1

STUDI KOMPARASI ANTARA PEMIKIRAN K.H. AHMAD DAHLAN DAN K.H. HASYIM ASYARI TENTANG PENDIDIKAN ISLAM
A tar Belakang Pendidikan merupakan anda!an da!ar da am ran"ka mem#ena$i ke$idupan #era"ama% #er#an"!a dan #erne"ara. Den"an pendidikan% k$u!u!n&a pendidikan i! am% manu!ia akan memi iki ak$ ak % m'ra % a(aupun e(ika &an" #aik !e$in""a (er)ip(a ke$idupan &an" (era(ur. Den"an pendidikan i! am &an" !e!un""u$n&a a$ manu!ia akan mampu merek'n!(ruk!i p' a pikir &an" !e ama ini ma!i$ di #a*a$ ke(er(inda!an. Pendidikan I! am &an" !e ama ini da am #a&an"an manu!ia men+adi pi i$an &an" (epa( da am ran"ka menum#u$kem#an"kan ,i(ra$ dan p'(en!i &an" di#erikan ' e$ A a$ S-T &an" kemudian diek!p 'ra!ikan da am ke$idupan n&a(a. Ha ini men+adi !e#ua$ ke$aru!an &an" $aru! di,ikirkan ' e$ e emen pe ak!ana pendidikan. Ke#'d'$an ada a$ !a a$ !a(u ,ak('r &an" men"$a an"i ma!ukn&a )a$a&a i! am. O e$ karena i(u% manu!ia #u(u$ (erapi a"ar men+adi mak$ uk &an" mu ia dan dimu iakan ' e$ A a$ S-T. Kemu iaan manu!ia (er e(ak pada aka &an" dianu"era$i A a$. Aka ini di"unakan un(uk mendidik dirin&a !e$in""a memi iki i mu un(uk men"ena pen)ip(an&a dan #eri#ada$ kepada.N&a. I(u a$ !e#a#n&a Ra!u u a$ SA- men""unakan me('de pendidikan un(uk memper#aiki manu!ia% karena den"an pendidikan a$ manu!ia memi iki i mu &an" #enar. Den"an demikian ia (er$indar dari ke(er"e in)iran pada mak!ia(% ke ema$an% kemi!kinan% dan ke(erpe)a$#e a$an. La

Pendidikan i! am merupakan $a &an" !an"a( pen(in" #a"i !e uru$ uma( i! am. Karena pen(in"n&a akan pendidikan (er!e#u( maka a"ama i! am pun me*a+i#kan un(uk menun(u( i mu. Ra!u u a$ Sa* #er!a#da /

Ar(in&a / 0Menun(u( i mu *a+i# #a"i !e uru$ mu! im aki. aki dan perempuan1.2 H.R. I#nu Ma+a$3 Dari a&a( di a(a! !uda$ !an"a( +e a! #a$*a menun(u( i mu $ukumn&a *a+i# #a"i !e uru$ uma( i! am. O e$ karena i(u (idak dapa( dipun"kiri #a$*a pendidikan !an"a( a$ pen(in" #a"i manu!ia !ampai.!ampai i! am pun men"a+arkan dan me*a+i#kan uma( manu!ia un(uk menun(u( i mu. Pendidikan I! am pada !aa( ini #e um mampu mem#erikan nuan!a #aru kepada pe!er(a didik. De"rada!i m'ra pun kian marak. Ni ai.ni ai &an" (er(anam da am diri ma!&araka( kian un(ur% #a$kan pe a+ar a(aupun ma$a!i!*a &an" !(a(u!n&a !edan" menun(u( i mu +u"a (idak memper$a(ikan ni ai.ni ai m'ra (er!e#u(. Ta*uran dan pe an""aran.pe an""aran ain !erin" (er+adi. Se#a"ai )'n('$ ka!u! pen&eran"an *ar"a &an" di akukan ' e$ !i!*a di 4akar(a &an" (er+adi pada $ari kami!% 56 Apri 5715.819 Peri!(i*a keri#u(an ini (er+adi !eki(ar puku 1:.77 -I;. Para pe a+ar &an" ma!i$ men"enakan pakaian !era"am !ek' a$ (i#a.(i#a menimpuki *ar"a &an" ada di 4a an Ga ur Ra&a% 4akar(a Pu!a(. Ak!i (a*uran ini me i#a(kan #e a!an pe a+ar. ;e#erapa 'ran" dari mereka ada &an" mem#a*a ka&u

