NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

Rajah 1 merupakan lukisan skematik bagi satu litar Room Noise Detector.

R9 R2 SW1A R5 R6 R7 23 + IC1 1 5+ 8 6IC2 C3 +

R11 SW1B R12 C4 +

O 85!B 70!B 50!B

R1 R1 R4

"1 R13 + B1 D1

MIC

R8 R3 C2

R10

Rajah 1: Room Noise Detector Nilai Komponen: R1 R !R" R& R(!R)!R10 R* R+ R, R11 R1 R1" C1 C C" 10K K 100K (*K (K (*0 K 1K ""K ""0 100nF 10-F &+0-F MIC #$ '1 MIKROFON #%I# 'ateri

(a)

Terangkan secara ringkas bagaimana litar seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 1 berfungsi sebagai pengesan bunyi. (5 markah)
1
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

1.0

CARA LITAR BERFUNGSI SEBAGAI PENGESAN BUN I:

.itar pa/a Rajah 1 /ireka untuk memberi is0arat! melalui .12 berkelip jika bun0i melebihi /ari ka/ar ha/ kebisingan 0ang /itetapkan /i sesuatu tempat. 3er/apat tiga aras kebisingan 0ang boleh /ikesan melalui mikro4on ! iaitu (0! +0 5 ,( /'. 3er/apat /ua Op6 amp 7IC 1 /an IC 8 bertujuan menambah kekuatan kepa/a litar untuk mengesan bun0i 0ang /ihasilkan melalui mikro4on ke9il elektrik. Is0arat 0ang /iterima akan /ihantar ke .12 7218. #$1 /i posisi pertama litar ti/ak akti4 iaitu semasa suis /i offkan kerana bun0i 0ang /ikesan ti/ak melebihi ha/ kepekaan input. :ika bun0i 0ang /ikesan melebihi ,(! +0 5 (0 /' ! maka .12 akan berkelip. #emakin terang .12 atau semakin terang .12 bermakna semakin kuat bun0i 0ang /ikesan. !EGUNAAN:

; ;

.etakkan kotak ke9il mengan/ungi litar tersebut /i /alam bilik tempat untuk /iukur tahap kebisingann0a. 3etapan (0 /' /ise/iakan untuk memantau bun0i /i bilik ti/ur /i malam hari. :ika .12 tetap men0ala! atau sering berkelip terang ! maka bilik ti/ur an/a bising atau terlalu bising untuk ti/ur.

; ;

3etapan /' +0 a/alah untuk hi/up6bilik. :ika tahap ini sering melebihi siang hari! bilik an/a agak ti/ak selesa. :ika tahap hingar6bingar sering melebih /ari ,( /'! , jam sehari! maka an/a tinggal /i persekitaran 0ang berbaha0a

C"NT"# SU$BER BUN I /' Contoh #umber 'un0i

2
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

0 "0 &0 (0 (( *0 *& *+ *) +0 + +, ,0 )0 )( 100

Kebun 0ang tenag! :am ber/etik! hujan gerimis hembusan angin! bisikan Ka<asan /esa ! bilik 0ang tenang! ron0okan kertas = 1 m. Ka<asan perumahan! jalan 0ang lengang! bun0i peti ais! perbualan >ejabat! pen0aman u/ara :am .o9eng ! bun0i ra/io 5 3? pa/a kelantangan mu@ik Mesin 'asuh! mesin taip >engering rambut! restoran 0ang sesak Mesin 9u9i pinggan mangkuk >erbualan 0ang kuat! jalan 0ang bising serta set 3? /an ra/io /i aras bun0i 0ang kuat. >en0e/ut hampagas 2eringan tele4on! bengkel mekanik 'un0i trak! /e<an 0ang bising 'un0i kereta api! >engeru/i ! hon kereta 2is9o Mega! 'un0i gergaji putar Motorsikal tanpa pen0en0ap bun0i 7silen9er8

(b)

Dengan menggunakan perintang yang terdapat dalam Rajah 1, binakan satu litar siri selari yang jumlah nilai rintangan ! 1"#$. %uktikan litar yang direka dengan menunjukkan pengiraan nilai rintangan litar tersebut. (5 markah)

1.1

PENGIRAAN NILAI RINTANGAN LITAR

3
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

2engan menggunakan perintang /alam Rajah 1! satu litar siri6selari telah /ibina untuk men/apatkan jumlah nilai rintangan jumlah rintangan A 1&K /alam litar . .itar 0ang /ireka a/alah seperti Rajah 1.1 /an pengiraan /engan menggunakan perintang R * B ( K ! R 1 B 10 K ! R & B 100 K 0ang ter/apat /alam Rajah 1.

