Tamadun T5

Pendidikan Islam Tingkatan 5 B1ahagian Tamadun 1
--------------------------------------------------------------------------
TAMADUN ISLAM TINGKATAN 5
Penyebaran Islam pada Zaman Kerajaan Abbasiyah

1 PENYEBARAN ISLAM DAN SEMANGAT JIHAD
1.1 Latar belakang kerajaan Bani Abbasiyah
Nama kerajaan Bani Abbasiyah diambil sempena nama bapa saudara rasul Allah saw ,
Al-Abbas.
Penubuhannya adalah untuk merealisasikan idea keturunan Bani Hashim yang
mengganggapkan tampuk pemerintahan Islam lebih layak disandang oleh mereka
Lama memerintah lebih daripada lima kurun
Bermula tahun 132H bersamaan 750M hingga 650H bersamaan 1258M.
1.2 Struktur Organisasi kerajaan Abbasiyah

Khalifah
Al-Wazir (Perdana Menteri)
Al-Dawawin (Jabatan-jabatan)
1.3 Faktor-faktor penyebaran Islam di zaman Abbasiyah

Faktor dalaman
- Permintaan daripada penduduk setempat yang tertarik dengan Islam
- Galakan khalifah yang menyediakan peruntukan khas dari Baitulmal untuk para ulama dan
pendakwah menjalankan aktiviti dakwah.
- Kedudukan Baghdad yang menjadi tumpuan dalam bidang keilmuan dan perdagangan
antara bangsa
Faktor luaran
- Pembukaan wilayah-wilayah baru.
- Penggunaan bahasa Arab secara meluas yang mendorong kepada pemahaman al-Quran
dan Hadis
- Hubungan diplomatik antara kerajaan Abbasiyah dengan negara-negara luar.
- Usaha para pedagang Islam berdakwah menerusi aktiviti perdagangan mereka
1.4 Khalifah-khalifah terkenal

1.4.1 Abu Abbas As-Safah
Khalifah pertama
Lama memerintah 4 tahun 9 bulan
Dari tahun 132 – 136 H (750 -754M )
Sumbangannya:
Mengasaskan kerajaan Abbasiah
Menghapuskan pemberontakan
1.4.2 Abu Jaafar al-Mansur
Saudara kandung As-Saffah
Menjadi khalifah selama 22 tahun.
Dari 136H - 158H
--------------------------------------------------------------------------
Sumbangannya:
− Menjadikan Baghdad sebagai ibu kota dan membangukannya
− Memperbaiki sistem cukai
− Membuat saliran-saliran
− Menyediakan pasar-pasar di tempat yang strategik
1.4.3 Harun Ar-Rasyid
− Khalifah yang paling warak dan terkenal
− Memerintah selama 23 tahun satu setengah bulan
− Dari 170H hingga 192H (786 8M)
Sumbangan dan jasanya:

− Memerintahkan al-Qadhi Yusuf supaya menulis kitab tentang percukaian hingga
terhasilnya kitab al-Khara
− Mewujudkan jawatan Al-Qadhi Al-Qadha (ketua Hakim)
− Menubuhkan “Baitul Al-Hikmah” yang menjadi pusat perkembangan ilmu dan pengetahuan
ketika itu.
− Menjadikan Baghdad sebagai pusat perdagangan, ilmu pengetahuan dan kebudayaan
terkemuka.
− Membina banyak prasarana seperti rumah sakit, farmasi dan pusat pengajian.
1.4.4 Al-Makmum
Abdullah Abul Abbas al-Makmum
Anak Harun ar-Rasyid
Lama memerintah 20 tahun
198 – 218H
Sumbangan dan jasanya:

- Menggiatkan usaha penterjemahan pelbagai bidang ilmu pengetahuan
- Menyedia biasiswa kepada pelajar-pelajar cemerlang.
-
1.5 Kesan positif penyebaran Islam dari segi akidah, kebudayaan, pemikiran dan sistem
kemasyarakatan
1.5.1 Aspek akidah
- Penyebaran Islam berjaya merubah kepercayaan kebanyakan masyarakat dari
menyembah berhala dan api kepada kepercayaan kepada Allah.
- Mereka tertarik dengan ajaran Islam yang menghapuskan sistem perhambaan sesama
manusia
- Banyak masjid telah dibina dan masjid telah menjadi pusat dakwah terbuka untuk semua
rakyat yang ingin menimba ilmu dan memantapkan akidah seperti Masjid Jamid al-Mansur
dan Masjid al-Basrah
- Sarjana-sarjana Islam telah berjuang untuk memurrnikan akidah Islam dari ideologi sesat
seperti Muktazilah dan fasafah Yunani Kuno seperti Imam al-Ghazali menghasilkan
Tahafatul al-Falsafah dan al-Munqiz mina al-Dhalal
1.5.2 Aspek ilmu pengetahuan
- Penyebaran Islam telah membuka peluang kepada perkembangan ilmu dan pemikiran
- Lahir pelbagai jenis ilmu seperti ilmu Al-Quran, ilmu hadis. Nahu, geografi, matematik,
astronomi. Ilmu perubatan, ilmu kimia dan falsafah
- Islam mengira usaha menuntut ilmu fardhu ain dan ilmu fardhu kifayah sebagai jihad
- Kerajaan Abbasiyah menyediakan infrasruktur (prasarana) pendidikan seperti masjid dan
sekolah
- Penguasaan umat Islam dalam bidang-bidang ilmu menjadikan mereka dipandang tinggi
--------------------------------------------------------------------------
oleh masyarakat antara bangsa

1.5.3 Aspek kebudayaan
- Umat Islam dari pelbagai latar belakang bebas mengamalkan budaya masing-masing
- Terdapat kebudayaan yang tidak bertentangan dengan ajaran Islam mempengaruhi umat
Islam seperti seni bina masjid dan bangunan contohnya Qasr Al-Zahab dan Qasr Al-Khuld
dibina zaman Khalifah Abu Jaafar
-
1.5.4 Kesan kepada kemasyarakatan
- Penyebaran Islam telah dapat menghapus sistem perhambaan
- Islam mengajar konsep keadilan telah dapat menghapus penindasan
- Khalifah al-Mahdi menubuhkan Diwanul al-Madzalim (mahkamah Tinggi Rayuan) untuk
mengadili kes-kes rayuan.
- Memberi peluang kepada orang bukan Arab khususnya orang Farsi untuk memegang
jawatan utama negara . Buktinya khalifah Abu Jaafar Al-Mansor telah melantik Khalid bin
Yarmuk yang berbangsa Farsi sebagai al-Wazir .
- Orang bukan Islam mendapat layanan yang baik dan bebas mengamalkan kepercayaan
dan kebudayaan masing-masing
- Pada tahun 175 H Al-Lais bin Saad telah memberi fatwa supaya dibina semula gereja yang
dirobohkan oleh gabenor Mesir.
1.6 Semangat jihad umat Islam pada zaman kerajaan
Abbasiyah
- Berusaha yang bersungguh oleh umat Islam ketika itu
- Usaha bersungguh-sungguh untuk memajukan diri dengan cara menerokai pelbagai
bidang ilmu pengetahuan seperti ilmu syariat, bahasa, sains, kejuteraan dan perubatan.
Dapat hasil
- Berjaya menguasai pelbagai bidang ilmu sehingga memertabatkan tamadun Islam ketahap
yang paling maju
-
2. PERKEMBANGAN ILMU PENGETAHUAN
(Para sarjana dunia telah menjadikan kerajaan Abbasiyah sebagai pusat ilmu yang seimbang
antara ilmu yang berteras wahyu dan ilmu yang berteras akal)
2.1 Bidang-bidang atau jenis-jenis ilmu yang diterokai pada zaman Abbasiyah
- Ilmu yang berteraskan wahyu
Seperti ilmu tafsir, Qiraat, Hadis, Fekah dan Tauhid
- Ilmu yang berteraskan akal
seperti Matematik, Falak, Kimia, Fizik, Gegorafi dan Perubatan.
2.2 Bidang Ilmu berteraskan wahyu
- Ilmu Tafsir
i. Yahya bin Ziyad al-Furad – menyusun mengikut susunan surah dalam kitab bernama
Maani al- quran
ii. Ibnu Jarir at-Tobari di dalam bukunya bernama at-Tafsir al-Thobari
2.3 2.3.1 Ilmu Hadis
Tokoh-tokoh ilmu hadis ialah
i. Al-Bukhari menghasilkan kitab Sahih al-Bukhari (256H)
ii. Muslim telah menghasilkan Sohih Muslim(261H)
iii. Abu Daud menyusun kitab Sunan Abu Daud(275H)
iv. At-Tarmizi menyusun kitab Sunan At-Tarmizi
v. An-Nasai – Sunan An-Nasai
vi. Abnu Majah - Sunan Ibni Majah
Terkenal dengan menghasilkan karya-karya yang dikenali sebagai Al-Kutub

--------------------------------------------------------------------------
As-Sittah
2.3.2 Ilmu Fekah

Tokoh-tokoh terkenal
i. Imam Abu Hanifah (150 H)
ii. Imam Malik (179H)
iii. Imamm Syafei (204H)
iv. Imam Ahmad Hambali (241H)
(ketinggian ilmu mereka membukti keagungan kerajaan Abbasiyah).
2.3.3 Ilmu Tauhid
i. Imam Abu Hasan al-Ayaari (320H)
ii. Imam al-Ghazali (505H)
Penomena masa itu: perkembangan falsafah telah memberi kesan sampingan buruk terhadap
akidah umat Islam
Ada umat Islam anggap falsafah Yunani sebagai rujukan utama dalam masalah akidah
2.4 Bidang ilmu berteraskan akal
2.4.1 Ilmu Matematik
Formula-formula yang dihasilkan:
i. Al-Mathalathat (trigonometry)
ii. Al-gebra
iii. Al-Handasah (geometri)
iv. Al-Lughritmat (Logarithm)
v. Memperkenalkan sistem angka dalam abjad Arab
vi. Memperkanalkan bilangan sifar dalam sistem angka
Tokoh Matematik:
i. Mohammad bin Musa al-Khawarizmi (326H)
- beliau telah merantau ke India untuk membelajari ilmu Matematik
- Karya yang dihasilnya ialah Hisabi al-Jabri Wal-Muqabalah (Integration and Equation)
- Mahir dalam bidang ilmu Falak dan Geografi
- Khalifah al-Makmum melantik beliau sebagai Pengarah Baitul Hikmah.
2.4.2 Ilmu Falak (Ilmu Astronomi)
Antara kejayaan dalam bidang ini ialah
- Mengukur jarak antara bumi dengan matahari
- Membuat jadual pergerakan bulan dan bintang
- Menjelaskan sistem geologi bumi serta pengaruh bulan dan matahari terhadap
pertukaran musim
- Mencipta alat pengukur sudut ‘Astrolabe’
Tokoh ilmu falak;

Al-Battani
Kejayaan beliau
- Menemui cara mengukur jarak antara bumi dengan matahari
- Memberuat jadual pergerakan bulan dan bintang
2.4.3 Ilmu Kimia
- Telah memperbetulkan beberapa teori kimia yang penting
- Umat Islam telah berjaya mengasaskan beberapa teori dan fakta kimia berdasarkan uji
kaji yang penting
- Penemuaan asid galian sepertit asid nitrik, asid sulfurik, dan asid hidroklorik
- Teori penghasilan petroleum
--------------------------------------------------------------------------
- Teori penghasilan alkohol

- Membaiki proses pembuatan kaca
Tokoh dalam bidang kimia:

Jabir bin Hayyan
- Pertama menemui asid sulfurik
- Menghasilkan lapan buah karya penting dalam
kajian ilmu kimia
2.4.4 Ilmu Fizik
Pencapai dalam bidang ini:
- Mencipta teori pergerakan jirim, daya graviti dan pantulan cahaya
- Menjelaskan tentang lapisan lapisan mata serta proses penglihatan
- Menyukat kelajuan bunyi dan cahaya
- Mencipta cermin mata
Tokoh utama dalam bidang ini

Al-Hasan bin Al-Haithan
Pencapaian beliau:
- Berjaya menghuraikan proses penglihatan menerusi pembalikan cahaya dalam retina
- Menghasilkan 200 karya dalam bidang fizik
- Seperti Kitab al-Manazir, Maqalah fi Al-Dhau, Maqalah fi al-Tahlil wa Al-Tarkib
2.4.5 Geografi
Pencapaian dalam bidang ini:
Memberi ukuran yang tepat tentang keluasan permukaan bumi
Menghasilkan peta dunia pertama dalam bentuk glob
Tokoh dalam bidang ini:

Al-Syarif al-Idrisi
- Beliau pernah dijemput oleh King Roger II dari Sicily untuk membuat peta dunia yang
terkini
- Beliau berjaya menghasilkan peta tersebut dalam bentuk glob yang pertama di dunia
- Hasil karya agung beliau ialah Ensaiklopedia yang lengkap mengenai Eropah yang
berjudul Nuzhatul Musytaq fi Iktiraq al-Afaq
2.4.6 Ilmu Perubatan
Perkembangan ilmu perubatan:
- Hasil perhubungan antara orang Arab dengan orang Rom dan Farsi telah memberi
peluang kepada mereka mendalami ilmu perubatan
- Abu Jaafar pernah meminta nasihat daripada pakar-pakar perubatan di Baghdad dan India
- Beliau juga telah mendirikan dua buah hospital di Baghdad
Pencapaiaan :
- Menjelaskan kesan kuman dalam penyakit
- Menemui pelbagai jenis penyakit seperti rubella, alahan, cacar dan penyakit jiwa
- Mencipta ubat untuk pelbagai penyakit kronik
- Mencipta picagari, ubat bius dan benang yang khusus untuk jahitan luka pembedahan
Tokoh:
Ibnu Sina
(menghasilkan 116 buah karya)
- Antara karya yang terkenal
--------------------------------------------------------------------------
- ialah Al-Qanun fi Tib

