Kantorenvisie 2007

KANTORENVISIE WESTLAND 2007 - 2015
ruimte voor dienstverleners
Documentnr. 07-0038279
Auteur(s) drs. S.A. Romkema, Trans4

mr. M.L.M. Verbruggen, gem. Westland
Datum 20 november 2007
Versie 2.1
Status definitief
GEMEENTE WESTLAND KANTORENVISIE
WESTLAND 2007 - 2015
S a m e n va t t i n g / h o o f d l i j n
D e W e s t l a n d s e d i e n s t e n s e c t o r o n t wi k k e l t z i c h d e a f g e l o p e n j a r e n s t e r k . S t e e d s m e e r b e d r i j v e n
doen een beroep op de dienstensector. De vraag naar diensten als gevolg van de toename van
W e s t l a n d s e b e d r i j v e n o p b e d r i j v e n t e r r e i n e n e n d o o r d e s c h a a l v e r g r o t i n g i n d e g l a s t u i n b o u w. D e
rol van dienstverleners in de economie is dat zij ondernemers efficiënter laten produceren. In de
g l a s t u i n b o u w i s d i t g o e d z i c h t b a a r . M e t m i n d e r we r k n e m e r s k a n m e e r g e p r o d u c e e r d wo r d e n o m d a t
d e b e d r i j f s p r o c e s s e n s t e e d s b e t e r g e o r g a n i s e e r d wo r d e n d o o r d i e n s t v e r l e n e n d e b e d r i j v e n .
In totaal is de vraag naar kantoorruimte 90.000 m2 in de periode van 2003 tot 2015. Deze vraag
i s t e v e r d e l e n i n t we e o n d e r d e l e n , d e u i t b r e i d i n g s v r a a g e n d e v e r v a n g i n g s v r a a g . D e
uitbreidingsvraag is het gevolg van de grotere vraag naar diensten en de toename van het aantal
we r k n e m e r s i n d e d i e n s t e n s e c t o r . O m d e z e g r o e i e n d e we r k g e l e g e n h e i d t e h u i s v e s t e n z i j n i n d e
periode tussen 2003 en 2015 nieuwe kantoren benodigd van in totaal 50.000 m2.
E e n t we e d e g r o t e v r a a g n a a r k a n t o o r r u i m t e k o m t v a n b e s t a a n d e W e s t l a n d s e k a n t o o r g e b r u i k e r s
d i e , v a a k a l s g e v o l g v a n f u s i e s , n i e u we k a n t o o r p a n d e n b o u we n . D e v e r v a n g i n g s v r a a g b e s l a a t
40.000 m2. Deze kantoorgebruikers laten hun oude kantoorpand achter. De oude kantoorpanden
v a n d e z e k a n t o o r g e b r u i k e r s z u l l e n v a n we g e d e i n r ic h t i n g , u i t s t r a l i n g e n o u d e r d o m n i e t d o o r d e
m a r k t o p g e n o m e n wo r d e n . D e z e v e r o u d e r d e k a n to o r p a n d e n d i e v o o r n a m e l i j k i n d e d o r p s k e r n e n
l i g g e n z u l l e n g e t r a n s f o r m e e r d wo r d e n n a a r wo o n e n z o r g f u n c t i e s .
B e l e i d v a n h o g e r e o v e r h e d e n b e v a t t e n b e p e r k i n g e n v o o r d e b o u w v a n n i e u we k a n t o r e n .
S t a d s g e we s t H a a g l a n d e n s t a a t k a n t o o r p l a n n e n t o t 4 5 . 0 0 0 m 2 t o e i n d e p e r i o d e v a n 2 0 0 3 t o t 2 0 1 5 .
H e t b e l e i d v a n d e p r o v i n c i e Z u i d - H o l l a n d s t a a t i n p r i n c i p e g e e n k a n t o o r g e b o u we n g r o t e r d a n
1.500 m2 toe in Westland. Een kantoorpand van 1.500 m2 correspondeert met circa 100
we r k n e m e r s e n i s t e k l e i n v o o r e n k e l e W e s t l a n d s e k a n t o o r d i e n s t v e r l e n e r s , wa a r o n d e r o o k h e t
n i e u we g e m e e n t e h u i s .
I n t e g e n s t e l l i n g t o t h e t b e l e i d v a n h o g e r e o v e r h e d e n wo r d t i n d i v e r s e e c o n o m i s c h e v i s i e s v a n
h o g e r e o v e r h e d e n b e s c h r e v e n d a t e c o n o m i s c h e g r o e i i n h e t g l a s t u i n b o u wc l u s t e r j u i s t v a n d e
d i e n s t e n s e c t o r wo r d t v e r wa c h t . Z o we l d e ` n o t a r u i m t e ` a l s d e p r o v i n c i a l e ` e c o n o m i s c h e s t u d i e
g l a s t u i n b o u w` b e s c h r i j v e n d a t d e o n t wi k k e l i n g v a n h e t g l a s t u i n b o u wc l u s t e r v e r wa c h t wo r d t v a n d e
dienstverlenende sector.
H e t h u i d i g e b e l e i d v a n H a a g l a n d e n e n p r o v i n c i e b e p e r k t d e o n t wi k k e l i n g v a n d e k a n t o r e n s e c t o r i n
W e s t l a n d e n wo r d t d a a r d o o r e r v a r e n a l s e e n r e m o p d e W e s t l a n d s e e c o n o m i e . H e t h u i d i g e
r e s t r i c t i e v e k a n t o r e n b e l e i d i s e e n b e p e r k e n d e f a c t o r v o o r d e e c o n o m i s c h e o n t wi k k e l i n g v a n
Westland.
1
Samenvatting 1
Inhoudsopgave 2
Inleiding 3
Beschrijving Westlandse kantorenmarkt

2.1 Inleiding 4
2.2 Typering van de Westlandse economie 4
2.3 Algemene trends en lokale
o n t wi k k e l i n g e n o p d e k a n t o r e n m a r k t 7
2.4 Conclusies 10
Marktanalyse kantorenmarkt Westland

3.1 Inleiding 11
3 . 2 V r a a g o n t wi k k e l i n g 11
3.2.1 Uitbreidingsvraag 11
3.2.2 Vervangingsvraag 13
3 . 3 A a n b o d o n t wi k k e l i n g e n 14
3.3.1 Leegstand in Westland laag 14
3.3.2 Planaanbod 19.300 m2 15
3.4 Confrontatie vraag en aanbod / Conclusies 16
Kantorenbeleid hogere overheden

4.1 Inleiding 17
4.2 Provincie Zuid-Holland Regels voor Ruimte 17
4 . 3 S t a d s g e we s t H a a g l a n d e n 17
4.3.1 Uitbreidingsquotum 18
4.3.2 Effect vervangingsvraag 18
4.4 Economische beleidsvisies 19
4.5 Conclusies 20
Locatiebeleid
5.1 Concentratie kantoren 21
5 . 2 T i e n d we g 22
5.3 Schetsmatige tijdlijn 22
5.4 Conclusies 23
Beleid
6.1 Inleiding 24
6.2 Uitgangspunten 24
6.3 beleidsaanbevelingen 25
2
Kantorenvisie gemeente Westland
1 Inleiding
In de Visie Greenport 2020 en het Actieprogramma Economische Zaken 2006-2010 heeft de
Gemeente Westland zich tot doel gesteld de economische structuur van de gemeente te
v e r s t e r k e n . B e l a n g r i j k d a a r b i j i s k wa n t i t a t i e f e n k wa l i t a t i e f v o l d o e n d e a a n b o d v a n
bedrijventerreinen en kantoorlocaties.
D e d i r e c t e a a n l e i d i n g v o o r d e k a n t o r e n v i s i e i s d e s t r i j d i g h e i d v a n d i v e r s e n i e u wb o u wp l a n n e n v o o r
kantoren met het huidige beleid van Haaglanden en provincie. Mede door een fusiegolf van
k a n t o o r g e b r u i k e r s i s e e n g r o t e v r a a g n a a r n i e u wb o u wl o c a t i e s o n t s t a a n . I n d e e e r d e r e
kantorenvisie van Inbo adviseurs uit 2003 is met die grote vervangingsvraag geen rekening
gehouden.
Het beleid richt zich op zelfstandige kantoren. Dit zijn op zichzelf staande kantoorpanden met
uitsluitend kantoorfuncties. Naast zelfstandige kantoren bestaan in Westland veel onzelfstandige
k a n t o o r r u i m t e s d i e t e n d i e n s t e s t a a n v a n e e n b e d r i j f s r u i m t e . Z o we l i n b e d r i j f s g e b o u we n a l s i n
v e r we r k i n g s r u i m t e s b i j k a s s e n z i j n k a n t o o r f u n c t ie s v a a k g e h u i s v e s t b o v e n d e v e r we r k i n g s r u i m t e .
Een belangrijk onderscheid tussen zelfstandige en onzelfstandige kantoren is dat alleen
zelfstandige kantoren een planologische aanduiding in bestemmingsplannen hebben, zodat voor
o n z e l f s t a n d i g e k a n t o r e n g e e n p l a n o l o g i s c h e r u i m t e g e r e s e r v e e r d h o e f t t e wo r d e n . A f g e z i e n v a n
dit planologisch onderscheid is het ook niet mogelijk om onzelfstandige kantoren mee te nemen
o m d a t e r g e e n g e g e v e n s o v e r wo r d e n b i j g e h o u d e n . V a n we g e d e z e r u i m t e l i j k e e n p l a n o l o g i s c h e
a s p e c t e n v a l l e n o n z e l f s t a n d i g e k a n t o r e n b u i t e n h e t b e r e i k v a n d e z e s t u d i e . H i e r o n d e r wo r d t e e n
definitie geformuleerd.
Definitie/afbakening
Zelfstandige Panden die uitsluitend kantoorfuncties huisvesten.

kantoren: Voorbeelden zijn de gemeentehuizen, politiekantoren en
de kantoren aan de Tiendweg van accountants,
adviesbureaus en woningcorporaties.
Onzelfstandige Kantoorfuncties die ten dienste staan van een andere
kantoren functie. Op bedrijventerreinen mag 50% van een pand
een kantoorfunctie hebben zonder dat sprake is van een
zelfstandig kantoor, tot een maximum van 3.000 m2.
Bijvoorbeeld het kantoor van de bedrijfsleider in een
supermarkt; het kantoorgedeelte in de kas van Rijnplant
en de kantoren bij de verwerkingsruimten op Trade Parc
Westland 2.
3
2 Beschrijving van de Westlandse kantorenmarkt
2.1 Inleid ing

I n d i t h o o f d s t u k wo r d t k o r t i n g e g a a n o p d e h u i d i g e s i t u a t i e o p d e W e s t l a n d s e k a n t o r e n m a r k t e n
wo r d t s t i l g e s t a a n b i j o n t wi k k e l i n g e n u i t h e t r e c e n t e v e r l e d e n d i e v a n i n v l o e d z i j n o p d e
k a n t o r e n v r a a g ( p a r a g r a a f 2 . 2 ) . V e r v o l g e n s k o m t e e n a a n t a l o n t wi k k e l i n g e n o p d e k a n t o r e n m a r k t
a a n b o d , d i e v a n i n v l o e d z i j n o p d e o m v a n g e n h e t t yp e k a n t o r e n v r a a g i n W e s t l a n d ( p a r a g r a a f
2 . 3 ) . H e t h o o f d s t u k wo r d t a f g e s l o t e n m e t e e n a a n t a l c o n c l u s i e s ( p a r a g r a a f 2 . 4 ) .
2.2 T yp e r i ng va n d e W est la nd se e co no m i e
D e g e m e e n t e W e s t l a n d m a a k t o n d e r d e e l u i t v a n S t a d s g e we s t H a a g l a n d e n . M e t 4 5 . 2 1 5 n e t t o
a r b e i d p l a a t s e n h e r b e r g t d e g e m e e n t e W e s t l a n d b i j n a 1 1 % v a n d e we r k g e l e g e n h e i d i n H a a g l a n d e n .
D e g r o o t s t e a f wi j k i n g e n v a n h e t g e m i d d e l d e i n H a a g l a n d e n v o o r W e s t l a n d d o e n z i c h v o o r i n d e
g r o t e a g r a r i s c h e s e c t o r e n d e k l e i n e we r k g e l e g e n h e i d i n h e t o p e n b a a r b e s t u u r .
Procentuele verdeling w erkgelegenheid over sectoren

Westland en Haaglanden, 01-01-2005
Landbouw en
visserij
Industrie en
openbaar nut
Bouw
Handel, horeca,
reparatie
Vervoer, opslag,
communicatie
Financiële Haaglanden
instellingen Westland
Vastgoed en
zakelijke
dienstverlening
Openbaar bestuur
Onderwijs
Gezondheidszorg,
welzijn
Milieu, cultuur en
recreatie
0 5 10 15 20 25
Bron: Werkgelegenheidsmonitor Haaglanden, 2005
4
I n W e s t l a n d d r u k t h e t t u i n b o u wc l u s t e r e e n g r o t e s t e m p e l o p d e e c o n o m i e . N a a s t e e n g r o o t
a a n d e e l we r k z a m e n i n d e p r i m a i r e t u i n b o u wp r o d u c t i e ( 1 9 % ) z i j n e r v e e l m e n s e n i n d e d a a r a a n
g e r e l a t e e r d e s e c t o r e n we r k z a a m . H i e r b i j v a l t t e d e n k e n a a n t o e l e v e r a n c i e r s , b o u w- e n
handelsondernemingen, transport- en logistieke bedrijven. Ook in de kantorensector zijn veel
bedrijven verbonden aan het cluster zoals onderzoeksinstituten, banken, accountants en overige
z a k e l i j k e d i e n s t v e r l e n e r s ( e n e r g i e b e h e e r , r e c l a m e , m a r k e t i n g , I C T e d . ) . D o o r S t a d s g e we s t
H a a g l a n d e n i s b e c i j f e r d d a t h e t t u i n b o u wc l u s t e r v a n W e s t l a n d 2 2 . 2 0 7 a r b e i d s p l a a t s e n o m v a t ,
b i j n a 5 0 % v a n d e we r k g e l e g e n h e i d i n W e s t l a n d .
Belang van de Westlandse kantorenmarkt

