Asam Karboksilat Fix
Asam Karboksilat Fix
GUGUS FUNGSI
TATA NAMA
SECARA IUPAC MENGGUNAKAN NAMA ALKANA INDUKNYA DENGAN IMBUHAN: ASAM .-OAT (NAMA LAIN ASAM KARBOKSILAT ADALAH ASAM ALKANOAT) GUGUS ALKIL ATAU SUBSTITUEN LAIN DILETAKKAN ANTARA ASAM DAN ALKANOAT. (ASAM ALKANOAT)
PENAMAAN TRIVIAL
SIFAT FISIS
PEMBUATAN
KEASAMAN
pKa RCH3>RNH2>RCCH>ROH>H2O> 45 35 25 18 15
ArOH>H2CO3>RCOOH 10 6,4 5 Asam karboksilat merupakan asam paling kuat diantara kebanyakan senyawa organik
Akibatnya : asam karboksilat paling mudah bereaksi dengan basa NaOH (Sedang) NaHCO3 (Lemah)
bereaksi
tidak bereaksi
RCOOH
ArOH
bereaksi
bereaksi
ROH
tidak bereaksi
tidak bereaksi
Penyabunan
O R C OH + NaOH R O C ONa + H2O
Garam Asam Karboksilat Garam Na atau K dari RCOOH rantai panjang disebut SABUN (SOAP)
H3C
(CH2)n
COO Na
Dimana n min 10
non polar
polar
Tinjau :
HA
AClCH3COO-
Contoh:
HCl
+ +
CH3COOH
Termasuk asam kuat jika pKa kecil atau Ka besar, sehingga Konsentrasi H3O+ atau A- besar Masalah: Mengetahui konsentrasi H3O+ atau A- secara kualitatif Konsentrasinya besar jika spesies yang bersangkutan stabil Kestabilan H3O+ dari dari semua asam adalah sama sehingga tidak dapat dibandingkan Kestabilan A- yang dapat dibandingkan, jika A- semakin stabil maka semakin asam
2.
Elektronegatifitas (EN : C < N < O < F) Keasaman: R3C-H<R2N-H<RO-H<F-H R3C: - < R2N: - < RO: - < F- ?? Ukuran/ jari-jari ion Jari-jari : F- < Cl- < Br- < IKeasaman : HF < HCl < HBr < HI ??
3. Hibridisasi Elektronegatifitas C : sp3 < sp2 < sp Keasaman: H3C-CH3 < H2C=CH2 < HCCH pKa 43 36 26 4. Efek Induksi
O H CH2 C O Cl CH2 C OH OH + O
H2O
CH2
C O
+ + H3O
pKa = 4,75
+ H2O
Cl
CH2
+ + H3O
pKa = 2,81
Fakta :
H 1). Cl C H O C OH Cl H C Cl O C OH Cl Cl C Cl O C OH
pKa = 2,81
pKa = 1,29
pKa = 0,7
pKa = 4,5
pKa = 4,0
pKa = 2,9
5. Stabilisasi Resonansi
Fakta: ROH pKa 18
ROArOCH3CH2O-
ArOH 10
RCOOH 5
(distabilkan oleh resonansi) RCOOO R C O R O C O mengapa RCOOH lebih asam daripada Ar-OH ?
6. SOLVASI
Pengelilingan suatu ion/molekul oleh molekul pelarut Jika derajad solvasi semakin besar maka keasaman juga semakin besar Fakta: Keasaman RCOOH dalam etanol = X, sedangkan keasaman RCOOH dalam air = 105X.
KEKUATAN SOLVASI DITENTUKAN OLEH: 1. Kemampuan membentuk ikatan hidrogen 2. Ukuran pelarut
O R C O H
R O R C
H O
O C O
O C O TIDAK MUNGKIN
O C O
Kestabilan ion benzoat banyak ditentukan oleh Efek Induksi dibandingkan Efek Resonansi.
PERHATIKAN
COOH Cl COOH COOH COOH
IV
Cl
I pKa 4,2
II 2,9
III 3,8
Cl
4,0
COOH CH3
COOH
COOH
VII
CH3
V pKa 3,9
VI 4,3
CH3
4,4
Keasaman VI, VII < I karena induksi positif gugus -CH3 (donating electron)
SECARA UMUM
1. Gugus Penarik elektron akan menaikkan keasaman 2. Gugus Pemberi elektron akan menurunkan keasaman 3. Gugus Penarik elektron dan Gugus Pemberi elektron pada posisi orto akan menaikkan keasaman
ESTERIFIKASI
Reaksi antara asam karboksilat dengan alkohol Perlu katalis H+ (H2SO4) Merupakan reaksi keseimbangan Mekanisme?? O dari COR berasal dari alkohol, dibuktikan dengan isotop 18O
O H+ R C + OH R'OH R C + OR' HOH O
Laju reaksi esterifikasi terutama dipengaruhi oleh Faktor Sterik (bukan keasaman RCOOH atau kebasaan ROH) Reaktivitas Alkohol:
CH3OH > Alkohol Primer > Alkohol Sekunder > Alkohol Tersier
Reaktivitas RCOOH:
HCOOH > CH3COOH > RCH2COOH > R2CHCOOH > R3CCOOH
REDUKSI
RCOOH tergolong tahan terhadap kebanyakan reduktor (seperti NaBH4; H2/Pt,Pd; LiBH4) tetapi dapat direduksi dengan LiAlH4 dan diboran (B2H6).
Mengapa ionisasi pertama lebih mudah daripada ionisasi kedua? Kestabilan : HOOC-CH2-COO- > -OOC-CH2-COO1. tolak menolak antara muatan sejenis 2. transfer H dapat terjadi pada monoanion
O O C H2C C O O O H H2C O C O C O H O C H2C C O O O TOLAK MENOLAK
MONOANION
DIANION
b). Pembentukan Anhidrida Anhidrida siklik beranggota 5 atau 6 mudah diperoleh pada asam dikarboksilat bersesuaian
O H2C H2C C C OH OH
300oC
O ASAM SUKSINAT
O OH
300oC
C C O
Contoh:
O CH3 C CH2 O C O H CH3 O C CH3
+ O
O (g)
ASAM ASETOASETAT
Contoh lain:
O HO C CH C2H5 ASAM ETILMALONAT O C O H HO O C CH2 C2H5
CO2(g)