လြတ္လပ္သည့္တရားစီရင္ေရးကို တိုင္းတာသည့္စံႏႈန္းမ်ား

ေဒၚေAာင္ဆန္းစုၾကည္Aား ကန္႕သတ္တားဆီးမိန္႕ကိုေဖါက္ဖ်က္သည့္Aတြက္စြဲဆိုထားသည့္ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္

ႏိုင္ငံေတာ္Aားေႏွာက္ယွက္ဖ်က္ဆီးလိုသူမ်ား၏ ေဘးAႏၱရာယ္မွကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သည့္ Uပေဒပုဒ္မ
၂၂/ျပစ္မႈဆိုင္ရာUပေဒပုဒ္မ ၁၀၉ တို႕Aရစြဲဆိုသည့္ ရန္ကုန္ေျမာက္ပုင
ိ ္းခရိုင္တရားရံုး၏ ျပစ္မႈဆိုင္ ရာAမႈၾကီး
၄၇/၂၀၀၉ AမႈAား (၁၈-၀၅-၂၀၀၉) ေန႕မွ စတင္စစ္ေဆးလာခဲ့ရာ ယေန႕ဆိုလ်င္ တလေက်ာ္ လာျပီျဖစ္
သည္။ တရားလိုဖက္မွတင္ျပသည့္သက္ေသမ်ားကိုစစ္ေဆးျပီး(၂၂-၀၅-၂၀၀၉) ရက္ေန႕တြင္ တရားလိုျပ
သက္ေသ ၂၃ UီးAနက္ ၁၅ Uီးကိုစစ္ေဆးျပီးေနာက္ ေဒၚေAာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ေဒၚခင္ခင္၀င္း၊ ေဒၚ၀င္းမမ ႏွင့္
John William Yettaw တို႕Aားစြဲခ်က္တင္ခဲ့သည္။ေဒၚေAာင္ဆန္းစုၾကည္ဖက္မွ Aက်ိဳးေဆာင္မ်ားက
တရားလိုျပသက္ေသ (၁၅) UီးAနက္ (၅) Uီးကို ျပန္ေခၚ သက္ေသမ်ားAျဖစ္ ျပန္လည္ေခၚယူျပီး စစ္ေမးခဲ့သည္။
တရားခံျပသက္ေသမ်ားAျဖစ္ Uီးတင္Uီး၊ Uီး၀င္းတင္၊Uီးၾကည္၀င္း ႏွင့္ ေဒၚခင္မိုးမိုးတို႕ကို တရားခံျပ
သက္ေသမ်ားAျဖစ္စာရင္းတင္သြင္းခဲ့ရာ မူလရံုးမွ Uီးၾကည္၀င္းတUီးတည္းကို သာ ခြင့္ျပဳခဲ့သည့္ Aတြက္
Aထက္ တရားရံုးAဆင့္ဆင့္သို႕ျပင္ဆင္မႈတင္သြင္းခဲ့ရာ တိုင္းတရားရံုးမွ ေဒၚခင္မိုးမိုးကို ထပ္မံခြင့္ျပဳျပီး Uီးတင္Uီး
ႏွင့္ Uီး၀င္းတင္တို႕ကို တရားခံျပသက္ေသAျဖစ္Aစစ္ခံရန္ခြင့္မျပဳသည့္ ေAာက္ရံုးAမိန္႕ကို Aတည္ျပဳခဲ့သည္။
ထို႕ေၾကာင့္လည္း တိုင္းတရားရံုး၏Aမိန္႕ကိုျပင္ဆင္ေပးရန္ Aျမင့္ဆံုးတရားရံုးျဖစ္သည့္ တရားရံုးခ်ဳပ္သို႕
ျပင္ဆင္မႈတင္သြင္းခဲ့ရာ လက္ခံခဲ့ျပီး၂ ဖက္ေလွ်ာက္လဲခ်က္ေပးရန္ ၂၄ ရက္ေန႕သို႕ခ်ိန္းဆိုခဲ့သည္။ Aျမင့္ဆံုးျဖစ္
သည့္ တရားရံုးခ်ဳပ္သည္ ႏိုင္ငံတကာက လက္ခံထားသည့္ လြတ္လပ္သည့္တရားစီရင္ေရးစံနစ္ကို
Aေကာင္Aထည္ေဖၚႏိုင္ပါမည္လား။ တရားရံုးခ်ဳပ္မွျပဌာန္းထားသည့္ တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာမူကို တရားရံုးခ်ဳပ္
ကလိုက္နာဆံုးျဖတ္မည္လားဆိုတာကိုေစာင့္ၾကည့္ရUီးမည္ျဖစ္သည္။
လြတ္လပ္သည့္တရားစီရင္ေရး ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႏိုင္ငံတကာရွိAစိုးရမ်ား လက္ခံက်င့္သံုးႏိုင္ရန္
ကုလသမဂၢမွျပဌာန္းထားပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ Aဆိုပါ Aခ်က္မ်ားကို လိုက္နာက်င့္သံုးAေကာင္Aထည္ေဖၚႏိုင္သည့္Aဆင့္
