4 dhe nisu urgjent pr Marsej, Shihm mua n kokn e afishes tnde, -Ti je stili pr tu par n do subjekt t panjohur n fushbeteje, -preferon dashurin mbi rrug apo mbi pist pa brej? -Fol pra Bouffi: ende nuk e ke mbaruar cirkun n shtat vende? iklodidakte e autodidakte: Pyetjes E prkohshme zok...prshtatem! Prania juaj m jep shqetsime si nj z t ngrir, Ka brenda teje dika t frikshme...val shprbrse, Sapo ti lidhesh me yjet n ikje atje larg n hapsire: T jap adresn time pasi i dua ndrrimnajat, Detektivi yt nuk ka munges krip, gj e mir, Dhe nett bien n errsir.... Gishtat e mi pikturojn me ledhatime trupin tnd n afsh, N nett plot prush e flak n flakadan, Vendos buzt e mia n nj fluturim puthjesh t buta si mndafsh!

537

6. APOLOGJI E VIRGJRESHAVE KALIM I JAHOBITVE DHE I SENOBITVE N NJ SHTPI T MBYLLUR PUBLIKE... I FORMUAR N RITET E JEZUITVE PO DEHEM N VALLEN E DERVISHVE
kushtuar: Gong Li Eiko Matsuda dhe Tatiana Smolova

Nul n ortografi dhe n redaksion me nyje... Por t dua pa mdyshje krejt pa vend ulje, Pa rim t dukshme gdhendur n arsye. T dashuroj pa e shprehur me fjal, pa krkime t thella, Pa u hapur askujt, pa u mbyllur n thonjza e pikena... Sepse ti e ke vendosur jetn time n pezullin, Bm t rikaloj murin e imazhit tnd prfshir dhe zrin! Pa tez, dhe pa asnj parantez, T dua e dua dhe kjo m bie kres, Sipas librit t Hafz Deves! ndrroj pr ty, gjithkund ku zogjt jan t lir, Atje ku skllavet arrijn t rishkruajn librat e tyre, Ti je simfonia q kam thell, dhe t dua n rrugn e hapur, Femrore, seksi, shprthyese dhe plot bujari, Dridhje, rrumbullaksi , aroma vajzrish, Ndriuese dhe e natyrshme gjer n hyjnisi... Gjithka n ty sht I fal mrekullit pa kursim Gjithka n zmr, shprthim n mirsi! Kjo meriton mimin dhe medaljen e prgzimit n ndrr, N falnderime, shprndarje dhe statujn e paras, Mjaullima e maces s qeshur... por nuk sht vese zhgjndrr!

538

far sht kjo urra q sjell ret e shiut, e bukura ndrruese? E nse u kalojm t tjerve lopata, q tu hedhin pudr flokve? Mbrthyer n Tiran nga bujaria e nj nxehse n masazh, Ribj profilin tim, dshtimin n heshtje trak-trokeve. E papritura viskurane m rikthehet kur ti je larg, sht koha e nj korriku, do t rrokullisemi n bar, T gjysm vendosur viteve n radhe varg e varg, Le t jetojm kuzhinn pr t mund t shijuar, Rilindjen e jetve tona t thartuara prej limonit n lamtarg!

539

7. Kush thot RELAKS, sht i droguar, maks! N zonn e Problemeve t pafund : Kam trurin sapun dhe shpirtin majmun Poker e bixhoz sht e vetmja pun, o kloun ! Kozak plot dukat n Tiran pa nj mkat SIGMA - TSADE - AYM Lets dance, Billie Jean... in Aberdeen !
kushtuar: Christine Ockrent dhe Anne Saint-Clair

Mbi kal, npr yje e Galaksi: Kemi vizatuar s bashku kometn n form zemre, Pr ta br t ndrioj si shigjet plot mrekulli, Mbi botn e pafundme me dete. Ti ke hyr n jetn time t trisht, Si nj gllnjk uji, ardhur nga qiellit, Sjell prej oqeanit tnd t dashuris: Nn dridhje, mrekullohem mjegdellit, Dhe numroj akoma shkndijzat e ditris, N nj fluturim t prjetshm pa mundsi kthimi... Matematika e dashuris s vrtet, Shpejt ka zgjidhur ekuacionin e bashkimit ton, T bekuar prgjithmon prej doktor Krisdashnis: Nn degt e shelgut, shkundem e dridhem prgjithmon! Sipas Chanel n Kanal Katr e t tjera, Shteron thelbin mungesa e parfumit tnd, Mrekullia e pranis tnde mbi gjithka merr vlera, Zgjon ve vallzime: refuzimin plot qeshje, nn shend.

540

Ti je dashuria ime elektrike, Elektroni im me ovalzim frenetik, Nn fushn magjike magnetike: far dashurie atomike, n zgrip? E dua lirin e t qenurit pas teje me mendje, Mos vall Sydney kungullak do m nxjerr nga kjo gjendje? Je pra ti, pranvera e prjetshme, Knga ime e zogjve plot ngjyra, I bukuri alba-ylber nn qiell me trende, Fluturimi im i dallndyshes , Zukatja lule me mulle e blets s Batjes. Pr shndetin ton e bukur: Ndjej se sht ora e mjaltit t akacies I dallgdisur nga oqeani yt i dashuris me puthje , Numroj akoma shkndijat q shuhen tutje!

541

8. LE TA PRSHNDESIM N UNISON ZOTIN : ALAIN DELON SCORPIO : AKREPI I MADH I SHARMIT : PARIS ROM ! TAU QOF GHAYM ... E KE THNE, CRAZY LINE ! LUTJU JEAN-PIERRE COFFE, N VEND-OR Q T NA PRGATIS SA M SHPEJT NJ TAXHINE !
kushtuar: Romy Schneider dhe Nathalie Delon

Dashuria ngjitet n zemrn time, Si dielli n pikun e dits s vers, N kulmin e mesdits me trillime, Dushi yt ngjan me nj freskim t velt. E rilexoj Cline prgjat msimdhnies mes racn humane, Gjith kta njerz t flustruar n lagjen e uritur, Prgjat netve t qenve t braktisur: Kam historira t bukurira pr tju treguar, Sidomos at t fatit t pasionit t paracaktuar, Q barazohet me fjaln e prjetshme e muar, Megjithse e dim m mir se gjithkush: Nuk sht vetm se nj prrall e rrall, N nett e dimrit t ashpr treguar. Oh Sherazade... ma korr mua me kos majn e barit! Kacavirrem n shkalln tnde righter n Grenad, Nn ohajet rrqethse: gjithka sht e mjegullt malit, Drert de tu fshijn t gjith gjurmt e kohs, Liderit e ksaj bote, jan ata q urrejtjen na ngjallin. Bja gjumin e dimrit si nj ari i vjetr e ti m ke zgjuar, Dhe q nga ajo koh qndron n shpin t ariut t madh,

542

sht java e sambas s mendur deri n prplasje! N konstipacionin-ti-Pasion nn hare e mospasje, Puthjet e tua zgjasin, vite drite n shprhapje! N sht kush sht ose nj libr GUINESS plot rekorde, Dashuria jon shklqen si yll super-vega n shprthim sonte. Q kur syt e tu jan firmosur n jetn time t papar, Ngjizet nj gjendje magjike : shpresoj do dit si i marr! I ndar nga ti: Jeta m flak si leck tutje! Pastaj sa t shoh: martohem me ty pa fjal! A mundem t jem n lartsin e bujaris tnde? Strvitem do or me nj trajner noti t prdal! Dashuria shprthen aq bukur brenda qenies time, Si dielli nervoz n pikun e dits s vers, N kulmin e mesdits me flatra zogjsh e frfllime, Ti bn dush e un u flas mullinjve t ers!

543

9. Shihe ashtu si duhet SHIGJETARIN para s vets t fillosh ti shrbesh ... Bak Philo i LELOUCH it, t an-farit : T shkosh do t thot t vish nn rrbesh ! YPSILON RESH Fa ... nn nj t madhe ha - ha Dosja e jote Maricon pret, te Pijanecet e Barit ! REALI rreh RIELIN para syve t Sonis kshtu pra, o Mik : po ku ta shesim Barin ?
kushtuar: Diana Ross Dona Summer - Withney Houston dhe Beyonc

A sikur t mundesha n fund t fundit t ndaloja kohn ! Q nga errsira n drit gjithka nevojitet t ribhet.. Ndriom mua pr momentin, pr t gjitha cepat e bots ! Po. Ti ke dal nj dit t bukur nga rratht q fshihen n zemr, Pr t m drguar n nj pranver t but mndafshi, Nn rrugn e mrekullis pa emr. Vese kujtime t shumta, Si kshtjella rre n stinn e vers ! Gjrat e vjetra q t flasin, Nn rregullat e Kaunders, Nj vall do ti risjell me velat e ers, Kujtimet e thurura me triko n ndrra, Shkon e rivjen ti pra n dikur, kujtes q kurr st braktis n mihur. -Miq t nderuar, amazona sublime: ov, ov densit ! Aq shum pallavra n gjelln me patate e bamje! Paketom mua si nj gishtz n veshin e qengjit, Le ta rrjepin zogun , n nicn e trungun t ksaj panje.

544

Ne riprplasemi s bashku si Bouletat e Bilardos, Ose petankat e shtruara mir n kalank, N fundin e fundit t nats... far misteresh t uditshme jemi ne ktu ? Nga far burimi ne kemi ardhur n lm, Nga brum jemi gatuar, Q nga Floriri i origjins: far kemi nxn ? N kostelacionet e t dashurve t lir, nga kepi i brirve deri n yllsin bricjap, kokqypt nuk kan brir ! N lojrat e ndaluara t pasionit: Flamengoja jote i v flakn pasionit tim, Kujdes more rjepacak ! Pa karta krediti, dhe pije e tollona jeshil: Nuk ka vler shprthimi n banfak ! Dshroni t martoheni me mua xixllonj ? -Jo m par se ta kemi vn pikn mbi i - n e njom ! Bje gishtin t funksionoj dhe shkrepe iften e leht, Kam pr tu rrotulluar n orbit rreth zjarrit t shenjt ! Mundesh ti t ndriosh idet e mia n errsir e stres ? Xixllonj, do t dua me shpirt e zemr, deri sa t vdes !

545

10. ORGJI CJEPRISH T MARR PA DROJE NN MBRETRIN E ABASSIDS S PSHTIR Por FATIMIDET : KUSH DO TI SHROJE ? QIELL I HAPUR, KOH ME RE, PLOT LAGSHTIR !
kushtuar: Martha Graham Pina Bausch - Diane Arbus dhe Gisle Freund

Duke dborosur n syt e tu, oqeani kallkanoset n pafundsi, Jemi dashnor t krisur, klithin Flipper dhe Dauphin zjarr n dashuri ! Konstelacionit i palodhur i tndit shtat... T bn Femr t rrs bregut t detit Kngt e dhembje-gangrens dgjohen n parmak, Ku je Zhuliet aq e dshiruar pas rrmetit... -Epo mir, kur ti prgjumesh dhe fle n pallat? -Sikur i dua artistt, filozoft dhe t marrt, Madje dhe klubistat e nats, gjith tym dhe t rruar keq, Ve se nevojitet pak gjalp, q t vishen pa u grvishtur... Smundemi ta blejm t ardhmen e Mozartit dhe Shopenit: Edhe sikur t shfaqet magjistari i madh - mama? -Nesr, pas puns n uzin bija ime e xhanit, Bj iklizm n turin e Bruzhit dhe te Gandit! T gjith ju tremca, t ndezur dhe manipulator, Gringo t vrtet q merrni prsipr t ruani motrat! Gati pr luftra, ju mashtues, cinik dhe ironik, Nganjher njerz t armatosur, n gjunj, narcist, T rikthyer, t eksituar apo t shtangur nn pushtetin e lotit, Prball realitetit t ndjenjave t t dashuris marriste: Lreni- vetveten n firo, braktismni mua, n hir t Zotit.

546

I shikojm gjer ktu, gjrat t ndara bukur, qart e me kuptim, asti, na bn t hedhim shikimin n t njjtin drejtim. Ndryshime n kshtjelln e bardh mbi hon Drejtimi Mos bj humbamenon ! etj... Kurr sdo t arrij posta e Manon e Ninon... Si thot dhe shenjti Kalthiron Vlen nj puthje n avion! Pafundsia na takon edhe kur se kemi Por mos harro t blesh bukn e lir! Do t ofroj perlat e shiut, kur shi nuk bie Dhe fjalt e dashuris, nesr n thatsir! Duke notuar n syt e tu, oqeanit nuk i gjendet thellsia, Flipper e Dauphin kndojn si t krisur, po menden nga dashuria!

547

11. BNI MIR TI ZGJIDHNI HALLET NISUR NGA DY UJORT .... SA NUK SHT VON , NUK I MUNGON GUXIMI, KTIJ VII T NJOM !
kushtuar: Angela Davis Toni Morrisson Nadine Gordimer Nathalie Sarraute Musidora dhe Isadora Duncan

Pije rrugn e qumshtin n shishen tnde, Shpirtin e mbijetuar t dashuris: Ti je harku-n-qiell (ylberi) i ndrrave t mia... N kraht e tua jeta sht e shkurtr, M e shkurtr se jeta tek nj flutur, Gjinjt e tu me qumsht przien n ujth, Lanohen prgjithmon mes yjesh: Pastaj bhen t lumtura thithkat, Dhe zbulohen me zgjidhje nyjash... Parfumosur nga ti n Portn me jargavan Braktis stacionin e mjer t nopranve. Por, srish nj buz-m-buz n goj t metros q shkon, Prpara se t riflem bashk n Shn-Francisko: Mi rikthe Baobushet n hollin e Goldwyn-Stacion. Duke dinamitosur pajtimin e pajtimeve tona - shtruar, Rifillo t bsh pajtimin mmsor, pr t m adaptuar! E shtrenjta ime Konstanc! Nn reflekset e liqenit dhe kmbnguljen si t mushks, kam trhequr mendimet e tua prmbytse, nudo deri n tejdukshmri t duks: ti je sirena ime me brir shqyese!

548

Kshtu rrjedh jeta dhe tek Dukt e Guermantes, Shkrihem brenda teje dhe trhiqem nga shpatet, I uritur ashtu si duhet, nn aromn q na treti: Le t m prgatisin shpejt nj hyrje n pishin, Ose do t padis tek mbreti. Ti je femra ime vn n skem ktu dhe atje lart, Me shijet n shprthim plot art, Me ngjyrat shklqyese n start, Me hijeshi t mahnitshme! Kur do t ket pushime t mdha, Nn drurt e Paul Prboist, Me Patrick Sbastien, dhe Grard Depardieu, Dhe t gjith shenjt mes jets n zgripth ? -Doktor, nuk po e kuptoj se far e ka gjetur, Ngjan si e gzuar, e sjellshme dhe bujare... Pse duhet ta tallim me Morveksin e fjetur ? ifti kurorzohet n familje, kjo sht jeta matare ! Ajo q sht tuf, prfshir bandat brenda saj, Shok e miq, ky regjiment t krisurish pr qejf me gastare, Le ti shpallim kulak, t kajdisur, dhe klanprishs, Le ti internojm n minierat e krips n Siberi, pr fare Le ti mbajm mbyllur, ti burgosim, ti thyejm n brinj Bashk me gjith shpurn e shpifur atje n Bastie!

549

12. Vendos nj kapak mbi Kutin e Drurit dhe pes Gozhda n vendet me rrezik ... Dy Paafta t mira, q t dal n drit puna pa harruar Zbukurimet e punuar vrik e vrik ... Vendosni tani Bastet tuaja, Parat e ushqimit ! Paguani borxhet e juaja, more t hutuar me WOM e SOM, KWACHA e BALBOA ZLOTY e LEMPIRA, DALASI e GUARANI ... se po ngelni pa SHPI as MULLI Shptuar nga Gongu kin ez : Mirdita o Shqipri !
kushtuar: Angelina Jolie - Fanny Ardant - Juliette Binoche Irne Jacob - Ava Gardner Cate Blanchett Selma Hayek Merryl Streep dhe Nicole Kidman

Litar i tendosur i shpirtit n man-ag, Paqtuese e trupit n shungim e uj t art: Fillit t Arians gjat zbulimin e thesarit! -Shprthimi sht nn kontroll o satrap... Ndaloni, prndryshe mora flak! Gjrat shkrihen pr nj kauz t mir, Nn ajrin muzikal t Pink Floyd, Jam Uliksi yt n ters, Romani yt i James Joyce. Katranosur n qiellin e vrant... Ngutjet e tua m thyejn brinjt pa mshir, do pun, krkon vajin e saj, krkon kohn e vet, astin e mir do vot, duhet t gjej kutin! Mos vall dimri do t kthehet n ver? E Flutura do t rroj ve ditn e mart? 550

-Duhet t m rezervojn nj rosak t numruar, Bashk me Cyranon dhe rikthimin e paras, Q Paul Delvaux tek furrat t m pres , Me respekt.... faleminderit fmij t kontes! E rikthej orn time ekzistenciale, Teksa bien dy zgjimtart me pagaj t papritur, Rigjej flatrat e mia t albatrosit ne kraht e t bukurs, Bj kujdes nga Erosi q zgjohet gjumit t shndritur! Pagzuar n kretulin: Rima sht thelbsore, E dua energjin tnde q shijohet prej Mirabelave puntore, Po prse ti ke kokn e nj veture n vjetrime pamore? Bje jetn tnde nj Slam.. nj film pa vlla binjak, doher, ky rikthim n mbledhurin, pa shkak! Ja kalorsi yt i pashm, plot hir, m i miri shrbtor, Dhe ti mbretresha q fsheh brenda fustanit njzet dashnor ! E vn n gjum q nga kohrat e antike, Si e bukura mbi pem q bn mrekulli, Syri yt sht hapur duke m gjetur n befasi, Kshtu i dal jam nga ndrra, nga topitja dhe apatia... Dhe asti sht fituar n mirsi, Nuk mundem vetmse t jap kshilla: Pr t rifituar hapat e mdhenj, Gjith koha e humbur bhet e shenjt... sht koha t duash pa menduar, Dhe n hell me ver pr t m shuar! Prndryshe asgj sdo t mbetet!

551

Ritet q pasojn njri-tjetrin n jet, M ndjekin pas si fetarin fanatik n Paleht, N pelegrinazhin e dashuris s shenjt. Klerikt e rnd, mund t trbohen n histeri T m rezervojn turrn me dru zjarri n batrdi: Por, par nga besimi q m banon me shum drit, Mrekullia do t ndodh pik-s-pari n shpirt! U bfshim vizatues n pyjet e dashuris tnde, N Indiana S.M: Ti e ke pasionin plot dhembje ! I ngrir e i grir, mes duarve t dua t jem Akil, N pritje t urs G qafs pa delfin: Jam i mbuluar deri Trpas, elu si trndafil! Nimfa ime pellazgjike, n kalim e n bukurim, Kurbat me ngjyra t zhysin n butsi ndjenjsore, Si batica q vijn n muzgun e mbrmjes: Arrij tek kmbt e tua pas hns plotnore! I pyes zanojt, nse munden t t pikturojn. Jeta ime Akiliane me ty sht nj Roman Shkruar tridhjet shekuj m von, Kapitujt le t rrjedhin, mbi tartan! Kam ngjitur majat e thepisura t maleve me dbor, Mes pyjesh t humbura, kam fjetur mbi pem me kuror Lundruar mbi anije t humbura piratsh leshtor, N detra, balena e peshkaqen kam prekur me dor Kam thyer elikun me kok, mermerin me grusht, Kam ndier dhembjen e tmerrshme n kock si askush, Dhe parfumi i dashuris, m ka dhne dshirn pr jet,

552

Kam zbrazur dufin e dhembjes me vajtim t fsheht, N t bukurn ver indiane, mbi nj tapi me gjethe n vresht. Ti nuk di asgj pr dhembjet e mia traumatike, Muret e elikta q m kan penguar para t aj, Dhe pritjet nn diell, djegiet agonike ... A ma ke rikthyer shikimin me duart hyjnore, Parfumin e jets a e ke liruar n eter? Hidhe mes popujsh gjuhn hyjnore, Dhe mes mijra jetsh, shro dhe jetn time, Nga e kaluara dhe e ardhmja plot stres. Je oksigjeni q mushkrit mi mbush, Simboli i t bukurs, Buka e mirsis, Bukuria jote sht m kuptimplote se ikonat e shenjta! T shoh, dhe besoj n rilindjen e njerzis... Gurt munden t shkrihen prej shiut, Lulet mund t mbeten pa petale, Dielli pas reve t zhduket, Shtresa e ozonit t hollohet, Shiu t bjer m rrall Prrenjt t thahen, Toka t shkretohet, Akullnajat t shkrijn, Uji i deteve t pushtoj tokat, Dhe lumenjt t vdesin nn krip, sht e trisht t qash, Mund t jet akoma me e trisht, Humaniteti t vihet n amnezi aliene!

553

Por pikrisht ktu N kt ast Ti shfaqesh n lindje t fmijs Si zan, si nj hyjnore lehon, Pr njmij vitet q do vijn, Bhesh drita e t ardhmes ton.... E un, ana tjetr e medaljes, si Don Kishoti, Romeo apo Orfe, Jepem n dashuri t mdha pot afsh e pasion, Me kujtime t shkruara apo t folura, Kam t drejtn t dua, e t mashtrohem n aksion, Pasi t dua si qenie e prkryer, Krijuar prej tharmit t ekzistencs misterit n Orosh, Q nga krijimi i bots e m pas n t ardhme, T thrras Diell mishrim i vet jets . Bruksel, 21 Mars 2007

554

IN MEMORIAL ( Atyre q kan vdekur e q jan gjall ) Respektin tim t prjetshm ! N prfundim t ktij libri, e ndjej t natyrshme tu bj homazhe personale dhe ti falnderoj, te gjitha Femrat pr t cilat kam menduar e njohur, q m kan kultivuar shijen pr t bukurn, dhe q m kan frymzuar pr t shkruar poezi... padyshim kto femra kan inspiruar gjith botn, pasi pa femrat bota njerzore do t merrte fund shum shpejt : Dua ta filloj, me at q m fali jetn, nnn time Xheva, motrat e mia Belgie, Sarah dhe Tefta, gruan time Besa, tezet e mia Xhane, Zhuje, Vocrr dhe Ajshe Sadrija; t gjitha hallat e kuhallat, mbesat pa harruar ktu gjyshet. Ka tekste n libr q u jan kushtuar personave q njoh... e pastaj personave q kam admiruar n t gjitha fushat e artit, ku mund t prmend: Lola Montes Jeanne Moreau Annie Girardot Fanny Ardant Michle Morgan Cate Blanchett Kate Winslet Muriel Robin Aishwanya Ra Anna Magnani Greta Garbo Marlne Dietrich Elisabeth Taylor Ava Gardner Marylin Monroe Simone Signoret Romy Schneider Mistinguet - Madeleine Renaud Bette Davis Lilian Gish Micheline Presle Danile Darrieux Franoise Rosay Franoise Fabian - Musidora Shirley Temple Jean Harlow Eleonora Duse Dmonique Laffin Pascale Ogier Christine Pascal Pauline Laffont Mary Pickford Jane Fonda - Juliette Binoche Sandrine Bonnaire Isabelle Huppert Meryl Streep Charlotte Rampling Jean Seberg Sharon Stone Sharon Tate Franoise Dorlac Catherine Deneuve Anna-Maria Pierangeli Martine Carol Faye Dunaway Claudia Cardinale Ornela Muti Jane Birkin - Brigitte Bardot Mylne Demongeot Anna

555

Karina Delphine Seyrig Bulle Ogier Melina Mercouri Monica Vitti Emmanuelle Riva Giulietta Masina Grace Kelly Kim Novak Gina Lollobrigida Sophia Loren Marina Vlady Lucia Bose Laura Betti Monica Vitti Sylvana Mangano Alida Valli Stefania Sandrelli Anouk Aime Ingrid Bergman Liv Ullman Ingrid Thulin Bibi Anderson Uma Thurman Victoria Abril Peneloppe Cruz Marisa Paredes Roy de Palma Anna Torrent Laura del Sol Carmen Maura Angela Molina Edwige Feuillre Madeleine Robinson Rita Hayworth Arletty Gene Thierney Jane Mansfield Lauren Bacall Carole Lombard Joan Crawford Katherine Hepburn Audrey Hepburn Olivia de Havilland Scarlett Johanson Julie Delpy Juliette Lewis Holly Hunter Marthe Villalonga Marthe Mercadier Leonor Silveira Julianne Moore Emma Thompson Kristin Scott Thomas Mathilde et Emmanuelle Seigner Ludmila Mikal Jane March Nathalie Portman Milla Jovovitch Elena Safonova Romane Bohringer Kathy Bates Angela Bassett Gong Li Irne Jacob Marie Gillain Virginie Ledoyen Michle Laroque Elodie Bouchez Natacha Reignier Elsa Zylberstein Glen Glose Clotilde Courau Anne Parillaud Florence Darel Natacha Amal Anne Brochet Angelina Jolie Lisa Minelli Graldine Chaplin Milena Dravic Annie Cordy Marlne Jobert Jennifer ONeil Genevive Page Karen Black Barbara Sukova Angela Winkler Susan Strasberg Capucine Anita Pallenberg Glenda Jackson Pamela Franklin Fanny Cottenon Caroline Cellier Marie Christine Barrault Dominique Sanda - Angelica Huston Katharina Ross Claude Jade Mia Farrow Asia Argento Amira Casar Jeanne Balibar Laurence Treil Adriana Bogdan Nathalie Delon Julie

556

Harris Angie Dickinson Susan Hayward Vaneassa Redgrave - Raquel Welsh Anne Wiazemsky Julie Andrews Anne Bancroft Julie Christie Hana Brejchova Catherine Jacob -Macha Mril Kyoko Kishida Sarah Miles Susannah York Shelley Winters Virna Lisi La Massari Marie Dubois Myriam Boyer Eva Marie Saint Danny Carrel Lee Remick Joanne Woodward Yvone de Carlo Dorothy Malone Silvia Monfort Maria Schell Maria Schneider Vera Miles Carroll Baker Vera Clouzot Magali Nol Shirley Mac Laine Eleonor Parker Dora Doll Cyd Charisse Janet Leigh Leslie Caron Linda Darnell Tatiana Samolova Dana Andrews Claude Rains Clia Johnson Mai Zetterling Deborah Kerr Jany Holt Jane Russel Theresa Wright Susy Delair Anne Baxter Lana Turner Ann Sheridan Agns Moorehead Veronika Lake Joan Fontaine Elvire Popesco Maureen OHara Margaret Lockwood Priscilla Lane Jacqueline Delubac Suzanne Flon - Yvonne Printemps Orane Demazis Viviane Romance Sally Field Bette Middler Mariel Hemingway Bo Derek Marthe Keller Anna Prucnal Jill Clayburgh Susan Sarandon Brooke Shields Paulette Goddard Hannah Schygulla Krystyna Janda Lisa Kreuzer Edith Clever Laura Antonelli Nicole Kidman Karin Viard - Catherine Zta Jones Jennifer Lopez Cameron Diaz Julia Roberts Jodie Foster Sondra Locke Odette Joyeux Simone Simon Ginette Leclerc Marie Bell Mireille Balin Jean Arthur Clodette Colbert Edna Purviance Madeleine Caroll - Lya Lys Jean Harlow Anne Dvorak Jeannette Mac Donnald Dita Parlo Annabella Margaret Dumont Virginia Gilmore Eiko Matsuda Arielle Dombasle Catherine Jacob Cyrielle Claire -Anne Margaret Marisa Berenson

557

 Marie France Pisier Louise Fletcher Olga George Picot Candice Bergen Agostina Belli Charlotte Gainsbourg Ingrid Caven Aurore Clment Sissy Spacek Teri Garr Gena Rowlands Franoise Lebrun Ellen Burstyn Andra Ferrol Jacqueline Bisset Asta Nielsen Rene Falconetti Sarah Bernhardt Maria Casars Carole Bouquet Miou Miou Nathalie Baye Sabine Azma Brigitte Fossey Sophie Marceau Juliette Berto Annie Duperey Emmanuelle Bart Corinne Marchand Josiane Balasko Calista Flockhart Selma Hayek Stphane Audran Michle Mercier -Mireille Darc Marie Lafort Franoise Brion Denise Grey Madelein Sologne - Kelly Mac Gillis Nastassja Kinski Jessica Lange Kathleen Turner Daniela Silverio Linda Hunt Jutta Lampe Wilhelmenia Wiggins Fernandez Nancy Allen Eva Mattes Dalila di Lazzaro Shelley Duvall Nicole Garcia - Christine Boisson -Hlne Surgre Isabella Rosselini Marie Trintignant Michle Pfeiffer Barbara Stanwyck Ginger Rogers Mae West Louise Brooks Gloria Swanson Clara Bow Anna Prucnal Judy Garland Sigourney Weaver Wyona Ryder - Anmone Clmentine Clari Judith Godrche Annette Benning Monica Bellucci Andie mac Dowell Jessica Tandy Mathilda May Marianne Sagebrecht -Lisa Bonet - Jacqueline Maillan Kim Basinger Maggie Smith Helena Bonham Carter Batrice Dalle Mlanie Griffith Geena Davis Myriam Roussel Merle Oberon Rebecca de Mornay Nathalie Wood Sara Montiel Dolores del Rio Meg Ryan Whoopy Goldberg Jenifer Jason Leigh Rosanna et Pat. Arquette Mireille Perrier Carole Laure Teresa Madruga Greta Scacchi Domiziana Giordano Darling Lgitimus Maria de Medeiros Jamie Lee Curtis Mimsy Farmer Alexandra Vandernoot Marushka Detmers

