MODUL KULIAH PROGRAM KULIAH KARYAWAN & PROFESIONAL STTI ITECH Mata kuliah

Semester Kelas Dosen Pertemuan PKKP Jefri Rahmadian M.Kom : 4 (Empat) Waktu : Sa tu!................"#$"

Manaj ! n P "u#ahaan $ % #k# &

Modul %opik Su %opik Materi

4 (Empat) Moti&asi Dalam 'r(anisasi )an*aran atau +m alan dan Kepuasan ker*a Dalam 'r(anisasi Pen(ertian Moti&asi %eori,teori Moti&asi )an*aran atau +m alan dalam 'r(anisasi Kepuasan Ker*a

%u*uan

Mahasis-a men(erti dan mampu men*elaskan apa .an( dimaksud den(an Moti&asi dalam 'r(anisasi dan teori,teori tentan( or(anisasi serta (an*aran atau im alan dalam or(anisasi dan kepuasan ker*a

MOTI'ASI DALAM ORGANISASI

Perilaku seseoran( itu ditentukan oleh kein(inan dan kemauann.a untuk men/apai e erapa tu*uan. Kein(inan itu erupa moti&asi. Den(an demikian moti&asi merupakan suatu pendoron( a(ar seseoran( itu melakukan suatu ke(iatan untuk men/apai tu*uann.a. Dalam perilaku or(anisasi di utuhkan moti&asi pada setiap indi&idu a(ar mampu menin(katkan kiner*an.a dalam or(anisasi .an( ia (eluti. Moti&asi eru ah sesuai den(an pemenuhan ke utuhan setiap manusia. Peru ahan terse ut karena adan.a kepuasan ke utuhan. A( PENGERTIAN MOTI'ASI Kata !)ti* serin(kali diartikan den(an istilah doron(an. Doron(an atau tena(a terse ut merupakan (erak *i-a dan *asmani untuk er uat. pen(ertian moti&asi menurut e erapa para ahli .aitu:

Menurut Mit+h ll moti&asi me-akili proses, proses psikolo(ikal! .an( men.e a kan tim uln.a! diarahkan.a! dan ter*adin.a persistensi ke(iatan, ke(iatan sukarela .an( diarahkan ke tu*uan tertentu.

G"a, le ih suka men.e ut pen(ertian moti&asi se a(ai se*umlah proses! .an( ersifat internal! atau eksternal a(i seoran( indi&idu! .an( men.e a kan tim uln.a sikap antusiasme dan persistensi! dalam hal melaksanakan ke(iatan, ke(iatan tertentu.

T( Hani Han-)k) men(emukakan (una men/apai tu*uan.

ah-a moti&asi adalah keadaan pri adi

seseoran( .an( mendoron( kein(inan indi&idu untuk melakukan ke(iatan tertentu

Proses tim uln.a moti&asi seseoran( :

Ke utuhan .an( elum terpenuhi Men/ari dan memilih /ara /ara memuaskan ke utuhan Perilaku .an( diarahkan pada tu*uan E&aluasi prestasi +m alan atau hukuman Kepuasan Menilai kem ali ke utuhan .an( elum terpenuhi %u*uan Men(etahui kepentin(an Komunikasi efektif

Proses moti&asi :

+nte(rasi tu*uan 0asilitas %eam-ork

.( TEORI / TEORI MOTI'ASI 0( T )"i A1"aha! H( Ma#l)2 $T )"i K 1utuhan& %eori moti&asi .an( dikem an(kan oleh 1 raham 2. Maslo- pada intin.a pendapat erkisar pada ah-a manusia mempun.ai lima tin(kat atau hierarki ke utuhan! .aitu : ($)