သို႕ေရာက္ရွိေနျပီလားဆိုသည္ကို စာဖတ္သူမ်ား ေလ့လာသံုးသပ္ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ရန္တင္ျပလိုက္ပါသည္။
လြတ္လပ္သည့္တရားစီရင္ေရးကိုက်င့္သံုးေဆာင္ရြက္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ႏွင့္ AစိုးရAဖြဲ႕Aစည္းမ်ား
ကလည္းတရားရံုး၏AဆံုးAျဖတ္ကို ေလးစားလိုက္နာရမည္။ႏိုင္ငံေတာ္၏ ဖြဲ႕စည္းပံု AေျခခံUပေဒက
ထိုAခ်က္ကို Aာမခံခ်က္ေပးရမည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ဖြဲ႕စည္းပံုAေျခခံUပေဒမရွိေသးပါ။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ Aသစ္ေရးဆြဲAတည္ျပဳထားသည့္
ဖြဲ႕စည္းပံု AေျခခံUပေဒကလဲလတ
ြ ္လပ္သည့္တရားစီရင္ေရး ႏွင့္ပတ္သက္၍တိတိက်က်Aာမခံမထားပါ။
တရားရံုးAေနျဖင့္ Aာဏာပိုင္Aဖြဲ႕Aစည္းမ်ားက တိုက္ရိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ိုက္၍ျဖစ္ေစ လႊမ္းမိုးမႈ၊ျခိမ္းေျခာက္မႈ၊
ဖိAားေပးမႈ၊ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈမ်ားမွ ကင္းေ၀းေစရမည္ျဖစ္ျပီး ျပဌာန္းထားသည့္ Uပေဒမ်ားAတိုင္းလိုက္နာ
ေဆာင္ရြက္၍ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ရမည္။
တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာကိစရ
ၥ ပ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ လက္ခံေဆာင္ရြက္သည့္ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ တရားရံုးတရား
သူၾကီး၏AဆံုးAျဖတ္ျဖင့္သာစီမံေဆာင္ရြက္ရမည္။ Aာဏာပိုင္မ်ား၏ Aမိန္႕ေပးျခင္းေၾကာင့္လက္ခံေဆာင္ရြက္
ျခင္း၊ျငင္းပယ္ျခင္းမရွိေစရ။
တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ျခင္း၊ ျပင္ဆင္ျခင္း၊Aယူခံမႈကိုလက္ခံျခင္း
ျပန္လည္သံုးသပ္ျခင္း၊စသည္တို႕ကို Uပေဒျပဌာန္းခ်က္မ်ားAတိုင္းသာ တရားရံုးAဆင့္ဆင့္ကေဆာင္ရြက္ရမည္
ျဖစ္ျပီးAာဏာပိုင္မ်ား၏၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈကင္းေစရမည္။
ျပစ္မႈမ်ားကိုသာမာန္တရားရံုး၊ခံုရံုးမ်ားတြင္သာစစ္ေဆးၾကားနာမည့္လြတ္လပ္သည့္တရားရံုးမ်ားကိုဖြဲ႕စည္း
တည္ေထာင္ေပးရမည္။
မွ်တစြာစစ္ေဆး စီရင္သည္ကို ၂ ဖက္Aမႈသည္မ်ားက ေလးစားAသိAမွတ္ျပဳရန္ လြတ္လပ္သည့္
တရားစီရင္ေရး ႏွင့္ ျပဌာန္းUပေဒမ်ား၊ က်င့္ထံုးမ်ား၊ နည္းUပေဒမ်ားႏွင့္Aညီ စစ္ေဆးစီရင္ရမည္။
ႏိုင္ငံေတာ္Aေနျဖင့္ တရားရံုးAဆင့္ဆင့္တင
ြ ္ တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာကိစၥရပ္မ်ားAတြက္ လိုAပ္သည့္
Aရင္းAျမစ္မ်ားကိုေထာက္ပံ့ကည
ူ ီေပးရမည္။

တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာတရားရံုးခ်ဳပ္Aေနျဖင့္ Uပေဒျပဳေရး၊ Aုပ္ခ်ဳပ္ေရးAာဏာပိုင္စသည္တို႕ႏွင့္ လံုး၀

လြတ္ကင္းျပီး လြတ္လပ္စြာသီးျခားတည္ရွိေနရမည္ျဖစ္သည္။ သို႕မွသာတရားစီရင္ေရးကိုUပေဒျပဌာန္းခ်က္မ်ား
Aတိုင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ထိုကဲ့သို႕မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေသးပါ ႏိုင္ငံေရးမႈခင္းမ်ားႏွင့္
ပတ္သက္၍ Aာဏာပိုင္မ်ားAလိုက် တရားရံုးခ်ဳပ္က စီရင္ဆံုးျဖတ္ေပးေနရသည္ကို ရွမ္းတိုင္းရင္းသား
ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ၈၈ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႕Aခြင့္Aေရး လႈပ္ရွားသူမ်ား၊
ေရႊ၀ါေရာင္သံဃာ့လႈပ္ရွားမႈျဖင့္ ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရသူမ်ား၏Aမႈမ်ား၊ ဆိုက္ကလုန္းနာဂစ္တင
ြ ္ ပါ၀င္ကူညီမႈျဖင့္
ဖမ္းဆီးခံရသူမ်ား၏ Aမႈမ်ားတြင္ Aက်U္းနည္းျဖင့္ Aင္းစိန္Aက်U္းေထာင္Aတြင္းသီးသန္႕Aထူးခံုရံုးမ်ားတြင္
စစ္ေဆးျပီးAျမင့္ဆံုးျပစ္ဒဏ္ မ်ားကိုခ်မွတ္ခဲ့သည့္သာဓကမ်ားကသက္ေသခံလ်က္ရွိသည္။
ျပစ္မႈဆိုင္ရာAမႈမ်ားကိုသာမာန္Aားျဖင့္မႈခင္းျဖစ္ပြားသည့္ေနရာမ်ားတြင္ စစ္ေဆးစီရင္ရမည္ဟု
ျပစ္မႈဆိုင္ရာက်င့္ထံုးUပေဒက AတိAလင္းျပဌာန္းထားသည္။ UပမာAားျဖင့္ ယေန႕လူAမ်ားစိတ္၀င္စား
ေနသည့္ ေဒၚေAာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ေနAိမ္သည္ ဗဟန္းျမိဳ႕နယ္Aတြင္းတြင္တည္ရွိေနသျဖင့္Aမႈကိုစစ္ေဆး
စီရင္မည္ဆိုပါကဗဟန္းျမိဳ႕နယ္တရားရံုးတြင္စစ္ေဆးစီရင္ရမည္ျဖစ္သည္။ Aမႈကိုစစ္ေဆးစီရင္သည့္Aခါတြင္
လည္း Aမ်ားျပည္သူမ်ားတက္ေရာက္နားေထာင္ႏိုင္ေစရန္Aမ်ားျပည္သူ၏ေရွ႕ေမွာက္တြင္စစ္ေဆးစီရင္ရမည္
ျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ Aာဏာပိုင္မ်ားကထိုသို႕မေဆာင္ရြက္ေပ၊ တရားသူၾကီးခ်ဳပ္ကလည္း ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္
တရားစီရင္ေရးUပေဒAရ Aပ္ႏွငး္ ထားသည့္ Aာဏာ ျဖင့္ Aင္းစိန္Aက်U္းေထာင္Aတြင္း Aထူးသီးသန္႕
ခံုရံုးျဖင့္စစ္ေဆးစီရင္ႏိုင္ရန္စီမံေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ သည္။
ႏိုင္ငံေတာ္ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ကလည္း စြဲဆိုထားသည့္Aမႈသည္ Uပေဒျပဌာန္းခ်က္မ်ားႏွင့္မညီသည့္
တရားစြဲဆိုမႈျဖစ္သည္ကိုသိလ်က္ႏွင့္ တရားစြဲဆိုႏိုင္ရန္စီမံေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္ကိုေတြ႕ရသည္။ထို႕ေၾကာင့္လည္း
ႏိုင္ငံတကာက ေဒၚေAာင္ဆန္းစုၾကည္Aေပၚစြဲဆိုထားသည့္Aမႈသည္ Uပေဒျပဌာန္းခ်က္မ်ားႏွင့္ညီညတ
ြ ္ျခင္း
မရွိပဲ Aာဏာပိုင္မ်ား၏စိတ္တိုင္းက် ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ ႏွင့္ တရားသူၾကီးခ်ဳပ္တို႕ကပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျပီးAမႈကိုစစ္
ေဆးစီရင္ေနေၾကာင္းေထာက္ျပေျပာဆိုေနၾကျခင္းျဖစ္သည္။

လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖၚေျပာဆိုခြင့္ႏွင့္Aသင္းAဖြဲ႕ထူေထာင္ခြင့္သည္လြတ္လပ္သည့္တရားစီရင္ေရးကိုထိန္း
ေက်ာင္းတည့္မတ္ရာတြင္ Aေရးပါသည္။
ကုလသမဂၢ လူ႕Aခြင့A
္ ေရးေက်ညာစာတမ္းပါ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ေမြးရာပါAေျခခံAခြင့္Aေရးမ်ား Aနက္
လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာAသင္းAဖြဲ႕မ်ားထူေထာင္ႏိုင္ခြင့္ ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာစီတန္း လွည့္လည္ႏိုင္
ခြင့္တို႕ႏွင့္ပတ္သက္၍ က်င့္သံုးေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္Aစိုးရက စီမံေဆာင္ရြက္ေပးရမည္ျဖစ္သည္။ Aလားတူပင္
တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာကိစၥရပ္မ်ားတြင္ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ Aက်ိဳးေဆာင္ေရွ႕ေနမ်ား Aတြက္လြတ္လပ္
သည့္Aသင္းAဖြဲ႕မ်ားဖြဲ႕စည္းထူေထာင္ခြင့္ကိုခြင့္ျပဳေဆာင္ရြက္ေပးရမည္ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရွစ္ေလးလံုး မတိုင္မွီက Aထိုက္Aေလ်ာက္လြတ္လပ္သည့္ ေရွ႕ေနAသင္းAဖြဲ႕မ်ား

