R A N C A N G A N S T R U K T U R N E G E R I T E R E N G G A N U

MASUK >>>

OKTOBER, 2006

Halaman Utama
ISI KANDUNG BAB 1.0 : PENDAHULUAN

BAB 2.0 : PENCAPAIAN SEMASA DAN ISU-ISU PEMBANGUNAN N.TERENGGANU

BAB 3.0 : WAWASAN DAN TERAS STRATEGIK RSN TERENGGANU

BAB 4.0 : STRATEGI DAN KONDEP PEMBANGUNAN

BAB 5.0 : CADANGAN PEMAJUAN GUNATANAH - GAMBARAJAH UTAMA

BAB 6.0 : DASAR-DASAR DAN LANGKAH -LANGKAH PEMBANGUNAN

BAB 7.0 : PENGURUSAN,PELAKSAAN DAN PEMANTAUAN RSN TERENGGANU

LAMPIRAN

PELAN-PELAN

Rancangan Struktur Negeri Terengganu ~ 2020 Oktober ~ 2006

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

ISI KANDUNGAN
1.0 PENDAHULUAN 1.1 Pengenalan 1.2 Keperluan Kepada Rancangan Struktur Negeri 1.3 Tiga Peringkat Penyediaan Rancangan Pemajuan Negara 1.3.1 Rancangan Fizikal Negara (RFN) 1.3.2 Rancangan Struktur Negeri (RSN) 1.3.3 Rancangan Tempatan Daerah (RTD) 1.3.4 Rancangan Kawasan Khas (RKK) 1.4 Proses Penyediaan Rancangan Struktur Negeri Terengganu 1.5 Kawasan Kajian 1.6 Tempoh Kajian 1.7 Kandungan Laporan DRSN 1.8 Sistem Maklumat Geografi RSN PENCAPAIAN SEMASA DAN ISU-ISU PEMBANGUNAN NEGERI TERENGGANU 2.1 Kepentingan Negeri Terengganu Dalam Konteks Wilayah Dan Serantau 2.1.1 Negeri Terengganu Dalam Konteks Kerjasama Serantau 2.1.2 Negeri Terengganu Dalam Hubungan Wilayah 2.1.3 Hubungan Dengan Negeri Berjiran dan Antara Daerah 2.1.4 Prospek Pertumbuhan Daerah 2.1.4.1 Daerah Besut 2.1.4.2 Daerah Setiu 2.1.4.3 Daerah Kuala Terengganu 2.1.4.4 Daerah Marang 2.1.4.5 Daerah Hulu Terengganu 2.1.4.6 Daerah Dungun 2.1.4.7 Daerah Kemaman Sosio Ekonomi, Penduduk dan Sumber Manusia 2.2.1 Penduduk dan Perancangan Sumber Manusia 2.2.1.1 Saiz Dan Kadar Pertumbuhan 2.2.1.2 Penduduk Bandar Dan Luar Bandar 2.2.1.3 Pembangunan Sumber Manusia 2.2.2 Penilaian Kesan Sosial 2.2.2.1 Kadar Kemiskinan Dan Pengangguran 2.2.2.2 Pendapatan Isirumah Bulanan 2.2.2.3 Keselamatan Dan Keselesaan 2.2.2.4 Kesihatan 2.2.2.5 Pendidikan 2.2.2.6 Penglibatan Penduduk Dalam Aktiviti Sosial/Pertubuhan/Organisasi Masyarakat Pencapaian Pembangunan Ekonomi Negeri Terengganu 2.3.1 Asas dan Prospek Ekonomi Negeri Terengganu 2.3.2 Pertanian, Perhutanan dan Perlombongan 2.3.2.1 Pertanian 2.3.2.2 Penternakan 1-1 1-1 1-2 1-3 1-4 1-5 1-5 1-5 1-6 1-7 1-10 1-10 1-12 2-1 2-1 2-1 2-3 2-5 2-6 2-6 2-7 2-7 2-8 2-8 2-9 2-9 2-10 2-10 2-10 2-14 2-15 2-17 2-17 2-19 2-19 2-20 2-20 2-21 2-21 2-21 2-26 2-26 2-29 i

2.0

2.2

2.3

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.3.2.3 Perikanan 2.3.2.4 Perhutanan 2.3.2.5 Perlombongan Perindustrian 2.3.3.1 Sektor Formal 2.3.3.2 Sektor Informal Pelancongan Perdagangan dan Perkhidmatan 2.3.5.1 Ruang Lantai Bangunan Perniagaan Di Negeri Terengganu 2.3.5.2 Pertubuhan Perniagaan Di Negeri Terengganu 2.3.5.3 Hierarki Pusat Perdagangan Negeri Terengganu 2-31 2-33 2-35 2-35 2-36 2-42 2-44 2-52 2-52 2-53 2-55

2.3.3 2.3.4 2.3.5

2.4

Corak Pembangunan Fizikal dan Pemeliharaan Alam Sekitar 2-58 Negeri 2.4.1 Corak Pembangunan Fizikal 2-58 2.4.1.1 Gunatanah 2-58 2.4.1.2 Pertumbuhan Perbandaran dan Hierarki Petempatan 2-69 2.4.1.3 Pemeliharaan Alam Sekitar Negeri 2-78 2.4.2 Perhubungan dan Pengangkutan 2-83 2.4.2.1 Sistem Perhubungan Jalanraya 2-83 2.4.2.2 Sistem Perhubungan Udara 2-86 2.4.2.3 Sistem Perhubungan Laut 2-88 2.4.2.4 Sistem Pengangkutan Rel 2-90 2.4.2.5 Sistem Pengangkutan Awam 2-90 2.4.3 Infrastruktur dan ICT 2-92 2.4.3.1 Sub Sektor Bekalan Air 2-92 2.4.3.2 Sub Sektor Bekalan Elektrik 2-95 2.4.3.3 Sub Sektor Telekomunikasi dan ICT 2-97 2.4.3.4 Sub Sektor Pengairan dan Saliran 2-100 2.4.3.5 Sub Sektor Sistem Pembetungan 2-102 2.4.3.6 Sub Sektor Pengurusan Sisa Pepejal 2-105 2.4.3.7 Sub Sektor Bekalan Gas 2-108 2.4.4 Prasarana Sosial 2-110 2.4.4.1 Perumahan 2-110 2.4.4.2 Kemudahan Masyarakat 2-115 2.4.4.3 Rekreasi dan Sukan 2-129 Urus Tadbir 2.5.1 Pengurusan dan Perlaksanaan 2-132 2-132

2.5 2.6

Rumusan Penemuan 2-133 2.6.1 Bilangan Penduduk Negeri Yang Tidak Mampu Memberi Impak Kepada Pertumbuhan Sosio Ekonomi 2-133 2.6.2 Penggantungan Kepada Sektor Primer Secara Tidak Optimum 2-134 2.6.3 Kekurangan Koordinasi dan Penyelarasan Pembangunan Ekonomi antara Negeri dan Serantau 2-135 2.6.4 Sektor Pelancongan Yang Belum Dioptimumkan 2-136 2.6.5 Prospek Industri Cottage dan IKS Yang Tidak Digemblengkan Sepenuhnya Walaupun Industri Ini Merupakan Penyumbang Kepada Ekonomi Tempatan 2-136 ii

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.6.6 2.6.7 Pembangunan Industri Hiliran Petrokimia Yang Perlahan 2-137 Penyediaan dan Penyelenggaraan Kemudahan Masyarakat Yang Masih Lagi Rendah 2-138 2.6.8 Kemudahan Infrastruktur dan Utiliti Yang Tidak Menyeluruh dan Efisien 2-138 2.6.9 Pertumbuhan Perbandaran Yang Rendah dan Tidak Seimbang 2-139 2.6.10 Infrastruktur Perhubungan Yang Tidak Menyeluruh dan Berintegrasi 2-140 2.6.11 Had Tampungan Pulau-Pulau Pelancongan 2-141 2.6.12 Pencapaian Indikator Negeri Maju 2-142 3.0 WAWASAN DAN TERAS STRATEGIK RSN TERENGGANU 3.1 3.2 Wawasan Objektif dan Teras Strategik Rancangan Struktur Negeri 3.2.1 Pencapaian Ciri-ciri dan Petunjuk Negeri Maju 3.2.2 Pembangunan Spatial dan Alam Sekitar Yang Lestari 3-1 3-1 3-2 3-2 3-5 4-1 4-1 4-1 4-1 4-1 4-3 4-3 4-3 4-4 4-5 4-5 4-5 4-8 4-10 4-10 4-11 4-18 4-24 4-24 4-24 4-34 4-38 4-38 4-40 4-49

4.0

STRATEGI DAN KONSEP PEMBANGUNAN 4.1 4.2 Pengenalan Kepentingan dan Hubungan Wilayah 4.2.1 Matlamat dan Sasaran 4.2.2 Strategi-strategi Pembangunan Pertumbuhan Penduduk Dan Pembangunan Sumber Manusia 4.3.1 Matlamat dan Sasaran 4.3.2 Strategi-strategi Pembangunan 4.3.3 Program/ Projek dan Fasa Pelaksanaan Pertumbuhan Ekonomi Dan Pembasmian Kemiskinan 4.4.1 Matlamat dan Sasaran 4.4.2 Strategi-strategi Pembangunan 4.4.3 Program/ Projek dan Fasa Pelaksanaan Pertanian, Perhutanan dan Perlombongan 4.5.1 Matlamat dan Sasaran 4.5.2 Strategi-strategi Pembangunan 4.5.3 Program/ Projek dan Fasa Pelaksanaan Perindustrian 4.6.1 Matlamat dan Sasaran 4.6.2 Strategi-strategi Pembangunan 4.6.3 Program/ Projek dan Fasa Pelaksanaan Pelancongan 4.7.1 Matlamat dan Sasaran 4.7.2 Strategi-strategi Pembangunan 4.7.3 Program/ Projek dan Fasa Pelaksanaan

4.3

4.4

4.5

4.6

4.7

iii

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 4.8 Perdagangan dan Perkhidmatan 4.8.1 Matlamat dan Sasaran 4.8.2 Strategi-strategi Pembangunan 4.8.3 Program/ Projek dan Fasa Pelaksanaan Perhubungan dan Pengangkutan 4.9.1 Matlamat dan Sasaran 4.9.2 Strategi-strategi Pembangunan 4.9.3 Program/ Projek dan Fasa Pelaksanaan Infrastruktur dan Utiliti 4.10.1 Matlamat dan Sasaran 4.10.2 Strategi-strategi Pembangunan 4.10.3 Program/ Projek dan Fasa Pelaksanaan Prasarana Sosial (Perumahan dan Kemudahan Masyarakat) 4.11.1 Perumahan 4.11.2 Kemudahan Masyarakat 4.11.3 Rekreasi dan Sukan Pemeliharaan Alam Sekitar Negeri 4.12.1 Matlamat dan Sasaran 4.12.2 Strategi Pembangunan Alam Sekitar dan Sumber Jaya 4.12.3 Program/ Projek dan Fasa Pelaksanaan Pengurusan dan Perlaksanaan 4.13.1 Matlamat dan Sasaran 4.13.2 Strategi-strategi Pembangunan Konsep Pembangunan Spatial 4.14.1 Pengenalan 4.14.2 Asas Pembentukan Strategi Pembangunan 4.14.2.1 Matlamat dan Objektif Pembangunan Spatial Negeri 4.14.2.2 Rangka Pembangunan Negeri Terengganu (RPNT) 2004-2008 4.14.2.3 Rangka Spatial Pembangunan Rancangan Fizikal Negara (RFN) 4.14.2.4 Analisis Kawasan Sensitif Alam Sekitar (KSAS) 4.14.2.5 Analisis Kesediaan Kawasan Untuk Pembangunan 4.14.3 Konsep Pembangunan Spatial-Konsep Pembangunan Tertumpu dan Terkawal 4-58 4-58 4-58 4-63 4-64 4-64 4-66 4-71 4-75 4-75 4-78 4-88 4-92 4-92 4-96 4-108 4-113 4-113 4-115 4-124 4-126 4-126 4-126 4-134 4-134 4-134 4-135 4-135 4-136 4-138 4-139 4-145 5-1 5-1 5-15 5-16 5-19 5-21

4.9

4.10

4.11

4.12

4.13

4.14

5.0

CADANGAN PEMAJUAN GUNATANAH-GAMBARAJAH UTAMA 5.1 5.2 Matlamat, Sasaran Dan Strategi Pembangunan Gambarajah Utama Mengikut Fasa Perancangan 5.2.1 Gambarajah Utama 2005-2010 5.2.2 Gambarajah Utama 2011-2015 5.2.3 Gambarajah Utama 2020

iv

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 6.0 DASAR-DASAR DAN LANGKAH-LANGKAH PEMBANGUNAN 6.1 Ke Arah Pembangunan Spatial Dan Alam Sekitar Lestari 6.1.1 Mengadakan Pertumbuhan Pembangunan Berterusan secara Mampan dan Terkawal 6.1.2 Menggalakkan Pertumbuhan dan Pemodenan Bandar 6.1.3 Pembangunan Sistem Pengangkutan Bersepadu 6.1.4 Pemeliharaan dan Pengurusan Sumber Jaya dan Alam Sekitar Ke Arah Ekonomi Yang Dinamik, Progresif dan Berdaya Tahan 6.2.1 Struktur Asas Ekonomi Yang Pelbagai dan Peningkatan Produktiviti Pengeluaran 6.2.2 Peningkatan Ekonomi Luar Bandar dan Pembasmian Kemiskinan Peningkatan Kualiti Kemudahan Infrastruktur dan Kemudahan Sosial Bestari 6.3.1 Penyediaan Kualiti Infrastruktur Yang Menyeluruh dan Mencukupi 6.3.2 Penyediaan Kemudahan Sosial Yang Pelbagai 6.3.3 Penyediaan Perumahan Mampu Milik yang Mencukupi 6-1 6-1 6-1 6-3 6-5 6-7 6-9 6-10 6-20 6-23 6-23 6-27 6-30 7-1 7-1 7-3 7-3 7-4 7-6 7-6 7-7 7-7 7-9 7-9 7-10 7-13 7-31 7-31 7-31 7-32

6.2

6.3

7.0

PENGURUSAN, PELAKSANAAN DAN PEMANTAUAN RSN TERENGGANU 7.1 Pengenalan 7.2 Mekanisme Pelaksanaan RSN Terengganu 7.2.1 RSN Dijadikan Sebahagian Daripada Perancangan Sosio-Ekonomi dan Perancangan Projek 7.2.2 Penubuhan Jawatankuasa Pemantauan RSN di Peringkat Negeri 7.2.3 Penubuhan Jawatankuasa Pelaksanaan Pemantauan RSN di Peringkat PBT 7.2.4 Penyelarasan Di antara dan Sesama Jabatan/ Agensi 7.2.5 Tanggungjawab PBT Untuk Menjayakan RSN 7.2.6 Penglibatan Swasta di Dalam Pelaksanaan RSN Terengganu 7.2.7 Penyertaan Awam 7.2.8 Sistem Maklumat RSN 7.3 Pelaksanakan RSN Terengganu 7.4 Pelaksanaan Projek Dan Program Pembangunan 7.5 Kajian Semula Atau Pengubahsuaian RSN 7.5.1 Tatacara Kajian Semula 7.5.2 Tatacara Pengubahan RSN 7.6 Sistem Pemantauan RSN

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

SENARAI JADUAL
Jadual 1.1: Jadual 2.1: Jadual 2.2: Jadual 2.3: Jadual 2.4: Jadual 2.5: Jadual 2.6: Jadual 2.7: Jadual 2.8: Jadual 2.9: Jadual 2.10: Jadual 2.11: Jadual 2.12: Jadual 2.13: Jadual 2.14: Jadual 2.15: Jadual 2.16: Jadual 2.17: Jadual 2.18: Jadual 2.19: Jadual 2.20: Jadual 2.21: Jadual 2.22: Jadual 2.23: Jadual 2.24: Jadual 2.25: Jadual 2.26: Jadual 2.27: Jadual 2.28: Jadual 2.29: Jadual 2.30: Keluasan Negeri dan Taburan Penduduk Mengikut Daerah, Negeri Terengganu

1-8

Taburan Penduduk Dan Kadar Pertumbuhan Tahunan Mengikut Daerah Negeri Terengganu 1980, 1991, 2000 dan Jangkaan 2003 2-11 Gunatenaga dan Kadar Pengangguran Negeri Terengganu 1980, 1991 Dan 2000 2-15 Agihan Peratusan Guna Tenaga Negeri Mengikut Sektor Industri 2000-2020 2-16 Bilangan Pelajar Institut Latihan/ Pendidikan 2001, 2002 dan 2003 2-17 Perbandingan Kadar Kemiskinan Negeri Terengganu dan Negeri-Negeri Di Malaysia 2-18 Perbandingan Purata Pendapatan Isirumah Negeri Terengganu Dengan Negeri-negeri Lain 2-19 Kawasan Hutan Simpanan Kekal Mengikut Jenis di Negeri Terengganu 2003 2-33 KDNK Sektor Perkilangan (Harga 1987) 2-36 Bilangan Premis/Kilang Mengikut Daerah, Terengganu, 2003 2-38 Taburan Kawasan Perindustrian Negeri Terengganu, 2003 2-40 Jumlah (Kumulatif) Pelaburan Langsung Daripada Projek-projek Yang Diluluskan Oleh MIDA, Tahun 1990-2003 2-44 Elemen Tarikan Pelancongan Negeri Terengganu 2-46 Jumlah Kedatangan Pelancong Ke Negeri Terengganu Dari 1990-2002 2-49 Negeri Yang Dilawati di Malaysia 2002 2-50 Data Asas Sektor Pelancongan Negeri Terengganu 2-50 Sumbangan Pelancongan Kepada Ekonomi Negeri Terengganu 2-51 Jumlah Ruang Lantai Mengikut Stok Pejabat Binaan Khas, Kompleks Perniagaan dan Unit Kedai Mengikut Daerah Di Negeri Terengganu, 2000 2-53 Hierarki Pusat Perdagangan Di Negeri Terengganu 2-55 Koridor Pembangunan Utama Negeri Terengganu 2000 2-60 Jangkaan Arah dan Tumpuan Pembangunan Mengikut Daerah di Negeri Terengganu 2-65 Taburan Keluasan Tanah Yang Berpotensi Tanpa Halangan Fizikal Untuk Pembangunan Mengikut Daerah Negeri Terengganu 2003 2-67 Kadar Perbandaran Negeri Terengganu Bagi Tahun 1970 hingga 2020 2-69 Hierarki Petempatan Semasa 2000, Negeri Terengganu (Mengikut Penduduk Tampungan) 2-71 Analisis Rank Size Rule Hierarki Pusat-Pusat Petempatan Negeri Terengganu 2000 2-73 Kemudahan Semasa Pelabuhan Kemaman 2-89 Kemudahan Sistem Bekalan Air Negeri Terengganu 2-93 Sistem Bekalan Elektrik Negeri Terengganu 2-95 Kawasan Pelupusan Sisa Pepejal 2-105 Kemudahan Sukan Semasa Mengikut Daerah di Negeri Terengganu 2-131 Kriteria Pencapaian Negeri Maju, Negeri Terengganu 2-144 vi

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

Cadangan Program/Projek Sektor Pertanian Program/Projek Sektor Perindustrian Bentuk Projek Flagship Mekanisma Membantu Pengusaha Skala Kecil Program/Projek Pembangunan di Kuala Terengganu Program/Projek Pembangunan di Kemaman Program/Projek Pembangunan di Dungun Program/Projek Pembangunan di Marang Program/Projek Pembangunan di Besut Program/Projek Pembangunan di Setiu Program/Projek Pembangunan di Hulu Terengganu Program/Projek Pembangunan Perdagangan di Terengganu Program/Projek Pembangunan Perhubungan dan Pengangkutan Negeri Terengganu 2005-2020 Jadual 4.14: Program/Projek Pembangunan Infrastruktur dan Utiliti Negeri Terengganu 2005-2020 Jadual 4.15(a):Program/Projek Pembangunan Perumahan Negeri Terengganu 2005-2020 Jadual 4.15(b):Pembangunan Perumahan Mengikut Jenis Rumah dan Fasa Pembangunan Perumahan Jadual 4.16: Pencapaian Penyediaan Kemudahan Masyarakat Negeri Terengganu Berbanding Indikator Negeri Maju, 2003 Jadual 4.17(a):Program/Projek Kemudahan Masyarakat Negeri Terengganu 2005-2010 Jadual 4.17(b):Program/Projek Pembangunan Kemudahan Masyarakat Negeri Terengganu 2010-2015 jadual 4.17(c): Program/Projek Pembangunan Kemudahan Masyarakat Negeri Terengganu 2015-2020 Jadual 4.18: Keperluan Kawasan Rekreasi 2005-2020 Jadual 4.19: Program/ Projek Pembangunan Kawasan Rekreasi dan Kemudahan Sukan 2005-2010 Jadual 4.20: Program/ Projek Pembangunan Kawasan Rekreasi, 2010-2020 Jadual 4.21: Kriteria dan Indikator Negeri Maju Bagi Sektor Alam Sekitar dan Pengurusan Sumber Jaya Jadual 4.22: Projek dan Program Pembangunan Alam Sekitar dan Sumberjaya, 2005-2010 Jadual 5.1: Jadual 5.2: Jadual 7.1: Jadual 7.2: Keperluan Tanah Pembangunan Mengikut Sektor Bagi Setiap Lima Tahun, Negeri Terengganu Pengukuhan Hierarki Petempatan 2020 Pelaksanaan dan Dasar-dasar RSN Projek/Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan

Jadual 4.1: Jadual 4.2: Jadual 4.3: Jadual 4.4: Jadual 4.5: Jadual 4.6: Jadual 4.7: Jadual 4.8: Jadual 4.9: Jadual 4.10: Jadual 4.11: Jadual 4.12: Jadual 4.13:

4-18 4-34 4-50 4-52 4-53 4-54 4-55 4-55 4-56 4-57 4-57 4-63 4-72 4-88 4-94 4-95 4-96 4-103 4-106 4-107 4-108 4-110 4-111 4-113 4-124 5-2 5-8 7-11 7-13

vii

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

SENARAI RAJAH
Rajah 1.1: Rajah 2.1: Rajah 2.2: Rajah 2.3: Rajah 2.4(a): Rajah 2.4(b): Rajah 2.5: Rajah 2.6: Rajah 2.7: Rajah 2.8: Rajah 2.9: Rajah 2.10: Rajah 2.11: Rajah 2.12: Rajah 2.13: Rajah 2.14: Rajah 2.15: Rajah 2.16: Rajah 2.17: Rajah 2.18: Rajah 2.19: Rajah 2.20: Rajah 2.21: Rajah 2.22: Rajah 2.23: Rajah 2.24: Rajah 2.25: Rajah 2.26: Rajah 2.27: Rajah 2.28: Rajah 2.29: Rajah 2.30: Rajah 2.31: Rajah 2.32: Rajah 2.33: Rajah 2.34: Rajah 2.35: Rajah 2.36: Kawasan Kajian Rancangan Struktur Negeri Terengganu 1-9

Negeri Terengganu Dalam Konteks Serantau 2-2 Negeri Terengganu Dalam Konteks Hubungan Wilayah dan Koridor Pertumbuhan Utama Negara 2-4 Tren Kadar Pertumbuhan Negeri 1921-2000 2-10 Perbandingan Alternatif Unjuran Kadar Pertumbuhan Penduduk 2000-2020 2-12 Perbandingan Alternatif Unjuran Bilangan Penduduk 2000-2020 2-12 Jumlah Penduduk Negeri Terengganu Pada Tahun 2000 dan 2020 2-13 Piramid Penduduk Mengikut Kumpulan Umur Tahun 2000 dan 2020 2-14 Agihan Penduduk Bandar dan Luar Bandar Terengganu 2000 dan 2020 2-15 Perbandingan Antara KDNK Negeri, KDNK Perkapita dan Purata Pendapatan Isirumah Negeri Terengganu 1990-2000 2-22 KDNK Mengikut Industri Asal di Negeri Terengganu 1990-2000 (%) 2-23 Perbandingan Unjuran KDNK Negeri Terengganu Dengan Negeri-Negeri Lain, 2000-2020 2-24 Unjuran KDNK Mengikut Industri Asal Negeri Terengganu 2000-2020 2-25 Komposisi Tanaman Di Negeri Terengganu 2-26 Taburan Kawasan Pertanian 2-28 Bilangan Ternakan Terpilih di Negeri Terengganu Mengikut Jenis, 1990-2002 2-29 Taburan Penternakan di Negeri Terengganu 2-30 Jeti-jeti Perikanan Utama di Negeri Terengganu 2-32 Jenis Hutan Simpanan Kekal Negeri Terengganu, 2003 2-34 Taburan Industri Sektor Formal Mengikut Jenis, 2002 2-37 Taburan Kawasan Perindustrian Negeri Terengganu 2003 2-41 Anggaran Industri Sektor Informal di Negeri Terengganu 2-42 Taburan Kawasan Pelancongan Sedia Ada di Negeri Terengganu 2-48 Jumlah Ketibaan Pelancong Ke Negeri Terengganu 2-49 Bacaan Indeks Bagi Setiap Wilayah Pelancongan di Terengganu Mengikut Kadar TAI 2-51 Pertubuhan Perniagaan Di Negeri Terengganu 2-54 Taburan Ruang Lantai Perdagangan Mengikut Bandar dan Petempatan Utama, 2003 2-56 Ciri-ciri Fizikal Semulajadi Negeri Terengganu 2003 2-59 Zon Pembangunan Utama Negeri Terengganu 2-61 Tren Pecahan Guna Tanah Semasa Negeri Terengganu, 1990-2003 2-62 Gunatanah Semasa Negeri Terengganu 2-63 Tren Perkembangan Spatial 2-66 Kawasan Berpotensi Untuk Pembangunan 2-68 Analisis Hierarki Petempatan Negeri Terengganu 2000 2-72 Analisis Perbandingan Rank Size-Rule Dengan Hierarki Petempatan Semasa Negeri Terengganu 2000 2-74 Hierarki Pusat-pusat-pusat Petempatan Negeri Terengganu, 2020 2-77 Kawasan Sensitif Alam Sekitar (KSAS) 2-82 Perhubungan Negeri Terengganu Di Peringkat Wilayah 2-84 viii

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Rajah 2.37: Rajah 2.38: Sistem Jalanraya Sedia Ada Negeri Terengganu, 2003 2-85 Perbandingan Bilangan Penumpang dan Keupayaan Semasa Antara Tiga Peringkat Lapangan Terbang Iaitu Antarabangsa (P.P), Domestik Telah Dinaiktaraf (K.B) dan Domestik Belum Dinaiktaraf (K.T) dan (Ktn). 2-87 Perbandingan Jumlah Pengendalian Kargo Dan kapasiti Semasa Yang Begitu Ketara di Pelabuhan Kemaman Berbanding Pelabuhan Kuantan dan Pulau Pinang 2-89 Taburan Loji Pembersihan Air dan Muka Sauk Di Negeri Terengganu, 2003 2-94 Taburan Pencawang Utama dan Talian Elektrik 2-96 Jaringan Kabel Utama Fiber Optik, Taburan Ibusawat, Mars, Rill & CDMA di Negeri Terengganu, 2003 2-99 Sistem Sungai Utama, Kajian Pelan Induk Saliran dan Kawasan Hakisan Pantai KI & KII 2-101 Strategi Kawasan Tadahan STF, di Negeri Terengganu, 2003 2-104 Tapak Pelupusan Sisa Pepejal Sedia Ada 2.107 Paip Agihan Gas Asli 2-109 Pecahan Taburan Perumahan Mengikut Daerah Bagi Tahun 1991-2000 2-110 Taburan Kawasan Perumahan 2-111 Keperluan dan Penawaran Perumahan Semasa Mengikut Daerah Negeri Terengganu 2003-2004 2-114 Bilangan Keperluan Unit Perumahan Negeri Terengganu 2000-2020 2-115 Penawaran Semasa Kemudahan Masyarakat Berdasarkan Keperluan Sebenar Mengikut Piawaian Perancangan 2-116 Taburan Kemudahan Pendidikan, 2003 2-117 Taburan Kemudahan Pusat Pengajian Tinggi, 2003 2-118 Taburan Kemudahan Kesihatan, 2003 2-120 Taburan Kemudahan Keselamatan, 2003 2-122 Taburan Kemudahan Keagamaan, 2003 2-124 Taburan Kemudahan Masyarakat Mengikut Daerah Negeri Terengganu 2-125 Keperluan Kemudahan Masyarakat Berbanding Pencapaian Semasa 2-126 Taburan Kemudahan Awam, 2003 2-127 Pencapaian Penyediaan Kawasan Rekreasi 2003 2-130 Pembangunan Zon Kawasan Pertanian Pembangunan Kawasan Perindustrian Jumlah Pelancong dan Keperluan Bilik Penginapan di Terengganu Dari Tahun 2004-2020 Cadangan Campuran Produk Cadangan Kawasan Pelancongan di Negeri Terengganu Pengukuhan Fungsi Pusat-Pusat Perkhidmatan Sedia Ada Cadangan Rangkaian Perhubungan Darat Masa Hadapan Negeri Terengganu Pembangunan Infrastruktur dan ICT Cadangan Strategi Sistem Pelupusan Sisa Pepejal Negeri Terengganu Cadangan Sambungan Paip Agihan Asli 4-23 4-37 4-38 4-42 4-51 4-62 4-74 4-80 4-86 4-87 ix

Rajah 2.39: Rajah 2.40: Rajah 2.41: Rajah 2.42: Rajah 2.43: Rajah 2.44: Rajah 2.45: Rajah 2.46: Rajah 2.47: Rajah 2.48: Rajah 2.49: Rajah 2.50: Rajah 2.51: Rajah 2.52: Rajah 2.53: Rajah 2.54: Rajah 2.55: Rajah 2.56: Rajah 2.57: Rajah 2.58: Rajah 2.59: Rajah 2.60: Rajah 4.1: Rajah 4.2: Rajah 4.3: Rajah 4.4: Rajah 4.5: Rajah 4.6: Rajah 4.7: Rajah 4.8: Rajah 4.9: Rajah 4.10:

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Rajah 4.11: Rajah 4.12: Rajah 4.13: Rajah 5.1: Rajah 5.2: Rajah 5.3: Rajah 5.4: Rajah 5.5: Rajah 5.5(a): Rajah 5.5(b): Rajah 5.5(c): Rajah 5.5(d): Rajah 5.5(e): Rajah 5.5(f): Rajah 7.1: Asas Pembentukan Pelan Konsep PembangunanAspek Alam Sekitar, Kawasan Berpotensi Pembangunan, Pengekalan dan Pemuliharaan Asas Pembentukan Pelan Konsep PembangunanAspek Ekonomi Yang Pelbagai Asas Pembentukan Pelan Konsep PembangunanAspek Prospek Prasarana Infrastruktur Fizikal dan Sosial Tumpuan Pembangunan Koridor Pantai, Negeri Terengganu Koridor Pembangunan dan Tumpuan Pembangunan Bandar-bandar Terpilih Gambarajah Utama 2005-2010 (Fasa Pelaksanaan 2005-2010) Gambarajah Utama 2011-2015 (Fasa Pelaksanaan 2011-2015) Gambarajah Utama (Fasa Pelaksanaan 2016-2020) Pelan Sisipan Konurbasi Perbandaran Negeri Terengganu Pelan Sisipan Konurbasi Perbandaran Negeri Terengganu Pelan Sisipan Kawasan Kepulauan Negeri Terengganu Pelan Sisipan Kawasan Kepulauan Negeri Terengganu Pelan Sisipan Kawasan Kepulauan Negeri Terengganu Pelan Sisipan Kawasan Kepulauan Negeri Terengganu Struktur Sistem Pemantauan RSN

4-140 4-143 4-146 5-6 5-14 5-18 5-20 5-23 5-24 5-25 5-26 5-27 5-28 5-29 7-33

LAMPIRAN
Lampiran 1: Lampiran 2: Lampiran 3: Lampiran 4: Lampiran 5: Lampiran 6: Lampiran 7: Lampiran 8: Lampiran 9: Penghargaan Ringkasan Strategi dan Program Pembangunan Mengikut Daerah di Negeri Terengganu Daerah Kuala Terengganu Daerah Kemaman Daerah Besut Daerah Hulu Terengganu Daerah Dungun Daerah Marang Daerah Setiu Matriks Perbandingan Dasar RSNT dan 6 Aspek Perancangan Strategik Matriks Perkaitan Antara Dasar RSN Terengganu Dengan Dasar RSN

HALAMAN UTAMA

BAB 1 : PENDAHULUAN
PENGENALAN KEPERLUAN KEPADA RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TIGA PERINGKAT PENYEDIAAN RANCANGAN PEMAJUAN NEGARA PROSES PENYEDIAAN RANCANGAN STRUKTUR

KAWASAN KAJIAN TEMPOH KAJIAN KANDUNGAN LAPORAN DRSN SISTEM MAKLUMAT GEOGRAFI RSN

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

1.0

PENDAHULUAN

1.1
1.01

Pengenalan
Dalam tempoh 25 tahun yang lepas, Kerajaan Negeri Terengganu telah

menjalankan pelbagai kajian rancangan pemajuan sebagai dasar dan arah tuju pembangunan negeri. Kajian Terengganu Coastal Region Study (1980) dijalankan bertujuan untuk merangka strategi pembangunan ini tidak kawasan di pantai dalam Negeri pelan Terengganu memandangkan kawasan termasuk

pembangunan KETENGAH yang dibangunkan oleh Kerajaan Persekutuan. Manakala Terengganu Master Plan Study (1983) adalah pelan pemajuan yang komprehensif merangkumi aspek fizikal, ekonomi, sosial dan penyertaan kaum Bumiputera. Di samping itu, kerajaan negeri juga telah menyediakan beberapa kajian pemajuan seperti Terengganu Development Plan (1970), KETENGAH Planning Study and Development (1974), Terengganu River Basin Study (1980), Kerteh Township Study (1980), Paka-Jerangau Development Study (1985), South Terengganu Development Plan (1985) dan KETENGAH Review (1987). Dengan pelaksanaan Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172), beberapa rancangan pemajuan seperti Rancangan Daerah (RD), Rancangan Struktur (RS) dan Rancangan Tempatan (RT) telah disediakan. Sehingga kini sebanyak 5 RD, 7 RS dan 10 RT telah disiapkan. Antara RS dan RT yang telah disediakan adalah seperti berikut : i. ii. iii. iv. v. vi. vii. viii. ix. x. xi. xii. xiii. Rancangan Struktur (Pengubahan) Kuala Terengganu Rancangan Struktur (Pengubahan) Kemaman Rancangan Struktur Besut Rancangan Struktur Hulu Terengganu Rancangan Struktur Setiu Rancangan Struktur Dungun Rancangan Struktur Marang Rancangan Tempatan Pusat Bandar Chukai Kemaman Rancangan Tempatan Pusat Bandar Kuala Terengganu Rancangan Tempatan Kerteh-Kemasik Rancangan Tempatan Dungun-Paka Rancangan Tempatan Batu Burok-Chendering Rancangan Tempatan Seberang Takir-Gong Badak-Manir

1-1

KE BAB 1

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU xiv. xv. xvi. xvii. 1.02 Rancangan Tempatan Hiliran-Padang Midin Rancangan Tempatan Marang Rancangan Tempatan Jerteh-Kg.Raja-Kuala Besut Rancangan Tempatan Kuala Berang - Ajil pemajuan tersebut bagaimanapun disediakan

Rancangan-rancangan

mengikut keperluan kawasan-kawasan atau aspek-aspek tertentu sahaja, iaitu tidak merangkumi keseluruhan negeri dan aspek-aspek kajian secara bersepadu. Rancangan Struktur (RS) ini merupakan satu kajian perancangan strategik bagi seluruh Negeri Terengganu untuk tempoh perancangan 2005-2020. Rancangan pemajuan ini mengandungi penyataan dasar, strategi dan program serta projek pembangunan bagi mencapai Wawasan 2020 serta meletakkan Negeri Terengganu sebagai sebuah negeri maju menjelang tahun 2020.

1.2

Keperluan Kepada Penyediaan Rancangan Struktur

1.03

Rancangan Struktur Negeri Terengganu disediakan mengikut peruntukan di

dalam Akta A1129 (Akta Perancangan Bandar Dan Desa 1976) (Pindaan 2001) Bahagian 3, Seksyen 7, 8, 9, 10 dan 11, di mana semua Pihak Berkuasa Negeri dikehendaki menyediakan satu Rancangan Struktur bagi kawasannya.

1.04

Rancangan

Struktur

Negeri

Terengganu

akan

melengkapkan

sistem

perancangan fizikal negara di samping menterjemahkan dasar-dasar Kajian Rancangan Fizikal Negara (RFN) 2005, menyelaras Rancangan-rancangan Struktur sedia ada serta menyediakan rangka kajian Rancangan Tempatan dan Rancangan Kawasan Khas.

1.05

Mengikut peruntukan Bahagian III Akta A1129, RS merupakan suatu

pernyataan bertulis: i. Yang menerangkan dasar dan cadangan-cadangan perancangan strategik negeri berkenaan dengan pemajuan dan penggunaan tanah dalam kawasan, bandar dan luar bandar termasuklah langkahlangkah untuk: Memperelokkan persekitaran dari segi fizikal;

1-2

KE BAB 1

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Memperelokkan perhubungan; Menguruskan lalu lintas; Memperelok kesejahteraan sosioekonomi, menggalakkan pertumbuhan ekonomi; Untuk memudahkan pemajuan lestari; dan Mempertingkatkan perancangan luar bandar dan rancangan desa. ii. Yang menyatakan pertalian cadangan-cadangan dengan

cadangan-cadangan am bagi pemajuan dan penggunaan tanah di negeri-negeri yang bersempadan dengannya yang dijangka mungkin menyentuh negeri itu; dan iii. Yang mengandungi lain-lain perkara yang ditetapkan atau yang ditentukan oleh Jawatankuasa Perancang Negeri dan Majlis Perancang Fizikal Negara (MPFN) dalam sesuatu kes yang tertentu. 1.06 Dasar-dasar RS Terengganu ini menyediakan pernyataan yang jelas dan

kuantitatif serta mempunyai implikasi spatial berhubung dengan penggunaan tanah masa hadapan. Pernyataan bertulis untuk dasar-dasar perancangan telah dirangka sebaik mungkin, kerana ia merupakan komponen penting dalam dokumen RS yang akan diwartakan. 1.07 Dari segi perancangan, dasar merupakan satu tindakan dan keputusan

perancangan yang mempunyai matlamat serta tujuan tertentu bagi menyelaras pembangunan negeri. Oleh itu, dasar RS Terengganu merupakan bentuk panduan perancangan bandar dan desa Negeri Terengganu. Pernyataan dasar RS Terengganu juga perlu meliputi keperluan dan kehendak pembangunan semasa dan masa depan yang dihasratkan oleh Kerajaan Negeri dan PBT berkenaan. (Rajah 1.1)

1.3
1.08

Tiga Peringkat Rancangan Pemajuan

Akta 172 (Pindaan 2001), telah menyusun rancangan pembangunan spatial

negara kepada tiga tier rancangan pemajuan iaitu Rancangan Fizikal Negara, Rancangan Struktur dan Rancangan Tempatan.

1-3

KE BAB 1

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 1.3.1 1.09 Rancangan Fizikal Negara (RFN) RFN adalah penyataan bertulis yang merumuskan dasar-dasar

strategik bagi maksud menentukan hala tuju dan arah aliran am pemajuan fizikal bagi negara. Dasar-dasar serta strategi-strategi yang digubal dalam RFN meliputi perancangan bagi semua negeri di Semenanjung Malaysia.

MATLAMAT NEGARA

PERINGKAT 1 : PERANCANGAN NEGARA

RANCANGAN MALAYSIA 5 TAHUN

RANCANGAN FIZIKAL NEGARA

DASAR / STRATEGI SEKTORAL

RFN meliputi perancangan bagi semua negeri di Semenanjung Malaysia

Terjemah dasar dan Rancangan Fizikal Negara kepada dasar dan strategi Negeri

Penilaian terhadap pengurusan sumber yang berterusan

PERINGKAT 2 : PENGAGIHAN SUMBER

RANCANGAN PEMBANGUNAN NEGERI TGANU (2004-2008) RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

DASAR / STRATEGI SEKTORAL

RS merangkumi perancangan seluruh negeri. Strategi-strategi RS akan diperincikan kepada cadangan serta program pelaksanaan di peringkat RT. Penyediaan RS akan dibuat selaras dengan dasar dan strategi RFN.
SISTEM MAKLUMAT PERANCANGAN

PEMBANGUNAN MANUSIA

Peluang dan Halangan (Penyesuaian kepada alam sekitar)

Cara-cara menghadapi perubahanperubahan alam sekitar

PERINGKAT 3 : PERANCANGAN TEMPATAN

Rancangan Tempatan ini akan mengandungi perincian cadangancadangan serta strategi RS yang dibuat berdasarkan kepada pengenal pastian projek dan program.

RANCANGAN TEMPATAN / RANCANGAN KAWASAN KHAS

PELAN PELAKSANAAN

Penyelarasan dan pengawalan pelaburan ke atas alam sekitar fizikal

Pengawasan pencapaian pembangunan berterusan

PERINGKAT 4 : PELAKSANAAN

KAJIAN PELAKSANAAN PENGAWALAN SEMULA

1-4

KE BAB 1

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 1.3.2 1.10 Rancangan Struktur (RS) RS adalah rancangan pembangunan yang merangkumi

perancangan seluruh negeri. Ini bererti rancangan struktur terdahulu yang disediakan bagi setiap Pihak Berkuasa Tempatan akan terbatal apabila RS diterima pakai. Dasar-dasar serta strategi-strategi RS akan diperincikan kepada cadangan serta program pelaksanaan di Peringkat Rancangan Tempatan Daerah. Penyediaan RS akan dibuat selaras dengan dasar dan strategi Rancangan Fizikal Negara.

1.3.3 1.11

Rancangan Tempatan (RT) Rancangan Tempatan yang dahulunya disediakan bagi kawasan-

kawasan tumpuan pembangunan dalam kawasan Pihak Berkuasa Tempatan telah dikaji semula dan disediakan bagi seluruh kawasan pentadbiran daerah. Rancangan yang dikenali sebagai Rancangan Tempatan ini akan mengandungi perincian cadangan-cadangan serta strategi RS yang dibuat berdasarkan kepada pengenalpastian projek dan program.

1.3.4 1.12

Rancangan Kawasan Khas (RKK) Rancangan Kawasan Khas adalah bertujuan bagi pengolahan khas

dan terperinci dengan cara pemajuan, pemajuan semula, pengelokan, pemuliharaan atau pengurusan yang merangkumi perancangan sebahagian atau keseluruhan kawasan khas tersebut. Rancangan ini disediakan adalah menyamai dan mengandungi perincian daripada Rancangan Tempatan dan disertakan dengan panduan yang terperinci bagi pelaksanaan dan pengurusannya serta mempunyai kuat kuasa seperti Rancangan Tempatan.

1-5

KE BAB 1

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

1.4
1.13

Proses Penyediaan RS Terengganu

Secara keseluruhannya proses penyediaan RS Terengganu adalah mengikut

Akta A1129 dan Manual Rancangan Struktur dengan mengambil masa selama 15 bulan dan melibatkan 3 peringkat yang utama iaitu:Kandungan Peringkat I

Laporan Awal

Kaedah penyediaan Laporan RS Pengenalpastian Isu-isu strategik dari

kajian-kajian terdahulu

Peringkat II

Laporan Pemeriksaan

Analisis keadaan semasa Analisis SWOT dan Unjuran Rumusan penemuan Cadangan Strategik

Peringkat III

Draf Rancangan Struktur

Rumusan Pencapaian Negeri Teras Strategik Sasaran dan strategi pembangunan Gambarajah Utama
Terengganu

Peringkat I 1.14

Penyediaan Laporan Awal

Laporan Awal RS Terengganu telah disiapkan dalam tempoh masa 2 bulan

dari tarikh perlantikan perunding. Laporan ini telah dibentangkan kepada Jawatankuasa Kerja yang dipengerusikan oleh Pengarah JPBD Negeri. Peringkat II 1.15 : Penyediaan Laporan Pemeriksaan

Laporan Pemeriksaan merupakan kajian dan analisis terperinci ke atas semua

sektor-sektor kajian. Laporan ini telah melalui beberapa proses seperti pengumpulan maklumat, analisis kajian, penemuan isu-isu strategik dan peringkat cadangan. Proses pengumpulan maklumat merupakan proses yang mengambil masa yang agak panjang memandangkan pengumpulan maklumat dijalankan melalui proses temubual dengan pelbagai agensi dan jabatan, proses soal selidik yang melibatkan sektor SIA dan Pelancongan, pengumpulan maklumat sekunder dari kajian-kajian pemajuan terdahulu, inventori kawasan pelancongan dan inventori gunatanah serta melalui sessi bengkel yang menemukan pasukan kajian dengan stake holder sehingga ke peringkat akar umbi. Hasil penemuan awal kajian ini telah pun dibentangkan di peringkat Exco Kerajaan Negeri dan kajian ini juga telah dibentangkan kepada YAB Menteri Besar yang mana kajian ini secara tidak langsung telah membantu kerajaan negeri di dalam penyediaan Rancangan Pembangunan

1-6

KE BAB 1

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Negeri Terengganu 2004-2008 (RPNT). Di peringkat ini juga beberapa sesi TWG (Technical Working Group) bertujuan untuk verifikasi data/maklumat yang diperolehi telah dijalankan. Sesi TWG ini telah dibahagikan mengikut sektor dan melibatkan beberapa agensi kerajaan dan pihak swasta serta NGO.

Peringkat III 1.16

Penyediaan Draf Rancangan Struktur

Di peringkat ini segala penemuan hasil daripada analisis kajian yang

dijalankan diolah menjadi pernyataan-pernyataan yang akan meyokong ke arah mencapai sasaran negeri maju menjelang tahun 2020. Strategi pembangunan RS Terengganu akan menjurus kepada pencapaian matlamat dan teras strategik yang digariskan.

1.5
1.17

Kawasan Kajian
Kawasan kajian meliputi keseluruhan Negeri Terengganu yang terdiri

daripada tujuh buah daerah iaitu Daerah Kuala Terengganu, Daerah Marang, Daerah Dungun, Daerah Kemaman, Daerah Hulu Terengganu, Daerah Setiu dan Daerah Besut. (Jadual 1.1) Kawasan kajian disempadani oleh Negeri Kelantan di sebelah utara dan barat laut, Negeri Pahang di sebelah barat daya dan selatan sementara Laut China Selatan terletak di sebelah timur Negeri Terengganu. Kawasan kajian juga merangkumi kawasan offshore seperti yang termaktub di dalam Akta Pelantar Benua 1966. 1.18 Kawasan kajian mempunyai keluasan seluas 1,295,512 hektar (keluasan atas

tanah) dengan jumlah bilangan penduduknya sebanyak 898,825 orang pada tahun 2000. Daerah Hulu Terengganu merupakan daerah yang terbesar meliputi 30 peratus daripada keluasan keseluruhan Negeri Terengganu manakala Daerah Kuala Terengganu merupakan daerah terkecil dan meliputi 5 peratus daripada keluasan negeri. (Jadual 1.1 & Rajah 1.1).

1-7

KE BAB 1

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 1.1:

DAERAH Besut Setiu Kuala Terengganu Hulu Terengganu Marang Dungun Kemaman Negeri Terengganu
Sumber: 1. 2.

Keluasan Negeri dan Taburan Penduduk Mengikut Daerah, Negeri Terengganu

KELUASAN (HA) 123,368 130,436 60,528 387,463 66,654 273,503 253,560 1,295,512 KELUASAN (%) 9.52 10.11 4.65 29.90 5.14 21.11 19.57 100.00 PENDUDUK 2000 122,744 51,427 304,181 63,631 84,938 131,585 140,319 898,825 % 13.66 5.72 33.84 7.08 9.45 14.64 15.61 100.00

Kajian Perunding Sektor Gunatanah, Kajian Rancangan Struktur Negeri Terengganu, 2004 Kajian Perunding Sektor Penduduk, Kajian Rancangan Struktur Negeri Terengganu, 2004

1.19

Bentuk muka bumi kawasan kajian adalah landai dan berbukit di mana

kawasan kajian mempunyai bentuk muka bumi yang melandai di sebelah timur dan berbukit di sebelah utara dan di bahagian barat negeri. Kawasan kajian mempunyai jarak pantai yang terpanjang di Malaysia iaitu sepanjang 244 km yang menghadap ke arah Laut China Selatan. Manakala sungai-sungai utama yang mengairi Negeri Terengganu adalah seperti Sungai Terengganu, Sungai Nerus, Sungai Dungun dan Sungai Kemaman sementara Tasik Kenyir yang terletak di Hulu Terengganu adalah merupakan tasik yang terbesar di Malaysia.

1-8

KE BAB 1

HALAMAN UTAMA

Tanpa Skala

Pulau Perhentian

Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila

Pulau Redang

Kg. Renek/ Jabi Pasir Akar Kg. Fikri Penarik Guntung Luar Merang Pulau Bidong

BESUT
BESUT

Kg. Keruak

BANDAR PERMAISURI

SETIU
SETIU
Sg. Tong Seri Langkap

KUALA TERENGGANU
Batu Rakit Wakaf Tengah Seberang Takir KUALA TERENGGANU

KUALA TERENGGANU
Chabang Tiga

Kg.Chendering K.Telemong Bukit Payong MARANG Tengkawang Wakaf Tapai P.Berangan KUALA BERANG Ajil

Pulau Kapas

HULU TERENGGANU
HULU TERENGGANU
Tasik Kenyir

MARANG
MARANG
Merchang Bt. Bading Landas

Laut China Selatan

Menerong

Rantau Abang

P.Tenggul Bukit Besi DUNGUN

DUNGUN

DUNGUN
AL-MUKTAFI BILLAH SHAH Paka

Ketengah Jaya Kerteh

PETUNJUK :
Seri Bandi

Kemasik

Daerah Besut 123,368 ha Daerah Setiu 130,436 ha Daerah K. Terengganu 60,528 ha Daerah H. Terengganu 387,463 ha Daerah Marang 66,654 ha Daerah Dungun 273,503 ha Daerah Kemaman 253,560 ha Jalan Utama Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah

KEMAMAN
KEMAMAN
Kg. Air Putih

Kijal

T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga Cheneh Baharu

Jabor

KE BAB 1

HALAMAN UTAMA

RAJAH 1.1 KAWASAN KAJIAN RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

1-9

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

1.6
1.20

Tempoh Kajian
Jangka masa kajian penyediaan RS Terengganu telah dipendekkan daripada

24 bulan kepada 15 bulan. Bagi tujuan ini beberapa penyesuaian di dalam pendekatan kajian telah dilakukan. Penyesuaian ini masih lagi mengekalkan penghasilan bentuk dan kandungan RS sebagaimana yang dikehendaki oleh akta dan manual penyediaan RS. Jangka masa kajian adalah seperti berikut:i) ii) iii) iv) v) vi) Penyediaan Laporan Awal Penyediaan Laporan Pemeriksaan Publisiti Laporan Pemeriksaan Penyediaan Laporan DRS Awal Publisiti DRS Awal Penyediaan DRS Akhir 2 Bulan 5 Bulan 1 Bulan 3 Bulan 2 Bulan 2 Bulan

1.7
1.21

Kandungan Laporan Rancangan Struktur

Laporan Rancangan Struktur Negeri Terengganu mengandungi dua jilid yang

utama iaitu: Jilid I 1.22 : Rancangan Struktur

Mengandungi penyataan-penyataan mengenai pencapaian-pencapaian

Negeri Terengganu hasil daripada rumusan penemuan analisis yang dibuat di peringkat Laporan Pemeriksaan, pembentukan matlamat dan teras pembangunan RS bagi Negeri Terengganu, strategi pembangunan yang menjurus kepada pencapaian matlamat dan objektif Negeri Maju serta senarai program dan projek yang telah dikenal pasti dalam tempoh perancangan RS.

1-10

KE BAB 1

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jilid II : 1.23 Laporan Pemeriksaan ini mengandungi penyataan-penyataan serta analisis-analisis

Laporan

mengikut sektor-sektor kajian yang menyentuh aspek-aspek seperti keadaan semasa, tinjauan dasar dan strategi semasa, unjuran mengikut tahun perancangan, analisis SWOT, rumusan penemuan isu-isu strategik serta cadangan-cadangan bagi mengatasi isu-isu yang telah dikenal pasti. Laporan ini meliputi tiga pakej kajian seperti berikut: Pakej 1 Pakej 2 Pakej 3 : Rangka Kerja Wilayah dan Prospek Ekonomi

Sektor Kepentingan dan Hubungan Wilayah Sektor Penduduk dan Perancangan Sumber Manusia Sektor Asas dan Prospek Ekonomi Sektor Pertanian, Perhutanan dan Perlombongan Sektor Perindustrian Sektor Pelancongan Sektor Perdagangan dan Perkhidmatan : Perancangan Spatial

Sektor Gunatanah dan Fizikal Sektor Petempatan Bandar dan Desa Serta Koridor Pembangunan Sektor Perumahan Sektor Kemudahan Masyarakat Sektor Rekreasi dan Sukan Sektor Perhubungan dan Pengangkutan Sektor Infrastruktur dan Utiliti Sektor Alam Sekitar dan Pengurusan Sumber Semulajadi : Sektor Sokongan

Sektor Institusi dan Pengurusan Pelaksanaan Sektor Penilaian Kesan Sosial Sektor Sistem Maklumat Geografi (GIS)

1-11

KE BAB 1

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

1.8

Sistem Maklumat Geografi RS

1.24

Dalam penyediaan Rancangan Struktur Negeri Terengganu, Sistem Maklumat (GIS) telah digunapakai untuk tujuan penyimpanan data-data,

Geografi kajian.

pengolahan, pemetaan dan juga untuk tujuan penganalisaan spatial di sepanjang

1.25

Penggunaan GIS dalam kajian ini melibatkan tiga peringkat iaitu:i) Peringkat Pembentukan Peta Asas dan Pembangunan Pangkalan Data, ii) iii) Peringkat Penganalisaan dan Pemetaan; dan Peringkat Penyebaran Maklumat.

1.26

Peringkat Pembentukan Peta Asas dan Pembangunan Pangkalan Data

merupakan peringkat awal penggunaan GIS dalam Kajian RS Terengganu. Di peringkat ini, maklumat-maklumat kajian dikumpul dan diselaraskan dalam format GIS dan kemudiannya disimpan dalam pangkalan data untuk digunakan oleh sektoral kajian yang terlibat di sepanjang kajian ini dijalankan. Dengan ini, sumber data digital pasukan kajian adalah seragam dan dapat ditambah nilai pada masa hadapan.

1.27

Penggunaan GIS dalam Kajian Rancangan Struktur Negeri Terengganu tidak

terbatas kepada pembangunan pangkalan data sahaja malahan ia banyak digunakan untuk tujuan penganalisaan spatial dan untuk tujuan pemetaan datadata kajian. Di antara penganalisaan spatial yang dijanakan adalah bagi mengenal pasti Kawasan Potensi Pembangunan bagi membentuk Zon Pembangunan Spatial untuk cadangan perancangan gunatanah masa hadapan di Negeri Terengganu.

1.28

Peringkat

ketiga

penggunaan yang mana

GIS satu

dalam

kajian

ini

adalah

melalui

penyebaran

maklumat

Aplikasi

Maklumat

Perancangan

dibangunkan. Aplikasi ini dikenali sebagai Executive Information System (EIS) yang bersifat mesra pengguna dan mudah dicapai oleh pengguna biasa. Melalui aplikasi ini, rujukan Dasar dan Strategi RS mudah dicapai dan dirujuk. Ia bertujuan untuk

1-12

KE BAB 1

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU memudahkan pihak Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Negeri Terengganu dan Pihak Berkuasa Tempatan membuat pemantauan pelaksanaan dasar RS dengan lebih cepat dan efisien.

1.29

Kesinambungan dari penggunaan GIS dalam Kajian RS Terengganu ini telah

memberi impak yang besar kepada agensi pelaksana terutamanya Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Negeri Terengganu dan Pihak Berkuasa Tempatan Negeri Terengganu untuk memajukan infrastuktur ICT. Ini kerana, teknologi GIS merupakan sebahagian daripada bidang ICT yang berupaya untuk menyimpan maklumat untuk kegunaan dalam amalan perancangan pada masa kini dan sekaligus mempertingkatkan kualiti dalam perancangan di masa hadapan.

1-13

KE BAB 1

HALAMAN UTAMA

BAB 2 : PENCAPAIAN SEMASA DAN ISU-ISU PEMBANGUNAN NEGERI TERENGGANU

KEPENTINGAN NEGERI TERENGGANU DALAM KONTEKS WILAYAH SERANTAU SOSIAL EKONOMI,PENDUDUK DAN SUMBER MANUSIA PENCAPAIAN PEMBANGUNAN EKONOMI NEGERI TERENGGANU CORAK PEMBANGUNAN FIZIKAL DAN PEMELIHARAAN ALAM SEKITAR NEGERI URUS TADBIR RUMUSAN PENEMUAN

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

2.0

PENCAPAIAN TERENGGANU

SEMASA

DAN

ISU

PEMBANGUNAN

NEGERI

2.1

Kepentingan Negeri Terengganu Dalam Konteks Wilayah dan Serantau

2.1.1 2.01 Negeri Terengganu Dalam Konteks Kerjasama Serantau. Walaupun Negeri Terengganu agak terpencil dalam kerjasama

serantau terutama di peringkat ASEAN, namun ia berpotensi untuk mengambil bahagian dalam hubungan kerjasama yang diwujudkan seperti dalam sektor pelancongan, industri petroleum dan gas, infrastruktur dan telekomunikasi, pertanian dan perikanan serta pembangunan sumber manusia. Program kerjasama serantau seperti BIMP, IMT-GT dan IMS-GT perlu dilihat sebagai usaha untuk mewujud dan memperluaskan hubungan di peringkat yang lebih global. Cadangan untuk mempromosikan sektor pelancongan ke peringkat global terutamanya ke negara-negara Indo China dan wilayah selatan China, pembangunan halal hub, memperkembangkan industri berasaskan petroleum ke pasaran yang lebih tinggi akan memberi prospek yang baik kepada Negeri Terengganu untuk aktif dalam kerjasama serantau (rujuk rajah 2.1). 2.02 Kerjasama di peringkat wilayah terutama di dalam membentuk sepenuhnya. Di peringkat wilayah dan sub-wilayah, Negeri

kerjasama pembangunan sempadan perlu diperkukuhkan serta dieksploitasi dengan Terengganu dilihat berpotensi bagi menjalin usahasama sempadan terutama berkaitan sektor pelancongan, perindustrian dan pertanian di samping memperkukuhkan kedudukannya di peringkat antarabangsa dengan mengambil peluang-peluang yang wujud. Negeri Terengganu mempunyai banyak aspek pelancongan yang belum diterokai yang mampu membawa Negeri Terengganu di peringkat serantau dan global .

2-1

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

(IMS GT)

Kawasan Pertumbuhan Segitiga IndonesiaMalaysia-Thailand (IMT)

PETUNJUK :
Laluan laut Laluan Pengantaraan Laluan Perkhidmatan Feri Di antara Wilayah Pelabuhan Antara Wilayah Pelabuhan Dalam ASEAN Lebuhraya Dalam ASEAN Laluan Keretapi Singapura -Kunming

PROSPEK SERANTAU ; i. Hub Pelancongan ii. Halal hub iii. Kerjasama sektor pertanian dan industri asas tani terutamanya berasaskan bioteknologi iv. Industri berasaskan petroleum dan gas v. Pusat pendidikan dan latihan serantau

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.1 NEGERI TERENGGANU DALAM KONTEKS SERANTAU

2-2

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Negeri Terengganu Dalam Hubungan Wilayah. 2.03 Kedudukan Negeri Terengganu yang jauh dari pusat pasaran dan

koridor pertumbuhan utama negara adalah disebabkan kekurangan kemudahan perhubungan dan pengangkutan seperti lebuhraya, jalan keretapi dan perkhidmatan penerbangan antarabangsa. Ia menjejaskan prospek dan potensi Negeri Terengganu di peringkat wilayah terutamanya di Koridor Pantai Timur (second corridor). Ini secara tidak langsung menyebabkan pembangunan inter dan intra wilayah menjadi tidak seimbang (rujuk rajah 2.2). 2.04 Perhubungan dan faktor kemudahsampaian ke Negeri Terengganu

akan bertambah baik dengan siapnya Lebuhraya Pantai Timur (KarakKuantan-Kuala Terengganu-Kelantan), Laluan Timur - Barat II (Ipoh-Gua Musang-Kuala Berang), projek menaiktaraf kompleks terminal Lapangan Terbang Sultan Mahmud dan rangkaian perkhidmatan rel dan keretapi laju. Hasil dari sistem perhubungan yang lengkap dan menyeluruh ini akan dapat memudahkan pergerakan penumpang, barangan serta perkhidmatan di antara negeri ini di peringkat wilayah dan serantau. Secara tidak langsung juga, Negeri Terengganu akan mempunyai perhubungan langsung dan lebih dekat dengan pusat pertumbuhan utama negara. Negeri Terengganu juga dilihat mempunyai potensi untuk berperanan sebagai pintu masuk ke Malaysia dari negara-negara Asia Tenggara bagi mempertingkatkan pembangunan pelancongan dan perdagangan antarabangsa. 2.05 Rancangan Fizikal Negara 2005, telah mengadaptasikan strategy of

selective concentration di mana tumpuan pembangunan hanya akan berlaku di konurbasi utama yang merupakan pusat pertumbuhan utama. Konurbasi utama akan menjadi tumpuan bagi pelaburan tempatan dan asing yang tidak hanya melibatkan pengukuhan bagi sektor-sektor pembuatan dan perkhidmatan tetapi memberi penekanan kepada sektorsektor moden seperti ICT, penswastaan kesihatan, perkhidmatan pendidikan dan non resort tourism. Apabila pelaburan ini mampu menyelerakkan pembangunan ke kawasan lain, penekanan hendaklah kepada pengoptimuman penggunaan fizikal dan infrastruktur sosial sedia ada. Fokus pembangunan adalah bagi pusat bandar utama iaitu ibu negeri dan kawasan pertumbuhan bandar.

2-3

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Kangar Conurbation Pop YR 2020 0.99 M

IMT -GT (Ind on

esia - Ma

lays

ia-T

hail

a nd

Gro wth T

rian

gle)

Kota Bharu Conurbation Pop YR 2020 0.42 M

THAILAND

Alor Setar Conurbation Pop YR 2020 0.39 M

p i
Kuala Terengganu Conurbation Pop YR 2020 0.37 M

GEOGRETOWN CONURBATION
Population YR 2020 2.42 M

IPOH CONURBATION Pop YR 2020 1.09 M

South China Sea

Lumut-Sitiawan-Manjung Conurbation

p i
Temerloh-Mentakab Conurbation Straits Of Malacca Shah Alam

KUANTAN CONURBATION
Population YR 2020 0.64 M

KUALA LUMPUR CONURBATION

Population YR 2020 8.46 M

p i
Seremban

National Growth Conurbation Regional Growth Conurbation Intermediate Growth Conurbation Future Growth Conurbation Strategic Urban Centre

MELAKA CONURBATION Pop YR 2020 0.67 M Batu Pahat-Muar-Kluang Conurbation

p i

Major Port Information & Communication Technology (ICT) Hubs Primary Urban Growth Direction Secondary Urban Growth Direction Major Expressway (Conceptual) High Speed Rail (Conceptual)

Central Forest Spine Special Tourism Zone Rural Settlement Zone

JOHOR BAHRU CONURBATION

Population YR 2020 1.84 M

p i

KE BAB 2

IMS-GT (Indonesia-Malaysia-Singapore Growth Triangle)

THE SRATEGY OF SELECTIVE CONCENTRATION IMPLIES THE MAIN CONURBATIONS ARE TO BE THE PRIME CENTRES OF GROWTH BUT WHERE SUSTAINABLE DEVELOPMENT CAN BE LOCATED AWAY FROM THOSE AREAS, IT IS TO FOCUS ON ONLY STRATEGIC URBAN CENTRES

Sumber : Rancangan Fizikal Negara 2005

HALAMAN UTAMA RAJAH 2.2 NEGERI TERENGGANU DALAM KONTEKS HUBUNGAN WILAYAH DAN KORIDOR PERTUMBUHAN UTAMA NEGARA 2-4

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Hubungan Dengan Negeri Berjiran Dan Antara Daerah. 2.06 Tumpuan pembangunan di Koridor Kuantan - Gebeng telah memberi

beberapa kesan kepada bandar-bandar di Koridor Paka - Chukai. Begitu juga dengan pembangunan di bahagian utara Negeri Terengganu iaitu Besut - Jerteh yang menerima kesan dari pembangunan koridor Pasir Puteh Tok Bali - Kota Bharu. Pembinaan Lebuhraya Pantai Timur dan perancangan laluan perkhidmatan rel Kuantan Kuala Terengganu Kota Bharu dijangka akan memberi manfaat dan limpahan positif kepada Koridor Paka - Chukai dan Besut - Jerteh terutama dari aspek pelancongan, perindustrian, pertanian dan perkhidmatan. 2.07 Negeri Terengganu mempunyai hubungan ekonomi yang rapat

dengan Negeri Pahang dan Negeri Kelantan dalam konteks wilayah timur Semenanjung Malaysia. Ia juga berfungsi sebagai pusat perantaraan bagi perhubungan antara Negeri Kelantan dan Pahang. Negeri Terengganu kini dihubungi dengan negeri-negeri di wilayah utara seperti Perlis, Kedah, Pulau Pinang dan Perak melalui Laluan Timur - Barat I, merentasi Negeri Kelantan. Negeri-negeri di Wilayah Tengah dan Selatan dihubungi melalui Laluan Persekutuan 2 dan 3 merentasi Negeri Pahang (rujuk rajah 2.37). Melihat kepada prospek masa hadapan, pembukaan laluan Timur Barat II akan mewujudkan hubungan wilayah di antara kawasan tengah Negeri Terengganu dengan Negeri Kelantan selatan serta dengan pantai barat melalui Lojing dan Simpang Pulai, Ipoh. 2.08 Dalam konteks hubungan antara daerah-daerah dalam Negeri

Terengganu, taburan bandar-bandar di negeri ini didapati tidak seimbang dan faktor ini telah memberi kesan kepada penetapan fungsi dan hierarki bandar. Hierarki bandar dan pusat petempatan kecil perlu ditingkatkan terutama bagi bandar-bandar di sempadan seperti Kuala Besut dan Jerteh di utara serta Chukai dan Paka di selatan. Perhubungan bandar-bandar ini dengan Bandar Kuala Terengganu yang berperanan sebagai ibu negeri perlu saling lengkap melengkapi secara bersepadu ke arah mencapai tahap negeri maju dengan nilai Indeks Primasi Bandar antara 0.9 1.0. Di samping itu, pertumbuhan ekonomi daerah dan bandar perlu dipertingkatkan supaya kesan limpahannya dapat mengurangkan ketidakseimbangan

2-5

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU pembangunan antara daerah. Untuk mencapai tahap negeri maju nilai Indeks Ketidakseimbangan Daerah perlu berada dalam lingkungan 0.2 0.3.

2.1.4 2.09

Prospek Pertumbuhan Daerah Berdasarkan kepada analisis SWOT (rujuk Jilid II), prospek dan potensi

pertumbuhan setiap daerah telah dirumuskan seperti berikut : 2.1.4.1 Daerah Besut 2.10 Daerah Besut merupakan pintu masuk utama ke Negeri Terengganu

dari utara yang membawa hubungan langsung dengan Negeri Kelantan (Wilayah) dan Thailand (Serantau). Faktor ini dilihat sebagai potensi terutama dalam meningkatkan kerjasama pembangunan bersempadanan dan serantau. Daerah ini mempunyai kekuatan dari segi pelancongan pantai dan pulau, sumber kayu balak, hasil hutan, hasil laut, perikanan akuakultur dan tanaman padi selain mempunyai potensi dalam mempertingkatkan aktiviti IKS berasaskan hasil tani, perikanan dan perkayuan dengan penwujudan Lembah Agro. Industri keropok keping yang tertumpu di Kuala Besut mempunyai potensi yang besar di mana haruslah diketengahkan dan disusun di suatu penempatan khas yang dilengkapi dengan infrastruktur serta menjadikannya ODOI(One District One Industry). 2.11 Walau bagaimanapun, infrastruktur pemasaran yang lemah,

kekurangan modal dan sumber kewangan dan kekurangan tenaga mahir merupakan salah satu kelemahan dan cabaran yang dihadapi oleh daerah ini dalam mengeluar dan memasarkan hasil keluarannya. Pada masa kini, daerah Besut masih mempunyai kemudahan infrastuktur yang kurang berbanding dengan daerah-daerah lain terutama Kuala Terengganu, Marang, Dungun dan Kemaman. Walaupun jaraknya yang agak jauh dari Kuala Terengganu, kedudukannya yang hampir dengan Negeri Kelantan dan Kota Bharu memberi kelebihan dalam banyak aspek seperti perhubungan udara (Lapangan Terbang Sultan Ismail Petra), tumpuan pusat perdagangan bagi barangan permintaan tinggi dan dalam sektor perkhidmatan.

2-6

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.12 Daerah Besut mempunyai kelebihan dengan penaikan taraf

Kampung Raja sebagai Pusat Seni Ukir. Pemilihan ini adalah ekoran adalah lahirnya ramai pengukir terkemuka seperti Wan Su, Tengku Ibrahim, Rohaizad dan banyak lagi. Cadangan pusat seni ukir ini melibatkan kawasan seluas 3.5 hektar berhampiran dengan Istana Lama Tengku Long. Pusat ini juga bertindak sebagai pusat penyelidikan bagi seni ukir tradisional Melayu di samping melatih para pengukir baru. Tg. Demong terkenal sebagai pusat penternakan ikan air payau yang terbesar di Malaysia di mana mampu meningkatkan potensi daerah ini dengan penggunaan teknologi moden iaitu melalui sistem pengairan dan kolam-kolam yang dibuat secara konkrit bagi menjimatkan tanah dan kestabilan alam sekitar. 2.1.4.2 Daerah Setiu 2.13 Daerah Setiu merupakan salah sebuah daerah baru yang kurang

maju di Negeri Terengganu. Sumber ekonominya banyak bergantung kepada kayu balak dan hasil hutan, hasil laut dan akuakultur, hasil tani dan juga pelancongan pantai. Namun demikian, kelemahan dalam aspek pemasaran serta kekurangan tenaga mahir telah menyebabkan sumbersumber tersebut tidak dapat dikembangkan dengan sewajarnya di samping jumlah penduduknya yang rendah dan bertaburan. Daerah ini berpeluang untuk mengadakan aktiviti hiliran khususnya pertanian makanan dan perikanan dengan cadangan pembentukan lembah agro. 2.1.4.3 Daerah Kuala Terengganu 2.14 Kuala Terengganu utama berfungsi sebagai pusat Oleh pentadbiran demikian, dan ia

perkhidmatan

Negeri

Terengganu.

yang

mempunyai kemudahan infrastruktur yang lengkap seperti jaringan jalanraya, lapangan terbang negeri yang akan dinaiktaraf, serta jumlah penduduk yang ramai. Faktor ini telah memberikannya kelebihan berbanding dengan daerah-daerah lain. Walau bagaimanapun, kekurangan tampungan penduduk di daerah ini memberi kesan kepada pertumbuhan ekonomi. Faktor ini telah memberikannya kelebihan berbanding dengan daerahdaerah lain. Pembangunan ekonomi di Kuala Terengganu banyak dikuasai oleh sektor-sektor perkhidmatan seperti pelancongan tradisi dan warisan, perdagangan, institusi kerajaan dan kewangan selain dipengaruhi oleh sektor

2-7

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU pertanian, perikanan dan perkilangan. Pembangunan ini dijangka akan lebih rancak setelah siapnya Laluan Timur Barat II dan Lebuhraya Pantai Timur (LPT) Fasa II. Pembinaan LPT secara langsung akan menyebarkan pembangunan di daerah ini ke daerah-daerah yang kurang maju seperti Besut, Setiu, Marang, Hulu Terengganu dan kawasan pelancongan terutamanya Pulau Redang dan gugusannya. 2.1.4.4 Daerah Marang 2.15 Kedudukan daerah ini yang bersempadan dengan daerah Kuala banyak memberikan kelebihan terutama melibatkan

Terengganu

pembangunan kemudahan infrastruktur dan fizikal. Projek menaiktaraf lapangan terbang di Kuala Terengganu dan beberapa projek pembangunan institusi dan perdagangan secara tidak langsung turut memberi kesan ke atas corak pembangunan daerah Marang. Manakala dari segi sumber-sumber dalaman pula ianya kaya dengan hasil laut dan pelancongan selain mempunyai potensi untuk mengembangkan sektor IKS dan industri kraftangan. Di samping itu, kedudukannya yang berjiran dengan daerah Kuala Terengganu memberi potensi untuk berkembang berdasarkan trend pertambahan permohonan mendirikan bangunan dan projek perumahan. 2.1.4.5 Daerah Hulu Terengganu 2.16 Sebahagian besar keluasan bagi daerah Hulu Terengganu adalah

merupakan hutan dan kawasan pertanian. Faktor ini telah memberi sumbangan utama dalam menjana ekonomi daerah melalui sumber kayu balak dan hasil hutan. Sumber-sumber tersebut juga mampu membuka peluang kepada sektor IKS seperti perabot dan perkayuan untuk pasaran dalam dan luar negeri. Prospek daerah ini juga adalah dalam konteks hubungan dengan luar di mana apabila Laluan Timur - Barat II digunakan kelak, ia akan berfungsi sebagai pintu masuk utama ke Negeri Terengganu melalui barat iaitu Ipoh dan Gua Musang. Selain itu, daerah Hulu Terengganu juga berpotensi bagi pembangunan pusat pertumbuhan baru yang bakal berfungsi sebagai bandar institusi pendidikan dan bandar pelancongan yang melibatkan pelancongan di Tasik Kenyir. Kajian Rancangan Struktur Negeri Terengganu telah melihat potensi Kuala Jeneris bagi tujuan tersebut berdasarkan lokasinya yang strategik. Daerah Hulu Terengganu turut

2-8

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU dicadangkan sebagai sebahagian daripada lembah agro yang akan mengeluar dan memasarkan hasil tani berasaskan makanan. 2.1.4.6 Daerah Dungun 2.17 Daerah Dungun dilihat sebagai salah satu daerah yang berpotensi

untuk mempromosikan eko lancong kerana ia kaya dengan sumber hutan semulajadi termasuk penemuan pokok besar di Cemerong dan cadangan taman negeri. Pembinaan Lebuhraya Pantai Timur dilihat sebagai berpotensi untuk daerah ini memasarkan produk pelancongan tersebut selain daripada pelancongan pantai. Selain itu, daerah ini turut bergantung kepada sektor industri perabut, hasil tani dan sumber kayu serta rotan yang dilihat boleh diperluaskan lagi pasarannya ke peringkat antarabangsa. Daerah ini juga menjadi tumpuan pembangunan institusi pendidikan seperti dengan wujudnya Universiti Teknologi Mara (UiTM) dan beberapa institusi latihan yang berupaya menawarkan pekerja mahir dan separuh mahir terutama dalam sektor perindustrian yang merupakan sebahagian daripada kawasan petrokimia negara di Paka (LPG Santong) yang memberi kesan positif kepada pertumbuhan kawasan selatan daerah Dungun. 2.1.4.7 Daerah Kemaman 2.18 Kekayaan sumber petroleum dan gas asli menjadikan daerah ini

antara daerah penting dalam menyumbang kepada pembangunan ekonomi negeri. Daerah ini juga turut dilengkapi dengan kemudahan infrastruktur dan prasarana yang lengkap bagi perhubungan laut dan udara seperti Pelabuhan Kemaman, Pelabuhan Kerteh dan Lapangan Terbang Kerteh (LTK) dan laluan keretapi daripada pelabuhan Kuantan ke kawasan petrokimia Kerteh. Pembinaan Lebuhraya Pantai Timur juga memberi prospek kepada daerah ini dalam mewujudkan zon perindustrian baru selain mengembangkan kawasan perindustrian sedia ada. Walau bagaimanapun, penglibatan penduduk tempatan adalah kurang terutama dalam sektor perkilangan serta terlalu bergantung kepada pelabur asing dan pekerja mahir dari luar Malaysia. Kedudukan Kemaman yang bersempadan dengan Kuantan-Gebeng telah memberi persaingan kepadanya untuk berkembang dan menarik pelabur untuk datang melabur di samping penduduknya lebih

2-9

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU tertumpu ke bandar Kuantan untuk mendapatkan perkhidmatan dan barangan.

2.2

Sosio Ekonomi, Penduduk dan Sumber Manusia

2.2.1 Penduduk dan Perancangan Sumber Manusia

2.2.1.1 Saiz dan Kadar Pertumbuhan 2.19 Dalam tempoh 1991-2000, kadar pertumbuhan penduduk Negeri

Terengganu adalah 1.79 peratus dengan jumlah penduduk 898,825 orang iaitu di kedudukan keempat terendah di Malaysia dengan kepadatan penduduknya 69 orang per kilometer persegi. Kadar pertumbuhan ini telah menunjukkan penurunan sebanyak 1.41 peratus berbanding dengan kadar pertumbuhan bagi tahun 1980-1991 iaitu 3.20 peratus (rujuk rajah 2.3 dan jadual 2.1). Pada tahun 2000, peratus bilangan penduduk Negeri Terengganu dalam konteks Wilayah Timur adalah lebih rendah iaitu 25.7 peratus berbanding Pahang (36.8%) dan Kelantan (37.5%). Kadar pertumbuhan penduduk yang rendah ini mungkin dipengaruhi oleh faktor kadar kelahiran dan kesuburan yang menurun, kadar kematian yang tinggi dan kurangnya galakan pembangunan ekonomi yang dapat menjana migrasi masuk . Berdasarkan data Jabatan Perangkaan, jumlah penduduk Negeri Terengganu pada tahun 2003 adalah sebanyak 974,171 orang. Rajah 2.3 : Tren Kadar Pertumbuhan Negeri 1921-2000
3.50 3.00 2.50 2.00 1.50 1.00 0.50 1.44 2.10 2.94 2.94 3.20

1.58
1.79

19211931 19311947 19471957 19571970 19701980 19801991 19912000

2-10

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 2.1 : Taburan Penduduk dan Kadar Pertumbuhan Tahunan Mengikut Daerah Negeri Terengganu, 1980, 1991, 2000 dan Jangkaan 2003
1980 104,076 239,927 44,861 25,783 60,163 66,798 541,608 24.25 4.74 3.94 542,280 2,233,161 11,426,613 13,745,241 BILANGAN PENDUDUK 1991 2000 107,900 42,434 274,489 56,986 69,637 102,897 111,901 766,244 24.74 5.18 4.17 ** 741,200 3,097,388 14,797,616 18,379,655 122,744 51,427 304,181 63,631 84,938 131,585 140,319 898,825 25.68 4.85 3.86 930,000 3,500,215 18,537,900 23,274,690 2003 * 133,193 55,731 330,239 69,002 92,071 142,302 151,633 974,171 KADAR PERTUMBUHAN 1980 1991 2000 1991 2000 2003 0.33 1.44 2.76 2.16 2.72 1.23 1.15 2.78 2.20 1.23 2.74 9.45 2.23 2.72 5.00 2.72 2.64 4.80 2.55 2.62 3.20 1.79 2.72 2.88 2.55 3.02 1.37 2.38 2.54 2.68 2.66 -

DAERAH Besut Setiu Kuala Terengganu Hulu Terengganu Marang Dungun Kemaman Terengganu % Wilayah Timur % S. Malaysia % Malaysia Master Plan Study Wilayah Timur S. Malaysia Malaysia

Sumber : i. Laporan Banci Penduduk Jabatan Perangkaan Malaysia, 1980, 1991 dan 2000 ii. Laporan Teknikal Rancangan Fizikal Negara iii. Terengganu Master Plan Study 1983-2000 Nota : * Bilangan jangkaan berdasarkan unjuran tahun 2005 : Pengiraan RST

** Bilangan jangkaan berdasarkan unjuran tahun 1995 : Terengganu Master Plan Study

2.20

Berdasarkan kepada tiga senario unjuran yang telah dibuat, Kajian

Rancangan Struktur telah mengambilkira alternatif B sebagai unjuran yang digunapakai di dalam kajian ini. Kadar pertumbuhan penduduk Negeri Terengganu disasarkan pada kadar 3.01 peratus untuk mencapai jumlah penduduk seramai 1.6 juta orang dengan kepadatan penduduknya 126 orang per kilometer persegi menjelang tahun 2020 (rujuk rajah 2.4 (a) (b)) dan rajah 2.5). Bagi mencapai sasaran ini, pembangunan negeri perlulah dirancak dan diperbanyakkan bagi mencapai status negeri maju.

2-11

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Rajah 2.4 (a) : Perbandingan Alternatif Unjuran Kadar Pertumbuhan Penduduk 2000-2020
4.00

Kadar Kadar Pertumbuhan Pertumbuhan

3.00

B A

B A

2.00 Unjuran Alternatif B Unjuran Alternatif A Unjuran Alternatif C 1991-2000 2000-2005 2005-2010 Tahun 2010-2015 2015-2020
C C

1.00

Rajah 2.4 (b) : Perbandingan Alternatif Unjuran Bilangan Penduduk 2000-2020

1,700,000 1,600,000 1,500,000 1,400,000 Bilangan Penduduk 1,300,000 1,200,000 1,100,000 1,000,000 900,000 800,000 700,000 600,000 500,000 2000 2005 Tahun 2010 2015 2020
Unjuran Alternatif B Unjuran Alternatif A Unjuran Alternatif C

2-12

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

B e su t

600,000 400,000
600000

S et iu

200,000
400000

0 Besut

2000 122,744

2020 219,417

Tanpa Skala

200000 0 Set iu

2000 51427

2020 91433

K ua l a Te r e ng ga nu

600,000 400,000 200,000 0 Kuala Terengganu

2000 304,181

2020 541,333

H ul u T e r e n gg a n u

M a r a ng

600,000 400,000 200,000 0 Hulu Terengganu

600,000 400,000 200,000 2000 63,631 2020 112,516 0 M arang

Laut China Selatan

2000 89,938 2020 153,627

Dungun
600,000 400,000 200,000 0 Dungun 2000 131,585 2020 231,841

Nota : Agihan penduduk menggunakan pendekatan dot matriks menunjukkan gambaran taburan yang dijanakan oleh data asas dalam sistem GIS dan bukan menunjukkan taburan penduduk mengikut lokasi sebenar di atas tapak

PETUNJUK :
Ke ma ma n

Mewakili 250 Orang Penduduk Sempadan Negeri Sempadan Daerah Penduduk Tahun 2000 Penduduk Tahun 2020

600,000 400,000 200,000 0 Kemaman

KE BAB 2
2000 140,319 2020 282,496

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.5 JUMLAH PENDUDUK NEGERI TERENGGANU PADA TAHUN 2000 DAN 2020

2-13

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.21 Pada tahun 2000, 55.9 peratus penduduk tergolong dalam kumpulan

umur ekonomi aktif (15-64 tahun) dan 44.1 peratus dalam kumpulan umur ekonomi tidak aktif (0-14 tahun dan 65 tahun ke atas) dengan mencatatkan nisbah tanggungan 69.6. Pada tahun 2020, kumpulan umur ekonomi aktif dijangka akan menurun kepada 55.6 peratus disebabkan berlakunya penghijrahan keluar untuk tujuan pendidikan dan juga kadar kematian yang meningkat. Walau bagaimanapun, kumpulan umur ekonomi tidak aktif dijangka meningkat kepada 42.4 peratus (rujuk rajah 2.6). Rajah 2.6 : Piramid Penduduk Terengganu Mengikut Kumpulan Umur Tahun 2000 dan 2020
75+ 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

120000

100000

80000

60000

40000

20000

20000

40000

60000

80000

100000

120000

Lelaki 2000 Lelaki 2020

Perempuan 2000 Perempuan 2020

2.2.1.2 Penduduk Bandar dan Luar Bandar 2.22 Nisbah penduduk bandar dan luar bandar negeri pada tahun 2000,

menunjukkan 48.7 peratus terdiri dari penduduk bandar manakala 51.3 peratus adalah penduduk luar bandar. Kadar perbandaran semasa yang mencatatkan 48.7 peratus berada dalam julat sederhana dan perlu mencapai sekurang-kurangnya 60 peratus penduduk bandar pada tahun 2020 dengan menumpukan pembangunan terutamanya kediaman dan perkhidmatan di dalam kawasan perbandaran sedia ada dan sekitarnya serta mewujudkan kawasan-kawasan baru (rujuk rajah 2.7).

2-14

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Rajah 2.7 : Agihan Penduduk Bandar dan Luar Bandar Terengganu 2000 dan 2020
75.9 79.4 46.5 58.1 87.8 89.5 87.4 86.3 6.0 18.2 72.4 70.6 83.9 82.5 100.0 80.0 60.0 40.0 20.0 81.8 94.0 29.4 27.6 17.5 16.1 53.5 41.9 12.2 10.5 13.7 12.6 20.6

Kemaman Dungun Marang H. Tggn K. Tggn Setiu Besut

-20.5 20.0 34.9 17.4 16.1

62.4 61.0 82.6 83.9 99.8 65.1 79.5 40.0 60.0

37.6 39.0

0.2

80.0

100.0

% Penduduk 2000

% Penduduk 2020

Penduduk Luar Bandar

Penduduk Bandar

2.2.1.3 Pembangunan Sumber Manusia 2.23 Dengan mengambil kira kadar penyertaan tenaga buruh dan kadar

pengangguran, bilangan guna tenaga Negeri Terengganu pada tahun 2000 adalah sebanyak 300,380 orang dengan nisbah pekerjaan per penduduk (E/P Ratio) negeri sebanyak 0.33 berbanding di peringkat nasional iaitu 0.39 (rujuk jadual 2.2). Kadar penyertaan tenaga buruh negeri pula menunjukkan peningkatan kepada 62.4 peratus pada tahun 2000. Kadar pengangguran Negeri Terengganu pada tahun 2000 dicatatkan pada kadar 4.2. Pada tahun 2020, kadar pengangguran negeri disasarkan kepada 3.0 peratus di mana kepelbagaian aktiviti yang dapat menggalakkan pembangunan ekonomi perlu disediakan dan ini akan dapat menyediakan peluang-peluang pekerjaan.

Jadual 2.2 : Guna Tenaga dan Kadar Pengangguran Negeri Terengganu 1980, 1991 dan 2000
TERENGGANU 1980 Jumlah Penduduk Penduduk Umur Bekerja (15-64 th.) Kadar Penyertaan Tenaga Buruh (%) Jumlah Tenaga Buruh Kadar Pengangguran (%) Bilangan Penganggur Bilangan Guna Tenaga E/P Ratio Terengganu E/P Ratio Wilayah Timur E/P Ratio Malaysia Unjuran Coastal Region Study 541,608 364,659 51.0 185,976 10.0 18,598 167,378 0.31 GUNA TENAGA 1991 766,244 410,154 56.7 232,557 8.8 20,465 212,092 0.28 2000 898,825 502,483 62.4 313,549 4.2 13,169 300,380 0.33 0.33 0.39 % PERTUMBUHAN TAHUNAN 1980 1991 1991 2000 3.20 1.79 1.07 2.28 0.97 1.07 2.05 3.38 -1.16 -7.89 0.87 -4.78 2.18 3.94

184,300

257,600

3.09

Sumber : Laporan Penduduk dan Ciri-Ciri Asas Demografi, Julai 2001 * Laporan Bank Data Malaysia 2003 ** Data Asas Unit Perancang Ekonomi Negeri (UPEN) Terengganu, 2002

2-15

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.24 Pertumbuhan gunatenaga negeri mencatatkan pada kadar 3.94

peratus setahun antara tahun 1991-2000 di mana agihan gunatenaganya lebih tertumpu kepada sektor tertier iaitu 54.9 peratus diikuti dengan sektor sekunder (26.8%) dan primer (18.3%) (rujuk jadual 2.3). Bilangan penduduk dalam kumpulan umur bekerja yang tinggi dan kadar pengangguran yang semakin menurun menjadi faktor kepada peningkatan bilangan gunatenaga keseluruhan. Walau bagaimanapun, pada tahun 2020, gunatenaga dalam sektor primer dan sekunder disasarkan meningkat kepada 30.1 peratus dan 30.0 peratus serta sektor tertier menurun kepada 39.9 peratus. Peningkatan gunatenaga ini perlu diselarikan dengan penyediaan peluang-peluang pekerjaan berkemahiran bagi mengurangkan penghijrahan keluar penduduk terutamanya kepada mereka yang telah menamatkan pengajian di institusi latihan dan pendidikan tinggi khasnya di Negeri Terengganu. Jadual 2.3 : Agihan Peratusan Guna Tenaga Negeri Mengikut Sektor Industri, 2000 Dan 2020
Sektor Industri Agihan Peratusan Guna Tenaga 2000 2020 % Jumlah Jumlah 52,266 17.4 174,628 2,703 0.9 4,768 44,757 14.9 110,260 35,745 11.9 68,540 3,905 1.3 5,364 52,266 17.4 86,420 14,418 7,810 80,802 5,707 4.8 2.6 26.9 1.9 22,052 10,728 107,280 5,960

Pertanian, Perhutanan, Ternakan dan Perikanan Perlombongan dan Kuari Pembuatan dan Perkilangan Pembinaan Elektrik, Gas dan Air Perdagangan Borong & Runcit, Hotel dan Restoran Pengangkutan, Penyimpanan dan Perhubungan Perkhidmatan Kewangan & Insurans, Hartanah dan Perniagaan Perkhidmatan Kerajaan Perkhidmatan Lain

% 29.3 0.8 18.5 11.5 0.9 14.5 3.7 1.8 18.0 1.0

Sumber : Laporan Ciri-Ciri Ekonomi Penduduk, Jabatan Perangkaan Malaysia

2.25

Terdapat 18 buah institusi latihan dan pendidikan tinggi di Negeri

Terengganu yang dapat menjana pengeluaran sumber manusia iaitu 16,150 orang pada tahun 2001 dan meningkat kepada 22,733 orang pada tahun 2002 dengan pertambahan 6,583 orang pelajar (rujuk 2.4). Peningkatan bilangan lepasan institusi latihan dan pengajian tinggi terus meningkat dari tahun 2001 hingga 2002. Namun begitu, pada tahun 2003, jumlah penduduknya mengalami sedikit penurunan sebanyak 1,257 orang pelajar. Walau bagaimanapun, peratus yang berkhidmat di Terengganu adalah kecil.

2-16

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Ini mungkin disebabkan oleh peluang pekerjaan yang memerlukan

kemahiran adalah terhad dan faktor pendapatan. Jadual 2.4 : Bilangan Pelajar Institut Latihan / Pendidikan 2001, 2002 dan 2003
2001 180 330 280 360 1,000 1,000 3,500 td 2,600 920 td td 820 150 700 310 800 3,200 16,150 PELAJAR 2002 1,916 303 629 702 1,008 798 3,520 403 3,075 15 2,002 584 698 50 535 10 1,589 4,896 22,733 2003 1,916 320 td 744 681 371 3,446 508 3,579 td 3,305 540 td 159 470 35 2,195 5,123 21,476 BEZA 2002 - 2001 1,736 -27 349 342 8 -202 20 403 475 -905 2,002 584 -122 -100 -165 -300 789 1,696 6,583 BEZA 2002 -2003 17 Td 42 -327 -427 -74 105 504 1,303 -44 109 -65 25 606 227 1,257

INSTITUSI LATIHAN / PENDIDIKAN TINGGI Akademi Binaan Malaysia Wilayah Timur (ABM) Institut Kemahiran Belia Negara (IKBN) Institut Kemahiran MARA (IKM) Institut Latihan Perindustrian (ILP) Institut Teknologi Petroleum PETRONAS (INSTEP) Intitut Latihan Perikanan Malaysia Kolej Agama Sultan Zainal Abidin (KUSZA) Kolej Komuniti Kuala Terengganu Kolej Universiti Sains Dan Teknologi Malaysia (KUSTEM) Kompleks Pertanian Negeri Ajil Politeknik Dungun Politeknik Kota Kuala Terengganu Pusat-Pusat Giat MARA Pusat Latihan Industri Perkayuan Terengganu (TTITC) Terengganu Advanced Technical Institute (TATI) Ruane - Terengganu Advanced Technical Institute (TATI) Terengganu Skills Development Centre (TESDEC) Universiti Teknologi Mara (UiTM) JUMLAH PELAJAR

Sumber : i. Pembangunan Ekonomi Negeri Terengganu 2002 - 2003 ii. Unit Perancang Ekonomi Negeri Terengganu iii. Data Asas 2003, Unit Perancang Ekonomi Negeri Terengganu Nota : TD - Tiada Data

2.2.2

Penilaian Kesan Sosial

2.2.2.1 Kadar Kemiskinan dan Pengangguran 2.26 Kadar kemiskinan negeri pada tahun 2002 yang mencatatkan 10.7

peratus adalah lebih tinggi jika dibandingkan dengan kadar Malaysia sebanyak 5.1 peratus (rujuk jadual 2.5). Ia dikategorikan masih tinggi bersama Kedah dan Kelantan jika dibandingkan dengan Negeri Pahang, Johor, Selangor dan Pulau Pinang yang mencatatkan kadar kemiskinan di bawah 4. Kadar kemiskinan dan kadar pengangguran yang masih tinggi memberi

2-17

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU kesan kepada penduduk di mana wujudnya budaya anti-sosial, penghijrahan keluar penduduk dan peningkatan kes jenayah. Kadar kemiskinan negeri ini disebabkan oleh sektor pekerjaan yang dijanakan oleh penduduknya adalah lebih tertumpu kepada pertanian dan hasil tangkapan laut yang memberi pulangan yang sedikit. Jadual 2.5 : Perbandingan Kadar Kemiskinan Negeri Terengganu dan NegeriNegeri Di Malaysia
NEGERI KADAR KEMISKINAN (%) 1995 1999 2002 3.1 5.3 4.9 9.1 4.0 2.2 0.5 12.2 22.9 6.8 11.8 22.4 10.0 23.4 8.7 2.5 5.7 2.5 9.5 2.7 2.0 2.3 13.5 18.7 5.5 13.3 20.1 6.7 14.9 7.5 1.8 2.7 2.2 7.9 1.4 1.1 0.5 10.7 12.4 3.8 10.1 16.0 5.8 10.7 5.1 KADAR PENURUNAN INSIDEN KEMISKINAN 1995-1999 -3.9 1.5 -9.8 0.9 -6.5 -1.8 72 2.1 -3.7 -3.8 2.5 -2.0 -6.6 -7.3 -2.76

Negeri Lebih Maju Johor Melaka Negeri Sembilan Perak Pulau Pinang Selangor1 WP.Kuala Lumpur Negeri Kurang Maju Kedah Kelantan Pahang Perlis Sabah2 Sarawak Terengganu Malaysia
Sumber :

Nota :

i. Pelan Tindakan Ekonomi Rakyat Terengganu, 2002 2006 ii. Rancangan Malaysia Ke-8, 2005 - 2010 iii. Kajian Separuh Penggal Rancangan Malaysia Ke 8, 2001-2005 iv. Unit Perancang Ekonomi Putrajaya, 2004 1Termasuk Wilayah Persekutuan Putrajaya 2 Termasuk Wilayah Persekutuan Labuan

2.27

Oleh itu, usaha perlu dipertingkatkan bagi mengurangkan kadar dan pengangguran dengan meningkatkan pertumbuhan

kemiskinan

ekonomi negeri terutamanya dalam sektor perkhidmatan, perindustrian, pelancongan dan pertanian agar peluang-peluang perniagaan dan pekerjaan dapat disediakan di mana ia memberi kesan kepada peningkatan pendapatan isi rumah agar lebih berdaya maju, mengurangkan kadar jenayah dan meminimakan penghijrahan keluar. Dalam menjayakan usaha ini, ianya memerlukan penglibatan daripada Kerajaan Persekutuan, pihak swasta dan Kerajaan Negeri sendiri.

2-18

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.2.2.2 Pendapatan Isi Rumah Bulanan 2.28 Purata pendapatan isi rumah negeri menunjukkan peningkatan dari

RM 1,117 pada tahun 1995 kepada RM 1,599 pada tahun 1999 dan terus meningkat pada tahun 2002 kepada RM 1,993. Walau bagaimanapun, ia dikategorikan masih rendah jika dibandingkan dengan Negeri Johor, Selangor dan Pulau Pinang yang mencatatkan purata pendapatan isi rumah melebihi RM 2,000 (rujuk jadual 2.6). Taraf dan kualiti hidup yang rendah serta daya maju yang lemah memberi kesan kepada kelembapan ekonomi negeri akibat daripada pendapatan isi rumah yang masih rendah dan terhad. Jadual 2.6 : Perbandingan Purata Pendapatan Isi Rumah Negeri Terengganu Dengan Negeri-Negeri Lain
NEGERI PENDAPATAN ISIRUMAH PURATA BULANAN (RM) 1995 1999 2002 2,138 1,843 1,767 1,436 2,225 3,162 3,371 1,295 1,091 1,436 1,158 1,647 1,886 1,117 2,020 2,646 2,260 2,335 1,743 3,128 3,702 4,105 1,612 1,314 1,482 1,143 1,905 2,276 1,599 2,472 2,963 2,650 2,739 2,153 3,496 4,406 4,930 1,966 1,674 1,991 2,006 2,406 2,515 1,837 3,011 KADAR PERTUMBUHAN TAHUNAN PURATA (%) 1995-1999 1999-2002 5.5 5.2 7.2 5.0 8.9 4.0 5.0 5.6 4.8 0.8 5.4 3.7 4.8 9.4 5.2 3.8 5.5 5.5 7.3 3.8 6.0 6.3 6.8 8.4 10.3 20.6 8.1 3.4 4.7 6.8

Negeri Lebih Maju Johor Melaka Negeri Sembilan Perak Pulau Pinang Selangor1 WP.Kuala Lumpur Negeri Kurang Maju Kedah Kelantan Pahang Perlis Sabah2 Sarawak Terengganu Malaysia
Sumber :

Nota :

i. Pelan Tindakan Ekonomi Rakyat Terengganu, 2002 2006 ii. Rancangan Malaysia Ke-8, 2005 - 2010 iii. Kajian Separuh Penggal Rancangan Malaysia Ke 8, 2001-2005 iv. Unit Perancang Ekonomi Putrajaya, 2004 1Termasuk Wilayah Persekutuan Putrajaya 2 Termasuk Wilayah Persekutuan Labuan

2.2.2.3 Keselamatan dan Keselesaan 2.29 Kadar jenayah yang direkodkan bagi 10,000 orang penduduk

mencatatkan penurunan dari tahun 2001 hingga 2002 dengan pengurangan 17.6 peratus kes. Walau bagaimanapun, dari tahun 2002 hingga 2003 ia meningkat semula kepada 32.0 peratus kes. Purata kes jenayah bagi 10,000 orang penduduk yang dicatatkan bagi ketiga-tiga tahun di atas masih lagi 2-19

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU rendah berdasarkan kepada piawaian dalam petunjuk Bandar Mampan iaitu di bawah 50 kes. Keselesaan dan keselamatan hidup penduduk yang terganggu menyebabkan wujud perasaan takut dan bimbang kesan daripada persekitaran kawasan kediaman dan peningkatan kes jenayah dan dadah yang direkodkan walaupun masih di tahap rendah. 2.30 Oleh itu, kerjasama dan tanggungjawab penduduk serta pihak

berkuasa keselamatan perlu dipertingkatkan bagi menangani masalah sosial terutamanya yang melibatkan jenayah dan dadah agar kehidupan masyarakat lebih selesa dan selamat tanpa rasa takut dan bimbang. 2.2.2.4 Kesihatan 2.31 Persepsi penduduk berkenaan kesihatan menunjukkan 87.5 peratus

memaklumkan bahawa tahap kesihatan penduduk dan perkhidmatan kesihatan berada dalam keadaan baik. Walau bagaimanapun, masih terdapat kelemahan dalam penyediaan kemudahan dan perkhidmatan kesihatan. Keadaan persekitaran dan kelemahan perkhidmatan kesihatan yang disediakan terutamanya penyediaan klinik kesihatan dan klinik desa yang masih tidak memuaskan memberi gangguan kepada tahap kesihatan penduduk. 2.2.2.5 Pendidikan 2.32 Dari segi pendidikan, Terengganu mempunyai penduduk yang

berpendidikan dan berpengetahuan yang secara umumnya dapat memberi kesan positif yang mana ini akan memudahkan kefahaman dalam rancangan pembangunan dan seterusnya dapat menyokong dan melibatkan diri dalam program dan rancangan pembangunan negeri pada masa hadapan. Namun begitu, kesedaran harus juga diberikan kepada penduduk agar berubah sikap dalam membantu memudahkan usaha penyerapan dan penerimaan rancangan pembangunan negeri yang akan dilaksanakan.

2-20

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.2.2.6 Penglibatan Penduduk Dalam Aktiviti Sosial/Pertubuhan/Organisasi Masyarakat 2.33 Penglibatan penduduk dalam aktiviti sosial dan penyertaan dalam

pertubuhan dan organisasi masyarakat masih di tahap rendah iaitu hanya mencatatkan di bawah 40 peratus di mana jauh lebih rendah untuk mencapai peratusan penglibatan di atas paras 75 peratus. Ini menunjukkan kurangnya interaksi sosial antara penduduk yang membawa kepada kurangnya kerjasama dan sikap bermasyarakat. 2.34 Oleh yang demikian, Negeri Terengganu mensasarkan penglibatan

penduduknya adalah di atas paras 75 peratus di mana akan memperlihatkan penglibatan masyarakat yang lebih baik menjurus kepada interaksi sosial dan sikap bermasyarakat yang tinggi. Pertubuhan berdaftar dan organisasi masyarakat disarankan agar lebih aktif bagi menarik minat penduduk setempat melibatkan diri dalam setiap program yang dijalankan yang mana ia akan meningkatkan interaksi sosial, semangat kerjasama dan dapat merubah minda ke arah pemikiran yang lebih terbuka.

2.3

Pencapaian Pembangunan Ekonomi Negeri Terengganu 2.3.1

2.35

Asas dan Prospek Ekonomi Negeri Terengganu

Dalam tempoh tahun 1990 hingga 1995, Negeri Terengganu telah

mencapai kadar pertumbuhan KDNK sebenar sebanyak 11.5 peratus setahun. Namun begitu, untuk tempoh 1996 hingga 2000, ekonomi Negeri Terengganu telah mencatatkan penurunan dengan kadar pertumbuhan purata sebanyak 7.8 peratus. Bagaimanapun ia didapati lebih tinggi berbanding kadar pertumbuhan negara iaitu 7.0 peratus dan negeri-negeri lain seperti Pahang (5.3%), Kelantan (5.0%) dan Kedah (6.9%). 2.36 Berbanding negeri-negeri lain di Malaysia petunjuk KDNK dan KDNK

Per kapita semasa menggambarkan ekonomi Negeri Terengganu berada dalam keadaan yang baik di mana KDNK Negeri Terengganu adalah yang kelapan tertinggi (RM12,746 juta) manakala KDNK per kapita adalah kedua tertinggi (RM22,994 juta). Petunjuk-petunjuk ini bagaimanapun tidak memberi

2-21

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU gambaran yang tepat kerana terdapat jurang yang ketara dengan petunjuk kadar kemiskinan dan pengangguran negeri di mana kadar kemiskinan Negeri Terengganu adalah dalam kategori yang kesebelas dan pengangguran adalah yang ketiga belas (rujuk rajah 2.8). Kesongsangan petunjuk ini adalah disebabkan sektor petroleum (penyumbang utama KDNK) masih gagal menjana aktiviti hiliran yang dapat mengagihkan manfaat ekonomi secara lebih meluas kepada pembangunan ekonomi rakyat. Sekiranya sumbangan hasil petroleum ini tidak diambil kira dalam perkiraan KDNK, Negeri Terengganu akan tergolong dalam kategori negeri kurang maju seperti Negeri Pahang, Kelantan, Perlis dan Kedah. Rajah 2.8 : Perbandingan Antara KDNK Negeri, KDNK Perkapita Dan Purata Pendapatan Isi Rumah Negeri Terengganu, 1990-2000

25,000

C
20,000

15,000 RM

A
10,000

D B
5,000

E
0

1990
A

2000 12,746 6,484 22,994 7,214 1,837

Tahun

KDNK Dengan Sumbangan Petroleum KDNK Tanpa Sumbangan Petroleum KDNK Perkapita Dengan Sumbangan Petroleum KDNK Perkapita Tanpa Sumbangan Petroleum Purata Pendapatan Isi Rumah

6,011 2,608 8,549 3,404 1,117

B C D E

2.37

Struktur ekonomi semasa Negeri Terengganu menunjukkan sektor

primer merupakan penyumbang utama kepada ekonomi negeri iaitu dengan nisbah 63.4 : 22.6 : 17.7 (primer : sekunder : tertier) (rujuk rajah 2.9). Walau bagaimanapun, sektor ini didapati tidak memberi rangsangan yang kuat kepada ekonomi Negeri Terengganu. Oleh yang demikian, asas ekonomi Negeri Terengganu haruslah dipelbagai dan diperluaskan khususnya dalam sektor perkilangan, pertanian dan perkhidmatan terutama

2-22

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU pelancongan supaya struktur asas ekonomi lebih menjurus kepada sektor sekunder dan tertier. Sasaran ini dijangkakan mampu menjana pendapatan isi rumah dan membasmi kemiskinan tegar di samping meningkatkan kualiti hidup penduduk Negeri Terengganu. Rajah 2.9 : KDNK Mengikut Industri Asal di Negeri Terengganu, 1990 2000 (%)

2000

Tahun

1990

0%

20% 1990

40%

60%

80% 2000 17.7 2.3 20.3 58.7 4.7

100%

Perkhidm atan Pem binaan Perkilangan/Pem buatan Perlom bongan Dan Perkuarian Pertanian, Perhutanan Dan Perikanan

16.7 2.4 8.2 62.9 9.8 Peratus

Sumber : i. Malaysia 1991 The Second Outline Perspective Plan 1991 2000 ii. Pelan Tindakan Ekonomi Rakyat Terengganu, 2002 2006

2.38

Negeri Terengganu yang kaya dengan sumber ekonomi berupaya

untuk meningkatkan pertumbuhan ekonominya walaupun masih belum dioptimumkan dengan sepenuhnya. Potensi pertumbuhan ekonomi negeri perlu dipertingkatkan dengan memberi tumpuan kepada sektor industri kecil dan sederhana berasaskan sumber asli dan sumber manusia tempatan bagi menghasilkan produk-produk hiliran yang dapat memberikan pulangan ekonomi dengan lebih baik kepada golongan berpendapatan rendah. Seterusnya dapat menghasilkan individu dan masyarakat negeri yang berkemahiran serta berkualiti untuk diserapkan di dalam sektor ekonomi berteknologi tinggi. 2.39 Kedudukan Negeri Terengganu yang jauh dan sistem perhubungan

dan pengangkutan yang terhad menghalang Negeri Terengganu untuk menarik pelabur di samping menghadapi persaingan dengan negeri-negeri bersempadan. Namun demikian, dalam tempoh 2005-2020, ekonomi negeri dijangkakan akan mengalami pertumbuhan yang lebih tinggi berbanding tahun-tahun sebelumnya kesan daripada bermulanya pelaksanaan Lebuh 2-23

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU raya Pantai Timur, Terminal Baru Lapangan Terbang Sultan Mahmud serta pembangunan pusat pendidikan baru dan universiti. Projek-projek ini dijangka mampu membantu menarik pelabur serta menjadi penjana kepada peluang pekerjaan amnya dalam sektor pembinaan, perkhidmatan, kewangan, komersial, pelancongan dan perindustrian khususnya IKS. 2.40 Berdasarkan unjuran yang dibuat mendapati KDNK Negeri

Terengganu hampir menyamai dengan KDNK Negeri Melaka tetapi berada di tahap yang rendah sekiranya dibandingkan dengan Negeri Selangor dan Pulau Pinang (rujuk rajah 2.10). Pertumbuhan ekonomi Negeri Terengganu yang pesat perlu diteruskan bagi mencapai wawasan Negeri Maju menjelang tahun 2020. Justeru, Negeri Terengganu memerlukan mekanisma ekonomi yang subur, berdaya saing dan perkasa, bukan sahaja di peringkat nasional, malah di peringkat global. Pertumbuhan KDNK negeri akan disasarkan sebanyak 7.5 peratus setahun iaitu menyamai sasaran di peringkat nasional. Sektor-sektor utama perlulah disusun semula dengan nisbah struktur ekonominya 15 : 40 : 45 (primer : sekunder : tertier)(rujuk Rajah 2.11). Sektor pembuatan dan perkhidmatan dijangka akan menerajui pertumbuhan ekonomi menerusi penjanaan pelaburan dalam bidang baru apabila firma mengembangkan kegiatannya di sepanjang rantaian nilai dan bergerak ke tahap teknologi yang lebih tinggi. Rajah 2.10 : Perbandingan Unjuran KDNK Negeri Terengganu Dengan NegeriNegeri Lain, 2000-2020
250,000.00 200,000.00 Juta (RM) 150,000.00 100,000.00
B

50,000.00
A D

0.00 2000 2005 2010 Tahun Negeri Terengganu P.Pinang Selangor Melaka 2015 2020

2-24

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Rajah 2.11 : Unjuran KDNK Mengikut Industri Asal Negeri Terengganu, 20002020
14000 12000 10000 JUTA (RM) 8000 6000 4000 2000 0 2000 2005 2010 TAHUN
A A C B

2015

2020

Primer

Sekunder

Tertier

2.41

Kadar kemiskinan Negeri Terengganu sebanyak 10.7 peratus telah

meletakkannya sebagai negeri ketiga termiskin. Kadar ini adalah jauh lebih tinggi berbanding dengan kadar kemiskinan negara iaitu 5.1 peratus walaupun telah berkurangan dari setahun ke setahun. Oleh yang demikian, Kerajaan Negeri telah melaksanakan pelbagai program bagi mengurangkan kemiskinan penduduknya dengan memberi tumpuan kepada kawasan dan kumpulan yang mempunyai kemiskinan yang tinggi dengan penekanan kepada projek yang boleh menjanakan pendapatan mereka serta menggalakkan peluang pekerjaan baru dalam sektor pertanian dan luar pertanian. Kajian Rancangan Struktur Negeri telah mensasarkan paras kemiskinan tegar Negeri Terengganu berada pada tahap sifar menjelang 2020. Untuk tujuan ini pembentukan strategi-strategi bagi mengurangkan kadar kemiskinan secara berkesan hendaklah dilaksanakan dengan segera khususnya dengan memperkasakan prasarana institusi penjanaan pendapatan rakyat dan pelaksanaan program/projek dan aktiviti-aktiviti pembangunan ekonomi produktif di peringkat lapangan.

2-25

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

2.3.2

Pertanian, Perhutanan dan Perlombongan

2.3.2.1 Pertanian 2.42 Sektor pertanian terus menyumbang kepada pembangunan ekonomi

secara menyeluruh dan kekal berdaya tahan walaupun suasana ekonomi adalah lembap. Sektor pertanian Negeri Terengganu telah mengalami penurunan dalam tempoh 10 tahun yang lepas dengan sumbangan kepada KDNK negeri sebanyak 4.7 peratus yang melibatkan tanaman (26%), ternakan (16%) dan perikanan (58%). Ini menunjukkan bahawa sektor pertanian tidak mencatatkan pertumbuhan yang positif. 2.43 Keluasan tanaman pertanian pada tahun 2002 adalah 338,723 hektar

(rujuk rajah 2.12 dan rajah 2.13) di mana 45.3 peratus daripada jumlah keluasan sumber tanah yang terdapat di Negeri Terengganu adalah sesuai untuk perusahaan tanaman pertanian. Walau bagaimanapun, saiz tanah pertanian bagi tanaman getah, padi, buah-buahan, sayur-sayuran dan kelapa adalah kecil iaitu dengan purata saiz kurang daripada 2.5 hektar di samping tahap produktiviti pengeluaran tanamannya yang masih lagi rendah khususnya pengeluaran hasil padi iaitu kurang daripada 3.5 tan sehektar. Oleh yang demikian, melalui pelaksanaan projek-projek seperti perladangan tepat (precision farming) di KETARA dijangka pengeluaran padi sekurang-kurangnya 10 metrik tan sehektar boleh dicapai. Rajah 2.12 : Komposisi Tanaman Di Negeri Terengganu
11.4 %

1.7 % 5.5 % 2%

48 % 8.7 %

22.7 % Getah 48% Padi 8.7% Buah-buahan 5.5% Lain-lain 11.4% Kelapa Sawit 22.7% Kelapa 2% Tanaman Jangka Pendek 1.7%

2-26

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.44 Dari segi pengeluaran, hasil-hasil pertanian masih dipasarkan secara

segar atau mentah dan hanya sebahagian kecil sahaja yang diproses. Keadaan ini telah menghalang kepada pembentukan aktiviti-aktiviti hiliran kerana kuantiti pengeluarannya adalah tidak stabil dan konsisten, rangkaian pemasaran yang lemah dan akses ke pasaran maklumat adalah sukar. 2.45 Tanaman-tanaman yang mempunyai potensi untuk dimajukan di

Negeri Terengganu ialah tanaman hortikultur khasnya tanaman buahbuahan(seperti tembikai, nenas dan limau manis), sayur-sayuran, herba dan ubat-ubatan. Zon-zon tanaman makanan yang dikenalpastikan oleh Jabatan Pertanian Negeri adalah Zon padi di KETARA, zon sayuran di daerah Marang dan Kuala Terengganu, zon limau di daerah Dungun, Setiu, Marang dan Hulu Terengganu dan zon tembikai di daerah Besut dan Marang. Aktiviti-aktiviti tanaman pertanian boleh dipelbagaikan secara komersil dengan penggunaan teknologi baru serta pengurusan ladang yang baik dan efisien agar sumber tersebut digunakan secara optimum.

2-27

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian

U
Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang Kg. Keruak BANDAR PERMAISURI Batu Rakit Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Penarik Pulau Bidong Pulau Redang

Tanpa Skala

BESUT

SETIU

Sg. Bari

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Bt. Payong Wakaf Tapai P. Berangan

Pulau Kapas MARANG

Tengkawang

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

Ajil

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

JENIS PERTANIAN Kelapa Sawit Getah Padi Dusun Buahan Kelapa Tanaman Jangka Pendek Lain-lain Jumlah PETUNJUK : Getah Kelapa Sawit Padi Kelapa Dusun

LUAS (HEK) 162,667 76,757 29,447 18,630 6,753 5,721 38,748 338,723

PERATUS (%) 48.0 22.7 8.7 5.5 2.0 1.7 11.4 100.0
KEMAMAN

Ketengah Jaya Kerteh

PAHANG
Seri Bandi

Kemasik

Kijal

T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga Cheneh Baharu

Jalan Utama Jalan Raya Tasik/Sungai Sempadan KETARA Sempadan Daerah Sempadan Negeri
Ke Kuantan Jabor

Tanaman Jangka Pendek

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.13 TABURAN KAWASAN PERTANIAN

2-28

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.3.2.2 Penternakan 2.46 Perusahaan penternakan yang terbesar di Negeri Terengganu adalah

lembu pedaging iaitu 75 peratus daripada keseluruhan penternakan (rujuk Rajah 2.14 dan 2.15). Daerah Besut dan Kemaman adalah kawasan perusahaan ternakan yang terbesar di Negeri Terengganu iaitu 18.8 peratus dan 18.0 peratus. Walau bagaimanapun, aktiviti-aktiviti ternakan ini masih lagi dijalankan Cadangan secara kecil-kecilan untuk dan bukannya halal dalam hub saiz komersil. akan kerajaan mewujudkan dijangka

meningkatkan prestasi sektor kecil ini. Pelan Induk Pertanian Negeri Terengganu telah mengenalpasti beberapa kawasan yang berpotensi untuk dizonkan sebagai tumpuan pengeluaran komoditi berasaskan haiwan di setiap daerah. (Rujuk Jilid 2) Rajah 2.14 : Bilangan Ternakan Terpilih di Negeri Terengganu Mengikut Jenis, 1990-2002
90000 80000 70000 Jum lah (E kor) 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 1990 1995 Tahun Kerbau Lembu Kambing Bebiri 2000 2002

2-29

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

BESUT
4.2 %

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila
22.9 %

U
SETIU
12.5 %

Tanpa Skala

28.7%

19.7 %

Pulau Redang
40.1 %

11.6 %

Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang Kg. Keruak BANDAR PERMAISURI Penarik

7.4 %

BESUT

Pulau Bidong

KUALA TERENGGANU
3.8 % 8.4 %

Batu Rakit

13.7 % 26.6 %

SETIU

Sg. Bari

Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering
11.8 %

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

MARANG

Pulau Kapas Bt. Payong MARANG Wakaf Tapai P. Berangan

18.3 %

6.6 %

HULU TERENGGANU
10.3 %

Tengkawang

HULU TERENGGANU
22.9 %

KUALA BERANG

Ajil

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

14.0 %

4.4 %

Tasik Kenyir

12.8 %

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi
DUNGUN 2.9%

DUNGUN

11.5 %

16.9 %

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Ketengah Jaya

PAHANG

9.5 %

Kerteh

Kemasik Seri Bandi Kijal

PETUNJUK : Bebiri Kerbau Lembu Kambing Jalan Utama Sedia Ada Jalan Raya Lain Sempadan Negeri Sempadan Daerah
20.5 %

KEMAMAN
T. Kalong Binjai CHUKAI
KEMAMAN
2.5 % 16.7 %

Geliga Cheneh Baru

Ke Kuantan/Kuala Lumpur

Jabor
18.6 %

KE BAB 2
Ke Kuantan

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.15 TABURAN PENTERNAKAN DI NEGERI TERENGGANU

2-30

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.3.2.3 Perikanan 2.47 Pada tahun 2002, hampir 90 peratus (94,364 tan) daripada jumlah

kuantiti pendaratan ikan marin di Negeri Terengganu adalah hasil daripada tangkapan ikan di persisiran pantai. Keadaan ini berlaku adalah kerana kebanyakan bot-bot yang terdapat di Negeri Terengganu tidak mampu pergi ke laut dalam. Walau bagaimanapun, perikanan laut pantai masih kekal sebagai penyumbang utama bagi ikan marin di Negeri Terengganu walaupun penghasilannya adalah masih kecil berbanding Negeri Perak dan Sabah. Kegiatan akuakultur pula menggunakan kurang daripada 250 hektar tanah dengan penggunaan kolam dan sangkar di mana kaedah yang popular pengeluaran ikan air tawar dan air payau. Perikanan laut dalam mempunyai harapan yang lebih cerah, tetapi tiada prasarana dan keadaan yang sesuai untuknya di Negeri Terengganu. Bagi menambahkan pengeluaran ikan, modal dan infrastruktur seperti jeti pendaratan ikan yang moden dan sesuai diperlukan termasuk penglibatan sektor swasta untuk membolehkan penggunaan teknik-teknik dan teknologi termoden. (Rujuk Jilid 2 dan rajah 2.16)

2-31

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang Kg. Keruak BANDAR PERMAISURI Penarik Pulau Bidong

U
Tanpa Skala

Pulau Redang

Jeti Kuala Besut

BESUT

Batu Rakit Sg. Bari

Bari

Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering

SETIU

Jeti Kuala Terengganu

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Bt. Payong Wakaf Tapai

Pelabuhan Chendering

Pulau Kapas

MARANG

Tengkawang

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

Ajil

P. Berangan

Jeti Marang
Laut China Selatan
Merchang

MARANG
Bt Bading Landas

Tasik Kenyir

Rantau Abang

Jeti Dungun

KELANTAN
Bukit Besi

Paka

DUNGUN

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH Ketengah Jaya

Jeti Paka

PAHANG

Kerteh

Kemasik Seri Bandi Kijal

KEMAMAN
T. Kalong Binjai

PETUNJUK :
Cheneh Baru

CHUKAI

Geliga

Jeti Perikanan Jalan Utama Sedia Ada Jalan Raya Lain Sempadan Negeri Sempadan Daerah
Ke Kuantan Jabor

Jeti Kuala Kemaman

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.16 JETI-JETI PERIKANAN UTAMA DI NEGERI TERENGGANU

2-32

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.3.2.4 Perhutanan 2.48 Dianggarkan pada tahun 2002, sebanyak 668,168 hektar daripada

keseluruhan keluasan Negeri Terengganu adalah diliputi hutan. Hutan di Negeri Terengganu telah dikategorikan kepada empat jenis iaitu hutan darat, hutan paya gambut, hutan paya laut dan ladang hutan (rujuk Rajah 2.17 dan jadual 2.7). Lebih dari setengah juta hektar dari kawasan ini telah digazetkan sebagai Hutan Simpan Kekal. Lebih kurang 40 peratus tanah negeri akan dikekalkan sebagai Hutan Simpan Kekal, Pengeluaran kayu balak, kayu gergaji dan papan lapis di Negeri Terengganu telahpun merosot. Kilang papan, pembalakan dan kilang kayu kumai yang mempunyai bilangan pekerja yang paling ramai pada masa ini dijangkakan bilangan ini akan merosot pada masa hadapan. Kegiatan aktiviti pembangunan secara besar-besaran pada masa lepas telah mengurangkan keluasan kawasan hutan simpannya. Walau bagaimanapun, pembangunan selanjutnya haruslah berdasarkan kepada pembangunan yang berkekalan dengan mengambil kira konsep keseimbangan di antara pemeliharaan dan pembangunan. (Rujuk Jilid 2) Jadual 2.7 : Kawasan Hutan Simpanan Kekal Mengikut Jenis di Negeri Terengganu, 2003.
JENIS Hutan Darat Hutan Paya Gambut Hutan Paya Laut Ladang Hutan JUMLAH KELUASAN DALAM TAHUN 2003 (Hektar) % 519,705 96.48 13,972 2.59 1,130 0.21 3,860 0.72 538,667 100.00 BANDINGAN DENGAN KELUASAN NEGERI (%) 40.12 1.08 0.09 0.30 41.58

Sumber:Jabatan Perhutanan Negeri Terengganu.

2-33

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Tanpa Skala Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang Kg. Keruak BANDAR PERMAISURI Batu Rakit Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Penarik Pulau Bidong Pulau Redang

BESUT

SETIU

Sg. Bari

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Bt. Payong Wakaf Tapai P. Berangan

Pulau Kapas MARANG

Tengkawang

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

Ajil

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Ketengah Jaya

PAHANG

Kerteh

Kemasik Seri Bandi Kijal

KEMAMAN
T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga Cheneh Baharu

PETUNJUK :
Hutan Simpan Kekal Hutan Darat Hutan Paya Badan Air
Ke Kuantan Jabor

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.17 LIPUTAN HUTAN DI NEGERI TERENGGANU, 2003

2-34

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.3.2.5 Perlombongan 2.49 Sektor perlombongan telah mengalami penurunan dari segi

sumbangan kepada KDNK Negeri Terengganu iaitu kepada 58.7 peratus pada tahun 2000. Kajian mendapati sumber galian dan mineral di Negeri Terengganu belum dieksploitasi dengan sepenuhnya di samping kekurangan aktiviti hiliran yang mampu membuka peluang-peluang pekerjaan untuk penduduk tempatan. Namun sektor ini masih mempunyai potensi dan prospek yang boleh ditambah dan diperkembangkan khasnya aktiviti-aktiviti hiliran bagi petrokimia, gas asli dan mineral seperti batu kapur, tanah liat dan lempung bebola (clay ball), kaolin, pasir silika, bauksit dan granit. Ini kerana sektor perlombongan mempunyai pertumbuhan tahunan yang besar dan memberi sumbangan yang besar kepada ekonomi Negeri Terengganu. (Rujuk Jilid 2).