<

dan !en+a(a (a+am. Se#ua$ p'! &an" #ia!a di"unakan (empa( man"ka (ukan" '+ek di ka*a!an i(u +u"a !empa( di ru!ak ' e$ pe a+ar (er!e#u(.859

Dari ka!u! di a(a! mem#uk(ikan #a$*a pendidikan i! am !aa( ini #e um mampu menanamkan ni ai.ni ai i! am di ka an"an ma!&araka(. Ka!u! !ema)am ini (idak $an&a (er+adi di 4akar(a% akan (e(api di daera$.daera$ ain +u"a !an"a( marak (er+adi% !eper(i ak!i anarki! para ma$a!i!*a UIN Sunan Ka i+a"a pada !aa( dem' kenaikan $ar"a ;;M% (a*uran pe a+ar di ;eka!i &an" memakan k'r#an% dan ain. ain. Para pe a+ar &an" !(a(u!n&a ma!i$ dididik me akukan $a &an" me an""ar dan meru!ak m'ra . K'ndi!i pendidikan &an" demikian% k$u!u!n&a pendidikan i! am% maka $aru! !e"era dia(a!i den"an )ara menum#u$kem#an"kan pendidikan i! am i(u !endiri. Da am men"a(a!i perma!a a$an i(u (idak $aru! menemukan ide #aru% akan (e(api #i!a +u"a men"$adirkan kem#a i ('k'$.('k'$ a(au in(e ek(ua mu! im &an" #er"e u( da am pendidikan i! am dan memi iki ke+a&aan pada ma!a i(u. Di ind'ne!ia% #an&ak ('k'$.('k'$ i! am &an" andi da am mem#erikan k'n(ri#u!in&a (er$adap pendidikan i! am. ;e#erapa ('k'$ &an" memi iki k'n(ri#u!i #e!ar da am pendidikan i! am di ind'ne!ia di an(aran&a ada a$ K.H A$mad Da$ an dan K.H Ha!&im A!&ari. Kedua ('k'$ ini a$ &an" pada perkem#an"an !e an+u(n&a mampu merek'n!(ruk!i k'n!ep pendidikan i! am &an" di!e!uaikan den"an rea i(a! dan ke#u(u$an =aman. Mu$ammad Dar*i!i% a(au K.H A$mad Da$ an mendirikan !e#ua$ 'r"ani!a!i #ernama Mu$ammadi&a$ pada (a$un 1>15. Tu+uan didirikann&a perkumpu an ini un(uk men"$idupkan kem#a i a+aran i! am &an" murni dan menuru(i kemauan a+aran a"ama i! am. I! am di"unakan !e#a"ai +a an $idup uma( manu!ia% #aik da am ke$idupan indi?idu maupun !'!ia .

Pada (a$un 1>5: Na$d a(u U ama a(au &an" p'pu er di!e#u( NU pun #erdiri a(a! ini!ia(i, u ama.u ama pada *ak(u i(u. Sa a$ !a(u pendiri 'r"ani!a!i ini ada a$ K.H Ha!&im A!&ari. Or"ani!a!i ini #eru!a$a men"em#a ikan dan men"iku(i !a a$ !a(u mad=$a# &an" (e a$ ada 2Ma iki% Hana,i% S&a,ii% dan Ham#a i3. A!&ari men"emukakan dua (u+uan di#erikann&a pendidikan i! am #a"i manu!ia% &ai(u8<9 / 1 en+adi in!an purna &an" #er(u+uan mendeka(kan diri kepada A a$ S-T 5 M en+adi in!an purna &an" #er(u+uan mendapa(kan ke#a$a"iaan dunia dan ak$ira(. Ti(ik (' ak pem#a$a!an ini ia a$ men)ari !udu( pandan" $i!('ri! (en(an" k'n!ep pendidikan i! am &an" dikemukakan ' e$ K.H A$mad Da$ an dan K.H Ha!&im A!&ari. Da am pem#a$aruan pendidikan dan a"ama% mun"kin kedua ('k'$ ini menempa(i kedudukan &an" #er#eda a(au +u!(ru !e#a ikn&a. Ha ini #i!a di!e#a#kan ' e$ adan&a !e!ua(u &an" mempen"aru$i kedua ('k'$ (er!e#u( da am upa&a men)apai m'#i i(a! kea"amaan. Di !ampin" i(u mun"kin +u"a dipen"aru$i ' e$ ,ak('r.,ak('r in(ern 2ke uar"a% pendidikan% d 3 dan ek!(ern 2k'ndi!i !'!ia % ek'n'mi% p' i(ik% d 3. Di !ampin" i(u pene i(ian ini +u"a men)ari per!amaan dan per#edaan p' a pemikiran kedua ('k'$ (er!e#u( #e!er(a imp ika!in&a da am dunia pendidikan i! am. B. Rumusan Masalah ;erda!arkan a(ar #e akan" ma!a a$ &an" dikemukakan di a(a!% maka perma!a a$an &an" dapa( diam#i dari pene i(ian ini ada a$/ 1. ;a"aimana pemikiran pendidikan I! am menuru( K.H. A$mad Da$ an dan K.H. Ha!&im A!&ari@ M

