SEJARAH

TINGKATAN 1
BAB 9
BAB 9 :Warisan Kesultanan Melayu
WARISAN
KESULTANAN
MELAKA
Sistem Pemerintahan
Dan Pentadbiran
Sistem
Perundangan
Kegiatan
Ekonomi
Sosiobudaya
9.1 Sistem Pemerintahan dan
Pentadbiran

9.1.1: Sistem
pemerintahan
dan
Pentadbiran
Negeri-negeri
Melayu

9.1.2: Sistem
Pemerintahan
dan
Pentadbiran
Negeri
Sembilan


SULTAN
Pembesar
Peringkat Negeri
Pembesar
Peringkat Daerah dan
Jajahan
Penghulu Peringkat Kampung
Sistem Pemerintahan dan Pentadbiran
a) Sultan
-Pemerintah tertinggi
-Berkuasa mutlak
-Mempunyai daulat
-Ada keistimewaannya yang
tersendiri
1.Penggunaan bahasa istana
2.Penggunaan warna
3.Cop mohor diraja
4.Alat muzik tradisional
5.Penggunaan alat-alat
kebesaran
-Penderhaka akan mendapat
tulah
b) Pembesar Peringkat Negeri /
Daerah
-Menjaga & mengekalkan
keamanan
-Memungut cukai
-Menyerah hasil/cukai kepada sultan
-Menyediakan tenaga buruh
-Membekalkan tenaga tentera
-Mempertahankan kedaulatan negeri
-Menghadap sultan dan melaksanakan
istiadat menjunjung duli
c) Pentadbiran Peringkat Kampung
i- Ketua Kampung ialah penghulu @ penggawa
Tugasnya: - orang perantaraan di antara pembesar
daerah dan rakyat
- tidak bergaji, hasil cukai dari orang kampung
sebagai sumber pendapatan.
ii- Peranan Ketua Kampung
i. Memungut cukai
ii. Membekalkan tenaga tentera
iii.Mendapat tenaga buruh untuk sultan
iv.Memastikan seluruh rakyat di kampungnya taat setia
kepada sultan
sambungan..
Golongan Agama

- cerdik pandai Islam
- Penasihat sultan,
kadi,
mufti dan pembesar.
- Berdakwah,mengajar
agama, berkarya.
- imam, khatib, bilal
dan juru nikah
Golongan Magis

-Pawang dan bomoh
-Mempunyai kuasa magis
-Boleh menyembuhkan
penyakit
- Berpengetahuan dalam
bidang perubatan

Golongan yang penting di kampung
Raja
atau Sultan
-Lambang kedaulatan
-Memiliki kesempurnaan, kebolehan
dan keistimewaaan





1.
Sultan atau raja perlu memiliki ciri-ciri di atas kerana
A Dihormati rakyat
B Dipuja oleh rakyat
C Disanjung oleh rakyat
D Dikenang oleh rakyat

Latihan Pengukuhan
c
2. Yang manakah antara berikut merupakan alat kebesaran diraja
I keris
II tombak
III pedang
IV lembing
A I dan II
B II dan III
C II dan IV
D I dan IV
D
Sambungan
3. Di antara berikut yang manakah merupakan tugas seorang
pembesar dalam sistem pentadbiran masyarakat Melayu
tradisional

I menjaga dan mentadbir kawasan jajahan
II memastikan setiap rakyat taat setia kepada sultan
III menyediakan tenaga kerja untuk sultan
IV memungut cukai di kawasan jagaan masing-masing
A I, II, dan III
B I, II dan IV
C I, III dan IV
D II, III dan IV

c
Sila klik
Sistem Pemerintahan dan Pentadbiran
Negeri Sembilan
Yamtuan Besar
Undang
Lembaga
Buapak
Yamtuan Besar

-Pemerintah tertinggi di Negeri Sembilan
-Yang Dipertuan Besar
-Ketua Negeri
Undang

- Ketua Luak / Luhak
- Tugas utama memilih Yamtuan Besar
- Ada 4 orang Luak (Sg. Ujong, Rembau,
Jelebu, dan Johol)


LEMBAGA

-Ketua suku
-Peranannya
i. memilih undang
ii.menjaga keamanan dan keselamatan
iii.Menyelesaikan pertelingkahan antara suku
iv.Menguruskan pembahagian harta pusaka
v. Orang perantara antara anggota sukunya
dengan Undang