တိုင္းႏွင့္ျပည္နယ္တို႕တြင္ ဖြ႕ဲ စည္းတည္ ေထာင္ခြင့္ွရွိခဲ့သည္။ တရားရံုးခ်ဳပ္ေရွ႕ေနမ်ားႏွင့္ Aထက္တန္းေရွ႕ေန
မ်ားAတြက္ ဘားေကာင္စီ ေခၚ ဗဟိုတရားရံုးေရွ႕ေနမ်ားေကာင္စီကိုလြတလ
္ ပ္စြာ ဖြဲ႕စည္းထားႏိုင္ခဲ့သည္။
ရွစ္ေလးလံုးAေရးAခင္းျဖစ္ပြားျပီး သည့္ေနာက္ပိုင္းတြင္ Aာဏာပိုင္မ်ားက ယခင္လြတ္လပ္စြာတည္ရွိခဲ့သည့္
ဘားေကာင္စီUပေဒကိုျပင္ဆင္ျပီး ႏိုင္ငံေတာ္ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ကို UကၠဌAျဖစ္ခန္႕Aပ္၍ ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ထို႕ေၾကာင့္
လက္ရွိတရားရံုးခ်ဳပ္ေရွ႕ေနမ်ား ေကာင္စီသည္ တရားမွ်တသည့္တရားစီရင္ေရးကို ေဖၚေဆာင္ႏိုင္ရန္AကူAညီ
ေပးသည့္ တရားရံုးခ်ဳပ္ေရွ႕ေန မ်ားကိုAကာAကြယ္မေပးႏိုင္ေတာ့ပဲ၊ Aာဏာပိုင္မ်ား Aလိုက်သာ စီမံ
ေဆာင္ရြက္ေနရသည့္Aဆင့္သို႕ေရာက္ ရွိခဲ့သည္။ တရားရံုးခ်ဳပ္ေရွ႕ေနၾကီးမ်ားျဖစ္ေသာ UီးေAာင္သိန္း၊
Uီးခင္ေမာင္ရွိန္ ႏွင့္ Aထက္တန္းေရွ႕ေနမ်ားျဖစ္ သည့္ ညီညီေထြး၊ ရန္ႏိုင္ေAာင္ ေခၚ ဖိုးျဖဴတို႕Aား
ဖမ္းဆီးAက်U္းခ်ႏိုင္ေAာင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည့္သာဓကမ်ား Aထင္Aရွားေတြ႕ရွိရသည္။
တရားရံုးခ်ဳပ္ေရွ႕ေနမ်ားေကာင္စီAေနျဖင့္ လိုင္စင္ရုပ္သိမ္းျခင္းခံရသည့္ တရားရံုးခ်ဳပ္ေရွ႕ေနမ်ားႏွင့္
Aထက္တန္းေရွ႕ေန မ်ားကိုAကာAကြယ္မေပးႏိုင္ခဲ့ေပ။ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈမ်ား၊ ကိုယ္က်င့္တရားပ်က္ျပား
သည့္Aတြက္ ေထာင္ဒဏ္က် ခံရသည့္ Uပေဒ၀န္ထမ္းမ်ား၊ တရားသူၾကီးမ်ား Aေနျဖင့္ ေထာင္မွလြတ္လာ
သည့္Aခါ ေရွ႕ေနမ်ားAျဖစ္လိုက္ပါ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခြင့္ရွိ ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံေရးမႈမ်ားႏွင့္ လူ႕Aခြင့္Aေရး
ခ်ိဳးေဖါက္ခံရမႈမ်ားAတြက္လိုက္ပါေဆာင္ရြကသ
္ ည့္ေရွ႕ေနမ်ား Aေနျဖင့္ ျပစ္ဒဏ္က်ခံရျပီးေနာက္Aဆိုပါ
Aခြင့္Aေရးကိုရရွိခဲ့ျခင္းမရွိသည္ကိုလည္းေတြ႕ရသည္။
တရားသူၾကီးမ်ားAေနျဖင့္ ၎တို႕၏ သက္ေမြးပညာရပ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ေသာ္လည္းေကာင္း
လြတ္လပ္သည့္တရားစီရင္ေရးကို ေဖၚေဆာင္ႏိုင္ရန္Aတြက္ လြတ္လပ္သည့္Aသင္းAဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္
ေဆာင္ရြက္ခြင့္ကို Aာဏာပိုင္မ်ားကခြင့္ျပဳေပးရမည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွ တရားသူၾကီးခ်ဳပ္AပါA၀င္ တရားစီရင္ေရးဌာနမွ တရားသူၾကီးမ်ားAေနျဖင့္ Aာရွ
ေဒသဆိုင္ရာတရားသူၾကီးမ်ားAသင္း၊ ေရွ႕ေန မ်ားAသင္း၊ ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ တရားရံုးခ်ဳပ္ေရွ႕ေန Aဖြဲ႕Aစည္း
မ်ားသို႕လြတ္လပ္စြာ Aဖြ႕ဲ ၀င္မ်ားAျဖစ္ေလ်ာက္ ထားႏိုင္ျခင္း၊ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္းမရွိ သည္ကိုလည္း
ေတြ႕ရသည္။

တရားသူၾကီးမ်ား၏ Aရည္Aခ်င္း၊ ေရြးခ်ယ္မႈႏွင့္ သင္တန္းမ်ားကလည္း လြတ္လပ္သည့္တရားစီရင္ေရးကို

ေဖၚေဆာင္ရာတြင္ Aေရးပါသည္။
တရားရံုးခ်ဳပ္တရားသူၾကီးမ်ားႏွင့္ တရားသူၾကီးမ်ားကိုေရြးခ်ယ္ခန္႕Aပ္ရာတြင္ Uပေဒဘြ႕ဲ ရယံုႏွင့္ မလံုေလာက္ ပါ
တရားရံုးခ်ဳပ္တရားသူၾကီးမ်ားAျဖစ္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္မည့္သူမ်ားကိုေရြးခ်ယ္ရာတြင္ လူမ်ိဳး၊ AသားAေရာင္၊
က်ား၊မ၊ဘာသာေရး ယံုၾကည္မႈ၊ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးယံုၾကည္မႈတို႕ကိုAေျခခံ၍ ခြဲျခားျခင္းမရွိပဲ တရားသူၾကီးမ်ား၏
Aရည္Aခ်င္း ႏွင့္ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈတို႕Aေပၚမူတည္၍ ေရြးခ်ယ္ခန္႕ထားရမည္ျဖစ္သည္။
တရားရံုးခ်ဳပ္တရားသူၾကီးမ်ား၏ Aရည္Aခ်င္းႏွင့္ပတ္သက္၍ လိုAပ္သည့္Aခ်က္မ်ားကို ဖြဲ႕စည္းပံု Aေျခခံ
Uပေဒတြင္ထည့့္သြင္းျပဌာန္း ထားရမည္။

