1 PISMP PEMULIHAN (BM)/MT/BI

Sewaktu di Mesir, Abdul Rahman Abu Zaid

beliau telah dilantik Waliyuddin Bin Khaldun
memegang jawatan Al-Maliki al-Khadrami
Hakim Mahkamah
Raja
BIODATA
Pakar dalam:
Ilmu kemasyarakatan
(sosiologi) Ulama zaman
Pendidikan pertengahan
Keagamaan
Tamadun Lahir di Tunis pada tahun
Undang-undang 1331 M (732 H) dan
Falsafah meninggal dunia pada tahun
1406 M (808 H)
 Mendapat pendidikan awal daripada bapanya
tentang asas-asas agama seperti al-Quran,
Feqah, Hadith dan Tauhid.

Hafaz al-Quran sejak kecil.

Apabila dewasa, beliau belajar Linguistik Bahasa

Arab (seperti Nahu dan Saraf), Usuluddin dan
Kesusasteraan.
 Beliau juga mempelajari Mantiq, Sains, Falsafah,
Matematik dan Sejarah daripada beberapa orang
ulama terkemuka pada masa itu.

Guru beliau yang utama ialah Muhammad Bin Abdul

Muhaimin. Beliau juga turut berguru dengan Abu
Abdullah Muhammad Bin Ibrahim Al-Abla yang
mengajarnya tentang Sosiologi, politik dan
pendidikan.
Sumbangan beliau dalam Sumbangan
bidang sosiologi: beliau dalam
 Pengasas dan guru bidang
terkemuka dalam bidang sejarah:
sosiologi  Pengasas
filosof sejarah
(melalui kitab
al-Ibar)

Mahir dalam ilmu

Mempelopori Ilmu Sosiologi sejarah
(orang pertama
membicarakan Menghasilkan kitab
pembangunan mental, akal, al-Muqaddimah
dan fizikal manusia)
• Membincangkan secara terperinci mengenai sejarah dan
persejarahan.
• Membahagikan karya beliau kepada 6 bab:
Bab 1: Mengenai risalah umum tentang masyarakat manusia.

Bab 2: Mengenai masyarakat Badwi atau masyarakat yang

dianggap primitif.
Bab 3: Mengenai pemerintahan khalifah-khalifah dan raja-raja.

Bab 4: Mengenai masyarakat bandar atau masyarakat yang

dianggap sudah maju.

Bab 5: Mengenai pekerjaan dan kehidupan manusia seharian

serta hal-hal yang berkaitan dengan ekonomi secara
umum.
Bab 6: Mengenai ilmu pengetahuan dan pendidikan.
• Setiap bab dalam karya didahului dengan bahagian
pendahuluan dan diikuti oleh tajuk-tajuk kecil yang dipanggil
fasal.
• Kandungan al-Muqaddimah terbahagi kepada 2 bahagian:
Tidak
Asasi
asasi
Merangkumi pelbagai aspek termasuk
Mengenai disiplin
geografi, kebudayaan, ilmu
sejarah/falsafah
pengetahuan, perusahaan,
sejarah dan disiplin
peradaban dan lain-lain yang
sosiologi/falsafah
berkaitan dengan politik, agama dan
sosiologi
falsafah.

• Perkara yang penting dalam karya ini ialah mengenai ilmu

sejarah dan sosiologi.
Sumbangan beliau dalam bidang politik:
Aktif dalam bidang politik
Berpendapat bahawa asas untuk membina
peribadi dan negara ialah berasaskan Islam
Mengemukakan teori yang mempengaruhi
karya pemikir politik (melalui kitab al-Ibar)

Sumbangan beliau dalam bidang ekonomi:

Berpendapat bahawa:
Rezeki perlu dinikmati bersama dengan adil
Kemajuan negara bergantung kepada
kekuatan ekonomi
Menghasilkan kitab al-Ibar
Ibnu Sina mula menjadi terkenal selepas
berjaya menyembuhkan penyakit Putera Nub
Ibn Nas al-Samani yang gagal diubati oleh
doktor yang lain. Kehebatan dan kepakaran
dalam bidang perubatan tiada tolok
bandingnya sehingga beliau diberikan
gelaran al-Syeikh al-Rais (Mahaguru
Pertama).
Di Rom pada masih diulang cetak
Tahun 1593
dan digunakan
oleh para pelajar
Terbit perubatan.
Al Qanun
fi al-Tibb
tidak sampai
100 tahun,
bahasa Inggeris buku itu telah
dengan judul dicetak ke dalam
Precepts of 15 buah bahasa
Medicine
 Penterjemahan Kitab
Al Qanun
fi al Tibb

•Oleh Gerard of Cremona (1114-87).

