TOPIK 1 PENGAJARAN KOMSAS -KOMSAS Komponen Kesusasteraan Melayu ialah pendekatan baru dalam pengajaran kesusasteraan Melayu, sistem

m pendidikan kebangsaan. dikenal pasti dapat memberikan sumbangan ke arah pemantapan rohani dan emosi. sejajar dengan hasrat Falsafah endidikan !egara yang ingin melahirkan insan yang seimbang dari segi jasmani, emosi, rohani dan intelek "#$%&'. 1.1 KOMSAS DALAM P&P BAHASA MELAYU KOMSAS diselitkan dalam ( )ahasa Malaysia se*ara formal mulai bulan Ma* +,,-. o Komponen ini meliputi pendedahan terhadap bahan-bahan sastera seperti puisi tradisional, sajak, *erpen, prosa tradisional, no.el dan drama. o kesemua bahan sastera tersebut diselitkan dalam bidang kemahiran berbahasa yang meliputi bidang interpersonal, maklumat dan estetik. o KOMSAS dalam ( )ahasa Malaysia akan menghasilkan dua impak yang mendalam dalam proses pembelajaran bahasa iaitu menjadikan ( )ahasa Malaysia lebih menarik dan pada masa yang sama, memberikan kesan emosi yang sekali gus akan menjadikan seolah-olah pelajar berkenaan mempelajari kesusasteraan. 1.1.1 Pendidikan KOMSAS dalam K n!ek"

aspek emosi disarankan di -#elasnya, pembentuk penghayatan ditetapkan. 1.1.%

dan rohani, seperti mana yang dalam Falsafah endidikan !egara. KOMSAS berperanan sebagai emosi yang berkesan melalui bahan-bahan sastera yang

K n"e&

Be'"e&ad(

dalam

Pendidikan

KOMSAS -meliputi dua aspek yang kedua-duanya saling berkaitan/ -. aspek ilmu, iaitu apabila pengajaran KOMSAS menyepadukan ilmu kesusasteraan dengan ilmu bahasa. -dalam masa pengajaran )ahasa Malaysia, pelajar-pelajar akan diajar ilmu-ilmu yang berkaitan dengan Kesusasteraan seperti tema, plot, gaya bahasa dan sebagainya. +. bahan pengajaran. -0alam pengajaran )ahasa Melayu, bahan-bahan kesusasteraan seperti *erpen, sajak, no.el dan sebagainya boleh digunakan sebagai bahan pengajaran. 1.1.) Ma!lama! dan O#*ek!i+ Pen$a*a'an

dan Pem#ela*a'an KOMSAS -diharapkan dapat mempertingkatkan keupayaan pelajar di dalam penguasaan aspek kebahasaan, keindahan dan kehalusan bahasa. -0i samping itu, komponen ini juga mengutamakan penikmatan hasil karya yang indah, pelahiran perasaan dan penghayatan. KOMSAS diajarkan untuk memenuhi objektif-objektif berikut/ a.Menerapkan minat memba*a pelbagai bahan sastera di kalangan pelajar1 b.Mempertingkatkan kemahiran berbahasa1 *.Merangsang kemahiran menilai dan mengkritik pelbagai karya satera1 dan d.Memupuk semangat yakin diri. 1.% SUKATAN PELAJARAN KOMSAS
1

Pendidikan Ke#an$"aan - KOMSAS merupakan suatu medium yang diharap akan membentuk serta memantapkan

0alam sukatan pelajaran )ahasa Malaysia, terdapat tiga hasil pembelajaran utama, iaitu/ -.&nterpersonal1 +.Maklumat1 2.$stetik1 -0alam hal ini, KOMSAS telah dimasukkan di dalam hasil pembelajaran yang ketiga, iaitu estetik. Pen$i"ian k('ik(l(m &en$a*a'an dan &elak"anaan

aksi. - *eritanya akan dilakonkan oleh pelakonpelakon, - teater pemba*a melibatkan pemba*a sebagai pen*erita dan pelakon yang akan melakonkan perkara yang di *eritakan. -. Tea!e' Be'-e'i!a satu bentuk drama naratif yang berbentuk *erita yang dilakonkan se*ara spontan. -menggabungkan pelakon dan pen*erita pada masa yang sama. -pen*erita akan ber*erita, manakala pelakon akan melakonkan aksi atau perkara yang di*eritakan oleh pen*erita itu. -guru perlu menyediakan skrip yang diolah daripada *erita atau isi bahan-bahan sastera yang dipilih. -teknik ini boleh digunakan untuk mengajarkan genre-genre sastera yang berbentuk naratif seperti *erpen, no.el dan prosa klasik. b .#. Ke'("i &ana" dan main &e'anan engajaran *erpen, no.el dan prosa klasik sangat sesuai diajarkan dengan teknik ini. Ke'("i Pana" -digunakan oleh pelakon-pelakon dalam latihan penghayatan 3atak dalam sesuatu lakonan. -pelakon atau seseorang yang akan memegang sesuatu 3atak itu diminta mengkaji dan menghayati 3atak yang akan dilakonkan sama ada dari segi emosi, penampilan fi6ikal, gaya dan tutur kata. -Sebagai teknik pengajaran, kerusi panas ialah tempat duduk yang diletakkan di hadapan kelas, di mana seorang pelajar yang dipilih berdasarkan 3atak dalam *erpen atau no.el akan duduk di situ. - elajar yang duduk di kerusi panas itu, sebelum ini diminta menghayati dan mengenali 3atak yang dipegangnya itu se*ara terperin*i. -0alam akti.iti seterusnya, pelajar lain akan
2

)erdasarkan sukatan pelajaran bahasa Malaysia K)SM, pengisian kurikulum KOMSAS meliputi elemen-elemen berikut/ &lmu1 !ilai Murni1 Ke3arnegaraan1 eraturan Sosiobudaya1 dan Kemahiran )ernilai 4ambah. 1.% TEKNIK PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN KOMSAS a Lak nan, !ea!e' &em#a-a, dan !ea!e' #e'-e'i!a -melibatkan kemahiran asas seni lakon. 5enre sastera yang sesuai menggunakan teknik ini ialah, drama, no.el, dan *erpen. a.Lak nan -akti.iti penglahiran emosi dan perilaku berdasarkan *erita atau peristi3a yang dipaparkan dalam bentuk skrip. - perlu dilengkapkan dengan aspek-aspek asas lakonan seperti latar tempat "setting', persediaan pelakon "*ostume' dan skrip. #. Tea!e' Pem#a-a -drama naratif yang dilakonkan se*ara spontan. -pemba*a akan bertindak sebagai orang yang akan men*eritakan latar tempat dan masa sesuatu peristi3a, ataupun sebagai orang yang memperkukuh sesuatu 3atak, peristi3a atau

menanyakan soalan-soalan berkenaan 3atak tersebut, manakala pelajar yang duduk di kerusi panas akan menjelaskannya. Main Pe'anan -melibatkan pelajar memainkan sesuatu peranan, sama ada sebagai dirinya sendiri ataupun indi.idu lain. -pelajar yang memainkan sesuatu peranan yang diberi, akan beraksi atau berlakon seperti 3atak yang dimainkannya itu. -0alam pengajaran tentang isi atau per3atakan dalam no.el atau *erpen, teknik ini boleh digunakan untuk memudahkan pelajar memahami isi atau per3atakan se*ara lebih berkesan. -0alam pemahaman isi *erita pelajar boleh diminta memainkan peranan seperti 3atak yang terdapat dalam no.el atau *erpen, untuk menjelaskan apa-apa isi *erita yang berkaitan dengan 3atak yang dipegangnya. Im&' .i"a"i -lakonan spontan yang terdiri daripada kumpulan ke*il, yang skripnya diolah daripada isi atau peristi3a yang terdapat dalam genre sastera yang diajarkan. 0alam pengajaran *erpen misalnya, para pelajar boleh diminta menyediakan skrip se*ara berkumpulan bagi men*eritakan peristi3a yang berlaku dalam permulaan *erpen, konflik, dan peleraian dalam *erpen berkenaan. Ta!a-e'i!a -boleh juga disamakan dengan teknik ber*erita. --pelajar akan diminta ber*erita tentang apa yang mereka fahami daripada no.el, *erpen atau prosa klasik yang diba*a. -pelajar boleh diminta men*eritakan manamana bab atau bahagian *erita se*ara spontan. - erlu diingatkan baha3a, semua aspek ber*erita seperti suara, mimik muka, dan

gerakan badan perlu diaplikasikan dalam teknik ini. Me"!am( -)ermaksud memba*akan puisi se*ara berlagu, tetapi tidak disertai mu6ik iringan. - puisi tersebut akan diba*a se*ara biasa dan dikuti dengan *ara berlagu, baris demi baris. -Mestamu boleh dibuat se*ara berseorangan atau berpasangan. -0alam keadaan berseorangan, pemba*a akan memba*akan baris pertama puisi se*ara biasa, kemudian pemba*a tersebut akan mengulang baris yang sama se*ara berlagu pula. -se*ara berpasangan, seorang akan memba*akan puisi se*ara deklamasi, manakala seorang lagi akan melagukannya. --pemba*a boleh mengadaptasikan irama lagu yang popular untuk disesuaikan dengan pusi tersebut

TOPIK % SUKATAN PELAJARAN KESUSASTERAAN MELAYU KBSM Kesusasteraan Melayu dalam konteks pendidikan ialah karya asal yang berunsurkan keindahan dan kehalusan bahasa, yang ditulis dalam bahasa Malaysia, sama ada dalam bentuk no.el, *erpen, drama, prosa tradisional atau puisi tradisional. - objektif pengajaran dan pembelajaran Kesusasteraan Melayu K)SM/ Pendidikan Ke"("a"!e'aan Mela/( dalam k n!ek" Pendidikan Ke#an$"aan untuk mendukung hasrat Falsafah endidikan a.
3

Kebangsaan bagi menyediakan pendidikan bertaraf dunia kepada generasi masa kini dan akan datang. # K n"e& #e'"e&ad( dalam &endidikan . Ke"("a"!e'aan Mela/( KBSM meliputi dua aspek yang kedua-duanya saling berkaitan. 7ang pertama ialah aspek ilmu itu sendiri, iatu apabila pengajaran mata pelajaran ini menyepadukan ilmu kesusasteraan dengan ilmu bahasa Malaysia. 7ang kedua ialah penyepaduan dalam aspek bahan pengajaran. 0alam pengajaran )ahasa Melayu, bahan-bahan kesusasteraan seperti *erpen, sajak, no.el dan sebagainya boleh digunakan sebagai bahan pengajaran. - Ma!lama! "e'!a #*ek!i+ &en$a*a'an dan . &em#ela*a'an Ke"("a"!e'aan Mela/( KBSM untuk melengkapkan para pelajar dengan ilmu sastera, agar mereka dapat menghayati, menghargai, men*intai dan memupuk rasa bangga terhadap bahasa dan sastera Melayu. 4erdapat tujuh objektif pengajaran Kesusasteraan Melayu peringkat S M/ -Memahami isi dan menganalisis aspek sastera1 -Mengapresiasi karya sastera melalui akti.iti sastera1 -Menghayati dan menghargai estetik bahasa1 -Menghargai penulis dan karya yang dihasilkan1 -Memberikan pandangan, menilai karya sastera se*ara kritis dan menyuburkan nilai kemanusiaan di samping memupuk semangat *inta akan negara1 -Menghasilkan karya sastera yang pelbagai, sesuai dengan kebolehan pelajar1 dan -Memupuk budaya memba*a untuk memperkembangkan dan mengekalkan minat terhadap sastera Melayu. %.% SUKATAN PELAJARAN

KESUSASTERAAN MELAYU SPM & STPM -sukatan pelajaran Kesusasteraan Melayu dari aspek sastera, hasil pembelajaran, pengisian kurikulum dan kesusasteraan Melayu S4 M/ a. A"&ek "a"!e'a -diajar dalam bentuk apresiasi karya sastera melalui kajian teks. Aspek-aspek sastera yang disentuh melalui kajian teks ini ialah1 tema dan persoalan teks sastera, 3atak dan per3atakan, plot, latar, gaya bahasa, bentuk, nada, sudut pandangan, nilai kemanusiaan dan pengajaran yang terdapat dalam teks sastera tersebut. #. Ha"il &em#ela*a'an -ialah pernyataan yang ditafsirkan daripada objektif kurikulum Kesusasteraan Melayu itu sendiri. -diran*ang supaya berfokus kepada gaya pembelajaran pelajar. -dua hasil pembelajaran1 iaitu hasil pembelajaran utama dan hasil pembelajaran khusus. -. Pen$i"ian k('ik(l(m -bermaksud pengintegrasian elemen-elemen pengajaran dan pembelajaran kesusasteraan dengan perkembangan terkini dalam pendidikan - engintegrasian ini bertujuan supaya ilmu dan maklumat kesusasteraan dapat diaplikasikan oleh pelajar dalam kehidupan harian. -melibatkan elemen-elemen yang berikut/ Aspek ilmu1 eraturan Sosiobudaya1 !ilai Kemanusiaan1 Ke3argenegaraan1 dan Kemahiran )ernilai 4ambah d. Ke"("a"!e'aan Mela/( STPM 4erdapat sembilan objektif pengajaran Kesusasteraan Melayu --Memahami konsep asas kesusasteraan1
4

-Mengenali, mendalami, dan menghargai pelbagai jenis dan sifat kesusasteraan Melayu1 -Mengetahui suasana 6aman, persekitaran sosial, latar masyarakat, dan pemikiran yang menghasilkan kesusasteraan1 -Mengesan dan mengambil iktibar nilai kemanusiaan dan kemasyarakatan yang terungkap dalam kesusasteraan1 -Menguasai kaedah penghayatan seni sastera1 -Menguasai keindahan gaya bahasa sastera1 -Menganalisis dan merumuskan hasil kesusasteraan se*ara kritis1 -Menghasilkan penulisan esei tentang kesusasteraan yang bermutu1 dan -Menghasilkan karya kreatif berdasarkan bakat, pengalaman, dan pengetahuan. %.0 PENGAJARAN BAHASA MENGGUNAKAN BAHAN1BAHAN KESUSASTERAAN menggunakan bahasa sebagai medium penyampaian maklumat, manakala pengajaran bahasa pula akan menjadi lebih menarik jika mendapat sentuhan kesusasteraan sebagai bahan pengajaran. %.0.1 Pemili2an Ba2an Ke"("a"!e'aan (n!(k Pe'in$ka! Sek la2 Renda2 dan Menen$a2 0ari segi bahan, terdapat tiga perspektif penilaian yang boleh digunakan sebagai panduan, iaitu/ erspektif Komunikatif 8 )entuk dan gaya bahasanya. erspektif Struktural 8 Aspek tatabahasa. erspektif Kemahiran )erbahasa 8 Kemahiran lisan, memba*a, menulis. -terdapat lima prinsip yang boleh digunakan sebagai panduan untuk memilih bahan kesusasteraan sebagai bahan pengajaran bahasa. Sesuai dengan objektif pengajaran ( pembelajaran1 )erkaitan dengan falsafah endidikan Kebangsaan1

Sesuai dengan tahap pemikiran, umur, persekitaran1 Mengandung aspek bahasa yang ingin diajarkan1 dan )oleh menjadi penggerak "moti.asi' kepada pelajar untuk memba*a. %.0.% Ra"i nal Pemili2an -Menurut Abd. %ahman Shaari "-99:', karya sastera mempunyai daya tarikan yang boleh menimbulkan minat kepada pelajar untuk terus memba*a, kerana bahan sastera mempunyai *iri*iri hiburan yang beremosi. -Selain itu, karya sastera selalunya mempunyai pelbagai bentuk dan laras bahasa yang boleh dipelajari dan didedahkan kepada pelajar -Kamarudin ;j. ;usin "-99<' -kesesuaian ini dari aspek intelek dan emosi, kerana bahan-bahan kesusasteraan memang mempunyai unsur-unsur ilmu dalam pelbagai perkara. -penuh dengan nilai-nilai kemanusiaan yang boleh memantapkan aspek emosi pelajar. -pengajaran bahasa dan kesusasteraan samasama menggunakan medium bahasa yang sama, dan kedua-duanya boleh diajar dengan gaya pembelajaran yang sama, sama ada se*ara lisan atau bertulis.