Het belang van kantoordienstverleners voor de Westlandse economie blijkt uit de
we r k g e l e g e n h e i d . I n d e K a n t o r e n m o n i t o r H a a g l a n d e n wo r d t s p e c i f i e k d e we r k g e l e g e n h e i d i n
z e l f s t a n d i g e k a n t o r e n g e m e t e n . I n W e s t l a n d we r k t 1 4 % v a n h e t t o t a a l a a n t a l we r k n e m e r s i n e e n
z e l f s t a n d i g k a n t o o r p a n d . I n H a a g l a n d e n i s d a t g e m id d e l d 4 2 % . V a n d e k l a s s i e k e k a n t o r e n s e c t o r e n
v a l t o p d a t we r k g e l e g e n h e i d i n d e s e c t o r ` v a s t g o e d e n z a k e l i j k e d i e n s t v e r l e n i n g ` i n W e s t l a n d e v e n
g r o o t i s a l s h e t g e m i d d e l d e i n H a a g l a n d e n . Vo o r d e k a n t o r e n s e c t o r e n ` o p e n b a a r b e s t u u r ` e n
` f i n a n c i ë l e i n s t e l l i n g e n ` l i g t d e we r k g e l e g e n h e i d i n W e s t l a n d b e d u i d e n d o n d e r h e t H a a g l a n d s e
gemiddelde.
De kantorensector is ook belangrijk als banenmotor. De afgelopen jaren is de

k a n t o o r we r k g e l e g e n h e i d i n W e s t l a n d g e g r o e i d m e t g e m i d d e l d 2 0 % p e r j a a r . E r l i j k t r u i m t e v o o r
v e r d e r e g r o e i v a n k a n t o o r we r k g e l e g e n h e i d i n W e s t l a n d .
D e d i e n s t v e r l e n e n d e s e c t o r i s n i e t a l l e e n e e n g r o t e e n s n e l g r o e i e n d e we r k g e v e r . D e
dienstverlenende sector heeft ook een belangrijke functie in de economie. Dienstverleners stellen
a n d e r e e c o n o m i s c h e s e c t o r e n i n s t a a t o m e f f i c i ë n t e r t e p r o d u c e r e n . I n h e t g l a s t u i n b o u wc l u s t e r
verzorgen dienstverleners de financiering en de technische inrichting van een kas, alsmede de
afzet van producten en de boekhouding. Door deze diensten kan in een kas meer geproduceerd
wo r d e n m e t m i n d e r p e r s o n e e l . D e d i e n s t v e r l e n en d e s e c t o r h e e f t e e n b e l a n g r i j k e r o l i n d e
economie in de ondersteuning en verbetering van het productieproces van andere economische
sectoren.
(Inter)nationale kantoorgebruikers in Haaglanden

De positie van de gemeente Westland op de kantorenmarkt van Haaglanden is bescheiden. Met
1 2 6 . 5 0 0 m 2 n e e m t z i j s l e c h t s 1 , 9 % v a n d e t o t a l e v o o r r a a d i n v a n S t a d s g e we s t H a a g l a n d e n a l s
t o t a a l . D e n H a a g , R i j s wi j k e n Z o e t e r m e e r d o m i n e r e n d e m a r k t . H i e r z i j n h e t d e g r o t e r e r e g i o n a l e ,
nationale en internationale dienstverleners die het beeld bepalen.
5
Westland lokaal/regionaal georiënteerde kantorenmarkt

I n W e s t l a n d b e s t a a t d e k a n t o r e n s e c t o r v o o r a l u it l o k a l e e n r e g i o n a l e d i e n s t v e r l e n e r s , d i e a a n h e t
t u i n b o u wc o m p l e x z i j n g e l i e e r d d a n we l l o k a a l r e g i o n a a l v e r z o r g e n d z i j n v o o r d e b e v o l k i n g
( wo n i n g b o u wc o r p o r a t i e s , g e m e e n t e h u i s , m a k e l a a r s e d ) . D i t m a a k t d a t d e k a n t o r e n m a r k t v a n h e t
Westland niet concurreert met de kantorenmarkt in de rest van Haaglanden. De gemeenten Den
H a a g , R i j s wi j k e n Z o e t e r m e e r r i c h t e n z i c h o p g r o o t s c h a l i g e k a n t o o r g e b r u i k e r s d i e k a n t o o r p a n d e n
h u r e n . D e l o k a l e W e s t l a n d s e k a n t o o r g e b r u i k e r h e e f t we i n i g o v e r e e n k o m s t e n m e t d e H a a g l a n d s e
kantoorhuurders. Het zijn gescheiden kantorenmarkten voor verschillende doelgroepen.
Karakterisering Westlandse kantoorgebruikers

In de Westlandse kantoormarkt zijn drie soorten kantoorgebruikers te onderscheiden:
! De agrogerelateerde kantorensector
! De kleinschalige commerciële dienstverleners, veelal huurders
! De grote lokaal gebonden dienstverleners die het pand in eigendom hebben
I n W e s t l a n d z i j n g r o t e k a n t o o r g e b r u i k e r s v r i j we l a l t i j d e i g e n a a r v a n h u n p a n d . D i t wi j k t s t e r k a f
v a n d e l a n d e l i j k e k a n t o r e n m a r k t wa a r g r o t e k a n t o o r g e b r u i k e r s h u n p a n d e n h u r e n . I n d e l a n d e l i j k e
m a r k t v e r p l a a t s e n k a n t o o r g e b r u i k e r s r e g e l m a t i g wa a r b i j g r o t e v e r o u d e r d e k a n t o o r p a n d e n l e e g
achterblijven. In Westland speelt deze problematiek niet.
E e n t we e d e a f wi j k i n g v a n d e l a n d e l i j k e k a n t o r e n s e c t o r i s d e a g r o - g e r e l a t e e r d e d i e n s t v e r l e n i n g d i e
o p a g r a r i s c h e b e d r i j v e n t e r r e i n e n i s g e v e s t i g d . I n d e k a n t o r e n v i s i e wo r d t v e r d e r i n g e g a a n o p a g r o -
gerelateerde kantoren.
6
Ruimtelijke spreiding kantoren

De Westlandse kantorenvoorraad is verspreid over centrumkernen en bedrijventerreinen. De
g e m e e n t e W e s t l a n d h e e f t é é n s p e c i f i e k e g e c o n c e n t r e e r d e k a n t o r e n l o c a t i e ; d e T i e n d we g .
Overige kantoren staan verspreid over dorpskernen en op bedrijventerreinen.
! Kantoren met publieksfuncties als uitzendbureaus, banken en makelaars zijn in
dorpskernen gevestigd.
! Dienstverleners zoals uitzendbureau`s, verzekeringsbureau`s en gemeentehuizen zijn
g e v e s t i g d i n d e s c h i l o m d e k e r n . I n N a a l d wi j k a a n d e S t o k d i j k k a d e e n d e V e r d i l a a n . I n ` s -
Gravenzande aan het Marktplein en het Vaartplein.
! K a n t o r e n z o n d e r p u b l i e k s f u n c t i e z i j n v e r s p re i d o p d i v e r s e b e d r i j v e n t e r r e i n e n g e v e s t i g d .
! A g r o - g e r e l a t e e r d e k a n t o o r f u n c t i e s z i j n v e r s p r e i d i n h e t g l a s t u i n b o u wg e b i e d g e v e s t i g d o f
gekoppeld aan agrarische bedrijventerreinen zoals Flora Holland en ABC Westland.
Grote verplaatsingsmarkt in Westlandse kantorensector

S i n d s 2 0 0 0 t r e k t e e n f u s i e g o l f d o o r d e W e s t l a n d s e k a n t o o r m a r k t . D e v r a a g n a a r n i e u we
kantoorruimte komt voor een groot deel van gefuseerde Westlandse bedrijven en ook overheden
d i e h u n a c t i v i t e i t e n wi l l e n c o n c e n t r e r e n i n e e n n i e u w p a n d .
2.3 A lg e men e t re nds en l o ka le on t w ikkel i ng en op de k an t o ren m ark t

In de landelijke kantorenmarkt zijn enkele trends zichtbaar. De belangrijkste trends en
o n t wi k k e l i n g e n wo r d e n b e n o e m d . V e r v o l g e n s wo r d t g e k e k e n o f d e t r e n d z i c h t b a a r i s i n d e
W e s t l a n d s e k a n t o r e n m a r k t . O o k wo r d e n e n k e l e l o k a l e o n t wi k k e l i n g e n b e n o e m d d i e d e g r o e i v a n
d e k a n t o o r we r k g e l e g e n h e i d b e v o r d e r e n .
1. Au t o n o m e g r o e i va n d e w e r k g e l e g e n h e i d i n k a n t o r e n
I n t a l v a n s e c t o r e n d e k a n t o o r - c . q . b u r e a u - we r k z a a m h e d e n e e n s t e e d s b e l a n g r i j k e r e p l a a t s i n .
Het aandeel van de `zakelijke - en overige dienstverlening` neemt steeds meer toe. Qua
we r k g e l e g e n h e i d i s d i t d e g r o o t s t e g r o e i s e c t o r v a n d e a f g e l o p e n j a r e n g e we e s t . O v e r h e t
algemeen nemen dienstverleners een steeds belangrijkere plaats in. Landelijk is sprake van een
toenemende autonome vraag naar kantoren.
7
D e z e a l g e m e n e t r e n d i s d u i d e l i j k wa a r n e e m b a a r i n W e s t l a n d . D e we r k g e l e g e n h e i d i n k a n t o r e n i s
volgens de cijfers uit de Kantorenmonitor Haaglanden structureel gestegen. Met een groeicijfer
van bijna 60% in de periode 1998 tot en met 2005 is de kantorensector een snel groeiende
b a n e n m o t o r v a n W e s t l a n d . K wa l i t a t i e f i s d e we r k g e l e g e n h e i d i n k a n t o r e n a a n t r e k k e l i j k o m d a t h e t
we r k i n k a n t o r e n d o o r g a a n s k e n n i s i n t e n s i e f i s m e t h o g e r o p g e l e i d e we r k n e m e r s . I n H a a g l a n d e n i s
d e o m s l a g n a a r e e n d i e n s t e n e c o n o m i e a l g e m a a k t e n v l a k t d e g r o e i v a n k a n t o o r we r k g e l e g e n h e i d
af.
Tabel 1: w erkgelegenheid
Groei w erkgelegenheid kantoren Werkgelegenheid in

Westland de kantorensector
6.500 1998 3.836
1999 4.113
6.000
2000 4.558
0
2001 5.150
2002 5.033
5.500
2003 5.153
5.000 2004 6.326
2005 6.153
4.500
4.000
3.500
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
O v e r d e g e h e l e l i n i e v e r t o o n t d e we r k g e l e g e n h e i d s o n t wi k k e l i n g d e a f g e l o p e n j a r e n e e n l i c h t e
a f n a m e v a n d e we r k g e l e g e n h e i d z o we l i n H a a g l a n d e n a l s i n h e t W e s t l a n d . I n 2 0 0 7 l i j k t d e
we r k g e l e g e n h e i d we e r t e z u l l e n s t i j g e n .
2. R e c o n s t r u c t i e e n s c h a a l ve r g r o t i n g i n d e t u i n b o uw
E e n l o k a l e o n t wi k k e l i n g , d i e e e n b i j d r a g e l e v e r t a a n d e g r o e i v a n d e k a n t o r e n we r k g e l e g e n h e i d i n
h e t W e s t l a n d i s d e s c h a a l v e r g r o t i n g i n d e g l a s t u i n b o u w. A l s g e v o l g v a n d e r e c o n s t r u c t i e
v e r d wi j n e n d e f a m i l i e b e d r i j v e n e n o n t s t a a n g r o t e a g r a r i s c h e b e d r i j v e n . D e s c h a a l v e r g r o t i n g e n
verdere professionalisering in de tuinbouw leidt tot een groeiende vraag naar dienstverleners
zoals marketing, communicatie, managementondersteuning en innovatie activiteiten.
8
D i v e r s e k a n t o o r we r k n e m e r s b l i j k e n z i c h t e v e s t i g e n a l s z e l f s t a n d i g e . D e z e b e g i n n e n d e
zelfstandigen starten aan huis en groeien door naar een zelfstandige kantoorruimte. We zien ook
h i e r b e h o e f t e a a n s a m e n we r k i n g e n e n i g e s c h a a l v e r g r o t i n g ( 1 - 5 wp ) . D e z e o n t wi k k e l i n g g a a t
gepaard met een ruimtevraag naar kleinschalige betaalbare kantoorruimte. Aanbod dat niet ruim
voorhanden is.
3. N i e uw e o n t w i k k e l i n g e n va n b e d r i j ve n t e r r e i n e n e n w o n i n g e n
E e n s p e c i f i e k W e s t l a n d s e o n t wi k k e l i n g i s d e g r o t e g r o e i v a n k a n t o o r we r k g e l e g e n h e i d d i e h e t
g e v o l g i s v a n d e t o e n a m e v a n b e d r i j v e n t e r r e i n e n e n wo n i n g e n . D e b e d r i j v e n e n p a r t i c u l i e r e n
zullen gebruik maken van accountants en andere dienstverleners. Op basis van het
b e d r i j v e n t e r r e i n e n p r o g r a m m a e n h e t wo n i n g b o u wp r o g r a m m a wo r d t v e r wa c h t d a t d e g r o e i v a n d e
k a n t o o r we r k g e l e g e n h e i d d o o r z e t .
4. Gemengde locaties en specifieke kantorenlocaties