•Dinamakan sebagai Canon
atau Canon fi al-Tibb
•Beliau telah berjaya menterjemah
buku berbahasa Arab ke Latin
tidak kurang daripada 92
buah karya Arab yang lengkap
 mengandungi sajak-sajak
perubatan

menghasilkan buku
Remedies for The Heart

menceritakan dan
menghuraikan 760 jenis penyakit
bersama dengan cara untuk
mengubatinya
membincangkan menyenaraikan
tentang proses pelbagai jenis
penyediaan ubat ubat seperti
antidot, pes,
preservatif,
jem, lozeng,
pil, minyak ,
Bidang
salap dan
farmasi
infusi

menyentuh
mengenai
kepentingan
dos
 menulis sebuah buku berjudul
al-Najah yang membicarakan
persoalan falsafah

Bidang
falsafah

Pemikiran falsafah banyak

dipengaruhi oleh aliran falsafah
al-Farabi yang telah
menghidupkan pemikiran
Aristotle
 Buku An-Najah
• Ibn Sina menyatakan bahawa pencipta yang
dinamakan sebagai "Wajib al-Wujud" ialah
satu. Dia tidak berbentuk dan tidak boleh
dibahagikan dengan apa-apa cara sekalipun
• Pemikiran falsafah dan konsep ketuhanan
telah ditulis oleh Ibnu Sina dalam bab "Himah
Ilahiyyah" dalam fasal "Tentang adanya
susunan akal dan nufus langit dan jirim
atasan.”
• Ibnu Sina tidak pernah menolak kekuasaan
Tuhan.
Memperkembangkan Kini dikenali:
ilmu psikologi ilmu perubatan
dalam perubatan psikosomatiks

Memperkembangkan Memberi tanda-tanda

ilmu diagnosis melalui penyakit kencing
denyutan jantung manis dan
kesannya.

Doktor perubatan yang pertama

mencatatkan bahawa penyakit
paru-paru boleh berjangkit
 Terjemahan kitab al-Syifa’

Diterjemahkan oleh Gundissalines (1130-1150).

Diterjemah ke dalam bahasa Latin dan telah
diterbitkan di bawah tajuk Sufficientia
Physicorum di mana ahli fikir Barat,
Roger Bacon sering membuat rujukan.
 RIWAYAT HIDUP
AL-FARABI

Nama asal Al-Farabi ialah Abu Nasr Muhammad bin

Muhammad Tarkhan Al-Uzdag
Beliau dilahirkan di Wasij, iaitu di wilayah Transosiana,
di negara Turkestan pada tahun 257 H bersamaan
870 Masihi,
Berketurunan Turki, bapanya berketurunan Persia
manakala ibunya pula berketurunan Turki.
 Al-Farabi telah meninggal dunia pada bulan
Rejab 339 Hijrah bersamaan 950 Masihi
di Damsyik ,semasa beliau berumur 80 tahun.
Beliau telah dikebumikan di sebuah perkuburan
di bahagian luar pintu selatan atau pintu sampingan
kota tersebut.
Saf al-Daulah sendiri yang mengetuai
para pembesar negeri bagi
menyembahyangkan jenazah Al-Farabi,
di istana Saf Al-Daulah.
 Saif Al-Daulah
Gelaran bagi putera
Handaniyah
BeliauSyria
emerintah tertarik
yangdengan
baru pada zaman i
kebijaksanaan dan
kepandaian al- Farabi serta
kehidupannya sebagai seorang
ahli sufi.
 PENDIDIKAN AWAL AL-
FARABI