TOPIK ) PERKAEDAHAN PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN KESUSASTERAAN MELAYU - seseorang guru boleh menggunakan pelbagai pendekatan, kaedah, dan teknik yang sesuai supaya pengajaran akan jadi lebih menarik. ).1 PENDEKATAN terdapat tiga pendekatan yang biasa digunakan / 1.Se*a'a2 -faktor sejarah atau 6aman mempunyai pengaruh yang besar terhadap jenis, persoalan dan *ara penghasilan karya sastera. -)entuk dan *ara pengahasilan karya sastera 6aman =Sejarah Melayu mempunyai perbe6aan yang ketara dengan =;ikayat elayaran Abdullah atau =%anjau Sepanjang #alan. - ada masa yang sama, karya sastera juga dilihat sebagai himpunan rentetan peristi3a yang berlaku kepada seseorang 3atak. %.S "i &"ik l $i dan em "i -sebagai *erminan sosial dan seterusnya mempunyai pengaruh yang kuat terhadap psikologi dan emosi ahli-ahli masyarakat itu sendiri. - ada masa yang sama, karya sastera juga menjadi pembentuk *ita rasa dan nilai dalam masyarakat tersebut. -pendekatan ini melihat karya sastera sebagai peristi3a-peristi3a yang boleh dikaitkan dengan psikologi dan emosi manusia yang digambarkan dalam sesebuah karya sastera itu. - mengkaji aspek naluri dan keji3aan 3atak3atak yang terdapat dalam sesebuah karya sastera berpandukan latar budaya masyarakat yang digambarkan dalam karya tersebut. 2.Did(k!ik dan anali"i" 3in!'in"ik4

-pendekatan ini membolehkan pelajar melihat karya sastera se*ara objektif dan analitik. ->nsur-unsur seperti persoalan, pemikiran yang ingin diketengahkan, pilihan kata, gaya bahasa, pilihan 3atak dan sebagainya akan dilihat se*ara rin*i. - endekatan ini akan menganggap peristi3aperisti3a yang dipaparkan dalam karya sastera hanyalah sebagai suatu aksi yang boleh dieksploitasi sebagai bahan karya. 4etapi, bukan itu yang menjadi fokus pengkajian. -0alam pendekatan ini, karya sastera dinilai berdasarkan ketepatan atau kebolehan pengarangnya memaparkan mesej berdasarkan peristi3a yang dieksploitasi itu. ).% KAEDAH PENGAJARAN -.Kaedah ialah suatu peran*angan bagi melaksanakan sesuatu perkara supaya pelaksanaan perkara itu berjalan lan*ar. +. 0alam konteks pengajaran, kaedah merupakan alat atau prasarana yang membolehkan pengajaran berjalan se*ara teratur, kemas, dan bersistem, sesuai dengan pendekatan yang dipilih. 2. Se*ara umumnya terdapat tiga kaedah pengajaran Kesusasteraan yang selalu digunakan1 Kaeda2 anali"i" "!'(k!('al -penghasilan buah fikiran yang mengandung pengalaman, imaginasi dan emosi, yang saling kait antara satu dengan lain. -elemen-elemen ini hanya dapat dikesan melalui analisis struktur. -karya sastera diajar melalui struktur bahan itu sendiri. Sebagai *ontoh, *ereka akan diajarkan beradasarkan struktrnya yang meliputi tema, plot, per3atakan, sudut pandangan, teknik dan sebagainya. -pengajaran guru akan berfokus kepada pengkajian terhadap aspek struktur bahan sastera tersebut.
6

Antara *iri-*iri kaedah ini adalah seperti berikut/ Kajian bahan sastera dibuat se*ara induktif1 erlukan pemba*aan se*ara rapi dan terperin*i1 dan emahaman terhadap karya berkait rapat dengan struktur karya. Kaeda2 men$2a/a!i1men$alami -setiap indi.idu mempunyai pengalaman tersendiri dalam hidup mereka. -bahan sastera juga merupakan rakaman pengalaman manusia yang diolah dalam bentuk *erita, drama dan sebagainya. -kaedah ini amat sesuai digunakan untuk pengajaran genre sastera yang berbentuk *ereka seperti no.el, *erpen dan drama. --&ni adalah apabila pelajar boleh menghayati karya dengan *ara menyelami pengalaman penulis. An!a'a -i'i1-i'i (!ama kaeda2 ini iala25 elajar akan memba*a karya sebelum pengajaran1 elajar *uba menghayati atau menikmati bahan sastera dengan *ara1 mengaitkan bahan sastera dengan pengalaman sedia ada1 Akti.iti pengajaran bertumpu kepada soal ja3ab se*ara kritis1 dan engajaran berorientasikan akti.iti. Kaeda2 #e'+ k(", $l #al dan eklek!ik Kaeda2 Be'+ k(" pengajaran yang menekankan aspek tertentu dalam sesebuah karya. - menumpukan pengajaran kepada dua fokus1 iaitu fokus utama dan fokus sampingan. -Fokus-fokus ini tertumpu kepada kandungan isi pelajaran yang ditetapkan dalam sukatan pelajaran. -0alam kaedah ini terdapat satu tajuk atau *eraian isi pelajaran yang menjadi fokus utama,

manakala aspek-aspek lain yang diletakkan sebagai fokus sampingan.

berkaitan

Kaeda2 Gl #al -berdasarkan andaian baha3a karya sastera itu ialah hasil kesatuan daripada pelbagai elemen. -hasil sastera perlu dilihat se*ara global "keseluruhan' untuk membolehkan pemahaman se*ara spontan terhadap bahan tersebut, sekadar untuk mendapatkan gambaran a3al terhadap karya tersebut. -kaedah ini dikatakan tidak dapat mendalami sesuatu aspek sastera se*ara rin*i, dan kebiasaannya kaedah ini digunakan sebagai akti.iti pemanas dalam pengajaran seterusnya. -kaedah ini kebiasaannya diikuti dengan kaedah separa global yang menjuruskan kajian kepada aspek atau bahagian tertentu dalam karya tersebut. Kaeda2 Eklek!ik -Kaedah eklektik ialah suatu kaedah yang menggabungkan semua *iri terbaik dalam pelbagai kaedah lain. -4egasnya kaedah ini tidak terikat kepada manamana kaedah tertentu, dan guru boleh menggunakan kreati.iti mereka untuk disesuaikan dengan pelajar sasaran ).) TEKNIK DAN AKTI6ITI PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN ).).1 Ada&!a"i, Deklama"i, 7e'&end'a dan Me"!am( a. Ada&!a"i -mengubah atau mereka bentuk sesuatu genre sastera kepada bentuk lain yang difikirkan lebih menarik. ->ntuk memudahkan pelajar memahami isi sesebuah sajak, guru boleh mengadaptasi sajak tersebut kepada bentuk drama, *erpen atau nyanyian.
7

#. Deklama"i - memba*a puisi dengan nada, intonasi suara, dan gaya yang sesuai. >ntuk menjadikan deklamasi lebih menarik, pelajar perlu memahami dan seterusnya menghayati puisi yang akan dideklamasikannya -. 7e'&end'a - mengubah suai petikan *erpen kepada bentuk drama. 4eknik ini akan memaksa pelajar mendalami dan menghalusi isi petikan dan seterusnya mengubahnya kepada skrip drama. -pelajar terpaksa mengkaji dengan teliti aspek per3atakan, latar tempat dan masa, persoalan dan tema yang terdapat dalam *erpen tersebut. d. Me"!am( -mendeklamasikan puisi dan melagukannya tanpa mu6ik. ;al ini bermakna terdapat dua akti.iti berjalan serentak1 iaitu mendeklamasi dan melagukan puisi tersebut, sama ada baris demi baris atau rangkap demi rangkap. - #ika teknik ini dibuat se*ara berpasangan, seorang pelajar akan mendeklamasi dan seorang lagi akan melagukannya. 2.2.+ Kerusi anas, &mpro.isasi dan emaduan Seni a. Ke'("i &ana" - digunakan untuk pengajaran aspek 3atak dan per3atakan dalam sesebuah karya sastera. 0alam teknik ini, seorang pelajar akan diminta menghayati dan mendalami 3atak dalam sesebuah *erita, kemudian pelajar ini ditempatkan di kerusi yang diletakkan di hadapan kelas. -Seterusnya, pelajar-pelajar lain diminta menanyakan soalan-soalan yang berkaitan dengan 3atak yang dipegang oleh pelajar di kerusi panas dan pelajar ini akan menja3abnya berdasarkan *erita atau peristi3a dalam karya sastera tersebut.

#. Im&' .i"a"i -lakonan spontan yang terdiri daripada kumpulan ke*il, yang skripnya diolah daripada isi atau peristi3a yang terdapat dalam genre sastera yang diajarkan. - para pelajar boleh diminta menyediakan skrip se*ara berkumpulan bagi men*eritakan peristi3a yang berlaku dalam permulaan *erpen, konflik, dan peleraian dalam *erpen berkenaan. -. Pemad(an Seni -bermaksud penggunaan beberapa unsur seni seperti, seni lukis, seni suara, seni lakon, dan sebagainya untuk menghidupkan petikan atau babak dalam karya sastera. -seni-seni yang dipilih itu digunakan se*ara serentak pada masa yang sama. -Sebagai *ontoh, pengajaran aspek per3atakan dalam sesebuah no.el boleh dibuat dengan *ara melakonkan aksi 3atak tersebut, dan pada masa yang sama pelajar lain melukiskan gambaran 3atak, dan mungkin sekumpulan pelajar lain menyanyikan fakta mengenai 3atak tersebut. ).).) Ba-a D'ama, Lak nan, Kali$'a+i, Dial $, Mel di dan N/an/ian a. Ba-a D'ama -sesuai digunakan untuk mengajarkan isi dan persoalan yang terdapat dalam drama. - elajar diminta memba*a skrip drama se*ara bergilir-gilir atau berdasarkan 3atak yang dikhaskan. -5uru perlu menegaskan tentang penggunaan intonasi yang sesuai dalam pemba*aan tersebut. #. Lak nan -memudahkan pelajar mengingati dan menghayati sesuatu karya sastera. - elajar diminta mengingat semula dialog atau petikan dalam drama atau no.el, kemudian mereka diminta melakonkan petikan atau dialog
8

tersebut mengikut pemahaman dan penghayatan mereka sendiri. -. Kali$'a+i -seni tulisan yang boleh digunakan untuk memoti.asi pelajar memberikan fokus terhadap objektif pengajaran. -0alam pengajaran aspek per3atakan dalam no.el misalnya, pelajar boleh diminta menuliskan namanama 3atak mengikut gaya dan kreati.iti masingmasing. -Se*ara tidak langsung, tumpuan pelajar akan terarah kepada nama-nama 3atak yang sedang dituliskannya, dan ini akan memudahkan perbin*angan tentang aspek tersebut yang dibuat selepas itu. d. Dial $ -dialog-dialog daripada bahan yang dikaji dan pelajar diminta menulis dan melafa6kan dialogdialog pilihan mereka dengan gaya dan intonasi yang sesuai. -Kesungguhan perlu ditekankan supaya pelajar memba*akan dialog tersebut dengan gaya yang menarik. -Akti.iti ini se*ara tidak langsung akan menyebabkan pelajar tertumpu kepada isi atau bab yang akan dibin*angkan. e. Mel di -bermaksud nada dan ritma yang enak didengar atau diba*akan. -memudahkan pelajar mengingati sesuatu isi atau fakta. -Fakta atau isi yang akan diajarkan digubah dalam bentuk melodi yang indah. - elajar lebih mudah mengingat fakta yang bermelodi, berbanding fakta yang disampaikan se*ara tradisional.

+. N/an/ian -isi atau fakta yang akan diajarkan digubah seperti rangkap nada sesuatu nyanyian yang popular. -Kemudian, fakta tersebut disebut seperti menyanyikan lagu yang dipilih itu.

TOPIK 0 PENGUJIAN DAN PENILAIAN KESUSASTERAAN MELAYU 0.1 OBJEKTI8, PEMBENTUKAN DAN KRITERIA PEMBINAAN ITEM1ITEM UJIAN -teknik atau prosedur yang sistematik untuk mendapatkan maklumat tentang perubahan tingkah laku. -ujian ialah alat yang digunakan untuk mengukur tahap perubahan tersebut yang ditafsirkan dalam bentuk kefahaman serta penguasaan pelajar dalam sesuatu tajuk atau sesuatu mata pelajaran itu sendiri. :.1.1 O#*ek!i+ Kema2i'an Ba2a"a Men$(*i Kema2i'an1

-Membanding be6a1 - enulisan kreatif1 - enampilan maklumat dan fakta1 dan -Memproses maklumat

0.1.% U*ian O#*ek!i+ dan S(#*ek!i+ -terdapat dua jenis ujian bertulis yang selalu digunakan di sekolah-sekolah. U*ian O#*ek!i+ a. - pengujian yang menggunakan soalan dan ja3apan-ja3apan pendek. -melibatkan proses memilih dan menanda pilihan ja3apan yang tersedia. -membataskan tindak balas pelajar, yang terarah kepada bentuk respons yang terka3al sahaja. -mudah dimarkat, dan keputusannya adalah adil dan objektif. Selain itu, ujian ini membolehkan guru menguji ruang lingkup pengajaran yang luas dan pelbagai. Menurut Kamarudin ;usin "-9<<', terdapat lapan jenis ujian objektif, iaitu1 &tem ja3apan pendek1 &tem pilihan1 &tem aneka pilihan1 &tem betul-salah1 &tem padanan1 &tem kata kun*i "key list'1 &tem aturan terbaik1 dan &tem objektif klo6. #. U*ian S(#*ek!i+ >jian ini selalunya dija3ab dalam bentuk bertulis panjang, atau bentuk esei yang memerlukan huraian dan perbin*angan. -memberikan ruang yang lebih bebas kepada pelajar untuk memberikan tindak balas terhadap soalan.

1O#*ek!i+ &e'!ama ialah untuk mendapatkan maklum balas daripada pelajar tentang keberkesanan pengajarannya. 1O#*ek!i+ ked(a ialah ujian memberikan maklum balas kepada pelajar tentang kekuatan dan kelemahan mereka dalam sesuatu kemahiran bahasa. O#*ek!i+ ke!i$a ialah untuk tujuan pemilihan dan pentadbiran. Maklumat daripada ujian berbentuk formatif misalnya boleh digunakan untuk memperbaik atau mempertingkat sesuatu kemahiran bahasa dalam kalangan pelajar. -Selain itu, ujian tersebut boleh digunakan sebagai satu kriteria pemilihan dan pengesahan dalam sesuatu ja3atan.Antara bentuk-bentuk ujian yang boleh digunakan untuk menguji kemahiran bahasa ialah seperti yang berikut/ -Mengkritik1 -Menganalisis1 -Memparafrasa1

10

-guru boleh menguji tahap kefahaman pelajar terhadap sesuatu perkara dalam sesuatu tajuk pengajaran se*ara terperin*i. -peranan ujian jenis ini1 iaitu untuk menguji tahap aplikasi dan analisis "mastery' dalam sesuatu bidang. 4erdapat dua jenis ujian subjektif, iaitu/ #enis gerak balas terhad1 dan #enis gerak balas lanjutan.