Buapak

-Ketua perut
-Setiap anggota perut adalah anak buah
-menjadi tempat rujukan soal yang berkaitan
dengan adat dan hukum
Cara Pemilihan Pemimpin
Yamtuan Besar
Undang
Lembaga
Buapak
Anak buah
Alat-alat Kebesaran Diraja Negeri Sembilan
Lambang kekuasaan dan pengesahan Yang Dipertuan Besar
16 kaki payung kuning
16 bilah pedang
16 bilah keris panjang
16 batang tombak benderang
8 buah tepak sirih
8 buah tempat abu
8 batang tiang lilin
4 tunggul (panji-panji) berwarna kuning
2 tunggul (panji-panji) berwarna merah
2 tunggul (panji-panji) yang berwarna hitam
1. Siapakah yang menjadikan pemerintahan tertinggi di Negeri
Sembilan
A Raja
B Buapak
C Pembesa
D Yamtuan Besar

Latihan Pengukuhan
2. Lembaga antara struktur dalam pentadbiran di Negeri Sembilan.
Antara berikut yang manakah tugas Lembaga?
I memilih Undang
II menjaga keamanan
III mengetuai pentadbiran
IV menyelesaikan masalah antara suku
A I, II dan III
B I, II dan IV
C I, III dan IV
D II, III dan IV
D
B

9.2: Sistem Perundangan
Kerajaan Melayu
Sistem perundangan berasaskan
undang-undang adat dan undang-
undang bertulis
Sistem Perundangan
Undang-undang Adat
Adat Temenggung
Adat Perpatih

Undang-undang Bertulis
Hukum Kanun Melaka
Undang-undang Laut Melaka
Undang-undang Pahang
Undang-undang 99 Perak
Undang-undang Kedah

Undang-undang Adat
Undang-undang adat ialah peraturan yang
berlandaskan amalan kebiasaan dan
dihafal turun-temurun
Dua jenis undang-undang iaitu Adat
Perpatih dan Temenggung
Aspek Adat
Perpatih
Adat
Temenggung
Tempat asal Pagar
Ruyong
Palembang
Amalan Negeri
Sembilan
dan
Naning
Semua negeri
Tanah Melayu
kecuali N.9
dan Naning
Corak
Pemerintahan
Unsur
demokrasi
Bercorak
autokratik
Jurai keturunan Mengikut sebelah
ibu
Mengikut sebelah
bapa
Perkahwinan Sesama suku
dilarang
Mengikut hukum
syarak
Pembahagian harta
pusaka
Mengutamakan
anak perempuan
Mengutamakan
anak leleki
Tujuan hukuman Memberi
pemulihan
Memberi
pengajaran
Undang-undang Bertulis
Undang-undang bertulis merupakan
himpunan peraturan, larangan, dan adat
istiadat dalam bentuk bertulis
Negeri Johor. Perak dan Pahang
mempunyai undang-undang yg hampir
sama dengan Melaka kerana negeri-negeri
tersebut merupakan jajahan takluk
Kesultanan Melayu Melaka

Undang-undang tersebut ialah
Hukum Kanun Melaka
Undang-undang Laut Melaka
Undang-undang Pahang
Undang-undang Kedah
Undang-undang Perak
1. Bagaimanakah undang-undang adat dikekalkan?
A Ditulis dan dibukukan
B Dihafal secara lisan
C Diajar secara tulisan
D Diamanahkan kepada orang tertentu
Soalan Pengukuhan
C
2. Antara berikut yang manakah tergolong sebagai
undang- undang adat?
I Adat perpatih
II Adat Melayu
III Adat tradisional
IV Adat temenggung
A I dan II
B II dan III
C III dan IV
D I dan IV
3. Apakah unsur yang terkandung dalam hukuman
dan undang- undang yang digubal oleh kerajaan
Melayu?
I Nasihat
II Pengajaran
III Pencegahan
IV Hukuman
A I, II dan III
B I, II dan IV
C I, III dan IV
D II, III dan IV
Klik
A
Pertanian
Perikanan
Kraf Tangan
Perlombongn
Sistem percukaian
Sitem Serah
Sistem Kerah
Perdagangan
Timbangan, sukatan, dan ukuran
Pengangkutan


1. Jenis tanaman sebagai sumber makanan yang penting seperti
a) Padi Sawah
b) Padi huma
c) Sayur-sayuran
d) Buah-buahan
e) Ubi