5.

Apaka$ per!amaan dan per#edaan an(ara pemikiran pendidikan I! am K.H. A$mad Da$ an dan K.H. Ha!&im A!&ari@

<.

;a"aimana imp ika!i pemikiran pendidikan I! am K.H. A$mad Da$ an dan K.H. Ha!&im A!&ari da am pen"em#an"an pendidikan di Ind'ne!ia@

; juan dan Manfaat 1 +uan

Tu

Tu

;erda!arkan rumu!an ma!a a$ (er!e#u( di a(a!% maka pene i(ian ini #er(u+uan un(uk/ a Men"e(a$ui pemikiran pendidikan I! am &an" dipe 'p'ri ' e$ K.H A$mad Da$ an dan K.H Ha!&im A!&ari. # M en"e(a$ui per!amaan dan per#edaan an(ara pemikiran pendidikan I! am K.H A$mad Da$ an dan K.H Ha!&im A!&ari. ) Men"e(a$ui imp ika!i pemikiran pendidikan I! am K.H A$mad Da$ an dan K.H Ha!&im A!&ari da am men"em#an"kan pendidikan I! am di Ind'ne!ia

5 an,aa( Pene i(ian a

Dari !e"i (e'ri(i! $a!i pene i(ian dapa( mem#erikan *a*a!an &an" e#i$ menda am (en(an" pemikiran pendidikan I! am para ('k'$ (erda$u u.

Dari !e"i prak(i!% $a!i pene i(ian ini di$arapkan mem#erikan k'n(ri#u!i da am pen"em#an"an pendidikan I! am di Ind'ne!ia.

B erangka Teori

Pengertian Komparasi K'mpara!i menuru( Kamu! ;e!ar ;a$a!a Ind'ne!ia diar(ikan !e#a"ai

per#andin"an.869 Yan" dimak!ud per#andin"an da am pene i(ian ini ada a$ mem#andin"kan pemikiran.pemikiran dari K.H A$mad Da$ an dan K.H Ha!&im A!&ari (en(an" pendidikan i! am #e!er(a pen"aru$.pen"aru$n&a di ka an"an pendidikan. Dari per#andin"an (er!e#u( maka akan di(emukan #er#a"ai per!amaan maupun per#edaan pemikiran kedua ('k'$ #e!ar Ind'ne!ia ini.

Menuru( -inarn' Surak$mad da am #ukun&a Pen"an(ar Pen"e(a$uan I mia$ 21>C: / C63% k'mpara!i ada a$ pen&e idikan de!krip(i, &an" #eru!a$a men)ari peme)a$an me a ui ana i!i! (en(an" $u#un"an !e#a# aki#a(% &akni memi i$ ,ak('r. ,ak('r (er(en(u &an" #er$u#un"an den"an !i(ua!i a(au ,en'mena &an" di!e idiki dan mem#andin"kan !a(u ,ak('r den"an ,ak('r ain.8A9 Sedan"kan M'$ammad Na=ir 2577A / C3 men"emukakan #a$*a !(udi k'mpara(i, ada a$ !e+eni! pene i(ian &an" in"in men)ari +a*a#an !e)ara menda!ar (en(an" !e#a# aki#a(% den"an men"ana i!a ,ak('r pen&e#a# (er+adin&a maupun mun)u n&a !ua(u ,en'mena (er(en(u.8:9 ;erda!arkan #e#erapa pendapa( di a(a! dapa( diam#i ke!impu an #a$*a &an" dimak!ud !(udi k'mpara!i ada a$ !ua(u ke"ia(an un(uk mempe a+ari a(au men&e idiki !ua(u ma!a a$ den"an mem#andin"kan dua ?aria#e a(au e#i$ dari !ua(u '#&ek pene i(ian.