R*

R1

R&

Rajah 1.1 : .itar siri6selari

4
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

Merujuk kepa/a Rajah 1.1! R1 /an R& a/alah bersambung se9ara selari manakala R * bersambung se9ara sesiri /engan perintang R1 /an R& . >engiraan /engan menggunakan perintang R * B ( K ! R 1 B 10 K ! R & B 100 K . R C' R C' R C' B B B R1R& R 1D R & 10 K E 100 K 10 K D 100 K ).0)1 K ).0)1 Oleh itu! R: bersamaan ! R: R: R C' R C' B B B A R 1 D R C' ( K D ).0)1 K 1&.0)1 K 1&K

(c)

#omponen yang berlabel &'1 dan &'( dalam Rajah 1 adalah sejenis litar bersepadu yang dikenali sebagai operational amplifier ()p *mp). (i) Nyatakan DUA jenis komponen utama untuk menghasilkan )p *mp.
5
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

1.%

!"$P"NEN UTA$A $ENG#ASIL "P&A$P

)perational amplifier ()p *mp) /isebut sebagai penguat ken/alian /alam 'ahasa Mela0u. Menurut 2ouglas R. Mal9olm 71))(8! penguat litar bersepa/u 0ang paling biasa /igunakan ialah penguat ken/alian. .itar ini memberi penguatan linear kepa/a bentuk gelombang kemasukan. Fan/aan penguat ini bera/a /ari seren/ah satu ke beberapa ribu. :ulat pengen/alian 0ang lebar ini menja/i penguat gan/aan 0ang sangat menarik untuk /igunakan /alam barangan pengguna. #uapbalik luaran ialah 9ara /i mana julat gan/aan 0ang lebih luas /ilaksanakan. >a/a umumn0a mempun0ai /ua terminal masukan /an satu keluaran seperti 0ang /itunjukkan /alam rajah ".

Rajah 1. 7a8 : >enguat Ken/alian

Rajah 1. 7b8 : #imbol >enguat Ken/alian 3er/apat pelbagai komponen /alam )perational amplifier . 2ua jenis komponen utama 0ang sering /igunakan untuk menghasilkan )p amp ialah 'eri(ta() /an tra(sistor .

1.%.1

PERINTANG

Peri(ta() merupakan komponen 0ang paling ban0ak /igunakan /alam litar elektronik. >erintang /igunakan untuk mengeha/kan atau menga<al pengaliran
6
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

arus /alam litar. >erintang juga /igunakan untuk menga<al Goltan /an arus /alam litar. >erintan mempun0ai ka/aran kuasa! iaitu keupa0aan perintang untuk men0erap haba 0ang berlebihan ketika arus melaluin0a. Ka/aran kuasa /isurat /engan menggunakan unit <att. 3er/apat /ua jenis perintang iaitu perintang tetap /an perintang boleh laras.

Rajah 1.

1: >erintang 3etap

Rajah 1. . :>erintang boleh laras

Rajah 1. ." : #imbol >erintang tetap

7
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

Rajah 1. .& : #imbol >erintang 'oleh .aras

Rajah 1. .&: >erintang sebagai komponen utama menghasilkan )p amp

1.%.%

TRANSIST"R

Tra(sistor merupakan komponen elektronik 0ang /iperbuat /aripa/a bahan separa pengalir 7semikon/uktor8 seperti silikin /an germinium. 3ransistor /igunakan
8
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

/alam litar elektronik untuk meninggikan /an meren/ahkan arus! Goltan /an kuasa . Ia juga ber4ungsi juga sebagai suis. Merujuk kepa/a Rajah & ter/apat " kaki iaitu peman9ar7e8! pemungut798! /an tapak7base8. 3er/apat 'C10)8. jenis transistor iaitu transistor >N>7C#)01 ! #C)&(8 /an transistor N>N7C#)01" ! C#)01, ! 'C10, !

