Araling Panlipunan 7

Pamahalaang Komonwelt
Philippine Bill (1902)
Philippine Assembly (1907)
Jones Law (1916)
Misyong OSROX (1931)
Hare-Hawes-Cutting Law (1932)
Tydings-McDuffie Law (1934)
Constitutional Convention (1935)
Pamahalaang Komonwelt
Batas Pilipinas ng 1902
(Cooper Act, Hulyo 1, 1902)
Henry Allen Cooper
Naging batayan ng pamahalaang demokratiko sa bansa.
o Mga Probisyon ng Cooper Act
Pagbibigay talaan ng mga karapatan ng mga Pilipino.
Pagtatatag ng isang pambansang halalan para sa Pambansang Asamblea
Pangangalaga ng mga likas na yaman ng bansa para sa mga Pilipino.
Pagpapadala ng dalawang Pilipinong kinatawan sa Kongreso sa Amerika.
Pambansang Asamblea
(Philippine Assembly, Hulyo 30, 1907)
Layunin nitong gumawa ng mga batas para sa mga Pilipino.
Nahalal bilang ispiker si Sergio Osmea
Batas Jones
(Philippine Autonomy Act, Aug.29, 1916)
William Atkinson Jones
Unang hakbang tungo sa pagsasarili ng Pilipinas.
Binigyang kahulugan nito ang karapatan ng mga Pilipino, probisyon ng pagbabadyet at
kapangyarihan ng pamahalaan sa taripa at kawanihan.
Misyong OSROX (1931)
Isa sa mga Misyong Pangkalayaan na ipinadala ng Pambansang Asamblea sa Estados Unidos
upang mahikayat ang mga Amerikano na bigyan ng ganap na kasarinlan ang Pilipinas.
Pinamunuan ito ni Sergio Osmea at Manuel Roxas.




Hare-Hawes-Cutting Law (1932)
Butler Hare
Harry Hawes
Bronson Cutting
o Batas pangkalayaan na sinuportahan ng Misyong OSROX. Tinutulan ito ng Pambansang
Asamblea dahil sa probisyon sa pagtatatag ng base-militar at paghihigpit sa mga
Pilipinong mandarayuhan sa Amerika.
Tydings-McDuffie Law (1934)
Millard Tydings
John McDuffie
o Batas pangkalayaan na sinuportahan ng Misyong Quezon.
Constitutional Convention (1935)
Alinsunod sa probisyon ng Batas Tydings McDuffie, bumalangkas ng saligang batas ang mga
Pilipino sa pamumuno ni Claro M. Recto noong Peb. 8,1935.
Inaprubahan ito ni Pang. Franklin Roosevelt noong Marso 23, 1935 at pinagtibay ng mga Pilipino
sa isang plebisito noong Mayo 14, 1935.
Unang Halaang Pambansa
Noong Setyembre 17,1935, ginanap ang unang halalan para sa pangulo at pangalawang pangulo
ng pamahalaang komonwelt. Nagwagi sa halalang ito sina Manuel Quezon at Sergio Osmea.
Mga Programa ni Pang. Quezon
Sa ilalim ng Pamahalaang Komonwelt, ang Pilipinas ay nagkaroon ng kalayaang panloob ngunit
walang karapatang diplomatiko.
Ilan sa mga mahahalagang programa ni Pang. Quezon ay ang mga sumusunod:
o National Defense Act
regular force (sundalo) at reserve force (sibilyan).
o Women's Suffrage Act
Nagbigay ng pantay na karapatan sa mga babae na bumoto at mahalal sa
pampublikong posisyon.
o Pagtatatag ng Pambansang Wika
Naging unang pinuno nito si Jaime C. de Veyra
Katarungang Panlipunan
Layunin nitong mapanatili ang balanse ng kalagayang ekonomiko at panlipunan sa buong bansa.
o Minumum Wage Law
o Eight-Hour Labor Law
o Tenant Act (Batas Kasama)
o Court of Industrial Relations
o Homestead Law