- Karya ini menjadi rujukan utama di Eropah pada abad pertengahan
2.5 Faktor faktor perkembangan ilmu pengetahuan pada zaman bani Abbasiyah
- Usaha dan galakan para khalifah
- Kestabilan politik dan kewangan kerajaan
- Kewujudan prasarana pendidikan yang baik
- Hubungan diplomatik antara kerajaan Abbasiyuah dengan negara-negara luar
- Kreativiti para ulama
- Aktiviti penterjemahan pelbagai bidang ilmu
- Dasar kerajaan yang memberi keutamaan kepada ilmu pengetahuan
- Islam menggalakan supaya umatnya mengkaji alam sekitar
- Kedudukan Baghdad yang menjadi pusat keilmuan dan perdagangan antarabangsa
2.6 Kesan daripada kemajuan dan perkembangan ilmu terhadap tamaddun manusia.
- Telah menyuburkan perkembangan ilmu pengetahuan
- Kesepaduan ilmu fardu ain dan fardu kifayah pada masa itu telah membentuk umat yang
kuat dari segi fizikal dan mental
- Perkembangan ilmu menjadi pemangkin kepada kemajuan Eropah sehinggi tercetus zaman
pembaharuan (Renaissance)
- Karya-karya sarjan Muslim dalam bahasa Arab telah diterjemahkan ke dalam pelbagai
bahasa dunia termasuh Latin dan Hebrew
3 PERKEMBANGAN KETENTERAAN
3.1 Pencapaian dan pembaharuan dalam ketenteraan pada zaman Abbasiyah
- Membuka keanggotaan tentera kepada orang bukan Arab seperti orang Parsi dan Turki
- Mengemaskini sistem dan struktur pentadbiran dan organisasi ketenteraan
- Memberi gaji dan imbuhan yang lumayan kepada tentera
3.2 Struktur organisasi ketenteraan zaman Abbasiyag
Khalifah
Al-Wazir
Dewan Al-Jund
(Kementerian Pertahanan)
3.3 Kementerian Pertahanan dibahagi kepada lapan bahagian

i. ii. Majlis Al-Taqrir
iii. Dewan Al-Ard
iv. Majlis Al-Muqabalah
v. Al-Jawasis
vi. Al-Masahhun
vii. Dewan Al-Tasnif
viii. Daerah Al-Muhaddisin
ix. Al-Bahriyah
--------------------------------------------------------------------------
3.6 Fungsi setiap bahagian / unit

3.6.1 Dewan Al-Jund
- Mengurus hal ehwal pertahanan negara
- Merekodkan daftar yang lengkap tentang tentera darat dan laut, gaji, imbuhan, pangkat
dan sebagainya
1.6.2 Majlis Al-Taqrir

- Mengurus hal gaji dan imbuhan tentera, pengjrusan ketenteraan, belanjawan khusus untuk
pengurusan, latihan dan peralatan tentera
3.6.3 Majlis Al-Muqabalah

- Mengurus pengambilan dan latihan kepada tentera baru
3.6.4 Dewan Al-Tasnif

- Mengurus kenaikan pangkat
- Penyusunan tentera mengikut pasukan
Penyusunan seperti berikut:

- Pasukan pengawal khalifah
- Pasukan bergaji tetap
- Pasukan sukarelawan
3.6.5 Dewan Al-Ard

- Mengurus stor dan kelengkapan persenjataan
- (dikendali oleh pengarah Depo)
3.6.6 Al-Jawasis
- Dikenali sebagai al-Uyun
- Mengintip kekuatan dan kedudukan musuh serta tahap kesetiaan tentera Islam
3.6.7 Al-Masahhun
- Membuat panduan dan menasihat kan penglima-panglima angkatn tentera tentang
topografi sesuatu tempat
3.6.8 Daerah Al-Muhaddisin

- Menguruskan pembinaan kem-kem tentera dan kubu- kubu pertahanan
3.6.9 Al-Bahriyah
- Mengawasi perairan Kerajaan Abbasiyah
- Melakukan kerja-kerja pembinaan kapal kapal perang dan penyusunan angkatan tentera
laut.
3.7 Menyatakan tugas dan fungsi ketenteraan dalam menjaga keselamatan negara
- Mempertahankan sempadannegara daripada pencerobohan pihak luar
- Menentang musuh negara
- Menghadapi sebarang keadaan darurat
--------------------------------------------------------------------------
- Membantu pihak polis dan pihak berkuasa awam dalam memelihara ketenteraman awam
dan operasi anti keganasan
- Membantu pihak berkuasa awam dalam bantuan malapetaka dan pembangunan negara
-
3.8 Faktor kejayaan tentera Islam zaman

Abbasiyah
- Dasar ketenteraan yang terbuka – membuka keanggotaan tentera kepada orang bukan
Arab (Parsi dan Turki) memantapkan lagi pasukan tentera
- Pemimpin tentera yang berkelibar seperti Abu Jaafar Al-Mansur dan Harun Ar-Rasyid
mengambil perhatian kepada kebajikan para tentera dengan memberi gaji, imbuhan yang
lumayan. Khalifah melantik pemimpin tentera daripada kalangan mereka yang berkelibar
tanpa mengira bangsa
- Peralatan ketenteraan yang terbaik dan canggih
Seperti pedang, lembing, panah, manjaniq, barudda dan pelbagai jenis kapal perang
- Strategi peperangan yang canggih
Contohnya Stateg9 Al-Karadis iaitu strategi peperangan yang dibahagi kepada lima
ketumbukan besar yang mempunyai peranan masing-masing. Strategi ini diwarisi dari
zaman Saidina Umar al-Khattab r.a. dan diubah suai mengikut keperluan semasa.
- Keimanan dan semangat jihad umat Islam tidak berbelah bahagi.
3.8 Kepentingan keselamatan dan kestabilan untuk pembangunan dan kemajuan negara
Pembangunan dan kemajuan sesebuah negara bergantung kepada kestabilan politik,
pendidikan dan ekonomi.
Kestabilan politik akan tergugat, aktiviti perekonomian akan lumpuh, dan pendidikan akan
terjejas sekiranya sesebuah negara tidak aman
Negara tidak aman akan menjadi mundur dan sering terdedah kepada ancaman luar.
4 KEPENTINGAN PENDIDIKAN
4.1 Perkembangan pendidikan pada zaman Bani
Abbasiyah (Perbandingan antara pendidikan zaman abbasiyah dengan zaman Umaiyah)
- Lebih pesat berbanding dari zaman kerajaan bani Umaiyah sebab kerajaan Umaiyah
sentiasa di landa dengan masalah pemberontakan khususnya dari golongan Syiah.
Keadaan ini tidak memberi ruang kepada khalifah untuk memberi perhatian kepada
pendidikan. Mereka menumpukan kepada urusan penyebaran Islam dan mengukuhkan
kedudukan dengan membuka wilayah-wilayah baru.
- Kerajaan Abbasiyah pada masa itu telah kukuh dan menguasai dua pertiga dunia.
Perhatian diberi sepenuhnya untuk membina kekuatan dalam negara iaiitu pendidikan dan
ekonomi.
4.2 Faktor perkembangan institusi pendidikan

- Usaha dan galakan para khalifah
- Kestabilan politik dan kewangan kerajaan
--------------------------------------------------------------------------
- Kewujudan prasarana pendidikan yang baik

- Hubungan diplomatik antara kerajaan Abbasiyah dengan negara-negara luar
- Kreativiti para ulama
- Aktiviti penterjemahan pelbagai bidang ilmu
- Dasar kerajaan yang memberi keutamaan kepada ilmu pengetahuan
- Islam menggalakan supaya umatnya mengkaji alam sekitar
- Kedudukan Baghdad yang menjadi pusat keilmuan dan perdagangan antarabangsa
Pencapaian dalam bidang pendidikan

- Keagungan tamadun Islam disuburkan dengan kemunculan para cedekia an dan saintis
musli yang terkemuka
- Andalus dan sicily di Itali menjadi tumpuan pencinta ilmu
- Umat Islam telah berjaya menguasai ilmu sains dan teknologi daripada tangan orang Rom
dan Yunani.
- Orang Islam telah berjaya melakukan penemuan-penumuan baru serta memperbetulkan
sebahagian kesalahan fakta sains terdahulu
4.3 Peranan institusi pendidikan pada zaman Bani

Abbasiyah
4.3.1 Masjid
- sebagai tempat ibadat dan penyebaran ilmu pengetahuan,
- Masjid dipenuhi oleh halaqah ilmu.
- Contoh masjid Jamik al-Mansur yang dibina oleh Khalifah Abu Jaafar al-Mansur pada
tahun 145H
4.3.2 Istana Khalifah
- sebagai tempat perbincangan para ulamak dan menyampaikan ilmu pengetahuan
kepada masyarakat.
- Contoh: Khalifah al-Muktadid Billah menyediakan sudut dan tempat khusus dalam
istana untuk majlis majlis ilmu
4.3.3 Perpustakaan
- tempat menyimpan khazanah karya ilmu, tempat rujukan
- Contoh: Baitul Hikmah (Harun Ar-Rashid) , Darul hikmah
-
4.3.4 Pusat Pengajian
– didirikan oleh para khalifah, menteri dan orang kaya di atas tanah milik kerajaan, wakaf
dan persendirian.
– Sumber kewangan institusi ini diambil dari hasil tanah tersebut atau dari
perbendaharaan negara.
– Contoh: Al-Madrasah An-Nazamiah dibina oleh Nizam al-Mulk kaum Saljuk pada 485H
4.3.5 Kuttab
- Kelas bimbingan kanak-kanak pada peringkat awal persekolahan
4.4 Peranan Darul Hikmah dalam perkembangan pendidikan

- Pusat penemuan para sarjana
- Pusat penterjemahan
--------------------------------------------------------------------------
- Pusat Sumber
- Pusat Penyelidikan
4.5 Faktor perkembangan sains dan teknologi pada zaman Abbasiyah.

- Aktiviti penterjemahan
Dari bahasa Yunani, Farsi, Hindi
- Galakan khalifah
Mengadakan seminar perubatan yang dihadiri oleh pakar-pakar perubatan seluruh dunia
setiap musim haji
Menyediakan peruntukan wang yang banyak dalam bidang penyelidikan sains dan teknologi
Membina pusat penyelidikan sains- Balai cerap – makmal pembedahan
- Globalisasi ilmu
Aktiviti perdagangan dan pembukaan tempat strategi terutama Sicily dan Andalus membuka
peluang umat Islam untuk mengembangkan ilmu pengetahuan
Sicily di Itali banyak menyimpan khazanah ilmu terutama astronomi dan perubatan
Andalus pula tempat tumpuan masyarakat Eropah untuk mencari ilmu dari umat Islam
Di Andalus ada 70 perpustakaan dan 500,000 manuskrip
4.6 Kesan Pendidikan sains dan teknologi dalam era globalisasi

- Akan mengangkat status umat Islam
- Umat Islam akan maju berbanding umat-umat lain ketika itu
- Umat Islam pada masa itu tidak perlu bergantung kepada umat lain.
- Umat Islam dihormati dan dipandang mulia oleh umat lain
- Ramai orang bukan Islam tertarik dengan ajaran Islam sehingga memeluk Islam
4.7 Pencapaian pendidikan pada zaman Abbsiyah dengan negara lain.

- Banyak terdiri pusat pendidikan antaranya Baitul Hikmah.
- Banyak terbina institusi perpustakaan
- Ramai lahir tokoh-tokoh ilmuwan dalam pelbagai ilmu
- Baghdad telah masyhor menjadi pusat ilmu di peringkat antarabangsa
- Banyak khazanah dan karya-karya dihasilkan dari usaha penterjemahan.
5 PERKEMBANGAN EKONOMI PADA ZAMAN KERAJAAN ABBASIYAH

