LAPORAN KASUS

ASMA BRONKHIAL
Pembimbing
dr. Susanto Soedarsono, Sp. P
Maulana Abar
!""#$%""#&
RUMAH SAKI' ISLAM (AKAR'A SUKAPURA
)AKUL'AS K*+OK'*RAN +AN K*S*HA'AN
UNI,*RSI'AS MUHAMMA+I-AH (AKAR'A
!".%
BAB I
S'A'US PASI*N
I+*N'I'AS
Nama : Tn. M
TTL : Jakarta, 14 September 1972
Umur : 42 tahun
Alamat : Cakung Tmur
!eker"aan : #ra$%a$ta
Statu$ !erka%nan : Menkah
Agama : &$lam
Tanggal M'S : 2()*+)2*14
ANAMN*SIS
,eluhan Utama
Se$ak na-a$ $e"ak 2 har .ang lalu
'%a.at !en.akt Sekarang
/$ 0atang 0engan keluhan $e$ak na-a$ $e"ak 2 har .ang lalu, $e$akn.a hlang
tmbul 0an 0$erta bun. 1ngk2, $e$ak tmbul 0an 0perberat 0engan akt-ta$
terutama "ka mengangkat alat berat, terpapar 0ebu, 0an 0alam kea0aan 0ngn,
$e$akn.a berkurang 0engan $trahat, p3$$ 0u0uk 0engan kepala merun0uk 0an
pemberan nhaler. /$ mengeluh batuk ber0ahak, 0ahak ber%arna puth, t0ak a0a
0arah, keluhan n.er 0a0a 0$angkal, keluhan plek 0$angkal. 4uang ar be$ar lan5ar,
t0ak 0$erta len0r 0an 0arah, buang ar ke5l n3rmal, 0engan %arna ar $en kunng
"ernh.
'%a.at !en.akt 6ahulu
o '%a.at keluhan .ang $ama 1* tahun .ang lalu.
o '%a.at Tb paru 0$angkal
'%a.at !en.akt ,eluarga
o '%a.at keluhan $erupa 0$angkal.
o '%a.at A$ma 0$angkal.
o '%a.at Tb paru 0$angkal.
o '%a.at ,en5ng man$ 0$angkal.
o '%a.at Tekanan 0arah tngg 0$angkal
'%a.at !$k3$3$al 0an ,eba$aan
o !a$en mer3k3k 4 batang7har
o !a$en t0ak mengk3n$um$ nark3ba maupun mnum alkh3h3l
'%a.at !eng3batan
/$ menggunakan 3bat h$ap untuk mengurang ra$a $e$akn.a, ( ment $etelah
penggunaan 3bat h$ap, $e$ak berkurang. 3bat h$ap 0bel 0ap3tek ata$ $aran teman
3$.
'%a.at Alerg
o '%a.at alerg 3bat 0$angkal
o '%a.at alerg makanan 0$angkal.
o '%a.at alerg 0ebu 0an 0ngn 0$angkal.
P*M*RIKSAAN )ISIK
,ea0aan Umum : Tampak $akt rngan.
,e$a0aran : C3mp3$ ment$.
S'A'US /I0I
44 $ebelum $akt : (1 kg
44 $etelah $akt : (1 kg
T4 : 18( 5m
,e$mpulan : berat ba0an n3rmal 9g: bak &MT 1;,7+<
'AN+A ,I'AL
) Suhu : +8,8 C
*
) T6 : 11*7;* mm=g
) Na0 : 72 >7Ment, kuat angkat, $ 5ukup, reguler
) !erna-a$an : 2*>7Ment,
S'A'US /*N*RALIS
o ,epala : N3rm35hepal
o 'ambut : 'ambut htam, kertng, tp$, 0$trbu$ merata, terka0ang r3nt3k.
o Mata : Al$ htam, tp$, ma0ar3$$ 9)7)<, k3n"ungt?a anem$ 9)7)<, $klera kterk 9)7)
re-lek$ pupl 9@7@<, pupl $3k3r, $trab$mu$ 9)7)<, e0ema palpebra 9)7)<.
o =0ung : N3rm3na$ 9@7@<, 0e?a$ $eptum 9)7)<, k3nka hperem$ 9)7)<, $ekret 9)7)<,
ep$tak$$ 9)7)<, p3lp 9)7)<.
o Telnga : N3rm3ta 9@7@<, $ekret 9)7)<, $erumen 9)7)<, re-le> membrane tmpan 9@7@<
o Mulut : 4br kerng, $an3$$ 9)7)<, $t3matt$ 9)7)<, l0ah k3t3r 9)7)<, -arng
hperem$ 9)<, t3n$l hperem$ 9)7)<, be$ar t3n$l T17T1, 5are$ gg 9@7@<
o Leher : !embe$aran ,A4 9)<, pembe$aran kelen"ar tr30 9)<, ma$$a 9)<.