2. Kawasan utama pertanian lebih tertumpu di kawasan berhampiran
sungai kerana
a) Tanahnya subur
b) Mudah mendapatkan sumber air. ( Terusan Wan Mat Saman)

3. Antara kawasan utama penanaman padi ialah
a) Delta Sungai Kedah
b) Delta Sungai Kelantan

Ubi
Buah-buahan Sayur-sayuran
Padi Huma
Padi Sawah

Jenis Tanaman
Kawasan padi
Delta
Sungai Kedah
Delta
Sugai Kelantan
Mengemburkan
tanah dengan
cepat
Menanam anak
padi
Menuai padi

Peralatan Pertanian
Membajak tanah
Menuai padi
Memukul padi bagi
memisahkan bijirin
daripada
tangkainya
Perikanan



1. Peralatan Traditional
Serkap
Bubu
Tangguk
Tanggul
Contoh
Alatan
Menangkap
Ikan
2. Penggunaan Peralatan ini menunjukkan masyarakat
Melayu mempunyai kemahiran menangkap ikan.

3. Hasil tangkapan akan diperdagangkan kerana
mendapat permintaan yang tinggi


4. Lebihan tangkapan pula akan
dibuat
Ikan kering
Belacan
Budu
Keropok
Masyarakat Melayu mahir dalam
Menenun
songket
Membuat senjata
(Keris)
Barangan perhiasan
daripada emas dan perak
Bahan Negeri Kawasan Perlombongan
Bijih timah Perak Lembah Kinta, Larut, Dinding,
dan Beruas
Selangor Sungai Bernam, Sungai
Selangor, dan Sungai Klang
Negeri
Sembilan
Sungai Linggi, dan Sungai
Ujong.
1. Hasil perlombongan yang terdapat di Tanah Melayu ialah seperti
Bijih timah
dan emas.

2. Kawasan utama perlombongan bijih timah adalah seperti berikut :-
Melampan
Mendulang
Lombong
Siam
3. Kemahiran
melombong Bijih
timah yang
digunakan oleh
masyarakat Melayu
tradisional
Cukai dikenakan
Ke atas
Hasil pertanian
(beras)
Hasil perlombongn
(bijih timah)
Hasil perdagangan
(ikan kering)
Hasil hutan
(getah perca,dan
Rotan)
2. Cukai merupakan sumber pendapatan pemerintah

3. Sungai merupakan jalan perhubungan dan pengangkutan utama serta
tempat kegiatan memungut cukai

4. Cukai juga melambangkan kekuasaan seseorang pembesar di
kawasannya.


Jenis cukai Huraian
a) Cukai bebas kuala Cukai yang dipungut di
kuala sungai
b) Cukai labuh batu Cukai yang dipungut di
tempat-tempat tertentu di
sepanjang sungai.
c) Cukai perdagangan Cukai ke atas rakyat yang
digunakan untuk membuat
bunga emas(ufti)
d) Cukai tanaman Cukai yang dikenakan jika
tanaman mengeluarkan
hasil yang banyak.
1. Rakyat menyerahkan sebahagian daripada hasil
tanaman kepada pemerintah menyediakan
tanah untuk rakyat.

2. Kadar dan nilai serahan bergantung pada hasil
tanaman.

1. Pekerjaan yang dilakukan tanpa diberi upah,
contohnya membina istana, kubu, dan
saliran.

2. Sistem ini melambangkan taat setia dan
pengorbanan rakyat terhadap pemerintah.

Kegiatan
perdagangan
Dilakukan secara
Berjual beli

Tukar barang

Pusat
perdagangan

Pelabuhan
Melaka
Pelabuhan
Klang
Pelabuhan
Johor Lama
Pelabuhan
Kedah
Hasil tenunan
Bijih timah
Lada Hitam Beras
Gambir
Garam
Rempah
Barang-Barang
Dagangan

Meramu kegiatan mengumpul hasil hutan untuk tujuan
perdagangan.