558

 Sylvia Kristel Diane Lane Hedy Lamarr Isabelle Adjani et toutes celles que jai provisoirement oubli dans le Cinma merci de tout coeur! Maria Callas Julia Migenes Jonhson Montserrat Caballi Theresa Berganza Katia Ricciarelli Barbara Hendrickx Cher Madonna Dido Nora Jones Withney Houston Nancy Sinatra Billie Holliday Aretha Franklin Grace Jones Lisette Malidor Rgine Frhel Edith Piaf Lio Juliette Grco Barbara Dalida Zazie Mylne Farmer Tina Turner Barbara Steisand Cline Dion Marie Christine Breillat Agns Varda Vera Chytlova Florence Forresti Isabelle Boulay - Valrie Lemercier Susy Solidor Christine Okrent Claire Chazal Anne St. Clair Batrice Schnberg Elise Lucet Mlissa Theuriau Daphn Roulli Louise Bourgouin Franoise Vandemoortel Zouc - Franoise Giroud Marguerite Duras Christine Angot Virginia Woolf Mary Shelley les Soeurs Bront Anna Akmatova et Marina Tsvetaeva Colette Georges Sand Coco Chanel Anna de Noailles Anna Politovskaa ( journaliste russe ) Rigoberta Menchu ( Prix Nobel ) Indira Gandhi Benazir Butto Angela Merkel Miss Thatcher Jacqueline Kennedy Mre Thresa Soeur Emmanuelle Toni Morrisson (crivain) Mata Hari (espionne) Catherine de Russie Ella Maillart et Alexandra David Neel ( voyageuses et exploratrices du Monde ) - Maria Montessori ( psy ) Louise Labb Josphine de Beauharnais Sylvie Guillem Madame de Pompadour Julie de Lespinasse Madame de Maintenon Catherine de Mdicis -Sofia Kovalevskaa ( mathmaticienne russe ) Mlanie Klein Franoise Dolto Julia Kristeva Jacqueline de Romilly Nathalie Sarraute Franoise

559

Sagan Elisabeth Badinter Amlie Nothomb Jacqueline Harpman - Dolors Ibarruri ( la Pasionaria ) Martha Graham Pina Baush Nadine Gordimer ( crivain ) Gisle Freund ( photographe ) Ella Fitzgerald ( jazz) Fayrouz et Oum Khalsoun Misia Godebska ( Mme Edwards ) Hlna Rubinstein et Elisabeth Arden Elisabeth Ney ( sculpteur USA ) Clara Zetkin et Rosa Luxembourg - Susan Brownell - Anthony et Elisabeth Cady Stanton ( les fministes amricaines ) Natalia Gontcharova ( peintre russe ) Emma Goldman ( anarchiste amricaine ) Bertha von Suttner ( Prix Nobel ) Anna Pavlova (danseuse russe) Mileva Maric ( lpouse dEinstein ) Isabelle Eberhardt Isabella Bird Bishop Helen Keller Augusta Holms ( musicienne ) Calamity Jane Marguerite Durand ( La Fronde ) - Alma Mahler Natalie Barney Alice Guy Frida Kahlo Marguerite Yourcenaar Simone Weil Jeanne dArc Sainte Thrse dAvila Madame de Svign Germaine Richier Ingrid Bettancort Sonia Delaunay - Niki de Saint Phalle Vronique Sanson Csaria Evora Amalia Rodrigus Eva Perron Anas Nin et Joyce Mansour Tamara de Lempicka Sonia Rykiel Marie Laurencin Sonia Delanay Louise Bourgeois Karen Blixen Janet Frame Katherine Mansfield Leonor Fini Catherine Pozzi Louise Weiss Lucie Aubrac Vieira da Silva ( peintre du Portugal ) Amelia Errhart ( aviatrice des USA ) Josphine Baker Gertude Stein Pola Negri Henrietta Leavitt ( astronomie USA) Nadia Boulanger (musicologue ) Susan Lenglen ( tennis ) - Camille Claudel Georgia OKeeffe ( artiste USA ) Isabelle Carr Lou Andras Salom ( crivain ) Elisabeth Blackwell (mdecin) Elise Deroche ( aviatrice franaise ) Isadora Duncan Selma Lagerlf ( crivain sudois ) Danny (chanteuse )

560

Clara Morgane Kate Moss - Naomi Campbell Adriana Karembeu Taslima Nasreen ( crivain ) La Cicciolina Corazon Aquino Nelly Sachs ( crivain ) Albertine Sarrazin Franoise Hardy Valentina Terechkova (spationaute russe) Nina Hagen Lady DI Angela Davis Violeta Parra Gisle Halimi Djamila Boupacha Hannah Arendt Pearl Buck Sarojini Naidu ( potesse dInde ) Elsa Morante Anne Franck Mahalia Jackson Gabriela Mistral Edith Stein Berty Albrecht Carson Mac Cullers Milena Jesenka Ursula Andres Daphn du Maurier - Edith Cresson Dora dIstria Teuta Anna Oxa Elisa Dushku Luisa Xhuvani Vae Zela Inva Mula Tinka Kurti - Musine Kokalari Tefta Tashko Koco Maria Kraja Nexhmije Pagarusha Elsa Lila Margarita Xhepa etj.

561

562

NJ DOSJE LETRARE MBI VEPRN GLOBALE T AUTORIT

I.) Kush sht Sknder Sherifi? II.) Si jan pritur, komentuar e analizuar veprat e ktij autori nga shtypi, autort dhe kritika profesionale e Europs frankofone ? Sipas dshirs t shprehur nga vet autori, Lexuesi shqiptar e ka n dispozicion, si shtes t librit LOVE kt dosje letrare e ndar n dy pjes: 1. Parathniet kryesore t shkruara nga disa Autor t famshm ose Personalitete t njohura frankofon dhe shqiptar. Pra, i keni 6 shkrimtar prestigjioz frankofon, belg dhe francez dhe 4 shqiptar me C.V. t tyre personale. 2. Disa fragmente nga Shtypi evropian frankofon. Mendimet e Gazetarve evropian mbi veprn e autorit. Pra, i keni 22 opinione nga Europa frankofone, dhe 2 nga shqiptart.

563

1. PRSHTYPJE NGA LEXIMI I: ATELJES S NDRRAVE

Versioni i par i Librit i propozuar n vitin 1989 n Paris nga Jean BRETON Shohim n kt liber, por n mnyr t demultiplikuar, psikologjin dhe sfondin anarkist, popullor e zhargonor la francez dhe totalisht t lir e t shfrenuar q kishim te vepra e mparshme e tij : Oksigjeni . Kemi nj Poet antikonformist, por besnik ndaj disa traditave ; nj belgofranko-shqiptar me nj identitet t fragmentuar, t atomizuar; nj terrorrist i ndjenjave; nj Tip ultra cool-i qet por me plot ethe, q bredh npr bot, dhe vendos kuriozitetin e tij gjithkund.Jam nj Njeri jasht normave dhe kufijve thot ai vet n nj poezi! Thuajse i lindur me nj oreks llups t ujkut dhe me nj vitalitet gjigant, Poeti, sikur Daniel BIGA i trbuar, i ushqyer me muzik Pop, me literature Beatnike, ndrron q ta shpik nj gjuh sensuale dhe mistike, si e pohon ai vet, n Tekstin e tij t famshm: Testamenti i nj Poeti. Pra jemi para Deliriumit t Dashuris n t gjitha fushat e mundshme, para Etjes t pafundme t Njohuris, dshira pr t ditur dhe prfshij gjithka mbi kt Bot, por me nj Qeshje madhshtore, e nj Humor befasues brenda disa momentve Dshprimi. Si thot ai vet : Humori ishte Goma e shpetimit nga Drama . Kemi ktu nj Fantazi totalisht t thurrur; Jam nj Artist i konektuar me Alfabetin elementar ! nj Ekzibicionizm talls, nj Individualizm plot gjallri e hare. Gjindemi si Lexues para nj mori ose lum informatash reale ose t deformuara, tituj nga aktualiteti i lajmeve t prditshme, gjithfar referencash mbi botn e 564

Filmit, Reklames, ose Letersis, t shprehura me nj stil gati t trilerit policor (Thriller) brenda nj sfondi fantastik e popullor i ndezur dhe i usqhqyar nga prdorimi i argotishts slang franceze pr ti provokuar ose zgjuar Lexuesit nga apatia e tyre. Kemi plot lojra fjalsh, tipe slogansh, proverbash, nga m t rafinuarat e deri t m vulgaret, me nj miskim t plot zhandrash e nivelsh gjuhsore, t praktikuara qllimisht nga Autori. Duke e pasur para syve ndrrn ultra ambicioze t Shkrimatarit, si e shpreh ai vet: Dua me e ringjall Epopen Homerike! dhe pas disa faqeve thot prap: Jam ithtar i Artit apokaliptik! Koh pas kohe vrehet q nj lloj megalomanie e shoqron melankolin, mos pikllimin vetmues t Poetit. Margjinaliteti sht Fati yt ! thot ai. N fakt, ballafaqohet me ndjenja e humore mjaft t lvizshme dhe kontradiktore. Delikatesa romantike e Poetit, por edhe hovi i tij pr t qen libertin dhe pak shejtan. Dshira e tij pr tia ofruar Njerzimit si thot ai vet : Aktin ose Veprimin puro dhe gratis ndrra e tij, pr ta shndruar Botn me artin, shpirtmadhsin, mirsin dhe erotizmin e gjeneralizuar. Autori e trajton vetn si Personazh t Poezis s tij: pasi q ai flet direkt me Jane Birkin Juliette Binoche ose Isabelen e Kastijes. Duhet theksuar nj proliksitet, nj grumbullim informatash t ardhura nga do fush, nj shpejtsi n mnyrn e t shkruarit, q na rikujton nganjher, Poetin belg Robert Goffin. Interesohet dhe e trheq e pa imagjinueshmja, e thot t vrtetn, e przier, e parafrazon ose e shpik. Poetit i duket vetja i afrt me botn e Breughel-in dhe Fellini-n, porse n disa raste na paraqitet si Pedagog i Bufonris ndrkombtare, ose nganjher edhe si : Pornokrat social i ironis, talljes, dhe etjes ndaj Jets!. Disa grindje ose mosmarrveshje dashurie t prjetuara jan t ndrfutura n udhtimet e pafundme t imagjinats poetike 565

Mbi kt rrmuj t papar, Autori e prpunon dhe e miskon gjuhn e tij Post-Moderniste. N t mund t korren t gjitha imazhet e Bots, n nj Liri t dehur, nj Automatizm, nj przierje, nj montazhe q gufon me vrull, nga nj miksim Pulssh koshiente, por m tepr subkoshiente. Anarkia sht vetm nj klithm Dashurie dhe Lumturia sht nj Hold-Up i prhershm! Okay Vargu i Skender Sherifit sht me brirth, zhvillohet n t gjitha drejtimet, Rima e tij sht ultra e pasur, sikur n Kngt poetike t Autorve francez, dhe Ritmika me ngjyra BLUES por shpesh her edhe ROCK. Dhe mbi t gjitha kto, kemi plot Thirrje klandestine q ua br Poeti, dhe aty-ktu disa Kujtime Fminore, ndoshta t vrteta, t hulumtuara dhe t zhveshura deri n Palc. Mir po ku e ka qllimin prfundimtar gjith ky delirium global? Autori na thot: Dashuria e Krijimtaria jan programi i tij kryesor n Jet, vlerat baz. Dhe pastaj na i ofron si dshmi, Poezit e tij sublime ose ordinere me mendurit e tyre, dhe provokimet befasuese, nganjher edhe ngacmimet, ngase ngelet aty-ktu dhe faza e Dyshimit mbi Jeten dhe Fatin Njerzor? Tani t gjitha kto elemente na dhurojn m n fund, nj vepr totalisht jasht normave ekzistuese, tepr t fuqishme, estetikisht e bukur, dhe e prsosur, por nganjher dhe mjaft irituese me prdorimin e disa familjariteve t zakonshme. Por kemi nj vepr krejt atipike, origjinale, e ushqyer me nj imagjinat eksepcionale, dhe nj energji e gjallri t jashtzakonshme. Paris, me 5 shtator 1989 - nga Jean BRETON

566

Shnim mbi autorin : Jean Breton ka lindur n 1930 n Avignon t Francs. Poet francez, animator e kritik letrar, sht themeluesi i Revists t par t famshme demokratike, pr nga mimi i saj, i Poezis bashkkohore franceze : POEZIE 1 e botuar n format libri xhepi, edhe themelues i Shtpis Botuese franceze t specializuar n Poezi : editions SaintGermain-des-Prs n Paris. Esht vet autor i disa librave mePoezi pr t cilat ka fituar edhe mime, si pr shembull te veprat e tij m t njohura: Poezi pr t jetuar dhe Manifesti i Njeriut ordiner i botuar n vitin 1964 te Botimet Franceze : ditons -La Table Ronde

567

2. Fragment nga shkrimi i par i Pierre Seghers-it drguar autorit n vitin 1976, i cili pastaj ka shrbyer si parathnie e librit : Oksigjeni i botuar n Paris, n vitin 1984 ( botimet: SaintGermain-des-Prs )
Poet, oh mik i panjohur nga un, ja ku jam ! I kam lexuar Poezit tua. Ato krsasin sikur Buka koreart mbi dhmb ! Nuk gjendem pr momentin n Paris, por n Bjeshkt e Provancs, dhe m ka kapur uria Po ! Realizm i egr, Sy ujku, absurd, prbuzje, ironi, por plot force e nerv. Nj mnyr e t shkruarit pa dhjamosje, si nj far ereksioni poetik i Gjuhs. Dika q t zgjon shqisat pesh dhe prpjet, si thoshte shpesh here Motra ime ! Ah, far Shqiptari i uditshm, ky Tip !sht fovist sikur n Tablot e famshme t MATISIT, ato t fillimit t tij, bashk me VLAMINKUN dhe nga nj here, aq ndrrimtar, misterioz dhe magjik, si n Tablot e mrekullueshme t Paul DELVOS. Befasi totale, dika krejt e papritur, q po m zbret ktu, ndrkoh q Nata po fle thell, dhe un po i shkruaj, duke i kaprcyer ato 72 vitet e mia, me Syrin e Aparatit t matjes termonukleare GEIGER. Atyre q jan tepr t but, por q kan dika minimale, ju themi: Kurajo, Burra, mos u ligshtoni! Kurse ti, ke brum, fuqi tjetr. Je Poet i vrtet, i kthjellt sikur Uj burimi nj evidence e gjall, me plot Temperament ! Vetm n do 10 vjet, mund ti takojsh dy Tipa t till ! E kalova nj or duke lexuar shqiptarin Skender Sherifin. Nj emr q nuk do ta harroj kurr Shum faleminderit ! E ndiej vetn jashtzakonisht t lumtur. Fal Zotit q m n fund, na doli dikush nga e prditshmja, nga Rutina e Njerzve ordiner. Provanc FRANC 1976, Pierre Seghers 568

Shnim mbi autorin : Poet dhe Botues super i njohur francez i lindur n Paris n vitin 1906, i cili ka ndruar jet n Crteil, me 4 nntor 1987. Autor i disa veprave personale me poezi, dhe i disa antologjive t Poezis franceze. Laureat i dy mimeve prestigjioze : Prix Guillaume Apollinaire n vitin 1959 dhe Prix Paul Czanne n vitin 1960. Merret kompletisht me Poezin dhe botimin e saj prej nga viti 1938, duke krijuar disa Revista Letrare dhe sidomos Shtpin e tij Botuese t famshme : ditions Pierre Seghers ku i ka botuar thuaja gjith Poetet kryesor t Bots, dhe nj ndr ta edhe Migjenin n vitin 1965. Me siguri, Botuesi m i madh i Poezis, si tip meceni, n Franc, dhe ndoshta n krejt Europ. Krijon pastaj koleksionin prestigjioz mbi autort referencial t Poezis n format xhepi: Potes daujourdhui ku figurojn prej numrit 1 me Paul Eluard-in e deri n numrin e fundit 270 q mbyllet me Jude Stefan, t gjith Poett e mdhnj botror.Themelon pastaj me ndihmn e mikut t tij, Jacques Chirac n Paris,Kryetari i Bashksis s Parisit gjat 20 vitve ( vet adhurues e lexues i Poezis ) Shtpin e Poezis ( La Maison de la Posie, au Forum des Halles Paris ) n vitin 1983. Antar i Rezistencs franceze kundr okupimit nazist gjerman prej nga fillimi i lufts n vitin 1940. Mik i ngusht i Paul Eluard, Louis Aragon, Claude Lvy Strauss, Fernand Braudel, e t gjitha figurave t mdha t Kultures franceze. Poashtu edhe mik personal dhe gati bab shpirtror i autorit n Paris prej vitit 1976

569

3. I.) NJ MENDIM MBI LIBRIN : OKSIGJENI nga Jacques IZOARD

Poezi q i gris faqet e librit, dhe shprdan njmij urime dhe mallkime n katr ant e Gjithsis. Poezi q jan kujtesa e gjithsis t caplyer, plagosur, lenduar. Bujari, fisnikri e prndjekur, e coptuar, pa asnj Kufi ! Skender Sherifi nuk i thot kurr Derrit, daj dhe nuk e an fare kokn, pr normat dhe sjelljet e matura n Jetn e prditshme, sepse sht Zhiv, i paprmbajtshm. Ndoshta sht thjesht nj Kalimtar! Si mund t mos jesh i ndjeshm ndaj vrulleve t tij t rrmbyer, fjalve q i thot tro e aq ashpr ? Zemrimi i tij, me at fuqi poetike, shprthen tronditshm. Dhembshurin e ka shum prekse ! Ai nuk shkruan m kot : Jam Djali plangprishs i Dashuris dhe i Paqs ! SHQIPRIN e ka mburoj, trev Lumturie. Gjuha e tij na shpie nga Praga n Grenad, Paris, Londr, Firenze e Bruksel. Sepse, ai i kaprcen hareshm kufijt. Poezi me nj shkrim t shpejt si vetima, flokprishur, e shastisur, ku Humori mizor i egr ndesh Talljen e frenuar, prqeshjen m t papritur, ose POP-ARTIN m marramends Por Arusha e madhe dhe vezullimi i saj magjik, nuk jan fort larg! Me nj gjuh konkrete t qndisur me YJE q bien, ose METEOR kalimtar. Me Fjalt e tij aq t gjalla, Skender Sherifi provon t jetoj, mson dika nga Jeta, dhe na i hap Kraht! fragment nga parathnia e Oksigjenit Paris 1984 Jacques Izoard

570

II. ) DY FJAL MBI LIBRIN: PASION - nga Jacques IZOARD Pasioni i fjalve, pasioni i poezis, pasioni i do gjje q lviz, q gjallron, do gj q ia organizon Gjuhs nj Festim gjigant. Ja pra disa fjal, pr ta celebruar si e meriton veprn e Skender Sherifit n gjitha variantet e saj ! Tmerrsisht emocionues ky vullnet i Autorit pr t thane gjithka, pr ti hallakatur me nj gjallri e guxim t rrall Jett tona t prgjumura dhe monotonisht t qeta. Poezia e Sherifit e ka ngyren e Fabrikes s tij, me nj Stil t shkruarit unik e personal, dhe me nj Univers tepr origjinal. Tekstet e tij nuk i prgjajn askujt tjetr! Jan t brumosura me nj humanitet t rrall. Urgjenca ekstreme e tij, pr ti shprehur t gjitha gjrat e mundshme t ksaj Bote, dhe pr ti kundrshtuar pastaj me mjeshtrin e tij, krijon te Lexuesi mrekulli t vrteta. Autori e on Artin e tij Barok deri n pafundsin e mundshme. Ky FESTIVAL poetik, ekstatik dhe ngacmues e lufton frontalisht Arsyen ton t ftoht. Fjalt e tij teleskopohen n traditen puro Rabelezjane (e autorit francez klasik t mirnjohur : Franois Rabelais) dhe disa vargje t mprehtazi sikur Thikat kirurgjikale na zhytin n nj Mendim tepr t thell. Mezi dola apo shptova nga nj Kom e rnd dhe e gjat, n mesin e t mendurve! Pasuri e madhe dhe thirrje solemne e Autorit n Revolucionin e ideve, dhe t Rebelizmit poetik t prjetshm. Sknderi e rishkruan Historin n mnyren e vet, nj histori me plot Referenca, dhe q tregon nj Kultur t gjer gjenerale t nivelit eksepcional. T duket se kto Tekste i ka konceptuar n nj gjendje speciale, hipnotike. Sepse Poezia e tij, n nj Dehje sublime dhe t lumtur, nuk fal asgj dhe asknd ! Por e celebron Jetn dhe Poezin si ART suprem i ksaj Bote njerzore !

571

fragment nga parathnia e Pasionit Onufri 2003 Jacques Izoard Shnim mbi autorin : Jacques Izoard, n 3 poett m t mdhenj t Belgjiks, ka lindur n Lige n vitin 1936 dhe ka ndruar jet n vitin 2008. Poet me reputacion t konsoliduar internacional, sht autor i 60 veprave me Poezi dhe Ese, dhe ka fituar disa mime prestigjioze, sikur : Prix Stphane Mallarm n vitin 1979, dhe Prix Triennal de Posie, n vitin 2001, q ia dhuron zyrtarisht do 3 vjet shteti belg nj Poeti t madh t vendit. T njejtin vit fiton edhe mimin Max Jacob t Poezis n Franc. Animator i jets poetike n qytetin e Liezhs n Belgjik. Themelues i nj Reviste poetike dhe nj shtpije botuese t Poezis me mjete modeste, por q gzonte respekt dhe autoritet n meset letrare. N vitin 2006: botimet franceze : ditions de la Diffrence, si shenj homazhi ndaj talentit t tij, ia ribotojn n Paris veprn e tij komplete n 2 volume t mdha Mik personal dhe besnik i autorit prej vitit 1980, ku ka ardhur pr tia prezentuar ai vet para publikut belg, gjat nj Promovimi n Bruksel, veprn e par t tij me poezi, e botuar n Paris me titullin:Dikund, dikush!

572

4. LUFT E MADHE ME KODEKSIN POETIK nga Patrice Delbourg

N fillim t leximit t kap nj fare tensioni dikund afr arkut. Nj lloj krize fjalsh q deporton gradualisht n rrethinat e zemres. Pu Poetik i vrtet i t gjitha shqisave njerzore ! Rebelizem, revolucion q smbaron kurr, ngaq ska filluar kurr. Boksier poetik i hijeve, Ushtar i palodhshem i ekstremeve ( okay, po deri ku ? ) Sknder Sherifi me alivanosjet, pulsionet dhe instinktet e tij, i godet harrnat e realitetit ton tragjik, dhe i ven n dukje fshehtsit e prditshmris ton t coptuar dhe t mjer. Me nj stil t nj Boksieri me uperkute poetike, Autori krijon nj zhurm t madhe n Leksikun letrar, nj luft t pafund kundr kodeksit (ADN) poetik t njohur! Pastaj lexuesi peson disa goditje poetike t fuqishme n Plexus, dhe bie n kaos ( K.O t boksit ) shum koh pasi e ka mbaruar leximin e librit t tij. Gjindemi para nj Deliriumi t shenjt dhe shkatrrues, q shkakton nj Shkundje t fort dhe t panjohur, n atmosferat dhe klimat tona t zbutura. Nj kryqzim poetik me nj ngjyr t kuqe shprthyese, nj Fest gjigante antropofagjike q na djeg pr shum stin, Trupat dhe Mishrat ton m intim. Faleminderit shum, oh Satan!Skender Sherifi e grith Utopin deri n Palc. Kshtu q n do poezi t tij, rrjedhin pastaj Perla orgazmike q na zn frymen. N universin e tij, tejkalohet do gj, deri edhe n vetmin dhe harresen. M n fund, vetm mbijeton STILI magjik, i mrekullueshem, i cili ia del Notit njerzor me shum madhshti dhe dinjitet, ngase sht i pastruar nga do gj e kot Toksore. Okay ! po ather si ushqehet gjith kjo humner dshprimi? Vetm me zjarrin e Fjales, me magnetizmin hyjnor t Imagjinates, me dritn sublime t Poezis pra, gjith kto, 573

i bjn shoqri Autorit deri t nesrmen madje edhe nga dita e n tjetrn, deri n Apokalipsin e fundit. Fatkeqsisht nuk njohim asgj nga Shqipria, prve mbretit Zog, Enver Hoxhs, dhe prozs s Ismail Kadares. Por tani, do ta dim pr gjithmon se nj Poet i superfuqishm, dhe me nj entuziazem lirik t pashoq, Sknder Sherifi ua vjedh Fjalve t Njerzimit, urgjencn dhe nektarin e tyre t fshehur. Korrik 2004 Paris - nga Patrice Delbourg Parathnie pr librin PASSION - i botuar te Onufri n Tiran Shnim mbi autorin : Poet dhe Romancier francez i lindur n vitin 1949. Autor i 30 librave t cilat jan vlersuar si nj kontribut i madh pr poezin moderne franceze, pasi q n shenj homazhe, botimet : Le Castor Astral ia kan ribotuar veprn komplete. sht me siguri n 5 Poett m origjinal q mund ti ket Franca aktualisht. Ka fituar mimin prestigjioz : Guillaume Apollinaire n vitin 1996. sht antar i Akademis Alphonse Allais, bashkpunon n emisionet e Radionit francez super elitar e intelektual:France Culture dhe mban kronika t rregullta n shtypin francez.

574

5. KY SHT PRA PASIONI! nga Jean-Marie PIEMME

Skender Sherifi i dashuron fjalt, madje kjo shprehje sht prap e zbeht Fjalt e ojn n fakt deri n Orgazmkrijon nj Fest fjalsh absolutisht t paimagjinueshme, nj Orgji t shenjt poetike. Me autorin, t gjitha Fjalt dashurohen njra me tjetren, dhe krijojn pastaj nj Show fishekzjarresh gjigant. Bota e tij na lejon t shohim aq shum gjra, por t shoqruara me Humor. Sepse luan mjeshtrisht me Sensin e gjrave, dhe nga njher disa Fjal apo Fraza, q logjikisht e kan nj kuptim preciz sipas Fjalorit francez me magjin e papar t Skender Sherifit, na thon dika krejt t re, dhe tepr t uditshme. Ky Autor krijon Poezi me gjithka ! Sepse do gj, do element, edhe m i vogli, apo ordineri, q mund t na duket i kot, mund t hyn pa problem, pr tu integruar n Botn poetike dhe n Lojn ose Valln e vargjeve t Poetit. Sipas Autorit dhe me shum t drejt: Poezia krijohet kudo dhe si do sepse Gjuha, fryma poetike shpirtrore jan kudo n Shtpin e tyre, totalisht t lir. Nuk kan fare nevoj pr nondi Ftes zyrtare, pr ti lejuar t krijojn ! Kshtu pra me kt logjik intuitive t prjetuar e t improvizuar, Skender Sherifi e prqafon Botn n majn e Pends s tij.Punon n fakt mbi Materjen njerzore, mbi Jetn reale, e absolutisht jo, npr Laboratoriume fiktive dhe artificiale t mbyllura, pr t provuar eksperimente formale t zbrazta. Prej nga autori i famshm James JOYCE e m pas, problematika e kuptimit, e ka modifikuar trsisht ARTIN MODERN !Dhe Tekstet e Sherifit e ilustrojn m s miri kt afirmim, sepse ato lirojn te Lexuesi disa flukse, apo val kuptimesh n nivele t ndryshme, por kurrsesi nj Kuptim unik, preciz, global apo 575

gjeneral. N fakt, kuptimi, apo sensi i Tekstit gjndet brenda vet materjes t Fjalve t tij, brenda Stilit t shkruajturit, Ritmit e Muzikalitetit t fjalive, t rimave, dhe prmes asaj mjeshtrie subtile dhe t fuqishme me t cilen Autori i shpreh gjrat. Pastaj kur t gjitha kto vendosen dhe grumbullohen s bashku, brenda nj alkimie mjaft misterioze, natyrisht q e ndezin flak imagjinaten e Lexuesit! Nuk mundet askush ti rezistoj Teksteve t Skenderit, dhe aq m pak ti mbizotroj. Ato Poezi na shrbejn si Pasqyr, si Trampolin pr tu zhytur brenda vets, dhe brenda Bots. Sa her q zhytesh dhe nxerr Kokn prej Oqeanit Sherifian: del dtyrimisht me nj prshtypje dhe sensacion t ri, dhe t papritur. Sepse te Autori: gjuha poetike e tij refuzon kategorikisht t dorzohet para soveranitetit t Bots reale ! Kjo e nnkupton lirin absolute t Artistit Ndoshta ktu qndron definicioni i Poetit t vrtet: nj Tip unik dhe i pa mposhtur, q e kundrshton rendin barbar e banal t ksaj Bote rutinore, me regullimin magjik t Fjalve t tij! Bruxelles, me 14 korrik 2004 - nga Jean-Marie Piemme Parathnie pr librin:PASSION i botuar te Onufri n Tiran Shnim mbi autorin: Dramaturg, shkrimtar belg i lindur n vitin 1944 n Seraing. Autor i 40 librave ( tekste pr skenn e teatrit - t botuara te Botimet franceze t njohura : Actes-Sud, Mdianes, Discalies, dhe botimet belge Lansman ) i luajtur kudo nper skenat frankofone evropiane, dhe i konsideruar prej nga viti 1986, ku e ka botuar dramn e tij t par, si Autori dramatik m i njohur i Belgjiks gjat ktyre 25 viteve t fundit. Ka studiuar Letrsin franceze n Universitetin belg n Lige, dhe pastaj Teatrin n Universitetin e famshm t Sorbons 576

n Paris. Ka themeluar me shokt e tij, Teatrin e mirnjohur t Brukselit : Thtre Varia. Profesor n shkollen super t njohur belge t Brukselit pr film dhe teatr: INSAS dhe po ashtu edhe n Shkolln e Lart t Teatrit La Manufacture t Lauzans n Zvicr. Ka fituar disa mime prestigjioze sikur: 1990 mimi Trienal i Teatrit belg ( do 3 vjet Qeveria belge ia dhuron solemnisht minin e vet, nj personaliteti t madh artistik i Shetit, n fushn e vet specifike: Teatr Poezi Roman Film Muzik Balet Piktur, etj ) 1992 mimi i talentit t ri : nga shoqata e autorve e kompozitorve francez SACD 1994 mimi vjetor i R.F.I ( Radio Franc International ) pr dramn e tij : T fortit dhe t dobtit .

