Onderzoeksrapport 'Witwassen in Nederland'

Gepubliceerd op vrijdag 17 februari 2006 om 18:12

Organisatie: Ministerie van Financiën

In Nederland wordt naar schatting jaarlijks voor 18,5 euro miljard witgewassen, zo stelt een onderzoek naar
criminele geldstromen. 14,7 miljard zou afkomstig zijn van in het buitenland gepleegde criminaliteit, 3,8
miljard van Nederlandse criminaliteit. De belangrijkste witwaskanalen zijn investeringen in vastgoed, over- en
onderfacturering bij internationale handel en witwassen via bijzondere financiële instellingen. Het onderzoek
is verricht door de Utrecht School of Economics in opdracht van het ministerie van Financiën.

Er is internationaal weinig bekend over criminele geldstromen. Cijfers die internationaal worden gebruikt, zijn
nauwelijks onderbouwd en er wordt weinig onderzoek gedaan naar de economische effecten van criminele
geldstromen. Het onderzoek, dat in opdracht van het ministerie van Financiën is verricht door de Utrecht
School of Economics (USE) in samenwerking met de Australian National University, geeft een nieuwe
schatting van de in Nederland gegenereerde en de uit het buitenland afkomstige criminele gelden. Dit is
gedaan aan de hand van het wereldmodel voor criminele geldstromen van de Australische onderzoeker John
Walker, een autoriteit op dit terrein. De USE, onder leiding van Prof. Dr. Brigitte Unger, heeft dit model
verfijnd en toegepast op Nederland met behulp van bestaande gegevens over criminaliteit en criminele
geldstromen. Ook na deze verfijning is het een tentatief model dat zeker nog een goede empirische
onderbouwing nodig heeft.

Volgens dit model levert criminaliteit in Nederland jaarlijks ten minste 8,6 miljard euro aan witwasgelden op,
waarbij het overgrote deel (ruim 70%) afkomstig is van een of andere vorm van fraude. Fraude is echter een
zeer breed begrip (variërend van professionele financieel-economische fraude tot uitkeringsfraude en zwart
werk). Daardoor is dit getal met grote onzekerheid omgeven en zullen de economische effecten, afhankelijk
van de fraudevorm sterk uiteen lopen. Op de tweede en derde plaats komen drugscriminaliteit (goed voor
ongeveer 20% van de witwasgelden) en overige vormen van criminaliteit (10%).

Verder blijkt uit het Walker-model dat grensoverschrijdende witwasstromen omvangrijker zijn dan
witwasstromen afkomstig uit criminaliteit die in Nederland is begaan. 3,8 miljard euro is afkomstig uit
criminaliteit in Nederland (de overige 4,8 miljard euro vloeit weg naar het buitenland). 14,7 miljard afkomstig
van buitenlandse criminaliteit. Dit brengt het totaal op 18,5 miljard euro. Dat is inclusief fraude.

Volgens de onderzoekers is er relatief veel bekend over witwassen in kleine volumes, maar relatief weinig
over witwassen in grote volumes, zoals misbruik van handelsstromen, investeringen in vastgoed en
witwassen via bijzondere financiële instellingen (financieringsmaatschappijen en trustkantoren die deze
financieringsmaatschappijen aansturen).

Internationaal gezien is Nederland volgens de onderzoekers een relatief aantrekkelijk land om geld wit te
wassen, net als veel andere westerse landen. Volgens het onderzoek staat NL met landen als Duitsland en
Frankrijk op de zevende plaats van scores van aantrekkelijke landen om wit te wassen. De relatieve
aantrekkelijkheid wordt volgens het Walker-model veroorzaakt door de hoge welvaart, een goed ontwikkeld
financieel stelsel, een stabiele regering, de handelsrelaties en het aantrekkelijke fiscale klimaat.

Het onderzoek onderscheidt drie soorten economische effecten van witwassen. In de eerste plaats
allocatieaffecten ofwel prijsverstoringen, bijvoorbeeld op de onroerendgoedmarkt of bij misbruik van
internationale handelsstromen.

© 2004 - 2009 Rechtennieuws.nl Alle rechten voorbehouden. - http://rechtennieuws.nl

Powered by Blue Horizon PDF generator - http://bluehorizon.nl/ Pagina 1/2
In de tweede plaats groei-effecten. Deze kunnen negatief (verstoring van de economische processen, kosten
van de achterliggende criminaliteit) zijn, maar ook licht positief (witwassen als bron van economische
bedrijvigheid). Op de lange termijn zijn de economische effecten echter altijd negatief. Criminelen die
Nederland alleen gebruiken om geld wit te wassen, leren hier de weg kennen en zullen uiteindelijk een deel
van hun criminele activiteiten naar Nederland verplaatsen. Bovendien maakt witwassen criminaliteit lonend
en tast witwassen het vertrouwen aan in de economische en politieke instituties.

De resultaten van het onderzoek zijn voor de verantwoordelijkheid van de onderzoekers. Het ministerie van
Financiën is echter van mening dat de onderzoekers erin geslaagd zijn een heldere schets te geven van de
indicatieve omvang, aard en problemen van criminele geldcirculatie in Nederland.

Misbruik door criminelen van het financiële systeem in Nederland wordt op verschillende manieren
bestreden. De Wet toezicht trustkantoren (Wtt), die op 1 maart 2004 in werking is getreden, helpt misbruik
van bijzondere financiële instellingen voor witwassen tegen te gaan. Momenteel worden in reactie op het
rapport “Uit onverdachte bron” maatregelen genomen om de effectiviteit van de MOT-keten in de
witwasbestrijding in Nederland te verhogen en financieel rechercheren een prominentere plaats in de
opsporing te geven. Zo is in dit kader de samenwerking tussen de Nationale Recherche en de FIOD-ECD bij
de bestrijding van witwassen geïntensiveerd. Daarnaast kent de Belastingdienst sinds twee jaar een
meldplicht voor bij het toezicht aangetroffen witwasgerelateerde situaties. Verder werkt de Belastingdienst
samen met politie, KLPD en gemeenten in onderzoeken naar de verwevenheid tussen vastgoed en
criminaliteit. Ook geeft de Belastingdienst geen ruling af als het vermoeden bestaat dat sprake is van
criminele gelden. Het Openbaar Ministerie wordt in die gevallen geïnformeerd.

In internationaal verband (waaronder de FATF) zal Nederland een voortrekkersrol blijven spelen in de
ontwikkeling van zogenaamde ‘witwastypologieën’ (kenmerken van het witwasproces).

Daarnaast participeert het ministerie van Financiën in een onderzoek van de Wereldbank naar
grensoverschrijdende particuliere geldstromen.

Minister Zalm zal op basis van een nadere analyse van het rapport onderzoeken of en zo ja welke
aanvullende maatregelen nodig zijn.

The amounts and effects of money laundering , Ministerie van Financiën

© 2004 - 2009 Rechtennieuws.nl Alle rechten voorbehouden. - http://rechtennieuws.nl

Powered by Blue Horizon PDF generator - http://bluehorizon.nl/ Pagina 2/2