5.1 Nyatakan Sektor Utama Kerajaan Abbasiyah
− Sektor Pertanian
− Sektor Perindustrian
− Sektor Perdagangan
5.2 Jelaskan tindakan-tindakan yang dilakukan oleh Kerajaan Abbasiyah untuk memajukan sektor
pertanian
− Membina Saliran
− Melebarkan sungai dan terusan
− Membuat Empangan
− Membuka tanah pertanian baru
− Membuat penyelidikan dalam bidang pertanian
5.3 Nyatakan wilayah-wilayah yang banyak mengeluarkan hasilkan pertanian ialah
− MESIR
--------------------------------------------------------------------------
− SYAM
− IRAQ
− YAMAM
− MAGHRIBI
− KHURASAN
− ANDALUS (SEPANYOL)
5.4 Nyatakan jenis-jenis hasil pertanian
− Bijirin seperti Gandum,Barli dan Beras
− Buah-buahan seperti Anggur,Kurma,Epal,Pisang,Tembikai,Buah Tin, dan Buah
Zaitun
− Sayur-sayuran dan lain-lain seperti Timun,Kobis,Kunyit,Kacang Tanah,Ubi, Manisan
dan tebu
− Ternakkan seperti Lembu,kambing,itik,lebah,dan sebagainya
5.5 Terangkan jenis-jenis industri yang terdapat pada zaman Abbasiyah
− Tenunan,hamparan,dan permaidani dikeluarkan oleh Baghdad di Iraq, Syiraz,dan
Asfahan di Parsi
− Pinggan Mangkuk dikeluarkan oleh Mesir dan Syam.
− Barangan Kaca, Tembika,dan Mozek dikeluarkan oleh Baghdad,Mesir,Syam,Saida dan
Sur.
− Barangan kulit dan sejata dikeluarkan oleh Mesir,Andalus danMaghribi
− Perhiasan dan batu permata dikeluarkan oleh Yaman,Khurasan,Bahrain dan Lubnan
− Kertas dikeluarkan oleh Iraq,Mesir,Maghribi,dan Andalus
−
5.6 Terangkan langkah-langkah positif yang diambil oleh Kerajaan Abbasiyah untuk memajukan
sektor perdagangan
− Membina pusat-pusat perniagaan yang dilengkapi dengan perigi dan jalan-jalan utama
− Membina kapal-kapal api untuk pandun kapal pedagang
− Mengetatkan kawalan keselamatan untuk mengelakan perompak dan penyamun
5.7 Senaraikan pelabuhan serta bandar utama menjadi tumpuan ahli-ahli peniaga ketika itu
− Baghdad
− Basrah
− Antakiah
− Amman
− Aden
− Kaherah
− Iskandariah
5.8 Namakan tempat para peniaga muslim mendapatkan barangan sutera
− Canton (China)
5.9 Namakan laluan para muslim ke China
− Melalui Samarqand danTurkistan
5.10 Laluan para muslim ke China Melalui Samarqand danTurkistan digelar
− Laluan Sutera
5.11 Sebutkan Sumber Kewangan Kerajaan Abbasiyah
1. Zakat
− Kadar harta yang dikeluarkan oleh orang islam terhadap harta tertentu yang
mengcukupi had minimum (nisab),tempoh tertentu dan menurut syarat-syarat
tertentu
--------------------------------------------------------------------------
2. Kharaj
− Cukai tanah milik orang bukan islam
− Cukai ini juga di kenakan keatas tanah milik orang islsm yang di perolehi melalui
peperang
− Kadar cukai dikenakan adalah berdasarkan keadaan tanah
3. Ghanimah
− Harta rampasan perang
− Empat perlima(80%) daripadanya diberikan kepada para pejuang islam
− Bakinya diberikan menurut cara yang ditetapkan di dalam Al-Quran
4. Fai
− Harta yang di perolehi melalui jalan perdamaian setelah pihak musuh menyarah
kalah kepada tentera islam
5. Jizyah
− Bayaran yang dikenakan kepada orang buka islam yang mendiami negara islam
− Ia dengan sendirinya gugur apabila pembayarnya memeluk islam
6. Usyur
− Usyur bermaksud satu perpuluhan (1/10). Ia adalah kadar bayaran tetap yang
dikenakan keatas kapal pedagang bukan islam yang singgah di pelabuhan-
palabuhan negara islam untuk tujuan perniagan.
5.12 Jelaskan peranan Baitulmal
1. Mengurus sumber-sumber pendapatan negara
a) Menguruskan dan menjana pendapatan negara menerusi Dewan Al-Kharaj (Jabatan
Hasil) yang menguruskan kutipan cukai seperti Al-Kharaj ,Al-Jizyah ,Al-Usyur dan
zakat.
2. Mengawal penbelanjaan negara
a) Ppenbelanjaan negara di kawal oleh Baitulmal malalui Dewan Al-Nafaqah (Jabatan
Kewangan).
5.13 Kesan Pemmbagunan Ekonomi terhadap Rakyat
− Perkembangan Ekonomi Kerajaan Abbasiyah telah menjadikan umat islam menikmati
taraf hidup yang tinggi
− Pendapatan negara yang telah disalurkan untuk meyedikan prasarana seperti tali air,
jalan, masjid,sekolah dan sebagainya.
− Kepesatan sektor ekonomi telah menyediakan banyak peluang pekerjaan dan
mewujudkan masyarakat yang produktif danaktif.
−
5.14 Terangkan dasar-dasar yang di perkenalkan oleh khalifah-khalifah yang menjadikan kerajaan
Abbasiyah maju dalam pelbagai aspek,iaitu:
a) Aspek pentadbiran
- Kerajaan Abbasiyah mengamalkan sistem pentadbiran berpusat yang sistematik dan
mantap yang diketuai oleh khalifah.
- Keperluan dan bidang kuasa jabatan dinilai dari semasa ke semasa agar bersesuaian
dengan keperluan.
- Contohnya, Dewan Al-Barid (Jabatan Pos) diluaskan fungsinya sebagai jabatan pos
danjabatan penerangan.
b) Aspek Ekonomi
- Kerajaan memberi tumpuan kepada tiga sektor utama iaitu pertanian,perindustrian dan
perdagangan.
- Inisiatif yang diambil oleh khalifah seperti mengurangkan cukai tanah serta menaikkan
taraf saliran dan tali air menggiatkan lagi sektor pertanian.
- Hasil pertanian meningkat tinggi sehingga mendominasi pasaran antarabangsa.
--------------------------------------------------------------------------
- Kepelbagian barangan keluaran serta ketinggian kualiti dapat meningkan sektor

perdagangan ke antarabangsa .
- Kota baghdad mncul sebagai pusat perdagangan yang menjadi tumpuan para
pedagang dari timur dan barat.
-
c) Aspek kebajikan
- Kekayaan yang diperolehi melalui aktiviti ekonomi dimanfaatkan untuk menyediakan
ifrastruktur fizikaldan metal kepada rakyat seperti hospital,sekolah,perpustakaan,pusat
perniagaan hotel dan lain-lain.
- Hasilnya ,pencapaian umat islam dalam fardu ain dan fardu kifayah meningkat.
d) Aspek pertanian
- Langkah drastik diambil dalam menggunakan sistem pertahanan.
- Keanggotaan tentera dibuka kepada bangsa bukan Arab seperti Parsi dan Turki untuk
membina intergrasi antara pelbagai kaum.
- Dasar pertahanan negara diubah daripada memberi tumpuan kepada keperluan kuasa
kepasa aktiviti membendung peberontakan dari dalam terutama daripada pihak Syiah
danpenyembah berhala.
5.15 Terangkan faktor-faktor kegemilangan kerajaan Abbasiyah

1. Kestabilam Politik
2. Dasar Politik Keraajaan Abbasiyah
3. Kedudukan Baghdad yang Strategik
4. Perpaduan antara Kaum
5. Penghayatan Konsep Kerja sebagai Ibadat
a) Jelaskan Kestabilan Politik pada zaman Kerajaan Abbasiyah

- Kerajaan Abbasiyah memberi perhatian kepada pembasmian pemberontakan dan
perbalahan puak.Contohnya,pemberontakan Syiah di Baghdadnyang diketuai oleh
Yahya dan Idris bin Abdillah dan perbalahan antara puak utara dan selatan Syiah.
- Pemberontakan dan perbalahan berjaya dikawal oleh Harun Al-Rasyid bersama
panglimanyan Yahya bin Khalid Al-Barmaki.
- Ketsabilan politik bemberi peluang kepada pemerimtanh membangunkan negara.
b) Jelaskan Dasar Politik Kerajaan Abbasiyah
- Kerajaan Abbasiyah memberi layanan yang adil kepada semua rakyatnya tanpa
mengira bangsa danketurunan.
- Kerajaan Abbasiyah juga menjalin hubungan diplomatik yang baik dengan negara-
negara luar.
c) Jelaskan Kedudukan Baghdad yang strategik
- Pemilihan Baghdad sebagai pusat pemerintah telah mewujudkan kerajaan Abbasiyah
terutamadalambidang perdagangan kerana kedudukkannyan yang berada di tengah-
tengah laluan para pedagang timr dan barat.
- Sungai Dajlah telah menjadi laluan utama para pedagang.
- Bahgdad juga talah menjadi tampat pertemuansarjana timur dan barat.
d) Jelaskan Perpaduan antara Kaum pada zaman Kerajaan Abbasiyah
- Rakyat kerajaan Abbasiyah terdiri daripada pelbagai bangsa terutama Arab,Parsi,dan
turki
- Kerajaan Abbasiyah memberi layanan yang adil kepada mereka .mereka diberi peluang
untuk menjawat jawatan-jawatan penting dalam kerajaan .
- Orang bukan islam juga diberi layanan yang baik selagi mereka tidak mengkhianati
--------------------------------------------------------------------------
kerajaan islam Abbasiyah.mereka bebas melakukan ajaran agama dan kepercayaan

masing-masing.
e) Jelaskan Penghayatan kosep kerja sebagai ibadat.
- Kosep kerja sebagai ibdat mendorong para sarjana untuk mengkaji tentang muamalat
menurut pandangan islam.
- Para sarjana islam telah menjelaskan dngan terperinci mengenai hukum-hukum yang
berkaitan jual beli,sewa,gadaian,hutang,perkongsian,dan sebagainya.contohnya,apa
yang dijelaskan oleh ImamAl- Bukhari dalam Kibul Bayu daripada kitab Sahih Al-
Bukhari,Imam Muhammad bin Hasan Al-Syaibani dalam kitab Al-Makasib dan Al-Sair,
dan Al-Kasani dalam kitab Badai Al-Sanai. Perkara ini mendorong umat islam menceburi
secara aktif dalam bidang perekonomian tanpasebarang keraguan.
5.16 Nyatakan Faktor Kemerosotan Kerajaan Abbasiyah

1. Kelemahan pemerintahan Kerajaan Abbasiyah
2. Perpecahan walayah-walayah di bawah kekuasaan Kerajaan Abbasiyah
3. Berlaku perebutan kuasa
4. Kegawatan ekonomi
5. Perselisihan aliran fahaman keagamaan
6. Serangan dari luar
a) Terangkan Kelemahan Pemerintahan Kerajaan Abbasiyah
- Semasa pemerintahan Al-Wathid,beliau tidak melakukan sebarang
pembaharuan.Baginda banyag bergantung kepada pegawai-pegawai Turki untuk
menjalankan polisi pemerintahan yang diwarisi oleh ayahnya.Setelah Al-Wathiq
meninggal dunia puteranya terlalu muda tidak dapat menggantikanya.Al-Mutawakkil
iaitu saudara kepada Al-Wathiq dilantik sebagai khalifah menerusi keputusan mesyuarat
pegawai-pegawai tinggi kerajaan. Al-Mutawakkil cuba mengembalikan kuasa khalifah
yang bebas daripada sebarang campur tangan pegawai-pegawai berbangsa Parsi dan
Turki. Tetapi usaha tersebut tidak dapat diteruskan oleh khalifah seterusnya kerana
pengaruh Parsi dan Turki pada ketika itu sudah kuat.
b) Terangkan Perpecahan walayah-walayah di bawah kekuasaan Kerajaan Abbasiyah.
- Pada akhir kurun ke-9Masihi, kuasa khalifah semakin terbatas jawatan-jawatan penting
dalam kerajaan seperti menteri ,gabenor dan panglima tentera banyag dipegang oleh
pegawai-pegawai Parsi dan Turki.Ini memberikan memberi peluang kepada meraka
untuk membentuk kerajaan sendiri seperti Kerajaan Al-Tahiriah,Al-Buwihiah,Al-
Tuluniah,dan Al-Saljuqiah.Perpecahanini telah melemahkan kekuasaan serta
kedaulatan Kerajaan Abbasiyah.
c) Terangkan Berlaku perebutan kuasa
- Khalifah Al-Mutawakkil melantik tiga orang puteranya iaitu Al-Muntasir,Al-Mu’taz, dan Al-
Muyyad sabagai putare mahkota (wali Al-Ahdi).Baginda memilih Al-Mu’taz iaitu
puteranya yang kedua sebagai bakal penggantinya dangan menepikan putera
sulungnya itu Al-Munatasir.ini menyababkan berlakunya perbalahan antara AL-Muntasir
dengan Al-Mu’taz. Pada tahun 247 H bersamaan 861 M,Al-Muntasir merampas kuasa
daripada ayahandanya. Sejak itu jawatan khalifah sering menjadi rebutan dan bertukar
tangan. Ini melemahkam intitusi khalifah dan memberi banyak peluang kepada menteri-
menteri,panglima-panglima,dan pegawai-pegawai Parsi sertaTurki untuk bertindak
sebagai penguasa sebenar kerajaan .
d) Terangkan Kegawatan ekonomi
--------------------------------------------------------------------------
- kerajaanAbbasiyah mulamengalami kegawatan ekonomi pada penggal ketiga .rusuhan

dan penberotakan sering kali berlaku mengganggu aktiviti perekonomian meyebabkan
pedagang luar takut untuk datang ke baghdad.akhirnya dana yang terdapat dalam
Baitulmal berkurangan dan tidak dapat menampung keperluan.
e) Terangkan Perselisihan aliran fahaman keagamaan
- Pemberontakan daripada kalangan Syiah dan Khawarij sering mengganggu kerajaan

Abasiyah. Mereka beriktikad bahawa jawatan khalifah hanya layak dilangsungkan oleh
pemimpin-peminpin daripada kalangan mereka. Pemberontakan daripada golongan-
golongan tersebut menjejaskan suasana dan ketenteraman awam.
f) Terangkan Serangan dari luar

Kerajaan Abbasiyah sering diserang oleh musuh dari utara, barat,dan timur. Pihak utara
terdiri daripa orang Georgia dan Armenia menyerang Azerbaijan dan kawasan sekitarnya
hingga menyababkan beriburibu umat islam dibunuh dan harta benda mereka dirampas.
Dari segi sebelah barat kerajaan Abasiyah berhadapan dengan ancaman tentera Salib.
Pada awalnya serangan tentera Salib dapat ditangkis oleh Kerajaan Abbasiyah. Peperangan
tersebut menyebabkan Kerajaan Abbasiyah menjadi semakin lemah. Terdapat banyak
wilayah kecil yang terdapat dibawah kekusaan Kerajaan Abbasiyah menuntut
kemerdekaan. Umat islam di Andalus telah diusirkeluar. Ini memberi peluang kepada Mongul
dari timur yang di pimpin oleh Hulagu Khan untuk menawan kota Baghdad pada tahun 656
H/1258 M. tentera Mogul yang ganas dan kejam itu telah membakar segala khazanah ilmu
yang dihasilkan oleh umat islam.
TOKOH PERUBATAN DUNIA
6 IBNI SINA
6.1 Terangkan riwayat hidup Ibnu Sina
- Nama sebenarnya ialah Al-Husain bin Abdullah bin al-Hasan bin Ali bin Sina
- Dikenali sebagai Ibnu Sina di Timur dan Avicenna di Barat
- Lahir pada 370 Hjrah di Afsyanah, Bukhara, Turkistan
- Keturunan Turki
- Bapanya penguasa Kharmathain, Bukhara
- Selepas bapanya meninggal pada tahun 390 H beliau berpindah ke Khawarizm, Jurjan,
Rai dan Hamazan
- Pernah bertugas sebagai pakar perubatan di Wilayah Rai dan penasihat agung Amir Ala
Al-Daulah di Asfahan
- Meninggal dunia 428 Hijrah – 1037M di Hamazan
6.2 Jelaskan sifat pribadi Ibnu Sina