577

6. REAGIM MBI LIBRIN PASSION nga Jean-Pierre VERHEGGEN

Skender Sherifi: tagr foljor, anarkist i thurrrur, ndrrimtar i hallakatur, i cili imagjinon ta zavendsojn Leninin me Lenonin n Kremlin. Nihilist, Humanist, Utopist, Antifashist (sht minimumi pr kto Kohra aq t orroditura !) Surfr humoristik q rrshqet i hipnotizuar, mbi Valn gjigante dhe t furishme t vargjeve muzikore nga njher n formn e Rap-it, dhe n disa raste,si nj fare strpikje, ose ejakulacioni vargjesh, me shkronja t mdha, efekte dhe mish-mashe nga m t uditshmet. Specialist i t gjitha zhargonve argotike t haneve, kafeve, e bareve Poet i krisur erotiko-logoreik, q derdhet pa kursim n nj Prrua fjalsh dhe q shkruan sipas formulimit t tij : sikur nj Printer kompjuteri, kur ti ndezet nondi buton. Stil pulsional, instiktiv, fizik, sensorial Autor profilaktik q favorizon ardhjen e qumshtit (te Lehona) t Femrat shtatzn dhe auto-masturbimin e Bananeve. Skender Sherifi gjndet n t gjitha kto shina, por edhe n plot t tjera Do ti zbuloni n kt vepr atipike, t gjitha Pasionet e Autorit, dhe sidomos dashurin tij pr botn kinematografike: in nomine Patri e Fellini, e Spritu Sanctus amen! , pr Femrat natyrisht, pr Parqet publike dhe Kafenet e Brukselit, ankthet e tij t Krokodilit, revoltat adoleshente, brimtat, zhurmat, ekstazat, e deliriumet q shprehn vetm npr Titujt e Teksteve, q jan Poezi n veti sic e kemi pr shembull : Internationalja e idiotsis Planetare n rangun e Parakalimeve ushtarake! Ashtu pra, si ua rekomandon vet Autori : o t nderuar Lexues Ndryshoni horizontet e juaja, si i ndrroni Perdet e Shtpis, dhe varni Fantazmet e juaja n Balkonin e nj Lordi tAnglis ! Aloo aloo Kosova aloo, 578

Shqipria a jeni aty ? Aloo Si i keni punt ? A jeni ende n linj spo ju dgjoj qart? Bravo pr kt Poet, dhe pirolla u qoft ! Na sillni nj Raki e dy Ouzo, ju lutemi se jemi jashtzakonisht mir! Po juve si jeni? Prfekt Gzohemi Tani pra po u them lamtumir, dhe po ua l amanet q ta lexoni kt vepr urgjentisht lexone, shumzone, demultiplikone, zhytuni kmb e krye deri n fundin e ksaj Poezie, laguni si duhet me t, merrne nj val t vrullshme n surat sepse, ia vlen o Miq, dhe e meritoni plotsisht! Bruksel, korrik 2004 - nga Jean-Pierre Verheggen Parathnie pr librin PASSION i botuar te Onufri n Tiran Shnim mbi autorin: Poet i madh belg i lindur n Gembloux n vitin 1942. Autor i 25 veprave me Poezi, t botuara n shumicen e rasteve t Shtpit e mdha franceze botuese sikur : Christian Bourgois La Diffrence dhe prej vitit 2001, sht ndr t rrallt autor belg, q gzon privilegjin me qen i botuar te Botimet prestigjioze t Parisit GALLIMARD Kjo dshmon mbi vlern e ktij autori, q sht me siguri ndoshta Poeti m original e atipik q ka Belgjika n kto vitet e fundit. N vitet 1970 ka bashkpunuar me Revistn e njohur historike t avanguards radikale t Poezis T. X. T. me zotin Christian Prigent. N vitin 1995 e fiton n Franc : mimin e madh t Humorit t Zi pr krejt veprn e tij eksperimentale. Dhe n vitin 2009 : libri i tij LOral e Hardy adaptohet dhe inskenohet n nj teatr t Parisit nga dramaturgu dhe regjisori i njohur francez, Jacques Bonnaf, dhe e fiton at vit mimin prestigjioz vjetor t Molierit pr spektaklin m t mire t vitit 2009 n kategorin e tij.

579

7. REAGIM SPONTAN - nga Jusuf VRIONI

I dashuri mik! sht fat i madh, q po na jepet rasti, q t takohemi ktu n Shqipri, sepse me t than t drejtn : prej nga momenti q ti kam lexuar t gjitha shkrimet e tua, dhe sidomos Poezit e Pasionit po t shoh dtyrimisht me nj Sy tjetr ! M duhet q ta pohoj, mik i nderuar, q pas atij leximi, e ndiej tani vetn mjaft i tronditur, i shokuar, i destabilizuar nga origjinaliteti dhe pasuria e bots poetike tnde, si me pas marr nj goditje t fuqishme n Stomak, sa q ende tani nuk kam ardhur krejt n vete ! Ah, far pasurie marramendse Ka aq shum elemente n kt libr q nuk kam arrit ti kuptoj e ti prkufizoj, por megjith at, m dukt q e kam kapur intuitivisht logjikn krijuese tnde, vijn drejtuese gjenerale t veprs. Tani, mbi kt vrujim ose gullfim idesh q ma rikujton deri dikund Surrealizmin, n periudhn e tij t shkrimit automatik, pakz edhe Dadaizmin, ose Patafizikn e Raymond Queneau-s, ngase te ti, shprthejn lloj-lloj shpikjesh poetike e gjuhsore plus duke shtuar edhe prdorimin ose insertet e guximshme, t aq shum shprehjeve t formuluara, n disa gjuh dhe muzikalitete t huaja Pra t gjitha kto rindrtojn s bashku brenda nj Vepre : nj tip KULL BABELI E POEZIS MODERNE FUTURISTE t shekullit t ardhshm. Un besoj q Poezia e jote ka me e ndezur kuriozitetin e shum Studiusve, dhe me shkaktuar interesim t madh t Specialistat e Poezis, n t ardhmen. Sidomos me mnyren e t shkruarit tnd, me at koncept dhe stil unik q ke, do t stimulohen shum krkues, analista e kritik letrar q i trheq Futurimzi, lvizjet dhe evolucionet e ardhshme. Sepse n fakt POEZIA e jote paralajmron, prefiguron ose parashikon mnyren 580

e t shkruarit poetik t shekullit 21 ! Je tepr origjinal dhe avanguardist ! sht minimumi pr t than dhe aq evidente: se je tepr i veant, dhe q dallohesh nga t gjith tjert, pa pik dyshimi. Literatura e jote prdor aq shum ideja, ndjenja, gjuh t huaja dhe nivele gjuhsore brenda frngjishts, me nj mori referencash t pafund n t gjitha fushat e dituris Kshtu q ky fakt dhe ky realitet, implikon te do Lexues normal, i cili pretendon ta kuptojn dhe shijojn minimalisht veprn tnde: q ta ket nj bagazh gjuhsor dhe kultural mjaft t konsoliduar, nj horizont artistik t gjr multikultural, dhe nj njohuri t thell e t gjitha rrymave kryesore t Bots, q kan pasuruar krejt shekullin 20, n fushat e Letrsis, t Filmit, Teatrit, Pikturs dhe t Muziks, dhe specifikisht n Poezin moderne t sodit, duke e parandije edhe zhvillimin e saj n t ardhmn se si ka me u artikulluar gjuha poetike n shekullin 21? Ndrkoh q Libri i yt sht dika krejt unike, q del totalisht nga e zakonshmja. Bile t uroj ngrohtsisht pr kt arritje, sepse me ke habitur! M ka befasuar fakti, q nj shqiptar ka mundur ta imagjinojn e ta shkruajn nj Vepr aq moderne, futuriste, universale, mahnitse dhe tepr e uditshme. Me siguri, q tani e ndien vetn ultra margjinal, totalisht i pa kuptueshm nga t tjert, dhe i fundosur pr sa koh, n vetmin tnde t thell. Por sinqerisht, miku im, problemi sht se Literatura e jote nuk kapet askund, t shpton nga duart, dhe nuk zotrohet, ngase nuk i kemi ende kodet dhe elsat e duhur. Sepse, ti je nj Poet definitivisht jasht do norme dhe kufiri t njohur. Dhe ndoshta nuk je vetm jasht t gjith kufijve Toksor, por edhe Planetar e Kozmik. Por mos u merzit fare Ndrkoh, ka na afron t dyve sot pr sot, sht se Ti sikur Un, e adhurojm gjuhn dhe kulturn franceze prej nga fillimi, por pa e mohuar asnj 581

here, at fare atdhetarizmi spontan t trashguar nga t part ton, dhe besnikrin q kemi ndaj origjins sone shqiptare dhe rrnjve tona t lashta. Tiran, me 6 qrshor 1992 - nga Jusuf Vrioni Ky sht mesazhi dhe prshtypjet q i ka than vet Jusuf Vrioni n emisionin Portret i Sknder Sherifit n T.V.SH 37 minuta, ku ka marr pjes si mik dhe admirator i tij, pr tu shprehur mbi autorin, q u prezentonte pr her t par, para opinionit publik n Shqipri, prmes atij emisioni t veant. Shnim mbi autorin: Jusuf Vrioni ka lindur n Korfuz n vitin 1916 dhe ka vdekur n Paris n vitin 2001, tri vjet pasi q sht emruar si Ambasador i Shqipris n UNESCO n vitin 1998. Vjen nga nj familje e madhe shqiptare, ku disa kan pasur funksione t mdha shtetrore : Ministra, Ambasadora dhe Kryeministra. Kalon rinin e tij n Franc prej vitit 1925 (kur sht n moshn 9 vjeare ) e deri n vitin 1939 (kur sht 23 vjear ) koh gjat t cils kryen gjimnazin n Lyceun e famshm dhe elitar parisian Janson de Sailly dhe studimet e larta n shkollen prestigioze franceze H.E.C. Fatkeqsisht i shtyr nga idealet e tij, kthethet n Shqipri n vitin 1943. Dhe burgoset 13 vite, me akuzat fiktive t spiunazhs n vitin 1947, viktime n fakt e lufts s Klasave dhe deliriumeve staliniane klasike. Lirohet n vitin 1960. Jeton pastaj duke prktyer veprat e Enver Hoxhes dhe t Ismail Kadares n gjuhn frnge, por ngelet anonim ngase i takon klasave armiqsore t regjimit komunist. Jusuf Vrioni sht frankofoni m gjenial q ka pasur n kto 50 vitet e fundit Shqipria, i admiruar nga gjith elita franceze pr finesn e tij frankofone.Prkthyes eksepcional 582

i veprs t Ismail Kadares te Fayard-i, n Paris Ka marr mimin e ptkthyesit m t mire botror n Arles ( Franc ). Ka botuar n vitin 1998 dhe nj libr personale me kujtimet e tij, te botimet franceze : Jean-Claude Latts n Paris.( Mondes effacs. Souvenirs dun Europen. me ndihmn e zotit Eric Faye. Figur super e njohur dhe e respektuar e Bots shqiptare.

583

8. POEZIA KOZMOGONIKE, SHPRTHYESE nga Moikom ZEQO

Poezia e Sknder Sherifit m ka befasuar q n fillim. Kur Globus R. botoi librin e tij t par poetik n shqip me titullin : Ora e Meteorve m 1996, un e shkrova nj esse t shkurtr me vlersim t lart pr kt Poet shqiptar, i natyralizuar n gjuhn universale frnge. Thelbi : sht poet i lindur ! Krejt i veant n shum kuptime, shkatrrues dhe rindrtues, mjeshtr i metaforave, i nj Poezie polisemantike t epoks mondialiste, ku matrica antropologjike ngrihet mbi etnit, dhe kulturat, dhe qytetrimet e klasifikuara n mnyr konvencionale. Poezia e tij t kujton Andr Breton-in, por sidomos Henri Michaux-n, porse natyralisht identifikohet e tij. Krejt e dallueshme, inkandeshente, mitshprthyese, me nj kriticizm aktiv dhe illuminist. Pr poezin e Henri Michaux-s sht thn se ka nj univers, si universi i Kafks, i rishikuar dhe i shkruar nga Swift-i dhe nga Volteri. Kjo I prngjaset fare mire dhe Poetit Sknder Sherifit. Libri i tij i ri poetik : Ateljet e ndrrave , po i botuar n Shqipri nga Globus R. sht sinteza e pjekuris s tij ciclike, nj ikon surrealiste, me motive dhe shkrim dixhital t Shpirtit. Ky libr plotson nj boshllk n poezin shqipe n prgjithsi, krijon nj kuptim t ri t modernitetit poetik, sepse ky modernitet sht me shum i keqkuptuar. Ende mbi Letrsin hierarkike n Shqipri rndon provincializmi arkaik, struktura butaforike me varak t rrem. Kurse moderniteti poetik si universalizm, si proces i kimis shpirtrore dhe figurative: ende i sht shtangur audienca profesionale, e domosdoshme. Ky libr kozmogonik sht ndryshe, kundr ki-poezis, nj revolt emancipimi dhe dlirsimi, n nj kuptimshmri evropiane integruese. 584

Tiran, nntor 2006 - nga Prof.Dr Moikom Zeqo Shnim mbi autorin : Moikom Zeqo ka lindur n Durrs n vitin 1949. Ka diplomuar n Filologji e Letrsi n Universitetin e Tirans n vitin 1971. Pastaj ka studiuar Histori dhe Arkeologji, me studime pasuniversitare n Rom - Athin dhe Washington DC . Ka marr titullin : Doktor i Shkencave. Autor i 62 librave me poezi, romane, ese, studime mbi arkeologjin, historin dhe artin. sht i prkthyar n disa ghuh botrore, dhe sht figure intelektuale dhe artisike e njohur dhe e respektuar n Shqipri.

585

9. I.) PARATHNIE PR LIBRIN :ORA E METEORVE nga Edmond TUPJA

Kam gati tre vjet q e njoh Sknder Sherifin. Kam lexuar, apo m mire prpir dy vllimet poetike q ka botuar n Franc, si edhe dy t tjer, t prfunduar, por fatkeqsisht ende t pabotuar. Kam gati 30 vjet q lexoj poezi shqipe, gati 10 vjet q e prkthej n frngjisht. Jam i bindur q : De Rada, Serembe, Naim Frashri, Ndre Mjeda, Fishta, Migjeni, e Lasgush Poradeci, Esad Mekuli, Ismail Kadare e Dritro Agolli jan t mdhenj, e t paprserithshm. Megjithat lejomni t them dika t pazakont : si ata nuk mund e nuk duhet t shkruhet m. E pra, at frymzim t ri, at mnyr t re t shkruarit n poezin aktuale shqipe, e sjell sot pa asnj dyshim Sknder Sherifi me dy vllimet e tij t shkruara edhe botuara n frngjisht, edhe n shqip: Diku Dikush (1980), dhe Oksigjeni (1984 ). Ai sht shqiptar 24 karat, lindur n familje shqiptare, por i rritur n Belgjik, ku ka bre studime t larta pr letrsi. Pra e ka nj frymzim me rezonanc shqiptare, brenda nj teknike t shkruari bashkkohore prendimore. Nuk sht aspak rastsi q Pierre Seghers, botuesi i famshm i krejt poetve autentik t sotm, dhe poet vet, dhe Jacques Izoard, shkrimtar i mirnjohur, kan patur knaqsin t shkruajn parathnien pr vllimin e tij t dyt (Oksigjeni). Sepse Poezia e Sknder Sherifit sht befasuese. Nga nj varg n tjetrin, Lexuesi has n ide e imazhe t papritura, por q lidhen midis tyre, sipas nj structure intuitive, e t studiuar njkosisht. Shprehja e ktyre ideve dhe ndenjave sht tejet moderne : nj przierje postimpresionizmi, surrealizmi, e modernizmi

586

poetik, prvetsuar nga shpirti i ndjeshm, i stuhishm, talls deri n sarkazm, dhe i dhembshur deri n mallngjimin e poetit. Ndryshe nga Poezia e jon e deritanishme, ku me ndonj prjashtim t kohve t fundit, ecuria e prmbajtjes prcakton formn, figurat, ritmin e tingllimn ; kurse n Poezin e Skenderit ndodh thuajse sistematikisht e kundrta: pra sht forma, shprehja, mnyra e t shkruarit q prcakton ecurin e prmbajtjes. E pra ktu qndron e reja q sjell natyrshm Sknder Sherifi n poezin tone : gjuha, tingulli, ritmi i mbrendshm, organizojn Festn e forcave misterioze t nnvetdijes s errt krijuese q t ndris gjat, n qiellin e pikpyetjeve t shpirtit. Nj poezi e pacip, por edhe kaq njerzore ! Kam gati tre vjet q e lexoj dhe rilexoj poezit e botuara e t pabotuara t Sknder Sherifit. Kam gati tre shekuj q e dua at ! Tirana me 1996 - nga Profesor Edmond Tupja Nj shkrim pr parathnien e librit t par q ka botuar autori n Shqipri:Ora e Meteorve 1996 te botimet Globus R.

587

II). POETI I SHPIRTRAVE PA BENZIN! nga Edmond TUPJA

Ateljet e ndrrave vepr q shnon nj hap t madh dhe t uditshm prpara, i cili m mrekullon dhe m pengon n t njejtn koh. N fakt, m mrekullon, sepse m pengon ose m shqetson, dhe mund t them, se m pengon pr arsye se m mrekullon! Kto 7 Atelje, pra, jan, sikur se e thekson vet Poeti : nj hapsir, nj vend ku mund t ndrrohet, imagjinohet, mendohet, krkohet nj vend i posam ku hulumtohet dhe krijohet Bota e jon imagjinare, nj vend ku do gj sht e mundshme, dhe asnj gj nuk sht e pamundshme, sepse asgj nuk sht e mbyllur ose e ndaluar! Pra n kt Libr: do Atelje i propozon Lexuesit nj Bot unike, krejt t veant, dhe nj eksperienc t paharrueshme. Nj lloj hulumtimi poetik unik, ku poeti thot: jam demultiplikuar, por duke ngelur n thelb, un, n esencn time ! Kto 7 Atelje pra, na ofrojn nj POEZI, e cila prmban Brenda saj, Testamentin poetik t Autorit, i cili mund t rezumohet kshtu: Dashuria e pasionuar, e trbuar, Liria absolute e shenjt, Bota imagjinare dhe Humori aq t lavdruar nga t gjith surrealistat (q mund ta shihni t ilustruar poetikisht nga autori, npr Ateljet 1 3 dhe 5) pastaj kemi Absurditetin e egzistencs Njerzore q e shprehin egzistencialistt si Sartri, Albert Camus, etj ( q figuron n Ateljen N 2 ), kemi pastaj edhe Skenat ordinere t Jets s prditshme, q i kan ushqyer t gjith neorealistt e artit (npr Ateljen N 4) dhe m n fund kemi: Halucinacionin, Dehjen, dhe Djegjen magjike e hipnotike t Fjalve, Orgazmn gjigante ose Vertigji poetik i gjuhs, e cila i bn ball, nga vet fuqia e saj, edhe Prendis ! Pra, nj UTOPI q e ndrrojn gjith Poett 588

e t gjitha vendeve t Bots, n t gjitha kohrat ( ilustrimin e ktij qndrimi e kemi n Ateljet N 6 dhe 7 ). Mirpo, kjo Poezi e Sknder Sherifit i tejkalon t gjitha kto norma ose kufij, sepse ky Poet, sikurse Jean Cocteau ( autori i famshm francez ) dshiron n do mnyr, ta dij deri ku mund t shkohet, deri n far kufiri ultim, nuk mund t kaprcehet, pr t shkuar m larg ? Kto 7 Atelje na ofrojn t gjithve (oh, far surprize!) nj Kng origjinale: mbi Jetn ton t betonuar, mbi Globalizmin e paevitueshm, ose formatimin, uniformizimin e nj Modeli jete universal t imponuar, mbi nj Bot e mendur dhe e shmtuar, ku Njeriu modern i mjeruar bredh n nj absurditet e zbraztsi t pafund, por jo si nj Shpirt i humbur ose i lnduar q zhytet n nj far bredhje poetike e romantike ( si shum Artista t njohur ) kurse Njeriu ordiner bredh mekanikisht, pas asnj objektiv preciz, si nj Robot i programuar, ngase Njeriu i t ardhmes, e ka humbur me koh dhe shpirtin e vet, i ngopur me teknologji dhe me komunikime virtuale. Shpirti sht dtyrimisht i fikur, i mbaruar, ngase nuk sht m i ushqyer, si nj Vetur pa benzin ! E n kt kontekst pra, ky Poet, optimisht i dshpruar tenton n kto 7 Ateljet e ndrrave, t pamundshmen, me nj guxim e nj lodhje t pabesueshme : ai tenton t na ushqej, ne t humburit e ktij Mileniumi futurist, me benzinn e tij poetike dhe magjike. M n fund, nga kto 7 Atelje poetike : na del nj frym, nj oksigjen, nj drit e rrall dhe e fuqishme ! Pra, kt tip drite e kultivon me koh Sknder Sherifi, me mendjen e tij aq kurioze, por edhe t shqetsuar. Ja dy vargje q e ilustrojn filozofin poetike t tij: N artin e Drits, prdorimi i Trupit sht fakultativ, sikurse Stacionet e ndalesave t Autobusve urban ! Oh, i pakapshmi Sknder Sherifi !

589

Tiran, korrik 2003 - nga Profesor Edmond Tupja Shkrim pr parathnie t librit: Ateljet e ndrrave 2003 versioni shqip i Albert Nikolls - botuar te: Globus R.

590

III.) NJ I HALLAKATUR TOTAL I KURTHUAR NGA IMAGJINATA E TIJ E PAFUND! nga Edmond TUPJA
Jam duke e krkuar nj mbiemr, vetm nj Mbiemr, q mundet eventualisht me e prshkruar pr mrekulli Botn dhe Personalitetin aq kompleks t Sknder Sherifit.Ky poet shejtan i papar, por tepr autentik n perversitetin e tij krijues dhe poetik, i pakorruptuar me artin dhe gjuhn e tij, por n t njejtn koh, dhe ultra i thurrur, i oroditur, n ndershmrin e tij krijuese. Krkoj vetm nj dreq mbiemri, q me nj formul e karakterizon kt Njeri ! Dika q mund ti shrbejn si parathnie, si hyrje pr kt vepr : PASSION leximi i t cils, vetm q mundet me t tronditur Trurin, duke t shkaktuar nj vertigj Koke marramends, i pa kontrolluar dhe i padund. Po e krkoj kot, sht kohe e humbur, definitivisht e humbur, se nuk gjendt ajo fjal e plot magjike, q mund t na skjarojn dika mbi veprn. Sepse piknisja e ktij Libri PASSION sht tema thelbsore e : Dashuris ttrbuar q e kan trajtuar krejt Surrealistat. Por tani si mund ta marrish at guxim ta prshkruajsh Dashurin e mendur, jasht do norme e do kufij ? Ngase menduria njerzore psishike, erotike, poetike nuk ka nevoj fare pr nj mbiemr apo nj fjali precise pr t ekzistuar, pr t vazhduar, pr t lulzuar, pr tu frymzuar deri n shkatrimin apo rilindjen e saj. Kurse te Sknder Sherifi, Dashuria e Trbuar me Pendn e tij aq shkatrimtare por n t njjtn koh, edhe rikrijuese, sgjrohet n maksimumin e saj, duke e prqafuar gradualisht krejt Botn toksore, pastaj edhe krejt Universin mbar, brenda nj vorbulli t papar poetik dhe gjuhsor,

591

ku przihen frngjishtja si gjuh baz ( me t gjitha nivelet e saj gjuhsore e stilistike ) bashk me shqipn, anglishtn, gjermanishtn, flamandishtn, italishtn e spanjollishtn, q pr mua tingllon si nj lloj zapingu- ose pultimi gjigant botrash, pr tia ofruar Poetit mundsin pr ta pushtuar e zotruar krejt Botn, me ann e fuqis s gjuhs s tij poetike, duke n kt mnyr unike, edhe mposhtur kohn q po kalon. Por Poeti i yn, a mos sht nondi i krisur total, i cili mendon realisht q e famshmja Kull e Babelit nuk sht vetm nj legjend e bukur, nj utopi ? Sidoqoft : duke vazhduar me jetuar deri n fund, i ushqyer nga imagjinata e tij, duke folur ashtu si ndrron, dhe duke ndrruar ashtu si flet : Sknder Sherifi sht dtyrimisht i tejkaluar dhe i kurthuar nga vetvetja e tij. Dhe pr t dalur nga kjo Kurth : i duhet patjetr ta gjejn n kohrat e ardhshme nj zgjidhje, t gjejn dika tjetr t re, n itinerarin e tij artistik. Duhet q t zhytet n nj aventur t re t shkrimit ose n nj shkrim t ri t aventurs s tij ! Por duke ditur q aventura e tij intime, shpirtrore, njerzore, sht edhe universale, por natyrisht dhe e jona personale. Tirana, me 12 gusht 2004 - nga Profesor Edmond Tupja Skrim pr Librin: PASSION botimet ONUFRI Tiran 2004 Pjes e atyre 8 parathnieve q ka pasur kjo vepr. Shnim mbi autorin: Edmond Tupja sht Profesor i Letrsis franceze moderne t Shekullit 20 n Universitetin e Tirans. Prkthyes i njohur i disa autorve shqiptar n gjuhn frnge, dhe sidomos i veprs t Fatos Kongollit e botuar n Franc. Konsiderohet si frankofoni m i mir n Shqipri, si pas ardhs i Jusuf Vrionit. Vepron edhe si gazetar, kritik npr 592

mediat shqiptare ( shtyp dhe televizion ) dhe sht autori i disa veprave personale si : Kujtimet e nj Prkthyesi n kohn e Enver Hoxhs, dhe disa vepra erotike si: 69 variacone ose Tensioni i Lart!

593

10. DY FJAL MBI POEZIN E SHERIFIT nga Albert Nikolla

Kam menduar se e njihja poetin Sknder Sherifi, nga leximet e poezive t tij, t prkthyera n shqip, nga intelektuali brilant i kombit shqiptar : zoti Ibrahim Rugova, dhe t botuara n Prishtin dhe n Tiran. Por isha i gabuar, si ndodh rndom me Njerzit q duke u marr me gazetari, nuk i kan hedhur vetmse nj sy kalimthi superfaqsor krijimtaris s autorit. Pra, duke e prkthyer vllimin poetik : Atelejt e ndrrave, seriozisht kam menduar se ky Njeri, mes miliarda njerzve, kishte qen ndoshta m i panjohur, se nj INDIGJEN i FISEVE ende t pazbuluara t Amazonis n Brazilin e sotm. Njohja me muzn e tij n frngjisht, m tepr se nj shok artistik, mund tju them se ka qen pr mua, nj ridimensionim i gjith koncepteve, mbi mnyren e t shprehurit linguistik e poetik, si matematik e logjiks s komunikimit njerzor. I madhi Jusuf Vrioni, n nj emission kushtuar Poetit n T.V.SH. n qrshor 1992, do ti drehjtohej auditorit shqiptar duke deklaruar: Poezia e Sknder Sherifit parafutet n leximet e shekullit 21. Prefiguron modernitetin e ardhshm.sht nj Poet q u ikn gjrave t prkoshme, dhe rron jasht t gjitha normave. Jo vetm normat Toksore, far na i kap Syri, por ndoshta edhe n prmasa Planetare. Nse do t krkonim nj fraz q do t mund t etiketonte thelbin e poezis t ciln e shkruan ky shqiptaro-belg, besoj q do ti shkonte fraza e Diogjenit : Njeri: njih m pare, vetvetn ! Zhbilirimi i brendsis, nuk sht karakteristik vetm e poezis s Sherifit. Ajo fillon me Baudelaire, Rimbaud, t ciln Jean-Paul Sartri e zbulon dhe e analizon kshtu: Mungesa e jets, n procesin e shkatrrimit t jets bn q shpirti Bodlerian, t 594

cek hapsirat e brendshme gjr n skaje. Kt revolucion e vazhdon n poezin frankofone edhe Sknder Sherifi. Sinqerisht mund tiu them se: prgjat prkthimit t poezive t tij, jo rrall kam menduar, se transkriptimi i shkrimeve Etruske, ndoshta duhet t jet shum m i leht! Gjuha super moderne, elasticiteti poetik, prjetimi vrulltas dhe spontan i momentit poetik, dhe nje koh misterioze, here e nxir nga vuajtja, e here e ndezur nga dashuria, jan karakteristika t poezis s Sknder Sherifit.Sherifi sht nj Migjen i Poezis frankofone ! Bruksel, n vitin 2005 - nga Albert Nikolla Shkrimi i Albert Nikolls, pr librin : Ateljet e ndrrave q e ka prkthyer ai vet n gjuhn shqipe. Libri sht botuar te: GLOBUS R. 2005 Tiran. Shnim mbi autorin:Albert Nikolla ka lindur n Shqipri n vitin 1954. Gazetar, kritik letrar, prkthyes, dhe shkrimtar. Autor i 15 veprave letrare: romane, tregime, ese konsiderohet si nj ndr autort m t talentuar dhe origjinal t gjenerats s tij n Shqipri. Ka prkthyer 2 vepra t autorit: Ateljet e ndrrave n 2005 dhe tani librin: LOVE n vitin 2012 Tiran

595

596

FRAGMENTE NGA SHTYPI EVROPIAN MBI VEPRAT E AUTORIT

Shumica e ktyre fragmentve t shtypit evropian frankofon i komentojn 2 veprat e fillimve t mia letrare, t botuara n Paris: (Dikund Dikush 1980; Oksigjeni 1984, te Botimet: Saint-Germain-des-Prs) dhe vlerson at Antologjin e par q sht botuar n vitin 1980 te botimet: Rilindja n Prishtin n 4 gjuht ndrkombtare, me nj tirazh 3000 kopje (n anglisht gjermanisht- spanjisht dhe frngjisht) me titullin: Dega e Piklluar La Solitude dune Branche Poezia shqiptare n Jugosllavi, ku figuronin 20 Poett m t mire shqiptar t ish-Jugosllavis (shumica nga Kosova, dhe disa nga Maqedonia dhe Mali i Zi). Pra ktu mund t konstatoni, se si ka reaguar shtypi frankofon ndaj krijimtaris t autorit,prej nga fillimi zyrtar i saj, n Paris dhe n Bruksel?