Rajah 1. .1 : 3ransistor

Rajah 1. . : #imbol 3ransistor

Rajah 1. ." : 3ransistor sebagai komponen utama menghasilkan )p amp (ii) Terangkan secara ringkas kegunaan )p *mp dalam mereka bentuk litar. (5 markah)

9
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

1.*

!EGUNAAN "P&A$P

)p *mp /isebut /alam bahasa Mela0u sebagai 'e()+at ,e(-a.ia(. >enguat ken/alian /igunakan /alam ban0ak kegunaan. Oleh kerana kos 0ang ren/ah!sai@ 0ang ke9il /an 9iri elektrik! meraka sangat /iperlukan untuk kegunaan litar. >ertama sekali /igunakan /alam litar komputer! penguat ken/alian telah tersebar ke /alam pasaran pengguna.

1.*.1.

Pem+at ,e(-a.ia( -i)+(a,a( +(t+, mem/et+.,a( a(ja,a( 0asa

Rajah 1.".1 : >emuat ken/alian /igunakan untuk membetulkan anjakan 4asa >enguat ken/alian mempun0ai 9iri 9emerlang apabila /iken/alikan pa/a 4rekuensi ren/ah. Keluaran penguat ken/alian boleh membentuk is0arat se4asa atau ti/ak se4asa. Fan/aan penguat ken/alian boleh /ilaksanakan /iantara satu hingga in4initi seperti /alam ragam gelung buka.

1.*.%.

Pem+at ,e(-a.ia( -i)+(a,a( se/a)ai 'e()+at 'e(am/aha( ,e.+ar

10
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

>enguat ken/alian /alam Rajah 1.". /igunakan sebagai penguat penambahan. 2ua is0arat /ibekalkan kepa/a pengkalan keluaran tetapi is0arat hasil tambah ini akan men0ongsang. >enguat jenis ini boleh /igunakan untuk menambah Goltan C3 atau C%.

Rajah 1.". : >emuat ken/alian /igunakan sebagai penambahan keluar 1.*.*. Pe()+at ,e(-a.ia( -i)+(a,a( +(t+, mem/e,a.,a( )a(-aa( /er/e1a

Rajah 1."." : >enguat ken/alian /igunakan untuk membekalkan gan/aan berbe@a Merujuk kepa/a rajah /i atas! satu 9ontoh penambahan op amp telah /itunjukkan. 2i sini masukan mempun0ai nilai rintangan 0ang berba@a. Ia kemu/iann0a men<uju/kan gan/aan 0ang berbe@a untuk setiap gelombang masukan. 'er/asarkan nilai 0ang /iberi /alam rajah! gan/aan penguat a/alah seperti berikut:

11
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

1.*.2

Pe()+at ,e(-a.ia( -i)+(a,a( se/a)ai 'e(a'is

Rajah 1.".& : >enguat ken/alian /igunakan sebagai penapis Rajah 1.".& menunjukkan penguat ken/alian /igunakan sebagai penapis laluan ren/ah. Cpabila 4rekuensi merintangi penguat ken/alian mula bertambah! gan/aan jatuh. Kemu/ian penguat ken/alian akan menolak 4rekuensi 0ang lebih tinggi. #elain itu! penguat ken/alian juga boleh bertukar kepa/a penapis laluan tinggi /an penapis laluan jalur.

1.*.3

Pe()+at ,e(-a.ia( -i)+(a,a( se/a)ai 'e()at+r 4o.ta( /e,a.a( ,+asa

12
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

Rajah 1.".( : >enguat ken/alian /igunakan sebagai pengatur Goltan bekalan kuasa Kegunaan penguan ken/alian 0ang lain /itunjukkan /alam Rajah /i atas. >enguat ken/alian /i sini /igunakan sebagai pengatur Goltan. 3ujuan pengatur Goltan ialah untuk memastikan Goltan keluaran malar /alam kea/aan /i mana Goltan masukan /an arus beban berubah keban0akan keluaran bekalan kuasa menggunakan pengaturan Goltan untuk memastikan Goltan malar.

(d)

+ntuk menghasilkan projek litar seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 1, komponen komponen biasanya akan dipasang secara sementara sebelum dipasang secara kekal.
13
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

i.

Nyatakan SATU contoh bahan yang digunakan bagi setiap tujuan pemasangan komponen ini (secara sementara dan secara kekal).

