LOGO

MAKTAB RENDAH SAINS MARA BENTONG

ELEKTRIK TERAS

Hak cipta Mohd Yazid. 2009

KANDUNGAN

3.1
3.2

Sumber dan Kegunaan Elektrik Jenis Wayar dan Kerja Pendawaian

3.1.1 Sumber Elektrik

Kemagnetan

Tindakan Kimia

Cahaya

(a) Kemagnetan
Prinsip : i) Pergerakan magnet melalui segelung wayar yang dililit di sekeliling teras besi. ii) Apabila magnet digerakkan, jarum galvanometer bergerak iii) Keadaan ini menunjukkan arus elektrik terhasil

(a) Kemagnetan

(a) Kemagnetan

CONTOH

(i) Dinamo

(ii) Turbin

(i) Dinamo

A Pemutar
B Magnet Kekal

C Teras
D Gegelung Wayar E Punca Bertebat

(i) Dinamo
Bahagian utama : (i)Gegelung wayar - dibuat dari lilitan wayar kuprum (ii)Magnet kekal - hasilkan medan magnet - Mengembangkan medan magnet

(iii)Teras besi

(i) Dinamo

Basikal di kayuh

Magnet akan berputar

Arus elektrik terhasil pada gegelung wayar

Aruhan medan magnet hasilkan arus elektrik

(i) Dinamo

Arus elektrik akan bertambah jika :

(i) (ii) Putaran magnet dilajukan Bilangan lilitan gegelung wayar ditambah

(ii) Turbin

Sejenis alat yang mempunyai rotor yang dapat di putar oleh aliran air, stim atau angin

Menukarkan tenaga kinetik kepada tenaga mekanikal untuk gerakkan pelbagai mesin

(b) Tindakan Kimia

Sel Basah

Sel Kering

Sel Nikel Kadmium (Ni Cad)

Tindakan Kimia

Sel Alkali

Sel Lithium

Sel Merkuri

(i) Sel Kering

Dikenali sebagai Sel Zink Klorida Jangka hayat terhad

Digunakan dalam peralatan bervoltan rendah Contoh : radio, lampu suluh, jam

(i) Sel Kering

A - Punca Positif B Zink

C Elektrolit
(campuran ammonium klorida + Mangan dioksida)

D Batang Karbon E Punca Negatif

(ii) Sel Alkali

Mampu membekalkan tenaga elektrik dalam jangka masa yang lebih lama berbanding bateri biasa

(iii) Sel Merkuri

Bersaiz kecil Digunakan pada peralatan yang perlukan arus yang rendah

(iv) Sel Lithium

Membekalkan arus yang tinggi Jangka hayat lama Boleh dicas semula Kegunaan : kamera, kalkulator, handphone

(v) Sel Nikel kadmium (Ni Cad)

Digunakan pada peralatan tanpa wayar Boleh dicas sehingga 1000 kali Menggunakan alat khas untuk mengecas

(vi) Sel Basah

Mempunyai nilai voltan 2 volt, 6 volt, dan 12 volt. Boleh dicas semula Kegunaan : motosikal, kereta, lori

(vi) Sel Basah

A Plat positif (plumbum peroksida) B Terminal positif C Penyelang D Plat Negatif E Elektrolit (asid sulfurik cair) F Terminal Negatif (plumbum)

(c) Cahaya
Fotovoltan teknologi yang tukarkan cahaya kepada arus elektrik. Melibatkan sel solar dan sel foto Menggunakan bahan separa pengalir
(silikon, selenium, natrium atau kalium)

Kegunaan : sel solar kalkulator, alat pemanas air, lampu isyarat

3.1.2 Kegunaan Elektrik

Tenaga Haba

Tenaga Kinetik

Tenaga Bunyi

Tenaga Cahaya

Apakah kegunaan elektrik?

(a) Menghasilkan Tenaga Haba

Mempunyai elemen pemanas yang diperbuat daripada logam nikrom. Fungsi elemen pemanas tukarkan tenaga elektrik kepada tenaga haba. Contoh alat : seterika, cerek, pembakar roti Termostat kawal suhu kepanasan

(b) Menghasilkan Tenaga Kinetik

Tenaga kinetik = Tenaga gerakan Mempunyai motor elektrik tukarkan tenaga elektrik ke tenaga kinetik Contoh alat : kipas angin, mesin basuh, gerudi

(c) Menghasilkan Tenaga Bunyi

Contoh alat : radio, telefon, microfon dan televisyen

(d) Menghasilkan Tenaga Cahaya

Contoh alat : lampu pijar (mentol) dan lampu pendaflour

3.2 Jenis Wayar dan Kerja Pendawaian

Pena Ujian

Playar Muncung Tirus

Pemotong Sisi

Alatan Tangan

Playar Gabung Penjalur Wayar

(a) Alatan Tangan

PENA UJIAN

(a) Alatan Tangan

PENA UJIAN
Kegunaan : (i) Mengesan dan menguji kebocoran arus elektrik (ii) Mengetat dan melonggarkan skru kecil