- Seoramg yang tekun dalam mempelajari ilmu. Beliau membaca buku metafizik karangan
Aristotle sebanyak 40 kali
- Seorang yang taat beragama , Beliau sering berdoa kepada Allah apabila beliau
menghadapi kebuntuan untuk menyelesaikan sesuatu masalah. Beliau sering pergi ke
masjid unguk memohon petunjuk daripada Allah
--------------------------------------------------------------------------
- Seorang yang pintar . beliau berjaya menguasai pelbagai ilmu naqliah (agama) ketika
berusia 18 tahun.
- Seoramg yang berinovatif – beliau banyak meyelidik dan menghasilkan karya dalam
pelbagai bidang ilmu terutama dalam bidang perubatan
6.3 Nyatakan pendidikan Ibnu Sina

- Mempelajari al-Quran sejak umru 5 tahun
- Menghafaz Al-Quran ketika berusia10 tahun
- Mempelajari ilmu
1. Fikah dan tasawuf (Ismail Al-Zahid.)
2. Hisab dan prinsip geometri (Muhammat Al- Massah)
3. Falsafah (Abu Abdilah Al-Natili)
4. Sains dan Astronomi (Al-Biruni)
6.4 Nyatakan sumbangan Ibnu Sina dalam bidang ilmu dan pemikiran Islam
- Ibnu Sina menghasilkan 116 karya dalam pelbagai bidang seperti falsafah, mantik,
matematik , astronomi, kimia, fizik, beologi, dan sains politik.
- Buku-buku tersebut telah dihimpun oleh Domonican Institute For Orientel Studies di
Kaherah, Mesir.
- Kemudian pada tahun 1950 Masihi telah di terjemahkan dalam bahasa arab dan di
namakan sebagai Muallafat Ibni Sina (karya-karya Ibnu Sina)
- Jasanya dihargai hingga ke hari ini. Sebuah universiti pendidikan di hungry telah
mengambil sempena nama beliau iaitu Avicenna College(Kolej Ibnu Sina).
6.5 Jelaskan sumbangan Ibnu Sina dalam ilmu perubatan

- Penyelidikan dan penulisan Ibnu Sina berjaya mengilapkan kembali bidang perubatan yang
kian malap pada masa itu.
- Beliau melakukan metode pemerhatian (observation) dan analisis. Berdasarkan metode ini,
ilmu perubatan berkembang hingga ke hari ini.
- Beliau juga banyak membuat analisis tentang pelbagai penyakit dan menyenaraikan lebih
kurang 760 jenis penyakit serta kaedah merawatnya.
- Penyelidikan dan penulisan Ibnu Sina banyak mempengaruhi perkembangan ilmu
perubatan moden.
- Beliau pernah di beri kepercayaan untuk merawat penguasa Bukhara Nuh bin
Mansur,penguasa Jurjan Al-Amir Syams Ma’ali Qabus bin Wasyamkir,dan pengekuasaan
Hamazan Al-Amir Syamsul Dauliah dan penguasaan Asfahan Al-Amir Ala A-Dauliah.
6.6 Terangkan sikap Ibnu Sina dalam bidang perubatan.
- Suka meyelidik
- Rajin mengkaji
- Berusaha untuk meyelesaikan sesuatu masalah dengan baik.
6.7 Nyatakan hasil-hasil karya utama Ibnu Sina
- Al-Qanun Fit Tib
- Al-Adawiah Al-Qalbiah
- Al-Alfiah Al-Tabbiah
- Uyun Al-Hikmah
- Kitab An-Najak
--------------------------------------------------------------------------
- As-Syifak An-Najr
6.8 Huraikan kesan-kesan sumbangan dan peninggalan Ibnu Sina dalam bidang bidang ilmu
perubatan terhadap dunia hari ini
- Pelapor terkenal dalam bidang perubatan dan falsafah.
- Berjaya mengemukakan fakta-fakta melalui kajian dan penyalidikan yang terperincidan
meletakkan asas yangn kukuh dalam ilmu perubatan moden serta ilmu falsafah yang
menghubungkan logik dengan metafizik.
- Berjaya menghasilkan buku-buku yang menjadi kajian ilmiah di universiti-universiti negara
islsm dan negara bukan islam di Eropah.
- Beliau berjaya menemui belbagai-bagai fakta tentang jenis penyakit secara langsung telah
memberi sumbangan yang amat besar kepada farmasi.
6.9 Bandingkan cabaran antara perubatan yang dahulu dan sekarang
- Pada zaman ini, hasil perkembangan sains dan teknologi teleh muncul kaedah-kaedah
perubatan baru mengunakan peralatan-peralatan canggih. Contohnya,organ dalam
manusia bolah dilihat dengan menggunakan x-ray atau ultra sound. Oleh itu, sesuatu
penyakit atau kecerdaan boleh dirawat dengan lebih cepat dan berkesan.
7 IBNU KHALDUN
7.1 Terangkan riwayat hidup Ibnu Khaldun
- Nama Abd Rahman bin Muhammad bin Muhammad
- Dikenali sebagai Ibnu Khaldun
- Lahir pada 1332 M di Tunisia.
- Bapanya keturunan Arab dari Yaman berhijrah ke Andalus
- Bapanya seorang sarjana yang terkenal
- Sejak negeranya dilanda taun pada tahun 749 hijrah beliau berpindah dari satu tempat
ke beberapa buah tempat iaitu Algeria, Fez, Granada, Bougle dan Mesir
- Meninggal dunia di Kaherah, Mesir pada tahun 808 H bersamaandengan tahun 1406 M
ketika berusia 87 tahun
7.2 Jelaskan sifat peribadi Ibnu Khaldun

- Seorang yang tekun dalam menuntut ilmu. Walaupun sibuk dengan pentadbiran namun
tidak menghalang beliau menuntut ilmu. Beliau bijak membahagikan masa untuk
masyarakat dan menuntut ilmu
- Seorang yang berjiwa pemimpin – telah menjawat jawatan penting seperti Ketua Hakim di
Mesir dan Perdana Menteri di Bougi- Jawatan penting diberi kepadanya kerana
kecekapan beliau dalam pentadbiran sera keupayaannya mengemukakan idea-idea untuk
kemajuan negara
- Seorang kreatif – pemikiran beliau dalam kitab Al-Muqadimah adalah hasil daripada
pengalaman dan kreativiti beliau untuk mengetengahkan sejarah sebagai bidang ilmu yang
tersendiri
7.3 Nyatakan pendidikan Ibnu Khaldun

- Mendapat asas pendidikan agama dan bahasa Arab daripada bapanya Abdul Rahman bin
Muhammad
- Beliau mempelajari ilmu ilmu fardhu kifayah seperti matematik , falsafah sains dan
matematik daripada Muhammad bin Iibrahim al-Abili
- Semasa di Fez beliau mendapat pendidikan tinggi daripada beberapa orang guru yang
terkenal seperti Ahmad bin al-Qassar dan Lisanuddin bin Al-Khatib iaitu pengarang kitab
Tarikh Gharnatah dan Muhammad bin Abdul Salam
--------------------------------------------------------------------------
7.4 Nyatakan sumbangan Ibnu Khaldun dalam bidang ilmu dan pemikiran Islam
- Berjaya menganalisis sejarah dari aspek kemasyarakatan, ekonomi , politik dan pendidikan
dalam karyannya
- Beliau telah memberi pandangan terbaik kepada manusia tentang asas pombinaan
sesebuah tamadun. Beliau berpendapat bahawa sesebuah tamadun tertegak di atas hasil
kombinasi di antara keunggulan rohani dengan jasmani
- Beliau merupakan pelopor kepada pemikiran pemikiran moden khususnya dalam bidang
sejarah, politik, ekonomi, sosiologi dan pendidikan
- Hasil karya beliau menjadi bahan kajian dan rujukan dalam bidang tersebut
- Nama beliau telah diabadikan dalam sebuah univerfsiti terkemuka di Jakarta, Indonesia
iaitu Universiiti Ibnu Khaldun
- Sebuah anugerah yang berprestej dinamakan sempena nema beliau iaitu Ibnu Khaldun
Chair of Islamic Studies
7.5 Jelaskan sumbangan Ibnu Khaldun sehingga terkenal sebagai negarawan, budayawan dan
cendikiawan
Sebagai negarawan (banyak berjasa kepada negara)
- Sebagai setiausaha Negara di Istana Sultan Abu Ishaq bin Abu Yahya dan Sultan Abu
Annan
- Anggota Majlis Ilmiah
- Anggota Jabatan Setiausaha Sulit Sultan Abu Salim bin Abi Al-Hasan di Fez,Maghribi
- Duta Granada
- Perdana Menteri Bougle
- Ketua Hakim (Qadhi Al-Qadha)
Sebagai Budayawan
Penggiat budaya dan kesusasteraan Arab
- Pengajian kesusasteraannya dengan Syeikh Muhammad Bahr di Tunisia dimanfaatkan untuk
menajamkan kemahirannya dalam syair.
Beliau banyak menghasilkan syair semenjak kanak-kanak lagi – Kitab al-Muqaddimah
Sebagai Cendikiawan
Beliau adalan Penyumbang ilmu dan buah fikiran semasa menjalankan pelbagai tugas
negara
Sebagai Sejarawan
Menganalis sesuatu tamadun dari segi pemulaan, faktor kegemilangan dan kejatuhan
Memberi tafsiran sejarah berdasarkan psikologi, ekonomi, sosologi, alam sekatar dan
geografi
7.6 Jelaskan keistimewaan hasil-hasil karya Ibnu Khaldun

- Kombinasi pengalaman, ilmu pengetahuan, dan kreativiti menghasilkan karya yang
bermutu
- Berjaya memurnikan ilmu sejarah dengan menjadikan rasional sebagai kayu ukur fakta
sejarah tanpa fanatik kepada sesuatu laporan yang tidak terbukti kebenarannya
7.7 Jelaskan perkara-perkara utama yang terdapat dalam Al-Muqadimah Ibnu Khaldun dalam
membina tamadun manusia
--------------------------------------------------------------------------
- Membandingkan antara peristiwa peristiwa dengan berdasarkan kaedah sebab dan

musabab
- Mengkaji peristiwa-peristiwa lalu untuk dijadikan iktibar kepada peristiwa-peristiwa yang
sedang berlaku
- Mengambil kira iklim danalam sekitar terhadap apa yang berlaku
- Mengambil kira kedudukan ekonomi dan budaya terhadap peristiwa yang berlaku
7.8 Huraikan kesan-kesan sumbangan dan peningglan Ibnu Khaldun terhadap tamadun manusia
hari ini
- Hasil karyanya Al-Muqadimah telah diterjemahkan ke dalam bahasa Perancis, Turki,
Jerman, Inggeris, Sepanyol dan Melayu.
- Hasil karyanya menjadi bahan rujukan yang tidak ternilai di Unversiti dalam ilmu sejarah
dan kemasyarakatan
8 JAMALUDDIN AL-AFGHANI
8.1 Terangkan riwayat hidup Jamaduddin Al-Afghani
- Namanya Sayyid Jamaduddin bin Safdar Al-Afghani
- Lahir pada 1838 di Perkampungan Asas Abad, Kabul Afghanistan
- Gelaran Sayyid kerana salasilah keturunannya bersambung dengan Saidina Ali
Karramallahu wajhah dan Rasulullah saw
- Keturunan beliau bersambung dengan At-Tarmizi seorang ulama Hadis yang terkenal
- Beliau banyak merantau untuk menyear idea islahnya. Tempat dikunjungnya ialah Makkah
India, Mesir, Istanbul, Iran, Rusia, Baghdad, Paris dan London.
- Pengaruhnya yang besar pernah diburu oleh pihak Perancis, Inggeris dan kuncu-kuncunya
- Beliau pernah dilantik sebagai anggota Majlis Al-Ma’arif (Kementerian Pendidikan) di
Istanbul, Turki
- Meninggal dunia pada 9/3/1897 berusia 60 tahun
8.2 Jelaskan sifat peribadi Jamaluddin Al-Afghani

- Berani memperjuangkan kebenaran – beliau petah berpidato menaikkan semangat umat
Islam supaya bersatu menentang penjajah
- Suka merantau untuk mengkaji kedudukan uamt Islam serta menyebarkan idea-idea islah
yang banyak mempengaruhi perkembangan Islam di Timur
- Seorang yang tekun yang membolehkan beliau menguasai pelbagai ilmu dan bahasa
- Sangat mencintai ilmu pengetahuan menyebabkan beliau merantau ke beberapa buah
negara untuk mempelajari pelbagai jenis ilmu
- Mempunyai akal fikiran yang cerdas, tajam dan perpandang jauh
8.3 Nyatakan pendidikan Jamaluddian Al-Afghani

- Ketika umur 12 tahun telah menghafaz al-Quran
- Umur 18 tahun telah dapatmenguasai pelbagai ilmu pengetahuan seperti al-Quran, hadis,
fekah, ilmu kalam, tasawuf, nahu, balaghah, mantik, falsafah, matamatik, astronomi,
perubatan dan anatomi
- Di India beliau mempelajari ilmu sains dan matematik moden,
- Beliau menguasai beberapa bahasa dunia seperti bahasa Afghanistan, Arab, Parsi, Turki,
--------------------------------------------------------------------------
Urdu, Perancis, Inggeris dan Rusia
8.4 Nyatakan sumbangan Jamaluddin dalam pemikiran dan gerakan Islam

