2 /Politics
wdkif;&if;om;udk,fpm;vS,ftenf;i,fomyg0ifonfh zGJYpnf;ykHtajccHOya'jyifqifEdkifa&;
taumiftxnfazmfrIaumfrwD vkyfief;taumiftxnfaz:rItay: csif;EkdifiHa&;ygwDrsm;pdk;&drf
ref u d e f ;
&efukef? azazmf0g&D 6
jynfaxmifpkvTwfawmfu
azazmf0g&D 3 &ufwGif zGJYpnf;vdkuf
onfh zGJYpnf;ykHtajccHOya'jyifqif
Edkifa&; taumiftxnfazmfrIaumf
rwDwGif wdkif;&if;om;udk,fpm;vS,f
tenf;i,fomyg0ifojzifh vkyfief;
taumiftxnfaz:Eidk rf t
I ay: pd;k &drrf d
aMumif; csif;trsdK;om;ygwDu ,aeh
ajymMum;vkdufonf/
]tajccHOya'qdkwm wdkif;
&if;om;awG&JY vlaerIpepfudk t"du
jyKjyifwJht&mjzpfwJhtwGuf wdkif;&if;
om;vTwaf wmfu,
kd pf m;vS,af wG arQmf
rS e f ; xm;oavmuf rygwJ h t wG u f
pdwfraumif;bl;ayghAsm/ olwdkhvkyfwm
awGu atmifjrifvrd rhf ,fvu
Ykd Reaf wmf
rxifygb;l / bmjzpfvv
Ykd q
J akd wmh 'gawG
u aq;rD;wdkeJh ukwmawGqdkawmh
trsm;jynfol&JYcHpm;csuf? trsm;jynf
ol&JY qEoabmxm;udk xif[yfEdkif
vdrfhr,fvdkY uRefawmfrxifbl;} [k
csif;trsKd;om;ygwD Ou| yl;ZdkZrfu
ajymonf/
aumfrwDwiG f wkid ;f &if;om;
udk,fpm;vS,frsm;udk rQrQww xnfU
oGif;oifhNyD; tenf;qHk; wkdif;&if;om;
ygww
D pfcrk S ud,
k pf m;vS,w
f pfO;D pD yg0if
oifhonf[k ,if;uqdkonf/ tajccH
Oya'avhvmoHk;oyfa&;aumfrwD\
tpD&ifcHpm xGufay:vmNyD;aemuf
vkyif ef;taumiftxnfazmf&ef zGpYJ nf;
ykt
H ajccHOya'jyifqifEikd af &; taumif
txnfazmfraI umfrwDukd zGpYJ nf;vku
d f
NyD;aemuf ,if;uJhodkha0zefcsufrsm;
xGufay:vmjcif;jzpfonf/
,if;aumfrwDzGJYpnf;taejzifh
vkyif ef;rsm;taumiftxnf az:aqmif
rIESifhywfoufNyD; ta&;wBuD;vkyf
aqmif&ef vdktyfonfUtcsufrsm;udk
NyD;pD;atmif aqmif&Gufoifhonf[k
Edik if aH &;avhvmol vli,fpma&;q&m
qvdkif;rmefu oHk;oyfxm;onf/
]uRefawmfh&JYtjrifuawmh
vufeufudkiftzGJYawGeJY tpdk;&wdkY
aemufNyD;awmh tjcm;aom ygwDawG
tm;vHk;ygaom nDvmcHBuD;rwdkifcif
armufu wm0ef,l&rnfjzpfonf/
,if;aumfrwDwiG f a&G;aumufcH
r[kwaf om wyfrawmfom;vTwaf wmf
udk,fpm;vS,f 7 OD; txd yg0ifaomf
vnf; wdkif;&if;om;udk,fpm;vS,frSmrl
6 OD;om yg0ifcGifh&cJUonf/
Entertainment/ 15
csif;trsdK;om;aehudk
*kPfjyKvdkufonfh qvdkif;&S,fatmif\
]] ae&mrSefqDjyefcJhrnf }}
qvd k i f ; ausmf r d k ;
csif;trsdK;om; aw;a&;^
aw;qdk qvdkif;&S,fatmifu csif;
trsdK;om;aeYudk *kPfjyKonfUtaejzifh
ol\wwd,ajrmufaw;pD;&D; ]ae&m
rSeq
f jD yefcrhJ nf} udk azazmf0g&(D 20)wGif
csi;f jynfe,fwpfcv
k ;kH odYk jzefcY srd nfjzpf
onf/
]csif;trsdK;om;aeYoDcsif;
uawmh uGseaf wmfwhkd csi;f trsKd ;om;aeY
jyefvnfjzpfay:vmatmif wdkufyGJ0if
cJhwJhtaMumif; a&;pyfxm;wJhoDcsif;
av;ayhg}[k aw;oH&Sif qvdkif;&S,f
atmifu pD;&D;acGxJrS oDcsif;wpfyk'f
taMumif;udk ajymMum;onf/
udk,fydkifoHpOfaw;oDcsif;
(12)yk'yf g0ifNy;D csi;f jynfe,f\ taiGY
touf? obm0tvSw&m;rsm;udk
yH k a z:&d k u f u l ; xm;onf U DVDwG i f
om;qdk;wpfa,mufu zciftwGuf
a&;zGJUxm;onfh ]b0aerif;aysmuf
uG,fjcif;}? csif;jynfe,fudk tvnf
tywfvma&muf&ef zdwaf c:xm;onfU
]rjyefygeJhtHk;cspf{nfUonf}ESifh wdkif;
jynftwGuf toufay;xrf;aqmifcJh
aomfvnf; armfuGef;0ifqkwHqdyfjzifh
om auseyfaecJh&onfU ]emrnfBuD;
xrif;iwf} oDcsif;rsm;u em;qifol
rsm;udk auseyfEpS o
f ufaprnfU oDcsi;f
rsm;[k qdk&ayrnf/
ae&mrSeq
f jD yefcrhJ nf DVD
tacG udk The HighLanders Band
ESit
hf wl *DwrSL; Salai Ha Khui Om
u wm0ef,lwD;acwfay;xm;jcif;
jzpfonf/ qvdkif;&S,fatmifonf
a&ajrjcm;vJrarhyg ESifh cspfwwfygap
aw;pD;&D;ESpfacGudkvnf; xkwfa0cJhNyD;
jzpfonf/
14 /Entertainment
tdyfrufqHk&m Season (7) &JU Winner qkydkif&Sif Lal Pan Dika (vmvfyJef'dum)ESifhawGYqHkjcif;
r*Fvmygtpfudk/ csif;a0gvf
y&d o wf B uD ; ud k yxrqH k ;
tpfudkYemrnfav; rdwfquf
ay;ygOD ; /
uRefawmfhemrnfu
Lal Pan Dika vdkYac:ygw,f/
ausmif;emrnfuawmh vef&eS ;f
qefvaYkd c:Ny;D tEkynmavmu
xJ u d k p0if N yD q d k u wnf ; u
'dum qdkwJhtrnfudkyJ oHk;cJhyg
w,f/
tpf u d k Y & J Y Z mwd e J Y rd o m;pk
taMumif;av; ajymjyay;yg
OD ; /
uReaf wmfu arG;csi;f
av;a,muf x J u 'k w d ,
ajrmuf om;jzpfNyD; uav;NrdKY
e,f? wmymef;Zmwdjzpfygw,f/
oDcsif;qdkwmudk b,fcsdefu
pwifNyD; 0goemygcJhwmvJ/
uRefawmf oDcsif;
qdw
k mudk i,fi,fav;uwnf;
u 0goemygcyhJ gw,f/ Sunday
School awG w uf u wnf ; u
oDcsi;f awGqw
kd m tckcsed x
f yd gy/J
wpfcGufqdkvnf; rrSm;ygbl;/
tpf u d k h b 0rS m pH x m;cJ h & wJ h
tqd k a wmf e J Y tBud K uf q H k ;
oDcsif;&Sd&if ajymjyay;ygOD;/
uRef a wmf h b 0rS m
pHxm;&w,fqdkwmxuf
tBuKduq
f ;k H tqdak wmfawGuawmh
aumif ; aumif ; ? RZmenf e J h
xl;tdrfoifwdkhjzpfNyD; tdrfruf
qHk&mNydKifyGJwpfavQmuf uRef
awmfoDqdk,SOfNydKifcJhwJh oDcsif;
awGuawmh tBudKufqHk;awG
ygy/J
vGwf vyfcGifUuif;rJUaomEkdifiH
tjzpf owfrSwfjcif;onf vkH;0
rSm;,Gif;
c&pf,mef? rlqvif? [dELESifU
tjcm;bmom0ifrsm;
t[efhtwm;r&Sd vGwfvyfpGm
ukd;uG,fcGifY&Sd bmoma&;
rod 0rf;omaysmf&Tifrdygw,f/
bk&m;ocif&JYaus;Zl;awmfudk
vnf; csD;rGrf;ygw,f/
aemufqHk;taeeJY csif;a0gvf
pmzwfy&dwfowfawGudk bm
ajymcsif y govJ / NyD ; awmh
aemifvmr,fh NydKifyGJawGrSm
0ifa&muf,SOfNydKifr,fh nDi,f
nDri,fawGudk b,fvdktBuH
OmPfawG ay;csifygovJ/
t&ifqHk;NydKifyGJwpf
avQmufrSm uRefawmfhudk tm;
ay;MuwJh csif;a0gvfy&dowf
BuD;udk aus;Zl;wifygw,fvdkY
ajymyg&ap/ NyD;awmh nDi,f?
nDri,fawGudkvnf; udk,f
0goemygvdkY NydKifyGJwpfckudk 0if
a&muf,SOfNydKifawmhr,fqdk&if
NydKifyJGtaMumif;udk OD;pGmod&Sd
em;vnfzdkYvdkygw,f/ udk,f
,SONf yKd irf ,fh oDcsi;f awGukd a&G;
cs,fwwfzdkYvdkygw,f/ NydKifyGJ
wpfavQmufvHk;rSmvnf; udk,fh
use;f rma&;udk ud,
k w
f ikd *f &kpu
kd f
wwfzv
Ykd ykd gw,fvyYkd aJ jymyg&ap/
aus;Zl;wifygw,f/
rdik af 'gofoaJ wGq
Y akH r;jref;onf
vGwfvyfpGm ,kHMunfukd;uG,fcGifU
&Sdjcif;onf jrefrmEkdifiH
yuwdtrSefw&m;jzpf
aemufwpf ae&mucGqkH/
'D&mG ukad wmU armfawmfqidk u
f ,fimS ;vm
Muygw,f/em&D0uf avmufyMJ umw,f
xifwmyJ/ awmfawmf&SnfwJU&Gmyg/
awmifuek ;f ay:rmS wnfxm;wmrkYd at;
at;av;eJh aevkaYd umif;w,f/ q&m
ausmw
f ifatmif tar&Jt
Y rd rf mS wnf;
Muygw,f/ uRerf wkaYd &mufvYdk rMumcif
rSm yg;rSmwufwl; eJhta':BuD;wpf
a,mufu MuufOig;vkH;? oAGwfoD;
awG? <uyf<uyftdwfeJhxkyfxm;wJU
omulapUawG&,f? oMum;tenf;i,f
&,f? Ny;D tke;f oD;wpfv;Hk ,lvmygw,f/
uRefrwkdhtwGuf vufaqmifawGyg/
olr[m rkqkd;rNzpfNyD; om;
orD;tm;vkH; ta0;rSmrkYd wpfa,muf
wnf;aewJo
U yl gw/UJ &GmrSmq&m? rawG
a&mufv&Ydk &dS if 'Dvydk J vufaqmifawG
vmay;avU&SdowJU/ uRefrwkdhvnf;
wwf o avmuf r S w f o avmuf e J U
aus;Zl;wifpum;av;bmav; ajymMu
wmaygU/ wu,fUukdvnf; &ifxJu
aus;Zl;wifrdwmyg/ oluajymw,f/
olo
U m;orD;awGtwGuf qkawmif;ay;
Ekid rf vm;wJ/U &wmayg/U 'gayr,fU ckcsuf
csi;f qkad wmUvnf; awmif;ay;&wmayg/U
uk,
d u
Uf ,
dk u
f dk "rtrIawmfaqmifvv
dk kd
bmvkdvkd/ pdwfxJrSm&,ffcsifaewm
usvdusvdeJU/ NyD;awmU tarUukdvnf;
owd&rdw,f/
qufvufazmfjyygrnf
Chin News/ 3
oef;acgifpm&if;wGif
uluD;rsdK;EG,fpktcsdKUu
rsdK;EG,fpktrnfudk tjcm;wGif
pm&if;xnfhoGif;rnf[kqdk
rd k i f a 'gof o J
&efukef? azaz:0g7D 13
vmrnf U jynf v H k ;
uRwf oef ; acgif p m&if ; wG i f
wcsKdYaom ulluD;rsKd;EG,fpku
rsKd ;EG,pf ek mrnfukd tjcm;(other)
wGifpm&if;xnfU oGm;rnfjzpf
aMumif; uluD;a&;&maumfrwD
rS od&onf/
]uluD;rsKd;EG,fawG
u csi;f vlrsK;d xJrmS ryg&ifvnf;
odyNf y;D jyemr&Sw
d hJ taMumif;
&if;u uluD;rsKd;EG,ftrsm;pk
awGu csif;jynfe,frSm rae
xdik b
f ;l ? ppfuikd ;f wdik ;f rSmyJ trsm;
pkaexdkifMuw,f}[k uluD;
a&;&m aumfrwDrS em,u
a':idkifidkif;u ajymonf/
tqdkygoef;acgifpm&if;
aumufcHcsdefwGif xnfUoGif;&
rnfUrsKd;EG,fpkaygif;(135)wGif
uluD;ymlaom rsKd;EG,fpktrnf
ryg&adS omfvnf; ulu;D rsK;d EG,pf k
onf trSef&SdaeNyD; tpdk;&u
vnf; rdrdvlrsKd;trnfrSefudk
rSefrSefajz&ef wdkufwGef;xm;
onf[k 4if;uqdkonf/
if ; aumf r wD o nf
ymkrf;rvif;? cED;? av&Sd? wrl;
ESifh uav;ponfjzifh uluD;
rsK;d EG,t
f rsm;pk aexdik &f ma'o
rsm;wGif oef;acgifpm&if;ESifh
e,f vl0ifrIBuD;Muyfa&;ESifh
trsKd;om;rSwfyHkwifOD;pD;XmerS
od&onf/
]yvuf0eJY qrD;udk
jynfe,fuae vufvrS ;f rrDwhJ
twGuf &cdkifjynfe,fuae
t"duwm0ef,al qmif&u
G o
f mG ;
r,f/ vlOD;a&pm&if;? Z,m;udk
awmh csi;f jynfe,f;kH u wm0ef
,lr,f} [k tqdkygHk;0efxrf;
wpfOD;u ajymonf/
csi;f jynfe,fwiG f aus;&Gm
tkypf ak ygi;f 470 &So
d nft
U euf
aus;&Gmtkyfpk 374 ckudk csif;
jynfe,f vl0ifrBI u;D Muyfa&;ESihf
trsdK;om;rSwfyHkwifOD;pD;Xmeu
wm0ef,laumufcHoGm;rnfjzpf
onf/
vuf&dScsif;jynfe,f
&daS us;&Gm tkypf ak ygi;f 275 ckwYkd
clr;D pmayESi,
hf Ofaus;
rIaumfrwDu trnfajymif;vJ
ay;&efwm0ef&o
Sd rl sm;xH wifjy
xm;NyD;jzpfaomfvnf; aqmif
&Guaf y;jcif;r&daS o;ojzifh quf
vufwifjyoGm;&efq;kH jzwfxm;
aMumif; od&onf/
2014 oef;acgifpm
&if ; qd k i f & m csif ; trsKd ; om;
taxmuftuljyK aumfrwDrS
ndEIdif;a&;rSL; qvdkif;tdkufZuf
cifu] csif;rsKd;EG,fpk0ifwpfck
jzpfwJh clrD;rsKd;EG,fpktaeeJY
oef;acgifpm&if; rSmygwJhukwf
(405) rSm;aew,f/ crdqNkd y;D jzpf
aew,f/ crdqdkwJhemrnfu
&cdkifjynfe,frSmaexdkifwJh clrd
rsKd;EG,fpkeJY a&maxG;rIjzpfoGm;
Ekdifw,f}ymk ajymonf/
oef ; acgif p m&if ;
aumuf,l&mwGif tajccHxm;
onfU vlrsdK;trnf pm&if;t&
vlrsKd;ESifh vlrsKd;trnf rSm;
oef;acgifpm&if;aumuf,l
NyD; wdkif;&if;om; vlrsKd;aygif;pHk
aqG;aEG;nEd idI ;f vQif ydo
k ihaf wmf
aMumif;udk azazmf0g&Dv(10)
vl0ifrIBuD;Muyfa&;ESifh jynfolY
tiftm;0efBu;D Xme jynfaxmif
pk0efBuD; OD;cif&Du ajymMum;
xm;onf/
clr;D csi;f rsK;d EG,pf rk sm;
onfcsif;jynfe,f\ taemuf
awmifbuf yvuf0NrdKYwGif
trsm;qHk;pkpnf;aexdkifMuNyD;
,if;NrdKYe,fwGif vlOD;a&trsm;
qH;k vlrsK;d EG,pf jk zpfonf/xdt
Yk jyif
tqdyk g vlrsd K;EG,pf o
k nf &efuek f
wdik ;f a'oBu;D ? ucsijf ynfe,fEiS hf
&cdik jf ynfe,f armif;awmNrKd eY ,f?
bl;oD;awmifNrdKYe,f? ausmuf
awmfNrdKYe,fwdkY\ acsmif;zsm;?
awmifay:a'orsm;? tdE,
d Ekid if H
rDZ&kd rfjynfe,f awmifyikd ;f a'o?
b*Fvm;a'h&EfS idk if H ppfwaumif;
awmifwef; a'oponfUae&m
rsm; ysEYH aYHS exdik Mf uNy;D vlO;D a&
&Spfaomif;ausmfcefY&SdaMumif;
clrD;pmayESifh ,Ofaus;rI aumf
rwD\ pm&i;ft& od&onf/
4 /Chin News
&efukef?azaz:0g&D 7
csif ; trsd K ;om;'D r d k
u&ufwpfygwt
D m; a&G;aumuf
yGJaumfr&SifrS cGifhjyKvkdufNyD;
aemuf 2015 twGuf csi;f jynf
e,f\ tm;taumif;qHk;ygwD
jzpf&ef arQmfrSef;xm;onf[k
csif;wkd;wufa&;ygwD 'kwd,
Ou | a[mif ; yl ; vsef u sJ u
,aeYajymMum;vkdufonf/
csif;wdk;wufa&;ygwDrS
EkwfxGufNyD; csif;trsdK;om;
'Drdku&ufwpfygwDESifhyl;aygif;
onfU csif;wdk;wufa&;ygwD
'kOu|a[mif; yl;vsefusJu
]t&ifu uefhuGufrIawG&Sday
r,fh tckawmh tqifajyoGm;
NyD/ tckrSwfyHkwif&wJhemrnfeJh
qdk 2015 rSmvnf; csif;jynf
e,f wpfjynfe,fvHk;rSm tm;
aumif;wJh ygwDjzpfr,fvkdh ,Hk
Munfw,f/ vltrsm;uyl;aygi;f
wmudk vdkvm;Muwmudk;} [k
ajymonf/
csif;trsdK;om;ygwD
taejzihf csif;trsdK;om;'Drdku
&ufwpfygwDemrnftm; Zefe
0g&Dv (16) &ufaehu a&G;
aumufyGJaumfr&Sifodkh rSwfyHk
wifcJhjcif;jzpfNyD; azazmf0g&D
(6)&ufaehwGif a&G;aumufyGJ
aumfr&SifrS cGifhjyKvkdufjcif;jzpf
onf/
csif;trsdK;om;ygwD
twGi;f a&;rSL;(3) qvkid ;f rsKd ;cspf
u ]uRefawmfwdkh 'DrSwfyHkwif
udpudkapmifhaewm/ uRefawmf
wd?hk &ckid w
f ?hkd ppfuikd ;f bufwrhkd mS
ygwDtaeeJh c&D;oGm;zdkhawG&Sd
w,f/ rSwfyHkwifrusao;vkdh
tJ'DbufawG roGm;jzpfao;
wm/ tckawmh rMumcifygwD
twGuf tJ'DbufawGudkoGm;
r,f} [kajymonf/
yxrtBudrftjzpf
csif;trsdK;om;ygwDESifh csif;wdk;
wufa&;ygwDrS ygwD0iftcsdKY
yl ; aygif ; NyD ; a&G ; aumuf y G J
aumfr&Sifodkh csif;trsdK;om;
wd k ; wuf a &;ygwD e mrnf j zif h
rSwyf w
kH ifcahJ omfvnf; uefu
h u
G f
olrsm;&Scd jhJ cif;aMumifh csi;f trsKd ;
om; 'Drdku&ufwpfygwDemrnf
jzifh rSwyf jkH yefwifjcif;jzpfonf/
csi;f trsKd ;om;'Dru
kd &ufwpfygwD
onf ,cifu csif;trsdK;om;
ygwDemrnfjzifh (2010) a&G;
aumufyGJ0ifcJhonfU ygwDjzpf
onf/ vmrnfU (2015) a&G;
aumufyGJwGif csif;jynfe,f
wGif; ,SOfNydKifrnfU csif;ygwD
av;ygwD&SdNyD; 4if;wdkhrSm csif;
trsdK;om;'Drdku&ufwpfygwD?
csif;wdk;wufa&;ygwD? ZdkrD;'Drdk
ua&pDtzGJYcsKyf? wdkif;&if;om;
vlrsdK;rsm; zGHY NzdK;wdk;wufa&;yg
wDwdkhjzpfonf/
&efukef? azaz:0g&D 15
xefwvefNrdKYe,f
twGuf Edik if aH wmfrS csxm;ay;
onfU a'ozGHY NzdK;a&; usyfodef;
wpfaxmifukd tpk;d &vufvrS ;f
rrDonfUvkyfief;rsm;wGif oHk;pGJ
oGm;rnf[k xefwvefjynfolY
vTwfawmftrwf a':ZwvJrf;
u ajymMum;vkdufonf/
]trsm;qHk;u vrf;
azmufzUdk tpd;k &uvkyv
f hdk tqif
rajywJ[
h mawG Ny;D awmhaomuf
oH;k a&&&Sad &;? 0efxrf;tdr,
f m
vkyif ef;awGrmS t"duxkwaf y;
w,f / tJ ' D t ay:rl w nf N yD ;
ukefus&ifusr,fhta&twGuf
udak y;w,f/ wpfcek w
hJ pfcak wmh
rwlbl;} [k 4if;uajymonf/
a'ozGYH NzKd ;a&;usyo
f ed ;f wpfaxmif
&&dSNyD;aemuf xefwvefrJqE
e,f r S jynf e ,f v T w f a wmf
trwf? trsdK;om;vTwfawmf
trwfrsm;ESifh vkyfief;cGJa0NyD;
aus;&Gm toD;oD;odkhtaMumif;
Mum;xm;um aus;&G m rsm;rS
vkt
d yfcsurf sm;wifjyvmrItay:
pdppfNyD; aiGaMu;axmufyHhrI
jyKvkyfaeaMumif;od&onf/
tqdkygvkyfief;rsm;
twGuf vkyfief;vkyfaqmifrI
xda&mufrI&Sdr&Sdudk apmifhMunfU
xde;f nrd nfU aumfrwDukd vTwf
awmfudk,fpm;vS,frsm; yg0if
zGJYpnf;xm;aMumif; od&onf/
tqdyk gaumfrwDu vkyif ef;udk
"mwfyHkrSwfwrf;? vkyfief;vkyf
aqmifrt
I pD&ifcpH mwdjhk zifh jynf
axmifpv
k w
T af wmfoYkd jyefvnf
wifjyrnfjzpfNy;D vkyif ef;umv
owfrw
S x
f m;jcif;r&d[
S q
k o
kd nf/
csi;f jynfe,f&Sd NrKd eY ,fu;kd NrKd eY ,frS
csif;jynfolYvTwfawmftrwf
(9)OD;udk zGHY NzdK;a&;vkyfief;rsm;
twGuf wpfOD;vQif odef;wpf
axmifukd Zefe0g&v
D ukeyf ikd ;f u
jynfaxmifpv
k w
T af wmfu xkwf
ay;cJjh cif;jzpfNy;D &&daS iGukd ouf
qdkif&mvTwfawmftrwfrsm;u
pDrHcefUcGJrIrsm;jyKvkyfNyD; tpdk;&
vufvSrf;rrDonfU a'owGif
zGHY NzdK;a&;vkyfief;vkyfaqmifae
onf [kqdkonf/
q&mrrsm;tjzpf iSm;&rf;vmjcif;?
tqdyk ga'orS wm0ef&aSd usmif;
tk y f r sm;taejzif h Muyf r wf
wm0ef , l o nf U t yd k i f ; wk d h w G i f
tm;enf;vmjcif;aMumifh ausmif;
om;rsm; atmifcsuf&mckdifEIef;
usqif;ae&onf[k ynma&;
rSL;u oH;k oyfajymqdv
k u
kd o
f nf/
]uRefawmfwkdh&GmrSm
ausmif; tqifjh rifah wmif;w,f
qkdwmvnf; NrKdYtxd ausmif;
xm;zkYd ukeu
f sp&dwrf sm;vGe;f vkYd
wcsdKY rdbawG rwwfEkdifbl;/
'Dawmh ukd,fh&GmrSm ausmif;&Sd
awmhuav;awGynmukd aumif;
aumif;rGerf eG q
f nf;yl;vk&Yd wmayg/h
atmifcsufenf;&wm uav;
awGu,
dk w
f idk f BuK;d pm;rItm;enf;
vkjhd zpfr,fvYdk ,lqygw,f} [k
c0Jaus;&GmrS ausmif;om;rdb
jzpfolu ajymonf/
aus;vufa'orsm;tae
jzifh rdrdwkdYa'owGif tajccH
ynmausmif;rsm; &&daS &;twGuf
a'ocHrsm;u udk,fxludk,fx
ausmif ; aqmuf j cif ; ? q&m?
q&mriSm;&rf;jcif;wku
Yd kd wm0ef
,lNyD; ausmif;tqifhwdk;jrifh
&,lxm;Mujcif;jzpfonf/
ausmif;om;atmif
csuf&mckdifEIef; enf;aejcif;rSm
ausmif;om;OD;a&ESihf vHak vmuf
onfU q&mOD;a& r&djS cif;aMumifh
jzpfonf[k yvuf0txuf
wef;ausmif;rS tv,fwef;jy
q&mwpfOD;u ajymMum;onf/
]yvuf0 t-x-u
ausmif;rSmawmif tv,fjy
q&m? q&mr 20 0ef;usifyJ
&Sdw,f/ ausmif;om;eJY q&m
vlO;D a&rrQb;l / wjcm;jynfe,f
u ausmif;awGrSm tv,fjy
ta,muf 30 ausmf&Sdayr,fU
yvuf0NrKdYay:u ausmif;rSm
awmif tJavmufenf;ae&if
e,fu ausmif;awGrSmawmh
(2)ausmif;? tv,fcGJausmif;
(12) ausmif;? pkpkaygif; (24)
ausmif;ESihf rlveG af usmif; (47)
ausmif;&Sad Mumif; od&Ny;D aeYay;
vpm;ESifh rlvwef;? tv,f
wef ; ? txuf w ef ; jyq&m?
q&mr tm;vkH;aygif; (1300)
eD;yg;&SdaMumif; od&onf/
Sport News/13
jrefrmae&Sife,fvd'fyGJpOf(3)wGif csif;,lEkdufwufrSef;csufvGJ (7) Mudrfajrmuf tmqD,HroefpGrf; tm;upm;jydKifyGJwGif
qvd k i f ; ausmf r d k ;
toif;\upm;uGuf wdkufppf
csif;tm;upm;orm; udkqefbdcf aMu;wHqdyf qk&&Sd
&efukef? azaz:0g&D 15
jyefwufvmNy;D zdupm;Edik v
f mcJh
CHIN WORLD weekly
aejynfawmftoif;
ESifh oa&yGJupm;Ekdifrnf[k
cefYrSef;xm;onfU csif;,lEdkuf
wuftoif; ,aeY&efukefNrKdY
ok0PuGif;wGif upm;onfU
jrefrmae&Sief ,fv*d f yGpJ OftrSwf
(3)wGif (3-1)jzifh &H;I yGjJ zpfum
rSef;csufvGJoGm;&onf/
]vuf & S d ajcpG r f ;
taetxm;udv
k nf; BuKd uEf pS f
oufwt
hJ wGuf tedrq
hf ;kH oa&
&v'fukd rSe;f xm;ygw,f/ wef;
qif;&wJh t&omudk odNyjD zpfwhJ
twGuf uRefawmfwdkh aemuf
wpfBurd f wef;rqif;csiaf wmhyg
bl/ 'DtwGuf taumif;qHk;
BuKd ;pm;oGm;rSmyg}[k csi;f ,leu
kd f
wuftoif; CEO q&mckwu
f
yGrJ prD BuKd wifcefrY eS ;f ajymMum;
cJhonf/ aejynfawmftoif;
ESifhyGJpOfwGif csif;,lEkdufwuf
toif;rS EdkifiHjcm;om;upm;
orm;wpfO;D 'Pf&maMumifyh g0if
upm;Ekid jf cif;r&db
S J uset
f rmcH
upm;orm;rsm;jzifh upm;cJjh cif;
jzpfonf/
csi;f ,leu
d w
f uftoif;
onf yxrydik ;f yGpJ csed f (9)rdepf
wGif ausmeHygwf (9) rmwlem
u aejynfawmfaemufwef;vl
rsm;tMum;rS abmvHk;udkteD;
uyf tydkifuefoGif;um yxr
qHk; aAGaqmfOD;*dk;udk &,lay;
Edik cf o
hJ nf/ xdahk emuf yxrydik ;f
MNL wef ; wuf t oif ; opf GFA toif ; u jyd K if y G J w d k i f ; ud k wef ; rqif ; &a&;
t"duxm;,SOfjydKifoGm;rnf
qvd k i f ; ausmf r d k ;
&efukef? azaz:0g&D 14
,ckESpf MNL wef;
wuf toif;opf GFA toif;
u NydKifyGJwkdif;udk wef;rqif;&
a&; t"duxm;,SOfNydKifoGm;
rnf [ k GFA toif ; Ou X
q&mwDwDu ajymoGm;onf/
]uG s ef a wmf w d k Y t
oif;awGtaeESifhu obm0
ususaygh/ tqifh(1)uae(5)
xd0ifedkifzdkYqdkwm b,fvdkrS
rjzpfeikd yf gb;l / 'Dawmhtoif;udk
wef;rqif;&a&;twGuf t"du
Bud K ;pm;NyD ; toif ; rS m &S d w J h
csif;vli,fupm;orm;awGudk
ae&may;upm;Ny;D NyKd iyf w
JG ikd ;f udk
xm;onfh uifr&Gef;EdkifiHom;
' G e f * d k (DonGo Phillip)
(tv,f w ef ; )ES i f h ,cif u
pmcsKyfcsKyfqdkxm;onfh
edkif*sD;&D;,m;upm;orm; ESpfOD;
jzpfaom tdkbdem (Obina)
(aemufwef;)ESifh rdkufu,f
(Micael) (a&SUwef;) wdkYjzifh
upm;oG m ; rnf j zpf o nf /
{&m0wD,ledufwufrS
csif ; vl i ,f u pm;orm; 19
vufa&G;pif eHygwf (16) a';Apf
udkvnf; tXm;jzifh &ufydkif;
twGif;xyfrH ac:,ltm;jznfh
xm;aMumif;od&onf/
_
"mwfyHk - qvdkif;ausmfrdk;
qvd k i f ; ausmf r d k ;
&efukef? azazmf0g&D 15
yxrqH k ; tBud r f
jrefrmEdkifiHu tdrf&Siftjzpf
vufcHusif;ycJhonfU (7)Budrf
ajrmuf tmqD , H r oef p G r f ;
tm;upm;NyKd iyf w
JG iG f jrefrmEdik if H
udk,fpm;jyK csif;vlrsdK;wpfOD;
jzpfol udkqefbdcfu oHvHk;ypf
NydKifyGJwGif aMu;wHqdyfqk&&Sd
onf/
]'DNyKd iyf u
JG uReaf wmfU
&JhyxrOD;qHk;EdkifiHwum NydKifyGJ
vnf;jzpfygw,f/ Ny;D awmh edik if H
twGuf tckvdkqkwHqdyf &,l
ay;Edik cf w
hJ t
hJ wGuv
f nf; aysm&f iG f
rdygw,f[k udkqefbdcfu qdk
onf/
4if ; onf 2004
ckESpfwGif tajy;jzifhroefpGrf;
tm;upm;avmuxJodkY pwif
0ifa&mufvmcJhNyD; 2009 ckESpf
wGif oHv;kH ? oHjym;? vSw
H H upm;
enf;udk ajymif;a&Gu
Y pm;cJo
h nf/
tm;upm;avmuodkY pwif0if
a&mufonfU tcsed rf pS Ny;D NyKd iyf JG
wdkif;wGif yxr&cJholjzpfonf/
jynfwGif;yGJpOfwpfavQmufwGif
a&G 6 ?aiG 6? aMu; 4 ck &&dS
xm;aMumif;od&onf/ (&)Burd f
ajrmuf roefpGrf;tm;upm;yGJ
awmfwiG f aMu;wHqyd u
f q
kd w
G cf ;l
ay;EdkifcJhonfU udkqefbdcfu
,ckEpS (f 7)Burd af jrmuf tmqD,H
roef p G r f ; tm;upm;jyd K if y G J u d k
Zefe0g&D (14) rS (20) &ufaeh
txd usi;f yNy;D tm;upm;enf;
(12)rsKd ;wGif tmqD,(H 11)Edik if H
rS tm;upm;orm;aygi;f 1121
OD; 0ifa&muf,SOfNydKifcJhonf/
jrefrmEdik if rH rS oefprG ;f tm;upm;
orm;(213)OD ; 0if a &muf
,SONf yKd iNf y;D csi;f vlrsKd ;tm;upm;
orm;tjzpf oH j ym;ypf w G i f
rtufpwm? tajy;upm;enf;
wGif aygifcrf;vsefwdkhrSvnf;
0if a &muf , S O f N yd K if c J h a Mumif ;
od&onf/
csif;,ledkufwuftoif;tm; Ooredoo
qufoG,fa&;ukrPDu 0wfpHk Sponsor ay;
jrefrmhvufa&G;pifenf;jycsKyfatA&mrdkApf csif;'gbDyGJpOftm;vma&mufMunfh I
qvd k i f ; ausmf r d k ;
&efukef? azaz:0g&D 10
jref r mh v uf a &G ; pOf
toif;BuD;ESifh tm&SNydKifyGJ 0if
a&muf ,SONf yKd irf nfU jrefrmU-23
toif;udu
k ikd w
f ,
G rf nfU en;fjy
csKyf atA&mrdkApfonf azaz:
0g&D 9 &ufu csi;f ,leu
kd w
f uf
hk 'gbyD pJG Of
ESifh GFAtoif;wd\
udk pdwf0ifpm;pGm vma&muf
MunfU&IaMumif;awGY&onf/
]tckvdk enf;jycsKyf
ud,
k w
f idk u
f uReaf wmfwYdk csi;f yGJ
udk vmMunfw
U t
hJ wGuf t&rf;
yD w d j zpf w ,f / ausvnf ;
auseyfw,f/ taMumif;&if;u
vli,fvufa&G;pif upm;orm;
awGudk ola&G;cs,fcsifvkdY vm
MunfUwmvnf;jzpfw,f/ uRef
awmfwYdk csi;f toif;awG zG&YJ wJh
&nf&G,fcsufuvnf; csif;vl
i,fawGudk jrefrmhvufa&G;pif
awG jzpfzt
Udk wGuf &nf&,
G w
f m
yJ}[k GFA enf;jycsKyf q&m
aubDu ajymonf/
jyD;cJhonfU tm&S-22
ajcppfyGJwGif csif;upm;orm;
jzpfaom NzdK;udkudkodef; yg0if
upm;cGifh&cJhonf/
] toif;Bu;D awGjzpf
wJh raemajrtoif;ESihf South-
ern toif;awGudkawmif
oGm;
rMunfUbJeJY wef;wuftoif;
awGjzpfwhJ csi;f ESpo
f if;udk tck
vdk enf;jycsKyfudk,fwkdif vm
MunfUw,fqdkawmh csif;upm;
orm;awGtwGuf tcGifhta&;
aumif;yJ[k uGi;f xJwiG f owif;
vma&muf,laom tm;upm;
owif;axmufrsm;u oHk;oyf
ajymMum;onf/
tm&Stm;upm;NydKif
yGu
J kd vmrnfpU ufwifbmvwGif
pwifusif;yrnfjzpfNyD; jrefrm
edik if rH S upm;enf; (10) rsKd ;jzifh
0if a &muf , S O f N yd K if r nf j zpf
aMumif;od&onf/ jrefrm-23
enf;jycsKyftjzpf azazmf0g&Dv
(5)&ufaeYu pmcsKyfcsKyfqdkcJh
onfU enf;jycsKyf atA&mrdkApf
u wm0ef,lrnfjzpfonf/
4if;\ yGOJ ;D xGuu
f ikd f
wG,f&rnfU AFC Challenge
Cup udk vmrnfUarvtwGif;
armfvf'dkufEdkifiHwGif usif;y
rnfjzpfonf/jrefrm-23 toif;
onf umvtwefMum tm&S
tm;upm;NydKifyGJudk 0ifa&muf
,SOfNydKifjcif;r&SdbJ ,ckwpf
BudrfrSom jyefvnf,SOfNydKif
jcif;jzpfonf/
qvd k i f ; ausmf r d k ;
&efukef? azaz:0g&D 15
jref r mae&S i f e ,f
vd*fNydKifyGJBuD;wGif 0ifa&muf
,SOfjydKifaeaom csif;,lEdkuf
wuftoif;\0wfpHkudk quf
oG,af &; ukrP
w
D pfcjk zpfaom
Ooredoo u wpfEp
S pf mtusu
kd
Sponsor ay;xm;aMumif; od&&
dS
onf/
]uG s ef a wmf w d k h u d k
Ooredoo u sponsor ay;xm;
ygw,f/ 'gayr,fU aiGaMu;
qdik &f myHyh ;kd rIawG r[kwb
f J wpf
&moD p mtwG u f *smpD u d k y J
axmufyhHwm jzpfygw,f[k
Chin United toif ; yd k i f & S i f
a'guw
f m*srd ;f pfuajymMum;onf/
jref r mh q uf o G , f a &;vk y f i ef ;
twGif; 0ifa&mufcGifh&cJhonfU
umwmtajcpdkuf rdkbdkif;quf
oG,fa&;ukrPDwpfckjzpfonfU
Ooredoo onf jrefrmEdkifiH
abmvHk;tzGJUcsKyf\ Official
Partner tjzpf ,ckESpfupNyD;
yg0ifvmcJhjcif;jzpfNyD; abmvHk;
tzGJYcsKyf &I;HxGufzvm;NydKifyGJudk
,ckESpfwGif MFF Ooredoo
Cup 2014 trnfjzifh usif;y
rnfjzpfaMumif; od&onf/
12 /Article
]cifAsm;wkdh b,frSmqif;
rSmvJ}
]a[mif ; aomif q k d v m;
a[mif;awmifqkdvm; tJ'Dvkd&GmrsKd;
&Sdvm;/ urf;eDtvGefrSmvkdYaNymw,f}
]tpfr ta[mif;awmifwhJ
a&SYrSm tygw,f} usdefEl;u 0ifajym
w,f/
]tJ'Dvkd&GmrsKd;rMum;zl;bl;/
cifAsm;wkaYd &mufz;l vm;}
]ra&mufzl;bl;}
ar;wJhol (py,f,mvm;?
um;uk,
d pf m;vS,v
f Ydk ac:&rvm;rod)
u acgif;ukwfaew,f/ '&kdifbmu
vnf;rod/ uRerf wkYd a&Sx
Y idk cf rHk mS xkid af e
aemif 'Dvrdk ek w
f idk ;f awGxyf
wku
d v
f &Ydk &dS if wpf&mG vk;H 'DrmS rkew
f idk ;f ckd
vk&Yd r,fvYdk oif;tkyq
f &mu tm;wuf
oa&m &Si;f jyygw,f/ y&ufpb
f wD;&D
,ef;eJh uufovpftoif;0ifawG
vnf;&Sw
d ,f/ ajryk?H ausmufr;dk ? 0g;ckwf
acsmif;? uUHaumf? acsmif;&Snf? av;ol?
zvm;us? armif&iS f pwJU teD;ywf0ef;
usi&f mG awGuvnf; oifwef;vmwuf
Muygw,f/ bkef;BuD;ausmif;em;rSm
zke;f vkid ;f rdw,fvhdk q&mausmaf NymwmeJh
tdrfukdzkef;ac:zkdh wpfnvrf;avQmuf
xGufMuao;w,f/
va&mif rvif ; wvif ;
atmufrmS jcifawGudk wzswzf sw&f u
dk f
qkef;olESifhvkdif;olwkdY XmaeokdYwpfacguf
wJh rif;jym;ukdoGm;r,fhtpfrBuD;awG
ukdar;awmUvnf; rMum;zl;bl;wJU/
'&kid b
f maemufrmS xkid af ewJU
wpfa,mufu olodwJUtaMumif;
0ifajymrS oufjyif;csEkdifw,f/ q&m
ausmfwifatmifu zkef;eJhajymjywmrkdY
toHxGufvnf;odyfraocsm/ NyD;ol
rSmxm;wmu trf;a&muf&ifzek ;f quf
wJ/U 'grS uRerf wkaYd &mufr,fh tcsed u
f dk
rSe;f Ny;D olvmBuKv
d &Ydk atmif/ jyem
u zkef;vkdif;uay:vkduf jyefaysmuf
vkduf/ arSmifvmNyDrkdY NrKdYwpfckckukd
jzwfvkdufwkdif; rD;a&mifeJhvrf;ab;u
qkdif;bkwfawGukd BuKd;pm;NyD;vkdufzwf
ae&w,f/
]tpfr [kdrSmtrf;} usdefEl;
uajymvk d Y zk e f ; xk w f v k d u f a yr,f U
vkdif;u ray:awmU bmrSrwwfEkdif/
qufomG ;awmU rMumcif trf;qkw
d q
UJ idk ;f
bkwfukd xyfawGY&jyefw,f/
rMumcif q&mausmf u
zkef;ac:awmU trf;ukdausmfoGm;NyDvkdY
ajymvku
d w
f ,f/ nOYef ufvmaomfvnf;
rtdy&f /J qif;&r,fah e&mausmo
f mG ;&if
b,f U E S , f v k y f & ygU / pd w f y l w maygU /
aemufppfaq;a&;*dwf wpfcka&muf
jyefw,f/ ]c&D;onfawG usef;rma&;
oGm;vk&Yd w,f/ trf;rSmqif;r,fo
Y al wG
vnf;qif;vkdY&NyD} wJU/ trf;uokH;NrdKY
awmif&adS ewmvm;/ atmufu ypn;f
xm;wJUae&mzGifYoHNyD;awmU uRefrwkdh
emrnfawGudk BuKd ;pm;yrf;pm; ac:vu
dk f
oH / 'D r S m qif ; r,f r [k w f v m;wJ U /
r[kwfbl;? uRefrwkdhu ta[mif;
awmifrmS / *dwu
f rSm;Ny;D uRerf wkt
Yd w
d f
rSm trf;vkdY a&;xm;vkdufrdw,feJh
wlyg&JY/ q&mausmfUukd zkef;quf&if
aumif;rvm; pOf;pm;wkef; olYqDu
zkef;0ifvmw,f/ aqm&D;ckrS wu,fh
trf;ukda&mufaewm/
reuf 3em&Dausmaf vmufrmS
]ta[mif;awmifqif;r,fU c&D;onf
awG qif;vkdY&NyD} wJU/ q&mausmfeJh
tazmfESpfa,muf vmBudKwmawGYrS
pdwaf t;oGm;w,f/ olwchdk rsmrSmvnf;
rtdyb
f eJ hJ usrwkt
Yd a&mufudk apmifaY e
Mu&Smw,f/ ta&;xJ used ;f El;tdwu
f dk
ypnf;xm;wJUae&mrSm &SmvkdYrawGY/
cs,f&DrIef;
'Ducsif;awG&JY &kd;&mjym&nf[if;ukd
vnf; jrnf;prf;cGifU&cJUw,f/ NyD; "ed
&nfcsKdcsKdav;ukdvnf; b@mxdef;eJh
tazmfwpfa,mufu oGm;,lay;MuvkYd
aomufz;l oGm;Ny/D uk,
d u
Uf ,
dk u
f adk wmif
VIP vkdYtxifrSm;NyD; b0ifjrifUcgeD;
av;/ tm;vk;H ]aus;Zl;urfaomif;nD;}
oifwef;twGuf {rmaEGv
ESpfjcif;toif;awmfu olwkdh&JYtoif;
awmfudk ok;H cGiahf y;xm;ygw,f/ bk&m;
ausmif;u wku
d ef rhJ mausmwJ aU usmuf
wkH;awGaygwJU awmifukef;av;ay:rSm
wnfxm;w,f/ ucsifESpfjcif;tzGJYu
vmNyD; omoemjyKwJUae&mrkdY ucsif
c&pf,mefawG&JY aiGaMu;yHUykd;rIeJh *D&d
rkew
f idk ;f aemufyidk ;f rSm aqmufxm;wmyg/
Agricultures Environment/ 5
"mwfyHk - qvdkif;[ife&D
ajrrsm;? ausmufrsm; wl;az:
a&mif;csrrI jyKvyk Mf u&ef a'ocH
vlrItzGJYtpnf;rsm; tygt0if
obm0ywf0ef;usif apmifMh unfU
avhvma&;tzGrYJ sm;u ynmay;
vHaYI qmfrrI sm; jyKvyk cf NhJ y;D NrKd eY ,f
taxmuftuljyK tzGJYuJhodkY
Xmeqdik &f mrSvnf; wm;jrpfrrI sm;
vkyfcJhaMumif;od&onf/
,refESpf ESpfv,f
ydik ;f cefu
Y pNy;D ,if;pDru
H ed ;f teD;
0ef;usifrS a'ocHrsm;u ajr?
,ciftpdk;&u taumiftxnfazmfcJhonfh
csif;jynfe,f vufzufpDrHudef;&yfqkdif;
ref u d e f ;
azazmf0g&D 14
csif ; jynf e ,f o nf
vuf z uf j ynf e ,f j zpf & rnf
[laomaqmifyk'fjzifh ,cif
tpdk;&u csif;jynfe,fwpf0ef;
q,fpkESpfwpfckeDyg; taumif
txnfazmfcJhonfU vufzuf
pdkufysKd;a&;pDrHudef;udk ,ckESpf
qufvufvkyfaqmif&ef tpD
tpOfrSad wmhaMumif; od&onf/
]pDrHudef;BuD;tae
eJYuawmh rSdbl;cifAs/ bmjzpf
vd k Y v J q d k a wmh rES p f u txd
a&G;cs,fpdkufysdK;Mu&ef tm;ay;
aeNyD; vufzufudkompdkufysKd;
Mu&ef wGe;f tm;ay;jcif;rsK;d rSd
aMumif; od&onf/
]vuf z uf u awmh
uReaf wmfwhkd csi;f jynfe,f tae
eJY {u 2aomif; pdkufNyD;NyDaygh
aemf/ 'gayr,fh wu,fw
h u,f
atmifjrifjzpfxGef;wmuawmh
1950 {u avmufyJ ydS gw,f}
[k pdkufysKd;a&;0efBuD; OD;Aef
axmif;u ajymonf/
pDrHudef;jzifh
taumif t xnf a z:cJ h a om
vufzufpu
kd cf if;rsm;rSm wD;wdef
NrKd eY ,f a':viG af 'o? rif;wyfNrKd Y
e,f cGD;vGDa'owkdYwGif a'ocH
rsm;pdkufysdK;onfU vufzufcif;
tenf;i,frt
S y vufzufpu
kd f
cif; trsm;pkrSm Xmeqdkif&mrS
pdu
k yf sK;d jcif;jzpfaMumif;od&onf/
]Xmeqdkif&muaepdkuf
wJ[
h mavmufyJ ydS gw,f/ jynf
olvlxkuaeNyD;awmhrS tif
wdu
k t
f m;wdu
k f yg0ifaqmifu
G f
wm rSdoavmufygyJAs} [k
csif;a0gvfodkY qufajymonf/
,ciftpdk;&vuf
xufu taumiftxnfaz:
cJah omvufzufprD u
H ed ;f twGuf
pdkufysKd;a&;XmerS enf;ynm?
rsdK;aphjzefUjzL;ay;jcif;wkdY aqmif
&Gufay;cJhaomfvnf; vufawGY
pdu
k yf sKd ;olrsm;taejzifh toH;k csrI
tm;enf;aMumif; od&onf/
ausmufrsm; wl;az:a&mif;csvm
cJhjcif;jzpfNyD; ajrwpfydomvQif
2000 usyEf eI ;f jzifh w&kwEf idk if H
buf r S yG J p m;rsm;tygt0if
uav;-wm[ef;bufrSvnf;
vma&muf0,f,o
l nfU yGpJ m;rsm;
pGm&dScJhaMumif; od&onf/
]vmwl;wJholawGvnf;
tckc&D; xGufNyD;wjcm;tvkyf
awGvyk af eMuw,f/ vm0,fMu
wmuawmh uav;- wm[ef;
zufuae vm0,fMuw,f/
ref u d e f ;
&efukef? azaz:0g&D 4
csi;f jynfe,ftwGi;f
jzpfxGef;atmifjrifaeNyD; aps;
uGuf&dSaeonfU 0OpdkufysdK;a&;
onf jynfe,ftwGuf toifh
awmfq;kH oD;ESpH rD u
H ed ;f jzpfrnf[k
csif;jynfe,fpdkufysdK;a&;0efBuD;
OD ; Aef a xmif ; u csif ; a0gvf
rD',
D mokYd ajymMum;vku
d o
f nf/
]pepf w usav;eJ Y
vkyrf ,fq&kd ifawmh uReaf wmfwhkd
csi;f jynfe,fpu
kd yf sKd ;a&; awmif
olrsm;&JY xGuf&yfvrf;uawmh
0OpdkufysdK;a&;yJ jzpfw,fvdkh
qdck siyf gw,f/ oYakd omf 0Ocsn;f
yJ tm;vH k ; pd k u f & r,f q d k & if
vnf;yJ aps;uGufwdkYbmwdkYrSm
aps;ESdrfcH&wmwkdYbmwdkY jzpfEdkif
wJhtwGuf Oyrm wD;wdefvdk
ae&mrSm pysppf u
dk w
f ,f? zvrf;
vd k a e&mrS m pyspf p d k u f w ,f
qdkwJh[mrsdK; ola'oeJYolaygh
aemf tJ'grsdK;Sdygw,f} [k
4if;u ajymMum;onf/
vuf&dStcsdfefwGif 0Oudk
csif;jynfe,fSd NrdKUe,ftrsm;pk
wGiw
f iG w
f iG u
f s,u
f s,f pdu
k yf sK;d
vmMuNy;D aps;uGuaf umif;aomf
vnf; awmifolrsm;taejzifh
vdktyfonfUenf;ynm? pdkufysdK;
a&; oGi;f tm;pkrsm;tm; axmuf
yHu
h n
l rD rI sm; r&Ekid o
f jzifh tcuf
tcJ awGYaeMu&onf[k 0O
pd k u f y sKd ; ol OD ; S , f a tmif u
csif;a0gvfohdk ajymonf/
]'D r S m u rsKd ; aph v H k v H k
avmuf avmufr&Edkifbl;aygh
av/ pdu
k yf sK;d ajruawmhw
dS ,f/
'gayr,fh rsKd;aphvHkvHkavmuf
avmufr&Edkifwmu vlwdkif;
rpdu
k Ef ikd w
f hJ t"du tcuftcJ
6 /Education
puFmylwGif p&dwfoufompGmjzifhoif,lEdkif
ref u d e f ;
&efukef? azazmf0g&D 16
t*FvefrS emrnf
ausmw
f uov
dk jf zpfaom Royal
tcGit
hf vrf;twGuf yd
k tqif
ajyrnfjzpfaMumif;? t*FvefwiG f
,if;wuodkvfrSm 0ifcGifh&&ef
cufco
J nfh wuov
kd w
f pfcjk zpf
NyD; EdkifiHwumausmif;om;rsm;
twGuf GCE 'A Level S&d ef
vdt
k yfaMumif;? ausmif;avQmuf
rnfU vli,frsm;taejzifh pD;yGm;
a&;ESifhywfoufonfU t*Fvdyf
pm toH;k tEIe;f rsm;udk tvG,f
wul em;vnfEikd af p&eftwGuf
Business English (3) vwm
oifwef;udk tcrJhoifMum;ydkYcs
ay;rnf j zpf a Mumif ; Crown
Education rSod&onf/
urmx
h yd w
f ef; wu
od k v f w pf c k j zpf o nf U Royal
Holloway University of
London y&d*k &rfrsm;udk puFmyl
Accounting, Management
Economy
rsm;
tjzpf oif,l&rnfjzpfonf/
Royal Holloway
\ tm;
omcsurf sm;rSm ,aeYacwfe,f
y,fpHkwGifta&;ygonfU Management bmom&yfEi
S fh wGzJ uf
University London
Marketing, Accounting,
International
Business
tygt0if tjcm;bmom&yfrsm;
udk tydb
k mom&yfaMu; ay;&ef
rvdkbJ Double Major tjzpf
oif,lEdkifojzifh tvkyftudkif
University of Ver-
omjzpfNyD; xl;cGsefowfrSwf
t&nftcsif;jynfUrDygu usef
pmoifEpS rf sm;wGif xyfr
H ynm
oifaxmufyHYaMu;rsm; &&SdEkdif
aMumif;od&onf/
10wef;atmif(okdh)
IGCSE atmifjrifor
l sm; tae
jzifY SAT &rSwfrvkdbJ tar&d
uefwuokdvf yxrESpfESifU
nD r Qaom Global Gateway
Program uka
d vQmufxm;Edik Nf y;D
tqdkyg Global Gateway Program onf Edi
k if w
H um ausmif;
om; ausmif;olrsm;twGuf
0ifciG aYf c:,jl cif;jzpfum tar&d
uefwuokdvf ynma&;pepf
wGif vdktyfrnfU Academic
Skills rsm;tjyif oufqdkif&m
txl ; jyKbmom&yf r sm;uk d y g
oifMum;ay;rnfjzpfonf/ Global Gateway Program rS m
(8)v MumjrifYrnfjzpfum NyD;
ajrmufygu 'D*&D'kwd,ESpfy&kd
*&rfwiG rf rd Ed pS o
f uf&mar*smrsm;
ukd a&G;cs,fwufa&mufEkdif
aMumif; Crown Education rS
od&onf/
]odyx
f ;l cRew
f ahJ usmif;
om;awGq&kd if Global Gateway
Program uaewpfqifh Harvard
University wdhk y&ifpwef University wdkYvdkemrnfBuD; wu
odv
k af wGukd xyfNy;D avQmufxm;
vd&Yk ygw,f} [k ODatmifausmf
qef;u qdkonf/
tqdkygynmoifqk
jzif h avQmuf x m;Ed k i f a om
bmom&yfrsm;rSm Agriculture
& Life Sciences , Arts & Sci-
wkdhjzpfonf/
]t"duuawmh
ynmoifqk avQmufxm;r,f
qdk&if IELTS trSwfaumif;
aumif; &xm;zdv
Yk ykd gw,f/jrefrm
jynfuausmif;om;awG ynm
oifqak vQmufMuwJt
h cg ynm
oifqk&JY wu,fhvdktyfcsuf
awGudk rjznfUqnf;EdkifMuwm
rsm;ygw,f/ udk,favQmufr,fh
Program u bmawGvdktyf
wmvJ? b,fvdkpmGufpmwrf;
awG v d k r vJ ? b,f v d k t &nf
tcsif;awGjynfUpHk&rvJ qdkwm
udk wdwdususrSefrSefuefuef
wifjyr,fqdk&if 'D Program
tjyiftjcm;aomynmoifqk
tpDtpOfawGvnf; Sad eygao;
w,fqdkwmudk ajymjycsifyg
w,f}[k EdkifiHjcm;ynmoif
qkavQmufrsm;ESifUywfouf
OD;atmifausmfqef;u ol\
oabmxm;tjrifukd csi;f a0:oYkd
ajymonf/
Interview/ 11
csif;jynfe,fpdkufysKd;a&;0efBuD; OD;Aefaxmif;ESihfawGYqHkjcif;
csif;jynfe,fudk vufzufjynfe,f
jzpf&r,fqdkNyD; taumiftxnfaz:
xm;wJ h vuf z uf p d k u f c if ; awG & J Y
tajctaeudk odcsifygw,f/
vuf z uf p d k u f c if ; awG u
awmh tm;&avmufatmifawmh atmif
jrifrrI Sb
d ;l cifAs/ 'guawmh0efc&H rSmyg
trSeftwdkif;ygyJ/ trSefwu,f jzpf
xGe;f wmuawmh axmif*Pef;avmuf
yJydS gw,f/{u 1950eJY 2000 ywf0ef;
usifavmufyJSdygw,f/ wu,fawmh
pepfwusjyKpkxdef;odrf;rI rSdcJhvdkYyg/
t&ifwkef;uawmh vufzufjynfe,f
jzpf&r,fqdkNyD;awmhrS pdkufcdkif;wmaygh
aemf/ rsdK;apheJY ysdK;yifrSty usefwJh
ulnyD yhH ;kd rIawGvnf; tpd;k &XmeawGu
aevnf; rvkyfay;EdkifwJhtcgusawmh
olwdkYuvnf; ckdif;vkdYvkyf&w,fqdkwJh
oabmrsd K ;yJ vk y f w J h t cgusawmh
atmifjrifjzpfxGef;rIvnf;rSdbl;cifAs/
Sio
f efjzpfxeG ;f rIvnf; raumif;bl; qdk
wJhtcgusawmh rdom;pk0ifaiGtwGuf
tm;udk;tm;xm;NyD;awmhrS vkyfwJhol
vnf; odyfrSdoavmufyJ/ wu,fh
wu,fvyk w
f o
hJ q
l &kd ifawmh pepfwus
eJY vkyfwJholqdk&ifawmh uRefawmfwdkh
csi;f jynfe,fvufzufu Oyrm pdu
k yf sKd ;
a&;Xmeuvkyfw,f/ orXmeuvkyf
w,f/ jynfcdkifNzdK;ygwDuvkyfw,f
ponfjzifh aoaocsmcsm vkyfwJh[m
qdk&if csif;jynfe,frSmxkwfwJh vuf
zufu t&nftaoG;vnf;aumif;
w,fAs/ aomufo;kH zdt
Yk wGuef YJ pm;oH;k
zd k Y t wG u f v nf ; awmf a wmf t qif h
twef;jrifhw,f/ tdEd,wkdYbmwdkYu
EdkifiHjcm;om;awG vmNyD;avhvmwJh
tcgusawmhvnf; awmfawmfoabm
usMuw,f/ 'D[m 'g*svDrSmpdkufwJh
vufzufxufawmifrS ydak umif;w,f
qdNk y;D awmh rSwcf sujf yKomG ;wmSyd gw,f/
tJawmh uRefawmfwdkY vufSdtae
txm;t&awmh aiGaMu;&if;ES;D jrKyEf rHS I
t&aomf v nf a umif ; ? enf ; ynm
rwwfvaYkd omfvnf;aumif; atmifjrif
jzpf x G e f ; rI tm;&avmuf a tmif
raumif;ao;ygb;l / odaYk omfaemifq&kd if
awmh uRefawmfwdkYcsif;jynfe,fu
tat;ydkif;a'o awmifukef;awmif
wef;awG xlxyfwahJ 'ojzpfwt
hJ cgus
awmh 'D[muawmh wu,fhaiGaMu;
&if;ESD;jrKyfESHrIaumif;aumif;eJY enf;
ynmrSerf eS ef YJ qufvyk rf ,fq&kd ifawmh
vufzuf[mvnf; uRefawmfwdkYcsif;
jynfe,f&JU rsufESm&apr,fhoD;ESH wpf
rsdK;jzpfw,fqdkwJh[mawmh uRefawmhf
tjrifrSm Sdygw,fcifAs/
csif;jynfe,ftwGuf toifhawmfqHk;
oD;ESHpDrHudef;qdk&if bmrsm;jzpfrvJ
cif A sm/
pDrHudef;uawmh a'ot
vkdufawmh enf;enf;uGJjym;rISdrSmaygh
aemf/ trsm;qHk; csif;jynfe,f NrdKYe,f
tm;vH;k eD;yg;rSm vkyv
f &Ykd r,f[
h muawmh
0OpdkufysdK;a&;vdkYyJ uRefawmfqdkcsifyg
w,f/ bmvdv
Yk q
J akd wmh 0Opdu
k yf sKd ;a&;
u ae&mwkid ;f rSmjzpfxeG ;f ygw,f/ csi;f
jynf e ,f awmawG a wmif a wG r S m
obm0ae&mwdkif;rSm aygufygw,f/
tJ'Dawmh tJ'gudk pepfwusav;eJY
vkyfr,fqdk&ifawmh uRefawmfwdkYcsif;
jynfe,fawmiforl sm;? pdu
k yf sKd ;a&;awmif
olrsm;&JY xGu&f yfvrf;uawmh 0Opdu
k f
ysdK;a&;yJjzpfw,fvdkY qdkcsifygw,f/
oYdkaomf 0Ocsnf;yJtm;vHk;pdkuf&r,f
qdk&ifvnf;yJ aps;uGufwdkYbmwdkYrSm
aps;ESrd cf &H wmwkb
Yd mwdYk jzpfEikd w
f t
hJ wGuf
Oyrm wD;wdefvdkae&mrSm pyspfpkduf
Ekid if w
H iG ;f qif;&JErG ;f yg;rItjrifq
h ;kH ESihf zGYH NzKd ;rItenf;qH;k csi;f jynfe,f\ a'ozGYH NzKd ;a&;pDru
H ed ;f tjzpf pdu
k yf sKd ;a&;
pDrHudef;rsm;udk taumiftxnfaz:&ef ,ciftpkd;&vufxufu BudK;pm;cJhonfudk awGY&onf/ ,if;pDrHudef;rsm;xJrS
csif;jynfe,ftm; vufzufjynfe,fjzpf&rnf[laom a<u;aMumfrIESifh taumiftxnfaz:cJhonfU vufzufpDrHudef;\
vuf&t
Sd ajctaeudo
k &d &Sd efEiS hf tpd;k &opfEiS t
hf wl ay:ayguv
f monfU jynfe,fpu
kd yf sKd ;a&;0efBu;D Xmetaejzifh a'owGi;f
pdkufysdK;a&;pDrHcsufrsm; vkyfaqmifaerIwkdhudk od&dSEkdif&eftwGuf aus;vufa'ozGHY NzdK;a&;qkdif&m jynfe,ftpkd;&tzGJY
aumfrwDOu| pkdufysKd;a&;ESifharG;jrLa&; 0efBuD;OD;Aefaxmif;udk awGYqHkar;jref;xm;ygonf/
w,f/ zvrf;vdak e&mrSm pysppf u
kd w
f ,f
qdkwJh[mrsdK;/ ola'oeJYolayghaemf
tJ'grsKd ;Syd gw,f/
t"duuawmh uRefawmf
eHygwfwpfESpfoHk; tJ'Dvdkay;&r,f
qd&k ifawmh eHygww
f pfu 0O? eHygwEf pS f
u pyspf? aemufNyD;awmh aumfzDwkdY
yef;oD;wdkY vufzufwdkYqdkwmuvnf;
uReaf wmfwYkd ypfy,fvrYkd &wJh oD;ESaH wG
ygy/J t&ifwek ;f u uReaf wmfwYkd vkyw
f hJ
[mu uReaf wmfwYkd csi;f awG&o
UJ bm0
twdkif; odyfNyD;awmhrS *&kpdkufrIvnf;
rSdbl;/ jyKjyifxdef;odrf;rIvnf;rSdbl;/
'Dvykd jJ zpfovdk ypfpvufcwf pdu
k w
f m
awGyJqdkawmh uRefawmfwdkY csif;jynf
e,frmS [dw
k pfcv
k yk v
f u
kd w
f ikd ;f ratmif
jrifbl;/ yef;oD;vnf;ratmifjrifbl;/
ydk;pmvnf;ratmifjrifbl;/ vufzuf
vnf; ratmifjrifbl;qkdwJh[mawGu
wu,fhpepfwus jyKpkxdef;odrf;rIrSd
wmwpf y d k i f ; ? enf ; ynm rod w m
vnf;wpfyikd ;f ? aemufNy;D awmhrS aiGyif
aiG&if; &if;ES;D pdu
k x
f w
k rf u
I vnf; tm;
enf;w,f/ uRefawmfwdkY qif;&Jom;
awGjzpfwJhtcgusawmh aiGyifaiG&if;
aumif;aumif;eJY vdktyfovdk Oyrm
oGif;tm;pkawG vdktyfovdkxnfUr,f/
aygi;f jrufiS ;f vif;a&;? aemuf ajrMoZm
xnf U o G i f ; a&; ponf j zif h a ygh a emf /
aiGyifaiG&if;aumif;aumif;eJYvkyfr,f
qd&k ifawmh uReaf wmfwYkd ckeu 0OawG?
pyspf ? yef ; oD ; qd k w J h [ mawG v nf ;
aumif ; ygw,f / aemuf N yD ; awmh r S
wpfcsKd eY ,fpyfawGrmS ylwahJ e&mawGrmS
arsmufidkyif[mvnf;yJ wu,fhudk
0ifaiG&wJh ESpfSnfoD;ESHyifjzpfygw,f/
uRefawmfwdkY csif;jynfe,frSmawmh
apmapmuajymwJh oD;ESHyifawG[m
csif ; awmif o l r sm;&J Y xG u f & yf v rf ;
t"duoD;ESyH ifawGjzpfw,fvu
Ykd Reaf wmf
,lqygw,fcifAs/
csif;jynfe,f&JY pdkufysdK;a&;tydkif;rSm
t"dutcuftcJawGqdk&if bmawG
jzpf r vJ c if A sm/
tcuftcJuawmh uRef
awmfwdkYu awmifay:a'oqdkawmh
Sr;f jynfe,fvkd uke;f jyifjrifv
h nf;r[kwf
bl;/ awmifapmif;awGcsnf;yJqdkawmh
awmifapmif;awGrmS pdu
k yf sKd ;wmuawmh
wpfydkifwpfEdkifavmufyJ jzpfwmaygh/
puf u d & d , mawG ? puf , E & m;awG
0ifvdkYr&wJhtcgusawmh tcufcJqHk;
uawmh tJ'gyJaygh/ aemufNyD;awmhrS
awmifapmif;awGrmS qdak wmh a&&Sad &;?
Oyrm yef;oD;wdv
hk kd ESpf n
S yf ifawG pdu
k f
r,fq&kd ifvnf;yJ a&&Sad &;[mrvG,f
bl;/ tcku uReaf wmfwaYkd y;Edik w
f mu
v,fawGavmufyJ/ vQdKajrmif? jrpf
acsmif;awGem;rSmSdw,f/ v,fawGrSm
yJ a&&Sda&;vkyfay;Edkifao;wmudk;/
usefwJh awmifay:ukef;jrifhrSmSdwJh
pdu
k cf if;awGtwGuaf &&Sad &; vkyrf ay;
Edik af o;bl;/ aemufNy;D awmhrS apmapm
uajymovdk awmifukef;awGSdwJhtcg
usawmh wpfydkifwpfEdkifyJ us,fus,f
jyefhjyefheJh BuD;BuD;rm;rm;vkyfvdkYr&bl;/
wpfydkifwpfEdkifyJvkyfvdkY&w,f/ tJ'g
uReaf wmfwYkd csi;f jynfe,f&YJ uefo
Y wf
csuw
f pfcak ygah emf/ t"du tcuftcJ
refudef;ar;jref;onf
uawmh tJ'gygyJ/
csif ; jynf e ,f & J Y pd k u f y sKd ; a&;u@
twG u f b@maiG oH k ; pG J r I t ajc
taeawGudk odcsifygw,f/
eH y gwf 1 t"d u uawmh
v,f,majrazmfxkwfa&;? ajrvGwf
ajrkdif;azmfxkwfa&;rSm oHk;ygw,f/
eHygwf 2 uawmh a&&Sda&;twGuf
okH;ygw,f/ t"dursm;wmuawmh
a&&Sad &;ygy/J uReaf wmfwcYkd si;f jynfe,f
rSm awmfawmfrsm;rsm;ua&r&bl;av/
wcsdKY ukef;jrifhv,f,muaeaomf
vnf;aumif;? Xmewpfck Oyrm pufrI
v,f,mXmeuaeaomfvnf;aumif;?
aemuf ud,
k t
hf m;ud,
k u
f ;kd taeeJah omf
vnf ; aumif ; ? aemuf NGO aw G
INGO awG olwdkh&JYyHhydk;ulnDrIeJYaomf
vnf;aumif; v,f,majrazmfxkwf
wmawGSdw,f/ Permanent Farming
twG u f a ygh a emf / pyg;pd k u f z d k Y t jyif
wjcm; Permanent Farming twGuf
azmfxw
k w
f mawGw
dS ,f/ tJ'[
D mawG
u wcsdKYawmfawmfrsm;rsm;u a&r&
Edik b
f ;l As/ a&r&wJt
h cgusawmh Oyrm
uReaf wmfwYkd csi;f jynfe,frmS v,f{u
oHk;aomif;avmufSdwJhteufu ESpf
aomif;cGJavmufyJ pdkufvdkY&w,f/
usefwJhig;axmifavmuf[ma&r&vdkY
rpdu
k Ef ikd b
f ;l / tJ'[
D mudk a&&Sad tmif
qdkNyD;awmhrS t"duuRefawmfwdkh yHhydk;
ulnw
D myg/ rESpu
f vnf;a&&Sad &;udk
txl;tav;xm;Ny;D awmhrS t"duxm;
NyD; yHhydk;ay;ygw,f/ t"duuawmh
pdkufa&;ysdK;a&;rSm t"duu 'DESpfck
twGuf t"duay;wmyg/ aemufNyD;
awmhrS rsKd ;aphawGvnf; jzefjh zL;ay;w,f
cifAs/ rsdK;aphu Oyrm aT&ifat;
pyg;0,f a y;w,f / pyg;? aeMum?
ajymif;zl; taphxkwfajymif;? pyfrsdK;
ajymif;awG0,fay;w,f/ tJ'gawGudk
tcrJh jzefjh zL;ay;w,f/ tJ'gawGvnf;
Sw
d ,fcifAs/
csif ; jynf e ,f & J Y pd k u f y sKd ; a&;u@
twGuf tem*wfpDrHudef;rsm;Sd&if
od c sif y gw,f /
Sdygw,f/ t"duuawmh
eHygw(f 1)u v,fajrawG pyg;pdu
k w
f hJ
v,f,majrawGudk wwfEdkiforQazmf
xkwfr,f/ eHygwf(2)u tJ'gawGudk
a&&Sad tmifqufvufaqmifu
G rf ,f/
eHygw(f 3)u aTaY jymif;awmif,mpepf
udk Oyrm Permanent Farming aygh/
tNrJwrf;pdkufuGif;pdkufuGufjzpfatmif
vkyzf Ykd &nfreS ;f xm;ygw,f/ pdu
k yf sKd ;a&;eJY
ywfowfvYkd 'Do;kH ckukd t"du OD;wnf
xm;ygw,f/ eHygwf(1) uawmh vkyf
vnf;vkyaf ew,f/ 'gayr,fh tifet
YJ m;
eJaY wmh rvkyEf ikd af o;bl;aygah emf/ aemuf
Ny;D awmh aTaY jymif;awmif,muae Permanent Farming tNrJwrf;pdkufuGif;
pkdufuGuf jzpfatmifvkyfzdkYqdkwmu
vnf; SALT vkdYac:wJh Sustainable
Agriculture Land Technology vdkY
ac:whJ enf;ynm enf;pepfayg/h Ekid if jH cm;
zdvpfyikd ;f wdYk bmwdrYk mS ok;H wJh enf;pepfukd
us,fus,fjyefhjyefhvkyfzdkYtwGuf uRef
awmfwYkd &nfreS ;f xm;ygw,f/ odaYk omf
vufSdtaetxm;t&awmh NGO
awG? a'orSmSdwJh TIM awGu yHhydk;
ay;wJt
h aetxm;avmufyJ uReaf wmf
wdYk vkyEf ikd af o;w,f/ usew
f hJ Bu;D Bu;D
rm;rm; yHhydk;ay;Edkifwm rSdao;ygbl;/
enf;ynmvdkr,f? aemufNyD;awmhrS
aiGaMu;&if;ESD;jrSKyfESHrIvdkr,f/ ypnf;
ud&d,mawG? ti,fpm;v,f,moHk;
ypnf;ud&d,mawG vkdtyfygw,f/
tJawmh uReaf wmfwYkd &nfreS ;f xm;wm
uawmh apmapmu pdkufysdK;a&;udk
wd;k wufzNYHG zKd ;zdt
Yk wGuq
f &kd if v,f,m
ajrazmfxw
k rf ,f? a&&Sad tmifvyk rf ,f?
Permanent Farming jzpfatmif uRef
awmfwdkY vkyfr,fqdkwJh[mudk t"du
&nfreS ;f csux
f m;Syd gw,fcifAs/
avS u m;xpf p d k u f y sd K ;a&;tyd k i f ; rS m
vuft
dS aumiftxnfazmfaerIrsm;udk
od c sif y gw,f /
vuf S d t aumif t xnf
azmfwmuawmh avSum;xpfae&m
uawmh apmapmu uReaf wmfwaYkd jym
ovdyk J pyg;pdu
k Ef ikd w
f hJ v,fajru {u
oHk;aomif;avmufyJSdw,f/ aemufNyD;
awmh Permanent Farming tNrw
J rf;
pdkufuGif;pdkufuGufudkvkyfzdkY qdkwmu
awmU NGO awGu ulnw
D mavmufyJ
Sdao;w,f/ uRefawmfwdkY tpdk;&ydkif;
taeeJY tJ'D[mudkodyfNyD;awmh tul
tnDray;Ekdifao;wJh taetxm;jzpf
ygw,f/ bmjzpfvv
Ykd q
J akd wmh v,f,m
ajr v,fpu
kd zf &Ykd ,f? a&&Szd u
Ykd ykd J uRef
awmfw&Ykd Sw
d hJ bwf*suaf y:rmS rlwnf
Ny;D awmhrS 'D[mudyk J tmkpH u
dk Nf y;D awmhrS
vkyfay;EdkifwJh taetxm;yJSdygao;
w,fcifAs/
v,f,mxGufukefoD;ESHawGeJY csif;
10 /Opinion
t,f'Dwmhtmabmf
t,f'DwmhxHay;pm
uGefawmfrsm; csif;
jynfe,f rif;wyfjrKo
Yd nf awmif
ay:wiG w
f nf&o
dS nf jzpf&mvrf;
twuf t qif ; tauG Y t
aumufrsm;jy;D vrf;vnf; usO;f
onf/ jrKaYd y:&q
dS ifdk u
f ,fEiS hf aus;
&Gm&Sdqkdif u,frsm;onf tpD;
500 avmuf&rdS nf[k cefrY eS ;f &
onf/ 4if;qkdifu,farmif;eSif;
olrsm;rSm vrf;pnf;urf;rod
aomolrsm;? toufrjynfah o;
olrsm;? rl;,pforl sm;jzpf qkid f
u,fukd tajy;jydKifonf[k
xifavmufatmif armif;ESi;f Mu
ygonf/ 2012-2013 ckESpf
rsm;wGif qkid u
f ,fwu
dk rf aI Mumifh
aoqk;H ol(7)OD; &Syd gonf/ qkid f
u,fwkdufrIaMumifh aoqkH;
oltm; ay;avSsmf&ygonfrSm
odef;aygif;rsm;pGmukefygonf/
apwempd
w
f
xm; onf
oifh
CHIN WORLD
CHIN WORLD
www.chinworld.info chinworld.info@gmail.com
www.chinworld.info chinworld.info@gmail.com
CEO
-Salai Mang
Chief Editor
Manager
Editor
Accountant
Reportors
Office Staff
Publisher
-Mai Dawtte
Offset
-7 Day Press(Per-12231)
-Peter Lawilu
-B. Za Cung
Office
No. (76) First Floor, Yadanar St,Kamayut Tsp, Yangon
Ph: 0933497034, 0931672897
-Maung Hla
Layout Design
Web Master
-Deric TG
Crime / 7
qD;*drf;umvtwGif; aejynfawmfwGifaysmufqHk;oGm;onfh
csif;,Ofaus;rItzGJUrS tvHudkiftzGJU0ifaoqHk;rIudkppfaq;aeqJ
qvd k i f ; ausmf r d k ;
&efukef? azaz:0g&D 6
qD;*dr;f umvtwGi;f
aejynfawmfwiG f aysmufq;kH oGm;
onf U csif ; ,Of a us;rI t zG J Y r S
tvHudkiftzGJY0ifwpfOD;jzpfol
AsufpGrf;arGmif (Biak Suan
Muang) aoqHk;rIESifhywfouf
NyD; ppfaq;aeqJjzpfaMumif;
aejynfawmf ywm&Jpcef;rS
od&onf/
]Asupf rG ;f arGmif (Biak
Suan Muang) aoqHk;rIESifh
ywf o uf N yD ; trI u d k " r w m
twkid ;f aoqH;k jcif;[kwrf [kwf
udk pHkprf;ppfaq;aeNyD; ppfaq;
awGY&dScsufawGeJhtwl 'DtrIudk
'k&JtkyfaZmfrif;cdkifu w&m;vdk
jyKvkyfNyD; aejynfawmfw&m;&Hk;
rSm wifxm;ygw,f}[k aejynf
awmf ywm&Jpcef;rS wm0ef&dS
olwpfOD;u ajymMum;vkduf
onf/
[m;cg;Nrd K Y e ,f w G i f
taxGaxG tkyfcsKyfa&;wm0ef
udkxrf;aqmifaeonfU wD;wdef
Zmwd Asupf rG ;f arGmif(Biak Suan
Muang) onf csif;jynfe,f
,Ofaus;rItzGEYJ iS t
hf wl aejynf
aehrSmawmh aejynfawmfu
ywm&Jpcef;rSmyJ vlaysmufew
hJ ikd f
csuf trIzGifhxm;vdkufygawmh
w,f}[k aoqHk;ol\oli,f
csif;jzpfol udka';e,fu ajym
Mum;onf/ Asupf rG ;f arGmif (Biak
Suan Muang) aysmuf q H k ;
aMumif; od&Ny;D aemuf twlomG ;
a&mufonfU csif;jynfe,ftm;
upm;tzGu
YJ ,if;wdw
hk nf;cd&k m
&G m awmf & d S uG y f u J a &;&H k ; ud k
taMumif;Mum;Ny;D aemuf &Jpcef;
udk qufvufowif;ydchk ahJ Mumif;
od&onf/
]uRef r wd k h v nf ;
uRerf wdehk nf;vrf;awGe&hJ mS w,f/
&JawGuvnf; tiftm;(1500)
csif;jynfe,fwGif
touf 16 ESpfrS 20ESpfMum;
vli,frsm; qdkifu,fwdkufrI
trsm;qHk;jzpfae
qvk d i f ; xG e f ;
&efukef? azaz:0g&D 15
csif ; jynf e ,f w G i f
qkdifu,fwkdufrI aeYpOfeD;yg;
jzpfymG ;aeNy;D trsm;pkrmS touf
16 ESprf S 20 Mum;vli,frsm;jzpf
aMumif;[m;cg;&Jpcef;rSo&d onf/
]t"duawmh pnf;
urf;r&Sdwmaygh/ rl;NyD;qkdifu,f
armif ; wmrsd K ;awG a ygh / tJ ' g
vli,fydkif;awGrSm tjzpfrsm;
w,f ? rl ; ,pf p d w f < uaq;eJ h
ygwo
f ufvu
hdk awmh 'DbufrmS
awmh u if ; w,f } [k [m;cg;
wm0ef&dSolwpfOD;uajymonf/
2014 ckEpS ?f Zefe0g&D
vtwGif;wkdif;a'oBuD;? jynf
e,frsm;twGif; tjzpftrsm;
qH;k rIcif;(5)rsKd ;jzpfonfU rk'rd ;f rI?
vlowfr?I ck;d rI? emusirf (I &d;k &d;k )
ESifh ,mOfwdkufrIpm&if;wGif
&efuek w
f ikd ;f a'oBu;D wGif rIcif;
trsm;qHk;jzpfyGm;NyD; csif;jynf
e,fwiG f pm&if;t& Zefe0g&v
D
twGi;f tjcm;trIjzpfymG ;rIr&Sb
d J
8 /Biography
jref r mh w yf r awmf
orkdif;wGif ol&owdqdkif&m
bGrYJ sm;xJrS tjrifrh m;qH;k jzpfonfU
atmifqef;ol&,
d bGYJ &&dcS o
hJ nfU
csif;rdsK;cspfol&Jaumif; AdkvfBuD;
wdu
k cf Re;f onf jrefrmhwyfrawmf
ordik ;f wGif txl;jcm;qH;k yk*Kd v[
f k
acga0:orkwf&ayrnf/ jrefrmh
ordkif;wpfavQmufwGif ,aeY
txd atmif q ef ; ol & d , bG J Y
yd k i f q d k i f c J h a om ol & J a umif ;
ajcmufOD;teuf touf&Sif
vQuf bGJYvufcH,lEkdifcJholjzpf
onf/ AdkvfBuD;wdkufcRef;rSm
oG m ;av&m ae&mwk d i f ; wG i f
vltrsm;\ av;pm;jcif;udk cHchJ
&onf/ olonf &J&ifaU ompdwf
&Sdol? EdkifiHawmftwGuf udk,fU
toufurkd iJh &Gy&f yG cf RcH RH wdu
k yf JG
0ifco
hJ ?l Adv
k cf sKyaf tmifqef;tm;
vufjywm;qD;0Hhol? &ifcGJaq;
&Hrk S jyefxu
G v
f mol? awm0uf0H
ESihf wdu
k cf u
kd Mf u&m Adu
k rf t
S rl sm;
wGv
J sm;usczUJ ;l Ny;D toufjyif;ol
jzpfaMumif;rsm;udk i,f&G,fpOf
tcguyif '@m&D yHjk yifwpfy'k f
uJUodkU Mum;odcJU&NyD; tvGefyif
av;pm;cJ&U aom yk*Kd vw
f pfO;D jzpf
ayonf/
aqmif ; yg;wG i f
rwlyDNrdKYe,frS awmifay:om;
av;wpfOD; tvGefyifcufcJ
Murf;wrf;um &ke;f uefae&aom
i,fb0taMumif;? zvrf;NrKd o
Y hkd
oG m ;a&muf y nmoif M um;yH k ?
'kwd,urmppfwGifvnf; t*F
vdypf pfom;tjzpf trIxrf;cJyU ?kH
atmifqef;ol&d,bGJYeSifh*kPfjyK
cH&onftxd Edik if aH wmftwGuf
wdu
k yf t
JG rsKd ;rsKd ; 0ifa&mufwu
kd f
cdu
k yf rkH sm;ESihf ol\tdraf xmifa&;
wpfaphwpfapmif; taMumif;rsm;
azmfjyoGm;rnfjzpfonf/
awmifay:om;av; wdkufcRef;
wd k u f c Ref ; onf
1923 ckeSpfwGif rwlyDNrdKYe,f
vGDAef&Gm zGm;jrifcJUNyD; arG;csif;
nD t ud k a rmif E S r rsm;&S d a omf
vnf; i,f&,
G pf Ofuyif qH;k yg;
oGm;Muonf/ ol\zcif OD;xef
a&;onfvnf; xif;ckwf "g;
'Pf&mtao;rTm;aMumifU aoG;
xGufvGefum toufqHk;oGm;
cJ&U Ny;D olrY cd ifonf i,fi,f&,
G f
&G,feSifY rkqdk;rjzpfcJh&onf/ odkY
aomf wpfESpfcefhtMumwGif
aemuftdrfaxmif jyefvnfxl
axmifco
hJ jzifh yaxG;ESirhf wnfU
ol wdu
k cf Re;f onf OD;av;tdrf
awmif,mtvkyu
f kd 0dik ;f ulvyk f
ay;&if; cdu
k yfae&onf/ aemuf
ydkif;wGif &GmolBuD;u ausmif;
wuf&ef rwlyND rKd o
Y Ykd ydv
Yk u
dk af v
onf/ xdkacwf rwlyDynm
tk y f o nf wpf & G m wuf q if ;
uav;rsm;udk twif;aumufcH
NyD; ausmif;wufapaomacwf
jzpfonf/ xdt
k csed w
f iG f uav;
rsm; ausmif ; wuf j cif ; onf
atmifqef;ESiUf *syefwyfwo
hkd nf
jrefrmjynfudk t&Sdef[kefjyif;pGm
odrf;ydkufaom tcsdefjzpfaom
aMumifU wdkufcRef;wkdh wyf&if;
onfvnf; jrefrmjynfrS qkwf
cGgoGm;&onf/ a&eHacsmif;wGif
*syefwyfrsm;rS 0dkif;&Hxm;NyD;
*syefavwyf\ AHk;rsm;Mum;rS
ppfudkif;bufodkh qkwfcGg&av
onf/ 2 &ufvHk;vHk; rtdyf?
rpm;bJ a&mufonfU&Gmrsm;
&dumrsm;0if&Sm&m &NyD;aemuf
ppfudkif;rS rHk&GmodkY qufvuf
qkwfcGgcJJU&onf/ rHk&GmrS a&OD;
wGif ppf&SHK;NyD; udk,fUtpDpOfjzifU
ajy;&rnfUtajctaeodkha&muf
aomtcg Burma Rifle wyf&if;
5 onfvnf; wyfzsufcH&NyD;
wcsdKYrSm csif;awmifodkh jyef&
avonf / wd k u f c Ref ; onf
NAdwdoQwdkheSifUtwl tdEd,odkh
vdu
k &f ef Major Kap Cung xH
odeYk m;yl&m cGijUf yKcsu&f Ny;D aemuf
a&OD;rS tdEd,jynf Imphal odhk
awmxJawmifxJ ajcusifc&D;
jzifU a&oefhAl;xJ qefxnfUpm;
um vrf;rSmjzifUrtdyfbJ quf
vufqkwfcGgcJU&onf/ Imphal
wGif Burma Rifle wyf&if; 4
ESiUf 5 rsm;jyefpck MUJ uonf/ 1943
ckESpfwGif uvuwm; okdh
aNymif;a&TYcJhNyD; Glider wyfom;?
avxD;wyfom; wpfa,muf
tjzpf ppfynmrsm; qufvuf
oif,lcJUonf/
xdak emuf jrefrmjynf
&Sd *syefwyfrsm;\vSKyf&Sm;rSK
owif;? csif;wGif;jrpftwGif;
*syefppfwyf\ toGm;tvm
owif;rsm; axmufvSrf;&ef
armfvdkufteD;wGif Glider jzifU
qif;cJh&onf/ armfvdkufc&dkif
wGif axmufvSrf;a&;wyfom;
tjzpf 2 vcefh vSKyf&Sm;cJU&
onf/ xdt
k csed Nf Aw
d o
d Q Chindit
wyf&if;onf *syefwyfrsm;udk
xdxad &mufa&muf rxd;k azmuf
Ekid
f axmufvrS ;f a&;wyfzu
YJG kd
vnf; jyefvnfzsufodrf;NyD;
uvuwm; okdhjyefvSnfUcJh&
onf/ aemufxyfppfqifa&;
wpfcktaejzifU uav;NrdKYodkh
jyef o G m ; axmuf v S r f ; a&;
owif;rs;udk tEd,
xHohkd jyefyhkd
ay;cJo
U nf/ xdt
k csed w
f iG f olEiS Uf
wuG wm0efxrf;aqmifcaUJ om
&JabmfwcsKd o
Y nf *syefppfwyf
\ zrf;qD;jcif;udk cHcJU&onf/
tajctaer[efojzifY wdkuf
cRe;f onf uvuwm; odjhk yef
oG m ;NyD ; avxD ; oif w ef ; ud k
xyfrH oifMum;aeavawmU
onf/
'kwd,urmppfxJrS axmuf
vSrf;a&;ppfom; wdkufcGsef;
'kwd,urmppfwGif
r[mrdww
f yfrsm;tompD;&vm
NyD; *syefppfwyfwdkY Imphal rS
qkwcf gG aeaomtcsed yf ifjzpfonf/
atmifqef;ol&d,? ol&?
wdkufcRef;yg0ifaom wyfom;
12 OD;onf avxD;jzifU tdE,
d rS
arNrdKYodkh 1945 ckESpf? azz0g&D
vukefydkif;wGif ckefqif;cJUMuNyD;
arNrdKYteD;&Sd awmeufxJwGif
pcef;cscJhMuonf/ &dumudkrl
vdt
k yfovdk av,OfjzifyU ahkd y;cJU
Muonf / wyf p k O D ; aqmif o l
Major Martin onf wdkufcRef;
ESiUf rSL;rwftm; NrKd x
Y o
J hkd owif;
pHkprf;&ef wm0efay;cJUonf/
olwdkhonf t&yfom;rsm;uJUodkh
&Srf;abmifbD eSifUwdkufyHkrsm;udk
0wfqifMuNy;D vrf;wGiaf wG&Y o
dS l
&S r f ; trsd K ;om;wpf O D ; tm;
t*Fvyd f ppfAv
kd w
f pfO;D rS awGv
Y kd
aMumif;ajym&m xdo
k o
l nfvnf;
Major Martin ESiUf oduRr;f &if;ES;D
&Hkomru ol\ usef&pfcJUaom
rdom;pkuykd gapmifaU &Smufxm;ol
wpf O D ; vnf ; jzpf a omaMumif U
tultnDay;&ef oabmwlcJh
onf / xd k t rsd L ;om;qD w G i f
awmif,mvkyif ef;rsm; vkyu
f ikd f
cJhNyD; awmif,morm; toGif
ayguf v maomtcg xd k & S r f ;
trsdK;om;u wdkufcRef;wdkhESpfOD;
tm; *syef p pf A d k v f x H o d k h
tvkyv
f yk &f ef pDpnfaf y;cJo
U nf/
*syefww
Ukd yfxw
H iG f tvkyMf urf;
0ifvyk af e&if; *syefw\
hkd tajc
tae? oGm;a&; vma&;rSeo
f rsS
udk naewdkif; 0dkif,mvufjzifY
tdEd,odkU owif;ay;&onf/
wdkufcGsef;ay;aom owif;t&
NAw
d o
d Qwyfonfvnf; csucf si;f
yif xdak e&mrsm;tm; AH;k BuzJ suf
qD;&avonf/ ppft&SdefjrifU
vmNy;D ucsit
f ar&Duef Levies onf arNrdKYudk 0ifa&muf
wdu
k &f mwGiv
f nf; wku
d cf Re;f ay;
aom owif;rsm;jzifUom vSKyf
&Sm;Muonf/ arNrKd u
Y o
kd rd ;f Ny;D 6
&uf tMumwGif olt
Y m; tdE,
d
odkhjyefydkhay;onf/ xdkaemuf
aemufwpfMudrf avxD;NzifU
uvuwm;rS oxHkNrdKYteD;odkh
xyfrq
H if;&avonf/ xdt
k csed f
wGirf l u&ifwEhkd iS t
Uf wl axmuf
vSr;f a&;qufvuf aqmif&u
G f
NyD; oxH&Sd *syefppfwyf&Sd&m
ae&mrsm;udk owif;ydMhk u&onf/
1945 ckEpS f arvwGif &efuek f
NrdKYudk ArmUwyfuawmfu odrf;
,lav&m oxkHrS uuwm;odkU
NyefoGm;cJUonf/ *syefedkifiHodkh
wm0efxrf;aqmif&ef jyifqif
aecsdefrSmNyif ppfBuD;NyD;qHk;cJU&
onf/ wdkufcRef;onf NAdwdoQ
ppfwyftwGuf ol\oufpGefYS
qH j zm; pG r f ; aqmif c suf r sm;
twG u f NAd w d o Qtpd k ; &u
Burma Gallantry Medal
ac: jrefrmjynfppf
ajrjyif trIhxrf;aumif;qHk;qk
tm;cs;D jri jhf cif;cH&onf/ wdu
k cf Re;f
wd\
Yk avxD;wyftm; NAw
d o
d wdhk
rS zsuq
f ;D Ny;D aemuf NAw
d o
d Qwrhkd S
ArmhwyfrawmftwGuf topfzYJG
pnf;xm;aom csi;f aoewfuikd f
wdik ;f &if;om; (1) wGif wyfMuyf
tjzpf cef;xm;jcif;cH&onf/
(B.G.M)
AdkvfcsKyfatmifqef;ESifU awGY
qH k c J h o nf U j zpf & yf
csif ; aoewf u d k i f
wdik ;f &if;om; (1)onf axmuf
MuefNh rKd w
Y iG pf cef;csNy;D wdu
k cf Re;f
onf uif;apmifUwm0ef,l&
onf/ xdt
k csed w
f iG f jrefrmjynf
vGwfvyfa&;awmif;qdkoHonf
'dw'f w
d Bf u&J adS eaom tcsed jf zpf
aomaMumifU Adv
k cf sKyaf tmifqef;
udk rodaomolr&Scd aUJ y/ wpfaeh
wGif 'kw,
d wyf&if;rSL; Adv
k rf LS ;
Kap Cung onf wdu
k cf Re;f tm;
Adv
k cf sKyv
f mrnft
U aMumif;? uif;
wyfzrYJG S Adv
k cf sKyt
f m; tav;jyK
BudKqdk&ef trdefhay;cJUonf/
xdkaMumifUwdkufcRef;onf ol
udk,fwdkif oefh&Sif;a&;vkyf
ajymifvufaeaom cg;ywf?
t&dyaf ygatmif wdu
k x
f m;aom
ppf z d e yf E S i f U acguf & d k ; rusd K ;?
awmifUwif;aeaom ppf,leD
azmif;udk0wfqifum AdkvfcsKyf
tm; rnfodkh t&dkaoay;&rnf
udk yHkpHtrsdK;rsdK;awG;um pdwf
armaepOfwiG f uif;apmif&U w
J pf
OD;rS vlwpfa,mufvmaMumif;
wdkufcRef;tm; vSrf;aNymvdkuf
onf/
wdu
k cf Re;f onf uif;0
odkhajy;um zsifyifeDwdkufyHkESifU
csnf y k q d k ; tuG u f B uD ; 0wf
azmU O D ; xk y f a pmif ; xm;aom
vlwpfOD;udk Nrif&m xdkvlrS ]
&Jabmf&U aJ bmfU usKy0f ifcsiw
f ,f}
[kajymu wdu
k cf sG e;f rS ol0ifciG Uf
rjyKEdkifaMumif;? AdkvfcsKyfatmif
qef;vmrnfjzpfaomaMumifU
olYudkvnf; vrf;v,facgif
r&yfapvdkaMumif; xdkvludk
ajym&m pdwcf pk mG jzifU ]b,feAhJ sm
ajcc&mrxifatmif vSn;f xm;
wJaU jrawGawmU yGuek af wmUrmS yJ
} [k a&&Gwu
f m Adv
k cf sKyo
f nf
xdkyGaeaom t&mrsm;udkjrif
pdwfrcsrf;omNzpfNyD; olYtm;
tjypfwifrnfudk pdk;&drfaecJU
onf/ xdv
k o
l nf bmwpfceG ;f rS
jyefrajymbJ txJ0ifciG &Uf rnf
udkom ylqmae wdkufcRef;rS
]a[Uvl b,fvv
kd v
l /J aNymae
wm rMum;bl;vm;? 'DrmS raeyg
ESifU ab;rSmaeay;yg} [kwpf
acgujf yefajymvdu
k o
f nf/ xdv
k l
onfvnf; Adv
k rf LS ; Kap Cung
ESiaUf wGcY siaf Mumif; awmif;qdjk yef
onf/ wdu
k cf Re;f onf 'kwyf&if;
rSL;\ rdwaf qGjzpfrnf[k ,lq
olYtm;tjyifom apmifU&efeSifY
vHk;00ifrvm&efajymNyD; 'kwyf
&if;rSL;tm; oGm;avQmufwifum
'kwyf&if;rSL;u jywif;aygufrS
vSr;f Munf
U rsuv
f ;kH yg jyL;xGuf
oGm;onf/ wdu
k cf Re;f tm; trdehf
ay;um xdo
k o
l nf Adv
k cf sKyjf zpf
aMumif;ESiUf olt
Y m;tjref*P
k jf yK
&ef trdefYay;cJhonf/ ol\pdwf
xJwiG rf l Adv
k cf sKyq
f o
kd nf&U mxl;
t&Sdeft0gESifY um;? udk,f&ef
awmftjynft
U pHjk zifY vmrnf[k
xifrdcJhonf/ xdktcsdef wdkuf
cRef ; \ xd w f v ef h N cif ; onf
txGwftxdyfodkh a&mufcJUNyD;
tvsSifjrefajy;vmum &Jabmf
rsm;tm; trdefhay; AdkvfcsKyf
tm; tav;jyKcJ U B uonf /
AdkvfcsKyfonf olYtm;MunfUum
]rif;wm0efaMuw,f? ppfom;
qdkwm tJ'Dvdkjzpf&r,f} [k
csD;usL;vdkufaomfvnf; wdkuf
cRe;f onf ol\ tjzpfysuu
f jkd yef
awG;um wyf&if;rSL;tqlcH&
rnft
U jzpfuakd wG;&if; bmvky&f
rnfawmif rodcJUay/
wdkufcGsef;ESifh tvHeDuGefjrL
epf ygwdkufyGJ
1946 ck E S p f w G i f
ocifpdk;OD;aqmifaom tvHeD
uGefjrLepfygwDonf Armjynf
uG e f j rLepf y gwD r S cG J x G u f j yD ;
1947 wG i f r l & cd k i f b uf w G i f
aomif ; usef ; aeNyD j zpf o nf /
wdkufcRef;onf wyfMuyfMuD;
tjzpf &mxl;wdk;jrSifYjcif;cH&jyD;
Biography/ 9
bD*sDtrfAdkfvfBuD;wdkufcRef;
Salai Van Cung Lian
usq;kH Ny;D vufeuf(300) ausmf
odrf;qD;cJh&onf/ wdkufcRef;wdkh
bufwGifyif tustqHk;r&SdcJh
ay/ xdkUaemuftvHeDXmecsKyf
Mumtif;awmifudkvnf;
ES p f B ud r f o G m ;pD ; eif ; cJ h o nf /
armif ; awmrS rl * sm[pf ' if ;
olykefrsm;udkvnf; oGm;a&muf
ESdrfESif;chJonf/ aemufNyD; csif;
aoewfudkifwdkif;&if;om; (1)
onf 1948 ckEpS ?f azazmf0g&v
D
wGif&efukefodkU ajymif;&av
onf/
csif;aoewfudkifwdkif;&if;om;
(1)onf &cdik jf ynfe,f ajryHNk rKd Y
wGif wm0efusavonf/ wpf
aehwGifwdkufcRef;onf wyfcGJ&Hk;
a&SY avhusifhcef;jyKvkyfaepOf
wyfcGJ&Hk;taemufbuf awmif
uke;f rS tvHew
D pfpu
k vSr;f ypf
vdkufMuonf/ wdkufcRef;onf
wyfpkudk uwkwfusif;rsm;
csufjcif;ae&m,l&ef trdefUay;
cJUNyD; &efol\tiftm;udk rSef
ajymif;jzifh tuJcwfMunfo
U nf/
axmifEiS chf s
D &Srd nf[o
k l xif&
NyD ; wd k u f c Ref ; wd k h w yf p k o nf
vl(40)yifrjynfUaomaMumifh
y&d,m,foHk;wdkufrSomvSsif
wyef;omrnf[k pOf;pm;cJh&m
&Jabmfrsm;tm;wpfcsufrS rypf
&ef trdefhay;cJhonf/ tvHeD
wpfpku ypf&if;cwf&if; csif;
wyf o m;awG vuf e uf c s?
vufeufcs&if toufcsr;f om
ay;rnf } [k a tmf a omf t cg
wdu
k cf Re;f ESi&hf aJ bmf(12)a,muf
onf vufeufcs[efaqmif
vuf E S p f b uf u d k tay:od k h
ajrmufvu
kd Nf y;D use&f aJ bmfrsm;
udk ypf&eftoifhjyifxm;&ef
trdeahf y;cJo
h nf/ tvHew
D yfwhkd
onf vuf e uf c sNyD ; xif
awmifay:rS tkyv
f u
kd cf s
D qif;
vmMuonf/ wdu
k cf Re;f wdhk ae&m
,lxm;aom uwkwfusif;em;
ta&muf? ypfuGif;twGif;odkh
a&mufvmonfESifh wdkufcRef;
onf ypf ''kap'' [ktrdeahf y;um
&Jabmfwdkhonf qufwdkufypf
vdu
k af wmhonf/ tvHew
D yfwhkd
tvHk;t&if;jzifU us&SH;Mu&m
z&dkz&J qkwfcGmxGufajy;Mu&
awmh o nf / tvH e D b uf r S
wyfom;ta,muf (90) cefh
ao&G m jyef u d k o H c J
wdkufcRef;onf
&efukefwGif wyfxdef;wyfMuyf
BuD ; tjzpf w m0ef , l & onf /
wyfxdef;wyfzGJYrS &Jabmfrsm;udk
qdik u
f ,fp;D oifay;&Ny;D wpfaeh
wGif wdkufcRef;OD;aqmifaom
&Jabmf(5)OD;wdkhonf armfawmf
qdkifu,ffudk,fpDjzifh tpD;avh
usifh&ef xGufvmcJhMuonf/
tjyefvrf; r*Fvm'HAk [dek ikd if aH &;
wuodkvfra&mufrD rD;&xm;
vrf;tm;jzwf&mwGif vDAmudk
eif;Ny;D ausmjf zwfc&hJ m &xm;vrf;
bufodkhc&D;ESif;vmaom ukef
um;Bu;D ESihf t&Sed jf yif;pGm wdu
k f
rdaomaMumifU wdkufcRef;onf
owdr&awmhay/ r*Fvm'Hkppf
aq;&HkBuD;wGif q&m0efBuD;
rsm;u ukoay;cJhaomfvnf;
wd k u f c Ref ; urvk y f ? od k h E S i f h
wyfMuyfBuD;aoNyD[k q&m0ef
rsm;u owfrSwfNyD; &ifcGJ&Hkodkh
ydkhcH&avonf/ xdkhaemufwdkuf
cRe;f onf tdrrf ufq;kd Bu;D rSE;kd vm
onfhtwdkif;yif &ifcGJ&Hkowd
jyef0ifvmavonf/ rsufpdzGifh
MunfUaomtcg b,ftcef;
a&mufaeonfurkd od?tavmif;
udk ukwifay:r&S o
dS rQ tm;pdu
k f
xkwfNyD; wHcg;udkxkvdkufonf/
aemufjy;D cPwGiaf omhcvkwf
oHMum;Ny;D &ifc&JG w
kH cH g;yGio
hf mG ;\/
wHcg;zGifhay;olu aMumif&yf
MunfaU epOfwiG f wdu
k cf Re;f onf
twif;ajy;oGm;\/ odkhaomf
aq;&H0k efxrf;rsm;u vdu
k zf rf;Ny;D
tdrfaq;xdk;ay;um aq;jyef
vnf uk o ay;cJ h a vonf /
aemuf w [f a eh wd k u f c Ref ;
owdjyefvnf0ifvmcsdefwGif
olemjyKK q&mrav;ESpfOD;u
qm*sifBuD; raehubmjzpfvdkh
aq;&Hk0if;xJrSm t0wfrygbJ
avsmuf a jy;ae&wmvJ [ k
aemufaomtcg wdu
k cf Re;f cAsm
qdkifu,farSmufwkef;u aorS
om yd
k aumif;rnf/ ]raovdhk
aumif;aqmufvkyfNyD;ae&m,l
xm;Muonf/ ae&monf
tif;pdefudkjyefodrf;&ef tcsuf
tcsmusaom ae&mjzpfonf/
puf & H k t m; rod r f ; rjcif ;
tif;pdefudktpdk;&wyfrS odrf;
ydkufedkifrnfr[kwf/ csif;ao
ewfudkifwyf&if; (1)rSAdkvfBuD;
xyfc;l wdhk puf&t
kH m;0ifwu
kd f
aomfvnf; ratmifjrifcJhay/
'k A d k v f r S L ;BuD ; [&ef x D ; ,d k
onfol\ ivHk;vufz,fESifh
anmifO;D zD;jzpfaom wdu
k cf Re;f ESihf
&Gev
f if;tm; ajymufusm;enfjzifY
wdkuf&ef wdkifyif&awmhonf/
wdkufcRef;ESifh &Refvif;tm;wdkif
yif N yD ; aemuf w d k u f c Ref ; onf
KNDO wyf\tajctaetm;
oGm; a&mufavhvmNy;D *spu
f m;
wpfpD;jzifh0ifwdkuf&ef qHk;jzwf
cJhonf/ *spfum;tm;oHcsyfum
BuD;rsm;jzifhumxm;NyD; puf&Hk
oHwHcg;tm; zsufqD;Edkif&ef
*spfum;a&SYwGif oHcRefBuD;rsm;
cdkifcdkifrmrmwyfqifxm;onf/
wd k u f c Ref ; ES i f h &G e f v if ; onf
*spfum;tm; twif;armif;NyD;
oH w H c g;tm; Nzd K csNyD ; aemuf
csi;f ao ewfuikd w
f yf&i;f(3) rS
taemufr0S ifwu
kd &f efjzpfonf/
wd k u f c Ref ; ES i f h & G e f v if ; onf
*spfum;tm;armif;NyD; puf&Hk
wHcg;teD;odkh a&mufaomtcg
usnf q ef a wG um;teD ; od k h
rdk;oD;rdk;aygufvdkum;udkvmrSef
awmh o nf / wd k u f c Ref ; onf
usnq
f efukd raMumuf vDAmudk
qufeif;Ny;D oHwcH g;ud0k ifwu
kd f
aomf vnf;oHwHcg;uryGifh/
aoewfESifhAHk;oHrsm;aygufuGJoH
olMum;&onf/ um;udk
buf*D,dkxdk; aemufqkwfNyD;
wHcg;tm; 0ifwdkufjyefonf/
*spu
f m;tm; usnq
f efEiS hf vuf
ypfAHk;oHrsm;tMum; aemufjyef
qkwfvdkuf? 0ifaqmifhvdkufESifh
(10)Budrfru wdkufaomtcg
oHwcH g;Bu;D w0ke;f 0ke;f NyKd usomG ;
avonf/ *spfum;vnf;puf&Hk
xJ0ifoGm;NyD; olwdkhESpfOD;onf
pufwif;*ef;jzifu
h m;ay:rS ckecf s
NyD;vIyfvIyfjriforQudk twif;
ypfvufypfAHk;jzifUvnf; xkav
onf/ wHcg;yGifhonfESifh pDpOf
xm;onfhtwdkif; csif;aoewf
ud k i f w yf & if ; (3)rS p pf o mrsm;
w&Sdefxdk; 0ifvmcJhavonf/
KNDO wyf r sm;onf rd e pf
tenf; ti,frQckcHypfcwfNyD;
aemuf qkwf&avawmhonf/
xdktcsdefwGif UMP ac:jynf
axmif p k p pf & J w yf r S v nf ;
tif;pdefNrdKYawmifbufrS0ifvm
cJhNyD; KNDO wyfrsm;vdIifjrpf
bufodkh qkwfcGmoGm;&onf/
pGyfus,fpuf&Hk0if;udkodrf;jyD;
aemuf wpf&ufwiG f tif;pdeNf rKd Y
udk tpd;k &wyfrsm; vH;k 0jyeford ;f
edkifcJhavonf/
qufvufazmfjyygrnf
yD w mvG , f v l ;
&efukef?azaz:0g&D 13
zGpYJ nf;yHt
k ajccHOya'
jyifqifEidk af &; taumiftxnf
azmfraI umfrwDwiG f wkid ;f &if;om;
ygwDrsm;rS udk,fpm;vS,frsm;
tjynft
U 0yg0ifEidk jf cif;r&do
S nfU
tay: csi;f trsKd ;om;vTwaf wmf
ud,
k pf m;vS,w
f pfO;D u aumfrwD
zGJYpnf;aMumif; aMunmonfU
aeYYwGifyif ar;cGef;xkwfvkduf
aMumif; od&onf/
]wkdif;&if;om;ygwD
awG[m EkdifiHa&;ukdyg0ifcsifwJh
ygwaD wGjzpfw,f/ ygwt
D m;vk;H
u ryg&if 'Drkdua&pDenf;rus
bl;vkdYxifw,f/ 'Drkdua&pD
usus vky&f ifaumif;r,fqNdk y;D
aqG;aEG;wmyg/ vlyk*Kdvfukd
uef Y u G u f w m r[k w f y gbl ; /
ay:vpDukd uefYuGufwmyg/
wkid ;f &if;om;ygwt
D m;vk;H uk,
d pf m;
uefu
Y u
G w
f mjzpfw,f}[k csi;f
wdk;wufa&;ygwDrS trsdK;om;
vTwaf wmfu,
kd pf m;vS,f OD;ayg
vsHvGifu ymkajymonf/
azaz:0g&(D 3)&uf aeY
u vTwaf wmfwiG f a&G;cs,q
f ;Hk
jzwfvkdufaom (31) OD;yg
2008 ckESpf zGJYpnf;yHk tajccH
Oya'jyifqifa&; taumif
&efukef? azaz:0g&D 16
[m;cg;Nrd K Y e ,f w G i f
aqmif&GufaeonfU tdrfwdkif
&ma&muf trsdK;om;rSwfyHkwif
vkyaf qmifay;rItm; rwfv (3)
&ufaeYaemufydkif; acw&yfem;
rnfjzpfaMumif; [m;cg;NrdKYe,f
vl0ifrIBuD;Muyfa&;ESifh trsdK;
om;rSwyf w
kH ifXmerS od&onf/
]oef ; acgif p m&if ;
aumufzdkhudpeJh tvkyfIyfvm
rSmjzpfvUdk rwfvqef;ydik ;f txdyJ
vkyaf qmifr,f/ usew
f &hJ yfuu
G f
eJU tcsuftvufrjynfUpHkao;
wJholawGudk qufvufvkyf
aqmifay;OD;rSmjzpfw,f/ jyefp
r,fh&ufudkawmh rowfrSwf&
ao;bl;}[k tqdkygXmerS OD;pD;
t&m&S d O D ; vS 0 if ; armif u ajym
onf/
[m;cg;Nrd K Y e ,f w G i f
&yfuGufaygif; (6) ck&SdonfU
teuf oHk;&yfuGufjzpfonfU
NrdKYa[mif;&yfuGuf? NrdKYopf&yf
uGufESifh aps;a[mif; &yfuGuf
rsm;wGif trsdK;om;rSwfyHkwif
tdrfwdkif&ma&muf vkyfaqmif
ay;jcif;tjyif arG;uav;rsm;
tdraf xmifppk m&if;xnfo
U iG ;f jcif;?
aoqHk;vlrsm;tm; pm&if;zsuf
y,fjcif;rsm;yg vkyfaqmifay;cJh
aMumif;od&onf/
OD ; vS 0 if ; armif u
]oH k ; &yf u G u f N yD ; wJ h t csd e f r S m
arG;uav;pm&if;xnfhoGif;ay;
wJ h t csd e f r S m [d k ; t&if u
uav;arG;Ny;D csi;f tdraf xmifpk
pm&if;rSm rxnfo
h iG ;f wJu
h av;
awGtawmfrsm;w,f/ q,f
ausmf ouft&G,fawGvnf;
trsm;Bu;D ygw,f} [kajymonf/
&yfuGufoHk;cktwGif; vkyfief;
vkyfaqmif&mwGif q,fausmf
oufESifh arG;uif;puav;rsm;
tygt0if arG;uav;pm&if;
xnfhoGif;onfUOD;a& 226 OD;?
aoqHk;vltm; y,fzsufpm&if;
19 OD;ESifh touf 10 ESpf
jynft
U rsKd ;om;rSwyf w
kH ifvyk af y;
onfpU m&if; 21 OD;&Sad Mumif;od&
onf/
q,fESpfjynfh trsdK;
om; rSwyf w
kH ifvyk af qmifay;&m
wGif vkt
d yfonft
h csut
f vuf
jynfhpHkonfh 21 OD;tm; vkyf
aqmifay;cJhjcif;jzpfNyD; tcsuf
tvufrjynfph akH o;onfo
U rl sm;
twGufvnf; aemufwpfBudrf
qufvufvkyfaqmifay;rnf
jzpfonf/
[m;cg;NrdKYwGif tdrf
wkdif&ma&muf rSwfyHkwifvkyf
aqmifay;jcif;udk Zefe0g&v
D 22
&ufaeYu pwifvyk af qmifay;
aejcif;jzpfonf/
"mwfyHk - qvdkif;ausmfrdk;
qvk d i f ; ausmf r d k ;
&efukef? azaz:0g&D 14
jrm;ypf u pm;enf ;
wGif &mpk(10)enf;yg;upm;
vmcJah omratmifirSd ;f onf ,ck
tcgjrm;ypfupm;enf;rSvHk;0
tem;,lNy;D enf;jyavmuxJukd
0if&ef jyifqifaeNy[
D o
k &d onf/
]uGsefrtm&SyGJudkvnf;oGm;jyD;
rNydKifawmhbl;/ bmaMumifhvJ
qdak wmh tm&SyaJG wGrmS u trsm;
qH;k Recurvy upm;enf;yJNyKd i&f
wmav/ uGsefrupm;enf;u
Compound jzpfaew,f/ tck
enf;jytvkyu
f kd pwifvyk rf ,f
qd&k ifvnf; Compound upm;
enf;yJ vkyfjzpfrSmyg } [k
ratmifidSrf;uajymygonf/
"mwfyHk - qvdkif;ausmfrdk;
&&Sdxm;NyD; (27)Budrfajrmuf
qD;*drf;wGif jrefrmjrm;ypftzGJY
twGuf wpfcw
k nf;aom a&TwH
qd y f u d k & ,l a y;ol v nf ; jzpf
onf/2013 ckESpf{NyDv (30)
&uf a eh w G i f aejynf a wmf
MICCwGif EkdifiHawmforw
cs;D jri ahf om edik if pH rG ;f aqmif&nf
qkudkvnf; csD;jrifhcHcJh&onf/
(27)BudrfqD;*drf; BydKifyGJwGif
jrm;ypfupm;enf;udk csif;trsdK;
orD;rsm;jzpfaom rdik af tmifirkd ;f ?
rdkifa,mpdrf;,? rdkifbG,fpH(c)
vSvpS EH iS hf pef;,kaxG; wd(hk 4)OD;
0ifa&muf,OS Nf yKd icf NhJ y;D NyKd iyf 0JG if
tm;vH;k qkwq
H yd rf sm;qGwcf ;l edik f
cJo
h nf/ ,cktcg rdik af tmifirdS ;f
u enf;jy? rpef;,kaxG;u
tm;umOD;pD;XmewGif OD;pD;t&m&Sd
wm0efrsm;udk xrf;aqmifaeNy;D
rdkifa,mpdrf;,ESifh vSvSpHwdkU
ESpOf ;D rSmtem;,lvsuf &Sad Mumif;
od&onf/
bHkvHkwpfvSnfh ig;ysHwpfvSnfhjzpfcJhaom
Salai Ni Peng
aumfr&Sifu avhvmrIaqmif&GufaeqJumv 1948
ckepS f azazmf0g&D (19) &ufaeh rS (22) &ufaeh txd zvrf;NrKd w
Y iG f
csi;f trsK;d om;nDvmcHudk pwifusi;f ycJMh u&m csi;f trsK;d om; (5000)
ausmf wuf a &muf c J h M uonf h ord k i f ; 0if n D v mcH j zpf c J h o nf /
nDvmcHqk;Hjzwfcsufrsm;xJrS azazmf0g&D (20) &ufaehwGif
csrSwfcJhMuaom trSwf(4)qHk;jzwfcsufonf csif;trsKd;om;aeh
jzpfay:apcJhonfU taMumif;&if;jzpfvmonf/ xkdqk;HjzwfcsufrSm
csif;trsKd;om;rsm;onf wkdufolBuD; tkyfcsKyfrIukd zsufodrf;NyD;
aumifpDpepftkyfcsKyfMu&ef[l jzpfonf/
csi;f a&;&maumifpu
D csi;f trsK;d om;rsm; 'Dru
dk a&pDtyk cf sKyrf pI epfudk
usio
hf ;k eH idk &f ef BuKd ;yrf;vkyaf qmifcMhJ u&m 1949 ckepS f atmufwb
dk m
(12) &ufaehwGif csif;tufOya'ukd vTwfawmfygvDrefwGif
twnfjyKekdifcJhMuonf/ xkdhaMumifh csif;a&;&maumfrwDu
1/ 20 azaz:0g&D 1918 ckepS f csi;f trsK;d om; ynma&; jrifrh m;a&;
BuKd;yrf;vkyfaqmifrI?
2/ 20 azaz:0g&D 1940ckESpf uefyufvufwGif orkdif;0if
csif;trsKd;om;rsm; qEazmfxkwfrI?
3/ 20 azaz:0g&D 1948 ckESpf zvrf;NrKdYwGif wkdufolBuD;
tkyfcsKyfrIpepf ed*k;HcsKyfapNyD; 'Drdkua&pDpepf usifhoHk;&ef
csi;f trsK;d om;rsm; oabmwlnrD KS wahkd MumifY azazmf0g&D (20) &ufaeh
ukd csi;f trsK;d om;aehtjzpf 1950 ckepS f atmufwb
dk m 9 &ufaehwiG f
csif ; a&;&maumif p D u owf r S w f v d k u f o nf / yxrOD ; qk H ;
csif;trsKd;om;aeYukd 1951 ckeSpfwGif rif;wyfNrKdY usif;ycJhNyD;
0ef B uD ; csKyf O D ; Ek u k d , f w k d i f E S i f h tjcm;0ef B uD ; rsm; tm;ay;
wufa&mufcJhMuonf/
1956 ckeSpfwGif csif;aumifpDOu| yl;Z[&Jvsef (Pu
Za Hre Lian) u csif;trsKd;om;aehukd 'DZifbm (4)&ufaehokdh
ajymif;a&TYcJhonf/ csif;trsKd;om;rsm;u oabmrwlojzifh 1966
ck e S p f azazmf 0 g&D v (20) &uf a eh w G i f 18 Bud r f a jrmuf
csif;trsKd;om;aehukd rif;wyfNrKdY ygwD,lepf taqmufttkH
usif;ycJhMuonf/ wkdif;csKyf(3) pnf;&k;Ha&;rSL; OD;jrifhodef;u
csif ; trsKd ; om;aeh u k d csif ; 0d a oowk d i f ; aeh tjzpf u sif ; y&ef
pnf;&H;k a&;0ifco
hJ jzifh 1966 azaz:0g&D 20 rSmyif csi;f trsK;d om;aeYudk
csif;0daoowkdif;aeYtjzpf usif;y&ef qk;HjzwfcsufcscJhMuonf/
xkdqkH;jzwfcsufukd csif;trsKd;om;rsm;u
oabmrwlcahJ omaMumifh csi;f aumifp&D ;k pH mtrSwf &u(29) eHygwf
4(1)? &ufpGJ 11?07?1966 jzifh awmfvSefa&;aumifpD&kH;csKyfokdh
(pmtrS w f Oq(15) b/66? &uf p G J 25? 11? 1966)
rif;wyfjrdKUwGif(66)eSpfajrmuf csif;trsdK;om;aeY
*kPjf yKBuKd qjkd cif;tcrf;tem;usi;f y
qvdkif;ausmfrdk;
&efukef? azaz:0g&D 13
azazmf0g&D(12)&uf
jynfaxmifpkaehwGif (66)eSpf
ajrmuf csif;trsdK;om;aeYudk MudK
qd k * k P f j yKonf h t crf ; tem;ud k
rif ; wyf N rd K Y t aemuf & yf u G u f & S d
csdK;(csif;)vlrIzGHY NzdK;a&;toif;&kH;
wGifusif;yonf/
tcrf;tem;wGif vGwfvyfa&;
armfuGef;0ifwwd,tqifh awmf
vSeaf &;&Jar a':eed ,
f u rsKd ;quf
rd k i f a 'gof o J
&efukef? azaz:&Dv 15
(66) Burd af jrmuf csi;f trsK;d om;aeYukd t&Icd si;f rsK;d EG,pf rk S
(15)NrKdeY ,fwiG pf nfpnfum;um;usi;f yrnfjzpfaMumif; t&Icd si;f trsK;d om;
ygwDrS od&onf/]trsKd;om;aeYudk awmh ESpfpOfusif;yMuygw,f/
tcrf;tem;awG vkyw
f ,f/ aysmyf &JG iT yf aGJ wGvyk w
f ,f/ ydu
k af usmjf cif;
wd?Yk abmfvaD bmwd?Yk wcsKd NY rKd eY ,fawGrmS qd&k if csi;f pmta&;? tzwf
NydKifyGJawGvkyfw,f} [k t&Idcsif;trsKdom; ygwDrS taxGtaxG
twGif;a&;rSL; qvdkif;atmifrif;vIdif uajymonf/
tqdyk gtrsK;d om;aehukd rauG;wdik ;f a'oBu;D wGif izJNrKd eU ,f?
awmifwGif;BuD;NrdKYe,f? rif;wkef;NrdKYe,f? qifaygif0JNrdKY e,fESifh
atmifvNH rKd eY ,fww
hkd iG v
f nf;aumif;? yJc;l wdik ;f a'oBu;D wGif jynfNrKd Y
e,f? aygufacgif;NrdKYe,f? yef;awmif;NrdKYe,fESifh ausmufwHwm;
NrKd eY ,fww
Ykd iG v
f nf;aumif;? rEav;wdik ;f a'o Bu;D v,fa0;NrKd eY ,f
wGiv
f nf;aumif;? &cdik jf ynfe,fwiG f trf;NrKd eY ,f? oHwNJG rKd eY ,f? rif;jym;
NrdKYe,f? awmifukwfNrdKYe,fESifh *GNrdKYe,fwdkYwGif usif;yoGm;rnf
jzpfonf/csi;f vlrsK;d rsm;jzpfMu onfU t&Ird sK;d EG,pf w
k o
hkd nf rauG;wdik ;f ?
yJc;l wdik ;f ? rEav; wdik ;f ESihf &cdik jf ynfe,fww
Ykd iG f trsm;pkaexdik Mf u&m
vlO;D a&;t& oH;k ode;f cef&Y adS Mumif; t&Icd si;f trsK;d om;ygwrD S od&onf/
(66)ESpfajrmufcsif;trsdK;om;aeYudk
csif;vlrsdK;wkdYaexkdif&ma'otoD;oD;wGifusif;yrnf
azazmf0g&D(20)wGif
usa&mufrnfU csif;trsdK;om;
aeYudk csif;vlrsdK;rsm; ysHYESHYae
xkid &f m ae&ma'otoDo;D wGif
usi;f yrnfjzpfonf/csi;f jynfe,f
wGiw
f pfjynfe,fv;kH twkid ;f twm
jzifjh ynfe,ftpd;k &ESihf csi;f trsKd ;
om;wyfOD;wdkY yxrqHk;tBudrf
twlwuG yl;aygif;usif;yrnf
jzpfonf/ ,if;tcrf;tem;odkY
jynf e ,f t pd k ; &0ef B uD ; csKyf
OD;[kef;idkif;ESifh 0efBuD;rsm;wuf
a&mufMurnfjzpfNyD; csif;trsdK;
om;wyfOD;rS Ou| yl;ZdefusHK;?
a'gufwmvsefrkefqmacgif;ESifh
tzG0YJ if(60)OD;cefw
h ufa&mufMu
rnfjzpfaMumif;od&onf/,ckEpS f
rif;wyfNrdKYwGifusif;yrnfU csif;
trsKd ;om; aeY tcrf;tem;onf
,cifusi;f ycJo
h nfU tcrf;tem;
rsm;ESifhrwlbJ wpfjynfe,fvHk;
twkdif;twmjzifh usif;yrnfU
trsdK;om;yGJawmftjzpf EkdifiH
wuma&muf csif;vlrsdK;rsm;yg
vma&mufMurnf[kod&onf/
xdt
Yk wl aejynfawmfwiG v
f nf;
'kw,
d tBurd af jrmuf csi;f trsKd ;
awGudk csif;trsdK;om;aehrSm
*kPfjyKqkzvm;rsm;udk ay;tyf
oGm;rSmyg/ Ny;D awmh 'DEpS rf mS awmh
abmvH k ; tm;upm;tjyif
abmfvaD bm? zlq,f? eyef;yGeJ hJ
ajy;ckefypf tm;upm;NydKifyGJrsm;
udkyg xnfhoGif;usif;yoGm;rSm
jzpfyg[k csif;trsdK;om;aeh jzpf
ajrmufa&; tm;umaumfrwD
Ou| Victor Mal Sawm u
ajymonf/
rav;&S m ;Ed k i f i H
a&muf csif;vlrsdK;rsm;taejzifh
ESpfpOfcsif;trsdK;om;aeh *kPfjyK
tm;upm;yGw
J iG f abmvH;k yGw
J pf
rsdK;wnf;udkom usif;ycJhMu
aomfvnf; ,ckEpS w
f iG af bmvH;k
yGt
J jyif tjcm;upm;enf;rsm;udk
vnf; xnfUoGif;,SOfNydKifoGm;
rnfjzpfonf/ abmvHk;yGJwGif
toif;aygif; (15)oif;txd
yg0if N yD ; tk y f p k(A)taejzif h
Lautu, DAI, HPH, Mara
tkyfpk
(B)
taejzifh
CNF,
tkyfpk
(C)taejzif h CYO,
Zomi wdkYjzpfMuonf/
jyD;cJhonfh qDrD;zdkif
e,frsm;udk ,SOfNydKifMu&m DAI
toif;u ZOPHEI toif;udk
3 ; 2 * d k ; ? HPH(HaKha)
toif;u ZOMI toif;udk
3;2 *dk;jzifh tedkif&&SdoGm;NyD;
zdik ef ,fypJG Oftjzpf vuf&cdS seyf ,
D H
DAI t o i f ; E S i f h HPH
(HaKha) toif;wdUk 16 &ufaeh
nae (4)em&DwGifPRGM-B
uGif;wGif ,SOfNydKif&rnfjzpf
aMumif;od&onf/ wjcm;yGJpOf
rsm; jzpf a omabmf v D a bm?
ajy;ckefypfESifh eyef;NydKifyGJrsm;
udkvnf; usif;yMurnfjzpfNyD;
qkay;yGu
J kd 16/2/2014 nae
6 em&D wpfcgwnf; usif;y
jyKvkyfrnfjzpfonf/
20 azazmf0g&DwGif
usa&mufaom csi;f trsKd ;om;aeh
ud k o uf q d k i f & ma'o? wd k i f ;
jynfrsm;wGif&Sdaom csif;vlrsdK;
rsm;pkpnf;NyD; ESpfpOfESpfwdkif;
pnfum; odkufNrdKufpGm usif;y
avh&Sdygonf/ rav;&Sm;a&muf
csif;vlrsdK;rsm;taejzifh csif;
trsKd ;om;aeh*P
k jf yKtm;upm;yGJ
owif;tzGYJ
2008 zGpUJ nf;ykt
H ajc
cH Oya'jyifqifa&; (odrYk [kw)f
topfjyefvnfa&;qGaJ &; vlxk
oabmxm;&,l&ef jynfe,fEiS hf
wkdif;a'oBuD;rsm;udk c&D;xGuf
aeonfU trsKd;om;'Drdkua&pD
tzGJYcsKyfOu| a':atmifqef;pk
Munfonf Zefe0g&D(6) &uf
aeYu csi;f jynfe,fajrmufyikd ;f udk
oGm;a&mufcJhonf/ zGJYpnf;yHk
tajccHOya'eJh ywfoufNyD;
vl x k e J h a qG ; aEG ; &ef o G m ;onf U
a':atmifqef;pkMunf\ c&D;
pOftwGif; q&mawmft&Sif
qEm"duvnf; ynma&;tvSL
twGuf vku
d yf gomG ;cJo
h nf/ csi;f
jynfe,f ynma&;&efykHaiG t
wGuf t&Siq
f Em"du axmufyhH
aom tvSLaiGusyf ode;f (520)
jzifah qmufvyk x
f m;onfU wD;wdef
NrKdYe,f a':vGeftkyfpk ZdkEGrf;Zef
(qef o d k u f ) aus;G m tru
(rlvGef) ausmif;aqmifopfzGifh
vSpfyGJESifh tvSLaiGay;tyfyGJ
twGuf q&mawmfvkdufygvm
jcif;jzpfonf[kqdkonf/
EkdifiHa&;tul; t
ajymif; umvaemufydkif; csif;
jynfe,fudk yxrqHk;tBudrf
vma&mufonfh a':atmifqef;
pkMunf\ c&D;pOfEiS yhf wfoufNy;D
EkdifiHa&;tul;tajymif;umv
twG i f ; ay:ayguf v monf U
csif;EkdifiHa&;ygwDrsm;u a':
atmifqef;pkMunf\c&D;pOfrSm
ygwDpnf;&Hk;a&; acgif;pOfrwyf
aomfvnf; pnf;&H;k a&;qefonfU
c&D;pOfwpfck[k oHk;oyfrIrsm;
ay:xGufvmcJhonf/
csif;trsdK;om;ygwD
'Drkdu&ufwpfygwD taxGaxG
twGif;a&;rSL; qvdkif;usJtdk
bdcaf xmif;u ]zGpYJ nf;yHk tajccH
Oya'eJUywfoufNyD; vlxkeJh
aqG;aEG;zdkhqdkNyD; oGm;cJhwJhyHkpHrsdK;
jzpfwmayghaemf/ wpfzufu
vnf; ygwpD nf;&H;k a&;eJu
h vnf;
trsm;BuD;qkdifw,f/ &Srf;wdkh?
csif;? u&ifwdkhrSmoGm;wm ygwD
c&D;pOfeJh trsm;BuD;qdkifw,f
vkdUoHk;oyfygw,f} [k a':
atmifqef;pkMunf c&D;pOftay:
oHk;oyfonf/
wkdif;&if;om;ta&;
udpr sm;wGif EIwq
f w
d v
f eG ;f onf
[k a0zefcaH e&onfU a':atmif
qef;pkMunf\ csif;jynfe,f
c&D;pOfudk a'ocHvlxkBudKqdk
MuNyD; aqG;aEG;yGJwufa&muf
vmolrsm;u zGJYpnf;yHkjyifqif
a&;udk tjynfht0axmufcHcJh
Muonf[k owif;rsm;u qdk
onf/ odaYk omf trsKd ;om;'Dru
dk
a&pDtzGJYcsKyf\ zGJYpnf;yHkjyifqif
a&;yHkpHonf wkdif;&if;om;wkdh
jyifvo
dk nfyU pkH EH iS hf uGjJ ym;rIrsm;&dS
aeonf[k oHk;oyfrIrsm;vnf;
xGufay:vmonf/
]tJeft,f'DvkyfwJh
zGJYpnf;yHk tajccHOya'jyifqif
a&;yHkpHuawmh wdkif;jynfwdk;
wufa&;wdkU? 'Drdkua&pDta&;
wdkhudk tajccHNyD;vkyfwmrsm;
w,f/ tJ'Dtm;oef&mzufudkyJ
zGJYpnf;yHktajccHOya' jyifqif
a&;rSmvnf; olwdkhtm;oefwm
aygh/ 'guolwdkheJhwkduf&dkuf
oufqdkifwJh[maygh/ uRefawmf
wdkh wkdif;&if;om;zufuawmh
vlrsKd ;a&;? bmoma&;? wkid ;f &if;
om;ta&;eJh ywfoufw[
hJ mrsKd ;
usawmh olwt
hkd aotcsmavh
vmxm;wmvnf; r[kwaf wmh
tJ'guo
kd yd Nf y;D xJx0J if0ifrvkyf
bl;vkdUxifygw,f}[k qvdkif;
usJtdkbdcfaxmif;uqdkonf/
,if;odkYjzpf&jcif;rSm
jynfrEkid if aH &;ygwrD sm;taejzifh
wkid ;f &i;fom;rsm;\ yuwdtjzpf
rSefudk em;vnfEkdifjcif;r&dSaom
aMumifh csO;f uyfonfU &Iaxmifh
csif; uGm[jcif;jzpfEkdifonf[k
4if;uoHk;oyfonf/
zGJYpnf;yHkjyifqifa&;
tygt0if u@tm;vHk;wGif
wdkif;&if;om;rsm;&IaxmifhrS ydkrdk
em;vnfEidk &f ef vuf&t
Sd mPm&
tpd k ; &ud k , f w k d i f tygt0if
jynfrtaejzifh ydrk t
kd m;xkw&f ef
vdktyfaeonf[k qdk&rnfjzpf
onf/ ,if;tcsuu
f kd c&pf,mef
bmom0iftrsm;pk aexdkifMu
onfU csif;jynfe,fodkY vm
a&mufonfU EkdifiHawmforw
tygt0if tpdk;&tzGJY0ifrsm;\
c&D;pOfrmS trsm;tm;jzifh bmom
a&;qkdif&m 0wfjyKqkawmif;
onfh we*FaEGaehEiS hf wku
d q
f ikd f
aejcif;u axmufjyaeayonf/
]uRefawmfwdkhbmudk
cHpm;vJqdk&if EdkifiHawmfvlBuD;
awGjzpfjzpf orwodef;pdefvm
w,f/ ol&a&Tref;vnf;vm
w,f/ olwv
Ykd mwmu we*FaEG
aeU bk&m;&Sdcdk;wJhtcsdef/ tJ'D
tcsdefudkudkufatmif vmovkd
jzpfaew,f/ OD;[kef;idkif;u
vnf;yJ Ak'bmom0ifqdkawmh
c&pf,mefawG txGwftjrwf
xm;wJh we*FaEGaehudk arhae
wmawGrsm;w,f/ Oyrm vrf;
zGifhyGJjzpfjzpf wjcm;tpDtpOf
awGjzpfjzpf we*FaEGaehudkyJ
csdefNyD;vkyfaewmrsdK;aygh} [k
qvdkif;usJtdkbdcfaxmif;u qdk
onf/
a':atmif q ef ; pk
Munf udk,fwkdifvnf; c&D;pOf
twGif; Ak'bmomq&mawmf
wpfyg; twlvkdufygvmjcif;rSm
rjzpfoifh[k tcsdKUuaxmufjy
ajymqdkvdkufonf/
]uRefawmfwdkhc&pf
,mefu vlenf;pkjzpfaew,f
av/ 'grsdK;pdwfraumif;p&m
awmh awGYrdw,fav/ 'gudk
olwo
hkd wdrxm;wmvm;/ olwUkd
&JU ay:vpDydkif;vm;qdkwmrsdK;udk
pOf ; pm;p&mjzpf v mw,f } [k
qdkonf/
trsdK;om;'Drdkua&pD
tzGJYcsKyfu ,if;udpESifh ywf
oufNyD; a':atmifqef;pkMunf
c&D;pOfEiS hf q&mawmf\tvIrmS
ywfoufrIr&dS[k jiif;qdkxm;
onf/ csif;jynfe,ftrsdK;om;
'Drdkua&pDtzGJYcsKyf Ou| yl;Zdk
abGu ]q&mawmfu qif;&J
wJha'orSm tvSLvkyfcsifw,f
qdw
k meJh tefwu
D csi;f jynfe,f
&JY cufcw
J hJ a'orSmvkyzf w
hdk u
dk f
wGef;wmaMumifh q&mawmfu
wD;wdef;NrdKYe,frSm&SdwJh ZdkEGrfZrf
&Gmudk apwemtppftrSefeJh
vSLay;wmvkdUyJ uRefawmfwdkh
cH,lxm;ygw,f} [kqdkonf/
,if;uJo
h Ydk &IjrifyckH si;f
uGm[rIrsm;rSm wkid ;f &if;om;rsm;
taejzif h vl e nf ; pk j zpf j cif ;
Ekid if aH wmfO;D aqmifonfU tcef;
u@wGif ryg0ifcJhjcif;aMumifh
EkdifiHwnfaqmufa&;ydkif;wGif
tawGYtBuHKtm;enf;jcif;rsm;
uvnf; tcsufwpfcsufjzpf
rnf[k qvdik ;f ust
J b
kd cd af xmif;
oHk;oyfonf/
]'gorkdif;wpfavQmuf
rSmvnf; olwdkhbufjcrf;uae
wd k i f ; &if ; om;awG b uf j crf ; &I
axmifhudk rcHpm;zl;bl;qdkawmh
'gudkodyfNyD; em;rvnfMubl;
av/ wdkif;&if;om;zufydkif;u
vnf; ud,
k zhf ufjcrf;tjyif wpf
EkdifiHvkH;twkdif;twmtxdudk
vufvrS ;f rrDwmawG&ydS gw,f}
[kqdkonf/
a':atmif q ef ; pk
Munf\ csif;jynfe,fc&D;pOfudk
zGpUJ nf;yHEk iS yhf wfoufNy;D vlxEk iS hf
awGq
Y akH qG;aEG;&efqakd omfvnf;
csif;EkdifiHa&;ygwDrsm;url ygwD
pnf;&Hk;a&; c&D;pOfwpfcktjzpf
&IjrifcMhJ uonf/ csi;f wk;d wufa&;
ygwD tvkyt
f rIaqmifaumfrwD
0if OD;csefvsefu ]a':pkc&D;pOf
xGuw
f mu csi;f awmifu tJef
t,f ' D a wG t wG u f t awmh
tawmf av;aumif;oGm;w,f
vku
hd Reaf wmfjrifw,f/ 'gayr,fh
csi;f jynfe,fwpfcw
k nf;r[kwf
bJeJU wdkif;&if;om;e,fajrawG
jzpfwhJ ucsiw
f ?hkd &Sr;f wd?hk &ckid w
f hkd
rSm tJeft,f'Djzpfjzpf? BuHUckdif
zGNUH zKd ;a&;yJjzpfjzpf tJ'gawGxuf
ud,
k t
hf rsKd ;om;ta&;udyk J OD;pm;
ay;Muwmav} [kqkdonf/
ZdkrD;'Drdkua&pDtzGJY
csKyftaxGaxGtwGif;a&;rSL;
OD;uifurf;vseu
f rl a':atmif
qef;pkMunf\ csi;f awmifc&D;pOf
onf tjyKoabmaqmifonf
[kqdkonf/
]a':pk&JY csif;awmif
vmwJhc&D;u t&rf;aumif;yg
w,f/ tJet
f ,f'u
D uReaf wmf
wdhk 1990 uwnf;u rdwzf uf
awGvaUdk jymvk&Ud w,f/ a':pu
k ,
kd f
wdkifvnf; olYc&D;pOfrSm ZdkrD;
ygwDu t&iftusyftwnf;
umvuwnf;u vufwGJvm
cJMh uwJyh gwv
D hkd awmufavQmuf
ajymoGm;w,fav/ tJet
f ,f'D
u t&ifuwnf;u rdwfzuf
awGqakd wmhvmr,fah &G;aumuf
yG J r S m vnf ; bmjyemrS
r&Sdbl;} [kqdkonf/
a':atmif q ef ; pk
Munf\ csif;jynfe,fc&D;pOf
onf ygwDpnf;&kH;a&;r[kwf
aomfvnf; ygwDtm;prf;onfU
c&D;pOfwpfc[
k k csi;f Ekid if aH &;ygwD
rsm;u oH;k oyfMuonfuakd wG&Y
onf/ csi;f Ekid if aH &;ygwrD sm;tae
jzifh vmrnfU 2015 a&G;aumuf
yGJtwGuf t"duNydKifbufrSm
NLD jzpf r nf v m;qd k a om
ar;cGe;f udrk l vmrnfah &G;aumuf
yG J \ w&m;rQwrI t ay:wG i f
rlwnfrnf[k wnDwnGwf
wnf;ajymqdkvkdufMuonf/