-Kebolehper*ayaan ini melibatkan kandungan, pelajar dan guru yang akan menentukan hasil ujian tersebut. Ke #*ek!i+an -. -Keobjektifan bermakna item-item yang terdapat dalam sesuatu ujian itu tepat dan jelas. -soalan atau kehendak item ujian tersebut tidak mempunyai maksud tersirat yang akan diinterpretasi oleh pelajar se*ara berbe6a-be6a. -&tem-item ujian yang kabur dan berbelit-belit akan menyukarkan pelajar memahami dan mengesan kehendak soalan. -bahasa, khususnya bentuk ayat dan pilihan kata dalam item ujian memainkan peranan penting untuk mempertingkatkan tahap keobjektifan sesuatu ujian. -Keobjektifan ini juga boleh dilihat dari segi *ara pemeriksaan dan pemarkahan sesuatu ujian. #ika dua orang memberikan ja3apan yang hampir sama, maka markah yang diperoleh oleh keduadua orang pelajar itu sepatutnya tidak menunjukkan perbe6aan yang ketara d. Ke# le2!a+"i'an -merujuk kepada sejauh mana sesuatu markah yang diperoleh pelajar boleh ditafsirkan bagi menggambarkan objektif ujian itu sendiri. -Markah tersebut sepatutnya menggambarkan tahap pen*apaian atau prestasi pelajar dalam sesuatu tajuk. -membolehkan guru mengenal pasti kekuatan, dan kelemahan pelajar berdasarkan tajuk-tajuk pengajaran, dan ini sudah pasti berkait pula dengan strategi pengajaran dan pembelajaran guru itu sendiri. -Se*ara umumnya, kebolehtafsiran ini ialah bagaimana data atau hasil daripada ujian tersebut dapat digunakan untuk mengetahui kedudukan, prestasi, kekuatan dan kelemahan pelajar.

0.1.) Ke"a2an, Ke# le2&e'-a/aan, Ke #*ek!i+an dan Ke# le2!a+"i'an Ke"a2an a. -keupayaan sesuatu bahan ujian itu untuk mengukur apa yang sepatutnya diukur. -)ahan ujian yang dianggap mempunyai kesahan yang tinggi ialah ujian yang mempunyai tahap kebolehper*ayaan dari segi markah yang di*apai oleh pelajar. - kandungan ujian tersebut sesuai dengan objektif dan matlamat pengajaran dan pembelajaran mata pelajaran yang diuji. Ke# le2&e'-a/aan #. -merujuk kepada markah yang diperoleh oleh pelajar yang menja3ab ujian tersebut. -ujian yang mempunyai tahap kebolehper*ayaan yang tinggi adalah1 apabila pelajar yang sepatutnya mendapat markah sesuai dengan tahap atau keupayaan pelajar itu. -Selain itu, perbe6aan markah itu tidak begitu ketara jika ujian tersebut dibuat kepada pelajar yang sama pada masa-masa yang lain.

11

0.%.1 Pem#inaan JPU -disediakan sebagai panduan untuk guru menggubal soalan-soalan yang akan ditanyakan dalam sesuatu ujian. - enentuan ini melibatkan tajuk-tajuk atau skop pengajaran dan aras kesukaran bagi setiap soalan yang diran*ang. -Skop atau tajuk pengajaran yang akan ditanyakan dalam soalan perlulah seimbang mengikut pemberatan yang sesuai. -;al ini berkait rapat dengan kebolehper*ayaan dan keobjektifan item ujian tersebut. -Manakala aras kesukaran pula boleh berpandukan indeks dalam taksonomi )loom - ;al ini bermaksud, sukar atau mudahnya sesuatu soalan bergantung kepada sejauh mana banyaknya item-item yang dikategorikan dalam aras yang lebih tinggi, dan begitu jugalah sebaliknya. 0.%.% PMM MM ialah salah satu *ara bagaimana kebolehper*ayaan dan keobjektifan sesuatu ujian boleh dipertingkatkan. - MM yang sama akan digunakan oleh semua pemeriksa untuk ujian yang sama, dan MM ini akan memperin*ikan ja3apan-ja3apan yang diterima serta markah yang ditetapkan untuk soalan tersebut. 4erdapat dua jenis MM yang selalu digunakan dalam pentadbiran ujian/ a. Kaeda2 Gl #al 3H li"!ik4 -melihat sesuatu ja3apan subjektif itu se*ara keseluruhan, bukan se*ara bahagian atau pe*ahan-pe*ahan ke*il. -4erdapat dua jenis skala yang selalu digunakan1 Pema'ka2an $l #al "kala 'dinal ialah penentuan markah atau gred berdasarkan pemeriksaan semua skrip ja3apan se*ara keseluruhan.

-Skrip ja3apan kemudiannya dikelaskan mengikut tahap-tahap *emerlang, baik, sederhana, lemah. -5red atau peratusan markah akan ditentukan mengikut kumpulan tahap-tahap yang telah ditentukan dan jumlah skrip yang dikelaskan untuk sesuatu tahap juga akan ditentukan lebih a3al. Pema'ka2an $l #al "kala n minal pula akan meletakkan gred atau markah berdasarkan kriteria kandungan yang telah ditetapkan. -?alau bagaimanapun, skrip ujian perlu dilihat se*ara keseluruhan, tetapi pemarkahan dibuat se*ara indi.idu. #. Kaeda2 Anali!ikal - isi dan markah yang diberikan akan ditetapkan. - emarkahan terhadap kriteria kandungan, pengelolaan dan proses dalam ja3apan akan dibuat se*ara berasingan. - >jian akan dimarkahkan se*ara indi.idu, soalan demi soalan. -Setiap isi ja3apan akan diberikan pe*ahan markah dan guru atau pemeriksa akan memberikan markah berdasarkan panduan isi ja3apan serta markah yang ditetapkan.

0.%.) D main dalam Pen$(*ian & Penilaian Ke"("a"!e'aan -terdapat tiga domain yang boleh dijadikan ukuran nilai dalam pengujian kesusasteraan/ a. Kaeda2 Anali!ikal -Matlamat tertinggi dalam domain ini ialah apabila seseorang itu mampu mengendalikan hubungan dengan orang lain se*ara berkesan. -;al ini berlaku kerana bahan-bahan sastera mengandung pelbagai peristi3a manusia yang men*uit emosi dan perasaan manusia. -Semua peristi3a dan *erita ini se*ara tidak langsung akan mendidik seseorang untuk menjadi

12

seorang yang pemaaf, bertimbang rasa, simpati, dan menghormati perasaan dan hak orang lain. #. D main Makl(ma! -0omain ini berbentuk teoritikal, iaitu yang melibatkan fakta yang berkaitan dengan kesusasteraan itu sendiri. -0omain ini dianggap yang paling rendah tahapnya. etunjuk aras bagi pen*apaian domain ini ialah, pelajar mengetahui dan memahami konsep, fakta, dan maklumat tentang kesusasteraan. -. D main E"!e!ika -0omain ini ialah kesan daripada penghayatan seseorang pelajar terhadap bahan sastera yang dikaji. -5aya bahasa yang halus, mempunyai maksud tersirat, dan dihiasi dengan unsur-unsur estetika sastera, sepatutnya boleh membentuk insan yang tinggi hati budi, indah tersusun budi bi*aranya dan pandai memilih kata apabila bertutur. 0.) PEMBINAAN SOALAN UNTUK UJIAN LISAN DAN BERTULIS :.).1 U*ian 8 'ma!i+ 3Peme'2a!ian, T($a"an, La& 'an, Pe'#in-an$an, Ak!i.i!i Sa"!e'a4 ->jian formatif ialah bentuk ujian yang digunakan untuk menguji sesuatu unit atau tajuk yang telah diajar. -Oleh itu skop soalan adalah terhad kepada tajuk atau unit tersebut sahaja. -4egasnya, ujian formatif dijalankan untuk menguji kemajuan dan pen*apaian pelajar dalam sesuatu tajuk, dan dalam jangka masa yang pendek. ->jian jenis ini boleh dijalankan se*ara mingguan atau bulanan.

Antara akti.iti yang boleh digunakan untuk ujian formatif/ a. Peme'2a!ian -mengenal pasti perkembangan atau kemajuan pelajar dalam bidang afektif dan psikomotor. emerhatian akan disertai dengan senarai semak dan skala kadar yang men*atatkan tahap prestasi pelajar yang diperhatikan. -0alam pengujian kesusasteraan, pemerhatian boleh digunakan untuk melihat aspek afektif, khususnya untuk menguji tahap apresiasi atau penghayatan pelajar terhadap bahan sastera, dan ujian ini boleh dibuat dalam bentuk lisan. #. T($a"an 4ugasan ialah akti.iti ujian bertulis yang selalu digunakan untuk menguji kefahaman pelajar dalam sesuatu tajuk. Sesuai dengan skop ja3apannya yang luas dan terperin*i, tugasan boleh digunakan untuk menguji tahap kepakaran "mastery' pelajar dalam sesuatu tajuk. >ntuk menjadikan tugasan ini lebih menarik dan menyeluruh sifatnya, guru perlu menyediakan soalan tugasan yang dapat mengaitkan beberapa tajuk atau aspek lain. -. La& 'an -akti.iti bertulis yang boleh digunakan untuk menguji aspek-aspek maklumat dalam kesusasteraan. -setiap laporan perlu dia3ali dengan projek. -projek mungkin dalam bentuk kajian no.el, atau kajian kepustakaan yang akan mengupas isu-isu kesusasteraan. d. Pe'#in-an$an erbin*angan ialah suatu akti.iti penilaian yang boleh dijalankan selepas tamatnya sesuatu pengajaran.

13

-Sebelum akti.iti ini, beri masa kepada pelajar untuk memba*a atau memahami tajuk tersebut. -5uru perlu menyediakan klu atau soalan-soalan umum lebih a3al untuk memudahkan pelajar bersedia. -5uru akan bersoal ja3ab dengan pelajar mengenai apa yang terdapat dalam pengajaran. -)erdasarkan hujah dan ja3apan pelajar, guru boleh menilai tahap pen*apaian pelajarnya dalam tajuk yang diajarkan itu. Akti.iti se*ara lisan ini sesuai untuk pengajaran genre no.el, *erpen dan drama. e. Ak!i.i!i Sa"!e'a -Akti.iti sastera seperti deklamasi puisi, mestamu, sayembara, penulisan no.el dan *erpen, boleh digunakan untuk menguji tahap kefahaman dan penghayatan pelajar dalam aspek yang dipelajari. -0eklamasi puisi misalnya, boleh menguji tahap kefahaman pelajar dalam aspek intonasi dan gaya bahasa dalam penghasilan puisi tersebut. 0.).% U*ian S(ma!i+ 3Be'da"a'kan Tek" Sa"!e'a /an$ Di&e'ak(kan4 -diberikan pada hujung sesuatu kursus atau pengajian. ->jian sumatif adalah berbentuk semester atau tahunan1 iaitu apabila semua atau sebahagian besar tajuk-tajuk pengajaran telah diajarkan. -Oleh itu, ujian ini bertujuan untuk melihat pen*apaian pelajar dalam mata pelajaran tersebut se*ara keseluruhan, bukan lagi berbentuk topikal seperti yang terdapat dalam ujian formatif. -0alam pengajaran dan pembelajaran kesusasteraan, ujian sumatif berkait rapat dengan teks sastera yang dikaji oleh pelajar. 0.).) Penilaian Kendalian Sek la2 Menen$a2 3PKSM4 dalam Ke"("a"!e'aan

- KS digubal sebagai pendekatan se*ara beransur-ansur ke arah suatu sistem penilaian yang idak bergantung sertus peratus kepada peperiksaan akhir. -KS juga memberikan peluang dan peranan yang sesuai kepada guru-guru yang berurusan terus dengan pelajar yang dinilai. -;al ini adalah kerana KS ialah suatu konsep penilaian yang dijalankan di peringkat sekolah dan ejabat elajaran 0aerah, sama ada dari segi penyediaan skop soalan, pentadbiran ujian, pemarkahan, dan pelaporan ujian tersebut. - enilaian berbentuk formatif ini boleh dijalankan dalam pelbagai kaedah1 a. Peme'2a!ian Sikap1 erlakuan@Amalan1 Apresiasi Sastera1 enghayatan1 Kemahiran )elajar1 dan Kemahiran Mereka Aipta@Mengarang. #. Li"an Kefahaman Konsep1 engetahuan Fakta1 Ke*ekapan Mendengar1 enggunaan )ahasa yang 4epat1 Kefasihan Menghafa61 Sebutan )ahasa1 Ke*ekapan Men*ongak1 5aya ersembahan1 dan ertuturan dan Sikap -. Pen(li"an 3Be'!(li"4 Kemahiran Menulis1 Kemahiran Menyusun &dea1 enggunaan 4anda )a*a1 erbendaharaan Kata1 Mengaplikasi1 Kemahiran Mentafsir1 dan Kemahiran Menilai.

14

-Semua aspek dalam pertuturan seperti intonasi, tekanan dan nada suara akan diambil perhatian serta dinilai maksudnya. - endengaran jenis ini membolehkan seseorang itu mengulas dan mengkritik maksud-maksud tersirat yang terdapat dalam sesuatu pertuturan. -0i peringkat yang lebih maju, pendengaran se*ara aktif boleh menjadikan seseorang pendengar itu mengeksploitasi apa yang didengarinya dalam bentuk kritis dan kreatif. Menden$a' Pa"i+ #. -peringkat pendengaran paling rendah dari segi fungsi dan prosesnya. -berlaku se*ara sambil le3a, tidak berfokus kepada semua perkara yang didengari. -tidak berupaya memahami makna keseluruhan daripada sesuatu pertuturan. Seterusnya pendengar jenis pasif jarang-jarang dapat memahami dan mengingati semula perkaraperkara yang didengari itu. -)ahasa ialah faktor utama yang mempengaruhi pendengaran. )ahasa yang tidak difahami atau sebutan bahasa tersebut yang tidak difahami oleh seseorang akan menyebabkan indi.idu tersebut tidak dapat memfokuskan pendengarannya terhadap pertuturan tersebut. -0alam aspek isi sesuatu bahan pertuturan, sudah tentulah pendengaran akan menjadi pasif jika bahan atau tajuk pertuturan itu tidak menarik minat atau terlalu sukar untuk difahami oleh seseorang pendengar. -Seterusnya, pendengaran pasif juga berlaku sekiranya berlaku gangguan luaran seperti kebisingan, bunyi yang tidak jelas dan keadaan yang tidak selesa. 9.1.% Pe'in$ka! Menden$a' dan Mema2ami -terdapat tiga peringkat dalam kemahiran mendengar/

TOPIK 9 KEMAHIRAN MENDENGAR DAN BERTUTUR 9.1 KEMAHIRAN MENDENGAR -ialah proses yang melibatkan penerimaan maklumat dalam bentuk gelombang bunyi melalui deria pendengaran, iaitu telinga. - roses seterusnya melibatkan pengamatan, penge*aman bunyi, ke*erdasan dan pemikiran yang disepadukan. - roses-proses ini membolehkan seseorang itu memahami apa yang didengar dan seterusnya memberikan respons terhadap apa yang didengari itu. 9.1.1 Menden$a' Ak!i+ dan Menden$a' Pa"i+ a. Menden$a' Ak!i+ -suatu proses mendengar yang dibuat se*ara berhati-hati dan berfokus.

