Anda di halaman 1dari 48

BAB I

PERSAMAAN
Teori Biasa
1. Persamaan Kuadrat
a. Rumus dasar
1) x
1
+ x
2
= -
a
b
2) x
1
. x
2
=
a
c
3) x
1
x
2
=
a
D
b. Rumus-rumus yang berkaitan dengan rumus di atas:
x
1
2
+ x
2
2
= (x
1
+ x
2
)
2
2x
1
x
2

x
1
2
- x
2
2
= (x
1
x
2
)
3
(x
1
+ x
2
)
x
1
3
+ x
2
3
= (x
1
+ x
2
)
3
3x
1
x
2
(x
1
+ x
2
)
x
1
3
- x
2
3
= (x
1
x
2
)
3
+ 3x
1
x
2
(x
1
x
2
)
x
2
4
+ x
2
4
= (x
1
+ x
2
) 2x
1
x
2
!
4
2 (x
1
+ x
2
)
2
x
1
4
x
2
4
= (x
1
+ x
2
) 2x
1
x
2
! (x
1
- x
2
). (x
1
+ x
2
)!
Contoh soal:
1. "#P$% &1'('#atematika )asar %*. +,
-ika akar-akar .ersamaan x
2
+ 2x / = , ada0a1 x
2
2 sedangkan akar-akar .ersamaan
x
2
+ 1,x 1+. = * ada0a1 3x
1
dan 4x
2
2 maka ni0ai . =
Cara biasa
x
2
+ 2x / = ,
(x 2) (x + 4) = ,
x
1
= 2 x
2
= -4
3x
1
= +
4x
2
= -1+
Persamaan yang dimaksud
(x +) (x + 1+) = ,
x
2
+ 1,x &+ = ,
1+. = &+ . = +
Cara cerdik
x
1
.x
2
=
a
c
= -/
3x
1
4x
2
= -1+.
12x
1
x
2
= -1+.
12 (-/) = -1+.
. = +
3. Perbandingan akar
Persamaan kuadrat ax
2
+ bx + 3 = , mem.unyai akar-akar x
1
dan x
2
4ika x
1
= k x
2
2 maka
mb
2
= a3 (m + 1)
2
5*nt*1 s*a0
2. 67P 8/3 dan PP 9/3
x
1
dan x
2
ada0a1 akar-akar .ersamaan x
2
(. + 3)x + (2. + 2) = ,2 4ika . bi0angan as0i
dan x
1
= 3 x
2
2 maka . =
a. 2 b. 3 3. 4 d. : e. ;
4a<ab )
5ara biasa
x
2
(. + 3)x + (2. + 2) = , =.(1)
(x = 3.x
2
2 maka akar-akar dari .ersamaan kuadrat yang dimaksud
(x x
2
) (x 3x
2
) = , ====(2) dari .ersamaan (1) dan (2)
4x
2
= . + 3 x
2
=
4
3 + p
3x
2
= 2. + 2 3
2
4
3

,
_

+ p
= 2. + 2
3(. + 3)
2
= 32. + 32
3.
2
+ 1/. + 2; = 32. + 32
3.
2
14. : = ,
(3. + 1) (. :) = ,
. = -
3
1
. = :
Cara cerdik
mb
2
= a3 (m + 1)
2
3 (. + 3)
2
= 1 (2. + 2) (3 + 1)
2
3 (.
2
+ +. + &) = 32. + 32
3.
2
14. : = ,
(3. + 1) (. :) = ,
. = -
3
1
. = :

d. 5ara menyusun .ersamaan kuadrat baru (PK>)
www.banksoal-matematika.com Page 1
1) PK> yang akar-akarnya m ka0i akar-akar ax
2
+ bx + , = ,
Rumus 3erdik : ax
2
+ mbx + m
2
. 3 = ,
2) PK> yang akar-akarnya keba0ikan akar-akar ax
2
bx + 3 = ,
Rumus 3erdik : 3x
2
+ bx + a = ,
3) PK> yang akar-akarnya ber0a<anan akar-akar ax
2
+ bx + 3 = ,
Rumus 3erdik : ax
2
bx + 3 = ,
4) PK> yang akar-akarnya x
1
2
x
2
2
dan ax
2
+ bx + 3 = ,
Rumus 3erdik: a
2
x
2
(b
2
2a3) x + 3
2
= ,
:) PK> yang akar-akarnya x
1
2
dan x
2
3
dan ax
2
+ bx = 3 = ,
Rumus 3erdik: a
2
x
2
(b
2
2a3)x + 3
2
= ,
+) PK> yang akar-akarnya x
1
+ m dan x
2
+ m dan akar-akarnya ax
2
+ bx 3 = ,
Rumus 3erdik : a(x m)
2
+ b(x m) + 3 = ,
;) PK> yang akar-akarnya x
1
m dan x
2
m dari akar-akar ax
2
+ bx + 3 = ,
Rumus 3erdik : a(x + m)
2
b(x + m) + 3 = ,
/) PK> yang akar-akarnya
2
1
x
x
dan
1
2
x
x
dan ax
2
+ bx + 3 = ,
Rumus 3erdik : a3x
2
(b
2
2a3)x + a3 = ,
&) PK> yang akar-akarnya
1
1
x
dan
2
1
x
dan ax
2
+ bx + 3 = ,
Rumus 3erdik : 3
2
x
2
(b
2
2a3)x + a
2
= ,
1,) PK> yang akar-akarnya x
1
+ x
2
dan x
1
dan ax
2
+ bx + 3 = ,
Rumus 3erdik: a
2
+ x (ab a3)x b . 3 = ,
Contoh soal
3. "#P$% 9&+'#atematika dasar'23
Persamaan kuadrat yang akar-akarnya dua ka0i dari akar-akar .ersamaan kuadrat x
2
+
bx + 1, , ada0a1 ====
a. x
2
+ 1+x + 2, = , d. x
2
+ 1+x + 12, = ,
b. x
2
+ 1+x + 4, = , e. x
2
+ 1+x 1+, = ,
3. x
2
+ 1+x + /, = ,
Jawab B
cara cerdik
.ersamaan kuadrat ax
2
+ bx + 3 = ,
.ersamaan kuadrat baru yang akar-akarnya mx
1
dan mx
2
ada0a1
ax
2
+ mbx + m
2
3 = ,
4adi2 x
2
+ 2./x + 2
2
. 1, = ,
x
2
+ 1+x + 4, = ,
4. "#P$% 9&2'7P('1,
(kar-akar .ersamaan kuadrat x
2
+ bx + 3 = , da0a1 x
1
dan x
2
2 .ersamaan dengan akar-
akarnya x
1
+ x
2
dan x
1
x
2
ada0a1
a. x
2
+ b3x + b 3 = , d. x
2
b3x + b + 3 = ,
b. x
2
b3x b + 3 = , e. x
2
+ (b 3)x b3 = ,
3. x
2
+ (b 3)x + b3 = ,
4a<ab : ?
cara biasa
www.banksoal-matematika.com Page 2
x
2
+ bx + 3 = , akar = x
1
dan x
2

.ersamaan kuadrat yang akar-akarnya x
1
+ x
2
dan x
1
.x
2
ada0a1
(x (x + x
2
) (x x
1
x
2
) = ,
x
1
+ x
2
=
1
b
= -b
(x (-b) (x
1
3) = ,
(x + b) (x 3) = ,
x
2
+ (b 3)x b3 = ,
Cara cerdik
a
2
x
2
+ (ab a3)x b3 = ,
x
2
+ (b 3)x b3
:. "#P$% 9/&'(';+
Persamaan kuadrat yang akar-akarnya keba0ikan dari akar-akar .ersamaan x
2
2x + 3 =
, ada0a1 ==.
a. 2x
2
3x + 1 = , d. 2x
2
+ 3x 1 = ,
b. 3x
2
2x + 1 = , e. 3x
2
+ 2x + 1 = ,
3. x
2
+ 2x 3 = ,
4a<ab : >
Cara biasa
x1 + x2 = 2 x1 . x2 = 3
1
1
x
+
2
1
x
=
2 1
2 1
. x x
x x +
=
3
2
1
1
x
2
1
x
=
2 1
.
1
x x
=
3
1
Cara cerdik
3x
2
+ bx + a = ,
3x
2
2x + 1 = ,
Persamaan kuadrat yang akar-akarnya
1
1
x
dan
2
1
x
ada0a1
x
2
-

,
_

2 1
.
1
x x
x +
1
1
x
2
1
x
= , x
2
-
,
_

3
2
x +
3
1
= , 3x
2
2x + 1 = ,
2. %i0ai-ni0ai maksimum dan minimum
(. a + b = 3
-ika ab = maksimum2 maka a =
2
1
3
ab
2
= maksimum2 maka a =
3
1
3
a
2
b
3
= maksimum2 maka a =
:
2
3
>. a b = 3
-ika ab = minimum2 maka =
2
1
3
ab
2
= minimum2 maka a =
3
1
3
a
2
b
3
= minimum2 maka a =
:
2
3
5*nt*1 s*a0
1. "#P$% 9,1'('>'5'#atematika dasar
)ari akar-akar 2. 3. :. ; dan & dibuat bi0angan yang terdiri atas tiga angka yang
ber0ainan. >anyaknya bi0angan yang dibuat yang 0ebi1 ke3i0 dar* 4,, ada0a1 =.
a. 1, b. 2, 3. 4, d. /, e. 12,
-a<ab : 5
Cara cerdik
2. 3. :. ; dan &
Ratusan .u0u1an satuan
www.banksoal-matematika.com Page 3
2 bi0 : bi0 4 bi0
>anyaknya = 2 x : x 4 = 4,
2. "#P$% 9/&'>'#atematika dasar
)ari dua bi0angan .*siti@ a dan b 4um0a1nya 3,,2 1asi0 ka0i ab
2
maksimum bi0a a sama
dengan =.
a. 1:, b. 1;: 3. 12: d. 1,, e. 2,, -a<ab : )
Cara biasa:
a + b = 3,, b = 3,, a
A = ab
2
= a (3,, a)
2

= a (&,,,, +,,a + a
2
)
= &,,,,a +,,a2 + a
3
)
A8 = 3a
2
12,,a &,,,, = ,
= a
2
4,,a + 3,,,, = ,
= (a 3,,a) (a 1,,) = ,
a = 3,, a = 1,,
A
B
= +a 12,,
a = 3,, AB= + (3,,) 12,, = +,, min
a = 1,, AB= + (1,,) 12,, = -+,, min
Cara cerdik
a + b = 3,,
-ika ab
2
= maksimum
#aka a =
3
1
x 1,, = 1,,
3. "#P$% 9&4'>';/
)iketa1ui dua bi0angan rea0 a dan b dengan a- b = 1,,2 maka ni0ai minimum ab ada0a1
===.
a. -24&+ b. -23&; 3. -24&& d. -2:,, e. -2::,
-a<ab : )
a b = 1,, a = b + 1,,
A = ab = (b + 1,,)b
= b
2
+ 1,,b
A = 2b + 1,, = b = -:,
A
min
= b = -:,
A = (-:,)
2
+ 1,, (-:,)
= 2:,, :,,,
= -2:,,
Cara cerdik
a b = 1,,
-ika ab = minimum maka a =
2
1
1 , = :,
dan b = :,
-adi ni0ai minimum ab = = -:, . :, = -2:,,
4. + + + + + + =
a. 2 b. 3 3. + d. + + + e.
4a<ab : >
+ + + + + + = x (kedua ruas dikuadratkan)
2
+ + +
,
_