Mendapat pendidikan awal daripada

guru-guru persendirian, sama ada
beliau pergi belajar di rumah guru
berkenaan ataupun beliau belajar
secara formal di masjid-masjid yang
terdapat di Wasij, seterusnya beliau
dikatakan dibesarkan semasa
pemerintahan Nasir Ibnu Ahmad.
Mempunyai daya akal yang
tinggi sejak dari kecil lagi
Dalam usia muda lagi,
beliau telah belajar da
mampu belajar
Dapat menguasai beberapa berbagai-bagai
bahasa asing, antaranya ilmu.
bahasa Syria, Arab, Greek,
dan beberapa bahasa lagi
Menguasai pelbagai bidang dalam ilmu keagamaan,
antaranya ilmu Nahu, Tafsir, Hadis, Fiqh, dan
sebagainya. Selain itu, beliau juga
mahir dalam pelbagai cabang-cabang falsafah,
ilmu lingkungan, ilmu militer dan ilmu muzik,
walaupun Al-Farabi mahir dalam pelbagai
bidang tetapi beliau lebih tertarik ataupun lebih
memberikan perhatiannya pada
bidang falsafah dan logik.
 Menentang pendapat Plato yang menganjurkan
konsep pemisahan dalam kehidupan manusia.

Dikenali sebagai Aristotle kedua.

Ilmu merupakan segala-galanya dan para ilmuwan

harus diletakkan pada kedudukan yang tertinggi
dalam pemerintahan sesebuah negara.
 Mengemukakan banyak pandangan yang mendahului
zamannya.

Keadilan itu merupakan sifat semula jadi manusia,

manakala pertarungan yang berlaku antara
manusia merupakan gejala sifat semula jadi tersebut.

Antara karya yang dihasilkan:

Pemikiran, idea dan pandangan
"Madinah al-Fadhilah" Al-Farabi mengenai falsafah
politik.
Perbicaraan mengenai ilmu
" Ihsa’ al-Ulum" dan falsafah zaman Yunani
"Kitab al-Jam". dan falsafah Plato serta
Aristotle.
dua buku tidak dapat disiapkan oleh Al-Farabi
di zamannya.

"Kunci Ilmu"
yang disiapkan "Fihrist Al-
oleh anak Ulum" yang
muridnya yang diselesaikan
bernama oleh Ibnu Al-
Muhammad Al Nadim pada
Khawarismi pada tahun 988M.
tahun 976M
seorang pemuzik
yang handal mencipta satu jenis
alat muzik yang dikenali
sebagai gambus.

menghasilkan sebuah buku berjudul

“Al-Musiqa” yang mengandungi
pengajaran dan teori muzik Islam
yang dianggap sebagai sebuah buku
terpenting dalam
bidang berkenaan.
 bidang perubatan

Pandangannya. ialah mengenai betapa

jantung adalah lebih penting berbanding
otak dalam kehidupan manusia. Hal ini
disebabkan oleh jantung memberikan
kehangatan kepada tubuh sedangkan
otak hanya menyelaraskan kehangatan
itu menurut keperluan anggota tubuh
badan.
 Nama sebenar beliau ialah
Abu Walid Muhammad Ibnu
Ahmad

Di Barat,
Dilahirkan dikenali Meninggal
di sebagai dunia di
Sepanyol Averroes Maghribi
pada dan bapa pada
tahun kepada tahun
1126 M fahaman 1198 M
sekularisme.
 Dihantar untuk berguru
dengan Ibn Zuhr
Latar yang kemudiannya
belakang menjadi rakan karibnya.
pendidikan
.

Mempelajari ilmu fiqh dan

perubatan daripada
Ibnu Zuhr yang pernah
bertugas di sebagai doktor
istana di Andalusia.
Dilantik sebagai Beliau dilantik
hakim di Sevilla menjadi hakim di
pada tahun 1169 Cordova pada tahun
berikutan 1171 M.
mempunyai
hubungan yang
baik dengan Dilantik sebagai doktor
kerajaan Islam istana pada tahun 1182
Muwahidin. berikutan persaraan Ibn
Tufail.
 Beliau dibuang
pulang semula Disisihkan
ke daerah Alaisano
Cordova. dan dihina
kerana dianggap oleh orang
mulhid. ramai.

