Anda di halaman 1dari 38

1.

2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
a.
b.
c.

Type jembatan
Bentang (simple span)
Lebar jalur lalu lintas
Lebar trotoar
Sambungan
Tebal plat lantai
Tebal lapisan aus
Pembebanan
Penggunaan beban hidup
Mutu baja
Data yang lain :
Berat jenis aspal
Berat jenis beton
Berat jenis air

: steel bridge
: 30,00 m
km
: 5,50 m (2 jalur)
hm
: 1,00 m
dam
: baut
m
: 200 mm
mm (aspal)
: 50
peraturan
pembebanan jembatan
jalan raya
: 100%
: BJ. 37 (Fe 360)
: 2,2 t/m3 = 2.000 kg/m3
: 2,4 t/m3 = 2.400 kg/m3
3
: 1000 kg/m

gaya
1kg
1 KN

= 9,81N
= 101,97 kg

tekanan
1 N/mm2
1 Mpa
1 Mpa
1 kg/cm2

=
=
=
=

1 Mpa
100 Kpa
10,197 kg/cm2
0,0981 N/mm2

momen
1 KN.m
1 KN.m
1 N.m
1 N.m

=
=
=
=

101,97 kg.m
10197,16 kg.cm
1,0197 . 10-4 kg.m
1,0197 . 10-2 kg.cm

1N

dm
cm
mm

mm

DATA PERENCANAAN
a.
b.
d.
e.
f.
g.
h.
i.
j.

Bentang Jembatan (L)


Lebar Jembatan (B)
Lebar lajur
Lebar Jalur lalu lintas
Lebar trotoar (Lt)
Tebal trotoar (dt)
Tebal Pelat Lantai Kendaraan (dl)
Kelas Muatan
Mutu Baja (BJ-37)

k. Sambungan-sambungan
l. Tinggi rangka seluruhnya (h)
m. Jarak antar gelagar memanjang (b)
o. Jarak antar gelagar melintang ()
p. Besar sudut ()

30.00 m
:
7.50 m
:
2.75 m
:
5.50 m
:
1.00 m
:
0.20 m
:
0.22 m
:
: A/I (100%)
: Fy = 240
: Fu = 370

Mpa
Mpa

=
=

0.24
2,400 kg/cm2
3,700 kg/cm2

: Dengan baut mutu tinggi & las sudut


: ( 4.75 +
0.25 ) = 5.00 m
1.50 m
:
5.00 m =
2.50
:
45 o
:

1. Analisa Pembebanan Gelagar memanjang


Data Perencanaan :
a. Mutu Baja (BJ-37)
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
i.
j.

: Fy = 240 Mpa
Fu = 370 Mpa
200,000 Mpa
:
0.22 m
:
0.05 m
:
0.05 m
:
1.50 m
:
5.00 m
:
24.00 KN/m3
:
22.00 KN/m3
:
10.00 KN/m3
:

Elastisitas Baja (E)


Tebal lantai beton kendaraan
Tebal lantai aspal
Tebal genangan air
Jarak antar gelagar memanjang (b)
Jarak antar gelagar melintang ()
Berat jenis beton (gbeton)
Berat jenis aspal (gaspal)
Berat jenis air (gair)

Beban Mati
- Berat pelat lantai kendaraan
- Berat aspal
- Berat genangan air
- Berat gelagar memanjang

=
=
=
=

0.22 x 1.50 x
24.00
0.05 x 1.50 x
22.00
0.05 x 1.50 x
10.00
WF. 300.300.10.15
Total beban mati (qDL)

Momen dan gaya lintang akibat beban mati


0.50 x
Dmax D = x qDL x =
0.13 x
MuD = x qDL x 2 =
Beban Hidup
L 30 m

q
p

=
=
=

11.26 x
11.26 x

5.00
5.00

=
=

=
=
=
=
=

2,400 Kg/cm2
3,700 Kg/cm2
2,000,000 Kg/cm2

7.92
1.65
0.75
0.94
11.26

kN/m
kN/m
kN/m
kN/m
kN/m

28.15 kN/m
35.19 kN/m

= 8 Kpa = 8.000 KN/m2


= 44 KN/m

Beban Hidup terbagi rata


qL = q . b = 8 x 1.50 = 12.00 KN/m
D = 1/2 . qL . l
= 0.5 x 12.00 x 5.00 =

30.00 KN

Beban Hidup garis


KEL
= p . b = 44 x 1.50 = 66.00 KN
DMAX L = D + KEL = 30.00 + 66.00 = 96.00 KN

KEL = 66.00 KN
qL = 12.00 KN/m

5.00

qL = 12.00 KN/m

Momen akibat beban hidup


Mu L = 1/8 . qL l2 + 1/4 KEL l
= 1/8 x 12.00 x 5.00
= 120.00 KNm

5.00
2

1/4 x 66.00 x 5.00

DMAX TOTAL = 1.2xDMAX D + 1.6xDMAX L


1.60 x 96.00
= 1.20 x 28.15 +
= 187.38 KN
Mu TOTAL

= 1.2xMuD + 1.6xMuL
= 1.20 x 35.19 +
= 234.23 KNm

Untuk perencanaan diambil


Vu = 100% x DMAX TOTAL =
Mu = 100% x Mu TOTAL
=

1.60 x 120.00

187.38 KN =
234.23 KNm =

187,380 N
234,225 Nm

Perencanaan Dimensi Gelagar memanjang


Mutu Baja (BJ-37)
: Fy = 240 Mpa = 2,400 Kg/cm2
Fu = 370 Mpa = 3,700 Kg/cm2
f = 0.9
Koefisien penampang plastis untuk WF
= 1.12
Syarat yang harus dipenuhi :
Mu f Mn
Mn = 1.12 Sx fy
3
234,225.00 x 10 3
Sx = Mu.10
=
0.9 x 1.12 x 240
f 1.12 fy
= 968,191.96 mm3
= 968.19 cm3

= 1360 cm3
= 450 cm3
= 20.40 cm4
= 6.75 cm4
= 13.1 cm
= 7.51 cm
= 18 mm

tf

Dicoba : WF. 300.300.10.15


Dari tabel profil baja didapat :
SX
b
SY
IX
IY
iX
iY
tw
r

A
h
b
tw
tf

= 119.80 cm2
= 300 mm
= 300 mm
= 10 mm
= 15 mm
234

Pemeriksaan kapasitas penampang


170
170
p =
=
= 10.97 (pelat sayap)
fy
240
p =
f

1680
1680
=
=
fy
240

b
300
=
2.tf
2 . 15

10

w =

< p =

108.44 (pelat badan)

10.97

.. OK (penampang kompak)

h - 2.tf - 2.r
300 - 2 . 15 - 2 . 18
=
tw
10

= 23.4

<

p =

108.44

.. OK (penampang kompak)

Penampang pada kondisi kompak, maka


digunakan rumus : Mn = f.Mp
Mn = f.Mp
= f . 1.12 . Sx . fy
= 0.9 x 1.12 x 1360 x 2,400
= 3,290,112 kg.cm
329,011 Nm >
234,225 Nm
=

OK ! ! !

Pemeriksaan pengaruh panjang batang


Misalkan tidak ada penyokong/literal diantara tumpuan, jadi
maka didapat :
E
fy

Lp = 1.76 iy

J = 1/3 ( h.tf3 + 2.b.tw3)


G =
E =

80,000 Mpa
200,000 Mpa

fL = 0.70 fY
x1 =

= 1/3 ( 30 x

=
=

1.5

+ 2x

< 500 cm

30.0 x

1.0

)=

53.75 cm4

800,000 kg/cm
2,000,000 kg/cm2

= 168 Mpa = 1680 kg/cm2

x2 = 4

= 381.56 cm

EGJA
p
=
2
1360
165,711.78 kg/cm2

2,000,000

Sx 2 h2
= 4
GJ
4
0.0000009 kg/cm2

1360
800,000 . 53.75

Sx

200,000
240

= 1.76 x 7.51

Lb = 500 cm

x1.iy
1 +
1 + x2 (fL)2
fL
165,711.78 x 7.51
=
1 +
1680
=
1,258
cm

800,000 x
2
2

30
4

53.75 x

119.80

Lr =

1 +

381.6 500
Jadi Lp Lb Lr atau
Balok dalam kondisi Tekuk Inelastis (Zona-2)
maka digunakan persamaan :
Mn = Cb

Mp - (Mp-Mr)

0.0000009 x

1680

1258

Lr - Lb
Lr - Lp

Mp = 1.12 . Sx . fy
= 1.12 x 1360 x 2,400
= 3,655,680 kg.cm
=
365,568 Nm
Mr = Sx . fL
= 1360 x 1680
= 2,284,800 kg.cm
=
228,480 Nm
Untuk Nilai Cb diambil 1.0 karena balok dianggap terletak pada tumpuan sederhana
Mn = 1.00
Mn =

365,568

247,016 Nm

- 137,088
>

Mp =

758
876
365,568 Nm

Syarat balok aman : Mu f.Mp


234,225 Nm
234,225 Nm

0.9 * 365,568
329,011 Nm

OK ! ! !