ke utuhan fisiolo(ikal (ph.siolo(i/al needs)! seperti : rasa lapar! haus! istirahat dan se34 (") ke utuhan rasa aman (safet. needs)! tidak dalam arti fisik semata! akan tetapi *u(a mental! psikolo(ikal dan intelektual4 (5) ke utuhan akan kasih sa.an( (lo&e needs)4 (4) ke utuhan akan har(a diri (esteem needs)! .an( pada umumn.a ter/ermin dalam er a(ai sim ol, sim ol status4 dan (6) aktualisasi diri (self a/tuali7ation)! dalam arti tersedian.a kesempatan a(i seseoran( untuk men(em an(kan potensi .an( terdapat dalam dirin.a sehin((a eru ah men*adi kemampuan n.ata. 3( T )"i M+Cl llan- $T )"i K 1utuhan . "4" #ta#i& Dari M/8lelland dikenal tentan( teori ke utuhan untuk men/apai prestasi atau 9eed for 1/ie&ement (9.1/h) .an( men.atakan ah-a moti&asi er eda, eda! sesuai den(an kekuatan ke utuhan seseoran( akan prestasi. Murra. se a(aimana dikutip oleh Winardi merumuskan ke utuhan akan prestasi terse ut se a(ai kein(inan :: Melaksanakan sesuatu tu(as atau peker*aan .an( sulit. Men(uasai! memanipulasi! atau men(or(anisasi o .ek, o .ek fisik! manusia! atau ide,ide melaksanakan hal,hal terse ut se/epat mun(kin dan seindependen mun(kin! sesuai kondisi .an( erlaku. Men(atasi kendala,kendala! men/apai standar tin((i. Men/apai performa pun/ak untuk diri sendiri. Mampu menan( dalam persain(an den(an pihak lain. Menin(katkan kemampuan diri melalui penerapan se/ara erhasil.; %( T )"i H "51 "6 $T )"i Dua Fakt)"& Menurut teori ini .an( dimaksud faktor moti&asional adalah hal,hal .an( mendoron( erprestasi .an( sifatn.a intrinsik! .an( erarti ersum er dalam diri seseoran(! sedan(kan .an( dimaksud den(an faktor h.(iene atau pemeliharaan adalah faktor,faktor .an( sifatn.a ekstrinsik .an( erarti ersum er dari luar diri .an( turut menentukan perilaku seseoran( dalam kehidupan seseoran(. Menurut 2er7 er(! .an( ter(olon( se a(ai faktor moti&asional antara lain ialah peker*aan seseoran(! ke erhasilan .an( diraih! kesempatan kema*uan dalam karier dan pen(akuan oran( lain. 7( T )"i 4 n ta4an tujuan $6)al # ttin6 th )",& ertum uh! akat

Ed-in <o/ke men(emukakan

ah-a dalam penetapan tu*uan memiliki empat ma/am

mekanisme moti&asional .akni : (a) tu*uan,tu*uan men(arahkan perhatian4 ( ) tu*uan,tu*uan men(atur upa.a4 (/) tu*uan,tu*uan menin(katkan persistensi4 dan (d) tu*uan,tu*uan menun*an( strate(i, strate(i dan ren/ana,ren/ana ke(iatan 8( T )"i 'i+t)" H( '"))! $T )"i Ha"a4an & =i/tor 2. =room! dalam ukun.a .an( er*udul :Work 1nd Moti&ation; men(eten(ahkan suatu teori .an( dise utn.a se a(ai : %eori 2arapan;. Menurut teori ini! moti&asi merupakan aki at suatu hasil dari .an( in(in di/apai oleh seoran( dan perkiraan .an( ersan(kutan ah-a tindakann.a akan men(arah kepada hasil .an( diin(inkann.a itu. 1rtin.a! apa ila seseoran( san(at men(in(inkan sesuatu! dan *alan tampakn.a ter uka untuk memperolehn.a! .an( ersan(kutan akan erupa.a mendapatkann.a. Din.atakan den(an /ara .an( san(at sederhana! teori harapan .an( erkata ah-a *ika seseoran( men(in(inkan sesuatu dan harapan untuk memperoleh sesuatu itu /ukup esar! ersan(kutan akan san(at terdoron( untuk memperoleh hal .an( diin(inkann.a itu. Se alikn.a! *ika harapan memperoleh hal .an( diin(inkann.a itu tipis! moti&asin.a untuk erupa.a akan men*adi rendah. 9( T )"i Kaitan I!1alan - n6an P" #ta#i( >ertitik tolak dari pandan(an ah-a tidak ada satu model moti&asi .an( sempurna! dalam arti masin(,masin( mempun.ai kele ihan dan kekuran(an! para ilmu-an terus menerus erusaha men/ari dan menemukan sistem moti&asi .an( ter aik! dalam arti men((a un( er a(ai kele ihan model,model terse ut men*adi satu model. %ampakn.a terdapat kesepakan di kalan(an para pakar ah-a model terse ut ialah apa .an( ter/akup dalam teori .an( men(aitkan im alan den(an prestasi seseoran( indi&idu. C( PENERAPAN MOTI'ASI DALAM ORGANSASI Pada tin(kat or(anisasi! moti&asi pe(a-ai dapat menin(katkan efekti&itas or(anisasi (or(ani7ational effe/ti&eness) (<a-ler! $?@@)! .an( erdampak pada kean((otaan! a sensi! moti&asi kiner*a pe(a-ai dan struktur tu(as or(anisasi. Menurut <a-ler ($?@$)! dari hasil, hasil penelitian menun*ukkan ah-a im alan or(anisasi mempun.ai pen(aruh lan(sun( terhadap keputusan kean((otaan pe(a-ai untuk menentukan er(a un( atau tidak dalam or(anisasi. Perilaku seperti ini dapat di*elaskan karena tin((in.a tin(kat im alan akan mempertin((i tin(kat kepuasan dan moti&asi. Antuk itu ran/an(an se uah sistem im alan dalam or(anisasi harus efektif dalam mempertahankan pe(a-ai,pe(a-ai .an( kompeten! sehin((a dalam sistem im alann.a harus menekankan faktor keadilan eksternal! karena persoalan pen(unduran diri pe(a-ai erarti pe(a-ai menin((alkan or(anisasi untuk