2.3.3
2.50 utama

Perindustrian
Sektor perindustrian merupakan salah satu daripada penyumbang kepada ekonomi Negeri Terengganu. Tren perkembangan

menunjukkan sumbangan KDNK daripada sektor ini adalah merosot di antara tahun 1997 hingga 1998 kerana penguncupan ekonomi dunia pada masa itu. Walaupun begitu, dapat dilihat bahawa kadar kemerosotan (1997-1998) tidak begitu tinggi berbanding dengan purata bagi Malaysia. Peningkatan KDNK pada jangka masa 1998-1999 dicapai kerana pengeluaran minyak dan gas di pesisiran pantai Negeri Terengganu berjalan seperti lazim walaupun ekonomi dunia menunjukkan prestasi yang semakin lembap dan ini memberi kesan kepada ekonomi negara. Sektor perkilangan Negeri Terengganu masih lagi menyumbang kerana kilang-kilang hiliran industri berasaskan petroleum mula beroperasi. Walaupun begitu, kadar peningkatan di antara tahun 19992002 adalah kurang berbanding dengan purata Malaysia (Jadual 2.8).

2-35

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 2.8 KDNK Sektor Perkilangan (Harga 1987)
1997 2,799 58,788 1998 2,560 50,899 -8.5 -13.4 1999 2,788 57,761 8.9 13.5 2002 3,076 69,052 10.3 19.5

Terengganu (RM juta) Malaysia (RM juta) KPPT Terengganu (%) KPPT Malaysia (%)

Sumber: Data Asas Negeri Terengganu muka surat 17

2.3.3.1 Sektor Formal 2.51 Pada tahun 2003, Negeri Terengganu mempunyai 508 buah kilang

atau premis yang beroperasi yang meliputi sektor perindustrian secara formal. Sektor formal ini dapat dibahagikan kepada dua kategori iaitu : Tier 1 : Sektor industri secara besar-besaran (51 buah kilang atau 10 peratus)

Tier 2 : Sektor IKS formal (industri kecil dan sederhana (457 buah kilang atau 90 peratus)

2.52

Sektor perkilangan di Negeri Terengganu dirangsang oleh industri

petrokimia dan industri kecil dan sederhana termasuk pengeluaran hasil-hasil pertanian. Dari segi kuantiti pertubuhan, majoriti sumbangan sektor ini adalah daripada sektor IKS terutama dari industri perkayuan dan makanan ringan hasil laut. Tetapi dari segi output, sumbangan besar adalah dari industri hiliran petroleum. Dari segi bilangan, tiga jenis industri yang dominan ialah industri berasaskan kayu (24%), industri pemprosesan makanan (22%) dan industri produk tembakau (10%) dan industri tekstil, produk tekstil dan pakaian dengan 10 peratus (rujuk Rajah 2.18).

2-36

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Rajah 2.18 : Taburan Industri Sektor Formal Mengikut Jenis, 2002

Penerbitan & Percetakan 2% Petrokimia, Produk Kimia 4%

Pembuatan Lain 6%

Kenderaan & Alat Kenderaan 5%

Perkayuan, Produk Kayu & Perabot 24%

Produk Galian Bukan Logam 8%

Berasaskan Logam 9%

Tekstil, Produk Tekstil & Pakaian 10% Produk Tembakau 10%

Pemprosesan Makanan & Minuman 22%

Sumber: Anggaran Berasaskan Banci Perindustrian 2001, Jabatan Statistik, Malaysia. Peyiasatan Tahunan Industri Pembuatan bagi Tahun 2002 sedang diproses oleh Jabatan Statistik Malaysia.

2.53

Dianggarkan sebanyak 25,538 orang pekerja terlibat secara langsung

di dalam sektor perkilangan formal ini. Industri yang menampung pekerjaan yang tinggi adalah industri perkayuan dan perabot (32 peratus), industri petrokimia dan bahan kimia (13%) serta industri alat kenderaan dengan 12 peratus. 2.54 Analisis taburan aktiviti perkilangan secara formal berasaskan data

sekunder yang diperolehi dalam Data Asas Negeri Terengganu, 2003 (m.s 18). Mengikut sumber tersebut, taburan premis/kilang yang terletak di kawasan perindustrian terancang banyak tertumpu di Kuala Terengganu (55.1%). Taburan kawasan perkilangan bagi sektor perkilangan formal ini banyak tertumpu di daerah Kuala Terengganu (55.1%) dan diikuti daerah Marang (13%) serta Kemaman (11%). Sebanyak 35 peratus daripada jumlah perkilangan secara besar-besaran adalah tertumpu di daerah Kemaman dan 58.6 peratus daripada jumlah premis/kilang bagi IKS terdapat di daerah Kuala Terengganu. Sebaliknya, daerah Setiu, Hulu Terengganu dan Marang tidak maju dalam kegiatan perindustrian adalah disebabkan kedudukannya yang agak terpencil (Jadual 2.9.)

2-37

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 2.9 :Bilangan Premis/Kilang Mengikut Daerah, Terengganu 2003
DAERAH PERKILANGAN PERKILANGAN IKS 26 41 7 38 268 62 15 457 90.0 JUMLAH PERATUS JUMLAH (%) 6.5 8.7 2.6 11.0 55.1 13.0 3.1 100

Besut Dungun Hulu Terengganu Kemaman K. Terengganu Marang Setiu Jumlah (Negeri) Peratus Jumlah (%)

7 3 6 18 12 4 1 51 10.0

33 44 13 56 280 66 16 508 100

Sumber: Data Asas Negeri Terengganu, 2003 ms. 18

2.55

Sebanyak 3,322 hektar atau 0.25 peratus daripada keseluruhan

kegunaan tanah telah dimajukan untuk sektor perindustrian. Kerajaan Negeri juga telah menawarkan tanah-tanah industri pada harga yang rendah berbanding dengan negeri-negeri lain dengan tujuan untuk menarik lebih ramai pelabur untuk datang melabur dalam industri ini . 2.56 Kajian mendapati struktur perkilangan di Negeri Terengganu tidak

bersifat diversifikasi kepada kluster industri hiliran di mana ianya lebih tertumpu kepada pembangunan industri petrokimia dan IKS. Pembangunan industri IKS masih rendah berbanding Di dengan samping negeri-negeri itu, sektor IKS lain di Semenanjung Malaysia disebabkan sumber-sumber asli dan tempatan tidak dieksploitasi dengan sepenuhnya. sering menghadapi masalah yang melibatkan ketidakcukupan sumber bahan mentah, dijalankan secara tradisional, tidak berdaya saing dan tidak menggunakan teknologi terkini. Oleh itu, sektor perindustrian akan memberi tumpuan kepada kelebihan-kelebihan perbandingan dan persaingan yang terdapat di dalam negeri bagi mempelbagaikan sektor ini. Melihat kepada senario semasa, dijangkakan sektor industri akan menjadi pemangkin kepada pertumbuhan ekonomi Negeri Terengganu melalui rangsangan kepada sektor perkilangan berasaskan IKS dan perkhidmatan berteraskan subsektor perdagangan dan pelancongan. 2.57 Kedudukan Negeri Terengganu yang jauh daripada Koridor

Perindustrian utama menyebabkannya menghadapi masalah dalam menarik pelaburan langsung berbanding dengan kawasan-kawasan di Pantai Barat seperti Selangor, Johor, Pulau Pinang dan Negeri Sembilan. Ketiadaan dan

2-38

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU ketidaksempurnaan infrastruktur dan logistik di kawasan perindustrian sedia ada menjadikan kawasan tersebut tidak kompetitif serta kurang mendapat sambutan berbanding kawasan industri di selatan Negeri Terengganu di mana kesan limpahannya lebih banyak mengalir ke Kuantan. Walau bagaimanapun, dijangkakan dengan cadangan pembinaan projek-projek infrastruktur utama negara seperti Lebuh raya Pantai - Timur dan menaik taraf Lapangan Terbang Sultan Mahmud akan memberi impak yang besar kepada Negeri Terengganu dalam menarik pelabur untuk melabur ke negeri ini. 2.58 Negeri Terengganu menghadapi masalah dari segi kekurangan mahir dan berpengetahuan khususnya dalam industri

gunatenaga

petrokimia, plastik, pembuatan dan pemasangan mesin, pemprosesan dan pengkhususan makanan. Penyediaan pelbagai bentuk kemudahan latihan dan kemahiran dijangka akan menyelesaikan masalah ini bagi memenuhi keperluan industri. Kerajaan Negeri akan menyediakan 25,000 peluangpeluang kepada guna tenaga dan mewujudkan usahawan-usahawan tempatan bagi memajukan tahap pekerjaan dan peluang pekerjaan masing-masing melalui insentif dan dasar-dasar kerajaan yang ditetapkan. Ini secara tidak langsung memberi peluang kepada semua lapisan masyarakat untuk menambahkan pendapatan serta meningkatkan kualiti hidup mereka. 2.59 Penggunaan tanah industri yang belum dimajukan merupakan salah

satu isu dalam pembangunan kawasan perindustrian di Negeri Terengganu. Daripada keseluruhan kawasan perindustrian terancang, sebanyak 3,322.7 hektar telah dibangunkan oleh pihak kerajaan serta pihak swasta dan sebanyak 1,194 hektar merupakan kawasan yang tidak dapat atau belum dimajukan (rujuk jadual 2.10 dan Rajah 2.19). Beberapa kawasan perindustrian yang dibangunkan masih tidak dapat menarik perhatian para pelabur seperti Batu Rakit, Bukit Kor, Sungai Bari dan Batu Tujuh tidak dapat menarik pelaburan disebabkan oleh faktor lokasi yang terpencil serta jauh dari pusat bandar utama. Lain-lain elemen penyumbang ialah kawasan ketiadaan infrastruktur asas seperti pelabuhan, lebuh raya yang elok serta kemudahan kargo udara menyebabkan pelabur-pelabur lebih minat untuk melabur di tapak yang lebih kompetitif khasnya di Negeri-Negeri di Pantai Barat Semenanjung Malaysia.

2-39

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 2.10 : Taburan Kawasan Perindustrian, Negeri Terengganu 2003
KAWASAN PERINDUSTRIAN Sri Medang Saujana Sungai Bari Gong Badak Chendering Batu Rakit Bukit Kor Wakaf Tapai Ajil Pulau Serai Batu 7 Bukit Besi Ketengah Jaya Al Muktafi Billah Shah Kerteh Teluk Kalong Jakar 1 Jakar 2 Jakar 3 Cheneh Baharu Lembah Jabor Seri Bandi KELUASAN KAWASAN KAWASAN KELUASAN MASIH ADA DIMAJUKAN/ JUALAN TELAH (HA) RIZAB (HA) (HA) DIJUAL (HA) Besut 113.30 90.07 56.79 33.28 Setiu 72.92 72.92 41.52 31.40 Setiu 94.90 67.42 67.42 K.Terengganu 109.73 83.77 71.20 12.57 K.Terengganu 59.10 44.80 44.80 K.Terengganu 174.40 137.50 22.70 114.80 Marang 27.00 20.00 20.00 Marang 158.00 119.00 80.50 38.50 H.Terengganu 14.15 13.36 13.36 Dungun 22.27 14.57 10.50 4.07 Dungun 175.35 123.56 42.69 80.87 Dungun 11.50 80.97 Dungun 9.64 Dungun 22.06 82.15 105.34 Kemaman 790.00 790.00 790.00 Kemaman 1,429.00 1,200.00 1,033.00 166.46 Kemaman 45.34 39.74 39.74 Kemaman 16.19 9.94 9.94 Kemaman 36.33 30.88 20.42 10.46 Kemaman 35.58 49.40 Kemaman 404.85 Kemaman 20.62 JUMLAH 3,395.62 2,857.53 2,440.83 1,180.63 DAERAH

2-40

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJAKP

Tanpa Skala

Gong Medang
Pulau Redang

JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar

BESUT

Guntong Luar Merang

Penarik

Pulau Bidong

Kg. Keruak

BANDAR PERMAISURI

KP Batu Rakit KP Gong Batu Rakit

Sg.Bari Bari

Badak

KP Sungai Bari SETIU

Seri Langkap

Wakaf Tengah Seberang Takir KUALA TERENGGANU

KP Chendering

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas KP Bukit Kor

Bt. Payong Wakaf Tapai

KP Wakaf MARANG Tapai

Tengkawang

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

Ajil

P. Berangan KP Ajil

MARANG
Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

Merchang

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi

3
DUNGUN

Bukit Besi

KP Pulau Serai KP Batu 7

Tok Arun

PETUNJUK :
Kawasan Dimajukan (Ha) Kawasan Masih Ada (Ha) Laluan-laluan Utama :
DUNGUN Al Muktafi Billal Shah

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

KP Tok Arun

Ketengah Jaya Kerteh

PAHANG

KP Kertih

1 Jalan Persekutuan 3 (Kota Bharu-Kuala Terengganu-Kuantan-Johor Bahru) 2 Jalan Persekutuan 14 Jerangau-Jabor) 3 Jalan Persekutuan 132 (Bukit Besi-Dungun) 4 Jalan Persekutuan 122 (AL Muktafi Billah Shah-Paka) 5 Jalan Negeri T8 (Chukai-Air Putih) 6 Jalan Negeri T1 (Penarik-Bandar Permaisuri) 7 Jalan Persekutuan 84 (Jerteh-Kuala Besut)
Jalan Utama Persekutuan Jalan Persekutuan Lain Jalan Utama Negeri Jalan Negeri Lain
KEMAMAN

Seri Bandi
Seri Bandi

Kemasik

Teluk Kalong

Kijal

KP Jakar

5 2

T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga

KP Jabor Cheneh Baru KP Cheneh Baharu

Lapangan Terbang Pelabuhan Utama Laluan Rel

Sempadan Negeri Sempadan Daerah

Jabor Pelabuhan Kuantan

KE BAB 2

KP Jabor

Sumber: UPEN Negeri Terengganu, Mac 2004

Ke Kuantan

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.19 TABURAN KAWASAN PERINDUSTRIAN NEGERI TERENGGANU, 2003

2-41

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.3.3.2 Sektor Informal 2.60 Empat jenis industri yang dominan di dalam sektor IKS informal adalah

industri perabot, industri keropok, industri kraf tangan dan industri pembuatan bot kayu (rujuk Rajah 2.20). Kebanyakan industri informal ini banyak tertumpu di daerah Kuala Terengganu, Marang dan Besut. Kajian mendapati taburan IKS informal ini adalah berselerak kerana kebanyakannya terletak di tapaktapak perumahan iaitu sebagai cottage dan backyard. Terdapat pelbagai masalah yang dihadapi oleh subsektor ini iaitu ruang yang terhad untuk perkembangan perniagaan pada masa depan, taburan adalah berselerak, jauh dari pusat bandar, penggunaan kaedah tradisional yang tidak kompetitif dan inovatif. Selain daripada modal yang tidak mencukupi, aktiviti sokongan yang boleh mempertingkatkan nilai tambah perusahaan ini juga adalah kurang. Semua jenis industri IKS informal tersebut mempunyai potensi yang tinggi untuk dipertingkatkan lagi hasil dan produktivitinya serta mempunyai perkaitan yang rapat dengan pembangunan industri pelancongan di Negeri Terengganu. Secara keseluruhannya, kawasankawasan industri informal di Negeri Terengganu adalah terletak di luar kawasan industri terancang. Rajah 2.20 : Anggaran Industri Sektor Informal di Negeri Terengganu

200 Bilangan 150 100 50 0 Kemaman Marang Dungun Hulu Terengganu Besut Kuala Terengganu Setiu
2-42

Daerah Perabot Keropok Kraf Tangan Pertukangan dan Membaiki Bot

Sumber: Setiap PBT, 2003; *Daripada Kajian RS Daerah Hulu Terengganu (1991-2010), RS(Pengubahan) Kuala Terengganu ( 1997-2020) ; RTD Setiu (Laporan Teknikal), 2004

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.61 Dalam konteks negeri maju, ciri-ciri atau matlamat utama yang

digunapakai untuk menunjukkan pencapaian status negeri maju bagi sektor perkilangan adalah seperti berikut:

i.

Sektor perkilangan yang moden, produktif dan mempunyai teknologi terkini.

2.62

Dua indeks yang diguna pakai dalam menilai pembangunan sektor

perkilangan moden serta berasaskan nilai ditambah adalah semakin meningkat ke tahap teknologi tinggi. Indeks kapital intensiti per pekerja bagi Negeri Terengganu adalah 530.9 dan indeks produktiviti per pekerja adalah 127.6. Kedua-duanya telah mencapai tahap yang lebih tinggi berbanding dengan benchmark purata nasional (iaitu 100) dan ini menunjukkan pengaruh yang berkesan sekali dari impak tumpuan industri petrokimia yang menggunakan teknologi dan kemahiran pekerja yang tinggi di kawasan kajian.

ii.

Imej yang baik terhadap pelaburan masuk melabur di Negeri Terengganu.

2.63

Maksud imej yang baik ialah kebolehan Negeri Terengganu untuk

menarik pelaburan langsung (sama ada pelaburan asing dan juga pelaburan tempatan) melabur di dalam negeri ini. Petunjuk yang boleh digunakan ialah tren pelaburan masuk di dalam Negeri Terengganu berbanding dengan lainlain Negeri di Malaysia (rujuk Jadual 2.11). Dapat diperhatikan kadar peningkatan pelaburan langsung adalah kurang untuk Negeri Terengganu berbanding dengan lain-lain negeri, khasnya di kawasan Pantai Barat seperti Negeri Selangor, Pulau Pinang dan Johor.

2-43

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 2.11: Jumlah (Kumulatif) Pelaburan Langsung Daripada Projek-Projek Yang Diluluskan oleh MIDA, Tahun 1990-2003,
JUMLAH PELABURAN LANGSUNG KUMULATIF (RM JUTA) 1990 10,747 2,090 516 1,867 4,850 28,168 1995 27,166 15,473 3,982 7,546 26,459 144,331 2000 40,388 35,279 14,386 24,101 49,928 269,917 2003 45,604 41,800 15,579 31,825 59,640 333,524 KADAR PURATA PERTUMBUHAN TAHUNAN (%) 1990-1995 1995-2000 2000-2003 20.4 49.2 50.5 32.2 40.4 38.7 8.3 17.9 29.3 26.1 13.5 13.3 4.1 5.8 2.7 9.7 6.1 7.3

NEGERI Terengganu Johor Pahang P Pinang Selangor Jumlah

Sumber: MIDA, Bahagian Statistik 2003

iii.

Subsektor IKS yang dapat menampung pekerja secara ramai.

2.64

Peluang pekerjaan dalam sektor IKS formal semakin meningkat

dengan kadar KPPT 6.0 peratus bagi purata nasional tetapi KPPT peluang pekerjaan adalah semakin merosot (-4.3%) bagi Negeri Terengganu di antara jangka masa 1995-2000 bagi Negeri Terengganu.

2.3.4

Pelancongan

2.65 utama

Sektor pelancongan kini dikenalpasti sebagai salah satu penyumbang kepada ekonomi Negeri Terengganu selain daripada sektor

perindustrian yang berasaskan petro-kimia, pertanian dan perikanan. Oleh itu, pelbagai usaha penggalakan pelancongan sama ada pembangunan produk-produk baru, naiktaraf kemudahan sokongan pelancongan dan usaha pemasaran yang agresif perlu dilaksanakan. Di samping menyumbang kepada ekonomi tempatan, pembangunan pelancongan juga berpotensi untuk mengurangkan ketidakseimbangan pembangunan di antara daerahdaerah dalam Negeri Terengganu.

2.66

Dari segi pencapaian, pembangunan produk pelancongan di Negeri

Terengganu masih di tahap sederhana walaupun sumber jaya pelancongan yang terdapat adalah pelbagai. Di antara masalah utama dari segi pembangunan produk adalah tahap kebolehsampaian yang rendah,

2-44

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU kurangnya bahan interpretasi (penceritaan), kurangnya penyelenggaraan, promosi dan pemasaran yang kurang berkesan. Secara keseluruhannya, sumber jaya dan tarikan pelancongan di Negeri Terengganu dapat dibahagikan kepada empat elemen dan diperincikan dalam Jadual 2.12 dan rajah 2.21. a. b. c. d. Elemen semula jadi (hutan, tanah lembab, pulau, pantai, tasik, sungai, dan lain-lain) Elemen warisan budaya (kebudayaan, cara hidup, perayaan, makanan, kraftangan dan lain-lain) Elemen pertanian (dusun, ladang, kolam ikan,dan lain-lain) Elemen perkampungan (kampung nelayan, kampung dalam bandar, dan lain-lain)

2-45

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

Jadual 2.12: Elemen Tarikan Pelancongan Negeri Terengganu.

Bil TARIKAN PELANCONGAN Kawasan Kepulauan DAERAH Besut Dungun Kuala Terengganu Marang Besut Setiu Kuala Terengganu Marang Dungun Kemaman Hulu Terengganu Besut Setiu 4 Kawasan Rekreasi dan Hutan Lipur Hulu Terengganu Dungun Kemaman Marang Kuala Terengganu Setiu Kuala Terengganu Dungun Marang Dungun Hulu Terengganu Kemaman Setiu Hulu Terengganu ELEMEN TARIKAN Pulau Perhentian ,Pulau Rhu ,Pulau Susu Dara (Gugusan) Pulau Tenggol Pulau Bidong ,Pulau Redang ,Pulau Lang Tengah Pulau Kapas ,Pulau Gemia Pantai Bukit Keluang ,Pantai Dendong, Pantai Air Tawar Pantai Penarik , Pantai Merang, Pantai Rhu Sepuluh, Pantai Bari Pantai Batu Burok, Pantai Chendering, Pantai Teluk Ketapang Pantai Kelulut, Pantai Marang Pantai Teluk Lipat, , Pantai Rantau Abang, Pantai Teluk Bidara Pantai Telaga Tujuh, Pantai Kemasek ,Pantai Marina, Pantai Kijal Tasik Kenyir Hutan Lipur Lata Tembakah ,Hutan Lipur Lata Belatan ,Lata Berangin, Lata Selasih, Bukit Keluang, LA Hot Spring, Hutan Lipur Seri Amar, Gunung Tebu Hutan Lipur Lata Payong Hutan Lipur Sekayu , Hutan Lipur Bukit Kesing, Air Terjun Belukar Bukit, Taman Burung Kuang Rantau Abang, Hutan Lipur Besul, Hutan Lipur Tanjung Gadung, Hutan Lipur Rasau Kerteh, Hutan Lipur Sungai Cemerung, Hutan Lipur Bumbung Raja Hutan Lipur Air Menderu, Telaga Simpul, Air Terjun Jeram Tanduk, Air Terjun Menitis, Taman Rekreasi Bakau Tinggi, Air Terjun Sungai Ibok Hutan Lipur Jambu Bongkok Taman Rekreasi Kuala Ibai , Waterfront Sungai Merang (Kelip-Kelip), Sungai Chalok Sungai Ibai Sungai Cemerung Sungai Marang Sungai Paka , Sungai Dungun Sungai Tersat Sungai Kemaman, Sungai Kertih , Sungai Ibok (Kelip-kelip) Peladang Agro Resort, Rhu 10, Nelayan Resort Taman Pertanian Sekayu

Pantai dan Persisiran Pantai

Tasik

Sungai

Agro

2-46

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

Jadual 2.12 : Elemen Tarikan Pelancongan Negeri Terengganu (Samb.)

Bil TARIKAN PELANCONGAN DAERAH Kuala Terengganu ELEMEN TARIKAN Bukit Puteri, Muzium Negeri Terengganu, Bukit Keledang, Masjid Abidin, Masjid Bukit Bayas, Masjid Tok Ku, Masjid Tengku Tengah Zaharah, Istana Maziah , Istana Badariah, Rumah berdinding pelupuh, Wakaf Kampung Atas Tol, Wakaf Kg. Nibong, Kota Lama Duyong, Rumah Persatuan Sejarah , Tempat Mandi Gajah Putih, Tapak Arkeologi Jalan Kamarudin Memorial Batu Bersurat , Masjid Dusun, Tapak Arkeologi Gua Bewah ,Tasik Kenyir, Tapak Arkeologi Gua Taat, Tasik Kenyir, Tapak Arkeologi Kg. Buruk Padang Masjid Jambi, Bakau Tinggi, Mahkamah Kemasik, Surau Kampung Tuan, Rumah Jambi, Telaga Simpul, Bekas Terowong Bt. Tebung, Tapak Arkeologi Kg. Seberang Tayur Lombong Bijih Besi, Kubu Mat Kilau, Batu Penyu Rumah Ass. Adviser (AA), Istana Tengku Long Istana Tengku Anjang Masjid Jamhuriah, Kubu British, Tapak Arkeologi Kg. Seberang Limbongan, Tapak Arkeologi Kg. Gaung Makam Sultan Zainal Abidin I ,Makam Sultan Mansur Shah I, Makam Sultan Zainal Abidin II, Makam Sultan Ahmad I, Makam Sultan Mansur Shah II, Makam Tok Ku Makam Lama, Makam Tok Ku Paloh, Makam Tok Ku Tuan Besar, Makam Tok Pulau Manis, Makam Tok Ku Melaka, Kubur Tok Raja, Makam Tok Jembal,Kubur Tok Khatib Siput, Makam Sultan Abdul Rahman, Makam Sultan Daud, Makam Baginda Umar, Makam Sultan Ahmad II, Makam Sultan Zainal Abidin III, Makam Sultan Sulaiman Badrul Alam Shah, Makam Tok Syeikh Duyung, Makam Syeikh Ibrahim, Makam Tok Pelam Makam Syariff Muhammad Al Baghdadi, Makam Tok Raja Ri, Makam Tok Gajah Makam Tok Pauh, Kubur Tok Imam Yuan, Makam Pahlawan Perang Padang Kachung, Makam Syeikh Abdul Qahar, Kubur Tun Indera, Kubur Tok Belian Mahmud Makam Sultan Yahya Siak, Makam Tun Ali, Kubur Lebai Isa, Kubur Haji Zainal Abidin Makam Lebai Saris Kubur Tok Setiu Kubur Tengku Long Masjid Abidin , Masjid Tengku Tengah Zaharah, Padang Shahbandar, Pasar Kedai Payang, Pembuatan Bot, Bukit Puteri, Istana Maziah, Kota Lama Duyong, Kompleks Muzium Negeri, Kampung Cina Setiu Wetlands Kampung Budaya Bintang

Monumen dan Tapak Sejarah

Hulu Terengganu Kemaman Dungun Besut

Kuala Terengganu

Makam-Makam dan Kubur

Hulu Terengganu Dungun Kemaman Setiu Besut

9 10 11

Bandar Dataran Tanah Lembap (Wetlands) Kebudayaan dan Kesenian

Kuala Terengganu Setiu Setiu

2-47

HALAMAN UTAMA

Pulau Susu Dara Pulau Rawa Pulau Serenggeh

Pulau Perhentian

U
Tanpa Skala

Ke Kota Bharu

Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Penarik

Bt. Keluang Pulau Lang Tengah

Pulau Redang

BESUT H.L Lata Belatan

Penarik
Merang

Pulau Bidong

Kg Budaya Bintang
BANDAR PERMAISURI

Kg. Keruak

H.L Lata Tembakah

Taman Warisan Negeri

Sg. Bari
Bari

Rhu Sepuluh
Batu Rakit

Istana Maziah Pasar Payang Bukit Puteri Muzium Negeri Waterfront Masjid Terapung Tengku Zaharah Pulau Duyung Telaga Batin

SETIU

Seri Langkap

Mengabang Teliipot

KUALA TERENGGANU

H.L Lata Payong

KUALA TERENGGANU Kg Cina

Kuala Telemong

w Batu Burok Chendering Kijing

Bt. Payong MARANG

Koridor Pelancongan Tasik Kenyir

Tengkawan g

Kelulut

Pulau Kapas

Wakaf Tapai Ajil P. Berangan

HULU TERENGGANU

H.L. Sekayu
Tasik Kenyir

KUALA BERANG

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Rantau Abang

Rantau Abang

KELANTAN

H.L. Sg. Cemerong

Bukit Besi

Tanjung Jara

Teluk Lipat
H.L. Tanjung Gadung

DUNGUN

H.L. Bumbung Raja BILLAH SHAH DUNGUN

Ketengah Jaya

AL MUKTAFI

H.L. Rasau Kerteh

Paka

Telaga Tujuh

DAERAH Besut Setiu Marang Kuala Terengganu Kemaman Hulu Terengganu Dungun

HASIL KRAFTANGAN PAHANG Ukiran Kayu, Anyaman, Wau, Keris Anyaman Anyaman, Tenunan Anyaman, Tenunan, Batik, Tembaga, Ukiran Kayu Batik, Anyaman Anyaman Tenunan, anyaman

Kerteh

Kemasik Seri Bandi

Kijal

PETUNJUK :
PRODUK PELANCONGAN NEGERI TERENGGANU Hutan Lipur dan Rekreasi

KEMAMAN
Binjai

Teluk Marina

T. Kalong

CHUKAI Geliga Cheneh Baru

w T U

Persisiran Pantai dan pulau Monumen dan tapak sejarah Dataran Tanah Lembap Makam dan kubur Agro Perkampungan Budaya Jalan Utama Jalan Raya Sempadan Negeri Sempadan Daerah Sempadan Ketengah
Ke Kuantan

Jabor

KE BAB 2

Lapangan Terbang Pelabuhan Utama

HALAMAN UTAMA

Sumber : Kajian Rancangan Struktur Negeri Terengganu, 2003.

RAJAH 2.21 TABURAN KAWASAN PELANCONGAN SEDIA ADA DI NEGERI TERENGGANU

2-48

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.67 Pencapaian dari perspektif kedatangan pelancong pula

menunjukkan tren yang meningkat baik dari segi kedatangan pelancong antarabangsa mahupun domestik (Jadual 2.13 dan Rajah 2.22). Namun begitu, ketibaan pelancong antara bangsa adalah kurang 10 peratus daripada jumlah keseluruhan. Walaupun jumlah kedatangan pelancong telah melebihi satu juta mulai tahun 1996 tetapi ia belum pernah mencatat lebih daripada 1.5 juta. Jadual 2.13 :
TAHUN 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

Jumlah Kedatangan Pelancong Ke Negeri Terengganu dari 1990-2003.

KATEGORI PELANCONG TEMPATAN ASING 196,957 79,371 228,153 121,948 201,073 90,898 277,724 97,572 410,327 107,598 730,020 127,124 1,065,327 166,951 1,626,392 227,646 981,263 112,714 1,002,324 146,713 1,170,552 159,993 1,248,607 142,041 1,276,671 125,148 1,168,876 97,343 JUMLAH KESELURUHAN 276,328 350,101 291,971 375,296 517,925 857,144 1,232,278 1,854,038 1,093,977 1,149,037 1,330,545 1,390,648 1,401,819 1,266,219

Sumber: Unit Perancang Ekonomi Negeri Terengganu, 2004

Rajah 2.22 : Jumlah Ketibaan Pelancong Ke Terengganu

1,800,000 1,600,000 1,400,000 1,200,000 1,000,000 800,000 600,000 400,000 200,000 0 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002

Pelancong Tempatan

Pelancong Luar

2-49

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.68 Melalui kajian yang dijalankan oleh Tourism Malaysia didapati

bahawa Negeri Terengganu terletak di tempat ke enam daripada negerinegeri yang sering dilawati selepas Kuala Lumpur, Pulau Pinang, Pahang, Johor dan Melaka (rujuk jadual 2.14). Jadual 2.14 : Negeri Yang Dilawati Di Malaysia, 2002
NEGERI Kuala Lumpur / Selangor Pulau Pinang Pahang Johor Melaka Terengganu Kelantan Sarawak Sabah Kedah / Perlis Perak Negeri Sembilan
Sumber :Tourism Malaysia, 2002

% 54.0 20.3 19.3 16.8 14.0 10.5 6.8 6.0 5.7 5.2 4.7 3.2

RANKING 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2.69

Dari segi purata hari penginapan (length of stay) pula, terdapat

peningkatan purata hari penginapan pelancong asing dari 3.0 hari pada 1998 kepada 3.4 hari pada tahun 2002. Juga berlakunya peningkatan purata hari penginapan pelancong tempatan daripada 1.7 hari pada 1998 kepada 2.7 hari pada tahun 2002 (Jadual 2.15). 2.70 Nilai sumbangan sektor pelancongan juga telah meningkat daripada

277.1 juta pada 1998 kepada 543.5 juta pada tahun 2002. Bilangan agen pelancong berdaftar juga telah bertambah iaitu daripada 66 pada tahun 1998 kepada 81 pada tahun 2002. Manakala bilangan pemandu pelancong berdaftar juga telah bertambah daripada 17 orang pada tahun 1998 kepada 43 orang pada tahun 2002. Di samping itu, kadar peratus penginapan hotel juga telah meningkat daripada 50.1 peratus pada tahun 1998 kepada 57.3 peratus pada tahun 2002.

Jadual 2.15 : Data Asas Sektor Pelancongan Negeri Terengganu

Purata Hari Penginapan Pelancong Asing Purata Hari Penginapan Pelancong Tempatan Sumbangan Sektor Kepada Ekonomi (RM Juta) Bilangan Agen Pelancongan Berdaftar Bilangan Pemandu Pelancong Kadar Purata Penginapan Hotel (%)
Sumber : UPEN Terengganu, Data Asas 2002

1998 3.0 1.7 277.1 66 17 50.1

1999 3.3 1.9 298.9 70 21 55.9

2002 3.4 2.7 543.5 81 43 57.3

2-50

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.71 Berdasarkan analisis Tourist Attraction Index (TAI) yang menilai tahap

tarikan (attractiveness) produk-produk pelancongan di Negeri Terengganu, didapati bahawa hanya daerah Kuala Terengganu yang mencapai tahap tarikan utama (Indeks >1) sementara daerah Besut, daerah Hulu Terengganu dan daerah Dungun pula dapat dikategorikan sebagai tarikan sokongan (Indeks 0.5 1). Daerah-daerah Marang, Setiu dan Kemaman pula hanya dikenali sebagai tarikan tambahan saja (Indeks < 0.5)(Rajah 2.23). Rajah 2.23 : Bacaan Indeks Bagi Setiap Wilayah Pelancongan Di Terengganu Mengikut Kadar TAI.
2500 2000 1500 Skor 1000

Kuala Terengganu Besut Hulu Terengganu Dungun Marang Setiu Kemaman 1.407 0.918 0.714 0.687 0.451 0.443 0.359

500 0

Petunjuk Bacaan Indeks : INDEKS >1 0.5 1 < 0.5 .

1
DEFINISI Tarikan Utama Tarikan Sokongan Tarikan Tambahan

Sumber: Penemuan Analisis, 2003

2.72

Dari sudut sumbangan sektor pelancongan kepada ekonomi Negeri

Terengganu, didapati bahawa sumbangan sektor pelancongan telah meningkat hampir dua kali ganda daripada RM 277 juta pada 1998 kepada 544 juta pada 2002. Tanpa pangkalan data yang berkesan seperti Tourism Satellite Account (TSA) adalah sukar untuk menganggarkan sumbangan sektor pelancongan kepada KDNK Negeri yang mana sumber rasmi menganggarkannya dalam lingkungan 2.9 peratus (UPEN, 2002) (Rujuk Jadual 2.16).

Jadual 2.16 : Sumbangan Pelancongan kepada Ekonomi Negeri Terengganu

TAHUN Sumbangan sektor kepada ekonomi (RM juta) 1998 277.1 1999 298.9 2000 361.1 2001 421.9 2002 543.5

Sumber: Unit Perancang Ekonomi Negeri Terengganu, Data Asas 2002

2-51

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

2.3.5
2.73 sektor

Perdagangan dan Perkhidmatan

Sektor Perdagangan dan Perkhidmatan merupakan antara salah satu yang menjadi penyumbang terbesar kepada KDNK Negeri

Terengganu. Sektor Perdagangan dan Perkhidmatan yang merangkumi aktiviti perniagaan borong, runcit, hotel, restoran, kewangan, insurans, perkhidmatan perniagaan dan perkhidmatan lain telah menyumbangkan sebanyak RM 943.3 juta kepada KDNK negeri pada tahun 2000 dengan kadar purata pertumbuhan tahunan bagi tahun 1990 hingga 2000 adalah sebanyak 23.4 peratus di mana merupakan di antara perkembangan yang tertinggi berbanding dengan sektor yang lain. Perkembangan sektor ini juga amat penting di mana banyak peluang pekerjaan akan dapat ditawarkan kepada penduduk-penduduk di negeri ini.

2.3.5.1 Ruang Lantai Bangunan Perniagaan Di Negeri Terengganu 2.74 Jumlah ruang lantai di Negeri Terengganu ialah 3,225,014 meter

persegi di mana 90.95 peratus daripada jumlah keseluruhan bangunan perniagaan adalah bangunan rumah kedai. Daerah Kuala Terengganu mempunyai keluasan ruang lantai yang tertinggi iaitu 1,458,603 meter persegi dan daerah Setiu mencatatkan jumlah yang terendah iaitu 96,531 meter persegi. (rujuk jadual 2.17). Jumlah ruang lantai yang tinggi ini menunjukkan bandar Kuala Terengganu masih mengekalkan fungsinya sebagai ibu negeri yang menawarkan barangan dan perkhidmatan bertaraf tinggi bagi menampung keperluan penduduk. Penawaran dan permintaan ruang lantai kompleks perniagaan di Negeri Terengganu adalah masih berada pada tahap yang rendah berbanding dengan negeri-negeri lain. Ini disebabkan oleh faktor ekonomi setempat yang kurang mengalakkan serta disebabkan kebocoran ekonomi di mana penduduk di negeri ini mendapatkan perkhidmatan perdagangan dan perniagaan di luar Negeri Terengganu.

2-52

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 2.17 : Jumlah Ruang Lantai Mengikut Stok Pejabat Binaan Khas , Kompleks Perniagaan dan Unit Kedai Mengikut Daerah Di Negeri Terengganu Pada Tahun 2000
DAERAH PEJ. BINAAN KHAS Unit Kuala Terengganu Kemaman Dungun Hulu Terengganu Marang Besut Setiu JUMLAH 36 11 5 17 9 17 3 98 R/Lantai (M.P) 198,409 19,138 2,820 8,487 5,873 22,064 9,053 265,844 % 74.6 7.20 1.06 3.19 2.21 8.30 3.41 100 KOMPLEKS PERNIAGAAN Unit 7 2 0 0 0 2 0 11 R/Lantai (M.P) 12,251 9,956 3,690 25,897 % 47.31 38.44 0.00 0.00 0.00 14.25 0.00 100 Unit 1,243 745 404 119 163 316 137 3,127 RUMAH KEDAI % 39.75 23.82 12.92 3.81 5.21 10.11 4.38 100 R/Lantai (M.P) 1,247,943 753,801 326,654 122,895 122,469 272,034 87,478 2,933,273 % 42.54 25.70 11.14 4.19 4.18 9.27 2.98 100 JUMLAH /Lantai (M.P) 1,458,603 782,895 329,474 131,382 128,342 297,788 96,531 3,225,014 % 43.42 25.24 10.84 4.15 4.11 9.26 2.99 100

Sumber: Laporan Stok Harta Perdagangan dan Perindustrian 2001, Jabatan Penilaian dan Perkhidmatan Harta.

2.3.5.2 Pertubuhan Perniagaan Di Negeri Terengganu 2.75 Pada tahun 2000, terdapat sejumlah 15,428 pertubuhan perniagaan di

Negeri Terengganu. Pertubuhan perniagaan yang meliputi perniagaan formal di Negeri Terengganu dibahagikan kepada tiga jenis pertubuhan iaitu borong, runcit dan perkhidmatan. Sebanyak 46.31 peratus adalah beroperasi di Kuala Terengganu, 19.36 peratus di daerah Besut dan 15.90 peratus di daerah Kemaman. Aktiviti perdagangan bersifat perkhidmatan banyak tertumpu di daerah Kuala Terengganu, Besut, Kemaman dan Marang dengan jumlah pertubuhannya 9,054 buah di mana 67 buah pertubuhan adalah daripada subsektor perbankan dan kewangan. Aktiviti perdagangan jenis runcit sebanyak 5,611 unit adalah tertumpu di daerah yang sama kecuali di daerah Marang. Manakala aktiviti perdagangan borong hanya tertumpu di daerah Kuala Terengganu, Kemaman dan Marang (rujuk rajah 2.24)

2-53

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang

U
Tanpa Skala

Bilangan Pertubuhan
Pulau Redang

Penarik

Setiu
Pulau Bidong

486 211

BESUT

Bilangan Pertubuhan

Bilangan Pertubuhan

Batu Rakit Sg. Bari

Bari

Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas Bt. Payong MARANG Wakaf Tapai Ajil P. Berangan

SETIU

821

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Besut
Bilangan Pertubuhan

Kuala Terengganu

300
Bilangan Pertubuhan
Laut China Selatan
Merchang

Tengkawang

2,678 4,092

2,128

Kg. Keruak

BANDAR PERMAISURI

611

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

MARANG
Bt Bading Landas

Tasik Kenyir

12

Hulu Terengganu
KELANTAN
Bukit Besi

Rantau Abang

Marang

DUNGUN

Bilangan Pertubuhan
DUNGUN
AL MUKTAFI BILLAH SHAH Paka

34
Ketengah Jaya Kerteh Kemasik

121

PAHANG

Bilangan Pertubuhan

Dungun

Seri Bandi Kijal

1,442

702

KEMAMAN
T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga Cheneh Baru

PETUNJUK :
Borong Runcit Perkhidmatan Jalan Utama Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah

Kemaman

283

Jabor

Ke Kuantan

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.24 PERTUBUHAN PERNIAGAAN DI NEGERI TERENGGANU 2000

192 183

956

2-54

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.3.5.3 Hierarki Pusat Perdagangan Negeri Terengganu 2.76 Hierarki pusat perdagangan utama Negeri Terengganu ialah Bandar

Kuala Terengganu diikuti dengan hierarki kedua iaitu Bandar Jerteh dan Bandar Chukai. Manakala hierarki ketiga iaitu Bandar Permaisuri, Marang, Kuala Berang dan Dungun (rujuk jadual 2.18 dan rajah 2.25). Jadual 2.18 : Hierarki Pusat Perdagangan Di Negeri Terengganu
HIERARKI Hierarki I PUSAT BANDAR Bandar Kuala Terengganu LUAS RUANG LANTAI 1,204,278 m.p CIRI -CIRI Pusat perdagangan utama negeri dengan menggalakkan pertumbuhan aktiviti perdagangan barangan dan perkhidmatan peringkat tertinggi. Kompleks Perniagaan, Hypermarket, tradecentre, e-dagang dsb. Keluasan ruang lantai = melebihi 100,000 m.p Pusat aktiviti perdagangan higher order goods peringkat wilayah. Komplek perniagaan, Supermarket, e-dagang dsb. Kawasan dan penduduk tadahannya ialah merentasi sempadan daerah dan negeri. Keluasan ruang lantai = 25,000 100,000 m.p Pusat perdagangan yang menawarkan barangan, pentadbiran dan perkhidmatan diperingkat daerah. Kawasan dan penduduk tadahannya ialah keseluruhan daerah. Keluasan ruang lantai = 10,000 25,000 m.p Pusat penawaran barangan dan perkhidmatan peringkat rendah. Kawasan dan penduduk tadahan kecil dan terhad. Keluasan ruang lantai = kurang 10,000 m.p

Hierarki II JertehKuala Besut Cukai 279,439 m.p 615,621 m.p Hierarki III Hierarki IV Bandar Permaisuri Marang Kuala Berang Kuala Dungun Kerteh Paka Sura 54,712 m.p 66,467 m.p 87,857 m.p 189,083 m.p 121,188 m.p 88,758 m.p 51,633 m.p

Lain-lain Pusat Petempatan

2.77

Persaingan aktiviti perdagangan dengan bandar-bandar yang

bersempadan seperti Chukai-Kuantan, Jerteh-Kota Bharu menyebabkan pusat-pusat perdagangan di Negeri Terengganu terutamanya Bandar Jerteh dan Chukai tidak dapat berkembang mengikut hierarki yang telah ditetapkan sehingga mewujudkan masalah tarikan luar (external pulling factor) yang kuat di mana penduduk berbelanja di luar bagi mendapatkan barangan bertaraf tinggi (high order goods).

2-55

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang BANDAR PERMAISURI Penarik Pulau Bidong Pulau Redang

U
Tanpa Skala

BESUT
Kg. Keruak

Batu Rakit Sg. Bari Bari Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas Bt. Payong MARANG Tengkawan g Wakaf Tapai Ajil P. Berangan

SETIU

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Ketengah Jaya

PAHANG

Kerteh

Kemasik Seri Bandi

PETUNJUK:
KEMAMAN

Kijal

T. Kalong

>1,000,000

Binjai CHUKAI Geliga Cheneh Baru

500,000 - 1,000,000

100,000 - 500,000

Jabor

50,000 100,000
Ke Kuantan

<10,000

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.25 TABURAN RUANG LANTAI PERDAGANGAN MENGIKUT BANDAR DAN PETEMPATAN UTAMA, 2003 2-56

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.78 Kekurangan pemangkin dan pemusatan aktiviti-aktiviti yang mampu

menjana sektor-sektor perdagangan dan perkhidmatan menyebabkan sebahagian besar pusat bandar dan pusat-pusat petempatan tidak mengalami pertumbuhan yang lebih dinamik dan menyebabkan aktiviti pergeraian dijalankan secara tidak teratur terutamanya di jalan-jalan utama dan secara tidak langsung menyebabkan pusat-pusat petempatan tidak berkembang. Hasil daripada analisis menunjukkan terdapat sebanyak 1,160 aktiviti perniagaan yang dijalankan secara tidak teratur. 2.79 Selain itu, juga masalah menjadi kemudahsampaian salah satu faktor ke yang kawasan pusat

perdagangan

mempengaruhi

pertumbuhan sektor perdagangan. Ini kerana, rangkaian perhubungan dan pengangkutan yang kurang efisien telah mempengaruhi kadar pertumbuhan aktiviti perdagangan di Negeri Terengganu dan secara tidak langsung telah memberi kesan kepada pembangunan aktiviti perdagangan di Negeri Terengganu. 2.80 Bagi mempertingkatkan lagi sumbangan sektor perdagangan dan dengan menawarkan lebih banyak peluang-peluang

perkhidmatan kepada KDNK negeri, tahap sosio-ekonomi penduduk perlu dipertingkatkan perniagaan dan pekerjaan di samping menarik lebih ramai pelabur luar untuk melabur di negeri ini. 2.78 Masalah persaingan serta tarikan luar (external pulling factor) boleh

diatasi dengan mempelbagaikan lagi jenis-jenis perniagaan di bandarbandar utama serta mempertingkatkan lagi kemudahan prasarana dan infrastruktur di kawasan-kawasan tumpuan aktiviti perdagangan dan perkhidmatan. 2.81 Dapat dirumuskan pencapaian semasa bagi sektor perdagangan

dan perkhidmatan jika dibandingkan dengan negeri berjiranan seperti Kelantan dan Pahang boleh dikatakan berada pada tahap pembangunan yang seimbang. Ini adalah kerana Negeri Terengganu kini sedang mengalami kepesatan pembangunan yang menyeluruh dari segala sektor. Dengan adanya galakan pelaburan dan insentif kepada pelabur asing sedikit sebanyak akan dapat meningkatkan taraf ekonomi terutamanya kepada sektor perdagangan dan perkhidmatan.

2-57

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.82 Namun, dari segi pengukuhan pusat perdagangan utama di Negeri

Terengganu, terdapat persaingan daripada bandar-bandar utama yang berjiran seperti Kuantan dan Kota Bharu yang menawarkan pelbagai pilihan barangan kepada penduduk di negeri ini. Permasalahan ini amat ketara di bandar-bandar yang berhampiran dengan sempadan seperti Chukai dan Jerteh di mana penduduk di kawasan tersebut lebih banyak berbelanja di bandar Kuantan dan juga Kota Bharu. Berdasarkan kepada strategi pengukuhan pusat-pusat perdagangan, permasalahan seperti ini akan dapat ditangani dengan mewujudkan satu pusat perdagangan yang menawarkan barangan lengkap serta kemudahan yang mencukupi dan selesa.

2.4

Corak Pembangunan Fizikal Dan Pemeliharaan Alam Sekitar Negeri

2.4.1 Corak Pembangunan FIzikal

2.4.1.1 Gunatanah i. 2.83 Profil Fizikal Secara umumnya, struktur topografi dipengaruhi oleh tiga ciri utama

rupa bumi iaitu kawasan landai yang meliputi pantai berpasir sepanjang kirakira 244 km. Ia juga turut meliputi kawasan lembangan sungai dan berpaya di mana ada di antaranya berada di bawah paras laut. Seterusnya, kawasan tanah landai di pertengahan dan diikuti oleh kawasan tanah tinggi di bahagian pedalaman. Kira-kira 77.6 peratus dari keluasan tanah Negeri Terengganu adalah ketinggian melebihi 150 meter dari aras laut dan 22.4 peratus adalah kurang daripada 150 meter.(Rujuk rajah 2.26)

2-58

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang Kg. Keruak BANDAR PERMAISURI Batu Rakit Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Penarik Pulau Bidong Pulau Redang

BESUT

SETIU GUNUNG LAWIT 1519 m

Sg. Bari

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Bt. Payong Wakaf Tapai P. Berangan

Pulau Kapas MARANG

Tengkawang

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

Ajil

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

GUNUNG MANDI ANGIN 1459 m

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Ketengah Jaya

PAHANG

Kerteh

Kemasik Seri Bandi Kijal

KEMAMAN
T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga Cheneh Baharu

PETUNJUK : Hutan Darat Hutan Paya Badan Air Jalan Raya Puncak Tertinggi Sempadan Hutan Simpan Garis Kontur 300m Ke atas (sela 300m) Sempadan Daerah Sempadan Negeri
Ke Kuantan Jabor

KE BAB 2
Sumber : i. Rancangan Fizikal Negara, 2000. ii. Jabatan Perhutanan Negeri Terengganu, 2003

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.26 CIRI-CIRI FIZIKAL SEMULAJADI NEGERI TERENGGANU, 2003

2-59

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.84 Secara amnya, Negeri Terengganu dibahagikan kepada tiga zon

pembangunan utama iaitu Zon Pantai, Zon Tengah dan Zon Pedalaman. Pembangunan di Zon Pantai lebih tertumpu kepada tepubina dan petempatan yang melibatkan aktiviti perdagangan, pendidikan, kemudahan awam, industri dan kemudahan rekreasi di sekitar pusat-pusat petempatan utama dan rangkaian jalan raya. Manakala Zon Tengah tertumpu kepada pembangunan pertanian dan juga penempatan KETENGAH. Zon Pedalaman adalah lebih tertumpu kepada perhutanan dan pertanian merangkumi tanaman getah, dan dusun. (Rujuk jadual 2.19 dan rajah 2.27) Jadual 2.19 : Koridor Pembangunan Utama Negeri Terengganu, 2000.
KORIDOR UTAMA Koridor Pantai AKTIVITI / KOMPONEN UTAMA Kawasan utama petempatan (perbandaran), perdagangan, perindustrian, institusi dan perkhidmatan. Kawasan petempatan terutama KETENGAH, Kuala Berang dan kawasan pertanian. Kawasan pertanian (getah, padi dan dusun), pelancongan (Tasik Kenyir), pengekalan dan pemeliharaan kawasan semulajadi.

Koridor Tengah Koridor Pedalaman

2-60

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang Kg. Keruak BANDAR PERMAISURI Batu Rakit Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas Bt. Payong MARANG Tengkawan g Wakaf Tapai Ajil P. Berangan Penarik Pulau Bidong Pulau Redang

U
Tanpa Skala

KELANTAN

BESUT

SETIU

Sg. Bari Bari

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

Tasik Kenyir

MARANG
Bt Bading

Laut China Selatan

Merchang

Landas Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Ketengah Jaya

PAHANG

Kerteh

Kemasik Seri Bandi Kijal

KEMAMAN
T. Kalong Binjai

P E T U N J U K :8

CHUKAI Geliga Cheneh Baru

1 2 3

KORIDOR 1 : KORIDOR PANTAI KORIDOR 2 : KORIDOR TENGAH KORIDOR 3 : KORIDOR PEDALAMAN

Jabor

Jalan Utama Jalan Raya Sempadan Negeri Sempadan Daerah

Ke Kuantan

Lapangan Terbang Pelabuhan Utama

KE BAB 2
RAJAH 2.27 ZON PEMBANGUNAN UTAMA NEGERI TERENGGANU

HALAMAN UTAMA

2-61

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU ii. 2.85 Gunatanah Negeri Terengganu Dianggarkan pada tahun 2003, kawasan tepubina Negeri Terengganu

merangkumi kira-kira 58,300 hektar atau 5 peratus daripada keluasan negeri, diikuti dengan badan air sebanyak seluas 49,980 hektar (4%), kawasan pertanian seluas 338,723 hektar (26%) dan perhutanan seluas 848,511 hektar (65%). Jumlah perhutanan ini juga merangkumi lain-lain kategori hutan (seluas 201,772 ha) yang meliputi hutan tidak produktif seperti semak, belukar, hutan beris dan tanah-tanah kosong. (Rujuk rajah 2.28) 2.86 Perubahan-perubahan guna tanah yang ketara berlaku sekitar tahun

80an hingga awal 90an adalah kesan daripada aktiviti industri petroleum dan gas khususnya di selatan negeri ini. Kebanyakan komponen pembangunan baru yang dibina dalam tempoh tersebut lebih tertumpu kepada guna tanah perindustrian dan perumahan. Perubahan ini dapat dilihat di sekitar Teluk Kalong, Kerteh, Kemasik, Chukai, Paka dan Dungun serta bandar-bandar di kawasan Wilayah KETENGAH. (Rujuk rajah 2.29) Rajah 2.28 : Trend Pecahan Guna Tanah Semasa Negeri Terengganu, 1990-2003

1990

1995
3.9%

2003
4.5% 26.1%

3.7%

4.2% 22.9%

3.8%

4.4% 24.5%

69.2%

67.3%

65.5%

Tepubina

Pertanian

Perhutanan

Badan Air

2-62

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang Kg. Keruak BANDAR PERMAISURI Batu Rakit Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Penarik Pulau Bidong Pulau Redang Tanpa Skala

BESUT

SETIU

Sg. Bari

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Bt. Payong Wakaf Tapai P. Berangan

Pulau Kapas MARANG

Tengkawang

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

Ajil

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

Kawasan Tepu Bina

Keluasan Hektar % 1.8 0.1 0.4 0.8

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Ketengah Jaya

Kediaman Perniagaan Industri Institusi & Kemudahan PERTANIAN Kawasan Pertanian PERHUTANAN Hutan Darat Hutan Paya Jalan Raya Bandan Air

23,741 1,012 5,235 10,432

PAHANG

Kerteh

Kemasik Seri Bandi Kijal

KEMAMAN

338,723

26.1

T. Kalong Binjai CHUKAI

718,875 129,636

55.5 10.0

Geliga Cheneh Baharu

Jabor

Garis Kontur 300m Ke atas Sela 300m) Sempadan Negeri Sempadan Daerah
Sumber : i. Jabatan Pertanian Negeri Terengganu, 2003. ii. Rancangan Fizikal Negara,2005 iii. Siri Draf Rancangan Tempatan, Kawasan Petempatan Utama, Negeri Terengganu 1995-2000
Ke Kuantan

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.29 GUNATANAH SEMASA NEGERI TERENGGANU, 2003

2-63

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU iii. 2.87 Tekanan Dan Arah Perkembangan Pembangunan Tren perkembangan pembangunan di Negeri Terengganu, dapat

dilihat melalui pembentukan koridor-koridor pembangunan bermula dari Dungun Kemaman Gebeng (Kuantan). Tumpuan utama pembangunan tertumpu di sekitar bandar-bandar dan pusat-pusat petempatan yang terpilih. Koridor-koridor utama seperti Dungun Paka Kerteh Kemasik Kijal Teluk Kalong Chukai (Koridor Industri Pantai Timur), Jerteh Kg. Raja Kuala Besut serta koridor-koridor dalam daerah Kuala Terengganu adalah koridor utama yang menjadi tumpuan aktiviti perindustrian, petempatan dan perdagangan (rujuk rajah 2.30). Perkembangan pembangunan yang pesat di koridor-koridor tersebut akan menjadi pemangkin untuk menggalakkan pertumbuhan pembangunan bagi kawasan sekitarnya. Analisis pertumbuhan dan arah perkembangan pembangunan mengikut daerah dijelaskan dalam jadual 2.20. 2.88 Dengan mengambilkira potensi-potensi pembangunan masa

hadapan, dijangka koridor pembangunan semasa akan berkembang dan membentuk beberapa koridor pembangunan baru melalui perlaksanaan projek-projek komited, tekanan pembangunan semasa dan perubahan guna tanah masa hadapan. Ia juga akan berperanan penting sebagai kawasan tumpuan utama pembangunan terutamanya bagi tempoh jangka panjang. Antara projek-projek infrastruktur utama yang dijangka memberi impak yang besar dan bertindak sebagai pemangkin kepada pertumbuhan ekonomi dan pembangunan fizikal negeri ini di masa hadapan adalah seperti berikut : Pembinaan Lebuhraya Pantai Timur Fasa II Pembesaran Lapangan Terbang Sultan Mahmud Pembinaan Jalan Kuala Berang - Simpang Pulai Pembinaan Universiti Darul Iman Malaysia

2-64

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 2.20: Jangkaan Arah dan Tumpuan Pembangunan Mengikut Daerah di Negeri Terengganu
DAERAH Kuala Terengganu ARAH TUMPUAN PEMBANGUNAN MASA HADAPAN Peranan utama Kuala Terengganu sebagai pusat pentadbiran negeri akan terus disokong oleh pertambahan komponen perniagaan dan kediaman. Tumpuan pembangunan di Kuala Terengganu akan terus berlaku di dalam koridor pantai khasnya di Pusat Bandar Kuala Terengganu, mukim Kuala Nerus, Batu Rakit, Bukit Besar, Chabang Tiga, dan Pengadang Buloh. Dijangka akan berkembang membentuk konurbasi di selatan hingga ke Bandar Marang, ke barat sehingga ke Bukit Payung dan ke utara hingga ke Merang. Perlu mengelakkan kepadatan perumahan yang tinggi, kesesakan lalulintas, kualiti alam sekitar yang rendah dan sebagainya. Komponen industri terus memainkan peranan penting. Koridor persisir pantai - Chukai, Telok Kalong, Kerteh, Kemasik & Kijal. Kawasan Pedalaman - Air Putih, Cheneh Baharu, Perasing/Jabor, dan Seri Bandi. Tekanan terhadap penggunaan tanah untuk pelbagai tujuan perbandaran dijangka berterusan di Bandar Dungun dan koridor persisir pantai. Kegiatan industri akan turut menjadi komponen penting pembangunan di daerah ini. Tekanan terhadap penggunaan tanah untuk pelbagai tujuan perbandaran terdapat di pekan Jerteh, pentadbiran & institusi di Kg. Raja dan perkhidmatan pelancongan di Kuala Besut dan Pulau Perhentian. Dijangka satu konurbasi pembangunan akan terbentuk melibatkan Jerteh-Kg. Raja- Kuala Besut. Tumpuan pembangunan adalah di sekitar Bukit Payung-Binjai Rendah, Wakaf Tapai dan Rusila. Perkembangan pembangunan turut dipengaruhi oleh pembangunan Daerah Kuala Terengganu. Pembangunan Bandar Baru Bukit Kor dijangka akan mengubah senario pembangunan daerah ini. Kawasan pesisiran pantai khasnya di Merang dan Penarik akan dibangunkan untuk tujuan pelancongan dan akuakultur. Tumpuan aktiviti perkhidmatan akan tertumpu di sekitar Bandar Permaisuri. Bandar Kuala Berang akan bertindak sebagai pemangkin pembangunan di kawasan pedalaman negeri. Konurbasi pembangunan Kuala Berang-Ajil Wakaf Tapai.

Kemaman

Dungun

Besut

Marang

Setiu

Hulu Terengganu

2-65

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

KELANTAN
Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA

Pulau Perhentian

U
Tanpa Skala

JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Penarik

Pulau Redang

BESUT
Kg. Keruak

Pulau Bidong Merang

BANDAR PERMAISURI

Batu Rakit Sg. Bari

Bari

Wakaf Tengah

SETIU

Seri Langkap

Seberang Takir KUALA TERENGGANU

Chabang Tiga TERENGGANU KUALA TERENGGANU Kg. Chendering Bt. Payung Kuala Telemong Bt. Payong Pulau Kapas MARANG

KUALA

Tengkawan g

5
KUALA BERANG Ajil

Wakaf Tapai P. Berangan

HULU TERENGGANU

7
Merchang

Tasik Kenyir

MARANG
Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Rantau Abang

PETUNJUK :

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

Arah Pembangunan Masa Hadapan Tumpuan Pembangunan Semasa Pembangunan Komited Kawasan Tepubina Sedia ada Koridor Primer Koridor Bersempadan 1 Koridor Semasa Dalam Lingkungan Perbandaran Kuala Terengganu : Kualai Ibai Chendering Batu Enam Kuala Terengganu Mengabang Panjang Batu Rakit Gong Badak Wakaf Tengah Chabang Tiga Padang Midin 2 3 4 5 6 7 8 Kerteh Kemasik Kijal Teluk Kalong Chukai ----Gebeng (Kuantan) (KORIDOR INDUSTRI PANTAI TIMUR) Bandar Dungun - Paka Kuala Berang - Ajil Wakaf Tapai Bukit Payong Bandar Jerteh Kg. Raja Kuala Besut Marang Pulau Kerengga Merchang Guntung Bandar Permaisuri Jalan Utama Jalan Raya Sempadan Negeri Sempadan Daerah Koridor Sekunder

3
DUNGUN
AL MUKTAFI BILLAH SHAH Paka Ketengah Jaya

Kerteh

PAHANG

Kemasik Kijal

Seri Bandi

KEMAMAN
T. Kalong Binjai

CHUKAI Geliga CHUKAI Cheneh Baru

PAHANG

Jabor

Ke Kuantan

Lapangan Terbang Pelabuhan Utama

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.30 TREN PERKEMBANGAN SPATIAL

2-66

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU iii. 2.89 Kawasan Berpotensi Untuk Pembangunan Negeri Terengganu mempunyai ruang tanah yang luas (land bank)

bagi menampung pembangunan berdasarkan keperluan masa depan terutamanya di daerah Kemaman, Setiu dan Besut. Analisis kesesuaian tanah juga telah mengenalpasti seluas 215,779 hektar ruang tanah yang berpotensi untuk dibangunkan sebagai kawasan perumahan, perindustrian, perdagangan, kediaman, kemudahan masyarakat dan rekreasi (Rujuk Rajah 2.31 dan Jadual 2.21). Jadual 2.21: Taburan Keluasan Tanah Yang Berpotensi Tanpa Halangan (fizikal) Untuk Pembangunan Mengikut Daerah, Negeri Terengganu, 2003.
JUMLAH LUAS (HEKTAR) 60,528 253,560 123,368 66,654 387,463 273,503 130,436 1,295,512 LUAS KAWASAN BERPOTENSI (HEKTAR) 6,500 152,160 10,126 8,456 2,870 1,857 33,810 215,779 PERATUS DARIPADA KAWASAN BERPOTENSI 3.0 70.5 4.7 3.9 1.3 0.9 15.7 100.0 PERATUS (%) DARIPADA LUAS NEGERI 0.5 11.7 0.8 0.7 0.2 0.1 2.6 16.7

DAERAH Kuala Terengganu Kemaman Besut Marang Hulu Terengganu Dungun Setiu JUMLAH

Nota : Halangan fizikal adalah merujuk kepada kawasan yang mempunyai ketinggian, kecerunan, gunatanah, sungai, jalan, banjir dan pembangunan komited yang akan menghalang kepada sesuatu pembangunan.

2.90

Bentuk pembangunan bagi kawasan berpotensi adalah bergantung

kepada kesesuaian dan tumpuan pembangunan di sesuatu tempat. Unjuran keperluan tanah untuk pembangunan masa depan dijelaskan dalam para 4.0 strategi pembangunan. Kadar pertumbuhan pembangunan fizikalnya adalah rendah di mana kadar pertumbuhan fizikal guna tanah menurun kepada purata 200 hektar setahun dalam tempoh 7 tahun lalu berbanding dengan kadar purata 400 hektar setahun dalam tempoh 1990 - 1995. Walaupun analisis kesediaan tanah menunjukkan 215,779 hektar tanah boleh dibangunkan, namun begitu pembangunan perlu dilakukan mengikut keperluan secara smart growth dengan kaedah seperti infill development, incremental development dan secara sequential growth.

2-67

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

U
Tanpa Skala

PETUNJUK:
Kawasan Berpotensi Tinggi
a. a. b. c. Terletak dalam kawasan sangat bersedia untuk pembangunan Di luar kawasan KSAS Boleh menampung pembangunan berkepadatan tinggi dan sederhana Keluasan171,045.00 hektar

Kawasan Berpotensi Sederhana

a. b. c. d. Terletak dalam kawasan sangat bersedia untuk pembangunan Di luar kawasan KSAS Kawasan yang boleh dibangunkan dengan syarat. Bentuk pembangunan perlu meminimakan kesan kepada alam sekitar dan berkepadatan rendah seperti pembangunan kawasan rekreasi dan pelancongan Keluasan 174,078.00 hektar

e.

Kawasan Pemeliharaan
a. b. c. d. e. Terletak dalam kawasan kurang bersedia untuk pembangunan Di dalam kawasan KSAS Kawasan-kawasan yang berhalangan tinggi dan tidak sesuai untuk pembangunan. Kawasan ini terdiri daripada kawasan hutan simpan, kawasan tadahan air, gugusan kepulauan dan KSAS Keluasan 949,554.00 hektar

KE BAB 2
HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.31 KAWASAN BERPOTENSI UNTUK PEMBANGUNAN

2-68

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.4.1.2 Pertumbuhan Perbandaran Dan Hierarki Petempatan i. 2.91 Kadar Perbandaran Negeri Terengganu Pada tahun 2000, Negeri Terengganu mempunyai peratus penduduk

bandar yang rendah iaitu 48.7 peratus. Berdasarkan kepada corak pembangunan kawasan tepubina, penyerakan kawasan perbandaran telah berlaku di sekitar kawasan pembangunan sedia ada dan berkembang sejajar dengan jalan utama. Berdasarkan kriteria negeri maju, kadar perbandaran Negeri Terengganu sekarang didapati masih belum mencapai tahap maju seperti negeri lain. Dalam mencapai tahap dan keadaan persekitaran perbandaran yang baik, aspek penyediaan infrastruktur dan kemudahan-kemudahan yang lebih sempurna bagi menunjukkan persekitaran kehidupan yang berkualiti haruslah diberi penekanan yang tinggi. Begitu juga dengan usaha membentuk masyarakat yang lebih cemerlang melalui peningkatan ilmu pengetahuan, sikap dan disiplin diri yang mampu mendorong kepada pencapaian kemajuan dalam konteks perbandaran. Oleh itu, kadar perbandaran Negeri Terengganu disasarkan untuk meningkat kepada 60.0 peratus menjelang tahun 2020 berbanding tahun 2000 iaitu 48.7 peratus (rujuk Jadual 2.22) Jadual 2.22 : Kadar Perbandaran Negeri Terengganu Bagi Tahun 1970 hingga 2020.
TAHUN 1970 1980 1991 2000 2010* 2020*
Nota : Kadar Perbandaran =

KADAR PERBANDARAN 27.0 42.9 44.5 48.7 52.7 60.0

Jumlah Penduduk Bandar Jumlah Penduduk Negeri Terengganu

* Unjuran sektor demografi setelah mengambilkira projek komited dan pertumbuhan semulajadi. Sumber : Laporan Pemeriksaan, Sektor Penduduk

2-69

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU ii. 2.92 Hierarki Petempatan Rancangan Fizikal Negara 2005, telah menyenaraikan Kuala

Terengganu sebagai Pusat Wilayah Negeri. Dengan ini, Kuala Terengganu berada di tempat ke sebelas di antara bandar utama di Malaysia dengan bilangan penduduk seramai 250,939 orang serta berfungsi sebagai Ibu Negeri bagi Negeri Terengganu. Hanya beberapa bandar yang telah mencapai tahap hierarki sedangkan sebahagian besar pusat petempatan atau bandar masih belum mencapai tahap atau hierarki yang telah ditetapkan kerana bilangan penduduk yang rendah dan tidak menepati keperluan hierarki tertentu. 2.93 Kajian-kajian perancangan terdahulu mendapati hierarki pusat-pusat

pertumbuhan telah dikelaskan mengikut fungsi sesuatu kawasan dan bukannya mengikut penduduk tampungan. Oleh itu, kebanyakan pusatpusat petempatan di Negeri Terengganu tumbuh sebagai pusat yang memegang fungsi pentadbiran sesebuah kawasan. Sebagai contoh, bandar Marang adalah sebagai Pusat Daerah bagi daerah Marang, tetapi realitinya jika dilihat keupayaan penduduk tampungan, ianya berada hanya sebagai Pusat Pertumbuhan Desa (kurang 5,000 penduduk). Kampung Raja, Jerteh, Bandar Permaisuri dan Kuala Berang juga turut mengalami masalah yang sama. 2.94 Namun begitu, dengan mengambilkira jumlah penduduk tampungan,

ciri-ciri fizikal pembangunan dan fungsi serta perkhidmatan sokongan, Rancangan Struktur negeri Terengganu telah menetapkan pusat-pusat petempatan seperti berikut di jadual 2.23 dan rajah 2.32 :

2-70

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 2.23 : Hierarki Petempatan Semasa 2000, Negeri Terengganu (Mengikut Penduduk Tampungan)
HIERARKI Pusat Wilayah Negeri Pusat Separa Wilayah PUSAT PETEMPATAN 2000 Kuala Terengganu PENDUDUK TAHUN 2000 250,939 FUNGSI Berfungsi sebagai ibu negeri dan Pusat Pentadbiran serta perkhidmatan utama Berfungsi sebagai pusat yang menawarkan kemudahan perkhidmatan tertieri dan sekunder di samping penggalak pertumbuhan ekonomi Menggalakkan pemusatan aktiviti melalui kemasukan institusi-institusi kewangan dan perkhidmatan. Berfungsi sebagai Pusat Pentadbiran dengan kemudahan perkhidmatan peringkat tertieri dan sekunder Menyediakan kemudahan di peringkat primer dan lebih kepada memenuhi keperluan-keperluan tempatan Berfungsi untuk menyediakan perkhidmatan kepada rangkaian kampung-kampung

Dungun

38,478

Pusat Petempatan Utama Pusat Petempatan Kecil Pusat Pertumbuhan Desa

Chukai Paka Kuala Berang

16,095 10,599 5,803

Marang Jerteh Kijal Kg. Raja Merchang Kerteh Guntung Kuala Besut Jabi Penarik Merang Sg. Tong Bukit Payong Permaisuri Kemasik Telemong Ajil Bukit Besi Tengkawang Pasir Akar Fikri Alor Lintah Wakat Tapai Seri Bandi Ketengah Jaya Al Muktafi Billah Shah Cheneh Baharu

4,896 4,539 4,375 4,097 3,170 3,064 3,123 3,167 2,995 2,650 2,322 2,311 2,031 1,418 1,896 1,843 1,842 1,771 1,806 1,605 1,434 908 899 4,105 4,385 3,778 3,001

2-71

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian

U
Tanpa Skala

KELANTAN

Ke Kota Bharu

Kuala Besut KG. RAJA

8 JERTEH

Pulau Redang Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri

Alor Lintah

Pasir Akar Guntong Luar

Penarik

BESUT
Kg. Keruak

Pulau Bidong Merang

BANDAR PERMAISURI

Batu Rakit Sg. Bari

Bari

Wakaf Tengah

SETIU

Seri Langkap

Seberang Takir KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Bt. Payong Wakaf Tapai

8 MARANG
P. Berangan

Tengkawan g

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

Ajil

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi

PETUNJUK :
AL MUKTAFI BILLAH SHAH

DUNGUN

Paka

PAHANG

DUNGUN

5 4 1 2 3 4 5 8

PAHANG 1

Ketengah Jaya

Kerteh

Kemasik Kijal

Pusat Wilayah Negeri (100,000-300,000 pddk.) Pusat Separa Wilayah Negeri (30,000 100,000 pddk.) Pusat Tempatan Utama (10,000-30,000 pddk.) Pusat Tempatan Kecil (5,000-10,000 pddk.) Pusat Pertumbuhan Desa (<5,000 pddk.)
Turut berfungsi sebagai Pusat Pentadbiran Daerah

(
KEMAMAN

Seri Bandi

T. Kalong Binjai

8 CHUKAI
Geliga

( (Cherul (
Bandar Dalam Kawasan KETENGAH

Cheneh Baru

PAHANG

Jabor

Jalan Utama Jalan Raya

Sempadan Negeri Sempadan Daerah

Ke Kuantan

Lapangan Terbang Pelabuhan Utama

KE BAB 2

Nota : Taburan hierarki petempatan 2000 adalah mengikut penduduk berdasarkan banci penduduk 2000. Sumber : i Jabatan Statistik ii. Laporan Pemeriksaan Sektor Penduduk

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.32 ANALISIS HIERARKI PUSAT-PUSAT PETEMPATAN NEGERI TERENGGANU 2000

2-72

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU ii. 2.95 Analisis Rank saiz dan indeks primasi Analisis rank saiz menunjukkan terdapat langkauan dari segi hierarki

bandar iaitu antara bandar utama (rank utama) dengan bandar kedua (rank keenam). Keseimbangan antara pusat-pusat petempatan ini hanya dapat dicapai apabila rank sebenar menghampiri hukum rank saiz rule sebenar (rujuk jadual 2.24 dan rajah 2.33) Jadual 2.24 : Analisis Rank-Size Rule Hierarki Pusat-pusat Petempatan Negeri Terengganu, 2000.
PETEMPATAN Kuala Terengganu* Bandar Dungun* Chukai* Paka Kuala Berang* Marang* Jerteh* Kijal Kg. Raja Merchang Kuala Besut Guntung Kerteh Jabi Penarik Merang Sg. Tong Bukit Payong Kemasik Telemong Ajil Tengkawang Bukit Besi Pasir Akar Fikri Bandar Permaisuri* Alor Lintah Wakaf Tapai PENDUDUK 2000 RANK 1 6 14 20 RANK-SIZE RULE 250,939 125,470 83,646 62,735 50,128 41,823 35,848 31,367 27,882 25,094 22,813 20,912 19,303 17,924 16,729 15,684 14,761 13,941 13,207 12,547 11,949 11,406 10,910 10,456 9,652 9,294 8,962 8,653 PERBEZAAN PENDUDUK 86,992 67,551 52,136 44,325 36,927 31,309 26,992 23,785 21,924 19,646 17,789 16,239 14,929 14,079 13,362 12,628 11,910 11,311 10,704 10,107 9,600 9,139 8,851 8,218 7,876 8,054 7,754

250,939 38,478 16,095 10,599 5,803 4,896 4,539 4,375 4,097 3,170 3,167 3,123 3,064 2,995 2,650 2,322 2,133 2,031 1,896 1,843 1,842 1,806 1,771 1,605 1,434 1,418 908 899

Rendah daripada 30

* Pusat Pentadbiran Daerah Nota : Rank Size Rule = Bilangan Penduduk Tertinggi Dalam Bandar Paling Besar (P 1) X, 1/3, , 1/5, ..........1/n Sumber : Laporan Pemeriksaan Sektor Penduduk. Nota : Bandar-bandar di kawasan KETENGAH tidak diambilkira dalam analisis ini kerana ketiadaan data penduduk yang tepat dan spesifik bagi setiap pusat-pusat petempatan yang terlibat

2-73

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

Rajah 2.33 : Analisis Perbandingan Rank Size-Rule Dengan Hierarki Petempatan Semasa Negeri Terengganu, 2000.
300,000

250,000

200,000

Penduduk

1 50,000

1 00,000

50,000

Garisan A Garisan B

Ku al a

Pusat Petem patan

Rank Size Rule (Garisan A) Rank Semasa N. Terengganu (Garisan B) Nota :

Terdapat langkauan dari segi hierarki bandar iaitu antara bandar utama Kuala Terengganu (rank utama) dengan bandar kedua Bandar Dungun (rank keenam)

Sumber : Laporan Pemeriksaan Sektor Penduduk.

Ja b Pe i na r M ik er a Sg ng Bu . To ki t P ng ay o Ke ng m a Te si k le m on g Te ng Aj k a il w Bu ang ki t Pa Be s i si rA Ba ka r nd ar Pe Fik rm ri ai s Al or uri W Lin a k ta h af Ta pa i

Te Ba ren n d gg an ar u D un gu n C hu ka i Ku a l Pak a B a er an M g ar an g Je rti h Ki Kg jal .R aj M a er Ku c ha ng al a B es u G un t tu ng Ke rte h

2-74

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.96 Sehingga kini, indeks primasi Negeri Terengganu telah meningkat

dengan kadar 3.85 pada tahun 2000 oleh kerana tumpuan pembangunan dan penduduk terlalu tinggi di bandar Kuala Terengganu berbanding bandar-bandar lain. Jika dibandingkan dengan indeks primasi negara iaitu pada kadar 0.71, menunjukkan Negeri Terengganu sedang mengalami fenomena bandar primat yang agak tinggi. Bandar primat ini terjadi adalah ekoran daripada penduduk tampungan bandar Kuala Terengganu berada di paras yang tinggi, manakala bandar Dungun iaitu bandar kedua yang mempunyai penduduk teramai mempunyai penduduk di paras rendah. 2.97 Kajian mendapati tumpuan pembangunan pusat-pusat petempatan

di Negeri Terengganu adalah tidak seimbang, di mana pusat pertumbuhan utama lebih tertumpu di bahagian selatan iaitu Dungun, Paka dan Bandar Chukai dan pusat pertumbuhan desa lebih tertumpu di bahagian utara Negeri Terengganu. Keadaan ini adalah disebabkan beberapa faktor seperti pertumbuhan penduduk ekonomi tidak yang sama tidak rata. memberangsangkan Selain itu, terdapat dan agihan yang pusat-pusat

petempatan semasa lebih disokong oleh pusat pentadbiran daerah dan memberi kesan kepada penyediaan kemudahan awam dan perkhidmatan tidak tercapai dibandingkan dengan jumlah penduduk semasa, dengan ini kemudahan-kemudahan awam tidak dapat disediakan dan tidak dapat dimanfaatkan dengan lebih berkesan. Keadaan ini telah menyebabkan berlakunya peningkatan perbandaran di selatan negeri berbanding dengan kawasan di utara negeri. 2.98 Bandar Chukai, Jerteh dan Kuala Besut merupakan bandar

sempadan yang menerima kesan dari pembangunan kawasan sekitar. Satu strategi memperkukuhkan fungsi bandar-bandar tersebut perlu diambil bagi mengelakkan daripada kesan-kesan negatif yang dihadapi dari persaingan Bandar Kuantan, Pasir Puteh dan Kota Bharu. Konsep smart growth yang mengutarakan pembangunan bandar yang padat haruslah diterapkan bagi mengukuhkan fungsi bandar-bandar tersebut.

2-75

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU ii. 2.99 Perkembangan Hierarki Petempatan, 2020 Tren pertumbuhan dan perkembangan hierarki petempatan tahun

2020 adalah mengambil kira faktor penduduk, potensi masa hadapan, tekanan-tekanan pembangunan yang berlaku, pembangunan komited serta cadangan koridor pembangunan masa hadapan. Pembinaan Lebuh raya Pantai Timur Fasa II dijangkakan akan memberi impak yang besar kepada pertumbuhan hierarki ini. 2.100 Negeri Terengganu akan meningkat menjadi Pusat Wilayah Negara negeri. Kuala Cadangan Konurbasi Kuala Kuala Terengganu Marang yang akan

bagi mengukuhkan peranannya dari aspek perdagangan, pentadbiran dan pelancongan melibatkan Terengganu, Berang dan

meningkatkan lagi fungsi Negeri Terengganu di dalam pelbagai aspek khasnya sebagai pusat perdagangan utama serantau, pusat pelancongan Pantai Timur, Hub ICT, Hub halal dan lain-lain (rujuk rajah 2.34) 2.101 Bagi Pusat Separa Wilayah, Bandar Dungun akan kekal dengan

peranannya. Adalah dijangkakan dengan terlaksananya LPT Fasa II (a), pembangunan Pusat Perindustrian Utama (PPI Utama) dengan kluster petroleum dan petrokimia, kompleks perniagaan bertaraf hypermarket, Hub ICT dan projek kemudahan akan meningkatkan lagi fungsi Chukai sebagai Pusat Separa Wilayah. Jerteh yang berperanan sebagai Pusat Pertumbuhan Desa akan dinaikkan taraf sebagai Pusat Separa Wilayah Negeri dengan melihat kepada potensi pembangunan di konurbasi Jerteh-Kg.Raja-Kuala Besut. 2.102 Kuala Berang dan Bandar Permaisuri dikenal pasti sebagai Pusat konurbasi agropolis, pembangunan pelancongan akan

Tempatan Utama. Dijangkakan dengan pembinaan LPT Fasa II (b), cadangan meningkatkan lagi fungsi Kuala Berang dan Bandar Permaisuri sebagai pusat pentadbiran daerah dan pelancongan. Dijangkakan bandar-bandar di dalam kawasan KETENGAH akan memainkan peranan sebagai Pusat Tempatan Kecil. Pusat Pertumbuhan Desa masih mengekalkan yang lama namun terdapat beberapa pusat pertumbuhan yang meningkat kepada pusat tempatan utama dan pusat tempatan kecil.

2-76

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian

KELANTAN

Ke Kota Bharu

Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang BANDAR PERMAISURI Penarik Pulau Bidong Pulau Redang Tanpa Skala

BESUT
Kg. Keruak

Batu Rakit Sg. Bari

Bari

SETIU

Seri Langkap

Wakaf Tengah Seberang Takir KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas Bt. Payong MARANG Wakaf Tapai Ajil P. Berangan

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Tengkawan g

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

MARANG
Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Merchang

Tasik Kenyir

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

PETUNJUK : Pusat Wilayah Negara Pusat Separa Wilayah Negeri Pusat Tempatan Utama

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Ketengah Jaya

PAHANG

Seri Bandi

Kerteh

Kemasik Kijal

KEMAMAN
Binjai

CHUKAI Geliga

T. Kalong

Cheneh Baharu

Pusat Pertumbuhan Desa Pusat Tempatan Kecil Jalan Utama Jalan Raya Jalan Dalam Pembangunan Sempadan Negeri Sempadan Daerah

Jabor

PAHANG
Ke Kuantan

Lapangan Terbang Pelabuhan Utama

KE BAB 2

Nota : Taburan hierarki petempatan 2020 adalah mengikut penduduk berdasarkan unjuran penduduk 2020. Sumber : Laporan Pemeriksaan Sektor Penduduk

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.34 HIERARKI PUSAT-PUSAT PETEMPATAN NEGERI TERENGGANU 2020

2-77

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.4.1.3 Pemeliharaan Alam Sekitar Negeri i. a. 2.103 Alam Sekitar Tekanan Pembangunan Ke Atas Pulau-Pulau Peranginan Tekanan pembangunan ke atas pulau-pulau peranginan (taman laut)

telah menyebabkan kemerosotan kualiti alam sekitar terutamanya di Pulau Redang dan Pulau Perhentian terutama kesan aktiviti pelancongan juga tiada kawalan pembangunan dan pengurusan pengunjung. Sebagai contohnya, kajian WWF (1995) menunjukkan bahawa komposisi batu karang hidup adalah kurang daripada 40 peratus. Pertambahan pelancong dan kemudahan penginapan turut memberikan tekanan ke atas sumber semulajadi. Pada tahun 2002, Pulau Redang mempunyai 24 buah resort dan chalet serta menarik seramai 63, 176 pelawat. b. 2.104 Pencerobohan Kawasan Sensitif Bagi Tujuan Pembangunan Terdapatnya aktiviti pencerobohan hutan/kawasan tadahan air bagi

tujuan pembangunan dan pembalakan seperti yang berlaku di Tasik Kenyir. Di samping itu, terdapat pengurangan kawasan hutan simpan untuk aktiviti pembangunan. Ketiadaan kawalan pembangunan akan memberi kesan negatif kepada kualiti air tasik (Kajian Pelan Induk Pembangunan Tasik Kenyir). c. 2.105 Masalah Hakisan Yang Ketara Di Kawasan Pantai Dan Muara Sungai. Sebahagian besar kawasan pantai dan muara sungai di Negeri

Terengganu terdedah kepada hakisan yang ketara terutama pada musim tengkujuh. Keadaan ini telah menyebabkan banyak terdapat kerosakan harta benda dan bencana alam. Menurut Jabatan Pengairan dan Saliran (2002), kawasan yang mengalami masalah hakisan adalah di antara muara Sungai Terengganu dan Kuala Ibai (6.6 km), Chendering (1.6 km), Dungun (3 km), Seberang Takir (6 km), Telok Puchong (0.4 km) dan kampung Kuala Kemaman (2.4 km). Masalah mendapan juga berlaku di muara-muara sungai seperti Muara Sungai Terengganu, Sungai Ibai, Sungai Marang dan Sungai Paka, di mana bacaan parameter pepejal terampai adalah melebihi daripada piawaian (lebih daripada 50 mg/l). Masalah pencemaran oleh

2-78

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU pepejal terampai ini adalah disebabkan oleh aktiviti pembukaan tanah yang tidak terkawal di mana berlaku hakisan tanah seterusnya dibawa ke alur sungai dan akhirnya menyebabkan mendapan di muara sungai. d. 2.106 Kekurangan Kawalan Pembangunan Di Kawasan Persisiran Pantai Tekanan dan kekurangan kawalan pembangunan di kawasan

pesisiran pantai telah menyebabkan kemerosotan alam sekitar seperti pencemaran air (Rantau Abang) dan menjejaskan nilai estetika kawasan (lanskap semulajadi) ini juga akses awam. Di samping itu, ia perlu diberi perhatian memandangkan kawasan ini merupakan kawasan tumpuan penduduk dan sumber ekonomi utama Negeri Terengganu. e. 2.107 Risiko/Kesan Negatif Daripada Pembangunan Industri Petrokimia Pembangunan industri petrokimia di Paka dan Kerteh meningkatkan

risiko bahaya kepada pencemaran udara, kesihatan dan keselamatan penduduk hasil daripada pembakaran bahan petrokimia. Berdasarkan kepada analisis risiko yang dijalankan terhadap cadangan Loji Pemprosesan Gas di Paka didapati risiko kejadian buruk berlaku adalah pada kadar yang amat rendah iaitu 1.95x10-6 pada waktu siang dan 9.35x10-7 pada waktu malam. Ia dijangka akan melibatkan kesan terhadap sejumlah 233 orang pada waktu siang dan 129 penduduk pada waktu malam. Radius kesan kejadian tersebut dijangka akan berlaku di sekitar 0.74 km hingga 1.62 km daripada tapak industri tersebut. 2.108 Analisis risiko kemalangan daripada Kemudahan Tangki Berpusat

Kerteh (Kerteh Centralised Tankage Facility-KCTF) adalah pada kadar 9.56x10-3 pada waktu siang dan 1.02x10-3 pada waktu malam serta pada jarak di antara 0.5km hingga 1.5km. Walaupun risiko kejadian kemalangan di kawasan ini rendah, namun kawasan ini tetap dianggap kawasan sensitif dari segi keselamatan dan alam sekitar berdasarkan kepada skala pembangunan serta jenis industri yang dijalankan. Oleh itu, langkah berjaga-jaga dan pengawasan yang ketat perlu dijalankan secara berterusan. Ini termasuk penentuan zon penampan yang bersesuaian, di mana perletakan kawasan industri yang berisiko ini perlulah sekurang-kurangnya berada jauh 2 km daripada kawasan penempatan penduduk yang terdekat.

2-79

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU f. 2.109 Perlaksanaan Pengurusan Alam Sekitar Kurang Berkesan Pengurusan alam sekitar adalah dan kurang berkesan berikutan agensi

terdapatnya pelaksana. ii.

banyak

perundangan

melibatkan

pelbagai

Sumber Semulajadi

a. 2.110

Jaminan Pengekalan Status Hutan Simpan Jaminan hak milik Hutan Simpanan Kekal (HSK) adalah melalui

pewartaan kawasan rezab HSK oleh kerajaan dan ianya sentiasa berubahubah dari segi keluasan kawasan HSK tersebut. Pada tahun 1997, keluasan HSK negeri adalah 557,661 hektar dan sehingga Disember 2003, keluasan HSK telah menjadi 538,667 hektar. Dalam tempoh ini, seluas 56,337 hektar kawasan telah diluluskan oleh Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri untuk dijadikan kawasan Rezab Hutan Simpan Kekal di mana seluas 46,562 hektar daripada jumlah ini telah pun berjaya diwartakan sebagai rezab HSK negeri. Dalam tempoh yang sama, seluas 19,461 hektar kawasan HSK sedia ada telah diluluskan oleh Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri untuk dikeluarkan daripada rezab HSK untuk tujuan pembangunan. Daripada jumlah ini, seluas 3,804 hektar telah diwartakan keluar dari rezab HSK manakala seluas 15,657 hektar telah diputuskan untuk dikekalkan sebagai HSK semula. 2.111 Jaminan pengekalan kawasan Hutan Simpan Kekal penting untuk

mencapai segala objektif Dasar Perhutanan Negara 1978(Pin. 1992) untuk tujuan pengurusan hutan secara berkekalan. Selain daripada pengusahasilan kawasan Hutan Simpan Kekal untuk mendapatkan hasil, kerajaan juga telah memainkan peranannya untuk memelihara kepelbagaian hayat serta kestabilan alam sekitar melalui pengwujudan kawasan Hutan Simpan Kekal(Hutan Perlindungan) seperti mana kehendak Dasar Perhutanan Negara 1978 (Pin. 1992) dan dasar-dasar lain yang berkaitan dengan sektor perhutanan.

2-80

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU b. 2.112 dikekal Kefahaman Dan Kesedaran Masyarakat Mengenai HSK Masyarakat sering terkeliru mengenai pengurusan Hutan Simpan dan tidak boleh dibalak langsung. Walau bagaimanapun,

Kekal. Mereka bertanggapan sesuatu kawasan Hutan Simpan Kekal itu perlu sebenarnya kawasan Hutan Simpan Kekal yang dikelaskan sebagai hutan pengeluaran kayu di bawah perolehan berkekalan di bawah Seksyen 10 (1) (d) Akta Perhutanan Negara 1984, boleh dibalak mengikut sistem pengurusan hutan secara berkekalan. 2.113 Dasar Perhutanan Negara 1978 (Pin. 1992) membahagikan Hutan

Simpan Kekal kepada empat fungsi manakala Akta Perhutanan Negara 1984 (Pin. 1992) mengkelaskan hutan kepada 11 kelas kegunaan bagi memenuhi keperluan ekonomi, sosial, warisan, budaya, penyelidikan dan pendidikan serta alam sekitar. Hanya satu kelas hutan sahaja yang menyumbang kepada penjanaan ekonomi manakala 10 kelas hutan lain diwujudkan untuk tujuan lain di antaranya rekreasi, pendidikan dan penyelidikan, perlindungan dan pemuliharaan alam sekitar. c. 2.114 Kepentingan Kepelbagaian Hayat Hutan Hujan Tropika memang terkenal dengan kepelbagaian dan

keunikan spesies flora dan faunanya. lanya merupakan khazanah negara yang tidak ternilai dan masih belum diekploitasi sepenuhnya untuk kepentingan kehidupan sejagat. Kawasan-kawasan ini perlu dikenal pasti di lapangan dan ditandakan lokasinya untuk kajian dan penyelidikan lanjut. Aktiviti-aktiviti penyelidikan dan ekspedisi saintifik perlu dikendalikan untuk mengetahui keistimewaan kawasan berhutan tersebut dan mungkin boleh menyumbang ini adalah kepada peningkatan taraf hidup, mana sosial, boleh kesihatan, memberi pemakanan dan alam sekitar. Salah satu komponen penting dalam perkara potensi herba ubat-ubatan yang sumbangan bermakna kepada negeri dan masyarakat setempat (Rujuk rajah 2.35).

2-81

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Tanpa Skala

Laut China Selatan

PETUNJUK :
KSAS Berisiko Bencana KSAS Bernilai Warisan KSAS Sokongan Hidup KSAS Sokongan Hidup - Pertanian

JENIS KSAS KSAS Persisiran

KAWASAN Kawasan Hakisan Serius Kuala Sg Terengganu-Kuala Sg Ibai Chendering Teluk Lipat, Seberang Takir, Teluk Puchung Kuala Kemaman Kawasan Hakisan Ketara Kuala Besut, Kg. Tanjung Demong, Telaga Papan, Rhu Muda Paka Kawasan Hakisan Belum Serius Kg. Air Tawar- Bukit Keluang, Bukit Dendong, Bukit Merang, Bukit Chendering, Kg. Seberang Marang Kg. Gong Balai-Tg. Gabong, Sungai Paka-Kg. Bukit Tengah, Sg. Kemaman-Bukit Geliga, Kg. Seberang TakirMengabang Panjang

JENIS KSAS KSAS Perhutanan

KAWASAN Hutan Pengeluaran Hutan Pelindungan Tanah Hutan Tebus Guna Tanah Hutan Kawalan Banjir Hutan Tadahan Air Hutan Perlindungan Hidupan Liar Hutan Dara Hutan Lipur Hutan Pelajaran Hutan Penyelidikan Hutan Maksud Persekutuan Kawasan Batu Karang Kawasan Perikanan Kawasan Paya Bakau Kawasan Pendaratan Penyu Taman Negara Tanjung Mentong Kawasan Konservasi Tuntung Terengganu Kawasan Konservasi Bukit Merak, Hutan Simpan Pelaga Kawasan Tanah Lembap Setiu Wetland Tanah Tinggi melebihi 1000m Tanah Tinggi Berkecerunan 25 darjah Kaw Takat Pengambilan Air Tasik Kenyir

KSAS Perikanan

KSAS Hidupan Liar

KSAS Tanah Tinggi dan Bercerun KSAS Badan Air

RAJAH 2.35 KAWASAN SENSITIF ALAM SEKITAR (KSAS)

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

2-82

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

Perhubungan dan Pengangkutan

2.115 Rangkaian sistem perhubungan dan pengangkutan yang menyeluruh

dan efisien meliputi dalam negeri, wilayah, serantau dan antarabangsa adalah penting dan amat diperlukan bagi mengukuhkan Negeri Terengganu sebagai negeri maju menjelang tahun 2020. Program dan projek bagi Negeri Terengganu kini ialah untuk mewujud, membangun dan memperlengkapkan sistem perhubungan dan pengangkutan secara bersepadu bagi memenuhi keperluan pembangunan fizikal, ekonomi dan sosial sehingga tahun 2020. Langkah- langkah strategik harus diambil segera bagi meningkatkan sistem infrastruktur ini agar ianya terus berperanan sebagai penyokong dan penggalak pembangunan yang berkesan.

2.4.2.1 Sistem Perhubungan Jalanraya 2.116 Negeri Terengganu masih belum mempunyai sistem lebuhraya

terutama bagi perhubungan wilayah yang menjadikannya jauh dari pusatpusat pertumbuhan utama negara (rujuk Rajah 2.36 dan 2.37). Walau bagaimanapun, projek Lebuhraya Timur Barat II sedang dijalankan dan dijangka siap pada tahun 2008. Lebuhraya Pantai Timur (LPT) Fasa II pula telahpun komited untuk dilaksanakan pada tahun 2005. Kedua-duanya akan berperanan sebagai alternatif sokongan kepada Laluan-laluan sedia ada dan bakal mewujudkan koridor pertumbuhan baru selain menggalakkan pembangunan koridor sedia ada. LPT juga bakal berfungsi sebagai gateway untuk ke pusat-pusat pelancongan pantai dan pedalaman serta kawasan-kawasan berpotensi ekonomi lain melalui pengwujudan beberapa interchange yang menghubungkannya dengan laluan-laluan utama termasuklah Jalan Persekutuan 3 dan 14.

2-83

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

U
Tanpa Skala

Hat Yai

Padang Besar

THAILAND

PERLIS

Kangar
Tumpat

Alor Setar
Rantau Panjang

Kota Bharu

Pasir Mas

KEDAH

LAUT CHINA SELATAN

Pelabuhan Pulau Pinang Georgetown PULAU PINANG

5
Bukit Mertajam

Kuala Krai

KELANTAN
Gua Musang

Kuala Terengganu

2B

TERENGGANU

PERAK

Ipoh

2A 6
Kuala Lipis

7
Pelabuhan Kerteh Pelabuhan Kemaman

1B
PAHANG

1 1A 3 2 4

Pelabuhan Kuantan

Kuantan

SELANGOR

Shah Alam

KUALA LUMPUR NEGERI SEMBILAN

PETUNJUK :
LALUAN UTAMA SEDIA ADA:

Pelabuhan Klang

1 2 3 4 5 6 7 8

Projek Lebuhraya Utara Selatan (PLUS)(Johor Bahru-Bukit Kayu Hitam) Lebuhraya Karak (Kuala Lumpur-Karak) Laluan Persekutuan 2 (Karak-Kuantan) Laluan Persekutuan 3 (Johor Bahru-Kota Bharu) Laluan Persekutuan 4/Laluan Timur Barat I (Grik-Jeli-Sempadan Kelantan/Terengganu) Laluan Persekutuan 8 (Raub-Kota Bharu) Laluan Persekutuan 14 (Jerangau-Jabor) Laluan Persekutuan 12 (Segamat-Gambang)

8
Gemas

Seremban

MELAKA

Segamat

JOHOR Melaka

LALUAN CADANGAN::

1A Lebuhraya Pantai Timur Fasa I (Karak-Kuantan) - (Telah Dibuka 1 Ogos 2004) 1B Lebuhraya Pantai Timur Fasa II (Kuantan-Kuala Terengganu) - (Dalam Pembinaan) 2A Laluan Timur Barat II (Simpang Pulai Gua Musang) - (Siap) 2B Laluan Timur Barat II (Aring Kuala Berang) - (Dalam Pembinaan)

Johor Bahru Pelabuhan Pasir Gudang

Jalan Utama Jalan Raya

Lapangan Terbang Pelabuhan Utama

Laluan Keretapi Sempadan Negeri

Sempadan Negara

Pelabuhan Tg. Pelepas

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.36 PERHUBUNGAN NEGERI TERENGGANU DI PERINGKAT WILAYAH 2-84

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut

Tanpa Skala

7
JERTEH

KG. RAJA

Kg. Fikri

Pulau Redang

Tembila Kg. Renek/Jabi Pasir Akar

BESUT

Guntong Luar Merang

Penarik

Pulau Bidong

Kg. Keruak

BANDAR PERMAISURI Batu Rakit

SETIU

Bari Sg. Bari

Seri Langkap

Wakaf Tengah Seberang Takir KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas Bt. Payong MARANG Wakaf Tapai P. Berangan

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Tengkawang

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

Ajil

MARANG
Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

Merchang

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi

3
DUNGUN

Tok Arun

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

4
PETUNJUK :
Laluan-laluan Utama :

Ketengah Jaya Kerteh

PAHANG

1 Jalan Persekutuan 3 (Kota Bharu-Kuala Terengganu-Kuantan-Johor Bahru) 2 Jalan Persekutuan 14 (Jerangau-Jabor) 3 Jalan Persekutuan 132 (Bukit Besi-Dungun) 4 Jalan Persekutuan 122 (AL Muktafi Billah Shah-Paka) 5 Jalan Negeri T8 (Chukai-Air Putih) 6 Jalan Negeri T1 (Penarik-Bandar Permaisuri) 7 Jalan Persekutuan 84 (Jerteh-Kuala Besut)
Jalan Utama Persekutuan Jalan Persekutuan Lain Jalan Utama Negeri Jalan Negeri Lain
KEMAMAN

Kemasik Seri Bandi Kijal

5 2

T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga

Cheneh Baru

Lapangan Terbang Pelabuhan Utama Laluan Rel

Sempadan Negeri Sempadan Daerah

Jabor Pelabuhan Kuantan

KE BAB 2

Sumber : Jabatan Kerja Raya, 2003.

Ke Kuantan

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.37 SISTEM JALAN RAYA SEDIA ADA NEGERI TERENGGANU, 2003

2-85

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.117 Rangkaian jalanraya negeri pula telahpun mewujudkan hubungan

antara zon pantai dan pedalaman. Penumpuan pembangunan di zon pantai menyumbang kepada jaringan jalanraya yang padat di kawasan tersebut. Keadaan ini telah mewujudkan hubungan yang low connectivity terutama di antara pusat petempatan di kedua-dua zon. Bagi laluan utama sedia ada, sebahagian besar daripadanya telahpun mencapai kapasiti manakala sebahagian lagi akan mencapai kapasiti menjelang tahun 2010. Kesemua laluan yang terlibat adalah penting dan merupakan nadi perhubungan utama negeri yang menghubungkan antara pusat-pusat petempatan dan bandar-bandar utama. Rangkaian jalanraya negeri juga masih tidak dikelaskan mengikut hierarki yang jelas menyebabkan berlakunya konflik penggunaan lalu lintas terutama di kawasan-kawasan petempatan utama. Di bawah Rancangan Malaysia Ke-7 dan 8, beberapa projek menaiktaraf jalan dan pembinaan jalan baru dirangka dan dijalankan bagi mengatasi masalah-masalah tersebut. 2.4.2.2 Sistem Perhubungan Udara 2.118 Tiga kemudahan perhubungan udara di Negeri Terengganu ialah

Lapangan Terbang Sultan Mahmud (LTSM), Lapangan Terbang Kerteh (LTK) dan Padang Terbang Pulau Redang. Perkembangan pembangunan semasa Negeri Terengganu menjadikan LTSM tidak mampu untuk menampung pertambahan pergerakan pesawat dan peningkatan bilangan penumpang. Data penumpang semasa menunjukkan lebihan penumpang kira-kira 100,000 penumpang setahun berbanding kapasiti semasanya. Menjelang tahun 2020, bilangan penumpang diunjurkan meningkat sekitar 800 ribu setahun berbanding 300 ribu bagi tahun semasa. Program menaiktaraf LTSM sebagai lapangan terbang bertaraf antarabangsa perlu mengambil kira kemasukan pelancong secara terus dari luar negara. Sebagai perbandingan, keupayaan semasa Lapangan Terbang Antarabangsa Bayan Lepas di Pulau Pinang ialah lima juta penumpang setahun berbanding bilangan semasa (2.56 juta) dan Lapangan Terbang Sultan Ismail Petra di Kelantan pula 1.5 juta penumpang berbanding semasa (0.5 juta). Bagi Lapangan Terbang Kerteh pula, sepanjang tahun 2003, telah mengendalikan sebanyak 8,877 buah pesawat meliputi kapal terbang (saiz terbesar adalah Fokker yang memuatkan maksimum 50 penumpang) dan helikopter. Bilangan pergerakan penumpang

2-86

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU pula adalah seramai 137,099 orang (68,270 penumpang mendarat dan 68,829 penumpang berlepas)(rujuk rajah 2.38). Rajah 2.38 : Perbandingan Bilangan Penumpang Dan Keupayaan Semasa Antara Tiga Peringkat Lapangan Terbang Iaitu Antarabangsa(PP), Domestik Telah Dinaiktaraf(KB) Dan Domestik Belum Dinaiktaraf(KT) dan (Ktn).

6 5 4 3
(JUTA)
Bilangan Semasa Keupayaan Semasa

2 1 0
Kuala Terengganu
Sumber : Malaysia Airport Berhad, 2003

T.M
Kota Bharu Kuantan Pulau Pinang

2.119 LTSM

Prestasi perkhidmatan kargo yang memberangsangkan telah dicatat masih belum mempunyai kemudahan kompleks kargo yang

oleh LTSM untuk tempoh 1992-2001 iaitu sebanyak 100 peratus. Namun begitu, membolehkannya menampung peningkatan bilangan kargo. Aspek ini amat penting dalam usaha untuk merealisasikan LTSM sebagai pusat kargo udara Wilayah Timur. 2.120 Lapangan Terbang Kerteh (LTK) pula mempunyai kemudahan

landasan yang berupaya menerima pesawat bersaiz B 737 dengan saiz landasan sepanjang 1,400 meter dan berkelebaran 30 meter. Dengan ini, ia mampu untuk menyediakan perkhidmatan perhubungan domestik meliputi penumpang dan juga kargo dengan anggaran keupayaan kapasiti kira-kira 200 ribu penumpang setahun berdasarkan kepada penggunaan semasa (melebihi 120 ribu) yang tidak mewujudkan kesesakan di bangunan terminalnya. Penggunaan semasa LTK hanya melibatkan aktiviti berkaitan industri gas dan petroleum di luar pantai. Penggunaan yang kurang optimum ini telah mengurangkan potensi pembangunan masa hadapan. Prospek LTK ialah dalam perkhidmatan kargo dan penerbangan sewa khas terutama

2-87

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU melibatkan sektor pelancongan. Bagi Padang Terbang Pulau Redang pula, dengan landasan bersaiz 1000 meter panjang dan 30 meter lebar, ia mampu untuk menerima pendaratan pesawat bersaiz Fokker yang berkapasiti 50 orang penumpang. Dari segi kapasiti pengendalian, ia berupaya mengendalikan sejumlah 36,500 penumpang dan 596 tan kargo setahun. 2.4.2.3 Sistem Perhubungan Laut 2.121 Negeri Terengganu mempunyai banyak kelebihan dari segi

kemudahan sokongan perhubungan laut berbanding negeri berjiran. Ia memiliki dua buah pelabuhan iaitu Pelabuhan Kemaman dan Kerteh serta beberapa jeti pelancongan dan perikanan. Pelabuhan Kemaman yang mempunyai lima terminal merupakan pelabuhan paling dalam di Malaysia. Kapasiti semasa pula ialah kira-kira 14.1 juta tan setahun berbanding Pelabuhan Kuantan (9.0 juta tan)(rujuk Rajah 2.39). Pengendalian kargo semasa menunjukkan berlaku lebihan kapasiti di gudang penyimpanan kecuali bagi dermaga kimia cecair yang kekurangan ruang untuk operasi penyimpanan kargo cecair kimia (tankage facility). Faktor ini disebabkan kurangnya pengendalian kapal dan kargo kesan dari penumpuan aktiviti pengendalian di Pelabuhan Kuantan dan keadaan ini juga turut memberi kesan kepada ketiadaan perkhidmatan kontena di pelabuhan. 2.122 Jumlah pengendalian kargo di Pelabuhan Kemaman hanya mewakili

dua peratus daripada jumlah keseluruhan kargo yang telah dikendalikan di pelabuhan-pelabuhan utama. Pada tahun 2002, pengendalian kargo di pelabuhan ini berjumlah 1,480 tan atau hanya 0.7 peratus berbanding keupayaan maksimum pelabuhan iaitu 14.1 juta tan atau 7.3 peratus pada tahun yang sama. Pengendalian kargo Pelabuhan Kemaman didapati kurang konsisten jika dibandingkan kapal juga dengan lain-lain pelabuhan. kurang Perkembangan bilangan menyaksikan prestasi

memberangsangkan walaupun berlaku pertambahan antara 2001-2002. Pelabuhan Kerteh pula lebih menumpukan kepada aktiviti pengendalian petroleum dan petrokimia (rujuk jadual 2.25)

2-88

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 2.25 : Kemudahan Semasa Pelabuhan Kemaman.
PANJANG (METER) 648 320 360 240 510 BENAMAN (METER) 16.4 13.0 8.0 11.4 14.0 BILANGAN DERMAGA 4 1 5 1 3 KAPASITI (JUTA TAN/TAHUN) 5.5 1.0 0.8 1.0 6.5

DERMAGA East Wharf Terminal Eksport LPG Pengkalan Bekalan Kemaman Dermaga Kimia Cecair West Wharf

Sumber: Lembaga Pelabuhan Kemaman, 1999

Rajah 2.39 :

Perbandingan Jumlah Pengendalian Kargo Dan Kapasiti Semasa Yang Begitu Ketara Di Pelabuhan Kemaman Berbanding Pelabuhan Kuantan Dan Pulau Pinang.

Bilangan Semasa

25 20 15
(JUTA)

Keupayaan Semasa

10 5 0
Kemaman Kuantan Pulau Pinang

Sumber : Rancangan Malaysia Ke 8 dan Lembaga Pelabuhan Kemaman, 2001

2.123

Negeri Terengganu mempunyai enam jeti pelancongan utama

termasuk di Pulau Redang dan Pulau Perhentian. Pergerakan penumpang semasa di Jeti Kuala Terengganu dan Kuala Besut agak memberangsangkan walaupun berlaku sedikit penurunan di Jeti Kuala Besut. Penyediaan kemudahan infrastruktur seperti bangunan utama, kemudahan pelantar dan kawasan untuk meletak bot masih belum mampu untuk memperkasakan perkhidmatan bot penumpang. 2.124 Bagi jeti nelayan, kekurangan kemudahan di sesetengah pelabuhan

dan jeti meliputi ruang penyimpanan ikan, pelantar dan kawasan bot berlabuh telah menghadkan aktiviti pendaratan ikan dan kapal berlabuh.

2-89

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Hampir keseluruhan jeti-jeti di muara sungai menghadapi masalah

pemendapan kuala yang menyebabkan kecetekan dan keadaan ini menghadkan laluan bagi kapal atau bot yang bersaiz besar terutama pada waktu air surut. Jalan dan jambatan yang rendah merentangi sungai-sungai pula menghadkan potensi pengangkutan air, industri marin dan perikanan. 2.4.2.4 Sistem Pengangkutan Rel 2.125 Laluan perkhidmatan rel sedia ada menghubungkan antara Tok Arun

dengan Pelabuhan Kuantan dan laluan ini dalam proses untuk dipanjangkan ke Pelabuhan Kemaman. Operasi semasa hanya melibatkan pengangkutan barangan serta kargo dan potensi rangkaian rel keretapi pantai timur (Kelantan-Terengganu-Pahang) tidak diberi penekanan terutama dalam mewujudkan laluan pengangkutan barangan dan penumpang. Cadangan oleh Rancangan Fizikal Negara bagi mewujudkan laluan perkhidmatan keretapi laju perlu diberi perhatian utama selaras dengan strategi sistem perhubungan untuk mencapai status negara maju. 2.4.2.5 Sistem Pengangkutan Awam 2.126 Perkhidmatan pengangkutan awam di Negeri Terengganu meliputi

pelbagai mod iaitu bas ekspres, bas berhenti-henti, bas pekerja, bas sekolah, kereta sewa, beca serta perkhidmatan pengangkutan barangan. Liputan semasa perkhidmatan bas berhenti-henti didapati kurang menyeluruh serta kekerapan operasi yang rendah ke kawasan-kawasan stesen atau kurang terminal pembangunan. Secara umumnya, kemudahan

pengangkutan awam di daerah-daerah masih belum mampu untuk memperkasakan sistem pengangkutan awam. Penekanan utama harus diberi kepada pembangunan kemudahan terutama membangunkan terminal dan stesen pengangkutan awam bersepadu di setiap daerah. 2.127 Sistem pengangkutan awam sedia ada juga kurang menyokong

aktiviti pelancongan terutama di Bandar Kuala Terengganu. Selain mod pengangkutan awam semasa, penyediaan cruise bus sebagai satu alternatif pilihan kepada pelancong tidak diberi penekanan. Perkhidmatan ini dilihat sebagai berpotensi untuk memaju dan mempromosikan lagi produkproduk pelancongan di Kuala Terengganu seperti muzium negeri, kampung

2-90

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU budaya, pantai-pantai dan sebagainya selain ianya boleh diperluaskan melalui penggunaan bas dan teksi sedia ada.

2-91

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.128 Perkhidmatan pengangkutan barangan di Negeri Terengganu hanya

meliputi pengangkutan barangan bukan kontena sahaja. Perkhidmatan pengendalian kontena tidak disediakan kerana Negeri Terengganu tidak mempunyai sebanyak Kenderaan kemudahan lesen untuk telah mengangkut dikeluarkan barangan terutama di pelabuhan serta kos yang mahal. Bagi pengangkutan lain-lain barangan, 11,652 oleh Lembaga Perlesenan dalam Perdagangan (LPKP). Masalah yang dihadapi

perkhidmatan ini ialah kos yang tinggi disebabkan kurangnya pengusaha dan tiada hubungan terus (direct linkages) menyebabkan pengangkutan barangan terpaksa melalui transit Kuala Lumpur sebelum diangkut ke bandar atau kawasan-kawasan lain.

2.4.3
2.129

Infrastruktur Dan ICT

Sektor infrastruktur dan ICT merangkumi aspek-aspek bekalan air,

elektrik, telekomunikasi, pembetungan, pengairan dan saliran, pengurusan sisa pepejal domestik dan bekalan gas. Penyediaan bekalan elektrik telah mencapai 100 peratus bekalan kepada penduduk manakala bagi bekalan air paip pula sebanyak 96 peratus. Infrastruktur asas Negeri Terengganu telah mencapai tahap yang agak baik berbanding purata negara tetapi agak rendah dari negeri-negeri yang lebih maju seperti Selangor dan Pulau Pinang. Oleh yang demikian, tahap penyampaian dan penyediaan infrastruktur di negeri ini masih perlu dipertingkatkan lagi dengan mengambil kira potensi sumber-sumber negeri yang banyak dan masih belum digunakan. 2.4.3.1 Sub Sektor Bekalan Air 2.130 Sumber bekalan air mentah bagi Negeri Terengganu berpunca

daripada sungai-sungai utama negeri melalui 17 buah loji pemprosesan (rujuk jadual 2.26 dan rajah 2.40). Jumlah purata pengeluaran air bersih ialah melebihi 100 ribu meter padu sehari dengan Kuala Terengganu, Marang dan Kemaman merupakan daerah yang mencatatkan pengeluaran air tertinggi melebihi 120 ribu meter padu sehari. Daerah Kemaman juga merupakan daerah yang mempunyai keupayaan rekabentuk paling tinggi iaitu melebihi 200 ribu meter padu sehari. Berikut adalah ringkasan kemudahan sistem bekalan air di Negeri Terengganu (rujuk Jilid II m/s :15-24).

2-92

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 2.26 : Kemudahan Sistem Bekalan Air Negeri Terengganu.
1. 2. 17 loji rawatan air dengan keupayaan maksimum terkumpul melebihi 550 ribu meter padu sehari. Sistem perbekalan air bersih Negeri Terengganu melibatkan paip utama sepanjang 4,699 km (terdiri dari pelbagai jenis paip; paip asbestos cement, keluli lembut, CI, DI, HDPE dan uPVC) Melalui sistem agihan dengan stesen pam dan tangki-tangki air utama/ tangki sedut. Melibatkan 162,096 pengguna domestik dan 39,239 pengguna bukan domestik.

3. 4.

2.131

Bekalan air di kawasan bandar mencapai 94 peratus manakala bagi

kawasan luar bandar sebanyak 88 peratus. Walaupun liputan ini masih rendah berbanding Negeri Selangor dan Pulau Pinang, Negeri Terengganu mempunyai pencapaian yang lebih baik berbanding purata negara dari aspek kadar kehilangan air tidak terhasil (NRW) dan kehilangan air setiap sambungan serta dalam sistem agihan. Begitu juga dari segi kos operasi dan penyelenggaraan walaupun pendapatan setiap akaun adalah lebih rendah dari purata negara. Syarikat Air Terengganu Berhad (SATU) sedang dalam peringkat untuk mewartakan kawasan tadahan air negeri. Usaha juga sedang dilakukan bagi meningkatkan tahap pembekalan air bersih termasuk memastikan sumber bekalan mencapai 100 peratus liputan dan berkualiti termasuk bekalan air ke pulau-pulau (rujuk Jilid II m/s :15-29)

2-93

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

TR01 TPO2 LOJI AIR PULAU PERHENTIAN

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Pulau Redang

U U

TUBE WELL TELOK DALAM PULAU PERHENTIAN BESAR

Tanpa Skala Tanpa Skala

MUKA SAUK KG. BESUT

Kg. Fikri

TR01 TP01 LOJI AIR BUKIT BUNGA

Pasir Akar

Kg. Renek/Jabi Penarik Guntong Luar

TR02 TP01 LOJI AIR BUKIT KEMUDU

Pulau Bidong Merang

MUKA SAUK BUKIT BUNGA BESUT

Kg. Keruak

BANDAR PERMAISURI

TR02 TP02 LOJI AIR CHALOK BARAT

Batu Rakit Wakaf Tengah Seberang Takir KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas Bt. Payong MARANG Wakaf Tapai Ajil P. Berangan

TR02 TP03 LOJI AIR SUNGAI TONG MUKA SAUK SUNGAI TONG

SETIU

Sg. Bari

MUKA SAUK CHALOK BARAT TR06 TP01 LOJI AIR BUKIT LOSONG MUKA SAUK PULAU MUSANG

Seri Langkap

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

TR04 TP03 LOJI AIR HULU TELEMONG MUKA SAUK GAUNG HULU TERENGGANU TR04 TP01 LOJI AIR KUALA BERANG
Tengkawan g

TR06 TP02 LOJI AIR KEPONG MUKA SAUK SERADA

Laut China Selatan
Merchang

KUALA BERANG

MARANG
Bt Bading Landas

MUKA SAUK KG. GUNUNG MUKA SAUK MATANG

Tasik Kenyir

TR04 TP02 LOJI AIR KG. GUNUNG

Rantau Abang

KELANTAN
TR04 TP03 LOJI AIR JERANGAU
Bukit Besi

MUKA SAUK JERANGAU SG.

DUNGUN

MUKA SAUK KG. SERDANG TR03 TP02 LOJI AIR TEPUS MUKA SAUK KG.TEPUS DUNGUN TR03 TP01 LOJI AIR SERDANG

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Ketengah Jaya

TR03 TP03 LOJI AIR BUKIT BAUK MUKA SAUK DURIAN MENTANGAU

PAHANG

Kerteh

Kemasik

TR05 TP01 LOJI AIR BUKIT SAH KEMAMAN MUKA SAUK SG. PINANG

Seri Bandi Kijal

PETUNJUK :
Kawasan Tadahan Loji Pembersihan Air Muka Sauk Jalan Utama Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah

T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga Cheneh Baru

MUKA SAUK CERUL TR05 TP02 LOJI AIR CERUL

Jabor

Ke Kuantan

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.40 TABURAN LOJI PEMBERSIHAN AIR DAN MUKA SAUK DI NEGERI TERENGGANU, 2003

2-94

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.4.3.2 Sub Sektor Bekalan Elektrik 2.132 Negeri Terengganu mendapat bekalan elektrik daripada Sistem Grid

Nasional melalui beberapa pencawang masuk utama di seluruh negeri (rujuk rajah 2.41). Keupayaan terpasang semasa bagi pencawang masuk di seluruh negeri ialah 840 MVA berbanding keperluan maksimum pada tahun 2004 iaitu 273 MVA atau 33 peratus daripada keupayaan terpasang. Terdapat tiga stesen janakuasa di negeri ini iaitu Stesen Janakuasa Paka (1,200 MW), IPP YTL (800 MW) dan Stesen Janakuasa Kenyir (400 MW). Terdapat empat skim mini hidro yang mampu untuk membekalkan kuasa sebanyak 500 KW setiap satu (rujuk Jilid II m/s :15-7)

2.133

Keseluruhan penduduk negeri ini telah dapat menerima sepenuhnya

bekalan yang disediakan dan menjadikannya setanding dengan lain-lain negeri yang lebih maju. Pihak Tenaga Nasional Berhad turut menyediakan perkhidmatan bekalan ke Pulau Perhentian dan Pulau Redang melalui dua stesen janakuasa iaitu Stesen Janakuasa Pulau Redang (2X500 KW) dan Stesen Janakuasa Pulau Perhentian (2X200 KW). Ringkasan pengguna sistem bekalan tenaga elektrik di Negeri Terengganu adalah seperti di jadual 2.27. (rujuk Jilid II m/s :15-10)

Jadual 2.27 : Sistem Bekalan Elektrik Negeri Terengganu

BILANGAN PENGGUNA Pengguna Domestik Pengguna Komersil Pengguna Industri Pengguna Perlombongan Lampu Awam 237,026 201,181 33,253 267 1 2,324

2.134

Walaupun mencapai tahap 100 peratus bekalan elektrik, usaha perlu

dilakukan bagi mewujudkan sumber tenaga alternatif seperti tenaga angin, solar dan lain-lain. Ini bagi memberi pilihan sumber tenaga termurah kepada pengguna dan mengelakkan pergantungan sepenuhnya kepada sumber bahan bakar.