15

a. Kema2i'an Menden$a' Pe'in$ka! A:al A'a" Renda2 Menge*am, mengajuk dan memilih bunyi. Melakukan sesuatu yang disuruh. Menjalankan perintah dan permintaan. A'a" Tin$$i )ertindak terhadap soalan-soalan mudah. Mengingat dan memadankan perkataan dan ayatayat mudah se*ara tepat. Kema2i'an Menden$a' Pe'in$ka! Pe'!en$a2an A'a" Renda2 Menge*am serta mengingat fakta dan butiran se*ara tepat. Mengenal pasti maklumat-maklumat khusus. Mengesan urutan. #. A'a" Tin$$i Mengenal pasti sebab akibat. Mengenal pasti perhubungan orang-orang yang berinteraksi. Mengenal pasti sikap dan perasaan orang yang ber*akap. -. Kema2i'an Menden$a' Pe'in$ka! Ma*( A'a" Renda2 Mengenal pasti isi-isi penting. Mengenal peranan dan perhubungan orang-orang yang ber*akap. Mentafsirkan maksud per*akapan orang. Memberitahu fungsi tekanan dan intonasi dalam suara.

d Ak!i.i!i Kema2i'an Menden$a' Men$enal -Akti.iti ini ialah asas dalam proses mendengar. roses mendengar bermula dengan akti.iti mengenal sesuatu bunyi. -dalam konteks kemahiran mendengar, pendengar akan memastikan baha3a apa yang didengari itu ialah bunyi-bunyi bahasa yang bermakna. -;al ini bermakna baha3a seseorang pendengar perlu mengenal atau mengetahui apakah bunyi yang bermakna dan apa pula bunyi yang perlu diabaikan. %.Men$e-am -Setelah mengenal dan memilih bunyi bahasa yang perlu didengari, pendengar akan masuk ke peringkat penge*aman pula. -0alam konteks bahasa atau bunyi yang bermakna, penge*aman akan dibuat dalam pelbagai aspek, seperti bentuk tatabahasa, laras bahasa, istilah, pilihan kata di samping intonasi, jeda, dan tekanan suara. -0alam kemahiran mendengar ini, penge*aman ini penting untuk membantu pendengar memahami apa yang dituturkan dengan pantas. ).Mem#(a! In+e'en" -bermaksud menghubungkaitkan sesuatu istilah, perkataan atau kosa kata yang didengar dengan objek atau perkara yang sesuai. - seseorang pendengar itu gagal melakukan inferens antara butiran yang didengar dengan objek atau perkara lain yang sesuai, maka sukarlah dia memahami apa yang didengarinya. 0.Men$anali"i" Menganalisis ialah kemahiran mendengar peringkat tinggi, apabila seseorang pendengar itu boleh memilih dan menentukan antara fakta dengan yang bukan fakta.

A'a" Tin$$i Auba menyelesaikan masalah yang didengar. Mengikut aliran dalam dialog dan perbualan. Mentafsirkan tujuan penutur menggunakan pelbagai bentuk struktur tatabahasa.

16

9.Me'(m(" Merumus memerlukan daya ingatan dan tahap pendengaran peringkat tinggi. Merumus bermaksud membuat kesimpulan atau kefahaman baru terhadap apa yang telah didengari. ;.Menilai Menilai ialah akti.iti pendengaran yang paling tinggi. &a adalah apabila sesorang pendengar itu boleh membuat penilaian terhadap apa yang didengarinya. 0alam peringkat ini, pendengar mampu menilai baik, buruk, fakta atau palsu, dan dapat pula mengagak latar belakang si penutur. Akti.iti ini hanya boleh dilakukan apabila seseorang pendengar itu telah melalui semua akti.iti diatas. 9.% KEMAHIRAN BERTUTUR Kemahiran bertutur melibatkan perlakuan fi6ikal dan pertimbangan mental yang akan menghasilkan bunyi-bunyi bahasa dalam bentuk per*akapan atau pertuturan. -Se*ara fi6ikalnya, pertuturan melibatkan alatalat pertuturan seperti bibir, lidah, gusi dan pita suara. -Selain itu, unsur-unsur paralinguistik seperti gerakan badan, termasuk tangan dan kontak mata, turut memainkan peranan untuk memberikan kefahaman yang lebih terhadap pertuturan tersebut. -0alam hal pertimbangan mental, sesuatu pertuturan melibatkan pemilihan kata dan unsurunsur prosodi seperti jeda, nada, intonasi, dan tekanan suara. 9.%.1 Pe'!(!('an Se2ala dan D(a Hala a. Se2ala -bermakna tidak berlaku timbal balas atau tindak balas dalam proses pertuturan itu. -penutur bertutur dan pendengar hanya mendengar sahaja. Aontoh-*ontoh pertuturan

sehala ialah1 u*apan, syarahan, khutbah, monolog dan sebagainya. #. D(a Hala -penutur dan pendengar akan melakukan timbal balas antara satu dengan lain dalam masa pertuturan itu berlaku. - erbin*angan, pembentangan kertas kerja, pengajaran, perbualan, temu ramah dan sebagainya ialah *ontoh-*ontoh pertuturan dua hala. 9.%.% Ak!i.i!i Kema2i'an Be'!(!(' a. Be'#(al -dijalankan se*ara langsung atau tidak langsung di dalam kelas. -. Akti.iti ini membolehkan pelajar bertutur se*ara yakin. ada masa yang sama, guru boleh mengenal pasti kelemahan pelajar dalam aspek pertuturan. #. Mem#e'ikan Penda&a! -dilakukan se*ara spontan atau teran*ang. elajar boleh diminta memberikan pendapat se*ara spontan tentang perkara-perkara umum, khususnya tentang sekolah dan tempat tinggal masing-masing. -Se*ara teran*ang, akti.iti ini boleh dilakukan dengan *ara guru terlebih dulu menyediakan tajuk-tajuk atau isu yang akan dibin*angkan. -. Be'-e'i!a -0alam akti.iti ini, guru perlu menegaskan tentang intonasi dan gaya bertutur yang sesuai ketika ber*erita. d. Tea!e' Be'-e'i!a -ialah satu bentuk drama naratif yang berbentuk *erita yang dilakonkan se*ara spontan. -4eater ber*erita menggabungkan pelakon dan pen*erita pada masa yang sama.

17

-pen*erita akan ber*erita, manakala pelakon akan melakonkan aksi atau perkara yang di*eritakan oleh pen*erita itu. -Akti.iti ini boleh mendidik pelajar untuk bertutur dengan intonasi yang betul. e. Be'#in-an$ -guru perlu menyediakan tajuk yang sesuai dan menarik. elajar perlu dipandu untuk ber*akap se*ara bergilir-gilir dalam akti.iti perbin*angan ini. -5uru mestilah menga3al perjalanan sesuatu perbin*angan supaya tidak terkeluar daripada tajuk yang ditetapkan.

-Mengelompokkan sesuatu perkara berdasarkan pendengaran. -Menyusun dan melengkapkan sesuatu maklumat berdasarkan pendengaran. -Menyelesaikan masalah se*ara pertuturan. -&nteraksi dua hala/ 4emu ramah, perbualan. - rojek/ )a*aan nyaring, bahas, syarahan 9.) PEDAGOGI KEMAHIRAN MENDENGAR DAN BERTUTUR -kemahiran mendengar dan kemahiran bertutur dianggap sebagai asas bagi perkembangan dalam struktur linguistik sesuatu bahasa. -Misalnya melalui pengajaran kemahiran mendengar, aspek bahasa ialah seperti fonologi, tatabahasa dan semantik. -0alam kemahiran bertutur pula, aspek fonetik dan tatabahasa akan menjadi pelengkap. -kedua-dua kemahiran tersebut akan mempengaruhi ba*aan dan penulisan dan seterusnya mempengaruhi tahap kemahiran seseorang dalam bahasa tersebut.

+. Mem(*(k -akti.iti kemahiran bertutur yang memerlukan kemahiran berbahasa yang tinggi. ;al ini kerana bahasa pujukan mengandung *iri*iri hiperbola yang berperanan untuk meyakinkan pendengar. 0alam akti.iti ini, pelajar boleh diminta berperanan sebagai jurujual dan mereka diminta mempromosikan barang jualan mereka se*ara lisan. 9.%.) Menilai Kema2i'an Be'!(!(' Menurut Abdul A6i6 Abdul 4alib "-99B', sesuatu pengujian kemahiran lisan dianggap lengkap dan seimbang jika pengujian itu mengandungi aspekaspek yang berikut/ 4emu ramah " emberatan B,C'1 )a*aan nyaring@mekanis " emberatan +,C'1 dan )er*erita tentang gambar atau tajuk " emberatan +,C'. Antara akti.iti yang boleh digunakan sebagai tugasan untuk menguji kemahiran bertutur adalah seperti berikut/ -Memadan fakta atau perkara berdasarkan pendengaran.

D.2.- eran*angan Akti.iti engajaran Kemahiran Mendengar a. P'in"i& &en$a*a'an kema2i'an menden$a' Kemahiran mendengar mestilah diajarkan bersama-sama kemahiran bahasa yang lain. Eatihan mendengar ialah akti.iti yang dinamik dan aktif. Akti.iti perlu diran*ang teliti, dan dijalankan dalam pelbagai *ara, supaya pelajar memberikan respons dalam bentuk perlakuan dan aksi. Setiap kemahiran diajarkan berperingkat, dan didahului dengan akti.iti yang mudah. 5uru tidak boleh terlalu ghairah hingga menyusahkan pelajar. Moti.asi penting untuk memupuk minat pelajar. )erikan peluang mendengar yang sebanyak mungkin kepada pelajar.

18

S!'a!e$i &en$a*a'an kema2i'an menden$a' dan #e'!(!(' Akti.iti pengajaran dan pembelajaran diadakan dalam situasi yang bermakna dan menarik. Kepelbagaian isi dan bentuk pengajaran. Memfokuskan pengajaran kepada suatu isi dan kemahiran tertentu. engajaran bertumpu kepada pelajar #. Ak!i.i!i &en$a*a'an & &em#ela*a'an kema2i'an menden$a' 4erdapat 2 peringkat akti.iti pengajaran dan pembelajaran kemahiran mendengar, iaitu/ eringkat pramendengar 5uru menyediakan tugasan kepada pelajar. 5uru memberikan gambaran keseluruhan tentang apa yang akan didengar. 5uru memastikan pelajar dalam keadaan bersedia untuk mendengar. eringkat semasa mendengar astikan pelajar memberikan tumpuan kepada bahan. $lakkan sebarang gangguan dan halangan semasa mendengar. eringkat selepas mendengar 5uru mendapatkan respons daripada pelajar. 5uru memberikan rumusan terhadap bahan yang didengar. 5uru melaksanakan tindakan susulan. -.

mendengar/ Teknik Pen$a*a'an Kema2i'an Menden$a' dan Be'!(!(' Teknik T(n*(k 7a'a - guru akan menyediakan arahan ringkas yang menyatakan sesuatu aksi. elajar diminta membuat tunjuk *ara dalam bentuk aksi dan pertuturan yang dinyatakan dalam kad arahan. a. Teknik " al *a:a# 4eknik ini dilakukan dalam bentuk interaksi dua hala antara guru dengan pelajar. - Sebutan, intonasi, dan pilihan kata yang sesuai perlu ditegaskan dalam pelaksanaan teknik. Teknik la!i2an k '(" 3- 'al "&eakin$4 -pelajar menuturkan sesuatu se*ara serentak. -4eknik ini memberikan latihan pertuturan se*ara ajukan se*ara beramai-ramai. Teknik #e'!e'iak -guru meminta seorang pelajar menyebut sesuatu perkataan atau ayat se*ara nyaring. -Kemudian guru meminta beberapa orang pelajar lain mengajuk apa yang dituturkan oleh pelajar pertama tadi. -Melalui teknik ini guru akan dapat mengenal pasti pelajar-pelajar yang lemah dalam pertuturan, dan dapat juga mengesan aspek sebutan yang menjadi masalah kepada pelajar. Teknik !($a"an -sesuai digunakan untuk pengajaran kemahiran mendengar. -pelajar diminta membuat sesuatu tugasan berdasarkan apa yang diperdengarkan kepada mereka. -)erdasarkan bahan yang diperdengarkan, pelajar boleh diberikan tugasan khusus, seperti menentukan isi-isi penting, men*ari unsur-unsur tersirat, dan sebagainya.
19

d. Menilai kema2i'an menden$a' Antara teknik yang boleh digunakan untuk menilai kemahiran mendengar adalah/ >jian mendengar petikan1 >jian mendengar paragraf1 >jian &mlak1 dan >jian mendengar bergambar 9.).% A&lika"i Kaeda2 dan Teknik Pen$a*a'an Kema2i'an Menden$a' dan Be'!(!(' -terdapat tiga peringkat dalam kemahiran

Teknik Pa"an$an Minimal -digunakan untuk memperbetul *ara sebutan. -0alam teknik ini pelajar diminta melakukan latih tubi sebutan yang hampir sama bunyinya, seperti, bilik, balik, belek. Teknik Melen$ka&kan Dial $ - elajar diminta mendengar dialog dengan teliti, kemudian mereka diminta melengkapkan atau menyebut semula dialog tersebut. Kaeda2 Pen$a*a'an Kema2i'an Menden$a' & Be'!(!(' -pengajaran kemahiran mendengar dan bertutur boleh juga menggunakan kaedah-kaedah yang berikut/ #. 1.Kaeda2 A*(k Ha+a< - menekankan penyebutan yang tepat dalam pertuturan. 0alam kaedah ini, pelajar akan mengajuk intonasi dan sebutan yang tepat, yang dituturkan oleh guru atau sumber-sumber lain. -)ahan-bahan latihan mestilah yang berbentuk perbualan yang menggunakan bahasa dan sebutan yang tepat sahaja. %.Kaeda2 Den$a' T(!(' -dialog sebenar yang dituturkan oleh penutur jati bahasa berkenaan. - elajar diminta mengajuk dialog tersebut berulang kali sehingga dapat menyamai intonasi dan *ara sebutan penutur jati tersebut. -pelajar juga akan didedahkan dengan adat serta budaya bahasa berkenaan, supaya gaya bahasa serta intonasi tersebut akan lebih mudah dikuasai. ).Kaeda2 Sem(la Jadi Kaedah ini juga dinamakan kaedah terus. Kaedah ini berasaskan anggapan baha3a manusia

mempunyai kemampuan untuk menguasai bahasa se*ara semula jadi. -pelajar akan didedahkan kepada bentuk bahasa tersebut se*ara komunikatif. elajar boleh menyediakan situasi atau keadaan yang menjurus kepada perbualan atau interaksi. 9.).) Mem#ina dan Men$$(nakan Ba2an S(m#e' (n!(k Pen$a*a'an dan Pem#ela*a'an )ahan-bahan sumber ini boleh terdiri daripada objek atau bahan sedia ada, atau bahan-bahan yang dibuat sendiri. -perlu menepati pertimbangan-pertimbangan yang berikut/ P'in"i& &emili2an dan &en$$(naan #a2an a. &en$a*a'an kema2i'an menden$a' dan #e'!(!('. Objek atau perkara yang ada kaitan dengan kehidupan seharian pelajar. )ahan yang dibina oleh murid atau guru. enggunaan bahasa yang tepat dan meluas. Mengambil kira unsur psikologi, emosi, dan sosial pelajar. K'i!e'ia #a2an /an$ "e"(ai dalam &en$a*a'an kema2i'an menden$a' dan #e'!(!(' Sesuai dengan objektif dan tajuk pengajaran. Sesuai dengan umur, jantina, taraf sosial, tahap, dan keupayaan pelajar. Mudah digunakan, dan dikendalikan, seperti gambar, dan objek sebenar. )erbentuk autentik, seperti perbualan pelajar, syarahan, u*apan, berbahas, deklamasi puisi, berbalas pantun dan sebagainya. )ermoti.asi dan menarik, seperti perbualan telefon, dialog, dan drama. &maginatif dan kreatif, seperti akti.iti simulasi berdasarkan pelbagai senario1 perbualan di pasar, perbualan di pejabat pos, perbualan di stesen bas, dan sebagainya. b.