Rajah 1.&.1: ?erobo/ 'ahan 0ang sesuai /igunakan bagi tujuan pemasangan projek litar ialah Gerobo/. Menurut Noh .asa 7 0108 Gerobo/ mempun0ai /ua permukaan iaitu satu permukaan 0ang /iperbuat /aripa/a jalur kuprum nipis /an satu permukaan /aripa/a plastik. :alur kuprum 0ang bertin/ak sebagai pengalir elektrik ini /inamakan balapan. >a/a Gerobo/ ter/apat lubang6 lubang untuk menempatkan kaki komponen.

Rajah 1.&. : >emukaan ba<ah Gerobo/ 0ang menempatkan kaki komponen

14
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

Rajah 1.&." : >ermukaan atas Gerobo/ 0ang menempatkan komponen ii. Timah pateri merupakan bahan penting dalam kerja pematerian. Nyatakan kadar nisbah bahan kandungan timah pateri yang biasa digunakan dalam kerja pematerian. Menurut Clau/e :. Hinngrabe 71)) 8! pateri lembut kurang kekuatann0a /an mempun0ai takat lebur ban/ingan 0ang lemah. >ateri ini boleh /ipergunakan /engan mu/ah /an mengalir /engan senang kerana takat leburn0a 0ang ren/ah. 3akat lebur aloi ini lebih ren/ah /aripa/a takat lebur setiap lebut itu sen/iri: Contohn0a! timah lebur pa/a &(* /arjah 4arenheit /an plumbum lebur pa/a * 1 /arjah 4arenheit ! tetapi 9ampuran (0I timah /an (0I plumbum akan lebur sepenuhn0a pa/a &1( /arjah 4arenheit. Cpabila merujuk kepa/a peratus timah/an plumbum! peratus timah sentiasa /isebut /ahulu. >ertukangan logam kepingan menggunakan pateri (0I timah /an (0I plumbum 7/isebut setengah6setengah8 . >ateri ini boleh /i/apati /engan batang pelbagai rupa /aripa/a J hingga K paun. Cpabila nisbah plumbum kepa/a timah berubah! takat lebur aloi itu berubah. >ateri 0ang /iperbuat /aripa/a *0I timah /an &0I plumbum /engan takat lebur lebih kurang "+0 /arjah 4arenheit! /igunakan untuk memateri logam gag ringan. Oleh sebab takat leburn0a lebih ren/ah /aripa/a takat lebur peterisetengah6setengahn0a! suhu tembaga pemeteri /an suhu bahan kerja lebih ren/ah /an peluang bahan kerja untuk melengkok pun
15
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

mengurang. Cpabila nisbah plumbum /itambah! takat lebur aloi menja/i lebih tinggi 7sehingga * 1 /arjah Farenheit8 /an pemeteri ti/ak mengalir /engan senang. Ren9aman 7I8 10L)0 0L,0 "0L+0 &0L*0 (0L(0 (+" ("" &)* &*0 &1, :a/ual 1.( : 3akat lebur timah M plumbum *0L&0 +0L"0 ,0L 0 )0L10 "+& "+* ")* & 1 3akat .ebur Ren9aman 7I8 3akat .ebut

Rajah 1.* : 3imah pateri

16
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

iii.

,ukiskan hasil pematerian yang baik dengan labelkan bahagian kaki komponen, ka-asan terminal pematerian (.erobod) dan timah pateri. (5 markah)

'erikut a/alah hasil pematerian 0ang sempurna 1. >ateri 9air akan masuk ke /alam lubang Gerobo/ /an 9antumann0a kukuh.

>ateri men9antumkan kaki komponen pa/a Gerobo/ /engan kemas! li9in! bersih serta berbentuk kon.

".

>ateri ti/ak melintasi balapan lain atau 0ang bersebelahan /engann0a

Rajah 1.+ : Nasil pemeterian

17
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

(.