Th3rak
!aru)paru :
) &n$pek$ : tampak 0a0a 0e>tra $n$tra $metr$, bagan 0a0a tertnggal $aat
n$pra$ 9)7)<.
) !alpa$ : B35al -rentu$ melemah pa0a paru $n$tra
) !erku$ : $3n3r 0ke0ua lapang paru
) Au$kulta$ : Be$kuler 9@7@<, %hee:ng 9)7@<, 'h3nk 9)7)<
Jantung :
) &n$pek$ : &5tu$ 53r0$ t0ak terlhat
) !alpa$ : &5tu$ 53r0$ teraba 0 &CS B lnea m05la?5ula $n$tra
) !erku$ : bata$ kanan "antung bera0a 0 &CS B para$ternal kanan
bata$ kr "antung bera0a 0 &CS B gar$ m05la?5ula $n$tra
) Au$kulta$ : 4J & 0an && n3rmal, murmur 9)<, gall3p 9)<
Ab03men
) &n$pek$ : !erut 0atar, $metr$, 5aput me0u$a 9)<, $5ar p3$t 3p 9)<,
) Au$kulta$ : 4$ng U$u$ 9@<, N3rmal.
) !alpa$ : Supel, ma$$a 9)<, n.er tekan epga$trum 9)<, n.er tekan perut
kr ata$ 9)<, reb3un0 ten0erne$$ 9)<, hepat3megal 9)<,
$plen3megal 9)<
) !erku$ : Tmpan keempat kua0ran.
o Ck$tremta$ Ata$
Akral : =angat 9@7@<.
C0ema : 9)7)<
o Ck$tremta$ 4a%ah
Akral : =angat 9@7@<.
C0ema : 9)7)<
R*SUM*
/$ lak ) lak 0engan keluhan $e$ak na-a$ $e"ak 2 har .ang lalu, $e$akn.a hlang
tmbul 0an 0$erta bun. 1ngk2, $e$ak tmbul 0an 0perberat 0engan akt-ta$ terutama "ka
mengangkat alat berat, terpapar 0ebu, 0an 0alam kea0aan 0ngn, $e$akn.a berkurang 0engan
$trahat, p3$$ 0u0uk 0engan kepala merun0uk 0an pemberan nhaler. /$ mengaku
memlk r%a.at $akt a$ma 0an $erng ke g0 untuk 03bat. /$ mengeluh batuk ber0ahak,
0ahak ber%arna puth, t0ak a0a 0arah, keluhan n.er 0a0a 0$angkal, keluhan plek
0$angkal. 4uang ar be$ar lan5ar, t0ak 0$erta len0r 0an 0arah, buang ar ke5l n3rmal,
0engan %arna ar $en kunng "ernh.
Tan0a Btal
) Suhu : +8,8 C
*
) T6 : 11*7;* mm=g
) Na0 : 72 >7Ment, kuat angkat, $ 5ukup, reguler
) !erna-a$an : 2*>7Ment,
!emerk$aan D$k
) Au$kulta$ !aru : #hee:ng 9)7@<
) !alpa$ !aru : B35al -rentu$ melemah pa0a paru $n$tra
6ADTA' MASALA=
1. Se$ak na-a$ e.5. A$ma 4r3nkhal
ASS*SM*N'
1. Se$ak na-a$ e.5. A$ma 4r3nkhal
S : /S 0atang 0karenakan $e$ak na-a$ $e"ak 2 har .ang lalu, $e$akn.a hlang tmbul
0an 0$erta bun. 1ngk2, $e$ak tmbul 0an 0perberat 0engan akt-ta$ terutama "ka
mengangkat alat berat, terpapar 0ebu, 0an 0alam kea0aan 0ngn. /$ mengeluh batuk
ber0ahak, 0ahak ber%arna puth, t0ak a0a 0arah.

/ : Au$kulta$ !aru : #hee:ng 9)7@<
!alpa$ !aru : B35al -rentu$ melemah pa0a paru $n$tra
A : 1+ : A$ma 4r3nkhal
++ : !!/,
! : '0> :
) =2TL
) Daal paru 9$pr3metr 0an !eak Dl3% Meter7!DM <
) 'a03l3g 9 th3rak$ !A 0an Lateral<
'th :
) N3n)me0kament3$a
1. Menghentka keba$aan mer3k3k
2. Menggunakan ma$ker $elama ker"a
+. Mengurang akt-ta$ .ang 0apat memperberat $erangan $e$ak
) Me0kament3$a
1. /
2
+ lter7ment
2. Nebul:er C3mb?ent @ ?ent3ln
+. /4= $.rup + > 1
!r3gn3$a :
6uba a0 b3nam
BAB II
ASMA BRONKIAL
.. +e2inisi
A$ma a0alah pen.akt gangguan n-lama$ kr3n$ $aluran pernapa$an .ang
0hubungkan 0engan hperre$p3n$-, keterbata$an alran u0ara .ang re?er$bel 0an ge"ala
pernapa$an.