597

1. FEMME DAUJOURDHUI revist javore n Belgjik Prkthyesi ultra delikat, ia l rradhn tani Poetit q lodron n Mbretrin e Fantazis s tij, me nj afsh frymzimi t papar, duke i theksuar nganjhers teprmi efektet gjuhsore argotike n poezin e tij. Megjith at, nj fuqi emocionale autentike, nj mallngjim, melankoli e pasionuar ngrihet dhe mbinoton m n fund, mbi atmosferat e njohura t Bots normale, dhe Jets ordinere, me disa marifete pak t sforcuara. 16 / 09 / 1980, Francine GHYSEN 2. MARIE CLAIRE - revist mujore internacionale n Europn frankofone Poet dhe Prkthyes, Sknder Sherifi i ka mbledhur n kt Antologji poetike, disa tekste nga Poezia bashkkohore e Autorve shqiptar t Jugosllavis, duke i adaptuar me mjeshtri n gjuhn frnge. Ky prkthim sht aq i gjetur,mendje holl, sa q askund nuk vrehet gjat leximit q jan Poezi t prkthyra. Do t thoja se jan origjinale e t shkruara direkt n gjuhn frnge! Kurse n lidhje me veprn e tij personale: Dikund Dikush e botuar n Paris. Ah, far knaqsie! Poezi me lojra fjalsh, tingujsh, me efekte muzikore. Tekste shpuese, therse, kritike, ironike, ngacmuese, t mbla, plot dhembshuri, komike, delirante, provokuese, e kafshuese, por plot dashuri dhe fantazi! Ah, far Fuqie, far Temperamenti! Gjindemi ktu para veprs t nj Artisti t ri, n evolucion e sipr, por i cilie di fort mir, se ka do dhe krkon, dhe q ia 598

mbrrin qllimit t tij, pa kthesa, pa hile, pa shablone, n vijn e tij direkte dhe autentike. Tetor 1980, Nicole ROLANT 3. LA LIBRE BELGIQUE - gazeta e prditshme N2 frankofone e Belgjiks

Ta rikujtojm q zoti Pierre Seghers, njohs tepr i mir i Poezis bashkkohore, dhe i Poetve aktual, shkruan mbi autorin duke afirmuar: Jam shum i knaqur q po na vjen ky Poet i ri! Ta shijojm pra ardhjen e Sknder Sherifit, si duhet, me dashurin e tij pr Rembon, emrin e t cilit e gdhend shpesh her, n vllimin e tij t par, i botuar n Paris: Dikund Dikush 1980. Me Poezi q jan sikur Kng franceze t shkurtra, me nj gjuh q t prek direkt, dhe t thurrura mrekullisht bukur. Jemi n nj Univers, me nj Buzqeshje q her na fsheh nj dhembshuri sekrete,her mprihet deri sa bhet me maje. Nse e praktikon me gjith dshir, talljne lirshme, prbuzjen, mistifikimin e vlerave t falsifikuara, nprmjet kanceritt fjalve sekrete, t ardhura nga dikund larg, ai mbetet prap tejet i ndjeshm ndaj Poezis s Jets t prditshme, dhe na thot m n fund:Un do t vdes, n Magjin e t Habiturit t prjetshm! 1 / 10 / 1980, Jacques FRANCK

599

4. 24 HEURES - gazeta e madhe frankofone e prditshme e Zvicrs ( Lausanne Genve) Si mund t jesh sot shqiptar? Kt pyetje ia shtroja vets, duke kalruar me veturn time npr rrugt malore zvicrane, dhe kodrinat e Qytetit, duke imagjinuar nj tip Foto-Novele ose Roman t ilustruar me erzat dhe ngjyrat politike t duhura. T gjitha kto, n nj kontekst t ri dhe i panjohur, mi zgjuan pesh Neuronat e Trurit, dhe pjesn e saj imagjinative. Dhe ja ku m erdhi pra Poeti shqiptar, me at aksent pakz Valon (Wallonie). Fizionomia e tij ma rikujtonte nj Portret t vjetr t shkrimtarit beatnik amerikan Jack Kerouac. I xixllonin syt e tij ngjyr gshtenj, me at buzqeshje ku ndrit nganjher nj fije ironie, me at rrjedhshmri t folurit, at lehtsi komunikuese e mbi ngopur me entuziazm por n disa raste, e mbulonte nj Hije e rnd,dhe pastaj Zri i tij binte n nj ton t lt. Fluturonin n at moment n Fytyrn e tij, nj tub Shpendsh t zi, dhe kalonte n shpejtsi nj val Tragjedie. E kuptova q Autori e realizon me kt mnyr (prkthimii Antologjis dhe Vepra e tij e par me Poezi n Paris) etapn e par t rndsishme dhe themeltare,t krejt projektit t tij egzistencial: me qen ajo lidhje, ai udhkryq, mes dy Botrave: karakterit t ashpr, spontan, pulsional, tragjik, krenar, malor,rrmbyes, plot afsh e zjarr,dhe mesdhetar i Shqipris, dhe Frankofonis, q sht natyra e tij e dyt. sht autori i nj libri interesant, me poezi, q titullohet: Dikund Dikush i botuar n Paris (1980). Karakteri original i ksaj vepre, sht fakti q i prgjan Poezis q lind npr rrug, kafe, bare, poezia e jets s prditshme. Nj poezi e shkatht, alarmuese, n harmoni me modn e kohs,ku ironia, natyrshmria e saj, dhe thjeshtsia, vrapojn me shpejtsi, pr t ia thyer qafn 600

elokuencs, sa pr ti fshehur disa dhimbje intime. Nj vepr e par plot Egrsi, Dhun e Dhembshuri, ku dallohet mes vijave q nuk sht fare e leht t bashkjetojsh n harmoni mes dy kulturave aq t ndryshme. 2 / 09 / 1980, Jean PACHE 5. LA DERNIERE HEURE - gazeta e prditshme frankofone popullore e Belgjiks Ja ka ndodh, kur nj Fmij nga Shqipria, vjen pr t na i treguar bukurit e Jets? Pos misionit dhe prirjes s tij, pr t na prezantuar si duhet vendin e tij, q nuk e njohim fare; kemi te Sknder Sherifi nj projekt, n form t nj synimi poetik t rrall dhe t pakrahasueshm, q shprehet qart, n veprn e tij: Dikund Dikush e botuar n Paris (1980). Me kt libr, autori na fakton q ka nj Fuqi poetike t jashtzakonshme, nj sens unik t Formulave shok, t imazheve dhe metaforave, q i mbjell kudo mes Stuhive dhe Dhembshurive t prziera. Ironia dhe humori duken n siprfaqe, por prbjn nj lloj muri mbrojtjeje, q duhet ta tejkalojm, pr ta shijuar shprthimin e vrullshm dhe pastaj shkrirjen e nj Temperamenti t prflakur. Sepse Knga poetike e ktij Djaloshi, i dehur nga ethet e vargjeve dhe rims deporton deri te Horizontet e largta diellore, por nuk e kalon shkalln njerzore t kuptimshmris. Ngase Sknder Sherifi e ka pr qllim prioritar: ta shpreh jetn dhe fatin e Njeriut, me lumturit dhe dhimbjet e tij. Por n t njetn koh, edhe ta prshkruajn dhe ta prcaktojn veten e tij! Sepse Rinia e tij, sht edhe mosha e krkimeve, hulumtimeve, revoltave dhe 601

luftrave. Por sa bukur i shpreh t gjitha kto ndjenja, duke uluritur an e mban, i dashuruar temrrsisht ndaj Jets dhe Femrave, t cilat jan m se t pranishme n veprn e tij, e cila na turbullon sikur nj Oqean i trazuar, nj Oxhak i skuqur gjat nj Mbrmbje vjeshtore, ku me dhjetra ngjyra, nga e kuqja e deri te jeshillja, nga e murrmja e deri t e verdha, prbajn Kaleidoskopin harmonik t Bukurive marramendse. Duke e ditur se kush sht tjetri, ndoshta i evitojm Katastrofat! Ktu qndron humanizmi i do Arti! Dhe kt gj, Sknder Sherifi e di pr mrekulli, ngase sht Poeti i atyre momentve t rralla e t privilegjuara, t cilat i vendos me mjeshtri n letr. Tekste fantastike, t mrekullueshme t shtruara mbi ato faqe q dridhen, dhenga t cilat buron nj Jet e trbuar, por me plot dhembshuri. At stil jete, q e ka zgjedhur vet Sknder Sherifi, q i ka ra his, rastsisht, si Poet autentik dhe i vrtet q sht, pa dyshim! 14 / 10 / 1980, Alain ANTOINE 6. LES FEUILLETS DU SPANTOLE - N239-240 revist letrare tremujore belge Prjetojm nganjher momente t bukura, sidomos kur si lexues i flakt, amatori palodhshm i letrsis s vrtet, q i zbulon rrugt misterioze dhe t ndritshme t Poezis me vite dhe tani pra, kt gzim e prjetova plotsisht, duke e hapur nj Port t panjohur, e cila m ftonte t hy si mik, n kopshtin e Poezis shqiptare. Ky ishte nderi q ma ofronte Prkthyesi dhe Poeti shqiptar i Belgjiks, zoti Sknder Sherifi, i cili boton veprn e tij t par n Paris me titullin: Dikund Dikush 602

(1980). Autori e shkruan nj Poezi krclluese, ironike, kritike, provokuese e cila e shpreh, me nj dhembshuri evidente, Jetn reale t Kohs son moderne, me t gjitha idet specifike q e tundin ose e simbolizojn. Shtator - dhjetor 1980, Roger FOULON (Drejtori i Revists) 7. SPECIAL- revist javore belge me lajme globale n t gjitha fushat Po ua rekomandojm pr kt jav, librin me poezi t Sknder Sherifit, me titullin: Dikund Dikush Paris (1980) te botimet Saint-Germain-des-Prs. Poezi me plot revolta, zemrime, dshprime, dashuri, dhembshuri, ironi e talljet mprehta nga nj Autor q e fasinon dhe e iriton n maksimumin e mundshm, kjo Epok moderne e jona. Mes ktyre dy ndjenjave radikalisht ekstreme, Poeti na propozon nj Poezi gjuetije q shnjon temat e kohs, nj poezi q e tregon palcn e saj, q shrben si nj lloj shfryrje urgjente kundr revolts. Del pastaj vepra n t dy ant e saj, si nj Dorez e rrutulluar, duke na shfaqur direkt Dyfishzimin e saj. Por far apetiti i trbuar pr Jetn, te ky Poet i rrjepur! 26 / 12 / 1980, Guy VAES

603

8. LE DRAPEAU ROUGE - gazeta e prditshme komuniste e Belgjiks Ai sht shqiptar. Porse nuk po na vjen nga Shqipria, sikur n poezin e autoritt njohur belg, Achille Chave, por nga Kosova, ku ka lindur, duke jetuar n Bruksel. N vend se t psoj sikur shumica e emigrantve ton: grisje dhe frustrime, Sknder Sherifi ka zgjedhur t na prezantohet dhe prgjigjet prmes Poezis dhe Humorit t tij t pa shoq, duke e prshkruar veten direkt prej nga titulli shum domethns i librit q e ka botuar n Paris (1980): Dikush i ardhur Dikund? E gjith vepra tenton pra, ti prgjigjet ksaj pyetje, ktij konstatimi ekzistencial. Poezi? Po hezitoj! M tepr kemi t bjm me Tekste nganjher t rimuara, por m shum t muzikalizuara me asonanca t brendshme, t cilt bile mi rikujtojn Kngt poetike franceze, ngase shpesh her, strofa e par prseritet prap, sikur nj tip refreni n fundin e tesktit. Dhe n kto Kng, autori prdor me shum qejf zhargonet argotike popullore, dhe i ironizon pa asnj mshir t gjitha Figurat simbolike, ikona t famshme t skens pariziane, q e njeh pr mrekulli. Mund ti multiplikojm shembujt konkret. Porse nn at vij humoristike, kumbon dhe zhurmon nj dhembshuri tepr njerzore. Jemi si dshmitar, n prezencn e disa Femrave t emruara, q shtisin npr poezit e tij. Brenda ksaj etje t trbuar pr Jetn, i ballafaquar me absurditetin e nj Kohe t oroditur. Me at Vullnet gjigand e preks, pr t ngelur i mahnitur deri n fund, para do gj mahnitse q ta ofron elzistenca toksore. Por m n fund e dim se kjo Jet ishte vetm nj spektakl, nj komedi e prkoshme: porse Poeti i jon, ka vendosur q ta luajn deri n fund ! 14 / 01 / 1981, Francis CHENOT 604

9. JOURNAL POUR - gazeta javore e ektsremit t majt n Belgjik sipas modelit t:Charlie-Hebdo n Franc Sknder Sherifi shkruan, flet dhe mendon si n frngjisht, ashtu edhe n shqip.Kshtu q, ai vet, me personalitetin dhe backgroundin e tij, prban nj udhkryq idesh dhe kulturash. Dhe poezia e tij sht tamam nj poezi idesh. Sepse Sherifi na flet pr Dashurin, Moralin ose Etikn njerzore, Historin, Politikn, dhe Poezin, artin n prgjithsi. Me nj fjal, ai sht si t gjith Poetet: flet pr gjithka, dhe i przien n nj alkimi mjeshtrore, t gjitha Hovet e Arsyes t pastr, racionale e logjike, me subjektivizmin e nj Ndjeshmrie t paprmbajtshme dhe t nj Sentimentalizmi ektravagant. Poezia e tij shpesh her mizore, i del pr krah Vetdijes t thell e t pa mshir, ka nuk sht fare rrug e leht pr ta ndjekur. Dhe pr t mos vajtuar, na mbett vetm pr t qeshur me z! Sknder Sherifi hedh nj vshtrim amarrok mbi kt Bot t mendurish, n t ciln e ka sjell t jetoj, rastsia m e pasjellshme, Lotaria biologjike. Kjo amarroksi e theksuar, nuk i heq asgj seriozitetit absolut t mesazhit t tij poetik. Lexuesi e merr me mend q Lufta e ashpr kundr Dshprimit nuk ka kurr fund, dhe se prapa t Qeshurave plot gaz e gjallri, fsihet dridhja e nj Trishtimi t pafund. Gjuh poetike q prplaset fuqishm me do element q i vjen pr dore, e ndrtuar mbi realitetin dhe fjalin e prditshme, ku ndrfuten n mnyr t matur, pa ra direkt n Sy, elemente thyerjesh. Figura, imazhe poetike bhen si Dritare e hapur, para Murit dshprues t realitetit njerzor e toksor. Sknder Sherifi lufton trimrisht mir me Engjllin, edhe pse triumfon m n fund, gjithmon Nata e prjetshme ! 1 6 maj 1981, Serge NOL 605

10. MARGINALES-revist prestigjioze letrare, mujore belge e drejtuar nga nj autor i famshm i Belgjiks

N lidhje me Antologjin e Poezis shqiptare t Jugosllavis Dega e Piklluar duhet theksuar q prkthimi eksepcional i teksteve n frngjisht nga Sknder Sherifi, na mundson q ti hym ksaj Bote poetike, deri tani krejtsisht e panjohur nga ne, pr tia shijuar si duhet modernitetin dhe gjallrin. Por Sknder Sherifi shkruan poezi n gjuhn ton frnge, dhe po na propozon pr lexim, botimin e veprs s tij t par n Paris: Dikund Dikush (1980). Q nga fillimi, Autori ka zgjedhur opcionin e nj Poezie t angazhuar Luftarake, plot elokuenc, me ngjyra e atmosfera t lloj-llojshme, sarkastike, ironike, tallse e popullore, e cila i przien dhe i harmonizon me nj lumturi t rrall, t gjitha ato tema poetike q i trajton kjo vepr, q jan pra n dukjen e par, tmerrsisht t kontrastuara, pr mos t thn kontradiktore. Mbi kto shprthejn pa rezerva, humor i zi, i autorit, egrsia, prbuzja, provokimi dhe zhgnjimet e tij ndaj Bots. Poezi me nj lirizm tepr godits, q e kndon me z t plot, Lumturin pr t jetuar, gzimin e qnies n Tok, por edhe Dashurin, Revoltn, me nj festival imazhesh dhe metaforash t pafund. Pa asnj dyshim, mund t afirmoj q Sknder Sherifi ka arritur ta gjej n stilin dhe gjuhn e tij poetike, aq sensuale, e dendur, plot dhembshuri, romantizm, nganjher deklamuese, bombastike, mbi t ciln gufon imagjinata e lloj-llojshme, me t gjetura argotike, dhe metafora t papara e t jashtzakonshme. Mund t konkludojm q prmes temave t trajtuara nga autori, hulumtiveme dhe shpikjeve t tij gjuhsore, kjo Poezi ka pr mision q ta prshkruajn ose ta ri-interpretoj Jetn e prditshme, duke e zhvendosur Realitetin e saj, pr tia dhn m n fund, nj imazh, burlesk dhe tragjik. Shkurt 1981, Albert AYGUESPARSE 606

11. POURQUOI PAS? revist javore, informative, frankofone e Belgjiks Poezit e Sknder Sherifit jan t ngjeshura me brumin e Shqipris, por edhe t Bots. Nuk sht fare e rastit, q poeti i njohur belg Jacques Izoard flet pr Pop-Art. Sepse te Sknderi, fryn nj er e stuhishme shpirtmadhsie e bujarie,e cila shndrrohet pastaj n ironi e sarkazm. Titulli i librit: OKSIGJEN sht tepr i qlluar, dhe e shpreh mrekullisht bukur e fuqishm, kt sensacion djegie, zjarri q t l ky Poet me gjurmt e tij poetike. Mos ta harrojm fjaln e zotit Pierre Seghers n parathnien e tij: Tekstet tua krcasin sikur Buka koreart mbi Dhmb! 26 / 10 / 1983, Alain GERMOZ 12. LE DRAPEAU ROUGE - gazeta e prditshme komuniste e Belgjiks A ju kujothet ai Poeti shqiptar me 3000 vjet histori t shnuar n Fytyr, si e deklaron ai vet n veprn e tij t dyt, Oksigjeni t botuar n Paris? Jemi ktu prseri para t gjitha atyre kualiteteve q m kan pas plqyer jashtzakonisht n veprn e tij t mparshme Dikund Dikush me t njetin natyralitet, spontanitet, humor, lehtsi e thellsi shkrimi q jan prseri prezente n kt libr. Porse dika dallon, dhe ndryshimi sht evident: ksaj rradhe autori, e afirmon vullnetin e tij t plot, pr ta integruar brenda vetvets ann e tij shqiptare, ngase sht i ndar mes Brukselit e Prishtins, n Kosovn ku ka lindur,dhe ku i ka shkruar disa nga Poezit 607

e Oksigjenit. Jan tekste q rrjedhin vetvetiu sikur nj uj burimi natyral. Por far burimi, o Zotrinj! Ndoshta i ardhur nga lashtsia e kohrave, dhe tmerrsisht aktual, marrzisht bashkkohor. Ngase Sknder Sherifi nuk friksohet fare pr tu ballafaquar frontalisht me Botn ton, pr ti kritikuar, grvishur me ironi t gjith Figurat e njohura, Personalitetet e famshme, Pushtetart n pikat e tyre t dobta, duke prdorur miksime gjuhsore, frngjishten (amalgame frankoangleze) n disa raste (pr ta kthyer n ann tjetr, drejtimin e Lumit). Por ky burim special, ky uj Sherifian ka dika dehs. T duket q je duke e pir Jetn me nj vrull urgjent t papar, me nj etje lakmuese, si me qen i babzitur. Tekstet e tij, t duken si komente personale ndaj aktualitetit botror, jets private, gati i prgjajn nj Ditari intim t Autorit. Kalojn npr librin e tij disa Femra, dashnore kalimtare, t urta e t lazdruara. Poezi brilante, thumbuese, prekse, shkatrruese, t furrishme, t befasueshme nga nj an mjaft t qarta, por edhe totalisht t pakapshme! Poezi q vjen hove-hove, duke na ofruar nj vrullim Oksigjeni, n kt Bot t oroditur, n t ciln Njerzit marrin do dit e n tjetrn frym me shum vshtirsi. 27 / 09 / 1983, Francis CHENOT 13. LA LIBRE BELGIQUE - gazeta e prditshme numr 2 frankofone e Belgjiks Zoti Antonin ARTAUD: ju nuk na kishit pas treguar q e keni nj Djal shpirtror! Ai quhet Sknder Sherifi.sht shqiptar. Dhe shkruan frngjisht 608

me Fjal si Pishtar. Me ato, ai ndez Kaube me gjemba, q flakosen dhe plasin n t gjitha ant. Kta Pishtar skuqin e prcllojn do gj q iu afrohet, dhe e kallin Vendin, aty ku kalojn dhe vndosen. Por n t njejtn koh, edhe t ngrohin butsisht, me zjarrin e embl t tyre. Ata i japin ngyra befasuese Gjakut q valon, dhe e jallrojn, deri n shkundje e n rrmbim. Por nuk dilet i pagjymtuar, dhe pa gjurma shpirtrore nga Fjalt e Sknder Sherifit! E kam kuptuar qart se pse Pierre Seghersi dhe Jacques Izoard i ka trhequr ai zjarr,dhe u ka plqyer t digjen n Flakn e atyre Pishtarve. T dy e kan shkruar, sipas mnyrs s tyre, nj parathnie tepr entuziaste mbi kt vllim poetik i titulluar: Oksigjeni dhe i botuar n Paris. Mund t thuhet q libri i tij i pare : Dikund Dikush Paris (1980) ishte vepra e nj Adoleshenti q shkundte kmb e krye,nj Bot t shkundur e t thurrur. Me sa duket, adoleshenca nuk sht gati pr ta braktisur zotin Sknder Sherifi Si duket, ende nuk msohet as adaptohet me Botn si sht. E refuzon me kmbngulje. Nuk e lejon asnj qime, as nj fije pluhuri, q t vendoset mbi Jetn e prditshme, t ciln e kaprcen me nj Sy t grisur? Ky Poet godet me Kok, ulron me Goj, lshon piskama, gjuan me pllmb, ngjesh me duar me at Brum t veant q e prban Foljen e tij Por at brum poetik, ai nuk e pjek n asnj lloj Furre. Nuk ka koh, sht n ngutje t prhershme! Porse i prplas Poezit e tij, me aq forc, egrsi dhe shpejtsi, saq bhen inkandeshente, dhe kshtu q Fjalt i ndizen Pishtar. Pretenca e tyre e pa mshir i denoncon t gjitha dobsit, manit, marrzit, ultsit, hipokrizit dhe gnjeshtrat tona, si Njerzim modern q e konsideron veten, ultra t rafinuar e civilizuar, n nj Epok t strinfomuar. Kujdes, zbythuni sa m larg! Jeni para nj llave fjalsh t thurrura, magjike, argotike, 609

me shije karamelash e okollatash t ndryshme, dhe rima aq t pasura, sa nuk do t dini nga tia nisni mos me ditur m par por ja ku i keni, dhe urdhroni! Ky djalosh i uditshm mund t shkruajn si i teket, me nj liri absolute Mund ti lejohet do gj! Sepse, prapa do Fjale, ai na fsheh nj Fantazi, nj Ironi, nj Paturpsi, nj Guxim t papar, por edhe nj Dashuri e Dhembshuri t ngopur plot me Jet. Sepse sht shakaxhi, me nj humor t veant q t knaq.Sepse thot t vrtetn, sht real e autentik. Sepse sht 100% Poet i lindur! 4 / 04 / 1984, Luc NORIN 14. LA DERNIERE HEURE -gazeta e prditshme frankofone, popullore e Belgjiks Nj natyr e vrtet Poeti t mirfillt, q na vjen direkt nga Shqipria! Sknder Sherifi e ka shpirtin e Bodlerit (Charles Baudelaire), t przier me at t Sandrarit (Blaise Cendrars), t Apolinerit (Guillaume Apollinaire), t Bretonit (Andr Breton), por sidomos t vetvets. Ky Djalosh nuk bn hile me Art! Lirizmi i tij vzullues, i veant, eksepcional, na i hedh Fjalt sikur Diejt mbi Detin e trazuar, ku shprthejn pastaj n nj mnyr xixlluese t gjitha Zhurmat e Bots. Duke e harmonizuar me shum talent e lehtsi, Stilin e prpunuar, rafinuar, me at m popullor, zhargonor e t hallakatur, ai na trheq me Muzikn e tij t kohs, brenda Anijs s tij Kozmike, aq t veant. Astronaut i Botrave t frikshme, ai fluturon si vtima drejt Yjeve,por kthehet shpesh her n Tok, pr t shikuar sesi sillet Njerzimi? Ai fshikullon t gjith padrejtsit 610

e Bots njerzore, dobsit e poshtrsit e saj,denoncon hipokrizin e majtistve t Salonve borgjeze, q shkojn pr tu qethur si PUNKt, duke thithur atmosferen dhe deliret e Snobve t dhanun pas Mode. Sknder Sherifi sht Njeriu i t Vrtetave, i Miqsive dhe i Dhembshurive q shprthejn si Fushqeta shumngjyrshe n nj Qiell t ngarkuar me mllef. 27 / 10 / 1983, Alain ANTOINE 15. LE VIF - revist javore informative e Belgjiks Poezi super e gjall, e lvizshme, q jeton deri n ekstrem, krcen kndej e andej.Nga nj Fjal t tjetra, prej vargu n varg, prej gjuhs s prditshme ederi te gjuha poetike e rimuar: Arsyeja dhe Deliriumi iracional tallen njra me tjetrn, duke u ngjitur s bashku mbi Himalajn ose Everestin e Jets s prditshme. Ah, far Oksigjeni i fuqishm, mbi tr kt Poezi borgjeze klasike, q grhit deri n gjumsi! Me tonelata Ajr t freskt na drdhn n Fytyr, nj ajr komik, humoristik, thumbues, i hedhur plot pasion nga Sknder Sherifi, poet shqiptar, por edhe belg, ka prodhon nj miksim poetik tepr t uditshm dhe shprthyes. Pa dyshim, ia vlen q t ndalemi t ky Poet origjinal, q del nga e zakonshmja, dhe sidomos q tia lexojm veprn,si e meriton plotsisht. 1 / 03 / 1984, Jean-Baptiste BARONIAN

611

16. TELE MOUSTIQUE - revista numr 1 javore, mbi programet televizive n Belgjik dhe n Franc Poet i pasionuar, pa asnj dyshim! Me zrin e tij deportues, ritmin e shpejt dhe ata Sy t zi. sht nj Njeri i hidhruar, i revoltuar kundr 1001 tmerreve e padrejtsiveq ndodhin n kt Bot, n jetn e prditshme t Njerzve. Poezit e tij, i shkruan kudo, aty ku gjindet pr momentin, (kafe, park, bus, tram)n nj gjendje shpirtrore, ku dominon urgjenca, me nj dor, dhe pa i prpunuar. Kjo sht arsya pr t ciln, na dukn tekstet e tij aq natyrale, spontane, shum leht pr tu shkruar, me nj an edhe pak bruto, q nganjher na irriton, por n tnjejtn koh, edhe na sharmon. Pos sentimenteve ose ndjenjave t prjetshme q vin n rangun e dyt, Autori interesohet prioritarisht pr problematikat e Universit aktual, Jeta e prditshme e Njerzve ordiner, Realiteti i rrugve, i Kafeve popullore, i Bareve t Nats, Bota intime e Femrave natyrisht, dhe Aktualiteti politik i kohs. Me gjith kt materie t lloj-llojshme dhe mjaft t pasur, Poeti ndrton tekste t frytshme, q i thurr sikur Kngt e Autorve t mdhenj poetik francez, ku prdorimi i argotishts dhe ironia mjaft e theksuar, na imponojn dtyrimisht nj modernitet. Poezia e tij sht nj lloj thirrje urgjente q na bn autori, jo vetn neve, por krejt Njerzimit mbar, pr OKSIGJEN sistematik! Madje titulli i librit t tij: Oxygne sht jashtzakonisht i qlluar, n kt Bot t rnd q na nx shpesh her frymn! 15 / 03 / 1984, Michel LAMBERT

612

17. LE BIBLIOTHECAIRE- revista zyrtare mujore e t gjitha bibliotekave t Belgjiks Ah, Sknder Sherifi far rasti unik, rast ekstrem limit! Ai sht s pari shqiptar, i lindur n Kosov, i ardhur n Bruksel n moshn beb 1 vjear, pra sht edhe belg. Ah, far Epoke, o Zot! Nj epok plot luhatje, shmangie, nj epok me ritmet swing twist rock q na i hedh n surrat, Valt e ktij fund shekulli, mileniumi, civilizimi. Poema e tij: Bof Generation na i ulurit t gjitha t vrtetat, fuqishm dhe pa mshir, n stilin e egr pa kompromis t Revoltuarve t dshpruar deri n ekstrem. Ta rikujtojm vargun e tij t tmerrshm i cili i thot zhanrit njerzor aktual : E pabesueshme se si e keni flliqur e nderuar Jetn deri n kt shkall! Por sinqerisht, mund tiu them se edhe Gjenerata e ime e ka pas prjetuar shpirtrisht at far zhgnjimi dhe grdije, ndaj Humanitetit global, sidomos pas tragjedive t dy Luftrave botrore. Por Sknder Sherifi i takon asaj gjenerate t post Majit 1968 n Paris, e cila ka tjera kode e referenca. Por e kuptoj! Sknder Sherifi ndoshta do t bhet idhull, do t jet prfaqsuesi emblematik i nj stili dhe shkolle poetik n veti. Por sidoqoft, ai qysh tani, pr mua, Vepra e tij, e ka nj pesh dhe nj rndsi shum t madhe. Mund t thuhet lirisht q sht Poeti i yn i par q i prket realisht epoks s vet! Janar 1984 numri 1 i revists, Raymond QUINOT