20

- roses mental pula melibatkan akti.iti mendapatkan maklumat dan makna daripada apa yang diba*a dalam bahan ba*aan tersebut. -#elasnya memba*a ialah proses mendapatkan erti atau makna daripada bahan bertulis dan melahirkannya sama ada se*ara pertuturan atau senyap #. P' "e" mem#a-a -proses memba*a ialah satu kegiatan mengenal perkataan dengan *ara membunyikannya, kemudian mengambil maksud daripada perkataan tersebut. -proses memba*a boleh disimpulkan seperti peringkat-peringkat yang berikut Menge*am atau mengenal lambang atau perkataan yang dilihat. Mengaitkan lambang atau perkataan dengan bunyi dan makna. Menterjemah makna perkataan dan mengaitkannya dengan pengetahuan sedia ada. Mengumpul dan men*antum idea, perkataan, dan ayat hingga menjadi suatu idea yang lengkap. Auba menghurai atau menjelaskan idea yang didapati kepada diri sendiri, atau kepada orang lain -. Ke"ediaan mem#a-a -ialah suatu keadaan se*ara fi6ikal dan mental yang membolehkan seseorang itu memba*a. Se*ara fi6ikal, seseorang pemba*a perlu bersedia dari segi pertuturan, dan penglihatan. -0alam aspek mental pula kesediaan memba*a meliputi persoalan tentang moti.asi untuk memba*a, keupayaan mengenal huruf dan perkataan dan ke*erdasan intelek untuk memaham. ;.1.% 8ak! ' /an$ Mem&en$a'(2i P' "e" Mem#a-a 38i<ikal, Men!al, Em "i dan S "ial4 a. 8ak! ' +i<ikal

TOPIK ; KEMAHIRAN MEMBA7A DAN KE8AHAMAN -Kemahiran memba*a ialah lanjutan daripada kemahiran mendengar dan bertutur. -melibatkan deria penglihatan dan alat-alat artikulasi, khususnya sebagai gabungan akti.iti .erbal dan literasi se*ara serentak. -berasaskan kemahiran mendengar dan bertutur, kerana tanpa penguasaan dalam kedua-dua kemahiran tersebut maka kemahiran memba*a tidak mungkin boleh dikuasai. ;.1 KEMAHIRAN MEMBA7A -Kemahiran memba*a berkait rapat dengan kemahiran mendengar dan bertutur, sebaliknya kemahiran memba*a ialah berla3anan dengan kemahiran menulis. -memba*a ialah proses menghuraikan lambanglambang kepada bentuk pertuturan dengan bantuan pemikiran. ;.1.1 K n"e&1k n"e& dalam Kema2i'an Mem#a-a a. K n"e& mem#a-a -Memba*a ialah suatu perlakuan mendapatkan maklumat melalui lambang-lambang bertulis atau ber*etak. -melibatkan proses mekanis dan mental. roses mekanis dalam ba*aan1 iaitu apabila seseorang itu meneliti dan menterjemahkan lambang-lambang bertulis kepada pertuturan.

21

- alat+ artikulasi, deria penglihatan yg memblhkan ssorg meneliti setiap lambing. -deria pendengaran memblhkan sseorg meniru F membunyikan ssuatu pktn itu. #. 8ak! ' men!al -Faktor mental ini meliputi aspek ke*erdasan, dan kebolehan berbahasa seseorang. -seseorang yang mempunyai tahap ke*erdasan yang tinggi akan lebih mudah memahami apa yang diba*a. -tahap ke*erdasan ini mampu menyimpan banyak pengetahuan sedia ada yang boleh dikaitkan dengan perkataan atau lambang yang diba*a. -Ke*erdasan ini juga mempengaruhi kebolehan berbahasa seseorang, dan ini membolehkannya mempunyai banyak perbendaharaan kata dan bentuk-bentuk ayat dalam bahasa berkenaan.

-melibatkan pengaktifan mata dan memori serta ingatan .isual. -ba*aan lebih pantas berbanding mekanis -memerlukan ker*erdasan yang tg -untuk tujuan ilmiah #. #a-aan mekani" -ba*aan nyaring atau ba*aan oral, ba*aan yg disuarakan. -mmerlukan ketajaman penglihatan, ketepatan sebutan dan intonasi. -mmerlukan kepakaran mmahami setiap pktn dan ayat dan pertautan idea. -. #a-aan in!en"i+ -disertai dgn penelitian se*ra terperin*i. -menggunakan petikan yg pendek dan diteliti aspek isi kandungan dan bahasanya. -bertujuan utk mengembangkan keblhan meneliti,mentafsirkan bhn ba*aan dgn *ara pantas -dilakukan dgn ka3alan guru. d.#a-aan ek"!en"i+ -ba*aan luas -dilakukan se*ara indi.idu tanpa bantuan guru. -diandaikan semua md tiada kesukaran mmba*a. -pelbagai bahan ba*aan yg ssuai itu minat, umur dan jantina md. e. #a-aan 'ek'ea"i -tidak memerlukan tumpuan pemikiran yg serius -untuk bersenang+ dan bersantai -bhn ba*aan yg ringan dan menghburkan.

-. 8ak! ' em "i -melibatkan moti.asi, minat, dan keyakinan diri untuk memba*a. -. 0alam hal ini, tajuk dan isi kandungan bahan ba*aan berkait se*ara langsung dengan minat seseorang untuk memba*a. -Selain itu, moti.asi dalam bentuk hadiah, ganjaran lulus peperiksaan, atau berjaya dalam bidang yang di*eburi, selalunya menjadi sebab utama yang menggerakkan akti.iti memba*a. d. 8ak! ' " "ial -Faktor pergaulan, interaksi dalam komuniti, dan suasana yang serba menggalakkan akan membantu seseorang menanamkan minat untuk memba*a. ;.1.) Jeni"1*eni" Men!ali", In!en"i+, K'i!i"4 a. #a-aan me!ali" -)a*aan senyap Ba-aan Ek"!en"i+, 3Mekani", Rek'ea"i,

+. #a-aan k'i!i" akti.iti yang dilakukan se*ara penuh teliti, mendalam, e.aluatif dan analitis. -)a*aan jenis ini berasaskan keupayaan memaham yang tinggi.

22

- untuk mendapatkan maklumat tetapi boleh pula membuat justifikasi, men*ari maksud-maksud tersurat dan tersirat, dan seterusnya boleh mempersoalkan pendirian serta pegangan penulis itu sendiri. ;.% PERINGKAT KEMAHIRAN MEMBA7A & KE8AHAMAN ;.%.1 Pe'in$ka! Kema2i'an Mem#a-a5 a. Ke"ediaan Mem#a-a -pemba*a telah bersedia dari segi fi6ikal, intelek, dan emosi untuk memba*a. #. P'a#a-aan -ialah satu tempoh masa guru menyediakan murid ke arah akti.iti memba*a. - enyediaan yang dimaksudkan ialah pengalaman menge*am dan mengenal huruf. - emba*a baru juga akan didedahkan dengan akti.iti yang boleh mempertajam pendengaran dan penglihatan mereka. - ada peringkat ini juga pemba*a baru didedahkan dengan kela6iman memba*a, misalnya pergerakan mata dari kiri ke kanan. -. Mem#a-a "e-a'a mekani" -pemba*a sudah boleh membunyikan huruf, perkataan atau ayat-ayat mudah. -Mereka juga boleh membatangkan atau menyebut perkataan suku kata terbuka dan tertutup yang bermula dengan konsonan. d. Mem#a-a dan mema2ami -Setelah pemba*a boleh menyebut dan membatangkan suku kata dan ayat, tahap seterusnya ialah pemahaman. -berupaya mengumpul maklumat dan makna, seterusnya mentafsir dan menilai sesuatu daripada bahan ba*aan e. Ba-aan in!en"i+

-mempunyai kemahiran untuk memaham bahan yang diba*a, maka tahap yang lebih tinggi ialah apabila pemba*a berupaya menggunakan kemahiran tersebut untuk memba*a dengan tujun khusus. - ada tahap ini pemba*a boleh mendapatkan maklumat atau fakta yang dikehendaki daripada pemba*aan se*ara teliti dan berfokus. +. Ba-aan ek"!en"i+ -tahap ba*aan yang paling tinggi1 iaitu sebagai petunjuk baha3a seseorang itu telah mempunyai kemahiran memba*a - ba*aan luas yang dilakukan se*ara bersendirian. ada tahap ini para pemba*a boleh memba*a dan memahami se*ara pantas, ;.%.% P' "e" dan Pe'in$ka! Pema2aman a. La!e'al -peringkat pemahaman paling rendah dan mudah. -pemba*a berupaya mengenal pasti dan mengingat maklumat yang terkandung dalam bahan ba*aan, sebagaimana yang dinyatakan oleh pengarang. -hanya boleh mengesan maklumat yang tersurat dalam teks sahaja, tetapi tidak berkebolehan men*ungkil maksud-maksud tersirat

#. In!e'&'e!a"i -pemba*a telah berupaya men*ari maklumat daripada bahan ba*aan dan menuliskannya semula dalam bentuk lain tanpa mengubah maksud asal maklumat tersebut. - boleh menjelaskan sesuatu mengenai bahan yang diba*anya, dan boleh pula mengesan maksud tersirat daripada bahan tersebut. -. In+e'en" -bermaksud memahami bahan ba*aan dan dapat pula mengaitkannya dengan perkara-perkara lain.
23

-boleh menginterpretasi, tetapi berupaya juga membuat telahan atau agakan tentang sikap pengarang, kesudahan atau rumusan, dan membe6akan maklumat yang tepat dengan yang palsu daripada bahan yang diba*a. - eringkat kemahiran ini memerlukan tahap ke*erdasan mental yang tinggi, kerana pemahaman bukan hanya berasaskan akal tetapi memerlukan pengetahuan sedia ada dan logik. d. Penilaian -pemba*a berupaya menggunakan daya kefahamannya untuk menganalisis dan menilai setiap maklumat yang terdapat dalam bahan ba*aan. -dapat melihat hubung kait di antara satu maklumat dengan maklumat yang lain, di samping berupaya pula mengasingkan antara maklumat utama dengan maklumat sampingan yang terdapat dalam bahan ba*aan tersebut. -berupaya mengesan organisasi penulisan pengarang, serta dapat membe6akan antara hipotesis dengan bukti. ;.%.) Pemili2an dan Pen$2a"ilan Ba2an Kema2i'an Mem#a-a -perlu sesuai dengan pemba*a sasaran. )ahan, khususnya bahan bertulis, dan bahan audio boleh terdiri daripada buku-buku, risalah, edaran, u*apan, *eramah, khutbah, dan sebagainya. -faktor utama ialah ketepatan dan kesesuaian bahasanya.- sesuatu bahan itu mestilah bersesuaian dengan objektif pengajaran dan tahap ke*erdasan pemba*a sasaran. Sebagai bahan pengajaran bahasa, bentuk bahasa dalam bahan-bahan tersebut perlu dipastikan ketepatan tatabahasa dan larasnya -isi kandungan perlulah yang menarik minat pemba*a sasaran. - enampilan dalam bentuk jenis huruf dan tata letak isi kandungan bahan juga perlu dipastikan

menarik dan sesuai dengan pemba*a yang akan menggunakan bahan tersebut. ;.) PENILAIAN KEMAHIRAN MEMBA7A enilaian ialah suatu kaedah bagaimana seseorang guru boleh mengenal pasti kekuatan dan kelemahan dalam pengajarannya. ;.).1 T(*(an, A"&ek dan Pen!ad#i'an Penilaian -suatu kaedah bagaimana kemajuan atau kelemahan sesuatu kemahiran yang diajarkan itu dikenal pasti. -0alam konteks kemahiran memba*a penilaian bertujuan untuk menguji sejauh mana pemba*a memahami bahan yang diba*a. ;.).% Ben!(k Penilaian a. Penilaian kendi'i bentuk penilaian yang dilakukan oleh pelajar atau pemba*a itu sendiri, berdasarkan senarai semak yang diberikan oleh guru. #. Penilaian 'akan "e#a/a dinamakan juga penilaian berpasangan. 0alam penilaian ini, pelajar se*ara berpasangan akan menyemak dan menilai ba*aan sesama sendiri. -. Peme'2a!ian dibuat untuk melihat sikap, kefahaman dan intonasi dalam ba*aan. 0alam kaedah ini guru atau penilai perlu menyediakan senarai semak yang mengandung kriteria atau perkara-perkara yang akan diperhatikan. d. Pen$(*ian -untuk menilai tahap kefahaman pelajar terhadap bahan ba*aan. - engujian boleh dibuat dalam bentuk memadan perkataan dan ayat, ujian ba*aan, penyoalan terbuka, menyusun semula petikan, ujian klo6 dan ujian aneka pilihan. ;.).) In"!'(men U*ian

24

-boleh terdiri daripada petikan atau bahan yang akan diba*a dan difahamkan oleh pelajar - 4ujuan utama instrumen adalah untuk mendapatkan ukuran atau data berkaitan dengan apa yang diuji/ a. Senarai semak mengandungi perkara dan kriteria pemarkahan perlu disediakan. -mengandung kriteria tertentu juga akan menjadi panduan kepada guru atau penilai untuk menilai dan menentukan tahap kefahaman seseorang pemba*a. b. Skala kadar -dokumen yang mengandung kriteria yang menunjukkan tahap pen*apaian dalam kemahiran memba*a. -Skala kadar kebiasaannya menetapkan markah atau pen*apaian tertentu berdasarkan kriteria ba*aan dan kefahaman yang ditetapkan.

-aspek afektif ini mempunyai peringkat seperti yang berikut/ enerimaan 5erak balas Menilai Organisasi er3atakan

peringkat-

*. Soalan )ertumpu soalan subjektif yang ditentukan batas kandungan gerak balasnya. -bentuk ja3apan pendek, dan isi kandungannya lebih merupakan pernyataan mengingat kembali maklumat daripada bahan ba*aan. - &tem soalan biasanya bermula dengan siapa, bila, berapa, di mana dan seumpamanya. d. Soalan ber*apah -bentuk soalan subjektif yang boleh digunakan dalam penilaian kemahiran memba*a. -ja3apan yang lebih panjang, kerana kebiasaannya soalan ber*apah melibatkan ja3apan berbentuk perbin*angan. -memerlukan gerak balas yang kompleks daripada pelajar. -0alam konteks kemahiran memba*a, hanya pemba*a yang memba*a pada peringkat kritis dan kreatif sesuai diberikan soalan jenis ini. -Soalan jenis ini pula mengandungi persoalan, terangkan, bin*angkan, tafsirkan dan seumpamanya. e. Soalan kritis dan kreatif -memerlukan penaakulan peringkat analisis terhadap bahan ba*aan. -pemba*a berupaya menghakimi dan menilai sesuatu maklumat daripada bahan yang diba*a, dan seterusnya berupaya juga menghasilkan idea dan pandangan baru berasaskan bahan ba*aan tersebut. -)entuk soalan jenis ini mengandung kata kun*i seperti, bahaskan, nilaikan, apakah rumusan,
25

;.).0 S alan Pema2aman Pel#a$ai A'a" Tak" n mi a. Aspek Kognitif )erdasarkan Eamberg ( Eamb "-9<,', terdapat tiga peringkat penyoalan pemahaman1 iaitu/ Kefahaman lateral1 kefahaman mengenai maksud tersurat dalam petikan. Kefahaman tafsiran1 kebolehan membuat interpretasi berdasarkan petikan. Kefahaman kritis@kreatif1 kebolehan menghakimi dan menilai maklumat dalam petikan. b. Aspek Afektif -merujuk kepada aspek emosi dan tingkah laku sebagai kesan daripada pemba*aan sesuatu bahan. -Kesan emosi seperti sedih, gembira, ben*i, dan sebagainya boleh dilihat berdasarkan pemerhatian atau soal selidik selepas akti.iti ba*aan.

apakah pandangan, apakah kemungkinan seumpamanya.

dan

bahasa yang dikaitkan dengan hakikat bahasa dan falsafah pemerolehan bahasa tersebut. =.1.1 Pendeka!an Pen$alaman Be'#a2a"a 3LEA4 -berasaskan prinsip baha3a kemahiran memba*a tidak boleh dipe*ah-pe*ahkan daripada kemahiran berbahasa yang lain, seperti kemahiran mendengar, bertutur dan menulis. -menekankan konsep dan struktur bahasa yang bermakna, yang boleh dituturkan dan dituliskan. -mengeksploitasi pengalaman bahasa yang bermakna supaya pelajar boleh menelah atau mengagak makna perkataan dan ayat yang diba*a. 8 -amat sesuai untuk pengajaran memba*a untuk kefahaman. =.1.% Pendeka!an K m(nika!i+ dan Skema!a -komunikatif berasaskan prinsip baha3a bahasa ialah alat komunikasi yang penting. -bahasa perlu diajarkan dalam bentuk fungsinya untuk berkomunikasi. -aspek makna dan kosa kata yang ada kaitannya dengan situasi komunikasi, serta bersesuaian dengan aturan sosiobudaya bahasa berkenaan, perlu diberikan penekanan. -men*adangkan pengajaran kemahiran memba*a dalam konteks situasi komunikasi sebenar. - Akti.iti simulasi dan main peranan sangat sesuai untuk membolehkan pelajar memba*a dalam keadaan komunikasi sebenar. - endekatan skemata ialah pengajaran kemahiran memba*a yang menekankan skemata untuk memudahkan pelajar menekan makna sesuatu perkataan atau ayat. -sesuatu perkataan atau ayat mempunyai kaitan dengan perkataan atau ayat lain yang boleh diasosiasikan dengan perkataan atau ayat yang sedang diba*a. -Skema untuk perkataan sekolah misalnya ialah guru, murid, bilik darjah, dan sebagainya.