Ang Pilipinas sa Ilalim ng mga Hapon
Japanese Military Administration noong Enero 3, 1942, Ito ay pinamumunuan ni Hen. Masaharu
Homma bilang Direktor Heneral.
Pangulo ng Philippine Executive Commission noong Enero 23, 1942 ay si Jorge B. Vargas.
ang Central Administrative Organization (CAO) bilang kapalit ng pamahalaang komonwelt.
Greater East Asia Co-Prosperity Sphere
Pinangakuan ng mga Hapones ang mga Pilipino na bibigyan ng kalayaan.
Binuwag ang mga partido pulitikal at itinatag ang Kapisanan sa Paglilingkod sa Bagong Pilipinas
(KALIBAPI).
Ikalawang Republika ng Pilipinas
Itinatag ang Preparatory Commission for Philippine Independence upang bumuo ng bagong
Saligang Batas.
itinatag ang Ikalawang Republika ng Pilipinas sa pamumuno ni Jose P. Laurel bilang pangulo.
Isang Pamahalaang Puppet ang itinatag na republika.
Pagbabago sa Edukasyon
Commission of Education, Health and Public Welfar.
ang pagsupil sa mga kaisipang kanluranin, pagtuturo ng wikang Nippongo at pagtaguyod ng
pagmamahal sa paggawa.
Pamumuhay ng mga Pilipino
Naging instrumento ng kalupitan ng mga Hapones ang mga Kempeitai (pulis-militar) at MAKAPILI
(Pilipinong maka-Hapon).
Comfort Women
Maraming mga babae ang naging biktima ng panggagahasa ng mga sundalong Hapones.
Mickey Mouse Money
Ipinatupad ng mga Hapones ang paggamit ng mga bagong salaping papel.
Suliraning Pangkabuhayan
Upang mabigyang lunas ang kakulangan ng pagkain, binuo ng pamahalaan ang Philippine
Commodities Distribution Control upang magrasyon ng mga pagkain.
Nagtayo din ito ng mga Bigasang Bayan (BIBA) upang maging maayos ang pagbebenta ng bigas.
Kilusang Gerilya
HUKBALAHAP
Ang pinakamalaking pangkat ng mga gerilya ay ang HUKBALAHAP (Hukbo ng Bayan laban sa
Hapon) na itinatag ni Luis Taruc.
Ang Ikatlong Republika
Paglaya ng Pilipinas
o Matapos ang mahigit 48 taong panunungkulan, ipinahayag ng mga Amerikano ang
kasarinlan ng Pilipinas noong Hulyo 4, 1946
o Nanumpa bilang unang pangulo si Manuel A. Roxas.
Manuel A. Roxas
Panunungkulang Pampubliko
o Konsehal, Bayan ng Capiz
o Gobernador, Lalawigan ng Capiz
o Kinatawan at Ispiker ng Mababang Kapulungan
o Miyembro, OSROX Mission 1931-1933
o Founding Chairman, Liberal Party
o Delegado ng 1935 Constitutional Convention
Suliraning Kinaharap ni
Pang. Roxas
o Pag-angat sa lugmok na ekonomiya ng bansa dahil sa digmaan.
o Pagpapanatili sa pambansang katahimikan dahil sa mga HUK.
o Paglutas sa isyu ng kolaborasyon.
Philippine Trade Act
(Bell Trade Act, Parity Rights)
o Layunin nitong maibangon ang bagsak na ekonomiya ng bansa.
Amnestiya sa mga Collaborators
o Nagpalabas si Pang. Roxas ng isang proklamasyon na nagbigay ng pagpapatawad sa mga
political collaborators.
Suliraning Pangkatahimikan
o Ang mga HUKBALAHAP (HUK) ay isang pangkat ng gerilya na lumaban sa mga Hapon
noong panahon ng digmaan.
Pagkamatay ni Pang. Roxas
o Binawian siya ng buhay noong Abril 15, 1948 sa edad na 56. Humalili sa kanya bilang
pangulo si Elpidio Quirino.
Pananakop ng mga Hapon
Dec. 8, 1941 - Pagsalakay ng mga Hapon sa Pearl Harbor.
Dec. 26, 1941 - Ideneklara ang Maynila bilang Open City
March 11, 1942 - Tumakas si Hen. MacArthur papuntang Australia
April 9, 1942 - Fall of Bataan
April 9, 1942 - Fall of Corregidor
Pagsalakay sa Pearl Harbor
Dec. 8, 1941, sinalakay ng mga puwersang Hapon ang Pearl Harbor, Hawaii.