613

18. MARGINALES - revist letrare mujore, prestigjioze belge, e drejtuar nga nj autor i famshm i Belgjiks Jacques Izoard sikur Pierre Seghers insistojn mbi vlern e ksaj vepre, duke theksuar afshin e zjarrtt saj, furin e pasioneve q prban, dhe pasurin gojore. Jemi para nj Poezie konkrete, e strpikur me nj frymzim t fuqishm. Sknder Sherifi sht Poet shqiptar, i cili jeton n Bruksel, por q gjen me shum talent, pr ta knduar dhe sublimuar vendit e tij, nj Gjuh t fort, bindse dhe origjinale. Poezi q ngrihet lart, me plot ngjyra e atmosfera t ndryshme. Tekstet e librit: Oksigjeni e prshkruajn me mjeshtri Ekzistencn njerzore t prditshme, por q nganjher bhet edhe prozaike. Poeti i drejtohet direkt Lexuesit, dhe prshkruan me nj mori imazhesh t reja dhe super origjinale, Fatin njerzor t Njeriut t rrnjosur mbi kt Tok. Poezi e angazhur plotsisht n Jetn normale e ordinere, n problemet e kohs,jashtzakonisht e pasur n metaforat e prdorura, n stilin e t shkruajturit,dhe n shpikjet poetike t lloj-llojshme. Janar 1984 numri 209 i revists, Albert AYGUESPARSE 19. LA LIBRE BELGIQUE - gazeta e prditshme frankofone, numr 2, e Belgjiks CELEBRIM Sknder Sherifi ka lindur n Kosov n vitin 1954, jeton n Belgjik qnga Fmijria e tij. Ka botuar disa vepra, kryesisht me Poezi, n Paris, Bruksel, Tiran e Prishtin. sht edhe prkthyes, gazetar i specializuar dhe i pasionuar 614

pas arteve,letrsis, filmit, muziks, pikturs, e teatrit. Pos asaj, ka hyr n mnyr t bujshme gjat vitit 2003 n Fjalorin e famshm francez t Larousse i integruar n elitn e Letrsis botrore, dhe n mesin a autorve m t rndsishm t Letrsis shqiptare. Dhe tani na vjen me kt vepr monumentale: LOVE q mund t emrohet Libr Oqean me plot rrmbim, vrull, pasion, i ngopur me flak dhe zjarre, mund t thuash me Flak e Femra, sepse, ktu celebrohet Femra, por dhe Femrat e Bots, npr faqet prvluese t ktij Libri femra anonime ose t njohura, krijesa legjendare dhe ikona internacionale. Me nj lirizm t fuqis maksimale10 n shkalln e Trupit t Bukur (Rishtari i jon poetik) Autori sensual e beatnik prdor me mjeshtri, t gjith Gamn e ngjyrave, n nuancat e tyre m t ndryshme, dhe butonet e Tastierit t tij, q t dridhen ashpr e t gjmojn bubullimat e Stuhis s tij t ndezur flak. Dgjojeni pra kngn romantiko-maniake e ktij Lajkatori t lindur, i cili ua drejtonnj Letr t hapur, Yjeve. Ta lexoni me z t lart, ngase vepra fluturon shum lart! 25 / 04 / 2008, Francis MATTYS FLAK DHE FEMRA ! - i njejti autor gjat nj interviste personale n t njejtn gazet, pr ta thesuar pr her t dyt, entuziazmin e tij ndaj veprs. Nse iu kujtohet para 2 muajve, e kemi pritur me gzim dhe duartrokitur lirizmin eksepcional t ksaj vepre LOVE q ka dalur para pak kohsh n tregun e botimeve belge. Libr me nj fuqi e energji poetike, q e kish magjepsur deri n 615

ekstrem, shkrimtarin e famshm belg, zotin Robert Goffin. Knga eksplozive e nj admiruesi t flakt t Bots femrore. Libr q t djeg, dhe q t ngrit t rrahurit e zemrs. Libr q vepron me ritmin e tam-tamve afrikane, duke vallzuar erotikisht pr rrotull, mbi qymyre t ndezura nn nj diell t prusht. Nj Poet i lindur, q e ka poezin n gjak, dhe q jeton n Bruksel me neve, prejnj gjysm shekulli. Ta dgjojm se si flet pr jetn dhe rinin e tij! 20 / 06 / 2008, Francis MATTYS 20. CINE REVUE -revista javore m e njohur e Belgjiks pr Film dhe Televizion q gzon sukses t madh, edhe n tregun e Francs LOVE i Sknder Sherifit Poet romantik, pak i hallaktur me plot vizione, Sknder Sherifi jeton n Belgjik, shkruan frngjisht, dhe konsiderohet n mesin e autorve m t mir shqiptar sipas Fjalorit francez Larousse. Pr ta ndrtuar kt vepr, Autori sht nisur prej nj Qyteti t Egjiptit antik q quhet Dashur, ka do t thot Dashuri n gjuhn shqipe, ku nj Faraon megaloman (Snefru) vendos ti ngreh 5 Piramida. Dhe me kt piknisje mjaft interesante e origjinale, Sherifi e imagjinon pra Dashurin si Qyteti i shenjt i Dashuris. Pastaj e kompozon librin e tij me5 Piramida, duke na i propozuar ashtu Tekstet e 5 Kontinenteve toksore. N kt mnyr, t gjitha format dhe variantet e dashuris njerzore jan prezente n veprn e tij; dashuria sensuale, erotike, plantonike, kafshore, romantike Me citatet e 500 autorve botror, por edhe 616

me Poezit e Sknder Sherifit, q iu kushtohen natyrisht Femrave. Nj pun kolosale, titanike, pr nj Libr sublim e fantastik si rezultat final, i kompozuar nga nj Person marrzisht i dashuruar n Femra. Revista e 15 deri n 21 gusht 2008, Stphane COOL 21. METRO - gazeta e prditshme belge q jepet falas npr stacionet e Metros TSUNAMI DASHURIE A jeni t mallngjyer, nostalgjik t Fests t Shn Valentinit? A dshironi dika t bukur, pr dhurat, dika m tepr q aq? Krceni urgjentisht mbi librin: LOVE t Sknder Sherifit, ku n 530 faqe me Citatet e krejt autorve botror dhe Poezit e tij personale,autori na prshkruan n t gjitha mnyrat, at ndjenj magjik universale, q sht pr do njeri: Dashuria! Dhe tani me ann e ktij libri unik, nse nuk dini se me far fjalsh ti adresoheni t dashurit ose t dashurs tuaj, personit q ua ka prfituar zemrn, nse nuk e keni iden se si me ia shprehur t gjith dashurin q keni pr t? Ather msyne direkt veprn e Sknder Sherifit, dhe zhytuni n faqet e saj, sepse frymzimi do tiu vij papritmas, dhe shprthen nga t gjitha ant. Muzat dhe modelet e tij quhen: Marylin Monroe, Julia Roberts, Juliette Binoche, Jane Birkin ose Carla Bruni, por edhe mjaft femra anonime t panjohura nga ne, por q pr fatin e tyre dhe tonin, i njeh mir autori. Prmes ktyre Poezive t Skender Sherifit t miksuara me Citatet botrore mbi Temn e prmendur, gjendemi para nj: Tsunami t dashuris t papar. Nj dhurat q ia vlen pr tua br t 617

gjitha femrave, ngase e keni nj Poet tepr t pasionuar dhe specialist i asaj fushe. Na ngelet tani vetm q t zhytemi n valte atij pasioni t shfrenuar, q ta shijojm deri n fund. E hn, 16 shkurt 2009 Bruksel 22. PARIS MATCH - revista javore franceze me prestigj internacional q njihet dhe gjendet n t gjitha qytetet e mdha botrore. VLERA UNIVERSALE LETRAT E 14 SHKURTIT - (Shn Valentinit) Vetm 4 grma prbjn fjaln: LOVE, dhe e ritmojn kt vepr aq sublime e t mrekullueshme t kolegut ton zoti Sknder Sherifi. Nj pun titani, e br me modesti e prulsi, q rimerr disa thnie t lna n kujtes e trashgimi t Njerzimit, nga personalitete anonime, por edhe figurat mdha botrore mbi t vetmin subjekt universal evident: DASHURIA. Dashurin q e kthen n Epos poetik. Jemi n raport me t gjitha ndjenjat, q mund t prjetohen: n Dashurin fizike, platonike, romantike, fuzionale, etj. Kto fraza t mbledhura dhe t sintetizuara pr bukuri na drgojn me shum lumturi n esencialn e ksaj ndenje madhshtore. Pr shembull: Dashuria sht nj ndrr pr dysh nga kngatarja e famshme Bjrk. Ose kt: Elektroshoku nuk mundet t bj asgj kundr Dashuris rrufe e poetit t madh francez Jacques Prvert. Ndrsa Balzaku e prshkruan me m delikates dashurin, dukena thn: Dashuria sht si Flladi q nuk e dijm se nga vjen!. Vepr me 530 faqe, pr ti shijuar plotsisht, si mesazhe tpr t mueshme, pr ta pasuruar Jetn tuaj sentimentale me plot Dashuri. Numri 387 i dats 5 deri 11 shkurt 2009, Michle MONTJOIE 618

23. ZRI I KOSOVS - gazet e prditshme e Kosovs n Prishtin ORA E METEORVE e botuar te Globus R. n vitin 1996Tiran Sknder Sherifi sht nj Poet i rndsishm. Ai sht nj Poet i vrtet, dhe i ndrlikuar, i drejtprdrejt (e admiron Jacques Prvert), por sht edhe i zotruar nga imazhi surrealist me shum nnkuptime, q lvizin si Kaleidoskopt e shumngjyrshem. Sknder Sherifi sht n substanc Poet modern, pa e shprdorur ose vulgarizuar kt prcaktim t vshtir dhe t rrezikshm, jo t leht. Sknder Sherifi shpalos nj Kultur poetike t madhe, jo vetm frankofone, por edhe evropiane. Ai i takon n thelb, tradits dhe modernitetit evropian, por pa e mohuar dhe identitetin e tij shqiptar. Tepr tejkanjoz, plot shprthime, imazhe, krkimtar i thekur i metafors, Sknder Sherifi e kaprcen konceptin arsitotelician t metafors (filozofi grek Aristoteli) dhe e bn metaforn e metaforave! Pra hyn n nj thellsi edhe m t pabesueshme dhe marramendse, sesa do t guxonin shum Poet t tjer. Sknder Sherifi z kshtu me veprn e tij poetike, nj vend t padiskutueshm n Antologjin e Poezis shqiptare t modernitetit aktual n fundin e ktij shekulli 20. Ky Poet i fuqishm dhe njkohsisht delikat bn apelin e Humanitetit, t Drits dhe shpjegon Humnerat, vrimat e zeza t Njeriut, t shmtuars me nj dlirsi t uditshme. Sknder Sherifi duhet prshndetur, por pr t, duhet br akoma m shum: duhet njohur dhe vlersuar, ashtu si e meriton, sepse sht nj Poet q e meriton plotsisht, denjsisht vlersimin estetik dhe t kritiks letrare kompetente. Sknder Sherifi i bn nder Poezis shqiptare! 31 / 10 / 1996, Moikom ZEQO 619

24. KOHA JON - gazeta e prditshme e Shqipris n Tiran PASSION libri i botuar n frngjisht, te Onufri n vitin 2004-Tiran POEZIA KENTAUR Sknder Sherifi sht figurativisht prpara nesh. Bota e tij poetike sht dikund larg, mbase n Zenit. Mua m ka plqyer Poezia e tij! Fakti q kam shkruar para 10 vjetsh pr t, m jep shijen e nj Jubileu. Duke qen se ai ka nj EPOS t tendosur, por pr fat t keq, jo aq i njohur n vatrn e origjins s tij. Poezia e ktij Poeti sht kaq e veant, saq nuk mund ta shkollzosh,as ta interpretosh n mnyr komode. Duket sikur Fantazia sht kthyer n nj krcnim, por ajo buron nga Jeta, dhe sht n fakt, nj hakmarrje e tmerrshme, e parreshtur e Jets. Pr Sknder Sherifin: do gj sht n shrbim t Artit, por ndodh kur Arti sht n shrbim t Asgjs? Ai t rekomandon: shko, dhe shiko Horoskopin tnd nn hijet e Maleviit e Mondrianit! Pra, poeti t fut n nj Astrologji, ku Piktura moderne i paraprin Poezis post-moderne. Tr poezia e tij sht me motive pikturale. Kjo t habit! Autori i prish t gjitha kufijt e Bots s informacionit. Planetet e ndryshme, molekulat, kibernetika, arti, dhe formulat e ndryshme pleksen me lulet, me prjetimet, perversitetet, vetmin dhe revoltn. Poezit e Sknder Sherifit mua m kujtojn nj Lotreamon (Lautramont) shqiptar. Ai ka nevoj t mediatizohet te ne, sepse e meriton t flitet pr t. Si e kam than, sht Poet i vrtet dhe i rndsishm. Kam besim q Poezia e tij do n njihet m shum nga shqiptart dhe sidomos n Shqipri. 14 / 04 / 2006, Moikom ZEQO

620

SHNIM MBI AUTORIN N FJALORIN E FAMSHM FRANCEZ LAROUSSE

SHERIFI ( Sknder ) : shkrimtar shqiptar i Belgjiks, i lindur n Viti t Kosovs n vitin 1954. Autor i disa veprave me Poezi t botuara n Paris Tiran dhe Prishtin, n gjuhn franceze dhe n gjuhn shqipe. Ai shprehet me nj lirizm vzullues, eksepcional, dhe na i hedh Fjalt e tij, sikur Diejt mbi Detin e trazuar, duke i przier me nj Lumturi t rrall, Stilet gjuhsore tepr t rafinuara, me ato m popullore, argotike e zhargonore. Autori na trheq me Muzikn e kohs, n bordin e Anijes s tij Kozmike. Ne veprat e tij poetike : (Dikund Dikush 1980 ; Loj dhe Kundrloj 1980 ; Oksigjeni 1989; Ora e Meteorve 1996) zhargonet argotike dhe ironia e tij shprthyese, na imponojn nj Modernitet. Autori sht prkthyes, gazetar, i pasionuar pr Letrsin, Filmin, Teatrin, Muzikn dhe Pikturn. sht nj shqiptar i vrtet frankofon, nj kozmopolit, nj Njeri unik i t vrtetave, i miqsive, i besnikrive, dhe i dhembshurive q xixllojn dhe kumbojn. Nga Fjalori enciklopedik francez Larousse i Letrsis Botrore 2003 Paris i botuar n do 25 vjet n Paris ( FRANC ) n faqn 815. Autori figuron n faqn e tij me eliten e Literaturs Planetare, pasi gjindet me Shakespeare, Bernard Shaw, Mary Shelley, Samuel Sheppard, dhe konsiderohet nga ekipi francez i fjalorit, n 26 shkrimtart shqiptar m t mir n t gjitha kohrat, do t thot VII shekuj ( 1400 2003 ) letrsi shqiptare.

621

622

BIBLIOGRAFIA E AUTORIT I.) FRANC: n gjuhn franceze

1. Dikund Dikush 1980 Poezi Quelque part Quelquun Botimet: Saint-Germain-des-Prs (Paris ) 2. Oksigjeni 1984 Poezi Oxygne Botimet: Saint-Germain-des-Prs ( Paris )

II.) KOSOV: n gjuhn shqipe

1. Loj dhe Kundrloj 1980 Poezi Botimet: Rilindja Prishtin Kosov me nj prkthim nga frngjishtja i Profesor-Doktor : zoti Ibrahim Rugova 2. Oksigjeni 1989 Poezi Botimet : Rilindja Prishtin Kosov me nj prkthim nga frngjishtja i Profesor-Doktor : zoti Ibrahim Rugova 3. POEZI qrshor 2008 Prishtin Kosov Botimet : Faik Konica t dirigjuara nga miku i autorit : zoti Nazmi Rahmani me nj parathnie t Ramadan Musliut

III.) KOSOVA: prkthim nga gjuha shqipe n frngjisht

1. Dega e Piklluar La Solitude dune Branche - 1980 Rilindja Antologjia e Poezis shqipe n ish-Jugosllavi me 20 poet t zgjedhur. 623

Projekt i Rilindjes i mbshtetur nga Institucionet e Krahins Autonome t Kosovs. Nj promovim i poezis shqiptare n 4 shtete dhe gjuh evropiane: Franc Angli Gjermani dhe Spanj me nj tirazh n t dy gjuht me 3000 kopje. Ibrahim Rugova ia ka porositur autorit prshtatjen e Antologjis n gjuhn frenge. Vepra sht prezentuar me interesim dhe sukses n Panairet e Librit, dhe te bota frankofone ka pasur nj mediatizim mjaft t gjer n Franc Zvicr e Belgjik, me influencn dhe statutin e autorit ( poet shqiptaro-frankofon ) duke pasur 27 artikuj shtypi, prve disa emisioneve n radio dhe televizione. Pra, ky ishte n fakt kontakti i par i Europs me krijimtarin e poetve shqiptar t Kosovs dhe ish Jugosllavis, dhe me realitetin specifik konkret t Kosovs n kontinentin evropian.

IV.) SHQIPRI : n gjuhn shqipe

1. Ora e Meteorve 1996 Tirana Shqipri Poezi Botimet : Globus R. t dirigjuara nga zoti Petraq Risto. Me nj prathnie t Profesor Edmond Tupjes (specialist i frngjishts) Kjo sht vepra e par q autori e ka botuar n Shqipri, me nj mbshtetje zyrtare shtetrore t Ministrit t Kulturs, zoti Theodor Lao prej 700 dollar USA. Kontakti i par i autorit me publikun shqiptar t Tirans. Libri u promovua at vit te sallat e Hotel Rognerit, dhe u prezentua nga dy Ministrat e Qeveris shqiptare: zoti Theodor Lao, dhe zoti Halit Shamata, dhe nga Edmond Tupja, Jusuf Vrioni, etj kurse Poezit i lexoi aktorja e mirnjohur zonja Margareta Xhepa. 624

2. ATELJET E NDRRAVE 2005 Tirana Shqipri Poezi Botimet : Globus R. t dirigjuara nga zoti Petraq Risto Prkthim n gjuhn shqipe i librit origjinal frng i autorit: Les Ateliers du Rve nga zoti : Albert Nikolla Me nj parathnie t zotit Edmond Tupja dhe Moikom Zeqo 3. TRIO E PRJETSHME mars 2011 Tirana Shqipri Dram Botimet: ILAR t dirigjuara nga zoti Ilir Lleshi Tekst personal pr Skenn shqiptare. Propozim pr nj Spektakl origjinal skenik me 11 aktor (me nj kor modern dhe 3 role kryesore) Me nj parathnie t zotit Profesor Artan Fuga, dhe me 17 mendime mbi veprn t shprehura nga disa Personalite te frankofone dhe shqiptare t ardhura nga 4 shtete t ndryshme. ( Franc Belgjik Shqipri e Kosov ) 4. LOVE mars 2012 Tirana Shqipri Poezi dhe Proz Botimet : ILAR t dirigjuara nga zoti Ilir Lleshi Prshtatja n gjuhn shqipe i ksaj vepre kult t autorit, e cila sht przgjedhur nga Shtypi belg, n listn e Top 10-shit t librave m t mir t vitit 2008 n Belgjik, dhe prkthimi i saj n shqip, u b me shum mjeshtri nga zoti: Albert Nikolla Vepra iu prezentohet lexuesve shqiptar nga 13 Personalitete t ardhura nga 5 shtete t ndryshme ( Franc Belgjik Itali Kosov e Shqipri )

625

V.) SHQIPRI : n gjuhn frnge

1. LES ATELIERS DU RVE 2003 Tirana Shqipri Poezi Botimet: ONUFRI t dirigjuara nga zoti Bujar Hudhri Ky libr u botua pasi q Autori hyri n Fjalorin e famshm francez Larousse n Paris n 26 shkrimtart shqiptar m t mir prgjat ktyre VII shekujve letrsi shqiptare ( 1400 2003 ) si shenj homazhi. Vepra u mbshtet me nj fond nga Qendra Kombtare e Letrave n Paris. Me nj parathnie t Profesorit shqiptar, frankofon zoti Edmond Tupja. 2. PASSION - 2004 Tirana Shqipri Poezi eksperimentale futuriste. Botimet : ONUFRI t dirigjuara nga zoti Bujar Hudhri Vepr me 65 Tablo t nj poezie post-atomike: kujtesa ose memoria e Bots pas apokalipsit prmes nj gjuhe poetike totalisht t shpikur dhe t rikompozuar. Libri u mbshtet zyrtarisht me nj fond nga Qendra Kombtare e Letraven Paris. Kjo vepr i prezentohet lexuesit frng me 8 parathnie nga disa Autor prestigjioz. 3. CONVERSATIONS AVEC LA JEUNESSE ALBANAISE 2006 Tirana Ese Botimet: EMAL n Tiran vepr me 450 faqe Mendime, Reagime, Pyetje, dhe Analiza t lira personale e intime mbi identitetin, realitetin dhe Botn shqiptare, si e ka perceptuar dhe prjetuar konkretisht Autori gjat jets s tij, me provojn e tij atipike dhe kozmopolite. Me nj sfond t improvizuar Filozofie, Sociologjie dhe Psikologjie mbi Kombin. 626

VI.) BELGJIK:n gjuhn frnge

1. LOVE 2008 Bruksel Belgjik Poezi e Proz : 530 faqe Botimet : LEsprit des Aigles Bruxelles Libr i konsideruar nga Gazeta e prditshme belge : La Libre Belgique n top 10-tshin e veprave letrare m t mira t krejt vitit 2008 n gjuhn frnge pr n Belgjik, duke i llogaritur t gjitha botimet letrare n zhanret e ndryshm (roman-tregim-ese-biografi-monografi-libr i vizatuar) n 4 Shtetet frankofone t Europs (FrancBelgjik-Zvicr dhe Luksemburg). Me nj parathnie speciale t Profesorit Filozof e Sociolog, zoti Artan Fuga. 2. LE TRIO ETERNEL 2009 Bruksel Belgjik Dram (Trio e Prjetshme) Botimet: LEsprit des Aigles Bruxelles Propozim pr nj Spektakl skenik, multiartistik e poetik, me 11 aktor. Teskt origjinal i destinuar pr t gjitha Skenat frankofone t Europs. 3. SILENZIO 2012 Bruksel Belgjik Poezi Vllimi i par i Poezive t Rinis s Autorit, periudha e adoleshencs. Tekste t przgjedhura t viteve 1972 1973 1974 dhe 1975

627

628

LETR PERSONALE E AUTORIT

Lexues t nderuar, Miq dhe Mikesha! Esht nj knaqsi dhe nj krenari e posame pr mua tiu ofroj librin tim LOVE, i prshtatur n gjuhn shqipe me mjeshtri e origjinalitet nga Albert Nikolla, n kt fillim t vitit 2012, i cili nuk do t simbolizoj sipas kalendarit t Indianve latino-amerikan Maya t Meksiks, fundin e ksaj Bote, por rilindjen e saj, ndrgjegjsimin, vetdijen dhe humanitetin, pos faktit q pr ne kjo dat na rikujton 100 vjetorin e Kombit ton. Ua uroj t gjithve me zemr e me shpirt, duke shpresuar q do t na eln fatet e rruget pr t ecur prpara, pr tu zhvilluar sa m mir, dhe pr tu integruar sa m par, n nivel t duhur Bashkimin Evropian, duke iu afruar ashtu kritereve, parametrave, dhe stileve t Metropoleve t mdha Prendimore, t cilat i kemi ndrruar me shekuj. Nuk kemi aktualisht Model m t prkryer se Europn pr evolucionin ton si Komb! Por un mendoj, q pos celebrimit dhe anve festive krejt normale, dajreve dhe muzikave: do tishte nj rast i mire pr ne, pr ta operuar nj bilanc t thell dhe objektiv tonin, si Komb dhe si Shtet Shqiptar, nj analiz serioze t vetvetes me t gjitha pikat pozitive dhe negative, pr t msuar dika mbi ne, mbi historin ton, q n fakt nuk e njohim fare, mbi fatin tone, t gjitha ngjarjet e dhimbshme, dhe tragjike q na kan ndodhur, si Popull me shekuj, dhe t cilat nese nuk gaboj, nuk i kemi menduar as pleqruar, por shpesh here, tejkaluar, zapuar si n pultin e televizionit, pr ti ndrruar kanalet. Mir do ishte q t dalim nga harresa dhe amnesia kolektive, si tradit e kultivuar, pr ta studiuar sa m profesionalisht t kaluarn tone, me qllim q ta nxerrim nj leksion konstruktiv, pr t ardhmn, duke evituar ashtu 629

prsritjen e pafundme e t njejtave gabime. Pasi q inteligjenca individuale nuk na mungon, as shkolla, as guximi: nuk kemi arsye pr t ngelur te verbr, n gjum dhe n mjegull, duke u ngopur me Legjenda, pr tiu shmangur realitetit. Sepse kto deliriume ballkaniko-orientale na sjellin vetm disfunksionime dhe regullime q bllokojn do zhvillim racional e normal modern t kohs. Por s pari, t nderuar Miq: e gzofshi kt Fest madhshtore, ta ojm nj got ver e raki s bashku pr kt shekull pavarsi, dhe iu prqafoj t gjithve si bashkatdhetar. Rroft Shqipria ! Populli shqiptar, dhe sidomos Rinia shqiptare ! Meritojm respekt ! Dhe un po vi prseri prpara jush, si Elefanti n territorin e gjyshrve dhe strgjyshrve, me t njejtn dashuri ndaj gjenezs dhe origjins ime, si utopist, anarkist, humanist, bohem, kloshard hynor, gjysm UFO-gjysm Toksor, dhe m i droguar se t droguarit, por pa drog! Atdhetar, por n mnyrn time speciale, jasht do norm ose kornize t aktuar, totalisht i lire dhe i pavarur, si Shqiponjat e Bjeshkve t Valbons, besnik ndaj Toks, Ajrit, Lumit, Shkmbinjve, atij Populli fisnik e krenar, me ata Pleq dhe Plaka q m kan folur, kshilluar, dashur, harxhuar koh me mua, e toleruar n shum raste besnik ndaj trashgimive historike, dhe amaneteve t t parve. Dika logjike, edhe pr nj iracional t krisur dhe t grisur si un, i cili funksionon s pari me instinktin e tij ! Kush e kish menduar q tani un : i cili thuaja prej nga lindja e tij, ka jetuar jasht Shtetit am, dhe Trojet shqiptare, ka njohur vetm Botrat dhe Kulturat e huaja, t cilat e kan pasuruar dhe formuar, un pra, me t gjitha margjinalitetet, ekstravagancat, fantazmet, prvojat e uditshme, dhe disa her, dhe mendurit e mia po vij sot para jush, me AMANETIN TIM letrar, njerzor, poetik, artistik, shpirtror, si e dini tani t 630

gjith, prej nga viti 2003, kur kam hyr papritmas si Marsian shqiptaro-frankofon, n Fjalorin francez aq t famshm LAROUSSE. Sinqerisht m sht dukur si evidence, ti kthehem kombit, origjins ime, si dika spontane dhe natyrale e diktuar vetm nga brendsia ime, si nj parandjenj intime e shpirtit tim. Nuk kam ndije as dtyrim, as paramendim, as kalkulim. M ka ardhur si nj nevoj intuitive shpirtrore, e pik ! Tani pra e keni amanet n 2012, nj vepr, pr t cilen sht folur me shum superlativa, dhe e cila ka pasur nj reputacion tepr t mir n botn frankofone, pasi si e dini : sht shpallur nga vet shtypi belg, n Top 10-tshin e librave m t mira gjat vitit 2008 n Belgjik, por brenda krejt botimeve t Europs frankofone, n t gjitha zhanret letrare, n 4 shtete sikur Franca - Zvicra - Belgjika dhe Luksemburgu (mund ta verifikoni vet listen e 10 autorve!) Dhe pas 4 vitve, duke iu falenderuar pa mas, mikut im zotit Albert Nikolla, i cili e ka br nj pun fantastike, ashtu si ma ka faktuar miku im Artan Fuga me mail, duke ia dhn nj ngjyr shpirtrore, nj brum e nj stil t veant, prshtatjes s ksaj vepre n shqip, aspak e leht, dhe e ngarkuar me shum referenca t komplikuara. Po mos ta kishte marr vet Alberti kt pun prsipr : jam i bindur q libri LOVE kish ngelur pr disa vite, mos dekada ende i pa prkthyer. Po e shfytzoj kt rast ta falenderoj pa mas Albert Nikolln, ti shpreh mirnjohjen time, pr angazhimin e tij ndaj meje, dhe nderin q ma ka br. Me Albertin, e kam ndier veten n duar ideale, pasi q ky person sht edhe nj Autor i talentuar, ndoshta m i kompletuari i gjenerats s tij n Shqipri, dhe vepra e tij meriton lavdata dhe nj trajtim serioz sipas meje. Keni pra rastin unik pr ta zbuluar dhe lexuar kt vepr n gjuhn shqipe. Dhe ky fakt me gzon pa mas, dhe e ndiej veten mjaft 631