memperoleh situasi .an( le ih

aik di lain tempat. Dari hasil penelitian terse ut *u(a

menun*ukkan adan.a hu un(an antara tin(kat a sensi pe(a-ai den(an kepuasan. Ketika pe(a-ai merasa n.aman di tempat ker*a dan merasa puas! se/ara indi&idu mereka akan eker*a se/ara teratur. Antuk itu! ke i*akan pem erian im alan harus mem uat peker*aan men*adi tempat .an( men.enan(kan. 1(ar dapat menin(katkan moti&asi dan kiner*a pe(a-ai! im alan harus di erikan pada -aktu dan situasi .an( tepat. Antuk itu di utuhkan adan.a alat ukur kiner*a .an( tepat! kemampuan untuk menilai im alan .an( tepat dan erarti se/ara indi&idu a(i pe(a-ai serta kontrol terhadap se*umlah im alan .an( pernah diteriman.a. Pada tin(kat or(anisasi! sistem im alan dapat di(unakan untuk men(ukuhkan struktur tu(as .an( sudah ada atau .an( diin(inkan dan dapat di(unakan untuk menin(katkan efekti&itas pelaksanaan peker*aan. D( MOTI'ASI DAN KINER:A 0( K j la#an 4 "an ka",a2an( Semakin *elas dan terinternalisasin.a uraian peran di kalan(an kar.a-an dan mana*er /enderun( semakin ke/iln.a peluan( ter*adin.a pen.impan(an kiner*a. Se alikn.a! ketidak*elasan peran kar.a-an! akan men.e a kan moti&asi kiner*an.a menurun! a(kan hilan( sama sekali. 3( K)!4 t n#i Ka",a2an( Kompetensi ter a(i dua : $). Kompetensi BkerasB erupa pen(etahuan dan ketrampilan4 ").Kompetensi lunak (soft skills)! erupa sikap! etos ker*a! moti&asi! prakarsa! kreatifitas dan empati. Semakin tin((i dera*at kompetensi kar.a-an semakin tin((i pula moti&asi kiner*a .an( dimilikin.a. %( Lin6kun6an K "ja( <in(kun(an ker*a ter a(i men*adi : , <in(kun(an fisik (fasilitas ker*a termasuk peralatan ker*a! ruan(an! kursi dan me*a! listrik! pendin(in ruan(an! ke isin(an .an( rendah! dan alat pen(aman) , 9on,fisik ((a.a kepemimpinan mana*er .an( partisipatif! kompensasi! mutu hu un(an &ertikal dan horisontal seperti ke ersamaan serta lin(kun(an so/ial). Semakin n.aman lin(kun(an ker*a! semakin tin((i moti&asi kiner*a kar.a-ann.a. 7( Si#t ! Nilai( 9ilai adalah suatu ke.akinan men(enai /ara ertin(kah laku dan tu*uan akhir .an( diin(inkan indi&idu! dan di(unakan se a(ai prinsip atau standar dalam hidupn.a.