I n N e d e r l a n d b l i j k t d a t m o n o f u n c t i o n e l e we r k m i l i e u s z o a l s e e n k a n t o r e n p a r k e n e e n
b e d r i j v e n t e r r e i n a a n p o p u l a r i t e i t wi n n e n . B e d r i j v e n d i e v e r h u i z e n k i e z e n v o o r h e t o v e r g r o t e d e e l
voor een kantorenpark of bedrijventerrein. Gemengde milieus verliezen aandeel. Dit proces is al
e n k e l e j a r e n z i c h t b a a r . V a n u i t d e v r a a g z i j d e wo rd e n m a t i g e b e r e i k b a a r h e i d , p a r k e e r p r o b l e m e n e n
het gebrek aan een aansprekend profiel als redenen hiervoor genoemd.
I n W e s t l a n d i s d e z e t r e n d m e r k b a a r . K a n t o r e n wo r d e n n o g we l g e b o u w d o p b e d r i j v e n t e r r e i n e n ,
m a a r wo r d e n s t e e d s m e e r b i j e l k a a r g e p l a a t s t . I n d e a g r a r i s c h e s e c t o r wo r d t v o o r o n z e l f s t a n d i g e
k a n t o r e n e e n t e g e n g e s t e l d e t r e n d v a n f u n c t i e m e n g i n g wa a r g e n o m e n . H a n d e l a r e n e n
t e l e r s v e r e n i g i n g e n v e s t i g e n z i c h v a a k b i j d e v e r we r k i n g s r u i m t e o p e e n b e d r i j v e n t e r r e i n .
9
5. Toenemend belang bereikbaarheid en parkeermogelijkheden

B e r e i k b a a r h e i d e n v o l d o e n d e p a r k e e r g e l e g e n h e i d z i j n d e k l a s s i e k e r a n d v o o r wa a r d e n v o o r e e n
g o e d e k a n t o r e n l o c a t i e . V a n o u d s h e r g a a t h e t d a a rb i j p r i m a i r o m e e n g o e d e a u t o b e r e i k b a a r h e i d .
Gezien de groeiende mobiliteit en de hogere kosten voor automobiliteit en parkeren bieden
l o c a t i e s d i e z o we l p e r a u t o a l s p e r o p e n b a a r v e r v o e r b e r e i k b a a r z i j n e e n s t r a t e g i s c h e
m e e r wa a r d e .
In dorpscentra is de ruimtedruk het hoogst en is de parkeerdruk het grootst. Het voordeel van de
p a r k e e r r u i m t e d i e b i j k a n t o r e n g e r e a l i s e e r d m o e t wo r d e n i s we l d a t d e z e o p v r i j d a g a v o n d e n e n
z a t e r d a g e n g e b r u i k t k a n wo r d e n d o o r wi n k e l e n d p u b l i e k ( wi s s e l f u n c t i e ) .
6. H e t p a n d f u n g e e r t s t e e d s m e e r a l s vi s i t e k a a r t j e
E e n r e p r e s e n t a t i e f p a n d o p e e n z i c h t l o c a t i e i s e e n s t e e d s b e l a n g r i j k e r wo r d e n d l o c a t i e a r g u m e n t
voor bedrijven. Een functioneel pand met voldoende uitbreidingsmogelijkheden is voor de meeste
b e d r i j v e n , z e k e r i n d e z a k e l i j k e d i e n s t v e r l e n i n g n i e t m e e r t o e r e i k e n d . H e t p a n d wo r d t s t e e d s m e e r
h e t v i s i t e k a a r t j e v a n h e t b e d r i j f . G o e d e z i c h t l o c a t i e s a a n i n - e n u i t v a l s we g e n z i j n d a a r b i j f a v o r i e t .
Ondernemers zijn meer dan in het verleden ook bereid hiervoor te betalen.
7. F l e x k a n t o r e n e n g e z a m e n l i j k e vo o r z i e n i n g e n
E e n l a n d e l i j k e t r e n d d i e i n W e s t l a n d n i e t wa a r g e n o m e n wo r d t i s d e v r a a g n a a r f l e x k a n t o r e n .
K a n t o r e n d i e f l e x i b e l b e t r o k k e n k u n n e n wo r d e n e n n e t z o s n e l we e r v e r l a t e n k u n n e n wo r d e n .
Westlandse kantoorgebruikers zijn gesteld op eigen voorzieningen, in een eigen kantoor. Bij
v o o r k e u r l a a t d e k a n t o o r g e b r u i k e r h e t k a n t o o r p a n d z e l f b o u we n . H e t b e t r e k k e n v a n e e n b e s t a a n d
kantoorpand is minder populair in Westland.
2 .4 Co nc lus ies
! D e k a n t o r e n s e c t o r i s e e n s n e l g r o e i e n d e we r k g e v e r i n W e s t l a n d .
! D e k a n t o r e n m a r k t i s e e n g r o t e we r k g e v e r i n W e s t l a n d . 1 4 % v a n d e W e s t l a n d s e
we r k n e m e r s we r k t i n e e n z e l f s t a n d i g k a n t o o r p a n d .
! I n d e W e s t l a n d s e k a n t o r e n s e c t o r z i j n d r i e t yp e n k a n t o r e n t e o n d e r s c h e i d e n d i e a a n s l u i t e n
bij de markt:
o Agrogerelateerde kantoren
o kleine kantoorpanden voor de huursector
o Grote lokaal gebonden kantoordienstverleners die het kantoorpand in eigendom
hebben
! In Westland is de kantorensector, in tegenstelling tot de landelijke kantorenmarkt, geen
huursector. De Westlandse kantorensector is zeer stabiel in tegenstelling tot de
b e we e g l i j k e e n wi s p e l t u r i g e l a n d e l i j k e k a n t o r e n m a r k t
! De Westlandse kantorenmarkt is lokaal/regionaal georiënteerd en sterk verbonden met de
Westlandse economie en haar bevolking. Er is geen concurrentie met Den Haag, Delft of
R i j s wi j k . H e t z i j n g e s c h e i d e n k a n t o r e n m a r k t e n
! Ook voor dienstverleners in de agrarische sector bestaat geen concurrentie met de
Haaglandse kantoormarkt. Agrarische dienstverleners en kennisinstellingen zullen zich
doorgaans vestigen in één van de Greenports
! D e o n t wi k k e l i n g e n i n d e g l a s t u i n b o u w z o a l s i n n o v a t i e e n s c h a a l v e r g r o t i n g l e v e r e n e e n
bijdrage aan de groei van de vraag naar kantoorruimte. Het gaat hierbij om kleinschalige
commerciële dienstverleners
! De vraag naar kantoorruimte in de huursector is vooral kleinschalig. De Westlandse
huursector voor kantoren kenmerkt zich door kleinere lokaalgebonden kantoorgebruikers.
E e n e n k e l g r o o t k a n t o o r p a n d i n d e h u u r s e c t o r we r d n i e t d o o r d e m a r k t o p g e n o m e n
10
3 Marktanalyse kantorenmarkt Westland
3.1 Inleid ing

Een belangrijk onderdeel van het kantorenbeleid is een goede afstemming van vraag naar en
aanbod van kantoorruimte. Er moet voldoende ruimte beschikbaar zijn voor kantoorgebruikers en
t e g e l i j k e r t i j d m o e t l e e g s t a n d v o o r k o m e n wo r d e n . I n d i t h o o f d s t u k wo r d e n v r a a g e n a a n b o d m e t
elkaar geconfronteerd om te bepalen in hoeverre Westland in de toekomst beschikt over
voldoende ruimte.
D e v r a a g n a a r k a n t o r e n b e s t a a t u i t n i e u we k a n t o o r g e b r u i k e r s e n u i t d e g r o e i e n h e r h u i s v e s t i n g
v a n b e s t a a n d e k a n t o o r g e b r u i k e r s . I n d e v r a a g r a m i n g wo r d t e e r s t d e u i t b r e i d i n g s v r a a g b e r e k e n d
( p a r a g r a a f 3 . 2 . 1 ) . D e z e v r a a g v l o e i t v o o r t u i t d e g r o e i v a n b e s t a a n d e e n d e k o m s t v a n n i e u we
k a n t o o r a c t i v i t e i t e n . V e r v o l g e n s wo r d t d e v e r v a ng i n g s v r a a g i n b e e l d g e b r a c h t ( 3 . 2 . 2 ) . D e z e v r a a g
ontstaat door veroudering van bestaande kantoorpanden.
N a d e v r a a g wo r d t h e t p l a n a a n b o d g e ï n v e n t a r i s e e r d ( 3 . 3 ) . H e t p l a n a a n b o d b e s t a a t d e e l s u i t h e t
h u i d i g e k a n t o r e n a a n b o d ( d e l e e g s t a n d ) e n v o o r d e r e s t u i t n i e u wb o u wp l a n n e n . T o t s l o t v i n d t e e n
confrontatie van de vraag en het aanbod plaats (3.4).
D e z e s y s t e m a t i e k i s m e d e i n g e g e v e n d o o r d e K a n t o r e n s t r a t e g i e H a a g l a n d e n d i e i n d e e l 4 wo r d t
b e h a n d e l d . O m d e z e l f d e r e d e n wo r d t d e p l a n h o r i z o n g e k o z e n v a n 2 0 0 3 t o t e n m e t 2 0 1 5 .
3 .2 Vr aa gon tw ik ke lin g
D e v r a a g n a a r k a n t o r e n k a n g e s p l i t s t wo r d e n i n e e n u i t b r e i d i n g s v r a a g e n e e n v e r v a n g i n g s v r a a g .
D e u i t b r e i d i n g s v r a a g b e t r e f t d e g r o e i v a n d e k a n to r e n s e c t o r i n we r k n e m e r s e n r u i m t e b e s l a g . D e
v e r v a n g i n g s v r a a g b e t r e f t n i e u wb o u w d o o r b e s t aa n d e k a n t o o r g e b r u i k e r s , b i j v o o r b e e l d n a f u s i e s .
De kantorensector groeit in principe niet door de vervangingsvraag.
3.2.1 Uitbreidingsvraag
In de kantorenstudie van 2003 heeft Adviesbureau Inbo een raming gemaakt van de vraag naar
k a n t o r e n ( z i e t a b e l 2 ) . D e b e r e k e n i n g i s g e m a a k t o p b a s i s v a n l a n d e l i j k e we r k g e l e g e n h e i d s c i j f e r s .
Tabel 2: Vraagraming kantoren 2003-2015
Periode Raming uitbreidingsvraag Totaal over aangegeven

door Inbo periode
2003-2005 3.003 m2 / jaar 9.009 m2
2006-2010 4.154 m2 / jaar 20.770 m2
2011-2015 4.582 m2 / jaar 22.910 m2
2003-2015 4.053 m2 / jaar 52.694 m2
Bron: Kantorenvisie Westland, 2003
11
De uitbreidingsvraag bedraagt voor de periode 2003-2015 in totaal 52.000 m2 uitgaande van een
jaarlijkse vraag 4.053 m2.
I n d e p e r i o d e 2 0 0 3 t o t e n m e t 2 0 0 5 h a d I n b o e e n g r o e i v a n 9 . 0 0 9 m 2 b e r e k e n d , t e r wi j l d e
Kantorenmonitor van Haaglanden een uitbreiding van 13.553 m2 heeft geregistreerd in dezelfde
p e r i o d e . D e m a r k t h e e f t m e e r k a n t o r e n o p g e n o m e n d a n v o o r a f g e r a a m d wa s .
Vraagraming op basis van lokale gegevens

T e r c o n t r o l e wo r d t e e n t we e d e v r a a g r a m i n g g e m a a k t o p b a s i s v a n l o k a l e c i j f e r s z o a l s
geregistreerd in de Kantorenmonitor Haaglanden (zie tabel 3).
Tabel 3: Kantoorgegevens Westland, aantal w erknemers en opname

Kantorenoppervlak, 1998-2005
Gegevens zelfstandige kantoren Westland
Werknemers Opname kantoren in m2