Pemeriksaan kondisi pelat badan


E
fy

6.36

200,000
240

= 6.36

h
tw

300
10

h
tw

<

6.36

= 183.6

30
E
fy

(tidak perlu pengaku)

Pemeriksaan terhadap geser


Vu =
kn =

kn . E
fy

1.10
h
tw

187.38 kN
5 (asumsi tidak ada pengaku vertikal)

< 1.10

5 .

= 1.10

200,000
240

71

kn . E
fy

maka menggunakan persamaan :


Vn =
=
=
Vu =
Vu <
<
<

0.60 . fy . h . tw
0.60 x 2,400 x
43,200 kg
18,738

30 x 1.0

kg

f.Vn
0.9 . 43,200
38,880 kg

OK! ! !

Periksa dengan metoda interaksi


Mu
+ 0.625
f.Mn
23,423
0.9 . 24,702

Vu
f.Vn
+ 0.625

1.375
18,738
0.9 . 43,200

1.35

1.375

Periksa dengan metoda distribusi


Mf = Af . df . Fy
= ( 30 x 1.5 ) x ( 30 - 1.5 ) x 2,400
= 3,078,000 kg.cm
307,800 Nm
=
Mu f.Mf
234,225 Nm
234,225 Nm

0.9 x 307,800
277,020 Nm

OK ! !

Jadi untuk gelagar memanjang dipakai :

WF. 300.300.10.15

OK ! !

2. Analisa Pembebanan Gelagar melintang


Data Perencanaan :
a. Mutu Baja (BJ-37)
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
i.
j.

: Fy = 240 Mpa
Fu = 370 Mpa
200,000 Mpa
:
0.22 m
:
0.05 m
:
0.05 m
:
1.50 m
:
5.00 m
:
24.00 KN/m3
:
22.00 KN/m3
:
10.00 KN/m3
:

Elastisitas Baja (E)


Tebal lantai beton kendaraan
Tebal lantai aspal
Tebal genangan air
Jarak antar gelagar memanjang (b)
Jarak antar gelagar melintang ()
Berat jenis beton (gbeton)
Berat jenis aspal (gaspal)
Berat jenis air (gair)

=
=
=

2,400 Kg/cm2
3,700 Kg/cm2
2,000,000 Kg/cm2

Pelat Lantai
Beban Mati
a. Beban terpusat
- Berat pelat lantai kend.
- Berat aspal
- Berat genangan air
- Berat gelagar memanjang

beban merata ekivalen (Qeq)


b. Beban merata
- Berat gelagar melintang (asumsi)

=
=
=
=

Trotoar
Gelagar Memanjang
Gelagar Melintang

0.22 x 1.50 x 5.00


0.05 x 1.50 x 5.00
0.05 x 1.50 x 5.00
WF. 300.300.10.15
Beban Terpusat (PDL)
PDL = PDL x 6 bh
=

PDL
B

= 1/8.(Qeq + QDL).B2
327.30 kN/m
=

337.80
7.50

= WF. 600.300.12.20
Beban merata (QDL)

Momen dan gaya lintang akibat beban mati


Dmax DL = 1/2 x B (Qeq + QDL)
= x 7.50 ( 45.04 + 1.51 )
= 174.56
kN/m
MuDL

x 24.00 =
x 22.00 =
x 10.00 =
x 5.00 =
=
=

39.60
8.25
3.75
4.70
56.30
337.8

kN
kN
kN
kN
kN
kN

45.04 kN/m

=
=

1.510 kN/m
1.510 kN/m

c. Beban hidup
L 30 m
q
p
D
KEL
Qtr

=
=
=

=
=

8 Kpa = 8 KN/m2
44 KN/m
= 8 x 5.00 x 1.00
= 44 x 1.00
= 5 x 5.00 x 1.00

q.l.1m
P.1m
qtr . l . 1 m

=
=
=

40.00 KN
44.00 KN
25.00 KN

5,5 m

DLL

Va

(5.50 x (D + KEL) x 100%) + (2.00 x Qtr)


2.00

=
=

256.00

KN

256.00

KN

Mu LL =

Va x 0.50.B
(2.75 x (D + KEL) x 100%) x (2.75/2)
(2.25 x (D + KEL) x 50%) x ((2.25/2)+2.75)
(1.00 x Qtr) x (0.5B-(1.00/2))

DMAX TOTAL = 1.2xDMAX DL + 1.6xDMAX LL


1.60 x
= 1.20 x 174.56 +
619.08 KN
=
Mu TOTAL

= 1.2xMuDL + 1.6xMuLL
= 1.20 x 327.30 +
704.67 KNm
=

Untuk perencanaan diambil


Vu = 100% x DMAX TOTAL
Mu = 100% x Mu TOTAL

=
=

1.60 x

619.08
704.67

Perencanaan Dimensi Gelagar Melintang


Mutu Baja (BJ-37)
:
Fy = 240 Mpa
Fu = 370 Mpa
f
= 0.9
Koefisien penampang plastis untuk WF
Syarat yang harus dipenuhi :
Mu f Mn
Mn = 1.12 Sx fy

704,666
x 10 3
Mu.103
=
0.9 x 1.12 x 240
f 1.12 fy
2,912,804
=
mm3
2,913 cm3
=

Sx =

194.94

2,400
3,700
=

960.00
317.63
366.19
81.25
194.94

256.00

KN
=
KNm =

=
=

=
=
=
=
=

1.12

619,075 N
704,666 Nm

Kg/cm2
Kg/cm2

KNm
KNm
KNm
KNm
KNm

Dicoba WF. 600.300.12.20


Dari tabel profil baja didapat :
SX
b
SY
IX
IY
iX
tw
iY
r

tf

= 4020 cm3
= 601 cm3
118
=
cm4
9.02
=
cm4
= 24.8 cm
= 6.85 cm
= 28 mm

A
h
b
tw
tf

= 192.50 cm2
588 mm
=
300 mm
=
12 mm
=
20 mm
=

Pemeriksaan kapasitas penampang


170
170
p =
=
=
10.97 (pelat sayap)
fy
240
p =
f

1680
1680
=
=
fy
240
b
300
=
2.tf
2 . 20

= 7.5
w =
=

108.44 (pelat badan)

< p =

h - 2.tf - 2.r
tw
41

<

10.97 OK ! !

(penampang kompak)

588 - 2 . 20 - 2 . 28
12

p =

108.44

.. OK (penampang kompak)

Penampang pada kondisi kompak, maka


digunakan rumus : Mn = f.Mp
Mn = f.Mp
= f . 1.12 . Sx . fy
= 0.9 x 1.12 x 4020 x 2,400
9,725,184 kg.cm
=
972,518 Nm
704,666 Nm
=
>

OK ! !

Pemeriksaan pengaruh panjang batang


Misalkan tidak ada penyokong/literal diantara tumpuan, jadi
maka didapat :
G =
E =

80,000 Mpa
200,000 Mpa

Lp = 1.76 iy

E
fy

800,000 kg/cm2
2,000,000 kg/cm2

=
=

= 1.76 x

6.9

200,000
240

Karena Nilai Lb lebih kecil dari Nilai Lp maka : Mn = Mp


Lb < Lp
Mn = Mp
Mp =

972,518

Syarat balok aman : Mu f.Mp


704,666 Nm
704,666 Nm

0.9

Lb = 1.50 cm

972,518
*
875,267 Nm

OK

!!

348

cm

> 1.50 cm

Pemeriksaan kondisi pelat badan


E
fy

6.36

h
tw

588
12

h
tw

<

6.36

200,000
240

6.36

= 184

49
E
fy

(tidak perlu pengaku)

Pemeriksaan terhadap geser


Vu =
kn =

kn . E
fy

1.10
h
tw

619.08 kN
5 (asumsi tidak ada pengaku vertikal)
=

5 .

1.10

200,000
240

71

kn . E
fy

< 1.10

maka menggunakan persamaan :


Vn =
=
=
Vu =
Vu <
<
<

0.60 . fy . h . tw
0.60 x
2,400
101,606 kg
61,908

59 x

1.2

kg

f.Vn
0.9 . 101,606
91,446 kg

OK ! !

