Anda di halaman 1dari 6

Le' sti nia'

Hralidxi nia' napa ti le' hra hruzee ne hruchuugu' guie' guir siado' Hruuya' hriguni lu xpido' hrunduuba' shixhe' ndani' yoo' uladxi' piou Ne ma biza'ya' ti biz pa gusibaa pa gusiguie de shuga dxaa Hriuuladxe' guuya' guiraa' guie'sti guiraa' biduaa bizugu' nia' nuu ca naga'. Pa edaguuyalu' hra le' huiini sti nia' ora cusee uladxi' lu' De zitu hriuushiilu' y uladxu' purti sicar uuyu' gundani la'sa y ne sapand Hralidxi nia' huadx siado' binni huar nuu ladxid' ma canas' shisha gucu pa biaba gui hralidxi i' guirni' nuu de pitu y zadxe'lu para stui Sicar nga gpu ti le' ndanini gpu ti biz dxaa guir dxi De mani' huiini zee lu bi zuuya'ni ziete ne za'b ziula'dxini Ne lii napu nisa guzeu' nisa gueu' ne ni qubineu ni hrisaa' neu' Pur ti pa zitu nuu biz shianga nan ni ora que paraa ndi cheu' Ca guie' guch ca guie' shia' Guie' quichi' ne guiraa' ga' hra le' sti nia' Na' hracana' l ma cuzee' pur lnga bine' dxa biz

El jardn de mi madre
La casa de mi madre tiene un jardin, donde riega y corta flores cada maana. La veo arreglar sus santos, barrer toda la casa verlo te agradara. Y ya constru un pozo, que reboza de agua sea verano u otoo. Me gusta ver las flores de albahaca, los pltanos que sembr mi madre estn frondosos. Si llegaras a ver el jardincito de mi madre cuando los riega verlo te gustara. A lo lejos hueles tierra mojada, te gustara lo bonito que germin el la'sa y y el sapand. Por la maana en la casa de mi madre los que tienen depresin vienen a comprar algo para hervir si se sienten mal. En su casa todo hay, hasta flautas de barro para los nervios. Es grato que tengas un jardn, con un pozo rebosando todos los dias. Hasta los pajaros vern y bajarn, se posarn y disfrutarn. Tienes agua para cultivar, tomar y lavar lo que llevas puesto. Si lejos queda el pozo es penosa la tarea, y adonde iras?. Flores amarillas, rojas, blancas y otras ms, en el jardn de mi mam. Yo la ayudo en el riego, y porque la adoro

ti nadxiie l Naa ma chiluuxhe' ma chibiee' nashudxe' ma stale gee' yanna ma chaa' Pacaa zadxiichi' na chab pa guiua' hra yoo' nashudxe' dxe' zaguie' na' Cani' cani' hri laa dxandi' que chi gusia'ndatu' ni qui hrini si Dxandi' nga bine' dxa biz ne dxandi'nga nia' chab de neza gui' Hralidxi nia' huadxsiado' binnihuar nuu ladxid ma canazi shisha gucui pa biaba gui hrali dxi nia' guirni' nuu de pitu y zadxe'lu para stui Letra de Csar Lpez

hice aquel pozo. Estoy por acabar, y me marcho, estoy mareado y tome mucho, ahora s me voy. Doa Isabel se enoja si llego borracho a su casa, me castigar. Lo que digo es verdad, no lo vayan a olvidar no hablo por hablar. Cierto es que hice el pozo, y que mi madre es doa Isabel la del norte del poblado. Por la maana en la casa de mi madre los que tienen depresin vienen a comprar algo para hervir si se sienten mal. En su casa todo hay, hasta flautas de barro para los nervios. Traduccin de Oscar Toledo Esteva