+ + +
= x
2

+ + + + + + = x
2

x
2
x + = ,
(x + 2) (x 3) = ,
x = -2 x = 3
syarat a = b maka a C ,
-adi + + + + + + = 3
Cara cerdik
+ + + a a a = x
#aka x ada0a1 @akt*r dari a yang se0isi1 satu
karena tandanya (+)2 maka diambi0 yang
besar
-adi + + + + + + = 3
2 3
:. + + + =
a. 2 b. 3 3. 4 d. : e. +
4a<ab : (
cara biasa
+ + + = x (kedua ruas dikuadratkan)
www.banksoal-matematika.com Page 4
2
+ + +
,
_


= x
2

+ -
+ +
= x
2

+ x = x
2

x
2
+ x + = ,
(x 2) (x + 3) = ,
x = 2 x = -3
syarat = a = b b C ,
4adi + + + = 2
Cara cerdik
a a a = x
#aka x ada0a1 @akt*r dari a yang se0isi1 satu
dank arena tandanya (-)2 maka diambi0 yang
ke3i0
-adi + + + = 2
2 3
+.
3 3 3
.... : : : =
a. : b. 3 3. : 3 d. 3 : e. :
-a<ab >
cara biasa
3 3 3
.... : : : = x (kedua ruas di.angkatkan tiga)
3
3 3 3
.... : : :
,
_

= x
3

: .
3 3 3
.... : : : = x
3

: . x = x
3

x
3
:x = ,
x (x
2
:) = ,
x = 3 atau x = : atau x = - :
x = , dn x = - : tidak mungkin2
maka
3 3 3
.... : : : = :
Cara cerdik
n n n
a a a .... =
1 n
a
3 3 3
.... : : : =
1 3
:

= :
3. Persamaan )a0am Putara -arum -am
a. -arum .an4ang dan .endek berim.it
Debi1nya = :n +
11
:n
b. -arum .an4ang dan .endek membentuk garis 0urus
Debi1nya = : (n + +) +
11
) + ( : + n
3. -arum .an4ang dan .endek sa0ing tegak 0urus
Debi1nya = : (n + 3) +
11
) 3 ( : + n
atau : (n 3) +
11
) 3 ( : n
Contoh soal
1. 67P 9//
(ntara .uku0 ,&.3, dan 1,.,, 4arum .an4ang dan .endek suatu ar0*gi akan berim.it
.ada .uku0 ,&.,, 0ebi1 ===.
a. 4/
11
1,
menit 3. 4&
11
3
menit e. 4&
11
;
menit
b. 4&
11
1
menit d. 4&
11
:
menit Jawab : B
3ara biasa
0ebi1nya = : . & +
11
) & . : (
= 4&
11
1
menit
cara cerdik :
www.banksoal-matematika.com Page :
"ntuk menentukan 4arum .an4ang dan .endek berim.it (>
c
c
dari 4a<aban di mana >
+ 5 = 1, dan itu .ada 4a<aban >:& + 1 = 1,
2. Prediksi
(ntara .uku0 1,.,, dan 11.,, 4arum .an4ang dan 4arum .endek suatu ar0*4i akan
membentuk garis 0urus .ada .uku0 1,.,, 0ebi1 ==.
a. 21
11
;
menit 3. 22
11
1
menit e. 22
11
;
menit
b. 21
11
&
menit d. 22
11
3
menit Jawab : B
cara biasa
0ebi1nya = : (1, + +) +
11
) + 1, ( +
2 diambi0 4am 12an = 21
11
&
Cara cerdik
"ntuk menentukan 4arum .an4ang dan .endek berim.it tegak 0urus atau.un se4a4ar
3aranya sama dengan n*m*r 12 4a<aban yang 4um0a1 > dan 5 sama dengan 1, ada0a1
4a<aban >2 yaitu 1 + & = 1,
3. Prediksi
(ntara .uku0 11.,, dan 12.,, 4arum .an4ang dan .endek suatu ar0*4i sa0ing tegak 0urus
dengan .uku0 11.,, 0ebi1
a. 1,
11
&
dan 44
11
;
menit d. 1,
11
1,
dan 42
11
;
menit
b. 1,
11
;
dan 44
11
3
menit e. 1,
11
3
dan 44
11
:
menit
3. 1,
11
:
dan 44
11
2
menit Jawab : D
cara biasa
Debi1nya = :(11 + 3) +
11
) 3 11 ( : +
= 1,
11
1,
Debi1nya = :(11) 3) +
11
) 3 11 ( :
= 43
11
;
Cara cerdik
)engan 3ara yang sama dan n*m*r 1
dan n*m*r 22 maka dengan muda1
seka0i 4a<abannya ada0a1 )
4. -ika dan ada0a1 akar-akar .ersamaan kuadrat x
2
+ 4x +a 4 = , (4ika = 3)2
maka ni0ai a yang memenu1i ada0a1 ==.
a. -1 b. 3 3. 4 d. ; e. /
-a<ab : )
Cara biasa
x
2
+ 4x + a 4 = , ====(1)
x
1
= 3 x
2
=
maka .ersamaan kuadratnya ada0a1
(x - 3) (x - ) = ,
x
2
= 3 + 3
2
= , ====(2)
dan .ersamaan (1) = (2)
4 = -4 = -1
a 4 = 3
2

Cara cerdik
c a
b
.
2
=
k
k
2
) 1 ( +
) 4 ( . 1
4
2
a
=
3
) 1 3 (
2
+
www.banksoal-matematika.com Page +
a 4 = 3(-1)
2

a 4 = 3 a = ;
a 4 = 3 a = ;
BAB II
FN!SI DAN PERSAMAAN "ADRAT
Teori cerdik
1. 5ara menentukan @ungsi kuadrat
www.banksoal-matematika.com Page ;
@(x) = -x
2
2x
@(x) = -x
2
+ 2x
@(x) = x
2
+ 2x @(x) = x
2
- 2x
(-.2.)
(-.2-.)
(.2 -.)
(.2 .)
Contoh soal
1. PP7 9;&'2,
(.abi0a P(222) ada0a1 .un3ak .arab*0a2 maka .ersamaan .arab*0a yang terda.at .ada
gambar berikut ada0a1
a. y = -2x
2
+ x
b. y =
2
1
x
2
x
3. y = -
2
1
x
2
2x
d. y = 2x
2
+ x
e. y = x
2
2x #awab : C
5ara biasa:
y = a (x x
.
)+ y
.

y = a (x 2) + 2 me0a0ui (,2,)
, = a (, 2)
2
+ 2
, = 4a + 2 a = -
2
1
y = -
2
1
(x 2)
2
+ 2
= -
2
1
(x
2
4x + 4) + 2 = -
2
1
x
2
+
2x
Cara cerdik
y = -

,
_

p
1
x
2
+ 2x
y = -
,
_

2
1
x
2
+ 2xs
2. 5ara #enentukan $anda K*e@isien Era@ik Aungsi Kuadrat
Aungsi @(x) = ax
2
+ bx + 3
1. #enentukan a
atas2 maka a C ,
Parab*0a terbuka ke
ba<a12 maka a F ,
2. #enentukan b yang di.egang
- .arab*0a mem*t*ng sumbu y di daera1 + 3 C ,
- .arab*0a berat ke kiri .utar kiri
- .arab*0a setimbang b = ,
3. #enentukan 3
- .arab*0a mem*t*ng sumbu x di 2 titik2 maka ) C ,
- mem*t*ng sumbu x di 1 titik2 maka ) = ,
- tidak mem*t*ng sumbu x2 maka ) C ,
>erat kanan
a C ,
3 F ,
) C ,
= 0ebi1 ke3i0 b F ,
>erat kiri
>erat kanan
a F ,
3 C ,
) C ,
= 0ebi1 besar b C ,
>erat kiri
www.banksoal-matematika.com Page /
(22 2)
y
x
a C ,
3 F ,
) C ,
= 0ebi1 besar b F ,
6etimbang
a C ,
b = ,
3 F ,
) C ,
a C ,
3 F ,
) C ,
= 0ebi1 ke3i0 b C,
>erat kanan
a F ,
3 = ,
) C ,
= 0ebi1 besar b C,
Contoh soal
2. "#P$% 9&1'('matematika dasar '&:
Era@ik @ungsi y = ax
2
+ bx + 3 dengan a C ,2 b F ,2 3 C , dan b 4a3 C , berbentuk
a. 3. e.
b. d.
#awab : B
3ara biasa
a C , = .arab*0a ke atas2 4adi 4a<aban yang mungkin > dan 5
x
1
+ x
2
=
a
b
(-) + (-) =
a
b
(-)
) (+
b
2 4adi b = (+) C ,
Jawaban D
x
1
+ x
2
=
a
b
(+) + (+) =
a
b
(+)
) (+
b
2 4adi b = (-) F ,
5ara 3erdik
-a<aban >
>erat kiri .utar kiri
0ebi1 besar2 4adi b C ,
-a<aban )
>esar kanan .utar kanan
0ebi1 ke3i02 4adi b F kanan
3. -ika gra@ik @ungsi y = ax
2
+ bx + 3 se.erti di sam.ing2 maka a + b + 3 = =..
a. -2
www.banksoal-matematika.com Page &
y
x
y
x
y
x
y
x
y
x
y
x
x
1
x
2
y
x
x
1
x
2
y
x
2 3 1
2
(222)
b. ,
3. 2
d. 4
e. / #awaban : B
5ara biasa
Rumus @ungsi kuadrat yang diketa1ui .un3aknya
y = a (x x
.
)
2
+ y
.

y = a (x 2) + me0a0ui (12 ,) maka
a = a (1 2)
2
+ 2
, = a + 2
a = -2
y = -2 (x 2)
2
+ 2
y = -2x
2
+ /x +
4adi2 a + b + 3 = -2 + / + = ,
Cara cerdik
y = ax
2
+ bx + 3
gra@ik me0a0ui (12 ,)2 maka
, = a . 1
2
+ b 1 + 3
, = a + b + 3
4. -arak kedua titik2 .*t*ng .arab*0a y = x
2
.x + 24 dengan sumbu1 x ada0a1 :
satuan .an4ang2 maka . =
a. + + b. +/ 3. +1, d. +11 e. +12
4a<ab : )
y = x
2
.x + 24
|x
1
x
2
|=
a
D
: =
1
24 . 1 . 4 ) (
2
p
Kedua rus dikuadratkan
2: = .
2
&+
.
2
= 121
. = + 11
Cara cerdik
y = x
2
.x + 242 @akt*r dari 24
yang se0isi1nya : ada0a1
x
1
= 3 . x
2
= / atau x
1
= -3 . x
2
= /
.
1
= 3 + / = 11 atau
.
2
= -3 + (-/) = -11
4adi2 . = + 11
BAB III
FN!SI IN$ERS DAN "%MP%SISI FN!SI
Teori Cerdik
1. Aungsi inGers
a. Aungsi 0inear
Rumus 3erdik y = .x + H @
-1
(x) =
p
q x
5*nt*1 s*a0
1. Prediksi
www.banksoal-matematika.com Page 1,
x1 x2
x
-ika y = @(x) = 2x + +2 maka inGers dari @(x) ada0a1
a. 2x + b. + 2x 3.
2
) + ( x
d.
+
) 2 ( x
e.
2
1
x +
+
1
-a<ab : 5
Cara biasa
y = 2x + +
2x = y + +
x =
2
+ y
) @ungsi Pe3a1an
Aungsi 3erdik
Cara cerdik:
Eunakan rumus .raktis2 maka se3ara muda1
4a<aban yang benar 5
@(x) =
s x
q p
x
x
+
+
@
-1
=
p x
q sx