Periksa dengan metoda interaksi


Mu
+ 0.625
f.Mn
70,467
+
0.9 . 972,518

Vu
f.Vn
0.625

1.375
61,908
0.9 . 101,606

0.504 1.375

Periksa dengan metoda distribusi


Mf = Af . df . Fy
= ( 30 x 2.0 ) x ( 59 - 2.0 ) x 2,400
8,179,200 kg.cm
=
817,920 Nm
=
Mu f.Mf
704,666 Nm
704,666 Nm

0.9 x 817,920
736,128
Nm

Jadi untuk gelagar melintang dipakai :

OK ! !
WF. 600.300.12.20

OK !!!

3. Analisa Pembebanan Gelagar Induk


Pembebanan pada gelagar induk dihitung 1/2 bentang
a. Beban Mati
Trotoar
= l . Lt . Dt . g trotoar
24.00
= 5.00 x 1.00 x 0.20 x
Pelat lantai kend.
= 1/2 . B . l. t . g beton
= 0.5 x 7.50 x 5.00 x 0.22 x
Aspal
= 1/2 . B . l. t . g aspal
= 0.5 x 7.50 x 5.00 x 0.05 x
Air hujan
= 1/2 . B . l . t . g air
= 0.5 x 7.50 x 5.00 x 0.05 x
Gelagar memanjang
= l . berat WF. 300.300.10.15 . 3 Bh
0.94 x 3.00
= 5.00 x
Gelagar melintang
= 1/2. B . berat WF. 600.300.12.20
= 0.5 x 7.50 x 1.51

24.00

kN

24.00

99.00

kN

22.00

20.63

kN

10.00

9.38

kN

14.10

kN

=
=

5.66
172.76

kN
kN

PK
Berat Sendiri Rangka PR (berat asumsi)
(20 + L) (1/2.B.l)
PR =
=
31.25
L

kN

Beban dititik simpul akibat beban mati (PD)


PD = 1.20 (PK + PR)
= 1.20 ( 172.76 + 31.25 )
244.82 kN
=
Perhitungan Gaya Batang Akibat Beban Mati
Beban mati yang bekerja pada titik simpul
PD
= 244.82 kN
1/2.PD
= 122.41 kN
VA = VB = 1/2 . PD
734.45 kN
VA = VB =

Sudut Struktur Rangka


Tgn a = H / 5.00
a = 45

A2

VA = 0

+VA - 1/2 . PD + A1 . sin 45 = 0


734.45
- 122.41 + 0.707 A1 = 0
612.04 + 0.707 A1 = 0
865.55
A1 = kN
(Tekan)

HA = 0

A1 . cos 45 + B1 = 0
- 612.04 + B1 = 0
B1 = + 612.04 kN

VC = 0

+ A1 . sin 45 - D1 . sin 45 = 0
+ 612.04 - D1 sin 45 = 0
D1 = + 865.55 kN
(Tarik)

HC = 0

+ A1 . cos 45 + D1 . cos 45 + A2 = 0
612.04 + A2
+ 612.04 +
A2 = - 1,224.08 kN
(Tekan)

67
.0
0

D1 Cos

A1 Sin

.00
67

D1 Sin

A1

A1 Cos

D1

D1

D2 Sin

VD = 0

D2

,00

67
,0

67

D1 Sin

B1

D2 Cos

D1 Cos

B2

PD = 372,68 kN

A2

VE = 0

+ D2 . Sin 45 - D3 . Sin 45 = 0
+ 367.22 - 0.70711 . D3 = 0
D3 = + 519.33 kN
(Tarik)

HE = 0

+ A2 + D2 . Cos 45 + D3 Cos 45 + A3 = 0
+ 1,224.08 + 367.22 + 367.22 + A3 = 0
A3 = - 1,958.52 kN
(Tekan)

VF = 0

+ D3 . Sin 45 - PD + D4 . Sin 45 = 0
+ 367.22 - 244.82 + 0.707
+ 122.41 + 0.707 D4 = 0
D4 = - 173.11 kN
(Tekan)

,00
D3 Sin

D3

,00

67

D2

D2 Cos

D4 Sin

D3
D4

67

,00

67

,00

D3 Sin

B2

D4 Cos

D3 Cos

PD = 372,68 kN

B3

D2 = 0

-B1 - D1 . cos 45 + D2 . Cos 45 + B2 = 0


- 612.04 - 612.04 - 367.22 + B2 = 0
B2 = + 1,591.30 kN
(Tarik)

A3

67

D2 Sin

+ D1 . Sin 45 - PD + D2 . Sin 45 = 0
+ 612.04 - 244.82 + 0.707
+ 367.22 + 0.707 D2 = 0
D2 = - 519.33 kN
(Tekan)

=0

HD = 0

D3 Cos

(Tarik)

HF = 0

D4 = 0

-B2 - D3 . cos 45 + D4 . Cos 45 + B3 = 0


- 1,591.30 - 367.22 - 122.41 + B3 = 0
0
- 2,080.93 + B3 =
B3 = + 2,080.93 kN
(Tarik)

A3
D4 Sin

+ D4 . Sin 45 - D5 . Sin 45 = 0
+ 122.41 - 0.70711 . D5 = 0
D5 = + 173.11 kN
(Tarik)

HG = 0

+ A3 + D4 . Cos 45 + D5 . Cos 45 + A4 = 0
+ 1,958.52 + 122.41 + 122.41 + A4 = 0
A4 = - 2,203.34 kN
(Tekan)

VH = 0

+ D5 . Sin 45 - PD + D6 . Sin 45 = 0
+ 122.41 - 244.82 + 0.707
+ -122.41 + 0.707 D7 = 0
D6 = - -173.11 kN
(Tekan)

A4

67
,00

D5 Cos

VG = 0

D5 Sin

67
,00

D5

D4

D4 Cos

D6 Sin

D5

D6

,0
67

67
,00

D5 Sin

D6 Cos

D5 Cos

B3

B4

D6 = 0

HH = 0

-B3 - D5 . cos 45 + D6 . Cos 45 + B4 = 0


- 2,080.93 - 122.41 - -122.41 + B4 = 0
0
- 2,080.93 + B4 =
2,080.93 kN
B4 = +
(Tarik)

VI = 0

+ D6 . Sin 45 - D7 . Sin 45 = 0
+ -122.41 - 0.70711 . D8 = 0
D7 = + -173.11 kN
(Tarik)

HI = 0

+ A4 + D6 . Cos 45 + D7 . Cos 45 + A5 = 0
+ 2,203.34 + -122.41 + -122.41 + A5 = 0
A5 = - 1,958.52 kN
(Tekan)

VJ = 0

+ D7 . Sin 45 - PD + D8 . Sin 45 = 0
+ -122.41 - 244.82 + 0.707
+ -367.22 + 0.707 D8 = 0
-519.33 kN
D8 =

PD = 372,68 kN

A4

A5

,00

D7 Cos

67

D6 Sin
D7Sin

D7

D7

,00

67

D6

D6Cos

D8 Sin

D8

67

,00

67

,00

D7 Sin

B4

D8 Cos

D7 Cos

B5

D8 = 0

HJ = 0

-B4 - D7 . cos 45 + D8 . Cos 45 + B5 = 0


- 2,080.93 - -122.41 + -367.22 + B5 = 0
0
- 1,591.30 + B5 =
1,591.30 kN
B5 = +
(Tarik)

VK = 0

+ D8 . Sin 45 - D9 . Sin 45 = 0
+ -367.22 - 0.70711 . D9 =
-519.33 kN
D9 =

PD = 372,68 kN

A5

A6

,00

D9 Cos

67

D8 Sin
D9 Sin

,0
67

D8

D8 Cos

D9

HK = 0

+ A5 + D8 . Cos 45 + D9 . Cos 45 + A6 = 0
+ 1,958.52 + -367.22 + -367.22 + A6 = 0
A6 = - 1,224.08 kN
(Tekan)

Karena bentuk Rangka Batang Simetris Cukup dihitung setengah bentang saja.
Jadi : A1 = A10 A5 = A6
D1 = D16 D5 = D12
B1 = B9
A2 = A9
D2 = D15 D6 = D11
B2 = B8
A3 = A8
D3 = D14 D7 = D10
B3 = B7
A4 = A7
D4 = D13 D8 = D9
B4 = B8

b. Beban Hidup
30.00 m
L

P =
Q =

44.00
8.00

kN
KN/m2

43.20

kN

= (Q x 2.75)
= ( 8.00 x 2.75 )
22.00 kN
=

Qtr = (qtr x 1.00)


5
= (
x 1.00 )
5.00 kN
=
QLL = 1.60 ( D + QTR )

PLL = (P x 2.75) + (50% x P x 2.25) x 1.60


0.50
= ( 44.00 x 2.75 ) + (
x 44.00 x 2.25
272.80 kN
=

)x

Garis Pengaruh VA & VB


MB = 0
VA.(L) - P.(L-x) = 0
(Nilai P Dimisalkan 1 Satuan gaya)
P.(L-x)
(L-x)
VA =
=
L
L

