Ligjrata 2
2-2
3/9/2013
2-3
3/9/2013
Kostot si faktor me rndsi gjat marrjes s vendimeve afariste n ndrmarrje, i shfrytzojm kryesisht pr tri qllime:
1.
2. 3.
2-4
2-5
3/9/2013
DEFINIMI I KOSTOVE
Kostot paraqesin shprehjen monetare t sasis s puns s gjall, mjeteve t puns dhe t objektit t puns t nevojshme pr prodhimin e t mirave materiale
Definicioni m i prgjithsuar i kostove nnkupton kostot si shprehje
vlerore e harxhimit t faktorve prodhues me qllim t prodhimit dhe shitjes s produkteve (efekteve) t ndrmarrjes dhe t realizimit t fitimit sipas ksaj baze.
3/9/2013
DEFINIMI I KOSTOVE
Definimi i till i kostove na drejton n tri karakteristikat kryesore t tyre:
Si parim baz i tyre duhet t jet shprehja
Harxhimi i faktorve prodhues duhet t
jet n lidhje me produktet, respektivisht e kushtzuar me prodhimin e produkteve dhe se kosto mund t konsiderohen vetm ato q jan t provokuara nga prodhimi i produkteve,
duhet t jen t shprehura n vler, respektivisht t vlersuarit sipas mimeve prkatse, me fjal tjera duhet t ekzistoj komponenta mimore e kostove.
3/9/2013
2-7
cash ose vlera ekuivalente e ksaj paraje e sakrifikuar pr mallra apo shrbime q pritet t sjellin prfitime pr ndrmarrjen, n t tashmen apo n t ardhmen. Themi ekuivalent cash sepse asetet jo monetare mund t shkmbehen me mallra ose shrbime t dshiruara. P.sh. mund t jet e mundur q t shkmbehen pajisjet me materialet e prdorura pr prodhim.
2-8
3/9/2013
prodhimit, Kur njri ndr elementet e procesit t prodhimit nuk shpenzohet edhe pse merr pjes n procesin e prodhimit, Kur pr ndonjrin prej elementeve t procesit t prodhimit nuk kemi shprehje t vlers apo pr sigurimin e tij nuk na nevojiten kurrfar mjete monetare, Kur harxhimet e shprehura n vler monetare nuk jan t lidhura me krijimin e nj t mire materiale.
2-9
3/9/2013
klient, departamente, projekte, veprimtari e kshtu me radh, pr t cilat maten dhe prcaktohen kostot. P.sh. Nse dshirojm pr t prcaktuar sa sht kostoja e prodhimit t nj biiklete, ather objekt i kostove sht biikleta, nse dshirojm t prcaktojm koston e funksionimit t departamentit t mirmbajtjes brenda nj ndrmarrje, ather objekt i kostove sht departamenti i mirmbajtjes etj.
2 - 10
3/9/2013
2 - 11
3/9/2013
Objekti i kostos
Marrdhniet mes kostove dhe objekteve t kostos mund
t shfrytzohet pr t ndihmuar n rritjen e saktsis s ngarkimit t kostos. Kostot lidhen me objektin e kostove n mnyr t: - Drejtprdrejt - Trthort
2 - 12
3/9/2013
Objekti i kostos
Kostot e drejtprdrejta jan ato kosto q mund t vzhgohen
lidhshmria lehtsisht dhe n mnyr t sakt me objektin e kostos. Sa m shum kosto q mund t vzhgohen, aq m e lart sht saktsia e prcaktimit t kostos.
Kostot jo t drejtprdrejta jan ato kosto q nuk mund t
2 - 13
3/9/2013
Vzhgimi direkt
Alokimi
Vzhgimi fizik
Faktort shkaksor
Lidhja e supozuar
Objektet e kostos
2 - 14
3/9/2013
drejtprsdrejti nj objekti t kostos n nj mnyr ekonomike nprmjet nj marrdhnie t zakonshme. Vzhgimi i kostove t objekteve t kostos mund t arrihet n dy rrug: Vzhgimi i drejtprdrejt (si proces i identifikimit dhe i ngarkimit t kostove t nj objekti t kostos q sht n mnyr specifike ose fizike i lidhur me objektin e kostos), Prmes faktorve nxits (p.sh. ort e makins dhe energjia e harxhuar pr ato or pune t makins).