1,2
&n-lama$ kr3nk men.ebabkan penngkatan re$p3n $aluran na-a$ .ang
menmbulkan ge"ala ep$30k berulang, meng, $e$ak na-a$, ra$a berat 0 0a0a $erta batuk
terutama malam har 0an atau 0n har. Ae"ala n umumn.a berhubungan 0engan
pengurangan aru$ u0ara .ang lua$ tap ber?ara$ .ang ba$an.a re?er$bel bak $e5ara
$p3ntan maupun 0engan peng3batan.
+

II. *pidemiologi
A$ma br3nkal merupakan $alah $atu pen.akt alerg 0an ma$h men"a0 ma$alah
ke$ehatan bak 0 negara ma"u maupun 0 negara berkembang. !re?alen$ 0an angka ra%at
nap pen.akt a$ma br3nkal 0 negara ma"u 0ar tahun ke tahun 5en0erung menngkat.
!erbe0aan pre?alen$, angka ke$aktan 0an kematan a$ma br3nkal ber0a$arkan letak
ge3gra- telah 0$ebutkan 0alam berbaga peneltan. Selama $epuluh tahun terakhr ban.ak
peneltan ep0em3l3g tentang a$ma br3nkal 0an pen.akt alerg ber0a$arkan ku$3ner
telah 0lak$anakan 0 berbaga belahan 0una. Semua peneltan n %alaupun memaka
berbaga met30e 0an ku$3ner namun men0apatkan ha$l .ang k3n$$ten untuk pre?alen$
a$ma br3nkal $ebe$ar ()1(E pa0a p3pula$ umum 0engan pre?alen$ lebh ban.ak pa0a
%anta 0ban0ngkan lak)lak. 6 &n03ne$a belum a0a 0ata ep0em3l3g .ang pa$t namun
0perkrakan berk$ar +);E.
4
6ua pertga pen0erta a$ma br3nkal merupakan a$ma br3nkal alerg 9at3p< 0an (*E
pa$en a$ma br3nkal berat merupakan a$ma br3nkal at3p. A$ma br3nkal at3p 0tan0a
0engan tmbuln.a antb30 terha0ap $atu atau lebh alergen $epert 0ebu, tungau rumah, bulu
bnatang 0an "amur. At3p 0tan0a 3leh penngkatan pr30uk$ &gC $ebaga re$p3n terha0ap
alergen. !re?alen$ a$ma br3nkal n3n at3p t0ak melebh angka 1*E.

A$ma br3nkal
merupakan nterak$ .ang k3mplek$ antara -akt3r genetk 0an lngkungan. 6ata pa0a
peneltan $au0ara kembar m3n3:g3t 0an 0:g3t, 00apatkan kemungknan ke"a0an a$ma
br3nkal 0turunkan $ebe$ar 8*)7*E.
4
III. Pato2isiologi
Se$uatu .ang 0apat mem5u $erangan a$ma n $angat ber?ara$ antara $atu n0?0u
0engan n0?0u .ang lan. 4eberapa hal 0antaran.a a0alah alergen, p3lu$ u0ara, n-ek$
$aluran na-a$, ke5apaan, perubahan 5ua5a, makanan, 3bat atau ek$pre$ em3$ .ang
berlebhan, rnt$, $nu$t$ bakteral, p3lp3$$, men$trua$, re-luk$ ga$tr3e$3-ageal 0an
kehamlan.
1
Alergen akan mem5u ter"a0n.a br3nk3k3n$trk$ akbat 0ar pelepa$an IgE
dependent 0ar $el ma$t $aluran perna-a$an 0ar me0at3r, terma$uk 0antaran.a h$tamn,
pr3$taglan0n, leuk3trn, $ehngga akan ter"a0 k3ntrak$ 3t3t p3l3$. ,eterbata$an alran u0ara
.ang ber$-at akut n kemungknan "uga ter"a0 3leh karena $aluran perna-a$an pa0a pa$en
a$ma $angat hper re$p3n$- terha0ap berma5am)ma5am "en$ $erangan. Akbatn.a
keterbata$an alran u0ara tmbul 3leh karena a0an.a pembengkakan 0n0ng $aluran na-a$
0engan atau tanpa k3ntrak$ 3t3t p3l3$. !enngkatan permeablta$ 0an keb353ran
mkr3?a$kular berperan terha0ap penebalan 0an pembengkakan pa0a $$ luar 3t3t p3l3$
$aluran perna-a$an.
