Enver Hoxha Ditar 2 1958-1959 (1987)

e
-,
ENVER HOXHA
DITAR
1958-1959
INSTITUTI I STUDIMEVE MARKSISTE-LENINISTE PRANE KQ TE PPSH
SHTEPIA BOTUESE 8 NENTORI ,* TIRANE, 1987
ENVER HOXHA
i
E PREMTE 3 JANAR 1958
Prita ambasadorin sovjetik Ivanov, i cili m informoi mbi politikn e NATO-s pr vendosjen e raketave n Itali dhe m propozoi q t koordinojm fushatn ton propagandistike kundr ktij veprimi. Rash dakord. Veprimet e prbashkta e t koordinuara mes partive e vendeve tona socialiste pr demaskimin e frenimin e planeve e t komploteve agresive e luftnxitse t imperializmit e reaksionit, ne gjithmon i kemi prkrahur e nga ana jon i kemi zbatuar pa hezitim, me konsekuenc.
E SHTUNE 4 JANAR 1958
E MARTR 7 JANAR 1958
Takova ambasadorin korean, i cili u kthye nga Koreja. M informoi pr mbledhjen e plenumit t muajit dhjetor t vitit t kaluar t KQ t Partis s tyre. N kt plenum u miratuan dokumentet e Mbledhjes s Mosks t vitit 1957, u analizua realizimi i planit ekonomik i vitit 1957 dhe u ripohua vendimi i drejt i marr kundr bands s Kim Du Bonit.
Byros Politike t KQ t Partis i drgova sot nj letrl me ann e s cils u 1 uten il . tralit t UlzAs_mbi.lumin t inaugurohet m 11 janar t ktij viti, t'i ndryshohet emri q sht v_n2 dhe t marr emrin e thern171eirtdlYe msuesit t lavdishm t komunizmit _ Karl Marks.
Sot kishim mbledhjen e organizats-baz me kt rend dite: 1) Puna e komunistve t organizats q punojn n Komisionin Qendror t Kontrollit e t Revizionimit. 2) Plani i puns pr muajin e ardhshm.
Bisedova me shokt e Qeveris pr rishikimin planit t dyt pesvjear.

1. Enver Hoxha, Vepra, vll. 15, f. 151. 2. Deri n kt koh ai quhej hidrocentrali Enver-.
Dhash disa porosi lidhur me vajtjen e shokve n ekosllovaki pr caktimin e mimit t hekur-nikelit dhe pr probleme t tjera ekonomike.
Porosita shokt pr mnyrn e veprimit lidhur me avionin amerikan q e kemi detyruar t ulet. Dhash mendimin ta lm t lir dhe t bjm formalitetet e rastit.
E MERKURE 8 JANAR 1958
Mbledhje e Sekretariatit t KQ t Partis, ku u studiva dhe u vendos pr nj varg problemesh, por sidomos pr arsimin n Parti pr vitin 1957-1958. Diskutoval rreth ktij problemi dhe, midis t tjerash, trhoqa vmendjen pr nj interesim m t madh nga ana e organizatave-baz t Partis dhe e komiteteve t Partis n rrethe pr format e arsimit n Parti, si pr pjesmarrjen, ashtu edhe pr ngritjen e cilsis s puns n kto forma. Q n format e arsimit n Parti t prfitohet sa m shum, q filozofia marksiste t prvetsohet e t'u shrbej komunistve n veprimtarin e tyre t prditshme, sht e nevojshme t ndihmohen propagandistt qoft pr sa i prket prmbajtjes s leksioneve, qoft edhe nga ana metodike. N kt mbledhje t Sekretariatit u shqyrtua dhe. puna e Partis n kombinatin e tekstileve Stalin.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 15, 1. 153.
Shkuam n ambasadn rumune dhe ngushlluam ambasadorin pr vdekjen e Petru Grozsi.
Dark me oficer t kufirit. Njerz t mrekullueshm.

E ENJTE 9 JANAR 1958
Ambasadori sovjetik Ivanov, n takimin q pata sot me t, m dorzoi projektpropozimet sovjetike pr organizimin e nj mbledhjeje t nivelit t lart. Sovjetikt propozojn q n kt mbledhje t marrin pjes shtetet antare t Paktit t Atlantikut t Veriut (NATO), t Traktatit t Varshavs, si dhe disa vende q nuk bjn pjes n grupet e prmendura, e t gjith s bashku t bisedojn pr uljen e tensionit ndrkombtar. Por n realitet po shohim t kundrtn:_ sa m tim>k, thirrje imperialistve_p u P ararnhet gjenrijandr-, tfnsinni aq m tepr ngrihet Tzombtare.
1. Petru Groza (1884-1958), personalitet politik rumun; n vitet e fundit t jets ishte president i Presidiumit t Asambles s Madhe Kombtare t RP t Rumanis.
10
11
E SHTUN 11 JANAR 1958
Vajtm n Ulz, ku inauguruam veprn madhshtore t planit t dyt pesvjear, hidrocentralin -Karl Marks. Ishte i madh entuziazmi i puntorve ndrtues pr Partin ton heroike.
Gazeta Zri i popullit boton sot prshndetjen q komunisti veteran francez, Marsel Kashen, i ka drguar popullit ton me rastin e Vitit t Ri 1958. Prshndetja sht e ngroht, mburr arritjet dhe qndrimin ton. Kasheni i quan t paharrueshme prshtypjet e kujtimet q ka nga vizita q ka br n Shqipri. Kam respekt t veant pr kt njeri e komunist t mir, mik t popullit e t Partis son.
12
13
r
E HENE E SHTUNE 18 JANAR 1958 20 JANAR 1958
Shokt e Shkodrs, sidomos kryetari i Komitetit Ekzekutiv, kan gabuar rnd duke br spostir. tokash t fshatarve n shkall t gjer. Ky vendim kishte zemruar fshatart. Pr shtjen e spostimeve Partia ka lshuar direktiva dhe Qeveria ka urdhruar se si duhet t veprohet, por kuadro drejtues t ktij rrethi i kan shkelur ato. Gabime t tilla bhen penges serioze n rrugn e kolektivizimit t bujqsis, prandaj ato duhen par me sy politik. Urdhruam t merreshin masa t shpejta dhe gjendja u rregullua pa vones. Pikrisht kt shtje morm sot n shqyrtim n mbledhjen e Sekretariatiti.
Studiova raportet q Byroja Politike do t'i paraqes pr aprovim Plenumit t Komitetit Qendror t Partis. i cili do t mbahet s sbpejti. Mehmet [Shehu] e shtron gabim shtjen e_kulakve n raportin e paraqiturl. N. radh t. par, nuk sht e jan likuiduar_dhe_s'paragesin m ndonj rrezik. Ndonse jan kufizuar, kulakt ekzistojn n fshat dhe na dmtojn, prandaj nuk duhet lvizur n asnj mnyr nga prcaktimi i deritanishm i kulakve. shtja q shtron ai mund t shikohet m von, jo vetm kur t mbaroj kolektivizimi, por pasi t forcohen dhe kooperativat. sht e zorshme t zbatohet q nxnsit t ven n teknikumet bujqsore pasi t ken kryer shrbimin ushtarak. Edhe shtja e import-eksportit sht kaluar leht. Nga ky raport mund t hiqen shtjet ku flitet q ekipet e kontrollit t udhhiqen nga vet kryeministri dhe pr t plotfuqishmit e varur nga Kryeministria pr kontrollin e standardeve.
1. Raporti do t'i paraqitej Plenumit t 8-t t KQ t PPSH.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 15, f. 157.
14
15
E SHTUN 25 JANAR 1958
E MARTE 28 JANAR 1958
N mbledhjen e sotme t Byros Politike morm n studim dhe aprovuam raportet mbi rezultatet e arritura n realizimin e planit e t buxhetit t shtetit pr vitin 1957 dhe detyrat e planit e t buxhetit pr vitin 1958 dhe mbi disa shtesa n planin e dyt pesvjear, q do t'i paraqiten n fillim t shkurtit Plenumit t Komitetit Qendror t Partis. N diskutimin tim u prqendrova n shtjen q nuk duhet t shtrojm problemin e uljes s planit, por t ecim prpara duke i realizuar patjetr planet. Kjo krkon, prve t tjerash, edhe uljen e krkesave t mdha q bhen pr importin.
M erdhi pr vizit patrioti plak shkodran, Abaz Bekteshi.
16
17 2
122
E MRKURIE 29 JANAR 1958
Dbuam nga vendi yn me efekt t menjhershm nj korrespondent t agjencis angleze t lajmeve, ROJTER, sepse, n nj material q i ka drguar agjencis s tij, ka shpifur kundr vendit ton dhe ka fyer n mnyr t ult dinjitetin e popullit shqiptar. Ai shkeli mikpritjen ton dhe ne ia treguam vendin.
Vajta pr vizit n zdrukthtarin Misto Mame. Bisedova me puntort. Atje ka suksese, por duhet t'i plotsojm m mir nevojat e ksaj ndrmarrjeje me makineri. Duhet t'i shtojm, t'i modernizojm dhe t'i mekanizojm disa procese pune. Nj gj t till ne duhet ta bjm pr nj numr fabrikash t vjetra, se kshtu si i kemi sot, ato nuk jan shum rentabl. Do t jap porosi q menjher t merren masa.
18
19
811KURT 1958
DISA ESHTJE PER T'U RITHEKSUAR NE PLENUMIN E KQ TE PARTLSE Rndsia e madhe e ktij plenumi. Rishikimi i planit t dyt pesvjear n drejtim t shtimit t tij kryesisht me prpjekje t brendshme. Plani sht i ngjeshur, por i realizueshm. Mund t vihet pyetja: pse po e bjm nj plan kaq t ngjeshur? Plani bhet i ngjeshur n kto drejtime: N investime t reja n naft, n prmirsimin e industris ekzistuese, n hedhjen e themelive t disa degve t reja t industris dhe n bujqsi. Disa investime na japin rezultat q kt pesvjear, disa t tjera do t na japin n pesvjearin tjetr. Pra, kto investime jan t domosdoshme, e para, pse duhet t mbajm medoemos nivelin e jetess s punonjsve t qytetit dhe t fshatit n nivelin e caktuar n planin pesvjear, por t bjm edhe m shum, ta ngrem m tepr at. Kjo realizohet me shtesat q po i bjm planit 20
pesvjear n drejtimet q tham, me shfrytzimin e gjith mundsive t brendshme n industri dhe n bujqsi q na lejojn t ngremd planet. Kusht i domosdoshm sht q kto plane t'i realizojm. Niveli i jetess s popullit ton. Kt duhet ta prmirsojm akoma m shum dhe m shpejt. Industria 1. Problemi i kuadrove n naft dhe n tr industrin ton. 2. shtja e kromit, krkimet dhe cilsia e tij. 3. shtja e shfrytzimit t energjis elektrike dhe shprngulja sa m par e motorve me naft n vende t nevojshme. 4. Problemi i ekipimit t industris son t vjetr dhe elektrifikimi i shum proceseve. 5. shtja e cilsis, e asortimenteve dhe e sasis. Bujqsia 1. shtja e prgatitjes s kuadrit pr kooperativat bujqsore. 2. Kolektivizimi i bagtis. 3. Pjesmarrja e fshatarsis n bonifikimet e mdha. 4. Duhet t kuptohet drejt ndihma e fshatarsis dhe pjesmarrja e saj n veprat bonifikuese duhet t jet m e madhe. 5. T evitohen gabimet n kolektivizim. 6. Ujitjet dhe kanalet, depot e ujit t bhen nga kooperativat. 7. Problemi i pyjeve dhe i pyllzimeve.
21
8. Humbjet n blegtori.
Ndrtimet
1. shtja e projekteve. Organizimi i ri i Ministris s Ndrtimit dhe interesimi i pundhnsve. 2. Organizimi m i mir i puns me cilsi dhe dhnia e objekteve n koh dhe me kosto t ult. 3. Shfrytzin-ii i makinerive dhe mirmbajtja e tyre. 4. Prgatitja e kuadrove t ndrtimit dhe e specialistve pr makinerit. 5. Prgatitja e materialeve. Iniciativ krijuese dhe prdorimi i materialit t ndrtimit n nj mas m t gjer. 6. Krijimi i kooperativave t artizanatit dhe i ndrmarrjeve t ndrtimit n baza zonale. 7. Meremetimi i shtpive t privatve me kredi t dhna nga shteti me afat t gjat. 8. Ndrtimet t mos zgjatin shum koh, por t mbarojn sa m par. 9. Fabrikimi dhe tregtimi i tullave e i tjegullave nga kooperativat e artizanatit.
shtja e ushqimeve dhe, n radh t par, e buks. Perimet, patatet
Thjeshtsimet n aparatet e Partis dhe t pushtetit

Prishja e qarqeve. Shkuarja e sa m shum njerzve n prodhim. Luft pikpamjeve mikroborgjeze t njerzve pr kt shtje. Edukimi marksist-leninist i kuadrove dhe veanrisht i intelektualve.
Tregtia dhe kooperativat

Populli do mallra. Buka e misrit. Tepricat. Stimulacionet. T hollat, paraja, taksat. Luft vjedhsve dhe dmtuesve.
Importimet dhe eksportimet

Bilanci i tregtis s jashtme. T shkurtohen importet. T shtohet eksporti. 22
23
E WIARTE 4 SHKURT 1958
E MERKURE 5 SHKURT 1958
Dje filloi mbledhja e Plenumit t Komitetit Qendror. Tema: Mbi planin e vitit 1958 dhe rishikimi i planit t dyt pesvjear pr disa shtesa t tij. Shokt diskutojn. Diskutime shum t mira. Propozime dhe vendosmri pr ta realizuar planin.
Edhe paradite Plenumi vazhdoi me diskutime. N mbyllje t punimeve t tij bra konkluzionett. do gj shkoi mir. Shtesat n plan do t realizohen, se t gjitha detyrat jan t realizueshme. Do ta organizojm punn mir q mobilizimi i organeve t Partis, t pushtetit dhe i popullit t jet total.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 15, f. 176
24
25
E PREMTE 7 SHKURT 1958
E DIEL 9 SHKURT 1958
Lexova dhe bra vrejtjel pr dy leksione me tema pr edukimin komunist t rinis. M duket se ato nuk e justifikojn aspak qllimin. Temat ishin shum t rndsishme, por jan trajtuar shum dobt, alojn n t gjitha drejtimet, duke filluar q nga prkufizimi i nocioneve deri n shtjellimin e problemit. T rinjve, mendoj un, duhet t'u flitet me nj gjuh t thjesht, t kuptueshme, duke br nj zbrthim konkret t tems e jo nj shpjegim thjesht filozofik. Lektort tan do t gabojn rnd n qoft se prgatitin leksione filozofike t mbushura me fraza pa mbarim. Kshtu jo vetm nuk e arrin dot qllimin, por edhe e mrzit rinin. Prandaj temat pr edukimin komunist t rinis t trajtohen m mir, t jen konkrete e t ndrtuara mbi baza shkencore, q t'i shrbejn jo vetm rinis son, por edhe edukatorve t saj.
Vizituam tok me Hysniun Ndrmarrjen Bujqsore t Kamzs. Ishte me t vrtet nj ndrmarrje model. Drejtori i saj, Shuaip Bilali, punon shum mir. r.s'nt i zoti dhe organizator.
26
27
E HENE 10 SIIKURT 1958
E MARTE 11 SHKURT 1958
Shkova n Durrs dhe bisedova me sekretarin e par se si paraqitet gjendja pr sa i prket puns s Partis n kt rreth. Pastaj vizituam Fabrikn e Cigareve. Puntort punojn mir, por m'u ankuan pr munges kartoni. Kjo bn q shum prej tyre t paguhen me 50 pr qind t pags. Do t jap porosi q t merren masa n kt drejtim. Vizitova Fabrikn e Goms. Kjo fabrik ka akoma shum mungesa. ekt nuk tregohen t sinqert, por, sido q t jet, perspektiva e saj sht e mir.
Ambasadori sovjetik u kthye nga Moska dhe sot u takova me t. Nuk m tha ndonj gj t re, prve atyre q i kam lexuar n gazetat e n buletinet e lajmeve.
28
29
E MRKUR 12 SHKURT 1958
E ENJTE 13 SHKURT 1958
Msova me hidhrim t madh pr vdekjen e shokut Marsel Kashen, veteranit komunist francez, militant i shquar i lvizjes komuniste ndrkombtare dhe i proletariatit botror, antar i Byros Politike t Partis Komuniste Franceze, mik i shtrenjt i vendit e i popuIlit ton. Udhzova shokt t'i drgojn nj telegram ngushIlimi Komitetit Qendror t Partis Komuniste Franceze, n emr t Partis dhe t popullit shqiptar. Do t'u propozoj shokve q t'l vn emrin Marsel Kashen ndonj rruge t Tiransl.
Vizitova Fabrikn e Qelqit n Tiran. Puntort e saj kan ecur prpara jo vetm n profesion, por n t gjitha drejtimet. Gjat bisedave mora vesh se n kt fabrik edhe puntoret shum t reja marrin paga t mdha, megjithse punojn n procese pune shum t lehta e t pakualifikuara. Duhet ta shikojm kt gj q paga t prputhet me parimin socialist sipas puns. Vizitova Fabrikn e Kadifes. Ktu punohet shum mir, megjithse puntoret jan t reja.
1. Rruga e re q u hap n t djatht t rrjedhjes s Lans mori ernrin shtitorja Marsel Kashen.
30
32
E HENE 17 SHKURT 1958
Vizitova stabilimentin tipografik Mihal Duri. U takova dhe bisedova me puntort. M bn disa propozime t drejta pr t riorganizuar drejtimin dhe pr disa ndrtime. Do t'i studioj me shokt propozimet e tyre dhe do t marrim masa.
Sot, n Komitetin Qendror t Partis zhvilluam nj bised pune me nj grup puntorsh t stabilimentit Mihal Duri. Diskutuam m konkretisht rreth problemeve q m shtruan ata para disa ditsh, kur vizitova ndrmarrjen e tyre. Propozimet e puntorve ishin me vend, prandaj u vendos ashtu si than ata. U morn masa q ato t vihen n jet.
32
3 - 122
33
E MART 18 SHKURT 1958
E ENJTE ZO SHKURT 1958
N axhanset e ATSH-s lexova se N. Hrushovi, me funksionin e tij si sekretar i par i KQ t PK t BS, ka pritur dje ambasadorin jugosllav n Mosk, Miunovi, dhe ka pasur me t nj bisedim. Prse sht biseduar s'thuhet gj, por fakt sht se kto koht e fundit takimet e shokut Hrushov me t drguarit e Titos, t niveleve t ndryshme, jan shtuar.
Morm pjes n inaugurimin e ekspozits sovjetike kushtuar prdorimit t energjis atomike pr qllime paqsore dhe n mbrmje shkuam pr dark n ambasadn sovjetike me rastin e eljes s ksaj ekspozite.
Lexova nj material, q sht paraqitur si pjes e nj teme q do t zhvillohet n format e arsimit t Partis. Porosita shokt q t mbajn parasysh shnimet q kam vn n disa faqe t tij e q kan t bjn me prmendjen shkurtimisht t veprimeve e t qllimeve armiqsore t revizionistve jugosIlav ndaj vendit ton dhe Parti son. Problemet q ngre n shnimet mund t zhvillohen m gjat me goj. Shenova, gjithashtu, q t theksohet se qndrimet e udhheqsve revizionist jugosIlav karshi Partis son kan qen me prapamendime armiqsore q n vitet e Lufts son Nacionallirimtare. Tema do t botohet edhe n broshur.
Takova antarin e Byros Politike t Komitetit Qendror t Partis Komuniste t Martiniks, Armand Nikolas, q kishte ardhur pr vizit miqsore n Shqipri. Ishte i knaqur, i entuziazmuar dhe tha se fitoi shum nga 'pa n vendin ton.
34
35
FIER, E MARTE 25 SHKURT 1958
Dje mbrrita n Fier ku do t marr pjes n konferencn e Partis t rrethit. Lexova raportin e Komitetit t Partisl dhe asistova n mbledhjen e Komitetit t Partis q u b pr shqyrtimin e ktij raporti. U prpoqa t'i ndihmoj shokt e ktij komiteti pr hartimin prfundimtar t raportit q do t mbahet n konferenc. Disa vrejtje q bra rreth raportit: I. Mungojn interesimi dhe vrejtjet mbi sektorin individual n ekonomin fshatare. II. Flitet fare pak pr edukimin agroteknik t kooperativistve. T theksohet n mnyr t veant se duhet t krijohen dhe t ndiqen rregullisht kurse speciale. 1) Pr pambukun. Duhet t arrijm t prgatitirn specialist n do kooperativ, prve asaj q masa e kultivuesve t pajiset me njohuri t prgjithshme pr kt kultur. 2) Pr misrin.
1. Raporti do t mbahej n konferencn e Partis t rrethlt t Fierit, q i zhvilloi punimet m 2-4 mars 1958.
3) Pr rritjen e lops. 4) Pr prdorimin shkencor t ujit pr ujitje. 5) Pr frutikulturn, vitikulturn, olivikulturn. III. Problemi i lops t ngrihet si nj problem i veant. a. Shtimi numerik i tyre t bhet duke bler kooperativa nga oborret kooperativiste dhe individt e fshatit-kooperativ via femra dhe mshqerra. b. Ndrzimi artificial i lops dhe prmirsimi i raes. c. Ushqimi. Prcaktimi i normave ushqimore, hasllet, silazhet. d. Shtimi i prodhimit t qumshtit shum i vogl. e. Strehimi i lops dhe luftimi i smundjeve. IV. Nuk preket fare problemi i shkollave, i arsimit t prgjithshm, i zhvillimit t kulturs, trajtimi moral i msuesit. V. Sikur t flitet nj ik m mir pr dobsit n dhnien e ndihms pr ngritjen e sekretarve t organizatave-baz dhe masat q do t merren pasktaj. VI. Mir do t ishte t flitej pak m gjat pr luftn kundr revizionizmit dhe oportunizmit. T theksohet shtja e vigjilencs revolucionare n ruajtjen e unitetit t Partis dhe t pastrtis s vijs s saj nga goditjet e armiqve t brendshm dhe t jashtm. T mbahet gjall lufta kundr parullave armiqsore. VII. T flitet pr problemet e financs, qoft t Partis dhe t financave shtetrore.
36
37
FIER, E MERKURE 26 SHKURT 1958
FIER, E ENJTE 27 SHKURT 1958
Vizitova Teknikumin Bujqsor t Fierit, ku u takova dhe bisedova me nxnsit e msuesiti.
Vizitova kooperativn bujqsore t Strum-ifligut.
Vajta edhe n SMT-n e qendrs; bisedova me traktoristt, t cilt m shtruan disa probleme e disa krkesa, q duhet t'ua zgjidhim e t'ua plotsojm.
Shkova n kooperativn bujqsore t Zharrzs. Kooperativ shum e mir. Kryetari i saj sht nj shok i mir dhe i vendosur. Perspektivat e ksaj kooperative jan shum t mira.
Vizitova kooperativn bujqsore t fshatit Afrim. Bisedova gjat me kooperativistt, t cilt jan t knaqur e t gzuar. Krkuan nj pemtore t vogl q ua ka marr ndrmarrja bujqsore. Bisedova me shokt drejtues t rrethit q t'ua japin.
Vizitova puset e nafts n Marinz e Roskovec. Nafttart punojn mir. Fusha naftmbajtse sht me perspektiv.
N mbrmje pash shfaqjen e estrads s rrethit. Trupa e estrads s Fierit ka br prparime n rrugn e zhvillimit t ksaj gjinie.
38
FIER, E PREMTE 28 SHKIIRT 1958
FIER, E SFITUN 1 MARS 1958
Vizitova kooperativn bujqsore t Gorishovs dhe pusin e nafts. Kooperativa ecn prpara. Pash edhe shkolln. Ishte mbajtur mir, t gjith nxnsit ishin veshur me uniformn shkollore. Takova disa traktorist t dalluar. Kooperativistt e Vreshtasit t Mallakastrs m ftuan t veja edhe n kooperativn e tyre dhe un ua plotsova dshirn. Biseduam przemrsisht. Mbrmjen e kalova n Cakran, ku biseduam gjat me shokt e kryesis s kooperativs. Kryetari i saj sht njeri i mir, por nuk sht kuadr me perspektiv. Sekretari i organizats-baz t Partis duket dembel dhe lejon hatre. Erdhi i ngarkuari me pun i Bashkimit Sovjetik, Novikov, natn, dhe m komunikoi se udhheqja sovjetike ka shpresa q Ajzenhaueri t pranoj taim clhe bisedime me Hrushovin. 40
N mngjes folal n mitingun e organizuar me popullin e Cakranit dhe t fshatrave prreth.
U ktheva n Fier n kohn e dreks.
N mbrmje asistova n shfaqjen e nj pjese teatrale.
41
FIER, E IINE 3 MARS 1958
E 4 MARS 1958
Dje filloi punimet konferenca e 8-t e Partis e rrethit t Fierit. U mbajt raporti. Pastaj filluan diskutimet, t cilat ishin mjaft t mira. N orn 1700 filloi mbledhja e prfaqsis pr prgatitjen e lists s kandidatve q do t zgjidhen n udhheqjen e Partis s rrethit.
Bra konkluzionet e konferencsl, e cila ishte n nivel t lart. Entuziazm, shprehje e besnikris ndaj Partis, zotime optimiste, unitet i elikt i Partis rreth Komitetit Qendror. Udhheqja e Partis e rrethit u zgjodh me unanimitet drrmues.
Konferenca vazhdoi me diskutime edhe sot. Pasdreke filloi diskutimi i kandidaturave dhe u bn zgjedhjet.
N orn 1530 u nisa pr n Tiran. Me t mbrritur, shkova urova shokun Hysni pr datlindjen.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vell. 15, f. 243.
42
43
E MRKURe 5 MARS 1958
E ENJTE 6 MARS 1958
Prita Novikovin, i cili m dorzoi nj letr nga Hrushovi.
Bisedova dhe kritikova rrept Kio Ngjeln pr t metat q vrtetohen n tregti dhe n kooperativat e shitblerjes. Prita ambasadorin ekosllovak me rastin e largimit t tij nga Shqipria.
Dhash porosi q sa her t vijn pako me libra n emrin tim, t m pyesin mua si t veprojn me to e jo t kalojn n disa duar e t m'i vonojn.
44
45
E SHTIINE 8 MARS 1958
E MARTE 11 MARS 1958
Vajta n mbledhjen solemne me rastin e 8 Marsit, organizuar nga Bashkimi i Grave t Shqipris.
Hysniu u nis sot pr n Mosk n krye t nj delegacioni partie pr shkmbim eksperience.
Asistova n shfaqjen e opers Kavaleria Rustikana, vn n sken nga trupa jon e Teatrit t Opers e t Baletit. Artistt tan interpretuan mjaft mir.
46
47
E MRKURE 12 MARS 1958
E PREMTE 14 MARS 1958
Shoku Hrushov vazhdon t flas e t jap intervista t njpasnjshme lidhur me nj tem t vetme, shum t preferuar t tij: pr bashkekzistencn dhe pr armatimin e prgjithshm e at atomik n veanti! Kt ai e bri edhe me dy korrespondent t gazets Rude Pravo. Kam pikpyetjet e mia pr shum nga ato q ka thn e thot, sidomos pr mnyrn si trajtohet prej tij problemi i bashkekzistencs rnes sistemeve t kundrta, si mund t arrihet armatimi etj. Edhe pse kto pikpyetje nuk i kam shprehur akoma haptazi e n shtyp me at forc q i them n ditar, i kam biseduar e i bisedoj me shokt. Por n shtypin ton ne jemi akoma, si t thuash, t detyruar t'i botojm deklaratat e miqve tan, her tekstualisht, her edhe t shkurtuara, edhe kur s'jemt plotsisht dakord me to. Koha do t'i qartsoj gjrat. Takim me ambasadorin sovjetik Ivanov, q u kthye nga Moska. M informoi pr ngjarje t ndryshme q kan ndodhur atje. Nga shtypi ne kemi marr vesh m shum e m gjer nga sa m tha ai.
Mbledhja e Byros Politike, midis t tjerash, shqyrtoi raportin e paraqitur nga Kshilli Qendror i Bashkimeve Profesionale t Shqipris. Problemi q u mor n shqyrtim sht mjaft i rndsishm e s shpejti do t diskutohet edhe n Plenumin e Komitetit Qendror. N prgjithsi shtjet q shtronte raporti n parim jan t drejta, por kishte edhe ndonj shtje ku jepej mendim i prer e mjaft kategorik. Mendimin m t plot rreth raportit, si dhe ndonj vrejtje ose sugjerim i shpreha n diskutimin q mbajta n kt mbledhje t Byros Politiket.
Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 15, f. 274.
48
4 122
49
E MERKURE 19 MARS 1958
E PREMTE 21 MAR,S 1958
Pardje u hap sesioni i 7-t i zakonshm i Kuvendit Popullor.,Shoku Spiro Koleka raportoi mbi rezultatPt e planit_t vitit 1957 dhe detyrat e planit t ;itit 19511,-- U paraqitn pr diskutim e pr aprovim edhe nj numr shtjesh t tjera.
Sot asistova dhe ndihmova n mbledhjen e byros s Komitetit t Partis t Qytetit t Tirans, e cila mori n shqyrtim raportin .Mbi punn pr edukimin
e intelektualve. hjen isha prgatitur disa dit prpara.

Kisha hedhur n letr nj numr tezashi pr kt problem, mbi t cilin diskutova n mbledhje. Diskutimin e prqendrova vetm n disa prej tezave q kisha prgatitur, jo n t gjitha.
Mori fund mbledhja e Kuvendit Popullor, ku u aprovuan nj numr ligjesh t rndsishme.
50
51
E DIEL 23 MARS 1958
E 111I4112 24 MARS 1958
Dje n salln e Estrads s Shtetit n Tiran filloi punimet Konferenca e par kombtare mbi shtimin dhe prmirsimin e lops. Mora pjes n punimet e ksaj konference.
Edhe sot asistova n konferenc. Diskutonin shum mir shokt dhe shoqet. Ata flisnin pr rezultatet e knaqshme q kan arritur n punn e tyre, duke zbatuar kshtu n jet vijn e Partis, direktivat e saj. M bri prshtypje diskutimi i nj ish-ushtaraku t mobilizuar, q tani punon n bujqsi, t cilin pr punn e lavdrueshme q bn, kooperativa e Zharrzs e ka zgjedhur n udhheqjen e saj. Konferenca ishte nj gj shum e mir pr shkmbimin e eksperiencs midis kooperativave e ndrmarrjeve bujqsore. N fund un bra konkluzioneti.
Nga nj njoftim i agjencis TASS, msova se brenda dits Hrushovi ka pritur dhe ka zhvilluar biseda me sekretarin e prgjithshm t Organizats s Kombeve t Bashkuara, Hamarskjold, si dhe me nj gazetar italian, korrespondent i posam i gazets Tempo. Vetm gjat ktyre ditve, ai ka pritur edhe dy gazetar amerikan, nj gazetar francez, dy kongresist amerikan e disa personalitete t tjera t bots kapitaliste me t cilt ka pasur bisedime t gjata. Evidente sht se. Nikita Hrushovit i plcien t bhet- epiqendra e bots politike . ! Bashkimi Sovjetik duhet t ushtrol peshn e vullnetin e n arenn"k ndrkombtare, porvall, a sht kjo rruga e duhur? Dhe sadopak imperializmi nga tr kto biseda, pritje e prcjellje q organizojn njra pas tjetrs me prfaqsuesit e imperializmit shokt sovjetik?! Gjer tani asgj e mir s'sht arritur e zor t arrihet gj n favor t pactes e t socializmit.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, viL 15, L 304.
52
53
E ENJTE 27 MARS 1958
E SHTUN2 29 MARS 1958
Takim me ambasadorin sovjetik Ivanov, i cili m njoftoi pr ndryshimet q u bn sot n qeverin sovjetikei dhe pr politikn e tyre atomike.
Drejtova mbledhjen e zgjeruar t Kshillit t Prgjithshm t Frontit Demokratik. Diskutimet ishin t mira; ato u prqendruan n detyrat q i dalin organizats s Frontit pr fushatn e zgjedhjeve t reja t Kuvendit Popullor.
1VI----: 27 1 ;ats 1958, n nj mbledhje t Sovjetit Suprem t Bashkimit ScEn7j -e-tik, N. Bulganini u shkarkua nga_detyra e kryetarit t Kshillit t MiniaraVe t BRSS dhe kt poat e mori N. S. Hrushovt.
54
55
MARS 1958*
Profesor Spiro Konda m ka drguar nj prmbledhje t shkurtr t veprs s tij Albant (Shqiptart) dhe problemi pellazgjik. N t, duke u mbshtetur n vepra t shkrimtarve t mdhenj grek t lashtsis si Homeri, n filozof si Aristoteli dhe duke br krahasime t gjuhs s albanve me at sanskrite e me gjuh t tjera si greqishtja e vjetr, n fakte historike, toponimike, zbulime arkeologjike, t dhna gjeografike etj., ai prpiqet t vrtetoj lashtsin dhe origjinn e popullit alban, e radhit at n bashkkohsin jafetike dhe krijon lidhjet e tij strgjyshore me pellazgt. Profesor Konda thekson se ekzistenca e pellazgve nuk sht nj fantazi, por ata prfaqsojn nj popull t vjetr parahelenik q ka banuar n vise t ndryshme t Evrops, n ishujt e Mesdheut, n bregdetin e Afriks Veriore dhe n vendet e Azis s Madhe, t Azis s Vogl e gjetiu, nj popull, i cili, sipas nj prcaktimi ka formuar nj Imperatori peIlazgjike1 dhe se pr vatr t tij t par ka pasur Indin. Kshtu shkruan ai.
1. Pr kt prcaktim, profesor Konda citon fjalorin enci-
Kuptohet, ktu sht fjala pr studime t cilat duhet t thellohen e t argumentohen akoma, gj q duhet ta bjn me nj kujdes t veant e me kmbngulje institucionet tona shkencore t interesuara. Sidoqoft ato paraqesin interes dhe jan t rndsishme pr problemin q studiohet, domethn pr problemin pellazgjik lidhur me lashtsin e popullit ton. Profesor Konds do t'i drgoj nj letr falnderimi pr prmbledhjen q m drgoi dhe pr ta inkurajuar n punn e tij shkencorel e patriotike.
klopedik Eleftherudhaqi, AthIn, vll. X, f. 559-560 dhe Enciklopedin e Madhe Greke, Athin, vll. XIX, f. 873. 1. Profesor Konda ka shkruar edhe dy vepra t tjera: Etruskt dhe Studime parahistor1ke.
56
57
[MARS 19581
Lexova tekstin e prkthyer t projektprogramit t s ashtuquajturs Lidhje e Komunistve t JugosIlavis, botuar kto dit n Beograd. Ai sht nj dokument trockist-revizionist i titistve jugosllav. Nprmjet tij Titoja prpiqet t revizionoj teorin e marksizm-leninizmit dhe t shpjegoj shkencrisht fenomenet e reja t kohs. Gjat leximit, n faqet e projektit, kam shnuar shum vrejtje kritike ndaj ktij dokumenti t ri neomarksist. Duhen demaskuar me forc prpjekjet q bn Titoja pr t na ndaluar t kritikojm revizionizmin titist, q do t thot neorevizionizm, e ta lm at t lir t kritikoj marksizm-leninizmin. Jo! Kt ne nuk do ta lejojm kurr. Lidhur me disa nga tezat antimarksiste e antishkencore t titistve: Revizionistt e vjetr pretendonin se krizat bheshin gjithnj e m t rralla, m t dobta, dhe sigurisht, sipas tyre, kartelet dhe trustet do ta lejonin kapitalin t'i zhdukte krejtsisht ato. Kt teori e zhvillojn edhe teoricient e sotm t imperializmit, dhe tok me ta edhe revizionistt e rinj, 58
t cilt pretendojn se ky moment tash sht arritur dhe rezultatet jan t dukshme. Revizionistt e vjetr, t cilt i ka djegur me zjarr Lenini, pretendonin se gjoja antagonizmi i klasave ka tendenca t paksohet, t zhduket. Revizionistt e rinj t ngjyrs Tito-Kardel_m~: tezn e teoricieneve imperialist se n stadin aktual t kapitaIlf monopolist, kjo gj, pra zhdukja e antagonizmit klasor, po arrihet, pr arsye t forcimit t' kapitalizmit shtetror monopolist! Revizionistt e vjetr pretendonin se q nga momenti kur shteti bhet demokratik, sht vullneti i shumics ai q dominon, prandaj, pas vendosjes s demokracis, sipas tyre, nuk mundet, ose nuk duhet t shikohet m shteti si nj organizm dominimi klasor, as t refuzohen aleancat me borgjezin progresive, socialreformiste dhe as t luftohet kundr reaksionarve. T gjitha kto s'jan vese koncepte libe , rale. Prandaj t flassh e, ca m tepr, t krkosh aleanc dhe bashkpunim midis nesh dhe Tito-Kardelit, _ nist me patent, do t thot q marksist-leninistt t pajtoheshin me taktikn e socialistve t dhe t kadetve rus.
1. A. Milran (1859-1943). Duke qen antar i Partis Socialiste Franceze, m 1899 hyri n qeverin reaksionare t Valdek Rusos dhe si antar i qeveris dhe m pas si kryeministr e president i republiks prkrahu dhe ndihmoi politikn shtypse t borgjezis. Ka afirmuar domosdoshmrin e njfar shoqrizimi t mjeteve t prodhimit, por ka qen edhe mbrojts i prons private. Pjesmarrjen e Mileranit n qeverin borgjeze, q ishte
59
Tito-Kardel, kta bernshtajnian t rinj, kan br t tyren fjalt e - ktij revizionisti t vjetr: Qllimi i fundit s'sht asgj, lvizja sht gjithka. Ata sakrifikojn interesat jetik t proletariatit pr doIlart e Shteteve t Bashkuara t Ameriks, pr aVantazhet reale ose t supozuara t astit. Revizionistt i konsiderojn reformat_q ndr-
merr n favor t saj borgjezia si realizim t pjesshm t socializmit. Sipas Marksit vetm shkenca mund t'i prgjigjet
pyetjes se cilat funksione shoqrore do t qndrojn analoge me funksionet e shtetit aktual dhe problemi nuk mund t avancohet duke bashkuar qoft n nj mij mnyra fjaln popull me fjaln shtet. Pikrisht kto krcime bjn Tito-Kardel n projektprogramin e tyre t Lidhjes s Komunistve t
E HENR 31 NIARS 1953
Mora pjes n punimet e Plenumit t 5-t. t Ko-
Jugosllavis.
mitetit Qendror t Bashkimit t Rinis s Puns t Shqipris. Mbajta disa shnime gjat diskutimeve: 1) Hilmi Hebovia (sekretar i par i komitetit t rinis t rrethit t Shkodrs):
U realizua plani vjetor i mbjelljes s pemve frutore. N Shkodr besimtart nxitin ndjenjat fetare n radht e rinis. Kooperativat bujqsore pr zhvillimin e blegtoris (lop, bagti t imta, duke prfshir edhe oborrin kooperativist). Ngritja e 10 fermave model pr rritjen e lopve dhe e nj ferme lepujsh. Nuk mori ndonj angazhim konkret pr silazhin.
Projektprogramin dhe shnimet e mia ia kalova Arkivit Qendror t Partis.
shprehje e qart e politiks s bashkpunimit klasor me borgjer.in, udhheqsit oportunist t Partis Socialiste Franceze dhe ata t Internacionales s Dyt nuk e dnuan. Vetm Lenini e demaskoi kt shfaqje t par praktike t revizionizmit, q tradhtonte haptazi interesat e proletariatit
2) Belina Koci (nga organizata .e rinis e rethit t Durrsit): Kartoni prsri do t mungoj, prandaj tt merren masa.
60
3) Rako Kola (sekretar i par i koztUtetit t rinis t rrethit t Fierit): 61
sht br konsult e veant pr ruajtjen e pemve. 85 pr qind e ullinjve kan zn. T mos nnvleftsohet propaganda pr mbjelljen e pemve frutore. 29 ferma model pr lop, buallica, blet etj., si dhe ferma lepujsh. Aksionet lokale nuk jan organizuar mir. Aksioni i Roskovecit detyr e madhe pr Fierin. 4) Qamil Demollari (sekretar i organizats s rinis t Libonikut n Kor): Rinia merr pjes gjallrisht n veprimtarin e asambles s kooperativs. Pleqt q punonin n stalla dhe q u zvendsuan nga t rinj, pas nj viti e mburrn punn e t rinjve dhe propozuan q ktyre t'u shtoheshin ditt e puns, se e meritojn. Pra, duket respekti i pleqve pr punn e rinis. Kan drguar t rinj npr kurse specializimi. Kllokat i kan marr n shtpi pr t krijuar fermat e pulave. Kan marr masa pr panxharin. Flet pr shtjen e edukimit. 5) Sami Gega (sekretar i par i rinis i rrethit t Lushnjs): N kt rreth 12 mij rrnj ullinj, prej atyre q jan mbjell nga viti 1951 deri n vitin 1957, nuk kan zn. Do t sigurojn 20 mij ton silazhe, domethn dyfishin e 1957-s. Tregon se ka kooperativist q ushqejn demat dhe qet me silazh dhe lopt me byk. 62
8 ferma model pr lop. 1 000 krer via dhe mshqerra t oborreve kooperativiste do t'u jepen kooperativave nga vet rinia. Kan organizuar 20 kurse zooteknike n rreth dhe konferenca n shkall rrethi pr kto probleme. Sistemimet agrare jan t shumta n kt rreth dhe sht fituar eksperienc n kt drejtim. 6) Qamil eriku (zvendssekretar i organizats s rinis t Crrikut). 7) Athina Trifoni (sekretare e organizats s rinis t Bahovs n Vlor): Ajo q ka rndsi sht e ardhmja dhe jo e kaluara. Nga do lop merren 1 600 litra. Kemi 300 lop m tepr se vjet. 80 pr qind e punonjsve n stallat e lopve t jen t rinj. 8) Tiri oIlaku (sekretar i par i organizats s rinis t Kors): Kursime deri n 10 000 lek pr do t ri puntor. Ngritja tekniko-profesionale e puntorve pr do makin, organizimi i kurseve. Ka formalizm n qenien e brigadave n prodhim. Mungon kontrolli i tyre. N fshat jan prcaktuar m mir detyrat e rinis. N nj kooperativ n Kor 17 lop ia kishin besuar nj njeriu me zhvillim t met mendor. Shprblimi i punonjsve t stallave t lopve bhet jo sipas vendimit t Kshillit t Ministrave dhe
63
jo njlloj n t gjitha kooperativat. S'ka kujdes pr ushqimin. Pojani 80 lop. Lopt ushqeheshin vetm me kasht dhe jepnin vetm nga 1 litr qumsht n dit. shtja e shprblimit influenconte n mosvajtjen n pun n fermat e lopve. M tepr kujdes krkohet pr zvendsimin e kuadrove me t rinj dhe me t reja. 740 lop kan pasur n vitin 1957 dhe 1 464 krer n fund t vitit 1958. 447 litra qumsht n vit kan marr n vitin 1957 dhe 1 000 litra n vitin 1958. Prodhimi i jonxhs dhe i silazhit duhet rritur. Fekalet 70-80 mij ton. 9) Trifon Xhaxhi (sekretar i rinis n Marinz). 10) Enver Pervici (sekretar i organizats s rinis t Bushatit n Shkodr): Nga 5-40 hektar jonxh 1 100 litra qumsht. 76 litra qumsht pr do dele. 11) Teki Ishollni (sekretar i organizats s rinis t Sukthit). 12) Fetije Dushku (n organizatn e rinis t trikotazhit n Kor): Fija me ngjyra nuk u shkon dhe ajo q u shkon sht e dobt nga do pikpamje. 13) Sokrat Bej (sekretar i rinis n Sarand): 77 pr qind e pemve t mbjella jan zn. Shitja e lopve me kredi kooperativs sht si depozitimi i t hollave n bank. Kan tejkaluar numrin e lopve pr vitin 1958.
Brenda 15 ditve iu shitn kooperativave 700 krer. U ngritn 43 ndrmarrje bujqsore pr lop. U jan dorzuar pula kooperativave nga ana e oborreve kooperativiste dhe individve (!!). N kooperativat model ngritja e kurseve zooteknike, kndi zooteknik. 14) Zihni Cama (sekretar i organizats s rinis t Yzberishit): Shum mir diskutoi, mori zotime t mira. Pr foragjeret shprehu disa mendime t kundrta me ato t t tjerve. 15) Myslim Selenica. 16) Ali Banka (sekretar i komitetit t rinis t rrethit t Beratit). 17) Kio Gliozheni (zvendsministr i Ndrtimit). 18) Nonda Buxhuku, n NTLAU Tiran. 19) Hamdi Sollaku, sekretar i KQ t Rinis. N ushtri ka dobsi n punn politike, e lidhur kjo me problemet aktuale ekonomike n qytet e n fshat. Shembull tjetr karakteristik pr Shkodrn lidhur me fen. Festa fetare 125 dit n vit. Format frytdhnse t puns s rinis t prgjithsohen dhe t jen t vazhdueshme.
Problemet ku u prclendrova n fjaln q mbajta n kt plenum t KQ t BRPSH 1 :

