Nentema :Jeta dhe veprimet e Skenderbeut

Pjestaret e grupit :
Lubjana Dedndreaj
Lisbona Dedndreaj
Eugen Dedndreaj
Ida Logu
Enkeleda Tafani
Enkeleda Ahmati
Besrin Tufina

Biografia

Sknderbeu
Gjergj Kastrioti ishte djali m i vogl i Gjon Kastriotit dhe i princeshs Vojsava, fmija i fundit midis 4
djemve dhe 5 vajzave. Mendohet se lindi m 6 maj 1405 n Mat. U mor peng si nizam pas thyerjes s
t atit nga Sulltan Murati m 1421 dhe u drgua n oborrin e Sulltanit n Adrianopoj. Atje, zgjuarsia
dhe shkathtsia e uan Gjergjin n shkolln e sulltanit (iogllanve) q prgatiste komandant e
npuns.
Natyra i kishte dhn dhunti mendore e fizike. Atje mori emrin Isknder (Aleksandr). Pas mbarimit
t shkolls, Gjergj Kastrioti "(Sknderi)" kreu detyra ushtarake n Ballkane n Azin e Vogl, duke u
dalluar pr trimri dhe pr kt arsye iu dha titulli bej q do t thot princ ose fisnik pra Sknderbeg
do t thot Aleksandri princ ose fisnik. Ai nuk e harroi vendin e tij t dashur dhe priste me padurim
rastin t kthehej n tokn q e lindi. Me vdekjen e t atit, ai shpresonte t'i zinte vendin, por n
fakt sulltani e emroisanxhakbej jasht tokave shqiptare. Sknderbeu nuk hoqi dor nga ideja pr t'u
kthyer n Shqipri n fronin e t atit, deri n vitin 1443 kur ai u nis kundr Janosh Huniadit nn
komandn e bejlerbeut t Rumelis.
M 3 nntor 1443 n afrsi t Nishit, u ndeshn dy ushtrit. Ushtria osmane u shpartallua dhe u
trhoq n panik. Sknderbeu filloi t zbatonte planin e kryengritjes, s bashku me 300 kalors
shqiptar e me t nipin Hamza Kastrioti, u kthye n Dibr, ku populli e priti si lirimtar. Mori masa
pr prforcimin e rrugve nga mund t vinin osmant, dhe prej andej iu drejtua Krujs. Me nj ferman
t rrem shtiu n dor qytetin e garnizonin dhe kshtu m 28 nntor 1443 u shpall rimkmbja e
principats s Kastriotve. Mbi kshtjelln e Krujs u ngrit flamuri me shkabn e zez dykrenare i
Kastriotve.
Kryengritja u prhap shpejt n viset e tjera dhe feudalt e tjer u ngritn gjithashtu. Gjat dhjetorit,
Shqipria e Mesme dhe e Veriut u spastruan nga forcat osmane, u liruan njra pas tjetrs
kshtjellat e ksaj zone. Sknderbeu ishte organizatori iKuvendit t Arbrit, n t cilin u zgjodh si
prijs i Lidhjes Shqiptare t Lezhs. Ai u martua me t bijn e Gjergj Arianitit meDonika Arianitin pr
t forcuar lidhjet e tij me principatat e tjera.
N janar t vitit 1468 Sknderbeu u smur gjat zhvillimit t nj Kuvendi t thirrur nga ai, n t cilin
ishin t ftuar t gjith princat shqiptar. Vdiq me 17 Janar 1468 n Lezh. I mbuluar me lavdi, ai u
varros n Lezh. Shqiptart humbn prijsin e lavdishm q i udhhoqi pr 25 vjet rresht. E shoqja
me t birin emigruan, sikurse edhe nj pjes e paris shqiptare, pr nItali. Rreth prkrenares
ekziston ideja se e ka mbajtur pr nder t Pirros s Epirit, pasi edhe ai ka mbajtur po t njjtn
prkrenare.