Konflik .an( ter*adi antara mana*er dan kar.a-an isa *adi karena dipen(aruhi per edaan nilai tentan( ukuran kiner*a peker*aan4 apakah dilihat dari proses ataukah hasil4 ataukah (a un(an keduan.a. Sistem nilai san(at memen(aruhi moti&asi kiner*a kar.a-an. 8( P" * " n#i( Can( dimaksud adalah dera*ad kesukaan atau preferensi terhadap peker*aan tertentu. Kar.a-an .an( ter(olon( teori C (suka eker*a! disiplin! dan ertan(un( *a-a )! *enis peker*aan apapun /enderun( siap untuk dilaksanakan. 9amun ada se a(ian ke/il kar.a-an ter(olon( teori D (tak suka eker*a! malas! dan tak ertan((un( *a-a )! maka proses dan moti&asi kiner*a kar.a-ann.a men*adi rendah. Mana*er hendakn.a dapat men(identifikasi dera*ad preferensi kar.a-an terhadap peker*aan .an( di erikan. 9( P n6ha"6aan( Setiap manusia mem utuhkan pen(har(aan dari oran( lain. Dalam idan( peker*aan! pen(har(aan .an( di utuhkan kar.a-an er entuk kompensasi finansial dan non,finansial. Kompensasi finansial dapat erupa (a*i! upah! insentif! dan onus. Kompensasi non, finansial isa erupa *en*an( karir! pia(am pen(har(aan prestasi! dan u/apan terimakasih. Pen(har(aan adalah unsur &ital dalam mem an(un moti&asi kiner*a dan kepuasan kar.a-an. GAN:ARAN ATAU IM.ALAN DALAM ORGANISASI DAN KEPUASAN KER:A )an*aran atau im alan merupakan suatu .an( diterima seseoran( se a(ai or(anisasi untuk memehami pentin(n.a suatu (an*aran alasan .an(

telah seseoran( lakukan. Dalam hal ini! (an*aran merupakan a(ian dari konsep perilaku a(i para pelaku or(anisasi. erperilaku or(anisasi Kepuasan ker*a merupakan suatu hasil kiner*a seseoran( kepada or(anisasiEperusahaan .an( ia masuki. Kepuasan ker*a san(at pentin( dipela*ari dalam seseoran( pada suatu peker*aan .an( ia lakukan. A( PENGERTIAN GAN:ARAN )an*aran ialah setiap aki at .an( dinilai positif .an( diperoleh seseoran( dari suatu hu un(an. )an*aran erupa uan(! penerimaan sosial atau dukun(an terhadap nilai .an( dipe(an(n.a. 9ilai suatu (an*aran er eda, eda antara seseoran( den(an .an( lain! dan erlainan antara -aktu .an( satu den(an -aktu .an( lain. >uat oran( ka.a mun(kin karena hal ini akan men(etahui pentin(n.a tin(kat kiner*a seseoran( dan komitmen

penerimaan sosial le ih

erhar(a daripada uan(. >uat si miskin! hu un(an interpersonal

.an( dapat men(atasi kesulitan ekonomin.a le ih mem erikan (an*aran daripada hu un(an .an( menam ah pen(etahuan. )an*aran *u(a serin( dise ut den(an istilah re-ardE im alan. +m alan merupakan se(ala hal .an( diperloleh melalui adan.a pen(or anan! pen(or anan merupakan semua hal .an( dihindarkan! dan keuntun(an adalah im alan dikuran(i oleh pen(or anan. .( FAKTOR ; FAKTOR YANG MEMPENGARUHI NILAI<.ESARNYA GAN:ARAN Kiner*a Kiner*a merupakan ukuran dari suatu hasil. Antuk men(har(ai indi&idu dalam suatu or(anisasi! maka diperlukan kriteria, kriteria persetu*uan untuk menentukan kiner*an.a terse ut. Asaha )an*aran terhadap suatu usaha .an( dilakukan indi&idu dalam suatu or(anisasi tertentu merupakan /ontoh klasik /ara pem erian pen(har(aan atau re-ard. Keterampilan .an( dimiliki %in(kat keterampilan .an( dimiliki indi&idu merupakan faktor penentu esaran kompensasi .an( akan diteriman.a. +ni men*adi nilai tam ah terhadap (an*aran .an( akan diterima indi&idu terse ut apa ila memiliki keahlian khusus .an( mendukun( pada peker*aann.a di or(anisasi tempat dia eker*a. Kerumitan peker*aan Peker*aan .an( le ih rumit dan memerlukan konsentrasi le ih untuk men.elesaikann.a iasan.a mendapatkan (an*aran le ih tin((i daripada peker*aan .an( mudah dilakukan. 2al ini dimaksud a(ar setiap indi&idu merasa tertarik dan tertantan( untuk dapat men.elesaikan peker*aan den(an tin(katan kesulitan .an( le ih den(an harapan mendapat (an*aran .an( le ih tin((i pula dari or(anisasin.a. C( TU:UAN GAN:ARAN )an*aran .an( di erikan pada tiap indi&idu mempun.ai alasan dan tu*uan khusus. %u*uan di erikann.a (an*aran adalah: a. Memperoleh kar.a-an .an( memenuhi pers.aratan . Mempertahankan kar.a-an .an( ada /. Men*amin keadilan d. Men(har(ai perilaku .an( diin(inkan