1) shtja e kuadrit specialist q duhet t zgjidhet nga radht e rinis n pun e sipr. Kto duhet t ndihmohen e t specializohen. 2) Organizimi i veant i kurseve n baz koope1. Shih: Enver lIoxha, Vepra, vll. 15, f. 342.
84
5 122
65
rativash dhe grup-kooperativash nn drejtimin e organizatave t rinis dhe nn kujdesin e Ministris s Bujqsis. 3) Pemt frutore dhe ullinjt t mbillen n parcela jo t shprndara dhe t krijohen pr pemt brigada shrbimi. 4) Ullinjt e mbjell q nga viti 1951 nuk kan zn, vetm 21 pr qind e ullinjve t mbjell kan zn. 5) 10 mij stallier, mjels e barinj do t duhen deri n vitin 1960. Problem serioz sht puna eduk::1tive me ta. Prvetsimi i zanatit t blegtorve tan dhe i metodave t reja. 6) Iniciativa e organizats s rinis q nga baza e deri lart. Shfrytzimi n mnyr t organizuar i materialit instruktiv n t gjitha detyrat. Shrbimi i kulturuar ndaj bagtive. 7) Nnvleftsimi dhe prmimi q mund t'i bhen ktij zanati kaq fisnik e me nj rndsi t madhe ekonomike. Kujdesi n kt drejtim. 8) T nderohen t rejat q merren me rritjen e kafshve. T ndihmohen t rinjt barinj q punojn n kushte m t vshtira, sidomos n dimr. 9) Rritja e lepujve sht dika e re te ne, por shum interesante dhe ekonomike. Sjell t ardhura dhe shton fondin e mishit. 10) Problemi i silazhimit shum i rndsishm. (Prgatitia e transheve.) 11) SMT-t. .Detyrat e traktoristve t rinj: Njohurit agroteknike, njohuri t prsosura mbi traktorin, rimontin e tij, mirmbajtjen etj. 66
12) Rinia n ndrtim. Pjesmarrja e saj n aksione t reja. 13) Pjesmarrja e rinis n bonifikimet e n prfundimin e kanalizimeve (n lidhje me 25 pr qind t kanalizimeve q sht caktuar t bhen nga fshatarsia). 14) Edukimi i rinis n shkolla dhe n pun. 15) Gjeologjia, sektor me rndsi ekonomike. Perspektiva pr pasuri m t mdha natyrore pr vendin ton. 16) Rinia n sektorin e tregtis dhe sidomos n tregtin e fshatit, nprmjet kooperativave t konsumit. 17) Rinia n shkollat e ndryshme t republiks. Teknikumet dhe shkollat e rezervave t puns. 18) Vendimet revolucionare t t rinjve t Yzberishit dhe t t rinjve korar. 19) Brigada t organizuara t rinis n kanalizime e n bonifikime. 20) Forcimi i organizats s rinis. 21) Lidhjet e rinis me Partin. 22) Pastrtia e radhve t rinis. 23) Pastrtia e radhve t Partis.
67
E MARTP. 1 PRILL 1958
E MPRKURP 2 PRILL 1958
Filloi punimet Plenumi i 9-t i KQ t Partis pr shqyrtimin dhe pr aprovimin e raportit t Byros Politike, Mbi masat pr prmirsimin e mtejshm t puns s Bashkimeve Profesionale t Shqipris. T gjith shokt q morn fjaln diskutuan shum rnir. Ata vun n dukje arritjet e mira n punn e bashkimeve profesionale, por kritikuan edhe t metat e dobsit q ekzistojn. Punimet e Plenumit do t vazhdojn prsri nesr.
Sot Pler.umi i Komiterit Qendror u dha fund punimeve. Problemi q mori n shqyrtim ky Plenum, e ka preokupuar vazhdimisht Partin, e cila bashkimet profesionale i konsideron si nj nga levat e saj kryesore; pr rndsin q kan, Lenini i ka quajtur ato rripa transmisioni t lidhjes s Partis me masat. N fjaln time t mbylljest u ndala shkurt n disa shtje, pr t mos prsritur ato q u than.
G3
69
ENJTE 3 PRILL 1958
E MARTE 8 PRILL 1958
Megjithse u kam thn, prsri sot m drguan nj informacion pr krkesat dhe propozimet e bra nga t deleguarit e KQ t Partis dhe shokt e aparatit q morn pjes n konferencat e Partis t rretheve. Me an t nj shnimil u trhoqa vmendjen shokve q pr shtje t tilla, q u takojn t'i zgjidhin drejtorit e Komitetit Qendror n bashkpunim me organet shtetrore, t mos m vn m n dijeni.
Q ta kemi Partin gjithnj t shndosh e t re, vmendje e veant u duhet kushtuar shtjeve organizative t saj e konkretisht: 1) Prmirsimit t shtrirjes dhe shprndarjes s forcave t Partis nprmjet shtimit t radhve t saj. 2) Forcimit t prbrjes s Partis, t forumeve e t aparateve t saj me element puntor. Lidhur me kt problem q morm sot n shqyrtim, midis t tjerave, n mbledhjen e Sekretariatit t KQ, folat mbi disa shtje q ngriheshin edhe n materialet e paraqitura nga aparati i Komitetit Qendror.
1. Shnimi sht vn mbi informacionin, q gjendet n AQP.
1. Shih: Enver Floxha, Vepra, vd11. 15, f. 381.
70
71
E 1,411KUR 9 PRILL 1958
E ENJTE 10 PRILL 1938
Prita ambasadorin sovjetik Ivanov. M tha se Partia Komuniste e Bashkimit Sovjetik nuk do t oj delegacion n kongresin e ardhshm t titistve. Shum hezitime kan pasur sovjetikt pr kt shtje. Ky qndrim i tyre ka br q edhe t tjer t lkundeshin, prve nesh q e kemi pasur, e kemi dhe do ta kemi kurdoher t qart tradhtin e titistve. Sovjetikt dhe disa t tjer s'jan hi n t pr kt shtje t madhe ideologjike.
Mbledhja e Byros Politike shqyrtoi raportin mbi aktivitetin e organeve t Ministris s Punve t Brendshme pr vitin 1957. U shqyrtua edhe puna e organeve t drejtsis dhe doli se, krahas puns s mir q sht br, ka pasur dhe raste t njanshmris n hetime. U shtrua detyra q t forcohet kontrolli dhe ndihma e prokuroris n luftn kundr krimeve, si dhe pr mbrojtjen e t drejtave dhe t interesave t ligjshm t shtetasve. Pr gjykatat u vu detyra q ato t'i zhvillojn gjykimet me solemnitet dhe t'i kushtojn m tepr kujdes gjykimit t shtjeve civile.
72
73
(12 -B PRILL 1958
E FIENE - 14 PRILL 1958
N mbledhjen e Byros Politike u diskutuadhe u v~t1 3--bhet-nj ulje mi-rnesh;me-efeict vjetur - Tre--mallrat e prdorimit t gjer._
,-
Takim me ambasadorin kinez. M njoftoi se ata nuk marrin pjes n Kongresin e 7-t t titistve. Ky qndrim i Partis Komuniste t Kins sht n rregull.
Takim me ambasadorin sovjetik Ivanov. I dorzova kopjen e letrs q u drguam jugosllavve lidhur me ftesn q na bn pr t marr pjes n Kongresin e 7-t t LKJ. N kt letr, pasi vm shkurtimisht n dukje se n projektprogramin e tyre shum teza t rndsishme t marksizm-leninizmit jan revizionuar, se jan br vlersime jo t drejta mbi lvizjen komuniste ndrkombtare e t tjera, njoftojm se nuk do t marrim pjes n kongresin e LKJ.
Takim me ambasadorin sovjetik, i cili m komunikoi se mbledhja e Kshillit t Ndihms Ekonomike Reciproke shtyhet.
74
75
KORE, E MARTE 22 PRILL 1958
KORE, E MERKURE 23 PRILL 1958
Dje mbrrita n Kor, ku do t shoh nga afr punn e Partis n rreth dhe do t asistoj edhe n aktivin e bashkimeve profesionale t Kors, q do t mbahet pas disa ditsh.
Sot mora pjes n mbledhjen e byros s Komitetit t Partis t Kors.
Vizitova kooperativn bujqsore t bashkuar t VishocicKapshticKurils, nj nga kooperativat m t vjetra t vendit ton. U takova me shum kooperativist dhe bisedovai shtruar me ta. I prgzova pr sukseset q kan arritur dhe u dhash disa porosi. N mnyr t veant i kshillova t'i kushtojn rndsi zhvillimit t lops. Vajta pash tokat e reja q jan hapur nga shteti pr vreshta.
Asistova n mbrmjen e organizuar n salln e kinoteatrit Morava nga shkollat e mesme t qytetit t Kors me rastin e 88-vjetorit t lindjes s V.I.Leninit.
KOR, E PREMTE 25 PRILL 1958
KOR2, E SIITUN 26 PRILL 1958
U b aktivi i .bashkimeve profesionale t Kors. Fola n
Asistova n n,j mbrmje artistike korare. Pr mua q m lidhin kaq kujtime me kt qytet e me kta njerz, mbrmja ishte nj knaqsi e veant.
Vizitova kooperativn e Libonikut. Antart e saj punojn mir dhe kan ecur prpara n marrjen e rendimenteve t larta e n forcimin e kooperativs. I prgzova pr kto suksese dhe pasi u theksovai disa detyra q u dalin, i urova pr arritje t mtejshme.
Vajta pr vizit n Ndrmarrjen Bujqsore Shtetrore t Maliqit. Punt atje shkojn mir.
L Shih:
Enver Hoxha, Vepra, vll. 15, f. 394.
78
79
RORCE, E DIEL 27 PRILL 1958
POGRADEC, E HENE 28 PRILL 1958
Vizitova Miniern e Qymyrgurit Mborje-Drenov. Vajta pash fjetoret e minatorve dhe mensn, pr t'u rijOhur nga afr me kushtet n t cilat jetojn ata; gptha-ih. edhe.._n, disa fronte pune, pr t par sipunqjj*,_,,s_zbatohert rrept rregullat e sigurimit teknik_etjPastaj pata nj bised 1 t przemrt me minatort.
Gjat rrugs pr n Tiran ndalova n Pogradec, ku zhvillova nj bised me kuadrot drejtues t rrethit.
Gjat rrugs qndrova pak n kooperativn e Drenovs pr t'u prshndetur e pr t biseduar me fshatart.
N mbrmje prita profesor (Spiro] Kondn, i cill m foli pr studimet e tij t hershme.
Prita shokun Riza Kodheli.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vlL 15, L 398.
80
81 122
E MARTE 29 PRILL 1958
E MRKURR 30 PRILL 1958
M njoftuan se n Mosk, me iniciativn e nj grupi personalitetesh shoqrore sovjetike, midis t cilve nj bolshevik i vjetr, kinoregjisori i njohur nga ne, Kopalin, artisti i madh Horava e t tjer, sht themeluar Shoqria e Miqsis Sovjeto-Shqiptare. Themelimi i ksaj shoqrie sht nj hap shum i mir, pavarsisht se po vjen ca si von, po t kemi parasysh sa e madhe ka qen e vazhdon t jet miqsia e dashuria e popullit ton pr popujt e Bashkirnit Sovjetik! Por m mir von se kurr I
Teza t zgjeruara pr nj artikull demaskues mbi Kongresin e 7-t t s ashtuquajturs Lidhje e Komunistve t Jugosllavis 1, i cili u prgatit n frymn e projektprogramit trockist t kliks Tito-Kardel t publikuar n fillim t muajit mars t ktij viti n Beograd: 1) Rrug e vjetr oportunisto-revizioniste. Teorizimet rreth ksaj vije dhe vendosmria e titistve q t mos lvizin, t mos korrigjojn gabimet, por t'i vazhdojn ato. 2) Tentativat e ndhheqsve jugosllav q teorit e tyre antimarksiste t fitojn t drejtn e qytetaris n teorin marksiste-leniniste dhe n praktikn e ndrtinnt t socializmit. 3) N Jugosllavi pseudomarksistt jan n fuqi. Ky sht moment specifik i lufts s revizionistve t sotm kundr marksizm-leninizmit. N dallim nga revizionistt e mparshm, revizionistt jugosllav jan n pushtet. Jugosllavia gjoja socialiste sht br prej
1. Enver Hoxha, Vepra, vll. 15, f. 393.
82
83
tyre nj repart antimarksist, flet me gjuh gjoja marksiste nga pozitat e nj shteti gjoja socialist. 4) Tito-Kardeli komunizmin nacional e predikojn si nj vij internacionale. 5) So~askund nuk. mund_ t ndrtohet_duke prqafuar teorit antimarksiste clhe. duke zbatgar jet1 ._~Lantimarksiste t Si e kan deformuar jugosllavt teorin marksiste-leniniste mbi partin, mbi diktaturn e proletariatit, mbi internacionalizmin proletar. Teorit e Titos mbi shtetin, mbi demokracin direkte, mbi kshillat e puntorve dhe mbi ndrtimin specifik t socializmit n fshat. Shteti jugosllav dhe LKJ jan shtet dhe parti antimarksiste, t till do ta, ken ata edhe politikn e __21122 jasi 2 Kt e vrtetojn qndrimet e tyre. Kt e vrteton projektprogrami. Kt e vrtetojn fjalimet e Tito-Rankovi-Kardelit. do qndrim i tyre, gjoja i drejt e n dukje favorshm, s'mund t jet ve nj blof. Qndrime t tilla kan vetm efekt mashtrues, jan veprime koniunkturale t revizionistve q synojn t dobsojn dhe t evitojn goditjet tona. Ato jan qndrime tampon, jan manovrime pr t gnjyer, pr t amortizuar goditjet, pr t fituar koh. 6) Antimarksizmi i jugosIlavve tashm sht _ m se i qart.Ai ka kaluar n shum faza, sht zhvilluar e thelluar dhe s'sht nj mosmarrveshje e vogl, si e quajn disa. Jan br shum tentativa pr afrim me titistt, pr ndreqjen e tyre, por m kot: Ne kt
,
kemi pasur t qart kurdoher. Prball nesh nuk mund t kemi t ashtuquajtur shok. Ne na ndan me ta nj hendek i pakaprcyeshm dhe kt hendek nuk e krijuam ne, por e krijuan vet Titoja me grupin e tij. 7) T demaskojm reagimin antimarksist t jugosllavve ndaj kritikave tona t drejta e t mos e konsiderojm sulmin e tyre si polemik. Kongrpp,i tyre s'sht gj tjetr vese sulm i hapt ndaj marksizmleninizrnit. Ai s'hiefare- er pOTe-fiffice-. Pikritik parimore nga ana e tyre as q bhet fjal. 8) Revizionistt jugosllav krkojn q nc t bashkjetojm nga ana ideologjike me ta, t heshtim ose t paktn t bjm diskutime filozofike ose luft me dantella. Kjo sht e pamundur. Titistt atakojn dhe revizionojn marksizm-leninizmin. Kjo nuk mund t lejohet dhe nuk mund t mos luftohet nga t gjith ne me ashprsin m t madhe. Revizionistt jugosllav atakojn sistemet tona shtetrore. Kjo nuk mund t lejohet. Duhet luft e ashpr ndaj goditjeve t tyre. Titistt thon se gjoja ndrtojn socializmin dhe bollkun me sistemin e tyre t bukur. A do ta pranojm kt gnjeshtr? N asnj mnyr! "ILpranosh mashtrimin e tyre do t vish nrrdihm.
84
85
E ENJTE 1 MAJ 1958
E 8HTUNZ 3 MAJ 1958
U b manifestimi madhshtor tradicional i 1 Majit. Entuziazm i paprshkruar n popull. Klasa puntore e bashk me t i gjith populli yn festojn t lumtur kt dit t shnuar t solidaritetit ndrkombtar t punonjsve, duke shprehur dashurin e pakufishme q kan pr Partin e lavdishme t Puns. Asistova n ndeshjen ndrkombtare t futbollit Shqipri-Gjermani.
Nesr do t botohet n gazetn Zri i popullit artikulli yn N kundrshtim me teorin dhe praktikn e marksizm-leninizmit 1, n t cilin i bjni nj analiz t thell marksiste-leniniste drrmuese Kongresit t 7-t t Lidhjes s Komunistve t JugosIlavis. Le ta lexojn me vmendje jo vetm titistt, por
edhe ata q ua krehin bishtin atyrel Prita miqt arab q kan ardhur n Shqipri t ftuar nga komisioni yn prgatitor pr krijimin e Shoqats s Miqsis Shqipri-Vendet Arabe.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vill. 15, f. 398.
86
87
E 1114JE 5 MAJ 1958
E MARTE
6 MAJ 1958
Mora pjes n darkn q u dha pr nder t delegacioneve t vendeve arabe q ndodhen n vendin ton.
Prita ambasadorin e ri t ekosllovakis.
Takim me ambasadorin kinez.
Mora pjes n pritjen e dhn nga delegacionet arabe me rastin e qndrimit t tyre n vendin ton.
88
89
E ENJTE 8 MAJ 1958
E SHTUN13 10 MAJ 1958
U takova sot me militantin komunist, Miha Lakon, me t cilin pata nj bised shum t przemrt.
Sot kishim mbledhjen e Byros Politike. Problemi i forcimit t puns s Partis n ushtri, q shqyrtuam, ndrmjet t tjerash, n kt mbledhje, sht mjaft preokupant. Partia sht truri dhe zemra e Ushtris son Popullore, prandaj forcimi i udhheqjes politike dhe ideologjike nga ana e saj sht faktor vendimtar, si kudo, edhe n mbarvajtjen e puns n ushtri. Pr kt problem kaq t rndsishm e vura theksin n diskutimin timl.
Patm pr dark shok sovjetik me n krye ambasadorin e tyre n Tiran.
90
91
E HENE 12 MAJ 1958
E MARTE 13 MAJ 1958
Takim me ambasadorin sovjetik. M dorzoi nj letr t gjat q Komiteti Qendror i Partis Komuniste t Bashkimit Sovjetik u drgon titistve lidhur me Kongresin e tyre t 7-t. Pasi kritikon me pambuk projektprogramin e Lidhjes s Komunistve t Jugosllavis pr prmbajtjen e tij antimarksiste, si dhe disa qndrime antisovjetike t revizionistve jugosllav, KQ i PK t BS njofton se nuk do t drgoj delegacion n Kongresin e 7-t t LKJ, pr t mos shkaktuar nj polemik t ashpn me ta.
U hap Konferenca e Par Kombtare e Bashkimit t Fizkulturistve dhe Sportistve t Shqipris. Mora pjes n punimet e saj.
Prita t drguarin e jashtzakonshm dhe ministr fuqiplot t Republiks s Indis n RP t Shqipris, Kub and.
Po hedh n letr disa teza t zgjeruara pr nj artikull q mund t ket titullin Revizionizmi jugosllav duhet demaskuar pa mshir dhe pa lejuar asnj kOm-: promis mendoj t botohet n gazetn Zri i popullit1 . 1) Me citate t Leninit kundr oportunistve t'i futet spat.e:ma-dhe-n kok revizionizmit n Jugoslla1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 16, f. 40.
92
93
vi. T vihet n dukje se ktu, n Jugosllavi, bernshtajnizmi ka ngritur krye. 2) Revizionizmi jugosllav s'ka vetm tiparet e bernaitajnizmitpor ai ka adoptuar t gjitha format, metodat e qllimet e trockizmit. T prmendet emri i SUltnitdhe tMbrohet ai si revolucionar e marksist i shquar. 3) Revizionizmi deprtoi n Partin Komuniste t Jugosllavis, gnjeu masat e partis dhe u afirmua duke marr n dor fuqin shtetrore. Nga kto pozita udhheqja jugosllave, me veprimtarin e saj t gjat, u vetafirmua kreshendo edhe si udhheqja m aktive dhe m agresive e revizionizmit modern. 4) Qllimet e revizionizmit jugosllav, me k bashkpunon ai dhe kujt i shrben (citime nga vet ata). 5) Bernshtajni, Kautcki e kompani u orvatn t reviziorionin marksizmin dhe t forconin e t prjetsonin jetn e borgjezis. Trockistt u orvatn t likuidonin partin e lavdishme dhe shtetin sovjetik. Revizionizmi jugosllav ka marr prsipr t kampin e socializmit, t praj lvizien komuniste. ndrkombtare.. 6) T numrohen veprimet e tyre t poshtra dhe ktu t theksohet mir se kto veprime ata i kan filluar para vitit 1948, pra t dal qart se revizionizmi jugosllav kishte nxjerr brirt me koh. T theksohet se kritikat e 1948-s qen plotsisht t drejta. As mashtrojm dhe as trembim njeri, se ne gjoja po bkemi nj gjynah meq themi kto t vrteta pr kta pseudomarksist. 94
T bhet paralelizmi midis veprimtaris s uclhheqjes jugosllave para 1948-s te ne, me veprimtarin e tyre n shtjen hungareze m 1956. T'i jepet prgjigjja e duhur pretendimit t tyre se po fillohet si m 1948-n. Zemrimi i tyre synon t mbuloj veprimet antimarksiste e agresive q po bjn jo vetm n fushn ideologjike, por edhe n at praktike. Shantazhet dhe krcnimet e Titos s'trembin dhe s'gnjejn njeri. 7) T dal mir, nga njra an, qndrimi yn i durueshm pas gjith atyre t kqijave q na kishin br, para e pas 1948-s, pas Hungaris, pas Pulas dhe, nga ana tjetr, veprimtaria e tyre e prhershme minuese ndaj vendit ton. Kjo u duk qart edhe gjat periudhs s prpjekjeve tona pr t'i br udhheqsit jugosllav t kuptonin gabimet e tyre t tmerrshme antishqiptare. Ata kujtuan se fituan, kujtuan se ne ishim t dobt dhe me projektprogramin n kongresin e tyre t fundit u hodhn n sulm m t hapt. 8) Disfata e tyre, uniteti yn, lufta e pamshirshme. 9) Taktika e tyre: veprimet e tyre armiqsore ata krkojn t'l kalojn n heshtje, si n gjalp. Toni i tyre arrogant dhe provokues. Orvatjet pr t na prar. 10) Orvatjet e tyre pr t krijuar fuqin e tret; gjoja qndrime pro politiks s kampit ton pr t gnjyer t lkundurit dhe pr t'u maskuar vet. Marrja e ndihmave nga amerikant. Nga njra an, prerja e bujshme e marrdhnieve me Gjermanin Perndimore dhe, nga ana tjetr, marrja e kredive po nga gjermanoperndimort.
95
11) E dim si do t'i shpjegojn ata kto veprime tradhtie: gjoja pr arsye t bllokads son, por kjo nuk duhet kurrsesi t gnjej njeri. 12) Rruga e tyre sht rruga e tradhtis s komunizmit; ata po i shrbejn Tmperializmit _amerikan, NATO-s; ata kan hyr kok e kmb n rrugn e socialshovinistve borgjez. 13) Mendimi yn i qart nse ndrtohet ose jo socializmi n Jugosllavi. 14) Neve na vjen keq pr popullin vlla jugosllav, pr shokt komunist t vrtet jugosllav q shikojn se prpjekjet dhe gjaku i tyre po shfrytzohen nga grupi revizionist i udhheqjes jugosllave n dm t atdheut t tyre. 15) Demaskimi prfundirntar i revizionizmit jugosIlav sht jetik pr Ivizjen komuniste ndrkombtare, sht ndihma m e madhe dhe e vetme q u jepet popullit jugosllav dhe marksist-leninistve t vrtet jugosIlav. 16) Kjo sht nj detyr internacionaliste nga ana e do partie t vrtet marksiste-leniniste. Grupi i Titos do t na akuzoj ne se ndrhyjm n punt e brendshme t Jugosllavis. Kjo sht knga e njohur dhe e vjetr e knduar nga grupi titist pr t fshehur komplotet e veta t kaluara dhe t ardhshme. 17) kemi menduar dhe mendojm se atdheu, liria dhe fitoret e socializmit n vendin ton duben mbrojtur me do kusht dhe do t'i mbrojm prjet. Ne kemi menduar dhe mendojm se miqsia me Bashkimin Sovjetik dhe me kampin e socializmit duhet mbrojtur. 96
Ne kemi Menduar dhe mendojm se idet ngadhnjimtare t marksizm-leninizmit duhet t'i mbrojm me guxim dhe do t'i mbrojm kurdoher e n do rrethan. Marksizm-leninizmi do t fitoj si kurdoher. 18) Ne kemi nj prvoj t madhe pr t luftuar revizionizmin, nn do taktik q t paraqitet dhe kudo q t paraqitet. Ne do t'i mbajm t pastra radht e Partis n_g_a elementt e lkundshm n vij dhe t pabes. N qoft se revizionistt dhe dasharnirt e tyre mendojn se lufta jon kundr tyre do t na bj t merremi vetm me ata dhe do t harrokemi ndrtimin e socializmit n vendin ton, gabohen rnd. Lufta jon do t jet po aq e fort n t dy frontet, dhe n t dy frontet ne do t fitojm. N rast se ata mendojn se do t lozin me nervat tan, prsri gabohen, pse nervat tan jan t fort dhe n luft ata kaliten edhe m shum. Politika e shtetit dhe e Partis son ndaj Republiks Federative Popullore t Jugosllavis dhe partis s saj ka qen kurdoher e drejt dhe e bazuar n parimet e marksizm-leninizmit. Kjo politik kurdoher ka synuar e do t synoj edhe pasktaj q t mbahen marrdhnie t fqinjsis s mir n baz t pes parimeve t njohura t bashkekzistencs paqsore. Ne prpara kemi pasur edhe marrdhnie partie, t cilat, pr fajin e udhhegjes s ish-Partis Komuniste t Jugosllavis, tash Lidhja e Komunistve t Ju-
97
7 122
gosllavis, degjeneruan nga ana e tyre n nj pun antimarksiste, n nj politik nacionaliste-borgjeze dhe jomiqsore. Jan t njohura prej t gjithve qllimet dhe synimet shoviniste t udhheqjes jugosllave ndaj vendit dhe Partis son, si dhe metodat e dnueshme antimarksiste t prdorura prej tyre. Njihet plotsisht, gjithashtu, lufta e vendosur heroike e Partis dhe e popullit ton ndaj veprimtaris antishqiptare t udhheqjes jugosllave dhe likuidimi total i asaj pune armiqsore. N dritn e ktyre veprimeve t faktuara dhe t shum t tjerave, Partia jon jo vetm kishte arsye ta aprovonte dhe ta quante plotsisht t drejt kritikn parimore marksiste-leniniste q Byroja Informative bri Partis Komuniste t Jugosllavis n vitin 1948, por ajo nuk e ndryshoi pikpamjen e vet mbi kt shtje as pas 1948-s dhe as pas prmirsimit t marrdhnieve me Jugosllavin n vitin 1955. Jeta tregoi se Partia jon kishte t drejt. Si nj parti leniniste e tipit t ri, Partia jon bri t gjitha prpjekjet pr t rivendosur n rrug t drejt marrdhniet shtetrore me Jugosllavin. Ne kemi konsideruar dhe vazhdojm t konsiderojm se prpjekjet pr t likuiduar mosmarrveshjet shtetrore me Jugosllavin, nuk duhet t shrbejn si shkas pr t lshuar n parimete . marksizm4eninizmit. Partia jon ishte nj nga ato parti q, megjithse kishte vuajtur m tepr se do parti tjetr, deklaroi
sinqerisht se ishte gati t prmirsonte marrdhniet shtetrore me Jugosllavin n baz t parimeve e normave t njohura. Dihen nga t gjith prpjekjet dashamirse t Partis dhe t Qeveris son, qoft n lmin tregtar, qoft n marrdhniet kulturore artistike, t bra n drejtim t Jugosllavis. Por udhheqja jugosllave jo vetm bri vazhdimisht veshin e shurdhr, jo vetm vazhdoi sulmet me t gjitha mjetet dhe mnyrat kundr vendit ton, kundr Partis son dhe udhheqjes s saj, por u prpoq me do mjet q t na gjunjzonte. Natyrisht udhheqja jugosllave kishte gabuar adres, pse gjunjzimi, gjat gjith historis, s'ka qen kurr zakon i popullit shqiptar dhe as i Partis son dhe antarve t saj q kan dal nga gjiri i ktij populli dhe jan mbrujtur me teorin e marksizm-leninizmit. Shantazhet dhe krcnimet e udhheqsve jugosilav ndaj Partis son, natyrisht, i mori era. Partia ion qndroi e fort si graniti n mbrojtje t marksizm-leninizmit, n mbrojtje t komunizmit, n mbrojtje t atdheut, n mbrojtje t kampit t socializmit.
Josip Broz Titoja n fjalimin q mbajti n Pula jo vetm mbrojti kundrrevolucionin n Hungari, jo vetm mbrojti haptazi tradhtarin e popullit hungarez dhe t komunizmit, Imre Nagin dhe bandat e tij, por sulmoi dhe paralajmroi edhe sulme t tjera kundr marksizm-leninizmit, kundr kampit t socializmit, kundr Bashkimit Sovjetik, kundr vendeve t demo99
OB
kracis popullore dhe veanrisht kundr vendit ton dhe Partis son. Kto sulme arritn kulmin n Kongresin e 7-t t Lidhjes s Komunistve t Jugosllavis. Dhe kjo, ve t tjerash, ngjau pas takimit t Bukureshtit, ku, si dihet mir, nga ana e Partis son edhe nj her u bn prpjekje t singerta q t merreshim vesh me jugosllavt n rrugn marksiste-leniniste pr prmirsimin e marrdhnieve shtetrore midis dy vendeve. Po me k t merresh vesh? Udhheqja e Lidhjes s Komunistve t Jugosllavis, me projektprogramin e vet dS'en --r -I?yFigresin e 7-t u tregoi prfundimisht IFg-jithv-e se sht plotsisht n rrugnantimarksiste, revI2Wniste. At- "rrcrh 1rer u afirmuan hapur si udhhe-qsit m t zellshm t revizionizmit modern. Partia jon mendon se me revizionizmin dhe me revizionistt kurr nuk rnund t ket pijtim demaskuar dhe_ghthet.I.uftuar pa mshir. Kjo sht abc'a - is - Lenini i pav e s em dhe i lavdishm na rnson se revizionizmin duhetrn res ta luftosh. Pikrisht kt bn edhe Partia jon dhe pr kt jemi plotsisht t bindur se rruga jon sht e drejt. Por, t luftosh pa kompromis revizionizmin jugosliav, rnos vall kjo mund t shpjer n keqsimin e marrdhnieve miqsore me popujt e JugosIlavis dhe n prishjen e marrdhnieve t fqinjsis s mir me shtetin iugosllav? Pr shtjen e par ne mendojm se me popujt
vllezr t Jugosllavis kemi qen dhe do t mbetemi rniq, pse tok kemi luftuar, kemi derdhur gjak, i kemi lidhur plagt shoqi-shoqit n luftn e madhe antifashiste, kur rrezikohej jeta e popujve tan dhe luhej fati i liris dhe i pavarsis s popujve dhe t vendeve tona. Ne do ta ruajm dhe do ta zhvillojm miqsin me popujt e Jugosllavis, me gjith vshtirsit dhe pengesat q kan krijuar vet udhheqsit jugosllav.
We7"-
ahe
Pr sa i prket shtjes s dyt, mendojm se marrdhniet n rrugn shtetrore duhet t zhvillohen normalisht n baz t fqinjsis s mir, t mosndrhyrjes n punt e njri-tjetrit, t prfitimit reciprok dhe t fryms s barazis. Ne mendojm se nj vij e till sht n interesin e t dy popujve, t t dy vendeve. Nga ana jon, nuk ka pasur e nuk do t ket asnj penges n kt drejtim, por gjithmon duke respektuar frymn q prmenda m lart. Ideologjikisht ne nuk mund t bjrnLffishtle_t prl:ashkt vese me ata q ecin n rruan e marksizem-leninizmit. Kundrshtart tan ideologjik krkojn ta spostojn kt kundrshtim e mospajtim n shtjet ideologjike n marrdhniet vllazrore n mes popujve tan dhe deklarojn sikur ne, me kundrshtimet tona ideologjike ndaj udhheqjes jugosllave, gjoja duam t fyejm e t shajm popullin jugosllav. Kjo sht nj shpifje pa baza. Kjo kurr nuk na ka shkuar dhe nuk do t na shkoj ndr mend. 101
100
Kundrshtimet tona me udhheqsit jugosIlav kanc feri dh-e mbetenparimore. Miqsia me popujt e JugosHavis sht pr ne, gjithashtu, shtje e madhe parimore q e kemi mbrojtur dhe do ta mbrojm.
TIRAN - MOSI, E DIEL 18 MAJ 1958
U nism pr n Mosk, bashk me shokt e tjer t delegacionit, pr t marr pjes n nj konsult t nivelit t lart t KNER-it dhe n mbledhjen e Komitetit Politik Konsultativ t Traktatit t Varshavs. N aeroportin e Mosks na priti Kusineni.
102
103
MOSIM, E MART 20 MAJ 1958
MOSKE, E ENJTE 22 MAJ 1958
Filloi n Kremlin konsulta e prfaqsuesve t partive komuniste e puntore t vendeve pjesmarrse n Kshillin e Ndihms Ekonomike Reciproke. Kur u paraqit rendi i dits u b pyetja nse do t kishte ndonj pik pr shtje ideologjike, por u tha se nuk do t ket; ndrsa pr shtjen jugosllave u tha se ajo ishte e qart, prandaj nuk do t flitej gj. Kjo l t dyshosh. Fola n seancn e par.
Dje n mngjes rifilluan punimet e konsults s Kshillit t Ndihms Ekonomike Reciproke. Foli Spiro Koleka. Sot vazhdon konsulta e Kshillit t Ndihms Ekonomike Reciproke
I.
104
105
MOSK, E PREMTE 23 MAJ 1958
MOSIKE, E SHTIINC 24 MAJ 1958
Pasdreke prfunduan punimet e konsults s prfaqsuesve t partive komuniste e puntore t vendeve pjesmarrse n KNER dhe u aprovua komunikata prkatse.
Filloi mbledhja e Kshillit Politik Konsultativ t Traktatit t Varshavs. Mareshali Konievi mbajti raportin. Pas dreks s shtruar n Kremlin pr prfaqsuesit e partive komuniste e puntore u mbajt seanca e fundit ku u firmos Deklarata e shteteve pjesmarrse t Traktatit t Varshavs. N drekn e dhn n Kremlin pr udin ton merrte pjes edhe ambasadori jugosllav n Mosk, Miunovi, dhe Hrushovi ngriti dolli pr forcimin e kampit socialist, pr Kinn, Vietnamin dhe pr Jugosllavin, bile edhe pr shndetin e shokve Tito e Miunovi! Po kjo 'do t thot?! T shohim!
1. I. S. Koniev n at koh ishte komandant i prgjithshm forcave t armatosura t bashkuara t vendeve pjesmarrse t Traktatit t Varshavs.
106
107
E MART E DIEL 25 MAJ 1958 27 MAJ 1958
U nism me avion pr n Tiran nprmjet Bukureshtit, pse me ne udhtoi edhe delegacioni rumun. Mbrritm mir n Tiran.
U takova me nj grup shqiptarsh nga Argjentina. Njerz t thjesht, t dashur, t malluar pr atdheun dhe t mahnitur nga prparimet q kemi arritur. Flisnin me dashuri pr Partin e Puns t Shqipris.
108
109
r
E MERK1JR 28 MAJ 1958 E ENJTE 29 MAJ 1958
Sot n Byron Politike t Komitetit Qendror t Partis, n emr t delegacionit ton, raportova pr mbledhjen e prfaqsuesve t partive komuniste e puntore t vendeve socialiste pr problemet ekonomike, q u mbajt pak dit m par n Moskl.
Zgjedhjet te ne kan shprehur kurdoher bashkimin moral dhe politik t popullit ton, lidhjet e ngushta t tij me Partin ton t lavdishme. Gjith populli yn po e pret 1 Qershorin, ditn e zgjedhjeve t reja pr n Kuvendin Popullor, me ndjenjn e nj gzimi t paprshkruar, me krenari t ligjshme pr sukseset e mdha q ka arritur n t gjitha fushat e jets. Unitetin Parti-popull e kemi t elikt. Kto ndjenja t zjarrta dashurie pr Partin e pr udhheqjen e saj shprehnin edhe zgjedhsit e mi, kur folal prpara tyre.
1. Enver Hoxha, Vepra, vell. 15, L 415.
119
111
TIRAN - SOFJE, E SHTUNI 31 MAJ 1958
SOFJE, E DIEL 1 QERSHOR 1938
U nisa pr n Sofje pr t marr pjes n Kongresin e 7-t t Partis Komuniste Bullgare. N aerodromin e Sofjes m pritn Zhivkovi, Jugovi, Ganevi.
Banojm n viln Bujana. Shkova n mauzoleun Gjergj Dimitrov, u prkula me nderim para kujtimit t t paharruarit Dimitrov, mikut t shtrenjt t popullit shqiptar, dhe vendosa nj kuror me lule. Mbasdite mora pjes n nj miting t madh n Sofje kushtuar dits s Kristo Botevit dhe dshmorve t liris t Bullgaris.
112
8 - 122
113
SOFJE, E MARTE 3 QERSHOR 1958
ndaj zjarri kryesor i partive komuniste e puntore drejtohet kundr tyre! Kishim koh q s'e kishim dgjuar t fliste kshtu shokun Hrushov! Do ta botojm fjalimin n shtypin ton, bile kt radh pa hezitim e me qejf!
Dje u hap Kongresi i 7-t 1 Partis Komuniste t Bullgaris. Todor Zhivkovi mbajti raportin e par. Sot u mbajt raporti 1 komisionit t revizionimit. Kongresin e PK t Bullgaris e prshndetn: Delegacioni sovjetik. Delegacioni kinez. N emr t delegacionit t PPSH fola un. Prshndetja e Hrushovit, sl zakonisht shum e gjat, m befasoi e m gzoi. Ai kritikoi programin e Lidhjes s Komunistve t Jugosllavis, duke shtuar se at e kishin dnuar edhe partit e tjera komuniste e puntore. Deklaroi se rezoluta e Informbyros e vitit 1948 qe krejtsisht e drejt dhe u prgjigjej interesave t lvizjes komuniste revolucionare! Tha se revizionizmi i sotm sht njfat kali i Trojs dhe revizionistt jan agjent imperialist, pra114
115
SOFJE, E ENJTE 5 QERSHOR 1958
SOFJE, E SHTUNE I QERSBOR 1958
N orn 160 n Kongresin e 7-t t PK t Bullgaris, Jugovi mbajti raportin e dyt, at mbi direktivat e planit t tret pesvjear. N mbrmje vajtm n oper. M morn n zhn kryesore, ku ishte dhe Hrushovi.
U bn zgjedhjet dhe Kongresi i 7-t i Partis Komuniste t Bullgaris mbaroi punimet. Pasdreke u shpalln rezultatet e votimeve. N orn 19 00 miting i madh i popullit t Sofjes. Prshndeta dhe un.
116
117
BIILLGARI, E DIEL 8 QERSHOR 1958
BIILLGARI, E 11Nie 9 QERSHOR 1958
Shokt bullgarl m morn dhe bashk me Hrusho-_ vin e Tupolevin shkuam n Borovec dhe Rila. Mbrmjen e kaluam n rezidencn e Hrushovit, ku hngrm dark.
N orn 1800 u nism me automobil me Jugovin pr t vizituar Plovdivin. Jugovi sht i kndshm dhe njeri i mir, por i plqen t duket.
Miting n Pazarxhik. Fola un. N orn 14 00 arritm n Kritim. Vend i njohur dhe historik pr ne. Ktu 11 vjet m par nnshkrova traktatin e miqsis me t paharruarin Dimitrov.
Pasdite vizituam hidrocentralin n Batak. Fola n miting, e pastaj fola edhe n Peshtar. Atje takuam edhe studentt tan.
118
119
BULLGARI, E MARTB 10 QERSHOR 1958
BULLGARI, E 1111tRURP. 11 QERSHOR 1958
Vizituam dy kooperativa, ku u fola kooperativistve.
N Trnovo, ku erdhm dje, u organizua sot nj miting i madh. Folm unl dhe Jugovi.
Arritm n Plovdiv. Ktu vizituam nj fabrik tekstili.
U nism pr n Sofje. I bra nj vizit Zhivkovit.
Arritm n Stara-Zagora. Vizituam nj fabrik birre dhe prej andej shkuam n Kazanllk. Vizituam luginn e trndafilave.
Arritm n Shipk dhe n orn 14 u nism pr
n Trnovo.
120
121
SOFJETIRANS, E ENJTE 12 QERSHOR 1958
PREMTE 13 QERSHOR 1958
U nism pr n Tiran. Mbrritm mir n orn 10 3.
Mbledhje e Byros Politike. Raportova mbi punienet e Kongresit t 7-t t. Partis Komuniste t garis dhe mbi qndrimin e delegacionit ton atjei.
1. Enver Hoxha, Vepra, vll. 15, t. 477.
122
123
E MARTP. 17 QERSHOR 1958
E MPRKURP. 18 QERSHOR 1958
Takim me ambasadorin kinez. Biseduam pr shtjen e revizionizmit jugosIlav. Sot n Zrin e popullit botuam tekstin e artikuIlit t Kan Shenit Revizionizmi jugosllav u prshtatet plotsisht nevojave t imperializmit t Shteteve t Bashkuara, botuar pak koh m par n Zhenminzhibao" Artikulli m'u duk i mir e i fort. Jeta po i bind edhe t tjert se sa t drejta e parimore kan clen qndrimet tona t vendosura kundr renegatve t Beogradit.
Nesr do t botojm n shtyp nj material t gjat t B. Ponomarjovit me titullin: shtjet themelore t lufts kundr revizionizmit n etapn e sotme- n t cilin, q n paragrafin e dyt, thuhet: N projektprogramin e Lidhjes s Komunistve t Jugosllavis, revizionizmi sht shprehur n mnyrn m t koncentruar. Pr t gjitha shtjet kryesore n kt projektprogram, vija dhe pikpamjet antimarksiste u kundrvihen vijs dhe pikpamjeve t t gjith lvizjcs komuniste, konkluzioneve t Deklaratsi, e cila sht aprovuar njzri nga t gjitha partit komuniste e puntore,..
1. DeklaratA e Mogks e vitit 1957.
124
125
E ENJTE 19 QERSHOR 1958
E PREMTE 20 QERSHOR 1958
Mbledhja e Byros Politike shqyrtoi raportin e Kshillit t Ministrave q do t'i paraqitet Kuvendit Popullor. Raporti m'u duk i plot. Prve ndonj gjje t vogl nuk kisha asnj vrejtje. Byroja shqyrtoi, gjithashtu, edhe prbrjen e re t Qeveris, t Presidiumit dhe t Kryesis s Kuvendit Popullor.
U mblodh Plenumi i 10-t I Komitetit Qendror t Partis n t cilin raportova mbi punimet e Kongresit t 7-t t Partis Komuniste t Bullgaris, mbi qndrimin e delegacionit ton atje, si dhe mbi pikpamjet antimarksiste e antisocialiste t grupit t Titos, t shprehura n Kongresin e 7-t t LKJ 1. Raportova, gjithashtu, edhe mbi zhvillimin e punimeve t mbledhjes s prfaqsuesve t partive komuniste e puntore t vendeve socialiste Ildhur me KNER-in, q u mbajt n Mosk nga 20-24 maj 19582.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 18, f. 1: 2. Po aty, L 25.
128
127
E SHTUNE 21 QERSHOR 1958
E DIEL 22 QERSHOR 1958
Filluam punimet n sesionin e par t legjislaturs s katrt t Kuvendit Popullor. Mbajta nj fjall.
Sot gazeta Zri i popullit botoi artikullin me titull Revizionizmi modern duhet luftuar pa mshir deri n shkatrrimin e tij t plot teorik e politik 1 lidhurmeftnvosqpzhiljntga partit marksiste-leniniste kundr revizionizmit jugosllav.
Vazhdoi edhe sot mbledhja e Kuvendit Popullor, q filloi dje.
Po hedh disa shnime pr takimin q do t bhet n Kryeministri, m 24 qershor, midis delegacionit ton dhe atij t qeveris s Republiks ekosllovake, q kryesohet nga shoku Viliam Shiroki 2.
1. Shih: n kt vllim shnimin e faqes 93. 2. Viliam Shiroki, n at koh antar i Byros Politike t KQ t PK t ekosllovakis dhe kryetar i qeveris s Republiks ekosllovake.
128
9 122
129
I. Prshndetje shokve rlcosllovak dhe konsiderata e lart e popullit, e Partis dhe e Qeveris son pr vizitn e miqve. 1) Rndsia politike, si brenda dhe jasht vendit ton, e vizits s delegacionit ekosllovak t nivelit t lart. Forcimi i mtejshm i pozitave ndrkombtare t Shqipris, lidhjet vllazrore t vendeve t kampit t socializmit. Veanrisht 'rndsi politike ka kjo n arenn ndrkombtare. Brenda vendit: forcon miqsin, forcon besimin, forcon lidhjet e popullit me Partin dhe me Qeverin, forcon ndjenjat e internacionalizmit proletar. 2) Rndsia n lmin ekonomik. Ne do t shtrojm prpara shokve gekosllovak nj sr problemesh q lidhen me marrdhniet ekonomike. Mendojm se ata do t'i shikojn me dashamirsi krkesat tona dhe do t'i plotsojn brenda mundsive. Plotsimi i ktyre krkesave do t luaj rolin e vet n kuadrin e prpjekjeve q bn populli yn pr ndrtimin e socializmit dhe pr ngritjen e nivelit t jetess s tij. 3) N lmin e kshillave t vlefshme n t gjitha drejtimet e puns son. Ne krkojm t shkmbejm mendime e t dgjojm kshillat e shokve ek, duke folur me ta si vllai me vllan q kan t njjtin qllim. Kjo edhe pr arsye se e kemi muar dhe e mojm eksperiencn e shokve ek, veanrisht n lmin e industris. II. Rrugs nga aeroporti e gjer ktu ju pat entuziazmin e popullit ton, popull i lasht nga historia, por kurdoher i ri nga zemra.
a) Shtypja, mjerimet, robria e s kaluars s largme dhe t afrt, e kan br popullin ton t vuaj, por edhe e kan kalitur, e kan br t paprkulur prpara fatkeqsive dhe mjerimeve. Populli yn ka luftuar n shekuj dhe kurr s'sht prkulur prpara armiqve. Partia e Puns e Shqipris e nxori at n drit dhe e futi n rrugn e socializmit. b) Ndihma internacionaliste e vendeve t kampit t socializmit. c) N momentet kritike t lufts dhe t paslufts, populli shqiptar, i udhhequr nga Partia e tij marksiste, qndroi n lartsin e detyrs. Liria duhej t fitohej me luft. N aleanc me Bashkimin Sovjetik, me gjith forcat e vrteta revolucionare, mund t fitohej liria dhe pavarsia. Vetm nj parti marksiste-leniniste mund ta onte popullin n fitore. ) Ne e ndoqm me konsekuenc kt vij dhe kjo bri q Shqipria, e ln n varfri e prapambetje, t arrinte lirin e pavarsin e saj, t vendoste rendin e ri t demokracis popullore, t ecte e sigurt n rrugn e socializmit. Shqipria e vogl u qndroi valve dhe furtunave t lufts dhe t paslufts dhe u afirmua si nj shtet sovran dhe i zoti t ndrtoj me sukses socializmin. d) Rreziqet e lufts dhe t paslufts. Prpjekjet e imperialistve dhe t titistve pr prmbysjen e pushtetit popullor n Shqipri. Lufta e Partis son n kto drejtime.
130
131
e) Marrdhniet aktuale t vendit ton, n radh t par, me vendet e tjera t kampit socialist si dhe me vendet borgjeze. III. Situata e brendshme ideopolitike e socialkulturore. Partia dhe politika e saj. a) Forcimi i brendshm i Partis, edukimi dhe ngritja ideologjike dhe kulturore e komunistve dhe e masave. b) Lidhjet me masat dhe uniteti i popullit. c) Partia n ball t prpjekjeve t popullit pr ndrtimin e vendit. ) Ngritja n nj nivel t lart e patriotizmit t masave, forcimi i besimit n forcat krijuese dhe ngjallja e dashuris pr pun. IV. Situata ekonomike. Vshtirsi t mdha ekonomike kemi kaluar, por t tilla kemi akoma, sido q situata do vit po prmirsohet. Prpjekjet heroike t popullit ton kan qen e mbeten faktori vendimtar pr ndrtimin dhe mbrojtjen e socializmit n Industri e miniera. a) Nevojat tona shtohen dhe zgjerohen; na duhet t arrijm nj nivel jetese t prshtatshm, pse popullsia shtohet dhe kultura ngrihet. Ne jemi nj vend i pazhvilluar industrialisht, sapo kemi hedhur bazat e industris dhe na duhet t bjm akoma shum q t shfrytzohen si duhet edhe burimet e brendshme, edhe foroat e energjit e njerzve. 132
Ju do t shikoni vendin ton, industrin ton dhe do t bindeni pr 'kemi br e 'na duhet t bjm. Ne jemi nj vend q ka trashguar vetm nj artizanat primitiv. Tash kemi nj industri q plotson do dit e m tepr shum nevoja, por na duhet t bjm shum prpjekje pr ta forcuar e pr ta zgjeruar industrializimin ton socialist, derisa ne t kemi nj industri moderne pr t shfrytzuar t gjitha rezervat e brendshme q flen ose shfrytzohen pak dhe keq. N kt drejtim neve na duhet edhe ndihma e miqve. b) Edukimi i kuadrove. c) Pasurit e nntoks son dhe perspektivat e zhvillimit. Nga ritmi i zhvillimit t tyre varet edhe fuqizimi i ekonomis son, edhe mundsia q t'ua shlyejm miqve n koh kredit q na japin. Mekanizmat. Mjetet pr mekanizim dhe shum lnd t para ende jemi t detyruar t'i importojm. Pr kto, tani pr tani, s'kemi si bjm, prandaj e mojm ndihmn nga miqt. ) Ne jemi nj vend malor dhe transporti kryesor, tani pr tani, sht ai automobilistik. Duhen ndrtuar e asfaltuar rrugt, pse n gjendjen aktuale ato i konsumojn shum automjetet. Ju do t'i shikoni rrugt tona dhe do t ndiheni krenar pr dy gjra: pr skodat tuaja t mirnjohura dhe pr shofert tan t mrekullueshm, q i shfrytzojn shum mir ato.
133
Bujqsia Gjendja n t kaluarn. Hapja e tokave t reja. Bonifikimet. Mekanizimet. Frutikultura. Konkluzione.
E MARTE 24 QERSHOR 1958
Prita pr vizit dr. Polenn me t shoqen.
Me ftesn e Qeveris s RP t Shqipris sot arriti pr nj vizit .n vendin ton nj delegacion qeveritar ekosllovak i kryesuar nga kryetari i Kshillit t Ministrave t Republiks ekosllovake, shoku Viliam Shiroki. E pritm n aeroport.
Pritje n Kryeministri. Filluam bisedimet. Fola unl.
Asistuam n nj koncert t dhn pr nder t Shirokit nga Teatri i Opers dhe i Baletit dhe Ansambli Shtetror i Kngve.
134
135
E SHTUNt 28 QERSHOR 1958
Dje dhe sot shoqrova Shirokin n Durrs. Mbrm hngrm dark s bashku n hotelin Albturist n plazhin e Durrsit.
Shkuam n mbrmjen e dhn nga ambasada ekosilovake pr nder t Shirokit. Prshndeta dhe unl.
Paradite) pr nder t mikut ekosllovak, u organizua nj miting. Pasdreke Shiroki u nis pr n Vlor.
136
137
E DIEL 29 QERSHOR 1958
E 11NR 30 QERSHOR 1958
Mbaruam bisedimet me delegacionin qeveritar ekosllovak dhe nnshkruam deklaratn e prbashkt.
Miqt ekosllovak u larguan pr n Prag. I prcollm n aerodromin e Rinasit.
Dekoruam shokt ekosliovak dhe organizuam nj miting t madh n Tiran. Folm unl dhe Shiroki.
Mbrmje nga ana jon pr nder t mysafirve.
138
139
E ENJTE 3 KORRIK 1958
PREMTE 4 KORRIK 1958
Koht e fundit m kan shqetsuar gabimet q po bhen lidhur me kolektivizimin, pak m par n Shkedr, ku gjendja akoma nuk sht rregulluar, e tani n Peshkopi. Shokt drejtues n kto rrethe nuk e kan kuptuar me seriozitetin e duhur direktivn e Partis se kolektivizimi duhet br n baza vullnetare, aq m tepr pastaj shokt e Peshkopis q nuk kan vlersuar as kritikn q iu b Shkodrs pr kt shtje. M duket se kto gabime e kan burimin n t metat q ekzistojn n metodn e puns udhheqse t Partis, prandaj pikrisht ktu, n prmirsimin e mtejshm t ksaj metode, e prqendrova diskutimin tim n mbledhjen e sotme t Sekretariatitl.
Mbledhja e Byros Politike mori n shqyrtim nj numr shtjesh, ndr t cilat edhe kto: Mbi organizimin dhe shprblimin e puns n kooperativat bujqsore; mbi zgjerimin e kompetencave t ministrive dhe t institucioneve t tjera qendrore si dhe t komiteteve ekzekutive t kshillave popullor; mbi prdorimin e literaturs tekniko-shkencore dhe prhapjen e eksperiencs s prparuar n prodhim.
Sot u vu n qarkullim nj vllim i posam me materiale (pjes nga artikuj e nga vepra t veanta) t V.I. Leninit pr luftn kundr revizionizmit n lvizjen ndrkombtare dhe ruse. Libri sht prgatitur nn kujdosin e Institutit t Historis s Partis pran KQ t Partis.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, v611. 16, t. 92.
140
141
E HENE 7 KORRIK 1958
E 111RKUR 9 KORRIK 1958
Sot shoku Spiro Koleka mbushi 50 vje. Me kt rast t gjith ne, shokt, morm pjes n ceremonin e dekorimit t tij nga Presidiumi i Kuvendit Popullor.
Prita ish-atashet ushtarak sovjetik n vendin ton, gjeneralt Rodimcev, Glebov, Sokolov, q kan ardhur me rastin e 15-vjetorit t ushtris son, si dhe gjeneralin Sergakov dhe kolonelin Rura, atashe ushtarak pran ambasads sovjetike ktu.
Mbledhje solemne n salln e Teatrit t Opers e t Baletit me rastin e 15-vjetorit t krijimit t Ushtris son Popullore.
142
143
~~
E ENJTE 10 KORRIK 1958
TIRANPRAG, E SIITUNfi 12 KORRIK 1958
Vizituam ekspozitn fotografike t ushtris.
Vizituam ekspozitn e armve t ushtris n aerodromin e Tirans.
Bashk me Nexhmijen e fmijt u nisa pr pusinime n ekosllovaki. N aeroportin e Prags na priti shoku Dolanskil dhe t tjer. Na kan vendosur n nj vil, ku ka ndenjur dhe ka punuar shoku Gotvald gjat kryengritjes s tetorit.
Vajtm n ndeshjen e futbollit midis skuadrs son Partizani dhe Progresul t Rumanis, q prfundoi me rezultatin 1-1.
Pritje n Pallatin e Brigadave me rastin e 15-vjetorit t krijimit t ushtris, ku fola un.
1. J. Dolanski, ish-zvendskryerninistr dhe antar i Byros Politike t KQ t PK t ekosllovakis.
144
145
10 122
PRAG, E HN 14 KORRIK 1958
KARLOVI-VARI, E PREMTE 18 KORR1K 1958
Dje dhe sot vizituam rrethet e Prags. Pam hidrocentralin e madh mbi Vlltav dhe u ulm n nj restorant buz lumit. Dita ishte e nxeht, po vendi shum i bukur. Vizituam me automobil qytetin e Prags. Sot vizituam kshtjelln e bukur t Prag& dhe ekspozitn q ishte atje.
U bn tri dit q kemi ardhur n Karlovi-Vari n kt qytet t bukur balnear, t pastr, plot parqe e lule. Na kan vendosur n viln Margaret. At dit q erdhm na vizitoi doktori Zymo, mjek i zoti, ek, ish-partizan dhe me rekomandimin e tij pardje fillova t kurohem me ujrat e banjave t famshme t ktij qyteti. Kohn po e kalojm kndshm. Shtitje, vajtje n kinema, bilardo etj. N qytet ka lvizje t madhe artistsh e regjisorsh nga tr vendet e bots, mbasi n kt periudh ktu zhvillohet festivali ndrkombtar i filmit. Sot vajta n stadium, pash ndeshjen e futbollit Dinamo e Tirans Karlovi-Vari. Doln barazim. Tant mund t luanin m mir. N Kollonadl takuam Furcevn me Firjubinin. Na ftuan pr aj n hotelin e tyre. N rrug takuam Tishenkon.
1. Vend i mbuluar n Karlovi-Vari, ku njerzit mbushin gotat me uj e i pijn duke shtitur.
147
KARLOVI-VARI, E SIITUNI3 19 KORR1K 1958*
EKOSLLOVAKI, E SHTINE 26 KORRIK 1958
N nj radiogram q i drgova sot sbokut Hysnl, midis t tjerave, e porosita t organizohen manifestime kundr agresioni irnperialist t Shteteve t Bashkuara t Ameriks dhe t Britanis s Madhe kundr Libanit dhe Jordanis.
Takuam Valdek Roshen, antar i Byros Politike t Partis Komuniste Franceze.
Kjo jav ka qen plot aktivitete, vizita npr qytete, takime me shok e miq etj. M kan plqyer shum qytetet q kam vizituar kto dit, si Marianski- Lazne, Lohet, Sokolovo, qyteti krejt i ri Ostrav, qyteti Jakovliev apo dy qytetet q pam sot, Frantishkovi- Lazne e qyteti Heb. Gjat ktyre ditve jam takuar me Valdek Roshen, antar i Byros Politike t Partis Komuniste Franceze, na kan vizituar n shtpi shokt Novotni, Kopecki, Firlinger e Hendrih me grat e tyre. N qytetin e vogl historik Lohet, pam kshtjelln e vjetr dhe ekspozitn e qeramiks. Pam gjithashtu shtpin e mome ku ka ndenjur Gteja. Para disa ditsh me Novotnin shkuam n festivalin e filmit, n Grand Hotel Moska, ku pam filmin Doni i qet dhe takuam aktort kryesor t filmit. Nga festivali kemi par filmin e bukur italian Rrug t kaltra, filmin francez Le cerf-volant d'ne
filmin indian Mma Indi.
148
149
EKOSLLOVAKI, E MART2 29 KORRIK 1958
EKOSLLOVAKI, E MP.RKUR 30 KORRIK 1958
Vajtm n Kinzhvar, vizituam kshtjelln-muze t Meternikutl. Pam do .gj. Ciceroni q na shpjegonte ishte njeri me kultur, njohs i mir e kompetent. M bri shum prshtypje biblioteka e Meternikut, ku librat ishin lidhur shum bukur. Hym n nj nga dhomat q mbahej e mbyllur dhe pam nj mumje t nxir n nj sarkofag prej druri.
Dje erdhi m takoi zvendsministri i Jashtm ekosllovak, Gregor. M foli lidhur me vizitn zyrtare, q do t bjm ne n ekosllovaki, n kthim t vizits q pak koh m par bri te ne delegacioni ekosllovak i kryesuar nga Shiroki.
Do t'i nis nj radiograml Hysniut, ku t'i them pr kt vizit, thjesht pr ta ditur, si dhe pr vizitn q m kan br Novotni, Kopecki, Firlingeri, Baraku, Hendrihu me gjith grat e tyre.
M 12-13 gusht do t mbaroj kurat dhe do t vizitoj disa qytete e qendra pune e do t kthehem n Prag. Hysniu me siguri ka shum pun se ka mbetur dhe vetm, po un jam n merak a ka rn shi n atdhe dhe n 'gjendje jan misri dhe pambuku. Do
1. Radiogrami ndodhet n AQP dhe mban datn 30 korrik 1958.
1. Politikan e burr shteti i Austris (1773-1859).
150
151
t'i krkoj t m bj nj telegram t vogl. Un jam mir, edhe t tjert jan mir. Qyteti ku jemi sht shum i bukur dhe i kndshm. T korrat jan shum t mira dhe njerzit shum t dashur.
EKOSLLOVAKI, E ENJTE 31 KORRIK 1958
Vajtm pr gjah kaprolli n rrethin e Sokolovos. S'vram asgj. Pyje t bukura, t spastruara, t mbajtura me kultur, me rrug t asfaltuara brenda. Shtitja qe e kndshme.
152
133
SOKOLOVO, E PREMTE 1 GUSHT 1958
EKOSLLOVAKI, E MART 5 GUSHT 1958
Shtitje buz liqenit.
Shkuam n Pilzen. Vizituam uzinat e mdha ..Skoda dhe fabrikn e famshme t birrs Pilzen.
U takuam me gjeneral Sokolovin, ish-atashe ushtarak sovjetik n Tiran.
Takim me Firlingerin.
Sot bnte vap, 30-35 .
154
155
EKOSLLOVAKI, E DIEL 10 GUSI1T 1958
PRAG, E fINIR 11 GUSIIT 1953
Shokt ekosllovak na kan organizuar nj program t gjer pushimesh e vizitash, por edhe gjuetie. Kto dit kam dal disa her pr gjueti n rajone t ndryshme pr gjah, si kaproll e sorkadhe. Me kt rast kam shijuar edhe bukurin e pyjcve t pastruara me kujdes e t mbajtura me kultur. Kalimi npr to bhet zakonisht n rrug t asfaltuara. Kan ekt bitum edhe pr kto rrug! Pr sa i takon gjahut, her kam vrar e her jo, sipas rastit. Sidoqoft ky lloj pushimi m ka ndihmuar t bj shtitje t kndshme. Tri-katr dit m par erdhn disa shok nga Shqipria pr pushime. M solln lajme t gzueshme nga atdheu. Atje do gj shkon mir.
Dje Hysniu m njoftoi pr vrasjen barbare t qytetarit shqiptar Hasan Spatal nga ana e organeve titiste. I drgova sot Hysniut nj radlogram 2 me udhzime t hollsishme pr veprimet q duhet t 13..:jrn e masat q duhet t marrim pr t vn prpara prgjegjsis qeverin jugosllave. Midis t tjerave, i rekomandoja shokve se, sipas mendimit tim, qeveris jugosllave duhet t'i drgohet nj not tjetr e rrept proteste, duke e paralajmruar pr pasojat q mund t rrjedhin nga mosprgjigj ja nots son t par (nota mund t shoqrohet edhe me disa masa konkrete n fushn e marrdhnieve shtet1. N rrugn pr t'u riatdhesuar nga RF e Gjermanis n Shclipri, Hasan Spata u ndalua n Beograd. M 27 maj 19158 organet e sigurimit jugosIlav e rrmbyen nga hoteli ku ishte vendosur nga ambasada jon pr t kaluar natn, e uan n nj karnp prgendrim4 dhe organizuan vrasjen e tij. N prgjigje t krkesave kmbnguise t Qeveris son pr kthimin e tij, autoritetet jugosllave deklaruan se ai ishte .vrar gjat prpjekjeve pr t'u arratisur. 2. Shih: Enver Hoxha, Letra t zgjedhura*, vll. 3, f. 52.
158
157
rore); nga ana e Ministris s Punve t Jashtme t organizohet nj konferenc shtypi me trupin diplomatik, si dhe me gazetart e huaj t akredituar n vendla ton dhe me gazetart vendas pr demaskimin e thistve; radioja dhe shtypi t flasin pr kt krim t titistve, pr demaskimin e tyre si vrass e si shkels t ligjeve e t normave ndrkombtare; pa prekur shtje kufijsh e probleme territoriale, t mbrojm t drejtat e shqiptarve q jetojn n trojet e veta n Kosov e n vise t tjera shqiptare n Jugosllavi nga persekutimi i titistve, zbatues t politiks shoviniste t kralve serb. E porosita shokun Hysni q, prpara se t vendosin pr masat q duhen marr, propozimet e mia t'i diskutojn n Byron Politike dhe pr ka do t vendosin, t m njoftojn edhe mua.
EKOSLLOVAKI, E MARTE 12 GUSFIT 1958
U takova me Skoimaron, i cili erdhi m bri ni vizit. Ky sht m i miri midis antarve t udhheqjes aktuale t Partis Komuniste Italiane, por nuk sht i qndrueshm, edhe mund t bjer n ujrat e revizionistve.
Erdhi dhe u takua me mua Pajeta 1 dhe nj shok tjetr i Komitetit Qendror t Partis Komuniste Itahane. Pajeta prpiqet para meje t maskohet, por ai mbetet ashtu si sht, nj revizionist.
1. Xhankarlo Pajeta, n at koh antar I sekretariatit t KQ t PK
158
159
PRAGE, E MERKURE 13 GUSHT 1958
EHOSLLOVABI, E ENJTZ 14 GUSHT 1958
U kthyem n Prag. I bra nj vizit shokut Shiroki n kryeministri. Vizit kortezie.
U nism pr n Brno. U takuam me sekretara komitetit t partis.
Vizituam nj fabrik qilimash, si edhe Austerlicini. Nga kodra e muzeut pash fushn e betejs, ku Napoleon Bonaparti n agim, n kohn e lindjes s diellit mbi Austerlic, realizoi manovrn historike me daljen e befasishme t trupave t tij n kraht e austria-
kve.
1. Vendi ku m 2 dhjetor 1805 N. Bonaparti mundi ushtrit austro-ruse.
160
11 123
161
BERNO, E PREMTE 15 GUSHT 1958
BRATISLAVE, E SIITUNE 16 GUSHT 1958
N Brno vizituam uzinn e traktorve Zetor.
N Bratislav hngrm drek me antart e Byros Politike. N mngjes me Bacilekun vizituam fabrikn e panelave, apartamente dhe shkolla t qytetit.
Vizituam Spilberkun, qytetin dhe nj ferm shtetrore t rritjes s derrave.
Pasdreke shtitm me motoskaf mbi Danub. Kaluam n ujrat austriake.
U nism pr n Bratislav. Vizituam varrezat e ushtarve sovjetik.
Dark nga Kshilli i Ministrave t Sllovakis.
162
163
EKOSLLOVAK1. r DIEL 17 GUSI1T 1958
MOSLLOVAIKI, E II1RN2 1S GUSI1T 1958
M shpun n kshtjelln e Topolcanit. Pasdreke vajtm pr gjah. Plagosa nj dre dhe pz.'s pak e gjetm t vrar.
Vizituam fabrikn e Shihac.
hngrm drek n
Vizituam muzeun e Banka Bistrics.
Vazlidojm rrugn pr n Tatra.
164
165
EKOSILOVAEL E ENJTE 21 GIISHT 1958
OSTRAV, E PRE5ITE 22 GUSHT 1958
Para disa ditsh arritm n Tatra. Vizit me automobil e shtibje n kmb. Vizituam shokun Dolanski n Javorina. Fola n telefon me Nexhmijen dhe me fmijt n Prag. Dola pr gjah. Vrava nj sorkadhe n Tatra Llomnica. Dje bm mbrmje me shokt e Partis Komuniste Italiane, Gjermane, Finlandeze q ndodhen n ekosllovaki. Mbrmja quhej Zhivanka, domethn Kukureci sllovak. Sot u nism pr n Ostrav. Hngrm drek n Zhilina dhe biseduam me udhheqsit e krahins. Arritm n Ostrav n mbrmje dhe fjetm n nj vil jasht Ostravs.
Vizituam Nova Hutn (Metalurgjia e re), fabrikn e nikelit, at t ndrtimit t makinave Hengen dhe qytetin ku ndodhet uzina metalurgjike.
Pr dark te Kopecki.
166
167
EKOSLLOVAKI, E SIITUN 23 GUSHT 1958
PRAG. E Mr.REUR 27 GUSHT 1958
U nism pr n Gotvaldov. Vizituam fabrikn e kpucve dhe pasdreke u kthyem me avion n Prag. Kshtu mbaroi udhtimi shum I kndshm dhe interesant npr ekosllovaki.
Gjat ktyre ditve bashk me Nexhmijen kemi br disa vizita. Vizituam ambasadn ton, vajtm pam Lidicen, e cila, ashtu si Borova jon, u b shkrumb e hi nga hitleriant dhe u mbulua me gjakun e grave, t pleqve e t fmijve t pafajshm.
Dje vizituam muzeun Klement Gotvald n Prag, dhe sot n Mauzoleun e Gotvaldit vendosm nj kuror me lule. Vizituam muzeun Lenin.
Sot ishim pr dark te Shiroki. Ishin edhe antart e Byros Politike t KQ t Partis Komuniste t ekosllovakis.
168 '
169
PRAG, E ENJTE 28 GUSHT 1958
E PREMTE 29 GUSHT 1958
Nesr nisemi pr n Shqipri.
U nism me avion nga Praga dhe arritm n Tiran.
I tregova Nexhmijes pr vdekjen e babait t saj. Lajmin pr kt vdekje un e kisha marr q m 8 gusht, por nuk i tregova Nexhmijes pr t mos e dshpruar gjat kohs q ndodheshim ktu.
Vizituam ambasadorin ton n shtpin e tij.
170
171
E HN 1 SHTATOR 1958
E PREMTE 5 SLITATOR 1958
Sot pasdite populli i Tirans zhvilloi nj miting t madh me rastin e hapjes s muajit t miqsis shqiptaro-sovjetike. Nga ballkoni i Komitetit Ekzekutiv t t Qytetit, ku kishim dal, foln shoku Hysni Kapo, me cilsin e presidentit t Shoqris s Miqsis ShqipriBashkimi Sovjetik dhe shoku N.T.Sizov, kryetar delegacionit kulturor t Shoqris s Miqsis BRSS-Shqipri.
Prita n selin e Komitetit Qendror delegacionin parlamentar bullgar t kryesuar nga Dimitr q po bn vizita n vendin ton.
N mbrmje shtruam nj dark n Pallatin e Brigadave pr nder t delegacionit parlamentar bullgar.
1. IN;r8 at koh kandidat 1 Byros Politike t KQ t PK Bullgare dhe antar i Presidiumit t Asambles Popullore t Bullgaris.
172
173
E DIEL 7 SHTATOR 1958
E HENE 8 SIITATOR 1958
Agjencia TASS njofton se m 5 shtator u mbajt plenumi i KQ t Partis Komuniste t Bashkimit Sovjetik, ku u vendos pr thirrjen e Kongresit t 21-t t jashtzakonshm t Partis pr shqyrtimin e shifrave kontrolluese t zhvillimit t ekonomis pr vitet 1959-1965 dhe mori vendimin prkats. Njoftohet, gjithashtu, se plenumi liroi Bulganinin nga detyra e antarit t Presidiumit t KQ t PK t BS.
Mbledhje e Presidiumit t Kuvendit Popullor. Bra disa ndrhyrje t vogla lidhur me interpretimin e disa dispozitave t Kodit Penal t vitit 1948. U diskutua edhe pr dekorimet e dshmorve t Lufts Nacionallirimtare. Shpreha mendimin q duhet t prcaktohen kriteret pr dhnien e t tria llojeve t medaljeve. Nuk sht e thn q tr dshmorve t'u jepet patjetr Medalja e Trimris; edhe vendosja e nj pllake prkujtimore me emrat e dshmorve t nj fshati ose t nj lokaliteti, me motivacionin prkats, sht nj knaqsi pr familjet e dshmorve, prandaj pr kt shtje s'duhet vepruar gjithnj njlloj.
Ambasadori korean dha sonte nj pritje n hotel Dajti. me rastin e 10-vjetorit t shpalljes s Republiks Demokratike Popullore t Kores. Mora pjes.
174
175
E MARTR 9 SHTATOR 19511
E DIEL 14 SHTATOR 1958
Takim me ambasadorin kinez. I shpreha edhe nj her qndrimin e patundur t Partis son, t Qeveris s Republiks son Popullore dhe t mbar popullit shqiptar n prkrahje t shtjes s drejt t popullit kinez kundr ndrhyrjes brutale, provokacioneve e komploteve t imperializmit amerikan e reaksionarve t an Kai Shis n shtjet e brendshme t Kins, e veanrisht, koht e fundit, n ngushticn e Tajvanit. Mora pjes n pritjen e dhn nga ambasada gare me rastin e 14-vjetorit t lirimit t N pritje fola edhe un 1
.
Pasnesr mbushen 16 vjet q nga data historike kur u mblodh Konferenca e Pezs. Sot vajtm n Pez, ku ishte organizuar nj miting i madh. Kishin ardhur qindra banor e punonjs t Tirans dhe t fshatrave prreth. Entuziazmi i popullit ishte n kulm. Prshndeti shoku Gogo Nushi.
Sot n Zrin e popullit botohet artikulli yn: Politika nacional-shoviniste e revizionistve jugosIlav kundr shqiptarve t Kosovs, Maqedonis e Malit t Zi.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 16, L 116.
176
177
12 122
F. MARTE 16 SHTATOR 1958
E PREMTE 10 SHTATOR 1958
N mbledhjen e Byros Politike, ku morm n shqyrtim studimin mbi shifrat kryesore t paraprojektplanit t tret pesvjear (1961-1965), midis t tjerash, bra disa vrejtje parimore lidhur me paraqitjen e ktij studimi. N radh t par organet e prpunimit t planeve dhe udhheqja e Partis duhet t ken m shum kujdes pr t'i studivar m thell problemet e planit, sepse prgjegjsia pr ato q vendosen t prfshihen n plan, sht e madhe. Kjo krkon q shokt e Plenumit t Komitetit Qendror t jen n dijeni se ku jan bazuar e sa t mbshtetura jan t dhnat pr orientimet kryesore t planit, q prbjn palcn kurrizit t nj plani pesvjear. Kjo sht e domosdoshme pr dy arsye, theksova n diskutimin tim: S pari, se pr perspektivn e ndrtimit t socializmit q prcakton plani pesvjear duhet t vendos udhheqja e Partis dfie, s dyti, se sht nj shkoll e madhe pr udhheqjen e Partis kur u futet studimeve t tilla, mbasi kshtu njihet me thelbin e shtjeve n lidhje me planin perspektiv. 178
Takim me delegacionln parlamentar hungarez t kryesuar nga Karoli Kishi, q ka ardhur pr vizit n vendin ton. Pritje pr delegacionin n Pallatin e Brigadave.
1. N at koh antar i Byros Politike t KQ t Partis8 Puntore Socialiste Hungaris dhe kryetar i Komisionit t Punve t Jashtme t Asamblese Kombtare t RP t Hungaris.
179
E SHTUNR 20 SHTATOR 1958
E MERICURR 24 SHTATOR 1958
Pritje n ambasadn hungareze me rastin e vizits n vendin ton t delegacionit parlamentar hungarr?z. Foln ambasadori hungarez si dhe kryetari i delcgacionit, Karoli Kish. Fola edhe un.
Mbledhje e zakonshme e Byros Politike, ku diskutuam rreth raportit Mbi disa shtje t puns organizative t Partis. N diskutimin tim 1 u prqendrova kryesisht n iden q format e puns organizative t Partis duhet t jen t ndryshueshme n prshtatje me kushtet, e jostatike, gj q krkon, n radh t par, aktivizimin e gjith kuadrove t Partis, sidomos t antarve t plenumeve t komiteteve t Partis.
Numri i sotm i gazets Izvestia i kushtohet vendit ton. N kt numr prfshihet edhe nj artikull imi.
180
181
E PREMTE 26 SIITATGR 1958
E MERKUR 1 TETOR 1958
Mbledhje e Sekretariatit. Midis problemeve t tjera, diskutuamf edhe pr punn e organizats s Partis n. Kantierin e Bonifikimit t Thumans. Komiteti i Partis i Rrethit t Krujs nuk sht marr seriozisht me kt aksion, nuk e ka vn uiin n zjarr, si i thon fjals, q t marr masa organizative dhe politike pr sqarimin dhe pr mobilizimin e fshatarsis n ndrtimin e ksaj vepre. Dhe m e keqja sht se ky komitet partie nuk ka menduar pr ta krijuar me koh organizatn-baz t Partis n kantierin e Thumans, e cila qysh n fillim do ta udhhiqte punn me seriozitet. Diskutuam2 edhe pr probleme t zhvillimit t kulturs n fshat, pr rndsin e sigurimit t kuadrit t kulturs dhe t artit pr n fshat dhe n qytet.
Sot vizituam dy ekspozita kinezet t hapura n Tiran dhe n mbrmje morm pjes n pritjen e dhn nga ambasadori Lo Shi Gao me rastin e prvjetorit t shpalljes s RP t Kins. Folm un 2 dhe ambasadori kinez.
1. Shth: Enver Hoxha, Vepra, vll. 16, f. 149. 2. Po aty, f. 153.
1. RP e Kins n rrugn e transforrnItneve t mdha dhe Arti grafik kinez-. 2. Enver Iloxha, Vepra, vll. 16, L 156.
182
183
E ENJTE 2 TETOR 1958
TEPELENE, E SHTUNE 4 TETOR 1958
Vizit n disa rrethe t Jugut. U nisa pr n Vlor.
Gjat rrugs pr n Tepelen u ndala dhe vizitova shkolln 7-vjeare Selam Musai t Sinanajt, ku bisedova me msues, nxns e kooperativist t Sinanajt e t fshatrave prreth, t cilt m njohn me prparimet q kan arritur e me problemet q u dalin.
Shum ngroht e ndjeva veten edhe midis kooperativistve t Dukajt, me t cilt bisedova pr punt e kooperativs, pr perspektivat e saj etj.I.. Vizitova varrezat e dshmorve n Tepelen. Pastaj vajta n shkolln 7-vjeare t qytetit, ku u takova dhe zhvillova nj bised me arsimtart 2 ; u dhash disa kshilla q mund t'u vlejn pr punn n t ardhmen dhe i urova pr suksese t mtejshme.
Arrita n Memaliaj, ku ishte organizuar nj miting me puntort e Miniers s Qymyrgurit. Mbasi