krenar q po ua ofroj ju si dhurat personale, dhe si trashgimi artistike pr thesarin kombtar kultural e letrar. Si ua shpjegova m par, libri LOVE sht konsideruar nga shum specialist, gazetar, autor dhe kritik t letrsis, si vepr tepr origjinale, e jashtzakonshme, dhe n disa raste dhe si kryevepr poetike ( e thon ata vet! ). Pr tu bindur, lexoni pr kuriozitet, se si e kan komentuar n shkrimet e tyre, t gjith autort dhe personalitetet, q ma kan ofruar nj parathnie personale, me rastin e ktij botimi n Tiran, si gjest mbshtetje ndaj veprs, dhe duke iu adresuar direkt Lexuesve shqiptar, pr tua argumentuar vlerat unike t saj. Shumica prej tyre vin nga Bota Evropiane: belge, francez, italiane, dhe jan Personalitete me nj karier dhe CV mjaft t konsoliduar, mbi vlern e t cilve nuk mund t dyshohet as t diskutohetdhe nuk kan asnj arsye q t m bjn qejfin, dhe pr t shkruar dhe firmosur gjra q nuk i mendojn, sepse nuk kan pse t rrezikojn s koti kredibilitetin e tyre, ka nuk ia vlen fare pr ta. Pse t deskrititohen, pa pik nevoje, sidomos pr nj Poet shqiptar? Dhe zakonisht Personalitetet e Prendimit, nuk e lejojn veten t bien nn nivelin e tyre, n nj tip sharlatanizmi ordiner ballkanik, sepse dshirojn ta ruajn emrin, reputacionin e tyre, dhe jan plotsisht t vetdijshm q shkrimet iu ngeln dikund t shnuara me firmen e tyre. Pos asaj, e kan kultivuar me koh at liri t brendshme t mendimit kritik e analitik, pr ta shprehur pa rezerv at ka e mendojn realisht, me stilin e tyre. Nuk bjn parathnie dhe lavdata false sikur disa tont, pr nj Kostum, apo 500 dollar. Dhe po e theksoj ktu dhe po ua garantoj, pa pik dyshimi, q edhe personalitetet tona shqiptare q kan shkruar mbi veprn time, n kt rast kan qen shum autentik dhe t sinqert, dhe e kan shprehur 632

mendimin e tyre t thell, pa lojra dhe kompromise. Gjith ato ka jan br n favorin tim dhe t veprs LOVE, po ua konfirmoj q jan br me nj Liri absolute, me dshirn dhe iniciativn personale t Autorve ose Gazetarve, pa asnj dtyrim, apo pages, pik! T jeni 100% t sigurt mbi kt gj ! Pastaj m thoni se ka kam pr t shtuar un vet si Autor? I keni t gjitha t dhnat dhe referencat mbi Veprn dhe Tifozt e saj n dispozicion! Nuk kam n fakt asgj pr t shtuar, pos me u than: e gzofshi veprn LOVE, e keni amanet nga un, sht tani e juaja prfundimisht, pra lexojeni seriozisht, me shpres q iu inspiron, iu plqen, dhe u l nj gjurm t thell e t bukur n shpirtin tuaj ! Po iu betohem pr nj gj thelbsore, e cila ka rndsi pr mua, kur vij n Tiran: Un nuk vij n Shqipri e n Kosov prej Brukseli apo Parisit, pr show, as pr figuracion, as pr t shitur mend, duke u reklamuar me nj liber t botuar.Ta keni t fiksuar mir kt gj ! Un vij fillimisht sepse e dua dhe m trheq Kombi im, origjina ime, vij me nj Mision personal t prjetuar shpirtrisht nga un, dhe q m ka lindur spontanisht, me nj Porosi morale dhe kulturale, vij pr tia ofruar si AMANET Popullit tim dhe Rinis shqiptare ( jo nj libr ) por nj Vepr komplete mundsisht serioze e t pasur nga t gjitha aspektet e saj. Kjo porosi ka karakter e nivel krejt tjetr, nuk ka lidhje me gjrat e jets normale ordinere. Jemi n nj tjetr sfer, ose dimension t jets, e cila vlersohet me tjera antena e parametra, mbi tjera baza, pr ata q i kan kodet e asaj bote shpirtrore dhe poetiko-mistike Vij pr tu shnuar n kujtesn, Zemrn dhe Memorien kombtare, sidomos t Rinis me Gjeneratat e ardhshme. Ky sht objektivi im n Jet, po e afirmoj pa rezerva para jush dhe pa pik problemi sepse nuk ka ndonj sekret ! Pr mua, do jet 633

njerzore ( n qoft e kloshardit, obanit, puntorit, funksionarit ose e ministrit ) e ka nj sens, nj kuptim, nj qllim dikund t shnuar brenda saj. Nganjher Njeriu e di, por shpesh her nuk e di ! Po kur je i qart dhe i sinqert s pari me veten, besoj q je detyrimisht edhe me t tjert. M kujtohen gjithmon ato fjal me pesh t uditshme q mi ka pas than n vitin 1976 n Prishtin, miku im shpirtror Ibrahim Rugova ( q n at moment, m dukeshin pak surrealiste e ndoshta edhe t pabesueshme ) m von, n vitin 1991 n Tiran, miku im tjetr, zoti Jusuf Vrioni n Tiran, mi prsriti t njjtat mendime. Pastaj m rikujtohn n disa raste, edhe mesazhet mistike q mi tregonte nna e ime Xheva Dervishe Sufi e konfirmuar nga t gjith Guidt ose Udhheqsit e mdhnj shpirtror t asaj rruge ( por un nuk e merrja me shum seriozitet, duke e ironizuar me humor ). Por edhe un, i cili nuk e konsideron vetn si besimtar model, ngase jam si e dini anarkist, totalisht i pa disiplinuar dhe i pa strukturuar n normat e duhura. Pra, kam pare dhe prceptuar me vite shum shenja nga lart, dhe m kan ardhur disa sinjale, q m kan konsoliduar n ket drejtim. M mjaftonin fillimisht, sa pr t fituar nj besim t plot ndaj vetvets, sa pr ta ditur q nuk jam gabim, dhe q e kam nj rrug mjaft t vshtir dhe komplekse pr ta ndjekur. Esht nj sakrific, nj dhurat totale e Qenies tnde, porse ia vlen, sepse m n fund: ke pr ta arritur qllimin tnd jetsor dhe ke pr t dal fitues. Ktu ushqehet dhe vepron nj ideal njerzor, nj ndrr gati mistike q ka t bj vetm me besimin e thell n dika t qart, q e ke parandije shpirtrisht. Tani, a realizohet ajo ndrr apo jo ? Shohim e tregon koha ! Por un jam i sigurt q PO! Sepse jam i porositur, i paraprogramuar pr at gj mu ka dashur koh t gjat, pr ta kuptuar n fakt, por tani e 634

kam t qart, pa asnj dyshim. Kjo sht destineja e ime Toksore si Njeri, e shkruar nga fuqit e larta ! Nuk kam se si ti iki ktij Fati, Predestinimi ! Dhe mua, kjo gj, m duket nj ndrr ose ideal sublim e madhshtor nese arrihet. Dhe nse kjo nuk e simbolizon Atdhetarizmin n shkalln e tij maksimale: nuk e di pastaj se ka do t thot kjo fjal, mbi t ciln shum prej nesh jepin leksione t tjerve, ose rrehin gjoks npr kafe. Mir do ishte mos ta prmendim fare me fjal, por ta faktojm m mir me akte e realizime konkrete, q i sjellin nj PLUS kombit ton. Populli i jon ka nevoj sipas mendimit tim, pr nj strukturim dhe evolucion t shndosh e racional, mbi realitetin e tij, mbi nj themel t fort, t sigurt, dhe t bazuar n fakte konkrete reale, por jo pr ta ushqyer dhe mjegullosur me pseudo mite false e iluzore, q shndrohen dikur n nj lloj drog psishike, e cila me vite, provokon te individi, nj far patologjie mendore e mitomanie, ngase iu beson seriozisht prrallave me t cilat sht formuar, dhe refuzon me kmbngulje do pikpyteje, ose rivendosje n realitet. Ky problem nifet mire n Ballkan, n Lidjen e Mesme t Bots arabe, n Afrik, ku Popujt prjetojn nj konfuzion gjeneral mes Historis shkencore t vrtet, dhe bots mitologjike e legjendare. Natyrisht, un nuk jam kundr Mitologjis, bile m plqen dhe m inspiron deri n nj far shkalle. Dhe konsideroj q Mitet dhe Legjendat jan m se t nevojshme pr bashkimin, identifikimin dhe lidhjen e thell shpirtrore t nj Kombi, por me mas e n dozen e duhur, ngase e konsolidojn subkonshiencn kolektive t Popullit, porse duhet me e ditur s t cilat Mite, dhe deri kund mund t shkojm n at drejtim ? Ngase ktu jemi vetm n botn iracionale e emocionale, simbolike e idolatrike. Pastaj vjen nj moment ku duhet patjetr t konfrontohemi 635

me realitetin tone objektiv e material. Duhet tua lm fjaln Fakteve, Dokumentve, Arkivave, Historis shkencore ! Dhe nese realiteti i fakteve e kundrshton sistematikisht n mnyr radikale, versionin e Miteve dhe t Legjendave, dhe nese Populli jon ngelet krejtsisht i zhytur e i ushqyer nga Mitet, dhe e refuzon ballafaqimin me Realitetin ton konkret: po ua afirmoj q nuk e kemi mir, dhe nuk jemi fare n rregull si Komb. Pastaj pasojat jan mjaft t rnda pr ne, dhe na ngatrrojn n t ardhmen, pr nj zhvillim natyral e krejt normal. Ekzistenca njerzore, sikurse edhe natyra vet, ka nevoj pr tu ndrtuar e zhvilluar, pr s mbari, q t mbshtetet n themele e referenca solide, konkrete, t faktuara, justifikuara, e argumentuara, e jo n elemente aproksimative fiktive, q ndryshojn sipas qejfit dhe ers, q fryn kndej e andej. Nse jam gabim, ju lutemi m korrigjoni dhe ua di pr nder ! Un si Person e di pse jam n Tok, kush jam, far sht Porosia dhe Qllimi im n Jet ? Mundet do kush t mendoj t doj, porse qllimi im ngelet i njejt, dhe nuk lviz asnj millimeter. Dhe jam absolutisht i sigurt, ashtu si ma ndjen mua shpirti i thell, se kjo vepr sht e destinuar nga energjit dhe fuqit e padukshme, pr ta takuar dikur, hert apo von Popullin shqiptar. Edhe pse iu duket ju ndoshta qesharake, debile, dhe e pa besueshme Ju kuptoj mir, dhe nuk keni faj ! Ngase ashtu kam pas menduar edhe un,madje pr nj koh t gjat. Do vite, eskperienc t madhe, pr tu pjekur gjrat ! Por dikur jam bindur edhe vet, dhe mu ka dukur do dit, ky fakt, m se evident Por mbani mend pr gjithmon kto fjal ! Se nuk i dihet se ka na rezervon Jeta ? Dikur, mund t jemi larguar nga kjo Bot dhe kjo Jet me vite, pr nj udhtim tjetr i prjetshm. Nuk prish pun fare, o Miq t nderuar, sepse ashtu si iu kam 636

thn : ashtu do t ndodh 100% ! E kam par me koh Jetn dhe Fatin tim toksor, si n nj Film apo Pasqyr. Nuk vij n Shqipri pr t kerkuar grada, tituj, poste apo biznese. Kam ardhur si bohem i artit, sikur Krishti ose Dervish Luzha vetm me universin tim poetik, botn time shpirtrore, pr ta ofruar dhe mbjell nj vepr n Shqipri, dhe n Kosov, te Toka ime, te Populli im. Pun e madhe kush e beson apo jo, kujt i konvenon apo jo? Ky sht programi im, e pik ! Mbani gradat, titujt dhe miliardat pr veti, dhe ishalla ua shihni hajrin n kt Tok. Un jam dikund tjetr, m ushqejn tjera kuzhina, tjera vlera! Jetoj sot pr sot, dhe nesr pr nesr, pa asnj program praktik ose profesional, pos misionit artistik, q m sht caktuar ose shkruar nga dikush tjetr. Jam n nj Loto poetike e aventureske jetsore, n nj logjik mbijetese t prditshme. Jam Kalimtar n kt Bot nuk prish pun fare, o Miq ! Nuk e di deri ku m drejton Zoti, Engjulli im mbrojts, Ora e ime, Dervishet dhe Budistat q m prcjellin me energjin e tyre magnetike e pozitive, lutjet e Xhevahire Sadris ? Shohim nuk e kam un n dor ! Deri ku m lejojn me vepruar dhe me e ue punn time n vend? Por m n fund do gj e Jets toksore, na del si nj film, nj teatr, nj spektakl, nj tragji-komedi, nj ndrr, nj iluzion, dika super e bukur, ngacmuese, por e rrejshme, q t mashtron. Mendon q posedon krejt Universin, q do gj sht e jotja, por n fakt nuk posedon asgj mbi kt Tok, kur nuk e posedon s pari vetveten si qenie njerzore, dhe nuk e di n thellsi se kush je ? M n fund, n minutat para se t vdes dikush: mund ta kesh krejt Parisin tndin, dhe pasurin e Bill Gates-it, por ti si Person q ke pr t ndrruar jet: nuk t duken asgj n at moment vendimtar, akumulimet tua materiale, ngase Jeta e thell dhe e vrtet ka resonanc krejt 637

tjetr, dhe krejt ekzistenca e jote n at moment delikat, do t prmbledhet me 5 imazhe t forta n maksimum, q jan n fakt momentet q ti, i ke konsideruar t dhimbshme dhe t privilegjuara tuat, q t kan ardhur spontanisht e jasht do konktrolli? Me kto imazhe, si insert filmi, ja ke dhn vuln ose firmn tnde t fundit Jets tnde toksore! Ktu qndron nj Filozofi e fuqishme, nj leksion i madh jetsor pr do Njeri q mendon dhe krkon dika mbi kt Tok. N fund pra, si ua thash, do jet rezumohet n nj album fotografik, disa imazhe, pjes filmi, si nj tip ndrre. Jo m shum se aq qenka pra kjo Jet e mbl? Po iu l ta meditoni vet...T ngelet vetm nj imazh dhe nj kujtim, para se ti thuash Bots lamtumir, adios ! Ke hyr nga nj der, dhe ke dal nga tjetra, sa el e mbyll Syt, duke kaluar si i verbr, n nj korridor me drita q quhet Jet, dhe pastaj jan mbyllur prfundimisht dritat, dhe ka mbaruar filmi i yt i paprfunduar ! This is the END goodbye my Friend ! Si iu kam pas thn n dramn : TRIO - mos u mrzitni o Burra, se do gj prfundon, hert apo von, n Pluhur dhe Hi ! Por s pakti, le tua ofroj bile si Pjes e juaja, si Bir i ksaj Toke ilire, nj Vepr ! Ta ket ky Popull fisnik q e dua, megjithse i ka 100 t mbeta t tjera, (dhe un me ta pa pik dyshmi), n krahasim me botn Prendimore super t rafinuar dhe t kulturuar, nj mesazh prej meje. Mund t jam admirator tmerrsisht i dashuruar n Paris apo Londr, por s pari e dua Nnn time, Vendin tim, dhe m tepr m prek dhe m flet n shpirt fardo Plaku ose Plake q shtit me nj tub dele apo dhi, npr Bjeshket e Valbons, se Jean dOrmesson-i q e kam njohur dikur, aristokrat dhe autor i famshm francez me shum t tjer. Sepse A. D . N - i im gjenetik sht i programuar ndryshej me tjera kode, q nuk i kap dot, asnj gjuh logjike e racionale. 638

E vetmja gj q krkoj nga shteti shqiptar : q t respektohet amaneti im, sipas rregullave antike q i kemi pasur dikur, q ti bhet sherbimi si duhet veprs ime globale, pasi ia kam ofruar Rinis si Testament kombtar. Kjo sht pra minimum dhe maksimumi, q un krkoj nga Kombi im, nese nuk iu duket e teprt ? Krkes normale me baz ETIKE. Nese rastsisht i kujtohet dikuj sot, se ka do me than : burrnia, sojnia, fisnikria, fjala, besa, premtimi, amaneti, bujaria ? Nj sfond vlerash morale e njerzore q ma kan pas ln n trashgimi disa Pleq arkaik e analfabet, por pr mua me ka nj Doktorat Jete ! Mua m duket personalisht shum e pa ndershme, t denigrosh dhe t luash me amanetin e tjetrit. Nese nuk jemi dakort, mund ti pyesim Pleqt e Odave t Malsis ? Dshiroj pa tjetr ta falenderoj mikun tim, botuesin, zoti Ilir LLESHI, nj person fantastik, i cili m ka trajtuar me nj respekt t veant, dhe marr prsipr me shum burrri dhe fisnikri prkthimin dhe botimin e veprs LOVE, ashtu si ka vepruar me librin TRIO. E falnderoj przemrsisht edhe zotin Viliem Kurtulaj i cili ka punuar me shum kujdes, n kt vepr, duke mi respektuar krkesat e mia, ashtu si ka vepruar edhe me Trio-n . Nj prshndetje i takon patjetr vajzs sime spirituale Ergisa Bebja q m ka ndihmuar aq shum n kto vitet e fundit, dhe q ma mban mrekullisht mire Facebookun e Tirans. Ashtu i shpreh respektin tim zonjs Albana Veizi, pr gjith besnikrin, dhe angazhimin e saj me vite n favorin tim, duke luajtur nj rol t madh n librin Trio e Prjetshme. Pa e harruar dhe mikun tim nga Lille n Franc, zotin Dashnor Kokonozi, i cili mi ka prkthyer n shqip, shkrimet e evropianve q ma prezentojn veprn n fillim t librit. Dhe nj falnderim pr zotin Elton ( artist i artve plastike, piktor ) miku i Hamzi Nevzadit, q ma ka propozuar nj pikture mjaft erotike me 639

ngjyr t kuqe pr ta ilustruar librin tim. Pastaj dua ti falenderoj pr nderin q ma kan br me shkrimet e tyre, t cilat mund ti lexoni n libr, t gjith ato personalitete t ardhura nga Franca - Belgjika - ltalia - Kosova dhe Shqipria : zoti Gil Jouanard - Hughes Labrusse - Francis Matthys - Jean Claude Vantroyen Freddy Thielemans Pietro Pizzuti Koen Stassijns - Claudio Pozzani Artan Fuga Agim Vinca Ndue Ukaj : t cilt ma kan zbukuruar dhe pasuruar librin LOVE me argumentet dhe analizat e tyre aq origjinale. Nj mirnjohje speciale ia shprehi mikut im besnik, zotit Artan Fuga, i cili m ka mbshtetur para opinionit shqiptar prej nga fillimi, duke qen prezent n veprat e mia prmes shkrimeve t tij, fjalimeve t tij me pesh gjat promovimeve publike, dhe prezentimin e veprave, duke m ftuar rregullisht si autor pr ti takuar studentt e tij n Universitet Nj person i prsosur q nderon inteligjencn shqiptare! Shum persona t tjer kan luajtur nj rol pozitiv ndaj literatures ime n Shqipri, dhe i kam cituar dhe falnderuar n librin TRIO personalisht (Edmond Tupja, Moikom Zeqo, Ardian Marashi, Anton Paplekaj, dhe kusheririn tim zoti Muj Bupapaj i cili mu ka gjetur n do rast n kto vitet e fundit n Tiran, dhe Princ Leka II, i cili ka treguar nj respekt, nj simpati dhe nj interesim spontan dhe t sinqert ndaj veprimtaris ime. Gjith ashtu dhe krejt Mediat shqiptare, me shtyp e ekrane, t cilat kan pasur ndaj meje nj qendrim tepr pozitiv me vite, dhe t cilat i falenderoj natyrisht pa mas edhe nj her, (gazetat, radionet dhe televizionet e Shqipris dhe t Kosovs) dhe posarisht mikun tim besnik, zotin Arian ani, i cili ka luajtur nj rol vendimtar n popullaritetin tim n Shqipri. Tani ideale do tishte, q Vepra t jet shum m e njohur q vet Personi! N lidhje me kt liber LOVE n versionin shqip, m duhet ti falnderoj 640

przemrsisht dy persona t afrt n Tiran, t cilt m kan korigjuar tekstin letrar t librit, sa pr ti hequr gabimet eventuale ortografike, drejtshkrimore. Nj pun e lodhshme dhe e mrzitshme n fakt, ngase vepra sht majft voluminoze, por e kan br me shum predispozim dhe seriozitet. E falenderoj pra Eva Visocen, me nj pjekuri dhe inteligjenc t thell pr gjeneratn e saj, me kualitete humane t prsosura, dhe mikun tim Poet zotin Hamzi Nevzadi pr nderin q ma kan br, me kt korrigjim t domosdoshm. Tani besoj q n lidhje me botimin e librit LOVE, i kam prfunduar falnderimet q lidhen me kt ngarje precize, duke e falenderuar edhe stafin teknik t ILAR-IT q ka punuar mbi kt vepr. Ky Botues ka mbajtur nj qndrim fantastik ndaj meje dhe ia di pr nder. N aspektin m global e gjeneral: ndiej dshirn ti falenderoj, dhe tu shpreh mirnjohjen time disa personave, q m kan ndihmuar pa mas, mu kan gjndur aty ku duhet, burrnisht dhe fisnikrisht, Persona q m kan ln nj kujtim dhe nj gjurm njerzore t madhe brenda meje, q n shumicn e rasteve nuk i kam pas njohur fare prpara, dhe q jan treguar aq t afrt e t dashur, pa pasur asnj interes dhe asnj detyrim ndaj meje. Nj udi e madhe, dhe shpesh her jam habitur, se si sht e mundur ? Kjo tregon se te ky Popull kan ngelur prap disa Burra t kulluar, me nj edukat njerzore, nj karakter tepr fisnik dhe madhshtor. Shyqyr zotit, nganjher na ofrohet dika tjetr, pos Gabelhaneve dhe Mutsihanve ordinere q na kan infektuar Jetn. Sinqerisht kur e mendoj epokn aq debile dhe t oroditur aktuale, ku dominon vetm interesi dhe leku, pa asnj etik morale n asnj fush t jets, me nj regullim total i t gjitha marrdhnieve njerzore ( q n 90% t rasteve dalin hipokrite, t kalkuluara dhe t falsifikuara, nga strategjia 641

e interess ) : me pas mujt, ktyre Njerzve aq t rrall q i citova, ua kisha dhn pa hezituar Medaljen e nderit dhe t meritit kombtar . Na erdhi koha ku normaliteti, respekti, dhe etika humane, q ky Popull i lasht, e ka pasur dhe praktikuar dikur, duhet tani n shekullin XXI , t dekorohen me nj mim, sepse na duken sot, gjra t uditshme dhe gati t pa besueshme, me ta br dikush nj nder falas ! Me siguri duhet me qen ndonj Budall ose Naiv i shkret! Ha...ha... ha... far ironie ! Pr t vdekur s qeshuri.Kjo sht ironia e kohs, dhe rrotullimi i vlerave! Disa i kam prmendur edhe n librin TRIO ! Falenderoj mikun tim ( si vlla shpirtror ) zotin Naim Bajraktarin n Prishtin (t cilit nuk kam se si me ia kthye gjith at nder dhe respekt, at angazhim fantastik ndaj meje n Kosov ), falenderoj Hysni Rushitin q m ka strehuar disa her n shtpin e tij, t gjith miqt e Naimit n Prishtin, (Avdyl Krasniqi, Gazmend Hoxha, Sknder Kada, Bajram Mjeku dhe Muharremin) t abonuar te Simfonia . Rrall her kam takuar Persona me nj shpirt aq human ! Pastaj e falnderoj shum Agim Selimin, Enver Petrovcin, Anton Berisha, Bislim Mucaj, Dardan Selimaj, Sali Bashota, Ramadan Sopi, Libraria Dit e Nat me Genc Salihun, Sknder Boshtrakaj, Tomorr Rudi, dhe posarisht zvends Ministrin e Kulturs n Kosov, zotin Hajdin Abazin, ( i ardhur te un si UFO, pa e njohur fare deri me 13 korrik 2011 ) dhe i cili ma ka br nj nderim dhe nj respekt aq t prekshm, q nuk mundem tia harroj. Kjo ishte e para her, pas 20 vitesh prvoj negative me organet zyrtare, q nj person me nj funksion t lart qeveritar, interesohet n at shkall pr mua, me nj sinqeritet total. N botn shqiptare sht krejt normale q Ministri i Kulturs nuk interesohet fare pr kulturndhe nse pahiri interesohet realisht, dhe e do artin, duhet me e dekoruar si eksepcion i 642

ardhur nga Jupiteri. Duket gati si anomali, dhe mund ta pyesim vetn : a mos ka nondi defekt i shkreti ? Ha. Ha Ha Duhen thirr Hoxh dhe Priftrinj pr ti knduar dika, pr ta rikthye n rrugn normale t afarizmit e egoizmit, ose me e drguar urgjentisht pr nj seanc konsultimi te mediumi shum i prmendur, zoti Ali Ohri, q ka pasur fillimisht takim me Halln time n Tiran. N Prizren m duhet me falenderuar mikun tim shpirtror zotin Halim Baraliun me gjith familjen e tij, zotin Urim Ukimeri, Shefqet Qollaku, Syri Ramadanin, Drejtorin e Teatrit, Bibliotekn, dhe Bashkin e Prizrenit, q ma ka organizuar pr nj koh rekord nj promovim libri n gusht 2011. N Gjakov, e falenderoj Hasan Ukshinin dhe mikun tim Alfred Boskshin pr gjith angazhimin e tij ndaj meje dhe nns ime Xhevahire Sadris. Po kthehemi prap n Tiran, pr ta falenderuar dhe prshndetur ngrohtsisht, zotin Flamur Gashi, mik i ngusht personal, dhe Ambasadorin e Shqipris n Sarajev t Bosnies, Prof-Doktor Petrit Malaj, rektorin e Akademis s Artve n Tiran, gjithashtu edhe Met Xhelilin dhe mikun tim special, artist dhe mistik zoti Kastriot Ramollarin. Prshndes edhe Denis Dursin, Artian Tepelenn, Alfred Boiloti, Sonila Ulqinaku, Elvis Hoxhn, dhe zavends Ministrin e Kulturs zonja Suzana Turku. T fala t przemrta edhe pr Hysamedin Ferrajn (filozof) dhe Osman Shehun, ish Ministr me t cilt kam zhvilluar disa dialoge mjaft interesante. Pa e harruar edhe zotin Urim (mikun e Isa Visocs) pr nderin q ma ka br. Nj falndrim dhe respekt t theksuar pr mikun tim zotin Kujtim Cashku, pr pritjen, sjelljen e ti aq humane ndaj meje e sidomos ndaj nns ime Xhevahire Sadria, bija e Rush Brahims dhe e Sadri Rexhepit nga Vuthaj ! Ha ha ha ojeni nj Got, o Miq, n emrin e mirsis t rrall, dhe t humanizmit utopik t pastr! Si e 643

kam than n librin TRIO: Xhevahirja sht person eksepcional dhe i uditshm, jo si sht nna e ime, por mua s pari, dhe shum t tjerve, na ka lr nj gjurm t pashlyueshme n Jet. Kush e takon dhe rrin nj or me t: e merr nj doze humaniteti pr minimum 6 muaj ! ka ke pr ti than ( si thoshte miku im Kastrioti ) nj Personi q rrin duke u lutur pr mbar Kombin, dhe duke i uruar t tjert me gjith at mirsi e energjin pozitive t saj? Duket dika ireale, anormale, gati si nj ndrr ose iluzion! Nj prshndetje edhe pr zotin Hysen Ademin dhe zonjen Zade, pr mikun e shtpis, dhe t afrmin e babes im, zotin Abaz Musa, dhe pr mikun e kusheririn zotin Isa Visoca, i cili m ka ofruar bashk me krejt familjen shembullore t tij, nj pritje, nj afrsi t rrall, nj respekt dhe kujdes eksepcional, si mua, si nns Xhevahire. Pr ata q duan t na shohin pr kureshtje, ose pr t na ofruar nj Pul t pjekur pr sevap, si Dervish dhe Budista t improvizuar nga natyra : gjndemi t dy me nj abonim vjetor pr kafen e mngjesit, te Valle Verde ose Bar Tirana, me nj kolltuk t rezervuar, a mos po takojm rastsisht ndonj Pari me ndonj Loto ! Nese kam harruar disa persona, nga hutia e ime, me kujtes gjysm t droguar, iu krkoj falje sinqerisht. Nuk sht me qllim, dhe sinqerisht i respektoj pa mas ! T gjith ata Persona q i kam cituar n falenderimet e librit tim TRIO, gzojn natyrisht respektin tim t plot, si edhe ata q m kan shptuar nga mendja momentale. N Belgjik dshiroj ta prshndes zotin Ndue Beleshin, dhe mikun tim Poetin Kosovar, zotin Jeton Kelmendin, i cili m ka respektuar jasht mase, duke mi prkthyer disa Teskte nga libri im LOVE n shqip, dhe botuar si vepr letrare, nper rrjetet aktuale t internetit. Felnderoj po ashtu edhe zotin Ibrahim Hajdari pr respektin dhe bashkpunimin e tij, dhe zotin Shklqim Aliaj. 644

