Anda di halaman 1dari 2

Kaybettiimiz Deerler:

Y. M'mar AL SAM LGEN

1914 1963

D r t yanda bir ocuk, srarla alyor, evlerine yakn A y a s o f y a Camiinin kubbesinde dolamak iin yalvaryordu. D e v a m l srar sonunda m s a a d e alp askerlerin refakatinde k o r k m a d a n ve y o r u l m a d a n o hametli kubbeyi trmanp, tecesssle saaklard a dolatrld. 9 - 1 0 yalar arasnda, Edirne'de bulunduu sralarda sk sk o r t a d a n kaybolur, eski eser harabelerinde dolard. O yalarda hibir ocuun ilgilenemiyecei bir oyun idi bu. Bir his ve sevgi seli onu daima eski mimarnin lmez yaplarna srklyordu. D a h a lise sralarnda ilk eserini yaratyor. Bir lise talebesi mimarlk ve tarih anlay ile dolu bir kitap yazyor: istanbul ve Eski Eserleri. Bu kitap Byk Atatrk t a r a f n d a n grlm, takdir edilmi, O ' n u n iltifatna m a z h a r olmutur. D a h a drt yanda hayat yolunu igds ile tayin eden bu gen, liseyi bitirdikten sonra, Gzel Sanatlar Akademisi Y k sek M i m a r ubesine girerek, mahrekini buluyor, m i m a r oluyor. Artk aa kklenmi, sra dallarn inkiafna gelmitir. nand ve tapt yolda onu d u r d u r a c a k bir kuvvet yoktur. H e r an, her hareketi b t n hayat yalnz bir mevzu ile doludur. T r k bidelerinin ilm, m i m a r srlar, onlarn bekas. R u h u b u n u n l a dolu, kalbi o n u n kuvvetiyle arpyor. Bir m d d e t sonra Byk Atatrk'ten ikinci bir mazhariyete nail oluyor. Artk

nnde tkenmez bir u m m a n almtr. Dh M i m a r Sinan'n eserlerini t e k e r teker ilim ve sanat dnyasna maletmek, onu cihann gzleri n n e sermek, bu yolda yzlerce rlve hazrlyaak, her biri m i m a r bir kymet olan bu yaplar teknik bir ereve iine alarak tescil edecek ve neticede dnya apnda m i m a r ve ilm bir eser olan Mimar Sinan kitab doacaktr. Fakat byle muhteem bir eser, gr ve tecrbeler kvamn b u l m a d a n kda dklemiyor, uzun seneler T r k eserleriyle yorulan bu insan, her geen gn bir gn evvelki dnce ve grlerinin daha olgunlatn, daha vuzuh kesbettiini hissediyor. D a h a uzun seneler sonra onlarn srrna ulaacana inanyor ve ilh srra ermeden bu eseri bitirmeye gnl raz o l m u y o r . te Ali Saim lgen'in meslek akyle dolu ocukluk, genlik ve olgunluk ann hayat hikyesi bu. 8 ubat 1963 gn aramzdan ebediyyen ayrlan yksek m i m a r Ali Saim, lm ile, T r k bideleri ve sanat d n y a m z ok eyler kaybetti. O n u n brakt boluk hibir z a m a n dolmyacaktr. n k o, bu iin idi. Hayatn, varln bu ie seve seve feda etmiti. Y o r u l m a k bilmez bir alma ile T r k bidelerinin etd ve ihyas yolunda m e m l e kette ilk cidd ve prensipli alma rn amtr. nand dvaya her rastlad insan i n a n d r m a y a alm ve bunda byk

m u v a f f a k i y e t kazanmtr. Verimli almalar ile imknszlklar iinde, yzlerce bidemizin yzn gldrmtr. Btn memleket iinde kllenmi bu eserleri temizleyip m e y d a n a k a r m a k yegne emeli idi. Bu yolda d u r m a d a n alr, plnlar ve p r o g r a m l a r hazrlard. Yemeyi, imeyi ve ailesini unuttuu gnler olurdu. A n a d o l u n u n bir ucundan bir ucuna bu iin akyle bir ku hafifliiyle ve zevkle seyirtirdi. Baz seneler memleket kelerinde geirdii gnler rahat aile ocanda geirdii gnlerin drt be misli olurdu. Bu yolda memleket hudutlarn at, eski eser sevgi ve bilgisi onu, dier slm lkelerine de srkledi. Irak, r d n , Libyadaki slm ve T r k eserlerinin ihyasnda da emei geti. M e r h u m , Gzel Sanatlar Akademisi Yksek Mimarlk b l m n ikmal ettikten sonra, ayn Messesede Mimarlk Tarihi ve ehircilik Asistan oldu. Bilhare bideler ve ehircilik zerine alan A v r u p a imtihann kazanarak Mill Eitim Bakanl taraf n d a n Almanya'ya gnderildi. 1939 ylnda kinci Cihan H a r b i balad z a m a n A l m a n ya'dan F r a n s a ' y a geti, orada N t r e D a m e Kilisesinin restorasyonunda alt. H a r b Fransa'ya intikal ettiinden, y u r d a d n d . 1940 ylnda Yedek Subay oldu. Askerliini yapt Mara'da dahi b o d u r m y a r a k orann kendine has sivil mimarsi zerinde etdler yapt.