Sknderbeu nuk hoqi dor nga ideja pr t'u kthyer n Shqipri
n fronin e t atit, deri n vitin 1443 kur ai u nis
kundr Janosh Huniadit nn komandn
e bejlerbeutt Rumelis.
M 3 nntor 1443 n afrsi t Nishit, u ndeshn dy ushtrit.
Ushtria osmane u shpartallua dhe u trhoq n panik.
Sknderbeu filloi t zbatonte planin e kryengritjes, s bashku
me 300 kalors shqiptar e me t nipin Hamza Kastrioti, u
kthye n Dibr, ku populli e priti si lirimtar. Mori masa pr
prforcimin e rrugve nga mund t vinin osmant, dhe prej
andej iu drejtua Krujs. Me nj ferman t rrem shtiu n dor
qytetin e garnizonin dhe kshtu m 28 nntor 1443 u shpall
rimkmbja e principats s Kastriotve. Mbi kshtjelln
e Krujs u ngrit flamuri me shkabn e zez dykrenare i
Kastriotve.
Kryengritja u prhap shpejt n viset e tjera dhe feudalt e
tjer u ngritn gjithashtu. Gjat dhjetorit, Shqipria e Mesme
dhe e Veriut u spastruan nga forcat osmane, u liruan njra
pas tjetrs kshtjellat e ksaj zone. Sknderbeu ishte
organizatori i Kuvendit t Arbrit, n t cilin u zgjodh si prijs
i Lidhjes Shqiptare t Lezhs. Ai u martua me t bijn eGjergj
Arianitit me Donika Arianitin pr t forcuar lidhjet e tij me
principatat e tjera.


Historia e Sknderbeut
(Marin Barleti)

Historia e Sknderbeut libr historik me Autor Marin
Barleti. Shqiproi: Stefan l. Prifti. Shtpia botuese:
"InfBotues". Viti i botimit 2005. Faqet e librit 508. ISBN
978-99927-995-3-6
"Historia e Sknderbeut", e shkruar n latinisht nga
Marin Barleti, prift shkodran, u botua pr her t par
n Rom rreth viteve 1508 - 1510. Kjo vepr
monumentale historike tregon jetn dhe veprn e heroit
legjendar t kombit shqiptar, Gjergj Kastriot
Sknderbeut. E prkthyer pothuaj n t gjitha gjuht
europiane dhe, mbas 500 vjetsh, edhe n gjuhn
amtare t Barletit, shqipruar nga Stefan l. Prifti, ajo
prfaqson ungjillin e patrotizmit shqiptar. Me kt
vepr, Barleti u ka ln t gjall breznive figurn e
ndritur t Sknderbeut, princit t epirotve dhe
mbrojtsit t krishtrimit.

Epoka e Sknderbeut n veprat e
autorve shqiptar

Epoka e Sknderbeut e shekullit XV dhe vet figura e Gjergj Kastriotit -
Sknderbeut ndikoi fuqishm n jetn shpirtrore t shqiptarve dhe pr
rritjen e vetdijes kombtare t tyre. T frymzuar prej tyre, intelektual t
shquar shqiptar, i pasqyruan e i prjetuan ato n vepra historike
monumentale, n t cilat nisi jetn e vet historiografia shqiptare.
Ishte Dhimiter Frngu qe shkroi i pari jetn e Sknderbeut, realisht si u
zhvillua, sepse Frngu ishte bashkshoqrues i gjith jets dhe luftrave t
Sknderbeut, arktar e shoqrues n udhtimet e Princit Shqiptar, ndrysh
nga Marin Barleti ku ka edhe trillime. Shkrimet latinisht t Frngut t vitit
1480, 12 vjet pas vdekjes s Sknderbeut, mjerisht u prvetsuan nga t
tjer, dhe prkthimi dhe botimi i saj italisht u b m von, pas vdekjes s
Frngut. Patjetr se vepra e Barletit qe u botua latinisht ne fillim t shek t
XVI (1504) kushtuar lufts heroike t arbrve pr mbrojtjen e Shkodrs,
(rrethimi i Shkodrs) pati jehon t madhe. Por vepra q e lartsoi figurn e
tij si historian humanist sht Historia e jets dhe e bmave t
Sknderbeut, t ciln e botoi italisht n Rom rreth viteve 1508-1510. Kjo
vepr voluminoze njohu shum ribotime n gjuh e n vende t ndryshme
t Evrops. Veprat e M. Barletit u bn burimi m i rndsishm ku
patriott shqiptar msonin historin e epopes legjendare t shk. XV, kur
nuk ishte zbuluar e njohur vepra e Dhimiter Frngut. Periudha e
Sknderbeut u prjetsua edhe n vepra t tjera historike nga
bashkkohsit e heroit. Si e thame nj nga bashkpuntort e ngusht t
Sknderbeut, Dhimitr Frngu, shkroi latinisht, n frymn e ideve
humaniste t kohs nj vepr pr jetn e Sknderbeut.
Nj vepr tjetr e rndsishme pr t njohur shoqrin shqiptar t shek.
XV sht Historia dhe gjenealogjia e shtpis s Muzakajve, shkruar n
italisht m 1510 nga bashklufttari i Sknderbeut, Gjon Muzaka. Ajo mbeti
n dorshkrim dhe, pr vlern q ka pr historin mesjetare shqiptare,
botuesi i saj i shek. t XIX m t drejt e ka cilsuar at si nj
margaritar.