2. Po aty, P. 169.
184
185
u fola puntorve n kt mitingl, vajta vizitova disa nga banesat, mensat e fjetoret e tyre.
U nisa pr n Prmet.
PERMETBERAT, E DIEI, 5 TETOR 1958
Bised me shokt drejtues t Prmetit.
Vizitova kooperativn e Kutalit, q sht nj nga kooperativat m t vjetra t rrethit t Prmetit. Bra nj bised me kooperativistti.
Vizitova repartin ushtarak t Prmetit. Takim dhe bised me oficert dhe me ushtart e repartit 2
.
U nisa pr n Berat. Gjat rrugs u ndala dhe bisedova me kooperativistt e Rehovs, t Terpanit e t Paraspuarit.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 16, f. 175. 2. Po aty, E. 178.
186
187
Bised me sekretart e organizatave t Partis dhe me kuadrot drejtues t kooperativave bujqsore t zonave malore t Beratiti.
U nisa pr n Tiran, ku mbrrita n mbrmje.

E MART 7 TETOR 1958
Dje bra vizit n kooperativat Starov, Velabisht etj. N qendrn e kooperativs s Starovs u organizua nj miting, ku u fola kooperativistvel.
Bra nj vizit, gjithashtu, n Ndrmarrjen Bujqsore t Beratit. Atje sht br nj pun shum e mir pr rritjen e pemve frutore, sidomos t fiqve, me t cilt sht mbjell nj bllok i tr.
Vizitova shkolln pedagogjike 1 Maji t Beratit. U takova dhe bra nj bised me arsimtart e shkollave t mesme t qytetit 2.
Sot vizitova kooperativat Lapardha dhe iflik. Mitingje dhe biseda me kooperativistt.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 16, f. 181. 2. Po aty, f. 187.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 16, P. 183.
1 88
189
E MRKURE 15 TETOR 1958
Nesr kam 50-vjetorin e lindjes, por shum shok dhe miq erdhn q sot pr t m uruar. Paradite, aky nga ora 10 0, n Presidiumin e vendit Popullor m'u dorzua titulli i lart i Heroit t Puns Socialiste Isha shum i emocionuar nga k y nder i madh q m bri Partia ime e dashur, antar besnik i s cils jam dhe do t jem gjith jetn. Me kt rast foli shoku Pilo Peristeri, fola edhe un. Me mirnjohje t thell i falnderova shokt pr vlersimin e lart q i bn; puns sime, duke i siguruar se kt titull t lart do ta mbaj me nder derisa t kem jetn, duke luftuar me t gjitha forcat e mia pr forcimin e Partis son t lavdishme dhe pr lumturin e popullit. Mbi shtjet e Partis cihe t
Sot ishin t shumt shokt dhe miqt q erdhn m uruan pr 50-vjetorin e lindjes. Me kt rast Byroja Politike dha nj dark.
llit nuk mund t vihet
190
19 1
E MARTP 21 TETOR 1958
E HEN
27 TETOR 1958
M njoftuan se i ngarkuari i jashtzakonshm dhe ministr fuqiplot i Republiks Arabe t Bashkuar, krkon takim me mua. Do ta pres nesr, m 22, n orn 12" Porosita q n pritje t ndodhet edhe zvendsministri i Punve t Jashtme, Vasili [Nathanaili).
Mora pjes n punimet e Konferencs Kombtare t Tregtis Socialiste.
Takim me shokt finlandezl, q ishin pr pushime te ne.
Dark e shtruar pr nder t shokve nga Partia Komuniste e Finlands dhe nga Partia Komuniste e Indonezis, q ndodhen n vendin ton pr pushime.
192
13
193
122
E MART 28 TETOR 1958
E MP-RHURE 29 TETOR 1958
Mbledhja e Byros Politike. Prve t tjerave, n kt mbledhje diskutuam edhe raportin Mbi masat q duhen marr pr shtimin me ritm m t shpejt t prodhimit t mishit dhe t qumshtit, si dhe projektvendimin pr pjesmarrjen n pun fizike t kuadrove dhe t npunsve. T dyja kto shtje do t'i paraqiten Plenumit t ardhshm t Komitetit Qendror, i cili do t'i shqyrtoj edhe m mir kto probleme e sidomos t parin q ka t bj me rritjen e mirqenies s popullit. N diskutimin tim u prqendrova kryesisht n iden q t'i sigurojm popullit sa m shum mish e qumsht me forcat tonal.
Lexova informacionin pr shtjet dhe krkesat q m ngritn gjat vizitave q bra kt muaj n disa rrethe t Veriut. Sipas ktij informacioni, nj nga kto krkesa ka qen q shteti t mos administroj pyjet e gshtenjave t Tropojs, por t'ua jap n pronsi kooperativave bujqsore! Shteti t ushtroj vetm kontroll pyjor e t mos harxhoj asnj fond pr pastrim e mbarshtim etj. Kjo nuk m duket zgjidhje me vend. Veanrisht pr pyjet me gshtenja t Tropojs, jam i mendimit, t mos ngutemi me ua dhn pr pron t prhershme kooperativave, pse ato jan pasuri e madhe shtetrore. T gjenden mnyra t tjera interesimi pr shtetin d'ne pr kooperativat.
Mbledhja e sotme e Sekretariatit mori n shqyrtim edhe shtjen e administrimit t dokumenteve n Parti. U theksuan disa dobsi n kt drejtim n punn e komiteteve t Partis t rretheve Shkodr e Elbasan. Problemi i administrimit t dokumenteve n Parti
194
195
ka rndsi t madhe pr forcimin e Partis e t kuadrove t saj. N ndrgjegjen e komunistve, theksova n diskutimin tim, t forcohet rndsia e problemit t administrimit t dokumenteve n Parti, ruajtja e tesers, serioziteti i rekomandimeve. Lidhur me kto shtje propozova q, prve projektvendimit, t botohet edhe nj artikull n gazetn Zri i popullit.
E SHTUN 1 NENTOR 1958
Koht e fundit, shokt sovjetik e cilsuan sulm provokues t reaksionit ndrkombtar dhnien e mimit Nobl pr vitin 1953 romanit Doktor Zhivago t Boris Pasternakut. Ky roman, i cili nuk u pranua nga redaksit e revistave dhe t shtpive botuese t Bashkimit Sovjetik, pr urrejtjen q shpreh ndaj mnyrs s jetess sovjetike, pr frymn antipopullore dhe armiqsore ndaj revolucionit socialist, sht nxjerr n Perndim ku sht botuar e propaganduar me pomp. Tash duke i >7dhn mimin Nobl,Doktor Zhivagos s Pasternakut _vepr me prmbajtje t thell antisocialiste, borgjezia sh reh qndrimin e saj reaksionar ndaj komuruzmit n prgjithsi e ndaj popujve sovjetik n
veanti. Sipas njoftimeve t TASS-it msojm se qeveria sovjetike e lejon Pasternakun t dal jasht shtetit pr t marr mimin Nobl si dhe, po t dshiroj, mund t largohet prgjithmon nga Bashkimi Sovjetik! Nga ana tjetr, n Mosk sht mbajtur nj mbledhje e shkrimtarve ku u aprovua vendimi pr pr196 197
jashtimin e Pasternakut si antar i Lidhjes s Shkrimtarve t Bashkimit Sovjetik, dhe u aprovua nj rezolut n t ciln i krkohet qeveris sovjetike t'i heq tradhtarit Pasternak nnshtetsin sovjetike1
E MARTE 4 NNTOR 1958
Dje u mblodh Plenumi i 11-t i Komitetit Qendror t Partis. N emr t Byros Politike mbajta raportin masat q duhen marr pr shtimin me ritm m t shpejt t prodhimit t mishit dhe t qumshtiti. 1 31- mbledhje-u shqyrtua edhe shtja-mbi t kuadrove. dhe t npunsve.
Vazhduan edhe sot diskutimet pr problemet q u shtruan n Plenum. Mbasi u morn vendimet prkatse, Plenumi u mbyll.
198
199
E MERRURE 5 1VENTOR 1958
E PREMTE 7 NNTOR 1958
Ishim n mbledhjen solemne me rastin e 15-vjetorit t themelimit t Bashkimit t Grave t Shqipris. Salla e Teatrit t Opers dhe t Baletit ishte mbushur me qindra gra puntore e patriote, t ardhura nga gjith vendi. N fytyrat e tyre shprehej gzimi pr jetn e re dhe dashuria e pakufi pr Partin. Mbledhjen e hapi shoqja Vito Kapo, pastaj foli Nexhmija.
Pritje n hotel Dajti nga ambasadori sovjetik me rastin e 41-vjetorit t Revolucionit t Madh Socialist t Tetorit. Folai pr kt dat me rndsi t madhe historike. Foli dhe Ivanovi.
4.
1. Shih: Enver Hoxha,. Vepra, vll. 16, f. 390.
200
201
E SHTUNR 8 NRNTOR 1958
E MRRKURR 12 NRNTOR 1958
Sot u mbushn 10 vjet q nga krijimi i uzins Enver. Isha i pranishm n kt fest jubilare t puntorve t ksaj uzine. Puntort ishin shum entuziast. Mbas prshndetjes q bri shoku Adil, vizituam ekspozitn e prodhimeve t reja. N fund i urova puntort, duke i prgzuar pr rezultatet q kan arritur, dhe pr suksese t mtejshme n plotsimin e detyrave.
N selin e Komitetit Qendror t Partis prita delegacionin e Federats Demokratike Ndrkombtare t Grave dhe prfaqsueset e grave t Algjeris, Tunizis, Siris, Libanit dhe Irakut q kan ardhur pr vizit miqsore n Shqipri dhe me rastin e 15-vjetorit t themelimit t BGSH.
202
203
E ENJTE 13 NNTOR 1958
E SHTUNE 15 NENTOR 1958
Mbledhje e Byros Politike. Diskutuami rreth raportit Mbi gjendjen dhe masat pr zhvillimin e mtejshm t peshkimit. Gjendja n sektorin e peshkimit sht e paknaqshme, planet nuk realizohen dhe kjo gjendje e bn kt sektor nj nga degt m t prapambetura t industris ushqimore. Nuk mund t ecet m kshtu, prandaj organizatat e Partis duhet t punojn seriozisht n kt drejtim.
Takim me ambasadorin hungarez. M dorzoi nj letr nga Kadari n prgjigje t letrs son t dats 7 tetor, me an t s cils u krkonim nj kredi fare modeste pr ta prdorur gjat pesvjearit t tret. Na njoftojn se nuk mund ta plotsojn krkesn ton pr shkak t vshtirsive q u kan shkaktuar ngjarjet e vitit 1956. T jet kjo arsyeja e vrtet?!
Mbledhje e Sekretariatit. Morm n shqyrtim raportin e Kshillit Qendror t Bashkimeve Profesionale pr zhvillimin e mtejshm t garave socialiste. Lidhur me kt problem Sekretariati i Komitetit Qendror dha nj varg porosish pr Kshillin Qendror t Bashkimeve Profesionale, pr kshillat e rretheve dhe pr organizatat e bashkimeve profesionale, q do t'u vlejn shum atyre pr nj organizim m t mir t puns. Sekretariati porositi q kontrolli dhe ndihma e Partis n bashkimet profesionale t jen t vazhdueshme, q kto t bhen ndihmse e rezerva e Partis n edukimin dhe n mobilizimin e klass puntore. N kt mbledhje u diskutua edhe pr nj varg shtjesh t tjera.
Sot mora informacionin q u kisha krkuar shokve t sekretaris pr mnyrn se si veprohet e 'bhet me letrat e ankesat e popullit pasi i shikoj un, si zbatohen e si ndiqen porosit q jap etj. Sigurisht tani, pr do letr q vjen nga populli, tregohet m shum 205
204
kujdes dhe jan br ndryshime pozitive n shqyrtimin dhe ndjekjen e tyre. Por m'u krijua prshtypja se prsri puna l akoma pr t dshiruar e, n radh t par, pr at q un e quaj themelore: si krkohet zgjidhja e drejt, parimore dhe e partishme pr ankesat q kan njerzit. Pr shembull, m trhoqi vmendjen ka thuhet n informacionin q m dhan shokt: T gjith personave q drgojn telegrame, letra ose parashtrojn ankesa verbale, u japim prgjigje me an t komiteteve t Partis. shtja se kush duhet ta zgjidh drejt e me partishmri nj ankes ose krkes t popullit, pr mendimin tim (flas kur letra m drejtohet mua personalisht), sht nj shtje parimore. Gjersa letra m drejtohet mua dhe un porosis t shihet, ose t zgjidhet, shokt q do ta zbatojn kt porosi duhet t m njoftojn pr fatin e saj dhe prgjigjja personit t'i jepet n emrin tim.
E DIEL 16 NENTOR 1958
Sot votuam pr gjyqtart popullor. Edhe kt her, ashtu si gjithnj, zgjedhjet pr gjyqtart popuIlor qen shprehje e gjall e unitetit t pathyeshm t popullit ton, e unitetit t tij t elikt me Partin. Gjith Shqipria sot sht n fest.
200
207
perativs s tyre, por u interesova veanrisht pr zhvillimin e blegtoris, sa e kan rritur numrin e krerve, 'rezultate kan arritur n prmirsimin e racs s bagtive etj.
KOR, E MERKURE 19 NENTOR 1958
Pardje u nisa dhe mbrrita n Kor. N organizatn e Partis t ktij rrethi punova vendimin e Plenumit t Komitetit Qendror pr shtimin e mishit e t qumshtit.
Dje vizitova Fabrikn e Trikotazhit. Kjo sht nj fabrik me perspektiv, puntort korar punojn mir. U takova dhe pata nj bised me ta pr nj varg problemesh t prodhimit, q u dalin atyre n pun e sipr.
Sot bra vizit n Ndrmarrjen Bujqsore Shtetrore t Maliqit. Pash lopt hungareze t sjella rishtas.
Vizit n kooperativn bujqsore t Bulgarecit. Bisedova me kooperativistt pr shum shtje t koo-
208
14 - 122
209
KORE, E ENJTE 20 NENTOR 1958
KOR, E SHTUNE 22 NENTOR 1958
Sot dola shtitje me kmb n qytet. Kisha knaqsi t madhe q shtisja n rrugt e qytetit ku kam kaluar nj pjes t rinis sime si nxns e msues i Liceut. Ecja dhe ndr mend m vinin t gjalla kujtimet e atyre kohve plot aktivitet revolucionar n kt qytet t dashur pr mua.
Filloi punimet aktivi i Partis i rrethit t Kors, i cili punoi vendimet e Plenumit t 11-t t Komitetit Qendror t Partis. N fund t aktivit fola edhe unl.
210
211
n Midhi Kostani, n leshpunuesit dhe n kpucart, ku u njoha nga afr me punn e tyre, me sukseset, me vshtirsit q hasin e me nevojat q kan. Punojn bukur e me cilsi. Perspektivat e tyre jan t mira.
KORE. E MARTE
25 NNTOR 1958
Pardje vizituam vreshtat e Polosks. Takim me popullin.
Pata nj bised me profesor Kondn.
Dje pata nj takim me punonjsit e arsimit t rrethit t Kors. U fola 1, midis t tjerash, edhe pr rndsin e madhe q ka vendimi i Plenumit t fundit t Komitetit Qendror pr prmirsimin e mtejshm t jets s popullit, pr detyrat q u dalin atyre pr zbrthimin e ktij vendirrai n masat, si dhe pr punn e gjifhanshme q duhet t bjn.
Sot bra vizita n disa qendra pune: N kooporativn e veshmbathjes, n zdrukthtari1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 16, f. 422.
212
S13
E MRKURE 28 NENTOR 1958
E PREMTE 28 NENTOR 1958
U nisa nga Kora dhe mbrrita n Tiran.
Mora pjes n mbledhjen solemne t organizuar me rastin e 14-vjetorit t lirimit t Atdheut dhe 46-vjetorit t Shpalljes s Pavarsis. Foli shoku Adil arani.
U takova me kryetarin e delegacionit t Shoqats pr Marrdhniet Kulturore me vendet e huaja t RSS t Azerbajxhanit, q ka ardhur n vendin ton.
214
215
E SHTUNIE 29 NNTOR 1958
E MERKURE
S DHJETOR 1958
Gjith Shqipria ka fest dhe gzon. U bn 14 vjet q populli yn, nn udhheqjen e Partis s tij t lavdishme, jeton i lumtur. Edhe m i lumtur do t jetoj n t ardhmen. T gjitha ia dedikojm Partis s dashur.
Sot filloi punimet sesioni i dyt i legjislaturs s katrt t Kuvendit Popullor, q diskutoi dhe aprovoi njzri n parim projektligjin Mbi sigurimet shoqrore e shtetrore. Aprovimi kapitull m kapitull i ktij projektligji do t prfundoj nesr paradite.
Shkuam pr ngushllim n ambasadn bullgare, pr vdekjcn e shokut Georgi Damianovi.
N dark morm pjes n pritjen q u organizua n. Pallatin e Brigadave me rastin e fests s lirimit.
ta
1. Georgi Damianov, n at koh antar i Byros Politike Komitetit Qendror t Partis Komuniste Bullgare, president i Presidiumit t Asambles Popullore t RepubliUs Eopullore t Bullgaris.
216
217
r.
TIRANP.-NIOSK, F. MART 9 DIIJETOR 1958
MOSK, E MERRITHE 10 DHJETOR 1958
U nism pr n Mosk. Po sot, n orn 19 0 na priti Hrushovi. I paraqitm disa shtje lidhur me planin ton t ardhshm pesvjear (1961-1965). Kt radh na u duk se shkoi mir biseda. Na premtuan ndihma. Dark n Kremlin.
Rezidencn na e kan caktuar n Kremlin. N mbrmje shkuam n teatrin Balshoi, zhvillohej dekada e artit dhe e kulturs uzbeke.
218
219
MOSKE, E HN 15 DHJETOR 1958
MOSKE - BUDAPEST, E MARTZ 16 DHJETOR 1958
Asistuam n mbledhjen e plenumit t Komitetit Qendror t Partis Komuniste t Bashkimit Sovjetik pr bujqsin. Shifrat e planet pr t ardhmen, q paraqiti n raportin e tij shoku Hrushov, jan kaq t larta, sa s'ke si t mos habitesh. Ne ia njohim pasionin e veant shokut Hrushov pr bujqsin, sidomos pr kukuruzin, kshtu q, n ato shifra q t marrin mendjen, shohim edhe dozat e pasionit e t subjektivizmit. Por zemra na e do q t bhen realitet. Duam ta shohim Bashkimin Sovjetik t lulzoj e t zhvillohet pareshtur, pr t mirn e popujve sovjetik dhe t kampit t socializmit.
U nism nga Moska pr n Tiran. Ndaluam n Budapest, pse koha ishte e keqe. U takuam me Kadarin dhe shok t tjer. Bisedimet ishin t przemrta.
220
221
E MRKUR 17 DHJETOR 1958
E MARTE
23 DHJETOR 1958
Mbrritm n Tiran, pas nj ndalese n Hungari pr arsye t kohs s keqe.
Mbledhja e Byros Politike (mbi aprOvimin e raportit dhe t projektvendimit mbi realizimin e planit, q do t'i paraqitet Plenumit t Komitetit Qendror). M duket se Komisioni i Planit t Shtetit ndjek vetm nj metod n prgatitjen e raporteve, prandaj kto pr do vit jan uniforme. Raporti q na ishte paraqitur nuk kishte karakterin e nj materiali kritik ku t reflektohet gjith eksperienca e Partis dhe e pushtetit n problemet kryesore. Kt vrejtje e vura n dukje dhe n diskutimin tim. Propozova t'i bhen disa shkurtime raportit dhe sugjerova nj numr problemesh q do t ishte mir t trajtoheshin atje.
222
223
E ENJTE 2$ DIIJETOR 1958
E PEEMTE 26 DILIETOR 1958
Prita delegacionin e Komsomolit q po bn vizita n vendin ton.
Mbledhja e Plenumit t 12-t t Komitetit Qendror t. Partis. Dgjuam raportin e Byros Politike Mbi realizimin e planit dhe t buxhetit t shtetit pr vitin 1958 dhe detyrat q dalin pr vitin 1959.
Pasdite prita shkrirntarin sovjetik Pervencev dhe regjisorin e filmit ton t ardhshm Furtuna. N pritje ishte edhe Nexhmljal. Biseda q patm gjat ktij takimi ishte e przemrt, miqsore.
1. Nexhmije Hoxha, n at koh deejtore e Drejtoris s Arsimit dhe t Kulturs n Komitetin Qendror t PPSH.
224
15 122
225
E SHTIINE 27 DHJETOR 1958 E DIEL 28 DHJETOR 1958
Pas diskutimeve, Plenumi i 12-t i Komitetit Qendror i mbaroi punimet. Ai analizoi n mnyr t gjithanshme realizimin e planit t ktij viti dhe detyrat q dalin pr vitin 1959. Plenumi u zhvillua n nj frym t shndosh luftarake, shokt diskutuan shum mir, vun n dukje realizimet, t metat dhe vshtirsit q dalin. N fjalnt q mbajta n mbyllje t punimeve, pa hyr n detaje, prmenda disa detyra q u dalin sektorve t ndryshm pr vitin e ardhshm.
Pam opern ton Mrika t kompozitorit Prenk Jakova. sht opera e par shqiptare. M plqeu shum. Autori i ksaj opere ka br nj pun t lavdrueshme; muzika q ka kompozuar ai sht melodioze, e mbshtetur n muzikn ton popullore, sidomos n rnotivet e Veriut, q ai i ka prpunuar me mjeshtri. Kjo vepr do t'u hap rrugn edhe t tjerave t ksaj gjinie te ne.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 16, f. 461. 226
227
E 11NTE 29 DHJETOR 1958
E MERRURE 31 DHJETOR 1958
Prita autort e opers s par shqiptare Mrika, Prenk Jakovn, Llazar Siliqin e t tjer. 1 prgzova artistt dhe u urova suksese m t mdha q arti yn skenik dhe muzika jon t ecin gjithnj prpara, t njohin vetm suksese. Jeta e popullit shqiptar, u thash, e kaluara dhe e tashrnja e tiji sfit jeta e4 po pulli heroik, lufttar e puntor, q duhet t frymzoj do artist_pr t doj, edhe t edukohet juar v'Pia q popuIII edhe me to, po edhc t frymzohet n punn e tij pr ndrtimin
Nprmjet radios urova popullin tim pr festn e Vitit t Ri 1959 1 I urova suksese e fitore, m shum prodhime industriale e bujqsore, m shum arsim dhe kultur, q e ardhmja e Shqipris t jet akoma m e bukur.
.
Darka e Vitit t Ri 1959.
Vizit n Pallatin e Pionierve.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, v011. 10, f. 481. 228
229
Si e kan br zakon do vit, erdhi ambasadori sovjetik, Ivanov, pr t m br urimet e Vitit t Ri. Si kurdoher ai solli edhe peshqeshin tradicional t tyre, dy shishe me vodk dhe nj shishe konjak t shoqruar me dy paketa Papiros.
233
E SHTUNE 3 JANAR 1959
Tok me Nexhmijen shkuam uruam pr Vitin e Ri nj numr shoksh n familjet e tyre. Vizituam gjithashtu familje t shokve dshmor. N to gjithmon na presin me nj gzim t paprshkruar dhe un ndiej knaqsi t madhe q shkoj takohem e bisedoj me njerz t ktyre familjeve. Kta jan t fort dhe patriot t flakt, jan krenar pr djemt dhe pr vajzat e tyre, si jam edhe un pr ata shok dhe shoqe, q luftuan heroikisht pr popullin dhe pr Partin, q s'njohn lodhje dhe frik, q ndodheshin atje ku ishte rreziku m i madh. Kujtimi i tyre sht nj forc e madhe pr ne, sakrificat e tyre jan nj thesar i muar pr Partin; lidhjet e fmijve t tyre me Partin dhe me pushtetin jan nj garanci dhe mbrojtje pr atdheun.
Filloi zbatimi i vendimit q morm pr punn fizike pr t gjith kuadrOt-e-FrattiS - dhe-t- pushtetit, m 2vre_e.. endore, ciltdo qofshin, me prjashtim t atyre q nuk i leionrnjeku. Mendoj se ky vendim do t ritet mir n a kuadrot dhe n a pulli. Them do t pritet mir nga kuadrot, se n kt m~kta do t lidhen m mir rue rnasat -dlie - rrie' _i_prod.huese, t shkunden punl rokratik, do t shohin se lodhja fizike ka t mirat e saj t mueshme: fOrcimin e organizmit t tyre dhe fryte pr ekonomin; kurse populli do t shoh djemte dhe vajzat e tij zyrtar q ven ngjeshin duart me baltn e toks mm, me llain q forcon muret e fabrikave t reja.
Sot filloi t bjer shi, t cilin mund ta konsiderojm po aq t nevojshm sa kripa n gjell.
234
235
E DIEL 4 JANAR 1959
JANAR 1959
Viktima e parepuns , fizike. Hysniu u smur