Pagdating ng mga Hapon
Dec. 10, 1941, narating ng mga Hapon ang Aparri, Cagayan at Vigan, Ilocos Sur.
Open City
Upang iligtas sa trahedya ng digmaan ang Maynila, idineklara ni Hen. MacArthur ito bilang Open
City Noong Dec. 26, 1941.
War Plan Orange
Ipinag-utos ni Hen. MacArthur ang pagsasanib puwersa ng mga Pilipino at Amerikano sa Bataan
at Corregidor.
Paglikas ni Pang. Quezon
Sa payo ni Pang. Roosevelt, tumakas si Pang. Quezon at ng kanyang pamilya at gabinete mula
Corregidor papuntang Australia noong ika-20 ng Pebrero, 1942.
Iniwan niya ang pamamahala ng Pilipinas kay Jose Abad Santos. Mula Australia, dinala sila sa
Washington D.C.
Pagtakas ni Hen. MacArthur
Labag man sa kanyang kalooban, nilisan ni Hen. MacArthur ang Corregidor papuntang Australia
noong Marso 11, 1942. Humalili sa kanya bilang pinuno si Hen. Jonathan Wainwright. I shall
return.
Pagsuko ng Bataan
isinuko ni Hen. Edward P. King, kumander ng USAFFE sa Bataan, ang mga puwersa nito kay Hen.
Masaharu Homma noong Abril 9, 1942.
Death March
Mariveles, Bataan hanggang San Fernando, Pampanga.
Pagsuko ng Corregidor
Noong Mayo 6, 1942 isinuko ni Hen. Jonathan Wainwright ang Corregidor sa mga Hapon.
Paglaya ng Pilipinas
Paglaya ng Maynila
o Napalaya ng mga Amerikano ang Maynila noong Feb. 23, 1945 matapos ang mahigit
sampung araw na labanan.
o Noong ika-4 ng Hulyo 1945, ipinahayag ni Hen. MacArthur ang paglaya ng Pilipinas
mula sa kamay ng mga Hapon.
Pagwawakas ng Digmaan
o Aug. 6, 1945, pinasabog sa unang pagkakataon ang Atomic Bomb sa Hiroshima.
o Nasundan pa ito ng isa pang pagsabog sa Nagasaki noong Aug. 9, 1945.
o Matapos nito, ipinahayag ni Emperor Hirohito ng Hapon ang pagsuko nito sa
digmaan.
o Nilagdaan ang kondisyon ng pagsuko sa barkong USS Missouri sa Tokyo Bay, Japan
noong Setyembre 2, 1945.

Pagsuko ng mga Hapon sa Pilipinas
o Mula Maynila, umurong ang mga puwersang Hapones sa pamumuno ni Gen.
Tomoyuki Yamashita sa Aparri, Cagayan.
o Nanatili sila roon hanggang sa kanilang pagsuko noong Setyembre 3, 1945.
Carlos P. Garcia
Panunungkulang Pampubliko
o Kongresista ng Bohol
o Gobernador ng Bohol
o Senador
o Bise-Presidente
o Kalihim ng Ugnayang Panlabas sa Administrasyong Magsaysay
o siya ay tinawag bilang Prince of Visayan Poets.
Mga Programa ng Administrasyong Garcia
o Programa sa pagtitipid
Layunin nito na mahikayat ang mga Pilipino na mamuhay ng simple at matipid.
o Patakarang Pilipino Muna
Layunin nitong bigyan ng prayoridad ang mga Pilipino sa pagkakamit ng lupa,
puhunan at pangangasiwa sa negosyo bago ang mga dayuhan.
o Pagpapalaganap ng kulturang Pilipino
Layunin nitong buhaying muli ang ilang mabubuting kaugalian ng mga Pilipino
tulad ng kasipagan, delicadesa at pagkamasinop.
Bayanihan Dance Troupe
o Military bases Agreement
Layunin nitong magkaroon ng mga pagbabago sa unang kasunduan tungkol sa
isyu ng mga base militar ng Amerika sa Pilipinas.
Ferdinand E. Marcos
Panunungkulang Pampubliko
o Kongresista ng Ilocos Norte
o Senador
o Senate President
Mga Programa ng Administrasyong Marcos
o Programa sa Reporma sa Lupa
Itinatag din ang Department of Agrarian Reform (DAR) upang mamahala sa
pamamahagi ng lupa.
o Proyektong Imprastruktura
Dahil dito, tinawag siya bilang The Architect of the New Society
o Green Revolution
Itinaguyod ni Pang. Marcos ang pagsasaliksik sa mga bagong paraan para sa
pagpaparami ng pagkain. Ipinag-utos niya ang paggamit ng miracle rice na
kayang magbunga ng mahigit 100 kaban ng palay sa bawat ektarya ng lupa.