1,8
/ambar . br3nk3lu$ n3rmal 0an br3nk3lu$ pa0a a$ma br3nkal
8
!en.emptan $aluran perna-a$an .ang ber$-at pr3gre$- .ang 0$ebabkan 3leh
n-lama$ $aluran perna-a$an 0an atau penngkatan t3n3$ 3t3t p3l3$ br3nk3ler merupakan
ge"ala $erangan a$ma akut 0an berperan terha0ap penngkatan re$$ten$ alran, hper n-la$
pulm3ner, 0an ket0ak$embangan ?entla$ 0an per-u$.
1
!a0a pen0erta a$ma br3nkal karena $aluran napa$n.a $angat peka 9hper$en$t-<
terha0ap a0an.a partkel u0ara, $ebelum $empat partkel ter$ebut 0keluarkan 0ar tubuh,
maka "alan napa$ 9br3nku$< member reak$ .ang $angat berlebhan 9hperreakt-<, maka
ter"a0lah kea0aan 0mana
8
/t3t p3l3$ .ang menghubungkan 5n5n tulang ra%an akan
berk3ntrak$7memen0ek7mengkerut
!r30uk$ kelen"ar len0r .ang berlebhan
4la a0a n-ek$ akan ter"a0 reak$ $embab7pembengkakan 0alam $aluran napa$
=a$l akhr 0ar $emua tu a0alah pen.emptan r3ngga $aluran napa$. Akbatn.a
men"a0 sesa napas, batu kera$ bla paru mula beru$aha untuk member$hkan 0r, keluar
da3a .ang kental ber$ama batuk, ter0engar suara napas .ang berbun. .ang tmbul apabla
u0ara 0pak$akan melalu $aluran napa$ .ang $empt. Suara napa$ ter$ebut 0apat $ampa
ter0engar kera$ terutama $aat mengeluarkan napa$.
1,8
/ambar ! !at3-$3l3g A$ma
7
/b$truk$ alran u0ara merupakan gangguan -$3l3g$ terpentng pa0a a$ma akut.
Aangguan n akan menghambat alran u0ara $elama n$pra$ 0an ek$pra$ 0an 0apat 0nla
0engan te$ -ung$ paru .ang $e0erhana $epert Peak Expiratory Flow Rate 9!CD'< 0an DCB
1
9Forced Expiration Volume<. ,etka ter"a0 3b$truk$ alran u0ara $aat ek$pra$ .ang relat-
5ukup berat akan men.ebabkan pertukaran alran u0ara .ang ke5l untuk men5egah
kembaln.a tekanan al?e3lar terha0ap tekanan atm3$-er maka akan ter"a0 hper n-la$
0namk. 4e$arn.a hper n-la$ 0apat 0nla 0engan 0era"at penurunan kapa$ta$ 5a0angan
-ung$3nal 0an ?3lume 5a0angan. Den3mena n 0apat pula terlhat pa0a -3t3 t3rak$ .ang
memperlhatkan gambaran ?3lume paru .ang membe$ar 0an 0a-ragma .ang men0atar.
1
=pern-la$ 0namk terutama berhubungan 0engan penngkatan akt?ta$ 3t3t
perna-a$an, mungkn $angat berpengaruh terha0ap tamplan kar03?a$kular. =per n-la$
paru akan menngkatkan a-ter l3a0 pa0a ?entrkel kanan 3leh karena penngkatan e-ek
k3mpre$ lang$ung terha0ap pembuluh 0arah paru.
1
/b$truk$ $aluran napa$ pa0a a$ma merupakan k3mbna$ $pa$me 3t3t br3nku$,
$umbatan muku$, e0ema, 0an n-lama$ 0n0ng br3nku$. /b$truk$ bertambah berat $elama
ek$pra$ karena $e5ara -$3l3g$ $aluran napa$ men.empt pa0a -a$e ter$ebut. =al n
mengakbatkan u0ara 0$tal tempat ter"a0n.a 3b$truk$ ter"ebak t0ak b$a 0ek$pra$.
Selan"utn.a ter"a0 penngkatan ?3lume re$0u, kapa$ta$ re$0u -ung$3nal 0an pa$en akan
bernapa$ pa0a ?3lume .ang tngg men0ekat kapa$ta$ paru t3tal. ,ea0aan hpern-la$ n
bertu"uan agar $aluran napa$ tetap terbuka 0an pertukaran ga$ ber"alan lan5ar. Untuk
mempertahankan hpern-la$ n 0perlukan 3t3t)3t3t bantu napa$.
;
!en.emptan $aluran napa$ 0apat ter"a0 bak pa0a $aluran napa$ .ang be$ar, $e0ang,
maupun ke5l. Ae"ala meng menan0akan a0a pen.emptan 0 $aluran napa$ be$ar, $e0angkan
pa0a $aluran napa$ .ang ke5l ge"ala batuk 0an $e$ak lebh 03mnan 0ban0ng meng.