2-95

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang Kg. Keruak BANDAR PERMAISURI Batu Rakit Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas Bt. Payong MARANG Tengkawan g Wakaf Tapai Ajil P. Berangan Penarik Pulau Bidong Pulau Redang

U
Tanpa Skala

BESUT

SETIU

Sg. Bari

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Ketengah Jaya

PAHANG

Kerteh

Kemasik Seri Bandi Kijal

KEMAMAN
T. Kalong Binjai CHUKAI

PETUNJUK :
Cheneh Baru

Geliga

Laluan Utama Talian Elektrik Pencawang Utama Talian Elektrik Jalan Utama Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah
Ke Kuantan Jabor

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.41 TABURAN PENCAWANG UTAMA DAN TALIAN ELEKTRIK

2-96

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.4.3.3 Sub Sektor Telekomunikasi dan ICT 2.135 Sub sektor telekomunikasi dan ICT meliputi aspek-aspek seperti

perkhidmatan telefon tetap, telefon bimbit, internet, televisyen dan radio. (rujuk Jilid II m/s :15-12) 2.136 Perkhidmatan telefon talian tetap di negeri ini disediakan melalui 37

buah ibu sawat utama dengan kapasiti talian sebanyak 198,816 talian berbanding permintaan semasa berjumlah 134,525 talian (rujuk Jilid II m/s :15-14) 2.137 Penembusan talian tetap DEL pula ialah pada kadar 13.7 bagi setiap

seratus orang penduduk. Ianya jauh lebih rendah berbanding negeri-negeri lebih maju seperti Selangor (23.4) dan Pulau Pinang (25.8). Kadar tersebut juga lebih rendah berbanding kadar nasional iaitu 17.9 bagi setiap seratus penduduk (rujuk Jilid II m/s :15-17) 2.138 Manakala kadar pengguna internet dial up di Negeri Terengganu

pula ialah 7.2 pengguna setiap 100 penduduk dan agak rendah jika dibandingkan dengan Negeri Selangor (15.3), Pulau Pinang (17.0) dan negara (12.4). Bilangan pengguna telefon bimbit yang menggunakan khidmat Telekom Malaysia di Negeri Terengganu adalah kira-kira 284 ribu orang. Pengguna internet jalur lebar (Streamyx dan ISDN) pula menghampiri tiga ribu pengguna di seluruh negeri (rujuk Jilid II m/s :15-17) 2.139 Bagi perkhidmatan luar bandar terutama kawasan-kawasan yang

sukar untuk menerima perkhidmatan telekomunikasi sempurna disediakan berbagai jenis sistem telekomunikasi lain seperti sistem CDMA dan RILL. Terdapat juga kawasan-kawasan terpencil di negeri ini yang masih belum mendapat perkhidmatan telekomunikasi. Di kawasan pulau-pulau pula perkhidmatan telefon wireless telah disediakan bagi menyediakan perkhidmatan sistem telekomunikasi yang sempurna. Kebanyakan ibu sawat utama disambungkan melalui gentian fiber optik dan pada masa kini, terdapat program pemasangan gentian fiber optik bagi menggantikan wayar kuprum (rujuk Jilid II m/s :15-15 dan rajah 2.42)

2-97

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.140 Dalam aspek penyediaan liputan perkhidmatan televisyen dan radio

pula, masih terdapat sesetengah kawasan yang belum menerima liputan yang sempurna terutama di kawasan-kawasan Hulu Dungun, Hulu Kemaman dan Hulu Terengganu. 2.141 Usaha yang perlu dilakukan bagi meningkatkan kualiti perkhidmatan

ialah memastikan akses kepada pengguna secara lebih efektif. Penggunaan ICT dan telekomunikasi di kalangan penduduk juga perlu dipertingkatkan dengan memastikan kadar penembusan atau penetration untuk telekomunikasi asas yang lebih tinggi. Rangkuman penyampaian akses (liputan) perlu diperluaskan ke kawasan-kawasan terpencil (rujuk Jilid II m/s :15-17)

2-98

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang Kg. Keruak BANDAR PERMAISURI Batu Rakit Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas Bt. Payong MARANG Tengkawan g Wakaf Tapai Ajil P. Berangan Penarik Pulau Bidong Pulau Redang

U
Tanpa Skala

BESUT

SETIU

Sg. Bari

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Ketengah Jaya

PAHANG

Kerteh

Kemasik

PETUNJUK : IBUSAWAT MARS RILL CDMA Laluan Fiber Optic Laluan Fiber Optic (Dalam Pelaksanaan) Jalan Utama Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah
Ke Kuantan Jabor

Seri Bandi Kijal

KEMAMAN
T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga Cheneh Baru

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.42 JARINGAN KABEL UTAMA FIBER OPTIK, TABURAN IBUSAWAT, MARS,RILL & CDMA 2-99 DI NEGERI TERENGGANU, 2003

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Sub Sektor Pengairan Dan Saliran 2.142 Sistem saliran Negeri Terengganu dipengaruhi empat sungai utama

iaitu Sungai Besut, Sungai Terengganu, Sungai Dungun serta Sungai Kemaman dan cabang-cabangnya. Lain-lain sungai yang penting ialah Sungai Paka, Sungai Setiu dan Sungai Marang. Faktor lain yang mempengaruhi saliran adalah topografi dan cuaca terutamanya musim monsun dan juga pasangsurut Laut China Selatan (rujuk Jilid II m/s :15-32) 2.143 Purata hujan Negeri Terengganu adalah 3000 mm dan 60 peratus dari

jumlah ini berlaku pada Monsun Timur Laut. Air larian hujan yang tinggi ini menyebabkan limpahan tebing sungai-sungai dan membanjiri kawasankawasan persekitaran. Bagi sungai-sungai yang dipengaruhi oleh air pasangsurut pula, pertembungan antara hujan yang lebat dan air pasang yang tinggi akan menyebabkan banjir yang lebih buruk berlaku (rujuk Jilid II m/s :15-32) 2.144 Di luar musim monsun, banjir setempat boleh berlaku di kawasan-

kawasan yang tidak mempunyai sistem perparitan yang lengkap untuk menampung pertambahan air larian hujan. Banjir setempat ini juga memberi kesan yang buruk terutamanya di kawasan bandar. Beberapa kajian pelan induk saliran telah dijalankan untuk bandar-bandar utama dan daerah di Negeri Terengganu kecuali di Setiu, manakala bagi daerah Hulu Terengganu perunding baru dilantik pada Januari 2005. Walau bagaimanapun, sebahagian daripada kajian ini telah dijalankan menggunakan konsep rapid disposal dan perlu dibuat penambahbaikan bagi menyesuaikan dengan kaedah Saliran Mesra Alam (MASMA)(rujuk Jilid II m/s :15-32). 2.145 Beberapa usaha telah dirancang oleh pihak JPS termasuk

pelaksanaan rancangan pengurusan sungai, projek pengindahan sungai, rancangan tebatan banjir seperti projek mendalamkan sungai serta menaiktaraf sungai-sungai sedia ada. Kajian untuk mengenalpasti kawasankawasan yang terlibat dengan hakisan pantai dan masalah muara sungai juga telah dan sedang dijalankan disebabkan Negeri Terengganu juga mengalami kejadian seperti itu (Rujuk Rajah 2.43)

2-100

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Pulau Redang

U
Tanpa Skala

Drainage Masterplan Study fot Besut, 2002

Pelan Induk Saliran Sungai Setiu.(Dalam Penyediaan)

Penarik Pulau Bidong TELAGA PAPAN (KII)-1.2KM Merang

BESUT
Kg. Keruak

BANDAR PERMAISURI

K.TERENGGANU-SEB.TAKIR (KI)-6.0KM Batu Rakit Sg. Bari Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU K.TERENGGANU-K.IBAI (KI)-6.6KM Chabang Tiga Kg. Chendering CHENDERING (KI)-1.6KM Pulau Kapas Bt. Payong

SETIU

Masterplan & Feasibility Study for Drainage in Kuala Terengganu Urban Environs,1983.

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Tengkawan g

Wakaf Tapai Ajil

MARANG RHU MUDA-KELELUT (KII)-3.0KM

Kajian Pelan Induk Sistem Saliran Marang, 1993

HULU TERENGGANU

P. Berangan

KUALA BERANG

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

Masterplan Drainage System for Dungun, 1980.

K. DUNGUN-TELOK LIPAT (KI)-3.0KM

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

PAKA (KII)-3.0KM Paka

Ketengah Jaya

Kajian Pelan Induk Saliran Pekan PakaKerteh, 1998

PAHANG

Kerteh K. KERTEH (KI)-9.1KM Kemasik Seri Bandi Kijal

KEMAMAN

TELOK KALONG (KI)-0.4KM T. Kalong Binjai CHUKAI

PETUNJUK : Kawasan Kajian Pelan Induk Saliran Kategori 1 (KI) Kategori II (KII)

Geliga Cheneh Baru

Detail Design of the drainage & Flood Mitigation Facilities for Chukai Town, Kemaman, 2003

K. KEMAMAN (KI)-2.4KM

Jalan Utama
Jabor

Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah

Ke Kuantan

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.43 SISTEM SUNGAI UTAMA, KAJIAN PELAN INDUK SALIRAN DAN KAWASAN HAKISAN PANTAI KI & KII

2-101

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.4.3.5 Sub Sektor Sistem Pembetungan 2.146 Perkhidmatan pembetungan semasa di Negeri Terengganu telah

disedia dan dijalankan oleh pihak Indah Water Konsortium (IWK) yang bertujuan untuk membangun dan menguruskan sistem pembetung awam yang moden dan efisien. Pengawasan kualiti efluen dari loji rawatan kumbahan pula dijalankan oleh pihak Jabatan Alam Sekitar bagi memastikan kumbahan menepati piawaian alam sekitar (rujuk Jilid II m/s :15-18).

2.147

Sistem pembetungan Negeri Terengganu mempunyai peratus yang

tinggi bagi penduduk yang menggunakan tangki septik individu serta tandas curah dan sedikit sahaja yang mendapat perkhidmatan secara bersambung (connected services). Bilangan loji rawatan najis awam yang kini diuruskan oleh pihak IWK berjumlah 202 dengan enam buah stesen pam. Tiga daripada stesen pam ini berada di dalam kawasan Majlis Perbandaran Kemaman manakala tiga lagi berada di dalam Majlis Daerah Dungun (rujuk Jilid II m/s:15-18 dan rajah 2.44).

2.148

Untuk keseluruhan Negeri Terengganu, jumlah penduduk setara yang

dianggarkan untuk tahun 2000 ialah 764,012 orang. Daripada jumlah ini, 8 peratus mendapati khidmat pembetung yang bersambung ke loji rawatan, 29 peratus mendapat khidmat melalui tangki septik manakala 63 peratus lagi menggunakan sistem tandas curah atau sistem lain. Di Pulau Redang dan Pulau Perhentian pada waktu ini terdapat loji rawatan kumbahan persendirian yang dikelolakan oleh pengusaha hotel mahupun perniagaan. Bilangan penduduk yang mempunyai sistem pembetung yang sesuai yakni yang mempunyai khidmat pembentung bersambung ke loji rawatan & khidmat tangki septik di Negeri Terengganu dianggarkan hanya kira-kira 37 peratus daripada keseluruhan penduduk. Kadar ini ternyata jauh lebih rendah jika dibandingkan dengan kadar di Negeri Selangor iaitu sebanyak 62 peratus (rujuk Jilid II m/s :15-23).

2.149

Sistem pembetung berpusat secara regional merupakan kaedah

terbaik untuk menghasilkan sistem yang kos efektif di kawasan bandar memandangkan operasinya mempunyai efisiensi yang tinggi dan berkesan. Perancangan juga harus mengambil kira pertambahan penduduk,

2-102

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU penggunaan teknologi baru, keperluan dan kos pekerja, pengurusan sumber dan kitar semula air.

2-103

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA

U
Tanpa Skala

Tapak Cadangan STF di Daerah Besut

JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang Penarik

Pulau Redang

BESUT

Pulau Bidong

Tapak Cadangan STF di Daerah Setiu

Kg. Keruak

BANDAR PERMAISURI Batu Rakit Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas Bt. Payong MARANG Tengkawan g Wakaf Tapai Ajil P. Berangan

Tapak Cadangan STF di Daerah Kuala Terengganu Tapak STF Sedia Ada di Tok Jembal

SETIU

Sg. Bari

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Tapak Cadangan STF di Daerah Hulu Terengganu dan Marang

Laut China Selatan
Merchang

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

MARANG
Bt Bading Landas

Tasik Kenyir

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

Tapak Cadangan STF di Daerah Dungun

AL MUKTAFI BILLAH SHAH Paka

DUNGUN

PETUNJUK : Tapak Cadangan STF Tapak Sedia Ada (Sementara)

Ketengah Jaya

Tapak STF Sedia Ada di Kerteh

Kerteh

PAHANG

Kemasik

Rezab Hutan/Dalam Pembangunan Zon Fleksibel (Dua pergerakan) Prioriti A - Setiu Prioriti B Kuala Terengganu & Dungun Prioriti C Hulu Terengganu, Marang & Besut Prioriti D Kemaman Pergerakan Sludge Jalan Utama Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah
Ke Kuantan Jabor

Tapak Cadangan STF di Daerah Kemaman

KEMAMAN

Seri Bandi Kijal

Tapak STF Sedia Ada di Mak Chili

T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga Cheneh Baru

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.44 STRATEGI KAWASAN TADAHAN STF DI NEGERI TERENGGANU, 2003

2-104

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.4.3.6 Sub Sektor Pengurusan Sisa Pepejal 2.150 Pengurusan sisa pepejal (domestik) dikendalikan oleh Pihak Berkuasa

Tempatan (PBT) dengan bantuan daripada Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan. Berdasarkan bilangan penduduk adalah dianggarkan Negeri Terengganu menjanakan pengeluaran sisa pepejal domestik sebanyak kira-kira 925 tan metrik sehari. 2.151 tapak Adalah didapati setiap daerah di Negeri Terengganu mempunyai pelupusan sisa pepejal tersendiri kecuali bagi Daerah Kuala

Terengganu yang menggunakan tapak pelupusan Bukit Kor di Marang. Taburan tapak-tapak pelupusan sampah sedia ada di Negeri Terengganu adalah seperti di Jadual 2.28 dan Rajah 2.45. Jadual 2.28 : Kawasan Pelupusan Sisa Pepejal
DAERAH Kemaman KAWASAN Kg. Gelugor, Kerteh Bukit Takal Seri Bandi Jabor Bukit Ayak Bukit Lat Bukit Kor Kg Baram Mak Mat Paya Rawa Kg Ayer Sejuk Batu 22, Jalan Kuala Berang KELUASAN (HEKTAR) 10 5 t.m t.m t.m t.m 2.0 t.m t.m 6.47 9.49

Dungun Marang Besut Setiu Hulu Terengganu

Sumber : Majlis Perbandaran Kuala Terengganu, 2005 Majlis Perbandaran Kemaman, 2005 Majlis Daerah Dungun, 2005 Majlis Daerah Hulu Terengganu, 2005 Majlis Daerah Besut, 2005 Majlis Daerah Setiu, 2005 Majlis Daerah Marang, 2005 Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Negeri Terengganu, 2005

t.m - Tiada Maklumat

2.152

Pada waktu ini, kaedah pelupusan sisa pepejal di semua daerah walaupun pihak Majlis Perbandaran Kuala Terengganu

adalah melalui kaedah pelupusan tidak sanitari. Bagi Daerah Kuala Terengganu mempunyai insinerator, namun akibat daripada kos operasi yang tinggi menyebabkan kaedah pelupusan secara tidak sanitari diamalkan iaitu dengan menggunakan tapak pelupusan sampah di Bukit Kor, Marang. Adalah di dapati tapak pelupusan sisa pepejal sedia ada di beberapa daerah telah menghampiri jangka masa hayat dan hanya boleh digunakan

2-105

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU untuk jangkamasa beberapa tahun sahaja. Ini adalah akibat daripada kaedah secara tidak sanitari yang dijalankan. (rujuk Jilid II m/s :15-37) 2.153 Untuk tapak pelupusan di Hulu Terengganu, pihak Majlis Daerah Hulu

Terengganu telahpun mengenal pasti lokasi tapak baru kerana dijangka hayat tapak sedia ada akan tamat pada tahun 2005. (rujuk Jilid II m/s :1538). Bagi Kuala Terengganu, tapak sedia ada di Bukit Kor, Marang iaitu seluas 2.0 hektar dijangka akan tamat hayatnya pada tahun 2005. Tapak pelupusan sampah yang baru telah dikenal pasti di Kg. Paya Tok Por (Sg. Ikan), Mukim Kuala Nerus dengan keluasan 10 hektar. Pihak Majlis Perbandaran Kuala Terengganu telah memohon untuk diperluaskan lagi kawasan tersebut dari 10 hektar kepada 17.6 hektar. Manakala Majlis Perbandaran Kemaman juga telah mengenal pasti kawasan di Kg Hala Medang untuk menggantikan tapak sedia ada di Kg. Gelugor dan tapak baru di Bukit Jemalang untuk menggantikan tapak sedia ada di Bukit Takal. Sementara Majlis Daerah Setiu juga telah mencadangkan tapak pelupusan sampah yang baru di Bukit Putera. Cadangan tapak pelupusan sisa pepejal ini perlulah menyediakan laporan EIA yang terperinci bagi menjamin keselamatan alam sekitar. 2.154 Untuk sisa toksid (sisa pepejal terjadual), mengikut keperluan Jabatan

Alam Sekitar ianya perlu dilupuskan di Pusat Pelupusan Sisa Toksid yang terletak di Bukit Nanas, Negeri Sembilan (rujuk Jilid II m/s :15-38)

2-106

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Pulau Redang Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang Kg. Keruak BANDAR PERMAISURI Penarik Pulau Bidong

U
Tanpa Skala

Tapak Pelupusan Paya Rawa

BESUT

Tapak Pelupusan Kg. Ayer Sejuk

Batu Rakit Sg. Bari Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering

SETIU

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Bt. Payong MARANG Wakaf Tapai

Tapak Pelupusan Batu 22, Jalan Kuala Berang

Tengkawan g

Pulau Kapas

Tapak Pelupusan Bukit Kor Tapak Pelupusan Kg. Baram Mak Mat
Laut China Selatan

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

Ajil

P. Berangan

MARANG
Merchang Bt Bading

Tasik Kenyir

KELANTAN
Bukit Besi

Landas

Rantau Abang

Tapak Pelupusan Bukit Ayak

DUNGUN

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Tapak Pelupusan Bukit Lat

PAHANG

Ketengah Jaya

Kerteh

Tapak Pelupusan Kg. Gelugor

Kemasik

Tapak Pelupusan Seri Bandi

KEMAMAN

Seri Bandi Kijal

Binjai

T. KalongTapak

Pelupusan Bukit Takal

CHUKAI Geliga Cheneh Baru

PETUNJUK :

Tapak Pelupusan Sisa Pepejal Sedia Ada Jalan Utama Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah

Jabor

Tapak Pelupusan Jabor

Sumber : Majlis Perbandaran Kuala Terengganu, 2005 Majlis Perbandaran Kemaman, 2005 Ke Kuantan Majlis Daerah Dungun, 2005 Majlis Daerah Hulu Terengganu, 2005 Majlis Daerah Besut, 2005 Majlis Daerah Setiu, 2005 Majlis Daerah Marang, 2005 Jabatan Perancangan Bandar Dan Desa Negeri Terengganu, 2005

KE BAB 2
HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.45 TAPAK PELUPUSAN SISA PEPEJAL SEDIA ADA NEGERI TERENGGANU, 2003 2-107

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Sub Sektor Bekalan Gas 2.155 Negeri Terengganu merupakan pengeluar gas asli yang terbesar di

Semenanjung Malaysia. Gas digunakan dalam dua bentuk iaitu gas asli (natural gas) dan dalam bentuk LPG (Liquefied Petroleum Gas). Gas asli lazimnya disalurkan melalui rangkaian paip manakala LPG digunakan melalui tangki (Storage vessels). Daripada tangki, LPG juga boleh disalurkan melalui rangkaian paip. Paip PGU Fasa I menyalurkan gas ke Stesen Janakuasa Paka di mana gas asli dibakar untuk menjanakan tenaga elektrik. PGU Fasa II pula menyalurkan gas dari Kerteh ke selatan negara sebelum disalurkan kepada pengguna-pengguna di negeri-negeri lain (rujuk Jilid II m/s :15-41 dan rajah 2.46)

2.156

Sistem paip PGU dikendalikan oleh Petronas manakala sistem agihan

tekanan sederhana dan rendah pula dikendalikan oleh Gas Malaysia Sdn Bhd. Rangkaian paip sistem tekanan rendah disalurkan kepada pengguna domestik, komersil dan industri. Sistem paip gas lazimnya dilengkapi dengan city gates station, district station dan service station di mana tekanan tinggi di dalam paip tekanan tinggi direndahkan untuk tujuan disalurkan dalam sistem agihan paip tekanan senderhana/rendah. Rangkaian paip gas yang ada di Negeri Terengganu pada waktu ini adalah terhad kepada beberapa kawasan dalam daerah Kemaman dan Dungun (rujuk Jilid II m/s :15-41)

2.157

Selain daripada gas asli berpaip ke premis, bekalan gas asli juga

digunakan untuk kenderaan NGV (natural gas vehicle). LPG pula digunakan melalui tong-tong gas untuk kegunaan domestik, komersil dan industri. Bekalan gas asli merupakan kemudahan yang agak baru diperkenalkan di Malaysia. Walaupun LPG telah lama digunakan, gas asli hanya menjadi alternatif tenaga yang viable setelah penyiapan projek PGU dan rangkaian agihan yang dibina oleh Gas Malaysia Sdn Bhd (rujuk Jilid II m/s :15-41)

2-108

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang Kg. Keruak BANDAR PERMAISURI Batu Rakit Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas Bt. Payong MARANG Tengkawan g Wakaf Tapai Ajil P. Berangan Penarik Pulau Bidong Pulau Redang

U
Tanpa Skala

BESUT

SETIU

Sg. Bari

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Ketengah Jaya

PAHANG

Kerteh

Kemasik Seri Bandi Kijal

KEMAMAN
T. Kalong Binjai CHUKAI

PETUNJUK : Laluan Utama Saluran Gas Asli Stesen Saluran Gas Asli Jalan Utama Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah

Geliga Cheneh Baru

Jabor

Ke Kuantan

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.46 PAIP AGIHAN GAS ASLI

2-109

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

2.4.4

Prasarana Sosial

2.4.4.1 Perumahan 2.158 Aspek pembangunan perumahan merupakan antara komponen

prasarana sosial yang perlu diberi penekanan ke arah mempertingkatkan kualiti dan taraf hidup masyarakat. Penyediaan perumahan yang mencukupi dan bersesuaian dengan kehendak masyarakat adalah penting bagi membolehkan masyarakat menikmati kualiti kehidupan yang baik dan selesa sebagaimana memenuhi kriteria negeri maju. Di samping itu, penyediaan unit-unit perumahan dalam lingkungan kemampuan masyarakat setempat akan memberi peluang bagi semua golongan masyarakat memiliki unit kediaman sendiri. i. 2.159 Status Semasa Kemajuan Penyediaan Perumahan Dalam tempoh 1980 hingga 2000 jumlah unit perumahan

mencatatkan pertambahan sejumlah 82,334 unit dengan purata tahunan 4,200 unit setahun. Sehingga tahun 2000 didapati stok perumahan adalah sebanyak 200,578 unit. Daripada jumlah tersebut, 130,313 unit (65%) terdiri daripada perumahan kampung dan 70,265 unit (35%) adalah perumahan terancang. Bagi tahun 1991 dan 2000, daerah Kuala Terengganu mencatatkan jumlah tertinggi berbanding daerah lain diikuti Kemaman, Dungun, Besut, Marang, Hulu Terengganu dan Setiu. (Rujuk Rajah 2.47 dan 2.48) Rajah 2.47 Pecahan Taburan Perumahan Mengikut Daerah Bagi Tahun 1991 Dan 2000
Tahun 1 9 9 1 Besut 19% Marang 5% Hulu Terengganu 9% Dungun 12%

Tahun 2 0 0 0 Besut 14% Marang 9% Hulu Terengganu 8% Setiu 6% Kuala Terengganu 33%

Kuala Terengganu 42%

Kemaman 13%

Dungun 14%

Kemaman 16%

Sumber : i. ii. iii.

Terengganu Master Plan Study, 1983 Banci Perumahan 1991, Jabatan Perangkaan Malaysia. Banci Penduduk dan Perumahan Malaysia, 2000 (Taburan Penduduk mengikut Kawasan PBT dan Mukim)

2-110

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian

BESUT
80,000 60,000 40,000 20,000 0

Ke Kota Bharu

Kuala Besut KG. RAJA

80000

SETIU
60000

JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi

Pulau Redang

Tanpa Skala

40000 20000 0

1980 6 22,254

1991 23,062

2000

Kg. Fikri

1980 7 Penarik 0

1991 9,923
Pulau Bidong

2000 11,761

Pasir Akar Guntong Luar

26,582
BESUT

Merang Kg. Keruak BANDAR PERMAISURI Batu Rakit Wakaf Tengah

HULU TERENGGANU
80,000 60,000 40,000 20,000 0

KUALA TERENGGANU

SETIU

Sg. Bari

Seberang Takir
80,000

Seri Langkap

KUALA TERENGGANU Tiga

60,000

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Chabang 40,000
20,000 0

Kg. Chendering

1980 4 10,815

1991 13,820

2000 14,962
Tengkawang

Bt. Payong

1980

Pulau Kapas1991

2000 66,395

1
Wakaf Tapai

50,059 MARANG

54,729

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

Ajil

P. Berangan

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

DUNGUN
80,000 60,000 40,000 20,000 0

MARANG
Rantau Abang

80,000

KELANTAN
1980 1991 22,413 2000 28,274

60,000 40,000

Bukit Besi

DUNGUN

20,000 0

13,873

1980 5
DUNGUN
AL MUKTAFI BILLAH SHAH

1991 15,489
Paka

2000 19,191

5,756

KEMAMAN
80,000 60,000 40,000 20,000 0

Ketengah Jaya

PAHANG

Kerteh

Kemasik Seri Bandi

1980 2 15,487

1991 25,737

2000 33,413
KEMAMAN

Kijal

T. Kalong Binjai

P E T U N JU K :
Kediaman Jalan Utama Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah Stok Perumahan 1980 Stok Perumahan 1991 Stok Perumahan 2000
300,000 200,000 100,000 0
Jabor

CHUKAI

NEGERI TERENGGANU Cheneh Baru

Geliga

1980 U 118,244

1991 165,173 Ke Kuantan

2000 200,578

RAJAH 2.48 TABURAN KAWASAN KEDIAMAN, 2003

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA 2-111

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.160 Pelbagai program perumahan telah dilaksanakan oleh sektor awam perumahan oleh sektor adalah awam 70 peratus dalam manakala 30 selebihnya Dalam

dan swasta. Pencapaian penglibatan sektor swasta dalam perlaksanaan pembinaan dilaksanakan iaitu peratus.

perlaksanaannya sektor swasta lebih menumpukan kepada permintaan keseluruhan pasaran manakala tumpuan sektor awam lebih kepada penyediaan rumah kepada golongan berpendapatan rendah dan sederhana rendah melalui program perumahan utama iaitu Perumahan Awam Kos Rendah (PAKR). ii. 2.161 Kualiti Persekitaran Perumahan Kerajaan Negeri Terengganu telah meletakkan sasaran

pembangunan perumahan Negeri Terengganu, pemilikan rumah perlu berada pada tahap pemilikan satu keluarga satu rumah dan juga mencapai setinggan sifar melalui penyediaan perumahan rumah yang mencukupi, berkualiti dan mampu dibeli atau disewa oleh penduduk daripada semua peringkat pendapatan. Walaupun didapati dari segi bilangan setiap keluarga di negeri ini mendiami satu rumah tetapi jika dilihat dari segi kualiti persekitaran dan keselesaan tempat kediaman masih banyak ruang yang perlu dipertingkatkan. 2.162 Aspek kualiti persekitaran kediaman adalah antara aspek yang perlu

diambilkira dalam mencapai sasaran ke arah memastikan kemudahan infrastruktur kediaman yang sempurna di mana setiap unit perumahan dilengkapi dengan infrastruktur bestari dan tahap kemudahsampaian ke kemudahan awam yang tinggi. Keseluruhannya, sebahagian besar kawasan perumahan Negeri Terengganu masih belum dilengkapi dengan kemudahan infrastruktur yang sempurna dan berkualiti. Ini disebabkan oleh pembangunan projek perumahan berskala kecil yang bersifat piecemeal dan tidak komprehensif memberi kesan kepada penyediaan dan penyaluran kemudahan infrastruktur yang kurang sempurna terutamanya kebanyakan rumah-rumah yang terletak di kawasan luar bandar dan perumahan kampung di kawasan bandar. Di antara kawasan-kawasan yang terlibat di bawah isu ini adalah kawasan penempatan setinggan.

2-112

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.163 Penempatan setinggan di Negeri Terengganu bukan merupakan isu

utama di Negeri Terengganu. Dengan kadar 0.4 peratus daripada peratusan penduduk setinggan di seluruh Malaysia dan peratusannya agak rendah berbanding negeri-negeri lain di Pantai Barat Semenanjung, ianya dijangka dapat mencapai sasaran setinggan sifar menjelang tahun 2008 melalui langkah-langkah yang dilaksanakan dalam tempoh Rancangan Pembangunan Negeri Terengganu (RPNT 2004-2008). iii. 2.164 Keperluan dan Penawaran Perumahan Semasa (2003-2004) Walaupun satu rumah satu keluarga, tetapi keadaan rumah yang

usang, setinggan dan juga perumahan kampung, khususnya di dalam bandar memerlukan penggantian dan ini menyumbang kepada keperluan unit-unit rumah baru. Berdasarkan keadaan ini keperluan semasa unit rumah baru adalah sebanyak 17,037 unit yang terdiri dari semua jenis perumahan (rujuk rajah 2.49). Jumlah ini adalah merujuk kepada jumlah pendaftaran untuk unit-unit perumahan dan penawaran perumahan semasa mengambilkira projek perumahan komited dalam pembinaan 2003-2004 yang direkodkan di SUK Bahagian Perumahan, Negeri Terengganu. 2.165 Jika dibandingkan jumlah keperluan dan penawaran rumah bagi

kesemua jenis perumahan didapati ianya tidak mencukupi terutamanya di daerah Kuala Terengganu, Marang, Hulu Terengganu, Dungun dan Setiu. Tahap pencapaian penyediaan bekalan perumahan adalah berada dalam lingkungan 70 peratus dibandingkan dengan jumlah keperluan semasa. Bagi penawaran perumahan kos rendah, didapati ianya tidak dapat memenuhi keperluan disebabkan permintaan yang terlalu tinggi (80% dari jumlah perumahan bagi semua jenis) terhadap rumah kos rendah.

2-113

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Rajah 2.49 Keperluan dan Penawaran Perumahan Semasa Mengikut Daerah, Negeri Terengganu 2003-2004.
6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 1,000 0

Bilangan Unit Rumah

Kuala Terengganu

Kemaman

Dungun

Hulu Terengganu

Marang

Besut

Setiu

PERUMAHAN (SEMUA JENIS) Keperluan PERUMAHAN (SEMUA JENIS) Penawaran PERUMAHAN KOS RENDAH Keperluan PERUMAHAN KOS RENDAH Penawaran

5,322 1,643 4,392 1,488

4,283 5,848 3,735 2,144

2,569 1,931 2,135 1,018

1,121 200 998 200

1,541 484 1,367 484

1,631 1,673 1,419 815

570 140 491 140

Sumber : SUK ( Bahagian Perumahan), Negeri Terengganu ,2003-2004.

2.166

Bagi bilangan unit-unit komited semasa dalam perancangan (22,215 tahun 2004. Sebanyak 9,000 unit masih diperlukan bagi

unit), ianya dijangka hanya mampu menampung keperluan perumahan sehingga menampung keperluan unit perumahan sehingga tahun 2005 (rujuk rajah 2.50). Purata permintaan perumahan yang perlu dibekalkan setiap tahun dianggarkan sebanyak 8,000-9,000 unit selaras dengan pertambahan jumlah bilangan isi rumah. Prestasi keseluruhan menunjukkan penyediaan perumahan adalah tidak mencukupi dan tidak memenuhi keperluan perumahan sehingga kini terutamanya kepada golongan berpendapatan rendah dan sederhana rendah. Kemajuan program pembangunan perumahan sedia ada khasnya perumahan kos rendah perlu dipercepatkan dan dipertingkatkan jumlahnya selaras keperluan perumahan. Dijangka sektor ini akan terus berkembang kesan daripada pertumbuhan penduduk dan perkembangan kemajuan pusat-pusat petempatan utama di Negeri Terengganu.

2-114

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Rajah 2.50: Bilangan Keperluan Unit Perumahan Negeri Terengganu, 20002020
400000 350000 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 2000 Stok Perumahan Semasa Kos Sederhana 2005 2010 Unit Rumah Komited Kos Tinggi 2015 Kos Rendah 2020 200,578 22,215 231,832
+43,069 +31,254

385,187 326,662
+58,525

274,901

+51,761

Nota : +; Pertambahan unit rumah bagi setiap 5 tahun

2.4.4.2 Kemudahan Masyarakat 2.167 Kemudahan masyarakat yang mencukupi merupakan keperluan asas

yang penting bagi menjamin keselesaan penduduk. Penyediaan kemudahan masyarakat perlu mengambilkira kecukupan kemudahan dari segi bilangan dan taburan. Penyediaan kemudahan juga dilihat sebagai salah satu elemen penting di dalam meningkatkan kualiti hidup penduduk. Secara amnya sebilangan besar kemudahan masyarakat di Negeri Terengganu yang meliputi penyediaan kemudahan pendidikan, kegunaan awam dan keagamaan telah mencapai beberapa kriteria negeri maju terutamanya dari segi bilangan dan juga tahap kepenggunaan. i. 2.168 Kemudahan Pendidikan Dari sudut rendah piawaian didapati perancangan, melebihi penawaran kemudahan sebenar

pendidikan

daripada

keperluan

penduduk. Lebihan penawaran kemudahan pendidikan yang merangkumi penyediaan kemudahan tadika dan sekolah rendah adalah merupakan satu potensi yang amat besar kepada pembangunan pendidikan negeri. Ini kerana agenda pendidikan sepanjang hayat seperti yang disasarkan akan terlaksana dengan penyediaan kemudahan pendidikan yang mencukupi dan berkualti kepada semua lapisan masyarakat. Peningkatan kualiti pembelajaran dan pengajaran pra-persekolahan adalah antara ke arah penyediaan masyarakat yang berkualiti dan cemerlang. Penubuhan sekolah-

2-115

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU sekolah elit dan sekolah perdana bagi menampung anak-anak Terengganu yang cemerlang dalam pembelajaran dijangka akan mengoptimumkan penggunaan lebihan sekolah yang dialami oleh Negeri Terengganu. Penyediaan kemudahan pendidikan yang seimbang dan memenuhi keperluan penduduk dijangka akan memberi peluang kepada penduduk untuk meningkatkan dan menambah ilmu pengetahuan. Penubuhan Universiti Darul Iman Malaysia dan penaikkan taraf institusi pengajian tinggi di Negeri Terengganu akan menyumbang kepada pencapaian matlamat ke arah penyediaan sumber manusia yang berkualiti dan memberi impak yang besar kepada arus pembangunan, pemodenan dan kemajuan negeri (rujuk rajah 2.51, rajah 2.52 dan rajah 2.53). Rajah : 2.51 : Penawaran Semasa Kemudahan Masyarakat Berdasarkan Keperluan Sebenar Mengikut Piawaian Perancangan

1400
Kemudahan Keselamatan Awam Kemudahan Pendidikan Kemudahan Kesihatan

1200
Bil Kemudahan

Kemudahan Keagamaan

1000 800 600 400 200

Tadik a Seko lah R enda h Seko lah M enen gah

Hosp ital Kesi hata n Klinik Desa

Bala i Poli s

Polis

Bala i Bom ba

Bil Sedia Ada

Keperluan Mengikut Piaw aian

Bala i Ray a Dew an O rg R amai Dew an S ivik Perp ustak aan Pusa t Perp usta kaan Awa m

Mas jid

Klinik

Pond ok

Sura u

Kemudahan Awam

2-116

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA

Tanpa Skala Pulau Redang

DAERAH BESUT Sekolah Rendah Bil. Sedia ada = 50 Keperluan Sebenar = 18 Sekolah Menengah Bil. Sedia ada = 14 Keperluan Sebenar = 15

JERTEH R M

M
R Tembila MRenek/Jabi Kg. R Kg. Fikri R Guntong Luar R M R M R Bari Sg. Bari M R Merang Penarik

Pasir Akar

BESUT
Kg. Keruak

Pulau Bidong

BANDAR M PERMAISURI

Batu Rakit R Wakaf Tengah M R M M Seberang Takir KUALA TERENGGANU MChabang Tiga R R Bt. Payong M R M P. Berangan R M Kg. Chendering Pulau Kapas MARANG

DAERAH SETIU Sekolah Rendah Bil. Sedia ada = 41 Keperluan Sebenar = 7 Sekolah Menengah Bil. Sedia ada = 5 Keperluan Sebenar = 6

M SETIU

M R

DAERAH KUALA TERENGGANU Sekolah Rendah Bil. Sedia ada = 78 Keperluan Sebenar = 44 Sekolah Menengah Bil. Sedia ada = 28 Keperluan Sebenar = 37

R R R Langkap Seri M R

KUALA R M TERENGGANU M
Kuala Telemong

DAERAH HULU TERENGGANU Sekolah Rendah Bil. Sedia ada = 45 Keperluan Sebenar = 9 Sekolah Menengah Bil. Sedia ada = 7 Keperluan Sebenar = 8

HULU TERENGGANU

Tengkawang M R

M M R

M R Wakaf Tapai Ajil M R M M R M

DAERAH MARANG
Laut China Sekolah Rendah Selatan
Merchang

KUALA BERANG R R

MARANG
R M Bt Bading M R Landas R M

Bil. Sedia ada = 28 Keperluan Sebenar = 12 Sekolah Menengah Bil. Sedia ada = 8

Tasik Kenyir

R M

Rantau Abang M

Keperluan Sebenar = 10

KELANTAN
Bukit Besi R M R M AL MUKTAFI R BILLAH SHAH

R M M R M Ketengah Jaya

DUNGUN

DAERAH DUNGUN Sekolah Rendah

Paka

DUNGUN

Bil. Sedia ada = 44 Keperluan Sebenar = 19 Sekolah Menengah Bil. Sedia ada = 7 Keperluan Sebenar = 16

PAHANG
R M Seri Bandi

Kerteh

Kemasik

PETUNJUK :
KEMAMAN
R R

R M

R R

Kijal

Sekolah Rendah Mewakili 1 buah Mewakili 10 buah Mewakili 20 buah Jalan Utama Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah

M M

Sekolah Menengah Mewakili 1 buah Mewakili 10 buah Mewakili 20 buah

Binjai

T. Kalong

R R

M M

CHUKAI Geliga M Cheneh Baharu R

DAERAH KEMAMAN Sekolah Rendah Bil. Sedia ada = 43 Keperluan Sebenar = 20 Sekolah Menengah Bil. Sedia ada = 13 Keperluan Sebenar = 17

Jabor

Ke Kuantan

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.52 TABURAN KEMUDAHAN PENDIDIKAN, 2003

2-117

U
Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA

Tanpa Skala

1
JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang BANDAR PERMAISURI Penarik

Pulau Redang

BESUT
Kg. Keruak

Pulau Bidong

5 1
Sg. Bari
Bari

2 3

2 3 2

Batu Rakit Wakaf Tengah Seberang Takir KUALA TERENGGANU Chabang Tiga

SETIU

Seri Langkap

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

7
Bt. Payong

Kg. Chendering Pulau Kapas

3
Tengkawang Wakaf Tapai Ajil

MARANG

HULU TERENGGANU

P. Berangan

KUALA BERANG

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

PETUJUK :
Institusi Pengajian Tinggi Awam

Tasik Kenyir

Rantau Abang

1 2

Universiti Teknologi MARA (UiTM)

KELANTAN
Bukit Besi

6
DUNGUN

Kolej Universiti Sains dan Teknologi Malaysia (KUSTEM)

3 Kolej Agama Sultan Zainal Abidin (KUSZA)

Institusi Latihan Teknikal Awam Maktab Perguruan

1
2
DUNGUN
AL MUKTAFI BILLAH SHAH

1
Paka

1 2 3

Politeknik Dungun Politeknik Kota

1 2

Maktab Perguruan Sultan Mizan, Besut Maktab Perguruan Kuala Terengganu, Batu Rakit

Kolej Komuniti Kuala Terengganu

Ketengah Jaya

PAHANG

Kerteh

Institusi Pengajian Tinggi Swasta

1 Institut Latihan Perindustrian Petroleum, Batu Rakit 2 Kolej KETENGAH, Al Muktafi Billah Shah 3 Kolej Latihan Telekom 4 Kolej Sri Iman, Kuala Terengganu 5 Kolej Teknologi Bestari, Saujana Permaisuri, Setiu 6 7 8 9 Kolej Teras Timur, Dungun Kolej Yayasan Terengganu,Chendering PTPL, Kuala Terengganu Terengganu Advance Technical Institute, Kemaman Jalan Utama Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah
Ke Kuantan Jabor

Kemasik Seri Bandi Kijal

KEMAMAN

9
Binjai

T. Kalong

CHUKAI Geliga Cheneh Baharu

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.53 TABURAN KEMUDAHAN PUSAT PENGAJIAN TINGGI, 2003

2-118

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU ii. 2.169 Kemudahan Kesihatan Penyediaan kemudahan kesihatan di Negeri Terengganu masih lagi

berada di tahap yang kurang memuaskan. RSN Terengganu mensasarkan kemudahan yang mencukupi serta memenuhi keperluan penduduk perlulah disediakan. Antara langkah yang dicadangkan adalah dengan menyediakan sebuah Hospital Daerah di setiap daerah di negeri ini. Pada masa ini hanya daerah Marang sahaja yang tidak mempunyai kemudahan hospital daerah. Dari analisis yang telah dijalankan mendapati daerah Marang memerlukan sebuah hospital daerah bagi menampung keperluan penduduk serta keperluan untuk melengkapkan prasarana sosial ke arah mencapai strategi pembangunan daerah sebagai dorminatory homes. Manakala bagi Hospital Daerah Dungun keperluan kepada tapak hospital yang baru adalah diperlukan. Ini kerana bangunan hospital sedia ada adalah usang dan mempunyai lokasi yang tidak sesuai (rujuk rajah 2.54). 2.170 Bagi menyeimbangi penyaluran kemudahan kesihatan di antara

kawasan bandar dan luar bandar, penyediaan kemudahan Klinik Kesihatan dan Klinik Desa adalah diperlukan. Berdasarkan kepada unjuran yang dijalankan, RSN Terengganu telah mensasarkan unjuran keperluan kepada penambahan bilangan kemudahan klinik kesihatan dan klinik desa mengikut jumlah penambahan penduduk mengikut tahun perancangan RS. Selaras dengan hasrat kerajaan negeri untuk membangunkan industri pelancongan negeri kemudahan prasarana kesihatan dilihat sebagai salah satu elemen yang penting ke arah menjadikan Negeri Terengganu sebagai pusat Pelancongan Wilayah Timur.

2-119

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

DAERAH BESUT Klinik Kesihatan Bil. Sedia ada = 6 Keperluan Sebenar = Mencukupi Klinik Desa Bil. Sedia ada = 19 Keperluan Sebenar = 27 Ke Kota Bharu K K JERTEH H K Tembila Kuala Besut KG. RAJA Pulau Redang Pulau Perhentian

Tanpa Skala

K Pasir Akar

Kg. Renek/Jabi K

Kg. Fikri

D
K Guntong Luar H

D
K

Penarik

BESUT DAERAH SETIU Klinik Kesihatan Bil. Sedia ada = 4 Keperluan Sebenar = 3 Klinik Desa Bil. Sedia ada = 14 Keperluan Sebenar = 11
Kg. Keruak

Pulau Bidong Merang

BANDAR PERMAISURI

D
K Sg.Bari Bari K K D Seri Langkap K

D
K

Batu Rakit Wakaf Tengah K H Seberang Takir KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering K Bt. Payong K Wakaf Tapai K K KUALA BERANG H Ajil K P. Berangan Pulau Kapas MARANG

DAERAH KUALA TERENGGANU Klinik Kesihatan Bil. Sedia ada = 6 Keperluan Sebenar = 16 Klinik Desa Bil. Sedia ada = 30 Keperluan Sebenar = 66

D SETIU

KUALA TERENGGANU K D
Kuala Telemong

K Tengkawan g K

DAERAH HULU TERENGGANU Klinik Kesihatan Bil. Sedia ada = 4 Keperluan Sebenar = 3 Klinik Desa Bil. Sedia ada = 21 Keperluan Sebenar = 14

HULU TERENGGANU

DAERAH MARANG
Laut China Selatan
Merchang K

D
Tasik Kenyir

MARANG D D
Bt Bading Landas

Klinik Kesihatan Bil. Sedia ada = 5 Keperluan Sebenar =5 Klinik Desa Bil. Sedia ada = 12 Keperluan Sebenar = 18

D D
Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi K K K DUNGUN

D D D
H K Paka

D BILLAH SHAH K DUNGUN D D

K

AL MUKTAFI

D D

DAERAH DUNGUN Klinik Kesihatan Bil. Sedia ada = 7 Keperluan Sebenar = Mencukupi Klinik Desa Bil. Sedia ada = 18 Keperluan Sebenar =28

K Ketengah Jaya Kerteh

PAHANG PETUNJUK :
H K D D D Hospital Klinik Kesihatan Klinik Desa Mewakili 1 buah Mewakili 10 buah Jalan Utama Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah
DAERAH KEMAMAN Klinik Kesihatan Bil. Sedia ada = 9 Keperluan Sebenar = 8 Klinik Desa Bil. Sedia ada = 19 Keperluan Sebenar = 30 KEMAMAN D

D D

K H K K Kemasik

K Seri Bandi

D D
K K

Kijal

D
Binjai K

T. Kalong

CHUKAI Geliga K

D D Cheneh Baharu

D
Jabor

Ke Kuantan

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.54 TABURAN KEMUDAHAN KESIHATAN, 2003

2-220

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU iii. 2.171 Kemudahan Keselamatan Awam Dari aspek kemudahan kepolisan, keadaan semasa menunjukkan

Negeri Terengganu mempunyai kemudahan sebuah IPK, 7 buah IPD, 32 buah Balai Polis dan 37 buah pondok Polis di mana bilangan kemudahan ini tidak memenuhi keperluan sebenar berdasarkan piawaian (rujuk rajah 2.55). Bagi memantapkan lagi kemudahan keselamatan awam seperti Polis, RSN Terengganu telah mengenalpasti keperluan kepada penaikan taraf bangunan-bangunan IPD, pemindahan IPK ke kawasan yang lebih sesuai yang lengkap dengan kemudahan untuk keselesaan anggota serta penambahan bilangan Balai Polis dan Pondok Polis. Cadangan-cadangan yang dikemukakan oleh RS dijangka akan meningkatkan imej polis di samping dapat menampung keperluan penduduk pada masa hadapan. 2.172 Bagi perkhidmatan Bomba RSN Terengganu mendapati bilangan

balai sedia ada adalah mencukupi. Walau bagaimanapun, pasukan ini memerlukan kepada sebuah Ibu Pejabat yang baru memandangkan Ibu Pejabat Bomba Negeri Terengganu sekarang menumpang di Balai Bomba Daerah Kuala Terengganu. Selaras dengan penambahan bilangan penduduk pada tahun 2020, RSN Terengganu mencadangkan penambahan bilangan Bomba dibuat adalah berdasarkan kepada keperluan penduduk tampungan, jarak serta perletakan kawasan berisiko tinggi. Selain daripada itu, peningkatan taraf balai bomba sedia ada juga diperlukan dan mengikut kelas-kelas balai seperti yang telah ditetapkan di dalam piawaian perancangan.

2-121

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA B JERTEH B Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang BANDAR PERMAISURI B Penarik Pulau Bidong Pulau Redang

Tanpa Skala

BESUT DAERAH SETIU Balai Polis Bil. Sedia ada = 4 Keperluan sebenar = 4 Balai Bomba Bil. Sedia ada = 1 Keperluan sebenar = 1
Kg. Keruak

Batu Rakit Sg. Bari Bari B Seri Langkap B Wakaf Tengah Seberang Takir KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas Bt. Payong MARANG Wakaf B Tapai B Ajil B P. Berangan

SETIU

DAERAH KUALA TERENGGANU Balai Polis Bil. Sedia ada = 5 Keperluan sebenar = 22 Balai Bomba Bil. Sedia ada = 2 Keperluan sebenar = 4

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

DAERAH HULU TERENGGANU Balai Polis Bil. Sedia ada = 3 Keperluan sebenar = 4 Balai Bomba Bil. Sedia ada = 1 Keperluan sebenar = 1

Tengkawang

HULU TERENGGANU

DAERAH MARANG
Laut China Balai Polis Selatan
Merchang

KUALA BERANG

MARANG
Bt Bading Landas

Bil. Sedia ada = 4 Keperluan sebenar = 6 Balai Bomba Bil. Sedia ada = 1

Tasik Kenyir

Rantau Abang Keperluan

sebenar = 1

KELANTAN
Bukit Besi B DUNGUN

DAERAH DUNGUN Balai Polis Bil. Sedia ada = 6 Keperluan sebenar = 9 Balai Bomba Bil. Sedia ada = 3 Keperluan sebenar = 1
B DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH Ketengah Jaya B

Paka

PAHANG
B B Seri Bandi

Kerteh

Kemasik

DAERAH KEMAMAN Balai Polis Bil. Sedia ada = 6 Keperluan sebenar = 10 Balai Bomba Bil. Sedia ada = 4 Keperluan sebenar = 2
Cheneh Baharu

Kijal

KEMAMAN

B Binjai

T. Kalong

PETUNJUK :
Balai Polis B Balai Bomba Jalan Utama Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah

CHUKAI Geliga

B Jabor

Ke Kuantan

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.55 TABURAN KEMUDAHAN KESELAMATAN, 2003

2-122

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU iv. 2.173 Kemudahan Keagamaan Penyediaan kemudahan keagamaan seperti surau dan masjid adalah

antara kemudahan yang telah mencapai tahap penyediaan kemudahan negara maju dari segi bilangan. Pencapaian ini bukanlah sesuatu yang boleh digahkan memandangkan keadaan fizikal surau-surau dan masjid sedia ada yang uzur serta memerlukan kepada penaikkan taraf dan pembaikan bagi menjamin keselesaan tempat ibadat ini. Kerajaan negeri melalui RPNT telah mencadangkan agar peranan masjid diperluaskan mencakupi sebagai pusat pentadbiran setempat yang lengkap dengan segala kemudahan dan menjadi pusat petemuan penduduk. Bagi menyokong hasrat ini RS Terengganu telah mencadangkan agar keperluan bilangan surau dan masjid ditambah mengikut pertambahan penduduk semasa dan RS juga mengunjurkan sebanyak 198 buah masjid dan 822 buah surau diperlukan sehingga tahun 2020 (rujuk rajah 2.56 dan rajah 2.57). Manakala bagi surau dan masjid sedia ada yang uzur, pembaikan serta penukaran struktur dari kayu kepada batu yang lebih kukuh dicadangkan. Konsep surau dan masjid bestari ke arah memperkasakan pusat-pusat ibadat ini adalah dicadangkan agar penyediaan pusat ibadat yang berkualiti serta berintegrasi dapat disediakan untuk keperluan penduduk Negeri Terengganu. 2.174 Bagi kemudahan pusat ibadat agama lain, RSN Terengganu

mencadangkan agar pusat-pusat ibadat ini ditambah mengikut keperluan bilangan penduduk agama tersebut.

2-123

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

U
Pulau Perhentian Tanpa Skala Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA

DAERAH BESUT Bil. sedia ada = 77 Keperluan sebenar = 47

JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang BANDAR PERMAISURI Penarik

Pulau Redang

BESUT
Kg. Keruak

Pulau Bidong

Batu Rakit Sg. Bari Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering

SETIU DAERAH SETIU Bil. sedia ada = 50 Keperluan sebenar = 20

DAERAH KUALA TERENGGANU Bil. sedia ada = 121 Keperluan sebenar = 117

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Pulau Kapas Bt. Payong MARANG Wakaf Tapai

Tengkawan g

HULU TERENGGANU DAERAH HULU TERENGGANU Bil. sedia ada = 76 Keperluan sebenar = 25
Tasik Kenyir

KUALA BERANG

Ajil

P. Berangan

DAERAH MARANG
Laut China

MARANG
Bt Bading Landas

Bil.Selatan sedia ada = 51 Keperluan Merchang sebenar = 33

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

DAERAH DUNGUN Bil. sedia ada = 46 Keperluan sebenar = 51

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Ketengah Jaya Kerteh

PAHANG

Kemasik Seri Bandi Kijal

PETUNJUK :
Mewakili 20 Masjid Mewakili 10 Masjid Mewakili 1 Masjid Jalan Utama Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah

KEMAMAN DAERAH KEMAMAN Bil. sedia ada = 176 Keperluan sebenar = 54

Cheneh Baharu T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga

Jabor

Ke Kuantan

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.56 TABURAN KEMUDAHAN KEAGAMAAN, 2003

2-124

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Rajah 2.57 : Taburan Kemudahan Daerah, Negeri Terengganu
Kemaman

Masyarakat

Mengikut

Perpustakaan Aw am Perpustakaan Pusat Dew an Siv ik

Dungun

Dew an Org Ramai Balai Ray a Surau Masjid Balai Bomba Pondok Polis Balai Polis Klinik Desa Klinik Kesihatan Hospital

Marang

H. Terengganu

K. Terengganu

Sekolah Menengah Sekolah Rendah Tadika

Setiu

Besut

50

100

150

200

250

300

350

400

450

Bil Kemudahan

v. 2.175

Kemudahan Bangunan Awam Kajian mendapati Negeri Terengganu mengalami kekurangan

bangunan kemudahan awam seperti balairaya dan Dewan Sivik. Selain daripada itu bangunan-bangunan kemudahan awam ini juga mempunyai tahap penyelenggaraan yang rendah. Ini mengundang kepada ketidakselesaan kepenggunaan oleh penduduk setempat. Oleh yang demikian, RSN Terengganu mengunjurkan sebanyak 127 buah balairaya, 19 buah Dewan Orang Ramai (DOR) dan 6 buah Dewan Sivik diperlukan bagi menampung ketidakcukupan kemudahan ini serta menampung keperluan penduduk sehingga tahun perancangan 2020. Selain daripada penambahan kemudahan yang baru RS juga menganjurkan agar kemudahan-kemudahan sedia ada yang diabaikan dahulu dibaik pulih dan dinaikkan taraf agar penggunaan kemudahan ini dapat dioptimumkan dan menjadi pusat pertemuan serta pusat aktiviti penduduk.

2-125

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.176 yang Bagi kemudahan perpustakaan, tiada penambahan bangunan baru dicadangkan bagi kemudahan perpustakaan awam dan

perpustakaan pusat. Penambahan kepada peningkatan kemudahan ICT serta penambahan bahan-bahan bacaan adalah diperlukan sejajar dengan hasrat untuk menggalakkan penambahan ilmu pengetahuan sepanjang hayat (rujuk rajah 2.58 dan rajah 2.59). Rajah 2.58 : Keperluan Kemudahan Masyarakat Berbanding Pencapaian Semasa

2500 2000 1500 1000 500 0

Se Ta k di Se ol a ko h R ka la en h da M h en en g Kl H ah os in ik K pita es l ih at Kl a n in ik D Ba es a la Po i P n d oli s o Ba k P o la i B li s om ba M as ji d Su ra B D u ew al an ai R a O rg ya R a Pe De w ma rp i us an Pe S t iv rp ak a us an ik ta k a Pu an s a Aw t am

Keperluan Sebenar (2003)

Sasaran 2020

Pencapaian Semasa (2003)

2-126

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

U
DAERAH BESUT Dewan Orang Ramai Bil. Sedia ada = 42 Keperluan sebenar = 41 Pusat Kebajikan = 14 (JKM) = 25 (NGO) Perpustakaan = 1
Pasir Akar Guntong Luar
DOR

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. DOR RAJA JERTEH DOR Tembila

Tanpa Skala

Pulau Redang

DOR Kg. Renek/Jabi

DOR

Kg. Fikri Penarik

DOR

BESUT P
Kg. Keruak

Pulau Bidong Merang

DOR

DAERAH SETIU Dewan Orang Ramai Bil. Sedia ada = 24 Keperluan sebenar = 16 Pusat Kebajikan = 3 (JKM) = 11(NGO) Perpustakaan = 1

BANDAR DOR PERMAISURI

DOR

DAERAH KUALA TERENGGANU

Batu Rakit

DOR

Dewan Orang Ramai Bil. Sedia ada = 165 Keperluan sebenar = 110 Pusat Kebajikan = 46 (JKM) = 53 (NGO) Perpustakaan = 1

P SETIU

Sg. Bari

DOR P
Seri Langkap
DOR

Wakaf Tengah Seberang Takir DOR KUALA TERENGGANU

Chabang Tiga KUALA DOR TERENGGANU Kg. Chendering Kuala Telemong Pulau Kapas Bt. Payong DOR MARANG Wakaf Tapai Ajil P.DOR Berangan

DAERAH HULU TERENGGANU Dewan Sivik = 9 Dewan Orang Ramai Bil. Sedia ada = 20 Keperluan sebenar = 20 Pusat Kebajikan = 6 (JKM) = 13 (NGO) Perpustakaan = 1
Tasik Kenyir

DAERAH MARANG Dewan Orang Ramai

Laut China Selatan Keperluan sebenar 31
Merchang

DOR Tengkawan g

HULU TERENGGANU

Bil. Sedia ada = 41 Pusat Kebajikan = 15 (JKM) = 21 (NGO) Perpustakaan = 1

KUALA P BERANG

MARANG P
DOR

Bt Bading Landas

DOR

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi

DAERAH DUNGUN Dewan Sivik = 8 Dewan Orang Ramai Bil. Sedia ada = 71 Keperluan sebenar = 47 Pusat Kebajikan = 14 (JKM) = 19 (NGO) P Perpustakaan = 1 DUNGUN
AL MUKTAFI BILLAH SHAH

DOR

DUNGUN

DOR
DOR

Paka

P
Ketengah Jaya

PAHANG

DOR

Kerteh

Kemasik Seri Bandi

DAERAH KEMAMAN Dewan Orang Ramai

Kijal

PETUNJUK : P Perpustakaan Mewakili 10 Pusat Kebajikan Masyarakat Mewakili 5 Pusat Kebajikan Masyarakat Mewakili 1 Pusat Kebajikan Masyarakat Jalan Utama Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah DOR DOR

Bil. Sedia ada = 19 Keperluan sebenar = 50 Pusat Kebajikan = 20 (JKM) = 16 (NGO) Perpustakaan = 1

KEMAMAN

DOR
T. Kalong Binjai

CHUKAI
DOR

Geliga

Cheneh Baharu

Mewakili 50 Dewan Orang Ramai Mewakili 20 Dewan Orang Ramai Mewakili 10 Dewan Orang Ramai

Jabor

DOR

DO R DOR Mewakili 5 Dewan Orang Ramai Mewakili 1 Dewan Orang Ramai OR

Ke Kuantan

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RAJAH 2.59 TABURAN KEMUDAHAN AWAM, 2003

2-127

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU vi. 2.177 Kemudahan Kebajikan Ketiadaan piawaian perancangan yang khusus bagi penyediaan

bangunan-bangunan kemudahan kebajikan menyebabkan analisis terperinci bagi memberi gambaran sebenar ketidakcukupan kemudahan ini tidak dapat dijalankan. Walau bagaimanapun, selaras dengan agenda masyarakat yang prihatin dan penyayang, penyediaan institusi kebajikan yang mencukupi meliputi kemudahan rumah anak-anak yatim, institusi orang cacat (OKU), rumah warga tua, pusat jagaan harian warga tua dan lain-lain kemudahan kebajikan adalah diperlukan bagi menampung keperluan golongan ini. Kerajaan negeri melalui agensi-agensi kebajikan negeri seperti Jabatan Kebajikan Masyarakat, Lembaga Penduduk dan Pembangunan Keluarga Negara, Yayasan Pembangunan Keluarga dan Jabatan Kebajikan Masyarakat serta NGO akan melaksanakan program bagi menyediakan kemudahan yang mencukupi bagi golongan ini. Antara program yang disusun adalah meliputi menaiktaraf kemudahan rumah anak-anak yatim agar dilengkapi dengan kemudahan penginapan yang selesa, kemudahan pembelajaran yang teratur serta kemudahan rekreasi yang sempurna agar anak-anak ini dapat menjalani kehidupan normal seperti kanak-kanak yang lain. Manakala bagi warga tua rumah orang tua dan pusat-pusat jagaan harian akan dinaiktaraf lengkap dengan kemudahan yang bersesuaian dengan aktiviti golongan ini di samping menyediakan kemudahan yang menceriakan suasana agar golongan ini tidak merasa kesepian dan dapat menjalani kehidupan yang sihat dan ceria. Penubuhan Kompleks Penyayang di setiap daerah di Negeri Terengganu pula dijangka akan dapat dimanfaatkan sepenuhnya oleh Orang Kurang Upaya (OKU). Penubuhan kompleks ini bertujuan agar golongan ini dapat menerima latihan yang diperlukan bagi menjalani kehidupan berdikari. Selain daripada itu, pusatpusat Khidmat Masyarakat juga akan ditubuhkan berperanan memberi latihan serta kaunseling bagi pekerja-pekerja sosial atau sukarelawan sosial ke arah mempersiapkan mereka di dalam menangani serta memberi perkhidmatan kepada golongan istimewa ini. 2.178 kurang Masalah utama yang dihadapi di dalam penyediaan kemudahan penyelenggaraan yang mengakibatkan kepada kemerosotan

masyarakat adalah keadaan fizikal bangunan, kemudahan yang uzur dan kepenggunaan serta menjejaskan keselesaan penduduk. Dari segi bilangan

2-128

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU penyediaan kemudahan masyarakat didapati kemudahan yang disediakan bertaraf world-class iaitu menepati tahap penyediaan negeri maju walau bagaimanapun, dari segi penyelenggaraan kemudahan yang disediakan, didapati penyelenggaraan kemudahan masyarakat di negeri ini bertaraf dunia ketiga. Oleh yang demikian, bagi memenuhi matlamat untuk mencapai tahap negeri maju menjelang 2020 Negeri Terengganu perlu mempunyai kemudahan masyarakat yang memenuhi kriteria dari segi taburan, bilangan, kepenggunaan, tahap kemudahsampaian serta mempunyai sistem penyelenggaraan yang baik.

2.4.4.3 Rekreasi Dan Sukan 2.179 Negeri Terengganu mempunyai pelbagai sumber rekreasi yang

menjadi tarikan sama ada penduduk setempat, sekitar dan pelancong tempatan mahupun luar negeri. Sumber-sumber yang ada termasuklah sumber semulajadi seperti pantai, pulau, bukit, sungai dan sebagainya. Di samping memastikan bilangan dan taburan yang mencukupi, perancangan bagi penyediaan kemudahan sukan dan rekreasi juga perlu mengambilkira aspek kualiti dan tahap kemudahsampaian. i. 2.180 Penyediaan Kemudahan Rekreasi Rancangan Struktur menyediakan kemudahan rekreasi mengikut 3

kategori iaitu Taman Wilayah, Taman Bandaran dan Taman Tempatan. Perancangan yang dibuat adalah berdasarkan pertumbuhan penduduk dan kesesuaian serta potensi dalam konteks pelancongan. 2.181 Sehingga kini, Negeri Terengganu mempunyai 5 buah kawasan

rekreasi peringkat wilayah yang dianggarkan mencukupi sehingga tahun 2010. Bagi taman bandaran pula bilangan kemudahan rekreasi sedia ada iaitu sebanyak 12 buah adalah tidak mencukupi berbanding keperluan sebenar yang dibuat berdasarkan bilangan penduduk. keperluan penyediaan kemudahan rekreasi dan sukan peringkat bandaran ialah sebanyak 19 buah. Namun begitu, berdasarkan data semasa, Negeri Terengganu kini hanya mempunyai 12 buah kawasan rekreasi dan sukan peringkat bandaran. Manakala, kemudahan rekreasi dan sukan peringkat

2-129

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU tempatan hanya mempunyai 58 buah sahaja, jika dibandingkan dengan keperluan piawaian iaitu 81 buah. (Rujuk Rajah 2.60). Rajah 2.60 : Pencapaian Penyediaan Kawasan Rekreasi 2003
90 80 70 60 (Bil) 50 40 30 20 10 0 Taman Wilayah Bilangan Semasa Taman Bandar Taman Bandaran Keperluan Piawaian Taman Tempatan Keperluan 2020

2.182

Bilangan

semasa

mengikut

daerah

mendapati

daerah

Kuala

Terengganu, Kemaman dan Dungun memerlukan sebuah Taman Wilayah berdasarkan keperluan piawaian. Keperluan Taman Bandaran mengikut daerah adalah mencukupi bagi kesemua daerah kecuali daerah Besut dan Marang yang masing-masing memerlukan 2 buah Taman Bandaran juga Dungun yang memerlukan sebuah Taman Bandaran. Bagi penyediaan Taman Tempatan, daerah yang mencatatkan jumlah tertinggi mengalami ketidakcukupan taman tempatan adalah daerah Kuala Terengganu yang masih memerlukan kira-kira 23 buah, diikuti Besut dan Marang iaitu 5 buah, Kemaman dengan 3 buah dan Dungun sebuah Taman tempatan diperlukan berbanding keperluan piawaian semasa. ii. 2.183 Kemudahan Sukan Seiring dengan sasaran Negeri Terengganu dalam memastikan

penduduk menjalani kehidupan yang sihat dan selesa di samping membantu mengharumkan nama negeri, Terengganu akan memberi keutamaan dalam bidang sukan khasnya untuk memastikan kecemerlangan pencapaian atlit ketika menghadapi mana-mana pertandingan yang akan diadakan, sama ada peringkat negeri mahupun negara melalui penyediaan prasarana kemudahan sukan yang serba lengkap. Sasaran negeri juga adalah

2-130

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU memastikan perkara tersebut dicapai ke arah perancangan masa depan dan memastikan setiap daerah di negeri ini mempunyai Kompleks Rakan Muda/ Pusat Rakan Sukan Daerah. Sehingga kini, sebanyak 4 daerah telah pun mempunyai kompleks sukan iaitu Kuala Terengganu, Kemaman, Besut dan Dungun (rujuk jadual 2.29). Jadual 2.29 :
DAERAH

Kemudahan Sukan Semasa Mengikut Daerah di Negeri Terengganu.

KEMUDAHAN/ KOMPLEKS SUKAN Stadium Sultan Ismail Nasiruddin Shah, Kuala Tganu Gerbang Sukan Negeri Terengganu, Jalan Lapangan Terbang, Gong Badak Trek Latihan Gong Badak, Jalan Lapangan Terbang Stadium Negeri, Kuala Terengganu Kompleks Belia dan Sukan Kuala Terengganu Jalan Pasir Panjang Padang Hoki Astrotuf/Kolam Renang MPKT Kompleks Rakan Muda Kemaman Kompleks Rakan Muda Besut Pusat Tinju Daerah Besut Pusat Rakan Sukan Dungun PERINGKAT Negeri Negeri

Kuala Terengganu

Negeri Negeri Negeri Negeri Daerah Daerah Daerah Daerah

Kemaman Besut Dungun

2.184

Negeri Terengganu mempunyai banyak kawasan rekreasi yang

disediakan kepada penduduk tempatan untuk beriadah, penyediaan kemudahan rekreasi, secara umumnya masih belum mencukupi terutamanya bagi kemudahan-kemudahan bertaraf negeri dan negara. Kelemahan dari aspek penyediaan kemudahan asas, sistem pengurusan dan penyelenggaraan kemudahan rekreasi yang tidak kemas dan kurang teratur menyebabkan kawasan rekreasi tidak beridentiti dan berfungsi dengan sewajarnya. Penyediaan dan perancangan kemudahan-kemudahan kawasan rekreasi masa hadapan perlulah mengambilkira kualiti tahap penyediaan yang terkini dan penyelenggaraan yang berterusan yang merangkumi aspek kemudahsampaian, kemudahan sokongan, prasarana juga kemudahan infrastruktur yang sempurna.

2-131

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

2.5

Urus Tadbir 2.5.1

2.185

Pengurusan Dan Pelaksanaan

Seluruh kawasan di Negeri Terengganu berada di bawah pentadbiran

Pihak Berkuasa Tempatan. Terdapat lebih daripada 19 buah jabatan yang telah mendapat pengiktirafan ISO 9002 : 1994 di bawah berbagai skop. Sebanyak 7,936 jawatan kakitangan Kerajaan Negeri Terengganu yang telah diluluskan di mana 483 jawatan daripada Kumpulan Pengurusan dan Profesional, manakala 7,453 jawatan daripada Kumpulan Sokongan. Jabatan Kerja Raya mempunyai jumlah kakitangan dilulus yang teramai iaitu 1,940 jawatan, diikuti Jabatan Hal Ehwal Agama Islam seramai 1,398 jawatan dan Jabatan Perhutanan Negeri seramai 973 jawatan. Bermula tahun 2001, Negeri Terengganu tidak lagi menerima hasil royalti petroleum. 2.186 Negeri Terengganu mempunyai tujuh PBT. Dua PBT bertaraf Majlis

Perbandaran, manakala lima PBT bertaraf Majlis Daerah. Kurangnya penyelarasan di antara agensi/ termasuk anak syarikat negeri di dalam melaksanakan cadangan pembangunan negeri. Mekanisme yang perlu diperkemaskan di dalam melaksana dan memantau pembangunan negeri terutamanya cadangan-cadangan pembangunan negeri telah dikenal pasti di peringkat RS iaitu kekurangan tenaga mahir dan terlatih, pelaksanaan terhadap kajian-kajian adalah terhad dan tidak dapat dilaksanakan sepenuhnya. Di samping itu, keupayaan dalam pembangunan dari segi mengurus dan memantau melibatkan perkara-perkara berikut : a. b. c. Keupayaan menarik pelabur Keupayaan mentadbir pembangunan Keupayaan memantau dan memproses kerja-kerja pembangunan

2.187

Antara

cabaran-cabaran dan pelaksanaan

dan

masalah

yang

berkait

dengan kepada

pengurusan

adalah

cabaran-cabaran

pengurusan Negeri Terengganu dan cabaran-cabaran utama PBT sebagai pembekal dan pengawal perkhidmatan perbandaran dan kemudahan pembangunan.

2-132

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

2.6

Rumusan Penemuan

2.188

Analisis cross sectoral telah merumuskan terdapat sebelas (11) isu-isu

strategik yang perlu diberi perhatian utama dalam merangka strategi pembangunan RS. Di samping itu, penilaian pencapaian Negeri Terengganu ke atas indikator negeri maju juga telah dirumuskan bagi menyediakan asas-asas dan sasaran ke arah pencapaian status negeri maju. Isu-isu strategik yang telah dirumuskan ialah:-

2.6.1

Bilangan Penduduk Negeri Yang Tidak Mampu Memberi Impak Kepada Pertumbuhan Sosio Ekonomi

2.189

Kadar kesuburan, kadar kelahiran yang menurun serta kadar

kematian yang meningkat dan kekurangan aktiviti yang mampu menarik migrasi masuk adalah antara penyebab utama kadar pertumbuhan penduduk yang rendah di Negeri Terengganu. Bilangan penduduk Negeri Terengganu masih dianggap rendah berbanding negeri-negeri lain dengan purata kepadatan penduduk (69 orang/ km per) serta taburan penduduk yang berselerak. Fenomena ini menyebabkan kadar perbandaran, pertumbuhan fizikal dan ekonomi berlaku secara perlahan dan tidak mampu untuk menjana pertumbuhan penduduk. Ia juga menyukarkan penyaluran kemudahan-kemudahan kemasyarakatan serta kemudahan infrastruktur disalurkan kepada penduduk akibat daripada ketidakcukupan penduduk mengikut piawaian penyediaan selain daripada kos penyaluran yang tinggi. 2.190 Bilangan penduduk bandar yang kecil dan kekurangan penduduk

tadahan juga menyebabkan kegiatan dan aktiviti bandar tidak mencapai hierarki dan fungsi yang dirancang. 2.191 Bagi mencapai tahap negeri maju menjelang tahun 2020, RS

mengunjurkan bilangan penduduk negeri akan meningkat kepada 1.6 juta orang dengan purata kadar pertumbuhan sebanyak 3.01 peratus setahun dari tahun 2000-2020. Unjuran penambahan bilangan penduduk yang tinggi ini dijangka dapat dicapai melalui beberapa suntikan pembangunan komited projek-projek utama antaranya seperti pembinaan LPT Fasa II, Lebuhraya Timur Barat II, penaikan taraf Lapangan Terbang Sultan Mahmud dan pembukaan Universiti Darul Iman Malaysia serta Institusi-institusi pengajian

2-133

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU lain seperti kampus kedua UiTM, Politeknik, Kolej Komuniti serta pembangunan projek-projek perumahan yang dijangka akan memberi impak yang besar kepada pertumbuhan ekonomi negeri.

2.6.2 2.192

Pergantungan Kepada Sektor Primer Secara Tidak Optimum Secara keseluruhannya, sektor primer yang meliputi Pertanian,

Perhutanan, Perikanan dan Perlombongan adalah penyumbang utama kepada pertumbuhan ekonomi Negeri Terengganu iaitu 63.4 peratus pada tahun 2000. Walaupun sektor ini merupakan penyumbang terbesar kepada KDNK negeri, namun ia masih belum berjaya mewujudkan industri-industri hiliran di dalam kluster industri berasaskan petroleum dan gas. Manakala bagi pertanian, perikanan dan perhutanan walaupun sektor ini merupakan penyumbang utama kepada gunatenaga dan pendapatan penduduk tempatan namun sumbangan yang dihasilkan adalah rendah. Ini kerana sektor ini masih bergantung kepada pengeluaran hasil yang belum diproses dan tidak mempunyai nilai ditambah yang tinggi. Kelemahan strategi pemasaran juga menyebabkan hasil pengeluaran pertanian tidak dapat dipasarkan secara berkesan terutama ke pasaran antarabangsa. 2.193 Pada tahun 2020, peranan sektor primer akan dipertingkatkan lagi

dengan aktiviti hiliran yang akan menjurus kepada sektor sekunder dan tertiar. Sumbangan sektor primer kepada KDNK negeri adalah disasarkan kepada kadar 15 peratus. Pengeluaran hasil daripada sektor ini akan dipertingkatkan dengan usaha-usaha R&D serta nilai ditambah dengan mewujudkan lebih banyak industri-industri hiliran berasaskan petrokimia, asas tani dan sumber tempatan.

2-134

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.6.3 Kekurangan Koordinasi Dan Penyelarasan Pembangunan Ekonomi Antara Negeri dan Serantau i. 2.194 Kerjasama Antara Negeri Pengaliran industri petrokimia ke Gebeng dan tarikan bandar Kuantan

telah memberi kesan ke atas perancangan pembangunan Koridor KertehChukai. Persaingan yang sama juga berlaku ke atas bandar Jerteh- Kuala Besut dengan Bandar Kota Bharu dan pembangunan di Daerah Machang dan Pasir Puteh di Kelantan. Hubungan kerjasama dan perintegrasian pembangunan di negeri bersempadanan perlu dipertingkatkan melalui elemen perkongsian bijak dan penerapan konsep complimentary supaya pembangunan memberi manfaat kepada semua pihak. Bagi Selatan Negeri Terengganu, pengukuhan bandar Chukai dengan kemudahan-kemudahan yang bersifat high order goods dan pembangunan perumahan yang berkualiti serta murah dijangka akan memberikan impak yang besar kepada Daerah Kemaman. Ini kerana pembangunan pesat Koridor Gebeng secara tidak langsung akan memberi kesan limpahan kepada Daerah Kemaman. Tambahan pula, pembukaan LPT Fasa II yang akan memendekkan masa perjalanan dan meningkatkan aksesibiliti ke kawasan ini. Manakala bagi kawasan utara negeri, pembangunan pelabuhan perikanan di Tok Bali perlu dijadikan faedah perbandingan dan diintegrasikan dengan pembangunan Konurbasi Bandar Jerteh-Kg. Raja- Kuala Besut. ii. 2.195 Kerjasama Serantau Kedudukan Negeri Terengganu yang berdekatan dengan negara-

negara di rantau timur seperti Indochina, China, Taiwan, Filipina dan Jepun boleh dieksploitasi melalui pengujudan kerjasama di peringkat serantau terutama dalam bidang pelancongan, pertanian, perikanan, petrokimia, pendidikan dan latihan.

2-135

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.6.4 2.196 Sektor Pelancongan Yang Belum Dioptimumkan Sektor pelancongan negeri hanya mampu menyumbang sebanyak 2

peratus kepada KDNK negeri di mana sektor ini sepatutnya menyumbang sebanyak 12 peratus kepada KDNK negeri. Ini kerana sektor ini mampu untuk memberi kesan pengganda kepada lain-lain sektor ekonomi terutamanya kepada sektor perdagangan dan perkhidmatan. Ketiadaan imej produk yang jelas, pembangunan yang rendah pelancongan kualitinya serta yang tahap tidak bersepadu, yang pembangunan produk yang lebih bersifat low yield, infrastruktur sokongan pelancongan hospitality melibatkan gunatenaga yang tidak terlatih menyebabkan sektor ini tidak berdaya saing walaupun mempunyai potensi yang sangat besar. 2.197 Bagi mencapai sumbangan KDNK sebanyak 12 peratus, RS

mensasarkan Sektor Pelancongan negeri perlu mempunyai campuran produk yang jelas dengan penekanan kepada produk asas dan disokong dengan produk sokongan dan produk tambahan. Selain daripada itu, potensi produk pelancongan high yield seperti diving dan sport fishing perlu dipertingkatkan. Prasarana pelancongan yang berasaskan kepada produk yang berbentuk special interest tourismseperti health tourism dan niche market seperti MICE perlu diberi perhatian. Ini kerana pelancongan mampu untuk memberikan pulangan yang besar kepada negeri dan juga peningkatan sepenuhnya pendapatan bagi penduduk tempatan. Cadangan tempatan Negeri dan

Terengganu sebagai Hub Pelancongan Pantai Timur perlu diambil peluang memastikan segmen pasaran antarabangsa akan dapat dimanfaatkan sepenuhnya.

2.6.5

Prospek Industri Cottage Dan IKS Yang Tidak Digembelingkan Sepenuhnya Walaupun Industri Ini Merupakan Penyumbang Kepada Ekonomi Tempatan

2.198

Sentimen,

masalah

modal

serta

kawasan

yang

sesuai

untuk

menjalankan operasi industri ini sering menjadi isu utama selain daripada isu dari aspek kualiti produk, ketiadaan piawaian produk, kebersihan premis yang rendah, keupayaan pengeluaran, pengusaha yang terhad, isu pembungkusan produk dan masalah pemasaran yang terhad. Industri yang

2-136

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU diusahakan oleh penduduk tempatan ini seperti keropok lekor, keropok keping, songket, batik, kraftangan, pembuatan bot dan lain-lain lagi adalah penyumbang bagaimanapun, bersepadu. 2.199 Bagi meningkatkan industri ini, satu anjakan perlu dilakukan di mana kepada RS ekonomi tempatan tiada badan yang yang utama. khusus Walau untuk mendapati

mengembeling, memantau serta mengawal selia industri ini secara lebih

sektor industri informal ini perlu dipertingkat kepada sektor IKS moden dan berteknologi tinggi. Keperluan kepada pengwujudan satu badan yang khusus untuk mengawal selia serta memantau aktiviti industri cottage dan IKS ini amat diperlukan agar industri ini menjadi lebih dinamik dan berupaya menembusi piawaian pasaran produk antarabangsa.

2.6.6 2.200

Pembangunan Industri Hiliran Petrokimia Yang Perlahan Negeri Terengganu adalah antara pengeluar utama petroleum dan

gas di Malaysia dan mampu untuk menyumbang 58.7 peratus kepada KDNK negeri serta mampu untuk meletakkan Negeri Terengganu di tangga ke 2 dalam senarai KDNK Per Kapita mengikut negeri. Walau bagaimanapun, sumbangan sebenar industri petroleum dan gas ini tidak mengambarkan keadaan sebenar isi ekonomi dan negeri kadar kerana terdapat jurang Ini antara kerana pendapatan rumah kemiskinan negeri.

pembangunan industri hiliran petrokimia Negeri Terengganu masih lagi sederhana dan perlahan. Antara penyebab utama adalah masalah sistem rangkaian perhubungan yang tidak menyeluruh, kekurangan kemudahan prasarana bagi menyokong industri ini serta masalah kekurangan tenaga mahir dan berpengetahuan. 2.201 Adalah dijangkakan dengan siapnya Lebuhraya Pantai Timur Fasa II,

pembinaan rel keretapi dari Gebeng ke Tok Arun serta pengukuhan pelabuhan Kemaman dan strategi pengwujudan kluster-kluster perindustrian di Pusat Perindustrian Sekunder yang dikenal pasti dijangka akan meningkatkan daya saing untuk pembangunan industri hiliran berasaskan petrokimia di Negeri Terengganu.

2-137

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.6.7 Penyediaan Dan Penyelenggaraan Kemudahan Masyarakat Yang Masih Lagi Rendah. 2.202 Secara amnya dari segi bilangan, sebahagian besar prasarana sosial

di Negeri Terengganu telah pun mencapai tahap penyediaan Indikator negeri maju. Walau bagaimanapun akibat daripada bilangan penduduk rendah dan tinggal berselerak serta berjajaran menyebabkan sesetengah kemudahan yang disediakan tidak dioptimumkan sepenuhnya. Ini antara lain mewujudkan masalah kelas yang tidak mempunyai bilangan murid yang mencukupi dan sebagainya. Selain daripada itu masalah penyelenggaraan kemudahan yang rendah menyebabkan kemudahan yang disediakan terbiar dan usang begitu sahaja dan tidak boleh digunakan oleh penduduk setempat. 2.203 Penyediaan kemudahan masyarakat perlu diintegrasikan dengan

kemudahan-kemudahan yang lain agar kemudahan ini mudah untuk digunakan oleh penduduk di samping penubuhan badan yang khusus untuk memantau dan menyelenggara bangunan-bangunan kemudahan yang disediakan. Lebihan penawaran kemudahan sekolah-sekolah rendah, membolehkan bangunan ini dicadangkan sebagai sekolah-sekolah elit dan perdana yang menawarkan kualiti pendidikan yang terbaik.

2.6.8 2.204

Kemudahan Infrastruktur dan Utiliti Yang Tidak Menyeluruh Dan Efisien Berbanding keupayaan terpasang sebenar, didapati peratusan

penggunaan bekalan elektrik di Negeri Terengganu adalah masih rendah iaitu 32.5 peratus. Manakala bagi bekalan air didapati penggunaan semasa tidak mencapai kapisiti sebenar yang disediakan. Ini adalah disebabkan oleh masalah penduduk yang tinggal berselerakan menyebabkan kemudahan secara menyeluruh tidak dapat disediakan akibat daripada kos pemasangan kabel serta paip yang tinggi. 2.205 Peratusan penduduk yang menggunakan sistem pembentungan

berpusat masih lagi rendah iaitu sebanyak 36.5 peratus sahaja. Ini kerana penduduk masih lagi menggunakan sistem tangki septik individu dan sistem tandas curah. Kos pembangunan yang tinggi dan masalah pengambilan

2-138

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU tanah untuk melaksanakan sistem pembetungan berpusat masih belum dapat diatasi. Walau bagaimanapun, menjelang tahun 2020, RS mensasarkan 80 peratus penduduk negeri akan menggunakan perkhidmatan pembetungan berpusat. 2.206 Sistem perparitan yang tidak bersepadu adalah antara penyebab

kepada masalah banjir di Negeri Terengganu. Manakala bagi pelupusan sisa pepejal, pusat-pusat pelupusan sisa ini tidak menggunakan teknik sanitari land fill yang sempurna. Ini menyebabkan kepada masalah pencemaran bau serta leachate yang memberi ancaman kepada sungai-sungai yang terlibat. Masalah pelupusan sampah di pulau-pulau peranginan yang tidak sempurna akan menjejaskan industri pelancongan yang telah dikenal pasti. 2.207 Keperluan kepada prasarana infrastruktur dan utiliti yang lengkap dan

bestari serta efisyen amat diperlukan agar penduduk dapat menikmati kemudahan yang disediakan. 2.208 Kemudahan ICT dan komunikasi, walaupun tahap penembusan

internet dan bilangan penduduk yang mempunyai talian tetap telefon masih lagi rendah. Selaras dengan hasrat kerajaan negeri, RS mensasarkan pada tahun 2020, Negeri Terengganu akan mempunyai prasarana ICT yang lengkap menganjur dari sempadan Terengganu/ Pahang sehingga ke sempadan Terengganu/ Kelantan. Penubuhan dua buah hub-ICT iaitu di Kemaman dan Kuala Terengganu dijangka akan memacu pembangunan negeri ke arah k-ekonomi yang lebih baik di masa hadapan.

2.6.9 2.209

Pertumbuhan Perbandaran Yang Rendah dan Tidak Seimbang Bilangan populasi yang rendah di kawasan pusat bandar dan penduduk yang tinggal berselerakan serta berjajaran

masalah

menyebabkan kepada pertumbuhan perbandaran yang rendah dan tidak seimbang. Ini juga menyebabkan bandar-bandar di Negeri Terengganu tidak mempunyai mencapai bilangan tahap penduduk tampungan yang yang mencukupi untuk hierarki perbandaran ditetapkan. Kepadatan

penduduk yang rendah di kawasan tepu bina dengan kadar 7 orang per hektar, selain mempunyai kawasan tepubina yang rendah iaitu 4.5 peratus

2-139

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU daripada keluasan negeri, mengakibatkan kepada kesukaran untuk

menyalurkan kemudahan- kemudahan perbandaran. Justeru itu, pusat-pusat pertumbuhan di Negeri Terengganu tidak mencapai fungsi serta hierarki yang ditetapkan. 2.210 Penyusunan semula bandar mengikut kepentingan dan juga hierarki

yang ditetapkan adalah perlu untuk memastikan bandar-bandar tersebut berkembang dengan pesat dan memenuhi fungsi serta hierarki yang ditetapkan. Suntikan pembangunan bagi menjana aktiviti perbandaran dan perkhidmatan adalah diperlukan bagi meningkatkan bilangan penduduk di kawasan perbandaran. Penubuhan institusi-institusi pengajian tinggi seperti universiti penuh, universiti cawangan, kolej komuniti serta pusat matrikulasi dijangka mampu menjana gandaan pembangunan kepada kawasan perbandaran. Selain daripada itu, penumpuan kepada pemajuan bandarbandar utama yang terpilih perlu dilaksana bagi memastikan pembangunan yang pesat dapat dijana. Penubuhan konurbasi perbandaran juga dijangka akan membantu memantapkan lagi pembangunan bandar tersebut dan disokong dengan pembangunan koridor primer dan sekunder.

2.6.10 Infrastruktur Perhubungan Yang Tidak Menyeluruh Dan Berintegrasi 2.211 Siapnya pembangunan LPT Fasa II, pembangunan Lebuhraya Timur-

Barat II, penaikkan taraf Lapangan Terbang Sultan Mahmud, penaikkan taraf pelabuhan Kemaman, penyambungan rel keretapi dari Gebeng ke Tok Arun serta cadangan rel keretapi laju secara tidak langsung menyelesaikan masalah aksesibiliti Negeri Terengganu yang rendah. Walau bagaimanapun satu sistem pengangkutan dan perhubungan yang berintegrasi dan bersepadu perlu diadakan melalui penaikan taraf jalan-jalan persekutuan serta jalan-jalan negeri yang menghubungkan projek prasarana pengangkutan utama ini dengan kawasan-kawasan perbandaran utama, kawasan yang berkepentingan ekonomi dan juga kawasan yang menjadi gateway kepada pembangunan industri pelancongan. Selain daripada itu, satu sistem pengangkutan awam yang bersepadu dan multi modal perlu diadakan dengan kemudahan terminal dan stesen bas dan teksi yang moden. Di samping itu, penaikan taraf jeti-jeti perikanan dan pelancongan dengan prasarana sokongan yang dikenal pasti. Selain daripada itu juga,

2-140

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU pemantauan terhadap operator bas, teksi dan bot-bot pelancong perlu dijalankan bagi memastikan industri pelancongan negeri akan berkembang dengan baik.

2.6.11 Had Tampungan (Carrying Capacity) Pulau-Pulau Pelancongan Yang Tidak Jelas Dan Pemendapan Muara Sungai Yang Menganggu Aktiviti Perikanan. 2.212 Secara umumnya, sumber alam semulajadi Negeri Terengganu masih sumberjaya ini perlu dikuatkuasakan agar keindahan

berada pada tahap yang amat baik. Justeru itu, penjagaan dan pemeliharaan semulajadi ini tidak terancam oleh proses pembangunan yang berlaku. Walau bagaimanapun terdapat beberapa aset utama negeri yang mulai terancam. Di antara aset utama Negeri Terengganu adalah keindahan pantai dan pulau-pulau serta hidupan laut. Aset-aset ini amat penting untuk memastikan industri pelancongan negeri bertahan dan berkembang dengan pesatnya serta mampu untuk menjana peluang ekonomi yang luas. Oleh yang demikian, satu kajian had tampungan bagi memastikan keindahan pantai dan pulau tidak terjejas perlu dijalankan. Ini kerana had tampungan yang jelas masih lagi belum dapat dikenal pasti bagi memudahkan usaha untuk memantau pembangunan di pulau-pulau peranginan di negeri ini. Penjagaan alam semulajadi bagi memastikan keindahan taman laut yang terdapat di negeri ini tidak terjejas dan tidak menjejaskan segmen pasaran pelancongan high yield yang disasarkan. 2.213 Isu pemendapan muara sungai yang menjejaskan aktiviti perikanan di

kawasan muara adalah antara isu yang perlu diambil tindakan sewajarnya. Pengawalan terhadap pembangunan yang berlaku di kawasan persisiran sungai perlu dikawal untuk memastikan masalah pemendapan sungai ini dapat dikawal. Di samping itu juga, kajian terperinci untuk mengenal pasti punca sebenar masalah ini berlaku di samping pengenal pastian langkahlangkah untuk mengatasi masalah ini perlu dijalankan.

2-141

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2.6.12 Pencapaian Indikator Negeri Maju 2.214 Hampir semua negeri di Malaysia menetapkan sasaran untuk

mencapai tahap negeri maju. Sebagai contoh Selangor meletakkan sasaran pada tahun 2005, Melaka, Pulau Pinang, Kedah, Johor dan Negeri Sembilan pada tahun 2010, manakala Pahang, Perak dan Kelantan pada tahun 2020. Bagi Negeri Terengganu, kajian RS mensasarkan bahawa Negeri Terengganu mampu untuk mencapai tahap negeri maju menjelang tahun 2020. Ini kerana kajian yang dijalankan mendapati bahawa Negeri Terengganu akan lebih berdaya saing, bestari dan bersedia untuk mencapai tahap Negeri Maju menjelang tahun 2020. Faktor ini juga adalah dengan melihat kepada pencapaian semasa negeri serta keupayaan untuk mencapai indikator negeri maju yang telah ditetapkan. Sesebuah negeri yang maju seharusnya dapat meningkatkan kemakmuran dan kesejahteraan penduduk yang akhirnya mewujudkan sebuah negeri yang aman. Di antara faktor-faktor yang dapat menyokong kepada pencapaian negeri maju ini ialah : a. b. c. d. e. 2.215 Kestabilan Politik Masyarakat Bersatu Padu Kekayaan Dikongsi Bersama Masyarakat Berinformasi Masyarakat Madani, Penyayang dan Berbudaya Negeri maju yang dihasratkan dicapai oleh Negeri Terengganu

adalah untuk menyempurnakan kesejahteraan rakyat terutamanya dari segi penghayatan nilai-nilai syumul Islam, peningkatan taraf dan mutu hidup serta pengwujudan sebuah masyarakat Terengganu Bestari yang cemerlang, gemilang dan terbilang berdasarkan kepada Dasar Wawasan Negara yang berteraskan pembasmian kemiskinan dan penyusunan semula masyarakat ke arah mencapai perpaduan negara. Untuk mencapai sasaran ini, setiap sektor perlu memberikan penekanan khusus untuk meningkatkan pembangunan serta pencapaian dalam jangkamasa yang ditetapkan. Indikator negeri maju yang digunapakai oleh Rancangan Struktur Negeri Terengganu adalah mengambilkira indikator yang dilaksanakan oleh Negeri Selangor, Melaka, kriteria universal (Bank Dunia) serta garis panduan perancangan yang telah ditetapkan dengan tujuan untuk perbandingan pencapaian dalam semua aspek.

2-142

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

2.216

Analisis pencapaian semasa Negeri Terengganu, merumuskan Negeri

Terengganu berupaya untuk mencapai sasaran serta unjuran tahap Negeri Maju menjelang tahun 2020. Ini kerana walaupun didapati sebahagian aspek prasarana sosial yang ditetapkan oleh indikator negeri maju telah pun dicapai, namun bagi aspek yang melibatkan ekonomi dan fizikal masih lagi memerlukan kepada peningkatan. Adalah dijangkakan bahawa pembinaan Lebuh Raya Pantai Timur Fasa II serta projek-projek pembangunan utama negeri seperti yang telah dikenal pasti oleh Rancangan Pembangunan Negeri Terengganu 2004-2008 akan memberikan impak pembangunan yang besar kepada Negeri Terengganu serta menyumbang kepada proses pencapaian tahap negeri maju menjelang tahun 2020. (Jadual 2.30)

2-143

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

JADUAL 2.30: KRITERIA PENCAPAIAN NEGERI MAJU, NEGERI TERENGGANU

SEKTOR Aspek Asas ekonomi KDNK Negeri
(

KRITERIA-KRITERIA NEGERI MAJU Pencapaian Semasa Terengganu KDNK negeri (14,949.50 (juta) tahun 2002), Sektor primer (63.4), sekunder (22.6), tertier (17.7) KDNK per kapita (16,123 (juta) tahun 2002) Negeri ke3 termiskin (1.67% 1999)
(

Indikator & Kriteria Negeri Maju Struktur ekonomi lebih tertumpu kpd. sektor sekunder dan tertier (primer 5%, sekunder 30%, tertier 65%.

UNJURAN / SASARAN 2020 KDNK Negeri:15:40:45 (Primer:Sekunder: Tertier)

TAHAP PENCAPAIAN TERCAPAI BELUM TERCAPAI

KDNK perkapita (RM)

KDNK per kapita RM 21,227(juta) ( Sasaran mencapai kemiskinan 0.0

( (

Sasaran mencapai kemiskinan sifar 3.0 614.5 (ribu)

Kadar Pengangguran Bilangan Gunatenaga

(

4.2 (tahun 2000) 300,380 (ribu)

0-3.0 0.46 (Sasaran Nasional oleh RFN)

E/P Ratio Jumlah Penduduk

0.33
(

0.37 1,632,663 org dengan kadar pertumbuhan 3.01% setahun Nisbah penduduk bandar dan penduduk luar bandar (60 : 40)

Penduduk

974,171 (Penduduk 2003) kadar pertumbuhan pddk 1.41% setahun Nisbah penduduk bandar dengan penduduk luar bandar (48.7:51.3) - tahun 2000 14.9 % dari jumlah perkerjaan negeri tahun 2000 20.6% sumbangan Sektor Perkilangan KDNK
( (

Nisbah penduduk bdr dan luar bdr.

Nisbah penduduk bdr dan luar bdr 60:40

Perindustrian

Jumlah pekerjaan dlm Sektor Perkilangan Sumbangan KDNK Perkilangan (RM Juta)

18.5% dari jumlah pekerjaan negeri

30% sumbangan KDNK Sektor Perkilangan

35.9% sumbangan Sektor Perkilangan

KDNK

Dengan ciri-ciri seperti:Sektor perkilangan yang moden, produktif dan

2-144

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

Anggaran kasar keluasan kawasan industri

3,395.62 hek telah dimajukan/komited sebagai kawasan industri , terdapat 1,180.63 hek stok kawasan industri yang belum dimajukan 0.33
(

mempunyai teknologi terkini Subsektor IKS yang dapat menampung pekerja secara ramai Pembangunan subsektor IKS yang cekap, produktif dan berdaya saing dalam pasaran serantau dan global Imej yang baik terhadap pelaburan masuk -

855.4 hektar tambahan kawasan perindustrian diperlukan sehingga tahun 2020

Pertanian

E/P Ratio Sumbangan KDNK Pertanian (RM Juta)

0.37 Sasaran sumbangan kpd KDNK negeri 15% dengan tumpuan kepada aktiviti hiliran industri asas tani Sumbangan KDNK Sektor Pelancongan 12%

Sektor ke4 menyumbang kepada guna tenaga (11.2%) Sektor ke4 menyumbang kepada KDNK (4.8%) 2% Sumbangan KDNK Sektor Pelancongan

Sektor menyumbang kepada KDNK

5%

Pelancongan

Sumbangan KDNK Sektor Pelancongan (RM Juta)

12% Sumbangan KDNK Sektor Pelancongan Imej pelancongan negeri lebih menonjol berbanding destinasi / produk dalam negeri Pembangunan produk pelancongan yang mempunyai mix product yang jelas iaitu produk utama, sokongan dan augment (perkhidmatan tambahan kepada pelancong.

2-145

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

SEKTOR Aspek Perdagangan Kadar penghunian ruang lantai. Hierarki pusat perniagaan.(ruang lantai dalam meter persegi) Pusat wilayah negeri Pusat separa wilayah negeri

KRITERIA /PIAWAIAN NEGERI MAJU 2020 Pencapaian Semasa Indikator & Kriteria Negeri Maju Terengganu Kadar penghunian 81.3% Minimum 80%

UNJURAN DAN SASARAN 2020

(

TAHAP PENCAPAIAN TERCAPAI BELUM TERCAPAI

Minimum 90%

Pusat wilayah negeri - Kuala Terengganu -1.2 juta mp Pusat separa wilayah negeri (200,000-700,000 mp) - Dungun 189,083 mp, - Chukai 615,621 mp, - Jerteh-Kuala Besut 279,439, Pusat Petempatan Utama (50,000-200,000mp) - Paka 88,758mp, - Kerteh 121,188mp, - Marang 66,467 mp, - Permaisuri 54,712 mp, - Kuala Berang 87,857mp) Pusat Petempatan (10,000-50,000mp) Pusat perkhidmatan kecil (>10,000 mp)

Pusat wilayah negeri (3 juta mp) Pusat separa wilayah negeri (1 juta mp)

Pusat wilayah negeri (2 juta mp) Pusat separa wilayah negeri (0.5-1juta juta mp)

Pusat Petempatan Utama

Pusat Petempatan Utama (0.5 juta mp)

Pusat Petempatan Utama (0.1-05 juta mp)

Pusat Petempatan Pusat perkhidmatan kecil

Pusat Petempatan (0.2 juta mp) Pusat perkhidmatan kecil (50 ribu -1 juta mp)

Pusat Petempatan (50,000-0.1 juta mp) Pusat perkhidmatan kecil (>50 juta mp)

2-146

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

SEKTOR Aspek Gunatanah. Kepadatan penduduk/ kawasan tepubina Peratus tepubina/keluasan negeri. Kadar pembukaan tanah pembangunan Hierarki petempatan Pusat Wilayah Negeri

KRITERIA /PIAWAIAN NEGERI MAJU 2020 Pencapaian Semasa Indikator & Kriteria Negeri Maju Terengganu 7 org/ hektar 60 orang/hek.

UNJURAN DAN SASARAN 15 org/ hektar

TAHAP PENCAPAIAN TERCAPAI BELUM TERCAPAI

4.5 % daripada keluasan negeri

30% keluasan negeri

5.7 % drp keluasan negeri

200-400 hektar tanah setahun dari 1990-2003 Metro (800,000-2 juta pddk) Pusat Wilayah Negeri ( Kuala Terengganu (250,939 org) Pusat Wilayah Negara (300,000-800,000 pddk) Pusat Wilayah Negeri (50,000-300,000 pddk)

920 hektar setahun sehingga 2020

Hierarki Petempatan

Pusat Wilayah Negara K. Terengganu (412,576 org)

Pusat Separa Wilayah

Pusat Separa Wilayah Dungun (38,478 org)

Pusat Separa Wilayah (50,000-100,000 pddk)

Pusat Separa Wilayah Dungun (64,185 org) Chukai (39,901 org) Jerteh-Kg. Raja-Kuala Besut (20,643 org) Pusat Petempatan Utama Paka (17,947 org) Kerteh (13,168 (org) Kijal (13,163 org) Marang (10,185 org) Kuala Berang (11,662org) Bdr Permaisuri (10,001org) Pusat Petempatan Kecil Kemasik (9,189 org) Merchang (6,283 org)

Pusat Petempatan Utama

Pusat Petempatan Utama Chukai (16,095 org) ( Paka (10,599 org)

(

Pusat Petempatan Utama (10,000-50,000 pddk)

Pusat Pertumbuhan Kecil

Pusat Pertumbuhan Kecil Kuala Berang (5,803 org)

Pusat Pertumbuhan Kecil (5,000-10,000 pddk)

2-147

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

Guntung(5,254 org) Jabi (5,094 org) Seri Bandi( 9,083 org) AMBS (9,254 org) Ketengah Jaya (9,988 org) Cheneh Baru (8.567) Bukit Payong (6,003 org) Ajil (5,244 org) Pusat Pertumbuhan Desa Pusat Pertumbuhan Desa Marang (4,896 org) ( Jerteh (4,539 org) ( Kijal (4,375 org) ( Kg. Raja (4,097 org) ( Merchang 3,170 org) ( Kuala Besut (3,167 org) ( Guntung (3,123 org) ( Kertih (3,064 org) ( Jabi (2,995 org) ( Penarik (2,650 org) ( Merang (2,322 org) ( Sungai Tong (2,311 org) ( Bukit Payong (2,031 org) ( Kemasik (1,896 org) ( Telemong (1,843 org) ( Ajil (1,842 org) ( Tengkawang (1,806 org) ( Bukit Besi (1,771 org) ( Pasir Akar (1, 605 org) ( Fikri (1,434 org) ( Bdr Pemaisuri (1,418 org) ( Alor Lintah (908 org) ( Wakaf Tapai (899 org) 4% setahun
(

Pusat Pertumbuhan Desa (<5,000 pddk)

Pusat Pertumbuhan Desa Penarik (4,367 org) Merang (3,900 org) Sg. Tong (3,781 org) Bukit Besi (3,063 org) Fikri (2,955 org) Telemong (2,949 org) Tengkawang (2,879 org) Pasir Akar (2,813 org) Wakaf Tapai (1,870 org) Alor Lintah (1,721 org)

Perhubungan Dan Pengangkutan.

Kemalangan jalan raya Nisbah Kenderaan/ Jalan (km)

0% (Negeri Selangor 15% setahun Selangor 834, Melaka 432 kenderaan/ km

0%

324 kenderaan/ km

Meningkatkan kapasiti dan keupayaan jalan dengan bercirikan high geometric standard.

2-148

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

SEKTOR Aspek Infrastruktur & Utiliti Peratus penduduk mendapat bekalan air bersih. Peratus penduduk mendapat bekalan elektrik.

KRITERIA /PIAWAIAN NEGERI MAJU 2020 Pencapaian Semasa Indikator & Kriteria Negeri Maju Terengganu 86% Penduduk Bandar 79% Penduduk Luar Bandar Keupayaan terpasang 840 mva penggunaan 32.5% daripada keupayaan sebenar (100%) 31.13% 100 %

UNJURAN DAN SASARAN 100%

TAHAP PENCAPAIAN TERCAPAI BELUM TERCAPAI

100 %

100%

Kadar Kehilangan Air Peratus penduduk mendapat perkhidmatan pembetungan yang sesuai. Talian telefon/1000 penduduk. Kadar penembusan internet Panjang pantai yang mengalami hakisan kritikal (km) Peratusan sungai bersih Luas kawasan yang terlibat dengan banjir

20% (Selangor 36-40%) 100%

5%

36.57%

80%

13.7% per 100 org pddk

60% atau 600 orang per 1000 penduduk Selangor 15.3% dan Pulau Pinang 17.0% 0 km

60% per 100 org pddk

7.2%

20km

0 km

63%

100%

100%

2,223 km persegi

0 km persegi

0 km persegi

2-149

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

SEKTOR Aspek Alam Sekitar Peratus keluasan hutan /keluasan negeri. Kualiti air sungai

KRITERIA /PIAWAIAN NEGERI MAJU 2020 Pencapaian Semasa Indikator & Kriteria Negeri Maju Terengganu 51.6% 30% drp keluasan negeri

UNJURAN DAN SASARAN 40%

TAHAP PENCAPAIAN TERCAPAI BELUM TERCAPAI

Perumahan

Rumah Kos Rendah 2000

Lembangan Sg Kerteh, Sg Dungun, Sg Terengganu, Sg Setiu, Sg Besut, Sg Kemaman (WQI 81-100) Lembangan Sg Chukai, Sg Ibai dan Sg Marang (WQI 6080) Lembangan Sg Merchang (WQI 0-59) 62% (penyediaan kos rendah)

Semua lembangan WQI 70-100

Bersih dan sederhana dengan WQI 81-100

40% daripada jumlah bilangan rumah Sasaran ke tahap pemilikan rumah perlu berada pada kadar satu keluarga bersamaan satu rumah (minimum)

Purata bilangan isi rumah Saiz Isi Rumah Bilangan Setinggan

85% (jumlah permohonan kos rendah) 1.0 5.2 632 bilangan unit setinggan

Pemilikan rumah 1 keluarga 1 rumah (min) 5.0 Sifar Sasaran ke arah mencapai setinggan sifar bagi keseluruhan negeri Terengganu

2-150

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

SEKTOR

INDIKATOR DAN KRITERIA NEGERI MAJU Aspek Pencapaian Semasa Terengganu

Indikator & Kriteria Negeri Maju

UNJURAN DAN SASARAN Penyediaan kemudahan masyarakat yang mencukupi, berkualiti dan seimbang dengan keperluan dan taburan penduduk.

TAHAP PENCAPAIAN TERCAPAI BELUM TERCAPAI

Kemudahan Masyarakat

Pendidikan

Tadika Nisbah bilangan tadika berbanding bilangan penduduk Sekolah Keb.(SK) Nisbah SK: Murid Guru:Murid Kelas:Murid Sekolah Men.(SM) Nisbah SK: Murid Guru:Murid Kelas:Murid

1:1,574

1:3,000

Penyediaan kemudahan tadika mengikut keperluan serta kemudahsampaian penduduk

1:464 1:16 1:30

1:800 1:20 1:30

1:1,178 1:15 1:31 1:682 1:6,758 1:21,923 1:1,869

1:1,000 1:15 1:25 1:500 1:4,000 1:20,000 1:1,000 . 1:2,600 1:800 Penyediaan hospital perlu mencapai sasaran satu hospital satu daerah

Kesihatan

Nisbah Katil : Penduduk Klinik Desa: Penduduk Klinik Kesihatan: Penduduk Doktor: Penduduk Nisbah Masjid : Penduduk Surau : Penduduk

Keagamaan

1:1,928 1:627

Penyediaan masjid/ surau yang berkualiti serta penaikan taraf kemudahan masjid/ surau yang berkeadaan buruk dan usang

2-151

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

SEKTOR Aspek Rekreasi Dan Sukan Keseluruhan (Luas kawasan rekreasi (hektar) untuk setiap 1000 pddk). Padang kejiranan (Luas kawasan padang kejiranan (hektar) untuk setiap 1000 pddk). Taman bandaran (Luas taman bandar (hektar) untuk setiap 1000 pddk). Taman Wilayah Taman Bandaran Taman Tempatan

INDIKATOR DAN KRITERIA NEGERI MAJU Pencapaian Semasa Indikator & Kriteria Negeri Maju Terengganu tm 0.5 hektar/1000 pddk

UNJURAN DAN SASARAN Penyediaan mini stadium di setiap daerah di Negeri Terengganu Jabatan Belia dan Sukan mensasarkan setiap daerah di negeri ini mempunyai Kompleks Rakan muda.

TAHAP PENCAPAIAN TERCAPAI BELUM TERCAPAI

tm

0.1 hektar/1000 pddk

tm

0.05 hektar/1000 pddk

5 buah (Mencukupi sehingga tahun 2010) 11 buah (Tidak mencukupi) 28 buah 4 buah Tmn Wilayah 15 buah Taman Bandaran 74 Tmn Tempatan

1 Tmn Wilayah bagi 200,000 orang penduduk 1 Tmn Bandaran bagi 50,000 Orang Penduduk 1 Taman Tempatan bagi 12,000 orang penduduk

2-152

KE BAB 2

HALAMAN UTAMA

BAB 3 : WAWASAN DAN TERAS STRATEGIK RSN TERENGGANU

WAWASAN OBJEKTIF DAN TERAS RSN NEGERI TERENGGANU

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

3.0

WAWASAN DAN TERAS STRATEGIK RSN TERENGGANU

3.1
3.01

Wawasan
Rancangan Struktur Negeri Terengganu (RS) telah menerima pakai Agenda

Kepimpinan dan Wawasan Kerajaan Negeri untuk menjadikan Negeri Terengganu sebagai sebuah negeri yang maju berteraskan Islam Hadhari dan bestari menjelang tahun 2020 iaitu se aliran dengan wawasan negara untuk mencapai status negara maju menjelang tahun 2020.

`TERENGGANU BESTARI 2020

3.02 Matlamat Terengganu Maju ialah untuk menyempurnakan kesejahteraan

rakyat dalam peningkatan taraf dan mutu kehidupan dalam kedua-dua aspek kebendaan dan spiritual dalam kerangka penghayatan Islam yang syumul dan bersepadu secara praktis. Manakala Terengganu Bestari adalah bermaksud untuk mewujudkan kemajuan berteraskan kecekapan melalui penggunaan ICT dan peningkatan teknologi dalam setiap komponen pembangunan dan pengurusan. Tiga ciri Terengganu Bestari yang telah dikenal pasti ialah: Pembangunan Insan, Mesra Teknologi dan Urus Tadbir Baik. 3.03 Berteraskan wawasan dan matlamat di atas, Rancangan Struktur ini juga

telah mengambilkira strategi-strategi pembangunan negeri yang telah dirangka seperti berikut; Memperkasa masyarakat dengan menerapkan nilai-nilai teras, syumul dan seimbang, cemerlang, mesra, kompetitif, inovatif dan kredit, global, berilmu, moden dan kontemporari dan berakhlak.

Memperkasa bidang pelajaran dan pendidikan selaras dengan hasrat pendemokrasian ilmu pengetahuan sepanjang hayat. Memastikan pertumbuhan ekonomi yang berterusan dan seimbang, memperluaskan serta mempelbagaikan asas ekonomi khusus kepada sektor perkilangan, pertanian dan perkhidmatan. Menjanakan pendapatan rakyat terutama yang berpendapatan rendah dan membasmi kemiskinan tegar serta meningkatkan kualiti hidup rakyat. 3-1

KE BAB 3

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

Memodenkan bandar-bandar dan pusat-pusat pertumbuhan serta mengurangkan ketidakseimbangan tahap sosio ekonomi di antara kawasan. Mewujudkan guna tenaga berpengetahuan dan berkemahiran serta meninggikan daya pengeluaran dan kecekapan ke arah peningkatan daya saing dan daya tahan semua sektor.

Meningkatkan kecemerlangan sektor awam dalam menguruskan pentadbiran awam dan ekonomi pembangunan (development economics) serta menambah penglibatan sektor swasta dan peranan badan-badan bukan kerajaan dalam memajukan negeri.

3.2
3.04

Objektif Dan Teras Strategik Rancangan Struktur

Bersesuaian dengan penemuan-penemuan kajian dan mengambilkira

Wawasan dan Agenda Pembangunan Negeri serta mempastikan penyelarasan dengan Rancangan Fizikal Negara, beberapa Objektif dan Teras Strategik RS telah dirangka seperti berikut;

3.2.1 3.05

Pencapaian Ciri-Ciri Dan Petunjuk Negeri Maju Keadaan semasa menunjukkan pertumbuhan ekonomi,

pembangunan fizikal, infrastruktur dan sosial serta sistem urus tadbir di Negeri Terengganu telah mula mengarah ke arah pencapaian beberapa ciri negeri maju. Justeru itu, bagi merealisasikan matlamat ini, kajian ini telah meletakkan beberapa teras srategik seperti berikut; i. 3.06 Membentuk Masyarakat Beriman, Berilmu dan Cemerlang Masyarakat yang beriman, berilmu dan cemerlang merupakan salah

satu ciri utama sebuah negeri maju. Dengan itu pembangunan negeri akan bertumpu kepada rakyat dan dihalakan untuk meningkatkan kualiti hidup mereka serta menawarkan lebih banyak saluran dalam menentukan jalur kemajuan hidup mereka. Penumpuan penyediaan segala kemudahan masyarakat, terutama kemudahan pendidikan, perumahan, keagamaan, sukan dan rekreasi bukan sahaja memenuhi piawaian penduduk semata-

3-2

KE BAB 3

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU mata tetapi aspek kualiti dan aksesibiliti kepada kemudahan tersebut akan diutamakan. 3.07 Aspek-aspek prasarana sosial yang perlu diberikan perhatian

termasuklah menyediakan persekitaran kehidupan yang berkualiti dan sihat, menjamin penyediaan kemudahan awam dan infrastruktur yang bermutu agar dapat memenuhi permintaan bagi memenuhi keperluan penduduk agar dapat menjalani kehidupan yang lebih selesa. 3.08 Program-program pembasmian kemiskinan akan diperkukuhkan

dengan tumpuan untuk mencapai kemiskinan sifar menjelang tempoh perancangan 2020. Strategi penyediaan perumahan yang lebih fokus kepada perumahan mampu milik bagi golongan yang berpendapatan rendah dan sederhana. Keutamaan penyediaan bekalan rumah kos sederhana, sederhana rendah dan kos rendah adalah diperlukan agar pemilikan satu rumah satu keluarga dapat diperluaskan. Bagi perumahan setinggan, walaupun bilangan yang terdapat di negeri ini adalah kurang, namun penyediaan perumahan yang terancang dengan pembiayaan sewa dan bantuan perumahan diperlukan agar golongan ini dapat menikmati kemudahan perumahan dengan keperluan asas yang mencukupi di samping hasrat untuk mencapai setinggan sifar menjelang tahun 2005 tercapai. ii. Menggalakkan Pertumbuhan Ekonomi Yang Lebih Subur, Berdaya Saing dan Perkasa 3.09 Pertumbuhan ekonomi Negeri Terengganu yang mula berkembang

pesat perlu dijana dengan lebih rancak lagi supaya ekonomi negeri akan lebih kukuh, berdaya tahan serta melebarkan agihan ekonomi kepada rakyat. Ciri-ciri ekonomi sebegini diperlukan bagi mencapai wawasan Negeri Maju menjelang tahun 2020. Justeru, Negeri Terengganu memerlukan mekanisma ekonomi yang subur, berdaya saing dan perkasa, bukan sahaja di peringkat nasional, malah berada di dalam posisi yang baik di peringkat global.

3-3

KE BAB 3

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 3.10 Sejajar dengan trend dan indikator negara-negara maju masa kini,

ciri-ciri utama yang perlu diterapkan dalam struktur ekonomi semasa Negeri Terengganu adalah seperti berikut: a. Peralihan struktur asas ekonomi kepada sektor perkhidmatan terutama sektor pelancongan dan industri IKS berasaskan KEkonomi b. c. d. e. f. Peningkatan tahap produktiviti dan kualiti Perluasan aksesibiliti pasaran hingga ke tahap global Diversifikasi kepada sektor pembuatan Insentif pelaburan yang lebih menarik dan fleksibel Penyediaan tenaga kerja mahir dan separuh mahir yang celik ICT (knowledge worker) iii. Menggalakkan Penggunaan Teknologi Tinggi dan Pengamalan R&D Yang Berterusan 3.11 Penggunaan teknologi tinggi merupakan salah satu pra-syarat

kepada pembentukan produktiviti yang lebih tinggi, selain daripada pembangunan sumber manusia dan sumber-sumber lain yang efisien, yang seterusnya akan meningkatkan pertumbuhan ekonomi. Penggunaan teknologi tinggi ini telah dipermudahkan melalui aplikasi ICT dalam semua aspek dan fasa pembangunan dan penyelidikan. Antara langkah-langkah yang perlu dilaksanakan adalah: a. b. c. iv. 3.12 Mewujudkan Mini Koridor Multimedia Pantai Timur. Menggalakkan penubuhan pusat-pusat R&D serta institusi pendidikan dan latihan ICT Penggunaan Hasil R&D Yang Berterusan

Melaksanakan Urus Tadbir Yang Baik Usaha menyelaraskan struktur ekonomi perlu diberi perhatian

bersesuaian dengan keperluan dan perubahan yang akan berlaku. Keupayaan jentera pentadbiran di semua peringkat perlu dipertingkatkan untuk mengatasi cabaran-cabaran yang akan dihadapi dalam mencapai wawasan negeri.

3-4

KE BAB 3

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 3.13 Bagi menangani dan mencapai matlamat ini, aspek-aspek berikut

perlu diberi perhatian : Pentadbiran Elektronik Pengukuhan Institusi dan Jentera Pelaksana Pelaksanaan & Penguatkuasaan Undang-Undang Peningkatan awam.

saluran-saluran

komunikasi

dan

penyertaan

Delivery system yang berkesan

3.2.2 3.14 antara

Pembangunan Spatial dan Alam Sekitar Yang Lestari Penemuan semasa mendapati wujudnya ketidakseimbangan di bandar, daerah dan bandar dengan luar bandar. Aspek

pemeliharaan dan pemuliharaan alam semulajadi serta alam bina yang mempunyai nilai-nilai sejarah serta ciri-ciri dan nilai budaya yang unik juga perlu diberi perhatian. Bagi memastikan pembangunan dapat terus dilaksanakan tanpa menjejaskan alam sekitar dan nilai budaya serta warisan sedia ada, teras strategik yang akan dilaksanakan ialah; i. 3.15 Memulihara dan Memelihara Alam Sekitar dan Sumber Semulajadi Pembangunan fizikal negeri perlu berlaku secara mampan. Aspek-

aspek pemuliharaan dan pemeliharaan alam sekitar dan sumber semulajadi akan diberi perhatian yang khusus. Peningkatan kualiti alam sekitar serta pemeliharaan kawasan-kawsan sensitif alam sekitar akan dipertimbangkan setara dengan keperluan untuk pembangunan. Sumber-sumber semulajadi yang berpotensi seperti kawasan hutan, paya bakau, tasik, gua dan kawasan berbukit akan pelihara dan dikekalkan dan diintegrasikan dengan aktiviti pelancongan eko dan rekreasi yang terpilih. Penyelarasan dengan Kajian Rancangan Fizikal Negara 2005 dalam aspek-aspek pengekalan kawasan hutan dan paya (Forest Spine), kawasan pertanian utama, kawasan padi (Granary Area) dan kawasan-kawasan tepu bina akan dilaksanakan.

3-5

KE BAB 3

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU ii. Menggalakkan Pembangunan Bersepadu Di Pusat-Pusat Bandar Sedia Ada 3.16 Tumpuan pembangunan perlu mengutamakan kawasan yang telah

mempunyai asas pembangunan supaya kesan pertumbuhan cepat berlaku. Teras strategik ini bertujuan untuk memastikan guna tanah perbandaran yang optimum dan lebih ekonomik terutama bagi kawasan-kawasan usang, tanah-tanah terbiar serta tapak-tapak projek terbengkalai. Kawasankawasan ini akan diberi keutamaan dalam pendekatan pembangunan infill. Cadangan ini akan berupaya memberi nilai tambah kepada kawasan terbabit dengan mewujudkan kepelbagaian aktiviti perbandaran yang boleh menghidupkan semula kawasan ini agar tidak tersepit dan tersisih daripada kepesatan pembangunan yang sedang berlaku di sekitarnya. 3.17 Pendekatan ini juga dapat mempastikan kesan serakan bandar

(urban sprawl) berlaku secara lebih tersusun dan terkawal. Dengan itu, zon tekanan pembangunan hanya terhad di kawasan tertentu sahaja bagi mengelakkan pembukaan kawasan baru. Infrastruktur dan kemudahan perbandaran juga lebih mudah dikelompokkan serta dapat digunakan dengan lebih efektif dan cekap. 3.18 Pelaksanaan pembangunan bersepadu ini akan turut mengambilkira bagi pemuliharaan kawasan-kawasan serta bangunan-

kepentingan

bangunan warisan. Kawasan-kawasan serta bangunan-bangunan ini akan dikekal dan dipertingkatkan kualiti fizikal dan persekitarannya. Guna bangunan yang bersesuaian akan digalakkan bagi memastikan penggunaan yang optimum di samping pengekalannya. iii. Menyusun dan Mengukuhkan Koridor Pembangunan (Agihan

Kawasan Tepu Bina) 3.19 Pembangunan di koridor-koridor sedia ada dan koridor baru yang

dikenalpasti akan dapat dioptimumkan dengan pelaksanaan strategi-strategi pembangunan ekonomi sedia ada yang dapat menjanakan pertumbuhan di kawasan terbabit. Pembangunan secara menyeluruh terutamanya di sepanjang koridor utama yang dikenal pasti dapat dilaksanakan secara terkawal. Penumpuan pembangunan di sepanjang koridor yang dikenal pasti

3-6

KE BAB 3

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU dijangka dapat mengatasi konflik lalu lintas di pusat bandar melalui serakan keluar trafik ke kawasan-kawasan pembangunan lain di luar pusat pertumbuhan utama. Penentuan sempadan perbandaran dan koridorkoridor pembangunan secara langsung dapat mengimbangkan pembangunan bandar-luar bandar juga di antara daerah. iv. 3.20 Memantapkan hierarki dan fungsi perbandaran Bagi memastikan pertumbuhan perbandaran berlaku secara

seimbang, galakan pembangunan dan pertumbuhan serta fungsi pusatpusat bandar dan petempatan perlulah diselaraskan dengan hierarki yang telah dikenal pasti. Bandar Kuala Terengganu perlu diperkukuhkan fungsinya sebagai ibu negeri dan Pusat Wilayah Timur. Sasaran penduduk dalam konurbasi bandar Kuala Terengganu seramai 600,000 orang menjelang tahun 2020 harus dicapai melalui pelaksanaan projek pembangunan yang dapat menjana penduduk. Bandar-bandar yang terletak berdekatan dengan bandar-bandar di negeri bersempadan harus mengambil pendekatan sokongmenyokong dengan bandar saingan supaya kesan positif dapat dicapai. Bagi mempastikan pengagihan tumpuan pembangunan serta penyediaan kemudahan yang lebih seimbang, hierarki petempatan dan fungsi perbandaran telah dicadangkan dan akan diperincikan di dalam strategi perbandaran. v. 3.21 Mengukuhkan Prasarana Fizikal dan Sosial Pembangunan guna tanah harus diselaraskan dengan sokongan

infrastruktur dan sistem pengangkutan yang lebih tersusun bagi menyokong pertumbuhan ekonomi negeri. Jaringan jalan bagi keseluruhan negeri akan diperluaskan berdasarkan hierarki yang telah dikenal pasti dan diselaraskan dengan hierarki yang diterima pakai di peringkat persekutuan. Kemudahankemudahan pengangkutan rel, air dan udara bagi penumpang dan barangan akan diperkukuhkan lagi bagi menjayakan fungsi dan peranan negeri sebagai pusat pengumpulan dan pengedaran barang serantau serta hub pelabuhan dan pusat perhubungan udara bertaraf serantau .

3-7

KE BAB 3

HALAMAN UTAMA

BAB 4 : STRATEGI DAN KONSEP PEMBANGUNAN

PENGENALAN KEPENTINGAN DAN HUBUNGAN WILAYAH PERTUMBUHAN PENDUDUK DAN PEMBANGUNAN SUMBER MANUSIA PERTUMBUHAN EKONOMI DAN PEMBASMIAN KEMISKINAN PERTANIAN,PERHUTANAN DAN PERLOMBONGAN PERINDUSTRIAN PELANCONGAN PERDAGANGAN DAN PERKHIDMATAN PERHUBUNGAN DAN PENGANGKUTAN INFRASTRUKTUR DAN UTILITI PRASARANA SOSIAL PEMELIHARAAN ALAM SEKITAR

PENGURUSAN DAN PERLAKSAAN KONSEP PEMBANGUNAN SPATIAL

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.0

STRATEGI DAN KONSEP PEMBANGUNAN

4.1
4.01

Pengenalan
Pembangunan Malaysia pada masa kini dipandu oleh Wawasan 2020 yang

merupakan instrumen pembangunan utama negara ke arah mencapai negara maju sepenuhnya dari aspek ekonomi, sosial, politik dan kerohanian pada tahun 2020. Antara faktor penting yang akan menyumbang kepada pencapaian tersebut ialah komitmen pembangunan di setiap negeri yang membentuk Malaysia. Selaras dengan itu, Rancangan Struktur Negeri Terengganu telah merangka wawasan dan teras strategik sebagai rangka utama pembentukan strategi-strategi sektoral pembangunan negeri untuk tempoh 2005-2020. Cadangan strategi-strategi sektoral adalah seperti berikut :

4.2

Kepentingan dan Hubungan Wilayah 4.2.1

4.02

Matlamat dan Sasaran

Matlamat utama kepentingan dan hubungan wilayah adalah untuk

mendekat dan mengintegrasikan pembangunan Negeri Terengganu dengan koridor pembangunan negara serta memperkukuhkan kedudukan Negeri Terengganu dalam prospek pertumbuhan serantau dan global.