1998 3.836 -
1999 4.113 -
2000 4.558 -
2001 5.150 1.800
2002 5.033 600
2003 5.135 2.190
2004 6.326 9.700
2005 6.153 4.700
Toename 2.317 18.990 m2
Bron Kantorenmonitor Haaglanden 2006
I n d e a f g e l o p e n a c h t j a a r i s e e n s t i j g i n g v a n d e we r k g e l e g e n h e i d v a n 2 9 0 a r b e i d s p l a a t s e n p e r j a a r
gemeten. De groei lijkt structureel. In de periode 2001-2005 is bijna 19.000 m2 kantoorruimte
o p g e n o m e n , e e n g e m i d d e l d e v a n 3 . 8 0 0 m 2 p e r j a a r . D i t k o m t v o o r e e n d e e l d o o r n i e u wb o u w
(13.553 m2, zie tabellen 3 en 4) en deels door opname van leegstaande kantoren. In de afgelopen
drie jaar zijn ruim 100 kantoorpanden en kantoorunits opgenomen met afmetingen van 25 m2 tot
maximaal 1.500 m2. Er zijn geen signalen dat deze brede gedifferentieerde groei van
k a n t o o r g e b r u i k e r s z a l g a a n a f n e m e n . A a n g e n o m e n wo r dt d a t d e g r o e i g e l i j k m a t i g d o o r z a l z e t t e n
in de aankomende jaren.
R u i m t e l i j k e c o n o m i s c h e o n t wi k k e l i n g e n d i e d e v r a a g n a a r k a n t o r e n z u l l e n o n d e r s t e u n e n z i j n d e
v o o r t g a a n d e h e r s t r u c t u r e r i n g v a n d e g l a s t u i n b o u w e n d e a a n l e g v a n n i e u we b e d r i j v e n t e r r e i n e n .
D e n i e u we b e d r i j v e n z u l l e n g e b r u i k g a a n m a k e n v a n d i e n s t v e r l e n e r s wa a r d o o r d e k a n t o r e n s e c t o r
z a l g r o e i e n . D a a r n a a s t wo r d t g e s i g n a l e e r d d a t d e W e s t l a n d s e Z o o m e e n a a n t r e k k e l i j k wo o n g e b i e d
wo r d t v o o r k e n n i s we r k e r s .
A a n d e h a n d v a n d e we r k g e l e g e n h e i d s c i j f e r s i s d e r u i m t e v r a a g n a a r k a n t o r e n b e r e k e n d . E l k e
we r k n e m e r g e b r u i k t e e n b e p a a l d o p p e r v l a k a l s we r k r u i m t e . D e l a n d e l i j k e t r e n d i s d a t h e t
r u i m t e g e b r u i k p e r we r k n e m e r s t e e d s k l e i n e r wo r d t . I n W e s t l a n d i s d e z e t r e n d n i e t z i c h t b a a r .
Z o we l d e R a b o b a n k a l s h e t n i e u we g e m e e n t e h u i s g a a n u i t v a n e e n r u i m t e b e s l a g t u s s e n d e 1 8 m 2
e n 2 5 m 2 p e r we r k n e m e r . V o o r d e b e r e k e n i n g wo r d t u i t g e g a a n v a n e e n b e h o u d e n d s c e n a r i o m e t
12
e e n g e m i d d e l d r u i m t e g e b r u i k v a n 1 4 m 2 p e r we r k n e m e r . B i j d e g e p r o g n o t i s e e r d e t o e n a m e v a n d e
k a n t o o r we r k g e l e g e n h e i d m e t 2 9 0 we r k n e m e r s p e r j a a r b e t e k e n t d a t e e n j a a r l i j k s r u i m t e b e s l a g v a n
4.060 m2. In de planperiode 2003 tot en met 2015 is dat 52.780 m2.
B i n n e n S t a d s g e we s t H a a g l a n d e n z a l e e n r u i m t e g e b r u i k v a n 1 4 m 2 p e r we r k n e m e r a l s h o o g
wo r d e n b e o o r d e e l d . I n W e s t l a n d b l i j k e n k a n t o o r g e b r u i k e r s m e e r r u i m t e p e r we r k n e m e r i n b e s l a g
t e n e m e n d a n g e b r u i k e l i j k i s i n d e r e g i o . H et i s n i e t d u i d e l i j k wa t d e r e d e n d a a r v a n i s . I n
onderstaande tabel zijn enkele referenties opgenomen.
R e f e r e n t i e s v o o r 1 4 m 2 r u i m t e g e b r u i k p e r k a n t o o r we r k n e m e r
Arbo besluit 8 m 2 p e r we r k n e m e r , e x c l u s i e f
receptieruimte, trappenhuis, enz.
B o u wb e s l u i t 1 2 m 2 p e r we r k n e m e r i n c l u s i e f
receptieruimte e.d.
Rabobank Leehove 1 8 m 2 p e r we r k n e m e r
Westland gemiddeld 2 0 m 2 p e r we r k n e m e r *
*d.d. 2005: 137.490 m2 kantoorvloeroppervlak, 6.152 werknemers
d.d. 1998 was er 118.500 m2 KVO voor 3.863 werknemers, in totaal 30 m2 per werknemer
De berekening van Inbo leidt tot hetzelfde resultaat als de berekening op basis van de lokale
c i j f e r s . D e v r a a g i s b e r e k e n d t u s s e n 5 2 . 6 9 4 m 2 e n 5 2 . 7 8 0 m 2 . D e u i t b r e i d i n g s vr a a g i n d e
p e r i o d e va n 2 0 0 3 t o t e n 2 0 1 5 w o r d t g e r a a m d o p 5 2 . 7 0 0 m 2
3.2.2 Vervangingsvraag
D o o r d e g e m e e n t e l i j k e h e r i n d e l i n g e n f u s i e s v a n k a n t o o r g e b r u i k e r s ( wo n i n g b o u wc o r p o r a t i e s ,
notaris-en accountantskantoren, overheid) is de vervangingsvraag in Westland groot. Veel
g e f u s e e r d e k a n t o o r d i e n s t v e r l e n e r s k i e z e n e r v o o r h u n v e r s p r e i d e k a n t o o r n e t we r k c o n c e n t r e r e n .
De omvang van de vervangingsvraag bedraagt circa 39.633 m2. De Westlandse vervangingsvraag

i s v a n we g e a l l e f u s i e s g r o t e r d a n h e t l a n d el i j k e e r v a r i n g s c i j f e r v a n 1 % v a n d e t o t a l e
kantorenvoorraad. Voor Westland is dat 2.000 m2 per jaar. Voor de bepaling van de omvang van
de vervangingsvraag is uitgegaan van de bij de gemeente bekende plannen. In tabel 4 is een
o p s o m m i n g v a n d e b o u wp l a n n e n i n W e s t l a n d o p g e n o m e n . I n d e z e l i j s t i s e e n v e r v a n g i n g s v r a a g
van 39.633 m2 opgenomen. De onderstreept aangegeven projecten betreffen vervangingsvraag.
D e o v e r i g e p r o j e c t e n h e b b e n b e t r e k k i n g o p n i e u wb o u wp r o j e c t e n .
13
Tabel 4: Bouwplannen kantoren, periode 2003-2015
Gebouwd sinds 2003

Politiebureau Galgeweg 4.440
Vd Waal Galgeweg 2.793
Kantoor Honderdland 920
HortiBussinessCentre 4.800
2 units Leehove 600
Subtotaal 13.553
Opgenomen in bestemmingsplannen
Tramkeerlus Wateringse Veld 3.000
HortiBussCentre II 4.800
ABC Westland 7.000
Rabobank De Lier 4.500
Subtotaal 19.300
Plannen
Arcade / fusie woningcorporaties 2.500
Stolk partn Galgeweg 1.900
Deel II Rabo De Lier 2.000
Notariskantoor JQR Galgeweg 1.500
Wateringse Veld 3 units + 6.000
Weboma
Hoogeland 20.000
Bestuurscentrum Westland 20.000
Ruimteclaim bloemenveiling 10.000
Subtotaal 63.900
Totaal 96.753
3 .3 Aa nb od ontw ikke linge n

Het planaanbod aan kantoren bestaat voor een deel uit het bestaande aanbod (de leegstand) en
v o o r e e n d e e l u i t b o u wp l a n n e n .
3.3.1 Leegstand in Westland is met 8.000 m2 laag

In Westland is de leegstand van zelfstandige kantoorruimte beperkt. In totaal gaat het om 8.000
m2. Dat is een leegstandspercentage van 7%. Vergeleken met 12% leegstand in Haaglanden is dit
laag. Ook ondernemers geven aan dat leegstand niet zichtbaar is. Bij het zoeken van
k a n t o o r h u i s v e s t i n g wo r d t d e f r i c t i e l e e g s t a n d a l s k l e i n e r v a r e n .
I n d e K a n t o r e n m o n i t o r v a n H a a g l a n d e n ( 2 0 0 6 ) wo r d e n d e c i j f e r s v a n S t e e n wo r p
V e s t i g i n g s a d v i s e u r s v a n S t a d s g e we s t H a a g l a n d e n g e h a n t e e r d . H i e r i n i s v o o r d e g e m e e n t e
Westland een leegstand opgenomen van 18.000 m2 kantooroppervlak. Uit de leegstandsgegevens
blijkt echter dat diverse panden als kantoor geregistreerd zijn die in het bestemmingsplan geen
kantoorbestemming hebben. De Kantorenmonitor gaat uit van gegevens van makelaars. Makelaars
blijken stelselmatig panden aan te bieden als zelfstandige kantoren zonder dat deze een
14
kantoorbestemming hebben. In de tabel hieronder zijn leegstaande panden opgenomen. De

panden zonder kantoorbestemming zijn grijs gearceerd
Tabel 5: Leegstand grotere kantoren Westland, 2006

Leegstand kantoren >500 m2 M2 leegstand
Lierseweg 2 (Van Vliet op Zwethove) 3.389
HortiBusiness Centre (TPW) 2.797
Project Molenbrink kern Monster 2.230
Bovendijk 39 (bedrijventerrein Bovendijk) 1.275
Warmoezenierstraat 5 en 7 1.050
Woonboulevard Naaldwijk
Monsterseweg 94 (buitengebied) 750
Noordlandseweg nabij 64 s-Graven zan de 650
Van der Hoevenstraat 18 Naaldwijk 550
Oude pand Vd Waal & partners
Leehove 20, bedrijventerrein De Lier 532
Aartsdijkweg 23, Maasdijk 510
Bron database Steenworp d.d. 25 januari 2007
Naast kantoorpanden die foutief in de leegstandlijst zijn opgenomen is ook een transformatie
afgerond. Het grootste leegstaande kantoorpand van Van Vliet is sinds juni 2000 niet verhuurbaar
g e b l e k e n . D e e i g e n a a r h e e f t o m f u n c t i e wi j z i g i n g v e r z o ch t t o t e e n h o t e l f u n c t i e . O p b a s i s v a n d e z e
lokale kennis bij de gemeente heeft een correctie plaatsgevonden. Van de 18.000 m2
g e r e g i s t r e e r d e l e e g s t a a n d e k a n t o o r p a n d e n b l i j k t r ui m 1 0 . 0 0 0 m 2 i n h e t b e s t e m m i n g s p l a n g e e n
kantoorfunctie te hebben.
Van de leegstand is een groot deel agro-gerelateerde kantoorruimte in het Horti-Business Centre.
J u i s t i n d e z e s e c t o r wo r d t e e n g r o e i v a n k a n t o o r we r k g e l e g e n h e i d g e z i e n . E n i g e r u i m t e v o o r
k a n t o o r g e b r u i k e r s i n d e a g r o - g e r e l a te e r d e s e c t o r i s d a n o o k we n s e l i j k .
Naast de ruim 3.000 m2 leegstand van kantoorpanden groter dan 500 m2 staat bijna 5.000 m2
kantoren leeg met een oppervlak kleiner dan 500 m2. Dit betreft 30 kantoorpanden van 25 m2 tot
440 m2. Deze staan verspreid op bedrijventerreinen en centrumkernen. Voor deze kleine kantoren
is niet getoetst aan het bestemmingsplan, maar ook hier heeft het aanbod niet altijd een
kantoorbestemming. Daarnaast voldoen veel kantoorunits niet aan de eisen van de markt omdat
ze verouderd zijn.
Westland kent een lage leegstand van kantoren. De kantoren die leeg staan voldoen vaak niet
aan de eisen van de markt. Hierdoor bestaat voor kantoorgebruikers geen geschikt aanbod. Met
name voor grotere kantoorgebruikers bestaat geen geschikt aanbod. De enige uitzondering betreft
d e a g r o g e r e l a t e e r d e s e c t o r . I n d e a g r o g e r e l a t e e r d e s e c t o r b e s t a a t we l e n i g e wa a r d e v o l l e
f r i c t i e l e e g s t a n d d i e o p g e n o m e n k a n wo r d e n d o o r d e m a r k t .
3.3.2 Planaanbod 19.300 m2