TOPIK = STRATEGI PENGAJARAN MEMBA7A UNTUK KE8AHAMAN -0alam konteks kemahiran memba*a, kefahaman bermaksud memahami apa yang ditulis, atau mesej yang ingin disampaikan dalam sesuatu bahan ba*aan. -pengajaran dan pembelajaran kemahiran memba*a ialah proses memahirkan pelajar untuk men*ari dan mendapatkan makna daripada bahan ba*aan.

=.1 PENDEKATAN PENGAJARAN MEMBA7A - endekatan pengajaran bahasa ialah sekumpulan andaian tentang pengajaran ( pembelajaran

26

-skema ini bergantung kepada pengetahuan sedia ada pelajar berkenaan. -emakin luas pengetahuan sedia ada pelajar, semakin banyaklah skemata yang boleh membantunya memahami sesuatu perkataan, ayat dan seterusnya sebuah 3a*ana. =.1.) Pendeka!an Eklek!ik 7e'akinan, Binaan, dan

-0aripada *antuman huruf-huruf, pelajar akan diperkenalkan dengan bunyi-bunyi atau suku kata yang digabungkan menjadi perkataan. -Kaedah ini membolehkan pelajar mengeja dan dapat memba*a semua perkataan kerana asas ba*aan ialah bunyi setiap huruf yang membentuk perkataan tersebut. -kaedah ini akan melambatkan proses pemahaman kerana pelajar banyak menghabiskan masa untuk mengeja setiap perkataan. #. Kaeda2 + nik>#(n/i "(k( ka!a -menekankan penguasaan bunyi suku kata berbanding memperkenalkan huruf-huruf abjad. -pelajar didedahkan dengan bunyi-bunyi suku kata seolah-olah memba*a sifir dalam matematik. 8 - eringkat seterusnya ialah menyambungkan suku kata tersebut untuk menjadi perkataan. -Melalui hafalan bentuk suku kata ini pelajar boleh memba*a dan membunyikan perkataan tersebut. -Kaedah ini sangat sesuai dengan bentuk bahasa Melayu yang fonemis sifatnya, iaitu semua huruf boleh dibunyikan se*ara tetap. -membolehkan pelajar mahir memba*a lebih a3al berbanding kaedah abjad - tidak menggalakkan pemba*aan kerana pelajar tidak bermoti.asi apabila didedahkan dengan bunyi dan suku kata yang kadang-kadang tidak bermakna. Kaeda2 &andan$ "e#(!, "el('(2 &e'ka!aan>a/a! melibatkan dua akti.iti1 iaitu membunyikan perkataan atau suku kata berdasarkan gambar, dan membunyikan ayat berdasarkan gambar yang ada *erita. -Akti.iti-akti.iti dalam kaedah ini akan membiasakan pelajar untuk menge*am perkataan atau ayat, dan tidak mengeja perkataan atau ayat tersebut. -.
27

endekatan *erakinan berasaskan proses analisis bahagian yang besar atau luas kepada kumpulankumpulan ke*il. -proses untuk memahami sebuah 3a*ana yang panjang boleh di*erakinkan se*ara perenggan demi perenggan. -0alam pengajaran memba*a permulaan, pendekatan ini memfokuskan pemba*aan ayat yang di*erakinkan mengikut farasa, kata dan abjad atau fonem. - endekatan binaan adalah bertentangan dengan pendekatan *erakinan. pendekatan binaan melihat daripada yang ke*il kepada bentuk yang lebih luas. -0alam pengajaran ba*aan permulaan, pendekatan binaan memfokuskan sebutan abjad terlebih dahulu, kemudian diikuti pemahaman atau sebutan perkataan, dan akhiri dengan memba*a dan memahamkan ayat. - endekatan eklektik ialah pendekatan pengajaran yang menggabungkan pendekatan binaan dengan pendekatan *erakinan. - endekatan ini akan mengeksploitasi kaedahkaedah pengajaran terbaik daripada kedua-dua pendekatan di atas. =.% KAEDAH MEMBA7A a. Kaeda2 a#*ad>2('(+ -pengajaran ba*aan dimulai dengan pengenalan huruf atau abjad yang diikuti dengan membunyikan huruf-huruf tersebut.

-0engan kaedah ini pelajar dilatih untuk mengenali perkataan atau ayat tanpa mengejanya melalui latih tubi. -Kaedah ini akan memendekkan masa untuk mengeja perkataan, sebaliknya boleh digunakan untuk tujuan pemahaman apa yang diba*a. kaedah ini lebih praktikal kerana tumpuannya ialah kepada perkataan dan ayat yang bermakna. - Selain itu, pengajaran kaedah inimengambil kira pengalaman sedia ada pelajar supaya mereka mudah membuat telahan terhadap ayat atau perkataan yang di*am. -?alau bagaimanapun kaedah ini tidak memfokuskan pengajaran kepada bunyi huruf. ;al ini boleh membataskan tahap perbendaharaan kata mereka. =.) TEKNIK PENGAJARAN BA7AAN DAN KE8AHAMAN a. L(n-('an 3"kimmin$ -satu teknik memba*a yang dilakukan se*ara sekilas pandang. -pergerakan mata yang dibuat se*ara pantas, menyorot tulisan yang terdapat dalam bahan ba*aan, dan dalam masa yang sama memungut maklumat-maklumat yang terdapat dalam bahan tersebut. - mendapatkan gambaran umum daripada sesebuah bahan ba*aan. -teknik ba*aan ini boleh digunakan untuk mengasah ketajaman pelajar mendapatkan maklumat daripada bahan ba*aan. -4eknik ini dimulai dengan pemba*aan se*ara mentalis dalam tempoh masa yang singkat. 8 -Akti.iti seterusnya ialah perbin*angan tentang isi-isi atau maklumat yang terdapat dalam bahan tersebut. #. Im#a"an 3"-annin$ -teknik ba*aan yang dilakukan sepintas lalu. -)a*aan jenis ini juga dinamakan ba*aan tinjauan1 iaitu satu akti.iti yang dilakukan untuk

mendapatkan maklumat a3al tentang sesuatu bahan ba*aan sebelum dipilih untuk diba*a. - roses imbasan ini melibatkan pemerhatian terhadap daftar isi kandungan, ilustrasi, bibliografi, dan sebagainya. -. Ba-aan #e'"ama 3"2a'ed 'eadin$4 -pelajar diminta memba*a se*ara berpasangan atau berkumpulan. -bertujuan untuk memberian keyakinan kepada pelajar-pelajar yang lemah untuk memba*a se*ara terbuka. -akti.iti berpasangan ini perlu dipastikan supaya terdapat pelajar yang mempunyai kemahiran ba*aan yang baik dalam setiap pasangan atau kumpulan. -)a*aan bersama ini juga membolehkan pelajar menyemak dan membetulkan ba*aan sesama sendiri. d. Ba-aan !e'a'a2 3$(ided 'eadin$4 -sesuai untuk pengajaran memba*a dan memahami, khususnya untuk memandu pelajar memahami petikan atau 3a*ana yang diba*a. -4eknik ini dimulai dengan pemba*aan se*ara sepintas lalu, yang diikuti penjelasan tentang isiisi utama yang terdapat dalam 3a*ana tersebut. 8 -Eangkah seterusnya ialah pemba*aan se*ara mekanis atau mentalis oleh pelajar-pelajar dalam tempoh masa yang ditetapkan. -emba*aan tersebut bertujuan untuk mendapatkan maklumat tentang sesuatu tugasan yang telah diberikan lebih a3al. -Setealah pelajar memahami petikan, guru boleh memberikan akti.iti pengayaan seperti, menulis *erita, membuat ilustrasi, dan sebagainya yang berkaitan dengan isi kandungan bahan yang diba*a. =.).% La!i2 T(#i, Lak nan, Tea!e' Pem#a-a,

Ta!a-e'i!a, Bim#in$an Men*an$ka a. La!i2 !(#i -pengulangan fakta-fakta dan kemahiran yang dipelajari.
28

-0alam konteks pengajaran memba*a, teknik latih tubi boleh dijalankan untuk pengajaran ba*aan mekanis, khususnya yang melibatkan ketepatan intonasi dan sebutan. #. Tea!e' &em#a-a -suatu teknik apabila pengajaran ba*aan dijalankan se*ara ber*erita sambil melakonkan aksi-aksi yang terdapat dalam bahan ba*aan itu. -0alam teknik ini pelajar kan memba*a dengan intonasi dan gaya seperti 3atak yang terdapat bahan ba*aan tersebut -. Ta!a-e'i!a -teknik pengajaran kemahiran memba*a dengan *ara meme*ahkan petikan yang diba*a kepada beberapa perenggan atau bahagian ke*il. -Setiap bahagian atau perenggan ini disusun seperti kedudukannya dalam petikan tersebut, dan pelajar diminta memba*a dan memahamkan isi kandungan petikan. ->ntuk tujuan tersebut, guru boleh menyediakan soalan-soalan untuk setiap perenggan supaya pelajar terfokus untuk memahami perenggan yang diba*a. d. Bim#in$an men*an$ka -teknik bagaimana pelajar boleh mengagak maksud perkataan atau ayat dalam bahan ba*aan. -0alam teknik ini pelajar diajarkan bagaimana menggunakan maklumat inferens yang dikaitkan dengan pengetahuan sedia ada mereka. -Kemahiran menjangka ini akan memudahkan pelajar mengagak makna atau maksud bahan ba*aan se*ara keseluruhan. =.).) S?)R, K@L>K@LAH

a. De+ini"i S?)R S 8 Sur.ey "4injauan' G 8 Guestion " enyoalan' %8 %ead " emba*aan' %+ 8 %e*ite " enyampaian' %2 8 %e.ie3 ">lang Kaji' -. 4eknik ini dimulai dengan sur.ey"tinjauan'1 iaitu pelajar diminta meninjau bahan ba*aan yang

akan diba*a se*ara sepintas lalu. 4injauan ini membolehkan pelajar mendapatkan gambaran keseluruhan tentang bahan ba*aan tersebut. +. Eangkah seterusnya ialah Huestion "penyoalan'1 iaitu pelajar diminta membuat soalan-soalan yang difikirkan boleh ditanya berhubung dengan bahan ba*aan tersebut. Eangkah ini bertujuan untuk me3ujudkan perasaan ingin tahu kepada pelajar berkenaan. 2.Eangkah ini diikuti dengan read "pemba*aan'1 apabila pelajar memba*a se*ara terperin*i untuk mendapatkan ja3apan-ja3apan untuk soalan yang dirangkakan pada peringkat a3al. :.Setelah pemba*aan selesai, pelajar diminta pula mengingat semula "re*ite', dan menyemak sama ada semua ja3apan untuk soalan yang dirangka telah ditemui ja3apannya. D.Eangkah terakhir dalam teknik ini ialah re.ie3 "ulang kaji'1 iaitu pelajar menyemak semula isi-isi bahan ba*aan dan mengingat semula apa yang telah diba*a. #. K@L>K@LAH -K?EI; bermaksud -.K 8 Kno3 "Ketahui persoalan', ? 8 ?hat "Apakah maklumat yang berkaitan, + .E 8 Eearn "Analisis dan pelajari daripada maklumat yang dip roleh', dan 2. ; 8 ;o3 ")agaimana menerangkan maklumat' 8 -0alam konteks pengajaran kemahiran memba*a, teknik dimulai dengan pengenalan se*ara umum tentang isi kandungan bahan yang diba*a. -Kemudian pelajar diminta men*ari maklumat berkaitan dengan isu atau tajuk bahan tersebut melalui pemba*aan se*ara intensif. -Seterusnya mereka diminta men*ari pengajaran daripada bahan tersebut dan membin*angkan pengajaran dan maklumat yang diperoleh kepada pelajar lain.

29

+. Mengingat kembali pengalaman/ mengingat atau memilih pengalaman atau pengetahuan sedia ada berkaitan tajuk atau persoalan dipilih. 2. Kreati.iti/ men*ari bahan-bahan penulisan. :. erbin*angan/ perbin*angan tentang bahanbahan atau isi yang diperoleh. D. enulisan draf/ menulis draf atau struktur karangan se*ara ringkas. B. Semakan draf dan perbin*angan. J. enulisan karangan. B.1.% Pendeka!an dalam Kema2i'an Men(li" 3&' "e", K m(nika!i+, Pen$alaman Ba2a"a 3LEA4, Te'ka:al, Be#a"4 a. Pendeka!an P' "e" -proses menekankan proses dalam penghasilan sesebuah karangan, bukan kepada hasil penulisan tersebut. -dimulai dengan proses menulis draf, meyemak dan membin*angkannya. -penulisan akan dilihat dari aspek format yang betul, struktur penulisan yang sesuai, dan penggunaan tatabahasa yang tepat, sebagai suatu penulisan yang baik. -memerlukan penulis menguasai kemahiran bahasa yang baik, di samping mempunyai pengetahuan tentang format atau model penulisan yang baik. #. Pendeka!an K m(nika!i+ -penulisan perlu diajarkan dalam bentuk fungsinya untuk berkomunikasi. - endekatan ini men*adangkan pengajaran kemahiran menulis dalam konteks situasi komunikasi sebenar. -bahan-bahan berbentuk autentik seperti dialog, perbahasan, *eramah dan sebagainya sangat sesuai digunakan sebagai bahan pengajaran ( pembelajaran. -pelajar menulis dalam keadaan bebas dan tidak terikat dengan sebarang unsur bahasa berbentuk formal.