4.2.2
4.03

Strategi-Strategi Pembangunan
Bagi mencapai matlamat di atas, beberapa strategi telah dibentuk

bagi mengukuhkan lagi Negeri Terengganu dalam konteks wilayah iaitu : i. Melaksanakan Terengganu di segera infrastruktur perhubungan dan negeri Antara utama Negeri bagi

peringkat

nasional

inter-nasional dengan projek

mengintegrasikan melabur di Negeri

pembangunan Terengganu.

kawasan

bersempadan sebagai daya untuk menarik pelabur luar datang pembangunan

4-1

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU infrastruktur utama yang dicadangkan adalah Lebuh raya Pantai Timur dan Terminal Lapangan Terbang Sultan Mahmud. ii. Membangun dan memperlengkapkan prasarana bagi menyokong pembangunan industri, pelancongan dan pertanian. 4.04 Kawasan industri sedia ada haruslah diperlengkapkan lagi dengan

kemudahan prasarana serta penyediaan kemudahan komunikasi dan ICT. Infrastruktur, aksessibiliti dan sistem maklumat bagi pelancongan negeri akan dipertingkatkan bagi menyokong perkembangan industri pelancongan di Negeri Terengganu. Keperluan prasarana pertanian adalah penting dalam menyokong dan lengkap. iii. Mengukuhkan Pembangunan pembangunan. 4.05 negeri Bagi mengukuhkan kerjasama ini, fungsi jawatankuasa pembangunan bersempadan perlu dipergiatkan semula terutamanya untuk dan menggiatkan semula fungsi Jawatankuasa kerjasama dan mengintegrasikan cadangan Agropolis dengan penwujudan tempat pengumpulan dan pemprosesan hasil yang sempurna

Negeri-negeri

Bersempadan

bagi

menyelaraskan perancangan dan pembangunan di kawasan bersempadan bagi memastikan setiap pembangunan saling lengkap-melengkapi antara satu sama lain. iv. Mengukuhkan peranan Negeri Terengganu di peringkat wilayah dan serantau. 4.06 Berdasarkan kelebihan perbandingan yang dimiliki, Negeri

Terengganu berpotensi untuk mendapat manfaat melalui langkah-langkah yang dibentuk seperti berikut :a. b. Menjadikan Negeri Terengganu sebagai Hub Pelancongan Pantai Timur. Negeri Terengganu sebagai pusat pendidikan, latihan dan kemahiran serta prospek menjadi pusat pendidikan Islam. Sejarah menunjukkan

4-2

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU bahawa Negeri Terengganu merupakan negeri pertama yang menerima Islam ekoran daripada penemuan batu bersurat. c. Mewujudkan pusat halal hub di peringkat timur yang bertindak sebagai pusat pengumpulan dan pemprosesan di negeri-negeri berjiran.

4.3

Pertumbuhan Penduduk dan Pembangunan Sumber Manusia 4.3.1

4.07

Matlamat dan Sasaran

Matlamat utama sektor penduduk dan pembangunan sumber

manusia ialah: i. Meningkatkan kadar pertumbuhan penduduk negeri bagi mencapai bilangan penduduk seramai 1.6 juta menjelang tahun 2020 dengan kadar pertumbuhan sebanyak 3.03 bagi tahun 2000 hingga 2020. ii. Meningkatkan pengembangan kualiti dan kuantiti sumber manusia sebagai penyediaan tenaga kerja lebih mahir bagi menyokong pertumbuhan ekonomi negeri.

4.3.2
4.08

Strategi-Strategi Pembangunan
Bagi mencapai matlamat dan sasaran di atas strategi-strategi berikut

dicadangkan : i. Mewujudkan peluang-peluang pekerjaan dan perniagaan dalam sektor industri dan perkhidmatan agar dapat menjana pertumbuhan penduduk dan sekaligus dapat mengurangkan penghijrahan keluar . ii. Menaiktaraf dan menyediakan kemudahan prasarana yang dapat menyokong keperluan tempatan selaras dengan pertambahan penduduk. iii. Membangun dan membesarkan kawasan bandar dan pusat bandar sedia ada di samping mewujudkan kawasan pembangunan baru bagi menampung pertambahan penduduk.

4-3

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU iv. Meningkatkan tahap golongan tenaga mahir dalam tenaga buruh dengan memberi peluang-peluang latihan dan menyediakan kemudahan-kemudahan latihan kepada semua golongan penduduk muda dan tua. v. vi. Mengoptimumkan Mewujudkan pengagihan tenaga kerja di antara sektor dan pertanian, pembuatan dan perkhidmatan. pengkalan tenaga kerja berkemahiran berpengetahuan serta dapat menyesuaikan diri dengan kehendak industri semasa dan akan datang. 4.09 Kadar perbandaran pada tahun 2020 dijangkakan sekurang-

kurangnya mencapai 60 peratus penduduk bandar yang mana ia dapat memenuhi peratusan minimum untuk menjadi negeri maju. Untuk memastikan peratusan minimum penduduk bandar tercapai beberapa strategi telah dicadangkan iaitu : i. Menumpukan pembangunan terutamanya kediaman, perkhidmatan dan kemudahan utama di dalam kawasan perbandaran sedia ada dan sekitarnya. ii. Memperluaskan kawasan bandar dan pusat bandar di samping mewujudkan kawasan pembangunan bandar baru.

4.3.3

Program/Projek Dan Fasa Pelaksanaan

i. ii. Penyediaan program-program latihan bagi golongan lepasan sekolah oleh TESDEC. Pembangunan IKS dan keusahawanan bagi membuka peluang pekerjaan untuk mengatasi pengangguran bagi lepasan IPTA dan IPTS yang mempunyai sijil kemahiran

4-4

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.4

Pertumbuhan Ekonomi dan Pembasmian Kemiskinan 4.4.1

4.10

Matlamat dan Sasaran

Matlamat utama kepada pertumbuhan ekonomi dan pembasmian

kemiskinan adalah : i. Memastikan pertumbuhan ekonomi yang berterusan dan seimbang, memperluas serta mempelbagaikan asas ekonomi khusus kepada sektor perkilangan, pertanian dan perkhidmatan. Oleh itu, Negeri Terengganu perlu mencapai KDNK sebanyak R M 27,576.8 juta pada tahun 2020 dengan sasaran kadar purata pertumbuhan tahunan 7.5 peratus. Sasaran ini dibuat berdasarkan kepada andaian KDNK tanpa mengambilkira sumbangan petroleum. ii. Menjana pendapatan rakyat terutama yang berpendapatan rendah dan membasmi kemiskinan tegar serta meningkatkan kualiti hidup.

4.4.2
4.11

Strategi-Strategi Pembangunan
Bagi mencapai matlamat dan sasaran yang dibentuk, beberapa

strategi utama sektor ekonomi telah dirumuskan seperti berikut: i. Menggalakkan Pertumbuhan KDNK Negeri Terengganu Dengan Sektor Sekunder dan Tertier Sebagai Penyumbang Utama Kepada Asas Ekonomi Negeri Dengan Nisbah 15 : 40 : 45 (Primer : Sekunder : Tertier). 4.12 Tumpuan harus diberi kepada sektor pelancongan, pertanian dan serta peningkatan IKS informal kepada formal serta

perikanan

mengembangkan industri petroleum kepada aktiviti-aktiviti hiliran yang mampu membuka peluang pekerjaan kepada masyarakat tempatan.

4-5

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU ii. Menggalakkan Pelaburan Domestik Melalui Pembangunan IKS dan Perbadanan Multinasional Malaysia (MNC) Serta Pelaburan Langsung Asing Foreign Direct Investment (FDI) Sebagai Penggerak Utama Kepada Perindustrian dan Pewujudan Peluang-Peluang Pekerjaan. 4.13 Bagi mencapai strategi ini, insentif dan kemudahan prasarana yang

sempurna dan lengkap akan disediakan kepada syarikat nasional untuk mewujudkan kluster-kluster IKS yang berkaitan. Penarikan masuk lebih banyak pelaburan langsung asing yang terpilih dan berkualiti terutamanya yang berkaitan dengan teknologi tinggi, penyelidikan dan pembangunan serta perluasan akses pasaran adalah digalakkan bagi melangkah kepada ekonomi berasaskan pengetahuan (k-economic).

iii.

Meluaskan

Pemasaran

Hasil

Tani

dan

Perikanan

Dengan

Menggalakkan Industri Berskala Besar.

4.14

Bagi tujuan meluaskan pasaran ini, pusat-pusat pengumpulan dan

pemprosesan bersepadu perlu diwujudkan bagi menjadikannya lebih efisyen melalui pelaksanaan konsep agropolis selain menyokong cadangan pusat halal hub negeri. Pembungkusan hasil tani dan perikanan perlulah dibuat mengikut standard antarabangsa bagi memenuhi pasaran antarabangsa. Dengan pembentukan cadangan di atas secara tidak langsung menjadi payung kepada aktiviti-aktiviti hiliran di samping dapat menjana peluangpeluang pekerjaan dan pendapatan rakyat terutamanya dalam sektor pertanian dan perikanan.

iv.

Menggalakkan Berteknologi

Pertumbuhan

Industri

Dan

Perkhidmatan dan

Yang

Tinggi,

Berintensifkan

Teknologi

Berintensifkan

Pengetahuan (K-Economic). 4.15 Ekonomi berasaskan pengetahuan menyediakan satu kaedah untuk

mengekalkan pertumbuhan ekonomi yang pesat dan mampan serta berdaya saing dalam jangka masa sederhana dan panjang. Negeri Terengganu akan memberi penumpuan ke arah memperkukuhkan unsur penting untuk menyokong pembangunan ekonomi berasaskan

4-6

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU pengetahuan. Antaranya ialah membina tenaga kerja berasaskan

pengetahuan melalui kajian menyeluruh terhadap sistem pendidikan dan latihan, memperkenalkan sistem pembelajaran sepanjang hayat dan menarik pakar dari luar negara. Ekonomi berasaskan pengetahuan juga akan melahirkan aktiviti baru untuk pelaburan dalam industri sedia ada di samping mewujudkan industri baru. Penggalakkan bagi pertumbuhan sektor perindustrian dan perkhidmatan yang berteknologi tinggi, berintensifkan teknologi dan berintensifkan pengetahuan akan dipertingkatkan bagi membuka peluang pelaburan baru dalam industri sedia ada. Ciri-ciri ekonomi berasaskan pengetahuan adalah seperti berikut :

Mempunyai sumber yang tidak terhad Tiada batasan tempat Tenaga buruh yang berpendidikan tinggi Tahap kekayaan per kapita yang tinggi Masyarakat majmuk yang terbuka dapat menarik bakat antarabangsa Berhubung rapat dengan pusat pengetahuan antarabangsa Peralihan daripada struktur organisasi pelbagai lapisan kepada struktur yang lebih mendatar seperti jaringan kumpulan kerja separa bebas Kemahiran dan pengetahuan Teknologi maklumat dan komunikasi (ICT)

v.

Membasmi Kemiskinan dan Mengurangkan Ketidakseimbangan Di Dalam Daerah-Daerah.

4.16

Usaha

akan

dipergiatkan

lagi

dalam

mempertingkat

dan

memperluaskan pembangunan ekonomi di setiap daerah yang bertujuan untuk mengimbangkan pembangunan ekonomi bagi setiap daerah agar jurang perbezaan dapat dikurangkan. Setiap daerah akan dibangunkan mengikut sumber-sumber tempatan yang terdapat di dalam daerah tersebut bagi meningkatkan ekonomi serta taraf ekonomi penduduknya.

4.17

Strategi

ini

memberi

penekanan

dalam

membangun

dan

meningkatkan tahap ekonomi desa bagi mengurangkan jurang perbezaan di antara sektor bandar dan desa serta membasmi kemiskinan. Latihan-latihan

4-7

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU kemahiran dan program pendidikan akan diperluaskan untuk membolehkan golongan miskin ini bekerja di sektor produktif. Ini bertujuan untuk memastikan golongan miskin dan berpendapatan rendah memperolehi manfaat dari pelbagai program dan sistem pendidikan.

4.18

Dalam tempoh RPNT 2004-2008, teras pembasmian kemiskinan ialah

mengorientasikan semula program pembasmian kemiskinan. Ianya bertujuan untuk memastikan kadar kemiskinan dapat dikurangkan kepada suatu tahap yang realistik dan bersesuaian dengan kepesatan pembangunan Negeri Terengganu dalam tempoh lima tahun akan datang menerusi pelaksanaan program yang mampu menjana pendapatan di kalangan rakyat miskin di negeri ini.

4.4.3
4.19

Program/Projek Dan Fasa Pelaksanaan

Projek-projek membasmi kemiskinan perlu disepadukan dengan

projek-projek ekonomi yang telah dicadangkan. Penduduk atau rakyat termiskin yang dalam kumpulan umur aktif ekonomi perlu dilibatkan dalam pembangunan projek-projek pertanian, perindustrian, perternakan, perikanan dan perdagangan di Pusat Bandar dan Petempatan Utama. Agensi-agensi dan jabatan-jabatan yang telah dikenal pasti terlibat secara aktif dalam program kemiskinan ini ialah KPLB&W, AIM, YPKT dan JKM, KETENGAH, FELCRA, RISDA. 4.20 Program pembasmian kemiskinan ini tertumpu kepada kelompok kecil

miskin dan miskin tegar terutamanya di kawasan pedalaman dan pesisir pantai yang melibatkan golongan nelayan dan petani-petani. Di samping itu, program membasmi kemiskinan sedia ada yang dicadangkan oleh Kerajaan Negeri akan diterus dan dipergiatkan dalam tempoh lima tahun akan datang yang melibatkan projek ekonomi, sosial dan fizikal melalui program khusus seperti :Program Pembangunan Bersepadu Desa Terpencil Bagi Membasmi Kemiskinan Di Kalangan Kelompok Kecil Miskin Terutamanya Di Kawasan Pedalaman dan Di Kalangan Orang Asli.

4-8

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

Program Pembangunan Insan Untuk Meningkatkan Kesejahteraan Dan Kualiti Hidup Isi Rumah Miskin dan Golongan Berpendapatan Rendah. Program Makanan Seimbang Bantuan Perumahan ASB Sejahtera Program Pembangunan Kampung Yang Bersepadu (Kerajaan Persekutuan, Kerajaan Negeri, KETENGAH, FELCRA dan RISDA).

4.21

Bagi

melaksanakan

program

pembasmian

kemiskinan

secara

berkesan, program sedia ada akan digabungkan dan diperkemaskan di bawah Skim Pembangunan Kesejahteraan Rakyat (SPKR). SPKR akan meliputi Program Pembangunan Rakyat Termiskin (PPRT) dan program kemiskinan lain bagi menangani isu kemiskinan tanpa mengira kumpulan etnik di kawasan bandar dan luar bandar. 4.22 Strategi utama pembasmian kemiskinan adalah menyediakan

peluang pekerjaan yang boleh memberi pendapatan yang lebih tinggi, sementara bantuan kebajikan hanya diberikan kepada warga tua dan golongan orang kurang upaya yang tidak mempunyai pekerjaan. Memandangkan golongan miskin Negeri Terengganu terlibat dalam sektor pertanian dan perikanan, mereka digalakkan untuk turut serta dalam aktiviti perladangan moden dan aktiviti bukan ladang atau luar ladang. Programprogram yang dicadangkan adalah seperti berikut ; Menyepadukan pembangunan pertanian dan luar bandar dengan aktiviti pemprosesan hiliran bagi hasil ladang dan menggalakkan industri desa dan keusahawanan luar bandar untuk menjana sumber pendapatan.

Menyediakan latihan dan pendidikan mengenai pertanian serta mengenai sikap dan nilai untuk menggalakkan peserta menjadi petani yang lebih produktif. Menjalankan aktiviti-aktiviti ekonomi berskala besar (perladangan). Aktiviti-aktiviti pertanian campur di kalangan miskin produktif untuk mengoptimumkan pendapatan.

4-9

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

Menginstitusikan konsep gotong-royong di peringkat akar umbi serta menawarkan insentif ekonomi untuk memperluaskan aktiviti pengurangan kemiskinan berbentuk community based.

Menjalinkan perkongsian pintar antara entiti korporat/swasta dan awam bagi membangunkan prasarana dan kebajikan kawasan miskin terpilih. Penekanan terhadap konsep kredit Menyediakan infrastruktur dan kemudahan sosial (penyediaan air bersih, bekalan elektrik, jalan, perkhidmatan perubatan dan kesihatan serta sekolah).

4.5

Pertanian, Perhutanan Dan Perlombongan 4.5.1

4.23

Matlamat Dan Sasaran

Matlamat sektor pertanian adalah untuk mempertingkat dan

memperkuatkan saiz perusahaan, pendapatan pengusaha, pengurusan operasi, penglibatan aktif pengusaha dan sektor swasta, produktiviti pengusaha, penggunaan teknologi baru dan akses pengusaha kepada maklumat dan pemasaran. Pembangunan Negeri Terengganu adalah bergantung kepada sektor pertanian, perhutanan dan perlombongan sebagai pemangkin pertumbuhan ekonomi negeri. Sektor ini berpotensi dikembangkan sebagai sektor yang strategik di dalam pembangunan luar bandar terutamanya dalam usaha meningkatkan taraf ekonomi penduduk luar bandar. Penekanan dan tumpuan akan mengambilkira pendekatan yang berdasarkan anjakan paradigma ke arah haluan penggunaan teknologi moden, perniagaan efisien, pendekatan berintegrasi dan strategik. Bagi tujuan pemodenan pertanian dan industri asas tani langkah-langkah berikut akan diambil untuk mempertingkatkan dan memperkukuhkan lagi tahap persaingan secara syumul dan sistematik.

4-10

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.5.2
i. 4.24

Strategi-Strategi Pembangunan
Pembangunan Khusus Melalui Pengwujudan Lembah Agro Untuk memajukan pertanian dengan berfokus, pesat dan dinamik, utara di Negeri Terengganu dan Hulu Terengganu

daerah-daerah

memerlukan satu perubahan paradigma. Daerah Besut, Setiu dan Hulu Terengganu yang merupakan tumpuan aktiviti pertanian semasa akan dijadikan sebagai Lembah Agro. Penumpuan pembangunan pertanian di dalam kawasan Lembah Agro membolehkan kawasan tersebut dimajukan dengan lebih pesat dan berdaya saing dengan penekanan kepada penggunaan pertanian ini teknologi juga moden (termasuk untuk bioteknologi) dan aktiviti penyelidikan dan pembangunan (R&D) secara intensif. Pembangunan bertujuan mengoptimumkan penggunaan sumberjaya ekonomi sedia ada. Justeru itu pertalian di antara sektor pertanian dengan sektor-sektor lain khususnya sektor pembuatan dan perdagangan akan dipertingkatkan dan bagi mengeratkan lagi, dua agropolis akan diwujudkan di dalam lembah agro ini. 4.25 Pertama, konurbasi Jerteh-Kg Raja-Kuala Besut akan dijadikan

sebagai Agropolis dalam Lembah Agro ini. Konsep agropolis menekankan pertalian erat di antara pengeluar dengan pengguna; pengeluaran hasilhasil bermutu; pembungkusan barangan yang dikeluarkan secara efisien yang dapat menarik perhatian pengguna; penggunaan teknologi terbaru; dan lain-lain. Pelan susunatur dan juga garis panduan untuk pelabur bagi melabur di Lembah Agro perlu disediakan. Faktor-faktor yang akan diperkuatkan dalam kawasan agropolis ini adalah: a. Mempertingkatkan prasarana perikanan seperti jeti pendaratan ikan dan yang berkaitannya kompleks pendaratan ikan yang moden termasuk `fishermens wharf; b. Mempertingkatkan rantaian pengeluaran dan pemasaran dengan mengadakan kemudahan-kemudahan termasuk pusat-pusat pengumpulan, kawasan penjualan runcitan dan borongan bagi produk-produk pertanian segar dan yang sudah diproses Pusat urusniaga agro dan pasar borong yang dilengkapi dengan maklumatmaklumat niagatani;

4-11

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU c. d. e. Mempertingkatkan infrastruktur asas dan pengurusan air di kawasan perairan sawah padi Menyediakan Menyediakan kemudahan-kemudahan kemudahan-kemudahan untuk untuk menggalakkan menggalakkan pelancongan agro/eko. agro/eko-pelancongan melalui penubuhan muzium agrotani negeri di kawasan KETARA, program-program seperti adventure trail di hutan, program-program homestay, dan lain-lain. 4.26 Kuala Berang akan dijadikan sebagai Agropolis kedua di dalam

Lembah Agro ini. Faktor-faktor yang akan diperkuatkan dalam kawasan agropolis ini adalah: a. b. Mempertingkatkan prasarana pertanian khasnya yang berkaitan dengan tanaman makanan dan akuakultur; Mempertingkatkan rantaian pengeluaran dan pemasaran dengan mengadakan kemudahan-kemudahan termasuk pusat-pusat pengumpulan, penggredan produk, kawasan penjualan borongan dan runcit bagi produk-produk pertanian segar dan yang sudah diproses; c. Penubuhan hub makanan halal untuk pemprosesan produk-produk makanan berasaskan pertanian yang melibatkan penyediaan rumah abattoir yang moden dan mengikut syarak penyembelihan yang ditetapkan oleh Islam, kemudahan pemprosesan dan pembungkusan produk-produk ternakan melalui IKS dan menjalankan urusniaga penternakan; dan d. Menyediakan kemudahan-kemudahan untuk menggalakkan pelancongan agro/eko. 4.27 Sungai Tong akan dijadikan sebagai agropolis bagi Daerah Setiu.

a.

Mengadakan

prasarana

yang

lengkap

untuk

kegiatan

pusat

pemasaran hasil-hasil pertanian bagi produk-produk segar termasuk buah-buahan (durian, duku, cempedak) ; dan b. Mengadakan kemudahan asas di kawasan IKS asas pertanian dan sumber tempatan untuk mempertingkatkan pengeluaran produk-

4-12

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU produk tanaman, ikan, penternakan dan herba. (Cadangan agropolis Sg. Tong diperincikan dalam Rancangan Tempatan Daerah Setiu) c. Perusahaan Akuakultur di Lagun Setiu sebagai Pusat Pembenihan dan Ternakan Ikan Marin yang terbesar di negara ini adalah digalakkan. Walaubagaimanapun kajian terperinci perlu dijalankan bagi mengkaji kesan keatas ekosistem.

ii. 4.28

Peningkatan Prasarana Pertanian Kemudahan asas pertanian (iaitu di kawasan-kawasan tanaman,

perikanan dan perternakan haiwan) seharusnya dipertingkatkan supaya setaraf dengan prasarana-prasarana yang terdapat di dalam sektor-sektor lain. Di samping itu, sektor pertanian juga memberi tarikan kepada pelaburpelabur kelak.

iii.

Pengekalan Kawasan Tanaman Padi Di KETARA Sebagai Jelapang Padi Negeri dan Negara.

4.29

Kawasan tanaman padi di kawasan KETARA adalah merupakan

kawasan tanaman padi yang produktif dan strategik serta pengeluar utama di Negeri Terengganu. Selaras dengan matlamat pembangunan lestari, kawasan padi ini akan dikekalkan dan dipertingkatkan lagi produktivitinya untuk menjadi sumber utama bekalan keselamatan makanan negeri. Penggunaan teknologi moden di dalam pengeluaran padi memerlukan bekalan air yang mencukupi. Ianya akan disokong oleh beberapa skim pengairan (mini jelapang) sama ada di luar skim pengairan serta skim pertanian termasuk pengurusan dan pengawalan air secara optimum, benih padi bermutu dan high yielding varieties dan pengurusan ladang yang sempurna.

4.30

Kawasan-kawasan sawah lain yang produktif dan mempunyai

kemudahan prasarana pengairan boleh terus dikekalkan sebagai kawasan padi. Walau bagaimanapun, kawasan-kawasan di luar skim pengairan akan ditukar jenis tanaman daripada padi kepada tanaman lain. Selain daripada

4-13

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU itu, kawasan-kawasan berhampiran dengan KETARA (Daerah Besut dan Setiu) yang mempunyai potensi untuk dijadikan sebahagian daripada kawasan KETARA perlu diadakan kajian terperinci untuk ditentukan kesesuaiannya dari segi perluasan kawasan, mekanisme operasi dan fungsinya berkaitan dengan lembah agro.

iv.

Peningkatan Tahap Persaingan Melalui Teknologi, Pengurusan Dan Pemasaran Efisien

4.31

Penggunaan teknologi moden di dalam pengeluaran hasil-hasil

pertanian memerlukan pusat pengkalan maklumat yang lengkap dan disokongi oleh pengurusan dan pemasaran pertanian cekap.

v.

Pengintegrasian dan Pengintensifikasian Perusahaan Pertanian dan Perhutanan Supaya Berdaya maju dan Lestari.

4.32 Kawasan pertanian dan perhutanan di dalam Negeri Terengganu mengalami tekanan pembangunan dengan hasrat kerajaan negeri yang tinggi untuk khususnya kawasankawasan sawah padi, ladang kelapa sawit, getah dan buah-buahan. Selari meningkatkan pendapatan pengusaha-pengusaha yang terlalu rendah di dalam sektor pertanian dan perhutanan, kegiatan-kegiatan sektor ini akan dipertingkatkan melalui pengintegrasian dan pengintensifikasian aktiviti sebagai langkah menggalakkan berdaya maju dan lestari dengan adanya: a. b. Pengintegrasian akuakultur bersama ladang ternakan haiwan dan tanaman; Pengintegrasian dan pengintensifikasian usaha-usaha ternakan haiwan dalam ladang tanaman saka seperti di kawasan KETENGAH; c. Pengintegrasian pertanian dengan perhutanan (agroforestry) di kawasan perhutanan yang berkuantiti rendah dan tidak boleh dipulih dengan rawatan silvikultur; d. Penternakan ikan air tawar dan air payau dengan teknologi moden yang meminimunkan percemaran alam sekitar ianya sentiasa dipantau dan mematuhi standard Malaysia

4-14

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Aquafarm Certification Scheme serta menggunakan kaedah terbaik; e. Mengadakan program pengeluaran/penggunaan biomass daripada hasil produk kelapa sawit khasnya dari kawasan KETENGAH dan tanaman pisang di Besut f. g. Pengurusan dan kawalan ladang secara baik ; dan Mengadakan prasarana tertentu di sekitar pantai untuk perusahaan burung layang-layang (khasnya di Daerah Besut dan Setiu) dengan mengambilkira masalah bunyi yang dihadapi oleh orang ramai. Garis panduan untuk perusahaan ini perlu disediakan. vi. 4.33 Pembangunan Industri Asas Tani Bagi menggalakkan pertambahan dalam pengeluaran hasil-hasil

pertanian, industri asas tani perlulah diwujudkan dan akan memperkuatkan lagi aktiviti pengeluaran, aktiviti hiliran dan mewujudkan rantaian pemasaran yang efisien. Maka pembangunan industri asas tani akan terus diberi penekanan. vii. 4.34 Penglibatan dan Penyertaan Sektor Swasta Secara Aktif Bagi meningkatkan lagi pengurusan ladang, penggunaan teknologi-

teknologi baru yang boleh membantu kenaikan produktiviti pengeluaran hasil-hasil pertanian penglibatan sektor swasta adalah amat penting dan ini akan digalakkan. viii. Pengurusan, pemeliharaan dan pembangunan sumber hutan perlu dilakukan dengan teratur dan sempurna a. b. c. Dasar Kerajaan Negeri tentang keluasan hutan simpan kekal perlu dikekalkan sebanyak 40 peratus. Penyediaan kawasan rekreasi dan pengindahan kawasan hutan bagi eko-pelancongan perlu dipertingkatkan. Bagi menggelakkan bekalan sumber hutan yang berterusan, kawasan hutan simpan yang telah diusahahasil akan diberi rawatan silvikultur yang sewajarnya. d. Pengeluaran dari kawasan-kawasan ladang hutan akan dipertingkatkan dengan tanaman herba dan spesis lain yang dapat menghasilkan nilai yang tinggi seperti gaharu.

4-15

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

ix.

Pengurusan, pemeliharaan dan pembangunan sumber hutan akan dilakukan secara teratur dan sempurna supaya dapat meningkatkan pengeluaran hasil-hasil perhutanan secara optimum dan mampan a. Penyediaan kawasan rekreasi dan pengindahan kawasan hutan bagi eko-pelancongan akan dipertingkatkan. b. Penggunaan teknologi dan kaedah moden akan diperluaskan bagi meningkatkan produktiviti, kualiti dan pengurangan kos pengeluaran melalui R&D terhadap spesis herba dan pokokpokok hutan terpilih dan pengurusan ladang hutan secara efektif. c. Kegiatan-kegiatan pemulihan kawasan-kawasan perhutanan yang telah dibalakkan akan dilakukan melalui pengwujudan ladang-ladang (agroforestry) hutan seperti dan aktiviti-aktiviti perhutani hutan perintegrasian perusahaan

dengan perusahaan herba atau tanaman yang bersesuaian. d. Mempertingkatkan usaha-usaha eko-pelancongan melalui program-program seperti penyediaan kemudahankemudahan asas, adventure trail di hutan, jungle stay di tempat-tempat tentu dan ekplorasi. e. Mewartakan hutan-hutan simpan kekal fungsi ekologi. bagi memastikan

x.

Pengeluaran Petroleum Mentah dan Gas Asli akan diteruskan a. Pengeluaran minyak petroleum dan gas asli akan dilakukan secara mampan alam dengan sekitar diambilkira dan aspek-aspek kuantiti perlindungan b. pengawalan

kemerosotan sumber semula jadi tersebut ini. Dasar Susutan Negara yang mengawal kuantiti kemerosotan sumber-sumber minyak petroleum, gas asli dan mineral akan terus digunapakai.

4-16

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU xi. Perlombongan mineral akan digalakkan dengan mengambilkira kesan alam sekitar. a. Selaras dengan Dasar Mineral Negara, Akta Pembangunan Mineral 1994 ,carigali, ekstrasi dan penggunaan sumber mineral dioptimumkan dengan mengambilkira keperluan pemasaran dan aspek-aspek perlindungan alam sekitar dengan meminimunkan kesan alam sekitar. b. Untuk perlombongan mineral dam kuari batu kapur yang tidak memerlukan EIA satu Environment Statement perlu disediakan oleh pengusaha. c. Kegiatan-kegiatan perlombongan yang masih mempunyai potensi dan peluang untuk diekstrakkan adalah mineralmineral seperti lempung dan lempung bebola (ball clay), kaolin (tanah liat putih), pasir silika, iliminite, emas, bauksit, granite dan besi. Pembangunan aktiviti-aktiviti huluan dan hiliran industri perlombongan mineral-mineral tersebut ini akan terus digalakkan. d. e. f. Usaha pemulihan perlu dijalankan dikawasan bekas lombong. Mengenalpasti aktiviti-aktiviti perlombongan hasil-hasil mineral adalah berekonomik dan tidak menjelaskan alam sekitar. Perbadanan perlu ditubuhkan untuk merancang dan mengurus kegiatan perlombongan.

xii.

Kegiatan kuari boleh diteruskan dengan kawalan rapi oleh Pihak Pentadbir Tanah. a. Aktiviti kuari boleh diteruskan dengan kawalan rapi oleh Pihak Pentadbir Tanah. Aktiviti yang penting bagi sektor perlombongan kini ialah kuari yang menjadi input kepada sektor pembinaan.

4-17

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.5.3
4.35

Program/Projek Dan Fasa Pelaksanaan

Sektor pertanian, perhutanan dan perlombongan telah

mengenalpasti beberapa projek/program yang berupaya merangsang ekonomi Negeri Terengganu menjelang tahun 2020 amnya dalam sektor pertanian. Antara projek/program yang dicadangkan adalah seperti di jadual 4.1. Jadual 4.1 : Cadangan Program/Projek Sektor Pertanian
FASA/TAHUN 2005-2010 Pengwujudan Lembah Agro dan penubuhan Taman Bioteknologi, Hub pemprosesan makanan halal. 20102020 R&D Berfokus Diteruskan PROGRAM/PROJEK DAN TINDAKAN YANG DI UTAMAKAN Mewujudkan agropolis di dalam kawasan Lembah Agro. Cadangan agropolis: Konurbasi Jerteh-Kg. Raja-Kuala Besut hub tanaman padi, aktiviti urusniaga tani secara intensif, aktiviti perikanan dan pelancongan agro/eko. Mengwujudkan Tanaman Bioteknologi di agropolis konurbasi Jerteh-Kg Raja-Kuala Besut Kuala Berang hub tanaman kekal, hortikultur dan tanaman herba. Mewujudkan hub makanan halal untuk pemprosesan produk-produk halal di agropolis Kuala Berang. Mempertingkatkan penyelidikan dan pembangunan (R&D) dengan memberi tumpuan di dalam: Tanaman terpilih dan herba serta spesis pokok hutan terpilih; Produk makanan, teknologi dan pengurusan, ternakan ayam dan lembu, akuakultur terpilih; dan Bioteknologi dan pemprosesan produk makanan AGENSI PERLAKSANAAN Jabatan Pertanian, JPS, Jabatan Perikanan, Jabatan Perkhidmatan Haiwan, Jabatan Perhutanan, LKIM, LPP, FAMA, PORLA, FELCRA dan RISDA.

MARDI, RRIM, FRIM, PORIM, Universiti Tempatan, Jabatan Perkhidmatan Haiwan, Jabatan Perikanan dan Jab Pertanian

4-18

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.1 : Cadangan Program/Projek Sektor Pertanian (samb.)
FASA/TAHUN PROGRAM/PROJEK DAN TINDAKAN YANG DI UTAMAKAN Mempertingkatkan kompleks pendaratan ikan di Kuala Terengganu dan Kuala Besut serta mengadakan fishermens wharf. Mempermodenkan prasarana jeti, tempat pendaratan ikan, di sekeliling kedaikedai/gerai-gerai makanan seafood dibersihkan, tersusun dan diindahkan serta menambahkan kemudahan-kemudahan untuk jualan barang-barangan berasaskan agro bercorak tempatan. Jeti-jeti di Chendering dan Marang perlu dipertingkatkan sebagai kawasan pendaratan ikan sekunder. Bagi keselamatan bot-bot semasa musim monsun serta mengelakkan kecetekan akibat pemendapan, prasarana break water perlu dibinakan. Rumah abattoir yang moden diperlukan di kawasan-kawasan Kuala Terengganu, Kemaman dan Besut untuk menentukan kebersihan dan pengwujudan standardstandard yang munasabah. Pembinaan empangan (barrage) baru bagi mengawal dan penguruskan secara efisien bekalan air ke sawah padi yang kini tidak begitu cukup. Projek ini akan membantu lagi dalam usaha-usaha untuk meningkatkan pegeluaran hasil padi di kawasan KETARA. Menyediakan kemudahan-kemudahan infrastruktur untuk menggalakkan pelancongan agro/eko. Mengintensifikasi dan mengintegrasikan usaha usaha pertanian dan perhutanan secara mampan:
- Penternakan

AGENSI PERLAKSANAAN Jabatan Perikanan, LKIM, Pihak Berkuasa Tempatan, JPS, Jabatan Perkhidmatan Haiwan, Jabatan Pertanian, UPEN

Kompleks pendaratan ikan di Kuala Terengganu dan Kuala Besut; infrastruktur untuk pelancongan agro/eko; fishermens wharf; rumah abattoir; jeti-jeti sekunder dan selesai masalah cetekan;2010-2015 Pembinaan ampangan baru di kawasan KETARA; 2015-2020 prasarana break water

Program/projek bermula pada tempoh 20052010 dan diteruskan sehingga 2020

ikan air tawar dan air payau dengan teknologi moden yang tidak cemarkan alam sekitar. Perusahaan akuakultur dijalankan di persisiran pantai dikawalselia dengan teratur. - Pengintegrasian tanaman di ladang hutan (agroforestry), akuakultur bersama ladang ternakan haiwan dan tanaman, ternakan haiwan dalam ladang tanaman saka dan aktiviti pelancongan agro/eko di kawasan-kawasan terpilih. - Menggalakkan pelancongan agro/eko melalui penubuhan muzium agrotani dan pelancongan eko negeri di kawasan KETARA sebaik-baiknya di Kg. Raja, mengadakan program homestay, program adventure trail dll.

Jabatan Pertanian, Jabatan Perikanan, LKIM, JPS, Jabatan Perhutanan, FAMA, Jab Alam Sekitar, Jabatan Perkhidmatan Haiwan, LPP, Pejabat Daerah Besut dan Jabatan Muzium

4-19

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.1 : Cadangan Program/Projek Sektor Pertanian (samb.)
FASA/TAHUN 2005-2020 Projek pengurusan ladang tepat; program mekanisasi sawah padi; program pengurusan perparitan dan saluran air; program pembekalan input pertanian untuk padi. PROGRAM/PROJEK DAN TINDAKAN YANG DI UTAMAKAN Mewartakan kawasan tanaman padi sebagai jelapang padi negeri dan negara. Mempertingkatkan penggunaan pengurusan perladangan tepat (precision farming) dan berkesan serta disokong oleh teknologi baru yang sesuai juga disokongi oleh infrastruktur yang cekap. Memastikan pengairan air ke kawasan tanaman padi mencukupi dan berkualiti bersih. Mengawalselia kualiti air sungai secara berjadual. Mempertingkatkan usaha-usaha pertanian ke tahap yang tinggi dan moden melalui pengmekanisasian ladang dan pengurusan ladang yang baik. Memperluaskan penggunaan teknologi dan kaedah-kaedah moden untuk mengurangkan kos pengeluaran produk. Menggalakkan persaingan hasil-hasil pertanian dengan tambah baik maklumat tentang teknologi rangkai pemasaran, harga komoditi mengikut keperluan industri asas tani. Penekanan diberikan kepada perusahaan hortikultur, herba, ubat-ubatan dan akuakultur. Meningkatkan hasil pengeluaran komoditi pertanian seperti getah dan kelapa sawit. AGENSI PERLAKSANAAN Jabatan Pertanian, JPS, Jabatan Alam Sekitar, MARDI, BERNAS, LPP dan BPM

Program mekanisasi ladang; Projek perladangan estet, estet mini, ladang berkelompok, perladangan organik; projek perhutani; projek tukun tiruan; program pembangunan akuakultur; program pembangunan ternakan; program pembangunan herba; pusat pengumpulan dan pemasaran produk pertanian; projek pusat maklumat.

Universiti Tempatan, MARDI, PORIM, RRIM, Jabatan Pertanian, Jabatan Perikanan, Jabatan Perkhidmatan Haiwan, JPS, RISDA, LKIM, MARDI, FAMA, FELCRA, FELDA, BPM, dan LPP

4-20

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.1 : Cadangan Program/Projek Sektor Pertanian (samb.)
FASA/TAHUN Menggalakkan pengusahapengusaha mempertingkatkan IKS; pelaksanaan program/ projek pemprosesan dan pengeluaran. PROGRAM/PROJEK DAN TINDAKAN YANG DI UTAMAKAN Menjadi sektor IKS informal berasaskan pertanian dan perikanan kepada sektor formal yang lebih berdaya maju Membangunkan sektor pertanian yang lebih ekonomik dan berdaya maju dengan aktivitiaktiviti hiliran khususnya pertanian makanan supaya dapat menikmati kesan value added amnya produk-produk tanaman, perikanan dan perternakan haiwan Menggalakkan aktiviti perikanan laut dalam dengan penyediaan kemudahan jeti pendaratan ikan yang lengkap dengan kemudahan bilik sejuk, pusat pemprosesan dan pembungkusan serta kemudahan perlesenan Membangunkan IKS asas tani, herba dan sumber tempatan terutamanya di Bukit Besi, Al-Muktafi Billah Shah, Seri Bandi dan Cheneh Baharu. Membangunkan sektor IKS berasaskan perikanan dan tanaman makanan seperti tanaman sayur-sayuran dan buah-buahan. Mengadakan program pengeluaran/ penggunaan biomass daripada hasil produk kelapa sawit dan tanaman pisang Menggalakkan penyertaan sektor swasta dalam pengeluaran hasil makanan secara komersil besar-besaran di dalam program/projek:
-

AGENSI PERLAKSANAAN UPEN, LKIM, Jabatan Perikanan, Jabatan Pertanian, Jabatan Perhutanan, BERNAS, FAMA, LPP dan Jabatan Perkhidmatan Haiwan

Promosi dan menggalakkan penglibatan pihak swasta; pelaksanaan program/projek.

Pengeluaran ikan akuakultur di kawasan air payau, air tawar dan air laut. Projekprojek akuakultur sedia ada akan diperluaskan Tanaman buah buahan, sayur sayuran, bungan bungaan dan herba akan diberi keutamaan Pengeluaran ternakan lembu pedaging, kerbau, kambing dan unggas akan diperluaskan.

Jabatan Pertanian, Jabatan Perikanan, Jabatan Perhutanan, JPS, FAMA dan LPP Jab Alam Sekitar, Jab Perkhidmatan Haiwan

Perlombongan mineral perlu digalakkan dengan mengambilkira kesan alam sekitar

Mengoptimumkan sumber-sumber mineral sedia ada ( perlu kajian terperinci )

LOKASI TERPILIH Sg Chadur, Sg Telembuh, Sg Apu, Kg Padang Pin dan Hulu Jabor Kg Ibok dan Kg Cheneh Bukit Senyamok, Tembila, Kg Penarik/Ru Sepuluh, Telaga Papan, Merang, Jambu Bongkok, Gong Batu dan Kg Rantau Abang. Bukit Kelip Rusila, Pelong, Pasir Raja dan Cerul Bukit Besi Jabor Bt Temiang, Kg Air Jernih, Kg Hulu Kekabu, Bukit Binjai dan Sg Ketiar

Jabatan Mineral Geosains

&

JENIS Lempung dan Lempung Bebola (ball clay) Kaolin (tanah liat putih) Pasir Silika

Iliminite Emas Besi Bauksit Granite

4-21

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.1 : Cadangan Program/Projek Sektor Pertanian (samb.)
FASA/TAHUN Pengurusan, pemeliharaan dan pembangunan sumber hutan akan dilakukan secara teratur dan sempurna supaya dapat meningkatkan pengeluaran hasilhasil perhutanan secara optimum dan mampan PROGRAM/PROJEK DAN TINDAKAN YANG DI UTAMAKAN Meningkatkan penyediaan kawasan rekreasi dan pengindahan kawasan hutan bagi ekopelancongan Penggunaan teknologi dan kaedah moden akan diperluaskan bagi meningkatkan produktiviti, kualiti R&D terhadap spesis herba dan pokokpokok hutan terpilih dan pengurusan ladang hutan secara efektif. Pengwujudan ladang-ladang hutan dan aktiviti-aktiviti perhutani (agroforestry) seperti pengtegrasian perusahaan hutan dengan perusahaan herba atau tanaman yang bersesuaian digalakkan. Menggalakkan program-program seperti penyediaan kemudahan-kemudahan asas, adventure trail di hutan, jungle stay di tempat-tempat tertentu dan ekplorasi. AGENSI PERLAKSANAAN Jabatan Perhutanan,

4-22

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang Kg. Keruak BANDAR PERMAISURI Batu Rakit Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Penarik

BESUT

Kawasan Lembah Agro Pulau mengamalkan pertanian Redang berteknologi tinggi dengan penggunaan teknologi moden serta bioteknologi dan Pulau berintensifkan R&D. Pengekalan Bidong kawasan KETARA sebagai granary area dengan sasaran 10 tan metrik per hektar

Tanpa Skala

SETIU

Sg. Bari

Lawasan Lembah Agro mengamalkan pertanian berteknologi tinggi dengan penggunaan teknologi moden serta bioteknologi dan berintensifkan R&D.

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Kg. Chendering

Bt. Payong Wakaf Tapai

Sasaran untuk menjadikan Negeri sebagai PulauTerengganu Kapas MARANG pusat hasil tangkapan laut bagi tujuan eksport
Laut China Selatan
Merchang

Tengkawang

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

Ajil

P. Berangan

MARANG
Bt Bading Landas

Tasik Kenyir

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

Pengukuhan Lembah Sitrus dengan sasaran hasil untuk eksport antarabangsa

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Peningkatan penghasilan sumber komoditi seperti kelapa sawit yang menjadi penyumbang sawit dunia
PETUNJUK
Getah Kelapa Sawit Padi Kelapa Dusun Tanaman Jangka Pendek Pusat Pendaratan Ikan

Ketengah Jaya

PAHANG

Kerteh

:
Seri Bandi

Kemasik

Tukun Tiruan (Artificial Reef) Agropolis Jelapang Padi Hortikultur Muzium Agrotani Paya

Kijal

KEMAMAN
T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga Cheneh Baharu

Jabor

Lembah Agro Pertanian Komoditi

Lembah Citrus Akuakultur

Ke Kuantan

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RAJAH 4.1 PEMBANGUNAN ZON KAWASAN PERTANIAN

4-23

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.6

Perindustrian 4.6.1
4.36

Matlamat Dan Sasaran

Matlamat sektor perindustrian adalah untuk meningkatkan

sumbangannya dalam mengembangkan ekonomi negeri dengan memberi fokus kepada industri-industri yang mempunyai kelebihan perbandingan dan persaingan serta memastikan infrastruktur perindustrian berada di tahap yang optimum. 4.37 Sasaran mencapai status Negeri maju menjelang tahun 2020 adalah

memberi keutamaan bagi sektor sekunder (sektor perkilangan serta sektor pembinaan) di mana akan menyumbangkan sebanyak RM 11,030.7 juta atau 40 peratus daripada jumlah KDNK Negeri Terengganu iaitu sejumlah RM 27, 576.8 juta pada tahun 2020. Mengikut Rancangan Pembangunan Negeri Terengganu (RPNT) 2004-2008, sasaran sumbangan sektor industri kepada KDNK ialah peningkatan dari 19 peratus pada tahun 2003 kepada 25 peratus pada tahun 2008. 4.38 R&D Berdasarkan sasaran yang dinyatakan, Negeri Terengganu perlu dan industri pengetahuan dan berasaskan maklumat serta

memberi fokus kepada pembangunan perindustrian berintensifkan modal, membangunkan sektor IKS yang moden, cekap dan berdaya saing.

4.6.2
4.39

Strategi-Strategi Pembangunan
Dalam Rancangan Pembangunan Negeri Terengganu (RPNT),

komponen teras dalam membangunkan sektor perindustrian ialah : i. ii. iii. iv. Pembangunan Kluster Industri Berasaskan Sumber Tempatan khasnya, Industri Petrokimia Sebagai Kekuatan Pembangunan IKS yang berdaya saing dan berupaya menjadi agen penjana pembangunan sosioekonomi negeri Pembangunan Industri Desa (Program ODOI) Peningkatan Peluang dan Akses Tenaga Kerja Kepada Latihan Kemahiran Industri

4-24

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU v. 4.40 Peningkatan Infrastruktur Sokongan Industri Beberapa cadangan strategi perlu diambil kira bagi membangunkan

sektor perindustrian di Negeri Terengganu ke peringkat yang lebih maju. Strategi yang dicadangkan oleh Rancangan Struktur Negeri Terengganu (dengan mengambil kira matlamat-matlamat RPNT tersebut) adalah seperti berikut:i. 4.41 Pembangunan Kluster Industri Berasaskan Sumber Tempatan. Kini aktiviti perindustrian di Negeri Terengganu tidak bersifat

diversifikasi kepada industri hiliran. Bagi strategi mempelbagaikan industri, tiga komponen diberi fokus iaitu:a. Memperkukuhkan Kluster Industri Petrokimia sebagai kekuatan.

Terdapat sumber bekalan gas yang boleh mengembangkan lagi aktiviti hiliran dalam kluster petrokimia. Penghasilan polietilena sekarang ini ialah di sekitar Kerteh dan Paka. Kluster boleh berkembang lagi dengan pembangunan industri seperti ethylene, glycol, ethylene oxide, xylates, aromatics, methanol, benzene bagi menghasilkan pengeluaran bahan komersial seperti polyvinyl, resins, polyesteres, polyuethanes, nylon, plasticiers, malic acid, acetic dan xylene. b. Membangunkan industri yang mempunyai kelebihan perbandingan dan kelebihan persaingan di Negeri Terengganu khasnya industri berasaskan sumber yang mempunyai potensi besar kerana masih belum mempunyai tahap nilai ditambah yang memberangsangkan. Contoh ialah industri berasaskan silika dan granit, bauksit, perkayuan seperti perabot, hasil pertanian seperti keropok, ikan dan udang, makanan ringan. c. Memoden dan meningkatkan pengeluaran industri ke tahap nilai ditambah yang lebih tinggi, khasnya seperti industri berasaskan knowledge-based dan berteknologi moden seperti industri marin (perkapalan, oil spill teknologi dan teknologi perikanan), industri percetakan dan tekstil (batik, songket) dan industri hiliran dari aktiviti pertanian (bioteknologi, herba. akuakultur, oleokimia dan pemprosesan makanan dan minuman).

4-25

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 4.42 Langkah-langkah yang perlu diambil untuk mempelbagaikan aktiviti

perindustrian adalah yang berikut: a. Bekerjasama dengan Petronas untuk mempercepatkan program pembangunan kawasan Paka ke Kuantan sebagai Pusat Petrokimia bagi rantau ini. Salah satu strategi yang telah dicadangkan oleh Kerajaan Negeri ialah perbincangan dengan Petronas bagi memberi kadar yang istimewa ke atas gas dan pellet resins bagi industri tempatan di Koridor Timur, b. RPNT melaksanakan strategi internationalization Negeri Terengganu yang meliputi tiga aspek iaitu: Pelabur ke Negeri Terengganu melalui kaedah mass media di dalam dan di luar Negara. Menggalakkan pelaburan langsung dari negara dan luar negara dan menjalankan usaha-usaha yang berkesan untuk menarik industri secara besar-besar, khasnya multinational company (MNC) yang boleh menjadi pemangkin atau anchor kepada aktiviti industri hiliran dan IKS yang berkaitan dan relevan kepada kluster terpilih; Menyediakan tindakan-tindakan untuk menembusi pasaran negara dan antarabangsa produk-produk yang yang lebih luas dan untuk mengorientasikan dikeluarkan

pasaran global di samping tempatan dengan menjadikan sektor swasta sebagai penjana pertumbuhan sektor ekonomi dan sektor awam sebagai penyokong. ii. Menggalakkan pembangunan industri IKS secara moden, produktif, cekap dan menggunakan teknologi yang sesuai dan terkini. 4.43 Pembangunan industri di Negeri Terengganu dilaksanakan bertujuan

dengan matlamat memberi manfaat optimum kepada usahawan-usahawan dan tenaga kerja tempatan. Industri-industri yang diutamakan mestilah juga yang relevan kepada persekitaran setempat. Industri berintensif modal masih juga dipromosikan tetapi lebih bergantung kepada yang mempunyai perkaitan (linkages) dengan syarikat-syarikat yang telah wujud. Bagi mencapai matlamat ini, Kerajaan negeri lebih menumpukan kepada

4-26

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU pembangunan sektor IKS pada jangka masa RPNT. Langkah-langkah adalah seperti yang berikut:a. Dengan mengukuhkan pertumbuhan IKS yang mampu menyediakan lebih banyak peluang pekerjaan kepada tenaga kerja khasnya dalam bidang perkayuan, pemprosesan produk tani dan industri kraf tangan. Tindakan juga perlu diambil bagi menggalakkan pertumbuhan industri sampingan dan sokongan bagi mewujudkan linkages yang lebih kukuh dan menarik untuk pelabur. b. c. Menggalak dan memperkuatkan sistem vendor yang menyokong IKS serta mekanisma pemasaran. Memodenkan cara-cara pembuatan, pembungkusan dan pemasaran IKS (termasuk cottage industri) kepada output yang mempunyai nilai ditambah yang lebih tinggi dan membangunkan keusahawanan tempatan yang berdaya maju. d. Pembinaan kilang pasang siap untuk IKS diberi penekanan. Sektor agensi kerajaan seperti MIEL, MARA, Bank pembangunan dan sektor swasta yang berminat digalakkan memajukan kawasan perindustrian secara penswastaan bagi IKS. iii. 4.44 Pembangunan Industri Desa Salah satu matlamat pembangunan Negeri Terengganu ialah

berkembang sebagai Pusat Keusahawanan Kraf Negeri. Bagi merealisasi tujuan ini, RPNT memperuntukkan satu strategi khusus bagi memperkasa pembangunan Industri Desa di bawah pembangunan program one district one industry (ODOI) kraf tangan dan skim peningkatan produktif kraf. Fokus ODOI akan diasaskan kepada kraf kayu, anyaman, tembaga, batik dan jahitan mengkuang serta pelaksanaan pusat pengeluaran/inkubator merupakan satu strategi bagi membangunkan industri desa (khasnya pengeluaran kraf) yang terancang dan tersusun. Langkah-langkah yang akan digalakkan oleh Kerajaan Negeri adalah:a. b. Pembangunan pusat kiosk (pusat maklumat) pemasaran produk industri desa, khasnya industri kraf tangan; Membangunkan Pusat Inkubator dan Kompleks Bersepadu produk kraf tangan serta peningkatan pusat inovasi tenunan dan songket ;

4-27

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU c. iv. Skim peningkatan produktiviti dan kemahiran kraf; Menyediakan Prasarana Yang Lebih Menarik Kepada Pelabur Dan Pekerja Di Dalam Sektor Perindustrian. 4.45 Kedudukan Negeri Terengganu yang jauh daripada Koridor

Perindustrian utama menyebabkannya menghadapi masalah dalam menarik pelaburan langsung berbanding dengan kawasan-kawasan di dalam dan di luar Negeri. Walau bagaimanapun, dengan siapnya pembinaan Lebuh raya Pantai Timur (Karak Kuantan-Kuala Terengganu-Kelantan), Laluan Timur-Barat II (Ipoh-Gua Musang-Kuala Berang), projek menaiktaraf kompleks terminal Lapangan Terbang Sultan Mahmud dan rangkaian perkhidmatan rel dan kereta api laju akan dapat meningkatkan aksesibiliti di antara kawasan kajian di peringkat negeri dan serantau. Langkah-langkah yang boleh dilaksanakan ialah:a. Mewujudkan infrastruktur perindustrian yang sempurna di seluruh negeri terutamanya kawasan-kawasan perindustrian. Ini termasuk kemudahan jalan, longkang, elektrik dan bekalan air yang lebih sempurna serta menyediakan sistem telekomunikasi dan wideband atau wireless internet di kawasan industri penting. b. Kawasan industri hendaklah diuruskan oleh satu badan khas bagi menjaga c. kebersihan, keselamatan, keceriaan dan melakukan penyelenggaraan infrastruktur di kawasan tersebut. Projek yang akan diberi perhatian oleh Kerajaan Negeri ialah penyambungan laluan kereta api dari Teluk Kalong ke pelabuhan Kemaman serta Kerteh ke Paka/Dungun. Ini akan menjadi pemangkin bagi mengembangkan penggunaan Pelabuhan Kemaman sebagai pelabuhan industri utama bagi sektor petrokimia dan lokasi Koridor Timur. d. Pelabuhan Kemaman adalah antara pelabuhan terdalam di Malaysia. Selain daripada jeti pukal dan am, pelabuhan ini juga mempunyai kemudahan terminal LPG serta terminal pukal kimia cecair. Penggunaan masih di bawah tahap keupayaan sebenar dan ini mampu untuk menampung keperluan industri di sekitar kawasan pada masa depan.

4-28

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU v 4.46 plastik, Menyediakan Tenaga Kerja Yang Berkemahiran dan Berpengetahuan Negeri Terengganu menghadapi masalah dari segi kekurangan guna pembuatan dan pemasangan mesin, pemprosesan dan

tenaga mahir dan berpengetahuan khususnya dalam industri petrokimia, pengkhususan makanan. Persaingan dari segi teknologi, kecekapan dan kos buruh berbanding Negeri berjiran khasnya, Indonesia, Vietnam dan Thailand merupakan satu lagi halangan kepada pembangunan industri di Negeri Terengganu. Migrasi keluar penduduk dan pekerja ke kawasan yang lebih maju dengan imbuhan yang lebih tinggi menyebabkan kekurangan tenaga kerja di kawasan kajian. Strategi untuk mempertingkatkan kualiti dan kuantiti pekerja perindustrian adalah berikut: a. Menyedia dan memperluaskan pelbagai bentuk kemudahan dan peluang latihan untuk memberi keperluan industri termasuk latihan jangka pendek dan sambilan dalam bidang pembinaan, pemesinan, IT, pengurusan, elektrik dan sebagainya. b. Latihan tenaga kerja di kalangan lepasan sekolah untuk mendapatkan kemahiran perlu dipergiatkan dengan kerjasama institusi yang berkaitan yang mampu bertindak sebagai pemacu program latihan kemahiran. vi. Membangunkan Pusat Industri Utama Dan Sekunder Terpilih Melalui Pendekatan Selective Concentration Development Strategy 4.47 Selain daripada strategi sektoral bagi pembangunan perindustrian di

kawasan kajian, Kajian RS mencadangkan strategi spatial pembangunan perindustrian bagi jangka masa 2005-2020. Strategi spatial dipandu oleh prinsip yang telah dibentangkan di dalam RMK-9 (2006-2010), Master Plan Terengganu (1985) serta Rancangan Fizikal Negara 2005. 4.48 Di dalam Pelan Induk Koridor Timur (RMK-9), Terengganu telah dikenal

pasti sebagai Koridor Timur dengan kawasan pertumbuhan perindustrian baru yang berpotensi dengan terdapatnya sumber seperti petroleum, kayu balak dan kawasan-kawasan yang luas yang belum dimajukan. Walaupun Koridor Timur diberi insentif khusus dan kewangan oleh Kerajaan Persekutuan,

4-29

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU ia masih lagi ketinggalan dalam pembangunan perindustrian berbanding dengan Negeri Selangor, Pulau Pinang dan Johor.

4.49 juga

Pembangunan industri bukan sahaja mengalami kadar pertumbuhan penawaran kawasan perindustrian yang telah dimaju dan tahap

yang agak perlahan berbanding dengan beberapa negeri di Malaysia tetapi diperuntukkan bagi pembangunan perindustrian mengatasi

permintaan. Ini telah mewujudkan beberapa kawasan perindustrian yang masih belum diusahakan, khasnya di beberapa kawasan yang terletak di Koridor/Zon Tengah Negeri Terengganu di samping, wujudnya isu kawasan perindustrian seluas 1,180.63 hektar yang masih kosong.

4.50 a.

Adalah dicadangkan bahawa : Pembukaan tanah perindustrian baru adalah tidak digalakkan amnya dalam tempoh perancangan 2005-2015. Sebaliknya strategi infilling bagi keluasan tanah yang masih kosong/belum dijual adalah disyorkan. Oleh yang demikian, sebahagian daripada kawasan perindustrian yang masih belum dijual/kosong tetapi mempunyai lokasi yang baik iaitu berdekatan dengan pusat bandar dan sumber pekerja akan diberi galakan, dipromosikan kepada pelabur serta direzabkan untuk pembangunan industri IKS mengikut kuasa pasaran pada masa hadapan. Walau bagaimanapun, bagi lain-lain industri yang berada di lokasi yang tidak strategik boleh ditukar syarat kepada aktiviti-aktiviti lain yang lebih sesuai mengikut tahap permintaan. Dijangkakan dengan pembinaan LPT Fasa II akan memberi kesan positif kepada kawasan-kawasan ini.

b.

Langkah-langkah yang perlu diambil untuk memenuhi kawasankawasan kosong/belum dijual adalah berasaskan kepada strategi spatial iaitu mempromosikan kawasan-kawasan tersebut mengikut :

Prinsip selective concentration Pembangunan mengikut fasa seperti yang dijelaskan secara terperinci dalam muka surat yang seterusnya.

4-30

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 4.51 Rancangan Fizikal Negara 2005 membentangkan prinsip lokasi pusat-

pusat pertumbuhan perindustrian di kawasan-kawasan terpilih yang boleh menarik kuasa pelaburan, pekerjaan dan perkhidmatan secara critical mass. Kawasan-kawasan ini mempunyai kebaikan bandingan (comparative advantage) kepada tempat-tempat lain. Maksud skala ekonomi ini ialah aktiviti dan lokasi kawasan perindustrian perlu ditumpukan kepada kawasan yang mempunyai ciri-ciri tersebut dan tidak boleh berselerak di sebarang kawasan. Konsep dan strategi selective concentration development perlu diguna pakai dalam pembangunan perindustrian.

4.52

Laporan Terengganu Master Plan Study, 1983 mencadangkan industri

seharusnya ditumpukan di dalam empat zon utama iaitu (i) Zon Utara: Kuala Besut bagi industri berasaskan pertanian dan marin; (ii) Zon Tengah: Kuala Terengganu bagi IKS industri kraf tangan, bot dan industri pakaian; (iii) Zon Barat : Kawasan KETENGAH bagi industri berasaskan pertanian, IKS dan kraf tangan; (iv) Zon Selatan: Kerteh - Chukai bagi industri petrokimia dan industri berat.

4.53

Strategi spatial bagi taburan kawasan perindustrian di Negeri

Terengganu berasaskan prinsip pembangunan selective concentration yang telah dicadangkan dalam Kajian Rancangan Fizikal Negara 2005. Mengikut definisi RFN selective concentration bermaksud aktiviti ekonomi bandar (khasnya aktiviti perindustrian) perlu ditumpukan di pusat pertumbuhan terpilih yang mempunyai sumber penduduk dan infrastruktur yang berdaya saing supaya mewujudkan kecekapan dan mengoptimumkan kegunaan tanah dan perancangan infrastruktur tersedia. Berasaskan strategi spatial dan prinsip selective concentration development, RSNT mencadangkan bahawa kawasan perindustrian akan tertumpu di pusatpusat pertumbuhan terpilih khasnya:-

a.

Pusat pertumbuhan perkilangan utama (PPI Utama) iaitu (i) ChukaiTeluk Kalong dan (ii) Kerteh, Paka. (Dungun)

b.

Pusat pertumbuhan industri sekunder untuk IKS termasuk (i) Bandar Marang/Bukit Kor, (ii) Kuala Terengganu/Gong Badak, (iii) Kuala

4-31

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Berang/Ajil, (iv) Saujana, (v) Kampung Raja/Gong Medang dan (vi) Batu Tujuh (Dungun perusahaan plastik di Batu Tujuh telah dipindahkan ke Lot Q, Kerteh dan pengurusan di kawasan tersebut diuruskan oleh pihak Majlis untuk menjalankan perusahaan kecil dan sederhana ). c. Lain-Lain kawasan perindustrian terancang khasnya Batu Rakit, Sungai Bari, Wakaf Tapai dan Al-Muktafi Billah Shah merupakan pusat perindustrian tertier untuk pembangunan IKS pada jangka masa panjang.

4.54

Pembangunan

kawasan

perindustrian/pusat

pertumbuhan

perindustrian akan dibangunkan dalam tiga fasa dan berasaskan prinsipprinsip yang berikut: a. Optimumkan penggunaan kawasan perindustrian terancang sedia ada, khasnya kawasan-kawasan yang belum diusahakan mengikut hierarki dan fasa pembangunan pusat perindustrian terpilih. b. Pemfokusan kawasan perindustrian sedia ada dengan memberi penekanan untuk ditingkatkan prasarana. Melengkapkan kawasan industri terancang dengan kemudahan dan infrastruktur yang baik bagi membolehkan pengeluaran dan pengedaran produk yang cekap. c. Pembukaan kawasan perindustrian baru seharusnya mengikut kuasa pasaran dan tahap permintaan. Dicadangkan kawasan perindustrian baru pada jangka masa panjang dimajukan sekitar pusat-pusat pertumbuhan yang telah dikenal pasti dalam Kajian RSNT.

4.55 iaitu: a. 4.56

Pembangunan kawasan perindustrian dibahagikan kepada tiga fasa,

Fasa 1: 2005-2010 Fasa ini mengikut infilling serta peningkatan bilangan industri di

kawasan perindustrian sedia ada. Fokus diberi kepada kawasan perindustrian yang terletak di kawasan sepanjang persisiran Pantai Timur. Ini kerana kawasan perindustrian terancang yang telah dibangunkan di kawasan

4-32

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU pesisiran pantai ini mempunyai lokasi dan aksesibiliti yang lebih baik berbanding dengan kawasan perindustrian terancang yang terletak di kawasan pedalaman Negeri Terengganu. Terdapat beberapa tapak perindustrian yang masih kosong dan dijangkakan dapat dipenuhi dengan membangunkan prasarana yang lebih menarik (khasnya infrastruktur yang lebih lengkap) serta promosi tapak-tapak tersebut lebih berkesan. Kawasan perindustrian yang terlibat dalam fasa ini ialah : i. PPI Utama (Kerteh-Paka- Batu 7 dan Chukai-Teluk Kalong) selaras dengan pembangunan kompleks petrokimia dan pembangunan kluster industri petrokimia. ii. Beberapa PPI Sekunder untuk IKS termasuk Besut-Kg.Raja-Gong Medang selaras dengan pembangunan agropolis di kawasan berhampiran, Kuala Terengganu-Gong Badak-Chendering, Marang-Wakaf Tapai-Bukit Kor kerana infrastruktur, premis dan tapak-tapak sudah tersedia di kawasan ini. Industri maritim yang dicadangkan di Kuala Terengganu dan Marang akan dibuat kajian lanjutan untuk mengenalpasti potensinya. b. 4.57 Fasa 2: 2010-2015 Strategi Fasa kedua berasaskan pembangunan zon perindustrian

yang akan melimpah dari zon persisiran pantai ke zon tengah Negeri Terengganu. Strategi fasa kedua ini bergantung kepada pembinaan Lebuh Raya Pantai Timur yang dijangka siap pada tahun 2010-2015. LPT fasa (a) merentasi Jabor ke Sungai Tong (dijangka siap pada tahun 2010) serta laluan fasa (b) ialah dari Kuala Terengganu ke sempadan Negeri Kelantan dan dijangka siap pada tahun 2015. Pembinaan LPT yang dicadangkan merentasi Zon Tengah Negeri Terengganu akan memberi impak yang positif kerana kedudukan Zon Tengah akan menjadi lebih strategik bagi pembangunan industri. Dalam fasa 2010-2015, fokus diberi kepada kawasan-kawasan perindustrian yang kini tidak dapat dibangunkan disebab masalah aksesibiliti. Dijangkakan dengan pembinaan Lebuh Raya Pantai Timur akan membawa potensi yang tinggi kepada kemajuan kawasan perindustrian kosong yang terletak di koridor Zon Tengah khasnya Pusat PPI Sekunder Kuala Berang-Ajil dan Saujana.

4-33

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU c. Fasa 3: 2015-2020: Fokus diberi kepada PPI tertier yang terletak di

Koridor Pembangunan Tengah (Bandar Permaisuri, Seri Langkap, Bukit Besi, Al Muktafi Billah Shah, Seri Bandi, Cheneh Baharu dan Jabor/Perasing. d. Lokasi dan cadangan kluster industri kawasan perindustrian ditunjukan di Rajah 4.2.

4.6.3
4.58

Program/Projek Dan Fasa Pelaksanaan

Dengan mengambilkira beberapa kriteria, Rancangan Pembangunan

Negeri Terengganu telah mengenalpasti beberapa projek/program yang diberi keutamaan serta pemfokusan bersepadu dalam sektor perindustrian. Jadual 4.2 : Program/Projek Sektor Perindustrian
FASA/TAHUN/MATLAMAT FASA 1: 2005-2008 (Program Di Dalam RPNT) PROGRAM/PROJEK DAN TINDAKAN YANG DI UTAMAKAN i. Program Internationalization Negeri Terengganu. Aktiviti promosi yang lebih menyeluruh dan berkonsep antarabangsa ii. Penyediaan insentif-insentif tambahan. Menyediakan satu pakej insentif yang boleh sebagai pelengkap kepada pakej insentif Koridor Timur MIDA. iii. Mekanisma One stop agency. Kelulusan dan pelaksanaan projek perindustrian dapat dipercepatkan. Sistem pemantauan dengan lebih licin dengan pembukaan sebuah pejabat promosi di Kuala Lumpur iv. Insentif ditawarkan oleh Kerajaan Negeri merangkumi aspek diskaun, penangguhan bayaran ke atas premium, bayaran premium ansuran, rebat ke atas premium, diskaun ke atas nilai taksiran; kos tanah perindustrian yang murah. i. Program melatih belia-belia dengan kursus separuh mahir dan kemahiran ICT bagi memenuhi keperluan guna tenaga. ii. Latihan tenaga kerja di kalangan lepasan sekolah untuk mendapat kemahiran iii. Program retraining pekerja industri iv. Kempen untuk menarik minat tenaga kerja dalam bidang industri. Pengusaha industri diseru untuk menyediakan pakej yang lebih baik kepada pekerja industri AGENSI PERLAKSANAAN UPEN, PMINT

Pembangunan Kawasan Perindustrian Dan Infrastruktur Sokongan

UPEN, MIDA; Pihak PBPT

Kerajaan Negeri dan agensi berkenaan

Tenaga Kerja Melalui Program Latihan Kemahiran Industri

TESDEC, ILP, ITPP, Pusat Giat MARA, IKM, IKBN,

4-34

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

FASA/TAHUN/MATLAMAT Program Pembangunan Sektor IKS (Perkilangan) (RPNT) Pembangunan IKS Yang Berdaya Saing Dan Berupaya Menjadi Agen Penjana Pembangunan Sosioekonomi Negeri PROGRAM/PROJEK DAN TINDAKAN YANG DI UTAMAKAN i. Pembangunan Infrastruktur untuk IKS termasuk Kawasan Perindustrian IKS dan Kompleks Usahawan Terengganu di Kawasan Baru Bukit Besar, Kuala Terengganu; ii. Program memberi sokongan kepada IKS, iaitu penyelidikan dan pembangunan (R&D) produk, pemasaran IKS, kajian pembangunan eksplorasi mineral dan program inovasi reka cipta kawalan peningkatan mutu produk; iii. Promosi Produk IKS di Pusat Dagangan Terengganu iv. Promosi produk IKS di luar Negeri Terengganu termasuk misi, skim pembangunan jaminan kualiti produk, penganjuran Terengganu Showcase, khidmat perundingan promosi dan pelantikan ejen pemasaran untuk eksport v. Pembangunan kemahiran Usahawan. Pembangunan sektor IKS, iaitu ICT, marin, industri berasakan kayu, industri berasaskan makanan, industri petroleum dan gas vi. Program matchmaking perniagaan menerusi vendor, francais, kontrak pembekalan dan sessi pemprosesan peluang vii. Program penubuhan syarikat JV dan smart partnerships viii. Program pengeluaran pakaian dan sulaman ix. Menerusi pembangunan pusat kiosk pemasaran produk kraf x. Skim pembangunan One District One Industry (ODOI) kraf tangan xi. Skim peningkatan produktif kraf xii. Skim Pembiayaan Keusahawanan Program ODOI AGENSI PERLAKSANAAN

UPEN YPUT TEKUN Pihak Kerajaan Pihak Swasta

Pembangunan Industri Desa (Program ODOI) Memperkasa Pembangunan Kraftangan

Kerajaan Negeri PBPT Pelancongan

4-35

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.2 : Program/Projek Sektor Perindustrian (samb.)
FASA/TAHUN/ MATLAMAT Fasa 1: 2005-2010 (Program Kajian RSNT) Pembangunan Kawasan Perindustrian Di Pusat-Pusat Pertumbuhan Industri Utama Dan Sekunder PROGRAM/PROJEK DAN TINDAKAN YANG DI UTAMAKAN i. Memperbaiki prasarana di kawasan perindustrian terancang sedia ada secara bersepadu sambil dilengkapi dengan infrastruktur dan kemudahan sokongan, termasuk perkhidmatan, komersil, rekreasi, maklumat info-struktur (ICT) yang moden, lengkap dan kemampuan. Semua KP di Daerah Dungun dan Kemaman termasuk KP di Cukai, Teluk Kalong; Kerteh, Paka, Batu Tujuh dan Tok Arun, Kemaman-Wakaf Tapai-Bukit Kor, Kampung Raja-Gong Medang, Kuala Terengganu-Gong BadakChendering. ii. Membangunkan badan pengurusan kawasan perindustrian bagi mengendalikan dan menjaga secara baik kawasan perindustrian utama di Negeri Terengganu; Membangunkan Bio-tech Park yang berasaskan projek Agropolis di Daerah Besut termasuk kemudahan yang moden dan lengkap dengan infrastruktur yang sesuai termasuk kemudahan ICT di kawasan Besut AGENSI PERLAKSANAAN Agensi-agensi kerajaan yang terlibat; Pihak pemaju swasta yang terlibat; PMINT

Malaysian Chamber of Commerce & UPEN Terengganu

iii.

FASA 2 2010-2015 Pembangunan Pusat Pertumbuhan Industri Sekunder Untuk Iks Tumpuan Di Korridor Atau Zon Tengah FASA 3 2015-2020 Pembukaan Tanah Perindustrian Baru Mengikut Kuasa Pasaran Tumpuan Di Kawasan Sekitar PPI Yang Telah Dikenal pasti

iv. Maklumat kepada sektor IKS (formal dan informal) sangat kurang, maka perlu membangunkan info-struktur yang lengkap bagi pemantauan perkembangan sub-sektor ini dari aspek ekonomi, teknologi, kewangan aktivitinya, dan lain-lain. i. Fokus diberi kepada kawasan-kawasan perindustrian yang kini tidak dapat dibangunkan sebab masalah aksesibiliti. di koridor atau Zon Tengah ini termasuk KP Kuala berang-Ajil, KP Saujana

UPEN Terengganu; PMINT MARDI, SIRIM, FRIM UPM (dll Universiti) Jabatan Kerajaan: Pertanian, Perikanan, Haiwan; Perhutanan Pihak swasta; UPEN YPUT PBPT

UPEN MIEL. MARA,

i.

Fokus diberi kepada pembangunan sektor perindustrian tertier di kawasan pembangunan koridor tengah (Sungai Bari, KP Bukit Besi, KP Al Muktafi Billah Shah, KP Seri Bandi, KP Cheneh Baharu IKS) dan Jabor/Perasing.

UPEN PMINT Pihak Swasta MIEL, MARA

4-36

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH

FASA 1 : PPI SEKUNDER IKS KG. RAJA/GONG MEDANG Kluster: Sumber berasaskan kayu dan Bio-tech Park.

Pulau Redang

T
Pasir Akar

Tembila Kg. Renek/Jabi

T 4

Kg. Fikri Penarik Guntong Luar Merang

FASA 2 : PPI SEKUNDER IKS SAUJANA: Kluster: Berasaskan Sumber Tempatan

BESUT
Kg. Keruak

Pulau Bidong

BANDAR PERMAISURI

FASAKe 3 : SG.BARI Kuala Krai Kawasan IKS Asas Pertanian Dan Sumber Tempatan

Batu Rakit Wakaf Tengah

SETIU

Sg. Bari

FASA 1 : PPI SEKUNDER IKS KUALA TERENGGANU/GONG BADAK/CHENDERING Kluster: Hasil Tani Dan Hasil Laut, Kraf, Perabot dan IKS Sokongan PULAU DUYUNG DAN MUARA SG. TERENGGANU : Industri maritim (cth. Pembuatan bot)

Seri Langkap

Seberang Takir KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering

T T

FASA 2 : SG.TONG Kawasan IKS Asas Pertanian Dan Sumber Tempatan (Cadangan RTD Setiu)
Jambatan Pasir Pulau

KUALA TERENGGANU

2
Kampung Jeneris

Kuala Telemong

MARANG/WAKAF Pulau Kapas

Bt. Payong MARANG Wakaf Tapai

FASA 1 : PPI SEKUNDER IKS TAPAI /BUKIT KOR Kluster: Berasaskan Kayu, Perabot dan Industri IKS Sokongan MARANG : Industri maritim berasaskan perikanan

PETUNJUK : HULU TERENGGANU Pusat Pembangunan Industri Utama Pusat Pembangunan Industri Sekunder Kawasan Perkilangan Hub infrastruktur ICT
Ke Gua Musang

Tengkawang

B
Tasik Kenyir

KUALA BERANG

T Ajil

P. Berangan

MARANG
Bt Bading Landas

Laut China Selatan FASA 2 : PPI SEKUNDER IKS KUALA BERANG Merchang Kluster: Halal-hub

A
KELANTAN
Bukit Besi

AJIL Kluster: Perkayuan, Industri berasaskan sumber tempatan Rantau dan IKS Abang

Fasa Pembangunan Fasa 1 = 2005-2010 Fasa 2 = 2010-2015 Fasa 3 = 2015-2020

Cadangan Laluan Utama :

T 3
AL MUKTAFI BILLAH SHAH

DUNGUN

FASA 1 : PPI SEKUNDER BATU TUJUH Kluster : IKS Sokongan 1 : PPI UTAMA KERTEH-PAKA Kluster: Logam, Kimia & Petrokimia, Plastik & Polimer R&D

1 2 3 4

Jalan Utama Hulu Besut-Setiu Pakej 8 Laluan Timur Barat II (Jeneris Kuala Telemong) Cadangan Menaiktaraf Jalan Persekutuan 3 dan 14 Cadangan Menaiktaraf Jalan Kuala Krai - Keruak FASA 3 : BUKIT BESI, BANDAR AL MUKTAFI BILLAH SHAH, SRI PAHANG BANDI,CHENEH BAHARU DAN JABOR/PERASING Ke Kuala Lipis Kawasan IKS Berasaskan Kayu Dan Sumber Tempatan

DUNGUN

T
Ketengah Jaya

FASA Paka

Kerteh

Kemasik Seri Bandi

Cadangan Menaiktaraf Jalan-jalan Lain Cadangan Membina Laluan Baru Cadangan Laluan By-Pass Kuala Terengganu (FR3 Interchange Kuala Telemong) Cadangan Laluan rel 2020 KEMAMAN

Kijal

T. Kalong Binjai

A B

Lebuhraya Pantai Timur Laluan Timur Barat II Jalan Utama Sedia Ada Jalan Raya

T
Cheneh Baharu

CHUKAI Geliga

Cadangan Interchange Laluan Rel Sedia Ada Sempadan Negeri Sempadan Daerah
Ke Sg. Lembing (Jalan Alternatif

FASA 1 : PPI UTAMA CUKAI-TELUK KALONG Kluster: Petroleum & Gas, Kimia, (Petrokimia) Logam;industri Berat

Lapangan Terbang Pelabuhan Utama

Jabor

KE BAB 4

Ke Kuantan

HALAMAN UTAMA

RAJAH 4.2 PEMBANGUNAN KAWASAN PERINDUSTRIAN

4-37

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.7

Pelancongan 4.7.1
4.59

Matlamat dan Sasaran

Negeri Terengganu telah menetapkan matlamat utama

pembangunan pelancongan iaitu menyediakan infrastruktur pelancongan yang baik, membangun serta mempromosi dan memasarkan produk dan aktiviti-aktiviti pelancongan secara sistematik, bersepadu dan lebih berkesan berteraskan dimensi keindahan alam semula jadi, kemurnian tradisi dan kecantikan warisan. 4.60 Berdasarkan matlamat tersebut, Kajian Rancangan Struktur ini telah

menggariskan secara menyeluruh dan mendalam bagi sasaran, strategi dan program yang perlu dilaksanakan bagi merealisasikan wawasan tersebut dalam tempoh 15 tahun akan datang. Sasaran-sasaran bagi pertumbuhan sektor ini ditetapkan seperti berikut:i. Kadar 2010. ii. Unjuran jumlah ketibaan pelancong ke Negeri Terengganu berkembang pada kadar 3.1 peratus setahun. Bilangan-bilangan pelancong disasarkan meningkat dari 1.3 juta orang (2004), kepada 1.5 juta orang (2010), 1.8 juta orang (2015) dan 2.1 juta menjelang 2020. Rajah 4.3 : Jumlah Pelancong dan Keperluan Bilik Penginapan Di Terengganu Dari Tahun 2004 2020
Jumlah Pelancong
2,500,000 2,000,000 1 ,500,000 1 ,000,000 500,000 0

sumbangan

sektor

pelancongan

kepada

KDNK

Negeri

Terengganu hendaklah melebihi 10 peratus menjelang tahun 2005-

2004

2008

2012
T a hun

2016

2020

Jumlah Pelancong

4-38

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

Jumlah Bilik Penginapan

1 2,000 1 0,000 8,000 6,000 4,000 2,000 0

2004

2008

2012
T a hun

2016

2020

Keperluan Bilik Penginapan

Nota: Unjuran keperluan jumlah bilik berdasarkan kadar pertumbuhan bilangan pelancong setahun adalah 3.1 peratus

iii.

Kesan ekonomi daripada pembangunan pelancongan sepatutnya dinikmati oleh sektor formal (resort, hotel, agensi pelancongan) dan juga sektor informal (pengusaha chalet, IKS pelancongan, seni kraf).

iv. v. vi.

Kadar kebocoran ekonomi (economic leakage) pembangunan pelancongan hendaklah dikurangkan ke tahap yang minimum. Pembangunan pelancongan seharusnya berlandaskan prinsip-prinsip pelancongan mampan. Merancang pembangunan produk masa depan berdasarkan peluang-peluang yang bakal dijanakan oleh peningkatan sistem dan rangkaian pengangkutan udara dan darat ke Negeri Terengganu.

vii.

Mengukuhkan produk pelancongan sedia ada dan membangunkan produk baru ke arah penjanaan pelancongan yang berbentuk pulangan tinggi (high yield).

viii.

Menumpukan pembangunan produk pelancongan ke atas sumber jaya pelancongan yang menonjolkan keunikan (Unique Selling Proposition) (USP) Negeri Terengganu iaitu tarikan semula jadi dan warisan budaya.

ix.

Menentukan tema pembangunan bagi setiap daerah di Negeri Terengganu setempat. berdasarkan keunikan sumber jaya pelancongan

x.

Mewujudkan pertalian (linkages) di antara produk pelancongan di kawasan pesisiran pantai/kepulauan dengan kawasan pedalaman melalui jaringan perhubungan yang bakal dipengaruhi oleh Lebuh

4-39

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU raya Pantai Timur dan Lebuh raya Simpang Pulai Gua Musang Kuala Berang. xi. Menyediakan bahan interpretasi supaya elemen warisan dapat ditonjolkan dalam bentuk penceritaan bagi meningkatkan kualiti pengalaman pelancong. xii. Memberi penekanan kepada elemen kemudahan sokongan pelancongan dengan meningkatkan kemudahan papan tanda pelancongan, menaiktaraf terminal bas dan lain-lain kemudahan asas seperti tandas awam yang sempurna. xiii. Memberi penekanan kepada terjemahan prinsip-prinsip pelancongan mampan dengan melaksanakan program accreditation terutamanya di kawasan kepulauan (contohnya Green Globe Destination Programme). xiv. Mengenalpasti lokasi-lokasi yang sesuai untuk dijadikan hub dan gateway di sepanjang penjajaran Lebuh raya Pantai Timur dan Lebuhraya critical xv. Simpang Pulai-Kuala Berang agar pembangunan sebagai pusat pelancongan dapat diwujudkan di kawasan yang mempunyai mass (umpamanya Pekan Jeneris perkhidmatan pelancongan). Membangunkan projek-projek berbentuk flagship untuk mewujudkan critical mass dan branding serta menjanakan kesan limpahan ke kawasan sekitarnya.

4.7.2
4.61

Strategi-Strategi Pembangunan
Negeri Terengganu kaya dengan sumberjaya pelancongan semula

jadi dan warisan budaya yang unik. Selain daripada mempunyai sejarah keagungan Islamnya, ia juga memiliki gugusan pulau-pulau yang menarik dan tersohor, pantai putih yang bermula dari Besut hingga ke Kemaman, hutan tropika yang kaya dengan flora dan fauna, tasik buatan manusia yang terbesar di Asia Tenggara dan warisan budaya Melayu Pantai Timur yang tersendiri. Bagi mengoptimumkan sumber-sumber dan hasil dari produkproduk sedia ada, sektor ini perlu disusun semula secara bersepadu dan diperkukuhkan dari aspek-aspek yang mampu memberi sumbangan yang lebih positif .

4-40

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 4.62 Oleh itu, untuk memantapkan lagi sektor ini, strategi-strategi

dicadangkan adalah seperti berikut:i. Menjadikan Terengganu Sebagai Hub Pelancongan Pantai Timur Dengan Mewujudkan Campuran Produk Yang Jelas Berdasarkan Kekuatan Produk Negeri Terengganu. a. Memperkukuhkan fungsi Kuala Terengganu sebagai Pusat Wilayah Pelancongan Zon Timur dengan menjadikan Kuala Terengganu sebagai pintu masuk (gateway) ke kawasan kepulauan, tarikantarikan semula jadi dan sumber jaya warisan budaya di kawasan bandar serta pedalaman. b. Menambah perkhidmatan melalui penerbangan terus direct flight dari Kuala Lumpur, Singapura dan lain-lain destinasi yang berpotensi seperti Sabah, Brunei, Taiwan, Indo-china dan sebagainya. c. d. e. Mempromosikan secara berterusan di dalam dan juga luar negara. Menarik lebih ramai segmen pasaran Eropah dan Asia Barat yang lebih berbelanja. Mewujudkan lebih banyak special event tourism tempatan dan antarabangsa yang lebih berbentuk high yield seperti menyelam skuba dan memancing laut dalam serta pelancongan MICE. f. Mewujudkan campuran produk yang jelas bagi memandu pelaburan dan pembangunan masa depan berdasarkan keutamaan dan tahap keupayaan tampungan (carrying capacity). g. Mempelbagaikan produk pelancongan Negeri Terengganu dengan memberi tumpuan kepada bentuk-bentuk pelancongan baru seperti pelancongan MICE. h. Memberi nafas baru (revitalise) kepada produk-produk tradisional Negeri Terengganu (seperti Rantau Abang, Pantai Batu Buruk, Pantai Chendering, Tasik Kenyir) melalui langkah-langkah repositioning dan rebranding. i. Mewujud/menggalakkan lebih banyak perkhidmatan-perkhidmatan sokongan kepada industri pelancongan seperti pusat penerangan pelancongan dan informasi pelancong, agen-agen pelancongan, kesihatan, pelancongan sukan, pelancongan pendidikan, pelancongan eko, pelancongan warisan budaya dan

4-41

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU pengangkutan awam yang efisien dan meliputi lokasi-lokasi produk pelancongan dan sebagainya. j. k. Menyedia dan meningkatkan kemudahan sokongan pelancong di setiap daerah bagi meningkatkan tahap puas hati pelancong. Mengukuhkan badan-badan yang menjalankan kerja-kerja mempromosi, mengendali dan memantau keseluruhan sektor yang melibatkan pelancongan. l. m. ii. Menjalankan kerja-kerja penyelenggaraan bagi kesemua kemudahan pelancong. Meningkatkan latihan untuk front liners dan pemandu pelancong. Mengarah Dan Menggalakkan Pembangunan Produk Pelancongan Secara lebih Bersepadu Berdasarkan Campuran Produk Yang Jelas Dan Sistematik Serta Membezakan Di Antara Produk Utama, Produk Tambahan Dan Produk Sokongan. a. Mengutamakan pembangunan produk kepada projek/program yang berpotensi untuk menjanakan pulangan ekonomi yang tinggi berdasarkan return of investment yang menguntungkan. Campuran produk yang dicadangkan adalah seperti Rajah 4.4. Rajah 4.4 : Cadangan Campuran Produk
PRODUK TAMBAHAN
PELANCONGAN AGRO Peladang Setiu Agro Resort PELANCONGAN REKREASI Air Terjun Dan Lata Hutan-Hutan Rekreasi Hutan-Hutan Lipur

PRODUK UTAMA
ALAM SEMULAJADI

20% 30% 50%

Rangkaian Pulau-Pulau Pulau Redang Pulau Perhentian Pulau Lang Tengah dll. Pesisiran Pantai Pantai Bt. Keluang Dendong Pantai Merang Penarik KT Waterfront

PRODUK SOKONGAN
ELEMEN SEJARAH Meliputi elemen Tarikan Bandar seperti ; Muzium Negeri Bukit Puteri Masjid Kota Duyong Batu Bersurat EKO PELANCONGAN Tasik Kenyir Taman Negeri Cemerong Kelip-kelip Sg.Ibok

WARISAN BUDAYA
'Perkampungan Budaya' Chendering Kuala Ibai Losong Pulau Duyong Pasar Payang/Kg. Cina

4-42

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

b.

Menumpukan

pelaburan

ke

atas

kekuatan

sedia

ada

sektor

pelancongan Negeri Terengganu iaitu pelancongan pulau/pantai dan pelancongan warisan budaya. c. Menjadikan pelancongan pulau dan pantai sebagai produk utama bersifat alam semula jadi Mempertingkatkan kemudahan dan aktiviti pelancongan di kawasan kepulauan. Membangunkan Pantai Bukit Keluang-Dendong, PenarikMerang dan Dungun-Marang sebagai produk pelancongan pantai bertaraf antarabangsa. Meningkatkan kualiti pusat-pusat menyelam (diving) dan memancing laut dalam (deep sea fishing) di Pulau Redang dan Pulau Perhentian. Melaksana dan di menguatkuasakan berkait kepulauan perundangan dan garispanduan pelancongan yang dengan berdasarkan pembangunan prinsip-prinsip

pelancongan mampan. Membangunkan Pulau Wan Man sebagai Taman Tamadun Islam bagi menyokong pembangunan Islam Hadhari sebagai produk pelancongan unik berkonsepkan senibina Islam Melaksanakan program pensijilan kemampanan (sustainability certification) di kawasan kepulauan umpamanyaGreen Globe Destination Programme. d. Menggalakkan pembangunan produk pelancongan bercirikan cara hidup melayu Pantai Timur sebagai produk utama bersifat warisan budaya Mewujudkan perkampungan budaya di Chendering-Kuala Ibai, Pulau Duyong dan Kuala Besut yang menonjolkan cara hidup, kebudayaan, kemahiran, makanan tempatan, dan lainlain.

4-43

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Meningkatkan kemudahan asas pelancongan di

perkampungan budaya umpamanya tandas awam, tempat letak kereta/bas dan papan tanda. Merekabentuk jejak warisan (heritage trail) yang menghubungkan perkampungan yang mempunyai keunikan dari segi kemahiran/kraftangan tempatan. e. Membangunkan produk sumber jaya pelancongan sejarah dan pelancongan eko sebagai produk tambahan bagi menambah kepelbagaian dan menarik segmen pasaran yang khusus (niche markets). Menambah kemudahan dan untuk bahan interpretasi (pusat kualiti

interpretasi/rentis/denai) pengalaman pelancong.

meningkatkan

Mewujudkan branding dengan menaikkan taraf tarikan seperti Hutan Lipur Cemerong sebagai Taman Negeri dan juga Pokok Duku tertua di Marang.

Menambah kemudahan pelancong dan membangunkan tarikan yang menarik seperti canopy walk ditarikan semula jadi.

Meningkatkan kualiti perkhidmatan pemandu pelancong bersesuaian dengan permintaan dan kehendak (expectations) pelancong yang khusus.

f.

Membangunkan Bukit Besi sebagai Industrial Heritage Theme Park bergabung dengan Tasik Bukit Besi mengambilkira lokasinya yang hampir dengan persimpangan bertingkat Lebuhraya Pantai Timur. Menggalakkan pembangunan taman bertemakan industri besi zaman silam di kawasan Bukit Besi dan menggabungkan Tasik Bukit Besi sebagai tarikan utama. Mewujudkan semula zaman industri besi melalui muzium pembuatan besi, terowong, pameran dan sebagainya. Membentuk interpretasi yang berkesan dalam menterjemahkan industri besi zaman silam bagi menggalakkan kedatangan pelancong.

4-44

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Membangunkan semula Tasik Bukit Besi dengan kemudahan rekreasi air. iii. Menggalakkan Nilai Tambah Pembangunan Kepada Produk Pelancongan Serta Agro Alat Dan Bagi

Rekreasi Sebagai Produk Tambahan Yang Berperanan Sebagai Aktiviti Penduduk Tempatan Mengurangkan Kemiskinan Selaras Dengan Konsep Pro Poor Tourism. a. Menambah elemen pendidikan dalam produk pelancongan agro agar dapat menarik lebih ramai segmen pasaran khusus seperti pelajar sekolah, penyelidik dan belia Jepun yang merupakan pasaran utama program homestay di Malaysia. b. c. Meningkatkan latihan. Meningkatkan kemudahan pelancongan yang berbentuk informal umpamanya homestay. iv. Memberi Mundur Nafas Melalui Baru (Revitalisation) Kepada Produk/Destinasi Dengan kemudahan penginapan alternatif dalam bentuk organisasi, pembangunan sumber manusia dan

Pelancongan Negeri Terengganu Yang Dulunya Terkenal Tetapi Kini Program Repositioning Bersesuaian Perubahan Dari Segi Permintaan Pelancong. a. Mengenalpasti produk-produk yang mengalami kemerosotan dan mengambil tindakan-tindakan penyusunan semula dalam aspek promosi, pemasaran dan pengurusan. Menjalankan program rebranding khusus kepada destinasi yang sedang mengalami kemerosotan seperti Rantau Abang, Pantai Batu Buruk, Chendering dan Tasik Kenyir Membangunkan tarikan-tarikan baru bagi menghidupkan semula produk-produk tersebut berlandaskan prinsip-prinsip pelancongan mampan. Menggunakan acara tahunan yang unik lagi menarik (hallmark events) yang diadakan di tarikan-tarikan tersebut sebagai salah satu daripada strategi pemasaran.

4-45

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

b.

Menghidupkan semula Rantau Abang sebagai kawasan pendaratan penyu dan pusat penetasan telur penyu. Meningkatkan perdekatan bersepadu untuk memelihara dan memulihkan Rantau Abang sebagai kawasan pendaratan penyu. Menjadikan Rantau Abang sebagai pusat penyelidikan marin (khususnya penyu) yang terkemuka di rantau ini. Mewujudkan sistem pengurusan pelawat bagi mengelakkan berlakunya kesesakan pelawat dan gangguan pada habitat penyu. Menggalakan penglibatan stakeholder yang lebih aktif khususnya hotel/resort tempatan dalam program pemeliharaan, pendidikan dan kesedaran awam berkaitan habitat penyu di Rantau Abang.

c.

Menjadikan semula Pantai Batu Buruk dan Chendering sebagai pusat pelancongan pantai dan imej pelancongan Negeri Terengganu Menggunakan konsep pembangunan waterfront yang

bersepadu untuk meningkatkan kualiti suasana dan visual Pantai Baru Buruk dan Chendering. Mewujudkan aktiviti kebudayaan pada waktu malam bagi meningkatkan kualiti pengalaman pelancong. Menjadikan Pantai Batu Buruk dan Chendering sebagai pusat makanan Negeri Terengganu (pelancongan makanan). Menganjurkan lebih banyak acara tahunan (special events) terutama yang bercirikan kebudayaan tempatan. d. Mengubah tema dan imej pelancongan Tasik Kenyir (reposition) kepada destinasi pelancongan keluarga di Pengkalan Gawi dan pelancongan eko/pendidikan di kawasan pedalamannya (di bahagian taman negara) Membangunkan Pekan Jeneris sebagai sebagai pintu masuk utama dan pusat perkhidmatan ke Tasik Kenyir.

4-46

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Cadangan membangunkan Tasik Kenyir sebagai Kawasan Bebas Chukai bagi memajukan kawasan tersebut dan kawasan sekitarnya oleh pihak KETENGAH. Membangunkan taman tema air mini di Sungai Gawi bagi menggalakkan pelancongan berorientasi keluarga. Menjadikan kawasan Tanjung Mentung dan sekitarnya sebagai pusat penyelidikan, Program Pelancongan Pelajar (3P) dan Pusat Pengajian Alam Sekitar (PPAS). v. Meneroka dan Mengembangkan Pembangunan Produk Pelancongan Kepada Produk Baru dan Pasaran Khusus (Niche Markets) Seperti Pelancongan Pendidikan, Pelancongan Kesihatan, Pelancongan Sukan, Special Interest Tourism Dan MICE. a. 4.63 Pusat Pelancongan Pendidikan Menjadikan Terengganu sebagai pusat untuk pelancongan

pendidikan berasaskan sumber jaya semuladinya yang pelbagai serta warisan budaya yang masih lagi dipelihara Membangunkan kemudahan penyelidikan di Tasik Kenyir, Hutan Lipur Cemerong, Pusat Penyu di Rantau Abang, Pulau Duyong (tradisi membuat bot) dan Setiu Wetland. Menyediakan kemudahan penginapan yang bersesuaian dengan permintaan kumpulan sekolah, belia dan penyelidik. b. 4.64 Pusat Pelancongan Kesihatan Menjadikan Negeri Terengganu sebagai dalam destinasi rawatan

pelancongan kesihatan (health tourism) yang terulung di Malaysia dengan menggunakan kemahiran tempatan tradisional. Memberi insentif bagi menggalakkan pembukaan spa dan health farm menggunakan rawatan tradisional di lokasi-lokasi yang mempunyai kualiti visual dan suasana yang menarik seperti di lereng tasik dan pesisiran pantai.

4-47

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Mewujudkan pusat-pusat latihan untuk melatih tukang urut dan therapist dalam bidang rawatan tradisional. c. 4.65 Pelancongan Sukan Menjadikan Negeri Terengganu sebagai destinasi utama yang

menawarkan pelancongan sukan seperti Extreme Sports. Mewujudkan kemudahan extreme sports, absailing, dan lain-lain di kawasan yang rugged seperti Tasik Kenyir. Mengeksploitasikan bentuk promosi secara tidak langsung dengan menganjurkan acara sukan yang melibatkan saluran media massa antarabangsa seperti National Geographic. d. 4.66 Pusat Menyelam dan Memancing (Special Interest Tourism) Menjadikan kepulauan Negeri Terengganu sebagai pusat (diving) dan memancing laut dalam bertaraf

menyelam

antarabangsa. Meningkatkan kualiti pusat-pusat menyelam di kepulauan dari segi kemudahan, perkhidmatan dan keselamatan. Mengkaji semula syarat-syarat untuk pengusaha tempatan mendapat pinjaman dari dana seperti Special Fund for Tourism agar dapat membeli bot dan peralatan yang bersesuaian untuk aktiviti deep sea fishing. Menerbitkan terutamanya Terengganu. e. Pasaran MICE (Meetings, Incentives, Conventions and buku dan rujukan karang tentang di sumber marin Negeri terumbu kepulauan

Exhibitions ) 4.67 Memberi penekanan kepada segmen pasaran MICE

berbentuk mid market dari dalam negeri dan Singapura

4-48

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Mewujud dan menambahkan bilangan kemudahan pusatpusat konvensyen dan persidangan di negara ini. Menonjolkan keistimewaan Negeri Terengganu sebagai elemen penyokong kepada acara MICE (MICE package). Meningkatkan lagi kandungan dan kualiti city tour untuk menarik memberi nilai tambah kepada acara MICE yang dijalankan.

4.7.3
4.68

Program/Projek dan Fasa Pelaksanaan

Negeri Terengganu mempunyai sumber-sumber dan daya tarikan unik dan tersendiri yang mempunyai potensi untuk

pelancongan

berkembang maju pada masa akan datang serta ia juga memberi pulangan yang lumayan serta turut menyumbang kepada pertumbuhan ekonomi negeri. Bagi memastikan matlamat dan sasaran menjadikan Negeri Terengganu sebagai destinasi pelancongan terunggul tercapai maka program-program dan projek-projek pelancongan akan dilaksanakan seperti berikut:i. a. Projek-projek Flagship Membangunkan Projek-Projek Pelancongan Yang Berdaya Saing Sebagai Nadi Pembangunan Di Setiap Daerah melalui pembangunan dan pelaksanaan projek-projek berbentuk flagship bagi mewujudkan critical mass yang dapat menjanakan kesan limpahan ke kawasan sekitarnya (Jadual 4.3).

4-49

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.3 : Bentuk Projek Flagship

PROJEK FLAGSHIP Kompleks Pelancongan Bukit . Keluang - Dendong Projek waterfront Kuala Terengganu BENTUK Resort bersepadu lima bintang bertemakan senibina Terengganu Pembangunan bersepadu melibatkan pembangunan semula Pasar Payang dengan kawasan pesisiran pantai/muara sebagai kompleks pelancongan. Peningkatan kualiti penginapan, jeti, bekalan air, elektrik dan sistem rawatan kumbahan. Penyediaan papan tanda, tempat letak kereta, tandas dan promosi.

Penaik taraf kemudahan pelancong di kawasan kepulauan Pengwujudan perkampungan warisan di Kuala Ibai-Chendering, Losong, Pulau Duyong dan Kg.Budaya Bintang Penubuhan Taman Negeri di Hutan Simpan Cemerong, Dungun Penubuhan Taman Warisan Negeri di Setiu Wetland Market Repositioning Tasik Kenyir

Pembangunan Industrial Heritage Theme Park di Bukit Besi

Untuk tujuan pemeliharaan, pendidikan dan ekopelancongan Untuk tujuan pengekalan , pengurusan secara mampan dan ekopelancongan. Pembangunan famili-based attractions di Sungai Gawi/Pulau Poh dan penubuhan stesen pembelajaran PPP/PPAS di kawasan taman negara. Pembangunan gateway town di Jeneris. Pembangunan bertemakan industri besi zaman silam yang bergabung dengan tasik Bukit Besi dan mengeksploitasi kedudukan berhampiran dengan persimpangan bertingkat LPT. Pengekalan artifak peninggalan pelarian Vietnam sebagai tanda peringatan bagi profesional keturunan Vietnam mengenai bahaya peperangan. Menyediakan pusat perkhidmatan health farm : spa, rawatan aromaterapi dan kecantikan bagi mempelbagaikan pasaran di Terengganu Mewujudkan pusat seni ukir : alat-alat kesenian, kebudayaan dan sebagainya

Pulau Bidong sebagai Memorial Kedamaian

Pulau

Koridor pesisiran Pantai Kijal sebagai produk pelancongan pantai. Pembangunan Besut sebagai Pusat Seni Ukir Negara

4-50

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

PELANCONGAN PULAU

Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi

Pulau Perhentian

Penaiktaraf kemudahan pelancong di kawasan kepulauan PUSAT SENI UKIR NEGARA KG.RAJA
Pulau Redang

Tanpa Skala

Pembangunan semula Istana Lama Tengku Long

KORIDOR PELANCONGAN PERSISIRAN PANTAI

Kg. Fikri

Pasir Akar Guntong Luar

Penarik

Resort bersepadu lima bintang bertemakan senibina Terengganu Pulau

Bidong Merang

BESUT
Kg. Keruak

Kg Budaya Bintang
BANDAR PERMAISURI

T
Sg. Bari

Taman Warisan Negeri Setiu

Batu Rakit

SETIU

Seri Langkap

Wakaf Tengah Seberang Takir

KUALA TERENGGANU

PINTU MASUK UTAMA

PUSAT WILAYAH PELANCONGAN ZON TIMUR Kompleks Pelancongan di persisiran pantai dan Pasar Payang

KORIDOR PELANCONGAN TASIK KENYIR

KUALA Kg Cina TERENGGANU

Kuala Telemong

Chabang Tiga Kg. Chendering

Pulau Kapas MARANG

Bt. Payong Wakaf Tapai

KORIDOR PELANCONGAN BUDAYA Pusat Pelancongan bertemakan rustic gateway

Laut China Selatan

HULU TERENGGANU

Tengkawan g

KUALA

Ajil

P. Berangan

BERANG

MARANG
Merchang Bt Bading

Tasik Kenyir

Taman Negeri Cemerong

Landas

Bukit Besi

Rantau Abang

KELANTAN

DUNGUN

DUNGUN
AL MUKTAFI BILLAH SHAH

PEMBANGUNAN TAMAN TEMA BUKIT BESI & TASIK BUKIT BESI Keutamaan : Industri Besi Zaman Silam

Paka

Ketengah Jaya

PETUNJUK :

PAHANG

Seri Bandi

Kerteh

PRODUK PELANCONGAN NEGERI TERENGGANU

Kemasik

KORIDOR PERSISIRAN PANTAI KIJAL Keutamaan : Pusat Spa dan kecantikan

w T U

Hutan Lipur dan Rekreasi Persisiran Pantai dan pulau Monumen dan tapak sejarah Dataran Tanah Lembap Makam dan kubur Agro Pembentukan Koridor Galakan Pelancongan Perkampungan Budaya Cadangan Scenic Route Jalan Utama Jalan Raya
Jabor

Kijal T. Kalong

KEMAMAN
Binjai CHUKAI Geliga Cheneh Baharu

Lapangan Terbang Pelabuhan Utama Sempadan Negeri Sempadan Daerah

Ke Kuantan

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RAJAH 4.5 CADANGAN KAWASAN PELANCONGAN DI NEGERI TERENGGANU

4-51

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU ii. Fasa Perlaksanaan Projek Pembangunan Pelancongan Mengikut Daerah Sehingga 2020 a. Daerah Kuala Terengganu

Objektif : 1. Menjadikan bandar Kuala Terengganu sebagai pintu masuk (gateway) dan tarikan pelancongan utama dengan membangunkan produk pelancongan budaya secara bersepadu serta pembangunan waterfront yang dapat dijadikan Unique Selling Point (USP) bandar tersebut. 2. Mewujudkan perkampungan-perkampungan warisan di sekitar pusat Bandar Kuala Terengganu yang terancang melalui pengurusan, persembahan, organisasi dan strategi pemasaran yang strategik. Mewujudkan berkembang (Jadual 4.4). Jadual 4.4 : Mekanisme Membantu pengusaha Skala Kecil
Mekanisme Kemudahan Pelancong Bantuan Teknikal Pembangunan Sumber Manusia Pengurusan Pemasaran Mewujudkan perkampungan budaya di Kuala IbaiChendering-Losong dan Pulau Duyong Papan tanda, tempat letak kereta dan bas, tandas Pengwujudan inkubator kepada lulusan kemahiran inkubator. Melantik atau membayar master craftman sebagai tenaga pengajar. Mewujudkan alumni untuk lulusan tempat latihan. Mewujudkan Projek DiRaja

mekanisma (IKS) dalam

untuk

membantu dan

pengusaha seterusnya umpamanya

kecil/sederhana

untuk industri

bertapak

pelancongan

penubuhan business incubator untuk IKS pelancongan

3.

Membangunkan Pulau Bidong sebagai Pulau Memorial Kedamaian Menghadkan pembangunan di atas Pulau Bidong kepada bahan intepretasi dan kemudahan asas pelancong seperti tandas, restoran dan wakaf sahaja. Mencalonkan Pulau Bidong ke dalam Senarai Warisan Dunia sebagai lambang kedamaian, keinsafan dan kemanusiaan (humanity).

4-52

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.5 : Program/Projek Pembangunan Di Kuala Terengganu
PROGRAM DAN PROJEK PEMBANGUNAN Projek waterfront Kuala Terengganu : Membangunkan semula Pasar Payang dengan kawasan pesisiran pantai/muara sebagai kompleks pelancongan Meningkatkan sistem perhubungan dan tahap kebolehsampaian ke Kuala Terengganu dari Lebuh raya Pantai Timur dan Lebuh raya Simpang Pulai Kuala Berang. Menambah kemudahan penginapan di bandar Kuala Terengganu dengan menawarkan kemudahan yang pelbagai dari segi jenis dan taraf. Memberi penekanan kepada elemen kemudahan sokongan pelancongan dengan mempertingkatkan kemudahan papan tanda pelancongan, menaiktaraf terminal bas, mewujudkan pusat pameran produk Negeri Terengganu dan mewartakan tarikan-tarikan pesisiran pantai untuk tujuan pelancongan seperti Pantai Batu Rakit dan Pantai Chendering. Menjadikan Pantai Batu Buruk dan Chendering sebagai lokasi pelbagai acara tahunan (event tourism) bertahap antarabangsa dengan menonjolkan keunikan tersendiri Negeri Terengganu. Pembangunan pusat industri marina di Kuala Terengganu Membentuk pakej-pakej lawatan bertema dan inovatif seperti religious trail, Mat Kilau trail (yang lebih pendek), dll. berdasarkan keunikan warisan budaya Negeri Terengganu. Pertingkatkan dan pelbagaikan aktiviti dan program pembangunan warisan sejarah, seni dan budaya di Taman Budaya Kuala Ibai, Muzium Negeri, pentas budaya secara berkala. Pengwujudan perkampungan warisan di Kuala Ibai-Chendering, Losong, Pulau Duyong dan Kg. Budaya Bintang Membangunkan kemudahan intepretasi supaya elemen warisan seperti industri membuat kapal dan seni kraftangan dapat ditonjolkan dalam bentuk penceritaan. Pengwujudan inkubator kepada lulusan kemahiran inkubator bagi menghasilkan kraftangan berkualiti berindentiti Terengganu Menawarkan pakej-pakej pelancongan melalui scenic routes melalui perkampungan budaya PENDEK 2003-2007 SEDERHANA 2008-2015 PANJANG 2016-2020

4-53

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU b. Daerah Kemaman

Objektif : 1. Membangunkan koridor persisiran Pantai Kijal sebagai pusat pelancongan yang berasaskan kecantikan dan kesihatan tradisional Menggalakkan pembangunan spa dan health farm di pesisiran Pantai Kijal. Menyediakan menyokong 2. kemudahan pembangunan asas dan prasarana bagi pelancongan berasaskan

kecantikan dan kesihatan tradisional. Mewujudkan pusat-pusat latihan

Meningkatkan Fungsi Lapangan Terbang Kerteh sebagai lapangan terbang domestik dan pelancongan. Menjalankan promosi dan memasarkan produk pelancongan Negeri Terengganu di kawasan Lapangan Terbang Kerteh.

Jadual 4.6 : Program/Projek Pembangunan Di Kemaman

PROGRAM DAN PROJEK PEMBANGUNAN Pembangunan Tebingan Sungai Cukai Seluas 45,747 Meter Persegi Di Pusat Bandar Cukai Menyediakan pusat perkhidmatan health farm : spa, rawatan aromaterapi dan kecantikan di persisiran Pantai Kijal PENDEK 2003-2007 SEDERHANA 2008-2015 PANJANG 2016-2020

c.

Daerah Dungun

Objektif: 1. Memberi nafas baru dan mempertingkatkan sektor pelancongan yang berasaskan tarikan pantai sebagai produk utama pelancongan daerah Dungun dengan pembinaan dan penaiktarafan kemudahan asas pelancongan di sepanjang Pantai Tanjung Jara, Tanjung Gadung, Teluk Bidara dan Rantau Abang. 2. Mengiktiraf dan mewartakan Hutan Simpan Cemerong sebagai Taman Negeri bagi tujuan pemeliharaan khazanah semulajadi, pendidikan dan penyelidikan serta untuk aktiviti ekopelancongan. 4-54

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Mewartakan kawasan terlibat serta memastikan pemantauan rapi ke atas pencerobohan daripada gunatanah perbandaran. Mempertingkatkan kemudahan infrastruktur dan prasarana Mempertingkatkan pembangunan sumber manusia dan organisasi sedia ada (capacity building). 3. Membangunkan Bukit Besi sebagai Industrial Heritage Theme Park bergabung dengan pembangunan rekreasi di Tasik Bukit Besi Jadual 4.7 : Program/Projek Pembangunan Di Dungun
PROGRAM DAN PROJEK PEMBANGUNAN Pembangunan Tasik Puteri Bukit Besi Pembangunan bertemakan industri besi zaman silam yang bergabung dengan Tasik Bukit Besi Penubuhan Taman Negeri di Hutan Simpan Cemerong PENDEK 2003-2007 SEDERHANA 2008-2015 PANJANG 2016-2020

d.

Daerah Marang

Objektif : 4.69 Membangunkan konsep Daerah nilai Marang sebagai pusat dengan pelancongan menonjolkan

menampilkan

budaya

tempatan

kehidupan nelayan. Jadual 4.8 : Program/Projek Pembangunan Di Marang

PROGRAM DAN PROJEK PEMBANGUNAN Pengindahan lanskap persisiran Sungai Marang dan Sungai Kerak, Marang Mempromosikan serta memperkenalkan Daerah Marang sebagai pusat bagi aktiviti mencandat sotong dan menjadikan aktiviti ini sebagai salah satu tarikan pelancongan bertaraf antarabangsa. PENDEK 2003-2007 SEDERHANA 2008-2015 PANJANG 2016-2020

4-55

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU e. Daerah Besut

Objektif : 4.70 Membangunkan kompleks pelancongan Bukit Keluang-Dendong dan

pemodenan jeti penumpang sebagai gateway ke pulau-pulau sebagai usaha untuk meningkatkan tarikan pelancongan pantai dan pulau. Jadual 4.9 : Program/Projek Pembangunan Di Besut
PROGRAM DAN PROJEK PEMBANGUNAN Penyelenggaraan dan penaiktarafan La Hot Spring Peningkatan taraf kemudahan infrastruktur dan kemudahan pantai peranginan Bukit Keluang Peningkatan kualiti penginapan, jeti, bekalan air, elektrik dan sistem rawatan kumbahan. Resort bersepadu lima bintang bertemakan senibina Terengganu Mewujudkan pusat seni ukir negara berdasarkan aktivitiaktiviti ukir dan pertukangan. PENDEK 2003-2007 SEDERHANA 2008-2015 PANJANG 2016-2020

f.

Daerah Setiu

Objektif : 1. Mewartakan kawasan paya semulajadi di Daerah Setiu sebagai Taman Warisan Negeri sebagai pusat pendidikan dan penyelidikan saintifik dan menjadikannya sebagai salah satu stesen pembelajaran Program Pelancongan Pelajar (3P). Mewartakan kawasan terlibat serta memastikan pemantauan rapi ke atas pencerobohan penyelidikan daripada bagi gunatanah menyediakan perbandaran. Mewujudkan pembelajaran. Mempertingkatkan kemudahan infrastruktur dan prasarana pusat kemudahan bagi penyelidik membuat penyelidikan dan

4-56

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Mempertingkatkan organisasi sedia ada Jadual 4.10 : Program/Projek Pembangunan Di Setiu
PROGRAM DAN PROJEK PEMBANGUNAN Penyediaan kemudahan asas dan rekreasi Pantai Penarik Kuala Baru Menggalakkan usahasama di antara agensi kerajaan, universiti /sekolah, pihak NGO dan penduduk tempatan dalam menjalankan programprogram berbentuk penyelidikan dan pendidikan di Taman Warisan Negeri PENDEK 2003-2007 SEDERHANA 2008-2015 PANJANG 2016-2020

pembangunan

sumber

manusia

dan

.

g.

Daerah Hulu Terengganu

Objektif : 4.71 Mengarahkan pembangunan Tasik Kenyir yang menumpukan

pelancongan berorientasikan keluarga di Pulau Gawi dan pelancongan pendidikan/penyelidikan/ eko di kawasan pedalaman (kawasan Taman Negara). Jadual 4.11 : Program/Projek Pembangunan Di Hulu Terengganu
PROGRAM DAN PROJEK PEMBANGUNAN PENDEK 20032007 SEDERHANA 2008-2015 PANJANG 20162020

Pembangunan gateway town di Jeneris.

Pembangunan family-based attractions di Pulau Gawi/Pulau Poh Penubuhan stesen pembelajaran PPP/PPAS di kawasan taman negara.

4-57

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.8

Perdagangan Dan Perkhidmatan 4.8.1

4.72

Matlamat Dan Sasaran

Sektor perdagangan dan perkhidmatan bermatlamat untuk

mewujudkan taburan perniagaan dan perkhidmatan yang seimbang selaras dengan hierarki serta kepelbagaian ruang lantai di dalam memberi kemudahan kepada peniaga dan keselesaan kepada pengguna. Oleh yang demikian, penekanan akan diberikan kepada strategi pembangunan pusat perdagangan di Bandar Kuala Terengganu, Bandar Chukai dan Bandar Jerteh bagi mengurangkan tarikan luar. Untuk mengurangkan persaingan dengan Bandar Kuantan dan Kota Bahru, kompleks membeli-belah peringkat wilayah yang menawarkan high order goods dicadangkan di bandar Kuala Terengganu, Jerteh dan Cukai.

4.8.2
4.73

Strategi-Strategi Pembangunan
Untuk mencapai matlamat yang disarankan beberapa strategi telah

dicadangkan iaitu: i. Memperkukuh dan menyelaraskan fungsi serta hierarki pusat-pusat perniagaan dengan pusat perbandaran supaya kawasan perniagaan tersebut dapat memainkan peranan yang lebih berkesan kepada penduduk di kawasan tadahannya di samping mempertingkatkan penawaran barangan bertaraf tinggi. Selain itu, kemudahsampaian serta kemudahan-kemudahan sampingan lain akan dipertingkatkan lagi untuk memudahkan orang ramai mengunjungi pusat-pusat perniagaan. 4.74 Fungsi pusat-pusat perkhidmatan sedia ada perlu

diperkukuhkan dengan mengagihkan tahap aktiviti perdagangan berasaskan kepada hierarki pusat-pusat perdagangan. Penawaran barangan bertaraf tinggi juga perlu dipertingkatkan. Cadangancadangan baru untuk kemudahan perdagangan hanya akan dibenarkan jika ianya adalah selaras dengan fungsi pusat perniagaan

4-58

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU di mana ianya dicadangkan. Bangunan rumah-rumah kedai juga akan terus digalakkan terutamanya bagi perdagangan runcit di pusat-pusat petempatan utama yang telah ditetapkan. Pembangunan aktiviti perdagangan ini perlu diintegrasikan dengan kemudahan awam dan menitik beratkan keselesaan pengguna.

ii.

Menggalakkan dan membangunkan aktiviti institusi kewangan iaitu aktiviti perbankan, insurans, tukaran wang asing, bursa saham dan sebagainya yang mampu menarik pelabur luar khususnya di pusatpusat perkhidmatan sedia ada iaitu di Chukai, Kuala Terengganu dan Bandar Jerteh-Kuala Besut. 4.75 Fungsi dan hierarki bandar Chukai akan diperkukuhkan melalui pelaburan supaya aktiviti perdagangan sebagai yang berkonsepkan kepada dan bertindak pemangkin

sokongan

hypermarket aktiviti melalui

pembangunan perdagangan di samping menggalakkan pemusatan kemasukan institusi-institusi kewangan perkhidmatan. iii. Memberi tumpuan utama terhadap pembangunan sektor

perdagangan dan perkhidmatan di bandar-bandar bersempadan dengan mempelbagaikan jenis perniagaan dan barangan yang ditawarkan kepada penduduk setempat serta ruang perniagaan yang mencukupi dan selesa. 4.76 Aktiviti perdagangan yang dan perkhidmatan persaingan di dari pusat-pusat luar perlu

petempatan

menghadapi

menawarkan aktiviti yang bertaraf tinggi untuk mengurangkan perbelanjaan ke luar. menarik pelancong Konsep pembangunan perkedaian yang yang sering berkunjung ke pulau-pulau moden perlu dibangunkan di Bandar Chukai dan Jerteh untuk berdekatan serta kawasan pantai di Cherating, Pahang.

4.77

Bagi mengurangkan persaingan dengan Bandar Kuantan dan

Kota Bharu, kompleks membeli-belah peringkat wilayah dicadangkan di Daerah Kemaman iaitu sebagai sebahagian daripada cadangan

4-59

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU bandar baru Kerteh sebagai pusat high order goods. Adalah dicadangkan agar kemudahan membeli-belah seperti kompleks perdagangan dan pasaraya disediakan di kawasan-kawasan yang mempunyai tadahan penduduk yang ramai iaitu Bandar Chukai, Bandar Kuala Terengganu dan Bandar Dungun. Selain itu, pasaraya hypermarket juga perlu diwujudkan di pusat-pusat bandar utama terutamanya bandar Kuala Terengganu ataupun Chukai di mana kedua-dua bandar tersebut mempunyai jumlah penduduk yang ramai. Dengan wujudnya rangkaian hypermarket ini akan dapat mengurangkan kebocoran ekonomi di mana penduduk negeri ini berbelanja di luar untuk mendapatkan barangan bertaraf tinggi (high order goods).

iv.

Menyediakan pusat latihan yang mencukupi dengan menawarkan kursus dan latihan dalam meningkatkan kemahiran diri bagi melahirkan gunatenaga mahir terutamanya di dalam sektor perdagangan dan perkhidmatan 4.78 Pembangunan institusi-institusi latihan dan pendidikan akan

diperkukuh dan diperbanyakkan untuk memberi peluang dan ruang kepada generasi muda meningkatkan kemahiran diri di samping mendalami pengetahuan berkaitan sektor perdagangan dan perkhidmatan dalam menghadapi era teknologi dan globalisasi. v. Menggalakkan pembangunan K-ekonomi seperti e-commerce,etourism. 4.79 E-dagang haruslah dipertingkat dan diperkukuhkan

terutamanya di Bandar Kuala Terengganu bersesuaian dengan fungsinya sebagai pusat pertumbuhan wilayah. Ini kerana dengan menggunakan konsep perniagaan secara E-Dagang ini akan dapat menjimatkan masa dan juga kos penghantaran di mana segala urusniaga akan dibuat melalui internet. Di bandar Kuala Terengganu khususnya mempunyai banyak premis-premis perniagaan di samping mempunyai rangkaian sistem telekomunikasi dan sistem perhubungan yang baik akan dapat menggalakan penggunaan urusniaga secara EDagang.

4-60

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

vi.

Menggalakkan penglibatan usahawan-usahawan tempatan melalui joint-ventures dan strategic alliances untuk mencebur diri dalam bidang penswastaan.

vii.

Pengagihan pembangunan perniagaan yang seimbang bagi setiap daerah dengan menyediakan kepelbagaian ruang lantai bagi menampung aktiviti perniagaan.

viii.

Menggalakkan penyertaan Bumiputera dalam sektor perdagangan khususnya sektor perkhidmatan

4-61

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA

U Bandar Jerteh-Kuala Besut akan menjadi pusat perkhidmatan yang menawarkan barangan dan perkhidmatan bagi menyokong pembangunan Pulau Redang pelancongan iaitu sebagai destinasi gateway ke pulau-pulau serta bagi compliment dan suppliment pembangunan kawasan sempadan.