Garis Pengaruh VB
MA = 0
-VB.(L) + P.(x) = 0
P.(x)
x
VB =
=
L
L

(Nilai P Dimisalkan 1 Satuan gaya)

1.60

Garis Pengaruh a1(Tinjau Titik A)

2.50

C
D1

a1

a1 Sin

D3

D2

67

B1

D4

d1

6.00

B2

67 a1 Cos

b1 5.00 D

5.00

5.00

P Bekerja Pada Titik D (VA = 9/10)


+ VA + Sa1 . sin 45 = 0
VA = 0
0.90
+ 0.707 . Sa1
D5
D7
D6
D8
D9
D10 D11
Sa1
= - 1.27
B3

B5

B4

= 0

D12

D13
B7

B6

Gaya batang
a1
J
H
L
M
5.00
5.00
5.00
a1 = ( 1.27
0.50 x x 272.80
) + ( 5.00
1,171.99
a1 = kN (Tekan)

D14

D15
B8

D17
D18

D16

B9

5.00
1.27
x 30.005.00
x 43.20 )

5.00

0.96

VA

Garis Pengaruh b1(Tinjau Titik A)


D1

D3 DD4
P Bekerja D2
Pada Titik
(VA =D5
9/10) D6
67
HA = 0 + Sa1 Cos 67 + Sb1 = 0
B1
B3
B2
-D1.27 x 0.70711
F + Sb1 H=
Sb1 =5.00+
0.90 5.00
5.00

D7

D8

D9

D10

D11

D12

D13

D14

D15

D16

0.37
Gaya batang b1
b1 = ( 0.90 x 272.80 ) + (
b1 = + 828.72 kN (Tarik)

a1

d1 Sin

b1

VA

5.00

d1 Cos

d1

d2

5.00

0.50

B5
5.00

0.90

B6

B7

5.00

x 30.00 x

5.00

43.20

B8
5.00

B9
5.00

Garis Pengaruh a2

a2
67

B4

D17
D18

P Bekerja Pada Titik D (VA = 9/10)


+ VA.5 + Sa2.6 = 0
MD = 0
0.90 x 5.00 + Sa2
Sa
= - 0.95
2
6.00

x 4.75 = 0

Gaya batang a2
a2 =
( - 0.95 x 272.80 ) + ( 0.50 x - 0.95 x 30.00 x 43.20 )
a2 =
- 872.34
kN (Tekan)

D
b1

5.00

VA

5.00

5.00

5.00

5.00

5.00

5.00

0.74

5.00

5.00

0.96
Gaya batang d1
d1 = ( 1.27 x 272.80 ) + (
d1 = + 1,171.99 kN (Tarik)

d2 Cos
5.00

a1
0.96

a2

5.00

d1

b1

5.00

5.00

Garis Pengaruh d1
0.96
P Bekerja Pada Titik D (VA = 9/10)
+ VA - _Sd1 . sin 45 = 0
VC = 0
0.90 - 0.70711 x Sd1 =
Sd1 = + 1.27

VA

L
5.00

5.00

5.00

5.00

67

5.00

d2 Sin

67

L
5.00

M
5.00

d2 Cos

b2

5.00

0.50

1.27

x 30.00 x

43.20

Garis Pengaruh b2
P Bekerja Pada Titik D (VA = 9/10)
5.00
+ VA5.00
.(5+2.5) - Sb2.(6)
=0
ME5.00
=0
0.90 x 7.50 - Sb2
d3 6.00
Sb2 = + 1.42
P Bekerja Pada Titik F (VA = 8/10)
+ VA.(5+2.5) - Sb2.(6) = 0
ME = 0
0.80 x 7.50 - Sb2
F
Sb2 = + 1.26

5.00

x 4.75 = 0

x 4.75 = 0

5.00

0.97
1.11
Gaya batang b2
b2 = ( 1.42 x 272.80 ) + (
b2 = + 1,308.51 kN (Tarik)

5.00

5.00

d2d2 Sin

5.00

0.50

1.42 x 30.00 x

43.20

Garis Pengaruh d2
P Bekerja Pada Titik D (VA = 9/10)
MF = 0 + VA . (10) + Sd2 . Sin 67 . (5) + Sa2 . (6) = 0
x
0.70711 x 5.00 ) + (( - 0.95 ) x
( 0.90 x 10.00 ) + ( Sd2
Sd2 = - 1.21

5.00 ) = 0

5.00

D1

D3

D2

D4

D5

D7

D6

D8

D9

D10

D11

D12

D14

D13

D15

D16

67

B1
B3 dari TitikB4
B6
B2 F di Tinjau
P Bekerja
Pada Titik
V B (VB = 2/9)B5
J
D
F
H
L
MC = 0 - VB . (45-2.5) + Sd2 . Sin 67 . (5) + Sb2 . (6) = 0
5.00
5.00
5.00
5.00
5.00
5.00
x
0.70711 x 5.00 ) + (
- ( 0.22 x 27.50 ) + ( Sd2
Sd2 = + -0.28

0.96

B7

M
1.42

5.00

B8

D17
D18
B9

5.00

5.00

5.00 ) = 0

37.13

_
+
7.87

0.60
Gaya batang d2
d2 = ( - 1.21 x 272.80 ) + (
d2 = - 533.92 kN (Tekan)
Gaya batang d2
d2 = ( -0.28 x 272.80 ) + (
d2 = + -211.12 kN (Tarik)

C
a1

a2

d1

D2

B1

b1

5.00

VA

1.21 x 7.87 x

43.20

0.50

x - -0.28 x 22.13 x

43.20

VA

D3
B2

d2

d3 Sin

D4

D5

DF

b2

5.00

5.00

5.00

d3 Sin

D6

67

d4

D7

B4
5.00

5.00

5.00

Garis Pengaruh a3

P Bekerja Pada Titik F (VA = 7/9)


+ VA.(10) + Sa3.(6) = 0
MF = 0
0.78 x 10.00 + Sa3 x 4.75 = 0
6.00
Sa3
= - 1.64

d3 Cos

d3

d3 Cos

B3

a3
67

67

x-

5.00

VA

D1

0.50

D8

D9

D10

D11

D12

D14

D13

D15

1.30 5.00

_
Garis Pengaruh d3
P Bekerja Pada Titik D (VA = 9/10)
MG = 0 + VA . (10+2.5) - Sd3 . Sin 67 . (5) - Sb2 . (6) = 0
x
0.70711 x 5.00 ) - (
( 0.89 x 12.50 ) - ( Sd3
Sd3 = + 1.23
P Bekerja Pada Titik F di Tinjau dari Titik V B (VB = 3/10)
MD = 0

D16

Gaya batang a3
a3 = ( - 1.64B6 x 272.80 B7) +
B5
B8
1.64 x 30.00Ox 43.20 ) Q
( L0.50 x - M
a3 = - 1,507.74
kN 5.00(Tekan) 5.00
5.00
5.00

- VB . (45-5) - Sd3 . Sin 67 . (5) - Sa3 . (6) = 0


x
0.70711 x 5.00 ) - ( 0.30 x 25.00 ) - ( Sd3
Sd3 = - -0.08

1.42

(( - 1.64

4.75 ) = 0

4.75 ) = 0

D17
D18
B9
5.00

0.24

9.00

36.00

0.96
Gaya batang d3
d3 = ( 1.23 x 272.80 ) + (
d3 = + 576.30 kN (Tarik)

0.50

1.23 x 9.00 x 43.20

Gaya batang d3
d3 = ( -0.08 x 272.80 ) + (
-57.07 kN (Tekan)
d3 = -

0.50

-0.08 x 21.00 x 43.20

C
5.00

a1

5.00

5.00

a3
5.00

d2

d1
0.96
b1

VA

a2

d4 Cos

d3
b2

5.00

Garis Pengaruh b3

67
5.00

d4 Sin

67

5.00

d4d4 Sin

d4 Cos

b3

P Bekerja Pada Titik F (VA = 8/10)


5.00

5.00

5.00

5.00

1.39
1.62
Gaya batang b3
b3 = ( 2.11 x 272.80 ) + (
0.50
b3 = + 1,938.53 kN (Tarik)

2.11 x 30.00 x

43.20

Garis Pengaruh d4
P Bekerja Pada Titik F (VA = 8/10)
+ VA . (15) + Sd4 . Sin 67 . (5) + Sa3 . (6) = 0
x
0.70711 x 5.00 ) + (( - 1.64 ) x
( 0.80 x 15.00 ) + ( Sd4
Sd4 = - 1.19
P Bekerja Pada Titik H di Tinjau dari Titik V B (VB = 4/10)
MH = 0