Tenaga kuasa elektrik telah menjadi keperluan penting dalam kehidupan harian pada /aman moden ini. 0alaysia merupakan sebuah negara yang lokasi geografinya strategik untuk menggunakan tenaga solar bagi menjana kuasa elektrik. Terangkan sistem penjana kuasa solar berpandukan gambar rajah yang bersesuaian. Nyatakan kekangan penggunaan sistem penjana kuasa solar untuk menjana tenaga elektrik di 0alaysia. (10 markah)

%.0 PENDA#ULUAN 2alam kehi/upan harian! penggunaan tenaga bertambah /ari hari ke hari. >un9a tenaga elektrik sebahagian besar a/alah /aripa/a generator motor 0ang men/apat bahan bakat /aripa/a pembakaran arang atau bahan bakar 0ang lain. #atu 9ara baru /i @aman ini a/alah /engan penggunaan tenaga solar. 3enaga solar a/alah /itukar /aripa/a ra/iasi 9aha0a matahari kepa/a tenaga elektrik 0ang boleh /igunakan oleh perkakas elektrik 0ang biasa /igunakan seharian. 2isebabkan tenaga solar a/alah satu sumber tenaga 0ang baru! oleh itu penggunaan tenaga solar masih se/ikit berban/ing /engan penggunaan tenaga /aripa/a bahan bakar.3enaga solar /iproses apabila tenaga ra/iasi matahari /ikesan. >a/a 1 Februari 010! Menteri >er/agangan Cntarabangsa /an In/ustri! 2atuk #eri Mustapa Mohame/ telah mengha/iri majlis menan/atangani memoran/um perse4ahaman 7Mo%8 #enai Nigh 3e9h >ark #/n. 'h/. 7#N3>8 /engan 1O #olar 3e9hnolog0 International #/n. 'h/. 71O #olar8 /an MOE .in/e Fases #/n. 'h/. 7MOE .in/e8 . 'eliau men0atakan Mala0sia bera/a /i lan/asan 0ang betul untuk menja/i pusat tenaga suria /i Csia /engan menarik lebih ban0ak kemasukan pelabur asing /alam bi/ang tenaga suria /an berteknologi tinggi. Katan0a! kelima6lima pusat suria itu terletak /i Kulim! Ke/ah! Melaka /an C0berja0a /i #elangor! #enai! :ohor /an #abah. #N3> merupakan projek taman perin/ustrian berteknologi tinggi s<asta pertama manakala 3aman 3eknologi 3inggi Kulim 7KN3>8 /i Ke/ah merupakan projek kerajaan.

18
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

'erja0a #olar #/n. 'h/. 7'erja0a #olar8 pula

mengumumkan 9a/angan

pembangunan loji tenaga solar photoGoltik bernilai RM1,0 juta /i 'ukit 3agar! #elangor! 0ang merupakan loji photo.oltik terbesar /i negara ini. .oji tersebut akan menjana tenaga solar /engan skala 10 mega<att 7M$8! sebelum 9a/angan membangunkan (0 M$ pa/a masa ha/apan. .oji tersebut akan /ibangunkan /i ka<asan berkeluasan (0 hektar /an mampu menjana bekalan tenaga elektrik kepa/a "!000 rumah /an seterusn0a akan /ihubungkan untuk membekalkan tenaga /i seluruh negara. 'erja0a #olar men0aksikan potensi besar /alam sumber solar sebagai sumber tambahan kepa/a tenaga /an mengurangkan penggantungan terha/ap tenaga berasaskan 4osil. :elas sekali Mala0sia serius /alam usaha menggunakan tenaga solar bagi menjana kuasa elektrik. %.1 !"$P"NEN PEN5ANAAN !UASA S"LAR

2alam #istem >enjanaan Kuasa #olar! ter/apat , komponen penting bagi penjanaan kuasa solar. Kompenen tersebut ialah: %.1.1 Pa(e. So.ar

Rajah .1.1 : >anel #olar >anel solar merupakan panel 0ang memerangkap 9aha0a matahari /an menukarkann0a kepa/a arus elektrik. 1lektrik 0ang /ihasilkan a/alah /alam bentuk P2CQ atau arus terus. %.1.% Pem+t+s Be,a.a(

19
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

Rajah .1. : >emutus 'ekalan Cpabila berlaku 4ius terputus akan lebihan bekalan atau semasa pen0elenggaraan. #uis litar /itutup /engan menggunakan pemutus bekalan 72C 2is9onne9tor8 seperti /alam Rajah .1. . %.1.* I(4erter