;
I,. Klasi2iasi
Se5ara et3l3g$, a$ma br3n5hal terbag 0alam + tpe
;
1. A$ma br3n5hal tpe n3n at3p (intrinsic)
A$ma ntrn$k a0alah a$ma .ang t0ak re$p3n$- terha0ap pem5u .ang bera$al 0ar
allergen. A$ma n 0$ebabkan 3leh $tre$, n-ek$ $aluran na-a$ 0an k30$ lngkungan .ang
buruk $epert kelembaban, $uhu, p3lu$ u0ara, :at):at rtan kma atau 3bat)3batan $erta
akt?ta$ 3lahraga .ang berlebhan. !a0a g3l3ngan n keluhan n t0ak a0a hubungann.a
0engan paparan 9e>p3$ure< terha0ap allergen 0engan $-at)$-at:
a. Serangan tmbul $etelah 0e%a$a
b. !a0a keluarga t0ak a0a .ang men0erta a$ma
5. !en.akt n-ek$ $erng menmbulkan $erangan
0. A0a hubungan 0engan peker"aan atau beban -$k
e. 'ang$angan7$tmul p$k$ mempun.a peran untuk menmbulkan $erangan reak$
a$ma
-. !erubahan)perubahan 5ua5a atau lngkungan .ang n3n)$pe$-k merupakan
kea0aan .ang peka bag pen0erta.
2. A$ma br3n5hal tpe at3p 9ekstrinsic<
A$ma ek$trn$k a0alah bentuk a$ma palng umum .ang 0$ebabkan karena reak$
alerg pen0erta terha0ap allergen 0an t0ak memba%a pengaruh apa)apa terha0ap 3rang .ang
$ehat. !a0a g3l3ngan n, keluhan a0a hubungann.a 0engan paparan 9e>p3$ure< terha0ap
allergen lngkungan .ang $pe$-k. ,epekaan n ba$an.a 0apat 0tmbulkan 0engan u" kult
atau u" pr3?3ka$ br3n5hal. !a0a tpe mempun.a $-at)$-at:
a. Tmbul $e"ak kanak)kanak
b. ,eluarga a0a .ang men0erta a$ma
5. A0an.a ek$m $aat ba.
0. Serng men0erta rhnt$
e. 6 &nggr$ "ela$ pen.ebabn.a =3u$e 6u$t Mte, 0 USA tepung $ar bunga
rumput.
+. A$ma br3n5hal tpe 5ampuran 9mixed<
!a0a g3l3ngan n, keluhan 0perberat bak 3leh -akt3r)-akt3r ntrn$5 maupun
ek$trn$k.
4er0a$arkan 0era"atn.a, a$ma 0apat 0bag men"a0:
4
1. &ntermte
a. Ae"ala kln$ F 1 kal7mnggu
b. Ae"ala malam F 2 kal7bulan
5. Tanpa ge"ala 0 luar $erangan
0. Serangan berlang$ung $ngkat
e. B3lume ek$pra$ pak$a 0etk pertama 9BC!1< G ;*E nla pre0k$ atau aru$
pun5ak ek$pra$ 9A!C< G ;*E nla terbak
-. Barablta$ A!C F 2*E
2. !er$$ten rngan
a. Ae"ala kln$ G 1 kal7mnggu tetap F 1 kal7har
b. Ae"ala malam G 2 kal7bulan
5. Tanpa ge"ala 0 luar $erangan
0. Serangan 0apat menggangu akt?ta$ t0ur 0an t0ur
e. B3lume ek$pra$ pak$a 0etk pertama 9BC!1< G ;*E nla pre0k$ atau aru$
pun5ak ek$pra$ 9A!C< G ;*E nla terbak
-. Barablta$ A!C 2*E)+*E
+. !er$$ten $e0ang
a. Ae"ala $etap har
b. Ae"ala malam G 2 kal7mnggu
5. Serng 0apat menggangu akt?ta$ 0an t0ur
0. B3lume ek$pra$ pak$a 0etk pertama 9BC!1< 8*E);*E nla pre0k$ atau
aru$ pun5ak ek$pra$ 9A!C< 8*E);*E nla terbak
e. Barablta$ A!C G +*E
4. !er$$ten berat
a. Ae"ala teru$ meneru$
b. Ae"ala malam $erng
5. Serng kambuh
0. Akt?ta$ -$k terbata$
e. B3lume ek$pra$ pak$a 0etk pertama 9BC!1< F 8*E nla pre0k$ atau aru$
pun5ak ek$pra$ 9A!C< F 8*E nla terbak
-. Barablta$ A!C G +*E
,. /ambaran Klinis
,eluhan 0an ge"ala tergantung 0ar berat rngann.a pa0a %aktu $erangan. !a0a
$erangan a$ma br3nkal .ang rngan 0an tanpa a0an.a k3mplka$, keluhan 0an ge"ala tak a0a
.ang kha$.