Sebelum meninggal
Kedudukannya dipulihkan
dunia, beliau telah
semula apabila
menghasilkan
Khalifah Al-Mansor Al-Muwahhidi
bukunya yang terkenal
menyedari kesilapan
Al Taysir.
yang dilakukannya

Kurniaan dan
penghormatan yang
diberikan kepadanya
tidak sempat dikecapi.
SUMBANGA
N IBN
RUSHD
 FALSAFAH DAN
ILMU LOGIK

Menerjemahan hasil kerja Aristotle yang

dilupai Barat ke dalam bahasa Latin
pada awal abad ke-12.
Menyebabkan pengetahuan
yang ditinggalkan oleh Aristotel mula
diketahui ramai di Barat.
 Bapa kepada fahaman
sekularisme di Eropah Barat.
Hujah Ibnu Rushd dalam The Decisive Treatise
menjustifikasi pembebasan sains dan falsafah
dari aliran rasmi mazhab Ash'ari

Banyak tertumpu pada persoalan yang

berkaitan dengan metafizik, terutamanya
ketuhanan.

Dalam Fasl al-Maqal (The Decisive Treatise),

menekankan kepentingan berfikir secara analitikal
untuk menterjemah al-Quran.
 Mempengaruhi ahli falsafah
Barat iaitu Voltaire dan
Rousseau mencetuskan era
Renaissance di Perancis
sehingga merubah wajah
Eropah keseluruhannya
sebagaimana yang ada pada
hari ini.
 PERUBATAN
Buku "Kulliyah Fit-Thibb"

Mengandungi 16 jilid.

Diterjemahkan ke dalam bahasa Latin

pada tahun 1255 oleh Bonacosa,
orang Yahudi dari Padua.

Diterjemahkan ke dalam bahasa Inggeris

dengan judul General Rules of Medicine.
 Pembinaan Hospital Les Quinze-Vingt
hopital pertama di Paris didirikan oleh
Raja Louis IX berdasarkan model hospital
Sultan Nuruddin di Damsyik yang
kaedah perubatannya merupakan hasil
daripada idea dan pemikiran Ibnu Rushd.

Kehebatannya dalam bidang perubatan

juga merangkumi pembedahan dan fungsi
organ di dalam tubuh manusia.
 Memberi penekanan
tentang kepentingan
menjaga kesihatan.

Pandangan yang dikemukakan

dalam bidang perubatan juga
didapati mendahului
zamannya

Beliau pernah menyatakan

bahawa demam campak
hanya akan dialami oleh setiap
orang sekali sahaja.
 KEMASYARAKATAN

Membuat pembahagian Asas pengenalan

masyarakat. pembahagian masyarakat
berdasarkan kelas.

Masyarak Golongan
at awam. elit yang
terdiri
daripada
ahli
 Antara karya yang dihasilkan
• Mabadil Falsafah (Pengantar Ilmu Falsafah)
• Tafsir Urjuza yang membicarakan perubatan dan
tauhid
• Taslul, buku mengenai ilmu kalam
• Kasyful Adillah, yang mengungkap persoalan
falsafah dan agama
• Tahafatul Tahafut, ulasannya terhadap buku Imam
Al-Ghazali yang berjudul Tahafatul Falaisafah
• Muwafaqatil Hikmah Wal Syari'a yang menyentuh
persamaan antara falsafah dengan agama.
• Sebuah buku muzik yang diberi judul "De Anima
Aristoteles" (Commentary on the Aristotle's De
Animo)
 Dikenali sebagai
Nama sebenar:
Abu Abdullah
Muhammad Ibn Musa
Muhammad Bin
al-Khawarizmi
Ahmad Bin Yusoff. 
Dilahirkan di daerah
Hawarizmi (Khiwa) – BIODATA
satu daerah ke Dikenali di
selatan Laut Arab Barat
pada 780 M dan sebagai:
al-
meninggal dunia
pada tahun 850 M. Khawarizmi
al-
Beliaulah yang menemukan Al Cowarizmi
Jabru wal Mukobala (penjabaran  al-
dan penyelesaian). Diterjemahkan Ahawizmi
ke bahasa Latin menjadi Aljabar.  al-Karismi
Ketokohan al-Khawarizmi dapat dilihat daripada
dua sudut iaitu:
 BIDANG MATEMATIK

Memperkenalkan aljabar dan hisab.