Naast de leegstaande kantoorpanden is ook 19.000 m2 planologisch vastgelegd voor
kantooruitbreidingen (zie tabel 4). Dit betreft 7.000 m2 kantoren op ABC Westland en 4.800 m2
kantoren op FloraHolland.
15
H e t n i e u we k a n t o o r p a n d v a n d e R a b o b a n k o p L ee h o v e i s o o k p l a n o l o g i s c h v a s t g e l e g d . D e b o u w
v a n h e t k a n t o o r p a n d i s g e s t a r t . Z o g a u w d e R a b o b a n k d a a d we r k e l i j k v e r h u i s t n a a r L e e h o v e z a l
ruim 6.000 m2 oude kantoorpanden leeg komen te staan. Ditzelfde gebeurt na de bouw van het
n i e u we g e m e e n t e h u i s . V o o r d e g r o t e v e r o u d e r d e k a n t o o r g e b o u we n d i e b e i d e k a n t o o r g e b r u i k e r s
a c h t e r l a t e n i s t r a n s f o r m a t i e n a a r b i j v o o r b e e l d wo o n - o f z o r g f u n c t i e s we n s e l i j k .
3.4 Co nf ro ntatie vr a ag en aa nb od / Co nc lus ie
! De uitbreidingsvraag is voor de planperiode 2003 tot en met 2015 berekend op ruim

52.000 m2
! D e v e r v a n g i n g s v r a a g i s g e ï n v e n t a r i s e e r d o p b a s i s v a n b o u wp l a n n e n d i e a n n o 2 0 0 7 b e k e n d
wa r e n v a n c a . 3 9 . 6 3 3 m 2
Vraag 2003 - 2015

2003-2015 Uitbreidings Vervangings Totale
vraag vraag vraag
Vraag 52.700 m2 39.633 m2 92.333 m2
! H e t a a n b o d b e s t a a t u i t 8 . 0 0 0 m 2 l e e g s t a a n d e k a n to o r p a n d e n , d i e v o o r r u i m d e h e l f t n i e t
voldoen aan de eisen van de markt
! I n d e p e r i o d e 2 0 0 3 t o t b e g i n 2 0 0 7 i s 1 3 . 5 5 3 m 2 k a n t o o r p a n d e n g e b o u wd
! H e t p l a n o l o g i s c h v a s t g e l e g d e a a n b o d d a t n o g g e b o u wd m o e t wo r d e n i s 1 9 . 3 0 0 m 2
Aanbod 2003 - 2015

2003-2015 Aanbod direct Aanbod gebouw d Aanbod planolo- Totaal
(leegstand) 2003 – 2007 gisch vastgelegd aanbod
Aanbod 8.000 m2 13.553 m2 19.300 m2 40.853 m2
! Op basis van vraag-aanbod confrontatie is er in Westland een tekort aan kantoorruimte

van 51.480 m2
Confrontatie: vraag en aanbod 2003 t/m 2015

2007 Vraag Aanbod (hard) Tekort
Confrontatie 92.333 40.853 51.480 m2
! Er zijn “zachte “ plannen (niet planologisch verankerd) bekend ter grootte van 53.847 m2
kantoren
! R e k e n i n g h o u d e n d m e t d e z a c h t e p l a n n e n z i j n v r a a g e n ( p l a n ) a a n b o d i n e v e n wi c h t i n
Westland
! D e k a n t o o r g e b r u i k e r s d i e d e v e r v a n g i n gs v r a a g r e a l i s e r e n l a t e n 4 0 . 0 0 0 m 2 v e r o u d e r d e
kantoorruimte achter die niet aansluiten bij de markt
! Transformatie van grotere oude kantoorpanden in dorpskernen naar detailhandel of
wo n i n g b o u w l i g t v o o r d e h a n d e n i s g e we n s t
! In de vraag en aanbod-berekening zijn de oude kantoorpanden die vrij komen niet
meegerekend. De gemeente Westland zal transformatie van deze kantoorruimte moeten
faciliteren om overaanbod van kantoren te voorkomen
16
4 Kantorenbeleid hogere overheden
4 .1 In le id in g
Z o we l d e p r o v i n c i e Z u i d - H o l l a n d a l s S t a d s g e we s t H a a g l a n d e n h e b b e n r e g i o n a a l b e l e i d o p g e s t e l d
v o o r k a n t o r e n . H e t b e l e i d v a n d e p r o v i n c ie i s g e r i c h t o p h e t i n g o e d e b a n e n l e i d e n v a n
verkeersstromen en de parkeerproblematiek. Het beleid van Haaglanden is gericht op het
t e g e n g a a n v a n l e e g s t a n d . O o k wo r d e n e n k e l e e c o n o m i s c h e b e l e i d s v i s i e s v a n h o g e r e o v e r h e d e n
aangestipt.
4 .2 Provincie Z u id - H o l l a n d R e g e l s vo o r R u i mt e
Het beleid van de Provincie Zuid-Holland voor het vestigen van kantoren is vastgelegd in de nota
`Regels voor ruimte`. Het uitgangspunt van het beleid is het voorkomen van verkeersoverlast dat
h e t g r o o t a a n t a l we r k n e m e r s i n k a n t o o r g e b o u we n k a n v e r o o r z a k e n . O m d i e r e d e n i s i n d e N o t a
b e p a a l d d a t k a n t o r e n u i t s l u i t e n d z i j n t o e g e s t a a n o p ( v e r k e e r s ) k n o p e n v o o r h o o g wa a r d i g o p e n b a a r
v e r v o e r ( h o v - ) k n o p e n . B u i t e n k n o p e n m o g e n g e e n ka n t o r e n g e b o u wd wo r d e n g r o t e r d a n 7 5 0 m 2 .
D i t k a n u i t g e b r e i d wo r d e n t o t m a x i m a a l 1 . 5 0 0 m 2 m e t e e n p l a n o l o g i s c h e v r i j s t e l l i n g . K a n t o r e n
g r o t e r d a n 1 . 5 0 0 m 2 k u n n e n u i t s l u i t e n d o p h o v - k n o p e n g e b o u wd wo r d e n .
De hov-knopen zijn door de provincie op kaart aangegeven. Westland heeft geen hov-knopen.
In het verleden heeft de provincie goedkeuring verleend voor de bouw van kantoorpanden van
meer dan 1.500 m2 in Westland. Voorbeelden zijn de Rabobank op Leehove en het HortiBusiness
Center op FloraHolland. Ten tijde van het opstellen van deze nota heeft de provincie het
v r i j s t e l l i n g s v e r z o e k v o o r k a n t o r e n o p A B C W e s t l a n d t e r d i s c u s s i e g e s t e l d . D e a f we g i n g s f a c t o r e n
v a n d e p r o v i n c i e o m v a n h a a r b e l e i d a f t e wi j k e n v a r i ë r e n . N a a s t l o k a l e g e b o n d e n h e i d v a n d e
k a n t o o r g e b r u i k e r wo r d t o o k e e n r u i m t e l i j k e v is i e b e l a n g r i j k g e v o n d e n d o o r d e p r o v i n c i e .
4 .3 Stad sgew est Haag lan de n

I n 2 0 0 4 i s d o o r S t a d s g e we s t H a a g l a n d e n d e K a n t o r e n st r a t e g i e v a s t g e s t e l d . D e s t r a t e g i e h a d t o t
doel om leegstand van kantoren tegen te gaan. Volgens de Kantorenmonitor stond per 1 januari
2005 in Haaglanden een oppervlak van 777.200 m2 kantoorruimte leeg, voor het grootste deel in
D e n H a a g , R i j s wi j k e n Z o e t e r m e e r . D a t wa s t we e k e e r z o v e e l a l s d e m a x i m a a l g e w e n s t e
f r i c t i e l e e g s t a n d . I n d e K a n t o r e n s t r a t e g i e i s b e s l o t e n d e n i e u wb o u w v a n k a n t o r e n t e r e g u l e r e n .
E l k e g e m e e n t e h e e f t i n d e k a n t o r e n s t r a t e g i e e en m a x i m a l e u i t b r e i d i n g s r u i m t e t o e g e we z e n
g e k r e g e n . V o o r W e s t l a n d wa s h e t q u o t u m 4 2 . 0 0 0 m 2 t o t 2 0 1 5 . D e t o e g e we z e n u i t b r e i d i n g s r u i m t e
v o o r W e s t l a n d i s a a n d e k r a p p e k a n t , zo a l s b e r e k e n d i n h o o f d s t u k 3 . M e t n a m e d e
vervangingsvraag legt beslag op de uitbreidingsruimte.
Haaglanden heeft geen locatiebeleid. In tegenstelling tot het provinciale beleid zijn kantoren in
h e t b e l e i d v a n H a a g l a n d e n o p v r i j we l a l l e l o c a t i e s m o g e l i j k . I n d e p r a k t i j k h e e f t S t a d s g e we s t
H a a g l a n d e n d e k a n t o o r o n t wi k k e l i n g o p A B C W e s t l a n d g o e d g e k e u r d t e r wi j l d e p r o v i n c i e v e r v o l g e n s
goedkeuring onthield aan de vrijstelling.
17
4 . 3 .1 U it bre i d in gs quo t u m
In de `vraag en aanbod`-raming van hoofdstuk 3 bleek dat de kantorenvraag in Westland in de
p e r i o d e 2 0 0 3 t o t 2 0 1 5 i n t o t a a l 9 6 . 7 5 3 m 2 b e s l o e g . D e g e r a a m d e v r a a g i s m e e r d a n t we e k e e r z o
groot als de toegestane uitbreidingsruimte.
Tabel 6 tekort uitbreidingsruimte 2003-2015

Uitbreidingsplannen tot 2015 96.753 m2
Quotum Haaglanden 42.000 m2
Tekort Uitbreidingsruimte tot 2015 54.753 m2
D e K a n t o r e n s t r a t e g i e H a a g l a n d e n i s o p g e s t e l d o m g ro e i v a n l e e g s t a n d t e g e n t e g a a n . D i t k a n o o k
i n W e s t l a n d r e l e v a n t wo r d e n . A l s k a n t o o r g e b r u ik e r s i n e e n n i e u w k a n t o o r p a n d t r e k k e n l a t e n z e
een oud kantoorpand achter. De belangrijkste voorbeelden zijn de gemeentekantoren en de oude
vestigingen van de Rabobank. Beide kantoorgebruikers laten 25.000 m2 oude kantoorpanden
a c h t e r . K a n t o o r p a n d e n m e t d i e o m v a n g z u l l e n n i e t o p g e n o m e n wo r d e n d o o r d e m a r k t e n z u l l e n
leeg blijven staan.
I n d e p r a k t i j k v e r wa c h t d e g e m e e n t e d a t o u d e k a n t o o r p a n d e n i n d o r p s k e r n e n g e t r a n s f o r m e e r d
z u l l e n wo r d e n n a a r wo n i n g b o u wf u n c t i e s o f d e t a i l h a n d e l . D e k a n t o r e n v a n z o we l d e R a b o b a n k a l s
de gemeente liggen daarvoor op een geschikte locatie. Naar schatting zal de kantoorbestemming
van 40.000 m2 oude panden vervallen.
Indien de kantoorgebruikers die zich hervestigen slagen om hun oude kantoorpanden te

transformeren neemt de totale kantooruitbreiding in Westland af. Van de totale uitbreiding van
96.753 m2 verandert een kantooroppervlak van 40.000 m2 van bestemming, zodat de totale
kantooruitbreiding uitkomt op 56.253 m2.
Tabel 7: Tekort na transformatie oude kantoorpanden

Tekort uitbreidingsruimte 54.753 m2
Na transformatie vrijkomende planruimte 40.000 m2
Resterend tekort na transformatie oude kantoren 14.753 m2
4 . 3 .2 Ef f e ct Ve r va ng in gs vr a ag
H e t e f f e c t v a n h e t u i t b r e i d i n g s q u o t u m v a n H aa g l a n d e n l i j k t t e o v e r z i e n . S l e c h t s 1 4 . 7 5 3 m 2
k a n t o o r p a n d e n k a n n i e t g e b o u wd wo r d e n i n d i e n d e W e s t l a n d s e k a n t o r e n m a r k t z i c h o n t wi k k e l d
conform de vraagberekening. In de praktijk zal het uitbreidingsquotum zeer spoedig gaan knellen
v a n we g e d e g r o t e v e r v a n g i n g s v r a a g .
S i n d s 2 0 0 3 i s 1 3 . 5 5 3 m 2 k a n t o r e n g e b o u wd e n 1 9 .3 0 0 m 2 p l a n o l o g i s c h v a s t g e l e g d ( z i e t a b e l 4 ) .
V a n h e t t o t a l e u i t b r e i d i n g s q u o t u m v a n 4 2 . 0 0 0 m 2 i s 3 2 . 8 5 3 m 2 i n m i d d e l s g e b o u wd o f i n
bestemmingsplannen vastgelegd. Dat betekent dat van de planologische uitbreidingsruimte voor
W e s t l a n d t o t 2 0 1 5 s l e c h t s 9 . 1 4 7 m 2 r e s t e e r t . D a t i s o n v o l d o e n d e v o o r h e t n i e u we g e m e e n t e h u i s
v a n 2 0 . 0 0 0 m 2 e n o o k o n v o l d o e n d e v o o r d e u i t b r e i d i n g v a n d e T i e n d we g v a n 2 0 . 0 0 0 m 2 .
Tabel 8: resterende uitbreidingsruimte quotum Haaglanden
Totaal quotum Haaglanden 42.000 m2

Totaal gerealiseerd en harde plannen 32.853 m2
Resterend Quotum Haaglanden 9.147 m2
18
D e o n t wi k k e l i n g v a n d e l o k a l e k a n t o o r s e c t o r i n W e s t l a n d wo r d t e f f e c t i e f s t i l g e l e g d d o o r d e
kantorenstrategie Haaglanden. De oorzaak van dit probleem is de hoge vervangingsvraag in
Westland. In de Kantorenstrategie is geen rekening gehouden met de omvangrijke
vervangingsvraag in Westland.
4.4 Economische beleidsvisies