9
,eluhan .ang tmbul :
8,9,1*
Na-a$ berbun.
Se$ak na-a$
4atuk
Tan0a)tan0a -$k :
8,9,1*
Cema$7gel$ah7pank7berkerngat
Tekanan 0arah menngkat
Na0 menngkat
!ul$u$ para03k$u$ : penurunan tekanan 0arah $$t3lk lebh 0ar 1* mm=g pa0a %aktu
n$pra$
Drekuen$ perna-a$an menngkat
San3$$
/t3t)3t3t bantu perna-a$an hpertr3-
!aru :
60apatkan ek$prum .ang meman"ang
#hee:ng
,I. +iagnosis
6agn3$$ 0ar a$ma umun.a t0ak $ult, 0agn3$$ a$ma 00a$ar 3leh ge"ala .ang
ep$30k, ge"ala berupa batuk, $e$ak na-a$, meng, ra$a berat 0 0a0a 0an ?arablt .ang
berkatan 0engan 5ua5a. Anamne$$ .ang bak 5ukup untuk menegakkan 0agn3$$, 0tambah
0engan pemerk$aan "a$man 0an pengukuran -aal paru terutama re?er$blt kelanan -aal
paru, akan lebh menngkatkan nla 0agn3$tk.
11
a. Anamnesis
'%a.at per"alanan pen.akt, -akt3r)-akt3r .ang mempengaruh terha0ap a$ma,
r%a.at keluarga 0an r%a.at a0an.a alerg.
12
b. Pemerisan 2isi
!emerk$aan -$k pa0a pa$en a$ma tergantung 0ar 0era"at 3b$truk$ $aluran na-a$.
Tekanan 0arah ba$an.a menngkat, -rekuen$ perna-a$an 0an 0en.ut na0 "uga
menngkat, ek$pra$ meman"ang 0$erta r3nk kerng, meng 9wheezing< 0apat
0"umpa pa0a pa$en a$ma.
12
4. Pemerisaan laboratorium
6arah 9terutama e3$n3-l, &g C<, $putum 9e3$n3-l, spiral Cursshman, kr$tal Charcot
eyden<.
12
d. Pemerisaan penun5ang
1. Spr3metr
Spr3metr a0alah alat .ang 0pergunakan untuk mengukur -aal ?entla$ paru.
'e?er$blta$ pen.emptan $aluran na-a$ .ang merupakan 5r kah$ a$ma 0apat 0nla
0engan penngkatan ?3lume ek$pra$ pak$a 0etk pertama 9BC!1< 0an atau kapa$t ?tal
pak$a 9DBC< $eban.ak 2*Eatau lebh $e$u0ah pemberan br3nk30lat3r.
1+
2. U" pr3?3ka$ br3nku$
U" pr3?3ka$ br3nku$ membantu menegakkan 0agn3$$ a$ma. !a0a pen0erta 0engan
ge"ala a$ma 0an -aal paru n3rmal $ebakn.a 0lakukan u" pr3?3ka$ br3nku$. !emerk$aan u"
pr3?3ka$ br3nku$ merupakan 5ara untuk membuktkan $e5ara 3b"ekt- hperreakt?ta$
$aluran na-a$ pa0a 3rang .ang 00uga a$ma. U" pr3?3ka$ br3nku$ ter0r 0ar tga "en$ .atu
U" pr3?3ka$ 0engan beban ker"a 9exercise<, hper?entla$ u0ara 0an alergen n3n)$pe$-k
$epert metak3ln 0an h$tamn.
1*, 11
+. D3t3 t3rak$
!emerk$aan -3t3 t3rak$ 0lakukan untuk men.ngkrkan pen.akt lan .ang
memberkan ge"ala $erupa $epert gagal "antung kr, 3b$truk$ $aluran na-a$, pneum3th3rak$,
pneum3me0a$tnum. !a0a $erangan a$ma .ang rngan, gambaran ra03l3gk paru ba$an.a
t0ak memperlhatkan a0an.a kelanan.
1+, 14
,II. +iagnosis Banding
4r3nkt$ kr3n$
4r3nkt$ kr3nk 0tan0a 0engan batuk kr3nk .ang mengeluarkan $putum + bulan
0alam $etahun untuk $e0kn.a 2 tahun. Ae"ala utama batuk .ang 0$eta $putum 0an
per3k3k berat. Ae"ala 0mula 0engan batuk pag, lama kelamaan 0$erta meng 0an
menurunkan kemampuan "a$man.
Cm-$ema paru
Se$ak na-a$ merupakan ge"ala utama em-$ema, $e0angkan batuk 0an meng "arang
men.ertan.a.