Pengertian Pendidikan

I!(i a$ pendidikan da am #a$a!a in""ri! di!e#u( edu)a(i'n% #era!a dari #a$a!a a(in edu)are &an" dapa( diar(ikan !e#a"ai pem#im#in"an ke#er an+u(an. Ha (er!e#u( men)erminkan ke#eradaan pendidikan &an" #er an"!un" dari "enera!i ke "enera!i !epan+an" ek!i!(en!i ke$idupan manu!ia. Pendidikan dimu ai !e+ak #a&i a$ir% #a$kan !e+ak ma!i$ da am kandun"an. Ha (er!e#u( dapa( di!impu kan #a$*a ke#eradaan pendidikan me eka( era( di da am diri manu!ia !epan+an" =aman.8D9 De,ini!i di a(a! men""am#arkan #a$*a pada $akika(n&a pendidikan di ak!anakan !e#e um a$ir. Se#e um dan !e!uda$ a$ir manu!ia di(un(u( un(uk me ak!anakan pr'!e! pendidikan. ;an&ak para a$ i &an" mem#a$a! de,ini!i pendidikan. A$mad Ta,!ir mende,ini!ikan pendidikan !e)ara ua!% &ai(u/ 0pen"em#an"an pri#adi da am !emua a!pekn&a1.8C9 De,ini!i ini a$ &an" kemudian e#i$ dikena den"an i!(i a$ (ar#i&a$% dimana pe!er(a didik #ukan !ekedar 'ran" &an" mampu #er,ikir% (e(api +u"a 'ran" &an" #e um men)apai kede*a!aan. O e$ karena i(u (idak dapa( diiden(ikkan den"an pen"a+aran.

Da am pemikiran K.H A$mad Da$ an dan K.H Ha!&im A!&ari% #e iau per)a&a #a$*a manu!ia mempun&ai p'(en!i #a*aan !emen+ak a$ir. ;e iau +u"a #erpendapa( #a$*a in"kun"an !eki(ar manu!ia (in""a +u"a mempun&ai peranan &an" !an"a( pen(in". K.H Ha!&im A!&ari men&e#u(kan #a$*a!an&a pendidikan merupakan !arana un(uk men)apai kemanu!iaann&a !e$in""a dapa( men&adari !iapa !e!un""u$n&a pen)ip(an&a% un(uk apa di)ip(akan% me akukan !e"a a perin(a$.N&a dan men+au$i !e"a a aran"an.N&a% un(uk #er#ua( #aik di dunia den"an mene"akkan keadi an% !e$in""a a&ak di!e#u( !e#a"ai mak$ uk &an" mu ia di#andin" mak$ uk.mak$ uk ain &an" di)ip(akan A a$.8>9

Pendidikan ada a$ u!a$a !adar dan (eren)ana un(uk me*u+udkan !ua!ana #e a+ar dan pr'!e! pem#e a+aran a"ar pe!er(a didik !e)ara ak(i, men"em#an"kan

p'(en!i dirin&a un(uk memi iki kekua(an !piri(ua kea"amaan% pen"enda ian diri% kepri#adian% ke)erda!an% ak$ ak mu ia% !er(a ke(erampi an &an" diper ukan dirin&a% ma!&araka(% #an"!a dan ne"ara.8179 Da am re,eren!i &an" ain di!e#u(kan #a$*a pendidikan ada a$ u!a$a manu!ia un(uk menum#u$kan dan

men"em#an"kan p'(en!i.p'(en!i pem#a*aan% #aik +a!mani maupun r'$ani !e!uai den"an ni ai.ni ai &an" ada da am ma!&arka( dan ke#uda&aan.8119 Den"an demikian% de,ini!i.de,ini!i (er!e#u( dapa( di?er#a i!a!ikan da am !e#ua$ de,ini!i &an" k'mper$en!i, #a$*a pendidikan ada a$ !e uru$ ak(i?i(a! !e)ara !adar &an" di akukan ' e$ pendidik kepada pe!er(a didik (er$adap !emua a!pek perkem#an"an kepri#adian !e)ara ,'rma % in,'rma maupun n'n,'rma &an" #er+a an (eru! meneru! un(uk men)apai ke#a$a"iaan di dunia dan di ak$ira(.