Banyak menghasilkan karya-karya yang terkenal
ketika zaman tamadun Islam.
Antara karya-karya yang beliau hasilkan ialah
‘Mafatih al-Ulum’.
Sistem nombor adalah salah satu sumbangan dan
telah digunakan pada zaman tamadun Islam.
Banyak kaedah yang diperkenalkan dalam setiap
karya yang dihasilkan. Antaranya ialah:
 Masalah kos, sin
3 pecahan dan dan tan
sifat nombor 1 dalam
perdana dan trigonomet
teori nombor ri
juga penyelesai
diperkenalkan. an
teorem segi tiga persamaa
sama dan segi tiga n.
2 sama kaki serta
bagaimana untuk
mengira luas
segitiga, segi
empat selari dan
bulatan dalam
geometri. 
 BIDANG
ASTRONOMI

Astronomi dapat ditakrifkan sebagai ilmu falaq

(pengetahuan tentang bintang-bintang yang
melibatkan kajian tentang kedudukan, pergerakan,
dan pemikiran serta tafsiran yang berkaitan dengan
bintang)
Seawal kurun ketiga lagi lagi, al-Khawarizmi telah
menghasilkan dua buah buku yang salah satu
daripadanya telah diterjemahkan ke Bahasa Latin dan
memberi pengaruh besar ke atas Muslim, orang
Sepanyol serta Kristian.
 NOMBOR
• Beliau telah menerangkan penggunaan sistem angka
dalam sebuah buku - hanya naskah Latin sahaja yang
dijumpai (De Numero Indorum) berkaitan dengan
aritmetik.
• Menerangkan angka sifar dalam buku beliau.
• Dengan adanya sisitem angka ini, bukan sahaja
operasi tambah, tolak, darab dan bahagi dapat
dilaksanakan dengan mudah, bahkan dalam berpuluh-
puluh operasi lain seperti kuasa, log, kosinus dan
sebagainya.
• Dengan sistem ini juga, manusia telah dilengkapi
dengan kuasa yang menakjubkan seperti meramal
gerhana, menentukan planet-planet atau komet-komet
yang baru, menganggar umur dunia dan sebagainya.
 ALJABAR

• Kemajuan aritmetik membawa kepada kemajuan

aljabar, iaitu satu bidang matematik yang
menggunakan tanda-tanda dan huruf-huruf untuk
mewakili nombor, nilai atau pemboleh ubah atau
secara ringkasnya disebut ilmu persamaan.
• Bagi masyarakat umum, aljabar membicarakan
kaedah memanipulasi simbol-simbol dengan hukum-
hukum atau petua-petua tertentu, iaitu satu
penjurusan kepada aritmetik.
• Pada abad ke-9 M, beliau telah menulis tentang
aljabar yang bertajuk Al- Jabar wa al- Muqabalah.
• Di sini “al-Jabar” bermaksud mengubah satu kuantiti
dari sebelah persamaan ke sebelah yang satu lagi,
dan “al-Muqabalah” bermaksud memudahkan atau
meringkaskan ungkapan yang terhasil (dengan
menghapuskan sebutan yang sama di kedua-dua
belah persamaan).
• Beliau merupakan orang pertama yang mengajar
aljabar dalam bentuk yang mudah dan menyelesaikan
banyak masalah yang dihadapi oleh masyarakat
seperti masalah perwarisan, pembahagian harta dan
perniagaan.
• Ketika bertugas mengawasi astronomi di Baghdad
dan Istanbul, beliau telah menulis sebuah lagi buku
al-Kitab al-Mukhtasar fi Hisab al-Jabr wa al-
Muqabalah yang bertujuan khusus untuk mencari
penyelesaian kepada masalah praktikal dalam
kehidupan orang-orang Islam pada waktu itu.
• Peranan beliau sebagai ahli Matematik agung yang
memperkenalkan aljabar kepada tamadun dunia, jelas
kelihatan daripada perkataan yang digunakan dalam
bidang ini seperti algebra, diambil daripada nama
beliau, Al-Khawarizmi, root (punca), diambil daripada
perkataan Latin radix yang diterjemahkan daripada Al-
Khawarizmi.
• Dalam hal ini, beliau dikenali sebagai bapa aljabar.
 GEOMETRI

•Satu bidang matematik mengenai ciri dan hubungan

antara titik, garis, sudut, permukaan dan pepejal di
dalam ruang.
•Ilmu ini berkenaan dengan masalah magnitud dan
ciri-ciri ruang.
•Beliau memberi satu teorem tentang segi tiga sudut
tegak sama kaki serta menghitung luas segi tiga, segi
empat selari dan bulatan.
•Dalam satu bab daripada buku Aljabar beliau
tentang sukatan, beliau menumpukan perhatian
khusus kepada geometri sahaja.
•Bab itu bertajuk “Bab al-Misaha” (bab sukatan luas).
•Kerjaya beliau dalam geometri tidak mempunyai
pengaruh Euklid (sarjana geometri Greek yang
terkenal) kerana tidak kedapatan unsur Euklid
daripada segi kandungan atau istilah-istilah yang
digunakan.
 TRIGONOMETRI
DAN ASTRONOMI

