1

PENGENALAN
1.1 ANATOMI DAN BAHAGLANBAHAGIANNYA bangan. mi termasuklah kajian tentang perkembangan embrio dan fetus yang dikenali sebagai embriologi atau perkembangan pranatal. Kajian tentang perkembangan bayi selepas lahir dinamai perkembangan postnatal. 1.1.5 Anatomi Perbandingan

Anatomi ialah kajian tentang struktur tubuh dan hubungan di antara bahagian-bahagiannya. Perkataan anatomi berasal daripada perkataan Greek anatoin yang bermakna inetnotong, maka anatomi bolehlah dianggap kajian dengan memotong (diseksi). Anatomi terdiri daripada beberapa bahagian, iaitu 1.1.1 Anatomi Makroskop atau Anatomi Kasar (Gross)

mi

merupakan kajian anatomi dengan membandingkan anatomi haiwan yang berbeza atau antara anatomi haiwan dengan manusia. 1.2 ANATOMI SISTEMIK

mi

merupakan kajian dengan mata kasar tentang struktur tubuh dan hubungan di antara bahagian-bahagiannya. 1.1.2 Anatomi Mikroskop atau Histologi

Dan segi fungsi, bahagian dan organ tubuh Iebih mudah dihuraikan mengikut sistem. mi dikenali sebagai anatomi sistemik. Sistem tubuh merangkumi sistem-sistern berikut 1.2.1 Sistem Rangka

mi

merupakan kajian tentang tisu tubuh dengan menggunakan mikroskop. 1.1.3 Neuroanatomi mi merupakan kajian tentang sistem saraf 1.1.4 Anatomi Perkembangan

mi meliputi rang/ca tubuh yang terdiri daripada

tulang dan rawan. 1.2.2 Sistem Artikular

mi

merupakan kajian tentang proses perkem-

Sistem mi terdiri daripada sendi dan ligamen di sekeliling sendi.

ANATOMI UMUM

1.2.3 Sistem 1.2.4

Sistem Otot

mi terdiri

daripada otot tubuh.

kuku, folikel rambut bersama dengan kelenjar peluh dan sebum). 13 BAHAGmAN TUBUH BADAN

Sistem Saraf

Sistem mi terdiri daripada otak, korda spina, saraf kranial, saraf spina dan ganglion. 1.2.5 Sistem Peredaran

Sistem mi terdiri daripada sistem kardiovaskular, iaitu jantung dan saluran darak (arteri dan vena) dan sistem pengaliran limfa yang dibentuk oleh nodus limfa dan saluran limfa. 1.2.6 Sistem Pernafasan

Untuk memahami dan mempelajari anatomi makroskop (gross) dengan lebih berkesan, maka pengajaran dan diseksi perlu dilakukan menurut bahagian dan bukannya menurut sistem. Tubuh badan boleh dibahagikan kepada enam bahagian; iaitu anggota was, anggota bawah, toraks, abdomen, pelvis dan perineum, serta kepala dan leher. Setiap bahagian mempunyai beberapa bahagian kecil atau kawasan (Rajah 1.1. dan 1.2). 1.3.1 Anggota Atas

Sistem mi terdiri daripada organ pernafasan yang bermula dan hidung hingga ke paru-paru. 1.2.7 Sistem Pencernaan

Bahagian-bahagian anggota atas yang utama ialah bahagian bahu, /engan atas, lengan bawah dan tangan. L3.IJ Bahagian bahu

Sistem mi terdiri daripada sa/uran pencernaan yang bermula dan mulut hingga ke dubur (anus) serta kelenjar yang terlibat dalam peneernaan seperti pankreas dan hepar. 1.L8 Sistem Urinari

Ini merupakan sistem ekskresi yang terdiri daripada ginjal, pundi kencing dan saluran ekskresinya. 1.2.9 Sistem Pembiakan

Bahagian mi terdiri daripada tiga kawasan, iaitu kawasan pekioral atau dada di hadapan, kawasan skapula iaitu bahagian di sekitar tulang belikat (skapula) di belakang, dan aksila atau ketiak di sisi tubuh. 1.3.1.2 Lengan alas (brakium)

Lengan atas atau brakium merupakan bahagian di antara bahu dengan siku. 1.3J.3 Siku (kubilus)

Sistem mi terdiri daripada organ genital internal dan eks/ernal. 1.2.10 Sistem Endokrin

Sistem mi terdiri daripada kelenjar tanpa duktus yang menghasilkan atau merembeskan hormon. 1.2.11 Sistem mntegumen

Siku atau kubitus ialah kawasan di antara lengan atas dan lengan bawah. Permukaan depannya mempunyai satu rongga yang cetek, yang disebut fosa kubital. 1.3.1.4 Lengan bawah (antebrakium)

mni merupakan lapisan luar badan yang terdiri daripada kulit (kutis), dan apendajnya (iaitu 2

Lengan bawah atau antebrakium ialah bahagian di antara siku dengan pergelangan tangan.