Gjergj Kastrioti Sknderbeu - Hero
Kombtar

Gjergj Kastrioti - Sknderbeu (6 maj 1405- 17 janar 1468) sintetizon nj epok t tr historike
q mori emrin e tij: luftn njshekullore kundr pushtimit osman (fundi i shek. XIV - fundi i
shek. XV). Nn udhheqjen e tij, lufta e shqiptarve u ngrit n nj shkall m t lart e m t
organizuar dhe shnoi nj kthes vendimtare n zhvillimin politik t Shqipris.
Gjergj Kastrioti - Sknderbeu ishte prfaqsuesi m konsekuent dhe m i shquar i elits
drejtuese shqiptar q udhhoqi m vendosmri frontin e lufts s shqiptarve kundr
pushtuesve osman. Ai realizoi t parin bashkim t shqiptarve, Lidhjen Shqiptare t Lezhs, e
cila hapi rrugn e krijimit t shtetit t pavarur shqiptar, themeluesi i t cilit u b ai vet.
Kujdes t veant Sknderbeu i kushtoi ruajtjes s burimeve t brendshme ekonomike, tek t
cilat u mbshtet lufta. Duke fuqizuar mbrojtjen n brezin kufitar, n lindje e n jug, ai i dha
mundsi banorve t viseve t lira t zhvillonin nj veprimtari ekonomike deri diku normale.
Krahas mbrojtjes s vendit, Sknderbeu i kushtoi vmendje lirimit t viseve t pushtuara q
ndikoi n formimin e mtejshm t lidhjeve m banort e ktyre viseve dhe n forcimin e
bashkimin e t gjith popullit shqiptar. Aftsit e Sknderbeut si burr shteti spikatn edhe n
marrdhniet me vendet e tjera. Duke pasur t qart s rrezikut osman mund ti bhej ball
vetm m sukses vetm me forca t bashkuara, Sknderbeu krkoi pareshtur pjesmarrjen e
vendeve evropiane n luft kundr armikut t prbashkt.
N kushtet e pabarazis s theksuar ndrmjet forcave osmane dhe atyre shqiptare,
Sknderbeu prpunoi strategjin dhe taktikn e tij luftarake, n baz t s cils qndronte
mendimi se fitorja nuk mund t varej nga numri i ushtarve. Ai mbante armikun n alarm t
prhershm, i priste rrugn e fuqizimet dhe, pasi e kishte futur n kurth, e godiste me sulme
t fuqishme e t befasishme.
Sknderbeu u shndrrua n simbol t lufts pr liri e pavarsi. Ai mbeti nj figur e dashur pr
shqiptart edhe pas vdekjes s tij. Kujtimi i tij mbeti gjithnj i gjall npr kngt, gojdhnat
e tregimet e shumta popullore q i dhan atij tiparet e nj figure legjendare.
Vepra dhe figura e Sknderbeut kishte prmasa dhe rndsi evropiane. Ai u vlersua lart nga
personalitetet e shquara evropiane t kohs. Kt e dshmon edhe fakti s pr Sknderbeun
sht shkruar nj literatur e shumllojshme, prej qindra vllimesh, t botuara n shum
gjuh, dhe n t katr ant e bots. Ndr autort shqiptar jan Marin Barleti, Fan Noli, Sabri
Godo, Fatos Daci.