dhe u detyrua t dezertonte. Ai vuan nga diabeti, pra hyn n radhn e proletarve t uritur, si t
thuash, se ha me gram._Po bre prpjekje fizike m tepr se 't lejon mjeku, t digjet sheqeri q ke magazinuar. Kt psoi Hysniu, q shkoi n pun pa plqimin e mjekut. Sot u prgatitm t shkonim n aerodrom pr t pritur Grotevolin, i cili do t kalonte tranzit gjat udhtimit q bn pr n Egjipt dhe n vendet e tjera t Lindjes s Afrt. Por, pr arsye t kohs s keqe, avioni nuk u ndal fare n Rinas. Po prgatitem t nisem pr n Republikn Demokratike Gjermane. Do t shkoj me nj delegacion zyrtar t Partis dhe t Qeveris.
Disa pika pr bisedimet 1 me paln gjermane. Prshndetje pals gjermane pr ftesn q na bri dhe mundsit q na dha pr t shkuar n RD Gjermane. Simpatia e popullit shqiptar pr popullin gjer-
man.
Populli yn asnjher nuk konfondoi popullin gjerman me klikn naziste. Prshndetje pr sukseset q ka korrur dhe po korr vendi i tyre n t gjitha fushat. Prkrahja e plot e vendit dhe e popullit ton pr shtjet gjermane.
Mbi situatn e brendshme t vendit ton. Ndryshime t mdha jan br n kta 15 vjet lirim n Shqiprin e udhhequr nga Partia. Zhvillimi i industris, zhvillimi i bujqsis, i
blegtoris (nj pasqyr e shkurtr e gjendjes s tyre) dhe perspektiva. 1. Fjala e shokut Enver Hoxha mbajtur n bisedimet e zhvilluara me delegacionet e PSBGj dhe t qeveris s RDGj, q u zhvilluan n Berlin m 7 dhe 11 janar 1959, ndodhet n Arkivin Qendror t Partis.
236
237
Zhvillimi i arsimit dhe perspektiva. Prmirsimi i jets s Pesvjeari i tret do t hap perspektiva t reja n rritjen e nivelit t jetess s popullit ton. Situat shum e shndosh politike. Unitet i elikt i popullit dhe i Partis. Gjendja e brendshme e Partis. Uniteti i radhve t saj. Situata dhe marrdhniet me fqinjt. Me Greqin. (Prpjekjet tona pr prmirsimin e marrdhnieve po gjejn prkrahje edhe atje.) Me Italin. (Marrdhnie diplomatike dhe tregtare.) Me Jugosllavin. (Qndrimi armiqsor i revizionistve jugosllav ndaj Partis dhe vendit ton.) shtja gjermane Mbtshtesim notn e Bashkimit Sovjetik lidhur me traktatin e paqes me Gjermanin. Kujdes n shtjet politike. T ftojm nj delegacion t partis dhe t qeveris gjermane t vizitoj vendin ton. Ndihma q vendet e kampit socialist duhet t'i japin njri-tjetrit. Bashkpunimi midis vendeve tona.
TIRANBUDAPEST, E HENE 5 JANAR 1959
N orn 11 t mngjesit delegacioni yn i Partis e i Qeveris, u nis pr nj vizit miqsore n Republikn Demokratike Gjermane. S bashku me mua sht edhe Nexhmija. Bm nj ndales n Budapest, ku do t qndrojm sot. N aerodrom kishin dal pr t na pritur shokt hungarez, me shokun Myniht n krye. Na than se shoku Kadar nuk kishte dal sepse ishte i smur nga gripi. Mund t jet kshtu, por nj arsye e till na sht thn edhe disa her t tjera. Vizituam shpejt e shpejt me automobil disa kuriozitete e pamje t Budapestit, i cili sht qytet i bukur karakteristik dhe Danubi i jep nj hijeshi t veant. N mbrmje, Komiteti Qendror i Partis Socialiste Puntore t Hungaris dhe kshilli i ministrave dhan pr nderin ton nj dark n godinn e parla1. Ferenc Mynih, n at koh antar i Byros Politike t KQ t Partis Socialiste Puntore t Hungaris dhe kryetar i Kshiilit t Ministrave t Hungarli.
238
239
mentit. N dark ishin Mynihu dhe shok t tjer t byros me grat e tyre. Kadari nuk ishte. Mynihu ngriti dolli pr miqsin. Iu prgjigja edhe un. Darka ishte e ngroht dhe me muzik tradicionale cigane, por orkestra m'u duk ordinere.
BUDAPEST, E MART 6 JANAR 1959
N mngjes na erdhi n viln ku banojm shoku Kadar pr t na br nj vizit kortezie. Si duket u shrua nga gripi. Hngri mngjesin me ne, u tregua i afruar dhe, ndrsa hanim, biseduam pr gjendjen e prgjithshme ekonomiko-politike t vendeve tona. Bised e prcipt dhe e prgjithshme. Pas largimit t Kadarit shkuam prsri me automobil pr t vizituar qytetin.
N orn 153 u nism me tren t posam pr n Berlin. Prcjellja n stacionin qendror ishte gjysmzyrtare. Kishte dal Mynihu me po ata shok q na pritn. Prve ktyre ishin edhe ambasadori sovjetik dhe ai gjerman t akredituar n Hungari. N stacion kishin dal edhe studentt e studentet shqiptare q msojn n Budapest. Kta, si t gjith njerzit tan, ishin t gzuar, t prmallur, entuziast.
240
16 - 122
241
t; ai fliste nga pozita t larta. Ulbrihti lshoi nj ffiumb n lidhje me qndrimin ton ndaj revizionistve jugosllav. Edhe ne iu prgjigjm me nj thumb po t atill.
BERLIN, E MERKUR 7 JANAR 1959
Pasdite vendosm kurora n prmendoren ku ndodhen varret e shokve t shquar gjerman Karl Libkneht, Roza Luksemburg, Ernest Telman e t tjer dhe n monumentin e ushtarve sovjetik n Treptov.
N orn 9 t mngjesit arritm n Berlin. tsht e para her q vij ktu. N stacion na pritn shokt gjerman me Valter Ulbrihtin n krye. Bie bor dhe bn ftoht, por t gjith jemi veshur mir. Masat i kemi marr si ne, si grat tona. Jasht stacionit, prpara tribuns, ishte radhitur nj kompani ushtarsh pr t br nderimet e rastit dhe ca popull. U bn ceremonit e zakonshme. Foli Ulbrihti, fola dhe un. Entuziazmi ktu ka vdekur, mundet edhe pse bn ftoht. Sidoqoft, nga do pikpamje ftoht ishte. shtja e revizionizmit jugosllav, me fol ose mos me fol pZ:r ta, udhheqjen gjermane e shqetson, kurse ne jo. Ne bjm tonn, ata le t bjn t tyren. Miqsia jon ktu ndahet.
Na kan vn e banojm n Pankov, afr banon dhe Piku. Simfoni e bardh bore mbi Berlin. I bm vizit protokollare Ulbrihtit n Komitetin Qendror. Bisedimi qe i shkurtr, i prgjithshm, i ftoh242
Filluam bisedimet. Un i pari u bra shokve gjerman nj ekspoze t pikpamjeve tona mbi problemet ndrkombtare, theksova mbshtetjen ton t vendosur mbi t gjitha aspektet e problemit gjerman, mbi shtjen e paqes e t armatimit etj. U fola pr pikpamjet tona ndaj revizionizmit jugosllav dhe pr luftn e vendosur e parimore t Partis s Puns t Shqipris n kt drejtim. U fola pr situatn ton t brendshme, pr shtjet ekonomike, etj. N kt seanc shokt gjerman dgjuan me vmendje. Ata do t flasin m von.
Vizituam shokun Pik, shok i lavdishm. Ishte shum i plakur. Ndenjm afr tij, na shtrngonte dorn, dolm n fotografi, po nuk fliste dot. Vetm na dgjonte. Kur ikm na prqafoi i heshtur. Shkuam shum t impresionuar nga ky takim i paharruar pr ne me nj shok kaq t shquar t Internacionales Komuniste. 243
Mbrmje nga ana e udhheqsve gjerman n salln e madhe t kryeministris n Berlin, ish-pallati i Gringut.
BERLIN, E ENJTE 8 JANAR 1959
Shkuam n Potsdam. Rrugs kudo bor. Autostn.,.cla sht e mrekullueshme. Anash rrugs fshatra moderne, disiplin rrugore e prsosur. Qyteti i Potsdamit i bukur, por i rnd si prusiant. Vizituam shtpin Cicilien Hof ku m 1945 u mbajt Konferenca e Potsdamit. Pam sallat me radh. Vizituam apartamentin ku banonte Stalini, pam edhe kolltukun ku ishte ulur ai gjat punimeve t Konferencs. Nga meshini tukut nj amerikan kishte prer nj cop pr kujtim. Kudo n kt shtpi zotronte hija madhshtore, e qet e tejpamse e t madhit Stalin. Ai rron i gjall n zemrat tona dhe dukej sikur na thoshte: Jini vigjilent kundr fashizmit, kundr imperializmit, kundr revizionizmit. N zemrn time, n kujtimet e mia, q s'do t shlyhen kurr, qndrojn takimet me t, fjalt e tij t urta e t mira, kshillat e vlefshme, t qeta, t thella, plot dashuri e respekt pr popullin dhe pr Partin e Puns t Shqipris. N kto salla ndien n zemr veprn gjeniale t ktij titani leninist. 244 245
Vizituam kshtjelln Sans-Souci t Frederikut II dhe dhomn e fjetjes t Volterit. Buzqeshja ironike e patriarkut Fernez dominon Frederikun dhe prusianizmin. Pr drek u kthyem n Berlin.
Vizituam uzinn e tornove Berkman. Puntort na pritn nxehtsisht.
N mbrmje vajtm n Opern Shtetrore t Berlinit, pam baletin Gajane t Haaturianit.
Arritm n Lajpcig. Na pritn shum ngroht dhe me dashuri. Qytet shum interesant dhe me lvizje t madhe.
Vizituam uzinn e makinave automatike, uzin e madhe, e vjetr dhe me puntor shum t kualifikuar. Fola prpara ktyre puntorve q na pritn me entuziazm.
Vizituam gjithashtu shtpin e vogl muze ku n vitin 1900 u shtypn numrat e par t Iskrs leniniste.
Vizituam muzeun Dimitrov. Atje, ve t tjerash, ishte edhe nj ekspozit fotografish q tregonte rrugn e lufts heroike t ktij komunisti t madh. N kto momente patetike mendja dhe zemra jon shkonin te Dimitrovi. N salln e gjyqit t famshm dgjuam t 246 247
regjistruar n magnetofon zrin e Dimitrovit q prleshej me Gringun, Gbelsin dhe me ujqit e tjer nazist. Dgjonim Dimitrovin q mbronte meheroizm komunizmin, Bashkimin Sovjetik, jetn e njerzve, pagen dhe brezat e ardhshm. Prball tavolins s trupit gjykues ishte nj qcli e vogl, ku mbahej i burgosur Dimitrovi para se ta nxirrnin n gjyq. N nj stend xhami pam disa nga objektet e Dimitrovit t prdorura kur ishte n gjyq nj pal rroba t thjeshta, nj krehr i vogl e disa letra t tij. Lam nj shnim n librin e prshtypjeve ku, midis t tjerash, shkruam: Dimitrovi, udhheqs 1 shquar i klass puntore dhe i Partis Komuniste Bullgare, ishte dhe mbetet nj nga figurat m t mdha t proletariatit botror, nj lufttar i shquar e paepur kundr fashizmit... Lavdi n shekuj Gjergj Dimitrovit! Lajpcig, 9 janar 1959.
LAJPCIG, E SIITUN 10 JANAR 1959
Vizituam kombinatin elektrokimik t Biterfeldit. Puntort shfaqn nj entuziazm t madh pr vendin ton. N nj nga repartet e uzins u organizua nj miting ku foli sekretari i par i qarkut. Foli edhe shoku Manush.
Me automobil i hodhm nj vshtrim qytetit dhe u kthyem n rezidenc, ku patm nj bised t gjat dhe t ngroht me shok udhheqs t qytetit.
Vizituam nj kooperativ bujqsore n Brema ku rriteshin kryesisht lop dhe derra. Kudo bor e madhe. Pritja e mir.
N darkn zyrtare q u dha pr ne, sekretari i partis pr qytetin foli shum mir pr Shqiprin dhe pr Partin e Puns t Shqipris. Ktu njoha edhe albanologun e shquar Lamberc, t cilin ne e kemi dekoruar pr shrbimet e mira q u ka br gjuhs dhe vendit ton. Ai fliste edhe vet shqip. E ftuam pr pushime n Shqipri. 248
Drekn e hngrm n Kafe Tirana n Desau. Vetm emrin kishte Tirana ky lokal, se pikturat n mur ishin futuriste. Krkuan ndihm nga ne pr disqe me kng karakteristike shqiptare. U kthyem n Berlin me automobil nprmjet autostrads s mrekullueshme. Na than se autostrada mund t shrbente dhe si pist avionsh dhe se ishte vetmja gj e mir q bn nazistt (natyrisht pr luft e bn e q kushtoi rrke t tra gjaku). 249
Nnshkruam dokumentet zyrtare, pastaj i bm vizitn tradicionale Oberburgemestrit (kryetarit t bashkis) t Berlinit Lindor. Vizit ceremoniale; foli ai, fola dhe un.
BERLIN, E DIEL 11 JANAR 1959
Vazhduam bisedimet. Foli Ulbrihti. Bri nj ekspoze t zakonshme dhe t that t politiks s jashtme, kurse pr politikn e brendshme foli sa pr t shkuar radhn dhe pr t vn n dukje vshtirsit e mdha ekonomike (q n realitet s'jan t tilla, pse niveli i jetess ktu mbahet shum lart nga ndihmat dhe kredit e mdha q u japin sovjetikt). Ai i prmendi vshtirsit pr t mos plotsuar krkesat e pals son n lidhje me nj kredi t vogl q u krkuam. Gjermant kan pretendime t ekzagjeruara, nn pretekstin se shtja gjermane sht nevralgjike. Dyqanet e tyre t ushqimeve jan plot dhe t sistemuara si farmaci. Prfundimisht udhheqsit gjerman na i shkurtuan shum krkesat tona modeste dhe, ato pak q na akorduan, do t fillojn t na i japin nga viti 1963, viti i tret i pesvjearit ton. Deshm, s'deshm, i falnderuam.
Dha pritje ambasada jon. Kishte plot pjesmarrje. Ambasadori sovjetik, Pervuhin, na rrinte afr, por s'u hap asnj muhabet pr 'na preokuponte ne n lidhje me kredit q krkuam. Pervuhini sillej i dashur me ne, si gjith sovjetikt q ishin n dark dhe, veanrisht disa gjeneral, me t cilt ngritm dolli pr miqsin.
N orn 22 u nism me tren pr n Prag. Prcjellja u b zyrtare. U mbajtn fjalime n stacion.
Drekn e hngrm me Ulbrihtin.
250
251
Koh sa duhet s'kishte n dispozicion, prkthyesi i tij nuk ia shkrepte, prandaj Novotni bhej nervoz e mezi priste sa ta lexonte at 'kishte shkruar. Ai na tha t tijat. Sikur bri nj detyr q kishte. Nejse. Edhe ne ia tham 'kishim, pastaj u ngritm e ikm.
PRAGE, E 11NE 12 JANAR 1959
Shkuam n Teatrin Kombtar dhe pam opern Rusalka t Dvorzhakut. Pjes shum e bukur, m plqeu.
Arritm n Prag. N stacion na pritn me ceremoni zyrtare. Kishin dal Novotni, Shiroki e t tjer. Shkmbyem fjalimet e rastit Novotni dhe un. N stacion dhe n rrug shum popull dhe entuziazm, e kundrta e Berlinit. Shkuam n kshtjelln e Prags, ku i bm vizitn protokollare presidentit Novotni, i cili foli shkurt pr vendin ton. Vendosm kurora n mauzoleun Klement Gotvald. Gotvaldi q vdiq n mosh relativisht t re, ka qen nj shok shum i mir, nj revolucionar i shquar dhe besnik i Stalinit t madh. Kta, t rinjt, sikur s'e prmendin shum, pr t mos thn fare, emrin e Stalinit.
Filluan bisedimet. Fola un I pari. Novotni pas meje. Fjalimin ai e kishte t gjat dhe me shkrim. 252 253
Pritje n kshtjell. Foli Novotni, fola edhe un. Njerz kishte plot, po pritja ishte nj gj e ftoht. Bised t ngroht bra me Nedjelnin. E ftova t vij t pushoj te ne.
PRAGE, E MART 13 JANAR 1959
Pritja n ekosllovaki n prgjithsi (sidomos n pamjen e jashtme) sht e mir, por te udhheqsit ekosllovak gjithnj e m tepr duken ndjenja t theksuara prej tregtari. Ata i shikojn shtjet nga ana e interesit t tyre, duke mos par sa duhet n to frymn e vrtet internacionaliste. Po s'kemi far bjm. Po t ishim ne n vend t tyre, nuk do t vepronim kshtu. Sot shkuam n qarkun e Budjejovics (ekia Jugore), ku vizituam uzinn e madhe Kovosvit n qytetin Zasimove-Usti. U b miting me puntort. Fola prpara tyre pr miqsin, pr gjendjen n vendin ton dhe pr shtjet ndrkombtare. Puntort e pritn shum mir fjalimin. Vizituam kooperativn bujqsore Zhene Radimovice. Pritje e ngroht n klub. E futm n gar me kooperativn ton bujqsore Jeta e re t Lushnjs. Kooperativa ishte e mir, e pasur dhe e prparuar. 254
Nexhmija bri vizit n komitetin e grave ekosllovake ku u organizua nj mbledhje n t ciln ajo foli pr revolucionin q sht br n jetn e gruas shqiptare dhe pr zhvillimin e saj t pandalshm n rrugn e socializmit.
255
u prkthye n ekisht, nga ekishtja n sllovakisht dhe m s fundi nga kjo n hungarisht. U masakrua fare.
BRATISLAV, E lt4P.EKURE 14 JANAR 1959
U nism pr n Sllovaki dhe arritm n Bratislav. Na pritn me popull e me ceremoni. Foli sekretari i par i partis pr Sllovakin, Karol Bacilek, prshndeta dhe un. Bacileku sht njfar babaxhani, plak i thjesht e i lezetshm. Pi duhan m tepr se un, bile kutin nuk e mban fare n xhep, por n dor, si dhe Kopecki, q e mban nn sqetull. Ktu s'ka forma, mnyra dhe luks si n eki; e ndien veten m lir dhe shokt sllovak jan me m pak maniera, m t qeshur e m t dashur. Kundr Titos flitet m hapur dhe pa ceremoni, si bjn ekt. . Shkuam n Komarno, nj qytet buz Danubit, ku vizituam kantierin e ndrtimit t anijeve. U organizua nj miting ku prshndeti sekretari i par i partis pr qarkun. Hngrm drek n nj anije q do ta marrin sovjetikt. Jam i lodhur dhe m dhemb koka. Vizituam kooperativn bujqsore Topolniki (minoritet hungarez). Fjalimin e mbajta n shqip, pastaj 256
Mbrmje solemne n Bratislav. M dhembi shum koka, piva dy aspirina, por e mbajta veten me forc. Foll Bacileku, pastaj fola un. Mbrmja ishte e ngroht, kishte edhe sovjetik q punojn n kto an dhe kta u treguan shum t dashur. Pas pritjes u nism me tren pr nBrno. Po bie t fle se jam shurni. -.> i lodhur nga dhimbja e koks.
257
17 - 122
EKOSLLOVAKI, E ENJTE 15 JANAR 1959 PRAG, E PREMTE 16 JANAR 1959
NBrno na pritn nxeht sekretari i komitetit t partis qarkut me gjith shokt e tij; na vun n nj shtpi t mir, me pamje nga qyteti.
Vizit n uzinn Vilhehn Pik. Fola n aktivin e partis t uzins dhe prpara puntorve. Na shoqroi Dolanski, i cili tregohet m i dashur me ne se t tjert, sht m i thjesht.
Pas nj bisede t shkurtr dhe si hngrm mngjesin, shkuam vizituam uzinn Kravolboice Trojerni, e cila prodhon makina t rnda pr industrin kimike. Fola n aktivin e partis. Shokt ek bn pyetje dhe mbetn t knaqur. Komunistt dhe puntort ek treguan nj interesim dhe nj dashuri t madhe pr vendin dhe pr Partin ton.
Drekn e hngrm n tren, me qllim q n mbrmje t kthehemi n Prag.
Vazhduan bisedat n kshtjell me Novotnin dhe shokt e tij. Ata nuk e pranuan krkesn ton t arsyeshme dhe pr pesvjearin e tret na akorduan nj kredi t kufizuar. Shiroki m bri teori se ata japin kredi pr investime n vendet mike, atje ku shihet interesi i prbashkt, por mua m duket se kredi japin atje ku interesi i tyre sht m i madh. Sidoqoft un iu prgjigja, natyrisht n mnyr diplomatike, por q ..k - se ne nuk jemi sylesh. ai e kuPtoi mir Firmuam dokumentet me ceremoni. Dark riga ana jon. U njoha me shoqen Neumano-
'9R2
259
va, plak revolucionare komuniste, bashkshorte e poetit revolucionar ek S. K. Neumani. E ftova t vij n Shqipri dhe ajo pranoi t vij.
PRAG, E SHTUNE 17 JANAR 1959
U larguam nga Praga, pasi u bn ceremonit e zakonshme. N ndarje un dhe Shiroki folm pr miqsin, pr unitetin dhe u nism me tren pr n Tatra. Atje, s bashku me shokt e tjer t delegacionit, do t pushojm disa dit, para se t nisemi pr n Mosk, ku do t marrim pjes n Kongresin e 21-t t PK t BS.
1. S. K. Ncuman (1873-1917), poet revolucionar ek. Gjat Lufts s Par Botrore, duke qen i mobilizuar n ushtrin austro-hungareze, u drgua n Shqipri, ku qndroi nj vit e gjysm n Elbasan dhe n Beragozhd t Pogradecit, t cilve u kushtoi vllimet Elbasani dhe Beragozhda, me vjersha e kajtime me tema krejt shqiptare.
260
261
EKOSLLOVAAL E DIEL 18 JANAR 1959
EKOSLLOVAKI, E 111:,'NE 19 JANAR 1959
' Jemi n malet e Iarta Tatra n Javorina. Koha sht jashtzakonisht e mir, dielli shklqen mbi bor. Jemi n nj vil t bukur t rrethuar me pisha. Po lodhemi e po prgatitemi t shkojm pr gjah.
Tr ditn e kaluam n vil, her duke lexuar, her duke luajtur dornino pran zjarrit bubulak, por her duke dal edhe n diell q t ngroh mir. Nexhmija e ndien veten m mir dhe sht e knaqur.
Pasdreke e filluam gjahun. Un shkova pr dhi t egra. U ngjita n Tatra Llomnica me teleferik, pastaj kalova grxhet prpjet me kmb, mbi bor e gur. Lodhje e madhe, djerst urk, po dhit asgjkundi nuk dukeshin. Zbritm n stacionin e teleferikut. Ktu shoqruesit m'u lutn t ngjiteshim edhe nj stacion me teleferik dhe q kndej mund t qllonim mbi gjahun n hon. U ngjitm pa shpres, por m s fundi ja, si pika t zeza n bor, n hon u duk nj tuf dhish t egra rreth 250 m larg. Ngrita pushkn me dylbi, qllova dhe dhia u godit. Ajo bri disa dhjetra metra prpara e plagosur, pastaj mbeti n bor. T tjerat fluturuan. N t kthyer n Tatra Llomnica vrava edhe nj dre. Gjah i mir sot.
Pasdreke shkuam prsri pr gjah. Un shkova me Pavlin dhe me drejtorin e Parkut Kombtar t Tatrs. Udhtuam me karroc, larg nga kufiri polak, thell n mal. Gj e mrekullueshme. Kasollet ishin prgatitur, qen prgatitur gjithashtu ushqimet (gshtenj dhe bar) p.r kopet e drerve. Nata duhet t na zinte n kasolle dhe atje t mbyllur, t heshtur, pa pir as cigar, duke vzhguar nga dritaret e vogla, t prisnim ardhjen e drerve. Mbrritm n vend, kur perndoi dielli. Natyr madhshtore, e egr, e bukur, e bardh, e heshtur. Prit e prit, pastaj larg nesh u duk nj dre, po s'Ivizte. Duke e fiksuar aq shum me sy, na dukej sikur ai e ndiente rrezikun. M n fund u afrua, e qllova n kok, mbeti n vend. Gjah i bukur. E hodhm n karroc dhe u kthyem. Rrugs n dritn e hns
262
263
dukej vetm bor. Bnte ftoht, po ne ishim veshur mir.
Kishim pr dark n vil miq sllovak, sekretarin e par t komitetit t partis t Kozhices, sekretarin e komitetit t partis t Tatra Llomnics, si dhe kryetarin e komitetit ekzekutiv t ktij stacioni t bukur dimror. Darka kaloi e gzueshme. Shok e miq t mir t Shqipris.
EKOSLLOVAKI, E NIRKUR 21 JANAR 1959
Dolm shtitje me karroc t hapur (slit) npr bor me Nexhmijen n drejtim t kufirit polak. Vajtm deri tek ura e kufirit. Koha sht shum e bukur, shtitje e kndshme dhe e shndetshme. Bm fotografi. Kujtime t mira, do t'ua tregojm fmijve kur t kthehemi. I kemi larg e na ka marr malli. ekt q na shoqruan na foln keq pr polakt.
264
265
BASHKIMI SOVJETIK, E ENJTE 22 JANAR 1959
BASHKIMI SOVJETIK, E PREMTE 23 JANAR 1959
N orn 11 u nism me tren drejt kufirit sovjetik. Arritm n op, atje na priste Llaptievii.
Drekn e hngrm n stacion me. sekretarin e partis t rajonit. Jemi t knaqur dhe ca t lod'nur nga pushimi i shkurtr q bm n Tatra.
Treni po an prpara, vagont i kemi special, t veant, komod. Vende t njohura, t dashura. Kudo ka bor, por jo bor e madhe. Fsbatrat e Ukrains nuk t ln prshtypje t mir, pse shtpit njkatshe duken t varfra, t mbuluara me kasht, t zymta. 'ndryshim me fshatrat e Gjermanis e t ekosllovakis! Pse kshtu? Ktej kaluan edhe hordhit hitleriane, por sidoqoft u bn kaq vjet dhe Ukraina sht e pasur. Stacionet e dyta n linjat hekurudhore jan t papastra, t zymta. Sovjetikt kan shum pr t br n kt drejtim.
1
1. Punonjs n Drejtorin e Jashtme t KQ t PK t BS q merrej me Shqiprin dhe kishte msuar gjuhn shqipe.
266
267
MOSK1E, E DIEL MOSKR, E SFITUNE 24 JANAR 1959

25 JANAR 1959
Mbrritm n Mosk. Koha ishte me mjegull. N stacion kishte dal pr t na pritur Hysniu, i cili ka mbrritur n Mosk para nesh, kurse nga sovjetikt na pritn Aristovi, Pospjelovi, Zasiadkoi, Danialovi, Firjubini, Konstantinovi e t tjer. Prqafime me shokt, biseda t zakonshme. Ua hipm automobilave dhe shkuam n nj vil, ku kemi qen edhe her tjetr.
N mbrmje, si zakonisht, bilardo dhe film. Bised e przemrt me Lesakovin (mikun ton t prhershm), q s'di t thot gj tjetr prvese stariok, u plake, u plaka e t tjera shakara t tilla q jan br bajate. Por sidoqoft ai sht i dashur me ne. Duhet thn se atij s'ia v veshin njeri dhe s'i thon gj pr t na komunikuar, prve gjrave t zakonshme.
Vizituam Ekspozitn e Arteve Figurative t vendeve socialiste. Ishin dhe shum delegat t tjer nga partit motra q kan ardhur pr t marr pjes n Kongresin e 21-t. Ekspozit pak a shum e mif. Pjesa e sovjetikve ishte m e madhe dhe e pasur me piktura e eksponate nga t gjitha llojet. Po kshtu dhe ajo e ekosllovakve, ku kishte nj sr pikturash t avancuara. Ajo e polakve ishte pr t vn duart n kok: tablo futuriste, statuja si ato vjetrat, t popujve primitiv t pyjeve afrikane dhe pa asnj shije. Mizerje. Stenda jon paraqitej mir si n piktur edhe n sk-t-ilptur dhe vizitort, si na thafi, e kan plqyer. Prshtypje na bri gjithashtu r)ese kineze e ekspozits dhe ajo e Vietnamit.
268
269
MOSRE, E IIENE 26 JANAR 1959
MOSKE, E MARTE 27 JANAR 1959
Bm vizit n Mauzoleun Lenin-Stalin dhe vendosm nj kuror n shenj nderimi pr msuesit e mdhenj.
U el Kongresi i 21-t i Partis Komuniste t Bashkimit Sovjetik n Kremlin. Na kan caktuar n ann e presidiumit t prfaqsuesve t partive komuniste. Kongres solemn dhe salla e mbushur plot. Pasi u mbajt fjala e hapjes dhe u bn zgjedhjet e zakonshme t presidiumit, t sekretaris etj., e mori fjaln Nikita Hrushovi, i cili mbajti raportin e Komitetit Qendror t PK t BS. Ra-: , mbi 6 or, pa prfshir pushimet. pc5Hri Un e dgjoLn frngjisht. Por duhet t marrim kopjen dhe ta lexojm me kujdes.
270
271
MOSKE, E MERRURE 28 JANAR 1959
MOSKE, E RNJTE 29 JANAR 1959
Sot filluan diskutimet. do diskutant ka n dispozicion 20 minuta koht. Ato flasin pr aktivitetin e sektorit q prfaqsojn dhe pastaj mbshtetin raportin. Diskutimet jan pothuajse standard. N pushime shkuam n salln e voant, Ekaterinski Zall, me mobiliet e vjetra, rokoko, t lyera me ar e me perde t kuqe. Tryezat jan plot knaqsi kjo pr Harri Politin, i cili, qoft n pushime, qoft n seanca, vazhdimisht mbllaitet. Atje takohemi me shok t ndryshm t partive. U takova me Dyklon, i cili tregohet m i afruar me mua, me Pasionaren, q mbahet mjaft rnd, me Ghoshin, shok q m qndron afr, pse njihemi, kemi qen me pushime tok n Kislovodsk. Ghoshi s'm duket shum i thell e me mendime t pjekura e t vendosure; duket si kalama sido q nga mosha sht i shkuar. Nexhmija u shtrua n spitalin Kremlovskaja pr ekzaminime para operacionit q duhet t bj.
Vazhdojn diskutimet n kongres. Sot pasdreke m'u dha fjala edhe mua. Prshndetja ime u prit mir dhe pati shum duartrokitje. Njerzit sovjetik i duan popullin e Partin ton me gjith shpirt, pavarsisht se mund t ket disa q na nnmojn, pse jemi nj vend dhe nj Parti e vogl.
272
18 - 121 a
273
1-
MOSIM, B PRBNITE 39 JANAR 1969
MOSKE, E SRTIINE 31 JANAR 1859
Vazhdojn diskutimet dhe prshndetjet.
Vazhdojn diskutimet e delegatve dhe prshndetjet e delegacioneve t huaja.
Shkova n spital pr t par Nexhmijen. N mbrmje n shtpi luajm bilardo dhe shohim filma, pse tjetr s'ke 'bn n nj vil n py11, jasht Mosks, ose mbyllur n nj vil n qytet. Lesakovi vjen do mbrmje dhe do mbrmje po ai avaz, po ajo kng e Muks nga ana e tij.
274
rrz
110SICE, E DIEL 1 SHICURT 1959
Sot na kishte ftuar pr drek Poljanski n nj vil jasht Mosks. Kudo bor dhe shum ftoht. Poljanski tok me shok t tij, na priste te dera e jashtme e vils, nj ndrtes e madhe dhe e bukur. Kjo, tha si me mburrje Poljanski, sht daa ku pushonte Lenini. Kt da, si na tha ai, e ka n dispozicionin e tij dhe vjen kur t doj pr t pushuar. Pastaj na paraqiti t shoqen dhe shokt e tij. Njrin e quanin Jefremov, tjetrin, nga Krimeja, s'e mora vesh kush ishte. M von erdhi edhe nj tjetr, i cili, kur ika, m dha pr kujtim nj kuti prej teneqeje pr t mbajtur duhan. E kam, tha ai, q n kohn e lufts partizane. Dhomat e vils ishin t mdha dhe t mobiluara me mobilie tepr t rnda, si i bjn zakonisht sovjetikt. Tryeza n mes t njrs nga dhomat ishte e shtruar plotprplot dhe Poljanski me t tijt filluan ngrnien e pijen pa mbarim. Ne, si me diet, nuk hanim dhe s'pinim fare, por hanin e pinin sovjetikt edhe pr ne; sidomos pinin, pinin. U lodhm n tryez. Krkova t largoheshim nga pija dhe m vajti mendja te bilardoja. Shkuam e luajtm sa u lodhm. Koha s'po
276
kalonte. Ne dshironim t iknim, por ata s'na linin. Na uan prap n dhomn e buks ku ishte shtruar dreka. Ajo q hngrn m par kishte qen mngjesi. U kthyem pra prap n tryez, ku rifilloi pija pa mbarim. Pr t shptuar disi nga vodka krkuam t shihnim ndonj film. Na shfaqn nj film meksikan, biim revolucionar, dhe ndrsa ne qndruam n saIln e filmit, Poljanski me shok prap ishin shtruar n pije. Poljanski gjat gjith ngrnies e pirjes kolosale fliste pr Partin ton dhe pr Shqiprin, thoshte se na donte shum e se kishte kujtime t paharruara nga pushimet q kishte br n Shqipri. Fol e pi, ha e ngri dolli, kshtu vajti gjith e diela. Kur mbaroi filmi na ftuan t uleshim prsri n tryez, por nuk pranuam. Ather Poljanski na propozoi nj shtitje ala ruse n bor. Ishte nat kur dolm. N at koh erdhi njfar Popovi, t cilin e njihja q n Leningrad. Ai punonte n aparatin e partis t Leningradit, kur atje sekretar i par ishte Kozlovi. E pyeta: Kur ke ardhur?, ai m tha: Pse, nuk e di? Un tash jam ministr i Kulturs i Republiks Ruse. Q kur?, e pyeta. Q kur u b Kozlovi sekretar i Komitetit Qendror, m'u prgjigj. E paska marr suitn me vete Kozlovi mendova, por s'bra z. Momenti e donte q ta uroja Popovin pr gradimin dhe kshtu bra. Shkuam nj t diel t mir, m thoshte Poljanski q i qe trashur gjuha, kurse un, prve mrzis dhe ndjenjs s paknaqsis pr kt mnyr t sjeIluri nga ana e shokve sovjetik, at t diel t mir e pagova, gjat shtitjes u ftoha, natn m zuri nj rruf e fort e m hipi temperatura.
277
MOSKE, E MARTE 3
simuaT
1959
MOSKE, E MERKURE 4 SHHURT 1959
Dje, n datn 2, dhe sot vazhduan diskutimet dhe prshndetjet n kongres.
Shkova n spital pr t vizituar Nexhmijen. Ajo ishte mir, plot kuraj. Ishte nn mbikqyrjen e doktorve, q akoma nuk kan caktuar se kur do ta operojn.
Erdhi prsri mjeku. Kam temperatur. M kshilloi t mos dal. Kongresin e ndjek disi nga gazetat. Lesakovi vjen m mollois, m inkurajon t mos mrzitem e m bn t njjtat shakara bajate, si e ka zakon. Por ka, shkoj kohn, nuk sht njeri i keq. Ai sht ca i prcipt, po i dashur me ne. Pasioni i tij sht bilardoja, t pirt, disa gota me konjak dhe t vij vrdall. Kur punon ky njeri? sht zor t mendosh se bn ndonj pun prve pritjeve, prcjelljeve e shoqrimeve t delegacioneve.
Pasdreke nuk e ndjeva veten mir. Si duket i ftohti i fort q mora t dieln n dark, kur ishim te Poljanski, po m rndon. Doktori q m vizitoi, konstaton grip. M detyroi t qndroj n dhom. Vajti kongresi, s'do ta ndjek dot m.
278
271
MOSKE, E ENJTE 5 SHKURT 1959
MOSKE, E SHTUNE 7 SHKURT 1959
Vazhdoj t jem i shtrir. Kongresit ia piva lngun, nuk i ndoqa dot punimet e tij. Nexhmija m njofton se sht mir, por, pr t mos m hidhruar dhe mrzitur mua, tregohet optimiste dhemafstvrn,kuedisro t operohet. Jam shum i shqetsuar. Dshiroj tjem pran saj, po s'm ln mjekt. Meq s'e takoLdsit_ dhe nuk kam se 't bj, i shkruaj letra dy her n dit.
Dje Nexhmija u operua me sukses. Ishte fillikat vetm. S'm lan t veja as mua, as Viton q sht ktu, se n Mosk ka shum grip kto dit. Nexhmija ka ca temperatur e dhimbje, por m siguruan se jan t natyrshme. Un jam m mir, nesr do t dal patjetr dhe do t vete drejt e n spital tek ajo, sepse nesr ka dhe datlindjen. Kto dit do t largohemi pr n Shqipri, por Nexhmijen do ta l n Mosk, n spital. Un do t gjej shokt, popullin, atdheun, fmijt e dashur, kurse Nexhmija do t ngel vetm.
280
281
MOSKE, E HEN2 9 SHKURT 1959 MOSK - TIRAN, E MARTE 10 SHKURT 195,9
Pritje te Hrushovi. Ishte edhe Hysniu. Nga sovjetikt ishte edhe~gzyi. Nj takim m tepr kortezie e larntunii're.
Sot u nism me avion pr n Tiran. N aerodromin e Mosks na prcolln ata q na pritn. Mbrritm mir n Tiran n orn 10 paradite. Shokt kishin dal t na pritnin. U gzuam pa mas q u kthyem n atdheun ton t bukur plot diell, megjithse jemi n shkurt. Malli na kishte marr shum pr vendin ton, edhe pr gurt e rrugs, si thot populli. Ikm nga t ftohtit e Mosks, nga bora, nga klima e zymt, nga dhomat e mbyllura e pa ajr, nga frika e t ftohtit dhe e gripit. shtjet q u shtruan n Mosk ishin t rndsishme pr lvizjen komuniste ndrkombtare. Pr disa shtje ne kemi mendimin ton, t tjera shtje kapitale jan t diskutueshme dhe meritojn t reflektojm mir q asgj t mos na gjej n befasi.
Pr dark na erdhi uvahini, ish-ambasadori sovjetik n Shqipri n vitet kur ishte gjall dhe drejtonte i madhi Stalin. U gzuam shum, kishim pa e par gati q kur iku nga Shqipria. Edhe ky sht nj zakon tjetr i keq i sovjetikve: nuk i pjek dot t njohurit e mparshm. N dark, e cila kaloi e gzuar, ishin Medvedjevi, Lesakovi, Llaptievi. U mallm. uvahini sht po ai q ka qen, nga shndeti dhe nga tabiatet: i dashur, i malluar pr Shqiprin dhe pr ne. Mendoj se mbetet nj mik i mir e i sinqert pr Partin ton dhe pr Shqiprin.
282
283
E HENt 16 SHHURT 1959
E 6113EHURE 13 SHKURT 1959
Bm sot mbledhjen e Byros Politike dhe rishikuam punn e nxituar, t papjekur e t gabuar Belishovs n rrethin e Fierit, pr sa i prket bashkimit t kooperativave. Liria, e influencuar nga Maqoja (i cili sht nj megaloman i pakorrigjueshm dhe q hiqet sikur sht koka m e madhe e bujqsis, por n fakt s'sht gj, ve nj brouilloni q vepron n kundrshtim me ciirektivat dhe me vendimet e marra), jo vetm diskreditoi n mnyr arrogante shokt e Partis t rrethit t Fierit, i nnvleftsoi e i bri ata leck, por me ton autoritar dhe 4competent dha atje direktivn q t fillohej bashkimi i kooperativave pa vones. Shokt e Fierit na vun n dijeni dhe ne e penguam kt veprim t gabuar, t nxituar, t parakshshm e t paprgatitur. E kritikuam Lirin, e kshilluam q her t tjera t jet e matiar n mendime dhe n vendime, t jet e sjellshme dhe jo arrogante e prbuzse ndaj shokve.
1. Frngjisht ngatrrestar.
Sot hapm Plenumin e Komitetit Qendror t Partis, n t cilin marrin pjes edhe sekretart e par t rretheve. N raportini q mbajta fola pr detyrat q dalin para organeve t Partis dhe t pushtetit pr realizimin me sukses e para afatit t planit t vitit 1959. U ndala veanrisht n problemin e kolektivizimit t bujqsis ku jan vn re t meta e gabime. Theksova se shtjet kryesore pr kolektivizimin jan: forcimi organizativo-ekonomik i kooperativave ekzistuese, puna pr prfundimin e kolektivizimit duke pasur parasysh vendimet e Kongresit t 3-t t Partis dhe vendimet e mvonshme t KQ: (a) duke ngritur kooperativa t reja dhe (b) duke shtuar numrin e antarve n kooperativat ekzistuese. Trhoqa vmendjen e sekretarve t par t rretheve pr interpretimin dhe zbatimin drejt t vendinait t fundit t KQ pr bashkimin e kooperativave 1314qsore. T ruhen nga fushatizmi.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, v11. 17, L T.
285 284
Raportova pr rezultatet e vizits s delegacionit ton n RD Gjermane dhe n Republikn ekosllovake. Raportova, gjithashtu, mbi zhvillimin e punimeve t Kongresit t 21-t t Partis Komuniste t Bashkimit Sovjetik. U aprovua njzri veprimtaria e delegacionit.
E ENJTE 19 SHKURT 1959
Bised pune me sekretart e par t komiteteve t Partis t rretheve Gjirokastr, Sarand dhe Fier pr korrigjimin e gabimeve q mund t jen br n lidhje me bashkimin e kooperativave. Nj gj e till sht me vend dhe e domosdoshme t bhet, por jo me ngtztsi, si sht vepruar, sepse m par lypset nj prgatitje e mir politike; duhen marr, gjithashtu, disa masa edhe pr prgatitje kuadri. Pra, kjo pun nuk mund t bhet vetm me masa administrative, si e ka trumbetuar Liria n mungesn ton dhe si ka udhzuar t veprohej n Fier. Kshtu e dmtojm bujqsin. Shokt ishin shum dakord me mendimin tim.
Bisedova me sekretarin e par t Komitetit t Partis t Rrethit t Tropojs, i cili m raportoi veanrisht pr situatn moralo-politike n rreth, q sht shum e mir, e shndosh. Atje, deri n njfar mase, shfaqen me forc zakonet e mira t malsorve, vese disa her n trajtn e vjetr patriarkale. Natyrisht, propaganda e revizionistve jugosllav nuk z vend- per arsye edhe t pikpamjeve antishkjah q ka n masa. Megjithat revizionistt jugosllav nuk flen; ata futin nga bjeshkt diversant, me qllim q t rekrutojn ndonj agjent, t mbledhin informata a t bjn ndonj sabotim. Sido q n Tropoj situata moralo-politike sht e shndosh, un e kshillova sekretarin e par t Komitetit t Partis t Rrethit q Partia t jet vigjilente e t forcoj lidhjet me popullin, q komunistt t sillen drejtsisht e ndershmrisht me malsort dhe
-
286
kurr t mos ua fshehin t vrtetn atyre, me qllim q askush t mos i mashtroj ata; t punohet q ata t'i ruajn zakonet e mira t malsis si syt e ballit. Komunistt, i vura n dukje atij, t ngrihen politikisht dhe t vn n dijeni pr do gj popullin. Lidhjet me popullin jan vendimtare. 287
Dje pata takim me shokt sekretar t par t komiteteve t Partis t rretheve Kuks, Peshkopi dhe Skrapar. Ata m raportuan pr situatn n rrethet e tyre e m paraqitn krkesat dhe nevojat q kishin. Un dhash urdhr t plotsohen. Situata sht shum e shndosh.
Sot bm mbledhjen e Byros Politike. Kjo mbledhje, prve problemeve t tjera, shqyrtoi edhe disa shtje t puns shkencore n Universitetin Shtetror t Tirans. Puna shkencore n universitet duhet t zhvillohet me baza t drejta. Natyrisht, vshtirsi ka, por me kto mundsi q kemi, do t bjm hapa prpara n kt drejtim. Ngritja e sektorve shkencor n universitet, ngritja e laboratorve, pa t cilt nuk mund t bhet pun shkencore, pasurimi i biblioteks etj., t gjitha kto do t ndihmojn n zhvillimin e mtejshm t puns shkencore n universitet. Duke diskutuar pr kt problem n Byrol, theksova se sht detyr e Partis q t'u nxit studentve dshirn pr studime serioze, krijuese dhe jo t bien n shabllonizm dhe n kopjime. Pastaj rndsi t veant ka q puna shkencore t lidhet me punn praktike, me problemet q na preokupojn n fushat e ndryshme t veprimtaris son. N kt drejtim duhet vazhdimisht t ngulim kmb.
288
19 122 a
289
E HEN 23 SHKURT 1959
E MART 24 SHKURT 1959
Patm mbledhjen e Sekretariatit. N rendin e dits kishim problemin e grumbullimit dhe t industrializimit t qumshtit, problemin e kreditit agrar me afat t gjat dhe t shkurtr pr kooperativat bujqsore dhe pr ekonomit individuale, problemin e kuadrit bujqsor etj. Pr problemet q u diskutuan, ndrhyra dhe bra disa vrejtje. Si vrejtje t prgjithshme bra q Sekretariati t mos ngarkohet me shtje t cilat duhet t'i analizoj Qeveria ose ministrit e ndryshme. Dhe, duke pasur parasysh shtjet q ngritn shokt n diskutimet e tyre, vura theksin n ushtrimin e kontrollit nga ana e Partis dhe e organizatave t masave ndaj kuadrove dhe njerzve tan, krahas puns q bhet pr edukimin e punonjsve q merren me grumbullimin dhe me prpunimin e qumshtit. Po kshtu kontrolli duhet forcuar pr t mos lejuar prdorimin e kreditit jasht qllimeve t caktuara. Ishim pr dak n ambasadn sovjetike me rastin e fests s Ushtris s Kuqe. Dolli andej e kndej. Ivanovi plot shaka si ngaher. 290
Erdhi shoku Hysni nga Moska, ku ndenji disa dit pr ekzaminime mjeksore. M solli letr nga Nexhmija. sht shum mir, plaga iu mbyll krejt, penjt ia hoqn, doli shtitje n oborrin e spitalit, q sht aq i vogl sa nj shami xhepi. Nexhmija m shkruan se m 26 shkurt do t shkoj pr periudhn e konvaleshencs n Barviha. Atje sht m mir, ka ajr t pastr, s'ka zhurm, ka park, sido q tash ka bor dhe Nexhmija i trembet t ftohtit.
291
MRKURE SHKURT 1959
DURRES, E ENJTE 26 SHKURT 1959
Bisedova me Myftar Grabockn. Ai m raportoi pr punt n Kor. E kshillova t ken kujdes pr bashkimin e kooperativave; t prgatiten mir m par dhe pastaj t bjn bashkime, duke pasur parasysh, gjithashtu, se n Kor terreni sht m i prshtatshm. Sidoqoft dhash porosi q edhe atje t ecet me shum maturi pr kt problem dhe shokt e Kors t konsultohen edhe me ne pr shtjet q mund t'u dalin.
Bisedova dhe udhzova ministrin ton t Tregtis, q niset pr n Republikn Demokratike Gjermane, n lidhje me mbledhjen e ministrave t tregtis s jashtme t kampit socialist.
Shkova n Durrs. M bri prshtypje shum t keqe ambienti i qytetit, q sht mbajtur shum keq, jo pastr, nuk duket fare dora e komunales dhe e kuadrove drejtues t Durrsit. Kjo sht me t vrtet revoltuese. Pr kt arsye thirra n raport sekretarin e par t Komitetit t Partis t Rrethit dhe kryetarin e Komitetit Ekzekutiv t Qytetit pr t'u lar kokn, q ata t lajn qytetin. Shokt s'kishin ku t futeshin nga turpi kur u trhoqa vmendjen pr gjendjen e keqe t qytetit t tyre. Ata m premtuan se do t marrin masa menjher. I paralajmrova se do t drgoj njerz q t bjn kontroll dhe, n rast se nuk do ta gjejn qytetin n rregull, do t krkoj t merren masa t rrepta nga Byroja Politike dhe nga Presidiumi i Kuvendit Popullor ndaj shokve prgjegjs.
292
233
E SHTUN 28 SHKURT 1959
Bisedova gjat me sekretarin e par t Komitetit t Partis t Rrethit t Tirans pr punt e bujqsis. N rrethin e Tirans po e hedhin me zor kmbn drejt s res n bujqsi. E reja an prpara, por me vshtirsi. Duhet m shum pun.
M informuan se prfaqsuesi i Algjeris n OKB i ka krkuar prfaqsuesit ton n kt organizat q t drgojn pr shrim n Shqipri 10 algjerian t plagosur. Jam dakord. T merret edhe mendimi i shokve t tjer t Byros Politike.
294
295
E MARTE 3 MARS 1959
E MERKURE 4 MARS 1959
U hap sesioni i 3-t i legjislaturs s katrt t Kuvendit Popullor. N kt sesion t zakonshm t Kuvendit Popullor u b diskutimi dhe aprovimi i buxhetit t shtetit pr kt vit. Folai pr sukseset e arritura n t gjitha drejtimet gjat vitit 1958 n kushtet e krijuara pas heqjes s plot t sistemit t trisktimit dhe theksova rndsin e madhe q ka realizimi i planit dhe i buxhetit t ktij viti pr plotsimin me sukses t planit t dyt pesvjear. Krahas detyrave t tjera, problem kryesor mbetet prfundimi i kolektivizimit n zonat fushore t vendit, q, sidomos gjat gjashtmujorit t dyt t vitit t kaluar, u la pas dore.
Vazhdojn diskutimet n Kuvend. Shokt deputet diskutojn mir, japin mendime t vlefshme pr problemet q trajton ky sesion i Kuvendit Popullor dhe zotohen n emr t zgjedhsve t tyre se do t punojn pa u lodhur pr realizimin e detyrave.
Pasdreke sesioni i 3-t i Kuvendit Popullor u dha fund punimeve.
296
297
i"
F. SHTUNE 7 MARS 1959
E 111112 9 MARS 1959
U mblodh plenumi i Komitetit t Partis t qytetit t Tirans. Asistova dhe fola n mbyllje t punimeve t ktij plenumi. Theksova rolin e madh q ka organizata e Partis e Tirans si nj nga organizatat m t mdha t Partis n vend, me nj numr t konsiderueshm kuadrosh t prgatitur. Nj nga detyrat q qndron para organizats s Partis t Tirans sht edukimi politik e kulturor i komunistve. Nga ana tjetr, m shum duhet t bj ajo pr pranimin e shoqeve n Parti, sepse gruaja te ne sht nj forc e madhe. Po kjo nuk do t thot q pranimet n Parti t bhen thjesht pr hir t shtimit t numrit t radhve, po gjithnj n baz t normave q ka vn Partia. Pr byron e Partis shtrova krkesn t punoj m shum, sidomos pr ato probleme q kan rndsi t veant, si sht, pr shembull, aktualisht, shkurtimi i importeve. Komiteti i Partis i Tirans duhet t punoj pr nj kuptim m t drejt t ktij problemi. Fola, por shkurt, pr disa probleme t gjendjes aktuale ndrkombtare. 298
U b mbledhja e Sekretariatit t Komitetit Qendror. Analizuam disa probleme, por un u ndalai kryesisht n problemin e prjashtimeve nga Partia n rrethet Kor e Peshkopi. Natyrisht, efektivin e Partis duhet ta mbajm t pastr, ashtu si e kemi, me njerzit m t vendosur, m t mir, ndrsa ata q nuk i ruajn kto virtyte, q gabojn rnd, ata nuk vlejn, prandaj t prjashtohen (kuptohet, pasi t jet punuar pr korrigjimin e tyre). Por n kt shtje krkohet kujdes i madh, gjithmon duke pasur parasysh orientimet e Partis. N kt drejtim rndsi vendimtare merr forcimi organizativ i Partis. Ksaj shtjeje duhet t'i kushtohet vmendje e vazhdueshme nga shokt e Partis.
Ndrsa pr sa i prket problemit t kuadrit n Ministrin e Mbrojtjes Popullore dhe n at t Pun1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 17, I. 44.
299
ve t Brendshme porosita q pr t gjitha lvizjet e kuadrit, si sht vendosur, t merret mendimi i Partis. Nga ky rregull nuk prjashtohen as kto dy ministri. E theksova kt se kam prshtypjen q nj rregull i till nuk gjen zbatim ashtu si duhet n kto dikastere.
E MARTR 10 61ARS 1959
NE RRUGEN E PROVOKIN1EVE DHE TE AVENTURAVE 1
Shnime2 Udhtimi i Titos, tre muaj i gjat dhe plot salltanete, n nj numr vendesh t Azis dhe t Afriks, mbaroi pa lavdi. Mund t bhet pyetja: 'u solli popujve t Jugosllavis ky udhtim kaq i gjat e i kushtueshm? 'q111rne kishte dhe kujt i shrbeu? 'perspektiva u tregoi Titoja popujve t Jugosllavis pas ktij udhtimi?
1. Idet dhe refleksionet e ktij materiali u shfrytauan pr fjaln q mbajti shoku Enver n konferenen e Partis t Tirans, m 15 mars 1959, si dhe pr prgatitjen e nj artikulli redaksional q u botua n Zrin e popullit, m 17 mars 1959. 2. N fondin e shnimeve t prditshme t shokut Enver, prve materialeve t karakterit t mirfillt t Ditarit, gjenden edhe nj numr i madh tezash t trajtuara gjersisht, shnirne t gjata t natyrs s refleksioneve e t analizave etj., pr t cilat autori ka punuar her pas here disa dit me radh, pava-
300
301
Faktet dshmojn se ky udhtim qe nj disfat politike; bilanci i tij sht i hidhur pr popujt e JugosIlavis si nga ana politike ashtu edhe nga ana ekonomike. Kjo pasqyrohet edhe n fjalimet e ulta, boshe dhe plot sharje kundr Bashkimit Sovjetik dhe vendeve t tjera socialiste, q mbajti Titoja, kur u kthye n Shkup e n Beograd. Ai tha se u solli popujve jugosllav miqsin dhe simpatin e madhe t popujve t vendeve q vizitoi. Por duhet thn se kt miqsi popujt heroik jugosllav e kan gzuar dhe e gzojn prej kohsh n popujt e bots, duke prfshir edhe popullin shqiptar dhe kjo miqsi ekziston jo pr hatr t Titos, si mundohet ta paraqes ai, por pr vet meritat e popujve t Jugosllavis. N t kundrtn, Titoja me shokt e tij kan br mos pr t izoluar popujt e Jugosllavis nga miqt e tyre m t afrt e m t mir, nga populli sovjetik si dhe nga popujt e vendeve t tjera socialiste. Rezultat i ksaj politike ka qen izolimi i vet grupit revizionist titist nga popujt e Jugosllavis dhe nga lvizja komuniste botrore. Shkurt, nga i gjith ky udhtim pompoz, Titoja u solli popujve t Jugosllavis vetm disa nuska, domersisht se n krye secili mban datn kur sht filluar. Kjo kategori shnimesh e analizash t zgjeruara sht vendosur t botohen n vllimet e Veprave. Nj numr materialesh t ksaj natyre q i takojn periudhs 1958-1976 nuk jan prfshir n Veprat prkatse, sepse n kohn e botimit t ktyre, nuk disponoheshin nga AQP (ato ruheshin n fondin personal t autorit, n shtpi). Me qllim q edhe kto materiale t vihen n duart e komunistve e t masave, po i botojm sipas radhs n vllimet e Ditarit.
thn komunikatat mbi qndrimin e tij n vendet e ndryshme dhe premtimin se vitin e ardhshm do t vizitoj edhe 11 vende t tjera t Azis e t Afriks ku gjoja do ta presin Titon ashtu si ifutt presin Mesin. Por kto nuska e premtime mik shrojn plagt e shumta q u ka shkaktuar popujve t Jugosllavis Titoja dhe grupi i tij me poritikn e tyre antimarksiste, antipopullore dhe n shrbim t imperializmit. Fjalimet e tij tregojn pozitn jashtzakonisht t vshtir t grupit revizionist jugosllav, dshtimin e politiks s tij t brendshme e t jashtme, oroditjen e madhe q e ka kapur, qorrsokakun n t cilin sht futur dhe ku s'di nga t'ia mbaj. Titoja nuk qe n gjendje t thoshte asnj fjal pr situatn e rnd ekonomike t Jugosllavis, pr problemet e mdha q, me t drejt, preokupojn popujt e Jugosllavis, ai nuk tregoi asnj perspektiv pune dhe zhvillimi pr t ardhmen. Fjalimet e Titos n Shkup e n Beograd jan pasqyr e degjenerimit politik dhe ideologjik t plot t kliks titiste. Nuk e vlen barra qiran t merresh me sharjet e shthurura t nj elementi t till, por kto fjalime bjn njfar shrbimi sepse zbulojn sadopak qllimet e vrteta t misionit special t Titos n vendet e Azis e t Afriks. Ato tregojn edhe nj her armiqsin patologjike t grupit revizionist jugosllav kundr kampit socialist, kundr socializmit dhe marksizm-leninizmit, tregojn politikn e tij nacionalshoviniste serbomadhe, sidomos kundr Republiks Popullore t Shqipris e Republiks Popullore t Bullgaris. 303
302
Tani pr t gjith njerzit e ndershm n bot sht br e qart se Titoja n vendet afro-aziatike nuk shkoi pr t fituar miqsi pr popujt e Jugosllavis. Qllimet e udhtimit t tij jan krejt t ndryshme, dhe ndr kryesoret jan: T forconte n syt e popujve t Jugosllavis pozitat krejt t lkundura t grupit revizionist jugosilav duke e paraqitur sikur ai ka miq t shumt n bot, sikur politika e tij gzon prkrahje n vende t tjera; si edhe t ulte dashurin dhe prestigjin q gzojn Bashkimi Sovjetik e Republika Popullore e Kins dhe vendet e tjera t kampit socialist n popujt afro-aziatik, t dobsonte lidhjet e sinqerta e t shndosha, t bazuara mbi parimet e bashkjetess paqsore, midis vendeve t kampit socialist dhe vendeve t pavarura t Azis e t Afriks dhe t sheshonte rrugn pr nnshtrimin gradual t ktyre vendeve nn kthetrat e imperializmit. Ky ka qen misioni special q ndznaswi Titoja n udhetimin e tlj regjb:t-, funksion antisocialist, kundr paqes dhe bashkpunimit ndrkombtar, pra pr llogari t imperializmit melikan. Pr kt mision t Titos shkroi dhe shtypi n Indonezi dhe n vende t tjera. Por cilat ishin rezultatet? Misioni special i Titos n kto vende dshtoi. Natyrisht Titoja mohon me t madhe q te kete pasur qllime pr t krijuar nj bllok t tret, n fakt nj aneks t bllokut agresiv t NATO-s. Ne nuk folm kundr askujt, thot ai. E vrteta sht se ntik foli kundr imperializmit, por u mundua t'u shpjer vendeve prkatse t Azis e t Afriks eksperiencn 304
e tij n luft kundr komunistve dhe kampit socialist dhe, nn parulln pacifiste t antiblloqeve, t'i largoj kko vende nga rruga e Bandungut pr t'i kthyer n rrugn e - Sa mundi ai u orvat t influenconte n kt drejtini, por pa sukses, megjithse ambasadori i tij n Kombet e Bashkuara, Vidi, mburret n korridoret e organizats pr efektin q paskan pasur prpjekjet e Titos pr t sqaruar kto vende mbi politikn e Bashkimit Sovjetik dhe t kampit socialist ndaj tyre, domethn pr t futur pyka n miqsin e tyre me Bashkimin Sovjetik, me Republikn Popullore t Kins dhe me vendet e tjera t socializmit. Pavarsisht se n 'form t maskuar ka folur Titoja kundr vendeve tona socialiste gjat udhtimit t tij, fakt sht se me t'u kthyer n Jugosllavi, n truallin e tij si e quan, n fjalimet q mbajti n Shkup e n Beograd, ai sulmoi me sharjet m t poshtra kampin e socializmit. Sulmet dhe sharjet pa princip kundr vendeve socialiste prbjn pjesn kryesore t ktyre fjalimeve. Kshtu, n fakt, ai tregoi se po kt pun ka br edhe andej nga ishte; forma se si e ka br nuk ndryshon gj, thelbi mbetet. Zaten n Beograd ai tha hapur se nuk duhet br diskriminacion midis Lindjes dhe Perndimit dhe kshilloi vendet afro-aziatike t bjn t gjitha prpjekjet q marrdhniet midis tyre dhe Perndimit t prmirsohen. Kshtu, ky komunist i kulluar, ky internacionalist i dors s par n fakt kshillon q vendet afro-aziatike t keqsojn marrdhniet e tyre me Lindjen, domethn me kampin socialist dhe t'i pr305
20 122
mirsojn me Perndimin, domethn me imperialtzrn in. I verbuar nga urrejtja kundr socializmit, kundr vendeve socialiste, sidomos kundr vendit ton dhe Republiks Popullore t Bullgaris, ai prpiqet t thelloj hendekun midis Jugosllavis dhe vendeve t kampit socialist, t armiqsoj akoma m shum popujt jugosllav me popujt e vendeve sociaIiste. Kt e bri duke shpifur dhe duke shtrembruar faktet mnyrn rn t patu-rpshme dhe djallzore, duke e paraqitur miqsin e vendeve q vizitoi si kundrpesh ndaj humbjes s miqsis me vendet socialiste, pr t ciln i vetmi prgjegjs sht grupi i tij revizionist trockist. Me sa duket, me kto fjalime, Titoja jo vetrn q shpreh hapur dhe brutalisht ato q ka thn me gjysm zri andej nga udhtoi, jo vetm q jep kontributin e tij n fushatn e trbuar q ka shprthyer koht e fundit n JugosIlavi kundr vendeve socialiste dhe n mnyr t posame kundr vendit dhe popullit ton, por jep sinjalin pr nj sulm t gjer kundr gjith kampit socialist, pr t prgatitur opinionin publik jugosllav pr veprime t tjera armiqsore q do ndrmarr udhheqja jugosllave n marrveshje me imperialistt, kundr vendeve t socializmit. Klithmat e tij nuk trembin njeri dhe do tentativ e tij kundr vendeve tona do t marr prgjigjen e merituar. Grupi revizionist jugosllav, me Titon n krye, ka marr prsipr rolin e palavdishm q t praj kampin e socializmit m Bashkimin Sovjetik n krye, t shpif e t shaj partit komuniste e puntore t veno liffi-jen puntore - ndrkolthdevesocialiste, t mini 306
tare. Vite me radh ai u mundua t luaj rolin e