Askerlii mteakip 1943 de yine Gzel Sanatlar Akademisi Yksek Mimarlk ubesinde Sanat tarihi hocal yapt. 1944 de Maarif Vekletinin istei zerine Ankara'da Eski Eserler ve Mzeler Genel Mdrlnde Antlar ubesi Mdr oldu. Bu mevkie geldikten sonra, bideler zerinde ilk tatbik ve rasyonel alma admn atm ve bu yolda alma metodunu kendi etrafna toplad meslekta topluluuna da alamaya balamtr. Bu topluluk her trl fedakrl gze alarak bu konuda ondan ald evk ile gittike artan bir heves ve tecrbe ile sen gnlerine kadar kendisine yardmc olmutur. Mzeler Genel Mdrlnde alrken daha geni imknlara sahD olan Vakflar Genel Mdrlnn restorasyon ilerine de fahriyen bakm ve neticede bu messeseye geerek kendisini tamamen Vakflara hasretmitir. Vakflar Genel Mdrlnde muhtelif mimarlk grevlerinde bulunduktan sonra Abide ve Yap leri Dairesinin Mtehasss Maviri olmutur. Bu grevine muvazi olarak, Ankara Dil Tarih Corafya Fakltesinde Sanat Tarihi retim yesi olarak ayn konuda irfan ocana hizmette bulunmutur. stanbul, Trakya ve Anadolu'da bilfiil

150 ye yakn eseri onarm, 300 den fazla eserin onarmnda da byk yardmlar olmutur. Bilhassa Sleymaniye Camii onarm ile ek yakndan alkadar olmu, mehul kalm bir ok hakikatleri titiz aratrmalar, ilm grleri ve tecrbeleriyle aydnla kararak eserin orijinallie kavumasn, yabanclarn sonradan yaptklar ilvelerinin ayklanp atlmasn temin etmitir. Bu yolda byk mcadele ve glklere maruz kalm ve bunlarn hepsine ylmadan kar koyarak mukavemet etmitir. Abidelerimizin ilm bir heyet murakabesi ile ihyasn temin eden Gayri-Menkul Eski Eserler ve Antlar Yksek Kurulunda, bilgili ve faal bir ye olarak byk bir rol oynamtr. Birok cepheli bu almalar srasnda, Atatrk'n, kendisine hazrlamasn emrettii Mimar Sinan kitabn dikkat ve ihtim a m ile hazrlamaya ve olgunlatrmaya alyordu. Bir sohbet esnasnda bu kitab en iyi ekilde altm yalarnda tamamlyabileceini hissettiini ima etmiti. Elli yanda vefat ettiine gre daha on sene hazrlk ve almalarn en mkemmel bir bilgi ve tecrbe szgecinden geirmek istiyordu. N e yazk ki, bu mesut netice elde edileme-

den ecel onu aramzdan ald. Bugne kadar neredilmi eserleri stanbul ve Eski Eserleri. stanbul'un Eski Eserlerinden Fatih Camii ve Bizans Sarnc, Fatih Devrinde stanbul, Arkeolojik ve Turistik stanbul Haritas, znik'de Trk Eserleri. Yeni Cami, Krehir'de Trk Eserleri, Antlarn Korunmas ve Onarlmas, henz neredilmemi hazrlk halindeki eserleri. Mimarlk Tarihi Mimarlk Felsefesi, Trk Mimarisi, Trk Evi, Mimar Sinan, Antlarn Korunmas ve Onarlmas'nn ikinci, nc ve drdnc ciltleridir. Bunlar msvedde halinde kalmtr. Merhumun meslek kymeti yannda insanlk cephesi de ok stnd. Kibarl, nezaketi, terbiyesi, tevazuu ve elebiliiyle, tam bir stanbul efendisi idi. Bilgi ve gayretlerinden hi gururlanmaz, onlar kimseden esirgemezdi. Eski eserlerin ihyas urunda herkese yardm eder, her problemi zmeye alr, herkesin iine seve seve koard. En bykten en kk ahsa kadar hrmet ve sevgisini esirgemezdi. Bu kalender ve elebi insan herkesin dert ve bilgi orta ve herkesin, Saim Aabeyi idi. Allah rahmet eylesin. Y. Mimar Hasan Rza Erezen

NAN ZN HERYERINDE

Anda mungkin juga menyukai