Naast het ruimtelijke beleid van Haaglanden en provincie zijn er diverse economische visies op
n a t i o n a a l e n r e g i o n a a l n i v e a u wa a r i n g r o e i v a n d e e c o n o m i e c e n t r a a l s t a a t . H e t
g l a s t u i n b o u wc l u s t e r h e e f t d a a r v a n we g e d e o m v a n g e n h e t b e l a n g v o o r d e n a t i o n a l e
handelsbalans een prominente rol in gekregen.
I n d e N o t a R u i m t e v a n d e r i j k s o v e r h e i d wo r d t g e c o n s t a t e e r d d a t N e d e r l a n d m a r k t l e i d e r i s i n e e n
a a n t a l n i c h e s i n d e we r e l d h a n d e l , wa a r o n d e r d e a g r a r i s c h e g l a s t u i n b o u ws e c t o r . H e t W e s t l a n d
wo r d t a a n g e d u i d a l s e e n l o c a t i e v a n n a t i o n a a l b e l a n g ; e e n g r e e n p o r t . H e t r i j k g e e f t p r i o r i t e i t a a n
deze clusters ter versterking van de internationale concurrentiekracht van Nederland. Daarbij
wo r d t e x p l i c i e t b e n o e m d d a t d e t e e l t e n d e b a s i s z i j n v o o r k e n n i s i n t e n s i e v e a g r i b u s i n e s s . I n d e
n o t a r u i m t e wo r d t d e o n t wi k k e l i n g v a n d e g r e e np o r t j u i s t v e r wa c h t v a n d e k e n n i s i n t e n s i e v e
bedrijven die zich doorgaans vestigen in kantoorpanden.
I n d e v i s i e t o t o n t wi k k e l i n g v a n d e Z u i d v l e u g e l wo r d t o o k d e n a d r u k g e l e g d o p h e t b e r e i k e n v a n
d u u r z a a m h e i d d o o r i n n o v a t i e m o g e l i j k h e d e n v a n d e g l a s t u i n b o u w. I n d e e c o n o m i s c h e s t u d i e
g l a s t u i n b o u w v a n p r o v i n c i e Z u i d - H o l l a n d wo r dt s t e r k i n g e z e t o p d e o n t wi k k e l i n g v a n d e
d i e n s t v e r l e n e n d e s e c t o r o m d u u r z a a m h e i d e n c o n t r o l e e r b a a r h e i d t e v e r g r o t e n . D a a r b i j wo r d e n
d i v e r s e g e b i e d e n g e n o e m d z o a l s b i o l o g i s c h e g e wa s b e s c h e r m i n g , e n e r g i e - e f f i c i e n c y e n I C T
ondersteuning voor tracing and tracking. In de studie staat dat `het post-productiecluster de
d i e n s t v e r l e n i n g z a l m o e t e n o p wa a r d e r e n ` .
In de gemeentelijke Greenport Visie 2020 zijn ook ambities geformuleerd over het bevorderen van
innovatie en kennisintensieve bedrijven ter ondersteuning van het cluster.
Voor het realiseren van de doelstellingen voor economische groei die zijn opgenomen in landelijk,
r e g i o n a a l e n g e m e e n t e l i j k b e l e i d z i j n l o c a t i e s n o d i g wa a r d e z e d i e n s t v e r l e n e r s z i c h k u n n e n
v e s t i g e n . D e z e l o c a t i e s z i j n n i e t a a n we z i g i n W e s t l a n d e n k u n n e n v a n w e g e p r o v i n c i a a l e n
H a a g l a n d e n b e l e i d o o k n i e t o n t wi k k e l d wo r d e n . H i e r d o o r o n t s t a a t v o o r d e g e m e e n t e W e s t l a n d e e n
s p a g a a t wa a r b i j e n e r z i j d s e c o n o m i s c h e g r o e i wo r d t g e a m b i e e r d e n a n d e r z i j d s g e e n r u i m t e wo r d t
g e b o d e n d i e n o d i g i s v o o r h e t v e r we z e n l i j k e n v a n d e z e a m b i t i e s .
Het bedrijfsleven is om advies gevraagd over de Westlandse kantorenvisie. Diverse grote

ondernemers hebben aangegeven dat de Westlandse economie ook in het verleden is beknot door
een tekort aan kantoorruimte. Daarbij zijn de langdurige planologische procedures genoemd die
d o o r l o p e n z i j n v o o r k a n t o o r o n t wi k k e l i n g e n v a n d e R a b o b a n k , V d W a a l e n P a r t n e r s , F l o r a H o l l a n d
en ABC Westland.
19
4 . 5 C o nc lus i es:
! Kantoren groter dan 1.500 m2 (panden voor meer dan 100 man) zijn uitsluitend toegestaan
o p k n o p e n m e t h o o g wa a r d i g o p e n b a a r v e r v o e r
! B i n n e n d e g e m e e n t e W e s t l a n d l i g g e n g e e n k n o p e n m e t h o o g wa a r d i g o p e n b a a r v e r v o e r
! D e p r o v i n c i e wi j k t m e t e n i g e r e g e l m a a t a f v a n h a a r b e l e i d o p b a s i s v a n wi s s e l e n d e
gronden
! I n d e K a n t o r e n s t r a t e g i e H a a g l a n d e n i s e e n k wa n t i t a t i e v e b e p e r k i n g v a s t g e l e g d v o o r
kantoren in Westland van 42.000 m2 van 2003 tot 2015
! In de vraagraming van kantoren in Westland in periode 2003 tot 2015 is een vraag
berekend van 96.753 m2
! De vraagraming voor Westland overschrijdt het quotum uit de Kantorenstrategie met
56.753 m2
! Belangrijke oorzaak voor de overschrijding is de vervangingsvraag in Westland die als
gevolg van fusies van kantoorgebruikers zeer hoog is
! Door transformatie van oude kantoorpanden kan de overschrijding op termijn met 40.000
m 2 wo r d e n v e r m i n d e r d
! D e h u i d i g r e s t e r e n d e p l a n o l o g i s c h e u i t b r e i di n g s r u i m t e v o l g e n s d e K a n t o r e n s t r a t e g i e
Haaglanden is 9.147 m2
! M o m e n t e e l i s e r g e e n p l a n o l o g i s c h e u i t b r e i di n g s r u i m t e b e s c h i k b a a r v o o r h e t n i e u we
g e m e e n t e h u i s o f d e u i t b r e i d i n g v a n d e k a n t o o r l o c a t i e T i e n d we g
! Het locatiebeleid van Haaglanden bevat geen beperkingen en lijkt niet afgestemd met het
locatiebeleid van de provincie
! I n l a n d e l i j k e , r e g i o n a l e , p r o v i n c i a l e e n g e m e e n t e l i j k e v i s i e s z i j n a m b i t i e s v e r wo o r d v o o r d e
o n t wi k k e l i n g v a n h e t g l a s t u i n b o u wc l u s t e r d i e n i e t b e h a a l d k u n n e n wo r d e n z o n d e r
uitbreiding van het kantorenaanbod
! H e t b e l e i d v a n h o g e r e o v e r h e d e n z a l d e b e p e r k e n d e f a c t o r wo r d e n i n d e e c o n o m i s c h e
o n t wi k k e l i n g v a n h e t W e s t l a n d s e g l a s t u i n b o u wc l u s t e r
20
5 Locatiebeleid
5 .1 Co ncen tr at ie k an to ren
V o o r d e n i e u we k a n t o o r o n t wi k k e l i n g e n i s r u i m t e l i j k b e l e i d n o o d z a k e l i j k . D i t i s n o d i g v o o r e e n
g o e d e r u i m t e l i j k e o r d e n i n g i n W e s t l a n d e n o m l o c a t i e s t e o n t wi k k e l e n d i e a a n s l u i t e n b i j d e
we n s e n v a n d e m a r k t . D a a r n a a s t e i s t d e p r o v i n c i e e e n r u i m t e l i j k b e l e i d a l v o r e n s z i j m e e we r k t a a n
vrijstellingen.
D e h i s t o r i s c h e o n t wi k k e l i n g wa a r b i j k a n t o r e n v e r s p r e i d g e b o u wd we r d e n a l s i n c i d e n t e l e
k l e i n s c h a l i g e o n t wi k k e l i n g e n i s o n g e we n s t . D e h u i d i g e k a n t o r e n d i e v e r s n i p p e r d l i g g e n i n h e t
buitengebied, zoals een enkel makelaars- of ingenieursbureau passen niet binnen ruimtelijk
b e l e i d . K a n t o r e n d i e o p b e d r i j v e n t e r r e i n e n l i g g e n d r a g e n we i n i g b i j a a n h e t k a n t o o r a a n b o d , m e t
uitzondering van enkele kantoren op zichtlocaties.
C o n c e n t r a t i e v a n k a n t o r e n i s h e t m e e s t we n se l i j k v a n u i t d e r u i m t e l i j k e o r d e n i n g . D o o r
kantoordienstverleners te concentreren ontstaat een gunstig vestigingsklimaat. Dat betreft
u i t s t r a l i n g v a n d e l o c a t i e , g o e d e p a r k e e r vo o r z i e n i n g e n e n d e m o g e l i j k h e i d o m g e z a m e n l i j k e
v o o r z i e n i n g e n a a n t e l e g g e n . V a n c o n c e n t r a t ie v a n k a n t o o r g e b r u i k e r s g a a t e e n a a n t r e k k e n d e
we r k i n g u i t o p k e n n i s we r k e r s d i e b e l a n g r i j k z i j n v o o r d e v e r s t e r k i n g v a n d e W e s t l a n d s e
kenniseconomie. Een omvangrijke kantoorlocatie zou ook een stimulans kunnen zijn voor de
o n t wi k k e l i n g v a n h o o g wa a r d i g o p e n b a a r v e r v o e r .
D e u i t b r e i d i n g v a n d e T i e n d we g i s e e n wa a r d e v o l l e a a n v u l l i n g o p h e t W e s t l a n d s e k a n t o o r a a n b o d .
U i t b r e i d i n g v a n d e z e W e s t l a n d s e k a n t o o r l o c a t i e wo r d t a l s m e e s t g u n s t i g e l o c a t i e v o o r n i e u we
k a n t o o r o n t wi k k e l i n g e n g e z i e n . D e M i d d e l b r o e k we g t e r h o o g t e v a n F l o r a H o l l a n d l i g t i n h e t
v e r l e n g d e v a n d e T i e n d we g . D e T i e n d we g m e t a a n s l u i t e n d d e M i d d e l B r o e k we g t e r h o o g t e v a n d e
bloemenveiling FloraHolland is een goede kantoorlocatie.
D e T i e n d we g m e t h e t a a n s l u i t e n d e d e e l v a n d e M i d d e l b r o e k we g z o u d e n d o o r h e t g r o o t a a n t a l
we r k n e m e r s we l l i c h t v o l d o e n d e d r a a g v l a k k r i j g e n v o o r e e n h o o g wa a r d i g o p e n b a a r v e r v o e r -
c o n c e p t . K o p p e l i n g a a n h e t wo o n - w e r k v e r k e e r v a n d e b l o e m e n v e i l i n g v e r s t e r k t d i t .
E e n t we e d e k a n s r i j k e l o c a t i e i s h e t c e n t r u m v a n N a a l d wi j k . H e t n i e u we g e m e e n t e h u i s z a l d a a r
g e b o u wd wo r d e n e n we l l i c h t z a l i n h e t k i e l z o g v a n h e t g e m e e n t e h u i s n o g e e n e n k e l e
k a n t o o r o n t wi k k e l i n g i n h e t c e n t r u m p l a a t s v i n d e n . H e t c e n t r u m v a n N a a l d wi j k i s e e n d i r e c t e
c o n c u r r e n t v a n d e T i e n d we g . N a a r m a t e m e e r k a n t o o r p a n d e n i n h e t c e n t r u m g e b o u wd wo r d e n z a l
d e u i t g i f t e t e r m i j n v a n d e T i e n d we g l a n g e r wo r d e n .
Een derde kansrijke locatie is ABC Westland. Deze locatie is bij uitstek geschikt voor agrarische
d i e n s t v e r l e n e r s . B e l a n g r i j k i s we l d a t v o l d a a n wo r d t a a n d e e i s e n v a n d e m a r k t . N i e t a l l e
agrarische dienstverleners zijn direct gebonden aan de productstromen van ABC Westland of de
B l o e m e n v e i l i n g . H e t o n t wi k k e l i n g s c o n c e p t v a n A B C W e s t l a n d h o u d t o p t i m a a l r e k e n i n g m e t d e
eisen van de kantorenmarkt. De kantoorlocatie ABC Westland is niet bedoeld voor dienstverleners
a l s n o t a r i s k a n t o r e n e n wo n i n g b o u w c o r p o r a t i e s d i e v a n o u d s h e r a a n d o r p s k e r n e n g e b o n d e n z i j n .
E e n v i e r d e l o c a t i e wo r d t o p t e r m i j n g e z i e n r o n do m k n o o p p u n t W e s t e r l e e , d e e n t r e e v a n W e s t l a n d
o v e r d e A 2 0 . O p L e e h o v e s t a a t o p e e n z i c h t l o ca t i e l a n g s d e A 2 0 h e t h o o f d k a n t o o r v a n d e
Rabobank Westland.
21
T e g e n o v e r d e z e l o c a t i e z o u o p d e b e d r i j v e n t e r r e i n e n H o n d e r d l a n d e n ( G r e e n e r y) W e s t e r l e e
o n t wi k k e l i n g v a n k a n t o r e n m o g e l i j k z i j n . U i t h e t b e d r i j v e n t e r r e i n e n b e l e i d m o e t b l i j k e n h o e z i c h d i t
verhoudt met de vraag naar bedrijfsterrein.
D e g e l i j k t i j d i g e o n t wi k k e l i n g v a n d e v i e r l o c a t i e s z o u t o t e e n o v e r a a n b o d l e i d e n v a n
k a n t o o r l o c a t i e s wa a r d o o r d e u i t g i f t e t i j d v a n a l l e v i e r d e l o c a t i e s l a n g d u u r t . G e l i j k t i j d i g e
o n t wi k k e l i n g b e t e k e n t d a t g r o t e d e l e n p e r k a n t o o r l o c a t i e o n b e b o u wd z u l l e n b l i j v e n . D e k a n t o r e n
o p A B C W e s t l a n d e n F l o r a H o l l a n d z i j n a g r o g e r e l a t e e r d e n wo r d e n g e f a s e e r d a a n g e l e g d . V o o r d e
T i e n d we g , d e k e r n N a a l d wi j k e n d e l o c a t i e W e s t e r l e e g e l d t d i t e c h t e r we l . H e t v e r d i e n t d e
v o o r k e u r o m e e r s t d e T i e n d we g o p t e v u l l e n e n v e r v o l g e n s k a n t o r e n m o g e l i j k t e m a k e n o p
W e s t e r l e e e n i n d e k e r n N a a l d wi j k .
K l e i n s c h a l i g e k a n t o r e n v o o r d i e n s t v e r l e n e r s m et e e n p u b l i e k s f u n c t i e b e h o r e n v a n z e l f s p r e k e n d i n
d e d o r p s k e r n e n . T e n s l o t t e z u l l e n l o p e n d e o n t wi k k e l i n g e n d o o r g a n g m o e t e n v i n d e n wa a r d o o r
o n t wi k k e l i n g e n o p W a t e r i n g s e V e l d e n d e l a a t s t e k a v e l a a n d e G a l g e we g we n s e l i j k z i j n .
5 . 2 T ie ndw e g
In het plan Hoogeland is een kantooroppervlak van circa 20.000 m2 opgenomen aansluitend aan
d e b e s t a a n d e k a n t o o r l o c a t i e T i e n d we g . D i t i s r ui m t e l i j k e n e c o n o m i s c h d e o p t i m a l e l o c a t i e v o o r
kantoren in Westland. Niettemin zal uitgifte van 20.000 m2 kantoren in Westland bij een vraag
van ca. 4.000 m2 per jaar een periode van 5 jaar tot 10 jaar duren, rekening houdende met de
o v e r i g e k a n t o o r p l a n n e n d i e i n d e z e l f d e p e r i o d e o n t wi k k e l d wo r d e n i n W e s t l a n d .
D e u i t g i f t e t e r m i j n v a n d e T i e n d we g i s d i r e c t a f h a n k e l i j k v a n h e t b e l e i d v a n d e g e m e e n t e . I n d i e n
de gemeente kantoren mogelijk maakt op meerdere locaties, bijvoorbeeld door legalisering van
k a n t o o r f u n c t i e s i n g e b o u we n m e t e e n b e d r i j v e n b e s t e m m i n g , z a l d e u i t g i f t e v a n d e T i e n d we g
l a n g e r d u r e n . I n d i e n g e k o z e n wo r d t n i e u we k a n t o o r p l a n n e n u i t s l u i t e n d m o g e l i j k t e m a k e n o p d e
T i e n d we g z a l d e u i t g i f t e t e r m i j n a a n m e r k e l i j k k o r t e r wo r d e n .
V o o r d e o n t wi k k e l i n g v a n e e n a a n t r e k k e l i j k e e n r o b u u s t e k a n t o o r l o c a t i e wo r d t g e a d v i s e e r d o m t e
k i e z e n v o o r u i t b r e i d i n g v a n d e k a n t o o r l o c a t i e T i e n d we g e n z e e r t e r u g h o u d e n d t e z i j n m e t h e t
verlenen van vrijstellingen voor kantoren op andere, verspreidde locaties in Westland.
5.3 Schetsmatige tijdlijn