Rajah .1." : InGerter PInGerterQ /alam Rajah .1." pula ber4ungsi sebagai penukar arus /ari arus terus 72C8 ke arus bolak balik 7CC8. 'agi 0ang menggunakan setoran bateri! inGerter akan /iletakkan terkemu/ian. Crus elektrik /ari pemutus bekalan 72C /is9onne9t8 akan /isalurkan ke penge9as bateri 7rajah 1(8 0ang mana akan menge9as bateri 0ang akan /igunakan ketika tia/a tenaga elektrik /ihasilkan terutaman0a /i<aktu malam atau ketika bekalan ti/ak men9ukupi.
20
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

%.1.2 : Pe()ecas Bateri

Rajah .1.& : >enge9as 'ateri Crus elektrik /ari pemutus bekalan 72C /is9onne9t8 akan /isalurkan ke penge9as bateri /i Rajah .1.& 0ang mana akan menge9as bateri 0ang akan /igunakan ketika tia/a tenaga elektrik /ihasilkan terutaman0a /i <aktu malam atau ketika bekalan ti/ak men9ukupi.

%.1.3 Bateri

Rajah .1.( : 'ateri 'ateri /i Rajah .1.( pula akan men0alurkan tenaga elektrik semasa /iperlukan. %.1.6 $eter

21
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

Rajah .1.* : Meter Meter seperti Rajah .1.* ber4ungsi untuk mengesan kekuatan bateri! kekuatan arus 0ang /ihasilkan /an penggunaan elektrik oleh pengguna. #etelah itu barulah /isalurkan kembali ke inGerter atau penukar arus. %.1.7 !ota, F+is

Rajah .1.+ : Kotak Fuis

Kotak 4ius /i Rajah .1.+ akan menerima tenaga elektrik /aripa/a /aripa/a inGerter /an /iagihkan kepa/a alatan6alatan 0ang memerlukan. .1., Fenerator

Rajah .1., : Fenerator Fenerator /i Rajah .1., atau bekalan gri/ nasional merupakan sokongan kepa/a sistem penjanaan kuasa solar ketika tia/a 9aha0a matahari atau bateri kehabisan kuasa.

22
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

%.%

SISTE$ PEN5ANAAN !UASA S"LAR

Menurut pakar pen0eli/ik tenaga suria /ari %niGersiti Kebangsaan Mala0sia 7%KM8! >ro4. 2r. Moh/. Ruso4 Othman! tenaga 4otoGoltaik merujuk kepa/a penjanaan tenaga elektrik menggunakan 9aha0a matahari atau /ikenali sebagai 4oton. FotoGoltaik 7>?8 a/alah bahan 0ang /apat menukarkan sinaran suria kepa/a tenaga elektrik. FotoGoltaik /ipetik /aripa/a /ua perkataan iaitu 4oto 0ang bermaksu/ 4oton atau 9aha0a atau gelombang elektromagnet /an Goltan bermaksu/ /a0a gerak elektrik. 3er/apat tiga jenis sistem penjanaan tenaga solar 4otoGoltaik 0ang sering /igunakan iaitu: %.%.1 Sistem P8 Gri-&teri,at 9Gri-&Tie- P8 S:stem ;

#istem >? Fri/6terikat 7Fri/63ie/ >? #0stem 8 merupakan sistem 0ang /isambung se9ara selari /engan bekalan elektrik utiliti 73N' M utiliti 9ompan0 /i #emenanjung! #1#' M /i #abah /an #1#CO M /i #ara<ak8. #istem ini ti/ak mempun0ai sistem bateri untuk simpanan tenaga. 3enaga 0ang /ijana
23
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

7sebahagiann0a /iguna oleh premis itu sen/iri8 akan /isalurkan 7eSport8 ke gri/ utiliti atau /alam erti kata lain! /ijual ke gri/. 2i<aktu malam 7atau <aktu /imana penggunaan tenaga elektrik melebihi kapasiti 0ang /ijana8! tenaga elektrik ini akan /ibeli semua 7import8 /ari gri/ utiliti. 2alam erti kata lain! gri/ utiliti 73N'8 merupakan Psistem bateri untuk men0impan lebihan tenagaQ. >roses import6eSport ini berlaku se9ara automatik tanpa melibatkan sebarang sistem mekaniakal atau s<it9h gear /an /irakamLreko/ oleh sistem meter 0ang mempun0ai kemu/ahan import6eSport 4eature %.%.% Sistem P8 Gri-&teri,at -e()a( Ba(t+a( Bateri -a( Ge(erator 9Gri-& TieP8 S:stem <ith Batter: a(- Ge(erator Bac,+';