+
5*nt*1 s*a0
2. 67P 9/;'#atematika dasar
-ika ditentukan @(x) =
4
1 4

+
x
x
dengan x R dan x 42 maka @ungsi inGers @(x) =
a.
1 4
4

+
x
x
3.
4
1 4

x
x
e.
4
1 4

+
x
x
b.
1 4
4
+

x
x
d.
4
1 4

+
x
x
4a<ab : )
cara biasa
y =
4
1 4

+
x
x
xy = 4y = 4x + 1
xy 4x = 4y + 1
x (y 4) = 4y + 1
x =
4
1 4

+
y
y
y
-1
=
4
1 4

+
x
x

5ara 3erdik :
)engan menggunakan rumus 5erdik2 maka 4e0as
4a<aban yang benar )
F&n'si k&adrat
R&(&s cerdik :
@(x) = ax
2
+ bx + 3 @
-1
(x) = +
a
b
a
D
x
a 2 4
1

,
_

+
5*nt*1 s*a0
3. Prediksi
-ika @(x) = x
2
4x + 22 maka @
-1
(x) ada0a1 =
a. +
& 2 + x
3. +
, 2 + x
e. +
2 2 + x
b. +
2 & + + x
d. +
2 & + x
-a<ab : ?
y = x
2
4x + 2
y 2 = x
2
4x (dengan kuadrat sem.urna)
y 2 + 4 = x
2
4x + 4
y + 2 = (x 2)
2

x 2 = +
2 + y
x = +
2 2 + + y
y
-1
= @
-1
= +
2 2 + + y

Cara cerdik)
) = b
2
4a3 = /
@
-1
(x) =

+
,
_

+
4
/
1 x +
2
4
= +
,
_

+
4
/
1 x + 2
= +
2 + x
= 2
Aungsi s*a0:
www.banksoal-matematika.com Page 11
R&(&s cerdik : @(x) = a
.H
@
-1
=
a
0*g x p
1
5*nt*1 s*a0
4. 67P 9//'#atematika )asar
>i0a @ : x :
2x
2 maka @
-1
ada0a1
a.
:
0*g 2x b.
:
0*g x 3. 2x 0*g : d.
:
0*g 3x e.
2
0*g :x
-a<ab : >
Cara Biasa
y = :
2x
dengan rumus 0*garitma
a
n
= b n
a
0*g b
2x =
:
0*g y
x =
2
1

:
0*g y
x =
:
0*g y
2
1
x =
:
0*g
y
y
-1
=
:
0*g x
Cara cerdik:
@(x) = :
2x
@
-1
(x)
:
0*g x
2
1
=
:
0*g x
2. K*m.*sisi Aungsi
Rumus 3erdik : @(mx + n) = ax
2
+ bx + maka
asukkan diinvers
c bx ax n mx f x f
dim
2
) ( ) ( + + +
5*nt*1 s*a0
:. Predisksi
)iketa1ui @(2x + 3) = x
2
4x + :2 maka @(x) ada0a1 =
a.
4
1
x
2
-
2
;
x +
4
:3
3. 4x
2
-
4
;
x +
4
:3
e.
4
1
x
2
-
4
;
x +
4
1
b.
2
1
x
2

4
;
x +
4
:3
d. 2x
2
;x + :3
-a<ab : (
5ara biasa
@(2x + 3) = x
2
+ :
missa0 y = 2x + 3
2x = y 3
x =
2
3 y
y
-1
=
2
3 x
@(x) = @(y
-1
) =
2
2
3

,
_

x
- 4
,
_


2
3 x
+
:
=
4
1
(x
2
+x + &) (2x +) + :
=
4
1
x
2
-
4
+
x +
4
&
- 2x + 11
=
4
1
x
2
-
2
14
x +
4
:3
=
4
1
x
2
-
2
;
x +
4
:3
Cara cerdik:
2x + 3 inGesnya =
2
3 x
@(x) =
2
2
3

,
_

x
- 4
,
_


2
3 x
+ :
=
4
1
x
2
-
2
;
x +
4
:3
Rumus 3erdik:
@(x) = diketa1ui
maka g(x) = @
-1
* (@ * @) (x)
(@ * g) (x) = diketa1ui
(g * g
-1
) = x
(@ * g) (x) = diketa1ui
#aka @(x) = (@ * g) (x) * g
-1
(x)
www.banksoal-matematika.com Page 12
g(x) = diketa1ui

+. "#P$% 9&4'('#atematika )asar':;
)iketa1ui @(x) = x + 1 dan (@ * g) (x) = 3x
2
+ 42 rumus g(x) yang benar ada0a1
a. g(x) = 3x + 4 3. g(x) = 3x
2
+ 4 e. g(x) = 3(x
2
+ 3)
b. g(x) = 3x + 3 d. g(x) = 3(x
2
+ 1)
-a<ab : )
Cara Biasa
@(x) = x + 1
(@ * g) (x) = 3x
2
+ 4
@(g(x)) = 3x
2
+ 4
g(x) + 1 = 3x
2
+ 4
g(x) = 3x
2
+ 3
= 3(x
2
+ 1)
Cara cerdik:
g(x) = 3x
2
+ 4 1
= 3x
2
+ 3
= 3(x
2
+ 1)
;. Prediksi
)iketa1ui g(x) = 2x 4 dan (@ * g) (x) = x
2
x + +2 maka @(x) =
a.
2
1
x
2
-
2
3
x + / 3. 3x
2
-
2
1
x - / e.
2
1
x
2
3x 1
b. x
2
-
2
3
x + / d.
4
1
x
2
+
2
3
x + /
-a<ab : )
Cara biasa
g(x) = 2x 4 (@ * g) (x) = x
2
x + +
#isa0 y = g(x) = 2x 4
2x = y = 4 x =
2
4 + y
y
-1
=
2
4 + x
@(x) =
2
2
4

,
_

+ x
-
2
4 + x
+ + =
4
1
x
2
+
2
3
x + /
/. >i0a @(x) = +
3x
2 maka @
-1

,
_

+
1
=
a.
3
1
b. -
3
1
3.
2
1
d. -
2
1
e. 1
-a<ab : >
Cara biasa
@(x) = +
3x

y = +
3x

3x =
+
0*g y
x =
3
1

+
0*g y
@
-1

,
_

+
1
=
3
1

+
0*g
+
1
=
3
1
. (-1)
= -
3
1
Cara cerdik:
@(.) = H . = s
@
-1
= s H = r
@(x) = +
3x
x = n
@
-1

,
_

+
1
= n +
3x
=
+
1
= +
-1

3x = -1 x = -
3
1
&. "#P$% 9&;'#atematika )asar'1&
-ika @(x) =
3 x
x
dan g(x) = 2x + 32 maka (@ * g)
-1
(x) =
a.
3
2 2 x
b.
3
2 2 x
3.
x 2 2
3

d.
2 2
3
x
e.
2 2
3 2

+
x
x
-a<ab : )
Cara biasa :
www.banksoal-matematika.com Page 13
(@ * g) (x) =
3 3 2
3 2
+
+
x
x
=
x
x
2
3 2 +
#issa0 y = (@ * g) (x)
y =
x
x
2
3 2 +
2xy 2x = 3
x(2y 2) = 3
x =
2 2
3
y
y
-1
=
2 2
3
x
-adi2 (@ * g)
-1
(x) =
2 2
3
x
Cara cerdik:
y =
x
x
2
3 2 +
dengan rumus y =
d cx
b ax
+
+
y
-1
=
a cx
b dx

+
maka y
-1
=
2 2
3

+
x
ox
=
2 2
3
x
BAB I$
PERTIDA"SAMAAN
Teori Cerdik
1. 5ara menentukan tanda .*siti@ atau negatiGe .ada garis bi0angan
a. $entukan tanda di ruang .a0ing kanan dengan me0i1at k*e@isien Gariab0e
.angkat tinggi
(i) >ertanda (+) 4ika k*e@isien .angkat tertinggi (+)
(ii) >ertanda (-) 4ika k*e@isien .angkat tertinggi (-)
b. $anda akan beruba1 atau teta. tergantung .ada .angkat suku .embuat
n*0nya
3. + kirinya +
>i0a .angkat gena.
- kirinya -
d. + kirinya -
>i0a .angkat gan4i0
- kirinya +
2. Pertidaksamaan 1arga mut0ak
-ika1x F a2 maka a F x F a
1xC a2 maka x F -a atau x C a
www.banksoal-matematika.com Page 14
6*a0-s*a0
1. "#P$% 9,,'>'#atematika dasar'1,
%i0ai-ni0ai x yang memenu1i 1x + 3F 12x ada0a1 ===
a. x F -1 atau x C 3 3. x F -3 atau x C -1 e. x F -3 atau x C 1
b. x F -1 atau x C 1 d. x F 1 atau x C 3
-a<ab : (
Cara biasa
1x + 3 F 12x (dikuadratkan)
x
2
+ +x + & F 4x
2

, F 3x
2
+x &
, F (3x + 3) (x 3)
Cara cerdik:
1a F 1b (a b) (a + b) F ,
1x + 3 F 12x
(-x + 3) (3x + 3) F ,
2. "#P$% 9&,'('+2
-ika 12x - 3 F :2 maka
a. 1 F x F 4 3. -1 F x F 4 e. 4 F x F +
b. -1 F x F : d. -4 F x F 1
-a<ab : 5
Cara biasa:
12x - 3 F : (dikuadratkan)
4x
2
12x + & F 2:
4x
2
12x 1+ F ,
x
2
3x 4 F ,
(x 4) (x + 1) F ,
-adi2 -1 F x F 4
Cara cerdik:
-: F 2x 3 F :
-2 F 2x F /
-1 F x F 4
3. "#P$% 9&,'>'#atematika dasar'+:
%i0ai 1x - : C 12 maka
a.
3
1
F x F 1 3.
3
4
F x F 2 e. x F
3
4
atau 2 F x
b.
3
1
F x F
3
4
d. - F
3
4
atau 2 F x
-a<ab : ?
13x - : C 1 (dikuadratkan)
&x
2
3,x + 2: C 1
&x
2
3,x + 24 C ,
3x
2
1,x + + C ,
(3x 4) (x 2) C ,
Cara cerdik:
3x : F - 1 atau 3x : C 1
3x F 4 3x C +
x F
3
4
x C 2
4. PP7 9;&'44
) 2 ( ) 1 (
2 3
2
2
+ +
+
x x
x x
F , untuk
a. x F -2 atau 1 F x F 2 d. x F -2 atau -1 F x F 1 atau x C 2
b. -2 F x F 1 atau x C 2 e. x F -2
3. -2 F x F -1 atau 1 F x F 2
-a<ab : (
www.banksoal-matematika.com Page 1:
- -
-1 3
- -
-1 3
4
-1
+ + + + + + + + + + + + + + + + +
+ + + + + + + + + + + + ++ + + + +
2
) 2 ( ) 1 (
2 3
2
2
+ +
+
x x
x x
F ,
) 2 ( ) 1 (
) 1 ( ) 2 (
2
+ +

x x
x x
F ,
- (mbi0 bi0angan 0ebi1 dari 2 x = 3
) 2 3 ( ) 1 3 (
) 1 3 ( ) 2 3 (
2
+ +

= (+)
- (mbi0 bi0angan antara 1 dan 22 x =
2
3

,
_

+
,
_

,
_


,
_

2
2
3
1
2
3
1
2
3
2
2
3
2
= (-)
- (mbi0 bi0angan antara -1 dan 12 x = ,
) 2 , ( ) 1 , (
) 1 , ( ) 2 , (
2
+ +

= (-)
- (mbi0 bi0angan antara -2 dan -12 x = -
2
3

,
_

+
,
_

,
_


,
_


2
2
3
1
2
3
1
2
3
2
2
3
2
= (+)
- (mbi0 bi0angan 0ebi1 ke3i0 dari -22 x = -3
) 2 ( ) 1 3 (
) 1 3 ( ) 2 3 (
2
+ +

x
= (-)
6e1ingga
Cara cerdik:
) 2 ( ) 1 (
) 1 ( ) 2 (
2
+ +

x x
x x
F ,
x = 22 x = 12 x = -12 x = -2
:. "#P$% 9&1'('#atematika dasar'+:
Iim.unan .enye0esaian dari
2
1