N Shtetet e Bashkuara t Ameriks e prshndes me shum respekt mikun tim zotin Peter Tase, i cili ka treguar interesim dhe predispozim maksimal ndaj meje me mundsit e tij personale, dhe me shum humanitet. Besoj se me kaq, e kam krye dtyren time morale ngase pr mua : edukata dhe sjellja njerzore jan vlera me rndsi, dhe m duket dika normale dhe e domosdoshme, pr ti falnderuar t gjith ata Persona q m kan br nj nder, apo nj t mir, duke m shrbyer n Jet, mua si individ, dhe veprn time, pa kurrfar lloj interesi, pos mirsis dhe njerzis s tyre eksepcionale. Nuk duhet harruar se askush nuk t ka asgj borxh n ditn e sodit, kur edhe antart e familjs tnde, shpesh her, nuk ta kryejn asnj pun, dhe nuk ta ofrojn asnj ndihm. Duhet me i rikujtu disa Pleqrij t Odave, sepse kan pas dhe kan sipas meje, edhe pr kohrat moderne aktuale, nj baz etike, dhe nj filozofike t shndosh, sidomos n raportet njerzore. Mua m pngon jashtzakonisht orroditja gjenerale e sodit ! Jam msuar me transparenc, me sinqeritet, me parime etike dhe me nj baz respekti ndaj vlerave kryesore t Njerzimit. Por ndoshta jam nondi idiot i pafund. Tani po e prfundoj kt Letr adresuar direkt ju, t nderuarit Lexues, pr tua shpjeguar pak logjikn dhe arkitekturen e posame t ktij libri LOVE, e cila e ka nj strukture bazik identike, sikur prezentimi q e ka pasur edhe libri i mparshm : TRIO E PRJETSHME. Qllimi im ishte q libri LOVE, ta ket pr do lexues shqiptar kt paraqitje si baz : pos hyrjes, ose prezentim t librit, ashtu si prezentohet nj spektakl, ose nj film me gjenerikun e emrave q kan marr pjes n t: i keni ktu 13 shkrime q hapin veprn Love, pr juve, si nj fare inaugurimi solemn i librit nga disa Personalitete. Kam dshiruar pastaj q n fund t librit LOVE, do lexues shqiptar, ta ken direkt pas leximit 645

t veprs, n dispozicionin e tij personal, nj lloj DOSJE LETRARE mbi Autorin dhe mbi Veprn e tij globale? Nse IKSI nuk e njeh autorin fare, dhe nuk ia njeh veprn e tij, por ndoshta rastsisht e ka pa npr ekrane t televizionve si figur e ka ktu nj informacion mjaft interesant e solid, dhe nj prgjigje objektive pyetjve t tij, me kt material shtes. Kisha dshirn q ai Person q e ka librin tim n dor, dhe q e ka lexuar seriozisht n mnyr t koncentruar, ta ken t qart se kush sht Autori, dhe ka prfaqson realisht Vepra e tij ? Qllimi im ishte q ky informacion i domosdoshm, t kaloj prmes kanalit direkt t Librit, n nj shkmbim me Lexuesin. Si n prezentimet e hyrjes, si n Dosjen letrare q mbyll gati Librin LOVE, i kam privilegjuar autort, kritiket dhe gazetart e huaj t Europs, me nj raport 80 % q i kam zgjedhur qllimisht nga Europa frankofone, dhe vetm 20 % jan shqiptar. Pastaj me ann e ktyre materialeve, q jan fakte konkrete dhe argumente reale shkencore n lidhje me fushn e krijimtaris letrare, e formoni ju vet, pa pyetur asknd tjetr opinionin tuaj, mbi baza artistike, analitike dhe intelektuale serioze me bazament, e jo mbi prralla e deliriume absurde q dgjohn npr rrug e kafe, q nuk qendrojn. Kshtu q un e ndjeva si dtyr morale dhe profesionale ta paraqis kt Vepr speciale prpara jush me nj respekt total dhe me nj profesionalizm maksimal t mundshm, me argumente, dhe referenca solide t konfirmuara. Kur i keni n kt vepr, 37 mendime origjinale t shprehura nga vet Evropiant frankofon ( t Belgjiks, Francs, dhe Zvicrs ) mbi veprimtarin time n prgjithsi, prej nga viti 1980 e deri sot n vitin 2012, duke i shtuar dhe 10 mendime t shprehura nga vet shqiptaret : m thoni sinqerisht, se ka mund t shtohet m tepr? Pra, me afr 50 Opinione t shprehura mbi 646

veprn time : flet pastaj vet vepra si vepr, dhe faktet e shkruara! Dhe ky ishte qllimi im! Nj vepr serioze s pari lexohet, rilexohet, analizohet me personalitetin e lexuesit, mundsisht me nj vizion, nj diapazon dhe nj kultur artistiko-letrare sa m t gjr ndrkombtare, e jo vetm shqiptare, interpretohet pastaj me kanalet subjektive e intime t sensibilitetit, dhe t intelektit t Lexuesit. Ky quhet pr mua, nj lexim serioz dhe super profesional, kur Lexuesi hyn n raport dhe n dialog direkt me Veprn, me filtrat e tij. M tepr se aq, nuk mund t them as t shtoj gj! Objektivi im bazik ishte fillimisht, pr ta respektuar publikun shqiptar, si me qen ai i Parisit apo New-Yorkut, dhe t vij para tij, n mnyre t edukuar, civilizuar, me dika t fuqishme, sa m e kompletuar, e menduar, dhe e pjekur. Pastaj flet sinqeriteti, autenticiteti dhe predispozimi q vepron n t dy ant. Puna sht q dialogu mes nesh t jet dialog i vrtt, e jo cirkus absurd kafesh! Kur dihet q kam ardhur specifikisht pr nj Takim dhe Dialog t thell me ju ! Si m thoshte n vern e kaluar, miku im i filozof, kemi dtyrime morale ndaj Rinis shqiptare, dhe dikund kemi dshtuar keq n misionin ton edukativ. Sepse me veprimet tona t dobta, kontradiktore, hipokrite, t pakuptimta, as lidhje logjike, natyrisht q e kemi humbur me vite mirbesimin e ksaj Rinie ndaj nesh! E kishte tepr t drejt filozofi, dhe jam 100% dakort me at mendim, dhe madje po shtoj se kemi edhe mjaft detyrime ndaj kulturs, talentit dhe arteve shqiptare, t cilat me shablonizmin, sharlatanizmin, provincializmin, e amatorizmin ton, jemi duke i prbuzur dhe diskredituar. Dhe i kemi t njjtat detyrime morale ndaj Thesarit kombtar, arkivave historike, arkeologjis, arkitekturs, objekteve antike, me sistemimin, arshivimin, informatizimin e dokumenteve t vjetra me 647

rndsi do gj q lidhet me identitetin dhe memorien kolektive kombtare. Prndryshe vazhdon prap shekulli i Mjegullnajave! Un e dua shum Rinin shqiptare, dhe e di q ka plot kualitete, vitalitet, kuriozitet, dhe nj inteligjenc t shndosh, porse me at ka iu ofron vendi i tyre, n ambientin dhe sistemin e prisht ku jetojn: jan pak t humbur, pak n mjegull, plot kontradikta, dhe t zhgnjyer, pasi q Shoqria, Brezet tona m t moshuara, nuk ua kemi dhn t gjitha bazat dhe elementet e duhura pr tu konstruktuar, pr tu ndrtuar si duhet, mbi baza reale t shndosha. Prandej luhaten shpesh her mes entuziazmit, ndrrave, fantazive, ambicieve, idealeve t tyre t bukura dhe me vler, ( t cilat iu ngeln 90% t rasteve si utopi abstrakte, nj lloj filmi fiktiv ) n koh kur amerikant, autraliant, japonezt, braziliant dhe evropiant i realizojn deri dikund ndrrat e tyre ( ngase atyre n fakt, iu mundsohet, nga edukata e tyre, nga formimi i tyre, nga shteti q i mbshtet. sht dika normale dhe e vlersuar, nse e konkretizon nj ndrr t madhe ambicioze ) Ndrkoh q Rinia e jon, edhe nese do t eksploroj Marsin, ose t bhet si Michael Jackson-i, ose si Steve Jobs, Richard Branson, ose Bill Gates n Shtetin ku jetojn sot, ( si n Shqipri ashtu edhe n Kosov ) e shohin se nuk sht e mundur, ngase jan para nj muri t pathyeshm, nj oqeani total absurditetesh dhe moskuptimesh. Pastaj e shohin ata vet, se si funksionon realiteti n jetn e prditshme, dhe duke u konfrontuar disa koh ose vite me t, e konstatojn se nuk munden me i arrit kurrrsesi ato ndrra dhe ideale ose t largohen detyrimisht jasht vendlindjes pr LAMERIKA. Porse nuk lshohet aq leht e pa pasoja, vendi ku ke lindur, ku je rritur dhe shkolluar, pr ta tentuar nj Poker kudo npr Bot. Nse 10% t njerzve mund ta ken at guxim, dhe at shpirt aventuresk, 90% t 648

tjert prjetojn nj disfat, bien pastaj n nj lloj depresioni, mrzie, grditje, dhe kshtu me rradh, fillojn t mohojn dhe t tradhtojn gradualisht vetvetn, ngase iu duhet urgjentish t gjejn nj rrug praktike pr t mbijetuar s pakti, ose pse jo, pr t jetuar mire, n nj konfort borxhez. Nj pjes humbet dhe harron vetn n kloshardizm, drog, alkolizm, aventura, bixhoze e diskoteka me femra t rastit, duke mohuar totalisht se : kush jan n realitet dhe nga vin konkretisht ? Pjesa tjetr e ka aftsin t ndryshoj komplet programin e diskut t Trurit, pr tiu adaptuar realiteteve t Jets praktike, ashtu si ua dikton vendi. Pastaj pr ta arritur at transformin radikal t vetvets, at metamorfoz t uditshme t personalitetit t tyre : iu duhet t paguajn nj mim (tradhtia ndaj vetvetes!) Fillojn t orientohen, t vendosen, t rrnjosen, t oroditen, pr ta zotruar rolin tjetr q e kan zgjedhur pr t mbijetuar. sht inteligjenca e natyrs pr mbijetes ! Kshtu q personazhi i dyt fiktiv, fillon gradualisht ta zvendsoj deri n eliminimin total, personazhin fillestar autentik real. Pastaj vjen formula: un jam dikush tjetr, jam dyfishzimi aktorial e fiktiv i vetvets, madje kam harruar se kush kam qen ? Detyrimisht i msojn hilet, rrenat, dallaveret, manipulimet e kalkulimet q duhet operuar n jet, pr ta arritur nj pun, nj post, nj mjet jetese pseudo-normale. Dhe i integrojn, pa vonuar shum, t gjitha viruset e sistemit ballkaniko-shqiptar, si dika krejt normale, dhe bhn shpejt si Babat e tyre, ose i tejkalojn me shum lehtsi. Por sado q t bjn show, dhe duken super t knaqur me artificet e tyre, n brendsin shpirtrore, e din edhe ata vet, q e kan humbur pafajssin fminore, idealet rinore, q jan zhytur e lagur keq, si ata q i kritikonin dikur me t drejt, dhe q e kan humbur at imazh te bukur q e 649

kan pasur mbi vetn, respektin ndaj qenies s tyre intime, ngase e perceptojn q jan tjetrsuar, modifikuar radikalisht, q dikund e kan shkelur ose tradhtuar idealin e tyre shpirtror, dhe veprojn pastaj si mekanika robotike, si aktor, jasht shpirtit dhe personalitetit t tyre real, q e kan definitivisht mohuar dhe fundosur. Kshtu pr tiu revanshuar disfats s tyre, i shkellin pa mshir t tjert, dhe iu hakmerrn n mnyr absurde, pa iu pasur askush pikn e fajit. Dhe un i kuptoj mire, madje m dhimbsen shum, dhe m duket tepr tragjike Kur e humb besimin ndaj vets dhe ndrrave tua, natyrisht q nuk mundesh pastaj tu besosh as t tjerve. Madje nuk do t shohesh asknd me sy, dhe nuk t intereson askush ! Rinia e jon meriton respekt e dashuri, kshilla dhe shembuj pozitiv, meriton q tu ofrojm ka sht m n top nivel botror, pr tiu hapur mundsi dhe perspektiva pr ta gjetur vetn, si individ s pari, si shqiptar s dyti, dhe si evropian n Bashkimin e Europs s treti. M duket skandaloze t shash Rinin, ta denigrosh, ta mohosh, ta bsh t ndihet inferiore, kurse misioni i yn sht ti formojm dhe ti edukojm sa m mir, pr tiu transmetuar dika, pr tu ln nj amanet, nj porosi, nj trashgimi morale, intelektuale e pastaj pse jo edhe materiale. Un pr vete, do t jem gjithmon pran asaj Rinie q e dua, si nj Vlla i madh shpirtror, nese e konsiderojn edhe ata vet, q iu duhem pr dika. Sepse aty gjindet Ardhmria dhe Energjia pozitive e Kombit ! E kuptoj mir dshprimin e saj, neverin, urretjen, nihilizmin q mund ta shprehin n disa raste, sepse dhimbja e tyre, ngarkesa shpirtrore sht tepr e madhe, dhe nuk shohin rrug dalje askund. Nuk kan faj q nuk na besojn m pr asgj, si thoshte miku im. Dihet q nuk i besojn as shtetit, as institucioneve, as ministrive, as drejtsis, as policis, as 650

profesorve, dhe as prindrve t tyre. Sepse kan arsye logjike pr t mos pasur besim. Duke i pare Pindrit e tyre si shembuj : i fotografojn, i analizojn, i skanojn, dhe e konstatojn direkt se far dallimesh e kontradikta ka mes leksioneve morale t tyre, kshillave, dhe realitetit t tyre praktik, si kan punuar dhe vepruar ata vet, gjat jets s tyre konkrete ? Dhe e kan pastaj t pamundur, pr tu identifikuar n ta, si model drejtsie dhe autenticiteti njerzor. Kur kalojm tani n fushn e Arsimit, shum e rndesishme pr Rinin ton : konstatojm me keqardhje q npr shkollat e larta dhe auditoriumet universitare, nj pjes jo e vogl, t Profesorve dhe Pedagogve q ushtrojn profesionin e tyre, nuk e kan s pari nivelin intelektual e shkencor, ose pedagogjik n shkalln e duhur, pr t dhan msim. S dyti, nuk vine fare pr t komunikuar dika ose pr t dialoguar me Studentt, pr tiu transmetuar nj dije reale t shndosh, s pakti nj eksperienc personale ngase nuk e kan fare at aftsi, por vijn thjesht pr ta kryer formalisht nj borxh pr lek, sa pr ta fituar nj rrog. Si t luash nj monolog teatri, duke folur me vetn, dhe duke e nnmuar publikun t cilit i adresohesh Nj narcicizm primar i przier me arroganc! Ndodh q disa Pedagog t mdhenj, Profesor-Doktor Akademik huazojn lirisht literatura t autorve t huaj Prendimor apo Amerikan, t cilet jan Profesora prestigjioz t Universiteteve t famshme botrore, dhe mbi lnden e tyre profesionale, mbi librin e tyre, me disa makijazhe t lehta, dhe ndonj ndryshim minimal, sa pr sy e faqe, e botojn dhe e vulosin veprn e tjetrit, me emrin e tyre, duke ushtruar nj plagjiatur komplete e t paturpshme me mundin e huaj t ndonj Mjeshtri super i graduar anglez, ose gjerman, ose francez, q nuk e din fare at fakt, por t cilt me nj pun ultra serioze, e kan shkrir 651

dijn dhe jetn e tyre, pr tiu ofruar Studentve dika me vler, prmes nj libri universitar. Dhe tani, pa pike problemi moral, vjen nj Pedagog i yn, dhe boton veprn e tjetrit, si me qen ai vet autori i saj, dhe vazhdon t jepin msim. Tamam, komedi patologjike! Dhe pika kulminante e ktij show humoristik pr Top Chanel, vijn pastaj pr ti detyruar e kushtzuar t gjith Studentt e tyre, q tua blejn veprn e tyre madhshtore me 20 ose 30 euro, nse dshirojn pr ta kaluar provimin te kta Profesor. Jan fakte reale q mi kan thn vet studentt. sht pr t ardhur keq ! Imagjinoni tani n far situate gjndet Studenti yn shqiptar, q e njeh internetin si xhepin e vet, dhe q ka nj njohuri minimale mbi botn e jashtme, kur sht para disa Profesorve ton (fatmirsisht nuk jan t gjith ashtu) t pa prgaditur, q bjn haptaz biznes npr fakultete, duke uzurpuar punn, djersn dhe literaturn e nj Profesori ultra serioz e profesional t huaj, q ia ka kushtuar jetn e tij Profesionit q e ushtron me aq pasion e etik njerzore, dhe q vjen pastaj Pedagogu jon, pik s pari uzurpator imoral, si autor i nj vepre t vjedhur, pr t ushtruar trysni dhe shantazhim mbi studentin, pr ta kaluar nj provim Ku sht etika e asaj pune pastaj ? Ciln vler reale, ke pr ta respektuar ? Ku qendron vlera e asaj pedagogjie universitare ? Sinqerisht, ka t them ? Si kan pr ta fituar besimin Rinia jon, mbi nivelin e formimit arsimor n vendin e tyre, dhe mbi fjaln e Pedagogve q i kan prball, kur i prjetojn kto tip sjelljesh ? sht nj problem i vrtet, si sht korrupsioni me Lek pr ta kaluar nj provim, ndrhyrja e ktij apo atij n favor t Filanit, ose problematika e marrdhnieve mes Profesorve dhe Studenteve femra, q nganjher del nga vija puro profesionale, q nuk duhet fshehur fare, 652

por trajtuar. Dhe nse nuk e trajtojm, ngelet pastaj nj pikpyetje dhe nj dyshim mbi shum gjra e nuk mundesh ta fitosh nj besim t plot. Dhe nuk po i prmend fare ktu, 100 universitetet dhe shkollat private fiktive, me diplomat e tyre t blera ngase at gj, do kush e di, deri te obani i bjeshkve. Okay miku im : por duhet ta pyesim veten : si jemi duke i formuar kto Gjenerata t reja ? Nse je Student n Shqipri apo n Kosov, dhe e adhuron artin, dhe ndrron pr tu br Pikaso, Bodleri, Andy Warholi ose Danti ? M thoni se ka ndodh me t konkretisht? Ai, do ta kuptoj shum shpejt, se si funksionojn gjrat n Trojet shqiptare. Dhe nse nuk e kupton, ia kthejm ne mendt pr s mbari, dhe ia rikujtojm disa rregulla praktike. Po kush dreqin pyet pr talentin, pr veprn ose pr origjinalitetin e artistit? Nuk i intereson askujt ajo pun e kot, pa asnj fitim konkret personal! Lek o zotri, Dollar, Euro, franga zvicrane, pounda anglez,biznes, e jo hajgare pr t droguar! E shohin menjher Artistt e rinj me plot ideale dhe ndrra t shndosha e t bukura : q artet, dhe bota krijuese, po themi ktu letrare, ngase jam vet i asaj fushe, funksionon me disa klane, grupe, rrejta interesash t ndryshme, mes Lidhjeve t shkrimtarve, Pen Klubeve, Fondacioneve X apo Y, Shoqatat e filanit dhe fystekit, t lidhura direkt me organet e shtetit, me Ministrin e Kulturs ose t Arsimit, pr programet dhe botimet shkollore, me Sorosin, Lincoln Center, Aleancat franceze, Institutet gjermane, angleze, amerikane, italiane, zvicerane, ambasadat etj Dhe pastaj ashtu ndahen t gjitha fondet zyrtare shtetrore ose private, dhe mbshtetjet pr t gjitha botimet, integrimet npr programet shkollore, ftesat dhe paraqitjet jasht shtetit, si miq t ktij dhe si aleat e atij. Kshtu pra funksionon promovimi i kulturs kombtare! Klientelizm e familiarizm provincial. 653

Sa t jemi gjall, le t jemi neve si grup, si klan, dhe askush tjetr ! Kjo sht qart nj monopolizim dhe nj konfiskim total i artit dhe kulturs kombtare, n interesin e nj pakice njerzish, q dshiroj ti ken t gjitha privilegjet e mundshme, difuzionin, vitrinat propagandistike e mediatike, vetm pr vetn e tyre, duke e botuar, celebruar, uruar, dekoruar, autoproklamuar njri-tjetrin me rrall, duke i ndar mes tyre, t gjitha mimet egzistuese s bashku (sivjet un, dhe mot e ke rralln ti !) duke u futur n t gjitha programet zyrtare, antologjit e financuara nga fondet shtetrore. Tamam si n nj teatr grotesk t Ioneskos ose Alfres Jarry ( UBU mbret fiktiv! ) pr tu pakur, duke qeshur me z ! Tani ia shpjegoni nj Studenti idealist t ri, t vitit t dyt ose tret n gjuh e letersi shqipe, ose frnge, ose angleze : se ku qndrojn vlerat reale kulturale e artistike, hierarkia e tyre shkencore, e bazuar n analiza kritike t thella e profesionale, se kush vlen e kush nuk vlen ? Si mund ta gjesh rrugen tnde n gjith kt Mjegull? Nuk ke referenca serioze se ku t mbshtetesh, kritere profesionale e artistike t konsoliduara, dhe noton n rrena, uzurpime, fiksione, falsifikime, orb antivlerash q t iritojn prej nga fillimi dhe je totalisht i orientuar n nj absurditet t pafund. Kur Studentt, q e duan Artin e Kulturn me shpirt, ballafaqohen prdit me kt komedi groteske, dhe kt circus tragji-komik, sht krejt logjike q ky sistem patologjik krijon tek ta : konfuzione e regullime, sepse prodhon n fakt antivlera e sharlatanizm me tona, ku dominon hipokrizia e dallaverja n t gjitha fushat krijuese e artistike, sikur n t tjerat. Dhe ky fenomen pervers, e diskrediton komplet artin dhe talentin e vrtet, vlerat reale, ngase nuk gjen te ne talenti i lindur , pr shkak t ktyre disfunksionimeve anormale q i kemi si Shoqri ( ngase nuk 654

veprojm pr s mbari dhe me drejtsi ) : as mbshtetje, as mirkuptim, as respekt, dhe ngelet pastaj dtyrimisht Krijuesi shqiptar origjinal, i prjashtuar, i harruar, i margjinalizuar, i vetmuar i pa botuar, i pa lexuar, i pa njohur, i komentuar, i pa analizuar. Nuk shenohet askund ku duhet, puna e tij krijuese Ngelet Artisti i shkret ( ndonj Mozart ose Rembo i joni ) t flas me vetvetn, si nj i mendur, n humbje totale, duke prjetuar nj lloj vetvrasje artistike dhe shpirtrore. Pastaj lind pyetja: a e don ky Komb vlern, talentin, autenticitetin, gjenialitetin artistik t Van Goghut, Kubrikut ose Dalit ose nuk i intereson fare ajo pun ? Si mund t jetoj e veproj nj Shqiptar i Shkodrs, Lezhs, Sarands, Gjilanit, Pejes, Deanit q sht i pasionuar n JAZZ, ose n Muzik klasike, q adhuron Miles Davis, Charlie Parker, Chopin, Mahlerin si mund ta ushqej pra pasionin e tij deri n fund, n Shqipri ose n Kosov? Si mund t jetoj praktikisht n Trojet tona, nj Shkenctar i pasionuar pas zbulimeve e hulumtive shkencore n nj fush t aktuar ? Nj Historian t cilit i duhet ndoshta nj Jet pr ti zbuluar dhe studiuar t gjitha arkivat brenda nj Teme q e ka pr pasion? Imagjinoni nj shqiptar q vendos nga pasioni: dua ta ndjek rrugn e Pastorit (Pasteur) ose Marie Kuris (Marie Curie) ose Harun Taziefit q i ka studiuar Vullkanet gjat krejt Jets s tij, ose Diana Foster q iu ka kushtuar 20 vjet pun e pasion Gorillve t Ruwands, ose Teodor Monod q iu ka kushtuar Shkrettirave t Sahars, ose shpreh dshirn pr ti studiuar hollsisht Balenat e Alasks : ka ndodh me at Njeri ? Kush do ta mbshtes, dhe si do te jetoj konkretisht prej asaj pune dhe atij pasioni ? Si do t mbaj familjen e tij ai Person ? Duke u b dikush tjetr, duke trafikuar, ose duke u br biznesmen i improvizuar? A ju duket ju dika e shndosh dhe normale 655

kjo llogjik funsionimi global n shoqrine ton ? A ka nondi domethnie ky tip veprimi pr juve ? M thoni, pse nj shqiptar i Shqipris apo i Kosovs, nuk ka t drejt, dhe nuk mundet t jetoj me pasionin e tij, dhe t zhvilloj Jetn ashtu si e ka ndrruar ai vet me koh ? Gj pra, krejt normale e logjike te evropianet ! Kur je i lindur pr dika, ta ndien shpirti nj nevoj precize, e ke nj pasion t marr pr nj gj, nj talent t rrall n nj fush : pse nuk respektohet ajo gj n Trojet tona, dhe pse nuk mund t jetosh prej asaj pune? Nuk sht fjala ktu, pr sistemin ose pushtetin e Hasanit apo t Hysenit, dhe nuk dua t kritikoj specifikisht diknd, sepse nuk sht fare thelbi i problemit. Sinqerisht, o Miq ! Ndryshoni 20 Qeveri, ashtu do t mbesin gjrat kryesore t Jts praktike t Njerzve. Shteti i yt, Populli i yt, domethn Familja e jote dikund simbolikisht, brenda Shtpis tnde ( pasi q Shqipria sht vendi i yt ) po t thon : Nuk t njohim as ty, as pasionin tnd, q nuk na intereson fare .Nse do me u b Njeri, me u respektu n shoqri, me jetu si duhet brenda rregullave kolektive : bhu sa m shpejt dikush tjetr, o idiot, dhe vepro si gjith Bota praktike, se prndryshe t han Dreqi ! Ky sht problem i nj kulture, nj edukate, nj psikologjie t prditshme, nj lloj subkoshience kolektive e trashguar nga ritet e zakonet e vjetra, nj tradite shekullore e tipit ballkanikoshqiptaro-oriental, e cila vazhdon t ket pasoja t rnda, kudo n funksionimin e shoqris son. Kjo gj meriton nj trajtim special, q ta shtrojm problemin dhe ta diskutojm n mes nesh rreth nj tavoline, ta pleqrojm, dhe q ti japim nj solucion t duhur, nj korigjim. Pse duhet t jemi gjithmon viktimat pasive t gjitha disfunksionimeve dhe absurditeteve ilogjike tonat, q i praktikojm prdit n do institucion, spital, e tjera fusha t jets? Kush dmtohet ? Populli i jon, 656

dhe ne ! Nga kush ? Nga ne ! A na ka faj greku, serbi, ose rusi n kt rast, sesi veprojm dhe sillemi ne me njri-tjetrin? Po sipas jush, a ia vlen pr t vazhduar edhe 100 vjet ashtu ? Kshtu pra, t dashurit Miq, ju e keni t qart edhe vet, kt pun. Nuk kemi asnj arsye q t pajtohemi me funksionimin krejt anormal dhe pervers t gjrave m elementare t jets njerzore : si t shkojme n nj administrate pr nj dokument, n nj spital pr nj sherim, n nj Ministri pr t krkuar dika, n nj Post pr nj mandate, n nj Universitet pr ta regjistruar diknd ? Kudo q t shkosh sot, pr ta kryer nj Pun npr qytetet tona: del psishikisht i ngarkuar, i lodhur, i merzitur dhe i grditur nga absurditeti dhe korrupsioni i gjeneralizuar, ngase sht br refleks, si dika e trashguar dhe e integruar brenda do shqiptari, i cili e di gati prej lindjes s tij, q nuk duhet pritur dika normale e pozitive nga Shteti dhe Institucionet e tij, porse duhet gjndur si t mundesh dhe me do kusht npr sistemet alternative D Mendoni tani edukaten e Fmijve tan : n vend se me ua mbjell n Tru, nj mendje t shndosh, logjike, racionale, t drejt, nj funksionim human, etik, me baza demokratike : neve ua msojm iracionalitetin, absurditetin, perversitetin, dredhinat, hilet, mashtrimet ordinere. Natyrisht q kjo, nuk sht vetm problem shqiptar, por i krejt Ballkanit, i Shteteve arabe, afrikane, latino-amerikane, e t azis orientale. Duhet t jemi t drejt e objektiv. Kshtu q nuk ke sepse e kritikon kt m tepr se at, nuk ke se ka i thua kujt si person, si X, si individ? sht dika kolektive e gjeneralizuar, si nj sport i prditshm kombtar. Kjo lidhet me nj kultur dhe edukat qytetare, demokratike, nj edukate s pari individuale, dhe pastaj shoqrore. Krkon koh, nuk bht pr nj dit, duke shtyp nj buton ! Vetm po e konstatojm nj situat, dhe po e 657

diagnostikojm si nj Mjek ordiner, e pik ! Pastaj pr terapi dhe sherim : sht pun m e vshtir por e mundshme. E pyes shpesh her vetn : me inteligjencen individuale q kemi, me nivelin ton global t shkollimit q nuk sht fare i vogl as i dobt, n mesatarn e Kombeve evropiane Ka qen si ka qen me 100 debilitete koha e Enver Hoxhs, porse Njerzit i ka shkolluar, me nj nivel mesatar m se korekt, sidomos shtresat puntore e popullore, q jan m t arsimuar e t kultivuar q t njejtat shtresa n Belgjik, Holand, Gjermani etj. Pse funksionojm pra, n nj mnyr aq shkatrruese n vendin ton, kurse jemi t part q knaqemi dhe i admirojm sistemet dhe rregullat shoqrore nper t gjith Shtetet e Veriut ? M shpjegoni se ka na pengon pr t vepruar si Skandinavia, pr shembull? Kurse n Shtetet tona dhe ato t Jugut t Bots q i prmenda: i thuhet 70 % t Kombit, q sht RINIA, ardhmria e tyre n fakt, me vitalitetin dhe talentin q prmban ajo Rini: na falni, sepse nuk kemi se ka te bjm pr ju, skemi asnj zgjidhje konkrete pr tiu ofruar, asnj vend pune, as shpres as perspektiv aveniri, q t prparoni sa m mire, dhe ta oni prpara kt Komb . Me pas qen ju vet n at mosh : si do t reagoni ? Si mund t justifikohet kjosituat pr nj Shtet q ka 100 vjet pavarsi? Si arsyetohet ky dshtim total kolektiv, pasi q n mnyr indirekte, si rezultat konkret, jemi duke i propozuar Rinis shqiptare: nj lloj vetvrasje kolektive! Kur Kombi iu thot nuk kemi se ka t bjm konkretisht me juve ktu! Del si nj mohim radikal i tyre nga Mm atdheu. Si mund t pajtohen me at prgjigje ? Denigrimi, anulimi, dhe zhdukja progresive e energjis m t mir, m t shndosh e m t pergatitur t Kombit, pr mua si Poet e Patriot n stilin tim : sht dika q nuk falet ! Pr do Shtet serioz n Bot : kjo situat sht 658