•Trigonometri merupakan satu bidang matematik

mengenai segi tiga, sukatan sisi dan sudutnya.
•Ilmu yang berkaitan dengan aljabar ini pada asalnya
(ketika tamadun Greek) hanya dilihat sebagai
perkembangan daripada geometri.
•Perkembangan trigonometri berikutnya (pada abad
ke-12 M) didorong oleh keperluan penyelesaian
berangka berhubung dengan astronomi yang
dipelopori oleh sarjana-sarjana Muslim.
•Boleh dikatakan bahawa trigonometri ialah suatu ilmu
yang memenuhi keperluan praktikal bagi kedua-dua
bidang astronomi dan geometri.
•Trigonometri bukan sahaja bergantung kepada
aljabar bahkan juga dengan alat-alat pelayaran
seperti Kuadran (alat untuk menyukat sudut dan
altitud) dan Astrolab (satu alat untuk menentukan
altitud bintang, matahari dan planet).
•Astrolab boleh digunakan untuk mengukur waktu,
ketinggian gunung serta dalamnya perigi.
•Beliau merupakan salah seorang yang pertama
menghitung jadual astronomi dan sifat trigonometri,
yang kemudiannya diterjemahkan kepada bahasa
Inggeris oleh Adelard.
•Antara kandungan kerja beliau dalam bidang
trigonometri ialah 100 sifir sinus dan kotangen.
 KAEDAH
BERANGKA

Cara kualit
Dalam atif
t e m a t i k , baru
M a menampak
n y e l e s a i a n kan
pe kesannya p
a m a s a l a h- ada
kepad abad ke- 1
s a l a h b o l eh 0 M.
ma
k a n s e c a ra
dilak u
u a l i t a t i f a t au
k Cara
k u a n t i t a t i f .
kualitatif
terbahagi
kepada
dua.
Melibatkan analisis
umum – memberi
penyelesaian tepat
tetapi tidak
menggunakan angka.
Kaedah berangka yang
boleh menghasilkan
penyelesaian dalam
bentuk angka walaupun
Cara mungkin tidak tepat
Kualitatif tetapi untuk praktikalnya
mencukupi –
penyelesaian itu
memenuhi kejituan yang
ditetapkan.
• Kesan daripada sumbangan ini, kaedah berangka
digunakan secara meluas dalam pelbagai ilmu.
Antaranya ialah dalam bidang fizik, statistik,
kejuruteraan, ekonomi, pengurusan dan sebagainya.
• Al-Khawarizmi digelar “Bapa Kaedah Berangka”
kerana sumbangan beliau ini.
• Secara tidak langsung, nama beliau diakui apabila
tertera dalam setiap penulisan tentang kaedah
berangka/analisis berangka, juga dalam bahasa
Inggeris disebut “algorithm” (satu susunan langkah-
langkah atur cara bagi menyelesaikan sesuatu
masalah secara berangka.
• Malangnya, asal-asul istilah ini tidak diketahui
oleh kebanyakan ahli Matematik sendiri.
• Hal ini jelas kelihatan apabila istilah tersebut
diterjemahkan sebagai “algoritma” dalam
bahasa Melayu yang tidak langsung
menggambarkan pengaruh Arab atau perkataan
asalnya sendiri, iaitu “Al-Khawarizmi.
 TOKOH-
TOKOH
LAIN
DALAM
TAMADUN
ISLAM
 JABIR IBN HAIYAN

Potret "Geber" Eropah abad ke-15, Codici

Ashburnhamiani
1166, Biblioteca Medicea Laurenziana,
Florence.
IBN BAJJAH
 Pemikiran falsafah Ibn Bajjah ini dapat
diikuti dalam
"Risalah al-Wida" dan kitab "Tadbir al-
Muttawwahid"
yang secara umumnya merupakan
pembelaan kepada
karya-karya al-Farabi dan Ibn Sina
ulis sebuah buku yang berjudul "aI-Nafs" yang
bicarakan persoalan yang berkaitan dengan jiw

pi perasaan dengki dan cemburu telah

yebabkan beliau diracuni dan akhirnya
inggal dunia pada tahun 1138 (M) dalam usia
g masih muda.
 AL RAZI