e. Men(endalikan ia.a, ia.a f. Memenuhi peraturan,peraturan le(al D( GAN:ARAN DENGAN KINER:A +ndi&idu mempersepsikan suatu hu un(an .an( kuat antara kiner*a dan (an*aran .an( mereka terima *ika moti&asi harus dimaksimalkan. Dasar teori .an( di(unakan adalah Ro ins ($??F:$4?)! men.atakan ah-a dari an.ak literatur men(indikasikan faktor,faktor pentin( kepuasan ker*a .aitu peker*aan .an( se/ara mental menantan(! (an*aran .an( pantas! kondisi ker*a .an( mendukun(! dan rekan ker*a .an( mendukun(. Sedan(kan kiner*a kar.a-an dikutip dari >ernardin dan Russel! ($??5:565). Maka! hu un(an antara (an*aran den(an kiner*a adalah se a(ai erikut: Den(an adan.a manfaat (an*aran maka akan tim ul hu un(an tim al alik antara perusahaan dan kar.a-an. Perusahaan men(harapkan a(ar (an*aran .an( di erikan memperoleh im alan prestasi ker*a .an( le ih ker*a kar.a-an harus le ih perusahaan! supa.a perusahaan ter*amin. Kar.a-aan men(harapkan a(ar peker*aan .an( diker*akann.a memperoleh im alanE (an*aran .an( le ih dan setara den(an apa .an( telah diker*akan untuk perusahaan. Sehin((a! kar.a-an dapat memenuhi ke utuhan hidupn.a. E( PENGERTIAN KEPUASAAN KER:A

esar dari kar.a-an. Jadi! nilai prestasi mendapatkan la a dan kontinuitas

esar dari nilai (an*aran .an( di a.ar

perusahaan

We3le. dan Cukl : men(artikan kepuasan ker*a se a(ai :the -a. an emplo.ee feels a out his or her *o ;. 1rtin.a ah-a kepuasan ker*a adalah /ara pe(a-ai merasakan dirin.a atau peker*aann.a. dapat disimpulkan erhu un(an den(an peker*aan maupun ah-a kepuasan ker*a adalah dirin.a. Perasaan .an( perasaan .an( men.okon( atau tidak men.okon( dalam diri pe(a-ai .an( kondisi erhu un(an den(an peker*aan meli atkan aspek,aspek seperti upa.a! kesempatan pen(em an(an karier! hu un(an den(an pe(a-ai lain! penempatan ker*a! dan struktur or(anisasi. Sementara itu! perasaan .an( erhu un(an den(an dirin.a antara lain erupa umur! kondisi kesehatan! kemampuan dan pendidikan.

Stephen Ro ins : Kepuasan itu ter*adi apa ila ke utuhan,ke utuhan indi&idu sudah terpenuhi dan terkait den(an dera*at kesukaan dan ketidaksukaan dikaitkan den(an