- Beliau adalah penggerak utama dalam perjuangan menentang penjajah – Beliau
merantau kebeberapa buah negara untuk menyatukan umat Islam serta
mengemabalikan keyakinan mereka menentang penjajah.
- Pidatonya yang bernas telah dapat menaikkan semangat umat Islam anti penjajah
contohnya beliau cuba mengembalikan keyakinan umat Islam di India terhadap
kemampuan mereka menentanh penjajah “ Seandainya jumlah kamu yang beratu-ratus
juta ini ditakdirkan menjadi lalat dan nyamuk sekalipun nescaya kamu akan dapat
memekakkan telingan –telinga orang-orang Inggeris dengan suara kamu. Dan
seandainya kamu jadi labi-labi atau penyu sekalipuh, lalu kamu berenang di Tanah
Inggeris , bilangan kamu yang seramai ini akan dapat mengapung dan menenggelamkan
tanah Inggeris kamu akan pulang ke India dalam keadaan merekeka
- Hasil karya Jamaluddin Al-Afghani antaranya ialah

- Amal al- Kamilah
- Ar-Radala Ad-Dahriyyin
- Al-Khatirat
- Beliau pengasas beberapa akhbar seperti

- Akhbar Urwatul Wusqa di Perancis
- Akhbar Misr di Mesir
- Akhbar At-Tijarah di Mesir
8.5 Terangkan maksud Islah

- Islam pada bahasa bermaksud pembaikan
Pada istilah islah bermaksud pembaiakan atau perubahan terancang ke arah yang lebih baik
8.6 Jelaskan keperluan Al-Islah (pembaharuan) dalam kehidupan manusia

- Islah untuk membangunkan diri dan melaksanakan Islam menurut ajarannya yang murni
- Islah dapat memberikan keyakinan kepada umat slam tentang kesesuaian Islam untuk
dilaksanakan pada setiap masa dan dalam semua keadaan.
- Sebagai pelajar kita mesti bersikap poditif untu melakukan islah untuk memperoleh
pencapaian akademi yang lebih baik
8.7 Jelaskan bentu-bentuk Islah atau pembaharuan yang dikemukakan oleh Jamaluddin Al-
Afghani
- Usaha untuk mengembalikan kecemrelangan umat Islam sebagaimana zaman Khulafak
- Ar-Rasyidin
- Untuk membina perpaduan tanpa mengira bangsa dan budaya melalui gagasannya iaitu
al-Jamiah al-Islamiah
- Beliau mengkritik taklid al-A’ma iaitu mengikut sesuatu secara membuta tuli tanpa
berlandaskan al-Quran dan As-Sunnah
- Beliau menyeru umat Islam supaya kemb ali kepada ajaran Islam yang tulen serta sesuai
--------------------------------------------------------------------------
dilaksanakan sepanjang masa dan semua tempat

- Beliau menyebarkan uamt Islam tentang keburukan fanatik kepada sesuatu mazhab
hingga memecahbelahkan kesatuan umat Islam
- Beliau berpandangan bahawa umat Islam mesti menumpukan perhatian kepada usaha
usaha untuk memerdekakan tanah air dan pemikiran mereka daripada penjajahan
8.8 Terangkan kesan-kesan pemikiran Jamaluddin Al-Afghani terhadap masyarakat Islam

- Telah membangkitkan semangat umat Islam anti penjajah
- Telah mengubahkan pemikiran rakyat kepada kemajuan berfikir
- Penyelewengan agama dapat diperbetulkan
- Lahir beberapa tokoh-tokoh perjuangan selepasnya seperti ‘syeikh Muhammad Abduh dan
Muhammad Rasyid Redha
- Masyarakat Islam bertambah maju dalam bidang pendidikan
8.9 Huraikan mengapakah aliran pembaharuan Islam di Asia Barat lebih mempengaruhi pemikiran
umat Islam di Tanah Melayu
- Kerana ia membangkitkan semangat anti penjajah
- Ia bertujuan untuk mengubah pemikirang rakyat kepada kemajuan berfikir
- Kerana ia memperbetulkan penyelewingan agama
9 SYEIKH MOHAMMAD ABDUH

9.1 Terangkan riwayat hidup Mohammad Abduh
- Nama sebenar ialah Muhammad bin Abduh bin Hasan Khairullah
- Lahir pada tahun 1839H di Tanta, Mesir dari keluarga petani
- Tahun 1882 beliau dibuang negeri kerana tertuduh terlibat dengan pemberontakan Urabi
- Semasa menjalani hukuman beliau pergi Ke Perancis
- Di Perancis beliau menerbitkan majalah Al-Urwatul Wusqa bersama gurunya Sayyid
Jamaluddin al-Afghani
- Jawatan yang pernah disandang oleh Syeikh Muhammad Abduh ialah
- Guru di Masjid al-Husaini di Mesir
- Pensyarah di Darul Ulum Mesir
- Guru di Sekolah al-Sultaniah, Beirut
- Ketua editor akhbar Al-Wusqa, Al-Misriyyah di Mesir
- Ketua Hakim Mahkamah Rayuan Mesir
- Anggota Majlis Pengurusan Unversiti al-Azhar Mesir
- Mufti Kerajaan Mesir
- Meninggal dunia pada 1905 di Iskandariah Mesirf
9.2 Jelaskan sifat peribadi Mohammad Abduh

--------------------------------------------------------------------------
- Berani mengemukan idea-idea islahnya walaupun terpaksa berhadapan dengan

rintangan yang besar
- Seorang yang tegas tetapi penyayang kepada anak muridnya. Beliau telah menubuhkan
al-Jamiah al-Khairiah al-Islamiah untuk membantu murid-muridnya yang menghadapi
masalah kewangan
- Seorang tokoh ulama yang berketerampilan. Beliau diberi kepercayaan menyandang
beberapa jawatan penting negara seperti hakim Mahkamah Rayuan Mesir, Ahli Majlis
Pengurusan Universiti Al-Azhar, dan Mufti Kerajaan Mesir.
- Seorang yang berdaya kreatif dalam menghasilkan tulisan tulisan yang bernas sehingga
dapat mempengaruhi pemikiran umat Islam.
9.3 Nyatakan pendidikan Mohammad Abduh

- Semasa kecil beliau belajar membaca dan menulis daripada bapanya Abduh
- Beliau mempelajari dan menghafaz al-Quran dalam masa dua tahun
- Beliau belajar ilmu bahasa Arab di Masjid Al-Ahmadi
- Mempelajari ilmu Tasawuf dan tatabahasa Arab dari Syeikh Khudr dan Syeikh Darwisy
- Semasa di Unversiti al-Azhar beliau membelajari pelbagai ilmu termasuk ilmu Matematik
dan falsafah dengna Syeikh Hasan Al-Tawil
- Beliau memperolehi ijazah dari Universiti al-Azhar pada 1877
- Tahun 1896, beliau berkesempatan bertemu dengan sayyid Jamaluddin al-Afghani yang
mengunjungi Mesir. Kesempatan itu beliau mempelajari bidang akademik dan pemikiran
Islam
9.4 Nyatakan sumbangan dan jasa-jasa Mohammad Abduh terhadap pembangunan umat Islam
- Idea-idea yang dibawanya telah mengubah pandangan umat Islam terhadap Islam yang
sering terikut-ikut dengan sebahagian sarjana Muslim yang jumud dan pasif
- Beliau berjaya memberi gambaran yang jelas tentang keperluan umat Islam kepada
Islah khususnya dalam bidang pendidikan
- Idea beliau dalam bidang pendidikan khususnya di Universiti al-Azhar telah memberi
kesan yang mendalam terhadap perkembangan ilmu pengetahuan umat Islam
- Mewujudkan mata pelajaran matematik geometrik algebra, geografik sejarah dan
seni kaht
- Mewujudkan piawai dalam penganugerahan sijil
- Mewujudkan farmasi khusus untuk pelajar universiti al-Azhar
- Mengyediakan peruntukan untuk gaji guru dari perbendaharaan negara dan
wakaf negara
- Membaiki asrama pelajar dengan menekankan aspek-aspek keselamatan dan
kesihatan
- Hasil karya beliau yang bermutu telah menjadi sumber rujukan utama dalam dunia Islam
9.5 Nyatakan hasil karya Mohammad Abduh

- Risalah At-Tauhid
--------------------------------------------------------------------------
- Tafsir Juz Am ma
- Tafsir Surah Al-Asr
- Risalah Al-Rad Ala Al-Dahriyyin’
- Syarhu Nahjil Balaghah
- Syarhu Maqamat Al-Badi’
- Al-Tahrir Fi Islah al-Mahakim al-Syariah
9.6 Terangkan saranan-saranan utama Abduh dalam bidang

Akidah
- Beliau menyeru umat Islam supaya kembali kepada ajaran Isam dalam bentuknya yang
asli dan murni serta menyesuaikannya dengan kehendak semasa. Syaratnya idak
bercanggah dengan kehendak al-Quran dan As-Sunnah
- Beliaua menolak sekeras-kerasnya klnsep taklid buta
- Beliau mengajak umat Islam mempelajarai ilmu-ilmu fardu ain dan fardhu kifayah untuk
membina umat yang berdaya fikir yang tinggi dan seterusnya mampu keluar dari
belenggu penjajahan
Pendidikan
- Beliau mendapati sistem pendidikan pada masa itu hanya tertumpu kepada bidang
agama dalam bentuk huraian kitab-kitab klasik tanpa cuba disesuaikan dengan kehendak
semasa.
- Beliau menyarankan supaya bidang-bidang ilmu fardhu kifayah seperti sains , matematik
geografi dan seumpamanuya dimasukkan ke dalam kurikulum sekolah dan universiti.
- Saranan beliau telah diterima baik oleh Kerajaan Mesir. Sukatan pengajian di Universiti
al-Azhar diubah selaras dengna saranan beliau dan dijadikan sebagai model kepada
pusat-pusat pengajian tinggi lain di seluruh dunia Islam
-
9.7 Jelaskan faktor-faktor yang mendorong usaha Mohammad Abduh membentuk gerakan
pembaharuan
- Inspirasi dari gerakan Islah Jamaluddin al-Afghni yang menjurus ke arah mewujudkan
integrasi ilmu
- Kesedaran beliau terhadap keperluan kepada islah dalam kurikulm sekolah dan universiti
yang telah ketinggalan zaman
- Sistem pendidikan masa itu menjurus ke arah taklid buta dan pasif (jumud)
- Kekeurangan prasarana pendidikan serta bantuan dari Kerajaan Mesir kepada golongan
miskin
- Kadar gaji guru yang rendah
9.8 Jelaskan idea-idea Mohammad Abduh dalam bidang:

Ilmu
- Mewujudkan mata pelajaran matematik geometrik algebra, geografik sejarah dan seni
--------------------------------------------------------------------------
kaht
- Mewujudkan piawai dalam penganugerahan sijil
- Mewujudkan farmasi khusus untuk pelajar universiti al-Azhar
- Mengyediakan peruntukan untuk gaji guru dari perbendaharaan negara dan wakaf
negara
- Membaiki asrama pelajar dengan menekankan aspek-aspek keselamatan dan kesihatan
9.9 Huraikan cara pembaharuan yang dibawa oleh Mohammad Abduh kepada dunia
- Melalui proses pengajaran di Masjid al-Husaini, Darul Ulum dan Universiti Al-Azhar
- Melalui media massa seperti majalah al-Urwatul Wusqa, Akhbar Al-Waqat
- Melalui karya penulisan seperti Risalah at-Tauhid
- Melalui jawatan yang di sandang seperti Hakim Mahkamah Rayuan Mesir
9.10 Jelaskan kesan-kesan pembaharuan yang dibawa oleh Mohammad Abduh kepada
pembangunan umat Islam
- Memberi pandangan umat Islam terhadap Islam yang sering terikut-ikut dengan
sebahagian sarjana Muslim yang jumud dan pasif
- Berjaya memberi gambaran yang jelas tentang keperluan umat Islam kepada Islah
khususnya dalam bidang pendidikan
- Idea beliau khususnya dalam bidang pendidikan telah memberi kesan yang mendalam
terhadap perkembangan ilmu pengetahuan umat Islam antaranya mewujudkan
pendidikan matamatik geometeri , algebra dan lain-lain lagi
- Hasil karyanya yang bermutu tinggi telah menjadi sumber rujukan utama dalam dunia
Islam seperti Risalah At-Tauhid
10 HAMKA
10.1 Terangkan riwayat hidup Hamka
- Namanya Haji Abdul Malik bin Syeikh Abdul Karim bin Syeikh Muhammad Amullah
- Hamka adalah nama singkatan antara namanya dan nama bapa
- Lahir pada 16/2/1908 di Desa Tanah Sirah, Sungai Batang, Maninjau, Minangkabau,
Sumatera Barat
- Bapanya ulamak terkenal di Sumatera yang membawa pemhaharuan di Minangkabau
Jawatan yang pernah disandang:

- Sebagai guru agama di tebing Tinggi , Medan dan Padang Panjang
- Sebagai pensyarah di Universiti Islam Jakarta
- Sebagai pensyarah di Universiti Muhamadiah Padang Panjang
- Sebagai rektor Perguruan Tinggi Jakarta
- Sebagai Pegawai Tinggi Agama Indonesia
- Sebagai Ketua Umum Majlis Ulama Indonesia
--------------------------------------------------------------------------
Anugeraj yang pernah diterima

- Anugerah Doktor kehormat oleh Universiti al-Ahar 1959
- Anugerah Guru Besar (Profesor) oleh Universti Mustafa, Jakarta - 1960
- Anugerah Doktor kehormat oleh Unversiti Kebangsaan 1974
- Meninggal dunia pada 24/7/1981 – 73 tahun
10.2 Jelaskan sifat peribadi Hamka

- - Seorang yang peteh berpidato – pernah diberi penghargaan memberi pidato dalam radio
Arab Saudi
- Seorang berjiwa seni - dilihat dari segi gaya bahasa yang halus, pantun-pantun dan syair
dalam penulisannya
- Seorang yang berani – Semasa zaman revolusi terhadap penjajah Belanda , beliau berani
mengatur siri pidato untuk membangkiitkan semangat anti penjajah
10.3 Nyatakan pendidikan Hamka