+
x
x
F 1 ada0a1
a. -
2
1
F x F
2
1
3. -1 F x F
2
1
e. x C -
2
1
b. -3 F x F 1 d. x F
2
1
-a<ab : )
Cara Biasa:
2
1

+
x
x
F 1 (dikuadratkan)
4 4
1 2
2
2
+
+ +
x x
x x
F 1
4 4
) 4 4 ( ) 1 2 (
2
2 2
+
+ + +
x x
x x x x
F ,
2
) 2 (
3 +

x
x
F ,
-adi2 x F
2
1
Cara cerdik:
(dikuadratkan ruas kiri dan kanan)
1x + 1 2 1 1x - 2
x
2
+ 2x + 1 F x
2
4x + 4
+x F 3 x F
2
1
+. %i0ai x yang memenu1i 12x + 1 C 1x - ; ada0a1
a. x F -/ b. -/ F x F 2 3. x F -/ atau x C 2 d. x C 2 e. x C -/
-a<ab : 5
Cara biasa
www.banksoal-matematika.com Page 1+
+ + + + + + + + + + + + +
-2
-1 1 2
+ + + + + + + + + + + + +
-2
-1 1 2
+ + + + + + + + + +
2
2
1
12x + 1 C1x - ; dikuadratkan
4x
2
+ 4x + 1 C x
2
14x + 4&
3x
2
+ 1/x 4/ C ,
x
2
+ +x 1+ C ,
(x + /) &x 2) C ,

-adi2 x F -/ atau x C 2
Cara cerdik:
)engan rumus:
1aC1bmaka (a b) (a + b) C ,
12x + 1 - 1x - ;
(x + /) (4x +) C ,
-adi2 x F -/ atau x C 2
;. Iarga x yang memenu1i .ertidaksamaan 21x - 1 C 1x + 1 ada0a1 .
a. x F
3
1
atau x C 3 3. 1 F x atau x C 3 e. 1 F x F 3
b. 1 F
3
1
atau x C 3 d.
3
1
F x F 3
4a<ab : (
3ara biasa
21x - 1 C 1x + 1 (dikuadratkan)
21x - 1 C 1x + 1
2

4x
2
/x + 4 x
2
+ 2x + 1
3x
2
1,x + 3 C ,
(3x 1) (x 3) C ,
x F
3
1
atau x C 3
Cara cerdik:
1a C 1b (a b) (a + b) C ,
21x - 1 C 1x + 1
12x 2 C 1x + 1
(x 3) (3x 1) C ,
x F
3
1
atau x C 3
/. "#P$% 9&;'#atematika dasar'('24
Pertidaksamaan
1
3

+
x
x
F 12 di.enu1i *0e1..
a. x F / b. x F 3 3. x F -3 d. x F 1 e. x F -1
-a<ab : ?
5ara biasa
1
3

+
x
x
F 1
-1 F
1
3

+
x
x
F 1
-1 F
1
3

+
x
x
dan
1
3

+
x
x
F 1
, F
1
3

+
x
x
+
1
1

x
x
, F
1
2 2

+
x
x

I. = Jx F -1K
1
3

+
x
x
-
1
1

x
x
F ,
1
4
x
F ,
Cara cerdik
1
3

+
x
x
F 1
1. x 1 , x 12 4adi 4a<aban ( dan ) sa0a1
2. )imasukkan x = ,
1
3

F 1 sa0a12 maka 4a<aban ) ada x = , ada0a1s a0a1


3. )imasukkan x = -2
www.banksoal-matematika.com Page 1;
+ + + + + + + + + + - - - - -
-/ 2
+ + + + + + + + + + - - - - -
-/ 2
+ + + + + + + + + + - - - - -
3
1
3
+ + + + + + + + + + - - - - -
3
1
3
+ + + + + + + + + + - - - - -
1
1
+ + + + + + + + + + - - - - -
1
1
1 2
3 2

+
F 1
1
3

F 1
3
1
F 1 benar
&. "#P$% 9&;'5'#atematika dasar'22
Penye0esaian .ertidaksamaan
3 2
2 :

x
x
F 22 ada0a1
a. -4 F x F
2
3
3. -4 F x F
2
3
e. -
2
3
F x F 4
b. -4 F x F
2
3
d. -
2
3
F x F 4
-a<ab : >
Cara biasa
3 2
2 :

x
x
F 2
3 2
2 :

x
x
-
3 2
+ 4

x
x
F ,
3 2
4

+
x
x
F ,
-4 F x F
2
3
Cara cerdik
3 2
2 :

x
x
F 2
2x 3 , x
2
3
-a<aban (2 52 )2 ? ada ni0ai x -
2
3
2
se1ingga 4a<aban yang benar >
BAB $
PERSAMAAN !ARIS *RS
Teori Cerdik
1. Persamaan garis 0urus
a. Persamaan garis yang me0a0ui (x
1
2 y
1
) dan se4a4ar garis (
x
+ >y + 5 = ,
Rumus 3erdik : (
x
+ >y = (
x1
+ >
y1

5*nt*1 s*a0
1. PP7 9;/
Earis yang me0a0ui titik (-22 -4) dan se4a4ar garis /x 2y + 3 = ,2 mem.unyai
.ersamaan
a. 4x y + 4 = , 3. x 2y = , e. x + 3y + 4 = ,
b. 2x y + 2 = , d. 3x + y + : = ,
-a<ab : (
Cara biasa
/x 2y + 3 = , m
1
=
2
/

= 4
Karena '' maka m
1
= m
2

Earis me0a0ui (-22 -4) dengan n
1
= 4
y y
1
= m (x x
1
)
y + 4 = 4 (x + 2) = 4x + /
4x y + 4 = ,
Cara cerdik:
/x 2y = / (-2) + (-2) (-4)
/x 2y = /
4x y + 4 = ,
b. Persamaan garis yang me0a0ui (x
1
2 y
1
) dan tegak 0urus garis (
x
+ >
y
+ 5 = ,
Rumus 3erdik : >x (y = >
x1
+ (
y1

5*nt*1 s*a0:
2. 6ka0u 9;;
Persamaan garis yang me0a0ui titik (,2 ,) dan tegak 0urus .ada garis 2x 3y = +
ada0a1
www.banksoal-matematika.com Page 1/
+ + + + + +
-4
2
3
a. 3y 2x = , 3. 2y -
2
1
x = , e. y = -
2
1
x
b. 2y + 3x = , d. 3y + 2x = ,
-a<ab : >
5ara biasa:
2x 1 = 4x :
4 = 2x x = 3 y = 3
Earis 4x + :y 1, = , m =
:
4
2 karena tegak 0urus m
1
. m
2
= -1
#aka m
2
=
4
:
Earis yang dimaksud
y y
1
= m (x x
1
)
y 3 =
4
:
(x 2)
4y 12 = :x 1,
:x 4y + 2 = ,
Cara cerdik:
Earis 4x + :y 1, = , m
1
=
:
4
karena
tegak 0urus m
2
=
4
:
)i3ari 4a<aban yang gradiennya
4
:
1anya
satu 4a<aban yaitu >
BAB $I
MATRI"S
1. )eterminan matriks K yang memenu1i .ersamaan

,
_

: 3
; 4
K =

,
_

1 2
1 3
sama dengan
a. 3 b. 1 3. -1 d. -2 e. -3
-a<ab : 5
5ara biasa
( > = 5
> = (
-1
5
K =
; . 3 : . 4
1

,
_

4 3
; :

,
_

1 2
1 3
=
1
1

,
_

1 1
2 1

=

,
_

1 1
2 1
5ara 3erdik
( . > = 52 maka 1(.1> = 15
(4.: 3.; 1K = 3.1 2.1
1K = 1
1K = -1
www.banksoal-matematika.com Page 1&
)eterminan = (-1) (-1) 1.2
= 1 -2 = -1
BAB $III
*%!I"A MATEMATI"A
Teori Cerdik
1. . - LH =
2. . . = s = semesta
3. . H = LH L.
= L. H
4. . H = (-. H) (. LH)
L diba3a ingkaran atau negasi
:. L(. H) = L. LH
+. L(. H) = L. LH
;. L(. H) = . H
/. L(. H) = (. LH) (L. H)
5*nt*1 s*a0
1. "#P$% 9&4'>'#atematika dasar':/
)itentukan .ernyataan . dan H dan MH ada0a1 ingkaran dari .. .ernyataan L. (H L.)
seni0ai dengan
a. . b. H 3. L. d. . H e. LH
www.banksoal-matematika.com Page 2,
-a<ab : )
Cara biasa
)engan menggunakan tabe0 kebenaran
P H L. H L. L.(HL.) . H
>
>
6
6
>
6
>
6
6
6
>
>
>
6
>
>
>
6
>
>
>
6
>
>
Cara cerdik:
L. (H L.)
= L. L. H
= L. H
= . H
2. "#P$% 8&3'5'43'#atematika dasar':+
-ika .ernyataan H L. eHuiGa0ent dengan .ernyataan
a. L. H b. . H 3. . H d. L. H e. L. LH
3ara biasa
dengan menggunakan tab0e kebenaran
. H LH . LH
>
>
6
6
>
6
>
6
6
>
6
>
6
>
6
6
Cara cerdik:
6u.aya berni0ai benar2 maka . = benar
dan H = sa0a1
-adi2 L. H
. LH berni0ai benar bi0a . = benar dan H = sa0a1
(. L. H berni0ai 6 atau 6 = sa0a1
>. . H berni0ai > dan 6 = sa0a1
5. . H berni0ai > maka 6 = sa0a1
). L. H berni0ai 6 6 = benar
?. L. LH berni0ai 6 dan > = sa0a1
3. "#P$% 9&1'('#atematika dasar':;
>entuk . (. H) seni0ai dengan
a. . b. H 3. . LH d. . H e. . H
-a<ab : )
5ara biasa
)engan menggunakan tab0e kebenaran
. H L. . H . (. H) . LH . H
>
>
6
6
>
6
>
6
6
>
6
>
>
6
>
>
>
6
6
6
6
>
>
>
>
6
6
6
)ari tab0e tam.ak . (. H) seni0ai dengan . H
5ara 3erdik:
. (. H) = . (L. H)
= (. L.) (. H) 1ukum distributi@
= (. H)
= . H
www.banksoal-matematika.com Page 21
BAB $III
E"SP%NEN DAN *%!ARITMA
Teori Cerdik
1. Persamaan eks.*nen
a
mx + n
= b
.x+H
maka x = p
m
b
a
0*g
n
q
a
b
3*nt*1 s*a0
1. 67P 9/;'>'14
3
x+1
= 4
x-1
maka 1arga x sebesar
a.
4
3
0*g 12 b.
12
0*g
3
4
3.
4
3
D*g 12 d. D*g 12 e. 0*g
3
4
4a<ab : 5
www.banksoal-matematika.com Page 22
Cara Biasa
3
x+1
= 4
x-1
0*g 3
x+1
= 0*g 4
x-1

(x + 1) 0*g 3 = (x 1) 0*g 4
x 0*g 3 + 0*g 3 = x 0*g 4 0*g4
0*g 3 + 0*g 4 = x 0*g 4 0*g 3
0*g 3.4 = x (0*g 4 0*g3)
0*g 12 = x 0*g
3
4
x =
3
4
0*g
12 0*g
=
4
3
0*g 12
Cara cerdik:
a = 32 b = 42 m = 12 n = 12 x = 1
x = 1
1
4
3
=
4
3
0*g
2
1
=
4
3
0*g 12
2. Persamaan 0*garitma
R&(&s cerdik a
.

a 0*g @(x)
= b. @(x) = b
5*nt*1 s*a0
1. "P#$% 9/&8(8#atematika dasar';;
Iim.unan .enye0esaian g
3 0*g(2x -1)
= 2: ada0a1
a.