Pe(a-ai4 merupakan sikap umum .an( dimiliki oleh Pe(a-ai .an( erat kaitann.a den(an im alan,im alan .an( mereka .akini akan mereka terima setelah melakukan se uah pen(or anan. F( FAKTOR ; FAKTOR YANG MEMPENGARUHI KEPUASAN KER:A $. Peker*aan itu sendiri (Work +t self)!Setiap peker*aan memerlukan suatu keterampilan tertentu sesuai den(an idan( n.a masin(,masin(. Sukar tidakn.a suatu peker*aan serta perasaan seseoran( ". 1tasan(Super&ision)! sekali(us atasann.a. 5. %eman seker*a (Workers)! Merupakan faktor .an( erhu un(an den(an hu un(an antara pe(a-ai den(an atasann.a dan den(an pe(a-ai lain! maupun .an( er eda *enis peker*aann.a. 4. Promosi(Promotion)!Merupakan faktor .an( erhu un(an den(an ada tidakn.a kesempatan untuk memperoleh penin(katan karier selama eker*a. 6. )a*iEApah(Pa.)! Merupakan faktor pemenuhan ke utuhan hidup pe(a-ai .an( dian((ap la.ak atau tidak. G( PROFIL KEPUASAN KER:A INDI'IDU %heor. of Work 1d*ustment didasarkan pada hu un(an antara indi&idu den(an lin(kun(an ker*an.a. 2u un(an terse ut dimulai ketika indi&idu memperlihatkan kemampuan atau keahlian .an( memun(kinkan untuk mem erikan tan((apan terhadap ke utuhan ker*a dari suatu lin(kun(an ker*a. Dari lain pihak! lin(kun(an ker*a men.ediakan pendoron( atau pen(har(aan tertentu seperti (a*i! status! hu un(an pri adi! dan lain,lain dalam hu un(ann.a den(an ke utuhan indi&idu. Jika indi&idu memenuhi pers.aratan ker*a! maka kar.a-an akan dian((ap se a(ai peker*a,peker*a .an( memuaskan dan diperkenankan untuk tetap eker*a di dalam adan usaha. Di lain pihak! *ika ke utuhan ker*a memenuhi ke utuhan indi&idu atau memenuhi ke utuhan ker*a! peker*a dian((ap se a(ai peker*a, peker*a .an( puas. +ndi&idu erharap untuk die&aluasi oleh pen.elia se a(ai peker*a .an( memuaskan ketika kemampuan dan keahlian indi&idu memenuhi pers.aratan ker*a. 1pa ila pendoron(,pendoron( dari peker*aan memenuhi ke utuhan ker*a dari indi&idu! mereka diharapkan untuk *adi peker*a .an( puas. Seoran( kar.a-an .an( puas dan memuaskan diharapkan untuk melaksanakan peker*aann.a. Jika kemampuan dan pers.aratan ker*a tidak seim an(! maka pen(unduran diri! tin(kat per(antian! peme/atan dan penurunan aik .an( sama atasan ah-a keahliann.a di utuhkan dalam melakukan .an( aik erarti mau men(har(ai peker*aan peker*aan terse ut! akan menin(katkan atau men(uran(i kepuasan ker*a. a-ahann.a. >a(i a-ahan! atasan isa dian((ap se a(ai fi(ur a.ahEi uEteman dan

*a atan dapat ter*adi. Model %heor. of Work 1d*ustment men(ukur "# dimensi .an( men*elaskan "# ke utuhan elemen atau kondisi pen(uat spesifik .an( pentin( dalam men/iptakan kepuasan ker*a. H( KEPUASAN DAN KINER:A %eori pen(harapan =room men(asumsikan ah-a re-ard men.e a kan kepuasan dan ah-a dalam e erapa hal kiner*a men(hasilkan re-ard! maka kemun(kinan .an( ter*adi di antara kepuasan dan kiner*a adalah melalui &aria el keti(a .aitu re-ard. Se/ara sederhana di(am arkan akan ah-a kiner*a .an( kepada aik akan men(hasilkan re-ard! .an( pada (ilirann.a rumusan ini men.atakan ah-a kiner*a men(arahkan kepuasan!

men.e a kan kepuasan melalui &aria el perantara .aitu re-ard.

)am ar $. Dari (am ar di atas dapat di*elaskan ah-a : $. Kiner*a men.e a kan re-ard (ekstrinsik dan intrinsik). Re-ard ekstrinsik seperti (a*i! promosi! status dan *aminan sedan(kan re-ard intrinsik isa er entuk aktualisasi diri! pen(akuan! andil dalam pen(am ilan keputusan dll. ". 2u un(an antara re-ard den(an kepuasan ini selan*utn.a dimoderasi oleh persepsi atas re-ard .an( adil. 1rtin.a! ketika seseoran( merasa ah-a re-ard .an( ah-a di erikan tidak adil (tidak se andin() den(an kiner*a .an( ditun*ukkan.a maka kepuasan akan /enderun( lemah! dan se alikn.a! *ika seseoran( merasa akan /enderun( puas. 5. den(an demikian! kepuasan ker*a merupakan fun(si dari *umlah dan an.akn.a re-ard seperti apa .an( dian((ap -a*ar oleh kar.a-an. 1rtin.a! meskipun re-ard .an( diterima ke/il namun kar.a-an merasa ah-a re-ard terse ut -a*ar den(an ker*an.a maka kepuasan akan tetap ter*a(a. Model pen(ukuran kepuasan seperti ini dapat men((unakan kalimat ; erapa erapa GG;. an.ak sekaran( GG; dan ;seharusn.a re-ard .an( di erikan se andin( (adil) den(an kiner*a .an( ditun*ukkan.a maka ia