kalit t Trojs pr hesap t irnperializmit amerikan. Ai rnban prgjegjsi t rnd, si bashkpuntor i forcave te reaksiornt ndrkombtar, pr organizimin
kundrrevolucio nit n Hungari m 1956. N Kongresin e 7-t t LKJ me programin e tij famkeq, ai u hodh n sulm frontal kundr Bashkimit Sovjetik, Republiks Popullore t Kins dhe vendeve t demokracis popuIlore, kundr unitetit t kampit socialist, kundr unitetit t lvizjes komuniste ndrkombtare dhe doii hapur si mbrojts i imperializmit, i -kapitalizmit popusi flamurtar i kryqzats antikomuniste q prej rn se 40 vjetsh zhvillojn pa sukses monopolet imperialiste dhe agjentt e tyre oportunist, trockist dhe antimarksist t do boje. Vite me radh, Partia Komuniste e Bashkimit Sovjetik dhe, bashk me t, partit e tjera komuniste e puntore, bn prpjekje t mdha pr t sheshuar divergjencat me LKJ, pr t zhvilluar .marrdhnie t drejta n frymn e parimeve t internacionalizmit proletar. Partia jon, q i njihte mir krert e Beogradit, e tha q n fillim se t gjitha kto do t jen pa rezultat dhe udhheqja revizioniste jugosIlave e provoi me t gjith veprimtarin e saj se ajo nuk ka asgj t prbashkt me marksizmin dhe me komunizmin, se ajo n mnyr sistematike u ka vn kazmn edhe atyre fitoreve socialiste q realizoi populli vlla jugosIlav n luft t prgjakshtne dhe heroike kundr fashizmit dhe borgjezis. Udhheqja jugosl:ave sht shndrruar n nj grup diversionist reformist, antimarksist, antisovjetik e antisocialist, n nj agjentur 307
t flliqur t imperializmit amerikan. Dhe pa pik turpi, Titoja ka kurajn t thot se gjoja sulmet i filluan vendet e Lindjes kundr grupit t tij revizionist. Si njeri i vendosur n rrugn c tij, ai gnjen me shpres se, sa m e madhe t jet gnjeshtra, aq m shum budallenj do t ket q ta besojn. E vrteta sht se kundrejt sulmeve dhe nj veprimtarie kaq t poshtr partit komuniste e puntore t vendeve socialiste si dhe t gjitha partit e tjera marksiste-leniniste nuk mund t rrinin duarkryq. Deklarata e Mosks e partive komuniste e puntore t vendeve socialiste e dnon revizionizmin e sotm i cili FT 1 s rirohet s miri n politikn dhe n veprimtarin e grupit udhheqs revizionist jugosllav, si rreziku kryesor pr lvizjen komuniste ndrkombtare, n etapn aktuale. Partit komuniste e puntore t bots n-prgjithsi jan solidarizuar me kt vlersim marksist-leninist dhe veanrisht pas Kongresit t 7-t t kan dnuar vendosmrisht programin dhe veprimtarin e LK t Jugosllavis. Un nuk shoh divergjenca teorike t mdha me partit e tjera komuniste tha Titoja n Bcograd. Kjo sht nj manovr djallzore e tij. Divergjencat midis partive t vrteta komuniste e puntore dhe Lidhjes s Komunistve t Jugosllavis jan shum t mdha, vk jan krejtsisht t pakaprcyeshme, ato jan divergjenca midis marksizm-leninizmit dhe revizionizmit, dis ideologjis shkencore revolucionare dhe reformizmit borgjez. Me ato q thot Titoja krkon t hiqet si marksist e t mashtroj kshtu popullin jugosllav sikur gjoja lufta parimore q i bhet grupit revizioM) 3
nist jugosllav nga partit marksiste-leniniste sht luft kundr shtetit jugosllav, kundr popujve jugosllav. Ktu nuk ka asgj t vrtet. Partit komuniste e puntore t vendeve socialiste midis tyre edhe Partia jon e Puns, si dhe qeverit tona e kan br shum t qart, dhe n kt drejtim kan punuar aktivisht, q marrdhniet shtetrore midis vendeve tona dhe Jugosllavis, pavarsisht nga divergjencat e thella ideologjike, t zhvillohen n baz t barazis, respektit dhe interesit reciprok. Ky qndrim rnbetet i pandryshuar. Titos nuk i vjen mir q ne bjm dallim midis klikes s tij dhe popujve t Jugosllavis. Po, ne kt dallim e kemi br dhe do ta bjm sepse grupi udhfieqs jugosllav nuk prfaqson aspak popujt heroik t Jugosllavi se kthyer n nj klik sunduesish t egr, n nj klik renegatsh t marksizmit dhe t socializmit. 3,1 kot ai prpiqet t identifikoj veten dhe grupin e tij me popujt jugosllav. M kot ai prpiqet t vr popullin jugosllav kundr popujve t kampit socialist, kundr popullit vlla sovjetik si dhe kundr popujve fqinj shqiptar e bullgar. Dashuria, respekti dhe miqsia vllazrore midis popujve jugosllav, popujve t Bashkimit Sovjetik dhe t vendeve t tjera socialiste ka rrnj t thella n histori dhe kt miqsi midis popujve s'ka forc n bot q ta prish, sado q t pUrpiget Titoja. N Kuvendin Popullor un shpreha ndjenjat e vrteta t popullit shqiptar kur thash: Me popujt e Jugosllavis, heroik dhe vllezr, kemi qen, jemi dhe do t jemi miq dhe vllezr t ngusht, pavarsisht nga dallgt dhe furtunat-. 309
Titoja dhe grupi i tij revizionist, duke synuar ta vn Jugosllavin kundr kampit socialist dhe lvizjes komuniste ndrkombtare, ndjekin pik pr pik t njjtn vij q ndjek Dallesi. Ata flasin me t njjtn gjuh, ata ushqejn t njjtat ndrra t mendura q t dobsojn unitetin e kampit socialist dhe unitetin e lvizjes komuniste ndrkombtare. Titoja rreh gjoksin se Lidhja e tij Komuniste gjoja luan sot nj rol vendimtar n ndrtimin e socializmit n Jugosllavi, por, shton ai, ne nuk marrim direktiva nga jasht, ne punojm ashtu si mendojm vet. Dihet mir se partia komuniste n Jugosllavi ka pushuar s ekzistuari, ashtu si ka pushuar prej kohsh ndrtimi i socializmit atje, dihet se rreth gjysma e antarve t ish-Partis Komuniste t Jugosllavis jan prjashtuar nga radht e saj, jan vrar ose dergjen n kampet famkeqe t Goli Otokut, Stara Gradishts etj. Lidhja e Komunistve t JugosIlavis vetm emrinkaoust.Kizmnacol.12ts mban markn e antikomunizmit. Titoja v -komunizmin e tij nacional kundr internacionalizmit proletar, ai prsrit parulln e vjetr t Gbelsit, q e kan br t tyren Dallesi dhe fon Brentano... Pikrisht luftn kundr unitetit t kampit socialist dhe t lvizjes revolucionare botrore Titoja e konsideron internacionalizm t vrtet. Ai flet tamam si sht renegat i marksizm-leninizmit, armik i popujve heroik t Jugosllavis, si nj nacional-shovinist dhe serbomadh megaloman, si nj shrbtor pa skrupull i imperializmit amerikan. Internacionatiste ai quan prpjekjet e tij shterpe pr t mbjell prar310
je midis Bashkimit Sovjetik dhe vendeve t tjera t demokracis; ai quan internacionaliste fushatn pr t shkaktuar prarje brenda n Kin. Nuk sht aspak koincidenc e rastit q t njjtat pikpamje si ato t Titos shprehen edhe n nj raport q ka mbajtur Dallesi mbi Republikn Popullore t Kins prpara komisionit t punve t jashtme t senatit amerikan dhe q u botua m 10 mars n Uashington. 3,1base -internacionaliste Titoja quan edhe .ndihmn me t ciln monopolet amerikane ushgejn <socializmin jugosllav. E vrteta sht se monopolet arnerikane i derdhin dollart e tyren Jugosllavi , sepse e din mir q atje nuk ndrtOhet por nj rend tjetr q u plgen atvre kapitalizmi. Ata e mbajn me dollar grupin e Beogradit jo pr t ndrtuar socializmin n Jugosllavi, por q, nn parullat pr socializmin dhe t luftojn nga pozitat e partis n fuqi shtjen e socializmit. vendet socialiste, lvizjen ,---Por shpifja m e neveritshme q hodhi Titoja n Beograd, at q as Dallesi deri m sot nuk ka guxuav ta thot, sht insinuata se popujt e kampit socialist nuk jan pr paqen, por bile qenkan .(luftnxits. Duke folur n Beograd pr udhtimin e tij n Azi e n Afrik, ndr t tjera, ai tha: Ne kishim nj qllim t vetm: t kontribuojm n forcimin sa m shum t atyre forcave n bot, t cilat luftojn pr paqen, t cilat dshirojn paqen, t cilat dshirojn t zhvillohen n mnyr paqsore. Dhe ne pam se kto forca jan kolosale. Rreth 600 milion hanor t vendeve q vizituam, prve banorve t vendeve t tjera, t cilt 311
s bashku bjn nj miliard njerz, aspirojn sot pr paqen dhe jan kundr katastrofs s njerzimit. 'do t thot me kto fjal Titoja? Le t bjm nj flogari t thjesht: sot n bot numrohen gjithsej rreth 2 miliard e 400 milion njerz. Titoja pretendon se pr pagen dhe kundr lufts jan vetm 600 miliont e vendeve afro-aziatike q ai vizitoi si dhe 400 milion banort e vendeve t tjera afro-aziatike q ai nuk i vizitoi dot, natyrisht duke prjashtuar nga kto vende Republikn Popullore t Kins si dhe vendet e tjera socialiste t Azis. Kshtu, sipas pikpamjes s Titos, vetm popujt q njeh ai qenkan pr paqen, ndrsa t tjert, mbi 1 miliard e 400 milion njerz t tjer, dhe n mes tyre 1 miliard njerz q prbjn popujt e kampit socialist, nuk qenkan pr pagen, por pr -katastrofn e njerzhnit! 'ide monstruoze? Shefi i kliks revizioniste t Beogradit guxon t hedh balt e t quaj luftnxits popujt e vendeve t demokracis popullore q ia kan kushtuar t gjitha energjit e tyre ndrtimit paqsor dhe mbrojtjes s paqes. Por ne themi se jo vetm popujt e kampit socialist, po gjith popujt e borr s jan pr paqen, duke prfshir kfu eclhe popullin amerikan, edhe popujt e Evrops Perridimore. T gjith popujt jan kundr lufts; pr ldtn jan vetm klikat reaksionare t Perndimit dhe n prehrin e tyre bie edhe klika titiste q bn kto ndarje t turpshme midis popujve. Deri dje Titoja nuk bnte asnj dallim midis kampit socialist dhe kampit imperialist; tani bn nj hap tjetr prpara: tani ai thot se t gjith popujt e kampit socialist dhe ata t Evrops Perndimore jan popuj q duan luf312
tn dhe s'duan paqen! Deri n kt shkall ka arritur verlSfia politike dhe urrejtja ndaj socializmit e ktij agjenti t ult t imperializmit amerikan. N fjalimet e tij n Shkup e n Beograd, Titoja, i rrmbyer nga urrejtja e tij ndaj vendeve socialiste, me sedrn e kusarit t zn me presh n dor, u hodh n sulm dhe n sharje t shfrenuara sidomos kundr popullit shqiptar dhe popullit bullgar, t cilt arrin t'i quaj -luftnxits dhe gati-gati imperialist. Ai shfryn me trbim, si nj bish e plagosur rnd, kundr fjalimit tim t fundit n Kuvendin Popullor, fjalim ku un shpreh qndrimin e palkundur konsekuent marksist-leninist t Partis dhe t popullit ton, q zbuloi me rrnj dhe shpartalloi komplotin kriminal t kurdisur nga klika e Beogradit dhe mbreti i Greqis pr t coptuar Shqiprin. Por fjalt e Titos s'bjn gj tjetr vese vrtetojn ato q thash un. Prve sharjeve, Titoja nuk paraqiti asnj argument pr t rrzuar faktet e parashtruara nga un. Sharjet dhe krcnimet nuk jan kurr argumente, ndrsa sharjet nga goja e Titos jan lavdrime, sepse nga armiqt nuk priten lule. Ato vrtetojn at q fjalt tona jan plotsisht t drejta dhe kan goditur atje ku duhet. A mos vall Titoja mohoi q t ket biseduar me mbretin Payllo t Greqis n Korfuz pr coptimin e Shqipris? A mos vall mohoi planet ekspansioniste aneksioniste t kliks s tij n kurriz t Shqipris? Apo vall vrtetoi t kundrtn e s vrtets mbi politikn shoviniste shfarosse q ndjek udhheqja jugos4lave kundrejt popullsis shqiptare me banim n Jugosllavi? 313
Me sa duket, n planet e reja q i kan caktuar padront e tij pr veprimtari armiqsore kundr kampit socialist, sulmet e para Titoja parashikon t'i drejtoj kundr dy vendeve vllezr, Shqipris dhe Bullgaris. Kto duket ia ha syri m mir, si m t vogla q jan, sipas llogarive t tij false. Partit dhe popujt tan m se nj her e kan provuar se sa nerva t fort kan, m se nj her i kan treguar vendin kliks s Titos. Titoja luan rolin e t ofenduarit, irret e brtet kundr Shqipris dhe Bullgaris, se gjoja ne ndrhyjm n punt e brendshme t Jugosllavis, se gjoja vendet tona zhvillokan aksione dhe fushata irredentiste kundr Jugosllavis, se gjoja ne krkojm t'i shkputim Jugosllavis Kosovn e viset e tjera t banuara nga shqiptar n Mal t Zi e Maqedoni. Dhe Titoja na krcnohet me t madhe. Por i ka duart t shkurtra mareshali dhe matet me hijen e E vrteta sht se sunduesi i Beogradit, pasarcihs i denj i Karagjorgjevive, krkon t shfaros e t likuidoj popullsin shqiptare n Kosov, ndrsa n Maqedoni prpiqet t mbjell prarje midis popullsis maqedonase dhe popullsis bullgare, t shuaj n zemrn e Maqedonis dashurin pr popullin vlla bullgar, me t cilin ata kan tradita revolucionare t prbashkta. Populli maqedonas e ai bullgar historikisht kan luftuar s bashku pr lirimin e tyre nacional. Titoja gnjen n mes t dits kur na akuzon ne pr irredentizm, kur na akuzon se ne gjoja krkojm Kosovn. Nj pretendim t till Partia dhe Qeveria
-
jon nuk e kan ngritur dhe titistt m kot do t mundohen t gjejn e t nxjerrin nj dokument q t vrtetojn t kundrtn. Faktet tregojn se sht pikrisht klika titiste q, nn pretekstin e bashkimit t KosoV. me Shqiprin, sht prPjekur t aneksoj krejt Shqiprin dhe ta kthej n republik t shtat t Jugosllavis. Dhe ne kemi prova t shumta se grupi i Titos akoma ushqen plane t mendura q t likuidoj atdheun ton t lir, t pavarur e sovran, por sot Shqipria ka zot, ka popullin dhe Partin e Puns dhe kush guxon t cenoj kufijt e saj t shenjt, e paguan rne kok. Ne nuk kemi krkuar Kosovn, por kemi ngritur e do ta ngrem zrin me sa fuqi q kemi n mbrojtje tsyniptarve q banojn n trojet e veta n Jugosllavi. Ne e konsiderojm si detyrn ton t shenjt t ktrkojm q t respektohen t drejtat themelore t vllezrve tan shqiptar t Kosovs dhe t shqiptarve t tjer n Maqedoni dhe n Mal t Zi, t drejta t njohura dhe t garantuara nga e drejta dhe ligjet ndrkombtare. Ne e kemi pr detyr t ngrem zrin ton kundr persekutimit barbar, shtypjes njerzore, shpronsimeve, shprnguljeve dhe syrgjynimit t pamshirshm n Turqi e gjetiu, q sunduesit shovinist serbomdhenj t Beogradit kryejn kundr popullsis shqiptare n Jugosllavi. Ne kemi pr detyr t krkojm q t respektohen t drejtat e saj. Dhe kt nuk mund t na e mohoj askush. Trasiedia e vllezrve tan t Kosovs nuk ka mbaruar. Lajmet q vijn nga Kosova flasin pr . vazhdojn. Klika titiste Orin dhe persekUtiina
tert.-
314
315
po kurdis njrin pas tjetrit gjyqe false me agjent t saj provokator, nga njra an pr t shpifur dhe pr t fabrikuar material se gjoja Shqipria ndrhyn n punt e brendshme t Jugosilavis dhe organizoka kryengritje n Kosov, nga ana tjetr pr t krijuar pretekste pr t ashprsuar shtypjen ndaj popullsis shqiptare t Kosovs dhe pr t armiqsuar popujt e Jugosllavis me popullin shqiptar. Ktij qllimi i shrben edhe shpifja e Titos se gjoja ne krkojm Kosovn e viset e tjera t banuara nga shqiptar. Kosovn Titoja e konsideron si nj iflig t tij: Ne nuk do t lejojm, tha n Shkup, q ndokush t lakmoj pr at ka pr shekuj e shekuj ka qen jona. Vien t shnohet se edhe mbreti Pavllo pr Shqiprin e Jugut, q ai e quan Epir t Veriut thot se ajo pr shekuj e shekuj gjoja pasksh qen e Greqis. Interesant sht se shprehjet e Titos dhe t Pavllos koincidojn uditrisht, sepse q t dy ata kan t njjtin oreks. Sa pr t vrtetuar se t kujt kan qen ato n shekuj, ne nuk duam t hyjm n diskutim, sepse argumentet vrtetojn t kundrtn e pretendimeve aneksioniste t Titos dhe t Pavllos. shtja e Kosovs i djeg shum kliks s Beogradit. Pr shkak t politiks grabitqare shoviniste t ndjekur kundr popullsis shqiptare, Kosova sht katandisur mos m keq, ajo sht sot krahina m e prapambetur e Jugosllavis. Vet Titoja u detyrua ta pohoj me gojn e tij kur tha: Ne do t prpiqemi q Kosovs t'i bjm t mundur nj zhvillim sa m t madh dhe t'i krijojm sa m shpejt kondita m t mira jetese. Kto fjal dshrnojn gjendjen e mjerueshme
316
t Kosovs; ato konfirmojn se sa t drejta ishin ato q shkruam n artikullin ton Harlemi i Beogradit 1 mbitrajnepkcshqrJugolavi. Duke falsifikuar fjalimin tim t marsit t ktij viti n Kuvendin Popullor, Titoja krcnoi se shtjen e popullsis shqiptare t Kosovs ai do ta ngreka n Kombet e Bashkuara. Te ky krcnim i ri i Titos vrtetohet plotsisht ajo ka thash n fjalimin q mbajta pak koh m par n Kuvendin Popullor pr lidhjet e Beogradit me emisionet e radios reaksionare t ashtuquajtur -Shqipria socialiste q transmeton diku afr Athins. N nj emision t saj kjo radio amerikane na shtronte pyetjen se pse udhheqja shqiptare nuk e on shtjen e Kosovs n. Kombet e Bashkuara cl,he un n Kuvend theksova se emisionet e ksaj radioje furnizohen me materiale nga Beogradi. Dhe ja tani, pretendimi i Titos se ai do ta oj shtjen e Kosovs n Kombet e Bashkuara vrteton plotsisht jo vetm at ka thash un, por edhe dika m tepr: sugjerimet e radios Shqipria socialistepr ta ngritur shtjen e Kosovs n Kombet e Bashkuara dalin dhe nga goja e Titos, domethn del se e ashtuquajtura radio Shqipria socialiste jo vetm furnizohet nga Beogradi por sugjerimi i saj pr ta ngritur kt shtje n Kombet e Bashkuara e ka burimin te grupi revizionist i Titos. Dihet se Titoja nuk ka asnj fije modestie. Bile dollart dhe bost e Uashingtonit ia kan rritur mendjen akoma m shum. Ai e heq veten kampion t
1. Shih: gazeta Zri i popullit, 28 shkurt 1959.
317
barazis, midis popujve t vegjl e t mdhenj, por t gjith kta jan pr prdorim t jashtm. E vrteta sht ndryshe, dhe ne e njohim mir at. Edhe n fjalimet e fundit, kur flet pr Shqiprin ai prdor terma t Shqipria vend i vogl, fqinji yn i vogl, 'mund t bj vet Shqipria etj. 'tregojn kto? Kto tregojn se ai ka nj mentalitet megaloman, se ai prbuz popujt e vegjl dhe ndrron pr likuidimin e tyre brutal. Por s'do t bnte keq t kujtonte se ku kan mbaruar gjith ata q kan pasur prbuzje dhe orekse gllabruese ndaj popujve t vegjl. N Shkup Titoja i habitur bri pyetjen se ku e gjen populli shqiptar kt forc q t'u rezistoj presioneve, provokimeve dhe komploteve t tij dhe t padronve t tij Dhe tamam si zdhns dhe agjent i monopoleve imperialiste ai prgjigjen pr kt krkon ta gjej te dora e Mosks. Ai do t thot: T ishte pr shqiptart dhe bullgart vetm, dija un si t'i rregulloja, ata vet s'bjn dot gj, por i -drejton Moska! E njjta logjik si te Dallesi e tek Adenaueri, si te Sin Man Rija, edhe tek Titoja! Edhe ai si tradhtar marksizmit dhe i interesave mt lart t popujve-t Jugosllavis, si agjent i qarqeve t huaja, nuk mund t kuptoj dot se ku e ka burimin forca e vrtet e popullit ton si dhe e popullit bullgar dhe e gjith popujve t tjer vllezr. Ne i themi Bonapartit mistrec t Beogradit, se n mos e di ku e ka gjetur forcn populli shqiptar, ie t kndOj historin e tij t lavdishme. Populli yn n shekuj ka luftuar me heroizm dhe me vetmohim shembullor kundr shkelsve t huaj, ai luftoi me 318
trimri dhe sakrifica jashtzakonisht t mdha kundr fashizmit dhe nazizmit. N zemrn e tij t kalitur n beteja pr liri e pavarsi kombtare, n patriotizmin e tij shekullor, n drejtsin e shtjes s tij, n edukatn q i dha Partia e Puns, frymzuesja dhe organizatorja e fitoreve t tij historike, n idet e pavdekshme t marksizm-leninizrnit dhe n miqsin me popujt e vendeve socialiste e me gjith popujt e tjer ja ku e gjeti dhe e gjen forcn e tij t pakufishme populli shqiptar. ,Sot Shqipria socialiste sht nj forc e madhe e paprekshme, sht nj kock q s'e kafshojn dot Titot dhe Pavllot e as padront e tYre, sepse u z grykn. Fjafimet e Tltos n ShkUP e n Beograd kundr kampit socialist dhe posarisht kundr vendit ton dhe Bullgaris, shnojn nj hap t ri n rrugn e provokimeve dhe t aventurave t rrezikshme n t ciln po ecn grupi revizionist i Beogradit. Ato hedhin benzin n fushatn histerike q po zhvillohet koht e fundit n Jugosllavi me t gjitha format kundr popullit dhe atdheut ton. N kt fushat jan hedhur n veprim t ethshm provokatort profesionist; radiot dhe gazetat prdit shpifin dhe vjellin vrer, kurdisin procese false, organizohen dhe strviten kriminelt e lufts dhe armiqt e popullit shqiptar t strehuar n Jugosllavin socialiste, emisart e Titos kan shkuar n kampet e ndryshme t refugjatve n Itali, n Belgjik e gjetk q t koordinojn veprimet e tyre kundr Republiks Popullore t Shqipris me kriminelt shqiptar t lufts t arratisur n Perndim etj., etj.
319
Ne i themi Titos: harro mushk Valaren! Nuk luhet m me Shqiprin si dikur. Fatet e saj jan n duar t sigurta, n duart e popullit t saj trim e t paprkulur, q, i bashkuar grusht rreth Partis s tij heroike dhe i fort si elik, mbron me vigjilenc dhe gatishmri t madhe atdheun e vet t shtrenjt dhe ndrton jetn e re n rrugn e ndritur t Klithmat e Titos me shok si dhe provokimet e tyre do- t p-sojn -disfat t plot dhe nuk do ta pengojn dot popullin ton n punn e tij paqsore, as do --t dobsojn ndjenjat e miqsis vllazrore q ushqejn pr njri-tjetrin populli shqiptar dhe populli jugosllav, ndjenja t farktuara n luftn e prbashkt kundr fashizmit, n luftn pr liri e socializm.
E MERKURR 11 MARS 1959
Dje u b mbledhja e Byros Politike. Diskutovai rreth disa problemeve t edukimit komunist t rinis. Krkohet nj interesim m i madh si nga Partia ashtu edhe nga organizata e rinis, nga organizatat e tjera t masave, nga shkolla, nga familja etj. pr edukimin e rinis son. T mos nisemi nga mendimi se rinin e kemi t mir e t biem n pasivitet, por t punojm vazhdimisht se influenca e bots borgjeze, n forma e n rrug t ndryshme, deprton edhe n vendin ton, duke synuar t prek veanrisht rinin. Prandaj sht e nevojshme q pr edukimin e rinis t bhet nj pun e vazhdueshme, e organizuar dhe e thelluar.
Erdhi kshilltari i ambasads sovjetike, Novikov, ose Samojgllavni, si e quajm, pse, me t filluar bisedn, e pyet pr shndetin, menjher thekson -samoje gllavnoje e nis t thot 'ka pr t thn. Por
320
$21
21 122 a
n fakt s'na thot asgj t rndsishme, ose na raporton pr ato q ne i kemi lexuar me koh dhe m me hollsi nga TASS-i ose buletinet e lajmeve t agjencive t huaja. Edhe sot samoje gllavnoja na informoi pr vizitn, tashm t njohur, t kryeministrit t Anglis, Makmilan, n Mosk.
E PREMTE 13 MARS 1959
U hap konferenca e Partis e qytetit t Tirans. Shoku Rrapo Dervishi, sekretar i par i komitetit t Partis t qytetit mbajti raportin. Ishte nj raport i mir, konkret dhe serioz. Aty vihej mir n dukje aktiviteti vjetor i organizats s Partis t Tirans me t mirat dhe me t metat n pun. Sigurisht, raporti i byros do t mobilizoj organizatn e Partis t Tirans pr kryerjen e detyrave q shtronte, si dhe t atyre q do t prcaktoj kjo konferenc shum e rndsishme e Partis.
Filluan diskutimet.
322
323
E SIITUNE 14 MARS 1959
E DIEL 15 MARS 1959
Vazhdojn diskutimet n konferenc. Diskutimet jan t mira, shokt i njohin problemet dhe propozojn masa t drejta pr forcimin e punve. Pasdite fola un, por nuk mbarova dot, sepse gjat fjalimit tim, na u pren dritat n sall, prandaj e lam mbledhjen pr nesr. Ndrprerja e dritave duhet t jet dika e rastit, pr arsye t linjave t vjetra.
Vazhdon punimet konferenca e Partis e qytetit t Tirans. shtja e dritave u sqarua; ndrprerja ndodhi pr arsye defekti n rrjet. Vazhdova fjalimini. Pasi i prshndeta t deleguarit n emr t Komitetit Qendror dhe i urova pr sukseset n punimet e konferencs, fola pr vlern e madhe q kan konferencat e Partis pr komunistt dhe pr rolin e detyrat me karakter lokal e nacional q ka organizata e Partis e qytetit t. Tirans si nj nga organizatat m t mdha n Partin ton dhe ku bjn pjes komunist m t ngritur ideologjikisht. Prandaj theksin e vura n punn q duhet br pr forcimin e organizatave-baz t Partis dhe pr zbatimin n jet t krkesave t Partis pr shtjet organizative. do gj bhet nn drejtimin e Partis. Pra, t gjith komunistt, pavarsisht nga prgjegjsia q kan, jan ministra apo antar t KQ t Partis, duhet t prgjigjen para organizats s Partis t qytetit t Tirans pr detyrat q u jan ngarkuar.
324
325
Prve problemeve t jets s brendshme t vendit fola edhe pr shpifjet dhe provokacionet q bn kundr vendit ton grupi revizionist i Beogradit si dhe pr konceptet e tij antimarksiste, shoviniste dhe nacionalisto-borgjeze. Konferenca u mbyll me entuziazm n orn 13".
E IMNE 16 MARS 1959
Sot u b mbledhja e Presidiumit t Kuvendit Popullor. Diskutova rreth projektdekretit pr pensionet e ushtarakve t shrbimit aktiv.
325
327
VLORE, E ENJTE 26 MARS 1959
VLORE, E PRBMTE 27 MARS 1959
e Peshkpis e t Drashovics. Po punohej. U takova n ar me kryetarin e kooperativs dhe me sekretarin e byros s Partis t kooperativs s Peshkpis. T dy m foln pr gjendjen. Shokt punojn mir dhe jan shum optimist pr t ardhmen e kooperativs.
Sot erdhi ktu shoku Haki; ai do t marr pjes n konferencn e'Partis t rrethit t Vlors, si i deleguar i Komitetit Qendror t Partis. Konferenca hapet nesr.
Shkova n Kot; vizitova dyqanet dhe bisedova me shitsit dhe blersit. T dyja palt ishin t knaqura. Dyqanet ishin plot.
E SIITIJNE 28 MARS 1959
E MARTE 31 MARS 1959
E mbarova pushimin dhe u nisa pr n Tiran. Gjat rrugs u ndaia n Fier dhe bisedova pr punt me sekretarin e par t Komitetit t. Partis dhe me zvendsministrin e Bujqsis, Iljaz Rekn, i cili ndodhej aty me pun.
Sot u b mbledhja e Sekretariatit t Komitetit Qendror. U shqyrtuan disa probleme, si: puna e Partis dhe prgatitja e kuadrit pr marinn tregtare; zbatimi i disa detyrave t sektorve t agjitpropit n rrethin e Durrsit; shqyrtimi i letrave dhe i ankesave q i jan drejtuar Komitetit Qendror gjat vitit 1958 etj.
330
E ENJTE 2 PRILI, 1959
E SIITUNE 4 PRILL 1959
Kishim mbledhjen e Byros Politike. Nj nga shtjet q trajtoi Byroja n mbledhjen e sotme ishte ajo lidhu me masat q mendohet t merren pr ndreqjen e anomalive q paraqet sistemi aktual i pagave. Kur diskutova, shpreha mendimin q me studimin q do t bjm pr kt qllim t synojm t ndreqim anomalit ekzistuese, t prmirsojm gjendjen e atyre q kan paga t ulta dhe t tjerat t rregullohen duke ulur mimet.
Pritje n ambasadn hungareze me rastin e 14-vjetorit t lirimit. Foli ambasadori hungarez, fola edhe un.
32
333
E HEN 6 PRILL 1959
E 118ERRURE 8 PRILL 1959
N mbledhjen e sotme t Presidiumit t Kuvendit Popullor diskutova pr disa shtje t rnbarvajtjes s puns n Presidium, pr zbatimin kudo t legjislacionit si dhe pr t'i trhequr vrejtjen Ministris s Bujqsis q mban npr sirtare dekoratat e aprovuara nga Presidiumi.
Mbledhja e Byros Politike q u b sot pati n rend t dits shqyrtimin e studimit Mbi mimet unike t grumbullimeve t prodhimeve bujqsore e blegtorale, mnyrn e organizimit t grumbullimeve dhe uljen e mimeve t shitjes me pakic t mallrave t konsumit t gjer etj. Qllimi i Partis son ka qen dhe mbetet ngritja e nivelit t jetess s popullit. Ktij qllimi t lart i shrbejn edhe masat pr ngritjen e pagave, pr uljen e mimeve dhe pr unifikimin e mimeve bujqsore e blegtorale pr t favorizuar fshatarsin, q propozohen t merren nga Partia dhe nga Qeveria kt vit me rastin e 15-vjetorit t lirimit. N diskutimini q bra pr kt problem parashtrova edhe vrejtjet q kisha pr mimet.
334
335
E MRKUHR 15 PRILL 1959

c
.
E PREMTE PRILI, 1959
Bm mbledhjen e Presidiumit t Kuvendit Popullor, diskutova mbi konventn pr shtetsin e gruas s martuar.
Pata nj bised pune me Gogon.
Kam n dor deklaratn e renegatit Tito br fletushks Komunist me rastin e 40-vjetorit t s ashtuquajturs Lidhja e Komunistve t Jugosllavis. Cili sht qllimi i tij me kt deklarat, far del prej saj? Diskreditimi i Bashkimit Sovjetik dhe i PK t Bashkimit Sovjetik. Diskreditimi i lvizjes komuniste ndrkombtare. Tentativat e tij t kota pr t rehabilituar trockizmin. a) Rndsia e Kominternit dhe si prpiqet trockisti Tito ta diskreditoj gjith veprimtarin e Kominternit, duke marr pr baz .shtjen Gorkii. Fakti q trockisti Gorki u demaskua prej Kominternit, qoft edhe me vones, nuk vrteton tezn e Titos. (Trockistt dhe gjith tradhtart e marksizmit
1. Milan Gorki. Nga viti 1932 gjer m 1937 ka qen udhheqsi kryesor i KQ t PKJ dhe n udhheqjen e Kominternit. M 1937 ti dnua prej Komitetit Ekzekutiv t Internacionales Komuniste.
337 336
22 122
kan prdorur e prdorin shum taktika t strholluara pr t'u maskuar.) Faktet historike tregojn t kundrtn, se ishin PK e BS dhe Kominterni ata q kan dhn shembuIlin, si nga ana teorike, ashtu dhe nga ana praktike, pr demaskimin dhe drrmimin e trockistve dhe t renegatve t marksizm-leninizmit, si n Bashkimin Sovjetik ashtu dhe n gjirin e partive t tjera, kur kto bnin pjes n Komintern. T njjtn gj ato bn edhe ndaj trockistit Gorki m 1937. b) Duke ngritur shtjen Gorki Titoja, mbrojts i trockistve, krkon t hiqet sikur ai ishte i vetmi lufttar kundr trockistve dhe Kominternit. Sa qesharake! c) Jeta vrtetoi se Titoja s'ishte vese nj Gorki tjetr, dhe lvizjes komuniste ndrkombtare iu desh gjithashtu nj koh mjaft e gjat pr ta zbuluar dhe pr ta demaskuar Titon dhe bandn e tij trockiste. ) Kuptohen leht nga marksist-leninistt kujdesjet e Titos pr t'u fshehur nga kontrolli marksist I Kominternit (dhe jo nga telefonat e t tjera shpifje t tij). Q ather, pra Titoja s'ishte vese nj trockist. Prpjekjet e Titos (dhe ia arriti qllimit), pr t zvendsuar Gorkiin s'ishin vese rivalitete trockistsh t maskuar. d) Shohim pra, pavarsisht nga shtja Gorki, se q ather renegati Tito ishte n fakt kundr Kominternit, vepronte kundr tij, vepronte kundr lvizjes komuniste ndrkombtare, kundr Bashkimit Sovjetik dhe prpiqej, n mnyr t fsheht, t hidhte n dor udhheqjen e PK Jugosllave, sikundr e hodhi.
Me kto ai synonte t realizonte ndrrn e trockistve, pr t krijuar nj parti trockiste, ta onte at n pushtet dhe nga kto pozita t'i bnte luft t hapt lvizjes komuniste nclrkombtare, Bashkimit Sovjetik dhe socializmit. Renegati i vjetr Tito dhe grupi i tij mundi pr nj koh (si n kohn e tij Gorkii) t maskohej mir, dhe t shfrytzonte udhzimet marksiste-leniniste t Kominternit dhe heroizmin e popujve t Jugosllavis dhe t komunistve jugosllav, pr t'ia arritur qllimit t tij djallzor. Kur populli dhe komunistt jugosllav luftonin heroikisht, Titoja prgatiste puin e tij, tragjedin e Partis Komuniste Jugosllave. Ai pati prkrahjen e plot, t fsheht dhe publike t Uinston rillit. Asnjher s'sht par n kistorin e reaksionit anglez q t braktisen aleatt e tij, si ishin monarkia e Karagjorgjevive dhe reaksioni serbo-kroat, n favor t nj aleati t ri, komunistit specifik Tito. Pikrisht kjo gj u b nga Uinston rilli gjat Lufts s Dyt Botrore. N dritn e fakteve duket qart se kundrshtimet e Titos me Kominternin nuk e kishin burimin n gablmet e Gorkiit, por n armiqsin e thell e radikale t Titos kundr komunizmit, socializmit dhe Bashkimit Sovjetik. Titoja dhe grupi i tij ishin nga themeluesit e Byros Informative. Por kta trockist t vjetr hodhn shqelmat e par dhe doln prej saj, natyrisht kt her jo pr shtjen Gorki, shtja e tyre ishte vet nj shtje e dyt Gorki, ishte nj vepr e ndyr trockiste pr Partin Komuniste JugosIlave dhe pr lvizjen komuniste ndrkombtare. 339
338
Tito-Gorkiit iu zbuluan t palarat. Puna diversioniste e tij u demaskua. Rndsia e Byros Informative, karakteri i saj dhe ant e mira pozitive. Krahasimet e nevojshme. Programi i Lidhjes s Komunistve t Jugosllavis, p - rogram trockist; rehabilitimi i trockizmit n konditat aktuale, por -Wg t -jith-a -- tiparet e vjetra t Idzmit. Trockizmi, agjentur e imperializmit. Lufta aktuale e Titos nga kto pozita kundr komunizmit, PK t Bashkimit Sovjetik, partive komuniste dhe puntore, kundr Bashkimit Sovjetik, kundr kampit socialist sht vazhdimi konsekuent i lufts s po ktij trockisti kundr Kominternit, kundr 1nformbyros, kundr Kominterni dhe Informbyroja, ndryshimet n mes tyre dhe qllimi i madh i forcimit t lvizjes komuniste ndrkombtare. Konkluzion, Titoja kundr Kominternit, kundr Byros Lnformative, kundr do forme orgaruzuni dhe bashkpunimi n favor t forcimit t komunizmit. Konsekuenc n idet dhe veprimet trockiste t Titos ahe grupit Taktika e su -1T 1 leve, e shpifjeve, e sabotazheve kundr Bashkimit Sovjetik dhe vendeve t demokracis popullore dhe partive komuniste e puntore, nga grupi trockist i Beogradit pas 1948-s. Zhvillimi i teoris s re titisto-trockiste n konditat e reja, ku Lidhja Komuniste e Jugosllavis sht n fuq4 dhe qndron n fuqi me terror, me demagogji. Duhet jerr plotsisht maska. N do hap ai duhet demaskuar. Kjo sht ndihma m e madhe q mund
t'u jepet popujve t Jugosllavis dhe komunistve t4

vrtet t Jugosllavis. Demaskimi i grupit renegat titist na bashkon, na miqson me popujt e JugoslIavls ah-e nuk na largon. 10E kemi pr detyr t ndilunojm popujte-W-sllavis dhe komunistt e vrtet jugosllav. E kundrta na ngarkon me prgjegjsi t rnd morale karshi marksistve jugosIlav dhe popujve vllezr t Jugosllavis. T mbrojm komunistt e vrtet jugosllav, jeta e t cilve krcnohet nga klika Tito-Rankovi (duke marr shkak nga ai komunist jugosllav, q prmendin titistt q gjoja sht pushkatuar nga Stalini; shih agjencin TANJUG), t numrojm nj nga nj edhe me biografit e tyre, t gjith bolshevikt e vjetr q ka vrar Titoja dhe q figurojn n materialet q disponojm. Pr vrasjet e tjera q kan br titistt t thuhet vetm se do t rikthehemi m von dhe t dilet me konkluzion se duke prmendur at fakt (t TANJUG-ut), qllimi i titistve sht t fshehin krimet e tmerrshme t tyre dhe t hedhin balt mbi PK t Bashkimit Sovjetik dhe Partin Bolshevike. Si konkluzion i dyt i prgjithshm t mbrojn-leninizmit nga:Tro-eki2rni m
titist. Si konkluzion i tret, t mbrojm kampin ton t