JERTEHJERTEH-KUALA BESUT
JERTEH

T
Pasir Akar

Tembila Kg. Renek/Jabi

T 3

Kg. Fikri Penarik Guntong Luar Merang Pulau Bidong

BESUT
Kg. Keruak

BANDAR PERMAISURI

Batu Rakit Wakaf Tengah

Ke Kuala Krai

SETIU

Sg. Bari

Seri Langkap

Seberang Takir KUALA TERENGGANU

T T

KUALA TERENGGANU

2
Kampung Jeneris Jambatan Pasir Pulau

Kuala Telemong

Bandar Kuala Terengganu akan di jadikan sebagai destinasi serantau dan antarabangsa bagi sektor Kg. Chendering kewangan, pelancongan, Pulau Kapas perdagangan dan Bt. Payong perhubungan KUALA Chabang Tiga TERENGGANU
MARANG

Tengkawang

Wakaf Tapai

HULU TERENGGANU

B
Ke Gua Musang Tasik Kenyir

KUALA BERANG

TAjil

P. Berangan

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

A
KELANTAN
Bukit Besi

Rantau Abang

T 3
AL MUKTAFI BILLAH SHAH

DUNGUN

DUNGUN

T
Ketengah Jaya

Paka

PAHANG
Ke Kuala Lipis

T
Kerteh Kemasik

Seri Bandi

Bandar Chukai akan di perkukuhkan dan disokong dengan aktiviti perdagangan yang berkonsepkan hypermarket dan menawarkan barangan high order goods

Kijal

KEMAMAN
T. Kalong

CHUKAI Binjai

T
Cheneh Baharu

CHUKAI Geliga

Jabor

Ke Sg. Lembing (Jalan Alternatif

KE BAB 4

Ke Kuantan

HALAMAN UTAMA

RAJAH 4.6 PENGUKUHAN FUNGSI PUSAT-PUSAT PERKHIDMATAN SEDIA ADA

4-62

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.8.3

Program/Projek Dan Fasa Pelaksanaan

Jadual 4.12 : Program/Projek Pembangunan Perdagangan Di Terengganu

FASA/TAHUN/MATLAMAT 2005 2015 Menyelaraskan fungsi dan hierarki pusat-pusat perniagaan dengan pusat perbandaran supaya kawasan perniagaan tersebut dapat memainkan peranan yang lebih berkesan kepada penduduk di kawasan tadahannya. 2005 2020 Pengagihan pembangunan perniagaan yang seimbang bagi setiap daerah dengan menyediakan kepelbagaian ruang lantai bagi menampung aktiviti perniagaan PROGRAM/PROJEK DAN TINDAKAN YANG DIUTAMAKAN i. Merancang tapak dan aktiviti pergeraian yang lebih teratur dan bersih. ii. Menyelaraskan fungsi di antara hierarki pusat-pusat perniagaan dengan pusat perbandaran/petempatan supaya pusat tersebut dapat memainkan peranan yang lebih berkesan kepada penduduk di kawasan tadahan serta dapat menggalakkan pembangunan yang lebih teratur. i. Kawasan-kawasan perniagaan akan direkabentuk dengan menarik supaya dapat memberi imej dan fungsi serta menitikberatkan elemen-elemen landskap dan konsep pejalan kaki. ii. Menetapkan kadar sewaan yang murah serta saiz ruang niaga yang sesuai bagi membantu dan menggalakkan golongan Bumiputera. iii. Memastikan pengagihan ruang lantai perniagaan dibuat berasaskan hierarki pusat-pusat petempatan dan hierarki perniagaan yang telah dibahagikan kepada 4 hierarki iv. Mempelbagaikan jenis dan aktiviti perniagaan di pusat perbandaran / petempatan untuk meningkatkan daya saing dan kuasa beli. v. Meningkatkan aksesibiliti ke pusatpusat perniagaan dengan menyediakan pengangkutan awam yang efisyen vi. Mewujudkan kawasan perniagaan yang mengambil kira aspek lokasi tapak, aksesibiliti, rekabentuk bangunan yang menarik dan menawarkan segala keperluan dengan lengkap. vii. Menyediakan pusat-pusat latihan yang menyediakan latihan kemahiran untuk melahirkan generasi muda yang berpengetahuan AGENSI PERLAKSANAAN PBT, JPBD

PBT, Pemaju

JPBD,

Kemudahsampaian serta kemudahan-kemudahan sampingan lain akan dipertingkatkan lagi untuk memudahkan orang ramai mengunjungi pusat-pusat perniagaan.

PBT , Pemaju

Menyediakan pusat latihan yang mencukupi dengan menawarkan kursus dan latihan dalam meningkatkan kemahiran diri bagi melahirkan gunatenaga mahir terutamanya di dalam sektor perdagangan dan perkhidmatan

PBT , UPEN Swasta

4-63

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.12 : Program/Projek Pembangunan Perdagangan Di Terengganu (samb.)
FASA/TAHUN/MATLAMAT 2005 2010 Memperkukuhkan fungsi pusat-pusat perkhidmatan sedia ada dengan mengagihkan tahap aktiviti perdagangan berasaskan kepada hierarki pusat-pusat perdagangan. PROGRAM/PROJEK DAN TINDAKAN YANG DI UTAMAKAN i. Mengiatkan penguatkuasaan dengan merobohkan gerai-gerai haram yang telah didirikan. ii. Memperkenalkan konsep perniagaan hypermarket di bandar-bandar utama seperti Kuala Terengganu dan Chukai untuk mengurangkan penduduk setempat berbelanja di Bandar bersempadan. AGENSI PERLAKSANAAN PBT, Pemaju

4.9

Perhubungan dan Pengangkutan 4.9.1

4.80

Matlamat Dan Sasaran

Matlamat pembangunan sektor perhubungan dan pengangkutan

negeri adalah : a. b. c. Mewujudkan sistem perhubungan dan pengangkutan negeri yang lebih menyeluruh dan efisien. 4.81 Oleh yang demikian, pembangunan akan disasarkan kepada semua Menjadikan Negeri Terengganu dekat dan diintegrasikan dengan koridor pertumbuhan negara dan serantau. +

aspek perhubungan dan pengangkutan negeri bagi mewujudkan suatu sistem yang menyeluruh. Sasaran mengikut aspek perhubungan ialah: i. 4.82 Lebuh raya Menyegerakan pembinaan projek Lebuh raya Pantai Timur bagi

mewujudkan laluan terus terutama dari pusat pertumbuhan utama negara. Fasa pertama pelaksanaan sepanjang 190 kilometer melibatkan Jabor ke Kuala Terengganu (2005-2010). Fasa kedua pula sepanjang kira-kira 85 kilometer antara Kuala Terengganu dan Jerteh di daerah Besut (2011-2015). 4.83 Laluan Timur Barat II pula merupakan projek persekutuan melibatkan

IpohGua Musang dan Kuala Berang. Laluan ini masih dalam pembinaan

4-64

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU dan dijangka siap serta digunakan pada tahun 2008 memandangkan ianya melintasi kawasan hidupan liar, laluan hidupan liar Wildlife Crossing Corridor perlu dikenalpasti dan disediakan. Bagi membolehkan hidupan liar berlalu dari ii. 4.84 satu kawasan hutan ke kawasan lain tanpa terancam dan mengurangkan gangguan mereka kepada pengguna lebuhraya nanti. Jalan raya Mewujudkan jaringan Jalan raya yang membolehkan perhubungan

inter dan intra negeri serta inter dan intra wilayah lebih efisien dan ekonomik. Ia melibatkan laluan baru dan menaiktaraf laluan-laluan sedia ada dengan mengambil potensi daripada kewujudan Lebuh raya Pantai Timur dan Laluan Timur Barat II. Perkhidmatan Jalan raya juga perlu disasarkan sekurangkurangnya dua kilometer bagi setiap 1000 penduduk dan menjelang tahun 2015 sepanjang lebih kurang 600 kilometer rangkaian laluan baru akan dibina. iii. 4.85 Perhubungan Udara Menyegerakan pembinaan kompleks terminal Lapangan Terbang

Sultan Mahmud (LTSM) dan menjadikannya bertaraf antarabangsa. LTSM juga perlu disasarkan sebagai hub bagi kargo udara di Wilayah Timur selain membuka pasaran pelancongan di peringkat serantau (antarabangsa) terutama kepada negara negara Indo-China dan wilayah selatan China. iv. 4.86 Perhubungan Laut Perkhidmatan pelabuhan perlu dinaiktaraf agar berperanan sebagai

compliment kepada Pelabuhan Kuantan bagi menampung keperluan terutama Wilayah Timur (second corridor). v. 4.87 Sistem Pengangkutan Awam Mewujudkan terminal pengangkutan awam bersepadu di setiap utama di ini Negeri selain Terengganu meningkatkan bagi tahap mempercekapkan mod di kebolehpercayaan

bandar

pengangkutan

kalangan pengguna. Operasi sistem pengangkutan awam negeri akan disasar untuk disediakan secara menyeluruh. Perkhidmatan pengangkutan

4-65

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU awam multi modal perlu diwujudkan bertujuan untuk memberi alternatif kepada pengguna selain membantu menyokong sektor pelancongan dan mengurangkan kesesakan terutama di Kuala Terengganu. vi. 4.88 Perkhidmatan Rel dan Keretapi Negeri Terengganu perlu menyediakan laluan perkhidmatan rel bagi penumpang dan barangan seterusnya merealisasikan

pengangkutan

perkhidmatan keretapi laju. Dalam konteks ini, RSNT berpandangan bahawa sehingga tahun 2020, cadangan laluan rel dan keretapi laju sekurangkurangnya telah menunjukkan komitmen untuk dibangunkan.

4.9.2
i.

Strategi-Strategi Pembangunan
Perhubungan Jalan raya Negeri a. Memberi Fokus Kepada Pembangunan Jalan Yang Berupaya Mewujudkan Koridor Pertumbuhan Baru dan Mempertingkatkan Perhubungan Antara Bandar Serta Antara Koridor Utama Pesisir Pantai Dengan Koridor Pedalaman. 4.89 Pembangunan Jalan raya negeri masa hadapan akan

ditumpukan kepada pengwujudan jalan-jalan yang menghubungkan antara zon pantai dan zon pedalaman. Selain akan menggalakkan hubungan antara bandar di kedua-dua zon tersebut, ia juga akan merangsang pertumbuhan koridorkoridor sedia ada di samping membuka prospek pertumbuhan baru di zon pedalaman seperti Kuala Jeneris dan 4 lain-lain. laluan Pembinaan utama ke LPT Fasa II ini juga menyambungkan ialah; Jalan sedia ada iaitu laluan FR 14- dari arah selatan. Jalan FR 3 melalui Kg Gemuruh ke Kuala Terengganu- dari arah utara. Jalan Pos Selim- Kg Teris ke Kuala Berang (T11) - dari arah Timur. Terengganu melalui

persimpangan bertingkat yang dibina. Antara laluan-laluan tersebut

4-66

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jalan Pos Selim- Kg Teris ke Telemong/ Bukit Payung dari arah Timur. 4.90 Jajaran yang dicadang bagi LPT Fasa II ini tidak melalui

kawasan yang padat dengan penempatan seperti di jalan negeri T100 dan sekali gus mengurangkan kesan impak sosial kepada Negeri Terengganu. b. Menumpukan Kepada Perhubungan Antara Wilayah dan Antara Negeri Terengganu Dengan Koridor Pertumbuhan Utama Negara. 4.91 Perhubungan antara wilayah memerlukan kepada suatu

sistem laluan yang efisien bagi pengangkutan penumpang dan barangan. Ia juga berupaya untuk meningkatkan perhubungan ekonomi antara Negeri Terengganu dan lain-lain pusat pertumbuhan utama negara. Oleh yang demikian, pembinaan Lebuh raya Pantai Timur perlu disegerakan selain turut menumpukan kepada pembangunan laluan-laluan persekutuan lain termasuk projek-projek menaiktaraf jalan. Dengan siapnya lebuhraya ini kelak, ia akan menjadi pemangkin kepada pembangunan ekonomi di Negeri Terengganu selain ia merupakan penghubung utama antara koridor Pantai Timur dengan masa perjalanan dari Kuala Lumpur ke Kuala Terengganu dapat disingkatkan dari 8-10 jam kepada hanya 5 jam sahaja. c. Perancangan Rangkaian Jalan raya Perlu Menumpukan Kepada Hubungan Kawasan-Kawasan Berkepentingan. 4.92 Pembangunan Jalan raya perlu mengambil kira kawasanaspek seperti pelancongan, dan perkilangan perdagangan sama ada dan

kawasan yang penting dalam meningkatkan ekonomi meliputi pelbagai perkhidmatan, pertanian wilayah

mahupun serantau. Untuk itu, tumpuan keutamaan cadangan Jalan raya adalah melibatkan hubungan antara Pelabuhan Kemaman dan Kerteh, pelabuhan darat, Lapangan Terbang Sultan Mahmud dan

4-67

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Lapangan Terbang Kerteh, koridor-koridor perindustrian serta zon-zon pelancongan pantai dan eko.

ii.

Peningkatan Perhubungan Udara a. Meningkatkan Fungsi dan Memodenkan Lapangan Terbang Sedia Ada Ke Arah Menjadikannya Sebuah Lapangan Terbang Antarabangsa dan Mampu Memenuhi Permintaan Yang Semakin Bertambah. 4.93 Fungsi Lapangan Terbang Sultan Mahmud perlu ditingkatkan

ke arah menjadikannya sebagai lapangan terbang antarabangsa. Ia juga selaras dengan strategi untuk membuka pasaran terutama ke negara-negara Indo-China dan wilayah selatan negara China selain strategi untuk menjadikannya sebagai hub kargo udara bagi Wilayah Timur. Bagi Lapangan Terbang Kerteh, peningkatan taraf kepada lapangan terbang domestik perlu dilaksanakan bagi menyediakan perkhidmatan kargo dan penerbangan sewa khas (chartered flight) b. Mengintegrasikan Perhubungan Udara Dengan Lain-Lain Mod Pengangkutan Awam Termasuk Rel Keretapi. 4.94 Pengintegrasian Lapangan Terbang Sultan Mahmud dan

Lapangan Terbang Kerteh dengan lain-lain mod pengangkutan awam perlu dilaksanakan bagi mewujudkan suatu sistem yang menyeluruh dan reliability. Apabila terminal pengangkutan awam bersepadu dibangunkan, maka secara tidak langsung ia akan dihubungkan dengan lapangan terbang melalui pelbagai mod pengangkutan.

iii.

Sistem Perhubungan Laut dan Air a. Membangunkan Infrastruktur Sokongan Pelabuhan Secara Komprehensif dan Diintegrasikan Dengan Rangkaian Jalan raya dan Laluan Rel.

4-68

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.95

Bagi merealisasikan hasrat untuk menjadikan fungsi Pelabuhan sebagai compliment kepada Pelabuhan Kuantan, yang kemudahan infrastruktur dan prasarana

Kemaman

peningkatan

menyeluruh perlu dilaksanakan. Pelabuhan Kemaman juga perlu didekatkan dengan lain-lain kawasan tumpuan pembangunan terutama perindustrian melalui rangkaian Jalan raya sokongan dan laluan rel. b. Mempertingkat Keupayaan, Kecekapan dan Produktiviti

Dalam Perkhidmatan Pelabuhan dan Mewujudkan Kerjasama Strategik Ke Arah Memperluaskan Perkhidmatan Di Peringkat Serantau. 4.96 Bagi mengukuhkan Pelabuhan Kemaman, pihak Lembaga

Pelabuhan perlu mensasarkan kepada peningkatan keupayaan, kecekapan dan produktiviti ke arah menarik persinggahan lebih banyak kapal dari serantau. Ini dapat dilakukan melalui pewujudan kerjasama strategik dengan negara-negara serantau. c. Membangunkan Mempercekapkan Aktiviti Perikanan. 4.97 Bagi menyokong sistem pengangkutan air meliputi sektor Infrastruktur Sokongan Jeti-Jeti Air Bagi dan

Perkhidmatan

Pengangkutan

pelancongan dan perikanan, pembangunan kemudahan infrastruktur sokongan jeti-jeti di negeri ini perlu diberi perhatian. Ini termasuklah meningkatkan keupayaan bangunan utama, penyediaan pelantar yang selesa dan ruang penyimpanan hasil laut yang mencukupi. Selain itu, masalah kecetekan muara-muara sungai dan kawasan pantai berhampiran jeti sedia ada juga perlu ditangani segera bagi melancarkan aktiviti pelancongan dan perikanan harian.

4-69

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU d. Menaiktaraf Jambatan Yang Merentangi Muara-muara Sungai Melibatkan Ketinggian dan Kelebaran. 4.98 Ini bagi membolehkan bot-bot terutama yang terlibat dalam

sektor perikanan dan industri maritim dapat memasuki hingga ke bahagian hulu sungai. Jambatan yang telah dikenal pasti ialah Jambatan Sultan Mahmud, Jambatan Marang, Jambatan Kuala Kemaman dan Jambatan Kuala Paka. Projek melebarkan jambatan pula akan dapat menampung sebarang pertambahan lalulintas terutama apabila jalan-jalan tersebut digunakan untuk penyuraian trafik bagi LPT selain dapat mewujudkan laluan pejalan kaki, berbasikal dan motosikal. Kajian secara terperinci perlu dilakukan oleh pihak yang terlibat terutama JKR berkenaan dengan cadangan ini.

iv.

Rangkaian Laluan Rel dan Perkhidmatan Keretapi Penumpang dan Barangan. a. Memperkukuh Strategi Perkhidmatan Keretapi Laju Rancangan Fizikal Negara Yang Mencadangkan Perkhidmatan Keretapi Laju Kuala Lumpur Kuantan Kuala Terengganu Kota Bharu. 4.99 Cadangan perkhidmatan keretapi laju yang dicadangkan di

peringkat Rancangan Fizikal Negara 2005 perlu diperkukuhkan dan disokong dengan cadangan untuk mewujudkan rangkaian laluan rel bersepadu Negeri Terengganu. Ia juga bagi mengadakan perkhidmatan pengangkutan barangan dan kargo terutama dari pelabuhan, lapangan terbang dan juga pelabuhan darat. b. Mewujudkan Perkhidmatan Pengangkutan Penumpang dan Barangan Sebagai Alternatif Kepada Mod Perkhidmatan Sedia Ada Selain Dapat Menyokong Aktiviti-Aktiviti Pelabuhan dan Perindustrian.

4-70

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU v. Sistem Pengangkutan Awam a. Menumpukan Kepada Usaha Meningkatkan Kualiti, Efisiensi Dan Perkhidmatan Yang Cekap Kepada Penumpang Dan Barangan. 4.100 Penyediaan perkhidmatan pengangkutan awam Negeri

Terengganu perlu menekankan usaha untuk meningkatkan kualiti perkhidmatan, efisiensi dan kecekapan secara menyeluruh melalui operasi perkhidmatan, kawasan liputan perkhidmatan dan juga pembangunan kemudahan sokongan terutama terminal dan stesen pengangkutan awam bersepadu. b. Menggalakkan Pembangunan Sistem Pengangkutan Multi Modal Bagi Mewujudkan Suatu Sistem Yang Menyeluruh Dan Berintegrasi. 4.101 Selain menumpukan kepada pembangunan kemudahan

sokongan, usaha juga perlu dilakukan untuk mewujud dan menyedia dan mempelbagaikan mod pengangkutan awam. Ini seterusnya dapat awam. menawarkan banyak pilihan kepada pengguna selain mewujudkan persaingan yang sihat antara operator pengangkutan

4.9.3
4.102

Program/Projek dan Fasa Pelaksanaan

Program dan projek pembangunan sistem perhubungan dan

pengangkutan Negeri Terengganu akan dibangunkan mengikut fasa pelaksanaan sehingga tahun 2020. Kesemua program dan projek ini adalah bagi mencapai sasaran yang telah ditetapkan melalui strategi-strategi yang dirangka. Bagi pembangunan rangkaian Jalan raya, dijangkakan pada tahun 2015, kesemua cadangan telah dilaksanakan sepenuhnya. Begitu juga dengan pembangunan utama yang lain seperti peningkatan taraf lapangan terbang, pelabuhan, jeti dan perkhidmatan pengangkutan awam. Bagi rangkaian laluan rel, pelaksanaannya dicadangkan bagi tempoh 2016 sehingga 2020. Program dan projek perhubungan dan pengangkutan Negeri Terengganu mengikut fasa pelaksanaan adalah seperti di jadual 4.13.

4-71

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.13 : Program/Projek Pembangunan Perhubungan Dan Pengangkutan Negeri Terengganu 2005-2020
FASA PELAKSANAAN i. 2005-2010 ii. PROGRAM/PROJEK Pelaksanaan Lebuh raya Pantai Timur Fasa II(a) (Sempadan Terengganu/PahangKuala Terengganu) sepanjang 190 km. Menaiktaraf jalan-jalan sedia ada yang melibatkan hubungan antara lebuh raya dengan lapangan terbang, pelabuhan, bandar-bandar utama dan koridor pembangunan serta cadangan In-Land Port sebagai jalan utama negeri. Pembinaan Kompleks Terminal dan projek menaiktaraf landasan Lapangan Terbang Sultan Mahmud (Menaiktaraf fungsi Lapangan Terbang Sultan Mahmud sebagai lapangan terbang serantau (regional) dan hub bagi perkhidmatan sewa khas (charter flight) untuk sektor pelancongan). Meningkatkan kemudahan prasarana Pelabuhan Kemaman bagi menyokong pertambahan aktiviti terutama dari sektor perindustrian dan perkhidmatan serta berfungsi sebagai compliment kepada Pelabuhan Kuantan. Penyediaan kemudahan infrastruktur sokongan seperti bangunan utama, tempat letak kenderaan, pelantar yang selesa dan mampu untuk menyokong aktiviti bot-bot pelancong, kapal pelancongan antarabangsa dan aktiviti perikanan terutama laut dalam. Projek menaiktaraf jeti-jeti sedia ada melalui pendalaman muara sungai serta memperbaiki tahap penyediaan infrastruktur sedia ada terutama jalan dan jambatan yang merentangi sungai. Mengintegrasikan cadangan menaiktaraf Jeti Kuala Terengganu dengan kawasan-kawasan tumpuan pelancongan dalam bandar. Menubuhkan badan yang bertindak mengawal selia pembangunan jeti-jeti di Negeri Terengganu. Pembangunan kemudahan sokongan pengangkutan awam terutama terminal dan stesen yang bersepadu meliputi semua mod pengangkutan awam di bandar-bandar utama negeri. Pelaksanaan sistem cruise bus bagi memperkukuhkan lagi sektor pelancongan di Kuala Terengganu. Peningkatan operasi perkhidmatan pengangkutan awam termasuk mewujudkan laluan-laluan perkhidmatan baru yang berpotensi serta mengambil kira pembangunan perhentianperhentian bas dan teksi di setiap laluan terbabit bagi menjamin kemudahan dan keselamatan kepada pengguna. Menyediakan kajian laluan Wildlife Corridor dilebuhraya Kuala Berang Gua Musang AGENSI/JABATAN (UTAMA) UPEN, KKM, LLM UPEN, JKR

iii.

UPEN, MAB

iv.

UPEN, LPKmn

v.

Maj. Daerah, Jab. Laut, UPEN

vi.

Maj. Daerah, Jab. Laut, JKR MPKT, UPEN, Pelancongan Negeri, Jab. Laut PBT

vii. viii. ix.

x. xi.

MPKT, Pelancongan Negara LPKP, Pengusaha, PBT

xii.

PERHILITAN DAN JKR

4-72

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.13 : Program/Projek Pembangunan Perhubungan Dan Pengangkutan Negeri Terengganu 2005-2020 (samb.)
FASA PELAKSANAAN i. 2011-2015 PROGRAM/PROJEK Pelaksanaan Lebuh raya Pantai Timur Fasa II(b) (Kuala Terengganu-Sempadan Terengganu / Kelantan) sepanjang 85 km. ii. Meningkatkan jaringan jalan sedia ada dan mewujudkan jalan-jalan baru di antara Koridor Pesisir Pantai dan Koridor Pedalaman dengan Lebuh raya Pantai Timur serta laluan-laluan ke kawasan-kawasan pelancongan. iii. Peningkatan keupayaan jalan-jalan utama sedia ada dan membina jalan-jalan baru kepada sistem rangkaian Jalan raya yang bercirikan high geometric standards dan berhierarki terutama melibatkan hubungan zon perindustrian dengan Inland Port, Pelabuhan Kemaman dan Lapangan Terbang Sultan Mahmud. iv. Peningkatan fungsi Lapangan Terbang Kerteh sebagai lapangan terbang domestik dan pelancongan. v. Menggazetkan kawasan untuk tujuan pembesaran dan pembangunan masa hadapan Pelabuhan Kemaman dengan jangkaan daripada pertambahan aktiviti apabila telah diswastakan kelak. vi. Pelaksanaan pembangunan Inland Port di kawasan yang dikenal pasti di Bukit Payong dengan mengambil kelebihan daripada cadangan pewujudan rangkaian Lebuh raya(komited) dan rel. AGENSI/JABATAN (UTAMA) UPEN, KKM, LLM JKR, UPEN, LLM

JKR, LLM

MAB, PETRONAS UPEN, LPKmmn

UPEN, JPBD, PBT

i. 2016-2020

ii. iii.

Penyambungan laluan rel sedia ada (Pelabuhan Kuantan-Tok Arun) sehingga ke Tanah Merah di Kelantan bagi mewujudkan sistem pengangkutan barangan dan penumpang rel di Pantai Timur (dalam lingkungan jarak 5-10 kilometer dari pantai dan dari LPT). Melaksanakan perkhidmatan keretapi laju Kuala Lumpur Kuantan Kuala Terengganu Kota Bharu. Meningkatkan taraf Laluan Persekutuan 3 (KT-Jerteh) dan 14 (Jerangau-Jabor).

UPEN, MPFN, Kementerian Pengangkutan

4-73

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

(Interchange)
Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH

Jarak Ke Bandar Kuala Terengganu 12km Kuala Terengganu 15-20km Kuala Berang 8km Bandar Bukit Besi 6.8 km Bandar Dungun 13 km Paka 9.3km Al Muktafi Billah Shah 20.5 km

Gemuroh Kuala Telemong Ajil

Pulau Redang

Bukit Besi Dungun Paka

T
Pasir Akar

Tembila Kg. Renek/Jabi

Kg. Fikri Penarik Guntong Luar Merang Pulau Bidong

Felda Kerteh 5.6 km Kerteh Kerteh 6.5 km Kemasik 10.4 km

BESUT
Kg. Keruak

BANDAR PERMAISURI

Batu Rakit

Kijal

Kubu 13.4 km Kemasik 17.6 km Kijal 15 km Seri Bandi 3 km

Ke Kuala Krai

SETIU

Sg. Bari

Wakaf Tengah

Seri Langkap

3 T T

Seberang Takir KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas

KUALA TERENGGANU

Chukai

Air Putih 9.1 km Pasir Gajah 10 km Chukai 9.6 km

2
Kampung Jeneris Jambatan Pasir Pulau

Kuala Telemong

Bt. Payong MARANG Wakaf Tapai

Cheneh
P. Berangan

Cheneh Baharu 5.6 km -

Tengkawang

HULU TERENGGANU

B
Ke Gua Musang Tasik Kenyir

KUALA BERANG

TAjil

Jabor
Laut China Selatan
Merchang

MARANG
Bt Bading Landas

A
KELANTAN
Bukit Besi

Rantau Abang

T T
DUNGUN

PETUNJUK :

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

T
Ketengah Jaya

Paka

Cadangan Laluan Utama :

1 2 3 4

PAHANG
Ke Kuala Lipis

T
Kerteh Kemasik

Jalan Utama Hulu Besut-Setiu

Pakej 8 Laluan Timur Barat II (Jeneris Kuala Telemong) Cadangan Laluan By-Pass Kuala Terengganu (FR3 Interchange Kuala Telemong) Cadangan Menaiktaraf Jalan Kuala Krai - Keruak Cadangan Menaiktaraf Jalan-jalan Lain Cadangan Membina Laluan Baru Cadangan Menaiktaraf Jalan Persekutuan 3 dan 14 Cadangan Laluan rel 2020
KEMAMAN
Seri Bandi

Kijal

T. Kalong Binjai

T
Cheneh Baharu

CHUKAI Geliga

A B

Lebuhraya Pantai Timur Laluan Timur Barat II Jalan Utama Sedia Ada Jalan Raya

Cadangan Interchange Laluan Rel Sedia Ada Sempadan Negeri Sempadan Daerah
Ke Sg. Lembing (Jalan Alternatif

Jabor

Lapangan Terbang Pelabuhan Utama

KE BAB 4

Ke Kuantan

HALAMAN UTAMA
RAJAH 4.7 CADANGAN RANGKAIAN PERHUBUNGAN DARAT MASA HADAPAN NEGERI TERENGGANU

4-74

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.10

Infrastruktur Dan Utiliti 4.10.1 Matlamat Dan Sasaran

4.103 Matlamat dalam pembangunan infrastruktur dan ICT ialah

meningkatkan tahap penyediaan infrastruktur dan utiliti selaras dengan kehendak dan kriteria negeri maju serta mewujudkan Koridor Multimedia Pantai Timur di Negeri Terengganu. Untuk mencapai matlamat ini, sasaransasaran telah ditetapkan bagi pembangunan Negeri Terengganu dalam tempoh 15 tahun berikutnya. Sasaran-sasaran mengikut pecahan sub sektor ialah: i. Sub Sektor Bekalan Air a. b. c. Memastikan sumber bekalan air yang mencukupi dan

berkualiti dengan memulihara kawasan tadahan bekalan air. Mempertingkatkan tahap penyampaian bekalan air kepada 100 peratus penduduk. Memastikan prasarana bekalan air seperti loji, paip, tangki dan rumah d. pam mencukupi bagi membolehkan bekalan disalurkan mengikut unjuran permintaan. Menaiktaraf sistem bekalan air di pulau-pulau peranginan terutama bagi menyediakan perkhidmatan kepada penduduk setempat dan menggalakkan industri pelancongan. e. Mengurangkan peratus kehilangan Air Tidak Berhasil (NRW) dari 31.13 peratus (2003) kepada 25 peratus (2010) dan seterusnya 5 peratus (2020). ii. Sub Sektor Bekalan Elektrik a. Memastikan bekalan elektrik mencukupi untuk penduduk dan pembangunan Negeri Terengganu sepanjang tempoh kajian dengan menaiktaraf pencawang-pencawang utama. b. c. Memastikan tahap keboleharapan bekalan elektrik yang tinggi setaraf dengan negeri maju yang lain. Mengambilkira penggunaan punca tenaga alternatif seperti angin, solar dan sebagainya.

4-75

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU iii. Sub Sektor Telekomunikasi dan ICT a. b. Memastikan penyediaan kemudahan telekomunikasi dan ICT yang efisien. Memastikan prasarana fizikal yang mencukupi dalam usaha untuk merealisasikan Negeri Terengganu sebagai negeri bestari dan juga untuk membantu mewujudkan Koridor Multimedia Pantai Timur. c. Melaksanakan inisiatif ICT seperti program Induk ICT Negeri Terengganu yang mencadangkan pembangunan K-Workers, CAKNA, Terengganu-net dan sebagainya secara lebih berkesan supaya keseluruhan penduduk dapat menikmati inisiatif-inisiatif tersebut.

iv.

Sub Sektor Pengairan dan saliran a. Sungai Merancang bagi menyediakan pelan pengurusan lembangan sungai yang bersepadu bagi memastikan pembangunan sebagainya.) b. Muara Sungai Menyediakan pelan perancangan untuk pembaikan, penyelenggaraan bagi menjamin keberkesanan penggunaan muara-muara sungai pada setiap masa. c. Pantai Merancang bagi mewujudkan satu pelan pengurusan pantai yang menyeluruh untuk pembangunan yang mampan. d. Tebatan Banjir dan Saliran Bandar Merancang supaya masalah-masalah yang disebabkan oleh banjir dan air bertakung dapat yang mampan (semua sektor termasuklah pelancongan, bekalan air, pengairan dan

4-76

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU dikurangkan dengan menjalankan rancangan-

rancangan tebatan banjir dan sistem saliran bandar. Membantu dalam memberi pelajaran dan kesedaran kepada umum tentang pencegahan dan pengawalan banjir e. Pengairan Dan Saliran Pertanian Menaiktaraf skim-skim pengairan dan saliran untuk padi yang sedia ada. Membangunkan sumber air untuk tanaman bukan padi dengan mengguna pakai teknologi terkini. Menyediakan dan memperbanyakkan kemudahan jalan-jalan ladang di kawasan pengairan dan saliran padi dan bukan padi bagi tujuan mekanisasi. v. Sub Sektor Sistem Pembetungan a. b. Memastikan 100 peratus penduduk Negeri Terengganu

mendapat perkhidmatan pembetungan yang sesuai. Memastikan kualiti effluent pembetungan yang dihasilkan adalah mematuhi piawaian Jabatan Alam Sekitar untuk memelihara alam sekitar daripada pencemaran vi. Sub Sektor Pengurusan Sisa Pepejal a. Penyediaan sistem pengurusan dan pelupusan sisa pepejal yang moden dan efisien supaya pencemaran alam sekitar dapat dielakkan . vii. Sub Sektor Bekalan Gas a. Penggunaan gas sebagai sumber alternatif kepada sumber tenaga sedia ada .

4-77

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.10.2 Strategi-Strategi Pembangunan

i. Sub Sektor Bekalan Air a. Mengawal sumber bekalan air terutama kawasan tadahan. Pengawalan pembangunan dan pencemaran di kawasan tadahan merupakan langkah utama bagi memastikan sumber air tidak tercemar. Jenis pembangunan yang dicadangkan perlu memastikan tidak mengganggu kuantiti atau kualiti air yang dihasilkan dalam kawasan tadahan. Sebagai contoh penggunaan tanah di kawasan tadahan boleh juga dipantau dari segi kecerunan tanah di mana kawasan bercerun tinggi dikhaskan sebagai hutan simpan, tanah yang berkecerunan sederhana untuk pertanian manakala kawasan cerun rendah untuk penternakan dan pembangunan desa. b. Membaiki keadaan dan menaiktaraf muka sauk di sungaisungai dengan pembinaan barrage dan sebagainya yang telah dicadangkan di beberapa sungai di Terengganu. c. d. Penyediaan loji-loji bekalan air yang mencukupi dengan menaiktaraf atau membina loji-loji baru. Penyediaan sistem agihan bekalan termasuk tangki-tangki air utama, rumah pam dan paip-paip baru untuk memberi khidmat kepada pengguna yang masih belum menerima bekalan air bersih. e. Mengurangkan kadar kehilangan air tidak berhasil (NRW) daripada kadar semasa 31 peratus kepada kadar 25 peratus dengan f. menggantikan paip-paip lama, memantau sambungan air secara tidak sah dan sebagainya. Melaksanakan projek bekalan air ke pulau-pulau khususnya pulau-pulau peranginan iaitu Pulau Redang, Pulau Perhentian dan sebagainya dengan pemasangan paip-paip air di dasar laut supaya sistem bekalan air dapat ditingkatkan selain menyokong industri pelancongan dan memberi kemudahan kepada penduduk tempatan.

4-78

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU ii. Sub Sektor Bekalan Elektrik a. Merancang penyediaan bekalan elektrik selaras dengan pembangunan mencukupi. b. Penggunaan sistem SCADA (System Control and Data Acquisition) dan distribution automation. Kaedah-kaedah lain seperti remote meter reading dan prepaid metering untuk mempertingkatkan daya saing sistem penghantaran bekalan elektrik kepada pengguna selaras dengan hasrat untuk menjadikan Negeri Terengganu sebagai negeri maju. iii. Sub Sektor Telekomunikasi dan ICT a. b. c. d. Meningkatkan mutu talian dan menaiktaraf ibusawat-ibusawat sedia ada mengikut unjuran permintaan yang telah dibuat. Memastikan penduduk luar bandar dan kawasan terpencil dapat menikmati sistem telekomunikasi yang sempurna. Memperluas aplikasi dan penggunaan ICT untuk kebaikan penduduk. Mengadakan hub ICT di Kuala Trengganu dan Kemaman sebagai pemangkin ICT di Negeri Terengganu. Hub ICT berperanan sebagai pusat pengembangan ICT sama ada dari segi pembangunan dan penyelidikan (R &D), pendidikan ICT, industri-industri berasaskan ICT serta telekomunikasi, pembangunan perisian (software development) multi-media dan lain-lain. Ini adalah kerana Kuala Terengganu sebagai ibu negeri adalah merupakan hub ICT negeri semulajadi melalui inisiatif ICT Negeri Terengganu (Rujuk Pelan Induk ICT Terengganu) dan dengan adanya satu lagi hub di Kemaman membolehkan pembangunan ICT yang pesat berkembang sepanjang koridor Kuala Terengganu Kemaman. supaya bekalan sedia ada sentiasa

4-79

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH

Pulau Redang

T
Pasir Akar

Tembila Kg. Renek/Jabi

T 3

Kg. Fikri Penarik Guntong Luar Merang Pulau Bidong

BESUT
Kg. Keruak

BANDAR PERMAISURI

Batu Rakit Wakaf Tengah

Ke Kuala Krai

SETIU

Sg. Bari

Seri Langkap

Seberang Takir KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas

T T

KUALA TERENGGANU

HUB ICT BUKIT BESAR

2
Kampung Jeneris Jambatan Pasir Pulau

Kuala Telemong

Bt. Payong MARANG Wakaf Tapai

Tengkawang

HULU TERENGGANU

B
Ke Gua Musang Tasik Kenyir

KUALA BERANG

TAjil

P. Berangan

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

PETUNJUK :
Cadangan Laluan Utama :

A
KELANTAN
Bukit Besi

Rantau Abang

1 2 3 4

Jalan Utama Hulu Besut-Setiu Pakej 8 Laluan Timur Barat II (Jeneris Kuala Telemong) Cadangan Menaiktaraf Jalan Persekutuan 3 dan 4 Cadangan Menaiktaraf Jalan Kuala Krai - Keruak

T T
DUNGUN

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

HUB ICT KEMAMAN

T
Ketengah Jaya

Cadangan Menaiktaraf Jalan-jalan Lain Cadangan Membina Laluan Baru Cadangan Laluan By-Pass Kuala Terengganu (FR3 Interchange Kuala Telemong) Cadangan Laluan rel 2020

PAHANG
Ke Kuala Lipis

Kerteh

T
Kemasik Seri Bandi

Cadangan Interchange Cadangan Terminal Integrasi Pengangkutan Awam KEMAMAN

Kijal

Laluan Lebuhraya Sedia Ada :

T. Kalong

A B

Lebuhraya Pantai Timur Laluan Timur Barat II

Interchange

Binjai

T
Cheneh Baharu

CHUKAI Geliga

Jalan Utama Sedia Ada Jalan Raya Sedia Ada

Laluan Rel Sedia Ada Sempadan Negeri Sempadan Daerah

Lapangan Terbang Pelabuhan Utama

Jabor

HUB Teknologi Komunikasi Dan Maklumat

Ke Sg. Lembing (Jalan Alternatif

KE BAB 4

Ke Kuantan

HALAMAN UTAMA

RAJAH 4.8 PEMBANGUNAN INFRASTRUKTUR DAN ICT

4-80

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU iv. Sub Sektor Pengairan dan Saliran a. b. c. d. e. Perancangan penggunaan tanah secara bersepadu. Rekabentuk bandar yang sensitif kepada keperluan air dan sistem saliran. Mempelbagaikan penggunaan infrastruktur air larian hujan. Menganjur mampan. Pelaksanaan program pemantauan hakisan pantai dan projek tebatan kawasan-kawasan hakisan pantai yang telah dikenal pasti terutamanya kawasan hakisan pantai kategori 1 (Kritikal) f. Pemuliharaan kawasan-kawasan pantai yang mempunyai ekologi sensitif seperti berdekatan dengan muara-muara sungai . g. Pemuliharaan kawasan-kawasan paya dan hutan-hutan bakau yang merupakan sebahagian sistem saliran/kawalan hakisan yang semulajadi h. Pengurusan pelbagai berkaitan sistem-sistem pengguna yang perlu sungai daripada bekalan adalah hilir air, termasuk saliran, kawasan tadahan hingga ke muara sungai untuk kemudahan termasuk dijalankan pengangkutan perikanan dan sebagainya. Antara aktiviti pemantauan pembangunan dan kualiti efluen di kawasan tadahan, kerjakerja melurus/mendalamkan sungai serta muara sungai dan sebagainya. v. Sub Sektor Sistem Pembetungan a. b. c. d. e. Mengoptimumkan Mengadakan operasi dan penyelenggaraan untuk sistem dan menggalakkan pembangunan ekologi

pembetungan sedia ada. program membaikpulih memastikan semua kemudahan baru beroperasi pada tahap paling efisien. Pembuangan enapcemar (desludging) tangki septik individu pada kala yang teratur. Operasi dan penyelenggaraan semua sistem pembetungan sedia ada. Membaikpulih STP supaya sesuai dengan rekabentuk asal.

4-81

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU f. g. h. i. Pengosongan tangki septik individu secara berjadual. Menyediakan infrastruktur untuk memproses enapcemar dari tangki septik individu dan STP. Menaiktaraf STP supaya effluen mematuhi keperluan Jabatan Alam Sekitar. Menyediakan cakes). j. k. l. m. n. Membaikpulih sistem pembetungan paip. Menyambung tangki septik individu kepada sistem pembetungan di zon-zon tadahan air. Meningkatkan efisiensi operasi melalui regionalisation. Pengambilan tanah untuk loji rawatan kumbahan. Projek-projek baru di kawasan bandar perlu menyediakan sistem pembetungan berpusat. (rujuk rajah 2.43) pelupusan atau penggunaan akhir atau penggunaan semula enapcemar yang telah diproses (sludge

vi.

Sub Sektor Pengurusan Sisa Pepejal a. b. c. Kaedah pelupusan open dumping tidak akan digunakan sama sekali menjelang tahun 2020. Kaedah pelupusan unsanitary landfill akan dipertingkatkan kepada sanitary landfill seberapa segera yang boleh. Mempertingkat efisiensi sistem kutipan dan transportasi sisa pepejal dengan mengadakan compactor dan stesen pindah (transfer station) di lokasi strategik sebelum dihantar ke tapak pelupusan akhir. d. e. f. Polisi 3 R (Reduce, recycle and Reuse) akan dipergiatkan untuk mencapai tahap kitar semula sebanyak 25 peratus. Penswastaan pengurusan sisa pepejal perlu dipertimbangkan oleh kerajaan negeri. Pengenalpastian pusat pengumpulan dan pemindahan sisa terjadual bagi Negeri Terengganu sebelum dihantar dan dilupuskan di Bukit Nanas, Negeri Sembilan. g. Mengadakan sistem pelupusan sisa pepejal yang komprehensif dengan penyediaan pusat pelupusan sisa pepejal peringkat negeri dan disokong oleh stesen-stesen

4-82

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU pindah di setiap daerah seperti yang ditunjukkan dalam rajah 4.9. Cadangan ini membabitkan penyediaan stesen pindah di semua daerah/pusat penduduk di mana sampah yang dipungut akan dikumpul dan dimampatkan. Sampah yang terkumpul akan dipindahkan ke pusat pelupusan sisa pepejal utama untuk dilupuskan. Rancangan tiga Struktur pusat Negeri Terengganu Kemaman telah dan mengenalpasti Setiu. Pemilihan pelupusan ini adalah

sampah utama bagi Negeri Terengganu iaitu di Marang, tapak menggunakan teknik analisis GIS di mana kaedah pemilihan telah mengambilkira beberapa kriteria seperti berikut: Ciri-ciri topografi (tidak menghadapi masalah banjir) Ciri-ciri hidrologi (tidak di dalam kawasan tadahan air/bekalan air) Ciri-ciri geologi (mempunyai jenis tanah yang sesuaitidak terlalu poros) Ciri-ciri sosial (tidak dekat dengan kawasan pendudukbuffer zon perlu diadakan) Ciri-ciri pengangkutan dan trafik (tidak terlalu jauh dari stesen pindah dan tidak mengakibatkan peningkatan trafik dari lori sampah Ciri-ciri pengeluaran/sumber sisa pepejal termasuk anggaran pengeluaran masa hadapan, komposisi sampah serta kaedah mampatan dan isipadu mampatan yang diingini dan ; Ciri-ciri alam sekitar iaitu tidak menjejaskan flora dan fauna kawasan h. Satu kajian terperinci geologi dan hidrologi perlu dijalankan bagi memastikan kesesuaian sebenar tapak ini dan implikasi yang bakal diberikan terhadap alam sekitar. Pengamalan sistem pelupusan sisa pepejal secara berpusat ini dijangka memberi antaranya: banyak manfaat kepada Negeri Terengganu

4-83

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Pusat pelupusan sampah utama ini boleh diselenggara dengan baik dan ekonomik. Ini kerana semua aktiviti pelupusan sisa pepejal tertumpu di tiga kawasan sahaja dan bukan berselerak di seluruh negeri. Kawalan dan pemantauan pencemaran/kualiti efluen dapat dijalankan dengan mudah kerana terdapat hanya tiga pusat pelupusan sisa pepejal sahaja. Aktiviti-aktiviti sampingan/tambahan seperti kitar semula (re-cycling facilities), penjanaan tenaga elektrik (electricity co-generation) daripada gas methane dapat ditumpukan di tiga kawasan ini. 4.104 Tiga pusat pelupusan sampah utama dipilih untuk

memberi khidmat kepada kawasan utara, tengah dan selatan Negeri Terengganu. Di kawasan utara, satu pusat pelupusan sampah utama dipilih di daerah Setiu untuk memberi perkhidmatan kepada daerah Setiu dan Besut. Di kawasan tengah pula, satu di pusat pelupusan yang sampah akan utama memberi dicadangkan daerah Marang

perkhidmatan kepada daerah Marang, Kuala Terengganu dan Hulu Terengganu. Manakala di kawasan selatan pula, satu pusat pelupusan sampah adalah dicadangkan di daerah Kemaman untuk memberi khidmat kepada daerah Kemaman dan Dungun. Tapak-tapak tersebut dipilih sebagai tapak pelupusan sampah utama negeri kerana keadaan geografinya serta lokasi yang sesuai serta strategik di samping berada di luar kawasan tadahan bekalan air. Manakala stesen pindah pula dicadangkan iaitu pepejal. sisa berhampiran Walau dengan pusat sumber perlu penduduk pengeluaran utama berhampiran dengan

bagaimanapun,

ditekankan bahawa kajian terperinci perlu dijalankan sebelum lokasi yang muktamad serta sistem yang sesuai diguna berdasarkan kepada faktor cuaca, iklim, bentuk muka bumi, geologi dan hidrologi Negeri Terengganu.

4-84

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU i. Stesen-stesen pindah adalah dicadangkan di kawasan pulaupulau utama seperti Pulau Perhentian, Pulau Redang dan Pulau Kapas. Penambahan stesen pindah di lain-lain pulau peranginan seperti Pulau Lang Tengah dan Pulau Tenggol akan tertakluk kepada kajian had tampungan maksimum (carrying capacity) pulau-pulau tersebut. Stesen-stesen pindah ini akan mengumpul dan dimampatkan sampah sebelum dihantar ke pusat-pusat pelupusan utama. Walau bagaimanapun kajian terperinci perlu dijalankan untuk memastikan kesesuaian kaedah yang dicadangkan adalah sesuai dan dapat mengatasi masalah pelupusan sisa pepejal di pulau-pulau tersebut. (rujuk Rajah 4.9). vii. Sub Sektor Bekalan Gas a. Memastikan penggunaan gas melalui paip adalah di tahap maksimum ke kawasan perindustrian dan domestik yang terletak di kawasan lingkungan bekalan gas asli sedia ada. b. c. d. Menggalakkan penyediaan kemudahan bekalan gas asli ke seluruh kawasan industri. Menggalakkan penyediaan kemudahan bekalan gas asli ke kawasan perumahan dan komersil secara berperingkat. Meluaskan liputan bekalan gas asli ke kawasan utara Negeri Terengganu, terutama di daerah Marang dan Kuala Terengganu. (rujuk Rajah 4.10).

4-85

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut

U
Tanpa Skala

KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Pulau Redang

BESUT
Kg. Keruak

Penarik Guntong Luar Merang BANDAR PERMAISURI

Pulau Bidong

Batu Rakit

SETIU

Sg. Bari

Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas Bt. Payong MARANG Wakaf Tapai Ajil

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Tengkawang

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

P. Berangan

MARANG
Merchang

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

Bt Bading Landas Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Ketengah Jaya

PAHANG

Kerteh

Kemasik Seri Bandi Kijal

KEMAMAN
T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga

PETUNJUK : Stesen Pindah (Transfer Station) Pusat Pelupusan Sampah Utama Jalan Utama Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah

Cheneh Baharu

Jabor

Ke Kuantan

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA
Nota : Semua lokasi cadangan adalah tertakluk kepada kajian terperinci yang perlu dijalankan

RAJAH 4.9 CADANGAN STRATEGI SISTEM PELUPUSAN SISA PEPEJAL NEGERI TERENGGANU

4-86

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang Kg. Keruak BANDAR PERMAISURI Batu Rakit Wakaf Tengah Seberang Takir Seri Langkap KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas Bt. Payong MARANG Tengkawang Wakaf Tapai Ajil P. Berangan Penarik Pulau Bidong Pulau Redang

Tanpa Skala

BESUT

SETIU

Sg. Bari

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Ketengah Jaya

PAHANG

Kerteh

Kemasik Seri Bandi Kijal

KEMAMAN
T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga Cheneh Baharu

PETUNJUK : Laluan Utama Saluran Gas Asli Sedia Ada Cadangan Sambungan Paip Gas Asli Stesen Saluran Gas Asli Jalan Utama Jalan Raya Badan Air Sempadan Negeri Sempadan Daerah
Ke Kuantan Jabor

KE BAB 4
HALAMAN UTAMA

RAJAH 4.10 CADANGAN SAMBUNGAN PAIP AGIHAN GAS ASLI

4-87

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.10.3 Program/Projek dan Fasa Pelaksanaan.

Jadual 4.14 : Program/Projek Pembangunan Infrastruktur dan utiliti Negeri Terengganu 2005-2020
KOMPONEN PEMBANGUNAN PROGRAM/PROJEK Program/Projek bagi Tahun 2005-2010 i. Mengadakan sistem SCADA dan distribution automation di pusat-pusat penempatan utama di Negeri Terengganu. ii. Memastikan sistem bekalan elektrik mempunyai tahap reliability yang tinggi dan setaraf dengan negara maju. i. Menaiktaraf ibusawat-ibusawat di Setiu daripada 4,936 talian ke 12,000 talian sebelum tahun 2010. ii. Menaiktaraf ibusawat-ibusawat di Hulu Terengganu daripada 8,980 talian kepada 15,000 talian sebelum tahun 2010. iii. Membentuk agensi khas untuk merancang dan melaksanakan Koridor Multi Media Pantai Timur. iv. Menyediakan infrastruktur utama untuk koridor Multi Media seperti jaringan fiber optik berkapasiti tinggi di antara Kemaman dan Kuala Terengganu. v. Meningkatkan program memberi liputan seperti program Universal Service Provider untuk memastikan kemudahan komputer dan telekomunikasi dapat dinikmati di seluruh negeri. vi. Memastikan siaran televisyen dan radio yang sempurna di semua kawasan termasuk kawasan pendalaman. i. Menyediakan sistem pembetungan berpusat bagi kawasan Bandar Kuala Terengganu dan kawasankawasan prioriti yang lain di Negeri Terengganu. ii. Menyediakan loji rawatan kumbahan berpusat di Kuala Terengganu dan Kemaman. iii. Pembinaan loji pembetungan berdasarkan multipoint/localised system di pulau-pulau peranginan /Taman Laut di Negeri Terengganu seperti Pulau Redang. iv. Menyediakan kemudahan pembetungan di kawasan Lembaga Kemajuan Terengganu Tengah (KETENGAH) khususnya di kawasan-kawasan bandar dan penempatan utama seperti Bandar Al Muktafi Billah Shah, Cheneh Baharu dan Tasik Kenyir. v. Menentukan dan merezabkan semua keperluan sistem pembetungan masa hadapan termasuk rezab-rezab loji, rumah pam dan paip pembetungan. vi. Memastikan semua loji rawatan kumbahan sedia ada diselenggarakan pada tahap yang optimum. AGENSI PELAKSANA TNB

Bekalan Elektrik

Telekom Malaysia Berhad, Syarikat Perkhidmatan Telefon, Stesen Televisyen

Telekomunikasi

JPP, IWK

Pembetungan

4-88

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.14 : Program/Projek Pembangunan Terengganu 2005-2020 (samb.) Infrastruktur Dan utiliti Negeri

KOMPONEN PEMBANGUNAN Bekalan Air

PROGRAM/PROJEK Program/Projek bagi Tahun 2005-2010 i. Melaksanakan semua projek yang telah dikenal pasti dalam Rancangan Pembangunan Negeri Terengganu seperti : Pembinaan barrage; di Sungai Kemaman dan Sungai Besut. Penyiapan loji air Kepong. Naik taraf Loji Air Tepus, Dungun. Pembinaan Loji Air Bukit Bunga, Besut serta sistem agihan berkaitan. Naik taraf Loji Air Serdang, Dungun. Menaiktaraf bekalan air Hulu Besut untuk mempertingkat liputan bekalan. Program penyaluran air dari Loji Bukit Sah, Kemaman ke Cerul. Projek pemasangan air dari Bukit Pejabat ke Bukit Kuang, Kemaman. Projek Bekalan sistem Air Paka. Pembekalan air ke Telok Kalong dan Pasir Panjang, Pulau Redang. Penyaluran air dari Loji Air Bukit Bunga ke Pulau Perhentian melalui paip dasar laut. Program penggantian paip-paip asbestos cement yang telah menjangkau umur 50 tahun. ii. Mengenalpasti dan merezabkan kawasan-kawasan tadahan air untuk memastikan bekalan air tidak terganggu di masa hadapan.

AGENSI PELAKSANA Syarikat Terengganu Air

Pengairan dan Saliran

i. Menyediakan dan menjalankan Kajian Lembangan Sungai-Sungai Utama bagi seluruh Negeri Terengganu seperti Sungai Besut, Sungai Setiu dan sungai-sungai lain ii. Melaksanakan program pembaikan, penyelenggaraan termasuk kerja-kerja pengorekan dan pembinaan struktur-struktur mengikut keutamaan bagi muara-muara sungai utama iii. Menyediakan dan melaksanakan program Integrated Shoreline Management Plan (ISMP) dalam Negeri Terengganu dan melaksanakan program-program kawalan hakisan pantai iv. Melaksanakan program tebatan banjir dan saliran bandar mengikut perancangan serta kajian-kajian pelan induk yang dijalankan v. Membuat pemantapan dan kajian semula bagi manamana kajian pelan induk saliran bandar mengikut kaedah MASMA. vi. Menyediakan Kajian Pelan Induk Saliran Bandar di daerah Hulu Terengganu dan Setiu vii. Meyerapkan konsep-konsep MASMA dalam cadangancadangan pembangunan baru viii. Menaiktaraf skim-skim pengairan dan saliran untuk tanaman sedia ada ix. Membangunkan sumber air untuk projek-projek pengairan bukan padi

Jabatan Pengairan dan Saliran

4-89

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.14 : Program/Projek Pembangunan Infrastruktur dan utiliti Negeri Terengganu 2005-2020 (samb.)
BEKALAN GAS i. Bekerjasama dengan agensi/syarikat yang memberi khidmat bekalan gas (GAS MALAYSIA SDN. BHD/PETRONAS) untuk menyebar II. Menjalankan kajian kemungkinan untuk meluaskan liputan bekalan cas ke Daerah Terengganu. i. Melaksanakan pembinaan pusat pelupusan sampah sanitari baru di daerah Hulu Terengganu dan Kuala Terengganu. ii. Mengadakan stesen pindah di Pulau-pulau peranginan amya Pulau Redang, Perhentian dan Pulau Kapas. Penambahan stesen pindah di lain-lain pulau peranginan seperti Pulau Lang Tengah dan Pulau Tenggol akan tertakluk kepada kajian had tampungan maksimum (carrying capacity) pulau-pulau tersebut iii. Menaiktaraf pusat-pusat pelupusan sampah di daerahdaerah lain kepada tahap sanitary landfill. iv. Menyediakan transfer station untuk sisa pepejal berjadual di setiap daerah untuk tujuan pengumpulan dan pemindahan ke Bukit Nanas, Negeri Sembilan untuk dilupuskan. v. Meningkatkan usaha kitar semula sisa pepejal. vi. Mengadakan Kajian terperinci untuk pusat pelupusan sampah utama di Marang, Setiu dan Kemaman. Program/Projek bagi Tahun 2010-2015 i. Mengadakan sistem SCADA dan distribution automation di seluruh Negeri Terengganu. ii. Mengadakan inovasi seperti prepaid metering dan sebagainya untuk memastikan bekalan elektrik yang kompetitif. i. Menaiktaraf ibusawat-ibusawat di semua daerahdaerah di Negeri Terengganu selaras dengan unjuran yang telah dibuat. ii. Menyediakan infrastruktur utama untuk koridor Multi Media seperti jaringan fiber optik berkapasiti tinggi di antara Kemaman dan Kuala Terengganu. iii. Melaksanakan Koridor Multi Media Pantai Timur. i. Menyediakan sistem pembetungan yang sesuai di Kemaman, Setiu, Hulu Terengganu, Marang, Dungun dan Besut. ii. Memastikan semua loji rawatan kumbahan sedia ada diselenggarakan pada tahap yang optimum. i. Melaksanakan semua projek jangka panjang yang telah dikenal pasti dalam Kajian National Water Resources Study termasuk pembinaan empanganempangan tadahan air yang baru. ii. Mengurangkan kadar NRW kepada tahap 25 peratus. i. Melaksanakan program tebatan banjir mengikut perancangan kajian-kajian induk yang telah dijalankan. ii. Menyerapkan konsep-konsep MASMA dalam cadangan-cadangan pembangunan baru. iii. Melaksanakan program tebatan hakisan pantai. i. Meluaskan liputan bekalan gas ke Daerah Terengganu terutama ke kawasan-kawasan industri dan berpadatan tinggi. i. Melantik/mengadakan agensi untuk mengurus sisa pepejal secara keseluruhan negeri. ii. Melaksanakan pembinaan pusat-pusat pelupusan sampah utama dan stesen-stesen pindah PETRONAS, MALAYSIA GAS

Pengurusan Sisa Pepejal

Pihak Berkuasa Tempatan

TNB

Bekalan Elektrik

Telekomunikasi

Telekom Malaysia Berhad, Syarikat Perkhidmatan Telefon, Stesen Televisyen

IWK, JPP

Pembetungan

Bekalan Air

Syarikat Terengganu

Air

Pengairan dan Saliran

JPS

Bekalan Gas

Petronas, Malaysia

Gas

Pengurusan Sisa Pepejal

Pihak Berkuasa Tempatan

4-90

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

Jadual 4.14 : Program/Projek Pembangunan Infrastruktur dan utiliti Negeri Terengganu 2005-2020 (samb.)
KOMPONEN PEMBANGUNAN Bekalan Elektrik PROGRAM/PROJEK Program/Projek Tahun 2015-2020 i. Mengadakan penjanaan kuasa elektrik alternatif seperti tenaga solar, ombak, angin dan juga ko-generasi daripada insinerator sisa pepejal serta insinerator kelapa sawit dan sebagainya. i. Memastikan Koridor Multi Media Pantai Timur mencapai objektifnya sebagai pemangkin pembangunan ICT untuk Negeri Terengganu. ii. Memastikan pembangunan K-Ekonomi dan adanya kworkers selaras dengan hasrat negeri Terengganu untuk menyediakan infrastruktur bestari. i. Penyediaan sistem pembetungan yang komprehensif di seluruh negeri dengan adanya loji rawatan kumbahan regional di pusat penempatan utama dan sistem rawatan kumbahan lain yang sesuai di kawasankawasan luar bandar. ii. Memastikan semua sistem rawatan kumbahan sedia ada di selenggarakan pada tahap yang optimum. i. Melaksanakan semua projek jangka panjang yang telah dikenal pasti dalam Kajian National Water Resources Study . i. Melaksanakan program tebatan banjir dan bandar mengikut perancangan kajian-kajian yang telah dijalankan untuk memastikan sistem yang sempurna. ii. Menyerapkan konsep-konsep MASMA cadangan-cadangan pembangunan baru. saliran induk saliran dalam AGENSI PELAKSANA TNB

Telekomunikasi

Telekom Malaysia Berhad, Syarikat Perkhidmatan Telefon, Stesen Televisyen

Pembetungan

IWK, JPP

Bekalan Air

Syarikat Terengganu

Air

Pengairan dan Saliran

JPS

Bekalan Gas

i. Meluaskan liputan bekalan gas ke semua daerah di Negeri Terengganu terutamanya ke kawasan-kawasan industri dan berkepadatan tinggi. i. Mengadakan pusat-pusat pelupusan sampah berpusat/regional secara sanitary landfill yang memberi khidmat ke seluruh Negeri Terengganu. ii. Mengadakan stesen-stesen pemindahan sisa pepejal (transfer station) di setiap daerah yang memberi khidmat kepada pusat pelupusan sampah utama. iii. Mencapai tahap kitar semula 25 peratus selaras dengan tahap kitar semula peringkat nasional.

Petronas, Malaysia

Gas

Pengurusan Sisa Pepejal

Pihak Berkuasa Tempatan

4-91

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.11

Prasarana Sosial (Perumahan dan Kemudahan Masyarakat) 4.11.1 Perumahan

i. 4.105 Matlamat dan Sasaran Matlamat utama pembangunan perumahan peringkat negara ialah

untuk meningkatkan peluang semua penduduk daripada pelbagai peringkat pendapatan mendapatkan dengan bilangan yang mencukupi, berkualiti dan mampu dibeli atau disewa. Berdasarkan rumusan pencapaian semasa pembangunan perumahan, sasaran Rancangan Struktur Negeri adalah untuk memastikan setiap keluarga memiliki sebuah rumah kediaman yang berkualiti, mampu dibeli atau disewa terutama isi rumah yang berpendapatan rendah dan sederhana dan pada masa yang sama bertujuan untuk menyelesaikan masalah setinggan. Selain itu, matlamat sampingan yang ingin dicapai juga adalah memastikan rumah kediaman ini kondusif dengan mengambilkira aspek-aspek persekitaran tempat tinggal, keselamatan, kesihatan, infrastruktur asas, kemudahan sosial dan lanskap. 4.106 Dari segi bilangan unit perumahan, sasaran yang ditentukan

berdasarkan jumlah unit perumahan yang diperlukan menjelang tahun 2020 adalah sebanyak 184,609 unit. Daripada jumlah sasaran tersebut, 54 peratus terdiri daripada unit perumahan kos rendah. ii. 4.107 Strategi-Strategi Pembangunan Berdasarkan sasaran-sasaran yang ditentukan dalam pembangunan

perumahan, beberapa strategi dicadangkan bagi membantu mencapai matlamat pembangunan perumahan negeri. Strategi-strategi pembangunan perumahan adalah seperti berikut. a. Mewujudkan dalam peluang-peluang yang teratur, kepada tersusun penduduk dan sesuai menikmati dengan

kemudahan dan pemilikan rumah sendiri yang selesa dan berkualiti di suasana kemampuan mereka dan dalam masa yang sama akan membantu mengurangkan kawasan-kawasan setinggan dan pertumbuhan kawasan baru setinggan.

4-92

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Menyediakan perumahan kos rendah yang terdiri daripada mereka yang berpendapatan kurang daripada RM1,500 sebulan. b. Menyusun semula masyarakat melalui pengagihan perumahan dan menaikkan kualiti hidup rakyat berpendapatan rendah melalui penyediaan prasarana sosial yang serba lengkap meliputi kemudahan infrastruktur sempurna dan berkualiti. Bagi rancangan pembangunan perumahan baru, usaha yang disalurkan perlu mengambilkira kuota minima pengagihan perumahan bagi memastikan agihan yang seimbang. Menyebarkan perumahan kos rendah ke bandar-bandar kecil, bagi memastikan agihan perumahan secara seimbang c. Memperbanyakkan Program Perumahan Awam Kos Rendah (PAKR) untuk golongan berpendapatan kawasan rendah kosong serta dan mengenalpasti sesuai untuk seterusnya menyediakan tanah-tanah untuk tapak-tapak perumahan. Mengenalpasti dibangunkan dan mengambilkira kawasan yang mempunyai permintaan dengan menggalakkan sektor awam dan swasta untuk melaksana projek perumahan yang mengambilkira aspek kemudahsampaian dan prasarana sosial yang terancang, sempurna dan mesra alam. d. Menggalakkan pembangunan perumahan secara penswastaan dan mengadakan kuota/syarat pembinaan perumahan mampu milik bagi projek-projek penswastaan yang dibangunkan dengan projek-projek perumahan melalui program perumahan bersepadu. e. Melaksana dan memperkasakan mekanisme One-Stop Agency bagi memudah perumahan. Menggalakkan projek-projek perumahan dilaksanakan secara mixed development bagi mengimbangi kos pembangunan, mengoptimumkan penggunaan tanah dan melengkapkan persekitaran perumahan. dan mempercepatkan pelaksanaan projek-projek

4-93

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Pembangunan program perumahan kos rendah akan

dipercepat dan menambahkan kadar peratusan pembinaan unit rumah kos rendah. Ini adalah termasuk pemulihan dan menghidupkan semula projek-projek perumahan yang terbengkalai . iii. 4.108 Program/ Projek dan Fasa Perlaksanaan Senarai berikut, merupakan projek-projek pembangunan perumahan

dan sehingga tahun 2010. Jadual 4.15(a) : Program/Projek Pembangunan Terengganu 2005-2020
PROGRAM/ PROJEK i. Mengenalpasti tanah kerajaan yang masih kosong dan sesuai untuk dibangunkan komponen perumahan bagi kategori

Perumahan

Negeri

FASA/TAHUN/ MATLAMAT FASA 2005-2010 Memastikan penyediaan unit perumahan yang mencukupi

AGENSI PELAKSANA Konsortium Perumahan Rakyat Terengganu Sdn. Bhd. (Koperat) - menyelaras semua projek pembinaan perumahan Negeri Terengganu Kerajaan Negeri

10,000 unit rumah mampu milik iaitu perumahan awam kos rendah (PAKR) Skim Pertapakan (SPKA) juga akan disediakan dengan 865 lot Golongan yang berpendapatan kurang dari RM1,500.00 sebulan

ii. Memperbanyakkan Program Perumahan Awam dengan memberi keutamaan kepada penduduk berpendapatan rendah dan sederhana iii. Menubuhkan Dana Khas Perumahan Negeri Terengganu membeli unit-unit perumahan yang disediakan oleh KOPERAT Menggalakkan Penglibatan Sektor Swasta dan Sektor Awam Ke Arah Setinggan Sifar iv. Program perkongsian bijak yang akan memberi galakan dan sokongan kepada badan-badan berkanun seperti PMINT dan UDA v. Projek/ program yang memberi fokus kepada pemberian lot-lot perumahan dengan kadar premium tanah berpatutan; pembinaan rumah-rumah kos rendah kepada penghuni-penghuni setinggan vi. Program penguatkuasaan dari segi tanah dan merobohkan rumah-rumah setinggan Kerajaan Negeri

Jabatan Perumahan Wilayah Timur dan SUK (Bahagian Perumahan) Pihak Berkuasa Tempatan setiap Daerah yang mempunyai kediaman setinggan

4-94

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

Jadual 4.15 (b) : Pembangunan Perumahan Mengikut Jenis Rumah Dan Fasa Pembangunan Perumahan
Daerah PEMBANGUNAN UNIT PERUMAHAN BERDASARKAN KEPERLUAN PERUMAHAN Kos Rendah Kos Sederhana Kos Tinggi Jumlah Kos Rendah Kos Sederhana Kos Tinggi Jumlah Kos Rendah Kos Sederhana Kos Tinggi Jumlah Kos Rendah Kos Sederhana Kos Tinggi Jumlah Kos Rendah Kos Sederhana Kos Tinggi Jumlah Kos Rendah Kos Sederhana Kos Tinggi Jumlah Kos Rendah Kos Sederhana Kos Tinggi Jumlah Kos Rendah Kos Sederhana Kos Tinggi Jumlah 20012005 20062010 FASA PEMBANGUNAN 201120162015 2020 JUMLAH KESELURUHAN SEHINGGA 2020 34,571 24,890 9,680 69,139 18,900 16,086 5,228 40,214 10,831 8,281 2,124 21,236 5,695 3,832 827 10,355 8,647 5,818 1,257 15,723 12,194 6,911 1,220 20,323 4,571 2,667 381 7,619 99,688 68,306 16,614 184,609

Kuala Terengganu

Kemaman

Dungun

Hulu Terengganu

Marang

Besut

Setiu

NEGERI TERENGGANU

6,010 4,327 1,683 12,020 2,571 2,188 711 5,471 1,978 1,512 388 3,878 1,075 723 156 1,955 1,522 1,024 221 2,768 2,248 1,274 225 3,746 850 496 71 1,416 16,877 11,564 2,813 31,254

7,540 5,428 2,111 15,079 5,043 4,292 1,395 10,729 2,498 1,910 490 4,898 1,294 871 188 2,353 2,038 1,371 296 3,705 2,749 1,558 275 4,581 1,034 603 86 1,724 23,257 15,936 3,876 43,069

9,550 6,876 2,674 19,099 5,701 4,852 1,577 12,130 2,964 2,266 581 5,811 1,529 1,029 222 2,780 2,419 1,628 352 4,399 3,292 1,866 329 5,487 1,232 719 103 2,054 27,950 19,151 4,658 51,760

11,471 8,259 3,212 22,941 5,585 4,754 1,545 11,884 3,391 2,593 665 6,649 1,797 1,209 261 3,267 2,668 1,795 388 4,851 3,905 2,213 391 6,509 1,455 849 121 2,425 31,604 21,655 5,267 58,526

4-95

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.11.2 Kemudahan Masyarakat

i. 4.109 Matlamat Dan Sasaran Jadual 4.13 menunjukkan bahawa beberapa penyediaan

kemudahan masyarakat di Negeri Terengganu telah mencapai tahap penyediaan kemudahan Negeri Maju. Kemudahankemudahan tersebut adalah seperti kemudahan pendidikan seperti tadika dan sekolah rendah, serta kemudahan keagamaan seperti surau dan masjid.

Jadual 4.16 : SEKTOR /ASPEK

Pencapaian Penyediaan Kemudahan Masyarakat Negeri Terengganu Berbanding Indikator Negeri Maju, 2003 PENCAPAIAN SEMASA (2000) INDIKATOR NEGARA MAJU
1:3000

KEMUDAHAN PENDIDIKAN Tadika Nisbah bilangan tadika 1:1574 berbanding bilangan penduduk Sekolah Kebangsaan Nisbah SK:Murid 1:464.3 Nisbah Guru: Murid 1:16 Nisbah Kelas:Murid 1:30 Nisbah SK:Penduduk 1:2723.7 Sekolah Menengah Nisbah SMK:Murid 1:1178 Nisbah Guru: Murid 1:15 Nisbah Kelas:Murid 1:31 KEMUDAHAN KESIHATAN Nisbah katil-Penduduk 1:681.9 Nisbah Klinik Desa: Penduduk 1:6758 Nisbah Klinik Kesihatan: 1:21,922.6 Penduduk Nisbah Bil Doktor-Penduduk 1:1,868.6 KEMUDAHAN KESELAMATAN AWAM Polis Nisbah bilangan kemudahan 1:28,088 keselamatan kepada jumlah 1:24,292 penduduk
Nota: Balai Polis 1: 1 mukim

1:800 1:20 1:30 1:7500 1:1000 1:15 1:25 1:500 1:4000 1:20,000 1:1000

Pondok Polis 1:10,000 Balai Polis 1:15,000

Bomba Nisbah bilangan kemudahan keselamatan kepada jumlah penduduk

Nota: Kemudahan Balai Bomba: Tumpuan lokasi di kawasan berisiko dan berkepadatan tinggi

Balai Bomba Kelas A 1:750,000 Kelas B 1:500,000 Kelas C 1:200,000 Kelas D 1:150,000

Nota: Untuk takrif negeri maju, rujuk bab 2 , m/s 2-140 hingga 2-150

4-96

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

Jadual 4.16 : SEKTOR /ASPEK

Pencapaian Penyediaan Kemudahan Masyarakat Negeri Terengganu Berbanding Indikator Negeri Maju, 2003 (samb.) PENCAPAIAN SEMASA (2000)
1:1,928

INDIKATOR NEGARA MAJU

1:2,600

KEMUDAHAN KEAGAMAAN Masjid Nisbah Bilangan kemudahan keagamaan kepada penduduk Surau Nisbah Bilangan kemudahan keagamaan kepada penduduk Tokong Nisbah Bilangan kemudahan keagamaan kepada penduduk Gereja Nisbah Bilangan kemudahan keagamaan kepada penduduk Kuil Nisbah Bilangan kemudahan keagamaan kepada penduduk Kemudahan Awam Balai Raya Nisbah Bilangan kemudahan kepada penduduk Dewan Orang Ramai Nisbah Bilangan kemudahan kepada penduduk Dewan Sivik Nisbah Bilangan kemudahan kepada penduduk Perpustakaan Awam Nisbah Bilangan kemudahan kepada penduduk

1:626

1:800

1:2,600

1:2,600

1:2,600

1:2,880

1:1000

1:2071

1:3000

1:48,754

1:10,000

1:10,000

4.110

Bagi beberapa kemudahan yang masih lagi belum mencapai tahap

penyediaan kemudahan masyarakat yang memenuhi kriteria negeri maju, penyediaan kemudahan yang berdasarkan kepada keperluan sebenar penduduk adalah disarankan dengan mengambilkira piawaian perancangan yang telah ditetapkan bagi kemudahan tersebut. Oleh yang demikian, RSN Terengganu telah mengunjurkan keperluan kemudahan masyarakat mengikut keperluan perancangan sehingga tahun pelaksanaan 2020. Analisis yang dibuat berdasarkan kepada piawaian perancangan dari segi taburan mengikut lokasi perlulah diperincikan di peringkat Laporan Tempatan. Walaupun indikator penyediaan kemudahan negeri maju menunjukkan sesetengah kemudahan telah mencapai tahap negeri maju, keperluan kepada penyelenggaraan bangunan-bangunan kemudahan

4-97

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU masyarakat perlu dititikberatkan. Ini kerana tahap penyelenggaraan yang rendah akan menyebabkan kemudahan ini diabaikan begitu sahaja. Bagi memastikan Negeri Terengganu dapat mencapai tahap Negeri Maju menjelang disediakan tahun 2020 matlamat utama penyediaan kemudahan dan masyarakat adalah bagi memastikan penyediaan kemudahan masyarakat mengikut keperluan sebenar masyarakat setempat mempunyai kemudahan penyelenggaraan yang baik agar kemudahankemudahan tersebut dapat digunakan dengan optimum, selesa, sempurna dan baik.

4.111

Penyediaan kemudahan masyarakat yang mencukupi dari segi

kuantiti dan kualiti adalah perlu kerana ianya bukan sahaja menggambarkan perubahan permintaan tetapi juga sebagai petunjuk pembangunan dan taraf hidup sesuatu masyarakat. Fokus utama sektor kemudahan masyarakat ke arah mencapai tahap Negeri Maju adalah untuk memastikan penyediaan kemudahan masyarakat di Negeri Terengganu mencukupi, mempunyai taburan seimbang dan berkualiti serta memenuhi keperluan semua peringkat golongan masyarakat. ii. a. Strategi-Strategi Pembangunan Menangani Lebihan Penawaran Sekolah-Sekolah Di Peringkat Rendah Serta Meningkat Penawaran Sekolah Menengah. 4.112 sedia Penubuhan dua buah sekolah perdana di setiap daerah dan dua ada akan mengoptimumkan penggunaan sekolah di Negeri

buah sekolah elit di peringkat negeri dengan menggunakan sekolah-sekolah Terengganu. Projek-projek khas seperti pengwujudan kolej matrikulasi, kolej komuniti, Sekolah Bantuan Penuh Integrasi, Pusat Kokurikulum , Pusat Kegiatan Guru dan lain-lain lagi akan dapat meningkatkan lagi penggunaan sekolahsekolah tersebut di samping meningkatkan nilai ditambah sekolah-sekolah tersebut. Manakala bagi pendidikan pra-sekolah peningkatan kemudahan pembelajaran dan bahan-bahan pengajaran dijangka akan meningkatkan lagi kecemerlangan anak-anak Terengganu dari peringkat pra persekolahan.

4-98

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU b. Menyediakan Kemudahan Pendidikan Rendah dan Menengah Di Kawasan Yang Menjadi Tumpuan Penduduk. 4.113 Pengwujudan asrama bagi sekolah-sekolah sedia ada akan

meningkatkan lagi penggunaan sekolah-sekolah tersebut memandangkan sebahagian sekolah terletak jauh dari tempat tinggal murid terbabit. Pengwujudan asrama-asrama di sekolah terbabit bukan sahaja akan menangani masalah sekolah tidak mempunyai bilangan murid yang mencukupi malahan dapat mengoptimumkan penggunaan sumber sedia ada. Bagi penyediaan Sekolah Menengah, RSN Terengganu mensasarkan pada tahun 2000-2005 sebanyak 21 buah sekolah diperlukan, pada tahun 2005-2010 sebanyak 18 buah sekolah, pada tahun 2010-2015 sebanyak 22 buah sekolah dan 2015-2020 sebanyak 26 buah sekolah diperlukan. Pembinaan sekolah-sekolah ini akan mengambilkira lokaliti serta keperluan penduduk setempat.

c.

Mencapai Pengagihan Yang Saksama Bagi Perkhidmatan dan Kemudahan Yang Cekap Bagi Kawasan Bandar dan Luar Bandar.

4.114

Bagi mencapai agihan kemudahan kesihatan yang saksama RSN

Terengganu mensasarkan pengwujudan sebuah hospital bagi setiap daerah di negeri ini. Cadangan untuk mewujudkan sebuah hospital daerah bagi daerah Marang dijangka akan mampu untuk memberi peluang kepada penduduk setempat mendapatkan aksesibiliti kemudahan kesihatan dengan lebih baik. Manakala peningkatan taraf hospital-hospital yang telah dikenal pasti oleh RSN perlu diberi perhatian yang sewajarnya. Selain daripada itu penambahan bilangan Klinik Kesihatan dan Klinik Desa mengikut tahun perancangan yang telah dikenal pasti di peringkat analisis unjuran dijangka akan dapat meningkatkan lagi tahap penyampaian kemudahan kesihatan di kawasan bandar dan luar bandar Negeri Terengganu.

4-99

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU d. Memperkukuhan dan Meningkatkan Imej Pasukan Keselamatan Awam Dengan Penyediaan Kemudahan Keselamatan Yang Mencukupi Serta Selesa Untuk Kemudahan Anggota. 4.115 Penambahan bilangan kemudahan Balai Polis yang lengkap dengan menjadikan kawasan bandar dan luar bandar Negeri

kemudahan kuarters serta penyediaan kemudahan Pondok Polis dijangka akan dapat Terengganu sebagai kawasan yang selamat untuk didiami. Selaras dengan agenda negeri untuk meningkatkan kesejahteraan serta membendung fenomena kejadian jenayah semasa yang semakin membimbangkan di samping selaras dengan konsep bandar selamat, penambahan bilangan kemudahan ini adalah sangat diperlukan. Selain daripada itu, cadangan pemindahan IPK Negeri Terengganu ke Bukit Besar yang lengkap dengan kemudahan latihan dan kuarters penginapan akan memberikan lebih banyak ruang bagi penambahan bilangan anggota dan kontinjen di Negeri Terengganu di samping pemindahan FRU ke Wakaf Tapai. e. Meningkatkan Imej Pusat-Pusat Ibadat Seperti Masjid Dan Surau Melalui Program Pengimarahan Serta Penaikkan Taraf Kemudahan Ibadat Yang Telah Usang Di samping Memperlengkapkan Pusat-Pusat Ibadat Ini Dengan Kemudahan-Kemudahan Selaras Dengan Teknologi Semasa Seperti Kemudahan ICT . 4.116 Dari segi bilangan, masjid dan surau di Negeri Terengganu telah tahap penyediaan kemudahan negeri maju walau

mencapai

bagaimanapun didapati sebahagian besar kemudahan ini berada di dalam keadaan yang usang, uzur dan memerlukan kepada peningkatan taraf serta gantian semula kepada bangunan yang lebih kukuh dan selesa. Programprogram pengimarahan masjid dan surau dijangka akan dapat menceriakan suasana serta merealisasikan hasrat kerajaan negeri untuk menjadikan masjid sebagai pusat pentadbiran setempat. Penyediaan kemudahan-kemudahan sistem pandang dengar yang lebih baik serta kemudahan ICT dijangka akan dapat menarik lebih ramai jemaah dari sesebuah kariah untuk memakmurkan kemudahan yang disediakan ini.

4-100

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU f. Menyediakan Kemudahan-Kemudahan Bangunan Awam Seperti Balai Raya, Dewan Orang Ramai dan Dewan Sivik Mengikut Tampungan Penduduk. 4.117 Bangunan-bangunan awam ini sering menghadapi masalah kurang kurang kemudahan sokongan serta masalah

penyelenggaraan,

vandalisme. Penyediaan kemudahan bangunan awam ini mempunyai peranan yang penting di dalam pembentukan sesebuah masyarakat. Oleh yang demikian, RSN Terengganu mencadangkan agar kemudahankemudahan seperti balairaya, dewan orang ramai dan dewan sivik diselenggara dengan baik, disediakan dengan kemudahan rekreasi seperti gimnasium, gelanggang badminton dan pusat ICT. Penyediaan kemudahan ini memerlukan kepada penyelenggaraan yang baik, oleh itu bayaran yang rendah sebagai yuran penggunaan kemudahan yang disediakan perlu diadakan agar kemudahan yang berkualiti serta diselenggara dengan baik dapat disediakan dan dinikmati oleh penduduk setempat. Di samping itu, penambahan bilangan bangunan kemudahan ini telah disasarkan oleh RSN mengikut tahun perancangan yang telah ditetapkan.

g.

Memastikan Keperluan Kemudahan Kebajikan Mengikut Kumpulan Sasar Memenuhi Keperluan Golongan Tersebut Agar Golongan Ini Tidak Merasa Tersisih Dari Arus Pembangunan Negeri.

4.118

Penyediaaan kemudahan kebajikan meliputi penyediaan taman

asuhan bagi ibu-ibu yang bekerja, penyediaan kemudahan serta program bagi golongan remaja dan belia, penyediaan kemudahan sosial bagi golongan kurang upaya, anak yatim dan warga tua serta penyediaan kemudahan pusat latihan serta pusat khidmat masyarakat adalah antara kemudahan yang perlu diberi perhatian yang sewajarnya. Kerajaan Negeri melalui RPNT telah mengenalpasti program-program serta projek kebajikan bagi memastikan golongan ini tidak tersisih daripada arus pembangunan negeri.

4-101

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU h. Menyediakan Kemudahan Masyarakat Mengikut Keperluan Serta Bilangan Penduduk Tampungan Bagi Mengelakkan Pembaziran Sumber Serta Pengagihan Sumber Yang Saksama. 4.119 Penyelarasan antara agensi dan pelaksana pembinaan yang melaksanakan

perancangan,

pembangunan

bangunan-bangunan

kemudahan masyarakat perlu diadakan bagi memastikan pengagihan secara saksama serta mengikut keperluan penduduk setempat dapat disediakan. Pembaziran sumber hendaklah dielakkan bagi memastikan pengoptimuman kepenggunaan kemudahan tersebut dapat dicapai.

i.

Menyediakan Satu Badan Pengurusan Yang Boleh Mengurus Serta Menyelenggara Kemudahan-Kemudahan Yang Disediakan.

4.120

Satu badan pengurusan sama ada dari agensi kerajaan atau swasta

perlu dilantik untuk menyelenggarakan bangunan-bangunan kemudahan masyarakat ini. Ini kerana penyelenggaraan yang baik akan memastikan kepada keselesaan penggunaan serta peningkatan kegunaan. Bangunan yang bersih serta ceria dan diselenggara dengan baik akan menarik lebih ramai penduduk untuk datang menggunakan kemudahan yang disediakan selain dapat mengelakkan daripada berlakunya vandalism dan pencerobohan haiwan-haiwan ternakan serta haiwan perosak yang akan merosakkan bangunaan kegunaan awam ini.

iii. 4.121

Program/ Projek Dan Fasa Pelaksanaan Bagi memastikan penyediaan kemudahan masyarakat mengikut

keperluan penduduk serta memenuhi keperluan tahap penyediaan negeri maju, beberapa projek dan program telah dirangka bagi menyokong ke arah pembentukan Negeri Terengganu Maju menjelang tahun 2020.

4-102

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.17(a) : Program/Projek Kemudahan Masyarakat Negeri Terengganu 2005-2010 STRATEGI AGENSI PELAKSANA FASA PELAKSANAAN 2005-2010
PEMBANGUNAN PROGRAM/ PROJEK KEMUDAHAN PENDIDIKAN Ke Arah Menyediakan Menyediakan kemudahan sekolah menengah Kemudahan yang yang mencukupi dan memenuhi keperluan Mencukupi penduduk seperti berikut:Kemudahan Bil Pendidikan Sekolah 39 Menengah Penubuhan dua buah sekolah perdana di setiap daerah di Negeri Terengganu dan dua buah sekolah elit di peringkat negeri. Kementerian Pelajaran, Jabatan Pelajaran

Mengoptimumkan penawaran kemudahan pendidikan

Ke arah menggalakkan pendidikan sepanjang hayat

Penaikkan taraf 12 buah Sekolah Menengah Agama Negeri (SMAN) Penaikkan taraf kemudahan pembelajaran dan pengajaran Pra-sekolah Pembangunan projek-projek khas seperti Kolej Matrikulasi, Kolej Komuniti, Sekolah Bantuan Penuh Integrasi, Pusat Kokurikulum, Pusat Giat Guru. Penubuhan sebuah Universiti Darul Iman, dua buah Politeknik dan pembinaan kampus cawangan kedua UiTM di Konurbasi Kuala Terengganu Kuala Berang - Marang. Penaikkan taraf KUSZA, KUSTEM dan TATI

Kementerian Pelajaran Jabatan Pelajaran Kerajaan Negeri/ UPEN JHEAT KEMAS Jabatan Pelajaran Yayasan Islam Kementerian Pelajaran Jabatan Pelajaran Kementerian Penyelidikan tinggi

Penaikkan taraf TESDEC di Bukit Kor, Marang dan TTITC KEMUDAHAN KESIHATAN Mencapai pengagihan yang saksama bagi kawasan bandar dan luar bandar Menyediakan kemudahan kesihatan yang mencukupi mengikut tahun perancangan. Kemudahan Bil Kesihatan Hospital 1 Klinik Kesihatan 21 Klinik Desa 110 Penempatan semula Hospital Daerah Dungun Penaikkan taraf hospital-hospital daerah Dungun dan Kemaman dari segi bilangan katil dan bilangan doktor Penubuhan Kompleks Materniti bagi kemudahan dan keselesaan ibu-ibu mengandung

Kementerian Pengajian Tinggi Kerajaan Negeri/ UPEN Kerajaan Negeri/ UPEN Kementerian Kesihatan

Kementerian Kesihatan Kementerian Kesihatan Kerajaan Negeri/ UPEN Kementerian Kesihatan Kerajaan Negeri/ UPEN

Penubuhan Institusi Latihan, Pengurusan Latihan bagi kakitangan hospital dan juga tenaga professional bagi meningkatkan kemahiran serta mengatasi masalah kekurangan tenaga manusia kesihatan.

4-103

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.17(a) : Program/Projek Pembangunan Kemudahan Masyarakat Negeri Terengganu 2005-2010 (samb.) STRATEGI AGENSI PELAKSANA FASA PELAKSANAAN 2005-2010
PEMBANGUNAN PROGRAM/ PROJEK KEMUDAHAN KESELAMATAN AWAM Memperkukuh dan Menyediakan kemudahan keselamatan awam meningkatkan imej yang mencukupi mengikut tahun perancangan. pasukan keselamatan awam Kemudahan Bil Keselamatan Awam Balai Polis 47 Pondok Polis 82 Balai Bomba 3 Pembinaan sebuah IPK Negeri Terengganu yang baru di Bukit Besar dan penempatan Perkhidmatan pasukan Polis Simpanan Persekutuan (FRU) di Wakaf Tapai. Penaikkan taraf IPD Kuala Terengganu, Kemaman, Dungun, Besut dan Hulu Terengganu. Pembinaan IPD baru bagi Daerah Marang dan Daerah Setiu KEMUDAHAN KEAGAMAAN Meningkatkan imej Penyediaan kemudahan keagamaan yang pusat-pusat ibadat mencukupi mengikut keperluan penambahan seperti masjid dan penduduk. Pembinaan masjid-masjid baru perlulah surau berkonsepkan Integrasi dan lengkap dengan kemudahan ICT Kemudahan Bil Keagamaan Masjid 69 Surau 430 Penaikkan taraf surau dan masjid-masjid lama yang mempunyai binaan yang tidak kukuh kepada struktur batu. Program pengimarahan masjid dan surau agar memberi kesedaran mengenai kebersihan, keceriaan serta keselesaan masjid dan surau Meningkatkan imej Meningkatkan taraf kemudahan tanah tanah perkuburan perkuburan dengan menyediakan kemudahan yang mencukupi untuk urusan jenazah, menyediakan kemudahan tanah kubur dengan susunatur lot-lot tanah kubur yang teratur serta melandskap tanah perkuburan agar memberikan imej yang baik. Kemudahan Bangunan Awam Menyediakan Menyediakan kemudahan bangunan awam yang kemudahan bangunan mencukupi untuk keperluan penduduk:awam mengikut Kemudahan Bil penduduk tampungan Bangunan Awam Balai Raya 887 DOR 66 Dewan Sivik 40 Meningkatkan Menyediakan kemudahan penyelenggaran yang peyelenggaraan baik bagi kemudahan bangunan awam serta kemudahan bangunan mengenakan bayaran yang minima bagi awam penggunaan kemudahan-kemudahan yang disediakan bagi memastikan kemudahan tersebut dapat diselenggara dengan baik. Kementerian Hal Ehwal Dalam Negeri, Polis Di Raja Malaysia, Jabatan Bomba dan Penyelamat

JHEAT MAIDAM

Pejabat Daerah Majlis Perbandaran

4-104

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.17(a): Program/Projek Pembangunan Kemudahan Masyarakat Negeri Terengganu 2005-2010 (samb.) STRATEGI AGENSI PELAKSANA FASA PELAKSANAAN 2005-2010
PEMBANGUNAN PROGRAM/ PROJEK Peningkatan taraf rumah-rumah anak yatim dengan kemudahan pembelajaran serta rekreasi yang baik bagi memastikan kanak-kanak ini mendapat peluang kehidupan yang normal. Jabatan Kebajikan Masyarakat, Lembaga Penduduk dan Pembangunan Keluarga Negara, Yayasan Pembangunan Keluarga, Jabatan Kemajuan Masyarakat Kemudahan Kebajikan Memastikan keperluan kemudahan kebajikan mencukupi mengikut kumpulan sasar

Peningkatan taraf pusat jagaan harian warga emas bagi memastikan golongan ini mendapat kemudahan yang selesa. Pembinaan Kompleks Penyayang di setiap daerah yang menyediakan program serta kemudahan bagi membantu golongan kurang upaya berdikari. Penubuhan Pusat Khidmat Masyarakat yang akan menyediakan program latihan kepada sukarelawan seperti pembangunan kekeluargaan, psikologi, sosiologi, kerja sosial, kaunseling

4-105

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.17(b) : Program/Projek Pembangunan Kemudahan Masyarakat Negeri Terengganu 2010-2015 STRATEGI AGENSI PELAKSANA FASA PELAKSANAAN 2010-2015
PEMBANGUNAN PROGRAM/ PROJEK KEMUDAHAN PENDIDIKAN Ke Arah Menyediakan Menyediakan kemudahan pendidikan yang Kemudahan yang mencukupi :Mencukupi Kemudahan Bil Pendidikan Sekolah 22 Menengah KEMUDAHAN KESIHATAN Mencapai pengagihan Menyediakan kemudahan kesihatan yang yang saksama bagi mencukupi:kawasan bandar dan Kemudahan Bil luar bandar Kesihatan Klinik Kesihatan 10 Klinik Desa 42 KEMUDAHAN KESELAMATAN AWAM Memperkukuh dan Menyediakan kemudahan yang mencukupi:meningkatkan imej Kemudahan Bil pasukan keselamatan Keselamatan awam Awam Balai Polis 13 Pondok Polis 21 Balai Bomba 3 KEMUDAHAN KEAGAMAAN Meningkatkan imej Menyediakan kemudahan yang mencukupi pusat-pusat ibadat mengikut taburan penduduk:seperti masjid dan Kemudahan Bil surau Keagamaan Masjid 53 Surau 172 KEMUDAHAN BANGUNAN AWAM Menyediakan Menyediakan kemudahan yang mencukupi:kemudahan bangunan Kemudahan Bil awam mengikut Bangunan Awam penduduk tampungan Balai Raya 209 DOR 70 Dewan Sivik 21 Perpustakaan 1 Awam Kementerian Pelajaran, Jabatan Pelajaran

Kementerian Kesihatan

Kementerian Hal Ehwal Dalam Negeri, Polis Di Raja Malaysia, Jabatan Bomba dan Penyelamat JHEAT MAIDAM

Pejabat Daerah Majlis Perbandaran

4-106

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.17(c) : Program/Projek Pembangunan Kemudahan Masyarakat Negeri Terengganu 2015-2020 STRATEGI AGENSI PELAKSANA FASA PELAKSANAAN 2015-2020
PEMBANGUNAN PROGRAM/ PROJEK Menyediakan kemudahan sekolah menengah yang mencukupi:Kemudahan Bil Pendidikan Sekolah 26 Menengah Kementerian Pelajaran, Jabatan Pelajaran KEMUDAHAN PENDIDIKAN Ke Arah Menyediakan Kemudahan yang Mencukupi KEMUDAHAN KESIHATAN Menyediakan kemudahan yang mencukupi mengikut taburan penduduk:Kemudahan Bil Kesihatan Klinik Kesihatan 11 Klinik Desa 45 KEMUDAHAN KESELAMATAN AWAM Menyediakan kemudahan yang mencukupi mengikut taburan penduduk:Kemudahan Bil Memperkukuh dan Keselamatan meningkatkan imej Awam pasukan keselamatan Balai Polis 15 awam Pondok Polis 22 Balai Bomba 3 KEMUDAHAN KEAGAMAAN Menyediakan kemudahan yang mencukupi mengikut taburan penduduk:Meningkatkan imej Kemudahan Bil pusat-pusat ibadat Keagamaan seperti masjid dan Masjid 76 surau Surau 220 KEMUDAHAN BANGUNAN AWAM Menyediakan kemudahan yang mencukupi mengikut taburan penduduk:Menyediakan Kemudahan Bil kemudahan bangunan Bangunan Awam awam mengikut Balai Raya 225 penduduk tampungan DOR 75 Dewan Sivik 23 Mencapai pengagihan yang saksama bagi kawasan bandar dan luar bandar Kementerian Kesihatan

Kementerian Hal Ehwal Dalam Negeri, Polis Di Raja Malaysia, Jabatan Bomba dan Penyelamat

JHEAT MAIDAM

Pejabat Daerah Majlis Perbandaran

4-107

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.11.3 Rekreasi dan Sukan

i. 4.122 Matlamat Dan Sasaran Pembangunan kemudahan rekreasi dan sukan ini penting bagi

memastikan setiap penduduk akan menjalani kehidupan yang sihat dan selesa. Penyediaan kemudahan sukan dan rekreasi berkualiti dan mencukupi untuk kegunaan semua perlulah disediakan dengan jumlah yang mencukupi selaras dengan pertumbuhan penduduk. Di samping itu, kemudahan sukan dan rekreasi perlu disediakan untuk kegunaan bertaraf negeri dan antarabangsa. 4.123 Dengan itu, bagi memastikan pencapaian tersebut terlaksana

pembangunan rekreasi dan sukan haruslah dirancang dengan teliti agar penyediaan dapat dijalankan dengan lebih praktikal dan dapat memberi manfaat kepada semua pihak. Jadual 4.18 : Keperluan Kawasan Rekreasi 2005-2020
KATEGORI KAWASAN REKREASI Taman Wilayah Tambahan Taman Bandar Tambahan Taman Tempatan Tambahan KEPERLUAN TAMAN REKREASI JUMLAH KEPERLUAN 2010 2015 2020 TAMBAHAN 2003-2020 6 7 8 3 1 1 1 24 28 33 14 4 4 5 100 117 136 55 15 17 19

2005 5
Mencukupi

20 1 85 4

ii. 4.124

Strategi-Strategi Pembangunan Antara strategi-strategi dalam membangunkan pembangunan sektor

rekreasi dan sukan adalah dicadangkan seperti berikut:a. Menyediakan kemudahan rekreasi yang berkualiti, seimbang dengan taburan penduduk dan bersesuaian kepada setiap peringkat umur individu termasuklah golongan kanak-kanak, orang cacat dan warga tua. b. Menggalakkan penganjuran aktiviti-aktiviti sukan bertaraf antarabangsa sebagai salah satu kaedah mempromosikan Negeri

4-108

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Terengganu kepada dunia luar (Lokasi : Pulau Redang, Pulau Perhentian) Menambah dan mempertingkatkan kemudahan-kemudahan sukan untuk membolehkan Negeri Terengganu menjadi tuan rumah bagi acara-acara sukan utama pada masa hadapan. Mempromosikan Negeri Terengganu sebagai pusat kesukanan dengan tumpuan aktiviti sukan air, lumba bot laju, lumba kapal layar, menembak, go-kart, boling padang, bola sepak pantai, bola tampar pantai dan ekuestrian (Lokasi : Lembah Bidong) di samping mempromosikan imej pelancongan sukan (Lokasi : Koridor Persisiran Pantai Negeri Terengganu) c. Menyediakan kemudahan sokongan yang berkualiti dan baik bagi membolehkan operasi dan aktiviti berjalan lancar di samping dengan satu tarikan tambahan kepada sektor pelancongan. d. e. Mengalakkan aktiviti rekreasi eko. sebagai salah satu tarikan utama rekreasi Negeri Terengganu. (Lokasi : Tasik Kenyir) Menswastakan kawasan-kawasan rekreasi yang berpotensi bagi memastikan tahap penyelenggaraan kawasan tersebut lebih baik dan f. g. h. berpanjangan. Menyediakan kawasan rekreasi secara perkongsian. Mewartakan kawasan yang berpotensi sebagai kawasan rekreasi dan penyediaan kemudahan rekreasi yang seimbang dan lengkap. Meningkatkan kerjasama semua pihak terbabit (perancangan, pembinaan, pengurusan dan penyelenggaraan). Mempertingkatkan kualiti landskap kejur dan lembut di kawasan rekreasi.

4-109

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU iv. 4.125 Program/ Projek dan Fasa Pelaksanaan Senarai berikut, merupakan projek-projek kawasan rekreasi dan

kemudahan sukan mengikut daerah sehingga tahun 2010. Jadual 4.19 :

DAERAH

Program/ Projek Pembangunan Kawasan Rekreasi dan Kemudahan Sukan, 2005-2010

KAWASAN Kuala Ibai Kuala Terengganu Gong Badak PROGRAM/ PROJEK Pembangunan Rekreasi Lagoon, Kuala Ibai Kuala Terengganu Waterfront Kompleks Sukan Gong Badak, Kuala Terengganu Kemudahan yang disediakan: Stadium utama Stadium tertutup Kolam renang Padang hoki sintetik Padang-padang terbuka (ragbi, kriket, bola sepak Gelanggang terbuka (bola jaring, sepak takraw, bola keranjang, dll) Dewan Asrama (10 blok) Pembinaan tapak untuk permainan X-Games Diving Center Projek sosial yang bertujuan menyediakan kemudahan rekreasi, keceriaan bandar,penambahbaikan kualiti bandar. Antara projek utama adalah pembangunan yang melibatkan laluan pejalan kaki, dataran tebingan, medan selera, kawasan permainan kanakkanak, air pancut, pencahayaan dan lanskap. Menaiktaraf taman rekreasi serta menyediakan track go kart dan dimajukan sebagai Sport Tourism dengan adanya Kompleks Sukan. Projek yang juga akan dilaksanakan ialah bagi pembinaan dewan dan kemudahan seperti gelanggang tenis, kolam renang dan indoor games serta landskap. Menyediakan infrastruktur dan kemudahan kemudahan awam termasuk mengadakan jalan susur tepi tasik (10km), menyediakan bekalan air dan elektrik dan membangunkan landskap serta pusat perkhidmatan yang lengkap. Kompleks Mini Stadium Menyediakan kawasan untuk rekreasi seperti esplanade dan jeti pelancongan yang menarik. Membangun dan mengindahkan kawasan yang lebih baik dan menarik serta menyediakan pelbagai kemudahan .

KUALA TERENGGANU

KEMAMAN

Pulau Redang Tebingan Sungai Chukai

DUNGUN

Tasik Puteri Bukit Besi

HULU TERENGGANU

Tasik Kenyir

MARANG

Kuala Berang Sungai Kerak Taman Rhu Muda

4-110

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual

DAERAH BESUT

4.19

Program/Projek Pembangunan Kawasan Kemudahan Sukan, 2005-2010 (samb.)

KAWASAN Taman Rekreasi Pantai Air Tawar

Rekreasi

dan

La Hot Spring

PROGRAM/ PROJEK Mengadakan kemudahan rekreasi dan pelancongan Menaiktaraf taman awam sedia ada dengan mencantikkan semula lagun termasuk pagar dan jejambat, membina dataran dan arca. Perlaksanaan penyelenggaraan dan menaik taraf dengan penyediaan kemudahan-kemudahan asas. Menyediakan tapak perkhemahan dan kelengkapan asas yang menyokong kepada kesempurnaan kawasan sebagai kawasan tumpuan rekreasi. Mengadakan kemudahan-kemudahan asas Menaiktaraf kemudahan sedia asa dengan mencantikkan semula kawasan peranginan.

SETIU

Pantai Peranginan Bukit Keluang (Kawasan Pelancongan Bukit Keluang/ Dendong, Tembila) Pulau Perhentian Pantai Kuala Penarik

Diving Center Menyediakan kemudahan-kemudahan asas, terutamanya dari segi aksessibiliti, tandas-tandas awam serta kemudahan-kemudahan rekreasi yang bersesuaian.

Jadual 4.20 : Program/Projek Kawasan Rekreasi, 2010-2020

DAERAH KATEGORI KAWASAN REKREASI Taman Bandar Taman Tempatan Taman Bandar Taman Tempatan Taman Bandar Taman Tempatan Taman Bandar Taman Tempatan Taman Bandar Taman Tempatan Taman Bandar Taman Tempatan Taman Bandar Taman Tempatan Taman Wilayah Taman Bandar Taman Tempatan FASA PEMBANGUNAN DAN BILANGAN KEPERLUAN PENYEDIAAN KAWASAN REKREASI 2010-2015 2015-2020 1 2 6 6 1 1 3 4 1 1 3 2 1 1 1 3 2 1 2 2 1 1 1 1 1 4 5 17 19

KUALA TERENGGANU KEMAMAN DUNGUN HULU TERENGGANU BESUT MARANG SETIU NEGERI TERENGGANU

4.126

Menjelang tahun 2010, Majlis Sukan Negeri Terengganu telah

merancang untuk membangunkan tiga lagi Kompleks Rakan Muda/ Pusat Rakan Sukan Daerah yang setiap satunya terletak di daerah Marang, Setiu dan Hulu Terengganu.

4-111

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU a. 4.127 Pembangunan dan Projek Kawasan Rekreasi dan Sukan, 2015-2020 Bagi fasa pembangunan kawasan rekreasi dan kemudahan sukan, pembangunan lebih menumpukan kepada pembaikan,

projek-projek

menaiktaraf, menjalankan penyelenggaraan juga melibatkan pihak yang berkenaan menjalankan pemantauan. Selain itu, penggalakkan penganjuran acara sukan ke peringkat yang lebih tinggi akan terus dilaksanakan. 4.128 Promosi sukan berprestasi tinggi berdasarkan prasarana kemudahan

sukan yang sempurna juga sukan untuk semua akan terus dijalankan memandangkan ianya menyumbang kepada pembentukan masyarakat berdisiplin dan berdaya saing. Dengan itu, usaha ke arah untuk melahirkan ahli sukan dan barisan atlit bertaraf negeri seterusnya negara, membina gaya hidup yang sihat serta menguatkan semangat perpaduan, dan setiakawan penyertaan dalam sukan akan terus digalakkan melalui perlaksanaan program-program yang bersesuaian yang dapat menyumbang kepada pembentukan masyarakat yang berdisiplin dan berdaya saing. b. 4.129 Program-program Atlit Sukan Program-program sukan yang diberi keutamaan, antaranya ialah

Program Tunas Harapan, di samping melaksanakan program-program berikut;Mengadakan latihan dan klinik sukan; Mengadakan promosi dan pertandingan; Memberi pendedahan sukan-sukan baru; Memberi pengiktirafan dan penganugerahan; Mengadakan pembangunan atlit; Menyediakan kursus kejurulatihan dan kepegawaian.

4-112

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.12

Pemeliharaan Alam Sekitar Negeri

4.12.1 Matlamat dan Sasaran 4.130 Secara umumnya, pengurusan alam sekitar dan sumber asli yang

mampan adalah bermatlamat untuk mengintegrasikan kepentingan alam sekitar dalam setiap dan peringkat proses pembangunan negeri sama ada di peringkat perancangan atau implimentasi dengan menggunakan teknikteknik yang lebih terkini seperti Geographical Information System (GIS) untuk membantu dalam pengurusan sumber dan membuat keputusan dan memantau pembakaran terbuka pelupusan haram sisa toksik dan merbahaya serta pencemaran marin. Khususnya, matlamat RSNT adalah:

i. ii. iii.

Menjadikan Terengganu Negeri Maju Bestari 2020 dengan berteraskan kepada pembangunan alam sekitar dan sumber jaya yang lestari. Menggalakkan pertumbuhan pembangunan berterusan secara mampan dan terkawal. Memulihara Kawasan Sensitif Alam Sekitar yang telah dikenal pasti dan meningkatkan mutu kualiti alam sekeliling.

4.131

Kriteria-kriteria Negeri Maju dalam pembangunan alam sekitar dan

pengurusan sumber jaya yang perlu dijadikan panduan dalam perancangan masa depan Negeri Terengganu adalah seperti di dalam jadual di bawah. Jadual 4.21 : Kriteria dan Indikator Negeri Maju bagi Sektor Alam sekitar dan Pengurusan Sumber Jaya
KRITERIA Pengekalan kawasan hutan/kawasan lindungan Kualiti sungai INDIKATOR Lebih 60 peratus kawasan hijau dikekalkan

Pengekalan kawasan/monumen bernilai sejarah/warisan Pengurusan alam sekitar Bentuk pembangunan

Sungai-sungai utama berada sekurang-kurangnya dalam Kelas 2 (sesuai penggunaannya bagi bekalan air dengan rawatan konvensional, perikanan bagi spesis sensitif dan rekreasi dengan sentuhan badan). Mewartakan kesemua kawasan/monumen yang telah dikenal pasti Wujud mekanisma pengurusan bersepadu di antara agensiagensi yang terlibat Pembangunan mampan (mesra alam, mesra pengguna, berteknologi tinggi) Mempunyai petunjuk pembangunan mampan di peringkat negeri yang mengandungi perakaunan semulajadi, pengauditan dan pengiraan kos alam sekitar

4-113

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 4.21 : Kriteria dan Indikator Negeri Maju bagi Sektor Alam sekitar dan Pengurusan Sumber Jaya (samb...)
Insentif-insentif bagi kawalan alam sekitar Pangkalan data INDIKATOR Keseimbangan keperluan pembangunan di dalam negeri Menerimapakai perundangan/ garis panduan secara keseluruhan yang dikeluarkan di peringkat antarabangsa, negara, negeri dan tempatan Sekurang-kurangnya 70 peratus industri terutamanya IKS mencapai piawaian ISO 14001 Terdapatnya insentif-insentif yang dapat mendorong kepada penglibatan/kerjasama pihak swasta, NGO dan penduduk tempatan Mempunyai pangkalan data yang lengkap yang dapat diakses oleh semua agensi dan pihak awam

KRITERIA Pembangunan mampan Perundangan/garis panduan pengurusan alam sekitar

4.132

Sasaran pengurusan alam sekitar dan sumber jaya Negeri Terengganu

berteraskan kepada konsep pembangunan mampan yang memberi penekanan kepada pengurusan yang cekap ke atas sumber-sumber semulajadi. Pendekatan-pendekatan lagi bagi menguruskan alam sekitar seperti pengeluaran bersih (cleaner production), self regulation dan penggunaan instrumen ekonomi akan diberi penekanan di samping memulihara ekosistem yang telah tercemar. Sasaran-sasaran yang dikenal pasti dalam RSNT adalah seperti berikut: i. ii. Menggalakkan pengurusan secara lestari dan terkawal pelbagai sumber agar dapat dimanfaatkan oleh generasi akan datang. Mengadakan rancangan pembaikan kualiti alam sekitar bagi ekosistem iii. yang telah tercemar melalui kualiti projek alam pencegahan sekitar bagi pencemaran. Meningkatkan kehidupan. iv. Meningkatkan program bagi kesedaran orang ramai melalui penyebaran maklumat dan pendidikan untuk orang ramai yang terdiri daripada semua kumpulan sasaran, terutamanya golongan remaja. v. vi. Mengadakan rancangan penggunaan instrumen ekonomi dalam pengurusan alam sekitar. Meningkatkan penyediaan dan penggunaan garis panduan alam sekitar bagi membantu perancangan projek pembangunan dengan lebih berkesan. vii. Menggalakkan penggunaan konsep `cleaner production untuk mengurangkan pencemaran. program pengawasan memastikan kesihatan dan keselamatan manusia dan lain-lain sumber

4-114

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU viii. Melaksanakan kebangsaan. ix. x. Menggalakkan penggunaan konsep self-regulation dalam pengurusan alam sekitar terutamanya sektor perkilangan. Meningkatkan penggunan teknologi maklumat dalam pengurusan alam sekitar bagi tujuan pelesenan pengumpulan dan pemprosesan data, peguatkuasaan dan perancangan. pelbagai program di peringkat negeri bagi

merealisasikan susulan yang dibuat dalam konvensyen-konvensyen

4.12.2 Strategi Pembangunan Alam Sekitar dan Sumber Jaya 4.133 RSNT, Berdasarkan matlamat dan sasaran-sasaran yang ditetapkan dalam beberapa strategi perlu dilaksanakan secara berterusan dan

menyeluruh dalam usaha menangani isu-isu menangani alam sekitar dan semulajadi. Strategi-strategi yang dikenal pasti adalah seperti berikut:i. Mengawal semua bentuk pencemaran udara, bunyi dan air supaya berada dalam keadaan terkawal bagi menjamin kesihatan dan keselamatan penduduk.
Langkah-langkah 1. Menangani isu pencemaran udara terutamanya yang disebabkan oleh punca bergerak. Ini termasuklah pengawalan ketat terhadap pelepasan daripada kenderaan bermotor, terutamanya motosikal; penggunaan enjin dan sistem ekzos yang lebih cekap; dan menggalakkan penggunaan pengangkutan awam dan kenderaan berkuasa elektrik di kawasan bandar. 2. Penggunaan petrol berplumbum akan dimansuhkan secara berperingkat. Rangkaian pengagihan gas asli akan diperluas untuk meningkatkan penggunaan gas asli terutamanya dalam sektor pengangkutan. Penggunaan gas asli yang lebih luas dan pemakaian teknologi arang batu yang bersih juga akan digalakkan bagi mengurangkan pelepasan daripada loji tenaga. Dari segi pengurusan kualiti udara, pendekatan baru berasaskan konsep zon kualiti udara atau pengurusan kawasan udara tertentu akan diperkenalkan. Pendekatan ini melibatkan pengurusan kualiti udara berdasarkan kepada keadaan sesuatu tempat atau wilayah tertentu dan akan membolehkan pihak berkuasa mengenal pasti dengan lebih tepat faktor yang mempengaruhi kualiti udara dan membantu melaksanakan langkah pencegahan. JAS perlu terus memantau pencemaran bunyi dengan menilai tahap pendedahan bunyi di premis yang dianggap sensitif kepada bunyi seperti hospital, sekolah dan kawasan perumahan. Agensi JAS, PBT

JAS, PBT

3.

JAS

4-115

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4. Langkah yang bersesuaian, termasuklah pembentukan garis panduan, akan diambil untuk memastikan tahap pendedahan bunyi berada dalam had yang dibenarkan Meningkatkan usaha mengatasi kemerosotan kualiti air sungai, air laut dan air bawah tanah. Pemuliharaan dan pengurusan sistem sungai akan dijalankan dibawah sistem pengurusan lembangan sungai bersepadu. Sungai-sungai yang tercemar seperti Sungai Chukai, Sungai Ibai, Sungai Marang dan Sungai Landas perlu diberi perhatian dalam penyediaan Pelan Pengurusan Lembangan Sungai di Negeri Terengganu. Pengawasan kualiti air marin perlu dipertingkatkan terutama kualiti air marin sekitar pulau-pulau (Taman Laut) Negeri Terengganu dengan mengawal dengan lebih ketat sebarang pembangunan di kawasan pulau dan aktiviti disekitarnya. Juga pengawal pencemaran di kawasan pantai-pantai utama Negeri Terengganu seperti di Pantai Chendering, Pantai Batu Buruk dan Pantai Rantau Abang. Bagi mengurang dan memperbaiki lagi pelepasan air sisa, pihak berkuasa tempatan akan terus menaikkan taraf loji rawatan kumbahan sedia ada dan membina loji-loji baru serta kemudahan rawatan enapcemar berpusat sebagai tambahan kepada loji yang akan dibina oleh sektor swasta. Piawaian yang lebih ketat akan diperkenalkan untuk menggalakkan industri mengadakan kemudahan rawatan air sisa yang lebih baik termasuklah mengenakan yuran terhadap pelepasan air sisa. Dalam menangani pencemaran air yang berpunca daripada sektor pertanian, perhatian akan diberi untuk menggalakkan amalan penanaman yang baik dan penggunaan kaedah pertanian yang lebih maju. JAS, JPBD

5.

JAS, JPS, PBT, UPEN

6.

JAS, UPEN

PBT,

7.

JAS, PBT

8.

JAS, PBT

9.

JAS, JPS, JP

10. Mengawal penggunaan racun makhluk perosak di ladang serta pelupusan bekas racun makhluk perosak secara tersusun. Program melatih dan mendidik pengguna mengenai pengendalian racun makhluk perosak secara selamat termasuklah aspek alam sekitar perlu dipergiatkan.

JAS, JP

ii.

Memastikan

kawalan

punca

pencemaran

udara

dan

bunyi,

mempunyal zon penampan yang mencukupi.

Langkah-langkah 1. Zon penampan dengan jarak yang sesuai mengikut jenis industri seperti yang telah ditetapkan dengan garis panduan yang disediakan oleh Jabatan Alam Sekitar perlu diadakan di kawasan cadangan perindustrian yang telah dikenalpasti. 2. Untuk mengelak pencemaran bunyi berpunca dari aktiviti trafik dan perindustrian zon penampan perlu disediakan di sekitar kawasan jalan utama dan perindustrian. 3. Penubuhan kawasan industri ringan dalam jarak 20 meter (1 rantai) dari sempadan kawasan perumahan boleh dipertimbangkan Agensi JAS, PBT, JPBD

JAS, PBT

JAS, PBT

4-116

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU iii. Memastikan kawasan-kawasan penampan dilandskap dengan

secukupnya di antara Jalan utama dengan kawasan yang telah dan yang akan dibangunkan.
Langkah-langkah 1. Kawasan-kawasan penampan yang perlu dilandskap terutama sekitar kawasan bandar-bandar utama dan kawasan industri. 2. Pokok-pokok yang ditanam hendaklah dari jenis yang boleh menahan bunyi dan senang dijaga. Pelan-pelan pembangunan dan tatatur yang dikemukakan oleh pemaju perumahan untuk mendapat kelulusan hendaklah menyertakan bersama pelan landskap dan pengindahan. Agensi PBT, JAS

PBT, JAS

3.

PBT, JAS, JPBD

iv.

Memastikan

kawasan-kawasan

kediaman

dilindungi

dari

pencemaran udara dan bunyi melalui penyediaan zon penampan.

Langkah-langkah 1. Kawasan perumahan berhampiran dengan kawasan punca pencemaran seperti industri dan jalan raya memerlukan zon penampan yang mematuhi syarat- syarat semasa kelulusan permohonan pembangunan yang diberi. 2. Pihak berkuasa hendaklah memastikan syarat-syarat tersebut dipatuhi semasa projek tersebut dilaksanakan. Agensi PBT, JAS, JPBD

PBT

v.

Mengawal pencemaran air supaya kualiti air sungai dan laut berada di bawah piawaian seperti yang dikeluarkan oleh JAS.

Langkah-langkah 1. Industri yang terletak di kawasan yang bercanggah dengan gunatanah sekitarnya atau beroperasi di lokasi yang boleh menjejaskan kualiti air sungai serta laut, perlu ditempatkan semula ke lokasi yang sesuai. Kajian terperinci terhadap peletakan industri yang tidak sesuai perlulah dijalankan. 2. Mengutamakan industri-industri yang berasaskan `kering atau tidak menimbulkan pencemaran pada kawasan tadahan sungai yang digunakan untuk bekalan air. Mengawal sampah sarap dalam sistem sungai utama daripada mengalir ke sungai atau pantai melalui penyediaan perangkap sampah pada sistem perparitan. Mengawal kelodak dalam sungai dan sistem perparitan melalui penyediaan perangkap lumpur atau sistem lain seperti `wetland. Menubuhkan Unit Alam Sekitar dan Kesihatan yang terdiri daripada pegawai profesional untuk menguatkuasa undangundang alam sekitar kesihatan serta menjalankan pengawasan.

Agensi JPBD, PBT, JAS

PBT, JAS

3.

PBT, JAS, JPS

4.

PBT, JAS, JPS

5.

PBT

4-117

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU vi. Mewujudkan sistem pengurusan pembuangan sampah dan sisa industri bagi memenuhi keperluan dari masa ke semasa.
Langkah-langkah 1. Menggalakkan kegiatan industri, terutamanya IKS, untuk menggunakan kemudahan rawatan sisa toksid di Bukit Nanas, Negeri Sembilan. Di samping itu, lebih banyak stesen pemindahan akan dibina di lokasi strategik untuk menyokong dan membantu pemungutan dan penyimpanan sisa toksid dan berbahaya. 2. Langkah-langkah, undang-undang, peraturan, dan garis panduan mengenai perlindungan alam sekitar yang sedia ada akan dikaji semula untuk mempertingkatkan keberkesanannya dalam mengawal kimia toksid. Ini akan diperlengkapkan dengan peruntukan insentif yang bersesuaian bagi pengurusan kimia berbahaya secara lebih tersusun, galakan pemprosesan teknologi lebih bersih, latihan kakitangan yang berkaitan dan menerapkan kesedaran yang lebih tinggi di kalangan industri yang berkaitan serta orang awam. Pemungutan dan pelupusan sisa pepejal akan menjadi lebih baik dengan siapnya proses penswastaan sisa pepejal. Pihak Berkuasa Tempatan akan digalak untuk memperkenalkan berbagai inisiatif dan pendekatan ekonomi yang bersesuaian seperti insentif dan caj pemungutan bagi mengurangkan jumlah sisa isi rumah termasuk menjalankan kempen kitar semula. Bagi penjanaan sisa industri, taman perindustrian akan digalak membina tapak pelupusan sisa untuk mempertingkatkan pengurusan dan pelupusan sisa secara tersusun. Agensi PBT, JAS

JAS

3.

PBT

4.

PBT

5.

PBT

vii.

Menyediakan perkhidmatan pemungutan dan pembuangan sampah dan sisa industri yang cekap dan menyeluruh.

Langkah-langkah 1. Kegiatan bahagian perkhidmatan diperketatkan dan diperluaskan lagi. 2.

sampah

hendaklah

Agensi PBT

Sekiranya kekurangan kakitangan untuk perkhidmatan ini, tambahan kakitangan hendaklah diadakan atau diswastakan. Mencadangkan kepada orang ramai dan pengusahapengusaha industri untuk membuang sampah di tempat yang disediakan. Khidmat pemungutan sampah hendaklah dijalankan pada tiaptiap hari dan meliputi keseluruhan kawasan.

PBT

3.

PBT

4.

PBT

4-118

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU viii. Mempertimbangkan pemakaian garis panduan kawalan

pencemaran alam sekitar dalam merancang, melaksana dan mengawal pembangunan.

Langkah-langkah 1. Semua projek pembangunan tanah termasuk projek- projek kerajaan dikehendaki mematuhi garis panduan mencegah dan mengawal hakisan dan kelodakan tanah yang disediakan oleh Jabatan Alam Sekitar. 2. Pemaju-pemaju projek swasta dan kerajaan dikehendaki mengemukakan cadangan yang menggariskan langkahlangkah pencegahan hakisan dan kelodakan tanah sebelum mereka dibenarkan memulakan projek masing-masing. Pihak berkuasa perlu menentukan ianya dipatuhi pada peringkat pelaksanaan. Semua skim perumahan baru yang melebihi bilangan unit tertentu termasuk skim perumahan kos rendah dan tinggi perlu dibekalkan dengan pembetungan berpusat dan sistem pengolahan Air buangan domestik dan sebagainya perlu dialirkan melalui suatu sistem pembersihan sebelum dibenarkan mengalir ke sungai. Semua kumbahan industri perlu dirawat / diolah mengikut piawai yang ditetapkan sebelum dibuang ke dalam sungai. Agensi PBT, JAS, JPBD

PBT, JPBD, Pemaju

3.

PBT, Pemaju

JAS,

4.

JAS, PBT

5.

JAS,PBT

ix.

Mengekalkan dan memelihara zon tadahan air termasuk tadahan empangan dan sungai sebagai sumber semulajadi negeri yang penting untuk sokongan hidup

Langkah-langkah 1. Mewartakan kawasan-kawasan tadahan air yang telah dikenal pasti oleh JPS 2. Mengawal aktiviti gunatanah di sekitar kawasan sungai agar tidak mendatangkan kesan negatif dan mencemarkan. Air bersih adalah sumber yang terhad dan mudah terjejas serta penting untuk mengekalkan kehidupan, pembangunan dan alam sekitar. Untuk memastikan bekalan air yang mencukupi dan selamat serta sungai yang bersih dan kejadian banjir yang minima, Dasar Air Negara akan dijadikan sebagai panduan untuk menyediakan rangka kerja bagi pemuliharaan dan pengurusan air. Dasar berkenaan akan menangani beberapa cabaran, termasuklah mengurus sumber air secara cekap dan berkesan, kejadian banjir serta memberi penekanan kepada keperluan untuk mengekalkan pembangunan di satu tahap yang boleh ditampung oleh keupayaan lembangan sungai di samping melindungi dan memulihkan alam sekitar. Ia juga akan memberi penekanan kepada pendekatan lembangan sungai yang bersepadu, perlindungan kawasan tadahan dan simpanan air serta menangani isu pemindahan air di antara negeri dan lembangan. Di samping itu, Kerajaan Negeri akan digalak untuk menubuhkan badan pengurusan air.

Agensi JPS, UPEN, JPNT JAS, JPBD, PBT

3.

UPEN, JPS, SATU, JPNT

4-119

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4. Bagi memastikan perancangan, pengawasan, penguatkuasaan dan penggunaan sumber air yang teratur berasaskan lembangan sungai. Bagi mengurangkan eksploitasi sumber air yang baru, tumpuan akan diberi terhadap pengurusan air berasaskan permintaan daripada menumpukan kepada penawaran. Ini termasuklah langkah untuk mempertingkatkan kecekapan penawaran dan penggunaan air, dan kitar semula air serta mengkaji kemungkinan menggunakan air hujan. Penggunaan instrumen berasaskan pasaran seperti rebet, kredit cukai, dan instrumen bukan insentif seperti mengenakan kos sebenar, penalti dan denda perlu dipertimbangkan untuk membantu pengguna memahami nilai sebenar air dan mengurangkan pembaziran. Di samping itu, kempen kesedaran dan program pendidikan awam akan memberi penekanan kepada pentingnya air dalam kehidupan seharian dan keperluan untuk memulihara air walaupun bukan di masa krisis. Cabaran yang genting adalah untuk mengurangkan jumlah kebocoran dan pembaziran air. Kemudahan yang usang akan dibaik pulih atau diganti bagi membolehkan pihak bekalan air menjimatkan air. Pihak industri juga akan digalak untuk mengitar serta mengguna semula air dan air sisa di kilang mereka. Carigali air bawah tanah akan dilaksanakan di lembangan sungai utama untuk mengenal pasti punca mata air yang berpotensi dan melakarkan zon perlindungan bagi memulihara air bawah tanah. Garis panduan dan peraturan yang berkaitan akan dirangka untuk mengawal aktiviti yang boleh mencemarkan sumber air bawah tanah. Penyelidikan mengenai air bawah tanah akan dipertingkat dan diselaraskan dengan lebih baik untuk menyediakan pangkalan data yang seragam. SATU

5.