Abu Bakar Muhammad bin Zakaria al-Raz

 Penemuan al-Razi berkenaan
penyakitcampak cacar tulen (smallpox)
dan campak biasa (measal) turut menjadi
bahan rujukan perubatan di dunia Barat
malah turut diulangi penerbitannya
beberapa kali sehingga abad ke-18M.
Beliau telah menghasilkan banyak karya
dalam bidang perubatan.
al-Mansur (Liber Medicinalis ad al Mansorem)
a agung al-Razi dalam dunia perubatan.
a beliau yang tulen dan mencerminkan kemata
epakaran beliau dalam amalan perubatan mod
 al-Sirah al'Falsafiyyah
Kitab al-llmi al-Ilahi
Amarah al-lqbal aI'Dawla

al-Syukuk 'ala Proclus.

Kitab al-Ladzdzah
Maqalah fi ma baid al'Thabiiyah
al-Razi merawat
pesakit.
(pelukis tidak
dikenali)
 IBN HAITHAM

Abu All Muhammad al-Hassan 

ibnu al-Haitham.
Dilahirkan di Basrah pada tahun 354H bersamaan
dengan 965 Masihi.

Penyelidikannya mengenai cahaya telah memberikan

lham kepada ahli sains barat seperti Boger, Bacon, da
Kepler mencipta mikroskop serta
teleskop.

enemui prinsip isi padu udara sebelum seoran

saintis yang bernama Trricella mengetahui
perkara itu 500 tahun kemudian.

enemui kewujudan tarikan graviti sebelum Isaa

Newton mengetahuinya.
 Ibnu Haitham mengenai jiwa manusia
gai satu rentetan perasaan yang bersambung-
ung secara teratur telah memberikan ilham
da saintis Barat untuk menghasilkan wayang
ar.
 RENUNGAN
• Sejarah telah membuktikan betapa
dunia Islam telah melahirkan ramai
golongan sarjana dan ilmuwan yang
cukup hebat dalam bidang falsafah,
sains, politik, kesusasteraan,
kemasyarakatan, agama, perubatan,
dan sebagainya. Salah satu ciri yang
dapat diperhatikan pada para tokoh
ilmuwan Islam ialah mereka tidak
sekadar dapat menguasai ilmu tersebut
pada usia yang muda, malah dalam
masa yang singkat dapat menguasai
 BIBLIOGRAFI
Adi Alhadi. (2002). Tokoh ternama dunia (jilid
1). Selangor: Edusystem Sdn. Bhd.
Adi Alhadi. (2002). Tokoh ternama dunia (jilid
2). Selangor: Edusystem Sdn. Bhd.
Adi Alhadi. (2002). Tokoh ternama dunia (jilid
3). Selangor: Edusystem Sdn. Bhd.
Adi Alhadi. (2002). Tokoh ternama dunia (jilid
4). Selangor: Edusystem Sdn. Bhd.
Adi Alhadi. (2002). Tokoh ternama dunia (jilid
5). Selangor: Edusystem Sdn. Bhd.
Ali Mohamad. (2001). Tamadun Islam dan tamadun Asia.
Kuala Lumpur: Universiti Malaya.
Azhar Hj. Mad Aros. (2004). Tamadun Islam dan tamadun
Asia (TITAS). Selangor: Oxford Fajar Sdn. Bhd.
Mustafa Haji Daud. (1993). Tamadun Islam. Kuala
Lumpur: Utusan Publication & Distributors Sdn. Bhd.
Zuraidah. Ibnu Sina tokoh perubatan Islam. Diambil pada
17 Februari 2009 daripada
http://pkukmweb.ukm.my/~ahmad/ tugasan /s3_ 99
/zuraidah.html.
Ibnu Sina. Diambil pada 17 Februari 2009 daripada
http://members. tripod. com/man999/Ibnu_Sina.html.
Tokoh-tokoh Islam:Ibnu Rushy. Diambil pada 17 Februari
pada 2009 daripada
http://alhakelantan.tripod.com/tokoh/id3.html.