'

2
1
b. (-2) 3. (3) d.

'

3 .
2
1
e. (-22 3)
cara biasa
g
3 0*g(2x -1)
= 2:
(3
2
)
3 0*g(2x -1)
= 2:
3
2

3 0*g(2x - 1)
= 2:
3
3
0*g(2x 1)
2
= 2:
(2x 1)
2
= :
2
2x 1 = : 2x = + x = 3
Cara cerdik
3
2

3 0*g(2x - 1)
= :
2
2x - = :
x = 3
Rumus 3erdik @(x) =
a
0*g b +
a
0*g 3 @(x) max =
a
0*g
2
2
1
]
1

+c b
5*nt*1 s*a0
2. "#P$% 9&,'(2>25'#atematika dasar
@(x) =
2
0*g (x + :) +
2
0*g (3 x) ni0ai maksimumnya ada0a1 ........
a. 4 b. / 3. 12 d. 1: e. 1+
4a<ab : (
Cara biasa
@(x) =
2
0*g (x + :) +
2
0*g (3 x)
=
2
0*g (x + :) (3 x)
=
2
0*g (-x
2
2x + 1:)
#isa0 y : -x
2
2x + 1:
@(x) maks maka y 1arus maks
y = -2x 2 = ,
x = -1
@(x)
maks
@(-1) =
2
0*g -(-1)
2

2
(1) + 1:! =
2
0*g 1+ = 4
Cara cerdik
@(x)
maks
=
1
]
1

+ +
2
2
3 : x x
2
0*g 1+ = 4
3. >i0a x
1
dan x
2
ada0a1 akar-akar 0*g x (0*g x 4) = 0*g ,2,,12 maka ni0ai x
1
. x
2
=
a. ,21 b. 1, 3. 1,, d. 1,,, e. 1,,,,
-a<ab : ?
0*g x (0*g x 4) = 0*g ,2,,1 misa0 0*g x = .
. (. 4) = -3
. 4. + 3 = ,
Cara cerdik:
a
n
0*g
2
x + b
n
0*g x + 3 ,2
www.banksoal-matematika.com Page 23
(. 3) (. 1) = ,
. = 3 . = 1
0*g x = 3 0*g x = 1
x
1
= 1,,, x
2
= 1,
-adi2 x
1
.x
2
= 1,,, 1, = 1,.,,,
maka x
1
.x
2
= n
a
b

0*g x (0*g x 4) = 0*g ,2,,1 = 3


0*g
2
x 4 0*g x + 3 = ,
a = 12 b = 32 3 = 22 n = 1,
x
1
.x
2
= n
a
b

= 1,

,
_

1
4
= 1,
2
= 1,.,,,
www.banksoal-matematika.com Page 24
BAB I+
STATISTI"A
Teori Cerdik
%i0ai rata-rata
2 1
2 2
1
1
. .
x x
x x x n
x
+
+

x = rata-rata
1 x = rata-rata 0ama
2 x = rata-rata yang dinyatakan
n
1
= banyaknya *b4ek 1
n
2
= banyaknya *b4ek 2
5*nt*1 s*a0
1. "#P$% 9&2'#atematika dasar':+
%i0ai rata-rata u4ian matematika dari 3& sis<a ada0a1 4:2 4ika ni0ai ".ik digabungkan
dengan ke0*m.*k tersebut2 maka ni0ai rata-rata ke-4, sis<a men4adi 4+2 ini berarti ni0ai
".ik ada0a1 ...
a. 4; b. :1 3. /: d. &, e. &2
-a<ab : 5
cara biasa
n
1
= 3&

1 x = 4:

1 x =
1
n
fx
4: =
3&
fx
@x = 1;::

2 x = 4,
n
2
= 4+

2 x =
2
n
nilai fx +
4+ =
4,
1;:: nilai +
1/;, = 1;:: + ni0ai
%i0ai = /:
5ara 3erdik:
4+ =
1 3&
. 1 4: . 3+
2
+
+ x
x
2
= /:
www.banksoal-matematika.com Page 2:
BAB +
*IMIT
Teori cerdik
1. Dimit @ungsi
5ara .enye0esaian
a x
0im

) (
) (
x g
x f
subsitusikan a ke @ungsi2 4ika 1asi0nya:
- $ertentu meru.akan 1asi0 yang di3ari
- $ak tentu
,
,
2 maka 0akukan Aakt*risasi
dD81*.ita0
Eunakan rumus 3erdik
a. "ntuk x ,
,
0im
x
q q
x
p p
x b x b
x a x a
1
1
1
1
2
...
...
+ +
+ +

-ika
. C H maka 1asi0nya = ,
. = H maka 1asi0nya
1
1
b
a
. F H maka 1asi0nya =
5*nt*1 sa0
1. Prediksi
,
0im
x ) 3 ( ) 2 : (
) 3 2
2 2
3 3
x x x
x x

+
=
a. -3
2
1
b. -4
2
1
3. -:
2
1
d. -+
2
1
e. -;
2
1
4a<ab : >
,
0im
x ) 3 ( ) 2 : (
) 3 2
2 2
3 3
x x x
x x

+
=
=
,
0im
x

3 4
3 2 3 3 3 3
+ 1:
) 3 ( ) 3 ( ) 2 ( 3 3 ) 2 ( 3 ) 2 (
x x
x x x x x x

+ + +
=
,
0im
x
3 4
3 : ; 2;
+ 1:
2; 1/ 1/ /
x x
x x x x

+ + +
=
,
0im
x

) + 1: (
) 2; 1/ 1/ / (
3
2 4 24 3

+ + +
x x
x x x x
=
,
0im
x

+ 1:
; 1/ 1/ /
; 4 24

+ +
x
x x x
=
2
1
4
+
2;
+ ,
2; , , ,

+ + +
Cara cerdik:
. = H
3 . 2
3
3

= -4
2
1
2. Prediksi
,
0im
x

2 :
3 4
2 +
) 3 4 (
x x
x x

+
=
a. , b. 1 3. 2 d. 3 e.
-a<ab : (
Cara biasa
www.banksoal-matematika.com Page 2+
,
0im
x

2 :
3 4
2 +
) 3 4 (
x x
x x

+
=
,
0im
x

) 2 + (
) 3 4 (
3 2
2 2

x x
x x x
=
,
0im
x

2 +
3 4
3
2

+
x
x x
=
2 ,
, ,

+
=
2
,

= ,
3. Prediksi
,
0im
x

3
2 2
/
) 3 2 (
x
x x +
=
a. 1 b. 2 3. 3 d. , e.
-a<ab : ?
,
0im
x

3
2 2
/
) 3 2 (
x
x x +
=
,
0im
x

3
2 3 4
/
& 12 4
x
x x x + +
=
,
0im
x

) / (
) & 12 4 (
2
2 2
x x
x x x + +
=
,
0im
x

x
x x
/
& 12 4
2
+ +
=
,
& , , + +
=
,
&
=
Cara cerdik:
. F H maka 1asi0nya
b. "ntuk x
,
0im
x

...
...
1
2 1
1
2 1
+ +
+ +

q q
p p
x b x b
x a x a
-ika
. C H2 maka 1asi0nya = ,
. = H2 maka 1asi0nya =
1
1
b
a
. F H2 maka 1asi0nya =
5*nt*1 s*a0
4. Prediksi
x
0im

x x
x x
: 2
4 3
2
3
+
+
=
a.
2
3
b.
:
4
3. , d. e. 1
-a<ab : )
x
0im

x x
x x
: 2
4 3
2
3
+
+
=
x
0im

3 3
2
3 3 3
3
: 2
1 4 3
x
x
x
x
x x
x
x
x
+
+ +
=
x
0im
2
3 3 2
: 2
1 1 4
3
x x
x x x
+
+ + +
=
, ,
, , 3
+
+ +
=
,
3
=
Cara cerdik
. C H2 maka 1asi0nya
3. >entuk akar
R&(&s cerdik
www.banksoal-matematika.com Page 2;
,
0im
x

cx q bx p
ax
+
=
c b q p
q p a
+ +
+ ) (
:. "#P$% 9&2'>'7P('2
,
0im
x

x x
x
+ 1 1
=
a. , b.
2
1
3. 1 d. 2 e. 4
-a<ab : 5
Cara Biasa
,
0im
x

x x
x
+ 1 1
x
x x
x x
+ +
+ +
1 1
1 1
=
,
0im
x

) 1 1 (
) 1 1 (
x x
x x x
+ +
+ +
=
,
0im
x

x
x x x
2
) 1 1 ( + +
=
,
0im
x

2
) 1 1 ( x x x + +
=
2
1 1 +
= 1
Cara cerdik
a = 12 . = 12 b = 12 3 =12 H =1
1asi0nya : =
1 1 1 1
) 1 1 ( 1
+ +
+

=
2
2
=1
R&(&s cerdik :
x
0im
c bx ax + +
2
- n mx kx + +
2
-ika a C k2 maka 1asi0nya =
a = k2 maka 1asi0nya =
a
m b
2

a F k2 maka 1asi0nya = -
5*nt*1 s*a0
+. "#P$% 9/&'('7P('3
x
0im
:
2
+ +x x - : 2
2
+ x x =
a. , b.
2
3
3. 2 d. -2 e.
-a<ab : >
5ara >iasa
x
0im
:
2
+ +x x - : 2
2
+ x x x
: 2 : 2
: 2 :
2 2
2 2
+ + + +
+ + + +
x x x x
x x x x
=
x
0im

: 2 : 2
) : 2 ( ) : (
2 2
2 2
+ + + +
+ + +
x x x x
x x x x
=
x
0im

: 2 : 2
3
2 2
+ + + + x x x x
x
Di1at .angkat terbesar
=
1 1
3
+
=
2
3
Cara cerdik
a = k 1asi0nya
2
3
1 2
) 2 (

a
;. "#P$% 9,1'('#atematika dasar'14
www.banksoal-matematika.com Page 2/
x
0im

) : 4 ( + x x
- 3 4
2
x
a. b. / 3.
4
:
d.
2
1
e. ,
4a<ab : 5
Cara Biasa
x
0im

) : 4 ( + x x
- 3 4
2
x
=
x
0im
) : 4 ( + x x
- 3 4
2
x x
3 4 : 4
3 4 : 4
2 2
2 2
+ +
+ +
x x x
x x x
=
x
0im

3 4 : 4
) 3 4 ( ) : 4 (
2 2
2 2
+ +
+
x x x
x x x
=
x
0im

3 4 : 4
3 :
2 2
+

x x x
x
=
4
:
4 4
:

+
Cara Cerdik
x
0im

) : 4 ( + x x
- 3 4
2
x
=
4
:
4 2
, :