ME = 0

5.00

+ VA.(10+2.5) - Sb3.(6) = 0
0.80 x 12.50 - Sb3 x 4.75 = 0
6.00
Sb3 = + 2.11
P Bekerja Pada Titik H (VA = 7/10)
MG = 0 + VA.(10+2.5) - Sb3.(6) = 0
0.70 x 12.50 - Sb3 x 4.75 = 0
H
Sb3 = + 1.84
MG = 0

- VB . (45-7.5) + Sd4 . Sin 67 . (5) + Sb3 . (6) = 0


- ( 0.40 x 22.50 ) + ( Sd4 x 0.70710678 x 5.00 ) +
Sd4 = + -0.28

2.11

4.75 ) = 0

4.75 ) = 0

B1

5.00

B2

5.00

B3

B4

5.00

B5

5.00

5.00

B6

B7

5.00

0.84

5.00

B8

5.00

B9
5.00

32.08

_
+
12.92

Gaya batang d4
0.60
d4 = ( - 1.19 x 272.80 ) + (
0.50
d4 = - 659.06 kN (Tekan)
Gaya batang d4
d4 = ( -0.28 x 272.80 ) + (
0.50
d4 = + -181.51 kN (Tarik)

a2

a3

1.19 x 12.92 x

43.20

x - -0.28 x 17.08 x

43.20

x-

a4
67 d5 Cos

a1

d1

D1

D2
67

b1

B1
5.00

VA

D
5.00

d3

d2
D3

B2

5.00

D4

d4
D5

b1

F
5.00

5.00

d6

d5

D7

D6

d5 Cos

B3

d5 Sin

d5 Sin

F H

67

b3

B4

5.00

5.00

D8

HJ

Garis Pengaruh a4
P Bekerja Pada Titik H (VA = 7/10)
+ VA.(15) + Sa4.(6) = 0
MH = 0
0.70 x 15.00 + Sa4 x 4.75 = 0
6.00
Sa4 = - 2.21

D9
B5
5.00

D10
GayaD11
batangD12
a4

D14

D13

D15

D16

D17
D18

a4 = ( - 2.21 x 272.80 ) +
B7
0.50 x - 2.21
( B6
x 30.00 B8
x 43.20 ) B9
L
M
O
a4 = - 2,035.45
kN (Tekan) Q
5.00

5.00

5.00

1.67

Garis Pengaruh d5
P Bekerja Pada Titik F (VA = 8/10)
MI = 0 + VA . (15+2.5) - Sd5 . Sin 67 . (5) - Sb3 . (6) = 0
x
0.70711 x 5.00 ) - (
2.11 x
( 0.80 x 17.50 ) - ( Sd5
Sd5 = + 1.13
P Bekerja Pada Titik H di Tinjau dari Titik V B (VB = 4/10)
MF = 0 - VB . (45-10) - Sd5 . Sin 67 . (5) - Sa4 . (6) = 0
x
0.70711 x 5.00 ) - (( - 2.21
- ( 0.40 x 20.00 ) - ( Sd3
Sd5 = - -0.71

4.75 ) = 0

4.75 ) = 0

5.00

0.36

13.50

31.50

0.84
Gaya batang d5
d5 = ( 1.13 x 272.80 ) + (
d5 = + 638.55 kN (Tarik)

0.50

1.13 x 13.50 x 43.20

Gaya batang d5
d5 = ( -0.71 x 272.80 ) + (
d5 = - -444.91 kN (Tekan)

0.50

-0.71 x 16.50 x 43.20

a2

a3

a1

d1
b1

d2

d4

b2

5.00

5.00

Garis Pengaruh
b4
0.96

VA

d3

P Bekerja Pada Titik H (VA = 7/10)


_
MI = 0 + VA.(15+2.5) - Sb4.(6) = 0
0.70 x 17.50 - Sb4 x
Sb4 = + 2.58

a4
d6 Cos

d5

67

d6 Sin

67

b3

= 0

6.00

d6 Sin

d6 Cos

5.00

4.75

d6

b4
5.00

P Bekerja Pada Titik J (VA = 6/10)


+ VA.(15+2.5) - Sb4.(6) = 0
MI = 0
0.60 x 17.50 - Sb4 x 4.75 = 0
Sb4 = + 2.21

1.62
1.94

Gaya batang b4
b4 = ( 2.58 x 272.80 ) + (
b4 = + 2,374.69 kN (Tarik)

0.50

2.58 x 30.00 x

43.20

Garis Pengaruh d6
P Bekerja Pada Titik H (VA = 7/10)
D1 J = 0
M

+ VA .D3
(20) +D4
Sd6 . Sin
(5) + Sa
= 0 D9
D5 67 .D6
D74 . (6)D8
D2

D10

D11

D12

D13

D14

x
0.70711 x 5.00 ) + (( - 2.21 ) x
( 0.70 x 20.00 ) + ( Sd6
- 0.99
B5
B7
B1 Sd6 = B2
B3
B6
B4
P Bekerja Pada
D Titik J diFTinjau dariHTitik VB (VBJ= 5/10) L
M
5.00
5.00
5.00
+ Sd65.00
. Sin 67 . (5) 5.00
+ Sb4 . (6) = 05.00
MG 5.00
= 0 - VB . (45-12.5)
x
0.70711 x 5.00 ) + (
2.58
x
- ( 0.50 x 17.50 ) + ( Sd6
Sd6 = + -0.99
67

0.72

27.27

_
+

D15

D16

4.75 ) = 0

B8
5.00

4.75 ) = 0

D17
D18
B9
5.00

0.72

27.27

_
+
17.73

0.60

Gaya batang d6
d6 = ( - 0.99 x 272.80 ) + (
d6 = - 649.18 kN (Tekan)

0.50

x-

0.99 x 17.73 x

43.20

Gaya batang d6
d6 = ( -0.99 x 272.80 ) + (
A
d6 = + -532.43 kN (Tarik)

0.50

x - -0.99 x 12.27 x

43.20

a2

a3

a4

I
67

a1

d1

d2

d3

d4

d5

d6

d7 Sin

d7 Sin

d7

b1

5.00

D1

Garis Pengaruh a5

b2

5.00

VD2
A
D7
D3
D6
D8
D4
P Bekerja
Pada
Titik
J (VAD5= 6/10)
67
MJ = 0 + VA.(20) + Sa5.(6) = 0
B1
B3
B2
B4
+ Sa5Hx 4.75 J=
D 0.60 x 20.00
F
Sa5 5.00= - 2.53 5.00
5.00
5.00

5.00
D9

1.85

d7 Cos

b3

B5

5.00

b4

a5
d7 Cos

d8

6.00

67

5.00

D12 D13 D14 D15 D16 D17


GayaD11
batang
a5
D18
a5 = ( - 2.53 x 272.80 ) +
B7
B6
B8
B9
x 30.00 x 43.20
Q )
L ( 0.50 Mx - 2.53 O
a5 = 5.00
5.00
5.00
- 2,326.235.00 kN (Tekan)

D10

Garis Pengaruh d7
P Bekerja Pada Titik H (VA = 7/10)
+ VA . (20+2.5) - Sd7 . Sin 67 . (5) - Sb4 . (6) = 0
J
D
F
H x 0.70711
L
M
O
x 5.00 ) - (
2.58 x 4.75 ) = 0
( 0.70 x 22.50 ) - ( Sd7
5.00
5.00
5.00
5.00
5.00
5.00
5.00
5.00
Sd7 = + 0.99
P Bekerja Pada Titik J di Tinjau dari Titik V B (VB = 5/10)
MH = 0 - VB . (45-15) - Sd7 . Sin 67 . (5) - Sa5 . (6) = 0
x
0.70711 x 5.00 ) - (( - 2.53
x 4.75 ) = 0
- ( 0.50 x 15.00 ) - ( Sd3
Sd7 = - -1.27
MK = 0

27.00

0.72
Gaya batang d7
d7 = ( 0.99 x 272.80 ) + (
0.50
d7 = + 654.95 kN (Tarik)
Gaya batang d7
d7 = ( -1.27 x 272.80 ) + (
0.50
5.00
5.00
d7 = - -677.13 kN (Tekan)

a2

0.99 x 18.00 x 43.20

-1.27 x 12.00 x 43.20

5.00

VA

5.00

a3

a4

d1
b1

5.00

A
GarisV
Pengaruh
b5
0.96

d2

d3
b2

5.00

P Bekerja Pada Titik J (VA = 6/10)


_
MK = 0 + VA.(20+2.5) - Sb5.(6) = 0
0.60 x 22.50 - Sb5 x
Sb5 = + 2.84

d5

d4

b3

d6

5.00

4.75

= 0

d7

d8 Sin

Garis Pengaruh d8

0.50

67

d8

d8 Sin

6.00

67 d8 Cos

b4

5.00

b5

5.00

P Bekerja Pada Titik L (VA = 5/10)