Naila
Cuzaani' beeu ti gueela', Naila cayuuna neza lu'. Hrabibe na' ne diidxa do', gulaquibe ladxido'be lu hru'. Gudxelaabe shi cayuunabe', ne gudxibena' sacar: ma gudxite' lii ne sti nguiiu, ma cadi stiu nga ladxidua'ya'. Ma gudxite' lii ne sti nguiiu, ma cadi stiu nga ladxidua'ya'. Naila, gudxi na' shi cusaanu' na', huati, nanu cou nadxieelii; bibigueta ne na', cadiguyubu stobi. Cabeeza' lii ti pa qui gunilu', zuninlu' ladxidua'ya'. Naila, gudxi na' shi cusaanu' na', huati, nanu cou nadxieelii; bibigueta ne na', cadiguyubu stobi. Cabeeza' lii ti pa qui gunilu', zuninlu' ladxidua'ya'. Traduccin de Oscar Toledo Esteva

Naila
En una noche de luna, Naila lloraba ante mi. Ella me hablaba con ternura, puso en mis labios su dulzura. Yo le deca porqu lloraba, ella me contest as: ya me embriagu con otro hombre, ya no soy Naila para t. Ya me embriagu con otro hombre, ya no soy Naila para t. Naila, di porqu me abandonas, tonta, si bien sabes que te quiero; vuelve a mi, ya no busques otro sendero. Te perdono porque sin tu amor, se me parte el corazn. Naila, di porqu me abandonas, tonta, si bien sabes que te quiero; vuelve a mi, ya no busques otro sendero. Te perdono porque sin tu amor, se me parte el corazn. Letra de Chu Rasgado

Bola lari
Nase febe huadx znda' de hra aa. Hra basoo znda' bibapa ladxidu', tihua lii, sheela' huiine', bisaanu' na' Shi guin' binni! Lii pe' careeu' zac. Stale stale pe' nga bicheeu, ti que a'bu' na' pa ma' cheu': nisi guca 'cu' ne zeu': ni hribaque', ni hracua' gucoou' zeneu'. De dxi lii gushaeeu' de hra ldxinu, hriasacaanda' hreguuya' xcuzina lu': xpladuy lu' xninchaa lu' ne xquiiche lu', de dxi zeelu' guiraani' neshe' hril. Ora hrase', ora hribne' lii zuguaa lu' lu xquendabiaane'. Ya que sha pa huand' ma' zeu' shabayuxhe' gu'yu' tu guseendaneu'. Yanna ma stale binni hruuya' ni': Guendasheela' nuu yanna cadi dxandi'. Hrati yuze ne bere, la' pa' huadx... ora que si hrulu guiraani' huand'. Pa uu xquendabiaanilu' li, que uu dxi niz lu' zac. Cananu' guleeu guixhi' lu'. Co' sha shuncu! Pa nga ni... Nuu hru' gunaa'! Letra de Juan Stubi y Taquio Nigui

Ropaje
De la milpa vena en la tarde un jueves. Por la ladrillera se me alborot el corazn, era que t, mujercita, me dejaste. Que dirn todos! que t tambin eres de esas. Demasiados errores tuviste, al no decirme que te ibas: desvariaste y te fuiste: hasta mis trapos te llevaste. Desde que dejaste nuestra casa, adormilado me levanto y veo tu cocina: utensilios, metate y tus platos, desde que no ests estn boca abajo. Dormido o despierto siempre ests en mis pensamientos. Si de verdad ya te fuiste con alguien regresame mis ropas radas. Mucha gente comenta: Hoy las bodas parecen mentiras. Se sirve res, gallina y corona de flores en la tarde... en eso todo parece real. Si fueras una dama, mujer, no terminaras de esa manera. Pregonas que me quitaste una venda. Tampoco querida! Si a eso vamos... An hay mujeres! Traduccin de Oscar Toledo Esteva.

Gunaa' nibiina
Guiraa' hra'bica na' ya'se, gunaa' nibiina, ya'se, ni nanna hranash.
Bizeete

La Llorona
Todos me dicen; el negro, llorona, negro pero carioso.
Estribillo

Na' naca' ti gui'a nayaa', gunaa' nibiina, nayaana', ne nanixhe.


Bizeete

Yo soy como el chile verde, llorona, picante, pero sabroso.