PENG EN A LAN KRANIUM

MUKA

LEHER

PALM A TANGAN

BAHU

LENGAN BAWAH AN T EB RA KIU M )

LENGAN ATAS (BRAKIUM) AKSILA (IKETIAK) SIKU

KAWASAN PEKTORAL BAHAGIAN DORSAL TANG AN BDOMEN PERINEUM

TUNGKAI ATAS (PAHA) LUTV T

TUNGKAI BAWAH

KAKI

Rajah I.!

Pandangan depan Iubuh badan manusia yang menunjukkan hahagian dan kawasannya.

1.3.1.5

Tangan (manus)

1.3.2

Anggota Bawah

Tangan atau manus terdiri daripada pergelangan tangan atau karpus, tangan sebenar atau inetakarpus, dan jan atau digit. 3

Bahagian-bahagian anggota bawah yang utama ialah kawasan glueal, paha, tungkai bawah dan kaki.

ANATOMI UMUM

BAHU LEIIER

LENGAN ATAS (BRAKIUM)

BELAKANG DADA

SIKU KAWASAN LUMBAR KAWASAN GLUTEAL LENGAN BAWAH (ANTEBRAKIUM) TUNOKAI ATAS (PAHA) TANGAN FOSA POPLITEAL (BELAKANG LUTUT)

TUNGKAI BAWAH KAKI

Rajah 1.2

Pandangan belakang tuhuh badan manusia yang menunjukkan hahagian dan kawasannya,

1.3.2.1

Kawasan glulea!

1.3.2.2

Paha

Kawasan mi ialah kawasan bulat di belakang, di antara badan dan hujung superior paha. Sendi pinggul terletak profundus pada kawasan

Paha menupakan bahagian di antara pinggul dan lutut.

mi.
4

PENGE NALAN

1.3.2.3

Lutist (Genu)

1.3.5

Pelvis dan Perineum

Lutut atau genu ialah bahagian di antara paha dan tungkai bawah. Permukaan belakangnya mempunyai satu rongga yang cetek, yang disebut fosa popliteal.

1.3.2.4

Tungkai bawah

Tungkai bawah merupakan bahagian di antara lutut dan pergelangan kaki. Bahagian posteriornya disebut betis.

Pelvis ialah bahagian paling bawah trunkus badan. Bahagian mi terletak di antara dua tulang pinggul. Pundi kencing, organ pembiakan internal bersama-sama bahagian bawah trek gastrousus terletak di dalam kaviti pelvis. Perineum merupakan penmukaan luar bahagian paling inferior trunkus badan. Kawasan mi terletak di antana bahagian superior dua paha. Sistem uninani, genital dan gastrousus membuka di kawasan perineum mi. 1.3.6 Kepala dan Leher

1.3.2.5

Pergelangan kaki

Pergelangan kaki terletak di antara tungkai bawah dan kaki. 1.3.2.6 Kaki (Pes)

Kaki atau pes ialah bahagian yang paling distal pada anggota bawah. Permukaan atasnya dikenali sebagai permukaan dorsal dan permukaan bawahnya disebut plantar.

Kepala ialah bahagian yang paling superior di tubuh badan. Penmukaan depannya dikenali sebagai muka. Kaviti mulut, kaviti nasal, kaviti orbital dan kaviti telinga bersama-sama kaviti kranium terletak di dalam kepala. Leher terletak di antara kepala dan tonaks. Leher terdiri daripada bahagian atas esofagus, larinks, saraf-saraf knanial dan pembuluh darah. Kelenjar tiroid, paratiroid dan nodusnodus limfa juga terletak di leher.

1.3.3

Toraks 1.4 SEJARAH ANATOMI Satu ringkasan sejarah anatomi dibentangkan dalam urutan kronologi. Peristiwa-penistiwa yang penting sehingga abad ke-19 akan dibentangkan. Abad ke-20 tidak dimasukkan kerana perkembangannya begitu pesat dan mencakupi skop yang semakin meluas menyebabkan ilmunya kian berubah mengikut peredaran waktu. Tambahan lagm, peristiwaperistiwa tersebut hanya boleh dilaporkan selepas tamatnya abad ke-20 mi.

Toraks, abdomen, pelvis dan perineum membentuk trunkus tubuh badan. Toraks atau dada ialah bahagian atas trunkus dan terletak di antara leher dan abdomen. Rangka dinding tonaks dibentuk oleh kolum vertebra di belakang, tulang-tulang nusuk di lateral dan tulang dada (sternum) di depan. Kandungan utama toraks ialah jantung, paru-paru, pembuluh darah, trakea dan esofagus.

1.3.4

Abdomen 1.4.1 Anatomi di Mesir, S.M.

Kawasan mi ialah bahagian inferior trunkus badan. Abdomen dipisahkan dan toraks oleh otot di~fragma.Otot mi ialah otot pernafasan utama. Trek gastrousus, hepar, pankreas, pundi hempedu, limpa dan ginjal tenletak di dalam abdomen. 5

Proses murn(flkasi di Mesir beribu tahun SM. telah menunjukkan terdapatnya ilmu yang mendalam tentang anatomi pada waktu tensebut di Mesin.