#istem >? Fri/6terikat /engan 'antuan 'ateri /an Fenerator 7Fri/63ie/ >? #0stem <ith 'atter0 an/ Fenerator 'a9kup8 mempun0ai bateri untuk men0impan tenaga 0ang /ijana pa/a <aktu siang /an /iguna pa/a <aktu malam 7juga sebahagian /i siang hari8. #istem ini juga biasan0a /igabung /engan beberapa sumber tenaga seperti janakuasa /iesel atau kin9ir angin atau ke/ua6/ua sekali! 0ang mana juga /inamakan #olar Nibri/. #istem ini telahpun /ipasang /i beberapa komuniti pe/alaman /an juga kini se/ang /alam proses /ipasang /i sekolah6sekolah luar ban/ar /i #abah 5 #ara<ak 0ang mana jauh /ari gri/ bekalan elektrik. >ulau6pulau peranginan /i #emenanjung
24
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

Mala0sia juga ti/ak ketinggalan seperti /i >ulau >erhentian 7Nibri/ #olarD2ieselD angin8! >ulau kapas /an sebagain0a.

%.%.*

Sistem P8 ta('a A.at Ba(t+a( 9Sta(-&A.o(e P8 S:stem ;

#istem >? tanpa Clat 'antuan 7#tan/6Clone >? #0stem 8 /ireka untuk beroperasi se9ara bebas /aripa/a gri/ untuk membekalkan tenaga elektrik. #istem ini sesuai jika lakasi terletak /i /aerah terpen9il atau rangkaian elektrik terlalu mahal. #istem ini juga benar6benar ti/ak men9emarkan alam semulaja/i .

%.*

!E!ANGAN PENGGUNAAN SISTE$ PEN5ANA !UASA S"LAR %.*1 !a<asa( Ba(-ar

>enjanaan #olar /i ka<asan ban/ar ti/ak akan /imajukan atas alasan telah mempun0ai sumber kuasa. Ini jelas sekali /engan pen0ataan >engurus 3N' 1nerg0 #erGi9es #/n. 'h/.! Moh/. C@har Cb/ul Rahman baha<a bekalan tenaga /ari solar /an kin9ir angin ti/ak /ilakukan /i ka<asan ban/ar kerana su/ah mempun0ai sumber kuasa /aripa/a talian gri/ 3N'.

25
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

%.*%

Sistem Pe(ja(aa( a() $aha.

Menurut Ketua >ega<ai 1ksekuti4 3N'! 2atuk #eri Che Khalib Mohama/ Noh 7gambar8 berkata! Mala0sia ti/ak berapa sesuai untuk bergantung kepa/a tenaga angin. :a/i! 0ang lebih releGan a/alah tenaga solar! tetapi kos untuk menjana tenaga solar terlalu tinggi. #ebagai 9ontoh untuk membuat lampu jalan 0ang /ilengkapi /engan sistem solar 0ang baik /an berkualiti! anggaran kos a/alah RM)!000.00. %.** !e,+ra()a( /+r+h mahir

Keban0akan negara maju men/apatkan teknologi /ari luar untuk memajukan tenaga alternati4 atau tenaga keterbaharuan.Oleh sebab itu! mereka memerlukan kepakaran /ari luar untuk mengen/alikan teknologi atau mesin 0ang berkaitan.Kea/aan ini berlaku /isebabkan oleh masalah kekurangan buruh 0ang terlatih atau mahir /alam mengen/alikan teknologi tersebut.2alam hal ini! negara membangun terpaksa mengimport kepakaran /ari luar bagi membolehkan teknologi /igerakkan untuk memajukan tenaga alternati4. #e9ara ti/ak langsung! hal ini akan meningkatkan kos untuk menampung kegiatan ini.'ukan itu sahaja! buruh 0ang se/ia a/a pula han0a melakukan kerja ba<ahan tanpa men/apat latihan untuk mengen/alikan teknologi tersebut kerana keper9a0aan untuk mengen/alikan mesin /iserahkan sepenuhn0a kepa/a buruh /ari luar.Nal ini akan men0ebabkan pengeluaran 0ang berlaku a/alah ti/ak menguntungkan kerana negara tersebut terpaksa menampung kos untuk pembelian teknologi /an kepakaran /ari luar.

