1

TOPIK 3 : GEOMETRI KOORDINAT

SPA 3204
MATEMATIK GUNAAN

Peta Konsep












Pengenalan
Teorem Pithagoras
Ia boleh digunakan untuk mengira panjang satu sisi sebuah segitiga bersudut
tegak apabila panjang dua sisi yang lain diberikan.








Berdasarkan segi tiga bersudut tegak itu :

c
2
= a
2
+ b
2

c = a
2
+ b
2


b
2
= c
2
- a
2

b = c
2
- a
2


a
2
= c
2
- b
2

a = c
2
b
2

KOORDINAT
Koordinat suatu titik

A ( 1 , 2 )
x y
Jarak antara dua titik

Jarak = (x
2
- x
1
)
2
+ (y
2
- y
1
)
2

Titik tengah
Titik yang membahagikan
suatu garis lurus kepada
dua bahagian yang sama
panjang.

Titik tengah =


c
b
a
Sisi c adalah sisi yang
paling panjang dan
bertentangan dengan
sudut tegak.
Sisi paling panjang
suatu segitiga bersudut
tegak dinamakan
hipotenus.

Ini adalah segi tiga
bersudut tegak dengan
sisi-sisi a, b dan c.
y
1
+ y
2

2
,
x
1
+ x
2

2

2

TOPIK 3 : GEOMETRI KOORDINAT

SPA 3204
MATEMATIK GUNAAN

Contoh 1 :







Diberi a = 3 dan b = 4, cari nilai bagi c.

Penyelesaian :

c
2
= a
2
+ b
2


c = a
2
+ b
2

= a
2
+ b
2

= (3)
2
+ (4)
2

= 9 + 16
= 25
= 5 unit


Geometri Koordinat
Sistem Cartesan merupakan satu sistem yang digunakan untuk menetapkan
kedudukan titik pada satah Cartesan.
Gambarajah 1 menunjukkan contoh sistem koordinat pada satah Cartesan.





Gambarajah 1 : Contoh sistem koordinat pada Satah Cartesan
c
b
a
Skala pada paksi x adalah 1 : 1
Skala pada paksi y adalah 1 : 5
Skala pada paksi x adalah 1 : 1
Skala pada paksi y adalah 1 : 1

3

TOPIK 3 : GEOMETRI KOORDINAT

SPA 3204
MATEMATIK GUNAAN

Mencari jarak

Jarak di antara sebarang dua titik ialah panjang garis lurus yang menyambungkan
dua titik itu.
Contoh 2 :

Cari jarak antara titk A ( 5 , 5 ) dan B ( 1 , 1 )













Penyelesaian :

Berdasarkan Teorem Pithagoras :

AB
2
= AC
2
+ BC
2

AB = AC
2
+ BC
2

= (5 - 1)
2
+ (1 5)
2

= (4)
2
+ (-4)
2

= 16 + 16
= 32
= 5.66 unit





A ( 5 , 5 )
B ( 1 , 1 )
C ( 5 , 1 )
1
2
3
4
5
y
0
x
1 2 3 5 4
Garis lurus
ini adalah
hipotenus.
AB = Jarak

4

TOPIK 3 : GEOMETRI KOORDINAT

SPA 3204
MATEMATIK GUNAAN
Cara penyelesaian lain :












Jarak = (x
2
- x
1
)
2
+ (y
2
- y
1
)
2

= (5

- 1)
2
+ (5

- 1)
2

= (4)
2
+ (-4)
2

= 16 + 16
= 32
= 5.66 unit


















y
2
x
2

A ( 5 , 5 )
1
2
3
4
5
y
0
x
1 2 3 5 4
B ( 1 , 1 )
y
1

x
1


5

TOPIK 3 : GEOMETRI KOORDINAT

SPA 3204
MATEMATIK GUNAAN
Contoh 3 :

A (3 , 3), B (2, -4) dan C (-4 , 4) ialah bucu-bucu bagi sebuah segitiga. Tunjukkan bahawa
segitiga ABC ialah sebuah segitiga sama kaki.

Penyelesaian :
i. Buat gambarajah satah cartesan.
ii. Plotkan titik-titik koordinat A, B dan C.
iii. Buat pengiraan untuk titik AB, BC dan AC

Titik A (3 , 3) dan B (2, -4) Titik A (3 , 3) dan C (-4, 4)


AB = (x
2
- x
1
)
2
+ (y
2
- y
1
)
2
AC = (x
2
- x
1
)
2
+ (y
2
- y
1
)
2

= (2

- 3)
2
+ (-4

- 3)
2
= (-4

- 3)
2
+ (4

- 3)
2

= (-1)
2
+ (-7)
2
= (-7)
2
+ (1)
2

= 1 + 49 = 49 + 1
= 50 = 50
= 7.07 unit = 7.07 unit


Titik B (2 , -4) dan C (-4, 4)


BC = (x
2
- x
1
)
2
+ (y
2
- y
1
)
2

= (-4

- 2)
2
+ (4

(-4) )
2

= (-6)
2
+ (8)
2

= 36 + 64
= 100
= 10 unit



Di dapati bahawa AB = BC.

Maka segitiga ABC ialah sebuah segitiga sama kaki.





y
1
x
1

y
2
x
2

y
1
x
1

y
2
x
2

y
1
x
1

y
2
x
2


6

TOPIK 3 : GEOMETRI KOORDINAT

SPA 3204
MATEMATIK GUNAAN

Mencari Titik Tengah

Titik tengah Titik yang membahagikan suatu garis lurus kepada dua bahagian yang
sama panjang.