Madu lebah
Damar
Rotan
Kayu kayan
Hasil
hutan
Sistem Matawang
Sistem Barter
(Pertukaran barang)
Siput Geweng dan Siput Gerus
Matawang logam
Emas dan Perak
Abad ke 15 wamg logam
Kaleng (Calains) digunakan
di Melaka
Contoh-contoh Matawang
.. Lagi contoh matawang
Dacing dan Pikul
Emas
Perak
Rempah
Bijih Timah
Kaul, Cupak dan
Gantang
Beras
Garam
Rempah
Kacang
Bijih Timah
Unit Relung

Mengukur keluasan tanah
Jengka dan Hasta
(Angota badan)

Mengukur panjang dan pendek
Sesuatu benda.
Sepelaung, Setanah nasi,
Sehari, Sepekerjaan
Dan Sepurnama

Mengukur jarak antara
kampung dengan kampung.
Jenis-Jenis
Pengangkutan
Pengangkutan
Air
Denai
Penarikan
Pengangkutan
Darat
Jalur


Pengangkutan
Air
Kolek

Sampan
Perahu
Denai Penarikan
Perahu ditarik untuk
sampai ke sungai
Menghubungkan Pahang
dan Melaka
Masa perjalanan
disingkatkan
Gajah


Pengangkutan
Darat
Kerbau
Lembu
1.

Kraftangan di atas diperbuat daripada daun
I nipah
II rotan
III pandan
IV mengkuang
A I, II dan III
B I, II dan IV
C I, III dan IV
D II, III dan IV
Tikar Bakul Tudung saji
Soalan Pengukuhan
2. Mengapakah rakyat terpaksa memberi sebahagian daripada
hasil tanaman mereka kepada pemerintah?
A Sebagai tanda terima kasih kepada pemerintah
B Rasa hormat yang tinggi kepada pemerintah
C Mengekalkan tulah menimpa mereka
D Rakyat akan dihukum jika tidak memberi kepada
pemerintah

D
A
Sambungan..
3. Ukuran panjang boleh dilakukan dengan kaedah
I hasta
II kepal
III jengkal
IV pikul
A I dan II
B I dan III
C II dan IV
D I dan IV
Klik
B
9.4: SOSIOBUDAYA

Gaya hidup golongan
bangsawan
Gaya hidup rakyat jelata
Gaya hidup golongan bangsawan
Adat Pertabalan
Adat Menjunjung duli
Muzik bangsawan
Upacara menyambut utusan
Tarian bangsawan
Pesta, pertunjukkan seni, sukan dan permainan
Pakaian raja
Sastera bertulis
Adat resam
Gaya Hidup Rakyat Jelata

Permainan
Adat resam
Pendidikan
Kesusasteraan dan Persuratan
Seni muzik, seni tari dan nyanyian
Aktiviti Sosiobudaya Masyarakat
Melayu

Masa lapang
Karya persuratan
Adat resam Kesenian rakyat
KESENIAN RAKYAT
Seni muzik
Seni mempertahankan diri
Seni suara
Seni tenun
Seni tekat
Seni tari
Seni ukir
SENI MUZIK
Hadrah dan ghazal
Alat muzik seperti gong, nafiri, kompang,
rebana ubi dan seruling


SENI TARI
Tarian tradisional seperti joget,
inang,kuda kepang dan zapin

SENI SUARA

Lagu yang terkenal ialah
Endoi atau dendang Siti Fatimah
Ulit Anak
Dikir Barat
Nazam
Nasyid
Marhaban
Qasidah
Hadrah
Rodat
Ghazal


SENI UKIR
Mahir mengukir tembaga, memahat,
mengukir pintu dan membuat mimbar
masjid
Jenis ukiran bercorak ukiran timbul,
terbenam dan tembus
Tema ukiran berbentuk daun, bunga dan
tulisan khat ayat Al-Quran
SENI TENUN
oTerkenal di Terengganu, Kelantan dan
Pahang
oJenis tenunan ialah tenunan biasa,
songket dan benang ikat celup
oCorak tenunan berunsur tumbuhan,
bunga, binatang dan geometri
SENI TEKAT
Kraftangan yang popular
Menggunakan kain baldu sebagai dasar
disulami dengan benang emas
SENI MEMPERTAHANKAN DIRI
Dapat mendisiplinkan dan membentuk
ketahanan diri seseorang untuk
menghadapi musuh
MASA LAPANG
Golongan Bangsawan Golongan Rakyat
Faedah
Golongan bangsawan
Semasa tidak menjalankan urusan
pentadbiran negara
Bermain separ raga, catur ,senjata,
bersilat dan menunggang kuda
Mendengar hiburan dari tukang cerita,
penyair, penyanyi dan ahli muzik
Dipersembahkan dengan pelbagai muzik
dan tarian
Golongan Rakyat
Semasa menunggu hasil atau
selepasmenuai hasil sertapada waktu
petang atau malam
Bermain layang-layang, gasing, bersilat
dan congkak
Bercerita, bersyair dan berpantun
Faedah
Dapat memupuk persefahaman serta
saling membantu
Mendapat hiburan
Dapat menajamkan fikiran dan ingatan
yang mengkehendaki daya pemikiran yang
pantas