SKENDERBEU NE KRUJE
Kryengritja fitimtare e nntorit t vitit 1443 dhe Kuvendi i
fisnikve shqiptar i mbajtur n mars t vitit 1444 n Lezh, solln
ndryshime rrnjsore n organizimin administrativ, politik e ushtarak
t viseve t liruara shqiptare. Kuvendi iLezhs realizoi t parin
bashkim t gjer politik e ushtarak t vendit n formn e nj aleance
ndrmjet prfaqsuesve kryesor t aristokracis shqiptare. Organi
m i lart qendror i ktij bashkimi u b Kuvendi i fisnikve. Organe t
prhershme t Beslidhjes ishin kryetari i saj, ushtria dhe arka e
prbashkt, n krye t t cilave u caktua nj njeri i
vetm, Sknderbeu.
Vendimet e Kuvendit i dhan mbshtetje ligjore e morale pozits s
veant t Sknderbeut, si kryetar i Beslidhjes, n marrdhniet me
fisnikt e tjer shqiptar. Kt pozit ai e shfrytzoi pr t bashkuar
sa m organikisht viset e lira shqiptare, nprmjet forcimit t
pareshtur t autoritetit t pushtetit t tij. Si kryetar i Beslidhjes ai
ushtronte t drejtn pr t'i thirrur ose jo n Kuvend antart e saj.
Pr nevojat e mbrojtjes e t vijimit t lufts, antart e Beslidhjes
pranuan krijimin e organeve qendrore, t prqendruara n nj dor t
vetme, n at t Sknderbeut. Vendimet e Kuvendit i ngarkonin ata me
detyrime politike, ushtarake e ekonomike. Kshtu, n luft kundr
Venedikut gjat viteve 1447-1448 morn pjes edhe personalitete
drejtuese, t cilve nuk u ishin cenuar drejtprdrejt interesat nga
pushtimi venecian, si Gjergj Arianiti. N kt luft dhe n bisedimet
pr nnshkrimin e traktatit t paqes, Sknderbeu ishte figura qendrore
e pals shqiptare, edhe pse nn pushtetin e Venedikut nuk ishin
prfshir zotrime t Kastriotve, si kishte ndodhur me ato t disa
fisnikve t tjer.

N kuadrin e Beslidhjes, fisnikt i ruanin t gjitha t drejtat e mparshme mbi
zotrimet e veta. Kjo bnte q n qndrimin e tyre t shfaqeshin edhe dukuri t
tilla, si mosprmbushja e detyrimeve t caktuara n Kuvend, mospjesmarrje
n luft, lkundje ndaj vshtirsive e presioneve t pushtuesve osman,
mosmarrveshje me njri-tjetrin, mbajtja e ushtrive jasht kuadrit t
Beslidhjes etj.
Me kalimin e viteve u b gjithnj e m e domosdoshme t kaprceheshin sa m
par dobsit e brendshme, t cilat pengonin zhvillimin me sukses t lufts.
Detyra e mbrojtjes s viseve t lira shqiptare krkonte q mobilizimi i banorve
n to dhe ruajtja e kshtjellave t mos mbeteshin n duart e zotrve t
veant. Prshpejtimin e procesit t bashkimit politik t shqiptarve e
favorizonte shum autoriteti i madh gjithnj n rritje q Sknderbeu kishte te
bashkkombsit e vet, tek i cili kta shihnin drejtuesin e aft dhe komandantin
e talentuar, q vazhdimisht po u sillte fitore.
Lufta e suksesshme nn udhheqjen e Sknderbeut ndikoi pozitivisht pr
integrimin n nj shtet t prbashkt t fisnikve shqiptar, t cilt i kishin
fituar dhe i mbanin zotrimet e tyre n saj t fitoreve q po korrte ushtria e
Beslidhjes. Duke ruajtur prgjithsisht t drejtat ekonomike feudale, zotrimet
e tyre e humbn gradualisht autonomin politike dhe u njsuan me ato t
Kastriotve. Duke kujtuar kto ndryshime, Gjon Muzaka shkruante se shkrirja
dhe aneksimi i zotrimeve t fisnikve shqiptar nga Sknderbeu ndodhte
ngaq ky "kishte n dor ushtrin, dhe ata kishin gjithnj turkun mbi krye". Ata
ishin t varur nga Sknderbeu, sepse nuk ishin t fuqishm dhe pa prkrahjen e
tij nuk mund t prballonin dot furin osmane. Integrimi n nj shtet t
prbashkt nuk i dmtonte rnd interesat e tyre ekonomike. Duke prmbushur
detyrimet ndaj pushtetit qendror t Sknderbeut, fisnikt ruanin t drejtn e
administrimit t pronave t veta po nprmjet aparatit t tyre t mparshm
administrativ dhe ekonomik, i cili tani konsideroj si pjes e aparatit shtetror
t prbashkt, t drejtuar nga Sknderbeu. Fisnikt shqiptar kaluan kshtu n
vartsin e zakonshme feudale ndaj kryezotit t tyre, Sknderbeut.