Estribillo

Ay!, gunaa' nibiina stine, gunaa' nibiina, liinga shunca stine.


Bizeete

Ay! de mi llorona, llorona, t eres mi shunca.


Estribillo

Zabe'cabe na' dxi ganaxhiee'lii, gunaa' nibiina,

Me quitaran de quererte, llorona,

ne nab qui zusia'nda' lii. Ti dxi zire'lu hra yu'du gunaa' nibiina, ora bya' zidi'du.
Bizeete

pero, de olvidarte nunca. Salas del templo un da, llorona, cuando al pasar yo te vi.
Estribillo

Sicarpe bidaani' neelu, gunaa' nibiina, zaca'na' ti shunaxhi lii.


Bizeete

Hermoso huipil llevabas, llorona, que la virgen te cre.


Estribillo

Za'cu ti cayanaxhiee'lii, gunaa' nibiina, hracala'dxu', jma ganaxhiee'lii.


Bizeete

Si porque te quiero, quieres, llorona, quieres que te quiera ms.


Estribillo

Pa ma bidiee' lii guendanabani stine, gunaa' nibiina, shiru' hracala'dxu', hracala'dxu' m. Za'cu ti cayanaxhiee'lii, gunaa' nibiina, hracala'dxu', jma ganaxhiee'lii.
Bizeete

Si ya te he dado la vida, llorona, que ms quieres, quieres ms. Si porque te quiero, quieres, llorona, quieres que te quiera ms.
Estribillo

Pa ma bidiee' lii guendanabani stine, gunaa' nibiina, shiru' hracala'dxu', hracala'dxu' m. Traduccin: Oscar Toledo Esteva

Si ya te he dado la vida, llorona, que ms quieres, quieres ms.

Ti Feu
Saa' guincabe na' xpadua huine saa' guincabe quepe che in lu, shndi donda ni napa' ti feu na' saa' guincabe na' xpadua huine shndi donda ni napa' ti feu na' Lii ma nannu ca feu nga hranaxhi' hrud guidubi ladxid' ne zachagan ne lii (Se repite) Lii nga nannu pabi nga nadxieelii ladxidu' nga nadxiee' ne lii pa guin cabe na' neza l'lu gudxi lcabe na' nga xpid'lu Lii ma nannu ca feu nga hranaxhi' hrudi guidubi ladxid'

El Feo
Que murmuren de m, vida ma, deja que lo hagan, no digas nada, qu culpa tengo si soy un feo, que murmuren de m, vida ma, qu culpa tengo si soy un feo. T sabes que un feo sabe amar, entrega todo su corazn y te llevar al altar. (Se repite) T sabes cunto te amo, mi corazn te ama tanto; si murmuran de m en tu presencia, diles que soy tu dolo santo. T sabes que un feo sabe amar, entrega todo su corazn

ne zachagan ne lii (Se repite) Lii nga nannu pabi nga nadxieelii... Lii ma nannu ca feu nga hranaxhi'... Versin en zapoteco: Juan Luis Toledo

y te llevar al altar. (Se repite) T sabes cunto te amo... T sabes que un feo sabe amar... Autor: Demetrio Lpez Lpez "Deeme"

La Petrona
Nd ng son ni la' Petrona Cheguunda'ni diidxaz..... (se repite) Purt dnbee huaxhie'binnixquidx' hrienechaahui' didxasti..... (se repite) Ncape' nuu tu hridxi'chi qupe hrisa'la'dxe' l..... Shi dnda napa' t hruunda' ca son hr ne diidx ni guleni'..... Lii hrunibio'u na', Petrona, Guiruti' qui hrunenaya'..... Pa nuzabe' shisha dnda, Petrona; dnda t pur lii hresaaya'..... Purt no'u Shand nir'nu. Nisi zacanga hrini'lu!..... Gudi'di Shand, yanna ma nou', PASCUA t gu'ya cou' gale Niu..... Ora gudiide' hra li'dxu' neegue' huadx, bia'zcanda..... na niu': Hraca' zeeda' sheelalu' Tona..... nee pe' shiana no'u: "Nin aanda"!..... Tonahuiini. Lii ma nann', cayune' guiraa' ni no'u..... Abati' huachee' ne lii Nja Petrona! Shi gcca sha ma qui nou'.