- - Belajar al-Quran dan asas asas agam dari bapanya sendiri
- Mendapat pendidikan rendah di sekolah Desa Padang Panjang dan di Sekolah Agama At-
Tawalib yang didiri oleh bapanya
- Beliau juga mengikuti pengajian di masjid-masjid dan surau yang disamikan oleh ulama
ulama terkenal seperti Syeikh Ibrahim Musa, Syeik Ahmad Rasyid
- Suka menghabiskan masa lapangnya di perpustakaan untuk membaca buku-buku
falsafah, kesussasteraan , sejarah dan politik
- Beliau menggunakan kemahirannya dalam bahasa Arab untuk mengkaji karya-karya
sarjana Timur Tengah seperti Jurji Zaidan, Abbas Mahmud
- Beliau menterjemahkan karya barat ke dalam bahasa Arab seperti Carl Marz dan Arnold
Toynbee
10.4 Nyatakan sumbangan dan jasa–jasa Hamka terhadap umat Islam

- - Merupakan tokoh ulama yang melakukan pembaharuan yang besar kepada umat Islam di
Nusantara
- Karya-karya beliau dalam bidang agama, kesusateraaan dan falsafah menyentuh secara
langsung kehidupan umat Islam di rantau ini
- Beliau merupakan penyambung idea Al-Islah yang dibawa oleh Sayyid Jamaluddin Al-
Afghani dan Muhammad Abduh di Nusantara
- Akhbar dan majalah digunakan sepenuhnya untuk mengajak umat Islam mengkaji semula
tentang sebahagian kefahaman dan ajaran yang bertentangan dengan al-Quran dan As-
Sunnah contohnya amalan mengutus surat ke makam Imam Syafie untuk memohon
kebaikan, keuntungan dan jodoh.
- Karya beliau terutama Tafsir Al-Azhar meninggalkan kesan yang mendalam dalam bidang
ilmu dan pemikiran umat Islam di alam Melayu
- Pendekatan Hamka yang sederthana diterima baik oleh masyarakat Islam di Indonesia
malah pada peringkat antarabangsa
10.5 Nyatakan hasil-hasil karya Hamka yang terkenal dalam bidang

Falsafah
- Falsafah Hidup
- Lembaga Hidup
--------------------------------------------------------------------------
- Falsafah idealogi Islam

- Ekspensi Ideologi
- Pandangan Hidup Muslim
Kesusasteraan
- Tafsir al-Azhar
- Tasawuf Moden
- Pedoman Mubaligh Islam
- Arkanul Islam
- Sejarah Umat Islam
- Revplusi Islam
Agama
- Tenggelamnya Kapal Van Der Wijck
- Di bawah Lindungan Kaabah
- Laila Majnun
- Mandi Cahaya di Tanah Suci
- Menunggu Beduk Berbunyi
10.6 Jelaskan usaha Hamka untuk mengembangkan dakwah Islamiah di Nusantara

- Masa usia 17 tahun Hamka menerbitkan majalah dakwah yang diberi nama Khatibul
Ummah
- Semasa berada di Makkah tahun 1927, Hamka mengasaskan Persatuan Hindia Timur
untuk memberi pelajaran kepada jemaah haji Indonesia.
- Apabila pulang dari Makkah, Hamka menganggotai Pertubuhan Muhammadiah dan
mengetuai cawangannya di Padang Panjang
- Tahun 1935, beliau mengasaskan Kolej Muballighin
- Tahun 1936, beliau telah menerbitkan majalah Pedoman Masyarakat
- Kemudian beliau telah mengasaskan beberapa buah majalah berjudul Menara,
Merdeka. Pemandangan. Panji Masyarakat dan Gema Islam
- Tahun 1935 beliau dilantik sebagai anggota pimpinan Pusat Pertubuhan
Mahammadiah
10.7 Jelas mengapa Hamka digelar sebagai Mujaddid

- Kerana mengajak umat Islam mengkaji semula tentang sebahagian kefahaman dan
ajaran yang bertentangan dengan al-Quran dan As-Sunnah contohnya amalan mengutus
surat ke makam Imam Syafie untuk memohon kebaikan, keuntungan dan jodoh.
- Beliau menentang khurafat, bid’ah, tariqat kebatinan yang sesat sehingga beliau
menubuhkan Pusat Latihan Dakwah Muhammadiah.
10.8 Terangkan misi atau matlamat perjuangan Hamka

- Menyebar ilmu – contohnya hasil karyanya Tafsir Al-Azhar
- Menetang penjajah – Penubuhan Front Pertahanan Nasional
- Menentang khurafat – Pusat Latihan Dakwah Mahammadiah
--------------------------------------------------------------------------
10.9 Terangkan kaedah atau metod atau cara beliau menyampaikan mesej perjuangannya
- Melalui hasil karya penulisannya
- Melalui ceramah dan pidatonya
- Melalui proses pengajaran di pusat-pusat dakwah atau sekolah
- Melalui akhbar dan majalah
10.1 Huraikan cabaran yang dihadapi oleh Hamka dalam perjuangannya

0
- Beliau pernah dipecat daripada jawatan ketua umum Majlis Ulama Indonesia (MUI)
kerana kelantangannya mengkritik kepincangan pentadbiran Indonesia
- Beliau pernah dipenjara bersama tokoh-tokoh Majlis Syura Muslim Indonesia
(MASYUMI)
10.11 Huraikan kesan-kesan perjuangan Hamka terhadap pembangunan umat

- Menubuhkan Persatuan Hindia Timur untuk memberi bimingan Islam kepada jemaah haji
Indonesia di Makkah
- Beliau telah mendidirkan Kolej Muballighin pada tahun 1935
- Banyak hasil karya yang dihasilnya bertujuan untuk menyampaikan mesej dakwahnya.
Seperti At-tafsir Al-Azhar
- Penerbitan majalah dan akhbar seperti Akbar Merdeka dan Majalah Pemandangan
11 SYEIKH TAHIR JALALUDDIN

11.1 Terangkan riwayat hidup Syeh Tahir Jaladuddin
- Mohammad Tahir bin Syeh Mohammad bin Ahmad Jalaluddin
- Lahir 7/11/1869 di Ampek Angkek, Bukit Tinggi , Sumatera Barat, Indonisia
- Bapanya seorang hakim dan ulamak terkenal, dan beturunan Melayu Minangkabau
- Setelah tamat pengajiannya di Mekah pada tahun 1900 beliau terus menetap di Perak
- Tugas yang pernah disandang ialah
i sebagai guru di Madrasah Al-Masyhor , Pulau Pinang. Madrasah Haji Taib Pari
Jamil, Muar, Johor dan di Masjidil Haram
ii. Sebagai Mufti negeri Perak
- Sebagai Mufti Negeri Johor
--------------------------------------------------------------------------
- Sebagai Nazir Sekolah-sekolah Negeri Johor
- Mendapat gelaran SYEIKH sebamas menjadi mufti di Negeri Perak

- Meninggal dunia pada 26/10/1956
11.2 Jelaskan sifat peribadi Syeh Tahir Jaladuddin

- Seorang yang menepati masa – Tidak pernah terlewat menghadiri kelas kecuali uzur
- Seorang yang cinta kepada ilmu – beliau suka membaca, dan menyediakan sebuah
perpustakaan kecil di rumahnya
- Seorang yang tekun dan gigih dalam menyebarkan idea – walaupun sentiasa ditentang
oleh para ulama tradisional di tanah air
- Seorang yang gigih dan bersungguh-sungguh dalam memajukan masyarakat Islam
- Seorang yang Kreatif dan berminat menghasilkan karya-karya ilmiah
- Seorang yang tegas dan memiliki semangat perjuangan yang tinggi
11.3 Nyatakan pendidikan SyeIKh Tahir Jaladuddin

- Masa umur 12 tahun telah belayar ke Makkah, di sana beliau tinggal dengan sepupunya ,
Syeikh Ahmad Al-Katib seorang pemimpin mazhas Syafie di Masjidil Haram. Kesempatan
ini beluau gunakan untuk mempelajari ilmu agama
- Tahun 1873 , beliau sambung pelajaran dalam jurusan Ilmu Al-Falak di Universiti Al-Azhar,
Mesir. Beliau tekun belajar sehingga dapat menguasai ilmu tersebut
Apabila beliau kembali ke Mekah, beliau diberi kepercayaan menjadi tenaga pengajar di
Masjidil Haram
Tahun 1899 beliau pulang ke tanah airnya dan telah meyebarkan ilmunya serta membuat
pembaraharuan untuk memajukan masyarakat Islam
11.4 Nyatakan sumbangan Syeikh Tahir Jalaluddin dalam bidang ilmu dan pemikiran terhadap
Bidang pemikiran
- Melalui majalah Al-Imam beliau telah menyalurkan idea tentan Al-Islah dan maklumat
Intelektual Islam untuk membebaskan masyarakat Islam dari sebarang unsur penjajahan
fizikal dan pemikiran
Kesusasteraan
- Beliau adalah penggiat sastera
- Hasil karyanya ialah Majalah al-Imam
Ilmu Falak
- Orang yang bertanggung jawab dalam memperkembangkan ilmu Falak di Malaysia
- Beliau mendapat gelaran al-Falaki kerana kemahiran beliau dalam bidang ilmu falak
- Pada masa beliau Ilmu Falak kurang mendapat sambutan tetapi beliau yakin dengan
keperluannya sebagai ilmu yang bersifat futuristik
- Pada tahun 60 an kerajaan telah menubuh satu Jawatankuasa kecil Takwim Islam di
bawah pusat Islam.
- Tahun 1981 UKM di bawah Jabatam Syariah, Fakulti Pengajian Islam telah menawarkan
kursus Falak Syarie
--------------------------------------------------------------------------
Pendidikan Islam
- Tahun 1908 beliau telah menubuhkan Madrasah al-Iqbal al-Islamiah di Singapuran
- Penubuhan Madrasah ini telah menjadi inspirasi kepada penubuhan Madarah Al-Iqbal ak-
Islamiah di Riau, Al-Madrasah Al-Adabiah di Sumatera Barat, Madrasah Al-Hadi di Melaka
dan Madrasah Al-Masyhor di Pulau Pinang
11.5 Terangkan bentuk-bentuk pemikiran Syeikh Tahir Jalaluddin di Nusantara

- Maklamat Pemikiran Syeikh Tahir Jalaluddin:
- Memberi kesedaran tentang perlunya kebebasan berfikir yang terhindar dari kongkongan
Khurafat dan syirik serta penjajahan luar
- Mesej Al-Islah Syeikh Tahir Jalaluddin pemikirannya:

- Mengajak umat Islam supaya mengamaklan ajaran Islam yang berterskan al-Quran dan
as-Sunnah
- Menjauhkan pengaruh negatif dai luar khususnya dari Barat
- Berusaha mempelajari pelbagai ilmu fadhu ain dan fardu kifayah
- Menolak taklid buta
11.6 Jelaskan cara-cara Syeikh Tahir Jalaluddin menyalurkan pemikiran (metode penyampaian)
- Melalui akhbar iaitu beliau bersama Syed Syeikh al-Hadi menerbitkan Majalah Al-Imam
pada tahun 1906 di Singapura
- Melalui jawatan-jawatan yang disandangnya sebagai mufti di Perah dan Johor melalui
ceramah dan syarahan
- Melalui proses pengajaran iaitu semasa beliau menjadi guru di Madrasah al-Masyhor
Pulau Pinang dan Madarasat Parit Jamil , Johor. Beliau telah telah menyampaikan al-Islah
kepada murid-muridnya. Lahirlah tokoh dakwah sepeti Hamka, Haji Agus Salim, Datuk Dr
Zukifli Muhammad
11.7 Jelaskan kegigihan dan semangat juang Syeikh Tahir Jalaluddin dalam menegakkan syiar
Islam
- Kelantangan beliau beliau mendapat tentangan daripada golongan ulamak tradisional di
Malaysia
- Beliau mendapat kekangan dari pihak penjajah yang meraskan kedudukan mereka
terancam dengan kebangkitan orang Melayu
- Pada tahun 1927 beliau di penjarakan selama 9 bulan atas tuduhan menentang Belanda
- (tidak mengikit semangatnya yang kental meperjuankan Islam)
11.8 Huraikan kesan peninggalan Syeikh Tahir Jalaluddin terhadap masyarakat dan umat Islam di
Nusantara
- Lahirlah tokoh dakwah sepeti Hamka, Haji Agus Salim, Datuk Dr Zukifli Muhammad
- Pada tahun 60 an kerajaan telah menubuh satu Jawatankuasa kecil Takwim Islam di
bawah pusat Islam.
- Tahun 1981 UKM di bawah Jabatam Syariah, Fakulti Pengajian Islam telah menawarkan
kursus Falak Syarie
- Penubuhan Madrasah ini telah menjadi inspirasi kepada penubuhan Madarah Al-Iqbal ak-
Islamiah di Riau, Al-Madrasah Al-Adabiah di Sumatera Barat, Madrasah Al-Hadi di Melaka
--------------------------------------------------------------------------
dan Madrasah Al-Masyhor di Pulau Pinang
7 IBNU KHALDUN
7.1 Terangkan riwayat hidup Ibnu Khaldun

- Nama Abd Rahman bin Muhammad bin Muhammad
- Dikenali sebagai Ibnu Khaldun
- Lahir pada 1332 M di Tunisia.
- Bapanya keturunan Arab dari Yaman berhijrah ke Andalus
- Bapanya seorang sarjana yang terkenal
--------------------------------------------------------------------------
- Sejak negeranya dilanda taun pada tahun 749 hijrah beliau berpindah dari satu tempat ke
beberapa buah tempat iaitu Algeria, Fez, Granada, Bougle dan Mesir
- Meninggal dunia di Kaherah, Mesir pada tahun 808 H bersamaandengan tahun 1406 M
ketika berusia 87 tahun
7.2 Jelaskan sifat pribadi Ibnu Khaldun