TOPIK B KEMAHIRAN MENULIS -kemahiran yang paling tinggi dalam senarai kemahiran berbahasa. -Kemahiran ini hanya boleh dikuasai jika seseorang itu telah menguasai kemahiran mendengar, kemahiran bertutur, dan kemahiran memba*a. 8 - enguasaan dalam kemahiran menulis tidak hanya melibatkan aspek teknikal dan mekanikal semata-mata, tetapi penulisan turut melibatkan penggemblengan aspek psikologi dan kognitif. 8 -penulisan itu sendiri meliputi proses pemilihan dan pengolahan bahan untuk menghasilkan tulisan yang baik. B.1.1 K n"e& dan P' "e" Men$a'an$

-mengarang itu ialah proses melahirkan idea se*ara tersusun dan lojik melalui tulisan. ;asilan sesuatu proses mengarang ini boleh merupakan, ayat, petikan, nota ringkas, laporan atau sebuah buku. proses menulis karangan atau proses mengarang itu sendiri ialah/ -. ersediaan/ menentukan tajuk atau persoalan yang akan ditulis, dan memilih serta menentukan format penulisan.

30

-pendekatan ini beranggapan baha3a penulisan ialah proses menukarkan bentuk pertuturan kepada tulisan. -guru bertolak ansur dengan kesalahan dan kesilapan pelajar, khususnya dalam aspek bahasa. -kesalahan bahasa dalam komunikasi ialah perkara biasa. &tu menunjukkan baha3a berlakunya perkembangan dalam penguasaan bahasa tersebut. -. Pendeka!an Pen$alaman Ba2a"a 3LEA4 -berasaskan prinsip baha3a kemahiran berbahasa tidak boleh dipe*ah-pe*ahkan dalam bentuk yang berasingan, seperti kemahiran mendengar, bertutur, memba*a, dan menulis. -pendekatan ini menekankan konsep dan penggunaan struktur bahasa yang bermakna, yang boleh dituturkan dan dituliskan -mengeksploitasi pengalaman bahasa yang bermakna dalam kalangan pelajar untuk dijadikan bahan perbin*angan dalam proses penulisan karangan. d. Pendeka!an Te'ka:al -pembelajaran kemahiran menulis mengikut peringkat-peringkat yang bermula daripada peringkat prapenulisan hinggalah peringkat penulisan yang memerlukan pemikiran - lima peringkat penulisan dan pendekatan ini iaitu/ i. ii. iii. i.. .. eringkat meniru dan menyalin. eringkat mengingat kembali. eringkat menggabungkan. eringkat penulisan berpandu. eringkat penulisan bebas.

karangan seperti ejaan, ketepatan kosa kata, tatabahasa, pemerengganan, dan gaya tulisan akan dapat dikuasai pelajar tersebut se*ara automatik. )erdasarkan pendekatan ini terdapat tiga langkah dalam proses menulis. i. ii. iii. Eangkah -/ ramenulis Eangkah +/ Membuat rangka dan draf Eangkah 2/ Menyemak dan memeriksa kembali

B.1.) Pe'in$ka! men(li" a. Pe'in$ka! P'amen(li" - pelajar diberikan persediaan se*ara mekanikal untuk membolehkannya menggunakan alat tulis, dan dapat menulis dengan selesa dan tepat. -guru akan memberikan akti.iti-akti.iti pergerakan tangan dan mata, supaya pelajar boleh mengkoordinasi kedua-dua anggota ini untuk tujuan menulis. Antara latihan-latihan yang boleh dilakukan untuk membentuk kemahiran ini ialah/ i. ii. iii. i.. .. .i. Eatihan membentuk garis lurus dan lengkok berdasarkan garisan putus-putus. Eatihan me3arna ditentukan. mengikut arah yang

Eatihan membentuk bulatan di udara/ dari kiri ke kanan, dan sebaliknya. Eatihan membentuk garisan lurus. Eatihan membentuk *orak/ lurus, bulatan, persegi dan sebagainya. Eatihan melukis gambar yang ada garis lurus, lengkong, bulat, dan sebagainya

e. Pendeka!an Be#a" -semakin banyak pelajar membuat latihan maka semua perkara yang perlu ada dalam sesebuah

#. Pe'in$ka! Mekani" -Setelah pelajar boleh menggunakan alat tulis, peringkat seterusnya ialah peringkat tulisan
31

mekanis. -pelajar-pelajar dilatih membentuk lambang-lambang yang ada kaitannya dengan bentuk-bentuk huruf. -Akhirnya, pelajar akan dapat menuliskan hurufhuruf untuk membentuk perkataan, dan seterusnya ayat. Se*ara umumnya, latihanlatihan yang boleh digunakan pada peringkat ini ialah/ i. ii. iii. Eatihan membentuk bulatan dan garis lurus se*ara terka3al. Eatihan menulis huruf di atas kertas bergaris. Eatihan membentuk huruf dengan *ara yang betul, se*ara bebas

B.% JENIS PENULISAN a. Pen(li"an Te'ka:al -dika3al sepenuhnya oleh oleh guru, sama ada dalam aspek format, pilihan kata dan tatabahasa. - elajar didedahkan dengan bentuk penulisan yang baik dengan *ara meniru atau menulis semula petikan, ayat-ayat, atau karangan yang dianggap baik. - enulisan terka3al ialah tahap pertama ke arah penulisan bebas, kerana latihan-latihan penulisan terka3al akan membantu pelajar menguasai bentuk bahasa yang tepat, pengolahan isi, dan gaya penulisan yang baik. )entuk-bentuk penulisan terka3al ialah/ i. ii. iii. Menulis semula *erita yang diba*a atau didengar1 Menulis surat/isi disediakan1 dan Menuliskan isi perbin*angan@dialog yang didengar.

-. Pe'in$ka! Pela2i'an -pelajar sepatutnya telah menguasai kemahiran membentuk huruf dan mengeja. - eringkat pelahiran ialah pelajar dilatih untuk melahirkan sesuatu untuk ditulis. Eatihan dimulakan se*ara terka3al, tetapi pada akhir peringkat ini pelajar sepatutnya telah tahu memberikan reaksi bertulis terhadap bahanbahan rangsangan yang diberikan. Antara latihanlatihan yang boleh diguna pakai dalam peringkat ini ialah/ i. ii. iii. i.. .. .i. .ii. .iii. Mengisi silang kata. Mengisi tempat kosong dalam ayat. Melengkapkan ayat. Melengkapkan petikan atau *erita. Menulis ayat berdasarkan rangsangan-gambar. Menulis ja3apan kefahaman. Menulis ren*ana rangsangan. Menulis karangan. daripada bahan bahan

#. Pen(li"an Se&a'a Te'ka:al -tidak dika3al sepenuhnya oleh guru. elajar diberi peluang menggunakan daya pemikiran sendiri untuk memilih perkataan yang sesuai dengan tajuk yang diberi. Eatihan-latihan seperti menyalin semula petikan yang diberikan dan pelajar dibenarkan menukarkan beberapa perkataan yang sesuai dalam petikan tersebut, ialah satu *ontoh bagaimana pelajar diberikan kebebasan dalam penulisan ini. )entuk-bentuk penulis separa terka3al yang lain ialah/ i. ii. iii. i.. Mengisi tempat kosong dalam petikan1 Menuliskan *erita daripada gambar1 Membuat ayat daripada perkataan1 dan Menja3ab soalan berdasarkan tajuk.
32

-. Pen(li"an Be'&and( -penulisan yang bahan asasnya dika3al oleh guru, tetapi pelajar diberi kebebasan menyambung, melengkap atau menukarkan perkataan-perkataan yang terdapat dalam bahan yang dika3al itu. - enulisan jenis ini akan memoti.asi pelajar untuk terus menulis. Akti.iti-akti.iti atau latihan yang digunakan dalam penulisan jenis ini ialah/ i. ii. Menukarkan dialog kepada bentuk naratif1 dan Menukarkan bentuk puisi kepada prosa

-penglibatan guru adalah di peringkat minimum. 5uru hanya akan *ampur tangan jika terdapat kesalahan-kesalahan atau kesilapan dalam penulisan sahaja. Se*ara umumnya terdapat beberapa bentuk penulisan yang boleh dilakukan dalam penulisan bebas1 iaitu/ i. ii. iii. i.. enulisan naratif1 enulisan deskriptif1 enulisan imaginatif1 dan enulisan argumentatif.

d. Pen(li"an Se&a'a Be'&and( -penulisan yang memberikan kebebasan kepada pelajar untuk menulis berdasarkan sedikit panduan daripada guru. - enulisan jenis ini merupakan suatu kaedah untuk membiasakan pelajar terhadap struktur penulisan dan pemerengganan. -pelajar akan diberikan asas atau klu yang menjurus kepada tajuk atau perkara yang akan ditulis. Akti.iti penulisan yang boleh dikaitkan dengan penulisan separa berpandu ialah/ i. ii. Menyudahkan *erita1 dan Menulis karangan yang isinya disediakan guru

+. Pen(li"an K'ea!i+ -penulisan bebas. - pelajar bukan sahaja telah mahir dalam pengolahan idea, tetapi juga telah boleh mengeksploitasi pengalaman atau imaginasi untuk dijadikan bahan tulisan. -bukan hanya memfokuskan terhadap isi yang akan ditulis, tetapi memerlukan kemahiran estetika untuk mengolah dan mempersembahkan isi tersebut dengan *ara yang berkesan dan menarik. )entuk-bentuk penulisan yang terdapat dalam penulisan kreatif ialah/ i. ii. iii. i.. B.) Aerpen1 uisi1 0rama1 dan !o.el. PENDEKATAN DAN TEKNIK

e. Pen(li"an Be#a" dijalankan setelah pelajar menguasai aspek mekanikal, dan tatabasa yang baik. -tidak lagi menitikberatkan persoalan proses untuk menulis, tetapi sebaliknya pelajar diminta memberikan tumpuan kepada apa yang akan ditulis. -pelajar sepatutnya boleh mengeksploitasi kemahiran sedia ada untuk menghasilkan suatu tulisan yang baik dan bermakna.

-pendekatan ( teknik ialah strategi yang digunakan oleh guru untuk men*apai matlamat dan tujuan yang diran*angan dalam objektif pengajaran. a. Pe!a Minda -memandu pelajar ke arah penghasilan isi yang bernas dan tersusun dalam penulisan.
33

guru akan menyenaraikan isi-isi serta huraian yang dihasilkan melalui perbin*angan dengan pelajar, dalam bentuk eta Minda di papan tulis. - enggunaan eta Minda ini akan memudahkan pelajar melihat kesinambungan isi-isi, dan perkara-perkara yang berkaitan dengan sesuatu tajuk #. Pen/ alan -untuk men*ungkil idea dalam penulisan karangan. -guru akan menyediakan soalan-soalan yang berkaitan dengan isu atau perkara yang akan ditulis. - enyoalan yang melibatkan =apa, =bila, =mengapa, dan =bagaimana boleh digunakan untuk menggalakkan pelajar befikir k e arah isi-isi penulisan.

2. enulisan ialah sesuatu matlamat.

proses

yang

berpandukan

B.).% Mem#ina Ba2an Pen$a*a'an Pem#ela*a'an Kema2i'an Men(li"

dan

Sebelum sesuatu bahan pengajaran dibina, seseorang guru perlu mengambil kira prinsipprinsip pemilihan dan penyesuaian bahan pengajaran. Se*ara umumnya prinsip-prinsip yang dimaksudkan itu ialah/ a. Ketepatan maklumat kandungan1 b.Ketepatan bahasa dan gaya1 *. Sesuai dengan umur, tahap, dan keupayaan pelajar1 d.Sesuai dengan masyarakat, agama, dan budaya1 e.Sesuai dengan objektif pengajaran1 f. Sesuai dengan masa pengajaran1 dan g. Mudah diguna dan dikendalikan. B.).) Menilai Kema2i'an Men(li"

-. Pendeka!an P' "e" -pendekatan ini menekankan ketepatan bahasa dan format tulisan dengan *ara menulis dalam bentuk draf terlebih dahulu. -0raf ini akan disemak, dikritik, dan diulas, yang kemudiannya akan ditulis semula. -Semakan terhadap tulisan atau draf akan berlaku se*ara berterusan sekiranya masih terdapat kesalahan tatabahasa, format, atau maklumat dalam draf tersebut. -memakan masa yang panjang untuk seseorang itu menyiapkan sesuatu penulisan, dan ini memberikan peluang yang banyak kepada pelajar untuk mempelajari setiap aspek penulisan tersebut. -penulisan dalam pendekatan proses beradasarkan kepada prinsip-prinsip berikut/ -. enulisan ialah proses pemikiran terpilih yang membolehkan penulis mengolah dan menyusun idea. +. roses penulisan disusun se*ara hierarki, bermula dengan prapenulisan, dan berakhir dengan penulisan semula.

Menurut Kamarudin ;usin "-99J', aspek-aspek yang boleh dinilai dalam kemahiran menulis adalah seperti berikut/ i. ii. iii. i.. .. enggunaan bahasa 8 aspek tatabahasa. Aspek mekanikal 8 pemerengganan, tanda ba*a, dan sebagainya. Ketepatan dan kesinambungan Kesesuaian dan huraian isi. 5aya penulisan 8 ungkapan@kosa kata menarik. isi 8

penggunaan

Kemahiran mengolah 8 menarik dan sesuai dengan pemba*a sasaran.

34

C.1

KEMAHIRAN PRAMENULIS

0alam konteks pengajaran dan pembelajaran kemahiran menulis, aspek mekanikal ini terkandung dalam akti.iti sebelum proses penulisan sebenar atau lebih dikenali dengan akti.iti pramenulis. C.1.1 K n"e&, T(*(an dan Jeni"1Jeni"

Kema2i'an P'amen(li" Kemahiran pramenulis ialah suatu kemahiran iaitu apabila para pelajar telah mempunyai keupayaan menggunakan alat tulis dan mengetahui teknik serta *ara gerakan tangan untuk membentuk huruf. Oleh itu penguasaan kemahiran pramenulis bermaksud seseorang pelajar telah bersedia untuk memulakan penulis mekanis. Antara perkara yang akan dikuasai pelajar dalam kemahiran pramenulis ialah/ a. )oleh menggerakkan tangan untuk akti.iti menulis. b. Menguasai kemahiran pergerakan mata untuk akti.iti menulis. TOPIK C PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN KEMAHIRAN MENULIS -pengajaran kemahiran menulis meliputi kemahiran menulis mekanis dan kemahiran menulis mentalis "mengarang'. -Kemahiran menulis mekanis mengeksploitasi aspek fi6ikal dan mekanikal penulis, manakala mengarang atau penulisan mentalis pula melibatkan aspek psikologi, intelek dan kognitif. -0ari segi susunan kemahiran, kemahiran menulis perlu dikuasai terlebih dahulu sebelum kemahiran menulis mentalis boleh dikuasai. enguasaan kemahiran menulis mekanis sebenarnya bermula dengan penguasaan kemahiran pramenulis yang lebih bersifat fi6ikal dan mekanikal. *. )oleh mengkoordinasi tangan dengan mata untuk akti.iti menulis. Antara latihan-latihan yang boleh membentuk kemahiran tersebut ialah/ i. Eatihan mengikut garisan putus-putus membentuk garisan atau bentuk. ii. Eatihan me3arna bentuk atau objek se*ara terarah. iii. Eatihan membentuk bulatan di udara, di meja, atau di pasir. i.. Eatihan gerak jari. .. Eatihan membentuk garisan lurus se*ara bebas.
35

.i. Eatihan membentuk *orak pelbagai bentuk se*ara bebas. .ii. Eatihan melukis gambar yang mempunyai garisan lurus dan bulat. C.1.% S!'a!e$i Pen$a*a'an dan Pem#ela*a'an 3Meneka&, Men/('i2, Meni'(

P'amen(li"

dan Men/alin4 Strategi-strategi ini mempunyai tujuan dan kebaikan tertentu yang boleh menggerakkan pelajar ke arah penulisan mekanis. a. Meneka& -membentuk objek menggunakan bentuk atau gambar sedia ada. -Menekap dibuat dengan *ara meletakkan objek yang akan ditekap di atas kertas, dan pelajar akan melukiskan bentuk objek tersebut berpandukan objek tersebut. - Akti.iti menekap boleh dimulakan dengan tekapan bentuk-bentuk bulat, persegi, dan sebagainya, kemudian guru boleh memberikan bentuk-bentuk huruf untuk ditekap. -Strategi ini bertujuan untuk membiasakan pelajar menggunakan alat tulis, dan pada masa yang sama mendedahkan mereka kepada pelbagai bentuk dalam tulisan. #. Men/('i2 Menyurih pula ialah akti.iti membentuk dan melakar gambar menggunakan kertas surih. -*ara meletakkan kertas surih di atas gambar, atau objek yang akan dilakar, dan pelajar akan melakarkan objek atau gambar tadi di atas kertas surih. -boleh dimulai dengan surihan gambar atau bentuk-bentuk objek. -Strategi menyurih akan mendedahkan pelajar kepada bentuk dan gaya penulisan.