+ VA.(20+2.5) - Sb5.(6) = 0
MK = 0
0.50 x 22.50 - Sb5 x 4.75 = 0
Sb5 = + 2.37

1.67

Gaya batang b5
b5 = ( 2.84 x 272.80 ) + (
b5 = + 2,617.01 kN (Tarik)

a5
d8 Cos

a1

5.00

0.48

18.00

2.08
2.84 x 30.00 x
x

43.20

PD1BekerjaD2
Pada Titik
(VA = D5
6/10) D6
D7
D3 JD4
D8
D9
D10 D11 D12 D13 D14 D15 D16 D17
D18
670
+ VA . (25) + Sd8 . Sin 67 . (5) + Sa5 . (6) = 0
ML =
x
0.70711 B5
x 5.00 ) + B6(( - 2.53 B7
( 0.60 B2x 25.00 )B3+ ( Sd8
) x 5.00 )B8
= 0
B1
B9
B4
Sd
Q
J
D8 = - 0.67F
H
L
M
O
P Bekerja
V B (VB = 6/10)
5.00 Pada Titik
5.00 L di Tinjau
5.00 dari Titik5.00
5.00
5.00
5.00
5.00
5.00

MI = 0

- VB . (45-17.5) + Sd8 . Sin 67 . (5) + Sb5 . (6) = 0


x
0.70711 x 5.00 ) +
- ( 0.60 x 12.50 ) + ( Sd8
Sd8 = + -1.90

2.84

0.60

22.50

_
+
22.50

Gaya batang d6
d8 = ( - 0.67 x 272.80 ) + (
d8 = - 508.31 kN (Tekan)
Gaya batang d8
d8 = ( -1.90 x 272.80 ) + (
d8 = + -825.26 kN (Tarik)

0.60
0.50

x-

0.67 x 22.50 x

43.20

0.50

x - -1.90 x 7.50 x

43.20

5.00 ) = 0

c. Beban Angin

W LL
2

WR
YLL

YR
WG
YG

W = 100 kg/m2 = 1.00 KN/m2


Titik berat
YLL = h' + 2.00
YR
= 1/3 . H
YG
= 0.50 . h'

=
=
=

0.25 + 2.00
0.33 x 5.00
0.50 x 0.25

Luas bidang
ALL = 2.00 m x bentang jembatan
AR
= 30% x Luas bid. Rangka
AG = h' x bentang jembatan
WLL = W . ALL
WR = W . AR
WG = W . AG
VB

= 1.00 x
= 1.00 x
= 1.00 x

= 2.25 m
= 1.67 m
= 0.13 m

=
=
=

60.00 =
76.50 =
7.50 =

60.00 m2
76.50 m2
7.50 m2
60.00 KN
76.50 KN
7.50 KN

WLL.YLL + WR.YR + WG.YG


B
( 60.00 x 2.25 )+( 76.50 x 1.67 )+(
=
7.50
=

7.50

35.13 KN

Beban angin yang bekerja pada titik simpul :


VB
35.13
PW
=
=
=
Titik Simpul - 1
9.00

3.9 KN

x 0.13 )

Perhitungan Gaya Batang Akibat Beban Angin


Beban angin yang bekerja pada titik simpul
PW
3.90 kN
=
1/2.PW =
1.95 kN
VA = VB = 1/2 x PW
VA = VB =
11.71
KN

D1

D2 Sin

D2

67

,00

67

,00

D1 Sin

B1

D2 Cos

D1 Cos

PD = 554,24 kN

B2

D2 Sin

D1

VD = 0

D2

D1 Sin

1/2 PD = 277,12 KN
A2
A1 sin
A1 D1 Cos
0

.0
67

B2

,00
67

HD = 0

A1 cos

,00

B1

D1 Sin

.00

67

A1 Cos

D1
PD = 554,24 kN
VE = 0

VA = 2494,09 KN

A2

A3

,00

D3 Cos

67

D2 Sin

HE = 0

D3 Sin

,00
67

D2

D2 Cos

D4 Sin

D3

D3

VF = 0

D4

,00
67

,00
67

HF = 0

5.854

+ B2 = 0

(Tarik)

+ 5.854 - 0.707 . D3 = 0
D3 = + 8.28
kN (Tarik)
+ A2 + D2 . Cos 45 + D3 Cos 45 + A3 = 0
+

+ A3 = 0

5.854

(Tekan)

+ D3 . Sin 45 - PW + D4 . Sin 45 = 0
5.854

+ 1.95
D4 = -

B3

- 9.757 25.37
kN

+ D2 . Sin 45 - D3 . Sin 45 = 0

D4 Cos

D3 Cos

3.90

+ 19.51 + 5.854
A3 = 31.22
kN

D3 Sin

B2

+ 0.707 D2 = 0
+ 0.707 D2 = 0
8.28
kN (Tekan)
-

-B1 - D1 . cos 45 + D2 . Cos 45 + B2 = 0


9.76
B2 = +

A1

D2 Cos

D1 Cos

B1 A1 Sin

9.757

+ 5.85
D2 = -

,00

67

67

+ D1 . Sin 45 - PW + D2 . Sin 45 = 0

3.90

0.707 D4 = 0
= 0

+ 0.707 D4
2.76
kN (Tekan)

-B2 - D3 . cos 45 + D4 . Cos 45 + B3 = 0


-

25.37

5.854

33.17 + B3 = 0
B3 = + 33.17
kN

1.951

+ B3 = 0

(Tarik)

PD = 554,24 kN
VG = 0

A3

A4

,00

D5 Cos

67

D4 Sin

HG = 0

D5 Sin

D5

,00
67

D4

D4 Cos
D6 Sin

D5
VH = 0

D6

+ A3 + D4 . Cos 45 + D5 . Cos 45 + A4 = 0

,00

,00

67

67

1.951

HH = 0

(Tekan)

1.951

3.90

0.707 D6 = 0
= 0

-B3 - D5 . cos 45 + D6 . Cos 45 + B4 = 0


-

33.17

1.951

33.17 + B4 = 0
B4 = + 33.17
kN

-1.951
(Tarik)

PD = 554,24 kN
VI = 0

A4

,00

D7 Cos

67

D6 Sin
D7Sin

,0
67

D6

D6Cos

D7

A4 = 0

+ -1.95 + 0.707 D7
D6 = - -2.76 kN (Tekan)

B4

+ D5 . Sin 45 - PW + D6 . Sin 45 = 0
+

D6 Cos

D5 Cos

+ 1.951 - 0.707 . D5 = 0
D5 = + 2.76
kN (Tarik)
31.22 + 1.951
+
A4 = 35.13
kN

D5 Sin

B3

+ D4 . Sin 45 - D5 . Sin 45 = 0

A5

+ D6 . Sin 45 - D7 . Sin 45 = 0
+ -1.951 - 0.707 . D7 = 0
D7 = + -2.76 kN (Tarik)

+ B4 = 0

A4

A5

,00

D7 Cos

67

D6 Sin

+ A4 + D6 . Cos 45 + D7 . Cos 45 + A5 = 0

HI = 0

D7Sin

,00

67

35.13 + -1.951
+
A5 = 31.22
kN

D7

D7

D6

D6Cos
D8 Sin

67

D8 Cos

D7 Cos

+
D8 =

B5

-1.951 -5.85

,00
67

,00

D7 Sin

B4

-1.951

A5 = 0

(Tekan)

+ D7 . Sin 45 - PD + D8 . Sin 45 = 0

VJ = 0

D8

3.90

+ 0.707 D8
-8.28 kN

0.707 D8 = 0
= 0

-B4 - D7 . cos 45 + D8 . Cos 45 + B5 = 0

HJ = 0

33.17
25.37

B5 = +

- -1.951 + B5 = 0

-5.854

25.37 kN

(Tarik)

+ B5 = 0

PD = 554,24 kN
VK = 0

A5

+ -5.854 - 0.707 . D9 = 0
D9 =
-8.28 kN

A6

,00

D9 Cos

67

D8 Sin
D9 Sin

HK = 0

,00
D8 Cos

+ A5 + D8 . Cos 45 + D9 . Cos 45 + A6 = 0
31.22 + -5.854
+
A6 = 19.51
kN

67

D8

+ D8 . Sin 45 - D9 . Sin 45 = 0

D9

(Tekan)

Karena bentuk Rangka Batang Simetris Cukup dihitung setengah bentang saja.
Jadi :