2. Aungsi 0imit trig*n*metri


R&(&s cerdik
, x
Lim

bx
ax
n
sin
=
b
a
n
, x
Lim

bx tg
ax
n
n
sin
=
n
n
b
a
, x
Lim

bx
ax tg
n
=
b
a
n
, x
Lim

) (
) ( sin
x a
x a p


= .
-ika ada bentuk 1 3*s 2x diuba1 men4adi 2sin
2
x
5*nt*1 s*a0
/. "#P$% 9,,'('#atematika dasar'14
, x
Lim

bx
ax
sin
sin
ada0a1
a. , b. 1 3.
b
a
d.
a
b
e.
-a<ab : 5
Cara biasa
, x
Lim

bx
ax
sin
sin
=
, x
Lim
bx
x
sin
=
b
a 1
1
=
b
a
Cara cerdik
, x
Lim

bx
ax
sin
sin
=
b
a
(k*e@isien x)
&. "#P$% 9,,'>'#atematika dasar'1:
, x
Lim

x
x
2 3*t
3*t
ada0a1
www.banksoal-matematika.com Page 2&
a. , b.
2
1
3.
2
1
2 d. 1 e. 2
-a<ab : ?
Cara biasa
, x
Lim

x
x
2 3*t
3*t
=
, x
Lim

x tg
x tg 2
=
, x
Lim

x
x tg 2

x tg
x
= 21
= 2
Cara cerdik
, x
Lim

x
x
2 3*t
3*t
=
1
2

= 2
1,. "#P$% 9&,'('7P('+
, x
Lim

x
x x
4 3*s 1
3 sin

=
a.
/
3
b.
4
3
3.
4
1
d.
2
3
e. -
/
3
-a<ab : (
Cara biasa
, x
Lim

x
x x
4 3*s 1
3 sin

=
, x
Lim

x
x x
2 sin 2
3 sin
2
=
2
1

, x
Lim

x
x
2 sin

x
x
2 sin
3 sin
=
2
1
.
2
1
.
2
3
=
/
3
Cara cerdik:
, x
Lim

x
x x
4 3*s 1
3 sin

=
2
2 . 2
3 . 1

=
/
3
11. "#P$% 9&/'>'#atematika dasar'14
, x
Lim

,
_

2
:
3 2
x
x tg x tg
ada0a1 .
a. 1 b.
:
1
3.
:
2
d.
:
3
e.
:
+
-a<ab : ?
Cara cerdik
, x
Lim

,
_

2
:
3 2
x
x tg x tg
=
, x
Lim

x
x tg
:
2
.
x
x tg 3
=
:
2
.
1
3
=
:
+
12. "#P$% 9&&'5'#atematika dasar'14
, x
Lim

,
_

x
x x
2 sin
3 sin
3
2
a. 3 b.
2
3
3.
4
3
d.
2
1
e.
/
3
-a<ab : ?
, x
Lim

,
_

x
x x
2 sin
3 sin
3
2
=
, x
Lim

x
x
2 sin
.
x
x
2 sin
.
x
x
2 sin
3 sin
=
2
1

2
1

/
3
=
/
3
BAB +I
DEFERENSIA*
Teori cerdik
www.banksoal-matematika.com Page 3,
1. %i0ai maksimum dan minimum
Rumus 3erdik
%i0ai minimum dari kuadrat 4arak titik (,2 H) ter1ada. .arab*0a y = x
2
+ 3
R
2
= H 3 -
4
1
5*nt*1 s*a0
1. "#P$% 9&1'('7P('2
%i0ai minimum dari kuadrat 4arak titik P (,2 3) ke titik N yang ter0etak .ada .arab*0a
y = y
2
+ 1 ada0a1 ....
a.
/
1;
b.
4
;
3.
2
3
d.
4
:
e.
/
&
-a<ab : >
Cara biasa Cara cerdik
R
2
= 3 1 -
,
_

4
1
=
4
;
PN =
2 2 2
) 3 1 ( ) , ( + + x x =
2 2 2
) 2 ( ) ( + x x = 4 4
4 2
+ + x x x
#isa0 y = x
4
3x
2
+ 4
PN
mak
O
maks
= y = ,
y = 4x
3
+x = ,
4x
3
= +x
x
2
=
4
+
-
2
3
x =
2
3
(PN)
2
=
4
2
3

,
_

- 3 4
2
3
2
+

,
_

=
4
&
-
2
&
- 4 =
4
;
2. Duas .ersegi .an4ang terbesar yang da.at dibuat da0am daera1 yang dibatasi *0e1 x
2
= +y dan y = 4 ada0a1 ....
a. 32 3
b.
2
32
2
3. / 2
d. 32
-a<ab : >
D
1
= 2x (4 -
+
1
x
2
)
= /x -
3
1
Duas maksimum maka D
1
= ,
D
1
= / x
2
= ,
x
2
= / x = + 2 2
untuk x = 2 2 2 maka
D = / . 2 2 -
3
1
(2 2 ) = 1+ 2 -
3
2 . /
2
=
3
2 1+ 2 4/
=
2
32
2
Cara cerdik:
www.banksoal-matematika.com Page 31
y = x
2
+ 1
N = (x2 x
2
+ 1)
P = (,2 3)
x
y
y
P
2
=+y
y = 4
x
y
P
2
=+y
y = 4
x
x x
( = 4
-2
2
P2 x
2
Q = 4
D
maks
=
3
parabola
L
=
3
.
3
2
b a
D =
3
4 . + 4 .
3
2
=
3
32
2
R&(&s cerdik
@
1
(x) =
d cx
b ax
+
+
@
1
(x) =
2
) ( d cx
bc ad
+

3. -ika @(x) =
1
2 3
+
+
x
x
2 maka @
1
(x) =
a.
2
) 1 (
2 3
+
+
x
x
3.
2
) 1 (
3 2
+
+
x
x
e.
2
) 1 (
1
+

x
b.
2
) 1 (
2 3
+
+
x
x
d.
2
) 1 (
1
+ x
-a<ab : )
Cara biasa
@(x) =
v
u
@
1
(x) =
2
v
uv uv
@(x) =
1
2 3

x
x
maka u = 3x + 2 u
1
= 3
G = x + 1 G = 1
@(x) =
2
) 1 (
1 ) 2 3 ( ) 1 ( 3

+
x
x x
=
2
) 1 (
2 3 3 3


x
x x
=
2
) 1 (
1
+ x
Cara cerdik
@
1
(x) =
d cx
b ax
+
+
@
1
(x) =
2
) ( d cx
bc ad
+

@
1
(x) =
2
) 1 (
2 . 1 1 . 3
+

x
=
2
) 1 (
1
+ x
4. "#P$% 9&;'('#atematika dasar'3,
-ika @(x) =
4
2 3
+

x
x
2 maka turunan dari @
-1
(x) ada0a1
a.
2
) 3 (
1, /

x
x
3.
2
) 3 (
/
x
x
e.
2
) 3 (
14
x
b.
2
) 3 (
1,
x
d.
2
) 3 (
/ 14

x
x
-a<ab : ?
@(x) =
4
2 3
+

x
x
den'an r&(&s @(x) =
d cx
b ax
+

@
-1
(x) =
a cx
b dx

+
#aka @
-1
(x) =
3
2 4


x
x
misa0 @
-1
(x) = g(x)
www.banksoal-matematika.com Page 32
g
1
(x) =
2
) 3 (
1 ) 2 4 ( ) 3 ( 4


x
x x
=
2
) 3 (
2 4 12 4

+ + +
x
x x
=
2
) 3 (
14
x
Cara cerdik
g(x) =
d cx
b ax
+

g
1
(x) =
2
) ( d cx
bc ad
+
+
4adi g
1
(x) =
2
) 3 (
) 2 ( 1 ) 3 ( ) 4 (


x
=
2
) 3 (
14
x
www.banksoal-matematika.com Page 33
BAB +II
INTE!RA*
Teori cerdik
1. 7ntegra0 substitusi
5iri-3irinya integra0 1asi0 ka0i dua @ungsi yang satu meru.akan ke0i.atan turunan dari
@ungsi yang 0ain
af
n
(x) dx =
1
R
) 1 ( ) (

+
n
f
n x f
a
syarat n 1
R&(&s cerdik
af
-1
(x) dx =
) (
R
x f
a
. 1n 1f(x) + c
5*nt*1 s*a0
1. 2x
2
(4x
3
+ 1)
3
dx =
a.
2
1
(4x
3
+ 1)
4
+ 3 3.
24
1
(4x
3
+ 1)
3
+ 3 e.
1+
1
(4x + 1)
:
+ 3
b.
4
1
(4x
3
+ 1)
3
+ 3 d.
/
1
(4x
3
+ 1)
2
+ 3
-a<ab : 5
Cara biasa
#isa0 y = 4x
3
+ 1

dx
dy
= 12x
2
dx =
2
12x
dy
2x
2
(4x
3
+ 1)
3
dx = 2x
2
(y)
3

2
12x
dy
=
+
1
y
3
dy =
24
1
y
4
+ 3
=
24
1
(4x
3
+ 1)
4
+ 3
Cara cerdik
2x
2
(4x
3
+ 1)
3
dx
a = 2x
2
@(x) = 4x
3
+ 1.n = 3
1asi0nya
=
1 . 3 . 12
2
2
2
x
x
(4x
3
+ 1)
4
+ 3
=
24
1
1 . 3 . 12
2
2
2
x
x
(4x
3
+ 1)
4
+
3
2. 7ntegra0 .arsia0
@(x) g(x) dx =
1. @(x) diturunkan sedangkan g(x) diintegra0kan
2. -ika @(x) ber.angkat satu2 maka
- @(x) diturunkan satu ka0i
- g(x) diintegra0kan dua ka0i dan seterusnya
rumus umum u d G = u . G - G d u
3*nt*1 s*a0
2. x(x + :)
4
dx =
#isa0 u = x
dx
du
= 1 du = dx
dG = (x + :)
4
dx
dx
dv
= (x + :)
4
G = (x + :)
4
dx =
:
1
(x + :)
4
dx
x (x + :)
4
dx =
:
1
(x + :)
4
-
:
1
(x + :)
:
dx
=
:
1
(x +:)
:
-
3,
1
(x + :)
+
dx + 3
Cara cerdik
x(x + :)
4
dx
www.banksoal-matematika.com Page 34
1
:
1
(G + :)
:

(-)

3,
1
(x + :)
+

=
:
1
(x +:)
:
-
3,
1
(x + :)
+
dx + 3
3. 7ntegra0 trig*n*metris
a. sing @(x) dx =
) (
1
R
x f
3*s @(x) + 5
b. 3*s @(x) dx =
) (
1
R
x f
sin @(x) + 5
3. tg @(x) dx =
) (
1
R
x f
1n 1sin @(x) + 5
d. 3*se3 @(x) dx =
) (
1
R
x f
se3 @(x) + 5
e. se3 @(x) tg @(x) dx =
) (
1
R
x f
se3 @(x) + 5
@. 3*se3
2
@(x) tg @(x) dx =
) (
1
R
x f
3*se3 @(x) + 5
g. 3*se3
2
@(x).tg @(x) dx =
) (
1
R
x f
3*se3 @(x)+ 5
1.
u
a u
du
2 2

=
a
1
ar3 se3
a
u
+ 5
i.
2 2
a u
du

= ar3 sin
a
u
+ 5
4.
2 2
u a du =
2
1
u
2 2
u a
2
1
a
2
ar3 sin
a
u
+ 5
Catatan : integra0 .erka0ian @ungsi trig*n*metri yang ber.angkat tungga0
diintegra0kan
3. "#P$% 9&1'('#atematika dasar'/1
sin
3
x 3*s x dx =
a.
4
1
sin
4
x + 5 3. -
4
1
3*s
2
x + 5 e. -
3
1
sin
4
+ 5
b.
2
1
sin x
4
+ 5 d.
3
1
sin x + 5
-a<ab : (
sin
3
x 3*s x dx = 3*s x (sin)
3
dx
#isa0 y = sin x
dx
dy
= 3*s x dx =
x
dy
3*s
= 3*s x (y)
3

x
dy
3*s
= y
3
dy =
4
1
y
4
+ 5 =
4
1
sin
4
+
5
Cara cerdik
sin
3
x 3*s x dx = sin
3
x d (sin x)
=
4
1
sin
4
x + 5
www.banksoal-matematika.com Page 3:
4. Duas daera1
a.
6ubstitusikan kedua .ersamaan
R&(&s cerdik : D =
2
+a
D D
S ) = b
2
4a3
5*nt*1 s*a0
4. "#P$% 9&2'5'#atematika dasar'/,
Duas daera1 dibatasi *0e1 .arab*0a y = x
2
dan y = 4 x
2
ada0a1 ...
a. / 2 b.
3
2 1+
3. 4 2 d.
3
2 /
e. 2
-a<ab : >
$itik .*t*ng kedua .arab*0a
x
2
= 4 x
2