Contoh 4 :

Cari titik tengah bagi A ( 5 , 5 ) dan B ( 1 , 1)











Penyelesaian :
Titik tengah AB =






= ( 3 , 3 )



y
1
+ y
2

2
,
x
1
+ x
2

2
1 + 5
2
,
1 + 5
2
=
6
2
,
6
2
=
y
2
x
2

A ( 5 , 5 )
1
2
3
4
5
y
0
x
1 2 3 5 4
B ( 1 , 1 )
y
1

x
1

Titik tengah ( 3 , 3 )

7

TOPIK 3 : GEOMETRI KOORDINAT

SPA 3204
MATEMATIK GUNAAN

Contoh 5 :
Diberi P ( m , -3 ), Q (- 4 , n) dan titik tengah bagi garis PQ ialah ( 3 , -2 ). Cari nilai m
dan n.

Penyelesaian :
Titik tengah PQ =




Di beri titik tengah PQ = ( 3 , -2 )
Maka :





















y
1
+ y
2

2
,
x
1
+ x
2

2
=
-3 + n
2
,
m + (-4)
2
=
m + (-4)
2
3
= 3 x 2 m + (-4)
= 6 m + (-4)
= 6 + 4 m
= 10 m
= -2 x 2
-3 + n
= -4
-3 + n
= -4 + 3
n
-3 + n
2
= -2
= -1
n

8

TOPIK 3 : GEOMETRI KOORDINAT

SPA 3204
MATEMATIK GUNAAN
Mencari Titik Tengah Jika Di beri Kadar Nisbah

Formula yang digunakan ialah :






Di mana m : n adalah kadar nisbah

Contoh 6 :

Cari koordinat bagi titik P yang membahagi dalam garis lurus yang menyambungkan
A ( 5, 4 ) dan B ( -5 , -6 ) dengan nisbah 3 : 2.

Penyelesaian :
i. Buat gambarajah satah cartesan.
ii. Plotkan titik-titik koordinat A dan B .


iii. Buat pengiraan


P =


=


= ( -1 , -2 )
n x
1
+ m x
2

m + n
n y
1
+ m y
2

m + n
,
n x
1
+ m x
2

m + n
n y
1
+ m y
2

m + n
,
,
2 (5) + 3 (-5)
3 + 2
2 (4) + 3 (-6)
3 + 2


9

TOPIK 3 : GEOMETRI KOORDINAT

SPA 3204
MATEMATIK GUNAAN
Contoh 7 :

Cari nisbah P (3 , 4) yang membahagi dalam garis lurus yang menyambungkan A ( -1 , 2 )
yang membahagi dalam garis lurus yang menyambungkan B (9 , 7).


Penyelesaian :
Katakan P membahagi dalam AB dengan nisbah m : n.


Maka, P =



=



Diberi titik P ialah (3 , 4)


Maka, = 3 = 4















Jadi, P membahagi dalam AB dengan nisbah 2 : 3.












n x
1
+ m x
2

m + n
n y
1
+ m y
2

m + n
,
,
n (-1) + m (9)
m + n

n (2) + m (7)
m + n

n (-1) + m (9)
m + n

- n + 9m
= 3 m + 3 n
9 m 3 m
= 3 n + n

6 m
= 4 n

m
n
= 4
6

n (-1) + m (9)
= 3 m + 3 n

m
n
= 2
3

n (2) + m (7)
m + n

n (2) + m (7)
= 4 m + 4 n

2 n + 7 m
= 4 m + 4 n

7 m 4 m
= 4 n - 2 n

3 m
= 2 n

m
n
= 2
3


10

TOPIK 3 : GEOMETRI KOORDINAT

SPA 3204
MATEMATIK GUNAAN
Latihan :

1. Cari jarak di antara titik-titik berikut :


a. A ( -1 , 2 ) dengan B ( 2 , 6 )
b. C ( 15 , 4 ) dengan D ( 3 , -1 )
c. E ( 4 , -3 ) dengan F ( -5 , -3 )

2. P ( -1 , 7 ), Q ( 5 , 6 ) dan R ( 6 , 0 ) ialah bucu-bucu bagi sebuah segitiga.
Nyatakan sisi terpanjang bagi segitiga itu.

3. Jika jarak di antara titik D ( 3 , 3 ) dengan titik F ( k , 18 ) ialah 17 unit, cari nilai-
nilai yang mungkin bagi k ?

4. Cari koordinat titik tengah bagi garis lurus yang menyambungkan titik-titik berikut :

a. A ( 8 , 2 ) dengan B ( 0 , -6 )
b. C ( 3 , -5 ) dengan D ( 9 , -5 )
c. E ( -3 , 4 ) dengan F ( -2 , - 4 )

5. Diberi P ( 3 , a ) dan Q ( b , 4 ). Jika R ( 3 , 5 ) ialah titik tengah bagi garisan PQ,
cari nilai a dan b.

6. Cari koordinat bagi titik yang membahagi dalam garis lurus yang menyambungkan
setiap setiap pasangan titik yang berikut dengan nisbah yang diberikan.

a. A ( -2 , -2 ) dan C ( 3 , 10 ) , nisbah 2 : 3
b. E ( 2 , 3 ) dan F ( -6 , 11) , nisbah 5 : 2.