Aagal Jantung kr
6ulu gagal "antung kr 0kenal 0engan a$ma kar0al 0an tmbul pa0a malam har
0$ebut paroxysmal noctrunal dispnea! !a$en tba)tba terbangun pa0 malam har
karena $e$ak, tetap $e$ak menghlang atau berkurang bla 0u0uk. !a0a pemerk$aan
-$k 0temukan kar03megal 0an e0ema paru.
Cmb3l paru
=al)hal .ang 0apat menmbulkan emb3l paru a0alah gagal "antung. 6$ampng ge"ala
$e$ak na-a$, pa$en batuk 0engan 0$erta 0arah 9haemoptoe<.
,III. Penatalasanaan
Tu"uan utama penatalak$anaan a$ma a0alah menngkatkan 0an mempertahankan
kualta$ h0up agar pen0erta a$ma 0apat h0up n3rmal tanpa hambatan 0alam melakukan
akt?ta$ $ehar)har. Tu"uan penatalak$anaan a$ma:
1*
a. Menghlangkan 0an mengen0alkan ge"ala a$ma
b. Men5egah ek$a$erba$ akut
5. Menngkatkan 0an mempertahankan -aal paru $e3ptmal mungkn
0. Mengupa.akan akt?ta$ n3rmal
e. Menghn0ar e-ek $ampng 3bat
-. Men5egah ter"a0n.a keterbata$an alran u0ara 9air"low limitation<
g. Men5egah kematan karena a$ma
!enatalak$anan a$ma br3nkal ter0r 0ar peng3batan n3n me0kament3$a 0an
peng3batan me0kament3$a :
1. !eng3batan n3n me0kament3$a
9,1*
!eng3batan n3n me0kament3$a ter0r 0ar :
) !en.uluhan
) Menghn0ar -akt3r pen5etu$
) !engen0alan em3$
) !emakaan 3k$gen
2. !eng3batan me0kament3$a
1,9,1*
!a0a prn$pn.a peng3batan a$ma 0bag men"a0 0ua g3l3ngan .atu antn-lama$
merupakan peng3batan rutn .ang bertu"uan meng3ntr3l pen.akt $erta men5egah $erangan
0kenal 0engan peng3ntr3l, 0an br3nk30lat3r .ang merupakan peng3batan $aat $erangan
untuk men5egah ek$a$erba$7$erangan 0kenal 0engan pelega.
1. Antn-lama$ 9peng3ntr3l<
) ,3rtk3$ter30
,3rtk3$ter30 a0alah agen ant n-lama$ .ang palng p3ten$al 0an merupakan ant
n-lama$ .ang $e5ara k3n$$ten e-ekt- $ampa $aat n. C-ekn.a $e5ara umum a0alah untuk
mengurang n-lama$ akut maupun kr3nk, menurunkan ge"ala a$ma, memperbak alran
u0ara, mengurang hperre$p3n$?ta$ $aluran napa$, men5egah ek$a$erba$ a$ma, 0an
mengurang rem30ellng $aluran napa$. ,3rtk3$ter30 ter0r 0ar k3rtk3$ter30 nhala$ 0an
$$temk.
) ,r3m3ln
Mekan$me .ang pa$t kr3m3ln belum $epenuhn.a 0paham, tetap 0ketahu
merupakan antn-lama$ n3n $ter30, menghambat penglepa$an me0at3r 0ar $el ma$t.
) Metl$antn
Te3-ln a0alah br3nk30lat3r .ang "uga mempun.a e-ek ek$trapulm3ner $epert
antn-lama$.
) Ag3n$ beta)2 ker"a lama
Terma$uk 0 0alam ag3n$ beta)2 ker"a lama nhala$ a0alah $almeter3l 0an
-3rm3ter3l .ang mempun.a %aktu ker"a lama 9G12 "am<. !a0a pemberan "angka lama
mempun.a e-ek ant n-lama$ %alau pun ke5l.
) Leuk3trene m30-er$
/bat n merupakan anta$ma .ang relat- baru 0an pemberann.a melalu 3ral. Selan
ber$-at br3nk30lat3r "uga mempun.a e-ek ant n-lama$.
'abel .. /bat)3bat antn-lama$ pa0a a$ma br3nkal
1*
2. 4r3nk30lat3r 9pelega<
) Ag3n$ beta 2 ker"a $ngkat
Terma$uk g3l3ngan n a0alah $albutam3l, terbutaln, -en3ter3l, 0an pr3kater3l .ang
telah bere0ar 0 &n03ne$a. !emberan 0apat $e5ara nhala$ atau 3ral, pemberan $e5ara
nhala$ mempun.a 3n$et .ang lebh 5epat 0an e-ek $ampng .ang mnmal.
) Metl>antn
Terma$uk 0alam br3nk30lat3r %alau e-ek br3nk30lata$n.a lebh lemah 0ban0ng
ag3n$ beta 2.