26
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

%.*2

Sim'a(a( te(a)a ,o(4e(sio(a. :a() masih /a(:a,

Nal ini kerana keban0akan negara masih mempun0ai ban0ak simpanan tenaga koGensional. Contohn0a Mala0sia /an In/onesia masih mempun0ai re@ab petroleum 0ang masih ban0ak /an belum /iterokai. %.*3 Sai1 'asara( :a() ,eci.

#ai@ pasaran 0ang ke9il untuk tenaga alternati4 juga men0ukarkan tenaga tersebut untuk /imajukan /an /ikomersialkan.Nal ini men0ebabkan keuntungan bagi pengeluarann0a a/alah se/ikit.Nal ini berbe@a /engan tenaga konGensional 0angg men/atangkan keuntungan 0ang ban0ak kerana telah berja0a /ikomersialkan. #e9ara ti/ak langsung! tenaga alternati4 ini akan men0ukarkan negara membangun untuk men/apatkan keuntungan /an menampung pen/u/uk 0ang ban0ak /engan pengeluarann0a *.0 RU$USAN >ihak6pihak tertentu /i Mala0sia mungkin patut bekerjasama /engan pihak saintis /an jurutera 0ang menjalankan pen0eli/ikan /an pembangunan sistem satelit penjana tenaga suria ini. >ihak berkenaan /i Mala0sia boleh melabur /alam projek ini /engan men0e/iakan stesen bagi menerima gelombang mikro /ari satelit penjana tenaga suria /an men0alurkann0a kepa/a pengguna se9ara komersial. Organisasi pen0eli/ikan! institut pengajian tinggi /an in/ustri kejuruteraan /an tenaga /i Mala0sia patut akti4 menjalankan pen0eli/ikan /an pembangunan /alam bi/ang tenaga suria bagi menghasilkan /an memasarkan pro/uk 0ang bersi4at komersial. >ro/uk6 pro/uk ini merupakan peralatan6peralatan elektrik berkuasa suria 0ang boleh /igunakan /engan e4ekti4 /i Mala0sia /an negara6negara 0ang menerima ban0ak 9aha0a matahari.
27
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

Caha0a matahari 0ang /itukarkan kepa/a tenaga elektrik sen/iri a/alah suatu pro/uk 0ang bernilai tinggi. >ro/uk tenaga ini bukan sahaja boleh /ipasarkan /i pasaran tempatan! tetapi juga boleh /ieksport ke negara jiran. 'oleh /ikatakan pa/a hari ini! 9aha0a matahari begitu ban0ak TT/iba@irkanUU /i Mala0sia kerana keban0akann0a /ihalang /an ti/ak /itukarkan kepa/a tenaga elektrik. >enjanaan tenaga suria ataupun tenaga /aripa/a matahari a/alah salah satu /aripa/a elemen ekonomi angkasa 0ang paling popular /an praktikal untuk /imajukan. Mala0sia mempun0ai beberapa kelebihan 0ang n0ata /alam aktiGiti ekonomi ini /isebabkan 4aktor geogra4i /an ekonomi! teknologi /an politik. 3enaga suria sebenarn0a merupakan suatu lagi potensi ekonomi angkasa Mala0sia 0ang masih belum /ipergunakan.

28
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

Bi/.io)ra0i: .arson! Ronal $. 5 $est! Ronal/ 1 71))*8 ! Implementation o4 solar thermal te9hnolog0.England:Longman
Mohd. Yusof Othman (1996) , Penjanaan tenaga kesinam ungan !ang me!akinkan. "uala Lum#u$:%aja$ &akti

Noh .ass 7 0108! Kemahiran Ni/up 'ersepa/u >MR. #hah Clam: .ongman 2ouglas R. Mal9omn 71))(8! Csas 1lektronik! #ku/ai:%3M http:LL<<<.kosmo.9om.m0LkosmoL9ontent.aspV 0B 00)5/tB0*0,5pubBKosmo5se9BRen9anaW%tama5pgBruW01.htm http:LLsolarkm9ana/a.9omL>a9kages.aspS http:LL<<<.kettha.goG.m0L9ontentLtenaga6solar http:LLnie@ameuso44.blogspot.9omL 00)L0,Lkuasa6solar6/i6mala0sia.html

29
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK

NOR BAHIYAH ___________________________________________________________________________________________________

.CM>IRCN

30
HBLS 3203 ASAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK