Konsep-konsep kepelbagaian sosial-budaya di Malaysia

Negara kita yang tercinta Malaysia ialah sebuah negara yang terdiri daripada masyarakat yang berbilang kaum. Keistimewaan ini telah terbukti kehebatan kita di pentas dunia. Walaupun negara kita terdiri daripada pelbagai kaum tetapi kita masih boleh bekerjasama antara satu sama lain untuk memajukan negara dan menuju ke arah wawasan 2020. Tentu terdapat kelainan dan perbe aan budaya jelas ketara yang boleh membawa perubahan kepada pendidikan !ormal yang wujud di sekolah. Kebudayaan merangkumi cara hidup sesebuah masyarakat secara asli atau tersendiri dan bukan tiruan. "ni sebenarnya bukan dihasilkan oleh !aktor baka. #roses mempelajari kebudayaan dinamakan sosiologi. $hli sosiologi menyatakan kebudayaan terdiri daripada semua hasilan yang dikongsi bersama oleh mesyarakat atau berlaku dalam satu kelompok. %esuatu masyarakat tidak boleh hidup tanpa kebudayaan. &leh itu' bilik darjah yang mesra budaya menjadi aspek penting dalam memupuk perpaduan dan mewujudkan anak murid yang dapat memberi sumbangan kepada negara. "ni telah terbukti kerana negara kita telah mencapai kemajuan dalam pelbagai bidang. Kepelbagaian kaum yang terdapat di Malaysia boleh dibahagikan kepada tiga kaum terbesar ' iaitu Melayu ' (ina ' dan "ndia. %elain daripada tiga kaum besar ini terdapat juga kaum ) kaum lain di Malaysia antaranya kaum *umiputera dan golongan #eranakan + (he %u Musta!!a dan ,asilah Mohd ,osdi ' 200- . / 0.1adual seterusnya mempamerkan peratusan populasi penduduk di Malaysia berdasarkan kaum etnik. KAUM ETNIK M23$45 ("N$ $%3" "N9"$ 3$"N-3$"N PERATUSAN (%) -6.6 27 //.8 :.: /.2

SUMBER: Bureau of East Asian and Pacific Affairs 2012 9aripada jadual di atas' jelas terbukti bahawa kaum Melayu merupakan etnik terbesar di Malaysia dan diikuti oleh kaum-kaum daripada etnik yang lain. 1adual di bawah ini menunjukkan peratusan populasi penduduk di Malaysia mengikut agama yang dianuti.

AGAMA "%3$M *599<$ K,"%T"$N <"N95 3$"N-3$"N

PERATUSAN (%) 70.; /= =./ 7.6 -

%5M*2,. *ureau o! 2ast $sian and #aci!ic $!!airs 20/2 %tatistik yang ditunjukkan di atas' jelas ditunjukkan bahawa Malaysia mempunyai ciri ) ciri kepelbagaian kaum yang kompleks denan setiap kaum mempunyai kebudayaannya yang tersendiri. #ada masa yang sama' wujudnya budaya uni>ersal yang dikongsi oleh setiap kaum bagi melambangkan keperibadian Malaysia. 1usteru ' pendidikan dilihat sebagai saluran untuk menyampaikan ciri ) ciri masyarakat dan kebudayaan ke dala minda generasi muda. <al ini bersesuai dengan ?alsa!ah #endidikan Kebangsaan. 9alam konteks pendidikan di Malaysia ' aspek kebudayaan dan masyarakat perlu dititikberat kerana pelajar secara realiti hidup dalam masyarakat yang berbilang kaum ' agama dan budaya. Tanpa pendidikan yang bercorak kepelbagaian budaya' maka pelajar tidak akan mengenali jati diri masyarkat. <al ini demikian kerana budaya merupakan sebahagian daripada warian yang diperturunkan dan dipelajari daripada nenek moyang dan akan diperturun pula ke masyarakat akan datang + (he %u Musta!!a dan ,asilah Mohd ,osdi ' 200- . / 0. #erbe aan dan kepelbagaian sosio-budaya sukar untuk dina!ikan dalam sebuah Negara seperti Malaysia yang lahir dari kelompok masyarakat yang berbilang kaum.%etiap etnik membawa sosio-budaya yang berbe a yang diwarisi dari nenek - moyang yang terdahulu. %ebelum membincangkan lebih lanjut berkaitan kepelbagaian sosio-budaya'terlebih dahulu dihuraikan maksud budaya itu sendiri. $pakah yang dimaksudkan dengan sosio-budaya@ Menurut ensiklopedia bebas http.AAms.wikipedia.orgA budaya atau kebudayaan +daripada perkataan %anskrit buddayah' yang merupakan kata jamak bagi perkataan buddhi' yang bermaksud budi pekerti atau akal0 secara amnya membincangkan hal ) hal berkaitan budi dan akal manusia. Manakala daya ialah perkataan Melayu #olynesia bermakna kekuatan kuasa' tenaga dan pengaruh. $pabila ke dua ) dua perkataan ini dicantumkan +budaya0 membawa maksud tenaga' !ikiran' usaha rohani atau kuasa yang menggerakkan jiwa. Menurut Kamus 9ewan 2disi ke 6'/==7'mAs./80 menyatakan budaya dapat ditakri!kan sebagai tamadun atau peradaban. "a juga bermaksud kemajuan !ikiran atau akal budi +cara ber!ikir dan berkelakuan0.

Tiga implikasi kepelbagaian sosial-budaya dari aspek murid' guru' sekolah dan kurikulum tersirat.
a0 "mplikasi terhadap murid Murid merupakan pelanggan utama guru dalam kelas.%ebagai guru' kita perlu menggunakan kemahiran secara optimum dalam pengurusan bilik darjah. "ni kerana terdapat perbe aan antara indi>idu murid. &leh itu' guru perlu peka dan memahami kelebihan dan kelemahan murid supaya proses pengajaran dan pembelajaran dapat berjalan dengan lancar. Buru perlu memahami tingkah laku dan budaya murid agar tindakan susulan dapat dilakukan dengan kaedah yang berkesan. Murid perlulah mengalami budaya belajar ceria. *udaya belajar yang ceria adalah secara seronok' kreati!' ino>ati!dan penyertaan akti!. Kemahiran belajar kini adalah lebih mementingkan aspek nilai murni dan hubungan mesra agar murid dapat mengembangkan potensi diri dari segi jasmani' emosi' rohani' intelek dan sosial. Murid yang terdiri daripada pelbagai bangsa yang berlainan harus bersosial antara satu sama lain semasa melakukan akti>iti bagi memastikan objekti! pembelajaran dapat dicapai. Murid harus berinteraksi tanpa mengira kelas sosial sama ada dari golongan atasan atau bawahan. %ikap prejudis terhadap bangsa lain harus dielakkan supaya segala akti>iti yang dirancang dapat dilaksanakan dengan jayanya. %ikap hormat-menghormati antara satu sama lain berupaya menyemai semangat saling percaya di dalam jiwa murid dan secara langsung semangat perpaduan dapat dijalin dalam masyarakat dan seterusnya berupaya membentuk masyarakat yang toleran ke arah memacu pembangunan negara. 9i samping itu' interaksi sangat penting dalam membina perhubungan. &leh itu' akti>iti yang melibatkan rakan berlainan jantina adalah digalakkan. Namun kesedaran batasan dalam perhubungan adalah perlu dititik beratkan supaya tidak menimbulkan masalah sosial. 1usteru murid perlu menguasai kemahiran berkomunikasi yang dijelmakan melalui cara bertutur' penulisan' bahasa badan dan penggunaan komputer. "ni adalah supaya pembentukan akhlak mudah dilakukan di mana murid mudah terima moti>asi secara berhemah. %alah satu cara untuk memberikan penghargaan dan pengiktira!an kepada murid melalui komunikasi adalah melalui senyuman. Murid perlu sentiasa berusaha demi mempertingkatkan keupayaan diri sendiri di samping menjaga perhubungan dengan murid lain yang mempunyai latar belakang yang berbe a selaras dengan kepelbagaian sosio-budaya masyarakat setempat.

b0 "mplikasi terhadap guru Buru merupakan insan yang sangat penting dalam pembentukkan sahsiah murid. Buru merupakan golongan manusia yang memberi kesan yang besar terhadap perkembangan personaliti' mental dan !i ikal setiap manusia. %istem pendidikan di Malaysia mendukung 9asar Wawasan Negara yang ingin menjadikan Malaysia sebuah negara yang maju' bersatu padu' mempunyai masyarakat yang berkeyakinan dan dilengkapi dengan nilai ber!ikiran terbuka' bertolak ansur' saksama' penyayang' serta progresi! dan makmur. &leh itu' guru menemui cabaran yang besar bagi merialisasikan dasar ini apabila berhadapan dengan anak murid yang mempunyai kepelbagaian sosiobudaya. %emua guru yang mengajar di dalam kelas harus menjalankan tugas dengan penuh dedikasi dan bersikap pro!essional serta mengajar tanpa membe akan kaum dan agama murid yang berlainan. Buru juga mestilah mengajar dengan tidak mengelompokkan murid mengikut kaum masing-masing dalam satu kumpulan sahaja. %etiap murid dari kaum yang berlainan dan jantina yang berbe a haruslah ditempatkan dalam satu kumpulan yang sama supaya berpeluang untuk mereka berinteraksi dan saling mengenali. Memandangkan murid-murid di dalam kelas mempunyai pelbagai tahap kecerdasan yang berbe a' maka kesediaan belajar mereka turut berbe a. #erkara ini perlu diberi pertimbangan oleh guru' terutama bagi murid yang lemah. %ekiranya guru mengabaikan mereka' mereka akan terus ketinggalan dan berkemungkinan akan menjadi murid tercicir. 9alam merangka objekti! pengajaran dan pembelajaran' guru harus mengambil objekti! yang sesuai terhadap murid. Buru juga mesti menyediakan latihan atau akti>iti yang sesuai dengan kumpulan yang berbe a keupayaan agar murid yang lambat tidak terus tertinggal dan murid perdana tidak terasa bosan.Kepekaan guru sangat penting. Buru juga perlu memberi peluang sama rata kepada semua murid untuk mengambil bahagian dalam akti>iti pembelajaran. $kti>iti pengajaran dan pembelajaran perlulah dipastikan tidak mempunyai unsur bias kepada mana-mana murid bagi memberi peluang kepada setiap murid untuk menerokai akti>iti pembelajaran. 1urang yang berlaku akibat daripada penggunaan bahasa dialek haruslah dielakkan. Buru perlu menggunakan bahasa standard kebangsaan yang boleh diterima oleh semua lapisan murid dan bukannya menggunakan dialek bahasa yang sedikit sebanyak memberikan impak terhadap pembelajaran. #enggunaan bahasa yang standard memberi peluang kepada semua murid untuk mengambil bahagian dalam akti>iti pembelajaran terutama di negara kita yang mempunyai murid yang berbilang kaum.

c0 "mplikasi terhadap sekolah %istem pendidikan melalui sistem persekolahan merupakan elemen yang penting bagi sesebuah negara dalam usaha menuju ke arah membangunkan masyarakat dari segi ekonomi' politik' dan sosial. %istem persekolahan bukan sahaja berperanan memberikan pelajaran semata-mata' malah ia juga merupakan saluran untuk menyamaikan kepada rakyat berkenaan dengan wadah perjuangan negara yang sangat mementingkan nilai-nilai murni dalam masyarakat berbilang kaum demi mencapai perpaduaan. %ekolah merupakan ruang untuk guru menerapkan kepercayaan dan nilai dalam masyarakat. &leh itu' murid perlu diterapkan dengan nilai-nilai yang baik tanpa mengira latar sosio-budaya mereka. %elain daripada meningkatkan pengetahuan murid' hubungan di antara setiap murid dapat dijalinkan melalui akti>iti-akti>iti yang dirancang oleh pihak sekolah. Malaysia merupakan sebuah negara yang mempunyai kepelbagaian budaya. &leh itu' pelaksanaan sistem pendidikan yang dijalankan perlulah mengikut keperluan dan kesesuaian masyarakat Malaysia. &leh sebab wujudnya kepelbagaian sosiobudaya di Malaysia' maka pengaruhnya adalah paling kuat terhadap penggubalan dan pelaksanaan sistem pendidikan di Malaysia. %istem pendidikan yang berasaskan kepelbagaian budaya telah memainkan peranan yang penting sejak penjajahan *ritish. #ada aman itu' *ritish telah melaksanakan sistem pedidikan yang berteraskan pendidikan "nggeris. Ketika penjajahan *ritish' pihak "nggeris telah mewujudkan sekolah >ernakular Melayu' sekolah >ernakular (ina' sekolah >ernakular Tamil dan sekolah >ernakular "nggeris. Terdapat pelbagai pilihan jenis sekolah dalam pendidikan negara pada masa kini. 9i peringkat sekolah rendah terdapat %K' %1K(' dan %1KT. Manakala di peringkat menengah pula terdapat %MK <arian' %ekolah Model Khas' %ekolah *erasrama #enuh' %ekolah Menengah Teknik dan %ekolah Menengah $gama. Namun di peringkat sekolah rendah' bahasa penghantar utama di %ekolah Kebangsaan merupakan *ahasa kebangsaan' %1K( pula bahasa penghantarnya adalah *ahasa (ina manakala %1KT menggunakan *ahasa Tamil sebagai bahasa penghantarnya. Kementerian #elajaran juga telah menubuhkan sekolah yang terdiri daripada interaksi murid pelbagai jantina. Murid lelaki dan perempuan bebas berinteraksi dalam akti>iti pembelajaran. #ergaulan antara jantina yang berlainan ini akan mewujudkan pola interaksi yang berkesan dalam membentuk perpaduan dan integrasi masyarakat. #ihak sekolah bertanggungjawab untuk mengelolakan akti>iti yang memerlukan penglibatan daripada pelbagai jantina murid. Walaupun melibatkan integrasi antara jantina' namun nilai dan budaya masyarakat masih terus diamalkan.

d0 "mplikasi terhadap kurikulum tersirat Kurikulum tersirat merujuk kepada segala perkara yang dapat mempengaruhi pCp serta sistem persekolahan. $lat pembentukan akhlak dan pekerti-peribadi dan meliputi pemupukan nilai-nilai manusia yang mulia dan terpuji. Tujuannya adalah untuk meningkat ' mendorong ataupun merangsang pertumbuhan pCp.Kurikulum tersirat ialah amalan dan hasil persekolahan yang tidak terdapat dalam kurikulum rasmi sekolah."a juga bukan sebahagian daripada objekti! pengajaran. 9i samping itu' Kurikulum tersirat diaplikasikan melalui akti>iti berpersatuan' Kegiatan #anitia dan akti>iti Ko-Kurikulum. Kurikulum tersirat juga harus menggalakkan interaksi dalam kelas sosial. $kti>iti yang dijalankan mestilah melibatkan interaksi antara kelas sosial murid. #enerapan terhadap nilai-nilai murni juga boleh dilaksanakan melalui pembentukan kurikulum. #elaksanaan akti>iti bahasa dalam Kurikulum tersirat juga harus dirancang dengan teliti. "mplikasi terhadap sosialbudaya dari aspek kurikulum tersirat ialah murid akan mematuhi peraturan sekolah dan peraturan kementerian yang ditetapkan. #engelolaan kelas oleh guru' penyampaian dan kaedah pengajaran yang hendak digunakan dan sistem kenaikan kelas merupakan kurikulum tersirat yang dapat diubah berdasarkan bilangan jantina dalam kelas' markah pencapaian atau secara aliran dan lain-lain lagi.#encapaian hasil belajar yang dijangkakan melalui penglibatan dan sumbangan indi>idu dan kumpulan melalui koperati! guru dan murid' murid-murid dan sekolah. "ni membawa kepada peningkatan harga diri' pengaruh dan dapat menentukan penerusan pengekalan perjalanan organisasi yang bersistem. Kurikulum tersirat juga harus menggalakkan interaksi dalam kelas sosial. $kti>iti yang dijalankan mestilah melibatkan interaksi antara kelas sosial murid. %ecara langsung' proses pembentukan nilai dapat diterapkan kepada murid-murid. #enerapan kepercayaan terhadap nilai-nilai murni juga boleh dilaksanakan melalui pembentukan kurikulum tersirat. #ihak sekolah dan guru seharusnya tidak menekankan hanya kepada kepercayaan agama "slam sahaja. Mana-mana unsur kepercayaan lain yang tidak bercanggah dengan hukum agama "slam boleh diterapkan kepada murid. Namun demikian' sesetengah kurikulum tersirat mempunyai konotasi negati! kerana nilai-nilai yang disebarkan mungkin menjurus kepada hal-hal seperti menyokong perbe aan kelas di mana murid dibahagikan kelas mengikut tahap kepandaian. Keadaan ini akan menjurus kepada pengagihan modal pendidikan secara tidak sekata. 9alam hal ini' guru perlu memainkan peranan dan memberikan perhatian kepada kurikulum tersirat sewajarnya supaya bersi!at positi! ke arah membina keadilan sosial berlandaskan kepada kepelbagaian sosio-budaya masyarakat setempat.

#engurusan gra!ik tiga implikasi kepelbagaian sosial-budaya dari aspek murid' guru' sekolah dan kurikulum tersirat. implikasi kepelbagaian sosial-budaya

Aspek murid

Aspek guru

Aspek sekolah

Aspek kurikulum tersirat

*ruang untuk *mengalami budaya

belajar ceria Dmementingkan aspek nilai murni dan hubungan mesra

*menjalankan tugas
dengan penuh dedikasi dan bersikap pro!essional Dmengajar dengan tidak mengelompokkan murid

menerapkan kepercayaan dan nilai Dmeningkatkan pengetahuan dan hubungan murid

*murid akan mematuhi peraturan sekolah Dpeningkatan harga diri Dsumbangan indi>idu dan kumpulan melalui koperati!

*harus bersosial Dhormat-menghormati antara satu sama lain Dsemangat perpaduan dapat dijalin

*memberi peluang
sama rata kepada semua murid D tidak mempunyai unsur bias kepada mana-mana murid

*mewujudkan pola "nteraksi yang berkesan dalam membentuk perpaduan dan "ntegrasi Masyarakat Dmelibatkan integrasi antara jantina

*bersi!at positi!
ke arah membina keadilan sosial Damalan dan hasil persekolahan yang tidak terdapat dalam kurikulum rasmi sekolah

*interaksi sangat
penting dalam membina perhubungan *mengambil objekti! Dmenguasai yang sesuai kemahiran terhadap murid berkomunikasi DKepekaan guru sangat penting Dmenyediakan latihan atau akti>iti yang sesuai

*%istem pendidikan
yang berasaskan kepelbagaian budaya Dmewujudkan sekolah >ernakular

*menggalakkan interaksi
dalam kelas sosial D#enerapan kepercayaan terhadap nilai-nilai murni

,e!leksi
#ertamanya' saya ingin berterima kasih kepada Tuhan dan rakan-rakan serta pensyarah kerana dengan bantuan mereka' saya dapat menyiapkan tugasan projek 295 6/07 dengan jayanya. %aya juga mengambil kesempatan ini untuk mengucapkan jutaan terima kasih kepada pensyarah 2n. Mohd. %u!ian *in $bd Mutalib kerana membantu saya dengan ikhlas untuk menyiapkan tugasan projek ini atas bimbingan dan tunjuk ajar beliau. %aya juga berterima kasih kepada rakan seperjuangan saya' Wong Mei #ei yang sama-sama menghasilkan projek ini dengan jayanya. <asil daripada tugasan ini' saya dapat mempelajari bahawa sebagai seorang guru' kita harus memahami bahawa penduduk Malaysia yang majmuk ini sudah tentunya mempunyai perbe aan dan keunikan kepelbagaian sosial-budaya. %ituasi ini sedikit sebanyak menimbulkan implikasi kepada sistem pendidikan dan budaya pembelajaran. &leh itu' kita harus mengambil tindakan yang sewajarnya dan berkesan terhadap masalah ini. 9engan kesungguhan yang ditunjukan' saya percaya sistem pendidikan negara kita pasti akan menuju ke arah yang lebih cemerlang lagi. $hli sosiologi menyatakan kebudayaan terdiri daripada semua hasilan yang dikongsi bersama oleh mesyarakat atau berlaku dalam satu kelompok. %esuatu masyarakat tidak boleh hidup tanpa kebudayaan. &leh itu' bilik darjah yang mesra budaya menjadi aspek penting dalam memupuk perpaduan dan mewujudkan anak murid yang dapat memberi sumbangan kepada negara. %epanjang tugasan ini' saya telah banyak mempelajari mengenai konsep kepelbagaian sosiobudaya yang terdapat di negara yang istimewa. %aya mendapati bahawa sistem pendidikan merupakan tonggak utama untuk menyemai perpaduan. &leh itu' melalui sistem pendidikan' kita dapat mempelajari dan mengenali budaya yang ada di negara kita. %ebagai seorang guru' saya telah mempelajari pelbagai cara untuk menerapkan konsep kepelbagaian budaya dalam diri anak murid saya. %aya berharap mereka akan dapat man!aat dan seterusnya memberi sumbangan yang positi! kepada negara atas perpaduan rakyat. %elain itu' latar belakang budaya murid akan mempengaruhi pembelajaran murid.

3atar budaya murid penting dalam menentukan pemilihan strategi penyampaian pengajaran selain keupayaan mental dan !i ikal murid-murid. Buru hendaklah memahami latar belakang budaya murid dan menggunakannya secara berman!aat untuk membina strategi pengajaran dan pembelajaran dengan e!ekti!. 9i sini menunjukkan kepentingan seorang guru terhadap murid-murid.

#embelajaran pada kali ini' kami juga berpeluang mengetahui implikasi kepelbagaian sosiobudaya dari aspek murid' guru' sekolah dan kurikulum tersirat bagi menanam kesedaran yang tinggi dalam kalangan guru berhubung suasana sebenar yang akan dialami dan dihadapi oleh guru di sekolah. 5ntuk mencapai hasrat kerajaan ' kita sebagai seorang guru harus berusaha bersama kerajaan untuk menyatupadukan dan mengintegrasikan pelbagai kaum. #erpaduan dapat dicapai bermakna apa yang berlaku di negara akan diselesaikan dengan senang. &leh sebab Malaysia merupakan sebuah negara yang mempunyai penduduk berbilang bangsa' agama dan keturunan. #eranan guru dalam memahami konsep kepelbagaian budaya negara kita adalah begitu penting. Maka guru bertanggujawab memupuk si!at perpaduan dalam kalangan murid terutama dalam kelas yang terdiri daripada pelbagai kaum. 9i samping itu' guru juga lebih bersedia untuk berhadapan dengan murid daripada pelbagai budaya. %eterusnya kita sebagai guru perlulah mengenalpasti langkah-langkah untuk menerapkan budaya dalam pengajaran kita. #engajaran guru memainkan peranan yang penting dalam kelas. 9i samping itu' guru juga berperanan dalam memperkembangkan bakat murid tanpa bersikap prasangka atau prejudis terhadap diri mana-mana kaum. "ni dapat membentukan murid mencintai ilmu melalui budaya belajar ke arah pencapaian prestasi budaya cemerlang. Buru juga harus bijak mencetuskan situasi pembelajaran yang mesra rakan' mesra budaya dan mesra persekitaran. $kti>iti-akti>iti yang melibatkan interaksi di kalangan murid haruslah sentiasa dijalankan agar murid dapat menjalinkan hubungan yang lebih mesra sesama mereka tanpa mengira latar belakang sosial ' budaya' agama' dan kecerdasan indi>idu. #engalaman di sepanjang tempoh saya menyiapkan tugasan ini ialah mendapat pelbagai pengalaman yang berguna. Tugasan ini juga akan membantu saya dalam pengajaran dan pembelajaran saya nanti. %aya juga berharap pengalaman ini dapat digunakan di atas murid-murid saya nanti untuk meningkatkan kesedaran mereka bahawa sikap toleransi dan kerjasama semua kaum sangat penting di negara kita. %aya juga berharap pengajaran ini berkesan dalam pengajaran dan pembelajaran saya demi mencapai keputusan yang cemerlang. %ekian' terima kasih.