2 - 15
3/9/2013
Vzhgimi i drejtprdrejt
Identifikimi i kostove q jan specifikisht t lidhura me
2 - 16
objektin e kostos sht shpesh i prmbushur nga vzhgimi fizik. P.sh. Supozojm se objekti i kostos sht departamenti i energjis. Paga e menaxherit t energjis dhe lnda djegse e prdorur pr t prodhuar energjin elektrike jan shembuj t kostove q mund t identifikohen n mnyr specifike (nga vzhgimi fizik) me objektin e kostos. Apo, t marrim si shembull qepjen e nj pal pantollonave. Materialet dhe puna (direkte) mund t vzhgohen fizikisht, prandaj kosto e materialit dhe puns leht dhe sakt nj pal pantollonash.
3/9/2013
burimin e prdorur, n prdorimin e veprimtarive, kostot dhe t hyrat. Vzhgimi i faktorve nxits sht m pak i sakt se vzhgimi i drejtprdrejt, P.sh. Pr t vzhguar shpenzimin e energjis elektrike pr seciln makin n procesin e prodhimit, duhet montuar nj aparat mats t energjis elektrike, andaj si faktor nxits prdorim ort e makins
2 - 17
3/9/2013
nuk mund t vzhgohet. Kjo nnkupton q nuk ka nj marrdhnie t zakonshme mes kostos dhe objektit t kostos apo vzhgimi nuk sht ekonomikisht i mundshm. Ngarkimi i kostove jo t drejtprdrejta n objektet e kostos quhet ALOKIM. Duke qen se nuk ka asnj lidhje t marrdhnieve t zakonshme, alokimi i kostove jo t drejtprdrejta bazohet n prshtatjen ose n disa lidhje t supozuara (p.sh. kosto e ngrohjes dhe ndriimit n nj fabrik q prodhon pes produkte).
2 - 18
3/9/2013
Kostot e produktit
Kostot e produktit
Materiali direkt
Puna direkte
14-20
Kostot e produktit
2 - 21
3/9/2013
Materiali q drejtprsdrejti barten n produktin apo shrbimin e prodhuar. Lnda e par & komponentt tjer q bhen pjes prbrse P.G. Qeliku n vetur,
druri n mobilje etj. Nse materiali nuk mund t lidhet drejtprsdrejti me produktin, ai konsiderohet i trthort (indirekt) dhe sht pjes e kostove indirekte t prodhimit
2 - 22
3/9/2013
Puna direkte
Prfshin kostot e pagave t puntorve direkt q drejtprsdrejti lidhen me produktin.
2 - 23
Kostot e t punsuarve q nuk punojn drejtprsdrejti n P.G konsiderohen pun indirekte dhe jan pjes e kostove indirekte t prodhimit
3/9/2013
t prodhimit prfshihen n llogarin e inventarit, pasi q zakonisht sipas kontabilitetit financiar, prher ato jan trajtuar si shpenzime operative dhe jan bartur n pasqyrn e t ardhurave, Duhet t keni parasysh q nj shpenzim sht shkaktuar kur nj aset sht prdorur pr t krijuar t ardhura, por cash-i i paguar puntorve t prodhimit nuk sht prdorur pr t krijuar t ardhura.
PSE
2 - 24
?????
3/9/2013
inventari t jet n stoqe, shuma e pagave t prodhimit dhe kostot tjera t prodhimit (materiali dhe kostot indirekte), do t mbesin n llogari t inventarit, q do t thot n fund t periudhs kontabl, ato do t paraqiten n bilancin e gjendjes si ASETE.
2 - 25
3/9/2013
T gjitha kostot e prodhimtaris t tjera prej materialit direkt dhe puns direkte.
Shrbimet, sigurimi, rojet etj.