o Paglinang sa Kulturang Pilipino
Sa pangunguna ni Gng. Imelda Marcos, naitayo ang Cultural Center of the
Philippines at Folk Arts Theater. Layunin ng mga proyektong ito na makilala sa
buong mundo ang sining ng mga Pilipino.
Diosdado Macapagal
o Panunungkulang Pampubliko
Kalihim ng Embahada ng Pilipinas sa Estados Unidos
Kongresista ng Pampanga
Bise-Presidente
o Mga Programa ng Administrasyong Macapagal
Pagtulong sa mga Magsasaka
Layunin nito na mabigyan ng sariling lupa ang mga magsasaka.
MAPHILINDO
Noong ika 7-11 Hunyo, 1963, lumagda ang mga lider ng bansang
Pilipinas, Indonesia at Malaysia ng isang kasunduan na magkaroon ng
matibay na pag-uugnayan at pagtutulungan.
Pagpapalaganap ng wikang Pilipino
Ipinag-utos ni Pang. Macapagal ang paggamit ng wikang Pilipino sa
mga opisyal na komunikasyong pandiplomatiko, diploma, sertipiko at
iba pang opisyal na dokumento.
Pag-aangkin sa isla ng Sabah
Sa panahon ni Pang. Macapagal, nagharap ang Pilipinas ng karapatan
sa pagmamay-ari sa Sabah.
Fidel V. Ramos
o Panunungkulang Pampubliko
Opisyal ng Sandatahang Lakas ng Pilipinas
Vice Chief of Staff ng AFP at pinuno ng Philippine Constabulary noong
Administrasyong Marcos
AFP Chief of Staff
Kalihim ng Tanggulang Pambansa noong Administrasyong Aquino
o Mga Programa ng Administrasyong Ramos
Pagpapaunlad ng Bansa
Makamit ang Pambansang Pagkakaisa
Paglutas sa Suliranin ng Kalusugan
o National Unification Commission (NUC)
Naging matagumpay ito ng makipagkasundo ang mga kasapi ng Moro National
Liberation Front (MNLF) sa pamahalaan noon Sept. 2, 1996.




Corazon C. Aquino
o Mga Programa ng Administrasyong Aquino
Pagbabalik ng Demokrasya sa Bansa
Pagbawi sa mga nakaw na yaman ng mga Marcos
Libreng Edukasyon sa Elementarya at Secondarya
o Paglikha ng Bagong Saligang Batas
Ipinag-utos ni Pang. Aquino ang pagbuo ng Constitutional Commission upang
gumawa ng bagong Saligang Batas.
o Karapatan sa Pagboto
Ito ang unang malayang halalan makalipas ang 15 taon.
o Pagbawi sa mga nakaw na yaman ng mga Marcos
Itinatag ng pangulo ang Presidential Commission on Good Government (PCGG)
upang muling mabawi ang mga yaman ng bansa na ninakaw ng pamilya
Marcos.
o Libreng Edukasyon
Sa bisa ng RA 6655 o Free Secondary Education Act of 1986, naging libre ang
pag-aaral sa lahat ng pampublikong paaralan sa elementarya at mataas na
paaralan sa buong bansa.
Joseph E. Estrada
o Panunungkulang Pampubliko
Mayor ng San Juan, Manila
Senador
Bise Presidente
Pinuno ng PACC (Presidential Anti-Crime Commission)
o Mga Programa ng Administrasyong Estrada
Pagtugon sa pangangailangan ng mga mahihirap.
Paglikom ng pondo para sa pamahalaan.
Pagpapababa ng presyo ng mga bilihin.
o Enhanced Retail Access for the Poor (ERAP)
Nagtayo ito ng mga rolling stores na nagbebenta ng murang bigas, asukal at
iba pang pangangailangan ng mga Pilipino.
o Pagtatapos ng Panunungkulan
Noong Enero 20, 2001, napilitang magbitiw sa pagkapangulo si Pang. Estrada
at nanumpa bilang pangulo si Gloria Macapagal - Arroyo.
Gloria Macapagal-Arroyo
o Panunungkulang Pampubliko
Undersecretary ng DTI
Senador
Bise Presidente
Secretary ng DSWD


o Mga Programa ng Administrasyong Arroyo
Pagtugon sa pangangailangan ng mga mamamayan.
Pagsugpo sa kahirapan.
Pagpapababa ng presyo ng mga bilihin.
o Kapit-Bisig Laban sa Kahirapan (KALAHI)
Layunin nitong tulungan ang mga Local Government Units (LGU) na mapabuti
ang pamumuhay ng mga mamamayan,
o Self-Employment Assistance Kaunlaran (SEA-K)
Naglalayong pautangin ng puhunan ang mga Pilipinong walang hanapbuhay
para sa pagsisimula ng negosyo.
o Strong Republic Nautical Highway (RORO)
Layunin nitong mabawasan ang gastusin sa transportasyon mula Luzon
hanggang Mindanao sa pamamagitan ng mga RORO ports (roll-on/roll-off).