- Seorang yang tekun dalam menuntut ilmu. Walaupun sibuk dengan pentadbiran namun
tidak menghalang beliau menuntut ilmu. Beliau bijak membahagikan masa untuk
masyarakat dan menuntut ilmu
- Seorang yang berjiwa pemimpin – telah menjawat jawatan penting seperti Ketua Hakim di
Mesir dan Perdana Menteri di Bougle- sebab diberi kepadanya kerana kecekapan beliau
dalam pentadbiran sera keupayaannya mengemukakan idea-idea untuk kemajuan negara
- Seorang kreatif – pemikiran beliau dalam kitab Al-Muqadimah adalah hasil daripada
pengalaman dan kreativiti beliau untuk mengetengahkan sejarah sebagai bidang ilmu yang
tersendiri
7.3 Nyatakan pendidikan Ibnu Khaldun

- Mendapat asas pendidikan agama dan bahasa Arab daripada bapanya Abdul Rahman bin
Muhammadng kitaTarikh Gharnatah (sejaran
- Beliau mempelajari ilmu ilmu fardhu kifayah seperti matematik daripada Muhammad bin
ibrahim al-Abili berapa orang guru yang terkenal seperti Aukjad bin al-‘qasar dan Lisnuddin
bin al-Khatig iaitu pengara
- Semasa di Fez beliau mendapat pendidikan tinggi daripada beberapa orang guru yang
terkenal seperti Ahmad bin al-Qassar dan Lisanuddin bin Al-Khatib iaitu pengarang kitab
Tarikh Gharnatah dan Muhammad bin Abdul Salam
7.4 Nyatakan sumbangan Ibnu Khaldun dalam bidang ilmu dan pemikiran Islam
- Berjaya menganalisis sejarah dari aspek kemasyarakatan, ekonomi , politik dan pendidikan
dalam karyannya
- Beliau telah memberi pandangan terbaik kepada manusia tentang asas pombinaan
sesebuah tamadun. Beliau berpendapat bahawa sesebuah tamadun tertegak di atas hasil
kombinasi di antara keunggulan rohani dengan jasmani
- Beliau merupakan pelopor kepada pemikiran pemikiran moden khususnya dalam bidang
sejarah, politik, ekonomi, sosiologi dan pendidikan
- Hasil karya beliau menjadi bahan kajian dan rujukan dalam bidang tersebut
- Nama beliau telah diabadikan dalam sebuah univerfsiti terkemuka di Jakarta, Indonesia
iaitu Universiiti Ibnu Khaldun
- Sebuah anugerah yang berprestej dinamakan sempena nama beliau iaitu Ibnu Khaldun
Chair of Islamic Studies
7.5 Jelaskan sumbangan Ibnu Khaldun sehingga terkenal sebagai negarawan, budayawan dan
cedikiawan
Sebagai negarawan (banyak berjasa kepada negara)
- Sebagai setiausaha Negara di Istana Sultan Abu Ishaq bin Abu Yahya dan Sultan
Abu Annan
- Anggota Majlis Ilmiah
- Anggota Jabatan Setiausaha Sulit Sultan Abu Salim bin Abi Al-Hasan di Fez,
Maghribi
--------------------------------------------------------------------------
- Duta Granada
- Perdana Menteri Bougle
- Ketua Hakim (Qadhi Al-Qadha)
Sebagai Budayawan
- Penggiat budaya dan kesusasteraan Arab
- Pengajian kesusasteraannya dengan Syeikh Muhammad Bahr di Tunisia
dimanfaatkan untuk menajamkan kemahirannya dalam syair.
- Beliau banyak menghasilkan syair semenjak kanak-kanak lagi – Kitab al-
Muqaddimah
Sebagai Cendikiawan
- Beliau adalan Penyumbang ilmu dan buah fikiran semasa menjalankan pelbagai tugas
negara
Sebagai Sejarawan
- Menganalis sesuatu tamadun dari segi pemulaan, faktor kegemilangan dan kejatuhan
- Memberi tafsiran sejarah berdasarkan psikologi, ekonomi, sosologi, alam sekatar dan
geografi
7.6 Jelaskan keistimewaan hasil-hasil karya Ibnu Khaldun

- Kombinasi pengalaman, ilmu pengetahuan, dan kreativiti menghasilkan karya yang
bermutu
- Berjaya memurnikan ilmu sejarah dengan menjadikan rasional sebagai kayu ukur fakta
sejarah tanpa fanatik kepada sesuatu laporan yang tidak terbukti kebenarannya
7.7 Jelaskan perkara-perkara utama yang terdapat dalam Al-Muqadimah Ibnu Khaldun dalam
membina tamadun manusia
- Membandingkan antara peristiwa peristiwa dengan berdasarkan kaedah sebab dan
musabab
- Mengkaji peristiwa-peristiwa lalu untuk dijadikan iktibar kepada peristiwa-peristiwa yang
sedang berlaku
- Mengambil kira iklim danalam sekitar terhadap apa yang berlaku
- Mengambil kira kedudukan ekonomi dan budaya terhadap peristiwa yang berlaku
7.8 Huraikan kesan-kesan sumbangan dan peningglan Ibnu Khaldun terhadap tamadun manusia
hari ini
- Hasil karyanya Al-Muqadimah telah diterjemahkan ke dalam bahasa Perancis, Turki,
Jerman, Inggeris, Sepanyol dan Melayu.
- Hasil karyanya menjadi bahan rujukan yang tidak ternilai di Unversiti dalam ilmu sejarah
dan kemasyarakatan
8 JAMALUDDIN AL-AFGHANI
8.1 Terangkan riwayat hidup Jamaduddin Al-Afghani

- Namanya Sayyid Jamaduddin bin Safdar Al-Afghani
- Lahir pada 1838 di Perkampungan Asas Abad, Kabul Afghanistan
- Gelaran Sayyid kerana salasilah keturunannya bersambung dengan Saidina Ali
--------------------------------------------------------------------------
Karramallahu wajhah dan Rasulullah saw

- Keturunan beliau bersambung dengan At-Tarmizi seorang ulama Hadis yang terkenal
- Beliau banyak merantau untuk menyear idea islahnya. Tempat dikunjungnya ialah Makkah
India, Mesir, Istanbul, Iran, Rusia, Baghdad, Paris dan London.
- Pengaruhnya yang besar pernah diburu oleh pihak Perancis, Inggeris dan kuncu-kuncunya
- Beliau pernah dilantik sebagai anggota Majlis Al-Ma’arif (Kementerian Pendidikan) di
Istanbul, Turki
- Meninggal dunia pada 9/3/1897 berusia 60 tahun
8.2 Jelaskan sifat peribadi Jamaluddin Al-Afghani

- Berani memperjuangkan kebenaran – beliau petah berpidato menaikkan semangat umat
Islam supaya bersatu menentang penjajah
- Suka merantau untuk mengkaji kedudukan uamt Islam serta menyebarkan idea-idea islah
yang banyak mempengaruhi perkembangan Islam di Timur
- Seorang yang tekun yang membolehkan beliau menguasai pelbagai ilmu dan bahasa
- Sangat mencintai ilmu pengetahuan menyebabkan beliau merantau ke beberapa buah
negara untuk mempelajari pelbagai jenis ilmu
- Mempunyai akal fikiran yang cerdas, tajam dan perpandang jauh
8.3 Nyatakan pendidikan Jamaluddian Al-Afghani

- Ketika umur 12 tahun telah menghafaz al-Quran
- Umur 18 tahun telah dapatmenguasai pelbagai ilmu pengetahuan seperti al-Quran, hadis,
fekah, ilmu kalam, tasawuf, nahu, balaghah, mantik, falsafah, matamatik, astronomi,
perubatan dan anatomi
- Di India beliau mempelajari ilmu sains dan matematik moden,
- Beliau menguasai beberapa bahasa dunia seperti bahasa Afghanistan, Arab, Parsi, Turki,
Urdu, Perancis, Inggeris dan Rusia
8.4 Nyatakan sumbangan Jamaluddin dalam pemikiran dan gerakan Islam

- Beliau adalah penggerak utama dalam perjuangan menentang penjajah – Beliau
merantau kebeberapa buah negara untuk menyatukan umat Islam serta
mengemabalikan keyakinan mereka menentang penjajah.
- Pidatonya yang bernas telah dapat menaikkan semangat umat Islam anti penjajah
--------------------------------------------------------------------------
contohnya beliau cuba mengembalikan keyakinan umat Islam di India terhadap

kemampuan mereka menentanh penjajah “ Seandainya jumlah kamu yang beratu-ratus
juta ini ditakdirkan menjadi lalat dan nyamuk sekalipun nescaya kamu akan dapat
memekakkan telingan –telinga orang-orang Inggeris dengan suara kamu. Dan
seandainya kamu jadi labi-labi atau penyu sekalipuh, lalu kamu berenang di Tanah
Inggeris , bilangan kamu yang seramai ini akan dapat mengapung dan menenggelamkan
tanah Inggeris kamu akan pulang ke India dalam keadaan merekeka
- Hasil karya Jamaluddin Al-Afghani antaranya ialah
- Amal al- Kamilah
- Ar-Radala Ad-Dahriyyin
- Al-Khatirat
- Beliau pengasas beberapa akhbar seperti

- Akhbar Urwatul Wusqa di Perancis
- Akhbar Misr di Mesir
- Akhbar At-Tijarah di Mesir
8.5 Terangkan maksud Islah

- Islam pada bahasa bermaksud pembaikan
- Pada istilah islah bermaksud pembaiakan atau perubahan terancang ke arah yang lebih
baik
8.6 Jelaskan keperluan Al-Islah (pembaharuan) dalam kehidupan manusia

- Islah untuk membangunkan diri dan melaksanakan Islam menurut ajarannya yang murni
- Islah dapat memberikan keyakinan kepada umat slam tentang kesesuaian Islam untuk
dilaksanakan pada setiap masa dan dalam semua keadaan.
- Sebagai pelajar kita mesti bersikap poditif untu melakukan islah untuk memperoleh
pencapaian akademi yang lebih baik
8.7 Jelaskan bentu-bentuk Islah atau pembaharuan yang dikemukakan oleh Jamaluddin Al-
Afghani
- Usaha untuk mengembalikan kecemrelangan umat Islam sebagaimana zaman Khulafak
- Ar-Rasyidin
- Untuk membina perpaduan tanpa mengira bangsa dan budaya melalui gagasannya iaitu
al-Jamiah al-Islamiah
- Beliau mengkritik taklid al-A’ma iaitu mengikut sesuatu secara membuta tuli tanpa
berlandaskan al-Quran dan As-Sunnah
- Beliau menyeru umat Islam supaya kemb ali kepada ajaran Islam yang tulen serta sesuai
dilaksanakan sepanjang masa dan semua tempat
- Beliau menyebarkan uamt Islam tentang keburukan fanatik kepada sesuatu mazhab
hingga memecahbelahkan kesatuan umat Islam
- Beliau berpandangan bahawa umat Islam mesti menumpukan perhatian kepada usaha
usaha untuk memerdekakan tanah air dan pemikiran mereka daripada penjajahan
8.8 Terangkan kesan-kesan pemikiran Jamaluddin Al-Afghani terhadap masyarakat Islam

- Telah membangkitkan semangat umat Islam anti penjajah
- Telah mengubahkan pemikiran rakyat kepada kemajuan berfikir
--------------------------------------------------------------------------
- Penyelewengan agama dapat diperbetulkan

- Lahir beberapa tokoh-tokoh perjuangan selepasnya seperti ‘syeikh Muhammad Abduh dan
Muhammad Rasyid Redha
- Masyarakat Islam bertambah maju dalam bidang pendidikan
8.9 Huraikan mengapakah aliran pembaharuan Islam di Asia Barat lebih mempengaruhi pemikiran
umat Islam di Tanah Melayu
- Kerana ia membangkitkan semangat anti penjajah
- Ia bertujuan untuk mengubah pemikirang rakyat kepada kemajuan berfikir
- Kerana ia memperbetulkan penyelewingan agama
- Ia bertujuan untuk memajukan umat Islam
8.10 Jamaluddin pernah diusir ke India, Turki dan Mesir kerana berani berpidato menaikkan
semangat umat Islam supaya bersatu menentang penjajah
Gerakan Islah telah mendorong umat Islam mengkaji semula fahaman dan amalan
masyarakat serta membetulkannya menurut tafsiran al-Quran dan As-Sunnah
Gerakan Islah di Asia Barat lebih berkembang dari gerakan Islam di India yang dipelopori oleh
Syahwaliallah
4. IMAM AHMAD HAMBALI

4.1 Riwayat hidup
- Nama sebenar: Ahmad bin Muhammad bin Hambal yang berakhir nasabnya kepada
Nazar bin Ma’ad bin Adnan.
- Lahir: di Bandar Baghdad, Iraq, pada bulan Rabiul Awal tahun 164H = 780M.
- Salalilahnya bertemu dengan keturunan Rasulullah saw iaitu Mazan bin Ma’ad bin
Adnan
- Ibnu Hambal termasyhur dengan nama datuknya kerana datuknya lebih masyhur dari
ayahnya.
- Ayahnya meninggal dunia semasa beliau masih kecil
- Ibunya bernama Sofiah binti Abd Malik Asy-Syaibani dari Kabilah Amar. Abd Malik
adalah seorang yang terkenal dan masyhur dalam kabilah Bani Amar
- Kehidupannya: seorang miskin. Beliau terpaksa mengambil upah menjual kain dan
membawa barang barang dijalan untuk menyara hidup
- Meninggal dunia: pada 231 H = 855M di Babhdad ketika berusia 77 tahun. Jenazahnya
disemadikan di Baghdad
4.2 Sifat peribadi