2x
2
+ 4
x
2
= 2 x = + 2
D=

2
2
(4 x
2
x
2
) dx
=

2
2
(4 2x
2
) dx
=
2
2
3
3
2
4
1
]
1

x x
Cara cerdik
x
2
= 4 x
2

2x
2
4 = , (4angan diseder1anakan)
) = , 42 (-4)
= 32
D =
2
:2
32 32
=
4 . +
2 4 32
=
3
1+
2
= 4 2 -
3
2
( )
3
2 - (-4 2 +
3
2
( )
3
2 = / 2 -2
3
2
( )
3
2
= / 2 -
3
/
2 =
3
1+
2
b) R&(&s cerdik
D =
3
4
. . H
5*nt*1 s*a0
:. "#P$% 9&:'5'#atematika dasar'/:
a. 1,
3
2
d. :
3
1
b. / e. 12
3. 2
3
2
-a<ab : )
Cara biasa
D =

2
2
2 + x
dx =

2
2
(x + 2)
2
1
dx
=
2
2
2
3
) 2 (
3
2

1
]
1
+ x
=
3
2
(2 + 2)
2
3
-
3
2
(-2 + 2)
2
3
www.banksoal-matematika.com Page 3+
y
2
= ax
2
+ bx + 3
y
1
= mx + n
y
2
= ax
2
+ b
2
x + 3
2
O
1
= a
1
x
2
+ b
1
x + 3
1
y
x
(.2 H)
y =
y
x
2
y =
y
x
2
. = 2
,
-2
H=2
2
=
3
2
4
2
3
- , =
3
2
(.
2
)
2
3
=
3
2
2
3
= :
3
1

:. T*0ume benda .utar
a. )i.utar 3+,
*
menge0i0ingi sumbu x
G = 3
3,
.
a
D D
+. Prediksi
y = -x
2
+ 3 di.utar 3+,
*
menge0i0ingi sumbu x2 maka G*0umenya
a.
1,
;+
d.
1,
&1

b.
1,
/1
e.
1,
&+

3.
1,
/+

-a<ab : >
T =

3
,
(-x
2
+ 3x)
2
dx
=

3
,
(x
4
+x
3
+ &x
2
) dx
=
3
,
3 4 4
3
4
+
:
1
1
]
1

+ x x x
T = x
3

3
,
3 4 4
3
4
+
:
1
1
]
1

+ x x x = 2
1
]
1

+ 3
2
&
:
&
= 2;
1
]
1

+
1,
3, 4: 1/

= 2;
1,
3
=
1,
/1

Cara cerdik:
-x
2
+ 3 = ,
) = (-3)
3
- 4 1 , = &
T =

3
2
1 3,
& & .
1,
/1

b. ?0i.s
2
2
a
x
+
2
2
b
y
= 12 di.utar menge0i0ingi sumbu x
Rumus 3erdik T =
3
4
ab
2

3. ?0i.s
2
2
a
x
+
2
2
b
y
= 12 di.utar menge0i0ingi sumbu y
Rumus 3erdik T =
3
4
a
2
b
5*nt*1 s*a0
www.banksoal-matematika.com Page 3;
,
y
x
y = ax
2
+ bx + 3
x
y
,
,
y
x
y = ax
2
+ bx + 3
x
y
,
;. Prediksi
-ika e0i.s
2:
2
x
+
1+
2
y
= 12 di.utar ter1ada. sumbu x2 maka G*0umenya
a.
3
31,
b.
3
32,
3.
3
34,
d.
3
3:,
e.
3
3;,

4a<ab : >
?0i.s
2:
2
x
+
1+
2
y
= 1
T
2
=
2:
1+ 4,,
2
x
= 1+ -
2:
1+
x
2

T =

:
:
y
2
dx =

:
:
(1+ -
2:
1+
x
2
) dx
=
:
:
2
;:
1+
1+

1
]
1

x = 1+ (: + :) -
;:
1
(:
3
(-:)
3
)!
= 1+
,
_

;:
2:,
1,
= 1+

,
_


3
1, 31
=
3
32,

Cara cerdik
T =
3
4
: . 4
2

=
3
32,

+. 7ntegra0 $ertentu $rig*n*metri


a. >arisan K1arisma (>K 77)
2
1
.
4
3
.
+
:

n
n 1
"ntuk n gena. =
2

atau =

,
sin
n
x dx =

,
3*s
n
x dx = >K 7
5*nt*1 s*a0
/. Prediksi
T*0umen benda .utar gra@ik y = sin x2 di.utar ter1ada. sumbu x dengan interGa0 ,
F x F
2

ada0a1...
a.
4
2

b. 2 3.
;
2
d. 3 e.
2
3

-a<ab : (
5ara biasa
T =

2
,

(sin
2
x ) dx =

2
,

,
_

x 2 3*s
2
1
2
1
dx
=
2
,
2 sin
2
1

1
]
1

x x
=
1
]
1

) , , ( ) ,
4
(

=
4
2

Cara cerdik

2
,

(sin
2
x ) dx =
1
]
1

2
.
2

=
4
2

b. >arisan K1arisma 77 (>K 77)


www.banksoal-matematika.com Page 3/
: -:
y
x
2

y sin x
3
2
.
:
4
.
;
s
. .....
n
n 1
"ntuk n = gan4i02
2

atau =

,
sin
n
x dx =

2
1 >K 77

,
3*s
n
x dx =


2
1

>K 77
5*nt*1 s*a0
&.

2
,

3*s
3
x dx =
-a<ab
Cara Biasa

2
,

3*s
3
x dx =

2
,

3*s x 3*s
2
x dx
=

2
,

3*s x (1 sin
2
) dx
=

2
,

3*s x 3*s x sin


2
x) dx
Cara cerdik

2
,

3*s
3
x dx =

2
1
2

=
3
2
=
2
,
3
sin
3
1
sin

1
]
1

x x = (1 ,) -
3
1
(1 ,) = 1 -
3
1
=
3
2
BAB +III
BARISAN DAN DERET
Teori Cerdik
1. )eret (ritmatika ()eret Iitung)
R&(&s
"n = a + (n 1)b
n =
b
a U
n

+ 1
6
n
=
2
n
("
1
+ "
2
)
Keterangan
"
n
: suku ke-n
n : banyaknya suku
"
1
: suku a<a0 = a
6
n
: 4um0a1 n suku .ertama
b : beda = "
n
"
n-1

www.banksoal-matematika.com Page 3&
6
n
=
2
n
2a + (n 1)b!
6
n
=
2
1
("
1
+ "
2
)
5*nt*1 s*a0
1. ?btanas 9,1'11
6
n
= n
2
+ 3
n
"
n
= 6
n
6
n-1

6
n-1
= (n 1)
2
+ 3(n 1)
= n
2
2n + 1 + 3n 3
= n
2
+ n 2
"
n
= 6
n
6
n-1

= (n
2
+ 3n) (n
2
+ n 2)
= 2n + 2
b = "
2
"
1

= (2 2 + 2) (2 1 + 2)
= + 4 = 2
Cara cerdik
6
n
= n
2
+ 3
n

"
n
= 6
n
(4um0a1 ke@esien sama)
"
n
= 2n + 3 = 1
= 2n + 2
b = "
2
"
1
= 2
2. "#P$% 9&2'('#atematika dasar':
6isi-sisi segitiga siku-siku membentuk barisan aritmatika2 4ika sisi miringnya 4,2
maka siku-siku yang ter.endek sama dengan ...
a. / b. 1+ 3. 2, d. 24 e. 32
-a<ab : )
Cara biasa
a + b = 4, a = 4, b
Pyt1ag*ras
a
2
+ (a b)
2
= (a + b)
2

a
2
+ a
2
2ab + = a
2
+ 2ab + b
2

a
2
4ab = ,
a (a 4b) = ,
(4, b) ((4, b) 4b) = ,
(4, b) (4, :b) = ,
b = 4, b = /
a = 4, 4, a = 4, /
a = , (tidak mungkin) a= 32
sisi ter.endek = a b
= 32 / = 24
Cara ,endek
2. )eret ge*metri $ak Iingga
(da 2 ma3am
a. )eret )iGergen
5*nt*1 1 + 2 + 4 + / + 1+ + ....
6
n
= tak da.at ditentukan
b. )eret K*nGergen
5*nt*1 / + 4 + 2 + 1 +
2
1
. ....
6n =
r
a
1
atau 6= 6
gena.
+ 6
gan4i0
6yarat k*nGergen : -1 F r 2 1
Contoh soal
3. "#P$% 8;+ dan "#P$% 9&:'>'#atematika dasar';/
www.banksoal-matematika.com Page 4,
3
4
:
a - b
a
a + b
y
x
4,
diuba1
#aka y = 24 . x = 32
6ebua1 b*0a di4atu1kan dari ketinggian satu meter2 setia. ka0i sesuda1 4atu1
mengenai 0antai2 b*0a itu di.antu0kan 0agi men3a.ai tinggi
4
3
dari ketinggian
sebe0umnya2 maka .an4ang se0uru1 4a0an yang di0a0ui b*0a itu sam.ai ber1enti
ada0a1 ...
a. 2m b. 3m 3. 4 m d. ;m e. /m
-a<ab : )
5ara biasa
>*0a 4atu1 1 +
4
3
+
1+
&
+ = 6
n
=
r
a
1
=
4
3
1
1

= 4
>*0a naik
4
3
+
1+
&
+ 6
n
=
4
3
1
4
3

=
4
1
4
3
= 3
-adi t*ta0 0intasan b*0a = 3 + 4 = ;
Cara cerdik
#isa0 r =
c
b
6
n
=
b c
b c

+
. a
a = 12 r =
4
1
6
n
=
3 4
3 4

+
. 1 = ;
4. "#P$% 9,,'('>'5'#atematika dasar
6ebua1 b*0a .inggang di4atu1kan ke 0antai dari ketinggian 2 meter2 setia. ka0i
sete0a1 b*0a itu memantu0 ia men3a.ai ketinggian U dari yang di3a.ai sebe0umnya.
Pan4ang 0intasan b*0a tersebut dari .antu0an ke-3 sam.ai ia ber1enti ada0a1...
a. 323: meter 3. 422: meter e. ;2;: meter
b. 32;: meter d. +2;: meter
-a<ab : )
Cara cerdik
Pantu0an 777 = "
3
= 2
2
4
3

,
_

=
32
2;
Dintasan dari .antu0an 777
=
32
2;
+ t

,
_

+
!
!
=
32
2;
+
32
2;

,
_

+
3 4
3 4
=
32
2;
+
32
1&/
= +2;: meter
3. )eret (ritmatika dan Ee*metri
>er0aku rumus "
n
= 6
n
6
n-1