Karya Persuratan
Lisan
Tulisan
Lisan
Disampaikan melalui cerita oleh tukang
cerita sambil bermain alat muzik gendang
dan rebab


Jenis-Jenis Dan Contoh Cerita Lisan
Cerita Asal Usul
Cerita Asal Usul Tiga Buah Gunung
Cerita Asal Usul Bukit Marak di
Kelantan
Cerita Binatang
Sang Kancil dan Harimau
Pelanduk dan Buaya
Kura-kura dan Arnab
Cerita Jenaka
Cerita Pak Kaduk,
Cerita Lebai Malang
Cerita Si Luncai
Cerita Penglipur Lara
Hikayat Malim Deman
Hikayat Raja Muda
Hikayat Anggun Cik Tunggal
Cerita Dongeng
Puteri Saadong di Kelantan
Tasik Dayang Bunting
Cik Siti Wan Kembang
Tulisan
Misa Melayu
Sejarah Melayu
Tuhfat al- Nafis
Nazam Kamzul Ula
Kitab al-Darr al Manzum
Syair Sultan Ahmad
Tajiddin
Tujuan sastera lisan
Hiburan
Memberi nasihat
Menambahkan ilmu pengetahuan


ADAT RESAM
Adat Berkhatan
Adat Perkahwinan
Melayu
Adat Bercukur
ADAT RESAM

Amalan yang ditetapkan oleh sesebuah
masyarakat dan diwarisi secara turun
temurun

ADAT PERKAHWINAN MELAYU

Merisik
Meminang
Bertunang
Menghantar belanja
Akad nikah
Bersanding

ADAT BERCUKUR

Mencukur rambut bayi selepas seminggu
dilahirkan sebagai tanda kesyukuran
Diadakan bacaan berzanji dan marhaban
Tahlil dan doa selamat dibaca pada akhir
upacara

ADAT BERKHATAN
Bagi kanak-kanak lelaki yang sudah baligh
atau cukup umur
Dilakukan secara beramai-ramai
Sebelum upacara kanak-kanak lelaki akan
dimandikan dan diarak mengelilingi
kampung
Dikhatankan oleh Tok Mudin
Pendidikan Masyarakat Melayu
Pendidikan Tidak Formal (Tidak Rasmi


Pendidikan Formal
Pendidikan Tidak Formal
Perkara yang dipelajari
Adab sopan
Adat Istiadat
Pantang larang
Kemahiran pertukangan dan ilmu perubatan tradisional
Belajar melalui
Ibubapa dan orang dewasa yang berpengalaman
Pemerhatian
Melalui cerita lisan, pantun, peribahasa dan teka teki

Pendidikan Formal
Berkembang selepas kedatangan agama Islam
Perkara yang dipelajari
Kitab muqaddam dan Al-Quran
Fardhu ain , rukun Islam dan rukun Iman
Mengira, menulis jawi dan tajwid
Aktiviti dijalankan di:
Istana
Surau, masjid dan madrasah
Pondok
Rumah guru agama


Tujuan
Seseorang individu boleh berdikari tanpa
mengharapkan bantuan orang lain
Melahirkan individu berakhlak mulia,
bersopan, bertatasusila dan berhemah
tinggi

Soalan Latihan
1. Antara yang tergolong dalam kumpulan
pemerintah ialah
I ulama
II pendekar
III pembesar
IV pedagang
A I, II dan III
B I, II dan IV
C I, III dan IV
D II, III dan IV
A
Sambungan
2. Siapakah yang menjadi pakar rujuk sultan dan masyarakat
dalam hal-hal kesusasteraan, kesenian dan kebudayaan?
A Kadi
B Imam
C Ulama
D Pendeta
D
3. Rumah orang Melayu di Johor mendapat pengaruh reka
bentuk dari
A Siam
B Bugis
C Acheh
D Belanda
D
Klik
Sekian Terima kasih
Selamat Maju Jaya