Lampu Neon akan menyala apabila matanya menyentuh punca berarus elektrik

(a) Alatan Tangan

PLAYAR MUNCUNG TIRUS

(a) Alatan Tangan

PLAYAR MUNCUNG TIRUS

Kegunaan : (i) Memegang benda kecil

(ii) Memotong
(iii)Mencapai ruang yang sukar (iv)Membentuk

(a) Alatan Tangan

PLAYAR GABUNG
Rahang

Rahang cengkung
Pemegang bersalut Mata pemotong

(a) Alatan Tangan

PLAYAR GABUNG
Kegunaan : (i) Memegang dan mencengkam benda bulat

(ii) Membengkok dan membentuk

(iii) Memotong

(a) Alatan Tangan

PEMOTONG SISI

Mata sisi Pemegang bersalut

(a) Alatan Tangan

PEMOTONG SISI
Kegunaan : (i) Memotong wayar

(ii) Memotong lebihan wayar pada punca tamatan

(a) Alatan Tangan

PENJALUR WAYAR

Penjalur wayar spring

Penjalur wayar mudah

(a) Alatan Tangan

PENJALUR WAYAR
Kegunaan : (i) Menjalur wayar (ii) Memotong wayar

3.2 Jenis Wayar dan Kerja Pendawaian

Kuprum Berenamel

Lembar Tunggal

Tiga teras

Jenis Wayar

Teras Tunggal Teras Kembar

(b) Jenis Wayar

WAYAR KUPRUM BERENAMEL

-Disalut dengan lapisan enamel -Kegunaan : buat gegelung pada motor elektrik dan transformer

(b) Jenis Wayar

WAYAR LEMBAR TUNGGAL

- Selembar wayar yang berpenebat -Kegunaan : pendawaian dalam litar mudah kerja-kerja elektronik dan alatan seperti radio

(b) Jenis Wayar

WAYAR TERAS TUNGGAL

- Terbahagi kepada 2 : a) Wayar halus yang boleh dilentur dan dipintal (kerja pendawaian litar elektrik seperti radio dan pembesar suara) b) Lembaran wayar kasar (pendawaian litar elektrik di rumah dan bangunan)

(b) Jenis Wayar

WAYAR TERAS KEMBAR

- Terdiri daripada 2 utas wayar teras tunggal -Kegunaan : pendawaian alatan elektrik ke plag 2 pin 2A, soket dan penyuai soket mentol.

(b) Jenis Wayar

WAYAR TIGA TERAS

Kabel 3 teras berpenebat PVC

Kabel 3 teras berpenebat PVC beranyam benang

(b) Jenis Wayar

WAYAR TIGA TERAS

(i) -

Kabel 3 teras berpenebat PVC Kegunaan : untuk alatan elektrik yang tidak mengeluarkan haba seperti radio dan televisyen

(ii) Kabel 3 teras berpenebat PVC beranyam benang Kegunaan : untuk pendawaian bagi alatan elektrik yang mengeluarkan haba panas seperti seterika, pembakar roti dan cerek elektrik

(c) Jenis Plag

Plag 2 pin 2 ampere

Plag 3 pin 13 ampere

Jenis Plag

Plag 3 pin 15 ampere

(i) Plag 2 pin 2 ampere

- Dilengkapi dengan 2 tamatan: a) Tamatan hidup (L) b) Tamatan neutral (N) - Menggunakan wayar teras kembar - Kegunaan : alatan < 2 ampere - Radio dan jam elektrik

(i) Plag 3 pin 13 ampere

- Dilengkapi dengan 3 tamatan: a) Tamatan hidup (L) b) Tamatan neutral (N) c) Tamatan bumi (E) - Mempunyai fius katrij yang berkadar 13 ampere - Kegunaan : alatan < 13 ampere

(i) Plag 3 pin 13 ampere

(i) Plag 3 pin 15 ampere

- Untuk alatan berkuasa tinggi sehingga 15 ampere - Contoh : penghawa dingin dan alat pemanas air - Mempunyai 3 tamatan ( bumi, hidup, neutral) - Tidak mempunyai fius.

(d) Pendawaian Plag 3 pin 13A

Kod Pendawaian Plag 3 pin 13A

Kod Warna Perang Biru Hijau kuning

Fungsi Tamatan hidup (L) Tamatan neutral (N) Tamatan bumi (E)

(d) Pendawaian Plag 3 pin 13A

Membuat Pendawaian pada tamatan plag 3 pin 13A
Potong penebat luar wayar tiga teras. Buangkan penebat luar tersebut

Buka penutup plag dan longgarkan skru pengapit gentian

(d) Pendawaian Plag 3 pin 13A

Membuat Pendawaian pada tamatan plag 3 pin 13A
Masukkan wayar di bawah pengapit dan ketatkan semula skrunya

Jalurkan ketiga-tiga wayar itu dengan menggunakan penjalur wayar

(d) Pendawaian Plag 3 pin 13A

Membuat Pendawaian pada tamatan plag 3 pin 13A
Pintalkan ketiga-tiga hujung teras yang telah dijalur

Pasangkan teras pada tamatan mengikut kod warna yang ditetapkan

(e) Fius
Kegunaan : melindungi litar dan perkakas elektrik sekiranya berlaku litar pintas. Fius dipasang pada tamatan hidup (L) secara siri dalam litar elektrik

(e) Fius

Unit ukuran fius ampere, kadar fius yang biasa digunakan ialah : (a) 5 A (b) 10 A (c) 13 A (d) 15 A (e) 30 A
Fius dibuat daripada aloi timah atau plumbum

(e) Fius

JENIS FIUS

Fius Katrij

Fius Dawai

(e) Fius
FIUS KATRIJ

Terdiri daripada sebuah tiub kecil dengan sesentuh logam pada kedua-dua hujung Mempunyai dawai fius di dalam bentuk kartrij Tidak boleh digunakan semula jika terbakar

(e) Fius
FIUS KATRIJ

Fius Katrij Pemegang Fius

(e) Fius
FIUS DAWAI

Terdiri daripada penyambungan dan tapak yang diperbuat daripada tembikar dengan sesentuh logam
Mempunyai dawai fius yang boleh digantikan Didapati dalam bentuk dawai

(e) Fius
FIUS DAWAI

Fius Dawai

Lampu pendaflour

Kerosakan lampu pendaflour

lampu tidak menyala

Lampu bekelip-kelip, tetapi tidak menyala

Kedua-dua hujung tiub merah dan lampu tidak menyala

LOGO