R&(&s Cerdik untuk 6
n
= an
2
+ bn "
n
= 2an + b a
5*nt*1 s*a0
:. Prediksi
-um0a1 n suku suatu deret dide@inisikan 6n = 4n
2
3n2 suku ke-1, ada0a1 ...
a. ;, b. ;1 3. ;2 d. ;3 e. ;4
4a<ab : )
Cara biasa
6
n
= 4n
2
3n Cara cerdik:
www.banksoal-matematika.com Page 41
Pantu0an
2
m
6
(n-1)
= 4(n 1)
2
3(n 1)
= 4(n
2
2n + 1) 3n + 3
= 4n
2
/n + 4 3n + 3
= 4n
2
11n + ;
"
1,
= 2 4 1, 3 4 = ;3
"
n
= 6
n
6
n-1
= (4n
2
3n) (4n
2
11n + ;)
= /n ;
"
1,
= / 1, ;
= ;3
+. -um0a1 tak 1ingga suku-suku deret ge*metri k*nGergen ada0a1 +2 sedang 4um0a1
suku-suku bern*m*r gena. ada0a1 22 maka rasi* deret itu ada0a1 ...
a.
2
1
b.
3
1
3.
4
1
d.
:
1
e.
+
1
4a<ab : (
Cara biasa
6

=
r
a
1
= , a = + +r ...
(1)
6uku-suku bern*m*r gena.
"
2
2 "
4
2 "
+
2 "
/
....
ar2 ar
3
2 ar
-:
2 ar;2
6
gena.
=
2
1 r
ar

= 2
ar = 2 2r
2
............................(2)
(+ +r)r = 2 2r
2

+r +r
2
= 2 2r
2

4r
2
+r + 2 = ,
2r
2
3r + 1 = ,
(2r 1) (r 1) = ,
Cara cerdik
6

= +
6
gena.
= + 2 = 4
r =
gan"il
genap
#
#

=
4
2
=
2
1
r =
2
1
r = 1(tidak mungkin 4adi r =
2
1
;. "#P$% 9&;'5'#atematika 7P(';
6isi-sisi suatu segitiga meru.akan tiga suku .ertama dari barisan aritmatika2 4ika sisi
miringnya 2, 3m2 maka ke0i0ing segitiga tersebut ada0a1 ...
a. 24 b. 3, 3. 3+ d. 4/ e. &+
-a<ab : )
5ara 3erdik
6
n
= 2, Ke0i0ing = 3n + 4n + :n
n = 4 = 12 n
= 12 . 4 = 4/
/. "#P$% 9&&'('#atematika dasar'21
-um0a1 n suku .ertama suatu deret aritmatika ditentukan *0e1 rumus 6
n
= 2n
2
+n.
>enda deret tersebut ada0a1 ...
a. -4 b. 3 3. 4 d. + e. /
-a<ab : )
Cara Biasa
6
n
= 2n
2
+n
6
(n-1)
= 2(n 1)
2
+(n 1)
= 2n
2
4n + 2 +n + +
= 2n
2
1,n + /
"
n
= 6
n
6
(n 1)

= 2n
2
+n (2n
2
1,n + /)
Cara cerdik
6
n
= 2n
2
- +n
"
n
= 4n + 2
= 4n /
"
1
= -4
"
2
= ,
b = , (-4) = 4
www.banksoal-matematika.com Page 42
3n
4n
6
n
= 2,
= 4n /
"
1
= 4 1 / = -4
"
n
= 4 2 / = ,
b = "
2
"
1
= , (-4) = 4
&. "#P$% 9&/'5'#atematika dasar'21
-um0a1 n suku .ertama deret aritmatika ada0a1 3n
2
+ 2n2 suku ke-3 deret tersebut
ada0a1 ....
a. 4; b. :, 3. :3 d. :: e. :+
-a<ab : (
5ara 3erdik
6
n
= 3n
2
+ 2n
"
n
= +n + 2 3
= +n 1
"
/
= + . / 1 = 4;
BAB +I$
DIMENSI TI!A
Soal-soal
1. Pan4ang rusuk kubus (>5) ?AEI ada0a1 2a 2 2 4arak titik I ke bidang )?E
ada0a1 ...
a.
3
2
a b.
3
1
a + 3.
3
2
a + d.
3
2
a 2 e. (
-a<ab : 5
5ara biasa
www.banksoal-matematika.com Page 43

E
P
I
5
> (
)
?
A
I
>
)
P
4

2
A
>) = diag*na0 sisi = 2a 2 . 2 = 4a
I> = diag*na0 ruang = 2a 2 . 3 = 2a +
3*s =
!D
!$
=
%!
!D

a
!$
4
=
+ 2
4
a
a

>P =
+ 2
1+
a
a
=
+
/a

+
+
=
3
4
a
+
5ara 3erdik
IP =
3
1
I>
=
3
1
2a + =
3
2
a +
2. Pan4ang tia. rusuk bidang em.at beraturan $.(>5 ada0a1 1+ 4arak antara setia. dua
rusuk yang bersi0angan sama dengan ...
a. / 2 b. / 3 3. / + d. 12 2 e. 12 3
(P =
2
1
($ = 3
(N = 1+.3*s3,
*
= 1+
2
1
3 = / 3
PN =
2 2
) ( ) ( $ & =
2 2
) / ( ) 3 / ( =
+4 1&2
= 12/ = 2
5ara 3erdik
-arak antara setia. rusuk yang bersi0angan .ada bidang em.at beraturan dengan rusuk
ada0a1
2
1
a 2 .
-adi2 PN = 2 1+ 2 = / 2
BAB +$
TRI!%N%METRI
Contoh soal
1. "#P$% 9&;'>'#atematika 7P('1,
2 dan y ada0a1 sudut-sudut sebua1 segitiga2
4ika tg + tg y = 2 tg 2 maka tg . tg y ada0a1 ....
a. 1 b. 2 3. 3 d. 4 d. :
-a<ab : 5
5ara 3erdik
)a0am segitiga ber0aku tg + tg + tg y = tg . tg . tg y
2tg + tg = tg . tg . tg y
3tg = tg . tg . tg y
-adi2 tg . tg y = 3
www.banksoal-matematika.com Page 44
(
P
)
5
N
>
3,
*
N P
(
BAB +$I
BI*AN!AN DESIMA*
Teori Cerdik
#enguba1 bi0angan desima0 ke .e3a1an
Bent&k .
5*nt*1
( = ,2;2;2;2
5ara biaya
( = ,2;2;2;2
= ,2;2 + ,2,,,;2 + ,2,,,;2 + .....(deret ge*metri tak 1ingga)
( = 6

=
r
a
1
=
,1 2 , 1
;2 2 ,

=
&& 2 ,
;2 2 ,
=
&&
;2
5ara 3erdik
( = ,2;2;2;2
)engan me0i1at angka yang beru0ang2 yaitu ;22 se0an4utnya dibagi dengan angka &
sebanyak angkat yang beru0ang tersebut.
,2;2;2;2 =
&&
;2
-
11
/
5ara ini ber0aku untuk bera.a.un angka yang beru0ang
,2::::: =
&
:
,2124124124 =
&&&
124
Contoh soal
1. 67P 9&/
-ika a= ,2+++ ... dan b = ,2144...2 maka
a
0*g b =
a.
3
2
b.
3
4
3.
2
3
d. 2 e. 3
-a<ab : )
5ara biasa
1,3 = +2+++ ...
a = ,2+++
&a = +
a =
&
+
=
3
2
-adi2
a
0*g
&
4
=
3
2
0*g
2
3
2

,
_

= 2
1,b = 42444 ...
b = ,2444
&b = 4
b =
&
4
Cara cerdik
a = ,2+++ ... =
&
+
=
3
2
b = ,2444 ... =
&
4

a
0*g b =
3
2
0*g
&
4
=
3
2
0*g
2
3
2

,
_

= 2
>entuk 2
5*nt*1
> = 32+3+3+3 ...
www.banksoal-matematika.com Page 4:
Cara cerdik
32+3+3+3 ... = 3 + ,2+3+3+3 ...
= 3 +
&&
+3
=
&&
+3 2&; +
=
&&
3+,
5*nt*1 s*a0
2. "#P$% 9&&
-ika a = 22:4:4... dan b = ,2+3+32 maka a : b =
a. 2 b. 3 3. : d. + e. 4
-a<ab :
Cara Biasa
1,,a = 2:42:4:4 ...
a = 22:4:4
&&a = 2:2
a =
11
2/
1,,b = +32+3+3 ...
b = ,2+3+3
&&b = +3
b =
11
;
-adi2 a : b =
11
2/
:
11
;
=
11
2/
x
11
;
= 4
Cara cerdik .
a = 22:4:4:4 = 2 +
&&
:4
=
&&
:4 1&/ +
=
&&
2:2
b = ,2+3+3+3 .. =
&&
+3
a : b =
&&
2:2
:
&&
+3
= 4
Cara cerdik /
... +3+3+3 2 ,
... :4:4:4 2 2
=
, +3
2 2:4

=
+3
2:2
= 4
www.banksoal-matematika.com Page 4+
BAB +$II
"ERCT
Elli,s
1. $itik .usat e00i.s &x
2
+ 1+y
2
-4:x + +4y + 1 = , ada0a1
a. (-32 2) b. (+2 4) 3. (32 -2) d. (-+2 4) e. (+2 -4)
-a<ab : 5
5ara >iasa :
&x
2
+ 1+y
2
4:x + +4y + 1 = ,
&x
2
:4x + 1+y
2
+ +4y = -1
&(x
2
+x) + 1+ (y
2
+ 4y) = -1
&(x 3)
2
+ 1+(y + 2 )
2
= - 1 + /1 + +4
&(x-3)
2
+ 1+(y + 2)
2
= 144
1
&
) 2 (
1+
) 3 (
2 2

+
+
y x
-adi .usat (32 -2)
Cara Cerdik :
&x
2
+ 1+y
2
4:x + +4y + 1 = ,
@(x) = &x
2
4:x @8(x) = 1/x :4 = , x = 3
@(x) = 1+y
2
+ +4y @8(x) = 32y + +4 = , y = -2
4adi .usat (32 2)
*in'karan
2. P ersamaan garis singgung .ada 0ingkaran (x2 - 2)
2
+ (y + 1)
2
= 1, dengan gradien 3
ada0a1
a. y = 3x 1; atau y = 3x + 3 d. y = 3x 1; atau y = 3x 3
b. y = 3x + 1; atau y = 3x 3 e. y = 3x 3 atau y = 3x + 3
3. y = 3x + 1; atau y = 3x + 3
4a<ab : (
cara biasa
#isa0 .ersamaan garis yang dimaksud y = 3x + 3
(x 2)
2
+ (y + 1)
2
= 1, y = mx + 3
(x 2)
2
+ (3x + 3 + 1)
2
= 1,
x
2
4x + 4 + &x
2
+ +x (3 + 1) + (3 + 1)
2
= 1,
1,x
2
4x + 4 + +3x + +x + 3
2
+ 23 + 1 1, = ,
1,x
2
+ 2x + +3x + 3
2
+ 23 : = ,
1,x
2
+ (2 + +3) x + 3
2
+ 23 : = , #enyinggung ) = ,
) = (2 + +3)
2
4 1, (3
2
+ 23 :) = ,
4 + 243 + 3+3
2
4,3
2
/,3 + 2,, = ,
-43
2
:+3 + 2,4 = ,
3
2
+ 143 :1 = ,
(3 + 1;) (3 3) = ,
3 = -1; 3 = 3 -adi garis singgung tersebut ada0a1 y = 3x 1; atau y = 3x + 3
cara cerdik
(x 2)
2
+ (y + 1)
2
= 1,2 gradien m = 3
O b = m (x a) + r
2
1 m +
)an s*a0 a = 22 b = -12 m = 3 dan r = 1, 2
6e1ingga y + 1 = 3 (x 2) + 1,
2
3 1+
y + 1 = 3x + + 1,
www.banksoal-matematika.com Page 4;
y = 3x + 3 atau y = 3x 1;
www.banksoal-matematika.com Page 4/

Anda mungkin juga menyukai