O p b a s i s v a n d e b e k e n d e b o u wp l a n n e n e n p r o j e c t e n k a n d e n a v o l g e n d e t i j d s l i j n g e s c h e t s t wo r d e n
voor het totaal van 96.753 m2. Dit is slechts een globale inschatting op basis van de huidige
informatie teneinde een compleet beeld te schetsen van locaties en oppervlaktes in de tijd.
Kantoorplannen Kantooroppervlak realiseringsdatum

reeds gerealiseerd ca 13.553 2003 - 2006
planologisch vastgelegd, ca. 19.300 2006 - 2010
m a a r n o g n i e t g e b o u wd
Plannen op oude ca. 14.000 vanaf 2007
locaties
C e n t r u m N a a l d wi j k ca. 20.000 vanaf 2010
T i e n d we g ca. 20.000 vanaf 2011
FloraHolland ca. 10.000 vanaf 2014
Honderdland / Westerlee onbekend onbekend
Totaal Ca. 96.000 m2 tot 2015
22
5 . 4 C o nc lus i es:
! H e t t o e s t a a n v a n k a n t o r e n o p v e r s p r e i d e l oc a t i e s i n h e t b u i t e n g e b i e d e n b e d r i j v e n t e r r e i n e n
past niet binnen ruimtelijk beleid en draagt niet bij aan de vorming van een kantorensector
! V i e r l o c a t i e s z i j n k a n s r i j k v o o r k a n t o o r o n t wi k k e l i n g e n .
o T i e n d we g m e t i n h e t v e r l e n g d e F l o r a H o l l a n d
o C e n t r u m N a a l d wi j k
o ABC Westland
o Knooppunt Westerlee
! G e l i j k t i j d i g e o n t wi k k e l i n g v a n d e v i e r l o c a t i e s l e i d t t o t e e n o v e r a a n b o d v a n b o u wk a v e l s
! H e t i s we n s e l i j k d e m a r k t t e s t u r e n t e n e i n d e e e n a a n t r e k k e l i j k e k a n t o o r l o c a t i e t e
o n t wi k k e l e n i n W e s t l a n d
! T i e n d we g i s d e m e e s t a a n s p r e k e n d e e n k a n s r i j k e k a n t o o r l o c a t i e i n W e s t l a n d d i e b i j
v o o r k e u r a l s e e r s t e l o c a t i e u i t g e g e v e n z o u m o e t e n wo r d e n
! Kantoren met een publieksfunctie horen in dorpskernen of de schil daaromheen
23
6 Beleid
6 .1 In le id in g
D e a n a l y s e v a n d e k a n t o r e n m a r k t i n W e s t l a n d l a a t e e n a a n t a l s p e c i f i e k e o n t wi k k e l i n g e n z i e n .
D e z e o n t wi k k e l i n g e n wo r d e n g e b r u i k t a l s u i t g a n g s p u n t v o o r h e t f o r m u l e r e n v a n b e l e i d . H i e r o n d e r
wo r d e n 6 o n t wi k k e l i n g e n u i t g e we r k t . D e h o o f d l i j n e n z i j n d a t d e g r o e i v a n d e we r k g e l e g e n h e i d i n
de kantorensector doorzet. Dat er een grote vervangingsvraag is door fusies van
kantoordienstverleners. De derde hoofdlijn betreft de agrarische dienstverleners. In deze sector
wo r d t d e g r o o t s t e we r k g e l e g e n h e i d s g r o e i v e r wa c h t . U i t d e s t u d i e b l i j k t d a t h e t h u i d i g e
leegstaande kantooraanbod naar locatie, uitstraling en beheersvorm niet aansluit bij de vraag.
D e z e o n t wi k k e l i n g e n wo r d e n k o r t a a n g e s t i p t e n v e r v o l g e n s v e r t a a l d n a a r b e l e i d .
6 . 2 U it g ang sp unt en
1 . B l i j ve n d e g r o e i u i t b r e i d i n g s vr a a g n a a r k a n t o r e n
H e t d o o r z e t t e n v a n d e g r o e i v a n d e k a n t o o r we r k g e l e g e n h e i d wo r d t r e ë e l g e a c h t . D e g r o e i v a n
k a n t o o r we r k g e l e g e n h e i d v i n d t p l a a t s d o o r g r o e i v a n b e s t a a n d e k a n t o o r d i e n s t v e r l e n e r s . D a a r n a a s t
wo r d t d e t r e n d wa a r g e n o m e n d a t i n d i v i d u e l e we r k n e m e r s z i c h s p e c i a l i s e r e n e n z i c h a l s k l e i n e
z e l f s t a n d i g e g a a n v e s t i g e n i n d e d i e n s t v e r l e n e n d e s e c t o r . D e g r o o t s c h a l i g e o n t wi k k e l i n g e n i n
W e s t l a n d z i j n h e t n i e u w e g e m e e n t e h u i s , d e u i t b r e i d i n g v a n d e T i e n d we g e n d e k a n t o o r p l a n n e n o p
d e a g r a r i s c h e b e d r i j v e n t e r r e i n e n . A f g e z i e n v a n d e z e o n t wi k k e l i n g e n wo r d e n g e e n g r o o t s c h a l i g e
o n t wi k k e l i n g e n v o o r z i e n . D e v r a a g r i c h t z i c h o p k l e i n s c h a l i g e k a n t o r e n . H e t g a a t o m a c t i v i t e i t e n i n
de advisering, marketing, communicatie, onderzoek en innovatie. De markt vraagt over het
a l g e m e e n k l e i n s c h a l i g e k a n t o o r b e b o u wi n g o p g o e d o n t s l o t e n k a n t o o r l o c a t i e s m e t v o l d o e n d e
parkeerplaatsen.
2 . G r o t e ve r va n g i n g s vr a a g i n W e s t l a n d
In de periode tot 2010 bestaat een grote vervangingsvraag (Rabobank en gemeentehuizen,
wo n i n g c o r p o r a t i e s e n n o t a r i s k a n t o r e n ) . D e v e r wa c h t i n g i s d a t d e r g e l i j k e f u s i e o n t wi k k e l i n g e n
z u l l e n d o o r g a a n , m a a r n i e t i n d e z e l f d e o m v a n g. H e t i s we n s e l i j k o m d e z e v e r v a n g i n g s v r a a g t e
accommoderen.
3 . B e h o e f t e a a n t r a n s f o r m a t i e va n vr i j k o m e n d e k a n t o o r p a n d e n
D e g r o o t s c h a l i g e v e r v a n g i n g v a n o v e r we g e n d g r o t e r e k a n t o o r g e b r u i k e r s h e e f t t o t g e v o l g d a t
v e r o u d e r d e o v e r we g e n d g r o o t s c h a l i g e k a n t o o r p a n d e n b e s c h i k b a a r k o m e n i n d e c e n t r u m k e r n e n .
D e z e g r o t e o u d e p a n d e n s l u i t e n n i e t a a n b i j d e v r a a g i n d e m a r k t . D e v e r wa c h t i n g i s d a t d e
Westlandse kantorenmarkt deze panden niet zal opnemen. Flexibiliteit met oude kantoorpanden
v o o r t r a n s f o r m a t i e n a a r d e t a i l h a n d e l o f z or g - e n wo o n f u n c t i e s i s g e we n s t .
4 . G r o e i k a n t o r e n vr a a g a g r o - g e r e l a t e e r d e d i e n s t ve r l e n e r s
D e k a n t o r e n v r a a g i n W e s t l a n d wo r d t v e r wa c h t v a n a g r o - g e r e l a t e e r d e d i e n s t v e r l e n e r s . D o o r
s c h a a l v e r g r o t i n g v a n g l a s t u i n b o u wb e d r i j v e n wo r d t e e n g r o t e r e v r a a g n a a r d i e n s t e n v e r wa c h t . O o k
wo r d t e e n t o e n e m e n d e s p e c i a l i s a t i e i n d e d i e n s t v e r l e n i n g v e r wa c h t .
5. Kenniseconomie
K e n n i s i n t e n s i e v e b e d r i j v e n z i j n o v e r we g e n d g e h u i s v e s t i n k a n t o o r p a n d e n . I n e c o n o m i s c h e
b e l e i d s v i s i e s i s e e n b e l a n g r i j k e r o l v o o r d e k e n n i s e c o n o m i e we g g e l e g d m e t n a m e v o o r d e
o n t wi k k e l i n g e n v a n h e t g l a s t u i n b o u wc o m p l e x . H e t r u i m t e b e s l a g v a n k e n n i s i n t e n s i e v e b e d r i j v e n i n
W e s t l a n d i s k l e i n . E r we r k e n 1 0 0 t o t 1 . 0 0 0 m e d e we r k e r s i n d e r e s e a r c h i n t e n s i e v e s e c t o r , a l d u s d e
24
provinciale publicatie `Zuid-Holland in vogelvlucht`. Het aandeel van kennismakers in Westland is