တရားသူၾကီးမ်ား၏ လုပ္ငန္းခြင္လံုျခံဳမႈAေျခAေနမရွိကလြတ္လပ္သည့္တရားစီရင္ေရးမေပၚထြန္းႏိုင္။
တရားသူၾကီးမ်ားလြတ္လပ္စြာတရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာကိစရ
ၥ ပ္မ်ားေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္Aတြက္ AစိုးရAေန
ျဖင့္ လုပ္ငန္းခြင္လံုျခံဳမႈရွိေစရန္ေဆာက္ရြက္ေပးရမည္။ လံုေလာက္ေသာလစာေငြ၊ ရာထူးတိုးျမွင့္သည့္ကိစၥ၊
ပင္စင္္လစာေငြ ႏွင့္ Aျငိမ္းစားယူရမည့္သက္တမ္း တို႕ကို Uပေဒႏွင့္Aညီလံုျခံဳမႈရွိေစရန္ျပဌာန္းေဆာင္ရြက္
ရမည္။

တရားသူၾကီးမ်ား၏လစာေငြလံုေလာက္မႈမရွိပါက လာဘ္စားမႈမ်ားေပၚေပါက္မည္ျဖစ္သည္။ Aျငိမ္းစား

ယူျပီးသည့္Aခါ ရရွိသည့္ပင္စင္လစာေငြသည္ စား၊၀တ္၊ေနေရးAတြက္ လံုေလာက္မႈရွိရန္Aာမခံခ်က္ေပးရမည္
ျဖစ္သည္။လက္ရွ္ိျမန္မာႏိုင္ငံတင
ြ ္ AဆိုပါAာမခံခ်က္မ်ိဳးကို AစိုးရAေနျဖင့္ေပးထားႏိုင္ျခင္းမရွိေသးသည္ကို
ေတြ႕ရသည္။
တရားသူၾကီးမ်ားခန္႕Aပ္ျခင္း၊ ေရြးခ်ယ္ျခင္းႏွင့္လုပ္ငန္းခြင္လံုျခံဳမႈကိုAာမခံရမည့္Aျပင္ Aျငိမ္းစားယူုသည့္
Aသက္ႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္မွထြက္ခြာျပီးေနာက္ပိုင္းလံုျခံဳမႈရွိေစရန္ေဆာင္ရြက္ေပးရမည္။
ရာထူးတိုးျမွင့္ျခင္းဆိုင္ရာကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ တရားသူၾကီး၏ Aရည္Aခ်င္းႏွင့္လုပ္ေဆာင္မႈတို႕ Aေပၚ
AဓိကAေျခခံရမည္ျဖစ္သည္။Aာဏာပိုင္မ်ားAလိုက်စစ္ေဆးစီရင္ေပးသည့္Aတြက္ရာထူးတိုးျမွင့္ေပးျခင္းမ်ိဳး
မျဖစ္ေစရပါ။

တရားသူၾကီးAျဖစ္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္စU္ကာလAတြင္းစစ္ေဆးစီရင္ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည့္ Aမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍

ခ်မွတ္ခဲ့သည့္ စီရင္ခ်က္ႏွင့္ Aမိန္႕မ်ား လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားAေပၚတြင္ ေနာင္တခ်ိန္တြင္ တရားစြဲဆိုျခင္း
မွကင္းလြတ္ခြင့္ေပးရမည္။တရားသူၾကီးAျဖစ္စစ္ေဆးေဆာင္ရြက္စU္ကာလAတြင္းမႈခင္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍
လ်ိဳ႕၀ွက္ ၊ကန္႕သတ္ သတင္းAခ်က္Aလက္မ်ားကို တရားရံုးတြင္ သက္ေသAျဖစ္ထြက္ဆိုျခင္းမွွကင္းလြတ္ခြင့္
ေပးရမည္။

တရားသူၾကီးခ်ဳပ္Aျဖစ္မွAနားယူျပီးေနာက္ ျပင္ပတြင္ ေရွ႕ေနAျဖစ္Aသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းျပဳမည္ဆိုပါက