socializmit dhe Bashkimin Sovjetik (t prmendet fraza e Titos KinBashkimi Sovjetik) dhe t vihet n dukje se deri ku vete armiqsia konsekuente e tij. Si konkluzion i katrt i prgjithshm t mbrojm fort atdheun ton socialist q TItoja i ka vn si
340
341
detyr vetes ta shkatrroj, ta coptoj, ta aneksoj. fund;_pa sl~jetpa asnj komPromis do t luftojm trockistt titist reneg at . dhe agjente te impealizmit n boteror.
E MRKURE 22 PRILL 1959
Bm mbledhjen e Byros Politike. Nj nga shtjet q trajtoi kjo mbledhje ishte edhe ajo mbi prodhimin e nafts dhe shpimin e puseve n Qytetin Stalin. M shqetson fakti q plani i nafts nuk po realizohet dhe puna e shpim-shfrytzimit shkon keq. Shokt e Kombinatit t Nafts mbajn prgjegjsi q nuk kan prgatitur kuadrin e nevojshm pr t vn n lvizje sondat q kemi sjell nga jasht. Pr kt faj kan organizata e Partis e kombinatit dhe Drejtoria e Industri-Ndrtimit e Komitetit Qendror. sht e palejueshme, bile revoltuese, q kaq shum sonda t mos vihen n shfrytzim, sepse nuk merren masa pr prgatitjen e kuadrit. Nuk na lejohet neve nj qndrim i till n kurriz t ekonomis. Diskutova pr kt shtje dhe porosita q t merren t gjitha masat dhe t bhet kthes, se gjendja e planit n naft sht serioze; shpimi i puseve t reja t mos spostoj vmendjen pr shfrytzimin e puseve t vjetra; t metat q konstatohen n organizimin e 342 343
puns e n disiplin t mos fshihen prapa mungesave materiale. T punohet me nj mobilizim t gjithanshm nga t gjith dhe gjithsecili t mbaj prgjegjsi pr gjendjen n naf t para Partis dhe Qeveris.
E ENJTE 23 PRILL 1959
Shoku Adil aranit m raportoi pr punn.
1. N at koh antar i KQ t Partis dhe kandidat i Byros Politike t KQ t PPSH.
344
345
E SHTUNE 25 PRILL 1959
E HENE 27 PRILL 1959
Bra nj takim dhe nj bised t przemrt me puntor prgjegjs t organeve t Punve t Brendshme t rretheve. Punonjsit e Sigurimit kan nj mision t lart e shum delikat. Q ta kryejn sa m mir detyrn e tyre, ata duhet t njohin e t kuptojn thell direktivat dhe taktikn e Partis son, e cila ka pr qllim forcimin e atdheut ton dhe zhvillimin me hapa t sigurt t ndrtimit t socializmit. N prgjithsi, kuadrot q punojn n kt sektor kan eksperienc t pasur, t fituar n luftn e zhvilluar kundr armiqve t brendshm e t jashtm, por kta do t jen m t aft dhe do ta prballojn me sukses do rrezik duke punuar m shum pr prvetsimin e teoris marksiste-leniniste. I porosita kta shok q t punojn pr prgatitjen , e kuadrove t rinj t Sigurimit; -Se-kuadrot nuk do t'u ven nga lart, por do t rriten n baz. U ndava me ta duke u uruar suksese n pun q ta kryejn me nder detyrn e ngarkuar nga Partia.
U deklarua ulja e re e mimeve. Kjo sht nj fitore tjetr e madhe, q shpreh kujdesin e Partis dhe t Qeveris pr ngritjen e mirqenies s masave punonjse t qytetit e t fshatit. Pa dyshim nj gj e till do t'i nxit masat pr nj hov t ri n pun, pr realizimin e tejkalimin e detyrave t planit dhe shtimin e prodhimit.
346
347
PRILL 1959
GRUPI I TITOS KA BERE T GJITHA PERPJEKJET PER TE PUSHTUAR SHQIPERINE Shnime Qllimet e ndjekura, bile edhe shum nga mnyrat e prdorura nga grupi i Titos ndaj Shqipris s re, kan qen t njllojta me qllimet dhe mnyrat q ndoqi n kohn e saj Italia fashiste e Musolinit, kur sulmoi vendin ton, m prill t vitit 1939. Qllimet e grupit t Titos kan qen t pushtonin hqiprin, ta aneksonin kt dhe t'ia ngjitnin Ju- is si nj republik t shtat dhe ksisoj t transgosIla V formonin demokracin ton popullore n nj demo____ _ kraci borgjeze q do t shrbente si nj ndrlidhje e ---nj zinxhiri t vetm imperialist, n mes Jugosllavis dhe Greqis s Caldarisit. Grupi nacionalist i - Titos dshironte t krijonte nj bllok t vetm reaksionar n Ballkan, n shrbim direkt t imperializmit amerikano-anglez dhe kundr demokracive popullore e, n radh t par, kundr Bashkimit Sovjetik. 348
Musolini n kohn e tij, duke atakuar brutalisht vendin ton, dshironte ta bnte kt nj trampolin dhe nj place d'arin,es kundr vendeve t tjera t Ballkanit e m pas kundr Bashkimit Sovjetik. Fashistt italian, duke dshiruar t kolonizonin vendin ton, kishin pr qllim t siguronin pr kurdoher hegjemonin fashiste n detin Adriatik, t cilin e cilsonin Mare nostrum, t fortifikonin bregdetin ton dhe sidomos Shngjinin, Vlorn, Sazanin, Sarandn etj. dhe kshtu t mbyllnin dhe t kontrollonin kanalin e Otrantos pr t pasur nn mshirn e tyre fatet e popujve t Jugosllavis, t Greqis dhe t vendeve t tjera t Evrops Qendrore. Musolini e pushtoi me arm Shqiprin, fortifikoi bregdetin ton, sulmoi, prkrah Hitlerit, popujt e Bashkimit Sovjetik, sulmoi popullin grek dhe popujt e Jugosllavis, pr t krijuar kshtu perandorin fashiste t Roms. Planet e Musolinit u prmbysn n nj disfat nga m t turpshmet n saj t lufts s lavdishme t popujve tan, t ushtris sovjetike dhe t gjenialitetit t Stalinit. Grupi trockist me Titon n krye, q qndron me terror dhe sundon n mnyr gjakatare mbi popujt e Jugosllavis, ndiqte ndaj Shqipris s re po t njjtat qllime t fashistve t Roms. Kt her gru i i Titos, duke ndiekur strategjin musoliniane, dshironfe t 1~ _duart e tij elsat e Adriatikut dhe Mare nostrum t r[Tos ishte n duart e imperialistve italiank_por t imperialistve t rinj jugosllav. Pr kt gj Titoja dhe klika e tij kishin projektuar t piishtonin Shciiprin, t fortifikonin pikat stratigjike 349
n bregdetin Adriatik dhe ta kontrollonin kt dhe Otranton. 7inistt e Beogradit, nn mbulesn e miqsis ShO"-<.s sinqert q ishte krijuar midis popullit shqiptar dhe popujve t Jugosllavis gjat lufts s prbashkt kundr okupatorve fashist, punonin me kmbngulje pr t mbytur lirin e nj populli t vogl heroik, pr t zhdukur pavarsin dhe sovranitetin e tij q e kishte fituar me gjak dhe ndiqnin n mnyrn m konsekuente rrugn pr t triumfuar qllimet e borgjezis serbomadhe t kral Aleksandrit, xhelat i popullsis shqiptare q jeton n trojet e veta n Jugosllavi dhe i popujve t tjer t Jugosllavis. Krert megaloman t Beogradit, agjent n shrbim t imperialistve, po prpiqeshin t krijonin nj Jugosilavi t madhe, nn sundimin e kralve t rinj, Tito-Rrankovi e t tjer, t krijonin nj baz t fuqishme kundr vendeve socialiste. Titoja dhe klika e tij, renegat t kauzs s shenjt t klass puntore, me veprn e tyre t zez nuk bnin gj tjetr vese zbatonin nj pjes t planit agresiv amerikan q krcnon botn me nj luft t re botrore. Pushtimi i Shqipris nga bandat fashiste t solinit filloi me nj hua q iu dha Shqipris dhe mbaroi me pushtim t armatosur. Kjo hua q i dha Musolini Zogut ishte akorduar dhe u prdor jo pr interesat e popullit, por pr interesat e veant t Italis fashiste dhe t Ahmet Zogut e t kliks s tij n shrbim direkt t Italis fashiste. Nn pretekstin e ksaj huaje, filloi kolonizimi 350
Shqipris nga ana e italianve n format paqsore, por q n realitet fshihnin metodat barbare t kolonizatorve. Pas huas, gati t gjitha vendet ky ishin n duart e fashistve, ekonomia e vendit drejtohej prej italianve dhe do gj bhej pr Italin. Shqipria duhej t shikonte nga Italia, dhe vetm nga Italia. Vartsi e plot ekonomike: planet e shtetit shqiptar, n qoft se mund t quheshin plane, kondicionoheshin nga huaja italiane. N kto plane s'figuronin vese vepra strategjike q do t'i shrbenin Italis fashiste pr agresionin q paramendonte. U suprimuan doganat n mes dy vendeve, u krijuan bankat italiane n Shqipri, n mes t t cilave dhe Banka kombtare q s'ishte tjetr vese filialja e Banks s T gjitha minierat e Shqipris ishin n duart e italianve, shfrytzoheshin prej italianve dhe n interes t Italis fashiste. Ushtria mbretrore e Zogut s'ishte vese nj arm pr t mbrojtur regjimin zogollian dhe koncesionet e italianve q mund t krcnoheshin nga lvizjet popullore. N pragun e Lufts s Dyt Botrore, Musolini mendoi se kishte ardhur koha t hidhte hapin e fundit drejt Shqipris. Ai krkonte ta kishte Shqiprin drejtprdrejt nn drejtimin e vet, prandaj e sulnaoi brutalisht. Po kt plan filloi t zbatonte edhe banda e tos. Musolini pr njfar kohe e realizoi planin e tij agresiv kundr vendit ton. Krert e Beogradit s'mundn dot ta realizonin. Musohni e pushtoi Shqiprin pse u ndihmua fuqimisht deri n fund nga satrapi i popullit ton, mbreti Ahmet Zog, i cili kishte favorizuar fuqimisht infiltrimin e fashistve italian n Shqipri 351
dhe ia kishte lidhur kmbt dhe duart popullit shqiptar; nga ana tjetr, pushtimi i Shqipris nga Italia fashiste ishte nj hallk n zinxhirin e agresioneve q shpun n Luftn e Dyt Botrore, e prgatitur imtsisht nga imperialistt dhe e zbatuar nga nazizmi gjerman dhe fashizmi italian e ai japonez. Populli shqiptar luftoi me t gjitha forcat kundr fashistve italian dhe gjerman, por n kt luft vendimtare ai nuk ishte i vetm dhe, m kryesorja n zjarrin e ksaj lufte populli nxori nga gjiri i vet udhheqjen e tij. Ne patm suksese t njpasnjshme n kt luft t prgjakshme, ne mobilizuam popullin ton totalisht, pse n krye t popullit tashm ishte Partia jon Komuniste, besnike e marksizm-leninizmit, besnike e Partis Bolshevike t Lenin-Stalinit, besnike e msuesit t madh Stalin. Fati i popullit ton t robruar ishte i lidhur me at t popujve sovjetik dhe t popujve t tjer t robruar t Evrops e t bots q luftonin pr liri e prparim shoqor. Besimi yn n fitore ishte i patundur, sepse q t gjith luftonim pr nj shtje t madhe e t prbashkt, sepse luftonim pr jetn e re, pr lirin, pr socializmin. Pa nj besim t till lufta e popullit ton nuk mund t kishte sukseset q pati. Kjo sht e qart si drita e diellit. Vetm fashistt, vetm imperialistt, vetm agjentt e ktyre t fundit, ndr t cilt sht dhe Titoja me shokt e tij, mund t thon t kundrtn. Plani i Titos e kompani pr pushtimin e Shqipris ishte nj plan shum m i djallzuar, pse ky pushtim po prgatitej nga trockistt q fshiheshin me kujdesin m t madh nn maskn e komunistve, q
fshiheshin nn maskn e miqve t Bashkimit Sovjetik dhe t kampit t socializmit. Grupi renegat dhe tradhtar i Titos, q u gjend n udhheqjen e Partis Komuniste t Jugosllavis dhe n krye t popujve t Jugosllavis degjeneruan n juda trockiste, krijuan fraksionin nacionalist breriffl n Partin, Komuniste t Jugosilavis, dhe u vrtetua se ata s'ishin tjetr vese agjent t imperializmit n Partin Komuniste t Juosgavis dhe n krye t popujve t Jugosllavis. Atyre u ishte tIgarkuar roli t degjeneronin Partin Komuniste t Jugosllavis, ta shndrronin kt n nj ---te tipit parti partive t . Blumit e kompani; ta shndrronin n nj polici t vrtet pr t'u shrbyer q t nSYtnin demokracin popullore n Jugosllavi dhe t kthenin Republikn Popullore Federative t Jugosllavis n nj demokraci t tipit perndirnor n shrbim direkt t imperialistve amerikan. Roli djallzor i Titos dhe i grupit t tij konsiston n faktin q pr nj koh relativisht t gjat popujt e Jugosllavis nuk mundn t zbulonin punn armiqsore t ksaj klike antipopullore dhe antimarksiste. Udhheqja titiste prfitoi dhe e prdori gjersisht n favorin e qllimeve t saj djallzore luftn dhe prpjelj c'et heroike t popujve jugosllav dhe t pjess s shndosh t Partis Komuniste t Jugosllavis. Qllimi kryesor i udhheqjes jugosllave ishte dhe mbetet kurdoher lufta sistematike pr t diskredituar fitoret e revolucionit nn udhheqjen e Leninit n Bashkhnin Sovjetik, fitoret e rendit socialist nn udhheqjen e Stalinit si dhe t ushtris -sovjetike, e cila dha nj kontribut t pashlyeshm n luftn kundr sklla353
23 122
vrimit hitlerian ecihe pr lirimin e popujve t Jug o-SITavlaUlit-Coja me agje -n - tt e tij filluan t krijojn teorin. se Jugosllavia ishte fuqia kryesore socialiste n Evropn Juglindore dhe n Evropn Qendrore, se rreth saj duhej t grumbulloheshin demokracit e reja dhe t gjith t merrnin shembullin, deri edhe urdhrat nga ,Beogradi. Kjo taktik djallzore e Titos ishte e mbshtetur n nj demagogji t holl, n sukseset e lufts s popujve t Jugosl]avis, n relatat miqsore dhe t sinqerta q ushqenin popujt e demokracive popullore ndaj popujvc t Jugosllavis. Asigntt titist jan prpjekur kurdoher t krijojn rreth tradhtarit t popuj -N7- - t JugosIlavis, J.B.Titos, aureol legjondash, duke i atribuar ktij heroizmat e popujve t Jugosllavis dhe t Partis Komuniste t Jugosllavis. Pr njerzit e grupit t tij, Titoja qndronte mbi popujt e JugosIlavis, mbi partin jugosllave. Prgatitej ksisoj forca e kliks s Beogradit, prgatitej agjentura e djallzuar e imperializmit q do t ekeekutonte veprn e shmtuar kundr popujve t Jugosilavis dhe kampit t socializmit n bot. Imperializmi amerikan, kt her tek Titoja dhe te Caldarisi, kishte gjetur njerzit e volitshm n Bankan pr t prgatitur terrenin e prshtatshm kundr vendeve socialiste. N kushtet pas Lufts s Dyt Botrore nj sulm tjetr n Ballkan nga ana e Italis paraqitej shum m i zorshm pr imperializmin, por, kur n shtpi mund t hyhet m mir nga dera, 't duhet penxherja! Musolini kishte pernduar dhe imperializmi duhej t krijonte diktator t rinj n interes t vet. Titoja sht nj i till. 354
E PREMTE 1 MAJ 1939
Manifestim i popullit t Tirans. Parakalojn sot puntor, kooperativist, intelektual, nxns e student, t gjith t qeshur e t gzuar, me ballin lart pr fitoret e arritura e plot optimizm pr t ardhmen e lumtur, drejt s cils i udhheq Partia jon heroike. Entuziazm i madh.
355
vrimit hitlerian edhe pr lirimin e popujve t ju~Tifoja me agjentt tij filluan t krijojn <teorin se Jugosllavia ishte fuqia kryesore socialiste n Evropn Juglindore dhe n Evropn Qendrore, se rreth saj duhej t grumbulloheshin demokracit e reja dhe t gjith t merrnin shembullin, deri edhe urdhrat nga Beogradi. Kjo taktik djallzore e Titos ishte e mbshtetur n nj demagogji t holl, n sukseset e lufts s popujve t Jugosllavis, n relatat miqsore dhe t sinqerta q ushqenin popujt e demokracive popullore ndaj popujve t Jugosllavis. Agjentt titist jan prpjekur kurdoher t krijojn rreth tradhtarit t popujve t Jugosllavis, J.B.Titos, nj aureol legjandash, duke i atribuar ktij heroizMat e popujve t Jugosllavis dhe t Partis Komuniste t JugosIlavis. Pr njerzit e grupit t tij, Titoja qndronte mbi popujt e Jugosllavis, mbi partin jugosllave. Prgatitej ksisoj forca e kliks s Beogradit, prgatitej agjentura e djallzuar e imperializmit q do t ekzekutonte veprn e shmtuar kundr popujve t Jugosilavis dhe kampit t socializmit n bot. Imperializmi amerikan, kt her tek Titoja dhe te Caldarisi, kishte gjetur njerzit e volitshm n Ballkan pc t prgatitur terrenin e prshtatshm kundr vendeve socialiste. N kushtet pas Lufts s Dyt Botrore nj sulm tjetr n Ballkan nga ana e Italis paraqitej shum m i zorshm pr imperializmin, por, kur n
E PREMTE 1 MAJ 1939
Manifestim i popullit t Tirans. Parakalojn sot puntor, kooperativist, intelektual, nxns e student, t gjith t qeshur e t gzuar, me ballin lart pr fitoret e arritura e plot optimizm pr t ardhmen e lumtur, drejt s cils i udhheq Partia jon heroike. Entuziazm i madh.
shtpi mund t hyhet m mir nga dera, 'tk duhet penxherja! Musolini kishte pernduar dhe imperializmi duhej t krijonte diktator t rinj n interes t vet. Titoja sht nj i till. 354 355
E DIEL 3 MAJ 1959
E EIN 4 MAJ 1959
Shkova n stadium pr t par ndeshjen e futbollit q zhvillohej midis skuadrs son 17 Nntori dhe skuadrs s Hungaris. Ndeshja prfundoi me fitoren ton.
Sot pata takimt me shqiptar t rnrguar prej vitesh n Argjentin. Ata ishin shum t emocionuar nga vizita n atdheun e tyre t shtrenjt, por edhe shum entuziast pr prparimin e madh dhe pr ndrtimet kolosale q jan br n Shqipri. M treguan se nuk e njohn dot Shqiprin nga shndrrimet rrnjsore q jan br gjat ktyre viteve t paslirimit. Takimi me kta shqiptar patriot, prfaqsues t shoqris Sknderbeu, nj nga shoqrit m t prparuara, kaloi shum mir. U shpreha, n emr t shokve, falnderimet m t przemrta pr punn e mir q bjn n Argjentin n shrbim t atdheut.
Mbledhje e Presidiumit t Kuvendit Popullor. Diskutova shkurt rreth projektdekretit q na u paraqit Mbi nj: shtes n Kodin e Doganave.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vell. 17, f. 131. 356
357
E MARTE 5 MAJ 1959
E MRKUR
6 MAJ 1959
N mbledhjen e Sekretariatit t KQ u diskutua mbi zbatimin e vendimit t Komitetit Qendror pr shtimin me ritme m t shpejta t mishit dhe t qumshtit. Nga informacioni q na u paraqit pr kt problem dilte se shum detyra nuk jan realizuar. Puna alon sepse nuk merren masa konkrete q planet, t cilat nuk bhen keq n kooperativat bujqsore, t zbatohen deri n. fund. Edhe nga ana e Partis, vura n dukje n diskutimin timl, ky problem duhet t ndiqet m mir, duke e organizuar punn n mnyr t till q ajo t jet sa m frytdhnse.
N mbledhjen e sotme t Byros Politike morm n shqyrtim disa probleme themelore q doln nga diskutimi q u b rreth maketit t Historis s Shqipris. Fola edhe un. E vlersova maketin, i cili n prgjithsi ka gjra shum t mira, por ka edhe probleme q krkojn t punohet rreth tyre. Pr disa nga kto dhash mendimet e miat.
Sekretariati u ndal edhe n problemin e kryerjes s detyrave nga kornunistt n rrethin e Shkodrs dhe t Vlors dhe n punn e Partis me gruan n rrethet e Gjirokastrs e t Matit. Diskutova pr t dyja kto probleme2.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 17, f. 167. 2. Po aty, f. 170, 173.
358
359
E SHTUNE 9 MAJ 1959
E HP.NE 11 MAJ 1959
Me rastin e 14-vjetorit t lirimit t ekosllova-
kis, ambasada e ktij vendi dha pritje. Mora pjes dhe