--------------------------------------------------------------------------
- Beliau mementingkan pendapatan halal. Beliau tidak menerima hadiah atau pemberian
tanpa membuat kerja.
- Beliau seoarnag yang mementingkan kebersihan dan kekemasan.
- Wana putih adalah kesukaannya
- Beliau adalah seorang yang pendiam, suka berfikir dan tegas menentang kemungkaran
- Beliau tidak sombong atau bongkak. Apabila beliau mengasihi beliau mengasihi kerana
Allah.
- Beliau bergaul dengan fakir miskin dan selalu memberi bantuan Beliau kurang
bersahabat dengan orang-orang besar dan lebih-lebih lagi orang yang mengejar
kemewahan dan darjat.
- Beliau juga tidak takut kepada celaan atau dibenci orang.
- Beliau seorang yang bertakwa dan baik hati,
- Beliau kurang makan dan minum
- Beliau banyak melakukan ibadat. Anaknya pernah berkata”Ayahku mengerjakan
sembahyang pada setiap hari hingga 300 rakaat.. Setelah beliau dijatuhi hukuman
lemahlah tubuhnya” Beliau hanya mengerjakan solat 150 rakaat sahaja.. Pada waktu
itu umurnya sudah hampir 80 tahun. Beliau juga akan membaca satu pertujuh al-Quran
pada tiap-tiap hari. Selain daripada itu beliau juga beliau khatam al-Quran pada tiap-
tiap tujuh malam sekali iaitu dibaca dalam solat malam
4.3 Pendidikan
- Sejak kecil lagi beliau berminat dengan ilmu dan rajin belajar. Ke mana sahaja beliau
pergi beliau akan membawa alat tulis dan kertas untuk menulis sesuatu berfaedah
- Sejak kecil lagi beliau telah menghafaz al-Quran dan mempelajari Bahasa Arab
- Beliau gigih menuntut ilmu dan kerana minat menuntut ilmu beliau ingin keluar
sebelum terbit fajar tetapi ibunya melarang dan menyuruh keluar selepas terbit fajar.
- Beliau pecinta ilmu dan sebahagian besar dari hidupnya dihabiskan untuk mencari ilmu
- Beliau telah pergi mengembara ke beberapa buah negara untuk menambahkan ilmu
pengetahuan seperti ke Kufah, Basrah, Syam, dan Yaman.
- Guru beliau yang masyhur ialah Imam Asy-Syafie, Sufyan bin Ayinah, Yahya bin Said a-
Qatan
- Beliau terkenal di kalangan imam-imam mujtahid yang bijak dalam masalah-masalah
fekah.
- Beliau berminat dan cederung kepada ilmu hadis berbanding fekah.
4.4 Sumbangan
- Beliau menghasilkan banyak karya dalam bidang hadis dan perundangan Islam.dan
telah menjadi bahan rujukan dan kajian sehingga ke hari ini
- Beliau pendukung mazhab Hambali dan antara pengikut dan murid-muridnya yang
menyebarkan mazhabnya ialah Abu Bakar bin Hani’, Al-Qasim al-Kharqi, Mufik Ad-din,
bin Qadamah, Syamsuddin bin Qadamatul al-Muqaddisi dan Taqayuddin Ahmad bin
Taimiah
- Pengikut mazhab Hambali terdapat di Mesir, Iraq, Syria, Hijaz dan Najd.
4.5 Karya beliau

--------------------------------------------------------------------------
- Karya beliau ialah

- Al-Masnad (mengandungi 40 ribu hadis
- Tafsir al-Quran
- An-Nasikh Wal-Mansukh
- Al-Muqaddam wal-Muakhkhir
- Jawabatal- Quran
- At-Tarikh
- Al-Manasik Al-Kabir
- Al-Manasik Al-Soghir
- Al-illah dan As-solah
4.6 Kehebatan beliau

- Imam Ahmad Hambali digelar Al-Hakim kerana menghafaz lebih daripada 700 ribu
hadis serta mempunyai pengetahuan yang mendalam dalam ilmu hadis
- Kata imam As-Syafie “ Aku tidak tinggalkan saorang yang lebih baik, lebih alim dan
lebih tahu hukum fekah selain daripada Ahmad bin Hambal
4.7 Maklumat tentang Imam Ahmad Hambali

- Beliau adalah murid Imam as-Syafie dan guru kepada Imam Bukhari dan Muslim
dalam bidang ilmu hadis
4.8 Cara Imam Ahmad Hambali mengisbatkan hukum

- Beliau sangat bergegang teguh dkepada hadis sehingga beliau tidak menggunakan
hadis dhaif dalam mensabitkan hukum feqah
- Beliau seorang yang berhati-hati memilih hadis yang berhubung kait dengan masalah
halal dan haram samada segi matannya atau sanadnya.
5, IMAM AL.-BUKHARI R.A.

5. 1 Riwayat hidup
- Nama sebenar: Abu Abdullah Muhammad bin Ismailm bin Imbrahim bin al-Mughirah bin
Bardazabah al-Jaafar Al-Bukhari
- Lahir: Hari Jumaat 13 Syawal 194H = 8q0 M
- Bapanya: meninggal dunia semasa beliau masih dalam kandungan ibunya. Banya
seorang yang soleh
- Pada masa kecilnya: tekena penyakit mata sihingga beliau buta. Ibunya telah bemimpi
Nabi Ibrahim as menerangkan bahawa penyakit anaknya itu akan sembuh disebabkan
doa daripada ibunya yang solehah
- Meninggal dunia: 256 H = 870 M ketika berusia 62 tahun
5.2 Pendidikan
- Masa kecil: mendapat pendidikan dari ibunya sendiri
- Beliau seorang yang sangat tekun dan gigih mencari ilmu dan sangat menghormati
hadis
- Ketika berumur 11 tahun beliau telah membetulkan kesilapan gurunya mengajar hadis
- Ketika berumur 11 tahun telah menghafaz al-Quran
- Ketika berumur 16 tahun beliau telah menghafaz kitab kitab yang ditulis oleh Ibnu
Mubarak dan Waki’.
- Umur 18 tahun – telah mula menulis kitab mengenai Hadis daripada para sahabat dan
perawi perawi hadis. Beliau telah berjumpa guru, ulamak dan perawi-perawi hadis
seramai seribu orang.
- Beliau telah merantau selama 16 tahun untuk menuntut ilmu pengetahuan. Beliau
--------------------------------------------------------------------------
terus merantau dan berulang alik ke Baghdad, Mesir, Syam dan lain negeri.
- Beliau telah mencatat hadis daripada gurunya melebihi seribu orang
- Menghafaz sebanyak seratus ribu hadis sohih, dua ratus ribu hadis yang tidak sohih
- Beliau mengarang kitab al-Jamik As-Sohih yang di kenali sebagai Sohih al-Bukhari.
-
5.3 Sumbangan
- Yang yang besar ialah Kitab Sohih al-Bukhari (kitab al-Jamik As-Sohih)
- Kitab At-Tarikh al-Kabir
- Kitab At-Tarikh As-Saghir
- Kitab At-Tarikh Al-Ausat
- At-Tafsir al-Kabir
- Al-Adab al-Mufrad
- Kitab al-Wahdan
- Kitab al-Mabsut
- Kitab al-Hibah
- Kitab al-Kanni
- Kitab al-Pawaid
5.4 Keistimewaan Kitab Sohih Al-Bukhari

- Diakui oleh ulamak Islam seluruhnya
- Ia adalah kumpulan hadis sohih Rasulullah saw yang dipercayai
- Beliau amat berhati-hati dan bersungguh-sungguh memeriksa semua perawi hadis
rasul saw.
- Keutamaan perawi hadis berdasarkan kejujuran, ingatan (Dhabit), sanadnya (perawi)
seseorang demi seorang sehingga sampai kepada sahabat dan Rasulullah saw.
- Kitab ini mendapat pengiktirafan seluruh masyarakat Islam
- Kitab ini dipelajari, dibaca, dihafaz dan dikaji oleh pencinta hadis untuk dijadikan
panduan hidup
5.5 Di antara ulamak yang menghurai hadis yang terkandung dalam sohih al-Bukhari ialah
- Al-Khatabi Abu Sulaiman dalam kitabnya Aklam As-Sunan
- Mohammad bin Bahadir bin Ali dalam kitabnya Al-Tanqihu lialfaz al-Jamik al-Sohih
- Sayuti Abd Rahman bin Abi Bakar dalam kitabnya
- Ibnu Hajar
- Al-Aini Mahmud bin Ahmad
- Al-Karmani
5.6 Cara Penyusunan Kitab Sohih Al-Bukhari

- Kitab ini disusun setelah beliau benar-benar mendalami bidang hadis
- Telah memuatkan 600,000 hadis
- Pengumpulan dilakukan selama 16 tahun dengan kerja keras dan bersungguh-
sungguh.
- Sebelum memasukkan hadis beliau berwuduk, dan bersembahyang dua rakaat
memohon taufik dan hidayah dari Allah swt
5.7 Pengaruh Imam Bukhari

- Beliau seorang Mujtahid dan ijtihadnya tidak cenderung kepada mana-mana mazhab
Feqah.
- Kesan pengaruh karyanya dapat diterima di seluruh dunia
- Hadis hadis yang terdapat dalam kitab sohih al-Bukhari adalah hadis hadis soho yang
boleh dijadikan hujah.
--------------------------------------------------------------------------
5.6 Rahsia peribadi Imam Bukhari

- Beliau menulis kitab pada waktu malam
- Beliau tidak ahu makan makanan yang lazat
- Beliau sentiasa menutup aib orang lain
5.7 Gelaran Imam Bukhari

- Imam Bukhari di kalangan sebagai Amirul Mukminin di kalangan ahli hadis seperti Omar
al-Khattab dan di kalangan sahabatnya
-
5.8 Imam Bukhari mensyaratkan hadis sohih kepada beberapa syarat perawi
- Mempunyai ingatan dan akal yang kuat
- Perawi orang Islam
- Bersifat Thiqah
- Sanadnya bersambung terus kepada Rasulallah saw
5.9 Usaha gigih mengumpul hadis

- Sentiasa memohon pertolongan dan petunjuk Allah
- Kuat beribadat
- Rajin menghafaz
- Menghindari makanan haram dan syubhah
- Sanggup mengemb ara dan bersusah payah mencari ilmu

Bahasa

Tamadun T5

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Tamadun T5

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

Pendidikan Islam Tingkatan 5 B1ahagian Tamadun 1

TAMADUN ISLAM TINGKATAN 5

Penyebaran Islam pada Zaman Kerajaan Abbasiyah

1.2 Struktur Organisasi kerajaan Abbasiyah

Al-Wazir (Perdana Menteri)

1.3 Faktor-faktor penyebaran Islam di zaman Abbasiyah

1.4 Khalifah-khalifah terkenal

Sumbangan dan jasanya:

Sumbangan dan jasanya:

oleh masyarakat antara bangsa

Terkenal dengan menghasilkan karya-karya yang dikenali sebagai Al-Kutub

2.3.2 Ilmu Fekah

Tokoh ilmu falak;

- Teori penghasilan alkohol

Tokoh dalam bidang kimia:

Tokoh utama dalam bidang ini

Tokoh dalam bidang ini:

- ialah Al-Qanun fi Tib

3.3 Kementerian Pertahanan dibahagi kepada lapan bahagian

3.6 Fungsi setiap bahagian / unit

1.6.2 Majlis Al-Taqrir

3.6.3 Majlis Al-Muqabalah

3.6.4 Dewan Al-Tasnif

Penyusunan seperti berikut:

3.6.5 Dewan Al-Ard

3.6.8 Daerah Al-Muhaddisin

3.8 Faktor kejayaan tentera Islam zaman

4.2 Faktor perkembangan institusi pendidikan

- Kewujudan prasarana pendidikan yang baik

Pencapaian dalam bidang pendidikan

4.3 Peranan institusi pendidikan pada zaman Bani

4.4 Peranan Darul Hikmah dalam perkembangan pendidikan

4.5 Faktor perkembangan sains dan teknologi pada zaman Abbasiyah.

4.6 Kesan Pendidikan sains dan teknologi dalam era globalisasi

4.7 Pencapaian pendidikan pada zaman Abbsiyah dengan negara lain.

5 PERKEMBANGAN EKONOMI PADA ZAMAN KERAJAAN ABBASIYAH

- Kepelbagian barangan keluaran serta ketinggian kualiti dapat meningkan sektor

5.15 Terangkan faktor-faktor kegemilangan kerajaan Abbasiyah

a) Jelaskan Kestabilan Politik pada zaman Kerajaan Abbasiyah

kerajaan islam Abbasiyah.mereka bebas melakukan ajaran agama dan kepercayaan

5.16 Nyatakan Faktor Kemerosotan Kerajaan Abbasiyah

- kerajaanAbbasiyah mulamengalami kegawatan ekonomi pada penggal ketiga .rusuhan

- Pemberontakan daripada kalangan Syiah dan Khawarij sering mengganggu kerajaan

f) Terangkan Serangan dari luar

TOKOH PERUBATAN DUNIA

6.2 Jelaskan sifat pribadi Ibnu Sina

6.3 Nyatakan pendidikan Ibnu Sina

6.5 Jelaskan sumbangan Ibnu Sina dalam ilmu perubatan

7.2 Jelaskan sifat peribadi Ibnu Khaldun

7.3 Nyatakan pendidikan Ibnu Khaldun

7.6 Jelaskan keistimewaan hasil-hasil karya Ibnu Khaldun

- Membandingkan antara peristiwa peristiwa dengan berdasarkan kaedah sebab dan

8.2 Jelaskan sifat peribadi Jamaluddin Al-Afghani

8.3 Nyatakan pendidikan Jamaluddian Al-Afghani

Urdu, Perancis, Inggeris dan Rusia

8.4 Nyatakan sumbangan Jamaluddin dalam pemikiran dan gerakan Islam

- Hasil karya Jamaluddin Al-Afghani antaranya ialah

- Beliau pengasas beberapa akhbar seperti

8.5 Terangkan maksud Islah

8.6 Jelaskan keperluan Al-Islah (pembaharuan) dalam kehidupan manusia

dilaksanakan sepanjang masa dan semua tempat

8.8 Terangkan kesan-kesan pemikiran Jamaluddin Al-Afghani terhadap masyarakat Islam

9 SYEIKH MOHAMMAD ABDUH