6.

SATU

7.

SATU

8.

SATU

x.

Mengekalkan kawasan hutan simpan sedia ada bagi memenuhi peranannya sebagai kawasan tadahan air, sumber penyelidikan dan pendidikan, habitat semulajadi flora dan fauna.(KSAS)

Langkah-langkah 1. Mewartakan kawasan hutan simpan kekal yang sedia ada mengikut kelas-kelas seperti di dalam Seksyen 10 (1) Akta Perhutanan Negara 1984. 2. Mengekalkan kawasan petak-petak hutan simpan kekal dara (virgin jungle reserve) dan lain-lain petak kajian dalam hutan simpan seperti yang dicadangkan oleh JPNT. Pengurusan hutan yang mampan akan diteruskan untuk memulihara kepelbagaian biologi, melindungi kawasan legeh dan tadahan air, meningkatkan kualiti air serta memastikan bekalan keluaran hutan yang berkekalan. Amalan pengusahasilan hutan secara berkekalan akan mematuhi semua kriteria dan petunjuk Malaysia ke arah pengurusan hutan secara berkekalan (MC & 1 for Sustainable

Agensi J.Perhutanan, PBT

J.Perhutanan, PBT

3.

J.Perhutanan, PBT, JAS

4.

J.Perhutanan

4-120

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

Forest Management) 5. Kerajaan Negeri akan digalak untuk mengambil guna sistem konsesi yang berorientasikan pembangunan bagi sumber semulajadi untuk menggalakkan penyertaan sektor swasta dalam usaha pemuliharaan hutan. Mewujudkan satu rezab taman negeri dengan menjadikan kawasan Hutan Lipur Cemerong sebagai Taman Negeri bagi Negeri Terengganu. Melaksanakan Pelan Tindakan Kepelbagaian Biologi di beberapa daerah. Peraturan akan diperkenalkan untuk mengawal akses kepada sumber genetik dan menangani isu keselamatan biologi yang berkaitan dengan organisma yang diubah secara genetik Pelan pengurusan akan dirangka bagi semua kawasan yang dilindungi untuk menjamin integriti dan menggalakkannya sebagai kawasan pemuliharaan, penyelidikan dan pelancongan berasaskan ekologi. Habitat kritikal yang memerlukan perlindungan akan dikenal pasti dan satu pangkalan data biologi negeri akan terus diperluaskan untuk menyokong pelaksanaan Pelan Tindakan Kepelbagaian Biologi. J.Perhutanan

6.

J.Perhutanan

7.

J.Perhutanan

8.

J.Perhutanan, J.PERHILITAN

xi.

Mengambil langkah untuk mengurangkan masalah hakisan pantai.

Agensi JPS, J. Laut

Langkah-langkah 1. Kawasan pantai yang terdedah pada hakisan tidak boleh dimajukan atau diubahsuai bagi apa-apa tujuan sekalipun. Namun demikian pembangunan masih boleh dijalankan di sepanjang pesisiran pantai dengan syarat ianya hendaklah mengambilkira penyediaan peruntukan pelindungan yang cukup ke atas sebarang struktur yang dicadangkan. Kawasan hakisan pantai seperti Kuala Sungai Terengganu, Chendering, Teluk Lipat, Seberang Takir, Teluk Puchong dan Kuala Kemaman perlu diberi perhatian yang lebih. 2. Langkah-langkah awal perlu diambil untuk merancang dan membangunkan kawasan pesisiran pantai di antara Kuala Marang hingga ke Kampung Alur Tuan yang menghadapi masalah hakisan. Zon tumbuhan berdekatan pantai perlu dijaga dengan sempurna untuk mengurangkan hakisan. Menerimapakai dan melaksanakan pekeliling Bil. 5 Tahun 1987 tentang 'Peraturan melulus dan/atau melaksanakan projek pembangunan di kawasan pantai negara'.

JPS, UPEN

J.Laut,

3.

JPS

4.

JPS, PBT

4-121

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU xii. Kawasan persisiran pantai hendaklah dizonkan sebagai koridor pelancongan pantai yang berasaskan sumber dan potensi sedia ada bagi menyumbang kepada pertumbuhan sektor pelancongan
Langkah-langkah 1. Mengenalpasti serta meningkatkan keistimewaan serta keunikan setiap kawasan pelancongan pantai seperti pemandangan menarik, warisan sejarah, kampung dan budaya tradisional serta pusat makanan. 2. Meningkatkan prasarana dan kemudahan awam disetiap pusat yang dikenal pasti ke tahap yang lebih baik sebagai sokongan kepada pembangunan pelancongan. Meningkatkan aksessibiliti dari jalan utama dan lebuhraya ke kawasan-kawasan tarikan. Agensi MTPN, PBT

PBT

3.

PBT

xiii.

Memastikan kawasan hutan bakau, gelam dan nipah dikekalkan untuk kepentingan ekologi.

Langkah-langkah 1. Bagi kegunaan ini kawasan hutan bakau, gelam dan nipah akan dikawal dan di mana yang sesuai akan digazetkan sebagai hutan simpan kekal. 2. Kegunaan yang sesuai seperti rekreasi, penyelidikan dan pelancongan akan dibenarkan di kawasan tersebut. Cadangan ini selaras dengan Dasar Perhutanan Negara 1978. Landskap di kawasan semulajadi perlu dirancang dengan teliti supaya tidak menimbulkan kesan buruk pada sistem ekologi.

Agensi J.Perhutanan

J.Perhutanan

3.

PBT

xiv.

Memastikan kawasan taman laut dipelihara.

Agensi J.Perikanan, JAS, Seksyen Taman Laut, Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar J.Perikanan, JAS, Seksyen Taman Laut, Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar J.Perikanan, Seksyen Taman Laut, Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar

Langkah-langkah 1. Program kawalan terhadap kawasan taman laut perlu disediakan dan dilaksanakan terutama di sekitar kepulauan Pulau Perhentian, Pulai Redang, Pulau Kapas, Pulau Tenggol dan Pulau Bidong.

2.

Pembangunan yang dijalankan tidak akan keindahan dan ciri-ciri kawasan taman laut.

menjejaskan

3.

Keindahan kawasan taman laut perlu dikekalkan melalui kawalan yang rapi.

4-122

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4. Menyedarkan orang ramai mengenai kepentingan menjaga alam sekitar di kawasan taman laut dengan menguatkuasakan undang-undang yang berkaitan. J.Perikanan, Seksyen Taman Laut, Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar, JAS

xv)

Memelihara tempat dan bangunan yang mempunyal nilai sejarah dan senibina yang menarik.

Langkah-langkah 1. Memastikan supaya tiada percanggahan kepada unsur- unsur yang menarik yang perlu dikekalkan dengan pembangunan baru. 2. Menentukan bangunan-bangunan penting yang merupakan mercutanda-mercutanda kawasan kajian akan dijaga dan dikekalkan. 3. Mengekal dan memelihara bangunan/kawasan yang dikenal pasti disenaraikan sebagai bangunan terpelihara, (mengikut peruntukan Akta Benda Purba 1976) dikekalkan sebagai kegunaan tertentu. 4. Kawalan ketat harus dikenakan pada pembangunan yang berdekatan agar tidak menjejaskan ciri-ciri atau pemandangan kawasan-kawasan terpelihara tersebut.

Agensi MTPN, PBT

MTPN, PBT

MTPN, Lembaga Muzium N. Terengganu, PBT PBT

xvi)

Mempertingkatkan tahap kesedaran alam sekitar dan kesedaran sivik di kalangan orang awam

Langkah-langkah 1. JAS perlu melipat gandakan usaha menggalak dan memperluaskan pemahaman orang awam mengenai isu alam sekitar melalui penerbitan brosur, risalah dan poster mengenai maklumat alam sekitar. Operasi dan perkhidmatan perpustakaan alam sekitar JAS akan diperluaskan. Kursus pendidikan alam sekitar dan aktiviti ko-kurikulum berasaskan alam sekitar di bawah Kementerian Pendidikan akan diperkukuhkan. Sektor swasta, NGO dan pihak media juga akan digalak untuk terus memainkan peranan aktif mereka dalam melindungi dan mengekalkan alam sekitar terutamanya melalui galakan pendekatan berasaskan komuniti. 2. Pihak industri, terutamanya IKS akan digalak untuk mengambil guna teknologi lebih bersih dalam proses pengeluaran mereka. Dalam hal ini, SIRIM Berhad akan mempergiatkan usaha mengumpul dan menyebarkan maklumat mengenai teknologi lebih bersih untuk meningkatkan kesedaran secara umum mengenai alam sekitar di sektor industri. IKS akan digalak untuk mengambil peluang terhadap kemudahan pembiayaan yang disediakan di Perbadanan Pembangunan Industri Kecil dan Sederhana (SMIDEC) untuk melaksanakan aktiviti berkaitan dengan alam sekitar. Bagi memperluaskan pengurusan alam sekitar secara keseluruhan, program latihan akan dikendali untuk menggalakkan syarikat mengambil guna amalan pengurusan alam sekitar di setiap bahagian, termasuk pengiraan kos, pengauditan, laporan dan penilaian kitaran hayat mengenai alam sekitar serta standard ISO 14001.

Agensi JAS, J.Pendidikan, NGOs

PBT

4-123

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

3. Bagi memastikan perancangan yang lebih baik dalam menangani isu alam sekitar dan sumber, sistem petunjuk pembangunan mampan akan diguna pakai. Sistem ini mengandungi perakaunan sumber semulajadi, pengauditan dan pengiraan kos alam sekitar. Usaha juga akan dijurus ke arah pengumpulan data secara bersepadu untuk membantu analisis mengenai kemampanan sesuatu sektor atau negeri. Petunjuk mampan ini dapat membantu dalam mengenalpasti impak berbagai sektor ke atas alam sekitar supaya tindakan pembetulan lebih mudah dirancang. PBT, JAS, JPBD

4.12.3 Program/ Projek dan Fasa Pelaksanaan 4.134 Beberapa program/ projek akan dilaksanakan dalam memastikan

perjalanan mantap hala cara pengurusan alam sekitar dan sumber jaya agar ia dapat dilaksanakan secara lebih berkesan mengikut fasa perlaksanaan yang ditetapkan. Perlaksanaan program/ projek ini juga dapat memastikan konsep pembangunan mampan diamalkan disemua peringkat supaya pengekalan berikut :Jadual 4.22 : Projek Dan Program Pembangunan Alam Sekitar dan Sumberjaya, 2005-2010 1.PENGURUSAN ALAM SEKITAR
KUALITI UDARA, BUNYI DAN AIR Penubuhan Terengganu Riverine and Coastal Authority seperti yang dicadangkan oleh UPEN Terengganu Menjalankan program kesedaran alam sekitar satu pendekatan memberi kesedaran di kalangan pelajar mengenai pentingnya penjagaan alam sekitar. Menambahkan pengetahuan kepada pelajar mengenai permasalahan alam sekitar pada masa sekarang dan perlu mengambil tindakan segera memulihara segala anugerah alam semula jadi. Program pencegahan dan peningkatan kualiti air Sungai Cukai Program membaikpulih kualiti air Sungai Landas Mejalankan kajian perletakan semula industri yang tidak sesuai ke lokasi yang tidak mencemarkan Minggu Alam Sekitar Malaysia menjalankan pelbagai aktiviti ke arah meningkatkan kesedaran dan memupuk rasa kasih sayang masyarakat umum pelbagai peringkat terhadap kepentingan penjagaan dan pemuliharaan alam sekitar. SISA PEPEJAL DAN MERBAHAYA Menjalankan kajian kemungkinan penswastaan perkhidmatan pengurusan sisa pepejal Menjalankan program kesedaran alam sekitar 20042010 20102015 2015 2020

dan

pemeliharaan

warisan

dan

sumber

negeri

dapat

dimanfaatkan. Program/ projek yang akan dilaksanakan adalah seperti

Acara Tahunan 20042010 20102015 2015 2020

4-124

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

KAWALAN PENCEMARAN Menerima pakai semua garispanduan kawalan pencemaran alam sekitar dalam setiap perancangan dan perlaksanaan pembangunan. 2. PENGURUSAN SUMBERJAYA PENGURUSAN SUMBERJAYA Menguatkuasakan semula garis panduan dan piawaian berkaitan Menjalankan kerja-kerja pemantauan dan kawalan secara berkesan dan berterusan PENGURUSAN SUMBER HUTAN DAN KEPELBAGAIAN BIOLOGI Mengadakan program-program kawalan dan pemantauan secara lebih berkesan dan berterusan bagi mengelak sebarang bentuk pemusnahan Mewujudkan program-program kesedaran seperti rakan hutan dan kajiankajian ilmiah bagi memupuk rasa tanggungjawab terhadap hutan dan masyarakat. Mengkaji semula pengurusan hutan lipur dengan menggalakkan penglibatan sektor swasta dalam meningkatkan taraf kemudahan hutan lipur semasa Mengurus hutan secara berkekalan Memperbaiki sistem maklumat perhutanan SUMBER PANTAI DAN LAUT Menubuhkan pasukan khas untuk meninjau dan menilai keistemewaan dan keunikan kawasan persisiran pantai Menjalankan kerja-kerja peningkatan dan pemantauan secara lebih berkesan dan berterusan. Mewartakan Dataran Tanah Lembap Setiu (DTLS) sebagai Taman Warisan Negeri melalui konsep pemuliharaan dan pengezonan kawasan. Menaik taraf jalan sedia ada, memasang papan tanda yang lebih jelas dan mesra penggguna serta sistem pengangkutan yang cekap. Pelan Pengurusan Pesisir Pantai Bersepadu akan disediakan bagi keseluruhan pesisir pantai negeri sebagai sebahagian daripada usaha mempertingkatkan pemeliharaan dan pemulihan pantai 20042010 20102015 2015 2020 20042010 20102015 2015 2020

20042010

20102015

2015 2020

20042010

20102015

2015 2020

4-125

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.13

Pengurusan dan Pelaksanaan 4.13.1 Matlamat dan Sasaran

4.135 Matlamat utama pengurusan adalah bagi memastikan struktur

organisasi dan pengurusan yang lebih cekap ke arah kualiti perkhidmatan yang cemerlang dan mempertingkatkan perhubungan dengan pihak awam agar satu organisasi pengurusan yang cekap, telus dan berwibawa dapat dihasilkan dalam membawa Negeri Terengganu menjadi sebuah Negeri Maju menjelang tahun 2020.

4.13.2 Strategi-Strategi Pembangunan

i. Menerimapakai RSN Terengganu dan Dijadikan Sebagai Satu

Dokumen Panduan Di Dalam Membuat Perancangan Termasuk Penyediaan Rancangan Lima Tahun.

a.

Semua jabatan/ agensi kerajaan hendaklah memastikan kesemua program, dasar serta pelan tindakan dilaksana sebagaimana terkandung dalam RSN Terengganu.

b.

Program dan cadangan RSN dijadikan asas untuk jabatan dan agensi laksanakan program dan projek pembangunan Terengganu.

c.

Projek/ program yang akan dilulus di bawah Rancangan Malaysia Lima Tahun dan bajet tahunan hendaklah berasaskan kepada projek dan program yang dicadangkan oleh RSN dan lain-lain rancangan pemajuan.

ii.

Penubuhan Jawatankuasa Perlaksanaan Pemantauan Rancangan Pemajuan Negeri Terengganu (JRPNT) Di Peringkat Negeri Dan Daerah Untuk Menyelaras, Memantau Pelaksanaan Dasar, Program, Projek dan Unjuran Yang Dicadang Oleh RSN dan Lain-Lain Rancangan Pemajuan.

4-126

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU a. b. c. d. e. f. JRPNT ditubuh sebagai J/Kuasa Kecil kepada Jawatankuasa Perancang Negeri (JPN). Kuasa yang ada pada JPN boleh diperturunkan kepada JRPNT. JRPNT dipengerusikan oleh Setiausaha Kerajaan Negeri. Keahlian JRPNT terdiri daripada ketua-ketua jabatan yang terlibat dengan RSN termasuk YDP PBT dan Pegawai Daerah. Setiausahanya adalah Pengarah JPBD Negeri Terengganu. Manakala JPBD Negeri sebagai Sekretariat. Fungsi-fungsi JRPNT dicadang: Memantau pelaksanaan dasar program /projek-projek yang dicadang oleh RSN Memaklum kepada JPN pembangunan yang menyimpang daripada dasar dan strategi. Sedia laporan berkala mengenai pelaksanaan dan pencapaian RSN serta isu-isu dan masalah berkaitan kepada jawatankuasa peringkat negeri, atau apabila perlu. Menyebar maklumat mengenai RSN dan rancangan pemajuan lain kepada agensi kerajaan, NGO dan masyarakat. Memantau dan mengkaji semula semua aspek RSN dan lain-lain rancangan pemajuan. iii. Peningkatan Prestasi Pengurusan Setiap Jabatan dan Agensi

a.

Mengadakan sistem maklumat pengurusan yang dapat membantu pengurusan di pelbagai peringkat daripada daerah sehingga ke jawatankuasa tertinggi negeri dalam membuat keputusan.

b.

Peranan, fungsi dan aktiviti agensi-agensi Kerajaan Negeri hendaklah dikaji semula bagi memastikan ianya diselaras dengan fungsi dan peranan yang dipertanggungjawabkan kepadanya.

4-127

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU c. Budaya korporat dalam pengurusan dan budaya kerja yang berasaskan pengetahuan perlu diamal di semua jabatan dan agensi kerajaan. d. Teknologi maklumat dan komunikasi serta persekitaran kerja secara elektronik hendaklah digunakan secara strategik untuk meningkatkan pengurusan kualiti dan memperbaiki pemberian perkhidmatan, dengan memberi tumpuan kepada kehendak pelanggan. e. f. Pembaharuan pentadbiran yang berorientasi perkhidmatan. Pertingkatkan pelaksanaan pengurusan Sistem Kualiti MS ISO 9000

iv.

Memperkukuhkan

Perancangan,

Penggunaan

dan

Pengawalan

Sumber Kewangan dan Aset Awam Yang Cekap. a. b. Mempertingkatkan kecekapan, produktiviti dan keberkesanan dalam pengurusan kewangan. Pemantauan prestasi serta pengurusan kewangan agensiagensi kerajaan dipertingkatkan dengan menyediakan laporan kewangan yang terkini. v. Meningkatkan Keupayaan Pengurusan Peringkat Negeri Attachment Programe Dengan Agensi Pusat/ Kementerian, Seperti:a. b. c. d. e. f. g. EPU, SMIDEC, MATRADE Kementerian Kewangan, MITI PBT-PBT yang berjaya Attachment Programe dengan syarikat swasta dan syarikat PLC milik Kerajaan Negeri. Pegawai-pegawai jabatan Negeri. Galakan untuk membuat MBA, Ijazah Sarjana Adakan program Ijazah Sarjana secara khusus sebagai contoh dengan eksekutif. h. Galakan dan insentif kepada pegawai-pegawai untuk mendapat PhD. KUSTEM dan program-program pembangunan persekutuan ditempatkan di jabatan-

4-128

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU i. j. Kenaikan pangkat berdasarkan merit dan prestasi. Program khas untuk menarik pelajar cemerlang berkhidmat di Negeri Terengganu dengan membiayai mereka belajar di universiti-universiti terkemuka seperti Oxford dan Cambridge. k. UPEN mempunyai pegawai-pegawai yang berlatarbelakang kejuruteraan, petroleum, pertanian dan sebagainya, bidang yang menjadi teras kepada pembangunan Negeri Terengganu.

vi.

Penubuhan Beberapa Agensi Baru Untuk Negeri Terengganu a. Satu badan seperti SMIDEC diwujud di peringkat negeri yang bertanggungjawab antara b. menggalakkan utama pelaburan dan pertumbuhan sektor pengilangan/ IKS atau ianya dijadikan di tanggungjawab Yayasan Pembangunan Usahawan. Kerajaan Negeri melalui anak syarikat PLC milik Kerajaan Negeri menubuh sebuah syarikat pemasaran untuk barangan dan pengeluaran Terengganu termasuk pertanian. c. Satu perbadanan pertanian yang diurus secara komersil ditubuh dengan penglibatan Kerajaan Negeri dan swasta.

vii. 4.136

Pengukuhan Lembaga Rayuan Kerajaan Negeri Terengganu telah menubuhkan Lembaga Rayuan

pada tahun 1995, sebagaimana kehendak Seksyen 36, Akta Perancangan Bandar dan Desa, 1976 (Akta 172). Semenjak penubuhannya, Lembaga Rayuan hanya bersidang 2 kali sahaja dan kali terakhir pada tahun 1997. Lembaga Rayuan yang baru telah bermula Julai 2005 2007. 4.137 Lembaga Rayuan adalah penting kepada pembangunan

perbandaran oleh kerana ia bertujuan untuk memberi peluang kepada orang awam yang terkilan atau tidak puas hati dengan beberapa keputusan yang dibuat oleh Pihak Berkuasa Tempatan. Lembaga Rayuan merupakan satu tribunal yang dilantik oleh Pihak Berkuasa Negeri yang bertanggungjawab mendengar, mempertimbang dan membuat keputusan

4-129

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU dalam beberapa perkara yang diperuntukan oleh Akta 172, di antaranya perkara-perkara berikut:a. b. c. d. Rayuan kerana bantahan ke atas keputusan PBPT berhubung Kebenaran Merancang Terkilan dengan syarat-syarat penggunaan tanah, atau arahan menghenti penggunaan tanah Terkilan dengan jumlah pampasan yang ditawarkan oleh PBT Terkilan dengan sesuatu perintah yang berkaitan dengan pemeliharaan pokok. viii. Menubuhkan Bank Data mengenai Ekonomi dan Pembangunan Negeri Terengganu a. UPEN dipertanggungjawab mewujud dan mengurus satu bank data yang mempunyai maklumat yang lengkap dan terkini mengenai : b. Ekonomi Perniagaan Pembangunan Sosial Guna tenaga

JPBD Negeri dipertanggungjawab untuk mewujudkan dan mengurus sistem GIS untuk digunakan bagi seluruh JPBD Negeri Terengganu yang mengandungi data dan maklumat: Guna tanah dan lot-lot tanah sedia ada Status pembangunan setiap lot tanah Kedudukan infrastruktur seperti jalan raya dan lebuh raya Rangkaian utiliti seperti bekalan air, elektrik, telekomunikasi Kemudahan awam Data-data asas ekonomi Lokasi bandar utama Bilangan penduduk dan kepadatan penduduk

4-130

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

ix.

Membangun Lebih Ramai Usahawan Bumiputera Yang Tulen, Berdaya Maju, Berdaya Tahan Dan Berdaya Saing a. Kerajaan Negeri memberi penekanan yang utama untuk membangunkan usahawan Melayu terutamanya di peringkat kelas menengah di dalam sektor-sektor perniagaan strategik. b. Mereka ini akan menjadi pemimpin pembangunan Negeri Terengganu.

x.

Menggalakkan Penglibatan Swasta Di Dalam Pembangunan Negeri Terengganu a. Peranan sektor swasta di dalam pelaksanaan RSN Terengganu terutamanya di dalam sektor perumahan dan perdagangan begitu besar sekali. b. Segala sokongan dan galakan hendaklah diberi oleh PBT, jabatan dan agensi kerajaan yang berkaitan bagi memastikan sektor swasta melabur dan melaksanakan pembangunan mengikut perancangan yang diunjurkan oleh RSN Terengganu. c. Tindakan-tindakan berikut hendaklah diambil: Menerima sektor swasta sebagai Rakan Dalam

Pembangunan. Kenal pasti projek yang boleh dilaksana secara penswastaan. Memberi panduan dan galakan kepada swasta untuk melabur di dalam projek yang berpotensi. Mengadakan Mempermudah, sesi penerangan dan berkala selaraskan kepada proses pemaju dan pelabur. percepat kelulusan berkaitan pembangunan hartanah

4-131

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU xi. Memastikan Penyertaan Awam Di Dalam Pelaksanaan, Pemantauan dan Kajian Semula Rancangan Struktur a. Setiap lapisan komuniti termasuk badan bukan kerajaan, sektor perniagaan, kumpulan profesional serta lain-lain badan dan pertubuhan yang ada kaitan dan mempunyai minat dengan pembangunan Negeri Terengganu hendaklah mempunyai forum untuk mengemukakan pandangan, nasihat dan cadangan mereka kepada JRPNT. b. JPBD Negeri Terengganu dan setiap PBT hendaklah mewujudkan satu program di mana orang awam boleh berkomunikasi dengannya secara lisan atau bertulis. Program ini hendaklah diberi hebahan. c. PBT-PBT hendaklah mengadakan laman web khusus untuk memudahkan orang ramai berinteraksi dengannya. Laman web perlu mempunyai : xii. Perkhidmatan yang disediakan PBT Dasar-dasar yang baru diputuskan Ruangan aduan awam dan semakan aduan awam. Berita terkini mengenai projek/aktiviti PBT dan persatuan-persatuan penduduk. Semakan kompaun letak kereta, dan lain-lain kompaun Semakan kadaran bangunan Semakan tunggakan hutang

Melaksanakan Local Agenda 21 (LA21) Di Peringkat Negeri Supaya Meliputi Kesemua PBT di Negeri Terengganu a. LA 21 merupakan satu program di mana masyarakat, swasta dan PBT bekerjasama merancang dan mengurus persekitaran mereka ke arah pembangunan mampan dan kualiti hidup yang lebih tinggi. Usahasama di antara PBT, masyarakat dan swasta hendaklah diwujudkan dalam perancangan dan pelaksanaan aktiviti-aktiviti pembangunan mampan dengan tujuan:-

4-132

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU b. Meningkatkan kualiti dan keselesaan hidup semua lapisan masyarakat melalui kerjasama. Perkongsian tanggungjawab menjaga persekitaran. Penyertaan aktif masyarakat untuk menyumbang idea, berbincang dan bermuafakat. Menubuhkan Jawatankuasa LA 21 di peringkat Negeri dan PBT yang dianggotai oleh :Masyarakat Swasta wakil daripada industri dan perniagaan orang awam pengguna persatuan penduduk wakil masyarakat badan-badan bukan kerajaan

PBT/Kerajaan 3. PBT Jabatan kerajaan

Mengadakan pelan tindakan bagi membolehkan sasaran ditentukan aktiviti dan program disusun.

4-133

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

4.14

Konsep Pembangunan Spatial

4.14.1 Pengenalan
4.138 Tujuan utama pembentukan konsep pembangunan spatial adalah

untuk melihat arah tuju pembangunan perancangan gunatanah Negeri Terengganu mengikut tahun perancangan kajian yang telah ditetapkan. Pembentukan konsep pembangunan spatial akan memberi fokus kepada implikasi pembangunan spatial dengan mengambilkira rumusan daripada analisis-analisis sektoral yang merangkumi pelbagai aspek pembangunan negeri seperti pemeliharaan alam sekitar, ekonomi dan prasarana fizikal serta sosial. Selain daripada itu pencapaian sasaran indikator negeri maju yang ditetapkan juga diambilkira di dalam pembentukan konsep pembangunan spatial RSN Terengganu.

4.14.2 Asas Pembentukan Strategi Pembangunan 4.139 Asas kepada pembentukan strategi pembangunan RSN

mengambilkira perkara-perkara seperti berikut:i. Mencapai visi dan matlamat RSN Terengganu seperti yang ditetapkan iaitu untuk mencapai tahap Negeri Maju Bestari Menjelang Tahun 2020. ii. iii. iv. Analisis KSAS dan kesediaan tanah untuk pembangunan masa hadapan. Mengambilkira rangka spatial Rancangan Fizikal Negara dan juga Rancangan Pembangunan Negeri Terengganu. Implikasi spatial dan trend pertumbuhan hasil daripada rumusan dan sasaran pencapaian sektoral.

4-134

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 4.14.2.1 Matlamat dan Objektif Pembangunan Spatial Negeri 4.140 Matlamat utama pembentukan konsep pembangunan spatial negeri

adalah untuk membantu Negeri Terengganu mencapai tahap Negeri Maju menjelang tahun 2020. (Rujuk Bab 3.0) Untuk mencapai matlamat tersebut beberapa ciri pembangunan spatial telah dikenal pasti antaranya :i. Ciri-ciri Memperlengkap dan mempertingkatkan keupayaan sistem perhubungan antara daerah dan wilayah. Memperkukuh dan mempertingkatkan fungsi pusat-pusat petempatan sedia ada mengikut hierarki dan mengenalpasti koridor pembangunan masa hadapan Mempertingkatkan infrastruktur ICT dan menyediakan institusi pendidikan dan institusi penyelidikan dan pembangunan Memperkukuh dan memperkasakan pembangunan sektor primer, sekunder dan tertiari bagi menjana pembangunan ekonomi negeri. 4.14.2.2 Rangka Pembangunan Negeri Terengganu (RPNT) 2004-2008 4.141 Kajian RPNT 2004-2008 telah mengariskan beberapa cadangan yang langsung memberikan implikasi spatial kepada konsep

secara tidak

pembangunan spatial negeri antaranya seperti dengan memberi penekanan kepada pembangunan pendidikan dan pembangunan sumber manusia melalui penubuhan universiti penuh (Universiti Darul Iman Malaysia), penaikkan taraf pusat-pusat pengajian tinggi sedia ada yang terdapat di Negeri Terengganu, penubuhan dua buah politeknik baru serta pewujudan Sekolah Perdana dan Sekolah Elit yang dijangka mampu untuk memberi kesan yang besar kepada pembangunan negeri. 4.142 Selain daripada pendidikan pembangunan ekonomi negeri yang

tertumpu kepada pembangunan pelancongan, industri asas tani dan juga pembangunan perindustrian juga diberi perhatian. Bagi sektor pelancongan, pembangunan prasarana pelancongan yang lengkap akan disediakan bagi menyokong pembangunan pelancongan di negeri ini. Manakala bagi

4-135

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU pembangunan pertanian dan industri asas tani, kemudahan-kemudahan seperti sistem pengairan dan infrastruktur pertanian yang efisien akan diadakan bagi memastikan sektor pertanian negeri dapat berkembang dengan pesat dan mampu menjana pendapatan penduduk tempatan dengan strategi pengeluaran dan pemasaran hasil yang berkesan. Di samping itu penumpuan bagi meningkatkan bidang ternakan, tanaman, perikanan dan industri asas tani akan di beri nilai tambah dengan penggunaan teknik bioteknologi melalui R& D. 4.143 Kawasan perindustrian akan diperkukuh. Tumpuan utama sektor ini memperkukuhkan pertumbuhan IKS yang menjadi sumber

masih lagi tertumpu kepada memperkukuhkan industri petrokimia negeri di samping pendapatan penduduk tempatan. Antara langkah yang diambil untuk memperkasakan industri IKS adalah dengan menyediakan prasarana IKS yang kondusif serta perlaksanaan ODOI (One District One Industry) dan peningkatan taraf industri kraf Negeri Terengganu. 4.144 Selain pembangunan ekonomi RPNT juga menekankan kepada

penyediaan kemudahan prasarana sosial seperti penyediaan kemudahan perumahan mampu milik yang mencukupi dan penyediaan kemudahan perbandaran dengan pemodenan bandar dan pusat-pusat petumbuhan. Di samping itu, penjagaan alam sekitar dengan penekanan kepada pengurusan alam sekitar, sumber asli dan tanah lembap yang mampan.

4.14.2.3 Rangka Spatial Pembangunan Rancangan Fizikal Negara (RFN) 4.145 Antara strategi pembangunan spatial RFN yang diambilkira di dalam pembangunan spatial negeri adalah dengan memberi

merangka

penekanan kepada memajukan kawasan-kawasan pockets lands sedia ada di kawasan pusat bandar sebelum pembukaan kawasan baru dicadangkan, penekanan kepada pengekalan kawasan KSAS dan kawasan pertanian utama seperti kawasan jelapang padi, kawasan kelapa sawit dan kawasan pertanian kelas 1 dan 2. 4.146 Bagi pembangunan perbandaran, Kuala Terengganu telah dikenal

pasti oleh RFN sebagai konurbasi perbandaran pembangunan masa

4-136

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU hadapan. Di mana bandar Kuala Terengganu akan berfungsi sebagai konurbasi sekunder selepas konurbasi bandar-bandar utama seperti Pulau Pinang, Lembah Klang, Johor Bahru dan Kuantan. 4.147 Bagi sektor ekonomi, Kerteh dikenal pasti sebagai kawasan

pembangunan perindustrian berasaskan petroleum dan gas yang utama di Malaysia manakala pembangunan industri IKS seperti kraftangan, makanan tempatan, maritim dikenal pasti sebagai industri tempatan yang mampu untuk menjana peluang ekonomi yang besar. Bagi sektor pelancongan, Negeri Terengganu dikenal pasti sebagai Hub Pelancongan Pantai Timur dengan penumpuan kepada produk-produk utama seperti pantai, pulau, pelancongan eko dan kebudayaan. RFN juga mencadangkan kawasan KETARA diwartakan sebagai salah sebuah Kawasan Jelapang Padi Negara. 4.148 Bagi sektor perhubungan dan pengangkutan cadangan rangkaian rel laju yang menghubungkan Kuala Lumpur-Kuantan-Kuala

keretapi

Terengganu- Kota Bharu adalah antara cadangan yang akan memberikan impak yang besar kepada Negeri Terengganu selepas tahun 2020. 4.149 Pemeliharaan alam sekitar adalah antara aspek yang sangat dititik

beratkan di mana sebahagian besar hutan Negeri Terengganu yang telah di kenal pasti sebagai kawasan KSAS akan dijadikan sebagai kawasan Eastern Forest Spine iaitu sebagai sebahagian daripada Central Forest Spine negara.

4-137

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 4.14.2.4 Analisis Kawasan Sensitif Alam Sekitar (KSAS) 4.150 Bagi mengenal pasti kawasan sensitif alam sekitar (KSAS) Negeri

Terengganu, teknik tapisan GIS telah digunapakai. Di mana pemilihan kriteria analisis Kawasan Sensitif Alam Sekitar telah mengenal pasti 3 komponen KSAS bersepadu yang meliputi :i. KSAS Bernilai Warisan a. b. ii. Mengambilkira ciri-ciri ketinggian Mengambilkira ciri-ciri kecerunan

KSAS Berisiko Bencana a. b. Mengambilkira maklumat badan air seperti sungai, tasik, lombong, paya dan kawasan takat pengambilan air. Mengambilkira kawasan pertanian utama yang menjadi sumber makanan dan sebagainya seperti padi, tanaman sayuran, ternakan

iii.

KSAS Bernilai Sokongan Hidup a. Mengambilkira kawasan-kawasan yang mempunyai nilai untuk di kekalkan bagi pemeliharaan alam sekitar seperti kawasan hutan perlindungan, hutan kawalan banjir, hutan simpan, hutan lipur dan sebagainya b. Monumen dan antikuiti yang mempunyai warisan sejarah.

4.151

Hasil daripada analisis KSAS ini telah menunjukkan hampir 70 peratus

daripada keluasan Negeri Terengganu terletak di dalam Kawasan Sensitif Alam Sekitar iaitu meliputi kawasan seluas 890,349.37 hektar. Kawasan KSAS Negeri Terengganu adalah tertumpu di sebelah barat negeri kawasan pesisir pantai serta pulau-pulau. (Rajah 4.11) dan di

4-138

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 4.14.2.5 Analisis Kesediaan Kawasan Untuk Pembangunan 4.152 Berdasarkan kepada analisis KSAS, analisis kesediaan tanah untuk

pembangunan telah dijalankan dengan menggunakan teknik yang sama dan mengambilkira maklumat-maklumat seperti ketinggian, kecerunan, gunatanah semasa, sungai, jalan, kawasan banjir dan kawasan pembangunan komited. Hasil dari analisis kesediaan tanah, keluasan tanah yang berpotensi tanpa halangan fizikal untuk pembangunan pada masa hadapan adalah seluas 215,779 hektar iaitu mewakili 16 peratus daripada keluasan sebenar Negeri Terengganu. Kawasan tersebut meliputi koridor pantai dan sebahagian besar koridor tengah negeri dan Daerah Kemaman mempunyai peratusan kawasan berpotensi yang tertinggi iaitu dengan 11.7 peratus diikuti oleh Daerah Besut (0.8 peratus) dan Daerah Marang (0.7 peratus). Berdasarkan kepada trend gunatanah 1990 hingga 2005 RSN hanya mensasarkan sejumlah 15,666 hektar tanah diperlukan untuk menampung pembangunan baru sehingga tahun 2020 dengan purata 920 hektar setahun. Kawasan yang bersedia untuk pembangunan tanpa halangan fizikal tersebut adalah tertumpu di Koridor Pantai Negeri Terengganu. (Rajah 4.11)

4.14.2.6 Prospek Pertumbuhan Spatial RSN i. 4.153 Prospek Ekonomi Bagi mencapai wawasan negeri maju sasaran kadar pertumbuhan

KDNK negeri adalah disasarkan berkembang pada kadar 7.5 peratus setahun. Penstrukturan semula sektor-sektor utama negeri pada kadar 15:40:45 (primer: sekunder: tertier) akan memperlihatkan pembangunan sektor pembuatan dan perkhidmatan.

4-139

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

GUNA TANAH SEMASA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA Pulau Redang Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Penarik Gunt ong Luar Pulau Bidong

KAWASAN SENSITIF ALAM SEKITAR

JERTEH

BESUT

Merang

Kg. Keruak

BANDAR PERMAISURI

Batu Rakit Wakaf Tengah SETIU Sg. Bari Seberang Takir KUALA TERENGGANU Chabang Tiga KUALA TERENGGANU Kg. Chendering

Seri Langkap

Kuala Telemong

Bt. Payong

Pulau Kapas MARANG

Tengka wang HULU TERENGGANU KUALA BERANG Tasik Kenyir Ajil

Wak af Tap ai

P. Berangan

Laut China Selatan

Merchang

MARANG

Laut China Selatan

PETUNJUK :
Kediaman
KELANTAN

Bt Bading Landas

Rantau Abang

Perniagaan Industri Institusi & Kemudahan

DUNGUN

Bukit Besi

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

PERTANIAN
Pertanian
PAHANG

Ketengah Jaya

Kerteh

PERHUTANAN
Seri Bandi

Kemasik

Hutan Darat Hutan Paya Jalan Raya Badan Air Garis Kontur Ke Atas Sela 300 meter Sempadan Negeri Sempadan Daerah
Ke Kuantan Jabor Cheneh Baharu KEMAMAN

Kijal

PETUNJUK :
KSAS Berisiko Bencana KSAS Bernilai Warisan KSAS Sokongan Hidup KSAS Sokongan Hidup - Pertanian

T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga

KAWASAN BERPOTENSI UNTUK PEMBANGUNAN

HIERARKI DAN KORIDOR PEMBANGUNAN

Pulau Perhentian

KELANTAN
Kuala Besut

6
PETUNJUK :
Pusat Wilayah Negara Pusat Separa Wilayah Negeri Pusat Tempatan Utama

KG. RAJA Tembila

Pulau Redang

JERTEH

Kg. Renek/ Jabi Pasir Akar Kg. Fikri Penarik Pulau Bidong

BESUT

Kg. Keruak

BANDAR PERMAISURI

Guntung Luar Merang

SETIU

Batu Rakit Sg. Tong Seri Langkap

KUALA TERENGGANU

Pusat Pertumbuhan Desa Pusat Tempatan Kecil

Tengkawang

KUALA TERENGGANU
Chabang Tiga K.Telemong Bukit Payong

1
Seberang Takir Ajil

Wakaf Tengah

KUALA TERENGGANU

Kg.Chendering

Pulau Kapas

MARANG

Arah Pembangunan Masa Hadapan Tumpuan Pembangunan Semasa Pembangunan Komited Kawasan Tepubina Sedia ada Koridor Primer Koridor Bersempadan Koridor Sekunder 1

HULU TERENGGANU
Tasik Kenyir

KUALA BERANG

Wakaf Tapai P.Berangan

MARANG

4
Menerong

Merchang

Laut China Selatan

Bt. Bading Landas

Rantau Abang

P.Tenggul Bukit Besi DUNGUN

DUNGUN

3
Ketengah Jaya

Koridor Semasa Dalam Lingkungan Perbandaran Kuala Terengganu :

Kualai Ibai Chendering Batu Enam Kuala Terengganu Mengabang Panjang Batu Rakit Gong Badak Wakaf Tengah Chabang Tiga Padang Midin

AL-MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Kertih
Kerteh Seri Bandi

Kemasik

PETUNJUK:
Kawasan Berpotensi Tinggi Kawasan Berpotensi Sederhana Kawasan Pemeliharaan

Kijal

2 3 4 5 6 7 8

Kerteh Kemasik Kijal Teluk Kalong Chukai ----Gebeng (Kuantan) (KORIDOR INDUSTRI PANTAI TIMUR) Bandar Dungun - Paka Kuala Berang - Ajil Wakaf Tapai Bukit Payong Bandar Jerteh Kg. Raja Kuala Besut Marang Pulau Kerengga Merchang Guntung Bandar Permaisuri

KEMAMAN

Kg. Air Putih

T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga Cheneh Baharu

Jabor

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RAJAH 4.11 ASAS PEMBENTUKAN KONSEP PEMBANGUNAN ASPEK ALAM SEKITAR, KAWASAN BERPOTENSI PEMBANGUNAN, PENGEKALAN DAN PEMULIHARAAN

4-140

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU ii. 4.154 Penduduk Negeri Terengganu mempunyai penduduk seramai 898,825 orang

pada tahun 2000. Pada tahun 2020, kadar pertumbuhan penduduk negeri disasarkan kepada 3.01 peratus untuk mencapai sasaran 1.6 juta orang penduduk menjelang tahun 2020. Sasaran peningkatan bilangan penduduk negeri yang tinggi adalah berdasarkan kepada senario semasa pembangunan serta bagi menjana pertumbuhan pembangunan negeri yang pesat. iii. 4.155 Pelancongan Pada tahun 2000, Sektor Pelancongan hanya menyumbang KDNK

sebanyak 2 peratus. Bagi mencapai sasaran negeri maju sumbangan sektor pelancongan adalah disasarkan pada kadar 12 peratus. Sasaran ini akan dapat dicapai terutamanya dengan Terengganu sebagai Hub Pelancongan Pantai Timur dan pembangunan projek-projek utama (flagship) pelancongan yang menjurus kepada produk-produk utama yang lebih jelas dan disokong oleh produk-produk tambahan serta produk-produk sokongan. Antara produk utama pelancongan yang dikenal pasti adalah seperti produk pantai dan pulau serta warisan budaya. Manakala produk tambahan yang dikenal pasti adalah seperti pelancongan agro dan pelancongan rekreasi, sementara produk sokongan adalah seperti pelancongan yang mempunyai elemen sejarah dan eko lancong. (Rajah 4.12) iv. 4.156 Pertanian Sektor Pertanian adalah penyumbang KDNK terbesar kepada Negeri

Terengganu. Bagi memperkasakan lagi sektor ini sebuah konsep Lembah Agro dicadangkan yang meliputi daerah-daerah seperti Hulu Terengganu, Setiu dan Besut yang sememangnya mempunyai potensi yang luas dalam Sektor Pertanian. Sebuah Agropolis dicadangkan di Jerteh dan Kuala Berang bertujuan meningkatkan strategi penghasilan serta pemasaran hasil pertanian. Di samping untuk meningkat industri hiliran berasaskan asas tani selain menyokong pembangunan Halal Hub negeri. (Rajah 4.12)

4-141

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU v. 4.157 Perindustrian Prospek Negeri Terengganu sebagai pengeluar petroleum yang

utama adalah antara kekuatan yang sangat penting bagi memastikan kluster industri berasaskan sumber tempatan ini dapat dibangunkan di koridor perindustrian Kerteh-Paka-Batu Tujuh dan koridor Chukain - Telok Kalong. Industri hiliran berasaskan petrokimia ini dijangka mampu untuk berkembang dengan pesatnya terutama apabila Lebuhraya Pantai Timur Fasa II siap sepenuhnya. 4.158 Industri IKS dikenal pasti berpotensi sebagai penjana kepada ekonomi tempatan. Oleh yang demikian Sektor Perindustrian RS

penduduk

mensasarkan kawasan-kawasan perindustrian sedia ada diperkukuhkan sebagai Kawasan Perindustrian Sekunder IKS berasaskan sumber tempatan. Ini bertujuan mengoptimumkan pembangunan kawasan perindustrian sedia ada serta mewujudkan kluster industri yang berdaya saing di samping meningkatkan sumber tempatan yang masih belum dioptimumkan sepenuhnya. (Rajah 4.12) vi. 4.159 Perdagangan Pusat-pusat perdagangan utama yang terletak di sempadan negeri Berteraskan kepada konsep complimentary dan

akan diperkukuhkan dengan penyaluran kemudahan barangan serta perkhidmatan. supplementary bandar-bandar seperti Jerteh-Kg. Raja- Kuala Besut akan memainkan peranan sebagai pusat perkhidmatan aktiviti pelancongan di bahagian utara negeri dan bertindak sebagai gateway ke pulau-pulau peranginan seperti Pulau Perhentian dan Pulau Redang. Manakala bagi Bandar Chukai aktiviti perdagangan yang berkonsepkan hypermarket akan diterapkan. 4.160 Pengukuhan Bandar Kuala Terengganu dengan disokong oleh

penubuhan konurbasi Kuala Terengganu-Kuala Berang- Marang akan menjelaskan lagi hierarki Bandar Kuala Terengganu sebagai pusat wilayah negara yang berfungsi sebagai pusat kewangan dan ekonomi serantau. (Rajah 4.12)

4-142

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

PERTANIAN
Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA Pulau Redang Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Penarik Gunt ong Luar Pulau Bidong

PELANCONGAN

Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Penarik Pulau Perhentian

JERTEH

Pulau Redang

BESUT

Merang

BESUT
Kg. Keruak

Pulau Bidong Merang

Kg Budaya Bintang
BANDAR PERMAISURI

Kg. Keruak

BANDAR PERMAISURI Batu Rakit Wakaf Tengah SETIU Sg. Bari Seberang Takir KUALA TERENGGANU

Batu Rakit

SETIU

Sg. Bari

Wakaf Tengah
Seberang TakirMASUK UTAMA PINTU KUALA TERENGGANU Chabang Tiga

Seri Langkap KUALA TERENGGANU

Seri Langkap

Chabang Tiga Kg. Chendering

KUALA Kg Cina TERENGGANU

Kuala Telemong

Kuala Telemong

Kg. Chendering
MARANG

Bt. Payong

Pulau Kapas MARANG

Pulau Kapas

Bt. Payong Wakaf Tapai

Tengk awang HULU TERENGGANU KUALA BERANG Ajil

Wa kaf Tap ai

P. Berangan

MARANG Merchang

Laut China Selatan

HULU TERENGGANU

Tengkawan g

KUALA

Ajil

P. Berangan

BERANG

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

Bt Bading Landas

Tasik Kenyir

Ketengah Jaya

Rantau Abang

KELANTAN

Ketengah Jaya

Rantau Abang

KELANTAN Bukit Besi DUNGUN

PETUNJUK :
PRODUK PELANCONGAN NEGERI TERENGGANU

Bukit Besi DUNGUN

DUNGUN
AL MUKTAFI BILLAH SHAH Kg. Kerteh Paka

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

PETUNJUK :
PAHANG

Kg. Kerteh

Kerteh

Getah Kelapa Sawit Padi Kelapa Dusun Tanaman Jangka Pendek

Tukun Tiruan Agropolis Jelapang Padi Hortikultur Muzium Agrotani Paya

KEMAMAN T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga Cheneh Baharu Kemasik Seri Bandi Kijal

w T U

Hutan Lipur dan Rekreasi Persisiran Pantai dan Pulau Monumen dan Tapak Sejarah Dataran Tanah Lembap Makam dan Kubur Agro Pembentukan Koridor Galakan Pelancongan Pusat Tumpuan Aktiviti Pelancongan
PAHANG

Seri Bandi

Kerteh

Kemasik

Kijal

KEMAMAN
T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga Cheneh Baharu

Jalan Raya

Pusat Pendaratan Ikan Lembah Agro Pertanian Komoditi Lembah Citrus Akuakultur
Ke Kuantan Jabor

Perkampungan Budaya Cadangan Scenic Route Jalan Utama

Lapangan Terbang
Jabor

Pelabuhan Utama Sempadan Daerah Sempadan Negeri

Ke Kuantan

PERDAGANGAN DAN PERKHIDMATAN

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA

PERINDUSTRIAN
Pulau Perhentian

U
Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA

JERTEHJERTEH-KUALA BESUT

JERTEH

Pulau Redang

JERTEH

Pulau Redang

T
Pasir Akar

Tembila Kg. Renek/Jabi

T
Kg. Fikri Penarik Pulau Bidong Merang

Tembila Kg. Renek/Jabi

T 3

Pasir Akar

T 3

Kg. Fikri Penarik Guntong Luar Merang Pulau Bidong

BESUT
Kg. Keruak

Guntong Luar

BESUT

BANDAR PERMAISURI

Kg. Keruak
Batu Rakit Wakaf Tengah

BANDAR PERMAISURI

Ke Kuala Krai

Ke Kuala Krai

Batu Rakit Wakaf Tengah

SETIU

Sg. Bari

Seri Langkap

Seberang Takir KUALA TERENGGANU

SETIU

Sg. Bari

Seri Langkap

Seberang Takir KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas

T T

KUALA TERENGGANU

KUALA Chabang Tiga TERENGGANU

Kg. Chendering Pulau Kapas Bt. Payong MARANG
Kampung Jeneris Jambatan Pasir Pulau

T T

KUALA TERENGGANU

2
Kampung Jeneris Jambatan Pasir Pulau

Kuala Telemong

Kuala Telemong

Bt. Payong MARANG Wakaf Tapai

Tengkawang

Wakaf Tapai

Tengkawang

HULU TERENGGANU

Ke Gua Musang

B
Tasik Kenyir

KUALA BERANG

TAjil

P. Berangan

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Ke Gua Musang

HULU TERENGGANU

B
Tasik Kenyir

KUALA BERANG

T Ajil

P. Berangan

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

A
KELANTAN

Ketengah Jaya

Rantau Abang

A
KELANTAN

Rantau Abang

T
Bukit Besi

T
Bukit Besi

3
AL MUKTAFI BILLAH SHAH

DUNGUN

3
T
Paka

DUNGUN

DUNGUN

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

T
Ketengah Jaya

Paka

Kg. Kerteh

T
Kerteh Kemasik

T
Kerteh Kemasik

PAHANG
Ke Kuala Lip is

PAHANG
Ke Kuala Lipis

Seri Bandi

PETUNJUK :
Pusat Pembangunan Industri Utama Pusat Pembangunan Industri Sekunder Kawasan Perkilangan Hub infrastruktur ICT

Seri Bandi

Kijal

Kijal

PETUNJUK :
Pusat Perdagangan Utama Negeri Terengganu Pusat Perdagangan (Separa Wilayah Negeri)

KEMAMAN
T. Kalong

KEMAMAN
T. Kalong Binjai

CHUKAI Binjai

T
Cheneh Baharu

CHUKAI Geliga

T
Cheneh Baharu

CHUKAI Geliga

Jabor

Jabor

Ke Sg. Lembing (Jalan Alternatif

Ke Kuantan

KE BAB 4

Ke Sg. Lembing (Jalan Alternatif

Ke Kuantan

HALAMAN UTAMA

RAJAH 4.12 ASAS PEMBENTUKAN KONSEP PEMBANGUNAN ASPEK PROSPEK EKONOMI YANG PELBAGAI

4-143

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU vii. 4.161 yang Prasarana Sosial Pembangunan prasarana sosial memberikan impak pembangunan besar kepada Negeri Terengganu. Pembangunan pusat-pusat

pengajian tinggi yang telah dikenal pasti serta peningkatan taraf serta kapasiti institusi-institusi pengajian sedia ada. Pembangunan institusi-institusi pendidikan tinggi serta sekolah-sekolah perdana dan elit ini mampu untuk menjana critical mass bagi pertumbuhan perbandaran yang lebih pesat serta menawarkan kemudahan pendidikan yang berkualiti tinggi kepada rakyat. 4.162 Pembinaan kompleks-kompleks kerajaan serta bangunan-bangunan

kerajaan seperti Kompleks Kerajaan di Bukit Besar dan bangunan-bangunan kerajaan seperti di Wakaf Tapai dan Bukit Kor akan memberi impak yang besar kepada pembangunan kawasan sekitar. (Rajah 4.13) viii. 4.163 Infrastruktur dan Pengangkutan Siapnya pembinaan Lebuh Raya Pantai Timur Fasa II(a) yang

menghubungkan Sempadan Negeri Terengganu/ Pahang dengan Gemuruh di Kuala Terengganu pada tahun 2010 serta pembinaan Lebuh Raya Pantai Timur Fasa II(b) yang menghubungkan Gemuruh, Kuala Terengganu dengan sempadan Terengganu/ Kelantan pada tahun 2015 dijangka akan meningkatkan lagi aksesibiliti Negeri Terengganu dari bahagian selatan dan utara negeri. Selain daripada itu, pembinaan Lebuh Raya Timur Barat II yang menghubungkan Kuala Berang Gua Musang - Simpang Pulai akan meningkatkan aksesibiliti Negeri Terengganu dengan Koridor Pembangunan Utama Negara. 4.164 Penaikkan taraf Lapangan Terbang Sultan Mahmud merangkumi

pembinaan kompleks terminal yang moden dan canggih serta penaikkan taraf landasan lapangan terbang. Selaras dengan hasrat untuk menjadikan Kuala Terengganu sebagai Hub Pelancongan Pantai Timur, penaikkan taraf lapangan terbang ini akan membolehkan pesawat yang lebih besar mendarat terutama dari segmen pasaran Asia Timur. Selain daripada itu, penaikkan taraf lapangan terbang ini membuka potensi yang luas untuk menjadikan Lapangan Terbang Sultan Mahmud sebagai pusat kargo pantai

4-144

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Timur. Bagi Lapangan Terbang Kerteh pula ianya berpotensi sebagai lapangan terbang domestik untuk meningkatkan lagi sektor pelancongan terutama di sekitar daerah Kemaman dan Dungun. 4.165 Penyambungan laluan rel dari Pelabuhan Kemaman ke Tok Arun Ini secara tidak langsung akan menyokong cadangan untuk

memberi impak yang besar kepada penaikkan taraf dan fungsi Pelabuhan Kemaman. mengadakan sebuah pelabuhan darat bagi menyokong pembangunan Pelabuhan Kemaman. (Rajah 4.13) 4.166 Pembangunan Hub ICT di Kemaman dan Kuala Terengganu akan

meningkatkan dan melengkapkan lagi prasarana ICT negeri. Cadangan kedua-dua hub ini akan berfungsi sebagai pusat sokongan bagi Koridor Multimedia yang sedang di dalam peringkat perlaksanaan di Kuantan. Cadangan hub ICT ini juga adalah selaras dengan hasrat kerajaan negeri untuk memastikan Negeri Terengganu tidak ketinggalan di dalam teknologi ICT dan kompetitif ke arah pembangunan k-ekonomi. (Rajah 4.13)

4.14.3 Konsep Pembangunan Spatial Konsep Pembangunan Tertumpu dan Terkawal 4.167 Strategi Hasil pembangunan daripada spatial Negeri tersebut Terengganu Konsep dibentuk

berdasarkan kepada asas-asas pembentukan strategi seperti yang telah dihuraikan. asas-asas Pembangunan Tertumpu dan Terkawal dibentuk dengan justifikasi-justifikasi seperti berikut:i. Untuk mewujudkan pusat-pusat pertumbuhan yang berdaya saing dan mempunyai kekuatan ekonomi yang mampu untuk menjana kelpelbagaian asas ekonomi negeri. (Rujuk Para 6.18)

4-145

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

RANGKAIAN PERHUBUNGAN MASA HADAPAN

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH

INFRASTRUKTUR DAN TELEKOMUNIKASI (ICT)

U
Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut KG. RAJA JERTEH

Pulau Redang

T
Pasir Akar

Tembila Kg. Renek/Jabi

Pulau Redang

T 3

Kg. Fikri Penarik Guntong Luar Merang Pulau Bidong

T
Pasir Akar

Tembila Kg. Renek/Jabi

BESUT
Kg. Keruak

T 3

Kg. Fikri Penarik Guntong Luar Merang Pulau Bidong

BESUT
Kg. Keruak

BANDAR PERMAISURI

Ke Kuala Krai

Batu Rakit Wakaf Tengah

BANDAR PERMAISURI

SETIU

Sg. Bari

Seri Langkap

Seberang Takir KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas

Ke Kuala Krai

Batu Rakit Wakaf Tengah

T T

SETIU

Sg. Bari

Seri Langkap

Seberang Takir KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas

PETUNJUK :
Cadangan Laluan Utama :
Kampung Jeneris Jambatan Pasir Pulau

KUALA TERENGGANU

T T

Kuala Telemong

KUALA TERENGGANU

Bt. Payong MARANG Wakaf Tapai

1 2 3 4

Jalan Utama Hulu Besut - S etiu Pakej 8 Laluan Timur Barat II (Jeneris Kuala Telemong) Ke Cadangan Menaiktaraf Jalan Persekutuan 3 dan 14 Cadangan Menaiktaraf Jalan Kuala Krai- Keruak
KELANTAN

Tengkawang

HUB ICT BUKIT BESAR

Laut China Selatan
Merchang

2
Kampung Jeneris Jambatan Pasir Pulau

Kuala Telemong

Bt. Payong MARANG Wakaf Tapai

HULU TERENGGANU

B
Tasik Kenyir

KUALA BERANG

TAjil

P. Berangan

Tengkawang

MARANG
Bt Bading Landas

HULU TERENGGANU

Gua Musang

Ke Gua Musang

B
Tasik Kenyir

KUALA BERANG

TAjil

P. Berangan

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Ketengah Jaya

Rantau Abang

A
KELANTAN

T
Bukit Besi

Ketengah Jaya

Rantau Abang

Cadangan Menaiktaraf Jalan - jalan Lain Cadangan Membina Laluan Baru Cadangan Laluan By - P ass Kuala Terengganu (FR3 Interchange Kuala Telemong) Cadangan Laluan Rel 2020 Cadangan Terminal Integrasi Pengangkutan Awam Laluan Lebuhraya Sedia Ada :
PAHANG
Ke Kuala Lipis

3
AL MUKTAFI BILLAH SHAH

DUNGUN

T
Bukit Besi

DUNGUN

DUNGUN

T
Kg. Kerteh

Paka
AL MUKTAFI BILLAH SHAH

T
Kerteh

DUNGUN

T
Kg. Kerteh

Paka

HUB ICT KEMAMAN

T
Kerteh Kemasik

PAHANG
Ke Kuala Lipis

Ke Kuala Lipis
Seri Bandi

Kemasik

A B

Lebuhraya Pantai Timur Laluan Timur Barat II Jalan Utama Sedia Ada Jalan Raya Sedia Ada

Interchange (Persimpangan Bertingkat)

Kijal

Seri Bandi

KEMAMAN
T. Kalong Binjai

Kijal

T
Laluan Rel Sedia Ada Sempadan Negeri
Jabor Cheneh Baharu

PETUNJUK :
HUB Teknologi Komunikasi Dan Maklumat

KEMAMAN
T. Kalong Binjai

CHUKAI Geliga

T
Cheneh Baharu

CHUKAI Geliga

T
Ke Sg. Lembing (Jalan Alternatif

Lapangan Terbang Pelabuhan Utama

Sempadan Daerah
Ke Sg. Lembing (Jalan Alternatif

Jabor

Ke Kuantan

Ke Kuantan

PERUMAHAN
Pulau Perhentian

KEMUDAHAN MASYARAKAT
Pulau Perhentian

JENIS RUMAH KOS RENDAH

Pulau Redang

2005-2020
Kuala Besut

Kuala Besut KG. RAJA JERTEH Tembila

9,445 5,353

KG. RAJA JERTEH Tembila

Pulau Redang

KOS SEDERHANA
Kg. Renek/ Jabi Kg. Fikri

Kg. Renek/ Jabi Pasir Akar Kg. Fikri Penarik Pulau Bidong

Pasir Akar

Penarik

KOS TINGGI

Pulau Bidong

945
BESUT
Guntung Luar

BESUT

Guntung Luar Merang Merang BANDAR PERMAISURI BANDAR PERMAISURI

JENIS RUMAH KOS RENDAH KOS SEDERHANA KOS TINGGI

Kg. Keruak

2005-2020 3,537 2,064 295

Kg. Keruak

SETIU

Batu Rakit Sg. Tong Seri Langkap Wakaf Tengah Seberang Takir

SETIU

Sg. Tong

JENIS RUMAH KOS RENDAH KOS Pulau SEDERHANA Kapas

2005-2020 27,031 19,462 7,659

HULU TERENGGANU Laut China Selatan

Seri Langkap

3 1 2 2
Batu Rakit

Wakaf Tengah Seberang Takir

KUALA TERENGGANU
Chabang Tiga

KUALA TERENGGANU

KUALA TERENGGANU

KUALA TERENGGANU

Chabang Tiga

Kg.Chendering K.Telemong Bukit Payong K.Telemong

Bukit Payong MARANG

4 7

Kg.Chendering

Pulau Kapas

MARANG Tengkawang Wakaf Tapai P.Berangan

KOS TINGGI
MARANG
Merchang Bt. Bading

Tengkawang

Wakaf Tapai P.Berangan

3
Merchang

HULU TERENGGANU
Tasik Kenyir

KUALA BERANG

Ajil

KUALA BERANG

Ajil

MARANG 10
Bt. Bading Landas

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

JENIS RUMAH KOS RENDAH KOS SEDERHANA KOS TINGGI

2005-2020 4,401 2,961 639

Menerong

JENIS RUMAH KOS RENDAH

Rantau Abang

2005-2020 6,609
P.Tenggul 4,447

Landas

PETUNJUK :
INSTITUSI PENGAJIAN TINGGI AWAM

Menerong

Rantau Abang

KOS SEDERHANA
Bukit Besi DUNGUN

Bukit Besi

6
DUNGUN

P.Ten

KOS TINGGI
DUNGUN
Paka

961

1 2 3

Universiti Teknologi MARA (UiTM) Kolej Universiti Sains dan Teknologi Malaysia (KUSTEM) Kolej Agama Sultan Zainal Abidin (KUSZA)
DUNGUN

1 2 1
Paka

AL-MUKTAFI BILLAH SHAH

AL-MUKTAFI BILLAH SHAH

JENIS RUMAH KOS RENDAH KOS SEDERHANA

Ketengah Jaya

2005-2020 8,333 6,371 1,634

INSTITUSI LATIHAN TEKNIKAL AWAM

1 2 3 1 2 1 2 3 4 5

Ketengah Jaya

Politeknik Dungun Politeknik Kota

Kerteh

Kerteh

Kemasik

Kemasik

Kolej Komuniti Kuala Terengganu

Seri Bandi Kijal

JENIS RUMAH KOS RENDAH KOS SEDERHANA KOS TINGGI

2005-2020 13,857 11,794 3,833

KEMAMAN

Seri Bandi

KOS TINGGI
Kg. Air Putih

MAKTAB PERGURUAN
Maktab Perguruan Sultan Mizan, Besut Maktab Perguruan Kuala Terengganu, Batu Rakit
KEMAMAN
Kg. Air Putih

Kijal

9
Binjai

T. Kalong

T. Kalong Binjai CHUKAI Geliga Cheneh Baharu

CHUKAI Geliga Cheneh Baharu

INSTITUSI PENGAJIAN TINGGI SWASTA

ILP Petroleum, Batu Rakit Kolej KETENGAH, Al Muktafi Billah Shah Kolej Latihan Telekom Kolej Sri Iman, Kuala Terengganu Kolej Teknologi Bestari, Saujana Permaisuri, Setiu

6 7 8 9

Kolej Teras Timur, Dungun Kolej Yayasan Terengganu, Chendering PTPL, Kuala Terengganu Terengganu Advance Technical Institute, Kemaman

Jabor

Jabor

10

Cadangan Universiti Darul Iman

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA RAJAH 4.13 ASAS PEMBENTUKAN KONSEP PEMBANGUNAN ASPEK PROSPEK PRASARANA INFRASTRUKTUR FIZIKAL DAN SOSIAL

4-146

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU ii. Memastikan pembangunan tanah masa hadapan mengikut

keperluan sebenar dan mengikut fasa perlaksanaan yang telah ditetapkan. (Rujuk Para 5.04, 5.05, 5.06 dan Jadual 5.1) iii. Untuk mengoptimumkan kemudahan perhubungan dan pengangkutan negeri seperti rangkaian jalan raya, lebuh raya, dan sistem pengangkutan awam inter dan intra negeri. (Rujuk Para 4.83) iv. Untuk memastikan pembangunan di bandar-bandar terpilih yang dikenal pasti memberi keutamaan pembangunan kepada kawasankawasan pocket lands, kawasan usang dan terbiar terlebih dahulu sebelum perkembangan secara koridor atau urban sprawl dibenarkan. Ini adalah bagi memastikan pembukaan kawasan untuk pembangunan pada masa hadapan dapat dikawal dan berlaku secara mampan. Di samping untuk mengoptimumkan penggunaan kemudahan sosial dan prasarana infrastruktur . (Rujuk Para 5.13 dan Para 5.14) v. Memastikan bandar-bandar terpilih yang telah dikenal pasti dibangunkan dengan hierarki dan fungsi bandar yang jelas serta dibangunkan berdasarkan kepada ciri-ciri tempatan. (Rujuk Para 5.12 dan Jaduall 5.2) vi. Untuk memastikan kawasan KSAS dikekalkan dan dipelihara untuk kepentingan ekologi dan mewartakan Hutan Simpan Cemerong dan Setiu Wetland sebagai Taman Negeri. Di samping mengadakan kajian had tampungan pulau-pulau peranginan bagi memantau aktiviti pembangunan yang boleh merosakkan ekologi semulajadi pulau. (Rujuk Para 4.124 bil x dan bil xiv) vii. Memastikan kawasan tanah tinggi dengan ketinggian 1000m ke atas dan berkecerunan melebihi 25 darjah di zon pembangunan yang dibenarkan dipelihara dan dikekalkan tanpa mengubah bentuk asal muka bumi kawasan berkenaan. viii. Mewartakan kawasan Jelapang Padi yang telah dikenal pasti oleh KETARA sebagai Kawasan Jelapang Padi Negara di samping mengezonkan kawasan padi yang mempunyai skim pengairan sebagai zon pertanian. Perincian kepada pengezonan kawasan ini perlu merujuk kepada Rancangan Tempatan Daerah kawasan tersebut. (Rujuk Para 4.29 dan 4.30). Perincian kepada konsep pembangunan ini perlu merujuk kepada Bab 5.0. (Rajah 4.14)

4-147

KE BAB 4

HALAMAN UTAMA

BAB 5 : CADANGAN PEMAJUAN GUNATANAH - GAMBARAJAH UTAMA

MATLAMAT,SASARAN DAN STRATEGI PEMBANGUNAN GAMBARAJAH UTAMA MENGIKUT FASA PERANCANGAN

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

5.0

CADANGAN PEMAJUAN GUNATANAH-GAMBARAJAH UTAMA

5.01

Pembentukan Gambarajah Utama Negeri Terengganu dihasilkan dengan

menggunakan teknik analisis dan tapisan GIS serta berasaskan kepada hasil rumusan penemuan strategik sektoral. Gambarajah Utama Negeri Terengganu ini disediakan mengikut perancangan secara berkala iaitu berdasarkan kepada perancangan lima (5) tahun fasa pelaksanaan Rancangan Struktur.

5.1
5.02

Matlamat, Sasaran dan Strategi Pembangunan

Matlamat utama pembangunan spatial Negeri Terengganu adalah untuk

menggalakkan pertumbuhan pembangunan berterusan secara mampan dan terkawal untuk mengurangkan jurang ekonomi, mengekalkan keseimbangan, mewujudkan keselesaan dan kesejahteraan masyarakat dengan purata pertumbuhan pembangunan masa hadapan tidak melebihi densiti 15 orang/ hektar (bagi kawasan tepubina). 5.03 i. Sasaran bagi mencapai matlamat pembangunan spatial ini adalah:Menyelaras Sasaran Pertumbuhan Sektoral Dengan Pembangunan

Gunatanah Masa Hadapan 5.04 Pertumbuhan dan keperluan pembangunan sektor-sektor utama yang

melibatkan penggunaan ruang tanah di masa hadapan akan diselaraskan dengan sasaran penggunaan tanah secara mampan bagi negeri ini. Dianggarkan sehingga tahun 2020 sejumlah kira-kira 15,666 hektar tanah diperlukan untuk menampung pembangunan baru. 5.05 Purata kadar pertumbuhan pembangunan fizikal gunatanah Negeri

Terengganu adalah pada kadar 920 hektar setahun sehingga tahun 2020. Secara amnya, pertumbuhan bagi tahun perancangan 2003-2005 adalah sebanyak 980 hektar setahun dan kadar ini menurun kepada 680 hektar setahun pada tahun perancangan 2006-2010. Kadar pertumbuhan gunatanah ini meningkat semula pada tahun 2011-2015 pada kadar 850 hektar setahun dan terus meningkat kepada 1020 hektar setahun pada tahun perancangan 2016-2020. Trend pembangunan 5-1

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU gunatanah ini telah diselaraskan dengan pembangunan sektoral serta pertumbuhan penduduk di samping mengambilkira pelaksanaan projek-projek pembangunan mega di Negeri Terengganu. (Jadual 5.1) 5.06 Sektor perumahan meliputi pembangunan kediaman akan terus memacu

pembangunan negeri dengan peratusan sebanyak 39.3 peratus dan diikuti oleh pembangunan rekreasi dan sukan sebanyak 26.8 peratus. Ini adalah selaras dengan pembangunan kompleks sukan serta selaras dengan hasrat untuk menjadikan Negeri Terengganu sebagai destinasi acara sukan di peringkat nasional dan antarabangsa. Pembukaan kawasan bagi pusat-pusat perdagangan baru adalah sebanyak 13 peratus manakala pembangunan kawasan industri adalah sebanyak 10.2 peratus. Bagi pembangunan kemudahan masyarakat, sebanyak 10.7 peratus kawasan baru diperlukan bagi penyediaan kemudahan masyarakat kepada penduduk Negeri Terengganu. (Rujuk Rajah 4.1, 4.2, 4.5, 4.6, 4.7, 4.8, 4.9 dan 4.10) Jadual 5.1: Keperluan Tanah Pembangunan Mengikut Sektor Bagi Setiap Lima Tahun, Negeri Terengganu (Hektar)
2003-2005 1,041 175 36 666 820 2,940 980/ thn 2006-2010 1,436 206 218 334 959 3,406 681.2/ thn 2011-2015 1,725 220 491 334 1,126 4,227 845.4/thn 2016-2020 1,951 236 855 334 1,306 5,093 1018.6/thn JUMLAH 6,153 2,034 1,600 1,668 4,211 15,666 921.5/thn % 39.3 13.0 10.2 10.7 26.8 100

GUNATANAH Kediaman Perniagaan Perindustrian Kemudahan Masyarakat Rekreasi JUMLAH Pertumbuhan hektar/ tahun

ii. a. 5.07

Tumpuan Kawasan Pembangunan Masa Hadapan. Koridor Pantai Tumpuan pembangunan spatial Negeri Terengganu akan terus tertumpu di

kawasan koridor pantai negeri. Ini kerana sasaran untuk mengoptimumkan kemudahan-kemudahan infrastruktur sedia ada di samping memberi keutamaan pembangunan ke kawasan-kawasan di sepanjang koridor pantai yang masih lagi berpotensi untuk pembangunan masa hadapan di samping untuk mengelakkan daripada berlakunya pembukaan kawasan hutan yang akan menjejaskan ekologi semulajadi Negeri Terengganu.

5-2

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 5.08 Analisis kawasan kesediaan tanah untuk pembangunan masa hadapan yang

dijalankan juga mendapati sehingga tahun 2020, tumpuan pembangunan Negeri Terengganu masih lagi tertumpu di sepanjang koridor pantai. Cadangan jajaran Lebuhraya Pantai Timur Fasa II yang menganjur ke arah pantai adalah bertepatan dengan strategi pembangunan RSN iaitu untuk mengoptimumkan pembangunan kawasan Koridor Pantai. Adalah dijangkakan siapnya lebuhraya ini akan meningkatkan potensi kawasan-kawasan industri sedia ada yang masih lagi belum dibangunkan. Peningkatan aksesibiliti ini juga, akan menyokong cadangan RSN untuk meningkatkan fungsi dan peranan Pelabuhan Kemaman sebagai salah sebuah pelabuhan yang terpenting di Pantai Timur selepas Pelabuhan Kuantan. 5.09 Walaupun tumpuan pembangunan akan tertumpu di kawasan Koridor

Pantai, kawasan-kawasan KSAS yang dikenal pasti seperti kawasan persisir pantai, kawasan paya dan kawasan tanah tinggi yang mempunyai kecerunan melebihi 25 darjah perlulah dipelihara dan sebarang pembangunan yang berhampiran dengan kawasan KSAS ini perlu mematuhi garis panduan pembangunan yang telah ditetapkan. b. 5.10 Koridor Tengah Koridor Tengah Negeri Terengganu meliputi kawasan-kawasan pertanian

seperti kawasan perladangan kelapa sawit, getah, kawasan padi, kawasan dusun dan kawasan petempatan yang melibatkan Jabor, Cheneh Baharu, Al-Muktafi Billah Shah, Bukit Besi, Kuala Berang, Tengkawang dan Pasir Akar. Pembangunan di Koridor Tengah negeri hanya dibenar di kawasan-kawasan keutamaan pembangunan yang telah dikenal pasti oleh kajian RSN seperti yang ditunjukkan di Gambarajah Utama. Pembangunan secara terkawal ini bertujuan untuk memastikan pembangunan di Koridor Pantai dapat dioptimumkan sepenuhnya. 5.11 Pembukaan kawasan pembangunan baru di Koridor Tengah akan dikenal

pasti sekiranya keperluan kepada pembangunan pada masa hadapan memerlukan kepada pembukaan kawasan baru. Walau bagaimanapun, keperluan kepada pembukaan kawasan pembangunan baru ini akan diperincikan di peringkat Kajian Rancangan Tempatan (RT) dan juga di peringkat kajian Rancangan Kawasan Khas (RKK).

5-3

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU c. 5.12 Koridor Pedalaman Koridor Pedalaman adalah terdiri daripada Kawasan Sensitif Alam Sekitar

(KSAS) seperti kawasan hutan yang kaya dengan flora dan fauna Taman Negara, kawasan tadahan air Tasik Kenyir dan kawasan tanah tinggi. Sebahagian besar kawasan di Koridor Pendalaman ini telah dikenal pasti sebagai Central Forest Spine Reserve oleh RFN yang meliputi Jajaran Taman Negara dan Banjaran Timur. Bagi koridor pedalaman ini tidak ada pembangunan yang akan dibenarkan di kawasan ini kecuali sebagai kawasan rekreasi seperti hutan lipur dan kawasan pelancongan eko. Bagi kawasan Tasik Kenyir, hanya kawasan-kawasan yang telah dikenal pasti bagi tujuan pelancongan sahaja dibenarkan. Walau bagaimanapun, sebarang pembangunan yang dijalankan di kawasan ini perlu menepati garispanduan yang telah ditetapkan. d. 5.13 Kawasan Kepulauan Pelancongan pantai dan pulau adalah antara produk pelancongan utama

Negeri Terengganu antaranya seperti Pulau Perhentian Kecil dan Besar, Pulau Redang, Pulau Kapas, Pulau Lang Tengah, Pulau Tenggol dan yang akan dibuka untuk tujuan pelancongan Pulau Bidong. Pulau-pulau ini sebahagian besarnya adalah merupakan pulau yang telah diwartakan sebagai Taman Laut antaranya seperti Pulau Perhentian, Pulau Redang dan Pulau Kapas1. Oleh yang demikian, sebarang pembangunan yang dijalankan di pulau-pulau tersebut perlu menepati garispanduan perancangan pantai dan pulau yang telah ditetapkan. Ini bagi memastikan keindahan flora dan fauna dan hidupan dasar laut terpelihara di samping untuk memastikan industri pelancongan negeri terjamin. 5.14 Untuk memastikan ekologi alam sekitar dasar laut terpelihara, had

tampungan (Carrying Capacity) bagi setiap pulau-pulau yang dikenal pasti telah ditetapkan. Menurut kajian Pembangunan Pulau-pulau Peranginan Semenanjung Malaysia, kajian had tampungan ini adalah berdasarkan kepada faktor muka bumi serta aset semulajadi pulau tersebut di samping mengambilkira kepentingan pulau tersebut serta cadangan pembangunan yang telah diluluskan. Bagi Pulau Perhentian had tampungan maksimum yang ditetapkan bagi satu-satu masa adalah seramai 49,642 orang, manakala bagi Pulau Redang had tampungan maksimum yang ditetapkan adalah seramai 46,200 orang, Pulau Kapas seramai 4,714 orang
1

Rancangan Pulau-pulau Peranginan Semenanjung Malaysia, JPBD Semenanjung Malaysia, 1997 5-4

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU sementara memastikan Pulau Bidong seramai 5,800 orang. Walaubagaimanapun Sebarang had aktiviti

tampungan bagi pulau-pulau ini perlu dikaji semula secara terperinci untuk ekologi pulau-pulau tersebut terpelihara. pembangunan yang ingin dijalankan perlulah mematuhi kehendak-kehendak Akta Perikanan 1985, berkenaan dengan taman laut.

5-5

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian Ke Kota Bharu Kuala Besut

U
Tanpa Skala

KG. RAJA JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Kg. Fikri Pasir Akar Guntong Luar Merang BANDAR PERMAISURI Penarik Pulau Bidong Pulau Redang

BESUT
Kg. Keruak

Batu Rakit Sg. Bari Wakaf Tengah Seberang Takir KUALA TERENGGANU Chabang Tiga Kg. Chendering Pulau Kapas Bt. Payong MARANG Tengkawang Wakaf Tapai Ajil P. Berangan

SETIU
Sg. Tong

Seri Langkap

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

HULU TERENGGANU

KUALA BERANG

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Laut China Selatan

Tasik Kenyir

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi DUNGUN

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Ketengah Jaya

Kerteh

PAHANG

Kemasik Kijal

Seri Bandi

KEMAMAN
T. Kalong Binjai

CHUKAI Geliga

PETUNJUK :
KORIDOR 1 : KORIDOR PANTAI

Cheneh Baharu

Jabor

Jalan Utama Jalan Raya Sempadan Negeri Sempadan Daerah

Ke Kuantan

Lapangan Terbang Pelabuhan Utama

RAJAH 5.1 TUMPUAN PEMBANGUNAN KORIDOR PANTAI NEGERI TERENGGANU

KE BAB 5

5-6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU iii. Pengukuhan Bandar-bandar Sedia Ada dan Penumpuan Bagi Bandar-Bandar Terpilih 5.15 Pengukuhan bandar-bandar sedia ada dan penumpuan bagi bandar-

bandar terpilih bertujuan memastikan gunatanah perbandaran yang optimum dan lebih ekonomik terutama bagi kawasan-kawasan usang, tanah-tanah terbiar serta tapak-tapak projek terbengkalai akan dapat dicapai dan diberi keutamaan pembangunan. Pengukuhan bandar Kuala Terengganu sebagai destinasi serantau dan antarabangsa bagi sektor kewangan, perdagangan, pelancongan dan perhubungan akan secara tidak langsung memberi impak yang besar kepada pembangunan Negeri Terengganu. 5.16 Rancangan Fizikal Negara (RFN) 2005, telah mengenal pasti empat konurbasi

utama negara iaitu Kuala Lumpur, Pulau Pinang, Johor Bahru dan Kuantan di mana dijangkakan konurbasi ini akan mempunyai penduduk seramai 12.4 juta menjelang tahun 2020. RFN telah menetapkan Zon Pantai Timur terdiri daripada 3 konurbasi utama iaitu Kuantan, Kuala Terengganu dan Kota Bharu dengan jumlah penduduknya adalah kurang berbanding dengan penduduk di konurbasi zon Pantai Barat. Konurbasi terbesar adalah Kuantan dengan jumlah penduduknya seramai 0.64 juta. Kuantan dibangunkan sebagai salah satu daripada konurbasi negara/wilayah berdasarkan kepada lokasinya yang strategik dan faktor kelebihan perbandingan walaupun saiz populasinya adalah kecil. Konurbasi Kuantan akan berperanan sebagai pintu masuk bagi Zon Pantai Timur kerana mempunyai perhubungan yang terus dengan konurbasi Kuala Lumpur kesan daripada cadangan pembinaan Expressway dan Lebuhraya Pantai Timur. RFN juga telah menetapkan Kuala Terengganu dan Kota Bharu sebagai Konurbasi Pertumbuhan Masa Hadapan. Konurbasi Kuantan dijangka mempunyai pengaruh yang sangat luas dengan sempadannya meliputi Bandar Pekan di selatan sehinggalah Bandar Chukai (Daerah Kemaman) di utara. 5.17 RFN mendefinisikan konurbasi sebagai satu kumpulan bandaraya, metropolis

atau bandar-bandar dalam satu lingkungan closely link yang berekonomik dan berfungsi di antara satu sama lain. Dalam menentukan sempadan konurbasi, RFN telah mengenal pasti beberapa parameter sebagai asas dalam mengukurnya.

5-7

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 5.18 Antara parameter yang telah digunakan oleh RFN adalah seperti berikut : i. ii. iii. iv. v. 5.19 Pembangunan Komited. Masa perjalanan yang minimum (konurbasi Kuala Lumpur - 45 minit, konurbasi-konurbasi wilayah dan ibu negeri 30 minit.) Pembangunan Fizikal; Penumpuan tepubina. Tidak termasuk kawasan Pertanian Utama yang telah ditentukan oleh RFN. Tidak termasuk keutamaan Kawasan Sensitif Alam Sekitar.

Walau bagaimanapun, dalam menentukan sempadan-sempadan konurbasi

yang sebenar, ia juga mengambilkira parameter tambahan yang berkaitan sama ada di peringkat wilayah, negeri dan tempatan. Pengwujudan konurbasi Kuala Terengganu dengan sasaran penduduk tampungan seramai 600 000 orang akan memberi prospek pertumbuhan yang lebih besar dengan gabungan beberapa bandar seperti Kuala Terengganu, Marang dan Kuala Berang. Bagi memastikan pengagihan pembangunan yang seimbang hierarki petempatan dan fungsi perbandaran adalah seperti berikut:Jadual 5.2:
HIERARKI Pusat Negara Wilayah

Pengukuhan Hierarki Petempatan 2020

PETEMPATAN BANDAR DAN DESA 2020 Kuala Terengganu FUNGSI Fungsi utama adalah untuk menggalakkan pertumbuhan ekonomi di peringkat Wilayah dan Separa Wilayah. Berfungsi sebagai Pusat Wilayah Negara, ibu Negeri Terengganu dan Pusat Wilayah Pelancongan bagi Koridor Pelancongan Pantai Timur Berfungsi sebagai pusat yang menawarkan kemudahan perkhidmatan tertiari dan sekunder di samping penggalak pertumbuhan ekonomi Berfungsi sebagai Pusat Separa Wilayah Negeri menjelang tahun 2020 dengan perdagangan bersifat high order good . Menggalakkan pemusatan aktiviti melalui kemasukan institusi-institusi kewangan dan perkhidmatan. Berfungsi sebagai Pusat Pentadbiran dengan kemudahan perkhidmatan peringkat tertiari dan sekunder

Pusat Wilayah

Separa

Dungun Chukai Konurbasi Bandar Jerteh-Kg.RajaKuala Besut

Pusat Petempatan Utama

Paka Kerteh Kijal Marang Kuala Berang Bandar Permaisuri Al Muktafi Billah Shah

5-8

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

Pusat Petempatan Kecil Kemasik Merchang Guntung Jabi Cheneh Baharu Seri Bandi Ketengah Jaya Bukit Payong Ajil Penarik Merang Sg. Tong Bukit Besi Fikri Telemong Tengkawang Pasir Akar Wakaf Tapai Alor Lintah Menyediakan kemudahan di peringkat primer dan lebih kepada memenuhi keperluan-keperluan tempatan

Pusat Pertumbuhan Desa

Berfungsi untuk menyediakan perkhidmatan kepada rangkaian kampung-kampung

5.20

Penentuan had pembangunan perbandaran akan mengambilkira aspek-

aspek halangan pembangunan fizikal seperti:i. ii. iii. iv. Kawasan tanah tinggi yang melebihi 1000 meter, Kawasan berkecerunan melebihi 25 darjah Kawasan yang mempunyai badan air seperti sungai, tasik, paya dan kawasan lombong Kawasan pengekalan pertanian seperti kawasan KETARA yang dikenal pasti sebagai kawasan Jelapang Padi Negara dan kawasan pengekalan pertanian yang mempunyai infrastruktur pengairan dan dikenal pasti sebagai zon pertanian v. Kawasan hutan yang mempunyai nilai warisan dan perlu dikekalkan seperti hutan pengeluaran, hutan tadahan air, hutan kawalan banjir, hutan simpan, hutan lipur, hutan penyelidikan, hutan pembelajaran hutan perlindungan liar dan hutan untuk maksud persekutuan. 5.21 Penentuan had pembangunan masa hadapan ini juga mengambilkira peta

cadangan dan gambar rajah utama pembangunan masa hadapan yang telah dikemukakan oleh 16 buah kajian Rancangan Struktur dan Rancangan Tempatan yang telah dijalankan. Selain mengambilkira potensi kawasan yang terletak sejajar dengan jalan-jalan utama dan juga kawasan yang menjadi kawasan operasi Pihak Berkuasa Tempatan. Tumpuan pembangunan bagi bandar-bandar terpilih ini adalah bertujuan untuk meningkatkan penduduk tampungan di sesebuah pusat pertumbuhan selain daripada memastikan penyaluran kemudahan perbandaran 5-9

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU dan perkhidmatan dapat disalurkan kepada penduduk mengikut hierarki

perbandaran yang ditetapkan. Ini juga adalah bertujuan untuk meningkatkan aktiviti pertumbuhan bandar serta untuk mengelakkan penduduk daripada tinggal berselerakan berikut:i. 5.22 Konurbasi Kuala Terengganu-Kuala Berang-Marang Konurbasi Kuala Terengganu-Kuala Berang-Marang adalah konurbasi dan berjajaran sehingga menyukarkan kemudahan disalurkan. Kawasan had pembangunan perbandaran yang dikenal pasti oleh RS adalah seperti

yang terpenting bagi Negeri Terengganu. Penubuhan konurbasi utama ini akan mengukuhkan lagi peranan Kuala Terengganu sebagai Pusat Wilayah Negara menjelang tahun 2020. Penduduk sasaran bagi konurbasi ini adalah seramai 600,000 orang dengan penumpuan perbandaran kepada pembangunan institusi pengajian tinggi, institusi pentadbiran kerajaan negeri dan kerajaan persekutuan, perdagangan dan perkhidmatan, perumahan dan kawasan perindustrian. Berperanan sebagai Hub Pelancongan Pantai Timur konurbasi ini mempunyai potensi yang tinggi di dalam pembangunan pelancongan negeri. Penaikan taraf Lapangan Terbang Sultan Mahmud akan menjadi pemangkin pembangunan negeri di samping mampu untuk menjadi salah sebuah hub pengangkutan negara. Kawasan perbandaran konurbasi ini akan meliputi keseluruhan Daerah Kuala Terengganu dengan penumpuan pembangunan kepada koridor Kuala Ibai- Chendering, Batu Enam-Kuala Terengganu, Mengabang Panjang- Batu Rakit, Gong Badak-Wakaf Tengah dan Chabang Tiga-Padang Midin. Manakala bagi Bandar Kuala Berang, penumpuan perbandaran akan tertumpu dari Tanggol dan Kuala Telemong di sebelah Utara, Pangkalan Ajal dan Menerong di sebelah Selatan, Kuala Pueh di Sebelah Barat, Bukit Bading di sebelah Tenggara, Matang, Tengkawang, Kuala Jeneris dan Tasik Kenyir di sebelah Barat Laut serta Sekayu di sebelah Barat Daya dan sepanjang koridor Kuala Berang-AjilWakaf Tapai. Sementara bagi Daerah Marang, kawasan perbandaran akan tertumpu di kawasan operasi Majlis Daerah Marang meliputi kawasan satu km dari kiri dan kanan jalan persekutuan menganjur dari Bandar MarangPulau Kerengga-Merchang. Pembangunan kawasan perbandaran akan mengambilkira konsep pembangunan smart growth dengan pembangunan mengikut fasa pelaksanaan yang telah ditetapkan. Siapnya pembangunan LPT Fasa II dengan persimpangan bertingkat di Ajil, Kuala Telemong dan Kg. 5-10

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Gemuruh akan memberi kesan perbandaran secara tidak langsung kepada kawasan tersebut di masa hadapan. ii. 5.23 Bandar Dungun Bandar Dungun akan kekal berperanan sebagai Pusat Separa Wilayah

dengan pengukuhan bilangan penduduk seramai 64,000 orang pada tahun 2020. Berfungsi sebagai pusat yang menawarkan kemudahan perkhidmatan dan barangan bersifat high order good. Penumpuan pembangunan ekonomi berasaskan kepada pelancongan di sepanjang pantai Tanjung Jara, Tanjung Gadung, Teluk Bidara dan Rantau Abang serta pembangunan perindustrian hasil limpahan daripada Pusat Perindustrian Utama Kerteh, Paka dan Batu Tujuh. Pembinaan LPT Fasa II dengan persimpangan bertingkat di Bukit Besi, Dungun dan Paka akan memberikan kesan pembangunan secara langsung kepada kawasan di sekitar persimpangan bertingkat tersebut pada masa hadapan. Penumpuan kawasan perbandaran bagi Bandar Dungun akan tertumpu di kawasan Seberang Pintasan, Dungun-Sura, dan Paka dengan penumpuan pembangunan di sepanjang koridor Dungun-Paka. iii. 5.24 Bandar Chukai Bandar Chukai akan berperanan sebagai Pusat Separa Wilayah

menjelang tahun 2020 dengan penduduk tampungan seramai 40,000 orang. Pengukuhan bandar Chukai adalah bagi memastikan bandar ini mampu untuk menawarkan kemudahan barangan dan perkhidmatan yang bersifat high order goods dengan cadangan pusat perniagaan berkonsepkan hypermarket dengan kemudahan institusi kewangan dan perkhidmatan yang moden kepada penduduknya agar dapat mengurangkan persaingan dengan Bandar Gebeng dan Kuantan. Bandar Chukai dijangka akan tumbuh dengan pesat kesan daripada pembangunan pusat perindustrian utama kluster petrokimia, logam dan industri berat di Koridor Perindustrian KertehPaka-Batu Tujuh. Pembinaan LPT Fasa II dijangka akan memberikan kesan secara langsung kepada pembangunan Bandar Chukai, Kijal dan Kerteh akibat daripada pembinaan persimpangan bertingkat lebuhraya tersebut. Kawasan perbandaran Chukai akan tertumpu di Bandar Chukai - Telok Kalong dan menganjur dari Kijal - Kemasik hingga ke Kerteh.

5-11

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU iv. 5.25 Konurbasi Bandar Jerteh-Kg. Raja-Kuala Besut Pengukuhan Konurbasi Bandar Jerteh-Kg. Raja-Kuala Besut kepada

Pusat Separa Wilayah dijangka akan memacu pembangunan konurbasi ini dengan lebih pesat lagi. Ini kerana peranan yang dimainkan oleh ketiga-tiga bandar ini adalah saling sokong-menyokong antara satu sama lain. Pengukuhan konurbasi bandar ini sebagai satu unit perbandaran adalah lebih menguntungkan selain daripada dapat mencapai penduduk sasaran berdasarkan hierarki perbandaran iaitu seramai 21,000 orang menjelang tahun 2020. Penyaluran kemudahan perbandaran dan perkhidmatan juga akan dapat disalurkan dengan mudah. Pembinaan institusi pengajian tinggi seperti Universiti Darul Iman Malaysia dan Taman Ilmu di kawasan Tembila dijangka dapat merancakkan pembangunan di konurbasi ini. Selain itu, kedudukan yang berhampiran dengan Pasir Puteh serta pelabuhan perikanan Tok Bali perlu diambil peluang selain untuk mengurangkan pengaliran keluar penduduk ke bandar-bandar di negeri bersempadanan bagi tujuan berbelanja. Selain daripada itu juga, perkembangan kawasan bandar juga dapat dilakukan dan tidak hanya tertumpu di sesebuah bandar sahaja malahan di sepanjang koridor dari Kuala Besut-Kg. Raja hingga ke Jerteh. Sesuai dengan peranan sebagai pusat Agropolis bagi wilayah utara negeri, konurbasi perbandaran serta ini akan berperanan kepada sebagai pusat pengumpulan, pemasaran penumpuan pembangunan

pertanian menggunakan tenologi moden berasaskan bioteknologi. Kawasan Jelapang Padi Negara yang telah dikenal pasti akan dikekalkan untuk memastikan sumber makanan negara terjamin. v. 5.26 Bandar Permaisuri Daerah Setiu memainkan peranan penting kepada sektor pertanian

negeri. Terkenal sebagai salah sebuah pusat ternakan bagi ikan secara akuakultur dan pusat pengeluaran benih ikan air payau. Daerah ini juga adalah sebahagian daripada Lembah Agro yang dikenal pasti oleh sektor pertanian dengan nukleus agropolis tertumpu di Sungai Tong dan Langkap. Kedua-dua pusat ini akan menyokong agropolis Jerteh-Kg. Raja-Kuala Besut di dalam pembangunan pertanian di kawasan utara negeri. Dari segi perbandaran, Bandar Pemaisuri akan dinaikkan taraf dari Pusat Petempatan Kecil kepada Pusat Petempatan Utama. Pengukuhan hierarki perbandaran ini 5-12

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU adalah bersesuaian dengan peranan yang dimainkan oleh Bandar Pemaisuri yang berfungsi sebagai Pusat Daerah bagi Daerah Setiu. Penduduk tampungan yang disasarkan adalah seramai 10,001 orang pada tahun 2020. Tumpuan kawasan perbandaran akan tertumpu di sekitar Bandar Permaisuri dan menganjur ke Banggul di sebelah Timur dan ke arah Guntung Luar dan Bintang di sebelah Utara. Selain daripada itu juga tumpuan pembangunan akan tertumpu di sepanjang koridor pantai Fikri hingga ke Penarik. (Rujuk Rajah 5.2, Rajah 5.5(a) dan Rajah 5.5(b)

5-13

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA

KELANTAN
Ke Kota Bharu Kuala Besut

Pulau Perhentian

U
Tanpa Skala

JERTEH (konurbasi Kg RajaK.Besut) Jerteh akan menjadi bandar utama bagi wilayah utara negeri. Fokus akan diberi berkaitan pemasaran produk industri tani & khidmat pelancongan. Agropolis.

JERTEH Tembila Kg. Renek/Jabi Pasir Akar

KG. RAJA

Kg. Fikri

Penarik

BANDAR PERMAISURI Pulau Redang daerah, Sebagai pusat pentadbiran dan perkhidmatan masyarakat tempatan lebih bersifat agrobased. Faktor highway interchange mampu memberi kesan positif
Pulau Bidong Merang

BESUT
Kg. Keruak

Guntong Luar

BANDAR PERMAISURI Sg. Bari

Batu Rakit Wakaf Tengah

SETIU

Seri Langkap

KUALA BERANG Memberi perkhidmatan kepada kawasan pedalaman dan membangunkan potensi pelancongan inland based. Sebahagian daripada konurbasi KT.Agropolis PETUNJUK : Pusat Wilayah Negara Pusat Separa Wilayah Negeri Pusat Tempatan Utama
HULU TERENGGANU

KUALA TERENGGANU
Kuala Telemong

Seberang Takir KUALA TERENGGANU Chabang Tiga

KUALA TERENGGANU Sebagai bandar utama & hierarki tertinggi di dalam negeri. Perluasan urban area. Akan terus diberi fokus sebagai pusat pentadbiran, ekonomi, perdagangan & perkhidmatan negeri. Meningkatkan jumlah penduduk (mass) sebagai pemangkin utama dalam menggalakkan pertumbuhan ekonomi Satu kornubasi bandar akan terbentuk melibatkan bandar-bandar Kuala Terengganu, Kuala Berang dan Marang

Kg. Chendering

Sebagai Pulau Kapas

Bt. Payong Wakaf Tapai

MARANG

Tengkawang

MARANG

pusat pentadbiran daerah, dan pemangkin pembangunan masa hadapan bagi kawasan selatan konurbasi KT pelancongan & kediaman
Laut C hina Selatan

KUALA BERANG

Ajil

P. Berangan

MARANG
Merchang Bt Bading Landas

Tasik Kenyir

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi

3
DUNGUN

DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

DUNGUN Dungun akan memberi sokongan kepada perkhidmatan di konurbasi selatan tengah negeri.

Pusat Tempatan Kecil

Ketengah Jaya

PAHANG

Kerteh

Koridor Semasa Dalam Lingkungan Perbandaran Kuala Terengganu : Kualai Ibai Chendering Batu Enam Kuala Terengganu Mengabang Panjang Batu Rakit Gong Badak Wakaf Tengah Chabang Tiga Padang Midin Kerteh Kemasik Kijal Teluk Kalong Chukai ----Gebeng (Kuantan) (KORIDOR INDUSTRI PANTAI TIMUR) Bandar Dungun - Paka Kuala Berang Ajil Wakaf Tapail Bandar Jerteh Kg. Raja Kuala Besut Marang Pulau Kerengga Merchang Guntung Bandar Permaisuri Fikri Penarik Jalan Utama Jalan Raya Koridor Primer Koridor Sekunder Koridor Bersempadan Sempadan Negeri Sempadan Daerah

Seri Bandi

Kemasik

Kijal

KEMAMAN
T. Kalong Binjai

2 3 4 5 6 7 8

CHUKAI Geliga

Cheneh Baharu

Jabor

Ke Kuantan

CUKAI Diperkukuhkan sebagi bandar yang memberi sokongan & perkhidmatan kepada industri petroleum dan pembangunan di bahagian selatan negeri Terengganu.

Lapangan Terbang Pelabuhan Utama

RAJAH : 5.2 KORIDOR PEMBANGUNAN DAN TUMPUAN PEMBANGUNAN BANDAR-BANDAR TERPILIH

KE BAB 5

5-14

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU iv. Arah Pertumbuhan Gunatanah Akan Dikembangkan dan Dikawal Mengikut Kawasan Yang Telah Dikenal pasti Sebagai Kawasan Keutamaan Pembangunan 5.27 Keutamaan akan diberi kepada kawasan-kawasan yang telah mendapat

bekalan kemudahan infrastruktur dan juga kawasan yang mempunyai kelebihan dari aspek aksesibiliti, lokasi serta bentuk rupa bumi yang bersesuaian. v. Penyelarasan Rancangan Struktur Negeri Terengganu dan Rancangan Fizikal Negara (RFN) 2005. 5.28 RFN telah mengariskan beberapa dasar pembangunan Negeri Terengganu

yang berkaitan dengan pengekalan kawasan KSAS, Central Forest Spine Area, kawasan Eko Pelancongan, Kawasan Special Tourism Zones, Pengekalan Granary Area serta sasaran untuk mempromosikan Negeri Terengganu sebagai Pusat Wilayah Pelancongan Pantai Timur. Sasaran serta dasar pembangunan tersebut telah diadaptasi oleh RS di dalam memastikan segala sasaran serta strategi yang gariskan selaras serta menepati sasaran dan strategi RFN. RS juga secara tidak langsung menjadikan gambarajah utama RFN sebagai panduan bagi membentuk gambarajah utama RS.

5.2
5.29

Gambarajah Utama Mengikut Fasa Perancangan

Gambarajah utama Rancangan Struktur Negeri Terengganu dibahagikan

mengikut tiga (3) fasa pelaksanaan iaitu 2005-2010, 2011-2015 dan 2016-2020. Perancangan secara berkala ini bertujuan untuk memastikan pembangunan gunatanah secara mampan dan terkawal akan dapat dicapai. Ini kerana pembukaan tanah bagi tujuan pemajuan beserta dengan cadangan pembangunan komponen-komponen pembangunan utama telah dikenal pasti di dalam setiap gambarajah utama.

5-15

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

5.2.1
5.30

Gambarajah Utama 2005-2010

Bagi tahun perancangan 2005-2010, sebanyak 3,406 hektar tanah sebenar tanah diperlukan sehingga tahun 2020. Pecahan

diperlukan untuk pembangunan. Jumlah ini adalah 22 peratus daripada keluasan gunatanah mendapati gunatanah perumahan mempunyai peratusan yang tinggi bagi keperluan tanah bagi pembanguan 2005-2010 iaitu sebanyak 42 peratus diikuti oleh gunatanah rekreasi dengan 28 peratus dan gunatanah kemudahan masyarakat sebanyak 10 peratus. Manakala bagi gunatanah perindustrian dan gunatanah perniagaan masing-masing dengan 6 peratus. Dengan jumlah penduduk seramai 1,198,896 orang, luas tanah yang diperlukan untuk pembangunan bagi tahun perancangan 2005-2010 didapati adalah mampan dan selaras dengan strategi pembangunan gunatanah mampan dan terkawal. 5.31 Dalam tahun perancangan 2005-2010, Projek Lebuhraya Pantai Timur

(LPT) Fasa 2 akan mula dibina. Projek ini akan bermula dari sempadan Terengganu/ Pahang dan berakhir di Kuala Terengganu iaitu sepanjang 190 km. Siapnya projek ini akan memberikan impak yang besar kepada Negeri Terengganu, jarak perjalanan yang pendek akan meningkatkan lagi aksesibiliti ke negeri ini. Manakala Lebuhraya Timur Barat II yang menghubungkan Kuala Berang ke Gua Musang dan Ipoh yang melibatkan pembangunan sepanjang 104km akan menyebabkan hubungan Kuala Terengganu dengan bandar-bandar utama seperti Butterworth, Ipoh dan Kuala Lumpur dapat ditingkatkan. Selain daripada pembangunan lebuhraya, pembangunan jalan-jalan baru yang melibatkan koridor pantai dan koridor pedalaman yang menghubungkan Laluan Persekutuan 3 dengan LPT sepanjang 65km akan dibina. Projek menaik taraf jalan yang melibatkan penaikan taraf jalan sepanjang 112 km akan dilaksanakan. Selain daripada pengangkutan darat, bagi meningkatkan aksesibiliti melalui udara, Lapangan Terbang Sultan Mahmud akan dinaikkan taraf sesuai dengan peranan yang dimainkan iaitu sebagai Hub Pelancongan Pantai Timur. Peningkatan prasarana pelabuhan Kemaman juga dicadangkan di dalam tahun perancangan 2005-2010, ini kerana kesan daripada pembangunan prasarana pengangkutan darat dijangka akan memberikan impak kepada pengendalian kapal dan kargo di Pelabuhan Kemaman. Bagi meningkatkan

5-16

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU lagi fungsi Pelabuhan Kemaman, laluan rel sepanjang 10km yang

menghubungkan Pelabuhan Kemaman dan Tok Arun akan mula dibina. 5.32 Pada tahun 2010, Bandar Kuala Terengganu akan dinaikkan taraf

sebagai Pusat Wilayah Negara memandangkan pada tahun tersebut penduduk di bandar ini dijangka akan mencecah seramai 361,947 orang dan ini melayakkan bandar Kuala Terengganu dinaik taraf dari Pusat Wilayah Negeri kepada Pusat Wilayah Negara. Tambahan pula memandangkan kepada perletakan bandar ini yang lebih sesuai dan selaras peranan sebagai Pusat Pelancongan bagi Wilayah Pantai Timur. Bagi Dungun, Chukai dan Paka, peranan bandar-bandar ini akan diperkukuhkan selaras dengan peranan yang dimainkan. Kuala Berang akan diperkukuhkan sebagai Pusat Tempatan Kecil yang menyediakan perkhidmatan dan kemudahan kepada masyarakat setempat. Kuala Berang juga dicadangkan untuk dibangunkan sebagai sebahagian daripada lembah agro yang melibatkan tanaman makanan serta sebagai pusat pelancongan. Manakala bagi bandar-bandar seperti Kijal, Kerteh, Kg. Raja dan Kemasik akan dinaikkan taraf dari Pusat Pertumbuhan Desa kepada Pusat Petempatan Kecil. (Rujuk Rajah 5.3: Gambar rajah Utama 2005-2010)

5-17

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA


Ke Kota Bharu Kuala Besut

Pulau Perhentian

E E
JERTEH

KG. RAJA

Pulau Redang

Kg. Fikri Penarik

Tanpa Skala

Tembila

Pasir Akar

Kg. Renek/Jabi

Guntong Luar

Merang

Pulau Bidong

BESUT
BANDAR PERMAISURI

Kg. Keruak

Batu Rakit Wakaf Tengah

SETIU

Sg. Bari

Seri Langkap

Seberang Takir KUALA TERENGGANU

KUALA TERENGGANU

Chabang Tiga

KualaT Telemong

E E E E E E

Kg. Chendering

Pulau Kapas

Bt. Payong

MARANG

PERANGKAAN UTAMA FASA PERLAKSANAAN 2005-2010

ASPEK
1.PENDUDUK NEGERI TERENGGANU 2.KAWASAN PEMBANGUNAN BARU -Kediaman -Perniagaan -Perindustrian -Kemudahan Masyarakat -Rekreasi 3. KAWASAN PENGEKALAN/ PEMELIHARAAN 4. PERTANIAN 5. PENGANGKUTAN -Lebuhraya Pantai Timur Fasa 2(LPT) 175km 104km(Siap Sepenuhnya) 65km 112km Pembinaan Bangunan Terminal, Naiktaraf Landasan Penggalakan aktiviti perkapalan & yang berkaitan

Laut China Selatan
Merchang

Tengkawang

Wakaf Tapai

2005 2010
HULU TERENGGANU

Ajil KUALA BERANG P. Berangan

MARANG
Bt Bading

1,198,896 org 3,406 hektar 1,436 hektar 206 hektar 218 hektar 334 hektar 959 hektar 890,349 hektar
Tasik Kenyir

Landas

Rantau Abang

KELANTAN

DUNGUN Bukit Besi

340,519 hektar
DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

E E
T

Paka

Ketengah Jaya

E E

Kerteh

-Lebuhraya Timur Barat II -Cadangan Jalan Baru -Cadangan Penaikan Taraf Jalan -Menaiktaraf lapangan Terbang Sultan Mahmud -Pengukuhan Pelabuhan Kemaman

PAHANG T
Seri Bandi Kemasik

KEMAMAN

Kijal

Binjai

E E E E
Geliga

T. Kalong

CHUKAI

HIERARKI PERBANDARAN / PETEMPATAN

1 Pusat Wilayah Negara 2 Pusat Separa Wilayah Negeri 3 Pusat Tempatan Utama 5 Pusat Pertumbuhan Desa 4 Pusat Tempatan Kecil

T Baharu Cheneh

2005-2010
Ke Kuantan

Jabor

T
Nota: Perincian zon perancangan guna tanah untuk kawalan pembangunan akan ditunjukkan di dalam peringkat Rancangan Tempatan

RAJAH 5.3
Kawasan Pembangunan Sediada(2003) Kawasan Pembangunan Baru Sempadan Konurbasi & Koridor Pembangunan Industri Agropolis

GAMBARAJAH UTAMA (FASA PERLAKSANAAN 2005-2010)

KAWASAN PENGEKALAN & PEMELIHARAAN
Hutan Darat Hutan Paya Kawasan Pengekalan Padi Kawasan Pertanian Lembah Agro Sempadan Hutan Simpan Kekal Zon Pemeliharaan Hidupan Marin & Taman Laut Kawasan Central Forest spine Garis kontur 300m ke atas Badan Air

E E
Persimpangan Bertingkat Lapangan Terbang Antarabangsa Lapangan Terbang Domestik Pelabuhan

KAWASAN TINDAKAN PEMBANGUNAN

INFRASTRUKTUR & UTILITI

Lebuhraya Cadangan Lebuhraya Jalan Pengagih Utama Cadangan Jalan Baru Cadangan Naiktaraf Jalan

w

Persisiran Pantai & Pulau

Perkampungan Budaya
Monumen & Tapak Sejarah

Hutan Lipur & Rekreasi

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2005-2020

KE BAB 5

5-18

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

5.2.2
5.33

Gambarajah Utama 2011-2015

Pada tahun perancangan 2011-2015, adalah dijangkakan penduduk

Negeri Terengganu akan meningkat kepada 1,407,666 orang iaitu dengan kadar pertumbuhan sebanyak 3.6 peratus setahun. Dengan pertumbuhan penduduk tersebut sebanyak 4,227 hektar kawasan baru diperlukan bagi tujuan pembangunan iaitu sebanyak 27 peratus daripada keluasan kawasan yang diperlukan sehinga tahun 2020. Pecahan pembangunan mendapati 41 peratus daripada jumlah tersebut diperlukan untuk pembangunan kawasan kediaman yang baru, manakala 27 peratus untuk pembangunan kawasan rekreasi, 12 peratus untuk pembangunan kawasan perindustrian, 8 peratus untuk pembangunan kemudahan-kemudahan masyarakat dan 5 peratus untuk pembangunan kawasan perdagangan. 5.34 Bagi pembangunan pengangkutan, pada tahun perancangan 2011-

2015 penyambungan Lebuhraya Pantai Timur Fasa 2a dari Kuala Terengganu ke sempadan Terengganu/ Kelantan akan disambung yang melibatkan pembinaan lebuhraya sepanjang 85 km. Manakala bagi pembinaan jalanjalan baru yang menghubungkan LPT dengan Laluan Persekutuan 3 iaitu sepanjang 90km akan dibina. Sepanjang 163 km jalan raya sedia ada yang menghubungkan lokasi-lokasi utama negeri seperti Lapangan Terbang, Pelabuhan, In-land Port akan dinaikkan taraf. 5.35 Pada tahun perancangan 2011-2015, Bandar Chukai diperkukuhkan

peranannya sebagai Pusat Separa Wilayah manakala bandar-bandar seperti Kijal dan Kerteh akan dinaikkan taraf kepada Pusat Tempatan Utama. Sementara bandar Merchang dan Bandar Permaisuri akan berperanan sebagai Pusat Tempatan Kecil. (Rujuk Rajah 5.4: Gambar rajah Utama 20112015)

5-19

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA


Ke Kota Bharu Kuala Besut

Pulau Perhentian

E E
JERTEH

KG. RAJA

Pulau Redang

Merang Pulau Bidong

Tanpa Skala

Tembila

Pasir Akar

Kg. Renek/Jabi

Kg. Fikri Penarik

T
Guntong Luar

BESUT
BANDAR PERMAISURI

Kg. Keruak

T
SETIU
Sg. Bari

Batu Rakit Wakaf Tengah Seberang Takir

w
Seri Langkap

T
KUALA TERENGGANU

KUALA TERENGGANU

Chabang Tiga

PERANGKAAN UTAMA FASA PERLAKSANAAN 2011-2015
Tengkawang KualaT Telemong

E E E E E E

Kg. Chendering

Pulau Kapas

Bt. Payong

MARANG

Laut China Selatan
Merchang

Wakaf Tapai

ASPEK
1.PENDUDUK NEGERI TERENGGANU 2. KAWASAN PEMBANGUNAN BARU -Kediaman -Perniagaan -Perindustrian -Kemudahan Masyarakat -Rekreasi 3. KAWASAN PENGEKALAN/ PEMELIHARAAN 4. PERTANIAN 5. PENGANGKUTAN -Lebuhraya Pantai Timur Fasa 2(LPT) -Lebuhraya Timur Barat II

2011 2015
1,407,666 org 4,227 hektar 1,725 hektar 220 hektar 491 hektar 334 hektar 1,126 hektar 890,349 hektar
Tasik Kenyir

HULU TERENGGANU

E E
Ajil KUALA T BERANG

P. Berangan

MARANG
Bt Bading

Landas

Rantau Abang

KELANTAN

DUNGUN Bukit Besi

336,292 hektar
AL MUKTAFI BILLAH SHAH

E E
T

Paka

DUNGUN

85km(siap sepenuhnya 260km) Kerja Penyelenggaraan

Ketengah Jaya

E E

Kerteh

PAHANG T
Seri Bandi Kemasik

-Cadangan Jalan Baru

90km(siap sepenuhnya 155km) 163km(siap sepenuhnya 275km) Peningkatan fungsi penggunaan domestik Penggalakan aktiviti perkapalan & yang berkaitan
KEMAMAN

Kijal

-Cadangan Penaikkan Taraf Jalan -Lapangan Terbang Kertih -Pengukuhan Pelabuhan Kemaman

Binjai

E E E E
Geliga

T. Kalong CHUKAI

HIERARKI PERBANDARAN / PETEMPATAN

1 Pusat Wilayah Negara 2 Pusat Separa Wilayah Negeri 3 Pusat Tempatan Utama 4 Pusat Tempatan Kecil 5 Pusat Pertumbuhan Desa

T Baharu Cheneh

2011-2015
Ke Kuantan

Jabor

Nota: Perincian zon perancangan guna tanah untuk kawalan pembangunan akan ditunjukkan di dalam peringkat Rancangan Tempatan

RAJAH 5.4
Kawasan Pembangunan Sediada(2003) Kawasan Pembangunan Baru Sempadan Konurbasi & Koridor Pembangunan Industri Agropolis

GAMBARAJAH UTAMA (FASA PERLAKSANAAN 2011-2015)

KAWASAN PENGEKALAN & PEMELIHARAAN
Hutan Darat Hutan Paya Kawasan Pengekalan Padi Kawasan Pertanian Lembah Agro Sempadan Hutan Simpan Kekal Zon Pemeliharaan Hidupan Marin & Taman Laut Kawasan Central Forest spine Garis kontur 300m ke atas Badan Air

E E
Persimpangan Bertingkat Lapangan Terbang Antarabangsa Lapangan Terbang Domestik Pelabuhan

KAWASAN TINDAKAN PEMBANGUNAN

INFRASTRUKTUR & UTILITI

Lebuhraya Jalan Pengagih Utama Cadangan Naiktaraf Jalan

w

Persisiran Pantai & Pulau

Perkampungan Budaya
Monumen & Tapak Sejarah

Hutan Lipur & Rekreasi

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2005-2020

KE BAB 5

5-20

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

5.2.3
5.36

Gambarajah Utama 2020

Kajian gunatanah RS mendapati kawasan seluas 215,779 hektar

adalah berpotensi untuk pembangunan. Walau bagaimanapun, bagi memastikan pembangunan gunatanah Negeri Terengganu berlaku secara mampan dan terkawal, kajian RS Terengganu mensasarkan sebanyak 15,666 hektar daripada keluasan tanah negeri untuk pembangunan sehingga tahun 2020. Dari jumlah ini 39 peratus adalah untuk pembangunan kawasan perumahan, 13 peratus untuk pembangunan kawasan perniagaan, 10 peratus untuk pembangunan kawasan perindustrian, 11 peratus untuk pembangunan kemudahan masyarakat dan 27 peratus untuk pembangunan kemudahan rekreasi dan sukan. Bagi memastikan pemeliharaan dan pengurusan sumber jaya dan sumber semulajadi yang mampan pada tahun 2020, 40 peratus daripada keluasan negeri direzabkan sebagai kawasan hutan simpan. 5.37 Pengangkutan adalah antara elemen penting di dalam

pembangunan Negeri Terengganu. Pelaksanaan Lebuhraya Pantai Timur Fasa 2 dan 2a yang meliputi sepanjang sempadan Terengganu/ Pahang hingga ke sempadan Terengganu/ Kelantan merupakan potensi yang sangat besar kepada negeri ini. Lebuhraya sepanjang 275km ini dijangka siap sepenuhnya pada tahun 2015 akan meningkatkan aksesibiliti negeri ini dan seterusnya memberikan impak yang besar kepada pembangunan Negeri Terengganu. Cadangan pengwujudan jalan-jalan baru sepanjang 155km di antara Koridor Pesisir Pantai dan Koridor Pedalaman dengan Lebuhraya Pantai Timur dijangka akan menjadi gateway kepada kawasan yang berpotensi ekonomi seperti pelancongan, perindustrian dan pertanian. Penaikan taraf jalan sepanjang 275 km yang menghubungkan lebuhraya dengan lokasi-lokasi utama negeri seperti lapangan terbang, pelabuhan, inland port dan kawasan perindustrian dijangka akan meningkatkan lagi potensi tempat tersebut. Bagi pengangkutan rel, pada tahun perancangan 2016-2020 laluan rel dari Tok Arun menuju ke Sempadan Terengganu/ Kelantan yang melibatkan cadangan pembinaan laluan rel sepanjang 166km dijangka akan dilaksanakan.

5-21

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 5.38 Gambar rajah utama 2020 menunjukkan kepada pengukuhan hierarki

perbandaran Negeri Terengganu di mana Kuala Terengganu dinaikkan taraf dari Pusat Wilayah Negeri kepada Pusat Wilayah Negara dengan jangkaan penduduk seramai 412,576 orang pada tahun 2020. Kuala Terengganu akan berperanan sebagai Pusat Serantau dan Antarabangsa khususnya bagi sektor kewangan, perdagangan, pelancongan dan perhubungan menjelang 2020. Manakala Bandar Chukai dinaikkan taraf dari berperanan sebagai Pusat Tempatan Utama pada tahun 2000 kepada Pusat Separa Wilayah Negeri. Bandar Chukai, Bandar Dungun dan konurbasi Jerteh-Kg.Raja-Kuala Besut akan menyokong pembangunan Kuala Terengganu sebagai Pusat Wilayah Negara. Bagi Paka, Kerteh, Kijal, Marang, Kuala Berang dan Bandar Permaisuri akan berperanan sebagai Pusat Tempatan Utama. Manakala Kemasik, Merchang, Ajil, Bukit Payong, Al Muktafi Billah Shah, Seri Bandi, Ketengah Jaya, Cheneh Baharu, Guntung dan Jabi dinaikkan taraf kepada Pusat Tempatan Kecil. Bagi Pusat Pertumbuhan Desa sedia ada seperti Penarik, Merang, Sungai Tong, Bukit Besi, Fikri, Telemong, Tengkawang, Pasir Akar, Wakaf Tapai dan Alor Lintah pusat-pusat ini akan diperkukuhkan peranannya dengan penambahan dan penaikkan taraf kemudahankemudahan sedia ada bagi kemudahan penduduk kawasan sekitar. Strategi pengukuhan bandar-bandar sedia ada ini adalah bagi memastikan bandarbandar ini menjadi lebih berdaya saing bagi menyokong pembangunan Negeri Terengganu ke arah mencapai tahap negeri maju menjelang tahun 2020. (Rujuk Rajah 5.5: Gambar rajah Utama 2020, Rajah 5.5(a) dan Rajah 5.5 (b) 5.39 Gambar rajah utama 2020 juga menunjukkan gambaran konseptual

pembangunan secara strategik sahaja. Kawasan konurbasi yang dikenalpasti dalam gambar rajah utama menunjukkan kawasan yang perlu diberi keutamaan kepada pembangunan akan datang. 5.40 Kawasan di luar konurbasi boleh dipertimbangkan untuk

pembangunan perbandaran tertakluk kepada kesesuaian kawasan dan terdapatnya kemudahan infrastruktur.

5-22

KE BAB 5

HALAMAN UTAMA


Ke Kota Bharu Kuala Besut

Pulau Perhentian

A

E E
JERTEH

KG. RAJA

Pulau Redang

E E
Kg. Fikri Penarik Guntong Luar

Tanpa Skala

Tembila

Pasir Akar

Kg. Renek/Jabi

Pulau Bidong

BESUT
BANDAR PERMAISURI

E E
Sg. Bari

Merang

Kg. Keruak

E E E
w

E E E E E
Seri Langkap

Batu Rakit Wakaf Tengah

SETIU

T
KUALA TERENGGANU

Seberang Takir KUALA TERENGGANU

Chabang Tiga

KualaT Telemong Tengkawang

E E E E E E

Kg. Chendering

Pulau Kapas

Bt. Payong

MARANG

Laut China Selatan
Merchang

Wakaf Tapai

PERANGKAAN UTAMA FASA PERLAKSANAAN 2016-2020

HULU TERENGGANU

E E
Ajil KUALA T BERANG

P. Berangan

ASPEK 1. PENDUDUK NEGERI TERENGGANU 2. KAWASAN PEMBANGUNAN BARU

-Kediaman -Perniagaan -Perindustrian -Kemudahan Masyarakat -Rekreasi

2016 2020 1,632,663 org

Tasik Kenyir

MARANG
Bt Bading

E E

E E

Landas

5,093 hektar
1,951 hektar 236 hektar 855 hektar 334 hektar 1,306hektar

Rantau Abang

KELANTAN

E E

Bukit Besi

E E E E

DUNGUN

3. KAWASAN PENGEKALAN/ PEMELIHARAAN 4. PERTANIAN 5. PENGANGKUTAN

- Lebuhraya Pantai Timur Fasa 1(LPT) - Lebuhraya Timur Barat II - Jalan-Jalan Primer & Sekunder - Laluan Keretapi -Pengukuhan Pelabuhan Kemaman

890,349 hektar 331,199 hektar

E E
DUNGUN

AL MUKTAFI BILLAH SHAH

E E
T

Paka

Ketengah Jaya

Kerja penyelenggaraan

E E

Kerteh

PAHANG T

Kemasik

166km(Cadangan selepas tahun 2020) Penggalakan aktiviti perkapalan & yang berkaitan

E E
KEMAMAN

Seri Bandi

Kijal

Binjai

HIERARKI PERBANDARAN / PETEMPATAN

1 Pusat Wilayah Negara 2 Pusat Separa Wilayah Negeri 3 Pusat Tempatan Utama 4 Pusat Tempatan Kecil 5 Pusat Pertumbuhan Desa

E ET
Cheneh Baharu

E E E E
Geliga

T. Kalong CHUKAI

2016-2020
Ke Kuantan

Jabor

T
Nota: Perincian zon perancangan guna tanah untuk kawalan pembangunan akan ditunjukkan di dalam peringkat Rancangan Tempatan

RAJAH 5.5
Kawasan Pembangunan Sediada(2003) Kawasan Pembangunan Baru Sempadan Konurbasi & Koridor Pembangunan Industri Agropolis

GAMBARAJAH UTAMA (FASA PERLAKSANAAN 2016-2020)

KAWASAN PENGEKALAN & PEMELIHARAAN
Hutan Darat Hutan Paya Kawasan Pengekalan Padi Kawasan Pertanian Lembah Agro Sempadan Hutan Simpan Kekal Zon Pemeliharaan Hidupan Marin & Taman Laut Kawasan Central Forest spine Garis kontur 300m ke atas Badan Air

E E
Persimpangan Bertingkat Lapangan Terbang Antarabangsa Lapangan Terbang Domestik Pelabuhan

KAWASAN TINDAKAN PEMBANGUNAN

INFRASTRUKTUR & UTILITI

Lebuhraya Jalan Pengagih Utama Laluan Kereta api Cad. Laluan Kereta api (Selepas tahun 2020)

w

Persisiran Pantai & Pulau

Perkampungan Budaya
Monumen & Tapak Sejarah

Hutan Lipur & Rekreasi

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2005-2020

KE BAB 5

5-23

HALAMAN UTAMA

KONURBASI JERTEH KG. RAJA-K.BESUT

A
JERTIH Pulau Perhentian Kuala Besut KG. RAJA Tembila Pulau Redang Kg. Renek/ Jabi Pasir Akar Kg. Fikri

Penarik

BESUT
Kg. Keruak

Guntung Luar

B
Merang

Pulau Bidong

BANDAR PERMAISURI Kg. Rahmat

Batu Rakit Wakaf Tengah

SETIU
Seri Langkap

Gong Badak

Seberang Takir KUALA TERENGGANU

KUALA TERENGGANU
Manir

Cabang Tiga Kg.Chendering

K.Telemong

Pulau Kapas MARANG

Tengkawang P.Berangan

P.Kerengga

HULU TERENGGANU
Tasik Kenyir

KUALA BERANG

Ajil

MARANG
Mercang Bt. Bading Landas

Laut Cina Selatan

Menerong

Rantau Abang

KELANTAN
DUNGUN Bukit Besi

DUNGUN
ALMUKTAFI BILAL SHAH Paka

Ketengah Jaya Kertih

PAHANG
Seri Bandi

Kemasik

Kijal

KEMAMAN

Kg. Air Putih

T. Kalong

Binjai

CHUKAI Geliga

Bandar Baru Chenih

Jabor

Sasaran penduduk tampungan 2020-200 ribu orang. Jerteh berfungsi sebagai Pusat Perniagaan & Perkhidmatan Utama. Kg. Raja berfungsi sebagai Pusat Pentadbiran Daerah. Kuala Besut berfungsi sebagai Pusat perikanan & pengkalan bot pelancongan ke Pulau Perhentian. Fokus akan diberi berkaitan pemasaran produk industri tani & khidmat pelancongan. (Agropolis.) Kawasan padi (KETARA), diwartakan sebagai Jelapang Padi Negara Kawasan keutamaan pembangunan yang di kenalpasti meliputi kawasan di sepanjang koridor Jerteh-Kg. Raja- Kuala Besut dan kawasan yang terletak di sepanjang jalan utama lot lapisan pertama dan kedua yang telah dikenalpasti di benarkan untuk tujuan pembangunan. Kawasan pembangunan baru yang dikenalpasti telah mengambil kira kawasan Kawasan Sensitif Aalam Sekitar(KSAS) dan kawasan KETARA yang di wartakan sebagai kawasan Jelapang Padi. Kawasan pertanian Kelas Satu hingga Kelas Tiga yang terletak di luar skim KETARA tetapi mempunyai infrastruktur pengairan adalah di zon sebagai Zon Pertanian.