mbajta fjalimin e prshndetjes.
Takim me ambasadorin sovjetik. M dha lajmin se Hrushovi do t vij n Shqipri.
360
361
E MAI1TE 12 MAJ 1959
E MERKURE 13 MAJ 1959
Sot n mbledhjen e Byros Politike u diskutua mbi projektprogramin pr vizitn q do t bj n Shqipri delegacioni i partis dhe i qeveris sovjetike.
Takim me ambasadorin e jashtzakonshm e fuqiplot t Bashkimit . Sovjetik, Ivanovin, lidhur me vizitn q do t bj Hrushovi n Shqipri.
Prita A. Kosiginin. Ka ardhur n Shqipri pr t marr pjes n sesionin e 11-t t KNER-it q do t zhvillohet n Tiran.
rilloi mbledhja e KNER-it.
362
363
E ENJTE
14 MAJ 1959
E PREMTE 15 MAJ 1959
Koncert n Teatrin e Opers dhe t Baletit pr delegacionet q morn pjes n sesionin e 11-t KNER-it.
N mbledhjen e Byros Politike u shqyrtuan disa probleme pr t cilat do t bisedohet me sovjetikt gjat vizits s tyre n vendin ton.
Me ftesn ton, sot arriti n Tiran Oto Grotevolii me gjith bashkshorten e tij pr t kaluar pushimet n Shqipri. Ishim pr drek me t. Foli shum mir pr vendin ton.
Dark n Pallatin e Brigadave pr delegacionet e KNER-it. I prshndeta me nj fjalim. N dark ishte edhe Grotevoli.
1. N at koh.antar i Byros Politike t KQ t Partis Socialiste t Bashkuar t Gjermanis dhe Kryeministr i RD Gjermane.
364
365
E SHTUNE 16 MAJ 1959
E DIEL 17 NIAJ 1959
U takova me Kosiginin. Biseduam pr shtje ekonomike.
Dark n Pallatin e Brigadave pr Kosiginin dhe pr sovjetikt e tjer, antar t delegacionit sovjetik n sesionin e KNER-it.
366
367
sojm q t vazhdojn t na ndihmojn pr zhviMmin e mtejshm t industris e t bujqsis son, ndihm pr t ciln ne kemi akoma nevoj. Edhe n arenn ndrkombtare, armiqt do t jen t detyruar ta respektojn m shum pavarsin e vendit ton.
E MARTE 19 MAJ 1959
Takim me Ivanovin. M dorzoi nj radiogram t Hrushovit, ku, si kusht per vizitn e tij t ardhshme n Shqipri, na krkon q as ai, as ne gjat fjaliMeve
revizionizmit publiketmosrfahtjen jugoslav.J_erkp ituna!Krko na mbyll edhe neve gojn! Krkova menjher ta shtrojm problemin n Byron Politike e t'i japim prgjigje mysafirit q presim t na vij. Pasi diskutuam pr radiogramin e Hrushovit, vendosm q ta pranojm kushtin e tij (t mos flasim pr Titon gjat ditve t vizits s tij n Shqipri). Titon dhe ata q mendojn e veprojn si Titoja, le t'i gk.;njej mendja. Por, me t ikur Hrushovi, ne do t'i lshojm prsri baterit kundr revizionizmit modern. Ne kemi arsyet tona pr pranimin e ktij kushti. sht hera e par, q nga lirimi, q n vendin ton vjen pr vizit zyrtare Sekretari i Par i KQ t PK t BS dhe Kryetari i Kshillit t Ministrave t Bashkimit Sovjetik. Kjo shpresoj se do t'i shrbej forcimit t miqsis me popujt e Bashkimit Sovjetik dhe t marrdhnieve ekonomike midis t dy vendeve. Shpre368
369
24 - P22
MAJ 1959
E ENJTE 21 MAJ 1959
Gazetari ekosllovak, Josef Rutkay, i cili ndodhet n vendin ton, m krkoi nj intervist. Iu prgjigja pyetjeve q paraqiti.
Takova sot Ivanovin dhe i komunikova se e pranojm krkesn e udhheqjes sovjetike.
370
371
E PREMTE t2 MAJ 1959
E HENE 25 MAJ 1959
Takim me redaktort e revists Probleme t paqes dhe t socializmit- (q t dy sovjetik). Muhabete t kota. M krkuan nj artikull q me siguri do ta hedhin n shport.
Takim me Ivanovin, Molokovin dhe Diedushkinin, ardhur pr vizitn e Hrushovit.
Erdhi n Shqipri Nikita Hrushovi. E pritm n aerodrom me fjalim. Pastaj gjith delegacionin sovjetik e pritm n selin e Qeveris ku shtja e par q Hrushovi zuri n goj ishte: Un nuk do t flas kundr Jugosilavis. Filluan bisedimet. Ekspozen nga ana jon e bra un.
Delegacioni sovjetik vendosi kurora n Varrezat e Dshmorve.
372
373
E MARTE 26 MAJ 1959
E MERKURE 27 MAJ 1959
Vizituam kombinatin e tekstileve Stalin. Folm un dhe Hrushovi. Entuziazmi i puntorve qe i madh. Atij i plqeu kombinati dhe organizimi dhe tha se n plenumin e ardhshm t partis s tyre do t flas pr kt kombinat. Vizituam Muzeun e Lufts Nacionallirimtare dhe vreshtat e ndrmarrjes bujqsore Gjergj Dimitrov. I plqyen. Mbrmje dhe koncert n Teatrin e Opers dhe t Baletit. Koncert shum i mir. U habit dhe mbeti i knaqur.
U nism pr n Shkodr. U ndalm n Thuman pr t par bonifikimet. U ndalm, gjithashtu, n Lezh. Manifestim i madh pr Bashkimin Sovjetik. Foli shkurt Hrushovi. Miting i madh n Shkodr. Foli Hrushovi. Vizituam vreshtin e Shtojit. Nuk i plqeu. Pse i prishni lekt kot, na tha miku. U kthyem me avion n Tiran.
374
375
E ENJTE 28 MAJ 1939
E PREMTE 29 MAJ 1959
U nism me avion pr n Kor, ku u organizua nj miting i madh. Foli Hrushovi. Bm vizit n Ndrmarrjen Bujqsore t Maliqit, pastaj n kooperativn e Bulgarecit. Drek zyrtare. Folm Hrushovi dhe un. Vizituam pemtoren e Dvoranit. U kthyem me avion n Tiran. Prita n selin e Komitetit Qendror mareshalin kinez Pin De Hua, i cili mbrriti sot n Shqipri n krye t nj delegacioni ushtarak kinez. N mbrmje dham dark pr t. Folm un dhe Pin De Huaja.
Vazhduam n Tiran bisedimet me delegacionin sovjetik. N mbrmje u dha nj pritje nga pala sovjetike, ku u ftuan t merrnin pjes edhe Oto Grotevoli dhe delegacioni ushtarak kinez me Pin De Huan n krye.
376
377
Shtirni i prodhimit t misrit, t grurit, t pambukut, t panxharsheqerit; duhani etj. Kolektivizimi. Mekanizimi. Ndrtimi i banesave t shumta n fshat dhe n qytete dhe perspektiva e tyre.
MAJ 1959
Zhvillimi i arsimit Numri i shkollave e i nxnsve. Arsimi. Kultura (jo vetm kinemat dhe muzet). Zhdukja e analfabetizmit. Kuadrot e kulturuar (jo vetm kuadrot e lart, por kuadrot e kualifikuar t do profesioni quhen kuadro me kultur, pavarsisht nga arsimi q kan). Rritja dhe forcimi i klass puntore. Fshatarsia prparon nga do pikpamje. Inteligjencia. Uniteti i elikt i popullit. Fronti Demokratik i Shqipris. Rinia, gruaja. Zgjidhja drejt e t gjitha problemeve shoqrore. Feja, zakonet prapanike po zhduken, po formohet njeriu i ri. T hartohet nj pasqyr (jo me shifra t thata dhe as e gjat), sht me rndsi, pse tregon ngritjen e nivelit t jetess s popullit. Dshira e popullit shqiptar q t rroj n miqsi me popujt fqinj dhe me vendet arabe.
Shnime pr fjalimin n mitingun e Tirans. Populli shqiptar, popull i lufts dhe i sakrificave brez pas brezi. Lenini dhe Shqipria (Traktati i fsheht i Londrs i 1915-s). Revolucioni i Madh Socialist i Tetorit (Kongresi i Lushnjs, Revolucioni Demokratiko-Borgjez 1924-s). Lufta Nacionallirimtare dhe roli udhheqs i PKSH. 'i dha regjimi popullor popullit shqiptar. Zhvillimi i industris Me ngritjen e industris populli u vesh m mir ( shifra), ushqehet m mir ( shifra). U shtuan t ardhurat e prodhimet industriale ( shifra). Zhvillimi i bujqsis elja e tokave t reja dhe bonifikimi, vaditja etj., vepra kolosale ( shifra). 378
379
MAJ 1959 F. SHTUNE 30 MAJ 1959
Disa shnime pr fjalimini n Vlor. Vizit n universitet. Foli Hrushovi. Ana historike e evenimenteve q u zhvilluan n Vlor. Dita e flamurit dhe rndsia e saj n historin e Shqipris. Vlora e 28 Nntorit 1912 dhe Shpallja e Pavarsis. Ismail Qemali. Lufta e Vlors e 1920-s kundr Italis. C,"prfaqsonte ajo dhe si u shfaq trimria e popullit. Selam Musai, Zigur Leloja. Lidhja e ksaj lufte patriotike t popullit me Luftn Nacionallirimtare. Le t flasim me gojn e popullit: Ti Adriatiku mjer Pse s'bn val kt her Val, dallg dhe furtun Se ty Vlorn ta zun Sazan dhe Karaburun.
Nnshkruam deklaratn e prbashkt t delegacioneve t Partis dhe t Qeveris t BS dhe t RPSH. Prej kndej shkuam n mitingun e madh q u mbajt prpara komitetit ekzekutiv. Folm un dhe Hrushovi.
Pritje n Pallatin e Brigadave nga ana jon.
1. Ky fjalim u mbajt n Vlor m 31 maj 1959.
380
381
Dhe populli prgjigjej: Vlora dhe Karaburuni Jan vatanet e mia S'na i merr dot Italia Me arm sht u Shqipria Pr to lufton me trimrt Partia. Dhe me zjarrin e madh t liris q u ndez nga Partia, ane.mban Shqipris kundr shkelsve dhe tradhtarve Vlora plak ia bri prsri fora. Koht heroike kur buitn kto male, ku gra e burra, me arm n dor, ndoqn dhe asgjsuan bandat trockiste t Sadik Premtes dhe Anastas Luls me shok, q krkonin t shkatrronin Partin ton t re, zemrn e elikt t popullit. Partia mbi t gjitha, thrriste populli dhe Partia n krye t popullit shkroi me gjak faqet m t Iavdishme t historis son. Rrugt e qytetit, fushat dhe kodrat, malet dhe grxhet oshtin nga krisma e pushkve tona q bnin krdin mbi armikun. Me gjakun e heronjve t popullit u rivaditn kto vende. T'i hedhim prsri n det fashistt italian, lshoi kushtrimin Partia dhe prsri i hodhm n det, por kt her prgjithmon. Sot Vlora, Sazani, Karaburuni dhe gjith bregdeti i Shqipris sht br nj kshtjell e pamposhtur, e pakaprcyeshme pr do armik. Mbi to valon flamuri i lavdishm i strgjyshrve tan heroildi q e ngriti lart e m lart Partia. Sot n detin Adriatik, n detin Jon dhe n Mesdhe lundrojn anijet e Shqipris s re dhe n to valon 382
krenar flamuri yn, flamuri i Sknderbeut, flamuri i vegjlis, flamuri i lavdishm i Partis. Prparimet e mdha q jan br veanrisht n Vlor dhe n rrethin e saj. Fabrikat n qytet, shtpit e banimit. Perspektiva e zbukurimit t qytetit, kooperativat, shkollat. Disa shifra (jo t thata e jo vetm lokale), por t lidhura me zhvillimin e gjith Shqipris.
383
E DIEL 31 MAJ 1959
E HENe 1 QERSHOR 1959
U nism pr n Vlor. Ndaluam n Trbuf, ku Hrushovi pa punimet pr bonifikimin e knets. Miting n Vlor. Folm un dhe Hrushovi. Dark n plazhin e Ujit t Ftoht.
Shkuam me Hrushovin pr peshk, pastaj vizituam bazn e Pashalimanit. Drekn e hngrm me Grotevolin q pushon n Vior. U nism me vapor pr n Sarand. Hngrm dark dhe fjetm n vapor n Portin e Sarands.
384
25 122
385
E MARIM 2 QERSTIOR 1959*
F. MERKUR 3 QERSHOR 1959*
Vajtm pr t par plantacionin e agrumeve n Stjar. Vizituam Butrintin. Ndrsa po soditnim bukurit e Butrintit, Hrushovi thirri pran Malinovskin dhe i dgjova tek pshpritnin: Shiko 'mrekulli sht ktu! Mund t ndrtohet nj baz ideale pr nndetset tona... Q ktej mund t paralizojm e t sulmojm gjithka. M uditi ky mendim i llogaritur prej tij pa pyetur fare t zott e shtpis, si thot populli. U kthyem prsri me vapor n Vlor. Ishte edhe Grotevoli me ne.
Kur nga veranda e vils tek Uji i Ftoht, ku po pushonim, soditnim detin prpara nesh, ashtu si dje n Butrint, Hrushovi diskutonte, nn z, me Malinovskin: far gjiri i sigurt rrz ktyre maleve! Q ktej me nj flotk t fuqishme ne kemi n dor krejt Mesdheun, q nga Bosfori e gjer n Gjibraltar!. 'plane t tmerrshme bri ky njeri q flet aq shum pr paqen. Le t shpresojm t jen vetm shakara nga ato t tijat. T shohim a do t'i ngrej n bisedimet zyrtare. Po i ngriti, ather do t'i japim prgjigjen ton. U kthyem me avion n Tiran. N Rinas u ndalm pr t vizituar aeroplanin TU-114 me t cilin kishte ardhur akademiku Tupolev, kryekonstruktor i ktij tip avioni. Vum gurin e par t ndrtimit n Pallatin e ri t Kulturs n Tiran. Dark n Pallatin e Brigadave pr delegacionin sovjetik. 387
Sot u largua nga Shqipria mareshali Pin De Hua.
386
Sot prcollm Hrushovin, i cili do t ndalet n Budapest. N Rinas fola un, foli edhe Hrushovi.
Erdhi pr vizit zyrtare kryetari i Presidiumit t Asambles s Lart Popullore t Republiks Demokratike Popullore t Kores, oi Yon Gn.
Dark me Grotevolin. Dham sonte nj dark pr Oto Grotevolin dhe bashkshorten e tij.
388
38.)
E SHTUNE 6 QERSHOR 1959
N mbledhjen e Byros Politike q bm sot pr ta informuar rreth bisedimeve q patm me Hrushovin gjat qndrimit t tij n vendin ton, bra fjal edhe pr disa shprehje e mendime t tij q m kan ngjallur dyshime. Kshtu, gjat diskutimit t krkesave ekonomike q pala jon i parashtroi pals sovjetike, ai, si me shaka, na tha: Nuk kam ardhur ktu pr kto gjra; ndrsa kur po diskutohej rreth shtjes s zhvillimit t industris son t nafts, ngriti pretendimin se nafta jon ka prmbajtje t lart squfuri dhe na kshilloi t mos investojm atje ku nuk kemi leverdi 1. N fushn e zhvillimit t bujqsis na foli pr gatishmrin e tij pr t kooperuar n mbjelljen e sa m shum agrumeve dhe dafinave. Nga kto, tha, mbillni mijra hektar, sepse me to do t
1. Me kto kshilla N. Hrushovi synonte t errsonte perspektivat e mdha q kishte nxjerrja e nafts n Shqipri. Ai nuk u mjaftua vetm me kaq, por vuri n veprim edhe specialistt sovjetik q punonin n vendin ton, me qllim q t sabotonin pikat nevralgjike dhe kryesore t ekonomis shqiptare, veanrisht industrin e nafts dhe gjeologjin.
mund t blini n Bashkimin Sovjetik mish e buk sa t doni. Nga pikpamja ushtarake, Shqiprin Hrushovi e pa si nj vend me rndsi t madhe strategjike pr Mesdheun q duhej t'i shrbente Bashkimit Sovjetik si baz pr vendosjen dhe nisjen e flots detare ushtarake e t raketave sovjetike. (N Butrint e n Vlor, sikurse kam shkruar, ai bri aluzione t hapta pr nj gj t till.) Kto shprehje e mendime shum t kamufluara e t thna her me shaka e her seriozisht nuk m duken as miqsore, as internacionaliste ndaj vendit dhe popullit ton, si dhe ndaj.popujve t tjer. Koha do t vrtetoj saktsin ose jo t ktyre prshtypjeve t mia.
Prcollm n aeroport Oto Grotevolin, i cili kaloi pushimet n vendin ton.
Prita kryetarin e Presidiumit t Asambles s Lart t RDP t Kores, oi Yon Gn, dhe personat q e shoqrojn.
390
391
F. HNR 8 QERSHOR 1959
E MARTR 9 QERSHOR 1959
Shoku Haxhi Lleshi dha sonte nj pritje pr kryetarin e Presidiumit t Asambles s Lart Popullore t RDP t Kores, oi Yon Gn, q ka ardhur pr vizit zyrtare n vendin ton. Mora pjes edhe un.
Pritje nga ambasada koreane pr oi Yon Gnin.
392
393
E NIRHURE 10 QERSHOR 1959
U largua nga vendi yn kryetari i Presidiumit t Asambles s Lart Popullore t RDP t Kores. E prcollm n aeroport.
Bm mbledhjen e Sekretariatit. Prve shtjeve t tjera, Sekretariati diskutoi pr punn politike t Partis n flotn luftarako-detare dhe n repartet e aviacionit. N kto dy arm t fuqishme pr mbrojtjen e atdheut bhet nj pun e mir, kuadrot dhe njerzit jan me partishmri, patriot t vendosur pr shtjen e Partis. Puna n kto arm ka specifikat e saj, por si kudo edhe ktu, theksova n diskutimin timi, suksesi varet nga prbrja dhe nga veprimtaria e kuadrit. Shokt e Partis dhe t komands, veanrisht n flot dhe n aviacion, duhet t'i karakterizoj durimi n punn e tyre me njerzit, t mos jen gjaknxeht, po t matur ndaj atyre q gabojn.
Probleme t rndsishme q u trajtuan sot n Sekretariat, ishin edhe ato mbi masat q duhet t merren . prmisneuorgaizm ves1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 17, f. 199.
394
395
cialiste dhe n shkollat dyvjeare t puntorve. Diskutova shkurt rreth ktyre dy shtjevel.
Kisha pr drek Kopalinin, Ivanovin dhe bashkshortet e tyre.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 17, f. 203, 206.
396
397
E MERHURE 17 QERSHOR 1959
Pritm Bacilekun dhe Davidini, q erdhn pr pushime n Shqipri.
Sot Hysniu shkoi pr pushime n Bashkimin Sovjetik.
1. Vaclav David, n at koh ministr i Punve t Jashtme t Republiks ekosllovake.
398
399
VLORIR, E ENJTE 18 QERSHOR 1959
GJIROKASTM, E PREMTE 19 QERSIIOR 1959
U nisa pr n Vlor. Gjat rrugs u ndala n Fier dhe bisedova me sekretarin e par t Komitetit t Partis pr problemet e stins.
Mbrrita n Gjirokastr. Vizitova trikotazhin. U interesova pr probleme t ndryshme t prodhimit dhe i porosita puntort q vazhdimisht t'u kushtojn vmendje prodhimeve me cilsi t lart. Bra nj bised me shokt drejtues t Komitetit t Partis t Rrethit. I pyeta dhe m informuan shkurtimisht pr gjendjen n rreth.
400
26 - 122
401
GJ1ROKASTER, E SIITUNE 20 QERSHOR 1959
Duke prekur politikn ton t jashtme, theksova se ne dshirojm t jetojm n miqsi me t gjith0 popujt, veanrisht me popujt fqinj. Theksova, gjithashtu, se populli shqiptar e do popullin grek, q sht nj popull i mir, puntor, me kultur dhe me tradita t mdha revolucionare, por n t njjtn koh fola edhe pr rrezikun q paraqit politika e qeveritarve t Greqis dhe e atyre t Italis, q kan pranuar vendosjen e raketave n tokat e vendeve t tyre.
Vizitova zdrukthtarin, Fabrikn - e Lkurve, Uzinn e Fermentimit t Duhanit dhe Fabrikn e Cigareve. Puntort e puntoret, q n kto fabrika prbnin nj numr t madh, ishin t mobilizuar pr kryerjen e detyrave. Nga bisedat q pata me ta u njoha edhe me zotimet q kishin marr pr nder t 15-vjetorit t Dola n fotografi me grupe puntorsh.
Pasdite vizitova kooperativn e bashkuar t Sofratiks n krahinn e Dropullit t Poshtm. Fola 1 n mitingun e organizuar me kt rast. Populli i minoritetit ishte shum entuziast. Shpreha gzimin tim t madh q ndodhesha midis motrave dhe vllezrve dropullit, njerz besnik e puntor, q ushqejn dashuri pr Partin dhe pushtetin ton popullor dhe q kan besim t madh n t ardhmen e lumtur socialiste.
402
403
Vizitova Hidrocentralin e Bistrics.
Qndrova pr drek dhe pr t fjetur n Sarand.
SARAND, E DIEL 21 QERSHOR 1959
Arrita n Sarand.
N Vurgun e Delvins u inaugurua Kanali i uks. Folat n mitingun e madh. Dashuri dhe entuziazm i paprshkruar pr Partin. Inaugurimi i Kanalit t uks sht nj ngjarje me rndsi pr kooperativistt e ksaj krahine, se kjo sht nj nga veprat m t mdha t bonifikimit t fushs s Vurgut. N fjalimin q mbajta n kt miting prmenda edhe shtjen e vendosjes s bazave t raketave n shtetet fqinje me vendin ton. Deklarova, midis t tjerave, se n Shqipri nuk ka baza raketash, por ne do t detyrohemi t'i vendosim ato, n interes t mbrojtjes s liris dhe t pavarsis s atdheut ton, pasi shtetet rreth nesh, pa asnj arsye, jan duke nalrtuar baza t tilla. Le t vlej kjo si paralajmrim pr t gjitha ato forca q ecin n rrug t rrezikshme.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vell. 17, f. 225.
404
405
GJIROKASTER, E 112/1118 22 QERSHOR 1959
GJIROKAST11, E MART 23 QERSHOR 1959
Duke u kthyer pr n Gjirokastr vizitova kooperativn e Bodrishts. Bisedova nj cop her me kooperativistt dropullit. Dgjova me vmendje vrejtjet dhe sugjerimet e tyre pr probleme t ndryshme q e preokupojn fshatarsin e Dropullit t Siprm. Drejtuesit e kooperativs i kshillova t mos shohin vetm problemet ekonomike, por edhe ato kulturore e politike. Organizatat e Partis, sikurse deri m sot, t punojn pr forcimin e vigjilencs revolucionare. U largova i knaqur nga qndrimi me kooperativistt e Bodrishts, Bularatit dhe Zervatit.
N Gjirokastr pata nj takim me njerzit kulturs.
Vazhdoj qndrimin n Gjirokastr. Sot paradite bra vizit n kooperativn bujqsore t zgjeruat -Misto Mame t Erindit. U njoha me gjendjen ekonomiko-organizative t ksaj kooperative. Punohet mir. Ka suksese. Kjo krahin ka kushte shum t mira p.r zhvillimin e frutikulturs. U fola kooperativistve pr planet q kemi hartuar pr shtimin e frutave. I kshillova t punojn me plan q shum kooperativist t marrin pjes n hapjen e qilizms, n mbjelljen e vreshtave e t pemve frutore. Sa pr blegtorin, porosita drejtuesit q t rregullojn problemin e kullotave. Pas vizits n kt kooperativ qndruam pr drek n nj vend t kndshm nn hijen e arrave. Knduam, hodhm valle e bm fotografi.
U zhvillua ceremonia e inaugurimit t Muzeut t Gjirokastrs n kala. Mbeta shum i knaqur nga puna e iniciatorve dhe e organizatorve t ngritjes s ktij muzeu.
Pasdite fola n nj mbledhje me kuadrot e rrethit, pr detyrat q u dalin pr t'i uar m prpara punt.
406
407
GJIROKASTER, E MERKURE 24 QERSHOR 1959
VLOR, E ENJTE 25 QERSHOR 1959
Mora pjes n mbledhjen e plenumit t Komitetit t Partis t Rrethit. Folal pr prshtypjet e mia gjat ditve t qndrimit n Gjirokastr. U ndala n nj varg problemesh t rndsishme pr punn e Partis.
U largova me avion nga Gjirokastra pr n Vlor.
Para se t kthehesha nga Vlora pr n Tiran, shkova n Ku pr t marr pjes n festn e 15-vjetorit t lirimit t Kurveleshit. N mitingun e organizuar me kt rast prshndeta n emr t Komitetit Qendror dhe t Qeveris. Folat pr situatn e brendshme e t jashtme. Festa ishte nj manifestim i madh i dashuris s popullit t ksaj krahine pr Partin e Puns t Shqipris.
Pasdite u ktheva n Tiran me avion.
408
409
E HP,111g 29 QERSHOR 1959
Pritm n Rinas perandorin e Etiopis, Haile Selasie I q kaloi pr n Mosk. Ndenji n Rinas nj or.
Vizitova Ndrmarrjen Bujqsore t Lapraks.
Prita ambasadorin e jashtzakonshm e fuqiplot t RP t ekosllovakis.
410
` 411
DURRS, E ENJTE 2 KORRIK 1959
E SHTLTN 4 KORRIK 1959
Drek n plazhin e Durrsit pr shokt Bacilek e David.
Shoku Gogo u kthye nga Parisi ku kishte shkuar pr t marr pjes n kongresin e Partis Komuniste Franceze.
N mbledhjen e Sekretariatit t KQ morm n analiz, midis t tjerave, edhe shtjen: Mbi gjendjen e kuadrit n sektort e tregtis, t financs. t komunikacionit, t komunales dhe t shndetsis. Partia ka marr nj sr masash pr ngritjen e nivelit profesional, kulturor dhe pr edukimin komunist t punonjsve t ktyre sektorve dhe si rezultat ka prmirsime n shrbimin ndaj popullit. Megjithat, akoma vihen re t meta n shrbimin ndaj njerzve, n ruajtjen e pasuris socialiste, n mirmbajtjen dhe n shfrytzimin e mjeteve t puns. Prandaj Sekretariati, duke pasur parasysh punn me shum rndsi t kuadrove dhe t t gjith punonjsve t ktyre sektorve, vendosi t merren masa pr korrigjimin e t metave t konstatuara.
412
413
TIRAN - PRAG, E ENJTE 9 KORRIK 1959 E MART 7 KORRIK 1959
Mbledhja e Byros Politike mori n shqyrtim nj numr shtjesh si: Pr zhvillimin e traditave patriotike-revolucionare t popullit ton; Pr disa shtje t lufts s klasave n fshat; Plani i problemeve q do t shqyrtoj Plenumi i Komitetit Qendror etj.
U nism pr n Prag pr pushime me Nexhmijen e fmijt me aeroplanin TU-104 q kishin drguar ekt. N aerodrom na pritn sekretari i Komitetit Qendror t Partis Komuniste t ekosllovakis, Vladimir Koucki, dhe shok t tjer.
Uruam shokun Spiro Koleka me rastin e 51-vjetorit t lindjes.
414
415
PRAG, E PREMTE 10 KORRIK 1959
PRAG, E SITTUNE 11 KORRIK 1959
M bri vizit shoku Novotni. Biseduam nj or. Hngrm drek me shokt Koucki, Saukel dhe Muravec.
Shkuam n Karlovi-Vari. U vendosm n viln Javorina. Ktu gjetm edhe Kosiginin me gruan dhe nipin.
416
417
27
122
KARLOVI-VARI, E DIEL 12 KORRIK 1959
KARLOVI-VARI, E MARTS 14 KORRIK 1959
Filluam kurat me ujrat e llixhave. Takuam nj grup oficersh tan q pushojn ktu.
Kaloi nga Karlovi-Vari Haile Selasia.
N salln e buks ku kaluam mbrmjen dhe hngrm dark ndodhej edhe Kosigini, por un me Nexhmijen e me fmijt ishim n nj tavolin, ai me familjen e vet, gruan e tij dhe nj nip, t vajzs a t djalit, n nj tavolin tjetr.
41a
419
KARLOVI-VARI, E MERKURE 15 KORRIK 1959
EKOSLLOVAKI, E DIEL 19 KORRIK 1959
U poqm me gjeneralin sovjetik Antonov dhe me gruan e tij, balerinn e mirnjohur Lepeshinskaja.
Dje vizituam Ostravn, kurse sot shkuam n Pilzen pr vizit.
U takova me Kozlovin (ish-udhheqs partizansh bjellorus).
420
421
VEKOSLLOVAKI, E HENE 20 KORRIK 1959
VEKOSI,LOVAKI, E PREMTE 24 KORRIK 1959
Takuam shokun Koo Priftil dhe dr. Xhavit Gjatn. Na solln lajme nga Shqipria.
Pardje shtitm me automobil n rrethet e Karlovi-Varit.
Sot vajta pr gjah. Vrava nj sorkadhe.
1. N at koh ambasador i jashtzakonshm dhe fuqiploti f R? t Shqipris n RP W ekosllovakis.
422
423
KARLOVI-VARI, E DIET. 26 KORRIK 1959
KARLOVI-VARI, E HP.NE 27 KORRIK 1959
Dje Kosigint ikn nga ekosllovakia. U organizua nj dark prcjelljeje.
U takuam me Maurerin, kryetar i Presidiumit t Asambles s Madhe Kombtare t Rumanis, i cili banon po n viln ku banojm edhe ne.
Po dje u takova me Larbi Buhalin.
Sot u takova me mareshal Konjevin.
424
425
KARLOVI-VARI, F. ENJTE 30 KORRIK 1959
KARLOVI-VARI, E PREMTE 31 KORRIK 1959
Shtitje me mareshal Konjevin.
Erdhn_ktu pr pushime Manushi me Nefon dhe
Ramizi familjarisht. Kishte ardhur edhe Zylyftar VeBised me Skoimaron. M foli pr disa kontradikta me udhheqjen e partis s tij.
Pam nj film me Maurerin.
426
427
EKOSLLOVAKI, E DIEL 2 GUSHT 1959
EKOSLLOVAKI, E PREMTE 7 GUSIIT 1959
Dje pam filmin anglez Rikardi i 3-t (sipas njrs nga veprat e Shekspirit).
Dje mbaruam kurn dhe u nism pr n Prag. Pasdreke shkuam n kinema.
Sot shkuam vizituam Ramizin e Manushin n Marianskij-Lazne.
Po bhemi gati pr t'u larguar nga ekosllovakia. Sonte darkn e kishim te Shiroki. (Shiroki dukej mjaft i vrar.)
48
429
EKOSLLOVAKI - BULLGARL E SPITUN2 8 GUSHT 1959
BULLGARI, E DIEL 9 GUSIIT 1959
Sot u larguam nga ekosllovakia pr n Bullgari. U nism pr n Sofje. Na prcolln Hendrihu dhe ambasadori bullgar. N Sofje na pritn Zhivkovi dhe Jugovi.
Rrim tok me Jugovin n Vitosha (2 400 m Iartsi). Bn mjaft fresk, pr t mos thn ftoht. Ktu shkon mir shprehja jon popullore: Gusht e gun.
Shkuam n Vitosha.
430
431
BULLGARI. E HP.NE 10 GUSIIT 1959
BULLGARI, E MARTE 11 GUSHT 1959
N Vitosha. Ajri sht i leht, vila ku banojm sht e bukur, por vend i vetmuar.
Shkuam tok me fmijt e me Jugovin n Kritin.
Erdhn n mbrmje Trajkovi dhe Todorovi.
ti
432
433
28 122
BULLGARI, E MERKURE 12 GUSHT 1959
SOFJE, E ENJTE 13 GUSHT 1959
Shkuam me Jugovin n Dimitrovgrad, ku vizituam kombinatin kimik, fabrikn e imentos dhe repartin e eternitit. Mbrmjen e kaluam me sekretarin e komitetit t partis dhe kryetarin e pushtetit t qytetit t Plovdivit.
U kthyem n Sofje, ku qndruam n viln Bojana. Dit me shi.
434
435
BULLGARI, E MART 18 GUSHT 1959
BULLGARI, E ENJTE 20 GUSHT 1959
Shkuam n pallatin e Vranjes. Vizituam apartamentin e Dimitrovit.
Vajtm pr gjah, po ishte organizuar keq. S'vram dot gj.
436
437
BOROVEC, E SIITUN2 22 GUSHT 1959
BOROVEC, E DIEL 23 GUSHT 1959
Shkuam n Borovec. Koh shum e bukur. Edhe vila ku jemi vendosur sht shum e lezetshme.
Edhe ditn e sotme e kaluam n Borovec. N mbrmje u nism pr n Sofje.
438
439
SOFJE, E MART 25 GUSHT 1959
SOFJE, E MERKURE 26 GUSHT 1959
Hngrm drek me Zhivkovin. N mbrmje vajtm n opera.
Vizituam uzinn e materialeve elektrike Vasil Kolarov. Kishim pr dark Trajkovin, Cankovin dhe Prihorodin.
440
442
BULLGARI, E DIEL 30 GUSHT 1959
SOFJE, E HN 31 GUSHT 1959
U nism me Zhivkovin pr n rrethin e Bllagojevgradit. Morm pjes n nj fest partizane. N Bansko vizituam muzeun Vapcarov. Vizituam kooperativn e bashkuar Belica.
N qytetin Petri vizituam nj kooperativ bujqsore, ku hngrm drek dhe u kthyem natn n Sofje.
442
443
SOFJE, E MART 1 SHTATOR 1959
SOFJE, E MRKURR 2 SHTATOR 1959
Mora lajmin e hidhur t trmetit n Shqiprin e Mesmel. I drgova radiogram Hysniut pr marr menjher kontakt me popullin e zonave t prekura nga trmeti e t qetsohen njerzit, t merren masa n mnyr q brenda nj kohe rekord t zhduken pasojat e trmetit. M vjen shum keq q s'u ndodha edhe un n Shqipri.
M vizitoi kryetari i Komisionit t Planit t Bullgaris, Kristozov.
Bm nj vizit n ambasadn ton.
1. Gjat ditve t fundit t muajit gusht, sidomos m 1 shtator t vitit 1959, pati lkundje t forta trmeti n territorin e RP t Shqipris e veanrisht n rrethet Lushnj, Fier, Berat dhe Elbasan (Peqin).
444
445
SOFJE, E ENJTE 3 SHTATOR 1959
SOFJE, E PREMTE 4 SHTATOR 1959
U nism me Zhivkovin pr n Vraa dhe Mihaillovgrad. Gjat udhtimit vizituam shum kooperativa. Fola n m shum se 10 mitingje. U kputm ng9 lodhja. N mbrmje u kthyem n Sofje.
Na ftuan pr dark n ambasadn sovjetike. Atje ishte edhe Zhivkovi. Nj gj e ftoht. Pam nj palo fihn.
446
447
SOFJE, E SHTUNE 5 SHTATOR 1959
SOFJE, E HENE 7 SIITATOR 1959
Prita kryeredaktort e gazetave bullgare: Rabotnicesko Delo dhe Zemledelskie Znanie.
U bra vizit protokollare shokve Zhivkov dhe Jugov.
Bashk me Nexhmijen vendosm kuror n Mauzoleun e Dimitrovit dhe n prmendoren e Vasil Kolarovit.
Vizit n shtpin-muze t Dimitrovit.
Vizit n uzinn e riparimit dhe t ndrtimit t vagonve Gjergj Dimitrov me Zhivkovin pr fest. Foli Zhivkovi, fola dhe un.
448
29 - 122
449
BULLGARI, E MARTE 8 SIITATOR 1959
SOFJE, E MRKURE 9 SHTATOR 1959
Mbrmje solemne kushtuar 15-vjetorit t lirimit t Bullgaris. Takojm Ustinovin dhe mareshalin Beriuzov.
Parad dhe manifestim n Sofje me rastin e 15-vjetorit t lirimit t vendit.
Dark e madhe.
gr
450
451
SOFJE BUDAPEST, E ENJTE 10 SHTATOR 1959
F. PREMTE 11 SHTATOR 1959
U nism nga Sofja pr n. Budapest ku do t qndrojm nj nat.
U kthyem n Tiran pas pushimeve q bm n ekosllovaki dhe n Bullgari.
Arritm n Budapest. Takim dhe drek me Janosh Kadarin dhe Karoli Kishin.
Prita delegacionin e Shoqris s Miqsis Bashkimi Sovjetik Shqipri t kryesuar nga Orlovi, cili ka ardhur n vendin ton me rastin e muajit t miqsis shqiptaro-sovjetike dhe t Kongresit t 5-t t Shoqris s Miqsis Shqipri Bashkimi Sovjetik.
1. S. D. Orlov, n at koh sekretar i Presidiumit t Sovjetit Suprem i RSFSR dhe nnkryetar i Shoqris s Miqsis Bashkimi Sovjetik Shqipri.
453
E 111IIik 14 SHTATOR 1959
E MARTE 15 SHTATOR 1959
Vizitova zonat PeqinLushnjFier, t dmtuara nga trmeti i kohve t fundit. Bisedova me shokt drejtues t ktyre zonave. U informova me hollsi pr dmet e shkaktuara dhe pr masat q jan marr pr normalizimin e gjendjes. Dhash porosi q puna n frontin e prodhimit t ec si gjithmon pr realizimin me sukses t detyrave.
Prita ambasadorin e jashtzakonshm dhe fuqiplotk t RP t Bullgaris, Vllko Shivarov.
Pasdreke, para se t kthehesha n Tiran, bra nj vizit n kooperativn bujqsore t Mzezit.
454
455
SHKODR, E PREMTE 18 SHTATOR 1959
KURES, E SHTU ~ E 19 SHTATOR 1959
Erdha pr nj vizit n Veri t Shqipris dhe sot arrita n Shkodr, ku bra nj bised me shokt drejtues t rrethit.
Mbrmjen e kalova duke par nj shfaqje t estrads s qytetit.
Nga Shkodra u nisa pr n Kuks. Gjat rrugs bra nj vizit n Fush-Arrz. Pata nj bised me kuadrot dhe me puntor t sharrave. Vizitova stabilimentet dhe shtpit e puntorve. Drekn e hngrm n Fush-Arrz dhe pasdreke shkuam n Kuks. Populli atje na priti shum ngroht.
456
457
Prve problemeve t brendshme fola edhe pr punn armiqsore t udhheqsve revizionist jugosllav ndaj vendit ton, pr pengesat q na sjellin, pr prpjekjet e tyre pr t na dmtuar me veprimtari diversioniste e n rrug propagandistike.
KUKES, E DIEL 20 SHTATOR 1959
Mbrmje dhe nj shfaqje estrade n shtpin e kulturs.
Inauguruam shtpin e kulturs.
Shkuam n Bicaj, ku u b festa popullore e vitit t 16-t t formimit t ets s Lums. Fola n mitingl. T gjith ndiheshin t gzuar n kt dit feste, duke sjell ndr mend rrugn e lavdishme q ka br popu11i yn nn udhheqjen e Partis son marksiste-leniniste pr t jetuar kto dit t lumtura. Bijt dhe bijat m t mira si n t gjith vendin edhe n kt krahin, t organizuar n eta partizane, morn armt e doln malit pr liri, pavarsi e lirim shoqror. Dhe sot ecet me hapa t sigurt n ndrtimin e socializmit. Shum suksese jan arritur n zhvillimin e ekonomis e t kulturs n vendin ton. Edhe n Kuks kudo shikon ndryshime, prparime. Kta njerz besnik, trima e puntor e duan me gjith shpirt Partin, se e kan t qart q pa udhheqjen e saj nuk mund t bhet gj.
458
459
RIIKES, E HN 21 SHTATOR 1959
KUKES, E MARTE 22 SHTATOR 1959
Vizitova kooperativat bujqsore t Shtiqnit dhe t Nangs t rrethit t Kuksit. Bisedova gjat me kooperativistt e Shtiqnit, t cilt m informuan pr sukseset q kan arritur pas krijimit t kooperativs. Dhash kshilla se si t zgjerohet pjesmarrja e antarve t kooperativs n pun, q rendimentet t rriten e jeta e tyre t bhet gjitlunon e m e mir. Vizitova disa familje. Edhe me kooperativistt e Nangs pata nj bised t ngroht.
Vizit n shtabin e brigads s repartit t kufirit.
M von bra nj bised me kuadrot e rrethlt.
Vizit n Miniern e Kalimashit. U takova me minatort, me zbuluesit e shfrytzuesit e pasuris s nntoks. Kta puntor heroik punojn me mish e me shpirt q t'i japin atdheut sa m shum krom. N bisedn q bra me ta u fola pr rndsin e madhe q ka rritja e prodhimit t mineralit t kromit pr vendin ton. I porosita puntort q t msojn pr ta zotruar sa m mir profesionin e minatorit. Drejtuesve t miniers u thash t tregojn kujdes t veant pr kushtet e jetess s puntorve.
N mbrmje bisedova me sekretarin e par t Komitetit t Partis dhe me kryetarin e Komitetit Ekzekutiv t Rrethit t Peshkopis, q kishin ardhur n Kuks.
U largova nga Kuksi dhe, me t arritur n Shkodr, u nisa me avion pr n Tiran.
460
461
E MRKUR 23 SHTATOR 1959
E ENJTE 24 SHTATOR 1959
Sot u nisn pr n Kin antart e delegacionit ton t Partis e t Qeveris, shokt Haki Toska dhe Adil arani, pr t marr pjes n 10-vjetorin e shpalljes s RP t Kins.
Prita ministrin e Bujqsis t Bashkimit Sovjetik, Mackievi, i eili ndodhet me pushime n vendin ton.
Mbrmje n Pallatin e Brigadave pr Mackieviin. Prita ministrin e Postave dhe t Telekomunikacioneve t ekosllovakisl dhe ambasadorin ekosllovak n vendin ton.
1. Dr. Alois Neuman.
462
463
E SHTUN 26 SHTATOR 1959
E MRKURE 30 SHTATOR 1959
Problemi pr t cilin diskutovat sot n mbledhien e Byros Politike ishte pr shfrytzimin e makineris s rnd t ndrtimit, t traktorve dhe t makinave t tjera bujqsore. Pr kt problem jan dhn orientime dhe jan marr vendime, por shtja shtrohet pr punn q bhet pr t kontrolluar zbatimin e tyre. Q kjo gj t vihet n vij, q Kshilli i Ministrave dhe Kryesia e tij t ken mundsi t merren me shtjet kryesore, duhet q ministrit t'u japin zgjidhje atyre shtjeve q jan n kompetencn e tyre. Pr sa u prket krkesave q bhen pr makineri t ndryshme, porosita q ato t jen sa m t studivara e brenda mundsive tona financiare. Ministria e Bujqsis veanrisht duhet t tregoj kujdes n kt drejtim. N qendr t vmendjes pr t gjith duhet t jet shfrytzimi n maksimum i makinerive q kemi, duke mos ln pas dore edhe problemin e sigurimit t kuadrit mekanik.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 17, Y. 315.
Sekretariati i KQ n mbledhjen e tij t sotme u ndal n disa shtje si: Mbi eksperiencn e puns s organizats s Partis t rrethit t Puks pr stabilizimin e fuqis puntore n sharrat, Mbi shkeljen e rregullave n Bashkimin e Kooperativave t Konsumit n rrethin e Elbasanit etj. Diskutova pr kto shtje. U shpreha dakord me mendimin q n sharrat t stabilizohet fuqia puntore dhe thash q si shembull pr kt t merret puna e mir e Partis n rrethin e Puks. Natyrisht, Partis atje i sht dashur t punoj shum pr kt qllim, po kshtu duhet t punohet edhe n rrethin e Elbasanit, se nuk ka asnj arsye q n kt rreth t aloj puna n kt drejtim. N diskutimin timi theksova, midis t tjerash, se shkeljet e rregullave' n Bashkimin e Kooperativave t Konsumit n rrethin e Elbasanit kan ndodhur sepse shokt drejtues n kt rreth nuk e kryejn mir detyrn, se n udhheqjen e organizats s Partis t
464
30 122
465
Elbasanit ka edhe liberal. Pr dobsit dhe pr ata q shkelin rregullat e bjn abuzime, duhet t merren masa, bile masa t rrepta, ndryshe ata do t shtohen e veprimet e tyre do t na dmtojn m shum. T forcojm vigjilencn, t luftojm kundr liberalizmit n kt fush.
Mbledhje solemne me rastin e 10-vjetorit t Republiks Popullore t Kins. Vajta n pritjen e dhn nga ambasadori kinez pr 10-vjetorin e RP t Kins. Mbajta fjaln e prshndetjesi.
466
467
[TETOR 1959]
E DIEL 4 TETOR 1959
Ditt e fundit mbarova s hedhuri n letr mendimet e mia rreth parimit socialist t barazis s popujve dhe teoris e praktiks s revizionizmit. N shnimet q kam shkruar rreth ksaj shtjeje, jam prpjekur t tregoj se sistemi socialist botror sht nj shembull i gjall i triumfit t parimit t barazis s popujve dhe t hedh posht mburrjet e revizionistve jugosIlav q reklamojn veten me t madhe si zbuluesit e par t rrugve t zgjidhjes s problemeve sociale n epokn e re historike.
Vajta pr t par spartakiadn. T knaqej syri e zemra t bhej mal kur shihje t rinjt e t rejat plot shndet, me trupa t bukur e t kalitur, q ekzekutonin aq mir ushtrimet sportive. Kjo ishte Spartakiada e Par Kombtare, q flet qart pr zhvillimin e vrullshm q kan marr sporti e fizkultura n vendin ton nn kujdesin e Partis.
N Bashkimin Sovjetik u lshua raketa e tret kozmike me nj stacion ndrplanetar automatik, i cili do t kaloj pran Hns dhe do t fluturoj rreth saj. N stacion jan vendosur aparatet shkencore, radioteknike e t tjera. Sukses i madh i shkencs sovjetike.
~~
468
469
F. FIN 5 TETOR 1959
E MARTE 6 TETOR 1959
Takim me ambasadorin bullgar.
Prita ministrin ekosllovak t Arsimit e t Kulturs.
U takova n Pallatin e Brigadave me nj grup kuadrosh, q u morn me prgatitjen e manifestimit t madh fizkulturor q u zhvillua dje. I prgzova pr punn e mir dhe i porosita t zhvillojn m shum lloje sporti. Ndrtimi i socializmit krkon njerz me fizik dhe me mendje t shndosh.
Shkova n mbledhjen solemne kushtuar 10-vjetorit t Republiks Demokratike Gjermane.
470
471
E 8111KUR, 7 TETOR 1959
Erdhi pr vizit miqsore n Shqipri shoku Zhivkov. Drek pr Zhivkovin.
Bashk me Zhivkovin pam prsritjen e programit t eljes s Spartakiads s Par Kombtare, nj manifestim i madh fizkulturoro-sportiv.
Vizituam kombinatin e tekstileve Stalin. Folm ai dhe un.
Mbrmje nga ambasada sovjetike pr Zhivkovin.
Dark te gjermant me rastin e 10-vjetorit t Republiks Demokratike Gjermane. Foli ambasadori, fola edhe unl.
472
473
VLOR, E PREMTE 9 TETOR 1959
VLOR, F. SHTIJNE 10 TETOR 1959
U nism pr n Vlor me Zhivkovin.
N Vlor vizituam bazn detare t Pashalimanit.
U ndalm m par n Lushnj, vizituam ndrmarrjen bujqsore 29 Nntori dhe kooperativn e Kmishtajt. Folm ai dhe un para popullit.
Prej ktej shkuam n Qytetin Stalin ku folm q t dy n mitingun e organizuar aty.
Pasdite arritm n Vlor. N Sheshin e Flamurit ishte organizuar nj miting. Folm Zhivkovi edhe un.
474
475
SARANDL E D1EL 11 TETOR 1959
SARAND, E HPNE 12 TETOR 1959
U nism nga Vlora n mngjes dhe mbrritm n Sarand. Rrugs u ndalm n Dhrmi dhe n Piqeras.
Sot qndruam n Sarand. Koh e keqe, me shi. Vizituam Kanalin e uks dhe Butrintin.
476
477
mAnri::
E MERKURE 14 TETOR 1959
13 TETOR 1959
Duke shkuar pr n Gjirokastr vajtm n Stjar dhe n kooperativn e Bamatatit. Folm Zhivkovi dhe un. Drek n Gjirokastr. Miting n sheshin eriz Topulli. Folm ai dhe un.
Zhivkovi shkoi n Shkodr dhe u kthye n mbrmje.
Koncert pr Zhivkovin.
Gjat rrugs pr n Vlor qndruam n Ujin e Ftoht t Tepelens. Nga Vlora u kthyem me avion n Tiran.
Dark n ambasadn bullgare.
478
479
E PREMTE 16 TETOR 1959
E SHTUN 17 TETOR 1959
Erdhn shokt dhe m uruan pr 51-vjetorin e ditlindjes sime.
Mbrm dham nj dark pr nder t Zhivkovit.
Prita Zhivkovin n selin e Komitetit Qendror dhe zhvillova nj bised me t.
Sot Zhivkovi u largua, e prcollm n aerodrom.
480
31 - 122
481
E DIEL 18 TETOR 1959
E MERKURE 21 TETOR 1959
M bri vizit patrioti Hasan Pulo. Bm nj bised t przemrt.
Prita pr vizit ambasadorin sovjetik, Ivanov.
Bm mbledhjen e Sekretariatit dhe pam punn e organizatave-baz t Partis t administrats n qytetin e Tirans; shtjen e zbatimit t detyrave t Plenumit t KQ pr furnizimin e popullit me fruta dhe me zarzavate; punn pr zbatimin e vendimit t Sekretariatit t KQ pr veprimtarin e Institutit t Historis s Partis pr botimet dhe disa shtje t tjera. Q aktiviteti n organet qendrore t prmirsohet m tej, q ato t'i kryejn sa m mir detyrat e tyre, sht e domosdoshme q atje t forcohet puna e Partis, q organizatat-baz ta luajn rolin e tyre udhheqs ashtu si duhet. Prandaj, duke diskutuari rreth ksaj shtjeje. dhash mendimin q t organizohet nj seminar n aparatin e KQ ku t shtrohet ky problem e ku t marrin pjes jo vetm sekretart e organizatave-baz, por edhe drejtues t dikastereve, q edhe kta t ndikoin pr nj pun m t mir n organizatat-baz t Partis ku bjn pjes.
482
483
E HENTE 26 TETOR 1959
E MARTE 27 TETOR 1959
Byroja Politike shqyrtoi raportet q do t'i paraqiten Plenumit t Komitetit Qendror Mbi gjendjen dhe masat q duhen marr pr zhvillimin e ekonomis pyjore, shfrytzimin racional t pyjeve dhe ekonomizimin e lnds s drurit dhe Mbi shtimin e siprfaqes s toks nn uj dhe mbi teknikn e ujitjes n bujqsin ton, si dhe shtje t tjera. Rreth ktyre dy raporteve diskutuam e shk6mbyem mendime.
N dark, n Teatrin e Opers dhe t Baletit ndoqa koncertin folklorik, q u dha me pjesmarrjen e fituesve t festivalit kombtar. Ishte i bukur, m plqeu.
484
485
F. SHTUNE 31 TETOR 1959
E MARTE 3 NENTOR 1959
N gazetn Zri i popullit u botua sot artikulli me titullin Revizionistt jugosllav tremben nga e vrteta 1 , n t ciln demaskohen prpjekjet e titistve pr t ulur tensionin e lufts kundr revizionizmit.
Dje dhe sot u mblodh Plenumi i 14-t i KQ t PPSH pr t dgjuar e pr t diskutuar rreth dy raporteve t Byros Politike mbi zhvillimin e ekonomis pyjore dhe mbi shtimin e siprfaqes s tokave t ujitshme, q i mbajtn shokt Hysni Kapo dhe Spiro Koleka. Raportet u dgjuan me vmendje nga shokt e Plenumit dhe nga t ftuarit, t cilt me diskutimet q bn i plotsuan ato. Sot un mbajta fjaln e mbylljes s punimevel. Vlersova diskutimet q u bn dhe falnderova n emr t Komitetit Qendror shokt specialist t paorganizuar n Parti, t vjetr e t rinj, pr ndihmn q dhan me mendimet e me propozimet e tyre n marrjen e vendimeve n Plenum. Si pr problemin e pyllzimeve, ashtu edhe pr at t ujitjes, probleme me rndsi t madhe pr ekonomin ton, theksova disa momente kryesore. Vendimet q u morn jan t drejta e plotsisht t realizueshme, por pr realizimin e detyrave q li1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 17, f. 365.
486
487
dhen me kto probleme do t hasim edhe vshtirsi. Pr kt jemi t ndrgjegjshm e, n t njjtn koh, jemi t bindur se vshtirsit do t kaprcehen, probiemet do t zgjidhen n vijn e drejt t Partis dhe me nj organizim t shndosh t puns. Fola me kt rast edhe pr qndrimin ndaj revizionistve jugosllav, shtje t ciln Partia jon e ka par, e sheh e do ta shoh kurdoher drejt.
E ENJTE 5 NENTOR 1959
S bashku me Hysniun shkuam n Pallatin e Pionierve, pr t'u takuar me nj grup fatosash dhe pioniersh t dalluar t Elbasanit. Pallati ishte n fest, gzimi dhe entuziazmi i fmijve ishte i madh. Ata recitonin, hidhnin valle, kndonin. I takova, i prgzova, u fola pr perspektivat e ndritura q na hap Partia dhe i porosita t msojn sa m shum.
488
489
r
E DIEL 8 NENTOR 1959
E SHTUNP 7 NNTOR 1959
Sot sht 42-vjetori i Revolucionit t Madh Socialist t Tetorit. Mbrm ishim n mbledhjen solemne kushtuar ksaj date historike.
Ishim n darkn q shtroi ambasada sovjetike me rastin e ksaj feste. Foli ambasadori Ivanov, fola dhe un.
Shkova n shkolln e bashkuar t oficerve -Enver Hoxha me rastin e 15-vjetorit t themelimit t saj. N ceremonin e organizuar me kt rast prshndetal n emr t Komitetit Qendror t Partis dhe t Qeveris son. Fola pr sukseset q ka arritur kjo shkoll n prgatitjen e kuadrove t mrekullueshm e besnik, q sot drejtojn repartet e Ushtris son Popullore, pr prpjekjet q duhet t bjn vazhdimisht sknderbegasit, kursantt e oficert pr t prvetsuar marksizm-leninizmin, msimet e Partis, shkencn e teknikn ushtarake q ushtria jon, si ushtri e tipit t ri, ushtri e popullit, t jet kurdoher e fort dhe e gatshme t prmbush me nder misionin e saj t lart. U drgova nj letr vajzave kooperativiste q me rastin e 15-vjetorit t lirimit t Atdheut hyn n radht e BRPSH 2
.
Pam filmin Furtuna.
.,.
490
I. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 17, f. 394. 2. Po aty, f. 387.
491
E HENE 9 NENTOR 1959*
Kooperativistt e Bodrishts Dropulli i Siprm m drguan kto dit nj letr, me an t s cils m ftojn t marr pjes n festimet q do t bjn m 13 nntor 1959, me rastin e ceremonis s prfundimit t lapidarit kushtuar tre dshmorve t fshatit dhe t prvjetorit t katrt t krijimit t kooperativs s tyre bujqsore. N pamundsi pr t marr pjes, pr arsye t punve q kam, do t'u drgoj nj letr urimi e prgzimeshl.
Prita regjisorin e filmit Furtuna, Ozerov, dhe shkrimtarin sovjetik Pervencev.
Mora pjes n zhvillimin e punimeve t konferencs s dyt kombtare t t rejave.
1. Shih: Enver Hoxha, Letra t zgjedhura, vll. i 2-t, f. 57.
492
493
E 111RKUR 11 NNTOR 1959
Prita drejtuesit dhe nj grup t ansamblit t kngve dhe t valleve popullore t RD t Vietnamit.
Pasdite vajta n koncertin e tyre.
N mbledhjen e Presidiumit t Kuvendit Popullor pam disa projektdekrete si, pr shembull, at mbi tatimin mbi ndrtesat. Shqyrtuam gjithashtu edhe disa propozime pr dekorime me rastin e 15-vjetorit t lirimit. Pr sa i prket ksaj shtjeje, shpreha mendimin q propozimet n seri pr dekorimin me shumic t punonjsve t administrats t mos pranohen. Mua m duket se titullart e administrats marrin organikn dhe fillojn t'i propozojn t gjith me radh pr dekorim pa i par njerzit konkretisht. Prandaj na ndodh q propozohen edhe ata q jan dekoruar dv vjet prpara. Porosita t bhet kujdes q propozimet pr dekorime vrtet do t paraqiten me list n Presidium pr anrovim, por ato t studiohen nj nga nj. Dekorata t'i jepet atij q e meriton.
494
495
E HN 16 NENTOR 1959
Shqyrtuam shifrat kryesore t projektplanit t vitit 1960 n mbledhjen e Byros Politike. Diskutova edhe unt. Realizimi i detyrave t planit t vitit 1959, bile dhe tejkalirni n disa zra, me gjith shtesat q u bn n Plenumin e shkurtit, tregon se shtesat e parashikuara kan qen t bazuara. Por edhe mosrealizime ka pasur. Shkaqet kan qen t ndryshme. T luftojm pr nj organizim t mir n pun e kontroll t fort t zbatimit t detyrave, se ekzistojn mundsith pr realizimin me sukses t tyre. Shpreha mendimin q shifrat e planit n t gjith zrat e prodhimit, prve nefts, t mos ulen. T bjm prpjekje pr t evituar t metat n pun dhe t shtojm prodhimin.
Vazhdon mbledhja e Byros Politike. Sot, midis t tjerave, pam dhe kto shtje: 1) Bilanci i pagesave t tregtis s jashtme pr vitin 1959-1960 dhe mbi realizimin e pritshm t konsumit t buks. 2) Mbi disa shfaqje t huaja q prishin ndrgjegjen e njerzve. Direktiva e Komitetit Qendror dhe e Byros Politike sht q importi t shkurtohet dhe eksporti t zgjerohet. Ather si mund t pranonim ne n Byro relacionin e Komisionit t Planit t Shtetit ku bhej fjal pr rritje t importit?! Shokt e Komisionit t Planit nuk e kishin vrar shum mendjen pr t dal me propozime t drejta q t kaprcehet situata e krijuar nga deficitet e mdha n kt fush. sht e palejueshme t mos respektohen rregullat e caktuara pr konsumin e buks. N kt drejtim, theksova gjat diskutimitt, duhet t marrim masa t shtrnguara duke pasur mir parasysh situatn n t ciln ndodhemi.
1. Shih: Enver Hox ~ a, Vepra, vll. 17, f. 405.
496
32 122 a
497
T shfrytzojm rezervat e t jemi nikoqir t mir. Nga t gjith t zbatohen rregullat, orientimet e direktivat e dhna pr do problem.
Problemi q ngrihej n relacionin e paraqitur nga aparati i Komitetit Qendror, lidhur me disa shfaqje t huaja q prishin ndrgjegjen e njerzve, duhet t na preokupoj seriozisht. Vrtet, ministrive, ndrmarrjeve etj. u jan ln goxha kompetenca n prdorimin e t hollave q disponojn, por nj gj e till nuk duhet kurrsesi t lr shteg pr shprdorime. Ndaj atyre q nuk kursejn lekun e popullit t merren masa t rrepta. Shprblimet duhet t jepen n baz t kritereve t drejta, se ndryshe prishet ndrgjegjja e njerzve duke marr m shum nga shoqria e duke i dhn asaj m pak. N diskutimin timi pr kt problem vura n dukje q kto veprime duhet t bhen nn kontrollin e Partis dhe t klass puntore.
Disa shtje t kinematografis, gjendja e bibliotekave dhe masat pr prmirsimin e tyre, gjendja e gazets Bashkimi dhe nja dy probleme t tjera prbn objekt diskutimi pr Sekretariatin e KQ n mbledhjen e tij t sotme. Pr t tria shtjet e para diskutova edhe unl.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 17, t. 417, 420, 423.
49R
499
E PREMTE 20 NENTOR 1959
E HENE 23 NENTOR 1959
Pam filmin Lulzo Shqipri t Kopalinit e t kinoregjisorit ton Endri Keko. Shum i bukur.
Sot ishte mbledhja e Presidiumit t Kuvendit Popullor ku u diskutuan nj sr shtjesh t kompetencave t Presidiumit. Me materialet e paraqitura isha njohur e kisha br vrejtjet e duhura qysh n projekt, kshtu q u mjaftova vetm me disa ndrhyrje sqaruese pr shokt.
500
501
Prita n Komitetin Qendror Kopalinin dhe shokt tane, q punuan pr t prgatitur filmin Lulzo Shqipri.
Sot paradite, bashk me Ramizin, pritm artistt dhe bashkpuntort shqiptar t filmit Furtuna. I prgzova pr interpretimin e mir dhe u urova suksese.
Isha n Ekspozitn e Arteve Figurative. Shum suksese jan arritur nga piktort e skulptort tan. U lumt!
Shkova n mbrmjen e organizuar nga banort e blloqeve nr. 10 dhe 12 t lagjes 8 Nntori me rastin e 15-vjetorit t lirimit.
502
503
E PREWITE 27 NENTOR 1959
E SEITIINE 28 NENTOR 1959
Sot shkuam n Kruj pr t inauguruar monumentin e Heroit ton Kombtar, Gjergj Kastriotit Sknderbeut.
Vendosm kurora n Varrezat e Dshmorve. Nderojm shokt tan t lufts q dhan jetn pr lirin e atdheut. U bra vizit familjeve t dshmorve Qemal Stafa, Ali Demi e Perlat Rexhepi. Kudo nj ambient i ngroht, i dashur, familjar. N fjalimini q mbajta n mbledhjen solemne kushtuar 15-vjetorit t lirimit, q u organizua n salln e Teatrit t Opers e t Baletit, krahas bilancit t fitoreve t arritura, fola edhe pr rrezikun serioz q prbn revizionizmi jugosllav pr lvizjen komuniste e puntore ndrkombtare, pr prpjekjet e tij q ta orientoj ideologjikisht klasn puntore, ta nxjerr nga binart e marksizm-leninizmit e ta armatos prpara borgjezis dhe reaksionit ndrkombtar etj. U ndala pak m gjat edhe mbi veprimtarin e shfrenuar armiqsore t titistve jugosllav kundr vendit ton.
Vizituam ekspozitn ekonomike t hapur me rastin e 15-vjetorit t lirimit. sht shum e pasur dhe i pasqyron mir sukseset e ndrtimit ton socialist. Pritm n aeroport delegacionin e PK dhe t Qcveris s Bashkimit Sovjetik, t kryesuar nga I.V.Spiridonov, sekretar i par i Komitetit t Partis t Leningradit dhe antar i Presidiumit t Sovjetit Suprem t BS, q do t marr pjes n festimet e 15-vjetorit t lirimit. N salln e Teatrit t Opers e t Baletit u dha koncerti Miqsia, me pjesmarrjen e artistve nga vendet mike q kan ardhur te ne pr 15-vjetorin e
lirimit. 504
505
E IHEL 29 NENTOR 1959
E MARTE 1 DHJETOR 1959
Paradite u zhvillua nj parad ushtarake dhe manifestim i madh popullor.
Dark n Pallatin e Brigadave me rastin e 15-vjetorit t lirimit t Atdheut.
Prita sot shokun Pol Balmizher, kandidat i Komitetit Qendror t Partis Komuniste Franceze dhe sekretar i Komitetit t Partis Komuniste t federats s qarkut Herolt.
Sot gazeta Pravda faqen e saj t katrt ia kushton fests s lirimit t vendit ton. Prve disa materialeve t tjera, n kt faqe ajo boton edhe nj kullini tim ine titullin Rruga drejt lulzimit, drejt lumturis.
Prita gjithashtu antarin e Komitetit Qendror t Partis Komuniste Italiane, senatorin Antonio Roasio, dhe sekretarin e Partis Komuniste Italiane pr qytetin e Kaliarit, Umberto Gardia.
Po sot prita sekretarin e prgjithshm t Kshillit Botror t Paqes, Ferdinand Vinj. T gjith kan ardhur n vendin ton me rastin e fests s 15-vjetorit t lirimit.
1. Ky artikull, i shkruar m 9.10.1959, ndodhet n AQP, nn titullin: Partia e Puns e Shqipris e udhheq popullin shqiptar drejt lulzimit t atdheut, drejt socializmit.
50 6
507
E ENJTE 3 DHJETOR 1959
E PREMTE 4 DHJETOR 1959
Nj vajz e re nga Narta e Vlors m ka drguar nj letr me an t s cils m thot se ka dshir t zjarrt q t vazhdoj shkolln. I paskan dhn t drejtn t ndjek shkolln 2-vjeare t infermiereve n Vlor, por pas 20 ditsh, ia kan hequr kt t drejt, sepse prindrit e saj nuk dashkan t futen n kooperativ. Si m shkruan kjo vajz, prindrit e saj jan t varfr, por akoma nuk u sht mbushur mendja t futen n kooperativ. Vendimin e Komitetit Ekzekutiv t Vlors, pr t'ia prer t drejtn e studimit ksaj vajze fshatare, nuk e quaj t drejt dhe n frymn e porosive t vazhdueshme t Partis. Shokt e Vlors s'kan vepruar drejt. Askush nuk i lejon t bjn presione pr t'i detyruar njerzit t futen n kooperativ me forc. Vajza ka t drejt t msoj.
Dark tek Ivanovi me rastin e qndrimit n Shqlpri t delegacionit sovjetik.
Dark pr delegacionin sovjetik t kryesuar nga Spiridonov. Fola un, foli edhe Spiridonovi. Fjalimi i
tij ishte pa krip, asnj fjal kundr imperiali7mit. 508 509
E MERICURE 9 DHJETOR 1959
Prcollm pr n Mosk delegacionin e PK dhe t Qeveris Sovjetike t kryesuar nga Spiridonovi.
Shoku Pilo Peristeri mbushi 50 vje. Pr punn dhe aktivitetin e tij revolucionar Presidiumi e dekoroi.
510
511
E ENJTE 10 DHJETOR 1959
E MERRURR 16 DHJETOR 1950
Ishim pr dark te shoku Pilo me rastin e da%lindjes dhe t dekorimit t tij. Kaluam shum mir.
Dje u hap konferenca kombtare e zhvillimit t mtejshm t kulturs n fshat. N seancn e sotme t konferencs, n mbyllje t punimeve t saj, prshndeta t pranishmit n emr t KQ t Partis dhe t Qeveris. Fjalnt time e mbshteta n baz t ktyre shnimeve: Detyra e madhe e inteligjencies Intelektuali yn duhet ta kuptoj se dituria q ai fiton nuk sht arm e stoll pr veten e tij, por pr popullin. T jet i lidhur me popullin, t jetoj me popullin, t luftoj pr popullin. T jet i thjesht si populli. T jet mbrojts i zjarrt i vijs s Partis dhe i klass puntore dhe armik i do gjje q sht antipopullore. Puntort dhe fshatart, shokt, bijt e bijat e tyre, q kan msuar npr shkolla, duhet t din se shkenca dhe dituria s'kan mbarim. Gjith kohn du1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 17, f. 480.
512
513
33 12 a
het t zgjerojn e t thellojn njohurit e fituara n shkoll e t'i zbatojn ato n jet duke i zhvilluar m tej. Ky sht qliimi i lufts son t prditshme, kt qllim ka edhe kjo konferenc mbi kulturn.
Mbi do gj dhe kurdoher t jet fryma e partishmris n do pun. Me t gjitha forcat t msojm, t msojm marksizm-leninizmin.
Arti, muzika, e gjith kultura t jet e popullit,

t shpreh bukur dhe realisht ndjenjat, aspiratat, prpjekjet, vshtirsit dhe fitoret e popullit; t jet nxitse dhe mobilizuese pr fitore akoma dhe kurdoher m t mdha pr popullin.
Detyrat e Partis jan kolosale, t vshtira, por t lavdishme.

Pr popullin, pr mirqenien e tij, pr begatin e tij, komunistt nuk duhet t din se 'sht lodhja, se 'jan vuajtjet, mundimet, sakrificat. Kjo sht nj luft e madhe. Luftrat s'na kan trembur kurr e as na trembin. Komunistt ishin t part q ia kushtuan jetn e tyre shtjes s lirimit t atdheut dhe sot ata jan prsri t part q e vn at n shrbim t popullit, t ndrtimit t socializmit. Fola gjithashtu edhe pr disa shtje t gjendjes s sotme ndrkombtare. Vendin ton imperialistt dikur e kan quajtur barbar, se mbronte me luft atdheun e vet. Ata e quanin popullin ton injorant e t prapambetur se nuk u bindej pushtuesve. Por fakti q nj popull i vogl si yni, i shtypur n shekuj, dhe far shtypjey i cili i ruajti t paprekur gjuhn, zakonet, kulturn e tij t lasht dhe nuk u zhduk, as u asimilua nga t tjert, tregon se populli yn nuk ishte as injorant dhe as pa kultur. Tani imperialistt na quajn vendi m i mbyllur i Evrops. Pr njerzit e mir, pr miqt dhe njerzit e ndershm, nga do an qofshin, vendi yn ka qen
Lidhjet qytet-fshat. Roli udhheqs i klass puntore, roli edukues i saj

pr fshatarsin. Vet kolektivizimi i bujqsis tregon ngritjen e ndrgjegjes dhe t nivelit kulturor t masave fshatare t vendit ton. T gjith ne e dim se fshatarsia jon hyri n kooperativ me vullnetin e saj t plot. Ajo e kuptoi rndsin ekonomike t bashkimit, avantazhet e puns s prbashkt. Qyteti pr fshatin dhe fshati pr qytetin. Ta bjm fshatin aq t bukur sa edhe qyteti, aq t prparuar sa edhe qyteti.
- Luft t ashpr tendencave burokratike, shfaqjeve dekadente dhe demoralizuese t kulturs s degjeneruar borgjeze. Luft tendencave mikroborgjeze q shfaqen te njerzit tan. Arsimi. Roli i msuesve. Vatrat e kulturs.
Luft pr ndrtimin e njeriut ton t ri. kulturn ton nacionale n form T

dhe socialiste n prmbajtje. T ruajm dhe t zhviHojm thesaret e kulturs son.
dhe sht i hapur, por pr armiqt, sabotatort dhe provokatort ai ka qen i mbyllur dhe do t rnbetet i mbyllur. Sigurimi dhe mirqenia e popullit ton vlejn m shum se buzqeshjet e ujkut. 515
514
Nj nga shtjet q shqyrtoi sot mbledhja e Byros Politike ishte gjendja e puns politike t Partis n Ushtrin Popullore. Q ushtria jon t ec kurdoher sipas msimeve t Partis, n rrugn e marksizm-leninizmit, t gjith kuadrot e drejtuesit politik t ushtris ta ken t qart se n ushtri krkohet nj disiplin e fort, por e ndrgjegjshme. Prandaj kur diskutova lidhur me kt gshtje 1 kritikova dhe nuk e quajta aspak t mir marrjen e shum masave disiplinore ndaj oficerve me grad t ult. Prparime kemi n ushtri, por dobsit q vihen re duhet t evitohen duke ngritur nivelin e puns ideopolitike.
Mbledhja e Plenumit t Komitetit Qendror diskutoi rreth raportit t Byros Politike Mbi realizimin e planit dhe t buxhetit t shtetit pr periudhn 1956-1959 dhe mbi detyrat e planit dhe t buxhetit t shtetit pr vitin 1960.
516
517
E MERKUR 23 DHJETOR 1959
E ENJTE 24 DF1JETOR 1959
Vazhdojn diskutimet n Plenum t KQ. Un fola n mbyllje t punimeve. N realizimin e planit gjat katr vjetve q kaluan ka pasur edhe rezultate pozitive, por t metat e dobsit kan qen t mdha, gj q me t drejt i ka preokupuar Byron Politike e Komitetin Qendror t Partis. Gabimet dhe t metat n pun duhet t ishin theksuar m me forc n diskutimet q u bn n Plenurn, me qllim q nga ato t nxjerr msime edhe udhheqja edhe baza. Plard i vitit 1960 sht shum i ngarkuar, por i realizueshm. Prpjekjet tona duhet t jen shum t mdha q t plotsohen edhe deficitet e vrtetuara veanrisht n bujqsi. Ktu duhet t'i prqendroj Partia forcat e saj. T punohet pr forcimin e organizimit n kooperativat bujqsore, sidomos, e n do sektor t ekonomis son, q t dalim me plan t realizuar e t shkojm n. Kongresin e Partis me suksese.
U hap sesioni i 4-t i Kuvendit Popullor. U dgjua raporti Mbi realizimin e planit t shtetit t vitit 1959 dhe mbi detyrat e planit t shtetit pr vitin 1960.
513
, fl
ELBASAN, F. HEN 28 DHJETOR 1959
N seancn e sotme t sesionit t 4-t t Kuvendit Popullor (t ciln un e ndoqa nga shtpia) ministri yn i Punve t Jashtme, Behar Shtylla, mbajti raportin Mbi gjendjen e sotme ndrkombtare dhe mbi politikn e jashtme t Republiks Popullore t Shqipris,. Kuvendi Popullor, pas diskutimeve, aprovoi plotsisht politikn e jashtme t Qeveris son.
Po sot Kuvendi aprovoi rezolutn mbi Thirrjen e Sovjetit Suprem t BRSS drejtuar parlamenteve t bots n lidhje me armatimin e prgjithshm e t plot dhe rezolutn mbi ,<Letrn e Asambles s Lart Popullore t Republiks Demokratike Popullore t Kores lidhur me vendosjen e unitetit kombtar t Kores.
Sot paradite, n Komitetin e Partis t Rrethit t Elbasanit, pata nj takim me aktivin e Partis t ktij rrethi me rastin e punimit t materialeve t Plenumit t 14-t t KQ t PPSH. Fola n mbyllje t aktivitt. N prgjithsi diskutimet rreth problemeve q trajtoi aktivi ishin t mira, por sidomos ato pr ujitjen ishin t gjalla, konkrete e me m shum krkesa. Kuptohet, problemi i ujitjes sht m imediat e ka lidhje t drejtprdrejt me rendimentet e kulturave bujqsore, por edhe problemi i pyjeve, theksova n fjaln time, ka rndsi t madhe pr ndrtimin e socializmit. N sektorin e pyllzimeve sot kemi deficite t mdha, t shkaktuara kto pr shum arsye, si organizimi i dobt n administrimin e pyjeve, mungesa e kuadrit specialist pr pyje, nevojat e ngutshme t ndrtimit t vendit q linin shteg pr gabime etj. Ky problem e ka preokupuar shum KQ t Partis, sepse
520
521
lidhet ngusht me zhvilhmin dhe me prparimin e vendit. Direktiva pr zgjidhjen e ktij problemi jan dhn, por ato duhet t shoqrohen me nj mobilizim t prgjithshm e mbi t gjitha me nj organizim t shndosh. Veanrisht, vura n dukje, q n aktivizimin e fshatarsis pr kt problem t'i vihet rndsi ans organizative. Dhe n kt drejtim rolin kryesor e luan Partia. Prve problemeve t brendshme, q lidheshin me materialet e Plenurait, fola edhe pr disa shtje t situats ndrkombtare. Ndr t tjera fola edhe pr prpjekjet dhe manovrat e revizionistve jugosllav kundr Partis dhe vendit ton, manovra q nuk do t pin kurr uj. N fund u urova pjesmarrsve Vitin e Ri 1960. T jet ky vit i gzuar e i lumtur pr popullin e pr Partin!
ELBASAN, E MART Z9 DHJETOR 1959
Aktivi i Partis vazhdon punimet.
Bised me sekretart e organizatave-baz dhe me kryetart e kooperativave bujqsore t rrethit t Elbasanit.
Pasdite u ktheva n Tiran.
522
523
DHJETOR 1959
DHJETOR 1959
U informova pr punimet e nj konference shkencorei me tem Imperializmi gjerman dhe Lufta e Dyt Botrore, mbajtur koht e fundit n Berlin. Nuk mund t rri pa shprehur me kto radh indinjatn pr qndrimin arbitrar t drejtuesve t konferencs, t cilt i bn presion delegatit ton 2 t hiqte nga referati 3 i tij pjesn ku flitej dhe demaskoheshin revizionistt jugosllav si falsifikator t historis dhe si pretendent se paskshin qen ata faktori vendimtar pr lirimin e Shqipris. Pasi kryetari i delegacionit ton nuk pranoi dhe e dorzoi referatin si e kishte, drejtuesit e konferencs i ndrpren fjaln referuesit ton, pikrisht sa do t fillonte t fliste pr qndrimin e revizionistve jugosllav, nn pretekstin se kishte kaluar afati i diskutimit.
1. Konferenca i zhvilloi punimet nga 14-19 dhjetor 1959. 2. Jorgji Sota, n at koh drejtor i Shkolls s Lart t Partis V. I. Lenin. 3. Referati i delegacionit ton ishte: Lufta Nacionallirimtare e popullit shqiptar kundr pushtuesve fashist.
524
Orientime pr probleme q mund t shqyrtohen gjat vitit 1960 n forumet udhheqse t Partis. 1) Situata monetare. Qarkullimi i monedhs. Gjendja dhe realizimi i krediteve. Arkat e kursimit. T metat dhe masat n Bankn Kombtare dhe n Ministrin e Financave. 2) Riorganizimi i kooperativave t grumbullimeve. Kooperativat e artizanatit. Kooperativat e konsumit. Situata organizative n rrjetin tregtar. 3) Masat q duhet t marrim n lidhje me forcimin organizativ t kooperativave bujqsore, lidhur me analizn e rezultateve n kooperativat pr vitin 1959. 4) Rezultatet n realizimin e buxhetit dhe t planit n fund t 6-mujorit t par (t vitit 1960). 5) Si filloi dhe vazhdoi detyra e plenumit pr pyllzimet dhe vaditjet. Rezultatet e mbjelljeve t pemve n vjesht e n pranver dhe puna n kanalizimet. 6) Realizimet e detyrave n rritjen e prodhimit t mishit dhe t qumshtit dhe furnizimi i popullit me kto produkte. 525
7) Studim mbi lvizjen e krahut t puns, nga fshati n qytet. Parashikimet mbi zhvillimin e ktij procesi dhe masat q duhet t prcaktojn kt proces. 8) Studimi shkencor i ksaj lvizjeje. Mekanilimi i bujqsis. Orientimi i drejtimeve t lvizjeve t krahut t puns. 9) Rezultatet e para, n lidhje me bashkimin e kooperativave dhe vazhdimi i tij n etapn e re t krijuar. 10) R.ezultatet dhe masat e mtejshme q duhen t merren n lidhje me organizimin e ndrmarrjeve lokale ose zonale t ndrtimeve. 11) Unifikimi i zbatiinit t vendimeve t konferencs s kulturs n fshat. 12) Si drejton Komiteti i Partis i Rrethit t Fierit, organizatat n fshat dhe puna e dy ose tri organizatave t Partis n fshatra t rrethit Fier. 13) Lidhjet dhe bashkpunimi i Partis dhe i rinis n problemet konkrete n rrethin e Lushnjs, n qendr t rrethit dhe n dy-tri fshatra. 14) Si i organizon drejtimin dhe ndihmat Komiteti i Partis i Rrethit t Shkodrs, pr Komitetin Ekzekutiv t Rrethit dhe kshillin e lokalitetit e kshillin e fshatit. Masa e detyra. 15) Si e siguron drejtimin, jep ndihmn dhe kon.trollon komiteti i Partis dhe organizata-baz shtjen e arsimit dhe t higjiens e t shndetsis n baz. Konkretisht. 526
16) Si e organizon konkretisht Partia, nprmjet Bashkimeve Profesionale dhe hallkave t tjera, propagandn n prodhim, pra agjitacionin dhe propagandn e prodhimit. Si e vendos disiplinn n pun, n ndrmarrje, n kooperativa etj. Konkretisht. Detyra dhe masa. 17) Si ka shkuar pjesmarrja e fshatit n 25 pr qind t punimeve t bonifikimit. T metat organizative, detyrat dhe si sht koordinuar kjo detyr me detyrn tjetr t pyllzimeve dhe ujitjes, ku fshatarsia merr pjesn e saj. Organizimi i ksaj pune dhe detyra t reja. 18) Studimi i prgjithshm dhe direktivat e prshtatshme mbi gjendjen e transportit t brendshm n vendet malore. Masat q duhet t marrin n lidhje me shtimin e kafshve t transportit (dhe far kafsh ngarkese), karrot e qerret, talikat e arabat dhe ndrtimi kryesisht nga fshatarsia t rrugve malore q kto t lidhen me rrug nacionale.
19) Studimi i organizimit t prgjithshm t tharjes s frutave n rajonet e thella e pa rrug, ku nuk kalon transporti automobilistik. Masat q duhet t merren. 20) Studimi i ujit t pijshm n fshatra e n qendra banimi. Masat q ne duhet t marrim me nj perspektiv pak a shum t gjat. 21) Studimi i veant i zgjidhjes me perspektiv t transportit t prodhimeve bujqsore t kooperativave n depot e shtetit. 22) Gjendja politike, kulturore, teknike dhe ekono-
527
mike e msuesve dhe e profesorve. Detyra dhe masa. 23) Situata e teksteve shkollore t t gjitha kategorive dhe plotsimi material me perspektiv i shkollave e laboratorve t tyre. 24) Si e organizon punn ideopolitike dhe kulturore Kshilli Qendror i Bashkimeve Profesionale. Konkretisht. Detyrat dhe masat. 25) Si funksionojn kabinetet e Partis n t gjith vendin, si drejtohen ato nga komitetet dhe ndihma q u jQpet nga lart. Gjendja e kuadrit. Detyrat dhe masat. 26) Si punojn organizatat e Partis n transport, n peshkim, n gjeologji dhe n ndrmarrjet e ndrtimit. Si drejtohen kto nga komitetet. Konkluzione t qarta. Detyra dhe masa organizative q dalin nga nevojat konkrete territoriale. 27) Si zbatohet plani i mbjelljeve t ullinjve, agrumeve dhe fiqve. Si zbatohen masat agroteknike pr kto pem. Detyrat. 28) Si zbatohet shembulli i mir, si prgjithsohet ai dhe shpikjet e racionalizimet. Si mobilizohet Partia pr ta uar deri n fund kt problem. Detyra dhe masa. 29) Si mobilizohet dhe punon Partia pr vendosjen e nj disipline t fort n pun, pr tejkalim normash, pr kursimet etj. Detyra, masa. 528
1959
Marksizm-leninizmi udhheqje pr veprim n t gjitha aktivitetet e jets s vendit tonl. Edukimi marksist-leninist i komunistve, i kuadrove t Partis dhe t shtetit, i masave t gjera punonjse. Ngritja e kulturs s prgjithshme t masave punonjse. Arsimi publik. Gjendja aktuale, sukseset dhe t metat, n t gjitha llojet e shkollave. Orientimi i ardhshm n zhvillimin e tyrQ. Masat q duhen t merren n krijimin e kuadrove, n orientimin e profileve, n metodologjin e dhnies s msimeve, n ndonj mas reforme t prshtatshme, pr situatat dhe sipas nevojave t vendit. Historia e popullit, historia e Partis, jo vetm q
1. Shnime pr t'u pasur parasysh n punn e Partis pr edukimin marksist-leninist t komunistve e t kuadrove si dhe pr perspektivat e zhvillimit t arsimit dhe pr mundsit e riorganizimit t sistemit arsimor. Disa nga kto teza u vun n baz t materialeve t Plenumit t 19-t t KQ, ci u mbajt m 7-8 tetor 1960, i cili miratoi raportin Mbi riorganizimin e shkolls dhe zhvillimin e mtejshm t sistemit arsimor.
529
34 122
duhet t shkruhen, por si duhen t zhvillohen n shkolla e n popull. Njohja e shkencs dhe vulgarizimi i saj. Lidhja e shkolls me praktikn (laboratort, fushat eksperimentale). Instituti i Shkencave, puna e tij dhe roli i tij. Gjeologjia flora blegtoria frutikultura, pyjet, arkeologjia, turizmi. Folklori pasuri e madhe, si duhet t zhvillohet, t pasurohet. Arti teatri, muzika, baleti, piktura, kinemaja. Zhvillimi i tyre, orientimi pr t'u zhvilluar.
tikn, lidhjet e tij me shkenctart, profesort etj.
Rritja e gjenerats s re.