-. Meni'( akti.iti melakar semula sesuatu objek atau gambar berpandukan gambar objek tersebut. -pelajar perlu ditegaskan supaya mengambil kira semua aspek yang terdapat dalam gambar objek yang ditiru. -guru boleh memulakannya dengan gambar objek yang mudah, dan dipertingkatkan tahap kesukaran objek yang ditiru se*ara beransuransur. -Strategi ini kemudiannya digunakan untuk melatih pelajar meniru bentuk-bentuk huruf. -meniru akan membantu pelajar membina keyakinan diri untuk melakar se*ara bebas, dan pada masa yang sama mereka dapat melatih tangan dan mata untuk berkoordinasi. d. Men/alin menulis semula bahan yang diberikan. -digunakan apabila pelajar telah boleh menggunakan alat tulis untuk menekap, menyurih, dan meniru. -Strategi ini dianggap paling tinggi dalam hirarki strategi pengajaran pramenulis. -0alam strategi ini, pelajar diminta menyalin semula perkataan atau ayat-ayat mudah. -menekankan ketepatan bentuk, kekemasan, dan susun atur yang menarik. - Kertas yang bergaris boleh digunakan untuk mendedahkan pelajar terhadap susun atur dan sai6 tulisan yang dikehendaki. - Strategi ini amat sesuai digunakan untuk melatih ketelitian dan kekemasan tulisan dalam kalangan pelajar. C.1.) Penilaian Kema2i'an P'amen(li" 3T(*(an

dan Jeni"4 Antara aspek-aspek yang boleh dinilai dalam kemahiran pramenulis adalah seperti berikut/ a. Ketepatan bentuk huruf.
36

b.Kesesuaian sai6 huruf. *. erbe6aan bentuk dan sai6 huruf besar dengan huruf ke*il. d.#arak atau ruang yang sesuai antara huruf, dan antara perkataan. e.Kekemasan tulisan keseluruhan.

C.% PENGAYAAN PENULISAN -dijalankan apabila pelajar telah menguasai aspek mekanis tulisan. - engayaan penulisan bermaksud menulis untuk tujuan pemba*aan, atau penulisan yang melibatkan aspek psikologi dan kognitif. -0alam hal ini, terdapat tiga peringkat penulisan iaitu / 1. P'a&en(li"an 3Men-a'i, Men$(m&(l Makl(ma! dan Men(li" D'a+4 -pelajar akan diberikan masa untuk meneroka tajuk penulisan yang diberi dengan panduan guru. -Akti.iti-akti.iti seperti sumbangsaran, perbin*angan, perbahasan, dan membuat rujukan boleh digunakan untuk men*ari isi atau bahan yang akan ditulis. -pengetahuan sedia ada pelajar menjadi unsur utama yang membantu mereka dalam proses mengumpul dan memilih maklumat yang berkaitan. -)erdasarkan maklumat yang telah diperolehi, pelajar akan menulis rangka atau draf tulisan. -guru perlu menegaskan tentang struktur sesuatu tulisan yang mengandungi pengenalan, perbin*angan isi, dan penutup. -)eradasarkan struktur tersebut pelajar akan memadankan maklumat-maklumat yang telah dikumpulkan itu untuk dijadikan draf tulisan. %. Pen(li"an 3men/emak, men$edi! dan mene'#i! #a2an &en(li"an. - elajar akan menulis berdasarkan draf yg dibuat

-ketepatan tbahasa, gaya persembahan dan kesinambuang idea diambil serius. -Semua unsure ini menjd fo*us se3aktu mengedit. - engeditan melibatkan perin*ian/ -. pembinaan dan pengembangan isi dgn bukti dan alas an. +. kesinambunagn idea 2. ayat yg tepat n jelas :. pilihan kata yg tepat dan ssuai D. penggunaan tanda ba*a yg tepat B. struktur pengenalan, isi dan penutup jelas. ). Pen(li"an 3Pen(li"an K'ea!i+ dan Rek'ea"i, Ak!i.i!i Pen$a/aan dalam Kema2i'an Men(li"4 -peringkat aplikasi kemahiran penulisan se*ara keseluruhannya. -pelajar telah mempunyai keyakinan diri dan kemahiran mengolah maklumat dalam tulisan. enulisan kreatif dan rekreasi boleh dijadikan akti.iti penulisan pada peringkat ini. Antara bentuk penulisan yang dikategorikan dalam peringkat ini termasuklah/ a. Menyambung *erita. b.Menulis *erpen. *. Menulis skrip drama. d.Menulis teks u*apan, perbahasan, dan sebagainya. e.Menulis kenyataan, pengumuman. C.) STRATEGI MEKANIS -tulisan mekanis ialah medium yang akan memaparkan lambang dan simbol bermakna yang akan dikaitkan dengan kemahiran berbahasa yang lain1 iaitu kemahiran memba*a. PENGAJARAN &

PEMBELAJARAN KEMAHIRAN MENULIS

37

C.).1

K n"e& Kema2i'an Men(li" Mekani" dan

T(*(an Men$a*a'kan Kema2i'an Men(li" Kemahiran menulis mekanis ialah keupayaan seseorang membentuk, melakar, dan menyusun huruf-huruf untuk membentuk perkataan, ayat, dan seterusnya. -mengandungi kemahiran-kemahiran seperti/ a. ergerakan otot tangan dan jari untuk membentuk. b.Koordinasi menulis. tangan dengan mata untuk sai6,

-. @ 'd A!!a-kin$ -kemahiran menulis mekanis yang menekankan penggunaan perkataan-perkataan yang mempunyai impak psikologi dan pemikiran. - enggunaan rangkai kata =ibu kusayang kepada pelajar yang tinggal berjauhan dengan ibu bapa misalnya akan menjadikan pelajar tersebut lebih berminat dan teliti terhadap penulisan rangkai kata tersebut. C.).) Kaeda2 38 nik, Pe'ka!aan dan @2 le dalam

Lan$(a$e4
-tiga kaedah yang sesuai digunakan pengajaran kemahiran menulis mekanis1

*. Membentuk huruf yang sesuai, ke*ondongan dan jarak "ruang'.

d.Menulis se*ara pantas, jelas, dan kemas. -diajarkan supaya seseorang itu boleh melahirkan idea, dan *etusan perasaan dengan tepat dan jelas. C.).% Teknik 3La!i2 T(#i, Tea!e' Pem#a-a dan @ 'd A!!a-kin$ Antara teknik yang boleh digunakan dalam pengajaran ( pembelajaran kemahiran menulis mekanis ialah1 a. La!i2 !(#i akti.iti pengulangan kemahiran atau ke*ekapan yang telah dipelajari sehingga men*apai tahap penguasaan yang lebih baik. -teknik ini bertujuan supaya kemahiran tersebut terjamin ketekalannya. -teknik ini boleh digunakan untuk melatih pelajar menulis bentuk huruf yang betul. #. Tea!e' Pem#a-a -akti.iti pemba*aan yang menggunakan intonasi yang sesuai dengan 3atak atau dialog yang terdapat dalam teks. -melibatkan petikan teks yang berbentuk dialog. -, teknik ini boleh digunakan untuk melatih pelajar menulis berdasarkan dialog yang diba*a.

a. Kaeda2 8 nik berdasarkan bunyi suku kata, perkataan, dan ayat. 0alam kaedah ini pelajar dilatih menulis berdasarkan pendengaran atau bunyi, bukan berdasarkan peniruan. Melalui kaedah ini juga pelajar dilatih mendengar dan menuliskan apa yang didengar dengan tepat. Antara pertimbangan yang boleh digunakan dalam pengajaran kaedah ini adalah seperti berikut/ i. ii. iii. i.. .. enekanan kepada intonasi, perkataan atau ayat. dan rima

Sajak, pantun, syair, bahasa berirama dan lagu ialah bahan yang berkesan. endengaran diikuti dengan teks bertulis. roses penulisan mengambil kira struktur dan intonasi. Ketelitian terhadap pengejaan yang tepat. bunyi membantu

#. Kaeda2 Pe'ka!aan -menekankan penggunaan bahan tulisan.

perkataan

sebagai

38

-pelajar dilatih menulis perkataan-perkataan sebagai asas untuk penulisan sebenar. -menggunakan perkataan-perkataan yang bermakna, dan berkait rapat dengan pengetahuan sedia ada pelajar untuk memudahkan mereka menulis dan mengeja dengan tepat. -Kaedah ini bertentangan dengan kaedah fonik yang menekankan bunyi bahasa yang bermula dengan huruf. -. Kaeda2 @2 le lan$(a$e -penulisan ialah proses memberikan maklumat, memujuk, dan meluahkan perasaan. -menekankan penulisan yang bersesuaian dengan keperluan dan kehidupan seharian pelajar. -Antara prinsip-prinsip pengajaran dan pembelajaran yang terdapat dalam kaedah ini adalah seperti dijelaskan seterusnya. i. ii. iii. i.. .. )ahan autentik dan pengalaman kebahasaan ialah teras pembelajaran. Kemahiran diajarkan dalam konteks keperluan. penggunaan, dan minat pelajar. 5uru dan pelajar ialah pembuat keputusan yang bertanggungja3ab. elajar ialah kumpulan yang mempunyai kemampuan dan berpotensi. enilaian ialah proses yang berterusan. TOPIK 1D PENGAJARAN SISTEM BAHASA E -Sistem bahasa ialah satu lagi komponen yang berkait rapat dengan kemahiran berbahasa. -Sebagai suatu kemahiran yang melengkapkan penguasaan bahasa, sistem bahasa perlu diajarkan dengan *ara yang sistematik. -Sistem bahasa meliputi aspek tatabahasa, sebutan dan intonasi serta peribahasa. 1D.1 ASPEK SISTEM BAHASA

39

Aspek sistem bahasa terdiri daripada tatabahasa, sistem ejaan, sebutan serta intonasi, dan kosa kata serta peribahasa. 1D.1.1 4atabahasa dan Sistem $jaan

Ayat aktif %. Pem#en!(kan a/a! Ayat selapis Ayat majmuk ). Jeni" a/a! Ayat penyata Ayat tanya Ayat seru 0. 8'a"a ;ukum 0M embentukan frasa Konstituen terdekat 1H(k(m Ke"ela'a"an . kal5 ola a 8 a ola a 8 i ola a 8 u ola e 8 a "pepet' ola e 8 i "pepet' ola e 8 u "pepet' ola e 8 a "taling' ola e 8 e "taling' ola e 8 o "taling' ola i 8 a ola i 8 i ola i 8 u ola o 8 a ola o 8 e "taling' ola o 8 o ola u 8 a ola u 8 i ola u 8 u - Pen$e*aan &e'ka!aan &in*aman Kekalkan unsur .isual Kekalkan padanan .okal asal 1D.1.% Se#(!an dan In! na"i

-tatabahasa itu terbahagi kepada dua bidang yang besar iaitu morfologi dan sintaksis. a. M '+ l $i 0alam bidang morfologi, peraturan dan *ara penggunaan kata atau perkataan diperin*ikan. erbin*angan aspek morfologi meliputi perkaraperkara yang berikut/ 1. Jeni"1*eni" ka!a5 Kata tunggal@Kata akar Kata terbitan Kata Majmuk Kata ganda Akronim %.Pem#en!(kan ka!a &mbuhan emajmukan 5andaan 5abungan ).Pen$$ l n$an ka!a Kata nama Kata kerja Kata adjektif Kata tugas

#. Sin!ak"i" )idang sintaksis memperin*ikan ayat dan pembentukannya. 0alam bidang ini, perkaraperkara berikut dibin*angkan. 1.S!'(k!(' a/a! Subjek redikat ola ayat dasar Ayat pasif

40

- Sebutan baku )ahasa Melayu telah ditetapkan supaya mematuhi dasar-dasar yang berikut/ -. Sebutan berasaskan bunyi huruf kon.ensional/ - )unyi konsonan - )unyi .okal - )unyi diftong +. Setiap huruf memba3a bunyi yang sama, sama ada berada di a3al, tengah atau akhir kata. 2. Sebutan perkataan pinjaman berasaskan ejaannya. -&ntonasi ialah nada suara tinggi dan rendah se3aktu menuturkan perkataan atau ayat. -intonasi memainkan peranan dalam pembentukan makna perkataan atau ayat. - Antara faktor-faktor yang berkait rapat dengan intonasi adalah seperti berikut/

Kosa kata bermaksud perkataan-perkataan atau istlah yang mempunyai fungsi tertentu dalam kemahiran berbahasa. - enguasaan yang baik dalam aspek kosa kata ini akan membantu seseorang dalam kemahiran berbahasa yang lain. -0alam kemahiran menulis misalnya, pengetahuan yang luas dalam kosa kata akan memudahkan seseorang menyatakan maksud atau perasaan dalam tulisannya. -Se*ara umumnya penguasaan kosa kata ini meliputi pengetahuandan fakta tentang perkaraperkara yang berikut/ i. ii. iii. i.. .. #. Pe'i#a2a"a 0alam budaya Melayu, peribahasa mempunyai peranan sebagai/ i. ii. iii. )ahan pengajaran yang nasihat dan pedoman. mengandungi erkataan seerti "sinonim' dunia, mati, mangkat, 3afat. meninggal

anjang pendek 8 *ontoh1 sebutan ship dengan sheep. 4ekanan 8 *ontoh1 sebutan eKport dengan eK port. 4ona 8 "terdapat dalam bahasa Aina, 4hai, Lietnam, Eaos, Kampu*he'. ;entian 8 *ontoh1 sebutan belikan tin dengan beli kantin. Konstituen terdekat "untuk ayat sahaja' 8 *ontoh1 susunan frasa makan nasi ayam di ba3ah rumah diba*akan sama ada makan nasi I ayam di ba3ah rumah, atau makan nasi ayam I di ba3ah rumah. Kosa Kata dan eribahasa

erkataan berla3anan "antonim' 8 putih@hitam, ke*il@besar, panjang@pendek. erkataan banyak makna 8 daki badan@daki bukit, ma"ak nasi@sudah ma"ak. erkataan fungsi khas seperti 8 penjodoh bilangan, kata rujukan kehormat.

5ambaran kehidupan masyarakat Melayu tradisional. 4eguran dan sindiran yang halus serta sopan.

1D.1.)

-penguasaan kosa kata dan peribahasa ini dikaitkan dengan ilmu sosiolinguistik iaitu satu *abang ilmu yang membin*angkan penggunaan bahasa dalam konteks sosial. a. K "a ka!a

Be'da"a'kan #en!(k dan +(n$"in/a, &e'i#a2a"a da&a! dika!e$ 'ikan ke&ada #e#e'a&a *eni" "e&e'!i #e'ik(!5 Simpulan bahasa
41

erumpamaan epatah erbilangan )idalan Eidah pendita 4amsil &barat

42