katastrofike ! Okay : por kur do ta zhgidhim kt problem ? sht sinqerisht pr ta vajtuar Rinin shqiptare, dhe pr tu dshpruar.Madje un konsideroj, se jan tepr t mir e t durueshm, dhe shum pozitiv n krahasim me situatn q e prjetojn. M dhimbsen pa mas, dhe kam respekt maksimal pr ta, sepse e meritojn plotsisht, dhe kan t drejt t jen ultra kritik ndaj nesh. Prandaj po e ngre sinjalin e alarmit, sepse e kemi Rinin ton n nj situate mjaft t vshtir dhe delikate, kudo npr Trojet tona. Dhe sht nj Rini e mir, inteligjente dhe mjaft interesante. Duhet ta dgjojm me vmendje, ti marrim para sysh krkesat legjitime t tyre, dhe ti trajtojm me dashuri, dhembshuri dhe konsiderat, sepse nuk jan n nj pozit aq t leht, kurse presin aq shum nga Jeta, me plot t drejt. E ne, n vend q ti ndihmojm kto Gjenerata, i paragjykojm pik s koti, kurse jemi simbolikisht Prindrit, ose Vllezrit e tyre, ose Profesort e tyre, dhe kemi dtyrime serioze ndaj Rinis, bile mbajm nj prgjegjsi morale t madhe ndaj ktyre Brezeve. Por pasi nuk kemi qen t aft pr tiu transmetuar dika t mire, t vlefshme, t bukur, t veshur me nj etik humane, sociale dhe morale t besueshme, nj kod sjellje, ose veprimi demokratik, i ushqyer nga drejtsia, nga logjika, nga vlerat reale t humanizmit individual e social, q duhet patjetr ti integrojn n Jetn e ardhshme t tyre brenda Bashkimit Evropian Pse duhet ta lm nj imazh aq negativ kudo npr Bot e sidomos Europ? Pse duhet t dallohemi gjithmon pr keq e pr zi, kur kemi aftsi t mdha pr mir, dhe kualitete fantastike, pr t prodhuar dika konstruktive e t bukur. Por ka kemi pr tiu thn me shembullin ton personal, ka iu kemi ln si trashgimi ? Kemi dshtuar keq me Gjeneratat e reja t cilt kan pritur dika t madhe dhe t konsoliduar nga Brezat e 659

mparshme, dika konstruktive pr ta, dhe po e prfshij moralisht edhe vetn me ju, megjithse un, e di sa ka kam pr ti thn dhe transmetuar Rinis shqiptare. Por fatkeqsisht nuk m sht dhn rasti t kaloj m tepr koh mes tyre. Tani ta pyesni vetn me sinqeritet: ku sht pra sot, ajo Rini, dhe ka br konkretisht Rinia shqiptare, q studion me aq entuziazm, kur nuk i ofrohet asgj konkrete, asnj perspektive profesionale, asnj shpres pr ta realizuar vetvetn ? Nj milion i kemi n Greqi ( shtet q sdo t na shoh me sy! ) dhe n Itali ( pr t cilt jemi arkaik t prapambtetur, karikatura mesjetare ), n vend q ti kishim prdorur t gjith, n shrbimin e vendit ton. Por si jeton dhe ma ka merret tani, pjesa tjetr q ka ngelur pa pun e me diploma n Tiran, e n Qytete t tjerat Shqipris? Humbin kohn dhe Jetn e tyre pa lidhje si n nj seanc drog, n nj Bredhje t pafund, sikur n Dramat teatrale t Samuel Becket-it. Disa t tjer, trafikojn ka t munden munden, ose tentojn nondi biznes t rastit? Por tani nese nuk gjejn alternative tjetr, pos t sillen kot bulevardeve t Qytetit, n nj bredhje absurde, pa rrug dalje tjetr, pos q ta kesh kurajon, t largohesh dikur nga Shteti i yt, dhe pse je, super i formuar dhe i diplomuar n nivelin e duhur. Por kur e sheh direkt, q nuk prfaqson kurrfar vlere pr Kombin tnd ( si nj i Ri i diplomuar, q paraqitet n tregun e puns ) n shoqrin tend, te populli yt, aty ku je rritur, ku je edukuar dhe shkolluar, dhe kur e konstaton q nuk interesohet askush pr ty : m thoni se si mund te jesh pozitiv e dhe plot besim ndaj vlerave humane kolektive t Vendit tnd ? Kur e di mir, se do gj q ke ndruar dikur, t del konkretisht, si nj mashtrim total, nj iluzion ? Prandaj e prjeton at situat tragjike, dhe je faktikisht n t njejtn gjendje psikologjike e morale t Rinis arabe t 660

sotit npr Maghreb. Super i dshpruar dhe i zhgnjyer, mbi baza krejt reale, dhe me krkesa krejt legjitime ! T duket q do kush t ka mashtruar prej nga fillimi, dhe manipuluar me rrena e iluzione deri tani n Jet, duke filluar nga Prindrit e tu, deri t Profesort, dhe te Shteti yt. T duket q do kush t ka dika borxh, pasi q ti vet, nuk e ke gjetur vendin tnd, q me logjik e kishe merituar brenda Kombit tend. ( Ty t duket: sikur mos me t integruar ose prenduar familja e jote personale, nga aspekti simbolik i gjrave ! ) Dhe ti natyrisht kur nuk e sheh se ku gjndet vendi yt personal, n Pasqyrimin e asaj Bote shqiptare, ashtu si ta kan propozuar e prezantuar me shekuj, t atij modeli shoqror defektuoz q ta kan paraqitur me dekada i thua dikur vets: nuk mbaj shpres, jam i humbur, kam dshtuar, dhe kshtu nuk mundem t vazhdoj m gjat ! Deri dje, ke besuar si naiv n vlerat baz njerzore, n mirsin kolektive, n drejtsin, n barazin, n humanizmin, n energjit pozitive t shndosha. Dhe tani Shteti ose Bota e jote ku jeton me shekuj po t thot: shiko, o i shkret, me kto vlera fantastike, q pretendon q i ke, je i mbaruar Zotri, ke ngelur pa pun, pa avenir, do t jesh kloshard pa lidhje i prjteshm, dhe sdo t merret askush me ty! Dhe e kupton shpejt, q duhet tu kthehesh t gjitha antivlerave, poshtrsive e ultsive, kombinimeve dhe manipulimeve, pr ta gjetur nj rrug dalje, pr nj jetes normale n kt Komb dikund defektuoz e anormal n vizionin e tij kolektiv, social, shtetror e politik. Por duhet prshtatur realitetin, sipas vendit bhet kuvendi si thonin Pleqt! Mirpo lind pastaj pyetja: a sht normale kjo gj? Ku ngelet etika e asaj pune? A qndron kjo llogjik veprimi, n Jet, si normalitet i prditshm? Shtrojani kto pyetje t gjith s pari vetvets? Si do t prgjigjeni sinqerisht? A e kemi 661

mir, a jemi pra n rregull? Un pajtohemi me shum gjra reale, ngase i kuptoj, dhe nuk i paragjyykoj me leksione morali Njerzit, bashkatdhetart e mi, sepse e di, q vshtirsit e Jets reale, problematika e mbijetess, t imponojn dtyrimisht disa veprime krejt ilogjike. M falni, o miq t nderuar, por un personalisht, nuk mundem sinqerisht t dal nga rruga e ime utopike, naive e romantike nuk e kam sinqerisht at kapacitet moral e edukativ, at trashgimi njerzore. Okay: jam Kloshard i dshtuar pa asgj pas shpirti. Pun e madhe, mos u mrzitni, sepse e kam zgjedhur vet at rrug. Sm ka kush faj ! Dikur ma sillni 1 kile portakalle e mandarina, n nj Dom t mendurish, nse mundeni edhe ndonj shishe ver Bordeau. Kshtu e ka Jeta o miq, sipas programimit t Qiellit. Sepse dikund jan kto gjra t shkruara! Por madje ta kuptojm njri-tjetrin, dhe ta pranojm ashtu si sht, se tr Njerzimi nuk mundet t jet i klonuar dhe i formatuar. Dikush iu shpton pahiri rregullave, dhe sht eksepcion. Por ekspecioni sht m se i nevojshm, ngase e justifikon rregullin, dhe margjinaliteti ( frngjisht fjala marge do t thot an e nj libri siprfaqja me t ciln mund t lidhet libri n shtyp ) dhe me logjikn franceze pra, margjinaliteti e justifikon, e mban dhe e lidh normn si norm. Kshtu q i duht menduria ime deri dikund e kontrolluar, dikujt.Jam dikund sipas francezve i nevojshm, n pasqyrimin e funksionimit normal shoqror ! Ha... ha... ha... N nj far mnyre simbolike: margjinaliteti im e lidh, trsin e Librit global e normal t Njerzimit. Shpresoj t takohemi dikur ktu n Tok, apo n Botn tjetr. Ndoshta rruga ime totalisht e hallakatur, sipas shumics prej jush, e takon dikur shpirtin e Rinis shqiptare. Kam besim q PO ! Ndizni pra nga nj Qiri pr mua, ju lutemo miq, npr Teqe, 662

Kisha dhe Xhamia ! Por ishalla me kismet, do t kemi koh pr tu takuar dikur thellsisht si duhet pr nj muhabet serioz Burrash, n nj qylym t shtruar me meze, ver e raki.Tani sht vetm fillimi i dialogut tim me kt Rini shqiptare po sa jemi njoftuar dhe gjndemi n fillim te historis son t prbashket, te hapi i pare, ose letra A . Por vepra vazhdon rrugen e vet, puna q duhet br sht kolosale, tepr e madhe n fakt, por e domosdoshme, dhe me nj vler morale dhe njerzore t pa mueshme, sipas meje, o miq, dhe lexues t nderuar ! Pleqroni pakz kto mendime Nese un si Sknder Sherifi, ose kushdo tjetr sikur Kadareja, Kongoli e shum t tjer, nuk kemi asnj porosi ose amanet pr fmijt tan, dhe Rinin ton : kujt i adresohemi n fakt, kujt i destinohet krijimataria jon ? Kinezve, Senegalezve, Ruseve, Portugezve ? Un nese mundemi, dshiroj q prioritarisht ti adresohemi Rinis shqiptare, Vendit tim, aty ku e kam origjinen e gjenezn. Pastaj nse m ka kuptuar ajo Rini, nuk kam fare problem, sepse e di q do t m kuptoj edhe Bota mbar. Por nse nuk m ka kuptuar Populli im dhe Rinia e Kombit tim: konsideroj q nuk m ka kuptuar askush, dhe q kam dshtuar n misionin dhe porosin time. Guri ose Shkmbi peshon rnd n Dheun e vet. Un, aty dua t mbjell kopshtin tim poetik ! Aty dua t lulzoj, t thith ajrin e diellin tim, mbi fluturimin madhshtor dhe shikimin krenar e mahnits t Shqyponjave ! Pos falnderimeve t nevojshme nga ana etike njerzore, kjo letr ishte pr mua nj rast, me e shtruar nj bised t lire n mes nesh, si me pas qen s bashku n nj kafe ose n shtpin tone private. Nuk pretendoj q e kam kudo mir dhe me t drejt, bile mundem lirisht me gabuar, ka sht normale dhe un pajtohem pa problem, dhe iu krkoj falje, nse ma faktoni me argumente serioze. Puna 663

sht me qen t lir e t sinqert mes nesh ! Pr 100 vjetorin e Kombit : dhurata e ime personale pr juve, pr rinin shqiptare, amaneti im shpirtror sht me ua ln n dor kt vepr LOVE n versionin shqip. Me shpres q iu sjell dika t re dhe stimuluese n vizionin tuaj, n botn imagjinative tuaj, n kodet e parametrat e juaja kulturale, n konceptin q keni mbi artin deri tani, duke shpresuar q me kt libr, ashtu sikur edhe me amanetin global timin letrar : do t pasurohet e rinovohet thesari poetik kombtar. Ndoshta Rinia shqiptare do ta gjejn vetn n pasqyrimin e ksaj vepre, ashtu si do ta gjejn kudo npr Librat e mia, krejt shekullin XX dhe XXI t prshkruar, t inskenuar, prmes krejt Botrave evropiane e amerikane, me t gjitha stilet pos-moderne e avanguardiste aktuale, por edhe prmes leksioneve q na i kan dhan traditat, zakonet, ritet e filozofia gojore shekullore shqiptare, kujtesa e jon koletive. Me kt dialog multikultural, me kt miksim t menduar e t peshuar, do t vendosemi edhe neve si popull e si komb, dikund brenda Globalizmit botror i pa evitueshm, duke e gjetur vendin tone preciz, por pa e shkelur, apo humbur specificitetin dhe identitetin tone si shqiptar. Formula sht : shqiptar, po okay e domosdoshme n esenc ! Por edhe qytetar t Bots, po edhe dikund evropian, amerikan, afrikan, aziatik si pjes prbrse e Njerzimit q popullon Tokn. Jo vetm, si shqiptar arkaik t mbyllur e t izoluar n vendin, n shpelln apo n Bjeshkt e tyre Por shqiptar universal e pa komplekse para askujt n Bot shqiptar q e din se kush jan, se nga vin ? Q e din q jan edhe ata pjes e kultures evropiane, dhe pjes e Bots. Dhe q prqafojn stilin e Bots moderne e globale t sodit, pa asnj frik q po humbin dikund n Kozmos apo zhyten dikund n Oqean. Kur kemi jetuar dhe qndruar 664

3000 vjet me identitetin e gjuhn ton, i jetojm dhe 3000 n fardo rrethanash t tjera ! Mirupafshim dikund n Bot ! Ju falnderoj shum pr respektin dhe mirkuptimin tuaj. Aurevoir et Bonne Anne 2012, avec mes meilleurs Voeux, mes chers amis et amies! Bruksel me 5 janar 2012, SKNDER SHERIFI

665

666

PASQYRIMI GLOBAL I LNDS

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. Vepra LOVE ju prezentohet nga kto Personalitete ...........3 Artan FUGA ( Shqipri ) ...........................4 Albert NIKOLLA ( Shqipri )............................8 Agim VINCA ( Kosov )............................10 Ndue UKAJ ( Kosov )............................15 Gil JOUANARD ( Franc ) ............................23 Hughes LABRUSSE ( Franc ) ............................26 Claudio POZZANI ( Itali ) .................................30 Francis MATTHYS ( Belgjik ) ..........................34 Jean-Claude VANTROYEN ( Belgjik )...........................37 Pietro PIZZUTI ( Belgjik )...........................39 Koen STASSIJNS ( Belgjik )...........................42 Geert Van ISTENDAELE ( Belgjik )...........................49 Freddy THIELEMANS ( Kryetari i Bashkis s Brukselit ) ..........................................51 Bienvenue Welcome Mirsevini n DASHUR ! ................55 Hyrja e shkurtr e Autorit ......................................................56 PIRAMIDA 1 - AFRIKA ...........................................................59 SHIKIME AFRIKANE Citatet e autorve afrikan .................60 ( Poezit cikli i par ) Ktu apo Atje? ( n1 ).....................67 Lidhje SEZONI nn aureol YJESH ( n 2 ) ...............................69 Afrdita e Dbors ( n 3 ) .....................................................73 Vetlnia ( n 4 ).......................................................................74 FANTAZMA N KOSOV ( n 5 ) .............................................76 Rishfaqje ( n 6 ) .....................................................................78 Libido n MAL T ZI ( n 7 ) ...................................................79 N Ballon e Nirvans ( n 8 ) ..................................................80 Ti djeg! ( n 9 ).......................................................................81 Paralelizm ( n 10 ) ...............................................................82 Ftes ( n 11 ) .........................................................................83

667

30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63.

Ajr Harmonie ( n 12 ) ........................................................85 Zri i t Tjerve ( n 13 ) .......................................................86 AMORE MIO ( n 14 )............................................................88 Koreografi Hapsinore (n 15 ) .............................................90 Marrje PENG ! ( n 16 ) .........................................................92 HIJET E DRITS ( n 17 ).........................................................95 Shtitje n IREALE ( n 18 ) ...................................................97 YLL VZULLUES ( n 19 ) .......................................................98 AFRIKANJA E ARTISTI ( n 20 ) ............................................100 PIRAMIDA 2 - AZIA ............................................................101 SHIKIME AZIATIKE Citatet e autorve aziatik ..................102 ( Poezit cikli i dyt ) - Hern e Fundit ( n 21 ) ...............112 Gjum i thell ( n 22 )........................................................114 T kam imagjinuar, Dashuria ime ( n 23 ) ..........................116 Forma e mir ( n 24 ).........................................................118 IDILET E VERS ( n 25 ) ......................................................120 Thonin se t doja ( n 26 ) ................................................121 VIVA ESPAGNA! ( n 27 ) ....................................................123 Fjal Dashurie ( n 28 ) ........................................................125 far duhet t shtojm? ( n 29 ) ......................................127 ILUMINACION ( n 30 ) .......................................................128 KROKANTE ( n 31 ).............................................................129 far bn ti? ( n 32 ).........................................................131 ALBANIAN TWIST ( n 33 ) ..................................................133 Shprthimi i nj Pasioni ( n 34 ) ........................................134 Tablo pa mim ! ( n 35 ) ....................................................135 Ka gjra prtej t tjerash ( n 36 )....................................136 KAMPING KARAVANING ( n 37 ) ..................................137 Nn RREZE ( n 38 ).............................................................139 SI N KINEMA ( n 39 )........................................................140 E LIRA LIRI ( n 40 )..............................................................142 PIRAMIDA 3 - AMERIKA E VERIUT DHE E JUGUT................145 SHIKIME AMERIKANE Citatet e autorve amerikan .......146 ( Poezit cikli i tret ) - SLOW AND SNOW ( n 41 )..........157

668

64. 65. 66. 67. 68. 69. 70. 71. 72. 73. 74. 75. 76. 77. 78. 79. 80. 81. 82. 83. 84. 85. 86. 87. 88. 89. 90. 91. 92. 93. 94. 95.

SILENCIO ( n 42 )................................................................159 Nn YJE ( n 43 ) ..................................................................161 DIT FESTE ( n 44 ).............................................................163 SEZONI I PASIONEVE ( n 45 )..............................................165 FORMULA NJ ( n 46 ) ........................................................167 BLUE NOTES ( n 47 )........................................................169 HAHAHEL E FOCALOR ( n 48 ) .........................................171 PARAJSAT E DASHURIS ( n 49 ).........................................173 Kalimtar i kaluar prej Ngjarjeve ( n 50 ) ...........................176 SHMANGJE BRIGJESH ( n 51 ) Cameron DIAZ ( I ) ........180 JENNIFER LOPEZ ( II ) ..........................................................182 Balada e Kardinalve ( n 52 ) .............................................186 Kontinente Diellore ( n 53 )...............................................188 Luhatje e pafund nn Flakt ( n 54 ) ...............................191 Ndriim special Brenda BARKUT t kuq t Skens ( n 55 ) ..195 ndrr Majmuni ( n 56 ) ....................................................200 EL PASO DOBLE ( n57 ).......................................................202 Si nj Lum ( n 58 ) .........................................................203 Koh e Krisur ( n 59 ) ........................................................205 KANTIER PR JET-SETTER pr Carla Bruni ( n 60 ) ...........209 PIRAMIDA 4 - EUROPA .......................................................211 SHIKIME EVROPIANE - Citatet e autorve evropian .........213 ( Poezit cikli i katrt ) T shikosh AVIONE fluturues ( n 61 ) .................................258 INSERTS OF PASSION ( n 62 ) .............................................261 Fat i lkundshm n Ajr ( n 63 ).......................................269 WONDERFUL WOMEN ( n 64 ) Angelina JOLIE ( I ) .........273 NICOLE KIDMAN ( II ) ..........................................................275 PNEUMATIK PR MISS X ( n 65 ) Sylvana MANGANO ( I ) .......................................................278 Claudia CARDINALE ( II ) .....................................................280 Monica VITTI ( III )...............................................................282 Lucia BOSE ( IV )..................................................................284 Zemra t Kryqzuara ( n 66 ) - Greta GARBO ( I ).............288

669

96. Marlne DIETRICH ( II ).......................................................290 97. Lauren BACALL ( III ) ...........................................................292 98. Rita HAYWORTH ( IV ) .........................................................295 99. ROMANTIKOMANI ( n 67 ) - Liv ULMAN ( I )...................298 100. Uma THURMAN ( II ) ..........................................................300 101. Vivien LEIGH ( III ) ...............................................................302 102. Elisabeth TAYLOR ( IV ) .......................................................304 103. Audrey HEPBURN ( V )........................................................306 104. Meryl STREEP ( VI ) .............................................................309 105. ALWAYS IN LOVE ( n 68 ) - Viktoria ABRIL ( I ) .................311 106. Penelope CRUZ ( II )............................................................313 107. Angela MOLINA ( III ) ..........................................................315 108. Laura DEL SOL ( IV ) ............................................................318 109. Carmen MAURA ( V ) ..........................................................320 110. Rosy DE PALMA ( VI ) ..........................................................322 111. Anna TORENT ( VII )............................................................324 112. Marisa PAREDES ( VIII ).......................................................326 113. VALLE SHQIPTARE ( n 69 ) - Scarlett JOHANSON ( I ) .........329 114. Cate BLANCHETT ( II ) .........................................................332 115. Aishwaanya RA ( III ) ..........................................................335 116. Clara MORGANE ( IV ).........................................................337 117. Asia ARGENTO ( V ).............................................................339 118. Amira CASAR ( VI ) ..............................................................341 119. Calista FLOCKHART ( VII ) ...................................................343 120. Louise BROOKS ( VIII ) ........................................................345 121. Jean SEBERG ( IX )...............................................................349 122. Grace JONES ( X )................................................................351 123. Kristin Scott THOMAS ( XI )..................................................353 124. Jane RUSSEL ( XII ) ..............................................................355 125. Jane MANSFIELD ( XIII ) ......................................................358 126. Nj dit shfaqet e papritura Besa Zhuta...........................360 127. EKLIPS PR EKLIPSIN ( n 70 ) .............................................361 128. LUGNAJ Q LUGINON ( n 71 ) .........................................362 129. SHPRTHIMET E SHPIRTIT ( n 72 ) ...................................363

670

130. ESENCA E RILINDJEVE ( n 73 ) ............................................365 131. PARFUMI I JETS ( n 74 ) ....................................................367 132. RIVENDOSMA EMRIN! ( n 75 ) ..........................................369 133. RAINBOW FEELINGS ( n 76 ) ..............................................371 134. LOVING BLUES ( n 77 ) .......................................................373 135. SONG and SOUL and ROCK and ROLL ( n 78 ) Rreth me hop ( I ) .............................................................375 136. Orkide dhe Gjuha e Flakve n aksion ( II )..........................377 137. Karambol, Karasol dhe Dudmadol ( III ) ...............................379 138. NAZELI e NAZELIE ( IV ) .......................................................382 139. Predikim nga Mjekroshi i SUMATRS ( V ) ........................384 140. Nga Mystaki i kuq tek KRAPI i ART ( VI ) ........................386 141. ASTRILD de MONTEIRO dhe ARA MACAO ( VII ) .................388 142. CHERIMOL e RAMBUTAN ( VIII )..........................................390 143. Belbathuq e Thuqmagjar n Pazar ( IX )...............................392 144. XHUXHMAXHUXHI n XHUXHILAND ( X ) ..........................394 145. Mesazhi IBIS-it ( XI ).........................................................396 146. BONGOS e KONGAS ( XII ) ...............................................398 147. ndrra magjike e Macs ANGORRA ( XIII ) ......................400 148. E shenjta Hlianthe e Bonapartit ( XIV ) ........................402 149. ABRAKADABRA e HOKUS-POKUS ( XV ) ..............................405 150. Udhtim Galaktiko-Erotik ( XVI ) .....................................406 151. Vnie n djegie t Trapit BENGUELA ( XVII ) ...................408 152. Pelegrinazh i KOKQORRIT ( XVIII ) .................................410 153. Nn Puthjet e Detit ( n 79 ) ............................................413 154. FOR YOU AND ME ( n 80 ) Njmij IRISE pr piknisje ( I ) ............................................415 155. TAMBURE AFRIKANE ( II ) ....................................................419 156. Dark : MANGUSTE e MANGUSTAN ( III ) ......................421 157. GYRINO e GURAMI ( IV ) .....................................................423 158. PEGAZ: JEPI GAZ! ( V ) ......................................................425 159. HATHOR: mund t ket t drejt ( VI ) ...........................427 160. Kng mahnitse e nj AMAZONE ( VII ) ..........................429 161. SAMBA e SFINKSIT t DAFINS ( VIII ) .................................431

671

162. Testament ln nga vet MORIO ( IX ) ............................433 163. ZOG PUPLA ndezuri ( X ) ..............................................435 164. KORA , VINA dhe BALALAKA ( XI ) ......................................437 165. SERIN dhe MANDARIN pa Drama ( XII ) ..........................439 166. PIRAMIDA 5 - OQEANIA ....................................................443 167. SHIKIME OQEANIANE - Citatet e autorve t Oqeanis ....445 168. ( Poezit cikli i pest ) Shenjtria e Shenjtris (n 81) - ALFA - ALEPH - ALIF ( I )...447 169. BETA BET BA ( II ) .........................................................449 170. GAMMA GIMEL TA ( III ) ................................................451 171. DELTA DALET THA ( IV ) .................................................453 172. EPSILON HE DJIM ( V ) ...................................................454 173. ZTA WAW ( VAV ) HA ( VI ) ...........................................456 174. ETA ZAYIN KHA ( VII ) .....................................................458 175. THTA HET DAL ( VIII ) ...................................................460 176. IOTA TET DHAL ( IX ) ......................................................462 177. KAPPA YOD RA ( X ) .......................................................464 178. Kshtu pra flet Bukuria ( n 82 ) ..........................................466 179. Kallam Sheqeri n SAORG ( n 83 ) Gonxhe-Kuqja e padurueshme ( I )......................................467 180. Bredhja e ERIDANIT ( II ) .....................................................469 181. Nga MINAUTORI e te CENTAURI ( III ) .................................471 182. Nj GOXHOL shmang Syt e tij ( IV ) ................................473 183. FRUTAT e PASIONIT n MARRAND ( V ) ............................475 184. Nga Bluja e YVES KLEIN ( VI ) ..............................................477 185. Pas Lajmeve t reja ( VII ) ................................................479 186. Balad zemrthyese ( VIII ) .............................................481 187. I fundmi Konkurs n POEZI ( IX ) .....................................483 188. Operacion sekret: TURTULLESH e KONDOR ( X ) ........485 189. Udhtim n fundin e Mesnats ( XI ) ..................................487 190. Fluturimi rreze drit jets ( XII ) ....................................489 191. Udhtim Erotik i KUPIDONIT ( XIII ) ....................................491 192. PARAKALIMI I PAPAGALLVE ( XIV ) ....................................493 193. Trheqja e Maokut gricrues ( XV ) ...............................495

672

194. VENDOSUR N FAQE ( n 84 ) .............................................497 195. Kade e uditshme ( n 85 ) ..................................................498 196. Prmbytje e Zjarrit ( n 86 ) .................................................500 197. VAJZA ME SYT E SHIUT ( n 87 ) ........................................501 198. CIGANIT N KOPSHT ( n 88 ) ............................................502 199. ARI DUKE LUAJTUR BRIDGE ( n 89 )...................................503 200. TAMPAX SLOW ( n 90 ) ......................................................505 201. Kirurgji praktike, Seksologji ( n 91 ) ...............................507 202. LOVE SONGS for YOU ! ........................................................511 203. PROJEKSION PRIVAT ( n 92 ) ...............................................512 204. FOLLOW ME ( n 93 ) ..........................................................514 205. DETI ( n 94 ) ......................................................................516 206. SAMBA VALSH FLOTUESE ( n 95 ) ..................................518 207. HERN E FUNDIT ( n 96 ) .................................................520 208. BOTA E RE ( n 97 ) ............................................................522 209. MELODI ERRNORE ( n 98 ) .................................................524 210. CORRIADA N MESNAT ( n 99 ) .......................................526 211. KOKTEIL MIRSIE - LULEDIELLET E DASHURIS ( n 100 ) Nn Shenjn e DASH DASHTORIT ( I ) ............................528 212. Rregullat e Ndeshjes ( II ).....................................................530 213. NU MEM CHIN ( III ) ......................................................532 214. SEXUS PLEXUS and CO ( IV ).............................................534 215. Mos e zgjoni LUANIN q fle ! ( V )........................................536 216. APOLOGJI E VIRGJRESHAVE ( VI ) ......................................538 217. Kush thot Relaks ( VII ) ..................................................540 218. Le ta prshndesim n unison zotin: Alain DELON ( VIII )...542 219. Shihe ashtu si duhet SHIGJETARIN! ( IX )..........................544 220. ORGJI CJEPRISH ( X )......................................................546 221. Bni mir ti zgjidhni Hallet! ( XI ) .......................................548 222. Vendos nj Kapak mbi Kutin e drurit ( XII ) ........................550 223. IN MEMORIAL ( Lista e emrave t Femrave ) ......................555 224. DOSJA LETRARE MBI VEPRN GLOBALE T AUTORIT n 2 pjes ............................................................................563

673

225. Pjesa e par: Parathniet e Autorve mbi Veprat e autorit ......................564 226. Pjesa e dyt: Fragmente nga Shtypi Evropian mbi Librat e autorit ...........597 227. SHNIMI mbi Autorin n Fjalorin francezLAROUSSE ....621 228. THE TOP 10 best Books of the Year : pr Librin LOVE origjinal n 2008 ........................................622 229. BIBLIOGRAFIA E AUTORIT ( Lista komplete e Botimeve ).....623 230. LETR PERSONALE E AUTORIT ADRESUAR SHQIPTARVE ...629 231. PASQYRIMI GLOBAL I LNDS .............................................667

674