<

Pengertian Pendidikan Islam Pendidikan i! am merupakan pendidikan &an" #ernuan!a I! am a(au

pendidikan &an" I! ami. Se)ara p!ik' '"i!% ka(a (er!e#u( men"indika!ikan !ua(u pr'!e! un(uk pen)apaian ni ai m'ra % !e$in""a !u#+ek dan '#+ekn&a !enan(ia!a men"k'n'(a!ikan kepada pri aku &an" #erni ai% dan men+au$i !ikap am'ra .

Pendidikan da am *a)ana kei! aman e#i$ p'pu er den"an i!(i a$ (ar#i&a$% (adi#% ri&ad$a$% ir!&ad% dan (adri!. Ma!in".ma!in" i!(i a$ (er!e#u( memi iki keunikan makna (er!endiri ke(ika di!e#u( !e)ara #er!amaan. Namun% ke!emuan&a akan memi iki makna &an" !ama +ika di!e#u( !a a$ !a(un&a% !e#a# !a a$ !a(u i!(i a$ i(u !e#enarn&a me*aki i i!(i a$ &an" ain. A(a! da!ar i(u% da am #e#erapa #uku pendidikan I! am% !emua i!(i a$ (er!e#u( di"unakan !e)ara #er"an(ian da am me*aki i peri!(i a$an pendidikan I! am.8159

Pendidikan I! am (idak $an&a dipa$ami !e#a"ai pendidikan &an" #er a#e I! am !eper(i madra!a$.madra!a$ a(aupun p'nd'k pe!an(ren% akan (e(api

>

pendidikan I! am men)akup !emua pr'!e! pemikiran% pen&e en""araan dan (u+uan. Da am !e#ua$ #uku 0Pendidikan Da am Per!pek(i, A .Euran In(e"ra!i Epi!(em' '"i ;a&ani% Ir,ani% Dan ;ur$ani1 karan"an M. Su&udi di!e#u(kan #e#erapa de,ini!i pendidikan I! am menuru( #e#erapa ('k'$%81<9 &akni/ Mu$ammad Fad i A .4ama i. Pendidikan I! am ada a$ pr'!e! &an" men"ara$kan manu!ia kepada ke$idupan &an" men"an"ka( dera+a( kemanu!iaann&a !e!uai den"an kemampuan da!ar 2,i(ra$3 dan kemampuan a+arn&a. Omar M'$ammad A .T'um&. Pendidikan I! am ada a$ u!a$a men"u#a$ (in"ka$ aku da am ke$idupan% #aik indi?idu a(au #erma!&araka( !er(a #erin(erak!i den"an a am !eki(ar me a ui pr'!e! kependidikan #er anda!kan I! am. Mu$ammad Munir Mur!&i. Pendidikan I! am ada a$ pendidikan ,i(ra$ manu!ia% karena I! am ada a$ a"ama ,i(ra$% maka !e"a a perin(a$% kepa(u$ann&a dapa( men"an(arkan men"e(a$ui ,i(ra$ ini. Imam a .;aida*i +u"a mena,!irkan ka(a (ar#i&a$ &an" ada da am a .Guran. Da am (a,!irn&a &an" #er+udu An*ar a(.Tan=i *a HA!rar a(.Ta*i #e iau men"emukakan #a$*a makna (ar#i&a$ &ai(u men&ampaikan !e!ua(u $in""a men)apai ke!empurnaan.8169 ;an&ak de,ini!i pendidikan I! am &an" !uda$ dipaparkan ' e$ #e#erapa ('k'$ dan pakar pendidikan. K.H A$mad Da$ an dan K.H Ha!&im A!&ari pun memi iki pandan"an !endiri da am memaknai pendidikan i! am. Men"enai pe ak!anaan pendidikan i! am% K.H A$mad Da$ an mem#erikan ke(eran"an #a$*a pendidikan i! am $endakn&a dida!arkan pada anda!an &an" k'k'$% &ai(u A .Euran dan A!. Sunna$. Landa!an ini merupakan keran"ka ,i '!',i! da am merumu!kan k'n!ep dan (u+uan idea pendidikan i! am% #aik !e)ara ?er(ika maupun $'ri!'n(a . Se#a"ai manu!ia% pa in" (idak ada dua !i!i (u"a! pen)ip(aan manu!ia% &ai(u !e#a"ai a#di A a$ dan k$a i,a$ di muka #umi. Da am pr'!e! ke+adiann&a% manu!ia di#erikan A a$ ru$ dan aka . Di !ini ek!i!(en!i aka merupakan p'(en!i da!ar #a"i pe!er(a didik &an" per u dipe i$ara dan dikem#an"kan "una men&u!un aran"an dan