Ke Kota Bharu

Kuala Besut

E Kg. RajaE
Ke Kota Bharu

JERTEH

Kg. Renek/Jabi

Pasir Akar

Kg. Fikri Guntung Luar Penarik

Merang

BANDAR PERMAISURI

Kg. Rahmat
Setiu Wetland

KORIDOR GUNTUNG-BANDAR PERMAISURI / FIKRI-PENARIK

Sg. Bari

Seri Langkap

Bandar Permaisuri sebagai Pusat pentadbiran daerah, dan perkhidmatan masyarakat tempatan Bersifat agro-based(Aqua-kultur) berfungsi sebagai pusat Aqua Kultur Negara. (pusat penternakan, pembiakan dan penetasan) Sungai Tong di kenalpasti sebagai salah sebuah Agropolis berfungsi sebagai pusat pengumpulan hasil pertanian. Pengekalan kawasan paya Setiu wetland sebagai Taman Negeri. Pembangunan secara berjajar di Koridor GuntungBandar Pemaisuri adalah mengambilkira kawasan KSAS (kawasan berpaya paya, kawasan tanah tinggi dan bercerun). Pembangunan Koridor Fikri-Penarik adalah tertakluk kepada garis panduan perancangan kawasan pesisir pantai dan pelan pembangunan, perundangan dan peraturan Integrated Coastal Zone Management (ICZM).
0 2.5

5.0 Kilometer

10.0

Nota: Kawasan pembangunan baru yang ditunjukkan adalah secara indikatif dan perlu diperincikan diperingkat Rancangan Tempatan (RT) dengan mengambil kira kawasan berhalangan fizikal.(Kawasan berketinggian 1000m & berkecerunan >25 0 dikawasan tepubina tidak ditunjukkan secara terperinci).

RAJAH 5.5a
Perumahan Perdagangan Industri Institusi & Kemudahan Masyarakat Rekreasi

PELAN SISIPAN KONURBASI PERBANDARAN NEGERI TERENGGANU

KAWASAN PENGEKALAN & PEMELIHARAAN
Hutan Darat Hutan Paya Kawasan Pengekalan Padi Kawasan Pertanian Lembah Agro Sempadan Hutan Simpan Kekal Kawasan Central Forest spine Garis kontur 300m ke atas Badan Air

KAWASAN TINDAKAN PEMBANGUNAN

Kawasan Pembangunan Baru Sempadan Konurbasi & Koridor Pembangunan

INFRASTRUKTUR & UTILITI

Lebuhraya Jalan Pengagih Utama Cad. Laluan Kereta api (Selepas tahun 2020)

Persimpangan Bertingkat

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2005-2020

KE BAB 5

5-24

HALAMAN UTAMA

Pulau Perhentian

KORIDOR PEMBANGUNAN DUNGUN CHUKAI

Pulau Redang Pulau Bidong

D
T
Bukit Besi DUNGUN

Kuala Besut KG. RAJA JERTIH Tembila

Kg. Renek/ Jabi Kg. Fikri Penarik

Pasir Akar

BESUT
Kg. Keruak

Guntung Luar

BANDAR PERMAISURI Kg. Rahmat

Merang

SETIU

Seri Langkap

Batu Rakit Wakaf Tengah Seberang Takir KUALA TERENGGANU

Gong Badak

KUALA TERENGGANU
Manir

Cabang Tiga Kg.Chendering

K.Telemong

Pulau Kapas MARANG

Tengkawang P.Berangan

P.Kerengga

HULU TERENGGANU
Tasik Kenyir

KUALA BERANG

Ajil

MARANG
Mercang Bt. Bading Landas

Laut Cina Selatan

Menerong

Rantau Abang

KELANTAN
Bukit Besi

DUNGUN

DUNGUN
ALMUKTAFI BILAL SHAH Paka

Ketengah Jaya Kertih

PAHANG
Seri Bandi

Kemasik

Kijal

KEMAMAN

Kg. Air Putih

T. Kalong

Binjai

CHUKAI Geliga

Bandar Baru Chenih

Jabor

Batu Rakit

Wakaf Tengah

Sasaran penduduk tampungan 2020-400 ribu orang. Dungun akan memberi sokongan kepada perkhidmatan di konurbasi selatan tengah negeri. Chukai diperkukuhkan sebagi bandar yang memberi sokongan & perkhidmatan kepada industri petroleum dan pembangunan di bahagian selatan negeri Terengganu. Merupakan sebahagian daripada Koridor Perindustrian Negara (Kerteh-Kemasik-Kijal-Telok Kalong-ChukaiGebeng) Kawasan berbukit & berhalangan fizikal tidak ditunjukkan secara terperinci di atas pelan ini. Kawasan pertanian Kelas Satu hingga Kelas Tiga yang mempunyai infrastruktur pengairan akan dikekalkan sebagai Zon Pertanian. Pembangunan kawasan pesisir pantai yang menjadi tempat penyu bertelur dan kawasan pantai yang mengalami ancaman hakisan pantai perlu menepati Garis Panduan Pembangunan Kawasan Pesisir Pantai dan Garis Panduan Pemantauan, Perundangan dan Peraturan Intergrated Coastal Zone Management. Pembangunan Lebuhraya Pantai Timur Fasa II yang menganjur ke arah pantai dijangka akan meningkatkan lagi potensi kawasan perindustrian sedia ada disamping dapat menyokong peningkatan taraf serta fungsi Pelabuhan Kemaman. Selain itu pembangunan lebuhraya ini adalah selaras dengan strategi RSN untuk mengoptimum serta memajukan Koridor Pantai Negeri Terengganu.

A LMUKTAFI BILLAH SHAH

Paka

Ketengah Jaya
Kuari

Kerteh

Kemasik

T
Seri Bandi

Kijal Seberang Takir

KUALA TERENGGANU

T
Chabang Tiga

Binjai

CHUKAI T. Kalong

Kg. Chendering

Cheneh Baharu Bukit Payong K.Telemong

MARANG

KONURBASI KUALA TERENGGANU - KUALA BERANG - MARANG

K.Jeneris Wakaf Tapai

Ajil

KUALA BERANG

T
Merchang

Sasaran penduduk tampungan 2020-600 ribu orang. Kuala Terengganu terus kekal sebagai bandar utama & hierarki tertinggi di dalam negeri. Perluasan kawasan perbandaran dengan mengambilkira lingkungan perbandaran dalam radius 8 batu atau 13 km dari pusat bandar Kuala Terengganu, fokus utama sebagai pusat pentadbiran, pusat ekonomi, pusat perdagangan & perkhidmatan, pusat pelancongan & pusat pendidikan negeri. Berfungsi sebagai Hub Pelancongan Pantai Timur dan Hub Pengangkutan bagi mobilisasi pelancong. Kawasan berbukit & berhalangan fizikal tidak ditunjukkan secara terperinci di atas pelan ini namun kawasan keutamaan pembangunan perlu mengambilkira kawasan KSAS seperti kawasan berpaya, kawasan berbukit berkecerunan melebihi 25 darjah dan kawasan pesisir pantai yang mengalami masalah hakisan pantai. Kawasan pertanian Kelas 1 hingga Kelas 3 akan di kekalkan manakala kawasan padi yang mempunyai infrastruktur pengairan akan U dikekalkan sebagai Zon Pertanian. Pembangunan kawasan pesisir pantai adalah tertakluk kepada Garis Panduan Perancangan Kawasan Pesisir Pantai dan Garis Panduan ICZM.
0 2.5 5.0 Kilometer 10.0

Nota: Kawasan pembangunan baru yang ditunjukkan adalah secara indikatif dan perlu diperincikan diperingkat Rancangan Tempatan (RT) dengan mengambil kira kawasan berhalangan fizikal.(Kawasan berketinggian 1000m & berkecerunan >25 0 dikawasan tepubina tidak ditunjukkan secara terperinci).

RAJAH 5.5b
Perumahan Perdagangan Industri Institusi & Kemudahan Masyarakat Rekreasi

PELAN SISIPAN KONURBASI PERBANDARAN NEGERI TERENGGANU

KAWASAN PENGEKALAN & PEMELIHARAAN
Hutan Darat Hutan Paya Kawasan Pertanian Lembah Agro Sempadan Hutan Simpan Kekal Zon Pemeliharaan Hidupan Marin & Taman Laut Kawasan Central Forest spine Garis kontur 300m ke atas Badan Air

KAWASAN TINDAKAN PEMBANGUNAN

Kawasan Pembangunan Baru Sempadan Konurbasi & Koridor Pembangunan

INFRASTRUKTUR & UTILITI

Lebuhraya Jalan Pengagih Utama Laluan Kereta api Cad. Laluan Kereta api (Selepas tahun 2020)

Persimpangan Bertingkat Lapangan Terbang Antarabangsa Lapangan Terbang Domestik Pelabuhan

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2005-2020

KE BAB 5

5-25

HALAMAN UTAMA

E1
Pulau Perhentian

PULAU PERHENTIAN
Pulau Redang

Kuala Besut KG. RAJA JERTIH Tembila

Kg. Renek/ Jabi Kg. Fikri Pulau Bidong Penarik Guntung Luar

Pasir Akar

BESUT
Kg. Keruak

BANDAR PERMAISURI Kg. Rahmat

Merang

Batu Rakit Wakaf Tengah

SETIU
Seri Langkap

Gong Badak

Seberang Takir KUALA TERENGGANU

KUALA TERENGGANU
Manir

Cabang Tiga Kg.Chendering

K.Telemong

Pulau Kapas MARANG

Tengkawang P.Berangan

P.Kerengga

HULU TERENGGANU
Tasik Kenyir

KUALA BERANG

Ajil

MARANG
Mercang Bt. Bading Landas

Laut Cina Selatan

Menerong

Rantau Abang

KELANT AN
DUNGUN Bukit Besi

DUNGUN
ALMUKTAFI BILAL SHAH Paka

Ketengah Jaya Kertih

PAH AN G
Seri Bandi

Kemasik

Kijal

KEMAMAN

Kg. Air Putih

T. Kalong

Binjai

CHUKAI Geliga

Bandar Baru Chenih

Jabor

Diklasifikasikan sebagai Pulau Taman Laut. Gugusan Pulau Perhentian merangkumi Pulau Perhentian Besar, Pulau Perhentian Kecil, Pulau Susu Dara dan beberapa pulau kecil dengan keluasan 1,392 hektar. Pulau Perhentian mempunyai penduduk seramai 1,300 orang dan had tampungan maksimum (Carrying Capacity) perlu dikaji semula . Gunatanah utama adalah petempatan, pelancongan dan kawasan hutan. Tumpuan kawasan petempatan adalah di sekitar Kampung Pasir Hantu, Perhentian Kecil. Pusat-pusat pelancongan tertumpu di sekitar Teluk Pauh, Pasir Jong, Teluk Keke dan Teluk Dalam di Pulau Perhentian Besar. Manakala di Pulau Perhentian Kecil tumpuan kawasan pelancongan adalah di sekitar Kampung Pasir Panjang dan Teluk Kerma. Antara tarikan utama pulau ini adalah keindahan alam semulajadi yang masih belum terjejas, keindahan dan kualiti air marin yang masih baik, kewujudan penyu dan burung layang-layang, kehidupan masyarakat nelayan yang unik, penglibatan penduduk secara langsung dengan aktiviti pelancongan dan kemudahan aksesibiliti yang baik dari Jeti Kuala Besut.

Sistem pengangkutan utama adalah dengan menggunakan pengangkutan laut seperti bot. Terdapat 4 buah jeti beroperasi di pulau ini, 2 di Teluk Keke, Perhentian Besar dan 2 di Teluk Pauh, Perhentian Kecil. Sumber bekalan air utama adalah dengan menggunakan sumber air bawah tanah dan cadangan untuk menghubungkan paip air dasar laut telah di cadangkan bagi mengatasi masalah kekurangan bekalan air terutama pada musim kemarau. Sistem pelupusan sampah di pulau ini masih lagi tidak terurus dan berlaku secara terbuka. Bagi memastikan ekologi pulau terpelihara dan mempunyai imej pelancongan yang baik sebuah stesen pindah adalah di cadangkan di pulau ini sebelum sisa pepejal tersebut di bawa ke tanah besar untuk di lupuskan. (Kajian terperinci cadangan ini perlu di lakukan untuk memastikan kesesuaian tapak dan kesan cadangan ini terhadap alam sekitar.) Memandangkan pulau ini merupakan pulau taman laut, aktiviti yang di benarkan di pulau ini tertakluk kepada Akta Perikanan 1985 dan sebarang pembangunan yang ingin di jalankan perlu mematuhi piawaian perancangan fizikal pulau-pulau yang di tetapkan.

Keindahan Pulau Perhentian

Tg. Guntung

Pulau Perhentian Kecil

T. Karma

Pasir Pengalau T. Gua Buaya Tg. Besi

Tg. Pasir Mas

Kg. Pasir Panjang T. Bt. Jalil Pasir Tiga Ruang

Keindahan Pulau Perhentian

Tg. Pinang Seribu Tg. Pauh

Keindahan Pulau Perhentian

Tg. Bt. Payung Bt. Jong Telok Dalam

E1

Tg. Tukas Darat Tg. Bt. Lebir

Pulau Perhentian Besar

Keindahan batu karang di dasar laut Pulau Perhentian

Penyu di dasar laut Pulau Perhentian

2.5

5.0 Kilometer

10.0

Nota: Kawasan pembangunan baru yang ditunjukkan adalah secara indikatif dan perlu diperincikan diperingkat Rancangan Tempatan (RT) dengan mengambil kira kawasan berhalangan fizikal.(Kawasan berketinggian 1000m & berkecerunan >25 0 dikawasan tepubina tidak ditunjukkan secara terperinci).

RAJAH 5.5c
KAWASAN TINDAKAN PEMBANGUNAN
Perumahan Perdagangan Industri Institusi & Kemudahan Masyarakat Rekreasi

PELAN SISIPAN KAWASAN KEPULAUAN NEGERI TERENGGANU

KAWASAN PENGEKALAN & PEMELIHARAAN
Hutan Darat Hutan Paya Kawasan Pertanian Lembah Agro Sempadan Hutan Simpan Kekal Zon Pemeliharaan Hidupan Marin & Taman Laut Kawasan Central Forest spine Garis kontur 300m ke atas Badan Air Jeti

LAIN-LAIN
Lapangan Terbang Domestik Berenang Scuba Diving Perahu layar Kayak Boating

Kawasan Pembangunan Baru Sempadan Konurbasi & Koridor Pembangunan

Padang Golf Kawasan Berkhemah Sarang Burung Layang-layang Kawasan Penyu

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2005-2020

KE BAB 5

5-26

HALAMAN UTAMA

PULAU REDANG
Pulau Perhentian

E2
Pulau Redang

Kuala Besut KG. RAJA JERTIH Tembila

Kg. Renek/ Jabi Kg. Fikri Pulau Bidong Penarik Guntung Luar

Pasir Akar

BESUT
Kg. Keruak

BANDAR PERMAISURI Kg. Rahmat

Merang

Batu Rakit Wakaf Tengah

SETIU
Seri Langkap

Gong Badak

Seberang Takir KUALA TERENGGANU

KUALA TERENGGANU
Manir

Cabang Tiga Kg.Chendering

K.Telemong

Pulau Kapas MARANG

Tengkawang P.Berangan

P.Kerengga

HULU TERENGGANU
Tasik Kenyir

KUALA BERANG

Ajil

MARANG
Mercang Bt. Bading Landas

Laut Cina Selatan

Menerong

Rantau Abang

KELANTAN
DUNGUN Bukit Besi

DUNGUN
ALMUKTAFI BILAL SHAH Paka

Ketengah Jaya Kertih

PAHANG
Seri Bandi

Kemasik

Kijal

KEMAMAN

Kg. Air Putih

T. Kalong

Binjai

CHUKAI Geliga

Bandar Baru Chenih

Jabor

Diklasifikasikan sebagai Pulau Taman Laut. Gugusan Pulau Redang merangkumi 9 buah pulau antaranya Pulau Pinang, Pulau Kerengga Besar, Pulau Kerengga Kecil dan beberapa pulau kecil. Pulau Redang mempunyai penduduk seramai 1,200 orang dan had tampungan maksimum (Carrying Capacity) perlu dikaji semula. Gunatanah utama adalah kawasan hutan, kawasan pelancongan dan petempatan. Tumpuan kawasan petempatan adalah di sekitar Kuala Redang dan Ulu Redang. Pusat-pusat pelancongan tertumpu di sekitar Teluk Siang, Teluk Dalam, Pasir Panjang dan Telok Kalong. Tarikan utama Pulau Redang adalah keindahan terumbu karangnya yang diiktiraf sebagai antara yang terbaik di dunia, tempat pendaratan dan pembiakan penyu di Pasir Cagar Hutan, Pasir Mak Kepit dan Pasir Mak Simpan, burung layang-layang yang terdapat di sekitar Tanjung Gua Kawah dan Tanjung Batu Tok Kong, keindahan pantai dengan pasir yang memutih. Pulau Redang berpotensi untuk menarik pelancongan yang bersifat high yield daripada aktiviti seperti snorkelling, scuba diving dan sport fishing (dibenarkan diluar kawasan taman laut iaitu dengan radius 3.2km dari Pulau Redang)

Sistem pengangkutan utama adalah dengan menggunakan pengangkutan laut seperti bot. Terdapat 2 buah jeti beroperasi di pulau ini, iaitu di Kuala Sungai Redang dan Pulau Pinang. Sumber bekalan air adalah dengan menggunakan sumber air bawah tanah dan bekalan air bersih dari paip air dasar laut yang di hubungkan dari Merang. Sistem pelupusan sampah di pulau ini masih lagi tidak terurus dan berlaku secara terbuka. Bagi memastikan ekologi pulau terpelihara dan mempunyai imej pelancongan yang baik sebuah stesen pindah adalah di cadangkan di pulau ini sebelum sisa pepejal tersebut di bawa ke tanah besar untuk di lupuskan. (Kajian terperinci cadangan ini perlu di lakukan untuk memastikan kesesuaian tapak dan kesan cadangan ini terhadap alam sekitar.) Memandangkan pulau ini merupakan pulau taman laut, aktiviti yang di benarkan di pulau ini tertakluk kepada Akta Perikanan 1985 dan sebarang pembangunan yang ingin di jalankan perlu mematuhi piawaian perancangan fizikal pulau-pulau yang di tetapkan.

Keindahan hidupan terumbu karang di dasar laut Pulau Redang

Tg. Batu Tok Kong

T. Dalam Gua Kawah

Keindahan pantai yang bersih dan memutih di Pulau Redang

P.Paku Besar

Keindahan hidupan terumbu karang di dasar laut Pulau Redang

P.Lima

Y
P.Kerengga Tg. Cina Terjun Telok Redang

Telok Siang

P. Pinang

E2
Pemandangan dari salah sebuah resort di Pulau Redang

P.Ekor Lembu

Kemudahan bot-bot pelancong yang bersedia untuk membawa pelancong menikmati kegiatan snorkelling, island hopping dan scuba diving di Pulau Redang

2.5

5.0 Kilometer

10.0

Nota: Kawasan pembangunan baru yang ditunjukkan adalah secara indikatif dan perlu diperincikan diperingkat Rancangan Tempatan (RT) dengan mengambil kira kawasan berhalangan fizikal.(Kawasan berketinggian 1000m & berkecerunan >25 0 dikawasan tepubina tidak ditunjukkan secara terperinci).

RAJAH 5.5d
KAWASAN TINDAKAN PEMBANGUNAN
Perumahan Perdagangan Industri Institusi & Kemudahan Masyarakat Rekreasi

PELAN SISIPAN KAWASAN KEPULAUAN NEGERI TERENGGANU

KAWASAN PENGEKALAN & PEMELIHARAAN
Hutan Darat Hutan Paya Kawasan Pertanian Lembah Agro Sempadan Hutan Simpan Kekal Zon Pemeliharaan Hidupan Marin & Taman Laut Kawasan Central Forest spine Garis kontur 300m ke atas Badan Air Jeti

LAIN-LAIN
Lapangan Terbang Domestik Berenang Scuba Diving Perahu layar Kayak Boating

Kawasan Pembangunan Baru Sempadan Konurbasi & Koridor Pembangunan

Padang Golf Kawasan Berkhemah Sarang Burung Layang-layang Kawasan Penyu

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2005-2020

KE BAB 5

5-27

HALAMAN UTAMA

PULAU BIDONG
Pulau Perhentian

E4
Pulau Redang

Kuala Besut KG. RAJA JERTIH Tembila

Kg. Renek/ Jabi Kg. Fikri Penarik

Pasir Akar

E3
Pulau Bidong Merang

BESUT
Kg. Keruak

Guntung Luar

Laut China Selatan

Tg. Air

BANDAR PERMAISURI Kg. Rahmat

Batu Rakit Wakaf Tengah

SETIU
Seri Langkap

Gong Badak

Seberang Takir KUALA TERENGGANU

KUALA TERENGGANU
Manir

Cabang Tiga Kg.Chendering

K.Telemong

Pulau Kapas MARANG

Tengkawang P.Berangan

P.Kerengga

HULU TERENGGANU
Tasik Kenyir

KUALA BERANG

Ajil

MARANG
Mercang Bt. Bading Landas

Laut Cina Selatan

Tg. Pasir China

Rantau Abang

Menerong

KELANTAN
DUNGUN Bukit Besi

DUNGUN
ALMUKTAFI BILAL SHAH Paka

Tg. Gemuk

Ketengah Jaya Kertih

PAHANG
Seri Bandi

Kemasik

Kijal

KEMAMAN

Kg. Air Putih

T. Kalong

Tg. Limau Purut

Bukit Peringatan Pelarian

Pasir Telok Belanga

Binjai

CHUKAI Geliga

Bandar Baru Chenih

Jabor

E3

Diklasifikasikan sebagai Pulau Keselamatan walaupun telah bebas dari penempatan pelarian Vietnam.. Pulau Bidong terletak 8.1 batu nautika ke timur laut Kuala Merang. Luas keseluruhan Pulau Bidong adalah seluas 253 hektar. Pulau ini masih belum dibangunkan kecuali tapak bekas penempatan pelarian Vietnam, gunatanah utama adalah hutan belukar dan selebihnya merupakan hutan berpasir. Pulau ini tidak mempunyai kemudahan infrastruktur yang sempurna kecuali sebuah jeti. Tarikan utama Pulau Bidong adalah keindahan terumbu karang dan hidupan laut serta monument peninggalan penempatan pelarian Vietnam. Pulau Bidong mempunyai potensi untuk dibangunkan sebagai destinasi pelancongan memandangkan jaraknya yang lebih dekat dengan tanah besar. Had tampungan maksimum (Carrying Capacity) Pulau Bidong perlu dikaji semula. Pembangunan yang ingin dijalankan di pulau ini perlulah mematuhi beberapa syarat seperti mengekalkan ciri-ciri keindahan semulajadi, mengekalkan peninggalan monumen pelarian Vietnam, mengadakan pembangunan yang terkawal dan mematuhi kehendak Akta Perikanan 1985 mengenai Pulau Taman Laut.

PULAU LANG TENGAH

Pulau Lang Tengah di kenali sebagai syurga penyelam dasar laut. Pulau ini diklasifikasikan sebagai Pulau Taman Laut. Pulau Lang Tengah terletak di antara Pulau Perhentian dan Pulau Redang dan lebih dikenali sebagai Land In The Middle oleh penyelam-peyelam antarabangsa. Terdapat sejumlah 200 buah billik penginapan yang di sediakan di pulau ini sama ada resort ataupun yang chalet. Tarikan utama pulau ini adalah aktiviti menyelamnya yang di sekitar Yellow Reef dan House Reef, Karang Nibong Laut, Tanjung Telunjuk, Batu Bulan dan Batu Kucing yang kaya dengan khazanah laut seperti Baracuda, baby nurse sharks, penyu. Pembangunan yang ingin dijalankan di pulau ini perlulah mematuhi beberapa syarat seperti mengekalkan ciri-ciri keindahan semulajadi, mengadakan pembangunan yang terkawal dan mematuhi kehendak Akta Perikanan 1985 mengenai Pulau Taman Laut. Satu kajian terperinci perlu dijalankan untuk mengenalpasti had tampungan maksimum (carrying capacity)pulau ini agar pembangunan serta bilangan pelancong yang dapat ke pulau ini dapat di kawal dan ekologi alam sekitar yang terlalu rapuh ini dapat di pelihara.

Laut China Selatan

Tg. Nibong

Kemudahan Jeti Di Lang Tengah

Tg. Karang Nibong

Bt. Broler Goby Garden Bt. Bulan Blue Coral Bt. Kapal

Bt. Kucing Terumbu Kuning

Keindahan Pantai Berbatu Di Pulau Lang Tengah

Tg. Telunjuk

E4

Keindahan Pasir Yang Meutih Di Pulau Lang Tengah

2.5

5.0 Kilometer

10.0

Nota: Kawasan pembangunan baru yang ditunjukkan adalah secara indikatif dan perlu diperincikan diperingkat Rancangan Tempatan (RT) dengan mengambil kira kawasan berhalangan fizikal.(Kawasan berketinggian 1000m & berkecerunan >25 0 dikawasan tepubina tidak ditunjukkan secara terperinci).

RAJAH 5.5e
KAWASAN TINDAKAN PEMBANGUNAN
Perumahan Perdagangan Industri Institusi & Kemudahan Masyarakat Rekreasi

PELAN SISIPAN KAWASAN KEPULAUAN NEGERI TERENGGANU

KAWASAN PENGEKALAN & PEMELIHARAAN
Hutan Darat Hutan Paya Kawasan Pertanian Lembah Agro Sempadan Hutan Simpan Kekal Zon Pemeliharaan Hidupan Marin & Taman Laut Kawasan Central Forest spine Garis kontur 300m ke atas Badan Air Jeti

LAIN-LAIN
Lapangan Terbang Domestik Berenang Scuba Diving Perahu layar Kayak Boating

Kawasan Pembangunan Baru Sempadan Konurbasi & Koridor Pembangunan

Padang Golf Kawasan Berkhemah Sarang Burung Layang-layang Kawasan Penyu

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2005-2020

KE BAB 5

5-28

HALAMAN UTAMA

PULAU KAPAS
Pulau Perhentian Kuala Besut KG. RAJA JERTIH Tembila Pulau Redang

Kg. Renek/ Jabi Kg. Fikri Pulau Bidong Penarik Guntung Luar

Pasir Akar

Laut China Selatan

P. Gumia

BESUT
Kg. Keruak

BANDAR PERMAISURI Kg. Rahmat

Merang

Batu Rakit Wakaf Tengah

SETIU
Seri Langkap

Gong Badak

Seberang Takir KUALA TERENGGANU

KUALA TERENGGANU
Manir

Cabang Tiga Kg.Chendering

E5
Pulau Kapas

K.Telemong

MARANG

Tengkawang P.Berangan

P.Kerengga

HULU TERENGGANU
Tasik Kenyir

KUALA BERANG

Ajil

MARANG
Mercang Bt. Bading Landas

Laut Cina Selatan

Keindahan alam semulajadi di Pulau Kapas

E6

Menerong

Rantau Abang

KELANTAN
DUNGUN Bukit Besi

DUNGUN
ALMUKTAFI BILAL SHAH Paka

P. Kapas
Ketengah Jaya Kertih

PAHANG
Seri Bandi

Kemasik

Kijal

KEMAMAN

Kg. Air Putih

T. Kalong

Binjai

CHUKAI Geliga

Bandar Baru Chenih

Kualiti air marin yang bersih dan jernih di Pulau Kapas

Jabor

E5

Pulau Kapas telah diwartakan sebagai Pulau Taman Laut. Pulau Kapas terletak 3.2 batu nautika ke timur laut Pelabuhan Perikanan Marang dan Pulau Gumia terletak lebih kurang 0.3 batu nautika ke utara pulau ini. 90% daripada pulau ini terdiri daripada hutan bukit berbatu, selebihnya merupakan kawasan belukar dan pantai berpasir. Pulau ini mempunyai sebuah jeti yang menghubungkan bot-bot pelancong dari pulau ini ke jeti-jeti di Marang dan Jeti Kuala Terengganu. Had tampungan maksimum (Carrying Capacity) Pulau Kapas perlu dikaji semula. Terdapat kemudahan pelancongan di pulau ini yang meliputi kemudahan penginapan di Pulau Kapas dan Pulau Gumia. Daya tarikan utama ke pulau ini adalah aktiviti rekreasi air seperti snorkelling, scuba diving, berkayak, boating, mencandat sotong dan jet ski. Untuk meningkatkan potensi Pulau Kapas, kemudahan utiliti yang sempurna perlu di pertingkatkan untuk menjamin keselesaan di samping memantau pengurusan alam sekitar. Pembangunan yang ingin dijalankan di pulau ini perlulah mematuhi beberapa syarat seperti mengekalkan ciri-ciri keindahan semulajadi, mengekalkan peninggalan monumen pelarian Vietnam, mengadakan pembangunan yang terkawal dan mematuhi kehendak Akta Perikanan 1985 mengenai Pulau Taman Laut.

PULAU TENGGOL
Pulau Tokong Burung

Laut China Selatan Laut China Selatan Pulau Nyirih

Keindahan pesisir pantai Pulau Tenggol

Telok Air Tawar

Pulau Tenggol Keindahan pesisir pantai Pulau Tenggol

Batu Chachang Tg. Sarang Lang

Pulau Tenggol diklasifikasikan sebagai Pulau Taman Laut dan tertakluk kepada Akta Perikanan 1985 berkaitan taman laut. Pulau Tenggol pada suatu ketika dahulu merupakan tempat untuk para nelayan berlindung dari kejadian angin ribut. Pulau ini merupakan tempat bagi penyu mendarat dan bertelur antara spesis penyu yang mendarat di sini adalah terdiri daripada green turtles dan hawkesbill turtles. Pulau ini juga kaya dengan khazanah hidupan dasar laut dan menjadi tarikan penyelampenyelam antarabangsa untuk menyelam di sini. Pulau ini juga terkenal untuk aktiviti seperti snorkelling, berenang dan berkayak. Pembangunan yang ingin dijalankan di pulau ini perlulah mematuhi beberapa syarat seperti mengekalkan ciri-ciri keindahan semulajadi, mengadakan pembangunan yang terkawal dan mematuhi kehendak Akta Perikanan 1985 mengenai Pulau Taman Laut. Satu kajian terperinci juga perlu dijalankan untuk mengenalpasti had tampungan maksimum (carrying capacity)pulau ini agar pembangunan serta bilangan pelancong yang dapat ke pulau ini dapat di kawal dan ekologi alam sekitar yang terlalu rapuh ini dapat di pelihara.

E6

U
Tokong Timur

2.5

5.0 Kilometer

10.0

Nota: Kawasan pembangunan baru yang ditunjukkan adalah secara indikatif dan perlu diperincikan diperingkat Rancangan Tempatan (RT) dengan mengambil kira kawasan berhalangan fizikal.(Kawasan berketinggian 1000m & berkecerunan >25 0 dikawasan tepubina tidak ditunjukkan secara terperinci).

RAJAH 5.5f
KAWASAN TINDAKAN PEMBANGUNAN
Perumahan Perdagangan Industri Institusi & Kemudahan Masyarakat Rekreasi

PELAN SISIPAN KAWASAN KEPULAUAN NEGERI TERENGGANU

KAWASAN PENGEKALAN & PEMELIHARAAN
Hutan Darat Hutan Paya Kawasan Pertanian Lembah Agro Sempadan Hutan Simpan Kekal Zon Pemeliharaan Hidupan Marin & Taman Laut Kawasan Central Forest spine Garis kontur 300m ke atas Badan Air Jeti

LAIN-LAIN
Lapangan Terbang Domestik Berenang Scuba Diving Perahu layar Kayak Boating

Kawasan Pembangunan Baru Sempadan Konurbasi & Koridor Pembangunan

Padang Golf Kawasan Berkhemah Sarang Burung Layang-layang Kawasan Penyu

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2005-2020

KE BAB 5

5-29

HALAMAN UTAMA

BAB 6 : DASAR-DASAR DAN LANGKAH-LANGKAH PEMBANGUNAN

PEMBANGUNAN SPATIAL DAN ALAM SEKITAR LESTARI EKONOMI YANG DINAMIK,PROGRESIF DAN BERDAYA TAHAN PENINGKATAN KUALITI KEMUDAHAN INFRASTRUKTUR DAN KEMUDAHAN SOSIAL BISTARI

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

6.0
6.01

DASAR-DASAR DAN LANGKAH-LANGKAH PEMBANGUNAN

Matlamat utama RS adalah untuk membentuk masyarakat menjadi

masyarakat yang beriman, berilmu dan cemerlang bagi merealisasikan wawasan yang telah digariskan. RS juga berhasrat untuk membangunkan Negeri Terengganu menjadi sebuah negeri yang makmur, aman dan sejahtera dengan ekonomi yang subur, berdaya saing serta perkasa. Di dalam mengejar wawasan ini, kelestarian kepada alam sekitar tidak dilupakan terutamanya di dalam memastikan pertumbuhan pembangunan negeri berlaku secara berterusan dan mampan. Berlandaskan kepada kepentingan sosial, prasarana sosial yang bersepadu dan bestari akan dipastikan bagi menjamin keselesaan serta peningkatan kualiti hidup masyarakat. Di dalam memastikan matlamat dan wawasan yang digariskan tercapai, beberapa dasar pembangunan spatial telah dibentuk. Pembentukan dasar pembangunan spatial negeri ini telah mengambilkira enam (6) aspek perancangan strategik, Manual Rancangan Struktur dan Rancangan Fizikal Negara, 2005.

6.1
6.02

KE ARAH PEMBANGUNAN SPATIAL DAN ALAM SEKITAR LESTARI

Negeri Terengganu adalah sebuah negeri yang unik yang berbeza daripada

negeri-negeri lain di Semenanjung Malaysia. Atas dasar ini Rancangan Struktur Negeri Terengganu berusaha untuk memastikan keunikan negeri yang bertuah ini terpelihara dan memiliki acuan pembangunan yang tersendiri di dalam memacu pembangunan negeri ini. Pembangunan spatial yang dijalankan secara lestari akan menyumbang kepada kesejahteraan kehidupan manusia serta alam semulajadi. Pendekatan pembangunan yang disarankan diharap akan dapat memastikan pembangunan secara berterusan dan mampan akan dapat dicapai oleh negeri yang sangat bertuah ini.

6.1.1

Menggalakkan

Pertumbuhan

Pembangunan

Berterusan

Secara

Mampan dan Terkawal 6.03 Ketidakseimbangan pertumbuhan pembangunan antara daerah

serta bilangan penduduk yang rendah di sesebuah pusat petempatan adalah antara isu yang dikenal pasti oleh RS Terengganu. Bagi mengatasi masalah ini RS Terengganu telah menggariskan beberapa dasar iaitu untuk

6-1

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU meningkatkan potensi dan fungsi bandar-bandar sedia ada serta memberi keutamaan pembangunan kepada kawasan pembangunan yang tertumpu di sepanjang koridor pantai sebagai salah satu langkah mengatasi isu tersebut. Mengoptimumkan sumber sedia ada adalah pendekatan yang terbaik bagi mengelakkan pembaziran di samping mengelakkan pembukaan kawasan pembangunan baru yang tidak mengikut keperluan serta perancangan yang ditetapkan. 6.04 Dasar yang digariskan ini adalah perlu memandang kajian yang

terperinci telah dijalankan dengan mengambilkira isu-isu yang dihadapi di samping menilai potensi serta keperluan pembangunan pada masa hadapan. Penyelarasan pembangunan dengan berlandaskan dasar yang digariskan dijangka akan dapat memacu pembangunan yang lebih seimbang serta memelihara kepentingan alam sekitar yang menjadi aset utama Negeri Terengganu. D1 RS TERENGGANU 2005-2020 DIJADIKAN SEBAGAI RANGKA PEMBANGUNAN SPATIAL NEGERI DI DALAM MEMASTIKAN PEMBANGUNAN FIZIKAL YANG BERTERUSAN DAN TERKAWAL.

Langkah-langkah Dan Agensi Pelaksana : 1) Menyelaras sasaran pertumbuhan sektoral dengan pembangunan masa hadapan dengan kadar purata pertumbuhan fizikal sebanyak 920 hektar setahun sehingga tahun 2020. (Rujuk Para 5.05 dan Jadual 5.1) Memberi keutamaan pembangunan ke kawasankawasan di sepanjang Koridor Pantai Timur Negeri Terengganu yang meliputi Konurbasi Kuala TerengganuKuala Berang-Marang, Koridor Dungun-Paka, Koridor Jerteh-Kg. Raja-Kuala Besut, Koridor Marang-Pulau Kerengga-Merchang, Koridor Guntung-Bandar Pemaisuri dan Koridor Penarik-Fikri (Rujuk Para 5.07, Rajah 5.1 dan Rajah 5.2) Mengawal arah pertumbuhan gunatanah mengikut kawasan yang telah dikenal pasti sebagai kawasan keutamaan pembangunan yang telah ditetapkan serta fasa perancangan yang telah dikenal pasti mengikut fasa pelaksanaan gambarajah utama. (Rujuk Para 5.09,Jadual 2.21, Rajah 5.3, Rajah 5.4 dan Rajah 5.5) Menyelaras cadangan serta polisi Rancangan Struktur Negeri Terengganu (RS) dengan Rancangan Fizikal Negara (RFN), memperincikan pelan kawalan pembangunan gunatanah di peringkat Rancangan Tempatan (RT) (Rujuk Para 5.10) JPBD, UPEN

2)

JPBD, UPEN

3)

JPBD, UPEN

4)

JPBD, UPEN dan PPKT

6-2

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 6.1.2 6.05 Menggalakkan Pertumbuhan Dan Pemodenan Bandar Strategi pengukuhan bandar-bandar sedia ada bertujuan untuk

meningkatkan bilangan penduduk yang rendah di pusat petempatan sedia ada yang tidak mencapai tahap kependudukan hierarki yang ditetapkan. Pengukuhan bandar-bandar sedia ada ini adalah bagi memudahkan penyaluran samping kemudahan-kemudahan seperti infrastruktur serta utiliti di kemudahan kemasyarakatan disalurkan kepada pusat-pusat

petempatan tersebut. Pengukuhan pusat-pusat petempatan ini juga adalah bagi memastikan pertindihan fungsi sesebuah pusat petempatan dapat dielakkan. Antara dasar yang dikenal pasti adalah:D2 MEMPERKUKUHKAN HIERARKI BANDAR-BANDAR UTAMA DENGAN MEMBERI TUMPUAN PEMBANGUNAN BAGI BANDAR-BANDAR TERPILIH UNTUK MENGELAKKAN PERTINDIHAN FUNGSI BANDAR SERTA MEMUDAHKAN PENYALURAN KEMUDAHAN.

Langkah-langkah Dan Agensi Pelaksana : 1) Mengukuhkan peranan Kuala Terengganu sebagai pusat serantau bagi sektor pelancongan, kewangan, perdagangan dan perhubungan melalui pengujudan konurbasi perbandaran Kuala Terengganu yang lebih besar meliputi Kuala Berang dan Marang dengan sasaran penduduk tampungan seramai 600,000 orang. (Rujuk Para 5.15 ) Mengukuhkan fungsi hierarki perbandaran Negeri Terengganu mengikut hierarki petempatan yang telah dicadangkan oleh RS Terengganu 2005-2020 di mana Kuala Terengganu akan berfungsi sebagai Pusat Wilayah Negara, Dungun, Chukai dan Jerteh-Kg.Raja-Kuala Besut sebagai Pusat Separa Wilayah, Paka, Kerteh, Bandar Permaisuri, Kijal, Kuala Berang dan Marang sebagai Pusat Petempatan Utama. (Rujuk Para 5.15 hingga 5.19, Jadual 5.2 dan Rajah 5.2) Mewujudkan konurbasi perbandaran serta koridor perbandaran bagi meningkatkan prospek pertumbuhan yang lebih besar seperti Konurbasi Kuala TerengganuMarang- Kuala Berang, Koridor Jerteh-Kg. Raja- Kuala Besut dan Koridor Dungun-Chukai. (Rujuk Para 5.15 hingga 5.19, Rajah 5.2) Mewujudkan bandar pintar di konurbasi utama selaras dengan matlamat pembangunan Koridor Multimedia Pantai Timur seperti Bandar Bukit Besar di Kuala Terengganu dan Bandar Chukai di Kemaman (Rujuk Rajah 4.8) JPBD, UPEN, MPKT

2)

JPBD, Semua Pihak Berkuasa Tempatan

3)

JPBD, UPEN, JPBD, Semua Pihak Berkuasa Tempatan

4)

JPBD, UPEN, STMB, Syarikat Perkhidmatan Telekomunikasi, Suruhanjaya Multimedia 6-3

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 5) Memastikan penggunaan gunatanah perbandaran dapat dioptimumkan dengan memberi keutamaan pembangunan bagi kawasan-kawasan usang, kawasan terbiar dan projek terbengkalai di pusat bandar. JPBD, UPEN, Semua Pihak Berkuasa Tempatan

D3

PEMBANGUNAN PUSAT-PUSAT PERTUMBUHAN DESA (PPD) AKAN DIPERKUKUHKAN DENGAN PENYALURAN KEMUDAHAN SERTA PERKHIDMATAN YANG BERSESUAIAN BAGI KEMUDAHAN PENDUDUK KAWASAN LUAR BANDAR

Langkah-langkah Dan Agensi Pelaksana : 1) Menyediakan kemudahan dan perkhidmatan awam dan sosial bagi menampung keperluan penduduk setempat antaranya seperti di PPD Penarik, Bukit Payong, Merang, Sg. Tong, Ajil, Bukit Besi, Fikri, Telemong, Tengkawang, Pasir Akar, Wakaf Tapai dan Alor Lintah. (Rujuk Jadual 5.2) Antara kemudahan yang dikenal pasti adalah:Kategori Pentadbiran Kerajaan

Agensi yang dikenal pasti

Bil 1

Elemen Sokongan Pejabat Penghulu Stesen Pemasaran Pertanian Pusat Pengumpulan Hasil/ Barangan Pertanian Kedai Kegunaan Umum Kemudahan Tapak Pasar Berkala Koperasi Pasaran Pengeluaran Industri Berasaskan Pertanian Kedai Membaiki Mesin/ Kereta/ Motor Perhentian bas kampung Jalan tar semua musim Perkhidmatan bas ke bandar utama Jalan masuk ladang Talian telefon individu Pondok Telefon

Agensi Pejabat Daerah, Jabatan Pertanian Jabatan Pertanian, Pejabat Daerah, Majlis Daerah

Perniagaan, Perdagangan dan Perindustrian

Pengangkutan

JKR, JPBD

4 5

Komunikasi dan Teknologi Maklumat Kemudahan Sosial

STMB Pos Malaysia, Kementerian Pelajaran, Jabatan Pelajaran, JHEAT, MAIDAM, PDRM, Pejabat Daerah, Kementerian Kesihatan,

Utiliti

Wakil Pos Sekolah Menengah Kebangsaan Sekolah Rendah Kebangsaan Pusat Kesihatan Kecil Farmasi/ Kedai Ubat Surau Kubur Wakil Polis Dewan Orang Ramai Padang Permainan Bekalan Air Paip Bekalan Elektrik Pembetungan Secara Tangki Septik Tempat Pelupusan Sampah

JBA, TNB, Indah Water, Alam Flora, Majlis Daerah

6-4

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 6.1.3 6.06 Pembangunan Sistem Pengangkutan Bersepadu Kepentingan sistem perhubungan yang efisien dan bersepadu adalah di dalam menjamin pembangunan yang

antara elemen terpenting

berterusan. Negeri Terengganu sering dianggap sebagai negeri yang jauh akan mempunyai satu sistem perhubungan yang dapat meningkatkan aksesibiliti negeri ini di peringkat nasional dan serantau. Lebuhraya Pantai Timur mampu untuk membuka prospek yang luas kepada perhubungan darat melalui penyambungan lebuhraya ini dengan Asian Transportation Network. Bersesuaian dengan sasaran sebagai Pusat Pelancongan Wilayah Pantai Timur, permodenan Lapangan Terbang Sultan Mahmud akan meningkatkan lagi tahap aksesibiliti pengangkutan manusia dan barangan sementara peningkatan keupayaan Pelabuhan Kemaman dan cadangan laluan rel adalah antara prospek peningkatan ekonomi Negeri Terengganu. Antara dasar yang dikenal pasti adalah:D4 MEMPERKUKUHKAN SISTEM PERHUBUNGAN DI PERINGKAT WILAYAH DAN SERANTAU BAGI MEMASTIKAN KERJASAMA EKONOMI DAPAT DIJALINKAN.

Langkah-langkah Dan Agensi Pelaksana : 1) Mengoptimumkan prospek pembangunan kesan daripada pembinaan Lebuhraya Pantai Timur dalam mengujudkan hubungan yang lebih luas di peringkat wilayah dan serantau melalui rangkaian perhubungan dengan koridor pertumbuhan utama negara dan negara-negara Indo China seperti Thailand, Kemboja, Vietnam dan Laos melalui prospek Asian Transportation Network .(Rujuk Rajah 2.36) Mengoptimumkan faedah perbandingan Negeri Terengganu sebagai hub pelancongan pantai timur dengan mengeksploitasi prospek untuk mencapai sasaran sebagai hub-pengangkutan yang lebih menyeluruh dan efisien dengan memberi faedah yang luas kepada sektor ekonomi negeri. Memperkukuhkan peranan Negeri Terengganu melalui program hubungan kerjasama ekonomi di peringkat wilayah dan serantau dengan penekanan kepada prospek Negeri Terengganu sebagai Halal-Hub. (Rujuk Para 4.04, Para 4.05 dan Para 4.06) UPEN, PETRONAS UPEN, KKM, LLM

2)

3)

6-5

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 4) Menyertai program hubungan kerjasama ekonomi seperti BIMP, IMT-GT dan kawasan bersempadanan yang mencakupi kerjasama dalam sektor pelancongan, industri petroleum dan gas, infrastruktur dan komunikasi, pertanian dan perikanan serta pembangunan sumber manusia. (Rujuk Para 4.04, Para 4.05 dan Para 4.06) Langkah-langkah kerjasama di peringkat wilayah dan serantau boleh di capai dengan meningkatkan sistem perhubungan negeri melalui:i. Meningkatkan rangkaian perhubungan jalan-jalan utama negeri dengan Lebuhraya Pantai Timur. (Rujuk Rajah 2.2 dan Para 4.83) ii. Meningkatkan tahap aksesibiliti kawasan-kawasan berkepentingan ekonomi seperti lapangan terbang, pelabuhan dan jeti, kawasan perindustrian serta bandar-bandar utama Negeri Terengganu. (Rujuk Para 4.85) iii. Meningkatkan peranan Lapangan Terbang Sultan Mahmud selain sebagai pintu masuk utama pelancong lapangan terbang tersebut juga berpotensi sebagai pusat kargo Wilayah Timur (Rujuk Para 4.88 dan Para 4.89). iv. Mewujudkan kerjasama strategik di peringkat nasional dan serantau bagi meningkatkan keupayaan, kecekapan dan produktiviti pelabuhan Kemaman. (Rujuk Para 4.88 dan Para 4.89) v. Mewujudkan rangkaian rel Negeri Terengganu bagi menyokong cadangan perkhidmatan keretapi laju serta meningkat hubungan di peringkat nasional dan serantau. (Rujuk Para 4.91 ) vi. Menyediakan sistem pengangkutan multi modal yang efisien dan menyeluruh serta berintegrasi dengan semua jenis pengangkutan seperti udara, darat dan air. (Rujuk Para 4.93) vii.Meningkatkan keupayaan jeti-jeti pelancongan seperti Jeti Kuala Terengganu, Jeti Merang, dan Jeti Kuala Besut dengan penyediaan kemudahan sokongan yang boleh memberi keselesaan dan memastikan keselamatan pelancong. (Rujuk Para 4.89) MAB, MAS Kargo JKR, MAB, LPKP, PBT LPKmmn, Majlis Tindakan Pelancongan Negeri, Jabatan Laut, LPKP, PBT UPEN, PETRONAS

5)

6-6

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 6.1.4 Pemeliharaan dan Pengurusan Sumber Jaya dan Alam Sekitar.

6.07

Pengurusan sumber jaya dan alam sekitar yang mampan perlu dijana

bagi memastikan kesinambungan warisan khazanah alam semulajadi dapat dipelihara untuk diwarisi oleh generasi yang akan datang. Kepentingan sumber semulajadi kepada peradaban manusia adalah tidak dapat disangkal sama sekali. Menggalakkan pertumbuhan pembangunan berterusan secara mampan dan terkawal antara prinsip RS bagi memastikan kelestarian alam sekitar terjamin. Pemuliharaan alam sekitar dan pengurusan kualiti alam sekitar adalah perlu memandangkan 70 peratus keluasan Negeri Terengganu terletak di dalam Kawasan Sensitif Alam Sekitar (KSAS) dan merupakan sebahagian daripada Central Forest Spine yang telah dikenal pasti oleh Rancangan Fizikal Negara, 2005 . Kawasan KSAS yang dikenal pasti oleh RS meliputi KSAS Bernilai Warisan, KSAS Berisiko Bencana dan KSAS Bernilai Sokongan Hidup (rujuk Rajah 2.35). 6.08 Penubuhan Terengganu Riverine and Coastal Authority (TRICOSTA)

yang bertanggungjawab untuk memantau pembangunan di persisiran pantai, sungai-sungai dan pulau-pulau di negeri ini adalah bertepatan bagi menjamin pemeliharaan kawasan KSAS yang dikenal pasti. Langkah pewartaan kawasan pemuliharaan semulajadi yang menjadi warisan khazanah negeri akan diutamakan meliputi cadangan untuk mewartakan Hutan Simpan Cemerong sebagai Taman Negeri dan kawasan paya semulajadi di daerah Setiu sebagai Taman Warisan Negeri (Setiu Wetland Park). Selain daripada itu pewartaan kawasan tadahan air daripada terus dicerobohi oleh pembangunan perlu dibuat bagi memastikan sumber bekalan air terjamin untuk keperluan masa hadapan. 6.09 Skim-skim tebatan banjir serta break water perlu dilaksanakan

dengan segera untuk memastikan ancaman kerosakan yang terjadi pada musim-musim tengkujuh dapat dikurangkan. Bagi memastikan masalah pembuangan sisa pepejal dapat diminimumkan pengurusan sisa pepejal yang efisien hendaklah dilaksanakan melalui pelaksanaan program kitar semula dan penggunaan incinerator pada masa hadapan adalah digalakkan. Bagi pelupusan sisa pepejal di pulau-pulau peranginan, pengurusan yang lebih baik amat diperlukan bagi memastikan pembuangan sampah tidak dilakukan di merata-rata tempat di pulau-pulau tersebut. Ini

6-7

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU akan mencalarkan identiti Negeri Terengganu sebagai destinasi

pelancongan antarabangsa dan mengancam ekologi marin pulau-pulau tersebut pada masa hadapan. 6.10 Oleh demikian, Rancangan Struktur Negeri Terengganu telah

menggariskan beberapa dasar serta langkah bagi memastikan sumber semulajadi Negeri Terengganu terpelihara dan digunakan secara bestari. Antara dasar yang dikenal pasti :-

D5

KAWASAN SENSITIF ALAM SEKITAR (KSAS) AKAN DIPELIHARA DAN DIMANFAATKAN UNTUK TUJUAN PENYELIDIKAN, PEMBELAJARAN, PELANCONGAN DAN PEMULIHARAAN.

Langkah-langkah Dan Agensi Pelaksana : 1) Mengekalkan kawasan hutan simpan sedia ada dan kawasan hutan dengan ketinggian 1,000 meter sebagai kawasan pengekalan sumber negeri dan sebahagian daripada Central Forest Spine negara Memastikan rezab hutan simpan negeri kekal pada kadar 40 peratus atau lebih menjelang tahun 2020 di mana kawasan seluas 890,349 hektar adalah dikenal pasti sebagai kawasan pengekalan dan pemeliharaan. (Rujuk Para 2.110 dan Para 2.111) Melaksanakan skim pengurusan hutan mampan bagi memastikan pemeliharaan kawasan legeh dan kawasan tadahan air terjamin. (Rujuk Para 4.126 bil x, xiii) Mengamal amalan pembalakan mampan bagi memastikan bekalan balak yang berterusan melalui kaedah Reforestation. (Rujuk Para 4.34) Mewartakan kawasan pendaratan penyu bertelur dan kawasan penetasan sebagai kawasan turtle sanctuary seperti di Rantau Abang, Pulau Redang, Pantai Mak Daerah Kerteh, Paka dan Pulau Bidong. [Rujuk Para 4.62 bil iv (b) Memelihara kawasan sensitif ekosistem pantai, pulau dan paya bakau untuk menjamin kitaran alam semulajadi di samping menjamin kepentingan industri perikanan Negeri Terengganu dengan:JPBD, UPEN, PPKT

2)

Jabatan Hutan, JPBD, UPEN

3)

Jabatan Hutan

4)

Jabatan Hutan

5)

Jabatan Perikanan

6)

Jabatan Laut, PBT, JPBD, UPEN

6-8

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU i. Memastikan kawasan hutan paya bakau dan paya air tawar (gelam) dikekalkan untuk kepentingan ekologi. (Rujuk Para 4.126 bil xiii)

ii. Memastikan pembangunan yang dirancang di kawasan pulau-pulau pelancongan menggunapakai piawaian perancangan dan pembangunan fizikal pulau-pulau, JPBD agar tidak menjejaskan keindahan serta ekologi semulajadi pulau-pulau tersebut. iii. Mengambil langkah yang sewajarnya untuk mengurangkan masalah hakisan pantai dengan mengawal pembangunan di pesisiran pantai serta menggunapakai piawaian perancangan dan pembangunan di kawasan pantai, JPBD tentang peraturan meluluskan dan/atau melaksanakan projek pembangunan di kawasan pantai. (Rujuk Para 4.125 bil xi) iv. Mengadakan kajian carrying capacity bagi kawasan taman laut dengan menetapkan peraturan serta aktiviti yang boleh dijalankan di taman-taman laut tersebut bagi memastikan kawasan taman laut terpelihara.

6.2
6.11

KE ARAH EKONOMI YANG DINAMIK, PROGRESIF DAN BERDAYA TAHAN

Struktur ekonomi Negeri Terengganu masih bergantung kepada sektor primer

terutamanya perlombongan dengan nisbah sumbangan KDNK negeri sebanyak 63.4 peratus, diikuti dengan sekunder 22.6 peratus dan tertier 17.7 peratus. Berbanding negeri-negeri lain di Malaysia, petunjuk KDNK negeri menggambarkan ekonomi Negeri Terengganu berada dalam keadaan yang baik walaupun petunjuk ini tidak memberi gambaran yang tepat kerana terdapat jurang yang ketara dengan petunjuk kadar kemiskinan dan pengangguran negeri. 6.12 struktur Rancangan Struktur telah mengenalpasti keperluan untuk mempelbagaikan ekonomi bagi Negeri Terengganu. Ini adalah bagi memastikan

pembangunan ekonomi yang dinamik dan berdaya saing dapat dijana di samping untuk mengurangkan pergantungan kepada sektor perlombongan. Pembangunan ekonomi masa hadapan perlulah berteraskan kepada pembangunan yang mampan. Sejajar dengan itu, gabungan dasar, amalan dan teknologi yang bersesuaian haruslah dibina bagi membentuk sinergi antara alam sekitar dan ekonomi. 6-9

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

6.2.1

Struktur Asas Ekonomi Yang Pelbagai dan Peningkatan Produktiviti Pengeluaran

6.13

Dasar yang digariskan ini bertujuan bagi menyokong penstrukturan

semula nilai KDNK negeri kepada agihan 15: 40: 45 (primer: sekunder: tertier) yang mana dilihat sebagai langkah awal untuk meningkatkan daya saing ekonomi Negeri Terengganu. Ini kerana, prospek sektor perkhidmatan adalah sangat luas mencakupi sektor pelancongan, perdagangan, dan perkhidmatan kerajaan/swasta. Sektor perkhidmatan memainkan peranan yang sangat penting dalam proses pembangunan kerana mempunyai pertalian yang luas dengan aktiviti-aktiviti lain di negeri ini termasuk pembangunan asas tani. Pengukuhan sektor perkhidmatan dijangka mampu untuk membuka perspektif ekonomi yang lebih luas kepada sektor sekunder dan primer dengan anjakan kepada k-ekonomi akan mampu untuk menjadikan Negeri Terengganu lebih industri berdaya sektor IKS saing ini yang di peringkat akan menjadi antarabangsa. merangsangkan Potensi pembangunan dijangka bakal

perkembangan

penyumbang utama kepada pembangunan ekonomi negeri. 6.14 Negeri Terengganu mempunyai satu pakej pelancongan yang

lengkap. Kekuatan sektor pelancongan di Negeri Terengganu adalah sumber alam semulajadinya yang sangat indah dengan nilai ditambah budaya warisan dan tradisi yang menarik. Satu mekanisme perlu diwujudkan bagi memastikan perancangan, pembangunan, pengawalseliaan dan promosi dijalankan dengan berkesan di dalam usaha untuk mencapai sumbangan KDNK sektor ini sebanyak 10 peratus pada tahun 2010 (RPNT). Usaha-usaha yang lebih gigih di dalam meletakkan Negeri Terengganu sebagai destinasi pelancongan antarabangsa perlu dipergiatkan. Kaedah pemasaran dan promosi pakej pelancongan kepada kumpulan sasar yang betul mampu untuk meningkatkan daya saing industri ini. Tahap keselesaan serta keselamatan pelancong di samping pembangunan sumber manusia di dalam bidang hospitality mampu untuk menarik pelancong datang ke negeri ini. Dasar RFN untuk menjadikan Negeri Terengganu sebagai Pusat Wilayah Pelancongan Pantai Timur perlu dieksplotasi sepenuhnya. Selain daripada pasaran berdasarkan kepada potensi sedia ada, niche market seperti MICE, pendidikan dan perubatan holistik perlu diberi keutamaan.

6-10

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Potensi-potensi pembangunan pelancongan negeri akan meningkatkan lagi peranan Negeri Terengganu sebagai hub pelancongan serantau yang secara tidak langsung akan memperkukuhkan tingkat aksesibiliti udara, darat dan laut. 6.15 Sasaran untuk menjadikan sektor sekunder sebagai sektor kedua

utama menyumbang kepada KDNK Negeri Terengganu akan tercapai dengan pemfokusan kepada pembangunan perindustrian berintensifkan modal, R&D dan industri pengetahuan yang berasaskan maklumat, penyediaan kawasan-kawasan perindustrian lengkap dengan kemudahan infrastruktur yang memuaskan serta keperluan perindustrian dapat dipenuhi untuk menampung keperluan masa hadapan. Negeri Terengganu yang mempunyai kelebihan perbandingan dan kelebihan persaingan khasnya industri berasaskan sumber tempatan yang belum mempunyai tahap nilai ditambah dijangka mampu membuka peluang-peluang baru dalam sektor perindustrian ke peringkat yang lebih maju dan berdaya saing. Peluangpeluang baru dalam industri petrokimia ini boleh dijana dengan mengembangkan lagi aktiviti hiliran dalam kluster petrokimia melalui penghasilan polietilena di sekitar Kerteh dan Paka, pembangunan industri seperti ethylene, glycol, ethylene oxide, xylates, aromatics, methanol, benzene bagi menghasilkan pengeluaran bahan komersial seperti polyvinyl, resins, polyesteres, polyuethanes, nylon, plasticiers, malic acid, acetic dan xylene. Bagi menjadikan sektor ini berterusan dan terkawal, perancangan bagi penyediaan tanah-tanah perindustrian baru perlu mengambilkira faktor tanah-tanah industri sedia ada atau diluluskan yang belum dimaju dan dibangunkan lagi. Bagi memastikan penggunaan tanah perindustrian secara optimum dan untuk mengelakkan berlakunya lebihan tanah, kerajaan negeri mestilah memastikan pembangunan perindustrian hanya dibenarkan untuk dimajukan di zon-zon perindustrian yang telah dikenalpasti dan ditetapkan. 6.16 Sektor pertanian akan dijadikan sebagai sektor yang bertenaga, pembangunan sektor ini dengan peningkatan kepada

dinamik dan berdaya saing. Cadangan Agropolis dijangka mampu untuk memacu pengeluaran hasil dengan nilai ditambah dan promosi serta pemasaran yang hebat. Sumbangan serta usaha yang diberikan oleh kerajaan negeri juga dilihat sebagai pemangkin kepada pembangunan sektor ini. Penekanan kepada industri asas tani serta industri maritim akan menjanakan sumber

6-11

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU pendapatan golongan yang terlibat kepada industri ini. Penubuhan Terengganu Development Institute (TDI) yang khusus untuk penyelidikan bioteknologi akan menyumbang kepada peningkatan pengeluaran pertanian berteknologi tinggi. 6.17 Dalam hal ini, kerajaan negeri haruslah memainkan peranan yang

penting dalam memastikan terdapatnya peruntukan tanah yang mencukupi untuk setiap pembangunan yang dicadangkan terutamanya bagi pertanian, perindustrian dan perdagangan. Perancangan tanah secara lebih khusus perlu dilakukan di dalam peringkat kajian Rancangan Tempatan. D6 MEMPELBAGAIKAN STRUKTUR ASAS EKONOMI DAN MENINGKATKAN PRODUKTIVITI PENGELUARAN BAGI MENGUKUHKAN PERTUMBUHAN EKONOMI NEGERI Sektor Tertier Sektor tertier terdiri daripada subsektor perkhidmatan yang melibatkan

1. 6.18

pelancongan, kewangan, pengangkutan, insurans, perdagangan borong dan runcit, hotel, restoran serta hartanah. Rancangan Struktur telah memfokuskan sektor tertier sebagai penyumbang utama kepada KDNK Negeri Terengganu dengan agihan 45 peratus menjelang tahun 2020. Sehubungan dengan itu, langkah-langkah yang perlu diambil adalah seperti berikut : Langkah-langkah Dan Agensi Pelaksana 1) Membangunkan Negeri Terengganu sebagai Hub Pelancongan Pantai Timur dengan mewujudkan campuran produk yang jelas berdasarkan kekuatan produk Negeri Terengganu. i. Mewujudkan lebih banyak special event tourism tempatan dan antarabangsa yang lebih berbentuk high yield seperti menyelam skuba dan memancing laut dalam. ii. Mewujudkan campuran produk yang jelas bagi memandu pelaburan dan pembangunan masa depan berdasarkan keutamaan dan tahap keupayaan tampungan (carrying capacity). [untuk menjelaskan cadangan campuran produk ini, rujuk rajah 4.4 dan para 4.62 bil ii (a-f)] Kerajaan Negeri,UPEN, Majlis Tindakan Pelancongan Negeri Terengganu Lembaga Muzium, MPKT, Pusat Penerangan Pelancongan Kuala Terengganu, Jabatan Perhutanan, Lembaga Kraftangan Malaysia, Unit

6-12

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Keseniaan Kebudayaan & Warisan

iii. Mempelbagaikan produk pelancongan Negeri Terengganu dengan memberi tumpuan kepada bentuk-bentuk pelancongan baru seperti pelancongan kesihatan, pelancongan sukan, pelancongan pendidikan, pelancongan eko, pelancongan warisan budaya dan MICE. (untuk menjelaskan cadangan-cadangan ini, rujuk para 4.63-4.67) iv. Memberi nafas baru (revitalise) kepada produkproduk tradisional Negeri Terengganu (seperti Rantau Abang, Pantai Batu Buruk, Pantai Chendering, Tasik Kenyir) melalui langkah-langkah repositioning dan rebranding. [untuk menjelaskan cadangan-cadangan ini, rujuk para 4.62 bil iv (a-d)] v. Menjadikan Kuala Terengganu sebagai pintu masuk (gateway) ke kawasan kepulauan, tarikan-tarikan semula jadi dan sumber jaya warisan budaya di kawasan bandar serta pedalaman. vi. Memperkukuhkan fungsi Kuala Terengganu sebagai Pusat Wilayah Pelancongan Zon Timur. vii. Meningkatkan sistem perhubungan dan tahap kebolehsampaian ke Kuala Terengganu dari Lebuhraya Pantai Timur dan Lebuhraya Simpang Pulai Kuala Berang. viii. Permodenan Lapangan Terbang Sultan Mahmud selaras dengan fungsi sebagai pintu masuk utama pelancong ke Negeri Terengganu. ix. Pembangunan kompleks pelancongan Bukit Keluang-Dendong dan pemodenan jeti penumpang di Merang, Kuala Terengganu dan Kuala Besut sebagai gateway ke pulau-pulau. x. Menambah perkhidmatan melalui penerbangan terus direct flight dari Kuala Lumpur, Singapura dan lain-lain destinasi yang berpotensi seperti Sabah, Brunei, Taiwan, Indo-china dan sebagainya. xi. Membangunkan lebih banyak kemudahan penginapan kelas pertengahan dan murah di samping hotel-hotel bertaraf mewah untuk memenuhi keperluan segmen pasaran. 2) Membangunkan produk-produk pelancongan di setiap kawasan-kawasan menarik yang telah dikenal pasti dengan kemudahan sokongan melalui pembangunan dan pelaksanaan projek-projek berbentuk flagship bagi menambahkan daya tarikan di Negeri Terengganu.(untuk menjelaskan lagi cadangan-

Jabatan Perhutanan, Lembaga Muzium, Majlis Tindakan Pelancongan 6-13

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU cadangan di atas, rujuk jadual 4.3) Negeri Terengganu, MPKT, UPEN, Pusat Penerangan Pelancongan Kuala Terengganu Kerajaan Negeri, Pihak Berkuasa Tempatan

3)

Membangunkan Bandar Kuala Terengganu sebagai Pusat Perdagangan Utama Negeri Dan Wilayah i. Menggalakkan aktiviti institusi kewangan terutamanya aktiviti perbankan, insurans, tukaran wang asing, bursa saham dan sebagainya yang mampu menarik pelabur luar khususnya di pusatpusat perkhidmatan sedia ada iaitu di Chukai, Kuala Terengganu dan Bandar Jerteh-Kuala Besut.(rujuk Rajah 4.6) ii. Memperkukuhkan kawasan pusat perdagangan sedia ada iaitu di Chukai, Kuala Terengganu dan Bandar Jerteh-Kg.Raja-Kuala Besut untuk kemudahan-kemudahan sokongan yang boleh menjana sektor perdagangan negeri.(rujuk Rajah 4.6) iii. Menggalakkan pembangunan hotel bertaraf mewah, separuh mewah dan ekonomi bagi sasaran untuk kemudahan ahli perniagaan, pelancong dan pelbagai pengunjung iv. Menggalakkan pembangunan perdagangan secara bersepadu yang menempatkan aktiviti perniagaan, perhotelan, kediaman dan rekreasi bertaraf sederhana dan tinggi. v. Memantapkan lagi fungsi Kuala Terengganu sebagai catalyst bagi pembangunan institusi pendidikan, pelancongan, perdagangan dan perkhidmatan. vi. Mempelbagaikan jenis perniagaan dan barangan serta pertambahan ruang lantai perniagaan yang mencukupi dan selesa bagi menarik peluangpeluang perniagaan yang bertaraf tinggi. vii. Mengambilkira prospek konurbasi Kuala Terengganu yang mempunyai prospek pertumbuhan yang lebih besar dengan gabungan bandar Kuala Terengganu, Marang dan Kuala Berang di samping berpotensi dalam menggerakkan aktiviti perdagangan yang lebih luas dan besar.

6-14

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2. 6.19 Sektor Sekunder Sektor sekunder terdiri daripada subsektor pembuatan dan

pembinaan dengan sasaran agihan sumbangan KDNK sebanyak 40 peratus menjelang tahun 2020. Dalam konteks Rancangan Struktur, perancangan yang berbentuk fizikal dan spatial akan menyokong kepada pertumbuhan ekonomi yang disasarkan ini. Untuk memastikan sasaran sektor ini sebagai penyumbang kedua utama kepada ekonomi Negeri Terengganu, langkahlangkah yang perlu diambil adalah seperti berikut : Langkah-langkah Dan Agensi Pelaksana : 1) Tapak perindustrian sedia ada perlu digunakan secara optimum dan tanah-tanah yang belum dimajukan akan dibangunkan sebagai pusat industri utama dan sekunder terpilih di empat zon utama .(rujuk Jadual 4.2 dan Rajah 4.2) i. Empat zon industri utama:

Zon Utara : Kuala Besut bagi industri berasaskan pertanian makanan dan marin; Zon Tengah : Kuala Terengganu bagi IKS industri kraf tangan, bot dan industri pakaian dan makanan Zon Barat : Kawasan KETENGAH bagi industri berasaskan pertanian, IKS dan kraf tangan; Zon Selatan : Kerteh-Chukai petrokimia dan industri berat. bagi industri

Agensi-agensi kerajaan yang terlibat, pihak pemaju swasta yang terlibat, PMINT, UPEN Terengganu, PMINT, MARDI, SIRIM, FRIM, UPM (dll universiti), Jabatan Perikanan, Pertanian, Perhutanan, MIEL, MARA

ii. Membangunkan Pusat Pertumbuhan Perkilangan Utama (PPI Utama) iaitu Chukai-Teluk Kalong dan Kerteh, Paka & Batu Tujuh. iii. Membangunkan Pusat Pertumbuhan Industri Sekunder untuk IKS di Bandar Marang/Bukit Kor, Kuala Terengganu/Gong Badak, Kuala Berang/Ajil, Saujana, Kampung Raja/Gong Medang. iv. Membangunkan kawasan perindustrian terancang khasnya Batu Rakit, Sungai Bari, Wakaf Tapai, Al Muktafi Billah Shah bagi pusat perindustrian tertier untuk pembangunan IKS bagi jangka masa panjang v. Membangunkan Bio-Tech Park projek Agropolis di daerah kemudahan yang moden dan infrastruktur yang sesuai termasuk sekitar Besut. yang berasaskan Besut termasuk lengkap dengan kemudahan ICT di

6-15

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2) Membangunkan Kluster Industri yang berasaskan sumber tempatan di sekitar Kerteh dan Paka. (rujuk para 4.42, 4.43) i. Pembesaran Pelabuhan Marin Kerteh untuk minyak dan gas oleh Petronas boleh meningkatkan operasi GPP (Gas Processing Plant) dan juga aktiviti-aktiviti huluan dan hiliran industri petrokimia ii. Memperkukuhkan Kluster Industri Petrokimia dengan adanya sumber bekalan gas yang boleh mengembangkan lagi aktiviti hiliran dalam kluster petrokimia. iii. Mengambil potensi cadangan laluan keretapi laju dan penaiktarafan Pelabuhan Kemaman untuk pengangkutan kargo. iv. Memperbaiki prasarana di kawasan perindustrian terancang sedia ada secara bersepadu dan dilengkapi dengan infrastruktur dan kemudahan sokongan termasuk perkhidmatan, komersil, rekreasi dan maklumat info-struktur (ICT) yang moden dan mencukupi. v. Menggalakkan pertumbuhan industri sampingan dan sokongan dengan mewujudkan linkages yang lebih kukuh dan menarik untuk pelabur. vi. Laluan keretapi antara Kuantan, Kemaman dan Kerteh sebagai satu langkah untuk memudahkan feedstocks dibawa ke kilang-kilang petrokimia yang lain. vii. Membangunkan industri yang mempunyai kelebihan perbandingan dan kelebihan persaingan di Negeri Terengganu seperti industri berasaskan silika dan granit, bauksit, perkayuan dan hasil pertanian. 3) Membangunkan industri IKS secara moden, produktif dan cekap dengan menggunakan teknologi yang sesuai dan terkini. i. Membangunkan IKS asas tani, herba dan sumber tempatan terutamanya di Bukit Besi, Bandar AlMuktafi Billah Shah, Seri Bandi dan Cheneh Baru. ii. Menggalak dan memperkuatkan sistem vendor yang menyokong IKS serta mekanisma pemasaran. iii. Mengenalpasti kawasan-kawasan yang berpotensi untuk pembangunan industri IKS di peringkat Rancangan Tempatan. UPEN, YPUT, TEKUN, Pihak Kerajaan Dan Swasta, Bank Pembangunan UPEN, AgensiAgensi Kerajaan Yang Terlibat, Pihak Maju Swasta Yang Terlibat, PMINT

6-16

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU iv. Pembinaan kilang pasang siap untuk IKS akan diberi penekanan dengan melibatkan kerjasama antara agensi kerajaan seperti MIEL, MARA dan Bank Pembangunan dengan agensi swasta. v. Mewujudkan infrastruktur perindustrian yang sempurna di seluruh negeri terutamanya kawasankawasan perindustrian di samping memperkukuhkan kemudahan infrastruktur dan perhubungan pengangkutan sedia ada. vi. Memodenkan cara-cara pembuatan, pembungkusan dan pemasaran IKS (termasuk cottage industri) kepada output yang mempunyai nilai ditambah yang lebih tinggi. vii. Memoden dan meningkatkan pengeluaran industri ke tahap nilai ditambah yang lebih tinggi, khasnya industri berasaskan knowledge-based dan berteknologi moden. viii. Mewujudkan program latihan dan pembangunan manusia untuk menyemai dan memupuk budaya keusahawanan di kalangan penduduk serta mempertingkatkan program latihan kemahiran dan usahawan perindustrian, serta meningkatkan kemudahan untuk latihan tenaga pekerja industri dan usahawan, khasnya institusi latihan dan kemahiran.

3. 6.20

Sektor Primer Sektor primer yang terdiri daripada subsektor pertanian, perikanan,

perhutanan dan perlombongan dijangkakan akan mengalami penurunan dari segi sumbangan KDNK iaitu sebanyak 15 peratus. Kelebihan yang dimiliki oleh Negeri Terengganu iaitu sumber gas dan petroleum serta hasil pertanian dijangka mampu menyokong sektor tertier dan sekunder dalam menyumbang kepada pertumbuhan ekonomi negeri. Sehubungan dengan itu, langkah-langkah yang perlu diambil adalah seperti berikut : Langkah-langkah Dan Agensi Pelaksana : 1) Mempertingkatkan peranan Negeri Terengganu sebagai sebuah Pusat Serantau dan Hub Halal untuk industri asas tani dan perdagangan pertanian serta membangunkan Pusat Teknologi Agro di Jerteh dan Kuala Berang dan daerah Setiu. i. Kawasan Lembah Agro akan mengamalkan pertanian berteknologi tinggi dengan penggunaan Jabatan Pertanian, MARDI, RRIM, FRIM, PORIM, Universiti Tempatan, Jabatan Perkhidmatan 6-17

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU teknologi moden berintensifkan R&D. serta bioteknologi dan Haiwan, Jabatan Perikanan, JAKIM, FAMA,LPP

ii. Pengukuhan Lembah Sitrus di daerah Dungun dengan sasaran hasil untuk eksport antarabangsa.(rujuk rajah 4.1) iii. Mewujudkan Taman Bioteknologi di agropolis Jerteh-Kg Raja-Kuala Besut. konurbasi

iv. Membangunkan Kuala Berang sebagai sebahagian Lembah Agro bagi menjadikan sebagai hub halal makanan 2) Meningkatkan daya pengeluaran pertanian dengan penggunaan teknologi moden. i. Menggalakkan persaingan hasil-hasil pertanian dengan tambah baik maklumat tentang teknologi rangkaian pemasaran, harga komoditi mengikut keperluan industri asas tani. ii. Pengeluaran pertanian perlu dipromosi dan diuruskan secara komersil khasnya di kalangan pekebun-pekebun kecil. iii. Menggalakkan pendekatan secara keusahawanan yang menggunakan teknologi moden untuk meningkatkan daya pengeluaran pertanian. iv. Sokongan penyelidikan dan pembangunan (Research and Development) daripada Jabatan Pertanian, FELCRA, RISDA, MARDI dan PORIM adalah diperlukan dari segi penyediaan dan pengurusan infrastruktur manakala sokongan modal, pengurusan dan kepakaran pemasaran adalah diperlukan dari badan-badan swasta dan agensi kerajaan. 3) Mengekalkan kawasan Jelapang Padi di Kawasan KETARA dan kegiatan-kegiatan perikanan di Negeri Terengganu. i. Pengekalan kawasan KETARA sebagai granary area dengan sasaran 10 tan metrik per hektar dan menjalankan kajian kemungkinan bertujuan bagi memperluaskan kawasan operasi dan fungsi KETARA untuk merangkumi sawah-sawah di daerah Setiu.(rujuk Rajah 4.1 dan Jadual 4.1) ii. Menjalankan projek pengurusan ladang tepat, program mekanisasi sawah padi dan pembekalan input pertanian untuk padi. (rujuk Jadual 4.1) iii. Pembinaan ampangan (barrage) baru di KETARA untuk mengawal dan menguruskan bekalan air 6-18 Pejabat KETARA, Jabatan Pertanian, Jabatan Perikanan, LKIM, BERNAS, JPS, MARDI, Jabatan Alam Sekitar, Pejabat Daerah Besut, Jabatan Muzium, Tourism Malaysia Jabatan Pertanian, FELCRA, RISDA, MARDI ,PORIM BPM, LPP

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU secara lebih efisien ke sawah padi.(rujuk Jadual 4.1) iv. Menggalakkan pelancongan agro/eko melalui penubuhan muzium agrotani dan pelancongan eko di kawasan KETARA. v. Memajukan pembangunan pertanian bersepadu dengan pembangunan pelancongan desa, perhutanan, pelancongan tani dan pelancongan eko. vi. Menggalakkan penggunaan vesel yang lebih besar bagi aktiviti penangkapan ikan. vii. Penekanan kepada aktiviti asuhan benih pengeluaran ikan tilapia, siakap, kerapu, udang harimau, udang galah dan ternakan tiram. viii. Menyediakan Kompleks pendaratan ikan di Kuala Terengganu dan Kuala Besut. ix. Penternakan ikan air tawar dan air payau dengan teknologi moden yang tidak mencemarkan alam sekitar. x. Menggalakkan aktiviti perikanan laut dalam dengan penyediaan kemudahan jeti pendaratan ikan yang lengkap dengan kemudahan bilik sejuk, pusat pemprosesan dan pembungkusan serta kemudahan perlesenan. 4) Tanah pertanian yang sesuai dan berpotensi akan dikekal dan dimajukan sebagai kawasan pembangunan pertanian yang produktif dan berdaya maju dengan tanaman yang mempunyai nilai komersil yang tinggi dan produktif. i. Tanah-tanah pertanian yang mempunyai potensi besar untuk dimajukan yang melibatkan kelas 1, 2 dan 3 akan dikenal pasti untuk tujuan pengekalan. ii. Meningkatkan kemudahan infrastruktur serta sistem pengairan dan perparitan di kawasan pertanian yang akan dimajukan. iii. Kawasan pertanian yang berpotensi tinggi dari segi kesesuaian tanah dan agroiklim akan dikenal pasti dan ditukar kepada tanaman atau aktiviti berkaitan yang berdaya maju dan bernilai tambah seperti pengeluaran sayuran nilai tinggi, produk herba dan ubat-ubatan serta lain-lain produk. iv. Pengekalan kawasan KETENGAH sebagai penyumbang sawit di peringkat dunia. (rujuk Rajah 4.1 dan Jadual 4.1) 6-19 UPEN, Jabatan Pertanian, Jabatan Perkhidmatan Haiwan, Jabatan Perikanan, Pejabat Tanah dan Daerah, Pihak Berkuasa Tempatan, JPS, Jabatan Perhutanan

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

v. Kebun-kebun kecil perlu disatukan mengikut konsep ladang, diusahakan secara lebih ekonomik dan ditanam dengan tanaman yang menghasilkan pulangan yang tinggi. vi. Mengenalpasti jenis tanaman dan ternakan yang mempunyai nilai komersil yang tinggi dan sesuai untuk dilaksanakan di Negeri Terengganu. vii. Mengintegrasikan tanaman di ladang hutan (agroforestry), akuakultur dengan ladang ternakan haiwan dan tanaman serta ternakan haiwan dalam ladang ternakan saka viii. Meningkatkan kerjasama dan penyelarasan antara agensi-agensi pelaksana yang terlibat dalam sektor pertanian. 5) Sektor perlombongan akan dikekal dan diperkukuhkan dengan mewujudkan industri hiliran yang mampu meningkatkan ekonomi penduduk tempatan yang melibatkan pemprosesan hasil galian seperti granit, silika dan lempung bebola. Kerajaan Negeri, Pihak Berkuasa Tempatan

6.2.2 6.21

Peningkatan Ekonomi Luar Bandar Dan Pembasmian Kemiskinan Dasar ini dibentuk bagi menyokong saranan kerajaan negeri yang

merencanakan kadar kemiskinan tegar kumpulan sasar produktif akan berada pada tahap sifar dan kadar kemiskinan dikurangkan kepada 1.9 peratus di akhir kajian Rancangan Pembangunan Negeri Terengganu 20042008. Masalah kemiskinan luar bandar di Negeri Terengganu telah lama wujud disebabkan penglibatan penduduknya yang tinggi dalam sektor pertanian dan nelayan. Walaupun terdapat perpindahan pekerjaan daripada sektor pertanian kepada sektor lain, sektor ini masih merupakan sektor yang utama dalam menyumbangkan pekerjaan kepada penduduk luar bandar. Pelbagai usaha telah dicadangkan dengan mempelbagaikan kaedah-kaedah pemajuan pertanian dan mewujudkan pembangunan pertanian secara moden dan komersil. Dijangkakan menjelang tahun 2020, sumbangan sektor pertanian kepada KDNK Negeri Terengganu akan berkurangan, walaupun sektor ini memberi kepentingan yang amat besar terutama kepada ekonomi ini masyarakat akan terus luar bandar. Dengan itu, pembangunan sektor digalakkan dengan sedikit

6-20

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU pengubahsuaian digunakan. 6.22 Program-program pembasmian kemiskinan akan diperkukuhkan dari aspek pengurusan dan kaedah-kaedah yang

dengan tumpuan untuk mencapai kemiskinan sifar menjelang tempoh perancangan 2020. Pembasmian kemiskinan mutlak akan dipastikan dengan memastikan penduduk yang menghadapi masalah kemiskinan akan dapat menikmati taraf hidup yang lebih baik dengan keperluan asas yang mencukupi. Selain daripada itu penjanaan ekonomi penduduk yang tergolong di dalam insiden kemiskinan ini akan dipertingkatkan dengan pengenal pastian kumpulan-kumpulan sasar yang sesuai untuk mengikuti program-program pembasmian kemiskinan yang disusun kerajaan seperti Program Pembangunan Minda, Program Bina/ Baiki Rumah, Program Peningkatan Pendapatan, Program Latihan dan Pendidikan, Program Tambahan Makanan Seimbang, Program Pembangunan Masyarakat dan Program Amanah Saham. Program-program ini dijangka akan dapat memastikan dilaksanakan. 6.23 Dalam mencapai sasaran untuk mengurangkan kadar kemiskinan hasrat pembasmian kemiskinan ke tahap sifar mampu

penduduk, Kajian Rancangan Struktur telah menggariskan beberapa strategi dan program-program bagi melaksanakannya. Usaha-usaha akan diambil bagi menggalakkan pertumbuhan kegiatan ekonomi yang pesat bagi meningkatkan peluang pekerjaan dan purata pendapatan penduduk serta meningkatkan kualiti tenaga kerja dan menggalakkan kemasukan tenaga kerja aktif dan mahir. Oleh itu, projek-projek membasmi kemiskinan perlu disepadukan dengan projek-projek ekonomi yang telah dicadangkan. Sehubungan dengan itu, beberapa langkah telah dibentuk bagi merealisasikan dasar yang dicadangkan iaitu:

6-21

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU D7 MENGGALAKKAN AKTIVITI EKONOMI MASYARAKAT LUAR BANDAR BAGI MENINGKATKAN TARAF HIDUP

Langkah-langkah Dan Agensi Pelaksana: 1) Mewujudkan hub makanan halal untuk pemprosesan produk-produk halal di agropolis Kuala Berang serta perusahaan akuakultur di Besut dan Setiu. Membangunkan lembah agro di konurbasi JertehKg.Raja-Kuala Besut yang melibatkan hub tanaman padi, aktiviti urusniaga tani secara intensif, aktiviti perikanan dan pelancongan agro/eko. Membangunkan IKS asas tani, herba dan sumber tempatan terutamanya di Bukit Besi, Bandar Al Muktafi Billah Shah, Seri Bandi dan Cheneh Baharu. Membangunkan Saujana sebagai Pusat Pertumbuhan Industri Sekunder IKS berasaskan pertanian makanan, perhutanan (produk-produk perkayuan) dan perusahaan akuakultur. Mempertingkatkan kompleks pendaratan ikan di Kuala Terengganu dan Kuala Besut dan mengadakan fishermens wharf. Memodenkan prasarana jeti amnya di Chendering dan Marang bagi pendaratan ikan sekunder dan menambahkan kemudahan-kemudahan untuk jualan barang-barang berasaskan agro bercorak tempatan. Menggalakkan aktiviti perikanan laut dalam dengan penyediaan kemudahan jeti pendaratan ikan yang lengkap dengan kemudahan bilik sejuk, pusat pemprosesan dan pembungkusan serta kemudahan perlesenan. Menggiatkan pembangunan kemahiran di kalangan pekerja berpendapatan rendah melalui penggiliran kerja dan latihan pekerjaan bagi kumpulan-kumpulan sosial yang lemah seperti orang hilang keupayaan fizikal dan ibu tunggal. Meningkatkan kecekapan pemasaran hasil pertanian di peringkat yang lebih tinggi melalui kerjasama sektor awam dan swasta. KPLB & W, AIM, YPKT, JKM, KETENGAH, FELCRA, RISDA, Kerajaan Negeri,Jabatan Pertanian, Jabatan Perikanan, FAMA, Jabatan Perkhidmatan Haiwan, Pihak Berkuasa Tempatan

2)

3)

4)

5)

6)

7)

8)

9)

6-22

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

6.3

PENINGKATAN KUALITI KEMUDAHAN INFRASTRUKTUR DAN KEMUDAHAN SOSIAL BESTARI

6.24

Negeri Terengganu telah mencapai tahap yang memuaskan dari segi

penyediaan kemudahan infrastruktur dan kemudahan sosial berbanding purata negara tetapi prestasi penyediaan dan tahap penyelenggaraan masih rendah jika dibandingkan dengan negeri-negeri yang lebih maju seperti Selangor dan Pulau Pinang. Oleh yang demikian, perlu dipastikan tahap penyediaan dan penyampaian kemudahan infrastruktur dan kemudahan sosial ini perlu dipertingkatkan lagi dengan mengambilkira potensi-potensi semasa dan masa akan datang berdasarkan jumlah keperluan pembangunan dan pertambahan penduduk. Dengan ini, beberapa dasar telah dikenal pasti bagi mempertingkatkan kualiti penyediaan kemudahan infrastruktur dan prasarana sosial di Negeri Terengganu menjelang tahun 2020.

6.3.1 6.25

Penyediaan Kualiti Infrastruktur Yang Menyeluruh dan Mencukupi Dalam Rancangan Struktur Negeri Terengganu, penekanan

pembangunan rangkaian infrastruktur dan utiliti adalah merangkumi bekalan air, bekalan elektrik, sistem pembetungan, sistem saliran dan pengairan, sisa pepejal dan kemudahan teknologi maklumat dan komunikasi (ICT) akan ditumpukan kepada kuantiti dan kualiti penyediaan, peningkatan keupayaan melalui pendekatan perancangan bersepadu. Penyediaan kemudahan infrastruktur khasnya bekalan air, bekalan elektrik dan komunikasi akan diberi keutamaan bagi memperluas liputan ke arah membantu kepada mempertingkatkan kualiti hidup dan membantu mencapai sasaran negeri maju. Dengan itu, penyediaan kemudahan infrastruktur yang menyeluruh adalah perlu bagi memastikan kemudahan tersebut dapat menampung keperluan pembangunan masa hadapan memandangkan ia adalah satu keperluan asas dan menjadi tanggungjawab pelbagai pihak seperti agensi Kerajaan Persekutuan dan Negeri, Pihak Berkuasa Tempatan dan agensi swasta.

6-23

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU D8 MENYEDIA SERTA MEMPERTINGKATKAN KUALITI PEMBANGUNAN INFRASTRUKTUR DAN UTILITI SECARA MENYELURUH, MENCUKUPI, CEKAP, SELAMAT, BERKUALITI DENGAN KOS YANG EFEKTIF

Langkah-langkah Dan Agensi Pelaksana : 1) Memastikan bekalan air, elektrik, teknologi maklumat dan telekomunikasi (ICT), sistem saliran dan pengairan, sistem pembetungan, pengurusan sisa pepejal dan bekalan gas asli dirancang dan dibangunkan secara berterusan selaras dengan pertumbuhan penduduk dan pembangunan pusat-pusat komersil, perindustrian, perumahan dan juga kawasan pelancongan. i. Aspek Bekalan Air a. Melaksanakan projek-projek yang telah dikenal pasti dalam Rancangan pembangunan Negeri Terengganu. b. Membina barrage di KETARA bagi memastikan sumber air berterusan pada paras optimum dan tidak tercemar serta tidak menjejaskan kawasan pertanian. c. Mengawal pembangunan dan pencemaran di kawasan tadahan serta memulihara kawasan tadahan bekalan air bagi memastikan sumber air tidak tercemar, mencukupi dan berkualiti. d. Memastikan prasarana bekalan air seperti loji, paip, tangki dan rumah pam mencukupi bagi membolehkan bekalan disalurkan mengikut keperluan semasa dan unjuran permintaan. e. Mengurangkan peratus kehilangan Air Tidak Berhasil (NRW) dari 31 peratus (2003) kepada 25 peratus (2010) dan 5 peratus (2020) dengan kaedah menggantikan paip-paip lama serta memantau sambungan air secara tidak sah dan sebagainya. f. Menaiktaraf sistem bekalan air di pulau-pulau peranginan . TNB, Telekom Malaysia Berhad, Syarikat Perkhidmatan Telefon, Stesen Telefon, IWK, Syarikat Air Terengganu, JPS,Petronas, Gas Malaysia, dan PBT

Langkah-langkah yang lebih jelas dan terperinci perlu dirujuk pada Jadual 4.14. ii. Aspek Bekalan Elektrik a. Menyediakan bekalan elektrik selaras dengan jenis-jenis pembangunan seperti pusat-pusat komersil, perindustrian, perumahan dan juga kawasan pelancongan supaya bekalan sedia ada mencukupi. b. Menaiktaraf, menyelenggara serta 6-24

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU meningkatkan keupayaan pencawang elektrik sedia ada selain membina pencawang baru berdasarkan keperluan pembangunan. c. Mengambilkira penggunaan sumber tenaga alternatif seperti angin, solar dan sebagainya. Langkah-langkah yang lebih jelas dan terperinci perlu dirujuk pada Jadual 4.14. iii. Teknologi Maklumat dan Komunikasi (ICT) a. Menyedia, menambah dan menaiktaraf infrastruktur komunikasi bagi meningkatkan kebolehcapaian antara kawasan dengan menaiktaraf ibusawat-ibusawat di Setiu daripada 4,936 talian ke 12,000 dan juga di Hulu Terengganu iaitu daripada 8,980 ke 15,000 talian sebelum tahun 2010. b. Memperluaskan pelaksanaan aplikasi ICT terutamanya dalam memastikan pengagihan dan capaian ICT yang saksama khususnya di kawasan luar bandar. c. Melaksanakan program penyediaan jaringan gentian fiber optik khasnya Kemaman, Kuala Terengganu diikuti kawasan-kawasan utama. Langkah-langkah yang lebih jelas dan terperinci perlu dirujuk pada Jadual 4.14. iv. Sistem Saliran dan Pengairan a. Melaksanakan sistem saliran dan pengairan secara holistik mengambilkira keperluan bekalan air, saliran dan lain-lain kehendak pengguna melalui penggunaan konsep mesra alam. b. Melaksanakan program-program tebatan banjir mengikut perancangan Jabatan Pengairan dan Saliran. c. Melaksanakan projek-projek baru berdasarkan kaedah mesra alam untuk memanfaatkan sistem saliran secara bersepadu kepada penduduk dan pembangunan negeri. Langkah-langkah yang lebih jelas dan terperinci perlu dirujuk pada Jadual 4.14 . v. Pusat-pusat Pembetungan a. Memastikan perkhidmatan pembetungan yang sesuai disediakan ke seluruh kawasan-kawasan petempatan Negeri Terengganu. 6-25

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

b. Memastikan kualiti effluen pembetungan yang dihasilkan adalah mematuhi piawaian Jabatan Alam Sekitar untuk memelihara alam sekitar daripada pencemaran. Langkah-langkah yang lebih jelas dan terperinci perlu dirujuk pada Jadual 4.14. vi. Pengurusan dan Pelupusan Sisa Pepejal. a. Memastikan pengurusan dan penyelenggaraan kemudahan utiliti dilaksanakan secara terancang dan menyeluruh. b. Mengaplikasi sistem pengurusan dan pelupusan sisa pepejal yang moden dan efisien supaya pencemaran alam sekitar dapat dielakkan. c. Menyediakan satu sistem penyelenggaraan perkhidmatan yang lebih menyeluruh agar dapat mempertingkatkan lagi mutu perkhidmatan yang ada. d. Memperkukuh dan mempergiatkan polisi 3R (Reuse, Recycle and Reuse) untuk mencapai tahap kitar semula sebanyak 25 peratus. Langkah-langkah yang lebih jelas dan terperinci perlu dirujuk pada Jadual 4.14. vii. Bekalan Gas Asli a. Menggalakkan penggunaan gas asli sebagai sumber alternatif bagi kegunaan industri, komersil dan domestik . b. Memastikan penggunaan gas melalui paip ke kawasan perindustrian dan domestik yang terletak di kawasan lingkungan bekalan gas asli sedia ada adalah di tahap maksimum. c. Mempertingkatkan penyediaan kemudahan bekalan gas asli ke seluruh kawasan industri, perumahan dan komersil. d. Meluaskan liputan bekalan gas asli ke semua daerah di Negeri Terengganu, terutama di daerah Marang dan Kuala Terengganu. Langkah-langkah yang lebih jelas dan terperinci perlu dirujuk pada Jadual 4.14.

6-26

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 6.3.2 6.26 Penyediaan Kemudahan Sosial Yang Pelbagai Penyediaan kemudahan masyarakat yang merangkumi kemudahan

pendidikan, kesihatan, kemudahan keselamatan awan, bangunan awam, kemudahan keagamaan akan disediakan mengikut keperluan penduduk. Aspek penaikkan taraf kemudahan sedia ada juga akan terus diberi penekanan agar kemudahan tersebut dapat digunakan dengan selesa. Selain kemudahan awam kemudahan rekreasi dan sukan akan dipertingkatkan pembinaan sebuah sebuah kompleks sukan negeri dijangka akan dapat meningkatkan lagi pembangunan sukan dan menggalakkan aktiviti riadah di kalangan rakyat. Hasrat untuk mempromosi Negeri Terengganu sebagai destinasi acara sukan di masa akan datang dijangka akan dapat dilaksanakan di samping menggalakkan integrasi sosial, memupuk perpaduan dan mengeratkan hubungan kekeluargaan serta melahirkan masyarakat sihat dan berbudaya cemerlang. 6.27 Peluang-peluang mencakupi pendidikan khususnya di tahap tinggi akan yang

diperluaskan

penyediaan

kemudahan

pendidikan

menerapkan prinsip pendidikan sepanjang hayat. Pembukaan sebuah universiti penuh di Negeri Terengganu akan membuka banyak peluang ke arah pemajuan diri masyarakat. Pembukaan sekolah-sekolah elit dan sekolah perdana akan menawarkan lebih banyak tempat kepada murid-murid yang cerdik pandai untuk menjadi lebih terbilang. Manakala kumpulan masyarakat yang ketinggalan untuk ke peringkat pendidikan yang lebih tinggi akan diberi peluang untuk meningkatkan kemajuan jati diri melalui latihan vokasional dan keusahawanan yang lebih fokus menjurus kepada potensi aktiviti ekonomi Negeri Terengganu yang luas seperti pelancongan, perkhidmatan, perindustrian dan pertanian. D9 MENYEDIAKAN PELBAGAI KEMUDAHAN SOSIAL MERANGKUMI KEMUDAHAN PENDIDIKAN, KESIHATAN, KEAGAMAAN, REKREASI DAN LAIN-LAIN KEMUDAHAN SOKONGAN YANG MENCUKUPI DAN BERKUALITI KE ARAH PENGUJUDAN MASYARAKAT YANG CEMERLANG.

Langkah-langkah Dan Agensi Pelaksana : 1) Menyedia dan meningkatkan kualiti kemudahan asas sosial dengan bilangan yang mencukupi, berkualiti dan efisien selaras dengan pertambahan dan keperluan penduduk. Majlis Perbandaran dan Majlis Daerah

6-27

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2) Mengambilkira penyediaan kemudahan dan perkhidmatan yang seimbang khususnya kepada penduduk di kawasan luar bandar. Menyediakan, menambah dan mempertingkatkan kemudahan sukan dan rekreasi berkualiti dan mencukupi untuk semua lapisan masyarakat, bertaraf negeri dan antarabangsa. (Rujuk Jadual 4.18, 4.19 dan 4.20). Menjadikan Negeri Terengganu sebagai pusat pendidikan ke arah menggalakkan pendidikan sepanjang hayat. (Rujuk Jadual 4.17(a)). i. Menaiktaraf 12 buah Sekolah Menengah Agama Negeri (SMAN) dan kemudahan pembelajaran dan pengajaran pra-sekolah. ii. Konsep Sekolah bersepadu (Bestari) mewujudkan sekolah-sekolah Elit dan perdana di Negeri Terengganu. dengan Sekolah Kementerian Belia dan Sukan, PBT

3)

4)

Kementerian Pelajaran, Jabatan Pelajaran, Kerajaan Negeri/UPEN, JHEAT, Yayasan Islam, Kementerian Pendidikan Tinggi.

iii. Membangunkan projek-projek khas seperti Kolej Matrikulasi, Kolej Komuniti, Sekolah Berasrama Penuh Integrasi, Pusat Ko-kurikulum dan Pusat Kegiatan Guru. iv. Menubuhkan Universiti Darul Iman Malaysia,. Pembinaan kampus cawangan kedua UiTM di Bukit Besi. v. Menaik taraf KUSZA, KUSTEM, TATI dan TESDEC. 5) Mencapai pengagihan yang saksama bagi perkhidmatan dan penyediaan kemudahan kesihatan yang cekap bagi kawasan bandar dan luar bandar i. ii. Mewujudkan sebuah hospital daerah bagi daerah Marang. Menaik taraf hospital-hospital yang telah dikenal pasti oleh RSN perlu diberi perhatian sewajarnya. Kementerian Kesihatan

iii. Menambah bilangan Klinik Kesihatan dan Klinik Desa mengikut fasa pelaksanaan. iv. Meningkatkan tahap kemudahsampaian di kawasan bandar dan luar bandar Negeri Terengganu. 6) Memperkukuh dan meningkatkan imej pasukan keselamatan awam dengan penyediaan kemudahan keselamatan yang mencukupi serta selesa untuk kemudahan anggota. Kementerian Hal Ehwal Dalam Negeri, Polis DiRaja Malaysia (PDRM),

6-28

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU i. ii. Menyediakan kemudahan keselamatan awam yang mencukupi mengikut fasa pembangunan. Pembinaan sebuah IPK Negeri Terengganu di Bukit Besar dan penempatan perkhidmatan Pasukan Polis Simpanan Persekutuan (FRU) di Wakaf Tapai. Memastikan setiap daerah mempunyai sebuah IPD. JHEAT, MAIDAM Jabatan Bomba dan Penyelamat

iii. 7)

Meningkatkan imej pusat-pusat ibadat seperti masjid dan surau melalui ; i. Program pengimarahan masjid serta menaiktaraf kemudahan yang telah usang di samping memperlengkapkan dengan kemudahankemudahan selaras dengan teknologi semasa. (Rujuk para 4.109)

8)

Menyediakan kemudahan kebajikan mengikut kumpulan sasar dalam memenuhi keperluan golongan tersebut i. Meningkatkan taraf rumah-rumah anak yatim dengan kemudahan pembelajaran serta rekreasi yang baik. Meningkatkan taraf pusat jagaan harian warga emas bagi memastikan golongan ini mendapat kemudahan yang selesa. Membina Kompleks Penyayang di setiap daerah dengan menyediakan program dan kemudahan bagi membantu golongan kurang upaya. Menubuhkan pusat khidmat masyarakat yang akan menyediakan program latihan kepada sukarelawan.

ii.

iii.

Jabatan Kebajikan Masyarakat, Lembaga Penduduk dan pembangunan Keluarga, Yayasan Pembangunan Keluarga, Jabatan Kemajuan Masyarakat

iv. 9)

Menyediakan kemudahan-kemudahan bangunan awam seperti balai raya, dewan orang ramai dan dewan sivik mengikut tampungan penduduk. i. ii. Menyediakan kemudahan bangunan mengikut penduduk tampungan. awam

Pejabat Daerah dan Majlis Perbandaran

Memastikan komponen-komponen ini diselenggara dengan baik.

6-29

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 6.3.3 6.28 Penyediaan Perumahan Mampu Milik Yang Mencukupi Strategi penyediaan perumahan yang lebih fokus kepada perumahan

mampu milik bagi golongan yang berpendapatan rendah dan sederhana. Keutamaan penyediaan bekalan rumah kos sederhana, sederhana rendah dan kos rendah adalah diperlukan agar pemilikan satu rumah satu keluarga dapat diperluaskan. Bagi perumahan setinggan, walaupun bilangan yang terdapat di negeri ini adalah kurang namun penyediaan perumahan yang terancang, dengan pembiayaan sewa dan bantuan perumahan diperlukan agar golongan ini dapat menikmati kemudahan perumahan dengan keperluan asas yang mencukupi di samping hasrat untuk mencapai setinggan sifar menjelang tahun 2010 tercapai. 6.29 Pembangunan sektor perumahan di Negeri Terengganu adalah

penting bagi menyediakan kawasan perumahan yang mencukupi dan berkualiti bagi penduduk di Negeri Terengganu. Ini adalah kerana, stok permintaan perumahan di Negeri Terengganu sentiasa menunjukkan peningkatan dari segi keperluan seiring dengan pertambahan penduduk semasa dan juga kepesatan perkembangan sektor perindustrian yang menggalakkan peluang pekerjaan di negeri ini. Dilihat dari aspek keperluan unit perumahan, sasaran yang ditentukan berdasarkan jumlah unit perumahan yang diperlukan menjelang tahun 2020 adalah sebanyak 184,609 unit (Rujuk Jadual 4.15(b)). Daripada jumlah sasaran tersebut sebahagian besar terdiri dari unit perumahan kos rendah. Bagi mencapai matlamat pembangunan perumahan Negeri Terengganu (Rujuk para 4.96), beberapa langkah telah dikenal pasti. Bagi merealisasikan dasar ini, beberapa langkah telah dikenal pasti iaitu; D10 MENYEDIAKAN PERUMAHAN YANG MENCUKUPI, BERKUALITI DAN MAMPU DIMILIKI TERUTAMANYA OLEH GOLONGAN BERPENDAPATAN RENDAH DAN SEDERHANA

Langkah-langkah dan Agensi Pelaksana : 1) Menyediakan rumah yang mencukupi, berkualiti dan mampu dibeli atau disewa oleh penduduk dari semua peringkat pendapatan dengan tumpuan diberikan kepada pembangunan rumah kos rendah dan sederhana rendah. (Rujuk Jadual 4.15(a)). Konsortium Perumahan Rakyat Terengganu Sendirian Berhad

6-30

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 2) Meningkatkan bekalan perumahan kos rendah dan sederhana melalui insentif yang lebih baik kepada pemaju untuk membina unit-unit rumah kos rendah dengan memperbanyakkan Program Perumahan Awam Kos Rendah (PAKR) khasnya untuk golongan berpendapatan rendah. (Rujuk Jadual 4.15(a)). Menggalakkan pembangunan secara penswastaan dan menetapkan kuota/syarat pembinaan perumahan mampu milik yang bersesuaian dengan jumlah keperluan melalui program perumahan bersepadu. Rujuk Jadual 4.15(a)). Mewujudkan persekitaran perumahan yang berkualiti , selamat dan harmoni bagi setiap lapisan masyarakat di samping; i. Memastikan pembangunan perumahan mencapai tahap kemudahsampaian kemudahan awam yang tinggi. ini ke (KORPERAT), Kerajaan Negeri, Jabatan Perumahan Wilayah Timur, SUK (Bahagian Perumahan), PBT(Majlis Daerah, Majlis Perbandaran)

3)

4)

ii.

Menyediakan kemudahan infrastruktur lengkap dan bestari khususnya penyediaan infrastruktur komunikasi dan multimedia bagi mengurangkan jurang digital di antara penghuni bandar dan luar bandar secara lebih menyeluruh dan bersesuaian.

5)

Melaksana dan memperkasakan mekanisme One-Stop Agency bagi memudah dan mempercepatkan projekprojek pembangunan perumahan.

6-31

KE BAB 6

HALAMAN UTAMA

BAB7 : PENGURUSAN ,PELAKSANAAN DAN PEMANTAUAN RSN TERENGGANU

PENGENALAN MEKANISME PELAKSAAN RSN TERENGGANU

PELAKSANAAN RSN TERENGGANU

PELAKSANAAN PROJEK DAN PROGRAM PEMBANGUNAN KAJIAN SEMULA ATAU PENGUBAHSUAIAN RSN SISTEM PEMANTAUAN RSN

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

7.0

PENGURUSAN, TERENGGANU

PERLAKSANAAN

DAN

PEMANTAUAN

RSN

7.1
7.01

Pengenalan
Rancangan Struktur (RS) disediakan untuk melengkapkan sistem

perancangan fizikal berkaitan dengan pemajuan dan penggunaan tanah. Di samping menterjemahkan dasar-dasar Rancangan Fizikal Negara, RS juga menyelaras dasar-dasar Rancangan Tempatan dan PBT sedia ada. 7.02 RS sebagai satu dokumen, akan menerangkan rangka perancangan dan sosial di mana dasar-dasarnya dijadikan panduan kepada

strategik berkaitan dengan pemajuan dan penggunaan tanah serta pembangunan ekonomi perancangan bandar dan desa bagi sesuatu negeri. 7.03 Bahagian III, Akta 172 (pindaan 2001) dan Seksyen 4,5,6 memperuntukkan

bahawa RS merupakan suatu pernyataan bertulis :i. Yang menerangkan dasar dan cadangan-cadangan strategik negeri berkenaan dengan pemajuan dan penggunaan tanah dalam kawasan bandar dan desa, termasuklah langkah-langkah untuk :a. b. c. d. e. ii. Yang Memperelokkan lagi alam sekitar dari segi fizikal; Memperelokkan lagi perhubungan dan untuk menguruskan lalulintas; Pembaikan tahap sosio-ekonomi, penggalakkan pertumbuhan ekonomi; Mempertingkatkan perancangan luar bandar dan rancangan desa; dan Memudahkan pembangunan secara mampan. menyatakan pertalian cadangan-cadangan dengan

cadangan-cadangan am bagi pemajuan dan penggunaan tanah di negeri-negeri yang bersempadan dengannya yang dijangka mungkin menyentuh negeri itu; dan

7-1

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU iii. Yang mengandungi lain-lain perkara yang ditetapkan atau yang ditentukan oleh Jawatankuasa Perancang Negeri (JPN) dan Majlis Perancang Fizikal Negara (MPFN) dalam sesuatu kes yang tertentu. 7.04 RS hendaklah mengandungi gambarajah, gambaran-gambaran dan

lakaran-lakaran yang sesuai untuk menjelaskan dasar-dasar/cadangan-cadangan yang dikemukakan. Perkara-perkara ini hendaklah disifatkan sebagai menjadi sebahagian daripada RS. 7.05 Walaupun kesemua daerah dan PBT telah menyediakan Rancangan

Tempatannya dan ada daerah-daerah yang telah pun menyediakan Kajian Semula Rancangan Struktur tetapi penerimapakaian Rancangan Struktur sebagai satu dokumen perancangan memuaskan. 7.06 Kejayaan RS terletak kepada RS keberkesanan 8, Akta penggunaan 172) tetapi dan proses oleh jabatan dan agensi kerajaan amatlah tidak

pelaksanaannya. Walaupun Pengarah Perancang Bandar Dan Desa Negeri bertanggungjawab persekutuan. 7.07 Setiap jabatan dan agensi yang terlibat dengan pembangunan negeri dasar, program, projek dan cadangan yang diterima oleh RS menyediakan (Seksyen penyediaannya melibatkan semua jabatan dan agensi sama ada negeri mahu pun

hendaklah melibat sama secara aktif di dalam penyediaan RS dan memastikan kesemua diterjemahkan kepada pelan tindakan dan dijadikan sebagai input untuk bajet tahunan, Rancangan Malaysia Lima Tahun dan lain-lain Rancangan Pembangunan. 7.08 Di peringkat persekutuan, badan utama yang bertanggungjawab kepada

perancangan spatial adalah Majlis Perancang Fizikal Negara yang dipengerusikan oleh Perdana Menteri. Tugas utama di antaranya adalah untuk menggalakkan perancangan bandar dan desa sebagai suatu alat yang berkesan dan efisien bagi memperelokkan persekitaran dari segi fizikal dan ke arah pencapaian suatu pemajuan yang mapan di dalam negara (Seksyen 2A, Akta 172).

7-2

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 7.09 Di peringkat negeri pula, Jawatankuasa Perancang Negeri yang

dipengerusikan oleh Menteri Besar di antara lainnya bertanggungjawab untuk menasihat dan menggalakkan dalam negeri, dalam bidang dasar negara, pemeliharaan, penggunaan dan pemajuan semua tanah di dalam Negeri, (Seksyen 4, Akta 172). 7.10 JPBD Negeri merupakan jabatan utama yang dipertanggungjawabkan oleh

Akta 172 untuk mengurus perancangan spatial. Walau bagaimanapun, terdapat pelbagai jabatan dan agensi di peringkat negeri yang juga turut terlibat dengan perancangan spatial. Dengan RS dan dengan kuasa-kuasa yang ada pada JPBD mengikut Akta 172, JPBD hendaklah mengetuai kerja-kerja menyelaras rancangan spatial dan memastikan semua jabatan, agensi dan Pihak Berkuasa Negeri dan Tempatan merancang pembangunan negeri mengikut RS. 7.11 Di antara Jabatan / Agensi yang mempunyai peranan yang besar di dalam

perancangan spatial termasuklah semua Pihak Berkuasa Tempatan, UPEN, Pejabat Tanah, Pejabat Daerah, Jabatan Kerja Raya, Jabatan Pertanian dan Jabatan Alam Sekitar. JPBD akan mewartakan RS untuk pelaksanaan perancangannya.

7.2

Mekanisme Pelaksanaan RSN Terengganu

7.2.1 RS Dijadikan Sebahagian Daripada Perancangan Sosio-Ekonomi Dan Perancangan Projek 7.12 Untuk menjayakan arah pembangunan negeri perlu ada

penggabungan strategi, program dan projek melalui pelbagai dasar pembangunan yang ada bagi mencapai objektif pertumbuhan mampan, pengukuhan daya tahan ekonomi serta mewujudkan masyarakat yang bersatu padu dan saksama. Di antara dasar-dasar yang ada termasuk Dasar Ekonomi Baru, Dasar Pembangunan Nasional, Rangka Rancangan Jangka Panjang dan Dasar Wawasan Negara, selain daripada Rancangan Malaysia Lima Tahun. 7.13 Rancangan Fizikal Negara dan Rancangan Struktur memberi

komponen spatial kepada Rancangan Pembangunan Negara. Oleh itu, ianya penting dihubungkaitkan dengan pelbagai Dasar Pembangunan

7-3

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Negara. Untuk memastikan cadangan RS diterjemahkan kepada projek dan program, dicadangkan :i. Semua jabatan dan agensi kerajaan sama ada Negeri atau Persekutuan Terengganu dan dan PBT hendaklah menerimapakai satu RS dijadikannya sebagai dokumen

panduan di dalam membuat perancangan dan pelaksanaan projek dan program termasuk penyediaan Bajet Tahunan, Rancangan Malaysia Lima Tahun dan lain-lain Rancangan Pembangunan. ii. Semua kesemua dilaksana iii. jabatan/agensi program, sebagaimana kerajaan dasar dasar hendaklah serta dan memastikan tindakan yang projek, pelan

cadangan

terkandung dalam RS Terengganu. Projek, program dan cadangan RS dijadikan asas untuk jabatan dan agensi melaksanakan program dan projek pembangunan di Negeri Terengganu. iv. Projek dan program yang akan dilulus di bawah Rancangan Malaysia Lima Tahun dan bajet tahunan hendaklah hanya yang berasaskan kepada projek dan program yang dicadangkan oleh RS dan lain-lain rancangan pemajuan yang diwartakan. v. Jabatan dan Agensi Kerajaan sama ada Negeri atau Persekutuan vi. hendaklah membuat bida untuk projek berdasarkan cadangan RS. Pihak Berkuasa Negeri melalui UPEN / Jabatan Pembangunan Negeri di dalam menimbangkan projek-projek hendaklah memastikan ianya selaras dengan cadangan RS.

7.2.2

Penubuhan Jawatankuasa Pelaksanaan Pemantauan RSN Di Peringkat Negeri

7.14

Pihak Berkuasa Negeri hendaklah, di peringkat negeri, menubuhkan

Jawatankuasa Rancangan Pemajuan Negeri Terengganu (JRPNT) untuk menyelaras, memantau pelaksanaan dasar, program, projek dan unjuran yang dicadangkan oleh RS dan lain-lain rancangan pemajuan.

7-4

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 7.15 JRPNT ditubuhkan sebagai Jawatankuasa Kecil kepada

Jawatankuasa Perancang Negeri (JPN) bagi membolehkannya beroperasi dengan kuasa perundangan yang ada pada JPN. 7.16 JRPNT dipengerusikan oleh Setiausaha Kerajaan Negeri. Keahlian

JRPNT terdiri daripada ketua-ketua jabatan yang terlibat dengan RS termasuk YDP PBT dan Pegawai Daerah. 7.17 Setiausaha JRPNT adalah Pengarah JPBD Negeri Terengganu.

Manakala JPBD Negeri bertindak sebagai Sekretariat. 7.18 Fungsi-fungsi JRPNT dicadang:i. ii. iii. Memantau pelaksanaan dasar, program dan projek-projek yang dicadang oleh RS. Memaklum kepada JPN pembangunan yang menyimpang daripada dasar dan strategi RS. Memberi panduan dan nasihat kepada Pihak Berkuasa Negeri bagi memastikan perancangan spatial dilulus bersesuaian dengan kehendak Akta. iv. Sedia laporan berkala atau apabila perlu, mengenai pelaksanaan dan pencapaian RS serta isu-isu dan masalah berkaitan kepada MMKN dan lain-lain jawatankuasa yang berkaitan. v. vi. vii. Menyebar maklumat mengenai RS dan rancangan pemajuan lain kepada agensi kerajaan, NGO dan masyarakat. Memantau dan mengkaji semula semua aspek pelaksanaan RS dan lain-lain rancangan pemajuan. Mempertimbangkan kajian semula/pengubahan bagi kajian Rancangan Pemajuan untuk diangkat ke Jawatankuasa Perancang Negeri.

7-5

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU 7.2.3 Penubuhan Jawatankuasa Pelaksanaan Pemantauan RSN Di Peringkat PBT 7.19 Pihak Berkuasa Negeri hendaklah memastikan di peringkat Pihak

Berkuasa Tempatan menubuh Jawatankuasa Pemantauan Rancangan Pemajuan di setiap PBT (JPRP-PBT). Ianya adalah sebahagian daripada JRPNT. 7.20 JPRP-PBT dipengerusikan oleh YDP PBT dan dianggotai oleh semua

ketua jabatan/agensi utama di daerah. 7.21 Urusetianya adalah Jabatan Perancang di setiap PBT. Sekiranya PBT

yang berkenaan tidak ada pegawai perancang, maka JPBD Negeri akan bertindak sebagai urusetia. 7.22 Fungsi JPRP-PBT adalah:i. ii. iii. iv. v. Selesai isu-isu sektoral dan perancangan yang tertangguh di PBT. Memberi input kepada kerja-kerja perancangan yang sedang dilaksana. Menggalakkan pembangunan di kawasan yang berpotensi untuk pembangunan. Membantu JRPNT menyelesaikan isu-isu wilayah atau lain-lain perkara yang dirujuk oleh PBT/ agensi. Melaporkan secara berkala kepada JRPNT pencapaian dan pelaksanaan RS dan lain-lain rancangan pemajuan.

7.2.4 7.23

Penyelarasan Di antara dan Sesama Jabatan / Agensi Jabatan/agensi penyelaras dan pelaksana hendaklah memantau

pelaksanaan sesuatu projek atau program pembangunan dan melapornya setiap bulan kepada JRPNT. 7.24 Penyelarasan di antara dan sesama jabatan/agensi di dalam jentera hendaklah diperkemaskan oleh kerana sebahagian besar

pelaksana

daripada agensi pelaksana ada hubungkait di antara mereka dan pada 7-6

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU masa yang sama setiap jabatan/agensi mempunyai autonomi di dalam melaksana tugas dan tanggungjawabnya. 7.25 yang Kerjasama dan sokongan daripada pelbagai jabatan dan institusi terlibat dalam perancangan, pelaksanaan dan kawalan

pembangunan hendaklah wujud dan digalakkan. 7.26 Pemantauan strategi dan program pembangunan hendaklah

dilaksanakan di semua peringkat, iaitu negeri dan tempatan.

7.2.5 7.27

Tanggungjawab PBT Untuk Menjayakan RSN Setiap PBT hendaklah menjadikan tanggungjawab utamanya untuk

memastikan RS Terengganu dilaksana dengan berkesan dan berjaya. PBT selaku PBPT hendaklah:i. ii. iii. Mengenal pasti tindakan-tindakan untuk melaksana RS

Terengganu dan lain-lain rancangan pemajuan. Sediakan jadual pelaksanaan untuk tindakan-tindakan yang dikenal pasti dan disusun mengikut prioritinya. Menyelaras strategi pembangunan yang dipilih dan memastikan perancangan korporat dan operasi setiap PBT adalah selaras dengannya. iv. Memberi penerangan dan kesedaran kepada masyarakat ke arah menjayakannya.

7.2.6 7.28

Penglibatan Swasta Di Dalam Pelaksanaan RSN Terengganu Peranan sektor swasta di dalam pelaksanaan RS Terengganu

terutamanya di dalam sektor perumahan dan perdagangan begitu besar sekali. Segala sokongan dan galakan hendaklah diberi oleh PBT, jabatan dan agensi kerajaan yang berkaitan bagi memastikan sektor swasta melabur dan melaksanakan pembangunan mengikut perancangan yang diunjurkan oleh RS Terengganu. Tindakan-tindakan berikut hendaklah diambil:-

7-7

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU i. 7.29 Swasta Sebagai Rakan Dalam Pembangunan Sektor swasta diterima oleh PBT dan lain-lain agensi kerajaan

sebagai Rakan Dalam Pembangunan dan diberi layanan sebagai rakan di dalam urusan perniagaan. ii. 7.30 Projek untuk diswastakan dikenal pasti Projek-projek yang boleh dilaksanakan secara penswastaan

hendaklah dikenal pasti, dan diumumkan. iii. Kawasan pembangunan yang berpotensi digalakkan

pembangunannya 7.31 Kawasan-kawasan yang telah dikenal pasti oleh RS

Terengganu sebagai kawasan yang berpotensi untuk dimajukan hendaklah digalakkan pembangunannya. Sektor swasta hendaklah diberi penerangan dan panduan untuk turut serta di dalam pembangunan tersebut. iv. Proses kelulusan perancangan dipermudahkan dan

dipercepatkan 7.32 Proses kelulusan yang berkaitan dengan pembangunan

hartanah seperti kelulusan kebenaran merancang, pelan bangunan, tukar syarat tanah dan sebagainya hendaklah dipermudahkan dan dipercepatkan. Kerajaan Negeri, PTG, Pejabat Tanah dan PBT hendaklah memastikan keseluruhan proses kelulusan perancangan hendaklah mengambil masa tidak melebihi 6 bulan dan tidak diganggu oleh birokrasi kerajaan. v. 7.33 Sesi penerangan berkala JPBD hendaklah mengadakan sesi penerangan secara

berkala mengenai RS Terengganu kepada pemaju perumahan dan lain-lain pelabur.