လည္းလိုAပ္သည့္ ႏွစ္ကိုကန္႕သတ္ေပးထားရမည္။ တရားသူၾကီးခ်ဳပ္Aျဖစ္မွ Aနားယူျပီးေနာက္ ျပင္ပတြင္
ေရွ႕ေ
ႈ နလုပ္ငန္းျဖင့္ Aသက္ေမြး၀မ္း ေက်ာင္းျပဳမည္ဆိုပါက လက္ရွိတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနသည့္တရားသူ
ၾကီးမ်ားAေပၚ ၎၏ၾသဇာလြမ္းမိုးမႈ ဆက္လက္ရွိေနႏိုင္ေသးသျဖင့္ မွ်တသည့္ တရားစီရင္ေရးမေပၚ
ေပါက္ႏိုင္ေၾကာင္း တဖက္မွ Aေၾကာင္းျပ ကန္႕ကြက္ႏိုင္သည့္Aတြက္ လိုAပ္သည့္ႏွစ္ကိုကန္႕သတ္
ထားရန္ျဖစ္သည္။ UပမာAားျဖင့္ Aျငိမ္းစားယူျပီးေနာက္ ၅ ႏွစ္ၾကာမွ ေရွ႕ေနAျဖစ္လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ႏိုင္
သည္စသျဖင့္ႏွစ္ကန္႕သတ္ထားရန္ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္Uီးမြန္စံလႈိင္သည္ တရားရံုးခ်ဳပ္တရားသူၾကီးAျဖစ္မွAျငိမ္းစားယူျပီးေနာက္ ေရွ႕ေနAျဖစ္

Aသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းျပဳရာတြင္ ထိုသို႕ႏွစ္ ကန္႕သတ္ထားျခင္းမရွိသည့္Aတြက္ တရားခြင္သို႕ Uီးမြန္စံလႈိင္
ေရာက္ရွိလာပါကျမိဳ႕နယ္တရားသူၾကီးမ်ား၊ တိုင္းတရားသူၾကီးမ်ားAေနျဖင့္ တခ်ိန္က ၎တို႕၏Aထက္မွ
ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည့္ တရားသူၾကီးခ်ဳပ္ျဖစ္ခဲ့သည္ကို Aလြယ္တကူေမ့ေပ်ာက္၍မရသျဖင့္ ၎လိုက္ပါေဆာင္
ရြက္သည့္Aမႈတိုင္းလိုလိုAႏိုင္ရခဲ့သည္ကိုေတြ႕ရသည္။

ရာထူးမွထုတ္ပယ္ျခင္း၊ ရာထူးခ်ထားျခင္း၊ စသည့္ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ တရားစြဲဆိုျခင္းခံရသည့္

တရားသူၾကီးမ်ားကိုလည္း Uပေဒႏွင့္Aညီ ခုခံေခ်ပခြင့္ျပဳရမည္ျဖစ္သည္။ ဌာနဆိုင္ရာစံုစမ္းစစ္ေဆးမႈျပဳလုပ္
ရာတြင္လည္း စြဲဆိုျခင္းခံရသည့္ကိစၥရပ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ခုခံေခ်ပခြင့္ျပဳရမည္ျဖစ္ျပီး လိုAပ္လ်င္ေရွ႕ေနျဖင့္
ငွားရမ္းထုေခ်ျခင္းစသည္တို႕ကို ခြင့္ျပဳေပးရမည္ျဖစ္သည္။ Aေၾကာင္းမဲ့ရာထူးမွထုတ္ပယ္ျခင္း၊ ရပ္စဲျခင္း၊
ရာထူးခ်ထားျခင္းတို႕ကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္းမရွိေAာင္AစိုးရကလိုAပ္သည့္ ဌာနဆိုင္ရာစည္းမ်U္းစည္းကမ္း
မ်ားႏွင့္ နည္းUပေဒမ်ားျပဌာန္းေပးရမည္ျဖစ္သည္။ရာထူးမွထုတ္ပယ္ျခင္း၊ ရပ္ဆိုင္းျခင္း၊စသည့္ကိစၥရပ္မ်ား ႏွင့္
ပတ္သက္၍ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို ျပန္လည္သံုးသပ္၍ျပင္ဆင္ျခင္းတို႕ကိုေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခြင့္ရွိေAာင္ Uပေဒျဖင့္
ျပဌာန္းAကာAကြယ္ေပးရမည္ျဖစ္သည္ သို႕မွသာ လြတ္လပ္ေသာတရားစီရင္ေရး ႏွင့္မွ်တေသာ တရားခြင္တို႕
ကိုေဖၚေဆာင္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။