A1 = A10

A5 = A6

D1 = D16

D5 = D12

B1 = B9

A2 = A9

D2 = D15

D6 = D11

B2 = B8

A3 = A8

D3 = D14

D7 = D10

B3 = B7

A4 = A7

D4 = D13

D8 = D9

B4 = B8

-5.854

A6 = 0

TABEL GAYA-GAYA BATANG


Beban Mati
Batang
A1
A2
A3
A4
A5
A6
B1
B2
B3
B4
B5
B6
D1
D2
D3
D4
D5
D6
D7
D8
D9

Gaya Tarik
(kN)

Beban Hidup

Gaya Tekan (kN)

Gaya Tarik
(kN)

865.55
1,224.08
1,958.52
2,203.34
1,958.52
1,224.08

612.04
1,591.30
2,080.93
2,080.93
1,591.30
2,080.93
865.55
519.33
(519.33)
173.11
(173.11)
-

Gaya Tekan (kN)


1,171.99
872.34
1,507.74
2,035.45
2,326.23
2,326.23

Batang atas
Batang bawah
Batang Diagonal
Batang Diagonal

=
=
=
=

Beban Kombinasi

Gaya Tekan
(kN)

13.80
19.51
31.22
35.13
31.22
19.51

Gaya Tarik
(kN)
-

828.72
1,308.51
1,938.53
2,374.69
2,617.01
2,374.69

9.76
25.37
31.22
33.17
25.37
33.17

1,450.51
2,925.17
4,050.68
4,488.80
4,233.68
4,488.80

519.33
173.11
(173.11)
-

1,171.99
(211.12)
576.30
(181.51)
638.55
(532.43)
654.95
(825.26)
(825.26)

533.92
(57.07)
(444.91)
(677.13)
-

13.80
8.28
2.76
(2.76)
-

8.28
2.76
(2.76)
-

2,051.34
(211.12)
1,103.91
(700.84)
814.42
(532.43)
479.08
(825.26)
(825.26)

Beban desain untuk perencanaan :

Beban Angin
Gaya Tarik
(kN)

4,315.97
4,233.68
2,051.34
1,061.53

kN (Tekan)
kN (Tarik)
kN (Tarik)
kN (Tekan)

panjang
panjang
panjang
panjang

=
=
=
=

5.00
5.00
7.07
7.07

m
m
m
m

Gaya Tekan
(kN)
2,051.34
2,115.93
3,497.48
4,273.91
4,315.97
3,569.82
1,061.53
(57.07)
175.87
(444.91)
(175.87)
(677.13)
-

4. Perencanaan Dimensi Gelagar Induk


Gaya ekstrim
4,315.97
Batang Atas
=
4,233.68
Batang Bawah
=
2,051.34
Batang Diagonal
=
1,061.53
Batang Diagonal
=

kN
kN
kN
kN

(Tekan)
(Tarik)
(Tarik)
(Tekan)

=
=
=
=

=
=
=
=

panjang
panjang
panjang
panjang

5.00
5.00
7.07
7.07

m
m
m
m

a. Dimensi Batang Atas (Tekan)


(Menggunakan metode AISC)
4,315.97
Beban ultimate (Nu)
=
240.00
Mutu Baja BJ-41
Fy =
370.00
Fu =
5.00
Panjang batang (Lk)
=
200,000.00
Modulus Elastisitas (E) =
3.1415927

=
* Menghitung Nilai Ratio Kelansingan
Diasumsikan
lcr

= 50

kL/r

kL
r

fy

kN
Mpa
Mpa
m
Mpa

2,400
3,700

=
=

Kg/cm2
Kg/cm2

2,000,000

Kg/cm2

( 0 - 200 )
= 50 x

0.32

2,400.00

2,000,000.00

0.55

Jika lc 1.50, maka :


Fcr = ( 0.658 lcr2 ) . fy
= ( 0.658 lcr2 ) x

2,400

2,113.29

Kg/cm2

* Menghitung Luas Profil Awal


fc . Fcr

431,597.38
0.85 x 2,113.29

Dicoba Profil WF. 428.407.20.35


dengan data-data :
360.70 cm2
A =
h
5,570 cm3
Sx =
b
3
1,930 cm
Sy =
tw
18.20 cm
ix =
tf
10.40 cm
iy =
Ix = 119,000 cm4
39,400 cm4
Iy =
2.20 cm
=
r

=
=
=
=

240

cm2

428.00
407.00
20.00
35.00

mm
mm
mm
mm

tf

Ag =

tw

Cek kelangsingan pelat penampang


lF

h
=
2.tf

428.00
70.00

6.11

lR

b
=
Fy

407.00
240.00

26.27

lF

< lR

. OK

(tidak terjadi tekuk lokal)

Hitung Ratio kelangsingan terhadap tekuk global


lcr

=
=

1
kL
x
rmin
p
1.00 x

fy

Untuk Nilai "k" (koefisen Tekuk)

Dianggap Tumpuan "Sendi - sendi"

500

10.40

2,400.00

3.14

2,000,000.00

0.53

1.00

1.50

lc 1.50, maka :
Fcr = ( 0.658 lcr2 ) . fy
= ( 0.658 lcr2 ) x

2,400

2,133.41

Kg/cm2

Cek Kondisi Profil


Nu Aktual =

fc . Fcr . A Profil

= 0.85 x
=

Nu

2,133.41 x

360.70

6,540.94 kN

654,094.12 Kg

4,315.97 kN . (OK)

Jadi untuk batang atas digunakan profil

WF. 428.407.20.35

b. Dimensi Batang Bawah (Tarik)


(Menggunakan metode LRFD)
Beban ultimate
Mutu Baja BJ-41

Fy
Fu

Panjang batang (Lk)


Modulus Elastisitas (E)

=
=
=
=
=

4,233.68
240.00
370.00
5.00
200,000.00
=
=

fbaut (Ulir penuh)


Jumlah lubang baut (n)

Diasumsikan tebal plat simpul (t) =


Ah =
Luas Lubang Baut (Ah)
dh =
Diameter Lubang (dh)
ds =
Diameter Baut (db)
Diameter Inti Baut (di)
di =
dh =
Ah =

di =

3.00 - 0.3 = 2.70 cm


2.78 + 0.1 = 2.88 cm
8.00 x 2.88 x 1.20 =

kN
Mpa
Mpa
m
Mpa

= 0.75

untuk b/h > 2/3

3.00 cm
8.00 bh
(dalam satu irisan tegak lurus penampang)
1.2 cm
n . dh . t
db + 1 mm
(Untuk Ulir Penuh db = ds)
dn + 3 di
(ds = Diameter rata - rata baut)
4
dn - 3 mm
(dn = diameter normal baut)
ds =
27.60

cm

3.00 + 3 x
4

2.70

= 2.78 cm

3.1415927

* Menghitung Penamang Awal


Pada kondisi leleh
P
Ag1 =
fc . Fy

423,367.61
0.9 x
2,400.00

Pada kondisi fraktur


P
Ag2 =
fc . u . Fu
=

+ Ah

423,367.61
0.75 x 0.75 x 3,700.00

diambil nilai terbesar

Ag2

196.00 cm2

27.60

231.02 cm2

231.02 cm2

* Menghitung Jari - jari Girasi Batang Tarik.


500.00
=
240

2.08 cm

Dicoba Profil WF. 428.407.20.35


dengan data-data :
360.70 cm2
A =
h
5,570 cm3
Sx =
b
3
1,930
Sy =
tw
cm
18.20 cm
ix =
tf
10.40 cm
iy =
Ix = 119,000 cm4
39,400 cm4
Iy =
2.20 cm
=
r

428.00
407.00
20.00
35.00

=
=
=
=

Cek Kondisi Profil


* Terhadap Kekuatan
Terhadap kerusakan sambungan
Nu1 Aktual = fc . Fy . A Nu
= 0.9 x 2,400.00 x
=
779,112.00 Kg =
=

7,791.12 Kn

Lk
=
ry

9,008.48 Kn

500.00
10.40

tw

360.70
7,791.12 kN

= u . An
270.53
= 0.75 x 360.70
9,008.48 kN
= 270.53 cm2
4,233.68 kN (OK)

* Cek terhadap kelangsingan batang


Lk
500.00
lx =
=
=
27.47
rx
18.20
ly =

4,233.68 kN (OK)

Terhadap kondisi fraktur


Nu1 Aktual = fc . Fu . Ae
Nu
= 0.9 x 3,700.00 x
=
900,848.25 Kg =
=

mm
mm
mm
mm

tf

Lk
=
240

rmin =

155.04

Jadi untuk batang bawah digunakan profil

Ae

240

.. OK

240

.. OK

WF. 428.407.20.35

c. Dimensi Batang Diagonal (Tarik)


(Menggunakan metode LRFD)
Beban ultimate
Mutu Baja BJ-41

2,051.34
240.00
370.00
7.07
200,000.00

=
=
=
=
=

Fy
Fu

Panjang batang (Lk)


Modulus Elastisitas (E)