keran"ka (e'ri(i! dan me('d' '"i! #a"aimana mena(a $u#un"an &an" $arm'ni! !e)ara ?er(ika maupun $'ri!'n(a da am k'n(ek! (u+uan pen)ip(an&a.81A9

Me i$a( k'ndi!i ma!&araka( ind'ne!ia &an" pada !aa( i(u di+a+a$% maka K.H A$mad Da$ an pun men"am#i (er'#'!an un(uk mem#ua( !e#ua$ 'r"ani!a!i Mu$ammadi&a$ &an" ma!i$ dira!akan ke#eradaann&a !ampai !ekaran". Di !ampin" i(u #e iau +u"a mendirikan !ek' a$ &an" men""unaakan !i!(em pendidikan "u#ernmen. Si!(em pendidikan ini men"ad'p!i pendidikan m'de #ara( karena menuru(n&a !i!(em ini a$ &an" (er#aik. ;e iau menam#a$ ma(a pe a+aran a"ama da am pendidikaan (er!e#u(. Den"an ka(a ain ia #eru!a$a un(uk men"i! amkan #er#a"ai !e"i ke$idupan &an" (idak i! ami. Uma( i! am (idak diara$kan kepada pema$aman a"ama mi!(i!% me ainkan men"$adapi dunia !e)ara rea i!(i!. Da am pemikiran K.H Ha!&im A!&ari% #e iau men"emukakan #a$*a!an&a pendidikan i! am merupakan !arana un(uk men)apai kemanu!iaann&a !e$in""a manu!ia dapa( men&adari !iapa !e!un""u$n&a pen)ip(an&a dan un(uk apa di)ip(akan. Da am !e+ara$ pendidikan i! am (radi!i'na % k$u!u!n&a di 4a*a% #e iau memi iki peran &an" !an"a( #e!ar di da am dunia pe!an(ren. ;e iau di"e ari !e#a"ai Hadra( A!&.S&ek$ 2"uru #e!ar di in"kun"an pe!an(ren3 karena

peranann&a &an" !an"a( #e!ar da am pem#en(ukan kader.kader u ama pemimpin pe!an(ren. ;e iau +u"a #erperan pen(in" da am memper(a$ankan !ek' a$ pe!an(ren (er!e#u( &an" pada *ak(u i(u !ek' a$ pe!an(ren in"in di$apu! ' e$ pen+a+a$. O e$ karenan&a% #e iau +u"a ak(i, da am 'r"ani!a!i p' i(ik me a*an ;e anda.81:9 Di !ampin" pe!an(ren% K.H Ha!&im A!&ari +u"a #erperan da am mendirikan dan merin(i! 'r"ani!a!i kema!&araka(an Na$d$a(u U ama &an" p'pu er di!e#u( NU. Or"ani!a!i !'!ia kea"amaan ini memi iki mak!ud dan (u+uan meme"an" (e"u$ !a a$ !a(u dari empa( ma=$a#% !er(a men"er+akan apa !a+a &an" men+adi kema!$ a$a(an a"ama i! am.81D9

11

Pada $akika(n&a pendidikan i! am ada a$ upa&a !adar &an" di akukan un(uk men"ara$kan manu!ia pada dera+a( kemanu!iaan&a &an" di!e!uaikan den"an #aka(% kemampuan dan p'(en!i &an" dimi ikin&a. Den"an demikian manu!ia akan men"e(a$ui (u"a! dan ke*a+i#an !e#a"ai $am#a A a$ dan !e#a"ai k$a i,a$.

