KATA PENGANTAR

Assalamualaikum wr.wb
Alhamdullilahirabbilalamin. Puji syukur ke hadirat Allah SWT, karena hanya dengan
kekuasaan dan ijin-Nya, saya dapat menyelesaikan skripsi ini dapat terlaksana dengan baik.
Shalawat srta salam juga kamu haturkan kepada junjungan besar Nabi Muhammad SAW
beserta keluarga dan para sahabatnya.
Skripsi ini berjudul Hubungan Pola Hidup Bersih dan Sehat terhadap Diare di
Kelurahan Tanjung Barat, Kecamatan Jagakarsa, Jakarta Selatan dilaksanakan untuk
memenuhi persyaratan kelulusan S1 Sarjana Kedokteran di Fakultas Kedokteran dan
Kesehatan di Universitas Muhammadiyah Jakarta.
Pada kesempatan ini saya ingin mengucapkan terima kasih kepada dosen pembimbing
sana dr. Syafri Gurrici, M.Sc. Berkat bimbingan beliau, kesempatan dan ilmu pengetahuan
serta semua yang saya butuhkan untuk dapat menyelesaikan skripsi ini.
Saya mengucapkan terima kasih kepada kedua orang tua saya, H. Sugeng Iscahyono,
dan Hj. Yuni Widhanarti yang telah memberikan saya support secara moril dan materil
selama saya menyelesaikan skripsi saya. Saya juga mengucapkan terima kasih kepada kedua
adik saya Adhita Fathika Iscahyono dan Daffa Fawazzy Iscahyono yang telah memberikan
semangat kepada saya agar dapat menyelesaikan skripsi tepat pada waktunya. Saya
mengucapkan terima kasih kepada teman-teman saya, Arian, Adetiya, Diah dan teman-teman
ATP 2010 yang telah memberikan saya semangat dan motivasi agar saya dapat
menyelesaikan skripsi secepatnya.
Saya menyadari bahwa hasil skripsi ini masih jauh dari kesempurnaan. Untuk itu saya
sangat mengharapkan saran, kritik dan koresi untuk perbaikan hasil skripsi penelitian ini.
Semoga hasil laporan skripsi ini dapat bermanfaat.
Wassalamualaikum wr.wb

Jakarta, 22 Januari, 2014

Gandhis Apri Widhayanti

i

DAFTAR ISI
KATA PENGANTAR...............................................................................................................i
DAFTAR ISI.............................................................................................................................ii
DAFTAR TABEL....................................................................................................................v
DAFTAR GAMBAR...............................................................................................................vi
BAB I PENDAHULUAN........................................................................................................1
1.1 Latar Belakang....................................................................................................................1
1.2 Perumusan Masalah............................................................................................................3
1.3 Tujuan Penelitian................................................................................................................3
1.4 Manfaat Penelitian.............................................................................................................4
1.5 Ruang Lingkup Penelitian..................................................................................................5
BAB II TINJAUAN PUSTAKA.............................................................................................6
2.1 Diare..................................................................................................................................6
2.1.1 Pengertian Diare.............................................................................................................6
2.1.2 Klasifikasi Diare.............................................................................................................6
2.1.3 Etiologi Diare.................................................................................................................7
2.1.4 Gejala Diare...................................................................................................................7
2.1.5 Epidemiologi diare........................................................................................................7
2.1.6 Distribusi Penyakit Diare..............................................................................................8
2.1.7 Penularan Diare.............................................................................................................8
2.1.8 Penanggulangan Diare...................................................................................................9
2.1.9 Pencegahan Diare........................................................................................................10
2.2 Perilaku Hidup Bersih dan Sehat....................................................................................10
2.2.1 Pengertian PHBS.........................................................................................................10
2.2.2 Ruang Lingkup PHBS di Rumah Tangga....................................................................10
2.2.3 Pola Hidup Bersih dan Sehat.......................................................................................12
2.3 Faktor-Faktor yang Berhubungan dengn Diare..............................................................16
ii

2.3.1 Faktor Sanitasi Lingkungan.........................................................................................16

2.3.2 Jenis Lantai Rumah......................................................................................................20
2.3.3 Faktor Perilaku.............................................................................................................21
2.4 Prinsip Tatalakasana Penderita Diare..............................................................................21
2.5 Kerangka Teori................................................................................................................22
2.6 Kerangka Konsep.............................................................................................................23
BAB III METODE PENELITIAN........................................................................................24
3.1 Desain Penelitian.............................................................................................................24
3.2 Populasi dan Sampel........................................................................................................24
3.3 Tempat Penelitian............................................................................................................26
3.4 Waktu Penelitian..............................................................................................................26
3.5 Etika Penelitian................................................................................................................26
3.6 Cara Pengumpulan Data..................................................................................................27
3.7 Teknik Pengolahan Data.................................................................................................27
3.8 Analisis Data...................................................................................................................28
BAB IV HASIL PENELITIAN............................................................................................29
4.1 Perhitungan Jumlah Responden.....................................................................................29
4.2 Hubuangan Antar Pengetahuan Dengan Angka KejadiaDiare......................................32
4.3 Hubungan Antara Perilaku Dengan Angka Kejadian Diare..........................................34
4.4 Hubungan Antara Sikap dengan Angka Kejadian Diare...............................................36
BAB V PEMBAHASAN....................................................................................................38
5.1 Variabel yang Bermakna...............................................................................................38
5.2 Keterbatasan Penelitian.................................................................................................39
BAB VI PENUTUP.............................................................................................................40
6.1 Kesimpulan....................................................................................................................40
6.2 Saran..............................................................................................................................41
DAFTAR PUSTAKA..........................................................................................................42
iii

LAMPIRAN........................................................................................................................43

DAFTAR TABEL

iv

Tabel 1

Perhitungan Jumlah Responden..............................................................................29

Tabel 2

Hubuangan Antar Pengetahuan Dengan Angka KejadiaDiare...............................32

Tabel 3

Hubungan Antara Perilaku Dengan Angka Kejadian Diare...................................34

Tabel 4

Hubungan Antara Sikap dengan Angka Kejadian Diare........................................36

Tabel 5

Analisis SPSS.........................................................................................................49

DAFTAR GAMBAR

Gambar 1

Kerangka Teori..........................................................................................22

Gambar 2

Kerangka Konsep.......................................................................................23

vi