La Petrona
ste es el Son de Petrona, que canto en zapoteco; porque muy pocos paisanos entienden bien el espaol. Aunque hay gente que se molesta, me tiene sin cuidado. No tengo culpa si canto esta cancin con el idioma con que yo nac. T me conoces, Petrona, a nadie he lastimado; si comet alguna falta, Petrona, mi amor por ti ha sido. Dijiste que podramos salir en "Todos los Santos", pero siempre dices as. Pas "Todos los Santos", y ahora dices: "Hasta la Navidad, para que veas el Nacimiento." Cuando pas por tu casa, ayer por la tarde, ya oscureciendo, dijo tu mam: "All viene tu esposo." Y airada exclamaste: "Ni soarlo" Petronita, t sabes bien, que hago lo que t dices. En nada te he fallado Petrona, Qu ya no quieres conmigo?

Autor annimo. Versin de Eustaquio Jimnez Girn. Traduccin de Oscar Toledo Esteva.

Dxapahuiini'
Dxapahuiini' Shavizende, ni gule' ndani' yoo' bee, hriz lu gubidxa nda', yanni hranda xtagabe'e'. Dxapahuiini' binnixquidxe', ni hriguite tanguy, guie'tiiqui, ne guituynni, ne hro ndani' bladuy. Ba'du' hrini' diidxaz, luguiaa hrutoo guetahuana, hrishuuba nisa hra lidxi, hriguite bidxichihuana'. Dxapahuiini' shiee, hracan naa' guiuutu shuba', siad'guie'ru' ma cunduuba', ne hrugue' bihui nisacuba. Dxapahuiini' binnixquidxe', hro gueta deche badi', cue' bishoze ne jaa, laga cha'ca' cabidxiaa. Dxapahuiini' nadxiiladxe', nagueenda zaniisilu', za'cu' badudxaapa hro', nayeche' zabnilu'. Zaculu' bidaaniguie', hruaalu' ziuu bidaaniro', zahuilu' bizuudioln, ziuyoou' hra cashidxi sn. Zadxe'lu' nguiiu gabi lii pa zanou' gacalu' sheela, ti lii nga shunaxhid' ini'xcaandabe lu gueela'. Xtale cuete zacgui dxi lii guedaichaganou', zadxaalu' yuze nabani, zieche' bisho'zo' ne joou'. Dxapahuiini' binnixquidxe', ma ziaa', sicar guiaanu', na' hriguiidxedxiiche' lii, biiya', guluu xquendabiaanu'. Autor: Gabriel Lpez Chias

Jovencita
Jovencita juchiteca, la que naci en una casa de adobe, la que va bajo un sol abrasador, con un collar de flores. Jovencita de mi tierra, la que juega con muecas de barro, flores, y calabazas, y que come en plato de barro. Nia que habla zapoteco, que en el mercado vende totopos, que esparce agua en su casa, y se divierte con monedas de juguete. Jovencita de pies descalzos, que ayuda a su mam a moler maz, que muy temprano ya est barriendo, y le da masa aguada a los cerdos. Jovencita de mi tierra, que come junto a sus padres, sobre una batea volteada, mientras el pjaro carpintero canta. Jovencita querida, pronto crecers, sers toda una mujer, y sers feliz. Vestirs un huipil de flores, con resplandor de adorno, usars enagua con olanes, y bailars el sn. Encontrars al hombre que te diga si quieres ser su esposa, porque eres una diosa hermosa que l soar en las noches. Muchos cohetes tronarn el da de tu boda, te obsequiarn ganado, y felices estarn tus padres. Jovencita de mi tierra, ya me voy, quedate dichosa, te doy un fuerte abrazo, cuidate, cultiva tu mente. Traduccin: Oscar Toledo Esteva

Anda mungkin juga menyukai