Shkolla, internate dhe sidomos ato q duhet t ndrtohen t reja. T ecet me sistem: t bhen n vende t bukura, me ajr t pastr etj.
erdhet dhe kopshtet.

Seriozisht duhet t'i vihemi ksaj shtjeje n qytete dhe n fshatra gjithashtu. Studentt n fakultete nuk lidhen me praktikn e organizimit t prodhimit. Orientimi i shprndarjes s drejt t shkollave dhe instituteve t ndryshme t vendit. shtje t puns ideologjike.
Kultura e prgjithshme.
1) 2) 3) 4) Gjendja e analfabetizmit. Arsimi i detyrueshm. Arsimi 7-vjear (m von 8-vjear), perspektivat. Arsimi i mesm etj., perspektivat.
Orientimi i arsimit, pr pesvjearin.

1) Teknikume pr far sektor. 2) Gjimnazet kujt duhet t'i vihet rndsi e veant. 3) Institutet orientimi. Baza materiale n shkolla. Tekstet (a mund t bjm ndryshime n to?). 'masa t tjera mund t marrim pr t inkurajuar vajtjen n shkoll t njerzve. Shkolla e izoluar nga jeta. Masat q duhet t marrim n krijimin e bazave praktike, fusha eksperimentale laborator, orientimi i ri i teksteve etj. Masat konkrete n institutet pedagogjike dhe metodat e riedukimit t trupit arsimor, me kt orientim t ri. Instituti i Shkencave. Lidhjet e shkencs me prak530
531
_
I
TREGUESIT
z
14
TREGUESI I LENDF.S
Afrika
301, 303, 304-305, 311.

-
Ambasadat e shteteve td ndryshme n RP t Shqipris
Bashkimet Profesionale t Shqipris; leva t lidhjes s Partis me masat - 49, 68,
69, 76, 78. 205.

Bashkimi Sovjetik; Ushtria Sovjetike (1917-1953) - 353Sorjetik, revizionizmi sovjetik; Partia Komuniste e BS; Kongrest i 21-t i saj - 72, 92, 174, 220, 271,
5, 6, 10, 11, 29, 34, 45, 48, 74, 89, 92, 93, 124, 137, 143, 175, 176, 180, 183, 192, 201, 204, 233, 290, 321-322, 338, 360, 361, 363, 393, 411, 455, 467, 472, 490, 509. Armatimi i shteteve imperialiste; demagogjia revizioniste pr armatimin - 5, 48. Arsimi; politika e Partis pi;r zhvillimin e tij - 379, 395-
-354. Bashkimi
-396, 529-531.
Artet figurative, muzika; iidhjet e tyre me jetn dhe me popullin - 227, 228, 502, 514,
530.
Azia - 301, 303, 304-305, 311
312.
Ballkani; politika battkanike e shteteve imperialiste - 348,
349, 354.
272, 273, 275, 283; gjendja e brendshme; degjenerimi i jets politike, shoqrore, i letrsis dhe i kulturs. Lufta e grupeve pr pushtet - 54, 174, 197-198, 220, 267, 269, 276-277, 469; - politika e jashtme; afrimi dhe forcimi i lidhjeve me ShBA dhe me shtetet e tjera impertaliste - 11, 40, 53, 386, 387, 508;
535
me revizionistt jugosllav dhe marrdhniet me ta - 34, 72, 92, 107, 114-115, 125, 368; - qndrimet demagogjike presionet ndaj RP t Shqipris - 82, 273, 282, 368, 373, 377, 380, 386, 390-391. -
pris - 129-130, 135, 145, 146,

147, 149, 190, 151-152, 153, 154, 156, 161, 162, 163, 165, 166, 168, 169, 236, 252-2.53, 254-255, 256-257, 258, 250-260, 261, 262, 263-264, 265, 415.
F
Fashizmi dhe lufta kundr tij
- 349, 352. l'atosat, pioniert - 489. Fronti Demokratik i Shqtpris, Kshilli i Prgjithshm i tij - 55. Fshatarsia, fshatarsia kooperativiste - 21, 66. Fuqia puntore; stabRizinli i saj - 465.
H
Historia e Shqipris - 529-530; popullit e - preardhja shqiptar. Vshtrim mbi disa ngjarje nga historia e tij - 56-57, 378, 381-382; - regjimi feudalo-borgjez i Zogut - 350-352; - maketi Historia e Shqipris- - 359. Historia ushtarake - 161. Hungaria - 180, 204, 239-240, 241, 452.
mimet n RPSh dhe ulja e tyre - 74, 335, 347.
Blegtoria; blegtort. Lopa; shtiml i prodhimeve t qumshtit e t m!shit - 37, 53, 62-63, 66, 194, 199, 358.
D
Dallimet thelbsore ndrmjet qytetit e fshatit dhe ngushtimi gradual i tyre; lidh jet ndrmjet fshatit e qytetit - 514. Dekorimet, dekoratat - 175,
495.
Britania e lkfadhe; politika e jashtme; qndrimi armiqsor ndaj RP t Shqipris - 18,

148, 339.
Bujqsia n RPSh; zhvillimi saj; pemtaria; ujitja - 21-22,

195, 378-379, 407, 487-488, 521.
Dshmort - 175, 234, 505. Diturit dhe prvetsimi i tyre - 513-51.
Bullgaia - Partia Komuniste Bullgare; gjendja e brendshme; rnarrdhniet me RP t Shqipris - 112, 113, 114-115,
116, 117, 118, 119, 120, 121, 123, 173, 313, 314, 442, 445, 416, 449. 450, 451.
Greqia; qndrimi ndaj RP t Shqipris - 313, 316, 348. Grv.aja dhe Bashkimi i Grave t Shqipris; emancipimt gruas 209, 255, 336, 358, 508;
- marrdhniet e EGSh me organizatat e grave t vendeve t ndryshme t bots - 203. Grumbullimi dhe prpunimi i qumshtit - 290.
I
Imperializmi - veprimtaria arra iqsore kundr RP t Shqipris - 131, 352, 354, 515.
Ii
Edukimi marksist-leninist i masave dhe i kuadrove 132, 133, 529.
Industria n RPSh; zhvillimi dhe pajisja e saj me makineri moderne - 19, 21, 132-133, 378;
- industria minerale e kromit dhe ajo mekanike 461, 464. Shih edhe: Nafta... Inteligjencia; edukimi ideopolitik i saj - 51, 513.
Byroja Informative e Partive Komuniste e Puntore (Informbyroja) 340. - 93, 114, 339,
Emulacioni socialist, garat socialiste - 205, 395-396. Enver Hoxha - t dhna autobiografike - 44, 51, 76, 77,
78, 80. 145, 149, 151-152, 170, 190, 191, 210, 245, -257, 262, 263-264, 265, -277. 273, 279, 280, 281, 406, 430. 166, 256276282,
ekosilovakia; gjcndja e brendshme; politika e jashtme; marrdhniet me RP t Shqi-
Gjermania Lindare (RD Gjermane); gjendja e brendshme; marrdhniet me RP t'; Shqipris - 236, 242-244, 245-246,
247-248, 249, 250-251, 471. Gjykatat popullore - 73, 207.
Internacionalja e Tret Komuniste (Kominterni) - 337-339, 340.
Investimet dhe rritja e efektivitetit t tyre - 20-21.
536
537
Italia; pushtimf fashist i Shqipris n Luftn e Dyt Botrore - 348, 349, 350-352.
Jugosllavia. revizionizmi jugosliar. Lidhja e Komunistve t Jugosllavis dhe programi i saj; Kongresi t 7-t i LKJ
- 58-60, 75, 83-84, 92, 100, 307, 310, 337, 339, 340, 353-354; - Lufta Nacionalelirimtare e popujve t JugoslInvis - 339, 353; - ardhja n fuqi e revizionizmit; degjenerimi i jets politike, ekonomike e kulturore. Grindjet politike dhe nacionale - 93-94, 302-303, 307, 310, 353, 354, 468; - prpjekjet pr t revizionuar marksizm-Ieninizmin dhe lufta pr t minuar vendet socialiste, lvizjen komuniste e puntore dhc lvizjen elirimtare t popujve - 58, 83-85, 93-94, 99-100, 303, 304-311, 312, 319, 337-340, 350, 353-354, 505; - agjentur e imperializmit. Lidhjet me ShBA dhe me vendet e tjera kapitaliste - 95-96, 304, -
307-308, 310, 311, 350; po]itika e jashtme demagogjike e mashtruese ndaj vendeve t Azis dhe t Afriks - 301-305; politika shoviniste dhe ndaj shkombtarizuese kosovarve dhe popullsis tjetr shqiptare q banon n trojet e veta n JugosIlavi - 176, 314-317; veprimtaria armiqsore kundr RP t Shqipris - 35, 94, 97-98, 131, 157-158, 287. 303, 313, 317-318, 319, 326, 348, 349-350, 351, 352-353, 459, 505, 522.
Kolektivizimi socialist i buje Partis pr kolektivizimin socialist t bujqsis dhe pr krijimin e kooperativave bashkuara bujqsore - 284, 285, 286, 292,
qsis - politika 296, 508; lufta kundr gabimeve gjat kolektivizimit t bujqsis - 14, 140, 284, 286.
Kushtet e puns e t jetess dhe sigurimi teknik n pun

80.
Kuvendi Popullor; Presidiumi dhe Kryesia e tij - 50, 55,

126, 128, 129, 175, 217, 296, 297, 309, 327, 334, 336, 357, 495. 501, 519, 520.
Lenin, Vladimir Ili - 59, 60,

69, 77, 93-94, 100, 141, 276, 352, 353, 378.
Komunikacioni automobilistik dhe detar - 133, 382-383.
Komunisti - cilsit; eduki171i marksist-leninist dhe iicihjet e tij me masat - 287,

515.
Letrat, krkesat dhe ankesat e popullit; puna 771e letrat 195, 205-206, 331, 492, 503.
Koreja e Veriut (RDP e Kores); Partia e Puns e Kores - 6. Kosova - 314-315, 316-317. Kuadrot; politika e Partis me kuadrin; prbrja dhe zgjedhja e tyre - 71, 299-300, 379;
edukimi, lidhjet me masat dhe puna fizike e tyre - 23, 191, 199, 235, 413.
Lvizja komuniste e puntore ndrkombtare; lufta pr dcmaskimin e revizionistve jugosliav 96. 98, 114-115,
307-309, 340-341.
Kapitalizmi; antagonizmi k/asor, shteti dhe kriza e ktij

rendi - 58-59.
Lufta Antifashiste Nacionalclirimtare e popullit shqiptar (1939-1944) - 177, 352, 382,

458; - lirimi i Shqipris (29 Nntor 1944). Prvjetort e lirimit - 215, 216, 505, 506.
Kshillat popullor: komitetet ekzekutive t kp t rretheve t Shkodrs e t Vlors 14, 508.
Kshilli i Ministrave (Qeveria)

14, 464. Kina. Partia Komuniste e KinUs. Qndrimi ndaj revizionizmit jugosilav - 74, 124.
Kulakt; politika e Partis ndaj tyre - 15. Kultura fizike dhe sportet. Spartakiada e Par Kombtare (tetor 1959) - 356, 469, 470,
473.
Lufta e Dyt Botrore (1939-1945) - 351-352. Lufta e klasave - 59.
M
Marksizm-leninizmi busull dhe udhheqje pr veprim 97, 529.
KNER-i (Kshilli i Ndihms E)conomike Reciproke) - 74,

103, 104, 105, 106, 110, 126, 362, 364, 365, 367.
Kultura; zhvillimi i saj 182, 513-515, 530.
538
539
Marks, Karl - 7, 60. Mbrojtja e atdheut - prgatitja e popullit, e ushtris dhe e gjith vendit pr mbrojtje - 320, 341-342, 382, 404. Mrgimi; shqiptart e mrguar - 109, 357. Ministrit; metoda dhe stili i tyre n pun - 464, 483, 498: - Ministria e Punve t J;,shtme - 158; - Ministria e Mbrojtjes Popullore - 299-300; - Ministria e Punve t Brendshme - 73, 299-309; - Komisioni i Planit t Shtetit - 223, 497; - Ministria e Bu clsis 334, 464; - Ministria e Ndrtimit 22. Minoriteti grek n Shqipri 402. Mirqnia n shoqrin ton socialiste - 335.
PPSh pr t'i prer rrugn revizionizmit dhe pr t uar prpara ndrtimin e socializmit - 97, 131.
NJ Nj Majt - Dita e Solidarttetit Ndrkombtar t Puntorve - 26. 355.
prjashtimet nga Partia* - 299. Partia e Puns e Shgtpris marrdhniet me PK t BS dhe me partit komuniste e puntore - 35, 47, 112, 193, 283, 412, 507. Partia e Puns e Shqipris ndrtimi dhe jeta e brendshme - 132; - forcimi i rolit udhheqs - 325, 352, 483; - edukimi marksist-leninist n Parti; format e arsimit, propagandistt - 9, 35, 132; - prsosja e metods dhe e stilit n pun. Lidhjet me masat; informacioni n Parti - 70, 181, 287; - pranimet n Parti - 71, 298; - administrimi i dokumenteve n Parti - 195-196. Partia e Puns e Shqipris organet udhheqse qendrore e lokale - Komiteti Qendror, Byroja Politike, Sekretariati i KQ - 7, 9, 15, 16, 49, 110, 126, 141, 178, 194, 205, 284, 290, 331, 358, 365, 413, 414, 484, 497-498, 525-528; - Plenumi i 8-t i KQ (3-5 shkurt 1958) - 15, 16, 20-23, 24, 25; - Plenumi i 9-t i KQ (1-2
Organet e Punve t Brendshme. Sigurimi i Shtetit dhe punonjsit e tij - 346. Organizatat-baz t Partise n dikastere - 483.
N
Nafta - shpfm-krkimet e shpim-shfrytzimet pr naft e gaz. Puna pr plotsimin e planeve - 343-344. NATO (Pakti i Atlantikut Verior) - 5, 11, 304. Ndrtimet - 22. Ndrtimi i socializmit n ShqipEri - prvoja dhe masat e
Pagat dhe shprblimi i puns. Lufta kundr shprdorimeve n shprblimin e puns - 31, 332, 498. Paqja; pacifizmi borgjez. Demagog jia e revizionistve pr paqen dhe bashkekzistencn paqsore - 11. 48, 311-312. Partia e Puns e Shqipris lufta e klasave n Parti - lufta kundr fraksionit t A. Luls e S. Premtes 282;
prill 1958) - 68, 69; Plenumi i 10-t i KQ (20 qershor 1958) - 127; Plenumi i 11-t i KQ (3--4 nntor 1958) - 194, 199; Plenumi i 12-t i KQ (26-27 dhjetor 1958) 225, 226; 13-t i KQ Plenumi (18 shkurt 1959) -- 285-286, 496; Plenumi i 14-t i KQ (2-3 nntor 1959) - 484, 487; Plenumi 1 15-t i KQ (22-23 dhjetor 1959) 517, 518; aparati i KQ; organizata-baz e Partis n t 7, 70; komitetet e Partis n rrethe dhe aparatet e tyre - 23, 71; organizata dhe Komiteti i Partis i Rrethit t Fierit. Konferenca e 8-t e Partis e rrethit - 36-37, 42, 43, 284, 286; organizatat dhe komitetet e Partis t rretheve t Durrsit, t Elbasanit, t Kors dhe t Krujs - 28, 76, 182, 195, 208, 211, 293, 299, 465-466, 521, 523; organizatat dhe komi-
540
541
tetet e Partis t rretheve t Matit, t Dibrs, t Puks, t Kuksit, t Tropojs dhe t Shkodrs 140, 195, 287, 289, 299, 358, 465; - organizatat dhe komitetet e Partis t rretheve t Gjirokastrs, t Skraparit, t Sarands dhe t Vlors - 286, 239, 329, 358, 401, 408; organizata dhe Komiteti i Partis i Rrethit t Tirans. Konferenca e 6-t e Partis e rrethit - 51, 294, 298, 323, 324, 325-326, 483; - studimet, aportet, materialet p organet udhheqse - 178, 223, 525-528. l'artia Komuniste Italiane 159, 426.
Politika e jashtme parimore e IlPSh - 515;

- marrdhniet dhe qndrimet parimore marksiste-leniniste ndaj BS 172, 215, 218, 268, 368-369, 373, 374, 375, 376, 380, 381, 385, 386, 387, 388, 453, 504, 510; - marrdhniet me vendet e demokracis popullore (Bullgarin, ekosllovakin, Hungarin, RD Gjermane) - 8, 113, 119, 120, 129-131, 135, 136, 138, 173, 179, 221, 236, 237-238, 239, 242-244, 252-253, 254-255, 446, 449, 462; - marrdhniet me Kinn, Koren dhe Vietnamin - 176, 376, 389, 391, 392, 394, 462, 467, 494; - solidariteti dhe prkrahja pr vendet arabe; ndihma pr Algjerin - 87, 88, 89, 295; qndrimi parimor ndaj Jugosllavis dhe lufta pr demaskimin e rrvizionizmit jugosllav 58-60, 75, 83-85, 87, 93-102, 127, 129, 157-158, 176, 242, 307-308, 309, 313, 314-315, 320, 340-342, 368, 486, 488, 524; - marrdhniet me vendet fqinje - 238, 403; qndrimi ndaj ShBA dhe
Britanis s Madhe 5, 8, 18; - qndrimi parimor ndaj Kosovs - 158, 315-317. Populli shqiptar; traditat pa-
Socializmi dhe sigurimi i barazis s popujve dhe t kombeve - 317-318, 468. Sta/in, Josif Visarionovi
94, 215, 252, 282, 341, 349, 352, 353. SH
triotike, virtytet moralo-politike. Roli dhe pjesmarrja e tij n Luftn Nacionallirimtare - 130-131, 228, 318-319,
352, 515.
Prokuroria - 73. Prona shtetrore dhe ajo kooperativiste - 195. Pushteti popunor dhe thjeshtimi i aparatit t tij - 23. Pyjet, pyllzimet - 487-488, 521-522.
Shkenca; studimet dhe krkimet shkencore - 288. Shtetet e Bashkuara t Ameriks; deprtimi n Jugosllavi dhe politika ballkanike e tyre
148, 311, 354.
Shteti; kuptimi marksist-lentnist i tij - 59-60. Shtypi dhe radio n RPSh 48, 157-158.
Pasurit natyrore; shfrytzimi i tyre me efektivitet - 1:33. Peshkimi - 204. Planet; planifikimi
prsosja e metodave t planifikimit - 178, 223; plani i dyt pesvjear (1956-1960); lufta pr plotsimin e tij - 16, 20-23, 24, 25, 226, 296, 496, 518; projektplani i tret pesvjear (1961-1965) 178.
Revizionizmi i vjetr dhe ai modern - 58-60, 94, 100. Rinia dhe Bashkimi i Rinis s Puns t Shqipris; Plenumi i 5-t i KQ t tij 61-67; - edukimi ideopolitik e profesional dhe pjesmarrja e rinis n ndrtimin socialist - 26, 65-66, 321.
Teorit revizioniste - kritik pikpamjeve t revizionistve hrushovian pr bashkekzistencn paqsore dhe armatimin - 48;
kritik teorive revizioniste pr krizat, luftn e klasave dhe shtetin n kapitalizm - 58-60, 84. Trmetet; masat pr likuidimin e pasojave t tyre 444, 454. Traktati i Varshavs - 11, 103, 107.
Sigurimet shoqrore e shtetrore; pensionet - 217, 327.
Tregtia e brendshme - 22, 45.
542
543
Tregtia e jashtme; eksporti, importi 22, 133, 497. Trockizmi dhe lufta kundr tij 337-339, 340.
flota luftarako-detare, aviacioni, raketat 395, 404. V Vendet socialiste; Eksporita e Arteve Figurative e tvre (Alosk, 1959) 269, 292, 309.
Universiteti i Tirans 288, 380. Uniteti i popuflit, uniteti Partipopui/ 111, 132. Ushtria Popullore; ro/i udhheqs i Partis 91; kuadrot politik e ushtarak. Edukimi ideopolitik dhe disiplina n ushtri 395, 491, 516;
TREGUESI I EMRAVE
Zri i popullit- 13, 87, 124, 129, 196, 301, 317, 486. Zgjedhjet pr Kuvendin Popullor dhe gjykatat popullore 55, 111, 207.
A
Alia, Ramiz 427, 428, 503. Adenauer, Konrad 318. Ajzenlqauer, Duajt 40. Aleksandri I Karagjorgjevi 350. Andropov, Juri 282. Antonov, Aleksei 420. Aristoteli 56. Aristov, Averki 268.
Blum, Leon 353.
Bonaparti, Napoleon 161. Botev, Kristo 113. Brentano, Hajnrih fon 310. Buhali, Larbi 424. Bulganin, Nikolai 54, 174. Buxhuku, Nonda 65.
B Bacilek, Karol 163, 256, 257,
Caldaris, Kostandin 348, 354. Cama, Zihni 65. Cankov, Georgi 441.
398, 412. Balmizher, Po1 507. Banka, A1i 65.

Barak, Rudolf 151. Bej, Sokrat 64-65. Bekteshi, Abaz 17. Belishova, Liri 284, 286. Beriuzov 450. Bernshtajn, Eduard 94. Bilali, Shuaip 27.
arani, Adil 202, 215, 345,

462.
544
and, Kub 93. an Kai Shi 176. eriku, Qamil 63. rill, Uinston 339. oi Yon Gn 389, 391, 392, 393.
545
35 122 a
ollaku, Tiri 63. omo, Maqo 284. uvahin, Dimitri 262. D Xhon Foster 310, 311, 318. Damianov, Georgi 216. Danialov, A.D. 266. David, Vaclav 398, 412. Demi, Ali 505. Demollari, Qamil 62. Dervishi, Rrapo 323. Diedushkin, P. S. 372. Dimitrov, Gjergj 113, 119, 247-248, 436, 449. Dimov, Dimitr 173. Dolanski, Jaromir 145, 166, 259. Dushku, Fetije 64. Dvorzhak, Antonin 253. Dyklo, Zhak 272.
Gega, Sami 62-63. Gbels, Paul 248, 310. Gring, Herman 244, 248. Gte, Johan Volfang 149. Ghosh, Axhoi 272. Glebov (gjenerali) 143. Gliozheni, Kio 65. Gorki, Milan 337, 338, 333, 340. Gotvald, Klement 145, 252. Grabocka, Myftar 292. Gregor 151. Grotevol, Oto 236, 365, 377, 385, 386, 388, 389, 391. Groza, Petru 10.
118, 218, 220, 271, 282, 361, 363, 368, 373, 374, 375, 376, 380, 384, 385, 386, 387, 388, 390-391.
I
Ibarruri, Dolores (Pasionarja) 272. Ishollni, Teki 64. Ivanov, V. I. 5, 11, 29, 48, 54, 72, 75, 92, 201, 233, 290, 383, 368, 371, 372, 397, 482, 490, 509.
J
GJ Gjata, Xhavit 422. Jakova, Prenk 227, 228. Jefremov, M. T. 276. Jugov, Anton 112, 116, 119, 121, 430, 431, 433, 434, 449.
Kashen, Marsel 13, 30. 94. Kautski, Karl 500. Keko, Endri Kim Du Bon 6. Kish, Karoli 179, 180, 452. Koci, Belina 61. Kodheli, Riza 80. Kola, Rako 61. Konda, Spiro 56-57, 80, 212. Koniev, Ivan 107, 424, 426. Konstantinov, Fjodor 268. Kopalin, Ilia 82, 397, 500, 502. Kopecki, Vacllay 149, 151, 167, 256. Kosigin, Aleksei 382, 366, 367, 417, 419, 424. Koucki, Vladimir 415, 416. Kozlov, Frol 277. Kozlov, Vasili 420. Kristozov 445. Kusinen, Oto 103.

H
Hoxha, Nexhmije 145, 186, 169, 170, 200, 224, 234, 239, 255, 263, 265, 272, 274, 278, 280, 281, 291, 415, 419, 449. Haile Selasie I 410, 419. Haaturian, Aram 246. Hamarskjold, Dag 53. Hebovia, Hilmi 61. Hendrih, Jiri 149, 151, 430. Hitler, Adolf 349. Homeri 56. Horava, Arkadi 82. Hrushov, Nikita 34, 40, 44, 48, 53, 54, 107, 114, 115, 116,
Fernez 246. Firjubin, Nikolai 147, 268. Firlinger, Zdenek 149, 151, 154. Frederiku II i Madh 246. Furceva, Ekaterina 147. G Ganev, Dimitri 112. Gardia, Umberto 507.
Kapo, Hysni 27, 43, 47, 148, 151, 157, 158, 172, 236, 268, 282, 291, 399, 444, 487, 489. Koleka, Spiro 50, 105, 142, 414, 487. Kapo, Vito 200, 281. Kadar, Janosh 204, 221, 239, 240, 241, 452. Karagjogjevit 314. Kardel. Eduard 59, 60, 83, 84.
Lako, Miha 90. Lamberc, Maksimilian 246. Laptiev 266, 282. Lelo, Zigur 381. Lepeshinskaja, Olga 420. Lesakov, V. I. 268, 275, 279, 282. Iibkneht, Karl 243. Lo Shi Gao 183. Luksemburg, Roza 243. Lula, Anastas 382.
546
547
LL
Lleshi, Haxhi 392.
M
Myftiu, Manush 249, 427, 428. Mackievi, V. V. 463. Makmilan, Harold 322. Malinovski, Rodion 386, 387. Maurer, Ion George 425, 426. Medvediev, I. N. 282. Meternik, Klemens 150. Miunovi, Velko 34, 107. Milran, Aleksandr 59. Molokov, F. F. 372. Muravec 416. Musai, Selam 381. Musolini, Benito 348, 349, 350, 351, 354. Myftiu, Nefo 427. Mynih, Ferenc 239, 240, 241.
Neuman, Stanislav 260. Ngjela, Kio 45. Nikolas, Armand 35. Novikov, Kuzmin 40, 44, 321. Novotni, Antonin 149, 151, 252-253, 259, 416.
SH Qemali, Ismail 381. Shehu, Mehmet 15. Shekspir, Uiliam 428. Shiroki, Viliam 129, 135, R 136, 137, 138, 151, 160, 169, 252, 259, 261, 429. Rankovi, Aleksandr 84, Shivarov, Vllko 455. Shtylla, Behar 520. 341, 350. Reka, Iljaz 330. Rexhepi, Perlat 505. Roasio, Antonio 507. Rodimcev 143. Toska, Haki 329, 462. Roshe, Valdek 148, 149. Telman, Ernest 243. Rura (koloneli) 143. 147. Tishenko Ruso, Valdek 59. Tito, Josip Broz 34, 58, 59, Rutkay, Josef 370. 60, 83, 84, 95, 96, 99-100, 107, 127, 256, 301-306, 308-314, 316, 317, 318, 319, 320. 337-342, 348, 349-350, 352-353, 354, 368. Sknderbeu, Gjergj Kastrioti Todorov, Stanko 433. 383. Trajkov, Georgi 433, 441. Saukel 416. Trifoni, Athina 63. Selenica, Myslim 65. Tupolev, Andrei 118, 387. Sergakov (gjenerali) 143. Siliqi, Llazar 228. U Sin Man Ri 318. Sizov. N. T. 172. Skoimaro, Mauro 159, 426. Ulbriht, Valter 242-243, 250. Sokolov (gjenerali) 143, 154. Ustinov, Dimitr 450. Sollaku, Hamdi 65. Sota, Jorgji 524. v Spata, Hasan 157. Spiridonov, Ivan 504, 508, Veleshnja, Zylyftar 427. 510. Vidi, Dobrivoje 305. Stafa, Qemal 505.
Orlov, S. D. 453. Ozerov, J. N. 493.
N
Nushi, Gogo 177, 336, 412. Nagi, Imre 99. Nathanaili, Vasil 192. Nedjelni, I. 255. Neuman, Alois 462. Neumanova, Bozena 259-260.
Pajeta, Xhankarlo 158. Pasternak, Boris 197-198. Pavli 263. Pavllo (mbreti) 313, 316. Peristeri, Pilo 190, 511, 512. Pervencev, Arkadi 224, 493. Pervici, Enver 64. Pervuhin, Mihail 251. Pik, Vilhelm 242, 243. Pin De Hua 376, 377, 386. Polena, Sotir 134. Polit, Harri 272. Polianski, Dimitr 276, 277, 278. Ponomariov, Boris 125. Popov, Grigori 277. Pospjelov, Pjetr 268. Premte, Sadik 382. Prifti, Koo 422. Prihorod 441. Pulo, Hasan 482.
548
549
Vinj, Ferdinand 507. Volter, Fransua 246.
Zogu, Ahmet 350, 351-352. Zymo (dr.) 147.

ZH
Xhaxhi, Trifon 64. Zhivkov, Todor 112, 114, 121, 430, 440, 442, 448, 447, 449, 472, 473, 474, 478, 479, 480, 481. TREGUESI GJEOGRAFIK DHE I EMERTIMEVE TE TJERA
Zasiadko, A. F. 268.
Adriatik (deti, bregdet1 340-350, 381, 382. Albant (Shqiptart) dhe problemi pellazgjik (vepra~, S. Konda) 56. Algjeri 203, 295. Ansambli Shtetror i Kngve [dhe i Valleve Popullore) I RPSh 135. Argjentin 357. Athin 317. Austerlic (ekosllovaki) 161.
Banka kombtare [e Shqipris] 351. Bansko (Bullgari) 442. Barviha (Bashkimi Sovjetik) 291. Bashkimi. (gazeta,---, ) 499. Bashkimi i Kooperativave t Konsumit, Elbasan 465-406. Belgjik 319.
Berat 187, 188-189. Berlin, Berlini Lindor 241, 242, 244, 246, 249, 251. Brno (ekosllovaki) 161, 162, 257, 258. Bicaj (Kuks) 458. Bllagojevgrad (Bullgari) 442. Borovec (Bullgari) 118, 438, 439. Borov (Kolonj) 169. Bratislav (ekosllovaki) 162, 163, 256, 257. Brema (R D Gjermane) 249. Budapest 221, 239, 241, 388, 452. Budjejovic (ekosllovaki) 254. Bukuresht 108. Butrint (Sarand) 386, 387, 391, 477.
eki 256.
550
551
eta [Partizane] e Lurns 458. op (Bashkimi Sovjetik) 266.
Ekspozita sovjetike kushtuar prdorimit t energjis atomike pr qllime paqsore (Tiran, shkurt 1958) 24. Elbasan 465, 489, 521, 523. Epiri i Veriut 316. Estrada e rrethit t Fierit 38. Evropa Perndimore 312-313. Fabrika e Cigareve, Gjirokastr 402. Fabrika e cigareve Telat Noga, Durrs 28. Fabrika e Goms, Durrs 28. Fabrika e Lkurve, Gjirokastr 402. Fabrika e Qelqit, Tiran 31. Fabrika e Trikotazhit, Gjirokastr 401. Fabrika e Trikotazhit, Kor 208. Federata Demokratike Ndrkombtare e Grave 203. Festivali Folklorik Kombtar (1959) 485. Festivali ndrkombtar i filmit n Karlovi-Vari (ekosllovaki, korrik 1958) 147, 149. Fier 36, 38, 39, 41, 61-62, 284, 286, 330, 400. Fjalimet e J. B. Titos n Shkup e n Beograd (1959) 302,
163, 256. Danub (lumi Deklarata e partive komuniste e puntore t vendeve socialiste (Mosk, 1957) 125, 308. Deklarata e prbashkt e delegacioneve t Partis dhe t Qeveris t BS dhe t RPSh (maj 1959) 380. Dimitrovgrad (Bullgari) 434. Doktor Zhivago (romani B. Pasternak) 197. Dropulli i Siprm (Gjirokastr) 406. Durrs 28, 61, 136, 331, 412. Dvoran (Kor) 376.
303, 305, 306, 308, 311-312, 313, 316-317, 318, 319. Fjalimi i J. B. Titos mbajtur n Pula (1956) 99-100. Frantishkovi-Lazne (ekosllovaki) 149. 491, Furtuna (filmi 493, 503. Fush-Arrz (Puk) 457.
ksiste-Leniniste] pran K.Q. t PPSh, Tiran 141, 483. Instituti i Shkencave i RPSh 530-531. Iskra (gazeta 247. Itali 319, 403. Izvestia (gazeta 181.
Tatra, Javorina (vila ekosllovaki) 262, 417.
Goli Otok (Jugosllavi) 310. Gotvaldov (ekosllovaki) 168. Greqi 403.
H
Kafe Tirana, Desau (RD Gjermane) 249. Kanali i uks (Sarand) 404, 477. Karaburun (Vlor) 381, 382. Karlovi-Vari (ekosllovaki) 147, 417, 418, 419, 420, 423, 426, 427. Kavaleria Rustikana (opera ti , P. Maskanji) 46. Kshtjella e Prags (ekosllovaki) 146, 252. Kshtjella-muze e Meternikut, Kinzhvar (ekosllovaki) 150. Kshtjella Sans-Souci, Potsdam (RD Gjermane) 246. Kislovodsk (Bashkimi Sovjetik) 272. Kodi i Doganave 357. Kodi Penal 175.
GJ
Gjirokastr 358, 421, 406, 407, 408, 478.
H Hidrocentrali i Batakut, Bullgari 119. Hidrocentrali Karl Marks, Ulz 7, 12. Hungari 222, 307.
Ekspozita Arti grafik kinez (Tiran, tetor 1958) 183. Ekspozita e Arteve Figurative (Tiran, nntor 1959) 502. Ekspozita ekonomike (Tiran, nntor 1959) 504. Ekspozita fotografike e ushtris (Tiran, korrik 1958) 144.
I Instituti i Historis s Partis [Instituti i Studimeve Mar-
552
553
Komarno (ekosllovaki) 256. Kombinati Elektrokimik i Biterfel.dit (RD Gjermane) - 249. Kombinati i Nafts, Qyteti Stalin - 343. Kombinati i tekstileve StaTiran - 9, 31, 374, 472. -Komunist (revista 337. Konferenca e Bandungut (Konferenca e Par e vendeve t Azis e t Afriks) (Indonezi, 1954) - 305. Konferenca e Dyt Kombtare e t Rejave (tetor 1959) - 492. Konferenca e Par Kombtare e Bashkimit t Fizkulturistve dhe Sportistve t Shqipris (maj 1958) - 93. Konferenca e Par Kombtare mbi shtimin dhe prmirsimin e lops (mars 1958) - 52. Konferenca I Nacionallirimtare e Pezs (16 shtator 1942) - 177. Konferenca e Potsdamit (korrik-gusht 1945) - 245. Konferenca Kombtare e Tregtis Socialiste (tetor 1958) 193. Konferenca Kombtare pr zhvillimin e mtejshm t kulturs n fshat (Dhjetor 1959) - 513. Konferenca shkencore Imperializrni gjerman dhe Lufta e
Dyt Botrore (Berlin, 14-19 dhjetor 1959) - 524. Kongresi i 7-t i Partis Komuniste Bullgare - 112, 117, 127. Konventa pr shtetsin e gruas s martuar - 336. Kooperativa Bujqsore e Afrimit, Fier - 38. Kooperativa Bujqsore e Bahovs, Vlor - 63. Kooperativa Bujqsore e Bamatatit, Sarand - 478. Kooperativa Bujqsore e Bashkuar e Sofratiks, Gjirokastr - 402. Kooperativa Bujqsore e Bashkuar e Vishocic-Kapshtic-Kurils, Kor - 77. Kooperativa bujqsore e bashkuar Misto Mame e Erindit, Gjirokastr - 407. Kooperativa Bujqsore e Bodrishts, Gjirokastr - 406, 492. Kooperativa Bujqsore e Bularatit, Gjirokastr - 406. Kooperativa Bujqsore e Bulgarecit, Kor - 208-209, 376. Kooperativa Bujqsore e Bushatit, Shkodr - 64. Kooperativa Bujqsore e Cakranit, Fier - 40, 41. Kooperativa Bujqsore e iflikut, Berat - 188. Kooperativa Bujqsore e Drashovics, Vlor - 328.
Kooperativa Bujqsore e Drenovs, Kor - 80. Kooperativa Bujqsore e Dukajt, Tepelen - 185. Kooperativa Bujqsore e Gorishovs, Fier - 40. Kooperativa Bujqsore e Kmishtajt, Lushnj - 474. Kooperativa Bujqsore e Kutalit, Prmet - 187. Kooperativa Bujqsore e Lapardhas, Berat - 188. Kooperativa Bujqsore e Libonikut, Kor - 62, 79. Kooperativa Bujqsore e Nangs, Kuks - 460. Kooperativa Bujqsore e Mzezit, Tiran - 454. Kooperativa Bujqsore e Paraspuarit, Berat - 187. Kooperativa Bujqsore e Peshkpis, Vlor - 328. Kooperativa Bujqsore e Polosks, Kor - 212. Kooperativa Bujqsore e Rehovs, Berat - 187. Kooperativa Bujqsore e Sinanajt, Tepelen - 185. Kooperativa Bujqsore e Starovs, Berat - 188. Kooperativa Bujqsore e Strum-ifligut, Fier - 39. Kooperativa Bujqsore e qnit, Kuks - 460.
Kooperativa Bujqsore e Velabishtit, Berat - 188. Kooperativa Bujqsore e Vreshtasit, Fier - 40. Kooperativa Bujqsore e Zervatit, Gjirokastr - 406. Kooperativa Bujqsore e Zharrzs, Fier - 39, 52. Kooperativa bujqsore Jeta e re, Lushnj - 254. Kooperativa Bujqsore Topolniki (ekosllovaki) - 256-257. Kooperativa bujqsore .Zhene Radimovice (ekosllovaki) - 254. Kooperativa e bashkuar .43elica (Bullgari) - 442. Kooperativat e artizanatit (e Kpucarve, e Leshpunuesve dhe e Veshmbathjes), Kor 212-213. Kor - 63-64, 67, 76, 77, 208,
210, 212-213, 214, 292, 299,

378. Kot (Vlor) - 328. Kozhice (ekosllovaki) - 284. Kremlin (Mosk) - 104, 218, 219, 271. Kritim (Bullgari) - 119, 433. Kruj - 504. Ku (Vlor) - 409. Kuks - 289, 457, 458, 461. Kundr revizionizmit (V. I. - 141. Lenin, vepra Kurvelesh (Vlor) - 409.
Shti-
Kooperativa Bujqsore e Terpanit, Berat - 187.
554
555
Lagjja 8 Nntori (Tiran) 503. Lajpcig (R D Gjermane) 247. Leningrad 277. Lezh 375. Liban 148, 203. Lidice (ekosllovaki) 169. Lidhja e Shkrimtarve t Bashkimit Sovjetik 197-198. Lulzo Shqipri (filmi 500, 502. Lushnj 62-63, 474.
Mali i Zi 314, 315. Maqedoni 314, 315. Marianski-Lazne (ekosllovaki) 149, 428. Marinz (puset e nafts Fier) 39. Mat 358. Mauzoleu -Gjergj Dimitrov., Sofje 113, 449. Mauzoleu Lenin-Stalin, Mosk 270. Memaliaj (Miniera e Qymyrgurit Tepelen) 185-186. Mesdhe (deti, zona 382, 391. Mihaillovgrad (Bullgari) 446.
Miniera e Kromit e Kalimashit, Kuks 461. Miniera e Qymyrgurit e Mborje-Drenovs, Kor 80. Monumenti i Gjergj Kastriotit Sknderbeut n Kruj 504. Mosk 47, 82, 103, 110, 127, 197, 218, 261, 268, 275, 276-277, 281, 322. Mrika (opera P. Jakova) 227, 228. Muzeu Dimitrov, Lajpcig (R D Gjermane) 247-248. Muzeu dhe Mauzoleu Klement Gotvald, Prag 169. Muzeu i Gjirokastrs 406. Muzeu i Luft'es Antifashiste Nacionallirimtare, Tiran 374. Muzeu -Lenin, Prag 169. Muzeu Vapcarov (Bullgari) 442.
Ndrmarrja bujqsore .1711i i kuq e Kamzs, Tiran 27. Nova Huta (Uzina Metalurgjike ekosllovaki) 167.
Opera Shtetrore e Berlinit (R D Gjermane) 246. Ostrav (ekosllovaki) 149, 166, 421. 349, 0',ranto (kanali 350.
Plovdiv (Bullgari) 119, 120, 434. Pogradec 81. Potsdam (R D Gjermane) 245. Prag 139, 145, 146, 160, 168, 171, 251, 252, 258, 415, 429. 506. -Pravda (gazeta Probleme t paqes dhe t socializmit (revista 372. Puk 465.
Q
Qyteti Stalin 343, 474.
N
Nart (Vlor) 508. Ndrmarrja Bujqsore e Beratit 188. Ndrmarrja Bujqsore e Lapraks, Tiran 411. Ndrmarrja Bujqsore e Maliqit, Kor. 79, 208, 376. Ndrmarrja bujqsore Gjergj Dimitrov, Tiran 374. Ndrmarrja bujqsore 29 Nntori, Lushnj 474.
Pallati i Brigadave, Tiran 144, 173, 179, 216, 365, 367, 387, 463, 470, 506. Pallati i Kulturs, Tiran 387. Pallati i Pionierve, Tiran 229, 489. Pashaliman [Orikum] (Vlor) 385, 475. Pazarxhik (Bullgari) 119. Pellazgt 56-57. Peshkopi 140, 289, 299. Peshtar (Bullgari) 119. Petri (Bullgari) 443. Pez (Tiran) 177. Prmet 186, 187. Pilzen (ekosllovaki) 155, 421.
-Rabotniesko Delo (gaze 448. ta Radio Shqipria socialiste (Greqi) 317. Radio Tirar.a 229. Revolucioni i Madh Socialist i Tetorit (1917) 201, 490. 139, Rinas (aerodromi 236, 387, 388, 410. ROJTER (agjencia angleze e ]ajmeve 18. Roskovec (Fier) 39, 62. -Rude Pravo (gazeta 48. -Rusalka (cpera ti , A. Dvorzhak) 253.
556
557
Sarand 64-65, 349, 385, 404, 405, 476, 477. Sazan (ishulli 349, 381, 382. Skrapar 289. Sllovaki 163, 256. SMT (Stacioni i Makinave dhe i Traktorve) 66. SMT (Stacioni i Makinave dhe i Traktorve), Fier 38. Sofje 112, 113, 117, 121, 430, 435, 439, 443, 446, 431. Sokolovo (ekosllovaki) 149, 153. Spilberk (ekosllovaki) 162. Stara Gradishka (Jugosllavi) 310. Stara-Zagora (Bullgari) 120. Stjar (Sarand) 386, 478.
turore me vendet e huaja e RSS t Azerbaixhanit 215. Shoqria e Miqsis Bashkimi SovjetikShqipri 82, 172, 453. Shoqria Sknderbeu-, Argjentin 357. Shqipria e Jugut 184, 318. Shqipria e Mesme 444. Shqipria e Veriut 195, 227, 456. Shtpia Cicilien Hof-, Potsdam (R D Gjermane) 245. Shtpia-muze e Dimitrovit, Sofje 449. Shtoj (Shkodr) 375. Shtypshkronja Mihal Dari, Tiran 32, 33.
Tepelen 185, 478. Trnovo (Bullgari) 120, 121. Tiran 108, 122, 138, 171, 172, 214, 222, 283, 294, 298, 323, 325, 330, 355, 362, 365, 376, 377, 378, 453, 461, 483. Tropoj 195, 287.
Uzina Vilhelm Pik, Prag 259. V Varrezat e Dshmorve t Kombit, Tiran 373, 505. Vlltav (Iumi ti , ekosllovaki) 146. Viti i Ri 1959 (festa 229, 233, 234. Vitosha (Bullgari) 430, 431, 432. Vlor 136, 184, 349, 358, 381, 382, 383, 384, 385, 386, 391, 408, 474, 508. Vraa (Bullgari) 446. Vurgu i Delvins (Sarand) 404.
TH
Thuman (Kruj) 182, 375.
SH
Shkodr 61, 65, 140, 358, 375, 456, 461, 479. Shkolla e bashkuar e oficerve Enver Hoxha, Tiran 491. Shkolla 7-vjeare e qytetit t Tepelens 185. Shkolla 7-vjeare Selam Musai e Sinanajt, Tepelen 185. Shoqata e Miqsis ShqipriVendet Arabe 87. Shoqata pr Marrdhnie Kul-
TASS (Agjencia Telegrafike e Bashkimit Sovjetik) 53, 174, 322. Tatra, Tatra Llomnica (ekosllovaki) 165, 166, 261, 262, 263, 264, 266. Teatri Balshoi% Mosk 219 Teatri i Opers e i Baletit, Tiran 46, 135, 143, 364, 374, 504, 505. Teatri Kombtar ekosllovak 253. Teknikumi Bujqsor, Fier
.
38.
Tempo- (gazeta 53.
Uji i Ftoht (Vlor) 384, 387. Ukrain 267. Uzina e Fermentimit t Duhanit, Gjirokastr 402. Uzina e Makinave Automatike, Lajpcig (R D Gjermane) 247. Uzina Enver, Tiran 202. Uzina e riparimit dhe e ndrtimit t vagonve Gjergj Sofje 449. Uzina e tornove Berkmari, Berlin (R D Gjermane) 246. Uzina e traktorve Zetor, Brno (ekosllovaki) 182. Uzina Kovosvit, Zasmove-Usti (ekosllovaki) 254. Uzina Kravolboice Trojerni, Brno (ekosllovaki) 258. Uzina Skoda-, Pilzen (ekosllovaki) 155.
Zdrukthtaria e Gjirokastrs 402. Zdruk!htaria Misto Mame (Kombinati i drurit Mlsto Mame-I, Tiran 19. Zemledelskie Znanie- (gazeta 448. Zonat PeqinLushnjFier (t dmtuara nga trmeti n gusht dhe m 1 shtator 1959) 444, 454.
ZH
Zhenminzhibao (gazeta 124.
558
559
Tirazhi: 50.000 kopje
Formati: 56x84/16
Stash: 2204-82
Shtypur: Kombinati Poligratik Shtypshkronja 8 N8ntori* Tiran9, 1987

Enver Hoxha Ditar 2 1958-1959 (1987)

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Enver Hoxha Ditar 2 1958-1959 (1987)

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

e

INSTITUTI I STUDIMEVE MARKSISTE-LENINISTE PRANE KQ TE PPSH

SHTEPIA BOTUESE 8 NENTORI ,* TIRANE, 1987

E PREMTE 3 JANAR 1958

E SHTUNE 4 JANAR 1958

E MARTR 7 JANAR 1958

Bisedova me shokt e Qeveris pr rishikimin planit t dyt pesvjear.

E MERKURE 8 JANAR 1958

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 15, 1. 153.

Shkuam n ambasadn rumune dhe ngushlluam ambasadorin pr vdekjen e Petru Grozsi.

Dark me oficer t kufirit. Njerz t mrekullueshm.

E SHTUN 11 JANAR 1958

E PREMTE 17 JANAR 1958

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 15, f. 157.

E SHTUN 25 JANAR 1958

E MARTE 28 JANAR 1958

M erdhi pr vizit patrioti plak shkodran, Abaz Bekteshi.

E MRKURIE 29 JANAR 1958

E ENJTE 30 JANAR 1958

shtja e ushqimeve dhe, n radh t par, e buks. Perimet, patatet

Thjeshtsimet n aparatet e Partis dhe t pushtetit

Tregtia dhe kooperativat

Importimet dhe eksportimet

E WIARTE 4 SHKURT 1958

E MERKURE 5 SHKURT 1958

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 15, f. 176

E PREMTE 7 SHKURT 1958

E DIEL 9 SHKURT 1958

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 15, f. 212.

E HENE 10 SIIKURT 1958

E MARTE 11 SHKURT 1958

E MRKUR 12 SHKURT 1958

E ENJTE 13 SHKURT 1958

E PREMTE 14 SHKURT 1958

E HENE 17 SHKURT 1958

E MART 18 SHKURT 1958

E ENJTE ZO SHKURT 1958

FIER, E MARTE 25 SHKURT 1958

FIER, E MERKURE 26 SHKURT 1958

FIER, E ENJTE 27 SHKURT 1958

Vizitova Teknikumin Bujqsor t Fierit, ku u takova dhe bisedova me nxnsit e msuesiti.

Vizitova kooperativn bujqsore t Strum-ifligut.

FIER, E PREMTE 28 SHKIIRT 1958

FIER, E SFITUN 1 MARS 1958

N mngjes folal n mitingun e organizuar me popullin e Cakranit dhe t fshatrave prreth.

U ktheva n Fier n kohn e dreks.

N mbrmje asistova n shfaqjen e nj pjese teatrale.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 15, f. 238.

FIER, E IINE 3 MARS 1958

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vell. 15, f. 243.

E MRKURe 5 MARS 1958

E ENJTE 6 MARS 1958

Prita Novikovin, i cili m dorzoi nj letr nga Hrushovi.

E SHTIINE 8 MARS 1958

E MARTE 11 MARS 1958

Hysniu u nis sot pr n Mosk n krye t nj delegacioni partie pr shkmbim eksperience.

E MRKURE 12 MARS 1958

E PREMTE 14 MARS 1958

Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 15, f. 274.

E MERKURE 19 MARS 1958

E PREMTE 21 MAR,S 1958

e intelektualve. hjen isha prgatitur disa dit prpara.

Mori fund mbledhja e Kuvendit Popullor, ku u aprovuan nj numr ligjesh t rndsishme.