7-8

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

7.2.7 7.34

Penyertaan Awam Penyertaan awam dijadikan ciri penting di dalam pelaksanaan,

pemantauan dan kajian semula Rancangan Struktur. Setiap lapisan komuniti termasuk badan bukan kerajaan, sektor perniagaan, kumpulan professional serta lain-lain badan dan pertubuhan yang ada kaitan dan mempunyai minat dengan pembangunan Negeri Terengganu hendaklah mempunyai forum untuk kemukakan pandangan, nasihat dan cadangan mereka kepada JRPNT dan JPRP PBT. 7.35 JPBD Negeri Terengganu dan setiap PBT hendaklah mewujudkan

program-program di mana orang awam boleh berkomunikasi dengannya secara lisan atau bertulis. Program ini hendaklah diberi hebahan. 7.36 JPBD dan PBT hendaklah mengadakan laman web khusus untuk

memudahkan orang ramai berinteraksi dengannya berkaitan dengan RS dan lain-lain Rancangan Pemajuan.

7.2.8 7.37

Sistem Maklumat RSN RFN mencadangkan diwujudkan sistem maklumat yang berasaskan

GIS yang dinamakan NPP Information System (NPPIS). Sistem maklumat ini yang berasaskan guna tanah akan memudahkan penyediaan RFN, mengesan perubahan kepada guna tanah dan memantau keberkesanan dasar guna tanah. 7.38 RFN juga mencadangkan NPPIS hendaklah dibangunkan melalui satu

rangkakerja sistem maklumat guna tanah yang diintegrasikan di tiga peringkat iaitu di peringkat pusat (NPPIS) di peringkat negeri (State Structure Plan Information System SSPIS) dan di peringkat tempatan (District Local Plan Information System DLPIS). Ketiga-tiga sistem maklumat ini akan menjadi pelengkap di antara satu sama lain melalui pertukaran maklumat dan data. 7.39 Selaras dengan cadangan RFN, JPBD Negeri hendaklah mewujudkan

Unit GISnya yang akan mempunyai data dan maklumat mengenai guna tanah yang terkini dan sentiasa dikemaskini. Maklumat-maklumat akan 7-9

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU diperolehi daripada pelbagai sumber di peringkat tempatan (melalui DLPIS). Untuk itu JPBD Negeri hendaklah mempunyai peralatan, perkakasan dan perisian yang bersesuaian serta mempunyai kakitangan yang mencukupi dengan tahap dan jenis kemahiran teknikal yang bersesuaian. 7.40 Sebagaimana JPBD Negeri, setiap PBT juga perlu mewujudkan Unit

GISnya. Unit GIS di PBT hendaklah juga mempunyai peralatan, perkakasan dan perisian yang bersesuaian serta mempunyai kakitangan yang mencukupi dengan kemahiran teknikal yang bersesuaian. 7.41 Di antara data dan maklumat yang perlu ada dalam sistem GIS :i. ii. iii. iv. v. vi. Guna tanah dan lot-lot tanah sedia ada status pembangunan setiap lot tanah. Kedudukan infrastruktur seperti jalan raya dan lebuh raya. Rangkaian utiliti seperti bekalan air, elektrik, telekomunikasi. Kemudahan awam Bilangan penduduk dan kepadatan penduduk Data-data asas ekonomi, perniagaan, sosial dan guna tenaga.

7.3
7.42

Pelaksanaan RSN Terengganu

Untuk melaksanakan dasar-dasar RS melibatkan pelbagai jabatan dan

agensi. Kesemuanya terdapat 10 dasar yang telah dikenal pasti untuk RS Terengganu ( Jadual 7.1). 7.43 Adalah penting bagi jabatan dan agensi yang dikenal pasti menterjemahkan

dasar-dasar tersebut untuk dijadikan projek, program dan pelan tindakan. JPBD Negeri Terenganu melalui JRPNT yang dicadangkan, memainkan peranan penting dan utama untuk memastikan keberkesanan pelaksanaan dasar-dasar tersebut.

7-10

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 7.1 : Perlaksanaan Dasar-Dasar RSN KOD DASAR DASAR D1 RS TERENGGANU 2005-2020 DIJADIKAN SEBAGAI RANGKA PEMBANGUNAN SPATIAL NEGERI DI DALAM MEMASTIKAN PEMBANGUNAN FIZIKAL YANG BERTERUSAN DAN TERKAWAL. MEMPERKUKUHKAN HIERARKI BANDAR-BANDAR UTAMA DENGAN MEMBERI TUMPUAN PEMBANGUNAN BAGI BANDAR-BANDAR TERPILIH UNTUK MENGELAKKAN PERTINDIHAN FUNGSI BANDAR SERTA MEMUDAHKAN PENYALURAN KEMUDAHAN. PEMBANGUNAN PUSAT-PUSAT PERTUMBUHAN DESA (PPD) AKAN DIPERKUKUHKAN DENGAN PENYALURAN KEMUDAHAN SERTA PERKHIDMATAN YANG BERSESUAIAN BAGI KEMUDAHAN PENDUDUK KAWASAN LUAR BANDAR MEMPERKUKUHKAN SISTEM PERHUBUNGAN DI PERINGKAT WILAYAH DAN SERANTAU BAGI MEMASTIKAN KERJASAMA EKONOMI DAPAT DIJALINKAN.

AGENSI PELAKSANA UTAMA JPBD, UPEN, PPKT

ASPEK PELAKSANAAN

Mengadakan strategi dan pelan tindakan pembangunan dan diperjelaskan serta memastikan pembangunan fizikal yang berterusan dan terkawal Mengoptimum penggunaan guna tanah perbandaran, mewujud konurbasi perbandaran serta koridor perbandaran

D2

JPBD, UPEN, PBT, Syarikat Perkhidmatan Telekomunikasi, Suruhanjaya Multimedia

D3

Pej. Daerah, PBT, JKR, JPBD,JHEAT, SATU, IWK Kem. Kesihatan, Kem. Pelajaran, Pej. Pertanian

Mengkaji semula pusatpusat pertumbuhan desa dan mengkaji semula program mempertingkat penyediaan kemudahan dan perkhidmatan awam dan sosial

D4

UPEN, KKM, LLM, JKR, MAB, Jab. Laut PBT

D5

KAWASAN SENSITIF ALAM SEKITAR AKAN DIPELIHARA DAN DIMANFAATKAN UNTUK TUJUAN PENYELIDIKAN, PEMBELAJARAN, PELANCONGAN DAN PEMULIHARAAN. MEMPELBAGAIKAN STRUKTUR ASAS EKONOMI DAN MENINGKATKAN PRODUKTIVITI PENGELUARAN BAGI MENGUKUHKAN PERTUMBUHAN EKONOMI NEGERI

UPEN, JPBD, JAS, PPKT, PBT, Jab. Perhutanan, Jab. Perikanan, Jab. Laut Ker. Negeri, UPEN, PBT, Jab. Pertanian, Jab. Perikanan, Swasta

Menyegerakan pembinaan Lebuh Raya Pantai Timur, memodenkan Lapangan Terbang Sultan Mahmud, serta merancang jaringan dan kualiti perhubungan jalan raya, udara dan laut Penguatkuasaan akta berkaitan alam sekitar adalah penting dan Kawasan Sensitif Alam Sekitar (KSAS) dikenal pasti

D6

Mengadakan strategi dan pelan tindakan untuk meningkatkan produktiviti dalam pelbagai sektor dan menggalakkan penggunaan teknologi moden

7-11

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 7.1 : Perlaksanaan Dasar-Dasar RSN (samb.) KOD DASAR AGENSI DASAR PELAKSANA UTAMA D7 MENGGALAKKAN AKTIVITI Ker. Negeri, EKONOMI MASYARAKAT LUAR Ker. BANDAR BAGI MENINGKATKAN Persekutuan, TARAF HIDUP KPLB&W JKM

ASPEK PELAKSANAAN

Mengkaji semula program membasmi kemiskinan dan dijalankan programprogram yang boleh meningkatkan pendapatan rakyat Jabatan-jabatan dan agensi pelaksana diberi peruntukan kewangan dan kakitangan yang mencukupi

D8

MENYEDIA SERTA MEMPERTINGKATKAN KUALITI PEMBANGUNAN INFRASTRUKTUR DAN UTILITI SECARA MENYELURUH, MENCUKUPI, CEKAP, SELAMAT, BERKUALITI DENGAN KOS YANG EFEKTIF

UPEN, JPBD, JPS, PBT, SATU, IWK, TNB, Telekom, Syarikat Perkhidmatan Telekomunikasi, Petronas, GAS Malaysia

D9

MENYEDIAKAN PELBAGAI KEMUDAHAN SOSIAL MERANGKUMI KEMUDAHAN PENDIDIKAN, KESIHATAN, KEAGAMAAN, REKREASI DAN LAIN-LAIN KEMUDAHAN SOKONGAN YANG MENCUKUPI DAN BERKUALITI KE ARAH PENGUJUDAN MASYARAKAT YANG CEMERLANG.

Pej. Daerah, PBT, JHEAT, MAIDAM, Kem. Kesihatan, Kem. Pelajaran, JKM, PDRM,

Kemudahan-kemudahan yang akan disediakan hendaklah ke arah mempertingkat kualiti hidup. Institusi-institusi pengajian tinggi yang ada di Negeri Terengganu hendaklah digalakkan mengadakan programprogram pendidikan sepanjang hayat

D10

MENYEDIAKAN PERUMAHAN YANG MENCUKUPI, BERKUALITI DAN MAMPU DIMILIKI TERUTAMANYA OLEH GOLONGAN BERPENDAPATAN RENDAH DAN SEDERHANA

UPEN, PBT, Ker. Negeri, Bah. Perumahan (SUK), Swasta

Proses untuk menyediakan rumah kos rendah dipercepatkan supaya matlamat pemilikan dapat dicapai dalam masa terdekat

7-12

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

7.4
7.44

Pelaksanaan Projek dan Program Pembangunan

Untuk melaksanakan pelbagai projek dan program pembangunan yang

dicadangkan oleh RS melibatkan pelbagai jabatan, agensi kerajaan dan juga sektor swasta. Terdapat projek yang melibatkan hanya satu jabatan dan ada juga projek dan program pembangunan yang melibatkan pelbagai jabatan dan agensi. 7.45 Untuk projek-projek yang melibatkan pelbagai jabatan dan agensi, maka

peranan yang dimainkan oleh agensi penyelaras amatlah penting. Kejayaan sesuatu projek banyak bergantung kepada keberkesanan agensi penyelaras mengurus sesuatu projek atau program pembangunan itu. 7.46 Senarai projek dan program pembangunan yang dicadangkan oleh RS serta

jabatan dan agensi yang bertanggungjawab melaksanakannya adalah seperti di Jadual 7.2 . Jadual 7.2 :
BIL.

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan

PROJEK / PROGRAM PEMBANGUNAN AGENSI PERLAKSANA FASA PELAKSANAAN 200520112010 2020

A 1.

SEKTOR PERTANIAN Mewujudkan agropolis di dalam kawasan Lembah Agro. Cadangan agropolis: 1.1 Konurbasi Jerteh-Kg. Raja-Kuala Besut hub tanaman padi, aktiviti urusniaga tani secara intensif, aktiviti perikanan dan pelancongan agro/eko serta mewujudkan taman Bioteknologi 1.2 Kuala Berang hub tanaman kekal, hortikultur dan tanaman herba. - Mengwujudkan hub makanan halal untuk pemprosesan produk-produk halal di agropolis Kuala Berang. Mempertingkatkan penyelidikan dan pembangunan (R&D) dengan memberi tumpuan di dalam: Tanaman terpilih dan herba serta spesis pokok hutan terpilih; Produk makanan, teknologi dan pengurusan, ternakan ayam, lembu dan akuakultur terpilih; dan Bioteknologi dan pemprosesan produk makanan

Jab. Pertanian, JPS, Jab. Perikanan, JPH, Jab. Perhutanan, LKIM, LPP, FAMA, PORLA, FELCRA, RISDA, KETARA

2.

MARDI, RRIM, FRIM, PORIM, Universiti Tempatan, JPH, Jab. Perikanan, Jab. Pertanian

7-13

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 7.2 :

BIL A 3

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan (samb..)

AGENSI PERLAKSANA FASA PELAKSANAAN 200520112010 2020

PROJEK / PROGRAM PEMBANGUNAN SEKTOR PERTANIAN Mempertingkatkan kompleks pendaratan ikan di Kuala Terengganu dan Kuala Besut serta mengadakan fishermens wharf. 3.1 Memodenkan prasarana jeti, tempat pendaratan ikan, di sekeliling kedaikedai/gerai-gerai makanan seafood dibersihkan, tersusun dan diindahkan serta menambahkan kemudahan-kemudahan untuk jualan barangan berasaskan agro bercorak tempatan. 3.2 Jeti-jeti di Chendering dan Marang perlu dipertingkatkan sebagai kawasan pendaratan ikan sekunder. 3.3 Rumah abattoir yang moden diperlukan di kawasan-kawasan Kuala Terengganu, Kemaman dan Besut untuk menentukan kebersihan dan pengwujudan standardstandard yang munasabah. 3.4 Menyediakan kemudahan-kemudahan infrastruktur untuk menggalakkan pelancongan agro/eko. 3.5 Pembinaan ampangan (barrage) baru bagi mengawal dan menguruskan secara efisien bekalan air ke sawah padi yang kini tidak begitu cukup. Projek ini akan membantu lagi dalam usaha-usaha untuk meningkatkan pengeluaran hasil padi di kawasan KETARA 3.6 Bagi keselamatan bot-bot semasa musim monsun serta mengelakkan kecetekan akibat pemendapan, prasarana break water perlu dibina. Mengintensifikasi dan mengintegrasikan usaha usaha pertanian dan perhutanan secara mampan: 4.1 Penternakan ikan air tawar dan air payau dengan teknologi moden yang tidak mencemarkan alam sekitar. Perusahaan akuakultur dijalankan di pesisiran pantai dikawalselia dengan teratur. 4.2 Pengintegrasian tanaman di ladang hutan (agroforestry), akuakultur bersama ladang ternakan haiwan dan tanaman, ternakan haiwan dalam ladang tanaman saka dan aktiviti pelancongan agro/eko di kawasankawasan terpilih. 4.3 Menggalakkan pelancongan agro/eko melalui penubuhan muzium agrotani dan pelancongan eko negeri di kawasan KETARA sebaik-baiknya di Kg Raja, mengadakan program homestay, program adventure trail dan lain-lain.

Jab. Perikanan, LKIM,PBT, JPS, JPH, Jab. Pertanian, UPEN, KETARA

4.

Jab. Pertanian, Jab. Perikanan, Jab. Perhutanan, LKIM, JPS, FAMA, JPH, LPP, Pej. Daerah Besut, Jab. Muzium JAS *JAS berperanan sebagai penguatkuasa*

7-14

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 7.2 :

Bil.

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan (samb.)

Projek / Program Pembangunan Agensi Perlaksana Fasa Pelaksanaan 200520112010 2020

5.

SEKTOR PERTANIAN Mewartakan kawasan tanaman padi sebagai jelapang padi negeri dan negara. 5.1 Mempertingkatkan penggunaan pengurusan perladangan tepat (precision farming) dan berkesan yang disokongi oleh teknologi baru yang sesuai dan infrastruktur yang cekap. 5.2 Memastikan pengairan air ke kawasan tanaman padi mencukupi dan berkualiti bersih. 5.3 Mengawalselia kualiti air sungai secara berjadual. 5.4 Mempertingkatkan usaha-usaha pertanian ke tahap yang tinggi dan moden melalui pemekanisasian ladang dan pengurusan ladang yang baik. Memperluaskan penggunaan teknologi dan kaedah-kaedah moden untuk mengurangkan kos pengeluaran produk. Menggalakkan persaingan hasil-hasil pertanian dengan tambah baik maklumat tentang teknologi rangkai pemasaran, harga komoditi mengikut keperluan industri asas tani. Penekanan diberikan kepada perusahaan hortikultur, herba, ubat-ubatan dan akuakultur. Meningkatkan hasil pengeluaran komoditi pertanian seperti getah dan kelapa sawit. Menjadi sektor IKS informal berasaskan pertanian dan perikanan kepada sektor formal yang lebih berdaya maju

Jab. Pertanian, JPS, JAS, MARDI, BERNAS, LPP, BPM, *JAS berperanan sebagai penguatkuasa* Universiti Tempatan, MARDI, PORIM, RRIM, RISDA, Jab. Pertanian, Jab. Perikanan, JPH, JPS, FAMA, FELCRA, FELDA, BPM, LPP

5.5

5.6

5.7

UPEN, LKIM, Jab. Perikanan, Jab. Pertanian, Jab. Perhutanan, BERNAS, FAMA, JPH, LPP Jab. Pertanian

5.8 5.9

5.10

Membangunkan sektor pertanian yang lebih ekonomik dan berdaya maju dengan aktiviti-aktiviti hiliran khususnya pertanian makanan supaya dapat menikmati kesan value added amnya produk-produk tanaman, perikanan dan perternakan haiwan

7-15

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 7.2 :

Bil.

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan (samb.)

Projek / Program Pembangunan Agensi Perlaksana Fasa Pelaksanaan 200520112010 2020

SEKTOR PERTANIAN 5.11 Menggalakkan aktiviti perikanan laut dalam dengan penyediaan kemudahan jeti pendaratan ikan yang lengkap dengan kemudahan bilik sejuk, pusat pemerosesan dan pembungkusan serta kemudahan perlesenan 5.12 Membangunkan IKS asas tani, herba dan sumber tempatan terutamanya di Bukit Besi, Al-Muktafi Billah Shah, Seri Bandi dan Cheneh Baharu. 5.13 Membangunkan sektor IKS berasaskan perikanan dan tanaman makanan seperti tanaman sayur-sayuran dan buah-buahan. 5.14 Mengadakan program pengeluaran/ penggunaan biomass daripada hasil produk kelapa sawit dan tanaman pisang. Menggalakkan penyertaan sektor swasta dalam pengeluaran hasil makanan secara komersil besar-besaran di dalam program/projek: 6.1 Pengeluaran ikan akuakultur di kawasan air payau, air tawar dan air laut. Projekprojek akuakultur sedia ada akan diperluaskan Tanaman buah buahan, sayur sayuran, bungan bungaan dan herba akan diberi keutamaan Pengeluaran ternakan lembu pedaging, kerbau, kambing dan unggas akan diperluaskan.

LKIM,Jabatan Perikanan

KETENGAH,Jab. Pertanian,FELDA, FAMA FELDA,Jab.Pertanian FAMA.

FELDA,Jab. Pertanian,PORIM, MARDI.

6.

Jab. Pertanian, Jab. Perikanan, Jab. Perhutanan, JPS, JAS, JPH, FAMA, LPP *JAS berperanan sebagai penguatkuasa*

6.2

6.3

Pengurusan, pemeliharaan dan pembangunan sumber hutan perlu dilakukan dengan teratur dan sempurna 7.1 Keluasan hutan simpanan kekal perlu dikekalkan sebanyak 40 peratus. 7.2 Penyediaan kawasan rekreasi dan pengindahan kawasan hutan bagi ekopelancongan perlu dipertingkatkan Perlombongan mineral perlu digalakkan dengan mengambilkira kesan alam sekitar 8.1 Mengenalpasti perlombongan hasil-hasil mineral seperti emas, besi, ilimenite, granite, ball clay, kaolin, pasir silika, batu kapur dan bauksit 8.2 Carigali, ekstrasi dan penggunaan sumber mineral perlu dioptimumkan dengan mengambilkira keperluan bagi melindungi alam sekitar 8.3 Kegiatan kuari boleh diteruskan dengan kawalan rapi oleh Pihak Pentadbir Tanah

Jab. Perhutanan

Jab. Mineral & Geosains

7-16

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 7.2 :

Bil.

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan (samb.)

Projek / Program Pembangunan Agensi Perlaksana Fasa Pelaksanaan 200520112010 2020

B. 1.

SEKTOR PERINDUSTRIAN Membangunkan pusat pertumbuhan industri (PPI) utama yang berteraskan petrokimia, logam, plastik & polymer, R & D dan industri berat 1.1 Memperbaiki prasarana di kawasan perindustrian terancang sedia ada secara bersepadu sambil dilengkapi dengan infrastruktur dan kemudahan sokongan, termasuk perkhidmatan, komersil, rekreasi, maklumat info-struktur (ICT) yang moden, lengkap dan kemampuan. 1.2 Membangunkan badan pengurusan kawasan perindustrian bagi mengendalikan dan menjaga secara baik kawasan perindustrian utama di Negeri Terengganu; 1.3 Mempromosi tapak-tapak perindustrian di dalam KP dengan cara yang lebih berkesan, khasnya kepada pelabur-pelabur yang terlibat dalam industri petrokimia dan industri IKS hiliran yang berkaitan; 1.4 Membangun bio-tech Park yang berasaskan projek Agropolis di Daerah Besut. 1.5 Menyediakan Bio-Tech Park yang moden dan lengkap dengan infrastruktur yang sesuai termasuk kemudahan ICT di kawasan Besut 1.6 Membangun infrastruktur dan fasiliti, contoh Pusat Inkubator dan Kompleks Kraftangan bagi memperluas dan memodenkan aktiviti IKS dalam industri tradisional. Program latihan dan bimbingan pengusaha IKS khasnya dalam industri makanan dan kraftangan. Membangun pusat industri berasaskan Halal Hub di kawasan perindustrian Kuala Berang,Chendering dan Kemaman. Fokus diberi kepada kawasan perindustrian yang kini tidak dapat dibangunkan sebab masalah aksesibiliti. Pembinaan Lebuh Raya Pantai Timur yang dicadangkan merentasi Zon Tengah Terengganu akan membawa potensi yang tinggi kepada kemajuan kawasan perindustrian sedia ada yang masih kosong di Zon Tengah ini termasuk KP Sg. Bari, KP Bukit Besi, KP Bandar Al Muktafi Billah Shah, KP Seri Bandi dan KP Ceneh Baharu.

UPEN, PMINT, PBT

UPEN, PMINT, PBT UPEN, PMINT MARDI, FRIM, UPM, Jab. Pertanian, Jab. Perikanan, Jab. Perhutanan, Swasta UPEN, PMINT, SIRIM, MIEL, MARA, Swasta PERMINT, JPH, Swasta Jab.Kesihatan UPEN, MIEL, MARA

-

1.7

1.8

1.9

7-17

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 7.2 :

Bil.

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan (samb.)

Projek / Program Pembangunan Agensi Perlaksana Fasa Pelaksanaan 20052011 2010 2020

C. 1. 1.1

1.2

1.3

1.4

1.5

1.6

1.7

1.8

1.9

1.10

1.11

1.12

SEKTOR PELANCONGAN Daerah Kuala Terengganu Projek waterfront Kuala Terengganu: Membangunkan semula Pasar Payang dengan kawasan pesisiran pantai/muara sebagai kompleks pelancongan Meningkatkan sistem perhubungan dan tahap kebolehsampaian ke Kuala Terengganu dari Lebuhraya Pantai Timur dan Lebuhraya Simpang Pulai Kuala Berang. Menambah kemudahan penginapan di bandar Kuala Terengganu dengan menawarkan kemudahan yang pelbagai jenis dan taraf. Memberi penekanan kepada elemen kemudahan sokongan pelancongan dengan mempertingkatkan kemudahan papan tanda pelancongan, menaiktaraf terminal bas, mewujudkan pusat pameran produk Negeri Terengganu dan mewartakan tarikan-tarikan pesisiran pantai untuk tujuan pelancongan seperti Pantai Batu Rakit dan Pantai Chendering. Menjadikan Pantai Batu Buruk dan Chendering sebagai lokasi pelbagai acara tahunan (event tourism) bertaraf antarabangsa dengan menonjolkan keunikan Negeri Terengganu. Pembangunan pusat industri marina di Kuala Terengganu dan menjadikan Jeti Kuala Terengganu sebagai terminal utama ke pulaupulau. Membentuk pakej-pakej lawatan bertema dan inovatif seperti religious trail, Mat Kilau trail (yang lebih pendek), dan lain-lain berdasarkan keunikan warisan budaya Negeri Terengganu. Pertingkat dan pelbagai aktiviti dan program pembangunan warisan sejarah, seni dan budaya di Taman Budaya Kuala Ibai, Muzium Negeri, pentas budaya secara berkala. Pengwujudan perkampungan warisan di Kuala Ibai- Chendering, Losong, Pulau Duyong dan Kg. Budaya Bintang. Membangun kemudahan interpretasi supaya elemen warisan seperti industri membuat kapal dan seni kraf tangan dapat ditonjolkan dalam bentuk penceritaan. Pewujudan inkubator kepada lulusan kemahiran inkubator bagi menghasilkan kraftangan berkualiti berindentiti Terengganu. Menawarkan pakej-pakej pelancongan melalui scenic routes melalui perkampungan budaya.

MPKT MTPN

LLM, JKR,

Swasta

UPEN, MTPN, MPKT

UPEN, MTPN, MPKT

Jab. Perikanan, LKIM, Jab. Laut Lembaga Muzium,

Lembaga Muzium, Ker. Negeri Kerajaan. Negeri Lembaga Muzium,

Lembaga Muzium, Lembaga Muzium,

7-18

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 7.2 :

Bil.

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan (samb.)

Projek / Program Pembangunan Agensi Perlaksana Fasa Pelaksanaan 2005 2011 2010 2020

C.

SEKTOR PELANCONGAN Daerah Kemaman 2.1 Pembangunan Tebingan Sungai Chukai Seluas 45,747 Meter Persegi Di Pusat Bandar Chukai 2.2 Menyediakan pusat perkhidmatan health farm : spa, rawatan aromaterapi dan kecantikan di persisiran Pantai Kijal Daerah Dungun 3.1 Pembangunan Tasik Puteri Bukit Besi 3.2 Pembangunan bertemakan industri besi zaman silam yang bergabung dengan Tasik Bukit Besi 3.3 Penubuhan Taman Negeri di Hutan Simpan Cemerong Daerah Marang 4.1 Pengindahan landskap persisiran Sungai Marang dan Sungai Kerak, Marang

MPK Swasta

3.

MDD MDD

MDD, Jab. Perhutanan MDM, Jab. Landskap Negara MDM, Jab. Perikanan

4.

4.2

Mempromosi serta memperkenal Daerah Marang sebagai pusat bagi aktiviti mencandat sotong dan menjadikan aktiviti ini sebagai satu tarikan pelancongan bertaraf antarabangsa

5.

Daerah Besut 5.1 Penyelenggaraan dan penaiktarafan La Hot Spring 5.2 Peningkatan taraf kemudahan infrastruktur dan kemudahan pantai peranginan Bukit Keluang 5.3 Peningkatan kualiti penginapan, jeti, bekalan air, elektrik dan sistem rawatan kumbahan 5.4 Resort bersepadu lima bintang bertemakan senibina Terengganu 5.5 Mewujudkan pusat seni ukir negara berdasarkan aktiviti-aktiviti ukir dan pertukangan. Daerah Setiu 6.1 Penyediaan kemudahan asas dan rekreasi Pantai Penarik- Kuala Baru 6.2 Menggalakkan usahasama antara agensi kerajaan, universiti/ sekolah, pihak NGO dan penduduk tempatan dalam menjalankan program-program berbentuk penyelidikan dan pendidikan di Taman Warisan Negeri Daerah Hulu Terengganu 7.1 Pembangunan gateway town di Jeneris. 7.2 Pembangunan family-based attractions di Sungai Gawi/ Pulau Poh 7.3 Penubuhan stesen pembelajaran PPP / PPAS di kawasan Taman Negara

MDB MDB

MDB, TNB, SATU, Jab. Perikanan Swasta, MDB Kerajaan Negeri

6.

MDS Ker. Negeri, IPTA, Kem. Pelajaran, NGO, Penduduk

7.

MDHT Swasta Ker. Negeri

7-19

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 7.2 :

Bil.

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan (samb.)

Projek / Program Pembangunan Agensi Perlaksana Fasa Pelaksanaan 2005 2011 2010 2020

D. 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8. 9.

10. 11.

12.

13.

SEKTOR PENGANGKUTAN DAN LALU LINTAS Pelaksanaan Lebuhraya Pantai Timur Fasa II(a) (Sempadan Terengganu/ Pahang - Kuala Terengganu) sepanjang 175 km. Menaiktaraf jalan-jalan sedia ada yang melibatkan hubungan antara lebuhraya dengan lapangan terbang, pelabuhan, bandar-bandar utama dan koridor pembangunan serta dan cadangan In-Land Port sebagai jalan utama negeri. Pembinaan Kompleks Terminal dan projek menaiktaraf landasan Lapangan Terbang Sultan Mahmud (Menaiktaraf fungsi Lapangan Terbang Sultan Mahmud sebagai lapangan terbang serantau (regional) dan hub bagi perkhidmatan sewa khas (charter flight) untuk sektor pelancongan). Meningkatkan kemudahan prasarana Pelabuhan Kemaman bagi menyokong pertambahan aktiviti terutama dari sektor perindustrian dan perkhidmatan serta berfungsi sebagai compliment kepada Pelabuhan Kuantan. Penyediaan kemudahan infrastruktur sokongan seperti bangunan utama, tempat letak kenderaan, pelantar yang selesa dan mampu untuk menyokong aktiviti botbot pelancong, kapal pelancongan antarabangsa dan aktiviti perikanan terutama laut dalam. Projek menaiktaraf jeti-jeti sedia ada melalui pendalaman muara sungai serta memperbaiki tahap penyediaan infrastruktur sedia ada terutama jalan dan jambatan yang merentangi sungai. Mengintegrasikan cadangan menaiktaraf Jeti Kuala Terengganu dengan kawasan-kawasan tumpuan pelancongan dalam bandar. Menubuhkan badan yang bertindak mengawal selia pembangunan jeti-jeti di Negeri Terengganu. Pembangunan kemudahan sokongan pengangkutan awam terutama terminal dan stesen yang bersepadu meliputi semua mod pengangkutan awam di bandar utama negeri. Pelaksanaan sistem cruise bus bagi memperkukuh lagi sektor pelancongan di Kuala Terengganu. Peningkatan operasi perkhidmatan pengangkutan awam termasuk mewujudkan laluan perkhidmatan baru yang berpotensi serta mengambil kira pembangunan perhentian-perhentian bas dan teksi di setiap laluan terbabit bagi menjamin kemudahan dan keselamatan kepada pengguna. Pelaksanaan Lebuhraya Pantai Timur Fasa II(b) (Kuala Terengganu-sempadan Terengganu/ Kelantan) sepanjang 100 km Meningkatkan jaringan jalan sedia ada dan mewujudkan jalan-jalan baru di antara Koridor Pesisir Pantai dan Koridor Pedalaman dengan Lebuhraya Pantai Timur serta laluan-laluan ke kawasan-kawasan pelancongan

UPEN, LLM, JKR UPEN, JKR

MAB, UPEN

Lembaga Pelabuhan Kemaman, MPK MPK, Jab. Perikanan, Jab. Laut Jab. Perikanan, JPS, Jab. Perikanan, Jab. Laut, Jab. Laut MPKT, Swasta

Swasta MPKT, LPKP

UPEN, KKM, LLM JKR, UPEN, LLM

7-20

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 7.2 :

Bil.

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan (samb.)

PROGRAM/ PROJEK Agensi Perlaksana Fasa Pelaksanaan 2005 2011 2010 2020

D. 14.

15.

SEKTOR PENGANGKUTAN DAN LALU LINTAS Peningkatan keupayaan jalan utama sedia ada dan membina jalan baru kepada sistem rangkaian jalanraya yang bercirikan high geometric standards dan berhierarki terutama melibatkan hubungan zon perindustrian dengan inland port, Pelabuhan Kemaman dan Lapangan Terbang Sultan Mahmud. Peningkatan fungsi Lapangan Terbang Kerteh sebagi lapangan terbang domestik dan pelancongan . Mengekalkan kawasan meletak kenderaan untuk menampung kenderaan di Terminal feri. Mengadakan papan tanda yang menceritakan produk pelancongan di negeri Terengganu.

JKR, LLM

MAB

16. 17.

MPKT MTPN, Jab. Muzium, PBT. Agensi bkaitan UPEN, JPBD, MPK

18.

19.

20.

21. 22.

Menggazetkan kawasan untuk tujuan pembesaran dan pembangunan masa hadapan Pelabuhan Kemaman dengan jangkaan daripada pertambahan aktiviti apabila telah diswastakan. Pelaksanaan pembangunan inland port di kawasan yang dikenal pasti di Bukit Payong dengan mengambil kelebihan daripada cadangan pengwujudan rangkaian lebuhraya (komited) dan rel. Penyambungan laluan rel sedia ada (pelabuhan Kuantan- Tok Arun) sehingga ke Tanah Merah di Kelantan bagi mewujudkan sistem pengangkutan barangan dan penumpang rel di Pantai Timur (dalam jarak lingkungan 5 -10 km dari pantai dan dari LPT). Melaksana perkhidmatan keretapi laju K. Lumpur Kuantan- K. Terengganu Kota Bharu. Meningkatkan taraf Laluan Persekutuan 3 (KT-Jerteh) dan 14 (Jerangau-Jabor). Mengkaji Wildlife Corridor dilaluan Timur Barat II. SEKTOR INFRASTRUKTUR DAN UTILITI Bekalan Elektrik 1.1 Mengadakan sistem SCADA dan distribution automation di pusat-pusat penempatan utama di Terengganu. Memastikan sistem bekalan elektrik mempunyai tahap reliability yang tinggi dan setaraf dengan negara maju. Mengadakan sistem SCADA dan distribution automation di seluruh negeri Terengganu. Mengadakan inovasi seperti prepaid metering dan sebagainya untuk memastikan bekalan elektrik yang kompetitif.

UPEN, MPFN, Kem. Pgangkutan

Philitan, Kem Kerja Raya

23. E. 1

TNB

1.2

1.3 1.4

7-21

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

1.5 Mengadakan penjanaan kuasa elektrik alternatif seperti tenaga solar, ombak, angin dan juga ko-generasi daripada insinerator sisa pepejal serta insinerator kelapa sawit dan sebagainya. -

Jadual 7.2 :
Bil.

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan (samb.)

Projek / Program Pembangunan Agensi Perlaksana Fasa Pelaksanaan 2005 2011 2010 2020

E. 2.

SEKTOR INFRASTRUKTUR DAN UTILITI Telekomunikasi 2.1 Menaiktaraf ibusawat-ibusawat di Setiu daripada 4,936 talian ke 12,000 talian sebelum tahun 2010. 2.2 Menaiktaraf ibusawat-ibusawat di Hulu Terengganu daripada 8,980 talian kepada 15,000 talian sebelum tahun 2010. 2.3 Membentuk agensi khas untuk merancang dan melaksanakan Koridor Multi Media Pantai Timur. 2.4 Menyediakan infrastruktur utama untuk koridor Multi Media seperti jaringan fiber optik berkapasiti tinggi di antara Kemaman dan Kuala Terengganu. 2.5 Meningkat program memberi liputan seperti program Universal Service Provider untuk memastikan kemudahan komputer dan telekomunikasi dapat dinikmati di seluruh negeri. 2.6 Memastikan siaran televisyen dan radio yang sempurna di semua kawasan termasuk kawasan pedalaman. 2.7 Menaiktaraf ibusawat-ibusawat di semua Daerah-Daerah di Negeri Terengganu selaras dengan unjuran yang telah dibuat. 2.8 Menyediakan infrastruktur utama untuk koridor MultiMedia seperti jaringan fiber optik berkapasiti tinggi diantara Kemaman dan Kuala Terengganu. 2.9 Melaksana Koridor Multi Media Pantai Timur. 2.10 Memastikan Koridor Multi Media Pantai Timur mencapai objektifnya sebagai pemangkin pembangunan ICT untuk Negeri Terengganu. 2.11 Memastikan pembangunan K-Ekonomi dan adanya k-workers selaras dengan hasrat Negeri Terengganu untuk menyediakan infrastruktur bestari.

Telekom, Syarikat Perkhidmatan Telefon, Stesen Televisiyen, Kementerian Tenaga, Komunikasi dan Multimedia,

7-22

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 7.2 :

Bil.

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan (samb .)

Projek / Program Pembangunan Agensi Perlaksana Fasa Pelaksanaan 2005 2011 2010 2020

E. 3.

SEKTOR INFRASTRUKTUR DAN UTILITI Pembetungan 3.1 Menyediakan loji-loji rawatan enapcemar di semua daerah dalam Negeri Terengganu mengikut perancangan yang telah dijalankan. 3.2 Menyediakan loji rawatan kumbahan berpusat di Kuala Terengganu dan Kemaman. 3.3 Menyediakan loji rawatan kumbahan berpusat yang mematuhi kehendak JPP dan JAS di pulaupulau peranginan seperti Pulau Redang dan Pulau Perhentian. 3.4 Menentukan dan merezabkan semua keperluan sistem pembetungan masa hadapan termasuk rezab-rezab loji, rumah pam dan paip pembetungan. 3.5 Memastikan semua loji rawatan kumbahan sedia ada diselenggarakan pada tahap yang optimum. 3.6 Menyediakan loji rawatan kumbahan berpusat di Setiu, Hulu Terengganu, Marang, Dungun dan Besut. 3.7 Penyediaan sistem pembetungan yang komprehensif di seluruh negeri dengan adanya loji rawatan kumbahan regional di pusat penempatan utama dan sistem rawatan kumbahan lain yang sesuai di kawasankawasan luar bandar. Bekalan Air 4.1 Melaksanakan semua projek yang telah dikenal pasti dalam Rancangan Pembangunan Negeri Terengganu seperti : Pembinaan barrage; di Sungai Kemaman dan Sungai Besut. Penyiapan Loji Air Kepong. Naiktaraf Loji Air Tepus, Dungun. Pembinaan Loji Air Bukit Bunga, Besut serta sistem agihan berkaitan. Naiktaraf Loji Air Serdang, Dungun. Menaiktaraf bekalan air Hulu Besut untuk mempertingkat liputan bekalan. Program penyaluran air dari Loji Bukit Sah, Kemaman ke Cerul. Projek pemasangan air dari Bukit Pejabat ke Bukit Kuang, Kemaman. Projek Bekalan Sistem Air Paka. Pembekalan air ke Telok Kalong dan Pasir Panjang, Pulau Redang. Penyaluran air dari Loji Air Bukit Bunga ke Pulau Perhentian melalui paip dasar laut. Program penggantian paip-paip asbestos cement yang telah menjangkau umur 50 tahun. Pembekalan air ke pulau-pulau peranginan seperi Pulau Redang dan Pulau Perhentian dengan pemasangan paip-paip air di dasar laut.

IWK, JPP

4.

SATU

7-23

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 7.2 :

Bil.

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan (samb .)

Projek / Program Pembangunan Agensi Perlaksana Fasa Pelaksanaan 2005 2011 2010 2020

4.

Bekalan Air 4.2 Mengenalpasti dan merezabkan kawasankawasan tadahan air untuk memastikan bekalan air tidak terganggu di masa hadapan. 4.3 Melaksanakan semua projek jangka panjang yang telah dikenal pasti dalam Kajian National Water Resources Study termasuk pembinaan empangan-empangan tadahan air yang baru. 4.4 Mengurangkan kadar NRW kepada tahap 25 peratus. 4.5 Melaksanakan semua projek jangka panjang yang telah dikenal pasti dalam Kajian National Water Resources Study . Pengairan dan Saliran 5.1 Menyediakan dan menjalankan Kajian Lembangan Sungai-sungai utama bagi seluruh Negeri Terengganu seperti Sungai Besut, Sungai Setiu dan sungai-sungai lain. 5.2 Melaksanakan program pembaikan, penyelenggaraan termasuk kerja-kerja pengorekan dan pembinaan struktur-struktur mengikut keutamaan bagi muara-muara sungai utama. 5.3 Menyediakan dan melaksanakan program Integrated Shoreline Management Plan (ISMP) dalam Negeri Terengganu dan melaksanakan program-program kawalan hakisan pantai. 5.4 Melaksanakan program tebatan banjir dan saliran bandar mengikut perancangan serta kajian-kajian pelan induk yang dijalankan. 5.5 Membuat pemantapan dan kajian semula bagi mana-mana kajian pelan induk saliran bandar mengikut kaedah MASMA. 5.6 Menyediakan kajian pelan induk saliran bandar di daerah Hulu Terengganu dan Setiu 5.7 Menyerapkan konsep-konsep MASMA dalam cadangan-cadangan pembangunan baru. Menaiktaraf skim-skim pengairan dan saliran untuk tanaman sedia ada. 5.9 Membangun sumber air untuk projek-projek pengairan bukan padi. Bekalan Gas 6.1 Bekerjasama dengan agensi/syarikat yang memberi khidmat bekalan gas (Gas Malaysia Sdn Bhd/ Petronas) untuk menyebarkan maklumat mengenai adanya utiliti ini. 6.2 Menjalankan kajian kemungkinan untuk meluaskan liputan bekalan gas ke Daerah Terengganu. 6.3 Meluaskan liputan bekalan gas ke Daerah Terengganu terutama ke kawasan-kawasan industri dan berpadatan tinggi. 5.8

SATU

5.

Jabatan Pengairan Saliran

6.

GAS Malaysia, Petronas.

7-24

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 7.2 :

Bil.

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan (samb .)

Projek / Program Pembangunan Agensi Perlaksana Fasa Pelaksanaan 2005 2011 2010 2020

7.

Pengurusan Sisa Pepejal 7.1 Melaksanakan pembinaan pusat pelupusan sampah sanitari baru di Daerah Hulu Terengganu , Kuala Terengganu dan Marang.

F 1 1.1

1.2.

1.3

1.4

1.5

Mempertimbangkan penggunaan insinerator secara lebih efisien untuk Kuala Terengganu dan juga untuk Kemaman. 7.3 Menaiktaraf pusat-pusat pelupusan sampah di daerah-daerah lain kepada tahap sanitary landfill. 7.4 Menyediakan transfer station untuk sisa pepejal berjadual untuk tujuan pengumpulan dan pemindahan ke Bukit Nanas, Negeri Sembilan untuk dilupuskan. 7.5 Meningkatkan usaha kitar semula sisa pepejal. 7.6 Melantik/mengadakan agensi untuk mengurus sisa pepejal secara keseluruhan negeri. 7.7 Melaksanakan/membina insinerator untuk pulau-pulau peranginan. 7.8 Mengadakan pusat-pusat pelupusan sampah berpusat/regional sama ada secara sanitary landfill atau insinerator yang memberi khidmat ke seluruh Negeri Terengganu. 7.9 Mengadakan stesen-stesen pemindahan sisa pepejal (transfer station) di setiap daerah yang memberi khidmat kepada pusat pelupusan sampah utama. 7.10 Mencapai tahap kitar semula 25% selaras dengan tahap kitar semula peringkat nasional. SEKTOR PRASARANA SOSIAL Kemudahan Perumahan Mengenal pasti tanah kerajaan yang masih kosong dan sesuai untuk dibangunkan komponen perumahan bagi kategori 10,000 unit rumah mampu milik iaitu perumahan awam kos rendah (PAKR) di setiap daerah di Negeri Terengganu. Skim pertapakan (SPKA) juga akan disediakan dengan 865 lot di setiap daerah di Negeri Terengganu. Memperbanyakkan Program Perumahan Awam dengan memberi keutamaan kepada Golongan yang berpendapatan kurang dari RM1,500.00 sebulan. Menubuhkan Dana Khas Perumahan Negeri Terengganu membeli unit-unit perumahan yang disediakan oleh KOPERAT. Program perkongsian bijak yang akan memberi galakan dan sokongan kepada badan-badan berkanun seperti PMINT dan UDA. Projek/ program yang memberi fokus kepada pemberi lot-lot perumahan dengan kadar premium tanah berpatutan; Pembinaan rumah-rumah kos rendah kepada

7.2

MPKT, MDHT, MDM, Kerajaan Negeri MPKT, MPK PBT

PBT, JAS

PBT,JAS

Swasta (KOPERAT)

Swasta (KOPERAT)

Kerajaan Negeri Kerajaan Negeri Jab. Perumahan Wilayah Timur dan SUK (Bhg.

7-25

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

penghuni-penghuni setinggan. Perumahan) Agensi Perlaksana PBT Fasa Pelaksanaan 2005 2011 2010 2020

Jadual 7.2 :
Bil.

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan (samb .)

Projek / Program Pembangunan

1.6 2. 2.1

2.2

`2.3 2.4 2.5

2.6

2.7 2.8 3. 3.1

Program Penguatkuasaan Dari Segi Tanah Dan Merobohkan Rumah-Rumah Setinggan Kemudahan Pendidikan Menyediakan kemudahan sekolah menengah yang mencukupi dan memenuhi keperluan penduduk seperti berikut:Kemudahan 2010 2015 2020 Sek Men 39 22 26 Penubuhan dua buah sekolah perdana di setiap daerah di Negeri Terengganu dan dua buah sekolah elit di peringkat negeri. Penaikkan taraf 12 buah Sekolah Menengah Agama Negeri (SMAN). Penaikkan taraf kemudahan pembelajaran dan pengajaran Pra-sekolah. Pembangunan projek-projek khas seperti Kolej Matrikulasi, Kolej Komuniti, Sekolah Berasrama Penuh Integrasi, Pusat Kokurikulum, Pusat Giat Guru. Penubuhan sebuah Universiti Darul Iman, dan pembinaan kampus cawangan kedua UiTM di Bukit Besi. Penaikkan taraf KUSZA, KUSTEM dan TATI Penaikkan taraf TESDEC di Bukit Kor, Marang dan TTITC. Kemudahan Kesihatan Menyediakan kemudahan kesihatan yang mencukupi mengikut tahun perancangan. Kemudahan 2010 2015 2020 Hospital 1 Klinik Kesihatan 21 10 11 Klinik Desa 110 42 45 Penempatan semula Hospital Daerah Dungun. Penaikkan taraf hospital-hospital daerah Dungun dan Kemaman dari segi bilangan katil dan bilangan Doktor. Penubuhan Kompleks Materniti bagi kemudahan dan keselesaan ibu-ibu mengandung. Penubuhan Institusi Latihan Pengurusan Latihan bagi kakitangan hospital dan juga tenaga professional bagi meningkatkan kemahiran serta mengatasi masalah kekurangan tenaga manusia kesihatan. Kemudahan Keselamatan Awam Menyediakan kemudahan keselamatan awam yang mencukupi mengikut tahun perancangan. Kemudahan 2010 2015 2020 Balai Polis 47 13 15 Pondok Polis 82 21 22 Balai Bomba 3 3 3 Pembinaan sebuah IPK Negeri Terengganu yang baru di Bukit Besar dan penempatan Perkhidmatan pasukan Polis Simpanan Persekutuan (FRU) di Wakaf Tapai.

Kem. Pelajaran, Pej. Pendidikan

JHEAT KEMAS, Pej. Pelajaran Kem. Pelajaran Pej. Pelajaran

Kem. Pengajian Tinggi, Ker. Negeri

Kem. Kesihatan

3.2 3.3

3.4 3.5

4. 4.1

4.2

Kem. Hal Ehwal Dalam Negeri, PDRM, Jab. Bomba dan Penyelamat

7-26

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 7.2 :

Bil.

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan (samb .)

Projek / Program Pembangunan Agensi Perlaksana PDRM (Polis) Fasa Pelaksanaan 2005 2011 2010 2020

4.3

Penaikkan taraf IPD Kuala Terengganu, Kemaman, Dungun, Besut dan Hulu Terengganu. Pembinaan IPD baru bagi Daerah Marang dan Daerah Setiu. Pemasangan CCTV di tempat dibandar Kuala Terengganu. yang strategik

4.4

5. 5.1

Kemudahan Keagamaan Penyediaan kemudahan keagamaan yang mencukupi mengikut keperluan penambahan penduduk. Pembinaan masjid-masjid baru perlulah berkonsepkan Integrasi dan lengkap dengan kemudahan ICT. Kemudahan 2010 2015 2020 Masjid 69 53 76 Surau 430 172 220 Penaikkan taraf surau dan masjid-masjid lama yang mempunyai binaan yang tidak kukuh kepada struktur batu. Program pengimarahan masjid dan surau agar memberi kesedaran mengenai kebersihan, keceriaan serta keselesaan masjid dan surau. Meningkatkan taraf kemudahan tanah perkuburan dengan menyediakan kemudahan yang mencukupi untuk urusan jenazah, menyediakan kemudahan tanah kubur dengan susunatur lot-lot tanah kubur yang teratur serta melandskap tanah perkuburan agar memberikan imej yang baik. Kemudahan Bangunan Awam Menyediakan kemudahan bangunan awam yang mencukupi untuk keperluan penduduk:Kemudahan 2010 2015 2020 Balai Raya 887 209 225 DOR 66 70 75 Dewan Sivik 40 21 23 Perpustakaan 1 Menyediakan kemudahan penyelenggaran yang baik bagi kemudahan bangunan awam serta mengenakan bayaran yang minima bagi penggunaan kemudahan-kemudahan yang disediakan bagi memastikan kemudahan tersebut dapat diselenggara dengan baik. Kemudahan Kebajikan Peningkatan taraf rumah-rumah anak yatim dengan kemudahan pembelajaran serta rekreasi yang baik bagi memastikan kanak-kanak ini mendapat peluang kehidupan yang normal. Peningkatan taraf pusat jagaan harian warga emas,orang kurang upaya bagi memastikan golongan ini mendapat kemudahan yang selesa. Pembinaan Kompleks Penyayang di setiap daerah yang menyediakan program serta kemudahan bagi membantu golongan kurang upaya berdikari.

JHEAT, MAIDAM

5.2

5.3

5.4

6. 6.1

KPLB & W, Pej. Daerah, PBT,

6.2

7. 7.1

7.2

7.3

Jab. Kebajikan Masyarakat, Lembaga Penduduk & Pembangunan Keluarga Negara, YPK,

7-27

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

7.4 Penubuhan Pusat Khidmat Masyarakat yang akan menyediakan program latihan kepada sukarelawan seperti pembangunan kekeluargaan, psikologi, sosiologi, kerja sosial, kaunseling.

Jadual 7.2 :
Bil.

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan (samb.)

Projek / Program Pembangunan Agensi Perlaksana Fasa Pelaksanaan 2005 2011 2010 2020

G. 1.

SEKTOR REKREASI DAN KEMUDAHAN SUKAN Daerah Kuala Terengganu 1.1 Pembangunan Rekreasi Lagoon, Kuala Ibai 1.2 Kuala Terengganu Waterfront 1.3 Kompleks Sukan Gong Badak, Kuala Terengganu Kemudahan yang disediakan: Stadium utama Stadium tertutup Kolam renang Padang hoki sintetik Padang-padang terbuka (ragbi, kriket, bola sepak) Gelanggang terbuka (bola jaring, sepak takraw, bola keranjang, dll) Dewan Asrama (10 blok) Pembinaan tapak untuk permainan X-Games.

MPKT MPKT Ker. Negeri

1.4 2.

Swasta

Daerah Kemaman 2.1 Projek sosial yang bertujuan menyediakan kemudahan rekreasi, keceriaan bandar,penambahbaikan kualiti bandar. Antara projek utama adalah pembangunan yang melibatkan laluan pejalan kaki, dataran tebingan, medan selera, kawasan permainan kanak-kanak, air pancut, pencahayaan dan landskap. Daerah Dungun 3.1 Menaiktaraf taman rekreasi serta menyediakan track go kart dan dimajukan sebagai Sport Tourism dengan adanya Kompleks Sukan. Projek yang juga akan dilaksanakan ialah bagi pembinaan dewan dan kemudahan sperti gelanggang tenis, kolam renang dan indoor games serta landskap. Daerah Hulu Terengganu 4.1 Menyediakan infrastruktur dan kemudahan kemudahan awam termasuk mengadakan jalan susur tepi tasik (10km), menyediakan bekalan air dan elektrik dan membangunkan landskap serta pusat perkhidmatan yang lengkap. 4.2 Kompleks Mini Stadium.

MPK

3.

MDD

4.

MDHT, TNB, Jab. Landskap Negara

MDHT, Ker. Negeri

7-28

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Jadual 7.2 :

Bil.

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan (samb .)

Projek / Program Pembangunan Agensi Perlaksana Fasa Pelaksanaan 2005 2011 2010 2020

G. 5.

6.

7.

SEKTOR REKREASI DAN KEMUDAHAN SUKAN Daerah Marang 5.1 Menyediakan kawasan untuk rekreasi seperti esplanade dan jeti pelancongan yang menarik. 5.2 Membangun dan mengindahkan kawasan yang lebih baik dan menarik serta menyediakan pelbagai kemudahan. Daerah Besut 6.1 Mengadakan kemudahan rekreasi dan pelancongan Menaiktaraf taman awam sedia ada dengan mencantikkan semula lagun termasuk pagar dan jejambat, membina dataran dan arca. 6.2 Perlaksanaan penyelenggaraan dan menaiktaraf dengan penyediaan kemudahan-kemudahan asas. Menyediakan tapak perkhemahan dan kelengkapan asas yang menyokong kepada kesempurnaan kawasan sebagai kawasan tumpuan rekreasi. 6.3 Mengadakan kemudahan-kemudahan asas Menaiktaraf kemudahan sedia ada dengan mencantikkan semula kawasan peranginan. Daerah Setiu 7.1 Menyediakan kemudahan-kemudahan asas, terutamanya dari segi aksessibiliti, tandastandas awam serta kemudahan-kemudahan rekreasi yang bersesuaian seperti mini stadium. 7.2 Melengkapkan Lembah Bidong sebagai Pusat Ekuine Negeri Terengganu. SEKTOR ALAM SEKITAR Kualiti Udara, Bunyi dan Air 1.1 Penubuhan Terengganu Riverine and Coastal Authority seperti yang dicadangkan oleh UPEN Terengganu. 1.2 Menjalankan program kesedaran alam sekitar: satu pendekatan memberi kesedaran di kalangan pelajar mengenai pentingnya penjagaan alam sekitar. Menambahkan pengetahuan kepada pelajar mengenai permasalahan alam sekitar pada masa sekarang dan perlu mengambil tindakan segera memulihara segala anugerah alam semula jadi. Program pencegahan dan peningkatan kualiti air Sungai Chukai. Program membaikpulih kualiti air Sungai Landas. Menjalankan kajian perletakan semula industri yang tidak sesuai ke lokasi yang tidak mencemarkan.

MDM

MDB

MDS

JPH Ker.Negeri

H. 1.

UPEN

JAS

1.3 1.4 1.5

PBT, UPEN, JPBD

7-29

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

1.6 Minggu Alam Sekitar Malaysia Menjalankan pelbagai aktiviti ke arah meningkatkan kesedaran dan memupuk rasa kasih sayang masyarakat umum pelbagai peringkat terhadap kepentingan penjagaan dan pemuliharaan alam sekitar. Projek / Program Pembangunan JAS, PBT

Jadual 7.2 :
Bil.

Projek/ Program Pembangunan Untuk Dilaksanakan (samb.)

Agensi Perlaksana Fasa Pelaksanaan 2005 2011 2010 2020

H. 2.

3.

4.

5.

SEKTOR ALAM SEKITAR Sisa Pepejal dan Merbahaya 2.1 Menjalankan kajian kemungkinan penswastaan perkhidmatan pengurusan sisa pepejal. 2.2 Menjalankan program kesedaran alam sekitar. Kawalan Pencemaran 3.1 Menerima pakai semua garispanduan kawalan pencemaran alam sekitar dalam setiap perancangan dan perlaksanaan pembangunan. Pengurusan Sumber Jaya 4.1 Menguatkuasakan semula garis panduan dan piawaian berkaitan. 4.2 Menjalankan kerja-kerja pemantauan dan kawalan secara berkesan dan berterusan. Pengurusan Sumber Hutan dan Kepelbagaian Biologi 5.1 Mengadakan program-program kawalan dan pemantauan secara lebih berkesan dan berterusan bagi mengelak sebarang bentuk pemusnahan. 5.2 Mewujudkan program-program kesedaran seperti rakan hutan dan kajian-kajian ilmiah bagi memupuk rasa tanggungjawab terhadap hutan dan masyarakat. 5.3 Mengkaji semula pengurusan hutan lipur dengan menggalakkan penglibatan sektor swasta dalam meningkatkan taraf kemudahan hutan lipur semasa. 5.4 Mengurus hutan secara berkekalan. 5.5 Memperbaiki sistem maklumat perhutanan. Sumber Pantai dan Laut 6.1 Menubuhkan pasukan khas untuk meninjau dan menilai keistimewaan dan keunikan kawasan persisiran pantai. 6.2 Menjalankan kerja-kerja peningkatan dan pemantauan secara lebih berkesan dan berterusan. 6.3 Mewartakan Dataran Tanah Lembap Setiu (DTLS) sebagai Taman Warisan Negeri melalui konsep pemuliharaan dan pengezonan kawasan. 6.4 Menaiktaraf jalan sedia ada, memasang papan tanda yang lebih jelas dan mesra penggguna serta sistem pengangkutan yang cekap. 6.5 Pelan Pengurusan Pesisir Pantai Bersepadu akan disediakan bagi keseluruhan pesisir pantai negeri sebagai sebahagian daripada usaha mempertingkatkan pemeliharaan dan pemulihan pantai.

PBT, JAS JAS JAS, JPBD, PBT

JAS JAS

Jab. Perhutanan, Jab. Mineral & Geosains, PBT

Jab. Perhutanan PBT, UPEN, JAS

6.

MDS, Ker. Negeri

JKR

JPS, UPEN, JPBD

7-30

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU

7.5
7.47

Kajian Semula Atau Pengubahsuaian RSN

RS hendaklah dikaji semula setiap lima tahun seiring dengan penyediaan

Rancangan Malaysia Lima Tahun sebagaimana diperuntukkan di bawah Seksyen 11, Akta Perancangan Bandar dan Desa (pindaan) 2001 (Akta A1129).

7.5.1 7.48

Tatacara Kajian Semula Kajian semula RS hendaklah dibuat apabila:i. ii. iii. Menerima Negeri; Terdapat perubahan kepada dasar-dasar sektor berkaitan; dan Terdapat perubahan kepada trend pembangunan Negeri arahan daripada Jawantankuasa Perancang

7.49

RS hendaklah dikaji semula sekiranya berlaku perubahan kepada Negara mahupun dasar-dasar sektor yang melibatkan

dasar-dasar

perubahan kepada dasar-dasar di peringkat Negeri. 7.50 Sekiranya perubahan trend pembangunan di Negeri berlaku

disebabkan pelaksanaan projek-projek berkepentingan Negara, maka keseluruhan RS hendaklah dikaji semula. Antara projek yang melibatkan kepentingan Negara adalah seperti pembinaan lapangan terbang, pelabuhan dan lebuh raya. 7.51 Walau bagaimanapun, jika perubahan trend pembangunan yang

berlaku hanya di peringkat sektoral dan tidak bercanggah dengan dasardasar RS, maka kajian semula bolehlah dijalankan kepada dasar-dasar sektor yang berkenaan sahaja. 7.5.2 7.52 Tatacara Pengubahan RSN RS (Pengubahan) yang disediakan hendaklah dpublisitikan di dua

peringkat laporan iaitu peringkat Laporan Pemeriksaan dan Draf RS. Publisiti bertujuan memberi peluang kepada orang awam untuk memeriksa laporan-

7-31

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU laporan yang disediakan dan bersama-sama merancang hala tuju

pembangunan di kawasan mereka. 7.53 Bantahan dan rayuan yang diterima daripada orang awam akan

dipertimbang oleh satu jawatankuasa kecil yang ditubuhkan oleh JPN. 7.54 Draf RS (pengubahan) yang disediakan setelah mengambilkira

bantahan dan rayuan orang awam akan dikemukakan kepada JPN untuk dipertimbang sama ada melulusnya secara keseluruhan atau sebahagiannya dan sama ada dengan atau tanpa pindaan, atau menolaknya. 7.55 RS (Pengubahan) yang telah dilulus oleh JPN hendaklah dibawa

kepada PBN untuk kelulusan dan mewartanya melalui Warta Negeri untuk dikuatkuasakan.

7.6
7.56

Sistem Pemantauan RSN

JPBD Negeri merupakan jabatan utama yang dipertanggungjawabkan oleh

Akta 172 untuk mengurus perancangan spatial. Melalui RS dan dengan kuasa-kuasa yang ada pada JPBD mengikut Akta 172, JPBD hendaklah mengepalai kerja-kerja menyelaras rancangan spatial dan memastikan semua jabatan, agensi dan Pihak Berkuasa Negeri dan PBT merancang dan melulus pembangunan negeri mengikut RS. 7.57 Jawatankuasa Pelaksanaan Pemantauan hendaklah dibuat melalui dua

jawatankuasa yang dicadangkan (lihat para 7.2.2 dan 7.2.3 ) iaitu:i. Di peringkat Negeri, Jawatankuasa Rancangan Pemajuan Negeri Terengganu (JRPNT) yang ditubuhkan sebagai jawatankuasa kecil kepada Jawatankuasa Perancangan Negeri (JPN) ii. Di peringkat tempatan, Jawatankuasa Pemantauan Rancangan Pemajuan PBT (JPRP-PBT) yang akan ditubuhkan di setiap PBT (rujuk Rajah 7.1)

7-32

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

RANCANGAN STRUKTUR NEGERI TERENGGANU Rajah 7.1 : Struktur Sistem Pemantauan RSN

J/Kuasa Perancang Negeri (JPN)

J/ Kuasa Pelaksanaan Pemantauan Rancangan Pemajuan Negeri Terengganu (JRPNT)

JPRP PBT (MPKT)

JPRP PBT (MPK)

JPRP PBT (MDD)

JPRP PBT (MDM)

JPRP PBT (MDHT)

JPRP PBT (MDS)

JPRP PBT (MDB)

7.58

Pemantauan akan menjadi lebih berkesan dengan terlaksananya sistem

maklumat RS (lihat para 7.2.8) yang dicadang diwujudkan di peringkat negeri (JPBD Negeri) dan di peringkat tempatan (setiap PBT). Melalui sistem maklumat yang berasaskan GIS, maka Pihak Berkuasa Negeri, JPBD dan PBT dapat mengesan perubahan kepada guna tanah dan memantau keberkesanan dasar guna tanah. 7.59 Untuk pemantauan yang berkesan, penyelarasan di antara dan sesama

jabatan/ agensi amat penting sekali (lihat para 7.2.4). Di samping memantau pelaksanaan sesuatu projek atau program di bawah jabatannya, penyelarasan di antara dan sesama jabatan/ agensi hendaklah digalakkan dan diperkemaskan. 7.60 Memandangkan JRPNT dan JPRP-PBT dianggotai oleh semua jabatan yang

terlibat dengan RS, maka melalui laporan pemantauan yang disediakan dan mesyuarat yang diadakan mengenai pelaksanaan dan pencapaian RS serta isu-isu dan masalah yang berkaitan dengannya, maka:i. ii. Pelaksanaan dasar, program dan projek-projek yang dirancang dan dilaksana dapat di pantau Pembangunan yang menyimpang daripada dasar dan strategi RS akan diketengahkan. 7-33

KE BAB 7

HALAMAN UTAMA

LAMPIRAN
LAMPIRAN 1 DAERAH KUALA TERENGGANU LAMPIRAN 2 DAERAH KEMAMAN

LAMPIRAN 3 DAERAH BESUT

LAMPIRAN 4 DAERAH HULU TERENGGANU

LAMPIRAN 5 DAERAH DUNGUN LAMPIRAN 6 DAERAH MARANG

LAMPIRAN 7 DAERAH SETIU LAMPIRAN 8 MATRIKS PERBANDINGAN DASAR RSNT DAN 6 ASPEK PERANCANGAN STRATEGIK

LAMPIRAN 9 MATRIKS PERKAITAN ANTARA DASAR RSN TERENGGANU DENGAN DASAR RSN

HALAMAN UTAMA

LAMPIRAN 1 RINGKASAN STRATEGI, PROJEK, DAN PROGRAM PEMBANGUNAN MENGIKUT DAERAH DI NEGERI TERENGGANU, 2005-2020
STRATEGI PEMBANGUNAN DAERAH KUALA TERENGGANU
1. Memperkukuhkan Kuala Terengganu sebagai Pusat Wilayah Negeri dan Ibu Negeri, Terengganu a. Melaksanakan segera infrastruktur perhubungan utama Negeri Terengganu di peringkat Nasional dan Internasional

PROJEK/ PROGRAM

LOKASI YANG TERLIBAT DALAM CADANGAN

Kuala Terengganu Kg. Gemuruh dan Kuala Telemong Lapangan Terbang Sultan Mahmud Kuala Terengganu Jambatan Sultan Mahmud

DASAR-DASAR BERKAITAN
D2/ D4

Melaksanakan projek Lebuhraya Pantai Timur (LPT) Fasa II sepanjang 190 km (Sempadan Terengganu/PahangKuala Terengganu) Pembinaan Persimpangan Bertingkat Interchange Interchange Kampung Gemuruh dan Interchange Kuala Telemong Menaik taraf Terminal Lapangan Terbang Sultan Mahmud sebagai lapangan terbang serantau dan hub bagi perkhidmatan sewa khas untuk sektor pelancongan. Pelaksanaan sistem cruise busdengan pembinaan Terminal Integrasi Pengangkutan Awam bagi memperkukuhkan lagi sektor pelancongan Mengubahsuai Jambatan Sultan Mahmud bagi membolehkan bot-bot dan kapal-kapal melalui ke kawasan pedalaman di samping menyumbang kepada pelaksanaan perusahaan industri maritim dan penyumbang kepada aktiviti pelancongan Mewujudkan konurbasi baru Kuala Terengganu iaitu zon perdagangan pusat (kawasan Perdagangan Pusat-641 hektar) dan zon konurbasi luar yang terdiri daripada Chabang Tiga dan Padang Hiliran-Batu Buruk Program pembangunan semula pusat-pusat perdagangan Mempertingkatkan penumpuan aktiviti perdagangan di pusat-pusat petempatan sedia ada berasaskan tumpuan penduduk Pembangunan integrasi bandar dan tempatan sekeliling Kuala Terengganu dengan mengukuhkan koridor dalam lingkungan jarak 10 km-15 km dari bandar Kuala Terengganu Mengukuhkan populasi penduduk daerah dan negeri Pembangunan terancang masa depan (injected development) memberi tumpuan kepada kawasan petempatan utama (bandar-bandar terpilih) dan koridor-koridor pembangunan utama Mengintegrasikan cadangan menaik taraf jeti Kuala Terengganu dengan kawasan-kawasan tumpuan pelancongan Mewujud dan menambahkan bilangan kemudahan pusat-pusat konvensyen dan persidangan di negara ini. Menonjolkan keistimewaan Negeri Terengganu sebagai elemen penyokong kepada acara MICE (MICE package). Meningkatkan lagi kandungan dan kualiti city tour untuk memberi nilai tambah kepada acara MICE yang dijalankan. Projek waterfront Kuala Terengganu di samping memperkenalkan ruang-ruang niaga berkonsepkan Corporate/Business Park juga mewujudkan Expo Centre - Pusat maklumat dan Pameran hasil produk IKS Negeri Terengganu Pembangunan bersepadu melibatkan pembangunan semula Pasar Payang dengan kawasan pesisiran pantai/muara sebagai sebagai kompleks pelancongan Pengwujudan perkampungan warisan di Kuala Ibai-Cendering, Losong , Pulau Duyong dan menawarkan pakejpakej pelancongan melalui scenic routes melalui perkampungan budaya dikekalkan dan dipelihara. Menaiktaraf kemudahan serta menjadikan pelancongan pulau-pulau dan pelancongan warisan budaya serta produk high yield seperti diving dan deep-sea-fishing sebagai produk utama Daerah Kuala Terengganu Mempromosikan pengekalan bangunan-bangunan warisan dan pengwujudan jejak-jejak warisan Menjadikan Pulau Redang sebagai diving center Mempertingkat dan mempelbagaikan aktiviti dan program pembangunan warisan sejarah, seni dan budaya di Taman Budaya Kuala Ibai, Muzium Negeri, pentas budaya secara berkala Pengekalan artifak peninggalan pelarian Vietnam sebagai tanda peringatan bagi profesional keturunan Vietnam mengenai bahaya peperangan di Pulau Bidong sebagai Pulau Memorial Kedamaian Menjadikan Pantai Batu Buruk dan Chendering sebagai lokasi pelbagai acara (event tourism) bertahap antarabangsa dan sebagai pusat makan Negeri Terengganu (Pelancongan makanan) Menambah kemudahan penginapan dengan kemudahan yang pelbagai Kos Rendah dan Sederhana (Pantai Batu Rakit/ Pantai Batu Buruk) Kos Rendah, Kos Sederhana dan Kos Tinggi (Pulau Redang) Menggalakkan pengusaha menggunakan bot kuasa tinggi yang lebih laju dan seterusnya memendekkan masa perjalanan Membangunkan semula dengan memelihara dan memulihara kawasan seperti di Kampung Cina di Jalan Bandar dan beberapa kelompok kampung tradisional di Kawasan Ladang, Kampung Kolam yang mempunyai ciri-ciri warisan kukuh . Manakala tumpuan kawasan-kawasan lain yang juga berpotensi perlu diambil tindakan segera untuk dibangunkan semula.

D6

b.

Mengembangkan prospek bandar Kuala Terengganu dengan menumpukan Kuala Terengganu sebagai Pusat menjalankan aktiviti perdagangan dan perniagaan utama merangkumi institusi kewangan Pusat pembangunan institusi pendidikan dan latihan teknikal Pusat Pentadbiran Daerah (aktiviti pejabat dan institusi kerajaan) Hub ICT Halal Hub Regional Corporation Centre Pusat industri Pusat Kesenian dan Pelancongan Menjadikan Kuala Terengganu sebagai Pusat Wilayah Pelancongan Zon Timur Menjadikan Kuala Terengganu sebagai gateway pelancong dari Asia Tenggara dan Indo-China Memberi tumpuan kepada aktiviti pelancongan berasaskan kepada MICE dan niche market seperti pendidikan, kesihatan, eko dan kraf. Peningkatan kemudahan asas dan sokongan destinasi-detinasi pelancongan sedia ada dan baru serta berpotensi Peningkatan promosi produk pelancongan Peningkatan aksessibiliti ke kawasan pelancongan Perkhidmatan pelancongan diperkenalkan pelbagai peringkat antarabangsa, negara dan wilayah.

Chabang Tiga dan Padang Hiliran- Batu Buruk Kedai Buloh, Chabang Tiga, Manir dan Kuala Terengganu Chabang Tiga, Batu Enam, Wakaf Tengah, Chendering dan Pengadang Baru 10km-15km dari pusat bandar Kuala Terengganu Daerah Kuala Terengganu Bandar-bandar terpilih dan koridor pembangunan Daerah Jeti pengangkutan awam Pusat Bandar Kuala Terengganu

D6

c.

Waterfront Kuala Terengganu Pasar Payang Kuala Ibai-Chendering-Losong dan Pulau Duyong Kampung Cina (Jalan Bandar)/Kampung Kolam Pulau-pulau Kuala Terengganu Pulau Redang Taman Budaya Kuala Ibai Pulau Bidong Pantai Batu Buruk dan Chendering Kuala Terengganu Pantai Batu Rakit/ Pantai Batu Buruk/ Pulau Redang Pulau Redang Kampung Cina Kampung Ladang Kampung Kolam Padang Hiliran Kawasan sekitar Pasar Payang Paya Bunga Kampung Banggol Pulau Kambing Kawasan Pembangunan Persisiran Sungai Balik Bukit

d.

Pembangunan semula kawasan pembangunan lama (kampung dalam bandar) dengan aktiviti perdagangan, rekreasi dan pelancongan yang mengambilkira ciri-ciri estetika dan warisan yang kukuh

Membangunkan semula kawasan Kuala Terengganu dengan memoden dan membangunkan bandar Kuala Terengganu dalam konsep Bandar Pelancongan .

KE LAMPIRAN

HALAMAN UTAMA

LAMPIRAN

2.

Menjadikan sektor iks informal berasaskan pertanian, penternakan dan perikanan kepada sektor formal yang lebih berdaya maju

3.

Menggalakkan aktiviti perikanan laut dalam dengan penyediaan kemudahan jeti pendaratan ikan yang lengkap

4.

Membangunkan dan memajukan Kuala Terengganu sebagai pusat industri maritim

Membangunkan ppi sekunder iks dengan kluster hasil tani dan hasil laut, kraf, perabot dan IKS sokongan Tanaman jagung manis Tanaman berkelompok Mempertingkatkan industri informal dari segi pembuatan batik dan pemprosesan keropok Pembangunan industri hiliran berasaskan pertanian seperti pemprosesan minuman Roselle Mempertingkatkan kompleks pendaratan ikan di Kuala Terengganu mengadakan fishermens wharf. Jeti-jeti di Chendering perlu dipertingkatkan sebagai kawasan pendaratan ikan sekunder. Mempermodenkan prasarana jeti, tempat pendaratan ikan, di sekeliling kedai-kedai/gerai-gerai makanan seafood dibersihkan, tersusun dan diindahkan serta menambahkan kemudahankemudahan untuk jualan barang-barang berasaskan agro bercorak tempatan. Rumah abattoir yang moden diperlukan di kawasan-kawasan sesuai di Kuala Terengganu untuk menentukan kebersihan dan pewujudan standard-standard yang munasabah. Memperkukuh dan mempertingkatkan pulau duyong dan kawasan persisiran sungai sebagai pusat industri maritim berasaskan bot Menjalankan semula Kajian Pelan Induk mengikut kaedah MASMA Penyediaan Loji Rawatan Kumbahan Berpusat Penyiapan Loji Air Kepong Pembekalan air ke Pasir Panjang dan Pulau Redang Penyambungan dan penyaluran gas asli ke Kuala Terengganu Cadangan penyediaan transfer station bagi yang memberi khidmat kepada pusat pelupusan sampah utama Cadangan penyediaan incinerator di pulau-pulau peranginan Menggantikan pusat pelupusan sampah sedia ada dijangka tamat tempoh pada tahun 2005 dengan tapak pelupusan sampah baru yang telah dikenalpasti Pembangunan Hub ICT Bukit Besar - menyediakan infrastruktur utama untuk Koridor Multi Media seperti jaringan fiber optik berkapasiti tinggi di antara Kemaman dan Kuala Terengganu Projek Penyediaan Komponen Kemudahan Masyarakat dan Kemudahan Rekreasi dan Sukan
KOMPONEN KEMUDAHAN Sek.Men Kilinik Kesihatan Klinik Desa Balai Polis Pondok Polis Balai Bomba Masjid KEPERLUAN 2020 32 21 78 31 47 5 87 KOMPONEN KEMUDAHAN Surau Dewan Sivik Dewan Orang Ramai Balai raya Taman Bandar Taman Tempatan Kompleks Sukan Gong Badak Tapak untuk permainan XGames KEPERLUAN 2020 268 19 65 431 4 18 1 1

Manir /Kesom Kuala Terengganu/Gong Badak/ Chendering Kuala Terengganu Chendering

D6

D6/

Kuala Terengganu Pulau Duyong Kawasan Persisiran Sungai Kuala Terengganu Kuala Terengganu Kepong Pasir Panjang, Pulau Redang Kuala Terengganu Pulau Redang, Pulau Lang Tengah Kg.Paya Tok Por, Sg Ikan, Mukim Kuala Nerus Bukit Besar D9 Agihan kepada pusat-pusat tumpuan dan pusat petempatan utama D6

5.

Meningkatkan tahap penyediaan dan memastikan bekalan infrastruktur dan utiliti adalah mencukupi dan menyeluruh selaras dengan pengwujudan Koridor Multimedia Pantai Timur Negeri Terengganu

D8

6.

Ke arah menyediakan kemudahan yang mencukupi dan berkualiti Menggalakkan pendidikan sepanjang hayat Mencapai pengagihan yang saksama bagi kawasan bandar dan luar bandar Menyediakan kemudahan rekreasi dan sukan yang seimbang dengan taburan penduduk dan menggalakkan penganjuran acara sukan ke peringkat yang lebih tinggi

Gong Badak Kuala Terengganu Chendering Gong Badak Bukit Besar Kuala Terengganu Kuala Ibai Hutan Simpan Belara Bukit Besar/ Bukit Pak Apil / Bukit Puteri dan Bukit Kecil Sungai Terengganu D10 Kuala Terengganu Bukit Besar Gong Badak Padang Hiliran Chendering Tanjung/ Nisan Empat

Menaiktaraf Politeknik Kota Kuala Terengganu Membina Politeknik Kuala Terengganu Menaiktaraf KUSZA,KUSTEM Pembinaan IPK Negeri Terengganu Menaiktaraf IPD Kuala Terengganu Pembangunan Rekreasi Lagoon di Kuala Ibai dirancang dengan promenade yang dilengkapi dengan kemudahan rehat dan riadah, siar kaki , laluan basikal, dan trek larian (jogging) yang berterusan. Pembangunan Aktiviti Rekreasi dan Eco-Tourism Hutan Simpan Belara sebagai taman wilayah yang bercorak penyelidikan dan adventure Pengekalan kawasan bukit dalam bandar sebagai kawasan alam semula jadi dan rekreasi Aktiviti pelancongan yang berasaskan alam sekitar dan aktiviti lasak sukan air Projek Penyediaan Unit Perumahan 2020
JENIS PERUMAHAN Kos Rendah Kos Sederhana Kos Tinggi Jumlah Keseluruhan Keluasan Tanah Perumahan JUMLAH 34,571 unit 24,890 unit 9,680 unit 69,139 unit 2,305 hektar

7.

Memastikan penyediaan unit perumahan yang mencukupi, berkualiti dan mampu dimiliki terutamanya bagi golongan berpendapatan rendah dan sederhana

ii

KE LAMPIRAN

HALAMAN UTAMA

LAMPIRAN 2
STRATEGI PEMBANGUNAN DAERAH KEMAMAN
1. Memantapkan lagi peranan Kemaman sebagai pusat perindustrian berasaskan petrokimia Negeri Terengganu seterusnya memperkukuhkan bandar Chukai sebagai bandar yang memberi sokongan dan perkhidmatan kepada industri petroleum dan pembangunan di bahagian selatan Negeri Terengganu. Memperkukuhkan peranan bandar Chukai sebagai Pusat Separa Wilayah Negeri menjelang tahun 2020 dengan perdagangan bersifat high order good dan menggalakkan pemusatan aktiviti melalui kemasukan institusi-institusi kewangan dan perkhidmatan

PROJEK/ PROGRAM

LOKASI YANG TERLIBAT DALAM CADANGAN

Chukai-Telok Kalong

DASAR-DASAR BERKAITAN
D6/D4

Membangunkan Pusat Perindustrian Utama (PPI) Utama dengan kluster petroleum dan gas kimia (petrokimia), logam dan industri berat Meningkatkan taraf dan memperlengkapkan infrastruktur dalam pembangunan industri Kemaman Pusat Separa Wilayah menjelang tahun 2020 dengan penduduk tampungan seramai 40,000 orang. Menawarkan kemudahan barangan dan perkhidmatan yang bersifat high order goods dengan cadangan pusat perniagaan berkonsep perniagaan hypermarket dan kemasukan institusi-institusi kewangan dan perkhidmatan serta mewujudkan konsep pembangunan perkedaian moden di bandar Chukai Mempertingkat dan mempromosikan perniagaan kecil-kecilan atau gerai tertumpu kepada menjual produk industri makanan di samping menjadikan ianya sebagai satu faktor tarikan kepada pelancong. Peningkatan taraf kepada lapangan terbang domestik dan pelancongan perlu dilaksanakan bagi menyediakan perkhidmatan kargo dan penerbangan sewa khas (chartered flight) Meningkatkan kemudahan prasarana Pelabuhan Kemaman ke arah menyokong pertambahan aktiviti terutama dari sektor perindustrian dan perkhidmatan serta berfungsi sebagai compliment kepada Pelabuhan Kuantan Pengangkutan keretapi sebagai satu alternatif pengangkutan untuk tujuan pemasaran dan pengagihan dengan masa yang singkat, cepat dan pantas. Jalan-jalan yang menghubungkan ke kawasan Pedalaman di dalam mengeksploitasi sumber secara optimum Membangunkan IKS asas tani, herba dan sumber tempatan dengan menggalakkan pengusaha-pengusaha mempertingkatkan industri asas tani berdasarkan pemprosesan dan pengeluaran Meningkatkan pengeluaran sektor pertanian berasaskan komoditi seperti getah dan kelapa sawit. Rumah abattoir yang moden diperlukan di kawasan-kawasan sesuai di Kemaman untuk menentukan kebersihan dan pengwujudan standard-standard yang munasabah Membangunkan koridor persisiran pantai Kijal dan menyediakan pusat perkhidmatan health farm : spa, rawatan aromaterapi dan kecantikan bagi mempelbagaikan pasaran. Meningkatkan fungsi Lapangan Terbang Kerteh sebagai lapangan terbang domestik dan pelancongan. Mempromosikan tarikan pelancongan berasaskan aktiviti ekonomi berasaskan makanan (keropok dan ikan masin) Penyediaan Loji Rawatan Kumbahan Pembinaan barrage di Sungai Kemaman Program penyaluran air dari loji Bukit Sah-Kemaman-Cerul Projek pemasangan air dari Bukit Pejajat ke Bukit Kuang Projek Bekalan Sistem Air Paka Menggantikan pusat pelupusan sampah sedia ada dengan tapak pelupusan sampah baru yang telah dikenalpasti Cadangan penyediaan transfer station bagi yang memberi khidmat kepada pusat pelupusan sampah utama Pembangunan Hub ICT Kemaman Menyediakan infrastruktur utama untuk Koridor Multi media seperti jaringan fiber optik berkapasiti tinggi di antara Kemaman dan Kuala Terengganu Projek Penyediaan Komponen Kemudahan Masyarakat dan Kemudahan Rekreasi dan Sukan
KOMPONEN KEMUDAHAN Sek.Men Kilinik Kesihatan Klinik Desa Balai Polis Balai Bomba Masjid KEPERLUAN 2020 17 6 37 13 1 47 KOMPONEN KEMUDAHAN Surau Dewan Sivik Dewan Orang Ramai Balai Raya Taman Bandar Taman Tempatan KEPERLUAN 2020 347 28 41 231 3 16

2.

Bandar Chukai

D2

3.

Mempertingkatkan keupayaan, kecekapan dan produktiviti dalam perkhidmatan lapangan terbang, keretapi dan pelabuhan ke arah memperluaskan perkhidmatan di dalam negeri dan serantau.

Lapangan Terbang Kerteh Pelabuhan Kemaman

D4

4.

Membangunkan sektor pertanian yang lebih ekonomik dan berdaya maju dengan aktiviti-aktiviti hiliran khususnya pertanian makanan supaya dapat menikmati kesan value added amnya produk-produk tanaman, perikanan dan penternakan haiwan

Seri Bandi Cheneh Baru

D6 D7

5.

Meneroka dan mengembangkan pembangunan produk pelancongan kepada produk baru dan pasaran khusus(Niche Market) seperti pelancongan kesihatan.

Kijal Kerteh Kawasan Kg.Kuala Kemaman Mak Chili Sungai Kemaman Bukit Sah-Kemaman-Cerul Bukit Pejajat-Bukit Kuang Paka Kg.Hala Medang dan Bukit Jemalang Kemaman

D6 D4

6.

Meningkatkan tahap penyediaan dan memastikan bekalan infrastruktur dan utiliti adalah mencukupi dan menyeluruh selaras dengan pengwujudan Koridor Multimedia Pantai Timur Negeri Terengganu

D8

7.

Memastikan penyediaan kemudahan sosial mencukupi, berkualiti, seimbang dan menyeluruh.

D9

8.

Memastikan penyediaan unit perumahan yang mencukupi, berkualiti dan mampu dimiliki terutamanya bagi golongan berpendapatan rendah dan sederhana

Menaiktaraf IPD Kemaman Menaiktaraf Terengganu Technical Advanced Technical Institute(TATI) Taman Tekno dan Inovasi Terengganu (TTIT) Pembangunan tebingan Sungai Chukai di Pusat Bandar Chukai dan mengadakan program pencegahan dan peningkatan kualiti air Sungai Chukai Laluan pejalan kaki Dataran tebingan Medan selera Kawasan permainan kanak-kanak Air pancut Pencahayaan Landskap Projek Penyediaan Unit Perumahan 2020
JENIS PERUMAHAN Kos Rendah Kos Sederhana Kos Tinggi Jumlah Keseluruhan Keluasan JUMLAH 18,900 unit 16,086 unit 5,228 unit 40,214 unit 1,340 hektar

Pusat Bandar Chukai Kijal Kijal Sungai Chukai

D5

D10

iii

KE LAMPIRAN

HALAMAN UTAMA

LAMPIRAN 3

STRATEGI PEMBANGUNAN DAERAH BESUT

1. 2. Pembangunan Khusus melalui Pengwujudan Lembah Agro Penubuhan Taman Bio-Teknologi, Penumpuan pembangunan pertanian di dalam kawasan Lembah Agro dengan penekanan kepada penggunaan teknologi moden (termasuk bioteknologi) dan aktiviti penyelidikan dan pembangunan (R&D) secara intensif Mengoptimumkan penggunaan sumber jaya ekonomi sedia ada Pengekalan Kawasan Tanaman Padi (granary area) di KETARA Sebagai Jelapang Padi Negeri dan Negara Menggalakkan dan mempertingkatkan aktiviti-aktiviti perikanan ternakan air dan perlu disesuaikan dengan teknologi akan datang dengan rekabentuk yang intensif.

PROJEK/ PROGRAM

LOKASI YANG TERLIBAT DALAM CADANGAN

DASAR-DASAR BERKAITAN
D2/D6/D7

3. 4.

5.

Mempertingkatkan pertumbuhan bandar sebagai bandar sempadanan yang mampu untuk compliment dan supplement pembangunan bandar bersempadan Negeri Kelantan

6.

Menggalakkan pelancongan agro/eko dengan meningkatkan tarikan pelancongan pantai dan pulau juga kawasan perkampungan warisan di samping membangunkan Kompleks Pelancongan Bukit Keluang-Dendong dan pemodenan jeti penumpang sebagai gateway ke pulau-pulau

Konurbasi Jerteh-Kg. Raja-Kuala Besut Hub tanaman padi, aktiviti urusniaga tani secara intensif, aktiviti perikanan dan pelancongan agro/eko. Mewujudkan Taman Bio-Teknologi Rumah abattoir yang moden diperlukan di kawasan-kawasan sesuai di Besut untuk menentukan kebersihan dan pengwujudan standard-standard yang munasabah Mengekalkan kawasan padi aktif dan produktif dengan sasaran 10 tan metrik sehektar. Pembinaan ampangan (barrage) baru bagi mengawal dan pengurusan secara efisien bekalan air ke sawah padi yang kini tidak begitu cukup. Projek ini akan membantu lagi dalam usaha-usaha untuk meningkatkan pegeluaran hasil padi di kawasan KETARA. Mempermodenkan prasarana jeti, tempat pendaratan ikan, di sekeliling kedai-kedai/gerai-gerai makanan seafood dibersihkan, tersusun dan diindahkan serta menambahkan kemudahan-kemudahan untuk jualan barang-barangan berasaskan agro bercorak tempatan. Mengadakan kompleks pendaratan ikan di Kuala Besut Prasarana break water perlu dibina bagi keselamatan bot-bot semasa musim monsun serta mengelakkan kecetekan akibat pemendapan, Mengadakan fishermens wharf Penternakan ikan payau dan air tawar (akuakultur) Melaksanakan projek-projek perniagaan melibatkan perniagaan berkonsepkan hypermarket yang selesa, geraigerai yang moden yang boleh menempatkan perniagaan-perniagaan kecil di samping menggalakkan kemasukan institusi-institusi kewangan dan perkhidmatan Membangunkan Pusat Pertumbuhan Industri (PPI) Sekunder IKS (contoh:berasaskan kayu) dan kluster Bio-Tech Park berasaskan projek agropolis di konurbasi Jerteh-Kg.Raja -Kuala Besut Mengetengahkan dan menyusun petempatan khas dengan kelengkapan infrastruktur dalam membangunkan industri berasaskan makanan dan hasil laut seperti keropok keping, bengkel, kraftangan dan perabot (ODOI) Pembangunan Kompleks Pelancongan Bukit Keluang-Dendong - Resort bersepadu lima bintang bertemakan senibina Terengganu - Pembangunan kompleks pelancongan dan pemodenan jeti penumpang sebagai gateway ke pulaupulau sebagai usaha untuk meningkatkan tarikan pelancongan pantai dan pulau. Penyelenggaraan dan penaikkan taraf La Hot Spring Peningkatan taraf kemudahan asas dan infrastruktur termasuk meningkatkan tahap kemudahsampaian Menambahkan penginapan kediaman kos ekonomi Menjadikan Pulau Perhentian sebagai Diving Center Penubuhan muzium agrotani dan pelancongan eko negeri di kawasan KETARA , mengadakan program homestay, program adventure trail dan lain-lain. Pembinaan Pusat Seni Ukir Negara (berasaskan kayu)-industri ukir , Pusat Latihan, kemudahan sokongan dan pewujudan pengusaha baru selaras dengan 3 peranan pengusaha ukiran ini dalam pembinaan istana-istana, bangunan korporat termasuk ukiran di Pusat Pengajian Tinggi Kajian Lembangan Sungai-sungai utama dan pembinaan barrage di Sungai Besut Pembinaan Loji Air Besut Menaiktaraf bekalan air Hulu Besut Pembekalan air dari Loji Air Bukit Bunga ke Pulau Perhentiaan melalui paip dasar laut Penyediaan transfer station yang memberi khidmat kepada pusat pelupusan sampah utama Menyediakan Loji Rawatan Kumbahan Berpusat (STF) Penyediaan insinerator di pulau-pulau peranginan Projek Penyediaan Komponen Kemudahan Masyarakat dan Kemudahan Rekreasi dan Sukan
KEPERLUAN 2020 10 5 25 11 14 12 KOMPONEN KEMUDAHAN Surau Dewan Sivik Dewan Orang Ramai Balai Raya Taman Bandar Taman Tempatan KEPERLUAN 2020 39 8 31 178 2 8

Jerteh-Kg. Raja-Kuala Besut Besut KETARA

Jeti Besut

Kuala Besut

Tanjung Demong/Pasir Akar Bandar Besut Jerteh Kuala Besut Besut-Kampung Raja- Gong Medang Kuala Besut/Kg. Raja/Jabi/ Tembila/ Bukit Payong/Jerteh Bukit Keluang

D6 / D7

D6

La Hot Spring Pantai peranginan Pulau Perhentian KETARA Kg.Budaya Bintang Kampung Raja

7.

Meningkatkan tahap penyediaan dan memastikan bekalan infrastruktur dan utiliti adalah mencukupi dan berkualiti.

Sungai Besut Hulu Besut Bukit Bunga/ Pulau Perhentian Besut Pulau Perhentian

D8

8.

Memastikan penyediaan kemudahan sosial mencukupi, seimbang dan menyeluruh sesuai dengan taburan dan keperluan penduduk semasa dan akan datang.

D9/D10

KOMPONEN KEMUDAHAN Sek.Men Kilinik Kesihatan Klinik Desa Balai Polis Pondok Polis Masjid

Universiti Darul Iman Malaysia dan Taman Ilmu Menaiktaraf IPD(Ibu Pejabat Polis Daerah) Besut Pembangunan, menaiktaraf & mengadakan kemudahan-kemudahan asas Taman Rekreasi Air Tawar La Hot Spring Pantai Peranginan Bukit Keluang
Projek Penyediaan Unit Perumahan JENIS PERUMAHAN JUMLAH Kos Rendah 12,194 unit Kos Sederhana 6,911 unit Kos Tinggi 1,220 unit Jumlah Keseluruhan 20,323 unit Keluasan 677 hektar

Tembila IPD Besut Taman Rekreasi Air Tawar La Hot Spring Kawasan Pelancongan Bukit Keluang Dendong/ Tembila Kuala Besut Jerteh Kg.Raja Kg.Pasir Akar Tembila Perhentian

iv

KE LAMPIRAN

HALAMAN UTAMA

LAMPIRAN 4
STRATEGI PEMBANGUNAN DAERAH HULU TERENGGANU
1. Memperkukuhkan hierarki bandar dan membangunkan Kuala Berang Sebagai Pusat Daerah Dan Perniagaan Utama yang menyediakan perkhidmatan dan kemudahan kepada masyarakat setempat Pendekatan bersepadu pembangunan bandar Kuala Berang akan dijuruskan kepada melengkapkan proses perbandaran bagi memenuhi peranannya sebagai Pusat Daerah Hulu Terengganu dan penyaluran perkhidmatan ke kawasan sekitar dengan pengagihan sumber-sumber secara optimum.

PROJEK/ PROGRAM

LOKASI YANG TERLIBAT DALAM CADANGAN

DASAR-DASAR BERKAITAN
D6

Berfungsi sebagai Pusat Pentadbiran dengan kemudahan perkhidmatan peringkat tertieri dan sekunder Aktiviti perniagaan linear dikawal dan menyelerakkan aktiviti perniagaan ke kawasan sekunder dengan penyediaan jalan lingkaran di dalam kawasan pusat bandar Kuala Berang. Mewujudkan kawasan perniagaan baru iaitu di kawasan sekitar perpustakaan dan simpang tiga Kuala Berang Tasik Kenyir - Kampung Gaung. Menggalakkan institusi utama pentadbiran daerah di kawasan perbandaran. Menaik taraf sistem perhubungan dan pembinaan persimpangan bertingkat Interchange Ajil Lebuhraya Simpang Pulai-Kuala Berang Membangunkan Pusat Pertumbuhan Industri (PPI) Sekunder IKS dengan kluster hub-halal, tanaman dan perkayuan Meningkatkan program untuk memajukan industri perkayuan dan perabot (perabot kayu getah/ perabot kayu gergaji) Membangunkan Kuala Berang sebagai Agropolis kedua Hub tanaman kekal, hortikultur dan tanaman herba Kacang tanah dan jagung Sayuran berkelompok Cili dan tembikai Pengwujudan hub halal negeri dengan mengadakan hub makanan halal untuk pemprosesan produk-produk halal di agropolis Kuala Berang Market Repositioning dan Rebranding Tasik Kenyir Menyediakan kemudahan infrastruktur dan kemudahan-kemudahan awam termasuk mengadakan jalan susur tepi tasik nature trail (10km),landskap, pusat perkhidmatan dan menyediakan kemudahan utiliti yang lengkap. Mewujudkan kemudahan extreme sport, dan absailling Pembangunan family-based atrractions dengan membangunkan taman tema air mini Pembangunan Gateway Town Penubuhan stesen pembelajaran Program Pelancongan Pelajar (3P)/ Pusat Pengajian Alam Sekitar (PPAS) di kawasan Taman Negara. Pembangunan gateway town di Jeneris. Melaksanakan pembinaan pusat pelupusan sampah Menyediakan Loji Rawatan Kumbahan Berpusat Penyediaan transfer station bagi yang memberi khidmat kepada pusat pelupusan sampah utama Projek Penyediaan Komponen Kemudahan Masyarakat dan Kemudahan Rekreasi dan Sukan

Kuala Berang Bandar Kuala Berang Simpang Tiga Kuala Berang Kawasan perbandaran Ajil

2.

Pembangunan Khusus melalui pengwujudan Lembah Agro Membangunkan Pusat Pertumbuhan Industri bagi IKS yang berteraskan sumber jaya tanaman, perkayuan dan perabot Mengoptimumkan penggunaan sumber jaya ekonomi sedia ada Penumpuan pembangunan pertanian di dalam kawasan Lembah Agro dengan penekanan kepada penggunaan teknologi moden (termasuk bioteknologi) dan aktiviti penyelidikan dan pembangunan (R&D) secara intensif

Ajil Kuala Berang Kuala Telemong / Gaung Matang /Pengkalan Ajal Tengkawang /Sekayu

D6

3.

Membangunkan potensi pelancongan inland based di Tasik Kenyir yang menumpukan kepada aktiviti eko-pelancongan, jungle tracking, pemuliharaan hidupan liar dan aktiviti memancing

Tasik Kenyir Pulau Gawi/ Pulau Poh (Tanjung Mentung) Taman Negara Jeneris Kg. Kuala Akob

D6

4.

Meningkatkan tahap penyediaan dan memastikan bekalan infrastruktur dan utiliti adalah mencukupi . Memastikan penyediaan kemudahan sosial mencukupi, seimbang dan menyeluruh sesuai dengan taburan dan keperluan penduduk semasa dan akan datang.

D8 D9

5.

KOMPONEN KEMUDAHAN Sek.Men Kilinik Kesihatan Klinik Desa Balai Polis Pondok Polis Dewan Sivik

KEPERLUAN 2020 4 1 6 4 10 4

KOMPONEN KEMUDAHAN Dewan Orang Ramai Balai Raya Taman Bandar Taman Tempatan Kompleks Mini Stadium Berang

KEPERLUAN 2020 18 93 2 8 1

Kuala

Menaik taraf IPD Hulu Terengganu Pembangunan dan penyediaan infrastruktur dan kemudahan-kemudahan asas Tasik Kenyir menggalakkan aktiviti rekreasi eko.

IPD Hulu Terengganu Tasik Kenyir Kuala Berang Kuala Berang Ajil Kuala Telemong Tengkawang Menerung

Projek Penyediaan Unit Perumahan 2020 JENIS PERUMAHAN JUMLAH Kos Rendah 5,695 unit Kos Sederhana 3,832 unit Kos Tinggi 827 unit Jumlah Keseluruhan 10,355 unit Keluasan 345 hektar

D10

KE LAMPIRAN

HALAMAN UTAMA

LAMPIRAN 5

STRATEGI PEMBANGUNAN DAERAH DUNGUN

1. Memperkukuh serta meningkatkan fungsi bandar Dungun sebagai Pusat Separa Wilayah Negeri bagi kawasan wilayah selatan Negeri Terengganu.

PROJEK/ PROGRAM

LOKASI YANG TERLIBAT DALAM CADANGAN

DASAR-DASAR BERKAITAN
D2/ D6

2. 3. 4.

Mempertingkatkan sektor pelancongan yang berasaskan tarikan pantai sebagai produk utama pelancongan Membangunkan Bukit Besi sebagai Industrial Heritage Theme Park bergabung dengan pembangunan rekreasi di Tasik Bukit Besi Mengiktiraf dan mengazetkan Hutan Simpan Cemerong

5. 6. 7. 8. 9.

Mempertingkat dan memperkembangkan sektor pembuatan dan perkilangan terutama berasaskan kepada industri perabot Membangunkan kawasan Dungun -Paka sebagai pusat tumpuan aktiviti hiliran yang berasaskan petroleum. Membangunkan industri asas tani, herba dan sumber tempatan Pengukuhan Lembah Citrus dengan sasaran hasil untuk eksport antarabangsa Memastikan penyediaan kemudahan sosial merangkumi penyediaan infrastruktur dan utiliti, perumahan dan kemudahan masyarakat mencukupi, seimbang dan menyeluruh sesuai dengan taburan dan keperluan penduduk semasa dan akan datang.

Menawarkan kemudahan perkhidmatan tertieri dan sekunder di samping penggalak pertumbuhan ekonomi Berfungsi sebagai Pusat Separa Wilayah Negeri menjelang tahun 2020 dengan perdagangan bersifat high order good . Menggalakkan pemusatan aktiviti melalui kemasukan institusi-institusi kewangan dan perkhidmatan. Pembinaan dan penaikkan taraf kemudahan asas pelancongan di sepanjang pantai Tanjung Jara, Tanjung Gadung, Teluk Bidara dan Rantau Abang. Menghidupkan dan mempromosikan semula Rantau Abang sebagai kawasan pendaratan penyu utama dan penetasan telur penyu dengan mewujudkan pusat penyelidikan marin Pembangunan Industrial Heritage Theme Park di Bukit Besi Pembangunan Tasik Puteri Bukit Besi dengan kemudahan asas Penubuhan Taman Negeri di Hutan Simpan Cemerong sebagai Taman Negeri bagi tujuan pemeliharaan khazanah semulajadi, pendidikan dan penyelidikan serta untuk aktiviti eko-pelancongan Membangunkan Pusat Pertumbuhan Industri (PPI) Sekunder IKS berasaskan kayu Membangunkan PPI Utama di Kerteh, Paka dan Batu Tujuh dengan kluster logam, kimia & petrokimia, plastik dan polimer, dan R&D. Menggalakkan pengusaha-pengusaha mempertingkatkan industri asas tani berdasarkan pemprosesan dan pengeluaran Meningkatkan pengeluaran sektor pertanian berasaskan komoditi seperti getah dan kelapa sawit. Menaiktaraf Loji Air Tepus, Loji Air Serdang Menyediakan Loji Rawatan Kumbahan Berpusat Penyediaan transfer station bagi yang memberi khidmat kepada pusat pelupusan sampah utama Penyambungan dan penyaluran gas asli ke Kuala Terengganu-Marang-Paka Penyediaan insinerator di pulau-pulau peranginan Projek Penyediaan Komponen Kemudahan Masyarakat dan Kemudahan Rekreasi dan Sukan
KOMPONEN KEMUDAHAN Sek.Men Hospital Kilinik Kesihatan Klinik Desa Balai Polis Pondok Polis Masjid KEPERLUAN 2020 9 (Perpindahan ke kawasan baru) 5 28 9 15 43 KOMPONEN KEMUDAHAN Surau Dewan Sivik Dewan Orang Ramai Balai Raya Taman Bandar Taman Tempatan Menyediakan Track Go Kart akan dimajukan sebagai Sport Tourism (kompleks sukan) - Pembinaan dewan - Gelanggang (indoor games) - Kolam renang KEPERLUAN 2020 169 15 27 185 2 7 1

Pusat Bandar Dungun

Tanjung Jara, Tanjung Gadung, Teluk Bidara Rantau Abang Bukit Besi Bukit Besi Cemerong Bukit Besi/Al-Muktafi Billah Shah Batu Tujuh Kerteh, Paka dan Batu Tujuh Bukit Besi dan Al-Muktafi Billah Shah Tepus Serdang Paka Pulau Tenggol

D6

D5/D6 D6

D6

D8

D9

Kampus cawangan kedua UiTM Menaiktaraf Ibu Pejabat Polis Daerah Dungun Penempatan semula dan menaik taraf hospital Daerah Dungun terutamanya dari segi bilangan katil dan doktor Menaiktaraf Taman Tasik Puteri Bukit Besi menyediakan track go-kart dimajukan sebagai Sport Tourism pembinaan dewan dan kemudahan gelanggang tenis, kolam renang, indoor games dan landskap Projek Penyediaan Unit Perumahan 2020
JENIS PERUMAHAN Kos Rendah Kos Sederhana Kos Tinggi Jumlah Keseluruhan Keluasan JUMLAH 10,831 unit 8,281 unit 2,124 unit 21,236 unit 708 hektar

Bukit Besi IPD Dungun Hospital Daerah Dungun Bukit Besi

D10

vi

KE LAMPIRAN

HALAMAN UTAMA

LAMPIRAN 6
STRATEGI PEMBANGUNAN DAERAH MARANG
1. Memperkukuhkan peranan bandar Marang sebagai Pusat Petempatan Utama yang menjadi pemangkin pembangunan kawasan selatan konurbasi Kuala Terengganu.

PROJEK/ PROGRAM

LOKASI YANG TERLIBAT DALAM CADANGAN

DASAR-DASAR BERKAITAN
D2/D6

2.

3.

Mempromosi serta memperkenalkan Daerah Marang sebagai pusat tarikan pelancongan yang menampilkan konsep nilai budaya tempatan bertemakan rustic gateway. Membangunkan sektor IKS berasaskan perikanan dan tanaman makanan seperti tanaman sayur-sayuran dan buah-buahan serta membangunkan IKS Menjadikan Daerah Marang sebagai pusat pendaratan ikan sekunder dengan penaikkan taraf dan pemodenan kemudahan jeti-jeti sedia ada.

4.

Memastikan penyediaan kemudahan sosial mencukupi, seimbang dan menyeluruh sesuai dengan taburan dan keperluan penduduk semasa dan akan datang. Meningkatkan kemudahan infrastruktur dan prasarana sosial selaras dengan peranan Daerah Marang sebagai dominitary home dan retirement homes serta memastikan penyediaan unit perumahan yang mencukupi Daerah Marang berpotensi untuk menjadi pusat tumpuan pembangunan pendidikan

Memberi tumpuan kepada kawasan operasi Majlis Daerah Marang meliputi kawasan satu km dari kiri dan kanan jalan persekutuan menganjur dari Bandar Marang- Pulau Kerengga-Merchang. Pembangunan kawasan perbandaran akan mengambilkira konsep pembangunan smart growth dengan pembangunan mengikut fasa perlaksanaan yang telah ditetapkan. Pembangunan unit-unit perdagangan diberi keutamaan bagi mempertingkatkan lagi perkhidmatan membelibelah di kawasan tersebut selaras dengan fungsinya Mempromosi dan memperkenalkan daerah Marang sebagai pusat bagi aktiviti mencandat sotong dan menjadikan aktiviti ini sebagai salah satu tarikan pelancongan yang bertaraf antarabangsa Pengindahan landskap pesisiran Sungai Marang dan Sungai Kerak Jeti-jeti di Marang perlu dipertingkatkan sebagai kawasan pendaratan ikan sekunder. Bagi keselamatan bot-bot semasa musim monsun serta mengelakkan kecetekan akibat pemendapan, prasarana break water perlu dibinakan. Pelaksanaan pembangunan Inland Port Membangunkan Pusat Pertumbuhan Industri (PPI) Sekunder IKS dengan kluster berasaskan kayu, perabot, maritim dan IKS sokongan Menjalankan semula Kajian Pelan Induk mengikut kaedah MASMA Menyediakan Loji Rawatan Kumbahan Berpusat Cadangan pusat pelupusan sampah utama Negeri Terengganu Penyediaan transfer station yang memberi khidmat kepada pusat pelupusan sampah utama Penyambungan dan penyaluran gas asli melalui Marang Penyediaan incinerator di pulau-pulau peranginan
Projek Penyediaan Komponen Kemudahan Masyarakat dan Kemudahan Rekreasi dan Sukan KOMPONEN KEMUDAHAN KEPERLUAN 2020 KOMPONEN KEMUDAHAN KEPERLUAN 2020 Sek.Men 9 Dewan Orang Ramai 6 Kilinik Kesihatan 1 Balai Raya 19 Klinik Desa 3 Taman Bandar 1 Balai Polis 19 Taman Tempatan 5 Pondok Polis 6 Komplek Rakan Muda/ Rakan Sukan 1 Marang Dewan Sivik 8

Bandar Marang

D6

Sungai Marang Sungai Kerak Jeti-jeti Marang Marang/ Wakaf Tapai/Bukit Kor Bukit Payong

D6

D8

Pengkalan Berangan Marang Pulau Kapas D9

Pembinaan IPD baru Penempatan perkhidmatan pasukan Polis Simpanan (FRU) Menaik taraf TESDEC di Bukit Kor Penyediaan kawasan untuk rekreasi seperti esplanade dan jeti pelancongan yang menarik di Sungai Kerak Membangun dan mengindahkan Taman Rhu Muda
Projek Penyediaan Unit Perumahan 2020 JENIS PERUMAHAN JUMLAH Kos Rendah 8,647 unit Kos Sederhana 5,818 unit Kos Tinggi 1,257 unit Jumlah Keseluruhan 15,723 unit Keluasan 524 hektar

Marang Wakaf Tapai Bukit Payong Bukit Kor Sungai Kerak Taman Rhu Muda

D10

vii

KE LAMPIRAN

HALAMAN UTAMA

LAMPIRAN 7
STRATEGI PEMBANGUNAN DAERAH SETIU
1. Pembangunan Khusus melalui Pengwujudan Lembah Agro Penumpuan pembangunan pertanian di dalam kawasan Lembah Agro dengan penekanan kepada penggunaan teknologi moden (termasuk bioteknologi) dan aktiviti penyelidikan dan pembangunan (R&D) secara intensif Mengoptimumkan penggunaan sumber jaya ekonomi sedia ada Pembiakan benih-benih ikan secara besar-besaran

PROJEK/ PROGRAM
Membangunkan Setiu sebagai sebahagian Lembah Agro bagi mempertingkatkan pengeluaran hasil pertanian di samping menggiatkan aktiviti pemasaran Tanaman Padi Dusun Buah-buahan Sayur-sayuran Tanaman Jagung Tanaman Tembakau Penubuhan Muzium Agrotani Negeri Membangunkan Saujana sebagai Pusat Pertumbuhan Industri Sekunder IKS berasaskan pertanian makanan, perhutanan (produk-produk perkayuan) dan perusahaan akuakultur (air payau dan air tawar) Projek pembiakan ikan(pembekalan benih-benih ikan dalam dan luar negara) Menggalakkan aktiviti perniagaan dan perdagangan hierarki pertama. Menaik taraf Bandar Permaisuri dari Pusat Petempatan Kecil kepada Pusat Petempatan Utama. Pengukuhan hierarki perbandaran ini adalah bersesuaian dengan peranan yang dimainkan oleh Bandar Permaisuri yang berfungsi sebagai Pusat Daerah bagi Daerah Setiu. Penduduk tampungan yang disasarkan adalah seramai 10,001 orang pada tahun 2020. Menjalankan program-program berbentuk pendidikan dan penyelidikan saintifik serta menjadikannya salah satu stesen pembelajaran Program Pelancongan Pelajar (3P)

LOKASI YANG TERLIBAT DALAM CADANGAN

DASAR-DASAR BERKAITAN
D6/D7

Lembah Agro - Setiu

2. Memperkukuhkah hierarki bandar dan membangunkan Bandar Permaisuri Sebagai Pusat Daerah dan Perniagaan Utama

Merang/Tasik/Chalok Bandar Permaisuri Saujana Lagun Sungai Setiu/Kg.Penarik/Sg Chalok) /Kg.Tasik Bandar Permaisuri

D2/D6

3.

4.

Membangun dan menaiktaraf kawasan pelancongan Menjadikan produk tarikan pantai dan pulau sebagai produk utama dengan menaiktaraf kemudahan-kemudahan sokongan pelancongan Menggazetkan kawasan paya semula jadi di daerah Setiu sebagai Taman Warisan Negeri Membangunkan Saujana sebagai Pusat Pertumbuhan Industri Sekunder

Taman Warisan Negeri Setiu

D5/D6

5.

Meningkatkan tahap penyediaan dan memastikan bekalan infrastruktur dan utiliti adalah mencukupi

Membangunkan Pusat Pertumbuhan Industri (PPI) Sekunder IKS dengan kluster berasaskan sumber tempatan Perabot, keluaran berasaskan kayu Alat binaan, bengkel, pembuatan makanan Hasil laut, kraftangan,bengkel Bengkel, perabot, keluaran berasaskan pertanian Bengkel, alat binaan, membuat perahu dan bot Bengkel, perabot, keluaran berasaskan pertanian Bengkel Membangunkan Sungai Bari dan Sungai Tong (cadangan Kajian RTD Setiu) dengan kluster IKS asas pertanian dan sumber tempatan Menyiapkan Rancangan tebatan Banjir Sungai Setiu (dalam penyediaan) Menyediakan Loji Rawatan Kumbahan Berpusat Penyediaan transfer station bagi yang memberi khidmat kepada pusat pelupusan sampah utama Menggantikan pusat pelupusan sampah sedia ada dengan tapak pelupusan sampah baru yang telah dikenalpasti Projek Penyediaan Komponen Kemudahan Masyarakat dan Kemudahan Rekreasi dan Sukan

Saujana Saujana Permaisuri Merang Rahmat Fikri Guntung luar Sungai Tong Sungai Bari dan Sungai Tong Pasir Panjang Bukit Putera

D6

D8

6.

Memastikan penyediaan komponen kemudahan masyarakat dan unit perumahan yang mencukupi, seimbang dan menyeluruh berdasarkan jumlah taburan keperluan dan penduduk

D9

KOMPONEN KEMUDAHAN Sek.Men Kilinik Kesihatan Klinik Desa Balai Polis Pondok Polis Dewan Sivik

KEPERLUAN 2020 5 1 5 2 5 3

KOMPONEN KEMUDAHAN Dewan Orang Ramai Balai Raya Taman Bandar Taman Tempatan Kompleks Mini Stadium Setiu

KEPERLUAN 2020 10 76 1 3 1

Pembinaan IPD Baru Mewartakan Dataran Tanah Lembah Setiu (DTLS) sebagai Taman Warisan Negeri melalui konsep pemuliharaan dan pengezonan kawasan. Menyediakan kemudahan-kemudahan asas, terutamanya dari segi kemudahan aksesibiliti, tandas-tandas awam serta kemudahan-kemudahan rekreasi yang bersesuaian Projek Penyediaan Unit Perumahan 2020
JENIS PERUMAHAN Kos Rendah Kos Sederhana Kos Tinggi Jumlah Keseluruhan Keluasan JUMLAH 4,571 unit 2,667 unit 381 unit 7,619 unit 254 hektar

Taman Warisan Negeri Setiu Pantai Penarik Bandar Permaisuri Sungai Tong Merang Guntung Luar D10

viii

KE LAMPIRAN

HALAMAN UTAMA

LAMPIRAN 8

MATRIKS PERBANDINGAN DASAR RSNT DAN 6 ASPEK PERANCANGAN STRATEGIK 6 ASPEK PERANCANGAN STRATEGIK
Untuk memudahkan pemajuan lestari Mempertingkatkan perancangan luar bandar dan rancangan desa Memperelokkan persekitaran dari segi fizikal Memperelokkan perhubungan Memperelokkan kesejahteraan sosio-ekonomi, menggalakkan pertumbuhan ekonomi

NO

DASAR DASAR RSNT 2005-2020

KE ARAH PEMBANGUNAN SPATIAL DAN ALAM SEKITAR LESTARI D1

RSN TERENGGANU 2005-2020 DIJADIKAN SEBAGAI RANGKA PEMBANGUNAN SPATIAL NEGERI DI DALAM MEMASTIKAN PEMBANGUNAN FIZIKAL YANG BERTERUSAN MEMPERKUKUHKAN HIERARKI BANDAR-BANDAR UTAMA DENGAN MEMBERI TUMPUAN PEMBANGUNAN BAGI BANDAR-BANDAR TERPILIH UNTUK MENGELAKKAN PERTINDIHAN FUNGSI BANDAR SERTA MEMUDAHKAN PENYALURAN KEMUDAHAN PEMBANGUNAN PUSAT-PUSAT PERTUMBUHAN DESA (PPD) AKAN DIPERKUKUHKAN DENGAN PENYALURAN KEMUDAHAN SERTA PERKHIDMATAN YANG BERSESUAIAN BAGI KEMUDAHAN PENDUDUK KAWASAN LUAR BANDAR. MEMPERKUKUHKAN SISTEM PERHUBUNGAN DI PERINGKAT WILAYAH DAN SERANTAU BAGI MEMASTIKAN KERJASAMA EKONOMI DAPAT DIJALINKAN KAWASAN SENSITIF ALAM SEKITAR AKAN DIPELIHARA DAN DIMANFAATKAN UNTUK TUJUAN PENYELIDIKAN, PEMBELAJARAN, PELANCONGAN DAN PEMULIHARAAN.

Menguruskan lalulintas

D2

D3

D4 D5

KE LAMPIRAN

HALAMAN UTAMA

LAMPIRAN 8

KE ARAH EKONOMI YANG DINAMIK, PROGRESIF DAN BERDAYA TAHAN D6 D7

MEMPELBAGAIKAN STRUKTUR ASAS EKONOMI DAN MENINGKATKAN PRODUKTIVITI PENGELUARAN BAGI MENGUKUHKAN PERTUMBUHAN EKONOMI NEGERI MENGGALAKKAN AKTIVITI EKONOMI MASYARAKAT LUAR BANDAR BAGI MENINGKATKAN TARAF HIDUP MASYARAKAT LUAR BANDAR

PENINGKATAN KUALITI KEMUDAHAN INFRASTRUKTUR DAN KEMUDAHAN SOSIAL BESTARI D8

MENYEDIA SERTA MEMPERTINGKATKAN KUALITI PEMBANGUNAN INFRASTRUKTUR DAN UTILITI SECARA MENYELURUH, MENCUKUPI, CEKAP, SELAMAT, BERKUALITI DENGAN KOS EFEKTIF. MENYEDIAKAN PELBAGAI KEMUDAHAN SOSIAL MERANGKUMI KEMUDAHAN PENDIDIKAN, KESIHATAN, KEAGAMAAN, REKREASI, DAN LAIN-LAIN KEMUDAHAN SOKONGAN YANG MENCUKUPI DAN BERKUALITI KE ARAH PENGWUJUDAN MASYARAKAT YANG CEMERLANG. MENYEDIAKAN PERUMAHAN MAMPU MILIK MENCUKUPI , BERKUALITI DAN MAMPU DIMILIKI TERUTAMA GOLONGAN BERPENDAPATAN RENDAH DAN SEDERHANA.

D9

D10

KE LAMPIRAN

HALAMAN UTAMA

LAMPIRAN 9 MATRIKS PERKAITAN ANTARA DASAR RSN TERENGGANU DENGAN DASAR RFN
BIL. 1. DASAR RSN TERENGGANU D1: RSN Terengganu 2005-2020 Dijadikan Sebagai Rangka Pembangunan Spatial Negeri Di Dalam Memastikan Pembangunan Fizikal Yang Berterusan Dan Terkawal. D2: Memperkukuhkan Hierarki BandarBandar Utama Dengan Memberi Tumpuan Pembangunan Bagi BandarBandar Terpilih Untuk Mengelakkan Pertindihan Fungsi Bandar Serta Memudahkan Penyaluran Kemudahan. DASAR RFN NPP1: The NPP shall serve as the framework to achieve integrated and sustainable land use planning in the country.

2.

NPP2: The planning of urbanbased economic activities shall adopt the concept of Selective Concentration for strategic urban centres for all states. NPP9: The concentration of urban growth in the conurbations shall be anticipated and accommodated. NPP10: The growth of the four main conurbations of Kuala Lumpur, George Town, Johor Bahru and Kuantan shall be supported. NPP11: The conurbations shall be planned and developed as integrated regions. NPP12: The individuality and physical separation of the cities, towns and villages within the conurbations shall be maintained. NPP14: Small and intermediate towns shall be develop in accordance with their localised economic potentials.

3.

D3: Pembangunan Pusat-Pusat Pertumbuhan Desa (PPD) Akan Diperkukuhkan Dengan Penyaluran Kemudahan Serta Perkhidmatan Yang Bersesuaian Bagi Kemudahan Penduduk Kawasan Luar Bandar D4: Memperkukuhkan Sistem Perhubungan Di Peringkat Wilayah Dan Serantau Bagi Memastikan Kerjasama Ekonomi Dapat Dijalinkan.

NPP15: The development of Rural Growth Centres (RGCs) shall be reinforced to rationalise the servicing of the rural population.

4.

NPP3: Co-operation in physical planning between Malaysia and its ASEAN neighbours shall be strengthened.

KE LAMPIRAN

HALAMAN UTAMA

NPP23: in recognition of the interrelationship of land use and transport, an integrated national transportation network shall be established. NPP24: A national integrated highspeed rail system shall be established. NPP25: The national road network shall be further extended for regional travel and for local access. NPP26: Major airports and seaports shall be developed according to their complementary functions to enhance the nations economic competitiveness and facilitate tourist arrivals. NPP28: Transportation in all major urban centres shall adopt a modal split of 50:50 between public and private transport. 5. D5: Kawasan Sensitif Alam Sekitar Akan Dipelihara Dan Dimanfaatkan Untuk Tujuan Penyelidikan, Pembelajaran, Pelancongan Dan Pemuliharaan. NPP18: Environmentally Sensitive Area (ESA) shall be integrated in the planning and management of land use and natural resources to ensure sustainable development. NPP19: A Central Forest Spine (CFS) shall be establish and gazetted to form the backbone of the environmentally Sensitive Area Network. NPP20: Sensitive coastal ecosystem shall be protected and used in a sustainable manner. NPP21: Land development in highlands shall be strictly controlled to safeguard human safety and environmental quality. 6. D6: Mempelbagaikan Struktur Asas Ekonomi Dan Meningkatkan Produktiviti Pengeluaran Bagi Mengukuhkan Pertumbuhan Ekonomi Negeri NPP4: Land and natural resources of the less developed regions shall be further exploited in a sustainable manner to increase the productivity of these regions and reduce regional imbalances.

KE LAMPIRAN

HALAMAN UTAMA

NPP5: Planning for industrial land development shall adopt the concept of industrial clusters. NPP6: The process of urbanization shall be harnessed to secure and support a vibrant and sustainable agriculture. NPP7: The nine (9) strategic granary areas comprising Muda (MADA), Kemubu (KADA), KerianSungai Manik (PKSM), Barat Laut Selangor (BBLS), IADP Penang, Seberang Perak, Besut (KETARA), Kemasin- Semerak and EndauRompin shall be conserved. NPP8: The different tourism development zones shall concentrate on different packages of tourist products to maximize their resource and locational advantages. 7. D7: Menggalakkan Aktiviti Ekonomi Masyarakat Luar Bandar Bagi Meningkatkan Taraf Hidup Masyarakat Luar Bandar. NPP 4: Land and natural resources of the less developed regions shall be further exploited in a sustainable manner to increase the productivity of these regions and reduce regional imbalances. NPP 14: Small and intermediate towns shall be develop in accordance with their localised economic potentials. NPP 15: The development of Rural Growth Centers (RGCs) shall be reinforced to rationalize the servicing of the rural population. 8. D8: Menyedia Serta Mempertingkatkan Kualiti Pembangunan Infrastruktur dan Utiliti Secara Menyeluruh, Mencukupi, Cekap, Selamat, Berkualiti Dengan Kos Yang Efektif. NPP 29: The NPP shall provide the spatial framework for the efficient delivery of integrated infrastructure services at the national and regional level and to the main conurbations. NPP 32: All urban settlements shall be serviced by a centralized sewerage treatment system. NPP33: Solid waste collection, processing and transfer stations

KE LAMPIRAN

HALAMAN UTAMA

shall be established to cater for waste generated by the immediate areas. NPP 34: Land utilized for main drains, streams and rivers shall be designated as drainage or river reserves. NPP 35: As strategic assets, electricity generation plants and distribution mains shall be located to provide a reliable and efficient supply of power to consumers. NPP 36: Appropriate ICT technology shall be provided as a priority to all settlements. 9. D9: Menyediakan Pelbagai Kemudahan Sosial Merangkumi Kemudahan Pendidikan, Kesihatan, Keagamaan, Rekreasi Dan Lain-Lain Kemudahan Sokongan Yang Mencukupi Dan Berkualiti Ke Arah Pengwujudan Masyarakat Yang Cemerlang. NPP 12: The individuality and physical separation of the cities, towns and villages within the conurbations shall be maintained. NPP 14: Small and intermediate towns shall be develop in accordance with their localized economic potentials. NPP 15: The development of Rural Growth Centers (RGCs) shall be reinforced to rationalize the servicing of the rural population. NPP 16: Planning standards shall be reviewed to meet the requirements of a developed country. 10. D10: Menyediakan Perumahan Mampu Milik Yang Mencukupi, Berkualiti Dan Mampu Dimiliki Terutama Golongan Berpendapatan Rendah Dan Sederhana NPP 12: The individuality and physical separation of the cities, towns and villages within the conurbations shall be maintained. NPP 14: Small and intermediate towns shall be develop in accordance with their localized economic potentials. NPP 16: Planning standards shall be reviewed to meet the requirements of a developed country.

KE LAMPIRAN

HALAMAN UTAMA