Tujuan Pendidikan Islam

Pendidikan merupakan !arana u(ama un(uk men"em#an"kan kepri#adian manu!ia. Fak('r (u+uan mempun&ai peranan pen(in" da am pendidikan I! am% !e#a# akan mem#erikan !(andar% ara$an% #a(a! ruan" "erak% dan peni aian a(a! ke#er$a!i an ke"ia(an &an" di akukan. Da am merumu!kan (u+uan pendidikan i! am $aru! di!e!uaikan den"an kri(eria dan karak(er i mu da am I! am.81C9

Para pakar pendidikan i! am !epaka( #a$*a (u+uan dari pendidikan !er(a pen"a+aran #ukan a$ memenu$i '(ak anak didik den"an !e"a a ma)am i mu &an" #e um dike(a$ui% me ainkan /81>9 1 endidik ak$ ak dan +i*a pe!er(a didik 5 enanamkan ra!a keu(amaan 2,ad$i a$3 < em#ia!akan anak didik den"an ke!'panan &an" (in""i 6 M emper!iapkan pe!er(a didik un(uk !ua(u ke$idupan &an" !u)i !e uru$n&a den"an penu$ keik$ a!an dan ke+u+uran. M M M

Imam A .G$a=a i #erpendapa(% 0Se!un""u$n&a (u+uan dari pendidikan ia a$ mendeka(kan diri kepada A a$ S-T% #ukan pan"ka( dan #erme"a$.me"a$an. Hendakn&a !e'ran" pe a+ar +an"an #e a+ar men)ari pan"ka(% $ar(a% menipu 'ran". 'ran" #'d'$% a(aupun #erme"a$.me"a$an den"an ka*an1.8579 4adi% menuru( A . G$a=a i ini #a$*a (u+uan pendidikan i! am (idak ain ada a$ un(uk mem#en(uk ak$ ak &an" #aik pada diri pe!er(a didik.

Tu+uan Pendidikan da am menin"ka(kan kua i(a! manu!ia Ind'ne!ia% &ai(u manu!ia &an" #eriman dan #er(aG*a kepada Tu$an% #erdi!ip in% #ere('! ker+a% pr',e!i'na % #er(an""un" +a*a#% (erampi !er(a mandiri. 4ika men"ama(i

pendidikan !aa( ini% maka akan didapa( !ua(u ken&a(aan #a$*a Pendidikan A"ama I! am (ern&a(a ma!i$ +au$ dari apa &an" di$arapkan. Pada da!arn&a% ke#er$a!i an Pendidikan A"ama I! am dapa( (er*u+ud apa#i a !e uru$ a!pek &an" #er$u#un"an an"!un" den"an pendidikan dapa( #eker+a!ama dan !a in" mem#an(u. Hu#un"an ker+a!ama &an" dimak!ud an(ara ain dari pi$ak !ek' a$ den"an 'ran" (ua !i!*a% em#a"a% dan ma!&araka( demi menin"ka(kan ke#er$a!i an Pendidikan A"ama I! am.

Se(iap (u+uan $aru! men"andun" ni ai &an" dirumu!kan me a ui '#!er?a!i% pi i$an% dan peren)anaan% &an" di ak!anakan dari *ak(u ke *ak(u. Apa#i a (u+uan i(u (idak men"andun" ni ai% #a$kan dapa( men"$am#a( pikiran !e$a( pe!er(a didik% maka i(u di aran".8519

D etodologi Penelitian 1. 4eni! Pene i(ian

1<

Pene i(ian ini dika(e"'rikan pada pene i(ian kua i(a(i,% &ai(u den"an men"ana i!i! !um#er da(a &an" ada. Pene i(ian ini +u"a (erma!uk pene i(ian pu!(aka karena '#+ek u(ama pene i(ian ada a$ #uku.#uku dan i(era(ur. i(era(ur ain. 5 e('de Pen"umpu an Da(a Da am pen"umpu an da(a% pene i(ian ini men""unakan me('de d'kumen(a!i% &ai(u men"umpu kan !um#er da(a primer dan !um#er da(a !ekunder. M

< e('de Ana i!i! Da(a Lan"ka$. an"ka$ &an" di"unakan da am pen"' a$an da(a ini ada a$ /