တရားရံုးခ်ဳပ္တရားသူၾကီးမ်ား၏သက္တမ္းႏွင့္ပတ္သက္၍ေျပာရမည္ဆုပ
ိ ါက ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း
တရားရံုးခ်ဳပ္တရားသူၾကီးမ်ားAျဖစ္တာ၀န္ယူခဲ့သည့္တရားသူၾကီးမ်ားAနက္ က်န္းမာေရးခ်ိဳ႕ယြင္း၍ တာ၀န္ မွ
Aနားယူသြားသူမ်ားမွAပ ယေန႕တိုင္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ နီးပါး မေျပာင္းလဲသည့္ တရားသူၾကီးမ်ား၏သက္တမ္းကို
လည္း ထည့္သြင္းစU္းစားဖို႕လိုသည္။
 ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လြတ္လပ္သည့္တရားစီရင္ေရးကိုAေကာင္Aထည္ေဖၚက်င့္သံုးႏိုင္ျခင္းမရွိေသးေပ၊
ထို႕ေၾကာင့္ ယေန႕စစ္ေဆးစီရင္ေနသည့္ ေဒၚေAာင္ဆန္းစုၾကည္၏ Aမႈသည္လည္း Aမွန္တရားAတိုင္း
မေပၚေပါက္ႏိုင္၊ တရားရံုးမ်ားလိုက္နာေဆာင္ရြက္ရမည့္ တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာမူမ်ားကို တရားရံုးခ်ဳပ္ ႏွင့္
တရားသူၾကီးခ်ဳပ္တို႕ကျပဌာန္းထားသည္ျဖစ္ရာ မိမိကိုယ္တိုင္ျပဌာန္းထားသည့္ Uပေဒကို လိုက္နာေဆာင္ရြက္
က်င့္သံုးမႈရွိပါမည္လားဆိုသည္မွာ လြန္စြာသံသယျဖစ္ဖြယ္ပင္ျဖစ္သည္။

ေဒၚေAာင္ဆန္းစုၾကည္ဖက္မွေတာင္းဆိုထားသည္ သက္ေသ Uီးတင္Uီးႏွင့္ Uီး၀င္းတင္တို႕ကို ခြင့္ျပဳခဲ့သည္

ဆိုပါကလည္း Aျပည့္A၀ ၀မ္းမသာႏိုင္ေသးပါ။ သက္ေသထြက္ခ်က္မ်ားသည္ Aမႈႏွင့္ဆက္စပ္ျခင္း
မရွိသည့္Aတြက္ Aမႈကိုဆံုးျဖတ္ရာတြြင္ ထည့္သြင္းစU္းစားျခင္းမျပဳပဲ Aာဏာပိုင္တို႕Aလိုက် စီရင္ခ်က္ ႏွင့္
Aမိန္႕ကိုခ်မွတ္ေပးႏိုင္ေသးသည္ကိုသတိျပဳၾကရန္လိုသည္။

ေဒၚေAာင္ဆန္းစုၾကည္Aား ေနAိမ္Aက်ယ္ခ်ဳပ္Aမိန္႕ရုပ္သိမ္းသည့္ ေမလ ၂၆ ရက္ေန႕တြင္ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္

Aတြက္ ေဒၚေAာင္ဆန္းစုၾကည္Aား Aာမခံျဖင့္ AမႈAားခုခံေခ်ပခြင့္ေပးသင့္သည္။ ယခုကဲ့သို႕Aင္းစိန္ေထာင္
Aတြင္းဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားျခင္းသည္ ေဒၚေAာင္ဆန္းစုၾကည္Aားၾကိဳတင္Aျပစ္ေပးထားသကဲ့သို႕ျဖစ္
ေနပါသည္။ထို႕ေၾကာင့္Aာဏာပိုင္မ်ားAေနျဖင့္ Aမႈကို ဆက္လက္စစ္ေဆးစီရင္မည္ဆိုပါက Aခ်ဳပ္လြတ္
Aာမခံႏွင့္ ခုခံေခ်ပခြင့္ျပဳသင့္သည္။Aာမခံေပးသင့္ေၾကာင့္ေလွ်ာက္ထားမည္ဆိုပါက လည္းမူလေျမာက္ပိုင္း
ခရိုင္တရားရံုးကေလွ်ာက္လႊာကိုပယ္ခ်Uီးမည္ျဖစ္သည္ကိုမူ သံသယျဖစ္စရာမလိုေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရေပသည္။