) Antk3lnergk
!emberan $e5ara nhala$. Mekan$me ker"an.a membl3k e-ek penglepa$an
a$etlk3ln 0ar $ara- k3lnergk pa0a "alan na-a$. Menmbulkan br3nk30lata$ 0engan
menurunkan t3nu$ ?agal ntrn$k, $elan tu "uga menghambat re-lek br3nk3k3n$trk$ .ang
0$ebabkan rtan.
'abel !. 3bat)3bat br3nk30lat3r pa0a A$ma br3nkal
1*
I6. Kompliasi
9,1(
4erbaga k3mplka$ .ang mungkn tmbul a0alah :
1. Statu$ a$matku$
2. Atelekta$$
+. =p3k$ema
4. !neum3th3rak$
(. Cm-$ema
6. Prognosis
M3rtalta$ akbat a$ma $e0kt nlan.a. Aambaran .ang palng akhr menun"ukkan
kurang 0ar (*** kematan $etap tahun 0ar p3pula$ bere$k3 .ang ber"umlah kra)kra 1*
"uta. Sebelum 0paka k3rtk3$ter30, $e5ara umum angka kematan pen0erta a$ma %anta
0ua kal lpat pen0erta a$ma pra. Juga $uatu ken.ataan bah%a angka kematan pa0a
$erangan a$ma 0engan u$a lebh tua lebh ban.ak, kalau $erangan a$ma 0ketahu 0an 0
mula $e"ak kanak)kanak 0an men0apat penga%a$an .ang 5ukup kra)kra $etelah 2* tahun,
han.a 1E .ang t0ak $embuh 0an 0 0alam penga%a$an ter$ebut kalau $erng mengalam
$erangan commond cold 29E akan mengalam $erangan ulangan.
4
!a0a pen0erta .ang mengalam $erangan ntermten 9kumat)kumatan< angka
kematann.a 2E, $e0angkan angka kematan pa0a pen0erta .ang 0engan $erangan teru$
meneru$ angka kematann.a 9E.
4
+a2tar pustaa
1. '.ant3 4S, =$.am 4. 4uku A"ar &lmu pen.akt 6alam. Jakarta : 6epartemen &lmu
!en.akt 6alam Dakulta$ ,e03kteran Un?er$ta$ &n03ne$a, 2**7. 9;1
2. 6a?e. !. At a glan5e me05ne. Jakarta : Crlangga. 17;)1;*
+. Sur"ant3 C. 6era"at A$ma 0an ,3ntr3l A$ma. Jurnal 'e$pr3l3g &n03ne$a 2**;H2;. ;;)
9(.
4. Marleen DS, Iunu$ D. A$ma pa0a U$a Lan"ut. Jurnal 'e$pr3l3g &n03ne$a 2**;H2;. 18()
7+.
(. Angga 6. !r3-l !en0erta A$ma 4r3nkal .ang 6ra%at &nap 0 4agan !aru 'SU6
Ar-n A5hma0 !ekanbaru !er30e Januar)6e$ember 2**(. !ekanbaru: D, UN'&, 2**8.
6. A$ma br3nkal. 2**;. http:77%%%.me05a$t3re.53m J0ak$e$ 22 Maret 2**9K.
7. #0"a"a A. !at3gene$$ A$ma. Makalah &lmah 'e$pr3l3g 2**+. Surakarta: Dakulta$
,e03kteran Un?er$ta$ Sebela$ Maret, 2**+.27.
;. #ar0 J!T. #ar0 J, Lea5h 'M, #ener CM. at a glan5e S$tem 'e$pra$. Jakarta:
Crlangga. (4)(7
9. Amn M, Al$aga-- =, Saleh T. !engantar &lmu !en.akt !aru. Suraba.a: Arlangga
Un?er$t. !re$$. 19;9. 1)11.
1*. Manurung !, Iunu$ D, #.3n3 #=, Ju$u- A, Murt 4. =ubungan Antara C3$n3-l
Sputum 0engan =perreakt?ta$ 4r3nku$ pa0a A$ma !er$$ten Se0ang. Jurnal 'e$pr3l3g
&n03ne$a 2**8H1.4(
11. Mangunneg3r3 0kk. A$ma !e03man 6agn3$$ 0an !enatalak$anaan 0 &n03ne$a.
Jakarta: 4ala !enerbt D,U&, 2**4.+)79.
12. Man$"3er A, Tr.ant ,, Sa?tr ', %ar0an #&, Set3%ulan #. ,apta Selekta
ke03kteran. C0$ &&&. Jakarta: Me0a Ae$5ulapu$ D,U&, 2**1. 477);2.
1+. Sun0aru =. A$ma 4r3nkal. 6alam &lmu !en.akt 6alam. C0$ &&&. Jakarta: 4ala
!enerbt D,U&. 2**1.21)27.
14. 6anu$u$ant3 =. &lmu !en.akt !aru. Jakarta: =p3krate$, 2***. 198)224.