Heroi shqiptar prdori mjete t ndryshme pr afrimin e bashkimin sa
m t ngusht e t qndrueshm t zotrve t fuqishm shqiptar e
rrjedhimisht, t t gjith vendit. Ndr to m t rndsishmet ishin
lidhjet martesore ndrmjet familjeve fisnike, dukuri t zakonshme
kto n shoqrin feudale. Martesa t tilla ishin br q n kohn e
Gjon Kastriotit, q ishte martuar me Vojsavn, familja e s cils,
sipas M. Barlecit, jetonte n Pollog (me kt ai emrtonte rajonin q
shtrihej nga qyteti i Shkupit n lindje deri n krahinn e Dervenit n
perndim, ndoshta edhe rajonin n rrjedhjen e poshtme t lumit
Tresk). Q n kohn e Gjon Kastriotit motrat e Sknderbeut ishin
martuar me antar t familjeve m t fuqishme t kohs: Mara me
Stefan Gjurashin (Crnojeviin), Jella me Stres Balshn, Angjelina me
Vladan Arianitin, vlla i Gjergj Arianitit, Vlajka me Gjon Muzakn. Ve
ktyre, Heroi shqiptar, i cili qysh n vitin 1443 e kishte cilsuar veten
si trashgimtar t Balshajve, bri lidhje martesore t tjera. Vet u
martua me Donikn, vajzn e Gjergj Arianitit, kurse t motrn,
Mamicn e martoi me Muzak Topin. Zotrimet e Arianitve e t
Topiajve kishin nj rndsi t veant strategjike pr mbrojtjen e
vendit, sepse npr to kalonte Rruga Mbretrore (Egnacia) dhe
degzimet e saj n drejtim t viseve t Shqipris s Eprme e asaj
t Poshtme, nprmjet t cilave trupat osmane mund t futeshin n
thellsi t tokave t lira shqiptare pr t sulmuar kryeqendrn e tyre,
Krujn. Lidhjet martesore t shumta lehtsuan veprimtarin politike
t Sknderbeut pr integrimin sa m t plot t viseve shqiptare nn
pushtetin qendror t tij. Edhe n radht e ktyre familjeve kishte
individ t paknaqur nga forcimi i pushtetit qendror t Sknderbeut.
Kshtu, p.sh., n vitin 1455 Muzak Topia ankohej pr
mosmarrveshjet q kishte me kunatin e vet, Sknderbeun.

Shprehje e qndrimeve divergjente ndaj procesit t forcimit
t pushtetit qendror t Sknderbeut ishin edhe prpjekjet e
ndonj prfaqsuesi t familjeve aristokrate shqiptare pr t
pasur lidhje vetjake me vende t tjera, si me Napolin,
Venedikun etj. Kto qndrime shfaqeshin sidomos kur tek ata
dobsohej besimi se shqiptart mund t prballonin vetm
luftn me ushtrin osmane. Kshtu, p.sh., pas rnies s
Sopotnics (1448) dhe Rrethimit t Par t Krujs (1450),
disa nga antart e Beslidhjes s Lezhs krkuan
individualisht mbshtetjen e prkrahjen e vendeve t tjera,
duke nnshkruar me ta nj numr traktatesh. Krahas traktatit
t 26 marsit 1451, q dy ambasador t Sknderbeu e
nnshkruan n emr t tij dhe t "familjarve t tij e t
baronve t Shqipris" me mbretin Alfonsi V t Napolit,
traktate t ngjashme lidhn pas disa muajsh me mbretin e
Napolit ambasadori i Gjergj Arianitit (7 qershor 1451),
prfaqsuesit e Muzak Topis, Gjon Muzaks etj. Pr t
neutralizuar prirjet decentralizuese q po rishfaqeshin n
radht e fisnikve shqiptar pas fushatave ushtarake osmane
t viteve 1448 dhe 1450 dhe pr t ruajtur bashkimin politik
t vendit, Sknderbeu forcoi lidhjet familjare me
personalitetin politik m t rndsishm shqiptar pas tij,
Gjergj Arianitin, duke u martuar me vajzn e tij, Donikn

KLASA: 12-6
GRUPI:3
PROJEKT
LENDA: HISTORI