=
=

fbaut (Ulir penuh)


Jumlah lubang baut (n)

Diasumsikan tebal plat simpul (t) =


Ah =
Luas Lubang Baut (Ah)
dh =
Diameter Lubang (dh)
ds =
Diameter Baut (db)
di =

Diameter Inti Baut (di)


di =
dh =
Ah =

3.00 - 0.3 = 2.70 cm


2.78 + 0.1 = 2.88 cm
8.00 x 2.88 x 1.20 =

= 0.75

untuk b/h > 2/3

3.00 cm
8.00 bh
(dalam satu irisan tegak lurus penampang)
1.2 cm
n . dh . t
db + 1 mm
(Untuk Ulir Penuh db = ds)
dn + 3 di
(ds = Diameter rata - rata baut)
4
dn - 3 mm
(dn = diameter normal baut)

27.60

3.00 + 3 x
4

2.70

= 2.78 cm

cm

3.1415927

205,133.72
0.9 x
2,400.00

Pada kondisi fraktur


P
Ag2 =
fc . u . Fu

ds =

* Menghitung Penamang Awal


Pada kondisi leleh
P
Ag1 =
fc . Fy

kN
Mpa
Mpa
m
Mpa

94.97 cm2

+ Ah

205,133.72
0.75 x 0.75 x 3,700.00

27.60

126.16 cm2

126.16 cm2
* Menghitung Jari - jari Girasi Batang Tarik.
Lk
=
240

707.11
=
240

2.95 cm

Dicoba Profil WF. 350.350.12.19


dengan data-data :
173.00 cm2
A =
h
3
2,300
Sx =
b
cm
776 cm3
Sy =
tw
15.20
cm
ix =
tf
8.84 cm
iy =
40,300 cm4
Ix =
13,600 cm4
Iy =
2.00 cm
=
r

=
=
=
=

350.00
350.00
12.00
19.00

mm
mm
mm
mm

tf

rmin =

Ag2

diambil nilai terbesar

tw

Cek Kondisi Profil


* Terhadap Kekuatan
Terhadap kerusakan sambungan
Nu1 Aktual = fc . Fy . A Nu
= 0.9 x 2,400.00 x
=
373,680.00 Kg =
=

3,736.80 Kn

173.00
3,736.80 kN
2,051.34 kN (OK)

Terhadap kondisi fraktur


Nu1 Aktual

= fc . Fu . Ae
Nu
= 0.9 x 37,000.00 x
=
4,320,675.00 Kg =
=

43,206.75 kN

Ae

= u . An
= 0.75 x 173.00
= 129.75 cm2
2,051.34 kN (OK)
129.75
43,206.75 kN

* Cek terhadap kelangsingan batang


lx =

Lk
=
rx

707.11
15.20

46.52

240

.. OK

ly =

Lk
=
ry

707.11
8.84

237.83

240

.. OK

Jadi untuk batang vertikal digunakan profil

WF. 350.350.12.19

d. Dimensi Batang Diagonal (Tekan)


(Menggunakan metode LRFD)
1,061.53
Beban ultimate (Nu)
=
240.00
Mutu Baja BJ-41
Fy =
370.00
Fu =
7.07
Panjang batang (Lk)
=
200,000.00
Modulus Elastisitas (E) =
3.1415927

=
* Menghitung Nilai Ratio Kelansingan
Diasumsikan
lcr

kL/r

= 50

1
kL
x
r
p

fy
E

kN
Mpa
Mpa
m
Mpa

2,400
3,700

=
=

Kg/cm2
Kg/cm2

2,000,000

Kg/cm2

( 0 - 200 )
= 50 x

0.32

2,400.00
2,000,000.00

0.55

Jika lc 1.50, maka :


Fcr = ( 0.658 lcr2 ) . fy
= ( 0.658 lcr2 ) x

2,400

2,113.29

Kg/cm2

* Menghitung Luas Profil Awal

Dicoba Profil WF. 304.301.11.17


dengan data-data :
134.80 cm2
A =
h
3
1,540 cm
Sx =
b
3
514
=
Sy
tw
cm
13.20 cm
ix =
tf
7.57 cm
iy =
23,400 cm4
Ix =
7,730 cm4
Iy =
1.80 cm
=
r

=
=
=
=

59.10

cm2

300.00
300.00
11.00
17.00

mm
mm
mm
mm

Cek kelangsingan pelat penampang


lF

h
=
2.tf

300.00
34.00

8.82

lR

b
=
Fy

300.00
240.00

19.36

lF

< lR

. OK

tf

P
106,153.01
=
fc . Fcr
0.85 x 2,113.29

Ag =

(tidak terjadi tekuk lokal)

tw

Hitung Ratio kelangsingan terhadap tekuk global


lcr

1
kL
x
rmin
p

1.00 x
707
1
x
7.57
3.14

fy
E

Untuk Nilai "k" (koefisen Tekuk)


Dianggap Tumpuan "Sendi - sendi"
2,400.00
2,000,000.00

1.03

1.50

lc 1.50, maka :
Fcr = ( 0.658 lcr2 ) . fy
= ( 0.658 lcr2 ) x

2,400

1,538.78

Kg/cm2

Cek Kondisi Profil


Nu Aktual =

fc . Fcr . A Profil

= 0.85 x
=

Nu

1,538.78 x

134.80

1,763.13 kN

Jadi untuk batang atas digunakan profil

176,313.27 Kg

1,061.53 kN . (OK)
WF. 304.301.11.17

Dari hasil perhitungan didapat dimensi batang sbb :


Dimensi Batang Atas
: WF. 428.407.20.35
Dimensi Batang Bawah
: WF. 428.407.20.35
Dimensi Batang Vertikal
: WF. 350.350.12.19
Dimensi Batang Diagonal
: WF. 304.301.11.17
Dan untuk kemudahan pelaksanaan dilapangan, maka dimensi rangka batang
diambil sama, yaitu :
Dimensi Batang Atas
: WF. 428.407.20.35
Dimensi Batang Bawah
: WF. 428.407.20.35
Dimensi Batang Vertikal
: WF. 428.407.20.35
Dimensi Batang Diagonal
: WF. 428.407.20.35

1.00

5. Perhitungan Sambungan
S

atau
atau
atau

14 t
14 t
6t

S1 S1

S1

S1 U

U S1

S1

Syarat pola letak baut


2.5 d < S < 7 d
2.5 d < U < 7 d
1.5 d < S1 < 3 d
Diameter baut
Baut mutu tinggi (A-325)
Fy
Fu

1.6 cm

:
:

450 Mpa
825 Mpa

Rumus yang digunakan :


Rn
= f * ( F'b * Ab ) m

dimana :
F'b
f
Rn
n
Ri mak
Ab

M * Xi
Rmv =
2
S Xi + S Yi2
Rmh =
Rp

M * Yi
S Xi + S Yi2
2

=
=
=
=
=
=

0.60 fy baut = 495 Mpa


0.85
Kekuatan nominal baut
Jumlah baut
Gaya mak. Pada baut No.
2.0 cm2

= P/n

Ri mak =

(Rmv + Rp ) 2 + ( Rmh )2

Gelagar Memanjang
Jarak baut :
150.00 mm
S =
70.00 mm
S1 =
70.00 mm
SI' =
160.00 mm
U =
Bidang geser ( m )
Jumlah baris ( ni )
Jumlah kolom ( k )
P

(pelat)

=
=
=
=
=
=
=

15.00
7.00
7.00
16.00
2.00
2.00
2.00

cm
cm
cm
cm

Plat penyambung :
h = 30.00 cm
2.00 cm
t =
e

22.00 cm

Ditinjau satu sisi

= VA Gel Memanjang
((1.2 Qdl + 1.6 QUDL) x l ) + PKEL
=
2

( ( 1.2 x 11.26 ) + ( 1.6 x 12.00 ) x 5.00 ) ) + 66.00


2

= 114.78 kN
M = P*e
= 114.78 x 22.00
= 2,525.16 kN.cm
Tabel perhitungan
Gaya yang bekerja pada baut ( Kg )
No.
Gaya akibat momen
Baut
X
Y
Rmv
X2
Y2
1
2
3
4

-7.50
7.50
7.50
-7.50

11.50
11.50
-11.50
-11.50

56.25 132.25
56.25 132.25
56.25 132.25
56.25 132.25
225.00 529.00
754.00

15

15

Rp

Ri

38.51
38.51
-38.51
-38.51

28.70
28.70
28.70
28.70

38.68
66.17
66.17
38.68

GELAGAR MELINTANG
WF. 800.300.14.26

40

30

GELAGAR MEMANJANG
WF. 400.200.8.13

16

-25.12
25.12
25.12
-25.12

Rmh

Anda mungkin juga menyukai