2 - 26
3/9/2013
Zhvlersimi
Paga e
mbikqyrsit
Komunalit
3/9/2013 14-27
Materiali indirekt. Puna indirekte Kostot e pajisjeve dhe makineris. Kostot tjera jo direkte
2 - 28
3/9/2013
Materiali indirekt. Puna indirekte Kostot e pajisjeve dhe makineris. Kostot tjera jo direkte
2 - 29
Totali
60,000 $ 360,000
3/9/2013 16-30
Totali
60,000 $ 360,000
3/9/2013 16-31
Departamenti Mashkuj Fmij $ 58,000 5,500 4,200 5,000 $ 38,000 3,000 2,800 4,000 $
Total $ 216,000 18,000 12,000 16,000 9,360 18,400 2,300 7,200 900
3/9/2013 16-32
5,000 7,000
4,200 5,000
2,800 4,000
12,000 16,000
indirekte mund t alokohen pr t reflektuar Cost of Goods Sold $ 120,000konsumon $ 58,000 burimet. $ 38,000 $ 216,000 sa departamenti
Sales Commissions 9,500 5,000 7,000
Supervisors' Salary Depreciation Kostot indirekte Paga e menaxh.t shitor Qiraja e shitores Komunalit Reklama Furnizimet
5,500
3,000
Proporcion t barabart Hapsira e nxn e katit Hapsira e nxn e katit Vllimi i shitjes Vllimi i shitjes
Total
Cost of Goods Sold $ 120,000 $ 58,000 $ 38,000 $ 216,000 kosto e alokuar = Shkalla e alokimit e aktivitetit t Sales Commissions 9,500 pesha 5,500 3,000 18,000 5,000 7,000 4,200 t kostove 2,800 shtytsit 5,000 4,000 $ 12,000 16,000 9,360 18,400 2,300 7,200 900
3/9/2013 16-35
Supervisors' Salary Depreciation Kostot indirekte Paga e manexh.te shit. Qiraja e shitores Komunalite Reklama Furnizimet
Proporcion I barabart Hapsira e nxn e katit Hapsira e nxn e katit vllimi i shitjes vllimi i shitjes
Femra Kosto indirekte Paga e menaxh.t shitjes$ 3,120 $ Qiraja e shitores Komunalit Rekalama Furnizimet
= $0.10 p m2
= $1,200
Departamenti M Fmij 3,120 $ 5,600 700 2,200 3,120 $ 3,200 400 1,200
3/9/2013 16-41
$ 190,000 $ 110,000 $
60,000 $ 360,000
3/9/2013 16-43
Prdor procesin dy hapsh pr t alokuar kostot fikse t qiras pr njsit e shitura dhe njsit te inv.prfundimtar
16-44
3/9/2013 16-45
Kostot prodhuese
Kostot jo prodhuese
1 - 46
KOSTOT JOPRODHUESE
Kostot administrative
2 - 47
3/9/2013
3/9/2013
3/9/2013
Lnda e par
Inventari i lnds s par n fillim t periudhs Lnda e par e bler Lnda e par n dispozicion pr prdorim n prodhim Inventari i lnds s par n fund t periudhs Lnda e par e prdorur n procesin e prodhimit
+ =
50/82
3/9/2013
Lnda e par
Inventari i lnds s par n fillim t periudhs + Lnda e par e bler = Lnda e par n dispozicion pr prdorim n prodhim Inventari i lnds s par n fund t periudhs = Lnda e par e prdorur n procesin e prodhimit
Kostot primare
Kostot e shndrruara
51/82
3/9/2013
GJSMPR
Inventari fillestar i GJSMPR Kosto totale e prodhimit GJSMPR totale t periudhs Inventari prfundimtar i GJSMPR Kosto e produkteve t prodhuara
+ =
2 - 52
3/9/2013
GJSMPR
Inventari fillestar i GJSMPR Kosto totale e prodhimit GJSMPR totale t periudhs Inventari prfundimtar i GJSMPR Kosto e produkteve t prodhuara
Produktet e gatshme
Inventari fillestar i produkteve t gatshme + Kosto e produkteve t prodhuara = Kosto e produkteve n dispozicion pr shitje - Inventari prfundimtar i produkteve t gatshme Kosto e mallrave t shitura
+ =
2 - 53
3/9/2013
2 - 54
3/9/2013
+ = =
Inventari I materialit direkt $ Materiali I bler Materiali n dispozicion pr t'u vn n prodhim Materiali i vn n prodhim Inventari prfundimtar i materialit $
? ?
78,000
3/9/2013
2 - 55
+ = =
78,000
2 - 56
3/9/2013
3/9/2013
$ 132,000 1,590,000
r $ 1,590,000
3/9/2013
+ = =
2 - 59
3/9/2013
2 - 60
3/9/2013
Shitja
Minus Kosto e mallit t shitur
Baras me bruto fitimin Minus Shpenzimet e shitjes dhe administrats Baras me t ardhurn operative
Kostot e periudhs
2 - 61
Pasqyra e t ardhurave
Ndrmarrja prodhuese
$4,000,000 Shitja PG fillestare GJSMP fill. + MD i shfrytzuar + PD + Kostot indir. - GJSP prf.
$2,600,000 KMSH
$2,400,000
Kosto e pr.t prodhuara
=
$1,400,000 Bruto marzha
PG prfundimtare =
$2,600,000 KMSH Shpenzimet e shitjes
Kosto e prod.prodh.
=
$500,000 E ardhura neto
Shitja
Minus
Blerjet e mallit
Inventari i mallit
shndrruar
Kostot e periudhs
2 - 63
2 - 64
3/9/2013
Tregtari
Paraja LL/A $ 4,000 25,000
2 - 65
3/9/2013
Fundi i ligjrats
Kjo sht nj pun e shklqyeshme, por kostot indirekte po ngulfatin marzhn time t kontributit
2 - 66
3/9/2013