2 % v a n d e t o t a l e we r k g e l e g e n h e i d . U i t g e s p r e k k e n m e t o n d e r n e m e r s i s n i e t g e b l e k e n d a t e r e e n
g r o t e t o e v l o e i i n g v a n k e n n i s i n t e n s i e v e b e d r i j v e n i s wa a r g e n o m e n . D e g r o e i k o m t v a n u i t W e s t l a n d
z e l f . O p h e t g e b i e d v a n d e k e n n i s e c o n o m i e wo r d t e e n g r o t e g r o e i v e r wa c h t . S t i m u l e r i n g d o o r d e
g e m e e n t e i s n i e t t e m i n m o g e l i j k e n we n s e l i j k .
6 . 3 B e le i ds aa nbe ve l i n ge n
1 H u i s ve s t e n t o e n a m e w e r k g e l e g e n h e i d
D e g r o e i v a n d e we r k g e l e g e n h e i d i n d e k a n t o r e n s e c t o r z a l d o o r z e t t e n . G e a d v i s e e r d wo r d t o m
p l a n o l o g i s c h r u i m t e t e r e s e r v e r e n o m d e z e g r o ei t e a c c o m m o d e r e n . O m d i t m o g e l i j k t e m a k e n
d i e n t a c t i e o n d e r n o m e n t e wo r d e n o m d e h u i d i g e b e p e r k i n g e n i n h e t b e l e i d v a n z o we l
S t a d s g e we s t H a a g l a n d e n a l s d e p r o v i n c i e Z u i d - H o l l a n d we g t e n e m e n .
2 G r o t e g r o e i k a n t o o r o n t w i k k e l i n g e n vo o r t u i n b o uw g e r e l a t e e r d e k a n t o o r a c t i vi t e i t e n
O m d e g r o e i v a n t u i n b o u w g e r e l a t e e r d e a c t i v i t e i t e n t e f a c i l i t e r e n z i j n o n t wi k k e l i n g e n g e p l a n d o p
de bestaande vestigingslocaties als Flora Holland (Horti Business Center 14.800 m2) en ABC
W e s t l a n d ( 7 . 0 0 0 m 2 ) . D e z e k a n t o o r o n t wi k k e l i n g e n b i e d e n v o l d o e n d e m o g e l i j k h e d e n o m d e g r o e i
v a n d e a g r o g e r e l a t e e r d e k a n t o o r d ie n s t v e r l e n e r s t e h u i s v e s t e n .
3 Concentratie op kantoorlocaties
D e k a n t o o r we r k g e l e g e n h e i d z a l i n W e s t l a n d b l i j v e n g r o e i e n . H e t i s we n s e l i j k d e z e o n t wi k k e l i n g t e
s t i m u l e r e n . G e a d v i s e e r d wo r d t o m d e h u i d i g e p r a k t i j k v a n v e r s p r e i d d e k a n t o r e n n i e t v o o r t t e
z e t t e n , m a a r t e k i e z e n v o o r e e n r u i m t e l i j k b e l e i d wa a r i n k a n t o o r o n t wi k k e l i n g e n g e c o n c e n t r e e r d
wo r d e n o p e e n b e p e r k t a a n t a l k a n t o r e n l o c a t i e s .
Kansrijke locaties voor concentratie van kantoren zijn:

o T i e n d we g m e t i n h e t v e r l e n g d e F l o r a H o l l a n d
o C e n t r u m N a a l d wi j k
o ABC Westland
o Knooppunt Westerlee
G e l i j k t i j d i g e o n t wi k k e l i n g v a n d e v i e r l o c a t i e s z o u l e i d e n t o t e e n l a n g e u i t g i f t e t i j d o p a l l e v i e r d e
l o c a t i e s . V o l g t i j d e l i j k o n t wi k k e l i n g i s g e we n s t wa a r b i j d e T i e n d we g p r i o r i t e i t v e r d i e n t .
4 H e t t i j d i g z o r g e n vo o r vo l d o e n d e u i t b r e i d i n g s m o g e l i j k h e d e n va n d e ve r va n g i n g s vr a a g
D e v e r v a n g i n g s v r a a g i s g r o o t i n W e s t l a n d . E e n o m v a n g wa a r m e e H a a g l a n d e n o n v o l d o e n d e
rekening heeft gehouden bij het vaststellen van het kantorenquotum voor Westland. Het is
we n s e l i j k o m S t a d s g e we s t H a a g l a n d e n t e i n f or m e r e n o v e r d e v e r v a n g i n g s v r a a g e n e e n e x t r a
uitbreidingscapaciteit van 50.000 m2 kantoren vast te leggen.
T e v e n s wo r d t a a n b e v o l e n o m k a n t o o r o n t wi k k e l i n g e n z e l f t e m o n i t o r e n d o o r p l a n o l o g i s c h e
f u n c t i e wi j z i g i n g e n t e r e g i s t r e r e n .
5 F a c i l i t e r e n va n t r a n s f o r m a t i e s va n k a n t o r e n i n d o r p s k e r n e n
Door de hoge vervangingsvraag van kantoren ontstaat een grote transformatie opgave van oude
kantoorpanden. Het eerste voorbeeld is het oude kantoor van Van de Waal en Partners. De
v o l g e n d e o p g a v e z i j n d e v e s t i g i n g e n v a n d e R a b o b a n k . V a n we g e d e o m v a n g v a n d e z e
transformatieopgave is het mogelijk om hiervoor een gemeentelijke visie te vormen.
25
6 Aa n b e ve l i n g e n T i e n d w e g
D e b e l a n g r i j k s t e k a n t o o r o n t wi k k e l i n g i n W e s t l a n d i s d e u i t b r e i d i n g v a n d e T i e n d we g ( p l a n
Hoogeland) met een oppervlak van ca. 15.000 a 20.000 m2. Uitgifte van het kantooroppervlak aan
d e T i e n d we g z a l 5 t o t 1 0 j a a r d u r e n b i j d e v o o r s p e l d e g r o e i v a n d e k a n t o o r we r k g e l e g e n h e i d .
U i t g i f t e z a l l a n g e r d u r e n n a a r m a t e m e e r v e r s p r e i d d e k a n t o o r o n t wi k k e l i n g e n m o g e l i j k wo r d e n
g e m a a k t . M e t g e m e e n t e l i j k b e l e i d k u n n e n b o u w p l a n n e n v o o r n i e u we k a n t o o r p a n d e n r u i m t e l i j k
g e c o n c e n t r e e r d wo r d e n o p d e T i e n d we g . V o o r g e s t e l d wo r d t o m e e n r e s t r i c t i e f b e l e i d t e v o e r e n
v o o r n i e u we k a n t o o r o n t wi k k e l i n g e n o p a n d e r e l o c a t i e s d a n d e T i e n d we g t e n e i n d e o p d e T i e n d we g
e e n s u c c e s v o l l e k a n t o o r o n t wi k k e l i n g t e s t i m u l e r e n .
O p d e T i e n d we g m e t a a n s l u i t e n d d e k a n t o r e n z on e a a n M i d d e l b r o e k we g o n t s t a a t e e n c o n c e n t r a t i e
v a n k a n t o o r we r k n e m e r s d i e we l l i c h t e e n h o o g wa a r d i g o p e n b a a r v e r v o e r c o n c e p t m o g e l i j k m a a k t .
A n d e r e v o o r z i e n i n g e n v o o r k a n t o o r we r k n e m e r s d i e o p d e T i e n d we g g e p l a a t s t k u n n e n wo r d e n z i j n
een lunchroom en een kinderopvang. Deze functies moeten naar aard en omvang ten dienste
staan van de kantoorgebruikers.
T o t s l o t wo r d t g e c o n s t a t e e r d d a t W e s t l a n d s e k a n t o o r g e b r u i k e r s g r a a g z i j n p a n d i n e i g e n d o m h e e f t
e n v a a k o o k g r a a g h e t e i g e n p a n d wi l b o u we n . H e t i s we n s e l i j k o m k a n t o o r g e b r u i k e r s d i e e e n
p a n d wi l l e n b o u we n v o o r e i g e n g e b r u i k v o o r r a n g t e g e v e n b o v e n p r o j e c t o n t wi k k e l a a r s b i j d e
u i t g i f t e v a n g r o n d o p d e T i e n d we g . D e W e s t l a n d s e h u u r s e c t o r l i j k t m i n d e r d yn a m i s c h . O m d i e
r e d e n k a n g e d a c h t wo r d e n a a n h e t b e p e r k e n v a n d e g r o n d u i t g i f t e a a n p r o j e c t o n t wi k k e l a a r s v o o r
de bouw van kantoren voor de huursector.
7 S t i m u l e r e n k e n n i s i n t e n s i e ve a g r o - g e r e l a t e e r d e a c t i vi t e i t e n
De kracht van de Westlandse Greenport moet voor een belangrijk deel uit innovatie komen. Er
o n t s t a a n i n n o v a t i e v e b e d r i j v e n v a n ui t d e s e c t o r , m a a r W e s t l a n d l i j k t g e e n a a n z u i g e n d e k r a c h t t e
hebben op innovatieve bedrijven in de agro-sector uit de omgeving. Met de nieuwe
k a n t o o r o n t wi k k e l i n g e n o p F l o r a H o l l a n d e n A B C W e s t l a n d wo r d t a a n d a c h t g e v r a a g d v o o r h e t
a a n t r e k k e n e n s t i m u l e r e n v a n i n n o v a t i e v e a g r o- g e r e l a t e e r d e k a n t o o r d i e n s t v e r l e n e r s t e r
v e r s t e r k i n g v a n h e t g l a s t u i n b o u wc l u s t e r
26

Kantorenvisie 2007

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Kantorenvisie 2007

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

KANTORENVISIE WESTLAND 2007 - 2015

ruimte voor dienstverleners

Auteur(s) drs. S.A. Romkema, Trans4

Beschrijving Westlandse kantorenmarkt

Marktanalyse kantorenmarkt Westland

Kantorenbeleid hogere overheden

Kantorenvisie gemeente Westland

Zelfstandige Panden die uitsluitend kantoorfuncties huisvesten.

2 Beschrijving van de Westlandse kantorenmarkt

2.1 Inleid ing

Procentuele verdeling w erkgelegenheid over sectoren

Bron: Werkgelegenheidsmonitor Haaglanden, 2005

Belang van de Westlandse kantorenmarkt

De kantorensector is ook belangrijk als banenmotor. De afgelopen jaren is de

(Inter)nationale kantoorgebruikers in Haaglanden

Westland lokaal/regionaal georiënteerde kantorenmarkt

Karakterisering Westlandse kantoorgebruikers

Ruimtelijke spreiding kantoren

Grote verplaatsingsmarkt in Westlandse kantorensector

2.3 A lg e men e t re nds en l o ka le on t w ikkel i ng en op de k an t o ren m ark t

Groei w erkgelegenheid kantoren Werkgelegenheid in

4. Gemengde locaties en specifieke kantorenlocaties

5. Toenemend belang bereikbaarheid en parkeermogelijkheden

3 Marktanalyse kantorenmarkt Westland

3.1 Inleid ing

Tabel 2: Vraagraming kantoren 2003-2015

Periode Raming uitbreidingsvraag Totaal over aangegeven

Bron: Kantorenvisie Westland, 2003

Vraagraming op basis van lokale gegevens

Tabel 3: Kantoorgegevens Westland, aantal w erknemers en opname

Gegevens zelfstandige kantoren Westland

Werknemers Opname kantoren in m2

Bron Kantorenmonitor Haaglanden 2006

De omvang van de vervangingsvraag bedraagt circa 39.633 m2. De Westlandse vervangingsvraag

Tabel 4: Bouwplannen kantoren, periode 2003-2015

Gebouwd sinds 2003

3 .3 Aa nb od ontw ikke linge n

3.3.1 Leegstand in Westland is met 8.000 m2 laag

kantoorbestemming hebben. In de tabel hieronder zijn leegstaande panden opgenomen. De

Tabel 5: Leegstand grotere kantoren Westland, 2006

3.3.2 Planaanbod 19.300 m2

3.4 Co nf ro ntatie vr a ag en aa nb od / Co nc lus ie

! De uitbreidingsvraag is voor de planperiode 2003 tot en met 2015 berekend op ruim

Vraag 2003 - 2015

Aanbod 2003 - 2015

! Op basis van vraag-aanbod confrontatie is er in Westland een tekort aan kantoorruimte

Confrontatie: vraag en aanbod 2003 t/m 2015

4 Kantorenbeleid hogere overheden

4 .3 Stad sgew est Haag lan de n

Tabel 6 tekort uitbreidingsruimte 2003-2015

Indien de kantoorgebruikers die zich hervestigen slagen om hun oude kantoorpanden te

Tabel 7: Tekort na transformatie oude kantoorpanden

Tabel 8: resterende uitbreidingsruimte quotum Haaglanden

Totaal quotum Haaglanden 42.000 m2

4.4 Economische beleidsvisies

Het bedrijfsleven is om advies gevraagd over de Westlandse kantorenvisie. Diverse grote

5.3 Schetsmatige tijdlijn

Kantoorplannen Kantooroppervlak realiseringsdatum

provinciale publicatie `Zuid-Holland in vogelvlucht`. Het aandeel van kennismakers in Westland is

Kansrijke locaties voor concentratie van kantoren zijn:

Anda mungkin juga menyukai