13 Lan"ka$ de!krip(i,% &ai(u mende!krip!ikan "a"a!an."a"a!an &an" dikemukakan ' e$ K.H A$mad Da$ an dan K.H Ha!&im A!&ari da am pendidikan I! am. 53 Lan"ka$ in(erpre(a!i% &ai(u mena,!irkan "a"a!an."a"a!an maupun p' a pemikiran dari K.H A$mad Da$ an dan K.H Ha!&im A!&ari &an" di i$a( dari !e"i #a$a!a a(aupun !e"i $i!('ri!n&a. <3 Lan"ka$ k'mpara!i% &ai(u mene aa$ #er#a"ai per!amaan dan per#edaan dari "a"a!an."a"a!an &an" dikemukakan ' e$ K.H A$mad Da$ an dan K.H Ha!&im A!&ari da am pendidikan I! am. 63 Lan"ka$ ana i!i!% &ai(u me akukan ana i!i! (er$adap makna &an" (erkandun" da am ke!e uru$an "a"a!an K.H A$mad Da$ an dan K.H Ha!&im A!&ari kemudian di+a#arkan !e)ara rin)i. A3 Lan"ka$ pen"am#i an ke!impu an.

DAFTAR P !TAKA

A#du Mu+i# dan 4u!u, Mud=akir. 577:. Ilmu Pendidikan Islam. 4akar(a/ Ken)ana. A .A#ra!&i% Mu$ammad HA($i&&a$. 577<. Prinsip-Prinsip Dasar Pendidikan Islam. ;andun"/BI Pu!(aka Se(ia. An.Na$ a*i% A#durra$man. 1>>A. Pendidikan I! am di Ruma$% Sek' a$% dan Ma!&araka(. 4akar(a/ Gema In!ani. Ari,in% S&am!u . 5717. Komparasi Pemikiran K.H Ahmad Dahlan dan K.H Hasyim Asyari tentang Pendidikan Islam. Ma an". Ha!an% Mu$ammad T$' $a$. Dinamika Pemikiran Tentang Pendidikan Islam. 4akar(a/ Lan(a#'ra Pre!!. M. D+umran!+a$. 5776. Filasafat Pendidikan. Ma an"/ ;a&umedia Pu# i!$in". M. Su&udi. 577A. Pendidikan Dalam Perspektif Al-Quran Integrasi pistemologi !ayani" Irfani" Dan !urhani. Y'"&akar(a/ Mikra+ Mu ai*an% 4a!a Un""u$. 577A. Pendidikan Islam Integratif. Y'"&akar(a/ Pu!(aka Pe a+ar. Na(a% A#uddin. 577A. Tokoh-Tokoh Pem#aharuan Islam di Indonesia. 4akar(a/ Ra+a Gra,ind' Per!ada. Na=ir% M'$ammad. 577A. $etode Penelitian. ;'"'r/ G$a ia Ind'ne!ia.

Ri,ai% Mu$ammad. 5717. K.H Hasyim Asyari% !iografi &ingkat '()'-'*+). Y'"&akar(a/Ar.Ru== Media. Su)ip('% Her&. 5717. K.H Ahmad Dahlan &ang Pen,erah" Pendidik dan Pendiri $uhammadiyah. 4akar(a/ ;e!( Media U(ama. Su$ar('% T'('. 577:. Filsafat Pendidikan Islam. Y'"&akar(a/ Ar.Ru== Media. Su$ar('n'% Supar an. 577D. Filsafat Pendidikan. Y'"&akar(a/Ar.Ru== Media. Surak$mad% -inarn'. 1>C:. Pengantar Interaksi !ela-ar $enga-ar dan Teknik $etode $enga-ar. ;andun"/ Tar!i('. Ta,!ir% A$mad. 577A. Ilmu Pendidikan dalam Perspektif Islam. ;andun"/ R'!da Kar&a. Tau,ik% A$ma(. 577A. &e-arah Pemikiran dan Tokoh $odernisme Islam. 4akar(a/ Ra+a Gra,ind'.

1A

Undan".undan" Repu# ik Ind'ne!ia n'm'r 57 Ta$un 577< Ten(an" SISDIKNAS. 577:. ;andun"/ Bi(ra Um#ara.